📜

ནམོ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ

ཝིནཡཔིཊཀེ

ཝིནཡསངྒཧ-ཨཊྛཀཐཱ

གནྠཱརམྦྷཀཐཱ

ཝཏྠུཏྟཡཾ ¶ ¶ ནམསྶིཏྭཱ, སརཎཾ སབྦཔཱཎིནཾ;

ཝིནཡེ པཱཊཝཏྠཱཡ, ཡོགཱཝཙརབྷིཀྑུནཾ.

ཝིཔྤཀིཎྞམནེཀཏྠ, པཱལི༹མུཏྟཝིནིཙྪཡཾ;

སམཱཧརིཏྭཱ ཨེཀཏྠ, དསྶཡིསྶམནཱཀུལཾ.

ཏཏྲཱཡཾ མཱཏིཀཱ –

‘‘དིཝཱསེཡྻཱ པརིཀྑཱརོ, བྷེསཛྫཀརཎམྤི ཙ;

པརིཏྟཾ པཊིསནྠཱརོ, ཝིཉྙཏྟི ཀུལསངྒཧོ.

‘‘མཙྪམཾསཾ ¶ ཨནཱམཱསཾ, ཨདྷིཊྛཱནཝིཀཔྤནཾ;

ཙཱིཝརེནཝིནཱཝཱསོ, བྷཎྜསྶ པཊིསཱམནཾ.

‘‘ཀཡཝིཀྐཡསམཱཔཏྟི, རཱུཔིཡཱདིཔཊིགྒཧོ;

དཱནཝིསྶཱསགྒཱཧེཧི, ལཱབྷསྶ པརིཎཱམནཾ.

‘‘པཐཝཱི བྷཱུཏགཱམོ ཙ, དུཝིདྷཾ སཧསེཡྻཀཾ;

ཝིཧཱརེ སངྒྷིཀེ སེཡྻཾ, སནྠརིཏྭཱན པཀྐམོ.

‘‘ཀཱལིཀཱནིཔི ཙཏྟཱརི, ཀཔྤིཡཱ ཙཏུབྷཱུམིཡོ;

ཁཱདནཱིཡཱདིཔཊིགྒཱཧོ, པཊིཀྑེཔཔཝཱརཎཱ.

‘‘པབྦཛྫཱ ནིསྶཡོ སཱིམཱ, ཨུཔོསཐཔཝཱརཎཾ;

ཝསྶཱུཔནཱཡིཀཱ ཝཏྟཾ, ཙཏུཔཙྩཡབྷཱཛནཾ.

‘‘ཀཐིནཾ གརུབྷཎྜཱནི, ཙོདནཱདིཝིནིཙྪཡོ;

གརུཀཱཔཏྟིཝུཊྛཱནཾ, ཀམྨཱཀམྨཾ པཀིཎྞཀ’’ནྟི.

༡. དིཝཱསེཡྻཝིནིཙྪཡཀཐཱ

༡. ཏཏྠ ¶ ¶ དིཝཱསེཡྻཱཏི དིཝཱནིཔཛྫནཾ. ཏཏྲཱཡཾ ཝིནིཙྪཡོ – ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, དིཝཱ པཊིསལླཱིཡནྟེན དྭཱརཾ སཾཝརིཏྭཱ པཊིསལླཱིཡིཏུ’’ནྟི (པཱརཱ. ༧༧) ཝཙནཏོ དིཝཱ ནིཔཛྫནྟེན དྭཱརཾ སཾཝརིཏྭཱ ནིཔཛྫིཏབྦཾ. ཨེཏྠ ཙ ཀིཉྩཱཔི པཱལི༹ཡཾ ‘‘ཨཡཾ ནཱམ ཨཱཔཏྟཱི’’ཏི ན ཝུཏྟཱ, ཝིཝརིཏྭཱ ནིཔནྣདོསེན པན ཨུཔྤནྣེ ཝཏྠུསྨིཾ དྭཱརཾ སཾཝརིཏྭཱ ནིཔཛྫིཏུཾ ཨནུཉྙཱཏཏྟཱ ཨསཾཝརིཏྭཱ ནིཔཛྫནྟསྶ ཨཊྛཀཐཱཡཾ དུཀྐཊཾ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༡.༧༧) ཝུཏྟཾ. བྷགཝཏོ ཧི ཨདྷིཔྤཱཡཾ ཉཏྭཱ ཨུཔཱལིཏྠེརཱདཱིཧི ཨཊྛཀཐཱ ཋཔིཏཱ. ‘‘ཨཏྠཱཔཏྟི དིཝཱ ཨཱཔཛྫཏི, ནོ རཏྟི’’ནྟི (པརི. ༣༢༣) ཨིམིནཱཔི ཙེཏཾ སིདྡྷཾ.

༢. ཀཱིདིསཾ པན དྭཱརཾ སཾཝརིཏབྦཾ, ཀཱིདིསཾ ན སཾཝརིཏབྦཾ? རུཀྑཔདརཝེལུ༹པདརཀིལཉྫཔཎྞཱདཱིནཾ ཡེན ཀེནཙི ཀཝཱཊཾ ཀཏྭཱ ཧེཊྛཱ ཨུདུཀྑལེ ཨུཔརི ཨུཏྟརཔཱསཀེ ཙ པཝེསེཏྭཱ ཀཏཾ པརིཝཏྟཀདྭཱརམེཝ སཾཝརིཏབྦཾ. ཨཉྙཾ གོརཱུཔཱནཾ ཝཛེསུ ཝིཡ རུཀྑསཱུཙིཀཎྚཀདྭཱརཾ, གཱམཐཀནཀཾ ཙཀྐལཀཡུཏྟདྭཱརཾ, ཕལཀེསུ ཝཱ ཀིཊིཀཱསུ ཝཱ དྭེ ཏཱིཎི ཙཀྐལཀཱནི ཡོཛེཏྭཱ ཀཏཾ སཾསརཎཀིཊིཀདྭཱརཾ, ཨཱཔཎེསུ ཝིཡ ཀཏཾ ཨུགྒྷཱཊནཀིཊིཀདྭཱརཾ, དྭཱིསུ ཏཱིསུ ཋཱནེསུ ཝེལུ༹སལཱཀཱ གོཔྥེཏྭཱ པཎྞཀུཊཱིསུ ཀཏཾ སལཱཀཧཏྠཀདྭཱརཾ, དུསྶསཱཎིདྭཱརནྟི ཨེཝརཱུཔཾ དྭཱརཾ ན སཾཝརིཏབྦཾ. པཏྟཧཏྠསྶ ཀཝཱཊཔྤཎཱམནེ པན ཨེཀཾ དུསྶསཱཎིདྭཱརམེཝ ཨནཱཔཏྟིཀརཾ, ཨཝསེསཱནི པཎཱམེནྟསྶ ཨཱཔཏྟི. དིཝཱ པཊིསལླཱིཡནྟསྶ པན པརིཝཏྟཀདྭཱརམེཝ ཨཱཔཏྟིཀརཾ, སེསཱནི སཾཝརིཏྭཱ ཝཱ ཨསཾཝརིཏྭཱ ཝཱ ནིཔཛྫནྟསྶ ཨཱཔཏྟི ནཏྠི, སཾཝརིཏྭཱ པན ནིཔཛྫིཏབྦཾ, ཨེཏཾ ཝཏྟཾ.

༣. པརིཝཏྟཀདྭཱརཾ ཀིཏྟཀེན སཾཝུཏཾ ཧོཏི? སཱུཙིགྷཊིཀཱསུ དིནྣཱསུ སཾཝུཏམེཝ ཧོཏི. ཨཔིཙ ཁོ སཱུཙིམཏྟེཔི དིནྣེ ཝཊྚཏི, གྷཊིཀཱམཏྟེཔི དིནྣེ ཝཊྚཏི, དྭཱརབཱཧཾ ཕུསིཏྭཱ ཋཔིཏམཏྟེཔི ཝཊྚཏི, ཨཱིསཀཾ ཨཕུསིཏེཔི ཝཊྚཏི, སབྦནྟིམེན ཝིདྷིནཱ ཡཱཝཏཱ སཱིསཾ ནཔྤཝིསཏི, ཏཱཝཏཱ ཨཕུསིཏེཔི ཝཊྚཏི. སཙེ བཧཱུནཾ ཝལ༹ཉྫནཊྛཱནཾ ཧོཏི, བྷིཀྑུཾ ཝཱ སཱམཎེརཾ ཝཱ ‘‘དྭཱརཾ, ཨཱཝུསོ, ཛགྒཱཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱཔི ནིཔཛྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨཐ བྷིཀྑཱུ ཙཱིཝརཀམྨཾ ཝཱ ཨཉྙཾ ཝཱ ཀིཉྩི ཀརོནྟཱ ནིསིནྣཱ ཧོནྟི, ‘‘ཨེཏེ དྭཱརཾ ཛགྒིསྶནྟཱི’’ཏི ¶ ཨཱབྷོགཾ ཀཏྭཱཔི ནིཔཛྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཀུརུནྡཊྛཀཐཱཡཾ པན ‘‘ཨུཔཱསཀམྤི ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ ཝཱ ‘ཨེས ¶ ཛགྒིསྶཏཱི’ཏི ཨཱབྷོགཾ ཀཏྭཱ ཝཱ ནིཔཛྫིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཀེཝལཾ བྷིཀྑུནིཾ ཝཱ མཱཏུགཱམཾ ཝཱ ཨཱཔུཙྪིཏུཾ ན ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ, ཏཾ ཡུཏྟཾ. ཨེཝཾ སབྦཏྠཔི ཡོ ཡོ ཐེརཝཱདོ ཝཱ ཨཊྛཀཐཱཝཱདོ ཝཱ པཙྪཱ ཝུཙྩཏི, སོ སོཝ པམཱཎནྟི གཧེཏབྦཾ.

༤. ཨཐ དྭཱརསྶ ཨུདུཀྑལཾ ཝཱ ཨུཏྟརཔཱསཀོ ཝཱ བྷིནྣོ ཧོཏི ཨཊྛཔིཏོ ཝཱ, སཾཝརིཏུཾ ན སཀྐོཏི, ནཝཀམྨཏྠཾ ཝཱ པན ཨིཊྛཀཔུཉྫོ ཝཱ མཏྟིཀཱདཱིནཾ ཝཱ རཱསི ཨནྟོདྭཱརེ ཀཏོ ཧོཏི, ཨཊྚཾ ཝཱ བནྡྷནྟི, ཡཐཱ སཾཝརིཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཨེཝརཱུཔེ ཨནྟརཱཡེ སཏི ཨསཾཝརིཏྭཱཔི ནིཔཛྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཡདི པན ཀཝཱཊཾ ནཏྠི, ལདྡྷཀཔྤམེཝ. ཨུཔརི སཡནྟེན ནིསྶེཎིཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ནིཔཛྫིཏབྦཾ. སཙེ ནིསྶེཎིམཏྠཀེ ཐཀནཀཾ ཧོཏི, ཐཀེཏྭཱཔི ནིཔཛྫིཏབྦཾ. གབྦྷེ ནིཔཛྫནྟེན གབྦྷདྭཱརཾ ཝཱ པམུཁདྭཱརཾ ཝཱ ཡཾ ཀིཉྩི སཾཝརིཏྭཱ ནིཔཛྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ ཨེཀཀུཊྚཀེ གེཧེ དྭཱིསུ པསྶེསུ དྭཱརཱནི ཀཏྭཱ ཝལ༹ཉྫནྟི, དྭེཔི དྭཱརཱནི ཛགྒིཏབྦཱནི, ཏིབྷཱུམཀེཔི པཱསཱདེ དྭཱརཾ ཛགྒིཏབྦམེཝ. སཙེ བྷིཀྑཱཙཱརཱ པཊིཀྐམྨ ལོཧཔཱསཱདསདིསཾ པཱསཱདཾ བཧཱུ བྷིཀྑཱུ དིཝཱཝིཧཱརཏྠཾ པཝིསནྟི, སངྒྷཏྠེརེན དྭཱརཔཱལསྶ ‘‘དྭཱརཾ ཛགྒཱཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཝཱ ‘‘དྭཱརཛགྒནཾ ནཱམ ཨེཏསྶ བྷཱརོ’’ཏི ཨཱབྷོགཾ ཀཏྭཱ ཝཱ པཝིསིཏྭཱ ནིཔཛྫིཏབྦཾ. ཡཱཝ སངྒྷནཝཀེན ཨེཝམེཝ ཀཱཏབྦཾ. པུརེ པཝིསནྟཱནཾ ‘‘དྭཱརཛགྒནཾ ནཱམ པཙྪིམཱནཾ བྷཱརོ’’ཏི ཨེཝཾ ཨཱབྷོགཾ ཀཱཏུམྤི ཝཊྚཏི. ཨནཱཔུཙྪཱ ཝཱ ཨཱབྷོགཾ ཨཀཏྭཱ ཝཱ ཨནྟོགབྦྷེ ཝཱ ཨསཾཝུཏདྭཱརེ བཧི ཝཱ ནིཔཛྫནྟཱནཾ ཨཱཔཏྟི. གབྦྷེ ཝཱ བཧི ཝཱ ནིཔཛྫནཀཱལེཔི ‘‘དྭཱརཛགྒནཾ ནཱམ མཧཱདྭཱརེ དྭཱརཔཱལསྶ བྷཱརོ’’ཏི ཨཱབྷོགཾ ཀཏྭཱ ནིཔཛྫིཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ. ཨེཝཾ ལོཧཔཱསཱདཱདཱིསུ ཨཱཀཱསཏལེ ནིཔཛྫནྟེནཔི དྭཱརཾ སཾཝརིཏབྦམེཝ.

ཨཡཉྷེཏྠ སངྑེཔོ – ཨིདཾ དིཝཱཔཊིསལླཱིཡནཾ ཡེན ཀེནཙི པརིཀྑིཏྟེ སདྭཱརབནྡྷེ ཋཱནེ ཀཐིཏཾ, ཏསྨཱ ཨབྦྷོཀཱསེ ཝཱ རུཀྑམཱུལེ ཝཱ མཎྜཔེ ཝཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི སདྭཱརབནྡྷེ ནིཔཛྫནྟེན དྭཱརཾ སཾཝརིཏྭཱཝ ནིཔཛྫིཏབྦཾ. སཙེ མཧཱཔརིཝེཎཾ ཧོཏི མཧཱབོདྷིཡངྒཎལོཧཔཱསཱདངྒཎསདིསཾ བཧཱུནཾ ཨོསརཎཊྛཱནཾ, ཡཏྠ དྭཱརཾ སཾཝུཏམྤི སཾཝུཏཊྛཱནེ ན ཏིཊྛཏི, དྭཱརཾ ཨལབྷནྟཱ པཱཀཱརཾ ཨཱརུཧིཏྭཱཔི ཝིཙརནྟི, ཏཏྠ སཾཝརཎཀིཙྩཾ ནཏྠི. རཏྟིཾ དྭཱརཾ ཝིཝརིཏྭཱ ནིཔནྣོ ཨརུཎེ ཨུགྒཏེ ཝུཊྛཱཏི, ཨནཱཔཏྟི. སཙེ པན པབུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ¶ པུན སུཔཏི, ཨཱཔཏྟི. ཡོ པན ‘‘ཨརུཎེ ཨུགྒཏེ ཝུཊྛཧིསྶཱམཱི’’ཏི པརིཙྪིནྡིཏྭཱཝ དྭཱརཾ ཨསཾཝརིཏྭཱ རཏྟིཾ ནིཔཛྫཏི, ཡཐཱཔརིཙྪེདམེཝ ཝུཊྛཱཏི, ཏསྶ ཨཱཔཏྟིཡེཝ. མཧཱཔཙྩརིཡཾ པན ‘‘ཨེཝཾ ནིཔཛྫནྟོ ཨནཱདརིཡདུཀྐཊཱཔི ན མུཙྩཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ.

༥. ཡོ ¶ པན བཧུདེཝ རཏྟིཾ ཛགྒིཏྭཱ ཨདྡྷཱནཾ ཝཱ གནྟྭཱ དིཝཱ ཀིལནྟརཱུཔོ མཉྩེ ནིསིནྣོ པཱདེ བྷཱུམིཏོ ཨམོཙེཏྭཱཝ ནིདྡཱཝསེན ནིཔཛྫཏི, ཏསྶ ཨནཱཔཏྟི. སཙེ ཨོཀྐནྟནིདྡོ ཨཛཱནནྟོཔི པཱདེ མཉྩཀཾ ཨཱརོཔེཏི, ཨཱཔཏྟིཡེཝ. ནིསཱིདིཏྭཱ ཨཔསྶཱཡ སུཔནྟསྶ ཨནཱཔཏྟི. ཡོཔི ཙ ‘‘ནིདྡཾ ཝིནོདེསྶཱམཱི’’ཏི ཙངྐམནྟོ པཏིཏྭཱ སཧསཱ ཝུཊྛཱཏི, ཏསྶཔི ཨནཱཔཏྟི. ཡོ པན པཏིཏྭཱ ཏཏྠེཝ སཡཏི, ན ཝུཊྛཱཏི, ཏསྶ ཨཱཔཏྟི.

ཀོ མུཙྩཏི, ཀོ ན མུཙྩཏཱིཏི? མཧཱཔཙྩརིཡཾ ཏཱཝ ‘‘ཨེཀབྷངྒེན ནིཔནྣཀོ ཨེཝ མུཙྩཏི. པཱདེ པན བྷཱུམིཏོ མོཙེཏྭཱ ནིཔནྣོཔི ཡཀྑགཧིཏཀོཔི ཝིསཉྙཱིབྷཱུཏོཔི ན མུཙྩཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཀུརུནྡཊྛཀཐཱཡཾ པན ‘‘བནྡྷིཏྭཱ ནིཔཛྫཱཔིཏོཝ མུཙྩཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. མཧཱཨཊྛཀཐཱཡཾ པན ‘‘ཡོ ཙངྐམནྟོ མུཙྪིཏྭཱ པཏིཏོ ཏཏྠེཝ སུཔཏི, ཏསྶཔི ཨཝིསཡཏཱཡ ཨཱཔཏྟི ན དིསྶཏི. ཨཱཙརིཡཱ པན ཨེཝཾ ན ཀཐཡནྟི, ཏསྨཱ ཨཱཔཏྟིཡེཝཱཏི མཧཱཔདུམཏྠེརེན ཝུཏྟཾ. དྭེ པན ཛནཱ ཨཱཔཏྟིཏོ མུཙྩནྟིཡེཝ, ཡོ ཙ ཡཀྑགཧིཏཀོ, ཡོ ཙ བནྡྷིཏྭཱ ནིཔཛྫཱཔིཏོ’’ཏི.

ཨིཏི པཱལི༹མུཏྟཀཝིནཡཝིནིཙྪཡསངྒཧེ

དིཝཱསེཡྻཝིནིཙྪཡཀཐཱ སམཏྟཱ.

༢. པརིཀྑཱརཝིནིཙྪཡཀཐཱ

༦. པརིཀྑཱརོཏི ¶ སམཎཔརིཀྑཱརོ. ཏཏྲཱཡཾ ཀཔྤིཡཱཀཔྤིཡཔརིཀྑཱརཝིནིཙྪཡོ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༡.༨༥) – ཀེཙི ཏཱལཔཎྞཙྪཏྟཾ ཨནྟོ ཝཱ བཧི ཝཱ པཉྩཝཎྞེན སུཏྟེན སིབྦིཏྭཱ ཝཎྞམཊྛཾ ཀརོནྟི, ཏཾ ན ཝཊྚཏི. ཨེཀཝཎྞེན པན ནཱིལེན ཝཱ པཱིཏཀེན ཝཱ ཡེན ཀེནཙི སུཏྟེན ཨནྟོ ཝཱ བཧི ཝཱ སིབྦིཏུཾ ¶ , ཚཏྟདཎྜགྒཱཧཀཾ སལཱཀཔཉྫརཾ ཝཱ ཝིནནྡྷིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཏཉྩ ཁོ ཐིརཀརཎཏྠཾ ཝཊྚཏི, ན ཝཎྞམཊྛཏྠཱཡ. ཚཏྟཔཎྞེསུ མཀརདནྟཀཾ ཝཱ ཨཌྜྷཙནྡཀཾ ཝཱ ཚིནྡིཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཚཏྟདཎྜེ གེཧཏྠམྦྷེསུ ཝིཡ གྷཊཀོ ཝཱ ཝཱལ༹རཱུཔཀཾ ཝཱ ན ཝཊྚཏི. སཙེཔི སབྦཏྠ ཨཱརགྒེན ལེཁཱ དིནྣཱ ཧོཏི, སཱཔི ན ཝཊྚཏི. གྷཊཀཾ ཝཱ ཝཱལ༹རཱུཔཀཾ ཝཱ བྷིནྡིཏྭཱ དྷཱརེཏབྦཾ, ལེཁཱཔི གྷཾསིཏྭཱ ཝཱ ཨཔནེཏབྦཱ, སུཏྟཀེན ཝཱ དཎྜོ ཝེཋེཏབྦོ. དཎྜབུནྡེ པན ཨཧིཙྪཏྟཀསཎྛཱནཾ ཝཊྚཏི. ཝཱཏཔྤཧཱརེན ཨཙལནཏྠཾ ཚཏྟམཎྜལིཀཾ རཛྫུཀེཧི གཱཧེཏྭཱ དཎྜེ བནྡྷནྟི, ཏསྨིཾ བནྡྷནཊྛཱནེ ཝལཡམིཝ ཨུཀྐིརིཏྭཱ ལེཁཾ ཋཔེནྟི, སཱ ཝཊྚཏི.

༧. ཙཱིཝརམཎྜནཏྠཱཡ ནཱནཱསུཏྟཀེཧི སཏཔདིསདིསཾ སིབྦནྟཱ ཨཱགནྟུཀཔཊྚཾ ཋཔེནྟི, ཨཉྙམྤི ཡཾ ཀིཉྩི སཱུཙིཀམྨཝིཀཱརཾ ཀརོནྟི, པཊྚམུཁེ ཝཱ པརིཡནྟེ ཝཱ ཝེཎིཾ ཝཱ སངྑལིཀཾ ཝཱ མུགྒརཾ ཝཱ ཨེཝམཱདི སབྦཾ ན ཝཊྚཏི, པཀཏིསཱུཙིཀམྨམེཝ ཝཊྚཏི. གཎྛིཀཔཊྚཀཉྩ པཱསཀཔཊྚཀཉྩ ཨཊྛཀོཎམྤི སོལ༹སཀོཎམྤི ཀརོནྟི, ཏཏྠ ཨགྒྷིཡགཡམུགྒརཱདཱིནི དསྶེནྟི, ཀཀྐཊཀྑཱིནི ཨུཀྐིརནྟི, སབྦཾ ན ཝཊྚཏི, ཙཏུཀོཎམེཝ ཝཊྚཏི, ཀོཎསུཏྟཔཱིལ༹ཀཱ ཙ ཙཱིཝརེ རཏྟེ དུཝིཉྙེཡྻརཱུཔཱ ཝཊྚནྟི. ཀཉྫིཀཔིཊྛཁལིཨཨལཀཱདཱིསུ ཙཱིཝརཾ པཀྑིཔིཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཙཱིཝརཀམྨཀཱལེ པན ཧཏྠམལསཱུཙིམལཱདཱིནཾ དྷོཝནཏྠཾ ཀིལིཊྛཀཱལེ ཙ དྷོཝནཏྠཾ ཝཊྚཏི, གནྡྷཾ ཝཱ ལཱཁཾ ཝཱ ཏེལཾ ཝཱ རཛནེ པཀྑིཔིཏུཾ ན ཝཊྚཏི.

རཛནེསུ ཙ ཧལིདྡིཾ ཋཔེཏྭཱ སབྦཾ མཱུལརཛནཾ ཝཊྚཏི, མཉྫིཊྛིཉྩ ཏུངྒཧཱརཉྩ ཋཔེཏྭཱ སབྦཾ ཁནྡྷརཛནཾ ཝཊྚཏི. ཏུངྒཧཱརོ ནཱམ ཨེཀོ སཀཎྚཀརུཀྑོ, ཏསྶ ཧརིཏཱལཝཎྞཾ ཁནྡྷརཛནཾ ཧོཏི. ལོདྡཉྩ ཀཎྜུལཉྩ ཋཔེཏྭཱ སབྦཾ ཏཙརཛནཾ ཝཊྚཏི. ཨལླིཔཏྟཉྩ ནཱིལིཔཏྟཉྩ ཋཔེཏྭཱ སབྦཾ པཏྟརཛནཾ ཝཊྚཏི. གིཧིཔརིབྷུཏྟཀཾ པན ཨལླིཔཏྟེན ཨེཀཝཱརཾ རཛིཏུཾ ¶ ཝཊྚཏི. ཀིཾསུཀཔུཔྥཉྩ ཀུསུམྦྷཔུཔྥཉྩ ཋཔེཏྭཱ སབྦཾ པུཔྥརཛནཾ ཝཊྚཏི. ཕལརཛནེ པན ན ཀིཉྩི ན ཝཊྚཏི (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༣༤༤).

༨. ཙཱིཝརཾ རཛིཏྭཱ སངྑེན ཝཱ མཎིནཱ ཝཱ ཡེན ཀེནཙི ན གྷཊྚེཏབྦཾ, བྷཱུམིཡཾ ཛཱཎུཀཱནི ནིཧནྟྭཱ ཧཏྠེཧི གཧེཏྭཱ དོཎིཡམྤི ན གྷཾསིཏབྦཾ. དོཎིཡཾ ཝཱ ཕལཀེ ཝཱ ཋཔེཏྭཱ ཨནྟེ གཱཧཱཔེཏྭཱ ཧཏྠེན པཧརིཏུཾ པན ¶ ཝཊྚཏི, ཏམྤི མུཊྛིནཱ ན ཀཱཏབྦཾ. པོརཱཎཀཏྠེརཱ པན དོཎིཡམྤི ན ཋཔེསུཾ. ཨེཀོ ཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ ཏིཊྛཏི, ཨཔརོ ཧཏྠེ ཀཏྭཱ ཧཏྠེན པཧརཏི. ཙཱིཝརསྶ ཀཎྞསུཏྟཀཾ ན ཝཊྚཏི, རཛིཏཀཱལེ ཚིནྡིཏབྦཾ. ཡཾ པན ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཀཎྞསུཏྟཀ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༣༤༤) ཨེཝཾ ཨནུཉྙཱཏཾ, ཏཾ ཨནུཝཱཏེ པཱསཀཾ ཀཏྭཱ བནྡྷིཏབྦཾ རཛནཀཱལེ ལགྒནཏྠཱཡ. གཎྛིཀེཔི སོབྷཱཀརཎཏྠཾ ལེཁཱ ཝཱ པཱིལ༹ཀཱ ཝཱ ན ཝཊྚཏི, ནཱསེཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ.

༩. པཏྟེ ཝཱ ཐཱལཀེ ཝཱ ཨཱརགྒེན ལེཁཾ ཀརོནྟི ཨནྟོ ཝཱ བཧི ཝཱ, ན ཝཊྚཏི. པཏྟཾ བྷམཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ མཛྫིཏྭཱ པཙནྟི ‘‘མཎིཝཎྞཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི, ན ཝཊྚཏི, ཏེལཝཎྞོ པན ཝཊྚཏི. པཏྟམཎྜལེ བྷིཏྟིཀམྨཾ ན ཝཊྚཏི, མཀརདནྟཀཾ པན ཝཊྚཏི.

དྷམཀརཎཚཏྟཀསྶ ཨུཔརི ཝཱ ཧེཊྛཱ ཝཱ དྷམཀརཎཀུཙྪིཡཾ ཝཱ ལེཁཱ ན ཝཊྚཏི, ཚཏྟམུཁཝཊྚིཡཾ པནསྶ ལེཁཱ ཝཊྚཏི.

༡༠. ཀཱཡབནྡྷནསྶ སོབྷནཏྠཾ ཏཧིཾ ཏཧིཾ དིགུཎཾ སུཏྟཾ ཀོཊྚེནྟི, ཀཀྐཊཀྑཱིནི ཨུཊྛཱཔེནྟི, ན ཝཊྚཏི, ཨུབྷོསུ པན ཨནྟེསུ དསཱམུཁསྶ ཐིརབྷཱཝཱཡ དིགུཎཾ ཀོཊྚེཏུཾ ཝཊྚཏི. དསཱམུཁེ པན གྷཊཀཾ ཝཱ མཀརམུཁཾ ཝཱ དེཌྜུབྷསཱིསཾ ཝཱ ཡཾ ཀིཉྩི ཝིཀཱརརཱུཔཾ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཏཏྠ ཏཏྠ ཨཙྪཱིནི དསྶེཏྭཱ མཱལཱཀམྨཱདཱིནི ཝཱ ཀཏྭཱ ཀོཊྚིཏཀཱཡབནྡྷནམྤི ན ཝཊྚཏི, ཨུཛུཀམེཝ པན མཙྪཀཎྚཀཾ ཝཱ ཁཛྫཱུརིཔཏྟཀཾ ཝཱ མཊྛཀཔཊྚིཀཾ ཝཱ ཀཏྭཱ ཀོཊྚེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཀཱཡབནྡྷནསྶ དསཱ ཨེཀཱ ཝཊྚཏི, དྭེ ཏཱིཎི ཙཏྟཱརིཔི ཝཊྚནྟི, ཏཏོ པརཾ ན ཝཊྚནྟི. རཛྫུཀཀཱཡབནྡྷནཾ ཨེཀམེཝ ཝཊྚཏི, པཱམངྒསཎྛཱནཾ པན ཨེཀམྤི ན ཝཊྚཏི, དསཱ པན པཱམངྒསཎྛཱནཱཔི ཝཊྚཏི, བཧུརཛྫུཀེ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ ཨེཀེན ནིརནྟརཾ ཝེཋེཏྭཱ ཀཏཾ བཧུརཛྫུཀནྟི ན ཝཏྟབྦཾ, ཏཾ ཝཊྚཏི.

ཀཱཡབནྡྷནཝིདྷེ ¶ ཨཊྛམངྒལཱདིཀཾ ཡཾ ཀིཉྩི ཝིཀཱརརཱུཔཾ ན ཝཊྚཏི, པརིཙྪེདལེཁཱམཏྟཾ ཝཊྚཏི. ཝིདྷཀསྶ ཨུབྷོསུ ཨནྟེསུ ཐིརཀརཎཏྠཱཡ གྷཊཀཾ ཀརོནྟི, ཨཡམྤི ཝཊྚཏི.

༡༡. ཨཉྫནིཡཾ ཨིཏྠིཔུརིསཙཏུཔྤདསཀུཎརཱུཔཾ ཝཱ མཱལཱཀམྨལཏཱཀམྨམཀརདནྟཀགོམུཏྟཀཨཌྜྷཙནྡཀཱདིབྷེདཾ ཝཱ ཝིཀཱརརཱུཔཾ ན ཝཊྚཏི, གྷཾསིཏྭཱ ཝཱ ¶ བྷིནྡིཏྭཱ ཝཱ ཡཐཱ ཝཱ ན པཉྙཱཡཏི, ཏཐཱ སུཏྟཀེན ཝེཋེཏྭཱ ཝལ༹ཉྫེཏབྦཱ. ཨུཛུཀམེཝ པན ཙཏུརཾསཱ ཝཱ ཨཊྛཾསཱ ཝཱ སོལ༹སཾསཱ ཝཱ ཨཉྫནཱི ཝཊྚཏི. ཧེཊྛཏོཔིསྶཱ དྭེ ཝཱ ཏིསྶོ ཝཱ ཝཊྚལེཁཱཡོ ཝཊྚནྟི, གཱིཝཱཡམྤིསྶཱ པིདྷཱནཀབནྡྷནཏྠཾ ཨེཀཱ ཝཊྚལེཁཱ ཝཊྚཏི.

ཨཉྫནཱིསལཱཀཱཡཔི ཝཎྞམཊྛཀམྨཾ ན ཝཊྚཏི, ཨཉྫནཱིཐཝིཀཱཡཔི ཡཾ ཀིཉྩི ནཱནཱཝཎྞེན སུཏྟེན ཝཎྞམཊྛཀམྨཾ ན ཝཊྚཏི. ཨེསེཝ ནཡོ ཀུཉྩིཀཀོསཀེཔི. ཀུཉྩིཀཱཡ ཝཎྞམཊྛཀམྨཾ ན ཝཊྚཏི, ཏཐཱ སིཔཱཊིཀཱཡ. ཨེཀཝཎྞསུཏྟེན པན ཡེན ཀེནཙི ཡཾ ཀིཉྩི སིབྦིཏུཾ ཝཊྚཏི.

༡༢. ཨཱརཀཎྚཀེཔི ཝཊྚམཎིཀཾ ཝཱ ཨཉྙཾ ཝཱ ཝཎྞམཊྛཾ ན ཝཊྚཏི, གཱིཝཱཡཾ པན པརིཙྪེདལེཁཱ ཝཊྚཏི. པིཔྥལིཀེཔི མཎིཀཾ ཝཱ པཱིལ༹ཀཾ ཝཱ ཡཾ ཀིཉྩི ཨུཊྛཱཔེཏུཾ ན ཝཊྚཏི, དཎྜཀེ པན པརིཙྪེདལེཁཱ ཝཊྚཏི. ནཁཙྪེདནཾ ཝལིཏཀཾཡེཝ ཀརོནྟི, ཏསྨཱ ཏཾ ཝཊྚཏི. ཨུཏྟརཱརཎིཡཾ ཝཱཔི ཨརཎིདྷནུཀེ ཝཱ ཨུཔརིཔེལླནདཎྜཀེ ཝཱ མཱལཱཀམྨཱདི ཡཾ ཀིཉྩི ཝཎྞམཊྛཾ ན ཝཊྚཏི. པེལླནདཎྜཀསྶ པན ཝེམཛ྄ཛྷེ མཎྜལཾ ཧོཏི, ཏཏྠ པརིཙྪེདལེཁཱམཏྟཾ ཝཊྚཏི. སཱུཙིསཎྜཱསཾ ཀརོནྟི, ཡེན སཱུཙིཾ ཌཾསཱཔེཏྭཱ གྷཾསནྟི, ཏཏྠ མཀརམུཁཱདིཀཾ ཡཾ ཀིཉྩི ཝཎྞམཊྛཾ ན ཝཊྚཏི, སཱུཙིཌཾསནཏྠཾ པན མུཁམཏྟཾ ཧོཏི, ཏཾ ཝཊྚཏི.

དནྟཀཊྛཙྪེདནཝཱསིཡམྤི ཡཾ ཀིཉྩི ཝཎྞམཊྛཾ ན ཝཊྚཏི, ཨུཛུཀམེཝ ཀཔྤིཡལོཧེན ཨུབྷོསུ ཝཱ པསྶེསུ ཙཏུརཾསཾ ཝཱ ཨཊྛཾསཾ ཝཱ བནྡྷིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཀཏྟརདཎྜེཔི ཡཾ ཀིཉྩི ཝཎྞམཊྛཾ ན ཝཊྚཏི, ཧེཊྛཱ ཨེཀཱ ཝཱ དྭེ ཝཱ ཝཊྚལེཁཱ ཨུཔརི ཨཧིཙྪཏྟཀམཀུལ༹མཏྟཉྩ ཝཊྚཏི.

༡༣. ཏེལབྷཱཛནེསུ ཝིསཱཎེ ཝཱ ནཱལི༹ཡཾ ཝཱ ཨལཱབུཀེ ཝཱ ཨཱམཎྜསཱརཀེ ཝཱ ཋཔེཏྭཱ ཨིཏྠིརཱུཔཾ པུརིསརཱུཔཉྩ ཨཝསེསཾ སབྦམྤི ཝཎྞམཊྛཀམྨཾ ཝཊྚཏི. མཉྩཔཱིཋེ བྷིསིབིམྦོཧནེ བྷཱུམཏྠརཎེ པཱདཔུཉྪནེ ཙངྐམནབྷིསིཡཱ སམྨུཉྫནིཡཾ ཀཙཝརཚཌྜནཀེ རཛནདོཎིཀཱཡ པཱནཱིཡཨུལུ༹ངྐེ ¶ པཱནཱིཡགྷཊེ པཱདཀཐལིཀཱཡ ཕལཀཔཱིཋཀེ ཝལཡཱདྷཱརཀེ དཎྜཱདྷཱརཀེ པཏྟཔིདྷཱནེ ཏཱལཝཎྚེ བཱིཛནེཏི ཨེཏེསུ སབྦཾ མཱལཱཀམྨཱདི ཝཎྞམཊྛཀམྨཾ ཝཊྚཏི.

༡༤. སེནཱསནེ པན དྭཱརཀཝཱཊཝཱཏཔཱནཀཝཱཊཱདཱིསུ སབྦརཏནམཡམྤི ཝཎྞམཊྛཀམྨཾ ཝཊྚཏི. སེནཱསནེ ཀིཉྩི པཊིསེདྷེཏབྦཾ ནཏྠི ཨཉྙཏྲ ཝིརུདྡྷསེནཱསནཱ ¶ . ཝིརུདྡྷསེནཱསནཾ ནཱམ ཨཉྙེསཾ སཱིམཱཡ རཱཛཝལླབྷེཧི ཀཏསེནཱསནཾ ཝུཙྩཏི. ཏསྨཱ ཡེ ཏཱདིསཾ སེནཱསནཾ ཀརོནྟི, ཏེ ཝཏྟབྦཱ ‘‘མཱ ཨམྷཱཀཾ སཱིམཱཡ སེནཱསནཾ ཀརོཐཱ’’ཏི. ཨནཱདིཡིཏྭཱ ཀརོནྟིཡེཝ, པུནཔི ཝཏྟབྦཱ ‘‘མཱ ཨེཝཾ ཨཀཏྠ, མཱ ཨམྷཱཀཾ ཨུཔོསཐཔཝཱརཎཱནཾ ཨནྟརཱཡམཀཏྠ, མཱ སཱམགྒིཾ བྷིནྡིཏྠ, ཏུམྷཱཀཾ སེནཱསནཾ ཀཏམྤི ཀཏཊྛཱནེ ན ཋསྶཏཱི’’ཏི. སཙེ བལཀྐཱརེན ཀརོནྟིཡེཝ, ཡདཱ ཏེསཾ ལཛྫིཔརིསཱ ཨུསྶནྣཱ ཧོཏི, སཀྐཱ ཙ ཧོཏི ལདྡྷུཾ དྷམྨིཀོ ཝིནིཙྪཡོ, ཏདཱ ཏེསཾ པེསེཏབྦཾ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཨཱཝཱསཾ ཧརཐཱ’’ཏི. སཙེ ཡཱཝཏཏིཡཾ པེསིཏེ ཧརནྟི, སཱདྷུ. ནོ ཙེ ཧརནྟི, ཋཔེཏྭཱ བོདྷིཉྩ ཙེཏིཡཉྩ ཨཝསེསསེནཱསནཱནི བྷིནྡིཏབྦཱནི, ནོ ཙ ཁོ ཨཔརིབྷོགཾ ཀརོནྟེཧི, པཊིཔཱཊིཡཱ པན ཚདནགོཔཱནསཱིཨིཊྛཀཱདཱིནི ཨཔནེཏྭཱ ཏེསཾ པེསེཏབྦཾ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ དབྦསམྦྷཱརེ ཧརཐཱ’’ཏི. སཙེ ཧརནྟི, སཱདྷུ. ནོ ཙེ ཧརནྟི, ཨཐ ཏེསུ དབྦསམྦྷཱརེསུ ཧིམཝསྶཝཱཏཱཏཔཱདཱིཧི པཱུཏིབྷཱུཏེསུ ཝཱ ཙོརེཧི ཝཱ ཧཊེསུ ཨགྒིནཱ ཝཱ དཌྜྷེསུ སཱིམསཱམིཀཱ བྷིཀྑཱུ ཨནུཔཝཛྫཱ, ན ལབྦྷཱ ཙོདེཏུཾ ‘‘ཏུམྷེཧི ཨམྷཱཀཾ དབྦསམྦྷཱརཱ ནཱསིཏཱ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ གཱིཝཱ’’ཏི ཝཱ. ཡཾ པན སཱིམསཱམིཀེཧི བྷིཀྑཱུཧི ཀཏཾ, ཏཾ སུཀཏམེཝ ཧོཏི. ཡོཔི བྷིཀྑུ བཧུསྶུཏོ ཝིནཡཉྙཱུ ཨཉྙཾ བྷིཀྑུཾ ཨཀཔྤིཡཔརིཀྑཱརཾ གཧེཏྭཱ ཝིཙརནྟཾ དིསྭཱ ཚིནྡཱཔེཡྻ ཝཱ བྷིནྡཱཔེཡྻ ཝཱ, ཨནུཔཝཛྫོ, སོ ནེཝ ཙོདེཏབྦོ ན སཱརེཏབྦོ, ན ཏཾ ལབྦྷཱ ཝཏྟུཾ ‘‘ཨཡཾ ནཱམ མམ པརིཀྑཱརོ ཏཡཱ ནཱསིཏོ, ཏཾ མེ དེཧཱི’’ཏི.

ཨིཏི པཱལི༹མུཏྟཀཝིནཡཝིནིཙྪཡསངྒཧེ

པརིཀྑཱརཝིནིཙྪཡཀཐཱ སམཏྟཱ.

༣. བྷེསཛྫཱདིཀརཎཝིནིཙྪཡཀཐཱ

༡༥. བྷེསཛྫཀརཎཔརིཏྟཔཊིསནྠཱརེསུ ¶ པན བྷེསཛྫཀརཎེ ཏཱཝ ཨཡཾ ཝིནིཙྪཡོ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༡༨༥-༧) – ཨཱགཏཱགཏསྶ པརཛནསྶ བྷེསཛྫཾ ན ཀཱཏབྦཾ, ཀརོནྟོ དུཀྐཊཾ ཨཱཔཛྫཏི. པཉྩནྣཾ པན སཧདྷམྨིཀཱནཾ ཀཱཏབྦཾ བྷིཀྑུསྶ བྷིཀྑུནིཡཱ ¶ སིཀྑམཱནཱཡ སཱམཎེརསྶ སཱམཎེརིཡཱཏི. སམསཱིལསདྡྷཱཔཉྙཱནཉྷི ཨེཏེསཾ ཏཱིསུ སིཀྑཱསུ ཡུཏྟཱནཾ བྷེསཛྫཾ ཨཀཱཏུཾ ན ལབྦྷཏི. ཀརོནྟེན ཙ སཙེ ཏེསཾ ཨཏྠི, ཏེསཾ སནྟཀཾ གཧེཏྭཱ ཡོཛེཏྭཱ དཱཏབྦཾ, སཙེ ནཏྠི, ཨཏྟནོ སནྟཀཾ ཀཱཏབྦཾ. སཙེ ཨཏྟནོཔི ནཏྠི, བྷིཀྑཱཙཱརཝཏྟེན ཝཱ ཉཱཏཀཔཝཱརིཏཊྛཱནཏོ ཝཱ པརིཡེསིཏབྦཾ, ཨལབྷནྟེན གིལཱནསྶ ཨཏྠཱཡ ཨཀཏཝིཉྙཏྟིཡཱཔི ཨཱཧརིཏྭཱ ཀཱཏབྦཾ.

༡༦. ཨཔརེསམྤི པཉྩནྣཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི མཱཏུ པིཏུ ཏདུཔཊྛཱཀཱནཾ ཨཏྟནོ ཝེཡྻཱཝཙྩཀརསྶ པཎྜུཔལཱསསྶ ཙཱཏི. པཎྜུཔལཱསོ ནཱམ ཡོ པབྦཛྫཱཔེཀྑོ ཡཱཝ པཏྟཙཱིཝརཾ པཊིཡཱདིཡཏི, ཏཱཝ ཝིཧཱརེ ཝསཏི. ཏེསུ སཙེ མཱཏཱཔིཏརོ ཨིསྶརཱ ཧོནྟི ན པཙྩཱསཱིསནྟི, ཨཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པན རཛྫེཔི ཋིཏཱ པཙྩཱསཱིསནྟི, ཨཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི. བྷེསཛྫཾ པཙྩཱསཱིསནྟཱནཾ བྷེསཛྫཾ དཱཏབྦཾ, ཡོཛེཏུཾ ཨཛཱནནྟཱནཾ ཡོཛེཏྭཱ དཱཏབྦཾ. སབྦེསཾ ཨཏྠཱཡ སཧདྷམྨིཀེསུ ཝུཏྟནཡེནེཝ པརིཡེསིཏབྦཾ. སཙེ པན མཱཏརཾ ཝིཧཱརཾ ཨཱནེཏྭཱ ཛགྒཏི, སབྦཾ པརིཀམྨཾ ཨནཱམསནྟེན ཀཱཏབྦཾ, ཁཱདནཱིཡབྷོཛནཱིཡཾ སཧཏྠཱ དཱཏབྦཾ. པིཏཱ པན ཡཐཱ སཱམཎེརོ, ཨེཝཾ སཧཏྠེན ནྷཱཔནསམྦཱཧནཱདཱིནི ཀཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏབྦོ. ཡེ ཙ མཱཏཱཔིཏརོ ཨུཔཊྛཧནྟི པཊིཛགྒནྟི, ཏེསམྤི ཨེཝམེཝ ཀཱཏབྦཾ. ཝེཡྻཱཝཙྩཀརོ ནཱམ ཡོ ཝེཏནཾ གཧེཏྭཱ ཨརཉྙེ དཱརཱུནི ཝཱ ཚིནྡཏི, ཨཉྙཾ ཝཱ ཀིཉྩི ཀམྨཾ ཀརོཏི, ཏསྶ རོགེ ཨུཔྤནྣེ ཡཱཝ ཉཱཏཀཱ ན པསྶནྟི, ཏཱཝ བྷེསཛྫཾ ཀཱཏབྦཾ. ཡོ པན བྷིཀྑུནིསྶིཏཀོཝ ཧུཏྭཱ སབྦཀམྨཱནི ཀརོཏི, ཏསྶ བྷེསཛྫཾ ཀཱཏབྦམེཝ. པཎྜུཔལཱསེཔི སཱམཎེརེ ཝིཡ པཊིཔཛྫིཏབྦཾ.

༡༧. ཨཔརེསམྤི དསནྣཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི ཛེཊྛབྷཱཏུ ཀནིཊྛབྷཱཏུ ཛེཊྛབྷགིནིཡཱ ཀནིཊྛབྷགིནིཡཱ ཙཱུལ༹མཱཏུཡཱ མཧཱམཱཏུཡཱ ཙཱུལ༹པིཏུནོ མཧཱཔིཏུནོ པིཏུཙྪཱཡ མཱཏུལསྶཱཏི. ཏེསཾ པན སབྦེསམྤི ཀརོནྟེན ཏེསཾཡེཝ སནྟཀཾ བྷེསཛྫཾ གཧེཏྭཱ ཀེཝལཾ ཡོཛེཏྭཱ དཱཏབྦཾ. སཙེ ¶ པན ནཔྤཧོནྟི ཡཱཙནྟི ཙ ‘‘དེཐ ནོ, བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ པཊིདསྶཱམཱ’’ཏི, ཏཱཝཀཱལིཀཾ དཱཏབྦཾ. སཙེཔི ན ཡཱཙནྟི, ‘‘ཨམྷཱཀཾ བྷེསཛྫཾ ཨཏྠི, ཏཱཝཀཱལིཀཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཝཱ ¶ ‘‘ཡདཱ ཏེསཾ བྷཝིསྶཏི, ཏདཱ དསྶནྟཱི’’ཏི ཨཱབྷོགཾ ཝཱ ཀཏྭཱ དཱཏབྦཾ. སཙེ པཊིདེནྟི, གཧེཏབྦཾ. ནོ ཙེ དེནྟི, ན ཙོདེཏབྦཱ. ཨེཏེ དས ཉཱཏཀེ ཋཔེཏྭཱ ཨཉྙེསཾ ན ཀཱཏབྦཾ.

ཨེཏེསཾ པུཏྟཔརམྤརཱཡ པན ཡཱཝ སཏྟམཱ ཀུལཔརིཝཊྚཱ, ཏཱཝ ཙཏྟཱརོ པཙྩཡེ ཨཱཧརཱཔེནྟསྶ ཨཀཏཝིཉྙཏྟི ཝཱ བྷེསཛྫཾ ཀརོནྟསྶ ཝེཛྫཀམྨཾ ཝཱ ཀུལདཱུསཀཱཔཏྟི ཝཱ ན ཧོཏི. སཙེ བྷཱཏུ ཛཱཡཱ, བྷགིནིཡཱ སཱམིཀོ ཝཱ གིལཱནོ ཧོཏི, ཉཱཏཀཱ ཙེ, ཏེསམྤི ཝཊྚཏི. ཨཉྙཱཏཀཱ ཙེ, བྷཱཏུ ཙ བྷགིནིཡཱ ཙ ཀཏྭཱ དཱཏབྦཾ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཛགྒནཊྛཱནེ དེཐཱ’’ཏི. ཨཐ ཝཱ ཏེསཾ པུཏྟཱནཾ ཀཏྭཱ དཱཏབྦཾ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ དེཐཱ’’ཏི. ཨེཏེནུཔཱཡེན སབྦཔདེསུ ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོ.

ཏེསཾ ཨཏྠཱཡ ཙ སཱམཎེརེཧི ཨརཉྙཏོ བྷེསཛྫཾ ཨཱཧརཱཔེནྟེན ཉཱཏིསཱམཎེརེཧི ཝཱ ཨཱཧརཱཔེཏབྦཾ, ཨཉྙཱཏཀེཧི ཨཏྟནོ ཨཏྠཱཡ ཝཱ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ དཱཏབྦཾ. ཏེཧིཔི ‘‘ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཨཱཧརཱམཱ’’ཏི ཝཏྟསཱིསེན ཨཱཧརིཏབྦཾ. ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ མཱཏཱཔིཏརོ གིལཱནཱ ཝིཧཱརཾ ཨཱགཙྪནྟི, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཙ དིསཱཔཀྐནྟོ ཧོཏི, སདྡྷིཝིཧཱརིཀེན ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ སནྟཀཾ བྷེསཛྫཾ དཱཏབྦཾ. ནོ ཙེ ཨཏྠི, ཨཏྟནོ བྷེསཛྫཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ པརིཙྩཛིཏྭཱ དཱཏབྦཾ. ཨཏྟནོཔི ཨསནྟེ ཝུཏྟནཡེནེཝ པརིཡེསིཏྭཱ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ སནྟཀཾ ཀཏྭཱ དཱཏབྦཾ. ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེནཔི སདྡྷིཝིཧཱརིཀསྶ མཱཏཱཔིཏཱུསུ ཨེཝམེཝ པཊིཔཛྫིཏབྦཾ. ཨེསེཝ ནཡོ ཨཱཙརིཡནྟེཝཱསིཀེསུཔི. ཨཉྙོཔི ཡོ ཨཱགནྟུཀོ ཝཱ ཙོརོ ཝཱ ཡུདྡྷཔརཱཛིཏོ ཨིསྶརོ ཝཱ ཉཱཏཀེཧི པརིཙྩཏྟོ ཀཔཎོ ཝཱ གམིཡམནུསྶོ ཝཱ གིལཱནོ ཧུཏྭཱ ཝིཧཱརཾ པཝིསཏི, སབྦེསཾ ཨཔཙྩཱསཱིསནྟེན བྷེསཛྫཾ ཀཱཏབྦཾ.

༡༨. སདྡྷཾ ཀུལཾ ཧོཏི ཙཏཱུཧི པཙྩཡེཧི ཨུཔཊྛཱཡཀཾ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ མཱཏཱཔིཏུཊྛཱནིཡཾ, ཏཏྲ ཙེ ཀོཙི གིལཱནོ ཧོཏི, ཏསྶཏྠཱཡ ཝིསྶཱསེན ‘‘བྷེསཛྫཾ ཀཏྭཱ བྷནྟེ དེཐཱ’’ཏི ཝདནྟི, ནེཝ དཱཏབྦཾ ན ཀཱཏབྦཾ. ཨཐ པན ཀཔྤིཡཾ ཉཏྭཱ ཨེཝཾ པུཙྪནྟི ‘‘བྷནྟེ, ཨསུཀསྶ ནཱམ རོགསྶ ཀིཾ བྷེསཛྫཾ ཀརོནྟཱི’’ཏི, ‘‘ཨིདཉྩིདཉྩ གཧེཏྭཱ ཀརོནྟཱི’’ཏི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི. ‘‘བྷནྟེ, མཡ྄ཧཾ མཱཏཱ གིལཱནཱ, བྷེསཛྫཾ ཏཱཝ ཨཱཙིཀྑཐཱ’’ཏི ཨེཝཾ པུཙྪིཏེ པན ན ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ, ཨཉྙམཉྙཾ པན ཀཐཱ ཀཱཏབྦཱ ¶ ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨསུཀསྶ ནཱམ བྷིཀྑུནོ ཨིམསྨིཾ ¶ རོགེ ཀིཾ བྷེསཛྫཾ ཀརིཾསཱུ’’ཏི. ཨིདཉྩིདཉྩ བྷེསཛྫཾ བྷནྟེཏི. ཏཾ སུཏྭཱ ཨིཏརོ མཱཏུ བྷེསཛྫཾ ཀརོཏི, ཝཊྚཏི. མཧཱཔདུམཏྠེརོ ཀིར ཝསབྷརཉྙོཔི དེཝིཡཱ རོགེ ཨུཔྤནྣེ ཨེཀཱཡ ཨིཏྠིཡཱ ཨཱགནྟྭཱ པུཙྪིཏོ ‘‘ན ཛཱནཱམཱི’’ཏི ཨཝཏྭཱ ཨེཝམེཝ བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ སམུལླཔེསི. ཏཾ སུཏྭཱ ཏསྶཱ བྷེསཛྫམཀཾསུ. ཝཱུཔསནྟེ ཙ རོགེ ཏིཙཱིཝརེན ཏཱིཧི ཙ ཀཧཱཔཎསཏེཧི སདྡྷིཾ བྷེསཛྫཙངྐོཊཀཾ པཱུརེཏྭཱ ཨཱཧརིཏྭཱ ཐེརསྶ པཱདམཱུལེ ཋཔེཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, པུཔྥཔཱུཛཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཐེརོ ‘‘ཨཱཙརིཡབྷཱགོ ནཱམ ཨཡ’’ནྟི ཀཔྤིཡཝསེན གཱཧཱཔེཏྭཱ པུཔྥཔཱུཛམཀཱསི. ཨེཝཾ ཏཱཝ བྷེསཛྫེ པཊིཔཛྫིཏབྦཾ.

༡༩. པརིཏྟེ པན ‘‘གིལཱནསྶ པརིཏྟཾ ཀརོཐ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ན ཀཱཏབྦཾ, ‘‘པརིཏྟཾ བྷཎཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན བྷཎིཏབྦཾ. སཙེཔིསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི ‘‘མནུསྶཱ ནཱམ ན ཛཱནནྟི, ཨཀརིཡམཱནེ ཝིཔྤཊིསཱརིནོ བྷཝིསྶནྟཱི’’ཏི, ཀཱཏབྦཾ. ‘‘པརིཏྟོདཀཾ པརིཏྟསུཏྟཾ ཀཏྭཱ དེཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན ཏེསཾཡེཝ ཨུདཀཾ ཧཏྠེན ཙཱལེཏྭཱ སུཏྟཾ པརིམཛྫིཏྭཱ དཱཏབྦཾ. སཙེ ཝིཧཱརཏོ ཨུདཀཾ ཨཏྟནོ སནྟཀཾ ཝཱ སུཏྟཾ དེཏི, དུཀྐཊཾ. མནུསྶཱ ཨུདཀཉྩ སུཏྟཉྩ གཧེཏྭཱ ནིསཱིདིཏྭཱ ‘‘པརིཏྟཾ བྷཎཐཱ’’ཏི ཝདནྟི, ཀཱཏབྦཾ. ནོ ཙེ ཛཱནནྟི, ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ. བྷིཀྑཱུནཾ ནིསིནྣཱནཾ པཱདེསུ ཨུདཀཾ ཨཱཀིརིཏྭཱ སུཏྟཉྩ ཋཔེཏྭཱ གཙྪནྟི ‘‘པརིཏྟཾ ཀརོཐ, པརིཏྟཾ བྷཎཐཱ’’ཏི, ན པཱདཱ ཨཔནེཏབྦཱ. མནུསྶཱ ཧི ཝིཔྤཊིསཱརིནོ ཧོནྟི. ཨནྟོགཱམེཔི གིལཱནསྶ ཨཏྠཱཡ ཝིཧཱརཾ པེསེནྟི ‘‘པརིཏྟཾ བྷཎནྟཱུ’’ཏི, བྷཎིཏབྦཾ. ཨནྟོགཱམེ རཱཛགེཧཱདཱིསུ རོགེ ཝཱ ཨུཔདྡཝེ ཝཱ ཨུཔྤནྣེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ བྷཎཱཔེནྟི, ཨཱཊཱནཱཊིཡསུཏྟཱདཱིནི བྷཎིཏབྦཱནི. ‘‘ཨཱགནྟྭཱ གིལཱནསྶ སིཀྑཱཔདཱནི དེནྟུ, དྷམྨཾ ཀཐེནྟུ, རཱཛནྟེཔུརེ ཝཱ ཨམཙྩགེཧེ ཝཱ ཨཱགནྟྭཱ སིཀྑཱཔདཱནི དེནྟུ, དྷམྨཾ ཀཐེནྟཱུ’’ཏི པེསིཏེཔི གནྟྭཱ སིཀྑཱཔདཱནི དཱཏབྦཱནི, དྷམྨོ ཀཐེཏབྦོ. ‘‘མཏཱནཾ པརིཝཱརཏྠཾ ཨཱགཙྪནྟཱུ’’ཏི པཀྐོསནྟི, ན གནྟབྦཾ. ‘‘སཱིཝཐིཀདསྶནེ ཨསུབྷདསྶནེ ཙ མརཎསྶཏིཾ པཊིལབྷིསྶཱམཱ’’ཏི ཀམྨཊྛཱནསཱིསེན གནྟུཾ ཝཊྚཏི. ‘‘པཧཱརེདིནྣེ མཏེཔི ཨམརཎཱདྷིཔྤཱཡསྶ ཨནཱཔཏྟི ཝུཏྟཱ’’ཏི ན ཨེཏྟཀེནེཝ ཨམནུསྶགཧིཏསྶ པཧཱརོ དཱཏབྦོ ¶ , ཏཱལཔཎྞཾ པན པརིཏྟསུཏྟཾ ཝཱ ཧཏྠེ ཝཱ པཱདེ ཝཱ བནྡྷིཏབྦཾ, རཏནསུཏྟཱདཱིནི པརིཏྟཱནི བྷཎིཏབྦཱནི, ‘‘མཱ སཱིལཝནྟཾ བྷིཀྑུཾ ཝིཧེཋེཧཱི’’ཏི དྷམྨཀཐཱ ཀཱཏབྦཱ, ཨཱཊཱནཱཊིཡཔརིཏྟཾ ཝཱ བྷཎིཏབྦཾ.

ཨིདྷ པན ཨཱཊཱནཱཊིཡཔརིཏྟསྶ པརིཀམྨཾ ཝེདིཏབྦཾ (དཱི. ནི. ཨཊྛ. ༣.༢༨༢). པཋམམེཝ ཧི ཨཱཊཱནཱཊིཡསུཏྟཾ ན བྷཎིཏབྦཾ, མེཏྟསུཏྟཾ (ཁུ. པཱ. ༩.༡ ཨཱདཡོ; སུ. ནི. ༡༤༣ ཨཱདཡོ) དྷཛགྒསུཏྟཾ (སཾ. ནི. ༡.༢༤༩) རཏནསུཏྟནྟི (ཁུ. པཱ. ༦.༡ ཨཱདཡོ; སུ. ནི. ༢༢༤ ཨཱདཡོ) ཨིམཱནི ¶ སཏྟཱཧཾ བྷཎིཏབྦཱནི. སཙེ མུཉྩཏི, སུནྡརཾ. ནོ ཙེ མུཉྩཏི, ཨཱཊཱནཱཊིཡསུཏྟཾ བྷཎིཏབྦཾ. ཏཾ བྷཎནྟེན ཙ བྷིཀྑུནཱ པིཊྛཾ ཝཱ མཾསཾ ཝཱ ན ཁཱདིཏབྦཾ, སུསཱནེ ན ཝསིཏབྦཾ. ཀསྨཱ? ཨམནུསྶཱ ཨོཏཱརཾ ལབྷནྟི. པརིཏྟཀརཎཊྛཱནཾ ཧརིཏཱུཔལིཏྟཾ ཀཱརེཏྭཱ ཏཏྠ པརིསུདྡྷཾ ཨཱསནཾ པཉྙཔེཏྭཱ ནིསཱིདིཏབྦཾ. པརིཏྟཀཱརཀོ བྷིཀྑུ ཝིཧཱརཏོ གྷརཾ ནེནྟེཧི ཕལཀཱཝུདྷེཧི པརིཝཱརེཏྭཱ ནེཏབྦོ. ཨབྦྷོཀཱསེ ནིསཱིདིཏྭཱ ན ཝཏྟབྦཾ, དྭཱརཝཱཏཔཱནཱནི པིདཧིཏྭཱ ནིསིནྣེན ཨཱཝུདྷཧཏྠེཧི སམྤརིཝཱརིཏེན མེཏྟཙིཏྟཾ པུརེཙཱརིཀཾ ཀཏྭཱ ཝཏྟབྦཾ, པཋམཾ སིཀྑཱཔདཱནི གཱཧཱཔེཏྭཱ སཱིལེ པཏིཊྛིཏསྶ པརིཏྟཾ ཀཱཏབྦཾ. ཨེཝམྤི མོཙེཏུཾ ཨསཀྐོནྟེན ཝིཧཱརཾ ནེཏྭཱ ཙེཏིཡངྒཎེ ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ ཨཱསནཔཱུཛཾ ཀཱརེཏྭཱ དཱིཔེ ཛཱལཱཔེཏྭཱ ཙེཏིཡངྒཎཾ སམྨཛྫིཏྭཱ མངྒལཀཐཱ ཝཏྟབྦཱ, སབྦསནྣིཔཱཏོ གྷོསེཏབྦོ, ཝིཧཱརསྶ ཨུཔཝནེ ཛེཊྛཀརུཀྑོ ནཱམ ཧོཏི, ཏཏྠ ‘‘བྷིཀྑུསངྒྷོ ཏུམྷཱཀཾ ཨཱགམནཾ པཏིམཱནེཏཱི’’ཏི པཧིཎིཏབྦཾ. སབྦསནྣིཔཱཏཊྛཱནེ ཨནཱགནྟུཾ ནཱམ ན ལབྷཏི, ཏཏོ ཨམནུསྶགཧིཏཀོ ‘‘ཏྭཾ ཀོནཱམོསཱི’’ཏི པུཙྪིཏབྦོ, ནཱམེ ཀཐིཏེ ནཱམེནེཝ ཨཱལཔིཏབྦོ, ‘‘ཨིཏྠནྣཱམ ཏུཡ྄ཧཾ མཱལཱགནྡྷཱདཱིསུ པཏྟི, ཨཱསནཔཱུཛཱཡཾ པཏྟི, པིཎྜཔཱཏེ པཏྟི, བྷིཀྑུསངྒྷེན ཏུཡ྄ཧཾ པཎྞཱཀཱརཏྠཱཡ མཧཱམངྒལཀཐཱ ཝུཏྟཱ, བྷིཀྑུསངྒྷེ གཱརཝེན ཨེཏཾ མུཉྩཱཧཱི’’ཏི མོཙེཏབྦོ. སཙེ ན མུཉྩཏི, དེཝཏཱནཾ ཨཱརོཙེཏབྦཾ ‘‘ཏུམྷེ ཛཱནཱཐ, ཨཡཾ ཨམནུསྶོ ཨམྷཱཀཾ ཝཙནཾ ན ཀརོཏི, མཡཾ བུདྡྷཨཱཎཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི པརིཏྟཾ ཀཱཏབྦཾ. ཨེཏཾ ཏཱཝ གིཧཱིནཾ པརིཀམྨཾ. སཙེ པན བྷིཀྑུ ཨམནུསྶེན གཧིཏོ ཧོཏི, ཨཱསནཱནི དྷོཝིཏྭཱ སབྦསནྣིཔཱཏཾ གྷོསཱཔེཏྭཱ གནྡྷམཱལཱདཱིསུ ¶ པཏྟིཾ དཏྭཱ པརིཏྟཾ བྷཎིཏབྦཾ, ཨིདཾ བྷིཀྑཱུནཾ པརིཀམྨཾ. ཨེཝཾ པརིཏྟེ པཊིཔཛྫིཏབྦཾ.

༢༠. པཊིསནྠཱརེ པན ཨཡཾ ཝིནིཙྪཡོ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༡༨༥-༧) – ཨནཱམཊྛཔིཎྜཔཱཏོ ཀསྶ དཱཏབྦོ, ཀསྶ ན དཱཏབྦོ? མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཏཱཝ དཱཏབྦོ. སཙེཔི ཀཧཱཔཎགྒྷནཀོ ཧོཏི, སདྡྷཱདེཡྻཝིནིཔཱཏནཾ ནཏྠི. མཱཏཱཔིཏུཨུཔཊྛཱཀཱནཾ ཝེཡྻཱཝཙྩཀརསྶ པཎྜུཔལཱསསྶ ཙཱཏི ཨེཏེསམྤི དཱཏབྦོ. ཏཏྠ པཎྜུཔལཱསསྶ ཐཱལཀེ པཀྑིཔིཏྭཱཔི དཱཏུཾ ཝཊྚཏི, ཏཾ ཋཔེཏྭཱ ཨཉྙེསཾ ཨགཱརིཀཱནཾ མཱཏཱཔིཏཱུནམྤི ན ཝཊྚཏི. པབྦཛིཏཔརིབྷོགོ ཧི ཨགཱརིཀཱནཾ ཙེཏིཡཊྛཱནིཡོ. ཨཔིཙ ཨནཱམཊྛཔིཎྜཔཱཐོ ནཱམེས སམྤཏྟསྶ དཱམརིཀཙོརསྶཔི ཨིསྶརིཡསྶཔི དཱཏབྦོ. ཀསྨཱ? ཏེ ཧི ཨདཱིཡམཱནེཔི ‘‘ན དེནྟཱི’’ཏི ཨཱམསིཏྭཱ དཱིཡམཱནེཔི ‘‘ཨུཙྪིཊྛཀཾ དེནྟཱི’’ཏི ཀུཛ྄ཛྷནྟི, ཀུདྡྷཱ ཛཱིཝིཏཱཔི ཝོརོཔེནྟི, སཱསནསྶཔི ཨནྟརཱཡཾ ཀརོནྟི. རཛྫཾ པཏྠཡམཱནསྶ ཝིཙརཏོ ཙོརནཱགསྶ ཝཏྠུ ཙེཏྠ ཀཐེཏབྦཾ. ཨེཝཾ ཨནཱམཊྛཔིཎྜཔཱཏེ པཊིཔཛྫིཏབྦཾ.

པཊིསནྠཱརོ ¶ ཙ ནཱམཱཡཾ ཀསྶ ཀཱཏབྦོ, ཀསྶ ན ཀཱཏབྦོ? པཊིསནྠཱརོ ནཱམ ཝིཧཱརཾ སམྤཏྟསྶ ཡསྶ ཀསྶཙི ཨཱགནྟུཀསྶ ཝཱ དལིདྡསྶ ཝཱ ཙོརསྶ ཝཱ ཨིསྶརསྶ ཝཱ ཀཱཏབྦོཡེཝ. ཀཐཾ? ཨཱགནྟུཀཾ ཏཱཝ ཁཱིཎཔརིབྦཡཾ ཝིཧཱརཾ སམྤཏྟཾ དིསྭཱ ‘‘པཱནཱིཡཾ པིཝཱ’’ཏི དཱཏབྦཾ, པཱདམཀྑནཏེལཾ དཱཏབྦཾ, ཀཱལེ ཨཱགཏསྶ ཡཱགུབྷཏྟཾ, ཝིཀཱལེ ཨཱགཏསྶ སཙེ ཏཎྜུལཱ ཨཏྠི, ཏཎྜུལཱ དཱཏབྦཱ. ཨཝེལཱཡ སམྤཏྟོཔི ‘‘གཙྪཱཧཱི’’ཏི ན ཝཏྟབྦོ, སཡནཊྛཱནཾ དཱཏབྦཾ. སབྦཾ ཨཔཙྩཱསཱིཡནྟེནེཝ ཀཱཏབྦཾ. ‘‘མནུསྶཱ ནཱམ ཙཏུཔཙྩཡདཱཡཀཱ, ཨེཝཾ སངྒཧེ ཀརིཡམཱནེ པུནཔྤུནཾ པསཱིདིཏྭཱ ཨུཔཀཱརཾ ཀརིསྶནྟཱི’’ཏི ཙིཏྟཾ ན ཨུཔྤཱདེཏབྦཾ. ཙོརཱནཾ པན སངྒྷིཀམྤི དཱཏབྦཾ. པཊིསནྠཱརཱནིསཾསདཱིཔནཏྠཉྩ ཙོརནཱགཝཏྠུ, བྷཱཏརཱ སདྡྷིཾ ཛམྦུདཱིཔགཏསྶ མཧཱནཱགརཉྙོ ཝཏྠུ, པིཏུརཱཛསྶ རཛྫེ ཙཏུནྣཾ ཨམཙྩཱནཾ ཝཏྠུ, ཨབྷཡཙོརཝཏྠཱུཏི ཨེཝམཱདཱིནི བཧཱུནི ཝཏྠཱུནི མཧཱཨཊྛཀཐཱཡཾ ཝིཏྠཱརཏོ ཝུཏྟཱནི.

ཏཏྲཱཡཾ ཨེཀཝཏྠུདཱིཔནཱ – སཱིཧལ༹དཱིཔེ ཀིར ཨབྷཡོ ནཱམ ཙོརོ པཉྩསཏཔརིཝཱརོ ཨེཀསྨིཾ ཋཱནེ ཁནྡྷཱཝཱརཾ བནྡྷིཏྭཱ སམནྟཱ ཏིཡོཛནཾ ཨུབྦཱསེཏྭཱ ¶ ཝསཏི. ཨནུརཱདྷཔུརཝཱསིནོ ཀདམྦནདིཾ ན ཨུཏྟརནྟི, ཙེཏིཡགིརིམགྒེ ཛནསཉྩཱརོ ཨུཔཙྪིནྣོ. ཨཐེཀདིཝསཾ ཙོརོ ‘‘ཙེཏིཡགིརིཾ ཝིལུམྤིསྶཱམཱི’’ཏི ཨགམཱསི. ཨཱརཱམིཀཱ དིསྭཱ དཱིགྷབྷཱཎཀཨབྷཡཏྠེརསྶ ཨཱརོཙེསུཾ. ཐེརོ ‘‘སཔྤིཕཱཎིཏཱདཱིནི ཨཏྠཱི’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ཨཏྠི, བྷནྟེ’’ཏི. ‘‘ཙོརཱནཾ དེཐ’’. ‘‘ཏཎྜུལཱ ཨཏྠཱི’’ཏི. ‘‘ཨཏྠི, བྷནྟེ, སངྒྷསྶཏྠཱཡ ཨཱཧཊཱ ཏཎྜུལཱ ཙ པཀྐསཱཀཉྩ གོརསོ ཙཱ’’ཏི. ‘‘བྷཏྟཾ སམྤཱདེཏྭཱ ཙོརཱནཾ དེཐཱ’’ཏི. ཨཱརཱམིཀཱ ཏཐཱ ཀརིཾསུ. ཙོརཱ བྷཏྟཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ‘‘ཀེནཱཡཾ པཊིསནྠཱརོ ཀཏོ’’ཏི པུཙྪིཾསུ. ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨཡྻེན ཨབྷཡཏྠེརེནཱ’’ཏི. ཙོརཱ ཐེརསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨཱཧཾསུ ‘‘མཡཾ ‘སངྒྷསྶ ཙ ཙེཏིཡསྶ ཙ སནྟཀཾ ཨཙྪིནྡིཏྭཱ གཧེསྶཱམཱ’ཏི ཨཱགཏཱ, ཏུམྷཱཀཾ པན ཨིམིནཱ པཊིསནྠཱརེན མཡཾ པསནྣཱ, ཨཛྫ པཊྛཱཡ ཝིཧཱརེ དྷམྨིཀཱརཀྑཱ ཨམྷཱཀཾ ཨཱཡཏྟཱ ཧོཏུ, ནཱགརཱ ཨཱགནྟྭཱ དཱནཾ དེནྟུ, ཙེཏིཡཾ ཝནྡནྟཱུ’’ཏི. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཙ ནཱགརེ དཱནཾ དཱཏུཾ ཨཱགཙྪནྟེ ནདཱིཏཱིརེཡེཝ པཙྩུགྒནྟྭཱ རཀྑནྟཱ ཝིཧཱརཾ ནེནྟི, ཝིཧཱརེཔི དཱནཾ དེནྟཱནཾ རཀྑཾ ཀཏྭཱ ཏིཊྛནྟི. ཏེཔི བྷིཀྑཱུནཾ བྷུཏྟཱཝསེསཾ ཙོརཱནཾ དེནྟི. གམནཀཱལེཔི ཏེ ཙོརཱ ནདཱིཏཱིརཾ པཱཔེཏྭཱ ནིཝཏྟནྟི.

ཨཐེཀདིཝསཾ བྷིཀྑུསངྒྷེ ཁཱིཡནཀཀཐཱ ཨུཔྤནྣཱ ‘‘ཐེརོ ཨིསྶརཝཏཱཡ སངྒྷསནྟཀཾ ཙོརཱནཾ ཨདཱསཱི’’ཏི. ཐེརོ སནྣིཔཱཏཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ ཨཱཧ ‘‘ཙོརཱ ‘སངྒྷསྶ པཀཏིཝཊྚཉྩ ཙེཏིཡསནྟཀཉྩ ཨཙྪིནྡིཏྭཱ གཎྷིསྶཱམཱ’ཏི ཨཱགམིཾསུ, ཨཐ ཏེསཾ མཡཱ ‘ཨེཏཾ ན ཧརིསྶནྟཱི’ཏི ཨེཏྟཀོ ནཱམ པཊིསནྠཱརོ ཀཏོ, ཏཾ སབྦམྤི ཨེཀཏོ སམྤིཎྜེཏྭཱ ཨགྒྷཱཔེཐ, ཏེན ¶ ཀཱརཎེན ཨཝིལུཏྟཾ བྷཎྜཾ ཨེཀཏོ སམྤིཎྜེཏྭཱ ཨགྒྷཱཔེཐཱ’’ཏི. ཏཏོ སབྦམྤི ཐེརེན དིནྣཀཾ ཙེཏིཡགྷརེ ཨེཀཾ ཝརཔོཏྠཀཙིཏྟཏྠརཎཾ ན ཨགྒྷཏི. ཏཏོ ཨཱཧཾསུ ‘‘ཐེརེན ཀཏོ པཊིསནྠཱརོ སུཀཏོ, ཙོདེཏུཾ ཝཱ སཱརེཏུཾ ཝཱ ན ལབྦྷཏི, གཱིཝཱ ཝཱ ཨཝཧཱརོ ཝཱ ནཏྠཱི’’ཏི. ཨེཝཾ མཧཱནིསཾསོ པཊིསནྠཱརོཏི སལླཀྑེཏྭཱ ཀཏྟབྦོ པཎྜིཏེན བྷིཀྑུནཱཏི.

ཨིཏི པཱལི༹མུཏྟཀཝིནཡཝིནིཙྪཡསངྒཧེ

བྷེསཛྫཱདིཀརཎཝིནིཙྪཡཀཐཱ སམཏྟཱ.

༤. ཝིཉྙཏྟིཝིནིཙྪཡཀཐཱ

༢༡. ཝིཉྙཏྟཱིཏི ¶ ¶ ཡཱཙནཱ. ཏཏྲཱཡཾ ཝིནིཙྪཡོ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༣༤༢) – མཱུལཙྪེཛྫཱཡ པུརིསཾ ཡཱཙིཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ‘‘སཧཱཡཏྠཱཡ ཀམྨཀརཎཏྠཱཡ པུརིསཾ དེཐཱ’’ཏི ཡཱཙིཏུཾ ཝཊྚཏི, པུརིསེན ཀཏྟབྦཾ ཧཏྠཀམྨསངྑཱཏཾ པུརིསཏྟཀརཾ ཡཱཙིཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ. ཧཏྠཀམྨཉྷི ཀིཉྩི ཝཏྠུ ན ཧོཏི, ཏསྨཱ ཏཾ ཋཔེཏྭཱ མིགལུདྡཀམཙྪབནྡྷནཀཱདཱིནཾ སཀཀམྨཾ ཨཝསེསཾ སབྦཾ ཀཔྤིཡཾ. ‘‘ཀིཾ, བྷནྟེ, ཨཱགཏཱཏྠ ཀེན ཀམྨེནཱ’’ཏི པུཙྪིཏེ ཝཱ ཨཔུཙྪིཏེ ཝཱ ཡཱཙིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཝིཉྙཏྟིཔཙྩཡཱ དོསོ ནཏྠི. མིགལུདྡཀཱདཡོ པན སཀཀམྨཾ ན ཡཱཙིཏབྦཱ, ‘‘ཧཏྠཀམྨཾ དེཐཱ’’ཏི ཨནིཡམེཏྭཱཔི ན ཡཱཙིཏབྦཱ. ཨེཝཾ ཡཱཙིཏཱ ཧི ཏེ ‘‘སཱདྷུ, བྷནྟེ’’ཏི བྷིཀྑཱུ ཨུཡྻོཛེཏྭཱ མིགེཔི མཱརེཏྭཱ ཨཱཧརེཡྻུཾ. ནིཡམེཏྭཱ པན ‘‘ཝིཧཱརེ ཀིཉྩི ཀཏྟབྦཾ ཨཏྠི, ཏཏྠ ཧཏྠཀམྨཾ དེཐཱ’’ཏི ཡཱཙིཏབྦཱ, ཕཱལནངྒལཱདཱིནི ཨུཔཀརཎཱནི གཧེཏྭཱ ཀསིཏུཾ ཝཱ ཝཔིཏུཾ ཝཱ ལཱཡིཏུཾ ཝཱ གཙྪནྟཾ སཀཀིཙྩཔསུཏམྤི ཀསྶཀཾ ཝཱ ཨཉྙཾ ཝཱ ཀིཉྩི ཧཏྠཀམྨཾ ཡཱཙིཏུཾ ཝཊྚཏེཝ. ཡོ པན ཝིགྷཱསཱདོ ཝཱ ཨཉྙོ ཝཱ ཀོཙི ནིཀྐམྨོ ནིརཏྠཀཀཐཾ ཀཐེནྟོ ནིདྡཱཡནྟོ ཝཱ ཝིཧརཏི, ཨེཝརཱུཔཾ ཨཡཱཙིཏྭཱཔི ‘‘ཨེཧི རེ ཨིདཾ ཝཱ ཨིདཾ ཝཱ ཀརོཧཱི’’ཏི ཡདིཙྪཀཾ ཀཱརཱཔེཏུཾ ཝཊྚཏི.

ཧཏྠཀམྨསྶ པན སབྦཀཔྤིཡབྷཱཝདཱིཔནཏྠཾ ཨིམཾ ནཡཾ ཀཐེནྟི. སཙེ ཧི བྷིཀྑུ པཱསཱདཾ ཀཱརེཏུཀཱམོ ཧོཏི, ཐམྦྷཏྠཱཡ པཱསཱཎཀོཊྚཀཱནཾ གྷརཾ གནྟྭཱ ཝཏྟབྦཾ ‘‘ཧཏྠཀམྨཾ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏི ཨུཔཱསཀཱ’’ཏི. ‘‘ཀིཾ ཀཱཏབྦཾ, བྷནྟེ’’ཏི? ‘‘པཱསཱཎཏྠམྦྷཱ ཨུདྡྷརིཏྭཱ དཱཏབྦཱ’’ཏི. སཙེ ཏེ ཨུདྡྷརིཏྭཱ ཝཱ དེནྟི, ཨུདྡྷརིཏྭཱ ནིཀྑིཏྟེ ཨཏྟནོ ཐམྦྷེ ཝཱ དེནྟི, ཝཊྚཏི. ཨཐཱཔི ཝདནྟི ‘‘ཨམྷཱཀཾ, བྷནྟེ, ཧཏྠཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཁཎོ ནཏྠི, ཨཉྙཾ ཨུདྡྷརཱཔེཐ, ཏསྶ མཱུལཾ དསྶཱམཱ’’ཏི, ཨུདྡྷརཱཔེཏྭཱ ‘‘པཱསཱཎཏྠམྦྷེ ཨུདྡྷཊམནུསྶཱནཾ མཱུལཾ དེཐཱ’’ཏི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི. ཨེཏེནེཝ ཨུཔཱཡེན པཱསཱདདཱརཱུནཾ ཨཏྠཱཡ ཝཌྜྷཀཱིནཾ སནྟིཀཾ, ཨིཊྛཀཏྠཱཡ ཨིཊྛཀཝཌྜྷཀཱིནཾ, ཚདནཏྠཱཡ གེཧཙྪཱདཀཱནཾ, ཙིཏྟཀམྨཏྠཱཡ ཙིཏྟཀཱརཱནནྟི ཡེན ཡེན ཨཏྠོ ཧོཏི, ཏསྶ ཏསྶ ཨཏྠཱཡ ཏེསཾ ཏེསཾ སིཔྤཀཱརཀཱནཾ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཧཏྠཀམྨཾ ཡཱཙིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཧཏྠཀམྨཡཱཙནཝསེན ཙ མཱུལཙྪེཛྫཱཡ ཝཱ བྷཏྟཝེཏནཱནུཔྤདཱནེན ཝཱ ལདྡྷམྤི སབྦཾ གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨརཉྙཏོ ཨཱཧརཱཔེནྟེན ཙ སབྦཾ ཨནཛ྄ཛྷཱཝུཏྠཀཾ ཨཱཧརཱཔེཏབྦཾ.

༢༢. ན ¶ ¶ ཀེཝལཉྩ པཱསཱདཾ ཀཱརེཏུཀཱམེན, མཉྩཔཱིཋཔཏྟཔརིསྶཱཝནདྷམཀརཎཙཱིཝརཱདཱིནི ཀཱརཱཔེཏུཀཱམེནཔི དཱརུལོཧསུཏྟཱདཱིནི ལབྷིཏྭཱ ཏེ ཏེ སིཔྤཀཱརཀེ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཧཏྠཀམྨཾ ཡཱཙིཏབྦཾ. ཧཏྠཀམྨཡཱཙནཝསེན ཙ མཱུལཙྪེཛྫཱཡ ཝཱ བྷཏྟཝེཏནཱནུཔྤདཱནེན ཝཱ ལདྡྷམྤི སབྦཾ གཧེཏབྦཾ. སཙེ པན ཀཱཏུཾ ན ཨིཙྪནྟི, བྷཏྟཝེཏནཾ པཙྩཱསཱིསནྟི, ཨཀཔྤིཡཀཧཱཔཎཱདི ན དཱཏབྦཾ, བྷིཀྑཱཙཱརཝཏྟེན ཏཎྜུལཱདཱིནི པརིཡེསིཏྭཱ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཧཏྠཀམྨཝསེན པཏྟཾ ཀཱརེཏྭཱ ཏཐེཝ པཱཙེཏྭཱ ནཝཔཀྐསྶ པཏྟསྶ པུཉྪནཏེལཏྠཱཡ ཨནྟོགཱམཾ པཝིཊྛེན ‘‘བྷིཀྑཱཡ ཨཱགཏོ’’ཏི སལླཀྑེཏྭཱ ཡཱགུཡཱ ཝཱ བྷཏྟེ ཝཱ ཨཱནཱིཏེ ཧཏྠེན པཏྟོ པིདྷཱཏབྦོ. སཙེ ཨུཔཱསིཀཱ ‘‘ཀིཾ, བྷནྟེ’’ཏི པུཙྪཏི, ‘‘ནཝཔཀྐོ པཏྟོ, པུཉྪནཏེལེན ཨཏྠོ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. སཙེ སཱ ‘‘དེཧི, བྷནྟེ’’ཏི པཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཏེལེན པུཉྪིཏྭཱ ཡཱགུཡཱ ཝཱ བྷཏྟསྶ ཝཱ པཱུརེཏྭཱ དེཏི, ཝིཉྙཏྟི ནཱམ ན ཧོཏི, གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི.

༢༣. བྷིཀྑཱུ པགེཝ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཨཱསནསཱལཾ གནྟྭཱ ཨཱསནཾ ཨཔསྶནྟཱ ཏིཊྛནྟི. ཏཏྲ ཙེ ཨུཔཱསཀཱ བྷིཀྑཱུ ཋིཏེ དིསྭཱ སཡམེཝ ཨཱསནཱནི ཨཱཧརཱཔེནྟི, ནིསཱིདིཏྭཱ གཙྪནྟེཧི ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ གནྟབྦཾ, ཨནཱཔུཙྪཱ གཏཱནམྤི ནཊྛཾ གཱིཝཱ ན ཧོཏི, ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ གམནཾ པན ཝཏྟཾ. སཙེ བྷིཀྑཱུཧི ‘‘ཨཱསནཱནི ཨཱཧརཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེཧི ཨཱཧཊཱནི ཧོནྟི, ཨཱཔུཙྪིཏྭཱཝ གནྟབྦཾ, ཨནཱཔུཙྪཱ གཏཱནཾ ཝཏྟབྷེདོ ཙ ནཊྛཉྩ གཱིཝཱ. ཨཏྠརཎཀོཛཝཀཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

མཀྑིཀཱ བཧུཀཱ ཧོནྟི, ‘‘མཀྑིཀབཱིཛནིཾ ཨཱཧརཐཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ, པུཙིམནྡསཱཁཱདཱིནི ཨཱཧརནྟི, ཀཔྤིཡཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ པཊིགྒཧེཏབྦཱནི. ཨཱསནསཱལཱཡཾ ཨུདཀབྷཱཛནཾ རིཏྟཾ ཧོཏི, ‘‘དྷམཀརཎཾ གཎྷཱཧཱི’’ཏི ན ཝཏྟབྦཾ. དྷམཀརཎཉྷི རིཏྟབྷཱཛནེ པཀྑིཔནྟོ བྷིནྡེཡྻ, ‘‘ནདིཾ ཝཱ ཏལཱ༹ཀཾ ཝཱ གནྟྭཱ ཨུདཀཾ ཨཱཧརཱ’’ཏི པན ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི, ‘‘གེཧཏོ ཨཱཧརཱ’’ཏི ནེཝ ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི, ན ཨཱཧཊཾ པརིབྷུཉྫིཏུཾ. ཨཱསནསཱལཱཡ ཝཱ ཨརཉྙེ ཝཱ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀརོནྟེཧི ཏཏྠ ཛཱཏཀཾ ཨནཛ྄ཛྷཱཝུཏྠཀཾ ཡཾ ཀིཉྩི ཨུཏྟརིབྷངྒཱརཧཾ པཏྟཾ ཝཱ ཕལཾ ཝཱ སཙེ ཀིཉྩི ཀམྨཾ ཀརོནྟཾ ཨཱཧརཱཔེཏི, ཧཏྠཀམྨཝསེན ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨལཛྫཱིཧི པན བྷིཀྑཱུཧི ཝཱ སཱམཎེརེཧི ཝཱ ཧཏྠཀམྨཾ ན ཀཱརེཏབྦཾ. ཨཡཾ ཏཱཝ པུརིསཏྟཀརེ ནཡོ.

༢༤. གོཎཾ ¶ པན ཨཉྙཱཏཀཨཔྤཝཱརིཏཊྛཱནཏོ ཨཱཧརཱཔེཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཨཱཧརཱཔེནྟསྶ དུཀྐཊཾ. ཉཱཏཀཔཝཱརིཏཊྛཱནཏོཔི མཱུལཙྪེཛྫཱཡ ཡཱཙིཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཏཱཝཀཱལིཀནཡེན སབྦཏྠ ཝཊྚཏི. ཨེཝཾ ཨཱཧརཱཔིཏཉྩ གོཎཾ རཀྑིཏྭཱ ཛགྒིཏྭཱ སཱམིཀཱ པཊིཙྪཱཔེཏབྦཱ. སཙསྶ པཱདོ ¶ ཝཱ སིངྒཾ ཝཱ བྷིཛྫཏི ཝཱ ནསྶཏི ཝཱ, སཱམིཀཱ ཙེ སམྤཊིཙྪནྟི, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ. ནོ ཙེ སམྤཊིཙྪནྟི, གཱིཝཱ ཧོཏི. སཙེ ‘‘ཏུམྷཱཀཾཡེཝ དེམཱ’’ཏི ཝདནྟི, ན སམྤཊིཙྪིཏབྦཾ. ‘‘ཝིཧཱརསྶ དེམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན ‘‘ཨཱརཱམིཀཱནཾ ཨཱཙིཀྑཐ ཛགྒནཏྠཱཡཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཱ.

༢༥. ‘‘སཀཊཾ དེཐཱ’’ཏིཔི ཨཉྙཱཏཀཨཔྤཝཱརིཏེ ཝཏྟུཾ ན ཝཊྚཏི, ཝིཉྙཏྟི ཨེཝ ཧོཏི, དུཀྐཊཾ ཨཱཔཛྫཏི. ཉཱཏཀཔཝཱརིཏཊྛཱནེ པན ཝཊྚཏི, ཏཱཝཀཱལིཀཾ ཝཊྚཏི, ཀམྨཾ པན ཀཏྭཱ པུན དཱཏབྦཾ. སཙེ ནེམིཨཱདཱིནི བྷིཛྫནྟི, པཱཀཏིཀཱནི ཀཏྭཱ དཱཏབྦཾ, ནཊྛེ གཱིཝཱ ཧོཏི. ‘‘ཏུམྷཱཀམེཝ དེམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ དཱརུབྷཎྜཾ ནཱམ སམྤཊིཙྪིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨེས ནཡོ ཝཱསིཕརསུཀུཋཱརཱིཀུདཱལནིཁཱདནེསུ ཝལླིཨཱདཱིསུ ཙ པརཔརིགྒཧིཏེསུ. གརུབྷཎྜཔྤཧོནཀེསུཡེཝ ཝལླིཨཱདཱིསུ ཝིཉྙཏྟི ཧོཏི, ན ཏཏོ ཨོརཾ.

༢༦. ཨནཛ྄ཛྷཱཝུཏྠཀཾ པན ཡཾ ཀིཉྩི ཨཱཧརཱཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. རཀྑིཏགོཔིཏཊྛཱནེཡེཝ ཧི ཝིཉྙཏྟི ནཱམ ཝུཙྩཏི. སཱ དྭཱིསུ པཙྩཡེསུ སབྦེན སབྦཾ ན ཝཊྚཏི. སེནཱསནཔཙྩཡེ པན ‘‘ཨཱཧར དེཧཱི’’ཏི ཝིཉྙཏྟིམཏྟམེཝ ན ཝཊྚཏི, པརིཀཐོབྷཱསནིམིཏྟཀམྨཱནི ཝཊྚནྟི. ཏཏྠ ཨུཔོསཐཱགཱརཾ ཝཱ བྷོཛནསཱལཾ ཝཱ ཨཉྙཾ ཝཱ ཀིཉྩི སེནཱསནཾ ཨིཙྪཏོ ‘‘ཨིམསྨིཾ ཝཏ ཨོཀཱསེ ཨེཝརཱུཔཾ སེནཱསནཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘ཡུཏྟ’’ནྟི ཝཱ ‘‘ཨནུརཱུཔ’’ནྟི ཝཱཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝཙནཾ པརིཀཐཱ ནཱམ. ཨུཔཱསཀཱ ཏུམྷེ ཀུཧིཾ ཝསཐཱཏི. པཱསཱདེ, བྷནྟེཏི. ‘‘ཀིཾ བྷིཀྑཱུནཾ པན ཨུཔཱསཀཱ པཱསཱདོ ན ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨེཝམཱདིཝཙནཾ ཨོབྷཱསོ ནཱམ. མནུསྶེ དིསྭཱ རཛྫུཾ པསཱརེཏི, ཁཱིལེ ཨཱཀོཊཱཔེཏི, ‘‘ཀིཾ ཨིདཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨིདྷ ཨཱཝཱསཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི ཨེཝམཱདིཀརཎཾ པན ནིམིཏྟཀམྨཾ ནཱམ. གིལཱནཔཙྩཡེ པན ཝིཉྙཏྟིཔི ཝཊྚཏི, པགེཝ པརིཀཐཱདཱིནི.

ཨིཏི པཱལི༹མུཏྟཀཝིནཡཝིནིཙྪཡསངྒཧེ

ཝིཉྙཏྟིཝིནིཙྪཡཀཐཱ སམཏྟཱ.

༥. ཀུལསངྒཧཝིནིཙྪཡཀཐཱ

༢༧. ཀུལསངྒཧོཏི ¶ ¶ པུཔྥཕལཱདཱིཧི ཀུལཱནཾ སངྒཧོ ཀུལསངྒཧོ. ཏཏྲཱཡཾ ཝིནིཙྪཡོ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༤༣༡) – ཀུལསངྒཧཏྠཱཡ མཱལཱཝཙྪཱདཱིནི རོཔེཏུཾ ཝཱ རོཔཱཔེཏུཾ ཝཱ སིཉྩིཏུཾ ཝཱ སིཉྩཱཔེཏུཾ ཝཱ པུཔྥཱནི ཨོཙིནིཏུཾ ཝཱ ཨོཙིནཱཔེཏུཾ ཝཱ གནྠིཏུཾ ཝཱ གནྠཱཔེཏུཾ ཝཱ ན ཝཊྚཏི. ཏཏྠ ཨཀཔྤིཡཝོཧཱརོ ཀཔྤིཡཝོཧཱརོ པརིཡཱཡོ ཨོབྷཱསོ ནིམིཏྟཀམྨནྟི ཨིམཱནི པཉྩ ཛཱནིཏབྦཱནི.

༢༨. ཏཏྠ ཨཀཔྤིཡཝོཧཱརོ ནཱམ ཨལླཧརིཏཱནཾ ཀོཊྚནཾ ཀོཊྚཱཔནཾ, ཨཱཝཱཊསྶ ཁཎནཾ ཁཎཱཔནཾ, མཱལཱཝཙྪསྶ རོཔནཾ རོཔཱཔནཾ, ཨཱལི༹ཡཱ བནྡྷནཾ བནྡྷཱཔནཾ, ཨུདཀསྶ སེཙནཾ སེཙཱཔནཾ, མཱཏིཀཱཡ སམྨུཁཀརཎཾ, ཀཔྤིཡཨུདཀསིཉྩནཾ, ཧཏྠཔཱདམུཁདྷོཝནནཧཱནོདཀསིཉྩནཾ. ཀཔྤིཡཝོཧཱརོ ནཱམ ‘‘ཨིམཾ རུཀྑཾ ཛཱན, ཨིམཾ ཨཱཝཱཊཾ ཛཱན, ཨིམཾ མཱལཱཝཙྪཾ ཛཱན, ཨེཏྠ ཨུདཀཾ ཛཱནཱ’’ཏིཨཱདིཝཙནཾ སུཀྑམཱཏིཀཱཡ ཨུཛུཀརཎཉྩ. པརིཡཱཡོ ནཱམ ‘‘པཎྜིཏེན མཱལཱཝཙྪཱདཡོ རོཔཱཔེཏབྦཱ, ནཙིརསྶེཝ ཨུཔཀཱརཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’’ཏིཨཱདིཝཙནཾ. ཨོབྷཱསོ ནཱམ ཀུདཱལཁཎིཏྟཱདཱིནི ཙ མཱལཱཝཙྪེ ཙ གཧེཏྭཱ ཋཱནཾ. ཨེཝཾ ཋིཏཉྷི སཱམཎེརཱདཡོ དིསྭཱ ‘‘ཐེརོ ཀཱརཱཔེཏུཀཱམོ’’ཏི གནྟྭཱ ཀརོནྟི. ནིམིཏྟཀམྨཾ ནཱམ ཀུདཱལཁཎིཏྟིཝཱསིཕརསུཨུདཀབྷཱཛནཱནི ཨཱཧརིཏྭཱ སམཱིཔེ ཋཔནཾ.

༢༩. ཨིམཱནི པཉྩཔི ཀུལསངྒཧཏྠཱཡ རོཔནརོཔཱཔནཱདཱིསུ ན ཝཊྚནྟི. ཕལཔརིབྷོགཏྠཱཡ ཀཔྤིཡཱཀཔྤིཡཝོཧཱརདྭཡམེཝ ན ཝཊྚཏི, ཨིཏརཏྟཡཾ ཝཊྚཏི. མཧཱཔཙྩརིཡཾ པན ‘‘ཀཔྤིཡཝོཧཱརོཔི ཝཊྚཏི, ཡཉྩ ཨཏྟནོ པརིབྷོགཏྠཱཡ ཝཊྚཏི, ཏཾ ཨཉྙཔུགྒལསྶ ཝཱ སངྒྷསྶ ཝཱ ཙེཏིཡསྶ ཝཱ ཨཏྠཱཡཔི ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཨཱརཱམཏྠཱཡ པན ཝནཏྠཱཡ ཚཱཡཏྠཱཡ ཙ ཨཀཔྤིཡཝོཧཱརམཏྟམེཝ ན ཝཊྚཏི, སེསཾ ཝཊྚཏི. ན ཀེཝལཉྩ སེསཾ, ཡཾ ཀིཉྩི མཱཏིཀམྤི ཨུཛུཾ ཀཱཏུཾ ཀཔྤིཡཨུདཀཾ སིཉྩིཏུཾ ནཧཱནཀོཊྛཀཾ ཀཏྭཱ ནཧཱཡིཏུཾ ཧཏྠཔཱདམུཁདྷོཝནཨུདཀཱནི ཙ ཏཏྠ ཚཌྜེཏུམྤི ཝཊྚཏི. མཧཱཔཙྩརིཡཾ པན ཀུརུནྡིཡཉྩ ‘‘ཀཔྤིཡཔཐཝིཡཾ སཡཾ རོཔེཏུམྤི ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཨཱརཱམཱདིཨཏྠཱཡ པན རོཔིཏསྶ ཝཱ རོཔཱཔིཏསྶ ཝཱ ཕལཾ པརིབྷུཉྫིཏུམྤི ཝཊྚཏི.

༣༠. ཨཡཾ ¶ ¶ པན ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཝིཏྠཱརེན ཨཱཔཏྟིཝིནིཙྪཡོ – ཀུལདཱུསནཏྠཱཡ ཨཀཔྤིཡཔཐཝིཡཾ མཱལཱཝཙྪཾ རོཔེནྟསྶ པཱཙིཏྟིཡཉྩེཝ དུཀྐཊཉྩ, ཏཐཱ ཨཀཔྤིཡཝོཧཱརེན རོཔཱཔེནྟསྶ. ཀཔྤིཡཔཐཝིཡཾ རོཔནེཔི རོཔཱཔནེཔི དུཀྐཊམེཝ. ཨུབྷཡཏྲཱཔི སཀིཾ ཨཱཎཏྟིཡཱ བཧཱུནམྤི རོཔནེ ཨེཀམེཝ སཔཱཙིཏྟིཡདུཀྐཊཾ ཝཱ སུདྡྷདུཀྐཊཾ ཝཱ ཧོཏི. པརིབྷོགཏྠཱཡ ཀཔྤིཡབྷཱུམིཡཾ ཝཱ ཨཀཔྤིཡབྷཱུམིཡཾ ཝཱ ཀཔྤིཡཝོཧཱརེན རོཔཱཔནེ ཨནཱཔཏྟི. ཨཱརཱམཱདིཨཏྠཱཡཔི ཨཀཔྤིཡཔཐཝིཡཾ རོཔེནྟསྶ ཝཱ ཨཀཔྤིཡཝཙནེན རོཔཱཔེནྟསྶ ཝཱ པཱཙིཏྟིཡཾ. ཨཡཾ པན ནཡོ མཧཱཨཊྛཀཐཱཡཾ ན སུཊྛུ ཝིབྷཏྟོ, མཧཱཔཙྩརིཡཾ པན ཝིབྷཏྟོཏི.

སིཉྩནསིཉྩཱཔནེ པན ཨཀཔྤིཡཨུདཀེན སབྦཏྠ པཱཙིཏྟིཡཾ, ཀུལདཱུསནཔརིབྷོགཏྠཱཡ དུཀྐཊམྤི. ཀཔྤིཡེན ཏེསཾཡེཝ དྭིནྣཾ ཨཏྠཱཡ དུཀྐཊཾ, པརིབྷོགཏྠཱཡ ཙེཏྠ ཀཔྤིཡཝོཧཱརེན སིཉྩཱཔནེ ཨནཱཔཏྟི. ཨཱཔཏྟིཊྛཱནེ པན དྷཱརཱཝཙྪེདཝསེན པཡོགབཧུལཏཱཡ ཙ ཨཱཔཏྟིབཧུལཏཱ ཝེདིཏབྦཱ.

ཀུལསངྒཧཏྠཱཡ ཨོཙིནནེ པུཔྥགཎནཱཡ དུཀྐཊཔཱཙིཏྟིཡཱནི, ཨཉྙཏྠ པཱཙིཏྟིཡཱནེཝ. བཧཱུནི པན པུཔྥཱནི ཨེཀཔཡོགེན ཨོཙིནནྟོ པཡོགཝསེན ཀཱརེཏབྦོ. ཨོཙིནཱཔནེ ཀུལདཱུསནཏྠཱཡ སཀིཾ ཨཱཎཏྟོ བཧུམྤི ཨོཙིནཱཏི, ཨེཀམེཝ སཔཱཙིཏྟིཡདུཀྐཊཾ, ཨཉྙཏྲ པཱཙིཏྟིཡམེཝ.

༣༡. གནྠནགནྠཱཔནེསུ པན སབྦཱཔི ཚ པུཔྥཝིཀཏིཡོ ཝེདིཏབྦཱ – གནྠིམཾ གོཔྥིམཾ ཝེདྷིམཾ ཝེཋིམཾ པཱུརིམཾ ཝཱཡིམནྟི. ཏཏྠ གནྠིམཾ ནཱམ སདཎྜཀེསུ ཝཱ ཨུཔྤལཔདུམཱདཱིསུ ཨཉྙེསུ ཝཱ དཱིགྷཝཎྚེསུ པུཔྥེསུ དཊྛབྦཾ. དཎྜཀེན ཝཱ དཎྜཀཾ, ཝཎྚེན ཝཱ ཝཎྚཾ གནྠེཏྭཱ ཀཏམེཝ ཧི གནྠིམཾ. ཏཾ བྷིཀྑུསྶ ཝཱ བྷིཀྑུནིཡཱ ཝཱ ཀཱཏུམྤི ཨཀཔྤིཡཝཙནེན ཀཱརཱཔེཏུམྤི ན ཝཊྚཏི, ‘‘ཨེཝཾ ཛཱན, ཨེཝཾ ཀཏེ སོབྷེཡྻ, ཡཐཱ ཨེཏཱནི པུཔྥཱནི ན ཝིཀིརིཡནྟི, ཏཐཱ ཀརོཧཱི’’ཏིཨཱདིནཱ པན ཀཔྤིཡཝཙནེན ཀཱརཱཔེཏུཾ ཝཊྚཏི.

གོཔྥིམཾ ནཱམ སུཏྟེན ཝཱ ཝཱཀཱདཱིཧི ཝཱ ཝསྶིཀཔུཔྥཱདཱིནཾ ཨེཀཏོཝཎྚིཀཨུབྷཏོཝཎྚིཀམཱལཱཝསེན གོཔྥནཾ, ཝཱཀཾ ཝཱ རཛྫུཾ ཝཱ དིགུཎཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠ ཨཝཎྚཀཱནི ནཱིཔཔུཔྥཱདཱིནི པཝེསེཏྭཱ པཊིཔཱཊིཡཱ བནྡྷནྟི, ཨེཏམྤི གོཔྥིམམེཝ. སབྦཾ པུརིམནཡེནེཝ ན ཝཊྚཏི.

ཝེདྷིམཾ ¶ ¶ ནཱམ སཝཎྚཀཱནི ཝསྶིཀཔུཔྥཱདཱིནི ཝཎྚེ, ཨཝཎྚཀཱནི ཝཀུལཔུཔྥཱདཱིནི ཨཏྟནོ ཚིདྡེསུ སཱུཙིཏཱལཧཱིརཱདཱིཧི ཝིནིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨཱཝུནནྟི, ཨེཏཾ ཝེདྷིམཾ ནཱམ. ཏཾ པུརིམནཡེནེཝ ན ཝཊྚཏི. ཀེཙི པན ཀདལིཀྑནྡྷམྷི ཀཎྚཀེ ཝཱ ཏཱལཧཱིརཱདཱིནི ཝཱ པཝེསེཏྭཱ ཏཏྠ པུཔྥཱནི ཝིནིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཋཔེནྟི, ཀེཙི ཀཎྚཀསཱཁཱསུ, ཀེཙི པུཔྥཚཏྟཔུཔྥཀཱུཊཱགཱརཀརཎཏྠཾ ཚཏྟེ ཙ བྷིཏྟིཡཉྩ པཝེསེཏྭཱ ཋཔིཏཀཎྚཀེསུ, ཀེཙི དྷམྨཱསནཝིཏཱནེ བདྡྷཀཎྚཀེསུ, ཀེཙི ཀཎིཀཱརཔུཔྥཱདཱིནི སལཱཀཱཧི ཝིཛ྄ཛྷནྟི, ཚཏྟཱདྷིཚཏྟཾ ཝིཡ ཀརོནྟི, ཏཾ ཨཏིཨོལཱ༹རིཀམེཝ. པུཔྥཝིཛ྄ཛྷནཏྠཾ པན དྷམྨཱསནཝིཏཱནེ ཀཎྚཀམྤི བནྡྷིཏུཾ ཀཎྚཀཱདཱིཧི ཝཱ ཨེཀཔུཔྥམྤི ཝིཛ྄ཛྷིཏུཾ པུཔྥེཡེཝ ཝཱ པུཔྥཾ པཝེསེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཛཱལཝིཏཱནཝེདིཀནཱགདནྟཀཔུཔྥཔཊིཙྪཀཏཱལཔཎྞགུལ༹ཀཱདཱིནཾ པན ཚིདྡེསུ ཨསོཀཔིཎྜིཡཱ ཝཱ ཨནྟརེསུ པུཔྥཱནི པཝེསེཏུཾ ན དོསོ. ན ཧེཏཾ ཝེདྷིམཾ ཧོཏི. དྷམྨརཛྫུཡམྤི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཝེཋིམཾ ནཱམ པུཔྥདཱམཔུཔྥཧཏྠཀེསུ དཊྛབྦཾ. ཀེཙི ཧི མཏྠཀདཱམཾ ཀརོནྟཱ ཧེཊྛཱ གྷཊཀཱཀཱརཾ དསྶེཏུཾ པུཔྥེཧི ཝེཋེནྟི, ཀེཙི ཨཊྛ ཨཊྛ ཝཱ དས དས ཝཱ ཨུཔྤལཔུཔྥཱདཱིནི སུཏྟེན ཝཱ ཝཱཀེན ཝཱ དཎྜཀེསུ བནྡྷིཏྭཱ ཨུཔྤལཧཏྠཀེ ཝཱ པདུམཧཏྠཀེ ཝཱ ཀརོནྟི, ཏཾ སབྦཾ པུརིམནཡེནེཝ ན ཝཊྚཏི. སཱམཎེརེཧི ཨུཔྤཱཊེཏྭཱ ཐལེ ཋཔིཏཨུཔྤལཱདཱིནི ཀཱསཱཝེན བྷཎྜིཀམྤི བནྡྷིཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཏེསཾཡེཝ པན ཝཱཀེན ཝཱ དཎྜཀེན ཝཱ བནྡྷིཏུཾ ཨཾསབྷཎྜིཀཾ ཝཱ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨཾསབྷཎྜིཀཾ ནཱམ ཁནྡྷེ ཋཔིཏཀཱསཱཝསྶ ཨུབྷོ ཨནྟེ ཨཱཧརིཏྭཱ བྷཎྜིཀཾ ཀཏྭཱ ཏསྨིཾ པསིབྦཀེ ཝིཡ པུཔྥཱནི པཀྑིཔནྟི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཨཾསབྷཎྜིཀཱ, ཨེཏཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. དཎྜཀེཧི པདུམིནིཔཎྞཾ ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨུཔྤལཱདཱིནི པཎྞེན ཝེཋེཏྭཱ གཎྷནྟི, ཏཏྲཱཔི པུཔྥཱནཾ ཨུཔརི པདུམིནིཔཎྞམེཝ བནྡྷིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཧེཊྛཱ དཎྜཀཾ པན བནྡྷིཏུཾ ན ཝཊྚཏི.

པཱུརིམཾ ནཱམ མཱལཱགུཎེ ཙ པུཔྥཔཊེ ཙ དཊྛབྦཾ. ཡོ ཧི མཱལཱགུཎེན ཙེཏིཡཾ ཝཱ བོདྷིཾ ཝཱ ཝེདིཀཾ ཝཱ པརིཀྑིཔནྟོ པུན ཨཱནེཏྭཱ པུརིམཊྛཱནཾ ཨཏིཀྐཱམེཏི, ཨེཏྟཱཝཏཱ པཱུརིམཾ ནཱམ ཧོཏི, ཀོ པན ཝཱདོ ཨནེཀཀྑཏྟུཾ པརིཀྑིཔནྟསྶ. ནཱགདནྟཀནྟརེཧི པཝེསེཏྭཱ ཧརནྟོ ཨོལམྦཀཾ ཀཏྭཱ པུན ནཱགདནྟཀཾ པརིཀྑིཔཏི, ཨེཏམྤི པཱུརིམཾ ནཱམ. ནཱགདནྟཀེ ¶ པན པུཔྥཝལཡཾ པཝེསེཏུཾ ཝཊྚཏི. མཱལཱགུཎེཧི པུཔྥཔཊཾ ཀརོནྟི, ཏཏྲཱཔི ཨེཀམེཝ མཱལཱགུཎཾ ཧརིཏུཾ ཝཊྚཏི. པུན པཙྩཱཧརཏོ པཱུརིམམེཝ ཧོཏི. ཏཾ སབྦཾ པུརིམནཡེནེཝ ན ཝཊྚཏི. མཱལཱགུཎེཧི པན བཧཱུཧིཔི ཀཏཾ པུཔྥདཱམཾ ལབྷིཏྭཱ ཨཱསནམཏྠཀཱདཱིསུ བནྡྷིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨཏིདཱིགྷཾ པན མཱལཱགུཎཾ ཨེཀཝཱརཾ ཧརིཏྭཱ པརིཀྑིཔིཏྭཱ པུན ཨིཏརསྶ བྷིཀྑུནོ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི, ཏེནཔི ཏཐེཝ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི.

ཝཱཡིམཾ ¶ ནཱམ པུཔྥཛཱལཔུཔྥཔཊཔུཔྥརཱུཔེསུ དཊྛབྦཾ. ཙེཏིཡེ པུཔྥཛཱལཾ ཀརོནྟསྶ ཨེཀམེཀམྷི ཛཱལཚིདྡཀེ དུཀྐཊཾ. བྷིཏྟིཚཏྟབོདྷིཏྠམྦྷཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. པུཔྥཔཊཾ པན པརེཧི པཱུརིཏམྤི ཝཱཡིཏུཾ ན ལབྦྷཏི. གོཔྥིམཔུཔྥེཧེཝ ཧཏྠིཨསྶཱདིརཱུཔཀཱནི ཀརོནྟི, ཏཱནིཔི ཝཱཡིམཊྛཱནེ ཏིཊྛནྟི. པུརིམནཡེནེཝ སབྦཾ ན ཝཊྚཏི. ཨཉྙེཧི ཀཏཔརིཙྪེདེ པན པུཔྥཱནི ཋཔེནྟེན ཧཏྠིཨསྶཱདིརཱུཔཀམྤི ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. མཧཱཔཙྩརིཡཾ པན ཀལ༹མྦཀེན ཨཌྜྷཙནྡཀེན ཙ སདྡྷིཾ ཨཊྛ པུཔྥཝིཀཏིཡོ ཝུཏྟཱ.

༣༢. ཏཏྠ ཀལ༹མྦཀོཏི ཨཌྜྷཙནྡཀནྟརེ གྷཊིཀདཱམཨོལམྦཀོ ཝུཏྟོ. ཨཌྜྷཙནྡཀོཏི ཨཌྜྷཙནྡཱཀཱརེན མཱལཱགུཎཔརིཀྑེཔོ. ཏདུབྷཡམྤི པཱུརིམེཡེཝ པཝིཊྛཾ. ཀུརུནྡིཡཾ པན ‘‘དྭེ ཏཡོ མཱལཱགུཎེ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ པུཔྥདཱམཀརཎམྤི ཝཱཡིམཾཡེཝཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཏམྤི ཨིདྷ པཱུརིམཊྛཱནེཡེཝ པཝིཊྛཾ. ན ཀེཝལཉྩ པུཔྥདཱམམེཝ, པིཊྛམཡདཱམམྤི གེཎྜུཀཔུཔྥདཱམམྤི ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟཾ. ཁརཔཏྟདཱམམྤི སིཀྑཱཔདསྶ སཱདྷཱརཎཏྟཱ བྷིཀྑཱུནམྤི བྷིཀྑུནཱིནམྤི ནེཝ ཀཱཏུཾ, ན ཀཱརཱཔེཏུཾ ཝཊྚཏི, པཱུཛཱནིམིཏྟཾ པན ཀཔྤིཡཝཙནཾ སབྦཏྠ ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི. པརིཡཱཡཨོབྷཱསནིམིཏྟཀམྨཱནི ཝཊྚནྟིཡེཝ.

ཡོ ཧརིཏྭཱ ཝཱ ཧརཱཔེཏྭཱ ཝཱ པཀྐོསིཏྭཱ ཝཱ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཝཱ སཡཾ ཝཱ ཨུཔགཏཱནཾ ཡཾ ཀིཉྩི ཨཏྟནོ སནྟཀཾ པུཔྥཾ ཀུལསངྒཧཏྠཱཡ དེཏི, ཏསྶ དུཀྐཊཾ, པརསནྟཀཾ དེཏི, དུཀྐཊམེཝ. ཐེཡྻཙིཏྟེན དེཏི, བྷཎྜགྒྷེན ཀཱརེཏབྦོ. ཨེས ནཡོ སངྒྷིཀེཔི. ཨཡཾ པན ཝིསེསོ – སེནཱསནཏྠཱཡ ནིཡམིཏཾ ཨིསྶརཝཏཱཡ དདཏོ ཐུལླཙྩཡནྟི.

༣༣. པུཔྥཾ ནཱམ ཀསྶ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི, ཀསྶ ན ཝཊྚཏཱིཏི? མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཏཱཝ ཧརིཏྭཱཔི ཧརཱཔེཏྭཱཔི པཀྐོསིཏྭཱཔི པཀྐོསཱཔེཏྭཱཔི དཱཏུཾ ཝཊྚཏི ¶ , སེསཉཱཏཀཱནཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱཝ. ཏཉྩ ཁོ ཝཏྠུཔཱུཛནཏྠཱཡ, མཎྜནཏྠཱཡ པན སིཝལིངྒཱདིཔཱུཛནཏྠཱཡ ཝཱ ཀསྶཙིཔི དཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི. མཱཏཱཔིཏཱུནཉྩ ཧརཱཔེནྟེན ཉཱཏིསཱམཎེརེཧེཝ ཧརཱཔེཏབྦཾ. ཨིཏརེ པན ཡདི སཡམེཝ ཨིཙྪནྟི, ཝཊྚཏི. སམྨཏེན པུཔྥབྷཱཛཀེན པུཔྥབྷཱཛནཀཱལེ སམྤཏྟཱནཾ སཱམཎེརཱནཾ ཨུཔཌྜྷབྷཱགཾ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཀུརུནྡིཡཾ པན ‘‘སམྤཏྟགིཧཱིནཾ ཨུཔཌྜྷབྷཱགཾ’’, མཧཱཔཙྩརིཡཾ ‘‘ཙཱུལ༹ཀཾ དཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཨསམྨཏེན ཨཔལོཀེཏྭཱ དཱཏབྦཾ. ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡེསུ སགཱརཝཱ སཱམཎེརཱ བཧཱུནི པུཔྥཱནི ཨཱཧརིཏྭཱ རཱསིཾ ཀཏྭཱ ཋཔེནྟི, ཐེརཱ པཱཏོཝ སམྤཏྟཱནཾ སདྡྷིཝིཧཱརིཀཱདཱིནཾ ཨུཔཱསཀཱདཱིནཾ ཝཱ ‘‘ཏྭཾ ཨིདཾ གཎྷ, ཏྭཾ ཨིདཾ གཎྷཱ’’ཏི དེནྟི, པུཔྥདཱནཾ ནཱམ ན ཧོཏི. ‘‘ཙེཏིཡཾ པཱུཛེསྶཱམཱ’’ཏི གཧེཏྭཱ གཙྪནྟཱཔི པཱུཛཾ ཀརོནྟཱཔི ཏཏྠ ཏཏྠ སམྤཏྟཱནཾ ¶ ཙེཏིཡཔཱུཛནཏྠཱཡ དེནྟི, ཨེཏམྤི པུཔྥདཱནཾ ནཱམ ན ཧོཏི. ཨུཔཱསཀེ ཨཀྐཔུཔྥཱདཱིཧི པཱུཛེནྟེ དིསྭཱ ‘‘ཝིཧཱརེ ཀཎིཀཱརཔུཔྥཱདཱིནི ཨཏྠི, ཨུཔཱསཀཱ ཏཱནི གཧེཏྭཱ པཱུཛེཐཱ’’ཏི ཝཏྟུམྤི ཝཊྚཏི. བྷིཀྑཱུ པུཔྥཔཱུཛཾ ཀཏྭཱ དིཝཱཏརཾ གཱམཾ པཝིཊྛེ ‘‘ཀིཾ, བྷནྟེ, ཨཏིདིཝཱ པཝིཊྛཏྠཱ’’ཏི པུཙྪནྟི, ‘‘ཝིཧཱརེ པུཔྥཱནི བཧཱུནི, པཱུཛཾ ཨཀརིམྷཱ’’ཏི ཝདནྟི. མནུསྶཱ ‘‘བཧཱུནི ཀིར ཝིཧཱརེ པུཔྥཱནཱི’’ཏི པུནདིཝསེ པཧཱུཏཾ ཁཱདནཱིཡཾ བྷོཛནཱིཡཾ གཧེཏྭཱ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ པུཔྥཔཱུཛཉྩ ཀརོནྟི དཱནཉྩ དེནྟི, ཝཊྚཏི.

༣༤. མནུསྶཱ ‘‘མཡཾ, བྷནྟེ, ཨསུཀདིཝསཾ ནཱམ པཱུཛེསྶཱམཱ’’ཏི པུཔྥཝཱརཾ ཡཱཙིཏྭཱ ཨནུཉྙཱཏདིཝསེ ཨཱགཙྪནྟི, སཱམཎེརེཧི ཙ པགེཝ པུཔྥཱནི ཨོཙིནིཏྭཱ ཋཔིཏཱནི ཧོནྟི, ཏེ རུཀྑེསུ པུཔྥཱནི ཨཔསྶནྟཱ ‘‘ཀུཧིཾ, བྷནྟེ, པུཔྥཱནཱི’’ཏི ཝདནྟི, སཱམཎེརེཧི ཨོཙིནིཏྭཱ ཋཔིཏཱནི, ཏུམྷེ པན པཱུཛེཏྭཱ གཙྪཐ, སངྒྷོ ཨཉྙཾ དིཝསཾ པཱུཛེསྶཏཱིཏི. ཏེ པཱུཛེཏྭཱ དཱནཾ དཏྭཱ གཙྪནྟི, ཝཊྚཏི. མཧཱཔཙྩརིཡཾ པན ཀུརུནྡིཡཉྩ ‘‘ཐེརཱ སཱམཎེརེཧི དཱཔེཏུཾ ན ལབྷནྟི, སཙེ སཡམེཝ ཏཱནི པུཔྥཱནི ཏེསཾ དེནྟི, ཝཊྚཏི. ཐེརེཧི པན ‘སཱམཎེརེཧི ཨོཙིནིཏྭཱ ཋཔིཏཱནཱི’ཏི ཨེཏྟཀམེཝ ཝཏྟབྦ’’ནྟི ཝུཏྟཾ. སཙེ པན པུཔྥཝཱརཾ ཡཱཙིཏྭཱ ཨནོཙིཏེསུ པུཔྥེསུ ཡཱགུབྷཏྟཱདཱིནི ཨཱདཱཡ ཨཱགནྟྭཱ སཱམཎེརེ ‘‘ཨོཙིནིཏྭཱ དེཐཱ’’ཏི ཝདནྟི, ཉཱབྷིསཱམཎེརཱནཾཡེཝ ཨོཙིནིཏྭཱ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨཉྙཱཏཀེ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ རུཀྑསཱཁཱཡ ཋཔེནྟི, ན ཨོརོཧིཏྭཱ པལཱཡིཏབྦཾ, ཨོཙིནིཏྭཱ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི ¶ . སཙེ པན ཀོཙི དྷམྨཀཐིཀོ ‘‘བཧཱུནི ཨུཔཱསཀཱ ཝིཧཱརེ པུཔྥཱནི, ཡཱགུབྷཏྟཱདཱིནི ཨཱདཱཡ གནྟྭཱ པུཔྥཔཱུཛཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཝདཏི, ཏསྶེཝ ན ཀཔྤཏཱིཏི མཧཱཔཙྩརིཡཉྩ ཀུརུནྡིཡཉྩ ཝུཏྟཾ. མཧཱཨཊྛཀཐཱཡཾ པན ‘‘ཨེཏཾ ཨཀཔྤིཡཾ ན ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨཝིསེསེན ཝུཏྟཾ.

༣༥. ཕལམྤི ཨཏྟནོ སནྟཀཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ མཱཏཱཔིཏཱུནཉྩ སེསཉཱཏཱིནཉྩ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཀུལསངྒཧཏྠཱཡ པན དེནྟསྶ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨཏྟནོ སནྟཀེ པརསནྟཀེ སངྒྷིཀེ སེནཱསནཏྠཱཡ ནིཡམིཏེ ཙ དུཀྐཊཱདཱིནི ཝེདིཏབྦཱནི. ཨཏྟནོ སནྟཀཾཡེཝ གིལཱནམནུསྶཱནཾ ཝཱ སམྤཏྟཨིསྶརཱནཾ ཝཱ ཁཱིཎཔརིབྦཡཱནཾ ཝཱ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི, ཕལདཱནཾ ན ཧོཏི. ཕལབྷཱཛཀེནཔི སམྨཏེན སངྒྷསྶ ཕལབྷཱཛནཀཱལེ སམྤཏྟམནུསྶཱནཾ ཨུཔཌྜྷབྷཱགཾ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨསམྨཏེན ཨཔལོཀེཏྭཱ དཱཏབྦཾ. སངྒྷཱརཱམེཔི ཕལཔརིཙྪེདེན ཝཱ རུཀྑཔརིཙྪེདེན ཝཱ ཀཏིཀཱ ཀཱཏབྦཱ ‘‘ཏཏོ གིལཱནམནུསྶཱནཾ ཝཱ ཨཉྙེསཾ ཝཱ ཕལཾ ཡཱཙནྟཱནཾ ཡཐཱཔརིཙྪེདེན ཙཏྟཱརི པཉྩ ཕལཱནི དཱཏབྦཱནི, རུཀྑཱ ཝཱ དསྶེཏབྦཱ ‘ཨིཏོ གཧེཏུཾ ལབྦྷཏཱི’’’ཏི. ‘‘ཨིདྷ ཕལཱནི སུནྡརཱནི, ཨིཏོ གཎྷཐཱ’’ཏི ཨེཝཾ པན ན ཝཏྟབྦཾ. ཨཏྟནོ སནྟཀཾ སིརཱིསཙུཎྞཾ ཝཱ ¶ ཨཉྙཾ ཝཱ ཡཾ ཀིཉྩི ཀསཱཝཾ ཀུལསངྒཧཏྠཱཡ དེཏི, དུཀྐཊཾ. པརསནྟཀཱདཱིསུཔི ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོ. ཨཡཾ པན ཝིསེསོ – སངྒྷསྶ རཀྑིཏགོཔིཏཱཔི རུཀྑཚལླི གརུབྷཎྜམེཝཱཏི. མཏྟིཀདནྟཀཊྛཝེལུ༹པཎྞེསུཔི གརུབྷཎྜཱུཔགཾ ཉཏྭཱ ཙུཎྞེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོ.

༣༦. ཛངྒྷཔེསནིཡནྟི གིཧཱིནཾ དཱུཏེཡྻཾ སཱསནཧརཎཀམྨཾ ཝུཙྩཏི, ཏཾ ན ཀཱཏབྦཾ. གིཧཱིནཉྷི སཱསནཾ གཧེཏྭཱ གཙྪནྟསྶ པདེ པདེ དུཀྐཊཾ. ཏཾ ཀམྨཾ ནིསྶཱཡ ལདྡྷབྷོཛནཾ བྷུཉྫནྟསྶཔི ཨཛ྄ཛྷོཧཱརེ ཨཛ྄ཛྷོཧཱརེ དུཀྐཊཾ. པཋམཾ སཱསནཾ ཨགྒཧེཏྭཱཔི པཙྪཱ ‘‘ཨཡཾ དཱནི སོ གཱམོ, ཧནྡ ནཾ སཱསནཾ ཨཱརོཙེམཱི’’ཏི མགྒཱ ཨོཀྐམནྟསྶཔི པདེ པདེ དུཀྐཊཾ. སཱསནཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ ལདྡྷབྷོཛནཾ བྷུཉྫཏོ པུརིམནཡེནེཝ དུཀྐཊཾ. སཱསནཾ ཨགྒཧེཏྭཱ ཨཱགཏེན པན ‘‘བྷནྟེ, ཏསྨིཾ གཱམེ ཨིཏྠནྣཱམསྶ ཀཱ པཝཏྟཱི’’ཏི པུཙྪིཡམཱནེན ཀཐེཏུཾ ཝཊྚཏི, པུཙྪིཏཔཉྷེ དོསོ ནཏྠི. པཉྩནྣཾ པན སཧདྷམྨིཀཱནཾ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ པཎྜུཔལཱསསྶ ཨཏྟནོ ཝེཡྻཱཝཙྩཀརསྶ ¶ སཱསནཾ ཧརིཏུཾ ཝཊྚཏི, གིཧཱིནཉྩ ཀཔྤིཡསཱསནཾ, ཏསྨཱ ‘‘མམ ཝཙནེན བྷགཝཏོ པཱདེ ཝནྡཐཱ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཙེཏིཡཾ པཊིམཾ བོདྷིཾ སངྒྷཏྠེརཾ ཝནྡཐཱ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཙེཏིཡེ གནྡྷཔཱུཛཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཝཱ ‘‘པུཔྥཔཱུཛཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཝཱ ‘‘བྷིཀྑཱུ སནྣིཔཱཏེཐ, དཱནཾ དསྶཱམ, དྷམྨཾ དེསཱཔཡིསྶཱམཱ’’ཏི ཝཱ ཨཱིདིསེསུ སཱསནེསུ ཀུཀྐུཙྩཾ ན ཀཱཏབྦཾ. ཀཔྤིཡསཱསནཱནི ཧི ཨེཏཱནི, ན གིཧཱིནཾ གིཧིཀམྨཔཊིསཾཡུཏྟཱནཱིཏི. ཨིམེཧི པན ཨཊྛཧི ཀུལདཱུསཀཀམྨེཧི ཨུཔྤནྣཔཙྩཡཱ པཉྩནྣམྤི སཧདྷམྨིཀཱནཾ ན ཀཔྤནྟི. ཨབྷཱུཏཱརོཙནརཱུཔིཡསཾཝོཧཱརེཧི ཨུཔྤནྣཔཙྩཡསདིསཱཝ ཧོནྟི.

པབྦཱཛནཱིཡཀམྨཀཏོ པན ཡསྨིཾ གཱམེ ཝཱ ནིགམེ ཝཱ ཀུལདཱུསཀཀམྨཾ ཀཏཾ, ཡསྨིཉྩ ཝིཧཱརེ ཝསཏི, ནེཝ ཏསྨིཾ གཱམེ ཝཱ ནིགམེ ཝཱ ཙརིཏུཾ ལབྷཏི, ན ཝིཧཱརེ ཝསིཏུཾ. པཊིཔྤསྶདྡྷཀམྨེནཔི ཙ ཏེན ཡེསུ ཀུལེསུ པུབྦེ ཀུལདཱུསཀཀམྨཾ ཀཏཾ, ཏཏོ ཨུཔྤནྣཔཙྩཡཱ ན གཧེཏབྦཱ, ཨཱསཝཀྑཡཔཏྟེནཔི ན གཧེཏབྦཱ, ཨཀཔྤིཡཱཝ ཧོནྟི. ‘‘ཀསྨཱ ན གཎྷཐཱ’’ཏི པུཙྪིཏེན ‘‘པུབྦེ ཨེཝཾ ཀཏཏྟཱ’’ཏི ཝུཏྟེ སཙེ ཝདནྟི ‘‘ན མཡཾ ཏེན ཀཱརཎེན དེམ, ཨིདཱནི སཱིལཝནྟཏཱཡ དེམཱ’’ཏི, གཧེཏབྦཱ. པཀཏིཡཱ དཱནཊྛཱནེཡེཝ ཀུལདཱུསཀཀམྨཾ ཀཏཾ ཧོཏི, ཏཏོ པཀཏིདཱནམེཝ གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཡཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ དེནྟི, ཏཾ ན ཝཊྚཏི. ཡསྨཱ ཙ པུཙྪིཏཔཉྷེ དོསོ ནཏྠི, ཏསྨཱ ཨཉྙམྤི བྷིཀྑུཾ པུབྦཎྷེ ཝཱ སཱཡནྷེ ཝཱ ཨནྟརགྷརཾ པཝིཊྛཾ ཀོཙི པུཙྪེཡྻ ‘‘ཀསྨཱ, བྷནྟེ, ཙརཐཱ’’ཏི. ཡེནཏྠེན ཙརཏི, ཏཾ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ ‘‘ལདྡྷཾ ན ལདྡྷ’’ནྟི ཝུཏྟེ སཙེ ན ལདྡྷཾ, ‘‘ན ལདྡྷ’’ནྟི ཝཏྭཱ ཡཾ སོ དེཏི, ཏཾ གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི.

༣༧. ‘‘ན ¶ ཙ, བྷིཀྑཝེ, པཎིདྷཱཡ ཨརཉྙེ ཝཏྠབྦཾ, ཡོ ཝསེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶ. ན ཙ, བྷིཀྑཝེ, པཎིདྷཱཡ པིཎྜཱཡ ཙརིཏབྦཾ…པེ… ན ཙ, བྷིཀྑཝེ, པཎིདྷཱཡ ཙངྐམིཏབྦཾ…པེ… ན ཙ, བྷིཀྑཝེ, པཎིདྷཱཡ ཋཱཏབྦཾ…པེ… ན ཙ, བྷིཀྑཝེ, པཎིདྷཱཡ ནིསཱིདིཏབྦཾ…པེ… ན ཙ, བྷིཀྑཝེ, པཎིདྷཱཡ སེཡྻཱ ཀཔྤེཏབྦཱ, ཡོ ཀཔྤེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (པཱརཱ. ༢༢༣ ཨཱདཡོ) ཝུཏྟཏྟཱ ‘‘ཨེཝཾ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༢༢༣) ཨརཉྙེ ཝསནྟཾ མཾ ཛནོ ཨརཧཏྟེ ཝཱ སེཀྑབྷཱུམིཡཾ ཝཱ སམྦྷཱཝེསྶཏི, ཏཏོ ལོཀསྶ སཀྐཏོ བྷཝིསྶཱམི གརུཀཏོ མཱནིཏོ པཱུཛིཏོ’’ཏི ཨེཝཾ པཏྠནཾ ཀཏྭཱ ཨརཉྙེ ན ཝསིཏབྦཾ. ཨེཝཾ པཎིདྷཱཡ ‘‘ཨརཉྙེ ཝསིསྶཱམཱི’’ཏི གཙྪནྟསྶ ¶ པདཝཱརེ པདཝཱརེ དུཀྐཊཾ, ཏཐཱ ཨརཉྙེ ཀུཊིཀརཎཙངྐམནནིསཱིདནནིཝཱསནཔཱརུཔནཱདཱིསུ སབྦཀིཙྩེསུ པཡོགེ པཡོགེ དུཀྐཊཾ, ཏསྨཱ ཨེཝཾ ཨརཉྙེ ན ཝསིཏབྦཾ. ཨེཝཾ ཝསནྟོ ཧི སམྦྷཱཝནཾ ལབྷཏུ ཝཱ མཱ ཝཱ, དུཀྐཊཾ ཨཱཔཛྫཏི. ཡོ པན སམཱདིནྣདྷུཏངྒོ ‘‘དྷུཏངྒཾ རཀྑིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘གཱམནྟེ མེ ཝསཏོ ཙིཏྟཾ ཝིཀྑིཔཏི, ཨརཉྙཾ སཔྤཱཡ’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ ཝཱ ‘‘ཨདྡྷཱ ཨརཉྙེ ཏིཎྞཾ ཝིཝེཀཱནཾ ཨཉྙཏརཾ པཱཔུཎིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ ཨཔཱཔུཎིཏྭཱ ན ནིཀྑམིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨརཉྙཝཱསོ ནཱམ བྷགཝཏཱ པསཏྠོ, མཡི ཙ ཨརཉྙེ ཝསནྟེ བཧཱུ སབྲཧྨཙཱརཱི གཱམནྟཾ ཧིཏྭཱ ཨཱརཉྙཀཱ བྷཝིསྶནྟཱི’’ཏི ཝཱ ཨེཝཾ ཨནཝཛྫཝཱསཾ ཝསིཏུཀཱམོ ཧོཏི, ཏེནེཝ ཝསིཏབྦཾ. པིཎྜཱཡ ཙརནྟསྶཔི ‘‘ཨབྷིཀྐནྟཱདཱིནི སཎྛཔེཏྭཱ པིཎྜཱཡ ཙརིསྶཱམཱི’’ཏི ནིཝཱསནཔཱརུཔནཀིཙྩཏོ པབྷུཏི ཡཱཝ བྷོཛནཔརིཡོསཱནཾ, ཏཱཝ པཡོགེ པཡོགེ དུཀྐཊཾ, སམྦྷཱཝནཾ ལབྷཏུ ཝཱ མཱ ཝཱ, དུཀྐཊམེཝ. ཁནྡྷཀཝཏྟསེཁིཡཝཏྟཔརིཔཱུརཎཏྠཾ པན སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ དིཊྛཱནུགཏིཨཱཔཛྫནཏྠཾ ཝཱ པཱསཱདིཀེཧི ཨབྷིཀྐམཔཊིཀྐམཱདཱིཧི པིཎྜཱཡ པཝིསནྟོ ཨནུཔཝཛྫོ ཝིཉྙཱུནཾ. ཙངྐམནཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨིཏི པཱལི༹མུཏྟཀཝིནཡཝིནིཙྪཡསངྒཧེ

ཀུལསངྒཧཝིནིཙྪཡཀཐཱ སམཏྟཱ.

༦. མཙྪམཾསཝིནིཙྪཡཀཐཱ

༣༨. མཙྪམཾསེསུ ¶ པན མཙྪགྒཧཎེན སབྦམྤི ཛལཛཾ ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨཀཔྤིཡཾ ནཱམ ནཏྠི. མཾསེསུ པན མནུསྶཧཏྠིཨསྶསུནཁཨཧིསཱིཧབྱགྒྷདཱིཔིཨཙྪཏརཙྪཱནཾ ཝསེན དས མཾསཱནི ཨཀཔྤིཡཱནི. ཏཏྠ མནུསྶམཾསེ ཐུལླཙྩཡཾ, སེསེསུ དུཀྐཊཾ. ཨིཏི ཨིམེསཾ མནུསྶཱདཱིནཾ དསནྣཾ མཾསམྤི ཨཊྛིཔི ལོཧིཏམྤི ཙམྨམྤི ལོམམྤི སབྦཾ ན ཝཊྚཏི. ཝསཱསུ པན ཨེཀཱ མནུསྶཝསཱཝ ན ཝཊྚཏི. ཁཱིརཱདཱིསུ ཨཀཔྤིཡཾ ནཱམ ནཏྠི. ཨིམེསུ པན ཨཀཔྤིཡམཾསེསུ ཨཊྛིཨཱདཱིསུ ཝཱ ཡཾ ཀིཉྩི ཉཏྭཱ ཝཱ ཨཉཏྭཱ ཝཱ ཁཱདནྟསྶ ཨཱཔཏྟིཡེཝ. ཡདཱ ཛཱནཱཏི, ཏདཱ དེསེཏབྦཱ. ‘‘ཨཔུཙྪིཏྭཱཝ ཁཱདིསྶཱམཱི’’ཏི གཎྷཏོ པཊིགྒཧཎེཔི དུཀྐཊཾ, ‘‘པུཙྪིཏྭཱ ཁཱདིསྶཱམཱི’’ཏི གཎྷཏོ ¶ ཨནཱཔཏྟི. ཨུདྡིསྶཀཏཾ པན ཛཱནིཏྭཱ ཁཱདནྟསྶེཝ ཨཱཔཏྟི, པཙྪཱ ཛཱནནྟོ ཨཱཔཏྟིཡཱ ན ཀཱརེཏབྦོ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༢༨༡).

ཏཏྠ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༤༡༠) ཨུདྡིསྶཀཏཾ ནཱམ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཏྠཱཡ ཝདྷིཏྭཱ སམྤཱདིཏཾ མཙྪམཾསཾ. ཨུབྷཡམྤི ཧི ཨུདྡིསྶཀཏཾ ན ཝཊྚཏི. ཏམྤི ཨདིཊྛཾ ཨསུཏཾ ཨཔརིསངྐིཏཾ ཝཊྚཏི. ཏིཀོཊིཔརིསུདྡྷཉྷི མཙྪམཾསཾ བྷགཝཏཱ ཨནུཉྙཱཏཾ ཨདིཊྛཾ ཨསུཏཾ ཨཔརིསངྐིཏཾ. ཏཏྠ ཨདིཊྛཾ ནཱམ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཏྠཱཡ མིགམཙྪེ ཝདྷིཏྭཱ གཡ྄ཧམཱནཾ ཨདིཊྛཾ. ཨསུཏཾ ནཱམ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཏྠཱཡ མིགམཙྪེ ཝདྷིཏྭཱ གཧིཏནྟི ཨསུཏཾ. ཨཔརིསངྐིཏཾ པན དིཊྛཔརིསངྐིཏཾ སུཏཔརིསངྐིཏཾ ཏདུབྷཡཝིནིམུཏྟཔརིསངྐིཏཉྩ ཉཏྭཱ ཏབྦིཔཀྑཏོ ཛཱནིཏབྦཾ. ཀཐཾ? ཨིདྷ བྷིཀྑཱུ པསྶནྟི མནུསྶེ ཛཱལཝཱགུརཱདིཧཏྠེ གཱམཏོ ཝཱ ནིཀྑམནྟེ ཨརཉྙེ ཝཱ ཝིཙརནྟེ. དུཏིཡདིཝསེ ཙ ནེསཾ ཏཾ གཱམཾ པིཎྜཱཡ པཝིཊྛཱནཾ སམཙྪམཾསཾ པིཎྜཔཱཏཾ ཨབྷིཧརནྟི. ཏེ ཏེན དིཊྛེན པརིསངྐནྟི ‘‘བྷིཀྑཱུནཾ ནུ ཁོ ཨཏྠཱཡ ཀཏ’’ནྟི, ཨིདཾ དིཊྛཔརིསངྐིཏཾ, ཨེཏཾ གཧེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཡཾ ཨེཝཾ ཨཔརིསངྐིཏཾ, ཏཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པན ཏེ མནུསྶཱ ‘‘ཀསྨཱ, བྷནྟེ, ན གཎྷཐཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ཏམཏྠཾ སུཏྭཱ ‘‘ནཡིདཾ, བྷནྟེ, བྷིཀྑཱུནཾ ཨཏྠཱཡ ཀཏཾ, ཨམྷེཧི ཨཏྟནོ ཨཏྠཱཡ ཝཱ རཱཛཡུཏྟཱདཱིནཾ ཝཱ ཨཏྠཱཡ ཀཏ’’ནྟི ཝདནྟི, ཀཔྤཏི.

ན ཧེཝ ཁོ བྷིཀྑཱུ པསྶནྟི, ཨཔིཙ ཁོ སུཎནྟི ‘‘མནུསྶཱ ཀིར ཛཱལཝཱགུརཱདིཧཏྠཱ གཱམཏོ ཝཱ ནིཀྑམནྟི, ཨརཉྙེ ཝཱ ཝིཙརནྟཱི’’ཏི. དུཏིཡདིཝསེ ཙ ཏེསཾ ཏཾ གཱམཾ པིཎྜཱཡ པཝིཊྛཱནཾ སམཙྪམཾསཾ པིཎྜཔཱཏཾ ཨབྷིཧརནྟི. ཏེ ཏེན སུཏེན པརིསངྐནྟི ‘‘བྷིཀྑཱུནཾ ནུ ¶ ཁོ ཨཏྠཱཡ ཀཏ’’ནྟི, ཨིདཾ སུཏཔརིསངྐིཏཾ ནཱམ, ཨེཏཾ གཧེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཡཾ ཨེཝཾ ཨཔརིསངྐིཏཾ, ཏཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པན ཏེ མནུསྶཱ ‘‘ཀསྨཱ, བྷནྟེ, ན གཎྷཐཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ཏམཏྠཾ སུཏྭཱ ‘‘ནཡིདཾ, བྷནྟེ, བྷིཀྑཱུནཾ ཨཏྠཱཡ ཀཏཾ, ཨམྷེཧི ཨཏྟནོ ཨཏྠཱཡ ཝཱ རཱཛཡུཏྟཱདཱིནཾ ཝཱ ཨཏྠཱཡ ཀཏ’’ནྟི ཝདནྟི, ཀཔྤཏི.

ན ཧེཝ ཁོ པན བྷིཀྑཱུ པསྶནྟི ན སུཎནྟི, ཨཔིཙ ཁོ ཏེསཾ ཏཾ གཱམཾ པིཎྜཱཡ པཝིཊྛཱནཾ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ སམཙྪམཾསཾ པིཎྜཔཱཏཾ ཨབྷིསངྑརིཏྭཱ ཨབྷིཧརནྟི. ཏེ པརིསངྐནྟི ‘‘བྷིཀྑཱུནཾ ནུ ཁོ ཨཏྠཱཡ ཀཏ’’ནྟི, ཨིདཾ ཏདུབྷཡཝིནིམུཏྟཔརིསངྐིཏཾ ནཱམ, ཨེཏམྤི གཧེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཡཾ ཨེཝཾ ཨཔརིསངྐིཏཾ, ཏཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པན ཏེ མནུསྶཱ ‘‘ཀསྨཱ, བྷནྟེ, ན གཎྷཐཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ¶ ཏམཏྠཾ སུཏྭཱ ‘‘ནཡིདཾ, བྷནྟེ, བྷིཀྑཱུནཾ ཨཏྠཱཡ ཀཏཾ, ཨམྷེཧི ཨཏྟནོ ཨཏྠཱཡ ཝཱ རཱཛཡུཏྟཱདཱིནཾ ཝཱ ཨཏྠཱཡ ཀཏཾ, པཝཏྟམཾསཾ ཝཱ ཀཔྤིཡམེཝ ལབྷིཏྭཱ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཏྠཱཡ སམྤཱདིཏ’’ནྟི ཝདནྟི, ཀཔྤཏི. མཏཱནཾ པེཏཀིཙྩཏྠཱཡ མངྒལཱདཱིནཾ ཝཱ ཨཏྠཱཡ ཀཏེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཡཾ ཡཉྷི བྷིཀྑཱུནཾཡེཝ ཨཏྠཱཡ ཨཀཏཾ, ཡཏྠ ཙ ནིབྦེམཏིཀོ ཧོཏི, ཏཾ སབྦཾ ཀཔྤཏི.

༣༩. སཙེ པན ཨེཀསྨིཾ ཝིཧཱརེ བྷིཀྑཱུནཾ ཨུདྡིསྶཀཏཾ ཧོཏི, ཏེ ཙ ཨཏྟནོ ཨཏྠཱཡ ཀཏབྷཱཝཾ ན ཛཱནནྟི, ཨཉྙེ ཛཱནནྟི. ཡེ ཛཱནནྟི, ཏེསཾ ན ཝཊྚཏི, ཨིཏརེསཾ པན ཝཊྚཏི. ཨཉྙེ ན ཛཱནནྟི, ཏེཡེཝ ཛཱནནྟི, ཏེསཾཡེཝ ན ཝཊྚཏི, ཨཉྙེསཾ ཝཊྚཏི. ཏེཔི ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨཏྠཱཡ ཀཏ’’ནྟི ཛཱནནྟི, ཨཉྙེཔི ‘‘ཨེཏེསཾ ཨཏྠཱཡ ཀཏ’’ནྟི ཛཱནནྟི, སབྦེསམྤི ན ཝཊྚཏི. སབྦེ ན ཛཱནནྟི, སབྦེསམྤི ཝཊྚཏི. པཉྩསུ ཧི སཧདྷམྨིཀེསུ ཡསྶ ཝཱ ཏསྶ ཝཱ ཨཏྠཱཡ ཨུདྡིསྶཀཏཾ སབྦེསཾ ན ཀཔྤཏི.

སཙེ པན ཀོཙི ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ ཨུདྡིསྶ པཱཎཾ ཝདྷིཏྭཱ ཏསྶ པཏྟཾ པཱུརེཏྭཱ དེཏི, སོ ཙ ཨཏྟནོ ཨཏྠཱཡ ཀཏབྷཱཝཾ ཛཱནཾཡེཝ གཧེཏྭཱ ཨཉྙསྶ བྷིཀྑུནོ དེཏི, སོ ཏཾ ཏསྶ སདྡྷཱཡ པརིབྷུཉྫཏི, ཀསྶ ཨཱཔཏྟཱིཏི? དྭིནྣམྤི ཨནཱཔཏྟི. ཡཉྷི ཨུདྡིསྶ ཀཏཾ, ཏསྶ ཨབྷུཏྟཏཱཡ ཨནཱཔཏྟི, ཨིཏརསྶ ཨཛཱནནཏཱཡ. ཀཔྤིཡམཾསསྶ ཧི པཊིགྒཧཎེ ཨཱཔཏྟི ནཏྠི, ཨུདྡིསྶཀཏཉྩ ཨཛཱནིཏྭཱ བྷུཏྟསྶ པཙྪཱ ཉཏྭཱ ཨཱཔཏྟིདེསནཱཀིཙྩཾ ནཱམ ནཏྠི. ཨཀཔྤིཡམཾསཾ པན ཨཛཱནིཏྭཱ བྷུཏྟེན པཙྪཱ ཉཏྭཱཔི ཨཱཔཏྟི དེསེཏབྦཱ. ཨུདྡིསྶཀཏཉྷི ཉཏྭཱ བྷུཉྫཏོཝ ཨཱཔཏྟི, ཨཀཔྤིཡམཾསཾ ཨཛཱནིཏྭཱ བྷུཉྫནྟསྶཔི ཨཱཔཏྟིཡེཝ, ཏསྨཱ ཨཱཔཏྟིབྷཱིརུཀེན རཱུཔཾ སལླཀྑེནྟེནཔི པུཙྪིཏྭཱཝ མཾསཾ པཊིགྒཧེཏབྦཾ. པརིབྷོགཀཱལེ ‘‘པུཙྪིཏྭཱ ¶ པརིབྷུཉྫིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཱ གཧེཏྭཱ པུཙྪིཏྭཱཝ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ. ཀསྨཱ? དུཝིཉྙེཡྻཏྟཱ. ཨཙྪམཾསམྤི ཧི སཱུཀརམཾསསདིསཾ ཧོཏི, དཱིཔིམཾསཱདཱིནི ཙ མིགམཾསཱདིསདིསཱནི, ཏསྨཱ པུཙྪིཏྭཱ གཧཎམེཝ ཝཏྟནྟི ཝདནྟི.

ཨིཏི པཱལི༹མུཏྟཀཝིནཡཝིནིཙྪཡསངྒཧེ

མཙྪམཾསཝིནིཙྪཡཀཐཱ སམཏྟཱ.

༧. ཨནཱམཱསཝིནིཙྪཡཀཐཱ

༤༠. ཨནཱམཱསནྟི ¶ ¶ ན པརཱམསིཏབྦཾ. ཏཏྲཱཡཾ ཝིནིཙྪཡོ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༢༨༡) – ཡསྨཱ མཱཏཱ ཝཱ ཧོཏུ དྷཱིཏཱ ཝཱ བྷགིནཱི ཝཱ, ཨིཏྠཱི ནཱམ སབྦཱཔི བྲཧྨཙརིཡསྶ པཱརིབནྠིཀཱཝ ཨནཱམཱསཱ ཙ, ཏསྨཱ ‘‘ཨཡཾ མེ མཱཏཱ, ཨཡཾ མེ དྷཱིཏཱ, ཨཡཾ མེ བྷགིནཱི’’ཏི གེཧསྶིཏཔེམེན ཨཱམསཏོཔི དུཀྐཊམེཝ ཝུཏྟཾ. ཨིམཾ པན བྷགཝཏོ ཨཱཎཾ ཨནུསྶརནྟེན སཙེཔི ནདཱིསོཏེན ཝུཡ྄ཧམཱནཾ མཱཏརཾ པསྶཏི, ནེཝ ཧཏྠེན པརཱམསིཏབྦཱ, པཎྜིཏེན པན བྷིཀྑུནཱ ནཱཝཱ ཝཱ ཕལཀཾ ཝཱ ཀདལིཀྑནྡྷོ ཝཱ དཱརུཀྑནྡྷོ ཝཱ ཨུཔསཾཧརིཏབྦོ. ཏསྨིཾ ཨསཏི ཀཱསཱཝམྤི ཨུཔསཾཧརིཏྭཱ པུརཏོ ཋཔེཏབྦཾ, ‘‘ཨེཏྠ གཎྷཱཧཱི’’ཏི པན ན ཝཏྟབྦཱ. གཧིཏེ ‘‘པརིཀྑཱརཾ ཀཌྜྷཱམཱི’’ཏི ཀཌྜྷནྟེན གནྟབྦཾ. སཙེ པན བྷཱཡཏི, པུརཏོ པུརཏོ གནྟྭཱ ‘‘མཱ བྷཱཡཱི’’ཏི སམསྶཱསེཏབྦཱ. སཙེ བྷཱཡམཱནཱ པུཏྟསྶ སཧསཱ ཁནྡྷེ ཝཱ ཨབྷིརུཧཏི, ཧཏྠེ ཝཱ གཎྷཱཏི, ན ‘‘ཨཔེཧི མཧལླིཀེ’’ཏི ནིདྡྷུནིཏབྦཱ, ཐལཾ པཱཔེཏབྦཱ. ཀདྡམེ ལགྒཱཡཔི ཀཱུཔེ པཏིཏཱཡཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏཏྲཱཔི ཧི ཡོཏྟཾ ཝཱ ཝཏྠཾ ཝཱ པཀྑིཔིཏྭཱ ཧཏྠེན གཧིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨུདྡྷརིཏབྦཱ, ན ཏྭེཝ ཨཱམསིཏབྦཱ.

ན ཀེཝལཉྩ མཱཏུགཱམསྶ སརཱིརམེཝ ཨནཱམཱསཾ, ནིཝཱསནཔཱརུཔནམྤི ཨཱབྷརཎབྷཎྜམྤི ཨནྟམསོ ཏིཎཎྜུཔཀཾ ཝཱ ཏཱལཔཎྞམུདྡིཀཾ ཝཱ ཨུཔཱདཱཡ ཨནཱམཱསམེཝ. ཏཉྩ ཁོ ནིཝཱསནཔཱཝུརཎཾ པིལ༹ནྡྷནཏྠཱཡ ཋཔིཏམེཝ. སཙེ པན ནིཝཱསནཾ ཝཱ པཱརུཔནཾ ཝཱ པརིཝཏྟེཏྭཱ ཙཱིཝརཏྠཱཡ པཱདམཱུལེ ཋཔེཏི, ཝཊྚཏི. ཨཱབྷརཎབྷཎྜེསུ པན སཱིསཔསཱདྷནདནྟསཱུཙིཨཱདིཀཔྤིཡབྷཎྜཾ ‘‘ཨིམཾ, བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ དེམ, གཎྷཐཱ’’ཏི དཱིཡམཱནཾ སིཔཱཊིཀཱསཱུཙིཨཱདིཨུཔཀརཎཏྠཱཡ གཧེཏབྦཾ. སུཝཎྞརཛཏམུཏྟཱདིམཡཾ པན ཨནཱམཱསམེཝ, དཱིཡམཱནམྤི ན གཧེཏབྦཾ. ན ཀེཝལཉྩ ཨེཏཱསཾ སརཱིརཱུཔགམེཝ ཨནཱམཱསཾ, ཨིཏྠིསཎྛཱནེན ཀཏཾ ཀཊྛརཱུཔམྤི དནྟརཱུཔམྤི ཨཡརཱུཔམྤི ལོཧརཱུཔམྤི ཏིཔུརཱུཔམྤི པོཏྠཀརཱུཔམྤི སབྦརཏནརཱུཔམྤི ཨནྟམསོ པིཊྛམཡརཱུཔམྤི ཨནཱམཱསམེཝ. པརིབྷོགཏྠཱཡ པན ‘‘ཨིདཾ ཏུམྷཱཀཾ ཧོཏཱུ’’ཏི ལབྷིཏྭཱ ཋཔེཏྭཱ སབྦརཏནམཡཾ ཨཝསེསཾ བྷིནྡིཏྭཱ ཨུཔཀརཎཱརཧཾ ཨུཔཀརཎེ, པརིབྷོགཱརཧཾ པརིབྷོགེ ཨུཔནེཏུཾ ཝཊྚཏི.

༤༡. ཡཐཱ ¶ ཙ ཨིཏྠིརཱུཔཀཾ, ཨེཝཾ སཏྟཝིདྷཾ དྷཉྙམྤི ཨནཱམཱསམེཝ. ཏསྨཱ ཁེཏྟམཛ྄ཛྷེན གཙྪནྟེན ཏཏྠཛཱཏཀམྤི དྷཉྙཕལཾ ན ཨཱམསནྟེན གནྟབྦཾ. སཙེ གྷརདྭཱརེ ཝཱ ཨནྟརཱམགྒེ ཝཱ ¶ དྷཉྙཾ པསཱརིཏཾ ཧོཏི, པསྶེན ཙ མགྒོ ཨཏྠི, ན མདྡནྟེན གནྟབྦཾ. གམནམགྒེ ཨསཏི མགྒཾ ཨདྷིཊྛཱཡ གནྟབྦཾ. ཨནྟརགྷརེ དྷཉྙསྶ ཨུཔརི ཨཱསནཾ པཉྙཔེཏྭཱ དེནྟི, ནིསཱིདིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཀེཙི ཨཱསནསཱལཱཡ དྷཉྙཾ ཨཱཀིརནྟི, སཙེ སཀྐཱ ཧོཏི ཧརཱཔེཏུཾ, ཧརཱཔེཏབྦཾ. ནོ ཙེ, ཨེཀམནྟཾ དྷཉྙཾ ཨམདྡནྟེན པཱིཋཀཾ པཉྙཔེཏྭཱ ནིསཱིདིཏབྦཾ. སཙེ ཨོཀཱསོ ན ཧོཏི, མནུསྶཱ དྷཉྙམཛ྄ཛྷེཡེཝ པཉྙཔེཏྭཱ དེནྟི, ནིསཱིདིཏབྦཾ. ཏཏྠཛཱཏཀཱནི མུགྒམཱསཱདཱིནི ཨཔརཎྞཱནིཔི ཏཱལཔནསཱདཱིནི ཝཱ ཕལཱནི ཀཱིལ༹ནྟེན ན ཨཱམསིཏབྦཱནི. མནུསྶེཧི རཱསིཀཏེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨརཉྙེ པན རུཀྑཏོ པཏིཏཱནི ཕལཱནི ‘‘ཨནུཔསམྤནྣཱནཾ དསྶཱམཱི’’ཏི གཎྷིཏུཾ ཝཊྚཏི.

༤༢. མུཏྟཱ མཎི ཝེལུ༹རིཡོ སངྑོ སིལཱ པཝཱལ༹ཾ རཛཏཾ ཛཱཏརཱུཔཾ ལོཧིཏངྐོ མསཱརགལླནྟི ཨིམེསུ དསསུ རཏནེསུ མུཏྟཱ ཨདྷོཏཱ ཨཝིདྡྷཱ ཡཐཱཛཱཏཱཝ ཨཱམསིཏུཾ ཝཊྚཏི, སེསཱ ཨནཱམཱསཱཏི ཝདནྟི, ཏཾ ན གཧེཏབྦཾ. མཧཱཔཙྩརིཡཾ པན ‘‘མུཏྟཱ དྷོཏཱཔི ཨདྷོཏཱཔི ཨནཱམཱསཱ, བྷཎྜམཱུལཏྠཱཡ ཙ སམྤཊིཙྪིཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཀུཊྛརོགསྶ བྷེསཛྫཏྠཱཡ པན ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ, ཏཾ ཡུཏྟཾ. ཨནྟམསོ ཛཱཏིཕལིཀཾ ཨུཔཱདཱཡ སབྦོཔི ནཱིལཔཱིཏཱདིཝཎྞབྷེདོ མཎི དྷོཏཝིདྡྷཝཊྚིཏོ ཨནཱམཱསོ, ཡཐཱཛཱཏོ པན ཨཱཀརམུཏྟོ པཏྟཱདིབྷཎྜམཱུལཏྠཾ སམྤཊིཙྪིཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི ཝུཏྟཾ, ཏམྤི མཧཱཔཙྩརིཡཾ པཊིཀྑིཏྟཾ. པཙིཏྭཱ ཀཏོ ཀཱཙམཎིཡེཝེཀོ ཝཊྚཏཱིཏི ཝུཏྟཾ. ཝེལུ༹རིཡེཔི མཎིསདིསོཝ ཝིནིཙྪཡོ.

སངྑོ དྷམནསངྑོ ཙ དྷོཏཝིདྡྷོ ཙ རཏནམིསྶོ ཨནཱམཱསོ, པཱནཱིཡསངྑོ དྷོཏོཔི ཨདྷོཏོཔི ཨཱམཱསོཝ. སེསཉྩ ཨཉྫནཱདིབྷེསཛྫཏྠཱཡཔི བྷཎྜམཱུལཏྠཱཡཔི སམྤཊིཙྪིཏུཾ ཝཊྚཏི. སིལཱ དྷོཏཝིདྡྷཱ རཏནསཾཡུཏྟཱ མུགྒཝཎྞཱཝ ཨནཱམཱསཱ, སེསཱ སཏྠཀནིགྷཾསནཱདིཨཏྠཱཡ གཎྷིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨེཏྠ ཙ རཏནསཾཡུཏྟཱཏི སུཝཎྞེན སདྡྷིཾ ཡོཛེཏྭཱ པཙིཏྭཱ ཀཏཱཏི ཝདནྟི. པཝཱལ༹ཾ དྷོཏཝིདྡྷཾ ཨནཱམཱསཾ, སེསཾ ཨཱམཱསཉྩ བྷཎྜམཱུལཏྠཉྩ སམྤཊིཙྪིཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི ཝདནྟི, ཏཾ ན གཧེཏབྦཾ ¶ . མཧཱཔཙྩརིཡཾ པན ‘‘དྷོཏམྤི ཨདྷོཏམྤི སབྦཾ ཨནཱམཱསཉྩ ན ཙ སམྤཊིཙྪིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ, ཏཾ ཡུཏྟཾ.

རཛཏཉྩ ཛཱཏརཱུཔཉྩ ཀཏབྷཎྜམྤི ཨཀཏབྷཎྜམྤི སབྦེན སབྦཾ བཱིཛཏོ པཊྛཱཡ ཨནཱམཱསཉྩ ཨསམྤཊིཙྪནཱིཡཉྩ. ཨུཏྟརརཱཛཔུཏྟོ ཀིར སུཝཎྞཙེཏིཡཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ མཧཱཔདུམཏྠེརསྶ པེསེསི. ཐེརོ ‘‘ན ཀཔྤཏཱི’’ཏི པཊིཀྑིཔི. ཙེཏིཡགྷརེ སུཝཎྞཔདུམསུཝཎྞབུབྦུལ༹ཀཱདཱིནི ཧོནྟི, ཨེཏཱནིཔི ཨནཱམཱསཱནི. ཙེཏིཡགྷརགོཔཀཱ པན རཱུཔིཡཚཌྜཀཊྛཱནེ ཋིཏཱ ¶ , ཏསྨཱ ཏེསཾ ཀེལཱ༹པཡིཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི ཝུཏྟཾ. ཀུརུནྡྷིཡཾ པན ཏམྤི པཊིཀྑིཏྟཾ, སུཝཎྞཙེཏིཡེ ཀཙཝརམེཝ ཧརིཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི ཨེཏྟཀམེཝ ཨནུཉྙཱཏཾ. ཨཱརཀཱུཊལོཧམྤི ཛཱཏརཱུཔགཏིཀམེཝ ཨནཱམཱསནྟི སབྦཊྛཀཐཱསུ ཝུཏྟཾ. སེནཱསནཔརིབྷོགེ པན སབྦོཔི ཀཔྤིཡོ, ཏསྨཱ ཛཱཏརཱུཔརཛཏམཡཱ སབྦེཔི སེནཱསནཔརིཀྑཱརཱ ཨཱམཱསཱ, བྷིཀྑཱུནཾ དྷམྨཝིནཡཝཎྞནཊྛཱནེ རཏནམཎྜཔེ ཀརོནྟི ཕལིཀཏྠམྦྷེ རཏནདཱམཔཊིམཎྜིཏེ, ཏཏྠ སབྦཱུཔཀརཎཱནི བྷིཀྑཱུནཾ པཊིཛགྒིཏུཾ ཝཊྚནྟི. ལོཧིཏངྐམསཱརགལླཱ དྷོཏཝིདྡྷཱ ཨནཱམཱསཱ, ཨིཏརེ ཨཱམཱསཱ, བྷཎྜམཱུལཏྠཱཡ ཙ སམྤཊིཙྪིཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི ཝུཏྟཾ. མཧཱཔཙྩརིཡཾ པན ‘‘དྷོཏཱཔི ཨདྷོཏཱཔི སབྦསོ ཨནཱམཱསཱ, ན ཙ སམྤཊིཙྪིཏུཾ ཝཊྚནྟཱི’’ཏི པཊིཀྑིཏྟཾ.

༤༣. སབྦཾ ཨཱཝུདྷབྷཎྜཾ ཨནཱམཱསཾ, བྷཎྜམཱུལཏྠཱཡ དཱིཡམཱནམྤི ན སམྤཊིཙྪིཏབྦཾ. སཏྠཝཎིཛྫཱ ནཱམ ན ཝཊྚཏི. སུདྡྷདྷནུདཎྜོཔི དྷནུཛིཡཱཔི པཏོདོཔི ཏོམརོཔི ཨངྐུསོཔི ཨནྟམསོ ཝཱསིཕརསུཨཱདཱིནིཔི ཨཱཝུདྷསངྑེཔེན ཀཏཱནི ཨནཱམཱསཱནི. སཙེ ཀེནཙི ཝིཧཱརེ སཏྟི ཝཱ ཏོམརོ ཝཱ ཋཔིཏོ ཧོཏི, ཝིཧཱརཾ ཛགྒནྟེན ‘‘ཧརནྟཱུ’’ཏི སཱམིཀཱནཾ པེསེཏབྦཾ. སཙེ ན ཧརནྟི, ཏཾ ཨཙཱལེནྟེན ཝིཧཱརོ པཊིཛགྒིཏབྦོ. ཡུདྡྷབྷཱུམིཡཾ པན པཏིཏཾ ཨསིཾ ཝཱ སཏྟིཾ ཝཱ ཏོམརཾ ཝཱ དིསྭཱ པཱསཱཎེན ཝཱ ཀེནཙི ཝཱ ཨསིཾ བྷིནྡིཏྭཱ སཏྠཀཏྠཱཡ གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨིཏརཱནིཔི ཝིཡོཛེཏྭཱ ཀིཉྩི སཏྠཀཏྠཱཡ, ཀིཉྩི ཀཏྟརདཎྜཱདིཨཏྠཱཡ གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི. ‘‘ཨིདཾ གཎྷཐཱ’’ཏི དཱིཡམཱནཾ པན ཝིནཱསེཏྭཱ ‘‘ཀཔྤིཡབྷཎྜཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི སབྦམྤི སམྤཊིཙྪིཏུཾ ཝཊྚཏི.

མཙྪཛཱལཔཀྑིཛཱལཱདཱིནིཔི ¶ ཕལཀཛཱལིཀཱདཱིནིཔི སརཔརིཏྟཱཎཱནིཔི སབྦཱནི ཨནཱམཱསཱནི, པརིབྷོགཏྠཱཡ ལབྦྷམཱནེསུ པན ཛཱལཾ ཏཱཝ ‘‘ཨཱསནསྶ ཝཱ ཙེཏིཡསྶ ཝཱ ཨུཔརི བནྡྷིསྶཱམི, ཚཏྟཾ ཝཱ ཝེཋེསྶཱམཱི’’ཏི གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི. སརཔརིཏྟཱཎཾ སབྦམྤི བྷཎྜམཱུལཏྠཱཡ སམྤཊིཙྪིཏུཾ ཝཊྚཏི. པརཱུཔརོདྷནིཝཱརཎཉྷི ཨེཏཾ, ན ཨུཔརོདྷཀརནྟི. ཕལཀཾ ‘‘དནྟཀཊྛབྷཱཛནཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི.

ཙམྨཝིནདྡྷཱནི ཝཱིཎཱབྷེརིཨཱདཱིནི ཨནཱམཱསཱནི. ཀུརུནྡིཡཾ པན ‘‘བྷེརིསངྒྷཱཊོཔི ཝཱིཎཱསངྒྷཱཊོཔི ཏུཙྪཔོཀྑརམྤི མུཁཝཊྚིཡཾ ཨཱརོཔིཏཙམྨམྤི ཝཱིཎཱདཎྜཀོཔི སབྦཾ ཨནཱམཱས’’ནྟི ཝུཏྟཾ. ཨོནཧིཏུཾ ཝཱ ཨོནཧཱཔེཏུཾ ཝཱ ཝཱདེཏུཾ ཝཱ ཝཱདཱཔེཏུཾ ཝཱ ན ལབྦྷཏིཡེཝ. ཙེཏིཡངྒཎེ པཱུཛཾ ཀཏྭཱ མནུསྶེཧི ཚཌྜིཏཾ དིསྭཱཔི ཨཙཱལེཏྭཱཝ ཨནྟརནྟརེ སམྨཛྫིཏབྦཾ, ཀཙཝརཚཌྜནཀཱལེ པན ཀཙཝརནིཡཱམེནེཝ ཧརིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིཀྑིཔིཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི ¶ མཧཱཔཙྩརིཡཾ ཝུཏྟཾ. བྷཎྜམཱུལཏྠཱཡ སམྤཊིཙྪིཏུམྤི ཝཊྚཏི, པརིབྷོགཏྠཱཡ ལབྦྷམཱནེསུ པན ཝཱིཎཱདོཎིཀཉྩ བྷེརིཔོཀྑརཉྩ དནྟཀཊྛབྷཱཛནཾ ཀརིསྶཱམ, ཙམྨཾ སཏྠཀཀོསཀནྟི ཨེཝཾ ཏསྶ ཏསྶ པརིཀྑཱརསྶ ཨུཔཀརཎཏྠཱཡ གཧེཏྭཱ ཏཐཱ ཏཐཱ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི.

ཨིཏི པཱལི༹མུཏྟཀཝིནཡཝིནིཙྪཡསངྒཧེ

ཨནཱམཱསཝིནིཙྪཡཀཐཱ སམཏྟཱ.

༨. ཨདྷིཊྛཱནཝིཀཔྤནཝིནིཙྪཡཀཐཱ

༤༤. ཨདྷིཊྛཱནཝིཀཔྤནེསུ ¶ པན – ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཏིཙཱིཝརཾ ཨདྷིཊྛཱཏུཾ ན ཝིཀཔྤེཏུཾ, ཝསྶིཀསཱཊིཀཾ ཝསྶཱནཾ ཙཱཏུམཱསཾ ཨདྷིཊྛཱཏུཾ ཏཏོ པརཾ ཝིཀཔྤེཏུཾ, ནིསཱིདནཾ ཨདྷིཊྛཱཏུཾ ན ཝིཀཔྤེཏུཾ, པཙྩཏྠརཎཾ ཨདྷིཊྛཱཏུཾ ན ཝིཀཔྤེཏུཾ, ཀཎྜུཔྤཊིཙྪཱདིཾ ཡཱཝ ཨཱབཱདྷཱ ཨདྷིཊྛཱཏུཾ ཏཏོ པརཾ ཝིཀཔྤེཏུཾ, མུཁཔུཉྪནཙོལ༹ཾ ཨདྷིཊྛཱཏུཾ ན ཝིཀཔྤེཏུཾ, པརིཀྑཱརཙོལ༹ཾ ཨདྷིཊྛཱཏུཾ ན ཝིཀཔྤེཏུ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༣༥༨) ཝཙནཏོ ཏིཙཱིཝརཱདིནིཡཱམེནེཝ ཨདྷིཊྛཧིཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏུཀཨཱམེན ‘‘ཨིམཾ སངྒྷཱཊིཾ ཨདྷིཊྛཱམཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཱམཾ ཝཏྭཱ ཨདྷིཊྛཱཏབྦཾ. ཝིཀཔྤེནྟེན པན ནཱམཾ ཨགྒཧེཏྭཱཝ ‘‘ཨིམཾ ཙཱིཝརཾ ཏུཡ྄ཧཾ ཝིཀཔྤེམཱི’’ཏི ¶ ཝཏྭཱ ཝིཀཔྤེཏབྦཾ. ཏཏྠ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༤༦༩) ཏིཙཱིཝརཾ ཨདྷིཊྛཧནྟེན རཛིཏྭཱ ཀཔྤབིནྡུཾ དཏྭཱ པམཱཎཡུཏྟམེཝ ཨདྷིཊྛཱཏབྦཾ. ཨསྶ པམཱཎཾ ཨུཀྐཊྛཔརིཙྪེདེན སུགཏཙཱིཝརཏོ ཨཱུནཀཾ ཝཊྚཏི, ལཱམཀཔརིཙྪེདེན སངྒྷཱཊིཡཱ ཨུཏྟརཱསངྒསྶ ཙ དཱིགྷཏོ མུཊྛིཔཉྩཀཾ, ཏིརིཡཾ མུཊྛིཏྟིཀཾ པམཱཎཾ ཝཊྚཏི. ཨནྟརཝཱསཀོ དཱིགྷསོ མུཊྛིཔཉྩཀོ, ཏིརིཡཾ དྭིཧཏྠོཔི ཝཊྚཏི. པཱརུཔནེནཔི ཧི སཀྐཱ ནཱབྷིཾ པཊིཙྪཱདེཏུནྟི. ཝུཏྟཔྤམཱཎཏོ པན ཨཏིརེཀཉྩ ཨཱུནཀཉྩ ‘‘པརིཀྑཱརཙོལ༹ཀ’’ནྟི ཨདྷིཊྛཱཏབྦཾ.

ཏཏྠ ཡསྨཱ ‘‘དྭེ ཙཱིཝརསྶ ཨདྷིཊྛཱནཱ ཀཱཡེན ཝཱ ཨདྷིཊྛེཏི, ཝཱཙཱཡ ཝཱ ཨདྷིཊྛེཏཱི’’ཏི (པརི. ༣༢༢) ཝུཏྟཾ, ཏསྨཱ པུརཱཎསངྒྷཱཊིཾ ‘‘ཨིམཾ སངྒྷཱཊིཾ པཙྩུདྡྷརཱམཱི’’ཏི པཙྩུདྡྷརིཏྭཱ ནཝཾ སངྒྷཱཊིཾ ཧཏྠེན གཧེཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ སངྒྷཱཊིཾ ཨདྷིཊྛཱམཱི’’ཏི ཙིཏྟེན ཨཱབྷོགཾ ཀཏྭཱ ཀཱཡཝིཀཱརཾ ཀརོནྟེན ཀཱཡེན ཨདྷིཊྛཱཏབྦཱ. ཨིདཾ ཀཱཡེན ཨདྷིཊྛཱནཾ, ཏཾ ཡེན ཀེནཙི སརཱིརཱཝཡཝེན ཨཕུསནྟསྶ ན ཝཊྚཏི. ཝཱཙཱཡ ཨདྷིཊྛཱནེ པན ཝཙཱིབྷེདཾ ཀཏྭཱ ཝཱཙཱཡ ཨདྷིཊྛཱཏབྦཱ. ཏཏྲ དུཝིདྷཾ ཨདྷིཊྛཱནཾ – སཙེ ཧཏྠཔཱསེ ཧོཏི, ‘‘ཨིམཾ སངྒྷཱཊིཾ ཨདྷིཊྛཱམཱི’’ཏི ཝཱཙཱ བྷིནྡིཏབྦཱ. ཨཐ ཨནྟོགབྦྷེ ཝཱ ཨུཔརིཔཱསཱདེ ཝཱ སཱམནྟཝིཧཱརེ ཝཱ ཧོཏི, ཋཔིཏཊྛཱནཾ སལླཀྑེཏྭཱ ‘‘ཨེཏཾ སངྒྷཱཊིཾ ཨདྷིཊྛཱམཱི’’ཏི ཝཱཙཱ བྷིནྡིཏབྦཱ. ཨེས ནཡོ ཨུཏྟརཱསངྒེ ཨནྟརཝཱསཀེ ཙ. ནཱམམཏྟམེཝ ཧི ཝིསེསོ, ཏསྨཱ སབྦཱནི སངྒྷཱཊིཾ ཨུཏྟརཱསངྒཾ ཨནྟརཝཱསཀནྟི ཨེཝཾ ཨཏྟནོ ནཱམེནེཝ ཨདྷིཊྛཱཏབྦཱནི. སཙེ ཨདྷིཊྛཧིཏྭཱ ཋཔིཏཝཏྠེཧི སངྒྷཱཊིཨཱདཱིནི ཀརོཏི, ནིཊྛིཏེ རཛནེ ཙ ཀཔྤེ ཙ ‘‘ཨིམཾ པཙྩུདྡྷརཱམཱི’’ཏི པཙྩུདྡྷརིཏྭཱ པུན ཨདྷིཊྛཱཏབྦཱནི. ཨདྷིཊྛིཏེན པན ¶ སདྡྷིཾ མཧནྟཏརམེཝ དུཏིཡཔཊྚཾ ཝཱ ཁཎྜཾ ཝཱ སིབྦནྟེན པུན ཨདྷིཊྛཱཏབྦཾ. སམེ ཝཱ ཁུདྡཀེ ཝཱ ཨདྷིཊྛཱནཀིཙྩཾ ནཏྠི.

ཏིཙཱིཝརཾ པན པརིཀྑཱརཙོལ༹ཾ ཨདྷིཊྛཱཏུཾ ཝཊྚཏི, ན ཝཊྚཏཱིཏི? མཧཱཔདུམཏྠེརོ ཀིརཱཧ ‘‘ཏིཙཱིཝརཾ ཏིཙཱིཝརམེཝ ཨདྷིཊྛཱཏབྦཾ, སཙེ པརིཀྑཱརཙོལཱ༹དྷིཊྛཱནཾ ལབྷེཡྻ, ཨུདོསིཏསིཀྑཱཔདེ པརིཧཱརོ ནིརཏྠཀོ བྷཝེཡྻཱ’’ཏི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཀིར ཨཝསེསཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱཧཾསུ ‘‘པརིཀྑཱརཙོལ༹མྤི བྷགཝཏཱཝ ‘ཨདྷིཊྛཱཏབྦ’ནྟི ཝུཏྟཾ, ཏསྨཱ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. མཧཱཔཙྩརིཡམྤི ཝུཏྟཾ ‘‘པརིཀྑཱརཙོལ༹ཾ ནཱམ པཱཊེཀྐཾ ནིདྷཱནམུཁམེཏཾ. ཏིཙཱིཝརཾ ‘པརིཀྑཱརཙོལ༹’ནྟི ཨདྷིཊྛཧིཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨུདོསིཏསིཀྑཱཔདེ (པཱརཱ. ༤༧༡ ཨཱདཡོ) པན ཏིཙཱིཝརཾ ཨདྷིཊྛཧིཏྭཱ པརིཧརནྟསྶ ¶ པརིཧཱརོ ཝུཏྟོ’’ཏི. ཨུབྷཏོཝིབྷངྒབྷཱཎཀོ པུཎྞཝཱལིཀཝཱསཱི མཧཱཏིསྶཏྠེརོཔི ཀིརཱཧ ‘‘མཡཾ པུབྦེ མཧཱཐེརཱནཾ ཨསྶུམྷཱ ‘ཨརཉྙཝཱསིནོ བྷིཀྑཱུ རུཀྑསུསིརཱདཱིསུ ཙཱིཝརཾ ཋཔེཏྭཱ པདྷཱནཾ པདཧནཏྠཱཡ གཙྪནྟི, སཱམནྟཝིཧཱརེ དྷམྨསྶཝནཏྠཱཡ གཏཱནཉྩ ཏེསཾ སཱུརིཡེ ཨུཊྛིཏེ སཱམཎེརཱ ཝཱ དཧརབྷིཀྑཱུ ཝཱ པཏྟཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ གཙྪནྟི, ཏསྨཱ སུཁཔརིབྷོགཏྠཾ ཏིཙཱིཝརཾ པརིཀྑཱརཙོལ༹ཾ ཨདྷིཊྛཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’’ཏི. མཧཱཔཙྩརིཡམྤི ཝུཏྟཾ ‘‘པུབྦེ ཨཱརཉྙིཀཱ བྷིཀྑཱུ ཨབདྡྷསཱིམཱཡ དུཔྤརིཧཱརནྟི ཏིཙཱིཝརཾ པརིཀྑཱརཙོལ༹མེཝ ཨདྷིཊྛཧིཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཾསཱུ’’ཏི.

༤༥. ཝསྶིཀསཱཊིཀཱ ཨནཏིརིཏྟཔྤམཱཎཱ ནཱམཾ གཧེཏྭཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཙཏྟཱརོ ཝསྶིཀེ མཱསེ ཨདྷིཊྛཱཏབྦཱ, ཏཏོ པརཾ པཙྩུདྡྷརིཏྭཱ ཝིཀཔྤེཏབྦཱ. ཝཎྞབྷེདམཏྟརཏྟཱཔི ཙེསཱ ཝཊྚཏི, དྭེ པན ན ཝཊྚནྟི. ནིསཱིདནཾ ཝུཏྟནཡེན ཨདྷིཊྛཱཏབྦམེཝ, ཏཉྩ ཁོ པམཱཎཡུཏྟཾ ཨེཀམེཝ, དྭེ ན ཝཊྚནྟི. པཙྩཏྠརཎམྤི ཨདྷིཊྛཱཏབྦམེཝ, ཏཾ པན མཧནྟམྤི ཝཊྚཏི, ཨེཀམྤི ཝཊྚཏི, བཧཱུནིཔི ཝཊྚནྟི, ནཱིལམྤི པཱིཏཀམྤི སདསམྤི པུཔྥདསམྤཱིཏི སབྦཔྤཀཱརཾ ཝཊྚཏི. ཀཎྜུཔྤཊིཙྪཱདི ཡཱཝ ཨཱབཱདྷོ ཨཏྠི, ཏཱཝ པམཱཎིཀཱ ཨདྷིཊྛཱཏབྦཱ. ཨཱབཱདྷེ ཝཱུཔསནྟེ པཙྩུདྡྷརིཏྭཱ ཝིཀཔྤེཏབྦཱ, ཨེཀཱཝ ཝཊྚཏི. མུཁཔུཉྪནཙོལ༹ཾ ཨདྷིཊྛཱཏབྦམེཝ, ཡཱཝ ཨེཀཾ དྷོཝཱིཡཏི, ཏཱཝ ཨཉྙཾ པརིབྷོགཏྠཱཡ ཨིཙྪིཏབྦནྟི དྭེཔི ཝཊྚནྟི. ཨཔརེ པན ཐེརཱ ‘‘ནིདྷཱནམུཁམེཏཾ, བཧཱུནིཔི ཝཊྚནྟཱི’’ཏི ཝདནྟི. པརིཀྑཱརཙོལེ༹ གཎནཱ ནཏྠི, ཡཏྟཀཾ ཨིཙྪཏི, ཏཏྟཀཾ ཨདྷིཊྛཱཏབྦམེཝ. ཐཝིཀཱཔི པརིསྶཱཝནམྤི ཝིཀཔྤནཱུཔགཔཙྪིམཙཱིཝརཔྤམཱཎཾ ‘‘པརིཀྑཱརཙོལ༹’’ནྟི ཨདྷིཊྛཱཏབྦམེཝ. ཏསྶ པམཱཎཾ དཱིགྷཏོ དྭེ ཝིདཏྠིཡོ ཏིརིཡཾ ཝིདཏྠི, ཏཾ པན དཱིགྷཏོ ཝཌྜྷཀཱིཧཏྠཔྤམཱཎཾ, ཝིཏྠཱརཏོ ཏཏོ ཨུཔཌྜྷཔྤམཱཎཾ ཧོཏི. ཏཏྲཱཡཾ པཱལི༹ ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱཡཱམེན ཨཊྛངྒུལཾ སུགཏངྒུལེན ཙཏུརངྒུལཝིཏྠཏཾ པཙྪིམཾ ཙཱིཝརཾ ཝིཀཔྤེཏུ’’ནྟི ¶ (མཧཱཝ. ༣༥༨). བཧཱུནིཔི ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ ‘‘ཨིམཱནི ཙཱིཝརཱནི པརིཀྑཱརཙོལཱ༹ནི ཨདྷིཊྛཱམཱི’’ཏི ཨདྷིཊྛཱཏུམྤི ཝཊྚཏིཡེཝ. བྷེསཛྫནཝཀམྨམཱཏཱཔིཏུཨཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡ ཋཔེནྟེན ཨནདྷིཊྛིཏེཔི ནཏྠི ཨཱཔཏྟི. མཉྩབྷིསི པཱིཋབྷིསི བིམྦོཧནཾ པཱཝཱརོ ཀོཛཝོཏི ཨེཏེསུ པན སེནཱསནཔརིཀྑཱརཏྠཱཡ དིནྣཔཙྩཏྠརཎེ ཙ ཨདྷིཊྛཱནཀིཙྩཾ ནཏྠིཡེཝ.

སཙེ ¶ པན (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༦༣༦-༣༨) ཉཱཏཀཔཝཱརིཏཊྛཱནཏོ སུཏྟཾ ལབྷིཏྭཱ ཉཱཏཀཔཝཱརིཏེནེཝ ཏནྟཝཱཡེན ཨཉྙེན ཝཱ མཱུལཾ དཏྭཱ ཙཱིཝརཾ ཝཱཡཱཔེཏི, ཝཱཡཱཔནཔཙྩཡཱ ཨནཱཔཏྟི. དསཱཧཱཏིཀྐམནཔཙྩཡཱ པན ཨཱཔཏྟིཾ རཀྑནྟེན ཝིཀཔྤནུཔགཔྤམཱཎམཏྟེ ཝཱིཏེ ཏནྟེ ཋིཏཾཡེཝ ཨདྷིཊྛཱཏབྦཾ. དསཱཧཱཏིཀྐམེན ནིཊྛཱཔིཡམཱནཉྷི ནིསྶགྒིཡཾ བྷཝེཡྻཱཏི. ཉཱཏཀཱདཱིཧི ཏནྟཾ ཨཱརོཔཱཔེཏྭཱ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ, བྷནྟེ, ཨིདཾ ཙཱིཝརཾ གཎྷེཡྻཱཐཱ’’ཏི ནིཡྻཱཏིཏེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

སཙེ ཏནྟཝཱཡོ ཨེཝཾ པཡོཛིཏོ ཝཱ སཡཾ དཱཏུཀཱམོ ཝཱ ཧུཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ ཙཱིཝརཾ ཨསུཀདིཝསེ ནཱམ ཝཱཡིཏྭཱ ཋཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཝདཏི, བྷིཀྑུ ཙ ཏེན པརིཙྪིནྣདིཝསཏོ པཊྛཱཡ དསཱཧཾ ཨཏིཀྐཱམེཏི, ནིསྶགྒིཡཾ པཱཙིཏྟིཡཾ. སཙེ པན ཏནྟཝཱཡོ ‘‘ཨཧཾ ཏུམྷཱཀཾ ཙཱིཝརཾ ཝཱཡིཏྭཱ སཱསནཾ པེསེསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཐེཝ ཀརོཏི, ཏེན པེསིཏབྷིཀྑུ པན ཏསྶ བྷིཀྑུནོ ན ཨཱརོཙེཏི, ཨཉྙོ དིསྭཱ ཝཱ སུཏྭཱ ཝཱ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ, བྷནྟེ, ཙཱིཝརཾ ནིཊྛིཏ’’ནྟི ཨཱརོཙེཏི, ཨེཏསྶ ཨཱརོཙནཾ ན པམཱཎཾ. ཡདཱ པན ཏེན པེསིཏོཡེཝ ཨཱརོཙེཏི, ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏདིཝསཏོ པཊྛཱཡ དསཱཧཾ ཨཏིཀྐཱམཡཏོ ནིསྶགྒིཡཾ པཱཙིཏྟིཡཾ.

སཙེ ཏནྟཝཱཡོ ‘‘ཨཧཾ ཏུམྷཱཀཾ ཙཱིཝརཾ ཝཱཡིཏྭཱ ཀསྶཙི ཧཏྠེ པཧིཎིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཐེཝ ཀརོཏི, ཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ གཏབྷིཀྑུ པན ཨཏྟནོ པརིཝེཎེ ཋཔེཏྭཱ ཏསྶ ན ཨཱརོཙེཏི, ཨཉྙོ ཀོཙི བྷཎཏི ‘‘ཨཔི, བྷནྟེ, ཨདྷུནཱ ཨཱབྷཏཾ ཙཱིཝརཾ སུནྡར’’ནྟི. ཀུཧིཾ, ཨཱཝུསོ, ཙཱིཝརནྟི. ཨིཏྠནྣཱམསྶ ཧཏྠེ པེསིཏནྟི. ཨེཏསྶཔི ཝཙནཾ ན པམཱཎཾ. ཡདཱ པན སོ བྷིཀྑུ ཙཱིཝརཾ དེཏི, ལདྡྷདིཝསཏོ པཊྛཱཡ དསཱཧཾ ཨཏིཀྐཱམཡཏོ ནིསྶགྒིཡཾ པཱཙིཏྟིཡཾ. སཙེ པན ཝཱཡཱཔནམཱུལཾ ཨདིནྣཾ ཧོཏི, ཡཱཝ ཀཱཀཎིཀམཏྟམྤི ཨཝསིཊྛཾ, ཏཱཝ རཀྑཏི.

༤༦. ཨདྷིཊྛིཏཙཱིཝརཾ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༤༦༩) པན པརིབྷུཉྫཏོ ཀཐཾ ཨདྷིཊྛཱནཾ ཝིཛཧཏཱིཏི ¶ ? ཨཉྙསྶ དཱནེན ཨཙྪིནྡིཏྭཱ གཧཎེན ཝིསྶཱསགྒཱཧེན ཧཱིནཱཡཱཝཏྟནེན སིཀྑཱཔཙྩཀྑཱནེན ཀཱལཀིརིཡཱཡ ལིངྒཔརིཝཏྟནེན པཙྩུདྡྷརཎེན ཚིདྡབྷཱཝེནཱཏི ཨིམེཧི ནཝཧི ཀཱརཎེཧི ཝིཛཧཏི. ཏཏྠ པུརིམེཧི ཨཊྛཧི ¶ སབྦཙཱིཝརཱནི ཨདྷིཊྛཱནཾ ཝིཛཧནྟི, ཚིདྡབྷཱཝེན པན ཏིཙཱིཝརསྶེཝ སབྦཊྛཀཐཱསུ ཨདྷིཊྛཱནཝིཛཧནཾ ཝུཏྟཾ, ཏཉྩ ནཁཔིཊྛིཔྤམཱཎེན ཚིདྡེན. ཏཏྠ ནཁཔིཊྛིཔྤམཱཎཾ ཀནིཊྛངྒུལིནཁཝསེན ཝེདིཏབྦཾ, ཚིདྡཉྩ ཝིནིཝིདྡྷཚིདྡམེཝ. ཚིདྡསྶ ཧི ཨབྦྷནྟརེ ཨེཀཏནྟུ ཙེཔི ཨཙྪིནྣོ ཧོཏི, རཀྑཏི. ཏཏྠ སངྒྷཱཊིཡཱ ཙ ཨུཏྟརཱསངྒསྶ ཙ དཱིགྷནྟཏོ ཝིདཏྠིཔྤམཱཎསྶ, ཏིརིཡནྟཏོ ཨཊྛངྒུལཔྤམཱཎསྶ པདེསསྶ ཨོརཏོ ཚིདྡཾ ཨདྷིཊྛཱནཾ བྷིནྡཏི, ཨནྟརཝཱསཀསྶ པན དཱིགྷནྟཏོ ཝིདཏྠིཔྤམཱཎསྶེཝ, ཏིརིཡནྟཏོ ཙཏུརངྒུལཔྤམཱཎསྶ པདེསསྶ ཨོརཏོ ཚིདྡཾ ཨདྷིཊྛཱནཾ བྷིནྡཏི, པརཏོ ན བྷིནྡཏི, ཏསྨཱ ཛཱཏེ ཚིདྡེ ཏིཙཱིཝརཾ ཨཏིརེཀཙཱིཝརཊྛཱནེ ཏིཊྛཏི, སཱུཙིཀམྨཾ ཀཏྭཱ པུན ཨདྷིཊྛཱཏབྦཾ. ཡོ པན དུབྦལཊྛཱནེ པཋམཾ ཨགྒལ༹ཾ དཏྭཱ པཙྪཱ དུབྦལཊྛཱནཾ ཚིནྡིཏྭཱ ཨཔནེཏི, ཨདྷིཊྛཱནཾ ན བྷིཛྫཏི. མཎྜལཔརིཝཏྟནེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. དུཔཊྚསྶ ཨེཀསྨིཾ པཊལེ ཚིདྡེ ཝཱ ཛཱཏེ གལི༹ཏེ ཝཱ ཨདྷིཊྛཱནཾ ན བྷིཛྫཏི, ཁུདྡཀཾ ཙཱིཝརཾ མཧནྟཾ ཀརོཏི, མཧནྟཾ ཝཱ ཁུདྡཀཾ ཀརོཏི, ཨདྷིཊྛཱནཾ ན བྷིཛྫཏི. ཨུབྷོ ཀོཊིཡོ མཛ྄ཛྷེ ཀརོནྟོ སཙེ པཋམཾ ཚིནྡིཏྭཱ པཙྪཱ གྷཊེཏི, ཨདྷིཊྛཱནཾ བྷིཛྫཏི. ཨཐ གྷཊེཏྭཱ ཚིནྡཏི, ན བྷིཛྫཏི. རཛཀེཧི དྷོཝཱཔེཏྭཱ སེཏཾ ཀཱརཱཔེནྟསྶཔི ཨདྷིཊྛཱནཾ ཨདྷིཊྛཱནམེཝཱཏི. ཨཡཾ ཏཱཝ ཨདྷིཊྛཱནེ ཝིནིཙྪཡོ.

༤༧. ཝིཀཔྤནེ པན དྭེ ཝིཀཔྤནཱ སམྨུཁཱཝིཀཔྤནཱ པརམྨུཁཱཝིཀཔྤནཱ ཙ. ཀཐཾ སམྨུཁཱཝིཀཔྤནཱ ཧོཏི? ཙཱིཝརཱནཾ ཨེཀབཧུབྷཱཝཾ སནྣིཧིཏཱསནྣིཧིཏབྷཱཝཉྩ ཉཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ ཙཱིཝར’’ནྟི ཝཱ ‘‘ཨིམཱནི ཙཱིཝརཱནཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨེཏཾ ཙཱིཝར’’ནྟི ཝཱ ‘‘ཨེཏཱནི ཙཱིཝརཱནཱི’’ཏི ཝཱ ཝཏྭཱ ‘‘ཏུཡ྄ཧཾ ཝིཀཔྤེམཱི’’ཏི ཝཏྟབྦཾ, ཨཡམེཀཱ སམྨུཁཱཝིཀཔྤནཱ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ནིདྷེཏུཾ ཝཊྚཏི, པརིབྷུཉྫིཏུཾ པན ཝིསྶཛྫེཏུཾ ཝཱ ཨདྷིཊྛཱཏུཾ ཝཱ ན ཝཊྚཏི. ‘‘མཡ྄ཧཾ སནྟཀཾ, མཡ྄ཧཾ སནྟཀཱནི པརིབྷུཉྫ ཝཱ ཝིསྶཛྫེཧི ཝཱ ཡཐཱཔཙྩཡཾ ཝཱ ཀརོཧཱི’’ཏི ཨེཝཾ པན ཝུཏྟེ པཙྩུདྡྷཱརོ ནཱམ ཧོཏི, ཏཏོ པབྷུཏི པརིབྷོགཱདཡོཔི ཝཊྚནྟི.

ཨཔརོ ནཡོ – ཏཐེཝ ཙཱིཝརཱནཾ ཨེཀབཧུབྷཱཝཾ སནྣིཧིཏཱསནྣིཧིཏབྷཱཝཉྩ ཉཏྭཱ ཏསྶེཝ བྷིཀྑུནོ སནྟིཀེ ‘‘ཨིམཾ ཙཱིཝར’’ནྟི ཝཱ ‘‘ཨིམཱནི ཙཱིཝརཱནཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨེཏཾ ཙཱིཝར’’ནྟི ཝཱ ‘‘ཨེཏཱནི ཙཱིཝརཱནཱི’’ཏི ཝཱ ཝཏྭཱ པཉྩསུ སཧདྷམྨིཀེསུ ཨཉྙཏརསྶ ཨཏྟནཱ ཨབྷིརུཙིཏསྶ ཡསྶ ཀསྶཙི ནཱམཾ གཧེཏྭཱ ‘‘ཏིསྶསྶ བྷིཀྑུནོ ཝིཀཔྤེམཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘ཏིསྶཱཡ བྷིཀྑུནིཡཱ, ཏིསྶཱཡ སིཀྑམཱནཱཡ, ཏིསྶསྶ སཱམཎེརསྶ, ཏིསྶཱཡ སཱམཎེརིཡཱ ¶ ཝིཀཔྤེམཱི’’ཏི ¶ ཝཱ ཝཏྟབྦཾ, ཨཡཾ ཨཔརཱཔི སམྨུཁཱཝིཀཔྤནཱ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ནིདྷེཏུཾ ཝཊྚཏི, པརིབྷོགཱདཱིསུ པན ཨེཀམྤི ན ཝཊྚཏི. ཏེན པན བྷིཀྑུནཱ ‘‘ཏིསྶསྶ བྷིཀྑུནོ སནྟཀཾ…པེ… ཏིསྶཱཡ སཱམཎེརིཡཱ སནྟཀཾ པརིབྷུཉྫ ཝཱ ཝིསྶཛྫེཧི ཝཱ ཡཐཱཔཙྩཡཾ ཝཱ ཀརོཧཱི’’ཏི ཝུཏྟེ པཙྩུདྡྷཱརོ ནཱམ ཧོཏི, ཏཏོ པབྷུཏི པརིབྷོགཱདཡོཔི ཝཊྚནྟི.

ཀཐཾ པརམྨུཁཱཝིཀཔྤནཱ ཧོཏི? ཙཱིཝརཱནཾ ཏཐེཝ ཨེཀབཧུབྷཱཝཾ སནྣིཧིཏཱསནྣིཧིཏབྷཱཝཉྩ ཉཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ ཙཱིཝར’’ནྟི ཝཱ ‘‘ཨིམཱནི ཙཱིཝརཱནཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨེཏཾ ཙཱིཝར’’ནྟི ཝཱ ‘‘ཨེཏཱནི ཙཱིཝརཱནཱི’’ཏི ཝཱ ཝཏྭཱ ‘‘ཏུཡ྄ཧཾ ཝིཀཔྤནཏྠཱཡ དམྨཱི’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ཏེན ཝཏྟབྦོ ‘‘ཀོ ཏེ མིཏྟོ ཝཱ སནྡིཊྛོ ཝཱ’’ཏི. ཏཏོ ཨིཏརེན པུརིམནཡེནེཝ ‘‘ཏིསྶོ བྷིཀྑཱུ’’ཏི ཝཱ…པེ… ‘‘ཏིསྶཱ སཱམཎེརཱི’’ཏི ཝཱ ཝཏྟབྦཾ. པུན ཏེན བྷིཀྑུནཱ ‘‘ཨཧཾ ཏིསྶསྶ བྷིཀྑུནོ དམྨཱི’’ཏི ཝཱ…པེ… ‘‘ཏིསྶཱཡ སཱམཎེརིཡཱ དམྨཱི’’ཏི ཝཱ ཝཏྟབྦཾ, ཨཡཾ པརམྨུཁཱཝིཀཔྤནཱ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ནིདྷེཏུཾ ཝཊྚཏི, པརིབྷོགཱདཱིསུ པན ཨེཀམྤི ན ཝཊྚཏི. ཏེན པན བྷིཀྑུནཱ དུཏིཡསམྨུཁཱཝིཀཔྤནཱཡཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ‘‘ཨིཏྠནྣཱམསྶ སནྟཀཾ པརིབྷུཉྫ ཝཱ ཝིསྶཛྫེཧི ཝཱ ཡཐཱཔཙྩཡཾ ཝཱ ཀརོཧཱི’’ཏི ཝུཏྟེ པཙྩུདྡྷཱརོ ནཱམ ཧོཏི, ཏཏོ པབྷུཏི པརིབྷོགཱདཡོཔི ཝཊྚནྟི.

དྭིནྣཾ ཝིཀཔྤནཱནཾ ཀིཾ ནཱནཱཀརཎཾ? སམྨུཁཱཝིཀཔྤནཱཡཾ སཡཾ ཝིཀཔྤེཏྭཱ པརེན པཙྩུདྡྷརཱཔེཏི, པརམྨུཁཱཝིཀཔྤནཱཡཾ པརེནེཝ ཝིཀཔྤཱཔེཏྭཱ པརེནེཝ པཙྩུདྡྷརཱཔེཏི, ཨིདམེཏྠ ནཱནཱཀརཎཾ. སཙེ པན ཡསྶ ཝིཀཔྤེཏི, སོ པཉྙཏྟིཀོཝིདོ ན ཧོཏི, ན ཛཱནཱཏི པཙྩུདྡྷརིཏུཾ, ཏཾ ཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ ཨཉྙསྶ བྱཏྟསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པུན ཝིཀཔྤེཏྭཱ པརེན པཙྩུདྡྷརཱཔེཏབྦཾ. ཝིཀཔྤིཏཝིཀཔྤནཱ ནཱམེསཱ ཝཊྚཏི. ཨེཝཾ ཏཱཝ ཙཱིཝརེ ཨདྷིཊྛཱནཝིཀཔྤནཱནཡོ ཝེདིཏབྦོ.

༤༨. པཏྟེ པན ཨཡཾ ནཡོ – པཏྟཾ ཨདྷིཊྛཧནྟེན ཨུཀྐཊྛམཛ྄ཛྷིམོམཀཱནཾ ཨཉྙཏརོ པམཱཎཡུཏྟོཝ ཨདྷིཊྛཱཏབྦོ. ཏསྶ པམཱཎཾ ‘‘ཨཌྜྷཱལ༹ྷཀོདནཾ གཎྷཱཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ (པཱརཱ. ༦༠༢) ནཡེན པཱལི༹ཡཾ ཝུཏྟཾ. ཏཏྲཱཡཾ ཝིནིཙྪཡོ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༦༠༢ ཨཱདཡོ) – ཨནུཔཧཏཔུརཱཎསཱལིཏཎྜུལཱནཾ སུཀོཊྚིཏཔརིསུདྡྷཱནཾ དྭེ མགདྷནཱལི༹ཡོ གཧེཏྭཱ ཏེཧི ཏཎྜུལེཧི ཨནུཏྟཎྜུལམཀིལིནྣམཔིཎྜིཏཾ སུཝིསདཾ ཀུནྡམཀུལ༹རཱསིསདིསཾ ཨཝསྶཱཝིཏོདནཾ པཙིཏྭཱ ནིརཝསེསཾ ¶ པཏྟེ པཀྑིཔིཏྭཱ ཏསྶ ཨོདནསྶ ཙཏུཏྠབྷཱགཔྤམཱཎོ ནཱཏིགྷནོ ནཱཏིཏནུཀོ ཧཏྠཧཱརིཡོ སབྦསམྦྷཱརསངྑཏོ མུགྒསཱུཔོ པཀྑིཔིཏབྦོ, ཏཏོ ཨཱལོཔསྶ ཨཱལོཔསྶ ཨནུརཱུཔཾ ཡཱཝཙརིམཱལོཔཔྤཧོནཀཾ ¶ མཙྪམཾསཱདིབྱཉྫནཾ པཀྑིཔིཏབྦཾ, སཔྤིཏེལཏཀྐརསཀཉྫིཀཱདཱིནི པན གཎནཱུཔགཱནི ན ཧོནྟི. ཏཱནི ཧི ཨོདནགཏིཀཱནི ཧོནྟི, ནེཝ ཧཱཔེཏུཾ, ན ཝཌྜྷེཏུཾ སཀྐོནྟི. ཨེཝམེཏཾ སབྦམྤི པཀྑིཏྟཾ སཙེ པཏྟསྶ མུཁཝཊྚིཡཱ ཧེཊྛིམརཱཛིསམཾ ཏིཊྛཏི, སུཏྟེན ཝཱ ཧཱིརེན ཝཱ ཚིནྡནྟསྶ སུཏྟསྶ ཝཱ ཧཱིརསྶ ཝཱ ཧེཊྛིམནྟཾ ཕུསཏི, ཨཡཾ ཨུཀྐཊྛོ ནཱམ པཏྟོ. སཙེ ཏཾ རཱཛིཾ ཨཏིཀྐམྨ ཐཱུཔཱིཀཏཾ ཏིཊྛཏི, ཨཡཾ ཨུཀྐཊྛོམཀོ ནཱམ པཏྟོ. སཙེ ཏཾ རཱཛིཾ ན སམྤཱཔུཎཱཏི ཨནྟོགདྷམེཝ ཧོཏི, ཨཡཾ ཨུཀྐཊྛུཀྐཊྛོ ནཱམ པཏྟོ.

ཨུཀྐཊྛཏོ ཨུཔཌྜྷཔྤམཱཎོ མཛ྄ཛྷིམོ ནཱམ པཏྟོ. མཛ྄ཛྷིམཏོ ཨུཔཌྜྷཔྤམཱཎོ ཨོམཀོ. ཏསྨཱ སཙེ མགདྷནཱལི༹ཡཱ ནཱལི༹ཀོདནཱདིསབྦམྤི པཀྑིཏྟཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཧེཊྛིམརཱཛིསམཾ ཏིཊྛཏི, ཨཡཾ མཛ྄ཛྷིམོ ནཱམ པཏྟོ. སཙེ ཏཾ རཱཛིཾ ཨཏིཀྐམྨ ཐཱུཔཱིཀཏཾ ཏིཊྛཏི, ཨཡཾ མཛ྄ཛྷིམོམཀོ ནཱམ པཏྟོ. སཙེ ཏཾ རཱཛིཾ ན སམྤཱཔུཎཱཏི ཨནྟོགདྷམེཝ ཧོཏི, ཨཡཾ མཛ྄ཛྷིམུཀྐཊྛོ ནཱམ པཏྟོ. སཙེ མགདྷནཱལི༹ཡཱ ཨུཔཌྜྷནཱལི༹ཀོདནཱདིསབྦམྤི པཀྑིཏྟཾ ཧེཊྛིམརཱཛིསམཾ ཏིཊྛཏི, ཨཡཾ ཨོམཀོ ནཱམ པཏྟོ. སཙེ ཏཾ རཱཛིཾ ཨཏིཀྐམྨ ཐཱུཔཱིཀཏཾ ཏིཊྛཏི, ཨཡཾ ཨོམཀོམཀོ ནཱམ པཏྟོ. སཙེ ཏཾ རཱཛིཾ ན སམྤཱཔུཎཱཏི ཨནྟོགདྷམེཝ ཧོཏི, ཨཡཾ ཨོམཀུཀྐཊྛོ ནཱམ པཏྟོ. ཨེཝམེཏེ ནཝ པཏྟཱ. ཏེསུ དྭེ ཨཔཏྟཱ ཨུཀྐཊྛུཀྐཊྛོ ཙ ཨོམཀོམཀོ ཙཱཏི. ཏསྨཱ ཨེཏེ བྷཱཛནཔརིབྷོགེན པརིབྷུཉྫིཏབྦཱ, ན ཨདྷིཊྛཱནཱུཔགཱ ན ཝིཀཔྤནཱུཔགཱ. ཨིཏརེ པན སཏྟ ཨདྷིཊྛཧིཏྭཱ ཝཱ ཝིཀཔྤེཏྭཱ ཝཱ པརིབྷུཉྫིཏབྦཱ.

པམཱཎཡུཏྟཱནམྤི ཨེཏེསཾ ཨདྷིཊྛཱནཝིཀཔྤནཱུཔགཏྟཾ ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦཾ – ཨཡོཔཏྟོ པཉྩཧི པཱཀེཧི, མཏྟིཀཱཔཏྟོ དྭཱིཧི པཱཀེཧི པཀྐོ ཨདྷིཊྛཱནཱུཔགོ. ཨུབྷོཔི ཡཾ མཱུལཾ དཱཏབྦཾ, ཏསྨིཾ དིནྣེཡེཝ. སཙེ ཨེཀོཔི པཱཀོ ཨཱུནོ ཧོཏི, ཀཱཀཎིཀམཏྟམྤི ཝཱ མཱུལཾ ཨདིནྣཾ, ན ཨདྷིཊྛཱནཱུཔགོ. སཙེ པཏྟསཱམིཀོ ཝདཏི ‘‘ཡདཱ ཏུམྷཱཀཾ མཱུལཾ བྷཝིསྶཏི, ཏདཱ དསྶཐ ཨདྷིཊྛཧིཏྭཱ པརིབྷུཉྫཐཱ’’ཏི, ནེཝ ཨདྷིཊྛཱནཱུཔགོ ཧོཏི, པཱཀསྶ ཧི ཨཱུནཏྟཱ པཏྟསངྑྱཾ ན གཙྪཏི, མཱུལསྶ སཀལསྶ ཝཱ ཨེཀདེསསྶ ¶ ཝཱ ཨདིནྣཏྟཱ སཀབྷཱཝཾ ན ཨུཔེཏི, ཨཉྙསྶེཝ སནྟཀོ ཧོཏི, ཏསྨཱ པཱཀེ ཙ མཱུལེ ཙ སུནིཊྛིཏེཡེཝ ཨདྷིཊྛཱནཱུཔགོ ཧོཏི. ཡོ ཨདྷིཊྛཱནཱུཔགོ, སྭེཝ ཝིཀཔྤནཱུཔགོ. སོ ཧཏྠཾ ཨཱགཏོཔི ཨནཱགཏོཔི ཨདྷིཊྛཱཏབྦོ ཝིཀཔྤེཏབྦོ ཝཱ. ཡདི ཧི པཏྟཀཱརཀོ མཱུལཾ ལབྷིཏྭཱ སཡཾ ཝཱ དཱཏུཀཱམོ ཧུཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ བྷནྟེ ཏུམྷཱཀཾ པཏྟཾ ཀཏྭཱ ཨསུཀདིཝསེ ནཱམ པཙིཏྭཱ ཋཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཝདཏི, བྷིཀྑུ ཙ ཏེན པརིཙྪིནྣདིཝསཏོ པཊྛཱཡ དསཱཧཾ ཨཏིཀྐཱམེཏི, ནིསྶགྒིཡཾ པཱཙིཏྟིཡཾ. སཙེ པན པཏྟཀཱརཀོ ‘‘ཨཧཾ ཏུམྷཱཀཾ པཏྟཾ ཀཏྭཱ པཙིཏྭཱ སཱསནཾ པེསེསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཐེཝ ཀརོཏི, ཏེན ¶ པེསིཏབྷིཀྑུ པན ཏསྶ བྷིཀྑུནོ ན ཨཱརོཙེཏི, ཨཉྙོ དིསྭཱ ཝཱ སུཏྭཱ ཝཱ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ, བྷནྟེ, པཏྟོ ནིཊྛིཏོ’’ཏི ཨཱརོཙེཏི, ཨེཏསྶ ཨཱརོཙནཾ ན པམཱཎཾ. ཡདཱ པན ཏེན པེསིཏོཡེཝ ཨཱརོཙེཏི, ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏདིཝསཏོ པཊྛཱཡ དསཱཧཾ ཨཏིཀྐཱམཡཏོ ནིསྶགྒིཡཾ པཱཙིཏྟིཡཾ. སཙེ པན པཏྟཀཱརཀོ ‘‘ཨཧཾ ཏུམྷཱཀཾ པཏྟཾ ཀཏྭཱ པཙིཏྭཱ ཀསྶཙི ཧཏྠེ པཧིཎིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཐེཝ ཀརོཏི, པཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏབྷིཀྑུ པན ཨཏྟནོ པརིཝེཎེ ཋཔེཏྭཱ ཏསྶ ན ཨཱརོཙེཏི, ཨཉྙོ ཀོཙི བྷཎཏི ‘‘ཨཔི, བྷནྟེ, ཨདྷུནཱ ཨཱབྷཏོ པཏྟོ སུནྡརོ’’ཏི. ‘‘ཀུཧིཾ, ཨཱཝུསོ, པཏྟོ’’ཏི? ‘‘ཨིཏྠནྣཱམསྶ ཧཏྠེ པེསིཏོ’’ཏི. ཨེཏསྶཔི ཝཙནཾ ན པམཱཎཾ. ཡདཱ པན སོ བྷིཀྑུ པཏྟཾ དེཏི, ལདྡྷདིཝསཏོ པཊྛཱཡ དསཱཧཾ ཨཏིཀྐཱམཡཏོ ནིསྶགྒིཡཾ པཱཙིཏྟིཡཾ, ཏསྨཱ དསཱཧཾ ཨནཏིཀྐཱམེཏྭཱཝ ཨདྷིཊྛཱཏབྦོ ཝིཀཔྤེཏབྦོ ཝཱ.

ཏཏྠ དྭེ པཏྟསྶ ཨདྷིཊྛཱནཱ ཀཱཡེན ཝཱ ཨདྷིཊྛཱཏི, ཝཱཙཱཡ ཝཱ ཨདྷིཊྛཱཏི. ཏེསཾ ཝསེན ཨདྷིཊྛཧནྟེན ‘‘ཨིམཾ པཏྟཾ པཙྩུདྡྷརཱམཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨེཏཾ པཏྟཾ པཙྩུདྡྷརཱམཱི’’ཏི ཝཱ ཝཏྭཱ ཨེཝཾ སམྨུཁེ ཝཱ པརམྨུཁེ ཝཱ ཋིཏཾ པུརཱཎཔཏྟཾ པཙྩུདྡྷརིཏྭཱ ཨཉྙསྶ ཝཱ དཏྭཱ ནཝཾ པཏྟཾ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཋིཏཾ ཧཏྠེན པརཱམསིཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ པཏྟཾ ཨདྷིཊྛཱམཱི’’ཏི ཙིཏྟེན ཨཱབྷོགཾ ཀཏྭཱ ཀཱཡཝིཀཱརཾ ཀརོནྟེན ཀཱཡེན ཝཱ ཨདྷིཊྛཱཏབྦོ. ཝཙཱིབྷེདཾ ཀཏྭཱ ཝཱཙཱཡ ཝཱ ཨདྷིཊྛཱབྷབྦོ. ཏཏྲ དུཝིདྷཾ ཨདྷིཊྛཱནཾ – སཙེ ཧཏྠཔཱསེ ཧོཏི, ‘‘ཨིམཾ པཏྟཾ ཨདྷིཊྛཱམཱི’’ཏི ¶ ཝཱཙཱ བྷིནྡིཏབྦཱ, ཨཐ ཨནྟོགབྦྷེ ཝཱ ཨུཔརིཔཱསཱདེ ཝཱ སཱམནྟཝིཧཱརེ ཝཱ ཧོཏི, ཋཔིཏཊྛཱནཾ སལླཀྑེཏྭཱ ‘‘ཨེཏཾ པཏྟཾ ཨདྷིཊྛཱམཱི’’ཏི ཝཱཙཱ བྷིནྡིཏབྦཱ. ཨདྷིཊྛཧནྟེན པན ཨེཀཀེན ཨདྷིཊྛཱཏུམྤི ཝཊྚཏི, ཨཉྙསྶ སནྟིཀེ ཨདྷིཊྛཱཏུམྤི ཝཊྚཏི. ཨཉྙསྶ སནྟིཀེ ཨཡམཱནིསཾསོ – སཙསྶ ‘‘ཨདྷིཊྛིཏོ ནུ ཁོ མེ, ནོ’’ཏི ཝིམཏི ཨུཔྤཛྫཏི, ཨིཏརོ སཱརེཏྭཱ ཝིམཏིཾ ཚིནྡིསྶཏཱིཏི. སཙེ ཀོཙི དས པཏྟེ ལབྷིཏྭཱ སབྦེ ཨཏྟནཱཝ པརིབྷུཉྫིཏུཀཱམོ ཧོཏི, ན སབྦེ ཨདྷིཊྛཱཏབྦཱ, ཨེཀཾ པཏྟཾ ཨདྷིཊྛཱཡ པུནདིཝསེ ཏཾ པཙྩུདྡྷརིཏྭཱ ཨཉྙོ ཨདྷིཊྛཱཏབྦོ. ཨེཏེནེཝ ཨུཔཱཡེན ཝསྶསཏམྤི པརིཧརིཏུཾ སཀྐཱ.

ཨེཝཾ ཨཔྤམཏྟསྶ སིཡཱ ཨདྷིཊྛཱནཝིཛཧནནྟི? སིཡཱ. སཙེ ཧི སཡཾ པཏྟཾ ཨཉྙསྶ དེཏི, ཝིབྦྷམཏི ཝཱ, སིཀྑཾ ཝཱ པཙྩཀྑཱཏི, ཀཱལཾ ཝཱ ཀརོཏི, ལིངྒཾ ཝཱསྶ པརིཝཏྟཏི, པཙྩུདྡྷརཏི ཝཱ, པཏྟེ ཝཱ ཚིདྡཾ ཧོཏི, ཨདྷིཊྛཱནཾ ཝིཛཧཏི. ཝུཏྟཉྩེཏཾ –

‘‘དིནྣཝིབྦྷནྟཔཙྩཀྑཱ ¶ , ཀཱལཀིརིཡཱཀཏེན ཙ;

ལིངྒཔཙྩུདྡྷརཱ ཙེཝ, ཚིདྡེན བྷཝཏི སཏྟམ’’ནྟི. (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༦༠༨) –

ཙོརགཧཎཝིསྶཱསགྒཱཧེཧིཔི ཝིཛཧཏིཡེཝ. ཀིཏྟཀེན ཚིདྡེན ཨདྷིཊྛཱནཾ བྷིཛྫཏི? ཡེན ཀངྒུསིཏྠཾ ནིཀྑམཏི ཙེཝ པཝིསཏི ཙ. ཨིདཉྷི སཏྟནྣཾ དྷཉྙཱནཾ ལཱམཀདྷཉྙསིཏྠཾ. ཏསྨིཾ ཚིདྡེ ཨཡཙུཎྞེན ཝཱ ཨཱཎིཡཱ ཝཱ པཊིཔཱཀཏིཀེ ཀཏེ དསཱཧབྦྷནྟརེ པུན ཨདྷིཊྛཱཏབྦོ. ཨཡཾ ཏཱཝེཏྠ ཨདྷིཊྛཱནེ ཝིནིཙྪཡོ.

༤༩. ཝིཀཔྤནེ པན དྭེ ཝིཀཔྤནཱ སམྨུཁཱཝིཀཔྤནཱ ཙེཝ པརམྨུཁཱཝིཀཔྤནཱ ཙ. ཀཐཾ སམྨུཁཱཝིཀཔྤནཱ ཧོཏི? པཏྟཱནཾ ཨེཀབཧུབྷཱཝཾ སནྣིཧིཏཱསནྣིཧིཏབྷཱཝཉྩ ཉཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ པཏྟ’’ནྟི ཝཱ ‘‘ཨིམེ པཏྟེ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨེཏཾ པཏྟ’’ནྟི ཝཱ ‘‘ཨེཏེ པཏྟེ’’ཏི ཝཱ ཝཏྭཱ ‘‘ཏུཡ྄ཧཾ ཝིཀཔྤེམཱི’’ཏི ཝཏྟབྦཾ, ཨཡམེཀཱ སམྨུཁཱཝིཀཔྤནཱ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ནིདྷེཏུཾ ཝཊྚཏི, པརིབྷུཉྫིཏུཾ པན ཝིསྶཛྫེཏུཾ ཝཱ ཨདྷིཊྛཱཏུཾ ཝཱ ན ཝཊྚཏི. ‘‘མཡ྄ཧཾ སནྟཀཾ པརིབྷུཉྫ ཝཱ ཝིསྶཛྫེཧི ཝཱ ཡཐཱཔཙྩཡཾ ཝཱ ཀརོཧཱི’’ཏི ཨེཝཾ པན ཝུཏྟེ པཙྩུདྡྷཱརོ ནཱམ ཧོཏི, ཏཏོ པབྷུཏི པརིབྷོགཱདཡོཔི ཝཊྚནྟི.

ཨཔརོ ནཡོ – ཏཐེཝ པཏྟཱནཾ ཨེཀབཧུབྷཱཝཾ སནྣིཧིཏཱསནྣིཧིཏབྷཱཝཉྩ ཉཏྭཱ ཏསྶེཝ བྷིཀྑུནོ སནྟིཀེ ‘‘ཨིམཾ པཏྟ’’ནྟི ཝཱ ‘‘ཨིམེ པཏྟེ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨེཏཾ པཏྟ’’ནྟི ཝཱ ‘‘ཨེཏེ པཏྟེ’’ཏི ཝཱ ཝཏྭཱ པཉྩསུ སཧདྷམྨིཀེསུ ¶ ཨཉྙཏརསྶ ཨཏྟནཱ ཨབྷིརུཙིཏསྶ ཡསྶ ཀསྶཙི ནཱམཾ གཧེཏྭཱ ‘‘ཏིསྶསྶ བྷིཀྑུནོ ཝིཀཔྤེམཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘ཏིསྶཱཡ བྷིཀྑུནིཡཱ, སིཀྑམཱནཱཡ, སཱམཎེརསྶ, ཏིསྶཱཡ སཱམཎེརིཡཱ ཝིཀཔྤེམཱི’’ཏི ཝཱ ཝཏྟབྦཾ, ཨཡཾ ཨཔརཱཔི སམྨུཁཱཝིཀཔྤནཱ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ནིདྷེཏུཾ ཝཊྚཏི. པརིབྷོགཱདཱིསུ པན ཨེཀམྤི ན ཝཊྚཏི. ཏེན པན བྷིཀྑུནཱ ཏིསྶསྶ བྷིཀྑུནོ སནྟཀཾ…པེ… ཏིསྶཱཡ སཱམཎེརིཡཱ སནྟཀཾ པརིབྷུཉྫ ཝཱ ཝིསྶཛྫེཧི ཝཱ ཡཐཱཔཙྩཡཾ ཝཱ ཀརོཧཱིཏི ཝུཏྟེ པཙྩུདྡྷཱརོ ནཱམ ཧོཏི, ཏཏོ པབྷུཏི པརིབྷོགཱདཡོཔི ཝཊྚནྟི.

ཀཐཾ པརམྨུཁཱཝིཀཔྤནཱ ཧོཏི? པཏྟཱནཾ ཏཐེཝ ཨེཀབཧུབྷཱཝཾ སནྣིཧིཏཱསནྣིཧིཏབྷཱཝཉྩ ཉཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ པཏྟ’’ནྟི ཝཱ ‘‘ཨིམེ པཏྟེ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨེཏཾ པཏྟ’’ནྟི ཝཱ ‘‘ཨེཏེ པཏྟེ’’ཏི ཝཱ ཝཏྭཱ ‘‘ཏུཡ྄ཧཾ ཝིཀཔྤནཏྠཱཡ དམྨཱི’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ཏེན ཝཏྟབྦོ ‘‘ཀོ ཏེ མིཏྟོ ཝཱ སནྡིཊྛོ ཝཱ’’ཏི ¶ . ཏཏོ ཨིཏརེན པུརིམནཡེན ‘‘ཏིསྶོ བྷིཀྑཱུ’’ཏི ཝཱ…པེ… ‘‘ཏིསྶཱ སཱམཎེརཱི’’ཏི ཝཱ ཝཏྟབྦཾ. པུན ཏེན བྷིཀྑུནཱ ‘‘ཨཧཾ ཏིསྶསྶ བྷིཀྑུནོ དམྨཱི’’ཏི ཝཱ…པེ… ‘‘ཏིསྶཱཡ སཱམཎེརིཡཱ དམྨཱི’’ཏི ཝཱ ཝཏྟབྦཾ, ཨཡཾ པརམྨུཁཱཝིཀཔྤནཱ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ནིདྷེཏུཾ ཝཊྚཏི, པརིབྷོགཱདཱིསུ པན ཨེཀམྤི ན ཝཊྚཏི. ཏེན པན བྷིཀྑུནཱ དུཏིཡསམྨུཁཱཝིཀཔྤནཱཡཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ‘‘ཨིཏྠནྣཱམསྶ སནྟཀཾ པརིབྷུཉྫ ཝཱ ཝིསྶཛྫེཧི ཝཱ ཡཐཱཔཙྩཡཾ ཝཱ ཀརོཧཱི’’ཏི ཝུཏྟེ པཙྩུདྡྷཱརོ ནཱམ ཧོཏི, ཏཏོ པབྷུཏི པརིབྷོགཱདཡོཔི ཝཊྚནྟི. ཨཡཾ ཝིཀཔྤནེ ནཡོ.

༥༠. ཨེཝཾ ཨདྷིཊྛཧིཏྭཱ ཝིཀཔྤེཏྭཱ ཙ པརིབྷུཉྫནྟེན པཏྟེ བྷིནྣེ ཀིཾ ཀཱཏབྦནྟི? ཡསྶ པཏྟེ རཱཛིམུཁཝཊྚིཏོ ཧེཊྛཱ དྭངྒུལཔྤམཱཎཱ ན ཧོཏི ཏེན ན ཀིཉྩི ཀཱཏབྦཾ. ཡསྶ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༦༡༢-༣) པན ཏཱདིསཱ ཨེཀཱཔི རཱཛི ཧོཏི, ཏེན ཏསྶཱ རཱཛིཡཱ ཧེཊྛིམཔརིཡནྟེ པཏྟཝེདྷཀེན ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ པཙིཏྭཱ སུཏྟརཛྫུཀམཀཙིརཛྫུཀཱདཱིཧི ཝཱ ཏིཔུསུཏྟཀེན ཝཱ བནྡྷིཏྭཱ ཏཾ བནྡྷནཾ ཨཱམིསསྶ ཨལགྒནཏྠཾ ཏིཔུཔཊྚེན ཝཱ ཀེནཙི ཝཱ བདྡྷསིལེསེན པཊིཙྪཱདེཏབྦཾ. སོ ཙ པཏྟོ ཨདྷིཊྛཧིཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏབྦོ. སུཁུམཾ ཝཱ ཚིདྡཾ ཀཏྭཱ བནྡྷིཏབྦོ. སུདྡྷེཧི པན མདྷུཀསིཏྠཀལཱཁཱསཛྫུརསཱདཱིཧི བནྡྷིཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཕཱཎིཏཾ ཛྷཱཔེཏྭཱ པཱསཱཎཙུཎྞེན བནྡྷིཏུཾ ཝཊྚཏི. མུཁཝཊྚིསམཱིཔེ པན པཏྟཝེདྷཀེན ཝིཛ྄ཛྷིཡམཱནོ ཀཔཱལསྶ བཧལཏྟཱ ¶ བྷིཛྫཏི, ཏསྨཱ ཧེཊྛཱ ཝིཛ྄ཛྷིཏབྦོ. ཡསྶ པན དྭེ རཱཛིཡོ, ཨེཀཱཡེཝ ཝཱ ཙཏུརངྒུལཱ, ཏསྶ དྭེ བནྡྷནཱནི དཱཏབྦཱནི. ཡསྶ ཏིསྶོ, ཨེཀཱཡེཝ ཝཱ ཚལ༹ངྒུལཱ, ཏསྶ ཏཱིཎི. ཡསྶ ཙཏསྶོ, ཨེཀཱཡེཝ ཝཱ ཨཊྛངྒུལཱ, ཏསྶ ཙཏྟཱརི. ཡསྶ པཉྩ, ཨེཀཱཡེཝ ཝཱ དསངྒུལཱ, སོ བདྡྷོཔི ཨབདྡྷོཔི ཨཔཏྟོཡེཝ, ཨཉྙོ ཝིཉྙཱཔེཏབྦོ. ཨེས ཏཱཝ མཏྟིཀཱཔཏྟེ ཝིནིཙྪཡོ.

ཨཡོཔཏྟེ པན སཙེཔི པཉྩ ཝཱ ཨཏིརེཀཱནི ཝཱ ཚིདྡཱནི ཧོནྟི, ཏཱནི ཙ ཨཡཙུཎྞེན ཝཱ ཨཱཎིཡཱ ཝཱ ལོཧམཎྜལཀེན ཝཱ བདྡྷཱནི མཊྛཱནི ཧོནྟི, སྭེཝ པཏྟོ པརིབྷུཉྫིཏབྦོ, ཨཉྙོ ན ཝིཉྙཱཔེཏབྦོ. ཨཐ པན ཨེཀམྤི ཚིདྡཾ མཧནྟཾ ཧོཏི, ལོཧམཎྜལཀེན བདྡྷམྤི མཊྛཾ ན ཧོཏི, པཏྟེ ཨཱམིསཾ ལགྒཏི, ཨཀཔྤིཡོ ཧོཏི, ཨཡཾ ཨཔཏྟོ, ཨཉྙོ ཝིཉྙཱཔེཏབྦོ. ཝིཉྙཱཔེནྟེན ཙ སངྒྷཝསེན པཝཱརིཏཊྛཱནེ པཉྩབནྡྷནེནེཝ པཏྟེན ཨཉྙཾ པཏྟཾ ཝིཉྙཱཔེཏུཾ ཝཊྚཏི, པུགྒལཝསེན པན པཝཱརིཏཊྛཱནེ ཨཱུནཔཉྩབནྡྷནེནཱཔི ཝཊྚཏི. པཏྟཾ ལབྷིཏྭཱ པརིབྷུཉྫནྟེན ཙ ཡཱགུརནྡྷནརཛནཔཙནཱདིནཱ ཨཔརིབྷོགེན ན པརིབྷུཉྫིཏབྦོ, ཨནྟརཱམགྒེ པན བྱཱདྷིམྷི ཨུཔྤནྣེ ཨཉྙསྨིཾ བྷཱཛནེ ཨསཏི མཏྟིཀཱཡ ལིམྤེཏྭཱ ཡཱགུཾ ཝཱ པཙིཏུཾ ཨུདཀཾ ཝཱ ཏཱཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. མཉྩཔཱིཋཚཏྟནཱགདནྟཀཱདིཀེ ཨདེསེཔི ན ¶ ནིཀྑིཔིཏབྦོ. པཏྟསྶ ཧི ནིཀྑིཔནདེསོ ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, པཏྟཱདྷཱརཀ’’ནྟིཨཱདིནཱ (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༥༤) ནཡེན ཁནྡྷཀེ ཝུཏྟོཡེཝ.

ཨིཏི པཱལི༹མུཏྟཀཝིནཡཝིནིཙྪཡསངྒཧེ

ཨདྷིཊྛཱནཝིཀཔྤནཝིནིཙྪཡཀཐཱ སམཏྟཱ.

༩. ཙཱིཝརཝིཔྤཝཱསཝིནིཙྪཡཀཐཱ

༥༡. ཙཱིཝརེནཝིནཱཝཱསོཏི ¶ ཏིཙཱིཝརཱདྷིཊྛཱནེན ཨདྷིཊྛིཏཱནཾ ཏིཎྞཾ ཙཱིཝརཱནཾ ཨཉྙཏརེན ཝིཔྤཝཱསོ. ཨེཝཾ ཨདྷིཊྛིཏེསུ ཧི ཏཱིསུ ཙཱིཝརེསུ ཨེཀེནཔི ཝིནཱ ཝསིཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཝསནྟསྶ སཧ ཨརུཎུགྒམནཱ ཙཱིཝརཾ ནིསྶགྒིཡཾ ¶ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨརུཎུགྒམནསམཡེ ཙཱིཝརཾ ཨཌྜྷཏེཡྻརཏནཔྤམཱཎེ ཧཏྠཔཱསེ ཀཏྭཱ ཝསིཏབྦཾ. གཱམནིཝེསནཨུདོསིཏཨཌྜམཱལ༹པཱསཱདཧམྨིཡནཱཝཱསཏྠཁེཏྟདྷཉྙཀརཎཨཱརཱམཝིཧཱརརུཀྑམཱུལཨཛ྄ཛྷོཀཱསེསུ པན ཨཡཾ ཝིསེསོ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༤༧༧-༨) – སཙེ ཨེཀསྶ རཉྙོ གཱམབྷོཛཀསྶ ཝཱ སནྟཀོ གཱམོ ཧོཏི, ཡེན ཀེནཙི པཱཀཱརེན ཝཱ ཝཏིཡཱ ཝཱ པརིཁཱཡ ཝཱ པརིཀྑིཏྟོ ཙ, ཨེཝརཱུཔེ གཱམེ ཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ གཱམབྦྷནྟརེ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཡཐཱརུཙིཏཊྛཱནེ ཨརུཎཾ ཨུཊྛཱཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པན ཨཔརིཀྑིཏྟོ ཧོཏི, ཨེཝརཱུཔེ གཱམེ ཡསྨིཾ གྷརེ ཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཏྟཾ, ཏསྨིཾ ཝཏྠབྦཾ, ཏསྶ ཝཱ གྷརསྶ ཧཏྠཔཱསེ སམནྟཱ ཨཌྜྷཏེཡྻརཏནབྦྷནྟརེ ཝསིཏབྦཾ. ཏཾ པམཱཎཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ སཙེཔི ཨིདྡྷིམཱ བྷིཀྑུ ཨཱཀཱསེ ཨརུཎཾ ཨུཊྛཱཔེཏི, ཙཱིཝརཾ ནིསྶགྒིཡམེཝ ཧོཏི.

སཙེ ནཱནཱརཱཛཱུནཾ ཝཱ བྷོཛཀཱནཾ ཝཱ གཱམོ ཧོཏི ཝེསཱལཱིཀུསིནཱརཱདིསདིསོ པརིཀྑིཏྟོ ཙ, ཨེཝརཱུཔེ གཱམེ ཡསྨིཾ གྷརེ ཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཏྟཾ, ཏཏྠ ཝཱ ཝཏྠབྦཾ, ཏཏྠ སདྡསངྒྷཊྚནེན ཝཱ ཛནསམྦཱདྷེན ཝཱ ཝསིཏུཾ ཨསཀྐོནྟེན སབྷཱཡེ ཝཱ ཝཏྠབྦཾ ནགརདྭཱརམཱུལེ ཝཱ. ཏཏྲཱཔི ཝསིཏུཾ ཨསཀྐོནྟེན ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཕཱསུཀཊྛཱནེ ཝསིཏྭཱ ཨནྟོཨརུཎེ ཨཱགམྨ ཏེསཾཡེཝ སབྷཱཡནགརདྭཱརམཱུལཱནཾ ཧཏྠཔཱསེ ཝསིཏབྦཾ. གྷརསྶ པན ཙཱིཝརསྶ ཝཱ ཧཏྠཔཱསེ ཝཏྟབྦམེཝ ནཏྠི.

སཙེ གྷརེ ཨཊྛཔེཏྭཱ ‘‘སབྷཱཡེ ཋཔེསྶཱམཱི’’ཏི སབྷཱཡཾ གཙྪནྟོ ཧཏྠཾ པསཱརེཏྭཱ ‘‘ཧནྡིམཾ ཙཱིཝརཾ ཋཔེཧཱི’’ཏི ཨེཝཾ ནིཀྑེཔསུཁེ ཧཏྠཔཱསགཏེ ཀིསྨིཉྩི ཨཱཔཎེ ཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཔཏི, ཏེན པུརིམནཡེནེཝ སབྷཱཡེ ཝཱ ཝཏྠབྦཾ, དྭཱརམཱུལེ ཝཱ ཏེསཾ ཧཏྠཔཱསེ ཝཱ ཝསིཏབྦཾ.

སཙེ ནགརསྶ བཧཱུནིཔི དྭཱརཱནི ཧོནྟི བཧཱུནི ཙ སབྷཱཡཱནི, སབྦཏྠ ཝསིཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཡསྶཱ པན ཝཱིཐིཡཱ ཙཱིཝརཾ ཋཔིཏཾ, ཡཾ ཏསྶཱ སམྨུཁཊྛཱནེ སབྷཱཡཉྩ དྭཱརཉྩ, ཏསྶ སབྷཱཡསྶ ཙ དྭཱརསྶ ཙ ཧཏྠཔཱསེ ཝསིཏབྦཾ. ཨེཝཉྷི སཏི སཀྐཱ ཙཱིཝརསྶ པཝཏྟིཾ ཛཱནིཏུཾ ¶ . སབྷཱཡཾ པན གཙྪནྟེན ཡསྶ ཨཱཔཎིཀསྶ ཧཏྠེ ནིཀྑིཏྟཾ, སཙེ སོ ཏཾ ཙཱིཝརཾ ཨཏིཧརིཏྭཱ གྷརེ ནིཀྑིཔཏི, ཝཱིཐིཧཏྠཔཱསོ ན རཀྑཏི, གྷརསྶ ཧཏྠཔཱསེ ¶ ཝཏྠབྦཾ. སཙེ མཧནྟཾ གྷརཾ ཧོཏི དྭེ ཝཱིཐིཡོ ཕརིཏྭཱ ཋིཏཾ, པུརཏོ ཝཱ པཙྪཏོ ཝཱ ཧཏྠཔཱསེཡེཝ ཨརུཎཾ ཨུཊྛཱཔེཏབྦཾ. སབྷཱཡེ ནིཀྑིཔིཏྭཱ པན སབྷཱཡེ ཝཱ ཏསྶ སམྨུཁེ ནགརདྭཱརམཱུལེ ཝཱ ཏེསཾཡེཝ ཧཏྠཔཱསེ ཝཱ ཨརུཎཾ ཨུཊྛཱཔེཏབྦཾ. སཙེ པན གཱམོ ཨཔརིཀྑིཏྟོ ཧོཏི, ཡསྨིཾ གྷརེ ཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཏྟཾ, ཏསྨིཾ གྷརེ ཏསྶ གྷརསྶ ཝཱ ཧཏྠཔཱསེ ཝཏྠབྦཾ.

སཙེ (པཱརཱ. ༤༨༠) ཨེཀཀུལསྶ སནྟཀཾ ནིཝེསནཾ ཧོཏི པརིཀྑིཏྟཉྩ ནཱནཱགབྦྷཾ ནཱནཱཨོཝརཀཾ, ཨནྟོནིཝེསནེ ཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ ཨནྟོནིཝེསནེ ཝཏྠབྦཾ. སཙེ ཨཔརིཀྑིཏྟཾ, ཡསྨིཾ གབྦྷེ ཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཏྟཾ ཧོཏི, ཏསྨིཾ གབྦྷེ ཝཏྠབྦཾ གབྦྷསྶ ཧཏྠཔཱསེ ཝཱ. སཙེ ནཱནཱཀུལསྶ ནིཝེསནཾ ཧོཏི པརིཀྑིཏྟཉྩ ནཱནཱགབྦྷཾ ནཱནཱཨོཝརཀཾ, ཡསྨིཾ གབྦྷེ ཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཏྟཾ ཧོཏི, ཏསྨིཾ གབྦྷེ ཝཏྠབྦཾ, སབྦེསཾ སཱདྷཱརཎེ གྷརདྭཱརམཱུལེ ཝཱ གབྦྷསྶ ཝཱ གྷརདྭཱརམཱུལསྶ ཝཱ ཧཏྠཔཱསེ. སཙེ ཨཔརིཀྑིཏྟཾ ཧོཏི, ཡསྨིཾ གབྦྷེ ཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཏྟཾ, ཏསྨིཾ གབྦྷེ ཝཏྠབྦཾ གབྦྷསྶ ཝཱ ཧཏྠཔཱསེ. ཨུདོསིཏཨཌྜམཱལ༹པཱསཱདཧམྨིཡེསུཔི ནིཝེསནེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོ.

སཙེ ཨེཀཀུལསྶ ནཱཝཱ ཧོཏི, ཨནྟོནཱཝཱཡཾ ཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ ཨནྟོནཱཝཱཡཾ ཝཏྠབྦཾ. སཙེ ནཱནཱཀུལསྶ ནཱཝཱ ཧོཏི ནཱནཱགབྦྷཱ ནཱནཱཨོཝརཀཱ, ཡསྨིཾ ཨོཝརཀེ ཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཏྟཾ ཧོཏི, ཏསྨིཾ ཨོཝརཀེ ཝཏྠབྦཾ ཨོཝརཀསྶ ཧཏྠཔཱསེ ཝཱ.

སཙེ ཨེཀཀུལསྶ སཏྠོ ཧོཏི, ཏསྨིཾ སཏྠེ ཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ པུརཏོ ཝཱ པཙྪཏོ ཝཱ སཏྟབྦྷནྟརཱ ན ཝིཛཧིཏབྦཱ, པསྶཏོ ཨབྦྷནྟརཾ ན ཝིཛཧིཏབྦཾ. ཨེཀཾ ཨབྦྷནྟརཾ ཨཊྛཝཱིསཏིཧཏྠཾ ཧོཏི. སཙེ ནཱནཱཀུལསྶ སཏྠོ ཧོཏི, སཏྠེ ཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ ཙཱིཝརསྶ ཧཏྠཔཱསེ ཝསིཏབྦཾ. སཙེ སཏྠོ གཙྪནྟོ གཱམཾ ཝཱ ནདིཾ ཝཱ པརིཡཱདིཡིཏྭཱ ཏིཊྛཏི, ཨནྟོཔཝིཊྛེན སདྡྷིཾ ཨེཀཱབདྡྷོ ཧུཏྭཱ ཨོརཉྩ པཱརཉྩ ཕརིཏྭཱ ཋིཏོ ཧོཏི, སཏྠཔརིཧཱརོ ལབྦྷཏི. ཨཐ གཱམེ ཝཱ ནདིཡཱ ཝཱ པརིཡཱཔནྣོ ཧོཏི, གཱམཔརིཧཱརོ ཙེཝ ནདཱིཔརིཧཱརོ ཙ ལབྦྷཏི. སཙེ ཝིཧཱརསཱིམཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཏིཊྛཏི, ཨནྟོསཱིམཱཡ ཙ ཙཱིཝརཾ ཧོཏི, ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ¶ ཝསིཏབྦཾ. སཙེ བཧིསཱིམཱཡ ཙཱིཝརཾ ཧོཏི, སཏྠསམཱིཔེཡེཝ ཝསིཏབྦཾ. སཙེ གཙྪནྟོ སཏྠོ སཀཊེ ཝཱ བྷགྒེ གོཎེ ཝཱ ནཊྛེ ཨནྟརཱ ཚིཛྫཏི, ཡསྨིཾ ཀོཊྛཱསེ ཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཏྟཾ, ཏཏྠ ཝསིཏབྦཾ.

སཙེ ¶ ཨེཀཀུལསྶ ཁེཏྟཾ ཧོཏི པརིཀྑིཏྟཉྩ, ཨནྟོཁེཏྟེ ཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ ཨནྟོཁེཏྟེ ཝཏྠབྦཾ. སཙེ ཨཔརིཀྑིཏྟཾ ཧོཏི, ཙཱིཝརསྶ ཧཏྠཔཱསེ ཝསིཏབྦཾ. སཙེ ནཱནཱཀུལསྶ ཁེཏྟཾ ཧོཏི པརིཀྑིཏྟཉྩ, ཨནྟོཁེཏྟེ ཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ དྭཱརམཱུལེ ཝཏྠབྦཾ དྭཱརམཱུལསྶ ཧཏྠཔཱསེ ཝཱ. སཙེ ཨཔརིཀྑིཏྟཾ ཧོཏི, ཙཱིཝརསྶ ཧཏྠཔཱསེ ཝསིཏབྦཾ.

སཙེ ཨེཀཀུལསྶ དྷཉྙཀརཎཾ ཧོཏི པརིཀྑིཏྟཉྩ, ཨནྟོདྷཉྙཀརཎེ ཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ ཨནྟོདྷཉྙཀརཎེ ཝཏྠབྦཾ. སཙེ ཨཔརིཀྑིཏྟཾ ཧོཏི, ཙཱིཝརསྶ ཧཏྠཔཱསེ ཝསིཏབྦཾ. སཙེ ནཱནཱཀུལསྶ དྷཉྙཀརཎཾ ཧོཏི པརིཀྑིཏྟཉྩ, ཨནྟོདྷཉྙཀརཎེ ཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ དྭཱརམཱུལེ ཝཱ ཝཏྠབྦཾ དྭཱརམཱུལསྶ ཝཱ ཧཏྠཔཱསེ. སཙེ ཨཔརིཀྑིཏྟཾ ཧོཏི, ཙཱིཝརསྶ ཧཏྠཔཱསེ ཝསིཏབྦཾ. པུཔྥཱརཱམཕལཱརཱམེསུཔི ཁེཏྟེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོ.

སཙེ ཨེཀཀུལསྶ ཝིཧཱརོ ཧོཏི པརིཀྑིཏྟོ ཙ, ཨནྟོཝིཧཱརེ ཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ ཨནྟོཝིཧཱརེ ཝཏྠབྦཾ. སཙེ ཨཔརིཀྑིཏྟོ ཧོཏི, ཡསྨིཾ ཝིཧཱརེ ཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཏྟཾ, ཏསྨིཾ ཝཏྠབྦཾ ཏསྶ ཝིཧཱརསྶ ཝཱ ཧཏྠཔཱསེ.

སཙེ ཨེཀཀུལསྶ རུཀྑམཱུལཾ ཧོཏི, ཡཾ མཛ྄ཛྷནྷིཀེ ཀཱལེ སམནྟཱ ཚཱཡཱ ཕརཏི, ཨནྟོཚཱཡཱཡ ཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ ཨནྟོཚཱཡཱཡ ཝཏྠབྦཾ. ཝིརལ༹སཱཁསྶ པན རུཀྑསྶ ཨཱཏཔེན ཕུཊྛོཀཱསེ ཋཔིཏཾ ནིསྶགྒིཡམེཝ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཏཱདིསསྶ རུཀྑསྶ སཱཁཙྪཱཡཱཡ ཝཱ ཁནྡྷཙྪཱཡཱཡ ཝཱ ཋཔེཏབྦཾ. སཙེ སཱཁཱཡ ཝཱ ཝིཊཔེ ཝཱ ཋཔེཏི, ཨུཔརི ཨཉྙསཱཁཙྪཱཡཱཡ ཕུཊྛོཀཱསེཡེཝ ཋཔེཏབྦཾ. ཁུཛྫརུཀྑསྶ ཚཱཡཱ དཱུརཾ གཙྪཏི, ཚཱཡཱཡ གཏཊྛཱནེ ཋཔེཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ. སཙེ ནཱནཱཀུལསྶ རུཀྑམཱུལཾ ཧོཏི, ཙཱིཝརསྶ ཧཏྠཔཱསེ ཝསིཏབྦཾ.

ཨཛ྄ཛྷོཀཱསེ པན ཨགཱམཀེ ཨརཉྙེ ཙཱིཝརཾ ཋཔེཏྭཱ ཏསྶ སམནྟཱ སཏྟབྦྷནྟརེ ཝསིཏབྦཾ. ཨགཱམཀཾ ནཱམ ཨརཉྙཾ ཝིཉྫྷཱཊཝཱིཨཱདཱིསུ ཝཱ སམུདྡམཛ྄ཛྷེ ཝཱ མཙྪབནྡྷཱནཾ ཨགམནཔཐེ དཱིཔཀེསུ ལབྦྷཏི. ཏཱདིསེ ཨརཉྙེ མཛ྄ཛྷེ ¶ ཋིཏསྶ སམནྟཱ སཏྟབྦྷནྟརཔརིཙྪེདོ, ཝིནིབྦེདྷེན ཙུདྡས ཧོནྟི. མཛ྄ཛྷེ ནིསིནྣོ པུརཏྠིམཱཡ ཝཱ པཙྪིམཱཡ ཝཱ དིསཱཡ པརིཡནྟེ ཋཔིཏཙཱིཝརཾ རཀྑཏི. སཙེ པན ཨརུཎུགྒམནསམཡེ ཀེསགྒམཏྟམྤི པུརཏྠིམཾ དིསཾ གཙྪཏི, པཙྪིམཱཡ དིསཱཡ ཙཱིཝརཾ ནིསྶགྒིཡཾ ཧོཏི. ཨེས ནཡོ ཨིཏརསྨིཾ. ནིསྶགྒིཡཾ པན ཙཱིཝརཾ ཨནིསྶཛྫིཏྭཱ པརིབྷུཉྫནྟོ དུཀྐཊཾ ཨཱཔཛྫཏི.

༥༢. སཙེ ¶ པདྷཱནིཀོ བྷིཀྑུ སབྦརཏྟིཾ པདྷཱནམནུཡུཉྫིཏྭཱ པཙྩཱུསསམཡེ ‘‘ནཧཱཡིསྶཱམཱི’’ཏི ཏཱིཎི ཙཱིཝརཱནི ཏཱིརེ ཋཔེཏྭཱ ནདིཾ ཨོཏརཏི, ནཧཱཡནྟསྶེཝ ཙསྶ ཨརུཎཾ ཨུཊྛཧཏི, ཀིཾ ཀཱཏབྦཾ? སོ ཧི ཡདི ཨུཏྟརིཏྭཱ ཙཱིཝརཾ ནིཝཱསེཏི, ནིསྶགྒིཡཾ ཙཱིཝརཾ, ཨནིསྶཛྫིཏྭཱ པརིབྷུཉྫནཔཙྩཡཱ དུཀྐཊཾ ཨཱཔཛྫཏི. ཨཐ ནགྒོ གཙྪཏི, ཨེཝམྤི དུཀྐཊཾ ཨཱཔཛྫཏཱིཏི? ནཱཔཛྫཏི. སོ ཧི ཡཱཝ ཨཉྙཾ བྷིཀྑུཾ དིསྭཱ ཝིནཡཀམྨཾ ན ཀརོཏི, ཏཱཝ ཏེསཾ ཙཱིཝརཱནཾ ཨཔརིབྷོགཱརཧཏྟཱ ནཊྛཙཱིཝརཊྛཱནེ ཋིཏོ ཧོཏི, ནཊྛཙཱིཝརསྶ ཙ ཨཀཔྤིཡཾ ནཱམ ནཏྠི, ཏསྨཱ ཨེཀཾ ནིཝཱསེཏྭཱ དྭེ ཧཏྠེན གཧེཏྭཱ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ཝིནཡཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ. སཙེ དཱུརེ ཝིཧཱརོ ཧོཏི, ཨནྟརཱམགྒེ མནུསྶཱ སཉྩརནྟི, ཨེཀཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཨེཀཾ པཱརུཔིཏྭཱ ཨེཀཾ ཨཾསཀཱུཊེ ཋཔེཏྭཱ གནྟབྦཾ. སཙེ ཝིཧཱརེ སབྷཱགཾ བྷིཀྑུཾ ན པསྶཏི, བྷིཀྑཱཙཱརཾ གཏཱ ཧོནྟི, སངྒྷཱཊིཾ བཧིགཱམེ ཋཔེཏྭཱ སནྟརུཏྟརེན ཨཱསནསཱལཾ གནྟྭཱ ཝིནཡཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ. སཙེ བཧིགཱམེ ཙོརབྷཡཾ ཧོཏི, པཱརུཔིཏྭཱ གནྟབྦཾ. སཙེ ཨཱསནསཱལཱ སམྦཱདྷཱ ཧོཏི, ཛནཱཀིཎྞཱ ན སཀྐཱ ཨེཀམནྟེ ཙཱིཝརཾ ཨཔནེཏྭཱ ཝིནཡཀམྨཾ ཀཱཏུཾ, ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ ཨཱདཱཡ བཧིགཱམཾ གནྟྭཱ ཝིནཡཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཙཱིཝརཱནི པརིབྷུཉྫིཏབྦཱནི.

སཙེ ཐེརཱ བྷིཀྑཱུ དཧརཱནཾ ཧཏྠེ པཏྟཙཱིཝརཾ དཏྭཱ མགྒཾ གཙྪནྟཱ པཙྪིམཡཱམེ སཡིཏུཀཱམཱ ཧོནྟི, ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཙཱིཝརཾ ཧཏྠཔཱསེ ཀཏྭཱཝ སཡིཏབྦཾ. སཙེ གཙྪནྟཱནཾཡེཝ ཨསམྤཏྟེསུ དཧརེསུ ཨརུཎཾ ཨུགྒཙྪཏི, ཙཱིཝརཾ ནིསྶགྒིཡཾ ཧོཏི, ནིསྶཡོ པན ན པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. དཧརཱནམྤི པུརཏོ གཙྪནྟཱནཾ ཐེརེསུ ཨསམྤཏྟེསུ ཨེསེཝ ནཡོ. མགྒཾ ཝིརཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨརཉྙེ ཨཉྙམཉྙཾ ཨཔསྶནྟེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སཙེ པན དཧརཱ ‘‘མཡཾ, བྷནྟེ, མུཧུཏྟཾ སཡིཏྭཱ ཨསུཀསྨིཾ ནཱམ ཨོཀཱསེ ཏུམྷེ སམྤཱཔུཎིསྶཱམཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཡཱཝ ཨརུཎུགྒམནཱ སཡནྟི, ཙཱིཝརཉྩ ནིསྶགྒིཡཾ ཧོཏི, ནིསྶཡོ ཙ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. དཧརེ ཨུཡྻོཛེཏྭཱ ཐེརེསུ སཡནྟེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. དྭེདྷཱཔཐཾ དིསྭཱ ཐེརཱ ‘‘ཨཡཾ མགྒོ’’ ¶ , དཧརཱ ‘‘ཨཡཾ མགྒོ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཉྙམཉྙསྶ ཝཙནཾ ཨགྒཧེཏྭཱ གཏཱ, སཧ ཨརུཎསྶ ཨུགྒམནཱ ཙཱིཝརཱནི ཙ ནིསྶགྒིཡཱནི ཧོནྟི, ནིསྶཡོ ཙ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. སཙེ དཧརཱ མགྒཏོ ཨོཀྐམྨ ‘‘ཨནྟོཨརུཎེཡེཝ ནིཝཏྟིསྶཱམཱ’’ཏི བྷེསཛྫཏྠཱཡ གཱམཾ པཝིསིཏྭཱ ཨཱགཙྪནྟི, ཨསམྤཏྟཱནཾཡེཝ ཙ ནེསཾ ཨརུཎོ ཨུགྒཙྪཏི, ཙཱིཝརཱནི ནིསྶགྒིཡཱནི ཧོནྟི, ནིསྶཡོ པན ན པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. སཙེ པན དྷེནུབྷཡེན ཝཱ སུནཁབྷཡེན ཝཱ མུཧུཏྟཾ ཋཏྭཱ ‘‘གམིསྶཱམཱ’’ཏི ཋཏྭཱ ཝཱ ནིསཱིདིཏྭཱ ཝཱ གཙྪནྟི, ཨནྟརཱ ཨརུཎེ ཨུགྒཏེ ཙཱིཝརཱནི ཙ ནིསྶགྒིཡཱནི ཧོནྟི, ནིསྶཡོ ཙ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི.

སཙེ ¶ ‘‘ཨནྟོཨརུཎེཡེཝ ཨཱགམིསྶཱམཱ’’ཏི ཨནྟོསཱིམཱཡཾ གཱམཾ པཝིཊྛཱནཾ ཨནྟརཱ ཨརུཎོ ཨུགྒཙྪཏི, ནེཝ ཙཱིཝརཱནི ནིསྶགྒིཡཱནི ཧོནྟི, ན ནིསྶཡོ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. སཙེ པན ‘‘ཝིབྷཱཡཏུ ཏཱཝཱ’’ཏི ནིསཱིདནྟི, ཨརུཎེ ཨུགྒཏེ ན ཙཱིཝརཱནི ནིསྶགྒིཡཱནི ཧོནྟི, ནིསྶཡོ པན པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. སཙེ ཡེཔི ‘‘ཨནྟོཨརུཎེཡེཝ ཨཱགམིསྶཱམཱ’’ཏི སཱམནྟཝིཧཱརཾ དྷམྨསྶཝནཏྠཱཡ སཨུསྶཱཧཱ གཙྪནྟི, ཨནྟརཱམགྒེཡེཝ ཙ ནེསཾ ཨརུཎོ ཨུགྒཙྪཏི, ཙཱིཝརཱནི ནིསྶགྒིཡཱནི ཧོནྟི, ནིསྶཡོ པན ན པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. སཙེ དྷམྨགཱརཝེན ‘‘ཡཱཝཔརིཡོསཱནཾ སུཏྭཱཝ གམིསྶཱམཱ’’ཏི ནིསཱིདནྟི, སཧ ཨརུཎསྶ ཨུགྒམནཱ ཙཱིཝརཱནིཔི ནིསྶགྒིཡཱནི ཧོནྟི, ནིསྶཡོ ཙ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. ཐེརེན དཧརཾ ཙཱིཝརདྷོཝནཏྠཱཡ གཱམཀཾ པེསེནྟེན ཨཏྟནོ ཙཱིཝརཾ པཙྩུདྡྷརིཏྭཱཝ དཱཏབྦཾ, དཧརསྶཔི ཙཱིཝརཾ པཙྩུདྡྷརཱཔེཏྭཱཝ ཋཔེཏབྦཾ. སཙེ ཨསཏིཡཱ གཙྪཏི, ཨཏྟནོ ཙཱིཝརཾ པཙྩུདྡྷརིཏྭཱ དཧརསྶ ཙཱིཝརཾ ཝིསྶཱསེན གཧེཏྭཱ ཋཔེཏབྦཾ. སཙེ ཐེརོ ན སརཏི, དཧརོཝ སརཏི, དཧརེན ཨཏྟནོ ཙཱིཝརཾ པཙྩུདྡྷརིཏྭཱ ཐེརསྶ ཙཱིཝརཾ ཝིསྶཱསེན གཧེཏྭཱ གནྟྭཱ ཝཏྟབྦཾ ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ ཙཱིཝརཾ ཨདྷིཊྛཧིཏྭཱ པརིབྷུཉྫཐཱ’’ཏི. ཨཏྟནོཔི ཙཱིཝརཾ ཨདྷིཊྛཱཏབྦཾ. ཨེཝཾ ཨེཀསྶ སཏིཡཱཔི ཨཱཔཏྟིམོཀྑོ ཧོཏི.

ཨིཏི པཱལི༹མུཏྟཀཝིནཡཝིནིཙྪཡསངྒཧེ

ཙཱིཝརཝིཔྤཝཱསཝིནིཙྪཡཀཐཱ སམཏྟཱ.

༡༠. བྷཎྜཔཊིསཱམནཝིནིཙྪཡཀཐཱ

༥༣. བྷཎྜསྶ ¶ ¶ པཊིསཱམནནྟི པརེསཾ བྷཎྜསྶ གོཔནཾ. པརེསཉྷི (པཱཙི. ཨཊྛ. ༥༠༦) ཀཔྤིཡཝཏྠུ ཝཱ ཧོཏུ ཨཀཔྤིཡཝཏྠུ ཝཱ, ཨནྟམསོ མཱཏུ ཀཎྞཔིལ༹ནྡྷནཾ ཀཱལཔཎྞམྤི གིཧིསནྟཀཾ བྷཎྜཱགཱརིཀསཱིསེན པཊིསཱམེནྟསྶ པཱཙིཏྟིཡཾ. སཙེ པན མཱཏཱཔིཏཱུནཾ སནྟཀཾ ཨཝསྶཾ པཊིསཱམེཏབྦཾ ཀཔྤིཡབྷཎྜཾ ཧོཏི, ཨཏྟནོ ཨཏྠཱཡ གཧེཏྭཱ པཊིསཱམེཏབྦཾ. ‘‘ཨིདཾ པཊིསཱམེཏྭཱ དེཧཱི’’ཏི པན ཝུཏྟེ ‘‘ན ཝཊྚཏཱི’’ཏི པཊིཀྑིཔིཏབྦཾ. སཙེ ‘‘པཊིསཱམེཧཱི’’ཏི པཱཏེཏྭཱ གཙྪནྟི, པལིབོདྷོ ནཱམ ཧོཏི, པཊིསཱམེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཝིཧཱརེ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱ ཝཌྜྷཀཱིཨཱདཡོ ཝཱ རཱཛཝལླབྷཱ ཝཱ ‘‘ཨཏྟནོ ཨུཔཀརཎབྷཎྜཾ ཝཱ སཡནབྷཎྜཾ ཝཱ པཊིསཱམེཏྭཱ དེཐཱ’’ཏི ཝདནྟི, ཚནྡེནཔི བྷཡེནཔི ན ཀཱཏབྦམེཝ, གུཏྟཊྛཱནཾ པན དསྶེཏུཾ ཝཊྚཏི, བལཀྐཱརེན པཱཏེཏྭཱ གཏེསུ ཙ པཊིསཱམེཏུཾ.

སཙེ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༡.༡༡༡) ཨཏྟནོ ཧཏྠེ པཊིསཱམནཏྠཱཡ ཋཔིཏཾ བྷཎྜཾ སཱམིཀེན ‘‘དེཧི མེ བྷཎྜ’’ནྟི ཡཱཙིཏོ ཨདཱཏུཀཱམོ ‘‘ནཱཧཾ གཎྷཱམཱི’’ཏི བྷཎཏི, སམྤཛཱནམུསཱཝཱདེཔི ཨདིནྣཱདཱནསྶ པཡོགཏྟཱ དུཀྐཊཾ. ‘‘ཀིཾ ཏུམྷེ བྷཎཐ, ནེཝིདཾ མཡ྄ཧཾ ཨནུརཱུཔཾ, ན ཏུམྷཱཀ’’ནྟིཨཱདཱིནི ཝདནྟསྶཔི དུཀྐཊམེཝ. ‘‘རཧོ མཡཱ ཨེཏསྶ ཧཏྠེ ཋཔིཏཾ, ན ཨཉྙོ ཀོཙི ཛཱནཱཏི, དསྶཏི ནུ ཁོ མེ, ནོ’’ཏི སཱམིཀོ ཝིམཏིཾ ཨུཔྤཱདེཏི, བྷིཀྑུསྶ ཐུལླཙྩཡཾ. ཏསྶ ཕརུསཱདིབྷཱཝཾ དིསྭཱ སཱམིཀོ ‘‘ན མཡ྄ཧཾ དསྶཏཱི’’ཏི དྷུརཾ ནིཀྑིཔཏི, ཏཏྲ སཙཱཡཾ བྷིཀྑུ ‘‘ཀིལམེཏྭཱ ནཾ དསྶཱམཱི’’ཏི དཱནེ སཨུསྶཱཧོ, རཀྑཏི ཏཱཝ. སཙེཔི སོ དཱནེ ནིརུསྶཱཧོ, བྷཎྜསཱམིཀོ པན གཧཎེ སཨུསྶཱཧོ, རཀྑཏིཡེཝ. ཡདི པན ཏསྨིཾ དཱནེ ནིརུསྶཱཧོ བྷཎྜསཱམིཀོ ‘‘ན མཡ྄ཧཾ དསྶཏཱི’’ཏི དྷུརཾ ནིཀྑིཔཏི, ཨེཝཾ ཨུབྷིནྣཾ དྷུརནིཀྑེཔེན བྷིཀྑུནོ པཱརཱཛིཀཾ. ཡདིཔི མུཁེན ‘‘དསྶཱམཱི’’ཏི ཝདཏི, ཙིཏྟེན པན ཨདཱཏུཀཱམོ, ཨེཝམྤི སཱམིཀསྶ དྷུརནིཀྑེཔེ པཱརཱཛིཀཾ. ཏཾ པན སངྒོཔནཏྠཱཡ ཨཏྟནོ ཧཏྠེ པརེཧི ཋཔིཏཾ བྷཎྜཾ ཨགུཏྟདེསཏོ ཋཱནཱ ཙཱཝེཏྭཱ གུཏྟཊྛཱནེ ཋཔནཏྠཱཡ ཧརཏོ ཨནཱཔཏྟི. ཐེཡྻཙིཏྟེནཔི ཋཱནཱ ཙཱཝེནྟསྶ ཨཝཧཱརོ ནཏྠི. ཀསྨཱ? ཨཏྟནོ ཧཏྠེ ནིཀྑིཏྟཏྟཱ, བྷཎྜདེཡྻཾ པན ཧོཏི. ཐེཡྻཙིཏྟེན པརིབྷུཉྫཏོཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༥༤. པཉྩནྣཾ ¶ སཧདྷམྨིཀཱནཾ སནྟཀཾ པན ཡཾ ཀིཉྩི པརིཀྑཱརཾ པཊིསཱམེཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ ¶ ཨཱགནྟུཀོ བྷིཀྑུ ཨཱཝཱསིཀཱནཾ ཙཱིཝརཀམྨཾ ཀརོནྟཱནཾ སམཱིཔེ པཏྟཙཱིཝརཾ ཋཔེཏྭཱ ‘‘ཨེཏེ སངྒོཔེསྶནྟཱི’’ཏི མཉྙམཱནོ ནཧཱཡིཏུཾ ཝཱ ཨཉྙཏྲ ཝཱ གཙྪཏི, སཙེ ཏཾ ཨཱཝཱསིཀཱ སངྒོཔེནྟི, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ. ནོ ཙེ, ནཊྛེ གཱིཝཱ ན ཧོཏི. སཙེཔི སོ ‘‘ཨིདཾ, བྷནྟེ, ཋཔེཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ གཙྪཏི, ཨིཏརེ ཙ ཀིཙྩཔསུཏཏྟཱ ན ཛཱནནྟི, ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཐཱཔི ཏེ ‘‘ཨིདཾ, བྷནྟེ, ཋཔེཐཱ’’ཏི ཝུཏྟཱ ‘‘མཡཾ བྱཱཝཊཱ’’ཏི པཊིཀྑིཔནྟི, ཨིཏརོ ཙ ‘‘ཨཝསྶཾ ཋཔེསྶནྟཱི’’ཏི ཨནཱདིཡིཏྭཱ གཙྪཏི, ཨེསེཝ ནཡོ. སཙེ པན ཏེ ཏེན ཡཱཙིཏཱ ཝཱ ཨཡཱཙིཏཱ ཝཱ ‘‘མཡཾ ཋཔེསྶཱམ, ཏྭཾ གཙྪཱ’’ཏི ཝདནྟི, ཏཾ སངྒོཔིཏབྦཾ. ནོ ཙེ སངྒོཔེནྟི, ནཊྛེ གཱིཝཱ. ཀསྨཱ? སམྤཊིཙྪིཏཏྟཱ.

ཡོ བྷིཀྑུ བྷཎྜཱགཱརིཀོ ཧུཏྭཱ པཙྩཱུསསམཡེ ཨེཝ བྷིཀྑཱུནཾ པཏྟཙཱིཝརཱནི ཧེཊྛཱཔཱསཱདཾ ཨོརོཔེཏྭཱ དྭཱརཾ ཨཔིདཧིཏྭཱ ཏེསམྤི ཨནཱརོཙེཏྭཱཝ དཱུརེ བྷིཀྑཱཙཱརཾ གཙྪཏི, ཏཱནི ཙེ ཙོརཱ ཧརནྟི, ཏསྶེཝ གཱིཝཱ. ཡོ པན བྷིཀྑུ བྷིཀྑཱུཧི ‘‘ཨོརོཔེཐ, བྷནྟེ, པཏྟཙཱིཝརཱནི, ཀཱལོ སལཱཀགྒཧཎསྶཱ’’ཏི ཝུཏྟོ ‘‘སམཱགཏཱཏྠཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨཱམ སམཱགཏཱམྷཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པཏྟཙཱིཝརཱནི ནཱིཧརིཏྭཱ ནིཀྑིཔིཏྭཱ བྷཎྜཱགཱརདྭཱརཾ བནྡྷིཏྭཱ ‘‘ཏུམྷེ པཏྟཙཱིཝརཱནི གཧེཏྭཱ ཧེཊྛཱཔཱསཱདདྭཱརཾ པཊིཛགྒིཏྭཱ གཙྪེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ གཙྪཏི. ཏཏྲ ཙེཀོ ཨལསཛཱཏིཀོ བྷིཀྑུ བྷིཀྑཱུསུ གཏེསུ པཙྪཱ ཨཀྑཱིནི པུཉྪནྟོ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཨུདཀཊྛཱནཾ མུཁདྷོཝནཏྠཾ གཙྪཏི, ཏཾ ཁཎཾ དིསྭཱ ཙོརཱ ཏསྶ པཏྟཙཱིཝརཾ ཧརནྟི, སུཧཊཾ, བྷཎྜཱགཱརིཀསྶ གཱིཝཱ ན ཧོཏི.

སཙེཔི ཀོཙི བྷཎྜཱགཱརིཀསྶ ཨནཱརོཙེཏྭཱཝ བྷཎྜཱགཱརེ ཨཏྟནོ པརིཀྑཱརཾ ཋཔེཏི, ཏསྨིམྤི ནཊྛེ བྷཎྜཱགཱརིཀསྶ གཱིཝཱ ན ཧོཏི. སཙེ པན བྷཎྜཱགཱརིཀོ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཊྛཱནེ ཋཔིཏ’’ནྟི གཧེཏྭཱ ཋཔེཏི, ནཊྛེ ཏསྶེཝ གཱིཝཱ. སཙེཔི ཋཔིཏབྷིཀྑུནཱ ‘‘མཡཱ, བྷནྟེ, ཨཱིདིསོ ནཱམ པརིཀྑཱརོ ཋཔིཏོ, ཨུཔདྷཱརེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཝུཏྟོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪཏི, དུནྣིཀྑིཏྟཾ ཝཱ མཉྙམཱནོ ཨཉྙསྨིཾ ཋཱནེ ཋཔེཏི, ནཊྛེ ཏསྶེཝ གཱིཝཱ. ‘‘ནཱཧཾ ཛཱནཱམཱི’’ཏི པཊིཀྑིཔནྟསྶ པན ནཏྠི གཱིཝཱ. ཡོཔི ཏསྶ པསྶནྟསྶེཝ ཋཔེཏི, བྷཎྜཱགཱརིཀཉྩ ན སམྤཊིཙྪཱཔེཏི, ནཊྛཾ སུནཊྛམེཝ. སཙེ པན ནཾ བྷཎྜཱགཱརིཀོ ཨཉྙཏྲ ཋཔེཏི, ནཊྛེ གཱིཝཱ ¶ . སཙེ བྷཎྜཱགཱརཾ སུགུཏྟཾ, སབྦོ སངྒྷསྶ ཙེཏིཡསྶ ཙ པརིཀྑཱརོ ཏཏྠེཝ ཋཔཱིཡཏི, བྷཎྜཱགཱརིཀོ ཙ བཱལོ ཨབྱཏྟོ དྭཱརཾ ཝིཝརིཏྭཱ དྷམྨཀཐཾ ཝཱ སོཏུཾ ཨཉྙཾ ཝཱ ཀིཉྩི ཀཱཏུཾ ཀཏྠཙི གཙྪཏི, ཏཾ ཁཎཾ དིསྭཱ ཡཏྟཀཾ ཙོརཱ ཧརནྟི, སབྦཾ ཏསྶ གཱིཝཱ. བྷཎྜཱགཱརཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ བཧི ཙངྐམནྟསྶ ཝཱ དྭཱརཾ ཝིཝརིཏྭཱ སརཱིརཾ ཨུཏུཾ གཱཧཱཔེནྟསྶ ཝཱ ཏཏྠེཝ ¶ སམཎདྷམྨཱནུཡོགེན ནིསིནྣསྶ ཝཱ ཏཏྠེཝ ནིསཱིདིཏྭཱ ཀེནཙི ཀམྨེན བྱཱཝཊསྶ ཝཱ ཨུཙྩཱརཔསྶཱཝཔཱིལི༹ཏསྶཔི སཏོ ཏཏྠེཝ ཨུཔཙཱརེ ཝིཛྫམཱནེ བཧི གཙྪཏོ ཝཱ ཨཉྙེན ཝཱ ཀེནཙི ཨཱཀཱརེན པམཏྟསྶ སཏོ དྭཱརཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཝཱ ཝིཝཊམེཝ པཝིསིཏྭཱ ཝཱ སནྡྷིཾ ཚིནྡིཏྭཱ ཝཱ ཡཏྟཀཾ ཏསྶ པམཱདཔཙྩཡཱ ཙོརཱ ཧརནྟི, སབྦཾ ཏསྶེཝ གཱིཝཱ. ‘‘ཨུཎྷསམཡེ པན ཝཱཏཔཱནཾ ཝིཝརིཏྭཱ ནིཔཛྫིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝདནྟི. ཨུཙྩཱརཔཱིལི༹ཏསྶ པན ཏསྨིཾ ཨུཔཙཱརེ ཨསཏི ཨཉྙཏྠ གཙྪནྟསྶ གིལཱནཔཀྑེ ཋིཏཏྟཱ ཨཝིསཡོ, ཏསྨཱ གཱིཝཱ ན ཧོཏི.

༥༥. ཡོ པན ཨནྟོ ཨུཎྷཔཱིལི༹ཏོ དྭཱརཾ སུགུཏྟཾ ཀཏྭཱ བཧི ནིཀྑམཏི, ཙོརཱ ཏཾ གཧེཏྭཱ ‘‘དྭཱརཾ ཝིཝརཱ’’ཏི ཝདནྟི, ཡཱཝཏཏིཡཾ ན ཝིཝརིཏབྦཾ. ཡདི པན ཏེ ཙོརཱ ‘‘སཙེ ན ཝིཝརསི, ཏཉྩ མཱརེསྶཱམ, དྭཱརཉྩ བྷིནྡིཏྭཱ པརིཀྑཱརཾ ཧརིསྶཱམཱ’’ཏི ཕརསུཨཱདཱིནི ཨུཀྑིཔནྟི, ‘‘མཡི ཙ མཏེ སངྒྷསྶ ཙ སེནཱསནེ ཝིནཊྛེ གུཎོ ནཏྠཱི’’ཏི ཝིཝརིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨིདྷཱཔི ‘‘ཨཝིསཡཏྟཱ གཱིཝཱ ནཏྠཱི’’ཏི ཝདནྟི. སཙེ ཀོཙི ཨཱགནྟུཀོ ཀུཉྩིཀཾ ཝཱ དེཏི, དྭཱརཾ ཝཱ ཝིཝརཏི, ཡཏྟཀཾ ཙོརཱ ཧརནྟི, སབྦཾ ཏསྶ གཱིཝཱ. སངྒྷེན བྷཎྜཱགཱརཾ གུཏྟཏྠཱཡ སཱུཙིཡནྟཀཉྩ ཀུཉྩིཀམུདྡིཀཱ ཙ ཡོཛེཏྭཱ དིནྣཱ ཧོཏི, བྷཎྜཱགཱརིཀོ གྷཊིཀམཏྟཾ དཏྭཱ ནིཔཛྫཏི, ཙོརཱ ཝིཝརིཏྭཱ པརིཀྑཱརཾ ཧརནྟི, ཏསྶེཝ གཱིཝཱ. སཱུཙིཡནྟཀཉྩ ཀུཉྩིཀམུདྡིཀཉྩ ཡོཛེཏྭཱ ནིཔནྣཾ པནེཏཾ སཙེ ཙོརཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘དྭཱརཾ ཝིཝརཱཧཱི’’ཏི ཝདནྟི, ཏཏྠ པུརིམནཡེནེཝ པཊིཔཛྫིཏབྦཾ. ཨེཝཾ སུགུཏྟཾ ཀཏྭཱ ནིཔནྣེ པན སཙེ བྷིཏྟིཾ ཝཱ ཚདནཾ ཝཱ བྷིནྡིཏྭཱ ཨུམངྒེན ཝཱ པཝིསིཏྭཱ ཧརནྟི, ན ཏསྶ གཱིཝཱ.

སཙེ བྷཎྜཱགཱརེ ཨཉྙེཔི ཐེརཱ ཝསནྟི, ཝིཝཊེ དྭཱརེ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ པརིཀྑཱརཾ གཧེཏྭཱ གཙྪནྟི, བྷཎྜཱགཱརིཀོ ཏེསུ གཏེསུ དྭཱརཾ ན ཛགྒཏི, སཙེ ཏཏྠ ཀིཉྩི ཨཝཧརཱིཡཏི, བྷཎྜཱགཱརིཀསྶ ཨིསྶརཝཏཱཡ བྷཎྜཱགཱརིཀསྶེཝ གཱིཝཱ, ཐེརེཧི པན སཧཱཡེཧི བྷཝིཏབྦཾ. ཨཡཉྷི སཱམཱིཙི. ཡདི བྷཎྜཱགཱརིཀོ ‘‘ཏུམྷེ བཧི ཋཏྭཱ ཏུམྷཱཀཾ པརིཀྑཱརཾ གཎྷཐ ¶ , མཱ པཝིསིཏྠཱ’’ཏི ཝདཏི, ཏེསཉྩ ཨེཀོ ལོལམཧཱཐེརོ སཱམཎེརེཧི ཙེཝ ཨུཔཊྛཱཀེཧི ཙ སདྡྷིཾ བྷཎྜཱགཱརཾ པཝིསིཏྭཱ ནིསཱིདཏི ཙེཝ ནིཔཛྫཏི ཙ, ཡཏྟཀཾ བྷཎྜཾ ནསྶཏི, སབྦཾ ཏསྶ གཱིཝཱ, བྷཎྜཱགཱརིཀེན པན ཨཝསེསཐེརེཧི ཙ སཧཱཡེཧི བྷཝིཏབྦཾ. ཨཐ བྷཎྜཱགཱརིཀོཝ ལོལསཱམཎེརེ ཙ ཨུཔཊྛཱཀེ ཙ གཧེཏྭཱ བྷཎྜཱགཱརེ ནིསཱིདཏི ཙེཝ ནིཔཛྫཏི ཙ, ཡཏྟཀཾ ནསྶཏི, སབྦཾ ཏསྶེཝ གཱིཝཱ. ཏསྨཱ བྷཎྜཱགཱརིཀེནེཝ ཏཏྠ ཝསིཏབྦཾ, ཨཝསེསེཧི ཨཔྤེཝ རུཀྑམཱུལེ ཝསིཏབྦཾ, ན ཙ བྷཎྜཱགཱརེཏི.

༥༦. ཡེ ¶ པན ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ སབྷཱགབྷིཀྑཱུནཾ ཝསནགབྦྷེསུ པརིཀྑཱརཾ ཋཔེནྟི, པརིཀྑཱརེ ནཊྛེ ཡེཧི ཋཔིཏོ, ཏེསཾཡེཝ གཱིཝཱ, ཨིཏརེཧི པན སཧཱཡེཧི བྷཝིཏབྦཾ. ཡདི པན སངྒྷོ བྷཎྜཱགཱརིཀསྶ ཝིཧཱརེཡེཝ ཡཱགུབྷཏྟཾ དཱཔེཏི, སོ ཙ བྷིཀྑཱཙཱརཏྠཱཡ གཱམཾ གཙྪཏི, ནཊྛཾ ཏསྶེཝ གཱིཝཱ. བྷིཀྑཱཙཱརཾ པཝིསནྟེཧི ཨཏིརེཀཙཱིཝརཾ རཀྑཎཏྠཱཡ ཋཔིཏཝིཧཱརཝཱརིཀསྶཔི ཡཱགུབྷཏྟཾ ཝཱ ནིཝཱཔཾ ཝཱ ལབྷམཱནསྶེཝ བྷིཀྑཱཙཱརཾ གཙྪཏོ ཡཾ ཏཏྠ ནསྶཏི, སབྦཾ གཱིཝཱ. ན ཀེཝལཉྩ ཨེཏྟཀམེཝ, བྷཎྜཱགཱརིཀསྶ ཝིཡ ཡཾ ཏསྶ པམཱདཔཙྩཡཱ ནསྶཏི, སབྦཾ གཱིཝཱ.

སཙེ ཝིཧཱརོ མཧཱ ཧོཏི, ཨཉྙཾ པདེསཾ རཀྑིཏུཾ གཙྪནྟསྶ ཨཉྙསྨིཾ པདེསེ ནིཀྑིཏྟཾ ཧརནྟི, ཨཝིསཡཏྟཱ གཱིཝཱ ན ཧོཏི. ཨཱིདིསེ པན ཝིཧཱརེ ཝེམཛ྄ཛྷེ སབྦེསཾ ཨོསརཎཊྛཱནེ པརིཀྑཱརེ ཋཔེཏྭཱ ནིསཱིདིཏབྦཾ, ཝིཧཱརཝཱརིཀཱ ཝཱ དྭེ ཏཡོ ཋཔེཏབྦཱ. སཙེ ཏེསམྤི ཨཔྤམཏྟཱནཾ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ རཀྑཏཾཡེཝ ཀིཉྩི ནསྶཏི, གཱིཝཱ ན ཧོཏི. ཝིཧཱརཝཱརིཀེ བནྡྷིཏྭཱ ཧརིཏབྷཎྜམྤི ཙོརཱནཾ པཊིཔཐཾ གཏེསུ ཨཉྙེན མགྒེན ཧརིཏབྷཎྜམྤི ན ཏེསཾ གཱིཝཱ. སཙེ ཝིཧཱརཝཱརིཀཱནཾ ཝིཧཱརེ དཱཏབྦཾ ཡཱགུབྷཏྟཾ ཝཱ ནིཝཱཔོ ཝཱ ན ཧོཏི, ཏེཧི པཏྟབྦལཱབྷཏོ ཨཏིརེཀཱ དྭེ ཏིསྶོ ཡཱགུསལཱཀཱ ཏེསཾ པཧོནཀབྷཏྟསལཱཀཱ ཙ ཋཔེཏུཾ ཝཊྚཏི, ནིབདྡྷཾ ཀཏྭཱ པན ན ཋཔེཏབྦཱ. མནུསྶཱ ཧི ཝིཔྤཊིསཱརིནོ ཧོནྟི ‘‘ཝིཧཱརཝཱརིཀཱཡེཝ ཨམྷཱཀཾ བྷཏྟཾ བྷུཉྫནྟཱི’’ཏི, ཏསྨཱ པརིཝཏྟེཏྭཱ པརིཝཏྟེཏྭཱ ཋཔེཏབྦཱ. སཙེ ཏེསཾ སབྷཱགཱ སལཱཀབྷཏྟཱདཱིནི ཨཱཧརིཏྭཱ དེནྟི, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ ¶ . ནོ ཙེ དེནྟི, ཝཱརཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ ནཱིཧརཱཔེཏབྦཱནི. སཙེ ཝིཧཱརཝཱརིཀོ དྭེ ཏིསྶོ ཡཱགུསལཱཀཱ ཙ ཙཏྟཱརི པཉྩ སལཱཀབྷཏྟཱནི ཙ ལབྷམཱནོ བྷིཀྑཱཙཱརཾ གཙྪཏི, བྷཎྜཱགཱརིཀསྶ ཝིཡ སབྦཾ ནཊྛཾ གཱིཝཱ ཧོཏི. སཙེ སངྒྷསྶ ཝིཧཱརཔཱལཱནཾ དཱཏབྦཾ བྷཏྟཾ ཝཱ ནིཝཱཔོ ཝཱ ནཏྠི, བྷིཀྑཱུ ཝིཧཱརཝཱརཾ གཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ནིསྶིཏཀེ ཝིཧཱརཾ ཛགྒཱཔེནྟི, སམྤཏྟཝཱརཾ ཨགྒཧེཏུཾ ན ལབྷཏི. ཡཐཱ ཨཉྙེ བྷིཀྑཱུ ཀརོནྟི, ཏཐེཝ ཀཱཏབྦཾ. བྷིཀྑཱུཧི པན ཨསཧཱཡསྶ ཝཱ ཨདུཏིཡསྶ ཝཱ ཡསྶ སབྷཱགོ བྷིཀྑུ བྷཏྟཾ ཨཱནེཏྭཱ དཱཏཱ ནཏྠི, ཨེཝརཱུཔསྶ ཝཱརོ ན པཱཔེཏབྦོ.

ཡམྤི པཱཀཝཊྚཏྠཱཡ ཝིཧཱརེ ཋཔེནྟི, ཏཾ གཧེཏྭཱ ཨུཔཛཱིཝནྟེན ཋཱཏབྦཾ. ཡོ ཏཾ ན ཨུཔཛཱིཝཏི, སོ ཝཱརཾ ན གཱཧཱཔེཏབྦོ. ཕལཱཕལཏྠཱཡཔི ཝིཧཱརེ བྷིཀྑུཾ ཋཔེནྟི, ཛགྒིཏྭཱ གོཔེཏྭཱ ཕལཝཱརེན བྷཱཛེཏྭཱ ཁཱདནྟི. ཡོ ཏཱནི ཁཱདཏི, ཏེན ཋཱཏབྦཾ, ཨནུཔཛཱིཝནྟོ ན གཱཧཱཔེཏབྦོ. སེནཱསནམཉྩཔཱིཋཔཙྩཏྠརཎརཀྑཎཏྠཱཡཔི ཋཔེནྟི, ཨཱཝཱསེ ཝསནྟེན ཋཱཏབྦཾ, ཨབྦྷོཀཱསིཀོ པན རུཀྑམཱུལིཀོ ཝཱ ན གཱཧཱཔེཏབྦོ. ཨེཀོ ནཝཀོ ཧོཏི, བཧུསྶུཏོ པན བཧཱུནཾ ¶ དྷམྨཾ ཝཱཙེཏི, པརིཔུཙྪཾ དེཏི, པཱལི༹ཾ ཝཎྞེཏི, དྷམྨཀཐཾ ཀཐེཏི, སངྒྷསྶ བྷཱརཾ ནིཏྠརཏི, ཨཡཾ ལཱབྷཾ པརིབྷུཉྫནྟོཔི ཨཱཝཱསེ ཝསནྟོཔི ཝཱརཾ ན གཱཧཱཔེཏབྦོ. ‘‘པུརིསཝིསེསོ ནཱམ ཉཱཏབྦོ’’ཏི ཝདནྟི. ཨུཔོསཐཱགཱརཔཊིམཱགྷརཛགྒནཀསྶ པན དིགུཎཾ ཡཱགུབྷཏྟཾ, དེཝསིཀཾ ཏཎྜུལནཱལི༹, སཾཝཙྪརེ ཏིཙཱིཝརཾ དསཝཱིསགྒྷནཀཾ ཀཔྤིཡབྷཎྜཉྩ དཱཏབྦཾ. སཙེ པན ཏསྶ ཏཾ ལབྷམཱནསྶེཝ པམཱདེན ཏཏྠ ཀིཉྩི ནསྶཏི, སབྦཾ གཱིཝཱ. བནྡྷིཏྭཱ བལཀྐཱརེན ཨཙྪིནྣཾ, ན གཱིཝཱ. ཏཏྠ ཙེཏིཡསྶ ཝཱ སངྒྷསྶ ཝཱ སནྟཀེན ཙེཏིཡསྶ སནྟཀཾ རཀྑཱཔེཏུཾ ཝཊྚཏི, ཙེཏིཡསྶ སནྟཀེན སངྒྷསྶ སནྟཀཾ རཀྑཱཔེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཡཾ པན ཙེཏིཡསྶ སནྟཀེན སདྡྷིཾ སངྒྷསྶ སནྟཀཾ ཋཔིཏཾ ཧོཏི, ཏཾ ཙེཏིཡསནྟཀེ རཀྑཱཔིཏེ རཀྑིཏམེཝ ཧོཏཱིཏི ཨེཝཾ ཝཊྚཏི. པཀྑཝཱརེན ཨུཔོསཐཱགཱརཱདཱིནི རཀྑཏོཔི པམཱདཝསེན ནཊྛཾ གཱིཝཱཡེཝཱཏི.

ཨིཏི པཱལི༹མུཏྟཀཝིནཡཝིནིཙྪཡསངྒཧེ

བྷཎྜཔཊིསཱམནཝིནིཙྪཡཀཐཱ སམཏྟཱ.

༡༡. ཀཡཝིཀྐཡསམཱཔཏྟིཝིནིཙྪཡཀཐཱ

༥༧. ཀཡཝིཀྐཡསམཱཔཏྟཱིཏི ¶ ¶ ཀཡཝིཀྐཡསམཱཔཛྫནཾ. ‘‘ཨིམིནཱ ཨིམཾ དེཧཱི’’ཏིཨཱདིནཱ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༥༩༥) ཧི ནཡེན པརསྶ ཀཔྤིཡབྷཎྜཾ གཎྷནྟོ ཀཡཾ སམཱཔཛྫཏི, ཨཏྟནོ ཀཔྤིཡབྷཎྜཾ དེནྟོ ཝིཀྐཡཾ. ཨཡཾ པན ཀཡཝིཀྐཡོ ཋཔེཏྭཱ པཉྩ སཧདྷམྨིཀེ ཨཝསེསེཧི གིཧིཔབྦཛིཏེཧི ཨནྟམསོ མཱཏཱཔིཏཱུཧིཔི སདྡྷིཾ ན ཝཊྚཏི.

ཏཏྲཱཡཾ ཝིནིཙྪཡོ – ཝཏྠེན ཝཱ ཝཏྠཾ ཧོཏུ, བྷཏྟེན ཝཱ བྷཏྟཾ, ཡཾ ཀིཉྩི ཀཔྤིཡཾ ‘‘ཨིམིནཱ ཨིམཾ དེཧཱི’’ཏི ཝདཏི, དུཀྐཊཾ. ཨེཝཾ ཝཏྭཱ མཱཏུཡཱཔི ཨཏྟནོ བྷཎྜཾ དེཏི, དུཀྐཊཾ, ‘‘ཨིམིནཱ ཨིམཾ དེཧཱི’’ཏི ཝུཏྟོ ཝཱ ‘‘ཨིམཾ དེཧི, ཨིམཾ ཏེ དསྶཱམཱི’’ཏི ཏཾ ཝཏྭཱ ཝཱ མཱཏུཡཱཔི བྷཎྜཾ ཨཏྟནཱ གཎྷཱཏི, དུཀྐཊཾ, ཨཏྟནོ བྷཎྜེ པརཧཏྠཾ, པརབྷཎྜེ ཙ ཨཏྟནོ ཧཏྠཾ སམྤཏྟེ ནིསྶགྒིཡཾ པཱཙིཏྟིཡཾ. མཱཏརཾ ཝཱ པན པིཏརཾ ཝཱ ‘‘ཨིམཾ དེཧཱི’’ཏི ཝདཏོ ཝིཉྙཏྟི ན ཧོཏི, ‘‘ཨིམཾ གཎྷཱཧཱི’’ཏི དདཏོ སདྡྷཱདེཡྻཝིནིཔཱཏནཾ ན ཧོཏི. ཨཉྙཱཏཀཾ ‘‘ཨིམཾ དེཧཱི’’ཏི ཝདཏོ ཝིཉྙཏྟི, ‘‘ཨིམཾ གཎྷཱཧཱི’’ཏི དདཏོ སདྡྷཱདེཡྻཝིནིཔཱཏནཾ, ‘‘ཨིམིནཱ ཨིམཾ དེཧཱི’’ཏི ཀཡཝིཀྐཡཾ ཨཱཔཛྫཏོ ནིསྶགྒིཡཾ. ཏསྨཱ ཀཔྤིཡབྷཎྜཾ པརིཝཏྟནྟེན མཱཏཱཔིཏཱུཧིཔི སདྡྷིཾ ཀཡཝིཀྐཡཾ, ཨཉྙཱཏཀེཧི སདྡྷིཾ ཏིསྶོ ཨཱཔཏྟིཡོ མོཙེནྟེན པརིཝཏྟེཏབྦཾ.

ཏཏྲཱཡཾ པརིཝཏྟནཝིདྷི – བྷིཀྑུསྶ པཱཐེཡྻཏཎྜུལཱ ཧོནྟི, སོ ཨནྟརཱམགྒེ བྷཏྟཧཏྠཾ པུརིསཾ དིསྭཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཏཎྜུལཱ ཨཏྠི, ན ཙ ནོ ཨིམེཧི ཨཏྠོ, བྷཏྟེན པན ཨཏྠོ’’ཏི ཝདཏི, པུརིསོ ཏཎྜུལེ གཧེཏྭཱ བྷཏྟཾ དེཏི, ཝཊྚཏི. ཏིསྶོཔི ཨཱཔཏྟིཡོ ན ཧོནྟི, ཨནྟམསོ ནིམིཏྟཀམྨམཏྟམྤི ན ཧོཏི. ཀསྨཱ? མཱུལསྶ ཨཏྠིཏཱཡ. ཡོ པན ཨེཝཾ ཨཀཏྭཱ ‘‘ཨིམིནཱ ཨིམཾ དེཧཱི’’ཏི པརིཝཏྟེཏི, ཡཐཱཝཏྠུཀམེཝ. ཝིགྷཱསཱདཾ དིསྭཱ ‘‘ཨིམཾ ཨོདནཾ བྷུཉྫིཏྭཱ རཛནཾ ཝཱ དཱརཱུནི ཝཱ ཨཱཧརཱ’’ཏི ཝདཏི, རཛནཚལླིགཎནཱཡ དཱརུགཎནཱཡ ཙ ནིསྶགྒིཡཱནི ཧོནྟི. ‘‘ཨིམཾ ཨོདནཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཨིམཾ ནཱམ ཀརོཐཱ’’ཏི དནྟཀཱརཱདཱིཧི སིཔྤིཀེཧི དྷམྨཀརཎཱདཱིསུ ཏཾ ཏཾ པརིཀྑཱརཾ ཀཱརེཏི, རཛཀེཧི ཝཱ ཝཏྠཾ དྷོཝཱཔེཏི, ཡཐཱཝཏྠུཀམེཝ. ནཧཱཔིཏེན ཀེསེ ཚིནྡཱཔེཏི ¶ , ཀམྨཀཱརེཧི ནཝཀམྨཾ ཀཱརེཏི, ཡཐཱཝཏྠུཀམེཝ. སཙེ པན ‘‘ཨིདཾ བྷཏྟཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཨིདཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ན ཝདཏི, ‘‘ཨིདཾ བྷཏྟཾ བྷུཉྫ, བྷུཏྟོསི, བྷུཉྫིསྶསི, ཨིདཾ ནཱམ ཀརོཧཱི’’ཏི ཝདཏི, ཝཊྚཏི. ཨེཏྠ ཙ ཀིཉྩཱཔི ཝཏྠདྷོཝནེ ཝཱ ཀེསཙྪེདནེ ¶ ཝཱ བྷཱུམིསོདྷནཱདིནཝཀམྨེ ཝཱ པརབྷཎྜཾ ཨཏྟནོ ཧཏྠགཏཾ ནིསྶཛྫིཏབྦཾ ནཱམ ནཏྠི, མཧཱཨཊྛཀཐཱཡཾ པན དལ༹ྷཾ ཀཏྭཱ ཝུཏྟཏྟཱ ན སཀྐཱ ཨེཏཾ པཊིཀྑིཔིཏུཾ, ཏསྨཱ ཡཐཱ ནིསྶགྒིཡཝཏྠུམྷི པརིབྷུཏྟེ ཝཱ ནཊྛེ ཝཱ པཱཙིཏྟིཡཾ དེསེཏི, ཨེཝམིདྷཱཔི དེསེཏབྦཾ.

ཡཾ ཀིཉྩི ཀཔྤིཡབྷཎྜཾ གཎྷིཏུཀཱམཏཱཡ ཨགྒྷཾ པུཙྪིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཏསྨཱ ‘‘ཨཡཾ ཏཝ པཏྟོ ཀིཾ ཨགྒྷཏཱི’’ཏི པུཙྪིཏེ ‘‘ཨིདཾ ནཱམཱ’’ཏི ཝདཏི, སཙེ ཨཏྟནོ ཀཔྤིཡབྷཎྜཾ མཧགྒྷཾ ཧོཏི, ཨེཝཉྩ ནཾ པཊིཝདཏི ‘‘ཨུཔཱསཀ མམ ཨིདཾ ཝཏྠུ མཧགྒྷཾ, ཏཝ པཏྟཾ ཨཉྙསྶ དེཧཱི’’ཏི. ཏཾ སུཏྭཱ ཨིཏརོ ‘‘ཨཉྙཾ ཐཱལཀམྤི དསྶཱམཱི’’ཏི ཝདཏི, གཎྷིཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ སོ པཏྟོ མཧགྒྷོ, བྷིཀྑུནོ ཝཏྠུ ཨཔྤགྒྷཾ, པཏྟསཱམིཀོ ཙསྶ ཨཔྤགྒྷབྷཱཝཾ ན ཛཱནཱཏི, པཏྟོ ན གཧེཏབྦོ, ‘‘མམ ཝཏྠུ ཨཔྤགྒྷ’’ནྟི ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ. མཧགྒྷབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཝཉྩེཏྭཱ གཎྷནྟོཔི ཧི བྷཎྜཾ ཨགྒྷཱཔེཏྭཱ ཀཱརེཏབྦཏཾ ཨཱཔཛྫཏི. སཙེ པཏྟསཱམིཀོ ‘‘ཧོཏུ, བྷནྟེ, སེསཾ མམ པུཉྙཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི དེཏི, ཝཊྚཏི. ཀཔྤིཡཀཱརཀསྶ པན ‘‘ཨིམིནཱ ཨིམཾ གཧེཏྭཱ དེཧཱི’’ཏི ཨཱཙིཀྑིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཏསྨཱ ཡསྶ ཧཏྠཏོ བྷཎྜཾ གཎྷཱཏི, ཏཾ ཋཔེཏྭཱ ཨཉྙཾ ཨནྟམསོ ཏསྶ པུཏྟབྷཱཏིཀམྤི ཀཔྤིཡཀཱརཀཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཨིམིནཱ ཨིམཾ ནཱམ གཧེཏྭཱ དེཧཱི’’ཏི ཨཱཙིཀྑཏི, སོ ཙེ ཚེཀོ ཧོཏི, པུནཔྤུནཾ ཨཔནེཏྭཱ ཝིཝདིཏྭཱ གཎྷཱཏི, ཏུཎྷཱིབྷཱུཏེན ཋཱཏབྦཾ. ནོ ཙེ ཚེཀོ ཧོཏི, ན ཛཱནཱཏི གཧེཏུཾ, ཝཱཎིཛཀོ ཙ ཏཾ ཝཉྩེཏི, ‘‘མཱ གཎྷཱཧཱི’’ཏི ཝཏྟབྦོ.

‘‘ཨིདཾ པཊིགྒཧིཏཾ ཏེལཾ ཝཱ སཔྤི ཝཱ ཨམྷཱཀཾ ཨཏྠི, ཨམྷཱཀཉྩ ཨཉྙེན ཨཔྤཊིགྒཧིཏཀེན ཨཏྠོ’’ཏི ཝུཏྟེ པན སཙེ སོ ཏཾ གཧེཏྭཱ ཨཉྙཾ དེཏི, པཋམཾ ཨཏྟནོ ཏེལཾ ན མིནཱཔེཏབྦཾ. ཀསྨཱ? ནཱལི༹ཡཉྷི ཨཝསིཊྛཏེལཾ ཧོཏི, ཏཾ པཙྪཱ མིནནྟསྶ ཨཔྤཊིགྒཧིཏཾ དཱུསེཡྻ. ཨཡཉྩ ཀཡཝིཀྐཡོ ནཱམ ཀཔྤིཡབྷཎྜཝསེན ཝུཏྟོ. ཀཔྤིཡེན ཧི ཀཔྤིཡཾ པརིཝཏྟེནྟསྶ ཀཡཝིཀྐཡསིཀྑཱཔདེན ནིསྶགྒིཡཾ ཝུཏྟཾ, ཨཀཔྤིཡེན པན ཨཀཔྤིཡཾ པརིཝཏྟེནྟསྶ, ཀཔྤིཡེན ཝཱ ཨཀཔྤིཡཾ ཨཀཔྤིཡེན ཝཱ ཀཔྤིཡཾ པརིཝཏྟེནྟསྶ ¶ རཱུཔིཡསཾཝོཧཱརསིཀྑཱཔདེན ནིསྶགྒིཡཾ, ཏསྨཱ ཨུབྷོསུ ཝཱ ཨེཀསྨིཾ ཝཱ ཨཀཔྤིཡེ སཏི རཱུཔིཡསཾཝོཧཱརོ ནཱམ ཧོཏི.

༥༨. རཱུཔིཡསཾཝོཧཱརསྶ ཙ གརུབྷཱཝདཱིཔནཏྠཾ ཨིདཾ པཏྟཙཏུཀྐཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཡོ ཧི རཱུཔིཡཾ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ ཏེན ཨཡབཱིཛཾ སམུཊྛཱཔེཏི, ཏཾ ཀོཊྚཱཔེཏྭཱ ཏེན ལོཧེན པཏྟཾ ཀཱརེཏི, ཨཡཾ པཏྟོ མཧཱཨཀཔྤིཡོ ནཱམ, ན སཀྐཱ ཀེནཙི ཨུཔཱཡེན ཀཔྤིཡོ ཀཱཏུཾ. སཙེཔི ཏཾ ཝིནཱསེཏྭཱ ¶ ཐཱལཀཾ ཀཱརེཏི, ཏམྤི ཨཀཔྤིཡཾ. ཝཱསིཾ ཀཱརེཏི, ཏཱཡ ཚིནྣདནྟཀཊྛམྤི ཨཀཔྤིཡཾ. བལི༹སཾ ཀཱརེཏི, ཏེན མཱརིཏཱ མཙྪཱཔི ཨཀཔྤིཡཱ. ཝཱསིཾ ཏཱཔེཏྭཱ ཨུདཀཾ ཝཱ ཁཱིརཾ ཝཱ ཨུཎྷཱཔེཏི, ཏམྤི ཨཀཔྤིཡམེཝ.

ཡོ པན རཱུཔིཡཾ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ ཏེན པཏྟཾ ཀིཎཱཏི, ཨཡམྤི པཏྟོ ཨཀཔྤིཡོ. ‘‘པཉྩནྣམྤི སཧདྷམྨིཀཱནཾ ན ཀཔྤཏཱི’’ཏི མཧཱཔཙྩརིཡཾ ཝུཏྟཾ. སཀྐཱ པན ཀཔྤིཡོ ཀཱཏུཾ. སོ ཧི མཱུལེ མཱུལསཱམིཀཱནཾ, པཏྟེ ཙ པཏྟསཱམིཀཱནཾ དིནྣེ ཀཔྤིཡོ ཧོཏི, ཀཔྤིཡབྷཎྜཾ དཏྭཱ གཧེཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི.

ཡོཔི རཱུཔིཡཾ ཨུགྒཎྷཱཔེཏྭཱ ཀཔྤིཡཀཱརཀེན སདྡྷིཾ ཀམྨཱརཀུལཾ གནྟྭཱ པཏྟཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཡཾ མཡ྄ཧཾ རུཙྩཏཱི’’ཏི ཝདཏི, ཀཔྤིཡཀཱརཀོ ཙ ཏཾ རཱུཔིཡཾ དཏྭཱ ཀམྨཱརཾ སཉྙཱཔེཏི, ཨཡམྤི པཏྟོ ཀཔྤིཡཝོཧཱརེན གཧིཏོཔི དུཏིཡཔཏྟསདིསོཡེཝ, མཱུལསྶ སམྤཊིཙྪིཏཏྟཱ ཨཀཔྤིཡོ. ཀསྨཱ སེསཱནཾ ན ཀཔྤཏཱིཏི? མཱུལསྶ ཨནིསྶཊྛཏྟཱ.

ཡོ པན རཱུཔིཡཾ ཨསམྤཊིཙྪིཏྭཱ ‘‘ཐེརསྶ པཏྟཾ ཀིཎིཏྭཱ དེཧཱི’’ཏི པཧིཏཀཔྤིཡཀཱརཀེན སདྡྷིཾ ཀམྨཱརཀུལཾ གནྟྭཱ པཏྟཾ དིསྭཱ ‘‘ཨིམེ ཀཧཱཔཎེ གཧེཏྭཱ ཨིམཾ དེཧཱི’’ཏི ཀཧཱཔཎེ དཱཔེཏྭཱ གཧིཏོ, ཨཡཾ པཏྟོ ཨེཏསྶེཝ བྷིཀྑུནོ ན ཝཊྚཏི དུབྦིཙཱརིཏཏྟཱ, ཨཉྙེསཾ པན ཝཊྚཏི མཱུལསྶ ཨསམྤཊིཙྪིཏཏྟཱ. མཧཱསུམཏྠེརསྶ ཀིར ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཨནུརུདྡྷཏྠེརོ ནཱམ ཨཧོསི. སོ ཨཏྟནོ ཨེཝརཱུཔཾ པཏྟཾ སཔྤིསྶ པཱུརེཏྭཱ སངྒྷསྶ ནིསྶཛྫི. ཏིཔིཊཀཙཱུལ༹ནཱགཏྠེརསྶ སདྡྷིཝིཧཱརིཀཱནཾ ཨེཝརཱུཔོ པཏྟོ ཨཧོསི. ཏཾ ཐེརོཔི སཔྤིསྶ པཱུརེཏྭཱ སངྒྷསྶ ནིསྶཛྫཱཔེསཱིཏི. ཨིདཾ ཨཀཔྤིཡཔཏྟཙཏུཀྐཾ.

སཙེ ¶ པན རཱུཔིཡཾ ཨསམྤཊིཙྪིཏྭཱ ‘‘ཐེརསྶ པཏྟཾ ཀིཎིཏྭཱ དེཧཱི’’ཏི པཧིཏཀཔྤིཡཀཱརཀེན སདྡྷིཾ ཀམྨཱརཀུལཾ གནྟྭཱ པཏྟཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཡཾ མཡ྄ཧཾ རུཙྩཏཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨིམཱཧཾ གཧེསྶཱམཱི’’ཏི ཝཱ ཝདཏི, ཀཔྤིཡཀཱརཀོ ཙ ཏཾ རཱུཔིཡཾ དཏྭཱ ཀམྨཱརཾ སཉྙཱཔེཏི, ཨཡཾ པཏྟོ སབྦཀཔྤིཡོ བུདྡྷཱནམྤི པརིབྷོགཱརཧོ. ཨིམཾ པན རཱུཔིཡསཾཝོཧཱརཾ ཀརོནྟེན ‘‘ཨིམིནཱ ཨིམཾ གཧེཏྭཱ དེཧཱི’’ཏི ཀཔྤིཡཀཱརཀམྤི ཨཱཙིཀྑིཏུཾ ན ཝཊྚཏི.

ཨིཏི པཱལི༹མུཏྟཀཝིནཡཝིནིཙྪཡསངྒཧེ

ཀཡཝིཀྐཡསམཱཔཏྟིཝིནིཙྪཡཀཐཱ སམཏྟཱ.

༡༢. རཱུཔིཡཱདིཔཊིགྒཧཎཝིནིཙྪཡཀཐཱ

༥༩. རཱུཔིཡཱདིཔཊིགྒཧོཏི ¶ ཛཱཏརཱུཔཱདིཔཊིགྒཎྷནཾ. ཏཏྠ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༥༨༣-༤) ཛཱཏརཱུཔཾ རཛཏཾ ཛཱཏརཱུཔམཱསཀོ རཛཏམཱསཀོཏི ཙཏུབྦིདྷཾ ནིསྶགྒིཡཝཏྠུ. ཏམྦལོཧཱདཱིཧི ཀཏོ ལོཧམཱསཀོ. སཱརདཱརུནཱ ཝཱ ཝེལུ༹པེསིཀཱཡ ཝཱ ཨནྟམསོ ཏཱལཔཎྞེནཔི རཱུཔཾ ཚིནྡིཏྭཱ ཀཏོ དཱརུམཱསཀོ. ལཱཁཱཡ ཝཱ ནིཡྻཱསེན ཝཱ རཱུཔཾ སམུཊྛཱཔེཏྭཱ ཀཏོ ཛཏུམཱསཀོ. ཡོ ཡོ ཡཏྠ ཡཏྠ ཛནཔདེ ཡདཱ ཡདཱ ཝོཧཱརཾ གཙྪཏི, ཨནྟམསོ ཨཊྛིམཡོཔི ཙམྨམཡོཔི རུཀྑཕལབཱིཛམཡོཔི སམུཊྛཱཔིཏརཱུཔོཔི ཨསམུཊྛཱཔིཏརཱུཔོཔཱིཏི ཨཡཾ སབྦོཔི རཛཏམཱསཀེནེཝ སངྒཧིཏོ. མུཏྟཱ མཎི ཝེལུ༹རིཡོ སངྑོ སིལཱ པཝཱལ༹ཾ ལོཧིཏངྐོ མསཱརགལླཾ སཏྟ དྷཉྙཱནི དཱསིདཱསཁེཏྟཝཏྠུཔུཔྥཱརཱམཕལཱརཱམཱདཡོཏི ཨིདཾ དུཀྐཊཝཏྠུ. ཏཏྠ ནིསྶགྒིཡཝཏྠུཾ ཨཏྟནོ ཝཱ སངྒྷགཎཔུགྒལཙེཏིཡཱནཾ ཝཱ ཨཏྠཱཡ སམྤཊིཙྪིཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཨཏྟནོ ཨཏྠཱཡ སམྤཊིཙྪཏོ ནིསྶགྒིཡཾ པཱཙིཏྟིཡཾ ཧོཏི, སེསཱནཾ ཨཏྠཱཡ དུཀྐཊཾ. དུཀྐཊཝཏྠུཾ སབྦེསམྤི ཨཏྠཱཡ སམྤཊིཙྪཏོ དུཀྐཊམེཝ.

ཏཏྲཱཡཾ ཝིནིཙྪཡོ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༥༣༨-༩) – སཙེ ཀོཙི ཛཱཏརཱུཔརཛཏཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ སངྒྷསྶ དམྨི, ཨཱརཱམཾ ཝཱ ཀརོཐ ཙེཏིཡཾ ཝཱ བྷོཛནསཱལཱདཱིནཾ ཝཱ ཨཉྙཏར’’ནྟི ཝདཏི, ཨིདཾ སམྤཊིཙྪིཏུཾ ན ཝཊྚཏི. སཙེ པན ‘‘ནཡིདཾ བྷིཀྑཱུནཾ སམྤཊིཙྪིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི པཊིཀྑིཏྟེ ‘‘ཝཌྜྷཀཱིནཾ ཝཱ ཀམྨཀཱརཱནཾ ཝཱ ཧཏྠེ བྷཝིསྶཏི ¶ , ཀེཝལཾ ཏུམྷེ སུཀཏདུཀྐཊཾ ཛཱནཱཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེསཾ ཧཏྠེ དཏྭཱ པཀྐམཏི, ཝཊྚཏི. ཨཐཱཔི ‘‘མམ མནུསྶཱནཾ ཧཏྠེ བྷཝིསྶཏི, མཡ྄ཧམེཝ ཝཱ ཧཏྠེ བྷཝིསྶཏི, ཀེཝལཾ ཏུམྷེ ཡཾ ཡསྶ དཱཏབྦཾ, ཏདཏྠཱཡ པེསེཐཱ’’ཏི ཝདཏི, ཨེཝམྤི ཝཊྚཏི. སཙེ པན སཾགྷཾ ཝཱ གཎཾ ཝཱ པུགྒལཾ ཝཱ ཨནཱམསིཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ ཧིརཉྙསུཝཎྞཾ ཙེཏིཡསྶ དེམ, ཝིཧཱརསྶ དེམ, ནཝཀམྨསྶ དེམཱ’’ཏི ཝདནྟི, པཊིཀྑིཔིཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ‘‘ཨིམེ ཨིདཾ བྷཎནྟཱི’’ཏི ཀཔྤིཡཀཱརཀཱནཾ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ. ‘‘ཙེཏིཡཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡ ཏུམྷེ གཧེཏྭཱ ཋཔེཏྭཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན ‘‘ཨམྷཱཀཾ གཧེཏུཾ ན ཝཊྚཏཱི’’ཏི པཊིཀྑིཔིཏབྦཾ.

སཙེ པན ཀོཙི བཧུཾ ཧིརཉྙསུཝཎྞཾ ཨཱནེཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ སཾགྷསྶ དམྨི, ཙཏྟཱརོ པཙྩཡེ པརིབྷུཉྫཐཱ’’ཏི ཝདཏི, ཏཉྩེ སཾགྷོ སམྤཊིཙྪཏི, པཊིགྒཧཎེཔི པརིབྷོགེཔི ཨཱཔཏྟི. ཏཏྲ ཙེཀོ ¶ བྷིཀྑུ ‘‘ནཡིདཾ ཀཔྤཏཱི’’ཏི པཊིཀྑིཔཏི, ཨུཔཱསཀོ ཙ ‘‘ཡདིན ཀཔྤཏི, མཡ྄ཧམེཝ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཏཾ ཨཱདཱཡ གཙྪཏི. སོ བྷིཀྑུ ‘‘ཏཡཱ སཾགྷསྶ ལཱབྷནྟརཱཡོ ཀཏོ’’ཏི ན ཀེནཙི ཀིཉྩི ཝཏྟབྦོ. ཡོ ཧི ཏཾ ཙོདེཏི, སྭེཝ སཱཔཏྟིཀོ ཧོཏི. ཏེན པནེཀེན བཧཱུ ཨནཱཔཏྟིཀཱ ཀཏཱ. སཙེ པན བྷིཀྑཱུཧི ‘‘ན ཝཊྚཏཱི’’ཏི པཊིཀྑིཏྟེ ‘‘ཀཔྤིཡཀཱརཀཱནཾ ཝཱ ཧཏྠེ བྷཝིསྶཏི, མམ པུརིསཱནཾ ཝཱ མཡ྄ཧཾ ཝཱ ཧཏྠེ བྷཝིསྶཏི, ཀེཝལཾ ཏུམྷེ པཙྩཡེ པརིབྷུཉྫཐཱ’’ཏི ཝདཏི, ཝཊྚཏི.

ཙཏུཔཙྩཡཏྠཱཡ ཙ དིནྣཾ ཡེན ཡེན པཙྩཡེན ཨཏྠོ ཧོཏི, ཏཾ ཏདཏྠཾ ཨུཔནེཏབྦཾ. ཙིཝརཏྠཱཡ དིནྣཾ ཙཱིཝརེཡེཝ ཨུཔནེཏབྦཾ. སཙེ ཙཱིཝརེན ཏཱདིསོ ཨཏྠོ ནཏྠི, པིཎྜཔཱཏཱདཱིཧི སཾགྷོ ཀིལམཏི, སཾགྷསུཊྛུཏཱཡ ཨཔལོཀེཏྭཱ ཏདཏྠཱཡཔི ཨུཔནེཏབྦཾ. ཨེས ནཡོ པིཎྜཔཱཏགིལཱནཔཙྩཡཏྠཱཡ དིནྣེཔི. སེནཱསནཏྠཱཡ དིནྣཾ པན སེནཱསནསྶ གརུབྷཎྜཏྟཱ སེནཱསནེཡེཝ ཨུཔནེཏབྦཾ. སཙེ པན བྷིཀྑཱུསུ སེནཱསནཾ ཚཌྜེཏྭཱ གཏེསུ སེནཱསནཾ ཝིནསྶཏི, ཨཱིདིསེ ཀཱལེ སེནཱསནཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱཔི བྷིཀྑཱུནཾ པརིབྷོགོ ཨནུཉྙཱཏོ, ཏསྨཱ སེནཱསནཛགྒནཏྠཾ མཱུལཙྪེཛྫཾ ཨཀཏྭཱ ཡཱཔནམཏྟཾ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ.

༦༠. སཙེ ཀོཙི ‘‘མཡ྄ཧཾ ཏིསསྶསམྤཱདནཀཾ མཧཱཏལཱ༹ཀཾ ཨཏྠི, ཏཾ སཾགྷསྶ དམྨཱི’’ཏི ཝདཏི, ཏཉྩེ སཾགྷོ སམྤཊིཙྪཏི, པཊིགྒཧཎེཔི པརིབྷོགེཔི ཨཱཔཏྟིཡེཝ. ཡོ པན ཏཾ པཊིཀྑིཔཏི, སོ པུརིམནཡེནེཝ ན ཀེནཙི ཀིཉྩི ཝཏྟབྦོ. ཡོ ཧི ཏཾ ཙོདེཏི, སྭེཝ སཱཔཏྟིཀོ ཧོཏི ¶ . ཏེན པནེཀེན བཧཱུ ཨནཱཔཏྟིཀཱ ཀཏཱ. ཡོ པན ‘‘ཏཱདིསཾཡེཝ ཏལཱ༹ཀཾ དམྨཱི’’ཏི ཝཏྭཱ བྷིཀྑཱུཧི ‘‘ན ཝཊྚཏཱི’’ཏི པཊིཀྑིཏྟོ ཝདཏི ‘‘ཨསུཀཉྩ ཨསུཀཉྩ སངྒྷསྶ ཏལཱ༹ཀཾ ཨཏྠི, ཏཾ ཀཐཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. སོ ཝཏྟབྦོ ‘‘ཀཔྤིཡཾ ཀཏྭཱ དིནྣཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. ཀཐཾ དིནྣཾ ཀཔྤིཡཾ ཧོཏཱིཏི. ‘‘ཙཏྟཱརོ པཙྩཡེ པརིབྷུཉྫཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ དིནྣནྟི. སོ སཙེ ‘‘སཱདྷུ, བྷནྟེ ཙཏྟཱརོ པཙྩཡེ པརིབྷུཉྫཐཱ’’ཏི དེཏི, ཝཊྚཏི. ཨཐཱཔི ‘‘ཏལཱ༹ཀཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ན ཝཊྚཏཱི’’ཏི པཊིཀྑིཏྟོ ‘‘ཀཔྤིཡཀཱརཀོ ཨཏྠཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ནཏྠཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨིདཾ ཨསུཀོ ནཱམ ཝིཙཱརེསྶཏི, ཨསུཀསྶ ཝཱ ཧཏྠེ མཡ྄ཧཾ ཝཱ ཧཏྠེ བྷཝིསྶཏི, སངྒྷོ ཀཔྤིཡབྷཎྜཾ པརིབྷུཉྫཏཱུ’’ཏི ཝདཏི, ཝཊྚཏི. སཙེཔི ‘‘ན ཝཊྚཏཱི’’ཏི པཊིཀྑིཏྟོ ‘‘ཨུདཀཾ པརིབྷུཉྫིསྶཏི, བྷཎྜཀཾ དྷོཝིསྶཏི, མིགཔཀྑིནོ པིཝིསྶནྟཱི’’ཏི ཝདཏི, ཨེཝམྤི ཝཊྚཏི. ཨཐཱཔི ‘‘ན ཝཊྚཏཱི’’ཏི པཊིཀྑིཏྟོ ཝདཏི ‘‘ཀཔྤིཡསཱིསེན གཎྷཐཱ’’ཏི. ‘‘སཱདྷུ ཨུཔཱསཀ, སངྒྷོ པཱནཱིཡཾ པིཝིསྶཏི, བྷཎྜཀཾ དྷོཝིསྶཏི, མིགཔཀྑིནོ པིཝིསྶནྟཱི’’ཏི ཝཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨཐཱཔི ‘‘མམ ཏལཱ༹ཀཾ ཝཱ པོཀྑརཎིཾ ཝཱ སངྒྷསྶ ¶ དམྨཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘སཱདྷུ ཨུཔཱསཀ, སངྒྷོ པཱནཱིཡཾ པིཝིསྶཏཱི’’ཏིཨཱདཱིནི ཝཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ.

ཡདི པན བྷིཀྑཱུཧི ཧཏྠཀམྨཾ ཡཱཙིཏྭཱ སཧཏྠེན ཙ ཀཔྤིཡཔཐཝིཾ ཁཎིཏྭཱ ཨུདཀཔརིབྷོགཏྠཱཡ ཏལཱ༹ཀཾ ཀཱརིཏཾ ཧོཏི, ཏཉྩེ ནིསྶཱཡ སསྶཾ ནིཔྥཱདེཏྭཱ མནུསྶཱ ཝིཧཱརེ ཀཔྤིཡབྷཎྜཾ དེནྟི, ཝཊྚཏི. ཨཐ མནུསྶཱ ཨེཝ སངྒྷསྶ ཨུཔཀཱརཏྠཱཡ སངྒྷིཀབྷཱུམིཾ ཁཎིཏྭཱ ཏཾ ནིསྶཱཡ ནིཔྥནྣསསྶཏོ ཀཔྤིཡབྷཎྜཾ དེནྟི, ཨེཏམྤི ཝཊྚཏི. ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨེཀཾ ཀཔྤིཡཀཱརཀཾ ཋཔེཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ཙ ཋཔེཏུམྤི ལབྦྷཏི. ཨཐ ཏེ མནུསྶཱ རཱཛབལིནཱ ཨུཔདྡུཏཱ པཀྐམནྟི, ཨཉྙེ པཊིཔཛྫནྟི, ན ཙ བྷིཀྑཱུནཾ ཀིཉྩི དེནྟི, ཨུདཀཾ ཝཱརེཏུཾ ལབྦྷཏི, ཏཉྩ ཁོ ཀསིཀམྨཀཱལེཡེཝ, ན སསྶཀཱལེ. སཙེ ཏེ ཝདནྟི ‘‘ནནུ, བྷནྟེ, པུབྦེཔི མནུསྶཱ ཨིམཾ ནིསྶཱཡ སསྶཾ ཨཀཾསཱུ’’ཏི, ཏཏོ ཝཏྟབྦཱ ‘‘ཏེ སངྒྷསྶ ཨིམཉྩ ཨིམཉྩ ཨུཔཀཱརཾ ཨཀཾསུ, ཨིདཉྩིདཉྩ ཀཔྤིཡབྷཎྜཀཾ ཨདཾསཱུ’’ཏི. སཙེ ཏེ ཝདནྟི ‘‘མཡམྤི དསྶཱམཱ’’ཏི, ཨེཝམྤི ཝཊྚཏི.

སཙེ པན ཀོཙི ཨབྱཏྟོ ཨཀཔྤིཡཝོཧཱརེན ཏལཱ༹ཀཾ པཊིགྒཎྷཱཏི ཝཱ ཀཱརེཏི ཝཱ, ཏཾ བྷིཀྑཱུཧི ན པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ, ཏཾ ནིསྶཱཡ ལདྡྷཀཔྤིཡབྷཎྜམྤི ཨཀཔྤིཡམེཝ ¶ . སཙེ བྷིཀྑཱུཧི པརིཙྩཏྟབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ སཱམིཀོ ཝཱ ཏསྶ པུཏྟདྷཱིཏརོ ཝཱ ཨཉྙོ ཝཱ ཀོཙི ཝཾསེ ཨུཔྤནྣོ པུན ཀཔྤིཡཝོཧཱརེན དེཏི, ཝཊྚཏི. པཙྪིནྣེ ཀུལཝཾསེ ཡོ ཏསྶ ཛནཔདསྶ སཱམིཀོ, སོ ཨཙྪིནྡིཏྭཱ ཀཔྤིཡཝོཧཱརེན པུན དེཏི ཙིཏྟལཔབྦཏེ བྷིཀྑུནཱ ནཱིཧཊཨུདཀཝཱཧཀཾ ཨལ༹ནཱགརཱཛམཧེསཱི ཝིཡ, ཨེཝམྤི ཝཊྚཏི. ཀཔྤིཡཝོཧཱརེཔི ཨུདཀཝསེན པཊིགྒཧིཏཏལཱ༹ཀེ སུདྡྷཙིཏྟཱནཾ མཏྟིཀུདྡྷརཎཔཱལི༹བནྡྷནཱདཱིནི ཙ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཏཾ ནིསྶཱཡ པན སསྶཾ ཀརོནྟེ དིསྭཱ ཀཔྤིཡཀཱརཀཾ ཋཔེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཡདི ཏེ སཡམེཝ ཀཔྤིཡབྷཎྜཾ དེནྟི, གཧེཏབྦཾ. ནོ ཙེ དེནྟི, ན ཙོདེཏབྦཾ. པཙྩཡཝསེན པཊིགྒཧིཏཏལཱ༹ཀེ ཀཔྤིཡཀཱརཀཾ ཋཔེཏུཾ ཝཊྚཏི, མཏྟིཀུདྡྷརཎཔཱལི༹བནྡྷནཱདཱིནི ཀཱརེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. སཙེ ཀཔྤིཡཀཱརཀཱ སཡམེཝ ཀརོནྟི, ཝཊྚཏི. ཨབྱཏྟེན པན ལཛྫིབྷིཀྑུནཱ ཀཱརཱཔིཏེསུ ཀིཉྩཱཔི པཊིགྒཧཎཾ ཀཔྤིཡཾ, བྷིཀྑུསྶ པན པཡོགཔཙྩཡཱ ཨུཔྤནྣེན མིསྶཏྟཱ ཝིསགཏཔིཎྜཔཱཏོ ཝིཡ ཨཀཔྤིཡམཾསརསམིསྶབྷོཛནཾ ཝིཡ ཙ དུབྦིནིབྷོགཾ ཧོཏི, སབྦེསཾ ཨཀཔྤིཡམེཝ.

༦༡. སཙེ པན ཨུདཀསྶ ཨོཀཱསོ ཨཏྠི, ཏལཱ༹ཀསྶ པཱལི༹ ཐིརཱ, ‘‘ཡཐཱ བཧུཾ ཨུདཀཾ གཎྷཱཏི, ཨེཝཾ ཀརོཧི, ཏཱིརསམཱིཔེ ཨུདཀཾ ཀརོཧཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨུདཀམེཝ ཝིཙཱརེཏི, ཝཊྚཏི. ཨུདྡྷནེ ¶ ཨགྒིཾ ན པཱཏེནྟི, ‘‘ཨུདཀཀམྨཾ ལབྦྷཏུ ཨུཔཱསཀཱ’’ཏི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི, ‘‘སསྶཾ ཀཏྭཱ ཨཱཧརཐཱ’’ཏི ཝཏྟུཾ པན ན ཝཊྚཏི. སཙེ པན ཏལཱ༹ཀེ ཨཏིབཧུཾ ཨུདཀཾ དིསྭཱ པསྶཏོ ཝཱ པིཊྛིཏོ ཝཱ མཱཏིཀཾ ནཱིཧརཱཔེཏི, ཝནཾ ཚིནྡཱཔེཏྭཱ ཀེདཱརེ ཀཱརཱཔེཏི, པོརཱཎཀེདཱརེསུ ཝཱ པཀཏིབྷཱགཾ ཨགྒཧེཏྭཱ ཨཏིརེཀཾ གཎྷཱཏི, ནཝསསྶེ ཝཱ ཨཔརིཙྪིནྣབྷཱགེ ‘‘ཨེཏྟཀེ ཀཧཱཔཎེ དེཐཱ’’ཏི ཀཧཱཔཎེ ཨུཊྛཱཔེཏི, སབྦེསཾ ཨཀཔྤིཡཾ.

ཡོ པན ‘‘ཀསཐ ཝཔཐཱ’’ཏི ཨཝཏྭཱ ‘‘ཨེཏྟཀཱཡ བྷཱུམིཡཱ ཨེཏྟཀོ ནཱམ བྷཱགོ’’ཏི ཨེཝཾ བྷཱུམིཾ ཝཱ པཏིཊྛཱཔེཏི, ‘‘ཨེཏྟཀེ བྷཱུམིབྷཱགེ ཨམྷེཧི སསྶཾ ཀཏཾ, ཨེཏྟཀཾ ནཱམ བྷཱགཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝདནྟེསུ ཀསྶཀེསུ བྷཱུམིཔྤམཱཎགཧཎཏྠཾ རཛྫུཡཱ ཝཱ དཎྜེན ཝཱ མིནཱཏི, ཁལེ ཝཱ ཋཏྭཱ རཀྑཏི, ཁལཏོ ཝཱ ནཱིཧརཱཔེཏི, ཀོཊྛཱགཱརེ ཝཱ པཊིསཱམེཏི, ཏསྶེཝ ཏཾ ཨཀཔྤིཡཾ. སཙེ ཀསྶཀཱ ཀཧཱཔཎེ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཨིམེ སངྒྷསྶ ཨཱཧཊཱ’’ཏི ཝདནྟི, ཨཉྙཏརོ ཙ བྷིཀྑུ ‘‘ན སངྒྷོ ཀཧཱཔཎེ ཁཱདཏཱི’’ཏི སཉྙཱཡ ‘‘ཨེཏྟཀེཧི ཀཧཱཔཎེཧི སཱཊཀེ ཨཱཧརཐ ¶ , ཨེཏྟཀེཧི ཡཱགུཨཱདཱིནི སམྤཱདེཐཱ’’ཏི ཝདཏི, ཡཾ ཏེ ཨཱཧརནྟི, ཏཾ སབྦེསཾ ཨཀཔྤིཡཾ. ཀསྨཱ? ཀཧཱཔཎཱནཾ ཝིཙཱརིཏཏྟཱ. སཙེ དྷཉྙཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ སངྒྷསྶ ཨཱཧཊ’’ནྟི ཝདནྟི, ཨཉྙཏརོ ཙ བྷིཀྑུ པུརིམནཡེནེཝ ‘‘ཨེཏྟཀེཧི ཝཱིཧཱིཧི ཨིདཉྩིདཉྩ ཨཱཧརཐཱ’’ཏི ཝདཏི, ཡཾ ཏེ ཨཱཧརནྟི, ཏཾ ཏསྶེཝ ཨཀཔྤིཡཾ. ཀསྨཱ? དྷཉྙསྶ ཝིཙཱརིཏཏྟཱ. སཙེ ཏཎྜུལཾ ཝཱ ཨཔརཎྞཾ ཝཱ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ སངྒྷསྶ ཨཱཧཊ’’ནྟི ཝདནྟི, ཨཉྙཏརོ ཙ བྷིཀྑུ པུརིམནཡེནེཝ ‘‘ཨེཏྟཀེཧི ཏཎྜུལེཧི ཨིདཉྩིདཉྩ ཨཱཧརཐཱ’’ཏི ཝདཏི, ཡཾ ཏེ ཨཱཧརནྟི, ཏཾ སབྦེསཾ ཀཔྤིཡཾ. ཀསྨཱ? ཀཔྤིཡཱནཾ ཏཎྜུལཱདཱིནཾ ཝིཙཱརིཏཏྟཱ. ཀཡཝིཀྐཡེཔི ཨནཱཔཏྟི ཀཔྤིཡཀཱརཀསྶ ཨཱཙིཀྑིཏཏྟཱ.

༦༢. པུབྦེ པན ཙིཏྟལཔབྦཏེ ཨེཀོ བྷིཀྑུ ཙཏུསཱལདྭཱརེ ‘‘ཨཧོ ཝཏ སྭེ སངྒྷསྶ ཨེཏྟཀཔྤམཱཎེ པཱུཝེ པཙེཡྻུ’’ནྟི ཨཱརཱམིཀཱནཾ སཉྙཱཛནནཏྠཾ བྷཱུམིཡཾ མཎྜལཾ ཨཀཱསི. ཏཾ དིསྭཱ ཚེཀོ ཨཱརཱམིཀོ ཏཐེཝ ཀཏྭཱ དུཏིཡདིཝསེ བྷེརིཡཱ ཨཱཀོཊིཏཱཡ སནྣིཔཏིཏེ སངྒྷེ པཱུཝཾ གཧེཏྭཱ སངྒྷཏྠེརཾ ཨཱཧ – ‘‘བྷནྟེ, ཨམྷེཧི ཨིཏོ པུབྦེ ནེཝ པིཏཱུནཾ, ན པིཏཱམཧཱནཾ ཨེཝརཱུཔཾ སུཏཔུབྦཾ, ཨེཀེན ཨཡྻེན ཙཏུསཱལདྭཱརེ པཱུཝཏྠཱཡ སཉྙཱ ཀཏཱ, ཨིཏོ དཱནི པབྷུཏི ཨཡྻཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཙིཏྟཱནུརཱུཔཾ ཝདནྟུ, ཨམྷཱཀམྤི ཕཱསུཝིཧཱརོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. མཧཱཐེརོ ཏཏོཝ ནིཝཏྟི, ཨེཀབྷིཀྑུནཱཔི པཱུཝོ ན གཧིཏོ. ཨེཝཾ པུབྦེ ཏཏྲུཔྤཱདཾ ན པརིབྷུཉྫིཾསུ. ཏསྨཱ –

སལླེཁཾ ¶ ཨཙྩཛནྟེན, ཨཔྤམཏྟེན བྷིཀྑུནཱ;

ཀཔྤིཡེཔི ན ཀཱཏབྦཱ, ཨཱམིསཏྠཱཡ ལོལཏཱཏི. (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༥༣༨-༩);

ཡོ ཙཱཡཾ ཏལཱ༹ཀེ ཝུཏྟོ, པོཀྑརཎཱིཨུདཀཝཱཧཀམཱཏིཀཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༦༣. པུབྦཎྞཱཔརཎྞཨུཙྪུཕལཱཕལཱདཱིནཾ ཝིརུཧནཊྛཱནཾ ཡཾ ཀིཉྩི ཁེཏྟཾ ཝཱ ཝཏྠུཾ ཝཱ ‘‘དམྨཱི’’ཏི ཝུཏྟེཔི ‘‘ན ཝཊྚཏཱི’’ཏི པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཏལཱ༹ཀེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཡདཱ ཀཔྤིཡཝོཧཱརེན ‘‘ཙཏུཔཙྩཡཔརིབྷོགཏྠཱཡ དམྨཱི’’ཏི ཝདཏི, ཏདཱ སམྤཊིཙྪིཏབྦཾ, ‘‘ཝནཾ དམྨི ཨརཉྙཾ དམྨཱི’’ཏི ཝུཏྟེ པན ཝཊྚཏི. སཙེ མནུསྶཱ བྷིཀྑཱུཧི ཨནཱཎཏྟཱཡེཝ ཏཏྠ རུཀྑེ ཚིནྡིཏྭཱ ཨཔརཎྞཱདཱིནི སམྤཱདེཏྭཱ ¶ བྷིཀྑཱུནཾ བྷཱགཾ དེནྟི, ཝཊྚཏི, ཨདེནྟཱ ན ཙོདེཏབྦཱ. སཙེ ཀེནཙིདེཝ ཨནྟརཱཡེན ཏེསུ པཀྐནྟེསུ ཨཉྙེ ཀརོནྟི, ན ཙ བྷིཀྑཱུནཾ ཀིཉྩི དེནྟི, ཏེ ཝཱརེཏབྦཱ. སཙེ ཝདནྟི ‘‘ནནུ, བྷནྟེ, པུབྦེ མནུསྶཱ ཨིདྷ སསྶཱནི ཨཀཾསཱུ’’ཏི, ཏཏོ ཝཏྟབྦཱ ‘‘ཏེ སངྒྷསྶ ཨིདཉྩིདཉྩ ཀཔྤིཡབྷཎྜཾ ཨདཾསཱུ’’ཏི. སཙེ ཝདནྟི ‘‘མཡམྤི དསྶཱམཱ’’ཏི, ཨེཝཾ ཝཊྚཏི.

ཀིཉྩི སསྶུཊྛཱནཀཾ བྷཱུམིཔྤདེསཾ སནྡྷཱཡ ‘‘སཱིམཾ དེམཱ’’ཏི ཝདནྟི, ཝཊྚཏི. སཱིམཔརིཙྪེདནཏྠཾ པན ཐམྦྷཱ ཝཱ པཱསཱཎཱ ཝཱ སཡཾ ན ཋཔེཏབྦཱ, བྷཱུམི ནཱམ ཨནགྒྷཱ, ཨཔྤཀེནཔི པཱརཱཛིཀོ བྷཝེཡྻ. ཨཱརཱམིཀཱནཾ པན ཝཏྟབྦཾ ‘‘ཨིམིནཱ ཋཱནེན ཨམྷཱཀཾ སཱིམཱ གཏཱ’’ཏི. སཙེཔི ཧི ཏེ ཨདྷིཀཾ གཎྷནྟི, པརིཡཱཡེན ཀཐིཏཏྟཱ ཨནཱཔཏྟི. ཡདི པན རཱཛརཱཛམཧཱམཏྟཱདཡོ སཡམེཝ ཐམྦྷེ ཋཔཱཔེཏྭཱ ‘‘ཙཏྟཱརོ པཙྩཡེ པརིབྷུཉྫཐཱ’’ཏི དེནྟི, ཝཊྚཏིཡེཝ.

སཙེ ¶ ཀོཙི ཨནྟོསཱིམཱཡཾ ཏལཱ༹ཀཾ ཝཱ ཁཎཏི, ཝིཧཱརམཛ྄ཛྷེན ཝཱ མཱཏིཀཾ ནེཏི, ཙེཏིཡངྒཎབོདྷིཡངྒཎཱདཱིནི དུསྶནྟི, ཝཱརེཏབྦོ. སཙེ སངྒྷོ ཀིཉྩི ལབྷིཏྭཱ ཨཱམིསགརུཀཏཱཡ ན ཝཱརེཏི, ཨེཀོ བྷིཀྑུ ཝཱརེཏི, སོཝ བྷིཀྑུ ཨིསྶརོ. སཙེ ཨེཀོ བྷིཀྑུ ན ཝཱརེཏི ‘‘ནེཐ ཏུམྷེ’’ཏི, ཏེསཾཡེཝ པཀྑོ ཧོཏི. སངྒྷོ ཝཱརེཏི, སངྒྷོཝ ཨིསྶརོ. སངྒྷིཀེསུ ཧི ཀམྨེསུ ཡོ དྷམྨཀམྨཾ ཀརོཏི, སོཝ ཨིསྶརོ. སཙེ ཝཱརིཡམཱནོཔི ཀརོཏི, ཧེཊྛཱ གཧིཏཾ པཾསུཾ ཧེཊྛཱ པཀྑིཔིཏྭཱ, ཨུཔརི གཧིཏཾ པཾསུཾ ཨུཔརི པཀྑིཔིཏྭཱ པཱུརེཏབྦཱ.

སཙེ ཀོཙི ཡཐཱཛཱཏམེཝ ཨུཙྪུཾ ཝཱ ཨཔརཎྞཾ ཝཱ ཨལཱབུཀུམྦྷཎྜཱདིཀཾ ཝཱ ཝལླིཕལཾ དཱཏུཀཱམོ ‘‘ཨེཏཾ སབྦཾ ཨུཙྪུཁེཏྟཾ ཨཔརཎྞཝཏྠུཾ ཝལླིཕལཱཝཱཊཾ དམྨཱི’’ཏི ཝདཏི, སཧ ཝཏྠུནཱ པརཱམཊྛཏྟཱ ན ཝཊྚཏཱིཏི མཧཱསུམཏྠེརོ ཨཱཧ. མཧཱཔདུམཏྠེརོ པན ‘‘ཨབྷིལཱཔམཏྟམེཏཾ, སཱམིཀཱནཾཡེཝ ཧི སོ བྷཱུམིབྷཱགོ, ཏསྨཱ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘དཱསཾ དམྨཱི’’ཏི ཝདཏི, ན ཝཊྚཏི. ‘‘ཨཱརཱམིཀཾ དམྨི, ཝེཡྻཱཝཙྩཀརཾ དམྨི, ཀཔྤིཡཀཱརཀཾ དམྨཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ཝཊྚཏི. སཙེ ཨཱརཱམིཀོ པུརེབྷཏྟམྤི པཙྪཱབྷཏྟམྤི སངྒྷསྶེཝ ཀམྨཾ ཀརོཏི, སཱམཎེརསྶ ཝིཡ སབྦཾ བྷེསཛྫཾ པཊིཛགྒནམྤི ཏསྶ ཀཱཏབྦཾ. སཙེ པུརེབྷཏྟམེཝ སངྒྷསྶ ཀམྨཾ ཀརོཏི, པཙྪཱབྷཏྟཾ ཨཏྟནོ ཀརོཏི, སཱཡཾ ནིཝཱཔོ ན དཱཏབྦོ. ཡེཔི པཉྩདིཝསཝཱརེན ¶ ཝཱ པཀྑཝཱརེན ཝཱ སངྒྷསྶ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ སེསཀཱལེ ཨཏྟནོ ཀམྨཾ ཀརོནྟི, ཏེསམྤི ཀརཎཀཱལེཡེཝ བྷཏྟཉྩ ནིཝཱཔོ ཙ དཱཏབྦོ. སཙེ སངྒྷསྶ ཀམྨཾ ནཏྠི, ཨཏྟནོཡེཝ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཛཱིཝནྟི, ཏེ ཙེ ཧཏྠཀམྨམཱུལཾ ཨཱནེཏྭཱ དེནྟི, གཧེཏབྦཾ. ནོ ཙེ དེནྟི, ན ཀིཉྩི ཝཏྟབྦཱ. ཡཾ ཀིཉྩི རཛཀདཱསམྤི པེསཀཱརདཱསམྤི ཨཱརཱམིཀནཱམེན སམྤཊིཙྪིཏུཾ ཝཊྚཏི.

སཙེ ‘‘གཱཝོ དེམཱ’’ཏི ཝདནྟི, ‘‘ན ཝཊྚཏཱི’’ཏི པཊིཀྑིཔིཏབྦཱ. ཨིམཱ གཱཝོ ཀུཏོཏི. པཎྜིཏེཧི པཉྩགོརསཔརིབྷོགཏྠཱཡ དིནྣཱཏི. ‘‘མཡམྤི པཉྩགོརསཔརིབྷོགཏྠཱཡ དེམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ཝཊྚནྟི. ཨཛིཀཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ‘‘ཧཏྠིཾ དེམ, ཨསྶཾ, མཧིཾསཾ, ཀུཀྐུཊཾ, སཱུཀརཾ དེམཱ’’ཏི ཝདནྟི, སམྤཊིཙྪིཏུཾ ན ཝཊྚཏི. སཙེ ཀེཙི མནུསྶཱ ‘‘ཨཔྤོསྶུཀྐཱ, བྷནྟེ, ཏུམྷེ ཧོཐ, མཡཾ ཨིམེ གཧེཏྭཱ ཏུམྷཱཀཾ ཀཔྤིཡབྷཎྜཾ དསྶཱམཱ’’ཏི གཎྷནྟི, ཝཊྚཏི. ཀུཀྐུཊསཱུཀརེ ‘‘སུཁཾ ཛཱིཝནྟཱུ’’ཏི ཨརཉྙེ ཝིསྶཛྫཱཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. ‘‘ཨིམཾ ཏལཱ༹ཀཾ, ཨིམཾ ཁེཏྟཾ, ཨིམཾ ཝཏྠུཾ ཝིཧཱརསྶ དེམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པཊིཀྑིཔིཏུཾ ན ལབྦྷཏི.

༦༤. སཙེ ཀོཙི བྷིཀྑུཾ ཨུདྡིསྶ དཱུཏེན ཧིརཉྙསུཝཎྞཱདིཙཱིཝརཙེཏཱཔནྣཾ པཧིཎེཡྻ ‘‘ཨིམིནཱ ཙཱིཝརཙེཏཱཔནྣེན ཙཱིཝརཾ ཙེཏཱཔེཏྭཱ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ ཙཱིཝརེན ཨཙྪཱདེཧཱི’’ཏི, སོ ཙེ དཱུཏོ ཏཾ བྷིཀྑུཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ ‘‘ཨིདཾ ཁོ, བྷནྟེ, ཨཱཡསྨནྟཾ ཨུདྡིསྶ ཙཱིཝརཙེཏཱཔནྣཾ ཨཱབྷཏཾ, པཊིགྒཎྷཏུ ཨཱཡསྨཱ ཙཱིཝརཙེཏཱཔནྣ’’ནྟི, ཏེན བྷིཀྑུནཱ སོ དཱུཏོ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ ‘‘ན ཁོ མཡཾ, ཨཱཝུསོ, ཙཱིཝརཙེཏཱཔནྣཾ པཊིགྒཎྷཱམ, ཙཱིཝརཉྩ ཁོ མཡཾ པཊིགྒཎྷཱམ ཀཱལེན ཀཔྤིཡ’’ནྟི. སོ ཙེ དཱུཏོ ཏཾ བྷིཀྑུཾ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ ‘‘ཨཏྠི པནཱཡསྨཏོ ཀོཙི ཝེཡྻཱཝཙྩཀརོ’’ཏི, ཙཱིཝརཏྠིཀེན བྷིཀྑུནཱ ཝེཡྻཱཝཙྩཀརོ ནིདྡིསིཏབྦོ ཨཱརཱམིཀོ ཝཱ ཨུཔཱསཀོ ཝཱ ‘‘ཨེསོ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑཱུནཾ ཝེཡྻཱཝཙྩཀརོ’’ཏི. ན ཝཏྟབྦོ ‘‘ཏསྶ དེཧཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘སོ ཝཱ ནིཀྑིཔིསྶཏི, སོ ཝཱ པརིཝཏྟེསྶཏི, སོ ཝཱ ཙེཏཱཔེསྶཏཱི’’ཏི ¶ . སོ ཙེ དཱུཏོ ཏཾ ཝེཡྻཱཝཙྩཀརཾ སཉྙཱཔེཏྭཱ ཏཾ བྷིཀྑུཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ ‘‘ཡཾ ཁོ, བྷནྟེ, ཨཱཡསྨཱ ཝེཡྻཱཝཙྩཀརཾ ནིདྡིསི, ཨཱཎཏྟོ སོ མཡཱ, ཨུཔསངྐམཏུ ཨཱཡསྨཱ ཀཱལེན, ཙཱིཝརེན ཏཾ ཨཙྪཱདེསྶཏཱི’’ཏི. ཙཱིཝརཏྠིཀེན བྷིཀྑུནཱ ཝེཡྻཱཝཙྩཀརོ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ དྭཏྟིཀྑཏྟུཾ ཙོདེཏབྦོ སཱརེཏབྦོ ¶ ‘‘ཨཏྠོ མེ, ཨཱཝུསོ, ཙཱིཝརེནཱ’’ཏི. ན ཝཏྟབྦོ ‘‘དེཧི མེ ཙཱིཝརཾ, ཨཱཧར མེ ཙཱིཝརཾ, པརིཝཏྟེཧི མེ ཙཱིཝརཾ, ཙེཏཱཔེཧི མེ ཙཱིཝར’’ནྟི. སཙེ དྭཏྟིཀྑཏྟུཾ ཙོདཡམཱནོ སཱརཡམཱནོ ཏཾ ཙཱིཝརཾ ཨབྷིནིཔྥཱདེཏི, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ. ནོ ཙེ ཨབྷིནིཔྥཱདེཏི, ཏཏྠ གནྟྭཱ ཙཏུཀྑཏྟུཾ པཉྩཀྑཏྟུཾ ཚཀྑཏྟུཔརམཾ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏེན ཨུདྡིསྶ ཋཱཏབྦཾ, ན ཨཱསནེ ནིསཱིདིཏབྦཾ, ན ཨཱམིསཾ པཊིགྒཧེཏབྦཾ, ན དྷམྨོ བྷཱསིཏབྦོ. ‘‘ཀིཾ ཀཱརཎཱ ཨཱགཏོསཱི’’ཏི པུཙྪིཡམཱནེན ‘‘ཛཱནཱཧི, ཨཱཝུསོ’’ཏི ཨེཏྟཀམེཝ ཝཏྟབྦཾ.

སཙེ ཨཱསནེ ཝཱ ནིསཱིདཏི, ཨཱམིསཾ ཝཱ པཊིགྒཎྷཱཏི, དྷམྨཾ ཝཱ བྷཱསཏི, ཋཱནཾ བྷཉྫཏི. སཙེ ཙཏུཀྑཏྟུཾ ཙོདེཏི, ཙཏུཀྑཏྟུཾ ཋཱཏབྦཾ. པཉྩཀྑཏྟུཾ ཙོདེཏི, དྭིཀྑཏྟུཾ ཋཱཏབྦཾ. ཚཀྑཏྟུཾ ཙོདེཏི, ན ཋཱཏབྦཾ. ཨེཀཱཡ ཧི ཙོདནཱཡ ཋཱནདྭཡཾ བྷཉྫཏི. ཡཐཱ ཚཀྑཏྟུཾ ཙོདེཏྭཱ ན ཋཱཏབྦཾ, ཨེཝཾ དྭཱདསཀྑཏྟུཾ ཋཏྭཱ ན ཙོདེཏབྦཾ. ཏསྨཱ སཙེ ཙོདེཏིཡེཝ ན ཏིཊྛཏི, ཚ ཙོདནཱ ལབྦྷནྟི. སཙེ ཏིཊྛཏིཡེཝ ན ཙོདེཏི, དྭཱདས ཋཱནཱནི ལབྦྷནྟི. སཙེ ཙོདེཏིཔི ཏིཊྛཏིཔི, ཨེཀཱཡ ཙོདནཱཡ དྭེ ཋཱནཱནི ཧཱཔེཏབྦཱནི. ཏཏྠ ཡོ ཨེཀདིཝསམེཝ པུནཔྤུནཾ གནྟྭཱ ཚཀྑཏྟུཾ ཙོདེཏི, སཀིཾཡེཝ ཝཱ གནྟྭཱ ‘‘ཨཏྠོ མེ, ཨཱཝུསོ, ཙཱིཝརེནཱ’’ཏི ཚཀྑཏྟུཾ ཝདཏི, ཏཏྠ ཨེཀདིཝསམེཝ པུནཔྤུནཾ གནྟྭཱ དྭཱདསཀྑཏྟུཾ ཏིཊྛཏི, སཀིམེཝ ཝཱ གནྟྭཱ ཏཏྲ ཏཏྲ ཋཱནེ ཏིཊྛཏི, སོཔི སབྦཙོདནཱཡོ སབྦཊྛཱནཱནི ཙ བྷཉྫཏི, ཀོ པན ཝཱདོ ནཱནཱདིཝསེསུ. ཏཏོ ཙེ ཨུཏྟརི ཝཱཡམམཱནོ ཏཾ ཙཱིཝརཾ ཨབྷིནིཔྥཱདེཏི, པཡོགེ དུཀྐཊཾ, པཊིལཱབྷེན ནིསྶགྒིཡཾ ཧོཏི. ནོ ཙེ སཀྐོཏི ཏཾ ཨབྷིནིཔྥཱདེཏུཾ, ཡཏོ རཱཛཏོ རཱཛམཧཱམཏྟཏོ ཝཱ ཨསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཾ ཙཱིཝརཙེཏཱཔནྣཾ ཨཱནཱིཏཾ, ཏསྶ སནྟིཀཾ སཱམཾ ཝཱ གནྟབྦཾ, དཱུཏོ ཝཱ པཱཧེཏབྦོ ‘‘ཡཾ ཁོ ཏུམྷེ ཨཱཡསྨནྟོ བྷིཀྑུཾ ཨུདྡིསྶ ཙཱིཝརཙེཏཱཔནྣཾ པཧིཎིཏྠ, ན ཏཾ ཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཀིཉྩི ཨཏྠཾ ཨནུབྷོཏི, ཡུཉྫནྟཱཡསྨནྟོ སཀཾ, མཱ ཏུམྷཱཀཾ སནྟཀཾ ཝིནསྶཏཱུ’’ཏི. ཨཡཾ ཏཏྠ སཱམཱིཙི. ཡོ པན ནེཝ སཱམཾ གཙྪཏི, ན དཱུཏཾ པཱཧེཏི, ཝཏྟབྷེདེ དུཀྐཊཾ ཨཱཔཛྫཏི.

༦༥. ཀིཾ པན (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༥༣༨-༩) སབྦཀཔྤིཡཀཱརཀེསུ ཨེཝཾ པཊིཔཛྫིཏབྦནྟི? ན པཊིཔཛྫིཏབྦཾ. ཨཡཉྷི ཀཔྤིཡཀཱརཀོ ནཱམ སངྑེཔཏོ དུཝིདྷོ ནིདྡིཊྛོ ¶ ཨནིདྡིཊྛོ ཙ. ཏཏྠ ནིདྡིཊྛོ དུཝིདྷོ བྷིཀྑུནཱ ནིདྡིཊྛོ དཱུཏེན ནིདྡིཊྛོཏི. ཨནིདྡིཊྛོཔི དུཝིདྷོ ¶ མུཁཝེཝཊིཀཀཔྤིཡཀཱརཀོ པརམྨུཁཀཔྤིཡཀཱརཀོཏི. ཏེསུ བྷིཀྑུནཱ ནིདྡིཊྛོ སམྨུཁཱསམྨུཁཝསེན ཙཏུབྦིདྷོ ཧོཏི, ཏཐཱ དཱུཏེན ནིདྡིཊྛོཔི. ཀཐཾ? ཨིདྷེཀཙྩོ བྷིཀྑུསྶ ཙཱིཝརཏྠཱཡ དཱུཏེན ཨཀཔྤིཡཝཏྠུཾ པཧིཎཏི, དཱུཏོ ཏཾ བྷིཀྑུཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ, བྷནྟེ, ཨིཏྠནྣཱམེན ཏུམྷཱཀཾ ཙཱིཝརཏྠཱཡ པཧིཏཾ, གཎྷཐ ན’’ནྟི ཝདཏི, བྷིཀྑུ ‘‘ནཡིདཾ ཀཔྤཏཱི’’ཏི པཊིཀྑིཔཏི, དཱུཏོ ‘‘ཨཏྠི པན ཏེ, བྷནྟེ, ཝེཡྻཱཝཙྩཀརོ’’ཏི པུཙྪཏི, པུཉྙཏྠིཀེཧི ཙ ཨུཔཱསཀེཧི ‘‘བྷིཀྑཱུནཾ ཝེཡྻཱཝཙྩཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཨཱཎཏྟཱ ཝཱ, བྷིཀྑཱུནཾ ཝཱ སནྡིཊྛསམྦྷཏྟཱ ཀེཙི ཝེཡྻཱཝཙྩཀརཱ ཧོནྟི, ཏེསཾ ཨཉྙཏརོ ཏསྨིཾ ཁཎེ བྷིཀྑུསྶ སནྟིཀེ ནིསིནྣོ ཧོཏི, བྷིཀྑུ ཏཾ ནིདྡིསཏི ‘‘ཨཡཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཝེཡྻཱཝཙྩཀརོ’’ཏི, དཱུཏོ ཏསྶ ཧཏྠེ ཨཀཔྤིཡཝཏྠུཾ དཏྭཱ ‘‘ཐེརསྶ ཙཱིཝརཾ ཀིཎིཏྭཱ དེཧཱི’’ཏི གཙྪཏི, ཨཡཾ བྷིཀྑུནཱ སམྨུཁཱནིདྡིཊྛོ.

ནོ ཙེ བྷིཀྑུསྶ སནྟིཀེ ནིསིནྣོ ཧོཏི, ཨཔིཙ ཁོ བྷིཀྑུ ནིདྡིསཏི ‘‘ཨསུཀསྨིཾ ནཱམ གཱམེ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑཱུནཾ ཝེཡྻཱཝཙྩཀརོ’’ཏི, སོ གནྟྭཱ ཏསྶ ཧཏྠེ ཨཀཔྤིཡཝཏྠུཾ དཏྭཱ ‘‘ཐེརསྶ ཙཱིཝརཾ ཀིཎིཏྭཱ དདེཡྻཱསཱི’’ཏི ཨཱགནྟྭཱ བྷིཀྑུསྶ ཨཱརོཙེཏྭཱ གཙྪཏི, ཨཡམེཀོ བྷིཀྑུནཱ ཨསམྨུཁཱནིདྡིཊྛོ.

ན ཧེཝ ཁོ སོ དཱུཏོ ཨཏྟནཱ ཨཱགནྟྭཱ ཨཱརོཙེཏི, ཨཔིཙ ཁོ ཨཉྙཾ པཧིཎཏི ‘‘དིནྣཾ མཡཱ, བྷནྟེ, ཏསྶ ཧཏྠེ ཙཱིཝརཙེཏཱཔནྣཾ, ཏུམྷེ ཙཱིཝརཾ གཎྷེཡྻཱཐཱ’’ཏི, ཨཡཾ དུཏིཡོ བྷིཀྑུནཱ ཨསམྨུཁཱནིདྡིཊྛོ.

ན ཧེཝ ཁོ ཨཉྙཾ པཧིཎཏི, ཨཔིཙ གཙྪནྟོཝ བྷིཀྑུཾ ཝདཏི ‘‘ཨཧཾ ཏསྶ ཧཏྠེ ཙཱིཝརཙེཏཱཔནྣཾ དསྶཱམི, ཏུམྷེ ཙཱིཝརཾ གཎྷེཡྻཱཐཱ’’ཏི, ཨཡཾ ཏཏིཡོ བྷིཀྑུནཱ ཨསམྨུཁཱནིདྡིཊྛོཏི ཨེཝཾ ཨེཀོ སམྨུཁཱནིདྡིཊྛོ ཏཡོ ཨསམྨུཁཱནིདྡིཊྛཱཏི ཨིམེ ཙཏྟཱརོ བྷིཀྑུནཱ ནིདྡིཊྛཝེཡྻཱཝཙྩཀརཱ ནཱམ. ཨེཏེསུ ཨིདྷ ཝུཏྟནཡེནེཝ པཊིཔཛྫིཏབྦཾ.

ཨཔརོ བྷིཀྑུ པུརིམནཡེནེཝ དཱུཏེན པུཙྪིཏོ ནཏྠིཏཱཡ ཝཱ ཨཝིཙཱརེཏུཀཱམཏཱཡ ཝཱ ‘‘ནཏྠམྷཱཀཾ ཀཔྤིཡཀཱརཀོ’’ཏི ཝདཏི, ཏསྨིཾ ཁཎེ ཀོཙི མནུསྶོ ཨཱགཙྪཏི, དཱུཏོ ཏསྶ ཧཏྠེ ཨཀཔྤིཡཝཏྠུཾ དཏྭཱ ‘‘ཨིམསྶ ཧཏྠཏོ ཙཱིཝརཾ གཎྷེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ གཙྪཏི, ཨཡཾ དཱུཏེན སམྨུཁཱནིདྡིཊྛོཏི ཨེཝཾ ཨེཀོ སམྨུཁཱནིདྡིཊྛོ.

ཨཔརོ ¶ ¶ དཱུཏོ གཱམཾ པཝིསིཏྭཱ ཨཏྟནཱ ཨབྷིརུཙིཏསྶ ཀསྶཙི ཧཏྠེ ཨཀཔྤིཡཝཏྠུཾ དཏྭཱ པུརིམནཡེནེཝ ཨཱགནྟྭཱ ཝཱ ཨཱརོཙེཏི, ཨཉྙཾ ཝཱ པཧིཎཏི ‘‘ཨཧཾ ཨསུཀསྶ ནཱམ ཧཏྠེ ཙཱིཝརཙེཏཱཔནྣཾ དསྶཱམི, ཏུམྷེ ཙཱིཝརཾ གཎྷེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཝཱ གཙྪཏི, ཨཡཾ ཏཏིཡོ དཱུཏེན ཨསམྨུཁཱནིདྡིཊྛོཏི ཨེཝཾ ཨེཀོ སམྨུཁཱནིདྡིཊྛོ ཏཡོ ཨསམྨུཁཱནིདྡིཊྛཱཏི ཨིམེ ཙཏྟཱརོ དཱུཏེན ནིདྡིཊྛཝེཡྻཱཝཙྩཀརཱ ནཱམ. ཨེཏེསུ མེཎྜཀསིཀྑཱཔདེ ཝུཏྟནཡེནེཝ པཊིཔཛྫིཏབྦཾ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘སནྟི, བྷིཀྑཝེ, མནུསྶཱ སདྡྷཱ པསནྣཱ, ཏེ ཀཔྤིཡཀཱརཀཱནཾ ཧཏྠེ ཧིརཉྙཾ ཨུཔནིཀྑིཔནྟི ‘ཨིམིནཱ ཡཾ ཨཡྻསྶ ཀཔྤིཡཾ, ཏཾ དེཐཱ’ཏི. ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཡཾ ཏཏོ ཀཔྤིཡཾ, ཏཾ སཱདིཏུཾ, ན ཏྭེཝཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ‘ཀེནཙི པརིཡཱཡེན ཛཱཏརཱུཔརཛཏཾ སཱདིཏབྦཾ པརིཡེསིཏབྦ’ནྟི ཝདཱམཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༢༩༩).

ཨེཏྠ ཙོདནཱཡ པརིམཱཎཾ ནཏྠི, མཱུལཾ ཨསཱདིཡནྟེན སཧསྶཀྑཏྟུམྤི ཙོདནཱཡ ཝཱ ཋཱནེན ཝཱ ཀཔྤིཡབྷཎྜཾ སཱདིཏུཾ ཝཊྚཏི. ནོ ཙེ དེཏི, ཨཉྙཾ ཀཔྤིཡཀཱརཀཾ ཋཔེཏྭཱཔི ཨཱཧརཱཔེཏབྦཾ. སཙེ ཨིཙྪཏི, མཱུལསཱམིཀཱནམྤི ཀཐེཏབྦཾ. ནོ ཙེ ཨིཙྪཏི, ན ཀཐེཏབྦཾ.

ཨཔརོ བྷིཀྑུ པུརིམནཡེནེཝ དཱུཏེན པུཙྪིཏོ ‘‘ནཏྠམྷཱཀཾ ཀཔྤིཡཀཱརཀོ’’ཏི ཝདཏི, ཏདཉྙོ སམཱིཔེ ཋིཏོ སུཏྭཱ ‘‘ཨཱཧར བྷོ, ཨཧཾ ཨཡྻསྶ ཙཱིཝརཾ ཙེཏཱཔེཏྭཱ དསྶཱམཱི’’ཏི ཝདཏི. དཱུཏོ ‘‘ཧནྡ བྷོ དདེཡྻཱསཱི’’ཏི ཏསྶ ཧཏྠེ དཏྭཱ བྷིཀྑུསྶ ཨནཱརོཙེཏྭཱཝ གཙྪཏི, ཨཡཾ མུཁཝེཝཊིཀཀཔྤིཡཀཱརཀོ. ཨཔརོ བྷིཀྑུནོ ཨུཔཊྛཱཀསྶ ཝཱ ཨཉྙསྶ ཝཱ ཧཏྠེ ཨཀཔྤིཡཝཏྠུཾ དཏྭཱ ‘‘ཐེརསྶ ཙཱིཝརཾ དདེཡྻཱསཱི’’ཏི ཨེཏྟོཝ པཀྐམཏི, ཨཡཾ པརམྨུཁཱཀཔྤིཡཀཱརཀོཏི ཨིམེ དྭེ ཨནིདྡིཊྛཀཔྤིཡཀཱརཀཱ ནཱམ. ཨེཏེསུ ཨཉྙཱཏཀཨཔྤཝཱརིཏེསུ ཝིཡ པཊིཔཛྫིཏབྦཾ. སཙེ སཡམེཝ ཙཱིཝརཾ ཨཱནེཏྭཱ དདནྟི, གཧེཏབྦཾ. ནོ ཙེ, ན ཀིཉྩི ཝཏྟབྦཱ. ཡཐཱ ཙ དཱུཏསྶ ཧཏྠེ ཙཱིཝརཏྠཱཡ ཨཀཔྤིཡཝཏྠུམྷི པེསིཏེ ཝིནིཙྪཡོ ཝུཏྟོ, ཨེཝཾ པིཎྜཔཱཏཱདཱིནམྤི ཨཏྠཱཡ པེསིཏེ སཡཾ ཨཱགནྟྭཱ དཱིཡམཱནེ ཙ ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོ.

༦༦. ཨུཔནིཀྑིཏྟསཱདིཡནེ ¶ པན ཨཡཾ ཝིནིཙྪཡོ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༥༨༣-༤) – ཀིཉྩི ཨཀཔྤིཡཝཏྠུཾ པཱདམཱུལེ ཋཔེཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ ཨཡྻསྶ ཧོཏཱུ’’ཏི ཝུཏྟེ སཙེཔི ཙིཏྟེན སཱདིཡཏི, གཎྷིཏུཀཱམོ ཧོཏི, ཀཱཡེན ཝཱ ཝཱཙཱཡ ཝཱ ‘‘ནཡིདཾ ཀཔྤཏཱི’’ཏི པཊིཀྑིཔཏི, ཨནཱཔཏྟི ¶ . ཀཱཡཝཱཙཱཧི ཝཱ ཨཔྤཊིཀྑིཔིཏྭཱཔི སུདྡྷཙིཏྟོ ཧུཏྭཱ ‘‘ནཡིདཾ ཨམྷཱཀཾ ཀཔྤཏཱི’’ཏི ན སཱདིཡཏི, ཨནཱཔཏྟིཡེཝ. ཏཱིསུ དྭཱརེསུ ཧི ཡེན ཀེནཙི པཊིཀྑིཏྟཾ པཊིཀྑིཏྟམེཝ ཧོཏི. སཙེ པན ཀཱཡཝཱཙཱཧི ཨཔྤཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཙིཏྟེན ཨདྷིཝཱསེཏི, ཀཱཡཝཱཙཱཧི ཀཏྟབྦསྶ པཊིཀྑེཔསྶ ཨཀརཎཏོ ཨཀིརིཡསམུཊྛཱནཾ ཀཱཡདྭཱརེ ཙ ཝཙཱིདྭཱརེ ཙ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫཏི, མནོདྭཱརེ པན ཨཱཔཏྟི ནཱམ ནཏྠི.

ཨེཀོ སཏཾ ཝཱ སཧསྶཾ ཝཱ པཱདམཱུལེ ཋཔེཏི ‘‘ཏུཡ྄ཧིདཾ ཧོཏཱུ’’ཏི, བྷིཀྑུ ‘‘ནཡིདཾ ཀཔྤཏཱི’’ཏི པཊིཀྑིཔཏི, ཨུཔཱསཀོ ‘‘པརིཙྩཏྟཾ མཡཱ ཏུམྷཱཀ’’ནྟི གཏོ, ཨཉྙོ ཏཏྠ ཨཱགནྟྭཱ པུཙྪཏི ‘‘ཀིཾ, བྷནྟེ, ཨིད’’ནྟི, ཡཾ ཏེན ཙ ཨཏྟནཱ ཙ ཝུཏྟཾ, ཏཾ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ. སོ ཙེ ཝདཏི ‘‘གོཔཡིསྶཱམཧཾ, བྷནྟེ, གུཏྟཊྛཱནཾ དསྶེཐཱ’’ཏི, སཏྟབྷཱུམིཀམྤི པཱསཱདཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ གུཏྟཊྛཱན’’ནྟི ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ, ‘‘ཨིདྷ ནིཀྑིཔཱཧཱི’’ཏི ན ཝཏྟབྦཾ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཀཔྤིཡཉྩ ཨཀཔྤིཡཉྩ ནིསྶཱཡ ཋིཏཾ ཧོཏི, དྭཱརཾ པིདཧིཏྭཱ རཀྑནྟེན ཝསིཏབྦཾ. སཙེ ཀིཉྩི ཝིཀྐཱཡིཀབྷཎྜཾ པཏྟཾ ཝཱ ཙཱིཝརཾ ཝཱ གཧེཏྭཱ ཨཱགཙྪཏི, ‘‘ཨིདཾ གཧེསྶཐ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨུཔཱསཀ, ཨཏྠི ཨམྷཱཀཾ ཨིམིནཱ ཨཏྠོ, ཝཏྠུ ཙ ཨེཝརཱུཔཾ ནཱམ སཾཝིཛྫཏི, ཀཔྤིཡཀཱརཀོ ནཏྠཱི’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. སཙེ སོ ཝདཏི ‘‘ཨཧཾ ཀཔྤིཡཀཱརཀོ བྷཝིསྶཱམི, དྭཱརཾ ཝིཝརིཏྭཱ དེཐཱ’’ཏི, དྭཱརཾ ཝིཝརིཏྭཱ ‘‘ཨིམསྨིཾ ཨོཀཱསེ ཋཔིཏ’’ནྟི ཝཏྟབྦཾ, ‘‘ཨིདཾ གཎྷཱ’’ཏི ན ཝཏྟབྦཾ. ཨེཝམྤི ཀཔྤིཡཉྩ ཨཀཔྤིཡཉྩ ནིསྶཱཡ ཋིཏམེཝ ཧོཏི. སོ ཙེ ཏཾ གཧེཏྭཱ ཏསྶ ཀཔྤིཡབྷཎྜཾ དེཏི, ཝཊྚཏི. སཙེ ཨདྷིཀཾ གཎྷཱཏི, ‘‘ན མཡཾ ཏཝ བྷཎྜཾ གཎྷཱམ, ནིཀྑམཱཧཱི’’ཏི ཝཏྟབྦོ.

༦༧. ཡེན པན ཛཱཏརཱུཔཱདིཙཏུབྦིདྷཾ ནིསྶགྒིཡཝཏྠུ པཊིགྒཧིཏཾ, ཏེན ཀིཾ ཀཱཏབྦནྟི? སངྒྷམཛ྄ཛྷེ ནིསྶཛྫིཏབྦཾ. ཀཐཾ? ཏེན བྷིཀྑུནཱ (པཱརཱ. ༥༨༤) སངྒྷཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཀཾསཾ ཨུཏྟརཱསངྒཾ ཀརིཏྭཱ ཝུཌྜྷཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ པཱདེ ཝནྡིཏྭཱ ཨུཀྐུཊིཀཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཧེཏྭཱ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ ‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, རཱུཔིཡཾ ¶ པཊིགྒཧེསིཾ, ཨིདཾ མེ ནིསྶགྒིཡཾ, ཨིམཱཧཾ ནིསྶཛྫཱམཱི’’ཏི ནིསྶཛྫིཏྭཱ ཨཱཔཏྟི དེསེཏབྦཱ. བྱཏྟེན བྷིཀྑུནཱ པཊིབལེན ཨཱཔཏྟི པཊིགྒཧེཏབྦཱ. སཙེ ཏཏྠ ཨཱགཙྪཏི ཨཱརཱམིཀོ ཝཱ ཨུཔཱསཀོ ཝཱ, སོ ཝཏྟབྦོ ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨིདཾ ཛཱནཱཧཱི’’ཏི. སཙེ སོ བྷཎཏི ‘‘ཨིམིནཱ ཀིཾ ཨཱཧརིསྶཱམཱི’’ཏི, ན ཝཏྟབྦོ ‘‘ཨིམཾ ཝཱ ཨིམཾ ཝཱ ཨཱཧརཱ’’ཏི, ཀཔྤིཡཾ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ སཔྤིཾ ཝཱ ཏེལཾ ཝཱ མདྷུཾ ཝཱ ཕཱཎིཏཾ ཝཱ. ཨཱཙིཀྑནྟེན ཙ ‘‘ཨིམིནཱ སཔྤིཾ ཝཱ ཏེལཾ ཝཱ མདྷུཾ ཝཱ ཕཱཎིཏཾ ཝཱ ཨཱཧརཱ’’ཏི ན ཝཏྟབྦཾ, ‘‘ཨིདཉྩིདཉྩ སངྒྷསྶ ཀཔྤིཡ’’ནྟི ཨེཏྟཀམེཝ ཝཏྟབྦཾ. སཙེ སོ ཏེན ¶ པརིཝཏྟེཏྭཱ ཀཔྤིཡཾ ཨཱཧརཏི, རཱུཔིཡཔཊིགྒཱཧཀཾ ཋཔེཏྭཱ སབྦེཧེཝ བྷཱཛེཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ, རཱུཔིཡཔཊིགྒཱཧཀེན བྷཱགོ ན གཧེཏབྦོ.

ཨཉྙེསཾ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༥༨༣-༤) བྷིཀྑཱུནཾ ཝཱ ཨཱརཱམིཀཱནཾ ཝཱ པཏྟབྷཱགམྤི ལབྷིཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཨནྟམསོ མཀྐཊཱདཱིཧི ཏཏོ ཧརིཏྭཱ ཨརཉྙེ ཋཔིཏཾ ཝཱ ཏེསཾ ཧཏྠཏོ གལི༹ཏཾ ཝཱ ཏིརཙྪཱནཔཊིགྒཧིཏམྤི པཾསུཀཱུལམྤི ན ཝཊྚཏིཡེཝ. ཏཏོ ཨཱཧཊེན ཕཱཎིཏེན སེནཱསནདྷཱུཔནམྤི ན ཝཊྚཏི. སཔྤིནཱ ཝཱ ཏེལེན ཝཱ པདཱིཔཾ ཀཏྭཱ དཱིཔཱལོཀེ ནིཔཛྫིཏུཾ, ཀསིཎཔརིཀམྨཾ ཀཱཏུཾ, པོཏྠཀམྤི ཝཱཙེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཏེལམདྷུཕཱཎིཏེཧི པན སརཱིརེ ཝཎཾ མཀྑེཏུཾ ན ཝཊྚཏིཡེཝ. ཏེན ཝཏྠུནཱ མཉྩཔཱིཋཱདཱིནི ཝཱ གཎྷནྟི, ཨུཔོསཐཱགཱརཾ ཝཱ བྷོཛནསཱལཾ ཝཱ ཀརོནྟི, པརིབྷུཉྫིཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཚཱཡཱཔི གེཧཔརིཙྪེདེན ཋིཏཱཝ ན ཝཊྚཏི, པརིཙྪེདཱཏིཀྐནྟཱ ཨཱགནྟུཀཏྟཱ ཝཊྚཏི. ཏཾ ཝཏྠུཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཀཏེན མགྒེནཔི སེཏུནཱཔི ནཱཝཱཡཔི ཨུལུ༹མྤེནཱཔི གནྟུཾ ན ཝཊྚཏི. ཏེན ཝཏྠུནཱ ཁཎཱཔིཏཱཡ པོཀྑརཎིཡཱ ཨུབྦྷིདོདཀཾ པཱཏུཾ ཝཱ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཱ ན ཝཊྚཏི. ཨནྟོ ཨུདཀེ པན ཨསཏི ཨཉྙཾ ཨཱགནྟུཀཾ ཨུདཀཾ ཝཱ ཝསྶོདཀཾ ཝཱ པཝིཊྛཾ ཝཊྚཏི. ཀཱིཏཱཡ ཡེན སདྡྷིཾ ཀཱིཏཱ, ཏཾ ཨཱགནྟུཀམྤི ན ཝཊྚཏི. ཏཾ ཝཏྠུཾ ཨུཔནིཀྑེཔཾ ཋཔེཏྭཱ སངྒྷོ པཙྩཡེ པརིབྷུཉྫཏི, ཏེཔི པཙྩཡཱ ཏསྶ ན ཝཊྚནྟི. ཨཱརཱམོ གཧིཏོ ཧོཏི, སོཔི པརིབྷུཉྫིཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཡདི བྷཱུམིཔི བཱིཛམྤི ཨཀཔྤིཡཾ, ནེཝ བྷཱུམིཾ, ན ཕལཾ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ བྷཱུམིཾཡེཝ ཀིཎིཏྭཱ ཨཉྙཱནི བཱིཛཱནི རོཔིཏཱནི, ཕལཾ ཝཊྚཏི. ཨཐ བཱིཛཱནི ཀིཎིཏྭཱ ཀཔྤིཡབྷཱུམིཡཾ རོཔིཏཱནི, ཕལཾ ན ཝཊྚཏི, བྷཱུམིཡཾ ནིསཱིདིཏུཾ ཝཱ ནིཔཛྫིཏུཾ ཝཱ ཝཊྚཏི.

སཙེ ¶ པན ཏཏྠ ཨཱགཏོ ཀཔྤིཡཀཱརཀོ ཏཾ པརིཝཏྟེཏྭཱ སངྒྷསྶ ཀཔྤིཡཾ སཔྤིཏེལཱདིཾ ཨཱཧརིཏུཾ ན ཛཱནཱཏི, སོ ཝཏྟབྦོ ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨིམཾ ཚཌྜེཧཱི’’ཏི. སཙེ སོ ཚཌྜེཏི, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ. ནོ ཙེ ཚཌྜེཏི, པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ རཱུཔིཡཚཌྜཀོ སམྨནྣིཏབྦོ ཡོ ན ཚནྡཱགཏིཾ གཙྪེཡྻ, ན དོསཱགཏིཾ གཙྪེཡྻ, ན མོཧཱགཏིཾ གཙྪེཡྻ, ན བྷཡཱགཏིཾ གཙྪེཡྻ, ཚཌྜིཏཱཚཌྜིཏཉྩ ཛཱནེཡྻ. ཨེཝཉྩ པན སམྨནྣིཏབྦོ, པཋམཾ བྷིཀྑུ ཡཱཙིཏབྦོ, ཡཱཙིཏྭཱ བྱཏྟེན བྷིཀྑུནཱ པཊིབལེན སངྒྷོ ཉཱཔེཏབྦོ –

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ རཱུཔིཡཚཌྜཀཾ སམྨནྣེཡྻ, ཨེསཱ ཉཏྟི. སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ རཱུཔིཡཚཌྜཀཾ སམྨནྣཏི, ཡསྶཱཡསྨཏོ ཁམཏི ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ རཱུཔིཡཚཌྜཀསྶ སམྨུཏི ¶ , སོ ཏུཎྷསྶ. ཡསྶ ནཀྑམཏི, སོ བྷཱསེཡྻ. སམྨཏོ སངྒྷེན ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ རཱུཔིཡཚཌྜཀོ, ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི, ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི (པཱརཱ. ༥༨༥).

༦༨. ཏེན སམྨཏེན (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༥༨༥) བྷིཀྑུནཱ ནིམིཏྟཾ ཨཀཏྭཱ ཨཀྑཱིནི ནིམཱིལེཏྭཱ ནདིཡཱ ཝཱ པཔཱཏེ ཝཱ ཝནགཧནེ ཝཱ གཱུཐཾ ཝིཡ ཨནཔེཀྑེན པཏིཏོཀཱསཾ ཨསམནྣཱརཧནྟེན ཚཌྜེཏབྦཾ. སཙེ ནིམིཏྟཾ ཀཏྭཱ པཱཏེཏི, དུཀྐཊཾ ཨཱཔཛྫཏི. ཨེཝཾ ཛིགུཙྪིཏབྦེཔི རཱུཔིཡེ བྷགཝཱ པརིཡཱཡེན བྷིཀྑཱུནཾ པརིབྷོགཾ ཨཱཙིཀྑི. རཱུཔིཡཔཊིགྒཱཧཀསྶ པན ཀེནཙི པརིཡཱཡེན ཏཏོ ཨུཔྤནྣཔཙྩཡཔརིབྷོགོ ན ཝཊྚཏི. ཡཐཱ ཙཱཡཾ ཨེཏསྶ ན ཝཊྚཏི, ཨེཝཾ ཨསནྟསམྦྷཱཝནཱཡ ཝཱ ཀུལདཱུསཀཀམྨེན ཝཱ ཀུཧནཱདཱིཧི ཝཱ ཨུཔྤནྣཔཙྩཡཱ ནེཝ ཏསྶ, ན ཨཉྙསྶ ཝཊྚནྟི, དྷམྨེན སམེན ཨུཔྤནྣཱཔི ཨཔཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ན ཝཊྚནྟི. ཙཏྟཱརོ ཧི པརིབྷོགཱ – ཐེཡྻཔརིབྷོགོ ཨིཎཔརིབྷོགོ དཱཡཛྫཔརིབྷོགོ སཱམིཔརིབྷོགོཏི. ཏཏྠ སངྒྷམཛ྄ཛྷེཔི ནིསཱིདིཏྭཱ པརིབྷུཉྫནྟསྶ དུསྶཱིལསྶ པརིབྷོགོ ཐེཡྻཔརིབྷོགོ ནཱམ. སཱིལཝཏོ ཨཔཙྩཝེཀྑིཏཔརིབྷོགོ ཨིཎཔརིབྷོགོ ནཱམ. ཏསྨཱ ཙཱིཝརཾ པརིབྷོགེ པརིབྷོགེ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ, པིཎྜཔཱཏོ ཨཱལོཔེ ཨཱལོཔེ ¶ , ཏཐཱ ཨསཀྐོནྟེན པུརེབྷཏྟཔཙྪཱབྷཏྟཔུརིམཡཱམམཛ྄ཛྷིམཡཱམཔཙྪིམཡཱམེསུ. སཙསྶ ཨཔཙྩཝེཀྑཏོ ཨརུཎོ ཨུགྒཙྪཏི, ཨིཎཔརིབྷོགཊྛཱནེ ཏིཊྛཏི. སེནཱསནམྤི པརིབྷོགེ པརིབྷོགེ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ. བྷེསཛྫསྶ པཊིགྒཧཎེཔི པརིབྷོགེཔི སཏིཔཙྩཡཏཱ ཝཊྚཏི, ཨེཝཾ སནྟེཔི པཊིགྒཧཎེ སཏིཾ ཀཏྭཱ པརིབྷོགེ ཨཀརོནྟསྶེཝ ཨཱཔཏྟི, པཊིགྒཧཎེ པན སཏིཾ ཨཀཏྭཱ པརིབྷོགེ ཀརོནྟསྶ ཨནཱཔཏྟི. ཙཏུབྦིདྷཱ ཧི སུདྡྷི – དེསནཱསུདྡྷི སཾཝརསུདྡྷི པརིཡེཊྛིསུདྡྷི པཙྩཝེཀྑཎསུདྡྷཱིཏི.

ཏཏྠ དེསནཱསུདྡྷི ནཱམ པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཱིལཾ. ཏཉྷི དེསནཱཡ སུཛ྄ཛྷནཏོ ‘‘དེསནཱསུདྡྷཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. སཾཝརསུདྡྷི ནཱམ ཨིནྡྲིཡསཾཝརསཱིལཾ. ཏཉྷི ‘‘ན པུནེཝཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིཏྟཱདྷིཊྛཱནསཾཝརེནེཝ སུཛ྄ཛྷནཏོ ‘‘སཾཝརསུདྡྷཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. པརིཡེཊྛིསུདྡྷི ནཱམ ཨཱཛཱིཝཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ. ཏཉྷི ཨནེསནཾ པཧཱཡ དྷམྨེན སམེན པཙྩཡེ ཨུཔྤཱདེནྟསྶ པརིཡེསནཱཡ སུདྡྷཏྟཱ ‘‘པརིཡེཊྛིསུདྡྷཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. པཙྩཝེཀྑཎསུདྡྷི ནཱམ པཙྩཡཔརིབྷོགསནྣིསྶིཏསཱིལཾ. ཏཉྷི ‘‘པཊིསངྑཱ ཡོནིསོ ཙཱིཝརཾ པཊིསེཝཱམཱི’’ཏིཨཱདིནཱ (མ. ནི. ༡.༢༣; ཨ. ནི. ༦.༥༨) ནཡེན ཝུཏྟེན པཙྩཝེཀྑཎེན སུཛ྄ཛྷནཏོ ‘‘པཙྩཝེཀྑཎསུདྡྷཱི’’ཏི ¶ ཝུཙྩཏི, ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘པཊིགྒཧཎེ པན སཏིཾ ཨཀཏྭཱ པརིབྷོགེ ཀརོནྟསྶ ཨནཱཔཏྟཱི’’ཏི.

སཏྟནྣཾ སེཀྑཱནཾ པཙྩཡཔརིབྷོགོ དཱཡཛྫཔརིབྷོགོ ནཱམ. ཏེ ཧི བྷགཝཏོ པུཏྟཱ, ཏསྨཱ པིཏུསནྟཀཱནཾ པཙྩཡཱནཾ དཱཡཱདཱ ཧུཏྭཱ ཏེ པཙྩཡེ པརིབྷུཉྫནྟི. ཀིཾ པན ཏེ བྷགཝཏོ པཙྩཡེ པརིབྷུཉྫནྟི, གིཧཱིནཾ པཙྩཡེ པརིབྷུཉྫནྟཱིཏི? གིཧཱིཧི དིནྣཱཔི བྷགཝཏཱ ཨནུཉྙཱཏཏྟཱ བྷགཝཏོ སནྟཀཱ ཧོནྟི, ཏསྨཱ བྷགཝཏོ པཙྩཡེ པརིབྷུཉྫནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཾ. དྷམྨདཱཡཱདསུཏྟ (མ. ནི. ༡.༢༩ ཨཱདཡོ) ཉྩེཏྠ སཱདྷཀཾ. ཁཱིཎཱསཝཱནཾ པརིབྷོགོ སཱམིཔརིབྷོགོ ནཱམ. ཏེ ཧི ཏཎྷཱཡ དཱསབྱཾ ཨཏཱིཏཏྟཱ སཱམིནོ ཧུཏྭཱ པརིབྷུཉྫནྟི. ཨིཏི ཨིམེསུ པརིབྷོགེསུ སཱམིཔརིབྷོགོ ཙ དཱཡཛྫཔརིབྷོགོ ཙ སབྦེསམྤི ཝཊྚཏི, ཨིཎཔརིབྷོགོ ན ཝཊྚཏི, ཐེཡྻཔརིབྷོགེ ཀཐཱཡེཝ ནཏྠི.

ཨཔརེཔི ཙཏྟཱརོ པརིབྷོགཱ – ལཛྫིཔརིབྷོགོ ཨལཛྫིཔརིབྷོགོ དྷམྨིཡཔརིབྷོགོ ཨདྷམྨིཡཔརིབྷོགོཏི. ཏཏྠ ཨལཛྫིནོ ལཛྫིནཱ སདྡྷིཾ ¶ པརིབྷོགོ ཝཊྚཏི, ཨཱཔཏྟིཡཱ ན ཀཱརེཏབྦོ. ལཛྫིནོ ཨལཛྫིནཱ སདྡྷིཾ ཡཱཝ ན ཛཱནཱཏི, ཏཱཝ ཝཊྚཏི. ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཧི ཨལཛྫཱི ནཱམ ནཏྠི, ཏསྨཱ ཡདཱསྶ ཨལཛྫིབྷཱཝཾ ཛཱནཱཏི, ཏདཱ ཝཏྟབྦོ ‘‘ཏུམྷེ ཀཱཡདྭཱརེ ཝཙཱིདྭཱརེ ཙ ཝཱིཏིཀྐམཾ ཀརོཐ, ཏཾ ཨཔྤཏིརཱུཔཾ, མཱ ཨེཝམཀཏྠཱ’’ཏི. སཙེ ཨནཱདིཡིཏྭཱ ཀརོཏིཡེཝ, ཡདི ཏེན སདྡྷིཾ པརིབྷོགཾ ཀརོཏི, སོཔི ཨལཛྫཱིཡེཝ ཧོཏི. ཡོཔི ཨཏྟནོ བྷཱརབྷཱུཏེན ཨལཛྫིནཱ སདྡྷིཾ པརིབྷོགཾ ཀརོཏི, སོཔི ནིཝཱརེཏབྦོ. སཙེ ན ཨོརམཏི, ཨཡམྤི ཨལཛྫཱིཡེཝ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཨེཀོ ཨལཛྫཱི ཨལཛྫིསཏམྤི ཀརོཏི. ཨལཛྫིནོ པན ཨལཛྫིནཱཝ སདྡྷིཾ པརིབྷོགེ ཨཱཔཏྟི ནཱམ ནཏྠི. ལཛྫིནོ ལཛྫིནཱ སདྡྷིཾ པརིབྷོགོ དྭིནྣཾ ཁཏྟིཡཀུམཱརཱནཾ སུཝཎྞཔཱཏིཡཾ བྷོཛནསདིསོ. དྷམྨིཡཱདྷམྨིཡཔརིབྷོགོ པཙྩཡཝསེནེཝ ཝེདིཏབྦོ. ཏཏྠ སཙེ པུགྒལོཔི ཨལཛྫཱི, པིཎྜཔཱཏོཔི ཨདྷམྨིཡོ, ཨུབྷོ ཛེགུཙྪཱ. པུགྒལོ ཨལཛྫཱི, པིཎྜཔཱཏོ དྷམྨིཡོ, པུགྒལཾ ཛིགུཙྪིཏྭཱ པིཎྜཔཱཏོ ན གཧེཏབྦོ. མཧཱཔཙྩརིཡཾ པན ‘‘དུསྶཱིལོ སངྒྷཏོ ཨུདྡེསབྷཏྟཱདཱིནི ལབྷིཏྭཱ སངྒྷསྶེཝ དེཏི, ཨེཏཱནི ཡཐཱདཱནམེཝ གཧིཏཏྟཱ ཝཊྚནྟཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. པུགྒལོ ལཛྫཱི, པིཎྜཔཱཏོ ཨདྷམྨིཡོ, པིཎྜཔཱཏོ ཛེགུཙྪོ ན གཧེཏབྦོ. པུགྒལོ ལཛྫཱི, པིཎྜཔཱཏོཔི དྷམྨིཡོ, ཝཊྚཏི.

ཨཔརེ དྭེ པགྒཧཱ དྭེ ཙ པརིབྷོགཱ – ལཛྫིཔགྒཧོ ཨལཛྫིཔགྒཧོ, དྷམྨཔརིབྷོགོ ཨཱམིསཔརིབྷོགོཏི. ཏཏྠ ཨལཛྫིནོ ལཛྫིཾ པགྒཧེཏུཾ ཝཊྚཏི, ན སོ ཨཱཔཏྟིཡཱ ཀཱརེཏབྦོ ¶ . སཙེ པན ལཛྫཱི ཨལཛྫིཾ པགྒཎྷཱཏི, ཨནུམོདནཱཡ ཨཛ྄ཛྷེསཏི, དྷམྨཀཐཱཡ ཨཛ྄ཛྷེསཏི, ཀུལེསུ ཨུཔཏྠམྦྷེཏི, ཨིཏརོཔི ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡོ ཨཱིདིསོ ཙ ཨཱིདིསོ ཙཱ’’ཏི ཏསྶ པརིསཏི ཝཎྞཾ བྷཱསཏི, ཨཡཾ སཱསནཾ ཨོསཀྐཱཔེཏི ཨནྟརདྷཱཔེཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. དྷམྨཔརིབྷོགཨཱམིསཔརིབྷོགེསུ པན ཡཏྠ ཨཱམིསཔརིབྷོགོ ཝཊྚཏི, དྷམྨཔརིབྷོགོཔི ཏཏྠ ཝཊྚཏི. ཡོ པན ཀོཊིཡཾ ཋིཏོ, གནྠོ ཏསྶ པུགྒལསྶ ཨཙྩཡེན ནསྶིསྶཏི, ཏཾ དྷམྨཱནུགྒཧེན ཨུགྒཎྷིཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི ཝུཏྟཾ. ཏཏྲིདཾ ཝཏྠུ – མཧཱབྷཡེ ཀིར ཨེཀསྶེཝ བྷིཀྑུནོ མཧཱནིདྡེསོ པགུཎོ ཨཧོསི. ཨཐ ཙཏུནིཀཱཡིཀཏིསྶཏྠེརསྶ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ མཧཱཏིཔིཊཀཏྠེརོ ནཱམ ¶ མཧཱརཀྑིཏཏྠེརཾ ཨཱཧ ‘‘ཨཱཝུསོ མཧཱརཀྑིཏ, ཨེཏསྶ སནྟིཀེ མཧཱནིདྡེསཾ གཎྷཱཧཱི’’ཏི. ‘‘པཱཔོ ཀིརཱཡཾ, བྷནྟེ, ན གཎྷཱམཱི’’ཏི. ‘‘གཎྷཱཝུསོ, ཨཧཾ ཏེ སནྟིཀེ ནིསཱིདིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘སཱདྷུ, བྷནྟེ, ཏུམྷེསུ ནིསིནྣེསུ གཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི པཊྛཔེཏྭཱ རཏྟིནྡིཝཾ ནིརནྟརཾ པརིཡཱཔུཎནྟོ ཨོསཱནདིཝསེ ཧེཊྛཱམཉྩེ ཨིཏྠིཾ དིསྭཱ ‘‘བྷནྟེ, སུཏཾཡེཝ མེ པུབྦེ, སཙཱཧཾ ཨེཝཾ ཛཱནེཡྻཾ, ན ཨཱིདིསསྶ སནྟིཀེ དྷམྨཾ པརིཡཱཔུཎེཡྻ’’ནྟི ཨཱཧ. ཏསྶ པན སནྟིཀེ བཧཱུ མཧཱཐེརཱ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ མཧཱནིདྡེསཾ པཏིཊྛཱཔེསུནྟི.

ཨིཏི པཱལི༹མུཏྟཀཝིནཡཝིནིཙྪཡསངྒཧེ

རཱུཔིཡཱདིཔཊིགྒཧཎཝིནིཙྪཡཀཐཱ སམཏྟཱ.

༡༣. དཱནལཀྑཎཱདིཝིནིཙྪཡཀཐཱ

༦༩. དཱནཝིསྶཱསགྒཱཧེཧི ¶ ལཱབྷསྶ པརིཎཱམནནྟི ཨེཏྠ ཏཱཝ དཱནནྟི ཨཏྟནོ སནྟཀསྶ ཙཱིཝརཱདིཔརིཀྑཱརསྶ སདྡྷིཝིཧཱརིཀཱདཱིསུ ཡསྶ ཀསྶཙི དཱནཾ. ཏཏྲིདཾ དཱནལཀྑཎཾ – ‘‘ཨིདཾ ཏུཡ྄ཧཾ དེམི དདཱམི དཛྫཱམི ཨོཎོཛེམི པརིཙྩཛཱམི ཝིསྶཛྫཱམཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨིཏྠནྣཱམསྶ དེམི…པེ… ཝིསྶཛྫཱམཱི’’ཏི ཝཱ ཝདཏི, སམྨུཁཱཔི པརམྨུཁཱཔི དིནྣཾཡེཝ ཧོཏི. ‘‘ཏུཡ྄ཧཾ གཎྷཱཧཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘མཡ྄ཧཾ གཎྷཱམཱི’’ཏི ཝདཏི, སུདིནྣཾ སུགྒཧིཏཉྩ. ‘‘ཏཝ སནྟཀཾ ཀརོཧི, ཏཝ སནྟཀཾ ཧོཏུ, ཏཝ སནྟཀཾ ཧོཏཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘མམ སནྟཀཾ ཀརོམི, མམ སནྟཀཾ ཧོཏུ, མམ སནྟཀཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཝདཏི, དུདིནྣཾ དུགྒཧིཏཉྩ. ནེཝ དཱཏཱ དཱཏུཾ ཛཱནཱཏི, ན ཨིཏརོ གཧེཏུཾ, སཙེ པན ‘‘ཏཝ སནྟཀཾ ཀརོཧཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘སཱདྷུ, བྷནྟེ, མཡ྄ཧཾ གཎྷཱམཱི’’ཏི གཎྷཱཏི, སུགྒཧིཏཾ. སཙེ པན ཨེཀོ ‘‘ཨིདཾ ཙཱིཝརཾ གཎྷཱཧཱི’’ཏི ཝདཏི, ཨིཏརོ ‘‘ན གཎྷཱམཱི’’ཏི ཝདཏི, པུན སོ ‘‘དིནྣཾ མཡཱ ཏུཡ྄ཧཾ, གཎྷཱཧཱི’’ཏི ཝདཏི, ཨིཏརོཔི ‘‘ན མཡ྄ཧཾ ཨིམིནཱ ཨཏྠོ’’ཏི ཝདཏི, ཏཏོ པུརིམོཔི ‘‘མཡཱ དིནྣ’’ནྟི དསཱཧཾ ཨཏིཀྐཱམེཏི, པཙྪིམོཔི ‘‘མཡཱ པཊིཀྑིཏྟ’’ནྟི, ཀསྶ ཨཱཔཏྟཱིཏི? ན ཀསྶཙི. ཡསྶ པན རུཙྩཏི, ཏེན ཨདྷིཊྛཧིཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ. ‘‘ཨིཏྠནྣཱམསྶ དེཧཱི’’ཏི དིནྣཾ ཡཱཝ པརསྶ ཧཏྠཾ ན པཱཔུཎཱཏི, ཏཱཝ ཡོ པཧིཎཏི, ཏསྶེཝ སནྟཀཾ, ‘‘ཨིཏྠནྣཱམསྶ དམྨཱི’’ཏི དིནྣཾ པན ཡསྶ པཧཱིཡཏི, ཏསྶ སནྟཀཾ. ཏསྨཱ བྷིཀྑུ བྷིཀྑུསྶ ཧཏྠེ ཙཱིཝརཾ པཧིཎཏི ‘‘ཨིདཾ ¶ ཙཱིཝརཾ ཨིཏྠནྣཱམསྶ དེཧཱི’’ཏི. སོ ཨནྟརཱམགྒེ ཡོ པཧིཎཏི, ཏསྶ ཝིསྶཱསཱ གཎྷཱཏི, སུགྒཧིཏཾ. ཡསྶ པཧཱིཡཏི, ཏསྶ ཝིསྶཱསཱ གཎྷཱཏི, དུགྒཧིཏཾ.

བྷིཀྑུ (མཧཱཝ. ༣༧༨-༣༧༩) བྷིཀྑུསྶ ཧཏྠེ ཙཱིཝརཾ པཧིཎཏི ‘‘ཨིམཾ ཙཱིཝརཾ ཨིཏྠནྣཱམསྶ དེཧཱི’’ཏི. སོ ཨནྟརཱམགྒེ སུཎཱཏི ‘‘ཡོ པཧིཎཏི, སོ ཀཱལཀཏོ’’ཏི, ཏསྶ མཏཀཙཱིཝརཾ ཨདྷིཊྛཱཏི, སྭཱདྷིཊྛིཏཾ. ཡསྶ པཧཱིཡཏི, ཏསྶ ཝིསྶཱསཱ གཎྷཱཏི, དུགྒཧིཏཾ. བྷིཀྑུ བྷིཀྑུསྶ ཧཏྠེ ཙཱིཝརཾ པཧིཎཏི ‘‘ཨིམཾ ཙཱིཝརཾ ཨིཏྠནྣཱམསྶ དེཧཱི’’ཏི. སོ ཨནྟརཱམགྒེ སུཎཱཏི ‘‘ཡསྶ པཧཱིཡཏི, སོ ཀཱལཀཏོ’’ཏི, ཏསྶ མཏཀཙཱིཝརཾ ཨདྷིཊྛཱཏི, དྭཱདྷིཊྛིཏཾ. ཡོ པཧིཎཏི, ཏསྶ ཝིསྶཱསཱ གཎྷཱཏི, སུགྒཧིཏཾ. བྷིཀྑུ བྷིཀྑུསྶ ཧཏྠེ ཙཱིཝརཾ པཧིཎཏི ‘‘ཨིམཾ ཙཱིཝརཾ ཨིཏྠནྣཱམསྶ དེཧཱི’’ཏི. སོ ཨནྟརཱམགྒེ སུཎཱཏི ‘‘ཨུབྷོ ཀཱལཀཏཱ’’ཏི, ཡོ པཧིཎཏི, ཏསྶ མཏཀཙཱིཝརཾ ཨདྷིཊྛཱཏི, སྭཱདྷིཊྛིཏཾ. ཡསྶ པཧཱིཡཏི, ཏསྶ མཏཀཙཱིཝརཾ ཨདྷིཊྛཱཏི, དྭཱདྷིཊྛིཏཾ. བྷིཀྑུ བྷིཀྑུསྶ ཧཏྠེ ཙཱིཝརཾ པཧིཎཏི ‘‘ཨིམཾ ཙཱིཝརཾ ཨིཏྠནྣཱམསྶ དམྨཱི’’ཏི. སོ ཨནྟརཱམགྒེ ཡོ པཧིཎཏི, ཏསྶ ཝིསྶཱསཱ གཎྷཱཏི, དུགྒཧིཏཾ. ཡསྶ པཧཱིཡཏི, ཏསྶ ཝིསྶཱསཱ གཎྷཱཏི, སུགྒཧིཏཾ. བྷིཀྑུ བྷིཀྑུསྶ ཧཏྠེ ཙཱིཝརཾ པཧིཎཏི ‘‘ཨིམཾ ཙཱིཝརཾ ཨིཏྠནྣཱམསྶ དམྨཱི’’ཏི. སོ ཨནྟརཱམགྒེ སུཎཱཏི ‘‘ཡོ པཧིཎཏི, སོ ཀཱལཀཏོ’’ཏི, ཏསྶ ¶ མཏཀཙཱིཝརཾ ཨདྷིཊྛཱཏི, དྭཱདྷིཊྛིཏཾ. ཡསྶ པཧཱིཡཏི, ཏསྶ ཝིསྶཱསཱ གཎྷཱཏི, སུགྒཧིཏཾ. བྷིཀྑུ བྷིཀྑུསྶ ཧཏྠེ ཙཱིཝརཾ པཧིཎཏི ‘‘ཨིམཾ ཙཱིཝརཾ ཨིཏྠནྣཱམསྶ དམྨཱི’’ཏི. སོ ཨནྟརཱམགྒེ སུཎཱཏི ‘‘ཡསྶ པཧཱིཡཏི, སོ ཀཱལཀཏོ’’ཏི, ཏསྶ མཏཀཙཱིཝརཾ ཨདྷིཊྛཱཏི, སྭཱདྷིཊྛིཏཾ. ཡོ པཧིཎཏི, ཏསྶ ཝིསྶཱསཱ གཎྷཱཏི, དུགྒཧིཏཾ. བྷིཀྑུ བྷིཀྑུསྶ ཧཏྠེ ཙཱིཝརཾ པཧིཎཏི ‘‘ཨིམཾ ཙཱིཝརཾ ཨིཏྠནྣཱམསྶ དམྨཱི’’ཏི. སོ ཨནྟརཱམགྒེ སུཎཱཏི ‘‘ཨུབྷོ ཀཱལཀཏཱ’’ཏི. ཡོ པཧིཎཏི, ཏསྶ མཏཀཙཱིཝརཾ ཨདྷིཊྛཱཏི, དྭཱདྷིཊྛིཏཾ. ཡསྶ པཧཱིཡཏི, ཏསྶ མཏཀཙཱིཝརཾ ཨདྷིཊྛཱཏི, སྭཱདྷིཊྛིཏཾ.

པརིཙྩཛིཏྭཱ དིནྣཾ པུན ཀེནཙི ཀཱརཎེན ཀུཔིཏོ ཨཱཧརཱཔེཏུཾ ན ལབྷཏི. ཨཏྟནཱ དིནྣམྤི ཧི ཙཱིཝརཾ སཀསཉྙཱཡ ཨཙྪིནྡཏོ ནིསྶགྒིཡཾ, ཨཉྙཾ པརིཀྑཱརཾ ཨནྟམསོ སཱུཙིམྤི ཨཙྪིནྡཏོ དུཀྐཊཾ. སཙེ པན ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ ¶ ཨིདཾ སཱརུཔྤ’’ནྟི སཡམེཝ དེཏི, གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨཐ པན ‘‘ཨཱཝུསོ, མཡཾ ཏུཡ྄ཧཾ ‘ཝཏྟཔཊིཝཏྟཾ ཀརིསྶཏི, ཨམྷཱཀཾ སནྟིཀེ ཨུཔཛ྄ཛྷཾ གཎྷིསྶཏི, དྷམྨཾ པརིཡཱཔུཎིསྶཏཱི’ཏི ཙཱིཝརཾ ཨདམྷཱ, སོ དཱནི ཏྭཾ ན ཝཏྟཾ ཀརོསི, ན ཨུཔཛ྄ཛྷཾ གཎྷཱསི, ན དྷམྨཾ པརིཡཱཔུཎཱསཱི’’ཏི ཨེཝམཱདཱིནི ཝུཏྟོ ‘‘བྷནྟེ, ཙཱིཝརཏྠཱཡ མཉྙེ བྷཎཐ, ཨིདཾ ཝོ ཙཱིཝར’’ནྟི དེཏི, ཨེཝམྤི ཝཊྚཏི. དིསཱཔཀྐམནྟཾ ཝཱ པན དཧརཾ ‘‘ནིཝཏྟེཐ ན’’ནྟི བྷཎཏི, སོ ན ནིཝཏྟཏི, ཙཱིཝརེ གཧེཏྭཱ ནིརུནྡྷཐཱཏི, ཨེཝཉྩེ ནིཝཏྟཏི, སཱདྷུ. སཙེ ‘‘པཏྟཙཱིཝརཏྠཱཡ མཉྙེ ཏུམྷེ བྷཎཐ, གཎྷཐ ན’’ནྟི དེཏི, ཨེཝམྤི ཝཊྚཏི. ཝིབྦྷམནྟཾ ཝཱ དིསྭཱ ‘‘མཡཾ ཏུཡ྄ཧཾ ‘ཝཏྟཾ ཀརིསྶཏཱི’ཏི པཏྟཙཱིཝརཾ ཨདམྷཱ, སོ དཱནི ཏྭཾ ཝིབྦྷམིཏྭཱ ཙརསཱི’’ཏི ཝདཏི, ཨིཏརོ ‘‘གཎྷཐ ཏུམྷཱཀཾ པཏྟཙཱིཝར’’ནྟི དེཏི, ཨེཝམྤི ཝཊྚཏི. ‘‘མམ སནྟིཀེ ཨུཔཛ྄ཛྷཾ གཎྷནྟསྶེཝ དེམི, ཨཉྙཏྠ གཎྷནྟསྶ ན དེམི, ཝཏྟཾ ཀརོནྟསྶེཝ དེམི, ཨཀརོནྟསྶ ན དེམི, དྷམྨཾ པརིཡཱཔུཎནྟསྶེཝ དེམི, ཨཔརིཡཱཔུཎནྟསྶ ན དེམི, ཨཝིབྦྷམནྟསྶེཝ དེམི, ཝིབྦྷམནྟསྶ ན དེམཱི’’ཏི ཨེཝཾ པན དཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི, དདཏོ དུཀྐཊཾ, ཨཱཧརཱཔེཏུཾ པན ཝཊྚཏི, ཝིསྶཛྫེཏྭཱ དིནྣཾ ཨཙྪིནྡིཏྭཱ གཎྷནྟོ བྷཎྜགྒྷེན ཀཱརེཏབྦོ. ཨཡཾ ཏཱཝ དཱནེ ཝིནིཙྪཡོ.

༧༠. ཝིསྶཱསགྒཱཧལཀྑཎཾ པན ཨིམིནཱ སུཏྟེན ཛཱནིཏབྦཾ –

‘‘ཨནུཛཱནཱམི ¶ , བྷིཀྑཝེ, པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏསྶ ཝིསྶཱསཾ གཧེཏུཾ སནྡིཊྛོ ཙ ཧོཏི, སམྦྷཏྟོ ཙ, ཨཱལཔིཏོ ཙ, ཛཱིཝཏི ཙ, གཧིཏེ ཙ ཨཏྟམནོ ཧོཏཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༣༥༦).

ཏཏྠ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༡.༡༣༡) སནྡིཊྛོཏི དིཊྛམཏྟཀམིཏྟོ. སམྦྷཏྟོཏི དལ༹ྷམིཏྟོ. ཨཱལཔིཏོཏི ‘‘མམ སནྟཀཾ ཡཾ ཨིཙྪསི, ཏཾ གཎྷེཡྻཱསི, ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ གཧཎེ ཀཱརཎཾ ནཏྠཱི’’ཏི ཝུཏྟོ. ཛཱིཝཏཱིཏི ཨནུཊྛཱནསེཡྻཱཡ སཡིཏོཔི ཡཱཝཛཱིཝིཏིནྡྲིཡུཔཙྪེདཾ ན པཱཔུཎཱཏི. གཧིཏེ ཙ ཨཏྟམནོཏི གཧིཏེ ཏུཊྛཙིཏྟོ ཧོཏི. ‘‘ཨེཝརཱུཔསྶ སནྟཀཾ གཧིཏེ མེ ཨཏྟམནོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཛཱནནྟེན གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨནཝསེསཔརིཡཱདཱནཝསེན ཙེཏཱནི པཉྩངྒཱནི ཝུཏྟཱནི, ཝིསྶཱསགྒཱཧོ པན ཏཱིཧི ཨངྒེཧི རུཧཏི སནྡིཊྛོ, ཛཱིཝཏི, གཧིཏེ ཨཏྟམནོ, སམྦྷཏྟོ, ཛཱིཝཏི, གཧིཏེ ཨཏྟམནོ, ཨཱལཔིཏོ, ཛཱིཝཏི, གཧིཏེ ཨཏྟམནོཏི. ཡོ པན ན ཛཱིཝཏི, ན ཙ ¶ གཧིཏེ ཨཏྟམནོ ཧོཏི, ཏསྶ སནྟཀཾ ཝིསྶཱསགྒཱཧེན གཧིཏམྤི པུན དཱཏབྦཾ. དདམཱནེན ཙ མཏཀདྷནཾ ཏཱཝ ཡེ ཏསྶ དྷནེ ཨིསྶརཱ གཧཊྛཱ ཝཱ པབྦཛིཏཱ ཝཱ, ཏེསཾ དཱཏབྦཾ. ཨནཏྟམནསྶ སནྟཀཾ ཏསྶེཝ དཱཏབྦཾ, ཡོ པན པཋམཾཡེཝ ‘‘སུཊྛུ ཀཏཾ ཏཡཱ མམ སནྟཀཾ གཎྷནྟེནཱ’’ཏི ཝཙཱིབྷེདེན ཝཱ ཙིཏྟུཔྤཱདམཏྟེན ཝཱ ཨནུམོདིཏྭཱ པཙྪཱ ཀེནཙི ཀཱརཎེན ཀུཔིཏོ, པཙྩཱཧརཱཔེཏུཾ ན ལབྷཏི, ཡོཔི ཨདཱཏུཀཱམོ, ཙིཏྟེན པན ཨདྷིཝཱསེཏི, ན ཀིཉྩི ཝདཏི, སོཔི པུན པཙྩཱཧརཱཔེཏུཾ ན ལབྷཏི. ཡོ པན ‘‘མཡཱ ཏུམྷཱཀཾ སནྟཀཾ གཧིཏཾ ཝཱ པརིབྷུཏྟཾ ཝཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘གཧིཏཾ ཝཱ ཧོཏུ པརིབྷུཏྟཾ ཝཱ, མཡཱ པན ཏཾ ཀེནཙིདེཝ ཀརཎཱིཡེན ཋཔིཏཾ, ཏཾ པཱཀཏིཀཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝདཏི, ཨཡཾ པཙྩཱཧརཱཔེཏུཾ ལབྷཏི. ཨཡཾ ཝིསྶཱསགྒཱཧེ ཝིནིཙྪཡོ.

༧༡. ལཱབྷསྶ པརིཎཱམནནྟི ཨིདཾ པན ཨཉྙེསཾ ཨཏྠཱཡ པརིཎཏལཱབྷསྶ ཨཏྟནོ ཨཉྙསྶ ཝཱ པརིཎཱམནཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཏཏྲཱཡཾ ཝིནིཙྪཡོ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༦༥༩-༦༦༠) – སངྒྷསྶ པརིཎཏཾ སཧདྷམྨིཀཱནཾ ཝཱ གིཧཱིནཾ ཝཱ ཨནྟམསོ མཱཏུསནྟཀམྤི ‘‘ཨིདཾ མཡ྄ཧཾ དེཧཱི’’ཏི སངྒྷསྶ པརིཎཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨཏྟནོ པརིཎཱམེཏྭཱ གཎྷནྟསྶ ནིསྶགྒིཡཾ པཱཙིཏྟིཡཾ, ‘‘ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ དེཧཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨཉྙསྶ པརིཎཱམེནྟསྶ སུདྡྷིཀཔཱཙིཏྟིཡཾ. ཏསྨཱ ཡོཔི ཝསྶིཀསཱཊིཀསམཡེ མཱཏུགྷརེཔི སངྒྷསྶ པརིཎཏཾ ཝསྶིཀསཱཊིཀཾ ཉཏྭཱ ཨཏྟནོ པརིཎཱམེཏི, ནིསྶགྒིཡཾ པཱཙིཏྟིཡཾ, པརསྶ པརིཎཱམེཏི, སུདྡྷིཀཔཱཙིཏྟིཡཾ. མནུསྶཱ ‘‘སངྒྷབྷཏྟཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི སཔྤིཏེལཱདཱིནི ཨཱཧརནྟི, གིལཱནོ ཙེཔི བྷིཀྑུསངྒྷསྶ པརིཎཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཀིཉྩི ཡཱཙཏི, ནིསྶགྒིཡཾ པཱཙིཏྟིཡམེཝ. སཙེ པན སོ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ སཔྤིཨཱདཱིནི ¶ ཨཱབྷཏཱནི ཨཏྠཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨཱམ, ཨཏྠཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘མཡ྄ཧམྤི དེཐཱ’’ཏི ཝདཏི, ཝཊྚཏི. ཨཐཱཔི ནཾ ཀུཀྐུཙྩཱཡནྟཾ ཨུཔཱསཀཱ ཝདནྟི ‘‘སངྒྷོཔི ཨམྷེཧི དིནྣམེཝ ལབྷཏི, གཎྷཐ, བྷནྟེ’’ཏི, ཨེཝམྤི ཝཊྚཏི.

ཨེཀསྨིཾ ཝིཧཱརེ སངྒྷསྶ པརིཎཏཾ ཨཉྙཝིཧཱརཾ ཨུདྡིསིཏྭཱ ‘‘ཨསུཀསྨིཾ ནཱམ ཝིཧཱརེ སངྒྷསྶ དེཐཱ’’ཏི པརིཎཱམེཏི, ‘‘ཀིཾ སངྒྷསྶ དཱནེན, ཙེཏིཡསྶ པཱུཛཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཙེཏིཡསྶ ཝཱ པརིཎཱམེཏི, དུཀྐཊཾ. ཙེཏིཡསྶ པརིཎཏཾ ཨཉྙཙེཏིཡསྶ ཝཱ སངྒྷསྶ ཝཱ གཎསྶ ཝཱ པུགྒལསྶ ཝཱ པརིཎཱམེཏི, དུཀྐཊམེཝ. ནིཡམེཏྭཱ ཨཉྙཙེཏིཡསྶ ཨཏྠཱཡ ¶ རོཔིཏམཱལཱཝཙྪཏོ ཨཉྙཙེཏིཡམྷི པུཔྥམྤི ཨཱརོཔེཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཨེཀསྶ ཙེཏིཡསྶ པན ཚཏྟཾ ཝཱ པཊཱཀཾ ཝཱ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཋིཏཾ དིསྭཱ སེསཾ ཨཉྙཙེཏིཡསྶ དཱཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨནྟམསོ སུནཁསྶཔི པརིཎཏཾ ‘‘ཨིམསྶ སུནཁསྶ མཱ དེཧི, ཨེཏསྶ དེཧཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨཉྙཔུགྒལསྶ པརིཎཱམེཏི, དུཀྐཊཾ. སཙེ པན དཱཡཀཱ ‘‘མཡཾ སངྒྷབྷཏྟཾ ཀཱཏུཀཱམཱ, ཙེཏིཡཔཱུཛཾ ཀཱཏུཀཱམཱ, ཨེཀསྶ བྷིཀྑུནོ པརིཀྑཱརཾ དཱཏུཀཱམཱ, ཏུམྷཱཀཾ རུཙིཡཱ དསྶཱམ, བྷཎཐ ཀཏྠ དེམཱ’’ཏི ཝདནྟི, ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཏེན བྷིཀྑུནཱ ‘‘ཡཏྠ ཨིཙྪཐ, ཏཏྠ དེཐཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཱ. སཙེ པན ཀེཝལཾ ‘‘ཀཏྠ དེམཱ’’ཏི པུཙྪནྟི, ‘‘ཡཏྠ ཏུམྷཱཀཾ དེཡྻདྷམྨོ པརིབྷོགཾ ཝཱ ལབྷེཡྻ, པཊིསངྑཱརཾ ཝཱ ལབྷེཡྻ, ཙིརཊྛིཏིཀོ ཝཱ ཨསྶ, ཡཏྠ ཝཱ པན ཏུམྷཱཀཾ ཙིཏྟཾ པསཱིདཏི, ཏཏྠ དེཐཱ’’ཏི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི.

ཨིཏི པཱལི༹མུཏྟཀཝིནཡཝིནིཙྪཡསངྒཧེ

དཱནལཀྑཎཱདིཝིནིཙྪཡཀཐཱ སམཏྟཱ.

༡༤. པཐཝཱིཁཎནཝིནིཙྪཡཀཐཱ

༧༢. པཐཝཱིཏི ¶ དྭེ པཐཝཱི ཛཱཏཱ ཙ པཐཝཱི ཨཛཱཏཱ ཙ པཐཝཱིཏི. ཏཏྠ ཛཱཏཱ ནཱམ པཐཝཱི སུདྡྷཔཾསུཀཱ སུདྡྷམཏྟིཀཱ ཨཔྤཔཱསཱཎཱ ཨཔྤསཀྑརཱ ཨཔྤཀཋལཱ ཨཔྤམརུམྦཱ ཨཔྤཝཱལུཀཱ ཡེབྷུཡྻེནཔཾསུཀཱ ཡེབྷུཡྻེནམཏྟིཀཱ, ཨདཌྜྷཱཔི ཝུཙྩཏི ‘‘ཛཱཏཱ པཐཝཱི’’ཏི. ཡོཔི པཾསུཔུཉྫོ ཝཱ མཏྟིཀཱཔུཉྫོ ཝཱ ཨཏིརེཀཙཱཏུམཱསཾ ཨོཝཊྛོ, སོཔི ཝུཙྩཏི ‘‘ཛཱཏཱ པཐཝཱི’’ཏི. ཨཛཱཏཱ ནཱམ པཐཝཱི སུདྡྷཔཱསཱཎཱ སུདྡྷསཀྑརཱ སུདྡྷཀཋལཱ སུདྡྷམརུམྦཱ སུདྡྷཝཱལུཀཱ ཨཔྤཔཾསུཀཱ ཨཔྤམཏྟིཀཱ ཡེབྷུཡྻེནཔཱསཱཎཱ ཡེབྷུཡྻེནསཀྑརཱ ཡེབྷུཡྻེནཀཋལཱ ཡེབྷུཡྻེནམརུམྦཱ ཡེབྷུཡྻེནཝཱལུཀཱ, དཌྜྷཱཔི ཝུཙྩཏི ‘‘ཨཛཱཏཱ པཐཝཱི’’ཏི. ཡོཔི པཾསུཔུཉྫོ ཝཱ མཏྟིཀཱཔུཉྫོ ཝཱ ཨོམཀཙཱཏུམཱསཾ ཨོཝཊྛོ, སོཔི ཝུཙྩཏི ‘‘ཨཛཱཏཱ པཐཝཱི’’ཏི (པཱཙི. ༨༤-༨༦).

ཏཏྠ ཛཱཏཔཐཝིཾ ཁཎནྟསྶ ཁཎཱཔེནྟསྶ ཝཱ པཱཙིཏྟིཡཾ. ཏཏྲཱཡཾ ཝིནིཙྪཡོ (པཱཙི. ཨཊྛ. ༨༦) – སཙེ སཡཾ ཁཎཏི, པཧཱརེ པཧཱརེ པཱཙིཏྟིཡཾ. སཙེ ¶ ཨཉྙཾ ཨཱཎཱཔེཏི, སཀིཾ ཨཱཎཏྟོ སཙེཔི སཀལདིཝསཾ ཁཎཏི, ཨཱཎཱཔཀསྶ ཨེཀམེཝ པཱཙིཏྟིཡཾ. སཙེ པན ཀུསཱིཏོ ཧོཏི, པུནཔྤུནཾ ཨཱཎཱཔེཏབྦོ, ཏཾ ཨཱཎཱཔེཏྭཱ ཁཎཱཔེནྟསྶ ཝཱཙཱཡ ཝཱཙཱཡ པཱཙིཏྟིཡཾ. སཙེ ‘‘པོཀྑརཎིཾ ཁཎཱཧཱི’’ཏི ཝདཏི, ཝཊྚཏི. ཁཏཱཡེཝ ཧི པོཀྑརཎཱི ནཱམ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཨཡཾ ཀཔྤིཡཝོཧཱརོ. ཨེས ནཡོ ‘‘ཝཱཔིཾ ཏལཱ༹ཀཾ ཨཱཝཱཊཾ ཁཎཱ’’ཏིཨཱདཱིསུཔི. ‘‘ཨིམཾ ཨོཀཱསཾ ཁཎ, ཨིམསྨིཾ ཨོཀཱསེ པོཀྑརཎིཾ ཁཎཱ’’ཏི ཝཏྟུཾ པན ན ཝཊྚཏི. ‘‘ཀནྡཾ ཁཎ, མཱུལཾ ཁཎཱ’’ཏི ཨནིཡམེཏྭཱ ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི, ‘‘ཨིམཾ ཝལླིཾ ཁཎ, ཨིམསྨིཾ ཨོཀཱསེ ཀནྡཾ ཝཱ མཱུལཾ ཝཱ ཁཎཱ’’ཏི ཝཏྟུཾ ན ཝཊྚཏི.

༧༣. པོཀྑརཎིཾ སོདྷེནྟེཧི ཡོ ཀུཊེཧི ཨུསྶིཉྩིཏུཾ སཀྐཱ ཧོཏི ཏནུཀཀདྡམོ, ཏཾ ཨཔནེཏུཾ ཝཊྚཏི, བཧལོ ན ཝཊྚཏི. ཨཱཏཔེན སུཀྑཀདྡམོ ཕལཏི, ཏཏྲ ཡོ ཧེཊྛཱ པཐཝིཡཱ ཨསམྦནྡྷོ, ཏམེཝ ཨཔནེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨུདཀེན གཏཊྛཱནེ ཨུདཀཔཔྤཊཀོ ནཱམ ཧོཏི, ཝཱཏཔཧཱརེན ཙལཏི, ཏཾ ཨཔནེཏུཾ ཝཊྚཏི. པོཀྑརཎཱིཨཱདཱིནཾ ཏཊཾ བྷིཛྫིཏྭཱ ཨུདཀསཱམནྟཱ པཏཏི. སཙེ ཨོམཀཙཱཏུམཱསཾ ཨོཝཊྛཾ, ཚིནྡིཏུཾ བྷིནྡིཏུཾ ཝཱ ཝཊྚཏི, ཙཱཏུམཱསཏོ ཨུདྡྷཾ ན ཝཊྚཏི. སཙེ པན ¶ ཨུདཀེཡེཝ པཏཏི, དེཝེན ཨཏིརེཀཙཱཏུམཱསཾ ཨོཝཊྛེཔི ཨུདཀེཡེཝ ཨུདཀསྶ པཏིཏཏྟཱ ཝཊྚཏི.

པཱསཱཎཔིཊྛིཡཾ སོཎྜིཾ ཁཎནྟི, སཙེ ཏཏྠ པཋམམེཝ སུཁུམརཛཾ པཏཏི, ཏཾ དེཝེན ཨོཝཊྛཾ ཧོཏི, ཙཱཏུམཱསཙྩཡེན ཨཀཔྤིཡཔཐཝཱིསངྑྱཾ གཙྪཏི. ཨུདཀེ པརིཡཱདིནྣེ སོཎྜིཾ སོདྷེནྟེཧི ཝིཀོཔེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. སཙེ པཋམམེཝ ཨུདཀེན པཱུརཏི, པཙྪཱ རཛཾ པཏཏི, ཏཾ ཝིཀོཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཏཏྠ ཧི དེཝེ ཝསྶནྟེཔི ཨུདཀེཡེཝ ཨུདཀཾ པཏཏི. པིཊྛིཔཱསཱཎེ སུཁུམརཛཾ ཧོཏི, དེཝེ ཕུསཱཡནྟེ ཨལླཱིཡཏི, ཏམྤི ཙཱཏུམཱསཙྩཡེན ཝིཀོཔེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཨཀཏཔབྦྷཱརེ ཝམྨིཀོ ཨུཊྛིཏོ ཧོཏི, ཡཐཱསུཁཾ ཝིཀོཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ ཨབྦྷོཀཱསེ ཨུཊྛཧཏི, ཨོམཀཙཱཏུམཱསཾ ཨོཝཊྛོཡེཝ ཝཊྚཏི. རུཀྑཱདཱིསུ ཨཱརུལ༹ྷཨུཔཙིཀམཏྟིཀཱཡམྤི ཨེསེཝ ནཡོ. གཎྜུཔྤཱདགཱུཐམཱུསིཀུཀྐརགོཀཎྚཀཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. གོཀཎྚཀོ ནཱམ གཱཝཱིནཾ ཁུརཙྪིནྣཀདྡམོ ཝུཙྩཏི. སཙེ པན ཧེཊྛིམཏལེན བྷཱུམིསམྦནྡྷོ ཧོཏི, ཨེཀདིཝསམྤི ན ཝཊྚཏི. ཀསིཏཊྛཱནེ ནངྒལཙྪིནྣམཏྟིཀཱཔིཎྜཾ གཎྷནྟསྶ ཨེསེཝ ནཡོ.

པུརཱཎསེནཱསནཾ ¶ ཧོཏི ཨཙྪདནཾ ཝཱ ཝིནཊྛཙྪདནཾ ཝཱ ཨཏིརེཀཙཱཏུམཱསཾ ཨོཝཊྛཾ ཛཱཏཔཐཝཱིསངྑྱམེཝ གཙྪཏི, ཏཏོ ཨཝསེསཾ ཚདནིཊྛཀཾ ཝཱ གོཔཱནསཱིཨཱདིཀཾ ཨུཔཀརཎཾ ཝཱ ‘‘ཨིཊྛཀཾ གཎྷཱམི, གོཔཱནསིཾ བྷིཏྟིཔཱདཾ པདརཏྠརཎཾ པཱསཱདཏྠམྦྷཾ གཎྷཱམཱི’’ཏི སཉྙཱཡ གཎྷིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཏེན སདྡྷིཾ མཏྟིཀཱ པཏཏི, ཨནཱཔཏྟི, བྷིཏྟིམཏྟིཀཾ གཎྷནྟསྶ པན ཨཱཔཏྟི. སཙེ ཡཱ ཡཱ ཨཏིནྟཱ, ཏཾ ཏཾ གཎྷཱཏི, ཨནཱཔཏྟི. ཨནྟོགེཧེ མཏྟིཀཱཔུཉྫོ ཧོཏི, ཏསྨིཾ ཨེཀདིཝསཾ ཨོཝཊྛེ གེཧཾ ཚཱདེནྟི. སཙེ སབྦོ ཏིནྟོ, ཙཱཏུམཱསཙྩཡེན ཛཱཏཔཐཝཱིཡེཝ. ཨཐསྶ ཨུཔརིབྷཱགོཡེཝ ཏིནྟོ, ཨནྟོ ཨཏིནྟོ, ཡཏྟཀཾ ཏིནྟཾ, ཏཾ ཀཔྤིཡཀཱརཀེཧི ཀཔྤིཡཝོཧཱརེན ཨཔནཱམེཏྭཱ སེསཾ ཡཐཱསུཁཾ ཝལ༹ཉྫེཏུཾ ཝཊྚཏི ཨུདཀེན ཏེམིཏཏྟཱ. ཨེཀཱབདྡྷཱཡེཝ ཧི ཛཱཏཔཐཝཱི ཧོཏི, ན ཨིཏརཱཏི. ཨབྦྷོཀཱསེ མཏྟིཀཱཔཱཀཱརོ ཧོཏི, ཨཏིརེཀཙཱཏུམཱསཾ ཨོཝཊྛོ ཛཱཏཔཐཝཱིསངྑྱཾ གཙྪཏི, ཏཏྠ ལགྒཔཾསུཾ པན ཨལླཧཏྠེན ཚུཔིཏྭཱ གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ ཨིཊྛཀཔཱཀཱརོ ཧོཏི, ཡེབྷུཡྻེནཀཋལཊྛཱནེ ཏིཊྛཏི, ཡཐཱསུཁཾ ཝིཀོཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨབྦྷོཀཱསེ ཋིཏམཎྜཔཏྠམྦྷཾ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ སཉྩཱལེཏྭཱ པཐཝིཾ ཝིཀོཔེནྟེན གཧེཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཨུཛུཀམེཝ ཨུདྡྷརིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨཉྙམྤི སུཀྑརུཀྑཾ སུཀྑཁཱཎུཀཾ ཝཱ གཎྷནྟསྶ ཨེསེཝ ནཡོ.

༧༤. ནཝཀམྨཏྠཾ ཐམྦྷཾ ཝཱ པཱསཱཎཾ ཝཱ རུཀྑཾ ཝཱ དཎྜཀེཧི ཨུཙྩཱལེཏྭཱ པཝཊྚེནྟཱ གཙྪནྟི ¶ , ཏཏྠ ཛཱཏཔཐཝཱི བྷིཛྫཏི, སཙེ སུདྡྷཙིཏྟཱ པཝཊྚེནྟི, ཨནཱཔཏྟི. ཨཐ པན ཏེན ཨཔདེསེན པཐཝིཾ བྷིནྡིཏུཀཱམཱཡེཝ ཧོནྟི, ཨཱཔཏྟི. སཱཁཱདཱིནི ཀཌྜྷནྟཱནམྤི པཐཝིཡཾ དཱརཱུནི ཕཱལེནྟཱནམྤི ཨེསེཝ ནཡོ. པཐཝིཡཾ ཨཊྛིསཱུཙིཀཎྚཀཱདཱིསུཔི ཡཾ ཀིཉྩི ཨཱཀོཊེཏུཾ ཝཱ པཝེསེཏུཾ ཝཱ ན ཝཊྚཏི, ‘‘པསྶཱཝདྷཱརཱཡ ཝེགེན པཐཝིཾ བྷིནྡིསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ པསྶཱཝམྤི ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཀརོནྟསྶ བྷིཛྫཏི, ཨཱཔཏྟི, ‘‘ཝིསམབྷཱུམིཾ སམཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི སམྨཛྫནིཡཱ གྷཾསིཏུམྤི ན ཝཊྚཏི. ཝཏྟསཱིསེནེཝ ཧི སམྨཛྫིཏབྦཾ. ཀེཙི ཀཏྟརཡཊྛིཡཱ བྷཱུམིཾ ཀོཊྚེནྟི, པཱདངྒུཊྛཀེན ཝིལིཁནྟི, ‘‘ཙངྐམིཏཊྛཱནཾ དསྶེསྶཱམཱ’’ཏི པུནཔྤུནཾ བྷཱུམིཾ བྷིནྡནྟཱ ཙངྐམནྟི, སབྦཾ ན ཝཊྚཏི, ཝཱིརིཡསམྤགྒཧཏྠཾ པན སམཎདྷམྨཾ ཀརོནྟེན སུདྡྷཙིཏྟེན ཙངྐམིཏུཾ ¶ ཝཊྚཏི. ‘‘ཧཏྠཾ ཁོཝིསྶཱམཱ’’ཏི པཐཝིཡཾ གྷཾསནྟི, ན ཝཊྚཏི, ཨགྷཾསནྟེན པན ཨལླཧཏྠཾ པཐཝིཡཾ ཋཔེཏྭཱ རཛཾ གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི.

ཀེཙི ཀཎྜུཀཙྪུཨཱདཱིཧི ཨཱབཱདྷིཀཱ ཚིནྣཏཊཱདཱིསུ ཨངྒཔཙྩངྒཱནི གྷཾསནྟི, ན ཝཊྚཏི. ཛཱཏཔཐཝིཾ དཧཏི ཝཱ དཧཱཔེཏི ཝཱ, པཱཙིཏྟིཡཾ, ཨནྟམསོ པཏྟམྤི པཙནྟོ ཡཏྟཀེསུ ཋཱནེསུ ཨགྒིཾ དེཏི ཝཱ དཱཔེཏི ཝཱ, ཏཏྟཀཱནི པཱཙིཏྟིཡཱནི, ཏསྨཱ པཏྟཾ པཙནྟེནཔི པུབྦེ པཀྐཊྛཱནེཡེཝ པཙིཏབྦོ. ཨདཌྜྷཱཡ པཐཝིཡཱ ཨགྒིཾ ཋཔེཏུཾ ན ཝཊྚཏི, པཏྟཔཙནཀཔཱལསྶ པན ཨུཔརི ཨགྒིཾ ཋཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. དཱརཱུནཾ ཨུཔརི ཋཔེཏི, སོ ཨགྒི ཏཱནི དཧནྟོ གནྟྭཱ པཐཝིཾ དཧཏི, ན ཝཊྚཏི. ཨིཊྛཀཀཔཱལཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏཏྲཱཔི ཧི ཨིཊྛཀཱདཱིནཾཡེཝ ཨུཔརི ཋཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཀསྨཱ? ཏེསཾ ཨནུཔཱདཱནཏྟཱ. ན ཧི ཏཱནི ཨགྒིསྶ ཨུཔཱདཱནསངྑྱཾ གཙྪནྟི, སུཀྑཁཱཎུསུཀྑརུཀྑཱདཱིསུཔི ཨགྒིཾ དཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི. སཙེ པན ‘‘པཐཝིཾ ཨཔྤཏྟམེཝ ནིབྦཱཔེཏྭཱ གམིསྶཱམཱི’’ཏི དེཏི, ཝཊྚཏི. པཙྪཱ ནིབྦཱཔེཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཨཝིསཡཏྟཱ ཨནཱཔཏྟི. ཏིཎུཀྐཾ གཧེཏྭཱ གཙྪནྟོ ཧཏྠེ ཌཡ྄ཧམཱནེ བྷཱུམིཡཾ པཱཏེཏི, ཨནཱཔཏྟི. པཏིཏཊྛཱནེཡེཝ ཨུཔཱདཱནཾ དཏྭཱ ཨགྒིཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. དཌྜྷཔཐཝིཡཱ ཙ ཡཏྟཀཾ ཋཱནཾ ཨུསུམཱཡ ཨནུགཏཾ, སབྦཾ ཝིཀོཔེཏུཾ ཝཊྚཏི.

ཡོ པན ཨཛཱནནཀོ བྷིཀྑུ ཨརཎིསཧིཏེན ཨགྒིཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཧཏྠེན ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ཀརོམཱི’’ཏི ཝདཏི, ‘‘ཛཱལེཧཱི’’ཏི ཝཏྟབྦོ. ‘‘ཧཏྠོ ཌཡ྄ཧཏཱི’’ཏི ཝདཏི, ‘‘ཡཐཱ ན ཌཡ྄ཧཏི, ཏཐཱ ཀརོཧཱི’’ཏི ཝཏྟབྦོ. ‘‘བྷཱུམིཡཾ པཱཏེཧཱི’’ཏི པན ན ཝཏྟབྦོ. སཙེ ཧཏྠེ ཌཡ྄ཧམཱནེ པཱཏེཏི, ‘‘པཐཝིཾ དཧིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཔཱཏིཏཏྟཱ ཨནཱཔཏྟི, པཏིཏཊྛཱནེ པན ཨགྒིཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ‘‘ཨིམསྶ ཐམྦྷསྶ ཨཱཝཱཊཾ ཛཱན, མཧཱམཏྟིཀཾ ཛཱན, ཐུསམཏྟིཀཾ ཛཱན, མཧཱམཏྟིཀཾ དེཧི, ཐུསམཏྟིཀཾ དེཧི, མཏྟིཀཾ ཨཱཧར, པཾསུཾ ཨཱཧར, མཏྟིཀཱཡ ཨཏྠོ, པཾསུནཱ ཨཏྠོ ¶ , ཨིམསྶ ཐམྦྷསྶ ཨཱཝཱཊཾ ཀཔྤིཡཾ ཀརོཧི, ཨིམཾ མཏྟིཀཾ ཀཔྤིཡཾ ཀརོཧི, ཨིམཾ པཾསུཾ ཀཔྤིཡཾ ཀརོཧཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཀཔྤིཡཝོཧཱརེན ཡཾ ཀིཉྩི ཀཱརཱཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨཉྙཝིཧིཏོ ཀེནཙི སདྡྷིཾ ཀིཉྩི ཀཐེནྟོ པཱདངྒུཊྛཀེན ཀཏྟརཡཊྛིཡཱ ཝཱ པཐཝིཾ ཝིལིཁནྟོ ཏིཊྛཏི, ཨེཝཾ ཨསཏིཡཱ ཝིལིཁནྟསྶ བྷིནྡནྟསྶ ཝཱ ཨནཱཔཏྟི.

ཨིཏི པཱལི༹མུཏྟཀཝིནཡཝིནིཙྪཡསངྒཧེ

པཐཝཱིཁཎནཝིནིཙྪཡཀཐཱ སམཏྟཱ.

༡༥. བྷཱུཏགཱམཝིནིཙྪཡཀཐཱ

༧༥. བྷཱུཏགཱམོཏི ¶ ¶ པཉྩཧི བཱིཛེཧི ཛཱཏཱནཾ རུཀྑལཏཱདཱིནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཏཏྲིམཱནི པཉྩ བཱིཛཱནི – མཱུལབཱིཛཾ ཁནྡྷབཱིཛཾ ཕལུ༹བཱིཛཾ ཨགྒབཱིཛཾ བཱིཛབཱིཛནྟི. ཏཏྠ མཱུལབཱིཛཾ ནཱམ ཧལིདྡི སིངྒིཝེརཾ ཝཙཱ ཝཙཏྟཾ ཨཏིཝིསཾ ཀཊུཀརོཧིཎཱི ཨུསཱིརཾ བྷདྡམུཏྟཀཾ, ཡཱནི ཝཱ པནཉྙཱནིཔི ཨཏྠི མཱུལེ ཛཱཡནྟི མཱུལེ སཉྫཱཡནྟི, ཨེཏཾ མཱུལབཱིཛཾ ནཱམ. ཁནྡྷབཱིཛཾ ནཱམ ཨསྶཏྠོ ནིགྲོདྷོ པིལཀྑོ ཨུདུམྦརོ ཀཙྪཀོ ཀཔིཏྠནོ, ཡཱནི ཝཱ པནཉྙཱནིཔི ཨཏྠི ཁནྡྷེ ཛཱཡནྟི ཁནྡྷེ སཉྫཱཡནྟི, ཨེཏཾ ཁནྡྷབཱིཛཾ ནཱམ. ཕལུ༹བཱིཛཾ ནཱམ ཨུཙྪུ ཝེལུ༹ ནལོ༹, ཡཱནི ཝཱ པནཉྙཱནིཔི ཨཏྠི པབྦེ ཛཱཡནྟི པབྦེ སཉྫཱཡནྟི, ཨེཏཾ ཕལུ༹བཱིཛཾ ནཱམ. ཨགྒབཱིཛཾ ནཱམ ཨཛྫུཀཾ ཕཎིཛྫཀཾ ཧིརིཝེརཾ, ཡཱནི ཝཱ པནཉྙཱནིཔི ཨཏྠི ཨགྒེ ཛཱཡནྟི ཨགྒེ སཉྫཱཡནྟི, ཨེཏཾ ཨགྒབཱིཛཾ ནཱམ. བཱིཛབཱིཛཾ ནཱམ པུབྦཎྞཾ ཨཔརཎྞཾ, ཡཱནི ཝཱ པནཉྙཱནིཔི ཨཏྠི བཱིཛེ ཛཱཡནྟི བཱིཛེ སཉྫཱཡནྟི, ཨེཏཾ བཱིཛབཱིཛཾ ནཱམ (པཱཙི. ༩༡). ཏཏྠ བྷཱུཏགཱམེ བྷཱུཏགཱམསཉྙཱི ཚིནྡཏི ཝཱ ཚིནྡཱཔེཏི ཝཱ བྷིནྡཏི ཝཱ བྷིནྡཱཔེཏི ཝཱ པཙཏི ཝཱ པཙཱཔེཏི ཝཱ, པཱཙིཏྟིཡཾ. བྷཱུཏགཱམཉྷི ཝིཀོཔེནྟསྶ པཱཙིཏྟིཡཾ, བྷཱུཏགཱམཔརིམོཙིཏཾ པཉྩཝིདྷམྤི བཱིཛགཱམཾ ཝིཀོཔེནྟསྶ དུཀྐཊཾ.

༧༦. བཱིཛགཱམབྷཱུཏགཱམོ (པཱཙི. ཨཊྛ. ༩༢༢) ནཱམེས ཨཏྠི ཨུདཀཊྛོ, ཨཏྠི ཐལཊྛོ. ཏཏྠ ཨུདཀཊྛོ སཱསཔམཏྟིཀཏིལབཱིཛཀཱདིབྷེདཱ སཔཎྞིཀཱ ཙ ཨཔཎྞིཀཱ ཙ སབྦཱ སེཝཱལཛཱཏི, ཨནྟམསོ ཨུདཀཔཔྤཊཀཾ ཨུཔཱདཱཡ ‘‘བྷཱུཏགཱམོ’’ཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨུདཀཔཔྤཊཀོ ནཱམ ཨུཔརི ཐདྡྷོ ཕརུསཝཎྞོ ཧེཊྛཱ མུདུ ནཱིལཝཎྞོ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡསྶ སེཝཱལསྶ མཱུལཾ ཨོརུཧིཏྭཱ པཐཝིཡཾ པཏིཊྛིཏཾ, ཏསྶ པཐཝཱི ཋཱནཾ. ཡོ ཨུདཀེ སཉྩརཏི, ཏསྶ ཨུདཀཾ. པཐཝིཡཾ པཏིཊྛིཏཾ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཝིཀོཔེནྟསྶ, ཨུདྡྷརིཏྭཱ ཝཱ ཋཱནནྟརཾ སངྐཱམེནྟསྶ པཱཙིཏྟིཡཾ, ཨུདཀེ སཉྩརནྟཾ ཝིཀོཔེནྟསྶེཝ པཱཙིཏྟིཡཾ. ཧཏྠེཧི པན ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཝིཡཱུཧིཏྭཱ ནཧཱཡིཏུཾ ཝཊྚཏི. སཀལཉྷི ཨུདཀཾ ཏསྶ ཋཱནཾ, ཏསྨཱ ན སོ ཨེཏྟཱཝཏཱ ཋཱནནྟརཾ སངྐཱམིཏོ ཧོཏི. ཨུདཀཏོ པན ཨུདཀེན ཝིནཱ སཉྩིཙྩ ཨུཀྑིཔིཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཨུདཀེན སདྡྷིཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ པུན ཨུདཀེ པཀྑིཔིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨུཔྤལིནིཔདུམིནིཨཱདཱིནི ཛལཛཝལླིཏིཎཱནི ཨུདཀཏོ ཨུདྡྷརནྟསྶ ཝཱ ཏཏྠེཝ ཝིཀོཔེནྟསྶ ཝཱ པཱཙིཏྟིཡཾ, པརེཧི ཨུཔྤཱཊིཏཱནི ཝིཀོཔེནྟསྶ དུཀྐཊཾ. ཏཱནི ཧི བཱིཛགཱམེ སངྒཧཾ ¶ གཙྪནྟི, ཏིལབཱིཛཀསཱསཔམཏྟིཀསེཝཱལོཔི ¶ ཨུདཀཏོ ཨུདྡྷཊོ ཨམིལཱཏོ ཨགྒབཱིཛསངྒཧཾ གཙྪཏི. མཧཱཔཙྩརིཡཱདཱིསུ ‘‘ཨནནྟཀཏིལབཱིཛཀཨུདཀཔཔྤཊཀཱདཱིནི དུཀྐཊཝཏྠཱུནཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ, ཏཏྠ ཀཱརཎཾ ན དིསྶཏི. ཨནྡྷཀཊྛཀཐཱཡཾ ‘‘སམྤུཎྞབྷཱུཏགཱམཾ ན ཧོཏི, ཏསྨཱ དུཀྐཊ’’ནྟི ཝུཏྟཾ, ཏམྤི ན སམེཏི. བྷཱུཏགཱམེ ཧི པཱཙིཏྟིཡཾ བཱིཛགཱམེ དུཀྐཊཾ ཝུཏྟཾ. ཨསམྤུཎྞབྷཱུཏགཱམོ ནཱམ ཏཏིཡོ ཀོཊྛཱསོ ནེཝ པཱལི༹ཡཾ, ན ཨཊྛཀཐཱསུ ཨཱགཏོ, ཨཐེཏཾ བཱིཛགཱམསངྒཧཾ གམིསྶཏཱིཏི, ཏམྤི ན ཡུཏྟཾ ཨབྷཱུཏགཱམམཱུལཏྟཱ ཏཱདིསསྶ བཱིཛགཱམསྶཱཏི. ཨཔིཙ ‘‘གརུཀལཧུཀེསུ གརུཀེ ཋཱཏབྦ’’ནྟི ཨེཏཾ ཝིནཡལཀྑཎཾ.

ཐལཊྛེ ཚིནྣརུཀྑཱནཾ ཨཝསིཊྛོ ཧརིཏཁཱཎུ ནཱམ ཧོཏི, ཏཏྠ ཀཀུདྷཀརཉྫཔིཡངྒུཔནསཱདཱིནཾ ཁཱཎུ ཨུདྡྷཾ ཝཌྜྷཏི, སོ བྷཱུཏགཱམེན སངྒཧིཏོ. ཏཱལནཱལི༹ཀེརཱདཱིནཾ ཁཱཎུ ཨུདྡྷཾ ན ཝཌྜྷཏི, སོ བཱིཛགཱམེན སངྒཧིཏོ. ཀདལིཡཱ པན ཨཕལིཏཱཡ ཁཱཎུ བྷཱུཏགཱམེན སངྒཧིཏོ, ཕལིཏཱཡ བཱིཛགཱམེན. ཀདལཱི པན ཕལིཏཱ ཡཱཝ ནཱིལཔཎྞཱ, ཏཱཝ བྷཱུཏགཱམེནེཝ སངྒཧིཏཱ, ཏཐཱ ཕལིཏོ ཝེལུ༹. ཡདཱ པན ཨགྒཏོ པཊྛཱཡ སུསྶཏི, ཏདཱ བཱིཛགཱམེན སངྒཧཾ གཙྪཏི. ཀཏརབཱིཛགཱམེན? ཕལུ༹བཱིཛགཱམེན. ཀིཾ ཏཏོ ནིབྦཏྟཏི? ན ཀིཉྩི. ཡདི ཧི ནིབྦཏྟེཡྻ, བྷཱུཏགཱམེན སངྒཧཾ གཙྪེཡྻ. ཨིནྡསཱལཱདིརུཀྑེ ཚིནྡིཏྭཱ རཱསིཾ ཀརོནྟི, ཀིཉྩཱཔི རཱསིཀཏདཎྜཀེཧི རཏནཔྤམཱཎཱཔི སཱཁཱ ནིཀྑམནྟི, བཱིཛགཱམེནེཝ པན སངྒཧཾ གཙྪནྟི. མཎྜཔཏྠཱཡ ཝཱ ཝཏིཨཏྠཱཡ ཝཱ ཝལླིཨཱརོཔནཏྠཱཡ ཝཱ བྷཱུམིཡཾ ནིཁཎནྟི, མཱུལེསུ ཙེཝ པཎྞེསུ ཙ ནིགྒཏེསུ པུན བྷཱུཏགཱམསངྑྱཾ གཙྪནྟི, མཱུལམཏྟེསུ པན པཎྞམཏྟེསུ ཝཱ ནིགྒཏེསུཔི བཱིཛགཱམེན སངྒཧིཏཱ ཨེཝ.

ཡཱནི ཀཱནིཙི བཱིཛཱནི པཐཝིཡཾ ཝཱ ཨུདཀེན སིཉྩིཏྭཱ ཋཔིཏཱནི, ཀཔཱལཱདཱིསུ ཝཱ ཨལླཔཾསུཾ པཀྑིཔིཏྭཱ ནིཀྑིཏྟཱནི ཧོནྟི, སབྦཱནི མཱུལམཏྟེ ཝཱ པཎྞམཏྟེ ཝཱ ནིགྒཏེཔི བཱིཛཱནིཡེཝ. སཙེཔི མཱུལཱནི ཙ ཨུཔརི ཨངྐུརོ ཙ ནིགྒཙྪཏི, ཡཱཝ ཨངྐུརོ ཧརིཏོ ན ཧོཏི, ཏཱཝ བཱིཛཱནིཡེཝ. མུགྒཱདཱིནཾ པན པཎྞེསུ ཨུཊྛིཏེསུ, ཝཱིཧིཨཱདཱིནཾ ཝཱ ཨངྐུརེ ཧརིཏེ ནཱིལཝཎྞེ ཛཱཏེ བྷཱུཏགཱམསངྒཧཾ གཙྪནྟི. ཏཱལཊྛཱིནཾ པཋམཾ སཱུཀརདཱཋཱ ཝིཡ མཱུལཾ ནིགྒཙྪཏི, ནིགྒཏེཔི ཡཱཝ ཨུཔརི པཏྟཝཊྚི ན ནིགྒཙྪཏི, ཏཱཝ བཱིཛགཱམོ ནཱམཡེཝ. ནཱལི༹ཀེརསྶ ཏཙཾ བྷིནྡིཏྭཱ དནྟསཱུཙི ཝིཡ ཨངྐུརོ ནིགྒཙྪཏི, ཡཱཝ མིགསིངྒསདིསཱ ¶ ནཱིལཔཏྟཝཊྚི ན ཧོཏི, ཏཱཝ བཱིཛགཱམོཡེཝ. མཱུལེ ཨནིགྒཏེཔི ཏཱདིསཱཡ པཏྟཝཊྚིཡཱ ཛཱཏཱཡ ཨམཱུལཀབྷཱུཏགཱམེ སངྒཧཾ གཙྪཏི.

ཨམྦཊྛིཨཱདཱིནི ¶ ཝཱིཧིཨཱདཱིཧི ཝིནིཙྪིནིཏབྦཱནི. ཝནྡཱཀཱ ཝཱ ཨཉྙཱ ཝཱ ཡཱ ཀཱཙི རུཀྑེ ཛཱཡིཏྭཱ རུཀྑཾ ཨོཏྠརཏི, རུཀྑོཝ ཏསྶཱ ཋཱནཾ, ཏཾ ཝིཀོཔེནྟསྶ ཝཱ ཏཏོ ཨུདྡྷརནྟསྶ ཝཱ པཱཙིཏྟིཡཾ. ཨེཀཱ ཨམཱུལིཀཱ ལཏཱ ཧོཏི, ཨངྒུལིཝེཋཀོ ཝིཡ ཝནཔྤགུམྦདཎྜཀེ ཝེཋེཏི, ཏསྶཱཔི ཨཡམེཝ ཝིནིཙྪཡོ. གེཧཔམུཁཔཱཀཱརཝེདིཀཱ ཙེཏིཡཱདཱིསུ ནཱིལཝཎྞོ སེཝཱལོ ཧོཏི, ཡཱཝ དྭེ ཏཱིཎི པཏྟཱནི ན སཉྫཱཡནྟི, ཏཱཝ ཨགྒབཱིཛསངྒཧཾ གཙྪཏི. པཏྟེསུ ཛཱཏེསུ པཱཙིཏྟིཡཝཏྠུ, ཏསྨཱ ཏཱདིསེསུ ཋཱནེསུ སུདྷཱལེཔམྤི དཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཨནུཔསམྤནྣེན ལིཏྟསྶ ཨུཔརི སིནེཧལེཔོ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ ནིདཱགྷསམཡེ སུཀྑསེཝཱལོ ཏིཊྛཏི, ཏཾ སམྨུཉྫནཱིཨཱདཱིཧི གྷཾསིཏྭཱ ཨཔནེཏུཾ ཝཊྚཏི. པཱནཱིཡགྷཊཱདཱིནཾ བཧི སེཝཱལོ དུཀྐཊཝཏྠུ, ཨནྟོ ཨབྦོཧཱརིཀོ, དནྟཀཊྛཔཱུཝཱདཱིསུ ཀཎྞཀམྤི ཨབྦོཧཱརིཀམེཝ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ‘‘སཙེ གེརུཀཔརིཀམྨཀཏཱ བྷིཏྟི ཀཎྞཀིཏཱ ཧོཏི, ཙོལ༹ཀཾ ཏེམེཏྭཱ པཱིལེ༹ཏྭཱ པམཛྫིཏབྦཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༦༦).

༧༧. པཱསཱཎཛཱཏི པཱསཱཎདདྡུསེཝཱལསེལེཡྻཀཱདཱིནི ཨཧརིཏཝཎྞཱནི ཨཔཏྟཀཱནི ཙ དུཀྐཊཝཏྠུཀཱནི. ཨཧིཙྪཏྟཀཾ ཡཱཝ མཀུཊཾ ཧོཏི, ཏཱཝ དུཀྐཊཝཏྠུ, པུཔྥིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨབྦོཧཱརིཀཾ, ཨལླརུཀྑཏོ པན ཨཧིཙྪཏྟཀཾ གཎྷནྟོ རུཀྑཏཙཾ ཝིཀོཔེཏི, ཏསྨཱ ཏཏྠ པཱཙིཏྟིཡཾ. རུཀྑཔཔཊིཀཱཡཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཡཱ པན ཨིནྡསཱལཀཀུདྷཱདཱིནཾ པཔཊིཀཱ རུཀྑཏོ མུཙྩིཏྭཱ ཏིཊྛཏི, ཏཾ གཎྷནྟསྶ ཨནཱཔཏྟི. ནིཡྻཱསམྤི རུཀྑཏོ མུཙྩིཏྭཱ ཋིཏཾ སུཀྑརུཀྑེ ཝཱ ལགྒཾ གཎྷིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨལླརུཀྑཏོ ན ཝཊྚཏི. ལཱཁཱཡཔི ཨེསེཝ ནཡོ. རུཀྑཾ ཙཱལེཏྭཱ པཎྜུཔལཱསཾ ཝཱ པརིཎཏཀཎིཀཱརཱདིཔུཔྥཾ ཝཱ པཱཏེནྟསྶ པཱཙིཏྟིཡམེཝ. ཧཏྠཀུཀྐུཙྩེན མུདུཀེསུ ཨིནྡསཱལནུཧཱིཁནྡྷཱདཱིསུ ཝཱ ཏཏྠཛཱཏཀཏཱལཔཎྞཱདཱིསུ ཝཱ ཨཀྑརཾ ཚིནྡནྟསྶཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སཱམཎེརཱནཾ པུཔྥཾ ཨོཙིནནྟཱནཾ སཱཁཾ ཨོནཱམེཏྭཱ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཏེཧི པན པུཔྥེཧི པཱནཱིཡཾ ན ཝཱསེཏབྦཾ, པཱནཱིཡཝཱསཏྠིཀེན སཱམཎེརཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཨོཙིནཱཔེཏབྦཱནི. ཕལསཱཁཱཔི ཨཏྟནཱ ¶ ཁཱདིཏུཀཱམེན ན ཨོནཱམེཏབྦཱ, སཱམཎེརཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཕལཾ གཱཧཱཔེཏབྦཾ. ཀིཉྩི གཙྪཾ ཝཱལཏཾ ཝཱ ཨུཔྤཱཊེནྟེཧི སཱམཎེརེཧི སདྡྷིཾ གཧེཏྭཱ ཨཱཀཌྜྷིཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཏེསཾ པན ཨུསྶཱཧཛནནཏྠཾ ཨནཱཀཌྜྷནྟེན ཀཌྜྷནཱཀཱརཾ དསྶེནྟེན ཝིཡ ཨགྒེ གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཡེསཾ རུཀྑཱནཾ སཱཁཱ རུཧཏི, ཏེསཾ སཱཁཾ མཀྑིཀབཱིཛནཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡ ཀཔྤིཡཾ ཨཀཱརཱཔེཏྭཱ གཧིཏཾ, ཏཙེ ཝཱ པཏྟེ ཝཱ ཨནྟམསོ ནཁེནཔི ཝིལེཁནྟསྶ དུཀྐཊཾ. ཨལླསིངྒིཝེརཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སཙེ པན ཀཔྤིཡཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ སཱིཏལེ པདེསེ ཋཔིཏསྶ མཱུལཾ སཉྫཱཡཏི, ཨུཔརིབྷཱགེ ཚིནྡིཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ ཨངྐུརོ ཛཱཡཏི, ཧེཊྛཱབྷཱགེ ཚིནྡིཏུཾ ཝཊྚཏི, མཱུལེ ཙ ཨངྐུརེ ཙ ཛཱཏེ ན ཝཊྚཏི.

‘‘སམྨུཉྫནཱིསལཱཀཱཡཔི ¶ ཏིཎཱནི ཚིནྡིསྶཱམཱི’’ཏི བྷཱུམིཡཾ སམྨཛྫནྟོ སཡཾ ཝཱ ཚིནྡཏི, ཨཉྙེན ཝཱ ཚེདཱཔེཏི, ན ཝཊྚཏི. ཙངྐམནྟོཔི ‘‘ཚིཛྫནཀཾ ཚིཛྫཏུ, བྷིཛྫནཀཾ བྷིཛྫཏུ, ཙངྐམིཏཊྛཱནཾ དསྶེསྶཱམཱི’’ཏི སཉྩིཙྩ པཱདེཧི ཨཀྐམནྟོ ཏིཎཝལླིཨཱདཱིནི སཡཾ ཝཱ ཚིནྡཏི, ཨཉྙེན ཝཱ ཚེདཱཔེཏི, ན ཝཊྚཏི. སཙེཔི ཧི ཏིཎཾ ཝཱ ལཏཾ ཝཱ གནྠིཾ ཀརོནྟསྶ བྷིཛྫཏི, གནྠིམྤི ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཏཱལརུཀྑཱདཱིསུ པན ཙོརཱནཾ ཨནཱརུཧཎཏྠཱཡ དཱརུམཀྐཊཀཾ ཨཱཀོཊེནྟི, ཀཎྚཀེ བནྡྷནྟི, བྷིཀྑུསྶ ཨེཝཾ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི. སཙེ དཱརུམཀྐཊཀོ རུཀྑེ ཨལླཱིནམཏྟོཝ ཧོཏི, རུཀྑཾ ན པཱིལེ༹ཏི, ཝཊྚཏི. ‘‘རུཀྑཾ ཚིནྡ, ལཏཾ ཚིནྡ, ཀནྡཾ ཝཱ མཱུལཾ ཝཱ ཨུཔྤཱཊེཧཱི’’ཏི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི ཨནིཡམིཏཏྟཱ. ནིཡམེཏྭཱ པན ‘‘ཨིམཾ རུཀྑཾ ཚིནྡཱ’’ཏིཨཱདི ཝཏྟུཾ ན ཝཊྚཏི. ནཱམཾ གཧེཏྭཱཔི ‘‘ཨམྦརུཀྑཾ ཙཏུརཾསཝལླིཾ ཨཱལུཝཀནྡཾ མུཉྫཏིཎཾ ཨསུཀརུཀྑཙྪལླིཾ ཚིནྡ བྷིནྡ ཨུཔྤཱཊེཧཱི’’ཏིཨཱདིཝཙནམྤི ཨནིཡམིཏམེཝ ཧོཏི. ‘‘ཨིམཾ ཨམྦརུཀྑ’’ནྟིཨཱདིཝཙནམེཝ ཧི ནིཡམིཏཾ ནཱམ, ཏཾ ན ཝཊྚཏི. པཏྟམྤི པཙིཏུཀཱམོ ཏིཎཱདཱིནཾ ཨུཔརི སཉྩིཙྩ ཨགྒིཾ ཀརོནྟོ སཡཾ ཝཱ པཙཏི, ཨཉྙེན ཝཱ པཙཱཔེཏི, ན ཝཊྚཏི. ཨནིཡམེཏྭཱ པན ‘‘མུགྒེ པཙ, མཱསེ པཙཱ’’ཏིཨཱདི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི, ‘‘ཨིམེ མུགྒེ པཙཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཝཏྟུཾ ན ཝཊྚཏི. ‘‘ཨིམཾ མཱུལབྷེསཛྫཾ ཛཱན, ཨིམཾ མཱུལཾ ཝཱ པཎྞཾ ཝཱ དེཧི, ཨིམཾ རུཀྑཾ ཝཱ ལཏཾ ཝཱ ཨཱཧར, ཨིམིནཱ པུཔྥེན ཕལེན ཝཱ ཨཏྠོ, ཨིམཾ རུཀྑཾ ཝཱ ལཏཾ ཝཱ ཕལཾ ཝཱ ཀཔྤིཡཾ ཀརོཧཱི’’ཏི ཨེཝཾ པན ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ བྷཱུཏགཱམཔརིམོཙིཏཾ ཀཏཾ ཧོཏི.

༧༨. པརིབྷུཉྫནྟེན ¶ པན བཱིཛགཱམཔརིམོཙནཏྠཾ པུན ཀཔྤིཡཾ ཀཱརཱཔེཏབྦཾ. ཀཔྤིཡཀརཎཉྩེཏྠ ཨིམིནཱ སུཏྟཱནུསཱརེན ཝེདིཏབྦཾ –

‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, པཉྩཧི སམཎཀཔྤེཧི ཕལཾ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཨགྒིཔརིཛིཏཾ སཏྠཔརིཛིཏཾ ནཁཔརིཛིཏཾ ཨབཱིཛཾ ནིབྦཊྚབཱིཛཉྙེཝ པཉྩམ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༥༠).

ཏཏྠ ཨགྒིཔརིཛིཏནྟི ཨགྒིནཱ པརིཛིཏཾ ཨདྷིབྷཱུཏཾ དཌྜྷཾ ཕུཊྛནྟི ཨཏྠོ. སཏྠཔརིཛིཏནྟི སཏྠེན པརིཛིཏཾ ཨདྷིབྷཱུཏཾ ཚིནྣཾ ཝིདྡྷཾ ཝཱཏི ཨཏྠོ. ཨེས ནཡོ ནཁཔརིཛིཏེ. ཨབཱིཛནིབྦཊྚབཱིཛཱནི སཡམེཝ ཀཔྤིཡཱནི. ཨགྒིནཱ ཀཔྤིཡཾ ཀརོནྟེན ཀཊྛགྒིགོམཡགྒིཨཱདཱིསུ ཡེན ཀེནཙི ཨནྟམསོ ལོཧཁཎྜེནཔི ཨཱདིཏྟེན ཀཔྤིཡཾ ཀཱཏབྦཾ, ཏཉྩ ཁོ ཨེཀདེསེ ཕུསནྟེན ‘‘ཀཔྤིཡ’’ནྟི ཝཏྭཱཝ ཀཱཏབྦཾ. སཏྠེན ཀརོནྟེན ཡསྶ ཀསྶཙི ལོཧམཡསཏྠསྶ ཨནྟམསོ སཱུཙིནཁཙྪེདནཱནམྤི ཏུཎྜེན ཝཱ དྷཱརཱཡ ཝཱ ཚེདཾ ཝཱ ཝེདྷཾ ¶ ཝཱ དསྶེནྟེན ‘‘ཀཔྤིཡ’’ནྟི ཝཏྭཱཝ ཀཱཏབྦཾ. ནཁེན ཀཔྤིཡཾ ཀརོནྟེན པཱུཏིནཁེན ན ཀཱཏབྦཾ, མནུསྶཱནཾ པན སཱིཧབྱགྒྷདཱིཔིམཀྐཊཱནཾ སཀུནྟཱནཉྩ ནཁཱ ཏིཁིཎཱ ཧོནྟི, ཏེཧི ཀཱཏབྦཾ. ཨསྶམཧིཾསསཱུཀརམིགགོརཱུཔཱདཱིནཾ ཁུརཱ ཨཏིཁིཎཱ, ཏེཧི ན ཀཱཏབྦཾ, ཀཏམྤི ཨཀཏཾ ཧོཏི. ཧཏྠིནཁཱ པན ཁུརཱ ན ཧོནྟི, ཏེཧི ཙ ཝཊྚཏི. ཡེཧི པན ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི, ཏེཧི ཏཏྠཛཱཏཀེཧིཔི ཨུདྡྷརིཏྭཱ གཧིཏཀེཔི ཚེདཾ ཝཱ ཝེདྷཾ ཝཱ དསྶེནྟེན ‘‘ཀཔྤིཡ’’ནྟི ཝཏྭཱཝ ཀཱཏབྦཾ.

ཏཏྠ སཙེཔི བཱིཛཱནཾ པབྦཏམཏྟོ རཱསི, རུཀྑསཧསྶཾ ཝཱ ཚིནྡིཏྭཱ ཨེཀཱབདྡྷཾ ཀཏྭཱ ཨུཙྪཱུནཾ ཝཱ མཧཱབྷཱརོ བནྡྷིཏྭཱ ཋཔིཏོ ཧོཏི, ཨེཀསྨིཾ བཱིཛེ ཝཱ རུཀྑསཱཁཱཡ ཝཱ ཨུཙྪུམྷི ཝཱ ཀཔྤིཡེ ཀཏེ སབྦཾ ཀཏཾ ཧོཏི. ཨུཙྪཱུ ཙ དཱརཱུནི ཙ ཨེཀཏོ བདྡྷཱནི ཧོནྟི, ‘‘ཨུཙྪུཾ ཀཔྤིཡཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི དཱརུཾ ཝིཛ྄ཛྷཏི, ཝཊྚཏིཡེཝ. སཙེ པན ཡཱཡ རཛྫུཡཱ ཝཱ ཝལླིཡཱ ཝཱ བདྡྷཱནི, ཏཾ ཝིཛ྄ཛྷཏི, ན ཝཊྚཏི. ཨུཙྪུཁཎྜཱནཾ པཙྪིཾ པཱུརེཏྭཱ ཨཱཧརནྟི, ཨེཀསྨིཾ ཁཎྜེ ཀཔྤིཡེ ཀཏེ སབྦཾ ཀཏམེཝ. མརཱིཙཔཀྐཱདཱིཧི ཙ མིསྶེཏྭཱ བྷཏྟཾ ཨཱཧརནྟི, ‘‘ཀཔྤིཡཾ ཀརོཧཱི’’ཏི ཝུཏྟེ སཙེཔི བྷཏྟསིཏྠེ ཝིཛ྄ཛྷཏི, ཝཊྚཏིཡེཝ. ཏིལཏཎྜུལཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཡཱགུཡཱ པཀྑིཏྟཱནི པན ཨེཀཱབདྡྷཱནི ¶ ཧུཏྭཱ ན སནྟིཊྛནྟི, ཏཏྠ ཨེཀམེཀཾ ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཀཔྤིཡཾ ཀཱཏབྦམེཝ. ཀཔིཏྠཕལཱདཱིནཾ ཨནྟོ མིཉྫཾ ཀཊཱཧཾ མུཉྩིཏྭཱ སཉྩརཏི, བྷིནྡཱཔེཏྭཱ ཀཔྤིཡཾ ཀཱརཱཔེཏབྦཾ, ཨེཀཱབདྡྷཾ ཧོཏི, ཀཊཱཧེཔི ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི.

ཨིཏི པཱལི༹མུཏྟཀཝིནཡཝིནིཙྪཡསངྒཧེ

བྷཱུཏགཱམཝིནིཙྪཡཀཐཱ སམཏྟཱ.

༡༦. སཧསེཡྻཝིནིཙྪཡཀཐཱ

༧༩. དུཝིདྷཾ ¶ སཧསེཡྻཀནྟི ‘‘ཡོ པན བྷིཀྑུ ཨནུཔསམྤནྣེན ཨུཏྟརིདིརཏྟཏིརཏྟཾ སཧསེཡྻཾ ཀཔྤེཡྻ, པཱཙིཏྟིཡཾ (པཱཙི. ༤༩). ཡོ པན བྷིཀྑུ མཱཏུགཱམེན སཧསེཡྻཾ ཀཔྤེཡྻ, པཱཙིཏྟིཡ’’ནྟི (པཱཙི. ༥༦) ཨེཝཾ ཝུཏྟཾ སཧསེཡྻསིཀྑཱཔདདྭཡཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཏཏྲཱཡཾ ཝིནིཙྪཡོ (པཱཙི. ཨཊྛ. ༥༠-༥༡) – ཨནུཔསམྤནྣེན སདྡྷིཾ ཏིཎྞཾ རཏྟཱིནཾ ཨུཔརི ཙཏུཏྠདིཝསེ ཨཏྠངྒཏེ སཱུརིཡེ སབྦཙྪནྣསབྦཔརིཙྪནྣེ ཡེབྷུཡྻཙྪནྣཡེབྷུཡྻཔརིཙྪནྣེ ཝཱ སེནཱསནེ པུབྦཱཔརིཡེན ཝཱ ཨེཀཀྑཎེ ཝཱ ནིཔཛྫནྟསྶ པཱཙིཏྟིཡཾ. ཏཏྠ ཚདནཾ ཨནཱཧཙྩ དིཡཌྜྷཧཏྠུབྦེདྷེན པཱཀཱརཱདིནཱ ཡེན ཀེནཙི པརིཙྪནྣམྤི སབྦཔརིཙྪནྣམིཙྩེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཡཾ སེནཱསནཾ ཨུཔརི པཉྩཧི ཚདནེཧི ཨཉྙེན ཝཱ ཀེནཙི སབྦམེཝ པརིཙྪནྣཾ, ཨིདཾ སབྦཙྪནྣཾ ནཱམ སེནཱསནཾ. ཨཊྛཀཐཱསུ པན པཱཀཊཝོཧཱརཾ གཧེཏྭཱ ཝཱཙུགྒཏཝསེན ‘‘སབྦཙྪནྣཾ ནཱམ པཉྩཧི ཚདནེཧི ཚནྣ’’ནྟི ཝུཏྟཾ. ཀིཉྩཱཔི ཝུཏྟཾ, ཨཐ ཁོ དུསྶཀུཊིཡཾ སཡནྟསྶཔི ན སཀྐཱ ཨནཱཔཏྟི ཀཱཏུཾ, ཏསྨཱ ཡཾ ཀིཉྩི པཊིཙྪཱདནསམཏྠཾ ཨིདྷ ཚདནཉྩ པརིཙྪནྣཉྩ ཝེདིཏབྦཾ. པཉྩཝིདྷཙྪདནེཡེཝ ཧི གཡ྄ཧམཱནེ པདརཙྪནྣེཔི སཧསེཡྻཱ ན བྷཝེཡྻ, ཏསྨཱ ཡཾ སེནཱསནཾ བྷཱུམིཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝཚདནཾ ཨཱཧཙྩ པཱཀཱརེན ཝཱ ཨཉྙེན ཝཱ ཀེནཙི ཨནྟམསོ ཝཏྠེནཔི པརིཀྑིཏྟཾ, ཨིདཾ སབྦཔརིཙྪནྣཾ ནཱམ སེནཱསནཾ. ཚདནཾ ཨནཱཧཙྩ སབྦནྟིམེན པརིཡཱཡེན དིཡཌྜྷཧཏྠུབྦེདྷེན པཱཀཱརཱདིནཱ པརིཀྑིཏྟམྤི སབྦཔརིཙྪནྣམེཝ. ཡསྶ པན ཨུཔརི བཧུཏརཾ ཋཱནཾ ཚནྣཾ, ཨཔྤཾ ཨཙྪནྣཾ, སམནྟཏོ ཝཱ བཧུཏརཾ པརིཀྑིཏྟཾ, ཨཔྤཾ ཨཔརིཀྑིཏྟཾ, ཨིདཾ ཡེབྷུཡྻེནཚནྣཾ ཡེབྷུཡྻེནཔརིཙྪནྣཾ ནཱམ.

ཨིམིནཱ ¶ ལཀྑཎེན སམནྣཱགཏོ སཙེཔི སཏྟབྷཱུམིཀོ པཱསཱདོ ཨེཀཱུཔཙཱརོ ཧོཏི, སཏགབྦྷཾ ཝཱ ཙཏུསཱལཾ, ཨེཀཾ སེནཱསནམིཙྩེཝ སངྑཾ གཙྪཏི. ཨེཝརཱུཔེ སེནཱསནེ ཨནུཔསམྤནྣེན སདྡྷིཾ ཙཏུཏྠདིཝསེ ཨཏྠངྒཏེ སཱུརིཡེ ནིཔཛྫནྟསྶ པཱཙིཏྟིཡཾ ཝུཏྟཾ. སཙེ པན སམྦཧུལཱ སཱམཎེརཱ, ཨེཀོ བྷིཀྑུ, སཱམཎེརགཎནཱཡ པཱཙིཏྟིཡཱ. ཏེ ཙེ ཨུཊྛཱཡུཊྛཱཡ ནིཔཛྫནྟི, ཏེསཾ པཡོགེ པཡོགེ བྷིཀྑུསྶ ཨཱཔཏྟི, བྷིཀྑུསྶ ཨུཊྛཱཡུཊྛཱཡ ནིཔཛྫནེ པན བྷིཀྑུསྶེཝ པཡོགེན བྷིཀྑུསྶ ཨཱཔཏྟི. སཙེ སམྦཧུལཱ བྷིཀྑཱུ, ཨེཀོ སཱམཎེརོ, ཨེཀོཔི སབྦེསཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཀརོཏི. ཏསྶ ཨུཊྛཱཡུཊྛཱཡ ནིཔཛྫནེནཔི བྷིཀྑཱུནཾ ཨཱཔཏྟིཡེཝ. ཨུབྷཡེསཾ སམྦཧུལབྷཱཝེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༨༠. ཨཔིཙེཏྠ ¶ ཨེཀཱཝཱསཱདིཀམྤི ཙཏུཀྐཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཡོ ཧི ཨེཀསྨིཾ ཨཱཝཱསེ ཨེཀེནེཝ ཨནུཔསམྤནྣེན སདྡྷིཾ ཏིརཏྟཾ སཧསེཡྻཾ ཀཔྤེཏི, ཏསྶ ཙཏུཏྠདིཝསཏོ པཊྛཱཡ དེཝསིཀཱ ཨཱཔཏྟི. ཡོཔི ཨེཀསྨིཾཡེཝ ཨཱཝཱསེ ནཱནཱཨནུཔསམྤནྣེཧི སདྡྷིཾ ཏིརཏྟཾ སཧསེཡྻཾ ཀཔྤེཏི, ཏསྶཔི. ཡོཔི ནཱནཱཨཱཝཱསེསུ ཨེཀེནེཝ ཨནུཔསམྤནྣེན སདྡྷིཾ ཏིརཏྟཾ སཧསེཡྻཾ ཀཔྤེཏི, ཏསྶཔི. ཡོཔི ནཱནཱཨཱཝཱསེསུ ནཱནཱཨནུཔསམྤནྣེཧི སདྡྷིཾ ཡོཛནསཏམྤི གནྟྭཱ སཧསེཡྻཾ ཀཔྤེཏི, ཏསྶཔི ཙཏུཏྠདིཝསཏོ པཊྛཱཡ དེཝསིཀཱ ཨཱཔཏྟི.

ཨཡཉྩ སཧསེཡྻཱཔཏྟི ནཱམ ‘‘བྷིཀྑུཾ ཋཔེཏྭཱ ཨཝསེསོ ཨནུཔསམྤནྣོ ནཱམཱ’’ཏི ཝཙནཏོ ཨནྟམསོ པཱརཱཛིཀཝཏྠུབྷཱུཏེན ཏིརཙྪཱནགཏེནཔི སདྡྷིཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ སཙེཔི གོདྷཱབིལཱ༹ལམངྒུསཱདཱིསུ ཀོཙི པཝིསིཏྭཱ བྷིཀྑུནོ ཝསནསེནཱསནེ ཨེཀཱུཔཙཱརཊྛཱནེ སཡཏི, སཧསེཡྻཱཝ ཧོཏི. ཡདི པན ཐམྦྷཱནཾ ཨུཔརི ཀཏཔཱསཱདསྶ ཨུཔརིམཏལེན སདྡྷིཾ ཨསམྦདྡྷབྷིཏྟིཀསྶ བྷིཏྟིཡཱ ཨུཔརིཋིཏསུསིརཏུལཱསཱིསསྶ སུསིརེན པཝིསིཏྭཱ ཏུལཱཡ ཨབྦྷནྟརེ སཡིཏྭཱ ཏེནེཝ སུསིརེན ནིཀྑམིཏྭཱ གཙྪཏི, ཧེཊྛཱཔཱསཱདེ སཡིཏབྷིཀྑུསྶ ཨནཱཔཏྟི. སཙེ ཚདནེ ཚིདྡཾ ཧོཏི, ཏེན པཝིསིཏྭཱ ཨནྟོཚདནེ ཝསིཏྭཱ ཏེནེཝ པཀྐམཏི, ནཱནཱུཔཙཱརེ ཨུཔརིམཏལེ ཚདནབྦྷནྟརེ སཡིཏསྶ ཨཱཔཏྟི, ཧེཊྛིམཏལེ སཡིཏསྶ ཨནཱཔཏྟི. སཙེ ཨནྟོཔཱསཱདེནེཝ ཨཱརོཧིཏྭཱ སབྦཏལཱནི པརིབྷུཉྫནྟི, ཨེཀཱུཔཙཱརཱནི ཧོནྟི, ཏེསུ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ¶ སཡིཏསྶ ཨཱཔཏྟི, སབྷཱསངྑེཔེན ཀཏེ ཨཌྜྷཀུཊྚཀེ སེནཱསནེ སཡིཏསྶ ཏུལཱཝཱལ༹སགྷཱཊཱདཱིསུ ཀཔོཏཱདཡོ སཡནྟི, ཨཱཔཏྟིཡེཝ. པརིཀྑེཔསྶ བཧིགཏེ ནིབྦཀོསབྦྷནྟརེ སཡནྟི, ཨནཱཔཏྟི. པརིམཎྜལཾ ཝཱ ཙཏུརསྶཾ ཝཱ ཨེཀཙྪདནཱཡ གབྦྷམཱལཱཡ སཏགབྦྷཾ ཙེཔི སེནཱསནཾ ཧོཏི, ཏཏྲ ཙེ ཨེཀེན སཱདྷཱརཎདྭཱརེན པཝིསིཏྭཱ ཝིསུཾ པཱཀཱརེན ཨཔརིཙྪིནྣགབྦྷཱུཔཙཱརེ སབྦགབྦྷེཔི པཝིསནྟི, ཨེཀགབྦྷེཔི ཨནུཔསམྤནྣེ ནིཔནྣེ སབྦགབྦྷེསུ ནིཔནྣཱནཾ ཨཱཔཏྟི. སཙེ སཔམུཁཱ གབྦྷཱ ཧོནྟི, པམུཁཉྩ ཨུཔརི ཨཙྪནྣཾ, པམུཁེ སཡིཏོ གབྦྷེ སཡིཏཱནཾ ཨཱཔཏྟིཾ ན ཀརོཏི. སཙེ པན གབྦྷཙྪདནེནེཝ སདྡྷིཾ སམྦནྡྷཚདནཾ, ཏཏྲ སཡིཏོ སབྦེསཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཀརོཏི. ཀསྨཱ? སབྦཙྪནྣཏྟཱ ཙ སབྦཔརིཙྪནྣཏྟཱ ཙ. གབྦྷཔརིཀྑེཔོཡེཝ ཧིསྶ པརིཀྑེཔོ.

༨༡. ཡེཔི ཨེཀསཱལདྭིསཱལཏིསཱལཙཏུསཱལསནྣིཝེསཱ མཧཱཔཱསཱདཱ ཨེཀསྨིཾ ཨོཀཱསེ པཱདེ དྷོཝིཏྭཱ པཝིཊྛེན སཀྐཱ ཧོནྟི སབྦཏྠ ཨནུཔརིགནྟུཾ, ཏེསུཔི སཧསེཡྻཱཔཏྟིཡཱ ན མུཙྩཏི. སཙེ ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ཋཱནེ ཨུཔཙཱརཾ པརིཙྪིནྡིཏྭཱ ཀཏཱ ཧོནྟི, ཨེཀཱུཔཙཱརཊྛཱནེཡེཝ ཨཱཔཏྟི. དྭཱིཧི དྭཱརེཧི ཡུཏྟསྶ སུདྷཱཚདནམཎྜཔསྶ མཛ྄ཛྷེ པཱཀཱརཾ ཀརོནྟི, ཨེཀེན དྭཱརེན པཝིསིཏྭཱ ¶ ཨེཀསྨིཾ པརིཙྪེདེ ཨནུཔསམྤནྣོ སཡཏི, ཨེཀསྨིཾ བྷིཀྑུ, ཨནཱཔཏྟི. པཱཀཱརེ གོདྷཱདཱིནཾ པཝིསནམཏྟཾ ཚིདྡཾ ཧོཏི, ཨེཀསྨིཉྩ པརིཙྪེདེ གོདྷཱ སཡནྟི, ཨནཱཔཏྟིཡེཝ. ན ཧི ཚིདྡེན གེཧཾ ཨེཀཱུཔཙཱརཾ ནཱམ ཧོཏི. སཙེ པཱཀཱརམཛ྄ཛྷེ ཚིནྡིཏྭཱ དྭཱརཾ ཡོཛེནྟི, ཨེཀཱུཔཙཱརཏཱཡ ཨཱཔཏྟི. ཏཾ དྭཱརཾ ཀཝཱཊེན པིདཧིཏྭཱ སཡནྟི, ཨཱཔཏྟིཡེཝ. ན ཧི དྭཱརཔིདཧནེན གེཧཾ ནཱནཱུཔཙཱརཾ ནཱམ ཧོཏི, དྭཱརཾ ཝཱ ཨདྭཱརཾ. ཀཝཱཊཉྷི སཾཝརཎཝིཝརཎེཧི ཡཐཱསུཁཾ ཝལ༹ཉྫནཏྠཱཡ ཀཏཾ, ན ཝལ༹ཉྫུཔཙྪེདནཏྠཱཡ. སཙེ ཏཾ དྭཱརཾ པུན ཨིཊྛཀཱཧི པིདཧནྟི, ཨདྭཱརཾ ཧོཏི, པུརིམེ ནཱནཱུཔཙཱརབྷཱཝེཡེཝ ཏིཊྛཏི. དཱིགྷཔམུཁཾ ཙེཏིཡགྷརཾ ཧོཏི, ཨེཀཾ ཀཝཱཊཾ ཨནྟོ, ཨེཀཾ བཧི, དྭིནྣཾ ཀཝཱཊཱནཾ ཨནྟརེ ཨནུཔསམྤནྣོ ཨནྟོཙེཏིཡགྷརེ སཡནྟསྶ ཨཱཔཏྟིཾ ཀརོཏི ཨེཀཱུཔཙཱརཏྟཱ.

ཨཡཉྷེཏྠ སངྑེཔོ – སེནཱསནཾ ཁུདྡཀཾ ཝཱ ཧོཏུ མཧནྟཾ ཝཱ, ཨཉྙེན སདྡྷིཾ སམྦནྡྷཾ ཝཱ ཨསམྦནྡྷཾ ཝཱ, དཱིགྷཾ ཝཱ ཝཊྚཾ ཝཱ ཙཏུརསྶཾ ཝཱ, ཨེཀབྷཱུམིཀཾ ¶ ཝཱ ཨནེཀབྷཱུམིཀཾ ཝཱ, ཡཾ ཡཾ ཨེཀཱུཔཙཱརཾ, སབྦཏྠ སཧསེཡྻཱཔཏྟི ཧོཏཱིཏི. ཨེཏྠ ཙ ཡེན ཀེནཙི པཊིཙྪདནེན སབྦཙྪནྣེ སབྦཔརིཙྪནྣེ པཱཙིཏྟིཡཾ, ཡེབྷུཡྻེནཚནྣེ ཡེབྷུཡྻེནཔརིཙྪནྣེ པཱཙིཏྟིཡཾ, སབྦཙྪནྣེ ཡེབྷུཡྻེནཔརིཙྪནྣེ པཱཙིཏྟིཡཾ, སབྦཙྪནྣེ ཨུཔཌྜྷཔརིཙྪནྣེ པཱཙིཏྟིཡཾ, ཡེབྷུཡྻེནཚནྣེ ཨུཔཌྜྷཔརིཙྪནྣེ པཱཙིཏྟིཡཾ, སབྦཔརིཙྪནྣེ ཡེབྷུཡྻེནཚནྣེ པཱཙིཏྟིཡཾ, སབྦཔརིཙྪནྣེ ཨུཔཌྜྷཙྪནྣེ པཱཙིཏྟིཡཾ, ཡེབྷུཡྻེནཔརིཙྪནྣེ ཨུཔཌྜྷཙྪནྣེ པཱཙིཏྟིཡནྟི ཨཊྛ པཱཙིཏྟིཡཱནི. ཨུཔཌྜྷཙྪནྣེ ཨུཔཌྜྷཔརིཙྪནྣེ དུཀྐཊཾ, སབྦཙྪནྣེ ཙཱུལ༹ཀཔརིཙྪནྣེ དུཀྐཊཾ, ཡེབྷུཡྻེནཚནྣེ ཙཱུལ༹ཀཔརིཙྪནྣེ དུཀྐཊཾ, སབྦཔརིཙྪནྣེ ཙཱུལ༹ཀཙྪནྣེ དུཀྐཊཾ, ཡེབྷུཡྻེནཔརིཙྪནྣེ ཙཱུལ༹ཀཙྪནྣེ དུཀྐཊནྟི པཉྩ དུཀྐཊཱནི ཝེདིཏབྦཱནི. སབྦཙྪནྣེ སབྦཨཔརིཙྪནྣེ, སབྦཔརིཙྪནྣེ སབྦཨཙྪནྣེ, ཡེབྷུཡྻེནཨཙྪནྣེ ཡེབྷུཡྻེནཨཔརིཙྪནྣེ, ཨུཔཌྜྷཙྪནྣེ ཙཱུལ༹ཀཔརིཙྪནྣེ, ཨུཔཌྜྷཔརིཙྪནྣེ ཙཱུལ༹ཀཙྪནྣེ ཙཱུལ༹ཀཔརིཙྪནྣེ ཙ ཨནཱཔཏྟི. མཱཏུགཱམེན སཧ ནིཔཛྫནྟསྶཔི ཨཡམེཝ ཝིནིཙྪཡོ. ཨཡཉྷེཏྠ ཝིསེསོ – ཨནུཔསམྤནྣེན སདྡྷིཾ ནིཔཛྫནྟསྶ ཙཏུཏྠདིཝསེ ཨཱཔཏྟི, མཱཏུགཱམེན སདྡྷིཾ པཋམདིཝསེཏི. ཡཀྑིཔེཏཱིཧི པན དིསྶམཱནཀརཱུཔཱཧི ཏིརཙྪཱནགཏིཏྠིཡཱ ཙ མེཐུནདྷམྨཝཏྠུབྷཱུཏཱཡ ཨེཝ དུཀྐཊཾ, སེསཱཧི ཨནཱཔཏྟི.

ཨིཏི པཱལི༹མུཏྟཀཝིནཡཝིནིཙྪཡསངྒཧེ

སཧསེཡྻཝིནིཙྪཡཀཐཱ སམཏྟཱ.

༡༧. མཉྩཔཱིཋཱདིསངྒྷིཀསེནཱསནེསུ པཊིཔཛྫིཏབྦཝིནིཙྪཡཀཐཱ

༨༢. ཝིཧཱརེ ¶ སངྒྷིཀེ སེཡྻཾ, སནྠརིཏྭཱན པཀྐམོཏི སངྒྷིཀེ ཝིཧཱརེ སེཡྻཾ སནྠརིཏྭཱན ཨཉྙཏྠ ཝསིཏུཀཱམཏཱཡ ཝིཧཱརཏོ པཀྐམནཾ. ཏཏྲཱཡཾ ཝིནིཙྪཡོ –

‘‘ཡོ པན བྷིཀྑུ སངྒྷིཀེ ཝིཧཱརེ སེཡྻཾ སནྠརིཏྭཱ ཝཱ སནྠརཱཔེཏྭཱ ཝཱ ཏཾ པཀྐམནྟོ ནེཝ ཨུདྡྷརེཡྻ ན ཨུདྡྷརཱཔེཡྻ ཨནཱཔུཙྪཾ ཝཱ གཙྪེཡྻ, པཱཙིཏྟིཡ’’ནྟི (པཱཙི. ༡༡༥) –

ཝཙནཏོ ¶ སངྒྷིཀེ ཝིཧཱརེ སེཡྻཾ སཡཾ སནྠརིཏྭཱ ཨཉྙེན ཝཱ སནྠརཱཔེཏྭཱ ཨུདྡྷརཎཱདཱིནི ཨཀཏྭཱ པརིཀྑིཏྟསྶ ཨཱརཱམསྶ པརིཀྑེཔཾ, ཨཔརིཀྑིཏྟསྶ ཨུཔཙཱརཾ ཨཏིཀྐམནྟསྶ པཱཙིཏྟིཡཾ.

ཏཏྠ སེཡྻཱ ནཱམ བྷིསི ཙིམིལིཀཱ ཨུཏྟརཏྠརཎཾ བྷཱུམཏྠརཎཾ ཏཊྚིཀཱ ཙམྨཁཎྜོ ནིསཱིདནཾ པཙྩཏྠརཎཾ ཏིཎསནྠཱརོ པཎྞསནྠཱརོཏི དསཝིདྷཱ. ཏཏྠ བྷིསཱིཏི མཉྩཀབྷིསི ཝཱ པཱིཋཀབྷིསི ཝཱ. ཙིམིལིཀཱ ནཱམ སུདྷཱདིཔརིཀམྨཀཏཱཡ བྷཱུམིཡཱ ཝཎྞཱནུརཀྑཎཏྠཾ ཀཏཱ, ཏཾ ཧེཊྛཱ པཏྠརིཏྭཱ ཨུཔརི ཀཊསཱརཀཾ པཏྠརནྟི. ཨུཏྟརཏྠརཎཾ ནཱམ མཉྩཔཱིཋཱནཾ ཨུཔརི ཨཏྠརིཏབྦཀཔཙྩཏྠརཎཾ. བྷཱུམཏྠརཎཾ ནཱམ བྷཱུམིཡཾ ཨཏྠརིཏབྦཱ ཀཊསཱརཀཱདིཝིཀཏི. ཏཊྚིཀཱ ནཱམ ཏཱལཔཎྞེཧི ཝཱ ཝཱཀེཧི ཝཱ ཀཏཏཊྚིཀཱ. ཙམྨཁཎྜོ ནཱམ སཱིཧབྱགྒྷདཱིཔིཏརཙྪཙམྨཱདཱིསུཔི ཡཾ ཀིཉྩི ཙམྨཾ. ཨཊྛཀཐཱསུ ཧི སེནཱསནཔརིབྷོགེ པཊིཀྑིཏྟཙམྨཾ ན དིསྶཏི, ཏསྨཱ སཱིཧབྱགྒྷཙམྨཱདཱིནཾ པརིཧརཎེཡེཝ པཊིཀྑེཔོ ཝེདིཏབྦོ. ནིསཱིདནནྟི སདསཾ ཝེདིཏབྦཾ. པཙྩཏྠརཎནྟི པཱཝཱརོ ཀོཛཝོཏི ཨེཏྟཀམེཝ ཝུཏྟཾ. ཏིཎསནྠཱརོཏི ཡེསཾ ཀེསཉྩི ཏིཎཱནཾ སནྠཱརོ. ཨེས ནཡོ པཎྞསནྠཱརེཔི. ཨེཝཾ པན ཨིམཾ དསཝིདྷཾ སེཡྻཾ སངྒྷིཀེ ཝིཧཱརེ སནྠརིཏྭཱ ཝཱ སནྠརཱཔེཏྭཱ ཝཱ པཀྐམནྟེན ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ པཀྐམིཏབྦཾ, ཨཱཔུཙྪནྟེན ཙ བྷིཀྑུམྷི སཏི བྷིཀྑུ ཨཱཔུཙྪིཏབྦོ, ཏསྨིཾ ཨསཏི སཱམཎེརོ, ཏསྨིཾ ཨསཏི ཨཱརཱམིཀོ, ཏསྨིཾ ཨསཏི ཡེན ཝིཧཱརོ ཀཱརིཏོ, སོ ཝིཧཱརསཱམིཀོ, ཏསྶ ཝཱ ཀུལེ ཡོ ཀོཙི ཨཱཔུཙྪིཏབྦོ, ཏསྨིམྤི ཨསཏི ཙཏཱུསུ པཱསཱཎེསུ མཉྩཾ ཋཔེཏྭཱ མཉྩེ ཨཝསེསམཉྩཔཱིཋཱནི ¶ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཨུཔརི བྷིསིཨཱདིཀཾ དསཝིདྷམྤི སེཡྻཾ རཱསིཾ ཀཏྭཱ དཱརུབྷཎྜཾ མཏྟིཀཱབྷཎྜཾ པཊིསཱམེཏྭཱ དྭཱརཝཱཏཔཱནཱནི པིདཧིཏྭཱ གམིཡཝཏྟཾ པཱུརེཏྭཱ གནྟབྦཾ.

སཙེ པན སེནཱསནཾ ཨོཝསྶཏི, ཚདནཏྠཉྩ ཏིཎཾ ཝཱ ཨིཊྛཀཱ ཝཱ ཨཱནཱིཏཱ ཧོནྟི, སཙེ ཨུསྶཧཏི, ཚཱདེཏབྦཾ. ནོ ཙེ སཀྐོཏི, ཡོ ཨོཀཱསོ ཨནོཝསྶཀོ, ཏཏྠ མཉྩཔཱིཋཱདཱིནི ནིཀྑིཔིཏྭཱ གནྟབྦཾ. སཙེ སབྦམྤི ཨོཝསྶཏི, ཨུསྶཧནྟེན ཨནྟོགཱམེ ཨུཔཱསཀཱནཾ གྷརེ ཋཔེཏབྦཾ. སཙེ ཏེཔི ‘‘སངྒྷིཀཾ ནཱམ, བྷནྟེ, བྷཱརིཡཾ, ཨགྒིདཱཧཱདཱིནཾ བྷཱཡཱམཱ’’ཏི ན སམྤཊིཙྪནྟི, ཨབྦྷོཀཱསེཔི པཱསཱཎཱནཾ ཨུཔརི མཉྩཾ ཋཔེཏྭཱ སེསཾ པུབྦེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ནིཀྑིཔིཏྭཱ ཏིཎེཧི ཙ པཎྞེཧི ཙ པཊིཙྪཱདེཏྭཱ གནྟུཾ ཝཊྚཏི. ཡཉྷི ཏཏྠ ཨངྒམཏྟམྤི ཨཝསིསྶཏི, ཏཾ ཨཉྙེསཾ ཏཏྠ ¶ ཨཱགཏབྷིཀྑཱུནཾ ཨུཔཀཱརཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི. ཨུདྡྷརིཏྭཱ གཙྪནྟེན པན མཉྩཔཱིཋཀཝཱཊཾ སབྦཾ ཨཔནེཏྭཱ སཾཧརིཏྭཱ ཙཱིཝརཝཾསེ ལགྒེཏྭཱཝ གནྟབྦཾ. པཙྪཱ ཨཱགནྟྭཱ ཝསནཀབྷིཀྑུནཱཔི པུན མཉྩཔཱིཋཾ ཋཔཡིཏྭཱ གཙྪནྟེན ཏཐེཝ ཀཱཏབྦཾ. ཨནྟོཀུཊྚཏོ སེཡྻཾ བཧིཀུཊྚེ པཉྙཔེཏྭཱ ཝསནྟེན གམནཀཱལེ པུན གཧིཏཊྛཱནེཡེཝ པཊིསཱམེཏབྦཾ. ཨུཔརིཔཱསཱདཏོ ཨོརོཔེཏྭཱ ཧེཊྛཱཔཱསཱདེ ཝསནྟསྶཔི ཨེསེཝ ནཡོ. རཏྟིཊྛཱནདིཝཱཊྛཱནེསུ མཉྩཔཱིཋཾ པཉྙཔེཏྭཱ བཧིགམནཀཱལེ པུན གཧིཏཊྛཱནེཡེཝ ཋཔེཏབྦཾ.

༨༣. སེནཱསནེསུ པན ཨཡཾ ཨཱཔུཙྪིཏབྦཱནཱཔུཙྪིཏབྦཝིནིཙྪཡོ – ཡཱ ཏཱཝ བྷཱུམིཡཾ དཱིགྷསཱལཱ ཝཱ པཎྞསཱལཱ ཝཱ ཧོཏི, ཡཾ ཝཱ རུཀྑཏྠམྦྷེསུ ཀཏགེཧཾ ཨུཔཙིཀཱནཾ ཨུཊྛཱནཊྛཱནཾ ཧོཏི, ཏཏོ པཀྐམནྟེན ཏཱཝ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱཝ པཀྐམིཏབྦཾ. ཏསྨིཉྷི ཀཏིཔཡཱནི དིཝསཱནི ཨཛགྒིཡམཱནེ ཝམྨིཀཱཝ སནྟིཊྛནྟི. ཡཾ པན པཱསཱཎཔིཊྛིཡཾ ཝཱ པཱསཱཎཏྠམྦྷེསུ ཝཱ ཀཏསེནཱསནཾ སིལུཙྩཡལེཎཾ ཝཱ སུདྷཱལིཏྟསེནཱསནཾ ཝཱ, ཡཏྠ ཡཏྠ ཨུཔཙིཀཱསངྐཱ ནཏྠི, ཏཏོ པཀྐམནྟསྶ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱཔི ཨནཱཔུཙྪིཏྭཱཔི གནྟུཾ ཝཊྚཏི, ཨཱཔུཙྪནཾ པན ཝཏྟཾ. སཙེ ཏཱདིསེཔི སེནཱསནེ ཨེཀེན པསྶེན ཨུཔཙིཀཱ ཨཱརོཧནྟི, ཨཱཔུཙྪིཏྭཱཝ གནྟབྦཾ. ཡོ པན ཨཱགནྟུཀོ བྷིཀྑུ སངྒྷིཀསེནཱསནཾ གཧེཏྭཱཝ སནྟཾ བྷིཀྑུཾ ཨནུཝཏྟནྟོ ཨཏྟནོ སེནཱསནཾ ཨགྒཧེཏྭཱ ཝསཏི, ཡཱཝ སོ ན གཎྷཱཏི, ཏཱཝ ཏཾ སེནཱསནཾ པུརིམབྷིཀྑུསྶེཝ པལིབོདྷོ. ཡདཱ པན སོ སེནཱསནཾ གཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨིསྶརིཡེན ཝསཏི, ཏཏོ པཊྛཱཡ ཨཱགནྟུཀསྶེཝ པལིབོདྷོ. སཙེ ཨུབྷོཔི ཝིབྷཛིཏྭཱ གཎྷནྟི, ཨུབྷིནྣམྤི པལིབོདྷོ.

མཧཱཔཙྩརིཡཾ པན ཝུཏྟཾ – སཙེ དྭེ ཏཡོ ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱ པཉྙཔེནྟི, གམནཀཱལེ སབྦེཧི ཨཱཔུཙྪིཏབྦཾ. ཏེསུ ཙེ པཋམཾ གཙྪནྟོ ‘‘པཙྪིམོ ཛགྒིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱབྷོགཾ ཀཏྭཱ གཙྪཏི, ཝཊྚཏི ¶ , པཙྪིམསྶ ཨཱབྷོགེན མུཏྟི ནཏྠི. བཧཱུ ཨེཀཾ པེསེཏྭཱ སནྠརཱཔེནྟི, གམནཀཱལེ སབྦེཧི ཝཱ ཨཱཔུཙྪིཏབྦཾ, ཨེཀཾ ཝཱ པེསེཏྭཱ ཨཱཔུཙྪིཏབྦཾ. ཨཉྙཏོ མཉྩཔཱིཋཱདཱིནི ཨཱནེཏྭཱ ཨཉྙཏྲ ཝསིཏྭཱ གམནཀཱལེ ཏཏྠེཝ ནེཏབྦཱནི. སཙེ ཨཉྙཏོ ཨཱནེཏྭཱ ཝསམཱནསྶ ཨཉྙོ ཝུཌྜྷཏརོ ཨཱགཙྪཏི, ན པཊིབཱཧིཏབྦོ ¶ , ‘‘མཡཱ, བྷནྟེ, ཨཉྙཱཝཱསཏོ ཨཱནཱིཏཾ, པཱཀཏིཀཾ ཀརེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ཏེན ‘‘ཨེཝཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏེ ཨིཏརསྶ གནྟུཾ ཝཊྚཏི. ཨེཝཾ ཨཉྙཏྠ ཧརིཏྭཱཔི སངྒྷིཀཔརིབྷོགེན པརིབྷུཉྫནྟསྶ ཧི ནཊྛཾ ཝཱ ཛིཎྞཾ ཝཱ ཙོརེཧི ཝཱ ཧཊཾ གཱིཝཱ ནེཝ ཧོཏི, པུགྒལིཀཔརིབྷོགེན པརིབྷུཉྫནྟསྶ པན གཱིཝཱ ཧོཏི. ཨཉྙསྶ མཉྩཔཱིཋཾ པན སངྒྷིཀཔརིབྷོགེན ཝཱ པུགྒལིཀཔརིབྷོགེན ཝཱ པརིབྷུཉྫནྟསྶ ནཊྛཾ གཱིཝཱཡེཝ. ཨནྟོཝིཧཱརེ སེཡྻཾ སནྠརིཏྭཱ ‘‘ཨཛྫེཝ ཨཱགནྟྭཱ པཊིཛགྒིསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ སཱཔེཀྑོ ནདཱིཔཱརཾ གཱམནྟརཾ ཝཱ གནྟྭཱ ཡཏྠསྶ གམནཙིཏྟཾ ཨུཔྤནྣཾ, ཏཏྠེཝ ཋིཏོ ཀཉྩི པེསེཏྭཱ ཨཱཔུཙྪཏི, ནདཱིཔཱུརརཱཛཙོརཱདཱིསུ ཝཱ ཀེནཙི པལིབོདྷོ ཧོཏི ཨུཔདྡུཏོ, ན སཀྐོཏི པཙྩཱགནྟུཾ, ཨེཝཾབྷཱུཏསྶ ཨནཱཔཏྟི.

ཝིཧཱརསྶ ཨུཔཙཱརེ པན ཨུཔཊྛཱནསཱལཱཡ ཝཱ མཎྜཔེ ཝཱ རུཀྑམཱུལེ ཝཱ སེཡྻཾ སནྠརིཏྭཱ ཝཱ སནྠརཱཔེཏྭཱ ཝཱ ཏཾ པཀྐམནྟོ ནེཝ ཨུདྡྷརཏི ན ཨུདྡྷརཱཔེཏི ཨནཱཔུཙྪཾ ཝཱ གཙྪཏི, དུཀྐཊཾ. ཝུཏྟཔྤཀཱརཉྷི དསཝིདྷཾ སེཡྻཾ ཨནྟོགབྦྷཱདིམྷི གུཏྟཊྛཱནེ པཉྙཔེཏྭཱ གཙྪནྟསྶ ཡསྨཱ སེཡྻཱཔི སེནཱསནམྤི ཨུཔཙིཀཱཧི པལུཛྫཏི, ཝམྨིཀརཱསིཡེཝ ཧོཏི, ཏསྨཱ པཱཙིཏྟིཡཾ ཝུཏྟཾ. བཧི པན ཨུཔཊྛཱནསཱལཱདཱིསུ པཉྙཔེཏྭཱ གཙྪནྟསྶ སེཡྻཱམཏྟམེཝ ནསྶེཡྻ ཋཱནསྶ ཨགུཏྟཏཱཡ, ན སེནཱསནཾ, ཏསྨཱ ཨེཏྠ དུཀྐཊཾ ཝུཏྟཾ. མཉྩཔཱིཋཾ པན ཡསྨཱ ན སཀྐཱ སཧསཱ ཨུཔཙིཀཱཧི ཁཱཡིཏུཾ, ཏསྨཱ ཏཾ ཝིཧཱརེཔི སནྠརིཏྭཱ གཙྪནྟསྶ དུཀྐཊཾ. ཝིཧཱརསྶཱུཔཙཱརེ ཨུཔཊྛཱནསཱལཱཡཾ མཎྜཔེ རུཀྑམཱུལེཔི སནྠརིཏྭཱ པཀྐམནྟསྶ དུཀྐཊམེཝ.

༨༤. ‘‘ཡོ པན བྷིཀྑུ སངྒྷིཀཾ མཉྩཾ ཝཱ པཱིཋཾ ཝཱ བྷིསིཾ ཝཱ ཀོཙྪཾ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷོཀཱསེ སནྠརིཏྭཱ ཝཱ སནྠརཱཔེཏྭཱ ཝཱ ཏཾ པཀྐམནྟོ ནེཝ ཨུདྡྷརེཡྻ ན ཨུདྡྷརཱཔེཡྻ ཨནཱཔུཙྪཾ ཝཱ གཙྪེཡྻ, པཱཙིཏྟིཡ’’ནྟི (པཱཙི. ༡༠༩) ཝཙནཏོ སངྒྷིཀཱནི པན མཉྩཔཱིཋཱདཱིནི ཙཏྟཱརི ཨཛ྄ཛྷོཀཱསེ སནྠརིཏྭཱ ཝཱ སནྠརཱཔེཏྭཱ ཝཱ ཨུདྡྷརཎཱདཱིནི ཨཀཏྭཱ ‘‘ཨཛྫེཝ ཨཱགམིསྶཱམཱི’’ཏི གཙྪནྟསྶཔི ཐཱམམཛ྄ཛྷིམསྶ པུརིསསྶ ལེཌྜུཔཱཏཱཏིཀྐམེ པཱཙིཏྟིཡཾ. ཨེཏྠ ཀོཙྪཾ ནཱམ ཝཱཀམཡཾ ཝཱ ཨུསཱིརམཡཾ ཝཱ མུཉྫམཡཾ ཝཱ པབྦཛམཡཾ ཝཱ ཧེཊྛཱ ཙ ཨུཔརི ཙ ཝིཏྠཏཾ མཛ྄ཛྷེ སཾཁིཏྟཾ པཎཝསཎྛཱནཾ ཀཏྭཱ བདྡྷཾ. ཏཾ ཀིར མཛ྄ཛྷེ སཱིཧབྱགྒྷཙམྨཔརིཀྑིཏྟམྤི ¶ ཀརོནྟི, ཨཀཔྤིཡཙམྨཾ ནཱམེཏྠ ནཏྠི. སེནཱསནཉྷི སོཝཎྞམཡམྤི ཝཊྚཏི, ཏསྨཱ ཏཾ མཧགྒྷཾ ཧོཏི.

‘‘ཨནུཛཱནཱམི, ¶ བྷིཀྑཝེ, ཨཊྛ མཱསེ ཨཝསྶིཀསངྐེཏེ མཎྜཔེ ཝཱ རུཀྑམཱུལེ ཝཱ ཡཏྠ ཀཱཀཱ ཝཱ ཀུལལཱ ཝཱ ན ཨཱུཧདནྟི, ཏཏྠ སེནཱསནཾ ནིཀྑིཔིཏུ’’ནྟི (པཱཙི. ༡༡༠) ཝཙནཏོ པན ཝསྶིཀཝསྶཱནམཱསཱཏི ཨེཝཾ ཨཔཉྙཱཏེ ཙཏྟཱརོ ཧེམནྟིཀེ, ཙཏྟཱརོ གིམྷིཀེཏི ཨཊྛ མཱསེ སཱཁཱམཎྜཔེ ཝཱ པདརམཎྜཔེ ཝཱ རུཀྑམཱུལེ ཝཱ ནིཀྑིཔིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཡསྨིཾ པན ཀཱཀཱ ཝཱ ཀུལལཱ ཝཱ ཨཉྙེ ཝཱ སཀུནྟཱ དྷུཝནིཝཱསེན ཀུལཱཝཀེ ཀཏྭཱ ཝསནྟི, ཏསྶ རུཀྑསྶ མཱུལེ ན ནིཀྑིཔིཏབྦཾ. ‘‘ཨཊྛ མཱསེ’’ཏི ཝཙནཏོ ཡེསུ ཛནཔདེསུ ཝསྶཀཱལེ ན ཝསྶཏི, ཏེསུ ཙཏྟཱརོ མཱསེ ནིཀྑིཔིཏུཾ ན ཝཊྚཏིཡེཝ. ‘‘ཨཝསྶིཀསངྐེཏེ’’ཏི ཝཙནཏོ ཡཏྠ ཧེམནྟེ དེཝོ ཝསྶཏི, ཏཏྠ ཧེམནྟེཔི ཨཛ྄ཛྷོཀཱསེ ནིཀྑིཔིཏུཾ ན ཝཊྚཏི. གིམྷེ པན སབྦཏྠ ཝིགཏཝལཱཧཀཾ ཝིསུདྡྷཾ ནཏཾ ཧོཏི, ཨེཝརཱུཔེ ཀཱལེ ཀེནཙིདེཝ ཀརཎཱིཡེན ཨཛ྄ཛྷོཀཱསེ མཉྩཔཱིཋཾ ནིཀྑིཔིཏུཾ ཝཊྚཏི.

༨༥. ཨབྦྷོཀཱསིཀེནཔི ཝཏྟཾ ཛཱནིཏབྦཾ. ཏསྶ ཧི སཙེ པུགྒལིཀམཉྩཀོ ཨཏྠི, ཏཏྠེཝ སཡིཏབྦཾ. སངྒྷིཀཾ གཎྷནྟེན ཝེཏྟེན ཝཱ ཝཱཀེན ཝཱ ཝཱིཏམཉྩཀོ གཧེཏབྦོ, ཏསྨིཾ ཨསཏི པུརཱཎམཉྩཀོ གཧེཏབྦོ, ཏསྨིཾ ཨསཏི ནཝཝཱཡིམོ ཝཱ ཨོནདྡྷཀོ ཝཱ གཧེཏབྦོ. གཧེཏྭཱ པན ‘‘ཨཧཾ ཨུཀྐཊྛརུཀྑམཱུལིཀོ ཨུཀྐཊྛཨབྦྷོཀཱསིཀོ’’ཏི ཙཱིཝརཀུཊིམྤི ཨཀཏྭཱ ཨསམཡེ ཨཛ྄ཛྷོཀཱསེ ཝཱ རུཀྑམཱུལེ ཝཱ པཉྙཔེཏྭཱ ནིཔཛྫིཏུཾ ན ཝཊྚཏི. སཙེ པན ཙཏུགྒུཎེནཔི ཙཱིཝརེན ཀཏཱ ཀུཊི ཨཏེམེནྟཾ རཀྑིཏུཾ ན སཀྐོཏི, སཏྟཱཧཝདྡལིཀཱདཱིནི བྷཝནྟི, བྷིཀྑུནོ ཀཱཡཱནུགཏིཀཏྟཱ ཝཊྚཏི. ཨརཉྙེ པཎྞཀུཊཱིསུ ཝསནྟཱནཾ སཱིལསམྤདཱཡ པསནྣཙིཏྟཱ མནུསྶཱ ནཝཾ མཉྩཔཱིཋཾ དེནྟི ‘‘སངྒྷིཀཔརིབྷོགེན པརིབྷུཉྫཐཱ’’ཏི, ཝསིཏྭཱ གཙྪནྟེཧི སཱམནྟཝིཧཱརེ སབྷཱགབྷིཀྑཱུནཾ པེསེཏྭཱ གནྟབྦཾ, སབྷཱགཱནཾ ཨབྷཱཝེན ཨནོཝསྶཀེ ནིཀྑིཔིཏྭཱ གནྟབྦཾ, ཨནོཝསྶཀེ ཨསཏི རུཀྑེ ལགྒེཏྭཱ གནྟབྦཾ. ཙེཏིཡངྒཎེ སམྨཛྫནིཾ གཧེཏྭཱ བྷོཛནསཱལངྒཎཾ ཝཱ ཨུཔོསཐཱགཱརངྒཎཾ ཝཱ པརིཝེཎདིཝཱཊྛཱནཨགྒིསཱལཱདཱིསུ ཝཱ ཨཉྙཏརཾ སམྨཛྫིཏྭཱ དྷོཝིཏྭཱ པུན སམྨཛྫནིམཱལ༹ཀེཡེཝ ཋཔེཏབྦཱ. ཨུཔོསཐཱགཱརཱདཱིསུ ཨཉྙཏརསྨིཾ གཧེཏྭཱ ཨཝསེསཱནི སམྨཛྫནྟསྶཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཡོ ¶ པན བྷིཀྑཱཙཱརམགྒཾ སམྨཛྫནྟོ གནྟུཀཱམོ ཧོཏི, ཏེན སམྨཛྫིཏྭཱ སཙེ ཨནྟརཱམགྒེ སཱལཱ ཨཏྠི, ཏཏྠ ཋཔེཏབྦཱ. སཙེ ནཏྠི, ཝལཱཧཀཱནཾ ཨནུཊྛིཏབྷཱཝཾ སལླཀྑེཏྭཱ ‘‘ཡཱཝཱཧཾ ¶ གཱམཏོ ནིཀྑམཱམི, ཏཱཝ ན ཝསྶིསྶཏཱི’’ཏི ཛཱནནྟེན ཡཏྠ ཀཏྠཙི ནིཀྑིཔིཏྭཱ པུན པཙྩཱགཙྪནྟེན པཱཀཏིཀཊྛཱནེ ཋཔེཏབྦཱ. ‘‘སཙེ ཝསྶིསྶཏཱིཏི ཛཱནནྟོ ཨཛ྄ཛྷོཀཱསེ ཋཔེཏི, དུཀྐཊ’’ནྟི མཧཱཔཙྩརིཡཾ ཝུཏྟཾ. སཙེ པན ཏཏྲ ཏཏྲེཝ སམྨཛྫནཏྠཱཡ སམྨཛྫནཱི ནིཀྑིཏྟཱ ཧོཏི, ཏཾ ཏཾ ཋཱནཾ སམྨཛྫིཏྭཱ ཏཏྲ ཏཏྲེཝ ནིཀྑིཔིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨཱསནསཱལཾ སམྨཛྫནྟེན ཝཏྟཾ ཛཱནིཏབྦཾ. ཏཏྲིདཾ ཝཏྟཾ – མཛ྄ཛྷཏོ པཊྛཱཡ པཱདཊྛཱནཱབྷིམུཁཱ ཝཱལིཀཱ ཧརིཏབྦཱ, ཀཙཝརཾ ཧཏྠེཧི གཧེཏྭཱ བཧི ཚཌྜེཏབྦཾ.

༨༦. སཙེ ཝུཏྟཔྤཀཱརཾ ཙཏུབྦིདྷམྤི སངྒྷིཀཾ སེནཱསནཾ ཨཛ྄ཛྷོཀཱསེ ཝཱ རུཀྑམཱུལེ ཝཱ མཎྜཔེ ཝཱ ཨནུཔསམྤནྣེན སནྠརཱཔེཏི, ཡེན སནྠརཱཔིཏཾ, ཏསྶ པལིབོདྷོ. སཙེ པན ཨུཔསམྤནྣེན སནྠརཱཔེཏི, ཡེན སནྠཏཾ, ཏསྶ པལིབོདྷོ. ཏཏྲཱཡཾ ཝིནིཙྪཡོ (པཱཙི. ཨཊྛ. ༡༡༡) – ཐེརོ བྷོཛནསཱལཱཡཾ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ དཧརཾ ཨཱཎཱཔེཏི ‘‘གཙྪ དིཝཱཊྛཱནེ མཉྩཔཱིཋཾ པཉྙཔེཧཱི’’ཏི. སོ ཏཐཱ ཀཏྭཱ ནིསིནྣོ, ཐེརོ ཡཐཱརུཙི ཝིཙརིཏྭཱ ཏཏྠ གནྟྭཱ ཐཝིཀཾ ཝཱ ཨུཏྟརཱསངྒཾ ཝཱ ཋཔེཏི, ཏཏོ པཊྛཱཡ ཐེརསྶ པལིབོདྷོ. ནིསཱིདིཏྭཱ སཡཾ གཙྪནྟོ ནེཝ ཨུདྡྷརཏི ན ཨུདྡྷརཱཔེཏི, ལེཌྜུཔཱཏཱཏིཀྐམེ པཱཙིཏྟིཡཾ. སཙེ པན ཐེརོ ཏཏྠ ཐཝིཀཾ ཝཱ ཨུཏྟརཱསངྒཾ ཝཱ ཨཊྛཔེཏྭཱ ཙངྐམནྟོཝ དཧརཾ ‘‘གཙྪ ཏྭ’’ནྟི བྷཎཏི, ཏེན ‘‘ཨིདཾ, བྷནྟེ, མཉྩཔཱིཋ’’ནྟི ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ. སཙེ ཐེརོ ཝཏྟཾ ཛཱནཱཏི, ‘‘ཏྭཾ གཙྪ, ཨཧཾ པཱཀཏིཀཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. སཙེ བཱལོ ཧོཏི ཨནུགྒཧིཏཝཏྟོ, ‘‘གཙྪ, མཱ ཨིདྷ ཏིཊྛ, ནེཝ ནིསཱིདིཏུཾ ན ནིཔཛྫིཏུཾ དེམཱི’’ཏི དཧརཾ ཏཛྫེཏིཡེཝ. དཧརེན ‘‘བྷནྟེ, སུཁཾ སཡཐཱ’’ཏི ཀཔྤཾ ལབྷིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ གནྟབྦཾ. ཏསྨིཾ གཏེ ཐེརསྶེཝ པལིབོདྷོ, པུརིམནཡེནེཝ ཙསྶ ཨཱཔཏྟི ཝེདིཏབྦཱ.

ཨཐ པན ཨཱཎཏྟིཀྑཎེཡེཝ དཧརོ ‘‘མཡ྄ཧཾ བྷཎྜེ བྷཎྜདྷོཝནཱདི ཀིཉྩི ཀརཎཱིཡཾ ཨཏྠཱི’’ཏི ཝདཏི, ཐེརོ པན ཏཾ ‘‘པཉྙཔེཏྭཱ གཙྪཱཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ བྷོཛནསཱལཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨཉྙཏྠ གཙྪཏི, པཱདུདྡྷཱརེན ཀཱརེཏབྦོ ¶ . སཙེ ཏཏྠེཝ གནྟྭཱ ནིསཱིདཏི, པུརིམནཡེནེཝ ཙསྶ ལེཌྜུཔཱཏཱཏིཀྐམེ ཨཱཔཏྟི. སཙེ པན ཐེརོ སཱམཎེརཾ ཨཱཎཱཔེཏི, སཱམཎེརེ ཏཏྠ མཉྩཔཱིཋཾ པཉྙཔེཏྭཱ ནིསིནྣེཔི བྷོཛནསཱལཏོ ཨཉྙཏྠ གཙྪནྟོ པཱདུདྡྷཱརེན ཀཱརེཏབྦོ. གནྟྭཱ ནིསིནྣོ པུན གམནཀཱལེ ལེཌྜུཔཱཏཱཏིཀྐམེ ཨཱཔཏྟིཡཱ ཀཱརེཏབྦོ. སཙེ པན ཨཱཎཱཔེནྟོ ‘‘མཉྩཔཱིཋཾ པཉྙཔེཏྭཱ ཏཏྠེཝ ནིསཱིདཱ’’ཏི ཨཱཎཱཔེཏི, ཡཏྲིཙྪཏི, ཏཏྲ གནྟྭཱ ཨཱགནྟུཾ ལབྷཏི. སཡཾ པན པཱཀཏིཀཾ ཨཀཏྭཱ གཙྪནྟསྶ ལེཌྜུཔཱཏཱཏིཀྐམེ པཱཙིཏྟིཡཾ. ཨནྟརསནྣིཔཱཏེ ¶ མཉྩཔཱིཋཱདཱིནི པཉྙཔེཏྭཱ ནིསིནྣེཧི གམནཀཱལེ ཨཱརཱམིཀཱནཾ ‘‘ཨིདཾ པཊིསཱམེཐཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ, ཨཝཏྭཱ གཙྪནྟཱནཾ ལེཌྜུཔཱཏཱཏིཀྐམེ ཨཱཔཏྟི.

༨༧. མཧཱདྷམྨསྶཝནཾ ནཱམ ཧོཏི, ཏཏྠ ཨུཔོསཐཱགཱརཏོཔི བྷོཛནསཱལཏོཔི ཨཱཧརིཏྭཱ མཉྩཔཱིཋཱནི པཉྙཔེནྟི, ཨཱཝཱསིཀཱནཾཡེཝ པལིབོདྷོ. སཙེ ཨཱགནྟུཀཱ ‘‘ཨིདཾ ཨམྷཱཀཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ, ཨིདཾ ཨཱཙརིཡསྶཱ’’ཏི གཎྷནྟི, ཏཏོ པཊྛཱཡ ཏེསཾ པལིབོདྷོ. གམནཀཱལེ པཱཀཏིཀཾ ཨཀཏྭཱ ལེཌྜུཔཱཏཾ ཨཏིཀྐམནྟཱནཾ ཨཱཔཏྟི. མཧཱཔཙྩརིཡཾ པན ཝུཏྟཾ ‘‘ཡཱཝ ཨཉྙེ ན ནིསཱིདནྟི, ཏཱཝ ཡེཧི པཉྙཏྟཾ, ཏེསཾ བྷཱརོ, ཨཉྙེསུ ཨཱགནྟྭཱ ནིསིནྣེསུ ནིསིནྣཀཱནཾ བྷཱརོ. སཙེ ཏེ ཨནུདྡྷརིཏྭཱ ཝཱ ཨནུདྡྷརཱཔེཏྭཱ ཝཱ གཙྪནྟི, དུཀྐཊཾ. ཀསྨཱ? ཨནཱཎཏྟིཡཱ པཉྙཔིཏཏྟཱ’’ཏི. དྷམྨཱསནེ པཉྙཏྟེ ཡཱཝ ཨུསྶཱརཀོ ཝཱ དྷམྨཀཐིཀོ ཝཱ ནཱགཙྪཏི, ཏཱཝ པཉྙཱཔཀཱནཾ པལིབོདྷོ. ཏསྨིཾ ཨཱགནྟྭཱ ནིསིནྣེ ཏསྶ པལིབོདྷོ. སཀལཾ ཨཧོརཏྟཾ དྷམྨསྶཝནཾ ཧོཏི, ཨཉྙོ ཨུསྶཱརཀོ ཝཱ དྷམྨཀཐིཀོ ཝཱ ཨུཊྛཱཏི, ཨཉྙོ ནིསཱིདཏི, ཡོ ཡོ ཨཱགནྟྭཱ ནིསཱིདཏི, ཏསྶ ཏསྶེཝ བྷཱརོ. ཨུཊྛཧནྟེན པན ‘‘ཨིདམཱསནཾ ཏུམྷཱཀཾ བྷཱརོ’’ཏི ཝཏྭཱ གནྟབྦཾ. སཙེཔི ཨིཏརསྨིཾ ཨནཱགཏེ པཋམཾ ནིསིནྣོ ཨུཊྛཱཡ གཙྪཏི, ཏསྨིཉྩ ཨནྟོཨུཔཙཱརཊྛེཡེཝ ཨིཏརོ ཨཱགནྟྭཱ ནིསཱིདཏི, ཨུཊྛཱཡ གཏོ ཨཱཔཏྟིཡཱ ན ཀཱརེཏབྦོ. སཙེ པན ཨིཏརསྨིཾ ཨནཱགཏེཡེཝ པཋམཾ ནིསིནྣོ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ལེཌྜུཔཱཏཾ ཨཏིཀྐམཏི, ཨཱཔཏྟིཡཱ ཀཱརེཏབྦོ. ‘‘སབྦཏྠ ལེཌྜུཔཱཏཱཏིཀྐམེ པཋམཔཱདེ དུཀྐཊཾ, དུཏིཡཔཱདེ པཱཙིཏྟིཡ’’ནྟི ཨཡཾ ནཡོ མཧཱཔཙྩརིཡཾ ཝུཏྟོཏི.

༨༨. སཙེ ¶ པན ཝུཏྟཔྤཀཱརསེནཱསནཏོ ཨཉྙཾ སངྒྷིཀཾ ཙིམིལིཀཾ ཝཱ ཨུཏྟརཏྠརཎཾ ཝཱ བྷཱུམཏྠརཎཾ ཝཱ ཏཊྚིཀཾ ཝཱ ཙམྨཁཎྜཾ ཝཱ པཱདཔུཉྪནིཾ ཝཱ ཕལཀཔཱིཋཾ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷོཀཱསེ སནྠརིཏྭཱ ཝཱ སནྠརཱཔེཏྭཱ ཝཱ ཏཾ པཀྐམནྟོ ནེཝ ཨུདྡྷརཏི ན ཨུདྡྷརཱཔེཏི ཨནཱཔུཙྪཾ ཝཱ གཙྪཏི, དུཀྐཊཾ. ཨཱདྷཱརཀཾ པཏྟཔིདྷཱནཀཾ པཱདཀཋལིཀཾ ཏཱལཝཎྚཾ བཱིཛནིཔཏྟཀཾ ཡཾ ཀིཉྩི དཱརུབྷཎྜཾ ཨནྟམསོ པཱནཱིཡཨུལུ༹ངྐཾ པཱནཱིཡསངྑཾ ཨཛ྄ཛྷོཀཱསེ ནིཀྑིཔིཏྭཱ གཙྪནྟསྶཔི དུཀྐཊཾ. ཨཛ྄ཛྷོཀཱསེ རཛནཾ པཙིཏྭཱ རཛནབྷཱཛནཾ རཛནཨུལུ༹ངྐོ རཛནདོཎིཀཱཏི སབྦཾ ཨགྒིསཱལཱཡ པཊིསཱམེཏབྦཾ. སཙེ ཨགྒིསཱལཱ ནཏྠི, ཨནོཝསྶཀེ པབྦྷཱརེ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ. ཏསྨིམྤི ཨསཏི ཡཏྠ ཨོལོཀེནྟཱ བྷིཀྑཱུ པསྶནྟི, ཏཱདིསེ ཋཱནེ ཋཔེཏྭཱ གནྟུཾ ཝཊྚཏི. ཨཉྙཔུགྒལིཀེ པན མཉྩཔཱིཋཱདིསེནཱསནེཔི དུཀྐཊམེཝ. ཨེཏྠ པན ‘‘ཡསྨིཾ ཝིསྶཱསགྒཱཧོ ན རུཧཏི, ཏསྶ སནྟཀེ དུཀྐཊཾ. ཡསྨིཾ པན ཝིསྶཱསགྒཱཧོ རུཧཏི, ཏསྶ སནྟཀཾ ཨཏྟནོ པུགྒལིཀམེཝ ཧོཏཱི’’ཏི མཧཱཔཙྩརིཡཱདཱིསུ ཝུཏྟཾ. ཨཏྟནོ པུགྒལིཀེ པན ཨནཱཔཏྟིཡེཝ. ཡོ བྷིཀྑུ ¶ ཝཱ སཱམཎེརོ ཝཱ ཨཱརཱམིཀོ ཝཱ ལཛྫཱི ཧོཏི, ཨཏྟནོ པལིབོདྷཾ ཝིཡ མཉྙཏི, ཏཐཱརཱུཔཾ ཨནཱཔུཙྪིཏྭཱ གཙྪནྟསྶཔི ཨནཱཔཏྟི. ཡོ པན ཨཱཏཔེ ཨོཏཱཔེནྟོ ‘‘ཨཱགནྟྭཱ ཨུདྡྷརིསྶཱམཱི’’ཏི གཙྪཏི, ཏསྶཔི ཨནཱཔཏྟི.

ཨིཏི པཱལི༹མུཏྟཀཝིནཡཝིནིཙྪཡསངྒཧེ

མཉྩཔཱིཋཱདིསངྒྷིཀསེནཱསནེསུ

པཊིཔཛྫིཏབྦཝིནིཙྪཡཀཐཱ སམཏྟཱ.

༡༨. ཀཱལིཀཝིནིཙྪཡཀཐཱ

༨༩. ཀཱལིཀཱནིཔི ¶ ཙཏྟཱརཱིཏི ཨེཏྠ (པཱཙི. ཨཊྛ. ༢༥༥-༢༥༦) ཡཱཝཀཱལིཀཾ ཡཱམཀཱལིཀཾ སཏྟཱཧཀཱལིཀཾ ཡཱཝཛཱིཝིཀནྟི ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི ཀཱལིཀཱནི ཝེདིཏབྦཱནི. ཏཏྠ པུརེབྷཏྟཾ པཊིགྒཧེཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ ཡཾ ཀིཉྩི ཁཱདནཱིཡབྷོཛནཱིཡཾ ཡཱཝ མཛ྄ཛྷནྷིཀསངྑཏོ ཀཱལོ, ཏཱཝ པརིབྷུཉྫིཏབྦཏོ ཡཱཝཀཱལིཀཾ. སདྡྷིཾ ཨནུལོམཔཱནེཧི ཨཊྛཝིདྷཾ པཱནཾ ཡཱཝ རཏྟིཡཱ པཙྪིམཡཱམསངྑཱཏོ ¶ ཡཱམོ, ཏཱཝ པརིབྷུཉྫིཏབྦཏོ ཡཱམོ ཀཱལོ ཨསྶཱཏི ཡཱམཀཱལིཀཾ. སཔྤིཨཱདི པཉྩཝིདྷཾ བྷེསཛྫཾ པཊིགྒཧེཏྭཱ སཏྟཱཧཾ ནིདྷེཏབྦཏོ སཏྟཱཧོ ཀཱལོ ཨསྶཱཏི སཏྟཱཧཀཱལིཀཾ. ཋཔེཏྭཱ ཨུདཀཾ ཨཝསེསཾ སབྦམྤི པཊིགྒཧིཏཾ ཡཱཝཛཱིཝཾ པརིཧརིཏྭཱ སཏི པཙྩཡེ པརིབྷུཉྫིཏབྦཏོ ཡཱཝཛཱིཝིཀནྟི ཝུཙྩཏི.

༩༠. ཏཏྠ ཡཱཝཀཱལིཀེསུ བྷོཛནཱིཡཾ ནཱམ ཨོདནོ ཀུམྨཱསོ སཏྟུ མཙྪོ མཾསནྟི. པཉྩ བྷོཛནཱནི ཡཱམཀཱལིཀཾ སཏྟཱཧཀཱལིཀཾ ཡཱཝཛཱིཝིཀཉྩ ཋཔེཏྭཱ ཨཝསེསཾ ཁཱདནཱིཡཾ ནཱམ. ཨེཏྠ (པཱཙི. ཨཊྛ. ༢༤༨-༩) པན ཡཾ ཏཱཝ སཀྑལིམོདཀཱདི པུབྦཎྞཱཔརཎྞམཡཾ ཁཱདནཱིཡཾ, ཏཏྠ ཝཏྟབྦམེཝ ནཏྠི. ཡམྤི ཝནམཱུལཱདིཔྤབྷེདཾ ཨཱམིསགཏིཀཾ ཧོཏི. སེཡྻཐིདཾ – མཱུལཁཱདནཱིཡཾ ཀནྡཁཱདནཱིཡཾ མུལཱ༹ལཁཱདནཱིཡཾ མཏྠཀཁཱདནཱིཡཾ ཁནྡྷཁཱདནཱིཡཾ ཏཙཁཱདནཱིཡཾ པཏྟཁཱདནཱིཡཾ པུཔྥཁཱདནཱིཡཾ ཕལཁཱདནཱིཡཾ ཨཊྛིཁཱདནཱིཡཾ པིཊྛཁཱདནཱིཡཾ ནིཡྻཱསཁཱདནཱིཡནྟི, ཨིདམྤི ཁཱདནཱིཡསངྑྱམེཝ གཙྪཏི.

ཏཏྠ པན ཨཱམིསགཏིཀསལླཀྑཎཏྠཾ ཨིདཾ མུཁམཏྟནིདསྶནཾ – མཱུལཁཱདནཱིཡེ ཏཱཝ མཱུལཀམཱུལཾ ཁཱརཀམཱུལཾ ཙཙྩུམཱུལཾ ཏམྦཀམཱུལཾ ཏཎྜུལེཡྻཀམཱུལཾ ཝཏྠུལེཡྻཀམཱུལཾ ཝཛཀལིམཱུལཾ ཛཛ྄ཛྷརིམཱུལནྟི ཨེཝམཱདཱིནི སཱུཔེཡྻཔཎྞམཱུལཱནི ཨཱམིསགཏིཀཱནི. ཨེཏྠ ཙ ཝཛཀལིམཱུལེ ཛརཊྛཾ ཚིནྡིཏྭཱ ཚཌྜེནྟི, ཏཾ ཡཱཝཛཱིཝིཀཾ ཧོཏི. ཨཉྙམྤི ཨེཝརཱུཔཾ ཨེཏེནེཝ ནཡེན ཝེདིཏབྦཾ. མཱུལཀཁཱརཀཛཛ྄ཛྷརིམཱུལཱནཾ པན ཛརཊྛཱནིཔི ཨཱམིསགཏིཀཱནེཝཱཏི ཝུཏྟཾ. ཡཱནི པན པཱལི༹ཡཾ –

‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, མཱུལཱནི བྷེསཛྫཱནི ཧལིདྡིཾ སིངྒིཝེརཾ ཝཙཾ ཝཙཏྟཾ ཨཏིཝིསཾ ཀཊུཀརོཧིཎིཾ ཨུསཱིརཾ བྷདྡམུཏྟཀཾ, ཡཱནི ཝཱ པནཉྙཱནིཔི ཨཏྠི མཱུལཱནི བྷེསཛྫཱནི ¶ ནེཝ ཁཱདནཱིཡེ ཁཱདནཱིཡཏྠཾ ཕརནྟི, ན བྷོཛནཱིཡེ བྷོཛནཱིཡཏྠཾ ཕརནྟཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༢༦༣) –

ཝུཏྟཱནི, ཏཱནི ཡཱཝཛཱིཝིཀཱནི. ཏེསཾ ཙཱུལ༹པཉྩམཱུལཾ མཧཱཔཉྩམཱུལནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན གཎིཡམཱནཱནཾ གཎནཱཡ ཨནྟོ ནཏྠི, ཁཱདནཱིཡཏྠཉྩ བྷོཛནཱིཡཏྠཉྩ ཨཕརཎབྷཱཝོཡེཝ པནེཏེསཾ ལཀྑཎཾ. ཏསྨཱ ཡཾ ཀིཉྩི མཱུལཾ ཏེསུ ཏེསུ ཛནཔདེསུ པཀཏིཨཱཧཱརཝསེན མནུསྶཱནཾ ཁཱདནཱིཡཏྠཾ བྷོཛནཱིཡཏྠཉྩ ཕརཏི, ཏཾ ཡཱཝཀཱལིཀཾ, ཨིཏརཾ ཡཱཝཛཱིཝིཀནྟི ཝེདིཏབྦཾ ¶ . སུབཧུཾ ཝཏྭཱཔི ཧི ཨིམསྨིཾཡེཝ ལཀྑཎེ ཋཱཏབྦཾ. ནཱམསཉྙཱསུ པན ཝུཙྩམཱནཱསུ ཏཾ ཏཾ ནཱམཾ ཨཛཱནནྟཱནཾ སམྨོཧོཡེཝ ཧོཏི, ཏསྨཱ ནཱམསཉྙཱཡ ཨཱདརཾ ཨཀཏྭཱ ལཀྑཎམེཝ དསྶིཏཾ. ཡཐཱ ཙ མཱུལེ, ཨེཝཾ ཀནྡཱདཱིསུཔི ལཀྑཎཾ དསྶཡིསྶཱམ, ཏསྶེཝ ཝསེན ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོ. ཡཉྩ ཏཾ པཱལི༹ཡཾ ཧལིདྡཱདི ཨཊྛཝིདྷཾ ཝུཏྟཾ, ཏསྶ ཁནྡྷཏཙཔུཔྥཕལཱདི སབྦཾ ཡཱཝཛཱིཝིཀནྟི ཝུཏྟཾ.

ཀནྡཁཱདནཱིཡེ དུཝིདྷོ ཀནྡོ དཱིགྷོ ཙ བྷིསཀིཾསུཀཀནྡཱདི, ཝཊྚོ ཙ ཨུཔྤལཀསེརུཀཀནྡཱདི, ཡཾ གཎྛཱིཏིཔི ཝདནྟི. ཏཏྠ སབྦེསཾ ཀནྡཱནཾ ཛིཎྞཛརཊྛཊྛཱནཉྩ ཚལླི ཙ སུཁུམམཱུལཱནི ཙ ཡཱཝཛཱིཝིཀཱནི, ཏརུཎོ པན སུཁཁཱདནཱིཡོ སཱལཀལྱཱཎིཔོཏཀཀནྡོ ཀིཾསུཀཔོཏཀཀནྡོ ཨམྦཱཊཀཀནྡོ ཀེཏཀཀནྡོ མཱལུཝཀནྡོ བྷིསསངྑཱཏོ པདུམཔུཎྜརཱིཀཀནྡོ པིཎྜཱལུམསཱལུཨཱདཡོ ཙ ཁཱིརཝལླིཀནྡོ ཨཱལུཝཀནྡོ སིགྒུཀནྡོ ཏཱལཀནྡོ ནཱིལུཔྤལརཏྟུཔྤལཀུམུདསོགནྡྷིཀཱནཾ ཀནྡཱ ཀདལིཀནྡོ ཝེལུ༹ཀནྡོ ཀསེརུཀཀནྡོཏི ཨེཝམཱདཡོ ཏེསུ ཏེསུ ཛནཔདེསུ པཀཏིཨཱཧཱརཝསེན མནུསྶཱནཾ ཁཱདནཱིཡཏྠཉྩ བྷོཛནཱིཡཏྠཉྩ ཕརཎཀཀནྡཱ ཡཱཝཀཱལིཀཱ. ཁཱིརཝལླིཀནྡོ ཨདྷོཏོ ཡཱཝཛཱིཝིཀོ, དྷོཏོ ཡཱཝཀཱལིཀོ. ཁཱིརཀཱཀོལིཛཱིཝིཀཨུསབྷཀལསུཎཱདིཀནྡཱ པན ཡཱཝཛཱིཝིཀཱ. ཏེ པཱལི༹ཡཾ ‘‘ཡཱནི ཝཱ པནཉྙཱནིཔི ཨཏྠི མཱུལཱནི བྷེསཛྫཱནཱི’’ཏི ཨེཝཾ (མཧཱཝ. ༢༦༣) མཱུལབྷེསཛྫསངྒཧེནེཝ སངྒཧིཏཱ.

མུལཱ༹ལཁཱདནཱིཡེ པདུམམུལཱ༹ལཾ པུཎྜརཱིཀམུལཱ༹ལཾ མཱུལསདིསཾཡེཝ. ཨེརཀམུལཱ༹ལཾ ཀནྡུལམུལཱ༹ལནྟི ཨེཝམཱདི ཏེསུ ཏེསུ ཛནཔདེསུ པཀཏིཨཱཧཱརཝསེན མནུསྶཱནཾ ཁཱདནཱིཡཏྠཾ བྷོཛནཱིཡཏྠཉྩ ཕརཎཀམུལཱ༹ལཾ ཡཱཝཀཱལིཀཾ, ཧལིདྡིསིངྒིཝེརམཀཙིཙཏུརསྶཝལླིཀེཏཀཏཱལཧིནྟཱལཀུནྟཱལནཱལི༹ཀེརཔཱུགརུཀྑཱདིམུལཱ༹ལཾ པན ཡཱཝཛཱིཝིཀཾ. ཏཾ སབྦམྤི པཱལི༹ཡཾ ‘‘ཡཱནི ཝཱ པནཉྙཱནིཔི ཨཏྠི མཱུལཱནི བྷེསཛྫཱནཱི’’ཏི ཨེཝཾ མཱུལབྷེསཛྫསངྒཧེནེཝ སངྒཧིཏཾ.

མཏྠཀཁཱདནཱིཡེ ¶ ཏཱལཧིནྟཱལཀུནྟཱལཀེཏཀནཱལི༹ཀེརཔཱུགརུཀྑཁཛྫཱུརིཝེཏྟཨེརཀཀདལཱིནཾ ཀལཱི༹རསངྑཱཏཱ མཏྠཀཱ, ཝེཎུཀལཱི༹རོ ནལ༹ཀལཱི༹རོ ཨུཙྪུཀལཱི༹རོ ¶ མཱུལཀཀལཱི༹རོ སཱསཔཀལཱི༹རོ སཏཱཝརིཀལཱི༹རོ སཏྟནྣཾ དྷཉྙཱནཾ ཀལཱི༹རཱཏི ཨེཝམཱདི ཏེསུ ཏེསུ ཛནཔདེསུ པཀཏིཨཱཧཱརཝསེན མནུསྶཱནཾ ཁཱདནཱིཡཏྠཾ བྷོཛནཱིཡཏྠཉྩ ཕརཎཀོ རུཀྑཝལླིཨཱདཱིནཾ མཏྠཀོ ཡཱཝཀཱལིཀོ, ཧལིདྡིསིངྒིཝེརཝཙམཀཙིལསུཎཱནཾ ཀལཱི༹རཱ, ཏཱལཧིནྟཱལཀུནྟཱལནཱལི༹ཀེརཀལཱི༹རཱནཉྩ ཚིནྡིཏྭཱ པཱཏིཏོ ཛརཊྛབུནྡོ ཡཱཝཛཱིཝིཀོ.

ཁནྡྷཁཱདནཱིཡེ ཨནྟོཔཐཝཱིགཏོ སཱལཀལྱཱཎཱིཁནྡྷོ ཨུཙྪུཁནྡྷོ ནཱིལུཔྤལརཏྟུཔྤལཀུམུདསོགནྡྷིཀཱནཾ དཎྜཀཁནྡྷཱཏི ཨེཝམཱདི ཏེསུ ཏེསུ ཛནཔདེསུ པཀཏིཨཱཧཱརཝསེན མནུསྶཱནཾ ཁཱདནཱིཡཏྠཾ བྷོཛནཱིཡཏྠཉྩ ཕརཎཀོ ཁནྡྷོ ཡཱཝཀཱལིཀོ, ཨུཔྤལཛཱཏཱིནཾ པཎྞདཎྜཀོ པདུམཛཱཏཱིནཾ སབྦོཔི དཎྜཀོ ཀརཝིནྡདཎྜཱདཡོ ཙ ཨཝསེསསབྦཁནྡྷཱ ཡཱཝཛཱིཝིཀཱ.

ཏཙཁཱདནཱིཡེ ཨུཙྪུཏཙོཝ ཨེཀོ ཡཱཝཀཱལིཀོ, སོཔི སརསོ, སེསོ སབྦོ ཡཱཝཛཱིཝིཀོ. ཏེསཾ པན མཏྠཀཁནྡྷཏཙཱནཾ ཏིཎྞམྤི པཱལི༹ཡཾ ཀསཱཝབྷེསཛྫེན སངྒཧོ ཝེདིཏབྦོ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཀསཱཝཱནི བྷེསཛྫཱནི ནིམྦཀསཱཝཾ ཀུཊཛཀསཱཝཾ པཊོལཀསཱཝཾ ཕགྒཝཀསཱཝཾ ནཏྟམཱལཀསཱཝཾ, ཡཱནི ཝཱ པནཉྙཱནིཔི ཨཏྠི ཀསཱཝཱནི བྷེསཛྫཱནི ནེཝ ཁཱདནཱིཡེ ཁཱདནཱིཡཏྠཾ ཕརནྟི, ན བྷོཛནཱིཡེ བྷོཛནཱིཡཏྠཾ ཕརནྟཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༢༦༣).

ཨེཏྠ ཧི ཨེཏེསམྤི སངྒཧོ སིཛ྄ཛྷཏི. ཝུཏྟཀསཱཝཱནི ཙ སབྦཀཔྤིཡཱནཱིཏི ཝེདིཏབྦཱནི.

པཏྟཁཱདནཱིཡེ མཱུལཀཾ ཁཱརཀོ ཙཙྩུ ཏམྦཀོ ཏཎྜུལེཡྻཀོ པཔུནྣཱགོ ཝཏྠུལེཡྻཀོ ཝཛཀལི ཛཛ྄ཛྷརི སེལླུ སིགྒུ ཀཱསམདྡཀོ ཨུམྨཱཙཱིནམུགྒོ མཱསོ རཱཛམཱསོ ཋཔེཏྭཱ མཧཱནིཔྥཱཝཾ ཨཝསེསནིཔྥཱཝོ ཨགྒིམནྠོ སུནིསནྣཀོ སེཏཝརཎོ ནཱལི༹ཀཱ བྷཱུམིཡཾ ཛཱཏལོཎཱིཏི ཨེཏེསཾ པཏྟཱནི, ཨཉྙཱནི ཙ ཨེཝརཱུཔཱནི ཏེསུ ཏེསུ ཛནཔདེསུ པཀཏིཨཱཧཱརཝསེན མནུསྶཱནཾ ཁཱདནཱིཡཏྠཉྩ བྷོཛནཱིཡཏྠཉྩ ཕརཎཀཱནི པཏྟཱནི ཨེཀཾསེན ཡཱཝཀཱལིཀཱནི ¶ , ཡཱ པནཉྙཱ ¶ མཧཱནཁཔིཊྛིམཏྟཔཎྞཱ ལོཎིརུཀྑེ ཙ གཙྪེ ཙ ཨཱརོཧཏི, ཏསྶཱ པཏྟཾ ཡཱཝཛཱིཝིཀཾ. བྲཧྨིཔཏྟཉྩ ཡཱཝཀཱལིཀནྟི དཱིཔཝཱསིནོ ཝདནྟི. ཨམྦཔལླཝཾ ཡཱཝཀཱལིཀཾ, ཨསོཀཔལླཝཾ པན ཡཱཝཛཱིཝིཀཾ. ཡཱནི ཙཉྙཱནི པཱལི༹ཡཾ –

‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, པཎྞཱནི བྷེསཛྫཱནི ནིམྦཔཎྞཾ ཀུཊཛཔཎྞཾ པཊོལཔཎྞཾ སུལསིཔཎྞཾ ཀཔྤཱསཔཎྞཾ, ཡཱནི ཝཱ པནཉྙཱནིཔི ཨཏྠི པཎྞཱནི བྷེསཛྫཱནི ནེཝ ཁཱདནཱིཡེ ཁཱདནཱིཡཏྠཾ ཕརནྟི, ན བྷོཛནཱིཡེ བྷོཛནཱིཡཏྠཾ ཕརནྟཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༢༦༣) –

ཝུཏྟཱནི, ཏཱནི ཡཱཝཛཱིཝིཀཱནི. ན ཀེཝལཉྩ པཎྞཱནི, ཏེསཾ པུཔྥཕལཱནིཔི. ཡཱཝཛཱིཝིཀཔཎྞཱནཾ པན ཕགྒཝཔཎྞཾ ཨཛྫུཀཔཎྞཾ ཕཎིཛྫཀཔཎྞཾ ཏམྦཱུལཔཎྞཾ པདུམིནིཔཎྞནྟི ཨེཝཾ གཎནཝསེན ཨནྟོ ནཏྠི.

པུཔྥཁཱདནཱིཡེ མཱུལཀཔུཔྥཾ ཁཱརཀཔུཔྥཾ ཙཙྩུཔུཔྥཾ ཏམྦཀཔུཔྥཾ ཝཛཀལིཔུཔྥཾ ཛཛ྄ཛྷརིཔུཔྥཾ ཙཱུལ༹ནིཔྥཱཝཔུཔྥཾ མཧཱནིཔྥཱཝཔུཔྥཾ ཀསེརུཀཔུཔྥཾ ནཱལི༹ཀེརཏཱལཀེཏཀཱནཾ ཏརུཎཔུཔྥཱནི སེཏཝརཎཔུཔྥཾ སིགྒུཔུཔྥཾ ཨུཔྤལཔདུམཛཱཏིཀཱནཾ པུཔྥཱནཾ ཀཎྞིཀཱམཏྟཾ ཨགནྡྷིཔུཔྥཾ ཀརཱིརཔུཔྥཾ ཛཱིཝནྟཱི པུཔྥནྟི ཨེཝམཱདི ཏེསུ ཏེསུ ཛནཔདེསུ པཀཏིཨཱཧཱརཝསེན མནུསྶཱནཾ ཁཱདནཱིཡཏྠཾ བྷོཛནཱིཡཏྠཉྩ ཕརཎཔུཔྥཾ ཡཱཝཀཱལིཀཾ, ཨསོཀབཀུལཀུཡྻཀཔུནྣཱགཙམྤཀཛཱཏིཀརཝཱིརཀཎིཀཱརཀུནྡནཝམཱལིཀམལླིཀཱདཱིནཾ པན པུཔྥཾ ཡཱཝཛཱིཝིཀཾ, ཏསྶ གཎནཱཡ ཨནྟོ ནཏྠི. པཱལི༹ཡཾ པནསྶ ཀསཱཝབྷེསཛྫེན སངྒཧོ ཝེདིཏབྦོ.

ཕལཁཱདནཱིཡེ པནསལབུཛཏཱལནཱལི༹ཀེརཨམྦཛམྦུཨམྦཱཊཀཏིནྟིཎིཀམཱཏུལུངྒཀཔིཏྠལཱབུཀུམྦྷཎྜཔུསྶཕལཏིམྦརཱུསཀཏིཔུསཝཱཏིངྒཎཙོཙམོཙམདྷུཀཱདཱིནཾ ཕལཱནི, ཡཱནི ལོཀེ ཏེསུ ཏེསུ ཛནཔདེསུ པཀཏིཨཱཧཱརཝསེན མནུསྶཱནཾ ཁཱདནཱིཡཏྠཾ བྷོཛནཱིཡཏྠཉྩ ཕརནྟི, སབྦཱནི ཏཱནི ཡཱཝཀཱལིཀཱནི, ནཱམགཎནཝསེན ཏེསཾ ན སཀྐཱ པརིཡནྟཾ དསྶེཏུཾ. ཡཱནི པན པཱལི༹ཡཾ –

‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཕལཱནི བྷེསཛྫཱནི བིལངྒཾ པིཔྤལིཾ མརཱིཙཾ ཧརཱིཏཀཾ ཝིབྷཱིཏཀཾ ཨཱམལཀཾ གོཊྛཕལཾ, ཡཱནི ཝཱ པནཉྙཱནིཔི ¶ ཨཏྠི ཕལཱནི བྷེསཛྫཱནི ནེཝ ཁཱདནཱིཡེ ཁཱདནཱིཡཏྠཾ ཕརནྟི, ན བྷོཛནཱིཡེ བྷོཛནཱིཡཏྠཾ ཕརནྟཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༢༦༣) –

ཝུཏྟཱནི ¶ , ཏཱནི ཡཱཝཛཱིཝིཀཱནི. ཏེསམྤི ཨཔརིཔཀྐཱནི ཨཙྪིཝབིམྦཝརཎཀེཏཀཀཱསྨརཱིཨཱདཱིནཾ ཕལཱནི ཛཱཏིཕལཾ ཀཊུཀཕལཾ ཨེལཱ༹ ཏཀྐོལནྟི ཨེཝཾ ནཱམཝསེན ན སཀྐཱ པརིཡནྟཾ དསྶེཏུཾ.

ཨཊྛིཁཱདནཱིཡེ ལབུཛཊྛི པནསཊྛི ཨམྦཱཊཀཊྛི སཱལཊྛི ཁཛྫཱུརཱིཀེཏཀཏིམྦརཱུསཀཱནཾ ཏརུཎཕལཊྛི ཏིནྟིཎིཀཊྛི བིམྦཕལཊྛི ཨུཔྤལཔདུམཛཱཏཱིནཾ པོཀྑརཊྛཱིཏི ཨེཝམཱདཱིནི ཏེསུ ཏེསུ ཛནཔདེསུ མནུསྶཱནཾ པཀཏིཨཱཧཱརཝསེན ཁཱདནཱིཡཏྠཾ བྷོཛནཱིཡཏྠཉྩ ཕརཎཀཱནི ཨཊྛཱིནི ཡཱཝཀཱལིཀཱནི, མདྷུཀཊྛི པུནྣཱགཊྛི ཧརཱིཏཀཱདཱིནཾ ཨཊྛཱིནི སིདྡྷཏྠཀཊྛི རཱཛིཀཊྛཱིཏི ཨེཝམཱདཱིནི ཨཊྛཱིནི ཡཱཝཛཱིཝིཀཱནི. ཏེསཾ པཱལི༹ཡཾ ཕལབྷེསཛྫེནེཝ སངྒཧོ ཝེདིཏབྦོ.

པིཊྛཁཱདནཱིཡེ སཏྟནྣཾ ཏཱཝ དྷཉྙཱནཾ དྷཉྙཱནུལོམཱནཾ ཨཔརཎྞཱནཉྩ པིཊྛཾ པནསཔིཊྛཾ ལབུཛཔིཊྛཾ ཨམྦཱཊཀཔིཊྛཾ སཱལཔིཊྛཾ དྷོཏཀཏཱལཔིཊྛཾ ཁཱིརཝལླིཔིཊྛཉྩཱཏི ཨེཝམཱདཱིནི ཏེསུ ཏེསུ ཛནཔདེསུ པཀཏིཨཱཧཱརཝསེན མནུསྶཱནཾ ཁཱདནཱིཡཏྠཾ བྷོཛནཱིཡཏྠཉྩ ཕརཎཀཱནི པིཊྛཱནི ཡཱཝཀཱལིཀཱནི, ཨདྷོཏཀཾ ཏཱལཔིཊྛཾ ཁཱིརཝལླིཔིཊྛཾ ཨསྶགནྡྷཱདིཔིཊྛཱནི ཙ ཡཱཝཛཱིཝིཀཱནི. ཏེསཾ པཱལི༹ཡཾ ཀསཱཝེཧི མཱུལཕལེཧི ཙ སངྒཧོ ཝེདིཏབྦོ.

ནིཡྻཱསཁཱདནཱིཡེ – ཨེཀོ ཨུཙྪུནིཡྻཱསོཝ སཏྟཱཧཀཱལིཀོ, སེསཱ –

‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཛཏཱུནི བྷེསཛྫཱནི ཧིངྒུཾ ཧིངྒུཛཏུཾ ཧིངྒུསིཔཱཊིཀཾ ཏཀཾ ཏཀཔཏྟིཾ ཏཀཔཎྞིཾ སཛྫུལསཾ, ཡཱནི ཝཱ པནཉྙཱནིཔི ཨཏྠི ཛཏཱུནི བྷེསཛྫཱནཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༢༦༣) –

ཨེཝཾ པཱལི༹ཡཾ ཝུཏྟཱ ནིཡྻཱསཱ ཡཱཝཛཱིཝིཀཱ. ཏཏྠ ཡེཝཱཔནཀཝསེན སངྒཧིཏཱནཾ ཨམྦནིཡྻཱསོ ཀཎིཀཱརནིཡྻཱསོཏི ཨེཝཾ ནཱམཝསེན ན སཀྐཱ པརིཡནྟཾ དསྶེཏུཾ. ཨེཝཾ ཨིམེསུ མཱུལཁཱདནཱིཡཱདཱིསུ ཡཾ ཀིཉྩི ཡཱཝཀཱལིཀཾ, སབྦམྤི ཨིམསྨིཾ ཨཏྠེ ཨཝསེསཾ ཁཱདནཱིཡཾ ནཱམཱཏི སངྒཧིཏཾ.

༩༡. ཡཱམཀཱལིཀེསུ ¶ པན ཨཊྛ པཱནཱནི ནཱམ ཨམྦཔཱནཾ ཛམྦུཔཱནཾ ཙོཙཔཱནཾ མོཙཔཱནཾ མདྷུཀཔཱནཾ མུདྡིཀཔཱནཾ སཱལཱུཀཔཱནཾ ཕཱརུསཀཔཱནནྟི ཨིམཱནི ཨཊྛ པཱནཱནི. ཏཏྠ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༣༠༠) ཨམྦཔཱནནྟི ཨཱམེཧི ཝཱ པཀྐེཧི ཝཱ ཨམྦེཧི ཀཏཔཱནཾ. ཏཏྠ ཨཱམེཧི ཀརོནྟེན ¶ ཨམྦཏརུཎཱནི བྷིནྡིཏྭཱ ཨུདཀེ པཀྑིཔིཏྭཱ ཨཱཏཔེ ཨཱདིཙྩཔཱཀེན པཙིཏྭཱ པརིསྶཱཝེཏྭཱ ཏདཧུཔཊིགྒཧིཏཀེཧི མདྷུསཀྐཱརཀཔྤཱུརཱདཱིཧི ཡོཛེཏྭཱ ཀཱཏབྦཾ, ཨེཝཾ ཀཏཾ པུརེབྷཏྟམེཝ ཀཔྤཏི. ཨནུཔསམྤནྣེཧི ཀཏཾ ལབྷིཏྭཱ པན པུརེབྷཏྟཾ པཊིགྒཧིཏཾ པུརེབྷཏྟཾ སཱམིསཔརིབྷོགེནཔི ཝཊྚཏི, པཙྪཱབྷཏྟཾ ནིརཱམིསཔརིབྷོགེན ཡཱཝ ཨརུཎུགྒམནཱ ཝཊྚཏི. ཨེས ནཡོ སབྦཔཱནེསུ. ཛམྦུཔཱནནྟི ཛམྦུཕལེཧི ཀཏཔཱནཾ. ཙོཙཔཱནནྟི ཨཊྛིཀཀདལིཕལེཧི ཀཏཔཱནཾ. མོཙཔཱནནྟི ཨནཊྛིཀེཧི ཀདལིཕལེཧི ཀཏཔཱནཾ. མདྷུཀཔཱནནྟི མདྷུཀཱནཾ ཛཱཏིརསེན ཀཏཔཱནཾ. ཏཾ པན ཨུདཀསམྦྷིནྣཾ ཝཊྚཏི, སུདྡྷཾ ན ཝཊྚཏི. མུདྡིཀཔཱནནྟི མུདྡིཀཱ ཨུདཀེ མདྡིཏྭཱ ཨམྦཔཱནཾ ཝིཡ ཀཏཔཱནཾ. སཱལཱུཀཔཱནནྟི རཏྟུཔྤལནཱིལུཔྤལཱདཱིནཾ སཱལཱུཀེ མདྡིཏྭཱ ཀཏཔཱནཾ. ཕཱརུསཀཔཱནནྟི ཕཱརུསཀཕལེཧི ཨམྦཔཱནཾ ཝིཡ ཀཏཔཱནཾ. ཨིམཱནི ཨཊྛ པཱནཱནི སཱིཏཱནིཔི ཨཱདིཙྩཔཱཀཱནིཔི ཝཊྚནྟི, ཨགྒིཔཱཀཱནི ན ཝཊྚནྟི.

ཨཝསེསཱནི ཝེཏྟཏིནྟིཎིཀམཱཏུལུངྒཀཔིཏྠཀོསམྦཀརམནྡཱདིཁུདྡཀཕལཔཱནཱནི ཨཊྛཔཱནགཨཀཱནེཝ. ཏཱནི ཀིཉྩཱཔི པཱལི༹ཡཾ ན ཝུཏྟཱནི, ཨཐ ཁོ ཀཔྤིཡཾ ཨནུལོམེནྟི, ཏསྨཱ ཀཔྤནྟི. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, སབྦཾ ཕལརསཾ ཋཔེཏྭཱ དྷཉྙཕལརས’’ནྟི (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༣༠༠) ཝུཏྟཏྟཱ ཋཔེཏྭཱ སཱནུལོམདྷཉྙཕལརསཾ ཨཉྙཾ ཕལཔཱནཾ ནཱམ ཨཀཔྤིཡཾ ནཏྠི, སབྦཾ ཡཱམཀཱལིཀམེཝ. ཏཏྠ སཱནུལོམདྷཉྙཕལརསོ ནཱམ སཏྟནྣཉྩེཝ དྷཉྙཱནཾ ཏཱལནཱལི༹ཀེརཔནསལབུཛཨལཱབུཀུམྦྷཎྜཔུསྶཕལཏིཔུསཨེལཱ༹ལུཀཱཏི ནཝནྣཉྩ མཧཱཕལཱནཾ སབྦེསཉྩ པུབྦཎྞཱཔརཎྞཱནཾ ཨནུལོམདྷཉྙཱནཾ རསོ ཡཱཝཀཱལིཀོ, ཏསྨཱ པཙྪཱབྷཏྟཾ ན ཝཊྚཏི. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, སབྦཾ པཏྟརསཾ ཋཔེཏྭཱ ཌཱཀརས’’ནྟི (མཧཱཝ. ༣༠༠) ཝུཏྟཏྟཱ པཀྐཌཱཀརསཾ ཋཔེཏྭཱ ཡཱཝཀཱལིཀཔཏྟཱནམྤི སཱིཏོདཀེན མདྡིཏྭཱ ཀཏརསོ ཝཱ ཨཱདིཙྩཔཱཀོ ཝཱ ཝཊྚཏི. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, སབྦཾ པུཔྥརསཾ ཋཔེཏྭཱ མདྷུཀཔུཔྥརས’’ནྟི ཝུཏྟཏྟཱ མདྷུཀཔུཔྥརསཾ ཋཔེཏྭཱ སབྦོཔི པུཔྥརསོ ཝཊྚཏི.

༩༢. སཏྟཱཧཀཱལིཀཾ ¶ ནཱམ སཔྤི ནཝནཱིཏཾ ཏེལཾ མདྷུ ཕཱཎིཏནྟི ཨིམཱནི པཉྩ བྷེསཛྫཱནི. ཏཏྠ སཔྤི ནཱམ གོསཔྤི ཝཱ ཨཛིཀཱསཔྤི ཝཱ མཧིཾསསཔྤི ཝཱ ཡེསཾ མཾསཾ ཀཔྤཏི, ཏེསཾ སཔྤི. ནཝནཱིཏཾ ནཱམ ཏེསཾཡེཝ ནཝནཱིཏཾ. ཏེལཾ ནཱམ ཏིལཏེལཾ སཱསཔཏེལཾ མདྷུཀཏེལཾ ཨེརཎྜཏེལཾ ཝསཱཏེལཾ. མདྷུ ནཱམ མཀྑིཀཱམདྷུ. ཕཱཎིཏཾ ནཱམ ཨུཙྪུམྷཱ ནིབྦཏྟཾ (པཙི. ༢༦༠). ཡཱཝཛཱིཝིཀཾ པན ཧེཊྛཱ ཡཱཝཀཱལིཀེ མཱུལཁཱདནཱིཡཱདཱིསུ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

༩༣. ཏཏྠ ¶ (པཱཙི. ཨཊྛ. ༢༥༦) ཨརུཎོདཡེ པཊིགྒཧིཏཾ ཡཱཝཀཱལིཀཾ སཏཀྑཏྟུམྤི ནིདཧིཏྭཱ ཡཱཝ ཀཱལོ ནཱཏིཀྐམཏི, ཏཱཝ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཡཱམཀཱལིཀཾ ཨེཀཾ ཨཧོརཏྟཾ, སཏྟཱཧཀཱལིཀཾ སཏྟརཏྟཾ, ཨིཏརཾ སཏི པཙྩཡེ ཡཱཝཛཱིཝམྤི པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. པཊིགྒཧེཏྭཱ ཨེཀརཏྟཾ ཝཱིཏིནཱམིཏཾ པན ཡཾ ཀིཉྩི ཡཱཝཀཱལིཀཾ ཝཱ ཡཱམཀཱལིཀཾ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷོཧརིཏུཀཱམཏཱཡ གཎྷནྟསྶ པཊིགྒཧཎེ ཏཱཝ དུཀྐཊཾ, ཨཛ྄ཛྷོཧརཏོ པན ཨེཀམེཀསྨིཾ ཨཛ྄ཛྷོཧཱརེ སནྣིདྷིཔཙྩཡཱ པཱཙིཏྟིཡཾ. སཙེཔི པཏྟོ དུདྡྷོཏོ ཧོཏི, ཡཾ ཨངྒུལིཡཱ གྷཾསནྟསྶ ལེཁཱ པཉྙཱཡཏི, གཎྛིཀཔཏྟསྶ ཝཱ གཎྛིཀནྟརེ སྣེཧོ པཝིཊྛོ ཧོཏི, སོ ཨུཎྷེ ཨོཏཱཔེནྟསྶ པགྒྷརཏི, ཨུཎྷཡཱགུཡཱ ཝཱ གཧིཏཱཡ སནྡིསྶཏི, ཏཱདིསེ པཏྟེཔི པུནདིཝསེ བྷུཉྫནྟསྶ པཱཙིཏྟིཡཾ, ཏསྨཱ པཏྟཾ དྷོཝིཏྭཱ པུན ཏཏྠ ཨཙྪོདཀཾ ཝཱ ཨཱསིཉྩིཏྭཱ ཨངྒུལིཡཱ ཝཱ གྷཾསིཏྭཱ ནིསྣེཧབྷཱཝོ ཛཱནིཏབྦོ. སཙེ ཧི ཨུདཀེ ཝཱ སྣེཧབྷཱཝོ, པཏྟེ ཝཱ ཨངྒུལིལེཁཱ པཉྙཱཡཏི, དུདྡྷོཏོ ཧོཏི, ཏེལཝཎྞཔཏྟེ པན ཨངྒུལིལེཁཱ པཉྙཱཡཏི, སཱ ཨབྦོཧཱརིཀཱ. ཡམྤི བྷིཀྑཱུ ནིརཔེཀྑཱ སཱམཎེརཱནཾ པརིཙྩཛནྟི, ཏཉྩེ སཱམཎེརཱ ནིདཧིཏྭཱ དེནྟི, སབྦཾ ཝཊྚཏི. སཡཾ པཊིགྒཧེཏྭཱ ཨཔརིཙྩཏྟམེཝ ཧི དུཏིཡདིཝསེ ན ཝཊྚཏི. ཏཏོ ཧི ཨེཀསིཏྠམྤི ཨཛ྄ཛྷོཧརཏོ པཱཙིཏྟིཡམེཝ. ཨཀཔྤིཡམཾསེསུ མནུསྶམཾསེ ཐུལླཙྩཡེན སདྡྷིཾ པཱཙིཏྟིཡཾ, ཨཝསེསེསུ དུཀྐཊེན སདྡྷིཾ.

ཡཱམཀཱལིཀཾ སཏི པཙྩཡེ ཨཛ྄ཛྷོཧརཏོ པཱཙིཏྟིཡཾ, ཨཱཧཱརཏྠཱཡ ཨཛ྄ཛྷོཧརཏོ དུཀྐཊེན སདྡྷིཾ པཱཙིཏྟིཡཾ. སཙེ པཝཱརིཏོ ཧུཏྭཱ ཨནཏིརིཏྟཀཏཾ ཨཛ྄ཛྷོཧརཏི, པཀཏིཨཱམིསེ དྭེ པཱཙིཏྟིཡཱནི, མནུསྶམཾསེ ཐུལླཙྩཡེན སདྡྷིཾ དྭེ, སེསཨཀཔྤིཡམཾསེ དུཀྐཊེན སདྡྷིཾ. ཡཱམཀཱལིཀཾ སཏི ¶ པཙྩཡེ སཱམིསེན མུཁེན ཨཛ྄ཛྷོཧརཏོ དྭེ, ནིརཱམིསེན ཨེཀམེཝ. ཨཱཧཱརཏྠཱཡ ཨཛ྄ཛྷོཧརཏོ ཝིཀཔྤདྭཡེཔི དུཀྐཊཾ ཝཌྜྷཏི. སཙེ ཝིཀཱལེ ཨཛ྄ཛྷོཧརཏི, པཀཏིབྷོཛནེ སནྣིདྷིཔཙྩཡཱ ཙ ཝིཀཱལབྷོཛནཔཙྩཡཱ ཙ དྭེ པཱཙིཏྟིཡཱནི, ཨཀཔྤིཡམཾསེ ཐུལླཙྩཡཾ དུཀྐཊཉྩ ཝཌྜྷཏི. ཡཱམཀཱལིཀེ ཝིཀཱལཔཙྩཡཱ ཨནཱཔཏྟི. ཨནཏིརིཏྟཔཙྩཡཱ པན ཝིཀཱལེ སབྦཝིཀཔྤེསུ ཨནཱཔཏྟི.

སཏྟཱཧཀཱལིཀཾ པན ཡཱཝཛཱིཝིཀཉྩ ཨཱཧཱརཏྠཱཡ པཊིགྒཎྷཏོ པཊིགྒཎྷནཔཙྩཡཱ ཏཱཝ དུཀྐཊཾ, ཨཛ྄ཛྷོཧརཏོ པན སཙེ ནིརཱམིསཾ ཧོཏི, ཨཛ྄ཛྷོཧཱརེ དུཀྐཊཾ. ཨཐ ཨཱམིསསཾསཊྛཾ པཊིགྒཧེཏྭཱ ཋཔིཏཾ ཧོཏི, ཡཐཱཝཏྠུཀཾ པཱཙིཏྟིཡམེཝ.

༩༤. སཏྟཱཧཀཱལིཀེསུ པན སཔྤིཨཱདཱིསུ ཨཡཾ ཝིནིཙྪཡོ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༦༢༢) – སཔྤི ¶ ཏཱཝ པུརེབྷཏྟཾ པཊིགྒཧིཏཾ ཏདཧུཔུརེབྷཏྟཾ སཱམིསམྤི ནིརཱམིསམྤི པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི, པཙྪཱབྷཏྟཏོ པཊྛཱཡ སཏྟཱཧཾ ནིརཱམིསཾ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ. སཏྟཱཧཱཏིཀྐམེ སཙེ ཨེཀབྷཱཛནེ ཋཔིཏཾ, ཨེཀཾ ནིསྶགྒིཡཾ. སཙེ བཧཱུསུ, ཝཏྠུགཎནཱཡ ནིསྶགྒིཡཱནི. པཙྪཱབྷཏྟཾ པཊིགྒཧིཏཾ ནིརཱམིསམེཝ ཝཊྚཏི, པུརེབྷཏྟཾ ཝཱ པཙྪཱབྷཏྟཾ ཝཱ ཨུགྒཧིཏཀཾ ཀཏྭཱ ནིཀྑིཏྟཾ ཨཛ྄ཛྷོཧརིཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཨབྦྷཉྫནཱདཱིསུ ཨུཔནེཏབྦཾ. སཏྟཱཧཱཏིཀྐམེཔི ཨནཱཔཏྟི ཨནཛ྄ཛྷོཧརཎཱིཡཏཾ ཨཱཔནྣཏྟཱ. སཙེ ཨནུཔསམྤནྣོ པུརེབྷཏྟཾ པཊིགྒཧིཏནཝནཱིཏེན སཔྤིཾ ཀཏྭཱ དེཏི, པུརེབྷཏྟཾ སཱམིསམྤི ཝཊྚཏི, སཙེ སཡཾ ཀརོཏི, སཏྟཱཧམྤི ནིརཱམིསམེཝ ཝཊྚཏི. པཙྪཱབྷཏྟཾ པཊིགྒཧིཏནཝནཱིཏེན ཡེན ཀེནཙི ཀཏསཔྤི སཏྟཱཧམྤི ནིརཱམིསམེཝ ཝཊྚཏི, ཨུགྒཧིཏཀེན ཀཏེ པུབྦེ ཝུཏྟསུདྡྷསཔྤིནཡེནེཝ ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོ. པུརེབྷཏྟཾ པཊིགྒཧིཏཁཱིརེན ཝཱ དདྷིནཱ ཝཱ ཀཏསཔྤི ཨནུཔསམྤནྣེན ཀཏཾ སཱམིསམྤི ཏདཧུཔུརེབྷཏྟཾ ཝཊྚཏི, སཡཾཀཏཾ ནིརཱམིསམེཝ ཝཊྚཏི.

༩༥. ནཝནཱིཏཾ ཏཱཔེནྟསྶ ཧི སཱམཾཔཱཀོ ན ཧོཏི, སཱམཾཔཀྐེན པན ཏེན སདྡྷིཾ ཨཱམིསཾ ན ཝཊྚཏི, པཙྪཱབྷཏྟཏོ པཊྛཱཡ ཙ ན ཝཊྚཏིཡེཝ. སཏྟཱཧཱཏིཀྐམེཔི ཨནཱཔཏྟི སཝཏྠུཀསྶ པཊིགྒཧིཏཏྟཱ. པཙྪཱབྷཏྟཾ པཊིགྒཧིཏཀེཧི ཀཏཾ པན ཨབྦྷཉྫནཱདཱིསུ ཨུཔནེཏབྦཾ. པུརེབྷཏྟམྤི ཙ ཨུགྒཧིཏཀེཧི ཀཏཾ, ཨུབྷཡེསམྤི སཏྟཱཧཱཏིཀྐམེ ཨནཱཔཏྟི. ཨེས ¶ ནཡོ ཨཀཔྤིཡམཾསསཔྤིམྷི. ཨཡཾ པན ཝིསེསོ – ཡཏྠ པཱལི༹ཡཾ ཨཱགཏསཔྤིནཱ ནིསྶགྒིཡཾ, ཏཏྠ ཨིམིནཱ དུཀྐཊཾ. ཨནྡྷཀཊྛཀཐཱཡཾ ཀཱརཎཔཏིརཱུཔཀཾ ཝཏྭཱ མནུསྶསཔྤི ཙ ནཝནཱིཏཉྩ པཊིཀྑིཏྟཾ, ཏཾ དུཔྤཊིཀྑིཏྟཾ སབྦཨཊྛཀཐཱསུ ཨནུཉྙཱཏཏྟཱ. པརཏོ ཙསྶ ཝིནིཙྪཡོཔི ཨཱགཙྪིསྶཏི. པཱལི༹ཡཾ ཨཱགཏནཝནཱིཏམྤི པུརེབྷཏྟཾ པཊིགྒཧིཏཾ ཏདཧུཔུརེབྷཏྟཾ སཱམིསམྤི ཝཊྚཏི, པཙྪཱབྷཏྟཏོ པཊྛཱཡ ནིརཱམིསམེཝ. སཏྟཱཧཱཏིཀྐམེ ནཱནཱབྷཱཛནེསུ ཋཔིཏེ བྷཱཛནགཎནཱཡ, ཨེཀབྷཱཛནེཔི ཨམིསྶེཏྭཱ པིཎྜཔིཎྜཝསེན ཋཔིཏེ པིཎྜགཎནཱཡ ནིསྶགྒིཡཱནི. པཙྪཱབྷཏྟཾ པཊིགྒཧིཏཾ སཔྤིནཡེན ཝེདིཏབྦཾ. ཨེཏྠ པན དདྷིགུལི༹ཀཱཡོཔི ཏཀྐབིནྡཱུནིཔི ཧོནྟི, ཏསྨཱ དྷོཏཾ ཝཊྚཏཱིཏི ཨུཔཌྜྷཏྠེརཱ ཨཱཧཾསུ. མཧཱསིཝཏྠེརོ པན ‘‘བྷགཝཏཱ ཨནུཉྙཱཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཏཀྐཏོ ཨུདྡྷཊམཏྟམེཝ ཁཱདིཾསཱུ’’ཏི ཨཱཧ. ཏསྨཱ ནཝནཱིཏཾ པརིབྷུཉྫནྟེན དྷོཝིཏྭཱ དདྷིཏཀྐམཀྑིཀཱཀིཔིལླིཀཱདཱིནི ཨཔནེཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ. པཙིཏྭཱ སཔྤིཾ ཀཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏུཀཱམེན ཨདྷོཏམྤི པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཡཾ ཏཏྠ དདྷིགཏཾ ཝཱ ཏཀྐགཏཾ ཝཱ, ཏཾ ཁཡཾ གམིསྶཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཧི སཝཏྠུཀཔཊིགྒཧིཏཾ ནཱམ ན ཧོཏཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཨཱམིསེན སདྡྷིཾ པཀྐཏྟཱ པན ཏསྨིམྤི ཀུཀྐུཙྩཱཡནྟི ཀུཀྐུཙྩཀཱ. ཨིདཱནི ཨུགྒཧེཏྭཱ ཋཔིཏནཝནཱིཏེ ཙ པུརེབྷཏྟཾ ཁཱིརདདྷཱིནི པཊིགྒཧེཏྭཱ ཀཏནཝནཱིཏེ ¶ ཙ པཙྪཱབྷཏྟཾ ཏཱནི པཊིགྒཧེཏྭཱ ཀཏནཝནཱིཏེ ཙ ཨུགྒཧིཏཀེཧི ཀཏནཝནཱིཏེ ཙ ཨཀཔྤིཡམཾསནཝནཱིཏེ ཙ སབྦོ ཨཱཔཏྟཱནཱཔཏྟིཔརིབྷོགཱཔརིབྷོགནཡོ སཔྤིམྷི ཝུཏྟཀྐམེནེཝ གཧེཏབྦོ. ཏེལབྷིཀྑཱཡ པཝིཊྛཱནཾ པན བྷིཀྑཱུནཾ ཏཏྠེཝ སཔྤིམྤི ནཝནཱིཏམྤི པཀྐཏེལམྤི ཨཔཀྐཏེལམྤི ཨཱཀིརནྟི. ཏཏྠ ཏཀྐདདྷིབིནྡཱུནིཔི བྷཏྟསིཏྠཱནིཔི ཏཎྜུལཀཎཱཔི མཀྑིཀཱདཡོཔི ཧོནྟི, ཨཱདིཙྩཔཱཀཾ ཀཏྭཱ པརིསྶཱཝེཏྭཱ གཧིཏཾ སཏྟཱཧཀཱལིཀཾ ཧོཏི. པཊིགྒཧེཏྭཱ ཙ ཋཔིཏབྷེསཛྫེཧི སདྡྷིཾ པཙིཏྭཱ ནཏྠུཔཱནམྤི ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ ཝདྡལིསམཡེ ལཛྫཱི སཱམཎེརོ ཡཐཱ ཏཏྠ པཏིཏཏཎྜུལཀཎཱདཡོ ན པཙྩནྟི, ཨེཝཾ ཨགྒིམྷི ཝིལཱིཡཱཔེཏྭཱ པརིསྶཱཝེཏྭཱ པུན པཙིཏྭཱ དེཏི, པུརིམནཡེནེཝ སཏྟཱཧཾ ཝཊྚཏི.

༩༦. ཏེལེསུ ཏིལཏེལཾ ཏཱཝ པུརེབྷཏྟཾ པཊིགྒཧིཏཾ པུརེབྷཏྟཾ སཱམིསམྤི ཝཊྚཏི, པཙྪཱབྷཏྟཏོ པཊྛཱཡ ནིརཱམིསམེཝ ཝཊྚཏི. སཏྟཱཧཱཏིཀྐམེ ¶ ཏསྶ བྷཱཛནགཎནཱཡ ནིསྶགྒིཡབྷཱཝོ ཝེདིཏབྦོ. པཙྪཱབྷཏྟཾ པཊིགྒཧིཏཾ སཏྟཱཧཾ ནིརཱམིསམེཝ ཝཊྚཏི, ཨུགྒཧིཏཀཾ ཀཏྭཱ ནིཀྑིཏྟཾ ཨཛ྄ཛྷོཧརིཏུཾ ན ཝཊྚཏི, སཱིསམཀྑནཱདཱིསུ ཨུཔནེཏབྦཾ, སཏྟཱཧཱཏིཀྐམེཔི ཨནཱཔཏྟི. པུརེབྷཏྟཾ ཏིལེ པཊིགྒཧེཏྭཱ ཀཏཏེལཾ པུརེབྷཏྟཾ སཱམིསམྤི ཝཊྚཏི, པཙྪཱབྷཏྟཏོ པཊྛཱཡ ཨནཛ྄ཛྷོཧརཎཱིཡཾ ཧོཏི, སཱིསམཀྑནཱདཱིསུ ཨུཔནེཏབྦཾ, སཏྟཱཧཱཏིཀྐམེཔི ཨནཱཔཏྟི. པཙྪཱབྷཏྟཾ ཏིལེ པཊིགྒཧེཏྭཱ ཀཏཏེལཾ ཨནཛ྄ཛྷོཧརཎཱིཡམེཝ སཝཏྠུཀཔཊིགྒཧིཏཏྟཱ. སཏྟཱཧཱཏིཀྐམེཔི ཨནཱཔཏྟི, སཱིསམཀྑནཱདཱིསུ ཨུཔནེཏབྦཾ. པུརེབྷཏྟཾ ཝཱ པཙྪཱབྷཏྟཾ ཝཱ ཨུགྒཧིཏཀཏིལེཧི ཀཏཏེལེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. པུརེབྷཏྟཾ པཊིགྒཧིཏཏིལེ བྷཛྫིཏྭཱ ཝཱ ཏིལཔིཊྛཾ ཝཱ སེདེཏྭཱ ཨུཎྷོདཀེན ཝཱ ཏེམེཏྭཱ ཀཏཏེལཾ སཙེ ཨནུཔསམྤནྣེན ཀཏཾ, པུརེབྷཏྟཾ སཱམིསམྤི ཝཊྚཏི, ཨཏྟནཱ ཀཏཾ ནིབྦཊྚིཏཏྟཱ པུརེབྷཏྟཾ ནིརཱམིསཾ ཝཊྚཏི, སཱམཾཔཀྐཏྟཱ སཱམིསཾ ན ཝཊྚཏི. སཝཏྠུཀཔཊིགྒཧིཏཏྟཱ པན པཙྪཱབྷཏྟཏོ པཊྛཱཡ ཨུབྷཡམྤི ཨནཛ྄ཛྷོཧརཎཱིཡཾ, སཱིསམཀྑནཱདཱིསུ ཨུཔནེཏབྦཾ, སཏྟཱཧཱཏིཀྐམེཔི ཨནཱཔཏྟི. ཡདི པན ཨཔྤཾ ཨུཎྷོདཀཾ ཧོཏི ཨབྦྷུཀྐིརཎམཏྟཾ, ཨབྦོཧཱརིཀཾ ཧོཏི སཱམཾཔཱཀགཎནཾ ན གཙྪཏི. སཱསཔཏེལཱདཱིསུཔི ཨཝཏྠུཀཔཊིགྒཧིཏེསུ ཨཝཏྠུཀཏིལཏེལེ ཝུཏྟསདིསོཝ ཝིནིཙྪཡོ.

སཙེ པན པུརེབྷཏྟཾ པཊིགྒཧིཏཱནཾ སཱསཔཱདཱིནཾ ཙུཎྞེཧི ཨཱདིཙྩཔཱཀེན སཀྐཱ ཏེལཾ ཀཱཏུཾ, ཏཾ པུརེབྷཏྟཾ སཱམིསམྤི ཝཊྚཏི, པཙྪཱབྷཏྟཏོ པཊྛཱཡ ནིརཱམིསམེཝ ཝཊྚཏི, སཏྟཱཧཱཏིཀྐམེ ནིསྶགྒིཡཾ. ཡསྨཱ པན སཱསཔམདྷུཀཙུཎྞཱནི སེདེཏྭཱ ཨེརཎྜཀཊྛཱིནི ཙ བྷཛྫིཏྭཱ ཨེཝ ཏེལཾ ཀརོནྟི, ཏསྨཱ ཨེཏེསཾ ཏེལཾ ཨནུཔསམྤནྣེཧི ཀཏཾ པུརེབྷཏྟཾ སཱམིསམྤི ཝཊྚཏི, ཝཏྠཱུནཾ ཡཱཝཛཱིཝིཀཏྟཱ པན སཝཏྠུཀཔཊིགྒཧཎེ དོསོ ནཏྠི. ཨཏྟནཱ ཀཏཾ སཏྟཱཧཾ ནིརཱམིསཔརིབྷོགེནེཝ ¶ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ. ཨུགྒཧིཏཀེཧི ཀཏཾ ཨནཛ྄ཛྷོཧརཎཱིཡཾ, བཱཧིརཔརིབྷོགེ ཝཊྚཏི, སཏྟཱཧཱཏིཀྐམེཔི ཨནཱཔཏྟི. ཏེལཀརཎཏྠཱཡ སཱསཔམདྷུཀཨེརཎྜཀཊྛཱིནི པཊིགྒཧེཏྭཱ ཀཏཏེལཾ སཏྟཱཧཀཱལིཀཾ, དུཏིཡདིཝསེ ཀཏཾ ཚཱཧཾ ཝཊྚཏི, ཏཏིཡདིཝསེ ཀཏཾ པཉྩཱཧཾ ཝཊྚཏི, ཙཏུཏྠ, པཉྩམ, ཚཊྛ, སཏྟམདིཝསེ ཀཏཾ ཏདཧེཝ ཝཊྚཏི. སཙེ ཡཱཝ ཨརུཎསྶ ཨུགྒམནཱ ཏིཊྛཏི, ནིསྶགྒིཡཾ, ཨཊྛམདིཝསེ ཀཏཾ ཨནཛ྄ཛྷོཧརཎཱིཡཾ, ཨནིསྶགྒིཡཏྟཱ པན བཱཧིརཔརིབྷོགེ ¶ ཝཊྚཏི. སཙེཔི ན ཀརོཏི, ཏེལཏྠཱཡ གཧིཏསཱསཔཱདཱིནཾ སཏྟཱཧཱཏིཀྐམེ དུཀྐཊམེཝ. པཱལི༹ཡཾ པན ཨནཱགཏཱནི ཨཉྙཱནིཔི ནཱལི༹ཀེརནིམྦཀོསམྦཀརམནྡཱདཱིནཾ ཏེལཱནི ཨཏྠི, ཏཱནི པཊིགྒཧེཏྭཱ སཏྟཱཧཾ ཨཏིཀྐཱམཡཏོ དུཀྐཊཾ ཧོཏི. ཨཡམེཏེསུ ཝིསེསོ – སེསཾ ཡཱཝཀཱལིཀཝཏྠུཾ ཡཱཝཛཱིཝིཀཝཏྠུཉྩ སལླཀྑེཏྭཱ སཱམཾཔཱཀསཝཏྠུཀཔུརེབྷཏྟཔཙྪཱབྷཏྟཔཊིགྒཧིཏཨུགྒཧིཏཝཏྠུཝིདྷཱནཾ སབྦཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

ཝསཱཏེལཾ ནཱམ ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, པཉྩ ཝསཱནི ཨཙྪཝསཾ མཙྪཝསཾ སུསུཀཱཝསཾ སཱུཀརཝསཾ གདྲབྷཝས’’ནྟི (མཧཱཝ. ༢༦༢) ཨེཝཾ ཨནུཉྙཱཏཝསཱནཾ ཏེལཾ. ཨེཏྠ ཙ ‘‘ཨཙྪཝས’’ནྟི ཝཙནེན ཋཔེཏྭཱ མནུསྶཝསཾ སབྦེསཾ ཨཀཔྤིཡམཾསཱནཾ ཝསཱ ཨནུཉྙཱཏཱ. མཙྪགྒཧཎེན ཙ སུསུཀཱཔི གཧིཏཱ ཧོནྟི, ཝཱལ༹མཙྪཏྟཱ པན ཝིསུཾ ཝུཏྟཾ. མཙྪཱདིགྒཧཎེན ཙེཏྠ སབྦེསམྤི ཀཔྤིཡམཾསཱནཾ ཝསཱ ཨནུཉྙཱཏཱ. མཾསེསུ ཧི དས མནུསྶཧཏྠིཨསྶསུནཁཨཧིསཱིཧབྱགྒྷདཱིཔིཨཙྪཏརཙྪཱནཾ མཾསཱནི ཨཀཔྤིཡཱནི, ཝསཱསུ ཨེཀཱ མནུསྶཝསཱ. ཁཱིརཱདཱིསུ ཨཀཔྤིཡཾ ནཱམ ནཏྠི. ཨནུཔསམྤནྣེཧི ཀཏཾ ནིབྦཊྚིཏཾ ཝསཱཏེལཾ པུརེབྷཏྟཾ པཊིགྒཧིཏཾ པུརེབྷཏྟཾ སཱམིསམྤི ཝཊྚཏི, པཙྪཱབྷཏྟཏོ པཊྛཱཡ སཏྟཱཧཾ ནིརཱམིསམེཝ ཝཊྚཏི. ཡཾ པན ཏཏྠ སུཁུམརཛསདིསཾ མཾསཾ ཝཱ ནྷཱརུ ཝཱ ཨཊྛི ཝཱ ལོཧིཏཾ ཝཱ ཧོཏི, ཏཾ ཨབྦོཧཱརིཀཾ. སཙེ པན ཝསཾ པཊིགྒཧེཏྭཱ སཡཾ ཀརོཏི, པུརེབྷཏྟཾ པཊིགྒཧེཏྭཱ པཙིཏྭཱ པརིསྶཱཝེཏྭཱ སཏྟཱཧཾ ནིརཱམིསཔརིབྷོགེན པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ. ནིརཱམིསཔརིབྷོགཉྷི སནྡྷཱཡ ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ‘‘ཀཱལེ པཊིགྒཧིཏཾ ཀཱལེ ནིཔྤཀྐཾ ཀཱལེ སཾསཊྛཾ ཏེལཔརིབྷོགེན པརིབྷུཉྫིཏུ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༢༦༢). ཏཏྲཱཔི ཨབྦོཧཱརིཀཾ ཨབྦོཧཱརིཀམེཝ, པཙྪཱབྷཏྟཾ པན པཊིགྒཧེཏུཾ ཝཱ ཀཱཏུཾ ཝཱ ན ཝཊྚཏིཡེཝ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘ཝིཀཱལེ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, པཊིགྒཧིཏཾ ཝིཀཱལེ ནིཔྤཀྐཾ ཝིཀཱལེ སཾསཊྛཾ, ཏཾ ཙེ པརིབྷུཉྫེཡྻ, ཨཱཔཏྟི ཏིཎྞཾ དུཀྐཊཱནཾ. ཀཱལེ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, པཊིགྒཧིཏཾ ཝིཀཱལེ ནིཔྤཀྐཾ ཝིཀཱལེ སཾསཊྛཾ, ཏཾ ཙེ པརིབྷུཉྫེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དྭིནྣཾ དུཀྐཊཱནཾ. ཀཱལེ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, པཊིགྒཧིཏཾ ཀཱལེ ནིཔྤཀྐཾ ཝིཀཱལེ སཾསཊྛཾ, ཏཾ ཙེ པརིབྷུཉྫེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶ ¶ . ཀཱལེ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, པཊིགྒཧིཏཾ ཀཱལེ ནིཔྤཀྐཾ ཀཱལེ སཾསཊྛཾ, ཏཾ ཙེ པརིབྷུཉྫེཡྻ, ཨནཱཔཏྟཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༢༦༢).

ཨུཔཏིསྶཏྠེརཾ ¶ པན ཨནྟེཝཱསིཀཱ པུཙྪིཾསུ ‘‘བྷནྟེ, སཔྤིནཝནཱིཏཝསཱནི ཨེཀཏོ པཙིཏྭཱ ནིབྦཊྚིཏཱནི ཝཊྚནྟི, ན ཝཊྚནྟཱི’’ཏི? ‘‘ན ཝཊྚནྟི, ཨཱཝུསོ’’ཏི. ཐེརོ ཀིརེཏྠ པཀྐཏེལཀསཊེ ཝིཡ ཀུཀྐུཙྩཱཡཏི. ཏཏོ ནཾ ཨུཏྟརི པུཙྪིཾསུ ‘‘བྷནྟེ, ནཝནཱིཏེ དདྷིགུལི༹ཀཱ ཝཱ ཏཀྐབིནྡུ ཝཱ ཧོཏི, ཨེཏཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི? ‘‘ཨེཏམྤི, ཨཱཝུསོ, ན ཝཊྚཏཱི’’ཏི. ཏཏོ ནཾ ཨཱཧཾསུ ‘‘བྷནྟེ, ཨེཀཏོ པཙིཏྭཱ ཨེཀཏོ སཾསཊྛཱནི ཏེཛཝནྟཱནི ཧོནྟི, རོགཾ ནིགྒཎྷནྟཱི’’ཏི. ‘‘སཱདྷཱཝུསོ’’ཏི ཐེརོ སམྤཊིཙྪི. མཧཱསུམཏྠེརོ པནཱཧ ‘‘ཀཔྤིཡམཾསཝསཱཝ སཱམིསཔརིབྷོགེ ཝཊྚཏི, ཨིཏརཱ ནིརཱམིསཔརིབྷོགེ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. མཧཱཔདུམཏྠེརོ པན ‘‘ཨིདཾ ཀི’’ནྟི པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ‘‘ནནུ ཝཱཏཱབཱདྷིཀཱ བྷིཀྑཱུ པཉྩམཱུལཀསཱཝཡཱགུཡཾ ཨཙྪསཱུཀརཏེལཱདཱིནི པཀྑིཔིཏྭཱ ཡཱགུཾ པིཝནྟི, སཱ ཏེཛུསྶདཏྟཱ རོགཾ ནིགྒཎྷཱཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨཱཧ.

༩༧. མདྷུ ནཱམ མདྷུཀརཱིཧི མདྷུམཀྑིཀཱཧི ཁུདྡཀམཀྑིཀཱཧི བྷམརམཀྑིཀཱཧི ཙ ཀཏཾ མདྷུ. ཏཾ པུརེབྷཏྟཾ པཊིགྒཧིཏཾ པུརེབྷཏྟཾ སཱམིསཔརིབྷོགམྤི ཝཊྚཏི, པཙྪཱབྷཏྟཏོ པཊྛཱཡ སཏྟཱཧཾ ནིརཱམིསཔརིབྷོགམེཝ ཝཊྚཏི, སཏྟཱཧཱཏིཀྐམེ ནིསྶགྒིཡཾ. སཙེ སིལེསསདིསཾ མཧཱམདྷུཾ ཁཎྜཾ ཀཏྭཱ ཋཔིཏཾ, ཨིཏརཾ ཝཱ ནཱནཱབྷཱཛནེསུ, ཝཏྠུགཎནཱཡ ནིསྶགྒིཡཱནི. སཙེ ཨེཀམེཝ ཁཎྜཾ, ཨེཀབྷཱཛནེ ཝཱ ཨིཏརཾ, ཨེཀམེཝ ནིསྶགྒིཡཾ. ཨུགྒཧིཏཀཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ, ཨརུམཀྑནཱདཱིསུ ཨུཔནེཏབྦཾ. མདྷུཔཊལཾ ཝཱ མདྷུསིཏྠཀཾ ཝཱ སཙེ མདྷུནཱ ཨམཀྑིཏཾ པརིསུདྡྷཾ, ཡཱཝཛཱིཝིཀཾ, མདྷུམཀྑིཏཾ པན མདྷུགཏིཀམེཝ. ཙཱིརིཀཱ ནཱམ སཔཀྑཱ དཱིགྷམཀྑིཀཱ ཏུམྦལ༹ནཱམིཀཱ ཙ ཨཊྛིཔཀྑིཀཱ ཀཱལ༹མཧཱབྷམརཱ ཧོནྟི, ཏེསཾ ཨཱསཡེསུ ནིཡྻཱསསདིསཾ མདྷུ ཧོཏི, ཏཾ ཡཱཝཛཱིཝིཀཾ.

༩༨. ཕཱཎིཏཾ ནཱམ ཨུཙྪུརསཾ ཨུཔཱདཱཡ ཨཔཀྐཱ ཝཱ ཨཝཏྠུཀཔཀྐཱ ཝཱ སབྦཱཔི ཨཝཏྠུཀཱ ཨུཙྪུཝིཀཏི. ཏཾ ཕཱཎིཏཾ པུརེབྷཏྟཾ པཊིགྒཧིཏཾ པུརེབྷཏྟཾ སཱམིསམྤི ཝཊྚཏི, པཙྪཱབྷཏྟཏོ པཊྛཱཡ སཏྟཱཧཾ ནིརཱམིསམེཝ ཝཊྚཏི, སཏྟཱཧཱཏིཀྐམེ ཝཏྠུགཎནཱཡ ནིསྶགྒིཡཾ. བཧཱུ པིཎྜཱ ཙུཎྞེ ཀཏྭཱ ཨེཀབྷཱཛནེ པཀྑིཏྟཱ ཧོནྟི གྷནསནྣིཝེསཱ, ཨེཀམེཝ ནིསྶགྒིཡཾ. ཨུགྒཧིཏཀཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ, གྷརདྷཱུཔནཱདཱིསུ ཨུཔནེཏབྦཾ. པུརེབྷཏྟཾ ¶ པཊིགྒཧིཏེན ཨཔརིསྶཱཝིཏཨུཙྪུརསེན ཀཏཕཱཎིཏཾ སཙེ ཨནུཔསམྤནྣེན ཀཏཾ, སཱམིསམྤི ཝཊྚཏི, སཡཾཀཏཾ ནིརཱམིསམེཝ ¶ ཝཊྚཏི, པཙྪཱབྷཏྟཏོ པཊྛཱཡ པན སཝཏྠུཀཔཊིགྒཧིཏཏྟཱ ཨནཛ྄ཛྷོཧརཎཱིཡཾ, སཏྟཱཧཱཏིཀྐམེཔི ཨནཱཔཏྟི. པཙྪཱབྷཏྟཾ ཨཔརིསྶཱཝིཏཔཊིགྒཧིཏེན ཀཏམྤི ཨནཛ྄ཛྷོཧརཎཱིཡམེཝ, སཏྟཱཧཱཏིཀྐམེཔི ཨནཱཔཏྟི. ཨེས ནཡོ ཨུཙྪུཾ པཊིགྒཧེཏྭཱ ཀཏཕཱཎིཏེཔི. པུརེབྷཏྟཾ པན པརིསྶཱཝིཏཔཊིགྒཧིཏེན ཀཏཾ སཙེ ཨནུཔསམྤནྣེན ཀཏཾ, པུརེབྷཏྟཾ སཱམིསམྤི ཝཊྚཏི, པཙྪཱབྷཏྟཏོ པཊྛཱཡ སཏྟཱཧཾ ནིརཱམིསམེཝ. སཡཾཀཏཾ པུརེབྷཏྟམྤི ནིརཱམིསམེཝ, པཙྪཱབྷཏྟཾ པརིསྶཱཝིཏཔཊིགྒཧིཏེན ཀཏཾ པན ནིརཱམིསམེཝ སཏྟཱཧཾ ཝཊྚཏི. ཨུགྒཧིཏཀཏཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ‘‘ཛྷཱམཨུཙྪུཕཱཎིཏཾ ཝཱ ཀོཊྚིཏཨུཙྪུཕཱཎིཏཾ ཝཱ པུརེབྷཏྟམེཝ ཝཊྚཏཱི’’ཏི མཧཱཨཊྛཀཐཱཡཾ ཝུཏྟཾ. མཧཱཔཙྩརིཡཾ པན ‘‘ཨེཏཾ སཝཏྠུཀཔཀྐཾ ཝཊྚཏི, ནོ ཝཊྚཏཱི’’ཏི པུཙྪཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཨུཙྪུཕཱཎིཏཾ པཙྪཱབྷཏྟཾ ནོ ཝཊྚནཀཾ ནཱམ ནཏྠཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ, ཏཾ ཡུཏྟཾ. སཱིཏོདཀེན ཀཏཾ མདྷུཀཔུཔྥཕཱཎིཏཾ པུརེབྷཏྟཾ སཱམིསམྤི ཝཊྚཏི, པཙྪཱབྷཏྟཏོ པཊྛཱཡ སཏྟཱཧཾ ནིརཱམིསམེཝ ཝཊྚཏི, སཏྟཱཧཱཏིཀྐམེ ཝཏྠུགཎནཱཡ དུཀྐཊཾ, ཁཱིརཾ པཀྑིཔིཏྭཱ ཀཏཾ མདྷུཀཕཱཎིཏཾ ཡཱཝཀཱལིཀཾ. ཁཎྜསཀྑརཾ པན ཁཱིརཛལླིཀཾ ཨཔནེཏྭཱ སོདྷེནྟི, ཏསྨཱ ཝཊྚཏི.

༩༩. མདྷུཀཔུཔྥཾ པན པུརེབྷཏྟམྤི ཨལླཾ ཝཊྚཏི. བྷཛྫིཏམྤི ཝཊྚཏི, བྷཛྫིཏྭཱ ཏིལཱདཱིཧི མིསྶཾ ཝཱ ཨམིསྶཾ ཝཱ ཀཏྭཱ ཀོཊྚིཏཾ ཝཊྚཏི. ཡདི པན ཏཾ གཧེཏྭཱ མེརཡཏྠཱཡ ཡོཛེནྟི, ཡོཛིཏཾ བཱིཛཏོ པཊྛཱཡ ན ཝཊྚཏི. ཀདལཱིཁཛྫཱུརཱིཨམྦལབུཛཔནསཙིཉྩཱདཱིནཾ སབྦེསཾ ཡཱཝཀཱལིཀཕལཱནཾ ཕཱཎིཏཾ ཡཱཝཀཱལིཀམེཝ. མརིཙཔཀྐེཧི ཕཱཎིཏཾ ཀརོནྟི, ཏཾ ཡཱཝཛཱིཝིཀཾ. ཨེཝཾ ཡཐཱཝུཏྟཱནི སཏྟཱཧཀཱལིཀཱནི སཔྤིཨཱདཱིནི པཉྩ ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, པཉྩ བྷེསཛྫཱནཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༢༦༠) བྷེསཛྫནཱམེན ཨནུཉྙཱཏཏྟཱ བྷེསཛྫཀིཙྩཾ ཀརོནྟུ ཝཱ མཱ ཝཱ, ཨཱཧཱརཏྠཾ ཕརིཏུཾ སམཏྠཱནིཔི པཊིགྒཧེཏྭཱ ཏདཧུཔུརེབྷཏྟཾ ཡཐཱསུཁཾ, པཙྪཱབྷཏྟཏོ པཊྛཱཡ སཏི པཙྩཡེ ཝུཏྟནཡེན སཏྟཱཧཾ པརིབྷུཉྫིཏབྦཱནི, སཏྟཱཧཱཏིཀྐམེ པན བྷེསཛྫསིཀྑཱཔདེན ནིསྶགྒིཡཾ པཱཙིཏྟིཡཾ. སཙེཔི སཱསཔམཏྟཾ ཧོཏི, སཀིཾ ཝཱ ཨངྒུལིཡཱ གཧེཏྭཱ ཛིཝ྄ཧཱཡ སཱཡནམཏྟཾ, ནིསྶཛྫིཏབྦམེཝ པཱཙིཏྟིཡཉྩ དེསེཏབྦཾ. ནིསྶཊྛཾ པཊིལབྷིཏྭཱ ན ཨཛ྄ཛྷོཧརིཏབྦཾ, ན ཀཱཡིཀེན པརིབྷོགེན པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ ¶ , ཀཱཡོ ཝཱ ཀཱཡེ ཨརུ ཝཱ ན མཀྑེཏབྦཾ. ཏེཧི མཀྑིཏཱནི ཀཱསཱཝཀཏྟརཡཊྛིཨུཔཱཧནཔཱདཀཋལིཀམཉྩཔཱིཋཱདཱིནིཔི ཨཔརིབྷོགཱནི. ‘‘དྭཱརཝཱཏཔཱནཀཝཱཊེསུཔི ཧཏྠེན གཧཎཊྛཱནཾ ན མཀྑེཏབྦ’’ནྟི མཧཱཔཙྩརིཡཾ ཝུཏྟཾ. ‘‘ཀསཱཝེ པན པཀྑིཔིཏྭཱ དྭཱརཝཱཏཔཱནཀཝཱཊཱནི མཀྑེཏབྦཱནཱི’’ཏི མཧཱཨཊྛཀཐཱཡཾ ཝུཏྟཾ. པདཱིཔེ ཝཱ ཀཱལ༹ཝཎྞེ ཝཱ ཨུཔནེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨཉྙེན པན བྷིཀྑུནཱ ཀཱཡིཀེན པརིབྷོགེན པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ, ན ཨཛ྄ཛྷོཧརིཏབྦཾ. ‘‘ཨནཱཔཏྟི ཨནྟོསཏྟཱཧཾ ཨདྷིཊྛེཏཱི’’ཏི (པཱརཱ. ༦༢༥) ཝཙནཏོ ¶ པན སཏྟཱཧབྦྷནྟརེ སཔྤིཉྩ ཏེལཉྩ ཝསཉྩ མུདྡྷནི ཏེལཾ ཝཱ ཨབྦྷཉྫནཾ ཝཱ མདྷུཾ ཨརུམཀྑནཾ ཕཱཎིཏཾ གྷརདྷཱུཔནཾ ཨདྷིཊྛེཏི ཨནཱཔཏྟི, ནེཝ ནིསྶགྒིཡཾ ཧོཏི. སཙེ ཨདྷིཊྛིཏཏེལཾ ཨནདྷིཊྛིཏཏེལབྷཱཛནེ ཨཱཀིརིཏུཀཱམོ ཧོཏི, བྷཱཛནེ ཙེ སུཁུམཾ ཚིདྡཾ, པཝིཊྛཾ པཝིཊྛཾ ཏེལཾ པུརཱཎཏེལེན ཨཛ྄ཛྷོཏྠརཱིཡཏི, པུན ཨདྷིཊྛཱཏབྦཾ. ཨཐ མཧཱམུཁཾ ཧོཏི, སཧསཱཝ བཧུ ཏེལཾ པཝིསིཏྭཱ པུརཱཎཏེལཾ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརཏི, པུན ཨདྷིཊྛཱནཀིཙྩཾ ནཏྠི. ཨདྷིཊྛིཏགཏིཀམེཝ ཧི ཏཾ ཧོཏི. ཨེཏེན ནཡེན ཨདྷིཊྛིཏཏེལབྷཱཛནེ ཨནདྷིཊྛིཏཏེལཨཱཀིརཎམྤི ཝེདིཏབྦཾ.

སཙེ པན སཏྟཱཧཱཏིཀྐནྟཾ ཨནུཔསམྤནྣསྶ པརིཙྩཛིཏྭཱ དེཏི, པུན ཏེན ཨཏྟནོ སནྟཀཾ ཀཏྭཱ དིནྣཾ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ ཧི སོ ཨབྷིསངྑརིཏྭཱ ཝཱ ཨནབྷིསངྑརིཏྭཱ ཝཱ ཏསྶ བྷིཀྑུནོ ནཏྠུཀམྨཏྠཾ དདེཡྻ, གཧེཏྭཱ ནཏྠུཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ. སཙེ བཱལོ ཧོཏི, དཱཏུཾ ན ཛཱནཱཏི, ཨཉྙེན བྷིཀྑུནཱ ཝཏྟབྦོ ‘‘ཨཏྠི ཏེ སཱམཎེར ཏེལ’’ནྟི? ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ, ཨཏྠཱི’’ཏི. ཨཱཧར ཐེརསྶ བྷེསཛྫཾ ཀརིསྶཱམཱཏི. ཨེཝམྤི ཝཊྚཏི. སཙེ དྭིནྣཾ སནྟཀཾ ཨེཀེན པཊིགྒཧིཏཾ ཨཝིབྷཏྟཾ ཧོཏི, སཏྟཱཧཱཏིཀྐམེ དྭིནྣམྤི ཨནཱཔཏྟི, པརིབྷུཉྫིཏུཾ པན ན ཝཊྚཏི. སཙེ ཡེན པཊིགྒཧིཏཾ, སོ ཨིཏརཾ བྷཎཏི ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨིམཾ ཏེལཾ སཏྟཱཧམཏྟཾ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི, སོ ཙ པརིབྷོགཾ ན ཀརོཏི, ཀསྶ ཨཱཔཏྟི? ན ཀསྶཙི. ཀསྨཱ? ཡེན པཊིགྒཧིཏཾ, ཏེན ཝིསྶཛྫིཏཏྟཱ, ཨིཏརསྶ ཨཔྤཊིགྒཧིཏཏྟཱ.

༡༠༠. ཨིམེསུ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༣༠༥) པན ཙཏཱུསུ ཀཱལིཀེསུ ཡཱཝཀཱལིཀཾ ཡཱམཀཱལིཀནྟི ཨིདམེཝ དྭཡཾ ཨནྟོཝུཏྠཀཉྩེཝ སནྣིདྷིཀཱརཀཉྩ ཧོཏི, སཏྟཱཧཀཱལིཀཉྩ ཡཱཝཛཱིཝིཀཉྩ ཨཀཔྤིཡཀུཊིཡཾ ནིཀྑིཔིཏུམྤི ཝཊྚཏི, སནྣིདྷིམྤི ན ¶ ཛནེཏི. ཡཱཝཀཱལིཀཾ པན ཨཏྟནཱ སདྡྷིཾ སམྦྷིནྣརསཱནི ཏཱིཎིཔི ཡཱམཀཱལིཀཱདཱིནི ཨཏྟནོ སབྷཱཝཾ ཨུཔནེཏི. ཡཱམཀཱལིཀཾ དྭེཔི སཏྟཱཧཀཱལིཀཱདཱིནི ཨཏྟནོ སབྷཱཝཾ ཨུཔནེཏི, སཏྟཱཧཀཱལིཀམྤི ཨཏྟནཱ སདྡྷིཾ སཾསཊྛཾ ཡཱཝཛཱིཝིཀཾ ཨཏྟནོ སབྷཱཝཉྙེཝ ཨུཔནེཏི, ཏསྨཱ ཡཱཝཀཱལིཀེན ཏདཧུཔཊིགྒཧིཏེན སདྡྷིཾ སཾསཊྛཾ སམྦྷིནྣརསཾ སེསཀཱལིཀཏྟཡཾ ཏདཧུཔུརེབྷཏྟམེཝ ཝཊྚཏི. ཡཱམཀཱལིཀེན སཾསཊྛཾ པན ཨིཏརདྭཡཾ ཏདཧུཔཊིགྒཧིཏཾ ཡཱཝ ཨརུཎུགྒམནཱ ཝཊྚཏི. སཏྟཱཧཀཱལིཀེན པན ཏདཧུཔཊིགྒཧིཏེན སདྡྷིཾ སཾསཊྛཾ ཏདཧུཔཊིགྒཧིཏཾ ཝཱ པུརེཔཊིགྒཧིཏཾ ཝཱ ཡཱཝཛཱིཝིཀཾ སཏྟཱཧཾ ཀཔྤཏི. དྭཱིཧཔཊིགྒཧིཏེན ཚཱཧཾ. ཏཱིཧཔཊིགྒཧིཏེན པཉྩཱཧཾ…པེ… སཏྟཱཧཔཊིགྒཧིཏེན ཏདཧེཝ ཀཔྤཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཾ. ཀཱལཡཱམསཏྟཱཧཱཏིཀྐམེསུ ཙེཏྠ ཝིཀཱལབྷོཛནསནྣིདྷིབྷེསཛྫསིཀྑཱཔདཱནཾ ཝསེན ཨཱཔཏྟིཡོ ཝེདིཏབྦཱ.

སཙེ ¶ པན ཨེཀཏོ པཊིགྒཧིཏཱནིཔི ཙཏྟཱརི ཀཱལིཀཱནི སམྦྷིནྣརསཱནི ན ཧོནྟི, ཏསྶ ཏསྶེཝ ཀཱལསྶ ཝསེན པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚནྟི. སཙེ ཧི ཚལླིམྤི ཨནཔནེཏྭཱ སཀལེནེཝ ནཱལི༹ཀེརཕལེན སདྡྷིཾ ཨམྦཔཱནཱདིཔཱནཀཾ པཊིགྒཧིཏཾ ཧོཏི, ནཱལི༹ཀེརཾ ཨཔནེཏྭཱ ཏཾ ཝིཀཱལེཔི ཀཔྤཏི. ཨུཔརི སཔྤིཔིཎྜཾ ཋཔེཏྭཱ སཱིཏལཔཱཡཱསཾ དེནྟི, ཡཾ པཱཡཱསེན ཨསཾསཊྛཾ སཔྤི, ཏཾ ཨཔནེཏྭཱ སཏྟཱཧཾ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཐདྡྷམདྷུཕཱཎིཏཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏཀྐོལཛཱཏིཕལཱདཱིཧི ཨལངྐརིཏྭཱ པིཎྜཔཱཏཾ དེནྟི, ཏཱནི ཨུདྡྷརིཏྭཱ དྷོཝིཏྭཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ པརིབྷུཉྫིཏབྦཱནི. ཡཱགུཡཾ པཀྑིཔིཏྭཱ དིནྣསིངྒིཝེརཱདཱིསུཔི ཏེལཱདཱིསུ པཀྑིཔིཏྭཱ དིནྣལཊྛིམདྷུཀཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཝཾ ཡཾ ཡཾ ཨསམྦྷིནྣརསཾ ཧོཏི, ཏཾ ཏཾ ཨེཀཏོ པཊིགྒཧིཏམྤི ཡཐཱ སུདྡྷཾ ཧོཏི, ཏཐཱ དྷོཝིཏྭཱ ཏཙྪེཏྭཱ ཝཱ ཏསྶ ཏསྶ ཀཱལསྶ ཝསེན པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ སམྦྷིནྣརསཾ ཧོཏི སཾསཊྛཾ, ན ཝཊྚཏི.

ཨིཏི པཱལི༹མུཏྟཀཝིནཡཝིནིཙྪཡསངྒཧེ

ཀཱལིཀཝིནིཙྪཡཀཐཱ སམཏྟཱ.

༡༩. ཀཔྤིཡབྷཱུམིཝིནིཙྪཡཀཐཱ

༡༠༡. ཀཔྤིཡཱཙཏུབྷཱུམིཡོཏི ¶ ¶ ཨེཏྠ ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཙཏསྶོ ཀཔྤིཡབྷཱུམིཡོ ཨུསྶཱཝནནྟིཀཾ གོནིསཱདིཀཾ གཧཔཏིཾ སམྨུཏི’’ནྟི (མཧཱཝ. ༢༩༥) ཝཙནཏོ ཨུསྶཱཝནནྟིཀཱ གོནིསཱདིཀཱ གཧཔཏི སམྨུཏཱིཏི ཨིམཱ ཙཏསྶོ ཀཔྤིཡབྷཱུམིཡོ ཝེདིཏབྦཱ. ཏཏྠ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༢༩༥) ཨུསྶཱཝནནྟིཀཱ ཏཱཝ ཨེཝཾ ཀཱཏབྦཱ – ཡོ ཐམྦྷཱནཾ ཝཱ ཨུཔརི བྷིཏྟིཔཱདེ ཝཱ ནིཁནིཏྭཱ ཝིཧཱརོ ཀརཱིཡཏི, ཏསྶ ཧེཊྛཱ ཐམྦྷཔཊིཙྪཀཱ པཱསཱཎཱ བྷཱུམིགཏིཀཱ ཨེཝ. པཋམཏྠམྦྷཾ པན པཋམབྷིཏྟིཔཱདཾ ཝཱ པཏིཊྛཱཔེནྟེཧི བཧཱུཧི སམྤརིཝཱརེཏྭཱ ‘‘ཀཔྤིཡཀུཊིཾ ཀརོམ, ཀཔྤིཡཀུཊིཾ ཀརོམཱ’’ཏི ཝཱཙཾ ནིཙྪཱརེནྟེཧི མནུསྶེསུ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ པཏིཊྛཱཔེནྟེསུ ཨཱམསིཏྭཱ ཝཱ སཡཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཝཱ ཐམྦྷོ ཝཱ བྷིཏྟིཔཱདོ ཝཱ པཏིཊྛཱཔེཏབྦོ. ཀུརུནྡིམཧཱཔཙྩརཱིསུ པན ‘‘ཀཔྤིཡཀུཊི ཀཔྤིཡཀུཊཱིཏི ཝཏྭཱ པཏིཊྛཱཔེཏབྦ’’ནྟི ཝུཏྟཾ. ཨནྡྷཀཊྛཀཐཱཡཾ ‘‘སངྒྷསྶ ཀཔྤིཡཀུཊིཾ ཨདྷིཊྛཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ, ཏཾ པན ཨཝཏྭཱཔི ཨཊྛཀཐཱསུ ཝུཏྟནཡེན ཝུཏྟེ དོསོ ནཏྠི. ཨིདཾ པནེཏྠ སཱདྷཱརཎལཀྑཎཾ ‘‘ཐམྦྷཔཏིཊྛཱཔནཉྩ ཝཙནཔརིཡོསཱནཉྩ སམཀཱལཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. སཙེ ཧི ཨནིཊྛིཏེ ཝཙནེ ཐམྦྷོ པཏིཊྛཱཏི, ཨཔྤཏིཊྛིཏེ ཝཱ ཏསྨིཾ ཝཙནཾ ནིཊྛཱཏི, ཨཀཏཱ ཧོཏི ཀཔྤིཡཀུཊི. ཏེནེཝ མཧཱཔཙྩརིཡཾ ཝུཏྟཾ ‘‘བཧཱུཧི སམྤརིཝཱརེཏྭཱ ཝཏྟབྦཾ, ཨཝསྶཉྷི ཨེཏྠ ཨེཀསྶཔི ཝཙནནིཊྛཱནཉྩ ཐམྦྷཔཏིཊྛཱནཉྩ ཨེཀཏོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. ཨིཊྛཀཱསིལཱམཏྟིཀཱཀུཊྚཀཱསུ པན ཀུཊཱིསུ ཧེཊྛཱ ཙཡཾ བནྡྷིཏྭཱ ཝཱ ཨབནྡྷིཏྭཱ ཝཱ ཀརོནྟུ, ཡཏོ པཊྛཱཡ བྷིཏྟིཾ ཨུཊྛཱཔེཏུཀཱམཱ ཧོནྟི, ཏཾ སབྦཔཋམཾ ཨིཊྛཀཾ ཝཱ སིལཾ ཝཱ མཏྟིཀཱཔིཎྜཾ ཝཱ གཧེཏྭཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཀཔྤིཡཀུཊི ཀཱཏབྦཱ, ཨིཊྛཀཱདཡོ བྷིཏྟིཡཾ པཋམིཊྛཀཱདཱིནཾ ཧེཊྛཱ ན ཝཊྚནྟི, ཐམྦྷཱ པན ཨུཔརི ཨུགྒཙྪནྟི, ཏསྨཱ ཝཊྚནྟི. ཨནྡྷཀཊྛཀཐཱཡཾ ‘‘ཐམྦྷེཧི ཀརིཡམཱནེ ཙཏཱུསུ ཀོཎེསུ ཙཏྟཱརོ ཐམྦྷཱ, ཨིཊྛཀཱདིཀུཊྚེ ཙཏཱུསུ ཀོཎེསུ དྭེ ཏིསྶོ ཨིཊྛཀཱ ཨདྷིཊྛཱཏབྦཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཏཐཱ པན ཨཀཏཱཡཔི དོསོ ནཏྠི, ཨཊྛཀཐཱསུ ཧི ཝུཏྟམེཝ པམཱཎཾ.

གོནིསཱདིཀཱ དུཝིདྷཱ ཨཱརཱམགོནིསཱདིཀཱ ཝིཧཱརགོནིསཱདིཀཱཏི. ཏཱསུ ཡཏྠ ནེཝ ཨཱརཱམོ, ན སེནཱསནཱནི པརིཀྑིཏྟཱནི ཧོནྟི, ཨཡཾ ཨཱརཱམགོནིསཱདིཀཱ ནཱམ. ཡཏྠ སེནཱསནཱནི སབྦཱནི ¶ ཝཱ ཨེཀཙྩཱནི ཝཱ པརིཀྑིཏྟཱནི, ཨཱརཱམོ ཨཔརིཀྑིཏྟོ, ཨཡཾ ཝིཧཱརགོནིསཱདིཀཱ ནཱམ. ཨིཏི ཨུབྷཡཏྲཱཔི ཨཱརཱམསྶ ཨཔརིཀྑིཏྟབྷཱཝོཡེཝ པམཱཎཾ. ‘‘ཨཱརཱམོ ¶ པན ཨུཔཌྜྷཔརིཀྑིཏྟོཔི བཧུཏརཾ པརིཀྑིཏྟོཔི པརིཀྑིཏྟོཡེཝ ནཱམཱ’’ཏི ཀུརུནྡིམཧཱཔཙྩརཱིསུ ཝུཏྟཾ, ཨེཏྠ ཀཔྤིཡཀུཊིཾ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏི.

གཧཔཏཱིཏི མནུསྶཱ ཨཱཝཱསཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཀཔྤིཡཀུཊིཾ དེམ, པརིབྷུཉྫཐཱ’’ཏི ཝདནྟི, ཨེསཱ གཧཔཏི ནཱམ, ‘‘ཀཔྤིཡཀུཊིཾ ཀཱཏུཾ དེམཱ’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཝཊྚཏིཡེཝ. ཨནྡྷཀཊྛཀཐཱཡཾ པན ‘‘ཡསྨཱ བྷིཀྑུཾ ཋཔེཏྭཱ སེསསཧདྷམྨིཀཱནཾ སབྦེསཉྩ དེཝམནུསྶཱནཾ ཧཏྠཏོ པཊིགྒཧོ ཙ སནྣིདྷི ཙ ཨནྟོཝུཏྠཉྩ ཏེསཾ སནྟཀཾ བྷིཀྑུསྶ ཝཊྚཏི, ཏསྨཱ ཏེསཾ གེཧཱནི ཝཱ ཏེཧི དིནྣཀཔྤིཡཀུཊི ཝཱ གཧཔཏཱིཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ, པུནཔི ཝུཏྟཾ ‘‘བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཝིཧཱརཾ ཋཔེཏྭཱ བྷིཀྑུནུཔསྶཡོ ཝཱ ཨཱརཱམིཀཱནཾ ཝཱ ཏིཏྠིཡཱནཾ ཝཱ དེཝཏཱནཾ ཝཱ ནཱགཱནཾ ཝཱ ཨཔི བྲཧྨཱནཾ ཝིམཱནཾ ཀཔྤིཡཀུཊི ཧོཏཱི’’ཏི, ཏཾ སུཝུཏྟཾ. སངྒྷསནྟཀམེཝ ཧི བྷིཀྑུསནྟཀཾ ཝཱ གེཧཾ གཧཔཏིཀུཊིཀཱ ན ཧོཏི.

སམྨུཏི ནཱམ ཉཏྟིདུཏིཡཀམྨཝཱཙཱཡ སཱཝེཏྭཱ སམྨཏཱ. ཨེཝཉྩ པན, བྷིཀྑཝེ, སམྨནྣིཏབྦཱ, བྱཏྟེན བྷིཀྑུནཱ པཊིབལེན སངྒྷོ ཉཱཔེཏབྦོ –

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ. ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ ཝིཧཱརཾ ཀཔྤིཡབྷཱུམིཾ སམྨནྣེཡྻ, ཨེསཱ ཉཏྟི.

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ. སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ ཝིཧཱརཾ ཀཔྤིཡབྷཱུམིཾ སམྨནྣཏི. ཡསྶཱཡསྨཏོ ཁམཏི ཨིཏྠནྣཱམསྶ ཝིཧཱརསྶ ཀཔྤིཡབྷཱུམིཡཱ སམྨུཏི, སོ ཏུཎྷསྶ. ཡསྶ ནཀྑམཏི, སོ བྷཱསེཡྻ.

‘‘སམྨཏོ སངྒྷེན ཨིཏྠནྣཱམོ ཝིཧཱརོ ཀཔྤིཡབྷཱུམི ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི, ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༢༩༥).

ཀམྨཝཱཙཾ ཨཝཏྭཱ ཨཔལོཀནཀམྨཝསེན སཱཝེཏྭཱ ཀཏཱཔི སམྨཏཱ ཨེཝ.

༡༠༢. ཡཾ ¶ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༢༩༥) ཨིམཱསུ ཙཏཱུསུ ཀཔྤིཡབྷཱུམཱིསུ ཝུཏྟཾ ཨཱམིསཾ, ཏཾ སབྦཾ ཨནྟོཝུཏྠསངྑྱཾ ན གཙྪཏི. བྷིཀྑཱུནཉྩ བྷིཀྑུནཱིནཉྩ ཨནྟོཝུཏྠཨནྟོཔཀྐམོཙནཏྠཉྷི ཀཔྤིཡཀུཊིཡོ ཨནུཉྙཱཏཱ. ཡཾ པན ཨཀཔྤིཡབྷཱུམིཡཾ སཧསེཡྻཔྤཧོནཀེ གེཧེ ཝུཏྟཾ ¶ སངྒྷིཀཾ ཝཱ པུགྒལིཀཾ ཝཱ བྷིཀྑུསྶ བྷིཀྑུནིཡཱ ཝཱ སནྟཀཾ ཨེཀརཏྟམྤི ཋཔིཏཾ, ཏཾ ཨནྟོཝུཏྠཾ, ཏཏྠ པཀྐཉྩ ཨནྟོཔཀྐཾ ནཱམ ཧོཏི, ཨེཏཾ ན ཀཔྤཏི. སཏྟཱཧཀཱལིཀཾ པན ཡཱཝཛཱིཝིཀཉྩ ཝཊྚཏི.

ཏཏྲཱཡཾ ཝིནིཙྪཡོ – སཱམཎེརོ བྷིཀྑུསྶ ཏཎྜུལཱདིཀཾ ཨཱམིསཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཀཔྤིཡཀུཊིཡཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ པུནདིཝསེ པཙིཏྭཱ དེཏི, ཨནྟོཝུཏྠཾ ན ཧོཏི. ཏཏྠ ཨཀཔྤིཡཀུཊིཡཾ ནིཀྑིཏྟསཔྤིཨཱདཱིསུ ཀིཉྩི པཀྑིཔིཏྭཱ དེཏི. མུཁསནྣིདྷི ནཱམ ཧོཏི. མཧཱཔཙྩརིཡཾ པན ‘‘ཨནྟོཝུཏྠཾ ཧོཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ནཱམམཏྟམེཝ ནཱནཱཀརཎཾ, བྷིཀྑུ ཨཀཔྤིཡཀུཊིཡཾ ཋཔིཏསཔྤིཉྩ ཡཱཝཛཱིཝིཀཔཎྞཉྩ ཨེཀཏོ པཙིཏྭཱ པརིབྷུཉྫཏི, སཏྟཱཧཾ ནིརཱམིསཾ ཝཊྚཏི. སཙེ ཨཱམིསསཾསཊྛཾ ཀཏྭཱ པརིབྷུཉྫཏི, ཨནྟོཝུཏྠཉྩེཝ སཱམཾཔཀྐཉྩ ཧོཏི. ཨེཏེནུཔཱཡེན སབྦསཾསགྒཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཡཾ ཀིཉྩི ཨཱམིསཾ བྷིཀྑུནོ པཙིཏུཾ ན ཝཊྚཏི. སཙེཔིསྶ ཨུཎྷཡཱགུཡཱ སུལསིཔཎྞཱནི ཝཱ སིངྒིཝེརཾ ཝཱ ལོཎཾ ཝཱ པཀྑིཔནྟི, ཏམྤི ཙཱལེཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ‘‘ཡཱགུཾ ནིབྦཱཔེམཱི’’ཏི པན ཙཱལེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨུཏྟཎྜུལབྷཏྟཾ ལབྷིཏྭཱ པིདཧིཏུཾ ན ཝཊྚཏི. སཙེ པན མནུསྶཱ པིདཧིཏྭཱ དེནྟི, ཝཊྚཏི. ‘‘བྷཏྟཾ མཱ ནིབྦཱཡཏཱུ’’ཏི པིདཧིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཁཱིརཏཀྐཱདཱིསུ པན སཀིཾ ཀུཐིཏེསུ ཨགྒིཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི པུནཔཱཀསྶ ཨནུཉྙཱཏཏྟཱ.

ཨིམཱ པན ཀཔྤིཡཀུཊིཡོ ཀདཱ ཛཧིཏཝཏྠུཀཱ ཧོནྟི? ཨུསྶཱཝནནྟིཀཱ ཏཱཝ ཡཱ ཐམྦྷཱནཾ ཨུཔརི བྷིཏྟིཔཱདེ ཝཱ ནིཁནིཏྭཱ ཀཏཱ, སཱ སབྦེསུ ཐམྦྷེསུ ཙ བྷིཏྟིཔཱདེསུ ཙ ཨཔནཱིཏེསུ ཛཧིཏཝཏྠུཀཱ ཧོཏི. སཙེ པན ཐམྦྷེ ཝཱ བྷིཏྟིཔཱདེ ཝཱ པརིཝཏྟེནྟི, ཡོ ཡོ ཋིཏོ, ཏཏྠ ཏཏྠ པཏིཊྛཱཏི, སབྦེསུཔི པརིཝཏྟིཏེསུ ཨཛཧིཏཝཏྠུཀཱཝ ཧོཏི. ཨིཊྛཀཱདཱིཧི ཀཏཱ ཙཡསྶ ཨུཔརི བྷིཏྟིཨཏྠཱཡ ཋཔིཏཾ ཨིཊྛཀཾ ཝཱ སིལཾ ཝཱ མཏྟིཀཱཔིཎྜཾ ཝཱ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཝིནཱསིཏཀཱལེ ཛཧིཏཝཏྠུཀཱཝ ཧོཏི. ཡེཧི པན ཨིཊྛཀཱདཱིཧི ཨདྷིཊྛིཏཱ, ཏེསུ ཨཔནཱིཏེསུཔི ཏདཉྙེསུ པཏིཊྛཱཏཱིཏི ཨཛཧིཏཝཏྠུཀཱཝ ཧོཏི. གོནིསཱདིཀཱ ¶ པཱཀཱརཱདཱིཧི པརིཀྑེཔེ ཀཏེ ཛཧིཏཝཏྠུཀཱཝ ཧོཏི. པུན ཏསྨིཾ ཨཱརཱམེ ཀཔྤིཡཀུཊིཾ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པན པུནཔི པཱཀཱརཱདཡོ ཏཏྠ ཏཏྠ ཁཎྜཱ ཧོནྟི, ཏཏོ ཏཏོ གཱཝོ པཝིསནྟི, པུན ཀཔྤིཡཀུཊི ཧོཏི. ཨིཏརཱ པན དྭེ གོཔཱནསཱིམཏྟཾ ཋཔེཏྭཱ སབྦསྨིཾ ཚདནེ ཝིནཊྛེ ཛཧིཏཝཏྠུཀཱཝ ཧོནྟི. སཙེ གོཔཱནསཱིནཾ ཨུཔརི ཨེཀམྤི པཀྑཔཱསཀམཎྜལཾ ཨཏྠི, རཀྑཏི.

༡༠༣. ཡཏྲ ¶ པནིམཱ ཙཏསྶོཔི ཀཔྤིཡབྷཱུམིཡོ ནཏྠི, ཏཏྠ ཀིཾ ཀཱཏབྦནྟི? ཨནུཔསམྤནྣསྶ དཏྭཱ ཏསྶ སནྟཀཾ ཀཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ. ཏཏྲིདཾ ཝཏྠུ – ཀརཝིཀཏིསྶཏྠེརོ ཀིར ཝིནཡདྷརཔཱམོཀྑོ མཧཱསཱིཝཏྠེརསྶ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི. སོ དཱིཔཱལོཀེན སཔྤིཀུམྦྷཾ པསྶིཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཀིམེཏ’’ནྟི པུཙྪི. ཐེརོ ‘‘ཨཱཝུསོ, གཱམཏོ སཔྤིཀུམྦྷོ ཨཱབྷཏོ ལཱུཁདིཝསེ སཔྤིནཱ བྷུཉྫནཏྠཱཡཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏཏོ ནཾ ཏིསྶཏྠེརོ ‘‘ན ཝཊྚཏི, བྷནྟེ’’ཏི ཨཱཧ. ཐེརོ པུནདིཝསེ པམུཁེ ནིཀྑིཔཱཔེསི. ཏིསྶཏྠེརོ པུན ཨེཀདིཝསཾ ཨཱགཏོ ཏཾ དིསྭཱ ཏཐེཝ པུཙྪིཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, སཧསེཡྻཔྤཧོནཀཊྛཱནེ ཋཔེཏུཾ ན ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཐེརོ པུནདིཝསེ བཧི ནཱིཧརཱཔེཏྭཱ ནིཀྑིཔཱཔེསི, ཏཾ ཙོརཱ ཧརིཾསུ. སོ པུན ཨེཀདིཝསཾ ཨཱགཏཾ ཏིསྶཏྠེརམཱཧ ‘‘ཨཱཝུསོ, ཏཡཱ ‘ན ཝཊྚཏཱི’ཏི ཝུཏྟེ སོ ཀུམྦྷོ བཧི ནིཀྑིཏྟོ ཙོརེཧི ཧཊོ’’ཏི. ཏཏོ ནཾ ཏིསྶཏྠེརོ ཨཱཧ ‘‘ནནུ, བྷནྟེ, ཨནུཔསམྤནྣསྶ དཱཏབྦོ ཨསྶ, ཨནུཔསམྤནྣསྶ ཧི དཏྭཱ ཏསྶ སནྟཀཾ ཀཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི.

ཨིཏི པཱལི༹མུཏྟཀཝིནཡཝིནིཙྪཡསངྒཧེ

ཀཔྤིཡབྷཱུམིཝིནིཙྪཡཀཐཱ སམཏྟཱ.

༢༠. པཊིགྒཧཎཝིནིཙྪཡཀཐཱ

༡༠༤. ཁཱདནཱིཡཱདིཔཊིགྒཱཧོཏི ¶ ཨཛ྄ཛྷོཧརིཏབྦསྶ ཡསྶ ཀསྶཙི ཁཱདནཱིཡསྶ ཝཱ བྷོཛནཱིཡསྶ ཝཱ པཊིགྒཧཎཾ. ཏཏྲཱཡཾ ཝིནིཙྪཡོ – པཉྩཧི ཨངྒེཧི པཊིགྒཧཎཾ རུཧཏི, ཐཱམམཛ྄ཛྷིམསྶ པུརིསསྶ ཨུཙྩཱརཎམཏྟཾ ཧོཏི, ཧཏྠཔཱསོ པཉྙཱཡཏི, ཨབྷིཧཱརོ པཉྙཱཡཏི, དེཝོ ཝཱ མནུསྶོ ¶ ཝཱ ཏིརཙྪཱནགཏོ ཝཱ ཀཱཡེན ཀཱཡཔཊིབདྡྷེན ནིསྶགྒིཡེན ཝཱ དེཏི, ཏཉྩེ བྷིཀྑུ ཀཱཡེན ཝཱ ཀཱཡཔཊིབདྡྷེན ཝཱ པཊིགྒཎྷཱཏི. ཨེཝཾ པཉྩཧངྒེཧི པཊིགྒཧཎཾ རུཧཏི.

ཏཏྠ ཋིཏནིསིནྣནིཔནྣཱནཾ ཝསེན ཨེཝཾ ཧཏྠཔཱསོ ཝེདིཏབྦོ – སཙེ བྷིཀྑུ ནིསིནྣོ ཧོཏི, ཨཱསནསྶ པཙྪིམནྟཏོ པཊྛཱཡ, སཙེ ཋིཏོ, པཎྷིཨནྟཏོ པཊྛཱཡ, སཙེ ནིཔནྣོ, ཡེན པསྶེན ནིཔནྣོ, ཏསྶ པཱརིམནྟཏོ པཊྛཱཡ, དཱཡཀསྶ ནིསིནྣསྶ ཝཱ ཋིཏསྶ ཝཱ ནིཔནྣསྶ ཝཱ ཋཔེཏྭཱ པསཱརིཏཧཏྠཾ ཡཾ ཨཱསནྣཏརཾ ཨངྒཾ, ཏསྶ ཨོརིམནྟེན པརིཙྪིནྡིཏྭཱ ཨཌྜྷཏེཡྻཧཏྠོ ཧཏྠཔཱསོ ནཱམ.

སཙེ པན དཱཡཀཔཊིགྒཱཧཀེསུ ཨེཀོ ཨཱཀཱསེ ཧོཏི, ཨེཀོ བྷཱུམིཡཾ, བྷཱུམཊྛསྶ ཙ སཱིསེན, ཨཱཀཱསཊྛསྶ ཙ ཋཔེཏྭཱ དཱཏུཾ ཝཱ གཧེཏུཾ ཝཱ པསཱརིཏཧཏྠཾ ཡཾ ཨཱསནྣཏརཾ ཨངྒཾ, ཏསྶ ཨོརིམནྟེན ཧཏྠཔཱསཔམཱཎཾ པརིཙྪིནྡིཏབྦཾ. སཙེཔི ཨེཀོ ཀཱུཔེ ཧོཏི, ཨེཀོ ཀཱུཔཏཊེ, ཨེཀོ ཝཱ པན རུཀྑེ, ཨེཀོ པཐཝིཡཾ, ཝུཏྟནཡེནེཝ ཧཏྠཔཱསཔམཱཎཾ པརིཙྪིནྡིཏབྦཾ. ཨེཝརཱུཔེ ཧཏྠཔཱསེ ཋཏྭཱ སཙེཔི པཀྑཱི མུཁཏུཎྜཀེན ཝཱ ཧཏྠཱི ཝཱ སོཎྜཱཡ གཧེཏྭཱ པུཔྥཾ ཝཱ ཕལཾ ཝཱ དེཏི, པཊིགྒཧཎཾ རུཧཏི. སཙེ པན ཨཌྜྷཊྛམརཏནསྶཔི ཧཏྠིནོ ཁནྡྷེ ནིསིནྣོ ཏེན སོཎྜཱཡ དཱིཡམཱནཾ གཎྷཱཏི, ཝཊྚཏིཡེཝ. ཧཏྠཱདཱིསུ ཡེན ཀེནཙི སརཱིརཱཝཡཝེན ཨནྟམསོ པཱདངྒུལིཡཱཔི དཱིཡམཱནཾ ཀཱཡེན དིནྣཾ ནཱམ ཧོཏི. པཊིགྒཧཎེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཡེན ཀེནཙི ཧི སརཱིརཱཝཡཝེན གཧིཏཾ ཀཱཡེན གཧིཏམེཝ ཧོཏི. སཙེཔི ནཏྠུཀརཎིཡཾ དཱིཡམཱནཾ ནཱསཱཔུཊེན ཨཀལླཀོ ཝཱ མུཁེན པཊིགྒཎྷཱཏི, ཨཱབྷོགམེཝ ཧེཏྠ པམཱཎཾ.

༡༠༥. ཀཊཙྪུཨཱདཱིསུ པན ཡེན ཀེནཙི ཨུཔཀརཎེན དིནྣཾ ཀཱཡཔཊིབདྡྷེན དིནྣཾ ནཱམ ཧོཏི. པཊིགྒཧཎེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཡེན ཀེནཙི ཧི སརཱིརསམྦདྡྷེན པཏྟཐཱལཀཱདིནཱ གཧིཏཾ ཀཱཡཔཊིབདྡྷེན ¶ གཧིཏམེཝ ཧོཏི. ཀཱཡཏོ པན ཀཱཡཔཊིབདྡྷཏོ ཙ མོཙེཏྭཱ ཧཏྠཔཱསེ ཋིཏསྶ ཀཱཡེ ཝཱ ཀཱཡཔཊིབདྡྷེ ཝཱ པཱཏིཡམཱནམྤི ནིསྶགྒིཡེན པཡོགེན དིནྣཾ ནཱམ ཧོཏི. ཨེཀོ བཧཱུནི བྷཏྟབྱཉྫནབྷཱཛནཱནི སཱིསེ ཀཏྭཱ ¶ བྷིཀྑུསྶ སནྟིཀཾ ཨཱགནྟྭཱ ཋིཏཀོཝ ‘‘གཎྷཐཱ’’ཏི ཝདཏི, ན ཏཱཝ ཨབྷིཧཱརོ པཉྙཱཡཏི, ཏསྨཱ ན གཧེཏབྦཾ. སཙེ པན ཨཱིསཀམྤི ཨོནམཏི, བྷིཀྑུནཱ ཧཏྠཾ པསཱརེཏྭཱ ཧེཊྛིམབྷཱཛནཾ ཨེཀདེསེནཔི སམྤཊིཙྪིཏབྦཾ. ཨེཏྟཱཝཏཱ སབྦབྷཱཛནཱནི པཊིགྒཧིཏཱནི ཧོནྟི. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཨོརོཔེཏྭཱ ཨུགྒྷཱཊེཏྭཱ ཝཱ ཡཾ ཨིཙྪཏི, ཏཾ གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི. བྷཏྟཔཙྪིཨཱདིམྷི པན ཨེཀབྷཱཛནེ ཝཏྟབྦམེཝ ནཏྠི.

ཀཱཛེན བྷཏྟཾ ཧརནྟོཔི སཙེ ཀཱཛཾ ཨོནམེཏྭཱ དེཏི, ཝཊྚཏི. ཏིཾསཧཏྠོ ཝེཎུ ཧོཏི, ཨེཀསྨིཾ ཨནྟེ གུལ༹ཀུམྦྷོ བདྡྷོ, ཨེཀསྨིཾ སཔྤིཀུམྦྷོ, ཏཉྩེ པཊིགྒཎྷཱཏི, སབྦཾ པཊིགྒཧིཏམེཝ. ཨུཙྪུཡནྟདོཎིཏོ པགྒྷརནྟམེཝ ‘‘རསཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝདཏི, ཨབྷིཧཱརོ ན པཉྙཱཡཏཱིཏི ན གཧེཏབྦོ. སཙེ པན ཀསཊཾ ཚཌྜེཏྭཱ ཧཏྠེན ཨུསྶིཉྩིཏྭཱ དེཏི, ཝཊྚཏི. བཧཱུ པཏྟཱ མཉྩེ ཝཱ པཱིཋེ ཝཱ ཀཊསཱརེ ཝཱ དོཎིཡཾ ཝཱ ཕལཀེ ཝཱ ཋཔིཏཱ ཧོནྟི, ཡཏྠ ཋིཏསྶ དཱཡཀོ ཧཏྠཔཱསེ ཧོཏི, ཏཏྠ ཋཏྭཱ པཊིགྒཧཎསཉྙཱཡ མཉྩཱདཱིནི ཨངྒུལིཡཱཔི ཕུསིཏྭཱ ཋིཏེན ཝཱ ནིསིནྣེན ཝཱ ནིཔནྣེན ཝཱ ཡཾ ཏེསུ པཏྟེསུ དཱིཡཏི, ཏཾ སབྦཾ པཊིགྒཧིཏཾ ཧོཏི. སཙེཔི ‘‘པཊིགྒཧེསྶཱམཱི’’ཏི མཉྩཱདཱིནི ཨབྷིརུཧིཏྭཱ ནིསཱིདཏི, ཝཊྚཏིཡེཝ.

པཐཝིཡཾ པན སཙེཔི ཀུཙྪིཡཱ ཀུཙྪིཾ ཨཱཧཙྩ ཋིཏཱ ཧོནྟི, ཡཾ ཡཾ ཨངྒུལིཡཱ ཝཱ སཱུཙིཡཱ ཝཱ ཕུསིཏྭཱ ནིསིནྣོ ཧོཏི, ཏཏྠ ཏཏྠ དཱིཡམཱནམེཝ པཊིགྒཧིཏཾ ཧོཏི. ཡཏྠ ཀཏྠཙི མཧཱཀཊསཱརཧཏྠཏྠརཎཱདཱིསུ ཋཔིཏཔཏྟེ པཊིགྒཧཎཾ ན རུཧཏཱིཏི ཝུཏྟཾ, ཏཾ ཧཏྠཔཱསཱཏིཀྐམཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ, ཧཏྠཔཱསེ པན སཏི ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཝཊྚཏི ཨཉྙཏྲ ཏཏྠཛཱཏཀཱ. ཏཏྠཛཱཏཀེ པན པདུམིནིཔཎྞེ ཝཱ ཀིཾསུཀཔཎྞཱདིམྷི ཝཱ ན ཝཊྚཏི. ན ཧི ཏཾ ཀཱཡཔཊིབདྡྷསངྑྱཾ གཙྪཏི. ཡཐཱ ཙ ཏཏྠཛཱཏཀེ, ཨེཝཾ ཁཱཎུཀེ བནྡྷིཏྭཱ ཋཔིཏམཉྩཱདིམྷི ཨསཾཧཱརིམེ ཕལཀེ ཝཱ པཱསཱཎེ ཝཱ ན རུཧཏིཡེཝ. ཏེཔི ཧི ཏཏྠཛཱཏཀསངྑྱུཔགཱ ཧོནྟི. བྷཱུམིཡཾ ཨཏྠཏེསུ སུཁུམེསུ ཏིནྟིཎིཀཱདིཔཎྞེསུ པཊིགྒཧཎཾ ན རུཧཏི. ན ཧི ཏཱནི སནྡྷཱརེཏུཾ སམཏྠཱནཱིཏི. མཧནྟེསུ པན པདུམིནིཔཎྞཱདཱིསུ རུཧཏི. སཙེ ཧཏྠཔཱསཾ ཨཏིཀྐམྨཋིཏོ དཱིགྷདཎྜཀེན ཨུལུ༹ངྐེན དེཏི, ‘‘ཨཱགནྟྭཱ དེཧཱི’’ཏི ཝཏྟབྦོ. ཝཙནཾ ཨསུཏྭཱ ཝཱ ཨནཱདིཡིཏྭཱ ཝཱ པཏྟེ ཨཱཀིརཏིཡེཝ, པུན པཊིགྒཧེཏབྦཾ. དཱུརེ ཋཏྭཱ བྷཏྟཔིཎྜཾ ཁིཔནྟེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༡༠༦. སཙེ ¶ ¶ པཏྟཐཝིཀཏོ ནཱིཧརིཡམཱནེ པཏྟེ རཛནཙུཎྞཱནི ཧོནྟི, སཏི ཨུདཀེ དྷོཝིཏབྦོ, ཨསཏི རཛནཙུཎྞཾ པུཉྪིཏྭཱ པཊིགྒཧེཏྭཱ ཝཱ པིཎྜཱཡ ཙརིཏབྦཾ. སཙེ པིཎྜཱཡ ཙརནྟསྶ པཏྟེ རཛཾ པཏཏི, པཊིགྒཧེཏྭཱ བྷིཀྑཱ གཎྷིཏབྦཱ, ཨཔྤཊིགྒཧེཏྭཱ གཎྷཏོ ཝིནཡདུཀྐཊཾ, ཏཾ པན པུན པཊིགྒཧེཏྭཱ བྷུཉྫཏོ ཨནཱཔཏྟི. སཙེ པན ‘‘པཊིགྒཧེཏྭཱ དེཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ཝཙནཾ ཨསུཏྭཱ ཝཱ ཨནཱདིཡིཏྭཱ ཝཱ བྷིཀྑཾ དེནྟིཡེཝ, ཝིནཡདུཀྐཊཾ ནཏྠི, པུན པཊིགྒཧེཏྭཱ ཨཉྙཱ བྷིཀྑཱ གཧེཏབྦཱ. སཙེ མཧཱཝཱཏོ ཏཏོ ཏཏོ རཛཾ པཱཏེཏི, ན སཀྐཱ ཧོཏི བྷིཀྑཾ གཧེཏུཾ, ‘‘ཨནུཔསམྤནྣསྶ དསྶཱམཱི’’ཏི སུདྡྷཙིཏྟེན ཨཱབྷོགཾ ཀཏྭཱ གཎྷིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨེཝཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཝིཧཱརཾ ཝཱ ཨཱསནསཱལཾ ཝཱ གནྟྭཱ ཏཾ ཨནུཔསམྤནྣསྶ དཏྭཱ པུན ཏེན དིནྣཾ ཝཱ ཏསྶ ཝིསྶཱསེན ཝཱ པཊིགྒཧེཏྭཱ བྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ བྷིཀྑཱཙཱརེ སརཛཾ པཏྟཾ བྷིཀྑུསྶ དེཏི, སོ ཝཏྟབྦོ ‘‘ཨིམཾ པཊིགྒཧེཏྭཱ བྷིཀྑཾ ཝཱ གཎྷེཡྻཱསི པརིབྷུཉྫེཡྻཱསི ཝཱ’’ཏི, ཏེན ཏཐཱ ཀཱཏབྦཾ. སཙེ རཛཾ ཨུཔརི ཨུཔྤིལཝཏི, ཀཉྫིཀཾ པཝཱཧེཏྭཱ སེསཾ བྷུཉྫིཏབྦཾ. སཙེ ཨནྟོཔཝིཊྛཾ ཧོཏི, པཊིགྒཧེཏབྦཾ. ཨནུཔསམྤནྣེ ཨསཏི ཧཏྠཏོ ཨམོཙེནྟེནེཝ ཡཏྠ ཨནུཔསམྤནྣོ ཨཏྠི, ཏཏྠ ནེཏྭཱ པཊིགྒཧེཏབྦཾ. སུཀྑབྷཏྟེ པཏིཏརཛཾ ཨཔནེཏྭཱ བྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ ཨཏིསུཁུམཾ ཧོཏི, ཨུཔརི བྷཏྟེན སདྡྷིཾ ཨཔནེཏབྦཾ, པཊིགྒཧེཏྭཱ ཝཱ བྷུཉྫིཏབྦཾ. ཡཱགུཾ ཝཱ སཱུཔཾ ཝཱ པུརཏོ ཋཔེཏྭཱ ཨཱལུལེ༹ནྟཱནཾ བྷཱཛནཏོ ཕུསིཏཱནི ཨུགྒནྟྭཱ པཏྟེ པཏནྟི, པཏྟོ པཊིགྒཧེཏབྦོ.

༡༠༧. ཨུལུ༹ངྐེན ཨཱཧརིཏྭཱ དེནྟཱནཾ པཋམཏརཾ ཨུལུ༹ངྐཏོ ཐེཝཱ པཏྟེ པཏནྟི, སུཔཏིཏཱ, ཨབྷིཧཊཏྟཱ དོསོ ནཏྠི. སཙེཔི ཙརུཀེན བྷཏྟེ ཨཱཀིརིཡམཱནེ ཙརུཀཏོ མསི ཝཱ ཚཱརིཀཱ ཝཱ པཏཏི, ཨབྷིཧཊཏྟཱ ནེཝཏྠི དོསོ. ཨནནྟརསྶ བྷིཀྑུནོ དཱིཡམཱནཾ པཏྟཏོ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཨིཏརསྶ པཏྟེ པཏཏི, སུཔཏིཏཾ. པཊིགྒཧིཏམེཝ ཧི ཏཾ ཧོཏི. སཙེ ཛཛ྄ཛྷརིསཱཁཱདིཾ ཕཱལེཏྭཱ ཨེཀསྶ བྷིཀྑུནོ དེནྟཱནཾ སཱཁཏོ ཕུསིཏཱནི ཨཉྙསྶ པཏྟེ པཏནྟི, པཏྟོ པཊིགྒཧེཏབྦོ, ཡསྶ པཏྟསྶ ཨུཔརི ཕཱལེནྟི, ཏསྶ པཏྟེ པཏིཏེསུ དཱཏུཀཱམཏཱཡ ཨབྷིཧཊཏྟཱ དོསོ ནཏྠི. པཱཡཱསསྶ པཱུརེཏྭཱ པཏྟཾ དེནྟི, ཨུཎྷཏྟཱ ཧེཊྛཱ གཧེཏུཾ ན སཀྐོཏི, མུཁཝཊྚིཡཱཔི གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ ¶ ཏཐཱཔི ན སཀྐོཏི, ཨཱདྷཱརཀེན གཧེཏབྦོ. ཨཱསནསཱལཱཡ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ ནིསིནྣོ བྷིཀྑུ ནིདྡཾ ཨོཀྐནྟོ ཧོཏི, ནེཝ ཨཱཧརིཡམཱནཾ, ན དཱིཡམཱནཾ ཛཱནཱཏི, ཨཔྤཊིགྒཧིཏཾ ཧོཏི. སཙེ པན ཨཱབྷོགཾ ཀཏྭཱ ནིསིནྣོ ཧོཏི, ཝཊྚཏི. སཙེཔི སོ ཧཏྠེན ཨཱདྷཱརཀཾ མུཉྩིཏྭཱ པཱདེན པེལླེཏྭཱ ནིདྡཱཡཏི, ཝཊྚཏིཡེཝ. པཱདེན ཨཱདྷཱརཀཾ ཨཀྐམིཏྭཱ པཊིགྒཎྷནྟསྶ པན ཛཱགརནྟསྶཔི ཨནཱདརཔཊིགྒཧཎཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ ན ཀཏྟབྦཾ. ཀེཙི ‘‘ཨེཝཾ ཨཱདྷཱརཀེན པཊིགྒཧཎཾ ཀཱཡཔཊིབདྡྷཔཊིབདྡྷེན པཊིགྒཧཎཾ ནཱམ ཧོཏི ¶ , ཏསྨཱ ན ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝདནྟི, ཏཾ ཝཙནམཏྟམེཝ, ཨཏྠཏོ པན སབྦམྤེཏཾ ཀཱཡཔཊིབདྡྷམེཝ ཧོཏི. ཀཱཡསཾསགྒེཔི ཙེས ནཡོ དསྶིཏོ. ཡམྤི བྷིཀྑུསྶ དཱིཡམཱནཾ པཏཏི, ཏམྤི སཱམཾ གཧེཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི.

ཏཏྲིདཾ སུཏྟཾ –

‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཡཾ དཱིཡམཱནཾ པཏཏི, ཏཾ སཱམཾ གཧེཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏུཾ, པརིཙྩཏྟཾ ཏཾ, བྷིཀྑཝེ, དཱཡཀེཧཱི’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༧༣).

ཨིདཉྩ པན སུཏྟཾ ནེཡྻཏྠཾ, ཏསྨཱ ཨེཝམེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ ཝེདིཏབྦོ – ཡཾ དཱིཡམཱནཾ དཱཡཀསྶ ཧཏྠཏོ པརིགལི༹ཏྭཱ སུདྡྷཱཡ ཝཱ བྷཱུམིཡཱ པདུམིནིཔཎྞེ ཝཱ ཝཏྠཀཊསཱརཀཱདཱིསུ ཝཱ པཏཏི, ཏཾ སཱམཾ གཧེཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཡཾ པན སརཛཱཡ བྷཱུམིཡཾ པཏཏི, ཏཾ རཛཾ པུཉྪིཏྭཱ ཝཱ དྷོཝིཏྭཱ ཝཱ པཊིགྒཧེཏྭཱ ཝཱ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ. སཙེ པཝཊྚནྟཾ ཨཉྙསྶ བྷིཀྑུནོ སནྟིཀཾ གཙྪཏི, ཏེན ཨཱཧརཱཔེཏུམྤི ཝཊྚཏི. སཙེ ཏཾ བྷིཀྑུཾ ཝདཏི ‘‘ཏྭཾཡེཝ ཁཱདཱ’’ཏི, ཏསྶཔི ཁཱདིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨནཱཎཏྟེན པན ཏེན ན གཧེཏབྦཾ. ‘‘ཨནཱཎཏྟེནཔི ཨིཏརསྶ དསྶཱམཱིཏི གཧེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟཾ. ཀསྨཱ པནེཏཾ ཨིཏརསྶ བྷིཀྑུནོ གཧེཏུཾ ན ཝཊྚཏཱིཏི? བྷགཝཏཱ ཨནནུཉྙཱཏཏྟཱ. བྷགཝཏཱ ཧི ‘‘སཱམཾ གཧེཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏུ’’ནྟི ཝདནྟེན ཡསྶེཝ ཏཾ དཱིཡམཱནཾ པཏཏི, ཏསྶ ཨཔྤཊིགྒཧིཏཀམྤི ཏཾ གཧེཏྭཱ པརིབྷོགོ ཨནུཉྙཱཏོ. ‘‘པརིཙྩཏྟཾ ཏཾ, བྷིཀྑཝེ, དཱཡཀེཧཱི’’ཏི ཝཙནེན པནེཏྠ པརསནྟཀབྷཱཝོ དཱིཔིཏོ, ཏསྨཱ ཨཉྙསྶ སཱམཾ གཧེཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཏསྶ པན ཨཱཎཏྟིཡཱ ཝཊྚཏཱིཏི ཨཡཾ ཀིརེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཡསྨཱ ཙ ཨེཏཾ ཨཔྤཊིགྒཧིཏཀཏྟཱ ¶ ཨནུཉྙཱཏཾ, ཏསྨཱ ཡཐཱཋིཏཾཡེཝ ཨནཱམསིཏྭཱ ཀེནཙི པིདཧིཏྭཱ ཋཔིཏཾ དུཏིཡདིཝསེཔི པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི, སནྣིདྷིཔཙྩཡཱ ཨནཱཔཏྟི, པཊིགྒཧེཏྭཱ པན པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ. ཏཾ དིཝསཾཡེཝ ཧི ཏསྶ སཱམཾ གཧེཏྭཱ པརིབྷོགོ ཨནུཉྙཱཏོ, ན ཏཏོ པརནྟི ཨཡམྤི ཀིརེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ.

༡༠༨. ཨིདཱནི ཨབྦོཧཱརིཀནཡོ ཝུཙྩཏི. བྷུཉྫནྟཱནཉྷི དནྟཱ ཁཱིཡནྟི, ནཁཱ ཁཱིཡནྟི, པཏྟསྶ ཝཎྞོ ཁཱིཡཏི, སབྦཾ ཨབྦོཧཱརིཀཾ. སཏྠཀེན ཨུཙྪུཨཱདཱིསུ ཕཱལིཏེསུ མལཾ པཉྙཱཡཏི, ཨེཏཾ ནཝསམུཊྛིཏཾ ནཱམ, པཊིགྒཧེཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ. སཏྠཀཾ དྷོཝིཏྭཱ ཕཱལིཏེསུ མལཾ ན པཉྙཱཡཏི, ལོཧགནྡྷམཏྟཾ ཧོཏི, ཏཾ ཨབྦོཧཱརིཀཾ. ཡམྤི སཏྠཀཾ གཧེཏྭཱ པརིཧརནྟི ¶ , ཏེན ཕཱལིཏེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ན ཧི ཏཾ པརིབྷོགཏྠཱཡ པརིཧརནྟཱིཏི. མཱུལབྷེསཛྫཱདཱིནི པིསནྟཱནཾ ཝཱ ཀོཊྚེནྟཱནཾ ཝཱ ནིསདནིསདཔོཏཀཨུདུཀྑལམུསལཱདཱིནི ཁཱིཡནྟི, པརིཧརཎཀཝཱསིཾ ཏཱཔེཏྭཱ བྷེསཛྫཏྠཱཡ ཏཀྐེ ཝཱ ཁཱིརེ ཝཱ པཀྑིཔནྟི, ཏཏྠ ནཱིལིཀཱ པཉྙཱཡཏི, སཏྠཀེ ཝུཏྟསདིསོཝ ཝིནིཙྪཡོ. ཨཱམཀཏཀྐཱདཱིསུ པན སཡཾ ན པཀྑིཔིཏབྦཱ, པཀྑིཔཏི ཙེ, སཱམཾཔཱཀཏོ ན མུཙྩཏི. དེཝེ ཝསྶནྟེ པིཎྜཱཡ ཙརནྟསྶ སརཱིརཏོ ཝཱ ཙཱིཝརཏོ ཝཱ ཀིལིཊྛཨུདཀཾ པཏྟེ པཏཏི, པཊིགྒཧེཏབྦཾ. རུཀྑམཱུལཱདཱིསུ བྷུཉྫནྟསྶ པཏིཏེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སཙེ པན སཏྟཱཧཾ ཝསྶནྟེ དེཝེ སུདྡྷཾ ཨུདཀཾ ཧོཏི, ཨབྦྷོཀཱསཏོ ཝཱ པཏཏི, ཝཊྚཏི.

༡༠༩. སཱམཎེརསྶ ཨོདནཾ དེནྟེན ཏསྶ པཏྟགཏཾ ཨཙྪུཔནྟེནེཝ དཱཏབྦོ, པཏྟོ ཝཱསྶ པཊིགྒཧེཏབྦོ. ཨཔྤཊིགྒཧིཏེ ཨོདནཾ ཚུཔིཏྭཱ པུན ཨཏྟནོ པཏྟེ ཨོདནཾ གཎྷནྟསྶ ཨུགྒཧིཏཀོ ཧོཏི. སཙེ པན དཱཏུཀཱམོ ཧུཏྭཱ ‘‘ཨཱཧར, སཱམཎེར, པཏྟཾ, ཨོདནཾ གཎྷཱཧཱི’’ཏི ཝདཏི, ཨིཏརོ ‘‘ཨལཾ མཡ྄ཧ’’ནྟི པཊིཀྑིཔཏི, པུན ‘‘ཏཝེཏཾ མཡཱ པརིཙྩཏྟ’’ནྟི ཙ ཝུཏྟེ ‘‘ན མཡ྄ཧཾ ཨེཏེནཏྠོ’’ཏི ཝདཏི, སཏཀྑཏྟུམྤི པརིཙྩཛཏུ, ཡཱཝ ཨཏྟནོ ཧཏྠགཏཾ, ཏཱཝ པཊིགྒཧིཏམེཝ ཧོཏི. སཙེ པན ཨཱདྷཱརཀེ ཋིཏཾ ནིརཔེཀྑོ ‘‘གཎྷཱཧཱི’’ཏི ཝདཏི, པུན པཊིགྒཧེཏབྦཾ. སཱཔེཀྑོ ཨཱདྷཱརཀེ པཏྟཾ ཋཔེཏྭཱ ‘‘ཨེཏྟོ པཱུཝཾ ཝཱ བྷཏྟཾ ཝཱ གཎྷཱཧཱི’’ཏི སཱམཎེརཾ ཝདཏི, སཱམཎེརོ ཧཏྠཾ དྷོཝིཏྭཱ སཙེཔི སཏཀྑཏྟུཾ གཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ པཏྟགཏཾ ཨཕུསནྟོཝ ཨཏྟནོ པཏྟེ ¶ པཀྑིཔཏི, པུན པཊིགྒཧཎཀིཙྩཾ ནཏྠི. ཡདི པན ཨཏྟནོ པཏྟགཏཾ ཕུསིཏྭཱ ཏཏོ གཎྷཱཏི, སཱམཎེརསནྟཀེན སཾསཊྛཾ ཧོཏི, པུན པཊིགྒཧེཏབྦཾ. ཀེཙི པན ‘‘སཙེཔི གཡ྄ཧམཱནཾ ཚིཛྫིཏྭཱ ཏཏྠ པཏཏི, པུན པཊིགྒཧེཏབྦ’’ནྟི ཝདནྟི. ཏཾ ‘‘ཨེཀཾ བྷཏྟཔིཎྜཾ གཎྷ, ཨེཀཾ པཱུཝཾ གཎྷ, ཨིམསྶ གུལ༹པིཎྜསྶ ཨེཏྟཀཾ པདེསཾ གཎྷཱ’’ཏི ཨེཝཾ པརིཙྪིནྡིཏྭཱ ཝུཏྟེ ཝེདིཏབྦཾ, ཨིདྷ པན པརིཙྪེདོ ནཏྠི, ཏསྨཱ ཡཾ སཱམཎེརསྶ པཏྟེ པཏཏི, ཏདེཝ པཊིགྒཧཎཾ ཝིཛཧཏི, ཧཏྠགཏཾ པན ཡཱཝ སཱམཎེརོ ཝཱ ‘‘ཨལ’’ནྟི ན ཨོརམཏི, བྷིཀྑུ ཝཱ ན ཝཱརེཏི, ཏཱཝ བྷིཀྑུསྶེཝ སནྟཀཾ, ཏསྨཱ པཊིགྒཧཎཾ ན ཝིཛཧཏི. སཙེ ཨཏྟནོ ཝཱ བྷིཀྑཱུནཾ ཝཱ ཡཱགུཔཙནཀབྷཱཛནེ ཀེསཉྩི ཨཏྠཱཡ བྷཏྟཾ པཀྑིཔཏི, ‘‘སཱམཎེར, བྷཱཛནསྶ ཨུཔརི ཧཏྠཾ ཀརོཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏསྶ ཧཏྠེ པཀྑིཔིཏབྦཾ. ཏསྶ ཧཏྠཏོ བྷཱཛནེ པཏིཏཉྷི དུཏིཡདིཝསེ བྷཱཛནསྶ ཨཀཔྤིཡབྷཱཝཾ ན ཀརོཏི པརིཙྩཏྟཏྟཱ. སཙེ ཨེཝཾ ཨཀཏྭཱ པཀྑིཔཏི, པཏྟམིཝ བྷཱཛནཾ ནིརཱམིསཾ ཀཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ.

༡༡༠. དཱཡཀཱ ¶ ཡཱགུཀུཊཾ ཋཔེཏྭཱ གཏཱ, ཏཾ དཧརསཱམཎེརོ པཊིགྒཎྷཱཔེཏུཾ ན སཀྐོཏི, བྷིཀྑུ པཏྟཾ ཨུཔནཱམེཏི, སཱམཎེརོ ཀུཊསྶ གཱིཝཾ པཏྟསྶ མུཁཝཊྚིཡཾ ཋཔེཏྭཱ ཨཱཝཛྫེཏི, པཏྟགཏཱ ཡཱགུ པཊིགྒཧིཏཱཝ ཧོཏི. ཨཐ ཝཱ བྷིཀྑུ བྷཱུམིཡཾ ཧཏྠཾ ཋཔེཏི, སཱམཎེརོ པཝཊྚེཏྭཱ ཧཏྠཾ ཨཱརོཔེཏི, ཝཊྚཏི. པཱུཝཔཙྪིབྷཏྟཔཙྪིཨུཙྪུབྷཱརཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སཙེ པཊིགྒཧཎཱུཔགཾ བྷཱརཾ དྭེ ཏཡོ སཱམཎེརཱ དེནྟི, ཨེཀེན ཝཱ བལཝཏཱ ཨུཀྑིཏྟཾ དྭེ ཏཡོ བྷིཀྑཱུ གཎྷནྟི, ཝཊྚཏི. མཉྩསྶ ཝཱ པཱིཋསྶ ཝཱ པཱདེ ཏེལགྷཊཾ ཝཱ ཕཱཎིཏགྷཊཾ ཝཱ ལགྒེནྟི, བྷིཀྑུསྶ མཉྩེཔི པཱིཋེཔི ནིསཱིདིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨུགྒཧིཏཀཾ ནཱམ ན ཧོཏི.

ནཱགདནྟཀེ ཝཱ ཨངྐུསཀེ ཝཱ དྭེ ཏེལགྷཊཱ ལགྒིཏཱ ཧོནྟི ཨུཔརི པཊིགྒཧིཏཀོ, ཧེཊྛཱ ཨཔྤཊིགྒཧིཏཀོ. ཨུཔརིམཾ གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི, ཧེཊྛཱ པཊིགྒཧིཏཀོ, ཨུཔརི ཨཔྤཊིགྒཧིཏཀོ, ཨུཔརིམཾ གཧེཏྭཱ ཨིཏརཾ གཎྷཏོ ཨུཔརིམོ ཨུགྒཧིཏཀོ ཧོཏི. ཧེཊྛཱམཉྩེ ཨཔྤཊིགྒཧིཏཀཾ ཏེལཐཱལཀཾ ཧོཏི, ཏཉྩེ སམྨཛྫནྟོ སམྨུཉྫནིཡཱ གྷཊྚེཏི, ཨུགྒཧིཏཀཾ ན ཧོཏི, ‘‘པཊིགྒཧིཏཀཾ གཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཔྤཊིགྒཧིཏཀཾ གཧེཏྭཱ ཉཏྭཱ པུན ཋཔེཏི, ཨུགྒཧིཏཀཾ ན ཧོཏི, བཧི ནཱིཧརིཏྭཱ སཉྫཱནཱཏི, བཧི ཨཊྛཔེཏྭཱ ཧརིཏྭཱ ཏཏྠེཝ ཋཔེཏབྦཾ, ནཏྠི དོསོ. སཙེ ¶ པན པུབྦེ ཝིཝརིཏྭཱ ཋཔིཏཾ, ན པིདཧིཏབྦཾ. ཡཐཱ པུབྦེ ཋིཏཾ, ཏཐེཝ ཋཔེཏབྦཾ. སཙེ བཧི ཋཔེཏི, པུན ན ཚུཔིཏབྦཾ.

༡༡༡. པཊིགྒཧིཏཀེ ཏེལཱདིམྷི ཀཎྞིཀཱ ཨུཊྛེཏི, སིངྒིཝེརཱདིམྷི གྷནཙུཎྞཾ, ཏཾསམུཊྛཱནམེཝ ནཱམ ཏཾ, པུན པཊིགྒཧཎཀིཙྩཾ ནཏྠི. ཏཱལཾ ཝཱ ནཱལི༹ཀེརཾ ཝཱ ཨཱརུལ༹ྷོ ཡོཏྟེན ཕལཔིཎྜིཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ ཨུཔརི ཋིཏོཝ ‘‘གཎྷཐཱ’’ཏི ཝདཏི, ན གཧེཏབྦཾ. སཙེ ཨཉྙོ བྷཱུམིཡཾ ཋིཏོ ཡོཏྟཔཱསཀེ གཧེཏྭཱ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ དེཏི, ཝཊྚཏི. སཕལཾ མཧཱསཱཁཾ ཀཔྤིཡཾ ཀཱརེཏྭཱ པཊིགྒཎྷཱཏི, ཕལཱནི པཊིགྒཧིཏཱནེཝ ཧོནྟི, ཡཐཱསུཁཾ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨནྟོཝཏིཡཾ ཋཏྭཱ ཝཏིཾ ཚིནྡིཏྭཱ ཨུཙྪུཾ ཝཱ ཏིམྦརཱུསཀཾ ཝཱ དེནྟི, ཧཏྠཔཱསེ སཏི ཝཊྚཏི. དཎྜཀེསུ ཨཔཧརིཏྭཱ ནིགྒཏཾ གཎྷནྟསྶ ཝཊྚཏི, པཧརིཏྭཱ ནིགྒཏེ ཨཊྛཀཐཱསུ དོསོ ན དསྶིཏོ. མཡཾ པན ‘‘ཡཾ ཋཱནཾ པཧཊཾ, ཏཏོ སཡཾཔཏིཏམིཝ ཧོཏཱི’’ཏི ཏཀྐཡཱམ, ཏམྤི ཋཏྭཱ གཙྪནྟེ ཡུཛྫཏི སུངྐགྷཱཏཏོ པཝཊྚེཏྭཱ བཧིཔཏིཏབྷཎྜཾ ཝིཡ. ཝཏིཾ ཝཱ པཱཀཱརཾ ཝཱ ལངྒྷཱཔེཏྭཱ དེནྟི, སཙེ པན ཨཔུཐུལོ པཱཀཱརོ, ཨནྟོཔཱཀཱརེ བཧིཔཱཀཱརེ ཙ ཋིཏསྶ ཧཏྠཔཱསོ པཧོཏི, ཧཏྠསཏམྤི ཨུདྡྷཾ གནྟྭཱ སམྤཏྟཾ གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི.

བྷིཀྑུ གིལཱནཾ སཱམཎེརཾ ཁནྡྷེན ཝཧཏི, སོ ཕལཱཕལཾ དིསྭཱ གཧེཏྭཱ ཁནྡྷེ ནིསིནྣོཝ དེཏི ¶ , ཝཊྚཏི. ཨཔརོ བྷིཀྑུཾ ཝཧནྟོ ཁནྡྷེ ནིསིནྣསྶ བྷིཀྑུནོ དེཏི, ཝཊྚཏིཡེཝ. བྷིཀྑུ ཕལིནིཾ སཱཁཾ ཚཱཡཏྠཱཡ གཧེཏྭཱ གཙྪཏི, ཕལཱནི ཁཱདིཏུཾ ཙིཏྟེ ཨུཔྤནྣེ པཊིགྒཧཱཔེཏྭཱ ཁཱདིཏུཾ ཝཊྚཏི. མཙྪིཀཝཱརཎཏྠཾ ཀཔྤིཡཾ ཀཱརེཏྭཱ པཊིགྒཎྷཱཏི, ཁཱདིཏུཀཱམོ ཙེ ཧོཏི, མཱུལཔཊིགྒཧཎམེཝ ཝཊྚཏི, ཁཱདནྟསྶ ནཏྠི དོསོ. བྷིཀྑུ པཊིགྒཧཎཱརཧཾ བྷཎྜཾ མནུསྶཱནཾ ཡཱནེ ཋཔེཏྭཱ མགྒཾ གཙྪཏི, ཡཱནཾ ཀདྡམེ ལགྒཏི, དཧརོ ཙཀྐཾ གཧེཏྭཱ ཨུཀྑིཔཏི, ཝཊྚཏི, ཨུགྒཧིཏཀཾ ནཱམ ན ཧོཏི. ནཱཝཱཡ ཋཔེཏྭཱ ནཱཝཾ ཨརིཏྟེན ཝཱ པཱཛེཏི, ཧཏྠེན ཝཱ ཀཌྜྷཏི, ཝཊྚཏི. ཨུལུ༹མྤེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཙཱཊིཡཾ ཝཱ ཀུཎྜཀེ ཝཱ ཋཔེཏྭཱཔི ཏཾ ཨནུཔསམྤནྣེན གཱཧཱཔེཏྭཱ ཨནུཔསམྤནྣཾ བཱཧཱཡཾ གཧེཏྭཱ ཏརིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཏསྨིམྤི ཨསཏི ཨནུཔསམྤནྣཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ ཏཾ བཱཧཱཡཾ གཧེཏྭཱ ཏརིཏུཾ ཝཊྚཏི.

ཨུཔཱསཀཱ ¶ གམིཀབྷིཀྑཱུནཾ པཱཐེཡྻཏཎྜུལེ དེནྟི, སཱམཎེརཱ བྷིཀྑཱུནཾ ཏཎྜུལེ གཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཏཎྜུལེ གཧེཏུཾ ན སཀྐོནྟི, བྷིཀྑཱུ ཏེསཾ ཏཎྜུལེ གཎྷནྟི, སཱམཎེརཱ ཨཏྟནཱ གཧིཏཏཎྜུལེསུ ཁཱིཎེསུ ཨིཏརེཧི ཏཎྜུལེཧི ཡཱགུཾ པཙིཏྭཱ སབྦེསཾ པཏྟཱནི པཊིཔཱཊིཡཱ ཋཔེཏྭཱ ཡཱགུཾ ཨཱཀིརནྟི, པཎྜིཏོ སཱམཎེརོ ཨཏྟནོ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཐེརསྶ དེཏི, ཐེརསྶ པཏྟཾ དུཏིཡཏྠེརསྶཱཏི ཨེཝཾ སབྦཱནིཔི པརིཝཏྟེཏི, སབྦེཧི སཱམཎེརསྶ སནྟཀཾ བྷུཏྟཾ ཧོཏི, ཝཊྚཏི. སཙེཔི སཱམཎེརོ ཨཔཎྜིཏོ ཧོཏི, ཨཏྟནོ པཏྟེ ཡཱགུཾ སཡམེཝ པཱཏུཾ ཨཱརབྷཏི, ‘‘ཨཱཝུསོ, ཏུཡ྄ཧཾ ཡཱགུཾ མཡ྄ཧཾ དེཧཱི’’ཏི ཐེརེཧི པཊིཔཱཊིཡཱ ཡཱཙིཏྭཱཔི པིཝིཏུཾ ཝཊྚཏི, སབྦེཧི སཱམཎེརསྶ སནྟཀམེཝ བྷུཏྟཾ ཧོཏི, ནེཝ ཨུགྒཧིཏཔཙྩཡཱ, ན སནྣིདྷིཔཙྩཡཱ ཝཛྫཾ ཕུསནྟི. ཨེཏྠ པན མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཏེལཱདཱིནི, ཚཱཡཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡ སཱཁཱདཱིནི ཙ ཧརནྟཱནཾ ཨིམེསཉྩ ཝིསེསོ ན དིསྶཏི, ཏསྨཱ ཀཱརཎཾ ཨུཔཔརིཀྑིཏབྦཾ.

༡༡༢. སཱམཎེརོ བྷཏྟཾ པཙིཏུཀཱམོ ཏཎྜུལེ དྷོཝིཏྭཱ ནིཙྩཱལེཏུཾ ན སཀྐོཏི, བྷིཀྑུནཱ ཏཎྜུལེ ཙ བྷཱཛནཉྩ པཊིགྒཧེཏྭཱ ཏཎྜུལེ དྷོཝིཏྭཱ ནིཙྩཱལེཏྭཱ བྷཱཛནཾ ཨུདྡྷནཾ ཨཱརོཔེཏབྦཾ, ཨགྒི ན ཀཱཏབྦོ, པཀྐཀཱལེ ཝིཝརིཏྭཱ པཀྐབྷཱཝོ ཛཱནིཏབྦོ. སཙེ དུཔྤཀྐཾ ཧོཏི, པཱཀཏྠཱཡ པིདཧིཏུཾ ན ཝཊྚཏི, རཛསྶ ཝཱ ཚཱརིཀཱཡ ཝཱ ཨཔཏནཏྠཱཡ ཝཊྚཏི, པཀྐཀཱལེ ཨོརོཔིཏུཾ བྷུཉྫིཏུམྤི ཝཊྚཏི, པུན པཊིགྒཧཎཀིཙྩཾ ནཏྠི. སཱམཎེརོ པཊིབལོ པཙིཏུཾ, ཁཎོ པནསྶ ནཏྠི ཀཏྠཙི གནྟུཀཱམོ, བྷིཀྑུནཱ སཏཎྜུལོདཀཾ བྷཱཛནཾ པཊིགྒཧེཏྭཱ ཨུདྡྷནཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ‘‘ཨགྒིཾ ཛཱལེཏྭཱ གཙྪཱ’’ཏི ཝཏྟབྦོ. ཏཏོ པརཾ པུརིམནཡེནེཝ སབྦཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. བྷིཀྑུ ཡཱགུཨཏྠཱཡ སུདྡྷབྷཱཛནཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཨུདཀཾ ཏཱཔེཏི, ཝཊྚཏི. ཏཏྟེ ཨུདཀེ སཱམཎེརོ ཏཎྜུལེ པཀྑིཔཏི, ཏཏོ པཊྛཱཡ བྷིཀྑུནཱ ཨགྒི ན ¶ ཀཱཏབྦོ, པཀྐཡཱགུཾ པཊིགྒཧེཏྭཱ པཱཏུཾ ཝཊྚཏི. སཱམཎེརོ ཡཱགུཾ པཙཏི, ཧཏྠཀུཀྐུཙྩཀོ བྷིཀྑུ ཀཱིལ༹ནྟོ བྷཱཛནཾ ཨཱམསཏི, པིདྷཱནཾ ཨཱམསཏི, ཨུགྒཏཾ ཕེཎཾ ཚིནྡིཏྭཱ པཧརཏི, ཏསྶེཝ པཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི, དུརུཔཙིཎྞཾ ནཱམ ཧོཏི. སཙེ པན དབྦིཾ ཝཱ ཨུལུ༹ངྐཾ ཝཱ གཧེཏྭཱ ཨནུཀྑིཔནྟོ ¶ ཨཱལོལེ༹ཏི, སབྦེསཾ ན ཝཊྚཏི, སཱམཾཔཱཀཉྩེཝ ཧོཏི དུརུཔཙིཎྞཉྩ. སཙེ ཨུཀྑིཔཏི, ཨུགྒཧིཏཀམྤི ཧོཏི.

༡༡༣. བྷིཀྑུནཱ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཨཱདྷཱརཀེ པཏྟོ ཋཔིཏོ ཧོཏི. ཏཏྲ ཙེ ཨཉྙོ ལོལབྷིཀྑུ ཀཱིལ༹ནྟོ པཏྟཾ ཨཱམསཏི, པཏྟཔིདྷཱནཾ ཨཱམསཏི, ཏསྶེཝ ཏཏོ ལདྡྷབྷཏྟཾ ན ཝཊྚཏི. སཙེ ན པཏྟཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཋཔེཏི, སབྦེསཾ ན ཝཊྚཏི. ཏཏྠཛཱཏཀཕལིནིསཱཁཱཡ ཝཱ ཝལླིཡཱ ཝཱ གཧེཏྭཱ ཙཱལེཏི, ཏསྶེཝ ཏཏོ ལདྡྷཕལཾ ན ཝཊྚཏི, དུརུཔཙིཎྞདུཀྐཊཉྩ ཨཱཔཛྫཏི. ‘‘ཕལརུཀྑཾ པན ཨཔསྶཡིཏུཾ ཝཱ ཏཏྠ ཀཎྚཀཾ ཝཱ བནྡྷིཏུཾ ཝཊྚཏི, དུརུཔཙིཎྞཾ ན ཧོཏཱི’’ཏི མཧཱཔཙྩརིཡཾ ཝུཏྟཾ. ཨརཉྙེ པཏིཏཾ པན ཨམྦཕལཱདིཾ དིསྭཱ ‘‘སཱམཎེརསྶ དསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧརིཏྭཱ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི. སཱིཧཝིགྷཱསཱདིཾ དིསྭཱཔི ‘‘སཱམཎེརསྶ དསྶཱམཱི’’ཏི པཊིགྒཧེཏྭཱ ཝཱ ཨཔྤཊིགྒཧེཏྭཱ ཝཱ ཨཱཧརིཏྭཱ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པན སཀྐོཏི ཝིཏཀྐཾ སོདྷེཏུཾ, ཏཏོ ལདྡྷཾ ཁཱདིཏུམྤི ཝཊྚཏི, ནེཝ ཨཱམཀམཾསཔཊིགྒཧཎཔཙྩཡཱ, ན ཨུགྒཧིཏཀཔཙྩཡཱ ཝཛྫཾ ཕུསཏི. མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཨཏྠཱཡ ཏེལཱདཱིནི གཧེཏྭཱ གཙྪཏོ ཨནྟརཱམགྒེ བྱཱདྷི ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཏོ ཡཾ ཨིཙྪཏི, ཏཾ པཊིགྒཧེཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པན མཱུལེཔི པཊིགྒཧིཏཾ ཧོཏི, པུན པཊིགྒཧཎཀིཙྩཾ ནཏྠི. མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཏཎྜུལེ ཨཱཧརིཏྭཱ དེཏི, ཏེ ཏཏོཡེཝ ཡཱགུཨཱདཱིནི སམྤཱདེཏྭཱ ཏསྶ དེནྟི, ཝཊྚཏི, སནྣིདྷིཔཙྩཡཱ ཨུགྒཧིཏཔཙྩཡཱ ཝཱ དོསོ ནཏྠི.

༡༡༤. བྷིཀྑུ པིདཧིཏྭཱ ཨུདཀཾ ཏཱཔེཏི, ཡཱཝ པརིཀྑཡཱ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པནེཏྠ ཚཱརིཀཱ པཏཏི, པཊིགྒཧེཏབྦཾ. དཱིགྷསཎྜཱསེན ཐཱལཀཾ གཧེཏྭཱ ཏེལཾ པཙནྟསྶ ཚཱརིཀཱ པཏཏི, ཧཏྠེན ཨམུཉྩནྟེནེཝ པཙིཏྭཱ ཨོཏཱརེཏྭཱ པཊིགྒཧེཏབྦཾ. སཙེ ཨངྒཱརཱཔི དཱརཱུནིཔི པཊིགྒཧེཏྭཱ ཋཔིཏཱནི, མཱུལཔཊིགྒཧཎམེཝ ཝཊྚཏི. བྷིཀྑུ ཨུཙྪུཾ ཁཱདཏི, སཱམཎེརོ ‘‘མཡ྄ཧམྤི དེཐཱ’’ཏི ཝདཏི, ‘‘ཨིཏོ ཚིནྡིཏྭཱ གཎྷཱ’’ཏི ཝུཏྟོ གཎྷཱཏི, ཨཝསེསེ པུན པཊིགྒཧཎཀིཙྩཾ ནཏྠི. གུལ༹པིཎྜཾ ཁཱདནྟསྶཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཝུཏྟོཀཱསཏོ ཚིནྡིཏྭཱ གཧིཏཱཝསེསཉྷི ཨཛཧིཏཔཊིགྒཧཎམེཝ ཧོཏི. བྷིཀྑུ གུལ༹ཾ བྷཱཛེནྟོ པཊིགྒཧེཏྭཱ ཀོཊྛཱསེ ཀརོཏི, བྷིཀྑཱུཔི སཱམཎེརཱཔི ཨཱགནྟྭཱ ཨེཀགྒཧཎེནེཝ ཨེཀམེཀཾ ཀོཊྛཱསཾ གཎྷནྟི, གཧིཏཱཝསེསཾ ¶ པཊིགྒཧིཏམེཝ ཧོཏི. སཙེ ལོལསཱམཎེརོ ¶ གཎྷིཏྭཱ གཎྷིཏྭཱ པུན ཋཔེཏི, ཏསྶ གཧིཏཱཝསེསཾ ཨཔྤཊིགྒཧིཏཀམེཝ ཧོཏི.

བྷིཀྑུ དྷཱུམཝཊྚིཾ པཊིགྒཧེཏྭཱ དྷཱུམཾ པིཝཏི, མུཁཉྩ ཀཎྛོ ཙ མནོསིལཱཡ ལིཏྟོ ཝིཡ ཧོཏི, ཡཱཝཀཱལིཀཾ བྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཡཱཝཀཱལིཀེན ཡཱཝཛཱིཝིཀསཾསགྒེ དོསོ ནཏྠི. པཏྟཾ ཝཱ རཛནཾ ཝཱ པཙནྟསྶ ཀཎྞནཱསཙྪིདྡེཧི དྷཱུམོ པཝིསཏི, བྱཱདྷིཔཙྩཡཱ པུཔྥཾ ཝཱ ཕལཾ ཝཱ ཨུཔསིངྒྷཏི, ཨབྦོཧཱརིཀཏྟཱ ཝཊྚཏི. བྷཏྟུགྒཱརོ ཏཱལུཾ ཨཱཧཙྩ ཨནྟོཡེཝ པཝིསཏི, ཨཝིསཡཏྟཱ ཝཊྚཏི, མུཁཾ པཝིཊྛཾ པན ཨཛ྄ཛྷོཧརཏོ ཝིཀཱལེ ཨཱཔཏྟི. དནྟནྟརེ ལགྒསྶ ཨཱམིསསྶ རསོ པཝིསཏི, ཨཱཔཏྟིཡེཝ. སཙེ སུཁུམཾ ཨཱམིསཾ ཧོཏི, རསོ ན པཉྙཱཡཏི, ཨབྦོཧཱརིཀཔཀྑཾ བྷཛཏི. ཨུཔཀཊྛེ ཀཱལེ ནིརུདཀཊྛཱནེ བྷཏྟཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཀཀྑཱརེཏྭཱ དྭེ ཏཡོ ཁེལ༹པིཎྜེ པཱཏེཏྭཱ ཨུདཀཊྛཱནཾ གནྟྭཱ མུཁཾ ཝིཀྑཱལེཏབྦཾ. པཊིགྒཧེཏྭཱ ཋཔིཏསིངྒིཝེརཱདཱིནཾ ཨངྐུརཱ ནིཀྑམནྟི, པུན པཊིགྒཧཎཀིཙྩཾ ནཏྠི. ལོཎེ ཨསཏི སམུདྡོདཀེན ལོཎཀིཙྩཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི, པཊིགྒཧེཏྭཱ ཋཔིཏལོཎོདཀཾ ལོཎཾ ཧོཏི, ལོཎཾ ཝཱ ཨུདཀཾ ཧོཏི, རསོ ཝཱ ཕཱཎིཏཾ ཧོཏི, ཕཱཎིཏཾ ཝཱ རསོ ཧོཏི, མཱུལཔཊིགྒཧཎམེཝ ཝཊྚཏི.

ཧིམཀརཀཱ ཨུདཀགཏིཀཱ ཨེཝ. པཱརིཧཱརིཀེན ཀཏཀཊྛིནཱ ཨུདཀཾ པསཱདེནྟི, ཏཾ ཨབྦོཧཱརིཀཾ, ཨཱམིསེན སདྡྷིཾ ཝཊྚཏི. ཨཱམིསགཏིཀེཧི ཀཔིཏྠཕལཱདཱིཧི པསཱདིཏཾ པུརེབྷཏྟམེཝ ཝཊྚཏི. པོཀྑརཎཱིཨཱདཱིསུ ཨུདཀཾ བཧལཾ ཧོཏི, ཝཊྚཏི. སཙེ པན མུཁེ ཧཏྠེ ཙ ལགྒཏི, ན ཝཊྚཏི, པཊིགྒཧེཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ. ཁེཏྟེསུ ཀསིཏཊྛཱནེ བཧལཾ ཨུདཀཾ ཧོཏི, པཊིགྒཧེཏབྦཾ. སཙེ སནྡིཏྭཱ ཀནྡརཱདཱིནི པཝིསིཏྭཱ ནདིཾ པཱུརེཏི, ཝཊྚཏི. ཀཀུདྷསོབྦྷཱདཡོ ཧོནྟི རུཀྑཏོ པཏིཏེཧི པུཔྥེཧི སཉྪནྣོདཀཱ. སཙེ པུཔྥརསོ ན པཉྙཱཡཏི, པཊིགྒཧཎཀིཙྩཾ ནཏྠི. པརིཏྟཾ ཨུདཀཾ ཧོཏི, རསོ པཉྙཱཡཏི, པཊིགྒཧེཏབྦཾ. པབྦཏཀནྡརཱདཱིསུ ཀཱལ༹ཝཎྞཔཎྞཙྪནྣཨུདཀེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

པཱནཱིཡགྷཊེ སརེཎུཀཱནི ཝཱ སཝཎྚཁཱིརཱནི ཝཱ པུཔྥཱནི པཀྑིཏྟཱནི ཧོནྟི, པཊིགྒཧེཏབྦཾ, པུཔྥཱནི ཝཱ པཊིགྒཧེཏྭཱ པཀྑིཔིཏབྦཱནི. པཱཊལིམལླིཀཱ པཀྑིཏྟཱ ཧོནྟི, ཝཱསམཏྟཾ ཏིཊྛཏི, ཏཾ ཨབྦོཧཱརིཀཾ. དུབྷིཡདིཝསེཔི ¶ ཨཱམིསེན སདྡྷིཾ ཝཊྚཏི. བྷིཀྑུནཱ ཋཔིཏཔུཔྥཝཱསིཏཀཔཱནཱིཡཏོ སཱམཎེརོ པཱནཱིཡཾ གཧེཏྭཱ པཱིཏཱཝསེསཀཾ ཏཏྠེཝ ཨཱཀིརཏི, པཊིགྒཧེཏབྦཾ. པདུམསརཱདཱིསུ ཨུདཀཾ སནྠརིཏྭཱ ཋིཏཾ པུཔྥརེཎུཾ གྷཊེན ཝིཀྑམྦྷེཏྭཱ ཨུདཀཾ གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཀཔྤིཡཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ པཊིགྒཧེཏྭཱ ཋཔིཏཾ དནྟཀཊྛཾ ཧོཏི, སཙེ ཏསྶ རསཾ པིཝིཏུཀཱམོ ¶ , མཱུལཔཊིགྒཧཎམེཝ ཝཊྚཏི, ཨཔྤཊིགྒཧེཏྭཱ ཋཔིཏཾ པཊིགྒཧེཏབྦཾ. ཨཛཱནནྟསྶ རསེ པཝིཊྛེཔི ཨཱཔཏྟིཡེཝ. ཨཙིཏྟཀཉྷི ཨིདཾ སིཀྑཱཔདཾ.

༡༡༥. མཧཱབྷཱུཏེསུ ཀིཾ ཝཊྚཏི, ཀིཾ ན ཝཊྚཏཱིཏི? ཁཱིརཾ ཏཱཝ ཝཊྚཏི, ཀཔྤིཡམཾསཁཱིརཾ ཝཱ ཧོཏུ ཨཀཔྤིཡམཾསཁཱིརཾ ཝཱ, པིཝནྟསྶ ཨནཱཔཏྟི. ཨསྶུ ཁེལོ༹ སིངྒྷཱཎིཀཱ མུཏྟཾ ཀརཱིསཾ སེམྷཾ དནྟམལཾ ཨཀྑིགཱུཐཀོ ཀཎྞགཱུཐཀོ སརཱིརེ ཨུཊྛིཏལོཎནྟི ཨིདཾ སབྦཾ ཝཊྚཏི. ཡཾ པནེཏྠ ཋཱནཏོ ཙཝིཏྭཱ པཏྟེ ཝཱ ཧཏྠེ ཝཱ པཏཏི, ཏཾ པཊིགྒཧེཏབྦཾ, ཨངྒལགྒཾ པཊིགྒཧིཏཀམེཝ. ཨུཎྷཔཱཡཱསཾ བྷུཉྫནྟསྶ སེདོ ཨངྒུལིཨནུསཱརེན ཨེཀཱབདྡྷོཝ ཧུཏྭཱ པཱཡཱསེ སནྟིཊྛཏི, པིཎྜཱཡ ཝཱ ཙརནྟསྶ ཧཏྠཏོ པཏྟསྶ མུཁཝཊྚིཏོ ཝཱ པཏྟཏལཾ ཨོརོཧཏི, ཨེཏྠ པཊིགྒཧཎཀིཙྩཾ ནཏྠི, ཛྷཱམམཧཱབྷཱུཏེ ཨིདཾ ནཱམ ན ཝཊྚཏཱིཏི ནཏྠི, དུཛ྄ཛྷཱཔིཏཾ པན ན ཝཊྚཏི. སུཛ྄ཛྷཱཔིཏཾ པན མནུསྶཊྛིམྤི ཙུཎྞཾ ཀཏྭཱ ལེཧེ ཨུཔནེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཙཏྟཱརི མཧཱཝིཀཊཱནི ཨསཏི ཀཔྤིཡཀཱརཀེ སཱམཾ གཧེཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚནྟི. ཨེཏྠ ཙ དུབྦཙོཔི ཨསམཏྠོཔི ཀཔྤིཡཀཱརཀོ ཨསནྟཔཀྑེཡེཝ ཏིཊྛཏི. ཚཱརིཀཱཡ ཨསཏི སུཀྑདཱརུཾ ཛྷཱཔེཏྭཱ ཚཱརིཀཱ གཧེཏབྦཱ. སུཀྑདཱརུམྷི ཨསཏི ཨལླདཱརུཾ རུཀྑཏོ ཚིནྡིཏྭཱཔི ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨིདཾ པན ཙཏུབྦིདྷམྤི མཧཱཝིཀཊཾ ཀཱལོདིསྶཾ ནཱམ, སཔྤདཊྛཀྑཎེཡེཝ ཝཊྚཏི.

ཨིཏི པཱལི༹མུཏྟཀཝིནཡཝིནིཙྪཡསངྒཧེ

པཊིགྒཧཎཝིནིཙྪཡཀཐཱ སམཏྟཱ.

༢༡. པཝཱརཎཱཝིནིཙྪཡཀཐཱ

༡༡༦. པཊིཀྑེཔཔཝཱརཎཱཏི ¶ པཉྩནྣཾ བྷོཛནཱནཾ ཨཉྙཏརཾ བྷུཉྫམཱནེན ཡསྶ ཀསྶཙི ཨབྷིཧཊབྷོཛནསྶ པཊིཀྑེཔསངྑཱཏཱ པཝཱརཎཱ. སཱ ཙ ན ཀེཝལཾ པཊིཀྑེཔམཏྟེན ཧོཏི, ཨཐ ཁོ པཉྩངྒཝསེན. ཏཏྲིམཱནི ¶ པཉྩངྒཱནི – ཨསནཾ, བྷོཛནཾ, དཱཡཀསྶ ཧཏྠཔཱསེ ཋཱནཾ, ཨབྷིཧཱརོ, ཨབྷིཧཊསྶ པཊིཀྑེཔོཏི. ཏཏྠ ཨསནནྟི ཝིཔྤཀཏབྷོཛནཾ, བྷུཉྫམཱནོ ཙེས པུགྒལོ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. བྷོཛནནྟི པཝཱརཎཔྤཧོནཀཾ བྷོཛནཾ, ཨོདནཱདཱིནཉྩ ཨཉྙཏརཾ པཊིཀྑིཔིཏབྦཾ བྷོཛནཾ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. དཱཡཀསྶ ཧཏྠཔཱསེ ཋཱནནྟི པཝཱརཎཔྤཧོནཀཾ བྷོཛནཾ གཎྷིཏྭཱ དཱཡཀསྶ ཨཌྜྷཏེཡྻཧཏྠཔྤམཱཎེ ཨོཀཱསེ ཨཝཊྛཱནཾ. ཨབྷིཧཱརོཏི ཧཏྠཔཱསེ ཋིཏསྶ དཱཡཀསྶ ཀཱཡེན ཨབྷིཧཱརོ. ཨབྷིཧཊསྶ པཊིཀྑེཔོཏི ཨེཝཾ ཨབྷིཧཊསྶ ཀཱཡེན ཝཱ ཝཱཙཱཡ ཝཱ པཊིཀྑེཔོ. ཨིཏི ཨིམེསཾ པཉྩནྣཾ ཨངྒཱནཾ ཝསེན པཝཱརཎཱ ཧོཏི. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘པཉྩཧི, ཨུཔཱལི, ཨཱཀཱརེཧི པཝཱརཎཱ པཉྙཱཡཏི, ཨསནཾ པཉྙཱཡཏི, བྷོཛནཾ པཉྙཱཡཏི, ཧཏྠཔཱསེ ཋིཏོ, ཨབྷིཧརཏི, པཊིཀྑེཔོ པཉྙཱཡཏཱི’’ཏི (པརི. ༤༢༨).

༡༡༧. ཏཏྲཱཡཾ ཝིནིཙྪཡོ (པཱཙི. ཨཊྛ. ༢༣༨-༩) – ‘‘ཨསན’’ནྟིཨཱདཱིསུ ཏཱཝ ཡཾ ཨསྣཱཏི, ཡཉྩ བྷོཛནཾ ཧཏྠཔཱསེ ཋིཏེན ཨབྷིཧཊཾ པཊིཀྑིཔཏི, ཏཾ ཨོདནོ ཀུམྨཱསོ སཏྟུ མཙྪོ མཾསནྟི ཨིམེསཾ ཨཉྙཏརམེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཏཏྠ ཨོདནོ ནཱམ སཱལི ཝཱིཧི ཡཝོ གོདྷུམོ ཀངྒུ ཝརཀོ ཀུདྲཱུསཀོཏི སཏྟནྣཾ དྷཉྙཱནཾ ཏཎྜུལེཧི ནིབྦཏྟོ. ཏཏྲ སཱལཱིཏི ཨནྟམསོ ནཱིཝཱརཾ ཨུཔཱདཱཡ སབྦཱཔི སཱལིཛཱཏི. ཝཱིཧཱིཏི སབྦཱཔི ཝཱིཧིཛཱཏི. ཡཝགོདྷུམེསུ བྷེདོ ནཏྠི. ཀངྒཱུཏི སེཏརཏྟཀཱལ༹བྷེདཱ སབྦཱཔི ཀངྒུཛཱཏི. ཝརཀོཏི ཨནྟམསོ ཝརཀཙོརཀཾ ཨུཔཱདཱཡ སབྦཱཔི སེཏཝཎྞཱ ཝརཀཛཱཏི. ཀུདྲཱུསཀོཏི ཀཱལ༹ཀུདྲཱུསཀོ ཙེཝ སཱམཱཀཱདིབྷེདཱ ཙ སབྦཱཔི ཏིཎདྷཉྙཛཱཏི. ནཱིཝཱརཝརཀཙོརཀཱ ཙེཏྠ དྷཉྙཱནུལོམཱཏི ཝདནྟི, དྷཉྙཱནི ཧོནྟུ དྷཉྙཱནུལོམཱནི ཝཱ, ཨེཏེསཾ ཝུཏྟཔྤབྷེདཱནཾ སཏྟནྣཾ དྷཉྙཱནཾ ཏཎྜུལེ གཧེཏྭཱ ‘‘བྷཏྟཾ པཙིསྶཱམཱ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཡཱགུཾ པཙིསྶཱམཱ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨམྦིལཔཱཡཱསཱདཱིསུ ཨཉྙཏརཾ པཙིསྶཱམཱ’’ཏི ཝཱ ཡཾ ཀིཉྩི སནྡྷཱཡ པཙནྟུ, སཙེ ཨུཎྷཾ སཱིཏལཾ ཝཱ བྷུཉྫནྟཱནཾ བྷོཛནཀཱལེ གཧིཏགཧིཏཊྛཱནེ ཨོདྷི པཉྙཱཡཏི, ཨོདནསངྒཧམེཝ གཙྪཏི, པཝཱརཎཾ ཛནེཏི. སཙེ ཨོདྷི ན པཉྙཱཡཏི, ཡཱགུསངྒཧཾ གཙྪཏི, པཝཱརཎཾ ན ཛནེཏི.

ཡོཔི ¶ ¶ པཱཡཱསོ ཝཱ པཎྞཕལཀལཱི༹རམིསྶཀཱ ཨམྦིལཡཱགུ ཝཱ ཨུདྡྷནཏོ ཨོཏཱརིཏམཏྟཱ ཨབྦྷུཎྷཱ ཧོཏི ཨཱཝཛྫིཏྭཱ པིཝིཏུཾ སཀྐཱ, ཧཏྠེན གཧིཏོཀཱསེཔི ཨོདྷིཾ ན དསྶེཏི, པཝཱརཎཾ ན ཛནེཏི. སཙེ པན ཨུསུམཱཡ ཝིགཏཱཡ སཱིཏལབྷཱུཏཱ གྷནབྷཱཝཾ གཙྪཏི, ཨོདྷིཾ དསྶེཏི, པུན པཝཱརཎཾ ཛནེཏི, པུབྦེ ཏནུབྷཱཝོ ན རཀྑཏི. སཙེཔི དདྷིཏཀྐཱདཱིནི ཨཱརོཔེཏྭཱ བཧཱུ པཎྞཕལཀལཱི༹རེ པཀྑིཔིཏྭཱ མུཊྛིམཏྟཱཔི ཏཎྜུལཱ པཀྑིཏྟཱ ཧོནྟི, བྷོཛནཀཱལེ ཙེ ཨོདྷི པཉྙཱཡཏི, པཝཱརཎཾ ཛནེཏི. ཨཡཱགུཀེ ནིམནྟནེ ‘‘ཡཱགུཾ དསྶཱམཱ’’ཏི བྷཏྟེ ཨུདཀཀཉྫིཀཁཱིརཱདཱིནི ཨཱཀིརིཏྭཱ ‘‘ཡཱགུཾ གཎྷཐཱ’’ཏི དེནྟི. ཀིཉྩཱཔི ཏནུཀོ ཧོཏི, པཝཱརཎཾ ཛནེཏིཡེཝ. སཙེ པན པཀྐུཐིཏེསུ ཨུདཀཱདཱིསུ པཀྑིཔིཏྭཱ པཙིཏྭཱ དེནྟི, ཡཱགུསངྒཧམེཝ གཙྪཏི. ཡཱགུསངྒཧཾ གཏེཔི ཏསྨིཾ ཝཱ ཨཉྙསྨིཾ ཝཱ ཡཏྠ མཙྪམཾསཾ པཀྑིཔནྟི, སཙེ སཱསཔམཏྟམྤི མཙྪམཾསཁཎྜཾ ཝཱ ནྷཱརུ ཝཱ པཉྙཱཡཏི, པཝཱརཎཾ ཛནེཏི, སུདྡྷརསཀོ པན རསཀཡཱགུ ཝཱ ན ཛནེཏི. ཋཔེཏྭཱ ཝུཏྟདྷཉྙཏཎྜུལེ ཨཉྙེཧི ཝེཎུཏཎྜུལཱདཱིཧི ཝཱ ཀཎྜམཱུལཕལེཧི ཝཱ ཡེཧི ཀེཧིཙི ཀཏཾ བྷཏྟམྤི པཝཱརཎཾ ན ཛནེཏི, པགེཝ གྷནཡཱགུ. སཙེ པནེཏྠ མཙྪམཾསཾ པཀྑིཔནྟི, ཛནེཏི. མཧཱཔཙྩརིཡཾ ‘‘པུཔྥིཨཏྠཱཡ བྷཏྟམྤི པཝཱརཎཾ ཛནེཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. པུཔྥིཨཏྠཱཡ བྷཏྟཾ ནཱམ པུཔྥིཁཛྫཀཏྠཱཡ ཀུཐིཏུདཀེ པཀྑིཔིཏྭཱ སེདིཏཏཎྜུལཱ ཝུཙྩནྟི. སཙེ པན ཏེ ཏཎྜུལེ སུཀྑཱཔེཏྭཱ ཁཱདནྟི, ཝཊྚཏི, ནེཝ སཏྟུསངྑྱཾ, ན བྷཏྟསངྑྱཾ གཙྪནྟི. པུན ཏེཧི ཀཏབྷཏྟཾ པཝཱརེཏིཡེཝ. ཏེ ཏཎྜུལེ སཔྤིཏེལཱདཱིསུ ཝཱ པཙནྟི, པཱུཝཾ ཝཱ ཀརོནྟི, ན པཝཱརེནྟི. པུཐུཀཱ ཝཱ ཏཱཧི ཀཏསཏྟུབྷཏྟཱདཱིནི ཝཱ ན པཝཱརེནྟི.

ཀུམྨཱསོ ནཱམ ཡཝེཧི ཀཏཀུམྨཱསོ. ཨཉྙེཧི པན མུགྒཱདཱིཧི ཀཏཀུམྨཱསོ པཝཱརཎཾ ན ཛནེཏི.

སཏྟུ ནཱམ སཱལིཝཱིཧིཡཝེཧི ཀཏསཏྟུ. ཀངྒུཝརཀཀུདྲཱུསཀསཱིསཱནིཔི བྷཛྫིཏྭཱ ཨཱིསཀཾ ཀོཊྚེཏྭཱ ཐུསེ པལཱཔེཏྭཱ པུན དལ༹ྷཾ ཀོཊྚེཏྭཱ ཙུཎྞཾ ཀརོནྟི. སཙེཔི ཏཾ ཨལླཏྟཱ ཨེཀབདྡྷཾ ཧོཏི, སཏྟུསངྒཧམེཝ གཙྪཏི. ཁརཔཱཀབྷཛྫིཏཱནཾ ཝཱིཧཱིནཾ ཏཎྜུལེ ཀོཊྚེཏྭཱ དེནྟི, ཏམྤི ཙུཎྞཾ སཏྟུསངྒཧམེཝ གཙྪཏི. སམཔཱཀབྷཛྫིཏཱནཾ པན ཝཱིཧཱིནཾ ཝཱ ཝཱིཧིཔལཱསཱནཾ ཝཱ ཏཎྜུལཱ བྷཛྫིཏཏཎྜུལཱ ཨེཝ ཝཱ ན པཝཱརེནྟི. ཏེསཾ ¶ པན ཏཎྜུལཱནཾ ཙུཎྞཾ པཝཱརེཏི, ཁརཔཱཀབྷཛྫིཏཱནཾ ཝཱིཧཱིནཾ ཀུཎྜཀམྤི པཝཱརེཏི. སམཔཱཀབྷཛྫིཏཱནཾ པན ཨཱཏཔསུཀྑཱནཾ ཝཱ ཀུཎྜཀཾ ན པཝཱརེཏི. ལཱཛཱ ཝཱ ཏེཧི ཀཏབྷཏྟསཏྟུཨཱདཱིནི ཝཱ ན པཝཱརེནྟི, བྷཛྫིཏཔིཊྛཾ ཝཱ ¶ ཡཾ ཀིཉྩི སུདྡྷཁཛྫཀཾ ཝཱ ན པཝཱརེཏི. མཙྪམཾསཔཱུརིཏཁཛྫཀཾ པན སཏྟུམོདཀོ ཝཱ པཝཱརེཏི. མཙྪོ མཾསཉྩ པཱཀཊམེཝ.

ཨཡཾ པན ཝིསེསོ – སཙེ ཡཱགུཾ པིཝནྟསྶ ཡཱགུསིཏྠམཏྟཱནེཝ དྭེ མཙྪཁཎྜཱནི ཝཱ མཾསཁཎྜཱནི ཝཱ ཨེཀབྷཱཛནེ ཝཱ ནཱནཱབྷཱཛནེ ཝཱ དེནྟི, ཏཱནི ཙེ ཨཁཱདནྟོ ཨཉྙཾ ཡཾ ཀིཉྩི པཝཱརཎཔྤཧོནཀཾ པཊིཀྑིཔཏི, ན པཝཱརེཏི. ཏཏོ ཨེཀཾ ཁཱདིཏཾ, ཨེཀཾ ཧཏྠེ ཝཱ པཏྟེ ཝཱ ཧོཏི, སོ ཙེ ཨཉྙཾ པཊིཀྑིཔཏི, པཝཱརེཏི. དྭེཔི ཁཱདིཏཱནི ཧོནྟི, མུཁེ སཱསཔམཏྟམྤི ཨཝསིཊྛཾ ནཏྠི, སཙེཔི ཨཉྙཾ པཊིཀྑིཔཏི, ན པཝཱརེཏི. ཀཔྤིཡམཾསཾ ཁཱདནྟོ ཀཔྤིཡམཾསཾ པཊིཀྑིཔཏི, པཝཱརེཏི. ཀཔྤིཡམཾསཾ ཁཱདནྟོ ཨཀཔྤིཡམཾསཾ པཊིཀྑིཔཏི, ན པཝཱརེཏི. ཀསྨཱ? ཨཝཏྠུཏཱཡ. ཡཉྷི བྷིཀྑུནོ ཁཱདིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཏཾཡེཝ པཊིཀྑིཔཏོ པཝཱརཎཱ ཧོཏི. ཨིདཾ པན ཛཱནནྟོ ཨཀཔྤིཡཏྟཱ པཊིཀྑིཔཏི, ཨཛཱནནྟོཔི པཊིཀྑིཔིཏབྦཊྛཱནེ ཋིཏམེཝ པཊིཀྑིཔཏི ནཱམ, ཏསྨཱ ན པཝཱརེཏི. སཙེ པན ཨཀཔྤིཡམཾསཾ ཁཱདནྟོ ཀཔྤིཡམཾསཾ པཊིཀྑིཔཏི, པཝཱརེཏི. ཀསྨཱ? ཝཏྠུཏཱཡ. ཡཉྷི ཏེན པཊིཀྑིཏྟཾ, ཏཾ པཝཱརཎཱཡ ཝཏྠུ, ཡཾ པན ཁཱདཏི, ཏཾ ཀིཉྩཱཔི པཊིཀྑིཔིཏབྦཊྛཱནེ ཋིཏཾ, ཁཱདིཡམཱནཾ པན མཾསབྷཱཝཾ ན ཛཧཏི, ཏསྨཱ པཝཱརེཏི. ཨཀཔྤིཡམཾསཾ ཝཱ ཁཱདནྟོ ཨཀཔྤིཡམཾསཾ པཊིཀྑིཔཏི, པུརིམནཡེནེཝ ན པཝཱརེཏི. ཀཔྤིཡམཾསཾ ཝཱ ཨཀཔྤིཡམཾསཾ ཝཱ ཁཱདནྟོ པཉྩནྣཾ བྷོཛནཱནཾ ཡཾ ཀིཉྩི ཀཔྤིཡབྷོཛནཾ པཊིཀྑིཔཏི, པཝཱརེཏི. ཀུལདཱུསཀཝེཛྫཀམྨཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱརོཙནསཱདིཏརཱུཔིཡཱདཱིཧི ནིབྦཏྟཾ བུདྡྷཔཊིཀུཊྛཾ ཨནེསནཱཡ ཨུཔྤནྣཾ ཨཀཔྤིཡབྷོཛནཾ པཊིཀྑིཔཏི, ན པཝཱརེཏི. ཀཔྤིཡབྷོཛནཾ ཝཱ ཨཀཔྤིཡབྷོཛནཾ པཊིཀྑིཔཏི, ན པཝཱརེཏི. ཀཔྤིཡབྷོཛནཾ ཝཱ ཨཀཔྤིཡབྷོཛནཾ ཝཱ བྷུཉྫནྟོཔི ཀཔྤིཡབྷོཛནཾ པཊིཀྑིཔཏི, པཝཱརེཏི. ཨཀཔྤིཡབྷོཛནཾ པཊིཀྑིཔཏི, ན པཝཱརེཏཱིཏི སབྦཏྠ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཀཱརཎཾ ཝེདིཏབྦཾ.

༡༡༨. ཨེཝཾ ‘‘ཨསན’’ནྟིཨཱདཱིསུ ཡཉྩ ཨསྣཱཏི, ཡཉྩ བྷོཛནཾ ཧཏྠཔཱསེ ཋིཏེན ཨབྷིཧཊཾ པཊིཀྑིཔནྟོ པཝཱརཎཾ ཨཱཔཛྫཏི, ཏཾ ཨུཏྭཱ ཨིདཱནི ཡཐཱ ཨཱཔཛྫཏི, ཏསྶ ཛཱནནཏྠཾ ཨཡཾ ཝིནིཙྪཡོ – ཨསནཾ བྷོཛནནྟི ཨེཏྠ ཏཱཝ ཡེན ཨེཀསིཏྠམྤི ཨཛ྄ཛྷོཧཊཾ ཧོཏི སོ ¶ སཙེ པཏྟམུཁཧཏྠཱནཾ ཡཏྠ ཀཏྠཙི པཉྩསུ བྷོཛནེསུ ཨེཀསྨིམྤི སཏི ཨཉྙཾ པཉྩསུ བྷོཛནེསུ ཨེཀམྤི པཊིཀྑིཔཏི, པཝཱརེཏི. ཀཏྠཙི བྷོཛནཾ ནཏྠི, ཨཱམིསགནྡྷམཏྟཾ པཉྙཱཡཏི, ན པཝཱརེཏི. མུཁེ ཙ ཧཏྠེ ཙ བྷོཛནཾ ནཏྠི, པཏྟེ ཨཏྠི, ཏསྨིཾ པན ཨཱསནེ ཨབྷུཉྫིཏུཀཱམོ, ཝིཧཱརཾ ཝཱ པཝིསིཏྭཱ བྷུཉྫིཏུཀཱམོ, ཨཉྙསྶ ཝཱ དཱཏུཀཱམོ ཏསྨིཾ ཙེ ཨནྟརེ ¶ བྷོཛནཾ པཊིཀྑིཔཏི, ན པཝཱརེཏི. ཀསྨཱ? ཝིཔྤཀཏབྷོཛནབྷཱཝསྶ ཨུཔཙྪིནྣཏྟཱ. ‘‘ཡོཔི ཨཉྙཏྲ གནྟྭཱ བྷུཉྫིཏུཀཱམོ མུཁེ བྷཏྟཾ གིལིཏྭཱ སེསཾ ཨཱདཱཡ གཙྪནྟོ ཨནྟརཱམགྒེ ཨཉྙཾ བྷོཛནཾ པཊིཀྑིཔཏི, ཏསྶཔི པཝཱརཎཱ ན ཧོཏཱི’’ཏི མཧཱཔཙྩརིཡཾ ཝུཏྟཾ. ཡཐཱ ཙ པཏྟེ, ཨེཝཾ ཧཏྠེཔི. མུཁེཔི ཝཱ ཝིཛྫམཱནཾ བྷོཛནཾ སཙེ ཨནཛ྄ཛྷོཧརིཏུཀཱམོ ཧོཏི, ཏསྨིཉྩ ཁཎེ ཨཉྙཾ པཊིཀྑིཔཏི, ན པཝཱརེཏི. ཨེཀསྨིཉྷི པདེ ཝུཏྟཾ ལཀྑཎཾ སབྦཏྠ ཝེདིཏབྦཾ ཧོཏི. ཨཔིཙ ཀུརུནྡིཡཾ ཨེས ནཡོ དསྶིཏོཡེཝ. ཝུཏྟཉྷི ཏཏྠ ‘‘མུཁེ བྷཏྟཾ གིལིཏཾ, ཧཏྠེ བྷཏྟཾ ཝིགྷཱསཱདསྶ དཱཏུཀཱམོ, པཏྟེ བྷཏྟཾ བྷིཀྑུསྶ དཱཏུཀཱམོ, སཙེ ཏསྨིཾ ཁཎེ པཊིཀྑིཔཏི, ན པཝཱརེཏཱི’’ཏི.

ཧཏྠཔཱསེ ཋིཏོཏི ཨེཏྠ པན སཙེ བྷིཀྑུ ནིསིནྣོ ཧོཏི, ཨཱསནསྶ པཙྪིམནྟཏོ པཊྛཱཡ, སཙེ ཋིཏོ, པཎྷིཨནྟཏོ པཊྛཱཡ, སཙེ ནིཔནྣོ, ཡེན པསྶེན ནིཔནྣོ, ཏསྶ པཱརིམནྟཏོ པཊྛཱཡ, དཱཡཀསྶ ནིསིནྣསྶ ཝཱ ཋིཏསྶ ཝཱ ནིཔནྣསྶ ཝཱ ཋཔེཏྭཱ པསཱརིཏཧཏྠཾ ཡཾ ཨཱསནྣཏརཾ ཨངྒཾ, ཏསྶ ཨོརིམནྟེན པརིཙྪིནྡིཏྭཱ ཨཌྜྷཏེཡྻཧཏྠོ ‘‘ཧཏྠཔཱསོ’’ཏི ཝེདིཏབྦོ. ཏསྨིཾ ཋཏྭཱ ཨབྷིཧཊཾ པཊིཀྑིཔནྟསྶེཝ པཝཱརཎཱ ཧོཏི, ན ཏཏོ པརཾ.

ཨབྷིཧརཏཱིཏི ཧཏྠཔཱསབྦྷནྟརེ ཋིཏོ གཧཎཏྠཾ ཨུཔནཱམེཏི. སཙེ པན ཨནནྟརནིསིནྣོཔི བྷིཀྑུ ཧཏྠེ ཝཱ ཨཱུརཱུསུ ཝཱ ཨཱདྷཱརཀེ ཝཱ ཋིཏཾ པཏྟཾ ཨནབྷིཧརིཏྭཱ ‘‘བྷཏྟཾ གཎྷཱཧཱི’’ཏི ཝདཏི, ཏཾ པཊིཀྑིཔཏོ པཝཱརཎཱ ནཏྠི. བྷཏྟཔཙྪིཾ ཨཱནེཏྭཱ པུརཏོ བྷཱུམིཡཾ ཋཔེཏྭཱ ‘‘གཎྷཱཧཱི’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཱིསཀཾ པན ཨུདྡྷརིཏྭཱ ཝཱ ཨཔནཱམེཏྭཱ ཝཱ ‘‘གཎྷཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པཊིཀྑིཔཏོ པཝཱརཎཱ ཧོཏི. ཐེརཱསནེ ནིསིནྣོ ཐེརོ དཱུརེ ནིསིནྣསྶ དཧརབྷིཀྑུསྶ པཏྟཾ པེསེཏྭཱ ‘‘ཨིཏོ ཨོདནཾ གཎྷཱཧཱི’’ཏི ཝདཏི, གཎྷིཏྭཱ པན གཏོ ཏུཎྷཱི ཏིཊྛཏི, དཧརོ ‘‘ཨལཾ མཡ྄ཧ’’ནྟི པཊིཀྑིཔཏི, ན པཝཱརེཏི. ཀསྨཱ? ཐེརསྶ དཱུརབྷཱཝཏོ དཱུཏསྶ ¶ ཙ ཨནབྷིཧརཎཏོ. སཙེ པན གཧེཏྭཱ ཨཱགཏོ བྷིཀྑུ ‘‘ཨིདཾ བྷཏྟཾ གཎྷཱ’’ཏི ཝདཏི, ཏཾ པཊིཀྑིཔཏོ པཝཱརཎཱ ཧོཏི. པརིཝེསནཱཡཨེཀོ ཨེཀེན ཧཏྠེན ཨོདནཔཙྪིཾ, ཨེཀེན ཀཊཙྪུཾ གཧེཏྭཱ བྷིཀྑུཾ པརིཝིསཏི, ཏཏྲ ཙེ ཨཉྙོ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཨཧཾ པཙྪིཾ དྷཱརེསྶཱམི, ཏྭཾ ཨོདནཾ དེཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ གཧིཏམཏྟམེཝ ཀརོཏི, པརིཝེསཀོ ཨེཝ པན ཏཾ དྷཱརེཏི, ཏསྨཱ སཱ ཨབྷིཧཊཱཝ ཧོཏི, ཏཏོ དཱཏུཀཱམཏཱཡ གཎྷནྟཾ པཊིཀྑིཔནྟསྶ པཝཱརཎཱ ཧོཏི. སཙེ པན པརིཝེསཀེན ཕུཊྛམཏྟཱཝ ཧོཏི, ཨིཏརོཝ ནཾ དྷཱརེཏི, ཏཏོ དཱཏུཀཱམཏཱཡ གཎྷནྟཾ པཊིཀྑིཔནྟསྶ པཝཱརཎཱ ན ཧོཏི, ཀཊཙྪུནཱ ཨུདྡྷཊབྷཏྟེ པན ཧོཏི. ཀཊཙྪུནཱ ཨབྷིཧཱརོཡེཝ ཧི ཏསྶ ཨབྷིཧཱརོ. ‘‘དྭིནྣཾ སམབྷཱརེཔི པཊིཀྑིཔནྟོ པཝཱརེཏིཡེཝཱ’’ཏི མཧཱཔཙྩརིཡཾ ¶ ཝུཏྟཾ. ཨནནྟརསྶ བྷིཀྑུནོ བྷཏྟེ དཱིཡམཱནེ ཨིཏརོ པཏྟཾ ཧཏྠེན པིདཧཏི, པཝཱརཎཱ ནཏྠི. ཀསྨཱ? ཨཉྙསྶ ཨབྷིཧཊེ པཊིཀྑིཏྟཏྟཱ.

པཊིཀྑེཔོ པཉྙཱཡཏཱིཏི ཨེཏྠ ཝཱཙཱཡ ཨབྷིཧཊཾ པཊིཀྑིཔཏོ པཝཱརཎཱ ནཏྠི, ཀཱཡེན ཨབྷིཧཊཾ པན ཡེན ཀེནཙི ཨཱཀཱརེན ཀཱཡེན ཝཱ ཝཱཙཱཡ ཝཱ པཊིཀྑིཔནྟསྶ པཝཱརཎཱ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཏཏྲ ཀཱཡེན པཊིཀྑེཔོ ནཱམ ཨངྒུལིཾ ཝཱ ཧཏྠཾ ཝཱ མཀྑིཀཱབཱིཛནིཾ ཝཱ ཙཱིཝརཀཎྞཾ ཝཱ ཙཱལེཏི, བྷམུཀཱཡ ཝཱ ཨཱཀཱརཾ ཀརོཏི, ཀུདྡྷོ ཝཱ ཨོལོཀེཏི. ཝཱཙཱཡ པཊིཀྑེཔོ ནཱམ ‘‘ཨལ’’ནྟི ཝཱ ‘‘ན གཎྷཱམཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘མཱ ཨཱཀིརཱ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨཔགཙྪཱ’’ཏི ཝཱ ཝདཏི. ཨེཝཾ ཡེན ཀེནཙི ཨཱཀཱརེན ཀཱཡེན ཝཱ ཝཱཙཱཡ ཝཱ པཊིཀྑིཏྟེ པཝཱརཎཱ ཧོཏི.

༡༡༩. ཨེཀོ ཨབྷིཧཊེ བྷཏྟེ པཝཱརཎཱཡ བྷཱིཏོ ཧཏྠེ ཨཔནེཏྭཱ པུནཔྤུནཾ པཏྟེ ཨོདནཾ ཨཱཀིརནྟཾ ‘‘ཨཱཀིར ཨཱཀིར, ཀོཊྚེཏྭཱ ཀོཊྚེཏྭཱ པཱུརེཧཱི’’ཏི ཝདཏི, ཨེཏྠ ཀཐནྟི? མཧཱསུམཏྠེརོ ཏཱཝ ‘‘ཨནཱཀིརཎཏྠཱཡ ཝུཏྟཏྟཱ པཝཱརཎཱ ཧོཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. མཧཱཔདུམཏྠེརོ པན ‘‘ཨཱཀིར པཱུརེཧཱིཏི ཝདནྟསྶ ནཱམ ཀསྶཙི པཝཱརཎཱ ཨཏྠཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ན པཝཱརེཏཱི’’ཏི ཨཱཧ.

ཨཔརོ བྷཏྟཾ ཨབྷིཧརནྟཾ བྷིཀྑུཾ སལླཀྑེཏྭཱ ‘‘ཀིཾ, ཨཱཝུསོ, ཨིཏོཔི ཀིཉྩི གཎྷིསྶསི, དམྨི ཏེ ཀིཉྩཱི’’ཏི ཨཱཧ, ཏཏྲཱཔི ‘‘ཨེཝཾ ནཱགམིསྶཏཱིཏི ཝུཏྟཏྟཱ པཝཱརཎཱ ཧོཏཱི’’ཏི མཧཱསུམཏྠེརོ ཨཱཧ. མཧཱཔདུམཏྠེརོ ¶ པན ‘‘གཎྷིསྶསཱིཏི ཝདནྟསྶ ནཱམ ཀསྶཙི པཝཱརཎཱ ཨཏྠཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ན པཝཱརེཏཱི’’ཏི ཨཱཧ.

ཨེཀོ སམཾསཀཾ རསཾ ཨབྷིཧརིཏྭཱ ‘‘རསཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝདཏི, ཏཾ སུཏྭཱ པཊིཀྑིཔཏོ པཝཱརཎཱ ནཏྠི. ‘‘མཙྪམཾསརས’’ནྟི ཝུཏྟེ པཊིཀྑིཔཏོ པཝཱརཎཱ ཧོཏི, ‘‘ཨིདཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཧོཏིཡེཝ. མཾསཾ ཝིསུཾ ཀཏྭཱ ‘‘མཾསརསཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝདཏི, ‘‘ཏཏྠ ཙེ སཱསཔམཏྟམྤི མཾསཁཎྜཾ ཨཏྠི, ཏཾ པཊིཀྑིཔཏོ པཝཱརཎཱ ཧོཏི. སཙེ པན པརིསྶཱཝིཏོ ཧོཏི, ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨབྷཡཏྠེརོ ཨཱཧ.

མཾསརསེན ཨཱཔུཙྪནྟཾ མཧཱཐེརོ ‘‘མུཧུཏྟཾ ཨཱགམེཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཐཱལཀཾ, ཨཱཝུསོ, ཨཱཧརཱ’’ཏི ཨཱཧ, ཨེཏྠ ཀཐནྟི? མཧཱསུམཏྠེརོ ཏཱཝ ‘‘ཨབྷིཧཱརཀསྶ གམནཾ ཨུཔཙྪིནྣཾ, ཏསྨཱ ¶ པཝཱརེཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. མཧཱཔདུམཏྠེརོ པན ‘‘ཨཡཾ ཀུཧིཾ གཙྪཏི, ཀཱིདིསཾ ཨེཏསྶ གམནཾ, གཎྷནྟསྶཔི ནཱམ ཀསྶཙི པཝཱརཎཱ ཨཏྠཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ན པཝཱརེཏཱི’’ཏི ཨཱཧ.

ཀལཱི༹རཔནསཱདཱིཧི མིསྶེཏྭཱ མཾསཾ པཙནྟི, ཏཾ གཧེཏྭཱ ‘‘ཀལཱི༹རསཱུཔཾ གཎྷཐ, པནསབྱཉྫནཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝདནྟི, ཨེཝམྤི ན པཝཱརེཏི. ཀསྨཱ? ཨཔཝཱརཎཱརཧསྶ ནཱམེན ཝུཏྟཏྟཱ. སཙེ པན ‘‘མཙྪསཱུཔཾ མཾསསཱུཔ’’ནྟི ཝཱ ‘‘ཨིདཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝཱ ཝདནྟི, པཝཱརེཏི, མཾསཀརམྦཀོ ནཱམ ཧོཏི. ཏཾ དཱཏུཀཱམོཔི ‘‘ཀརམྦཀཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝདཏི, ཝཊྚཏི, ན པཝཱརེཏི, ‘‘མཾསཀརམྦཀ’’ནྟི ཝཱ ‘‘ཨིད’’ནྟི ཝཱ ཝུཏྟེ པན པཝཱརེཏི. ཨེས ནཡོ སབྦེསུ མཙྪམཾསམིསྶཀེསུ.

༡༢༠. ‘‘ཡོ པན ནིམནྟནེ བྷུཉྫམཱནོ མཾསཾ ཨབྷིཧཊཾ ‘ཨུདྡིསྶཀཏ’ནྟི མཉྙམཱནོ པཊིཀྑིཔཏི, པཝཱརིཏོཝ ཧོཏཱི’’ཏི མཧཱཔཙྩརིཡཾ ཝུཏྟཾ. མིསྶཀཀཐཱ པན ཀུརུནྡིཡཾ སུཊྛུ ཝུཏྟཱ. ཨེཝཉྷི ཏཏྠ ཝུཏྟཾ – པིཎྜཙཱརིཀོ བྷིཀྑུ བྷཏྟམིསྶཀཾ ཡཱགུཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཡཱགུཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝདཏི, ན པཝཱརེཏི, ‘‘བྷཏྟཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པཝཱརེཏི. ཀསྨཱ? ཡེནཱཔུཙྪིཏོ, ཏསྶ ཨཏྠིཏཱཡ. ཨཡམེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ – ‘‘ཡཱགུམིསྶཀཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝདཏི, ཏཏྲ ཙེ ཡཱགུ བཧུཏརཱ ཝཱ ཧོཏི སམསམཱ ཝཱ, ན པཝཱརེཏི. ཡཱགུ མནྡཱ, བྷཏྟཾ བཧུཏརཾ, པཝཱརེཏི. ཨིདཉྩ སབྦཨཊྛཀཐཱསུ ཝུཏྟཏྟཱ ན སཀྐཱ པཊིཀྑིཔིཏུཾ, ཀཱརཎཾ པནེཏྠ དུདྡསཾ. ‘‘བྷཏྟམིསྶཀཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝདཏི, བྷཏྟཾ བཧུཏརཾ ཝཱ སམཾ ཝཱ ཨཔྤཏརཾ ཝཱ ཧོཏི, པཝཱརེཏིཡེཝ ¶ . བྷཏྟཾ ཝཱ ཡཱགུཾ ཝཱ ཨནཱམསིཏྭཱ ‘‘མིསྶཀཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝདཏི, ཏཏྲ ཙེ བྷཏྟཾ བཧུཏརཾ ཝཱ སམཀཾ ཝཱ ཧོཏི, པཝཱརེཏི, ཨཔྤཏརཾ ན པཝཱརེཏི, ཨིདཉྩ ཀརམྦཀེན ན སམཱནེཏབྦཾ. ཀརམྦཀོ ཧི མཾསམིསྶཀོཔི ཧོཏི ཨམཾསམིསྶཀོཔི, ཏསྨཱ ཀརམྦཀནྟི ཝུཏྟེ པཝཱརཎཱ ནཏྠི, ཨིདཾ པན བྷཏྟམིསྶཀམེཝ. ཨེཏྠ ཝུཏྟནཡེནེཝ པཝཱརཎཱ ཧོཏི. བཧུརསེ བྷཏྟེ རསཾ, བཧུཁཱིརེ ཁཱིརཾ, བཧུསཔྤིམྷི ཙ པཱཡཱསེ སཔྤིཾ གཎྷཐཱཏི ཝིསུཾ ཀཏྭཱ དེཏི, ཏཾ པཊིཀྑིཔཏོ པཝཱརཎཱ ནཏྠི.

ཡོ པན གཙྪནྟོ པཝཱརེཏི, སོ གཙྪནྟོཝ བྷུཉྫིཏུཾ ལབྷཏི. ཀདྡམཾ ཝཱ ཨུདཀཾ ཝཱ པཏྭཱ ཋིཏེན ཨཏིརིཏྟཾ ཀཱརེཏབྦཾ. སཙེ ཨནྟརཱ ནདཱི པཱུརཱ ཧོཏི, ནདཱིཏཱིརེ གུམྦཾ ཨནུཔརིཡཱཡནྟེན བྷུཉྫིཏབྦཾ. ཨཐ ནཱཝཱ ཝཱ སེཏུ ཝཱ ཨཏྠི, ཏཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱཔི ཙངྐམནྟེནེཝ བྷུཉྫིཏབྦཾ, གམནཾ ན ཨུཔཙྪིནྡིཏབྦཾ. ཡཱནེ ཝཱ ཧཏྠིཨསྶཔིཊྛེ ཝཱ ཙནྡམཎྜལེ ཝཱ སཱུརིཡམཎྜལེ ཝཱ ནིསཱིདིཏྭཱ པཝཱརིཏེན ཡཱཝ མཛ྄ཛྷནྷིཀཾ, ཏཱཝ ཏེསུ གཙྪནྟེསུཔི ནིསིནྣེནེཝ ¶ བྷུཉྫིཏབྦཾ. ཡོ ཋིཏོ པཝཱརེཏི, ཋིཏེནེཝ, ཡོ ནིསིནྣོ པཝཱརེཏི, ནིསིནྣེནེཝ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ, ཏཾ ཏཾ ཨིརིཡཱཔཐཾ ཝིཀོཔེནྟེན ཨཏིརིཏྟཾ ཀཱརེཏབྦཾ. ཡོ ཨུཀྐུཊིཀོ ནིསཱིདིཏྭཱ པཝཱརེཏི, ཏེན ཨུཀྐུཊིཀེནེཝ བྷུཉྫིཏབྦཾ. ཏསྶ པན ཧེཊྛཱ པལཱལཔཱིཋཾ ཝཱ ཀིཉྩི ཝཱ ནིསཱིདནཀཾ དཱཏབྦཾ. པཱིཋཀེ ནིསཱིདིཏྭཱ པཝཱརིཏེན ཨཱསནཾ ཨཙཱལེཏྭཱཝ ཙཏསྶོ དིསཱ པརིཝཏྟནྟེན བྷུཉྫིཏུཾ ལབྦྷཏི. མཉྩེ ནིསཱིདིཏྭཱ པཝཱརིཏེན ཨིཏོ ཝཱ ཨེཏྟོ ཝཱ སཉྩརིཏུཾ ན ལབྦྷཏི. སཙེ པན ནཾ སཧ མཉྩེན ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཨཉྙཏྲ ནེནྟི, ཝཊྚཏི. ནིཔཛྫིཏྭཱ པཝཱརིཏེན ནིཔནྣེནེཝ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ. པརིཝཏྟནྟེན ཡེན པསྶེན ནིཔནྣོ, ཏསྶ ཋཱནཾ ནཱཏིཀྐམེཏབྦཾ.

༡༢༡. པཝཱརིཏེན པན ཀིཾཀཱཏབྦནྟི? ཡེན ཨིརིཡཱཔཐེན པཝཱརིཏོ ཧོཏི, ཏཾ ཝིཀོཔེཏྭཱ ཨཉྙེན ཨིརིཡཱཔཐེན ཙེ བྷུཉྫཏི, ཨཏིརིཏྟཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ བྷུཉྫིཏབྦཾ. ཨནཏིརིཏྟཾ པན ཡཾ ཀིཉྩི ཡཱཝཀཱལིཀསངྒཧིཏཾ ཁཱདནཱིཡཾ ཝཱ བྷོཛནཱིཡཾ ཝཱ ཁཱདཏི ཝཱ བྷུཉྫཏི ཝཱ, ཨཛ྄ཛྷོཧཱརེ ཨཛ྄ཛྷོཧཱརེ པཱཙིཏྟིཡཾ.

ཏཏྠ ཨནཏིརིཏྟཾ ནཱམ ནཱཏིརིཏྟཾ, ན ཨདྷིཀནྟི ཨཏྠོ. ཏཾ པན ཡསྨཱ ཀཔྤིཡཀཏཱདཱིཧི སཏྟཧི ཝིནཡཀམྨཱཀཱརེཧི ཨཀཏཾ ཝཱ གིལཱནསྶ ཨནདྷིཀཾ ཝཱ ཧོཏི, ཏསྨཱ པདབྷཱཛནེ ཝུཏྟཾ –

‘‘ཨནཏིརིཏྟཾ ¶ ནཱམ ཨཀཔྤིཡཀཏཾ ཧོཏི, ཨཔྤཊིགྒཧིཏཀཏཾ ཧོཏི, ཨནུཙྩཱརིཏཀཏཾ ཧོཏི, ཨཧཏྠཔཱསེ ཀཏཾ ཧོཏི, ཨབྷུཏྟཱཝིནཱ ཀཏཾ ཧོཏི, བྷུཏྟཱཝིནཱ ཙ པཝཱརིཏེན ཨཱསནཱ ཝུཊྛིཏེན ཀཏཾ ཧོཏི, ‘ཨལམེཏཾ སབྦ’ནྟི ཨཝུཏྟཾ ཧོཏི, ན གིལཱནཱཏིརིཏྟཾ ཧོཏི, ཨེཏཾ ཨནཏིརིཏྟཾ ནཱམཱ’’ཏི (པཱཙི. ༢༣༩).

ཏཏྠ ཨཀཔྤིཡཀཏནྟི ཡཾ ཏཏྠ ཕལཾ ཝཱ ཀནྡམཱུལཱདིཾ ཝཱ པཉྩཧི སམཎཀཔྤེཧི ཀཔྤིཡཾ ཨཀཏཾ, ཡཉྩ ཨཀཔྤིཡམཾསཾ ཝཱ ཨཀཔྤིཡབྷོཛནཾ ཝཱ, ཨེཏཾ ཨཀཔྤིཡཾ ནཱམ. ཏཾ ཨཀཔྤིཡཾ ‘‘ཨལམེཏཾ སབྦ’’ནྟི ཨེཝཾ ཨཏིརིཏྟཾ ཀཏམྤི ‘‘ཨཀཔྤིཡཀཏ’’ནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཨཔྤཊིགྒཧིཏཀཏནྟི བྷིཀྑུནཱ ཨཔྤཊིགྒཧིཏཾཡེཝ པུརིམནཡེན ཨཏིརིཏྟཾ ཀཏཾ. ཨནུཙྩཱརིཏཀཏནྟི ཀཔྤིཡཾ ཀཱརེཏུཾ ཨཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ཨཱིསཀམྤི ཨནུཀྑིཏྟཾ ཝཱ ཨནཔནཱམིཏཾ ཝཱ ཀཏཾ. ཨཧཏྠཔཱསེ ཀཏནྟི ཀཔྤིཡཾ ཀཱརེཏུཾ ཨཱགཏསྶ ཧཏྠཔཱསཏོ བཧི ཋིཏེན ཀཏཾ. ཨབྷུཏྟཱཝིནཱ ཀཏནྟི ཡོ ‘‘ཨལམེཏཾ སབྦ’’ནྟི ཨཏིརིཏྟཾ ཀརོཏི, ཏེན པཝཱརཎཔྤཧོནཀབྷོཛནཾ ¶ ཨབྷུཏྟེན ཀཏཾ. བྷུཏྟཱཝིནཱ པཝཱརིཏེན ཨཱསནཱ ཝུཊྛིཏེན ཀཏནྟི ཨིདཾ ཨུཏྟཱནམེཝ. ‘‘ཨལམེཏཾ སབྦ’’ནྟི ཨཝུཏྟནྟི ཝཙཱིབྷེདཾ ཀཏྭཱ ཨེཝཾ ཨཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨིཏི ཨིམེཧི སཏྟཧི ཝིནཡཀམྨཱཀཱརེཧི ཡཾ ཨཏིརིཏྟཾ ཀཔྤིཡཾ ཨཀཏཾ, ཡཉྩ ན གིལཱནཱཏིརིཏྟཾ, ཏདུབྷཡམྤི ‘‘ཨནཏིརིཏྟ’’ནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

༡༢༢. ཨཏིརིཏྟཾ པན ཏསྶེཝ པཊིཔཀྑནཡེན ཝེདིཏབྦཾ. ཏེནེཝ ཝུཏྟཾ པདབྷཱཛནེ –

‘‘ཨཏིརིཏྟཾ ནཱམ ཀཔྤིཡཀཏཾ ཧོཏི, པཊིགྒཧིཏཀཏཾ ཧོཏི, ཨུཙྩཱརིཏཀཏཾ ཧོཏི, ཧཏྠཔཱསེ ཀཏཾ ཧོཏི, བྷུཏྟཱཝིནཱ ཀཏཾ ཧོཏི, བྷུཏྟཱཝིནཱ པཝཱརིཏེན ཨཱསནཱ ཨཝུཊྛིཏེན ཀཏཾ ཧོཏི, ‘ཨལམེཏཾ སབྦ’ནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི, གིལཱནཱཏིརིཏྟཾ ཧོཏི, ཨེཏཾ ཨཏིརིཏྟཾ ནཱམཱ’’ཏི (པཱཙི. ༢༣༩).

ཨཔིཙེཏྠ བྷུཏྟཱཝིནཱ ཀཏཾ ཧོཏཱིཏི ཨནནྟརནིསིནྣསྶ སབྷཱགསྶ བྷིཀྑུནོ པཏྟཏོ ཨེཀམྤི སིཏྠཾ ཝཱ མཾསཧཱིརཾ ཝཱ ཁཱདིཏྭཱ ཀཏམྤི ‘‘བྷུཏྟཱཝིནཱཝ ཀཏཾ ཧོཏཱི’’ཏི ཝེདིཏབྦཾ. ཨཱསནཱ ཨཝུཊྛིཏེནཱཏི ཨེཏྠ པན ཨསམྨོཧཏྠཾ ¶ ཨཡཾ ཝིནིཙྪཡོ – དྭེ བྷིཀྑཱུ པཱཏོཡེཝ བྷུཉྫམཱནཱ པཝཱརིཏཱ ཧོནྟི, ཨེཀེན ཏཏྠེཝ ནིསཱིདིཏབྦཾ, ཨིཏརེན ནིཙྩབྷཏྟཾ ཝཱ སལཱཀབྷཏྟཾ ཝཱ ཨཱནེཏྭཱ ཨུཔཌྜྷཾ ཏསྶ བྷིཀྑུནོ པཏྟེ ཨཱཀིརིཏྭཱ ཧཏྠཾ དྷོཝིཏྭཱ སེསཾ ཏེན བྷིཀྑུནཱ ཀཔྤིཡཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ བྷུཉྫིཏབྦཾ. ཀསྨཱ? ཡཉྷི ཏསྶ ཧཏྠེ ལགྒཾ, ཏཾ ཨཀཔྤིཡཾ ཧོཏི. སཙེ པན པཋམཾ ནིསིནྣོ བྷིཀྑུ སཡམེཝ ཏསྶ པཏྟཏོ ཧཏྠེན གཎྷཱཏི, ཧཏྠདྷོཝནཀིཙྩཾ ནཏྠི. སཙེ པན ཨེཝཾ ‘ཀཔྤིཡཾ ཀཱརེཏྭཱ བྷུཉྫནྟསྶ པུན ཀིཉྩི བྱཉྫནཾ ཝཱ ཁཱདནཱིཡཾ ཝཱ པཏྟེ ཨཱཀིར’ནྟི ཡེན པཋམཾ ཀཔྤིཡཾ ཀཏཾ ཧོཏི, སོ པུན ཀཱཏུཾ ན ལབྷཏི. ཡེན ཨཀཏཾ, ཏེན ཀཱཏབྦཾ, ཡཉྩ ཨཀཏཾ, ཏཾ ཀཱཏབྦཾ. ཡེན ཨཀཏནྟི ཨཉྙེན བྷིཀྑུནཱ ཡེན པཋམཾ ན ཀཏཾ, ཏེན ཀཱཏབྦཾ. ཡཉྩ ཨཀཏནྟི ཡེན པཋམཾ ཀཔྤིཡཾ ཀཏཾ, ཏེནཔི ཡཾ ཨཀཏཾ, ཏཾ ཀཱཏབྦཾ. པཋམབྷཱཛནེ པན ཀཱཏུཾ ན ལབྦྷཏི. ཏཏྠ ཧི ཀརིཡམཱནེ པཋམཾ ཀཏེན སདྡྷིཾ ཀཏཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨཉྙསྨིཾ བྷཱཛནེ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཨེཝཾ ཀཏཾ པན ཏེན བྷིཀྑུནཱ པཋམཾ ཀཏེན སདྡྷིཾ བྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི.

ཀཔྤིཡཾ ཀརོནྟེན ཙ ན ཀེཝལཾ པཏྟེཡེཝ, ཀུཎྜེཔི པཙྪིཡམྤི ཡཏྠ ཀཏྠཙི པུརཏོ ཋཔེཏྭཱ ཨོནཱམིཏབྷཱཛནེ ཀཱཏབྦཾ. ཏཾ སཙེ བྷིཀྑུསཏཾ པཝཱརིཏཾ ཧོཏི, སབྦེསཾ བྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨཔྤཝཱརིཏཱནམྤི ཝཊྚཏི. ཡེན པན ཀཔྤིཡཾ ཀཏཾ, ཏསྶ ན ཝཊྚཏི. སཙེཔི པཝཱརེཏྭཱ ¶ པིཎྜཱཡ པཝིཊྛཾ བྷིཀྑུཾ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཨཝསྶཾ བྷུཉྫནཀེ མངྒལནིམནྟནེ ནིསཱིདཱཔེནྟི, ཨཏིརིཏྟཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱཝ བྷུཉྫིཏབྦཾ. སཙེ ཏཏྠ ཨཉྙོ བྷིཀྑུ ནཏྠི, ཨཱསནསཱལཾ ཝཱ ཝིཧཱརཾ ཝཱ པཏྟཾ པེསེཏྭཱ ཀཱརེཏབྦཾ, ཀཔྤིཡཾ ཀརོནྟེན པན ཨནུཔསམྤནྣསྶ ཧཏྠེ ཋིཏཾ ན ཀཱཏབྦཾ. སཙེ ཨཱསནསཱལཱཡཾ ཨབྱཏྟོ བྷིཀྑུ ཧོཏི, སཡཾ གནྟྭཱ ཀཔྤིཡཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ ཨཱནེཏྭཱ བྷུཉྫིཏབྦཾ.

གིལཱནཱཏིརིཏྟནྟི ཨེཏྠ ན ཀེཝལཾ ཡཾ གིལཱནསྶ བྷུཏྟཱཝསེསཾ ཧོཏི, ཏཾ གིལཱནཱཏིརིཏྟཾ, ཨཐ ཁོ ཡཾ ཀིཉྩི གིལཱནཾ ཨུདྡིསྶ ‘‘ཨཛྫ ཝཱ ཡདཱ ཝཱ ཨིཙྪཏི, ཏདཱ ཁཱདིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱཧཊཾ, ཏཾ སབྦཾ གིལཱནཱཏིརིཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཡཱམཀཱལིཀཾ པན སཏྟཱཧཀཱལིཀཾ ཡཱཝཛཱིཝིཀཾ ཝཱ ཡཾ ¶ ཀིཉྩི ཨནཏིརིཏྟཾ ཨཱཧཱརཏྠཱཡ པརིབྷུཉྫནྟསྶ ཨཛ྄ཛྷོཧཱརེ ཨཛ྄ཛྷོཧཱརེ དུཀྐཊཾ. སཙེ པན ཡཱམཀཱལིཀཱདཱིནི ཨཱམིསསཾསཊྛཱནི ཧོནྟི, ཨཱཧཱརཏྠཱཡཔི ཨནཱཧཱརཏྠཱཡཔི པཊིགྒཧེཏྭཱ ཨཛ྄ཛྷོཧརནྟསྶ པཱཙིཏྟིཡམེཝ, ཨསཾསཊྛཱནི པན སཏི པཙྩཡེ བྷུཉྫནྟསྶ ཨནཱཔཏྟི.

ཨིཏི པཱལི༹མུཏྟཀཝིནཡཝིནིཙྪཡསངྒཧེ

པཝཱརཎཱཝིནིཙྪཡཀཐཱ སམཏྟཱ.

༢༢. པབྦཛྫཱཝིནིཙྪཡཀཐཱ

༡༢༣. པབྦཛྫཱཏི ¶ ཨེཏྠ པན པབྦཛྫཱཔེཀྑཾ ཀུལཔུཏྟཾ པབྦཱཛེནྟེན ཡེ པཱལི༹ཡཾ ‘‘ན བྷིཀྑཝེ པཉྩཧི ཨཱབཱདྷེཧི ཕུཊྛོ པབྦཱཛེཏབྦོ’’ཏིཨཱདིནཱ (མཧཱཝ. ༨༩) པཊིཀྑིཏྟཱ པུགྒལཱ, ཏེ ཝཛྫེཏྭཱ པབྦཛྫཱདོསཝིརཧིཏོ པུགྒལོ པབྦཱཛེཏབྦོ. ཏཏྲཱཡཾ ཝིནིཙྪཡོ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༨༨) – ཀུཊྛཾ གཎྜོ ཀིལཱསོ སོསོ ཨཔམཱརོཏི ཨིམེཧི པཉྩཧི ཨཱབཱདྷེཧི ཕུཊྛོ ན པབྦཱཛེཏབྦོ, པབྦཱཛེནྟོ པན དུཀྐཊཾ ཨཱཔཛྫཏི ‘‘ཡོ པབྦཱཛེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི ཝུཏྟཏྟཱ. ཏཏྠ ཀུཊྛནྟི རཏྟཀུཊྛཾ ཝཱ ཧོཏུ ཀཱལ༹ཀུཊྛཾ ཝཱ, ཡཾ ཀིཉྩི ཀིཊིབྷདདྡཨུཀཙྪུཨཱདིཔྤབྷེདམྤི སབྦཾ ཀུཊྛམེཝཱཏི ཝུཏྟཾ. ཏཉྩེ ནཁཔིཊྛིཔྤམཱཎམྤི ཝཌྜྷནཀཔཀྑེ ཋིཏཾ ཧོཏི, ན པབྦཱཛེཏབྦོ. སཙེ པན ནིཝཱསནཔཱཝུརཎེཧི པཀཏིཔཊིཙྪནྣཊྛཱནེ ནཁཔིཊྛིཔྤམཱཎཾ ཨཝཌྜྷནཀཔཀྑེ ཋིཏཾ ཧོཏི, ཝཊྚཏི. ‘‘མུཁེ པན ཧཏྠཔཱདཔིཊྛཱིསུ ཝཱ སཙེཔི ཨཝཌྜྷནཀཔཀྑེ ཋིཏཾ, ནཁཔིཊྛིཏོ ཙ ཁུདྡཀཏརམྤི ན ཝཊྚཏིཡེཝཱ’’ཏི ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟཾ. ཏིཀིཙྪཱཔེཏྭཱ པབྦཱཛེནྟེནཔི པཀཏིཝཎྞེ ཛཱཏེཡེཝ པབྦཱཛེཏབྦོ, གོདྷཱཔིཊྛིསདིསཙུཎྞཨོཀིརཎསརཱིརམྤི པབྦཱཛེཏུཾ ན ཝཊྚཏི.

གཎྜོཏི མེདགཎྜོ ཝཱ ཧོཏུ ཨཉྙོ ཝཱ, ཡོ ཀོཙི ཀོལཊྛིམཏྟཀོཔི ཙེ ཝཌྜྷནཀཔཀྑེ ཋིཏོ གཎྜོ ཧོཏི, ན པབྦཱཛེཏབྦོ. པཊིཙྪནྣཊྛཱནེ པན ཀོལཊྛིམཏྟེ ཨཝཌྜྷནཀཔཀྑེ ཋིཏེ ཝཊྚཏི, མུཁཱདིཀེ ཨཔྤཊིཙྪནྣཊྛཱནེ ཨཝཌྜྷནཀཔཀྑེ ཋིཏེཔི ན ཝཊྚཏི. ཏིཀིཙྪཱཔེཏྭཱ པབྦཱཛེནྟེནཔི སརཱིརཾ སཙྪཝིཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ པབྦཱཛེཏབྦོ. ཨུཎྞིགཎྜཱ ནཱམ ¶ ཧོནྟི གོཐནཀཱ ཝིཡ ཨངྒུལིཀཱ ཝིཡ ཙ ཏཏྠ ཏཏྠ ལམྦནྟི, ཨེཏེཔི གཎྜཱཡེཝ, ཏེསུ སཏི པབྦཱཛེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. དཧརཀཱལེ ཁཱིརཔཱིལ༹ཀཱ ཡོབྦནྣཀཱལེ ཙ མུཁེ ཁརཔཱིལ༹ཀཱ ནཱམ ཧོནྟི, མཧལླཀཀཱལེ ནསྶནྟི, ན ཏཱ གཎྜསངྑྱཾ གཙྪནྟི, ཏཱསུ སཏི པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨཉྙཱ པན སརཱིརེ ཁརཔཱིལ༹ཀཱ ནཱམ, ཨཔརཱ པདུམཀཎྞིཀཱ ནཱམ ཧོནྟི, ཨཉྙཱ སཱསཔབཱིཛཀཱ ནཱམ སཱསཔམཏྟཱཡེཝ སཀལསརཱིརཾ ཕརནྟི, སབྦཱ ཀུཊྛཛཱཏིཀཱཝ, ཏཱསུ སཏི ན པབྦཱཛེཏབྦོ.

ཀིལཱསོཏི ན བྷིཛྫནཀཾ ན པགྒྷརཎཀཾ པདུམཔུཎྜརཱིཀཔཏྟཝཎྞཾ ཀུཊྛཾ. ཡེན གུནྣཾ ཝིཡ སབལཾ སརཱིརཾ ཧོཏི, ཏསྨིཾ ཀུཊྛེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོ. སོསོཏི སོསབྱཱདྷི. ཏསྨིཾ ¶ སཏི ན པབྦཱཛེཏབྦོ. ཨཔམཱརོཏི པིཏྟུམྨཱདོ ཝཱ ཡཀྑུམྨཱདོ ཝཱ. ཏཏྠ པུབྦཝེརིཀེན ཨམནུསྶེན གཧིཏོ དུཏྟིཀིཙྪོ ཧོཏི, ཨཔྤམཏྟཀེཔི པན ཨཔམཱརེ སཏི ན པབྦཱཛེཏབྦོ.

༡༢༤. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, རཱཛབྷཊོ པབྦཱཛེཏབྦོ, ཡོ པབྦཱཛེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༩༠) ཝཙནཏོ རཱཛབྷཊོཔི ན པབྦཱཛེཏབྦོ. ཨེཏྠ ཙ ཨམཙྩོ ཝཱ ཧོཏུ མཧཱམཏྟོ ཝཱ སེཝཀོ ཝཱ ཀིཉྩི ཋཱནནྟརཾ པཏྟོ ཝཱ ཨཔྤཏྟོ ཝཱ, ཡོ ཀོཙི རཉྙོ བྷཏྟཝེཏནབྷཊོ, སབྦོ རཱཛབྷཊོཏི སངྑྱཾ གཙྪཏི, སོ ན པབྦཱཛེཏབྦོ. ཏསྶ པན པུཏྟནཏྟབྷཱཏུཀཱ ཡེ རཱཛཏོ བྷཏྟཝེཏནཾ ན གཎྷནྟི, ཏེ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཡོ པན རཱཛཏོ ལདྡྷཾ ནིབདྡྷབྷོགཾ ཝཱ མཱསསཾཝཙྪརཔརིབྦཡཾ ཝཱ རཉྙོཡེཝ ནིཡྻཱདེཏི, པུཏྟབྷཱཏུཀེ ཝཱ ཏཾ ཋཱནཾ སམྤཊིཙྪཱཔེཏྭཱ རཱཛཱནཾ ‘‘ན དཱནཱཧཾ དེཝསྶ བྷཊོ’’ཏི ཨཱཔུཙྪཏི, ཡེན ཝཱ ཡཾཀཱརཎཱ ཝེཏནཾ གཧིཏཾ, ཏཾ ཀམྨཾ ཀཏཾ ཧོཏི, ཡོ ཝཱ ‘‘པབྦཛསྶཱུ’’ཏི རཉྙཱ ཨནུཉྙཱཏོ ཧོཏི, ཏམྤི པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི.

༡༢༥. ཙོརོཔི དྷཛབནྡྷོ ན པབྦཱཛེཏབྦོ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, དྷཛབནྡྷོ ཙོརོ པབྦཱཛེཏབྦོ, ཡོ པབྦཱཛེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༩༡) ཝུཏྟཏྟཱ. ཏཏྠ དྷཛཾ བནྡྷིཏྭཱ ཝིཡ ཝིཙརཏཱིཏི དྷཛབནྡྷོ, མཱུལདེཝཱདཡོ ཝིཡ ལོཀེ པཱཀཊོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཡོ གཱམགྷཱཏཾ ཝཱ པནྠདུཧནཾ ཝཱ ནགརེ སནྡྷིཙྪེདཱདིཀམྨཾ ཝཱ ཀརོནྟོ ཝིཙརཏི, པཉྙཱཡཏི ¶ ཙ ‘‘ཨསུཀོ ནཱམ ཨིདཾ ཨིདཾ ཀརོཏཱི’’ཏི, སོ ན པབྦཱཛེཏབྦོ. ཡོ པན རཱཛཔུཏྟོ རཛྫཾ པཏྠེནྟོ གཱམགྷཱཏཱདཱིནི ཀརོཏི, སོ པབྦཱཛེཏབྦོ. རཱཛཱནོ ཧི ཏསྨིཾ པབྦཛིཏེ ཏུསྶནྟི, སཙེ པན ན ཏུསྶནྟི, ན པབྦཱཛེཏབྦོ. པུབྦེ མཧཱཛནེ པཱཀཊོ ཙོརོ པཙྪཱ ཙོརཀམྨཾ པཧཱཡ པཉྩ སཱིལཱནི སམཱདིཡཏི, ཏཉྩེ མནུསྶཱ ཨེཝཾ ཛཱནནྟི, པབྦཱཛེཏབྦོ. ཡེ པན ཨམྦལབུཛཱདིཙོརཀཱ སནྡྷིཙྪེདཱདིཙོརཱ ཨེཝ ཝཱ ཨདིསྶམཱནཱ ཐེཡྻཾ ཀརོནྟི, པཙྪཱཔི ‘‘ཨིམིནཱ ནཱམ ཨིདཾ ཀཏ’’ནྟི ན པཉྙཱཡནྟི, ཏེཔི པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི.

༡༢༦. ཀཱརབྷེདཀོ པན ཙོརོ ན པབྦཱཛེཏབྦོ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཀཱརབྷེདཀོ ཙོརོ པབྦཱཛེཏབྦོ, ཡོ པབྦཱཛེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༩༢) ཝུཏྟཏྟཱ. ཏཏྠ ཀཱརོ ཝུཙྩཏི བནྡྷནཱགཱརཾ. ཨིདྷ པན ཨནྡུབནྡྷནཾ ཝཱ ཧོཏུ སངྑལིཀབནྡྷནཾ ཝཱ རཛྫུབནྡྷནཾ ཝཱ གཱམབནྡྷནཾ ཝཱ ནིགམབནྡྷནཾ ཝཱ ནགརབནྡྷནཾ ཝཱ པུརིསགུཏྟི ཝཱ ཛནཔདབནྡྷནཾ ཝཱ དཱིཔབནྡྷནཾ ཝཱ, ཡོ ཨེཏེསུ ཡཾ ཀིཉྩི བནྡྷནཾ བྷིནྡིཏྭཱ ཝཱ ཚིནྡིཏྭཱ ཝཱ མུཉྩིཏྭཱ ཝཱ ཝིཝརིཏྭཱ ཝཱ ¶ ཨཔསྶམཱནཱནཾ ཝཱ པལཱཡཏི, སོ ཀཱརབྷེདཀོཏི སངྑྱཾ གཙྪཏི. ཏསྨཱ ཨཱིདིསོ ཀཱརབྷེདཀོ ཙོརོ དཱིཔབནྡྷནཾ བྷིནྡིཏྭཱ དཱིཔནྟརཾ གཏོཔི ན པབྦཱཛེཏབྦོ. ཡོ པན ན ཙོརོ, ཀེཝལཾ ཧཏྠཀམྨཾ ཨཀརོནྟོ ‘‘ཨེཝཾ ནོ ཨཔལཱཡནྟོ ཀརིསྶཏཱི’’ཏི རཱཛཡུཏྟཱདཱིཧི བདྡྷོ, སོ ཀཱརཾ བྷིནྡིཏྭཱ པལཱཏོཔི པབྦཱཛེཏབྦོ. ཡོ པན གཱམནིགམཔཊྚནཱདཱིནི ཀེཎིཡཱ གཧེཏྭཱ ཏཾ ཨསམྤཱདེནྟོ བནྡྷནཱགཱརཾ པཝེསིཏོ ཧོཏི, སོཔི པལཱཡིཏྭཱ ཨཱགཏོ ན པབྦཱཛེཏབྦོ. ཡོཔི ཀསིཀམྨཱདཱིཧི དྷནཾ སམྤཱདེཏྭཱ ཛཱིཝནྟོ ‘‘ནིདྷཱནཾ ཨིམིནཱ ལདྡྷ’’ནྟི པེསུཉྙཾ ཨུཔསཾཧརིཏྭཱ ཀེནཙི བནྡྷཱཔིཏོ ཧོཏི, ཏཾ ཏཏྠེཝ པབྦཱཛེཏུཾ ན ཝཊྚཏི, པལཱཡིཏྭཱ གཏཾ པན གཏཊྛཱནེ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི.

༡༢༧. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ལིཁིཏཀོ ཙོརོ པབྦཱཛེཏབྦོ, ཡོ པབྦཱཛེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༩༣) ཝཙནཏོ པན ལིཁིཏཀོ ཙོརོ ན པབྦཱཛེཏབྦོ. ཏཏྠ ལིཁིཏཀོ ནཱམ ཡོ ཀོཙི ཙོརིཀཾ ཝཱ ཨཉྙཾ ཝཱ གརུཾ རཱཛཱཔརཱདྷཾ ཀཏྭཱ པལཱཏོ, རཱཛཱ ཙ ནཾ ¶ པཎྞེ ཝཱ པོཏྠཀེ ཝཱ ‘‘ཨིཏྠནྣཱམོ ཡཏྠ དིསྶཏི, ཏཏྠ གཧེཏྭཱ མཱརེཏབྦོ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཧཏྠཔཱདཱདཱིནི ཨསྶ ཚིནྡིཏབྦཱནཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨེཏྟཀཾ ནཱམ དཎྜཾ ཨཱཧརཱཔེཏབྦོ’’ཏི ཝཱ ལིཁཱཔེཏི, ཨཡཾ ལིཁིཏཀོ ནཱམ, སོ ན པབྦཱཛེཏབྦོ.

༡༢༨. ཀསཱཧཏོ ཀཏདཎྜཀམྨོཔི ན པབྦཱཛེཏབྦོ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཀསཱཧཏོ ཀཏདཎྜཀམྨོ པབྦཱཛེཏབྦོ, ཡོ པབྦཱཛེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༩༤) ཝཙནཏོ. ཨེཏྠ པན ཡོ ཝཙནཔེསནཱདཱིནི ཨཀརོནྟོ ཧཉྙཏི, ན སོ ཀཏདཎྜཀམྨོ. ཡོ པན ཀེཎིཡཱ ཝཱ ཨཉྙཐཱ ཝཱ ཀིཉྩི གཧེཏྭཱ ཁཱདིཏྭཱ པུན དཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ‘‘ཨཡམེཝ ཏེ དཎྜོ ཧོཏཱུ’’ཏི ཀསཱཧི ཧཉྙཏི, ཨཡམེཝ ཀསཱཧཏོ ཀཏདཎྜཀམྨོ. སོ ཙ ཀསཱཧི ཝཱ ཧཏོ ཧོཏུ ཨཌྜྷདཎྜཀཱདཱིནཾ ཝཱ ཨཉྙཏརེན, ཡཱཝ ཨལླཝཎོ ཧོཏི, ན ཏཱཝ པབྦཱཛེཏབྦོ, ཝཎེ པན པཱཀཏིཀེ ཀཏྭཱ པབྦཱཛེཏབྦོ. སཙེ པན ཛཱཎཱུཧི ཝཱ ཀཔྤརེཧི ཝཱ ནཱལི༹ཀེརཔཱསཱཎཱདཱིཧི ཝཱ གྷཱཏེཏྭཱ མུཏྟོ ཧོཏི, སརཱིརེ ཙསྶ གཎྛིཡོ པཉྙཱཡནྟི, ན པབྦཱཛེཏབྦོ, ཕཱསུཀཾ ཀཏྭཱ ཨེཝ གཎྛཱིསུ སནྣིསིནྣཱསུ པབྦཱཛེཏབྦོ.

༡༢༩. ལཀྑཎཱཧཏོ པན ཀཏདཎྜཀམྨོ ན པབྦཱཛེཏབྦོ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ལཀྑཎཧཏོ ཀཏདཎྜཀམྨོ པབྦཱཛེཏབྦོ, ཡོ པབྦཱཛེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༩༥) ཝཙནཏོ. ཨེཏྠཔི ཀཏདཎྜཀམྨབྷཱཝོ པུརིམནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ. ཡསྶ པན ནལཱཊེ ཝཱ ཨཱུརུཨཱདཱིསུ ཝཱ ཏཏྟེན ལོཧེན ལཀྑཎཾ ཨཱཧཏཾ ཧོཏི, སོ སཙེ བྷུཛིསྶོ, ཡཱཝ ཨལླཝཎོ ཧོཏི ¶ , ཏཱཝ ན པབྦཱཛེཏབྦོ. སཙེཔིསྶ ཝཎཱ རུལ༹ྷཱ ཧོནྟི ཚཝིཡཱ སམཔརིཙྪེདཱ, ལཀྑཎཾ ན པཉྙཱཡཏི, ཏིམཎྜལཾ ནིཝཏྠསྶ ཨུཏྟརཱསངྒེ ཀཏེ པཊིཙྪནྣོཀཱསེ ཙེ ཧོཏི, པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨཔྤཊིཙྪནྣོཀཱསེ ཙེ, ན ཝཊྚཏི.

༡༣༠. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིཎཱཡིཀོ པབྦཱཛེཏབྦོ, ཡོ པབྦཱཛེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༩༦) ཝཙནཏོ ཨིཎཱཡིཀོཔི ན པབྦཱཛེཏབྦོ. ཏཏྠ ཨིཎཱཡིཀོ ནཱམ ཡསྶ པིཏིཔིཏཱམཧེཧི ཝཱ ཨིཎཾ གཧིཏཾ ཧོཏི ¶ , སཡཾ ཝཱ ཨིཎཾ གཧིཏཾ ཧོཏི, ཡཾ ཝཱ ཨཱཋཔེཏྭཱ མཱཏཱཔིཏཱུཧི ཀིཉྩི གཧིཏཾ ཧོཏི, སོ ཏཾ ཨིཎཾ པརེསཾ དྷཱརེཏཱིཏི ཨིཎཱཡིཀོ. ཡཾ པན ཨཉྙེ ཉཱཏཀཱ ཨཱཋཔེཏྭཱ ཀིཉྩི གཎྷནྟི, སོ ན ཨིཎཱཡིཀོ. ན ཧི ཏེ ཏཾ ཨཱཋཔེཏུཾ ཨིསྶརཱ, ཏསྨཱ ཏཾ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨིཏརཾ ན ཝཊྚཏི. སཙེ པནསྶ ཉཱཏིསཱལོཧིཏཱ ‘‘མཡཾ དསྶཱམ, པབྦཱཛེཐ ན’’ནྟི ཨིཎཾ ཨཏྟནོ བྷཱརཾ ཀརོནྟི, ཨཉྙོ ཝཱ ཀོཙི ཏསྶ ཨཱཙཱརསམྤཏྟིཾ དིསྭཱ ‘‘པབྦཱཛེཐ ནཾ, ཨཧཾ ཨིཎཾ དསྶཱམཱི’’ཏི ཝདཏི, པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཏེསུ ཨསཏི བྷིཀྑུནཱ ཏཐཱརཱུཔསྶ ཨུཔཊྛཱཀསྶཔི ཨཱརོཙེཏབྦཾ ‘‘སཧེཏུཀོ སཏྟོ ཨིཎཔལིབོདྷེན ན པབྦཛཏཱི’’ཏི. སཙེ སོ པཊིཔཛྫཏི, པབྦཱཛེཏབྦོ. སཙེཔི ཨཏྟནོ ཀཔྤིཡབྷཎྜཾ ཨཏྠི, ‘‘ཨེཏཾ དསྶཱམཱི’’ཏི པབྦཱཛེཏབྦོ. སཙེ པན ནེཝ ཉཱཏཀཱདཡོ པཊིཔཛྫནྟི, ན ཨཏྟནོ དྷནཾ ཨཏྠི, ‘‘པབྦཱཛེཏྭཱ བྷིཀྑཱཡ ཙརིཏྭཱ མོཙེསྶཱམཱི’’ཏི པབྦཱཛེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. སཙེ པབྦཱཛེཏི, དུཀྐཊཾ. པལཱཏོཔི ཨཱནེཏྭཱ དཱཏབྦོ. ནོ ཙེ དེཏི, སབྦཾ ཨིཎཾ གཱིཝཱ ཧོཏི. ཨཛཱནིཏྭཱ པབྦཱཛཡཏོ ཨནཱཔཏྟི, པསྶནྟེན པན ཨཱནེཏྭཱ ཨིཎསཱམིཀཱནཾ དསྶེཏབྦོ, ཨཔསྶནྟསྶ གཱིཝཱ ན ཧོཏི.

སཙེ ཨིཎཱཡིཀོ ཨཉྙཾ དེསཾ གནྟྭཱ པུཙྪིཡམཱནོཔི ‘‘ནཱཧཾ ཀསྶཙི ཀིཉྩི དྷཱརེམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ པབྦཛཏི, ཨིཎསཱམིཀོ ཙ ཏཾ པརིཡེསནྟོ ཏཏྠ གཙྪཏི, དཧརོ ཏཾ དིསྭཱ པལཱཡཏི, སོ ཐེརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ, བྷནྟེ, ཀེན པབྦཱཛིཏོ, མམ ཨེཏྟཀཾ ནཱམ དྷནཾ གཧེཏྭཱ པལཱཏོ’’ཏི ཝདཏི, ཐེརེན ཝཏྟབྦཾ ‘‘མཡཱ, ཨུཔཱསཀ, ‘ཨཎཎོ ཨཧ’ནྟི ཝདནྟོ པབྦཱཛིཏོ, ཀིཾ དཱནི ཀརོམི, པསྶ མེ པཏྟཙཱིཝར’’ནྟི. ཨཡཾ ཏཏྠ སཱམཱིཙི. པལཱཏེ པན གཱིཝཱ ན ཧོཏི. སཙེ པན ནཾ ཐེརསྶ སམྨུཁཱཝ དིསྭཱ ‘‘ཨཡཾ མམ ཨིཎཱཡིཀོ’’ཏི ཝདཏི, ‘‘ཏཝ ཨིཎཱཡིཀཾ ཏྭམེཝ ཛཱནཱཧཱི’’ཏི ཝཏྟབྦོ, ཨེཝམྤི གཱིཝཱ ན ཧོཏི. སཙེཔི སོ ‘‘པབྦཛིཏོ ཨཡཾ དཱནི ཀུཧིཾ གམིསྶཏཱི’’ཏི ཝདཏི, ཐེརེན ‘‘ཏྭཾཡེཝ ཛཱནཱཧཱི’’ཏི ཝཏྟབྦོ. ཨེཝམྤིསྶ པལཱཏེ གཱིཝཱ ན ཧོཏི. སཙེ པན ཐེརོ ‘‘ཀུཧིཾ དཱནི ཨཡཾ གམིསྶཏི, ཨིདྷེཝ ཨཙྪཏཱུ’’ཏི ཝདཏི, སོ ཙེ པལཱཡཏི, གཱིཝཱ ཧོཏི. སཙེ སོ སཧེཏུཀོ སཏྟོ ཧོཏི ཝཏྟསམྤནྣོ ¶ ¶ , ཐེརེན ‘‘ཨཱིདིསོ ཨཡ’’ནྟི ཝཏྟབྦཾ. ཨིཎསཱམིཀོ ཙེ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི ཝིསྶཛྫེཏི, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ, ‘‘ཨུཔཌྜྷུཔཌྜྷཾ དེཐཱ’’ཏི ཝདཏི, དཱཏབྦཾ. ཨཔརེན སམཡེན ཨཏིཨཱརཱདྷཀོ ཧོཏི, ‘‘སབྦཾ དེཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེཔི དཱཏབྦམེཝ. སཙེ པན ཨུདྡེསཔརིཔུཙྪཱདཱིསུ ཀུསལོ ཧོཏི བཧཱུཔཀཱརོ བྷིཀྑཱུནཾ, བྷིཀྑཱཙཱརཝཏྟེན པརིཡེསིཏྭཱཔི ཨིཎཾ དཱཏབྦམེཝ.

༡༣༡. དཱསོཔི ན པབྦཱཛེཏབྦོ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, དཱསོ པབྦཱཛེཏབྦོ, ཡོ པབྦཱཛེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༩༧) ཝཙནཏོ. ཏཏྠ ཙཏྟཱརོ དཱསཱ ཨནྟོཛཱཏོ དྷནཀྐཱིཏོ ཀརམརཱནཱིཏོ སཱམཾ དཱསབྱཾ ཨུཔགཏོཏི. ཏཏྠ ཨནྟོཛཱཏོ ནཱམ ཛཱཏིཡཱ དཱསོ གྷརདཱསིཡཱ པུཏྟོ. དྷནཀྐཱིཏོ ནཱམ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ སནྟིཀཱ པུཏྟོ ཝཱ སཱམིཀཱནཾ སནྟིཀཱ དཱསོ ཝཱ དྷནཾ དཏྭཱ དཱསཙཱརིཏྟཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཀཱིཏོ. ཨེཏེ དྭེཔི ན པབྦཱཛེཏབྦཱ. པབྦཱཛེནྟེན ཏཏྠ ཏཏྠ ཙཱརིཏྟཝསེན ཨདཱསེ ཀཏྭཱ པབྦཱཛེཏབྦཱ. ཀརམརཱནཱིཏོ ནཱམ ཏིརོརཊྛཾ ཝིལོཔཾ ཝཱ ཀཏྭཱ ཨུཔལཱཔེཏྭཱ ཝཱ ཏིརོརཊྛཏོ བྷུཛིསྶམཱནུསཀཱནི ཨཱཧརནྟི, ཨནྟོརཊྛེཡེཝ ཝཱ ཀཏཱཔརཱདྷཾ ཀིཉྩི གཱམཾ རཱཛཱ ‘‘ཝིལུམྤཐཱ’’ཏི ཙ ཨཱཎཱཔེཏི, ཏཏོ མཱནུསཀཱནིཔི ཨཱཧརནྟི, ཏཏྠ སབྦེ པུརིསཱ དཱསཱ, ཨིཏྠིཡོ དཱསིཡོ. ཨེཝརཱུཔོ ཀརམརཱནཱིཏོ དཱསོ ཡེཧི ཨཱནཱིཏོ, ཏེསཾ སནྟིཀེ ཝསནྟོ ཝཱ བནྡྷནཱགཱརེ བདྡྷོ ཝཱ པུརིསེཧི རཀྑིཡམཱནོ ཝཱ ན པབྦཱཛེཏབྦོ, པལཱཡིཏྭཱ པན གཏོ གཏཊྛཱནེ པབྦཱཛེཏབྦོ. རཉྙཱ ཏུཊྛེན ‘‘ཀརམརཱནཱིཏཀེ མུཉྩཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཝཱ སབྦསཱདྷཱརཎེན ཝཱ ནཡེན བནྡྷནམོཀྑེ ཀཏེ པབྦཱཛེཏབྦོཝ.

སཱམཾ དཱསབྱཾ ཨུཔགཏོ ནཱམ ཛཱིཝིཏཧེཏུ ཝཱ ཨཱརཀྑཧེཏུ ཝཱ ‘‘ཨཧཾ ཏེ དཱསོ’’ཏི སཡམེཝ དཱསབྷཱཝཾ ཨུཔགཏོ རཱཛཱུནཾ ཧཏྠིཨསྶགོམཧིཾསགོཔཀཱདཡོ ཝིཡ. ཏཱདིསོ དཱསོ ན པབྦཱཛེཏབྦོ. རཉྙོ ཝཎྞདཱསཱིནཾ པུཏྟཱ ཧོནྟི ཨམཙྩཔུཏྟསདིསཱ, ཏེཔི ན པབྦཱཛེཏབྦཱ. བྷུཛིསྶིཏྠིཡོ ཨསཉྙཏཱ ཝཎྞདཱསཱིཧི སདྡྷིཾ ཝིཙརནྟི, ཏཱསཾ པུཏྟེ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ སཡམེཝ པཎྞཾ ཨཱརོཔེནྟི, ན ཝཊྚཏི. བྷཊིཔུཏྟགཎཱདཱིནཾ དཱསཱཔི ཏེཧི ཨདིནྣཱ ན པབྦཱཛེཏབྦཱ. ཝིཧཱརེསུ ¶ རཱཛཱུཧི ཨཱརཱམིཀདཱསཱ ནཱམ དིནྣཱ ཧོནྟི, ཏེཔི པབྦཱཛེཏུཾ ན ཝཊྚཏི, བྷུཛིསྶེ ཀཏྭཱ པན པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི. མཧཱཔཙྩརིཡཾ ‘‘ཨནྟོཛཱཏདྷནཀྐཱིཏཀེ ཨཱནེཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ‘ཨཱརཱམིཀེ དེམཱ’ཏི དེནྟི, ཏཀྐཾ སཱིསེ ཨཱསིཏྟཀསདིསཱཝ ཧོནྟི, ཏེ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཀུརུནྡིཡཾ པན ‘‘ཨཱརཱམིཀཾ དེམཱཏི ཀཔྤིཡཝོཧཱརེན དེནྟི, ཡེན ཀེནཙི ཝོཧཱརེན དིནྣོ ཧོཏུ, ནེཝ པབྦཱཛེཏབྦོ’’ཏི ཝུཏྟཾ. དུགྒཏམནུསྶཱ ‘‘སངྒྷཾ ནིསྶཱཡ ཛཱིཝིསྶཱམཱ’’ཏི ཝིཧཱརེ ཀཔྤིཡཀཱརཀཱ ཧོནྟི, ཨེཏེ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཡསྶ མཱཏཱཔིཏརོ དཱསཱ ¶ , མཱཏཱ ཨེཝ ཝཱ དཱསཱི, པིཏཱ ཨདཱསོ, ཏཾ པབྦཱཛེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཡསྶ པན མཱཏཱ ཨདཱསཱི, པིཏཱ དཱསོ, ཏཾ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི. བྷིཀྑུསྶ ཉཱཏཀཱ ཝཱ ཨུཔཊྛཱཀཱ ཝཱ དཱསཾ དེནྟི ‘‘ཨིམཾ པབྦཱཛེཐ, ཏུམྷཱཀཾ ཝེཡྻཱཝཙྩཾ ཀརིསྶཏཱི’’ཏི, ཨཏྟནོ ཝཱསྶ དཱསོ ཨཏྠི, བྷུཛིསྶོ ཀཏོཝ པབྦཱཛེཏབྦོ. སཱམིཀཱ དཱསཾ དེནྟི ‘‘ཨིམཾ པབྦཱཛེཐ, སཙེ ཨབྷིརམིསྶཏི, ཨདཱསོ. ཝིབྦྷམིསྶཏི ཙེ, ཨམྷཱཀཾ དཱསོཝ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི, ཨཡཾ ཏཱཝཀཱལིཀོ ནཱམ, ཏཾ པབྦཱཛེཏུཾ ན ཝཊྚཏཱིཏི ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟཾ. ནིསྶཱམིཀདཱསོ ཧོཏི, སོཔི བྷུཛིསྶོ ཀཏོཝ པབྦཱཛེཏབྦོ. ཨཛཱནནྟོ པབྦཱཛེཏྭཱ ཨུཔསམྤཱདེཏྭཱ ཝཱ པཙྪཱ ཛཱནནྟི, བྷུཛིསྶཾ ཀཱཏུམེཝ ཝཊྚཏི.

ཨིམསྶ ཙ ཨཏྠསྶ པཀཱསནཏྠཾ ཨིདཾ ཝཏྠུཾ ཝདནྟི – ཨེཀཱ ཀིར ཀུལདཱསཱི ཨེཀེན སདྡྷིཾ ཨནུརཱདྷཔུརཱ པལཱཡིཏྭཱ རོཧཎེ ཝསམཱནཱ པུཏྟཾ པཊིལབྷི, སོ པབྦཛིཏྭཱ ཨུཔསམྤནྣཀཱལེ ལཛྫཱི ཀུཀྐུཙྩཀོ ཨཧོསི. ཨཐེཀདིཝསཾ མཱཏརཾ པུཙྪི ‘‘ཀིཾ ཨུཔཱསིཀེ ཏུམྷཱཀཾ བྷཱཏཱ ཝཱ བྷགིནཱི ཝཱ ནཏྠི, ན ཀིཉྩི ཉཱཏཀཾ པསྶཱམཱི’’ཏི. ཏཱཏ, ཨཧཾ ཨནུརཱདྷཔུརེ ཀུལདཱསཱི, ཏཝ པིཏརཱ སདྡྷིཾ པལཱཡིཏྭཱ ཨིདྷ ཝསཱམཱིཏི. སཱིལཝཱ བྷིཀྑུ ‘‘ཨསུདྡྷཱ ཀིར མེ པབྦཛྫཱ’’ཏི སཾཝེགཾ ལབྷིཏྭཱ མཱཏརཾ ཏསྶ ཀུལསྶ ནཱམགོཏྟཾ པུཙྪིཏྭཱ ཨནུརཱདྷཔུརཾ ཨཱགམྨ ཏསྶ ཀུལསྶ གྷརདྭཱརེ ཨཊྛཱསི, ‘‘ཨཏིཙྪཐ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེཔི ནཱཏིཀྐམི. ཏེ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀིཾ, བྷནྟེ’’ཏི པུཙྪིཾསུ. ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཨིཏྠནྣཱམཱ དཱསཱི པལཱཏཱ ཨཏྠཱི’’ཏི? ‘‘ཨཏྠི, བྷནྟེ’’. ཨཧཾ ཏསྶཱ པུཏྟོ, སཙེ མཾ ཏུམྷེ ཨནུཛཱནཱཐ, པབྦཛྫཾ ལབྷཱམི, ཏུམྷེ མཡ྄ཧཾ སཱམིཀཱཏི. ཏེ ཧཊྛཏུཊྛཱ ཧུཏྭཱ ‘‘སུདྡྷཱ, བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ པབྦཛྫཱ’’ཏི ཏཾ བྷུཛིསྶཾ ཀཏྭཱ མཧཱཝིཧཱརེ ¶ ཝསཱཔེསུཾ ཙཏཱུཧི པཙྩཡེཧི པཊིཛགྒནྟཱ. ཐེརོ ཏཾ ཀུལཾ ནིསྶཱཡ ཝསམཱནོཡེཝ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱིཏི.

༡༣༢. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཧཏྠཙྪིནྣོ པབྦཱཛེཏབྦོ. ན པཱདཙྪིནྣོ, ན ཧཏྠཔཱདཙྪིནྣོ, ན ཀཎྞཙྪིནྣོ, ན ཀཎྞནཱསཙྪིནྣོ, ན ཨངྒུལིཙྪིནྣོ, ན ཨལ༹ཙྪིནྣོ, ན ཀཎྜརཙྪིནྣོ, ན ཕཎཧཏྠཀོ, ན ཁུཛྫོ, ན ཝཱམནོ ན གལགཎྜཱི, ན ལཀྑཎཱཧཏོ, ན ཀསཱཧཏོ, ན ལིཁིཏཀོ, ན སཱིཔདཱི, ན པཱཔརོགཱི, ན པརིསདཱུསཀོ, ན ཀཱཎོ, ན ཀུཎཱི, ན ཁཉྫོ, ན པཀྑཧཏོ, ན ཚིནྣིརིཡཱཔཐོ, ན ཛརཱདུབྦལོ, ན ཨནྡྷོ, ན མཱུགོ, ན བདྷིརོ, ན ཨནྡྷམཱུགོ, ན ཨནྡྷབདྷིརོ, ན མཱུགབདྷིརོ, ན ཨནྡྷམཱུགབདྷིརོ པབྦཱཛེཏབྦོ, ཡོ པབྦཱཛེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༡༩) ཝཙནཏོ པན ཧཏྠཙྪིནྣཱདཡོཔི ན པབྦཱཛེཏབྦཱ.

ཏཏྠ ¶ ཧཏྠཙྪིནྣོཏི ཡསྶ ཧཏྠཏལེ ཝཱ མཎིབནྡྷེ ཝཱ ཀཔྤརེ ཝཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཨེཀོ ཝཱ དྭེ ཝཱ ཧཏྠཱ ཚིནྣཱ ཧོནྟི. པཱདཙྪིནྣོཏི ཡསྶ ཨགྒཔཱདེ ཝཱ གོཔྥཀེསུ ཝཱ ཛངྒྷཱཡ ཝཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཨེཀོ ཝཱ དྭེ ཝཱ པཱདཱ ཚིནྣཱ ཧོནྟི. ཧཏྠཔཱདཙྪིནྣོཏི ཡསྶ ཝུཏྟཔྤཀཱརེནེཝ ཙཏཱུསུ ཧཏྠཔཱདེསུ དྭེ ཝཱ ཏཡོ ཝཱ སབྦེ ཝཱ ཧཏྠཔཱདཱ ཚིནྣཱ ཧོནྟི. ཀཎྞཙྪིནྣོཏི ཡསྶ ཀཎྞམཱུལེ ཝཱ ཀཎྞསཀྑལིཀཱཡ ཝཱ ཨེཀོ ཝཱ དྭེ ཝཱ ཀཎྞཱ ཚིནྣཱ ཧོནྟི. ཡསྶ པན ཀཎྞཱཝཊྚེ ཚིཛྫནྟི, སཀྐཱ ཙ ཧོཏི སངྒྷཱཊེཏུཾ, སོ ཀཎྞཾ སངྒྷཱཊེཏྭཱ པབྦཱཛེཏབྦོ. ནཱསཙྪིནྣོཏི ཡསྶ ཨཛཔདཀེ ཝཱ ཨགྒེ ཝཱ ཨེཀཔུཊེ ཝཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ནཱསཱ ཚིནྣཱ ཧོཏི. ཡསྶ པན ནཱསིཀཱ སཀྐཱ ཧོཏི སནྡྷེཏུཾ, སོ ཏཾ ཕཱསུཀཾ ཀཏྭཱ པབྦཱཛེཏབྦོ. ཀཎྞནཱསཙྪིནྣོ ཨུབྷཡཝསེན ཝེདིཏབྦོ. ཨངྒུལིཙྪིནྣོཏི ཡསྶ ནཁསེསཾ ཨདསྶེཏྭཱ ཨེཀཱ ཝཱ བཧཱུ ཝཱ ཨངྒུལིཡོ ཚིནྣཱ ཧོནྟི. ཡསྶ པན སུཏྟཏནྟུམཏྟམྤི ནཁསེསཾ པཉྙཱཡཏི, ཏཾ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨལ༹ཙྪིནྣོཏི ཡསྶ ཙཏཱུསུ ཨངྒུཊྛཀེསུ ཨངྒུལིཡཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨེཀོ ཝཱ བཧཱུ ཝཱ ཨངྒུཊྛཀཱ ཚིནྣཱ ཧོནྟི. ཀཎྜརཙྪིནྣོཏི ཡསྶ ཀཎྜརནཱམཀཱ མཧཱནྷཱརཱུ པུརཏོ ཝཱ པཙྪཏོ ཝཱ ཚིནྣཱ ཧོནྟི, ཡེསུ ཨེཀསྶཔི ཚིནྣཏྟཱ ཨགྒཔཱདེན ཝཱ ཙངྐམཏི, མཱུལེན ཝཱ ཙངྐམཏི, ན པཱདཾ པཏིཊྛཱཔེཏུཾ སཀྐོཏི.

ཕཎཧཏྠཀོཏི ¶ ཡསྶ ཝགྒུལིཔཀྑཀཱ ཝིཡ ཨངྒུལིཡོ སམྦདྡྷཱ ཧོནྟི, ཨེཏཾ པབྦཱཛེཏུཀཱམེན ཨངྒུལནྟརིཀཱཡོ ཕཱལེཏྭཱ སབྦཾ ཨནྟརཙམྨཾ ཨཔནེཏྭཱ ཕཱསུཀཾ ཀཏྭཱ པབྦཱཛེཏབྦོ. ཡསྶཔི ཚ ཨངྒུལིཡོ ཧོནྟི, ཏཾ པབྦཱཛེཏུཀཱམེན ཨདྷིཀཾ ཨངྒུལིཾ ཚིནྡིཏྭཱ ཕཱསུཀཾ ཀཏྭཱ པབྦཱཛེཏབྦོ. ཁུཛྫོཏི ཡོ ཨུརསྶ ཝཱ པིཊྛིཡཱ ཝཱ པསྶསྶ ཝཱ ནིཀྑནྟཏྟཱ ཁུཛྫསརཱིརོ. ཡསྶ པན ཀིཉྩི ཀིཉྩི ཨངྒཔཙྩངྒཾ ཨཱིསཀཾ ཝངྐཾ, ཏཾ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི. མཧཱཔུརིསོ ཨེཝ ཧི བྲཧྨུཛུགཏྟོ, ཨཝསེསོ སཏྟོ ཨཁུཛྫོ ནཱམ ནཏྠི. ཝཱམནོཏི ཛངྒྷཝཱམནོ ཝཱ ཀཊིཝཱམནོ ཝཱ ཨུབྷཡཝཱམནོ ཝཱ. ཛངྒྷཝཱམནསྶ ཀཊིཏོ པཊྛཱཡ ཧེཊྛིམཀཱཡོ རསྶོ ཧོཏི, ཨུཔརིམཀཱཡོ པརིཔུཎྞོ. ཀཊིཝཱམནསྶ ཀཊིཏོ པཊྛཱཡ ཨུཔརིམཀཱཡོ རསྶོ ཧོཏི, ཧེཊྛིམཀཱཡོ པརིཔུཎྞོ. ཨུབྷཡཝཱམནསྶ ཨུབྷོཔི ཀཱཡཱ རསྶཱ ཧོནྟི, ཡེསཾ རསྶཏྟཱ བྷཱུཏཱནཾ ཝིཡ པརིཝཊུམོ མཧཱཀུཙྪིགྷཊསདིསོ ཨཏྟབྷཱཝོ ཧོཏི, ཏཾ ཏིཝིདྷམྤི པབྦཱཛེཏུཾ ན ཝཊྚཏི.

གལགཎྜཱིཏི ཡསྶ ཀུམྦྷཎྜཾ ཝིཡ གལེ གཎྜོ ཧོཏི. དེསནཱམཏྟམེཝ ཙེཏཾ, ཡསྨིཾ ཀིསྨིཉྩི པན པདེསེ གཎྜེ སཏི ན པབྦཱཛེཏབྦོ. ཏཏྠ ཝིནིཙྪཡོ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, པཉྩཧི ཨཱབཱདྷེཧི ཕུཊྛོ པབྦཱཛེཏབྦོ’’ཏི (མཧཱཝ. ༨༩) ཨེཏྠ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ. ལཀྑཎཱཧཏཀསཱཧཏལིཁིཏཀེསུ ¶ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ, ཏཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟམེཝ. སཱིཔདཱིཏི བྷཱརཔཱདོ ཝུཙྩཏི. ཡསྶ པཱདོ ཐཱུལོ ཧོཏི སཉྫཱཏཔཱིལ༹ཀོ ཁརོ, སོ ན པབྦཱཛེཏབྦོ. ཡསྶ པན ན ཏཱཝ ཁརབྷཱཝཾ གཎྷཱཏི, སཀྐཱ ཧོཏི ཨུཔནཱཧཾ བནྡྷིཏྭཱ ཨུདཀཨཱཝཱཊེ པཝེསེཏྭཱ ཨུདཀཝཱལིཀཱཡ པཱུརེཏྭཱ ཡཐཱ སིརཱ པཉྙཱཡནྟི, ཛངྒྷཱ ཙ ཏེལནཱལི༹ཀཱ ཝིཡ ཧོཏི, ཨེཝཾ མིལཱཔེཏུཾ, ཏསྶ པཱདཾ ཨཱིདིསཾ ཀཏྭཱ ཏཾ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པུན ཝཌྜྷཏི, ཨུཔསམྤཱདེནྟེནཔི ཏཐཱ ཀཏྭཱཝ ཨུཔསམྤཱདེཏབྦོ. པཱཔརོགཱིཏི ཨརིསབྷགནྡརཔིཏྟསེམྷཀཱསསོསཱདཱིསུ ཡེན ཀེནཙི རོགེན ནིཙྩཱཏུརོ ཨཏེཀིཙྪརོགོ ཛེགུཙྪོ ཨམནཱཔོ, ཨཡཾ ན པབྦཱཛེཏབྦོ.

༡༣༣. པརིསདཱུསཀོཏི ཡོ ཨཏྟནོ ཝིརཱུཔཏཱཡ པརིསཾ དཱུསེཏི, ཨཏིདཱིགྷོ ཝཱ ཧོཏི ཨཉྙེསཾ སཱིསཔྤམཱཎནཱབྷིཔྤདེསོ, ཨཏིརསྶོ ཝཱ ཨུབྷཡཝཱམནབྷཱུཏརཱུཔཾ ཝིཡ, ཨཏིཀཱལོ༹ ཝཱ ཛྷཱཔིཏཀྑེཏྟེ ཁཱཎུཀོ ¶ ཝིཡ, ཨཙྩོདཱཏོ ཝཱ དདྷིཏཀྐཱདཱིཧི པམཛྫིཏཏམྦལོཧཝཎྞོ, ཨཏིཀིསོ ཝཱ མནྡམཾསལོཧིཏོ ཨཊྛིསིརཱཙམྨསརཱིརོ ཝིཡ, ཨཏིཐཱུལོ ཝཱ བྷཱརིཡམཾསོ མཧོདརོ མཧཱབྷཱུཏསདིསོ, ཨབྷིམཧནྟསཱིསོ ཝཱ པཙྪིཾ སཱིསེ ཀཏྭཱ ཋིཏོ ཝིཡ, ཨཏིཁུདྡཀསཱིསོ ཝཱ སརཱིརསྶ ཨནནུརཱུཔེན ཨཏིཁུདྡཀེན སཱིསེན སམནྣཱགཏོ, ཀཱུཊཀཱུཊསཱིསོ ཝཱ ཏཱལཕལཔིཎྜིསདིསེན སཱིསེན སམནྣཱགཏོ, སིཁརསཱིསོ ཝཱ ཨུདྡྷཾ ཨནུཔུབྦཏནུཀེན སཱིསེན སམནྣཱགཏོ, ནཱལི༹སཱིསོ ཝཱ མཧཱཝེཎུཔབྦསདིསེན སཱིསེན སམནྣཱགཏོ, ཀཔྤསཱིསོ ཝཱ པབྦྷཱརསཱིསོ ཝཱ ཙཏཱུསུ པསྶེསུ ཡེན ཀེནཙི པསྶེན ཨོནཏེན སཱིསེན སམནྣཱགཏོ, ཝཎསཱིསོ ཝཱ པཱུཏིསཱིསོ ཝཱ ཀཎྞིཀཀེསོ ཝཱ པཱཎཀེཧི ཁཱཡིཏཀེདཱརེ སསྶསདིསེཧི ཏཧིཾ ཏཧིཾ ཨུཊྛིཏེཧི ཀེསེཧི སམནྣཱགཏོ, ནིལློམསཱིསོ ཝཱ ཐཱུལཐདྡྷཀེསོ ཝཱ ཏཱལཧཱིརསདིསེཧི ཀེསེཧི སམནྣཱགཏོ, ཛཱཏིཔལིཏེཧི པཎྜརཀེསོ ཝཱ པཀཏིཏམྦཀེསོ ཝཱ ཨཱདིཏྟེཧི ཝིཡ ཀེསེཧི སམནྣཱགཏོ, ཨཱཝཊྚསཱིསོ ཝཱ གུནྣཾ སརཱིརེ ཨཱཝཊྚསདིསེཧི ཨུདྡྷགྒེཧི ཀེསཱཝཊྚེཧི སམནྣཱགཏོ, སཱིསལོམེཧི སདྡྷིཾ ཨེཀཱབདྡྷབྷམུཀལོམོ ཝཱ ཛཱལབདྡྷེན ཝིཡ ནལཱཊེན སམནྣཱགཏོ.

སམྦདྡྷབྷམུཀོ ཝཱ ནིལློམབྷམུཀོ ཝཱ མཀྐཊབྷམུཀོ ཝཱ ཨཏིམཧནྟཀྑི ཝཱ ཨཏིཁུདྡཀཀྑི ཝཱ མཧིཾསཙམྨེ ཝཱསིཀོཎེན པཧརིཏྭཱ ཀཏཚིདྡསདིསེཧི ཨཀྑཱིཧི སམནྣཱགཏོ, ཝིསམཀྑི ཝཱ ཨེཀེན མཧནྟེན, ཨེཀེན ཁུདྡཀེན ཨཀྑིནཱ སམནྣཱགཏོ, ཝིསམཙཀྐལོ ཝཱ ཨེཀེན ཨུདྡྷཾ, ཨེཀེན ཨདྷོཏི ཨེཝཾ ཝིསམཛཱཏེཧི ཨཀྑིཙཀྐེཧི སམནྣཱགཏོ, ཀེཀརོ ཝཱ གམྦྷཱིརཀྑི ཝཱ ཡསྶ གམྦྷཱིརེ ཨུདཔཱནེ ཨུདཀཏཱརཀཱ ཝིཡ ཨཀྑིཏཱརཀཱ པཉྙཱཡནྟི, ནིཀྑནྟཀྑི ཝཱ ཡསྶ ཀཀྐཊསྶེཝ ཨཀྑིཏཱརཀཱ ནིཀྑནྟཱ ཧོནྟི, ཧཏྠིཀཎྞོ ཝཱ མཧནྟཱཧི ཀཎྞསཀྑལཱིཧི སམནྣཱགཏོ, མཱུསིཀཀཎྞོ ཝཱ ཛཏུཀཀཎྞོ ¶ ཝཱ ཁུདྡཀཱཧི ཀཎྞསཀྑལཱིཧི སམནྣཱགཏོ, ཚིདྡམཏྟཀཎྞོ ཝཱ ཡསྶ ཝིནཱ ཀཎྞསཀྑལཱིཧི ཀཎྞཙྪིདྡམཏྟམེཝ ཧོཏི, ཨཝིདྡྷཀཎྞོ ཝཱ, ཡོནཀཛཱཏིཀོ པན པརིསདཱུསཀོ ན ཧོཏི, སབྷཱཝོཡེཝ ཧི སོ ཏསྶ. ཀཎྞབྷགནྡརིཀོ ཝཱ ནིཙྩཔཱུཏིནཱ ཀཎྞེན སམནྣཱགཏོ, གཎྜཀཎྞོ ¶ ཝཱ སདཱ པགྒྷརིཏཔུབྦེན ཀཎྞེན སམནྣཱགཏོ, ཊངྐིཏཀཎྞོ ཝཱ གོབྷཏྟནཱལི༹ཀཱཡ ཨགྒསདིསེཧི ཀཎྞེཧི སམནྣཱགཏོ, ཨཏིཔིངྒལཀྑི ཝཱ, མདྷུཔིངྒལཾ པན པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི. ནིཔྤཁུམཀྑི ཝཱ ཨསྶུཔགྒྷརཎཀྑི ཝཱ པུཔྥིཏཀྑི ཝཱ ཨཀྑིཔཱཀེན སམནྣཱགཏཀྑི ཝཱ.

ཨཏིམཧནྟནཱསིཀོ ཝཱ ཨཏིཁུདྡཀནཱསིཀོ ཝཱ ཙིཔིཊནཱསིཀོ ཝཱ མཛ྄ཛྷེ ཨཔྤཏིཊྛཧིཏྭཱ ཨེཀཔསྶེ ཋིཏཝངྐནཱསིཀོ ཝཱ དཱིགྷནཱསིཀོ ཝཱ སུཀཏུཎྜསདིསཱཡ ཛིཝ྄ཧཱཡ ལེཧིཏུཾ སཀྐུཎེཡྻཱཡ ནཱསིཀཱཡ སམནྣཱགཏོ, ནིཙྩཾ པགྒྷརིཏསིངྒྷཱཎིཀནཱསོ ཝཱ, མཧཱམུཁོ ཝཱ ཡསྶ པཊངྒམཎྜཱུཀསྶེཝ མུཁནིམིཏྟཾཡེཝ མཧནྟཾ ཧོཏི, མུཁཾ པན ལཱབུསདིསཾ ཨཏིཁུདྡཀཾ, བྷིནྣམུཁོ ཝཱ ཝངྐམུཁོ ཝཱ མཧཱཨོཊྛོ ཝཱ ཨུཀྑལིམུཁཝཊྚིསདིསེཧི ཨོཊྛེཧི སམནྣཱགཏོ, ཏནུཀཨོཊྛོ ཝཱ བྷེརིཙམྨསདིསེཧི དནྟེ པིདཧིཏུཾ ཨསམཏྠེཧི ཨོཊྛེཧི སམནྣཱགཏོ, མཧཱདྷརོཊྛོ ཝཱ ཏནུཀཨུཏྟརོཊྛོ ཝཱ ཏནུཀཨདྷརོཊྛོ ཝཱ མཧཱཨུཏྟརོཊྛོ ཝཱ ཨོཊྛཚིནྣཀོ ཝཱ ཨེལ༹མུཁོ ཝཱ ཨུཔྤཀྐམུཁོ ཝཱ སངྑཏུཎྜཀོ ཝཱ བཧི སེཏེཧི ཨནྟོ ཨཏིརཏྟེཧི ཨོཊྛེཧི སམནྣཱགཏོ, དུགྒནྡྷཀུཎཔམུཁོ ཝཱ, མཧཱདནྟོ ཝཱ ཨཊྛཀདནྟསདིསེཧི དནྟེཧི སམནྣཱགཏོ, ཨསུརདནྟོ ཝཱ ཧེཊྛཱ ཝཱ ཨུཔརི ཝཱ བཧི ནིཀྑནྟདནྟོ, ཡསྶ པན སཀྐཱ ཧོཏི ཨོཊྛེཧི པིདཧིཏུཾ, ཀཐེནྟསྶེཝ པཉྙཱཡཏི, ནོ ཨཀཐེནྟསྶ, ཏཾ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི. པཱུཏིདནྟོ ཝཱ ནིདྡནྟོ ཝཱ ཨཏིཁུདྡཀདནྟོ ཝཱ ཡསྶ པན དནྟནྟརེ ཀལནྡཀདནྟོ ཝིཡ སུཁུམདནྟོ ཧོཏི, ཏཾ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི.

མཧཱཧནུཀོ ཝཱ གོཧནུསདིསེན ཧནུནཱ སམནྣཱགཏོ, དཱིགྷཧནུཀོ ཝཱ ཙིཔིཊཧནུཀོ ཝཱ ཨནྟོཔཝིཊྛེན ཝིཡ ཨཏིརསྶེན ཧནུཀེན སམནྣཱགཏོ, བྷིནྣཧནུཀོ ཝཱ ཝངྐཧནུཀོ ཝཱ ནིམྨསྶུདཱཋིཀོ ཝཱ བྷིཀྑུནཱིསདིསམུཁོ, དཱིགྷགལོ ཝཱ བཀགལསདིསེན གལེན སམནྣཱགཏོ, རསྶགལོ ཝཱ ཨནྟོཔཝིཊྛེན ཝིཡ གལེན སམནྣཱགཏོ, བྷིནྣགལོ ཝཱ བྷཊྛཨཾསཀཱུཊོ ཝཱ ཨཧཏྠོ ཝཱ ཨེཀཧཏྠོ ཝཱ ཨཏིརསྶཧཏྠོ ཝཱ ཨཏིདཱིགྷཧཏྠོ ཝཱ བྷིནྣཨུརོ ཝཱ བྷིནྣཔིཊྛི ཝཱ ཀཙྪུགཏྟོ ཝཱ ཀཎྜུགཏྟོ ཝཱ དདྡུགཏྟོ ཝཱ གོདྷཱགཏྟོ ཝཱ ཡསྶ གོདྷཱཡ ཝིཡ གཏྟཏོ ཙུཎྞཱནི པཏནྟི. སབྦཉྩེཏཾ ཝིརཱུཔཀརཎཾ སནྡྷཱཡ ཝིཏྠཱརིཏཝསེན ¶ ཝུཏྟཾ, ཝིནིཙྪཡོ པནེཏྠ པཉྩཱབཱདྷེསུ ཝུཏྟནཡེན ཝེདིཏབྦོ.

བྷཊྛཀཊིཀོ ¶ ཝཱ མཧཱཨཱནིསདོ ཝཱ ཨུདྡྷནཀཱུཊསདིསེཧི ཨཱནིསདམཾསེཧི ཨཙྩུགྒཏེཧི སམནྣཱགཏོ, མཧཱཨཱུརུཀོ ཝཱ ཝཱཏཎྜིཀོ ཝཱ མཧཱཛཱཎུཀོ ཝཱ སངྒྷཊྚནཛཱཎུཀོ ཝཱ དཱིགྷཛངྒྷོ ཝཱ ཡཊྛིསདིསཛངྒྷོ, ཝིཀཊོ ཝཱ སངྒྷཊྚོ ཝཱ ཨུབྦདྡྷཔིཎྜིཀོ ཝཱ, སོ དུཝིདྷོ ཧེཊྛཱ ཨོརུལ༹ྷཱཧི ཝཱ ཨུཔརི ཨཱརུལ༹ྷཱཧི ཝཱ མཧཏཱིཧི ཛངྒྷཔིཎྜིཀཱཧི སམནྣཱགཏོ, མཧཱཛངྒྷོ ཝཱ ཐཱུལཛངྒྷཔིཎྜིཀོ ཝཱ མཧཱཔཱདོ ཝཱ མཧཱཔཎྷི ཝཱ པིཊྛིཀཔཱདོ ཝཱ པཱདཝེམཛ྄ཛྷཏོ ཨུཊྛིཏཛངྒྷོ, ཝངྐཔཱདོ ཝཱ, སོ དུཝིདྷོ ཨནྟོ ཝཱ བཧི ཝཱ པརིཝཏྟཔཱདོ, གཎྛིཀངྒུལི ཝཱ སིངྒིཝེརཕཎསདིསཱཧི ཨངྒུལཱིཧི སམནྣཱགཏོ, ཨནྡྷནཁོ ཝཱ ཀཱལ༹ཝཎྞེཧི པཱུཏིནཁེཧི སམནྣཱགཏོ, སབྦོཔི ཨེས པརིསདཱུསཀོ. ཨེཝརཱུཔོ པརིསདཱུསཀོ ན པབྦཱཛེཏབྦོ.

༡༣༤. ཀཱཎོཏི པསནྣནྡྷོ ཝཱ ཧོཏུ པུཔྥཱདཱིཧི ཝཱ ཨུཔཧཏཔསཱདོ, དྭཱིཧི ཝཱ ཨེཀེན ཝཱ ཨཀྑིནཱ ན པསྶཏི, སོ ན པབྦཱཛེཏབྦོ. མཧཱཔཙྩརིཡཾ པན ཨེཀཀྑིཀཱཎོ ‘‘ཀཱཎོ’’ཏི ཝུཏྟོ, དྭིཨཀྑིཀཱཎོ ཨནྡྷེན སངྒཧིཏོ. མཧཱཨཊྛཀཐཱཡཾ ཛཙྩནྡྷོ ‘‘ཨནྡྷོ’’ཏི ཝུཏྟོ. ཏསྨཱ ཨུབྷཡམྤི པརིཡཱཡེན ཡུཛྫཏི. ཀུཎཱིཏི ཧཏྠཀུཎཱི ཝཱ པཱདཀུཎཱི ཝཱ ཨངྒུལིཀུཎཱི ཝཱ, ཡསྶ ཨེཏེསུ ཧཏྠཱདཱིསུ ཡཾ ཀིཉྩི ཝངྐཾ པཉྙཱཡཏི. ཁཉྫོཏི ནཏཛཱཎུཀོ ཝཱ བྷིནྣཛངྒྷོ ཝཱ མཛ྄ཛྷེ སཾཀུཊིཏཔཱདཏྟཱ ཀུཎྛཔཱདཀོ ཝཱ པིཊྛིཔཱདམཛ྄ཛྷེན ཙངྐམནྟོ, ཨགྒེ སཾཀུཊིཏཔཱདཏྟཱ ཀུཎྛཔཱདཀོ ཝཱ པིཊྛིཔཱདགྒེན ཙངྐམནྟོ, ཨགྒཔཱདེནེཝ ཙངྐམནཁཉྫོ ཝཱ པཎྷིཀཱཡ ཙངྐམནཁཉྫོ ཝཱ པཱདསྶ བཱཧིརནྟེན ཙངྐམནཁཉྫོ ཝཱ པཱདསྶ ཨབྦྷནྟརེན ཙངྐམནཁཉྫོ ཝཱ གོཔྥཀཱནཾ ཨུཔརི བྷགྒཏྟཱ སཀལེན པིཊྛིཔཱདེན ཙངྐམནཁཉྫོ ཝཱ. སབྦོཔེས ཁཉྫོཡེཝ, ན པབྦཱཛེཏབྦོ.

པཀྑཧཏོཏི ཡསྶ ཨེཀོ ཧཏྠོ ཝཱ པཱདོ ཝཱ ཨདྡྷསརཱིརཾ ཝཱ སུཁཾ ན ཝཧཏི. ཚིནྣིརིཡཱཔཐོཏི པཱིཋསཔྤཱི ཝུཙྩཏི. ཛརཱདུབྦལོཏི ཛིཎྞབྷཱཝེན ¶ དུབྦལོ ཨཏྟནོ ཙཱིཝརརཛནཱདིཀམྨམྤི ཀཱཏུཾ ཨསམཏྠོ. ཡོ པན མཧལླཀོཔི བལཝཱ ཧོཏི, ཨཏྟཱནཾ པཊིཛགྒིཏུཾ སཀྐོཏི, སོ པབྦཱཛེཏབྦོ. ཨནྡྷོཏི ཛཙྩནྡྷོ ཝུཙྩཏི. མཱུགོཏི ཡསྶ ཝཙཱིབྷེདོ ན པཝཏྟཏི, ཡསྶཔི པཝཏྟཏི, སརཎགམནཾ པན པརིཔུཎྞཾ བྷཱསིཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཏཱདིསཾ མམྨནམྤི པབྦཱཛེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཡོ པན སརཎགམནམཏྟཾ པརིཔུཎྞཾ བྷཱསིཏུཾ སཀྐོཏི, ཏཾ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི. བདྷིརོཏི ཡོ སབྦེན སབྦཾ ན སུཎཱཏི. ཡོ པན མཧཱསདྡཾ སུཎཱཏི, ཏཾ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨནྡྷམཱུགཱདཡོ ཨུབྷཡདོསཝསེན ཝུཏྟཱ. ཡེསཉྩ པབྦཛྫཱ པཊིཀྑིཏྟཱ, ཨུཔསམྤདཱཔི ཏེསཾ པཊིཀྑིཏྟཱཝ. སཙེ པན ནེ སངྒྷོ ཨུཔསམྤཱདེཏི, སབྦེཔི སཱུཔསམྤནྣཱ, ཀཱརཀསངྒྷོ པན ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱ ཙ ཨཱཔཏྟིཏོ ན མུཙྩནྟི.

༡༣༥. པཎྜཀོ ¶ ཨུབྷཏོབྱཉྫནཀོ ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ ཏིཏྠིཡཔཀྐནྟཀོ ཏིརཙྪཱནགཏོ མཱཏུགྷཱཏཀོ པིཏུགྷཱཏཀོ ཨརཧནྟགྷཱཏཀོ ལོཧིཏུཔྤཱདཀོ སངྒྷབྷེདཀོ བྷིཀྑུནཱིདཱུསཀོཏི ཨིམེ པན ཨེཀཱདས པུགྒལཱ ‘‘པཎྜཀོ, བྷིཀྑཝེ, ཨནུཔསམྤནྣོ ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦོ, ཨུཔསམྤནྣོ ནཱསེཏབྦོ’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༠༩) ཨཱདིཝཙནཏོ ཨབྷབྦཱ, ནེཝ ནེསཾ པབྦཛྫཱ, ན ཨུཔསམྤདཱ ཙ རུཧཏི, ཏསྨཱ ན པབྦཱཛེཏབྦཱ ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦཱ, ཛཱནིཏྭཱ པབྦཱཛེནྟོ ཨུཔསམྤཱདེནྟོ ཙ དུཀྐཊཾ ཨཱཔཛྫཏི. ཨཛཱནིཏྭཱཔི པབྦཱཛིཏཱ ཨུཔསམྤཱདིཏཱ ཙ ཛཱནིཏྭཱ ལིངྒནཱསནཱཡ ནཱསེཏབྦཱ.

ཏཏྠ པཎྜཀོཏི ཨཱསིཏྟཔཎྜཀོ ཨུསཱུཡཔཎྜཀོ ཨོཔཀྐམིཀཔཎྜཀོ པཀྑཔཎྜཀོ ནཔུཾསཀཔཎྜཀོཏི པཉྩ པཎྜཀཱ. ཏེསུ ཡསྶ པརེསཾ ཨངྒཛཱཏཾ མུཁེན གཧེཏྭཱ ཨསུཙིནཱ ཨཱསིཏྟསྶ པརིལཱ༹ཧོ ཝཱུཔསམྨཏི, ཨཡཾ ཨཱསིཏྟཔཎྜཀོ. ཡསྶ པརེསཾ ཨཛ྄ཛྷཱཙཱརཾ པསྶཏོ ཨུསཱུཡཱཡ ཨུཔྤནྣཱཡ པརིལཱ༹ཧོ ཝཱུཔསམྨཏི, ཨཡཾ ཨུསཱུཡཔཎྜཀོ. ཡསྶ ཨུཔཀྐམེན བཱིཛཱནི ཨཔནཱིཏཱནི, ཨཡཾ ཨོཔཀྐམིཀཔཎྜཀོ. ཨེཀཙྩོ པན ཨཀུསལཝིཔཱཀཱནུབྷཱཝེན ཀཱལ༹པཀྑེ པཎྜཀོ ཧོཏི, ཛུཎྷཔཀྑེ པནསྶ པརིལཱ༹ཧོ ཝཱུཔསམྨཏི, ཨཡཾ པཀྑཔཎྜཀོ. ཡོ པན པཊིསནྡྷིཡཾཡེཝ ཨབྷཱཝཀོ ཨུཔྤནྣོ, ཨཡཾ ན པུཾསཀཔཎྜཀོ. ཏེསུ ཨཱསིཏྟཔཎྜཀསྶ ¶ ཙ ཨུསཱུཡཔཎྜཀསྶ ཙ པབྦཛྫཱ ན ཝཱརིཏཱ, ཨིཏརེསཾ ཏིཎྞཾ ཝཱརིཏཱ. ‘‘ཏེསུཔི པཀྑཔཎྜཀསྶ ཡསྨིཾ པཀྑེ པཎྜཀོ ཧོཏི, ཏསྨིཾཡེཝསྶ པཀྑེ པབྦཛྫཱ ཝཱརིཏཱ’’ཏི ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟཾ.

༡༣༦. ཨུབྷཏོབྱཉྫནཀོཏི (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༡༡༦) ཨིཏྠིནིམིཏྟུཔྤཱདནཀམྨཏོ ཙ པུརིསནིམིཏྟུཔྤཱདནཀམྨཏོ ཙ ཨུབྷཏོབྱཉྫནམསྶ ཨཏྠཱིཏི ཨུབྷཏོབྱཉྫནཀོ. སོ དུཝིདྷོ ཧོཏི ཨིཏྠིཨུབྷཏོབྱཉྫནཀོ པུརིསཨུབྷཏོབྱཉྫནཀོཏི. ཏཏྠ ཨིཏྠིཨུབྷཏོབྱཉྫནཀསྶ ཨིཏྠིནིམིཏྟཾ པཱཀཊཾ ཧོཏི, པུརིསནིམིཏྟཾ པཊིཙྪནྣཾ. པུརིསཨུབྷཏོབྱཉྫནཀསྶ པུརིསནིམིཏྟཾ པཱཀཊཾ, ཨིཏྠིནིམིཏྟཾ པཊིཙྪནྣཾ. ཨིཏྠིཨུབྷཏོབྱཉྫནཀསྶ ཨིཏྠཱིསུ པུརིསཏྟཾ ཀརོནྟསྶ ཨིཏྠིནིམིཏྟཾ པཊིཙྪནྣཾ ཧོཏི, པུརིསནིམིཏྟཾ པཱཀཊཾ. པུརིསཨུབྷཏོབྱཉྫནཀསྶ པུརིསཱནཾ ཨིཏྠིབྷཱཝཾ ཨུཔགཙྪནྟསྶ པུརིསནིམིཏྟཾ པཊིཙྪནྣཾ ཧོཏི, ཨིཏྠིནིམིཏྟཾ པཱཀཊཾ ཧོཏི. ཨིཏྠིཨུབྷཏོབྱཉྫནཀོ སཡཉྩ གབྦྷཾ གཎྷཱཏི, པརཉྩ གཎྷཱཔེཏི, པུརིསཨུབྷཏོབྱཉྫནཀོ པན སཡཾ ན གཎྷཱཏི, པརཾ པན གཎྷཱཔེཏཱིཏི ཨིདམེཏེསཾ ནཱནཱཀརཎཾ. ཨིམསྶ པན དུཝིདྷསྶཔི ཨུབྷཏོབྱཉྫནཀསྶ ནེཝ པབྦཛྫཱ ཨཏྠི, ན ཨུཔསམྤདཱ.

༡༣༧. ཐེཡྻསཾཝཱསཀོཏི ཏཡོ ཐེཡྻསཾཝཱསཀཱ ལིངྒཏྠེནཀོ སཾཝཱསཏྠེནཀོ ཨུབྷཡཏྠེནཀོཏི ¶ . ཏཏྠ ཡོ སཡཾ པབྦཛིཏྭཱ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ན བྷིཀྑུཝསྶཱནི གཎེཏི, ན ཡཐཱཝུཌྜྷཾ ཝནྡནཾ སཱདིཡཏི, ན ཨཱསནེན པཊིབཱཧཏི, ན ཨུཔོསཐཔཝཱརཎཱདཱིསུ སནྡིསྶཏི, ཨཡཾ ལིངྒམཏྟསྶེཝ ཐེནིཏཏྟཱ ལིངྒཏྠེནཀོ ནཱམ. ཡོ པན བྷིཀྑཱུཧི པབྦཱཛིཏོ སཱམཎེརོ སམཱནོ ཝིདེསཾ གནྟྭཱ ‘‘ཨཧཾ དསཝསྶོ ཝཱ ཝཱིསཏིཝསྶོ ཝཱ’’ཏི མུསཱ ཝཏྭཱ བྷིཀྑུཝསྶཱནི གཎེཏི, ཡཐཱཝུཌྜྷཾ ཝནྡནཾ སཱདིཡཏི, ཨཱསནེན པཊིབཱཧཏི, ཨུཔོསཐཔཝཨཱརཎཱདཱིསུ སནྡིསྶཏི, ཨཡཾ སཾཝཱསམཏྟསྶེཝ ཐེནིཏཏྟཱ སཾཝཱསཏྠེནཀོ ནཱམ. བྷིཀྑུཝསྶགཎནཱདིཀོ ཧི སབྦོཔི ཀིརིཡབྷེདོ ཨིམསྨིཾ ཨཏྠེ ‘‘སཾཝཱསོ’’ཏི ཝེདིཏབྦོ. སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ‘‘ན མཾ ཀོཙི ཛཱནཱཏཱི’’ཏི པུན ཨེཝཾ པཊིཔཛྫནྟེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཡོ པན སཡཾ པབྦཛིཏྭཱ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ བྷིཀྑུཝསྶཱནི གཎེཏི, ཡཐཱཝུཌྜྷཾ ཝནྡནཾ སཱདིཡཏི, ཨཱསནེན པཊིབཱཧཏི, ཨུཔོསཐཔཝཱརཎཱདཱིསུ སནྡིསྶཏི, ཨཡཾ ལིངྒསྶ ཙེཝ ¶ སཾཝཱསསྶ ཙ ཐེནིཏཏྟཱ ཨུབྷཡཏྠེནཀོ ནཱམ. ཨཡཾ ཏིཝིདྷོཔི ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ ཨནུཔསམྤནྣོ ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦོ, ཨུཔསམྤནྣོ ནཱསེཏབྦོ, པུན པབྦཛྫཾ ཡཱཙནྟོཔི ན པབྦཱཛེཏབྦོ.

༡༣༨. ཨེཏྠ ཙ ཨསམྨོཧཏྠཾ ཨིདཾ པཀིཎྞཀཾ ཝེདིཏབྦཾ –

‘‘རཱཛདུབྦྷིཀྑཀནྟཱར, རོགཝེརིབྷཡེན ཝཱ;

ཙཱིཝརཱཧརཎཏྠཾ ཝཱ, ལིངྒཾ ཨཱདིཡཏཱིདྷ ཡོ.

‘‘སཾཝཱསཾ ནཱདྷིཝཱསེཏི, ཡཱཝ སོ སུདྡྷམཱནསོ;

ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ ནཱམ, ཏཱཝ ཨེས ན ཝུཙྩཏཱི’’ཏི. (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༡༡༠);

ཏཏྲཱཡཾ ཝིཏྠཱརནཡོ – ཨིདྷེཀཙྩསྶ རཱཛཱ ཀུདྡྷོ ཧོཏི, སོ ‘‘ཨེཝཾ མེ སོཏྠི བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི སཡམེཝ ལིངྒཾ གཧེཏྭཱ པལཱཡཏི. ཏཾ དིསྭཱ རཉྙོ ཨཱརོཙེནྟི, རཱཛཱ ‘‘སཙེ པབྦཛིཏོ, ན ཏཾ ལབྦྷཱ ཀིཉྩི ཀཱཏུ’’ནྟི ཏསྨིཾ ཀོདྷཾ པཊིཝིནེཏི. སོ ‘‘ཝཱུཔསནྟཾ མེ རཱཛབྷཡ’’ནྟི སངྒྷམཛ྄ཛྷཾ ཨནོསརིཏྭཱཝ གིཧིལིངྒཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏོ པབྦཱཛེཏབྦོ. ཨཐཱཔི ‘‘སཱསནཾ ནིསྶཱཡ མཡཱ ཛཱིཝིཏཾ ལདྡྷཾ, ཧནྡ དཱནི ཨཧཾ པབྦཛཱམཱི’’ཏི ཨུཔྤནྣསཾཝེགོ ཏེནེཝ ལིངྒེན ཨཱགནྟྭཱ ཨཱགནྟུཀཝཏྟཾ ན སཱདིཡཏི, བྷིཀྑཱུཧི པུཊྛོ ཝཱ ཨཔུཊྛོ ཝཱ ཡཐཱབྷཱུཏམཏྟཱནཾ ཨཱཝིཀཏྭཱ པབྦཛྫཾ ཡཱཙཏི, ལིངྒཾ ཨཔནེཏྭཱ པབྦཱཛེཏབྦོ. སཙེ པན སོ ཝཏྟཾ སཱདིཡཏི, པབྦཛིཏཱལཡཾ ¶ དསྶེཏི, སབྦཾ པུབྦེ ཝུཏྟཾ ཝསྶགཎནཱདིབྷེདཾ ཝིདྷིཾ པཊིཔཛྫཏི, ཨཡཾ ན པབྦཱཛེཏབྦོ.

ཨིདྷ པནེཀཙྩོ དུབྦྷིཀྑེ ཛཱིཝིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ སཡམེཝ ལིངྒཾ གཧེཏྭཱ སབྦཔཱསཎྜིཡབྷཏྟཱནི བྷུཉྫནྟོ དུབྦྷིཀྑེ ཝཱིཏིཝཏྟེ སངྒྷམཛ྄ཛྷཾ ཨནོསརིཏྭཱཝ གིཧིལིངྒཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏོཏི སབྦཾ པུརིམསདིསམེཝ.

ཨཔརོ མཧཱཀནྟཱརཾ ནིཏྠརིཏུཀཱམོ ཧོཏི, སཏྠཝཱཧོ ཙ པབྦཛིཏེ གཧེཏྭཱ གཙྪཏི. སོ ‘‘ཨེཝཾ མཾ སཏྠཝཱཧོ གཧེཏྭཱ གམིསྶཏཱི’’ཏི སཡམེཝ ལིངྒཾ གཧེཏྭཱ སཏྠཝཱཧེན སདྡྷིཾ ཀནྟཱརཾ ནིཏྠརིཏྭཱ ཁེམནྟཾ པཏྭཱ སངྒྷམཛ྄ཛྷཾ ཨནོསརིཏྭཱཝ གིཧིལིངྒཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏོཏི སབྦཾ པུརིམསདིསམེཝ.

ཨཔརོ ¶ རོགབྷཡེ ཨུཔྤནྣེ ཛཱིཝིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ སཡམེཝ ལིངྒཾ གཧེཏྭཱ སབྦཔཱསཎྜིཡབྷཏྟཱནི བྷུཉྫནྟོ རོགབྷཡེ ཝཱུཔསནྟེ སངྒྷམཛ྄ཛྷཾ ཨནོསརིཏྭཱཝ གིཧིལིངྒཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏོཏི སབྦཾ པུརིམསདིསམེཝ.

ཨཔརསྶ ཨེཀོ ཝེརིཀོ ཀུདྡྷོ ཧོཏི, གྷཱཏེཏུཀཱམོ ནཾ ཝིཙརཏི. སོ ‘‘ཨེཝཾ མེ སོཏྠི བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི སཡམེཝ ལིངྒཾ གཧེཏྭཱ པལཱཡཏི. ཝེརིཀོ ‘‘ཀུཧིཾ སོ’’ཏི པརིཡེསནྟོ ‘‘པབྦཛིཏྭཱ པལཱཏོ’’ཏི སུཏྭཱ ‘‘སཙེ པབྦཛིཏོ, ན ཏཾ ལབྦྷཱ ཀིཉྩི ཀཱཏུ’’ནྟི ཏསྨིཾ ཀོདྷཾ པཊིཝིནེཏི. སོ ‘‘ཝཱུཔསནྟཾ མེ ཝེརིབྷཡ’’ནྟི སངྒྷམཛ྄ཛྷཾ ཨནོསརིཏྭཱཝ གིཧིལིངྒཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏོཏི སབྦཾ པུརིམསདིསམེཝ.

ཨཔརོ ཉཱཏིཀུལཾ གནྟྭཱ སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ གིཧཱི ཧུཏྭཱ ‘‘ཨིམཱནི ཙཱིཝརཱནི ཨིདྷ ནསྶིསྶནྟི, སཙེཔི ཨིམཱནི གཧེཏྭཱ ཝིཧཱརཾ གམིསྶཱམི, ཨནྟརཱམགྒེ མཾ ‘ཙོརོ’ཏི གཧེསྶནྟི, ཡཾནཱུནཱཧཾ ཀཱཡཔརིཧཱརིཡཱནི ཀཏྭཱ གཙྪེཡྻ’’ནྟི ཙཱིཝརཱཧརཎཏྠཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཙ པཱརུཔིཏྭཱ ཙ ཝིཧཱརཾ གཙྪཏི. ཏཾ དཱུརཏོཝ ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱ སཱམཎེརཱ ཙ དཧརཱ ཙ ཨབྦྷུགྒཙྪནྟི, ཝཏྟཾ དསྶེནྟི. སོ ན སཱདིཡཏི, ཡཐཱབྷཱུཏམཏྟཱནཾ ཨཱཝིཀརོཏི. སཙེ བྷིཀྑཱུ ‘‘ན དཱནི མཡཾ ཏཾ མུཉྩིསྶཱམཱ’’ཏི བལཀྐཱརེན པབྦཱཛེཏུཀཱམཱ ཧོནྟི, ཀཱསཱཡཱནི ཨཔནེཏྭཱ པུན པབྦཱཛེཏབྦོ. སཙེ པན ‘‘ནཡིམེ མཾ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟབྷཱཝཾ ཛཱནནྟཱི’’ཏི ཏཾཡེཝ བྷིཀྑུབྷཱཝཾ ¶ པཊིཛཱནིཏྭཱ སབྦཾ པུབྦེ ཝུཏྟཾ ཝསྶགཎནཱདིབྷེདཾ ཝིདྷིཾ པཊིཔཛྫཏི, ཨཡཾ ན པབྦཱཛེཏབྦོ.

ཨཔརོ མཧཱསཱམཎེརོ ཉཱཏིཀུལཾ གནྟྭཱ ཨུཔྤབྦཛིཏྭཱ ཀམྨནྟཱནུཊྛཱནེན ཨུབྦཱལ༹ྷོ པུན ‘‘དཱནི ཨཧཾ སཱམཎེརོ བྷཝིསྶཱམི, ཐེརོཔི མེ ཨུཔྤབྦཛིཏབྷཱཝཾ ན ཛཱནཱཏཱི’’ཏི ཏདེཝ པཏྟཙཱིཝརཾ ཨཱདཱཡ ཝིཧཱརཾ གཙྪཏི, ཏམཏྠཾ བྷིཀྑཱུནཾ ན ཨཱརོཙེཏི, སཱམཎེརབྷཱཝཾ པཊིཛཱནཱཏི, ཨཡཾ ཐེཡྻསཾཝཱསཀོཡེཝ, པབྦཛྫཾ ན ལབྷཏི. སཙེཔིསྶ ལིངྒགྒཧཎཀཱལེ ཨེཝཾ ཧོཏི ‘‘ནཱཧཾ ཀསྶཙི ཨཱརོཙེསྶཱམཱི’’ཏི, ཝིཧཱརཉྩ གཏོ ཨཱརོཙེཏི, གཧཎེནེཝ ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ. ཨཐཱཔིསྶ གཧཎཀཱལེ ‘‘ཨཱཙིཀྑིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིཏྟཾ ཨུཔྤནྣཾ ཧོཏི, ཝིཧཱརཉྩ གནྟྭཱ ‘‘ཀུཧིཾ ཏྭཾ, ཨཱཝུསོ, གཏོ’’ཏི ཝུཏྟོ ‘‘ན དཱནི མཾ ཨིམེ ཛཱནནྟཱི’’ཏི ཝཉྩེཏྭཱ ¶ ནཱཙིཀྑཏི, ‘‘ནཱཙིཀྑིསྶཱམཱི’’ཏི སཧ དྷུརནིཀྑེཔེན ཨཡམྤི ཐེཡྻསཾཝཱསཀོཝ. སཙེ པནསྶ གཧཎཀཱལེཔི ‘‘ཨཱཙིཀྑིསྶཱམཱི’’ཏི ཧོཏི, ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱཔི ཨཱཙིཀྑཏི, ཨཡཾ པུན པབྦཛྫཾ ལབྷཏི.

ཨཔརོ དཧརསཱམཎེརོ མཧནྟོ ཝཱ པན ཨབྱཏྟོ. སོ པུརིམནཡེནེཝ ཨུཔྤབྦཛིཏྭཱ གྷརེ ཝཙྪཀགོརཀྑཎཱདཱིནི ཀམྨཱནི ཀཱཏུཾ ན ཨིཙྪཏི. ཏམེནཾ ཉཱཏཀཱ ཏཱནིཡེཝ ཀཱསཱཡཱནི ཨཙྪཱདེཏྭཱ ཐཱལཀཾ ཝཱ པཏྟཾ ཝཱ ཧཏྠེ དཏྭཱ ‘‘གཙྪ, སམཎོཝ ཧོཧཱི’’ཏི གྷརཱ ནཱིཧརནྟི. སོ ཝིཧཱརཾ གཙྪཏི, ནེཝ ནཾ བྷིཀྑཱུ ཛཱནནྟི ‘‘ཨཡཾ ཨུཔྤབྦཛིཏྭཱ པུན སཡམེཝ པབྦཛིཏོ’’ཏི, ནཱཔི སཡཾ ཛཱནཱཏི ‘‘ཡོ ཨེཝཾ པབྦཛཏི, སོ ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ ནཱམ ཧོཏཱི’’ཏི. སཙེ པན ཏཾ པརིཔུཎྞཝསྶཾ ཨུཔསམྤཱདེནྟི, སཱུཔསམྤནྣོ. སཙེ པན ཨནུཔསམྤནྣཀཱལེཡེཝ ཝིནཡཝིནིཙྪཡེ ཝཏྟམཱནེ སུཎཱཏི ‘‘ཡོ ཨེཝཾ པབྦཛཏི, སོ ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ ནཱམ ཧོཏཱི’’ཏི, ཏེན ‘‘མཡཱ ཨེཝཾ ཀཏ’’ནྟི བྷིཀྑཱུནཾ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ. ཨེཝཾ པུན པབྦཛྫཾ ལབྷཏི. སཙེ པན ‘‘དཱནི ན མཾ ཀོཙི ཛཱནཱཏཱི’’ཏི ནཱརོཙེཏི, དྷུརཾ ནིཀྑིཏྟམཏྟེཡེཝ ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ.

བྷིཀྑུ སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ལིངྒཾ ཨནཔནེཏྭཱ དུསྶཱིལཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཝཱ ཨཀཏྭཱ ཝཱ པུན སབྦཾ པུབྦེ ཝུཏྟཾ ཝསྶགཎནཱདིབྷེདཾ ཝིདྷིཾ པཊིཔཛྫཏི, ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ ཧོཏི. སིཀྑཾ ཨཔྤཙྩཀྑཱཡ སལིངྒེ ཋིཏོ མེཐུནཾ པཊིསེཝིཏྭཱ ཝསྶགཎནཱདིབྷེདཾ ཝིདྷིཾ ཨཱཔཛྫནྟོ ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ ན ཧོཏི, པབྦཛྫཱམཏྟཾ ལབྷཏི. ཨནྡྷཀཊྛཀཐཱཡཾ པན ‘‘ཨེསོ ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ’’ཏི ཝུཏྟཾ, ཏཾ ན གཧེཏབྦཾ.

ཨེཀོ ¶ བྷིཀྑུ ཀཱསཱཡེ སཨུསྶཱཧོཝ ཨོདཱཏཾ ནིཝཱསེཏྭཱ མེཐུནཾ པཊིསེཝིཏྭཱ པུན ཀཱསཱཡཱནི ནིཝཱསེཏྭཱ ཝསྶགཎནཱདིབྷེདཾ ཝིདྷིཾ ཨཱཔཛྫཏི, ཨཡམྤི ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ ན ཧོཏི, པབྦཛྫཱམཏྟཾ ལབྷཏི. སཙེ པན ཀཱསཱཡེ དྷུརཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ ཨོདཱཏཾ ནིཝཱསེཏྭཱ མེཐུནཾ པཊིསེཝིཏྭཱ པུན ཀཱསཱཡཱནི ནིཝཱསེཏྭཱ ཝསྶགཎནཱདིབྷེདཾ ཝིདྷིཾ ཨཱཔཛྫཏི, ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ ཧོཏི. སཱམཎེརོ སལིངྒེ ཋིཏོ མེཐུནཱདིཨསྶམཎཀརཎདྷམྨཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱཔིཐེཡྻསཾཝཱསཀོ ན ཧོཏི. སཙེཔི ཀཱསཱཡེ སཨུསྶཱཧོཝ ཀཱསཱཡཱནི ཨཔནེཏྭཱ མེཐུནཾ པཊིསེཝིཏྭཱ པུན ཀཱསཱཡཱནི ནིཝཱསེཏི, ནེཝ ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ ཧོཏི. སཙེ པན ཀཱསཱཡེ དྷུརཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ ནགྒོ ཝཱ ཨོདཱཏཝཏྠོ ཝཱ ¶ མེཐུནསེཝནཱདཱིཧི ཨསྶམཎོ ཧུཏྭཱ ཀཱསཱཡཾ ནིཝཱསེཏི, ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ ཧོཏི.

སཙེ གིཧིབྷཱཝཾ པཏྠཡམཱནོ ཀཱསཱཡཾ ཨོཝཊྚིཀཾ ཀཏྭཱ ཨཉྙེན ཝཱ ཨཱཀཱརེན གིཧིནིཝཱསནེན ནིཝཱསེཏི ‘‘སོབྷཏི ནུ ཁོ མེ གིཧིལིངྒཾ, ན སོབྷཏཱི’’ཏི ཝཱིམཾསནཏྠཾ, རཀྑཏི ཏཱཝ. ‘‘སོབྷཏཱི’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ པན པུན ལིངྒཾ སཱདིཡནྟོ ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ ཧོཏི. ཨོདཱཏཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཝཱིམཾསནསམྤཊིཙྪནེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སཙེ པན ནིཝཏྠཀཱསཱཝསྶ ཨུཔརི ཨོདཱཏཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཝཱིམཾསཏི ཝཱ སམྤཊིཙྪཏི ཝཱ, རཀྑཏིཡེཝ. བྷིཀྑུནིཡཱཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སཱཔི གིཧིབྷཱཝཾ པཏྠཡམཱནཱ སཙེ ཀཱསཱཡཾ གིཧིནིཝཱསནཾ ནིཝཱསེཏི ‘‘སོབྷཏི ནུ ཁོ མེ གིཧིལིངྒཾ, ན སོབྷཏཱི’’ཏི ཝཱིམཾསནཏྠཾ, རཀྑཏིཡེཝ. སཙེ ‘‘སོབྷཏཱི’’ཏི སམྤཊིཙྪཏི, ན རཀྑཏི. ཨོདཱཏཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཝཱིམཾསནསམྤཊིཙྪནེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ནིཝཏྠཀཱསཱཡསྶ པན ཨུཔརི ཨོདཱཏཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཝཱིམཾསཏུ ཝཱ སམྤཊིཙྪཏུ ཝཱ, རཀྑཏིཡེཝ.

སཙེ ཀོཙི ཝུཌྜྷཔབྦཛིཏོ ཝསྶཱནི ཨགཎེཏྭཱ པཱལི༹ཡམྤི ཨཊྛཏྭཱ ཨེཀཔསྶེན གནྟྭཱ མཧཱཔེལཱ༹དཱིསུ ཀཊཙྪུནཱ ཨུཀྑིཏྟེ བྷཏྟཔིཎྜེ པཏྟཾ ཨུཔནཱམེཏྭཱ སེནོ ཝིཡ མཾསཔེསིཾ གཧེཏྭཱ གཙྪཏི, ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ ན ཧོཏི, བྷིཀྑུཝསྶཱནི པན གཎེཏྭཱ གཎྷནྟོ ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ ཧོཏི. སཡཾ སཱམཎེརོཝ སཱམཎེརཔཊིཔཱཊིཡཱ ཀཱུཊཝསྶཱནི གཎེཏྭཱ གཎྷནྟོ ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ ན ཧོཏི. བྷིཀྑུ བྷིཀྑུཔཊིཔཱཊིཡཱ ཀཱུཊཝསྶཱནི གཎེཏྭཱ གཎྷནྟོ བྷཎྜགྒྷེན ཀཱརེཏབྦོ.

༡༣༩. ཏིཏྠིཡཔཀྐནྟཀོཏི ཏིཏྠིཡེསུ པཀྐནྟོ པཝིཊྛོཏི ཏིཏྠིཡཔཀྐནྟཀོ, སོཔི ན པབྦཱཛེཏབྦོ. ཏཏྲཱཡཾ ཝིནིཙྪཡོ – ཨུཔསམྤནྣོ བྷིཀྑུ ‘‘ཏིཏྠིཡོ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི སལིངྒེནེཝ ཏེསཾ ཨུཔསྶཡཾ གཙྪཏི, པདཝཱརེ པདཝཱརེ དུཀྐཊཾ, ཏེསཾ ལིངྒེ ཨཱདིནྣམཏྟེ ཏིཏྠིཡཔཀྐནྟཀོ ¶ ཧོཏི. ཡོཔི སཡམེཝ ‘‘ཏིཏྠིཡོ བྷཝིསྶ’’ནྟི ཀུསཙཱིརཱདཱིནི ནིཝཱསེཏི, ཏིཏྠིཡཔཀྐནྟཀོ ཧོཏིཡེཝ. ཡོ པན ནགྒོ ནཧཱཡནྟོ ཨཏྟཱནཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘སོབྷཏི མེ ཨཱཛཱིཝཀབྷཱཝོ, ཨཱཛཱིཝཀོ བྷཝིསྶ’’ནྟི ཀཱསཱཡཱནི ཨནཱདཱཡ ནགྒོ ཨཱཛཱིཝཀཱནཾ ¶ ཨུཔསྶཡཾ གཙྪཏི, པདཝཱརེ པདཝཱརེ དུཀྐཊཾ. སཙེ པནསྶ ཨནྟརཱམགྒེ ཧིརོཏྟཔྤཾ ཨུཔྤཛྫཏི, དུཀྐཊཱནི དེསེཏྭཱ མུཙྩཏི. ཏེསཾ ཨུཔསྶཡཾ གནྟྭཱཔི ཏེཧི ཝཱ ཨོཝདིཏོ ཨཏྟནཱ ཝཱ ‘‘ཨིམེསཾ པབྦཛྫཱ ཨཏིདུཀྑཱ’’ཏི དིསྭཱ ནིཝཏྟནྟོཔི མུཙྩཏིཡེཝ. སཙེ པན ‘‘ཀིཾ ཏུམྷཱཀཾ པབྦཛྫཱཡ ཨུཀྐཊྛ’’ནྟི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཀེསམསྶུལུཉྩནཱདཱིནཱི’’ཏི ཝུཏྟོ ཨེཀཀེསམྤི ལུཉྩཱཔེཏི, ཨུཀྐུཊིཀཔྤདྷཱནཱདཱིནི ཝཱ ཝཏྟཱནི ཨཱདིཡཏི, མོརཔིཉྪཱདཱིནི ཝཱ ནིཝཱསེཏི, ཏེསཾ ལིངྒཾ གཎྷཱཏི, ‘‘ཨཡཾ པབྦཛྫཱ སེཊྛཱ’’ཏི སེཊྛབྷཱཝཾ ཝཱ ཨུཔགཙྪཏི, ན མུཙྩཏི, ཏིཏྠིཡཔཀྐནྟཀོ ཧོཏི. སཙེ པན ‘‘སོབྷཏི ནུ ཁོ མེ ཏིཏྠིཡཔབྦཛྫཱ, ནནུ ཁོ སོབྷཏཱི’’ཏི ཝཱིམཾསནཏྠཾ ཀུསཙཱིརཱདཱིནི ཝཱ ནིཝཱསེཏི, ཛཊཾ ཝཱ བནྡྷཏི, ཁཱརིཀཱཛཾ ཝཱ ཨཱདིཡཏི, ཡཱཝ ན སམྤཊིཙྪཏི ལདྡྷིཾ, ཏཱཝ རཀྑཏི, སམྤཊིཙྪིཏམཏྟེ ཏིཏྠིཡཔཀྐནྟཀོ ཧོཏི. ཨཙྪིནྣཙཱིཝརོ པན ཀུསཙཱིརཱདཱིནི ནིཝཱསེནྟོ རཱཛབྷཡཱདཱིཧི ཝཱ ཏིཏྠིཡལིངྒཾ གཎྷནྟོ ལདྡྷིཡཱ ཨབྷཱཝེན ནེཝ ཏིཏྠིཡཔཀྐནྟཀོ ཧོཏི. ‘‘ཨཡཉྩ ཏིཏྠིཡཔཀྐནྟཀོ ནཱམ ཨུཔསམྤནྣབྷིཀྑུནཱ ཀཐིཏོ, ཏསྨཱ སཱམཎེརོ སལིངྒེན ཏིཏྠིཡཱཡཏནཾ གཏོཔི པུན པབྦཛྫཉྩ ཨུཔསམྤདཉྩ ལབྷཏཱི’’ཏི ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟཾ. པུརིམོ པན ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ ཨནུཔསམྤནྣེན ཀཐིཏོ, ཏསྨཱ ཨུཔསམྤནྣོ ཀཱུཊཝསྶཾ གཎེནྟོཔི ཨསྶམཎོ ན ཧོཏི. ལིངྒེ སཨུསྶཱཧོ པཱརཱཛིཀཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱ བྷིཀྑུཝསྶཱདཱིནི གཎྷནྟོཔི ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ ན ཧོཏི.

༡༤༠. ཏིརཙྪཱནགཏོཏི ནཱགོ ཝཱ ཧོཏུ སུཔཎྞམཱཎཝཀཱདཱིནཾ ཝཱ ཨཉྙཏརོ ཨནྟམསོ སཀྐཾ དེཝརཱཛཱནཾ ཨུཔཱདཱཡ ཡོ ཀོཙི ཨམནུསྶཛཱཏིཡོ, སབྦོཝ ཨིམསྨིཾ ཨཏྠེ ‘‘ཏིརཙྪཱནགཏོ’’ཏི ཝེདིཏབྦོ. སོ ཙ ནེཝ ཨུཔསམྤཱདེཏབྦོ ན པབྦཱཛེཏབྦོ, ཨུཔསམྤནྣོཔི ནཱསེཏབྦོ.

༡༤༡. མཱཏུགྷཱཏཀཱདཱིསུ པན ཡེན མནུསྶིཏྠིབྷཱུཏཱ ཛནིཀཱ མཱཏཱ སཡམྤི མནུསྶཛཱཏིཀེནེཝ སབྷཱ སཉྩིཙྩ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔིཏཱ, ཨཡཾ ཨཱནནྟརིཡེན མཱཏུགྷཱཏཀཀམྨེན མཱཏུགྷཱཏཀོ. ཨེཏསྶ པབྦཛྫཱ ཙ ཨུཔསམྤདཱ ཙ པཊིཀྑིཏྟཱ. ཡེན པན མནུསྶིཏྠིབྷཱུཏཱཔི ཨཛནིཀཱ པོསཱཝནིཀཱ མཱཏཱ ཝཱ ཙཱུལ༹མཱཏཱ ཝཱ ཛནིཀཱཔི ཝཱ ན མནུསྶིཏྠིབྷཱུཏཱ མཱཏཱ ¶ གྷཱཏིཏཱ, ཏསྶ པབྦཛྫཱ ན ཝཱརིཏཱ, ན ཙ ཨཱནནྟརིཀོ ཧོཏི. ཡེན སཡཾ ཏིརཙྪཱནབྷཱུཏེན མནུསྶིཏྠིབྷཱུཏཱ མཱཏཱ གྷཱཏིཏཱ, སོཔི ཨཱནནྟརིཀོ ན ཧོཏི, ཏིརཙྪཱནགཏཏྟཱ པནསྶ པབྦཛྫཱ ¶ པཊིཀྑིཏྟཱ. པིཏུགྷཱཏཀེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སཙེཔི ཧི ཝེསིཡཱ པུཏྟོ ཧོཏི, ‘‘ཨཡཾ མེ པིཏཱ’’ཏི ན ཛཱནཱཏི, ཡསྶ སམྦྷཝེན ནིབྦཏྟོ, སོ ཙེ ཨནེན གྷཱཏིཏོ, པིཏུགྷཱཏཀོཏྭེཝ སངྑྱཾ གཙྪཏི, ཨཱནནྟརིཡཉྩ ཕུསཏི.

ཨརཧནྟགྷཱཏཀོཔི མནུསྶཨརཧནྟཝསེནེཝ ཝེདིཏབྦོ. མནུསྶཛཱཏིཡཉྷི ཨནྟམསོ ཨཔབྦཛིཏམྤི ཁཱིཎཱསཝཾ དཱརཀཾ ཝཱ དཱརིཀཾ ཝཱ སཉྩིཙྩ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེནྟོ ཨརཧནྟགྷཱཏཀོཝ ཧོཏི, ཨཱནནྟརིཡཉྩ ཕུསཏི, པབྦཛྫཱ ཙསྶ ཝཱརིཏཱ. ཨམནུསྶཛཱཏིཀཾ པན ཨརཧནྟཾ མནུསྶཛཱཏིཀཾ ཝཱ ཨཝསེསཾ ཨརིཡཔུགྒལཾ གྷཱཏེཏྭཱ ཨཱནནྟརིཀོ ན ཧོཏི, པབྦཛྫཱཔིསྶ ན ཝཱརིཏཱ, ཀམྨཾ པན བལཝཾ ཧོཏི. ཏིརཙྪཱནོ མནུསྶཨརཧནྟམྤི གྷཱཏེཏྭཱ ཨཱནནྟརིཀོ ན ཧོཏི, ཀམྨཾ པན བྷཱརིཡནྟི ཨཡམེཏྠ ཝིནིཙྪཡོ.

ཡོ པན དེཝདཏྟོ ཝིཡ དུཊྛཙིཏྟེན ཝདྷཀཙིཏྟེན ཏཐཱགཏསྶ ཛཱིཝམཱནཀསརཱིརེ ཁུདྡཀམཀྑིཀཱཡ པིཝནམཏྟམྤི ལོཧིཏཾ ཨུཔྤཱདེཏི, ཨཡཾ ལོཧིཏུཔྤཱདཀོ ནཱམ. ཨེཏསྶ པབྦཛྫཱ ཙ ཨུཔསམྤདཱ ཙ ཝཱརིཏཱ. ཡོ པན རོགཝཱུཔསམཏྠཾ ཛཱིཝཀོ ཝིཡ སཏྠེན ཕཱལེཏྭཱ པཱུཏིམཾསལོཧིཏཾ ཧརིཏྭཱ ཕཱསུཀཾ ཀརོཏི, བཧུཾ སོ པུཉྙཾ པསཝཏཱིཏི.

ཡོ དེཝདཏྟོ ཝིཡ སཱསནཾ ཨུདྡྷམྨཾ ཨུབྦིནཡཾ ཀཏྭཱ ཙཏུནྣཾ ཀམྨཱནཾ ཨཉྙཏརཝསེན སངྒྷཾ བྷིནྡཏི, ཨཡཾ སངྒྷབྷེདཀོ ནཱམ. ཨེཏསྶ པབྦཛྫཱ ཙ ཨུཔསམྤདཱ ཙ ཝཱརིཏཱ.

ཡོ པན པཀཏཏྟཾ བྷིཀྑུནིཾ ཏིཎྞཾ མགྒཱནཾ ཨཉྙཏརསྨིཾ དཱུསེཏི, ཨཡཾ བྷིཀྑུནཱིདཱུསཀོ ནཱམ. ཨེཏསྶ པབྦཛྫཱ ཙ ཨུཔསམྤདཱ ཙ ཝཱརིཏཱ. ཡོ པན ཀཱཡསཾསགྒེན སཱིལཝིནཱསཾ པཱཔེཏི, ཏསྶ པབྦཛྫཱ ཙ ཨུཔསམྤདཱ ཙ ན ཝཱརིཏཱ. བལཀྐཱརེན ཨོདཱཏཝཏྠཝསནཾ ཀཏྭཱ ཨནིཙྪམཱནཾཡེཝ དཱུསེནྟོཔི བྷིཀྑུནཱིདཱུསཀོཡེཝ, བལཀྐཱརེན པན ཨོདཱཏཝཏྠཝསནཾ ཀཏྭཱ ཨིཙྪམཱནཾ དཱུསེནྟོ བྷིཀྑུནཱིདཱུསཀོ ན ཧོཏི. ཀསྨཱ? ཡསྨཱ གིཧིབྷཱཝེ སམྤཊིཙྪི ཏམཏྟེཡེཝ སཱ ཨབྷིཀྑུནཱི ཧོཏི. སཀིཾསཱིལཝིཔནྣཾ པཙྪཱ ¶ དཱུསེནྟོ སིཀྑམཱནསཱམཎེརཱིསུ ཙ ཝིཔྤཊིཔཛྫནྟོ ནེཝ བྷིཀྑུནཱིདཱུསཀོ ཧོཏི, པབྦཛྫམྤི ཨུཔསམྤདམྤི ལབྷཏི. ཨིཏི ཨིམེ ཨེཀཱདས ཨབྷབྦཔུགྒལཱ ཝེདིཏབྦཱ.

༡༤༢. ཨཱུནཝཱིསཏིཝསྶསྶ པན ཨུཔསམྤདཱཡེཝ པཊིཀྑིཏྟཱ, ན པབྦཛྫཱ, ཏསྨཱ པཊིསནྡྷིགྒཧཎཏོ ¶ པཊྛཱཡ པརིཔུཎྞཝཱིསཏིཝསྶོ ཨུཔསམྤཱདེཏབྦོ. གབྦྷཝཱིསོཔི ཧི པརིཔུཎྞཝཱིསཏིཝསྶོཏྭེཝ སངྑྱཾ གཙྪཏི. ཡཐཱཧ བྷགཝཱ –

‘‘ཡཾ, བྷིཀྑཝེ, མཱཏུཀུཙྪིསྨིཾ པཋམཾ ཙིཏྟཾ ཨུཔྤནྣཾ, པཋམཾ ཝིཉྙཱཎཾ པཱཏུབྷཱུཏཾ, ཏདུཔཱདཱཡ སཱཝསྶ ཛཱཏི. ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, གབྦྷཝཱིསཾ ཨུཔསམྤཱདེཏུ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༡༢༤).

ཏཏྠ (པཱཙི. ཨཊྛ. ༤༠༤) ཡོ དྭཱདས མཱསེ མཱཏུཀུཙྪིསྨིཾ ཝསིཏྭཱ མཧཱཔཝཱརཎཱཡ ཛཱཏོ, སོ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཨེཀཱུནཝཱིསཏིམེ ཝསྶེ མཧཱཔཝཱརཎཱ, ཏཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ པཱཊིཔདེ ཨུཔསམྤཱདེཏབྦོ. ཨེཏེནུཔཱཡེན ཧཱཡནཝཌྜྷནཾ ཝེདིཏབྦཾ. པོརཱཎཀཏྠེརཱ པན ཨེཀཱུནཝཱིསཏིཝསྶཾ སཱམཎེརཾ ནིཀྑམནཱིཡཔུཎྞམཱསིཾ ཨཏིཀྐམྨ པཱཊིཔདདིཝསེ ཨུཔསམྤཱདེནྟི. ཀསྨཱ? ཨེཀསྨིཾ ཝསྶེ ཚ ཙཱཏུདྡསིཀཨུཔོསཐཱ ཧོནྟི, ཨིཏི ཝཱིསཏིཡཱ ཝསྶེསུ ཙཏྟཱརོ མཱསཱ པརིཧཱཡནྟི, རཱཛཱནོ ཏཏིཡེ ཏཏིཡེ གསྶེ ཝསྶཾ ཨུཀྐཌྜྷནྟི, ཨིཏི ཨཊྛཱརསཝསྶེསུ ཚ མཱསཱ ཝཌྜྷནྟི, ཏཏོ ཨུཔོསཐཝསེན པརིཧཱིནེ ཙཏྟཱརོ མཱསེ ཨཔནེཏྭཱ དྭེ མཱསཱ ཨཝསེསཱ ཧོནྟི, ཏེ དྭེ མཱསེ གཧེཏྭཱ ཝཱིསཏི ཝསྶཱནི པརིཔུཎྞཱནི ཧོནྟཱིཏི ནིཀྐངྑཱ ཧུཏྭཱ ནིཀྑམནཱིཡཔུཎྞམཱསིཾ ཨཏིཀྐམྨ པཱཊིཔདེ ཨུཔསམྤཱདེནྟི.

ཨེཏྠ པན ཡོ པཝཱརེཏྭཱ ཝཱིསཏིཝསྶོ བྷཝིསྶཏི, ཏཾ སནྡྷཱཡ ‘‘ཨེཀཱུནཝཱིསཏིཝསྶ’’ནྟི ཝུཏྟཾ. ཏསྨཱ ཡོ མཱཏུཀུཙྪིསྨིཾ དྭཱདས མཱསེ ཝསི, སོ ཨེཀཝཱིསཏིཝསྶོ ཧོཏི. ཡོ སཏྟ མཱསེ ཝསི, སོ སཏྟམཱསཱདྷིཀཝཱིསཏིཝསྶོ. ཚམཱསཛཱཏོ པན ན ཛཱིཝཏི, ཨཱུནཝཱིསཏིཝསྶཾ པན ‘‘པརིཔུཎྞཝཱིསཏིཝསྶོ’’ཏི སཉྙཱཡ ཨུཔསམྤཱདེནྟསྶ ཨནཱཔཏྟི, པུགྒལོ པན ཨནུཔསམྤནྣོཝ ཧོཏི. སཙེ པན སོ དསཝསྶཙྩཡེན ཨཉྙཾ ཨུཔསམྤཱདེཏི, ཏཉྩེ མུཉྩིཏྭཱ གཎོ པཱུརཏི, སཱུཔསམྤནྣོ. སོཔི ¶ ཙ ཡཱཝ ན ཛཱནཱཏི, ཏཱཝསྶ ནེཝ སགྒནྟརཱཡོ ན མོཀྑནྟརཱཡོ, ཉཏྭཱ པན པུན ཨུཔསམྤཛྫིཏབྦཾ.

༡༤༣. ཨིཏི ཨིམེཧི པབྦཛྫཱདོསེཧི ཝིརཧིཏོཔི ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨནནུཉྙཱཏོ མཱཏཱཔིཏཱུཧི པུཏྟོ པབྦཱཛེཏབྦོ’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༠༥) ཝཙནཏོ མཱཏཱཔིཏཱུཧི ཨནནུཉྙཱཏོ ན པབྦཱཛེཏབྦོ. ཏཏྠ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༡༠༥) མཱཏཱཔིཏཱུཧཱིཏི ཛནཀེ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. སཙེ དྭེཔི ཨཏྠི, དྭེཔི ཨཱཔུཙྪིཏབྦཱ. སཙེ པིཏཱ མཏོ ཧོཏི མཱཏཱ ཝཱ, ཡོ ཛཱིཝཏི, སོ ཨཱཔུཙྪི ཏབྦོ, པབྦཛིཏཱཔི ཨཱཔུཙྪིཏབྦཱཝ. ཨཱཔུཙྪནྟེན སཡཾ ཝཱ གནྟྭཱ ཨཱཔུཙྪིཏབྦཾ, ཨཉྙོ ཝཱ ¶ པེསེཏབྦོ. སོ ཨེཝ ཝཱ པེསེཏབྦོ ‘‘གཙྪ མཱཏཱཔིཏརོ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ ཨེཧཱི’’ཏི. སཙེ ‘‘ཨནུཉྙཱཏོམྷཱི’’ཏི ཝདཏི, སདྡཧནྟེན པབྦཱཛེཏབྦོ. པིཏཱ སཡཾ པབྦཛིཏོ པུཏྟམྤི པབྦཱཛེཏུཀཱམོ ཧོཏི, མཱཏརཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ པབྦཱཛེཏུ. མཱཏཱ ཝཱ དྷཱིཏརཾ པབྦཱཛེཏུཀཱམཱ པིཏརཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱཝ པབྦཱཛེཏུ. པིཏཱ པུཏྟདཱརེན ཨནཏྠིཀོ པལཱཡི, མཱཏཱ ‘‘ཨིམཾ པབྦཛེཐཱ’’ཏི པུཏྟཾ བྷིཀྑཱུནཾ དེཏི, ‘‘པིཏཱསྶ ཀུཧི’’ནྟི ཝུཏྟེ ‘‘ཙིཏྟཀེལི༹ཾ ཀཱིལི༹ཏུཾ པལཱཏོ’’ཏི ཝདཏི, ཏཾ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི. མཱཏཱ ཀེནཙི པུརིསེན སདྡྷིཾ པལཱཏཱ ཧོཏི, པིཏཱ པན ‘‘པབྦཱཛེཐཱ’’ཏི ཝདཏི, ཨེཏྠཱཔི ཨེསེཝ ནཡོ. པིཏཱ ཝིཔྤཝུཏྠོ ཧོཏི, མཱཏཱ པུཏྟཾ ‘‘པབྦཱཛེཐཱ’’ཏི ཨནུཛཱནཱཏི, ‘‘པིཏཱསྶ ཀུཧི’’ནྟི ཝུཏྟེ ‘‘ཀིཾ ཏུམྷཱཀཾ པིཏརཱ, ཨཧཾ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི ཝདཏི, པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟཾ.

མཱཏཱཔིཏརོ མཏཱ, དཱརཀོ ཙཱུལ༹མཱཏཱདཱིནཾ སནྟིཀེ སཾཝདྡྷོ, ཏསྨིཾ པབྦཱཛིཡམཱནེ ཉཱཏཀཱ ཀལཧཾ ཝཱ ཀརོནྟི ཁིཡྻནྟི ཝཱ, ཏསྨཱ ཝིཝཱདུཔཙྪེདནཏྠཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ པབྦཱཛེཏབྦོ, ཨནཱཔུཙྪིཏྭཱ པབྦཱཛེནྟསྶ པན ཨཱཔཏྟི ནཏྠི. དཧརཀཱལེ གཧེཏྭཱ པོསཀཱ མཱཏཱཔིཏརོ ནཱམ ཧོནྟི, ཏེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. པུཏྟོ ཨཏྟཱནཾ ནིསྶཱཡ ཛཱིཝཏི, ན མཱཏཱཔིཏརོ. སཙེཔི རཱཛཱ ཧོཏི, ཨཱཔུཙྪིཏྭཱཝ པབྦཱཛེཏབྦོ. མཱཏཱཔིཏཱུཧི ཨནུཉྙཱཏོ པབྦཛིཏྭཱ པུན ཝིབྦྷམཏི, སཙེཔི སཏཀྑཏྟུཾ པབྦཛིཏྭཱ ཝིབྦྷམཏི, ཨཱགཏཱགཏཀཱལེ པུནཔྤུནཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱཝ པབྦཱཛེཏབྦོ. སཙེཔི ཨེཝཾ ཝདནྟི ‘‘ཨཡཾ ཝིབྦྷམིཏྭཱ གེཧཾ ཨཱགཏོ, ཨམྷཱཀཾ ཀམྨཾ ན ཀརོཏི, པབྦཛིཏྭཱ ཏུམྷཱཀཾ ཝཏྟཾ ན པཱུརེཏི, ནཏྠི ཨིམསྶ ཨཱཔུཙྪནཀིཙྩཾ ¶ , ཨཱགཏཱགཏཾ ནཾ པབྦཱཛེཡྻཱཐཱ’’ཏི, ཨེཝཾ ནིསྶཊྛཾ པུན ཨནཱཔུཙྪཱཔི པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི.

ཡོཔི དཧརཀཱལེཡེཝ ‘‘ཨཡཾ ཏུམྷཱཀཾ དིནྣོ, ཡདཱ ཨིཙྪཐ, ཏདཱ པབྦཱཛེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཨེཝཾ དིནྣོ ཧོཏི, སོཔི ཨཱགཏཱགཏོ པུན ཨནཱཔུཙྪིཏྭཱཝ པབྦཱཛེཏབྦོ. ཡཾ པན དཧརཀཱལེཡེཝ ‘‘ཨིམཾ, བྷནྟེ, པབྦཱཛེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཨནུཛཱནིཏྭཱ པཙྪཱ ཝུཌྜྷིཔྤཏྟཀཱལེ ནཱནུཛཱནནྟི, ཨཡཾ ན ཨནཱཔུཙྪཱ པབྦཱཛེཏབྦོ. ཨེཀོ མཱཏཱཔིཏཱུཧི སདྡྷིཾ བྷཎྜིཏྭཱ ‘‘པབྦཱཛེཐ མ’’ནྟི ཨཱགཙྪཏི, ‘‘ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ ཨེཧཱི’’ཏི ཙ ཝུཏྟོ ‘‘ནཱཧཾ གཙྪཱམི, སཙེ མཾ ན པབྦཱཛེཐ, ཝིཧཱརཾ ཝཱ ཛྷཱཔེམི, སཏྠེན ཝཱ ཏུམྷེ པཧརཱམི, ཏུམྷཱཀཾ ཉཱཏཀཱནཾ ཝཱ ཨུཔཊྛཱཀཱནཾ ཝཱ ཨཱརཱམཙྪེདནཱདཱིཧི ཨནཏྠཾ ཨུཔྤཱདེམི, རུཀྑཱ ཝཱ པཏིཏྭཱ མརཱམི, ཙོརམཛ྄ཛྷཾ ཝཱ པཝིསཱམི, དེསནྟརཾ ཝཱ གཙྪཱམཱི’’ཏི ཝདཏི, ཏཾ ཏསྶེཝ རཀྑཎཏྠཱཡ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པནསྶ མཱཏཱཔིཏརོ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀསྨཱ ཨམྷཱཀཾ པུཏྟཾ པབྦཱཛཡིཏྠཱ’’ཏི ཝདནྟི, ཏེསཾ ཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ ¶ ‘‘རཀྑཎཏྠཱཡ ནཾ པབྦཱཛཡིམྷ, པཉྙཱཡཐ ཏུམྷེ པུཏྟེནཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཱ. ‘‘རུཀྑཱ པཏིསྶཱམཱི’’ཏི ཨབྷིརུཧིཏྭཱ པན ཧཏྠཔཱདེ མུཉྩནྟཾ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ.

ཨེཀོ ཝིདེསཾ གནྟྭཱ པབྦཛྫཾ ཡཱཙཏི, ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ ཙེ གཏོ, པབྦཱཛེཏབྦོ. ནོ ཙེ, དཧརབྷིཀྑུཾ པེསེཏྭཱ ཨཱཔུཙྪཱཔེཏྭཱ པབྦཱཛེཏབྦོ. ཨཏིདཱུརཉྩེ ཧོཏི, པབྦཱཛེཏྭཱཔི བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ པེསེཏྭཱ དསྶེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཀུརུནྡིཡཾ པན ཝུཏྟཾ ‘‘སཙེ དཱུརཾ ཧོཏི, མགྒོ ཙ མཧཱཀནྟཱརོ, ‘གནྟྭཱ ཨཱཔུཙྪིསྶཱམཱི’ཏི པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. སཙེ པན མཱཏཱཔིཏཱུནཾ བཧཱུ པུཏྟཱ ཧོནྟི, ཨེཝཉྩ ཝདནྟི ‘‘བྷནྟེ, ཨེཏེསཾ དཱརཀཱནཾ ཡཾ ཨིཙྪཐ, ཏཾ པབྦཱཛེཡྻཱཐཱ’’ཏི, དཱརཀེ ཝཱིམཾསིཏྭཱ ཡཾ ཨིཙྪཏི, སོ པབྦཱཛེཏབྦོ. སཙེཔི སཀལེན ཀུལེན ཝཱ གཱམེན ཝཱ ཨནུཉྙཱཏོ ཧོཏི ‘‘བྷནྟེ, ཨིམསྨིཾ ཀུལེ ཝཱ གཱམེ ཝཱ ཡཾ ཨིཙྪཐ, ཏཾ པབྦཱཛེཡྻཱཐཱ’’ཏི, ཡཾ ཨིཙྪཏི, སོ པབྦཱཛེཏབྦོཏི.

༡༤༤. ཨེཝཾ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༣༤) པབྦཛྫཱདོསཝིརཧིཏཾ མཱཏཱཔིཏཱུཧི ཨནུཉྙཱཏཾ པབྦཱཛེནྟེནཔི ཙ སཙེ ཨཙྪིནྣཀེསོ ཧོཏི, ཨེཀསཱིམཱཡཉྩ ཨཉྙེཔི བྷིཀྑཱུ ¶ ཨཏྠི, ཀེསཙྪེདནཏྠཱཡ བྷཎྜུཀམྨཾ ཨཱཔུཙྪིཏབྦཾ. ཏཏྲཱཡཾ ཨཱཔུཙྪནཝིདྷི (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༩༨) – སཱིམཱཔརིཡཱཔནྣེ བྷིཀྑཱུ སནྣིཔཱཏེཏྭཱ པབྦཛྫཱཔེཀྑཾ ཏཏྠ ནེཏྭཱ ‘‘སངྒྷཾ, བྷནྟེ, ཨིམསྶ དཱརཀསྶ བྷཎྜུཀམྨཾ ཨཱཔུཙྪཱམཱི’’ཏི ཏིཀྑཏྟུཾ ཝཱ དྭིཀྑཏྟུཾ ཝཱ སཀིཾ ཝཱ ཝཏྟབྦཾ. ཨེཏྠ ཙ ‘‘ཨིམསྶ དཱརཀསྶ བྷཎྜུཀམྨཾ ཨཱཔུཙྪཱམཱི’’ཏིཔི ‘‘ཨིམསྶ སམཎཀརཎཾ ཨཱཔུཙྪཱམཱི’’ཏིཔི ‘‘ཨཡཾ སམཎོ ཧོཏུཀཱམོ’’ཏིཔི ‘‘ཨཡཾ པབྦཛིཏུཀཱམོ’’ཏིཔི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ. སཙེ སབྷཱགཊྛཱནཾ ཧོཏི, དས ཝཱ ཝཱིསཏི ཝཱ ཏིཾསཾ ཝཱ བྷིཀྑཱུ ཝསནྟཱིཏི པརིཙྪེདོ པཉྙཱཡཏི, ཏེསཾ ཋིཏོཀཱསཾ ཝཱ ནིསིནྣོཀཱསཾ ཝཱ གནྟྭཱཔི པུརིམནཡེནེཝ ཨཱཔུཙྪིཏབྦཾ. པབྦཛྫཱཔེཀྑཾ ཝིནཱཝ དཧརབྷིཀྑཱུ ཝཱ སཱམཎེརེ ཝཱ པེསེཏྭཱཔི ‘‘ཨེཀོ, བྷནྟེ, པབྦཛྫཱཔེཀྑོ ཨཏྠི, ཏསྶ བྷཎྜུཀམྨཾ ཨཱཔུཙྪཱམཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨཱཔུཙྪཱཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ ཀེཙི བྷིཀྑཱུ སེནཱསནཾ ཝཱ གུམྦཱདཱིནི ཝཱ པཝིསིཏྭཱ ནིདྡཱཡནྟི ཝཱ སམཎདྷམྨཾ ཝཱ ཀརོནྟི, ཨཱཔུཙྪཀཱ ཙ པརིཡེསནྟཱཔི ཨདིསྭཱ ‘‘སབྦེ ཨཱཔུཙྪིཏཱ ཨམྷེཧཱི’’ཏི སཉྙིནོ ཧོནྟི, པབྦཛྫཱ ནཱམ ལཧུཀཀམྨཾ, ཏསྨཱ པབྦཛིཏོ སུཔབྦཛིཏོ, པབྦཱཛེནྟསྶཔི ཨནཱཔཏྟི.

སཙེ པན ཝིཧཱརོ མཧཱ ཧོཏི ཨནེཀབྷིཀྑུསཧསྶཱཝཱསོ, སབྦེ བྷིཀྑཱུ སནྣིཔཱཏཱཔེཏུམྤི དུཀྐརཾ, པགེཝ པཊིཔཱཊིཡཱ ཨཱཔུཙྪིཏུཾ, ཁཎྜསཱིམཱཡ ཝཱ ཋཏྭཱ ནདཱིསམུདྡཱདཱིནི ཝཱ གནྟྭཱ པབྦཱཛེཏབྦོ. ཡོ པན ནཝམུཎྜོ ཝཱ ཧོཏི ཝིབྦྷནྟཀོ ཝཱ ནིགཎྛཱདཱིསུ ¶ ཨཉྙཏརོ ཝཱ དྭངྒུལཀེསོ ཝཱ ཨཱུནདྭངྒུལཀེསོ ཝཱ, ཏསྶ ཀེསཙྪེདནཀིཙྩཾ ནཏྠི, ཏསྨཱ བྷཎྜུཀམྨཾ ཨནཱཔུཙྪིཏྭཱཔི ཏཱདིསཾ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི. དྭངྒུལཱཏིརིཏྟཀེསོ པན ཡོ ཧོཏི ཨནྟམསོ ཨེཀསིཁཱམཏྟདྷརོཔི, སོ བྷཎྜུཀམྨཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱཝ པབྦཱཛེཏབྦོ.

༡༤༥. ཨེཝཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ པབྦཱཛེནྟེན ཙ པརིཔུཎྞཔཏྟཙཱིཝརོཝ པབྦཱཛེཏབྦོ. སཙེ ཏསྶ ནཏྠི, ཡཱཙིཏཀེནཔི པཏྟཙཱིཝརེན པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི, སབྷཱགཊྛཱནེ ཝིསྶཱསེན གཧེཏྭཱཔི པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༡༡༨) པན ཨཔཀྐཾ པཏྟཾ ཙཱིཝརཱུཔགཱནི ཙ ཝཏྠཱནི གཧེཏྭཱ ཨཱགཏོ ཧོཏི, ཡཱཝ པཏྟོ པཙྩཏི, ཙཱིཝརཱནི ཙ ཀརཱིཡནྟི, ཏཱཝ ཝིཧཱརེ ཝསནྟསྶ ཨནཱམཊྛཔིཎྜཔཱཏཾ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི, ཐཱལཀེསུ བྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. པུརེབྷཏྟཾ སཱམཎེརབྷཱགསམཀོ ¶ ཨཱམིསབྷཱགོ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི, སེནཱསནགྒཱཧོ པན སལཱཀབྷཏྟཨུདྡེསབྷཏྟནིམནྟནཱདཱིནི ཙ ན ཝཊྚནྟི. པཙྪཱབྷཏྟམྤི སཱམཎེརབྷཱགསམོ ཏེལཏཎྜུལམདྷུཕཱཎིཏཱདིབྷེསཛྫབྷཱགོ ཝཊྚཏི. སཙེ གིལཱནོ ཧོཏི, བྷེསཛྫམསྶ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི, སཱམཎེརསྶ ཝིཡ སབྦཾ པཊིཛགྒནཀམྨཾ. ཨུཔསམྤདཱཔེཀྑཾ པན ཡཱཙིཏཀེན པཏྟཙཱིཝརེན ཨུཔསམྤཱདེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཡཱཙིཏཀེན པཏྟཙཱིཝརེན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦོ, ཡོ ཨུཔསམྤཱདེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༡༨) ཝུཏྟཾ. ཏསྨཱ སོ པརིཔུཎྞཔཏྟཙཱིཝརོཡེཝ ཨུཔསམྤཱདེཏབྦོ. སཙེ ཏསྶ ནཏྠི, ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱ ཙསྶ དཱཏུཀཱམཱ ཧོནྟི, ཨཉྙེ ཝཱ བྷིཀྑཱུ ནིརཔེཀྑེཧི ནིསྶཛྫིཏྭཱ ཨདྷིཊྛཱནུཔགཾ པཏྟཙཱིཝརཾ དཱཏབྦཾ. ཡཱཙིཏཀེན པན པཏྟེན ཝཱ ཙཱིཝརེན ཝཱ ཨུཔསམྤཱདེནྟསྶེཝ ཨཱཔཏྟི ཧོཏི, ཀམྨཾ པན ན ཀུཔྤཏི.

༡༤༦. པརིཔུཎྞཔཏྟཙཱིཝརཾ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༣༤) པབྦཱཛེནྟེནཔི སཙེ ཨོཀཱསོ ཧོཏི, སཡཾ པབྦཱཛེཏབྦོ. སཙེ ཨུདྡེསཔརིཔུཙྪཱདཱིཧི བྱཱཝཊོ ཧོཏི, ཨོཀཱསཾ ན ལབྷཏི, ཨེཀོ དཧརབྷིཀྑུ ཝཏྟབྦོ ‘‘ཨེཏཾ པབྦཱཛེཧཱི’’ཏི. ཨཝུཏྟོཔི ཙེ དཧརབྷིཀྑུ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཾ ཨུདྡིསྶ པབྦཱཛེཏི, ཝཊྚཏི. སཙེ དཧརབྷིཀྑུ ནཏྠི, སཱམཎེརོཔི ཝཏྟབྦོ ‘‘ཨེཏཾ ཁཎྜསཱིམཾ ནེཏྭཱ པབྦཱཛེཏྭཱ ཀཱསཱཡཱནི ཨཙྪཱདེཏྭཱ ཨེཧཱི’’ཏི. སརཎཱནི པན སཡཾ དཱཏབྦཱནི. ཨེཝཾ བྷིཀྑུནཱཝ པབྦཱཛིཏོ ཧོཏི. པུརིསཉྷི བྷིཀྑུཏོ ཨཉྙོ པབྦཱཛེཏུཾ ན ལབྷཏི, མཱཏུགཱམཾ བྷིཀྑུནཱིཏོ ཨཉྙོ, སཱམཎེརོ པན སཱམཎེརཱི ཝཱ ཨཱཎཏྟིཡཱ ཀཱསཱཡཱནི དཱཏུཾ ལབྷནྟི, ཀེསོརོཔནཾ ཡེན ཀེནཙི ཀཏཾ སུཀཏཾ.

སཙེ པན བྷབྦརཱུཔོ ཧོཏི སཧེཏུཀོ ཉཱཏོ ཡསསྶཱི ཀུལཔུཏྟོ, ཨོཀཱསཾ ཀཏྭཱཔི སཡམེཝ པབྦཱཛེཏབྦོ, ‘‘མཏྟིཀཱམུཊྛིཾ གཧེཏྭཱ ནཧཱཡིཏྭཱ ཨཱགཙྪཱཧཱི’’ཏི ཙ ན པན ཝིསྶཛྫེཏབྦོ ¶ . པབྦཛིཏུཀཱམཱནཉྷི པཋམཾ བལཝཨུསྶཱཧོ ཧོཏི, པཙྪཱ པན ཀཱསཱཡཱནི ཙ ཀེསཧརཎསཏྠཀཉྩ དིསྭཱ ཨུཏྲསནྟི, ཨེཏྟོཡེཝ པལཱཡནྟི, ཏསྨཱ སཡམེཝ ནཧཱནཏིཏྠཾ ནེཏྭཱ སཙེ ནཱཏིདཧརོ, ‘‘ནཧཱཧཱི’’ཏི ཝཏྟབྦོ, ཀེསཱ པནསྶ སཡམེཝ མཏྟིཀཾ གཧེཏྭཱ དྷོཝིཏབྦཱ ¶ . དཧརཀུམཱརཀོ པན སཡཾ ཨུདཀཾ ཨོཏརིཏྭཱ གོམཡམཏྟིཀཱཧི གྷཾསིཏྭཱ ནཧཱཔེཏབྦོ. སཙེཔིསྶ ཀཙྪུ ཝཱ པིལ༹ཀཱ ཝཱ ཧོནྟི, ཡཐཱ མཱཏཱ པུཏྟཾ ན ཛིགུཙྪཏི, ཨེཝམེཝཾ ཨཛིགུཙྪནྟེན སཱདྷུཀཾ ཧཏྠཔཱདཏོ ཙ སཱིསཏོ ཙ པཊྛཱཡ གྷཾསིཏྭཱ གྷཾསིཏྭཱ ནཧཱཔེཏབྦོ. ཀསྨཱ? ཨེཏྟཀེན ཧི ཨུཔཀཱརེན ཀུལཔུཏྟཱ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡེསུ ཙ སཱསནེ ཙ བལཝསིནེཧཱ ཏིབྦགཱརཝཱ ཨནིཝཏྟིདྷམྨཱ ཧོནྟི, ཨུཔྤནྣཾ ཨནབྷིརཏིཾ ཝིནོདེཏྭཱ ཐེརབྷཱཝཾ པཱཔུཎནྟི, ཀཏཉྙུཀཏཝེདིནོ ཧོནྟི.

ཨེཝཾ ནཧཱཔནཀཱལེ པན ཀེསམསྶུཾ ཨོརོཔནཀཱལེ ཝཱ ‘‘ཏྭཾ ཉཱཏོ ཡསསྶཱི, ཨིདཱནི མཡཾ ཏཾ ནིསྶཱཡ པཙྩཡེཧི ན ཀིལམིསྶཱམཱ’’ཏི ན ཝཏྟབྦོ, ཨཉྙཱཔི ཨནིཡྻཱནིཀཀཐཱ ན ཝཏྟབྦཱ, ཨཐ ཁྭསྶ ‘‘ཨཱཝུསོ, སུཊྛུ ཨུཔདྷཱརེཧི, སཏིཾ ཨུཔཊྛཱཔེཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཙཔཉྩཀཀམྨཊྛཱནཾ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ. ཨཱཙིཀྑནྟེན ཙ ཝཎྞསཎྛཱནགནྡྷཱསཡོཀཱསཝསེན ཨསུཙིཛེགུཙྪཔཊིཀྐཱུལབྷཱཝཾ ནིཛྫཱིཝནིསྶཏྟབྷཱཝཾ ཝཱ པཱཀཊཾ ཀརོནྟེན ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ. སཙེ ཧི སོ པུབྦེ མདྡིཏསངྑཱརོ ཧོཏི བྷཱཝིཏབྷཱཝནོ ཀཎྚཀཝེདྷཱཔེཀྑོ ཝིཡ པརིཔཀྐགཎྜོ སཱུརིཡུགྒམནཱཔེཀྑཾ ཝིཡ ཙ པརིཎཏཔདུམཾ, ཨཐསྶ ཨཱརདྡྷམཏྟེ ཀམྨཊྛཱནཾ མནསིཀཱརེ ཨིནྡཱསནི ཝིཡ པབྦཏེ ཀིལེསཔབྦཏེ ཙུཎྞཡམཱནཾཡེཝ ཉཱཎཾ པཝཏྟཏི, ཁུརགྒེཡེཝ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི. ཡེ ཧི ཀེཙི ཁུརགྒེ ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱ, སབྦེ ཏེ ཨེཝརཱུཔཾ སཝནཾ ལབྷིཏྭཱ ཀལྱཱཎམིཏྟེན ཨཱཙརིཡེན དིནྣནཡཾ ནིསྶཱཡ, ནོ ཨནིསྶཱཡ. ཏསྨཱསྶ ཨཱདིཏོཝ ཨེཝརཱུཔཱི ཀཐཱ ཀཐེཏབྦཱཏི.

ཀེསེསུ པན ཨོརོཔིཏེསུ ཧལིདྡིཙུཎྞེན ཝཱ གནྡྷཙུཎྞེན ཝཱ སཱིསཉྩ སརཱིརཉྩ ཨུབྦཊྚེཏྭཱ གིཧིགནྡྷཾ ཨཔནེཏྭཱ ཀཱསཱཡཱནི ཏིཀྑཏྟུཾ ཝཱ དྭིཀྑཏྟུཾ ཝཱ སཀིཾ ཝཱ པཊིགྒཱཧཱཔེཏབྦོ. ཨཐཱཔིསྶ ཧཏྠེ ཨདཏྭཱ ཨཱཙརིཡོ ཝཱ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཝཱ སཡམེཝ ཨཙྪཱདེཏི, ཝཊྚཏི. སཙེ ཨཉྙཾ དཧརཾ ཝཱ སཱམཎེརཾ ཝཱ ཨུཔཱསཀཾ ཝཱ ཨཱཎཱཔེཏི ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨེཏཱནི ཀཱསཱཡཱནི གཧེཏྭཱ ཨེཏཾ ཨཙྪཱདེཧཱི’’ཏི, ཏཉྙེཝ ཝཱ ཨཱཎཱཔེཏི ‘‘ཨེཏཱནི གཧེཏྭཱ ཨཙྪཱདེཧཱི’’ཏི, སབྦཾ ཏཾ ཝཊྚཏི, སབྦཾ ཏེན བྷིཀྑུནཱཝ དིནྣཾ ཧོཏི. ཡཾ པན ནིཝཱསནཾ ཝཱ པཱརུཔནཾ ¶ ཝཱ ཨནཱཎཏྟིཡཱ ནིཝཱསེཏི ཝཱ པཱརུཔཏི ཝཱ, ཏཾ ཨཔནེཏྭཱ པུན དཱཏབྦཾ. བྷིཀྑུནཱ ¶ ཧི སཧཏྠེན ཝཱ ཨཱཎཏྟིཡཱ ཝཱ དིནྣམེཝ ཀཱསཱཡཾ ཝཊྚཏི, ཨདིནྣཾ ན ཝཊྚཏི. སཙེཔི ཏསྶེཝ སནྟཀཾ ཧོཏི, ཀོ པན ཝཱདོ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡམཱུལཀེ.

༡༤༧. ཨེཝཾ པན དིནྣཱནི ཀཱསཱཡཱནི ཨཙྪཱདཱཔེཏྭཱ ཨེཀཾསཾ ཨུཏྟརཱསངྒཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ ཡེ ཏཏྠ སནྣིཔཏིཏཱ བྷིཀྑཱུ, ཏེསཾ པཱདེ ཝནྡཱཔེཏྭཱ ཨཐ སརཎགཧཎཏྠཾ ཨུཀྐུཊིཀཾ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཎྷཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨེཝཾ ཝདེཧཱི’’ཏི ཝཏྟབྦོ, ‘‘ཡམཧཾ ཝདཱམི, ཏཾ ཝདེཧཱི’’ཏི ཝཏྟབྦོ. ཨཐསྶ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེན ཝཱ ཨཱཙརིཡེན ཝཱ ‘‘བུདྡྷཾ སརཎཾ གཙྪཱམཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན སརཎཱནི དཱཏབྦཱནི ཡཐཱཝུཏྟཔཊིཔཱཊིཡཱཝ, ན ཨུཔྤཊིཔཱཊིཡཱ. སཙེ ཧི ཨེཀཔདམྤི ཨེཀཀྑརམྤི ཨུཔྤཊིཔཱཊིཡཱ དེཏི, བུདྡྷཾ སརཎཾཡེཝ ཝཱ ཏིཀྑཏྟུཾ དཏྭཱ པུན ཨིཏརེསུ ཨེཀེཀཾ ཏིཀྑཏྟུཾ དེཏི, ཨདིནྣཱནི ཧོནྟི སརཎཱནི.

ཨིམཉྩ པན སརཎགམནུཔསམྤདཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཨནུཉྙཱཏཨུཔསམྤདཱ ཨེཀཏོསུདྡྷིཡཱ ཝཊྚཏི, སཱམཎེརཔབྦཛྫཱ པན ཨུབྷཏོསུདྡྷིཡཱཝ ཝཊྚཏི, ནོ ཨེཀཏོསུདྡྷིཡཱ. ཏསྨཱ ཨུཔསམྤདཱཡ སཙེ ཨཱཙརིཡོ ཉཏྟིདོསཉྩེཝ ཀམྨཝཱཙཱདོསཉྩ ཝཛྫེཏྭཱ ཀམྨཾ ཀརོཏི, སུཀཏཾ ཧོཏི. པབྦཛྫཱཡ པན ཨིམཱནི ཏཱིཎི སརཎཱནི བུ-ཀཱར དྷ-ཀཱརཱདཱིནཾ བྱཉྫནཱནཾ ཋཱནཀརཎསམྤདཾ ཨཧཱཔེནྟེན ཨཱཙརིཡེནཔི ཨནྟེཝཱསིཀེནཔི ཝཏྟབྦཱནི. སཙེ ཨཱཙརིཡོ ཝཏྟུཾ སཀྐོཏི, ཨནྟེཝཱསིཀོ ན སཀྐོཏི, ཨནྟེཝཱསིཀོ ཝཱ སཀྐོཏི, ཨཱཙརིཡོ ན སཀྐོཏི, ཨུབྷོཔི ཝཱ ན སཀྐོནྟི, ན ཝཊྚཏི. སཙེ པན ཨུབྷོཔི སཀྐོནྟི, ཝཊྚཏི. ཨིམཱནི ཙ པན དདམཱནེན ‘‘བུདྡྷཾ སརཎཾ གཙྪཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨེཀསམྦནྡྷཱནི ཨནུནཱསིཀནྟཱནི ཝཱ ཀཏྭཱ དཱཏབྦཱནི, ‘‘བུདྡྷམ སརཎམ གཙྪཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཝིཙྪིནྡིཏྭཱ མཀཱརནྟཱནི ཝཱ ཀཏྭཱ དཱཏབྦཱནི. ཨནྡྷཀཊྛཀཐཱཡཾ ‘‘ནཱམཾ སཱཝེཏྭཱ ‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, བུདྡྷརཀྑིཏོ ཡཱཝཛཱིཝཾ བུདྡྷཾ སརཎཾ གཙྪཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ, ཏཾ ཨེཀཊྛཀཐཱཡམྤི ནཏྠི, པཱལི༹ཡམྤི ན ཝུཏྟཾ, ཏེསཾ རུཙིམཏྟམེཝ, ཏསྨཱ ན གཧེཏབྦཾ. ན ཧི ཏཐཱ ཨཝདནྟསྶ སརཎཾ ཀུཔྤཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ སཱམཎེརབྷཱུམིཡཾ པཏིཊྛིཏོ ཧོཏི.

༡༤༨. སཙེ པནེས གཏིམཱ ཧོཏི པཎྜིཏཛཱཏིཀོ, ཨཐསྶ ཏསྨིཾཡེཝ ཋཱནེ སིཀྑཱཔདཱནི ཨུདྡིསིཏབྦཱནི. ཀཐཾ? ཡཐཱ བྷགཝཏཱ ཨུདྡིཊྛཱནི. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘ཨནུཛཱནཱམི ¶ , བྷིཀྑཝེ, སཱམཎེརཱནཾ དས སིཀྑཱཔདཱནི, ཏེསུ ཙ སཱམཎེརེཧི སིཀྑིཏུཾ. པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎི, ཨདིནྣཱདཱནཱ ཝེརམཎི, ཨབྲཧྨཙརིཡཱ ཝེརམཎི, མུསཱཝཱདཱ ¶ ཝེརམཎི, སུརཱམེརཡམཛྫཔམཱདཊྛཱནཱ ཝེརམཎི, ཝིཀཱལབྷོཛནཱ ཝེརམཎི, ནཙྩགཱིཏཝཱདིཏ ཝིསཱུཀདསྶནཱ ཝེརམཎི, མཱལཱགནྡྷ ཝིལེཔན དྷཱརཎ མཎྜན ཝིབྷཱུསནཊྛཱནཱ ཝེརམཎི, ཨུཙྩཱསཡནམཧཱསཡནཱ ཝེརམཎི, ཛཱཏརཱུཔརཛཏཔཊིགྒཧཎཱ ཝེརམཎཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༠༦).

ཨནྡྷཀཊྛཀཐཱཡཾ པན ‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཨིཏྠནྣཱམོ ཡཱཝཛཱིཝཾ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎིསིཀྑཱཔདཾ སམཱདིཡཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ སརཎདཱནཾ ཝིཡ སིཀྑཱཔདདཱནམྤི ཝུཏྟཾ, ཏཾ ནེཝ པཱལི༹ཡཾ, ན ཨཊྛཀཐཱསུ ཨཏྠི, ཏསྨཱ ཡཐཱཔཱལི༹ཡཱཝ ཨུདྡིསིཏབྦཱནི. པབྦཛྫཱ ཧི སརཎགམནེཧེཝ སིདྡྷཱ, སིཀྑཱཔདཱནི པན ཀེཝལཾ སིཀྑཱཔདཔཱུརཎཏྠཾ ཛཱནིཏབྦཱནི, ཏསྨཱ པཱལི༹ཡཱ ཨཱགཏནཡེནེཝ ཨུགྒཧེཏུཾ ཨསཀྐོནྟསྶ ཡཱཡ ཀཱཡཙི བྷཱསཱཡ ཨཏྠཝསེནཔི ཨཱཙིཀྑིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཡཱཝ པན ཨཏྟནཱ སིཀྑིཏབྦསིཀྑཱཔདཱནི ན ཛཱནཱཏི, སངྒྷཱཊིཔཏྟཙཱིཝརདྷཱརཎཊྛཱནནིསཛྫཱདཱིསུ པཱནབྷོཛནཱདིཝིདྷིམྷི ཙ ན ཀུསལོ ཧོཏི, ཏཱཝ བྷོཛནསཱལཾ ཝཱ སལཱཀབྷཱཛནཊྛཱནཾ ཝཱ ཨཉྙཾ ཝཱ ཏཐཱརཱུཔཊྛཱནཾ ན པེསེཏབྦོ, སནྟིཀཱཝཙརོཡེཝ ཀཱཏབྦོ, བཱལདཱརཀོ ཝིཡ པཊིཔཛྫིཏབྦོ, སབྦམསྶ ཀཔྤིཡཱཀཔྤིཡཾ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ, ནིཝཱསནཔཱརུཔནཱདཱིསུ ཨབྷིསམཱཙཱརིཀེསུ ཝིནེཏབྦོ. ཏེནཔི –

‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, དསཧངྒེཧི སམནྣཱགཏཾ སཱམཎེརཾ ནཱསེཏུཾ. པཱཎཱཏིཔཱཏཱི ཧོཏི, ཨདིནྣཱདཱཡཱི ཧོཏི, ཨབྲཧྨཙཱརཱི ཧོཏི, མུསཱཝཱདཱི ཧོཏི, མཛྫཔཱཡཱི ཧོཏི, བུདྡྷསྶ ཨཝཎྞཾ བྷཱསཏི, དྷམྨསྶ ཨཝཎྞཾ བྷཱསཏི, སངྒྷསྶ ཨཝཎྞཾ བྷཱསཏི, མིཙྪཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི, བྷིཀྑུནཱིདཱུསཀོ ཧོཏཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༠༨) –

ཨེཝཾ ཝུཏྟཱནི དས ནཱསནངྒཱནི ཨཱརཀཱ པརིཝཛྫེཏྭཱ ཨཱབྷིསམཱཙཱརིཀཾ པརིཔཱུརེནྟེན དསཝིདྷེ སཱིལེ སཱདྷུཀཾ སིཀྑིཏབྦཾ.

༡༤༩. ཡོ ¶ པན (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༡༠༨) པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིསུ དསསུ ནཱསནངྒེསུ ཨེཀམྤི ཀམྨཾ ཀརོཏི, སོ ལིངྒནཱསནཱཡ ནཱསེཏབྦོ. ཏཱིསུ ཧི ནཱསནཱསུ ལིངྒནཱསནཱཡེཝ ཨིདྷཱདྷིཔྤེཏཱ. ཡཐཱ ཙ བྷིཀྑཱུནཾ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིསུ ཏཱ ཏཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཧོནྟི, ན ཏཐཱ སཱམཎེརཱནཾ. སཱམཎེརོ ཧི ཀུནྠ ཀིཔིལླིཀམྤི མཱརེཏྭཱ མངྒུལཎྜཀམྤི བྷིནྡིཏྭཱ ནཱསེཏབྦཏཾཡེཝ པཱཔུཎཱཏི, ཏཱཝདེཝསྶ སརཎགམནཱནི ཙ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡགྒཧཎཉྩ སེནཱསནགྒཱཧོ ཙ པཊིཔྤསྶམྦྷནྟི, སངྒྷལཱབྷཾ ན ལབྷཏི, ལིངྒམཏྟམེཝ ཨེཀཾ ཨཝསིཊྛཾ ཧོཏི. སོ སཙེ ཨཱཀིཎྞདོསོཝ ¶ ཧོཏི, ཨཱཡཏིཾ སཾཝརེ ན ཏིཊྛཏི, ནིཀྐཌྜྷིཏབྦོ. ཨཐ སཧསཱ ཝིརཛ྄ཛྷིཏྭཱ ‘‘དུཊྛུ མཡཱ ཀཏ’’ནྟི པུན སཾཝརེ ཋཱཏུཀཱམོ ཧོཏི, ལིངྒནཱསནཀིཙྩཾ ནཏྠི, ཡཐཱནིཝཏྠཔཱརུཏསྶེཝ སརཎཱནི དཱཏབྦཱནི, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ དཱཏབྦོ. སིཀྑཱཔདཱནི པན སརཎགམནེནེཝ ཨིཛ྄ཛྷནྟི. སཱམཎེརཱནཉྷི སརཎགམནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨུཔསམྤདཀམྨཝཱཙཱསདིསཾ, ཏསྨཱ བྷིཀྑཱུནཾ ཝིཡ ཙཏུཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ ཨིམིནཱཔི དས སཱིལཱནི སམཱདིནྣཱནེཝ ཧོནྟི, ཨེཝཾ སནྟེཔི དལ༹ྷཱིཀརཎཏྠཾ ཨཱཡཏིཾ སཾཝརེ པཏིཊྛཱཔནཏྠཾ པུན དཱཏབྦཱནི. སཙེ པུརིམིཀཱཡ པུན སརཎཱནི གཧིཏཱནི, པཙྪིམིཀཱཡ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ ལཙྪཏི. སཙེ པཙྪིམིཀཱཡ གཧིཏཱནི, སངྒྷེན ཨཔལོཀེཏྭཱ ལཱབྷོ དཱཏབྦོ. ཨདིནྣཱདཱནེ ཏིཎསལཱཀམཏྟེནཔི ཝཏྠུནཱ, ཨབྲཧྨཙརིཡེ ཏཱིསུ མགྒེསུ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཝིཔྤཊིཔཏྟིཡཱ, མུསཱཝཱདེ ཧསཱདྷིཔྤཱཡཏཱཡཔི མུསཱ བྷཎིཏེ ཨསྶམཎོ ཧོཏི, ནཱསེཏབྦཏཾ ཨཱཔཛྫཏི, མཛྫཔཱནེ པན བྷིཀྑུནོ ཨཛཱནིཏྭཱཔི བཱིཛཏོ པཊྛཱཡ མཛྫཾ པིཝནྟསྶ པཱཙིཏྟིཡཾ. སཱམཎེརོ ཛཱནིཏྭཱ པིཝནྟོཝ སཱིལབྷེདཾ ཨཱཔཛྫཏི, ན ཨཛཱནིཏྭཱ. ཡཱནི པནསྶ ཨིཏརཱནི པཉྩ སིཀྑཱཔདཱནི, ཨེཏེསུ བྷིནྣེསུ ན ནཱསེཏབྦོ, དཎྜཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ. སིཀྑཱཔདེ པན པུན དིནྣེཔི ཨདིནྣེཔི ཝཊྚཏི, དཎྜཀམྨེན པན པཱིལེ༹ཏྭཱ ཨཱཡཏིཾ སཾཝརེ ཋཔནཏྠཱཡ དཱཏབྦམེཝ.

ཨཝཎྞབྷཱསནེ པན ‘‘ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ’’ཏིཨཱདཱིནཾ པཊིཔཀྑཝསེན བུདྡྷསྶ ཝཱ ‘‘སྭཱཀྑཱཏོ’’ཏིཨཱདཱིནཾ པཊིཔཀྑཝསེན དྷམྨསྶ ཝཱ ‘‘སུཔྤཊིཔནྣོ’’ཏིཨཱདཱིནཾ པཊིཔཀྑཝསེན སངྒྷསྶ ཝཱ ཨཝཎྞཾ བྷཱསནྟོ རཏནཏྟཡཾ ནིནྡནྟོ གརཧནྟོ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱདཱིཧི ‘‘མཱ ཨེཝཾ ཨཝཙཱ’’ཏི ཨཝཎྞབྷཱསནེ ཨཱདཱིནཝཾ དསྶེཏྭཱ ནིཝཱརེཏབྦོ. ‘‘སཙེ ཡཱཝཏཏིཡཾ ཝུཙྩམཱནོ ¶ ན ཨོརམཏི, ཀཎྚཀནཱསནཱཡ ནཱསེཏབྦོ’’ཏི ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟཾ. མཧཱཨཊྛཀཐཱཡཾ པན ‘‘སཙེ ཨེཝཾ ཝུཙྩམཱནོ ཏཾ ལདྡྷིཾ ནིསྶཛྫཏི, དཎྜཀམྨཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨཙྩཡཾ དེསཱཔེཏབྦོ. སཙེ ན ནིསྶཛྫཏི, ཏཐེཝ ཨཱདཱཡ པགྒཡ྄ཧ ཏིཊྛཏི, ལིངྒནཱསནཱཡ ནཱསེཏབྦོ’’ཏི ཝུཏྟཾ, ཏཾ ཡུཏྟཾ. ཨཡམེཝ ཧི ནཱསནཱ ཨིདྷཱདྷིཔྤེཏཱཏི. མིཙྪཱདིཊྛིཀེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སསྶཏུཙྪེདཱནཉྷི ཨཉྙཏརདིཊྛིཀོ སཙེ ཨཱཙརིཡཱདཱིཧི ཨོཝདིཡམཱནོ ནིསྶཛྫཏི, དཎྜཀམྨཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨཙྩཡཾ དེསཱཔེཏབྦོ, ཨཔཊིནིསྶཛྫནྟོཝ ནཱསེཏབྦོ. བྷིཀྑུནཱིདཱུསཀོ ཙེཏྠ ཀཱམཾ ཨབྲཧྨཙཱརིགྒཧཎེན གཧིཏོཝ, ཨབྲཧྨཙཱརིཾ པན ཨཱཡཏིཾ སཾཝརེ ཋཱཏུཀཱམཾ སརཎཱནི དཏྭཱ ཨུཔསམྤཱདེཏུཾ ཝཊྚཏི. བྷིཀྑུནཱིདཱུསཀོ ཨཱཡཏིཾ སཾཝརེ ཋཱཏུཀཱམོཔི པབྦཛྫམྤི ན ལབྷཏི, པགེཝ ཨུཔསམྤདནྟི ཨེཏམཏྠཾ དསྶེཏུཾ ‘‘བྷིཀྑུནཱིདཱུསཀོ’’ཏི ཨིདཾ ཝིསུཾ དསམཾ ཨངྒཾ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

༡༥༠. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི ¶ , བྷིཀྑཝེ, པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏསྶ སཱམཎེརསྶ དཎྜཀམྨཾ ཀཱཏུཾ. བྷིཀྑཱུནཾ ཨལཱབྷཱཡ པརིསཀྐཏི, བྷིཀྑཱུནཾ ཨནཏྠཱཡ པརིསཀྐཏི, བྷིཀྑཱུནཾ ཨཝཱསཱཡ པརིསཀྐཏི, བྷིཀྑཱུ ཨཀྐོསཏི, པརིབྷཱསཏི, བྷིཀྑཱུ བྷིཀྑཱུཧི བྷེདེཏཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༠༧) ‘‘ཝཙནཏོ པན ཨིམཱནི པཉྩ ཨངྒཱནི, སིཀྑཱཔདེསུ ཙ པཙྪིམཱནི ཝིཀཱལབྷོཛནཱདཱིནི པཉྩཱཏི དས དཎྜཀམྨཝཏྠཱུནི. ཀིཾཔནེཏྠ དཎྜཀམྨཾ ཀཏྟབྦ’’ནྟི? ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཡཏྠ ཝཱ ཝསཏི, ཡཏྠ ཝཱ པཊིཀྐམཏི, ཏཏྠ ཨཱཝརཎཾ ཀཱཏུ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༡༠༧) ཝཙནཏོ ཡཏྠ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༡༠༧) ཝསཏི ཝཱ པཝིསཏི ཝཱ, ཏཏྠ ཨཱཝརཎཾ ཀཱཏབྦཾ ‘‘མཱ ཨིདྷ པཝིསཱ’’ཏི. ཨུབྷཡེནཔི ཨཏྟནོ པརིཝེཎཉྩ ཝསྶགྒེན པཏྟསེནཱསནཉྩ ཝུཏྟཾ. ཏསྨཱ ན སབྦོ སངྒྷཱརཱམོ ཨཱཝརཎཾ ཀཱཏབྦོ, ཀརོནྟོ ཙ དུཀྐཊཾ ཨཱཔཛྫཏི ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, སབྦོ སངྒྷཱརཱམོ ཨཱཝརཎཾ ཀཱཏབྦོ, ཡོ ཀརེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི ཝུཏྟཏྟཱ. ན ཙ མུཁདྭཱརིཀོ ཨཱཧཱརོ ཨཱཝརཎཾ ཀཱཏབྦོ, ཀརོནྟོ ཙ དུཀྐཊཾ ཨཱཔཛྫཏི ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, མུཁདྭཱརིཀོ ཨཱཧཱརོ ཨཱཝརཎཾ ཀཱཏབྦོ, ཡོ ཀརེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི ཝུཏྟཏྟཱ. ཏསྨཱ ‘‘ཨཛྫ མཱ ཁཱད མཱ བྷུཉྫཱ’’ཏི ཝདཏོཔི ‘‘ཨཱཧཱརམྤི ནིཝཱརེསྶཱམཱི’’ཏི པཏྟཙཱིཝརཾ ཨནྟོ ནིཀྑིཔཏོཔི སབྦཔཡོགེསུ དུཀྐཊཾ. ཨནཱཙཱརསྶ པན དུབྦཙསཱམཎེརསྶ དཎྜཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཡཱགུཾ ཝཱ བྷཏྟཾ ཝཱ པཏྟཙཱིཝརཾ ཝཱ དསྶེཏྭཱ ‘‘ཨེཏྟཀེ ¶ ནཱམ དཎྜཀམྨེ ཨཱཧཊེ ཨིདཾ ལཙྪསཱི’’ཏི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི. བྷགཝཏཱ ཧི ཨཱཝརཎམེཝ དཎྜཀམྨཾ ཝུཏྟཾ. དྷམྨསངྒཱཧཀཏྠེརེཧི པན ‘‘ཨཔརཱདྷཱནུརཱུཔཾ ཨུདཀདཱརུཝཱལིཀཱདཱིནཾ ཨཱཧརཱཔནམྤི ཀཱཏབྦ’’ནྟི ཝུཏྟཾ, ཏསྨཱ ཏམྤི ཀཱཏབྦཾ, ཏཉྩ ཁོ ‘‘ཨོརམིསྶཏི ཝིརམིསྶཏཱི’’ཏི ཨནུཀམྤཱཡ, ན ‘‘ནསྶིསྶཏི ཝིབྦྷམིསྶཏཱི’’ཏིཨཱདིནཡཔྤཝཏྟེན པཱཔཛ྄ཛྷཱསཡེན. ‘‘དཎྜཀམྨཾ ཀརོམཱི’’ཏི ཙ ཨུཎྷཔཱསཱཎེ ཝཱ ནིཔཛྫཱཔེཏུཾ པཱསཱཎིཊྛཀཱདཱིནི ཝཱ སཱིསེ ནིཀྑིཔཱཔེཏུཾ ཨུདཀཾ ཝཱ པཝེསེཏུཾ ན ཝཊྚཏི.

ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཾ ཨནཱཔུཙྪཱཔི དཎྜཀམྨཾ ན ཀཱརེཏབྦཾ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཾ ཨནཱཔུཙྪཱ ཨཱཝརཎཾ ཀཱཏབྦཾ, ཡོ ཀརེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༠༨) ཝཙནཏོ. ཨེཏྠ པན ‘‘ཏུམྷཱཀཾ སཱམཎེརསྶ ཨཡཾ ནཱམ ཨཔརཱདྷོ, དཎྜཀམྨམསྶ ཀརོཐཱ’’ཏི ཏིཀྑཏྟུཾ ཝུཏྟེ སཙེ སོ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ དཎྜཀམྨཾ ན ཀརོཏི, སཡཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེཔི ཨཱདིཏོ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཝདཏི ‘‘མཡ྄ཧཾ སཱམཎེརཱནཾ དོསེ སཏི ཏུམྷེ དཎྜཀམྨཾ ཀརོཐཱ’’ཏི, ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ. ཡཐཱ ཙ སཱམཎེརཱནཾ, ཨེཝཾ སདྡྷིཝིཧཱརིཀནྟེཝཱསིཀཱནམྤི དཎྜཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨཉྙེསཾ པན པརིསཱ ན ཨཔལཱལེ༹ཏབྦཱ, ཨཔལཱལེ༹ནྟོ དུཀྐཊཾ ཨཱཔཛྫཏི ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨཉྙསྶ པརིསཱ ཨཔལཱལེ༹ཏབྦཱ, ཡོ ཨཔལཱལེ༹ཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༠༨) ཝཙནཏོ ¶ . ཏསྨཱ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ པཏྟཾ དེམ, ཙཱིཝརཾ དེམཱ’’ཏི ཨཏྟནོ ཨུཔཊྛཱནཀརཎཏྠཾ སངྒཎྷིཏྭཱ སཱམཎེརཱ ཝཱ ཧོནྟུ ཨུཔསམྤནྣཱ ཝཱ, ཨནྟམསོ དུསྶཱིལབྷིཀྑུསྶཔི པརསྶ པརིསབྷཱུཏེ བྷིནྡིཏྭཱ གཎྷིཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཨཱདཱིནཝཾ པན ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི ‘‘ཏཡཱ ནཧཱཡིཏུཾ ཨཱགཏེན གཱུཐམཀྑནཾ ཝིཡ ཀཏཾ དུསྶཱིལཾ ནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟེནཱ’’ཏི. སཙེ སོ སཡམེཝ ཛཱནིཏྭཱ ཨུཔཛ྄ཛྷཾ ཝཱ ནིསྶཡཾ ཝཱ ཡཱཙཏི, དཱཏུཾ ཝཊྚཏི.

ཨིཏི པཱལི༹མུཏྟཀཝིནཡཝིནིཙྪཡསངྒཧེ

པབྦཛྫཱཝིནིཙྪཡཀཐཱ སམཏྟཱ.

༢༣. ནིསྶཡཝིནིཙྪཡཀཐཱ

༡༥༡. ནིསྶཡོཏི ¶ ¶ ཨེཏྠ པན ཨཡཾ ནིསྶཡོ ནཱམ ཀེན དཱཏབྦོ, ཀེན ན དཱཏབྦོ, ཀསྶ དཱཏབྦོ, ཀསྶ ན དཱཏབྦོ, ཀཐཾ གཧིཏོ ཧོཏི, ཀཐཾ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི, ནིསྶཱཡ ཀེན ཝསིཏབྦཾ, ཀེན ཙ ན ཝསིཏབྦནྟི? ཏཏྠ ཀེན དཱཏབྦོ, ཀེན ན དཱཏབྦོཏི ཨེཏྠ ཏཱཝ ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, བྱཏྟེན བྷིཀྑུནཱ པཊིབལེན དསཝསྶེན ཝཱ ཨཏིརེཀདསཝསྶེན ཝཱ ཨུཔསམྤཱདེཏུཾ, ནིསྶཡཾ དཱཏུ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༧༦, ༨༢) ཙ ཝཙནཏོ ཡོ བྱཏྟོ ཧོཏི པཊིབལོ ཨུཔསམྤདཱཡ དསཝསྶོ ཝཱ ཨཏིརེཀདསཝསྶོ ཝཱ, ཏེན དཱཏབྦོ, ཨིཏརེན ན དཱཏབྦོ. སཙེ དེཏི, དུཀྐཊཾ ཨཱཔཛྫཏི.

ཨེཏྠ (པཱཙི. ཨཊྛ. ༡༤༥-༡༤༧) ཙ ‘‘བྱཏྟོ’’ཏི ཨིམིནཱ པརིསུཔཊྛཱཔཀབཧུསྶུཏོ ཝེདིཏབྦོ. པརིསུཔཊྛཱཔཀེན ཧི སབྦནྟིམེན པརིཙྪེདེན པརིསཾ ཨབྷིཝིནཡེ ཝིནེཏུཾ དྭེ ཝིབྷངྒཱ པགུཎཱ ཝཱཙུགྒཏཱ ཀཱཏབྦཱ, ཨསཀྐོནྟེན ཏཱིཧི ཛནེཧི སདྡྷིཾ པརིཝཏྟནཀྑམཱ ཀཱཏབྦཱ, ཀམྨཱཀམྨཉྩ ཁནྡྷཀཝཏྟཉྩ ཨུགྒཧེཏབྦཾ, པརིསཱཡ པན ཨབྷིདྷམྨེ ཝིནཡནཏྠཾ སཙེ མཛ྄ཛྷིམབྷཱཎཀོ ཧོཏི, མཱུལཔཎྞཱསཀོ ཨུགྒཧེཏབྦོ, དཱིགྷབྷཱཎཀེན མཧཱཝགྒོ, སཾཡུཏྟབྷཱཎཀེན ཧེཊྛིམཱ ཝཱ ཏཡོ ཝགྒཱ མཧཱཝགྒོ ཝཱ, ཨངྒུཏྟརབྷཱཎཀེན ཧེཊྛཱ ཝཱ ཨུཔརི ཝཱ ཨུཔཌྜྷནིཀཱཡོ ཨུགྒཧེཏབྦོ, ཨསཀྐོནྟེན ཏིཀནིཔཱཏཏོ པཊྛཱཡ ཨུགྒཧེཏུམྤི ཝཊྚཏི. མཧཱཔཙྩརིཡཾ པན ‘‘ཨེཀཾ གཎྷནྟེན ཙཏུཀྐནིཔཱཏཾ ཝཱ པཉྩཀནིཔཱཏཾ ཝཱ ཨུགྒཧེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཛཱཏཀབྷཱཎཀེན སཱཊྛཀཐཾ ཛཱཏཀཾ ཨུགྒཧེཏབྦཾ, ཏཏོ ཨོརཾ ན ཝཊྚཏི. ‘‘དྷམྨཔདམྤི སཧ ཝཏྠུནཱ ཨུགྒཧེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི མཧཱཔཙྩརིཡཾ ཝུཏྟཾ. ཏཏོ ཏཏོ སམུཙྩཡཾ ཀཏྭཱ མཱུལཔཎྞཱསཀམཏྟཾ ཝཊྚཏི, ‘‘ན ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཀུརུནྡཊྛཀཐཱཡཾ པཊིཀྑིཏྟཾ, ཨིཏརཱསུ ཝིཙཱརཎཱཡེཝ ནཏྠི. ཨབྷིདྷམྨེ ཀིཉྩི གཧེཏབྦནྟི ན ཝུཏྟཾ. ཡསྶ པན སཱཊྛཀཐམྤི ཝིནཡཔིཊཀཾ ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀཉྩ པགུཎཾ, སུཏྟནྟེ ཙ ཝུཏྟཔྤཀཱརོ གནྠོ ནཏྠི, པརིསཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏུཾ ན ལབྷཏི. ཡེན པན སུཏྟནྟཏོ ཙ ཝིནཡཏོ ཙ ཝུཏྟཔྤམཱཎོ གནྠོ ཨུགྒཧིཏོ, ཨཡཾ པརིསུཔཊྛཱཀོ བཧུསྶུཏོཝ ཧོཏི, དིསཱཔཱམོཀྑོ ཡེནཀཱམཾགམོ པརིསཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏུཾ ལབྷཏི, ཨཡཾ ཨིམསྨིཾ ཨཏྠེ ‘‘བྱཏྟོ’’ཏི ཨདྷིཔྤེཏོ.

ཡོ ¶ ¶ པན ཨནྟེཝཱསིནོ ཝཱ སདྡྷིཝིཧཱརིཀསྶ ཝཱ གིལཱནསྶ སཀྐོཏི ཨུཔཊྛཱནཱདཱིནི ཀཱཏུཾ, ཨཡཾ ཨིདྷ ‘‘པཊིབལོ’’ཏི ཨདྷིཔྤེཏོ. ཡཾ པན ཝུཏྟཾ –

‘‘པཉྩཧི, བྷིཀྑཝེ, ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦཾ, ན ནིསྶཡོ དཱཏབྦོ, ན སཱམཎེརོ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦོ. ན ཨསེཀྑེན སཱིལཀྑནྡྷེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ན ཨསེཀྑེན སམཱདྷིཀྑནྡྷེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ན ཨསེཀྑེན པཉྙཱཀྑནྡྷེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ན ཨསེཀྑེན ཝིམུཏྟིཀྑནྡྷེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ན ཨསེཀྑེན ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཀྑནྡྷེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦཾ, ན ནིསྶཡོ དཱཏབྦོ, ན སཱམཎེརོ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦོ.

‘‘ཨཔརེཧིཔི, བྷིཀྑཝེ, པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦཾ, ན ནིསྶཡོ དཱཏབྦོ, ན སཱམཎེརོ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦོ. ཨཏྟནཱ ན ཨསེཀྑེན སཱིལཀྑནྡྷེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ན པརཾ ཨསེཀྑེ སཱིལཀྑནྡྷེ སམཱདཔེཏཱ. ཨཏྟནཱ ན ཨསེཀྑེན སམཱདྷིཀྑནྡྷེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ན པརཾ ཨསེཀྑེ སམཱདྷིཀྑནྡྷེ སམཱདཔེཏཱ. ཨཏྟནཱ ན ཨསེཀྑེན པཉྙཱཀྑནྡྷེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ན པརཾ ཨསེཀྑེ པཉྙཱཀྑནྡྷེ སམཱདཔེཏཱ. ཨཏྟནཱ ན ཨསེཀྑེན ཝིམུཏྟིཀྑནྡྷེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ན པརཾ ཨསེཀྑེ ཝིམུཏྟིཀྑནྡྷེ སམཱདཔེཏཱ. ཨཏྟནཱ ན ཨསེཀྑེན ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཀྑནྡྷེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ན པརཾ ཨསེཀྑེ ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཀྑནྡྷེ སམཱདཔེཏཱ. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦཾ, ན ནིསྶཡོ དཱཏབྦོ, ན སཱམཎེརོ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦོ.

‘‘ཨཔརེཧིཔི, བྷིཀྑཝེ, པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦཾ, ན ནིསྶཡོ དཱཏབྦོ, ན སཱམཎེརོ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦོ. ཨསྶདྡྷོ ཧོཏི, ཨཧིརིཀོ ཧོཏི, ཨནོཏྟཔྤཱི ཧོཏི, ཀུསཱིཏོ ཧོཏི, མུཊྛསྶཏི ཧོཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦཾ ¶ , ན ནིསྶཡོ དཱཏབྦོ, ན སཱམཎེརོ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦོ.

‘‘ཨཔརེཧིཔི, བྷིཀྑཝེ, པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦཾ, ན ནིསྶཡོ དཱཏབྦོ, ན སཱམཎེརོ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦོ. ཨདྷིསཱིལེ སཱིལཝིཔནྣོ ཧོཏི, ཨཛ྄ཛྷཱཙཱརེ ¶ ཨཱཙཱརཝིཔནྣོ ཧོཏི, ཨཏིདིཊྛིཡཱ དིཊྛིཝིཔནྣོ ཧོཏི, ཨཔྤསྶུཏོ ཧོཏི, དུཔྤཉྙོ ཧོཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦཾ, ན ནིསྶཡོ དཱཏབྦོ, ན སཱམཎེརོ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦོ.

‘‘ཨཔརེཧིཔི, བྷིཀྑཝེ, པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦཾ, ན ནིསྶཡོ དཱཏབྦོ, ན སཱམཎེརོ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦོ. ན པཊིབལོ ཧོཏི ཨནྟེཝཱསིཾ ཝཱ སདྡྷིཝིཧཱརིཾ ཝཱ གིལཱནཾ ཨུཔཊྛཱཏུཾ ཝཱ ཨུཔཊྛཱཔེཏུཾ ཝཱ, ཨནབྷིརཏཾ ཝཱུཔཀཱསེཏུཾ ཝཱ ཝཱུཔཀཱསཱཔེཏུཾ ཝཱ, ཨུཔྤནྣཾ ཀུཀྐུཙྩཾ དྷམྨཏོ ཝིནོདེཏུཾ, ཨཱཔཏྟིཾ ན ཛཱནཱཏི, ཨཱཔཏྟིཡཱ ཝུཊྛཱནཾ ན ཛཱནཱཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦཾ, ན ནིསྶཡོ དཱཏབྦོ, ན སཱམཎེརོ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦོ.

‘‘ཨཔརེཧིཔི, བྷིཀྑཝེ, པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦཾ, ན ནིསྶཡོ དཱཏབྦོ, ན སཱམཎེརོ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦོ. ན པཊིབལོ ཧོཏི ཨནྟེཝཱསིཾ ཝཱ སདྡྷིཝིཧཱརིཾ ཝཱ ཨཱབྷིསམཱཙཱརིཀཱཡ སིཀྑཱཡ སིཀྑཱཔེཏུཾ, ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡཀཱཡ སིཀྑཱཡ ཝིནེཏུཾ, ཨབྷིདྷམྨེ ཝིནེཏུཾ, ཨབྷིཝིནཡེ ཝིནེཏུཾ, ཨུཔྤནྣཾ དིཊྛིགཏཾ དྷམྨཏོ ཝིཝེཙེཏུཾ. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦཾ, ན ནིསྶཡོ དཱཏབྦོ, ན སཱམཎེརོ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦོ.

‘‘ཨཔརེཧིཔི, བྷིཀྑཝེ, པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦཾ, ན ནིསྶཡོ དཱཏབྦོ, ན སཱམཎེརོ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦོ ¶ . ཨཱཔཏྟིཾ ན ཛཱནཱཏི, ཨནཱཔཏྟིཾ ན ཛཱནཱཏི, ལཧུཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ན ཛཱནཱཏི, གརུཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ན ཛཱནཱཏི, ཨུབྷཡཱནི ཁོ པནསྶ པཱཏིམོཀྑཱནི ཝིཏྠཱརེན ན སྭཱགཏཱནི ཧོནྟི ན སུཝིབྷཏྟཱནི ན སུཔྤཝཏྟཱིནི ན སུཝིནིཙྪིཏཱནི སུཏྟསོ ཨནུབྱཉྫནསོ. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦཾ, ན ནིསྶཡོ དཱཏབྦོ, ན སཱམཎེརོ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦོ.

‘‘ཨཔརེཧིཔི, བྷིཀྑཝེ, པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦཾ, ན ནིསྶཡོ དཱཏབྦོ, ན སཱམཎེརོ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦོ. ཨཱཔཏྟིཾ ན ཛཱནཱཏི, ཨནཱཔཏྟིཾ ན ཛཱནཱཏི, ལཧུཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ན ཛཱནཱཏི, གརུཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ན ཛཱནཱཏི, ཨཱུནདསཝསྶོ ཧོཏི ¶ . ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦཾ, ན ནིསྶཡོ དཱཏབྦོ, ན སཱམཎེརོ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦོ’’ཏིཨཱདི (མཧཱཝ. ༨༤). ཏམྤི –

‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, བྱཏྟེན བྷིཀྑུནཱ པཊིབལེན དསཝསྶེན ཝཱ ཨཏིརེཀདསཝསྶེན ཝཱ ཨུཔསམྤཱདེཏུཾ, ནིསྶཡཾ དཱཏུ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༧༦, ༨༢) ཙ ཨེཝཾ སངྑེཔཏོ ཝུཏྟསྶེཝ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཱཙརིཡལཀྑཎསྶ ཝིཏྠཱརདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ.

ཏཏྠ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༨༤) ཀིཉྩི ཨཡུཏྟཝསེན པཊིཀྑིཏྟཾ, ཀིཉྩི ཨཱཔཏྟིཨངྒཝསེན. ཏཐཱ ཧི ‘‘ན ཨསེཀྑེན སཱིལཀྑནྡྷེནཱ’’ཏི ཙ ‘‘ཨཏྟནཱ ན ཨསེཀྑེནཱ’’ཏི ཙ ‘‘ཨསྶདྡྷོ’’ཏི ཙ ཨཱདཱིསུ ཏཱིསུ པཉྩཀེསུ ཨཡུཏྟཝསེན པཊིཀྑེཔོ ཀཏོ, ན ཨཱཔཏྟིཨངྒཝསེན. ཡོ ཧི ཨསེཀྑེཧི སཱིལཀྑནྡྷཱདཱིཧི ཨསམནྣཱགཏོ པརེ ཙ ཏཏྠ སམཱདཔེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨསྶདྡྷིཡཱདིདོསཡུཏྟོཝ ཧུཏྭཱ པརིསཾ པརིཧརཏི, ཏསྶ པརིསཱ སཱིལཱདཱིཧི པརིཡཱཡཏིཡེཝ ན ཝཌྜྷཏི, ཏསྨཱ ‘‘ཏེན ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦ’’ནྟིཨཱདི ཨཡུཏྟཝསེན ཝུཏྟཾ, ན ཨཱཔཏྟིཨངྒཝསེན. ན ཧི ཁཱིཎཱསཝསྶེཝ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཙརིཡབྷཱཝོ བྷགཝཏཱ ཨནུཉྙཱཏོ, ཡདི ཏསྶེཝ ཨནུཉྙཱཏོ ཨབྷཝིསྶ, ‘‘སཙེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཨནབྷིརཏི ཨུཔྤནྣཱ ཧོཏཱི’’ཏིཨཱདིཾ ན ཝདེཡྻ, ཡསྨཱ པན ཁཱིཎཱསཝསྶ པརིསཱ སཱིལཱདཱིཧི ན པརིཧཱཡཏི, ཏསྨཱ ‘‘པཉྩཧི, བྷིཀྑཝེ, ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ཨུཔསམྤཱདེཏབྦ’’ནྟིཨཱདི ཝུཏྟཾ.

ཨདྷིསཱིལེ ¶ སཱིལཝིཔནྣོཏིཨཱདཱིསུ པཱརཱཛིཀཉྩ སངྒྷཱདིསེསཉྩ ཨཱཔནྣོ ཨདྷིསཱིལེ སཱིལཝིཔནྣོ ནཱམ. ཨིཏརེ པཉྩཱཔཏྟིཀྑནྡྷེ ཨཱཔནྣོ ཨཛ྄ཛྷཱཙཱརེ ཨཱཙཱརཝིཔནྣོ ནཱམ. སམྨཱདིཊྛིཾ པཧཱཡ ཨནྟགྒཱཧིཀཱཡ དིཊྛིཡཱ སམནྣཱགཏོ ཨཏིདིཊྛིཡཱ དིཊྛིཝིཔནྣོ ནཱམ. ཡཏྟཀཾ སུཏཾ པརིསཾ པརིཧརནྟསྶ ཨིཙྪིཏབྦཾ, ཏེན ཝིརཧིཏཏྟཱ ཨཔྤསྶུཏོ. ཡཾ ཏེན ཛཱནིཏབྦཾ ཨཱཔཏྟཱདི, ཏསྶ ཨཛཱནནཏོ དུཔྤཉྙོ. ཨིམསྨིཾ པཉྩཀེ པུརིམཱནི ཏཱིཎི པདཱནི ཨཡུཏྟཝསེན ཝུཏྟཱནི, པཙྪིམཱནི དྭེ ཨཱཔཏྟིཨངྒཝསེན.

ཨཱཔཏྟིཾ ན ཛཱནཱཏཱིཏི ‘‘ཨིདཾ ནཱམ མཡཱ ཀཏ’’ནྟི ཝུཏྟེ ‘‘ཨིམཾ ནཱམ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཡཾ ཨཱཔནྣོ’’ཏི ན ཛཱནཱཏི. ཝུཊྛཱནཾ ན ཛཱནཱཏཱིཏི ‘‘ཝུཊྛཱནགཱམིནིཏོ ཝཱ དེསནཱགཱམིནིཏོ ཝཱ ཨཱཔཏྟིཏོ ཨེཝཾ ནཱམ ཝུཊྛཱནཾ ཧོཏཱི’’ཏི ན ཛཱནཱཏི. ཨིམསྨིཉྷི པཉྩཀེ པུརིམཱནི དྭེ པདཱནི ཨཡུཏྟཝསེན ཝུཏྟཱནི, པཙྪིམཱནི ཏཱིཎི ཨཱཔཏྟིཨངྒཝསེན.

ཨཱབྷིསམཱཙཱརིཀཱཡ ¶ སིཀྑཱཡཱཏི ཁནྡྷཀཝཏྟེ ཝིནེཏུཾ ན པཊིབལོ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡཀཱཡཱཏི སེཀྑཔཎྞཏྟིཡཾ ཝིནེཏུཾ ན པཊིབལོཏི ཨཏྠོ. ཨབྷིདྷམྨེཏི ནཱམརཱུཔཔརིཙྪེདེ ཝིནེཏུཾ ན པཊིབལོཏི ཨཏྠོ. ཨབྷིཝིནཡེཏི སཀལེ ཝིནཡཔིཊཀེ ཝིནེཏུཾ ན པཊིབལོཏི ཨཏྠོ. ཝིནེཏུཾ ན པཊིབལོཏི ཙ སབྦཏྠ སིཀྑཱཔེཏུཾ ན སཀྐོཏཱིཏི ཨཏྠོ. དྷམྨཏོ ཝིཝེཙེཏུནྟི དྷམྨེན ཀཱརཎེན ཝིསྶཛྫཱཔེཏུཾ. ཨིམསྨིཾ པཉྩཀེ སབྦཔདེསུ ཨཱཔཏྟི.

‘‘ཨཱཔཏྟིཾ ན ཛཱནཱཏཱི’’ཏིཨཱདིཔཉྩཀསྨིཾ ཝིཏྠཱརེནཱཏི ཨུབྷཏོཝིབྷངྒེན སདྡྷིཾ. ན སྭཱགཏཱནཱིཏི ན སུཊྛུ ཨཱགཏཱནི. སུཝིབྷཏྟཱནཱིཏི སུཊྛུ ཝིབྷཏྟཱནི པདཔཙྩཱབྷཊྛསངྐརདོསརཨཏཱནི. སུཔྤཝཏྟཱིནཱིཏི པགུཎཱནི ཝཱཙུགྒཏཱནི སུཝིནིཙྪིཏཱནི. སུཏྟསོཏི ཁནྡྷཀཔརིཝཱརཏོ ཨཱཧརིཏབྦསུཏྟཝསེན སུཊྛུ ཝིནིཙྪིཏཱནི. ཨནུབྱཉྫནསོཏི ཨཀྑརཔདཔཱརིཔཱུརིཡཱ ཙ སུཝིནིཙྪིཏཱནི ཨཁཎྜཱནི ཨཝིཔརཱིཏཀྑརཱནི. ཨེཏེན ཨཊྛཀཐཱ དཱིཔིཏཱ. ཨཊྛཀཐཱཏོ ཧི ཨེས ཝིནིཙྪཡོ ཧོཏཱིཏི. ཨིམསྨིཾ པཉྩཀེཔི སབྦཔདེསུ ཨཱཔཏྟི. ཨཱུནདསཝསྶཔརིཡོསཱནཔཉྩཀེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨིཏི ཨཱདིཏོ ཏཡོ པཉྩཀཱ, ཙཏུཏྠེ ཏཱིཎི པདཱནི, པཉྩམེ དྭེ པདཱནཱིཏི སབྦེཔི ཙཏྟཱརོ པཉྩཀཱ ཨཡུཏྟཝསེན ཝུཏྟཱ, ཙཏུཏྠེ པཉྩཀེ དྭེ ¶ པདཱནི, པཉྩམེ ཏཱིཎི, ཚཊྛསཏྟམཊྛམཱ ཏཡོ པཉྩཀཱཏི སབྦེཔི ཙཏྟཱརོ པཉྩཀཱ ཨཱཔཏྟིཨངྒཝསེན ཝུཏྟཱ.

སུཀྐཔཀྑེ པན ཝུཏྟཝིཔརིཡཱཡེན ‘‘པཉྩཧི, བྷིཀྑཝེ, ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ཨུཔསམྤཱདེཏབྦཾ, ནིསྶཡོ དཱཏབྦོ, སཱམཎེརོ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦོ. ཨསེཀྑེན སཱིལཀྑནྡྷེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ (མཧཱཝ. ༨༤) ཨཊྛ པཉྩཀཱ ཨཱགཏཱཡེཝ. ཏཏྠ སབྦཏྠེཝ ཨནཱཔཏྟི.

༡༥༢. ཀསྶ དཱཏབྦོ, ཀསྶ ན དཱཏབྦོཏི ཨེཏྠ པན ཡོ ལཛྫཱི ཧོཏི, ཏསྶ དཱཏབྦོ. ཨིཏརསྶ ན དཱཏབྦོ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨལཛྫཱིནཾ ནིསྶཡོ དཱཏབྦོ, ཡོ དདེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༢༠) ཝཙནཏོ. ནིསྶཱཡ ཝསནྟེནཔི ཨལཛྫཱི ནིསྶཱཡ ན ཝསིཏབྦཾ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨལཛྫཱིནཾ ནིསྶཱཡ ཝཏྠབྦཾ, ཡོ ཝསེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༢༠). ཨེཏྠ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༡༢༠) ཙ ཨལཛྫཱིནནྟི ཨུཔཡོགཏྠེ སཱམིཝཙནཾ, ཨལཛྫིཔུགྒལེ ནིསྶཱཡ ན ཝསིཏབྦནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏསྨཱ ནཝཾ ཋཱནཾ གཏེན ‘‘ཨེཧི, བྷིཀྑུ, ནིསྶཡཾ གཎྷཱཧཱི’’ཏི ཝུཙྩམཱནེནཔི ཙཏཱུཧཔཉྩཱཧཾ ནིསྶཡདཱཡཀསྶ ལཛྫིབྷཱཝཾ ཨུཔཔརིཀྑིཏྭཱ ནིསྶཡོ གཧེཏབྦོ. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཙཏཱུཧཔཉྩཱཧཾ ཨཱགམེཏུཾ ཡཱཝ བྷིཀྑུསབྷཱགཏཾ ཛཱནཱམཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༢༠) ཧི ཝུཏྟཾ. སཙེ ‘‘ཐེརོ ¶ ལཛྫཱི’’ཏི བྷིཀྑཱུནཾ སནྟིཀེ སུཏྭཱ ཨཱགཏདིཝསེཡེཝ གཧེཏུཀཱམོ ཧོཏི, ཐེརོ པན ‘‘ཨཱགམེཧི ཏཱཝ, ཝསནྟོ ཛཱནིསྶསཱི’’ཏི ཀཏིཔཱཧཾ ཨཱཙཱརཾ ཨུཔཔརིཀྑིཏྭཱ ནིསྶཡཾ དེཏི, ཝཊྚཏི, པཀཏིཡཱ ནིསྶཡགཧཎཊྛཱནཾ གཏེན པན ཏདཧེཝ གཧེཏབྦོ, ཨེཀདིཝསམྤི པརིཧཱརོ ནཏྠི. སཙེ པཋམཡཱམེ ཨཱཙརིཡསྶ ཨོཀཱསོ ནཏྠི, ཨོཀཱསཾ ཨལབྷནྟོ ‘‘པཙྩཱུསསམཡེ གཧེསྶཱམཱི’’ཏི སཡཏི, ཨརུཎཾ ཨུགྒཏམྤི ན ཛཱནཱཏི, ཨནཱཔཏྟི. སཙེ པན ‘‘གཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱབྷོགཾ ཨཀཏྭཱ སཡཏི, ཨརུཎུགྒམནེ དུཀྐཊཾ. ཨགཏཔུབྦཾ ཋཱནཾ གཏེན དྭེ ཏཱིཎི དིཝསཱནི ཝསིཏྭཱ གནྟུཀཱམེན ཨནིསྶིཏེན ཝསིཏབྦཾ. ‘‘སཏྟཱཧཾ ཝསིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱལཡཾ ཀརོནྟེན པན ནིསྶཡོ གཧེཏབྦོ. སཙེ ཐེརོ ‘‘ཀིཾ སཏྟཱཧཾ ཝསནྟསྶ ནིསྶཡེནཱ’’ཏི ཝདཏི, པཊིཀྑིཏྟཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ལདྡྷཔརིཧཱརོ ཧོཏི.

‘‘ཨནུཛཱནཱམི ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཨདྡྷཱནམགྒཔྤཊིཔནྣེན བྷིཀྑུནཱ ནིསྶཡཾ ཨལབྷམཱནེན ཨནིསྶིཏེན ཝཏྠུ’’ནྟི ཝཙནཏོ པན ཨདྡྷཱནམགྒཔྤཊིཔནྣོ སཙེ ཨཏྟནཱ སདྡྷིཾ ཨདྡྷཱནམགྒཔྤཊིཔནྣཾ ནིསྶཡདཱཡཀཾ ན ལབྷཏི, ཨེཝཾ ནིསྶཡཾ ཨལབྷམཱནེན ཨནིསྶིཏེན བཧཱུནིཔི དིཝསཱནི གནྟུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པུབྦེ ནིསྶཡཾ གཧེཏྭཱ ཝུཏྠཔུབྦཾ ཀིཉྩི ཨཱཝཱསཾ པཝིསཏི, ཨེཀརཏྟཾ ཝསནྟེནཔི ནིསྶཡོ གཧེཏབྦོ. ཨནྟརཱམགྒེ ཝིསྶམནྟོ ཝཱ སཏྠཾ ཝཱ པརིཡེསནྟོ ཀཏིཔཱཧཾ ཝསཏི, ཨནཱཔཏྟི. ཨནྟོཝསྶེ པན ནིབདྡྷཝཱསཾ ཝསིཏབྦཾ, ནིསྶཡོ ཙ གཧེཏབྦོ. ནཱཝཱཡ གཙྪནྟསྶ པན ཝསྶཱནེ ཨཱགཏེཔི ནིསྶཡཾ ཨལབྷནྟསྶ ཨནཱཔཏྟི. སཙེ ཨནྟརཱམགྒེ གིལཱནོ ཧོཏི, ནིསྶཡཾ ཨལབྷམཱནེན ཨནིསྶིཏེན ཝསིཏུཾ ཝཊྚཏི.

གིལཱནུཔཊྛཱཀོཔི གིལཱནེན ཡཱཙིཡམཱནོ ཨནིསྶིཏོ ཨེཝ ཝསིཏུཾ ལབྷཏི. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, གིལཱནེན བྷིཀྑུནཱ ནིསྶཡཾ ཨལབྷམཱནེན ཨནིསྶིཏེན ཝཏྠུཾ, ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, གིལཱནུཔཊྛཱཀེན བྷིཀྑུནཱ ནིསྶཡཾ ཨལབྷམཱནེན ཡཱཙིཡམཱནེན ཨནིསྶིཏེན ཝཏྠུ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༡༢༡). སཙེ པན ‘‘ཡཱཙཱཧི མ’’ནྟི ཝུཙྩམཱནོཔི གིལཱནོ མཱནེན ན ཡཱཙཏི, གནྟབྦཾ.

‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱརཉྙིཀེན བྷིཀྑུནཱ ཕཱསུཝིཧཱརཾ སལླཀྑེནྟེན ནིསྶཡཾ ཨལབྷམཱནེན ཨནིསྶིཏེན ཝཏྠུཾ ‘ཡདཱ པཏིརཱུཔོ ནིསྶཡདཱཡཀོ ཨཱགཙྪིསྶཏི, ཏདཱ ཏསྶ ནིསྶཱཡ ཝསིསྶཱམཱི’’’ཏི ཝཙནཏོ པན ཡཏྠ ཝསནྟསྶ སམཐཝིཔསྶནཱནཾ པཊིལཱབྷཝསེན ཕཱསུ ཧོཏི, ཏཱདིསཾ ཕཱསུཝིཧཱརཾ སལླཀྑེནྟེན ནིསྶཡཾ ཨལབྷམཱནེན ཨནིསྶིཏེན ཝཏྠབྦཾ. ཨིམཉྩ པན པརིཧཱརཾ ནེཝ སོཏཱཔནྣོ, ན སཀདཱགཱམིཨནཱགཱམིཨརཧནྟོ ལབྷནྟི, ན ཐཱམགཏསྶ ¶ སམཱདྷིནོ ཝཱ ཝིཔསྶནཱཡ ཝཱ ལཱབྷཱི, ཝིསྶཊྛཀམྨཊྛཱནེ པན བཱལཔུཐུཛྫནེ ཀཐཱཝ ནཏྠི. ཡསྶ ཁོ པན སམཐོ ཝཱ ཝིཔསྶནཱ ཝཱ ཏརུཎཱ ཧོཏི, ཨཡཾ ཨིམཾ པརིཧཱརཾ ལབྷཏི, པཝཱརཎཱསངྒཧོཔི ཨེཏསྶེཝ ཨནུཉྙཱཏོ. ཏསྨཱ ཨིམིནཱ པུགྒལེན ཨཱཙརིཡེ པཝཱརེཏྭཱ གཏེཔི ‘‘ཡདཱ པཏིརཱུཔོནིསྶཡདཱཡཀོ ཨཱགཙྪིསྶཏི, ཏཾ ནིསྶཱཡ ཝསིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱབྷོགཾ ཀཏྭཱ པུན ཡཱཝ ཨཱསཱལ༹ྷཱིཔུཎྞམཱ, ཏཱཝ ཨནིསྶིཏེན ཝཏྠུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པན ཨཱསཱལ༹ྷཱིམཱསེ ཨཱཙརིཡོ ནཱགཙྪཏི, ཡཏྠ ནིསྶཡོ ལབྦྷཏི, ཏཏྠ གནྟབྦཾ.

༡༥༣. ཀཐཾ ¶ གཧིཏོ ཧོཏཱིཏི ཨེཏྠ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ སནྟིཀེ ཏཱཝ ཨུཔཛ྄ཛྷཾ གཎྷནྟེན ཨེཀཾསཾ ཨུཏྟརཱསངྒཾ ཀརིཏྭཱ པཱདེ ཝནྡིཏྭཱ ཨུཀྐུཊིཀཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཧེཏྭཱ ‘‘ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ མེ, བྷནྟེ, ཧོཧཱི’’ཏི ཏིཀྑཏྟུཾ ཝཏྟབྦཾ. ཨེཝཾ སདྡྷིཝིཧཱརིཀེན ཝུཏྟེ སཙེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ‘‘སཱཧཱུ’’ཏི ཝཱ ‘‘ལཧཱུ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨོཔཱཡིཀ’’ནྟི ཝཱ ‘‘པཏིརཱུཔ’’ནྟི ཝཱ ‘‘པཱསཱདིཀེན སམྤཱདེཧཱི’’ཏི ཝཱ ཀཱཡེན ཝིཉྙཱཔེཏི, ཝཱཙཱཡ ཝིཉྙཱཔེཏི, ཀཱཡེན ཝཱཙཱཡ ཝིཉྙཱཔེཏི, གཧིཏོ ཧོཏི ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ. ཨིདམེཝ ཧེཏྠ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡགྒཧཎཾ, ཡདིདཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཨིམེསུ པཉྩསུ པདེསུ ཡསྶ ཀསྶཙི པདསྶ ཝཱཙཱཡ སཱཝནཾ ཀཱཡེན ཝཱ ཨཏྠཝིཉྙཱཔནནྟི. ཀེཙི པན ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪནཾ སནྡྷཱཡ ཝདནྟི, ན ཏཾ པམཱཎཾ. ཨཱཡཱཙནདཱནམཏྟེན ཧི གཧིཏོ ཧོཏི ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ, ན ཨེཏྠ སམྤཊིཙྪནཾ ཨངྒཾ. སདྡྷིཝིཧཱརིཀེནཔི ན ཀེཝལཾ ‘‘ཨིམིནཱ མེ པདེན ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ གཧིཏོ’’ཏི ཉཱཏུཾ ཝཊྚཏི, ‘‘ཨཛྫཏགྒེ དཱནི ཐེརོ མཡ྄ཧཾ བྷཱརོ, ཨཧམྤི ཐེརསྶ བྷཱརོ’’ཏི ཨིདམྤི ཉཱཏུཾ ཝཊྚཏི (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༦༤). ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ, བྷིཀྑཝེ, སདྡྷིཝིཧཱརིཀམྷི པུཏྟཙིཏྟཾ ཨུཔཊྛཔེསྶཏི, སདྡྷིཝིཧཱརིཀོ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡམྷི པིཏུཙིཏྟཾ ཨུཔཊྛཔེསྶཏི, ཨེཝཾ ཏེ ཨཉྙམཉྙཾ སགཱརཝཱ སཔྤཏིསྶཱ སབྷཱགཝུཏྟིནོ ཝིཧརནྟཱ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཝུཌྜྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫིསྶནྟཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༦༥).

ཨཱཙརིཡསྶ སནྟིཀེ ནིསྶཡགྒཧཎེཔི ཨཡམེཝ ཝིནིཙྪཡོ. ཨཡཾ པནེཏྠ ཝིསེསོ – ཨཱཙརིཡསྶ སནྟིཀེ ནིསྶཡཾ གཎྷནྟེན ཨུཀྐུཊིཀཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ‘‘ཨཱཙརིཡོ མེ, བྷནྟེ, ཧོཧི, ཨཱཡསྨཏོ ནིསྶཱཡ ཝཙྪཱམཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༧༧) ཏིཀྑཏྟུཾ ཝཏྟབྦཾ, སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

༡༥༤. ཀཐཾ ¶ པཊིཔྤསྶམྦྷཏཱིཏི ཨེཏྠ ཏཱཝ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡམྷཱ པཉྩཧཱཀཱརེཧི ནིསྶཡཔཊིཔྤསྶདྡྷི ཝེདིཏབྦཱ, ཨཱཙརིཡམྷཱ ཚཧི ཨཱཀཱརེཧི. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘པཉྩིམཱ, བྷིཀྑཝེ, ནིསྶཡཔཊིཔྤསྶདྡྷིཡོ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡམྷཱ. ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ པཀྐནྟོ ཝཱ ཧོཏི, ཝིབྦྷནྟོ ཝཱ, ཀཱལཀཏོ ཝཱ, པཀྑསངྐནྟོ ཝཱ, ཨཱཎཏྟིཡེཝ པཉྩམཱི. ཨིམཱ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པཉྩ ནིསྶཡཔཊིཔྤསྶདྡྷིཡོ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡམྷཱ.

ཚཡིམཱ ¶ , བྷིཀྑཝེ, ནིསྶཡཔཊིཔྤསྶདྡྷིཡོ ཨཱཙརིཡམྷཱ. ཨཱཙརིཡོ པཀྐནྟོ ཝཱ ཧོཏི, ཝིབྦྷནྟོ ཝཱ, ཀཱལཀཏོ ཝཱ, པཀྑསངྐནྟོ ཝཱ, ཨཱཎཏྟིཡེཝ པཉྩམཱི, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེན ཝཱ སམོདྷཱནགཏོ ཧོཏི. ཨིམཱ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ ནིསྶཡཔཊིཔྤསྶདྡྷིཡོ ཨཱཙརིཡམྷཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༨༣).

ཏཏྲཱཡཾ ཝིནིཙྪཡོ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༨༣) – པཀྐནྟོཏི དིསཾ གཏོ. ཨེཝཾ གཏེ ཙ པན ཏསྨིཾ སཙེ ཝིཧཱརེ ནིསྶཡདཱཡཀོ ཨཏྠི, ཡསྶ སནྟིཀེ ཨཉྙདཱཔི ནིསྶཡོ ཝཱ གཧིཏཔུབྦོ ཧོཏི, ཡོ ཝཱ ཨེཀསམྦྷོགཔརིབྷོགོ, ཏསྶ སནྟིཀེ ནིསྶཡོ གཧེཏབྦོ, ཨེཀདིཝསམྤི པརིཧཱརོ ནཏྠི. སཙེ ཏཱདིསོ ནཏྠི, ཨཉྙོ ལཛྫཱི པེསལོ ཨཏྠི, ཏསྶ པེསལབྷཱཝཾ ཛཱནནྟེན ཏདཧེཝ ནིསྶཡོ ཡཱཙིཏབྦོ. སཙེ དེཏི, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ. ཨཐ པན ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ལཧུཾ ཨཱགམིསྶཏཱི’’ཏི པུཙྪཏི, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེན ཙེ ཏཐཱ ཝུཏྟཾ, ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. སཙེ ཝདཏི ‘‘ཏེན ཧི ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཨཱགམནཾ ཨཱགམེཐཱ’’ཏི, ཝཊྚཏི. ཨཐ པནསྶ པཀཏིཡཱ པེསལབྷཱཝཾ ན ཛཱནཱཏི, ཙཏྟཱརི པཉྩ དིཝསཱནི ཏསྶ བྷིཀྑུསྶ སབྷཱགཏཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཨོཀཱསཾ ཀཱརེཏྭཱ ནིསྶཡོ གཧེཏབྦོ. སཙེ པན ཝིཧཱརེ ནིསྶཡདཱཡཀོ ནཏྠི, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཙ ‘‘ཨཧཾ ཀཏིཔཱཧེན ཨཱགམིསྶཱམི, མཱ ཨུཀྐཎྛིཏྠཱ’’ཏི ཝཏྭཱ གཏོ, ཡཱཝ ཨཱགམནཱ པརིཧཱརོ ལབྦྷཏི, ཨཐཱཔི ནཾ ཏཏྠ མནུསྶཱ པརིཙྪིནྣཀཱལཏོ ཨུཏྟརིཔི པཉྩ ཝཱ དས ཝཱ དིཝསཱནི ཝཱསེནྟིཡེཝ, ཏེན ཝིཧཱརཾ པཝཏྟི པེསེཏབྦཱ ‘‘དཧརཱ མཱ ཨུཀྐཎྛནྟུ, ཨཧཾ ཨསུཀདིཝསཾ ནཱམ ཨཱགམིསྶཱམཱི’’ཏི, ཨེཝམྤི པརིཧཱརོ ལབྦྷཏི. ཨཐ ཨཱགཙྪཏོ ཨནྟརཱམགྒེ ནདཱིཔཱུརེན ཝཱ ཙོརཱདཱིཧི ཝཱ ཨུཔདྡཝོ ཧོཏི, ཐེརོ ཨུདཀོསཀྐནཾ ཝཱ ཨཱགམེཏི, སཧཱཡེ ཝཱ པརིཡེསཏི, ཏཾ ཙེ པཝཏྟིཾ དཧརཱ སུཎནྟི, ཡཱཝ ཨཱགམནཱ པརིཧཱརོ ལབྦྷཏི. སཙེ པན སོ ‘‘ཨིདྷེཝཱཧཾ ཝསིསྶཱམཱི’’ཏི པཧིཎཏི, པརིཧཱརོ ནཏྠི. ཡཏྠ ནིསྶཡོ ལབྦྷཏི, ཏཏྠ གནྟབྦཾ. ཝིབྦྷནྟེ པན ཀཱལཀཏེ པཀྑསངྐནྟེ ཝཱ ཨེཀདིཝསམྤི པརིཧཱརོ ནཏྠི, ཡཏྠ ནིསྶཡོ ལབྦྷཏི, ཏཏྠ གནྟབྦཾ.

ཨཱཎཏྟཱིཏི ¶ ¶ པན ནིསྶཡཔཎཱམནཱ ཝུཙྩཏི, ཏསྨཱ ‘‘པཎཱམེམི ཏ’’ནྟི ཝཱ ‘‘མཱ ཨིདྷ པཊིཀྐམཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘ནཱིཧར ཏེ པཏྟཙཱིཝར’’ནྟི ཝཱ ‘‘ནཱཧཾ ཏཡཱ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦོ’’ཏི ཝཱཏི ཨིམིནཱ པཱལི༹ནཡེན ‘‘མཱ མཾ གཱམཔྤཝེསནཾ ཨཱཔུཙྪཱི’’ཏིཨཱདིནཱ པཱལི༹མུཏྟཀནཡེན ཝཱ ཡོ ནིསྶཡཔཎཱམནཱཡ པཎཱམིཏོ ཧོཏི, ཏེན ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཁམཱཔེཏབྦོ. སཙེ ཨཱདིཏོཝ ན ཁམཏི, དཎྜཀམྨཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཏིཀྑཏྟུཾ ཏཱཝ སཡམེཝ ཁམཱཔེཏབྦོ. ནོ ཙེ ཁམཏི, ཏསྨིཾ ཝིཧཱརེ མཧཱཐེརེ གཧེཏྭཱ ཁམཱཔེཏབྦོ. ནོ ཙེ ཁམཏི, སཱམནྟཝིཧཱརེ བྷིཀྑཱུ གཧེཏྭཱ ཁམཱཔེཏབྦོ. སཙེ ཨེཝམྤི ན ཁམཏི, ཨཉྙཏྠ གནྟྭཱ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ སབྷཱགཱནཾ སནྟིཀེ ཝསིཏབྦཾ ‘‘ཨཔྤེཝ ནཱམ ‘སབྷཱགཱནཾ མེ སནྟིཀེ ཝསཏཱི’ཏི ཉཏྭཱཔི ཁམེཡྻཱ’’ཏི. སཙེ ཨེཝམྤི ན ཁམཏི, ཏཏྲེཝ ཝསིཏབྦཾ. ཏཏྲ ཙེ དུབྦྷིཀྑཱདིདོསེན ན སཀྐཱ ཧོཏི ཝསིཏུཾ, ཏཾཡེཝ ཝིཧཱརཾ ཨཱགནྟྭཱ ཨཉྙསྶ སནྟིཀེ ནིསྶཡཾ གཧེཏྭཱ ཝསིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨཡམཱཎཏྟིཡཾ ཝིནིཙྪཡོ.

ཨཱཙརིཡམྷཱ ནིསྶཡཔཊིཔྤསྶདྡྷཱིསུ ཨཱཙརིཡོ པཀྐནྟོ ཝཱ ཧོཏཱིཏི ཨེཏྠ ཀོཙི ཨཱཙརིཡོ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ པཀྐམཏི, ཀོཙི ཨནཱཔུཙྪིཏྭཱ, ཨནྟེཝཱསིཀོཔི ཨེཝམེཝ. ཏཏྲ སཙེ ཨནྟེཝཱསིཀོ ཨཱཙརིཡཾ ཨཱཔུཙྪཏི ‘‘ཨསུཀཾ ནཱམ, བྷནྟེ, ཋཱནཾ གནྟུཾ ཨིཙྪཱམི ཀེནཙིདེཝ ཀརཎཱིཡེནཱ’’ཏི, ཨཱཙརིཡེན ཙ ‘‘ཀདཱ གམིསྶསཱི’’ཏི ཝུཏྟོ ‘‘སཱཡནྷེ ཝཱ རཏྟིཾ ཝཱ ཨུཊྛཧིཏྭཱ གམིསྶཱམཱི’’ཏི ཝདཏི, ཨཱཙརིཡོཔི ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪཏི, ཏཾ ཁཎཾཡེཝ ནིསྶཡོ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. སཙེ པན ‘‘བྷནྟེ, ཨསུཀཾ ནཱམ ཋཱནཾ གནྟུཀཱམོམྷཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ཨཱཙརིཡོ ‘‘ཨསུཀསྨིཾ ནཱམ གཱམེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ པཙྪཱ ཛཱནིསྶསཱི’’ཏི ཝདཏི, སོ ཙ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪཏི, ཏཏོ ཙེ གཏོ སུགཏོ. སཙེ པན ན གཙྪཏི, ནིསྶཡོ ན པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. ཨཐཱཔི ‘‘གཙྪཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ཨཱཙརིཡེན ‘‘མཱ ཏཱཝ གཙྪ, རཏྟིཾ མནྟེཏྭཱ ཛཱནིསྶཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟོ མནྟེཏྭཱ གཙྪཏི, སུགཏོ. ནོ ཙེ གཙྪཏི, ནིསྶཡོ ན པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. ཨཱཙརིཡཾ ཨནཱཔུཙྪཱ པཀྐམནྟསྶ པན ཨུཔཙཱརསཱིམཱཏིཀྐམེ ནིསྶཡོ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི, ཨནྟོཨུཔཙཱརསཱིམཏོ པཊིནིཝཏྟནྟསྶ ན པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. སཙེ པན ཨཱཙརིཡོ ཨནྟེཝཱསིཀཾ ཨཱཔུཙྪཏི ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨསུཀཾ ནཱམ ཋཱནཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི, ཨནྟེཝཱསིཀེན ཙ ‘‘ཀདཱ’’ཏི ¶ ཝུཏྟེ ‘‘སཱཡནྷེ ཝཱ རཏྟིབྷཱགེ ཝཱ’’ཏི ཝདཏི, ཨནྟེཝཱསིཀོཔི ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪཏི, ཏཾ ཁཎཾཡེཝ ནིསྶཡོ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི, སཙེ པན ཨཱཙརིཡོ ‘‘སྭེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ གམིསྶཱམཱི’’ཏི ཝདཏི, ཨིཏརོ ཙ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪཏི, ཨེཀདིཝསཾ ཏཱཝ ནིསྶཡོ ན པཊིཔྤསྶམྦྷཏི, པུནདིཝསེ པཊིཔྤསྶདྡྷོ ཧོཏི. ‘‘ཨསུཀསྨིཾ ནཱམ གཱམེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཛཱནིསྶཱམི མམ གམནཾ ཝཱ ཨགམནཾ ཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ¶ པན སཙེ ན གཙྪཏི, ནིསྶཡོ ན པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. ཨཐཱཔི ‘‘གཙྪཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ཨནྟེཝཱསིཀེན ‘‘མཱ ཏཱཝ གཙྪཐ, རཏྟིཾ མནྟེཏྭཱ ཛཱནིསྶཐཱ’’ཏི ཝུཏྟོ མནྟེཏྭཱཔི ན གཙྪཏི, ནིསྶཡོ ན པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. སཙེ ཨུབྷོཔི ཨཱཙརིཡནྟེཝཱསིཀཱ ཀེནཙིདེཝ ཀརཎཱིཡེན བཧིསཱིམཾ གཙྪནྟི, ཏཏོ ཙེ ཨཱཙརིཡོ གམིཡཙིཏྟེ ཨུཔྤནྣེ ཨནཱཔུཙྪཱཝ གནྟྭཱ དྭིནྣཾ ལེཌྜུཔཱཏཱནཾ ཨནྟོཡེཝ ནིཝཏྟཏི, ནིསྶཡོ ན པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. སཙེ དྭེ ལེཌྜུཔཱཏེ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ནིཝཏྟཏི, པཊིཔྤསྶདྡྷོ ཧོཏི. ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱ དྭེ ལེཌྜུཔཱཏེ ཨཏིཀྐམྨ ཨཉྙསྨིཾ ཝིཧཱརེ ཝསནྟི, ནིསྶཡོ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. ཨཱཙརིཡེ ཝིབྦྷནྟེ ཀཱལཀཏེ པཀྑསངྐནྟེ ཙ ཏཾ ཁཎཾཡེཝ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི.

ཨཱཎཏྟིཡཾ པན ཨཱཙརིཡོ མུཉྩིཏུཀཱམོཝ ཧུཏྭཱ ནིསྶཡཔཎཱམནཱཡ པཎཱམེཏི, ཨནྟེཝཱསིཀོ ཙ ‘‘ཀིཉྩཱཔི མཾ ཨཱཙརིཡོ པཎཱམེཏི, ཨཐ ཁོ ཧདཡེན མུདུཀོ’’ཏི སཱལཡོ ཧོཏི, ནིསྶཡོ ན པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. སཙེཔི ཨཱརིཡོ སཱལཡོ, ཨནྟེཝཱསིཀོ ནིརཱལཡོ ‘‘ན དཱནི ཨིམཾ ནིསྶཱཡ ཝསིསྶཱམཱི’’ཏི དྷུརཾ ནིཀྑིཔཏི, ཨེཝམྤི ན པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. ཨུབྷིནྣཾ སཱལཡབྷཱཝེ པན ན པཊིཔྤསྶམྦྷཏིཡེཝ, ཨུབྷིནྣཾ དྷུརནིཀྑེཔེན པཊིཔྤསྶམྦྷཏི, པཎཱམིཏེན དཎྜཀམྨཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཏིཀྑཏྟུཾ ཁམཱཔེཏབྦོ. ནོ ཙེ ཁམཏི, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེ ཝུཏྟནཡེན པཊིཔཛྫིཏབྦཾ. ཡཐཱཔཉྙཏྟཾ པན ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཝཏྟཾ པརིཔཱུརེནྟཾ ཨདྷིམཏྟཔེམཱདིཔཉྩངྒསམནྣཱགཏཾ ཨནྟེཝཱསིཀཾ སདྡྷིཝིཧཱརིཀཾ ཝཱ པཎཱམེནྟསྶ དུཀྐཊཾ, ཨིཏརཾ ཨཔཎཱམེནྟསྶཔི དུཀྐཊམེཝ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, སམྨཱཝཏྟནྟོ པཎཱམེཏབྦོ, ཡོ པཎཱམེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶ. ན ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨསམྨཱཝཏྟནྟོ ན པཎཱམེཏབྦོ, ཡོ ན པཎཱམེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶ (མཧཱཝ. ༨༠).

‘‘པཉྩཧི ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏཾ ཨནྟེཝཱསིཀཾ ཨཔཎཱམེནྟོ ཨཱཙརིཡོ སཱཏིསཱརོ ཧོཏི, པཎཱམེནྟོ ཨནཏིསཱརོ ཧོཏི. ཨཱཙརིཡམྷི ནཱདྷིམཏྟཾ པེམཾ ཧོཏི, ནཱདྷིམཏྟོ པསཱདོ ཧོཏི, ནཱདྷིམཏྟཱ ཧིརཱི ཧོཏི, ནཱདྷིམཏྟོ གཱརཝོ ཧོཏི, ནཱདྷིམཏྟཱ བྷཱཝནཱ ཧོཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏཾ ཨནྟེཝཱསིཀཾ ཨཔཎཱམེནྟོ ཨཱཙརིཡོ སཱཏིསཱརོ ཧོཏི, པཎཱམེནྟོ ཨནཏིསཱརོ ཧོཏི (མཧཱཝ. ༨༡).

‘‘པཉྩཧི ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏཾ སདྡྷིཝིཧཱརིཀཾ ཨཔཎཱམེནྟོ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ སཱཏིསཱརོ ཧོཏི, པཎཱམེནྟོ ཨནཏིསཱརོ ཧོཏི. ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡམྷི ནཱདྷིམཏྟཾ པེམཾ ཧོཏི, ནཱདྷིམཏྟོ པསཱདོ ཧོཏི, ནཱདྷིམཏྟཱ ཧིརཱི ཧོཏི, ནཱདྷིམཏྟོ གཱརཝོ ཧོཏི, ནཱདྷིམཏྟཱ བྷཱཝནཱ ཧོཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏཾ སདྡྷིཝིཧཱརིཀཾ ཨཔཎཱམེནྟོ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ སཱཏིསཱརོ ཧོཏི, པཎཱམེནྟོ ཨནཏིསཱརོ ཧོཏཱི’’ཏིཨཱདི (མཧཱཝ. ༦༨).

ཏཏྠ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༦༨) ནཱདྷིམཏྟཾ པེམཾ ཧོཏཱིཏི ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡམྷི ཨདྷིམཏྟཾ གེཧསྶིཏཔེམཾ ན ཧོཏི. ནཱདྷིམཏྟཱ བྷཱཝནཱ ཧོཏཱིཏི ཨདྷིམཏྟཱ མེཏྟཱབྷཱཝནཱ ན ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེན ཝཱ སམོདྷཱནགཏོཏི ཨེཏྠ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༨༣) དསྶནསཝནཝསེན སམོདྷཱནཾ ཝེདིཏབྦཾ. སཙེ ཧི ཨཱཙརིཡཾ ནིསྶཱཡ ཝསནྟོ སདྡྷིཝིཧཱརིཀོ ཨེཀཝིཧཱརེ ཙེཏིཡཾ ཝཱ ཝནྡནྟཾ, ཨེཀགཱམེ ཝཱ པིཎྜཱཡ ཙརནྟཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཾ པསྶཏི, ནིསྶཡོ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ པསྶཏི, སདྡྷིཝིཧཱརིཀོ ན པསྶཏི, ན པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. མགྒཔྤཊིཔནྣཾ ཝཱ ཨཱཀཱསེན ཝཱ གཙྪནྟཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཾ དིསྭཱ དཱུརཏྟཱ ‘‘བྷིཀྑཱུ’’ཏི ཛཱནཱཏི, ‘‘ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ’’ཏི ན ཛཱནཱཏི, ན པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. སཙེ ཛཱནཱཏི, པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. ཨུཔརིཔཱསཱདེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཝསཏི, ཧེཊྛཱ སདྡྷིཝིཧཱརིཀོ, ཏཾ ཨདིསྭཱཝ ཡཱགུཾ པིཝིཏྭཱ པཊིཀྐམཏི, ཨཱསནསཱལཱཡ ཝཱ ནིསིནྣཾ ཨདིསྭཱཝ ཨེཀམནྟེ བྷུཉྫིཏྭཱ པཀྐམཏི, དྷམྨསྶཝནམཎྜཔེ ཝཱ ནིསིནྣམྤི ¶ ཏཾ ཨདིསྭཱཝ དྷམྨཾ སུཏྭཱ པཀྐམཏི, ནིསྶཡོ ན པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. ཨེཝཾ ཏཱཝ དསྶནཝསེན སམོདྷཱནཾ ཝེདིཏབྦཾ. སཝནཝསེན པན སཙེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཝིཧཱརེ ཝཱ ཨནྟརགྷརེ ཝཱ དྷམྨཾ ཝཱ ཀཐེནྟསྶ ཨནུམོདནཾ ཝཱ ཀརོནྟསྶ སདྡཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ མེ སདྡོ’’ཏི སཉྫཱནཱཏི, ནིསྶཡོ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི, ཨསཉྫཱནནྟསྶ ན པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. ཨཡཾ སམོདྷཱནེ ཝིནིཙྪཡོ.

༡༥༥. ནིསྶཱཡ ཀེན ཝསིཏབྦཾ, ཀེན ན ཝསིཏབྦནྟི ཨེཏྠ པན ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, བྱཏྟེན བྷིཀྑུནཱ པཊིབལེན པཉྩ ཝསྶཱནི ནིསྶཱཡ ཝཏྠུཾ, ཨབྱཏྟེན ཡཱཝཛཱིཝ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༡༠༣) ཝཙནཏོ ཡོ ཨབྱཏྟོ ཧོཏི, ཏེན ཡཱཝཛཱིཝཾ ནིསྶཱཡེཝ ཝསིཏབྦཾ. སཙཱཡཾ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༡༠༣) ཝུཌྜྷཏརཾ ཨཱཙརིཡཾ ན ལབྷཏི, ཨུཔསམྤདཱཡ སཊྛིཝསྶོ ཝཱ སཏྟཏིཝསྶོ ཝཱ ཧོཏི, ནཝཀཏརསྶཔི བྱཏྟསྶ སནྟིཀེ ཨུཀྐུཊིཀཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཧེཏྭཱ ‘‘ཨཱཙརིཡོ མེ, ཨཱཝུསོ, ཧོཏི, ཨཱཡསྨཏོ ནིསྶཱཡ ཝཙྪཱམཱི’’ཏི ¶ ཨེཝཾ ཏིཀྑཏྟུཾ ཝཏྭཱ ནིསྶཡོ གཧེཏབྦོཝ. གཱམཔྤཝེསནཾ ཨཱཔུཙྪནྟེནཔི ཨུཀྐུཊིཀཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཧེཏྭཱ ‘‘གཱམཔྤཝེསནཾ ཨཱཔུཙྪཱམི ཨཱཙརིཡཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ཨེས ནཡོ སབྦཨཱཔུཙྪནེསུ.

ཡོ པན བྱཏྟོ ཧོཏི ཨུཔསམྤདཱཡ པཉྩཝསྶོ, ཏེན ཨནིསྶིཏེན ཝཏྠུཾ ཝཊྚཏི. ཏསྨཱ ནིསྶཡམུཙྩནཀེན (པཱཙི. ཨཊྛ. ༡༤༥-༡༤༧) ཨུཔསམྤདཱཡ པཉྩཝསྶེན སབྦནྟིམེན པརིཙྪེདེན དྭེ མཱཏིཀཱ པགུཎཱ ཝཱཙུགྒཏཱ ཀཏྟབྦཱ, པཀྑདིཝསེསུ དྷམྨསྶཝནཏྠཱཡ སུཏྟནྟཏོ ཙཏྟཱརོ བྷཱཎཝཱརཱ, སམྤཏྟཱནཾ པརིསཱནཾ པརིཀཐནཏྠཱཡ ཨནྡྷཀཝིནྡ(ཨ. ནི. ༥.༡༡༤) མཧཱརཱཧུལོཝཱད(མ. ནི. ༢.༡༡༣ ཨཱདཡོ) ཨམྦཊྛ(དཨཱི. ནི. ༡.༢༥༤ ཨཱདཡོ) སདིསོ ཨེཀོ ཀཐཱམགྒོ, སངྒྷབྷཏྟམངྒལཱམངྒལེསུ ཨནུམོདནཏྠཱཡ ཏིསྶོ ཨནུམོདནཱ, ཨུཔོསཐཔཝཱརཎཱདིཛཱནནཏྠཾ ཀམྨཱཀམྨཝིནིཙྪཡོ, སམཎདྷམྨཀརཎཏྠཾ སམཱདྷིཝསེན ཝཱ ཝིཔསྶནཱཝསེན ཝཱ ཨརཧཏྟཔརིཡོསཱནམེཀཾ ཀམྨཊྛཱནཾ, ཨེཏྟཀཾ ཨུགྒཧེཏབྦཾ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཧི ཨཡཾ བཧུསྶུཏོ ཧོཏི ཙཱཏུདྡིསོ, ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཨཏྟནོ ཨིསྶརིཡེན ཝསིཏུཾ ལབྷཏི. ཡཾ པན ཝུཏྟཾ –

‘‘པཉྩཧི ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ན ཨནིསྶིཏེན ཝཏྠབྦཾ. ན ཨསེཀྑེན སཱིལཀྑནྡྷེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ན ཨསེཀྑེན སམཱདྷིཀྑནྡྷེན… ན ཨསེཀྑེན པཉྙཱཀྑནྡྷེན… ན ཨསེཀྑེན ཝིམུཏྟིཀྑནྡྷེན… ན ཨསེཀྑེན ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཀྑནྡྷེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ན ཨནིསྶིཏེན ཝཏྠབྦཾ.

‘‘ཨཔརེཧིཔི, བྷིཀྑཝེ, པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ན ཨནིསྶིཏེན ཝཏྠབྦཾ. ཨསྶདྡྷོ ཧོཏི, ཨཧིརིཀོ ཧོཏི, ཨནོཏྟཔྤཱི ཧོཏི, ཀུསཱིཏོ ཧོཏི, མུཊྛསྶཏི ཧོཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ན ཨནིསྶིཏེན ཝཏྠབྦཾ.

‘‘ཨཔརེཧིཔི, བྷིཀྑཝེ, པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ན ཨནིསྶིཏེན ཝཏྠབྦཾ. ཨདྷིསཱིལེ སཱིལཝིཔནྣོ ཧོཏི, ཨཛ྄ཛྷཱཙཱརེ ཨཱཙཱརཝིཔནྣོ ཧོཏི, ཨཏིདིཊྛིཡཱ དིཊྛིཝིཔནྣོ ཧོཏི, ཨཔྤསྶུཏོ ཧོཏི, དུཔྤཉྙོ ཧོཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ན ཨནིསྶིཏེན ཝཏྠབྦཾ.

‘‘ཨཔརེཧིཔི ¶ , བྷིཀྑཝེ, པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ན ཨནིསྶིཏེན ཝཏྠབྦཾ. ཨཱཔཏྟིཾ ན ཛཱནཱཏི, ཨནཱཔཏྟིཾ ན ཛཱནཱཏི, ལཧུཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ན ཛཱནཱཏི, གརུཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ན ཛཱནཱཏི, ཨུབྷཡཱནི ཁོ པནསྶ པཱཏིམོཀྑཱནི ཝིཏྠཱརེན ན སྭཱགཏཱནི ཧོནྟི ན སུཝིབྷཏྟཱནི ན སུཔྤཝཏྟཱིནི ན སུཝིནིཙྪིཏཱནི སུཏྟསོ ཨནུབྱཉྫནསོ. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ན ཨནིསྶིཏེན ཝཏྠབྦཾ.

‘‘ཨཔརེཧིཔི, བྷིཀྑཝེ, པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ན ཨནིསྶིཏེན ཝཏྠབྦཾ. ཨཱཔཏྟིཾ ན ཛཱནཱཏི, ཨནཱཔཏྟིཾ ན ཛཱནཱཏི, ལཧུཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ན ཛཱནཱཏི, གརུཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ན ཛཱནཱཏི, ཨཱུནཔཉྩཝསྶོ ཧོཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ན ཨནིསྶིཏེན ཝཏྠབྦ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༡༠༣). ཨེཏྠཱཔི ¶ པུརིམནཡེནེཝ ཨཡུཏྟཝསེན ཨཱཔཏྟིཨངྒཝསེན ཙ པཊིཀྑེཔོ ཀཏོཏི དཊྛབྦཾ.

བཱལཱནཾ པན ཨབྱཏྟཱནཾ དིསཾགམིཀཱནཾ ཨནྟེཝཱསིཀསདྡྷིཝིཧཱརིཀཱནཾ ཨནུཉྙཱ ན དཱཏབྦཱ. སཙེ དེནྟི, ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱནཾ དུཀྐཊཾ. ཏེ ཙེ ཨནནུཉྙཱཏཱ གཙྪནྟི, ཏེསམྤི དུཀྐཊཾ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘ཨིདྷ པན, བྷིཀྑཝེ, སམྦཧུལཱ བྷིཀྑཱུ བཱལཱ ཨབྱཏྟཱ དིསཾགམིཀཱ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡེ ཨཱཔུཙྪནྟི. ཏེ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡེཧི པུཙྪིཏབྦཱ ‘‘ཀཧཾ གམིསྶཐ, ཀེན སདྡྷིཾ གམིསྶཐཱ’’ཏི. ཏེ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, བཱལཱ ཨབྱཏྟཱ ཨཉྙེ བཱལེ ཨབྱཏྟེ ཨཔདིསེཡྻུཾ. ན, བྷིཀྑཝེ, ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡེཧི ཨནུཛཱནིཏབྦཱ, ཨནུཛཱནེཡྻུཾ ཙེ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶ. ཏེ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, བཱལཱ ཨབྱཏྟཱ ཨནནུཉྙཱཏཱ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡེཧི གཙྪེཡྻུཾ ཙེ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༦༣).

ཨིཏི པཱལི༹མུཏྟཀཝིནཡཝིནིཙྪཡསངྒཧེ

ནིསྶཡཝིནིཙྪཡཀཐཱ སམཏྟཱ.

༢༤. སཱིམཱཝིནིཙྪཡཀཐཱ

༡༥༦. སཱིམཱཏི ¶ ཨེཏྠ (ཀངྑཱ. ཨཊྛ. ནིདཱནཝཎྞནཱ) སཱིམཱ ནཱམེསཱ བདྡྷསཱིམཱ ཨབདྡྷསཱིམཱཏི དུཝིདྷཱ ཧོཏི. ཏཏྠ ཨེཀཱདས ཝིཔཏྟིསཱིམཱཡོ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཏིཝིདྷསམྤཏྟིཡུཏྟཱ ནིམིཏྟེན ནིམིཏྟཾ བནྡྷིཏྭཱ སམྨཏཱ སཱིམཱ བདྡྷསཱིམཱ ནཱམ. ཨཏིཁུདྡཀཱ, ཨཏིམཧཏཱི, ཁཎྜནིམིཏྟཱ, ཚཱཡཱནིམིཏྟཱ, ཨནིམིཏྟཱ, བཧིསཱིམེ ཋིཏསམྨཏཱ, ནདིཡཱ སམྨཏཱ, སམུདྡེ སམྨཏཱ, ཛཱཏསྶརེ སམྨཏཱ, སཱིམཱཡ སཱིམཾ སམྦྷིནྡནྟེན སམྨཏཱ, སཱིམཱཡ སཱིམཾ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརནྟེན སམྨཏཱཏི ཨིམེཧི ཨེཀཱདསཧི ཨཱཀཱརེཧི སཱིམཏོ ཀམྨཱནི ཝིཔཛྫནྟཱིཏི ཝཙནཏོ ཨེཏཱ ཝིཔཏྟིསཱིམཱཡོ ནཱམ.

ཏཏྠ ཨཏིཁུདྡཀཱ ནཱམ ཡཏྠ ཨེཀཝཱིསཏི བྷིཀྑཱུ ནིསཱིདིཏུཾ ན སཀྐོནྟི. ཨཏིམཧཏཱི ནཱམ ཡཱ ཀེསགྒམཏྟེནཔི ཏིཡོཛནཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ སམྨཏཱ. ཁཎྜནིམིཏྟཱ ¶ ནཱམ ཨགྷཊིཏནིམིཏྟཱ ཝུཙྩཏི. པུརཏྠིམཱཡ དིསཱཡ ནིམིཏྟཾ ཀིཏྟེཏྭཱ ཨནུཀྐམེན དཀྑིཎཱཡ དིསཱཡ པཙྪིམཱཡ ཨུཏྟརཱཡ དིསཱཡ ཀིཏྟེཏྭཱ པུན པུརཏྠིམཱཡ དིསཱཡ པུབྦཀིཏྟིཏཾ པཊིཀིཏྟེཏྭཱ ཋཔེཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨེཝཾ ཨཁཎྜནིམིཏྟཱ ཧོཏི. སཙེ པན ཨནུཀྐམེན ཨཱཧརིཏྭཱ ཨུཏྟརཱཡ དིསཱཡ ནིམིཏྟཾ ཀིཏྟེཏྭཱ ཏཏྠེཝ ཋཔེཏི, ཁཎྜནིམིཏྟཱ ཧོཏི. ཨཔརཱཔི ཁཎྜནིམིཏྟཱ ནཱམ ཡཱ ཨནིམིཏྟུཔགཾ ཏཙསཱརརུཀྑཾ ཝཱ ཁཱཎུཀཾ ཝཱ པཾསུཔུཉྫཾ ཝཱ ཝཱལུཀཔུཉྫཾ ཝཱ ཨཉྙཏརཾ ཨནྟརཱ ཨེཀནིམིཏྟཾ ཀཏྭཱ སམྨཏཱ. ཚཱཡཱནིམིཏྟཱ ནཱམ པབྦཏཚཱཡཱདཱིནཾ ཡཾ ཀིཉྩི ཚཱཡཾ ནིམིཏྟཾ ཀཏྭཱ སམྨཏཱ. ཨནིམིཏྟཱ ནཱམ སབྦེན སབྦཾ ནིམིཏྟཱནི ཨཀིཏྟེཏྭཱ སམྨཏཱ. བཧིསཱིམེ ཋིཏསམྨཏཱ ནཱམ ནིམིཏྟཱནི ཀིཏྟེཏྭཱ ནིམིཏྟཱནཾ བཧི ཋིཏེན སམྨཏཱ. ནདིཡཱ, སམུདྡེ, ཛཱཏསྶརེ སམྨཏཱ ནཱམ ཨེཏེསུ ནདིཨཱདཱིསུ སམྨཏཱ. སཱ ཧི ཨེཝཾ སམྨཏཱཔི ‘‘སབྦཱ, བྷིཀྑཝེ, ནདཱི ཨསཱིམཱ, སབྦོ སམུདྡོ ཨསཱིམོ, སབྦོ ཛཱཏསྶརོ ཨསཱིམོ’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༤༧) ཝཙནཏོ ཨསམྨཏཱཝ ཧོཏི. སཱིམཱཡ སཱིམཾ སམྦྷིནྡནྟེན སམྨཏཱ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༡༤༨) ནཱམ ཨཏྟནོ སཱིམཱཡ པརེསཾ སཱིམཾ སམྦྷིནྡནྟེན སམྨཏཱ. སཙེ ཧི པོརཱཎཀསྶ ཝིཧཱརསྶ པུརཏྠིམཱཡ དིསཱཡ ཨམྦོ ཙེཝ ཛམྦུ ཙཱཏི དྭེ རུཀྑཱ ཨཉྙམཉྙཾ སཾསཊྛཝིཊཔཱ ཧོནྟི, ཏེསུ ཨམྦསྶ པཙྪིམདིསཱབྷཱགེ ཛམྦུ, ཝིཧཱརསཱིམཱ ཙ ཛམྦུཾ ཨནྟོཀཏྭཱ ཨམྦཾ ཀིཏྟེཏྭཱ བདྡྷཱ ཧོཏི. ཨཐ པཙྪཱ ཏསྶ ཝིཧཱརསྶ པུརཏྠིམཱཡ དིསཱཡ ཝིཧཱརེ ཀཏེ སཱིམཾ བནྡྷནྟཱ བྷིཀྑཱུ ཏཾ ཨམྦཾ ཨནྟོཀཏྭཱ ཛམྦུཾ ཀིཏྟེཏྭཱ བནྡྷནྟི ¶ , སཱིམཱཡ སཱིམཾ སམྦྷིནྣཱ ཧོཏི. ཏསྨཱ སཙེ པཋམཏརཾ ཀཏསྶ ཝིཧཱརསྶ སཱིམཱ ཨསམྨཏཱ ཧོཏི, སཱིམཱཡ ཨུཔཙཱརོ ཋཔེཏབྦོ. སཙེ སམྨཏཱ ཧོཏི, པཙྪིམཀོཊིཡཱ ཧཏྠམཏྟཱ སཱིམནྟརིཀཱ ཋཔེཏབྦཱ. ཀུརུནྡིཡཾ ‘‘ཝིདཏྠིམཏྟམྤི’’, མཧཱཔཙྩརིཡཾ ‘‘ཙཏུརངྒུལམཏྟམྤི ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཨེཀརུཀྑོཔི ཙ དྭིནྣཾ སཱིམཱནཾ ནིམིཏྟཾ ཧོཏི. སོ པན ཝཌྜྷནྟོ སཱིམསངྐརཾ ཀརོཏི, ཏསྨཱ ན ཀཱཏབྦོ. སཱིམཱཡ སཱིམཾ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརནྟེན སམྨཏཱ ནཱམ ཨཏྟནོ སཱིམཱཡ པརེསཾ སཱིམཾ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརནྟེན སམྨཏཱ. སཙེ ཧི པརེསཾ བདྡྷསཱིམཾ སཀལཾ ཝཱ ཏསྶཱ པདེསཾ ཝཱ ཨནྟོཀཏྭཱ ཨཏྟནོ སཱིམཾ སམྨནྣནྟི, སཱིམཱཡ སཱིམཾ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཏཱ ནཱམ ཧོཏི. བྷིཀྑུནཱིནཾ པན སཱིམཾ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཏྭཱ ཨནྟོཔི བྷིཀྑཱུནཾ སཱིམཾ སམྨནྣིཏུཾ ཝཊྚཏི. བྷིཀྑུནཱིནམྤི བྷིཀྑཱུནཾ སཱིམཱཡ ཨེསེཝ ¶ ནཡོ. ན ཧི ཏེ ཨཉྙམཉྙསྶ ཀམྨེ གཎཔཱུརཀཱ ཧོནྟི, ན ཀམྨཝཱཙཾ ཝགྒཾ ཀརོནྟི. ཨིཏི ཨིམཱ ཨེཀཱདས ཝིཔཏྟིསཱིམཱཡོ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ སཱིམཱ སམྨནྣིཏབྦཱ.

༡༥༧. ཏིཝིདྷསམྤཏྟིཡུཏྟཱ ནཱམ ནིམིཏྟསམྤཏྟིཡཱ པརིསསམྤཏྟིཡཱ ཀམྨཝཱཙཱསམྤཏྟིཡཱ ཙ ཡུཏྟཱ. ཏཏྠ ནིམིཏྟསམྤཏྟིཡཱ ཡུཏྟཱ ནཱམ པབྦཏནིམིཏྟཾ པཱསཱཎནིམིཏྟཾ ཝནནིམིཏྟཾ རུཀྑནིམིཏྟཾ མགྒནིམིཏྟཾ ཝམྨིཀནིམིཏྟཾ ནདཱིནིམིཏྟཾ ཨུདཀནིམིཏྟནྟི ཨེཝཾ ཝུཏྟེསུ ཨཊྛསུ ནིམིཏྟེསུ ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ དིསཱབྷཱགེ ཡཐཱལདྡྷཱནི ནིམིཏྟུཔགཱནི ནིམིཏྟཱནི ‘‘པུརཏྠིམཱཡ དིསཱཡ ཀིཾ ནིམིཏྟཾ. པབྦཏོ, བྷནྟེ. ཨེསོ པབྦཏོ ནིམིཏྟ’’ནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན སམྨཱ ཀིཏྟེཏྭཱ སམྨཏཱ.

ཏཏྲཱཡཾ ཝིནིཙྪཡོ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༡༣༨) – ཝིནཡདྷརེན པུཙྪིཏབྦཾ ‘‘པུརཏྠིམཱཡ དིསཱཡ ཀིཾ ནིམིཏྟ’’ནྟི? ‘‘པབྦཏོ, བྷནྟེ’’ཏི. ཨིདཾ པན ཨུཔསམྤནྣོ ཝཱ ཨཱཙིཀྑཏུ ཨནུཔསམྤནྣོ ཝཱ, ཝཊྚཏིཡེཝ. པུན ཝིནཡདྷརེན ‘‘ཨེསོ པབྦཏོ ནིམིཏྟ’’ནྟི ཨེཝཾ ནིམིཏྟཾ ཀིཏྟེཏབྦཾ, ‘‘ཨེཏཾ པབྦཏཾ ནིམིཏྟཾ ཀརོམ, ཀརིསྶཱམ, ནིམིཏྟཾ ཀཏོ, ནིམིཏྟཾ ཧོཏུ, ཧོཏི, བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ པན ཀིཏྟེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. པཱསཱཎཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. པུརཏྠིམཱཡ དིསཱཡ, པུརཏྠིམཱཡ ཨནུདིསཱཡ, དཀྑིཎཱཡ དིསཱཡ, དཀྑིཎཱཡ ཨནུདིསཱཡ, པཙྪིམཱཡ དིསཱཡ, པཙྪིམཱཡ ཨནུདིསཱཡ, ཨུཏྟརཱཡ དིསཱཡ, ཨུཏྟརཱཡ ཨནུདིསཱཡ ཀིཾ ནིམིཏྟཾ? ཨུདཀཾ, བྷནྟེ. ཨེཏཾ ཨུདཀཾ ནིམིཏྟནྟི ཀིཏྟེཏབྦཾ. ཨེཏྠ པན ཨཊྛཔེཏྭཱ པུན ‘‘པུརཏྠིམཱཡ དིསཱཡ ཀིཾ ནིམིཏྟཾ? པབྦཏོ, བྷནྟེ. ཨེསོ པབྦཏོ ནིམིཏྟ’’ནྟི ཨེཝཾ པཋམཾ ཀིཏྟིཏནིམིཏྟཾ ཀིཏྟེཏྭཱཝ ཋཔེཏབྦཾ. ཨེཝཉྷི ནིམིཏྟེན ནིམིཏྟཾ གྷཊིཏཾ ཧོཏི, ནིམིཏྟཱནི སཀིཾ ¶ ཀིཏྟིཏཱནིཔི ཀིཏྟིཏཱནེཝ ཧོནྟི. ཨནྡྷཀཊྛཀཐཱཡཾ པན ‘‘ཏིཀྑཏྟུཾ སཱིམམཎྜལཾ བནྡྷནྟེན ནིམིཏྟཾ ཀིཏྟེཏབྦ’’ནྟི ཝུཏྟཾ.

༡༥༨. ཨིདཱནི ནིམིཏྟུཔགཱནི པབྦཏཱདཱིནི ཝེདིཏབྦཱནི – ཏིཝིདྷོ པབྦཏོ སུདྡྷཔཾསུཔབྦཏོ སུདྡྷཔཱསཱཎཔབྦཏོ ཨུབྷཡམིསྶཀོཏི. སོ ཏིཝིདྷོཔི ཝཊྚཏི, ཝཱལིཀརཱསི པན ན ཝཊྚཏི. ཨིཏརོཔི ཧཏྠིཔྤམཱཎཏོ ཨོམཀཏརོ ན ཝཊྚཏི, ཧཏྠིཔྤམཱཎཏོ པཊྛཱཡ སིནེརུཔྤམཱཎོཔི ཝཊྚཏི. སཙེ ཙཏཱུསུ དིསཱསུ ཙཏྟཱརོ ཏཱིསུ ཝཱ ཏཡོ པབྦཏཱ ཧོནྟི ¶ , ཙཏཱུཧི ཝཱ ཏཱིཧི ཝཱ པབྦཏནིམིཏྟེཧི སམྨནྣིཏུམྤི ཝཊྚཏི, དྭཱིཧི པན ནིམིཏྟེཧི ཨེཀེན ཝཱ སམྨནྣིཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཨིཏོ པརེསུ པཱསཱཎནིམིཏྟཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏསྨཱ པབྦཏནིམིཏྟཾ ཀརོནྟེན པུཙྪིཏབྦཾ ‘‘ཨེཀཱབདྡྷོ, ན ཨེཀཱབདྡྷོ’’ཏི. སཙེ ཨེཀཱབདྡྷོ ཧོཏི, ན ཀཱཏབྦོ. ཏཉྷི ཙཏཱུསུ ཝཱ ཨཊྛསུ ཝཱ དིསཱསུ ཀིཏྟེནྟེནཔི ཨེཀམེཝ ནིམིཏྟཾ ཀིཏྟིཏཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཡོ ཨེཝཾ ཙཀྐསཎྛཱནེན ཝིཧཱརམྤི པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏོ པབྦཏོ, ཏཾ ཨེཀདིསཱཡ ཀིཏྟེཏྭཱ ཨཉྙཱསུ དིསཱསུ ཏཾ བཧིདྡྷཱ ཀཏྭཱ ཨནྟོ ཨཉྙཱནི ནིམིཏྟཱནི ཀིཏྟེཏབྦཱནི. སཙེ པབྦཏསྶ ཏཏིཡབྷཱགཾ ཝཱ ཨུཔཌྜྷཾ ཝཱ ཨནྟོསཱིམཱཡ ཀཏྟུཀཱམཱ ཧོནྟི, པབྦཏཾ ཨཀིཏྟེཏྭཱ ཡཏྟཀཾ པདེསཾ ཨནྟོ ཀཏྟུཀཱམཱ, ཏསྶ པརཏོ ཏསྨིཾཡེཝ པབྦཏེ ཛཱཏརུཀྑཝམྨིཀཱདཱིསུ ཨཉྙཏརཾ ནིམིཏྟཾ ཀིཏྟེཏབྦཾ. སཙེ ཨེཀཡོཛནདྭིཡོཛནཔྤམཱཎཾ སབྦཾ པབྦཏཾ ཨནྟོ ཀཏྟུཀཱམཱ ཧོནྟི, པབྦཏསྶ པརཏོ བྷཱུམིཡཾ ཛཱཏརུཀྑཝམྨིཀཱདཱིནི ནིམིཏྟཱནི ཀིཏྟེཏབྦཱནི.

པཱསཱཎནིམིཏྟེ ཨཡགུལོ༹པི པཱསཱཎསངྑྱམེཝ གཙྪཏི, ཏསྨཱ ཡོ ཀོཙི པཱསཱཎོ ཝཊྚཏི. པམཱཎཏོ པན ཧཏྠིཔྤམཱཎོ པབྦཏསངྑྱཾ གཏོ, ཏསྨཱ སོ ན ཝཊྚཏི, མཧཱགོཎམཧཱམཧིཾསཔྤམཱཎོ པན ཝཊྚཏི. ཧེཊྛིམཔརིཙྪེདེན དྭཏྟིཾསཔལགུལ༹པིཎྜཔྤམཱཎོ ཝཊྚཏི, ཏཏོ ཁུདྡཀཏརོ ཨིཊྛཀཱ ཝཱ མཧནྟཱིཔི ན ཝཊྚཏི, ཨནིམིཏྟུཔགཔཱསཱཎཱནཾ རཱསིཔི ན ཝཊྚཏི, པགེཝ པཾསུཝཱལུཀརཱསི. བྷཱུམིསམོ ཁལམཎྜལསདིསོ པིཊྛིཔཱསཱཎོ ཝཱ བྷཱུམིཏོ ཁཱཎུཀོ ཝིཡ ཨུཊྛིཏཔཱསཱཎོ ཝཱ ཧོཏི, སོཔི པམཱཎུཔགོ ཙེ, ཝཊྚཏི. པིཊྛིཔཱསཱཎོ ཨཏིམཧནྟོཔི པཱསཱཎསངྑྱམེཝ གཙྪཏི, ཏསྨཱ སཙེ མཧཏོ པིཊྛིཔཱསཱཎསྶ ཨེཀཔྤདེསཾ ཨནྟོསཱིམཱཡ ཀཏྟུཀཱམཱ ཧོནྟི, ཏཾ ཨཀིཏྟེཏྭཱ ཏསྶུཔརི ཨཉྙོ པཱསཱཎོ ཀིཏྟེཏབྦོ. སཙེ པིཊྛིཔཱསཱཎུཔརི ཝིཧཱརཾ ཀརོནྟི, ཝིཧཱརམཛ྄ཛྷེན ཝཱ པིཊྛིཔཱསཱཎོ ཝིནིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ གཙྪཏི, ཨེཝརཱུཔོ པིཊྛིཔཱསཱཎོ ན ཝཊྚཏི. སཙེ ཧི ཏཾ ཀིཏྟེནྟི, ནིམིཏྟསྶ ཨུཔརི ཝིཧཱརོ ཧོཏི, ནིམིཏྟཉྩ ¶ ནཱམ བཧིསཱིམཱཡ ཧོཏི, ཝིཧཱརོཔི བཧིསཱིམཱཡཾ ཨཱཔཛྫཏི. ཝིཧཱརཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏཔིཊྛིཔཱསཱཎོ ཨེཀཏྠ ཀིཏྟེཏྭཱ ཨཉྙཏྠ ན ཀིཏྟེཏབྦོ.

ཝནནིམིཏྟེ ¶ ཏིཎཝནཾ ཝཱ ཏཙསཱརཏཱལནཱལི༹ཀེརཱདིརུཀྑཝནཾ ཝཱ ན ཝཊྚཏི, ཨནྟོསཱརཱནཾ པན སཱཀསཱལཱདཱིནཾ ཨནྟོསཱརམིསྶཀཱནཾ ཝཱ རུཀྑཱནཾ ཝནཾ ཝཊྚཏི, ཏཉྩ ཁོ ཧེཊྛིམཔརིཙྪེདེན ཙཏུཔཉྩརུཀྑམཏྟམྤི, ཏཏོ ཨོརཾ ན ཝཊྚཏི, པརཾ ཡོཛནསཏིཀམྤི ཝཊྚཏི. སཙེ པན ཝནམཛ྄ཛྷེ ཝིཧཱརཾ ཀརོནྟི, ཝནཾ ན ཀིཏྟེཏབྦཾ. ཨེཀདེསཾ ཨནྟོསཱིམཱཡ ཀཱཏུཀཱམེཧིཔི ཝནཾ ཨཀིཏྟེཏྭཱ ཏཏྠ རུཀྑཔཱསཱཎཱདཡོ ཀིཏྟེཏབྦཱ. ཝིཧཱརཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏཝནཾ ཨེཀཏྠ ཀིཏྟེཏྭཱ ཨཉྙཏྠ ན ཀིཏྟེཏབྦཾ.

རུཀྑནིམིཏྟེ ཏཙསཱརོ ཏཱལནཱལི༹ཀེརཱདིརུཀྑོ ན ཝཊྚཏི, ཨནྟོསཱརོ ཛཱིཝམཱནཀོ ཨནྟམསོ ཨུབྦེདྷཏོ ཨཊྛངྒུལོ པརིཎཱཧཏོ སཱུཙིདཎྜཀཔྤམཱཎོཔི ཝཊྚཏི. ཏཏོ ཨོརཾ ན ཝཊྚཏི, པརཾ དྭཱདསཡོཛནོ སུཔྤཏིཊྛིཏནིགྲོདྷོཔི ཝཊྚཏི. ཝཾསནལ༹ཀསརཱཝཱདཱིསུ བཱིཛཾ རོཔེཏྭཱ ཝཌྜྷཱཔིཏོ པམཱཎུཔགོཔི ན ཝཊྚཏི, ཏཏོ ཨཔནེཏྭཱ པན ཏཾ ཁཎམྤི བྷཱུམིཡཾ རོཔེཏྭཱ ཀོཊྛཀཾ ཀཏྭཱ ཨུདཀཾ ཨཱསིཉྩིཏྭཱ ཀིཏྟེཏུཾ ཝཊྚཏི. ནཝམཱུལསཱཁཱནིགྒམནཾ ཨཀཱརཎཾ, ཁནྡྷཾ ཚིནྡིཏྭཱ རོཔིཏེ པན ཨེཏཾ ཡུཛྫཏི. ཀིཏྟེནྟེན ཙ ‘‘རུཀྑོ’’ཏིཔི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི ‘‘སཱཀརུཀྑོ’’ཏིཔི ‘‘སཱལརུཀྑོ’’ཏིཔི. ཨེཀཱབདྡྷཾ པན སུཔྤཏིཊྛིཏནིགྲོདྷསདིསཾ ཨེཀཏྠ ཀིཏྟེཏྭཱ ཨཉྙཏྠ ཀིཏྟེཏུཾ ན ཝཊྚཏི.

མགྒནིམིཏྟེ ཨརཉྙཁེཏྟནདཱིཏལཱ༹ཀམགྒཱདཡོ ན ཝཊྚནྟི, ཛངྒྷམགྒོ ཝཱ སཀཊམགྒོ ཝཱ ཝཊྚཏི. ཡོ ནིབྦིཛ྄ཛྷིཏྭཱ དྭེ ཏཱིཎི གཱམནྟརཱནི གཙྪཏི, ཡོ པན ཛངྒྷམགྒསཀཊམགྒཏོ ཨོཀྐམིཏྭཱ པུན སཀཊམགྒམེཝ ཨོཏརཏི, ཡེ ཝཱ ཛངྒྷམགྒསཀཊམགྒཱ ཨཝལ༹ཉྫཱ, ཏེ ན ཝཊྚནྟི, ཛངྒྷསཏྠསཀཊསཏྠེཧི ཝལ༹ཉྫིཡམཱནཱཡེཝ ཝཊྚནྟི. སཙེ དྭེ མགྒཱ ནིཀྑམིཏྭཱ པཙྪཱ སཀཊདྷུརམིཝ ཨེཀཱིབྷཝནྟི, དྭེདྷཱ བྷིནྣཊྛཱནེ ཝཱ སམྦནྡྷཊྛཱནེ ཝཱ སཀིཾ ཀིཏྟེཏྭཱ པུན ན ཀིཏྟེཏབྦཱ. ཨེཀཱབདྡྷནིམིཏྟཉྷེཏཾ ཧོཏི. སཙེ ཝིཧཱརཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཙཏྟཱརོ མགྒཱ ཙཏཱུསུ དིསཱསུ གཙྪནྟི, མཛ྄ཛྷེ ཨེཀཾ ཀིཏྟེཏྭཱ ཨཔརཾ ཀིཏྟེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཨེཀཱབདྡྷནིམིཏྟཉྷེཏཾ. ཀོཎཾ ནིབྦིཛ྄ཛྷིཏྭཱ གཏཾ པན པརབྷཱགེ ཀིཏྟེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཝིཧཱརམཛ྄ཛྷེན ནིབྦིཛ྄ཛྷིཏྭཱ གཏམགྒོ པན ན ཀིཏྟེཏབྦོ, ཀིཏྟིཏེ ནིམིཏྟསྶ ཨུཔརི ཝིཧཱརོ ཧོཏི. སཙེ སཀཊམགྒསྶ ཨནྟིམཙཀྐམགྒཾ ནིམིཏྟཾ ཀརོནྟི, མགྒོ བཧིསཱིམཱཡ ཧོཏི, སཙེ བཱཧིརཙཀྐམགྒཾ ནིམིཏྟཾ ཀརོནྟི, བཱཧིརཙཀྐམགྒོ བཧིསཱིམཱཡ ཧོཏི ¶ , སེསཾ ཨནྟོསཱིམཾ བྷཛཏི. མགྒཾ ཀིཏྟེནྟེན ‘‘མགྒོ ¶ པནྠོ པཐོ པཛྫོ’’ཏིཨཱདཱིསུ དསསུ ཡེན ཀེནཙི ནཱམེན ཙ ཀིཏྟེཏུཾ ཝཊྚཏི, པརིཁཱསཎྛཱནེན ཝིཧཱརཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ གཏམགྒོ ཨེཀཏྠ ཀིཏྟེཏྭཱ ཨཉྙཏྠ ཀིཏྟེཏུཾ ན ཝཊྚཏི.

ཝམྨིཀནིམིཏྟེ ཧེཊྛིམཔརིཙྪེདེན ཏཾ དིཝསཾ ཛཱཏོ ཨཊྛངྒུལུབྦེདྷོ གོཝིསཱཎཔྤམཱཎོཔི ཝམྨིཀོ ཝཊྚཏི, ཏཏོ ཨོརཾ ན ཝཊྚཏི. པརཾ ཧིམཝནྟཔབྦཏསདིསོཔི ཝཊྚཏི, ཝིཧཱརཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏཾ པན ཨེཀཱབདྡྷཾ ཨེཀཏྠ ཀིཏྟེཏྭཱ ཨཉྙཏྠ ཀིཏྟེཏུཾ ན ཝཊྚཏི.

ནདཱིནིམིཏྟེ ཡསྶཱ དྷམྨིཀཱནཾ རཱཛཱུནཾ ཀཱལེ ཨནྭཌྜྷམཱསཾ ཨནུདསཱཧཾ ཨནུཔཉྩཱཧནྟི ཨེཝཾ དེཝེ ཝསྶནྟེ ཝལཱཧཀེསུ ཝིགཏམཏྟེསུ སོཏཾ པཙྪིཛྫཏི, ཨཡཾ ནདཱིསངྑྱཾ ན གཙྪཏི. ཡསྶཱ པན ཨཱིདིསེ སུཝུཊྛིཀཱལེ ཝསྶཱནསྶ ཙཱཏུམཱསེ སོཏཾ ན པཙྪིཛྫཏི, ཡཏྠ ཏིཏྠེན ཝཱ ཨཏིཏྠེན ཝཱ སིཀྑཱཀརཎཱིཡེ ཨཱགཏལཀྑཎེན ཏིམཎྜལཾ པཊིཙྪཱདེཏྭཱ ཨནྟརཝཱསཀཾ ཨནུཀྑིཔིཏྭཱ ཨུཏྟརནྟིཡཱ བྷིཀྑུནིཡཱ ཨེཀངྒུལདྭངྒུལམཏྟམྤི ཨནྟརཝཱསཀོ ཏེམིཡཏི, ཨཡཾ ནདཱི སཱིམཾ བནྡྷནྟཱནཾ ནིམིཏྟཾ ཧོཏི. བྷིཀྑུནིཡཱ ནདཱིཔཱརགམནེཔི ཨུཔོསཐཱདིསངྒྷཀམྨཀརཎེཔི ནདཱིཔཱརསཱིམཱསམྨནྣནེཔི ཨཡམེཝ ནདཱི. ཡཱ པན མགྒོ ཝིཡ སཀཊདྷུརསཎྛཱནེན ཝཱ པརིཁཱསཎྛཱནེན ཝཱ ཝིཧཱརཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ གཏཱ, ཏཾ ཨེཀཏྠ ཀིཏྟེཏྭཱ ཨཉྙཏྠ ཀིཏྟེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཝིཧཱརསྶ ཙཏཱུསུ དིསཱསུ ཨཉྙམཉྙཾ ཝིནིབྦིཛ྄ཛྷིཏྭཱ གཏེ ནདཱིཙཏུཀྐེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨསམྨིསྶཱ ནདིཡོ པན ཙཏསྶོཔི ཀིཏྟེཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ ཝཏིཾ ཀརོནྟོ ཝིཡ རུཀྑཔཱདེ ནིཁཎིཏྭཱ ཝལླིཔལཱལཱདཱིཧི ནདཱིསོཏཾ རུནྡྷནྟི, ཨུདཀཾ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཏྭཱ ཨཱཝརཎཾ པཝཏྟཏིཡེཝ, ནིམིཏྟཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཡཐཱ པན ཨུདཀཾ ན པཝཏྟཏི, ཨེཝཾ སེཏུམྷི ཀཏེ ཨཔཝཏྟམཱནཱ ནདཱིནིམིཏྟཾ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི, པཝཏྟནཊྛཱནེ ནདཱིནིམིཏྟཾ, ཨཔྤཝཏྟནཊྛཱནེ ཨུདཀནིམིཏྟཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཡཱ པན དུབྦུཊྛིཀཱལེ ཝཱ གིམྷེ ཝཱ ནིརུདཀབྷཱཝེན ན པཝཏྟཏི, སཱ ཝཊྚཏི. མཧཱནདིཏོ ཨུདཀམཱཏིཀཾ ནཱིཧརནྟི, སཱ ཀུནྣདཱིསདིསཱ ཧུཏྭཱ ཏཱིཎི སསྶཱནི སམྤཱདེནྟཱི ནིཙྩཾ པཝཏྟཏི, ཀིཉྩཱཔི པཝཏྟཏི, ནིམིཏྟཾ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཡཱ པན མཱུལེ མཧཱནདིཏོ ནཱིཧཏཱཔི ཀཱལནྟརེན ཏེནེཝ ནཱིཧཏམགྒེན ནདིཾ བྷིནྡིཏྭཱ སཡཾ གཙྪཏི, གཙྪནྟཱི པརཏོ སུསུམཱརཱདིསམཱཀིཎྞཱ ནཱཝཱདཱིཧི སཉྩརིཏབྦཱ ནདཱི ཧོཏི, ཏཾ ནིམིཏྟཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི.

ཨུདཀནིམིཏྟེ ¶ ནིརུདཀཊྛཱནེ ནཱཝཱཡ ཝཱ ཙཱཊིཨཱདཱིསུ ཝཱ ཨུདཀཾ པཱུརེཏྭཱ ཨུདཀནིམིཏྟཾ ཀིཏྟེཏུཾ ན ཝཊྚཏི, བྷཱུམིགཏམེཝ ཝཊྚཏི. ཏཉྩ ཁོ ཨཔྤཝཏྟནཨུདཀཾ ཨཱཝཱཊཔོཀྑརཎཱིཏལ༹ཨཱཀཛཱཏསྶརལོཎིསམུདྡཱདཱིསུ ཋིཏཾ, ཨཊྛིཏཾ པན ཨོགྷནདཱིཨུདཀཝཱཧཀམཱཏིཀཱདཱིསུ ཨུདཀཾ ན ཝཊྚཏི ¶ . ཨནྡྷཀཊྛཀཐཱཡཾ པན ‘‘གམྦྷཱིརེསུ ཨཱཝཱཊཱདཱིསུ ཨུཀྑེཔིམཾ ཨུདཀཾ ནིམིཏྟཾ ན ཀཱཏབྦ’’ནྟི ཝུཏྟཾ, ཏཾ དུཝུཏྟཾ, ཨཏྟནོམཏིམཏྟམེཝ. ཋིཏཾ པན ཨནྟམསོ སཱུཀརཁཏཱཡཔི གཱམདཱརཀཱནཾ ཀཱིལ༹ནཝཱཔིཡམྤི ཏཾ ཁཎཉྙེཝ པཐཝིཡཾ ཨཱཝཱཊཾ ཀཏྭཱ ཀུཊེཧི ཨཱཧརིཏྭཱ པཱུརིཏཨུདཀམྤི སཙེ ཡཱཝ ཀམྨཝཱཙཱཔརིཡོསཱནཱ ཏིཊྛཏི, ཨཔྤཾ ཝཱ ཧོཏུ བཧུཾ ཝཱ, ཝཊྚཏི. ཏསྨིཾ པན ཋཱནེ ནིམིཏྟསཉྙཱཀརཎཏྠཾ པཱསཱཎཝཱལིཀཱཔཾསུཨཱདིརཱསི ཝཱ པཱསཱཎཏྠམྦྷོ ཝཱ དཱརུཏྠམྦྷོ ཝཱ ཀཱཏབྦོ. ཏཾ ཀཱཏུཾ ཀཱརེཏུཉྩ བྷིཀྑུསྶ ཝཊྚཏི, ལཱབྷསཱིམཱཡཾ པན ན ཝཊྚཏི. སམཱནསཾཝཱསཀསཱིམཱ ཀསྶཙི པཱིལ༹ནཾ ན ཀརོཏི, ཀེཝལཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཝིནཡཀམྨམེཝ སཱདྷེཏི, ཏསྨཱ ཨེཏྠ ཝཊྚཏི.

ཨིམེཧི ཙ ཨཊྛཧི ནིམིཏྟེཧི ཨསམྨིསྶེཧིཔི ཨཉྙམཉྙཾ སམྨིསྶེཧིཔི སཱིམཱ སམྨནྣིཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ. སཱ ཨེཝཾ སམྨནྣིཏྭཱ བཛ྄ཛྷམཱནཱ ཨེཀེན དྭཱིཧི ཝཱ ནིམིཏྟེཧི ཨབདྡྷཱ ཧོཏི, ཏཱིཎི པན ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཝུཏྟཔྤཀཱརཱནཾ ནིམིཏྟཱནཾ སཏེནཔི བདྡྷཱ ཧོཏི. སཱ ཏཱིཧི སིངྒྷཱཊཀསཎྛཱནཱ ཧོཏི, ཙཏཱུཧི ཙཏུརསྶཱ ཝཱ སིངྒྷཱཊཀཨཌྜྷཙནྡམུདིངྒཱདིསཎྛཱནཱ ཝཱ, ཏཏོ ཨདྷིཀེཧི ནཱནཱསཎྛཱནཱ. ཨེཝཾ ཝུཏྟནཡེན ནིམིཏྟཱནི ཀིཏྟེཏྭཱ སམྨཏཱ ‘‘ནིམིཏྟསམྤཏྟིཡུཏྟཱ’’ཏི ཝེདིཏབྦཱ.

༡༥༩. པརིསསམྤཏྟིཡུཏྟཱ ནཱམ སབྦནྟིམེན པརིཙྪེདེན ཙཏཱུཧི བྷིཀྑཱུཧི སནྣིཔཏིཏྭཱ ཡཱཝཏིཀཱ ཏསྨིཾ གཱམཁེཏྟེ བདྡྷསཱིམཾ ཝཱ ནདཱིསམུདྡཛཱཏསྶརེ ཝཱ ཨནོཀྐམིཏྭཱ ཋིཏཱ བྷིཀྑཱུ, ཏེ སབྦེ ཧཏྠཔཱསེ ཝཱ ཀཏྭཱ ཚནྡཾ ཝཱ ཨཱཧརིཏྭཱ སམྨཏཱ.

༡༦༠. ཀམྨཝཱཙཱསམྤཏྟིཡུཏྟཱ ནཱམ –

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཡཱཝཏཱ སམནྟཱ ནིམིཏྟཱ ཀིཏྟིཏཱ, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨེཏེཧི ནིམིཏྟེཧི སཱིམཾ སམྨནྣེཡྻ སམཱནསཾཝཱསཾ ཨེཀཱུཔོསཐཾ, ཨེསཱ ཉཏྟི.

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཡཱཝཏཱ སམནྟཱ ནིམིཏྟཱ ཀིཏྟིཏཱ, སངྒྷོ ཨེཏེཧི ནིམིཏྟེཧི སཱིམཾ སམྨནྣཏི སམཱནསཾཝཱསཾ ¶ ཨེཀཱུཔོསཐཾ, ཡསྶཱཡསྨཏོ ཁམཏི ཨེཏེཧི ནིམིཏྟེཧི སཱིམཱཡ སམྨུཏི སམཱནསཾཝཱསཱཡ ཨེཀཱུཔོསཐཱཡ, སོ ཏུཎྷསྶ. ཡསྶ ནཀྑམཏི, སོ བྷཱསེཡྻ.

‘‘སམྨཏཱ ¶ སཱིམཱ སངྒྷེན ཨེཏེཧི ནིམིཏྟེཧི སམཱནསཾཝཱསཱ ཨེཀཱུཔོསཐཱ, ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི, ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༣༩) –

ཨེཝཾ ཝུཏྟཱཡ པརིསུདྡྷཱཡ ཉཏྟིདུཏིཡཀམྨཝཱཙཱཡ སམྨཏཱ. ཀམྨཝཱཙཱཔརིཡོསཱནེ ནིམིཏྟཱནཾ ཨནྟོ སཱིམཱ ཧོཏི, ནིམིཏྟཱནི སཱིམཏོ བཧི ཧོནྟི.

༡༦༡. ཨེཝཾ བདྡྷཱཡ ཙ སཱིམཱཡ ཏིཙཱིཝརེན ཝིཔྤཝཱསསུཁཏྠཾ དལ༹ྷཱིཀམྨཏྠཉྩ ཨཝིཔྤཝཱསསམྨུཏི ཀཱཏབྦཱ. སཱ པན ཨེཝཾ ཀཏྟབྦཱ –

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཡཱ སཱ སངྒྷེན སཱིམཱ སམྨཏཱ སམཱནསཾཝཱསཱ ཨེཀཱུཔོསཐཱ, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཏཾ སཱིམཾ ཏིཙཱིཝརེན ཨཝིཔྤཝཱསཾ སམྨནྣེཡྻ ཋཔེཏྭཱ གཱམཉྩ གཱམཱུཔཙཱརཉྩ, ཨེསཱ ཉཏྟི.

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཡཱ སཱ སངྒྷེན སཱིམཱ སམྨཏཱ སམཱནསཾཝཱསཱ ཨེཀཱུཔོསཐཱ, སངྒྷོ ཏཾ སཱིམཾ ཏིཙཱིཝརེན ཨཝིཔྤཝཱསཾ སམྨནྣཏི ཋཔེཏྭཱ གཱམཉྩ གཱམཱུཔཙཱརཉྩ, ཡསྶཱཡསྨཏོ ཁམཏི ཨེཏིསྶཱ སཱིམཱཡ ཏིཙཱིཝརེན ཨཝིཔྤཝཱསཱཡ སམྨུཏི ཋཔེཏྭཱ གཱམཉྩ གཱམཱུཔཙཱརཉྩ, སོ ཏུཎྷསྶ. ཡསྶ ནཀྑམཏི, སོ བྷཱསེཡྻ.

‘‘སམྨཏཱ སཱ སཱིམཱ སངྒྷེན ཏིཙཱིཝརེན ཨཝིཔྤཝཱསཱ ཋཔེཏྭཱ གཱམཉྩ གཱམཱུཔཙཱརཉྩ, ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི, ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༤༣).

ཨེཏྠ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༡༤༤) ཙ ནིགམནགརཱནམྤི གཱམེནེཝ སངྒཧོ ཝེདིཏབྦོ. གཱམཱུཔཙཱརོཏི པརིཀྑིཏྟསྶ པརིཀྑེཔོ, ཨཔརིཀྑིཏྟསྶ པརིཀྑེཔོཀཱསོ. ཨིམེསུ པན གཱམགཱམཱུཔཙཱརེསུ ཨདྷིཊྛིཏཏེཙཱིཝརིཀོ བྷིཀྑུ པརིཧཱརཾ ན ལབྷཏི. ཨཡཉྷི ཨཝིཔྤཝཱསསཱིམཱ ‘‘ཋཔེཏྭཱ གཱམཉྩ གཱམཱུཔཙཱརཉྩཱ’’ཏི ཝུཏྟཏྟཱ གཱམཉྩ གཱམཱུཔཙཱརཉྩ ¶ ན ཨོཏྠརཏི, སམཱནསཾཝཱསཀསཱིམཱཝ ཨོཏྠརཏི. སམཱནསཾཝཱསཀསཱིམཱ ཙེཏྠ ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ གཙྪཏི, ཨཝིཔྤཝཱསསཱིམཱ པན ཡཏྠ སམཱནསཾཝཱསཀསཱིམཱ, ཏཏྠེཝ གཙྪཏི. ན ཧི ཏསྶཱ ཝིསུཾ ནིམིཏྟཀིཏྟནཾ ཨཏྠི, ཏཏྠ སཙེ ཨཝིཔྤཝཱསཱཡ སམྨུཏིཀཱལེ གཱམོ ཨཏྠི, ཏཾ སཱ ན ཨོཏྠརཏི ¶ . སཙེ པན སམྨཏཱཡ སཱིམཱཡ པཙྪཱ གཱམོ ནིཝིསཏི, སོཔི སཱིམསངྑྱཾཡེཝ གཙྪཏི. ཡཐཱ ཙ པཙྪཱ ནིཝིཊྛོ, ཨེཝཾ པཋམཾ ནིཝིཊྛསྶ པཙྪཱ ཝཌྜྷིཏཔྤདེསོཔི སཱིམསངྑྱམེཝ གཙྪཏི. སཙེ སཱིམཱསམྨུཏིཀཱལེ གེཧཱནི ཀཏཱནི, ‘‘པཝིསིསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱལཡོཔི ཨཏྠི, མནུསྶཱ པན ཨཔྤཝིཊྛཱ, པོརཱཎཀགཱམཾ ཝཱ སཙེ གེཧམེཝ ཚཌྜེཏྭཱ ཨཉྙཏྠ གཏཱ, ཨགཱམོཡེཝ ཨེས, སཱིམཱ ཨོཏྠརཏི. སཙེ པན ཨེཀམྤི ཀུལཾ པཝིཊྛཾ ཝཱ ཨགཏཾ ཝཱ ཨཏྠི, གཱམོཡེཝ, སཱིམཱ ན ཨོཏྠརཏི. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ.

༡༦༢. ཨཡཾ པན ཝིཏྠཱརོ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༡༣༨) སཱིམཾ བནྡྷིཏུཀཱམེན ཧི སཱམནྟཝིཧཱརེསུ བྷིཀྑཱུ ཏསྶ ཏསྶ ཝིཧཱརསྶ སཱིམཱཔརིཙྪེདཾ པུཙྪིཏྭཱ བདྡྷསཱིམཝིཧཱརཱནཾ སཱིམཱཡ སཱིམནྟརིཀཾ, ཨབདྡྷསཱིམཝིཧཱརཱནཾ སཱིམཱཡ ཨུཔཙཱརཾ ཋཔེཏྭཱ དིསཱཙཱརིཀབྷིཀྑཱུནཾ ནིསྶཉྩཱརསམཡེ སཙེ ཨེཀསྨིཾ གཱམཁེཏྟེ སཱིམཾ བནྡྷིཏུཀཱམཱ, ཡེ ཏཏྠ བདྡྷསཱིམཝིཧཱརཱ, ཏེསུ བྷིཀྑཱུནཾ ‘‘མཡཾ ཨཛྫ སཱིམཾ བནྡྷིསྶཱམ, ཏུམྷེ སཀསཱིམཱཡ པརིཙྪེདཏོ མཱ ནིཀྑམིཏྠཱ’’ཏི པེསེཏབྦཾ. ཡེ ཨབདྡྷསཱིམཝིཧཱརཱ, ཏེསུ བྷིཀྑཱུ ཨེཀཛ྄ཛྷཾ སནྣིཔཱཏེཏབྦཱ, ཚནྡཱརཧཱནཾ ཚནྡོ ཨཱཧརཱཔེཏབྦོ. ‘‘སཙེ ཨཉྙཱནིཔི གཱམཁེཏྟཱནི ཨནྟོཀཱཏུཀཱམཱ, ཏེསུ གཱམེསུ ཡེ བྷིཀྑཱུ ཝསནྟི, ཏེཧིཔི ཨཱགནྟབྦཾ, ཨནཱགཙྪནྟཱནཾ ཚནྡོ ཨཱཧརིཏབྦོ’’ཏི མཧཱསུམཏྠེརོ ཨཱཧ. མཧཱཔདུམཏྠེརོ པན ‘‘ནཱནཱགཱམཁེཏྟཱནི ནཱམ པཱཊིཡེཀྐཾ བདྡྷསཱིམསདིསཱནི, ན ཏཏོ ཚནྡཔཱརིསུདྡྷི ཨཱགཙྪཏི, ཨནྟོནིམིཏྟགཏེཧི པན བྷིཀྑཱུཧི ཨཱགནྟབྦ’’ནྟི ཝཏྭཱ པུན ཨཱཧ ‘‘སམཱནསཾཝཱསཀསཱིམཱསམྨནྣནཀཱལེ ཨཱགམནམྤི ཨནཱགམནམྤི ཝཊྚཏི, ཨཝིཔྤཝཱསསཱིམཱསམྨནྣནཀཱལེ པན ཨནྟོནིམིཏྟགཏེཧི ཨཱགནྟབྦཾ, ཨནཱགཙྪནྟཱནཾ ཚནྡོ ཨཱཧརིཏབྦོ’’ཏི.

ཨེཝཾ སནྣིཔཏིཏེསུ བྷིཀྑཱུསུ ཚནྡཱརཧཱནཾ ཚནྡེ ཨཱཧཊེ ཏེསུ ཏེསུ མགྒེསུ ནདཱིཏིཏྠགཱམདྭཱརཱདཱིསུ ཙ ཨཱགནྟུཀབྷིཀྑཱུནཾ སཱིགྷཾ སཱིགྷཾ ཧཏྠཔཱསནཡནཏྠཉྩེཝ བཧིསཱིམཀརཎཏྠཉྩ ཨཱརཱམིཀེ ཙེཝ སམཎུདྡེསེ ཙ ¶ ཋཔེཏྭཱ བྷེརིསཉྙཾ ཝཱ སངྑསཉྙཾ ཝཱ ཀཏྭཱ ནིམིཏྟཀིཏྟནཱནནྟརཾ ཝུཏྟཱཡ ‘‘སུཎཱཏུ མེ བྷནྟེ སངྒྷོ’’ཏིཨཱདིཀཱཡ ཀམྨཝཱཙཱཡ སཱིམཱ བནྡྷིཏབྦཱ. ཀམྨཝཱཙཱཔརིཡོསཱནེཡེཝ ནིམིཏྟཱནི བཧིཀཏྭཱ ཧེཊྛཱ པཐཝཱིསནྡྷཱརཀཾ ཨུདཀཔརིཡནྟཾ ཀཏྭཱ སཱིམཱ གཏཱ ཧོཏི.

༡༦༣. ཨིམཾ པན སམཱནསཾཝཱསཀསཱིམཾ སམྨནྣནྟེཧི པབྦཛྫཱུཔསམྤདཱདཱིནཾ སངྒྷཀམྨཱནཾ སུཁཀརཎཏྠཾ པཋམཾ ཁཎྜསཱིམཱ བནྡྷིཏབྦཱ. ཏཾ པན བནྡྷནྟེཧི ཝཏྟཾ ཛཱནིཏབྦཾ. སཙེ ཧི བོདྷིཙེཏིཡབྷཏྟསཱལཱདཱིནི ¶ སབྦཝཏྠཱུནི པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ ཀཏཝིཧཱརེ བནྡྷནྟི, ཝིཧཱརམཛ྄ཛྷེ བཧཱུནཾ སམོསརཎཊྛཱནེ ཨབནྡྷིཏྭཱ ཝིཧཱརཔཙྩནྟེ ཝིཝིཏྟོཀཱསེ བནྡྷིཏབྦཱ. ཨཀཏཝིཧཱརེ བནྡྷནྟེཧི བོདྷིཙེཏིཡཱདཱིནཾ སབྦཝཏྠཱུནཾ ཋཱནཾ སལླཀྑེཏྭཱ ཡཐཱ པཏིཊྛིཏེསུ ཝཏྠཱུསུ ཝིཧཱརཔཙྩནྟེ ཝིཝིཏྟོཀཱསེ ཧོཏི, ཨེཝཾ བནྡྷིཏབྦཱ. སཱ ཧེཊྛིམཔརིཙྪེདེན སཙེ ཨེཀཝཱིསཏི བྷིཀྑཱུ གཎྷཱཏི, ཝཊྚཏི, ཏཏོ ཨོརཾ ན ཝཊྚཏི, པརཾ བྷིཀྑུསཧསྶཾ གཎྷནྟཱིཔི ཝཊྚཏི. ཏཾ བནྡྷནྟེཧི སཱིམམཱལ༹ཀསྶ སམནྟཱ ནིམིཏྟུཔགཱ པཱསཱཎཱ ཋཔེཏབྦཱ, ན ཁཎྜསཱིམཱཡ ཋིཏེཧི མཧཱསཱིམཱ བནྡྷིཏབྦཱ, ན མཧཱསཱིམཱཡ ཋིཏེཧི ཁཎྜསཱིམཱ, ཁཎྜསཱིམཱཡམེཝ པན ཋཏྭཱ ཁཎྜསཱིམཱ བནྡྷིཏབྦཱ.

ཏཏྲཱཡཾ བནྡྷནཝིདྷི – སམནྟཱ ‘‘ཨེསོ པཱསཱཎོ ནིམིཏྟ’’ནྟི ཨེཝཾ ནིམིཏྟཱནི ཀིཏྟེཏྭཱ ཀམྨཝཱཙཱཡ སཱིམཱ སམྨནྣིཏབྦཱ. ཨཐ ཏསྶཱ ཨེཝ དལ༹ྷཱིཀམྨཏྠཾ ཨཝིཔྤཝཱསཀམྨཝཱཙཱ ཀཱཏབྦཱ. ཨེཝཉྷི ‘‘སཱིམཾ སམཱུཧནིསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱགཏཱ སམཱུཧནིཏུཾ ན སཀྑིསྶནྟི. སཱིམཾ སམྨནྣིཏྭཱ བཧི སཱིམནྟརིཀཔཱསཱཎཱ ཋཔེཏབྦཱ. སཱིམནྟརིཀཱ པཙྪིམཀོཊིཡཱ ཨེཀརཏནཔྤམཱཎཱ ཝཊྚཏི. ‘‘ཝིདཏྠིཔྤམཱཎཱཔི ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཀུརུནྡིཡཾ, ‘‘ཙཏུརངྒུལཔྤམཱཎཱཔི ཝཊྚཏཱི’’ཏི མཧཱཔཙྩརིཡཾ ཝུཏྟཾ. སཙེ པན ཝིཧཱརོ མཧཱ ཧོཏི, དྭེཔི ཏིསྶོཔི ཏཏུཏྟརིམྤི ཁཎྜསཱིམཱཡོ བནྡྷིཏབྦཱ.

ཨེཝཾ ཁཎྜསཱིམཾ སམྨནྣིཏྭཱ མཧཱསཱིམསམྨུཏིཀཱལེ ཁཎྜསཱིམཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ མཧཱསཱིམཱཡཾ ཋཏྭཱ སམནྟཱ ཨནུཔརིཡཱཡནྟེཧི སཱིམནྟརིཀཔཱསཱཎཱ ཀིཏྟེཏབྦཱ, ཏཏོ ཨཝསེསནིམིཏྟཱནི ཀིཏྟེཏྭཱ ཧཏྠཔཱསཾ ཨཝིཛཧནྟེཧི ཀམྨཝཱཙཱཡ སམཱནསཾཝཱསཀསཱིམཾ སམྨནྣིཏྭཱ ཏསྶཱ དལ༹ྷཱིཀམྨཏྠཾ ཨཝིཔྤཝཱསཀམྨཝཱཙཱཔི ཀཱཏབྦཱ. ཨེཝཉྷི ‘‘སཱིམཾ སམཱུཧནིསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱགཏཱ སམཱུཧནིཏུཾ ན སཀྑིསྶནྟི. སཙེ པན ཁཎྜསཱིམཱཡ ¶ ནིམིཏྟཱནི ཀིཏྟེཏྭཱ ཏཏོ སཱིམནྟརིཀཱཡ ནིམིཏྟཱནི ཀིཏྟེཏྭཱ མཧཱསཱིམཱཡ ནིམིཏྟཱནི ཀིཏྟེནྟི, ཨེཝཾ ཏཱིསུ ཋཱནེསུ ནིམིཏྟཱནི ཀིཏྟེཏྭཱ ཡཾ སཱིམཾ ཨིཙྪནྟི, ཏཾ པཋམཾ བནྡྷིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨེཝཾ སནྟེཔི ཡཐཱཝུཏྟནཡེན ཁཎྜསཱིམཏོཝ པཊྛཱཡ བནྡྷིཏབྦཱ. ཨེཝཾ བདྡྷཱསུ པན སཱིམཱསུ ཁཎྜསཱིམཱཡ ཋིཏཱ བྷིཀྑཱུ མཧཱསཱིམཱཡ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱནཾ ན ཀོཔེནྟི, མཧཱསཱིམཱཡ ཝཱ ཋིཏཱ ཁཎྜསཱིམཱཡ ཀརོནྟཱནཾ, སཱིམནྟརིཀཱཡ པན ཋིཏཱ ཨུབྷིནྣམྤི ན ཀོཔེནྟི. གཱམཁེཏྟེ ཋཏྭཱ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱནཾ པན སཱིམནྟརིཀཱཡ ཋིཏཱ ཀོཔེནྟི. སཱིམནྟརིཀཱ ཧི གཱམཁེཏྟཾ བྷཛཏི.

སཱིམཱ ¶ ཙ ནཱམེསཱ ན ཀེཝལཱ པཐཝཱིཏལེཡེཝ བདྡྷཱ བདྡྷཱ ནཱམ ཧོཏི, ཨཐ ཁོ པིཊྛིཔཱསཱཎེཔི ཀུཊིགེཧེཔི ལེཎེཔི པཱསཱདེཔི པབྦཏམཏྠཀེཔི བདྡྷཱ བདྡྷཱཡེཝ ཧོཏི. ཏཏྠ པིཊྛིཔཱསཱཎེ བནྡྷནྟེཧི པཱསཱཎཔིཊྛིཡཾ རཱཛིཾ ཝཱ ཀོཊྚེཏྭཱ ཨུདུཀྑལཾ ཝཱ ཁཎིཏྭཱ ནིམིཏྟཾ ན ཀཱཏབྦཾ, ནིམིཏྟུཔགཔཱསཱཎེ ཋཔེཏྭཱ ནིམིཏྟཱནི ཀིཏྟེཏབྦཱནི. ཀམྨཝཱཙཱཔརིཡོསཱནེ སཱིམཱ པཐཝཱིསནྡྷཱརཀཾ ཨུདཀཔརིཡནྟཾ ཀཏྭཱ ཨོཏརཏི. ནིམིཏྟཔཱསཱཎཱ ཡཐཱཋཱནེ ན ཏིཊྛནྟི, ཏསྨཱ སམནྟཏོ རཱཛི ཝཱ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦཱ, ཙཏཱུསུ ཝཱ ཀོཎེསུ པཱསཱཎཱ ཝིཛ྄ཛྷིཏབྦཱ, ‘‘ཨཡཾ སཱིམཱཔརིཙྪེདོ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཀྑརཱནི ཝཱ ཚིནྡིཏབྦཱནི. ཀེཙི ཨུསཱུཡཀཱ ‘‘སཱིམཾ ཛྷཱཔེསྶཱམཱ’’ཏི ཨགྒིཾ དེནྟི, པཱསཱཎཱཝ ཛྷཱཡནྟི, ན སཱིམཱ.

ཀུཊིགེཧེཔི བྷིཏྟིཾ ཨཀིཏྟེཏྭཱ ཨེཀཝཱིསཏིཡཱ བྷིཀྑཱུནཾ ཨོཀཱསཊྛཱནཾ ཨནྟོཀརིཏྭཱ པཱསཱཎནིམིཏྟཱནི ཋཔེཏྭཱ སཱིམཱ སམྨནྣིཏབྦཱ, ཨནྟོཀུཊྚམེཝ སཱིམཱ ཧོཏི. སཙེ ཨནྟོཀུཊྚེ ཨེཀཝཱིསཏིཡཱ བྷིཀྑཱུནཾ ཨོཀཱསོ ནཏྠི, པམུཁེ ནིམིཏྟཔཱསཱཎེ ཋཔེཏྭཱ སམྨནྣིཏབྦཱ. སཙེ ཨེཝམྤི ནཔྤཧོཏི, བཧི ནིབྦོདཀཔཏནཊྛཱནེཔི ནིམིཏྟཱནི ཋཔེཏྭཱ སམྨནྣིཏབྦཱ. ཨེཝཾ སམྨཏཱཡ པན སབྦཾ ཀུཊིགེཧཾ སཱིམཊྛམེཝ ཧོཏི.

ཙཏུབྷིཏྟིཡལེཎེཔི བནྡྷནྟེཧི ཀུཊྚཾ ཨཀིཏྟེཏྭཱ པཱསཱཎཱཝ ཀིཏྟེཏབྦཱ, ཨནྟོ ཨོཀཱསེ ཨསཏི པམུཁེཔི ནིམིཏྟཱནི ཋཔེཏབྦཱནི, ཨེཝཾ ལེཎསྶ ཨནྟོ ཙ བཧི ཙ སཱིམཱ ཧོཏི.

ཨུཔརིཔཱསཱདེཔི ¶ བྷིཏྟིཾ ཨཀིཏྟེཏྭཱ ཨནྟོཔཱསཱཎེ ཋཔེཏྭཱ སཱིམཱ སམྨནྣིཏབྦཱ. སཙེ ནཔྤཧོཏི, པམུཁེཔི པཱསཱཎེ ཋཔེཏྭཱ སམྨནྣིཏབྦཱ. ཨེཝཾ སམྨཏཱ ཨུཔརིཔཱསཱདེཡེཝ ཧོཏི, ཧེཊྛཱ ན ཨོཏརཏི. སཙེ པན བཧཱུསུ ཐམྦྷེསུ ཏུལཱནཾ ཨུཔརི ཀཏཔཱསཱདསྶ ཧེཊྛིམཏལེ ཀུཊྚོ ཡཐཱ ནིམིཏྟཱནཾ ཨནྟོ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཏུལཱརུཀྑེཧི ཨེཀསམྦནྡྷོ ཋིཏོ, ཧེཊྛཱཔི ཨོཏརཏི, ཨེཀཐམྦྷཔཱསཱདསྶ པན ཨུཔརིཏལེ བདྡྷཱ སཱིམཱ. སཙེ ཐམྦྷམཏྠཀེ ཨེཀཝཱིསཏིཡཱ བྷིཀྑཱུནཾ ཨོཀཱསོ ཧོཏི, ཧེཊྛཱ ཨོཏརཏི. སཙེ པཱསཱདབྷིཏྟིཏོ ནིགྒཏེསུ ནིཡྻཱུཧཀཱདཱིསུ པཱསཱཎེ ཋཔེཏྭཱ སཱིམཾ བནྡྷནྟི, པཱསཱདབྷིཏྟི ཨནྟོསཱིམཱཡ ཧོཏི. ཧེཊྛཱ པནསྶཱ ཨོཏརཎཱནོཏརཎཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

ཧེཊྛཱཔཱསཱདེ ཀིཏྟེནྟེཧིཔི བྷིཏྟི ཙ རུཀྑཏྠམྦྷཱ ཙ ན ཀིཏྟེཏབྦཱ, བྷིཏྟིལགྒེ པན པཱསཱཎཏྠམྦྷེ ཀིཏྟེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨེཝཾ ཀིཏྟིཏཱ སཱིམཱ ཧེཊྛཱཔཱསཱདསྶ པརིཡནྟཐམྦྷཱནཾ ཨནྟོཡེཝ ཧོཏི. སཙེ པན ཧེཊྛཱཔཱསཱདསྶ ཀུཊྚོ ཨུཔརིམཏལེན སམྦདྡྷོ ཧོཏི, ཨུཔརིཔཱསཱདམྤི ¶ ཨབྷིརུཧཏི. སཙེ པཱསཱདསྶ བཧི ནིབྦོདཀཔཏནཊྛཱནེ ནིམིཏྟཱནི ཀརོནྟི, སབྦོ པཱསཱདོ སཱིམཊྛོ ཧོཏི.

པབྦཏམཏྠཀེ ཏལཾ ཧོཏི ཨེཀཝཱིསཏིཡཱ བྷིཀྑཱུནཾ ཨོཀཱསཱརཧཾ, ཏཏྠ པིཊྛིཔཱསཱཎེ ཝིཡ སཱིམཾ བནྡྷནྟི, ཧེཊྛཱཔབྦཏེཔི ཏེནེཝ པརིཙྪེདེན སཱིམཱ ཨོཏརཏི. ཏཱལམཱུལཀཔབྦཏེཔི ཨུཔརི སཱིམཱ བདྡྷཱ ཧེཊྛཱ ཨོཏརཏེཝ. ཡོ པན ཝིཏཱནསཎྛཱནོ ཧོཏི, ཨུཔརི ཨེཀཝཱིསཏིཡཱ བྷིཀྑཱུནཾ ཨོཀཱསོ ཨཏྠི, ཧེཊྛཱ ནཏྠི, ཏསྶུཔརི བདྡྷཱ སཱིམཱ ཧེཊྛཱ ན ཨོཏརཏི. ཨེཝཾ མུདིངྒསཎྛཱནོ ཝཱ ཧོཏུ པཎཝསཎྛཱནོ ཝཱ, ཡསྶ ཧེཊྛཱ ཝཱ མཛ྄ཛྷེ ཝཱ སཱིམཔྤམཱཎཾ ནཏྠི, ཏསྶ ཨུཔརི བདྡྷཱ སཱིམཱ ཧེཊྛཱ ན ཨོཏརཏི. ཡསྶ པན དྭེ ཀཱུཊཱནི ཨཱསནྣེ ཋིཏཱནི, ཨེཀསྶཔི ཨུཔརི སཱིམཔྤམཱཎཾ ནཔྤཧོཏི, ཏསྶ ཀཱུཊནྟརཾ ཙིནིཏྭཱ ཝཱ པཱུརེཏྭཱ ཝཱ ཨེཀཱབདྡྷཾ ཀཏྭཱ ཨུཔརི སཱིམཱ སམྨནྣིཏབྦཱ. ཨེཀོ སཔྤཕཎསདིསོ པབྦཏོ, ཏསྶ ཨུཔརི སཱིམཔྤམཱཎསྶ ཨཏྠིཏཱཡ སཱིམཾ བནྡྷནྟི, ཏསྶ ཙེ ཧེཊྛཱ ཨཱཀཱསཔབྦྷཱརཾ ཧོཏི, སཱིམཱ ན ཨོཏརཏི. སཙེ པནསྶ ཝེམཛ྄ཛྷེ སཱིམཔྤམཱཎོ སུསིརཔཱསཱཎོ ཧོཏི, ཨོཏརཏི, སོ ཙ པཱསཱཎོ སཱིམཊྛོཡེཝ ཧོཏི. ཨཐཱཔིསྶ ཧེཊྛཱལེཎསྶ ཀུཊྚོ ཨགྒཀོཊིཾ ཨཱཧཙྩ ཏིཊྛཏི ¶ , ཨོཏརཏི, ཧེཊྛཱ ཙ ཨུཔརི ཙ སཱིམཱཡེཝ ཧོཏི. སཙེ པན ཧེཊྛཱ ཨུཔརིམསྶ སཱིམཱཔརིཙྪེདསྶ པཱརཏོ ཨནྟོལེཎཾ ཧོཏི, བཧི སཱིམཱ ན ཨོཏརཏི. ཨཐཱཔི ཨུཔརིམསྶ སཱིམཱཔརིཙྪེདསྶ ཨོརཏོ བཧི ལེཎཾ ཧོཏི, ཨནྟོ སཱིམཱ ན ཨོཏརཏི. ཨཐཱཔི ཨུཔརི སཱིམཱཔརིཙྪེདོ ཁུདྡཀོ, ཧེཊྛཱ ལེཎཾ མཧནྟཾ སཱིམཱཔརིཙྪེདམཏིཀྐམིཏྭཱ ཋིཏཾ, སཱིམཱ ཨུཔརིཡེཝ ཧོཏི, ཧེཊྛཱ ན ཨོཏརཏི. ཡདི པན ལེཎཾ ཁུདྡཀཾ སབྦཔཙྪིམསཱིམཱཔརིམཱཎཾ, ཨུཔརི སཱིམཱ མཧཏཱི ནཾ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཏྭཱ ཋིཏཱ, སཱིམཱ ཨོཏརཏི. ཨཐ ལེཎཾ ཨཏིཁུདྡཀཾ སཱིམཔྤམཱཎཾ ན ཧོཏི, སཱིམཱ ཨུཔརིཡེཝ ཧོཏི, ཧེཊྛཱ ན ཨོཏརཏི. སཙེ ཏཏོ ཨུཔཌྜྷཾ བྷིཛྫིཏྭཱ པཏཏི, སཱིམཔྤམཱཎཾ ཙེཔི ཧོཏི, བཧི པཏིཏཾ ཨསཱིམཱ. ཨཔཏིཏཾ པན ཡདི སཱིམཔྤམཱཎཾ, སཱིམཱ ཧོཏིཡེཝ.

ཁཎྜསཱིམཱ ཙ ནཱིཙཝཏྠུཀཱ ཧོཏི, ཏཾ པཱུརེཏྭཱ ཨུཙྩཝཏྠུཀཾ ཀརོནྟི, སཱིམཱཡེཝ. སཱིམཱཡ གེཧཾ ཀརོནྟི, སཱིམཊྛཀམེཝ ཧོཏི. སཱིམཱཡ པོཀྑརཎིཾ ཁཎནྟི, སཱིམཱཡེཝ. ཨོགྷོ སཱིམཱམཎྜལཾ ཨོཏྠརིཏྭཱ གཙྪཏི, སཱིམཱམཱལ༹ཀེ ཨཊྚཾ བནྡྷིཏྭཱ ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. སཱིམཱཡ ཧེཊྛཱ ཨུམངྒནདཱི ཧོཏི, ཨིདྡྷིམཱ བྷིཀྑུ ཏཏྠ ནིསཱིདཏི. སཙེ སཱ ནདཱི པཋམཾ གཏཱ, སཱིམཱ པཙྪཱ བདྡྷཱ, ཀམྨཾ ན ཀོཔེཏི. ཨཐ པཋམཾ སཱིམཱ བདྡྷཱ, པཙྪཱ ནདཱི གཏཱ, ཀམྨཾ ཀོཔེཏི, ཧེཊྛཱཔཐཝཱིཏལེ ཋིཏོ པན ཀོཔེཏིཡེཝ.

སཱིམཱམཱལ༹ཀེ ¶ ཝཊརུཀྑོ ཧོཏི, ཏསྶ སཱཁཱ ཝཱ ཏཏོ ནིགྒཏཔཱརོཧོ ཝཱ མཧཱསཱིམཱཡ པཐཝཱིཏལཾ ཝཱ ཏཏྠཛཱཏརུཀྑཱདཱིནི ཝཱ ཨཱཧཙྩ ཏིཊྛཏི, མཧཱསཱིམཾ ཝཱ སོདྷེཏྭཱ ཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ, ཏེ ཝཱ སཱཁཱཔཱརོཧཱ ཚིནྡིཏྭཱ བཧིཊྛཀཱ ཀཱཏབྦཱ. ཨནཱཧཙྩ ཋིཏསཱཁཱདཱིསུ ཨཱརུལ༹ྷབྷིཀྑཱུ ཧཏྠཔཱསཾ ཨཱནེཏབྦཱ. ཨེཝཾ མཧཱསཱིམཱཡ ཛཱཏརུཀྑསྶ སཱཁཱ ཝཱ པཱརོཧོ ཝཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ སཱིམཱམཱལ༹ཀེ པཏིཊྛཱཏི, ཝུཏྟནཡེནེཝ སཱིམཾ སོདྷེཏྭཱ ཝཱ ཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ, ཏེ ཝཱ སཱཁཱཔཱརོཧཱ ཚིནྡིཏྭཱ བཧིཊྛཀཱ ཀཱཏབྦཱ. སཙེ མཱལ༹ཀེ ཀམྨེ ཀརིཡམཱནེ ཀོཙི བྷིཀྑུ མཱལ༹ཀསྶ ཨནྟོ པཝིསིཏྭཱ ཝེཧཱསཾ ཋིཏསཱཁཱཡ ནིསཱིདཏི, པཱདཱ ཝཱསྶ བྷཱུམིགཏཱ ཧོནྟི, ནིཝཱསནཔཱརུཔནཾ ཝཱ བྷཱུམིཾ ཕུསཏི, ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི. པཱདེ པན ནིཝཱསནཔཱརུཔནཉྩ ཨུཀྑིཔཱཔེཏྭཱ ཀཱཏུཾ ཀམྨཾ ཝཊྚཏི, ཨིདཉྩ ¶ ལཀྑཎཾ པུརིམནཡེཔི ཝེདིཏབྦཾ. ཨཡཾ པན ཝིསེསོ – ཏཏྲ ཨུཀྑིཔཱཔེཏྭཱ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཧཏྠཔཱསམེཝ ཨཱནེཏབྦོ. སཙེ ཨནྟོསཱིམཏོ པབྦཏོ ཨབྦྷུགྒཙྪཏི, ཏཏྲཊྛོ བྷིཀྑུ ཧཏྠཔཱསཾ ཨཱནེཏབྦོ. ཨིདྡྷིཡཱ ཨནྟོཔབྦཏཾ པཝིཊྛེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. བཛ྄ཛྷམཱནཱ ཨེཝ ཧི སཱིམཱ པམཱཎརཧིཏཾ པདེསཾ ན ཨོཏརཏི, བདྡྷཱཡ སཱིམཱཡ ཛཱཏཾ ཡཾ ཀིཉྩི ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཨེཀསམྦནྡྷེན གཏཾ སཱིམཱསངྑྱམེཝ གཙྪཏཱིཏི.

ཏིཡོཛནཔརམཾ པན སཱིམཾ སམྨནྣནྟེན མཛ྄ཛྷེ ཋཏྭཱ ཡཐཱ ཙཏཱུསུཔི དིསཱསུ དིཡཌྜྷདིཡཌྜྷཡོཛནཾ ཧོཏི, ཨེཝཾ སམྨནྣིཏབྦཱ. སཙེ པན མཛ྄ཛྷེ ཋཏྭཱ ཨེཀེཀདིསཏོ ཏིཡོཛནཾ ཀརོནྟི, ཚཡོཛནཾ ཧོཏཱིཏི ན ཝཊྚཏི. ཙཏུརསྶཾ ཝཱ ཏིཀོཎཾ ཝཱ སམྨནྣནྟེན ཡཐཱ ཀོཎཏོ ཀོཎཾ ཏིཡོཛནཾ ཧོཏི, ཨེཝཾ སམྨནྣིཏབྦཱ. སཙེ ཧི ཡེན ཀེནཙི པརིཡནྟེན ཀེསགྒམཏྟམྤི ཏིཡོཛནཾ ཨཏིཀྐཱམེཏི, ཨཱཔཏྟིཉྩ ཨཱཔཛྫཏི, སཱིམཱ ཙ ཨསཱིམཱ ཧོཏི.

༡༦༤. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ནདཱིཔཱརསཱིམཱ སམྨནྣིཏབྦཱ, ཡོ སམྨནྣེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༤༠) ཝཙནཏོ ནདཱིཔཱརསཱིམཱ ན སམྨནྣིཏབྦཱ. ཡཏྲ པན དྷུཝནཱཝཱ ཝཱ དྷུཝསེཏུ ཝཱ ཨབྷིམུཁཏིཏྠེཡེཝ ཨཏྠི, ཨེཝརཱུཔཾ ནདཱིཔཱརསཱིམཾ སམྨནྣིཏུཾ ཝཊྚཏི. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཡཏྠསྶ དྷུཝནཱཝཱ ཝཱ དྷུཝསེཏུ ཝཱ, ཨེཝརཱུཔཾ ནདཱིཔཱརསཱིམཾ སམྨནྣིཏུ’’ནྟི ཧི ཝུཏྟཾ. སཙེ དྷུཝནཱཝཱ ཝཱ དྷུཝསེཏུ ཝཱ ཨབྷིམུཁཏིཏྠེ ནཏྠི, ཨཱིསཀཾ ཨུདྡྷཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ ཨདྷོ ཝཱ ཨོརོཧིཏྭཱ ཨཏྠི, ཨེཝམྤི ཝཊྚཏི. ཀརཝིཀཏིསྶཏྠེརོ པན ‘‘གཱཝུཏམཏྟབྦྷནྟརེཔི ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨཱཧ.

ཨིམཉྩ པན ནདཱིཔཱརསཱིམཾ སམྨནྣནྟེན ཨེཀསྨིཉྩ ཏཱིརེ ཋཏྭཱ ཨུཔརིསོཏེ ནདཱིཏཱིརེ ནིམིཏྟཾ ཀིཏྟེཏྭཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཨཏྟཱནཾ པརིཀྑིཔནྟེན ཡཏྟཀཾ པརིཙྪེདཾ ཨིཙྪཏི, ཏསྶ པརིཡོསཱནེ ¶ ཨདྷོསོཏེཔི ནདཱིཏཱིརེ ནིམིཏྟཾ ཀིཏྟེཏྭཱ པརཏཱིརེ སམྨུཁཊྛཱནེ ནདཱིཏཱིརེ ནིམིཏྟཾ ཀིཏྟེཏབྦཾ. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཡཏྟཀཾ པརིཙྪེདཾ ཨིཙྪཏི, ཏསྶ ཝསེན ཡཱཝ ཨུཔརིསོཏེ པཋམཾ ཀིཏྟིཏནིམིཏྟསྶ སམྨུཁཱ ནདཱིཏཱིརེ ནིམིཏྟཾ, ཏཱཝ ཀིཏྟེཏྭཱ པཙྩཱཧརིཏྭཱ པཋམཀིཏྟིཏནིམིཏྟེན སདྡྷིཾ གྷཊེཏབྦཾ. ཨཐ སབྦནིམིཏྟཱནཾ ཨནྟོ ཋིཏེ བྷིཀྑཱུ ཧཏྠཔཱསགཏེ ཀཏྭཱ ཀམྨཝཱཙཱཡ ¶ སཱིམཱ སམྨནྣིཏབྦཱ. ནདིཡཱ ཋིཏཱ ཨནཱགཏཱཔི ཀམྨཾ ན ཀོཔེནྟི, སམྨུཏིཔརིཡོསཱནེ ཋཔེཏྭཱ ནདིཾ ནིམིཏྟཱནཾ ཨནྟོ པརཏཱིརེ ཙ ཨོརིམཏཱིརེ ཙ ཨེཀསཱིམཱ ཧོཏི, ནདཱི པན བདྡྷསཱིམཱསངྑྱཾ ན གཙྪཏི. ཝིསུཾ ནདཱིསཱིམཱ ཨེཝ ཧི སཱ.

སཙེ ཨནྟོནདིཡཾ དཱིཔཀོ ཧོཏི, ཏཾ ཨནྟོསཱིམཱཡ ཀཱཏུཀཱམེན པུརིམནཡེནེཝ ཨཏྟནཱ ཋིཏཏཱིརེ ནིམིཏྟཱནི ཀིཏྟེཏྭཱ དཱིཔཀསྶ ཨོརིམནྟེ ཙ པཱརིམནྟེ ཙ ནིམིཏྟཾ ཀིཏྟེཏབྦཾ. ཨཐ པརཏཱིརེ ནདིཡཱ ཨོརིམཏཱིརེ ནིམིཏྟསྶ སམྨུཁཊྛཱནེ ནིམིཏྟཾ ཀིཏྟེཏྭཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ པུརིམནཡེནེཝ ཡཱཝ ཨུཔརིསོཏེ པཋམཾ ཀིཏྟིཏནིམིཏྟསྶ སམྨུཁཱ ནིམིཏྟཾ, ཏཱཝ ཀིཏྟེཏབྦཾ. ཨཐ དཱིཔཀསྶ པཱརིམནྟེ ཙ ཨོརིམནྟེ ཙ ནིམིཏྟཾ ཀིཏྟེཏྭཱ པཙྩཱཧརིཏྭཱ པཋམཾ ཀིཏྟིཏནིམིཏྟེན སདྡྷིཾ གྷཊེཏབྦཾ. ཨཐ དྭཱིསུ ཏཱིརེསུ དཱིཔཀེསུ ཙ བྷིཀྑཱུ སབྦེ ཧཏྠཔཱསགཏེ ཀཏྭཱ ཀམྨཝཱཙཱཡ སཱིམཱ སམྨནྣིཏབྦཱ, ནདིཡཾ ཋིཏཱ ཨནཱགཙྪནྟཱཔི ཀམྨཾ ན ཀོཔེནྟི, སམྨུཏིཔརིཡོསཱནེ ཋཔེཏྭཱ ནདིཾ ནིམིཏྟཱནཾ ཨནྟོ ཏཱིརདྭཡཉྩ དཱིཔཀོ ཙ ཨེཀསཱིམཱ ཧོཏི, ནདཱི པན ནདཱིསཱིམཱཡེཝ.

སཙེ པན དཱིཔཀོ ཝིཧཱརསཱིམཱཔརིཙྪེདཏོ ཨུདྡྷཾ ཝཱ ཨདྷོ ཝཱ ཨདྷིཀཏརོ ཧོཏི, ཨཐ ཝིཧཱརསཱིམཱཔརིཙྪེདནིམིཏྟསྶ ཨུཛུཀམེཝ སམྨུཁཱིབྷཱུཏེ དཱིཔཀསྶ ཨོརིམནྟེ ནིམིཏྟཾ ཀིཏྟེཏྭཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ དཱིཔཀསིཁརཾ པརིཀྑིཔནྟེན པུན དཱིཔཀསྶ ཨོརིམནྟེ ནིམིཏྟསམྨུཁེ པཱརིམནྟེ ནིམིཏྟཾ ཀིཏྟེཏབྦཾ. ཏཏོ པརཾ པུརིམནཡེནེཝ པརཏཱིརེ སམྨུཁནིམིཏྟམཱདིཾ ཀཏྭཱ པརཏཱིརེ ནིམིཏྟཱནི ཙ དཱིཔཀསྶ པཱརིམནྟཨོརིམནྟེ ནིམིཏྟཱནི ཙ ཀིཏྟེཏྭཱ པཋམཀིཏྟིཏནིམིཏྟེན སདྡྷིཾ གྷཊནཱ ཀཱཏབྦཱ. ཨེཝཾ ཀིཏྟེཏྭཱ སམྨཏཱ སཱིམཱ པབྦཏསཎྛཱནཱ ཧོཏི. སཙེ པན དཱིཔཀོ ཝིཧཱརསཱིམཱཔརིཙྪེདཏོ ཨུདྡྷམྤི ཨདྷོཔི ཨདྷིཀཏརོ ཧོཏི, པུརིམནཡེནེཝ དཱིཔཀསྶ ཨུབྷོཔི སིཁརཱནི པརིཀྑིཔིཏྭཱ ནིམིཏྟཱནི ཀིཏྟེནྟེན ནིམིཏྟགྷཊནཱ ཀཱཏབྦཱ. ཨེཝཾ ཀིཏྟེཏྭཱ སམྨཏཱ སཱིམཱ མུདིངྒསཎྛཱནཱ ཧོཏི. སཙེ དཱིཔཀོ ཝིཧཱརསཱིམཱཔརིཙྪེདསྶ ཨནྟོ ཁུདྡཀོ ཧོཏི, སབྦཔཋམེན ནཡེན དཱིཔཀེ ནིམིཏྟཱནི ཀིཏྟེཏབྦཱནི. ཨེཝཾ ཀིཏྟེཏྭཱ སམྨཏཱ སཱིམཱ པཎཝསཎྛཱནཱ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཏཱཝ སཱིམཱབནྡྷནཾ ཝེདིཏབྦཾ.

༡༦༥. ཨེཝཾ ¶ བདྡྷཱ པན སཱིམཱ ཀདཱ ཨསཱིམཱ ཧོཏཱིཏི? ཡདཱ སངྒྷོ སཱིམཾ སམཱུཧནཏི, ཏདཱ ཨསཱིམཱ ཧོཏི. ཀཐཾ པནེསཱ སམཱུཧནིཏབྦཱཏི? ‘‘སཱིམཾ ¶ , བྷིཀྑཝེ, སམྨནྣནྟེན པཋམཾ སམཱནསཾཝཱསསཱིམཱ སམྨནྣིཏབྦཱ, པཙྪཱ ཏིཙཱིཝརེན ཨཝིཔྤཝཱསོ སམྨནྣིཏབྦོ. སཱིམཾ, བྷིཀྑཝེ, སམཱུཧནནྟེན པཋམཾ ཏིཙཱིཝརེན ཨཝིཔྤཝཱསོ སམཱུཧནྟབྦོ, པཙྪཱ སམཱནསཾཝཱསསཱིམཱ སམཱུཧནྟབྦཱ’’ཏི ཝཙནཏོ པཋམཾ ཨཝིཔྤཝཱསོ སམཱུཧནིཏབྦོ, པཙྪཱ སཱིམཱ སམཱུཧནིཏབྦཱཏི. ཀཐཾ? བྱཏྟེན བྷིཀྑུནཱ པཊིབལེན སངྒྷོ ཉཱཔེཏབྦོ –

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཡོ སོ སངྒྷེན ཏིཙཱིཝརེན ཨཝིཔྤཝཱསོ སམྨཏོ, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཏཾ ཏིཙཱིཝརེན ཨཝིཔྤཝཱསཾ སམཱུཧནེཡྻ, ཨེསཱ ཉཏྟི.

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཡོ སོ སངྒྷེན ཏིཙཱིཝརེན ཨཝིཔྤཝཱསོ སམྨཏོ, སངྒྷོ ཏཾ ཏིཙཱིརེན ཨཝིཔྤཝཱསཾ སམཱུཧནཏི. ཡསྶཱཡསྨཏོ ཁམཏི ཨེཏསྶ ཏིཙཱིཝརེན ཨཝིཔྤཝཱསསྶ སམུགྒྷཱཏོ, སོ ཏུཎྷསྶ. ཡསྶ ནཀྑམཏི, སོ བྷཱསེཡྻ.

‘‘སམཱུཧཏོ སོ སངྒྷེན ཏིཙཱིཝརེན ཨཝིཔྤཝཱསོ, ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི, ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༤༥) –

ཨེཝཾ ཏཱཝ ཨཝིཔྤཝཱསོ སམཱུཧནིཏབྦོ.

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཡཱ སཱ སངྒྷེན སཱིམཱ སམྨཏཱ སམཱནསཾཝཱསཱ ཨེཀཱུཔོསཐཱ, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཏཾ སཱིམཾ སམཱུཧནེཡྻ སམཱནསཾཝཱསཾ ཨེཀཱུཔོསཐཾ, ཨེསཱ ཉཏྟི.

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཡཱ སཱ སངྒྷེན སཱིམཱ སམྨཏཱ སམཱནསཾཝཱསཱ ཨེཀཱུཔོསཐཱ, སངྒྷོ ཏཾ སཱིམཾ སམཱུཧནཏི སམཱནསཾཝཱསཾ ཨེཀཱུཔོསཐཾ. ཡསྶཱཡསྨཏོ ཁམཏི ཨེཏིསྶཱ སཱིམཱཡ སམཱནསཾཝཱསཱཡ ཨེཀཱུཔོསཐཱཡ སམུགྒྷཱཏོ, སོ ཏུཎྷསྶ. ཡསྶ ནཀྑམཏི, སོ བྷཱསེཡྻ.

‘‘སམཱུཧཏཱ ¶ སཱ སཱིམཱ སངྒྷེན སམཱནསཾཝཱསཱ ཨེཀཱུཔོསཐཱ, ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི, ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༤༦) –

ཨེཝཾ ¶ སཱིམཱ སམཱུཧནིཏབྦཱ.

སམཱུཧནནྟེན པན བྷིཀྑུནཱ ཝཏྟཾ ཛཱནིཏབྦཾ. ཏཏྲིདཾ ཝཏྟཾ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༡༤༤) – ཁཎྜསཱིམཱཡ ཋཏྭཱ ཨཝིཔྤཝཱསསཱིམཱ ན སམཱུཧནྟབྦཱ, ཏཐཱ ཨཝིཔྤཝཱསསཱིམཱཡ ཋཏྭཱ ཁཎྜསཱིམཱཔི. ཁཎྜསཱིམཱཡ པན ཋིཏེན ཁཎྜསཱིམཱཝ སམཱུཧནིཏབྦཱ, ཏཐཱ ཨིཏརཱཡ ཋིཏེན ཨིཏརཱ. སཱིམཾ ནཱམ དྭཱིཧི ཀཱརཎེཧི སམཱུཧནནྟི པཀཏིཡཱ ཁུདྡཀཾ པུན ཨཱཝཱསཝཌྜྷནཏྠཱཡ མཧཏིཾ ཝཱ ཀཱཏུཾ, པཀཏིཡཱ མཧཏིཾ པུན ཨཉྙེསཾ ཝིཧཱརོཀཱསདཱནཏྠཱཡ ཁུདྡཀཾ ཝཱ ཀཱཏུཾ. ཏཏྠ སཙེ ཁཎྜསཱིམཉྩ ཨཝིཔྤཝཱསསཱིམཉྩ ཛཱནནྟི, སམཱུཧནིཏུཉྩེཝ བནྡྷིཏུཉྩ སཀྑིསྶནྟི. ཁཎྜསཱིམཾ པན ཛཱནནྟཱ ཨཝིཔྤཝཱསཾ ཨཛཱནནྟཱཔི སམཱུཧནིཏུཉྩེཝ བནྡྷིཏུཉྩ སཀྑིསྶནྟི. ཁཎྜསཱིམཾ ཨཛཱནནྟཱ ཨཝིཔྤཝཱསཾཡེཝ ཛཱནནྟཱ ཙེཏིཡངྒཎབོདྷིཡངྒཎཨུཔཨོསཐཱགཱརཱདཱིསུ ནིརཱསངྐཊྛཱནེསུ ཋཏྭཱ ཨཔྤེཝ ནཱམ སམཱུཧནིཏུཾ སཀྑིསྶནྟི, པཊིབནྡྷིཏུཾ པན ན སཀྑིསྶནྟེཝ. སཙེ བནྡྷེཡྻུཾ, སཱིམཱསམྦྷེདཾ ཀཏྭཱ ཝིཧཱརཾ ཨཝིཧཱརཾ ཀརེཡྻུཾ, ཏསྨཱ ན སམཱུཧནིཏབྦཱ. ཡེ པན ཨུབྷོཔི ན ཛཱནནྟི, ཏེ ནེཝ སམཱུཧནིཏུཾ, ན བནྡྷིཏུཾ སཀྑིསྶནྟི. ཨཡཉྷི སཱིམཱ ནཱམ ཀམྨཝཱཙཱཡ ཝཱ ཨསཱིམཱ ཧོཏི སཱསནནྟརདྷཱནེན ཝཱ, ན ཙ སཀྐཱ སཱིམཾ ཨཛཱནནྟེཧི ཀམྨཝཱཙཱ ཀཱཏུཾ, ཏསྨཱ ན སམཱུཧནིཏབྦཱ, སཱདྷུཀཾ པན ཉཏྭཱཡེཝ སམཱུཧནིཏབྦཱ ཙེཝ བནྡྷིཏབྦཱ ཙཱཏི. ཨཡཾ ཏཱཝ བདྡྷསཱིམཱཡ ཝིནིཙྪཡོ.

༡༦༦. ཨབདྡྷསཱིམཱ པན གཱམསཱིམཱ སཏྟབྦྷནྟརསཱིམཱ ཨུདཀུཀྑེཔསཱིམཱཏི ཏིཝིདྷཱ. ཏཏྠ ཡཱཝཏཱ ཨེཀཾ གཱམཁེཏྟཾ, ཨཡཾ གཱམསཱིམཱ ནཱམ, གཱམགྒཧཎེན ཙེཏྠ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༡༤༧) ནགརམྤི ནིགམམྤི གཧིཏམེཝ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡཏྟཀེ པདེསེ ཏསྶ ཏསྶ གཱམསྶ གཱམབྷོཛཀཱ བལིཾ ལབྷནྟི, སོ པདེསོ ཨཔྤོ ཝཱ ཧོཏུ མཧནྟོ ཝཱ, གཱམསཱིམཱཏྭེཝ སངྑྱཾ གཙྪཏི. ནགརནིགམསཱིམཱསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཡམྤི ཨེཀསྨིཾཡེཝ གཱམཁེཏྟེ ཨེཀཾ པདེསཾ ‘‘ཨཡཾ ཝིསུཾགཱམོ ཧོཏཱུ’’ཏི པརིཙྪིནྡིཏྭཱ རཱཛཱ ཀསྶཙི དེཏི, སོཔི ཝིསུཾགཱམསཱིམཱ ཧོཏིཡེཝ, ཏསྨཱ སཱ ཙ ཨིཏརཱ ཙ པཀཏིགཱམནགརནིགམསཱིམཱ ¶ བདྡྷསཱིམཱསདིསཱཡེཝ ཧོནྟི, ཀེཝལཾ པན ཏིཙཱིཝརཝིཔྤཝཱསཔརིཧཱརཾ ན ལབྷནྟི.

ཨགཱམཀེ པན ཨརཉྙེ སམནྟཱ སཏྟབྦྷནྟརཱ སཏྟབྦྷནྟརསཱིམཱ ནཱམ. ཏཏྠ ཨགཱམཀཾ ནཱམ ཨརཉྙཾ ཝིཉྫྷཱཊཝཱིཨཱདཱིསུ ཝཱ སམུདྡམཛ྄ཛྷེ ཝཱ མཙྪབནྡྷཱནཾ ཨགམནཔཐེ དཱིཔཀེསུ ལབྦྷཏི. སམནྟཱ སཏྟབྦྷནྟརཱཏི མཛ྄ཛྷེ ཋིཏཱནཾ སབྦདིསཱསུ སཏྟབྦྷནྟརཱ ཝིནིབྦེདྷེན ཙུདྡས ཧོནྟི. ཏཏྠ ཨེཀཾ ཨབྦྷནྟརཾ ཨཊྛཝཱིསཏིཧཏྠཔྤམཱཎཾ ཧོཏི. ཨཡཉྩ སཱིམཱ པརིསཝསེན ཝཌྜྷཏི ¶ , ཏསྨཱ སམནྟཱ པརིསཔརིཡནྟཏོ པཊྛཱཡ ཨབྦྷནྟརཔརིཙྪེདོ ཀཱཏབྦོ. སཙེ པན དྭེ སངྒྷཱ ཝིསུཾ ཨུཔོསཐཾ ཀརོནྟི, དྭིནྣཾ སཏྟབྦྷནྟརཱནཾ ཨནྟརེ ཨཉྙམེཀཾ ཨབྦྷནྟརཾ ཨུཔཙཱརཏྠཱཡ ཋཔེཏབྦཾ.

༡༦༧. ཡཱ པནེསཱ ‘‘སབྦཱ, བྷིཀྑཝེ, ནདཱི ཨསཱིམཱ, སབྦོ སམུདྡོ ཨསཱིམོ, སབྦོ ཛཱཏསྶརོ ཨསཱིམོ’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༤༧) ཨེཝཾ ནདཱིཨཱདཱིནཾ བདྡྷསཱིམབྷཱཝཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ པུན ‘‘ནདིཡཱ ཝཱ, བྷིཀྑཝེ, སམུདྡེ ཝཱ ཛཱཏསྶརེ ཝཱ ཡཾ མཛ྄ཛྷིམསྶ པུརིསསྶ སམནྟཱ ཨུདཀུཀྑེཔཱ, ཨཡཾ ཏཏྠ སམཱནསཾཝཱསཱ ཨེཀཱུཔོསཐཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༤༧) ཝུཏྟཱ, ཨཡཾ ཨུདཀུཀྑེཔསཱིམཱ ནཱམ. ཏཏྠ ནདཱི ནདཱིནིམིཏྟེ ཝུཏྟལཀྑཎཱཝ, སམུདྡོཔི པཱཀཊོཡེཝ. ཡོ པན ཡེན ཀེནཙི ཁཎིཏྭཱ ཨཀཏོ སཡཾཛཱཏོ སོབྦྷོ སམནྟཏོ ཨཱགཏེན ཨུདཀེན པཱུརིཏོ ཏིཊྛཏི, ཡཏྠ ནདིཡཾ ཝུཏྟཔྤཀཱརེ ཝསྶཀཱལེ ཨུདཀཾ སནྟིཊྛཏི, ཨཡཾ ཛཱཏསྶརོ ནཱམ. ཡོཔི ནདིཾ ཝཱ སམུདྡཾ ཝཱ བྷིནྡིཏྭཱ ནིཀྑནྟཨུདཀེན ཁཏོ སོབྦྷོ ཨེཏཾ ལཀྑཎཾ པཱཔུཎཱཏི, ཨཡམྤི ཛཱཏསྶརོཡེཝ. ཨེཏེསུ ནདཱིཨཱདཱིསུ ཡཾ ཋཱནཾ ཐཱམམཛ྄ཛྷིམསྶ པུརིསསྶ སམནྟཏོ ཨུདཀུཀྑེཔེན པརིཙྪིནྣཾ, ཨཡཾ ཨུདཀུཀྑེཔསཱིམཱ ནཱམ.

ཀཐཾ པན ཨུདཀུཀྑེཔོ ཀཱཏབྦོཏི? ཡཐཱ ཨཀྑདྷུཏྟཱ དཱརུགུལ༹ཾ ཁིཔནྟི, ཨེཝཾ ཨུདཀཾ ཝཱ ཝཱལུཀཾ ཝཱ ཧཏྠེན གཧེཏྭཱ ཐཱམམཛ྄ཛྷིམེན པུརིསེན སབྦཐཱམེན ཁིཔིཏབྦཾ. ཡཏྠ ཨེཝཾ ཁིཏྟཾ ཨུདཀཾ ཝཱ ཝཱལུཀཱ ཝཱ པཏཏི, ཨཡམེཀོ ཨུདཀུཀྑེཔོ, ཏསྶ ཨནྟོཧཏྠཔཱསཾ ཝིཛཧིཏྭཱ ཋིཏོ ཀམྨཾ ཀོཔེཏི. ཡཱཝ པརིསཱ ཝཌྜྷཏི, ཏཱཝ སཱིམཱཔི ཝཌྜྷཏི, པརིསཔརིཡནྟཏོ ཨུདཀུཀྑེཔོཡེཝ པམཱཎཾ, ཨཡཾ པན ཨེཏེསཾ ནདཱིཨཱདཱིནཾ ¶ ཨནྟོཡེཝ ལབྦྷཏི, ན བཧི. ཏསྨཱ ནདིཡཱ ཝཱ ཛཱཏསྶརེ ཝཱ ཡཏྟཀཾ པདེསཾ པཀཏིཝསྶཀཱལེ ཙཏཱུསུ མཱསེསུ ཨུདཀཾ ཨོཏྠརཏི, སམུདྡེ ཡསྨིཾ པདེསེ པཀཏིཝཱིཙིཡོ ཨོསརིཏྭཱ སཎྛཧནྟི, ཏཏོ པཊྛཱཡ ཀཔྤིཡབྷཱུམི, ཏཏྠ ཋཏྭཱ ཨུཔོསཐཱདིཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི, དུབྦུཊྛིཀཱལེ ཝཱ གིམྷེ ཝཱ ནདཱིཛཱཏསྶརེསུ སུཀྑེསུཔི སཱ ཨེཝ ཀཔྤིཡབྷཱུམི. སཙེ པན སུཀྑེ ཛཱཏསྶརེ ཝཱཔིཾ ཝཱ ཁཎནྟི, ཝཔྤཾ ཝཱ ཀརོནྟི, ཏཾ ཋཱནཾ གཱམཁེཏྟཾ ཧོཏི. ཡཱ པནེསཱ ‘‘ཀཔྤིཡབྷཱུམཱི’’ཏི ཝུཏྟཱ, ཏཏོ བཧི ཨུདཀུཀྑེཔསཱིམཱ ན གཙྪཏི, ཨནྟོ གཙྪཏི, ཏསྨཱ ཏེསཾ ཨནྟོ པརིསཔརིཡནྟཏོ པཊྛཱཡ སམནྟཱ ཨུདཀུཀྑེཔཔརིཙྪེདོ ཀཱཏབྦོ, ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ.

ཨཡཾ པན ཝིཏྠཱརོ – སཙེ ནདཱི ནཱཏིདཱིགྷཱ ཧོཏི, པབྷཝཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ མུཁདྭཱརཱ སབྦཏྠ སངྒྷོ ནིསཱིདཏི, ཨུདཀུཀྑེཔསཱིམཱཡ ཀམྨཾ ནཏྠི, སཀལཱཔི ནདཱི ཨེཏེསཾཡེཝ བྷིཀྑཱུནཾ པཧོཏི ¶ . ཡཾ པན མཧཱསུམཏྠེརེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཡོཛནཾ པཝཏྟམཱནཱཡེཝ ནདཱི, ཏཏྲཱཔི ཨུཔརི ཨཌྜྷཡོཛནཾ པཧཱཡ ཧེཊྛཱ ཨཌྜྷཡོཛནེ ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི, ཏཾ མཧཱཔདུམཏྠེརེནེཝ པཊིཀྑིཏྟཾ. བྷགཝཏཱ ཧི ‘‘ཏིམཎྜལཾ པཊིཙྪཱདེཏྭཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཨུཏྟརནྟིཡཱ བྷིཀྑུནིཡཱ ཨནྟརཝཱསཀོ ཏེམིཡཏཱི’’ཏི (པཱཙི. ༦༩༢) ཨིདཾ ནདིཡཱ པམཱཎཾ ཝུཏྟཾ, ན ཡོཛནཾ ཝཱ ཨཌྜྷཡོཛནཾ ཝཱ, ཏསྨཱ ཡཱ ཨིམསྶ སུཏྟསྶ ཝསེན པུབྦེ ཝུཏྟལཀྑཎཱ ནདཱི, ཏསྶཱ པབྷཝཏོ པཊྛཱཡ སངྒྷཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པནེཏྠ བཧཱུ བྷིཀྑཱུ ཝིསུཾ ཝིསུཾ ཀམྨཾ ཀརོནྟི, སབྦེཧི ཨཏྟནོ ཙ ཨཉྙེསཉྩ ཨུདཀུཀྑེཔཔརིཙྪེདསྶ ཨནྟརཱ ཨཉྙོ ཨུདཀུཀྑེཔོ སཱིམནྟརིཀཏྠཱཡ ཋཔེཏབྦོ, ཏཏོ ཨདྷིཀཾ ཝཊྚཏིཡེཝ, ཨཱུནཾ པན ན ཝཊྚཏཱིཏི ཝུཏྟཾ. ཛཱཏསྶརསམུདྡེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ནདིཡཱ པན ‘‘ཀམྨཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི གཏེཧི སཙེ ནདཱི པརིཔུཎྞཱ ཧོཏི སམཏིཏྟིཀཱ, ཨུདཀསཱཊིཀཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཨནྟོནདིཡཾཡེཝ ཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ. སཙེ ན སཀྐོནྟི, ནཱཝཱཡཔི ཋཏྭཱ ཀཱཏབྦཾ. གཙྪནྟིཡཱ པན ནཱཝཱཡ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཀསྨཱ? ཨུདཀུཀྑེཔམཏྟམེཝ ཧི སཱིམཱ. ཏཾ ནཱཝཱ སཱིགྷམེཝ ཨཏིཀྐམཏི, ཨེཝཾ སཏི ཨཉྙིསྶཱ སཱིམཱཡ ཉཏྟི, ཨཉྙིསྶཱ ཨནུསཱཝནཱ ཧོཏི, ཏསྨཱ ནཱཝཾ ཨརིཏྟེན ཝཱ ཋཔེཏྭཱ པཱསཱཎེ ¶ ཝཱ ལམྦེཏྭཱ ཨནྟོནདིཡཾ ཛཱཏརུཀྑེ ཝཱ བནྡྷིཏྭཱ ཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ. ཨནྟོནདིཡཾ བདྡྷཨཊྚཀེཔི ཨནྟོནདིཡཾ ཛཱཏརུཀྑེཔི ཋིཏེཧི ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པན རུཀྑསྶ སཱཁཱ ཝཱ ཏཏོ ནིཀྑནྟཔཱརོཧོ ཝཱ བཧིནདཱིཏཱིརེ ཝིཧཱརསཱིམཱཡ ཝཱ གཱམསཱིམཱཡ ཝཱ པཏིཊྛིཏོ, སཱིམཾ ཝཱ སོདྷེཏྭཱ སཱཁཾ ཝཱ ཚིནྡིཏྭཱ ཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ. བཧིནདཱིཏཱིརེ ཛཱཏརུཀྑསྶ ཨནྟོནདིཡཾ པཝིཊྛསཱཁཱཡ ཝཱ པཱརོཧེ ཝཱ ནཱཝཾ བནྡྷིཏྭཱ ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཀརོནྟེཧི སཱིམཱ ཝཱ སོདྷེཏབྦཱ, ཚིནྡིཏྭཱ ཝཱསྶ བཧིཔཏིཊྛིཏབྷཱཝོ ནཱསེཏབྦོ. ནདཱིཏཱིརེ པན ཁཱཎུཀཾ ཀོཊྚེཏྭཱ ཏཏྠ བདྡྷནཱཝཱཡ ན ཝཊྚཏིཡེཝ. ནདིཡཾ སེཏུཾ ཀརོནྟི, སཙེ ཨནྟོནདིཡཾཡེཝ སེཏུ ཙ སེཏུཔཱདཱ ཙ ཧོནྟི, སེཏུམྷི ཋིཏེཧི ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པན སེཏུ ཝཱ སེཏུཔཱདཱ ཝཱ བཧིཏཱིརེ པཏིཊྛིཏཱ, ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི, སཱིམཾ སོདྷེཏྭཱ ཀཱཏབྦཾ. ཨཐ སེཏུཔཱདཱ ཨནྟོ, སེཏུ པན ཨུབྷིནྣམྤི ཏཱིརཱནཾ ཨུཔརིཨཱཀཱསེ ཋིཏོ, ཝཊྚཏི.

ཨནྟོནདིཡཾ པཱསཱཎོ ཝཱ དཱིཔཀོ ཝཱ ཧོཏི, ཏཏྠ ཡཏྟཀཾ པདེསཾ པུབྦེ ཝུཏྟཔྤཀཱརེ པཀཏིཝསྶཀཱལེ ཝསྶཱནསྶ ཙཏཱུསུ མཱསེསུ ཨུདཀཾ ཨོཏྠརཏི, སོ ནདཱིསངྑྱམེཝ གཙྪཏི. ཨཏིཝུཊྛིཀཱལེ ཨོགྷེན ཨོཏྠཏོཀཱསོ ན གཧེཏབྦོ. སོ ཧི གཱམསཱིམཱསངྑྱམེཝ གཙྪཏི. ནདིཏོ མཱཏིཀཾ ནཱིཧརནྟཱ ནདིཡཾ ཨཱཝརཎཾ ཀརོནྟི, ཏཾ ཙེ ཨོཏྠརིཏྭཱ ཝཱ ཝིནིབྦིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཝཱ ཨུདཀཾ གཙྪཏི, སབྦཏྠ པཝཏྟནཊྛཱནེ ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པན ཨཱཝརཎེན ཝཱ ཀོཊྚཀབནྡྷནེན ¶ ཝཱ སོཏཾ པཙྪིནྡཏི, ཨུདཀཾ ནཔྤཝཏྟཏི, ཨཔྤཝཏྟནཊྛཱནེ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཨཱཝརཎམཏྟཀེཔི ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི. སཙེ ཀོཙི ཨཱཝརཎཔྤདེསོ པུབྦེ ཝུཏྟཔཱསཱཎདཱིཔཀཔྤདེསོ ཝིཡ ཨུདཀེན ཨཛ྄ཛྷོཏྠརཱིཡཏི, ཏཏྠ ཝཊྚཏི. སོ ཧི ནདཱིསངྑྱམེཝ གཙྪཏི. ནདིཾ ཝིནཱསེཏྭཱ ཏལཱ༹ཀཾ ཀརོནྟི, ཧེཊྛཱ པཱལི༹བདྡྷཱ ཨུདཀཾ ཨཱགནྟྭཱ ཏལཱ༹ཀཾ པཱུརེཏྭཱ ཏིཊྛཏི, ཨེཏྠ ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཨུཔརི པཝཏྟནཊྛཱནེ ཧེཊྛཱ ཙ ཚཌྜིཏོདཀཾ ནདིཾ ཨོཏརིཏྭཱ སནྡནཊྛཱནཏོ པཊྛཱཡ ཝཊྚཏི. དེཝེ ཨཝསྶནྟེ ཧེམནྟགིམྷེསུ ཝཱ སུཀྑནདིཡཱཔི ཝཊྚཏི, ནདིཏོ ནཱིཧཊམཱཏིཀཱཡ ན ཝཊྚཏི. སཙེ སཱ ཀཱལནྟརེན བྷིཛྫིཏྭཱ ནདཱི ཧོཏི, ཝཊྚཏི. ཀཱཙི ནདཱི ཨུཔྤཏིཏྭཱ གཱམནིགམསཱིམཾ ཨོཏྠརིཏྭཱ པཝཏྟཏི, ནདཱིཡེཝ ཧོཏི, ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པན ཝིཧཱརསཱིམཾ ཨོཏྠརཏི, ཝིཧཱརསཱིམཱཏྭེཝ སངྑྱཾ གཙྪཏི.

སམུདྡེཔི ¶ ཀམྨཾ ཀརོནྟེཧི ཡཾ པདེསཾ ཨུདྡྷཾ ཝཌྜྷནཨུདཀཾ ཝཱ པཀཏིཝཱིཙི ཝཱ ཝེགེན ཨཱགནྟྭཱ ཨོཏྠརཏི, ཏཏྠ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཡསྨིཾ པན པདེསེ པཀཏིཝཱིཙིཡོ ཨོསརིཏྭཱ སཎྛཧནྟི, སོ ཨུདཀནྟཏོ པཊྛཱཡ ཨནྟོ སམུདྡོ ནཱམ, ཏཏྠ ཋིཏེཧི ཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ. སཙེ ཨཱུམིཝེགོ བཱདྷཏི, ནཱཝཱཡ ཝཱ ཨཊྚཀེ ཝཱ ཋཏྭཱ ཀཱཏབྦཾ. ཏེསུ ཝིནིཙྪཡོ ནདིཡཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ. སམུདྡེ པིཊྛིཔཱསཱཎོ ཧོཏི, ཏཾ ཀདཱཙི ཨཱུམིཡོ ཨཱགནྟྭཱ ཨོཏྠརནྟི, ཀདཱཙི ན ཨོཏྠརནྟི, ཏཏྠ ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི. སོ ཧི གཱམསཱིམཱསངྑྱམེཝ གཙྪཏི. སཙེ པན ཝཱིཙཱིསུ ཨཱགཏཱསུཔི ཨནཱགཏཱསུཔི པཀཏིཨུདཀེནེཝ ཨོཏྠརཱིཡཏི, ཝཊྚཏི. དཱིཔཀོ ཝཱ པབྦཏོ ཝཱ ཧོཏི, སོ ཙེ དཱུརེ ཧོཏི མཙྪབནྡྷཱནཾ ཨགམནཔཐེ, ཨརཉྙསཱིམཱསངྑྱམེཝ གཙྪཏི. ཏེསཾ གམནཔརིཡནྟསྶ ཨོརཏོ པན གཱམསཱིམཱསངྑྱཾ གཙྪཏི, ཏཏྠ གཱམསཱིམཾ ཨསོདྷེཏྭཱ ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི. སམུདྡོ གཱམསཱིམཾ ཝཱ ནིགམསཱིམཾ ཝཱ ཨོཏྠརིཏྭཱ ཏིཊྛཏི, སམུདྡོཝ ཧོཏི, ཏཏྠ ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པན ཝིཧཱརསཱིམཾ ཨོཏྠརཏི, ཝིཧཱརསཱིམཱཏྭེཝ སངྑྱཾ གཙྪཏི.

ཛཱཏསྶརེ ཀམྨཾ ཀརོནྟེཧི ཡཏྠ པུབྦེ ཝུཏྟཔྤཀཱརེ ཝསྶཀཱལེ ཝསྶེ པཙྪིནྣམཏྟེ པིཝིཏུཾ ཝཱ ཧཏྠཔཱདེ ཝཱ དྷོཝིཏུཾ ཨུདཀཾ ན ཧོཏི, སུཀྑཏི, ཨཡཾ ན ཛཱཏསྶརོ, གཱམཁེཏྟསངྑྱམེཝ གཙྪཏི, ཏཏྠ ཀམྨཾ ན ཀཱཏབྦཾ. ཡཏྠ པན ཝུཏྟཔྤཀཱརེ ཝསྶཀཱལེ ཨུདཀཾ སནྟིཊྛཏི, ཨཡམེཝ ཛཱཏསྶརོ. ཏསྶ ཡཏྟཀེ པདེསེ ཝསྶཱནཾ ཙཱཏུམཱསེ ཨུདཀཾ ཏིཊྛཏི, ཏཏྠ ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ གམྦྷཱིརཾ ཨུདཀཾ, ཨཊྚཀཾ བནྡྷིཏྭཱ ཏཏྠ ཋིཏེཧིཔི ཛཱཏསྶརསྶ ཨནྟོཛཱཏརུཀྑམྷི བདྡྷཨཊྚཀེཔི ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. པིཊྛིཔཱསཱཎདཱིཔཀེསུ པནེཏྠ ནདིཡཾ ཝུཏྟསདིསོཝ ཝིནིཙྪཡོ. སམཝསྶདེཝཀཱལེ པཧོནཀཛཱཏསྶརོ པན ཙེཔི དུབྦུཊྛིཀཀཱལེ ཝཱ ¶ གིམྷཧེམནྟེསུ ཝཱ སུཀྑཏི, ནིརུདཀོ ཧོཏི, ཏཏྠ སངྒྷཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཡཾ ཨནྡྷཀཊྛཀཐཱཡཾ ཝུཏྟཾ ‘‘སབྦོ ཛཱཏསྶརོ སུཀྑོ ཨནོདཀོ གཱམཁེཏྟཾཡེཝ བྷཛཏཱི’’ཏི, ཏཾ ན གཧེཏབྦཾ. སཙེ པནེཏྠ ཨུདཀཏྠཱཡ ཨཱཝཱཊཾ ཝཱ པོཀྑརཎཱིཨཱདཱིནི ཝཱ ཁཎནྟི, ཏཾ ཋཱནཾ ཨཛཱཏསྶརོ ཧོཏི, གཱམསཱིམཱསངྑྱཾ གཙྪཏི. ལཱབུཏིཔུསཀཱདིཝཔྤེ ཀཏེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སཙེ པན ནཾ པཱུརེཏྭཱ ཐལཾ ཝཱ ཀརོནྟི, ཨེཀསྨིཾ ¶ དིསཱབྷཱགེ པཱལི༹ཾ བནྡྷིཏྭཱ སབྦམེཝ ནཾ མཧཱཏལཱ༹ཀཾ ཝཱ ཀརོནྟི, སབྦོཔི ཨཛཱཏསྶརོ ཧོཏི, གཱམསཱིམཱསངྑྱཾ གཙྪཏི. ལོཎཱིཔི ཛཱཏསྶརསངྑྱམེཝ གཙྪཏི. ཝསྶིཀེ ཙཏྟཱརོ མཱསེ ཨུདཀཊྛཱནོཀཱསེ ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི. ཨཡཾ ཨབདྡྷསཱིམཱཡ ཝིནིཙྪཡོ.

ཨིཏི པཱལི༹མུཏྟཀཝིནཡཝིནིཙྪཡསངྒཧེ

སཱིམཱཝིནིཙྪཡཀཐཱ སམཏྟཱ.

༢༥. ཨུཔོསཐཔཝཱརཎཱཝིནིཙྪཡཀཐཱ

༡༦༨. ཨུཔོསཐཔཝཱརཎཱཏི ¶ ཨེཏྠ (ཀངྑཱ. ཨཊྛ. ནིདཱནཝཎྞནཱ) དིཝསཝསེན ཏཡོ ཨུཔོསཐཱ ཙཱཏུདྡསིཀོ པནྣརསིཀོ སཱམགྒཱིཨུཔོསཐོཏི. ཏཏྠ ཧེམནྟགིམྷཝསྶཱནཱནཾ ཏིཎྞཾ ཨུཏཱུནཾ ཏཏིཡསཏྟམཔཀྑེསུ དྭེ དྭེ ཀཏྭཱ ཚ ཙཱཏུདྡསིཀཱ, སེསཱ པནྣརསིཀཱཏི ཨེཝཾ ཨེཀསཾཝཙྪརེ ཙཏུཝཱིསཏི ཨུཔོསཐཱ. ཨིདཾ ཏཱཝ པཀཏིཙཱརིཏྟཾ. ཏཐཱརཱུཔཔཙྩཡེ སཏི ཨཉྙསྨིམྤི ཙཱཏུདྡསེ ཨུཔོསཐཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. པུརིམཝསྶཾཝུཊྛཱནཾ པན པུབྦཀཏྟིཀཔུཎྞམཱ, ཏེསཾཡེཝ སཙེ བྷཎྜནཀཱརཀེཧི ཨུཔདྡུཏཱ པཝཱརཎཾ པཙྩུཀྐཌྜྷནྟི, ཨཐ ཀཏྟིཀམཱསསྶ ཀཱལ༹པཀྑཙཱཏུདྡསོ ཝཱ པཙྪིམཀཏྟིཀཔུཎྞམཱ ཝཱ པཙྪིམཝསྶཾཝུཊྛཱནཉྩ པཙྪིམཀཏྟིཀཔུཎྞམཱ ཨེཝ ཝཱཏི ཨིམེ ཏཡོ པཝཱརཎཱདིཝསཱཔི ཧོནྟི. ཨིདམྤི པཀཏིཙཱརིཏྟམེཝ. ཏཐཱརཱུཔཔཙྩཡེ སཏི དྭིནྣཾ ཀཏྟིཀཔུཎྞམཱནཾ པུརིམེསུ ཙཱཏུདྡསེསུཔི པཝཱརཎཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཡདཱ པན ཀོསམྦཀཀྑནྡྷཀེ (མཧཱཝ. ༤༥༡ ཨཱདཡོ) ཨཱགཏནཡེན བྷིནྣེ བྷིཀྑུསངྒྷེ ཨོསཱརིཏེ ཏསྨིཾ བྷིཀྑུསྨིཾ སངྒྷོ ཏསྶ ཝཏྠུསྶ ཝཱུཔསམཱཡ སངྒྷསཱམགྒིཾ ཀརོཏི, ཏདཱ ཏཱཝདེཝ ཨུཔོསཐོ ཀཱཏབྦོ. ‘‘པཱཏིམོཀྑཾ ཨུདྡིསིཏབྦ’’ནྟི ཝཙནཏོ ཋཔེཏྭཱ ཙཱཏུདྡསཔནྣརསེ ཨཉྙོཔི ཡོ ཀོཙི དིཝསོ ཨུཔོསཐདིཝསོ ནཱམ ཧོཏི, ཝསྶཾཝུཊྛཱནཾ པན ཀཏྟིཀམཱསབྦྷནྟརེ ཨཡམེཝ སཱམགྒཱིཔཝཱརཎཱདིཝསོ ནཱམ ཧོཏི. ཨིཏི ཨིམེསུ ཏཱིསུ དིཝསེསུ ཨུཔོསཐོ ཀཱཏབྦོ. ཀརོནྟེན པན སཙེ ཙཱཏུདྡསིཀོ ཧོཏི, ‘‘ཨཛྫུཔོསཐོ ཙཱཏུདྡསོ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. སཙེ སཱམགྒཱིཨུཔོསཐོ ཧོཏི, ‘‘ཨཛྫུཔོསཐོ ¶ སཱམགྒཱི’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. པནྣརསིཡཾ པན པཱལི༹ཡཾ ཨཱགཏནཡེནེཝ ‘‘ཨཛྫུཔོསཐོ པནྣརསོ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ.

༡༦༩. སངྒྷེ ཨུཔོསཐོ (ཀངྑཱ. ཨཊྛ. ནིདཱནཝཎྞནཱ), གཎེ ཨུཔོསཐོ, པུགྒལེ ཨུཔོསཐོཏི ཨེཝཾ ཀཱརཀཝསེན ཨཔརེཔི ཏཡོ ཨུཔོསཐཱ ཝུཏྟཱ, ཀཏྟབྦཱཀཱརཝསེན པན སུཏྟུདྡེསོ པཱརིསུདྡྷིཨུཔོསཐོ ཨདྷིཊྛཱནུཔོསཐོཏི ཨཔརེཔི ཏཡོ ཨུཔོསཐཱ. ཏཏྠ སུཏྟུདྡེསོ ནཱམ ‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟོ པཱཏིམོཀྑུདྡེསོ. ཡེ པནིཏརེ དྭེ ཨུཔོསཐཱ, ཏེསུ པཱརིསུདྡྷིཨུཔོསཐོ ཏཱཝ ཨཉྙེསཉྩ སནྟིཀེ ཨཉྙམཉྙཉྩ ཨཱརོཙནཝསེན དུཝིདྷོ. ཏཏྠ ཡྭཱཡཾ ཨཉྙེསཾ སནྟིཀེ ཀརཱིཡཏི, སོཔི པཝཱརིཏཱནཉྩ ཨཔྤཝཱརིཏཱནཉྩ སནྟིཀེ ཀརཎཝསེན དུཝིདྷོ. ཏཏྠ མཧཱཔཝཱརཎཱཡ པཝཱརིཏཱནཾ སནྟིཀེ པཙྪིམིཀཱཡ ཨུཔགཏེན ཝཱ ཨནུཔགཏེན ཝཱ ཚིནྣཝསྶེན ཝཱ ཙཱཏུམཱསིནིཡཾ པན པཝཱརིཏཱནཾ སནྟིཀེ ཨནུཔགཏེན ཝཱ ཚིནྣཝསྶེན ¶ ཝཱ ཀཱཡསཱམགྒིཾ དཏྭཱ ‘‘པརིསུདྡྷོ ཨཧཾ བྷནྟེ, པརིསུདྡྷོཏི མཾ དྷཱརེཐཱ’’ཏི ཏིཀྑཏྟུཾ ཝཏྭཱ ཀཱཏབྦོ. ཋཔེཏྭཱ པན པཝཱརཎཱདིཝསཾ ཨཉྙསྨིཾ ཀཱལེ ཨཱཝཱསིཀེཧི ཨུདྡིཊྛམཏྟེ པཱཏིམོཀྑེ ཨཝུཊྛིཏཱཡ ཝཱ ཨེཀཙྩཱཡ ཝུཊྛིཏཱཡ ཝཱ སབྦཱཡ ཝཱ ཝུཊྛིཏཱཡ པརིསཱཡ ཡེ ཨཉྙེ སམསམཱ ཝཱ ཐོཀཏརཱ ཝཱ ཨཱགཙྪནྟི, ཏེཧི ཏེསཾ སནྟིཀེ ཝུཏྟནཡེནེཝ པཱརིསུདྡྷི ཨཱརོཙེཏབྦཱ.

ཡོ པནཱཡཾ ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱརོཙནཝསེན ཀརཱིཡཏི, སོ ཉཏྟིཾ ཋཔེཏྭཱ ཀརཎཝསེན ཙ ཨཊྛཔེཏྭཱ ཀརཎཝསེན ཙ དུཝིདྷོ. ཏཏྠ ཡསྨིཾ ཨཱཝཱསེ ཏཡོ བྷིཀྑཱུ ཝིཧརནྟི, ཏེསུ ཨུཔོསཐདིཝསེ སནྣིཔཏིཏེསུ ཨེཀེན བྷིཀྑུནཱ ‘‘སུཎནྟུ མེ ཨཱཡསྨནྟཱ, ཨཛྫུཔོསཐོ ཙཱཏུདྡསོ’’ཏི ཝཱ ‘‘པནྣརསོ’’ཏི ཝཱ ཝཏྭཱ ‘‘ཡདཱཡསྨནྟཱནཾ པཏྟཀལླཾ, མཡཾ ཨཉྙམཉྙཾ པཱརིསུདྡྷིཨུཔོསཐཾ ཀརེཡྻཱམཱ’’ཏི ཉཏྟིཡཱ ཋཔིཏཱཡ ཐེརེན བྷིཀྑུནཱ ཨེཀཾསཾ ཨུཏྟརཱསངྒཾ ཀརིཏྭཱ ཨུཀྐུཊིཀཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཧེཏྭཱ ‘‘པརིསུདྡྷོ ཨཧཾ, ཨཱཝུསོ, པརིསུདྡྷོཏི མཾ དྷཱརེཐཱ’’ཏི ཏིཀྑཏྟུཾ ཝཏྟབྦཾ. ཨིཏརེཧི ‘‘བྷནྟེ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨེཝམེཝ ཝཏྟབྦཾ. ཨེཝཾ ཉཏྟིཾ ཋཔེཏྭཱ ཀཱཏབྦོ. ཡཏྲ པན དྭེ བྷིཀྑཱུ ཝིཧརནྟི, ཏཏྲ ཉཏྟིཾ ཨཊྛཔེཏྭཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ པཱརིསུདྡྷི ཨཱརོཙེཏབྦཱཏི ཨཡཾ པཱརིསུདྡྷིཨུཔོསཐོ.

སཙེ ¶ པན ཨེཀོཝ བྷིཀྑུ ཧོཏི, སབྦཾ པུབྦཀརཎཱིཡཾ ཀཏྭཱ ཨཉྙེསཾ ཨནཱགམནཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཨཛྫ མེ ཨུཔོསཐོ ཙཱཏུདྡསོ’’ཏི ཝཱ ‘‘པནྣརསོ’’ཏི ཝཱ ཝཏྭཱ ‘‘ཨདྷིཊྛཱམཱི’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ཨཡཾ ཨདྷིཊྛཱནུཔོསཐོཏི ཨེཝཾ ཀཏྟབྦཱཀཱརཝསེན ཏཡོ ཨུཔོསཐཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ནཝ ཨུཔོསཐཱ དཱིཔིཏཱ ཧོནྟི. ཏེསུ དིཝསཝསེན པནྣརསིཀོ, ཀཱརཀཝསེན སངྒྷུཔོསཐོ, ཀཏྟབྦཱཀཱརཝསེན སུཏྟུདྡེསོཏི ཨེཝཾ ཏིལཀྑཎསམྤནྣེ ཨུཔོསཐེ པཝཏྟམཱནེ ཨུཔོསཐཾ ཨཀཏྭཱ ཏདཧུཔོསཐེ ཨཉྙཾ ཨབྷིཀྑུཀཾ ནཱནཱསཾཝཱསཀེཧི ཝཱ སབྷིཀྑུཀཾ ཨཱཝཱསཾ ཝཱ ཨནཱཝཱསཾ ཝཱ ཝཱསཏྠཱཡ ཨཉྙཏྲ སངྒྷེན ཨཉྙཏྲ ཨནྟརཱཡཱ གཙྪནྟསྶ དུཀྐཊཾ ཧོཏི.

༡༧༠. ཨུཔོསཐཀརཎཏྠཾ སནྣིཔཏིཏེ སངྒྷེ བཧི ཨུཔོསཐཾ ཀཏྭཱ ཨཱགཏེན སནྣིཔཱཏཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཀཱཡསཱམགྒིཾ ཨདེནྟེན ཚནྡོ དཱཏབྦོ. ཡོཔི གིལཱནོ ཝཱ ཧོཏི ཀིཙྩཔསུཏོ ཝཱ, ཏེནཔི པཱརིསུདྡྷིཾ དེནྟེན ཚནྡོཔི དཱཏབྦོ. ཀཐཾ? ཨེཀསྶ བྷིཀྑུནོ སནྟིཀེ ‘‘ཚནྡཾ དམྨི, ཚནྡཾ མེ ཧར, ཚནྡཾ མེ ཨཱརོཙེཧཱི’’ཏི ཨཡམཏྠོ ཀཱཡེན ཝཱ ཝཱཙཱཡ ཝཱ ཨུབྷཡེན ཝཱ ཝིཉྙཱཔེཏབྦོ, ཨེཝཾ དིནྣོ ཧོཏི ཚནྡོ. ཨཀཏུཔོསཐེན གིལཱནེན ཝཱ ཀིཙྩཔསུཏེན ཝཱ པཱརིསུདྡྷི དཱཏབྦཱ. ཀཐཾ? ཨེཀསྶ བྷིཀྑུནོ སནྟིཀེ ‘‘པཱརིསུདྡྷིཾ དམྨི, པཱརིསུདྡྷིཾ མེ ཧར ¶ , པཱརིསུདྡྷིཾ མེ ཨཱརོཙེཧཱི’’ཏི ཨཡམཏྠོ ཀཱཡེན ཝཱ ཝཱཙཱཡ ཝཱ ཨུབྷཡེན ཝཱ ཝིཉྙཱཔེཏབྦོ, ཨེཝཾ དིནྣཱ ཧོཏི པཱརིསུདྡྷི. ཏཾ པན དེནྟེན ཚནྡོཔི དཱཏབྦོ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ བྷགཝཏཱ ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཏདཧུཔོསཐེ པཱརིསུདྡྷིཾ དེནྟེན ཚནྡམྤི དཱཏུཾ, སནྟི སངྒྷསྶ ཀརཎཱིཡ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༡༦༥). ཏཏྠ པཱརིསུདྡྷིདཱནཾ སངྒྷསྶཔི ཨཏྟནོཔི ཨུཔོསཐཀརཎཾ སམྤཱདེཏི, ན ཨཝསེསཾ སངྒྷཀིཙྩཾ, ཚནྡདཱནཾ སངྒྷསྶེཝ ཨུཔོསཐཀརཎཉྩ སེསཀིཙྩཉྩ སམྤཱདེཏི, ཨཏྟནོ པནསྶ ཨུཔོསཐོ ཨཀཏོཡེཝ ཧོཏི, ཏསྨཱ པཱརིསུདྡྷིཾ དེནྟེན ཚནྡོཔི དཱཏབྦོ. པུབྦེ ཝུཏྟཾ པན སུདྡྷིཀཙྪནྡཾ ཝཱ པཱརིསུདྡྷིཾ ཝཱ ཨིམཾ ཝཱ ཚནྡཔཱརིསུདྡྷིཾ ཨེཀེན བཧཱུནམྤི ཨཱཧརིཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པན སོ ཨནྟརཱམགྒེ ཨཉྙཾ བྷིཀྑུཾ པསྶིཏྭཱ ཡེསཾ ཏེན ཚནྡོ ཝཱ པཱརིསུདྡྷི ཝཱ གཧིཏཱ, ཏེསཉྩ ཨཏྟནོ ཙ ཚནྡཔཱརིསུདྡྷིཾ དེཏི, ཏསྶེཝ ཨཱགཙྪཏི. ཨིཏརཱ ¶ པན བིལཱ༹ལསངྑལིཀཱ ཚནྡཔཱརིསུདྡྷི ནཱམ ཧོཏི, སཱ ན ཨཱགཙྪཏི, ཏསྨཱ སཡམེཝ སནྣིཔཱཏཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཨཱརོཙེཏབྦཾ. སཙེ པན སཉྩིཙྩ ནཱརོཙེཏི, དུཀྐཊཾ ཨཱཔཛྫཏི, ཚནྡཔཱརིསུདྡྷི པན ཏསྨིཾ ཧཏྠཔཱསཾ ཨུཔགཏམཏྟེཡེཝ ཨཱགཏཱ ཧོཏི.

༡༧༡. པཱརིཝཱསིཡེན པན ཚནྡདཱནེན ཡཾ ཀིཉྩི སངྒྷཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཏཏྠ (པཱཙི. ཨཊྛ. ༡༡༦༧) ཙཏུབྦིདྷཾ པཱརིཝཱསིཡཾ པརིསཔཱརིཝཱསིཡཾ རཏྟིཔཱརིཝཱསིཡཾ ཚནྡཔཱརིཝཱསིཡཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཔཱརིཝཱསིཡནྟི. ཏེསུ པརིསཔཱརིཝཱསིཡཾ ནཱམ བྷིཀྑཱུ ཀེནཙིདེཝ ཀརཎཱིཡེན སནྣིཔཏིཏཱ ཧོནྟི, ཨཐ མེགྷོ ཝཱ ཨུཊྛེཏི, ཨུསྶཱརཎཱ ཝཱ ཀརཱིཡཏི, མནུསྶཱ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརནྟཱ ཨཱགཙྪནྟི, བྷིཀྑཱུ ‘‘ཨནོཀཱསཱ མཡཾ, ཨཉྙཏྠ གཙྪཱམཱ’’ཏི ཚནྡཾ ཨཝིསྶཛྫེཏྭཱཝ ཨུཊྛཧནྟི. ཨིདཾ པརིསཔཱརིཝཱསིཡཾ. ཀིཉྩཱཔི པརིསཔཱརིཝཱསིཡཾ, ཚནྡསྶ པན ཨཝིསྶཊྛཏྟཱ ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི.

པུན བྷིཀྑཱུ ‘‘ཨུཔོསཐཱདཱིནི ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི རཏྟིཾ སནྣིཔཏིཏྭཱ ‘‘ཡཱཝ སབྦེ སནྣིཔཏནྟི, ཏཱཝ དྷམྨཾ སུཎིསྶཱམཱ’’ཏི ཨེཀཾ ཨཛ྄ཛྷེསནྟི, ཏསྨིཾ དྷམྨཀཐཾ ཀཐེནྟེཡེཝ ཨརུཎོ ཨུགྒཙྪཏི. སཙེ ‘‘ཙཱཏུདྡསིཀཾ ཨུཔོསཐཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི ནིསིནྣཱ, པནྣརསོཏི ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པནྣརསིཀཾ ཀཱཏུཾ ནིསིནྣཱ, པཱཊིཔདེ ཨནུཔོསཐེ ཨུཔོསཐཾ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཨཉྙཾ པན སངྒྷཀིཙྩཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨིདཾ རཏྟིཔཱརིཝཱསིཡཾ ནཱམ.

པུན བྷིཀྑཱུ ‘‘ཀིཉྩིདེཝ ཨབྦྷཱནཱདིསངྒྷཀམྨཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི ནིསིནྣཱ ཧོནྟི, ཏཏྲེཀོ ནཀྑཏྟཔཱཋཀོ བྷིཀྑུ ཨེཝཾ ཝདཏི ‘‘ཨཛྫ ནཀྑཏྟཾ དཱརུཎཾ, མཱ ཨིམཾ ཀརོཐཱ’’ཏི. ཏེ ཏསྶ ¶ ཝཙནེན ཚནྡཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཏཏྠེཝ ནིསིནྣཱ ཧོནྟི. ཨཐཉྙོ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ནཀྑཏྟཾ པཏིམཱནེནྟཾ, ཨཏྠོ བཱལཾ ཨུཔཙྩགཱ’’ཏི (ཛཱ. ༡.༡.༤༩) ཝཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ནཀྑཏྟེན, ཀརོཐཱ’’ཏི ཝདཏི. ཨིདཾ ཚནྡཔཱརིཝཱསིཡཉྩེཝ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཔཱརིཝཱསིཡཉྩ. ཨེཏསྨིཾ པཱརིཝཱསིཡེ པུན ཚནྡཔཱརིསུདྡྷིཾ ཨནཱནེཏྭཱ ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི.

༡༧༢. སཙེ ཀོཙི བྷིཀྑུ གིལཱནོ ན སཀྐོཏི ཚནྡཔཱརིསུདྡྷིཾ དཱཏུཾ, སོ མཉྩེན ཝཱ པཱིཋེན ཝཱ སངྒྷམཛ྄ཛྷཾ ཨཱནེཏབྦོ. སཙེ གིལཱནུཔཊྛཱཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨེཝཾ ཧོཏི ‘‘སཙེ ཁོ མཡཾ གིལཱནཾ ཋཱནཱ ཙཱཝེསྶཱམ, ཨཱབཱདྷོ ཝཱ ཨབྷིཝཌྜྷིསྶཏི, ཀཱལཀིརིཡཱ ཝཱ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི, ན ¶ སོ བྷིཀྑུ ཋཱནཱ ཙཱཝེཏབྦོ, སངྒྷེན ཏཏྠ གནྟྭཱ ཨུཔོསཐོ ཀཱཏབྦོ. སཙེ བཧཱུ ཏཱདིསཱ གིལཱནཱ ཧོནྟི, སངྒྷེན པཊིཔཱཊིཡཱ ཋཏྭཱ སབྦེ ཧཏྠཔཱསེ ཀཱཏབྦཱ. སཙེ དཱུརེ ཧོནྟི, སངྒྷོ ནཔྤཧོཏི, ཏཾ དིཝསཾ ཨུཔོསཐོ ན ཀཱཏབྦོ. ན ཏྭེཝ ཝགྒེན སངྒྷེན ཨུཔོསཐོ ཀཱཏབྦོ, ཀརེཡྻ ཙེ, དུཀྐཊཾ.

སཙེ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༡༤༩) ཨེཀསྨིཾ ཝིཧཱརེ ཙཏཱུསུ བྷིཀྑཱུསུ ཝསནྟེསུ ཨེཀསྶ ཚནྡཔཱརིསུདྡྷིཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཏཡོ པཱརིསུདྡྷིཨུཔོསཐཾ ཀརོནྟི, ཏཱིསུ ཝཱ ཝསནྟེསུ ཨེཀསྶ ཚནྡཔཱརིསུདྡྷིཾ ཨཱཧརིཏྭཱ དྭེ པཱཏིམོཀྑཾ ཨུདྡིསནྟི, ཨདྷམྨེན ཝགྒཾ ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཧོཏི. སཙེ པན ཙཏྟཱརོཔི སནྣིཔཏིཏྭཱ པཱརིསུདྡྷིཨུཔོསཐཾ ཀརོནྟི, ཏཡོ ཝཱ དྭེ ཝཱ པཱཏིམོཀྑཾ ཨུདྡིསནྟི, ཨདྷམྨེན སམགྒཾ ནཱམ ཧོཏི. སཙེ ཙཏཱུསུ ཛནེསུ ཨེཀསྶ པཱརིསུདྡྷིཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཏཡོ པཱཏིམོཀྑཾ ཨུདྡིསནྟི, ཏཱིསུ ཝཱ ཛནེསུ ཨེཀསྶ པཱརིསུདྡྷིཾ ཨཱཧརིཏྭཱ དྭེ པཱརིསུདྡྷིཨུཔོསཐཾ ཀརོནྟི, དྷམྨེན ཝགྒཾ ནཱམ ཧོཏི. སཙེ པན ཙཏྟཱརོ ཨེཀཏྠ ཝསནྟཱ སབྦེ སནྣིཔཏིཏྭཱ པཱཏིམོཀྑཾ ཨུདྡིསནྟི, ཏཡོ པཱརིསུདྡྷིཨུཔོསཐཾ ཀརོནྟི, དྭེ ཨཉྙམཉྙཾ པཱརིསུདྡྷིཨུཔོསཐཾ ཀརོནྟི, དྷམྨེན སམགྒཾ ནཱམ ཧོཏི.

༡༧༣. པཝཱརཎཱཀམྨེསུ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༢༡༢) པན སཙེ ཨེཀསྨིཾ ཝིཧཱརེ པཉྩསུ བྷིཀྑཱུསུ ཝསནྟེསུ ཨེཀསྶ པཝཱརཎཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཙཏྟཱརོ གཎཉཏྟིཾ ཋཔེཏྭཱ པཝཱརེནྟི, ཙཏཱུསུ ཝཱ ཏཱིསུ ཝཱ ཝསནྟེསུ ཨེཀསྶ པཝཱརཎཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཏཡོ ཝཱ དྭེ ཝཱ སངྒྷཉཏྟིཾ ཋཔེཏྭཱ པཝཱརེནྟི, སབྦམེཏཾ ཨདྷམྨེན ཝགྒཾ པཝཱརཎཱཀམྨཾ. སཙེ པན སབྦེཔི པཉྩ ཛནཱ ཨེཀཏོ སནྣིཔཏིཏྭཱ གཎཉཏྟིཾ ཋཔེཏྭཱ པཝཱརེནྟི, ཙཏྟཱརོ ཝཱ ཏཡོ ཝཱ དྭེ ཝཱ ཝསནྟཱ ཨེཀཏོ སནྣིཔཏིཏྭཱ སངྒྷཉཏྟིཾ ཋཔེཏྭཱ པཝཱརེནྟི, སབྦམེཏཾ ཨདྷམྨེན སམགྒཾ པཝཱརཎཱཀམྨཾ. སཙེ པཉྩསུ ཛནེསུ ཨེཀསྶ པཝཱརཎཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཙཏྟཱརོ སངྒྷཉཏྟིཾ ཋཔེཏྭཱ པཝཱརེནྟི, ཙཏཱུསུ ཝཱ ཏཱིསུ ¶ ཝཱ ཨེཀསྶ པཝཱརཎཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཏཡོ ཝཱ དྭེ ཝཱ གཎཉཏྟིཾ ཋཔེཏྭཱ པཝཱརེནྟི, སབྦམེཏཾ དྷམྨེན ཝགྒཾ པཝཱརཎཱཀམྨཾ. སཙེ པན སབྦེཔི པཉྩ ཛནཱ ཨེཀཏོ སནྣིཔཏིཏྭཱ སངྒྷཉཏྟིཾ ཋཔེཏྭཱ པཝཱརེནྟི, ཙཏྟཱརོ ཝཱ ཏཡོ ཝཱ ཨེཀཏོ སནྣིཔཏིཏྭཱ གཎཉཏྟིཾ ཋཔེཏྭཱ པཝཱརེནྟི, དྭེ ཨཉྙམཉྙཾ ¶ པཝཱརེནྟི, ཨེཀཀོ ཝསནྟོ ཨདྷིཊྛཱནཔཝཱརཎཾ ཀརོཏི, སབྦམེཏཾ དྷམྨེན སམགྒཾ ནཱམ པཝཱརཎཱཀམྨནྟི.

ཨེཏྠ སཙེ ཙཱཏུདྡསིཀཱ ཧོཏི, ‘‘ཨཛྫ མེ པཝཱརཎཱ ཙཱཏུདྡསཱི’’ཏི, སཙེ པནྣརསིཀཱ, ‘‘ཨཛྫ མེ པཝཱརཎཱ པནྣརསཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨདྷིཊྛཱཏབྦཾ. པཝཱརཎཾ དེནྟེན པན ‘‘པཝཱརཎཾ དམྨི, པཝཱརཎཾ མེ ཧར, མམཏྠཱཡ པཝཱརེཧཱི’’ཏི ཀཱཡེན ཝཱ ཝཱཙཱཡ ཝཱ ཀཱཡཝཱཙཱཧི ཝཱ ཨཡམཏྠོ ཝིཉྙཱཔེཏབྦོ. ཨེཝཾ དིནྣཱཡ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༢༡༣) པཝཱརཎཱཡ པཝཱརཎཱཧཱརཀེན སངྒྷཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཝཾ པཝཱརེཏབྦཾ ‘‘ཏིསྶོ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ སངྒྷཾ པཝཱརེཏི དིཊྛེན ཝཱ སུཏེན ཝཱ པརིསངྐཱཡ ཝཱ, ཝདཏུ ཏཾ, བྷནྟེ, སངྒྷོ ཨནུཀམྤཾ ཨུཔཱདཱཡ, པསྶནྟོ པཊིཀརིསྶཏི. དུཏིཡམྤི, བྷནྟེ…པེ… ཏཏིཡམྤི, བྷནྟེ, ཏིསྶོ བྷིཀྑུ སངྒྷཾ པཝཱརེཏི…པེ… པཊིཀརིསྶཏཱི’’ཏི. སཙེ པན ཝུཌྜྷཏརོ ཧོཏི, ‘‘ཨཱཡསྨཱ, བྷནྟེ, ཏིསྶོ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ཨེཝཉྷི ཏེན ཏསྶཏྠཱཡ པཝཱརིཏཾ ཧོཏི. པཝཱརཎཾ དེནྟེན པན ཚནྡོཔི དཱཏབྦོ, ཚནྡདཱནཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཨིདྷཱཔི ཚནྡདཱནཾ ཨཝསེསཀམྨཏྠཱཡ. ཏསྨཱ སཙེ པཝཱརཎཾ དེནྟོ ཚནྡཾ དེཏི, ཝུཏྟནཡེན ཨཱཧཊཱཡ པཝཱརཎཱཡ ཏེན ཙ བྷིཀྑུནཱ སངྒྷེན ཙ པཝཱརིཏམེཝ ཧོཏི. ཨཐ པཝཱརཎམེཝ དེཏི, ན ཚནྡཾ, ཏསྶ ཙ པཝཱརཎཱཡ ཨཱརོཙིཏཱཡ སངྒྷེན ཙ པཝཱརིཏེ སབྦེསཾ སུཔྤཝཱརིཏཾ ཧོཏི, ཨཉྙཾ པན ཀམྨཾ ཀུཔྤཏི. སཙེ ཚནྡམེཝ དེཏི, ན པཝཱརཎཾ, སངྒྷསྶ པཝཱརཎཱ ཙ སེསཀམྨཱནི ཙ ན ཀུཔྤནྟི, ཏེན པན བྷིཀྑུནཱ ཨཔྤཝཱརིཏཾ ཧོཏི, པཝཱརཎཱདིཝསེ པན བཧིསཱིམཱཡ པཝཱརཎཾ ཨདྷིཊྛཧིཏྭཱ ཨཱགཏེནཔི ཚནྡོ དཱཏབྦོ ཏེན སངྒྷསྶ པཝཱརཎཱཀམྨཾ ན ཀུཔྤཏི.

སཙེ པུརིམིཀཱཡ པཉྩ བྷིཀྑཱུ ཝསྶཾ ཨུཔགཏཱ, པཙྪིམིཀཱཡཔི པཉྩ, པུརིམེཧི ཉཏྟིཾ ཋཔེཏྭཱ པཝཱརིཏེ པཙྪིམེཧི ཏེསཾ སནྟིཀེ པཱརིསུདྡྷིཨུཔོསཐོ ཀཱཏབྦོ, ན ཨེཀསྨིཾ ཨུཔོསཐགྒེ དྭེ ཉཏྟིཡོ ཋཔེཏབྦཱ. སཙེཔི པཙྪིམིཀཱཡ ཨུཔགཏཱ ཙཏྟཱརོ ཏཡོ དྭེ ཨེཀོ ཝཱ ཧོཏི, ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཐ པུརིམིཀཱཡ ཙཏྟཱརོ, པཙྪིམིཀཱཡཔི ཙཏྟཱརོ ཏཡོ དྭེ ཨེཀོ ཝཱ, ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཐཱཔི པུརིམིཀཱཡ ཏཡོ, པཙྪིམིཀཱཡཔི ཏཡོ དྭེ ཨེཀོ ཝཱ, ཨེསེཝ ནཡོ. ཨིདཉྷེཏྠ ལཀྑཎཾ.

སཙེ ¶ ¶ པུརིམིཀཱཡ ཨུཔགཏེཧི པཙྪིམིཀཱཡ ཨུཔགཏཱ ཐོཀཏརཱ ཙེཝ ཧོནྟི སམསམཱ ཙ, སངྒྷཔཝཱརཎཱཡ ཙ གཎཾ པཱུརེནྟི, སངྒྷཔཝཱརཎཱཝསེན ཉཏྟི ཋཔེཏབྦཱ. སཙེ པན པཙྪིམིཀཱཡ ཨེཀོ ཧོཏི, ཏེན སདྡྷིཾ ཏེ ཙཏྟཱརོ ཧོནྟི, ཙཏུནྣཾ སངྒྷཉཏྟིཾ ཋཔེཏྭཱ པཝཱརེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. གཎཉཏྟིཡཱ པན སོ གཎཔཱུརཀོ ཧོཏི, ཏསྨཱ གཎཝསེན ཉཏྟིཾ ཋཔེཏྭཱ པུརིམེཧི པཝཱརེཏབྦཾ, ཨིཏརེན ཏེསཾ སནྟིཀེ པཱརིསུདྡྷིཨུཔོསཐོ ཀཱཏབྦོཏི. པུརིམིཀཱཡ དྭེ, པཙྪིམིཀཱཡ དྭེ ཝཱ ཨེཀོ ཝཱ ཨེསེཝ ནཡོ. པུརིམིཀཱཡ ཨེཀོ པཙྪིམིཀཱཡ ཨེཀོཏི ཨེཀེན ཨེཀསྶ སནྟིཀེ པཝཱརེཏབྦཾ, ཨེཀེན པཱརིསུདྡྷིཨུཔོསཐོ ཀཱཏབྦོ. སཙེ པུརིམེཧི ཝསྶཱུཔགཏེཧི པཙྪཱ ཝསྶཱུཔགཏཱ ཨེཀེནཔི ཨདྷིཀཏརཱ ཧོནྟི, པཋམཾ པཱཏིམོཀྑཾ ཨུདྡིསིཏྭཱ པཙྪཱ ཐོཀཏརེཧི ཏེསཾ སནྟིཀེ པཝཱརེཏབྦཾ.

ཀཏྟིཀཱཡ ཙཱཏུམཱསིནིཔཝཱརཎཱཡ པན སཙེ པཋམཝསྶཱུཔགཏེཧི མཧཱཔཝཱརཎཱཡ པཝཱརིཏེཧི པཙྪཱ ཨུཔགཏཱ ཨདྷིཀཏརཱ ཝཱ སམསམཱ ཝཱ ཧོནྟི, པཝཱརཎཱཉཏྟིཾ ཋཔེཏྭཱ པཝཱརེཏབྦཾ. ཏེཧི པཝཱརིཏེ པཙྪཱ ཨིཏརེཧི པཱརིསུདྡྷིཨུཔོསཐོ ཀཱཏབྦོ. ཨཐ མཧཱཔཝཱརཎཱཡཾ པཝཱརིཏཱ བཧཱུ ཧོནྟི, པཙྪཱ ཝསྶཱུཔགཏཱ ཐོཀཱ ཝཱ ཨེཀོ ཝཱ, པཱཏིམོཀྑེ ཨུདྡིཊྛེ པཙྪཱ ཏེསཾ སནྟིཀེ ཏེན པཝཱརེཏབྦཾ. ཀིཾ པནེཏཾ པཱཏིམོཀྑཾ སཀལམེཝ ཨུདྡིསིཏབྦཾ, ཨུདཱཧུ ཨེཀདེསམྤཱིཏི? ཨེཀདེསམྤི ཨུདྡིསིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཝུཏྟཉྷེཏཾ བྷགཝཏཱ –

‘‘པཉྩིམེ, བྷིཀྑཝེ, པཱཏིམོཀྑུདྡེསཱ, ནིདཱནཾ ཨུདྡིསིཏྭཱ ཨཝསེསཾ སུཏེན སཱཝེཏབྦཾ, ཨཡཾ པཋམོ པཱཏིམོཀྑུདྡེསོ. ནིདཱནཾ ཨུདྡིསིཏྭཱ ཙཏྟཱརི པཱརཱཛིཀཱནི ཨུདྡིསིཏྭཱ ཨཝསེསཾ སུཏེན སཱཝེཏབྦཾ, ཨཡཾ དུཏིཡོ པཱཏིམོཀྑུདྡེསོ. ནིདཱནཾ ཨུདྡིསིཏྭཱ ཙཏྟཱརི པཱརཱཛིཀཱནི ཨུདྡིསིཏྭཱ ཏེརས སངྒྷཱདིསེསེ ཨུདྡིསིཏྭཱ ཨཝསེསཾ སུཏེན སཱཝེཏབྦཾ, ཨཡཾ ཏཏིཡོ པཱཏིམོཀྑུདྡེསོ. ནིདཱནཾ ཨུདྡིསིཏྭཱ ཙཏྟཱརི པཱརཱཛིཀཱནི ཨུདྡིསིཏྭཱ ཏེརས སངྒྷཱདིསེསེ ཨུདྡིསིཏྭཱ དྭེ ཨནིཡཏེ ཨུདྡིསིཏྭཱ ཨཝསེསཾ བྷུཏེན སཱཝེཏབྦཾ, ཨཡཾ ཙཏུཏྠོ པཱཏིམོཀྑུདྡེསོ. ཝིཏྠཱརེནེཝ པཉྩམོ’’ཏི (མཱཧཱཝ. ༡༥༠).

ཏཏྠ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༡༥༠) ¶ ནིདཱནཾ ཨུདྡིསིཏྭཱ ཨཝསེསཾ སུཏེན སཱཝེཏབྦནྟི ‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ…པེ… ཨཱཝིཀཏཱ ཧིསྶ ཕཱསུ ཧོཏཱི’’ཏི ཨིམཾ ནིདཱནཾ ཨུདྡིསིཏྭཱ ‘‘ཨུདྡིཊྛཾ ཁོ ཨཱཡསྨནྟོ ནིདཱནཾ, ཏཏྠཱཡསྨནྟེ པུཙྪཱམི ཀཙྩིཏྠ པརིསུདྡྷཱ. དུཏིཡམྤི པུཙྪཱམི…པེ… ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམི. སུཏཱ ཁོ པནཱཡསྨནྟེཧི ཙཏྟཱརོ པཱརཱཛིཀཱ དྷམྨཱ ¶ …པེ… ཨཝིཝདམཱནེཧི སིཀྑིཏབྦ’’ནྟི ཨེཝཾ ཨཝསེསཾ སུཏེན སཱཝེཏབྦཾ. ཨེཏེན ནཡེན སེསཱཔི ཙཏྟཱརོ པཱཏིམོཀྑུདྡེསཱ ཝེདིཏབྦཱ.

༡༧༤. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, སཏི ཨནྟརཱཡེ སཾཁིཏྟེན པཱཏིམོཀྑཾ ཨུདྡིསིཏུཾ. ན, བྷིཀྑཝེ, ཨསཏི ཨནྟརཱཡེ སཾཁིཏྟེན པཱཏིམོཀྑཾ ཨུདྡིསིཏབྦཾ, ཡོ ཨུདྡིསེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༥༠) ཝཙནཏོ པན ཝིནཱ ཨནྟརཱཡཱ སཾཁིཏྟེན པཱཏིམོཀྑཾ ན ཨུདྡིསིཏབྦཾ. ཏཏྲིམེ ཨནྟརཱཡཱ – རཱཛནྟརཱཡོ ཙོརནྟརཱཡོ ཨགྱནྟརཱཡོ ཨུདཀནྟརཱཡོ མནུསྶནྟརཱཡོ ཨམནུསྶནྟརཱཡོ ཝཱལ༹ནྟརཱཡོ སརཱིསཔནྟརཱཡོ ཛཱིཝིཏནྟརཱཡོ བྲཧྨཙརིཡནྟརཱཡོཏི.

ཏཏྠ སཙེ བྷིཀྑཱུསུ ཨུཔོསཐཾ ཀརིསྶཱམཱཏི ནིསིནྣེསུ རཱཛཱ ཨཱགཙྪཏི, ཨཡཾ རཱཛནྟརཱཡོ. ཙོརཱ ཨཱགཙྪནྟི, ཨཡཾ ཙོརནྟརཱཡོ. དཝཌཱཧོ ཨཱགཙྪཏི, ཨཱཝཱསེ ཝཱ ཨགྒི ཨུཊྛཱཏི, ཨཡཾ ཨགྱནྟརཱཡོ. མེགྷོ ཝཱ ཨུཊྛེཏི, ཨོགྷོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི, ཨཡཾ ཨུདཀནྟརཱཡོ. བཧཱུ མནུསྶཱ ཨཱགཙྪནྟི, ཨཡཾ མནུསྶནྟརཱཡོ. བྷིཀྑུཾ ཡཀྑོ གཎྷཱཏི, ཨཡཾ ཨམནུསྶནྟརཱཡོ. བྱགྒྷཱདཡོ ཙཎྜམིགཱ ཨཱགཙྪནྟི, ཨཡཾ ཝཱལ༹ནྟརཱཡོ. བྷིཀྑུཾ སཔྤཱདཡོ ཌཾསནྟི, ཨཡཾ སརཱིསཔནྟརཱཡོ. བྷིཀྑུ གིལཱནོ ཝཱ ཧོཏི, ཀཱལཾ ཝཱ ཀརོཏི, ཝེརིནོ ཝཱ ཏཾ མཱརེཏུཀཱམཱ གཎྷནྟི, ཨཡཾ ཛཱིཝིཏནྟརཱཡོ. མནུསྶཱ ཨེཀཾ ཝཱ བཧཱུ ཝཱ བྷིཀྑཱུ བྲཧྨཙརིཡཱ ཙཱཝེཏུཀཱམཱ གཎྷནྟི, ཨཡཾ བྲཧྨཙརིཡནྟརཱཡོ. ཨེཝརཱུཔེསུ ཨནྟརཱཡེསུ སཾཁིཏྟེན པཱཏིམོཀྑོ ཨུདྡིསིཏབྦོ, པཋམོ ཝཱ ཨུདྡེསོ ཨུདྡིསིཏབྦོ. ཨཱདིམྷི དྭེ ཏཡོ ཙཏྟཱརོ ཝཱ. ཨེཏྠ དུཏིཡཱདཱིསུ ཨུདྡེསེསུ ཡསྨིཾ ཨཔརིཡོསིཏེ ཨནྟརཱཡོ ཧོཏི, སོཔི སུཏེནེཝ སཱཝེཏབྦོ. ནིདཱནུདྡེསེ པན ཨནིཊྛིཏེ སུཏེན སཱཝེཏབྦཾ ནཱམ ནཏྠི.

པཝཱརཎཱཀམྨེཔི ¶ སཏི ཨནྟརཱཡེ དྭེཝཱཙིཀཾ ཨེཀཝཱཙིཀཾ སམཱནཝསྶིཀཾ ཝཱ པཝཱརེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨེཏྠ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༢༣༤) ཉཏྟིཾ ཋཔེནྟེནཔི ‘‘ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ དྭེཝཱཙིཀཾ པཝཱརེཡྻཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ཨེཀཝཱཙིཀེ ‘‘ཨེཀཝཱཙིཀཾ པཝཱརེཡྻཱ’’ཏི, སམཱནཝསྶིཀེཔི ‘‘སམཱནཝསྶིཀཾ པཝཱརེཡྻཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ཨེཏྠ ཙ བཧཱུཔི སམཱནཝསྶཱ ཨེཀཏོ པཝཱརེཏུཾ ལབྷནྟི. ‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཛྫ པཝཱརཎཱ པནྣརསཱི, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ པཝཱརེཡྻཱ’’ཏི ཨིམཱཡ པན སབྦསངྒཱཧིཀཱཡ ཉཏྟིཡཱ ཋཔིཏཱཡ ཏེཝཱཙིཀཾ དྭེཝཱཙིཀཾ ཨེཀཝཱཙིཀཉྩ པཝཱརེཏུཾ ཝཊྚཏི, སམཱནཝསྶིཀཾ ན ཝཊྚཏི. ‘‘ཏེཝཱཙིཀཾ པཝཱརེཡྻཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན ཏེཝཱཙིཀམེཝ ཝཊྚཏི, ཨཉྙཾ ན ཝཊྚཏི. ‘‘དྭེཝཱཙིཀཾ པཝཱརེཡྻཱ’’ཏི ཝུཏྟེ དྭེཝཱཙིཀཾ ཏེཝཱཙིཀཉྩ ¶ ཝཊྚཏི, ཨེཀཝཱཙིཀཉྩ སམཱནཝསྶིཀཉྩ ན ཝཊྚཏི. ‘‘ཨེཀཝཱཙིཀཾ པཝཱརེཡྻཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན ཨེཀཝཱཙིཀདྭེཝཱཙིཀཏེཝཱཙིཀཱནི ཝཊྚནྟི, སམཱནཝསྶིཀམེཝ ན ཝཊྚཏི. ‘‘སམཱནཝསྶིཀ’’ནྟི ཝུཏྟེ སབྦཾ ཝཊྚཏི.

༡༧༥. ཀེན པན པཱཏིམོཀྑཾ ཨུདྡིསིཏབྦནྟི? ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཐེརཱདྷིཀཾ པཱཏིམོཀྑ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༡༥༤) ཝཙནཏོ ཐེརེན ཝཱ པཱཏིམོཀྑཾ ཨུདྡིསིཏབྦཾ, ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཡོ ཏཏྠ བྷིཀྑུ བྱཏྟོ པཊིབལོ, ཏསྶཱདྷེཡྻཾ པཱཏིམོཀྑ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༡༥༥) ཝཙནཏོ ནཝཀཏརེན ཝཱ. ཨེཏྠ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༡༥༥) ཙ ཀིཉྩཱཔི ནཝཀཏརསྶཔི བྱཏྟསྶ པཱཏིམོཀྑཾ ཨནུཉྙཱཏཾ, ཨཐ ཁོ ཨེཏྠ ཨཡཾ ཨདྷིཔྤཱཡོ – སཙེ ཐེརསྶ པཉྩ ཝཱ ཙཏྟཱརོ ཝཱ ཏཡོ ཝཱ པཱཏིམོཀྑུདྡེསཱ ནཱགཙྪནྟི, དྭེ པན ཨཁཎྜཱ སུཝིསདཱ ཝཱཙུགྒཏཱ ཧོནྟི, ཐེརཱཡཏྟཾཝ པཱཏིམོཀྑཾ. སཙེ པན ཨེཏྟཀམྤི ཝིསདཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐོཏི, བྱཏྟསྶ བྷིཀྑུནོ ཨཱཡཏྠཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ སཡཾ ཝཱ ཨུདྡིསིཏབྦཾ, ཨཉྙོ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷེསིཏབྦོ. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, སངྒྷམཛ྄ཛྷེ ཨནཛ྄ཛྷིཊྛེན པཱཏིམོཀྑཾ ཨུདྡིསིཏབྦཾ, ཡོ ཨུདྡིསེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༥༤) ཝཙནཏོ ཨནཛ྄ཛྷིཊྛེན པཱཏིམོཀྑཾ ན ཨུདྡིསིཏབྦཾ. ན ཀེཝལཾ པཱཏིམོཀྑཾཡེཝ, དྷམྨོཔི ན བྷཱསིཏབྦོ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, སངྒྷམཛ྄ཛྷེ ཨནཛ྄ཛྷིཊྛེན དྷམྨོ བྷཱསིཏབྦོ, ཡོ བྷཱསེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༥༠) ཝཙནཏོ.

ཨཛ྄ཛྷེསནཱ ¶ ཙེཏྠ སངྒྷེན སམྨཏདྷམྨཛ྄ཛྷེསཀཱཡཏྟཱ ཝཱ སངྒྷཏྠེ རཱཡཏྟཱ ཝཱ, ཏསྨཱ དྷམྨཛ྄ཛྷེསཀེ ཨསཏི སངྒྷཏྠེརཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ ཝཱ ཏེན ཡཱཙིཏོ ཝཱ བྷཱསིཏུཾ ལབྷཏི. སངྒྷཏྠེརེནཔི སཙེ ཝིཧཱརེ བཧཱུ དྷམྨཀཐིཀཱ ཧོནྟི, ཝཱརཔཊིཔཱཊིཡཱ ཝཏྟབྦོ. ‘‘ཏྭཾ དྷམྨཾ བྷཎ, དྷམྨདཱནཾ དེཧཱི’’ཏི ཝཱ ཝུཏྟེན ཏཱིཧིཔི ཝིདྷཱིཧི དྷམྨོ བྷཱསིཏབྦོ, ‘‘ཨོསཱརེཧཱི’’ཏི ཝུཏྟོ པན ཨོསཱརེཏུམེཝ ལབྷཏི, ‘‘ཀཐེཧཱི’’ཏི ཝུཏྟོ ཀཐེཏུམེཝ, ‘‘སརབྷཉྙཾ བྷཎཱཧཱི’’ཏི ཝུཏྟོ སརབྷཉྙམེཝ. སངྒྷཏྠེརོཔི ཙ ཨུཙྩཏརེ ཨཱསནེ ནིསིནྣོ ཡཱཙིཏུཾ ན ལབྷཏི. སཙེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཙེཝ སདྡྷིཝིཧཱརིཀོ ཙ ཧོཏི, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཙ ནཾ ཨུཙྩཱསནེ ནིསིནྣོ ‘‘བྷཎཱ’’ཏི ཝདཏི, སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཨདྷིཊྛཧིཏྭཱ བྷཎིཏབྦཾ. སཙེ པནེཏྠ དཧརབྷིཀྑཱུ ཧོནྟི, ‘‘ཏེསཾ བྷཎཱམཱི’’ཏི བྷཎིཏབྦཾ. སཙེ ཝིཧཱརེ སངྒྷཏྠེརོ ཨཏྟནོཡེཝ ནིསྶིཏཀེ བྷཎཱཔེཏི, ཨཉྙེ མདྷུརབྷཱཎཀེཔི ནཱཛ྄ཛྷེསཏི, སོ ཨཉྙེཧི ཝཏྟབྦོ – ‘‘བྷནྟེ, ཨསུཀཾ ནཱམ བྷཎཱཔེམཱ’’ཏི. སཙེ ‘‘བྷཎཱཔེཐཱ’’ཏི ཝདཏི, ཏུཎྷཱི ཝཱ ཧོཏི, བྷཎཱཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པན པཊིབཱཧཏི, ན བྷཎཱཔེཏབྦཾ. ཡདི པན ཨནཱགཏེཡེཝ སངྒྷཏྠེརེ དྷམྨསྶཝནཾ ཨཱརདྡྷཾ, པུན ཨཱགཏེ ཋཔེཏྭཱ ཨཱཔུཙྪནཀིཙྩཾ ¶ ནཏྠི. ཨོསཱརེཏྭཱ པན ཀཐེནྟེན ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ ཨཊྛཔེཏྭཱཡེཝ ཝཱ ཀཐེཏབྦཾ. ཀཐེནྟསྶ པུན ཨཱགཏེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨུཔནིསིནྣཀཐཱཡམྤི སངྒྷཏྠེརོཝ སཱམཱི, ཏསྨཱ ཏེན སཡཾ ཝཱ ཀཐེཏབྦཾ, ཨཉྙོ ཝཱ བྷིཀྑུ ‘‘ཀཐེཧཱི’’ཏི ཝཏྟབྦོ, ནོ ཙ ཁོ ཨུཙྩཏརེ ཨཱསནྣེ ནིསིནྣེན, མནུསྶཱནཾ པན ‘‘བྷཎཱཧཱི’’ཏི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི. མནུསྶཱ ཨཏྟནོ ཛཱནནཀཾ བྷིཀྑུཾ པུཙྪནྟི, ཏེན ཐེརཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱཔི ཀཐེཏབྦཾ. སཙེ སངྒྷཏྠེརོ ‘‘བྷནྟེ, ཨིམེ པཉྷཾ པུཙྪནྟཱི’’ཏི པུཊྛོ ‘‘ཀཐེཧཱི’’ཏི ཝཱ བྷཎཏི, ཏུཎྷཱི ཝཱ ཧོཏི, ཀཐེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨནྟརགྷརེ ཨནུམོདནཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སཙེ སངྒྷཏྠེརོ ‘‘ཝིཧཱརེ ཝཱ ཨནྟརགྷརེ ཝཱ མཾ ཨནཱཔུཙྪིཏྭཱཔི ཀཐེཡྻཱསཱི’’ཏི ཨནུཛཱནཱཏི, ལདྡྷཀཔྤིཡཾ ཧོཏི, སབྦཏྠ ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི. སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཀརོནྟེནཱཔི ཐེརོ ཨཱཔུཙྪིཏབྦོཡེཝ. ཨེཀཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ སཛ྄ཛྷཱཡནྟསྶ ཨཔརོ ཨཱགཙྪཏི, པུན ཨཱཔུཙྪནཀིཙྩཾ ནཏྠི. སཙེཔི ‘‘ཝིསྶམིསྶཱམཱི’’ཏི ཋཔིཏསྶ ཨཱགཙྪཏི, པུན ཨཱརབྷནྟེན ཨཱཔུཙྪིཏབྦཾ. སངྒྷཏྠེརེ ཨནཱགཏེཡེཝ ཨཱརདྡྷཾ སཛ྄ཛྷཱཡནྟསྶཱཔི ¶ ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཀེན སངྒྷཏྠེརེན ‘‘མཾ ཨནཱཔུཙྪཱཔི ཡཐཱསུཁཾ སཛ྄ཛྷཱཡཱཧཱི’’ཏི ཨནུཉྙཱཏེ ཡཐཱསུཁཾ སཛ྄ཛྷཱཡིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨཉྙསྨིཾ པན ཨཱགཏེ ཏཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱཝ སཛ྄ཛྷཱཡིཏབྦཾ.

ཡསྨིཾ པན ཝིཧཱརེ སབྦེཝ བྷིཀྑཱུ བཱལཱ ཧོནྟི ཨབྱཏྟཱ ན ཛཱནནྟི པཱཏིམོཀྑཾ ཨུདྡིསིཏུཾ, ཏཏྠ ཀིཾ ཀཱཏབྦནྟི? ཏེཧི བྷིཀྑཱུཧི ཨེཀོ བྷིཀྑུ སཱམནྟཱ ཨཱཝཱསཱ སཛྫུཀཾ པཱཧེཏབྦོ ‘‘གཙྪཱཝུསོ, སཾཁིཏྟེན ཝཱ ཝིཏྠཱརེན ཝཱ པཱཏིམོཀྑཾ པརིཡཱཔུཎིཏྭཱ ཨཱགཙྪཱཧཱི’’ཏི. ཨེཝཉྩེཏཾ ལབྷེཐ, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ. ནོ ཙེ ལབྷེཐ, ཏེཧི བྷིཀྑཱུཧི སབྦེཧེཝ ཡཏྠ ཏཱདིསཱ བྷིཀྑཱུ ཧོནྟི, སོ ཨཱཝཱསོ ཨུཔོསཐཀརཎཏྠཱཡ ཨནྭཌྜྷམཱསཾ གནྟབྦོ, ཨགཙྪནྟཱནཾ དུཀྐཊཾ. ཨིདཉྩ ཨུཏུཝསྶེཡེཝ, ཝསྶཱནེ པན པུརིམིཀཱཡ པཱཏིམོཀྑུདྡེསཀེན ཝིནཱ ན ཝསྶཾ ཨུཔགཙྪིཏབྦཾ. སཙེ སོ ཝསྶཱུཔགཏཱནཾ པཀྐམཏི ཝཱ ཝིབྦྷམཏི ཝཱ ཀཱལཾ ཝཱ ཀརོཏི, ཨཉྙསྨིཾ སཏིཡེཝ པཙྪིམིཀཱཡ ཝསིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨསཏི ཨཉྙཏྠ གནྟབྦཾ, ཨགཙྪནྟཱནཾ དུཀྐཊཾ. སཙེ པན པཙྪིམིཀཱཡ པཀྐམཏི ཝཱ ཝིབྦྷམཏི ཝཱ ཀཱལཾ ཝཱ ཀརོཏི, མཱསདྭཡཾ ཝསིཏབྦཾ.

ཡཏྠ པན ཏེ བཱལཱ བྷིཀྑཱུ ཝིཧརནྟི ཨབྱཏྟཱ, སཙེ ཏཏྠ ཀོཙི བྷིཀྑུ ཨཱགཙྪཏི བཧུསྶུཏོ ཨཱགཏཱགམོ དྷམྨདྷརོ ཝིནཡདྷརོ མཱཏིཀཱདྷརོ པཎྜིཏོ བྱཏྟོ མེདྷཱཝཱི ལཛྫཱི ཀུཀྐུཙྩཀོ སིཀྑཱཀཱམོ, ཏེཧི བྷིཀྑཱུཧི སོ བྷིཀྑུ སངྒཧེཏབྦོ ཨནུགྒཧེཏབྦོ ཨུཔལཱཔེཏབྦོ ¶ , ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦོ ཙུཎྞེན མཏྟིཀཱཡ དནྟཀཊྛེན མུཁོདཀེན. ནོ ཙེ སངྒཧེཡྻུཾ ཨནུགྒཧེཡྻུཾ ཨུཔལཱཔེཡྻུཾ, ཨུཔཊྛཱཔེཡྻུཾ ཙུཎྞེན མཏྟིཀཱཡ དནྟཀཊྛེན མུཁོདཀེན, སབྦེསཾ དུཀྐཊཾ. ཨིདྷ ནེཝ ཐེརཱ, ན དཧརཱ མུཙྩནྟི, སབྦེཧི ཝཱརེན ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦོ. ཨཏྟནོ ཝཱརེ ཨནུཔཊྛཧནྟསྶ ཨཱཔཏྟི. ཏེན པན མཧཱཐེརཱནཾ པརིཝེཎསམྨཛྫནདནྟཀཊྛདཱནཱདཱིནི ན སཱདིཏབྦཱནི, ཨེཝམྤི སཏི མཧཱཐེརེཧི སཱཡཾཔཱཏཾ ཨུཔཊྛཱནཾ ཨཱགནྟབྦཾ, ཏེན པན ཏེསཾ ཨཱགམནཾ ཉཏྭཱ པཋམཏརཾ མཧཱཐེརཱནཾ ཨུཔཊྛཱནཾ གནྟབྦཾ. སཙསྶ སདྡྷིཉྩརཱ བྷིཀྑཱུ ཨུཔཊྛཱཀཱ ཨཏྠི, ‘‘མཡ྄ཧཾ ཨུཔཊྛཱཀཱ ཨཏྠི, ཏུམྷེ ཨཔྤོསྶུཀྐཱ ཝིཧརཐཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ཨཐཱཔིསྶ སདྡྷིཉྩརཱ ནཏྠི, ཏསྨིཾཡེཝ ཝིཧཱརེ ཨེཀོ ཝཱ དྭེ ཝཱ ཝཏྟསམྤནྣཱ ཝདནྟི ‘‘མཡཾ ཐེརསྶ ཀཏྟབྦཾ ཀརིསྶཱམ, ཨཝསེསཱ ཕཱསུ ཝིཧརནྟཱུ’’ཏི, སབྦེསཾ ཨནཱཔཏྟི.

༡༧༦. ‘‘ཡསྶ ¶ སིཡཱ ཨཱཔཏྟི, སོ ཨཱཝིཀརེཡྻཱ’’ཏི(མཧཱཝ. ༡༣༤) ཨཱདིཝཙནཏོ ན སཱཔཏྟིཀེན ཨུཔོསཐོ ཀཱཏབྦོ, ཏསྨཱ ཏདཧུཔོསཐེ ཨཱཔཏྟིཾ སརནྟེན དེསེཏབྦཱ. དེསེནྟེན ཙ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཀཾསཾ ཨུཏྟརཱསངྒཾ ཀརིཏྭཱ ཨུཀྐུཊིཀཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཧེཏྭཱ ཨེཝཾ ཝཏྟབྦོ ‘‘ཨཧཾ, ཨཱཝུསོ, ཨིཏྠནྣཱམཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔནྣོ, ཏཾ པཊིདེསེམཱི’’ཏི. སཙེ ནཝཀཏརོ ཧོཏི, ‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ‘‘ཏཾ པཊིདེསེམཱི’’ཏི ཨིདཾ པན ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཨནུརཱུཔཝསེན ‘‘ཏཾ ཏུཡ྄ཧམཱུལེ, ཏཾ ཏུམྷམཱུལེ པཊིདེསེམཱི’’ཏི ཝུཏྟེཔི སུཝུཏྟམེཝ ཧོཏི. པཊིགྒཱཧཀེནཔི ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཨནུརཱུཔཝསེན ‘‘པསྶཐ, བྷནྟེ, ཏཾ ཨཱཔཏྟིཾ, པསྶསི, ཨཱཝུསོ, ཏཾ ཨཱཔཏྟི’’ནྟི ཝཱ ཝཏྟབྦཾ, པུན དེསཀེན ‘‘ཨཱམ, ཨཱཝུསོ, པསྶཱམི, ཨཱམ, བྷནྟེ, པསྶཱམཱི’’ཏི ཝཱ ཝཏྟབྦཾ. པུན པཊིགྒཱཧཀེན ‘‘ཨཱཡཏིཾ, བྷནྟེ, སཾཝརེཡྻཱཐ, ཨཱཡཏིཾ, ཨཱཝུསོ, སཾཝརེཡྻཱསཱི’’ཏི ཝཱ ཝཏྟབྦཾ. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ དེསཀེན ‘‘སཱདྷུ སུཊྛུ ཨཱཝུསོ སཾཝརིསྶཱམི, སཱདྷུ སུཊྛུ, བྷནྟེ, སཾཝརིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཱ ཝཏྟབྦཾ. སཙེ ཨཱཔཏྟིཡཱ ཝེམཏིཀོ ཧོཏི, ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཀཾསཾ ཨུཏྟརཱསངྒཾ ཀརིཏྭཱ ཨུཀྐུཊིཀཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཧེཏྭཱ ཨེཝཾ ཝཏྟབྦོ ‘‘ཨཧཾ, ཨཱཝུསོ, ཨིཏྠནྣཱམཱཡ ཨཱཔཏྟིཡཱ ཝེམཏིཀོ, ཡདཱ ནིབྦེམཏིཀོ བྷཝིསྶཱམི, ཏདཱ ཏཾ ཨཱཔཏྟིཾ པཊིཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨུཔོསཐོ ཀཱཏབྦོ, པཱཏིམོཀྑཾ སོཏབྦཾ, ན ཏྭེཝ ཏཔྤཙྩཡཱ ཨུཔོསཐསྶ ཨནྟརཱཡོ ཀཱཏབྦོ. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, སབྷཱགཱ ཨཱཔཏྟི དེསེཏབྦཱ, ཡོ དེསེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶ. ན, བྷིཀྑཝེ, སབྷཱགཱ ཨཱཔཏྟི པཊིགྒཧེཏབྦཱ, ཡོ པཊིགྒཎྷེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༦༩) ཝཙནཏོ ཡཾ དྭེཔི ཛནཱ ཝིཀཱལབྷོཛནཱདིནཱ སབྷཱགཝཏྠུནཱ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫནྟི, ཨེཝརཱུཔཱ ཝཏྠུསབྷཱགཱ ཨཱཔཏྟི ནེཝ དེསེཏབྦཱ, ན ཙ པཊིགྒཧེཏབྦཱ. ཝིཀཱལབྷོཛནཔཙྩཡཱ ¶ ཨཱཔནྣཾ པན ཨཱཔཏྟིསབྷཱགཾ ཨནཏིརིཏྟབྷོཛནཔཙྩཡཱ ཨཱཔནྣསྶ སནྟིཀེ དེསེཏུཾ ཝཊྚཏི.

སཙེ པན སབྦོ སངྒྷོ ཝིཀཱལབྷོཛནཱདིནཱ སབྷཱགཝཏྠུནཱ ལཧུཀཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫཏི, ཏཏྠ ཀིཾ ཀཱཏབྦནྟི? ཏེཧི བྷིཀྑཱུཧི ཨེཀོ བྷིཀྑུ སཱམནྟཱ ཨཱཝཱསཱ སཛྫུཀཾ པཱཧེཏབྦོ ‘‘གཙྪཱཝུསོ, ཏཾ ཨཱཔཏྟིཾ ¶ པཊིཀརིཏྭཱ ཨཱགཙྪ, མཡཾ ཏེ སནྟིཀེ ཨཱཔཏྟིཾ པཊིཀརིསྶཱམཱ’’ཏི. ཨེཝཉྩེཏཾ ལབྷེཐ, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ. ནོ ཙེ ལབྷེཐ, བྱཏྟེན བྷིཀྑུནཱ པཊིབལེན སངྒྷོ ཉཱཔེཏབྦོ – ‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ སབྦོ སངྒྷོ སབྷཱགཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔནྣོ, ཡདཱ ཨཉྙཾ བྷིཀྑུཾ སུདྡྷཾ ཨནཱཔཏྟིཀཾ པསྶིསྶཏི, ཏདཱ ཏསྶ སནྟིཀེ ཏཾ ཨཱཔཏྟིཾ པཊིཀརིསྶཏཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༧༡) ཝཏྭཱ ཨུཔོསཐོ ཀཱཏབྦོ. སཙེ པན ཝེམཏིཀོ ཧོཏི, ‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ སབྦོ སངྒྷོ སབྷཱགཱཡ ཨཱཔཏྟིཡཱ ཝེམཏིཀོ, ཡདཱ ནིབྦེམཏིཀོ བྷཝིསྶཏི, ཏདཱ ཏཾ ཨཱཔཏྟིཾ པཊིཀརིསྶཏཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༧༡) ཝཏྭཱ ཨུཔོསཐོ ཀཱཏབྦོ. སཙེ པནེཏྠ ཀོཙི ‘‘ཏཾ སབྷཱགཾ ཨཱཔཏྟིཾ དེསེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི མཉྙམཱནོ ཨེཀསྶ སནྟིཀེ དེསེཏི, དེསིཏཱ སུདེསིཏཱཝ. ཨཉྙཾ པན དེསནཱཔཙྩཡཱ དེསཀོ པཊིགྒཧཎཔཙྩཡཱ པཊིགྒཱཧཀོ ཙཱཏི ཨུབྷོཔི དུཀྐཊཾ ཨཱཔཛྫནྟི, ཏཾ ནཱནཱཝཏྠུཀཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨཉྙམཉྙཾ དེསེཏབྦཾ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཏེ ནིརཱཔཏྟིཀཱ ཧོནྟི, ཏེསཾ སནྟིཀེ སེསེཧི སབྷཱགཱཔཏྟིཡོ དེསེཏབྦཱ ཝཱ ཨཱརོཙེཏབྦཱ ཝཱ. སཙེ ཏེ ཨེཝཾ ཨཀཏྭཱ ཨུཔོསཐཾ ཀརོནྟི, ‘‘པཱརིསུདྡྷིཾ ཨཱཡསྨནྟོ ཨཱརོཙེཐཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན སཱཔཏྟིཀསྶ ཨུཔོསཐཀརཎེ པཉྙཏྟཾ དུཀྐཊཾ ཨཱཔཛྫནྟི.

སཙེ ཀོཙི བྷིཀྑུ པཱཏིམོཀྑེ ཨུདྡིསྶམཱནེ ཨཱཔཏྟིཾ སརཏི, ཏེན བྷིཀྑུནཱ སཱམནྟོ བྷིཀྑུ ཨེཝཾ ཝཏྟབྦོ ‘‘ཨཧཾ, ཨཱཝུསོ, ཨིཏྠནྣཱམཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔནྣོ, ཨིཏོ ཝུཊྛཧིཏྭཱ ཏཾ ཨཱཔཏྟིཾ པཊིཀརིསྶཱམཱི’’ཏི. སཱམནྟོ ཙ བྷིཀྑུ སབྷཱགོཡེཝ ཝཏྟབྦོ. ཝིསབྷཱགསྶ ཧི ཝུཙྩམཱནེ བྷཎྜནཀལཧསངྒྷབྷེདཱདཱིནིཔི ཧོནྟི, ཏསྨཱ ཏསྶ ཨཝཏྭཱ ‘‘ཨིཏོ ཝུཊྛཧིཏྭཱ པཊིཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱབྷོགཾ ཀཏྭཱ ཨུཔོསཐོ ཀཱཏབྦོ. སཙེ པན ཀོཙི པཱཏིམོཀྑེ ཨུདྡིསྶམཱནེ ཨཱཔཏྟིཡཱ ཝེམཏིཀོ ཧོཏི, ཏེནཔི སབྷཱགོཡེཝ སཱམནྟོ བྷིཀྑུ ཨེཝཾ ཝཏྟབྦོ ‘‘ཨཧཾ, ཨཱཝུསོ, ཨིཏྠནྣཱམཱཡ ཨཱཔཏྟིཡཱ ཝེམཏིཀོ, ཡདཱ ནིབྦེམཏིཀོ བྷཝིསྶཱམི, ཏདཱ ཏཾ ཨཱཔཏྟིཾ པཊིཀརིསྶཱམཱི’’ཏི. ཨེཝཉྩ ཝཏྭཱ ཨུཔོསཐོ ཀཱཏབྦོ, པཱཏིམོཀྑཾ སོཏབྦཾ, ན ཏྭེཝ ཏཔྤཙྩཡཱ ཨུཔོསཐསྶ ཨནྟརཱཡོ ཀཱཏབྦོ.

༡༧༧. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི ¶ ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཨུཔོསཐཱགཱརཾ སམྨཛྫིཏུ’’ནྟི(མཧཱཝ. ༡༥༩) ཨཱདིཝཙནཏོ –

‘‘སམྨཛྫནཱི པདཱིཔོ ཙ, ཨུདཀཾ ཨཱསནེན ཙ;

ཨུཔོསཐསྶ ཨེཏཱནི, པུབྦཀརཎནྟི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི. (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༡༦༨) –

ཨེཝཾ ཝུཏྟཾ ཙཏུབྦིདྷཾ པུབྦཀརཎཾ ཀཏྭཱཝ ཨུཔོསཐོ ཀཱཏབྦོ. ཀེན པན ཏཾ ཀཱཏབྦནྟི? ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཐེརེན བྷིཀྑུནཱ ནཝཾ བྷིཀྑུཾ ཨཱཎཱཔེཏུཾ, ན, བྷིཀྑཝེ, ཐེརེན ཨཱཎཏྟེན ཨགིལཱནེན ན སམྨཛྫིཏབྦཾ, ཡོ ན སམྨཛྫེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏིཨཱདིཝཙནཏོ ཡོ ཐེརེན ཨཱཎཏྟོ, ཏེན ཀཱཏབྦཾ. ཨཱཎཱཔེནྟེན ཙ ཀིཉྩི ཀམྨཾ ཀརོནྟོ ཝཱ སདཱཀཱལམེཝ ཨེཀོ ཝཱ བྷཱརནིཏྠརཎཀོ ཝཱ སརབྷཱཎཀདྷམྨཀཐིཀཱདཱིསུ ཨཉྙཏརོ ཝཱ ན ཨུཔོསཐཱགཱརསམྨཛྫནཏྠཾ ཨཱཎཱཔེཏབྦོ, ཨཝསེསཱ པན ཝཱརེན ཨཱཎཱཔེཏབྦཱ. སཙེ ཨཱཎཏྟོ སམྨུཉྫནིཾ ཏཱཝཀཱལིཀམྤི ན ལབྷཏི, སཱཁཱབྷངྒཾ ཀཔྤིཡཾ ཀཱརེཏྭཱ སམྨཛྫིཏབྦཾ, ཏམྤི ཨལབྷནྟསྶ ལདྡྷཀཔྤིཡཾ ཧོཏི.

ཨཱསནཔཉྙཱཔནཏྠཾ ཨཱཎཏྟེན ཙ སཙེ ཨུཔོསཐཱགཱརེ ཨཱསནཱནི ནཏྠི, སངྒྷིཀཱཝཱསཏོ ཨཱཧརིཏྭཱ པཉྙཔེཏྭཱ པུན ཨཱཧརིཏབྦཱནི, ཨཱསནེསུ ཨསཏི ཀཊསཱརཀེཔི ཏཊྚིཀཱཡོཔི པཉྙཱཔེཏུཾ ཝཊྚཏི, ཏཊྚིཀཱསུཔི ཨསཏི སཱཁཱབྷངྒཱནི ཀཔྤིཡཾ ཀཱརེཏྭཱ པཉྙཔེཏབྦཱནི, ཀཔྤིཡཀཱརཀཾ ཨལབྷནྟསྶ ལདྡྷཀཔྤིཡཾ ཧོཏི.

པདཱིཔཀརཎཏྠཾ ཨཱཎཱཔེནྟེན པན ‘‘ཨསུཀསྨིཾ ནཱམ ཨོཀཱསེ ཏེལཾ ཝཱ ཝཊྚི ཝཱ ཀཔལླིཀཱ ཝཱ ཨཏྠི, ཏཾ གཧེཏྭཱ ཀརོཧཱི’’ཏི ཝཏྟབྦོ. སཙེ ཏེལཱདཱིནི ནཏྠི, པརིཡེསིཏབྦཱནི, པརིཡེསིཏྭཱ ཨལབྷནྟསྶ ལདྡྷཀཔྤིཡཾ ཧོཏི. ཨཔིཙ ཀཔཱལེ ཨགྒིཔི ཛཱལེཏབྦོ.

‘‘ཚནྡཔཱརིསུདྡྷིཨུཏུཀྑཱནཾ, བྷིཀྑུགཎནཱཙ ཨོཝཱདོ;

ཨུཔོསཐསྶ ཨེཏཱནི, པུབྦཀིཙྩནྟི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི. (མཧཱཝ. ༡༦༨) –

ཨེཝཾ ¶ ཝུཏྟཾ པན ཙཏུབྦིདྷམྤི པུབྦཀིཙྩཾ པུབྦཀརཎཏོ པཙྪཱ ཀཱཏབྦཾ. ཏམྤི ཧི ཨཀཏྭཱ ཨུཔོསཐོ ན ཀཱཏབྦོ.

༡༧༨. ཡདི ¶ སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨུཔོསཐཾ ཀརེཡྻཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༤༣) ཝཙནཏོ ཡདཱ སངྒྷསྶ ཨུཔོསཐཀམྨཾ པཏྟཀལླཾ ཧོཏི, ཏདཱ ཏཾ ཀཱཏབྦཾ, པཏྟཀལླཉྩ ནཱམེཏཾ ཙཏཱུཧི ཨངྒེཧི སངྒཧིཏཾ. ཏེནཱཧུ ཨཊྛཀཐཱཙརིཡཱ –

‘‘ཨུཔོསཐོ ཡཱཝཏིཀཱ ཙ བྷིཀྑཱུ ཀམྨཔྤཏྟཱ,

སབྷཱགཱཔཏྟིཡོ ཙ ན ཝིཛྫནྟི;

ཝཛྫནཱིཡཱ ཙ པུགྒལཱ ཏསྨིཾ ན ཧོནྟི,

པཏྟཀལླནྟི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི. (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༡༦༨);

ཏཏྠ ཨུཔོསཐོཏི ཏཱིསུ ཨུཔོསཐདིཝསེསུ ཨཉྙཏརདིཝསོ. ཏསྨིཉྷི སཏི ཨིདཾ སངྒྷསྶ ཨུཔོསཐཀམྨཾ པཏྟཀལླཾ ནཱམ ཧོཏི, ནཱསཏི. ཡཐཱཧ ‘‘ན ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨནུཔོསཐེ ཨུཔོསཐོ ཀཱཏབྦོ’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༨༣).

ཡཱཝཏིཀཱ ཙ བྷིཀྑཱུ ཀམྨཔྤཏྟཱཏི ཡཏྟཀཱ བྷིཀྑཱུ ཏསྶ ཨུཔོསཐཀམྨསྶ པཏྟཱ ཡུཏྟཱ ཨནུརཱུཔཱ སབྦནྟིམེན པརིཙྪེདེན ཙཏྟཱརོ པཀཏཏྟཱ, ཏེ ཙ ཁོ ཧཏྠཔཱསཾ ཨཝིཛཧིཏྭཱ ཨེཀསཱིམཱཡཾ ཋིཏཱ. ཏེསུ ཧི ཙཏཱུསུ བྷིཀྑཱུསུ ཨེཀསཱིམཱཡཾ ཧཏྠཔཱསཾ ཨཝིཛཧིཏྭཱ ཋིཏེསྭེཝ ཏཾ སངྒྷསྶ ཨུཔོསཐཀམྨཾ པཏྟཀལླཾ ནཱམ ཧོཏི, ན ཨིཏརཐཱ. ཡཐཱཧ ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཙཏུནྣཾ པཱཏིམོཀྑཾ ཨུདྡིསིཏུ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༡༦༨).

སབྷཱགཱཔཏྟིཡོ ཙ ན ཝིཛྫནྟཱིཏི ཨེཏྠ ཡཾ སབྦོ སངྒྷོ ཝིཀཱལབྷོཛནཱདིནཱ སབྷཱགཝཏྠུནཱ ལཧུཀཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫཏི, ཨེཝརཱུཔཱ ཝཏྠུསབྷཱགཱ སབྷཱགཱཏི ཝུཙྩཏི. ཨེཏཱསུ ཨཝིཛྫམཱནཱསུཔི སབྷཱགཱསུ ཝིཛྫམཱནཱསུཔི པཏྟཀལླཾ ཧོཏིཡེཝ.

ཝཛྫནཱིཡཱ ཙ པུགྒལཱ ཏསྨིཾ ན ཧོནྟཱིཏི ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, སགཧཊྛཱཡ པརིསཱཡ པཱཏིམོཀྑཾ ཨུདྡིསིཏབྦ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༡༥༤) ཝཙནཏོ གཧཊྛོ ཙ, ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནིཡཱ ནིསིནྣཔརིསཱཡ པཱཏིམོཀྑཾ ཨུདྡིསིཏབྦ’’ནྟིཨཱདིནཱ (མཧཱཝ. ༡༨༣) ནཡེན ཝུཏྟཱ བྷིཀྑུནཱི, སིཀྑམཱནཱ, སཱམཎེརོ, སཱམཎེརཱི, སིཀྑཱཔཙྩཀྑཱཏཀོ, ཨནྟིམཝཏྠུཨཛ྄ཛྷཱཔནྣཀོ ¶ , ཨཱཔཏྟིཡཱ ཨདསྶནེ ཨུཀྑིཏྟཀོ, ཨཱཔཏྟིཡཱ ཨཔྤཊིཀམྨེ ཨུཀྑིཏྟཀོ, པཱཔིཀཱཡ དིཊྛིཡཱ ཨཔྤཊིནིསྶགྒེ ཨུཀྑིཏྟཀོ, པཎྜཀོ, ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ, ཏིཏྠིཡཔཀྐནྟཀོ, ཏིརཙྪཱནགཏོ, མཱཏུགྷཱཏཀོ ¶ , པིཏུགྷཱཏཀོ, ཨརཧནྟགྷཱཏཀོ, བྷིཀྑུནཱིདཱུསཀོ, སངྒྷབྷེདཀོ, ལོཧིཏུཔྤཱདཀོ, ཨུབྷཏོབྱཉྫནཀོཏི ཨིམེ ཝཱིསཏི ཙཱཏི ཨེཀཝཱིསཏི པུགྒལཱ ཝཛྫནཱིཡཱ ནཱམ. ཏེ ཧཏྠཔཱསཏོ བཧིཀརཎཝསེན ཝཛྫེཏབྦཱ. ཨེཏེསུ ཧི ཏིཝིདྷེ ཨུཀྑིཏྟཀེ སཏི ཨུཔོསཐཾ ཀརོནྟོ སངྒྷོ པཱཙིཏྟིཡཾ ཨཱཔཛྫཏི, སེསེསུ དུཀྐཊཾ, ཨེཏྠ ཙ ཏིརཙྪཱནགཏོཏི ཡསྶ ཨུཔསམྤདཱ པཊིཀྑིཏྟཱ. ཏིཏྠིཡཱ གཧཊྛེནེཝ སངྒཧིཏཱ. ཨེཏེཔི ཧི ཝཛྫནཱིཡཱ. ཨེཝཾ པཏྟཀལླཾ ཨིམེཧི ཙཏཱུཧི ཨངྒེཧི སངྒཧིཏནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཨིདཉྩ སབྦཾ པཝཱརཎཱཀམྨེཔི ཡོཛེཏྭཱ དསྶེཏབྦཾ. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, པཱཏིམོཀྑུདྡེསཀེན སཉྩིཙྩ ན སཱཝེཏབྦཾ, ཡོ ན སཱཝེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶ. ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, པཱཏིམོཀྑུདྡེསཀེན ཝཱཡམིཏུཾ ‘ཀཐཾ སཱཝེཡྻ’ནྟི, ཝཱཡམནྟསྶ ཨནཱཔཏྟཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༥༤) ཝཙནཏོ པཱཏིམོཀྑུདྡེསཀེན པརིསཾ སཱཝེཏུཾ ཝཱཡམིཏབྦནྟི.

ཨིཏི པཱལི༹མུཏྟཀཝིནཡཝིནིཙྪཡསངྒཧེ

ཨུཔོསཐཔཝཱརཎཱཝིནིཙྪཡཀཐཱ སམཏྟཱ.

༢༦. ཝསྶཱུཔནཱཡིཀཝིནིཙྪཡཀཐཱ

༡༧༩. ཝསྶཱུཔནཱཡིཀཱཏི ¶ ཨེཏྠ པུརིམིཀཱ པཙྪིམིཀཱཏི དུཝེ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀཱ. ཏཏྠ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༡༨༤ ཨཱདཡོ) ཨཱསཱལ༹ྷཱིཔུཎྞམཱཡ ཨནནྟརེ པཱཊིཔདདིཝསེ པུརིམིཀཱ ཨུཔགནྟབྦཱ, པཙྪིམིཀཱ པན ཨཱསཱལ༹ྷཱིཔུཎྞམཏོ ཨཔརཱཡ པུཎྞམཱཡ ཨནནྟརེ པཱཊིཔདདིཝསེ. ཨུཔགཙྪནྟེན ཙ ཝིཧཱརཾ པཊིཛགྒིཏྭཱ པཱནཱིཡཾ པརིབྷོཛནཱིཡཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏྭཱ སབྦཾ ཙེཏིཡཝནྡནཱདིསཱམཱིཙིཀམྨཾ ནིཊྛཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨིམསྨིཾ ཝིཧཱརེ ཨིམཾ ཏེམཱསཾ ཝསྶཾ ཨུཔེམཱི’’ཏི སཀིཾ ཝཱ དྭཏྟིཀྑཏྟུཾ ཝཱ ཝཱཙཾ ནིཙྪཱརེཏྭཱ ཝསྶཾ ཨུཔགནྟབྦཾ. སཙེཔི ‘‘ཨིདྷ ཝསིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱལཡོ ཨཏྠི, ཨསཏིཡཱ པན ཝསྶཾ ན ཨུཔེཏི, གཧིཏསེནཱསནཾ སུགྒཧིཏཾ, ཚིནྣཝསྶོ ན ཧོཏི, པཝཱརེཏུཾ ལབྷཏིཡེཝ. ཝིནཱཔི ཧི ཝཙཱིབྷེདཾ ཨཱལཡཀརཎམཏྟེནཔི ཝསྶཾ ཨུཔགཏམེཝ ཧོཏི. ‘‘ཨིདྷ ཝསྶཾ ཝསིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིཏྟུཔྤཱདོཡེཝེཏྠ ཨཱལཡོ ནཱམ.

‘‘ན ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཏདཧུཝསྶཱུཔནཱཡིཀཱཡ ཝསྶཾ ཨནུཔགནྟུཀཱམེན སཉྩིཙྩ ཨཱཝཱསོ ཨཏིཀྐམིཏབྦོ, ཡོ ཨཏིཀྐམེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༨༦) ཝཙནཏོ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀདིཝསེ ཝསྶཾ ཨནུཔགནྟུཀཱམོ ཝིཧཱརསཱིམཾ ཨཏིཀྐམཏི, ཝིཧཱརགཎནཱཡ དུཀྐཊཾ. སཙེ ཧི ཏཾ དིཝསཾ ཝིཧཱརསཏསྶ ཨུཔཙཱརཾ ཨོཀྐམིཏྭཱ ཨཏིཀྐམཏི, སཏཾ ཨཱཔཏྟིཡོ. སཙེ པན ཝིཧཱརཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཨཉྙསྶ ཝིཧཱརསྶ ཨུཔཙཱརཾ ཨནོཀྐམིཏྭཱཝ ནིཝཏྟཏི, ཨེཀཱཝ ཨཱཔཏྟི. ཀེནཙི ཨནྟརཱཡེན པུརིམིཀཾ ཨནུཔགཏེན པཙྪིམིཀཱ ཨུཔགནྟབྦཱ.

‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨསེནཱསནིཀེན ཝསྶཾ ཨུཔགནྟབྦཾ, ཡོ ཨུཔགཙྪེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༢༠༤) ཝཙནཏོ ཡསྶ པཉྩནྣཾ ཚདནཱནཾ ཨཉྙཏརེན ཚནྣཾ ཡོཛིཏདྭཱརབནྡྷནཾ སེནཱསནཾ ནཏྠི, ཏེན ན ཨུཔགནྟབྦཾ. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཚཝཀུཊིཀཱཡ ཝསྶཾ ཨུཔགནྟབྦཾ, ཡོ ཨུཔགཙྪེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི(མཧཱཝ. ༢༠༤) ཨཱདིཝཙནཏོ ཚཝཀུཊིཀཱཡཾ ཚཏྟེ ཙཱཊིཡཉྩ ཨུཔགནྟུཾ ན ཝཊྚཏི. ཏཏྠ ཚཝཀུཊིཀཱ ནཱམ ཊངྐིཏམཉྩཱདིབྷེདཱ ཀུཊི. ཏཏྠེཝ ཨུཔགནྟུཾ ན ཝཊྚཏི, སུསཱནེ པན ཨཉྙཾ ཀུཊིཀཾ ཀཏྭཱ ཨུཔགནྟུཾ ཝཊྚཏི, ཚཏྟེཔི ཙཏཱུསུ ཐམྦྷེསུ ཚཏྟཾ ཋཔེཏྭཱ ཨཱཝརཎཾ ཀཏྭཱ དྭཱརཾ ཡོཛེཏྭཱ ཨུཔགནྟུཾ ཝཊྚཏི, ཚཏྟཀུཊི ནཱམེསཱ ¶ ཧོཏི. ཙཱཊིཡཱཔི མཧནྟེན ཀཔལླེན ཚཏྟེ ཝུཏྟནཡེན ཀུཊིཀཾ ཀཏྭཱ ཨུཔགནྟུཾ ཝཊྚཏི.

‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, རུཀྑསུསིརེ ཝསྶཾ ཨུཔགནྟབྦཾ, ཡོ ཨུཔགཙྪེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༢༠༤) ཝཙནཏོ སུདྡྷེ རུཀྑསུསིརེ ཨུཔགནྟུཾ ན ཝཊྚཏི, མཧནྟསྶ པན རུཀྑསུསིརསྶ ཨནྟོ པདརཙྪདནཾ ཀུཊིཀཾ ཀཏྭཱ པཝིསནདྭཱརཾ ཡོཛེཏྭཱ ཨུཔགནྟུཾ ཝཊྚཏི, རུཀྑཾ ཚིནྡིཏྭཱ ཁཱཎུཀམཏྠཀེ པདརཙྪདནཾ ཀུཊིཀཾ ཀཏྭཱཔི ཝཊྚཏིཡེཝ. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, རུཀྑཝིཊབྷིཡཱ’’ཏི(མཧཱཝ. ༢༠༤) ཨཱདིཝཙནཏོ སུདྡྷེ ཝིཊབྷིམཏྟེ ཨུཔགནྟུཾ ན ཝཊྚཏི, མཧཱཝིཊཔེ པན ཨཊྚཀཾ བནྡྷིཏྭཱ ཏཏྠ པདརཙྪདནཾ ཀུཊིཀཾ ཀཏྭཱ དྭཱརཾ ཡོཛེཏྭཱ ཨུཔགནྟབྦཾ.

‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཝཛེ ཝསྶཾ ཨུཔགནྟུ’’ནྟིཨཱདིཝཙནཏོ ཝཛེ སཏྠེ ནཱཝཱཡཉྩ ཨུཔགནྟུཾ ཝཊྚཏི. ཏཏྠ ཝཛོཏི གོཔཱལཀཱནཾ ནིཝཱསཊྛཱནཾ. ཝཛེ ཝུཊྛིཏེ ཝཛེན སདྡྷིཾ གཏསྶ ཝསྶཙྪེདེ ཨནཱཔཏྟི ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཡེན ཝཛོ, ཏེན གནྟུ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༢༠༣) ཝུཏྟཏྟཱ. སཏྠེ ¶ ཝསྶཾ ཨུཔགཙྪནྟེན པན ཝསྶཱུཔནཱཡིཀདིཝསེ ཨུཔཱསཀཱ ཝཏྟབྦཱ ‘‘ཀུཊིཀཱ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. སཙེ ཀརིཏྭཱ དེནྟི, ཏཏྠ པཝིསིཏྭཱ ‘‘ཨིདྷ ཝསྶཾ ཨུཔེམཱི’’ཏི ཏིཀྑཏྟུཾ ཝཏྟབྦཾ. ནོ ཙེ དེནྟི, སཱལཱསངྑེཔེན ཋིཏསཀཊསྶ ཧེཊྛཱ ཨུཔགནྟབྦཾ. ཏམྤི ཨལབྷནྟེན ཨཱལཡོ ཀཱཏབྦོ, སཏྠེ པན ཝསྶཾ ཨུཔགནྟུཾ ན ཝཊྚཏི. ཨཱལཡོ ནཱམ ‘‘ཨིདྷ ཝསྶཾ ཝསིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིཏྟུཔྤཱདམཏྟཾ. སཙེ མགྒཔྤཊིཔནྣེཡེཝ སཏྠེ པཝཱརཎཱདིཝསོ ཧོཏི, ཏཏྠེཝ པཝཱརེཏབྦཾ. ཨཐ སཏྠོ ཨནྟོཝསྶེཡེཝ བྷིཀྑུནཱ པཏྠིཏཊྛཱནཾ པཏྭཱ ཨཏིཀྐམཏི, པཏྠིཏཊྛཱནེ ཝསིཏྭཱ ཏཏྠ བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ པཝཱརེཏབྦཾ. ཨཐཱཔི སཏྠོ ཨནྟོཝསྶེཡེཝ ཨནྟརཱ ཨེཀསྨིཾ གཱམེ ཏིཊྛཏི ཝཱ ཝིཔྤཀིརཏི ཝཱ, ཏསྨིཾཡེཝ གཱམེ བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ ཝསིཏྭཱ པཝཱརེཏབྦཾ, ཨཔྤཝཱརེཏྭཱ ཏཏོ པརཾ གནྟུཾ ན ཝཊྚཏི. ནཱཝཱཡ ཝསྶཾ ཨུཔགཙྪནྟེནཔི ཀུཊིཡཾཡེཝ ཨུཔགནྟབྦཾ, པརིཡེསིཏྭཱ ཨལབྷནྟེན ཨཱལཡོ ཀཱཏབྦོ. སཙེ ཨནྟོཏེམཱསཾ ནཱཝཱ སམུདྡེཡེཝ ཧོཏི, ཏཏྠེཝ པཝཱརེཏབྦཾ. ཨཐ ནཱཝཱ ཀཱུལཾ ལབྷཏི, ཨཡཉྩ པརཏོ གནྟུཀཱམོ ཧོཏི, གནྟུཾ ན ཝཊྚཏི, ནཱཝཱཡ ལདྡྷགཱམེཡེཝ ཝསིཏྭཱ བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ པཝཱརེཏབྦཾ. སཙེཔི ནཱཝཱ ཨནུཏཱིརམེཝ ཨཉྙཏྠ གཙྪཏི, བྷིཀྑུ ཙ པཋམཾ ལདྡྷགཱམེཡེཝ ཝསིཏུཀཱམོ, ནཱཝཱ གཙྪཏུ, བྷིཀྑུནཱ ཏཏྠེཝ ཝསིཏྭཱ བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ པཝཱརེཏབྦཾ. ཨིཏི ཝཛེ སཏྠེ ནཱཝཱཡནྟི ཏཱིསུ ཋཱནེསུ ནཏྠི ཝསྶཙྪེདེ ཨཱཔཏྟི, པཝཱརེཏུཉྩ ལབྷཏི.

‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཝསྶཾ ཨུཔགནྟྭཱ པུརིམཾ ཝཱ ཏེམཱསཾ པཙྪིམཾ ཝཱ ཏེམཱསཾ ཨཝསིཏྭཱ ཙཱརིཀཱ ¶ པཀྐམིཏབྦཱ, ཡོ པཀྐམེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༨༦) ཝཙནཏོ པུརིམིཀཱཡ ཝསྶཾ ཨུཔགཏེན པུརིམཾ ཏེམཱསཾ, པཙྪིམིཀཱཡ ཨུཔགཏེན པཙྪིམཾ ཏེམཱསཾ ཨཝསིཏྭཱ ཙཱརིཀཱ ན པཀྐམིཏབྦཱ, ཝསྶཾ ཨུཔགནྟྭཱ པན ཨརུཎཾ ཨནུཊྛཱཔེཏྭཱཔི ཏདཧེཝ སཏྟཱཧཀརཎཱིཡེན པཀྐམནྟསྶཔི ཨནྟོསཏྟཱཧེ ནིཝཏྟནྟསྶ ཨནཱཔཏྟི, ཀོ པན ཝཱདོ དྭཱིཧཏཱིཧཾ ཝསིཏྭཱ སཏྟཱཧཀརཎཱིཡེན པཀྐམནྟསྶ ཨནྟོསཏྟཱཧེ ནིཝཏྟནྟསྶ.

༡༨༠. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, སཏྟནྣཾ སཏྟཱཧཀརཎཱིཡེན པཧིཏེ གནྟུཾ, ན ཏྭེཝ ཨཔྤཧིཏེ. བྷིཀྑུསྶ བྷིཀྑུནིཡཱ སིཀྑམཱནཱཡ སཱམཎེརསྶ ¶ སཱམཎེརིཡཱ ཨུཔཱསཀསྶ ཨུཔཱསིཀཱཡཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༨༧) ཝཙནཏོ པཉྩནྣཾ སཧདྷམྨིཀཱནཾ ཨཉྙཏརེན སངྒྷགཎཔུགྒལེ ཨུདྡིསྶ ཨཏྟནོ ཝཱ ཨཏྠཱཡ ཝིཧཱརཾ ཨཌྜྷཡོགཾ པཱསཱདཾ ཧམྨིཡཾ གུཧཾ པརིཝེཎཾ ཀོཊྛཀཾ ཨུཔཊྛཱནསཱལཾ ཨགྒིསཱལཾ ཀཔྤིཡཀུཊིཾ ཝཙྩཀུཊིཾ ཙངྐམཾ ཙངྐམནསཱལཾ ཨུདཔཱནཾ ཨུདཔཱནསཱལཾ ཛནྟཱགྷརཾ ཛནྟཱགྷརསཱལཾ པོཀྑརཎིཾ མཎྜཔཾ ཨཱརཱམཾ ཨཱརཱམཝཏྠུཾ ཝཱ ཀཱརེཏྭཱ ‘‘ཨཱགཙྪནྟུ བྷིཀྑཱུ, ཨིཙྪཱམི དཱནཉྩ དཱཏུཾ དྷམྨཉྩ སོཏུཾ བྷིཀྑཱུ ཙ པསྶིཏུ’’ནྟི ཨེཝཾ ནིདྡིསིཏྭཱ པེསིཏེ གནྟབྦཾ སཏྟཱཧཀརཎཱིཡེན, ན ཏྭེཝ ཨཔྤཧིཏེ. ཨུཔཱསཀོ ཝཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཝཱ ཏཐེཝ སངྒྷགཎཔུགྒལེ ཨུདྡིསྶ ཝིཧཱརཱདཱིསུ ཨཉྙཏརཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝཱ ཨཏྠཱཡ ནིཝེསནསཡནིགྷརཱདཱིསུ ཨཉྙཏརཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ ཨཉྙཾ ཝཱ ཀིཙྩཀརཎཱིཡཾ ནིདྡིསིཏྭཱ གིལཱནོ ཝཱ ཧུཏྭཱ བྷིཀྑཱུནཾ སནྟིཀེ དཱུཏཾ པཧིཎེཡྻ ‘‘ཨཱགཙྪནྟུ བྷདནྟཱ, ཨིཙྪཱམི དཱནཉྩ དཱཏུཾ དྷམྨཉྩ སོཏུཾ བྷིཀྑཱུ ཙ པསྶིཏུ’’ནྟི, གནྟབྦཾ སཏྟཱཧཀརཎཱིཡེན, ན ཏྭེཝ ཨཔྤཧིཏེ.

‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, སཏྟནྣཾ སཏྟཱཧཀརཎཱིཡེན ཨཔྤཧིཏེཔི གནྟུཾ, པགེཝ པཧིཏེ. བྷིཀྑུསྶ བྷིཀྑུནིཡཱ སིཀྑམཱནཱཡ སཱམཎེརསྶ སཱམཎེརིཡཱ མཱཏུཡཱ ཙ པིཏུསྶ ཙཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༩༨) ཝཙནཏོ ‘‘གིལཱནཱནཾ ཨེཏེསཾ བྷིཀྑུཨཱདཱིནཾ སཧདྷམྨིཀཱནཾ མཱཏཱཔིཏཱུནཉྩ གིལཱནཱནཾཡེཝ གིལཱནབྷཏྟཾ ཝཱ གིལཱནུཔཊྛཱཀབྷཏྟཾ ཝཱ བྷེསཛྫཾ ཝཱ པརིཡེསིསྶཱམི, པུཙྪིསྶཱམི ཝཱ ཨུཔཊྛཧིསྶཱམི ཝཱ’’ཏི ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཨཔྤཧིཏེཔི གནྟབྦཾ, པགེཝ པཧིཏེ. ཨནྡྷཀཊྛཀཐཱཡཾ པན ‘‘ཡེ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཨུཔཊྛཱཀཱ ཉཱཏཀཱ ཝཱ ཨཉྙཱཏཀཱ ཝཱ, ཏེསམྤི ཨཔྤཧིཏེ གནྟུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ, ཏཾ ནེཝ ཨཊྛཀཐཱཡཾ, ན པཱལི༹ཡཾ ཝུཏྟཾ, ཏསྨཱ ན གཧེཏབྦཾ.

སཙེ པན བྷིཀྑུནོ བྷཱཏཱ ཝཱ ཨཉྙོ ཝཱ ཉཱཏཀོ གིལཱནོ ཧོཏི, སོ ཙེ བྷིཀྑུསྶ སནྟིཀེ དཱུཏཾ པཧིཎེཡྻ ‘‘ཨཧཾ གིལཱནོ, ཨཱགཙྪཏུ བྷདནྟོ, ཨིཙྪཱམི བྷདནྟསྶ ཨཱགཏ’’ནྟི, གནྟབྦཾ སཏྟཱཧཀརཎཱིཡེན, ན ཏྭེཝ ཨཔྤཧིཏེ. སཙེ ཨེཀསྨིཾ ཝིཧཱརེ བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ ¶ ཝསནྟོ བྷིཀྑུབྷཏྟིཀོ གིལཱནོ ཧོཏི, སོ ཙེ བྷིཀྑཱུནཾ སནྟིཀེ དཱུཏཾ པཧིཎེཡྻ ‘‘ཨཧཾ གིལཱནོ, ཨཱགཙྪནྟུ བྷིཀྑཱུ, ཨིཙྪཱམི བྷིཀྑཱུནཾ ཨཱགཏ’’ནྟི, གནྟབྦཾ སཏྟཱཧཀརཎཱིཡེན, ན ཏྭེཝ ཨཔྤཧིཏེ.

སཙེ ¶ བྷིཀྑུསྶ བྷིཀྑུནིཡཱ སིཀྑམཱནཱཡ སཱམཎེརསྶ སཱམཎེརིཡཱ ཨནབྷིརཏི ཝཱ ཀུཀྐུཙྩཾ ཝཱ དིཊྛིགཏཾ ཝཱ ཨུཔྤནྣཾ ཧོཏི, གནྟབྦཾ སཏྟཱཧཀརཎཱིཡེན ཨཔྤཧིཏེཔི ‘‘ཨནབྷིརཏིཾ ཝཱུཔཀཱསེསྶཱམི ཝཱ ཝཱུཔཀཱསཱཔེསྶཱམི ཝཱ ཀུམྐུཙྩཾ ཝིནོདེསྶཱམི ཝཱ ཝིནོདཱཔེསྶཱམི ཝཱ དིཊྛིགཏཾ ཝིཝེཙེསྶཱམི ཝཱ ཝིཝེཙཱཔེསྶཱམི ཝཱ དྷམྨཀཐཾ ཝཱ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི, པགེཝ པཧིཏེ. སཙེ ཀོཙི བྷིཀྑུ གརུདྷམྨཾ ཨཛ྄ཛྷཱཔནྣོ ཧོཏི པརིཝཱསཱརཧོ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཱརཧོ མཱནཏྟཱརཧོ ཨབྦྷཱནཱརཧོ ཝཱ, ཨཔྤཧིཏེཔི གནྟབྦཾ ‘‘པརིཝཱསདཱནཱདཱིསུ ཨུསྶུཀྐཾ ཨཱཔཛྫིསྶཱམི, ཨནུསྶཱཝེསྶཱམི, གཎཔཱུརཀོ ཝཱ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི, པགེཝ པཧིཏེ. བྷིཀྑུནིཡཱཔི མཱནཏྟཱརཧཱཡ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཱརཧཱཡ ཨབྦྷཱནཱརཧཱཡ ཝཱ ཨེསེཝ ནཡོ. སཙེ སཱམཎེརོ ཨུཔསམྤཛྫིཏུཀཱམོ ཧོཏི, ཝསྶཾ ཝཱ པུཙྪིཏུཀཱམོ, སིཀྑམཱནཱ ཝཱ ཨུཔསམྤཛྫིཏུཀཱམཱ ཧོཏི, སིཀྑཱ ཝཱསྶཱ ཀུཔིཏཱ, སཱམཎེརཱི ཝཱ སིཀྑཱ སམཱདིཡིཏུཀཱམཱ ཧོཏི, ཝསྶཾ ཝཱ པུཙྪིཏུཀཱམཱ, ཨཔྤཧིཏེཔི གནྟབྦཾ, པགེཝ པཧིཏེ.

སཙེ བྷིཀྑུསྶ བྷིཀྑུནིཡཱ ཝཱ སངྒྷོ ཀམྨཾ ཀཱཏུཀཱམོ ཧོཏི, ཏཛྫནཱིཡཾ ཝཱ ནིཡསྶཾ ཝཱ པབྦཱཛནཱིཡཾ ཝཱ པཊིསཱརཎཱིཡཾ ཝཱ ཨུཀྑེཔནཱིཡཾ ཝཱ, ཨཔྤཧིཏེཔི གནྟབྦཾ, པགེཝ པཧིཏེ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ སངྒྷོ ཀམྨཾ ན ཀརེཡྻ, ལཧུཀཱཡ ཝཱ པརིཎཱམེཡྻཱ’’ཏི. སཙེཔི ཀཏཾཡེཝ ཧོཏི ཀམྨཾ, ཨཔྤཧིཏེཔི གནྟབྦཾ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ སམྨཱ ཝཏྟེཡྻ, ལོམཾ པཱཏེཡྻ, ནེཏྠཱརཾ ཝཏྟེཡྻ, སངྒྷོ ཏཾ ཀམྨཾ པཊིཔྤསྶམྦྷེཡྻཱ’’ཏི.

༡༨༡. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, སངྒྷཀརཎཱིཡེན གནྟུ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༡༩༩) ཝཙནཏོ སེནཱསནཔཊིབདྡྷསངྒྷཀརཎཱིཡེནཔི གནྟུཾ ཝཊྚཏི. ཨེཏྠ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༡༩༩) ཧི ཡཾ ཀིཉྩི ཨུཔོསཐཱགཱརཱདཱིསུ སེནཱསནེསུ ཙེཏིཡཚཏྟཝེདིཀཱདཱིསུ ཝཱ ཀཏྟབྦཾ, ཨནྟམསོ བྷིཀྑུནོ པུགྒལིཀསེནཱསནམྤི སབྦཾ སངྒྷཀརཎཱིཡམེཝཱཏི ཨདྷིཔྤེཏཾ, ཏསྨཱ ཏསྶ ནིཔྥཱདནཏྠཾ དབྦསམྦྷཱརཱདཱིནི ཝཱ ཨཱཧརིཏུཾ ཝཌྜྷཀཱིཔབྷུཏཱིནཾ བྷཏྟཝེཏནཱདཱིནི ཝཱ དཱཏུཾ གནྟབྦཾ. ཨཔིཙེཏྠ ཨཡམྤི པཱལི༹མུཏྟཀནཡོ ཝེདིཏབྦོ – དྷམྨསྶཝནཏྠཱཡ ཨནིམནྟིཏེན གནྟུཾ ན ཝཊྚཏི, སཙེ ཨེཀསྨིཾ མཧཱཝཱསེ པཋམཾཡེཝ ཀཏིཀཱ ཀཏཱ ཧོཏི ‘‘ཨསུཀདིཝསཾ ¶ ནཱམ སནྣིཔཏིཏབྦ’’ནྟི, ནིམནྟིཏོཡེཝ ནཱམ ཧོཏི, གནྟུཾ ཝཊྚཏི. ‘‘བྷཎྜཀཾ དྷོཝིསྶཱམཱི’’ཏི གནྟུཾ ན ཝཊྚཏི. སཙེ པན ¶ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱ པཧིཎནྟི, ཝཊྚཏི. ནཱཏིདཱུརེ ཝིཧཱརོ ཧོཏི, ‘‘ཏཏྠ གནྟྭཱ ཨཛྫེཝ ཨཱགམིསྶཱམཱི’’ཏི སམྤཱཔུཎིཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཝཊྚཏི. ཨུདྡེསཔརིཔུཙྪཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡཔི གནྟུཾ ན ལབྷཏི, ‘‘ཨཱཙརིཡཾ པན པསྶིསྶཱམཱི’’ཏི གནྟུཾ ལབྷཏི. སཙེ ནཾ ཨཱཙརིཡོ ‘‘ཨཛྫ མཱ གཙྪཱ’’ཏི ཝདཏི, ཝཊྚཏི, ཨུཔཊྛཱཀཀུལཾ ཝཱ ཉཱཏིཀུལཾ ཝཱ དསྶནཱཡ གནྟུཾ ན ལབྷཏི.

སཙེ བྷིཀྑཱུསུ ཝསྶཱུཔགཏེསུ གཱམོ ཙོརེཧི ཝུཊྛཱཏི, ཏཏྠ ཀིཾ ཀཱཏབྦནྟི? ཡེན གཱམོ, ཏེན གནྟབྦཾ. སཙེ གཱམོ དྭིདྷཱ བྷིཛྫཏི, ཡཏྠ བཧུཏརཱ མནུསྶཱ, ཏཏྠ གནྟབྦཾ. སཙེ བཧུཏརཱ ཨསྶདྡྷཱ ཧོནྟི ཨཔྤསནྣཱ, ཡཏྠ སདྡྷཱ པསནྣཱ, ཏཏྠ གནྟབྦཾ. ཨེཏྠ ཙ སཙེ གཱམོ ཨཝིདཱུརགཏོ ཧོཏི, ཏཏྠ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཝིཧཱརམེཝ ཨཱགནྟྭཱ ཝསིཏབྦཾ. སཙེ དཱུརཾ གཏོ, སཏྟཱཧཝཱརེན ཨརུཎོ ཨུཊྛཱཔེཏབྦོ, ན སཀྐཱ ཙེ ཧོཏི, ཏཏྠེཝ སབྷཱགཊྛཱནེ ཝསིཏབྦཾ. སཙེ མནུསྶཱ ཡཐཱཔཝཏྟཱནི སལཱཀབྷཏྟཱདཱིནི དེནྟི, ‘‘ན མཡཾ ཏསྨིཾ ཝིཧཱརེ ཝསིམྷཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཱ. ‘‘མཡཾ ཝིཧཱརསྶ ཝཱ པཱསཱདསྶ ཝཱ ན དེམ, ཏུམྷཱཀཾ དེམ, ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཝསིཏྭཱ བྷུཉྫཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན ཡཐཱསུཁཾ བྷུཉྫིཏབྦཾ, ཏེསཾཡེཝ ཏཾ པཱཔུཎཱཏི. ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཝསནཊྛཱནེ པཱཔུཎཱཔེཏྭཱ བྷུཉྫཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན ཡཏྠ ཝསནྟི, ཏཏྠ ནེཏྭཱ ཝསྶགྒེན པཱཔུཎཱཔེཏྭཱ བྷུཉྫིཏབྦཾ. སཙེ པཝཱརིཏཀཱལེ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ དེནྟི, ཡདི སཏྟཱཧཝཱརེན ཨརུཎཾ ཨུཊྛཱཔཡིཾསུ, གཧེཏབྦཾ. ཚིནྣཝསྶེཧི པན ‘‘ན མཡཾ ཏཏྠ ཝསིམྷ, ཚིནྣཝསྶཱ མཡ’’ནྟི ཝཏྟབྦཾ. ཡདི ‘‘ཡེསཾ ཨམྷཱཀཾ སེནཱསནཾ པཱཔིཏཾ, ཏེ གཎྷནྟཱུ’’ཏི ཝདནྟི, གཧེཏབྦཾ. ཡཾ པན ‘‘ཝིཧཱརེ ཨུཔནིཀྑིཏྟཀཾ མཱ ཝིནསྶཱི’’ཏི ཨིདྷ ཨཱཧཊཾ ཙཱིཝརཱདིཝེབྷངྒིཡབྷཎྜཾ, ཏཾ ཏཏྠེཝ གནྟྭཱ ཨཔལོཀེཏྭཱ བྷཱཛེཏབྦཾ. ‘‘ཨིཏོ ཨཡྻཱནཾ ཙཏྟཱརོ པཙྩཡེ དེཐཱ’’ཏི ཀཔྤིཡཀཱརཀཱནཾ དིནྣེ ཁེཏྟཝཏྠུཨཱདིཀེ ཏཏྲུཔྤཱདེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སངྒྷིཀཉྷི ཝེབྷངྒིཡབྷཎྜཾ ཨནྟོཝིཧཱརེ ཝཱ བཧིསཱིམཱཡ ཝཱ ཧོཏུ, བཧིསཱིམཱཡ ཋིཏཱནཾ ཨཔལོཀེཏྭཱ བྷཱཛེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཨུབྷཡཏྠ ཋིཏམྤི པན ཨནྟོསཱིམཱཡ ཋིཏཱནཾ ཨཔལོཀེཏྭཱ བྷཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ.

སཙེ ¶ པན ཝསྶཱུཔགཏཱ བྷིཀྑཱུ ཝཱལེ༹ཧི ཨུབྦཱལ༹ྷཱ ཧོནྟི, གཎྷནྟིཔི པརིཔཱཏེནྟིཔི, སརཱིསཔེཧི ཝཱ ཨུབྦཱལ༹ྷཱ ཧོནྟི, ཌཾསནྟིཔི པརིཔཱཏེནྟིཔི, ཙོརེཧི ཝཱ ཨུབྦཱལ༹ྷཱ ཧོནྟི, ཝིལུམྤནྟིཔི ཨཱཀོཊེནྟིཔི, པིསཱཙེཧི ཝཱ ཨུབྦཱལ༹ྷཱ ཧོནྟི, ཨཱཝིསནྟིཔི ཧནནྟིཔི, ‘‘ཨེསེཝ ཨནྟརཱཡོ’’ཏི པཀྐམིཏབྦཾ, ནཏྠི ཝསྶཙྪེདེ ཨཱཔཏྟི. སཙེ གཱམོ ཨགྒིནཱ ཝཱ དཌྜྷོ ཧོཏི, ཨུདཀེན ཝཱ ཝུལ༹ྷོ. བྷིཀྑཱུ པིཎྜཀེན ཀིལམནྟི, ‘‘ཨེསེཝ ཨནྟརཱཡོ’’ཏི པཀྐམིཏབྦཾ, ཝསྶཙྪེདེ ཨནཱཔཏྟི. སེནཱསནཾ ཨགྒིནཱ ཝཱ དཌྜྷཾ ཧོཏི, ཨུདཀེན ཝཱ ཝུལ༹ྷཾ, བྷིཀྑཱུ སེནཱསནེན ཀིལམནྟི, ‘‘ཨེསེཝ ཨནྟརཱཡོ’’ཏི པཀྐམིཏབྦཾ, ཝསྶཙྪེདེ ཨནཱཔཏྟི. སཙེ ¶ ཝསྶཱུཔགཏཱ བྷིཀྑཱུ ན ལབྷནྟི ལཱུཁསྶ ཝཱ པཎཱིཏསྶ ཝཱ བྷོཛནསྶ ཡཱཝདཏྠཾ པཱརིཔཱུརིཾ, ‘‘ཨེསེཝ ཨནྟརཱཡོ’’ཏི པཀྐམིཏབྦཾ. སཙེ ལབྷནྟི ལཱུཁསྶ ཝཱ པཎཱིཏསྶ ཝཱ བྷོཛནསྶ ཡཱཝདཏྠཾ པཱརིཔཱུརིཾ, ན ལབྷནྟི སཔྤཱཡཱནི བྷོཛནཱནི, ‘‘ཨེསེཝ ཨནྟརཱཡོ’’ཏི པཀྐམིཏབྦཾ. སཙེཔི ལབྷནྟི ལཱུཁསྶ ཝཱ པཎཱིཏསྶ ཝཱ བྷོཛནསྶ ཡཱཝདཏྠཾ པཱརིཔཱུརིཾ, ལབྷནྟི སཔྤཱཡཱནི བྷོཛནཱནི, ན ལབྷནྟི སཔྤཱཡཱནི བྷེསཛྫཱནི, ‘‘ཨེསེཝ ཨནྟརཱཡོ’’ཏི པཀྐམིཏབྦཾ. སཙེ ལབྷནྟི ལཱུཁསྶ ཝཱ པཎཱིཏསྶ ཝཱ བྷོཛནསྶ ཡཱཝདཏྠཾ པཱརིཔཱུརིཾ, ལབྷནྟི སཔྤཱཡཱནི བྷོཛནཱནི, ལབྷནྟི སཔྤཱཡཱནི བྷེསཛྫཱནི, ན ལབྷནྟི པཏིརཱུཔཾ ཨུཔཊྛཱཀཾ, ‘‘ཨེསེཝ ཨནྟརཱཡོ’’ཏི པཀྐམིཏབྦཾ, སབྦཏྠ ཝསྶཙྪེདེ ཨནཱཔཏྟི.

སཙེ པན ཝསྶཱུཔགཏཾ བྷིཀྑུཾ ཨིཏྠཱི ནིམནྟེཏི ‘‘ཨེཧི, བྷནྟེ, ཧིརཉྙཾ ཝཱ ཏེ དེམི, སུཝཎྞཾ ཝཱ ཁེཏྟཾ ཝཱ ཝཏྠུཾ ཝཱ གཱཝུཾ ཝཱ གཱཝིཾ ཝཱ དཱསཾ ཝཱ དཱསིཾ ཝཱ ཏེ དེམི, དྷཱིཏརཾ ཝཱ ཏེ དེམི བྷརིཡཏྠཱཡ, ཨཧཾ ཝཱ ཏེ བྷརིཡཱ ཧོམི, ཨཉྙཾ ཝཱ ཏེ བྷརིཡཾ ཨཱནེམཱི’’ཏི, ཏཏྲ ཙེ བྷིཀྑུནོ ཨེཝཾ ཧོཏི ‘‘ལཧུཔརིཝཏྟཾ ཁོ ཙིཏྟཾ ཝུཏྟཾ བྷགཝཏཱ, སིཡཱཔིམེ བྲཧྨཙརིཡསྶ ཨནྟརཱཡོ’’ཏི, པཀྐམིཏབྦཾ, ནཏྠི ཝསྶཙྪེདེ ཨཱཔཏྟི. ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེསཱི ཝཱ ནིམནྟེཏི, ཐུལླཀུམཱརཱི ཝཱ ནིམནྟེཏི, པཎྜཀོ ཝཱ ནིམནྟེཏི, ཉཱཏཀཱ ཝཱ ནིམནྟེནྟི, རཱཛཱནོ ཝཱ ནིམནྟེནྟི, ཙོརཱ ཝཱ ནིམནྟེནྟི, དྷུཏྟཱ ཝཱ ནིམནྟེནྟི, ཨེསེཝ ནཡོ. སཙེ ཝསྶཱུཔགཏོ བྷིཀྑུ པསྶཏི ཨསཱམིཀཾ ནིདྷིཾ, ཏཏྲ ཙེ བྷིཀྑུནོ ཨེཝཾ ཧོཏི ‘‘ལཧུཔརིཝཏྟཾ ཁོ ཙིཏྟཾ ཝུཏྟཾ བྷགཝཏཱ, སིཡཱཔི མེ བྲཧྨཙརིཡསྶ ཨནྟརཱཡོ’’ཏི, པཀྐམིཏབྦཾ, ཨནཱཔཏྟི ཝསྶཙྪེདེ.

སཙེ ¶ ཝསྶཱུཔགཏོ བྷིཀྑུ པསྶཏི སམྦཧུལེ བྷིཀྑཱུ སངྒྷབྷེདཱཡ པརཀྐམནྟེ, སུཎཱཏི ཝཱ ‘‘སམྦཧུལཱ བྷིཀྑཱུ སངྒྷབྷེདཱཡ པརཀྐམནྟཱི’’ཏི, ཏཏྲ ཙེ བྷིཀྑུནོ ཨེཝཾ ཧོཏི ‘‘གརུཀོ ཁོ སངྒྷབྷེདོ ཝུཏྟོ བྷགཝཏཱ, མཱ མཡི སམྨུཁཱིབྷཱུཏེ སངྒྷོ བྷིཛྫཱི’’ཏི, པཀྐམིཏབྦཾ, ཨནཱཔཏྟི ཝསྶཙྪེདེ. སཙེ ཝསྶཱུཔགཏོ བྷིཀྑུ སུཎཱཏི ‘‘ཨསུཀསྨིཾ ཀིར ཨཱཝཱསེ སམྦཧུལཱ བྷིཀྑཱུ སངྒྷབྷེདཱཡ པརཀྐམནྟཱི’’ཏི, ཏཏྲ ཙེ བྷིཀྑུནོ ཨེཝཾ ཧོཏི ‘‘ཏེ ཙ ཁོ མེ བྷིཀྑཱུ མིཏྟཱ, ཏྱཱཧཾ ཝཀྑཱམི ‘གརུཀོ ཁོ, ཨཱཝུསོ, སངྒྷབྷེདོ ཝུཏྟོ བྷགཝཏཱ, མཱ ཨཱཡསྨནྟཱནཾ སངྒྷབྷེདོ རུཙྩིཏྠཱ’ཏི, ཀརིསྶནྟི མེ ཝཙནཾ སུསྶཱུསིསྶནྟི, སོཏཾ ཨོདཧིསྶནྟཱི’’ཏི, པཀྐམིཏབྦཾ, ཨནཱཔཏྟི ཝསྶཙྪེདེ, བྷིནྣེ པན སངྒྷེ གནྟྭཱ ཀརཎཱིཡཾ ནཏྠི.

སཙེ ¶ པན ཀོཙི བྷིཀྑུ ‘‘ཨིམཾ ཏེམཱསཾ ཨིདྷ ཝསྶཾ ཝསཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པཊིསྶུཎིཏྭཱ ཝིསཾཝཱདེཏི, དུཀྐཊཾ. ན ཀེཝལཾ ཏསྶེཝ པཊིསྶཝསྶ ཝིསཾཝཱདེ དུཀྐཊཾ, ‘‘ཨིམཾ ཏེམཱསཾ བྷིཀྑཾ གཎྷཐ, ཨུབྷོཔི མཡཾ ཨིདྷ ཝསྶཾ ཝསིསྶཱམ, ཨེཀཏོ ཨུདྡིསཱཔེསྶཱམཱ’’ཏི ཨེཝམཱདིནཱཔི ཏསྶ ཏསྶ པཊིསྶཝསྶ ཝིསཾཝཱདེ དུཀྐཊཾ. ཏཉྩ ཁོ པཋམཾ སུདྡྷཙིཏྟསྶ པཙྪཱ ཝིསཾཝཱདནཔཙྩཡཱ, པཋམམྤི ཨསུདྡྷཙིཏྟསྶ པན པཊིསྶཝེ པཱཙིཏྟིཡཾ. ཝིསཾཝཱདེ དུཀྐཊནྟི པཱཙིཏྟིཡེན སདྡྷིཾ དུཀྐཊཾ ཡུཛྫཏི.

༡༨༢. ཝསྶཱུཔགཏེཧི (ཙཱུལ༹ཝ. ཨཊྛ. ༣༡༨) ཨནྟོཝསྶེ ནིབདྡྷཝཏྟཾ ཋཔེཏྭཱ ཝསྶཱུཔགཏཱ བྷིཀྑཱུ ‘‘སམྨུཉྫནིཡོ བནྡྷཐཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཱ. སུལབྷཱ ཙེ དཎྜཀཱ ཙེཝ སལཱཀཱཡོ ཙ ཧོནྟི, ཨེཀཀེན ཚ པཉྩ མུཊྛིསམྨུཉྫནིཡོ དྭེ ཏིསྶོ ཡཊྛིསམྨུཉྫནིཡོ ཝཱ བནྡྷིཏབྦཱ. དུལླབྷཱ ཧོནྟི, དྭེ ཏིསྶོ མུཊྛིསམྨུཉྫནིཡོ ཨེཀཱ ཡཊྛིསམྨུཉྫནཱི བནྡྷིཏབྦཱ. སཱམཎེརེཧི པཉྩ པཉྩ ཨུཀྐཱ ཝཱ ཀོཊྚེཏབྦཱ, ཝསནཊྛཱནེསུ ཀསཱཝཔརིབྷཎྜཾ ཀཱཏབྦཾ. ཝཏྟཾ ཀརོནྟེཧི ཙ ན ཨུདྡིསིཏབྦཾ ན ཨུདྡིསཱཔེཏབྦཾ, ན སཛ྄ཛྷཱཡོ ཀཱཏབྦོ, ན པབྦཱཛེཏབྦཾ ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦཾ, ན ནིསྶཡོ དཱཏབྦོ, ན དྷམྨསྶཝནཾ ཀཱཏབྦཾ. སབྦེཝ ཧི ཨེཏེ པཔཉྩཱ, ནིཔྤཔཉྩཱ ཧུཏྭཱ སམཎདྷམྨམེཝ ཀརིསྶཱམཱཏི ཝཱ སབྦེ ཏེརས དྷུཏངྒཱནི སམཱདིཡནྟུ, སེཡྻཾ ཨཀཔྤེཏྭཱ ཋཱནཙངྐམེཧི ཝཱིཏིནཱམེནྟུ, མཱུགབྦཏཾ གཎྷནྟུ, སཏྟཱཧཀརཎཱིཡེན གཏཱཔི ¶ བྷཱཛནཱིཡབྷཎྜཾ ལབྷནྟཱུཏི ཝཱ ཨེཝརཱུཔཾ ཨདྷམྨིཀཝཏྟཾ ན ཀཱཏབྦཾ. ཨེཝཾ པན ཀཱཏབྦཾ – པརིཡཏྟིདྷམྨོ ནཱམ ཏིཝིདྷམྤི སདྡྷམྨཾ པཏིཊྛཱཔེཏི, ཏསྨཱ སཀྐཙྩཾ ཨུདྡིསཐ ཨུདྡིསཱཔེཐ, སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཀརོཐ, པདྷཱནགྷརེ ཝསནྟཱནཾ སངྒྷཊྚནཾ ཨཀཏྭཱ ཨནྟོཝིཧཱརེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨུདྡིསཐ ཨུདྡིསཱཔེཐ, སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཀརོཐ, དྷམྨསྶཝནཾ སམིདྡྷཾ ཀརོཐ, པབྦཱཛེནྟཱ སོདྷེཏྭཱ པབྦཱཛེཐ, སོདྷེཏྭཱ ཨུཔསམྤཱདེཐ, སོདྷེཏྭཱ ནིསྶཡཾ དེཐ. ཨེཀོཔི ཧི ཀུལཔུཏྟོ པབྦཛྫཉྩ ཨུཔསམྤདཉྩ ལབྷིཏྭཱ སཀལཾ སཱསནཾ པཏིཊྛཱཔེཏི, ཨཏྟནོ ཐཱམེན ཡཏྟཀཱནི སཀྐོཐ, ཏཏྟཀཱནི དྷུཏངྒཱནི སམཱདིཡཐ, ཨནྟོཝསྶཾ ནཱམེཏཾ སཀལདིཝསཾ རཏྟིཡཱ ཙ པཋམཡཱམཔཙྪིམཡཱམེསུ ཨཔྤམཏྟེཧི བྷཝིཏབྦཾ, ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷིཏབྦཾ. པོརཱཎཀམཧཱཐེརཱཔི སབྦཔལིབོདྷེ ཚིནྡིཏྭཱ ཨནྟོཝསྶེ ཨེཀཙཱརིཡཝཏྟཾ པཱུརཡིཾསུ, བྷསྶེ མཏྟཾ ཛཱནིཏྭཱ དསཝཏྠུཀཐཾ དསཨསུབྷདསཱནུསྶཏིཨཊྛཏིཾསཱརམྨཎཀཐཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨཱགནྟུཀཱནཾ ཝཏྟཾ ཀཱཏུཾ, སཏྟཱཧཀརཎཱིཡེན གཏཱནཾ ཨཔལོཀེཏྭཱ དཱཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི ཨེཝརཱུཔཾ ཝཏྟཾ ཀཱཏབྦཾ.

ཨཔིཙ བྷིཀྑཱུ ཨོཝདིཏབྦཱ ‘‘ཝིགྒཱཧིཀཔིསུཎཕརུསཝཙནཱནི མཱ ཝདཐ, དིཝསེ དིཝསེ སཱིལཱནི ཨཱཝཛྫེནྟཱ ཙཏུརཱརཀྑཾ ཨཧཱཔེནྟཱ མནསིཀཱརབཧུལཱ ཝིཧརཐཱ’’ཏི. དནྟཀཊྛཁཱདནཝཏྟཾ ¶ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ, ཙེཏིཡཾ ཝཱ བོདྷིཾ ཝཱ ཝནྡནྟེན གནྡྷམཱལཾ ཝཱ པཱུཛེནྟེན པཏྟཾ ཝཱ ཐཝིཀཱཡ པཀྑིཔནྟེན ན ཀཐེཏབྦཾ, བྷིཀྑཱཙཱརཝཏྟཾ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ, ཨནྟོགཱམེ མནུསྶེཧི སདྡྷིཾ པཙྩཡསཉྙུཏྟཀཐཱ ཝཱ ཝིསབྷཱགཀཐཱ ཝཱ ན ཀཐེཏབྦཱ, རཀྑིཏིནྡྲིཡེཧི བྷཝིཏབྦཾ, ཁནྡྷཀཝཏྟཉྩ སེཁིཡཝཏྟཉྩ པཱུརེཏབྦནྟི ཨེཝརཱུཔཱ བཧུཀཱཔི ནིཡྻཱནིཀཀཐཱ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཱཏི.

ཨིཏི པཱལི༹མུཏྟཀཝིནཡཝིནིཙྪཡསངྒཧེ

ཝསྶཱུཔནཱཡིཀཝིནིཙྪཡཀཐཱ སམཏྟཱ.

༢༧. ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཱདིཝཏྟཝིནིཙྪཡཀཐཱ

༡༨༣. ཝཏྟནྟི ¶ ¶ ཨེཏྠ པན ཝཏྟཾ ནཱམེཏཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཝཏྟཾ ཨཱཙརིཡཝཏྟཾ ཨཱགནྟུཀཝཏྟཾ ཨཱཝཱསིཀཝཏྟཾ གམིཀཝཏྟཾ བྷཏྟགྒཝཏྟཾ པིཎྜཙཱརིཀཝཏྟཾ ཨཱརཉྙིཀཝཏྟཾ སེནཱསནཝཏྟཾ ཛནྟཱགྷརཝཏྟཾ ཝཙྩཀུཊིཝཏྟནྟི བཧུཝིདྷཾ. ཏཏྠ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཝཏྟཾ ཏཱཝ ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦཾ – སདྡྷིཝིཧཱརིཀེན ཀཱལསྶེཝ ཨུཊྛཱཡ ཨུཔཱཧནཱ ཨོམུཉྩིཏྭཱ ཨེཀཾསཾ ཨུཏྟརཱསངྒཾ ཀརིཏྭཱ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ དནྟཀཊྛཾ དཱཏབྦཾ, མུཁོདཀཾ དཱཏབྦཾ. ཏཏྠ དནྟཀཊྛཾ དེནྟེན མཧནྟཾ མཛ྄ཛྷིམཾ ཁུདྡཀནྟི ཏཱིཎི དནྟཀཊྛཱནི ཨུཔནེཏྭཱ ཨིཏོ ཡཾ ཏཱིཎི དིཝསཱནི གཎྷཱཏི, ཙཏུཏྠདིཝསཏོ པཊྛཱཡ ཏཱདིསམེཝ དཱཏབྦཾ. སཙེ ཨནིཡམཾ ཀཏྭཱ ཡཾ ཝཱ ཏཾ ཝཱ གཎྷཱཏི, ཨཐ ཡཱདིསཾ ལབྷཏི, ཏཱདིསཾ དཱཏབྦཾ. མུཁོདཀཾ དེནྟེནཔི སཱིཏཉྩ ཨུཎྷཉྩ ཨུདཀཾ ཨུཔནེཏྭཱ ཏཏོ ཡཾ ཏཱིཎི དིཝསཱནི ཝལ༹ཉྫེཏི. ཙཏུཏྠདིཝསཏོ པཊྛཱཡ ཏཱདིསམེཝ མུཁདྷོཝནོདཀཾ དཱཏབྦཾ. སཙེ དུཝིདྷམྤི ཝལ༹ཉྫེཏི, དུཝིདྷམྤི ཨུཔནེཏབྦཾ. ཨུདཀཾ མུཁདྷོཝནཊྛཱནེ ཋཔེཏྭཱ ཝཙྩཀུཊིཏོ པཊྛཱཡ སམྨཛྫིཏབྦཾ. ཐེརེ ཝཙྩཀུཊིགཏེ པརིཝེཎཾ སམྨཛྫིཏབྦཾ, ཨེཝཾ པརིཝེཎཾ ཨསུཉྙཾ ཧོཏི. ཐེརེ ཝཙྩཀུཊིཏོ ཨནིཀྑནྟེཡེཝ ཨཱསནཾ པཉྙཔེཏབྦཾ. སརཱིརཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ ཨཱགནྟྭཱ ཏསྨིཾ ནིསིནྣསྶ སཙེ ཡཱགུ ཧོཏི, བྷཱཛནཾ དྷོཝིཏྭཱ ཡཱགུ ཨུཔནཱམེཏབྦཱ, ཡཱགུཾ པིཝིཏསྶ ཨུདཀཾ དཏྭཱ བྷཱཛནཾ པཊིགྒཧེཏྭཱ ནཱིཙཾ ཀཏྭཱ སཱདྷུཀཾ ཨཔྤཊིགྷཾསནྟེན དྷོཝིཏྭཱ པཊིསཱམེཏབྦཾ. ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡམྷི ཝུཊྛིཏེ ཨཱསནཾ ཨུདྡྷརིཏབྦཾ. སཙེ སོ དེསོ ཨུཀླཱཔོ ཧོཏི ཀེནཙི ཀཙཝརེན སཾཀིཎྞོ, སོ དེསོ སམྨཛྫིཏབྦོ. སཙེ པན ཨཉྙོ ཀཙཝརོ ནཏྠི, ཨུདཀཕུསིཏཱནེཝ ཧོནྟི, ཧཏྠེན པམཛྫིཏབྦོ.

སཙེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ གཱམཾ པཝིསིཏུཀཱམོ ཧོཏི, ནིཝཱསནཾ དཱཏབྦཾ, པཊིནིཝཱསནཾ པཊིགྒཧེཏབྦཾ, ཀཱཡབནྡྷནཾ དཱཏབྦཾ, སགུཎཾ ཀཏྭཱ སངྒྷཱཊིཡོ དཱཏབྦཱ, དྷོཝིཏྭཱ པཏྟོ སཨུདཀོ དཱཏབྦོ. སཙེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ པཙྪཱསམཎཾ ཨཱཀངྑཏི, ཏིམཎྜལཾ པཊིཙྪཱདེནྟེན པརིམཎྜལཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཀཱཡབནྡྷནཾ བནྡྷིཏྭཱ སགུཎཾ ཀཏྭཱ སངྒྷཱཊིཡོ པཱརུཔིཏྭཱ གཎྛིཀཾ པཊིམུཉྩིཏྭཱ དྷོཝིཏྭཱ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ པཙྪཱསམཎེན ཧོཏབྦཾ, ནཱཏིདཱུརེ གནྟབྦཾ, ནཱཙྩཱསནྣེ གནྟབྦཾ. ཨེཏྠ པན སཙེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཾ ནིཝཏྟིཏྭཱ ཨོལོཀེནྟཾ ཨེཀེན ཝཱ དྭཱིཧི ཝཱ པདཝཱིཏིཧཱརེཧི སམྤཱཔུཎཱཏི, ཨེཏྟཱཝཏཱ ནཱཏིདཱུརེ ནཱཙྩཱསནྣེ གཏོ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཾ. སཙེ ¶ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེན བྷིཀྑཱཙཱརེ ཡཱགུཡཱ ཝཱ བྷཏྟེ ཝཱ ལདྡྷེ པཏྟོ ཨུཎྷོ ཝཱ བྷཱརིཀོ ཝཱ ཧོཏི, ཨཏྟནོ ¶ པཏྟཾ ཏསྶ དཏྭཱ སོ པཏྟོ གཧེཏབྦོ, ན ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ བྷཎམཱནསྶ ཨནྟརནྟརཱ ཀཐཱ ཨོཔཱཏེཏབྦཱ. ཨིཏོ པཊྛཱཡ པན ཡཏྠ ཡཏྠ ན-ཀཱརེན པཊིསེདྷོ ཀརཱིཡཏི, སབྦཏྠ དུཀྐཊཱཔཏྟི ཝེདིཏབྦཱ. ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཨཱཔཏྟིསཱམནྟཱ བྷཎམཱནོ ནིཝཱརེཏབྦོ. ནིཝཱརེནྟེན ཙ ‘‘བྷནྟེ, ཨཱིདིསཾ ནཱམ ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི, ཨཱཔཏྟི ན ཧོཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ པུཙྪནྟེན ཝིཡ ཝཱརེཏབྦོ, ‘‘ཝཱརེསྶཱམཱི’’ཏི པན ཀཏྭཱ ‘‘མཧལླཀ, མཱ ཨེཝཾ བྷཎཱ’’ཏི ན ཝཏྟབྦོ.

སཙེ ཨཱསནྣེ གཱམོ ཧོཏི, ཝིཧཱརེ ཝཱ གིལཱནོ བྷིཀྑུ ཧོཏི, གཱམཏོ པཋམཏརཾ ཨཱགནྟབྦཾ. སཙེ དཱུརེ གཱམོ ཧོཏི, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེན སདྡྷིཾ ཨཱགཙྪནྟོཔི ནཏྠི, ཏེནེཝ སདྡྷིཾ གཱམཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཙཱིཝརེན པཏྟཾ ཝེཋེཏྭཱ ཨནྟརཱམགྒཏོ པཋམཏརཾ ཨཱགནྟབྦཾ. ཨེཝཾ པཋམཏརཾ ཨཱགཏེན ཨཱསནཾ པཉྙཔེཏབྦཾ, པཱདོདཀཾ པཱདཔཱིཋཾ པཱདཀཐལིཀཾ ཨུཔནིཀྑིཔིཏབྦཾ, པཙྩུགྒནྟྭཱ པཏྟཙཱིཝརཾ པཊིགྒཧེཏབྦཾ, པཊིནིཝཱསནཾ དཱཏབྦཾ, ནིཝཱསནཾ པཊིགྒཧེཏབྦཾ. སཙེ ཙཱིཝརཾ སེདགྒཧིཏཾ ཧོཏི, མུཧུཏྟཾ ཨུཎྷེ ཨོཏཱཔེཏབྦཾ, ན ཙ ཨུཎྷེ ཙཱིཝརཾ ནིདཧིཏབྦཾ, ཙཱིཝརཾ སངྒྷརིཏབྦཾ. ཙཱིཝརཾ སངྒྷརནྟེན ཙ ཙཏུརངྒུལཾ ཀཎྞཾ ཨུསྶཱརེཏྭཱ ཙཱིཝརཾ སངྒྷརིཏབྦཾ. ཀིཾཀཱརཎཱ? མཱ མཛ྄ཛྷེ བྷངྒོ ཨཧོསཱིཏི. སམཾ ཀཏྭཱ སངྒྷརིཏསྶ ཧི མཛ྄ཛྷེ བྷངྒོ ཧོཏི, ཏཏོ ནིཙྩཾ བྷིཛྫམཱནཾ དུབྦལཾ ཧོཏི, ཏཾ ནིཝཱརཎཏྠམེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཏསྨཱ ཡཐཱ ཨཛྫ བྷངྒཊྛཱནེཡེཝ སྭེ ན བྷིཛྫིསྶཏི, ཏཐཱ དིཝསེ དིཝསེ ཙཏུརངྒུལཾ ཨུསྶཱརེཏྭཱ སངྒྷརིཏབྦཾ, ཨོབྷོགེ ཀཱཡབནྡྷནཾ ཀཱཏབྦཾ.

སཙེ པིཎྜཔཱཏོ ཧོཏི, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཙ བྷུཉྫིཏུཀཱམོ ཧོཏི, ཨུདཀཾ དཏྭཱ པིཎྜཔཱཏོ ཨུཔནཱམེཏབྦོ, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ པཱནཱིཡེན པུཙྪིཏབྦོ. པུཙྪནྟེན ཙ ཏིཀྑཏྟུཾ ‘‘པཱནཱིཡཾ, བྷནྟེ, ཨཱཧརཱིཡཏཱུ’’ཏི པཱནཱིཡེན པུཙྪིཏབྦོ. སཙེ ཀཱལོ ཨཏྠི, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེ བྷུཏྟེ སཡཾ བྷུཉྫིཏབྦཾ. སཙེ ཨུཔཀཊྛོ ཀཱལོ, པཱནཱིཡཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ སནྟིཀེ ཋཔེཏྭཱ སཡམྤི བྷུཉྫིཏབྦཾ. བྷུཏྟཱཝིསྶ ཨུདཀཾ དཏྭཱ པཏྟཾ པཊིགྒཧེཏྭཱ ནཱིཙཾ ཀཏྭཱ སཱདྷུཀཾ ཨཔྤཊིགྷཾསནྟེན དྷོཝིཏྭཱ ཝོདཀཾ ཀཏྭཱ མུཧུཏྟཾ ཨུཎྷེ ཨོཏཱཔེཏབྦོ, ན ཙ ཨུཎྷེ པཏྟོ ནིདཧིཏབྦོ, པཏྟཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ. པཏྟཾ ནིཀྑིཔནྟེན ¶ ཨེཀེན ཧཏྠེན པཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཨེཀེན ཧཏྠེན ཧེཊྛཱམཉྩཾ ཝཱ ཧེཊྛཱཔཱིཋཾ ཝཱ པརཱམསིཏྭཱ པཏྟོ ནིཀྑིཔིཏབྦོ, ན ཙ ཏཊྚིཀཙམྨཁཎྜཱདཱིཧི ཨནནྟརཧིཏཱཡ བྷཱུམིཡཱ པཏྟོ ནིཀྑིཔིཏབྦོ. སཙེ པན ཀཱལ༹ཝཎྞཀཏཱ ཝཱ སུདྷཱབདྡྷཱ ཝཱ བྷཱུམི ཧོཏི ནིརཛམཏྟིཀཱ, ཏཐཱརཱུཔཱཡ བྷཱུམིཡཱ ཋཔེཏུཾ ཝཊྚཏི, དྷོཏཝཱལིཀཱཡཔི ཋཔེཏུཾ ཝཊྚཏི, པཾསུརཛསཀྑརཱདཱིསུ ན ཝཊྚཏི. ཏཏྲ པན པཎྞཾ ཝཱ ཨཱདྷཱརཀཾ ཝཱ ཋཔེཏྭཱ ཏཏྲ ནིཀྑིཔིཏབྦོ. ཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཔནྟེན ཨེཀེན ཧཏྠེན ཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ ཨེཀེན ཧཏྠེན ཙཱིཝརཝཾསཾ ཝཱ ཙཱིཝརརཛྫུཾ ཝཱ པམཛྫིཏྭཱ ¶ པཱརཏོ ཨནྟཾ ཨོརཏོ བྷོགཾ ཀཏྭཱ ཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ. ཨིདཉྩ ཙཱིཝརཝཾསཱདཱིནཾ ཧེཊྛཱ ཧཏྠཾ པཝེསེཏྭཱ ཨབྷིམུཁེན ཧཏྠེན སཎིཀཾ ནིཀྑིཔནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཨནྟེ པན གཧེཏྭཱ བྷོགེན ཙཱིཝརཝཾསཱདཱིནཾ ཨུཔརི ཁིཔནྟསྶ བྷིཏྟིཡཾ བྷོགོ པཊིཧཉྙཏི, ཏསྨཱ ཏཐཱ ན ཀཱཏབྦཾ. ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡམྷི ཝུཊྛིཏེ ཨཱསནཾ ཨུདྡྷརིཏབྦཾ, པཱདོདཀཾ པཱདཔཱིཋཾ པཱདཀཐལིཀཾ པཊིསཱམེཏབྦཾ. སཙེ སོ དེསོ ཨུཀླཱཔོ ཧོཏི, སོ དེསོ སམྨཛྫིཏབྦོ.

སཙེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ནཧཱཡིཏུཀཱམོ ཧོཏི, ནཧཱནཾ པཊིཡཱདེཏབྦཾ. སཙེ སཱིཏེན ཨཏྠོ ཧོཏི, སཱིཏཾ པཊིཡཱདེཏབྦཾ. སཙེ ཨུཎྷེན ཨཏྠོ ཧོཏི, ཨུཎྷཾ པཊིཡཱདེཏབྦཾ.

སཙེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཛནྟཱགྷརཾ པཝིསིཏུཀཱམོ ཧོཏི, ཙུཎྞཾ སནྣེཏབྦཾ, མཏྟིཀཱ ཏེམེཏབྦཱ. ཛནྟཱགྷརཔཱིཋཾ ཨཱདཱཡ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ པིཊྛིཏོ པིཊྛིཏོ གནྟྭཱ ཛནྟཱགྷརཔཱིཋཾ དཏྭཱ ཙཱིཝརཾ པཊིགྒཧེཏྭཱ ཨེཀམནྟེ ནིདྡྷཱུམཊྛཱནེ ཋཔེཏབྦཾ, ཙུཎྞཾ དཱཏབྦཾ, མཏྟིཀཱ དཱཏབྦཱ. སཙེ ཨུསྶཧཏི, ཛནྟཱགྷརཾ པཝིསིཏབྦཾ, པཝིསནྟེན མཏྟིཀཱཡ མུཁཾ མཀྑེཏྭཱ པུརཏོ ཙ པཙྪཏོ ཙ པཊིཙྪཱདེཏྭཱ ཛནྟཱགྷརཾ པཝིསིཏབྦཾ. ན ཐེརེ བྷིཀྑཱུ ཨནུཔཁཛྫ ནིསཱིདིཏབྦཾ, ན ནཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱསནེན པཊིབཱཧིཏབྦཱ, ཛནྟཱགྷརེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ པརིཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ. ཛནྟཱགྷརེ པརིཀམྨཾ ནཱམ ཨངྒཱརམཏྟིཀཱཨུཎྷོདཀདཱནཱདིཀཾ སབྦཀིཙྩཾ. ཛནྟཱགྷརཱ ནིཀྑམནྟེན ཛནྟཱགྷརཔཱིཋཾ ཨཱདཱཡ པུརཏོ ཙ པཙྪཏོ ཙ པཊིཙྪཱདེཏྭཱ ཛནྟཱགྷརཱ ནིཀྑམིཏབྦཾ.

ཨུདཀེཔི ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཨངྒཔཙྩངྒགྷཾསནཱདིཀཾ པརིཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ, ནཧཱཏེན པཋམཏརཾ ཨུཏྟརིཏྭཱ ཨཏྟནོ གཏྟཾ ཝོདཀཾ ཀཏྭཱ ནིཝཱསེཏྭཱ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ གཏྟཏོ ཨུདཀཾ པམཛྫིཏབྦཾ, ནིཝཱསནཾ དཱཏབྦཾ, སངྒྷཱཊི དཱཏབྦཱ ¶ , ཛནྟཱགྷརཔཱིཋཾ ཨཱདཱཡ པཋམཏརཾ ཨཱགནྟྭཱ ཨཱསནཾ པཉྙཔེཏབྦཾ, པཱདོདཀཾ པཱདཔཱིཋཾ པཱདཀཐལིཀཾ ཨུཔནིཀྑིཔིཏབྦཾ, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ པཱནཱིཡེན པུཙྪིཏབྦོ. ཛནྟཱགྷརེ ཧི ཨུཎྷསནྟཱཔེན པིཔཱསཱ ཧོཏི. སཙེ ཨུདྡིསཱཔེཏུཀཱམོ ཧོཏི, ཨུདྡིསིཏབྦོ. སཙེ པརིཔུཙྪིཏུཀཱམོ ཧོཏི, པརིཔུཙྪིཏབྦོ.

ཡསྨིཾ ཝིཧཱརེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཝིཧརཏི, སཙེ སོ ཝིཧཱརོ ཨུཀླཱཔོ ཧོཏི, སཙེ ཨུསྶཧཏི, ཀེནཙི གེལཉྙེན ཨནབྷིབྷཱུཏོ ཧོཏི, སོདྷེཏབྦོ. ཨགིལཱནེན ཧི སདྡྷིཝིཧཱརིཀེན སཊྛིཝསྶེནཔི སབྦཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཝཏྟཾ ཀཱཏབྦཾ, ཨནཱདརེན ཨཀརོནྟསྶ ཝཏྟབྷེདེ དུཀྐཊཾ, ན-ཀཱརཔཊིསཾཡུཏྟེསུ པན པདེསུ གིལཱནསྶཔི པཊིཀྑིཏྟཀིརིཡཾ ཀརོནྟསྶ དུཀྐཊམེཝ. ཝིཧཱརཾ སོདྷེནྟེན པཋམཾ པཏྟཙཱིཝརཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ¶ ཨེཀམནྟཾ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ, ནིསཱིདནཔཙྩཏྠརཎཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ, བྷིསིབིམྦོཧནཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ, མཉྩོ ནཱིཙཾ ཀཏྭཱ སཱདྷུཀཾ ཨཔཊིགྷཾསནྟེན ཨསངྒྷཊྚེནྟེན ཀཝཱཊཔཱིཋཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིཀྑིཔིཏབྦོ, པཱིཋཾ ནཱིཙཾ ཀཏྭཱ སཱདྷུཀཾ ཨཔཊིགྷཾསནྟེན ཨསངྒྷཊྚེནྟེན ཀཝཱཊཔཱིཋཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ, མཉྩཔཊིཔཱདཀཱ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིཀྑིཔིཏབྦཱ, ཁེལ༹མལླཀོ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིཀྑིཔིཏབྦོ, ཨཔསྶེནཕལཀཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ. བྷཱུམཏྠརཎཾ ཡཐཱཔཉྙཏྟཾ སལླཀྑེཏྭཱ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ. སཙེ ཝིཧཱརེ སནྟཱནཀཾ ཧོཏི, ཨུལློཀཱ པཋམཾ ཨོཧཱརེཏབྦཾ, ཨཱལོཀསནྡྷིཀཎྞབྷཱགཱ པམཛྫིཏབྦཱ. སཙེ གེརུཀཔརིཀམྨཀཏཱ བྷིཏྟི ཀཎྞཀིཏཱ ཧོཏི, ཙོལ༹ཀཾ ཏེམེཏྭཱ པཱིལེ༹ཏྭཱ པམཛྫིཏབྦཱ. སཙེ ཀཱལ༹ཝཎྞཀཏཱ བྷཱུམི ཀཎྞཀིཏཱ ཧོཏི, ཙོལ༹ཀཾ ཏེམེཏྭཱ པཱིལེ༹ཏྭཱ པམཛྫིཏབྦཱ. སཙེ ཨཀཏཱ ཧོཏི བྷཱུམི, ཨུདཀེན པརིཔྥོསིཏྭཱ པརིཔྥོསིཏྭཱ སམྨཛྫིཏབྦཱ ‘‘མཱ ཝིཧཱརོ རཛེན ཨུཧཉྙཱི’’ཏི, སངྐཱརཾ ཝིཙིནིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཚཌྜེཏབྦཾ.

བྷཱུམཏྠརཎཾ ཨོཏཱཔེཏྭཱ སོདྷེཏྭཱ པཔྥོཊེཏྭཱ ཨབྷིཧརིཏྭཱ ཡཐཱ པཋམཾ པཉྙཏྟཾ ཨཧོསི, ཏཐེཝ པཉྙཔེཏབྦཾ. ཨེཏདཏྠམེཝ ཧི ‘‘ཡཐཱཔཉྙཏྟཾ སལླཀྑེཏྭཱ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིཀྑིཔིཏབྦ’’ནྟི ཝུཏྟཾ. སཙེ པན པཋམཾ ཨཛཱནནྟེན ཀེནཙི པཉྙཏྟཾ ཨཧོསི, སམནྟཏོ བྷིཏྟིཾ དྭངྒུལམཏྟེན ཝཱ ཏིཝངྒུལམཏྟེན ཝཱ མོཙེཏྭཱ པཉྙཔེཏབྦཾ. ཨིདཉྷེཏྠ པཉྙཱཔནཝཏྟཾ ¶ – སཙེ ཀཊསཱརཀོ ཧོཏི ཨཏིམཧནྟོ ཙ, ཚིནྡིཏྭཱ ཀོཊིཾ ནིཝཏྟེཏྭཱ བནྡྷིཏྭཱ པཉྙཔེཏབྦོ. སཙེ ཀོཊིཾ ནིཝཏྟེཏྭཱ བནྡྷིཏུཾ ན ཛཱནཱཏི, ན ཚིནྡིཏབྦོ. མཉྩཔཊིཔཱདཀཱ ཨོཏཱཔེཏྭཱ པམཛྫིཏྭཱ ཡཐཱཋཱནེ ཋཔེཏབྦཱ, མཉྩོ ཨོཏཱཔེཏྭཱ སོདྷེཏྭཱ པཔྥོཊེཏྭཱ ནཱིཙཾ ཀཏྭཱ སཱདྷུཀཾ ཨཔཊིགྷཾསནྟེན ཨསངྒྷཊྚེནྟེན ཀཝཱཊཔཱིཋཾ ཨཏིཧརིཏྭཱ ཡཐཱཔཉྙཏྟཾ པཉྙཔེཏབྦོ, པཱིཋཾ ཨོཏཱཔེཏྭཱ སོདྷེཏྭཱ པཔྥོཊེཏྭཱ ནཱིཙཾ ཀཏྭཱ སཱདྷུཀཾ ཨཔཊིགྷཾསནྟེན ཨསངྒྷཊྚེནྟེན ཀཝཱཊཔཱིཋཾ ཨཏིཧརིཏྭཱ ཡཐཱཔཉྙཏྟཾ པཉྙཔེཏབྦཾ, བྷིསིབིམྦོཧནཾ ཨོཏཱཔེཏྭཱ སོདྷེཏྭཱ པཔྥོཊེཏྭཱ ཨཏིཧརིཏྭཱ ཡཐཱཔཉྙཏྟཾ པཉྙཔེཏབྦཾ, ནིསཱིདནཔཙྩཏྠརཎཾ ཨོཏཱཔེཏྭཱ སོདྷེཏྭཱ པཔྥོཊེཏྭཱ ཨཏིཧརིཏྭཱ ཡཐཱཔཉྙཏྟཾ པཉྙཔེཏབྦཾ, ཁེལ༹མལླཀོ ཨོཏཱཔེཏྭཱ པམཛྫིཏྭཱ ཨཏིཧརིཏྭཱ ཡཐཱཋཱནེ ཋཔེཏབྦོ, ཨཔསྶེནཕལཀཾ ཨོཏཱཔེཏྭཱ པམཛྫིཏྭཱ ཨཏིཧརིཏྭཱ ཡཐཱཋཱནེ ཋཔེཏབྦཾ. པཏྟཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ, པཏྟཾ ནིཀྑིཔནྟེན ཨེཀེན ཧཏྠེན པཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཨེཀེན ཧཏྠེན ཧེཊྛཱམཉྩཾ ཝཱ ཧེཊྛཱཔཱིཋཾ ཝཱ པརཱམསིཏྭཱ པཏྟོ ནིཀྑིཔིཏབྦོ, ན ཙ ཨནནྟརཧིཏཱཡ བྷཱུམིཡཱ པཏྟོ ནིཀྑིཔིཏབྦོ. ཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཔནྟེན ཨེཀེན ཧཏྠེན ཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ ཨེཀེན ཧཏྠེན ཙཱིཝརཝཾསཾ ཝཱ ཙཱིཝརརཛྫུཾ ཝཱ པམཛྫིཏྭཱ པཱརཏོ ཨནྟཾ, ཨོརཏོ བྷོགཾ ཀཏྭཱ ཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ.

སཙེ ¶ པུརཏྠིམཱ སརཛཱ ཝཱཏཱ ཝཱཡནྟི, པུརཏྠིམཱ ཝཱཏཔཱནཱ ཐཀེཏབྦཱ. སཙེ པཙྪིམཱ, ཨུཏྟརཱ, དཀྑིཎཱ སརཛཱ ཝཱཏཱ ཝཱཡནྟི, དཀྑིཎཱ ཝཱཏཔཱནཱ ཐཀེཏབྦཱ. སཙེ སཱིཏཀཱལོ ཧོཏི, དིཝཱ ཝཱཏཔཱནཱ ཝིཝརིཏབྦཱ, རཏྟིཾ ཐཀེཏབྦཱ. སཙེ ཨུཎྷཀཱལོ ཧོཏི, དིཝཱ ཐཀེཏབྦཱ, རཏྟིཾ ཝིཝརིཏབྦཱ.

སཙེ ཨུཀླཱཔཾ ཧོཏི, པརིཝེཎཾ སམྨཛྫིཏབྦཾ, ཀོཊྛཀོ སམྨཛྫིཏབྦོ, ཨུཔཊྛཱནསཱལཱ སམྨཛྫིཏབྦཱ, ཨགྒིསཱལཱ སམྨཛྫིཏབྦཱ, ཝཙྩཀུཊི སམྨཛྫིཏབྦཱ, པཱནཱིཡཾ པརིབྷོཛནཱིཡཾ ཨུཔཊྛཔེཏབྦཾ, ཨཱཙམནཀུམྦྷིཡཱ ཨུདཀཾ ཨཱསིཉྩིཏབྦཾ.

སཙེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཨནབྷིརཏི ཨུཔྤནྣཱ ཧོཏི, སདྡྷིཝིཧཱརིཀེན ཨཉྙཏྠ ནེཏབྦོ, ཨཉྙོ ཝཱ བྷིཀྑུ ཝཏྟབྦོ ‘‘ཐེརཾ གཧེཏྭཱ ཨཉྙཏྠ གཙྪཱ’’ཏི, དྷམྨཀཐཱ ཝཱསྶ ཀཱཏབྦཱ. སཙེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཀུཀྐུཙྩཾ ཨུཔྤནྣཾ ཧོཏི, སདྡྷིཝིཧཱརིཀེན ཝིནོདེཏབྦཾ, ཨཉྙེན ཝཱ ཝིནོདཱཔེཏབྦཾ དྷམྨཀཐཱ ¶ ཝཱསྶ ཀཱཏབྦཱ. སཙེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ དིཊྛིགཏཾ ཨུཔྤནྣཾ ཧོཏི, སདྡྷིཝིཧཱརིཀེན ཝིསྶཛྫེཏབྦཾ, ཨཉྙོ ཝཱ ཝཏྟབྦོ ‘‘ཐེརཾ དིཊྛིགཏཾ ཝིསྶཛྫཱཔེཧཱི’’ཏི, དྷམྨཀཐཱ ཝཱསྶ ཀཱཏབྦཱ. སཙེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ གརུདྷམྨཾ ཨཛ྄ཛྷཱཔནྣོ ཧོཏི པརིཝཱསཱརཧོ, སདྡྷིཝིཧཱརིཀེན ཨུསྶུཀྐཾ ཀཱཏབྦཾ, པརིཝཱསདཱནཏྠཾ སོ སོ བྷིཀྑུ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཡཱཙིཏབྦོ. སཙེ ཨཏྟནཱ པཊིབལོ ཧོཏི, ཨཏྟནཱཝ དཱཏབྦོ. ནོ ཙེ པཊིབལོ ཧོཏི, ཨཉྙེན དཱཔེཏབྦོ. སཙེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཱརཧོ ཧོཏི མཱནཏྟཱརཧོ ཨབྦྷཱནཱརཧོ ཝཱ, ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨུསྶུཀྐཾ ཀཱཏབྦཾ. སཙེ སངྒྷོ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཀམྨཾ ཀཏྟུཀཱམོ ཧོཏི ཏཛྫནཱིཡཾ ཝཱ ནིཡསྶཾ ཝཱ པབྦཱཛནཱིཡཾ ཝཱ པཊིསཱརཎཱིཡཾ ཝཱ ཨུཀྑེཔནཱིཡཾ ཝཱ, སདྡྷིཝིཧཱརིཀེན ཨུསྶུཀྐཾ ཀཱཏབྦཾ ‘‘ཀེན ནུ ཁོ ཨུཔཱཡེན སངྒྷོ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཀམྨཾ ན ཀརེཡྻ, ལཧུཀཱཡ ཝཱ པརིཎཱམེཡྻཱ’’ཏི. སདྡྷིཝིཧཱརིཀེན ཧི ‘‘ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཨུཀྑེཔནཱིཡཀམྨཾ ཀཏྟུཀཱམོ སངྒྷོ’’ཏི ཉཏྭཱ ཨེཀམེཀཾ བྷིཀྑུཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘མཱ, བྷནྟེ, ཨམྷཱཀཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཀམྨཾ ཀརིཏྠཱ’’ཏི ཡཱཙིཏབྦཱ. སཙེ ཀརོནྟིཡེཝ, ‘‘ཏཛྫནཱིཡཾ ཝཱ ནིཡསྶཾ ཝཱ ལཧུཀཀམྨཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཡཱཙིཏབྦཱ. སཙེ ཀརོནྟིཡེཝ, ཨཐ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ‘‘སམྨཱ ཝཏྟཐ, བྷནྟེ’’ཏི ཡཱཙིཏབྦོ. ཨིཏི ཏཾ སམྨཱ ཝཏྟཱཔེཏྭཱ ‘‘པཊིཔྤསྶམྦྷེཐ, བྷནྟེ, ཀམྨ’’ནྟི བྷིཀྑཱུ ཡཱཙིཏབྦཱ.

སཙེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཙཱིཝརཾ དྷོཝིཏབྦཾ ཧོཏི, སདྡྷིཝིཧཱརིཀེན དྷོཝིཏབྦཾ, ཨུསྶུཀྐཾ ཝཱ ཀཱཏབྦཾ ‘‘ཀིནྟི ནུ ཁོ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཙཱིཝརཾ དྷོཝིཡེཐཱ’’ཏི. སཙེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཙཱིཝརཾ ཀཱཏབྦཾ ¶ ཧོཏི, རཛནཾ ཝཱ པཙིཏབྦཾ, ཙཱིཝརཾ ཝཱ རཛེཏབྦཾ ཧོཏི, སདྡྷིཝིཧཱརིཀེན སབྦཾ ཀཱཏབྦཾ, ཨུསྶཀྐཾ ཝཱ ཀཱཏབྦཾ ‘‘ཀིནྟི ནུ ཁོ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཙཱིཝརཾ རཛིཡེཐཱ’’ཏི. ཙཱིཝརཾ རཛནྟེན སཱདྷུཀཾ སཾཔརིཝཏྟེཏྭཱ རཛེཏབྦཾ, ན ཙ ཨཙྪིནྣེ ཐེཝེ པཀྐམིཏབྦཾ.

ན ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཾ ཨནཱཔུཙྪཱ ཨེཀཙྩསྶ པཏྟོ དཱཏབྦོ, ན ཨེཀཙྩསྶ པཏྟོ པཊིགྒཧེཏབྦོ, ན ཨེཀཙྩསྶ ཙཱིཝརཾ དཱཏབྦཾ, ན ཨེཀཙྩསྶ ཙཱིཝརཾ པཊིགྒཧེཏབྦཾ, ན ཨེཀཙྩསྶ པརིཀྑཱརོ དཱཏབྦོ, ན ཨེཀཙྩསྶ པརིཀྑཱརོ པཊིགྒཧེཏབྦོ, ན ཨེཀཙྩསྶ ཀེསཱ ཚེདེཏབྦཱ, ན ཨེཀཙྩེན ཀེསཱ ཚེདཱཔེཏབྦཱ ¶ , ན ཨེཀཙྩསྶ པརིཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ, ན ཨེཀཙྩེན པརིཀམྨཾ ཀཱརཱཔེཏབྦཾ, ན ཨེཀཙྩསྶ ཝེཡྻཱཝཙྩོ ཀཱཏབྦོ, ན ཨེཀཙྩེན ཝེཡྻཱཝཙྩོ ཀཱརཱཔེཏབྦོ, ན ཨེཀཙྩསྶ པཙྪཱསམཎེན ཧོཏབྦཾ, ན ཨེཀཙྩོ པཙྪཱསམཎོ ཨཱདཱཏབྦོ, ན ཨེཀཙྩསྶ པིཎྜཔཱཏོ ནཱིཧརིཏབྦོ, ན ཨེཀཙྩེན པིཎྜཔཱཏོ ནཱིཧརཱཔེཏབྦོ, ན ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཾ ཨནཱཔུཙྪཱ གཱམོ པཝིསིཏབྦོ, པིཎྜཱཡ ཝཱ ཨཉྙེན ཝཱ ཀརཎཱིཡེན པཝིསིཏུཀཱམེན ཨཱཔུཙྪིཏྭཱཝ པཝིསིཏབྦོ. སཙེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཀཱལསྶེཝ ཝུཊྛཱཡ དཱུརཾ བྷིཀྑཱཙཱརཾ གནྟུཀཱམོ ཧོཏི, ‘‘དཧརཱ པིཎྜཱཡ པཝིསནྟཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ གནྟབྦཾ. ཨཝཏྭཱ གཏེ པརིཝེཎཾ གནྟྭཱ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཾ ཨཔསྶནྟེན གཱམཾ པཝིསིཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ གཱམཾ པཝིསནྟོཔི པསྶཏི, དིཊྛཊྛཱནཏོ པཊྛཱཡ ཨཱཔུཙྪིཏུཾཡེཝ ཝཊྚཏི. ན ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཾ ཨནཱཔུཙྪཱ ཝཱསཏྠཱཡ ཝཱ ཨསུབྷདསྶནཏྠཱཡ ཝཱ སུསཱནཾ གནྟབྦཾ, ན དིསཱ པཀྐམིཏབྦཱ, པཀྐམིཏུཀཱམེན པན ཀམྨཾ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ ཡཱཝཏཏིཡཾ ཡཱཙིཏབྦོ. སཙེ ཨནུཛཱནཱཏི, སཱདྷུ, ནོ ཙེ ཨནུཛཱནཱཏི, ཏཾ ནིསྶཱཡ ཝསཏོ ཙསྶ ཨུདྡེསོ ཝཱ པརིཔུཙྪཱ ཝཱ ཀམྨཊྛཱནཾ ཝཱ ན སམྤཛྫཏི, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ བཱལོ ཧོཏི ཨབྱཏྟོ, ཀེཝལཾ ཨཏྟནོ སནྟིཀེ ཝསཱཔེཏུཀཱམཏཱཡ ཨེཝ གནྟུཾ ན དེཏི, ཨེཝརཱུཔེ ནིཝཱརེནྟེཔི གནྟུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ གིལཱནོ ཧོཏི, ཡཱཝཛཱིཝཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦོ, ཝུཊྛཱནམསྶ ཨཱགམེཏབྦཾ, ན ཀཏྠཙི གནྟབྦཾ. སཙེ ཨཉྙོ བྷིཀྑུ ཨུཔཊྛཱཀོ ཨཏྠི, བྷེསཛྫཾ པརིཡེསིཏྭཱ ཏསྶ ཧཏྠེ དཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཨཡཾ ཨུཔཊྛཧིསྶཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ གནྟབྦཾ. ཨིདཾ ཏཱཝ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཝཏྟཾ.

༡༨༤. ཨིདམེཝ ཙ ཨནྟེཝཱསིཀེན ཨཱཙརིཡསྶ ཀཏྟབྦཏྟཱ ཨཱཙརིཡཝཏྟནྟི ཝུཙྩཏི. ནཱམམཏྟམེཝ ཧེཏྠ ནཱནཾ. ཏཏྠ ཡཱཝ ཙཱིཝརརཛནཾ, ཏཱཝ ཝཏྟེ ཨཀརིཡམཱནེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཨཱཙརིཡསྶ ཙ པརིཧཱནི ཧོཏི, ཏསྨཱ ཏཾ ཨཀརོནྟསྶ ནིསྶཡམུཏྟཀསྶཔི ཨམུཏྟཀསྶཔི ཨཱཔཏྟིཡེཝ, ཨེཀཙྩསྶ པཏྟདཱནཏོ པཊྛཱཡ ཨམུཏྟནིསྶཡསྶེཝ ཨཱཔཏྟི. ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེ ཨཱཙརིཡེ ཝཱ ཝཏྟཾ སཱདིཡནྟེ སདྡྷིཝིཧཱརིཀཱ ཨནྟེཝཱསིཀཱ ཙ བཧུཀཱཔི ཧོནྟུ, སབྦེསཾ ཨཱཔཏྟི. སཙེ ¶ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཨཱཙརིཡོ ཝཱ ‘‘མཡ྄ཧཾ ཨུཔཊྛཱཀོ ཨཏྠི, ཏུམྷེ ཨཏྟནོ སཛ྄ཛྷཱཡམནསིཀཱརཱདཱིསུ ཡོགཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཝདཏི, སདྡྷིཝིཧཱརིཀཱདཱིནཾ ཨནཱཔཏྟི. ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཝཱ ཨཱཙརིཡོ ཝཱ སཙེ སཱདིཡནཾ ཝཱ ཨསཱདིཡནཾ ཝཱ ན ¶ ཛཱནཱཏི, བཱལོ ཧོཏི, སདྡྷིཝིཧཱརིཀཱདཡོ བཧཱུ, ཏེསུ ཨེཀོ ཝཏྟསམྤནྣོ བྷིཀྑུ ‘‘ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཝཱ ཨཱཙརིཡསྶ ཝཱ ཀིཙྩཾ ཨཧཾ ཀརིསྶཱམི, ཏུམྷེ ཨཔྤོསྶུཀྐཱ ཝིཧརཐཱ’’ཏི ཨེཝཉྩེ ཨཏྟནོ བྷཱརཾ ཀཏྭཱ ཨིཏརེ ཝིསྶཛྫེཏི, ཏསྶ བྷཱརཀརཎཏོ པཊྛཱཡ ཏེསཾ ཨནཱཔཏྟི. ཨེཏྠ ཨནྟེཝཱསིཀེསུ པན ནིསྶཡནྟེཝཱསིཀེན ཡཱཝ ཨཱཙརིཡཾ ནིསྶཱཡ ཝསཏི, ཏཱཝ སབྦཾ ཨཱཙརིཡཝཏྟཾ ཀཱཏབྦཾ. པབྦཛྫཨུཔསམྤདདྷམྨནྟེཝཱསིཀེཧི པན ནིསྶཡམུཏྟཀེཧིཔི ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཙཱིཝརརཛནཾ, ཏཱཝ ཝཏྟཾ ཀཱཏབྦཾ. ཨནཱཔུཙྪིཏྭཱ པཏྟདཱནཱདིམྷི པན ཨེཏེསཾ ཨནཱཔཏྟི.

ཨེཏེསུ པབྦཛྫནྟེཝཱསིཀོ ཙ ཨུཔསམྤདནྟེཝཱསིཀོ ཙ ཨཱཙརིཡསྶ ཡཱཝཛཱིཝཾ བྷཱརཱ. ནིསྶཡནྟེཝཱསིཀོ ཙ དྷམྨནྟེཝཱསིཀོ ཙ ཡཱཝ སམཱིཔེ ཝསནྟི, ཏཱཝ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡེཧིཔི ཨནྟེཝཱསིཀསདྡྷིཝིཧཱརིཀཱ སངྒཧེཏབྦཱ ཨནུགྒཧེཏབྦཱ ཨུདྡེསེན པརིཔུཙྪཱཡ ཨོཝཱདེན ཨནུསཱསནིཡཱ. སཙེ ཨནྟེཝཱསིཀསདྡྷིཝིཧཱརིཀཱནཾ པཏྟོ ཝཱ ཙཱིཝརཾ ཝཱ ཨཉྙོ ཝཱ ཀོཙི པརིཀྑཱརོ ནཏྠི, ཨཏྟནོ ཨཏིརེཀཔཏྟཙཱིཝརཾ ཨཏིརེཀཔརིཀྑཱརོ ཝཱ ཨཏྠི, དཱཏབྦཾ. ནོ ཙེ, དྷམྨིཡེན ནཡེན པརིཡེསནཏྠཱཡ ཨུསྶུཀྐཾ ཀཱཏབྦཾ. སཙེ ཨནྟེཝཱསིཀསདྡྷིཝིཧཱརིཀཱ གིལཱནཱ ཧོནྟི, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཝཏྟེ ཝུཏྟནཡེན དནྟཀཊྛདཱནཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཨཱཙམནཀུམྦྷིཡཱ ཨུདཀསིཉྩནཔརིཡོསཱནཾ སབྦཾ ཝཏྟཾ ཀཱཏབྦམེཝ, ཨཀརོནྟཱནཾ ཨཱཔཏྟི. ཏསྨཱ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡེཧིཔི ཨནྟེཝཱསིཀསདྡྷིཝིཧཱརིཀེསུ སམྨཱ ཝཏྟིཏབྦཾ. ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱདཱིསུ ཧི ཡོ ཡོ ན སམྨཱ ཝཏྟཏི, ཏསྶ ཏསྶ ཨཱཔཏྟི. ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཱདིཝཏྟཀཐཱ.

༡༨༥. ཨིདཱནི ཨཱགནྟུཀཝཏྟཱདཱིནི ཝེདིཏབྦཱནི. ཨཱགནྟུཀེན བྷིཀྑུནཱ ཨུཔཙཱརསཱིམཱསམཱིཔཾ གནྟྭཱ ཨུཔཱཧནཱ ཨོམུཉྩིཏྭཱ ནཱིཙཾ ཀཏྭཱ པཔྥོཊེཏྭཱ ཨུཔཱཧནདཎྜཀེན གཧེཏྭཱ ཚཏྟཾ ཨུཔནཱམེཏྭཱ སཱིསཾ ཝིཝརིཏྭཱ སཱིསེ ཙཱིཝརཾ ཁནྡྷེ ཀརིཏྭཱ སཱདྷུཀཾ ཨཏརམཱནེན ཨཱརཱམོ པཝིསིཏབྦོ, ཨཱརཱམཾ པཝིསནྟེན སལླཀྑེཏབྦཾ ‘‘ཀཏྠ ཨཱཝཱསིཀཱ བྷིཀྑཱུ སནྣིཔཏནྟཱི’’ཏི. ཡཏྠ ཨཱཝཱསིཀཱ བྷིཀྑཱུ སནྣིཔཏནྟི ཨུཔཊྛཱནསཱལཱཡ ཝཱ མཎྜཔེ ཝཱ རུཀྑམཱུལེ ཝཱ, ཏཏྠ གནྟྭཱ ཨེཀམནྟཾ པཏྟོ ནིཀྑིཔིཏབྦོ, ཨེཀམནྟཾ ཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ, པཏིརཱུཔཾ ཨཱསནཾ གཧེཏྭཱ ནིསཱིདིཏབྦཾ, པཱནཱིཡཾ པུཙྪིཏབྦཾ, པརིབྷོཛནཱིཡཾ པུཙྪིཏབྦཾ ‘‘ཀཏམཾ པཱནཱིཡཾ, ཀཏམཾ པརིབྷོཛནཱིཡ’’ནྟི. སཙེ ¶ པཱནཱིཡེན ཨཏྠོ ཧོཏི, པཱནཱིཡཾ གཧེཏྭཱ པཱཏབྦཾ. སཙེ པརིབྷོཛནཱིཡེན ཨཏྠོ ཧོཏི, པརིབྷོཛནཱིཡཾ གཧེཏྭཱ པཱདཱ དྷོཝིཏབྦཱ. པཱདེ དྷོཝནྟེན ཨེཀེན ¶ ཧཏྠེན ཨུདཀཾ ཨཱསིཉྩིཏབྦཾ, ཨེཀེན ཧཏྠེན པཱདཱ དྷོཝིཏབྦཱ, ན ཏེནེཝ ཧཏྠེན ཨུདཀཾ ཨཱསིཉྩིཏབྦཾ, ན ཏེནེཝ ཧཏྠེན པཱདཱ དྷོཝིཏབྦཱ, ཨུཔཱཧནཔུཉྪནཙོལ༹ཀཾ པུཉྪིཏྭཱ ཨུཔཱཧནཱ པུཉྪིཏབྦཱ, ཨུཔཱཧནཱ པུཉྪནྟེན པཋམཾ སུཀྑེན ཙོལ༹ཀེན པུཉྪིཏབྦཱ, པཙྪཱ ཨལླེན, ཨུཔཱཧནཔུཉྪནཙོལ༹ཀཾ དྷོཝིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ པཏྠརིཏབྦཾ.

སཙེ ཨཱཝཱསིཀོ བྷིཀྑུ ཝུཌྜྷོ ཧོཏི, ཨབྷིཝཱདེཏབྦོ. སཙེ ནཝཀོ ཧོཏི, ཨབྷིཝཱདཱཔེཏབྦོ. སེནཱསནཾ པུཙྪིཏབྦཾ ‘‘ཀཏམཾ མེ སེནཱསནཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི, ཨཛ྄ཛྷཱཝུཊྛཾ ཝཱ ཨནཛ྄ཛྷཱཝུཊྛཾ ཝཱ པུཙྪིཏབྦཾ, ‘‘གོཙརགཱམོ ཨཱསནྣེ, ཨུདཱཧུ དཱུརེ, ཀཱལསྶེཝ པིཎྜཱཡ ཙརིཏབྦཾ, ཨུདཱཧུ དིཝཱ’’ཏི ཨེཝཾ བྷིཀྑཱཙཱརོ པུཙྪིཏབྦོ, ཨགོཙརོ པུཙྪིཏབྦོ, གོཙརོ པུཙྪིཏབྦོ. ཨགོཙརོ ནཱམ མིཙྪཱདིཊྛིཀཱནཾ གཱམོ པརིཙྪིནྣབྷིཀྑོ ཝཱ གཱམོ, ཡཏྠ ཨེཀསྶ ཝཱ དྭིནྣཾ ཝཱ བྷིཀྑཱ དཱིཡཏི, སེཀྑསམྨཧཱནི ཀུལཱནི པུཙྪིཏབྦཱནི, ཝཙྩཊྛཱནཾ པུཙྪིཏབྦཾ, པསྶཱཝཊྛཱནཾ པུཙྪིཏབྦཾ, ‘‘ཀིཾ ཨིམིསྶཱ པོཀྑརཎིཡཱ པཱནཱིཡཾཡེཝ པིཝནྟི, ནཧཱནཱདིཔརིབྷོགམྤི ཀརོནྟཱི’’ཏི ཨེཝཾ པཱནཱིཡཉྩེཝ པརིབྷོཛནཱིཡཉྩ པུཙྪིཏབྦཾ, ཀཏྟརདཎྜོ པུཙྪིཏབྦོ, སངྒྷསྶ ཀཏིཀསཎྛཱནཾ པུཙྪིཏབྦཾ, ཀེསུཙི ཋཱནེསུ ཝཱལ༹མིགཱ ཝཱ ཨམནུསྶཱ ཝཱ ཧོནྟི, ཏསྨཱ ‘‘ཀཾ ཀཱལཾ པཝིསིཏབྦཾ, ཀཾ ཀཱལཾ ནིཀྑམིཏབྦ’’ནྟི པུཙྪིཏབྦཾ. སཙེ ཝིཧཱརོ ཨནཛ྄ཛྷཱཝུཊྛོ ཧོཏི, ཀཝཱཊཾ ཨཱཀོཊེཏྭཱ མུཧུཏྟཾ ཨཱགམེཏྭཱ གྷཊིཀཾ ཨུགྒྷཱཊེཏྭཱ ཀཝཱཊཾ པཎཱམེཏྭཱ བཧི ཋིཏེན ནིལློཀེཏབྦོ.

སཙེ སོ ཝིཧཱརོ ཨུཀླཱཔོ ཧོཏི, མཉྩེ ཝཱ མཉྩོ ཨཱརོཔིཏོ ཧོཏི, པཱིཋེ ཝཱ པཱིཋཾ ཨཱརོཔིཏཾ ཧོཏི, སེནཱསནཾ ཨུཔརི པུཉྫཱིཀཏཾ ཧོཏི, སཙེ སཀྐོཏི, སབྦོ ཝིཧཱརོ སོདྷེཏབྦོ, ཨསཀྐོནྟེན ཨཏྟནོ ཝསནོཀཱསོ ཛགྒིཏབྦོ. སབྦཾ སོདྷེཏུཾ སཀྐོནྟེན པན ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཝཏྟེ ཝུཏྟནཡེན བྷཱུམཏྠརཎམཉྩཔཱིཋཱདཱིནི བཧི ནཱིཧརིཏྭཱ ཝིཧཱརཾ སོདྷེཏྭཱ པུན ཨཏིཧརིཏྭཱ ཡཐཱཋཱནེ པཉྙཔེཏབྦཱནི.

སཙེ ¶ པུརཏྠིམཱ སརཛཱ ཝཱཏཱ ཝཱཡནྟི, པུརཏྠིམཱ ཝཱཏཔཱནཱ ཐཀེཏབྦཱ. སཙེ པཙྪིམཱ, ཨུཏྟརཱ, དཀྑིཎཱ སརཛཱ ཝཱཏཱ ཝཱཡནྟི, དཀྑིཎཱ ཝཱཏཔཱནཱ ཐཀེཏབྦཱ. སཙེ སཱིཏཀཱལོ ཧོཏི, དིཝཱ ཝཱཏཔཱནཱ ཝིཝརིཏབྦཱ, རཏྟིཾ ཐཀེཏབྦཱ. སཙེ ཨུཎྷཀཱལོ ཧོཏི, དིཝཱ ཐཀེཏབྦཱ, རཏྟིཾ ཝིཝརིཏབྦཱ.

སཙེ ཨུཀླཱཔཾ ཧོཏི, པརིཝེཎཾ སམྨཛྫིཏབྦཾ, ཀོཊྛཀོ སམྨཛྫིཏབྦོ, ཨུཔཊྛཱནསཱལཱ སམྨཛྫིཏབྦཱ ¶ , ཨགྒིསཱལཱ སམྨཛྫིཏབྦཱ, ཝཙྩཀུཊི སམྨཛྫིཏབྦཱ, པཱནཱིཡཾ པརིབྷོཛནཱིཡཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦཾ, ཨཱཙམནཀུམྦྷིཡཱ ཨུདཀཾ ཨཱསིཉྩིཏབྦཾ. ཨིདཾ ཨཱགནྟུཀཝཏྟཾ.

༡༨༦. ཨཱཝཱསིཀཝཏྟེ ཨཱཝཱསིཀེན བྷིཀྑུནཱ ཨཱགནྟུཀཾ བྷིཀྑུཾ ཝུཌྜྷཏརཾ དིསྭཱ ཨཱསནཾ པཉྙཔེཏབྦཾ, པཱདོདཀཾ པཱདཔཱིཋཾ པཱདཀཐལིཀཾ ཨུཔནིཀྑིཔིཏབྦཾ, པཙྩུགྒནྟྭཱ པཏྟཙཱིཝརཾ པཊིགྒཧེཏབྦཾ, པཱནཱིཡེན པུཙྪིཏབྦོ, པུཙྪནྟེན པན སཀིཾ ཨཱནཱིཏཾ པཱནཱིཡཾ སབྦཾ པིཝཏི, ‘‘པུན ཨཱནེམཱི’’ཏི པུཙྪིཏབྦོཡེཝ. བཱིཛནེནཔི བཱིཛིཏབྦོ, བཱིཛནྟེན སཀིཾ པཱདཔིཊྛིཡཾ བཱིཛིཏྭཱ སཀིཾ མཛ྄ཛྷེ, སཀིཾ སཱིསེ བཱིཛིཏབྦོ, ‘‘ཨལཾ ཧོཏཱུ’’ཏི ཝུཏྟེན མནྡཏརཾ བཱིཛིཏབྦཾ, པུན ‘‘ཨལ’’ནྟི ཝུཏྟེན ཏཏོ མནྡཏརཾ བཱིཛིཏབྦཾ, ཏཏིཡཝཱརཾ ཝུཏྟེན བཱིཛནཱི ཋཔེཏབྦཱ, པཱདཱཔིསྶ དྷོཝིཏབྦཱ. སཙེ ཨཏྟནོ ཏེལཾ ཨཏྠི, ཏེལེན མཀྑེཏབྦཱ. ནོ ཙེ ཨཏྠི, ཏསྶ སནྟཀེན མཀྑེཏབྦཱ. སཙེ ཨུསྶཧཏི, ཨུཔཱཧནཱ པུཉྪིཏབྦཱ. ཨུཔཱཧནཱ པུཉྪནྟེན པཋམཾ སུཀྑེན ཙོལེ༹ན པུཉྪིཏབྦཱ, པཙྪཱ ཨལླེན, ཨུཔཱཧནཔུཉྪནཙོལ༹ཀཾ དྷོཝིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཝིསྶཛྫེཏབྦཾ.

ཨཱགནྟུཀོ བྷིཀྑུ ཨབྷིཝཱདེཏབྦོ, སེནཱསནཾ པཉྙཔེཏབྦཾ ‘‘ཨེཏཾ སེནཱསནཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི. ཨཛ྄ཛྷཱཝུཊྛཾ ཝཱ ཨནཛ྄ཛྷཱཝུཊྛཾ ཝཱ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ, གོཙརོ ཨཱཙིཀྑིཏབྦོ, ཨགོཙརོ ཨཱཙིཀྑིཏབྦོ, སེཀྑསམྨཏཱནི ཀུལཱནི ཨཱཙིཀྑིཏབྦཱནི, ཝཙྩཊྛཱནཾ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ, པསྶཱཝཊྛཱནཾ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ, པཱནཱིཡཾ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ, པརིབྷོཛནཱིཡཾ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ, ཀཏྟརདཎྜོ ཨཱཙིཀྑིཏབྦོ, སངྒྷསྶ ཀཏིཀསཎྛཱནཾ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ ‘‘ཨིམཾ ཀཱལཾ པཝིསིཏབྦཾ, ཨིམཾ ཀཱལཾ ནིཀྑམིཏབྦ’’ནྟི.

སཙེ ཨཱགནྟུཀོ ནཝཀོ ཧོཏི, ནིསིནྣཀེནེཝ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ ‘‘ཨཏྲ པཏྟཾ ནིཀྑིཔཱཧི, ཨཏྲ ཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཔཱཧི, ཨིདཾ ཨཱསནཾ, ནིསཱིདཱཧཱི’’ཏི. པཱནཱིཡཾ ¶ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ, པརིབྷོཛནཱིཡཾ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ, ཨུཔཱཧནཔུཉྪནཙོལ༹ཀཾ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ, ཨཱགནྟུཀོ བྷིཀྑུ ཨབྷིཝཱདཱཔེཏབྦོ, སེནཱསནཱདཱིནིཔི ནིསིནྣེནེཝ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཱནི. ཝུཌྜྷཏརེ པན ཨཱགཏེ ཨཱསནཾ པཉྙཔེཏབྦནྟི ཨེཝམཱདི སབྦཾ ཙཱིཝརཀམྨཾ ཝཱ ནཝཀམྨཾ ཝཱ ཋཔེཏྭཱཔི ཀཱཏབྦཾ. ཙེཏིཡངྒཎཾ སམྨཛྫནྟེན སམྨུཉྫནིཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ ཏསྶ ཝཏྟཾ ཀཱཏུཾ ཨཱརབྷིཏབྦཾ. པཎྜིཏོ ཧི ཨཱགནྟུཀོ ‘‘སམྨཛྫཱཧི ཏཱཝ ཙེཏིཡངྒཎ’’ནྟི ཝཀྑཏི. གིལཱནསྶ བྷེསཛྫཾ ཀརོནྟེན པན སཙེ ནཱཏིཨཱཏུརོ གིལཱནོ ཧོཏི, བྷེསཛྫཾ ཨཀཏྭཱ ཝཏྟམེཝ ¶ ཀཱཏབྦཾ, མཧཱགིལཱནསྶ པན བྷེསཛྫམེཝ ཀཱཏབྦཾ. པཎྜིཏོ ཧི ཨཱགནྟུཀོ ‘‘ཀརོཧི ཏཱཝ བྷེསཛྫ’’ནྟི ཝཀྑཏི. ཨིདཾ ཨཱཝཱསིཀཝཏྟཾ.

༡༨༧. གམིཀཝཏྟེ གམིཀེན བྷིཀྑུནཱ མཉྩཔཱིཋཱདིདཱརུབྷཎྜཾ མཏྟིཀཱབྷཎྜམྤི རཛནབྷཱཛནཱདི སབྦཾ ཨགྒིསཱལཱཡཾ ཝཱ ཨཉྙསྨིཾ ཝཱ གུཏྟཊྛཱནེ པཊིསཱམེཏྭཱ དྭཱརཝཱཏཔཱནཾ ཐཀེཏྭཱ སེནཱསནཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ པཀྐམིཏབྦཾ. སཙེ བྷིཀྑུ ན ཧོཏི, སཱམཎེརོ ཨཱཔུཙྪིཏབྦོ. སཙེ སཱམཎེརོ ན ཧོཏི, ཨཱརཱམིཀོ ཨཱཔུཙྪིཏབྦོ. སཙེ ན ཧོཏི བྷིཀྑུ ཝཱ སཱམཎེརོ ཝཱ ཨཱརཱམིཀོ ཝཱ, ཙཏཱུསུ པཱསཱཎེསུ མཉྩཾ པཉྙཔེཏྭཱ མཉྩེ མཉྩཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ པཱིཋེ པཱིཋཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ སེནཱསནཾ ཨུཔརི པུཉྫཾ ཀརིཏྭཱ དཱརུབྷཎྜཾ མཏྟིཀཱབྷཎྜཾ པཊིསཱམེཏྭཱ དྭཱརཝཱཏཔཱནཾ ཐཀེཏྭཱ པཀྐམིཏབྦཾ. སཙེ ཝིཧཱརོ ཨོཝསྶཏི, སཙེ ཨུསྶཧཏི, སབྦོ ཚཱདེཏབྦོ, ཨུསྶུཀྐཾ ཝཱ ཀཱཏབྦཾ ‘‘ཀིནྟི ནུ ཁོ ཝིཧཱརོ ཚཱདིཡེཐཱ’’ཏི, ཨེཝཉྩེཏཾ ལབྷེཐ, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ. ནོ ཙེ ལབྷེཐ, ཡོ དེསོ ཨནོཝསྶཀོ ཧོཏི, ཏཏྠ ཙཏཱུསུ པཱསཱཎེསུ མཉྩཾ པཉྙཔེཏྭཱ མཉྩེ མཉྩཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ པཱིཋེ པཱིཋཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ སེནཱསནཾ ཨུཔརི པུཉྫཾ ཀརིཏྭཱ དཱརུབྷཎྜཾ མཏྟིཀཱབྷཎྜཾ པཊིསཱམེཏྭཱ དྭཱརཝཱཏཔཱནཾ ཐཀེཏྭཱ པཀྐམིཏབྦཾ. སཙེ ཝིཧཱརོ ཨོཝསྶཏི, སཙེ ཨུསྶཧཏི, སེནཱསནཾ གཱམཾ ཨཏིཧརིཏབྦཾ, ཨུསྶུཀྐཾ ཝཱ ཀཱཏབྦཾ ‘‘ཀིནྟི ནུ ཁོ སེནཱསནཾ གཱམཾ ཨཏིཧརིཡེཐཱ’’ཏི, ཨེཝཉྩེཏཾ ལབྷེཐ, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ. ནོ ཙེ ལབྷེཐ, ཨཛ྄ཛྷོཀཱསེ ཙཏཱུསུ པཱསཱཎེསུ མཉྩཾ པཉྙཔེཏྭཱ མཉྩེ མཉྩཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ པཱིཋེ པཱིཋཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ སེནཱསནཾ ཨུཔརི པུཉྫཾ ཀརིཏྭཱ དཱརུབྷཎྜཾ མཏྟིཀཱབྷཎྜཾ པཊིསཱམེཏྭཱ ¶ ཏིཎེན ཝཱ པཎྞེན ཝཱ པཊིཙྪཱདེཏྭཱ པཀྐམིཏབྦཾ ‘‘ཨཔྤེཝ ནཱམ ཨངྒཱནིཔི སེསེཡྻུ’’ནྟི. ཨིདཾ གམིཀཝཏྟཾ.

༡༨༨. བྷཏྟགྒཝཏྟེ སཙེ ཨཱརཱམེ ཀཱལོ ཨཱརོཙིཏོ ཧོཏི, ཏིམཎྜལཾ པཊིཙྪཱདེནྟེན པརིམཎྜལཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཀཱཡབནྡྷནཾ བནྡྷིཏྭཱ སགུཎཾ ཀཏྭཱ སངྒྷཱཊིཡོ པཱརུཔིཏྭཱ གཎྛིཀཾ པཊིམུཉྩིཏྭཱ དྷོཝིཏྭཱ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ སཱདྷུཀཾ ཨཏརམཱནེན གཱམོ པཝིསིཏབྦོ.

ན ཨོཀྐམྨ ཐེརཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ པུརཏོ གནྟབྦཾ. སུཔྤཊིཙྪནྣེན, སུསཾཝུཏེན, ཨོཀྑིཏྟཙཀྑུནཱ, ཨཔྤསདྡེན ཨནྟརགྷརེ གནྟབྦཾ, ན ཨུཀྑིཏྟཀཱཡ, ན ཨུཛྫགྒྷིཀཱཡ ཨནྟརགྷརེ གནྟབྦཾ, ན ཀཱཡཔྤཙཱལཀཾ, ན བཱཧུཔྤཙཱལཀཾ, ན སཱིསཔྤཙཱལཀཾ ཨནྟརགྷརེ གནྟབྦཾ, ན ཁམྦྷཀཏེན, ན ཨོགུཎྛིཏེན, ན ཨུཀྐུཊིཀཱཡ ཨནྟརགྷརེ གནྟབྦཾ.

སུཔྤཊིཙྪནྣེན ¶ , སུསཾཝུཏེན, ཨོཀྑིཏྟཙཀྑུནཱ, ཨཔྤསདྡེན ཨནྟརགྷརེ ནིསཱིདིཏབྦཾ, ན ཨུཀྑིཏྟཀཱཡ, ན ཨུཛྫགྒྷིཀཱཡ ཨནྟརགྷརེ ནིསཱིདིཏབྦཾ, ན ཀཱཡཔྤཙཱལཀཾ, ན བཱཧུཔྤཙཱལཀཾ, ན སཱིསཔྤཙཱལཀཾ ཨནྟརགྷརེ ནིསཱིདིཏབྦཾ, ན ཁམྦྷཀཏེན, ན ཨོགུཎྛིཏེན, ན པལླཏྠིཀཱཡ ཨནྟརགྷརེ ནིསཱིདིཏབྦཾ, ན ཐེརེ བྷིཀྑཱུ ཨནུཔཁཛྫ ནིསཱིདིཏབྦཾ. སཙེ མཧཱཐེརསྶ ནིསིནྣཱསནེན སམཀཾ ཨཱསནཾ ཧོཏི, བཧཱུསུ ཨཱསནེསུ སཏི ཨེཀཾ དྭེ ཨཱསནཱནི ཋཔེཏྭཱ ནིསཱིདིཏབྦཾ. བྷིཀྑཱུ གཎེཏྭཱ པཉྙཏྟཱསནེསུ ཨནིསཱིདིཏྭཱ མཧཱཐེརེན ‘‘ནིསཱིདཱ’’ཏི ཝུཏྟེན ནིསཱིདིཏབྦཾ. ནོ ཙེ མཧཱཐེརོ ཝདཏི, ‘‘ཨིདཾ, བྷནྟེ, ཨཱསནཾ ཨུཙྩ’’ནྟི ཝཏྟབྦཾ. ‘‘ནིསཱིདཱ’’ཏི ཝུཏྟེན ནིསཱིདིཏབྦཾ. སཙེ པན ཨེཝཾ ཨཱཔུཙྪིཏེཔི ན ཝདཏི, ནིསཱིདནྟསྶ ཨནཱཔཏྟི, མཧཱཐེརསྶེཝ ཨཱཔཏྟི. ནཝཀོ ཧི ཨེཝརཱུཔེ ཨཱསནེ ཨནཱཔུཙྪཱ ནིསཱིདནྟོ ཨཱཔཛྫཏི, ཐེརོ ཨཱཔུཙྪིཏེ ཨནནུཛཱནནྟོ. ན ནཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱསནེན པཊིབཱཧིཏབྦཱ, ན སངྒྷཱཊིཀཾ ཨོཏྠརིཏྭཱ ཨནྟརགྷརེ ནིསཱིདིཏབྦཾ.

པཏྟདྷོཝནོདཀེ དཱིཡམཱནེ ཨུབྷོཧི ཧཏྠེཧི པཏྟཾ པཊིགྒཧེཏྭཱ ཨུདཀཾ པཊིགྒཧེཏབྦཾ, དཀྑིཎོདཀཾ པན པུརཏོ ཨཱདྷཱརཀེ པཏྟཾ ཋཔེཏྭཱ གཧེཏབྦཾ, ནཱིཙཾ ཀཏྭཱ ཨུདཀསདྡཾ ཨཀརོནྟེན ཨཔཊིགྷཾསནྟེན པཏྟོ དྷོཝིཏབྦོ. སཙེ ཨུདཀཔཊིགྒཱཧཀོ ཧོཏི, ནཱིཙཾ ཀཏྭཱ ཨུདཀཔཊིགྒཱཧཀེ ཨུདཀཾ ཨཱསིཉྩིཏབྦཾ ‘‘མཱ ཨུདཀཔཊིགྒཱཧཀོ ཨུདཀེན ཨོསིཉྩི ¶ , མཱ སཱམནྟཱ བྷིཀྑཱུ ཨུདཀེན ཨོསིཉྩིཾསུ, མཱ སངྒྷཱཊི ཨུདཀེན ཨོསིཉྩཱི’’ཏི. སཙེ ཨུདཀཔཊིགྒཱཧཀོ ན ཧོཏི, ནཱིཙཾ ཀཏྭཱ ཚམཱཡ ཨུདཀཾ ཨཱསིཉྩིཏབྦཾ ‘‘མཱ སཱམནྟཱ བྷིཀྑཱུ ཨུདཀེན ཨོསིཉྩིཾསུ, མཱ སངྒྷཱཊི ཨུདཀེན ཨོསིཉྩཱི’’ཏི.

ཨོདནེ དཱིཡམཱནེ ཨུབྷོཧི ཧཏྠེཧི པཏྟཾ པཊིགྒཧེཏྭཱ ཨོདནོ པཊིགྒཧེཏབྦོ. ཡཐཱ སཱུཔསྶ ཨོཀཱསོ ཧོཏི, ཨེཝཾ མཏྟཱཡ ཨོདནོ གཎྷིཏབྦོ. སཙེ ཧོཏི སཔྤི ཝཱ ཏེལཾ ཝཱ ཨུཏྟརིབྷངྒཾ ཝཱ, ཐེརེན ཝཏྟབྦོ ‘‘སབྦེསཾ སམཀཾ སམྤཱདེཧཱི’’ཏི. ཨིདཉྩ ན ཀེཝལཾ སཔྤིཨཱདཱིསུ, ཨོདནེཔི ཝཏྟབྦཾ. སཔྤིཨཱདཱིསུ པན ཡཾ ཨཔྤཾ ཧོཏི ཨེཀསྶ ཝཱ དྭིནྣཾ ཝཱ ཨནུརཱུཔཾ, ཏཾ སབྦེསཾ སམཀཾ སམྤཱདེཧཱིཏི ཝུཏྟེ མནུསྶཱནཾ ཝིཧེསཱ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཏཱདིསཾ སཀིཾ ཝཱ དྭིཀྑཏྟུཾ ཝཱ གཧེཏྭཱ སེསཾ ན གཧེཏབྦཾ. སཀྐཙྩཾ པིཎྜཔཱཏོ པཊིགྒཧེཏབྦོ, པཏྟསཉྙིནཱ པིཎྜཔཱཏོ པཊིགྒཧེཏབྦོ, སམསཱུཔཀོ སམཏིཏྠིཀོ པིཎྜཔཱཏོ པཊིགྒཧེཏབྦོ, ན ཏཱཝ ཐེརེན བྷུཉྫིཏབྦཾ, ཡཱཝ ན སབྦེསཾ ཨོདནོ སམྤཏྟོ ཧོཏི. ཨིདཉྩ ཡཾ པརིཙྪིནྣབྷིཀྑུཀཾ བྷཏྟགྒཾ, ཡཏྠ མནུསྶཱ སབྦེསཾ པཱཔེཏྭཱ ཝནྡིཏུཀཱམཱ ཧོནྟི, ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ¶ . ཡཾ པན མཧཱབྷཏྟགྒཾ ཧོཏི, ཡཏྠ ཨེཀསྨིཾ པདེསེ བྷུཉྫནྟི, ཨེཀསྨིཾ པདེསེ ཨུདཀཾ དཱིཡཏི, ཏཏྠ ཡཐཱསུཁཾ བྷུཉྫིཏབྦཾ.

སཀྐཙྩཾ པིཎྜཔཱཏོ བྷུཉྫིཏབྦོ, པཏྟསཉྙིནཱ པིཎྜཔཱཏོ བྷུཉྫིཏབྦོ, སཔདཱནོ པིཎྜཔཱཏོ བྷུཉྫིཏབྦོ, སམསཱུཔཀོ པིཎྜཔཱཏོ བྷུཉྫིཏབྦོ, ན ཐཱུཔཀཏོ ཨོམདྡིཏྭཱ པིཎྜཔཱཏོ བྷུཉྫིཏབྦོ, ན སཱུཔཾ ཝཱ བྱཉྫནཾ ཝཱ ཨོདནེན པཊིཙྪཱདེཏབྦཾ བྷིཡྻོཀམྱཏཾ ཨུཔཱདཱཡ, ན སཱུཔཾ ཝཱ ཨོདནཾ ཝཱ ཨགིལཱནེན ཨཏྟནོ ཨཏྠཱཡ ཝིཉྙཱཔེཏྭཱ བྷུཉྫིཏབྦཾ, ན ཨུཛ྄ཛྷཱནསཉྙིནཱ པརེསཾ པཏྟོ ཨོལོཀེཏབྦོ, ནཱཏིམཧནྟོ ཀབལོ༹ ཀཱཏབྦོ, པརིམཎྜལཾ ཨཱལོཔོ ཀཱཏབྦོ, ན ཨནཱཧཊེ ཀབལེ༹ མུཁདྭཱརཾ ཝིཝརིཏབྦཾ, ན བྷུཉྫམཱནེན སབྦོ ཧཏྠོ མུཁེ པཀྑིཔིཏབྦོ, ན སཀབལེ༹ན མུཁེན བྱཱཧརིཏབྦཾ, ན པིཎྜུཀྑེཔཀཾ བྷུཉྫིཏབྦཾ, ན ཀབལཱ༹ཝཙྪེཀཾ, ན ཨཝགཎྜཀཱརཀཾ, ན ཧཏྠནིདྡྷུནཀཾ, ན སིཏྠཱཝཀཱརཀཾ, ན ཛིཝ྄ཧཱནིཙྪཱརཀཾ, ན ཙཔུཙཔུཀཱརཀཾ, ན སུརུསུརུཀཱརཀཾ, ན ཧཏྠནིལླེཧཀཾ, ན པཏྟནིལླེཧཀཾ, ན ཨོཊྛནིལླེཧཀཾ བྷུཉྫིཏབྦཾ.

ན ¶ སཱམིསེན ཧཏྠེན པཱནཱིཡཐཱལཀོ པཊིགྒཧེཏབྦོ, ན ཏཱཝ ཐེརེན ཧཏྠདྷོཝནཨུདཀཾ པཊིགྒཧེཏབྦཾ, ཡཱཝ ན སབྦེ བྷུཏྟཱཝིནོ ཧོནྟི. སཙེ མནུསྶཱ ‘‘དྷོཝཐ, བྷནྟེ, པཏྟཉྩ ཧཏྠེ ཙཱ’’ཏི ཝདནྟི, བྷིཀྑཱུ ཝཱ ‘‘ཏུམྷེ ཨུདཀཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝདནྟི, ཝཊྚཏི. ཨུདཀེ དཱིཡམཱནེ ཨུབྷོཧི ཧཏྠེཧི པཏྟཾ པཊིགྒཧེཏྭཱ ཨུདཀཾ པཊིགྒཧེཏབྦཾ, ནཱིཙཾ ཀཏྭཱ ཨུདཀསདྡཾ ཨཀརོནྟེན ཨཔཊིགྷཾསནྟེན པཏྟོ དྷོཝིཏབྦོ. སཙེ ཨུདཀཔཊིགྒཱཧཀོ ཧོཏི, ནཱིཙཾ ཀཏྭཱ ཨུདཀཔཊིགྒཱཧཀེ ཨུདཀཾ ཨཱསིཉྩིཏབྦཾ ‘‘མཱ ཨུདཀཔཊིགྒཱཧཀོ ཨུདཀེན ཨོསིཉྩི, མཱ སཱམནྟཱ བྷིཀྑཱུ ཨུདཀེན ཨོསིཉྩིཾསུ, མཱ སངྒྷཱཊི ཨུདཀེན ཨོསིཉྩཱི’’ཏི. སཙེ ཨུདཀཔཊིགྒཱཧཀོ ན ཧོཏི, ནཱིཙཾ ཀཏྭཱ ཚམཱཡ ཨུདཀཾ ཨཱསིཉྩིཏབྦཾ ‘‘མཱ སཱམནྟཱ བྷིཀྑཱུ ཨུདཀེན ཨོསིཉྩིཾསུ, མཱ སངྒྷཱཊི ཨུདཀེན ཨོསིཉྩཱི’’ཏི, ན སསིཏྠཀཾ པཏྟདྷོཝནཾ ཨནྟརགྷརེ ཚཌྜེཏབྦཾ.

བྷཏྟགྒཏོ ཨུཊྛཱཡ ནིཝཏྟནྟེསུ ནཝཀེཧི བྷིཀྑཱུཧི པཋམཏརཾ ནིཝཏྟིཏབྦཾ, པཙྪཱ ཐེརེཧི. སམྦཱདྷེསུ ཧི གྷརེསུ མཧཱཐེརཱནཾ ནིཀྑམནོཀཱསོ ན ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨེཝཾ ཝུཏྟཾ. ཨེཝཾ ནིཝཏྟནྟེཧི པན ནཝཀེཧི གེཧདྭཱརེ ཋཏྭཱ ཐེརེསུ ནིཀྑམནྟེསུ པཊིཔཱཊིཡཱ གནྟབྦཾ. སཙེ པན མཧཱཐེརཱ དྷུརེ ནིསིནྣཱ ཧོནྟི, ནཝཀཱ ཨནྟོགེཧེ, ཐེརཱསནཏོ པཊྛཱཡ པཊིཔཱཊིཡཱ ཨེཝ ནིཀྑམིཏབྦཾ ¶ , ཀཱཡེན ཀཱཡཾ ཨསངྒྷཊྚེནྟེན ཡཐཱ ཨནྟརེན མནུསྶཱ གནྟུཾ སཀྐོནྟི, ཨེཝཾ ཝིརལཱ༹ཡ པཱལི༹ཡཱ གནྟབྦཾ.

‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཐེརེན བྷིཀྑུནཱ བྷཏྟགྒེ ཨནུམོདིཏུ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༦༢) ཝཙནཏོ སངྒྷཏྠེརེན བྷཏྟགྒེ ཨནུམོདིཏབྦཾ. ཏཾ ཨེཀམེཝ ཨོཧཱཡ སེསེཧི ན གནྟབྦཾ.

‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, བྷཏྟགྒེ ཙཏཱུཧི པཉྩཧི ཐེརཱནུཐེརེཧི བྷིཀྑཱུཧི ཨཱགམེཏུ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༦༢) ཝཙནཏོ སངྒྷཏྠེརེན ཨནུམོདནཏྠཱཡ ནིསིནྣེ ཧེཊྛཱ པཊིཔཱཊིཡཱ ཙཏཱུཧི ནིསཱིདིཏབྦཾ, ཨནུཐེརེ ནིསིནྣེ མཧཱཐེརེན ཙ ཧེཊྛཱ ཙ ཏཱིཧི ནིསཱིདིཏབྦཾ, པཉྩམེ ནིསིནྣེ ཨུཔརི ཙཏཱུཧི ནིསཱིདིཏབྦཾ, སངྒྷཏྠེརེན ཧེཊྛཱ དཧརབྷིཀྑུསྨིཾ ཨཛ྄ཛྷིཊྛེཔི སངྒྷཏྠེརཏོ པཊྛཱཡ ¶ ཙཏཱུཧི ནིསཱིདིཏབྦམེཝ. སཙེ པན ཨནུམོདཀོ བྷིཀྑུ ‘‘གཙྪཐ, བྷནྟེ, ཨཱགམེཏབྦཀིཙྩཾ ནཏྠཱི’’ཏི ཝདཏི, གནྟུཾ ཝཊྚཏི. མཧཱཐེརེན ‘‘གཙྪཱམ, ཨཱཝུསོ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘གཙྪཐཱ’’ཏི ཝདཏི, ཨེཝམྤི ཝཊྚཏི, ‘‘བཧིགཱམེ ཨཱགམིསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱབྷོགཾ ཀཏྭཱཔི བཧིགཱམཾ གནྟྭཱ ཨཏྟནོ ནིསྶིཏཀེ ‘‘ཏུམྷེ ཏསྶ ཨཱགམནཾ ཨཱགམེཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱཔི གནྟུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ. སཙེ པན མནུསྶཱ ཨཏྟནོ རུཙིཏེན ཨེཀེན ཨནུམོདནཾ ཀཱརེནྟི, ནེཝ ཏསྶ ཨནུམོདཏོ ཨཱཔཏྟི, ན མཧཱཐེརསྶ བྷཱརོ ཧོཏི. ཨུཔནིསིནྣཀཐཱཡམེཝ ཧི མནུསྶེསུ ཀཐཱཔེནྟེསུ ཐེརོ ཨཱཔུཙྪིཏབྦོ. མཧཱཐེརེན ཙ ཨནུམོདནཱཡ ཨཛ྄ཛྷིཊྛོཝ ཨཱགམེཏབྦོཏི ཨིདམེཏྠ ལཀྑཎཾ. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, སཏི ཀརཎཱིཡེ ཨཱནནྟརིཀཾ བྷིཀྑུཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ གནྟུ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༦༢) ཝཙནཏོ པན ཝཙྩཱདིཔཱིལི༹ཏེན ཨནནྟརཾ བྷིཀྑུཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ གནྟབྦནྟི. ཨིདཾ བྷཏྟགྒཝཏྟཾ.

༡༨༩. པིཎྜཙཱརིཀཝཏྟེ པན པིཎྜཙཱརིཀེན བྷིཀྑུནཱ ‘‘ཨིདཱནི གཱམཾ པཝིསིསྶཱམཱི’’ཏི ཏིམཎྜལཾ པཊིཙྪཱདེནྟེན པརིམཎྜལཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཀཱཡབནྡྷནཾ བནྡྷིཏྭཱ སགུཎཾ ཀཏྭཱ སངྒྷཱཊིཡོ པཱརུཔིཏྭཱ གཎྛིཀཾ པཊིམུཉྩིཏྭཱ དྷོཝིཏྭཱ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ སཱདྷུཀཾ ཨཏརམཱནེན གཱམོ པཝིསིཏབྦོ. སུཔྤཊིཙྪནྣེན ཨནྟརགྷརེ གནྟབྦནྟིཨཱདི སབྦཾ བྷཏྟགྒཝཏྟེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨིདྷཱཔི ཝེདིཏབྦཾ.

ནིཝེསནཾ པཝིསནྟེན སལླཀྑེཏབྦཾ ‘‘ཨིམིནཱ པཝིསིསྶཱམི, ཨིམིནཱ ནིཀྑམིསྶཱམཱི’’ཏི, ནཱཏིསཧསཱ པཝིསིཏབྦཾ, ནཱཏིདཱུརེ ནཱཙྩཱསནྣེ ཋཱཏབྦཾ, ནཱཏིཙིརཾ ཋཱཏབྦཾ, ནཱཏིལཧུཀཾ ནིཝཏྟིཏབྦཾ, ཋིཏེན སལླཀྑེཏབྦཾ ‘‘བྷིཀྑཾ དཱཏུཀཱམཱ ཝཱ ཨདཱཏུཀཱམཱ ཝཱ’’ཏི ¶ . སཙེ ཀམྨཾ ཝཱ ནིཀྑིཔཏི, ཨཱསནཱ ཝཱ ཝུཊྛཱཏི, ཀཊཙྪུཾ ཝཱ པརཱམསཏི, བྷཱཛནཾ ཝཱ པརཱམསཏི, ཋཔེཏི ཝཱ, ‘‘དཱཏུཀཱམསྶཱ’’ཏི ཋཱཏབྦཾ. བྷིཀྑཱཡ དཱིཡམཱནཱཡ ཝཱམེན ཧཏྠེན སངྒྷཱཊིཾ ཨུཙྩཱརེཏྭཱ དཀྑིཎེན ཧཏྠེན པཏྟཾ པཎཱམེཏྭཱ ཨུབྷོཧི ཧཏྠེཧི པཏྟཾ པཊིགྒཧེཏྭཱ བྷིཀྑཱ པཊིགྒཧེཏབྦཱ, ཨིཏྠཱི ཝཱ ཧོཏུ པུརིསོ ཝཱ, བྷིཀྑཱདཱནསམཡེ མུཁཾ ན ཨོལོཀེཏབྦཾ, སལླཀྑེཏབྦཾ ‘‘སཱུཔཾ དཱཏུཀཱམཱ ཝཱ ཨདཱཏུཀཱམཱ ཝཱ’’ཏི. སཙེ ཀཊཙྪུཾ ཝཱ པརཱམསཏི, བྷཱཛནཾ ཝཱ པརཱམསཏི, ཋཔེཏི ཝཱ, ‘‘དཱཏུཀཱམསྶཱ’’ཏི ཋཱཏབྦཾ. བྷིཀྑཱཡ དིནྣཱཡ སངྒྷཱཊིཡཱ པཏྟཾ པཊིཙྪཱདེཏྭཱ སཱདྷུཀཾ ཨཏརམཱནེན ནིཝཏྟིཏབྦཾ.

ཡོ ¶ པཋམཾ གཱམཏོ པིཎྜཱཡ པཊིཀྐམཏི, ཏེན ཨཱསནཾ པཉྙཔེཏབྦཾ, པཱདོདཀཾ པཱདཔཱིཋཾ པཱདཀཐལིཀཾ ཨུཔནིཀྑིཔིཏབྦཾ, ཨཝཀྐཱརཔཱཏི དྷོཝིཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦཱ, པཱནཱིཡཾ པརིབྷོཛནཱིཡཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦཾ. ཡོ པཙྪཱ གཱམཏོ པིཎྜཱཡ པཊིཀྐམཏི, སཙེ ཧོཏི བྷུཏྟཱཝསེསོ, སཙེ ཨཱཀངྑཏི, བྷུཉྫིཏབྦཾ. ནོ ཙེ ཨཱཀངྑཏི, ཨཔྤཧརིཏེ ཝཱ ཚཌྜེཏབྦཾ, ཨཔྤཱཎཀེ ཝཱ ཨུདཀེ ཨོཔིལཱཔེཏབྦཾ, ཏེན ཨཱསནཾ ཨུདྡྷརིཏབྦཾ, པཱདོདཀཾ པཱདཔཱིཋཾ པཱདཀཐལིཀཾ པཊིསཱམེཏབྦཾ, ཨཝཀྐཱརཔཱཏི དྷོཝིཏྭཱ པཊིསཱམེཏབྦཱ, པཱནཱིཡཾ པརིབྷོཛནཱིཡཾ པཊིསཱམེཏབྦཾ, བྷཏྟགྒཾ སམྨཛྫིཏབྦཾ. ཡོ པསྶཏི པཱནཱིཡགྷཊཾ ཝཱ པརིབྷོཛནཱིཡགྷཊཾ ཝཱ ཝཙྩགྷཊཾ ཝཱ རིཏྟཾ ཏུཙྪཾ, ཏེན ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦཾ. སཙསྶ ཧོཏི ཨཝིསཡ྄ཧཾ, ཧཏྠཝིཀཱརེན དུཏིཡཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ཧཏྠཝིལངྒྷཀེན ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦཾ, ན ཙ ཏཔྤཙྩཡཱ ཝཱཙཱ བྷིནྡིཏབྦཱཏི. ཨིདཾ པིཎྜཙཱརིཀཝཏྟཾ.

༡༩༠. ཨཱརཉྙིཀཝཏྟེ ཨཱརཉྙིཀེན བྷིཀྑུནཱ ཀཱལསྶེཝ ཨུཊྛཱཡ པཏྟཾ ཐཝིཀཱཡ པཀྑིཔིཏྭཱ ཨཾསེ ལགྒེཏྭཱ ཙཱིཝརཾ ཁནྡྷེ ཀརིཏྭཱ ཨུཔཱཧནཱ ཨཱརོཧིཏྭཱ དཱརུབྷཎྜཾ མཏྟིཀཱབྷཎྜཾ པཊིསཱམེཏྭཱ དྭཱརཝཱཏཔཱནཾ ཐཀེཏྭཱ ཝསནཊྛཱནཏོ ནིཀྑམིཏབྦཾ. ‘‘ཨིདཱནི གཱམཾ པཝིསིསྶཱམཱ’’ཏི ཨུཔཱཧནཱ ཨོམུཉྩིཏྭཱ ནཱིཙཾ ཀཏྭཱ པཔྥོཊེཏྭཱ ཐཝིཀཱཡ པཀྑིཔིཏྭཱ ཨཾསེ ལགྒེཏྭཱ ཏིམཎྜལཾ པཊིཙྪཱདེནྟེན པརིམཎྜལཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཀཱཡབནྡྷནཾ བནྡྷིཏྭཱ སགུཎཾ ཀཏྭཱ སངྒྷཱཊིཡོ པཱརུཔིཏྭཱ གཎྛིཀཾ པཊིམུཉྩིཏྭཱ དྷོཝིཏྭཱ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ སཱདྷུཀཾ ཨཏརམཱནེན གཱམོ པཝིསིཏབྦོ. སུཔྤཊིཙྪནྣེན ཨནྟརགྷརེ གནྟབྦནྟིཨཱདི སབྦཾ གམནཝིདྷཱནཾ ཨིདྷཱཔི བྷཏྟགྒཝཏྟེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

ནིཝེསནཾ པཝིསནྟེན སལླཀྑེཏབྦཾ ‘‘ཨིམིནཱ པཝིསིསྶཱམི, ཨིམིནཱ ནིཀྑམིསྶཱམཱི’’ཏིཨཱདི སབྦཾ བྷིཀྑཱཙཱརཝིདྷཱནཾ པིཎྜཙཱརིཀཝཏྟེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཨཱརཉྙིཀེན ¶ བྷིཀྑུནཱ པཱནཱིཡཾ པརིབྷོཛནཱིཡཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦཾ. སཙེ བྷཱཛནཱནི ནཔྤཧོནྟི, པཱནཱིཡམེཝ པརིབྷོཛནཱིཡམྤི ཀཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦཾ. བྷཱཛནཾ ཨལབྷནྟེན ཝེལུ༹ནཱལི༹ཀཱཡཔི ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦཾ. ཏམྤི ཨལབྷནྟསྶ ཡཐཱ སམཱིཔེ ཨུདཀཨཱཝཱཊོ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཀཱཏབྦཾ. ཨགྒི ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦོ, ཨརཎིསཧིཏཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦཾ, ཨརཎིསཧིཏེ སཏི ཨགྒིཾ ཨཀཱཏུམྤི ཝཊྚཏི. ཡཐཱ ཙ ཨཱརཉྙིཀསྶ, ཨེཝཾ ཀནྟཱརཔྤཊིཔནྣསྶཔི ཨརཎིསཧིཏཾ ཨིཙྪིཏབྦཾ. གཎཝཱསིནོ པན ཏེན ཝིནཱཔི ཝཊྚཏི. ཀཏྟརདཎྜོ ¶ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦོ, ནཀྑཏྟཔདཱནི ཨུགྒཧེཏབྦཱནི སཀལཱནི ཝཱ ཨེཀདེསཱནི ཝཱ, དིསཱཀུསལེན བྷཝིཏབྦཾ. ཨིདཾ ཨཱརཉྙིཀཝཏྟཾ.

༡༩༡. སེནཱསནཝཏྟེ ཡསྨིཾ ཝིཧཱརེ ཝིཧརཏི, སཙེ སོ ཝིཧཱརོ ཨུཀླཱཔོ ཧོཏི, སཙེ ཨུསྶཧཏི, སོདྷེཏབྦོ. ཝིཧཱརཾ སོདྷེནྟེན པཋམཾ པཏྟཙཱིཝརཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ, ནིསཱིདནཔཙྩཏྠརཎཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ, བྷིསིབིམྦོཧནཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ, མཉྩོ ནཱིཙཾ ཀཏྭཱ སཱདྷུཀཾ ཨཔཊིགྷཾསནྟེན ཨསངྒྷཊྚེནྟེན ཀཝཱཊཔཱིཋཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིཀྑིཔིཏབྦོ, པཱིཋཾ ནཱིཙཾ ཀཏྭཱ སཱདྷུཀཾ ཨཔཊིགྷཾསནྟེན ཨསངྒྷཊྚེནྟེན ཀཝཱཊཔཱིཋཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ, མཉྩཔཊིཔཱདཀཱ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིཀྑིཔིཏབྦཱ, ཁེལ༹མལླཀོ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིཀྑིཔིཏབྦོ, ཨཔསྶེནཕལཀཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ, བྷཱུམཏྠརཎཾ ཡཐཱཔཉྙཏྟཾ སལླཀྑེཏྭཱ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ. སཙེ ཝིཧཱརེ སནྟཱནཀཾ ཧོཏི, ཨུལློཀཱ པཋམཾ ཨོཧཱརེཏབྦཾ, ཨཱལོཀསནྡྷིཀཎྞབྷཱགཱ པམཛྫིཏབྦཱ. སཙེ གེརུཀཔརིཀམྨཀཏཱ བྷིཏྟི ཀཎྞཀིཏཱ ཧོཏི, ཙོལ༹ཀཾ ཏེམེཏྭཱ པཱིལེ༹ཏྭཱ པམཛྫིཏབྦཱ. སཙེ ཀཱལ༹ཝཎྞཀཏཱ བྷཱུམི ཀཎྞཀིཏཱ ཧོཏི, ཙོལ༹ཀཾ ཏེམེཏྭཱ པཱིལེ༹ཏྭཱ པམཛྫིཏབྦཱ. སཙེ ཨཀཏཱ ཧོཏི བྷཱུམི, ཨུདཀེན པརིཔྥོསིཏྭཱ པརིཔྥོསིཏྭཱ སམྨཛྫིཏབྦཱ ‘‘མཱ ཝིཧཱརོ རཛེན ཨུཧཉྙཱི’’ཏི, སངྐཱརཾ ཝིཙིནིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཚཌྜེཏབྦཾ.

ན བྷིཀྑུསཱམནྟཱ སེནཱསནཾ པཔྥོཊེཏབྦཾ, ན ཝིཧཱརསཱམནྟཱ སེནཱསནཾ པཔྥོཊེཏབྦཾ, ན པཱནཱིཡསཱམནྟཱ སེནཱསནཾ པཔྥོཊེཏབྦཾ, ན པརིབྷོཛནཱིཡསཱམནྟཱ སེནཱསནཾ པཔྥོཊེཏབྦཾ, ན པཊིཝཱཏེ ཨངྒཎེ སེནཱསནཾ པཔྥོཊེཏབྦཾ, ཨདྷོཝཱཏེ སེནཱསནཾ པཔྥོཊེཏབྦཾ.

བྷཱུམཏྠརཎཾ ཨོཏཱཔེཏྭཱ སོདྷེཏྭཱ པཔྥོཊེཏྭཱ ཨཏིཧརིཏྭཱ ཡཐཱཔཉྙཏྟཾ པཉྙཔེཏབྦཾ, མཉྩཔཊིཔཱདཀཱ ཨེཀམནྟཾ ཨོཏཱཔེཏྭཱ པམཛྫིཏྭཱ ཨབྷིཧརིཏྭཱ ཡཐཱཋཱནེ ཋཔེཏབྦཱ, མཉྩོ ཨེཀམནྟཾ ཨོཏཱཔེཏྭཱ སོདྷེཏྭཱ པཔྥོཊེཏྭཱ ¶ ནཱིཙཾ ཀཏྭཱ སཱདྷུཀཾ ཨཔཊིགྷཾསནྟེན ཨསངྒྷཊྚེནྟེན ཀཝཱཊཔཱིཋཾ ཨཏིཧརིཏྭཱ ཡཐཱཔཉྙཏྟཾ པཉྙཔེཏབྦོ, པཱིཋཾ ཨེཀམནྟཾ ཨོཏཱཔེཏྭཱ སོདྷེཏྭཱ པཔྥོཊེཏྭཱ ནཱིཙཾ ཀཏྭཱ སཱདྷུཀཾ ཨཔཊིགྷཾསནྟེན ཨསངྒྷཊྚེནྟེན ཀཝཱཊཔཱིཋཾ ཨཏིཧརིཏྭཱ ཡཐཱཔཉྙཏྟཾ པཉྙཔེཏབྦཾ ¶ , བྷིསིབིམྦོཧནཾ ཨེཀམནྟཾ ཨོཏཱཔེཏྭཱ སོདྷེཏྭཱ པཔྥོཊེཏྭཱ ཨཏིཧརིཏྭཱ ཡཐཱཔཉྙཏྟཾ པཉྙཔེཏབྦཾ, ནིསཱིདནཔཙྩཏྠརཎཾ ཨོཏཱཔེཏྭཱ པཔྥོཊེཏྭཱ ཨཏིཧརིཏྭཱ ཡཐཱཔཉྙཏྟཾ པཉྙཔེཏབྦཾ, ཁེལ༹མལླཀོ ཨེཀམནྟཾ ཨོཏཱཔེཏྭཱ པམཛྫིཏྭཱ ཨཏིཧརིཏྭཱ ཡཐཱཋཱནེ ཋཔེཏབྦོ, ཨཔསྶེནཕལཀཾ ཨེཀམནྟཾ ཨོཏཱཔེཏྭཱ པམཛྫིཏྭཱ ཡཐཱཋཱནེ ཋཔེཏབྦཾ. པཏྟཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ, པཏྟཾ ནིཀྑིཔནྟེན ཨེཀེན ཧཏྠེན པཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཨེཀེན ཧཏྠེན ཧེཊྛཱམཉྩཾ ཝཱ ཧེཊྛཱཔཱིཋཾ ཝཱ པརཱམསིཏྭཱ པཏྟོ ནིཀྑིཔིཏབྦོ, ན ཙ ཨནནྟརཧིཏཱཡ བྷཱུམིཡཱ པཏྟོ ནིཀྑིཔིཏབྦོ. ཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཔནྟེན ཨེཀེན ཧཏྠེན ཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ ཨེཀེན ཧཏྠེན ཙཱིཝརཝཾསཾ ཝཱ ཙཱིཝརརཛྫུཾ ཝཱ པམཛྫིཏྭཱ པཱརཏོ ཨནྟཾ, ཨོརཏོ བྷོགཾ ཀཏྭཱ ཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ.

སཙེ པུརཏྠིམཱ སརཛཱ ཝཱཏཱ ཝཱཡནྟི, པུརཏྠིམཱ ཝཱཏཔཱནཱ ཐཀེཏབྦཱ. སཙེ པཙྪིམཱ, ཨུཏྟརཱ, དཀྑིཎཱ སརཛཱ ཝཱཏཱ ཝཱཡནྟི, དཀྑིཎཱ ཝཱཏཔཱནཱ ཐཀེཏབྦཱ. སཙེ སཱིཏཀཱལོ ཧོཏི, དིཝཱ ཝཱཏཔཱནཱ ཝིཝརིཏབྦཱ, རཏྟིཾ ཐཀེཏབྦཱ. སཙེ ཨུཎྷཀཱལོ ཧོཏི, དིཝཱ ཝཱཏཔཱནཱ ཐཀེཏབྦཱ, རཏྟིཾ ཝིཝརིཏབྦཱ.

སཙེ ཨུཀླཱཔཾ ཧོཏི, པརིཝེཎཾ སམྨཛྫིཏབྦཾ, ཀོཊྛཀོ སམྨཛྫིཏབྦོ, ཨུཔཊྛཱནསཱལཱ སམྨཛྫིཏབྦཱ, ཨགྒིསཱལཱ སམྨཛྫིཏབྦཱ, ཝཙྩཀུཊི སམྨཛྫིཏབྦཱ. སཙེ པཱནཱིཡཾ ན ཧོཏི, པཱནཱིཡཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦཾ. སཙེ པརིབྷོཛནཱིཡཾ ན ཧོཏི, པརིབྷོཛནཱིཡཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦཾ. སཙེ ཨཱཙམནཀུམྦྷིཡཱ ཨུདཀཾ ན ཧོཏི, ཨཱཙམནཀུམྦྷིཡཱ ཨུདཀཾ ཨཱསིཉྩིཏབྦཾ.

སཙེ ཝུཌྜྷེན སདྡྷིཾ ཨེཀཝིཧཱརེ ཝིཧརཏི, ན ཝུཌྜྷཾ ཨནཱཔུཙྪཱ ཨུདྡེསོ དཱཏབྦོ, ན པརིཔུཙྪཱ དཱཏབྦཱ, ན སཛ྄ཛྷཱཡོ ཀཱཏབྦོ, ན དྷམྨོ བྷཱསིཏབྦོ, ན པདཱིཔོ ཀཱཏབྦོ, ན པདཱིཔོ ཝིཛ྄ཛྷཱཔེཏབྦོ, ན ཝཱཏཔཱནཱ ཝིཝརིཏབྦཱ, ན ཝཱཏཔཱནཱ ཐཀེཏབྦཱ. དྭཱརཾ ནཱམ ཡསྨཱ མཧཱཝལ༹ཉྫཾ, ཏསྨཱ ཏཏྠ ཨཱཔུཙྪནཀིཙྩཾ ནཏྠི, སེསཱནི པན ཨུདྡེསདཱནཱདཱིནི ཨཱཔུཙྪིཏྭཱཝ ཀཱཏབྦཱནི, དེཝསིཀམྤི ཨཱཔུཙྪིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨཐཱཔི ‘‘བྷནྟེ, ཨཱཔུཙྪིཏམེཝ ཧོཏཱུ’’ཏི ཝུཏྟེ ཝུཌྜྷཏརོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪཏི, སཡམེཝ ཝཱ ‘‘ཏྭཾ ཡཐཱསུཁཾ ཝིཧརཱཧཱི’’ཏི ཝདཏི, ཨེཝམྤི ཝཊྚཏི. སབྷཱགསྶ ཝིསྶཱསེནཔི ཝཊྚཏིཡེཝ. སཙེ ཝུཌྜྷེན སདྡྷིཾ ཨེཀཙངྐམེ ཙངྐམཏི, ཡེན ཝུཌྜྷོ, ཏེན པརིཝཏྟེཏབྦཾ, ན ཙ ཝུཌྜྷོ སངྒྷཱཊིཀཎྞེན གྷཊྚེཏབྦོ. ཨིདཾ སེནཱསནཝཏྟཾ.

༡༩༢. ཛནྟཱགྷརཝཏྟེ ¶ ཡོ པཋམཾ ཛནྟཱགྷརཾ གཙྪཏི, སཙེ ཚཱརིཀཱ ཨུསྶནྣཱ ཧོཏི, ཚཱརིཀཱ ¶ ཚཌྜེཏབྦཱ. སཙེ ཨུཀླཱཔཾ ཧོཏི, ཛནྟཱགྷརཾ སམྨཛྫིཏབྦཾ, པརིབྷཎྜཾ སམྨཛྫིཏབྦཾ, པརིཝེཎཾ སམྨཛྫིཏབྦཾ, ཀོཊྛཀོ སམྨཛྫིཏབྦོ, ཛནྟཱགྷརསཱལཱ སམྨཛྫིཏབྦཱ, ཙུཎྞཾ སནྣེཏབྦཾ, མཏྟིཀཱ ཏེམེཏབྦཱ, ཨུདཀདོཎིཡཱ ཨུདཀཾ ཨཱསིཉྩིཏབྦཾ. ཛནྟཱགྷརཾ པཝིསནྟེན མཏྟིཀཱཡ མུཁཾ མཀྑེཏྭཱ པུརཏོ ཙ པཙྪཏོ ཙ པཊིཙྪཱདེཏྭཱ ཛནྟཱགྷརཾ པཝིསིཏབྦཾ, ན ཐེརེ བྷིཀྑཱུ ཨནུཔཁཛྫ ནིསཱིདིཏབྦཾ, ན ནཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱསནེན པཊིབཱཧིཏབྦཱ. སཙེ ཨུསྶཧཏི, ཛནྟཱགྷརེ ཐེརཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ པརིཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ. ཛནྟཱགྷརཱ ནིཀྑམནྟེན ཛནྟཱགྷརཔཱིཋཾ ཨཱདཱཡ པུརཏོ ཙ པཙྪཏོ ཙ པཊིཙྪཱདེཏྭཱ ཛནྟཱགྷརཱ ནིཀྑམིཏབྦཾ. སཙེ ཨུསྶཧཏི, ཨུདཀེཔི ཐེརཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ པརིཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ, ན ཐེརཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ པུརཏོ ནཧཱཡིཏབྦཾ, ན ཨུཔརིཏོ ནཧཱཡིཏབྦཾ, ནཧཱཏེན ཨུཏྟརནྟེན ཨོཏརནྟཱནཾ མགྒོ དཱཏབྦོ. ཡོ པཙྪཱ ཛནྟཱགྷརཱ ནིཀྑམཏི, སཙེ ཛནྟཱགྷརཾ ཙིཀྑལླཾ ཧོཏི, དྷོཝིཏབྦཾ, མཏྟིཀཱདོཎིཾ དྷོཝིཏྭཱ ཛནྟཱགྷརཔཱིཋཾ པཊིསཱམེཏྭཱ ཨགྒིཾ ཝིཛ྄ཛྷཱཔེཏྭཱ དྭཱརཾ ཐཀེཏྭཱ པཀྐམིཏབྦཾ. ཨིདཾ ཛནྟཱགྷརཝཏྟཾ.

༡༩༣. ཝཙྩཀུཊིཝཏྟེ ཡོ ཝཙྩཀུཊིཾ གཙྪཏི, བཧི ཋིཏེན ཨུཀྐཱསིཏབྦཾ, ཨནྟོ ནིསིནྣེནཔི ཨུཀྐཱསིཏབྦཾ, ཙཱིཝརཝཾསེ ཝཱ ཙཱིཝརརཛྫུཡཱ ཝཱ ཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ སཱདྷུཀཾ ཨཏརམཱནེན ཝཙྩཀུཊི པཝིསིཏབྦཱ, ནཱཏིསཧསཱ པཝིསིཏབྦཱ, ན ཨུབྦྷཛིཏྭཱ པཝིསིཏབྦཱ, ཝཙྩཔཱདུཀཱཡ ཋིཏེན ཨུབྦྷཛིཏབྦཾ, ན ནིཏྠུནནྟེན ཝཙྩོ ཀཱཏབྦོ, ན དནྟཀཊྛཾ ཁཱདནྟེན ཝཙྩོ ཀཱཏབྦོ, ན བཧིདྡྷཱ ཝཙྩདོཎིཀཱཡ ཝཙྩོ ཀཱཏབྦོ, ན བཧིདྡྷཱ པསྶཱཝདོཎིཀཱཡ པསྶཱཝོ ཀཱཏབྦོ, ན པསྶཱཝདོཎིཀཱཡ ཁེལོ༹ ཀཱཏབྦོ, ཕཱལིཏེན ཝཱ ཁརེན ཝཱ གཎྛིཀེན ཝཱ ཀཎྚཀེན ཝཱ སུསིརེན ཝཱ པཱུཏིནཱ ཝཱ ཀཊྛེན ན ཨཝལེཁིཏབྦཾ, ཨཝལེཁནཀཊྛཾ པན ཨགྒཧེཏྭཱ པཝིཊྛསྶ ཨཱཔཏྟི ནཏྠི, ན ཨཝལེཁནཀཊྛཾ ཝཙྩཀཱུཔམྷི པཱཏེཏབྦཾ, ཝཙྩཔཱདུཀཱཡ ཋིཏེན པཊིཙྪཱདེཏབྦཾ, ནཱཏིསཧསཱ ནིཀྑམིཏབྦཾ, ན ཨུབྦྷཛིཏྭཱ ནིཀྑམིཏབྦཾ, ཨཱཙམནཔཱདུཀཱཡ ཋིཏེན ཨུབྦྷཛིཏབྦཾ, ན ཙཔུཙཔུཀཱརཀཾ ཨཱཙམེཏབྦཾ, ན ཨཱཙམནསརཱཝཀེ ཨུདཀཾ སེསེཏབྦཾ. ཨིདཉྩ སབྦསཱདྷཱརཎཊྛཱནཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཏཏྲ ཧི ཨཉྙེ ཨཉྙེ ཨཱགཙྪནྟི, ཏསྨཱ ཨུདཀཾ ན སེསེཏབྦཾ. ཡཾ པན སངྒྷིཀེཔི ཝིཧཱརེ ཨེཀདེསེ ནིབདྡྷགམནཏྠཱཡ ¶ ཀཏཾ ཋཱནཾ ཧོཏི པུགྒལིཀཊྛཱནཾ ཝཱ, ཏསྨིཾ ཝཊྚཏི. ཝིརེཙནཾ པིཝིཏྭཱ པུནཔྤུནཾ པཝིསནྟསྶཔི ཝཊྚཏིཡེཝ. ཨཱཙམནཔཱདུཀཱཡ ཋིཏེན པཊིཙྪཱདེཏབྦཾ.

སཙེ ཝཙྩཀུཊི ཨུཧཏཱ ཧོཏི བཧི ཝཙྩམཀྑིཏཱ, ཨུདཀཾ ཨཱཧརིཏྭཱ དྷོཝིཏབྦཱ. ཨུདཀཾ ཨཏྠི, བྷཱཛནཾ ནཏྠི, ཨསནྟཾ ནཱམ ཧོཏི. བྷཱཛནཾ ཨཏྠི, ཨུདཀཾ ནཏྠི, ཨེཏམྤི ཨསནྟཾ ¶ . ཨུབྷཡསྨིཾ ཨསཏི ཨསནྟམེཝ, ཀཊྛེན ཝཱ ཀེནཙི ཝཱ པུཉྪིཏྭཱ གནྟབྦཾ. སཙེ ཨཝལེཁནཔིཊཀོ པཱུརིཏོ ཧོཏི, ཨཝལེཁནཀཊྛཾ ཚཌྜེཏབྦཾ. སཙེ ཀཙཝརཾ ཨཏྠི, ཝཙྩཀུཊི སམྨཛྫིཏབྦཱ, པརིབྷཎྜཾ སམྨཛྫིཏབྦཾ, པརིཝེཎཾ སམྨཛྫིཏབྦཾ, ཀོཊྛཀོ སམྨཛྫིཏབྦོ. སཙེ ཨཱཙམནཀུམྦྷིཡཱ ཨུདཀཾ ན ཧོཏི, ཨཱཙམནཀུམྦྷིཡཱ ཨུདཀཾ ཨཱསིཉྩིཏབྦཾ.

‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཝཙྩཾ ཀཏྭཱ སཏི ཨུདཀེ ནཱཙམེཏབྦཾ, ཡོ ནཱཙམེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༧༣) ཝཙནཏོ ཨུདཀེ སཏི ཨུདཀཀིཙྩཾ ཨཀརོནྟསྶ ཨཱཔཏྟི. སཙེ ཨུདཀཾ ཨཏྠི, པཊིཙྪནྣཊྛཱནཾ པན ནཏྠི, བྷཱཛནེན ནཱིཧརིཏྭཱ ཨཱཙམིཏབྦཾ. བྷཱཛནེ ཨསཏི པཏྟེན ནཱིཧརིཏབྦཾ, པཏྟེཔི ཨསཏི ཨསནྟཾ ནཱམ ཧོཏི. ‘‘ཨིདཾ ཨཏིཝིཝཊཾ, པུརཏོ ཨཉྙཾ ཨུདཀཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི གཏསྶ ཨུདཀཾ ཨལབྷནྟསྶེཝ བྷིཀྑཱཙཱརཝེལཱ ཧོཏི, ཀཊྛེན ཝཱ ཀེནཙི ཝཱ པུཉྪིཏྭཱ གནྟབྦཾ, བྷུཉྫིཏུམྤི ཨནུམོདིཏུམྤི ཝཊྚཏི. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཝཙྩཀུཊིཡཱ ཡཐཱཝུཌྜྷཾ ཝཙྩོ ཀཱཏབྦོ, ཡོ ཀརེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶ. ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱགཏཔཊིཔཱཊིཡཱ ཝཙྩཾ ཀཱཏུ’’ནྟི (ཙུལ༹ཝ. ༣༧༣) ཝཙནཏོ ཝཙྩཀུཊིཾ པཝིསནྟེན ཨཱགཏཔཊིཔཱཊིཡཱ པཝིསིཏབྦཾ. ཝཙྩཀུཊིཡཾ པསྶཱཝཊྛཱནེ ནཧཱནཏིཏྠེཏི ཏཱིསུཔི ཨཱགཏཔཊིཔཱཊིཡེཝ པམཱཎཾ. ཨིདཾ ཝཙྩཀུཊིཝཏྟཾ.

ཨིཏི པཱལི༹མུཏྟཀཝིནཡཝིནིཙྪཡསངྒཧེ

ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཱདིཝཏྟཝིནིཙྪཡཀཐཱ སམཏྟཱ.

༢༨. ཙཏུཔཙྩཡབྷཱཛནཱིཡཝིནིཙྪཡཀཐཱ

༡༩༤. ཙཏུཔཙྩཡབྷཱཛནནྟི ¶ ¶ ཙཱིཝརཱདཱིནཾ ཙཏུནྣཾ པཙྩཡཱནཾ བྷཱཛནཾ. ཏཏྠ ཙཱིཝརབྷཱཛནེ ཏཱཝ ཙཱིཝརཔཊིགྒཱཧཀོ ཝེདིཏབྦོ, ཙཱིཝརནིདཧཀོ ཝེདིཏབྦོ, བྷཎྜཱགཱརིཀོ ཝེདིཏབྦོ, བྷཎྜཱགཱརཾ ཝེདིཏབྦཾ, ཙཱིཝརབྷཱཛཀོ ཝེདིཏབྦོ, ཙཱིཝརབྷཱཛནཾ ཝེདིཏབྦཾ.

ཏཏྠ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༣༤༠-༣༤༢) ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏཾ བྷིཀྑུཾ ཙཱིཝརཔཊིགྒཱཧཀཾ སམྨནྣིཏུཾ, ཡོ ན ཚནྡཱགཏིཾ གཙྪེཡྻ, ན དོསཱགཏིཾ གཙྪེཡྻ, ན མོཧཱགཏིཾ གཙྪེཡྻ, ན བྷཡཱགཏིཾ གཙྪེཡྻ, གཧིཏཱགཧིཏཉྩ ཛཱནེཡྻཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༣༤༢) ཝཙནཏོ ཨིམེཧི པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏོ ཙཱིཝརཔཊིགྒཱཧཀོ སམྨནྣིཏབྦོ. ཏཏྠ པཙྪཱ ཨཱགཏཱནམྤི ཨཏྟནོ ཉཱཏཀཱདཱིནཾ པཋམཏརཾ པཊིགྒཎྷནྟོ ཝཱ ཨེཀཙྩསྨིཾ པེམཾ དསྶེཏྭཱ གཎྷནྟོ ཝཱ ལོབྷཔཀཏིཏཱཡ ཨཏྟནོ པརིཎཱམེནྟོ ཝཱ ཚནྡཱགཏིཾ གཙྪཏི ནཱམ. པཋམཏརཾ ཨཱགཏསྶཔི ཀོདྷཝསེན པཙྪཱ གཎྷནྟོ ཝཱ དུགྒཏམནུསྶེསུ ཨཝམཉྙཾ ཀཏྭཱ གཎྷནྟོ ཝཱ ‘‘ཀིཾ ཝོ གྷརེ ཋཔནོཀཱསོ ནཏྠི, ཏུམྷཱཀཾ སནྟཀཾ གཧེཏྭཱ གཙྪཐཱ’’ཏི ཨེཝཾ སངྒྷསྶ ལཱབྷནྟརཱཡཾ ཀརོནྟོ ཝཱ དོསཱགཏིཾ གཙྪཏི ནཱམ. ཡོ པན མུཊྛསྶཏི ཨསམྤཛཱནོ, ཨཡཾ མོཧཱགཏིཾ གཙྪཏི ནཱམ. པཙྪཱ ཨཱགཏཱནམྤི ཨིསྶརཱནཾ བྷཡེན པཋམཏརཾ པཊིགྒཎྷནྟོ ཝཱ ‘‘ཙཱིཝརཔཊིགྒཱཧཀཊྛཱནཾ ནཱམེཏཾ བྷཱརིཡ’’ནྟི སནྟསནྟོ ཝཱ བྷཡཱགཏིཾ གཙྪཏི ནཱམ. ‘‘མཡཱ ཨིདཉྩིདཉྩ གཧིཏཾ, ཨིདཉྩིདཉྩ ན གཧིཏ’’ནྟི ཨེཝཾ ཛཱནནྟོ གཧིཏཱགཧིཏཾ ཛཱནཱཏི ནཱམ. ཏསྨཱ ཡོ ཚནྡཱགཏིཨཱདིཝསེན ན གཙྪཏི, ཉཱཏཀཨཉྙཱཏཀཨཌྜྷདུགྒཏེསུ ཝིསེསཾ ཨཀཏྭཱ ཨཱགཏཔཊིཔཱཊིཡཱ གཎྷཱཏི, སཱིལཱཙཱརཔཊིཔཏྟིཡུཏྟོ ཧོཏི སཏིམཱ མེདྷཱཝཱི བཧུསྶུཏོ, སཀྐོཏི དཱཡཀཱནཾ ཝིསྶཊྛཱཡ ཝཱཙཱཡ པརིམཎྜལེཧི པདབྱཉྫནེཧི ཨནུམོདནཾ ཀརོནྟོ པསཱདཾ ཛནེཏུཾ, ཨེཝརཱུཔོ སམྨནྣིཏབྦོ.

ཨེཝཉྩ པན སམྨནྣིཏབྦོ. པཋམཾ བྷིཀྑུ ཡཱཙིཏབྦོ, ཡཱཙིཏྭཱ བྱཏྟེན བྷིཀྑུནཱ པཊིབལེན སངྒྷོ ཉཱཔེཏབྦོ –

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ ཙཱིཝརཔཊིགྒཱཧཀཾ སམྨནྣེཡྻ, ཨེསཱ ཉཏྟི.

‘‘སུཎཱཏུ ¶ ¶ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ ཙཱིཝརཔཊིགྒཱཧཀཾ སམྨནྣཏི, ཡསྶཱཡསྨཏོ ཁམཏི ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཙཱིཝརཔཊིགྒཱཧཀསྶ སམྨུཏི, སོ ཏུཎྷསྶ. ཡསྶ ནཀྑམཏི, སོ བྷཱསེཡྻ.

‘‘སམྨཏོ སངྒྷེན ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ ཙཱིཝརཔཊིགྒཱཧཀོ, ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི, ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༣༤༢) –

ཨིཏི ཨིམཱཡ ཀམྨཝཱཙཱཡ ཝཱ ཨཔལོཀནེན ཝཱ ཨནྟོཝིཧཱརེ སབྦསངྒྷམཛ྄ཛྷེཔི ཁཎྜསཱིམཱཡམྤི སམྨནྣིཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ. ཨེཝཾ སམྨཏེན ཙ ཝིཧཱརཔཙྩནྟེ ཝཱ པདྷཱནགྷརེ ཝཱ ན ཨཙྪིཏབྦཾ. ཡཏྠ པན ཨཱགཏཱགཏཱ མནུསྶཱ སུཁཾ པསྶནྟི, ཏཱདིསེ དྷུརཝིཧཱརཊྛཱནེ བཱིཛནིཾ པསྶེ ཋཔེཏྭཱ སུནིཝཏྠེན སུཔཱརུཏེན ནིསཱིདིཏབྦཾ.

༡༩༥. ཙཱིཝརནིདཧཀོཔི ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏཾ བྷིཀྑུཾ ཙཱིཝརནིདཧཀཾ སམྨནྣིཏུཾ, ཡོ ན ཚནྡཱགཏིཾ གཙྪེཡྻ, ན དོསཱགཏིཾ གཙྪེཡྻ, ན མོཧཱགཏིཾ གཙྪེཡྻ, ན བྷཡཱགཏིཾ གཙྪེཡྻ, ནིཧིཏཱནིཧིཏཉྩ ཛཱནེཡྻཱ’’ཏི ཝཙནཏོ པཉྩངྒསམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ –

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ ཙཱིཝརནིདཧཀཾ སམྨནྣེཡྻ, ཨེསཱ ཉཏྟི.

‘‘སུཎཱཏུ མེ བྷནྟེ སངྒྷོ, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ ཙཱིཝརནིདཧཀཾ སམྨནྣཏི, ཡསྶཱཡསྨཏོ ཁམཏི ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཙཱིཝརནིདཧཀསྶ སམྨུཏི, སོ ཏུཎྷསྶ. ཡསྶ ནཀྑམཏི, སོ བྷཱསེཡྻ.

‘‘སམྨཏོ སངྒྷེན ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ ཙཱིཝརནིདཧཀོ, ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི, ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༣༤༢) –

ཨིཏི ཨིམཱཡ ཀམྨཝཱཙཱཡ ཝཱ ཨཔལོཀནེན ཝཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ སམྨནྣིཏབྦོ.

༡༩༦. བྷཎྜཱགཱརིཀོཔི ¶ ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏཾ བྷིཀྑུཾ བྷཎྜཱགཱརིཀཾ ¶ སམྨནྣིཏུཾ, ཡོ ན ཚནྡཱགཏིཾ གཙྪེཡྻ, ན དོསཱགཏིཾ གཙྪེཡྻ, ན མོཧཱགཏིཾ གཙྪེཡྻ, ན བྷཡཱགཏིཾ གཙྪེཡྻ, གུཏྟཱགུཏྟཉྩ ཛཱནེཡྻཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༣༤༣) ཝཙནཏོ པཉྩངྒསམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ བྷཎྜཱགཱརིཀཾ སམྨནྣེཡྻཱ’’ཏིཨཱདིནཱ (མཧཱཝ. ༣༤༣) ནཡེན ཀམྨཝཱཙཱཡ ཝཱ ཨཔལོཀནེན ཝཱ སམྨནྣིཏབྦོ.

ཨེཏྠ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༣༤༣) ཙ ཡཏྠ ཚདནཱདཱིསུ ཀོཙི དོསོ ནཏྠི, ཏཾ གུཏྟཾ. ཡཏྠ པན ཚདནཏིཎཾ ཝཱ ཚདནིཊྛཀཱ ཝཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི པཏིཏཱ, ཡེན ཨོཝསྶཏི ཝཱ, མཱུསིཀཱདཱིནཾ ཝཱ པཝེསོ ཧོཏི, བྷིཏྟིཨཱདཱིསུ ཝཱ ཀཏྠཙི ཚིདྡཾ ཧོཏི, ཨུཔཙིཀཱ ཝཱ ཨུཊྛཧནྟི, ཏཾ སབྦཾ ཨགུཏྟཾ ནཱམ. ཏཾ སལླཀྑེཏྭཱ བྷཎྜཱགཱརིཀེན པཊིསངྑརིཏབྦཾ. སཱིཏསམཡེ དྭཱརཉྩ ཝཱཏཔཱནཉྩ སུཔིཧིཏཾ ཀཱཏབྦཾ. སཱིཏེན ཧི ཙཱིཝརཱནི ཀཎྞཀིཏཱནི ཧོནྟི. ཨུཎྷསམཡེ ཨནྟརནྟརཱ ཝཱཏཔྤཝེསནཏྠཾ ཝིཝརིཏབྦཾ. ཨེཝཾ ཀརོནྟོ ཧི གུཏྟཱགུཏྟཾ ཛཱནཱཏི ནཱམ.

༡༩༧. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, བྷཎྜཱགཱརཾ སམྨནྣིཏུཾ, ཡཾ སངྒྷོ ཨཱཀངྑཏི ཝིཧཱརཾ ཝཱ ཨཌྜྷཡོགཾ ཝཱ པཱསཱདཾ ཝཱ ཧམྨིཡཾ ཝཱ གུཧཾ ཝཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༣༤༣) ཝཙནཏོ བྷཎྜཱགཱརཾ སམྨནྣིཏྭཱ ཋཔེཏབྦཾ. ཨེཏྠ ཙ ཡོ ཨཱརཱམམཛ྄ཛྷེ ཨཱརཱམིཀསཱམཎེརཱདཱིཧི ཨཝིཝིཏྟོ སབྦེསཾ སམོསརཎཊྛཱནེ ཝིཧཱརོ ཝཱ ཨཌྜྷཡོགོ ཝཱ ཧོཏི, སོ སམྨནྣིཏབྦོ. པཙྩནྟསེནཱསནཾ པན ན སམྨནྣིཏབྦཾ. ཨིམཾ པན བྷཎྜཱགཱརཾ ཁཎྜསཱིམཾ གནྟྭཱ ཁཎྜསཱིམཱཡ ནིསིནྣེཧི སམྨནྣིཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཝིཧཱརམཛ྄ཛྷེཡེཝ ‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ ཝིཧཱརཾ བྷཎྜཱགཱརཾ སམྨནྣེཡྻཱ’’ཏིཨཱདིནཱ (མཧཱཝ. ༣༤༣) ནཡེན ཀམྨཝཱཙཱཡ ཝཱ ཨཔལོཀནེན ཝཱ སམྨནྣིཏབྦཾ.

ཙཱིཝརཔཊིགྒཱཧཀཱདཱིཧི པན ཏཱིཧིཔི ཨཏྟནོ ཝཏྟཾ ཛཱནིཏབྦཾ. ཏཏྠ ཙཱིཝརཔཊིགྒཱཧཀེན ཏཱཝ ཡཾ ཡཾ མནུསྶཱ ‘‘ཀཱལཙཱིཝར’’ནྟི ཝཱ ‘‘ཨཀཱལཙཱིཝར’’ནྟི ཝཱ ‘‘ཨཙྩེཀཙཱིཝར’’ནྟི ཝཱ ‘‘ཝསྶིཀསཱཊིཀ’’ནྟི ཝཱ ‘‘ནིསཱིདན’’ནྟི ཝཱ ‘‘པཙྩཏྠརཎ’’ནྟི ཝཱ ‘‘མུཁཔུཉྪནཙོལ༹’’ནྟི ཝཱ དེནྟི, ཏཾ སབྦཾ ཨེཀརཱསིཾ ¶ ཀཏྭཱ མིསྶེཏྭཱ ན གཎྷིཏབྦཾ, ཝིསུཾ ཝིསུཾ ཀཏྭཱཝ གཎྷིཏྭཱ ཙཱིཝརནིདཧཀསྶ ཏཐེཝ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ དཱཏབྦཾ. ཙཱིཝརནིདཧཀེནཔི བྷཎྜཱགཱརིཀསྶ དདམཱནེན ‘‘ཨིདཾ ཀཱལཙཱིཝརཾ…པེ… ཨིདཾ མུཁཔུཉྪནཙོལ༹’’ནྟི ཨཱཙིཀྑིཏྭཱཝ དཱཏབྦཾ. བྷཎྜཱགཱརིཀེནཔི ཏཐེཝ ཝིསུཾ ཝིསུཾ སཉྙཱཎཾ ཀཏྭཱ ཋཔེཏབྦཾ. ཏཏོ ¶ སངྒྷེན ‘‘ཀཱལཙཱིཝརཾ ཨཱཧརཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ཀཱལཙཱིཝརམེཝ དཱཏབྦཾ…པེ… ‘‘མུཁཔུཉྪནཙོལ༹ཾ ཨཱཧརཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ཏདེཝ དཱཏབྦཾ. ཨིཏི བྷགཝཏཱ ཙཱིཝརཔཊིགྒཱཧཀོ ཨནུཉྙཱཏོ, ཙཱིཝརནིདཧཀོ ཨནུཉྙཱཏོ, བྷཎྜཱགཱརིཀོ ཨནུཉྙཱཏོ, བྷཎྜཱགཱརཾ ཨནུཉྙཱཏཾ, ན བཱཧུལིཀཏཱཡ, ན ཨསནྟུཊྛིཏཱཡ, ཨཔིཙ ཁོ སངྒྷཱནུགྒཧཱཡ. སཙེ ཧི ཨཱཧཊཱཧཊཾ གཧེཏྭཱ བྷིཀྑཱུ བྷཱཛེཡྻུཾ, ནེཝ ཨཱཧཊཾ, ན ཨནཱཧཊཾ, ན དིནྣཾ, ན ཨདིནྣཾ, ན ལདྡྷཾ, ན ཨལདྡྷཾ ཛཱནེཡྻུཾ, ཨཱཧཊཱཧཊཾ ཐེརཱསནེ ཝཱ དདེཡྻུཾ, ཁཎྜཱཁཎྜཾ ཝཱ ཚིནྡིཏྭཱ གཎྷེཡྻུཾ, ཨེཝཾ སཏི ཨཡུཏྟཔརིབྷོགོ ཙ ཧོཏི, ན ཙ སབྦེསཾ སངྒཧོ ཀཏོ ཧོཏི. བྷཎྜཱགཱརེ པན ཙཱིཝརཾ ཋཔེཏྭཱ ཨུསྶནྣཀཱལེ ཨེཀེཀསྶ བྷིཀྑུནོ ཏིཙཱིཝརཾ ཝཱ དྭེ དྭེ ཝཱ ཨེཀེཀཾ ཝཱ ཙཱིཝརཾ དསྶནྟི, ལདྡྷཱལདྡྷཾ ཛཱནིསྶནྟི, ཨལདྡྷབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ སངྒཧཾ ཀཱཏུཾ མཉྙིསྶནྟཱིཏི.

༡༩༨. ཙཱིཝརབྷཱཛཀོཝི ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏཾ བྷིཀྑུཾ ཙཱིཝརབྷཱཛཀཾ སམྨནྣིཏུཾ, ཡོ ན ཚནྡཱགཏིཾ གཙྪེཡྻ, ན དོསཱགཏིཾ གཙྪེཡྻ, ན མོཧཱགཏིཾ གཙྪེཡྻ, ན བྷཡཱགཏིཾ གཙྪེཡྻ, བྷཱཛིཏཱབྷཱཛིཏཉྩ ཛཱནེཡྻཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༣༤༣) ཝཙནཏོ པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏོཡེཝ ‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ ཙཱིཝརབྷཱཛཀཾ སམྨནྣེཡྻཱ’’ཏི(མཧཱཝ. ༣༤༣) ཨཱདིནཱ ནཡེན ཀམྨཝཱཙཱཡ ཝཱ ཨཔལོཀནེན ཝཱ སམྨནྣིཏྭཱ ཋཔེཏབྦོ.

ཨེཏྠ སབྷཱགཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཔཱཔུཎནྟམྤི མཧགྒྷཙཱིཝརཾ དེནྟོ ཚནྡཱགཏིཾ གཙྪཏི ནཱམ. ཨཉྙེསཾ ཝུཌྜྷཏརཱནཾ པཱཔུཎནྟམྤི མཧགྒྷཙཱིཝརཾ ཨདཏྭཱ ཨཔྤགྒྷཾ དེནྟོ དོསཱགཏིཾ གཙྪཏི ནཱམ. མོཧམཱུལ༹ྷོ ཙཱིཝརདཱནཝཏྟཾ ཨཛཱནནྟོ མོཧཱགཏིཾ གཙྪཏི ནཱམ. མུཁརཱནཾ ནཝཀཱནམྤི བྷཡེན ཨཔཱཔུཎནྟཾ ཨེཝ མཧགྒྷཾ ཙཱིཝརཾ དེནྟོ བྷཡཱགཏིཾ གཙྪཏི ནཱམ. ཡོ ཨེཝཾ ན ¶ གཙྪཏི, སབྦེསཾ ཏུལཱབྷཱུཏོ པམཱཎབྷཱུཏོ མཛ྄ཛྷཏྟོ, སོ སམྨནྣིཏབྦོ. ཏེནཔི ཙཱིཝརཾ བྷཱཛེནྟེན པཋམཾ ‘‘ཨིདཾ ཐཱུལཾ, ཨིདཾ སཎྷཾ, ཨིདཾ གྷནཾ, ཨིདཾ ཏནུཀཾ, ཨིདཾ པརིབྷུཏྟཾ, ཨིདཾ ཨཔརིབྷུཏྟཾ, ཨིདཾ དཱིགྷཏོ ཨེཏྟཀཾ, པུཐུལཏོ ཨེཏྟཀ’’ནྟི ཨེཝཾ ཝཏྠཱནི ཝིཙིནིཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ ཨེཏྟཀཾ ཨགྒྷཏི, ཨིདཾ ཨེཏྟཀ’’ནྟི ཨེཝཾ ཨགྒྷཔརིཙྪེདཾ ཀཏྭཱ སཙེ སབྦེསཾ ཨེཀེཀམེཝ དསདསཨགྒྷནཀཾ པཱཔུཎཱཏི, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ. ནོ ཙེ པཱཔུཎཱཏི, ཡཾ ནཝ ཝཱ ཨཊྛ ཝཱ ཨགྒྷཏི, ཏཾ ཨཉྙེན ཨེཀཨགྒྷནཀེན ཙ དྭིཨགྒྷནཀེན ཙ སདྡྷིཾ བནྡྷིཏྭཱ ཨེཏེན ཨུཔཱཡེན སམེ པཊིཝཱིསེ ཋཔེཏྭཱ ཀུསོ པཱཏེཏབྦོ. སཙེ ཨེཀེཀསྶ དཱིཡམཱནེ ཙཱིཝརེ དིཝསོ ནཔྤཧོཏི, དས དས བྷིཀྑཱུ གཎེཏྭཱ དས དས ཙཱིཝརཔཊིཝཱིསེ ཨེཀཏོ བནྡྷིཏྭཱ བྷཎྜིཀཾ ཀཏྭཱ ཨེཀོ ཙཱིཝརཔཊིཝཱིསོ ཋཔེཏབྦོ ¶ . ཨེཝཾ ཋཔིཏེསུ ཙཱིཝརཔཊིཝཱིསེསུ ཀུསོ པཱཏེཏབྦོ. ཏེཧིཔི བྷིཀྑཱུཧི པུན ཀུསཔཱཏཾ ཀཏྭཱ བྷཱཛེཏབྦཾ.

‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, སཱམཎེརཱནཾ ཨུཔཌྜྷཔཊིཝཱིསཾ དཱཏུ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༣༤༣) ཝཙནཏོ ཡེ སཱམཎེརཱ ཨཏྟིསྶརཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཀཏྟབྦཀམྨཾ ན ཀརོནྟི, ཨུདྡེསཔརིཔུཙྪཱསུ ཡུཏྟཱ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱནཾཡེཝ ཝཏྟཔཊིཝཏྟཾ ཀརོནྟི, ཨཉྙེསཾ ན ཀརོནྟི, ཨེཏེསཾཡེཝ ཨུཔཌྜྷབྷཱགོ དཱཏབྦོ. ཡེ པན པུརེབྷཏྟཉྩ པཙྪཱབྷཏྟཉྩ བྷིཀྑུསངྒྷསྶེཝ ཀཏྟབྦཀིཙྩཾ ཀརོནྟི, ཏེསཾ སམཀོ དཱཏབྦོ. ཨིདཉྩ པིཊྛིསམཡེ ཨུཔྤནྣེན བྷཎྜཱགཱརེ ཋཔིཏེན ཨཀཱལཙཱིཝརེནེཝ ཀཐིཏཾ, ཀཱལཙཱིཝརཾ པན སམཀཾཡེཝ དཱཏབྦཾ. ཏཏྲུཔྤཱདཝསྶཱཝཱསིཀཾ སམྨུཉྫནཱིབནྡྷནཱདི སངྒྷསྶ ཕཱཏིཀམྨཾ ཀཏྭཱ གཧེཏབྦཾ. ཨེཏཉྷེཏྠ སབྦེསཾ ཝཏྟཾ. བྷཎྜཱགཱརཙཱིཝརེཔི སཙེ སཱམཎེརཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘བྷནྟེ, མཡཾ ཡཱགུཾ པཙཱམ, བྷཏྟཾ པཙཱམ, ཁཛྫཀཾ པཙཱམ, ཨཔྤཧརིཏཾ ཀརོམ, དནྟཀཊྛཾ ཨཱཧརཱམ, རངྒཚལླིཾ ཀཔྤིཡཾ ཀཏྭཱ དེམ, ཀིཾ ཨམྷེཧི ན ཀཏཾ ནཱམཱ’’ཏི ཨུཀྐུཊྛིཾ ཀརོནྟི, སམབྷཱགོཝ དཱཏབྦོ. ཨེཏཾཡེཝ ཝིརཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཀརོནྟི, ཡེསཉྩ ཀརཎབྷཱཝོ ན པཉྙཱཡཏི, ཏེ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, སཱམཎེརཱནཾ ཨུཔཌྜྷཔཊིཝཱིསཾ དཱཏུ’’ནྟི. ཀུརུནྡིཡཾ པན ‘‘སཙེ སཱམཎེརཱ ‘ཀསྨཱ མཡཾ, བྷནྟེ, སངྒྷཀམྨཾ ན ཀརོམ, ཀརིསྶཱམཱ’ཏི ཡཱཙནྟི, སམཔཊིཝཱིསོ དཱཏབྦོ’’ཏི ཝུཏྟཾ.

སཙེ ¶ ཀོཙི བྷིཀྑུ སཀཾ བྷཱགཾ གཧེཏྭཱ སཏྠཾ ལབྷིཏྭཱ ནདིཾ ཝཱ ཀནྟཱརཾ ཝཱ ཨུཏྟརིཏྭཱ དིསཱཔཀྐམིཏུཀཱམོ ཧོཏི, ཏསྶ ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཨུཏྟརནྟསྶ སཀཾ བྷཱགཾ དཱཏུ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༣༤༣) ཝཙནཏོ ཙཱིཝརེསུ བྷཎྜཱགཱརཏོ བཧི ནཱིཧཊེསུ གྷཎྚིཾ པཧརིཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷེ སནྣིཔཏིཏེ ཙཱིཝརབྷཱཛཀེན ‘‘ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ ཀོཊྛཱསེན ཨེཏྟཀེན བྷཝིཏབྦ’’ནྟི ཏཀྐེཏྭཱ ནཡགྒཱཧེན སམབྷཱགེན ཙཱིཝརཾ དཱཏབྦཾ. ཏུལཱཡ ཏུལིཏམིཝ ཧི སམསམཾ དཱཏུཾ ན སཀྐཱ, ཏསྨཱ ཨཱུནཾ ཝཱ ཧོཏུ ཨདྷིཀཾ ཝཱ, ཨེཝཾ ཏཀྐེན ནཡེན དིནྣཾ སུདིནྣཾ. ནེཝ ཨཱུནཀཾ པུན དཱཏབྦཾ, ནཱཏིརིཏྟཾ པཊིགྒཎྷིཏབྦཾ. སཙེ དས བྷིཀྑཱུ ཧོནྟི, སཱཊཀཱཔི དསེཝ, ཏེསུ ཨེཀོ དྭཱདས ཨགྒྷཏི, སེསཱ དསགྒྷནཀཱ. སབྦེསུ དསགྒྷནཀཝསེན ཀུསེ པཱཏིཏེ ཡསྶ བྷིཀྑུནོ དྭཱདསགྒྷནཀོ ཀུསོ པཱཏིཏོ, ཏེན ཡཏྟཀཾ ཏསྨིཾ པཊིཝཱིསེ ཨདྷིཀཾ, ཏཏྟཀཾ ཨགྒྷནཀཾ ཡཾ ཀིཉྩི ཨཏྟནོ སནྟཀཾ ཀཔྤིཡབྷཎྜཾ དཏྭཱ སོ ཨཏིརེཀབྷཱགོ གཧེཏབྦོ. སཙེ སབྦེསཾ པཉྩ པཉྩ ཝཏྠཱནི པཏྟཱནི, སེསཱནིཔི ཨཏྠི, ཨེཀེཀཾ པན ན པཱཔུཎཱཏི, ཚིནྡིཏྭཱ དཱཏབྦཱནི.

ཚིནྡནྟེན ¶ ཙ ཨཌྜྷམཎྜལཱདཱིནཾ ཝཱ ཨུཔཱཧནཏྠཝིཀཱདཱིནཾ ཝཱ པཧོནཀཱནི ཁཎྜཱནི ཀཏྭཱ དཱཏབྦཱནི. ཧེཊྛིམཔརིཙྪེདེན ཙཏུརངྒུལཝིཏྠཱརམྤི ཨནུཝཱཏཔྤཧོནཀཱཡཱམཾ ཁཎྜཾ ཀཏྭཱ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨཔརིབྷོགཾ པན ན ཀཱཏབྦཾ. སཙེཔི ཨེཀསྶ བྷིཀྑུནོ ཀོཊྛཱསེ ཨེཀཾ ཝཱ དྭེ ཝཱ ཝཏྠཱནི ནཔྤཧོནྟི, ཏཏྠ ཨཉྙཾ སཱམཎཀཾ པརིཀྑཱརཾ ཋཔེཏྭཱ ཡོ ཏེན ཏུསྶཏི, ཏསྶ ཏཾ བྷཱགཾ ཀཏྭཱ པཙྪཱ ཀུསཔཱཏོ ཀཱཏབྦོ. སཙེ དས དས བྷིཀྑཱུ གཎེཏྭཱ ཝགྒཾ ཀརོནྟཱནཾ ཨེཀོ ཝགྒོ ན པཱུརཏི, ཨཊྛ ཝཱ ནཝ ཝཱ ཧོནྟི, ཏེསཾ ཨཊྛ ཝཱ ནཝ ཝཱ ཀོཊྛཱསཱ ‘‘ཏུམྷེ ཨིམེ གཧེཏྭཱ ཝིསུཾ བྷཱཛེཐཱ’’ཏི དཱཏབྦཱ. ཨེཝཾ དཏྭཱ པཙྪཱ ཀུསཔཱཏོ ཀཱཏབྦོ.

༡༩༩. ཨིདཱནི ‘‘ཨཊྛིམཱ, བྷིཀྑཝེ, མཱཏིཀཱ ཙཱིཝརསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ, སཱིམཱཡ དེཏི, ཀཏིཀཱཡ དེཏི, བྷིཀྑཱཔཉྙཏྟིཡཱ དེཏི, སངྒྷསྶ དེཏི, ཨུབྷཏོསངྒྷསྶ དེཏི, ཝསྶཾཝུཊྛསངྒྷསྶ དེཏི, ཨཱདིསྶ དེཏི, པུགྒལསྶ དེཏཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༣༧༩) ཙཱིཝརཱནཾ པཊིལཱབྷཁེཏྟདསྶནཏྠཾ ཡཱ ཏཱ ཨཊྛ མཱཏིཀཱ ཝུཏྟཱ, ཏཱསཾ ཝསེན ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོ.

ཏཏྠ ¶ ‘‘སཱིམཱཡ དམྨཱི’’ཏི ཨེཝཾ སཱིམཾ པརཱམསིཏྭཱ དེནྟོ སཱིམཱཡ དེཏི ནཱམ. ཨེཝཾ སཱིམཱཡ དིནྣཾ ཡཱཝཏིཀཱ བྷིཀྑཱུ ཨནྟོསཱིམཱགཏཱ, ཏེཧི བྷཱཛེཏབྦཾ. སཱིམཱ ཙ ནཱམེསཱ ཁཎྜསཱིམཱ ཨུཔཙཱརསཱིམཱ སམཱནསཾཝཱསསཱིམཱ ཨཝིཔྤཝཱསསཱིམཱ ལཱབྷསཱིམཱ གཱམསཱིམཱ ནིགམསཱིམཱ ནགརསཱིམཱ ཨབྦྷནྟརསཱིམཱ ཨུདཀུཀྑེཔསཱིམཱ ཛནཔདསཱིམཱ རཊྛསཱིམཱ རཛྫསཱིམཱ དཱིཔསཱིམཱ ཙཀྐཝཱལ༹སཱིམཱཏི པནྣརསཝིདྷཱ ཧོཏི. ཏཏྠ ཁཎྜསཱིམཱ སཱིམཱཀཐཱཡཾ ཝུཏྟཱཝ. ཨུཔཙཱརསཱིམཱ ནཱམ པརིཀྑིཏྟསྶ ཝིཧཱརསྶ པརིཀྑེཔེན, ཨཔརིཀྑིཏྟསྶ པརིཀྑེཔཱརཧཊྛཱནེན པརིཙྪིནྣཱ ཧོཏི. ཨཔིཙ བྷིཀྑཱུནཾ དྷུཝསནྣིཔཱཏཊྛཱནཏོ པརིཡནྟེ ཋིཏབྷོཛནསཱལཏོ ཝཱ ནིབདྡྷཝསནཨཱཝཱསཏོ ཝཱ ཐཱམམཛ྄ཛྷིམསྶ པུརིསསྶ དྭིནྣཾ ལེཌྜུཔཱཏཱནཾ ཨནྟོ ཨུཔཙཱརསཱིམཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. སཱ པན ཨཱཝཱསེསུ ཝཌྜྷནྟེསུ ཝཌྜྷཏི, པརིཧཱཡནྟེསུ པརིཧཱཡཏི. མཧཱཔཙྩརིཡཾ པན ‘‘བྷིཀྑཱུསུཔི ཝཌྜྷནྟེསུ ཝཌྜྷཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཏསྨཱ སཙེ ཝིཧཱརེ སནྣིཔཏིཏབྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ ཨེཀཱབདྡྷཱ ཧུཏྭཱ ཡོཛནསཏམྤི པཱུརེཏྭཱ ནིསཱིདནྟི, ཡོཛནསཏམྤི ཨུཔཙཱརསཱིམཱཝ ཧོཏི, སབྦེསཾ ལཱབྷོ པཱཔུཎཱཏི. སམཱནསཾཝཱསཨཝིཔྤཝཱསསཱིམཱདྭཡམྤི ཝུཏྟམེཝ. ལཱབྷསཱིམཱ ནཱམ ནེཝ སམྨཱསམྦུདྡྷེན ཨནུཉྙཱཏཱ, ན དྷམྨསངྒཱཧཀཏྠེརེཧི ཋཔིཏཱ, ཨཔིཙ ཁོ རཱཛརཱཛམཧཱམཏྟཱ ཝིཧཱརཾ ཀཱརེཏྭཱ གཱཝུཏཾ ཝཱ ཨཌྜྷཡོཛནཾ ཝཱ ཡོཛནཾ ཝཱ སམནྟཏོ པརིཙྪིནྡིཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཨམྷཱཀཾ ཝིཧཱརསྶ ལཱབྷསཱིམཱ’’ཏི ནཱམལིཁིཏཀེ ཐམྦྷེ ནིཁཎིཏྭཱ ‘‘ཡཾ ཨེཏྠནྟརེ ཨུཔྤཛྫཏི, སབྦཾ ཨམྷཱཀཾ ཝིཧཱརསྶ དེམཱ’’ཏི སཱིམཱ ཋཔེནྟི, ཨཡཾ ལཱབྷསཱིམཱ ནཱམ. གཱམནིགམནགརཨབྦྷནྟརཨུདཀུཀྑེཔསཱིམཱཔི ཝུཏྟཱ ཨེཝ.

ཛནཔདསཱིམཱ ¶ ནཱམ ཀཱསིཀོསལརཊྛཱདཱིནཾ ཨནྟོ བཧཱུ ཛནཔདཱ ཧོནྟི, ཏཏྠ ཨེཀེཀོ ཛནཔདཔརིཙྪེདོ ཛནཔདསཱིམཱ. རཊྛསཱིམཱ ནཱམ ཀཱསིཀོསལཱདིརཊྛཔརིཙྪེདོ. རཛྫསཱིམཱ ནཱམ ‘‘ཙོལ༹བྷོགོ ཀེརལ༹བྷོགོ’’ཏི ཨེཝཾ ཨེཀེཀསྶ རཉྙོ ཨཱཎཱཔཝཏྟིཊྛཱནཾ. དཱིཔསཱིམཱ ནཱམ སམུདྡནྟེན པརིཙྪིནྣམཧཱདཱིཔཱ ཙ ཨནྟརདཱིཔཱ ཙ. ཙཀྐཝཱལ༹སཱིམཱ ཙཀྐཝཱལ༹པབྦཏེནེཝ པརིཙྪིནྣཱ. ཨེཝམེཏཱསུ སཱིམཱསུ ཁཎྜསཱིམཱཡ ཀེནཙི ཀམྨེན སནྣིཔཏིཏཾ སངྒྷཾ དིསྭཱ ‘‘ཨེཏྠེཝ སཱིམཱཡ སངྒྷསྶ དེམཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ཡཱཝཏིཀཱ བྷིཀྑཱུ ཨནྟོཁཎྜསཱིམཱགཏཱ, ཏེཧི བྷཱཛེཏབྦཾ. ཏེསཾཡེཝ ཧི ཏཾ པཱཔུཎཱཏི, ཨཉྙེསཾ སཱིམནྟརིཀཱཡ ཝཱ ཨུཔཙཱརསཱིམཱཡ ¶ ཝཱ ཋིཏཱནམྤི ན པཱཔུཎཱཏི. ཁཎྜསཱིམཱཡ ཋིཏེ པན རུཀྑེ ཝཱ པབྦཏེ ཝཱ ཋིཏསྶ ཧེཊྛཱ ཝཱ པཐཝཱིཝེམཛ྄ཛྷགཏསྶ པཱཔུཎཱཏིཡེཝ. ‘‘ཨིམིསྶཱ ཨུཔཙཱརསཱིམཱཡ སངྒྷསྶ དམྨཱི’’ཏི དིནྣཾ པན ཁཎྜསཱིམཱསཱིམནྟརིཀཱསུ ཋིཏཱནམྤི པཱཔུཎཱཏི. ‘‘སམཱནསཾཝཱསསཱིམཱཡ དམྨཱི’’ཏི དིནྣཾ པན ཁཎྜསཱིམཱསཱིམནྟརིཀཱསུ ཋིཏཱནཾ ན པཱཔུཎཱཏི. ཨཝིཔྤཝཱསསཱིམཱལཱབྷསཱིམཱསུ དིནྣཾ ཏཱསུ སཱིམཱསུ ཨནྟོགཏཱནཾ པཱཔུཎཱཏི. གཱམསཱིམཱདཱིསུ དིནྣཾ ཏཱསཾ སཱིམཱནཾ ཨབྦྷནྟརེ བདྡྷསཱིམཱཡ ཋིཏཱནམྤི པཱཔུཎཱཏི. ཨབྦྷནྟརསཱིམཱཨུདཀུཀྑེཔསཱིམཱསུ དིནྣཾ ཏཏྠ ཨནྟོགཏཱནཾཡེཝ པཱཔུཎཱཏི. ཛནཔདརཊྛརཛྫདཱིཔཙཀྐཝཱལ༹སཱིམཱསུཔི གཱམསཱིམཱདཱིསུ ཝུཏྟསདིསོཡེཝ ཝིནིཙྪཡོ.

སཙེ པན ཛམྦུདཱིཔེ ཋིཏོ ‘‘ཏམྦཝཎྞིདཱིཔེ སངྒྷསྶ དམྨཱི’’ཏི ཝདཏི, ཏམྦཔཎྞིདཱིཔཏོ ཨེཀོཔི ཨཱགནྟྭཱ སབྦེསཾ གཎྷིཏུཾ ལབྷཏི. སཙེཔི ཏཏྲེཝ ཨེཀོ སབྷཱགབྷིཀྑུ སབྷཱགཱནཾ བྷཱགཾ གཎྷཱཏི, ན ཝཱརེཏབྦོ. ཨེཝཾ ཏཱཝ ཡོ སཱིམཾ པརཱམསིཏྭཱ དེཏི, ཏསྶ དཱནེ ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོ. ཡོ པན ‘‘ཨསུཀསཱིམཱཡ’’ནྟི ཝཏྟུཾ ན ཛཱནཱཏི, ཀེཝལཾ ‘‘སཱིམཱ’’ཏི ཝཙནམཏྟམེཝ ཛཱནནྟོ ཝིཧཱརཾ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘སཱིམཱཡ དམྨཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘སཱིམཊྛཀསངྒྷསྶ དམྨཱི’’ཏི ཝཱ བྷཎཏི, སོ པུཙྪིཏབྦོ ‘‘སཱིམཱ ནཱམ བཧུཝིདྷཱ, ཀཏརསཱིམཾ སནྡྷཱཡ བྷཎསཱི’’ཏི. སཙེ ཝདཏི ‘‘ཨཧཾ ‘ཨསུཀསཱིམཱ’ཏི ན ཛཱནཱམི, སཱིམཊྛཀསངྒྷོ བྷཱཛེཏྭཱ གཎྷཏཱུ’’ཏི, ཀཏརསཱིམཱཡ བྷཱཛེཏབྦཾ? མཧཱསཱིཝཏྠེརོ ཀིརཱཧ ‘‘ཨཝིཔྤཝཱསསཱིམཱཡཱ’’ཏི. ཏཏོ ནཾ ཨཱཧཾསུ ‘‘ཨཝིཔྤཝཱསསཱིམཱ ནཱམ ཏིཡོཛནཱཔི ཧོཏི, ཨེཝཾ སནྟེ ཏིཡོཛནེ ཋིཏཱ ལཱབྷཾ གཎྷིསྶནྟི, ཏིཡོཛནེ ཋཏྭཱ ཨཱགནྟུཀཝཏྟཾ པཱུརེཏྭཱ ཨཱརཱམཾ པཝིསིཏབྦཾ བྷཝིསྶཏི, གམིཀོ ཏིཡོཛནཾ གནྟྭཱ སེནཱསནཾ ཨཱཔུཙྪིསྶཏི, ནིསྶཡཔྤཊིཔནྣསྶ ཏིཡོཛནཱཏིཀྐམེ ནིསྶཡོ པཊིཔྤསྶམྦྷིསྶཏི, པཱརིཝཱསིཀེན ཏིཡོཛནཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཨརུཎཾ ཨུཊྛཔེཏབྦཾ བྷཝིསྶཏི, བྷིཀྑུནིཡཱ ཏིཡོཛནེ ཋཏྭཱ ཨཱརཱམཔྤཝེསནཾ ཨཱཔུཙྪིཏབྦཾ བྷཝིསྶཏི, སབྦམྤེཏཾ ཨུཔཙཱརསཱིམཱཔརིཙྪེདཝསེནེཝ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི, ཏསྨཱ ཨུཔཙཱརསཱིམཱཡ བྷཱཛེཏབྦ’’ནྟི.

༢༠༠. ཀཏིཀཱཡ ¶ དེཏཱིཏི ཨེཏྠ པན ཀཏིཀཱ ནཱམ སམཱནལཱབྷཀཏིཀཱ. ཏཏྲེཝཾ ཀཏིཀཱ ཀཱཏབྦཱ, ཨེཀསྨིཾ ཝིཧཱརེ སནྣིཔཏིཏེཧི བྷིཀྑཱུཧི ཡཾ ཝིཧཱརཾ སངྒཎྷིཏུཀཱམཱ སམཱནལཱབྷཾ ཀཱཏུཾ ཨིཙྪནྟི ¶ , ཏསྶ ནཱམཾ གཧེཏྭཱ ‘‘ཨསུཀོ ནཱམ ཝིཧཱརོ པོརཱཎཀོ’’ཏི ཝཱ ‘‘བུདྡྷཱདྷིཝུཏྠོ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨཔྤལཱབྷོ’’ཏི ཝཱ ཡ ཀིཉྩི ཀཱརཎཾ ཝཏྭཱ ‘‘ཏཾ ཝིཧཱརཾ ཨིམིནཱ ཝིཧཱརེན སདྡྷིཾ ཨེཀལཱབྷཾ ཀཱཏུཾ སངྒྷསྶ རུཙྩཏཱི’’ཏི ཏིཀྑཏྟུཾ སཱཝེཏབྦཾ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཏསྨིཾ ཝིཧཱརེ ནིསིནྣོཔི ཨིདྷ ནིསིནྣོཝ ཧོཏི. ཏསྨིཾ ཝིཧཱརེཔི སངྒྷེན ཨེཝམེཝ ཀཱཏབྦཾ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཨིདྷ ནིསིནྣོཔི ཏསྨིཾ ནིསིནྣོཝ ཧོཏི. ཨེཀསྨིཾ ཝིཧཱརེ ལཱབྷེ བྷཱཛིཡམཱནེ ཨིཏརསྨིཾ ཋིཏསྶ བྷཱགཾ གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨེཝཾ ཨེཀེན ཝིཧཱརེན སདྡྷིཾ བཧཱུཔི ཨཱཝཱསཱ ཨེཀལཱབྷཱ ཀཱཏབྦཱ. ཨེཝཉྩ ཀཏེ ཨེཀསྨིཾ ཨཱཝཱསེ དིནྣེ སབྦཏྠ དིནྣཾ ཧོཏི.

༢༠༡. བྷིཀྑཱཔཉྙཏྟི ནཱམ ཨཏྟནོ པརིཙྩཱགཔཉྙཱཔནཊྛཱནཾ, ཡཏྠ སངྒྷསྶ དྷུཝཀཱརཱ ཀརཱིཡནྟི. ཨེཏྠ ཙ ཡསྨིཾ ཝིཧཱརེ ཨིམསྶ ཙཱིཝརདཱཡཀསྶ སནྟཀཾ སངྒྷསྶ པཱཀཝཊྚཾ ཝཱ ཝཏྟཏི, ཡསྨིཾ ཝིཧཱརེ བྷིཀྑཱུ ཨཏྟནོ བྷཱརཾ ཀཏྭཱ སདཱ གེཧེ བྷོཛེཏི, ཡཏྠ ཝཱ ཏེན ཨཱཝཱསོ ཀཱརིཏོ, སལཱཀབྷཏྟཱདཱིནི ཝཱ ནིབདྡྷཱནི, ཨིམེ དྷུཝཀཱརཱ ནཱམ. ཡེན པན སཀལོཔི ཝིཧཱརོ པཏིཊྛཱཔིཏོ, ཏཏྠ ཝཏྟབྦམེཝ ནཏྠི, ཏསྨཱ སཙེ སོ ‘‘ཡཏྠ མཡ྄ཧཾ དྷུཝཀཱརཱ ཀརཱིཡནྟི, ཏཏྠ དམྨཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘ཏཏྠ དེཐཱ’’ཏི ཝཱ བྷཎཏི, བཧཱུསུ ཙེཔི ཋཱནེསུ དྷུཝཀཱརཱ ཧོནྟི, སབྦཏྠ དིནྣམེཝ ཧོཏི. སཙེ པན ཨེཀསྨིཾ ཝིཧཱརེ བྷིཀྑཱུ བཧུཏརཱ ཧོནྟི, ཏེཧི ཝཏྟབྦཾ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ དྷུཝཀཱརེ ཨེཀཏྠ བྷིཀྑཱུ བཧཱུ, ཨེཀཏྠ ཨཔྤཀཱ’’ཏི. སཙེ ‘‘བྷིཀྑུགཎནཱཡ གཎྷཐཱ’’ཏི བྷཎཏི, ཏཐཱ བྷཱཛེཏྭཱ གཎྷིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨེཏྠ ཙ ཝཏྠབྷེསཛྫཱདི ཨཔྤཀམྤི སུཁེན བྷཱཛཱིཡཏི. ཡདི པན མཉྩོ ཝཱ པཱིཋཾ ཝཱ ཨེཀམེཝ ཧོཏི, ཏཾ པུཙྪིཏྭཱ ཡསྶ ཝིཧཱརསྶ, ཨེཀཝིཧཱརེཔི ཝཱ ཡསྶ སེནཱསནསྶ སོ ཝིཙཱརེཏི, ཏཏྠ དཱཏབྦཾ. སཙེཔི ‘‘ཨསུཀབྷིཀྑུ གཎྷཏཱུ’’ཏི ཝདཏི, ཝཊྚཏི. ཨཐ ‘‘མཡ྄ཧཾ དྷུཝཀཱརེ དེཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཝིཙཱརེཏྭཱ གཙྪཏི, སངྒྷསྶཔི ཝིཙཱརེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨེཝཾ པན ཝིཙཱརེཏབྦཾ, ‘‘སངྒྷཏྠེརསྶ ཝསནཊྛཱནེ དེཐཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. སཙེ ཏཏྠ སེནཱསནཾ པརིཔུཎྞཾ ཧོཏི, ཡཏྠ ནཔྤཧོཏི, ཏཏྠ དཱཏབྦཾ. སཙེ ཨེཀོ བྷིཀྑུ ‘‘མཡ྄ཧཾ ཝསནཊྛཱནེ སེནཱསནཔརིབྷོགབྷཎྜཾ ནཏྠཱི’’ཏི ཝདཏི, ཏཏྠ དཱཏབྦཾ.

༢༠༢. སངྒྷསྶ དེཏཱིཏི ཨེཏྠ པན སཙེ ཝིཧཱརཾ པཝིསིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱནི ཙཱིཝརཱནི སངྒྷསྶ དམྨཱི’’ཏི དེཏི, ཨུཔཙཱརསཱིམཱཡ ཋིཏེན སངྒྷེན གྷཎྚིཾ པཧརིཏྭཱ ¶ ཀཱལཾ གྷོསེཏྭཱ བྷཱཛེཏབྦཱནི, སཱིམཊྛཀསྶ ཨསམྤཏྟསྶཔི བྷཱགཾ གཎྷནྟོ ན ཝཱརེཏབྦོ. ཝིཧཱརོ མཧཱ ཧོཏི, ཐེརཱསནཏོ ¶ པཊྛཱཡ ཝཏྠེསུ དཱིཡམཱནེསུ ཨལསཛཱཏིཀཱ མཧཱཐེརཱ པཙྪཱ ཨཱགཙྪནྟི, ‘‘བྷནྟེ, ཝཱིསཏིཝསྶཱནཾ དཱིཡཏི, ཏུམྷཱཀཾ ཋིཏིཀཱ ཨཏིཀྐནྟཱ’’ཏི ན ཝཏྟབྦཱ, ཋིཏིཀཾ ཋཔེཏྭཱ ཏེསཾ དཏྭཱ པཙྪཱ ཋིཏིབྷཱཡ དཱཏབྦཾ. ‘‘ཨསུཀཝིཧཱརེ ཀིར བཧུ ཙཱིཝརཾ ཨུཔྤནྣ’’ནྟི སུཏྭཱ ཡོཛནནྟརིཀཝིཧཱརཏོཔི བྷིཀྑཱུ ཨཱགཙྪནྟི, སམྤཏྟསམྤཏྟཱནཾ ཋིཏཊྛཱནཏོ པཊྛཱཡ དཱཏབྦཾ, ཨསམྤཏྟཱནམྤི ཨུཔཙཱརསཱིམཾ པཝིཊྛཱནཾ ཨནྟེཝཱསིཀཱདཱིསུ གཎྷནྟེསུ དཱཏབྦམེཝ. ‘‘བཧིཨུཔཙཱརསཱིམཱཡ ཋིཏཱནཾ དེཐཱ’’ཏི ཝདནྟི, ན དཱཏབྦཾ. སཙེ པན ཨུཔཙཱརསཱིམཾ ཨོཀྐནྟེཧི ཨེཀཱབདྡྷཱ ཧུཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝིཧཱརདྭཱརེ ཝཱ ཨནྟོཝིཧཱརེཡེཝ ཝཱ ཧོནྟི, པརིསཝསེན ཝཌྜྷིཏཱ ནཱམ སཱིམཱ ཧོཏི, ཏསྨཱ དཱཏབྦཾ. སངྒྷནཝཀསྶ དིནྣེཔི པཙྪཱ ཨཱགཏཱནཾ དཱཏབྦམེཝ. དུཏིཡབྷཱགེ པན ཐེརཱསནཾ ཨཱརུལ༹ྷེ ཨཱགཏཱནཾ པཋམབྷཱགོ ན པཱཔུཎཱཏི, དུཏིཡབྷཱགཏོ ཝསྶགྒེན དཱཏབྦཾ.

ཨེཀསྨིཾ ཝིཧཱརེ དས བྷིཀྑཱུ ཧོནྟི, དས ཝཏྠཱནི ‘‘སངྒྷསྶ དེམཱ’’ཏི དེནྟི, པཱཊེཀྐཾ བྷཱཛེཏབྦཱནི. སཙེ ‘‘སབྦཱནེཝ ཨམྷཱཀཾ པཱཔུཎནྟཱི’’ཏི གཧེཏྭཱ གཙྪནྟི, དུཔྤཱཔིཏཱནི ཙེཝ དུགྒཧིཏཱནི ཙ, གཏགཏཊྛཱནེ སངྒྷིཀཱནེཝ ཧོནྟི. ཨེཀཾ པན ཨུདྡྷརིཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ ཏུམྷཱཀཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི སངྒྷཏྠེརསྶ པཱཔེཏྭཱ ‘‘སེསཱནི ཨམྷཱཀཾ པཱཔུཎནྟཱི’’ཏི གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨེཀམེཝ ཝཏྠཾ ‘‘སངྒྷསྶ དེམཱ’’ཏི ཨཱཧརནྟི, ཨབྷཱཛེཏྭཱཝ ‘‘ཨམྷཱཀཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི གཎྷནྟི, དུཔྤཱཔིཏཉྩེཝ དུགྒཧིཏཉྩ. སཏྠཀེན ཝཱ ཧལིདྡིཨཱདིནཱ ཝཱ ལེཁཾ ཀཏྭཱ ཨེཀཀོཊྛཱསཾ ‘‘ཨིདཾ ཋཱནཾ ཏུམྷཱཀཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི སངྒྷཏྠེརསྶ པཱཔེཏྭཱ ‘‘སེསཾ ཨམྷཱཀཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཡཾ པན ཝཏྠསྶེཝ པུཔྥཾ ཝཱ ཝལི ཝཱ, ཏེན པརིཙྪེདཾ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི. སཙེ ཨེཀཾ ཏནྟཾ ཨུདྡྷརིཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ ཋཱནཾ ཏུམྷཱཀཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི ཐེརསྶ དཏྭཱ ‘‘སེསཾ ཨམྷཱཀཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི གཎྷནྟི, ཝཊྚཏི. ཁཎྜཾ ཁཎྜཾ ཚིནྡིཏྭཱ བྷཱཛིཡམཱནཾ ཝཊྚཏིཡེཝ.

ཨེཀབྷིཀྑུཀེ ཝིཧཱརེ སངྒྷསྶ ཙཱིཝརེསུ ཨུཔྤནྣེསུ སཙེ པུབྦེ ཝུཏྟནཡེནེཝ སོ བྷིཀྑུ ‘‘སབྦཱནི མཡ྄ཧཾ པཱཔུཎནྟཱི’’ཏི གཎྷཱཏི, སུགྒཧིཏཱནི ¶ , ཋིཏིཀཱ པན ན ཏིཊྛཏི. སཙེ ཨེཀེཀཾ ཨུདྡྷརིཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ མཡ྄ཧཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི གཎྷཱཏི, ཋིཏིཀཱ ཏིཊྛཏི. ཏཏྠ ཨཊྛིཏཱཡ ཋིཏིཀཱཡ པུན ཨཉྙསྨིཾ ཙཱིཝརེ ཨུཔྤནྣེ སཙེ ཨེཀོ བྷིཀྑུ ཨཱགཙྪཏི, མཛ྄ཛྷེ ཚིནྡིཏྭཱ དྭཱིཧིཔི གཧེཏབྦཾ. ཋིཏཱཡ ཋིཏིཀཱཡ པུན ཨཉྙསྨིཾ ཙཱིཝརེ ཨུཔྤནྣེ སཙེ ནཝཀཏརོ ཨཱགཙྪཏི, ཋིཏིཀཱ ཧེཊྛཱ ཨོརོཧཏི. སཙེ ཝུཌྜྷཏརོ ཨཱགཙྪཏི, ཋིཏིཀཱ ཨུདྡྷཾ ཨཱརོཧཏི. ཨཐ ཨཉྙོ ནཏྠི, པུན ཨཏྟནོ པཱཔེཏྭཱ གཧེཏབྦཾ. ‘‘སངྒྷསྶ དེམཱ’’ཏི ཝཱ ‘‘བྷིཀྑུསངྒྷསྶ དེམཱ’’ཏི ཝཱ ཡེན ཀེནཙི ཨཱཀཱརེན སངྒྷཾ ཨཱམསིཏྭཱ དིནྣཾ པན པཾསུཀཱུལིཀཱནཾ ན ཝཊྚཏི ‘‘གཧཔཏིཙཱིཝརཾ ¶ པཊིཀྑིཔཱམི, པཾསུཀཱུལིཀངྒཾ སམཱདིཡཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟཏྟཱ, ན པན ཨཀཔྤིཡཏྟཱ. བྷིཀྑུསངྒྷེན ཨཔལོཀེཏྭཱ དིནྣམྤི ན གཧེཏབྦཾ. ཡཾ པན བྷིཀྑུ ཨཏྟནོ སནྟཀཾ དེཏི, ཏཾ བྷིཀྑུདཏྟིཡཾ ནཱམ ཝཊྚཏི, པཾསུཀཱུལཾ པན ན ཧོཏི. ཨེཝཾ སནྟེཔི དྷུཏངྒཾ ན བྷིཛྫཏི. ‘‘བྷིཀྑཱུནཾ དེམ, ཐེརཱནཾ དེམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན པཾསུཀཱུལིཀཱནམྤི ཝཊྚཏི, ‘‘ཨིདཾ ཝཏྠཾ སངྒྷསྶ དེམ, ཨིམིནཱ ཨུཔཱཧནཏྠཝིཀཔཏྟཏྠཝིཀཨཱཡོགཨཾསབདྡྷཀཱདཱིནི ཀརོནྟཱུ’’ཏི དིནྣམྤི ཝཊྚཏི. པཏྟཏྠཝིཀཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡ དིནྣཱནི བཧཱུནིཔི ཧོནྟི, ཙཱིཝརཏྠཱཡཔི པཧོནྟི, ཏཏོ ཙཱིཝརཾ ཀཏྭཱ པཱརུཔིཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པན སངྒྷོ བྷཱཛིཏཱཏིརིཏྟཱནི ཝཏྠཱནི ཚིནྡིཏྭཱ ཨུཔཱཧནཏྠཝིཀཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡ བྷཱཛེཏི, ཏཏོ གཧེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. སཱམིཀེཧི ཝིཙཱརིཏམེཝ ཧི ཝཊྚཏི, ན ཨིཏརཾ. པཾསུཀཱུལིཀཾ ‘‘སངྒྷསྶ དྷམྨཀརཎཔཊཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡ དེམཱ’’ཏི ཝུཏྟེཔི གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི, པརིཀྑཱརོ ནཱམ པཾསུཀཱུལིཀཱནམྤི ཨིཙྪིཏབྦོ. ཡཾ ཏཏྠ ཨཏིརེཀཾ ཧོཏི, ཏཾ ཙཱིཝརེཔི ཨུཔནེཏུཾ ཝཊྚཏི. སུཏྟཾ སངྒྷསྶ དེནྟི, པཾསུཀཱུལིཀེཧིཔི གཧེཏབྦཾ. ཨཡཾ ཏཱཝ ཝིཧཱརཾ པཝིསིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱནི ཙཱིཝརཱནི སངྒྷསྶ དམྨཱི’’ཏི དིནྣེསུ ཝིནིཙྪཡོ. སཙེ པན བཧིཨུཔཙཱརསཱིམཱཡ ཨདྡྷཱནམགྒཔྤཊིཔནྣེ བྷིཀྑཱུ དིསྭཱ ‘‘སངྒྷསྶ དམྨཱི’’ཏི སངྒྷཏྠེརསྶ ཝཱ སངྒྷནཝཀསྶ ཝཱ ཨཱརོཙེཏི, སཙེཔི ཡོཛནཾ ཕརིཏྭཱ པརིསཱ ཋིཏཱ ཧོཏི, ཨེཀཱབདྡྷཱ ཙེ, སབྦེསཾ པཱཔུཎཱཏི. ཡེ པན དྭཱདསཧི ཧཏྠེཧི པརིསཾ ཨསམྤཏྟཱ, ཏེསཾ ན པཱཔུཎཱཏི.

༢༠༣. ཨུབྷཏོསངྒྷསྶ དེཏཱིཏི ཨེཏྠ ‘‘ཨུབྷཏོསངྒྷསྶ དམྨཱི’’ཏི ཝུཏྟེཔི ‘‘དྭིདྷཱ སངྒྷསྶ དམྨཱི’’ཏི, ‘‘དྭིནྣཾ སངྒྷཱནཾ དམྨཱི’’ཏི, ‘‘བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཙ བྷིཀྑུནཱིསངྒྷསྶ ¶ ཙ དམྨཱི’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཨུབྷཏོསངྒྷསྶ དིནྣམེཝ ཧོཏི. ཏཏྠ སཙེ བཧུཀཱཔི བྷིཀྑཱུ ཧོནྟི, ཨེཀཱ བྷིཀྑུནཱི ཧོཏི, ཨུཔཌྜྷཾ དཱཏབྦཾ, དྭེ བྷཱགེ སམེ ཀཏྭཱ ཨེཀོ བྷཱགོ དཱཏབྦོཏི ཨཏྠོ. སཙེ བཧུཀཱཔི བྷིཀྑུནིཡོ ཧོནྟི, ཨེཀོ བྷིཀྑུ ཧོཏི, ཨུཔཌྜྷཾ དཱཏབྦཾ. ‘‘ཨུབྷཏོསངྒྷསྶ ཙ ཏུཡ྄ཧཉྩ དམྨཱི’’ཏི ཝུཏྟེ སཙེ དས དས བྷིཀྑཱུ ཙ བྷིཀྑུནིཡོ ཙ ཧོནྟི, ཨེཀཝཱིསཏི པཊིཝཱིསེ ཀཏྭཱ ཨེཀོ པུགྒལསྶ དཱཏབྦོ, དས བྷིཀྑུསངྒྷསྶ, དས བྷིཀྑུནཱིསངྒྷསྶ. ཡེན པུགྒལིཀོ ལདྡྷོ, སོ སངྒྷཏོཔི ཨཏྟནོ ཝསྶགྒེན གཧེཏུཾ ལབྷཏི. ཀསྨཱ? ཨུབྷཏོསངྒྷགྒཧཎེན གཧིཏཏྟཱ. ‘‘ཨུབྷཏོསངྒྷསྶ ཙ ཙེཏིཡསྶ ཙ དམྨཱི’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨིདྷ པན ཙེཏིཡསྶ སངྒྷཏོ པཱཔུཎནཀོཊྛཱསོ ནཱམ ནཏྠི, ཨེཀཔུགྒལསྶ པཏྟཀོཊྛཱསསམོཝ ཀོཊྛཱསོ ཧོཏི. ‘‘ཨུབྷཏོསངྒྷསྶ ཙ ཏུཡ྄ཧཉྩ ཙེཏིཡསྶ ཙཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན དྭཱཝཱིསཏི ཀོཊྛཱསེ ཀཏྭཱ དས བྷིཀྑཱུནཾ, དས བྷིཀྑུནཱིནཾ, ཨེཀོ པུགྒལསྶ, ཨེཀོ ཙེཏིཡསྶ དཱཏབྦོ. ཏཏྠ པུགྒལོ སངྒྷཏོཔི ཨཏྟནོ ཝསྶགྒེན གཧེཏུཾ ལབྷཏི, ཙེཏིཡསྶ ཨེཀོཡེཝ.

‘‘བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ¶ ཙ བྷིཀྑུནཱིནཉྩ དམྨཱི’’ཏི ཝུཏྟེ པན ན མཛ྄ཛྷེ བྷིནྡིཏྭཱ དཱཏབྦཾ, བྷིཀྑཱུ ཙ བྷིཀྑུནིཡོ ཙ གཎེཏྭཱ དཱཏབྦཾ. ‘‘བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཙ བྷིཀྑུནཱིནཉྩ ཏུཡ྄ཧཉྩཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན པུགྒལོ ཝིསུཾ ན ལབྷཏི, པཱཔུཎནཊྛཱནཏོ ཨེཀམེཝ ལབྷཏི. ཀསྨཱ? བྷིཀྑུསངྒྷགྒཧཎེན གཧིཏཏྟཱ. ‘‘བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཙ བྷིཀྑུནཱིནཉྩ ཏུཡ྄ཧཉྩ ཙེཏིཡསྶ ཙཱ’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཙེཏིཡསྶ ཨེཀཔུགྒལཔཊིཝཱིསོ ལབྦྷཏི, པུགྒལསྶ ཝིསུཾ ན ལབྦྷཏི, ཏསྨཱ ཨེཀཾ ཙེཏིཡསྶ དཏྭཱ ཨཝསེསཾ བྷིཀྑཱུ ཙ བྷིཀྑུནིཡོ ཙ གཎེཏྭཱ བྷཱཛེཏབྦཾ.

‘‘བྷིཀྑཱུནཉྩ བྷིཀྑུནཱིནཉྩ དམྨཱི’’ཏི ཝུཏྟེཔི མཛ྄ཛྷེ བྷིནྡིཏྭཱ ན དཱཏབྦཾ, པུགྒལགཎནཱཡ ཨེཝ ཝིབྷཛིཏབྦཾ. ‘‘བྷིཀྑཱུནཉྩ བྷིཀྑུནཱིནཉྩ ཏུཡ྄ཧཉྩ, བྷིཀྑཱུནཉྩ བྷིཀྑུནཱིནཉྩ ཙེཏིཡསྶ ཙ, བྷིཀྑཱུནཉྩ བྷིཀྑུནཱིནཉྩ ཏུཡ྄ཧཉྩ ཙེཏིཡསྶ ཙཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟེཔི ཙེཏིཡསྶ ཨེཀཔཊིཝཱིསོ ལབྦྷཏི, པུགྒལསྶ ཝིསུཾ ནཏྠི, བྷིཀྑཱུ ཙ བྷིཀྑུནིཡོ ཙ གཎེཏྭཱ ཨེཝ བྷཱཛེཏབྦཾ. ཡཐཱ ཙ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ནཡོ ནཱིཏོ, ཨེཝཾ བྷིཀྑུནཱིསངྒྷཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱཔི ནེཏབྦོ.

‘‘བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ¶ ཙ ཏུཡ྄ཧཉྩཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པུགྒལསྶ ཝིསུཾ ན ལབྦྷཏི, ཝསྶགྒེནེཝ གཧེཏབྦཾ. ‘‘བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཙ ཙེཏིཡསྶ ཙཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན ཙེཏིཡསྶ ཝིསུཾ པཊིཝཱིསོ ལབྦྷཏི. ‘‘བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཙ ཏུཡ྄ཧཉྩ ཙེཏིཡསྶ ཙཱ’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཙེཏིཡསྶེཝ ཝིསུཾ ལབྦྷཏི, ན པུགྒལསྶ. ‘‘བྷིཀྑཱུནཉྩ ཏུཡ྄ཧཉྩཱ’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཝིསུཾ ན ལབྦྷཏི, ‘‘བྷིཀྑཱུནཉྩ ཙེཏིཡསྶ ཙཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན ཙེཏིཡསྶ ལབྦྷཏི. ‘‘བྷིཀྑཱུནཉྩ ཏུཡ྄ཧཉྩ ཙེཏིཡསྶ ཙཱ’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཙེཏིཡསྶེཝ ཝིསུཾ ལབྦྷཏི, ན པུགྒལསྶ. བྷིཀྑུནཱིསངྒྷཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱཔི ཨེཝམེཝ ཡོཛེཏབྦཾ.

པུབྦེ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ ཨུབྷཏོསངྒྷསྶ དཱནཾ དེནྟི, བྷགཝཱ མཛ྄ཛྷེ ནིསཱིདཏི, དཀྑིཎཏོ བྷིཀྑཱུ, ཝཱམཏོ བྷིཀྑུནིཡོ ནིསཱིདནྟི, བྷགཝཱ ཨུབྷིནྣཾ སངྒྷཏྠེརོ, ཏདཱ བྷགཝཱ ཨཏྟནཱ ལདྡྷཔཙྩཡེ ཨཏྟནཱཔི པརིབྷུཉྫཏི, བྷིཀྑཱུནམྤི དཱཔེཏི. ཨེཏརཧི པན པཎྜིཏམནུསྶཱ སདྷཱཏུཀཾ པཊིམཾ ཝཱ ཙེཏིཡཾ ཝཱ ཋཔེཏྭཱ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ ཨུབྷཏོསངྒྷསྶ དཱནཾ དེནྟི, པཊིམཱཡ ཝཱ ཙེཏིཡསྶ ཝཱ པུརཏོ ཨཱདྷཱརཀེ པཏྟཾ ཋཔེཏྭཱ དཀྑིཎོདཀཾ དཏྭཱ ‘‘བུདྡྷཱནཾ དེམཱ’’ཏི, ཏཏྠ པཋམཾ ཁཱདནཱིཡབྷོཛནཱིཡཾ དེནྟི, ཝིཧཱརཾ ཝཱ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ ཙེཏིཡསྶ དེམཱ’’ཏི པིཎྜཔཱཏཉྩ མཱལཱགནྡྷཱདཱིནི ཙ དེནྟི, ཏཏྠ ཀཐཾ པཊིཔཛྫིཏབྦནྟི? མཱལཱགནྡྷཱདཱིནི ཏཱཝ ཙེཏིཡེ ཨཱརོཔེཏབྦཱནི, ཝཏྠེཧི པཊཱཀཱ, ཏེལེན པདཱིཔཱ ཀཱཏབྦཱ. པིཎྜཔཱཏམདྷུཕཱཎིཏཱདཱིནི པན ¶ ཡོ ནིབདྡྷཙེཏིཡཛགྒཀོ ཧོཏི པབྦཛིཏོ ཝཱ གཧཊྛོ ཝཱ, ཏསྶ དཱཏབྦཱནི. ནིབདྡྷཛགྒཀེ ཨསཏི ཨཱཧཊབྷཏྟཾ ཋཔེཏྭཱ ཝཏྟཾ ཀཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨུཔཀཊྛེ ཀཱལེ བྷུཉྫིཏྭཱ པཙྪཱཔི ཝཏྟཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ. མཱལཱགནྡྷཱདཱིསུ ཙ ཡཾ ཀིཉྩི ‘‘ཨིདཾ ཧརིཏྭཱ ཙེཏིཡེ པཱུཛཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ དཱུརམྤི ཧརིཏྭཱ པཱུཛེཏབྦཾ, ‘‘བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཧརཱ’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཧརིཏབྦཾ. སཙེ པན ‘‘ཨཧཾ པིཎྜཱཡ ཙརཱམི, ཨཱསནསཱལཱཡ བྷིཀྑཱུ ཨཏྠི, ཏེ ཧརིསྶནྟཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘བྷནྟེ, ཏུཡ྄ཧམེཝ དམྨཱི’’ཏི ཝདཏི, བྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨཐ པན ‘‘བྷིཀྑུསངྒྷསྶ དསྶཱམཱི’’ཏི ཧརནྟསྶ གཙྪཏོ ཨནྟརཱཝ ཀཱལོ ཨུཔཀཊྛོ ཧོཏི, ཨཏྟནོ པཱཔེཏྭཱ བྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི.

༢༠༤. ཝསྶཾཝུཊྛསངྒྷསྶ དེཏཱིཏི ཨེཏྠ པན སཙེ ཝིཧཱརཾ པཝིསིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱནི ཙཱིཝརཱནི ཝསྶཾཝུཊྛསངྒྷསྶ དམྨཱི’’ཏི དེཏི, ཡཏྟཀཱ བྷིཀྑཱུ ཏསྨིཾ ཨཱཝཱསེ ཝསྶཙྪེདཾ ཨཀཏྭཱ པུརིམཝསྶཾཝུཊྛཱ, ཏེཧི བྷཱཛེཏབྦཾ, ཨཉྙེསཾ ན པཱཔུཎཱཏི. དིསཱཔཀྐནྟསྶཔི སཏི གཱཧཀེ ཡཱཝ ཀཐིནསྶུབྦྷཱརཱ ¶ དཱཏབྦཾ. ‘‘ཨནཏྠཏེ པན ཀཐིནེ ཨནྟོཧེམནྟེ ཨེཝཉྩ ཝཏྭཱ དིནྣཾ པཙྪིམཝསྶཾཝུཊྛཱནམྤི པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི ལཀྑཎཉྙཱུ ཝདནྟི. ཨཊྛཀཐཱསུ པནེཏཾ ན ཝིཙཱརིཏཾ. སཙེ པན བཧིཨུཔཙཱརསཱིམཱཡཾ ཋིཏོ ‘‘ཝསྶཾཝུཊྛསངྒྷསྶ དམྨཱི’’ཏི ཝདཏི, སམྤཏྟཱནཾ སབྦེསཾ པཱཔུཎཱཏི. ཨཐ ‘‘ཨསུཀཝིཧཱརེ ཝསྶཾཝུཊྛསངྒྷསྶཱ’’ཏི ཝདཏི, ཏཏྲ ཝསྶཾཝུཊྛཱནམེཝ ཡཱཝ ཀཐིནསྶུབྦྷཱརཱ པཱཔུཎཱཏི. སཙེ པན གིམྷཱནཾ པཋམདིཝསཏོ པཊྛཱཡ ཨེཝཾ ཝདཏི, ཏཏྲ སམྨུཁཱིབྷཱུཏཱནཾ སབྦེསཾ པཱཔུཎཱཏི. ཀསྨཱ? པིཊྛིསམཡེ ཨུཔྤནྣཏྟཱ. ཨནྟོཝསྶེཡེཝ ‘‘ཝསྶཾ ཝསནྟཱནཾ དམྨཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ཚིནྣཝསྶཱ ན ལབྷནྟི, ཝསྶཾ ཝསནྟཱཝ ལབྷནྟི. ཙཱིཝརམཱསེ པན ‘‘ཝསྶཾ ཝསནྟཱནཾ དམྨཱི’’ཏི ཝུཏྟེ པཙྪིམིཀཱཡ ཝསྶཱུཔགཏཱནཾཡེཝ པཱཔུཎཱཏི, པུརིམིཀཱཡ ཝསྶཱུཔགཏཱནཉྩ ཚིནྣཝསྶཱནཉྩ ན པཱཔུཎཱཏི.

ཙཱིཝརམཱསཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཧེམནྟསྶ པཙྪིམོ དིཝསོ, ཏཱཝ ‘‘ཝསྶཱཝཱསིཀཾ དེམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ཀཐིནཾ ཨཏྠཏཾ ཝཱ ཧོཏུ ཨནཏྠཏཾ ཝཱ, ཨཏཱིཏཝསྶཾཝུཊྛཱནམེཝ པཱཔུཎཱཏི. གིམྷཱནཾ པཋམདིཝསཏོ པཊྛཱཡ ཝུཏྟེ པན མཱཏིཀཱ ཨཱརོཔེཏབྦཱ ‘‘ཨཏཱིཏཔསྶཱཝཱསསྶ པཉྩ མཱསཱ ཨཏིཀྐནྟཱ, ཨནཱགཏོ ཙཱཏུམཱསཙྩཡེན བྷཝིསྶཏི, ཀཏརཝསྶཱཝཱསསྶ དེསཱི’’ཏི. སཙེ ‘‘ཨཏཱིཏཝསྶཾཝུཊྛཱནཾ དམྨཱི’’ཏི ཝདཏི, ཏཾ ཨནྟོཝསྶཾཝུཊྛཱནམེཝ པཱཔུཎཱཏི, དིསཱཔཀྐནྟཱནམྤི སབྷཱགཱ གཎྷིཏུཾ ལབྷནྟི. སཙེ ‘‘ཨནཱགཏེ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ དམྨཱི’’ཏི ཝདཏི, ཏཾ ཋཔེཏྭཱ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀདིཝསེ གཧེཏབྦཾ. ཨཐ ‘‘ཨགུཏྟོ ཝིཧཱརོ, ཙོརབྷཡཾ ཨཏྠི, ན སཀྐཱ ཋཔེཏུཾ གཎྷིཏྭཱ ཝཱ ཨཱཧིཎྜིཏུ’’ནྟི ཝུཏྟེ ‘‘སམྤཏྟཱནཾ དམྨཱི’’ཏི ཝདཏི, བྷཱཛེཏྭཱ གཧེཏབྦཾ. སཙེ ཝདཏི ¶ ‘‘ཨིཏོ མེ, བྷནྟེ, ཏཏིཡེ ཝསྶེ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ ན དིནྣཾ, ཏཾ དམྨཱི’’ཏི, ཏསྨིཾ ཨནྟོཝསྶེ ཝུཊྛབྷིཀྑཱུནཾ པཱཔུཎཱཏི. སཙེ ཏེ དིསཱ པཀྐནྟཱ, ཨཉྙོ ཝིསྶཱསིཀོ གཎྷཱཏི, དཱཏབྦཾ. ཨཐེཀོཡེཝ ཨཝསིཊྛོ, སེསཱ ཀཱལཀཏཱ, སབྦཾ ཨེཀསྶེཝ པཱཔུཎཱཏི. སཙེ ཨེཀོཔི ནཏྠི, སངྒྷིཀཾ ཧོཏི, སམྨུཁཱིབྷཱུཏེཧི བྷཱཛེཏབྦཾ.

༢༠༥. ཨཱདིསྶ དེཏཱིཏི ཨེཏྠ པན ཡཱགུཡཱ ཝཱ བྷཏྟེ ཝཱ ཁཱདནཱིཡེ ཝཱ ཙཱིཝརེ ཝཱ སེནཱསནེ ཝཱ བྷེསཛྫེ ཝཱ ཨཱདིསིཏྭཱ པརིཙྪིནྡིཏྭཱ དེནྟོ ཨཱདིསྶ དེཏི ནཱམ. ཏཏྲཱཡཾ ཝིནིཙྪཡོ – བྷིཀྑཱུ ཨཛྫཏནཱཡ ཝཱ ¶ སྭཱཏནཱཡ ཝཱ ཡཱགུཡཱ ནིམནྟེཏྭཱ ཏེསཾ གྷརཾ པཝིཊྛཱནཾ ཡཱགུཾ དེཏི, ཡཱགུཾ དཏྭཱ པཱིཏཱཡ ཡཱགུཡཱ ‘‘ཨིམཱནི ཙཱིཝརཱནི ཡེཧི མཡ྄ཧཾ ཡཱགུ པཱིཏཱ, ཏེསཾ དམྨཱི’’ཏི དེཏི, ཡེཧི ནིམནྟིཏེཧི ཡཱགུ པཱིཏཱ, ཏེསཾཡེཝ པཱཔུཎཱཏི. ཡེཧི པན བྷིཀྑཱཙཱརཝཏྟེན གྷརདྭཱརེན གཙྪནྟེཧི ཝཱ གྷརཾ པཝིཊྛེཧི ཝཱ ཡཱགུ ལདྡྷཱ, ཡེསཾ ཝཱ ཨཱསནསཱལཏོ པཏྟཾ ཨཱཧརིཏྭཱ མནུསྶེཧི ནཱིཏཱ, ཡེསཾ ཝཱ ཐེརེཧི པེསིཏཱ, ཏེསཾ ན པཱཔུཎཱཏི. སཙེ པན ནིམནྟིཧབྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ ཨཉྙེཔི བཧཱུ ཨཱགནྟྭཱ ཨནྟོགེཧཉྩ བཧིགེཧཉྩ པཱུརེཏྭཱ ནིསིནྣཱ, དཱཡཀོ ཙ ཨེཝཾ ཝདཏི ‘‘ནིམནྟིཏཱ ཝཱ ཧོནྟུ ཨནིམནྟིཏཱ ཝཱ, ཡེསཾ མཡཱ ཡཱགུ དིནྣཱ, སབྦེསཾ ཨིམཱནི ཝཏྠཱནི ཧོནྟཱུ’’ཏི, སབྦེསཾ པཱཔུཎཱཏི. ཡེཧི པན ཐེརཱནཾ ཧཏྠཏོ ཡཱགུ ལདྡྷཱ, ཏེསཾ ན པཱཔུཎཱཏི. ཨཐ སོ ‘‘ཡེཧི མཡ྄ཧཾ ཡཱགུ པཱིཏཱ, སབྦེསཾ ཧོཏཱུ’’ཏི ཝདཏི, སབྦེསཾ པཱཔུཎཱཏི. བྷཏྟཁཱདནཱིཡེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཙཱིཝརེ པན པུབྦེཔི ཏེན ཝསྶཾ ཝཱསེཏྭཱ བྷིཀྑཱུནཾ ཙཱིཝརཾ དིནྣཔུབྦཾ ཧོཏི, སོ ཙེ བྷིཀྑཱུ བྷོཛེཏྭཱ ཝདཏི ‘‘ཡེསཾ མཡཱ པུབྦེ ཙཱིཝརཾ དིནྣཾ, ཏེསཾཡེཝ ཨིམཾ ཙཱིཝརཾ ཝཱ སུཏྟཾ ཝཱ སཔྤིམདྷུཕཱཎིཏཱདཱིནི ཝཱ ཧོནྟཱུ’’ཏི, སབྦཾ ཏེསཾཡེཝ པཱཔུཎཱཏི. སེནཱསནེཔི ‘‘ཡོ མཡཱ ཀཱརིཏེ ཝིཧཱརེ ཝཱ པརིཝེཎེ ཝཱ ཝསཏི, ཏསྶིདཾ ཧོཏཱུ’’ཏི ཝུཏྟེ ཏསྶེཝ ཧོཏི. བྷེསཛྫེཔི ‘‘མཡཾ ཀཱལེན ཀཱལཾ ཐེརཱནཾ སཔྤིཨཱདཱིནི བྷེསཛྫཱནི དེམ, ཡེཧི ཏཱནི ལདྡྷཱནི, ཏེསཾཡེཝིདཾ ཧོཏཱུ’’ཏི ཝུཏྟེ ཏེསཾཡེཝ ཧོཏི.

༢༠༦. པུགྒལསྶ དེཏཱིཏི ཨེཏྠ པན ‘‘ཨིམཾ ཙཱིཝརཾ ཨིཏྠནྣཱམསྶ དམྨཱི’’ཏི ཨེཝཾ པརམྨུཁཱ ཝཱ, པཱདམཱུལེ ཋཔེཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ, བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ དམྨཱི’’ཏི ཨེཝཾ སམྨུཁཱ ཝཱ དེཏི, ཏཾ ཏསྶེཝ ཧོཏི. སཙེ པན ‘‘ཨིདཾ ཏུམྷཱཀཉྩ ཏུམྷཱཀཾ ཨནྟེཝཱསིཀཱནཉྩ དམྨཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཝདཏི, ཐེརསྶ ཙ ཨནྟེཝཱསིཀཱནཉྩ པཱཔུཎཱཏི. ཨུདྡེསཾ གཧེཏུཾ ཨཱགཏོ གཧེཏྭཱ གཙྪནྟོ ཙ ཨཏྠི, ཏསྶཔི པཱཔུཎཱཏི. ‘‘ཏུམྷེཧི སདྡྷིཾ ནིབདྡྷཙཱརིཀབྷིཀྑཱུནཾ དམྨཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ཨུདྡེསནྟེཝཱསིཀཱནཾ ཝཏྟཾ ཀཏྭཱ ¶ ཨུདྡེསཔརིཔུཙྪཱདཱིནི གཧེཏྭཱ ཝིཙརནྟཱནཾ སབྦེསཾ པཱཔུཎཱཏི. ཨཡཾ ‘‘པུགྒལསྶ དེཏཱི’’ཏི ཨིམསྨིཾ པདེ ཝིནིཙྪཡོ.

སཙེ ཀོཙི བྷིཀྑུ ཨེཀོཝ ཝསྶཾ ཝསཏི, ཏཏྠ མནུསྶཱ ‘‘སངྒྷསྶ དེམཱ’’ཏི ཙཱིཝརཱནི དེནྟི, ཏཏྠ ཀིཾ ཀཱཏབྦནྟི? ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཏསྶེཝ ¶ ཏཱནི ཙཱིཝརཱནི ཡཱཝ ཀཐིནསྶ ཨུབྦྷཱརཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༣༦༣) ཝཙནཏོ སཙེ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༣༦༣) གཎཔཱུརཀེ བྷིཀྑཱུ ལབྷིཏྭཱ ཀཐིནཾ ཨཏྠཏཾ ཧོཏི, པཉྩ མཱསེ, ནོ ཙེ ཨཏྠཏཾ ཧོཏི, ཨེཀཾ ཙཱིཝརམཱསཾ ཨཉྙཏྠ གཧེཏྭཱ ནཱིཏཱནིཔི ཏསྶེཝ ཏཱནི ཙཱིཝརཱནི, ན ཏེསཾ ཨཉྙོ ཀོཙི ཨིསྶརོ. ཡཾ ཡཉྷི ‘‘སངྒྷསྶ དེམཱ’’ཏི ཝཱ ‘‘སངྒྷཾ ཨུདྡིསྶ དེམཱ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཝསྶཾཝུཊྛསངྒྷསྶ དེམཱ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཝསྶཱཝཱསིཀཾ དེམཱ’’ཏི ཝཱ དེནྟི, སཙེཔི མཏཀཙཱིཝརཾ ཨཝིབྷཛིཏྭཱ ཏཾ ཝིཧཱརཾ པཝིསཏི, ཏཾ སབྦཾ ཏསྶེཝ བྷིཀྑུནོ ཧོཏི. ཡམྤི སོ ཝསྶཱཝཱསཏྠཱཡ ཝཌྜྷིཾ པཡོཛེཏྭཱ ཋཔིཏཨུཔནིཀྑེཔཏོ ཝཱ ཏཏྲུཔྤཱདཏོ ཝཱ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ གཎྷཱཏི, སབྦཾ སུགྒཧིཏམེཝ ཧོཏི. ཨིདཉྷེཏྠ ལཀྑཎཾ – ཡེན ཏེནཱཀཱརེན སངྒྷསྶ ཨུཔྤནྣཝཏྠཾ ཨཏྠཏཀཐིནསྶ པཉྩ མཱསེ, ཨནཏྠཏཀཐིནསྶ ཨེཀཾ ཙཱིཝརམཱསཾ པཱཔུཎཱཏི. སཙེ པན ཀོཙི བྷིཀྑུ ཝསྶཱནཏོ ཨཉྙསྨིཾ ཨུཏུཀཱལེ ཨེཀཀོ ཝསཏི, ཏཏྠ མནུསྶཱ ‘‘སངྒྷསྶ དེམཱ’’ཏི ཙཱིཝརཱནི དེནྟི, ཏེན བྷིཀྑུནཱ ཨདྷིཊྛཱཏབྦཾ ‘‘མཡ྄ཧིམཱནི ཙཱིཝརཱནཱི’’ཏི. ཨདྷིཊྛཧནྟེན པན ཝཏྟཾ ཛཱནིཏབྦཾ. ཏེན ཧི བྷིཀྑུནཱ གྷཎྚིཾ ཝཱ པཧརིཏྭཱ ཀཱལཾ ཝཱ གྷོསེཏྭཱ ཐོཀཾ ཨཱགམེཏྭཱ སཙེ གྷཎྚིསཉྙཱཡ ཝཱ ཀཱལསཉྙཱཡ ཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱགཙྪནྟི, ཏེཧི སདྡྷིཾ བྷཱཛེཏབྦཱནི. ཏེཧི ཙེ བྷིཀྑཱུཧི ཏསྨིཾ ཙཱིཝརེ བྷཱཛིཡམཱནེ ཨཔཱཏིཏེ ཀུསེ ཨཉྙོ བྷིཀྑུ ཨཱགཙྪཏི, སམཀོ དཱཏབྦོ བྷཱགོ, པཱཏིཏེ ཀུསེ ཨཉྙོ བྷིཀྑུ ཨཱགཙྪཏི, ན ཨཀཱམཱ དཱཏབྦོ བྷཱགོ. ཨེཀཀོཊྛཱསེཔི ཧི ཀུསདཎྜཀེ པཱཏིཏམཏྟེ སཙེཔི བྷིཀྑུསཧསྶཾ ཧོཏི, གཧིཏམེཝ ནཱམ ཙཱིཝརཾ, ཏསྨཱ ན ཨཀཱམཱ བྷཱགོ དཱཏབྦོ. སཙེ པན ཨཏྟནོ རུཙིཡཱ དཱཏུཀཱམཱ ཧོནྟི, དེནྟུ. ཨནུབྷཱགེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨཐ གྷཎྚིསཉྙཱཡ ཝཱ ཀཱལསཉྙཱཡ ཝཱ ཨཉྙེ བྷིཀྑཱུ ན ཨཱགཙྪནྟི, ‘‘མཡ྄ཧིམཱནི ཙཱིཝརཱནི པཱཔུཎནྟཱི’’ཏི ཨདྷིཊྛཱཏབྦཱནི. ཨེཝཾ ཨདྷིཊྛིཏེ སབྦཱནི ཏསྶེཝ ཧོནྟི, ཋིཏིཀཱ པན ན ཏིཊྛཏི. སཙེ ཨེཀེཀཾ ཨུདྡྷརིཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ པཋམབྷཱགོ མཡ྄ཧཾ པཱཔུཎཱཏི, ཨཡཾ དུཏིཡབྷཱགོ’’ཏི ཨེཝཾ གཎྷཱཏི, གཧིཏཱནི ཙ སུགྒཧིཏཱནི ཧོནྟི, ཋིཏིཀཱ ཙ ཏིཊྛཏི, ཨེཝཾ པཱཔེཏྭཱ གཎྷནྟེནཔི ཨདྷིཊྛིཏམེཝ ཧོཏི. སཙེ པན གྷཎྚིཾ པཧརིཏྭཱ ཝཱ ཨཔྤཧརིཏྭཱ ཝཱ ཀཱལམྤི གྷོསེཏྭཱ ཝཱ ཨགྷོསེཏྭཱ ཝཱ ‘‘ཨཧམེཝེཏྠ ¶ , མཡ྄ཧམེཝ ཨིམཱནི ཙཱིཝརཱནཱི’’ཏི གཎྷཱཏི ¶ , དུགྒཧིཏཱནི ཧོནྟི. ཨཐ ‘‘ཨཉྙོ ཀོཙི ཨིདྷ ནཏྠི, མཡ྄ཧཾ ཨེཏཱནི པཱཔུཎནྟཱི’’ཏི གཎྷཱཏི, སུགྒཧིཏཱནི. ཨཐ ཨནདྷིཊྛཧིཏྭཱཝ ཏཱནི ཙཱིཝརཱནི གཧེཏྭཱ ཨཉྙཾ ཝིཧཱརཾ ཨུདྡིསྶ གཙྪཏི ‘‘ཏཏྠ བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ བྷཱཛེསྶཱམཱི’’ཏི, ཏཱནི ཙཱིཝརཱནི གཏགཏཊྛཱནེ སངྒྷིཀཱནེཝ ཧོནྟི. བྷིཀྑཱུཧི དིཊྛམཏྟམེཝེཏྠ པམཱཎཾ. ཏསྨཱ སཙེ ཀེཙི པཊིཔཐཾ ཨཱགཙྪནྟཱ ‘‘ཀུཧིཾ, ཨཱཝུསོ, གཙྪསཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ཏམཏྠཾ སུཏྭཱ ‘‘ཀིཾ, ཨཱཝུསོ, མཡཾ སངྒྷོ ན ཧོམཱ’’ཏི ཏཏྠེཝ བྷཱཛེཏྭཱ གཎྷནྟི, སུགྒཧིཏཱནི. སཙེཔི ཨེས མགྒཱ ཨོཀྐམིཏྭཱ ཀཉྩི ཝིཧཱརཾ ཝཱ ཨཱསནསཱལཾ ཝཱ པིཎྜཱཡ ཙརནྟོ ཨེཀགེཧམེཝ ཝཱ པཝིསཏི, ཏཏྲ ཙ ནཾ བྷིཀྑཱུ དིསྭཱ ཏམཏྠཾ པུཙྪིཏྭཱ བྷཱཛེཏྭཱ གཎྷནྟི, སུགྒཧིཏཱནེཝ.

‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨཉྙཏྲ ཝསྶཾཝུཊྛེན ཨཉྙཏྲ ཙཱིཝརབྷཱགོ སཱདིཏབྦོ, ཡོ སཱདིཡེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༣༦༤) ཝཙནཏོ ཨཉྙཏྲ ཝསྶཾཝུཊྛོ ཨཉྙཏྲ བྷཱགཾ གཎྷཱཏི, དུཀྐཊཾ. ཨེཏྠ པན ཀིཉྩཱཔི ལཧུཀཱ ཨཱཔཏྟི, ཨཐ ཁོ གཧིཏཱནི ཙཱིཝརཱནི གཧིཏཊྛཱནེ དཱཏབྦཱནི. སཙེཔི ནཊྛཱནི ཝཱ ཛིཎྞཱནི ཝཱ ཧོནྟི, ཏསྶེཝ གཱིཝཱ. ‘‘དེཧཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ཨདེནྟོ དྷུརནིཀྑེཔེ བྷཎྜགྒྷེན ཀཱརེཏབྦོ.

ཨེཀོ བྷིཀྑུ དྭཱིསུ ཨཱཝཱསེསུ ཝསྶཾ ཝསཏི ‘‘ཨེཝཾ མེ བཧུ ཙཱིཝརཾ ཨུཔྤཛྫིསྶཏཱི’’ཏི, ཨེཀཾ པུགྒལཔཊིཝཱིསཾཡེཝ ལབྷཏི. ཏསྨཱ སཙེ ཨེཀེཀསྨིཾ ཝིཧཱརེ ཨེཀཱཧམེཀཱཧཾ ཝཱ སཏྟཱཧཾ ཝཱ ཝསཏི, ཨེཀེཀསྨིཾ ཝིཧཱརེ ཡཾ ཨེཀོ པུགྒལོ ལབྷཏི, ཏཏོ ཏཏོ ཨུཔཌྜྷཾ ཨུཔཌྜྷཾ དཱཏབྦཾ. ཨེཝཉྷི ཨེཀཔུགྒལཔཊིཝཱིསོ དིནྣོ ཧོཏི. སཙེ པན ཨེཀསྨིཾ ཝིཧཱརེ ཝསནྟོ ཨིཏརསྨིཾ སཏྟཱཧཝཱརེན ཨརུཎམེཝ ཨུཊྛཱཔེཏི, བཧུཏརཾ ཝསིཏཝིཧཱརཏོ ཏསྶ པཊིཝཱིསོ དཱཏབྦོ. ཨེཝམྤི ཨེཀཔུགྒལཔཊིཝཱིསོཡེཝ དིནྣོ ཧོཏི. ཨིདཉྩ ནཱནཱལཱབྷེཧི ནཱནཱུཔཙཱརེཧི ཨེཀསཱིམཱཝིཧཱརེཧི ཀཐིཏཾ, ནཱནཱསཱིམཱཝིཧཱརེ པན སེནཱསནགྒཱཧོ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. ཏསྨཱ ཏཏྠ ཙཱིཝརཔཊིཝཱིསོ ན པཱཔུཎཱཏི, སེསཾ པན ཨཱམིསབྷེསཛྫཱདི སབྦཾ སབྦཏྠ ཨནྟོསཱིམཱགཏསྶ པཱཔུཎཱཏི.

༢༠༧. ‘‘བྷིཀྑུསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཀཱལཀཏེ སངྒྷོ སཱམཱི པཏྟཙཱིཝརེ, ཨཔིཙ གིལཱནུཔཊྛཱཀཱ བཧཱུཔཀཱརཱ, ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, སངྒྷེན ཏིཙཱིཝརཉྩ ¶ པཏྟཉྩ གིལཱནུཔཊྛཱཀཱནཾ དཱཏུཾ, ཡཾ ཏཏྠ ལཧུབྷཎྜཾ ལཧུཔརིཀྑཱརཾ, ཏཾ སམྨུཁཱིབྷཱུཏེན སངྒྷེན བྷཱཛེཏུཾ, ཡཾ ཏཏྠ གརུབྷཎྜཾ གརུཔརིཀྑཱརཾ, ཏཾ ཨཱགཏཱནཱགཏཙཱཏུདྡིསསྶ སངྒྷསྶ ཨཝིསྶཛྫིཀཾ ཨཝེབྷངྒིཀ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༣༦༩) ཝཙནཏོ བྷིཀྑུསྨིཾ ཀཱལཀཏེ ཨཔལོཀེཏྭཱ ཝཱ –

‘‘སུཎཱཏུ ¶ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ ཀཱལཀཏོ, ཨིདཾ ཏསྶ ཏིཙཱིཝརཉྩ པཏྟོ ཙ, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨིམཾ ཏིཙཱིཝརཉྩ པཏྟཉྩ གིལཱནུཔཊྛཱཀཱནཾ དདེཡྻ, ཨེསཱ ཉཏྟི.

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ ཀཱལཀཏོ, ཨིདཾ ཏསྶ ཏིཙཱིཝརཉྩ པཏྟོ ཙ, སངྒྷོ ཨིམཾ ཏིཙཱིཝརཉྩ པཏྟཉྩ གིལཱནུཔཊྛཱཀཱནཾ དེཏི, ཡསྶཱཡསྨཏོ ཁམཏི ཨིམསྶ ཏིཙཱིཝརསྶ ཙ པཏྟསྶ ཙ གིལཱནུཔཊྛཱཀཱནཾ དཱནཾ, སོ ཏུཎྷསྶ. ཡསྶ ནཀྑམཏི, སོ བྷཱསེཡྻ.

‘‘དིནྣཾ ཨིདཾ སངྒྷེན ཏིཙཱིཝརཉྩ པཏྟོ ཙ གིལཱནུཔཊྛཱཀཱནཾ, ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི, ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༣༦༧) –

ཨེཝཾ ཀམྨཝཱཙཾ ཝཱ སཱཝེཏྭཱ གིལཱནུཔཊྛཱཀཱནཾ པཏྟཙཱིཝརཾ དཏྭཱ སེསཾ ལཧུཔརིཀྑཱརཾ སམྨུཁཱིབྷཱུཏེན སངྒྷེན བྷཱཛེཏྭཱ གཧེཏབྦཾ.

༢༠༨. གིལཱནུཔཊྛཱཀཱནཾ ལཱབྷེ པན ཨཡཾ ཝིནིཙྪཡོ – སཙེ སཀལེ བྷིཀྑུསངྒྷེ ཨུཔཊྛཧནྟེ ཀཱལཾ ཀརོཏི, སབྦེཔི སཱམིཀཱ. ཨཐ ཨེཀཙྩེཧི ཝཱརེ ཀཏེ ཨེཀཙྩེཧི ཨཀཏེཡེཝ ཀཱལཾ ཀརོཏི, ཏཏྲ ཨེཀཙྩེ ཨཱཙརིཡཱ ཝདནྟི ‘‘སབྦེཔི ཨཏྟནོ ཝཱརེ སམྤཏྟེ ཀརེཡྻུཾ, ཏསྨཱ སབྦེཔི སཱམིནོ’’ཏི. ཨེཀཙྩེ ཝདནྟི ‘‘ཡེཧི ཛགྒིཏོ, ཏེ ཨེཝ ལབྷནྟི, ཨིཏརེ ན ལབྷནྟཱི’’ཏི. སཱམཎེརེཔི ཀཱལཀཏེ སཙེ ཙཱིཝརཾ ཨཏྠི, གིལཱནུཔཊྛཱཀཱནཾ དཱཏབྦཾ. ནོ ཙེ ཨཏྠི, ཡཾ ཨཏྠི, ཏཾ དཱཏབྦཾ. ཨཉྙསྨིཾ པརིཀྑཱརེ སཏི ཙཱིཝརབྷཱགཾ ཀཏྭཱ དཱཏབྦཾ. བྷིཀྑུ ཙ སཱམཎེརོ ཙ སཙེ སམཾ ཨུཔཊྛཧིཾསུ, སམཀོ བྷཱགོ དཱཏབྦོ. ཨཐ སཱམཎེརོཝ ཨུཔཊྛཧཏི, བྷིཀྑུསྶ སཾཝིདཧནམཏྟམེཝ ཧོཏི, སཱམཎེརསྶ ཛེཊྛཀོཊྛཱསོ དཱཏབྦོ. སཙེ སཱམཎེརོ ¶ བྷིཀྑུནཱ ཨཱནཱིཏཨུདཀེན ཡཱགུཾ པཙིཏྭཱ པཊིགྒཧཱཔནམཏྟམེཝ ཀརོཏི, བྷིཀྑུ ཨུཔཊྛཧཏི, བྷིཀྑུསྶ ཛེཊྛབྷཱགོ དཱཏབྦོ. བཧཱུ བྷིཀྑཱུ སབྦེ སམགྒཱ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཧནྟི, སབྦེསཾ སམཀོ བྷཱགོ དཱཏབྦོ. ཡོ པནེཏྠ ཝིསེསེན ཨུཔཊྛཧཏི, ཏསྶ ཝིསེསོ ཀཱཏབྦོ.

ཡེན པན ཨེཀདིཝསམྤི གིལཱནུཔཊྛཱཀཝསེན ཡཱགུབྷཏྟཾ ཝཱ པཙིཏྭཱ དིནྣཾ, ནྷཱནཾ ཝཱ པཊིསཱདིཏཾ, སོཔི གིལཱནུཔཊྛཱཀོཝ. ཡོ པན སམཱིཔཾ ཨནཱགནྟྭཱ བྷེསཛྫཏཎྜུལཱདཱིནི པེསེཏི, ཨཡཾ གིལཱནུཔཊྛཱཀོ ན ཧོཏི. ཡོ པརིཡེསིཏྭཱ གཱཧེཏྭཱ ཨཱགཙྪཏི, ཨཡཾ གིལཱནུཔཊྛཱཀོཝ ¶ . ཨེཀོ ཝཏྟསཱིསེན ཛགྒཏི, ཨེཀོ པཙྩཱསཱཡ, མཏཀཱལེ ཨུབྷོཔི པཙྩཱསཱིསནྟི, ཨུབྷིནྣམྤི དཱཏབྦཾ. ཨེཀོ ཨུཔཊྛཧིཏྭཱ གིལཱནསྶ ཝཱ ཀམྨེན ཨཏྟནོ ཝཱ ཀམྨེན ཀཏྠཙི གཏོ ‘‘པུན ཨཱགནྟྭཱ ཛགྒིསྶཱམཱི’’ཏི, ཨེཏསྶཔི དཱཏབྦཾ. ཨེཀོ ཙིརཾ ཨུཔཊྛཧིཏྭཱ ‘‘ཨིདཱནི ན སཀྐོམཱི’’ཏི དྷུརཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ གཙྪཏི, སཙེཔི ཏཾ དིཝསམེཝ གིལཱནོ ཀཱལཾ ཀརོཏི, ཨུཔཊྛཱཀབྷཱགོ ན དཱཏབྦོ. གིལཱནུཔཊྛཱཀོ ནཱམ གིཧཱི ཝཱ ཧོཏུ པབྦཛིཏོ ཝཱ ཨནྟམསོ མཱཏུགཱམོཔི, སབྦེ བྷཱགཾ ལབྷནྟི. སཙེ ཏསྶ བྷིཀྑུནོ པཏྟཙཱིཝརམཏྟམེཝ ཧོཏི, ཨཉྙཾ ནཏྠི, སབྦཾ གིལཱནུཔཊྛཱཀཱནཾཡེཝ དཱཏབྦཾ. སཙེཔི སཧསྶཾ ཨགྒྷཏི, ཨཉྙཾ པན བཧུམྤི པརིཀྑཱརཾ ཏེ ན ལབྷནྟི, སངྒྷསྶེཝ ཧོཏི. ཨཝསེསཾ བྷཎྜཾ བཧུ ཙེཝ མཧགྒྷཉྩ, ཏིཙཱིཝརཾ ཨཔྤགྒྷཾ, ཏཏོ གཧེཏྭཱ ཏིཙཱིཝརཔརིཀྑཱརོ དཱཏབྦོ, སབྦཉྩེཏཾ སངྒྷིཀཏོཝ ལབྦྷཏི. སཙེ པན སོ ཛཱིཝམཱནོཡེཝ སབྦཾ ཨཏྟནོ པརིཀྑཱརཾ ནིསྶཛྫིཏྭཱ ཀསྶཙི ཨདཱསི, ཀོཙི ཝཱ ཝིསྶཱསཾ ཨགྒཧེསི, ཡསྶ དིནྣཾ, ཡེན ཙ གཧིཏཾ, ཏསྶེཝ ཧོཏི, ཏསྶ རུཙིཡཱ ཨེཝ གིལཱནུཔཊྛཱཀཱ ལབྷནྟི. ཨཉྙེསཾ ཨདཏྭཱ དཱུརེ ཋཔིཏཔརིཀྑཱརཱཔི ཏཏྠ ཏཏྠ སངྒྷསྶེཝ ཧོནྟི. དྭིནྣཾ སནྟཀཾ ཧོཏི ཨཝིབྷཏྟཾ, ཨེཀསྨིཾ ཀཱལཀཏེ ཨིཏརོ སཱམཱི. བཧཱུནམྤི སནྟཀེ ཨེསེཝ ནཡོ. སབྦེསུ མཏེསུ སངྒྷིཀཾ ཧོཏི. སཙེཔི ཨཝིབྷཛིཏྭཱ སདྡྷིཝིཧཱརིཀཱདཱིནཾ དེནྟི, ཨདིནྣམེཝ ཧོཏི, ཝིབྷཛིཏྭཱ དིནྣཾ པན སུདིནྣཾ. ཏཾ ཏེསུ མཏེསུཔི སདྡྷིཝིཧཱརིཀཱདཱིནཾཡེཝ ཧོཏི, ན སངྒྷསྶ.

སཙེ ¶ ཝསྶཾཝུཊྛོ བྷིཀྑུ ཨནུཔྤནྣེ ཝཱ ཨུཔྤནྣེ ཝཱ ཙཱིཝརེ ཨབྷཱཛིཏེ ཝཱ པཀྐམཏི, ཨུམྨཏྟཀོ ཁིཏྟཙིཏྟོ ཝེདནཱཊྚོ ཨུཀྑིཏྟཀོ ཝཱ ཧོཏི, སནྟེ པཏིརཱུཔེ གཱཧཀེ བྷཱགོ དཱཏབྦོ. སཙེ པན ཝིབྦྷམཏི ཝཱ ཀཱལཾ ཝཱ ཀརོཏི སཱམཎེརོ ཝཱ པཊིཛཱནཱཏི, སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཏཀོ, ཨནྟིམཝཏྠུཾ ཨཛ྄ཛྷཱཔནྣཀོ, པཎྜཀོ, ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ, ཏིཏྠིཡཔཀྐནྟཀོ, ཏིརཙྪཱནགཏོ, མཱཏུགྷཱཏཀོ, པིཏུགྷཱཏཀོ, ཨརཧནྟགྷཱཏཀོ, བྷིཀྑུནཱིདཱུསཀོ, སངྒྷབྷེདཀོ, ལོཧིཏུཔྤཱདཀོ, ཨུབྷཏོབྱཉྫནཀོ ཝཱ པཊིཛཱནཱཏི, སངྒྷོ སཱམཱི, བྷཱགོ ན དཱཏབྦོ.

སཙེ ཝསྶཾཝུཊྛཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨནུཔྤནྣེ ཙཱིཝརེ སངྒྷོ བྷིཛྫཏི, ཀོསམྦཀབྷིཀྑཱུ ཝིཡ དྭེ ཀོཊྛཱསཱ ཧོནྟི, ཏཏྠ མནུསྶཱ ཨེཀསྨིཾ པཀྑེ དཀྑིཎོདཀཉྩ གནྡྷཱདཱིནི ཙ དེནྟི, ཨེཀསྨིཾ ཙཱིཝརཱནི དེནྟི ‘‘སངྒྷསྶ དེམཱ’’ཏི, ཡཏྠ ཝཱ ཨུདཀཾ དིནྣཾ, ཡསྨིཾཡེཝ པཀྑེ ཙཱིཝརཱནི དེནྟི ‘‘སངྒྷསྶ དེམཱ’’ཏི, སངྒྷསྶེཝ ཏཱནི ཙཱིཝརཱནི, དྭིནྣམྤི ཀོཊྛཱསཱནཾ པཱཔུཎནྟི, གྷཎྚིཾ པཧརིཏྭཱ དྭཱིཧིཔི པཀྑེཧི ཨེཀཏོ བྷཱཛེཏབྦཱནི. སཙེ པན མནུསྶཱ ཨེཀསྨིཾ པཀྑེ དཀྑིཎོདཀཾ གནྡྷཱདཱིནི ཙ དེནྟི, ཨེཀསྨིཾ པཀྑེ ཙཱིཝརཱནི དེནྟི ‘‘པཀྑསྶ ¶ དེམཱ’’ཏི, པཀྑསྶེཝ ཏཱནི ཙཱིཝརཱནི. ཨེཝཉྷི དིནྣེ ཡསྶ ཀོཊྛཱསསྶ ཨུདཀཾ དིནྣཾ, ཏསྶ ཨུདཀམེཝ ཧོཏི. ཡསྶ ཙཱིཝརཾ དིནྣཾ, ཏསྶེཝ ཙཱིཝརཾ. ཡསྨིཾ པདེསེ དཀྑིཎོདཀཾ པམཱཎཾ ཧོཏི, ཏཏྠ ཨེཀོ པཀྑོ དཀྑིཎོདཀསྶ ལདྡྷཏྟཱ ཙཱིཝརཱནི ལབྷཏི, ཨེཀོ ཙཱིཝརཱནམེཝ ལདྡྷཏྟཱཏི ཨུབྷོཧི ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱ ཡཐཱཝུཌྜྷཾ བྷཱཛེཏབྦཾ. ‘‘ཨིདཾ ཀིར པརསམུདྡེ ལཀྑཎ’’ནྟི མཧཱཨཊྛཀཐཱཡཾ ཝུཏྟཾ. སཙེ ཡསྨིཾ པཀྑེ ཨུདཀཾ དིནྣཾ, ཏསྨིཾཡེཝ པཀྑེ ཙཱིཝརཱནི དེནྟི ‘‘པཀྑསྶ དེམཱ’’ཏི, པཀྑསྶེཝ ཏཱནི ཙཱིཝརཱནི, ཨིཏརོ པཀྑོ ཨནིསྶརོཡེཝ. སཙེ པན ཝསྶཾཝུཊྛཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨུཔྤནྣེ ཙཱིཝརེ ཨབྷཱཛིཏེ སངྒྷོ བྷིཛྫཏི, སབྦེསཾ སམཀཾ བྷཱཛེཏབྦཾ.

སཙེ སམྦཧུལེསུ བྷིཀྑཱུསུ ཨདྡྷཱནམགྒཔྤཊིཔནྣེསུ ཀེཙི བྷིཀྑཱུ པཾསུཀཱུལཏྠཱཡ སུསཱནཾ ཨོཀྐམནྟི, ཀེཙི ཨནཱགམེནྟཱ པཀྐམནྟི, ཨནཱགམེནྟཱནཾ ན ཨཀཱམཱ བྷཱགོ དཱཏབྦོ, ཨཱགམེནྟཱནཾ པན ཨཀཱམཱཔི དཱཏབྦོ བྷཱགོ. ཡདི པན མནུསྶཱ ‘‘ཨིདྷཱགཏཱ ཨེཝ གཎྷནྟཱུ’’ཏི དེནྟི, སཉྙཱཎཾ ཝཱ ཀཏྭཱ གཙྪནྟི ‘‘སམྤཏྟཱ གཎྷནྟཱུ’’ཏི, སམྤཏྟཱནཾ སབྦེསམྤི པཱཔུཎཱཏི ¶ . སཙེ ཚཌྜེཏྭཱ གཏཱ, ཡེན གཧིཏཾ, སོ ཨེཝ སཱམཱི. སཙེ ཀེཙི བྷིཀྑཱུ པཋམཾ སུསཱནཾ ཨོཀྐམནྟི, ཀེཙི པཙྪཱ, ཏཏྠ པཋམཾ ཨོཀྐནྟཱ པཾསུཀཱུལཾ ལབྷནྟི, པཙྪཱ ཨོཀྐནྟཱ ན ལབྷནྟི. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, པཙྪཱ ཨོཀྐནྟཱནཾ ན ཨཀཱམཱ བྷཱགཾ དཱཏུ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༣༤༡) ཝཙནཏོ པཙྪཱ ཨོཀྐནྟཱནཾ ཨཀཱམཱ བྷཱགོ ན དཱཏབྦོ. སཙེ པན སབྦེཔི སམཾ ཨོཀྐནྟཱ, ཀེཙི ལབྷནྟི, ཀེཙི ན ལབྷནྟི. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, སདིསཱནཾ ཨོཀྐནྟཱནཾ ཨཀཱམཱཔི བྷཱགཾ དཱཏུ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༣༤༡) ཝཙནཏོ སམཾ ཨོཀྐནྟཱནཾ ཨཀཱམཱཔི བྷཱགོ དཱཏབྦོ. སཙེ པན ‘‘ལདྡྷཾ པཾསུཀཱུལཾ སབྦེ བྷཱཛེཏྭཱ གཎྷིསྶཱམཱ’’ཏི བཧིམེཝ ཀཏིཀཾ ཀཏྭཱ སུསཱནཾ ཨོཀྐནྟཱ ཀེཙི ལབྷནྟི, ཀེཙི ན ལབྷནྟི, ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཀཏིཀཾ ཀཏྭཱ ཨོཀྐནྟཱནཾ ཨཀཱམཱ བྷཱགཾ དཱཏུ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༣༤༡) ཝཙནཏོ ཀཏིཀཾ ཀཏྭཱ ཨོཀྐནྟཱནམྤི ཨཀཱམཱ བྷཱགོ དཱཏབྦོ. ཨཡཾ ཏཱཝ ཙཱིཝརབྷཱཛནཱིཡཀཐཱ.

༢༠༩. པིཎྜཔཱཏབྷཱཛནེ པན ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, སངྒྷབྷཏྟཾ ཨུདྡེསབྷཏྟཾ ནིམནྟནཾ སལཱཀབྷཏྟཾ པཀྑིཀཾ ཨུཔོསཐིཀཾ པཱཊིཔདིཀ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༢༥) ཨེཝཾ ཨནུཉྙཱཏེསུ སངྒྷབྷཏྟཱདཱིསུ ཨཡཾ ཝིནིཙྪཡོ (ཙཱུལ༹ཝ. ཨཊྛ. ༣༢༥) –

སངྒྷབྷཏྟཾ ནཱམ སཀལསྶ སངྒྷསྶ དཱཏབྦཾ བྷཏྟཾ. ཏསྨཱ སངྒྷབྷཏྟེ ཋིཏིཀཱ ནཱམ ནཏྠི, ཏཏོཡེཝ ¶ ཙ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨཛྫ དས དྭཱདས དིཝསཱ བྷུཉྫནྟཱནཾ, ཨིདཱནི ཨཉྙཏོ བྷིཀྑཱུ ཨཱནེཐཱ’’ཏི ན ཨེཝཾ ཏཏྠ ཝཏྟབྦཾ, ‘‘པུརིམདིཝསེསུ ཨམྷེཧི ན ལདྡྷཾ, ཨིདཱནི ཏཾ ཨམྷཱཀཾ གཱཧེཐཱ’’ཏི ཨེཝམྤི ཝཏྟུཾ ན ལབྷཏི. ཏཉྷི ཨཱགཏཱགཏཱནཾ པཱཔུཎཱཏིཡེཝ.

ཨུདྡེསབྷཏྟཱདཱིསུ པན ཨཡཾ ནཡོ – རཉྙཱ ཝཱ རཱཛམཧཱམཏྟེན ཝཱ ‘‘སངྒྷཏོ ཨུདྡིསིཏྭཱ ཨེཏྟཀེ བྷིཀྑཱུ ཨཱནེཐཱ’’ཏི པཧིཏེ ཀཱལཾ གྷོསེཏྭཱ ཋིཏིཀཱ པུཙྪིཏབྦཱ. སཙེ ཨཏྠི, ཏཏོ པཊྛཱཡ གཱཧེཏབྦཾ. ནོ ཙེ, ཐེརཱསནཏོ པཊྛཱཡ གཱཧེཏབྦཾ. ཨུདྡེསཀེན པིཎྜཔཱཏིཀཱནམྤི ན ཨཏིཀྐཱམེཏབྦཾ. ཏེ པན དྷུཏངྒཾ རཀྑནྟཱ སཡམེཝ ཨཏིཀྐམིསྶནྟི. ཨེཝཾ གཱཧིཡམཱནེ ཨལསཛཱཏིཀཱ མཧཱཐེརཱ པཙྪཱ ཨཱགཙྪནྟི, ‘‘བྷནྟེ, ཝཱིསཏིཝསྶཱནཾ གཱཧཱིཡཏི, ཏུམྷཱཀཾ ཋིཏིཀཱ ཨཏིཀྐནྟཱ’’ཏི ན ཝཏྟབྦཱ, ཋིཏིཀཾ ཋཔེཏྭཱ ཏེསཾ གཱཧེཏྭཱ པཙྪཱ ཋིཏིཀཱཡ གཱཧེཏབྦཾ. ‘‘ཨསུཀཝིཧཱརེ ¶ བཧུ ཨུདྡེསབྷཏྟཾ ཨུཔྤནྣ’’ནྟི སུཏྭཱ ཡོཛནནྟརིཀཝིཧཱརཏོཔི བྷིཀྑཱུ ཨཱགཙྪནྟི, སམྤཏྟསམྤཏྟཱནཾ ཋིཏཊྛཱནཏོ པཊྛཱཡ གཱཧེཏབྦཾ, ཨསམྤཏྟཱནམྤི ཨུཔཙཱརསཱིམཾ པཝིཊྛཱནཾ ཨནྟེཝཱསིཀཱདཱིསུ གཎྷནྟེསུ གཱཧེཏབྦམེཝ. ‘‘བཧིཨུཔཙཱརསཱིམཱཡཾ ཋིཏཱནཾ གཱཧེཐཱ’’ཏི ཝདནྟི, ན གཱཧེཏབྦཾ. སཙེ ཨུཔཙཱརསཱིམཾ ཨོཀྐནྟེཧི ཨེཀཱབདྡྷཱ ཧུཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝིཧཱརདྭཱརེ ཝཱ ཨནྟོཝིཧཱརེཡེཝ ཝཱ ཧོནྟི, པརིསཝསེན ཝཌྜྷིཏཱ ནཱམ སཱིམཱ ཧོཏི, ཏསྨཱ གཱཧེཏབྦཾ. སངྒྷནཝཀསྶ དིནྣེཔི པཙྪཱ ཨཱགཏཱནཾ གཱཧེཏབྦམེཝ. དུཏིཡབྷཱགེ པན ཐེརཱསནཾ ཨཱརུལ༹ྷེ པུན ཨཱགཏཱནཾ པཋམབྷཱགོ ན པཱཔུཎཱཏི, དུཏིཡབྷཱགཏོ ཝསྶགྒེན གཱཧེཏབྦཾ.

ཨེཀསྨིཾ ཝིཧཱརེ ཨེཀཾ བྷཏྟུདྡེསཊྛཱནཾ པརིཙྪིནྡིཏྭཱ གཱཝུཏཔྤམཱཎཱཡཔི ཨུཔཙཱརསཱིམཱཡ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཨཱརོཙིཏཾ ཨུདྡེསབྷཏྟཾ ཏསྨིཾཡེཝ བྷཏྟུདྡེསཊྛཱནེ གཱཧེཏབྦཾ. ཨེཀོ ཨེཀསྶ བྷིཀྑུནོ པཧིཎཏི ‘‘སྭེ སངྒྷཏོ ཨུདྡིསིཏྭཱ དས བྷིཀྑཱུ པཧིཎཐཱ’’ཏི, ཏེན སོ ཨཏྠོ བྷཏྟུདྡེསཀསྶ ཨཱརོཙེཏབྦོ. སཙེ ཏཾ དིཝསཾ པམུསྶཏི, དུཏིཡདིཝསེ པཱཏོཝ ཨཱརོཙེཏབྦོ, ཨཐ པམུསྶིཏྭཱཝ པིཎྜཱཡ པཝིསནྟོ སརཏི, ཡཱཝ ཨུཔཙཱརསཱིམཾ ནཱཏིཀྐམཏི, ཏཱཝ ཡཱ བྷོཛནསཱལཱཡ པཀཏིཋིཏིཀཱ, ཏསྶཱཡེཝ ཝསེན གཱཧེཏབྦཾ. སཙེཔི ཨུཔཙཱརསཱིམཾ ཨཏིཀྐནྟོ, བྷིཀྑཱུ ཙ ཨུཔཙཱརསཱིམཊྛཀེཧི ཨེཀཱབདྡྷཱ ཧོནྟི, ཨཉྙམཉྙཾ དྭཱདསཧཏྠནྟརཾ ཨཝིཛཧིཏྭཱ གཙྪནྟི, པཀཏིཋིཏིཀཱཡ ཝསེན གཱཧེཏབྦཾ. བྷིཀྑཱུནཾ པན ཏཱདིསེ ཨེཀཱབདྡྷེ ཨསཏི བཧིཨུཔཙཱརསཱིམཱཡ ཡསྨིཾ ཋཱནེ སརཏི, ཏཏྠ ནཝཾ ཋིཏིཀཾ ཀཏྭཱ གཱཧེཏབྦཾ. ཨནྟོགཱམེ ཨཱསནསཱལཱཡ སརནྟེན ཨཱསནསཱལཱཡ ཋིཏིཀཱཡ གཱཧེཏབྦཾ. ཡཏྠ ཀཏྠཙི སརིཏྭཱ གཱཧེཏབྦམེཝ, ཨགཱཧེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ན ཧི ཨེཏཾ དུཏིཡདིཝསེ ལབྦྷཏཱིཏི.

སཙེ ¶ སཀཝིཧཱརཏོ ཨཉྙཾ ཝིཧཱརཾ གཙྪནྟེ བྷིཀྑཱུ དིསྭཱ ཀོཙི ཨུདྡེསབྷཏྟཾ ཨུདྡིསཱཔེཏི, ཡཱཝ ཨནྟོཨུཔཙཱརེ ཝཱ ཨུཔཙཱརསཱིམཊྛཀེཧི སདྡྷིཾ ཝུཏྟནཡེན ཨེཀཱབདྡྷཱ ཝཱ ཧོནྟི, ཏཱཝ སཀཝིཧཱརེ ཋིཏིཀཱཝསེན གཱཧེཏབྦཾ. བཧིཨུཔཙཱརེ ཋིཏཱནཾ དིནྣཾ པན ‘‘སངྒྷཏོ, བྷནྟེ, ཨེཏྟཀེ ¶ ནཱམ བྷིཀྑཱུ ཨུདྡིསཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ སམྤཏྟསམྤཏྟཱནཾ གཱཧེཏབྦཾ. ཏཏྠ དྭཱདསཧཏྠནྟརཾ ཨཝིཛཧིཏྭཱ ཨེཀཱབདྡྷནཡེན དཱུརེ ཋིཏཱཔི སམྤཏྟཱཡེཝཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. སཙེ ཡཾ ཝིཧཱརཾ གཙྪནྟི, ཏཏྠ པཝིཊྛཱནཾ ཨཱརོཙེནྟི, ཏསྶ ཝིཧཱརསྶ ཋིཏིཀཱཝསེན གཱཧེཏབྦཾ. སཙེཔི གཱམདྭཱརེ ཝཱ ཝཱིཐིཡཾ ཝཱ ཙཏུཀྐེ ཝཱ ཨནྟརགྷརེ ཝཱ བྷིཀྑཱུ དིསྭཱ ཀོཙི སངྒྷུདྡེསཾ ཨཱརོཙེཏི, ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ཋཱནེ ཨནྟོཨུཔཙཱརགཏཱནཾ གཱཧེཏབྦཾ.

གྷརཱུཔཙཱརོ ཙེཏྠ ཨེཀགྷརཾ ཨེཀཱུཔཙཱརཾ, ཨེཀགྷརཾ ནཱནཱུཔཙཱརཾ, ནཱནཱགྷརཾ ཨེཀཱུཔཙཱརཾ, ནཱནཱགྷརཾ ནཱནཱུཔཙཱརནྟི ཨིམེསཾ ཝསེན ཝེདིཏབྦོ. ཏཏྠ ཡཾ ཨེཀཀུལསྶ གྷརཾ ཨེཀཝལ༹ཉྫཾ ཧོཏི, ཏཾ སུཔྤཔཱཏཔརིཙྪེདསྶ ཨནྟོ ཨེཀཱུཔཙཱརཾ ནཱམ, ཏཏྠུཔྤནྣོ ཨུདྡེསལཱབྷོ ཨེཀསྨིཾ ཨུཔཙཱརེ བྷིཀྑཱཙཱརཝཏྟེནཔི ཋིཏཱནཾ སབྦེསཾ པཱཔུཎཱཏི. ཨེཏཾ ཨེཀགྷརཾ ཨེཀཱུཔཙཱརཾ ནཱམ. ཡཾ པན ཨེཀགྷརཾ དྭིནྣཾ བྷརིཡཱནཾ སུཁཝིཧཱརཏྠཱཡ མཛ྄ཛྷེ བྷིཏྟིཾ ཨུཊྛཔེཏྭཱ ནཱནཱདྭཱརཝལ༹ཉྫཾ ཀཏཾ, ཏཏྠུཔྤནྣོ ཨུདྡེསལཱབྷོ བྷིཏྟིཨནྟརིཀསྶ ན པཱཔུཎཱཏི, ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ཋཱནེ ནིསིནྣསྶེཝ པཱཔུཎཱཏི. ཨེཏཾ ཨེཀགྷརཾ ནཱནཱུཔཙཱརཾ ནཱམ. ཡསྨིཾ པན གྷརེ བཧཱུ བྷིཀྑཱུ ནིམནྟེཏྭཱ ཨནྟོགེཧཏོ པཊྛཱཡ ཨེཀཱབདྡྷེ ཀཏྭཱ པཊིཝིསྶཀགྷརཱནིཔི པཱུརེཏྭཱ ནིསཱིདཱཔེནྟི, ཏཏྠ ཨུཔྤནྣོ ཨུདྡེསལཱབྷོ སབྦེསཾ པཱཔུཎཱཏི. ཡམྤི ནཱནཱཀུལསྶ ནིཝེསནཾ མཛ྄ཛྷེ བྷིཏྟིཾ ཨཀཏྭཱ ཨེཀདྭཱརེནེཝ ཝལ༹ཉྫནྟི, ཏཏྲཱཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཏཾ ནཱནཱགྷརཾ ཨེཀཱུཔཙཱརཾ ནཱམ. ཡོ པན ནཱནཱནིཝེསནེསུ ནིསིནྣཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨུདྡེསལཱབྷོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཀིཉྩཱཔི བྷིཏྟིཙྪིདྡེན བྷིཀྑཱུ དིསྶནྟི, ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ནིཝེསནེ ནིསིནྣཱནཾཡེཝ པཱཔུཎཱཏི. ཨེཏཾ ནཱནཱགྷརཾ ནཱནཱུཔཙཱརཾ ནཱམ.

ཡོ པན གཱམདྭཱརཝཱིཐིཙཏུཀྐེསུ ཨཉྙཏརསྨིཾ ཋཱནེ ཨུདྡེསབྷཏྟཾ ལབྷིཏྭཱ ཨཉྙསྨིཾ བྷིཀྑུསྨིཾ ཨསཏི ཨཏྟནོཝ པཱཔུཎཱཔེཏྭཱ དུཏིཡདིཝསེཔི ཏསྨིཾཡེཝ ཋཱནེ ཨཉྙཾ ལབྷཏི, ཏེན ཡཾ ཨཉྙཾ ནཝཀཾ ཝཱ ཝུཌྜྷཾ ཝཱ བྷིཀྑུཾ པསྶཏི, ཏསྶ གཱཧེཏབྦཾ. སཙེ ཀོཙི ནཏྠི, ཨཏྟནོཝ པཱཔེཏྭཱ བྷུཉྫིཏབྦཾ. སཙེ ཨཱསནསཱལཱཡ ནིསཱིདིཏྭཱ ཀཱལཾ པཊིམཱནེནྟེསུ བྷིཀྑཱུསུ ཀོཙི ཨཱགནྟྭཱ ‘‘སངྒྷུདྡེསཔཏྟཾ དེཐ, ཨུདྡེསཔཏྟཾ དེཐ, སངྒྷཏོ ཨུདྡིསིཏྭཱ པཏྟཾ དེཐ, སངྒྷིཀཾ པཏྟཾ དེཐཱ’’ཏི ཝཱ ཝདཏི, ཨུདྡེསཔཏྟཾ ཋིཏིཀཱཡ གཱཧེཏྭཱ དཱཏབྦཾ. ‘‘སངྒྷུདྡེསབྷིཀྑུཾ དེཐ, སངྒྷཏོ ཨུདྡིསིཏྭཱ བྷིཀྑུཾ དེཐ, སངྒྷིཀཾ བྷིཀྑུཾ དེཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨུདྡེསཀོ ¶ ¶ པནེཏྠ པེསལོ ལཛྫཱི མེདྷཱཝཱི ཨིཙྪིཏབྦོ, ཏེན ཏིཀྑཏྟུཾ ཋིཏིཀཾ པུཙྪིཏྭཱ སཙེ ཀོཙི ཋིཏིཀཾ ཛཱནནྟོ ནཏྠི, ཐེརཱསནཏོ གཱཧེཏབྦཾ. སཙེ པན ‘‘ཨཧཾ ཛཱནཱམི, དསཝསྶེན ལདྡྷ’’ནྟི ཀོཙི བྷཎཏི, ‘‘ཨཏྠཱཝུསོ, དསཝསྶཱ བྷིཀྑཱུ’’ཏི པུཙྪིཏབྦཾ. སཙེ ཏསྶ སུཏྭཱཝ ‘‘དསཝསྶམྷ དསཝསྶམྷཱ’’ཏི བཧཱུ ཨཱགཙྪནྟི, ‘‘ཏུཡ྄ཧཾ པཱཔུཎཱཏི, ཏུཡ྄ཧཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི ཨགཏྭཱ ‘‘སབྦེ ཨཔྤསདྡཱ ཧོཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ པཊིཔཱཊིཡཱ ཋཔེཏབྦཱ, ཋཔེཏྭཱ ‘‘ཀཏི བྷིཀྑཱུ ཨིཙྪཐཱ’’ཏི ཨུཔཱསཀོ པུཙྪིཏབྦོ, ‘‘ཨེཏྟཀེ ནཱམ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཏུཡ྄ཧཾ པཱཔུཎཱཏི, ཏུཡ྄ཧཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི ཨཝཏྭཱ སབྦནཝཀསྶ ཝསྶགྒཉྩ ཨུཏུ ཙ དིཝསབྷཱགོ ཙ ཚཱཡཱ ཙ པུཙྪིཏབྦཱ. སཙེ ཚཱཡཱཡཔི པུཙྪིཡམཱནཱཡ ཨཉྙོ ཝུཌྜྷཏརོ ཨཱགཙྪཏི, ཏསྶ དཱཏབྦཾ. ཨཐ ཚཱཡཾ པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཏུཡ྄ཧཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ཝུཌྜྷཏརོ ཨཱགཙྪཏི, ན ལབྷཏི. ཀཐཱཔཔཉྩེན ཧི ནིསིནྣསྶཔི ནིདྡཱཡནྟསྶཔི གཱཧིཏཾ སུགྒཱཧིཏཾ, ཨཏིཀྐནྟཾ སུཨཏིཀྐནྟཾ. བྷཱཛནཱིཡབྷཎྜཉྷི ནཱམེཏཾ སམྤཏྟསྶེཝ པཱཔུཎཱཏི, ཏཏྠ སམྤཏྟབྷཱཝོ ཨུཔཙཱརེན པརིཙྪིནྡིཏབྦོ. ཨཱསནསཱལཱཡ ཙ ཨནྟོཔརིཀྑེཔོ ཨུཔཙཱརོ, ཏསྨིཾ ཋིཏསྶ ལཱབྷོ པཱཔུཎཱཏི.

ཀོཙི ཨཱསནསཱལཏོ ཨཊྛ ཨུདྡེསཔཏྟེ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ སཏྟ པཏྟེ པཎཱིཏབྷོཛནཱནཾ, ཨེཀཾ ཨུདཀསྶ པཱུརེཏྭཱ ཨཱསནསཱལཾ པཧིཎཏི, གཧེཏྭཱ ཨཱགཏཱ ཀིཉྩི ཨཝཏྭཱ བྷིཀྑཱུནཾ ཧཏྠེསུ པཏིཊྛཔེཏྭཱ པཀྐམནྟི, ཡེན ཡཾ ལདྡྷཾ, ཏསྶེཝ ཏཾ ཧོཏི. ཡེན པན ཨུདཀཾ ལདྡྷཾ, ཏསྶ ཨཏིཀྐནྟམྤི ཋིཏིཀཾ ཋཔེཏྭཱ ཨཉྙཾ ཨུདྡེསབྷཏྟཾ གཱཧེཏབྦཾ, ཏཉྩ ལཱུཁཾ ཝཱ ལབྷཏུ པཎཱིཏཾ ཝཱ ཏིཙཱིཝརཔརིཝཱརཾ ཝཱ, ཏསྶེཝ ཏཾ ཧོཏི. ཨཱིདིསོ ཧིསྶ པུཉྙཝིསེསོ, ཨུདཀཾ པན ཡསྨཱ ཨཱམིསཾ ན ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨཉྙཾ ཨུདྡེསབྷཏྟཾ ལབྷཏི. སཙེ པན ཏེ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏཱ ‘‘ཨིདཾ ཀིར, བྷནྟེ, སབྦཾ བྷཱཛེཏྭཱ བྷུཉྫཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ གཙྪནྟི, སབྦེཧི བྷཱཛེཏྭཱ བྷུཉྫིཏྭཱ ཨུདཀཾ པཱཏབྦཾ. ‘‘སངྒྷཏོ ཨུདྡིསིཏྭཱ ཨཊྛ མཧཱཐེརེ དེཐ, མཛ྄ཛྷིམེ དེཐ, ནཝཀེ དེཐ, པརིཔུཎྞཝསྶེ སཱམཎེརེ དེཐ, མཛ྄ཛྷིམབྷཱཎཀཱདཡོ དེཐ, མཡ྄ཧཾ ཉཱཏིབྷིཀྑཱུ དེཐཱ’’ཏི ཝདནྟསྶ པན ‘‘ཨུཔཱསཀ, ཏྭཾ ཨེཝཾ ཝདསི, ཋིཏིཀཱཡ པན ཏེསཾ ན པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཋིཏིཀཱཝསེནེཝ དཱཏབྦཱ. དཧརསཱམཎེརེཧི པན ཨུདྡེསབྷཏྟེསུ ལདྡྷེསུ སཙེ དཱཡཀཱནཾ གྷརེ ¶ མངྒལཾ ཧོཏི, ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡེ པེསེཐཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ཡསྨིཾ པན ཨུདྡེསབྷཏྟེ པཋམབྷཱགོ སཱམཎེརཱནཾ པཱཔུཎཱཏི, ཨནུབྷཱགོ མཧཱཐེརཱནཾ, ན ཏཏྠ སཱམཎེརཱ ‘‘མཡཾ པཋམབྷཱགཾ ལབྷིམྷཱ’’ཏི པུརཏོ གནྟུཾ ལབྷནྟི, ཡཐཱཔཊིཔཱཊིཡཱ ཨེཝ གནྟབྦཾ. ‘‘སངྒྷཏོ ཨུདྡིསིཏྭཱ ཏུམྷེ ཨེཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘མཡ྄ཧཾ ཨཉྙདཱཔི ཛཱནིསྶསི, ཋིཏིཀཱ པན ཨེཝཾ གཙྪཏཱི’’ཏི ཋིཏིཀཱཝསེནེཝ ¶ གཱཧེཏབྦཾ. ཨཐ ‘‘སངྒྷུདྡེསཔཏྟཾ དེཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨགྒཱཧིཏེཡེཝ པཏྟེ ཡསྶ ཀསྶཙི པཏྟཾ གཧེཏྭཱ པཱུརེཏྭཱ ཨཱཧརཏི, ཨཱཧཊམྤི ཋིཏིཀཱཡ ཨེཝ གཱཧེཏབྦཾ.

ཨེཀོ ‘‘སངྒྷུདྡེསཔཏྟཾ ཨཱཧརཱ’’ཏི པེསིཏོ ‘‘བྷནྟེ, ཨེཀཾ པཏྟཾ དེཐ, ནིམནྟནབྷཏྟཾ ཨཱཧརིསྶཱམཱི’’ཏི ཝདཏི, སོ ཙེ ‘‘ཨུདྡེསབྷཏྟགྷརཏོ ཨཡཾ ཨཱགཏོ’’ཏི ཉཏྭཱ བྷིཀྑཱུཧི ‘‘ནནུ ཏྭཾ ཨསུཀགྷརཏོ ཨཱགཏོ’’ཏི ཝུཏྟོ ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ, ན ནིམནྟནབྷཏྟཾ, ཨུདྡེསབྷཏྟ’’ནྟི བྷཎཏི, ཋིཏིཀཱཡ གཱཧེཏབྦཾ. ཡོ པན ‘‘ཨེཀཾ པཏྟཾ ཨཱཧརཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཀིནྟི ཝཏྭཱ ཨཱཧརཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཡཐཱ ཏེ རུཙྩཏཱི’’ཏི ཝུཏྟོ ཨཱགཙྪཏི, ཨཡཾ ཝིསྶཊྛདཱུཏོ ནཱམ. ཨུདྡེསཔཏྟཾ ཝཱ པཊིཔཱཊིཔཏྟཾ ཝཱ པུགྒལིཀཔཏྟཾ ཝཱ ཡཾ ཨིཙྪཏི, ཏཾ ཨེཏསྶ དཱཏབྦཾ. ཨེཀོ བཱལོ ཨབྱཏྟོ ‘‘ཨུདྡེསཔཏྟཾ ཨཱཧརཱ’’ཏི པེསིཏོ ཝཏྟུཾ ན ཛཱནཱཏི, ཏུཎྷཱིབྷཱུཏོ ཏིཊྛཏི, སོ ‘‘ཀསྶ སནྟིཀཾ ཨཱགཏོསཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘ཀསྶ པཏྟཾ ཧརིསྶསཱི’’ཏི ཝཱ ན ཝཏྟབྦོ. ཨེཝཉྷི ཝུཏྟོ པུཙྪཱསབྷཱགེན ‘‘ཏུམྷཱཀཾ སནྟིཀཾ ཨཱགཏོམྷཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ པཏྟཾ ཧརིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཱ ཝདེཡྻ. ཏཏོ ཏཾ བྷིཀྑུཾ ཨཉྙེ བྷིཀྑཱུ ཛིགུཙྪནྟཱ ན ཨོལོཀེཡྻུཾ, ‘‘ཀུཧིཾ གཙྪསི, ཀིཾ ཀརོནྟོ ཨཱཧིཎྜསཱི’’ཏི པན ཝཏྟབྦོ. ཏསྶ ‘‘ཨུདྡེསཔཏྟཏྠཱཡ ཨཱགཏོམྷཱི’’ཏི ཝདནྟསྶ གཱཧེཏྭཱ པཏྟོ དཱཏབྦོ.

ཨེཀཱ ཀཱུཊཊྛིཏིཀཱ ནཱམ ཧོཏི. རཉྙོ ཝཱ རཱཛམཧཱམཏྟསྶ ཝཱ གེཧེ ཨཏིཔཎཱིཏཱནི ཨཊྛ ཨུདྡེསབྷཏྟཱནི ནིཙྩཾ དཱིཡནྟི, ཏཱནི ཨེཀཙཱརིཀབྷཏྟཱནི ཀཏྭཱ བྷིཀྑཱུ ཝིསུཾ ཋིཏིཀཱཡ པརིབྷུཉྫནྟི. ཨེཀཙྩེ བྷིཀྑཱུ ‘‘སྭེ དཱནི ཨམྷཱཀཾ པཱཔུཎིསྶནྟཱི’’ཏི ཨཏྟནོ ཋིཏིཀཾ སལླཀྑེཏྭཱ གཏཱ. ཏེསུ ཨནཱགཏེསུཡེཝ ཨཉྙེ ཨཱགནྟུཀཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱགནྟྭཱ ཨཱསནསཱལཱཡ ནིསཱིདནྟི. ཏངྑཎཉྙེཝ རཱཛཔུརིསཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘པཎཱིཏབྷཏྟཔཏྟེ དེཐཱ’’ཏི ཝདནྟི, ཨཱགནྟུཀཱ ཋིཏིཀཾ ཨཛཱནནྟཱ གཱཧེནྟི, ཏངྑཎཉྙེཝ ཙ ཋིཏིཀཾ ཛཱནནཀབྷིཀྑཱུ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀིཾ གཱཧེཐཱ’’ཏི ཝདནྟི ¶ . རཱཛགེཧེ པཎཱིཏབྷཏྟནྟི. ཀཏིཝསྶཏོ པཊྛཱཡཱཏི. ཨེཏྟཀཝསྶཏོ ནཱམཱཏི. ‘‘མཱ གཱཧེཐཱ’’ཏི ནིཝཱརེཏྭཱ ཋིཏིཀཱཡ གཱཧེཏབྦཾ. གཱཧིཏེ ཨཱགཏེཧིཔི, པཏྟདཱནཀཱལེ ཨཱགཏེཧིཔི, དིནྣཀཱལེ ཨཱགཏེཧིཔི, རཱཛགེཧཏོ པཏྟེ པཱུརེཏྭཱ ཨཱཧཊཀཱལེ ཨཱགཏེཧིཔི, རཱཛཱ ‘‘ཨཛྫ བྷིཀྑཱུཡེཝ ཨཱགཙྪནྟཱུ’’ཏི པེསེཏྭཱ བྷིཀྑཱུནཾཡེཝ ཧཏྠེ པིཎྜཔཱཏཾ དེཏི, ཨེཝཾ དིནྣཾ པིཎྜཔཱཏཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏཀཱལེ ཨཱགཏེཧིཔི ཋིཏིཀཾ ཛཱནནཀབྷིཀྑཱུཧི ‘‘མཱ བྷུཉྫིཏྠཱ’’ཏི ཝཱརེཏྭཱ ཋིཏིཀཱཡམེཝ གཱཧེཏབྦཾ.

ཨཐ ནེ རཱཛཱ བྷོཛེཏྭཱ པཏྟེཔི ནེསཾ པཱུརེཏྭཱ དེཏི, ཡཾ ཨཱཧཊཾ, ཏཾ ཋིཏིཀཱཡ གཱཧེཏབྦཾ ¶ . སཙེ པན ‘‘མཱ ཏུཙྪཧཏྠཱ གཙྪནྟཱུ’’ཏི ཐོཀམེཝ པཏྟེསུ པཀྑིཏྟཾ ཧོཏི, ཏཾ ན གཱཧེཏབྦཾ. ‘‘ཨཐ བྷུཉྫིཏྭཱ ཏུཙྪཔཏྟཱཝ ཨཱགཙྪནྟི, ཡཾ ཏེཧི བྷུཏྟཾ, ཏཾ ནེསཾ གཱིཝཱ ཧོཏཱི’’ཏི མཧཱསུམཏྠེརོ ཨཱཧ. མཧཱཔདུམཏྠེརོ པནཱཧ ‘‘གཱིཝཱཀིཙྩཾ ཨེཏྠ ནཏྠི, ཋིཏིཀཾ པན ཨཛཱནནྟེཧི ཡཱཝ ཛཱནནཀཱ ཨཱགཙྪནྟི, ཏཱཝ ནིསཱིདིཏབྦཾ སིཡཱ, ཨེཝཾ སནྟེཔི བྷིཀྑཱུཧི བྷུཏྟཾ སུབྷུཏྟཾ, ཨིདཱནི པཏྟཊྛཱནེན གཱཧེཏབྦ’’ནྟི.

ཨེཀོ ཏིཙཱིཝརཔརིཝཱརོ སཏགྒྷནཀོ པིཎྜཔཱཏོ ཨཝསྶིཀསྶ བྷིཀྑུནོ པཏྟོ, ཝིཧཱརེ ཙ ‘‘ཨེཝརཱུཔོ པིཎྜཔཱཏོ ཨཝསྶིཀསྶ པཏྟོ’’ཏི ལིཁིཏྭཱ ཋཔེསུཾ. ཨཐ སཊྛིཝསྶཙྩཡེན ཨཉྙོ ཏཐཱརཱུཔོ པིཎྜཔཱཏོ ཨུཔྤནྣོ, ཨཡཾ ཀིཾ ཨཝསྶིཀཋིཏིཀཱཡ གཱཧེཏབྦོ, ཨུདཱཧུ སཊྛིཝསྶཋིཏིཀཱཡཱཏི? སཊྛིཝསྶཋིཏིཀཱཡཱཏི ཝུཏྟཾ. ཨཡཉྷི བྷིཀྑུཋིཏིཀཾ གཧེཏྭཱཡེཝ ཝཌྜྷིཏོཏི. ཨེཀོ ཨུདྡེསབྷཏྟཾ བྷུཉྫིཏྭཱ སཱམཎེརོ ཛཱཏོ, པུན ཏཾ བྷཏྟཾ སཱམཎེརཋིཏིཀཱཡ པཏྟཾ གཎྷིཏུཾ ལབྷཏི. ཨཡཾ ཀིར ཨནྟརཱབྷཊྛཀོ ནཱམ. ཡོ པན པརིཔུཎྞཝསྶོ སཱམཎེརོ ‘‘སྭེ ཨུདྡེསབྷཏྟཾ ལབྷིསྶཏཱི’’ཏི ཨཛྫེཝ ཨུཔསམྤཛྫཏི, ཨཏིཀྐནྟཱ ཏསྶ ཋིཏིཀཱ. ཨེཀསྶ བྷིཀྑུནོ ཨུདྡེསབྷཏྟཾ པཏྟཾ, པཏྟོ ཙསྶ ན ཏུཙྪོ ཧོཏི, སོ ཨཉྙསྶ སམཱིཔེ ནིསིནྣསྶ པཏྟཾ དཱཔེཏི, ཏཾ ཙེ ཐེཡྻཱཡ ཧརནྟི, གཱིཝཱ ཧོཏི. སཙེ པན སོ བྷིཀྑུ ‘‘མཡ྄ཧཾ པཏྟཾ དམྨཱི’’ཏི སཡམེཝ དེཏི, ཨསྶ གཱིཝཱ ན ཧོཏི. ཨཐཱཔི ཏེན བྷཏྟེན ཨནཏྠིཀོ ཧུཏྭཱ ‘‘ཨལཾ མཡ྄ཧཾ, ཏཝེཏཾ ¶ བྷཏྟཾ དམྨི, པཏྟཾ པེསེཏྭཱ ཨཱཧརཱཔེཧཱི’’ཏི ཨཉྙཾ ཝདཏི, ཡཾ ཏཏོ ཨཱཧརཱིཡཏི, སབྦཾ པཏྟསཱམིཀསྶ ཧོཏི. པཏྟཾ ཙེ ཐེཡྻཱཡ ཧརནྟི, སུཧཊོ, བྷཏྟསྶ དིནྣཏྟཱ གཱིཝཱ ན ཧོཏི.

ཝིཧཱརེ དས བྷིཀྑཱུ ཧོནྟི, ཏེསུ ནཝ པིཎྜཔཱཏིཀཱ, ཨེཀོ སཱདིཡནཀོ, ‘‘དས ཨུདྡེསཔཏྟེ དེཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པིཎྜཔཱཏིཀཱ གཧེཏུཾ ན ཨིཙྪནྟི. ཨིཏརོ བྷིཀྑུ ‘‘སབྦཱནི མཡ྄ཧཾ པཱཔུཎནྟཱི’’ཏི གཎྷཱཏི, ཋིཏིཀཱ ན ཧོཏི. ཨེཀེཀཾ ཙེ པཱཔེཏྭཱ གཎྷཱཏི, ཋིཏིཀཱ ཏིཊྛཏི. ཨེཝཾ གཱཧེཏྭཱ དསཧིཔི པཏྟེཧི ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, མཡ྄ཧཾ སངྒཧཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ནཝ པཏྟེ པིཎྜཔཱཏིཀཱནཾ དེཏི, བྷིཀྑུདཏྟིཡཾ ནཱམེཏཾ, གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ སོ ཨུཔཱསཀོ ‘‘བྷནྟེ, གྷརཾ ཨཱགནྟབྦ’’ནྟི ཝདཏི, སོ ཙ བྷིཀྑུ ཏེ བྷིཀྑཱུ ‘‘ཨེཐ, བྷནྟེ, མཡ྄ཧཾ སཧཱཡཱ ཧོཐཱ’’ཏི ཏསྶ གྷརཾ གཙྪཏི, ཡཾ ཏཏྠ ལབྷཏི, སབྦཾ ཏསྶེཝ ཧོཏི, ཨིཏརེ ཏེན དིནྣཾ ལབྷནྟི. ཨཐ ནེསཾ གྷརེཡེཝ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ དཀྑིཎོདཀཾ དཏྭཱ ཡཱགུཁཛྫཀཱདཱིནི དེནྟི ‘‘བྷནྟེ, ཡཾ མནུསྶཱ དེནྟི, ཏཾ གཎྷཐཱ’’ཏི, ཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཝཙནེནེཝ ཨིཏརེསཾ ཝཊྚཏི. བྷུཏྟཱཝཱིནཾ པཏྟེ པཱུརེཏྭཱ གཎྷིཏྭཱ གམནཏྠཱཡ དེནྟི, སབྦཾ ཏསྶེཝ བྷིཀྑུནོ ཧོཏི, ཏེན དིནྣཾ ཨིཏརེསཾ ཝཊྚཏི. ཡདི པན ¶ ཏེ ཝིཧཱརེཡེཝ ཏེན བྷིཀྑུནཱ ‘‘བྷནྟེ, མཡ྄ཧཾ བྷིཀྑཾ གཎྷཐ, མནུསྶཱནཾ ཝཙནཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཱ གཙྪནྟི, ཏཏྠ ཡཾ བྷུཉྫནྟི ཙེཝ ནཱིཧརནྟི ཙ, སབྦཾ ཏཾ ཏེསཾཡེཝ སནྟཀཾ. ཨཐཱཔི ‘‘མཡ྄ཧཾ བྷིཀྑཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཨཝུཏྟཱ ‘‘མནུསྶཱནཾ ཝཙནཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི གཙྪནྟི, ཏཏྲ ཙེ ཨེཀསྶ མདྷུརེན སརེན ཨནུམོདནཾ ཀརོནྟསྶ སུཏྭཱ ཐེརཱནཉྩ ཨུཔསམེ པསཱིདིཏྭཱ བཧུཾ སམཎཔརིཀྑཱརཾ དེནྟི, ཨཡཾ ཐེརེསུ པསཱདེན ཨུཔྤནྣོ ཨཀཏབྷཱགོ ནཱམ, ཏསྨཱ སབྦེསཾ པཱཔུཎཱཏི.

ཨེཀོ སངྒྷཏོ ཨུདྡིསཱཔེཏྭཱ ཋིཏིཀཱཡ གཱཧིཏཔཏྟཾ ཧརིཏྭཱ པཎཱིཏསྶ ཁཱདནཱིཡབྷོཛནཱིཡསྶ པཱུརེཏྭཱ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ, བྷནྟེ, སབྦོ སངྒྷོ པརིབྷུཉྫཏཱུ’’ཏི དེཏི, སབྦེཧི བྷཱཛེཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ. པཏྟསཱམིཀསྶ པན ཨཏིཀྐནྟམྤི ཋིཏིཀཾ ཋཔེཏྭཱ ཨཉྙཾ ཨུདྡེསབྷཏྟཾ དཱཏབྦཾ. ཨཐ པཋམཾཡེཝ ‘‘སབྦཾ སངྒྷིཀཔཏྟཾ དེཐཱ’’ཏི ཝདཏི, ཨེཀསྶ ལཛྫིབྷིཀྑུནོ སནྟཀོ པཏྟོ དཱཏབྦོ. ཨཱཧརིཏྭཱ ཙ ‘‘སབྦོ སངྒྷོ ¶ པརིབྷུཉྫཏཱུ’’ཏི ཝུཏྟེ བྷཱཛེཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ. ཨེཀོ པཱཏིཡཱ བྷཏྟཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘སངྒྷུདྡེསཾ དམྨཱི’’ཏི ཝདཏི, ཨེཀེཀཾ ཨཱལོཔཾ ཨདཏྭཱ ཋིཏིཀཱཡ ཨེཀསྶ ཡཱཔནམཏྟཾ ཀཏྭཱ དཱཏབྦཾ. ཨཐ སོ བྷཏྟཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཀིཉྩི ཝཏྟུཾ ཨཛཱནནྟོ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏོ ཨཙྪཏི, ‘‘ཀསྶ ཏེ ཨཱནཱིཏཾ, ཀསྶ དཱཏུཀཱམོསཱི’’ཏི ན ཝཏྟབྦཾ. པུཙྪཱསབྷཱགེན ཧི ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཨཱནཱིཏཾ, ཏུམྷཱཀཾ དཱཏུཀཱམོམྷཱི’’ཏི ཝདེཡྻ, ཏཏོ ཏཾ བྷིཀྑུཾ ཨཉྙེ བྷིཀྑཱུ ཛིགུཙྪནྟཱ གཱིཝཾ པརིཝཏྟེཏྭཱ ཨོལོཀེཏབྦམྤི ན མཉྙེཡྻུཾ. སཙེ པན ‘‘ཀུཧིཾ ཡཱསི, ཀིཾ ཀརོནྟོ ཨཱཧིཎྜསཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨུདྡེསབྷཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏོམྷཱི’’ཏི ཝདཏི, ཨེཀེན ལཛྫིབྷིཀྑུནཱ ཋིཏིཀཱཡ གཱཧེཏབྦཾ. སཙེ ཨཱབྷཏཾ བཧུ ཧོཏི, སབྦེསཾ པཧོཏི, ཋིཏིཀཱཀིཙྩཾ ནཏྠི. ཐེརཱསནཏོ པཊྛཱཡ པཏྟཾ པཱུརེཏྭཱ དཱཏབྦཾ.

‘‘སངྒྷུདྡེསཔཏྟཾ དེཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཀིཾ ཨཱཧརིསྶསཱི’’ཏི ཨཝཏྭཱ པཀཏིཋིཏིཀཱཡ ཨེཝ གཱཧེཏབྦཾ. ཡོ པན པཱཡཱསོ ཝཱ རསཔིཎྜཔཱཏོ ཝཱ ནིཙྩཾ ལབྦྷཏི, ཨེཝརཱུཔཱནཾ པཎཱིཏབྷོཛནཱནཾ ཨཱཝེཎིཀཱ ཋིཏིཀཱ ཀཱཏབྦཱ, ཏཐཱ སཔརིཝཱརཱཡ ཡཱགུཡཱ མཧགྒྷཱནཾ ཕལཱནཾ པཎཱིཏཱནཉྩ ཁཛྫཀཱནཾ. པཀཏིབྷཏྟཡཱགུཕལཁཛྫཀཱནཾ ཨེཀཱཝ ཋིཏིཀཱ ཀཱཏབྦཱ. ‘‘སཔྤིཾ ཨཱཧརིསྶཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟེ སབྦསཔྤཱིནཾ ཨེཀཱཝ ཋིཏིཀཱ ཝཊྚཏི, ཏཐཱ སབྦཏེལཱནཾ. ‘‘མདྷུཾ ཨཱཧརིསྶཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟེ པན མདྷུནོ ཨེཀཱཝ ཋིཏིཀཱ ཝཊྚཏི, ཏཐཱ ཕཱཎིཏསྶ ལཊྛིམདྷུཀཱདཱིནཉྩ བྷེསཛྫཱནཾ. སཙེ པན གནྡྷམཱལཾ སངྒྷུདྡེསཾ དེནྟི, པིཎྜཔཱཏིཀསྶ ཝཊྚཏི, ན ¶ ཝཊྚཏཱིཏི? ཨཱམིསསྶེཝ པཊིཀྑིཏྟཏྟཱ ཝཊྚཏི. ‘‘སངྒྷཾ ཨུདྡིསྶ དིནྣཏྟཱ པན ན གཧེཏབྦ’’ནྟི ཝདནྟི.

ཨུདྡེསབྷཏྟཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢༡༠. ནིམནྟནཾ པུགྒལིཀཾ ཙེ, སཡམེཝ ཨིསྶརོ. སངྒྷིཀཾ པན ཨུདྡེསབྷཏྟེ ཝུཏྟནཡེནེཝ གཱཧེཏབྦཾ. སཙེ པནེཏྠ དཱུཏོ བྱཏྟོ ཧོཏི, ‘‘བྷནྟེ, རཱཛགེཧེ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ བྷཏྟཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཨཝཏྭཱ ‘‘བྷིཀྑཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝདཏི, པིཎྜཔཱཏིཀཱནམྤི ཝཊྚཏི. ཨཐ དཱུཏོ ཨབྱཏྟོ ‘‘བྷཏྟཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝདཏི, བྷཏྟུདྡེསཀོ བྱཏྟོ ‘‘བྷཏྟ’’ནྟི ཨཝཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ ¶ , ཏུམྷེ ཡཱཐ, ཏུམྷེ ཡཱཐཱ’’ཏི ཝདཏི, ཨེཝམྤི པིཎྜཔཱཏིཀཱནམྤི ཝཊྚཏི, ‘‘ཏུམྷཱཀཾ, བྷནྟེ, པཊིཔཱཊིཡཱ བྷཏྟཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི ཝུཏྟེ པན ན ཝཊྚཏི. སཙེ ནིམནྟིཏུཾ ཨཱགཏམནུསྶོ ཨཱསནསཱལཾ པཝིསིཏྭཱ ‘‘ཨཊྛ བྷིཀྑཱུ དེཐཱ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨཊྛ པཏྟེ དེཐཱ’’ཏི ཝཱ ཝདཏི, ཨེཝམྤི པིཎྜཔཱཏིཀཱནཾ ཝཊྚཏི, ‘‘ཏུམྷེ ཙ ཏུམྷེ ཙ གཙྪཐཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. སཙེ ‘‘ཨཊྛ བྷིཀྑཱུ དེཐ, བྷཏྟཾ གཎྷཐ, ཨཊྛ པཏྟེ དེཐ, བྷཏྟཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝཱ ཝདཏི, པཊིཔཱཊིཡཱ གཱཧེཏབྦཾ. གཱཧེནྟེན པན ཝིཙྪིནྡིཏྭཱ ‘‘བྷཏྟ’’ནྟི ཨཝདནྟེན ‘‘ཏུམྷེ ཙ ཏུམྷེ ཙ གཙྪཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པིཎྜཔཱཏིཀཱནཾ ཝཊྚཏི. ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ པཏྟཾ དེཐ, ཏུམྷེ ཨེཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན ‘‘སཱདྷུ ཨུཔཱསཀཱ’’ཏི གནྟབྦཾ. ‘‘སངྒྷཏོ ཨུདྡིསིཏྭཱ ཏུམྷེ ཨེཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཋིཏིཀཱཡ གཱཧེཏབྦཾ.

ནིམནྟནབྷཏྟགྷརཏོ པན པཏྟཏྠཱཡ ཨཱགཏསྶ ཨུདྡེསབྷཏྟེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཋིཏིཀཱཡ པཏྟོ དཱཏབྦོ. ཨེཀོ ‘‘སངྒྷཏོ པཊིཔཱཊིཡཱ པཏྟ’’ནྟི ཨཝཏྭཱ ཀེཝལཾ ‘‘ཨེཀཾ པཏྟཾ དེཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨགྒཱཧིཏེཡེཝ པཏྟེ ཡསྶ ཀསྶཙི པཏྟཾ གཧེཏྭཱ པཱུརེཏྭཱ ཨཱཧརཏི, ཏཾ པཏྟསཱམིཀསྶེཝ ཧོཏི. ཨུདྡེསབྷཏྟེ ཝིཡ ཋིཏིཀཱཡ ན གཱཧེཏབྦཾ. ཨིདྷཱཔི ཡོ ཨཱགནྟྭཱ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏོ ཏིཊྛཏི, སོ ‘‘ཀསྶ སནྟིཀཾ ཨཱགཏོསཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘ཀསྶ པཏྟཾ ཧརིསྶསཱི’’ཏི ཝཱ ན ཝཏྟབྦོ. པུཙྪཱསབྷཱགེན ཧི ‘‘ཏུམྷཱཀཾ སནྟིཀཾ ཨཱགཏོ, ཏུམྷཱཀཾ པཏྟཾ ཧརིསྶཱམཱི’’ཏི ཝདེཡྻ, ཏཏོ སོ བྷིཀྑུ བྷིཀྑཱུཧི ཛིགུཙྪནཱིཡོ ཨསྶ. ‘‘ཀུཧིཾ གཙྪསི, ཀིཾ ཀརོནྟོ ཨཱཧིཎྜསཱི’’ཏི པན ཝུཏྟེ ‘‘ཏསྶ པཏྟཏྠཱཡ ཨཱགཏོམྷཱི’’ཏི ཝདནྟསྶ པཊིཔཱཊིབྷཏྟཊྛིཏིཀཱཡ གཧེཏྭཱ པཏྟོ དཱཏབྦོ. ‘‘བྷཏྟཧརཎཔཏྟཾ དེཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེཔི པཊིཔཱཊིབྷཏྟཊྛིཏིཀཱཡ ཨེཝ དཱཏབྦོ. སཙེ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘སབྦོ སངྒྷོ བྷུཉྫཏཱུ’’ཏི ཝདཏི, བྷཱཛེཏྭཱ བྷུཉྫིཏབྦཾ. པཏྟསཱམིཀསྶ ཨཏིཀྐནྟམྤི ཋིཏིཀཾ ཋཔེཏྭཱ ཨཉྙཾ པཊིཔཱཊིབྷཏྟཾ གཱཧེཏབྦཾ.

ཨེཀོ ¶ པཱཏིཡཱ བྷཏྟཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘སངྒྷསྶ དམྨཱི’’ཏི ཝདཏི, ཨཱལོཔབྷཏྟཊྛིཏིཀཏོ པཊྛཱཡ ཨཱལོཔསངྑེཔེན བྷཱཛེཏབྦཾ. སཙེ པན ཏུཎྷཱིབྷཱུཏོ ཨཙྪཏི, ‘‘ཀསྶ ཏེ ཨཱབྷཏཾ, ཀསྶ དཱཏུཀཱམོསཱི’’ཏི ¶ ན ཝཏྟབྦོ. སཙེ པན ‘‘ཀུཧིཾ གཙྪསི, ཀིཾ ཀརོནྟོ ཨཱཧིཎྜསཱི’’ཏི ཝུཏྟེ པན ‘‘སངྒྷསྶ མེ བྷཏྟཾ ཨཱབྷཏཾ, ཐེརཱནཾ མེ བྷཏྟཾ ཨཱབྷཏ’’ནྟི ཝདཏི, གཧེཏྭཱ ཨཱལོཔབྷཏྟཊྛིཏིཀཱཡ བྷཱཛེཏབྦཾ. སཙེ པན ཨེཝཾ ཨཱབྷཏཾ བྷཏྟཾ བཧུ ཧོཏི, སཀལསངྒྷསྶ པཧོཏི, ཨབྷིཧཊབྷིཀྑཱ ནཱམ, པིཎྜཔཱཏིཀཱནམྤི ཝཊྚཏི, ཋིཏིཀཱཔུཙྪནཀིཙྩཾ ནཏྠི, ཐེརཱསནཏོ པཊྛཱཡ པཏྟཾ པཱུརེཏྭཱ དཱཏབྦཾ.

ཨུཔཱསཀོ སངྒྷཏྠེརསྶ ཝཱ གནྠདྷུཏངྒཝསེན ཨབྷིཉྙཱཏསྶ ཝཱ བྷཏྟུདྡེསཀསྶ ཝཱ པཧིཎཏི ‘‘ཨམྷཱཀཾ བྷཏྟགཧཎཏྠཱཡ ཨཊྛ བྷིཀྑཱུ གཧེཏྭཱ ཨཱགཙྪཐཱ’’ཏི, སཙེཔི ཉཱཏིཨུཔཊྛཱཀེཧི པེསིཏཾ ཧོཏི, ཨིམེ ཏཡོ ཛནཱ པུཙྪིཏུཾ ན ལབྷནྟི, ཨཱརུལ༹ྷཱཡེཝ མཱཏིཀཾ. སངྒྷཏོ ཨཊྛ བྷིཀྑཱུ ཨུདྡིསཱཔེཏྭཱ ཨཏྟནཝམེཧི གནྟབྦཾ. ཀསྨཱ? བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཧི ཨེཏེ བྷིཀྑཱུ ནིསྶཱཡ ལཱབྷོ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི. གནྠདྷུཏངྒཱདཱིཧི པན ཨནབྷིཉྙཱཏོ ཨཱཝཱསིཀབྷིཀྑུ ཨཱཔུཙྪིཏུཾ ལབྷཏི, ཏསྨཱ ཏེན ‘‘ཀིཾ སངྒྷཏོ གཎྷཱམི, ཨུདཱཧུ ཡེ ཛཱནཱམི, ཏེཧི སདྡྷིཾ ཨཱགཙྪཱམཱི’’ཏི མཱཏིཀཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཡཐཱ དཱཡཀཱ ཝདནྟི, ཏཐཱ པཊིཔཛྫིཏབྦཾ. ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ནིསྶིཏཀེ ཝཱ ཡེ ཝཱ ཛཱནཱཐ, ཏེ གཧེཏྭཱ ཨེཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན ཡེ ཨིཙྪནྟི, ཏེཧི སདྡྷིཾ གནྟུཾ ལབྷཏི. སཙེ ‘‘ཨཊྛ བྷིཀྑཱུ པཧིཎཐཱ’’ཏི པེསེནྟི, སངྒྷཏོཝ པེསེཏབྦཱ. ཨཏྟནཱ སཙེ ཨཉྙསྨིཾ གཱམེ སཀྐཱ ཧོཏི བྷིཀྑཱ ལབྷིཏུཾ, ཨཉྙོ གཱམོ གནྟབྦོ. ན སཀྐཱ ཙེ ཧོཏི ལབྷིཏུཾ, སོཡེཝ གཱམོ པིཎྜཱཡ པཝིསིཏབྦོ.

ནིམནྟིཏབྷིཀྑཱུ ཨཱསནསཱལཱཡ ནིསིནྣཱ ཧོནྟི, ཏཏྲ ཙེ མནུསྶཱ ‘‘པཏྟེ དེཐཱ’’ཏི ཨཱགཙྪནྟི, ཨནིམནྟིཏེཧི ན དཱཏབྦཱ, ‘‘ཨེཏེ ནིམནྟིཏཱ བྷིཀྑཱུ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ, ‘‘ཏུམྷེཔི དེཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན དཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨུསྶཝཱདཱིསུ མནུསྶཱ སཡམེཝ པརིཝེཎཱནི ཙ པདྷཱནགྷརཱནི ཙ གནྟྭཱ ཏིཔིཊཀེ ཙ དྷམྨཀཐིཀེ ཙ བྷིཀྑུསཏེནཔི སདྡྷིཾ ནིམནྟེནྟི, ཏདཱ ཏེཧི ཡེ ཛཱནནྟི, ཏེ གཧེཏྭཱ གནྟུཾ ཝཊྚཏི. ཀསྨཱ? ན ཧི མཧཱབྷིཀྑུསངྒྷེན ཨཏྠིཀཱ མནུསྶཱ པརིཝེཎཔདྷཱནགྷརཱནི གཙྪནྟི, སནྣིཔཱཏཊྛཱནཏོཝ ཡཐཱསཏྟི ཡཐཱབལཾ བྷིཀྑཱུ གཎྷིཏྭཱ གཙྪནྟཱིཏི.

སཙེ ¶ པན སངྒྷཏྠེརོ ཝཱ གནྠདྷུཏངྒཝསེན ཨབྷིཉྙཱཏོ ཝཱ བྷཏྟུདྡེསཀོ ཝཱ ཨཉྙཏྲ ཝཱ ཝསྶཾ ཝསིཏྭཱ ཀཏྠཙི ཝཱ གནྟྭཱ པུན སཀཊྛཱནཾ ཨཱགཙྪཏི, མནུསྶཱ ཙ ཨཱགནྟུཀསྶ སཀྐཱརཾ ¶ ཀརོནྟི, ཨེཀཝཱརཾ ཡེ ཛཱནནྟི, ཏེ གཧེཏྭཱ གནྟབྦཾ. པཊིབདྡྷཀཱལཏོ པཊྛཱཡ དུཏིཡཝཱརེ ཨཱརདྡྷེ སངྒྷཏོཡེཝ གཧེཏྭཱ གནྟབྦཾ. ཨབྷིནཝཨཱགནྟུཀཱཝ ཧུཏྭཱ ‘‘ཉཱཏཱི ཝཱ ཨུཔཊྛཱཀེ ཝཱ པསྶིསྶཱམཱི’’ཏི གཙྪནྟི, ཏཏྲ ཙེ ཏེསཾ ཉཱཏཱི ཙ ཨུཔཊྛཱཀཱ ཙ སཀྐཱརཾ ཀརོནྟི, ཨེཏྠ པན ཡེ ཛཱནནྟི, ཏེ གཧེཏྭཱ གནྟུམྤི ཝཊྚཏི. ཡོ པན ཨཏིལཱབྷཱི ཧོཏི, སཀཊྛཱནཉྩ ཨཱགནྟུཀཊྛཱནཉྩ ཨེཀསདིསཾ, སབྦཏྠ མནུསྶཱ སངྒྷབྷཏྟཾ སཛྫེཏྭཱཝ ནིསཱིདནྟི, ཏེན སངྒྷཏོཝ གཧེཏྭཱ གནྟབྦནྟི ཨཡཾ ནིམནྟནེ ཝིསེསོ. ཨཝསེསོ སབྦཔཉྷོ ཨུདྡེསབྷཏྟེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ. ཀུརུནྡིཡཾ པན ‘‘ཨཊྛ མཧཱཐེརེ དེཐཱཏི ཝུཏྟེ ཨཊྛ མཧཱཐེརཱཝ དཱཏབྦཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཨེས ནཡོ མཛ྄ཛྷིམཱདཱིསུ. སཙེ པན ཨཝིསེསེཏྭཱ ‘‘ཨཊྛ བྷིཀྑཱུ དེཐཱ’’ཏི ཝདཏི, སངྒྷཏོ དཱཏབྦཱཏི.

ནིམནྟནབྷཏྟཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢༡༡. སལཱཀབྷཏྟཾ པན ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, སལཱཀཱཡ ཝཱ པཊྚིཀཱཡ ཝཱ ཨུཔནིབནྡྷིཏྭཱ ཨོཔུཉྫིཏྭཱ བྷཏྟཾ ཨུདྡིསིཏུ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༢༦) ཝཙནཏོ རུཀྑསཱརམཡཱཡ སལཱཀཱཡ ཝཱ ཝེལུ༹ཝིལཱིཝཏཱལཔཎྞཱདིམཡཱཡ པཊྚིཀཱཡ ཝཱ ‘‘ཨསུཀསྶ ནཱམ སལཱཀབྷཏྟ’’ནྟི ཨེཝཾ ཨཀྑརཱནི ཨུཔནིབནྡྷིཏྭཱ པཙྪིཡཾ ཝཱ ཙཱིཝརབྷོགེ ཝཱ ཀཏྭཱ སབྦསལཱཀཱཡོ ཨོཔུཉྫིཏྭཱ པུནཔྤུནཾ ཧེཊྛུཔརིཡཝསེན ཨཱལོལེ༹ཏྭཱ པཉྩངྒསམནྣཱགཏེན བྷཏྟུདྡེསཀེན སཙེ ཋིཏིཀཱ ཨཏྠི, ཋིཏིཀཏོ པཊྛཱཡ, ནོ ཙེ ཨཏྠི, ཐེརཱསནཏོ པཊྛཱཡ སལཱཀཱ དཱཏབྦཱ. པཙྪཱ ཨཱགཏཱནམྤི ཨེཀཱབདྡྷཝསེན དཱུརེ ཋིཏཱནམྤི ཨུདྡེསབྷཏྟེ ཝུཏྟནཡེནེཝ དཱཏབྦཱ.

སཙེ ཝིཧཱརསྶ སམནྟཏོ བཧཱུ གོཙརགཱམཱ, བྷིཀྑཱུ པན ན བཧཱུ, གཱམཝསེནཔི སལཱཀཱ པཱཔུཎནྟི. ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཨསུཀགཱམེ སལཱཀབྷཏྟཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི གཱམཝསེནེཝ གཱཧེཏབྦཾ. ཨེཝཾ གཱཧེནྟེན སཙེཔི ཨེཀམེཀསྨིཾ གཱམེ ནཱནཔྤཀཱརཱནི སཊྛི སལཱཀབྷཏྟཱནི, སབྦཱནི གཧིཏཱནེཝ ཧོནྟི. ཏསྶ པཏྟགཱམསམཱིཔེ ཨཉྙཱནིཔི དྭེ ཏཱིཎི སལཱཀབྷཏྟཱནི ¶ ཧོནྟི, ཏཱནི ཏསྶེཝ དཱཏབྦཱནི. ན ཧི སཀྐཱ ཏེསཾ ཀཱརཎཱ ཨཉྙཾ བྷིཀྑུཾ པཧིཎིཏུནྟི.

སཙེ ཨེཀཙྩེསུ གཱམེསུ བཧཱུནི སལཱཀབྷཏྟཱནི སལླཀྑེཏྭཱ སཏྟནྣམྤི ཨཊྛནྣམྤི བྷིཀྑཱུནཾ དཱཏབྦཱནི. དེནྟེན པན ཙཏུནྣཾ པཉྩནྣཾ བྷཏྟཱནཾ སལཱཀཱཡོ ཨེཀཏོ བནྡྷིཏྭཱ དཱཏབྦཱ. སཙེ ཏཾ གཱམཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཨཉྙོ གཱམོ ཧོཏི, ཏསྨིཉྩ ཨེཀམེཝ སལཱཀབྷཏྟཾ, ཏཾ པན པཱཏོཝ དེནྟི, ཏམྤི ཨེཏེསུ བྷིཀྑཱུསུ ཨེཀསྶ ནིགྒཧེན དཏྭཱ ‘‘པཱཏོཝ ཏཾ གཧེཏྭཱ པཙྪཱ ¶ ཨོརིམགཱམེ ཨིཏརཱནི བྷཏྟཱནི གཎྷཱཧཱི’’ཏི ཝཏྟབྦོ. སཙེ ཨོརིམགཱམེ སལཱཀབྷཏྟེསུ ཨགྒཧིཏེསྭེཝ གཧིཏསཉྙཱཡ གཙྪཏི, པརབྷཱགགཱམེ སལཱཀབྷཏྟཾ གཧེཏྭཱ པུན ཝིཧཱརཾ ཨཱགནྟྭཱ ཨིཏརཱནི གཧེཏྭཱ ཨོརིམགཱམོ གནྟབྦོ. ན ཧི བཧིསཱིམཱཡ སངྒྷལཱབྷོ གཱཧེཏུཾ ལབྦྷཏཱིཏི ཨཡཾ ནཡོ ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟོ. སཙེ པན བྷིཀྑཱུ བཧཱུ ཧོནྟི, གཱམཝསེན སལཱཀཱ ན པཱཔུཎནྟི, ཝཱིཐིཝསེན ཝཱ ཝཱིཐིཡཾ ཨེཀགེཧཝསེན ཝཱ ཨེཀཀུལཝསེན ཝཱ གཱཧེཏབྦཾ. ཝཱིཐིཨཱདཱིསུ ཙ ཡཏྠ བཧཱུནི བྷཏྟཱནི, ཏཏྠ གཱམེ ཝུཏྟནཡེནེཝ བཧཱུནཾ བྷིཀྑཱུནཾ གཱཧེཏབྦཱནི, སལཱཀཱསུ ཨསཏི ཨུདྡིསིཏྭཱཔི གཱཧེཏབྦཱནི.

༢༡༢. སལཱཀདཱཡཀེན པན ཝཏྟཾ ཛཱནིཏབྦཾ. ཏེན ཧི ཀཱལསྶེཝ ཝུཊྛཱཡ པཏྟཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ བྷོཛནསཱལཾ གནྟྭཱ ཨསམྨཊྛཊྛཱནཾ སམྨཛྫིཏྭཱ པཱནཱིཡཾ པརིབྷོཛནཱིཡཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨིདཱནི བྷིཀྑཱུཧི ཝཏྟཾ ཀཏཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཀཱལཾ སལླཀྑེཏྭཱ གྷཎྚིཾ པཧརིཏྭཱ བྷིཀྑཱུསུ སནྣིཔཏིཏེསུ པཋམམེཝ ཝཱརགཱམེ སལཱཀབྷཏྟཾ གཱཧེཏབྦཾ, ‘‘ཏུཡ྄ཧཾ ཨསུཀསྨིཾ ནཱམ ཝཱརགཱམེ སལཱཀཱ པཱཔུཎཱཏི, ཏཏྲ གཙྪཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. སཙེ ཨབྷིརེཀགཱཝུཏེ གཱམོ ཧོཏི, ཏཾ དིཝསཾ གཙྪནྟཱ ཀིལམནྟི, ‘‘སྭེ ཏུཡ྄ཧཾ ཝཱརགཱམེ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི ཨཛྫེཝ གཱཧེཏབྦཾ. ཡོ ཝཱརགཱམཾ པེསིཡམཱནོ ན གཙྪཏི, ཨཉྙཾ སལཱཀཾ མགྒཏི, ན དཱཏབྦཱ. སདྡྷཱནཉྷི མནུསྶཱནཾ པུཉྙཧཱནི ཙ སངྒྷསྶ ཙ ལཱབྷཙྪེདོ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཏསྶ དུཏིཡེཔི ཏཏིཡེཔི དིཝསེ ཨཉྙཱ སལཱཀཱ ན དཱཏབྦཱ, ‘‘ཨཏྟནོ པཏྟཊྛཱནཾ གནྟྭཱ བྷུཉྫཱཧཱི’’ཏི ཝཏྟབྦོ, ཏཱིཎི པན དིཝསཱནི ཨགཙྪནྟསྶ ཝཱརགཱམཏོ ཨོརིམཝཱརགཱམེ སལཱཀཱ གཱཧེཏབྦཱ. ཏཉྩེ ན གཎྷཱཏི, ཏཏོ པཊྛཱཡ ཏསྶ ཨཉྙཾ སལཱཀཾ དཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི, དཎྜཀམྨཾ དལ༹ྷཾ ཀཱཏབྦཾ ¶ . སཊྛིཏོ ཝཱ པཎྞཱསཏོ ཝཱ ན པརིཧཱཔེཏབྦཾ. ཝཱརགཱམེ གཱཧེཏྭཱ ཝིཧཱརཝཱརོ གཱཧེཏབྦོ, ‘‘ཏུཡ྄ཧཾ ཝིཧཱརཝཱརོ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ཝིཧཱརཝཱརིཀསྶ དྭེ ཏིསྶོ ཡཱགུསལཱཀཱཡོ ཏིསྶོ ཙཏསྶོ བྷཏྟསལཱཀཱཡོ ཙ དཱཏབྦཱ, ནིབདྡྷཾ ཀཏྭཱ པན ན དཱཏབྦཱ. ཡཱགུབྷཏྟདཱཡཀཱ ཧི ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཡཱགུབྷཏྟཾ ཝིཧཱརགོཔཀཱཝབྷུཉྫནྟཱི’’ཏི ཨཉྙཐཏྟཾ ཨཱཔཛྫེཡྻུཾ, ཏསྨཱ ཨཉྙེསུ ཀུལེསུ དཱཏབྦཱ.

སཙེ ཝིཧཱརཝཱརིཀཱནཾ སབྷཱགཱ ཨཱཧརིཏྭཱ དེནྟི, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ. ནོ ཙེ, ཝཱརཾ གཧེཏྭཱ ཏེསཾ ཡཱགུབྷཏྟཾ ཨཱཧརཱཔེཏབྦཾ, ཏཱཝ ནེསཾ སལཱཀཱ ཕཱཏིཀམྨམེཝ བྷཝནྟི. ཝསྶགྒེན པཏྟཊྛཱནེ པན ཨཉྙམྤི པཎཱིཏབྷཏྟསལཱཀཾ གཎྷིཏུཾ ལབྷནྟིཡེཝ. ཨཏིརེཀཨུཏྟརིབྷངྒསྶ ཨེཀཙཱརིཀབྷཏྟསྶ ཝིསུཾ ཋིཏིཀཾ ཀཏྭཱ སལཱཀཱ དཱཏབྦཱ. སཙེ ཡེན སལཱཀཱ ལདྡྷཱ, སོ ཏཾ དིཝསཾ ཏཾ བྷཏྟཾ ན ལབྷཏི, པུན དིཝསེ གཱཧེཏབྦཾ. བྷཏྟཉྙེཝ ལབྷཏི, ན ཨུཏྟརིབྷངྒཾ, ཨེཝམྤི ¶ པུན གཱཧེཏབྦཾ. ཁཱིརབྷཏྟསལཱཀཱཡཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སཙེ པན ཁཱིརམེཝ ལབྷཏི, ན བྷཏྟཾ, ཁཱིརལཱབྷཏོ པཊྛཱཡ པུན ན གཱཧེཏབྦཾ. དྭེ ཏཱིཎི ཨེཀཙཱརིཀབྷཏྟཱནི ཨེཀསྶེཝ པཱཔུཎནྟི, དུབྦྷིཀྑསམཡེ སངྒྷནཝཀེན ལདྡྷཀཱལེ ཝིཛཊེཏྭཱ ཝིསུཾ གཱཧེཏབྦཱནི. པཱཀཏིཀསལཱཀབྷཏྟཾ ཨལདྡྷསྶཔི པུནདིཝསེ གཱཧེཏབྦཾ.

སཙེ ཁུདྡཀོ ཝིཧཱརོ ཧོཏི, སབྦེ བྷིཀྑཱུ ཨེཀསམྦྷོགཱ, ཨུཙྪུསལཱཀཾ གཱཧེནྟེན ཡསྶ ཀསྶཙི སམྨུཁཱིབྷཱུཏསྶ པཱཔེཏྭཱ མཧཱཐེརཱདཱིནཾ དིཝཱ ཏཙྪེཏྭཱ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི. རསསལཱཀཾ པཱཔེཏྭཱ པཙྪཱབྷཏྟམྤི པརིསྶཱཝེཏྭཱ ཕཱཎིཏཾ ཝཱ ཀཱརེཏྭཱ པིཎྜཔཱཏིཀཱདཱིནམྤི དཱཏབྦཾ, ཨཱགནྟུཀཱནཾ ཨཱགཏཱནཱགཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ གཱཧེཏབྦཱ. མཧཱཨཱཝཱསེ ཋིཏིཀཾ ཀཏྭཱ གཱཧེཏབྦཱ. ཏཀྐསལཱཀམྤི སབྷཱགཊྛཱནེ པཱཔེཏྭཱ ཝཱ དྷཱུམཱཔེཏྭཱ པཙཱཔེཏྭཱ ཝཱ ཐེརཱནཾ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི. མཧཱཨཱཝཱསེ ཝུཏྟནཡེནེཝ པཊིཔཛྫིཏབྦཾ. ཕལསལཱཀཔཱུཝསལཱཀབྷེསཛྫགནྡྷམཱལཱསལཱཀཱཡོཔི ཝིསུཾ ཋིཏིཀཱཡ གཱཧེཏབྦཱ. བྷེསཛྫཱདིསལཱཀཱཡོ ཙེཏྠ ཀིཉྩཱཔི པིཎྜཔཱཏིཀཱནམྤི ཝཊྚནྟི, སལཱཀཝསེན པན གཱཧིཏཏྟཱ ན སཱདིཏབྦཱ. ཨགྒབྷིཀྑཱམཏྟཾ སལཱཀབྷཏྟཾ དེནྟི, ཋིཏིཀཾ ¶ པུཙྪིཏྭཱ གཱཧེཏབྦཾ. ཨསཏིཡཱ ཋིཏིཀཱཡ ཐེརཱསནཏོ པཊྛཱཡ གཱཧེཏབྦཾ. སཙེ ཏཱདིསཱནི བྷཏྟཱནི བཧཱུནི ཧོནྟི, ཨེཀེཀསྶ བྷིཀྑུནོ དྭེ ཏཱིཎི དཱཏབྦཱནི. ནོ ཙེ, ཨེཀེཀམེཝ དཏྭཱ པཊིཔཱཊིཡཱ གཏཱཡ པུན ཐེརཱསནཏོ པཊྛཱཡ དཱཏབྦཾ. ཨཐ ཨནྟརཱཝ ཨུཔཙྪིཛྫཏི, ཋིཏིཀཱ སལླཀྑེཏབྦཱ. ཡདི པན ཏཱདིསཾ བྷཏྟཾ ནིབདྡྷམེཝ ཧོཏི, ཡསྶ པཱཔུཎཱཏི, སོ ཝཏྟབྦོ ‘‘ལདྡྷཱ ཝཱ ཨལདྡྷཱ ཝཱ སྭེཔི གཎྷེཡྻཱསཱི’’ཏི. ཨེཀཾ ཨནིབདྡྷཾ ཧོཏི, ལབྷནདིཝསེ པན ཡཱཝདཏྠཾ ལབྷཏི. ཨལབྷནདིཝསཱ བཧུཏརཱ ཧོནྟི, ཏཾ ཡསྶ པཱཔུཎཱཏི, སོ ཨལབྷིཏྭཱ ‘‘སྭེ གཎྷེཡྻཱསཱི’’ཏི ཝཏྟབྦོ.

ཡོ སལཱཀཱསུ གཧིཏཱསུ པཙྪཱ ཨཱགཙྪཏི, ཏསྶ ཨཏིཀྐནྟཱཝ སལཱཀཱ ན ཨུཔཊྛཱཔེཏྭཱ དཱཏབྦཱ. སལཱཀཾ ནཱམ གྷཎྚིཾ པཧརཎཏོ པཊྛཱཡ ཨཱགནྟྭཱ ཧཏྠཾ པསཱརེནྟོཝ ལབྷཏི, ཨཉྙསྶ ཨཱགནྟྭཱ སམཱིཔེ ཋིཏསྶཔི ཨཏིཀྐནྟཱ ཨཏིཀྐནྟཱཝ ཧོཏི. སཙེ པནསྶ ཨཉྙོ གཎྷནྟོ ཨཏྠི, སཡཾ ཨནཱགཏོཔི ལབྷཏི, སབྷཱགཊྛཱནེ ‘‘ཨསུཀོ ཨནཱགཏོ’’ཏི ཉཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཏསྶ སལཱཀཱ’’ཏི ཋཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ ‘‘ཨནཱགཏསྶ ན དཱཏབྦཱ’’ཏི ཀཏིཀཾ ཀརོནྟི, ཨདྷམྨིཀཱ ཧོཏི. ཨནྟོཨུཔཙཱརེ ཋིཏསྶ ཧི བྷཱཛནཱིཡབྷཎྜཾ པཱཔུཎཱཏི. སཙེ པན ‘‘ཨནཱགཏསྶ དེཐཱ’’ཏི མཧཱསདྡཾ ཀརོནྟི, དཎྜཀམྨཾ ཋཔེཏབྦཾ, ‘‘ཨཱགནྟྭཱ གཎྷནྟཱུ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ཚ པཉྩསལཱཀཱ ནཊྛཱ ཧོནྟི, བྷཏྟུདྡེསཀོ དཱཡཀཱནཾ ནཱམཾ ན སརཏི, སོ ཙེ ནཊྛསལཱཀཱ མཧཱཐེརསྶ ཝཱ ཨཏྟནོ ཝཱ པཱཔེཏྭཱ བྷིཀྑཱུ ཝདེཡྻ ‘‘མཡཱ ཨསུཀགཱམེ ¶ སལཱཀབྷཏྟཾ མཡ྄ཧཾ པཱཔིཏཾ, ཏུམྷེ ཏཏྠ ལདྡྷསལཱཀབྷཏྟཾ བྷུཉྫེཡྻཱཐཱ’’ཏི, ཝཊྚཏི, ཝིཧཱརེ ཨཔཱཔིཏཾ པན ཨཱསནསཱལཱཡ ཏཾ བྷཏྟཾ ལབྷིཏྭཱ ཏཏྠེཝ པཱཔེཏྭཱ བྷུཉྫིཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ‘‘ཨཛྫ པཊྛཱཡ མཡ྄ཧཾ སལཱཀབྷཏྟཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ཏཏྲ ཨཱསནསཱལཱཡ གཱཧེཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཝིཧཱརཾ ཨཱནེཏྭཱ གཱཧེཏབྦཾ. ‘‘སྭེ པཊྛཱཡཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན བྷཏྟུདྡེསཀསྶ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ ‘‘སྭེ པཊྛཱཡ ཨསུཀཀུལཾ ནཱམ སལཱཀབྷཏྟཾ དེཏི, སལཱཀགྒཱཧཎཀཱལེ སརེཡྻཱསཱི’’ཏི. དུབྦྷིཀྑེ སལཱཀབྷཏྟཾ པཙྪིནྡིཏྭཱ སུབྷིཀྑེ ཛཱཏེ ཀཉྩི བྷིཀྑུཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཛྫ པཊྛཱཡ ཨམྷཱཀཾ སལཱཀབྷཏྟཾ གཎྷཐཱ’’ཏི པུན པཊྛཔེནྟི, ཨནྟོགཱམེ ¶ ཨགཱཧེཏྭཱ ཝིཧཱརཾ ཨཱནེཏྭཱ གཱཧེཏབྦཾ. ཨིདཉྷི སལཱཀབྷཏྟཾ ནཱམ ཨུདྡེསབྷཏྟསདིསཾ ན ཧོཏི, ཝིཧཱརམེཝ སནྡྷཱཡ དཱིཡཏི, ཏསྨཱ བཧིཨུཔཙཱརེ གཱཧེཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ‘‘སྭེ པཊྛཱཡཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན ཝིཧཱརེ གཱཧེཏབྦམེཝ.

གམིཀོ བྷིཀྑུ ཡཾ དིསཱབྷཱགཾ གནྟུཀཱམོ, ཏཏྠ ཨཉྙེན ཝཱརགཱམསལཱཀཱ ལདྡྷཱ ཧོཏི, ཏཾ གཧེཏྭཱ ཨིཏརཾ བྷིཀྑུཾ ‘‘མཡ྄ཧཾ པཏྟསལཱཀཾ ཏྭཾ གཎྷཱཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ གནྟུཾ ཝཊྚཏི. ཏེན པན ཨུཔཙཱརསཱིམཾ ཨནཏིཀྐནྟེཡེཝ ཏསྨིཾ ཏསྶ སལཱཀཱ གཱཧེཏབྦཱ. ཚཌྜིཏཝིཧཱརེ ཝསིཏྭཱ མནུསྶཱ ‘‘བོདྷིཙེཏིཡཱདཱིནི ཛགྒིཏྭཱ བྷུཉྫནྟཱུ’’ཏི སལཱཀབྷཏྟཾ པཊྛཔེནྟི, བྷིཀྑཱུ སབྷཱགཊྛཱནེསུ ཝསིཏྭཱ ཀཱལསྶེཝ གནྟྭཱ ཏཏྠ ཝཏྟཾ ཀརིཏྭཱ ཏཾ བྷཏྟཾ བྷུཉྫནྟི, ཝཊྚཏི. སཙེ ཏེསུ སྭཱཏནཱཡ ཨཏྟནོ པཱཔེཏྭཱ གཏེསུ ཨཱགནྟུཀོ བྷིཀྑུ ཚཌྜིཏཝིཧཱརེ ཝསིཏྭཱ ཀཱལསྶེཝ ཝཏྟཾ ཀཏྭཱ གྷཎྚིཾ པཧརིཏྭཱ སལཱཀབྷཏྟཾ ཨཏྟནོ པཱཔེཏྭཱ ཨཱསནསཱལཾ གཙྪཏི, སོཝ ཏསྶ བྷཏྟསྶ ཨིསྶརོ. ཡོ པན བྷིཀྑཱུསུ ཝཏྟཾ ཀརོནྟེསུཡེཝ བྷཱུམིཡཾ དྭེ ཏཡོ སམྨུཉྫནཱིཔཧཱརེ དཏྭཱ གྷཎྚིཾ པཧརིཏྭཱ ‘‘དྷུརགཱམེ སལཱཀབྷཏྟཾ མཡ྄ཧཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི གཙྪཏི, ཏསྶ ཏཾ ཙོརིཀཱཡ གཧིཏཏྟཱ ན པཱཔུཎཱཏི, ཝཏྟཾ ཀཏྭཱ པཱཔེཏྭཱ པཙྪཱགཏབྷིཀྑཱུནཾཡེཝ ཧོཏི.

ཨེཀོ གཱམོ ཨཏིདཱུརེ ཧོཏི, བྷིཀྑཱུ ནིཙྩཾ གནྟུཾ ན ཨིཙྪནྟི, མནུསྶཱ ‘‘མཡཾ པུཉྙེན པརིབཱཧིརཱ ཧོམཱ’’ཏི ཝདནྟི, ཡེ ཏསྶ གཱམསྶ ཨཱསནྣཝིཧཱརེ སབྷཱགབྷིཀྑཱུ, ཏེ ཝཏྟབྦཱ ‘‘ཨིམེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨནཱགཏདིཝསེ ཏུམྷེ བྷུཉྫཐཱ’’ཏི, སལཱཀཱ པན དེཝསིཀཾ པཱཔེཏབྦཱ. ཏཱ ཙ ཁོ པན གྷཎྚིཔཧརཎམཏྟེན ཝཱ པཙྪིཙཱལནམཏྟེན ཝཱ པཱཔིཏཱ ན ཧོནྟི, པཙྪིཾ པན གཧེཏྭཱ སལཱཀཱ པཱིཋཀེ ཨཱཀིརིཏབྦཱ, པཙྪི པན མུཁཝཊྚིཡཾ ན གཧེཏབྦཱ. སཙེ ཧི ཏཏྠ ཨཧི ཝཱ ཝིཙྪིཀོ ཝཱ བྷཝེཡྻ, དུཀྑཾ ཨུཔྤཱདེཡྻ, ཏསྨཱ ཧེཊྛཱ གཧེཏྭཱ པཙྪིཾ པརམྨུཁཾ ཀཏྭཱ སལཱཀཱ ཨཱཀིརིཏབྦཱ ‘‘སཙེཔི སཔྤོ བྷཝིསྶཏི, ཨེཏྟོཝ པལཱཡིསྶཏཱི’’ཏི. ཨེཝཾ སལཱཀཱ ཨཱཀིརིཏྭཱ གཱམཱདིཝསེན པུབྦེ ཝུཏྟནཡེནེཝ གཱཧེཏབྦཱ.

ཨཔིཙ ¶ ¶ ཨེཀཾ མཧཱཐེརསྶ པཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨཝསེསཱ མཡ྄ཧཾ པཱཔུཎནྟཱི’’ཏི ཨཏྟནོ པཱཔེཏྭཱ ཝཏྟཾ ཀཏྭཱ ཙེཏིཡཾ ཝནྡིཏྭཱ ཝིཏཀྐམཱལ༹ཀེ ཋིཏེཧི བྷིཀྑཱུཧི ‘‘པཱཔིཏཱ, ཨཱཝུསོ, སལཱཀཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ, ཏུམྷེ གཏགཏགཱམེ སལཱཀབྷཏྟཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ཨེཝཉྷི པཱཔིཏཱཔི སུཔཱཔིཏཱཝ ཧོནྟི. བྷིཀྑཱུ སབྦརཏྟིཾ དྷམྨསྶཝནཏྠཾ ཨཉྙཾ ཝིཧཱརཾ གཙྪནྟཱ ‘‘མཡཾ ཏཏྠ དཱནཾ ཨགྒཧེཏྭཱཝ ཨམྷཱཀཾ གོཙརགཱམེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཨཱགམིསྶཱམཱ’’ཏི སལཱཀཱ ཨགྒཧེཏྭཱཝ གཏཱ ཝིཧཱརེ ཐེརསྶ པཏྟཾ སལཱཀབྷཏྟཾ བྷུཉྫིཏུཾ ཨཱགཙྪནྟི, ཝཊྚཏི. ཨཐ མཧཱཐེརོཔི ‘‘ཨཧཾ ཨིདྷ ཀིཾ ཀརོམཱི’’ཏི ཏེཧིཡེཝ སདྡྷིཾ གཙྪཏི, ཏེཧི གཏཝིཧཱརེ ཨབྷུཉྫིཏྭཱཝ གོཙརགཱམཾ ཨནུཔྤཏྟེཧི ‘‘དེཐ, བྷནྟེ, པཏྟེ, སལཱཀཡཱགུཨཱདཱིནི ཨཱཧརིསྶཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པཏྟཱ ན དཱཏབྦཱ. ཀསྨཱ, བྷནྟེ, ན དེཐཱཏི. ཝིཧཱརཊྛཀཾ བྷཏྟཾ ཝིཧཱརེ ཝུཏྠཱནཾ པཱཔུཎཱཏི, མཡཾ ཨཉྙཝིཧཱརེ ཝུཏྠཱཏི. ‘‘དེཐ, བྷནྟེ, ན མཡཾ ཝིཧཱརེ པཱལིཀཱཡ དེམ, ཏུམྷཱཀཾ དེམ, གཎྷཐ ཨམྷཱཀཾ བྷིཀྑ’’ནྟི ཝུཏྟེ པན ཝཊྚཏི.

སལཱཀབྷཏྟཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢༡༣. པཀྑིཀཱདཱིསུ པན ཡཾ ཨབྷིལཀྑིཏེསུ ཙཱཏུདྡསཱི པཉྩདསཱི པཉྩམཱི ཨཊྛམཱིཏི ཨིམེསུ པཀྑེསུ ཀམྨཔྤསུཏེཧི ཨུཔོསཐཾ ཀཱཏུཾ སཏིཀརཎཏྠཱཡ དཱིཡཏི, ཏཾ པཀྑིཀཾ ནཱམ. ཏཾ སལཱཀབྷཏྟགཏིཀམེཝ ཧོཏི, གཱཧེཏྭཱ བྷུཉྫིཏབྦཾ. སཙེ སལཱཀབྷཏྟམྤི པཀྑིཀབྷཏྟམྤི བཧུཾ སབྦེསཾ ཝིནིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ གཙྪཏི, དྭེཔི བྷཏྟཱནི ཝིསུཾ ཝིསུཾ གཱཧེཏབྦཱནི. སཙེ བྷིཀྑུསངྒྷོ མཧཱ, པཀྑིཀཾ གཱཧེཏྭཱ ཏསྶ ཋིཏིཀཱཡ སལཱཀབྷཏྟཾ གཱཧེཏབྦཾ, སལཱཀབྷཏྟཾ ཝཱ གཱཧཱཔེཏྭཱ ཏསྶ ཋིཏིཀཱཡ པཀྑིཀཾ གཱཧེཏབྦཾ. ཡེསཾ ན པཱཔུཎཱཏི, ཏེ པིཎྜཱཡ ཙརིསྶནྟི. སཙེ དྭེཔི བྷཏྟཱནི བཧཱུནི, བྷིཀྑཱུ མནྡཱ, སལཱཀབྷཏྟཾ ནཱམ དེཝསིཀཾ ལབྦྷཏི, ཏསྨཱ ཏཾ ཋཔེཏྭཱ ‘‘པཀྑིཀཾ, ཨཱཝུསོ, བྷུཉྫཐཱ’’ཏི པཀྑིཀམེཝ དཱཏབྦཾ. པཀྑིཀཾ པཎཱིཏཾ དེནྟི, ཝིསུཾ ཋིཏིཀཱ ཀཱཏབྦཱ, ‘‘སྭེ པཀྑོ’’ཏི ཨཛྫ པཀྑིཀཾ ན གཱཧེཏབྦཾ. སཙེ པན དཱཡཀཱ ཝདནྟི ‘‘སྭེཔི ཨམྷཱཀཾ གྷརེ ལཱུཁབྷཏྟཾ བྷཝིསྶཏི, ཨཛྫེཝ པཀྑིཀབྷཏྟཾ ཨུདྡིསཐཱ’’ཏི, ཨེཝཾ ཝཊྚཏི.

ཨུཔོསཐིཀཾ ¶ ནཱམ ཨནྭཌྜྷམཱསེ ཨུཔོསཐདིཝསེ ཨུཔོསཐངྒཱནི སམཱདིཡིཏྭཱ ཡཾ ཨཏྟནཱ བྷུཉྫཏི, ཏདེཝ དཱིཡཏི. པཱཊིཔདིཀཾ ནཱམ ‘‘ཨུཔོསཐེ བཧཱུ སདྡྷཱ པསནྣཱ བྷིཀྑཱུནཾ སཀྐཱརཾ ཀརོནྟི, པཱཊིཔདེ པན བྷིཀྑཱུ ཀིལམནྟི, པཱཊིཔདེ དིནྣཾ དུབྦྷིཀྑདཱནསདིསཾ མཧཔྥལཾ ཧོཏི, ཨུཔོསཐཀམྨེན ཝཱ པརིསུདྡྷསཱིལཱནཾ དུཏིཡདིཝསེ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ ཧོཏཱི’’ཏི སལླཀྑེཏྭཱ པཱཊིཔདེ ¶ དཱིཡམཱནཀདཱནཾ. ཏམྤི ཨུབྷཡཾ སལཱཀབྷཏྟགཏིཀམེཝ. ཨིཏི ཨིམཱནི སཏྟཔི བྷཏྟཱནི པིཎྜཔཱཏིཀཱནཾ ན ཝཊྚནྟི, དྷུཏངྒབྷེདཾ ཀརོནྟིཡེཝ.

༢༡༤. ཨཔརཱནིཔི ཙཱིཝརཀྑནྡྷཀེ (མཧཱཝ. ༣༥༠) ཝིསཱཁཱཡ ཝརཾ ཡཱཙིཏྭཱ དིནྣཱནི ཨཱགནྟུཀབྷཏྟཾ གམིཀབྷཏྟཾ གིལཱནབྷཏྟཾ གིལཱནུཔཊྛཱཀབྷཏྟནྟི ཙཏྟཱརི བྷཏྟཱནི པཱལི༹ཡཾ ཨཱགཏཱནེཝ. ཏཏྠ ཨཱགནྟུཀཱནཾ དིནྣཾ བྷཏྟཾ ཨཱགནྟུཀབྷཏྟཾ. ཨེས ནཡོ སེསེསུ. སཙེ པནེཏྠ ཨཱགནྟུཀབྷཏྟཱནིཔི ཨཱགནྟུཀཱཔི བཧཱུ ཧོནྟི, སབྦེསཾ ཨེཀེཀཾ གཱཧེཏབྦཾ. བྷཏྟེསུ ཨཔྤཧོནྟེསུ ཋིཏིཀཱཡ གཱཧེཏབྦཾ. ཨེཀོ ཨཱགནྟུཀོ པཋམམེཝ ཨཱགནྟྭཱ སབྦཾ ཨཱགནྟུཀབྷཏྟཾ ཨཏྟནོ གཱཧེཏྭཱ ནིསཱིདཏི, སབྦཾ ཏསྶེཝ ཧོཏི. པཙྪཱ ཨཱགཏེཧི ཨཱགནྟུཀེཧི ཏེན དིནྣཱནི པརིབྷུཉྫིཏབྦཱནི. ཏེནཔི ཨེཀཾ ཨཏྟནོ གཧེཏྭཱ སེསཱནི དཱཏབྦཱནི. ཨཡཾ ཨུལཱ༹རཏཱ. སཙེ པན པཋམཾ ཨཱགནྟྭཱཔི ཨཏྟནོ ཨགྒཧེཏྭཱ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏོ ནིསཱིདཏི, པཙྪཱ ཨཱགཏེཧི སདྡྷིཾ པཊིཔཱཊིཡཱ གཎྷིཏབྦཾ. སཙེ ནིཙྩཾ ཨཱགནྟུཀཱ ཨཱགཙྪནྟི, ཨཱགཏདིཝསེཡེཝ བྷུཉྫིཏབྦཾ. ཨནྟརནྟརཱ ཙེ ཨཱགཙྪནྟི, དྭེ ཏཱིཎི དིཝསཱནི བྷུཉྫིཏབྦཾ. མཧཱཔཙྩརིཡཾ པན ‘‘སཏྟ དིཝསཱནི བྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཨཱཝཱསིཀོ ཀཏྠཙི གནྟྭཱ ཨཱགཏོ, ཏེནཔི ཨཱགནྟུཀབྷཏྟཾ བྷུཉྫིཏབྦཾ. སཙེ པན ཏཾ ཝིཧཱརེ ནིབནྡྷཱཔིཏཾ ཧོཏི, ཝིཧཱརེ གཱཧེཏབྦཾ. ཨཐ ཝིཧཱརོ དཱུརེ ཧོཏི, ཨཱསནསཱལཱཡ ནིབནྡྷཱཔིཏཾ, ཨཱསནསཱལཱཡ གཱཧེཏབྦཾ. སཙེ པན དཱཡཀཱ ‘‘ཨཱགནྟུཀེསུ ཨསཏི ཨཱཝཱསིཀཱཔི བྷུཉྫནྟཱུ’’ཏི ཝདནྟི, ཝཊྚཏི, ཨཝུཏྟེ པན ན ཝཊྚཏི.

གམིཀབྷཏྟེཔི ཨཡམེཝ ཀཐཱམགྒོ. ཨཡཾ པན ཝིསེསོ – ཨཱགནྟུཀོ ཨཱགནྟུཀབྷཏྟམེཝ ལབྷཏི, གམིཀོ ཨཱགནྟུཀབྷཏྟམྤི གམིཀབྷཏྟམྤི. ཨཱཝཱསིཀོཔི པཀྐམིཏུཀཱམོ གམིཀོ ཧོཏི, གམིཀབྷཏྟཾ ¶ ལབྷཏི. ཡཐཱ པན ཨཱགནྟུཀབྷཏྟཾ, ཨེཝམིདཾ དྭེ ཏཱིཎི ཝཱ སཏྟ ཝཱ དིཝསཱནི ན ལབྷཏི. ‘‘གམིསྶཱམཱི’’ཏི བྷུཏྟོཔི ཏཾ དིཝསཾ ཀེནཙི ཀཱརཎེན ན གཏོ, པུནདིཝསེཔི བྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི སཨུསྶཱཧཏྟཱ. ‘‘གམིསྶཱམཱི’’ཏི བྷུཏྟསྶ ཙོརཱ ཝཱ པནྠཾ རུནྡྷནྟི, ཨུདཀཾ ཝཱ དེཝོ ཝཱ ཝསྶཏི, སཏྠོ ཝཱ ན གཙྪཏི, སཨུསྶཱཧེན བྷུཉྫིཏབྦཾ. ‘‘ཨེཏེ ཨུཔདྡཝེ ཨོལོཀེནྟེན དྭེ ཏཡོ དིཝསེ བྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི མཧཱཔཙྩརིཡཾ ཝུཏྟཾ. ‘‘གམིསྶཱམི གམིསྶཱམཱི’’ཏི པན ལེསཾ ཨོཌྜེཏྭཱ བྷུཉྫིཏུཾ ན ལབྷཏི.

གིལཱནབྷཏྟམྤི སཙེ སབྦེསཾ གིལཱནཱནཾ པཧོཏི, ཏཾ སབྦེསཾ དཱཏབྦཾ. ནོ ཙེ, ཋིཏིཀཾ ཀཏྭཱ གཱཧེཏབྦཾ. ཨེཀོ གིལཱནོ ཨརོགརཱུཔོ སཀྐོཏི ཨནྟོགཱམཾ གནྟུཾ, ཨེཀོ ན སཀྐོཏི, ཨཡཾ མཧཱགིལཱནོ ནཱམ, ཨེཏསྶ གིལཱནབྷཏྟཾ དཱཏབྦཾ. དྭེ མཧཱགིལཱནཱ, ཨེཀོ ལཱབྷཱི ཨབྷིཉྙཱཏོ ¶ བཧུཾ ཁཱདནཱིཡབྷོཛནཱིཡཾ ལབྷཏི, ཨེཀོ ཨནཱཐོ ཨཔྤལཱབྷཏཱཡ ཨནྟོགཱམཾ པཝིསཏི, ཨེཏསྶ གིལཱནབྷཏྟཾ དཱཏབྦཾ. གིལཱནབྷཏྟེ དིཝསཔརིཙྪེདོ ནཏྠི, ཡཱཝ རོགོ ན ཝཱུཔསམྨཏི, སཔྤཱཡབྷོཛནཾ ཨབྷུཉྫནྟོ ན ཡཱཔེཏི, ཏཱཝ བྷུཉྫིཏབྦཾ. ཡདཱ པན མིསྶཀཡཱགུཾ ཝཱ མིསྶཀབྷཏྟཾ ཝཱ བྷུཏྟསྶཔི རོགོ ན ཀུཔྤཏི, ཏཏོ པཊྛཱཡ ན བྷུཉྫིཏབྦཾ.

གིལཱནུཔཊྛཱཀབྷཏྟམྤི ཡཾ སབྦེསཾ པཧོཏི, ཏཾ སབྦེསཾ དཱཏབྦཾ. ནོ ཙེ པཧོཏི, ཋིཏིཀཾ ཀཏྭཱ གཱཧེཏབྦཾ. ཨིདམྤི དྭཱིསུ གིལཱནེསུ མཧཱགིལཱནུཔཊྛཱཀསྶ གཱཧེཏབྦཾ, དྭཱིསུ མཧཱགིལཱནེསུ ཨནཱཐགིལཱནུཔཊྛཱཀསྶ. ཡཾ ཀུལཾ གིལཱནབྷཏྟམྤི དེཏི གིལཱནུཔཊྛཱཀབྷཏྟམྤི, ཏཏྠ ཡསྶ གིལཱནསྶ གིལཱནབྷཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི, ཏདུཔཊྛཱཀསྶཔི ཏཏྠེཝ གཱཧེཏབྦཾ. གིལཱནུཔཊྛཱཀབྷཏྟེཔི དིཝསཔརིཙྪེདོ ནཏྠི, ཡཱཝ གིལཱནོ ལབྷཏི, ཏཱཝསྶ ཨུཔཊྛཱཀོཔི ལབྷཏཱིཏི. ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི བྷཏྟཱནི སཙེ ཨེཝཾ དིནྣཱནི ཧོནྟི ‘‘ཨཱགནྟུཀགམིཀགིལཱནགིལཱནུཔཊྛཱཀཱ མམ བྷིཀྑཾ གཎྷནྟཱུ’’ཏི, པིཎྜཔཱཏིཀཱནམྤི ཝཊྚཏི. སཙེ པན ‘‘ཨཱགནྟུཀཱདཱིནཾ ཙཏུནྣཾ བྷཏྟཾ ནིབནྡྷཱཔེམི, མམ བྷཏྟཾ གཎྷནྟཱུ’’ཏི ཨེཝཾ དིནྣཱནི ཧོནྟི, པིཎྜཔཱཏིཀཱནཾ ན ཝཊྚཏི.

༢༡༥. ཨཔརཱནིཔི དྷུརབྷཏྟཾ ཀུཊིབྷཏྟཾ ཝཱརཀབྷཏྟནྟི ཏཱིཎི བྷཏྟཱནི. ཏཏྠ དྷུརབྷཏྟནྟི ནིཙྩབྷཏྟཾ ཝུཙྩཏི, ཏཾ དུཝིདྷཾ སངྒྷིཀཉྩ པུགྒལིཀཉྩ. ཏཏྠ ཡཾ ‘‘སངྒྷསྶ དྷུརབྷཏྟཾ དེམཱ’’ཏི ནིབནྡྷཱཔིཏཾ, ཏཾ སལཱཀབྷཏྟགཏིཀཾ. ‘‘མམ ¶ ནིབདྡྷབྷིཀྑཾ གཎྷནྟཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ དིནྣཾ པན པིཎྜཔཱཏིཀཱནམྤི ཝཊྚཏི. པུགྒལིཀེཔི ‘‘ཏུམྷཱཀཾ དྷུརབྷཏྟཾ དམྨཱི’’ཏི ཝུཏྟེ པིཎྜཔཱཏིཀོ ཙེ, ན ཝཊྚཏི, ‘‘མམ ནིབདྡྷབྷིཀྑཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན ཝཊྚཏི, སཱདིཏབྦཾ. སཙེ པཙྪཱ ཀཏིཔཱཧེ ཝཱིཏིཝཏྟེ ‘‘དྷུརབྷཏྟཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝདཏི, མཱུལེ སུཊྛུ སམྤཊིཙྪིཏཏྟཱ ཝཊྚཏི.

ཀུཊིབྷཏྟཾ ནཱམ ཡཾ སངྒྷསྶ ཨཱཝཱསཾ ཀཱརེཏྭཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ སེནཱསནཝཱསིནོ ཨམྷཱཀཾཡེཝ བྷཏྟཾ གཎྷནྟཱུ’’ཏི ཨེཝཾ ནིབནྡྷཱཔིཏཾ, ཏཾ སལཱཀབྷཏྟགཏིཀམེཝ ཧོཏི, གཱཧེཏྭཱ བྷུཉྫིཏབྦཾ. ‘‘ཨམྷཱཀཾ སེནཱསནཝཱསིནོ ཨམྷཱཀཾཡེཝ བྷིཀྑཾ གཎྷནྟཱུ’’ཏི ཝུཏྟེ པན པིཎྜཔཱཏིཀཱནམྤི ཝཊྚཏི. ཡཾ པན པུགྒལེ པསཱིདིཏྭཱ ཏསྶ ཨཱཝཱསཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ དེམཱ’’ཏི དིནྣཾ, ཏཾ ཏསྶེཝ ཧོཏི, ཏསྨིཾ ཀཏྠཙི གཏེ ནིསྶིཏཀེཧི བྷུཉྫིཏབྦཾ.

ཝཱརཀབྷཏྟཾ ནཱམ དུབྦྷིཀྑསམཡེ ‘‘ཝཱརེན བྷིཀྑཱུ ཛགྒིསྶཱམཱ’’ཏི དྷུརགེཧཏོ པཊྛཱཡ དིནྣཾ, ཏམྤི བྷིཀྑཱཝཙནེན དིནྣཾ པིཎྜཔཱཏིཀཱནཾ ཝཊྚཏི, ‘‘ཝཱརཀབྷཏྟ’’ནྟི ཝུཏྟེ པན སལཱཀབྷཏྟགཏིཀཾ ཧོཏི. སཙེ ཏཎྜུལཱདཱིནི པེསེནྟི ‘‘སཱམཎེརཱ པཙིཏྭཱ དེནྟཱུ’’ཏི, པིཎྜཔཱཏིཀཱནཾ ¶ ཝཊྚཏི. ཨིཏི ཨིམཱནི ཙ ཏཱིཎི, ཨཱགནྟུཀབྷཏྟཱདཱིནི ཙ ཙཏྟཱརཱིཏི སཏྟ, ཏཱནི སངྒྷབྷཏྟཱདཱིཧི སཧ ཙུདྡས བྷཏྟཱནི ཧོནྟི.

༢༡༦. ཨཊྛཀཐཱཡཾ པན ཝིཧཱརབྷཏྟཾ ཨཊྛཀབྷཏྟཾ ཙཏུཀྐབྷཏྟཾ གུལ༹ྷཀབྷཏྟནྟི ཨཉྙཱནིཔི ཙཏྟཱརི བྷཏྟཱནི ཝུཏྟཱནི. ཏཏྠ ཝིཧཱརབྷཏྟཾ ནཱམ ཝིཧཱརེ ཏཏྲུཔྤཱདབྷཏྟཾ, ཏཾ སངྒྷབྷཏྟེན སངྒཧིཏཾ. ཏཾ པན ཏིསྶམཧཱཝིཧཱརཙིཏྟལཔབྦཏཱདཱིསུ པཊིསམྦྷིདཱཔྤཏྟེཧི ཁཱིཎཱསཝེཧི ཡཐཱ པིཎྜཔཱཏིཀཱནམྤི སཀྐཱ ཧོནྟི པརིབྷུཉྫིཏུཾ, ཏཐཱ པཊིགྒཧིཏཏྟཱ ཏཱདིསེསུ ཋཱནེསུ པིཎྜཔཱཏིཀཱནམྤི ཝཊྚཏི. ‘‘ཨཊྛནྣཾ བྷིཀྑཱུནཾ དེམ, ཙཏུནྣཾ དེམཱ’’ཏི ཨེཝཾ དིནྣཾ པན ཨཊྛཀབྷཏྟཉྩེཝ ཙཏུཀྐབྷཏྟཉྩ, ཏམྤི བྷིཀྑཱཝཙནེན དིནྣཾ པིཎྜཔཱཏིཀཱནཾ ཝཊྚཏི. མཧཱབྷིསངྑཱརེན ཨཏིརསཀཔཱུཝེན པཏྟཾ ཐཀེཏྭཱ དིནྣཾ གུལ༹ྷཀབྷཏྟཾ ནཱམ. ཨིམཱནི ཏཱིཎི སལཱཀབྷཏྟགཏིཀཱནེཝ. ཨཔརམྤི གུལ༹ྷཀབྷཏྟཾ ནཱམ ཨཏྠི, ཨིདྷེཀཙྩེ མནུསྶཱ མཧཱདྷམྨསྶཝནཉྩ ཝིཧཱརཔཱུཛཉྩ ཀཱརེཏྭཱ ‘‘སཀལསངྒྷསྶ དཱཏུཾ ན སཀྐོམ, དྭེ ཏཱིཎི བྷིཀྑུསཏཱནི ཨམྷཱཀཾ བྷིཀྑཾ གཎྷནྟཱུ’’ཏི བྷིཀྑུཔརིཙྪེདཛཱནནཏྠཾ གུལ༹ྷཀེ དེནྟི, ཨིདཾ པིཎྜཔཱཏིཀཱནམྤི ཝཊྚཏི.

པིཎྜཔཱཏབྷཱཛནཱིཡཾ ནིཊྛིཏཾ.

༢༡༧. གིལཱནཔཙྩཡབྷཱཛནཱིཡཾ ¶ པན ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦཾ (ཙཱུལ༹ཝ. ཨཊྛ. ༣༢༥ པཀྑིཀབྷཏྟཱདིཀཐཱ) – སཔྤིཨཱདཱིསུ བྷེསཛྫེསུ རཱཛརཱཛམཧཱམཏྟཱ སཔྤིསྶ ཏཱཝ ཀུམྦྷསཏམྤི ཀུམྦྷསཧསྶམྤི ཝིཧཱརཾ པེསེནྟི, གྷཎྚིཾ པཧརིཏྭཱ ཐེརཱསནཏོ པཊྛཱཡ གཧིཏབྷཱཛནཾ པཱུརེཏྭཱ དཱཏབྦཾ, པིཎྜཔཱཏིཀཱནམྤི ཝཊྚཏི. སཙེ ཨལསཛཱཏིཀཱ མཧཱཐེརཱ པཙྪཱ ཨཱགཙྪནྟི, ‘‘བྷནྟེ, ཝཱིསཏིཝསྶཱནཾ དཱིཡཏི, ཏུམྷཱཀཾ ཋིཏིཀཱ ཨཏིཀྐནྟཱ’’ཏི ན ཝཏྟབྦཱ, ཋིཏིཀཾ ཋཔེཏྭཱ ཏེསཾ དཏྭཱ པཙྪཱ ཋིཏིཀཱཡ དཱཏབྦཾ. ‘‘ཨསུཀཝིཧཱརེ བཧུ སཔྤི ཨུཔྤནྣ’’ནྟི སུཏྭཱ ཡོཛནནྟརཝིཧཱརཏོཔི བྷིཀྑཱུ ཨཱགཙྪནྟི, སམྤཏྟསམྤཏྟཱནམྤི ཋིཏཊྛཱནཏོ པཊྛཱཡ དཱཏབྦཾ. ཨསམྤཏྟཱནམྤི ཨུཔཙཱརསཱིམཾ པཝིཊྛཱནཾ ཨནྟེཝཱསིཀཱདཱིསུ གཎྷནྟེསུ དཱཏབྦམེཝ. ‘‘བཧིཨུཔཙཱརསཱིམཱཡ ཋིཏཱནཾ དེཐཱ’’ཏི ཝདནྟི, ན དཱཏབྦཾ. སཙེ པན ཨུཔཙཱརསཱིམཾ ཨོཀྐནྟེཧི ཨེཀཱབདྡྷཱ ཧུཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝིཧཱརདྭཱརེ ཨནྟོཝིཧཱརེཡེཝ ཝཱ ཧོནྟི, པརིསཝསེན ཝཌྜྷིཏཱ ནཱམ སཱིམཱ ཧོཏི, ཏསྨཱ དཱཏབྦཱ. སངྒྷནཝཀསྶ དིནྣེཔི པཙྪཱ ཨཱགཏཱནཾ དཱཏབྦམེཝ. དུཏིཡབྷཱགེ པན ཐེརཱསནཾ ཨཱརུལ༹ྷེ ཨཱགཏཱནཾ པཋམབྷཱགོ ན པཱཔུཎཱཏི, དུཏིཡབྷཱགཏོ ཝསྶགྒེན དཱཏབྦཾ. ཨནྟོཨུཔཙཱརསཱིམཾ པཝིསིཏྭཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི དིནྣཾ ཧོཏི, སབྦཾ སནྣིཔཱཏཊྛཱནེཡེཝ བྷཱཛེཏབྦཾ.

ཡསྨིཾ ¶ ཝིཧཱརེ དས བྷིཀྑཱུ, དསེཝ ཙ སཔྤིཀུམྦྷཱ དཱིཡནྟི, ཨེཀེཀཀུམྦྷཝསེན བྷཱཛེཏབྦཾ. ཨེཀོ སཔྤིཀུམྦྷོ ཧོཏི, དསབྷིཀྑཱུཧི བྷཱཛེཏྭཱ གཧེཏབྦཾ. སཙེ ‘‘ཡཐཱཋིཏཾཡེཝ ཨམྷཱཀཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི གཎྷནྟི, དུགྒཧིཏཾ, ཏཾ གཏགཏཊྛཱནེ སངྒྷིཀམེཝ ཧོཏི. ཀུམྦྷཾ པན ཨཱཝཛྫེཏྭཱ ཐཱལཀེ ཐོཀཾ སཔྤིཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ མཧཱཐེརསྶ པཱཔུཎཱཏི, ཨཝསེསཾ ཨམྷཱཀཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏམྤི ཀུམྦྷེཡེཝ ཨཱཀིརིཏྭཱ ཡཐིཙྪིཏཾ གཧེཏྭཱ གནྟབྦཾ. སཙེ ཐིནཾ སཔྤི ཧོཏི, ལེཁཾ ཀཏྭཱ ‘‘ལེཁཏོ པརབྷཱགོ མཧཱཐེརསྶ པཱཔུཎཱཏི, ཨཝསེསཾ ཨམྷཱཀ’’ནྟི གཧིཏམྤི སུགྒཧིཏཾ. ཝུཏྟཔརིཙྪེདཏོ ཨཱུནཱདྷིཀེསུ བྷིཀྑཱུསུ སཔྤིཀུམྦྷེསུ ཙ ཨེཏེནེཝ ཨུཔཱཡེན བྷཱཛེཏབྦཾ. སཙེ པནེཀོ བྷིཀྑུ, ཨེཀོ ཀུམྦྷོ ཧོཏི, གྷཎྚིཾ པཧརིཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ མཡ྄ཧཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏིཔི གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི. ‘‘ཨཡཾ པཋམབྷཱགོ མཡ྄ཧཾ པཱཔུཎཱཏི, ཨཡཾ དུཏིཡབྷཱགོ’’ཏི ཨེཝཾ ཐོཀཾ ཐོཀམྤི པཱཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨེས ནཡོ ནཝནཱིཏཱདཱིསུཔི ¶ . ཡསྨིཾ པན ཝིཔྤསནྣཏིལཏེལཱདིམྷི ལེཁཱ ན སནྟིཊྛཏི, ཏཾ ཨུདྡྷརིཏྭཱ བྷཱཛེཏབྦཾ. སིངྒིཝེརམརིཙཱདིབྷེསཛྫམྤི ཨཝསེསཔཏྟཐཱལཀཱདིསམཎཔརིཀྑཱརོཔི སབྦོ ཝུཏྟཱནུརཱུཔེནེཝ ནཡེན སུཊྛུ སལླཀྑེཏྭཱ བྷཱཛེཏབྦོཏི. ཨཡཾ གིལཱནཔཙྩཡབྷཱཛནཱིཡཀཐཱ.

༢༡༨. ཨིདཱནི སེནཱསནགྒཱཧེ ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོ (ཙཱུལ༹ཝ. ཨཊྛ. ༣༡༨) – ཨཡཾ སེནཱསནགྒཱཧོ ནཱམ དུཝིདྷོ ཧོཏི ཨུཏུཀཱལེ ཙ ཝསྶཱཝཱསེ ཙ. ཏཏྠ ཨུཏུཀཱལེ ཏཱཝ ཀེཙི ཨཱགནྟུཀཱ བྷིཀྑཱུ པུརེབྷཏྟཾ ཨཱགཙྪནྟི, ཀེཙི པཙྪཱབྷཏྟཾ པཋམཡཱམཾ མཛ྄ཛྷིམཡཱམཾ པཙྪིམཡཱམཾ ཝཱ. ཡེ ཡདཱ ཨཱགཙྪནྟི, ཏེསཾ ཏདཱཝ བྷིཀྑཱུ ཨུཊྛཱཔེཏྭཱ སེནཱསནཾ དཱཏབྦཾ, ཨཀཱལོ ནཱམ ནཏྠི. སེནཱསནཔཉྙཱཔཀེན པན པཎྜིཏེན བྷཝིཏབྦཾ, ཨེཀཾ ཝཱ དྭེ ཝཱ མཉྩཊྛཱནཱནི ཋཔེཏབྦཱནི. སཙེ ཝིཀཱལེ ཨེཀོ ཝཱ དྭེ ཝཱ ཐེརཱ ཨཱགཙྪནྟི, ཏེ ཝཏྟབྦཱ ‘‘བྷནྟེ, ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཝུཊྛཱཔིཡམཱནེ སབྦེཔི བྷིཀྑཱུ ཨུབྦྷཎྜིཀཱ བྷཝིསྶནྟི, ཏུམྷེ ཨམྷཱཀཾ ཝསནཊྛཱནེ ཝསཐཱ’’ཏི.

བཧཱུསུ པན ཨཱགཏེསུ ཝུཊྛཱཔེཏྭཱ པཊིཔཱཊིཡཱ དཱཏབྦཾ. སཙེ ཨེཀེཀཾ པརིཝེཎཾ པཧོཏི, ཨེཀེཀཾ པརིཝེཎཾ དཱཏབྦཾ. ཏཏྠ ཨགྒིསཱལཱདཱིགྷསཱལཱམཎྜལམཱལཱ༹དཡོ སབྦེཔི ཏསྶེཝ པཱཔུཎནྟི. ཨེཝཾ ཨཔྤཧོནྟེ པཱསཱདགྒེན དཱཏབྦཾ, པཱསཱདེསུ ཨཔྤཧོནྟེསུ ཨོཝརཀགྒེན དཱཏབྦཾ, ཨོཝརཀེསུ ཨཔྤཧོནྟེསུ སེཡྻགྒེན དཱཏབྦཾ, སེཡྻགྒེསུ ཨཔྤཧོནྟེསུ མཉྩཊྛཱནེན དཱཏབྦཾ, མཉྩཊྛཱནེ ཨཔྤཧོནྟེ ཨེཀཔཱིཋཀཊྛཱནཝསེན དཱཏབྦཾ, བྷིཀྑུནོ པན ཋིཏོཀཱསམཏྟཾ ན གཱཧེཏབྦཾ. ཨེཏཉྷི སེནཱསནཾ ནཱམ ན ཧོཏི. པཱིཋཀཊྛཱནེ པན ཨཔྤཧོནྟེ ཨེཀཾ མཉྩཊྛཱནཾ ཝཱ ཨེཀཾ པཱིཋཊྛཱནཾ ཝཱ ‘‘ཝཱརེན ཝཱརེན, བྷནྟེ, ཝིསྶམཐཱ’’ཏི ཏིཎྞཾ ཛནཱནཾ དཱཏབྦཾ. ན ཧི སཀྐཱ ¶ སཱིཏསམཡེ སབྦརཏྟིཾ ཨཛ྄ཛྷོཀཱསེཝ ཝསིཏུཾ. མཧཱཐེརེན པཋམཡཱམཾ ཝིསྶམིཏྭཱ ནིཀྑམིཏྭཱ དུཏིཡཏྠེརསྶ ཝཏྟབྦཾ ‘‘ཨཱཝུསོ ཨིདྷ པཝིསཱཧཱི’’ཏི. སཙེ མཧཱཐེརོ ནིདྡཱགརུཀོ ཧོཏི, ཀཱལཾ ན ཛཱནཱཏི, ཨུཀྐཱསིཏྭཱ དྭཱརཾ ཨཱཀོཊེཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ ཀཱལོ ཛཱཏོ, སཱིཏཾ ཨནུདཧཏཱི’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ཏེན ནིཀྑམིཏྭཱ ཨོཀཱསོ དཱཏབྦོ, ཨདཱཏུཾ ན ལབྷཏི. དུཏིཡཏྠེརེནཔི མཛ྄ཛྷིམཡཱམཾ ཝིསྶམིཏྭཱ ¶ པུརིམནཡེནེཝ ཨིཏརསྶ དཱཏབྦཾ. ནིདྡཱགརུཀོ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝུཊྛཱཔེཏབྦོ. ཨེཝཾ ཨེཀརཏྟིཾ ཨེཀམཉྩཊྛཱནཾ ཏིཎྞཾ དཱཏབྦཾ. ཛམྦུདཱིཔེ པན ཨེཀཙྩེ བྷིཀྑཱུ ‘‘སེནཱསནཾ ནཱམ མཉྩཊྛཱནཾ ཝཱ པཱིཋཊྛཱནཾ ཝཱ ཀིཉྩིདེཝ ཀསྶཙི སཔྤཱཡཾ ཧོཏི, ཀསྶཙི ཨསཔྤཱཡ’’ནྟི ཨཱགནྟུཀཱ ཧོནྟུ ཝཱ མཱ ཝཱ, དེཝསིཀཾ སེནཱསནཾ གཱཧེནྟི. ཨཡཾ ཨུཏུཀཱལེ སེནཱསནགྒཱཧོ ནཱམ.

༢༡༩. ཝསྶཱཝཱསེ པན ཨཏྠི ཨཱགནྟུཀཝཏྟཾ, ཨཏྠི ཨཱཝཱསིཀཝཏྟཾ. ཨཱགནྟུཀེན ཏཱཝ སཀཊྛཱནཾ མུཉྩིཏྭཱ ཨཉྙཏྠ གནྟྭཱ ཝསིཏུཀཱམེན ཝསྶཱུཔནཱཡིཀདིཝསམེཝ ཏཏྠ ན གནྟབྦཾ. ཝསནཊྛཱནཾ ཝཱ ཧི ཏཏྲ སམྦཱདྷཾ བྷཝེཡྻ, བྷིཀྑཱཙཱརོ ཝཱ ན སམྤཛྫེཡྻ, ཏེན ན ཕཱསུཀཾ ཝིཧརེཡྻ, ཏསྨཱ ‘‘ཨིདཱནི མཱསམཏྟེན ཝསྶཱུཔནཱཡིཀཱ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཏཾ ཝིཧཱརཾ པཝིསིཏབྦཾ. ཏཏྠ མཱསམཏྟཾ ཝསནྟོ སཙེ ཨུདྡེསཏྠིཀོ, ཨུདྡེསསམྤཏྟིཾ སལླཀྑེཏྭཱ, སཙེ ཀམྨཊྛཱནིཀོ, ཀམྨཊྛཱནསཔྤཱཡཏཾ སལླཀྑེཏྭཱ, སཙེ པཙྩཡཏྠིཀོ, པཙྩཡལཱབྷཾ སལླཀྑེཏྭཱ ཨནྟོཝསྶེ སུཁཾ ཝསིསྶཏི. སཀཊྛཱནཏོ ཙ ཏཏྠ གཙྪནྟེན ན གོཙརགཱམོ གྷཊྚེཏབྦོ. ན ཏཏྠ མནུསྶཱ ཝཏྟབྦཱ ‘‘ཏུམྷེ ནིསྶཱཡ སལཱཀབྷཏྟཱདཱིནི ཝཱ ཡཱགུཁཛྫཀཱདཱིནི ཝཱ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ ཝཱ ནཏྠི, ཨཡཾ ཙེཏིཡསྶ པརིཀྑཱརོ, ཨཡཾ ཨུཔོསཐཱགཱརསྶ, ཨིདཾ ཏཱལ༹ཉྩེཝ སཱུཙི ཙ, སམྤཊིཙྪཐ ཏུམྷཱཀཾ ཝིཧཱར’’ནྟི. སེནཱསནཾ པན ཛགྒིཏྭཱ དཱརུབྷཎྜམཏྟིཀཱབྷཎྜཱནི པཊིསཱམེཏྭཱ གམིཀཝཏྟཾ པཱུརེཏྭཱ གནྟབྦཾ.

ཨེཝཾ གཙྪནྟེནཔི དཧརེཧི པཏྟཙཱིཝརབྷཎྜིཀཱཡོ ཨུཀྑིཔཱཔེཏྭཱ ཏེལནཱལི༹ཀཏྟརདཎྜཱདཱིནི གཱཧེཏྭཱ ཚཏྟཾ པགྒཡ྄ཧ ཨཏྟཱནཾ དསྶེནྟེན གཱམདྭཱརེནེཝ ན གནྟབྦཾ, པཊིཙྪནྣེན ཨཊཝིམགྒེན གནྟབྦཾ. ཨཊཝིམགྒེ ཨསཏི གུམྦཱདཱིནི མདྡནྟེན ན གནྟབྦཾ, གམིཀཝཏྟཾ པན པཱུརེཏྭཱ ཝིཏཀྐཾ ཚིནྡིཏྭཱ སུདྡྷཙིཏྟེན གམནཝཏྟེནེཝ གནྟབྦཾ. སཙེ པན གཱམདྭཱརེན མགྒོ ཧོཏི, གཙྪནྟཉྩ ནཾ སཔརིཝཱརཾ དིསྭཱ མནུསྶཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཐེརོ ཝིཡཱ’’ཏི ཨུཔདྷཱཝིཏྭཱ ‘‘ཀུཧིཾ, བྷནྟེ, སབྦཔརིཀྑཱརེ གཧེཏྭཱ གཙྪཐཱ’’ཏི ཝདནྟི, ཏེསུ ཙེ ཨེཀོ ཨེཝཾ ཝདཏི ‘‘ཝསྶཱུཔནཱཡིཀཀཱལོ ནཱམཱཡཾ, ཡཏྠ ཨནྟོཝསྶེནིབདྡྷབྷིཀྑཱཙཱརོ བྷཎྜཔཊིཙྪཱདནཉྩ ལབྦྷཏི, ཏཏྠ བྷིཀྑཱུ གཙྪནྟཱི’’ཏི, ཏསྶ ¶ ཙེ སུཏྭཱ ཏེ མནུསྶཱ ‘‘བྷནྟེ, ཨིམསྨིམྤི གཱམེ ཛནོ ¶ བྷུཉྫཏི ཙེཝ ནིཝཱསེཏི ཙ, མཱ ཨཉྙཏྠ གཙྪཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ མིཏྟཱམཙྩེ པཀྐོསིཏྭཱ སབྦེ སམྨནྟཡིཏྭཱ ཝིཧཱརེ ནིབདྡྷཝཏྟཉྩ སལཱཀབྷཏྟཱདཱིནི ཙ ཝསྶཱཝཱསིཀཉྩ ཋཔེཏྭཱ ‘‘ཨིདྷེཝ, བྷནྟེ, ཝསཐཱ’’ཏི ཡཱཙནྟི, སབྦེསཾ སཱདིཏུཾ ཝཊྚཏི. སབྦཉྩེཏཾ ཀཔྤིཡཉྩེཝ ཨནཝཛྫཉྩ. ཀུརུནྡིཡཾ པན ‘‘ཀུཧིཾ གཙྪཐཱཏི ཝུཏྟེ ‘ཨསུཀཊྛཱན’ནྟི ཝཏྭཱ ‘ཀསྨཱ ཏཏྠ གཙྪཐཱ’ཏི ཝུཏྟེ ‘ཀཱརཎཾ ཨཱཙིཀྑིཏབྦ’’’ནྟི ཝུཏྟཾ. ཨུབྷཡམྤི པནེཏཾ སུདྡྷཙིཏྟཏྟཱཝ ཨནཝཛྫཾ. ཨིདཾ ཨཱགནྟུཀཝཏྟཾ ནཱམ.

ཨིདཾ པན ཨཱཝཱསིཀཝཏྟཾ. པཊིཀཙྩེཝ ཧི ཨཱཝཱསིཀེཧི ཝིཧཱརོ ཛགྒིཏབྦོ, ཁཎྜཕུལླཔཊིསངྑརཎཔརིབྷཎྜཱནི ཀཱཏབྦཱནི, རཏྟིཊྛཱནདིཝཱཊྛཱནཝཙྩཀུཊིཔསྶཱཝཊྛཱནཱནི པདྷཱནགྷརཝིཧཱརམགྒོཏི ཨིམཱནི སབྦཱནི པཊིཛགྒིཏབྦཱནི. ཙེཏིཡེ སུདྷཱཀམྨཾ མུཎྜཝེདིཀཱཡ ཏེལམཀྑནཾ མཉྩཔཱིཋཛགྒནནྟི ཨིདམྤི སབྦཾ ཀཱཏབྦཾ ‘‘ཝསྶཾ ཝསིཏུཀཱམཱ ཨཱགནྟྭཱ ཨུདྡེསཔརིཔུཙྪཱཀམྨཊྛཱནཱནུཡོགཱདཱིནི ཀརོནྟཱ སུཁཾ ཝསིསྶནྟཱི’’ཏི. ཀཏཔརིཀམྨེཧི ཨཱསཱལ༹ྷཱིཛུཎྷཔཉྩམིཏོ པཊྛཱཡ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ པུཙྪིཏབྦཾ. ཀཏྠ པུཙྪིཏབྦཾ? ཡཏོ པཀཏིཡཱ ལབྦྷཏི. ཡེཧི པན ན དིནྣཔུབྦཾ, ཏེ པུཙྪིཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཀསྨཱ པུཙྪིཏབྦཾ? ཀདཱཙི ཧི མནུསྶཱ དེནྟི, ཀདཱཙི དུབྦྷིཀྑཱདཱིཧི ཨུཔདྡུཏཱ ན དེནྟི, ཏཏྠ ཡེ ན དསྶནྟི, ཏེ ཨཔུཙྪིཏྭཱ ཝསྶཱཝཱསིཀེ གཱཧིཏེ གཱཧིཏབྷིཀྑཱུནཾ ལཱབྷནྟརཱཡོ ཧོཏི, ཏསྨཱ པུཙྪིཏྭཱཝ གཱཧེཏབྦཾ.

པུཙྪནྟེན ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ གཱཧཎཀཱལོ ཨུཔཀཊྛོ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. སཙེ ཝདནྟི ‘‘བྷནྟེ, ཨིམཾ སཾཝཙྪརཾ ཚཱཏཀཱདཱིཧི ཨུཔདྡུཏམྷ, ན སཀྐོམ དཱཏུ’’ནྟི ཝཱ ‘‘ཡཾ པུབྦེ དེམ, ཏཏོ ཨཱུནཏརཾ དསྶཱམཱ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨིདཱནི ཀཔྤཱསོ སུལབྷོ, ཡཾ པུབྦེ དེམ, ཏཏོ བཧུཏརཾ དསྶཱམཱ’’ཏི ཝཱ, ཏཾ སལླཀྑེཏྭཱ ཏདནུརཱུཔེན ནཡེན ཏེསཾ སེནཱསནེ བྷིཀྑཱུནཾ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ གཱཧེཏབྦཾ. སཙེ མནུསྶཱ ཝདནྟི ‘‘ཡསྶ ཨམྷཱཀཾ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ པཱཔུཎཱཏི, སོ ཏེམཱསཾ པཱནཱིཡཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏུ, ཝིཧཱརམགྒཾ ཛགྒཏུ, ཙེཏིཡངྒཎབོདྷིཡངྒཎཱནི ཛགྒཏུ, བོདྷིརུཀྑེ ཨུདཀཾ ཨཱསིཉྩཏཱུ’’ཏི, ཡསྶ ཏཾ པཱཔུཎཱཏི, ཏསྶ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ. ཡོ པན གཱམོ པཊིཀྐམྨ ཡོཛནདྭིཡོཛནནྟརེ ཧོཏི, ཏཏྲ ཙེ ཀུལཱནི ཨུཔནིཀྑེཔཾ ¶ ཋཔེཏྭཱ པཧཱརེ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ དེནྟིཡེཝ, ཏཱནི ཀུལཱནི ཨཱཔུཙྪིཏྭཱཔི ཏེསཾ སེནཱསནེ ཝཏྟཾ ཀཏྭཱ ཝསནྟསྶ ཝསྶཱཝཱསིཏཾ གཱཧེཏབྦཾ. སཙེ པན ཏེསཾ སེནཱསནེ པཾསུཀཱུལིཀོ ཝསཏི, ཨཱགཏཉྩ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ དེམཱ’’ཏི ཝདནྟི, ཏེན སངྒྷསྶ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ. སཙེ ཏཱནི ཀུལཱནི སངྒྷསྶ དཱཏུཾ ན ཨིཙྪནྟི, ‘‘ཏུམྷཱཀཾཡེཝ དེམཱ’’ཏི ཝདནྟི, སབྷཱགོ བྷིཀྑུ ‘‘ཝཏྟཾ ཀཏྭཱ གཎྷཱཧཱི’’ཏི ¶ ཝཏྟབྦོ. པཾསུཀཱུལིཀསྶ པནེཏཾ ན ཝཊྚཏི. ཨིཏི སདྡྷཱདེཡྻདཱཡཀམནུསྶཱ པུཙྪིཏབྦཱ.

ཏཏྲུཔྤཱདེ པན ཀཔྤིཡཀཱརཀཱ པུཙྪིཏབྦཱ. ཀཐཾ པུཙྪིཏབྦཱ? ཀིཾ, ཨཱཝུསོ, སངྒྷསྶ བྷཎྜཔཊིཙྪཱདནཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི? སཙེ ཝདནྟི ‘‘བྷཝིསྶཏི, བྷནྟེ, ཨེཀེཀསྶ ནཝཧཏྠསཱཊཀཾ དསྶཱམ, ཝསྶཱཝཱསིཀཾ གཱཧེཐཱ’’ཏི, གཱཧེཏབྦཾ. སཙེཔི ཝདནྟི ‘‘སཱཊཀཱ ནཏྠི, ཝཏྠུ པན ཨཏྠི, གཱཧེཐ, བྷནྟེ’’ཏི, ཝཏྠུམྷི སནྟེཔི གཱཧེཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ. ཀཔྤིཡཀཱརཀཱནཉྷི ཧཏྠེ ‘‘ཀཔྤིཡབྷཎྜཾ པརིབྷུཉྫཐཱ’’ཏི དིནྣཝཏྠུཏོ ཡཾ ཡཾ ཀཔྤིཡཾ, སབྦཾ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཨནུཉྙཱཏཾ. ཡཾ པནེཏྠ པིཎྜཔཱཏཏྠཱཡ གིལཱནཔཙྩཡཏྠཱཡ ཙ ཨུདྡིསྶ དིནྣཾ, ཏཾ ཙཱིཝརེ ཨུཔནཱམེནྟེཧི སངྒྷསུཊྛུཏཱཡ ཨཔལོཀེཏྭཱ ཨུཔནཱམེཏབྦཾ, སེནཱསནཏྠཱཡ པན ཨུདྡིསྶ དིནྣཾ གརུབྷཎྜཾ ཧོཏི. ཙཱིཝརཝསེནེཝ པན ཙཏུཔཙྩཡཝསེན ཝཱ དིནྣཾ ཙཱིཝརེ ཨུཔནཱམེནྟཱནཾ ཨཔལོཀནཀམྨཀིཙྩཾ ནཏྠི. ཨཔལོཀནཀམྨཾ ཀརོནྟེཧི ཙ པུགྒལཝསེནེཝ ཀཱཏབྦཾ, སངྒྷཝསེན ན ཀཱཏབྦཾ. ཛཱཏརཱུཔརཛཏཝསེནཔི ཨཱམཀདྷཉྙཝསེན ཝཱ ཨཔལོཀནཀམྨཾ ན ཝཊྚཏི, ཀཔྤིཡབྷཎྜཝསེན ཙཱིཝརཏཎྜུལཱདིཝསེནེཝ ཙ ཝཊྚཏི. ཏཾ པན ཨེཝཾ ཀཏྟབྦཾ ‘‘ཨིདཱནི སུབྷིཀྑཾ སུལབྷཔིཎྜཾ, བྷིཀྑཱུ ཙཱིཝརེན ཀིལམནྟི, ཨེཏྟཀཾ ནཱམ ཏཎྜུལབྷཱགཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཙཱིཝརཾ ཀཱཏུཾ རུཙྩཏཱི’’ཏི, ‘‘གིལཱནཔཙྩཡོ སུལབྷོ, གིལཱནོ ཝཱ ནཏྠི, ཨེཏྟཀཾ ནཱམ ཏཎྜུལབྷཱགཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཙཱིཝརཾ ཀཱཏུཾ རུཙྩཏཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ ཙཱིཝརཔཙྩཡཾ སལླཀྑེཏྭཱ སེནཱསནསྶ ཀཱལེ གྷོསིཏེ སནྣིཔཏིཏེ སངྒྷེ སེནཱསནགྒཱཧཀོ སམྨནྣིཏབྦོ. སམྨནྣནྟེན ཙ དྭེ སམྨནྣིཏབྦཱཏི ཝུཏྟཾ. ཨེཝཉྷི ནཝཀོ ཝུཌྜྷསྶ, ཝུཌྜྷོ ཙ ནཝཀསྶ གཱཧེསྶཏཱིཏི. མཧནྟེ པན མཧཱཝིཧཱརསདིསེ ཝིཧཱརེ ཏཡོ ཙཏྟཱརོ ཛནཱ སམྨནྣིཏབྦཱ. ཀུརུནྡིཡཾ པན ‘‘ཨཊྛཔི སོལ༹སཔི ཛནེ སམྨནྣིཏུཾ ¶ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཏེསཾ སམྨུཏི ཀམྨཝཱཙཱཡཔི ཨཔལོཀནེནཔི ཝཊྚཏིཡེཝ. ཏེཧི སམྨཏེཧི བྷིཀྑཱུཧི སེནཱསནཾ སལླཀྑེཏབྦཾ. ཙེཏིཡགྷརཾ བོདྷིགྷརཾ ཨཱསནགྷརཾ སམྨུཉྫནིཨཊྚོ དཱརུཨཊྚོ ཝཙྩཀུཊི ཨིཊྛཀསཱལཱ ཝཌྜྷཀིསཱལཱ དྭཱརཀོཊྛཀོ པཱནཱིཡམཱལོ༹ མགྒོ པོཀྑརཎཱིཏི ཨེཏཱནི ཧི ཨསེནཱསནཱནི, ཝིཧཱརོ ཨཌྜྷཡོགོ པཱསཱདོ ཧམྨིཡཾ གུཧཱ མཎྜཔོ རུཀྑམཱུལཾ ཝེལུ༹གུམྦོཏི ཨིམཱནི སེནཱསནཱནི, ཏཱནི གཱཧེཏབྦཱནི.

༢༢༠. གཱཧེནྟེན ཙ ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, པཋམཾ བྷིཀྑཱུ གཎེཏུཾ, བྷིཀྑཱུ གཎེཏྭཱ སེཡྻཱ གཎེཏུཾ, སེཡྻཱ གཎེཏྭཱ སེཡྻགྒེན གཱཧེཏུ’’ནྟི(ཙཱུལ༹ཝ. ༣༡༨) ཨཱདིཝཙནཏོ པཋམཾ ཝིཧཱརེ ¶ བྷིཀྑཱུ གཎེཏྭཱ མཉྩཊྛཱནཱནི གཎེཏབྦཱནི, ཏཏོ ཨེཀེཀཾ མཉྩཊྛཱནཾ ཨེཀེཀསྶ བྷིཀྑུནོ གཱཧེཏབྦཾ. སཙེ མཉྩཊྛཱནཱནི ཨཏིརེཀཱནི ཧོནྟི, ཝིཧཱརགྒེན གཱཧེཏབྦཾ. སཙེ ཝིཧཱརཱཔི ཨཏིརེཀཱ ཧོནྟི, པརིཝེཎགྒེན གཱཧེཏབྦཾ. པརིཝེཎེསུཔི ཨཏིརེཀེསུ པུན ཨཔརོཔི བྷཱགོ དཱཏབྦོ. ཨཏིམནྡེསུ ཧི བྷིཀྑཱུསུ ཨེཀེཀསྶ བྷིཀྑུནོ དྭེ ཏཱིཎི པརིཝེཎཱནི དཱཏབྦཱནི. གཧིཏེ པན དུཏིཡབྷཱགེ ཨཉྙོ བྷིཀྑུ ཨཱགཙྪཏི, ན ཨཏྟནོ ཨརུཙིཡཱ སོ བྷཱགོ ཏསྶ དཱཏབྦོ. སཙེ པན ཡེན གཧིཏོ, སོ ཨཏྟནོ རུཙིཡཱ ཏཾ དུཏིཡབྷཱགཾ ཝཱ པཋམབྷཱགཾ ཝཱ དེཏི, ཝཊྚཏི.

‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ནིསྶཱིམེ ཋིཏསྶ སེནཱསནཾ གཱཧེཏབྦཾ, ཡོ གཱཧེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༡༨) ཝཙནཏོ ཨུཔཙཱརསཱིདྷཏོ བཧི ཋིཏསྶ ན གཱཧེཏབྦཾ, ཨནྟོཨུཔཙཱརསཱིམཱཡ པན དཱུརེ ཋིཏསྶཔི ལབྦྷཏིཡེཝ.

‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, གིལཱནསྶ པཏིརཱུཔཾ སེཡྻཾ དཱཏུ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༡༦) ཝཙནཏོ ཡོ (ཙཱུལ༹ཝ. ཨཊྛ. ༣༡༦) ཀཱསསཱསབྷགནྡརཱཏིསཱརཱདཱིཧི གིལཱནོ ཧོཏི, ཁེལ༹མལླཀཝཙྩཀཔཱལཱདཱིནི ཋཔེཏབྦཱནི ཧོནྟི, ཀུཊྛཱི ཝཱ ཧོཏི, སེནཱསནཾ དཱུསེཏི, ཨེཝརཱུཔསྶ ཧེཊྛཱཔཱསཱདཔཎྞསཱལཱདཱིསུ ཨཉྙཏརཾ ཨེཀམནྟཾ སེནཱསནཾ དཱཏབྦཾ. ཡསྨིཾ ཝསནྟེ སེནཱསནཾ ན དུསྶཏི, ཏསྶ ཝརསེཡྻཱཔི དཱཏབྦཱཝ. ཡོཔི སིནེཧཔཱནཝིརེཙནནཏྠུཀམྨཱདཱིསུ ཡཾ ཀིཉྩི ¶ བྷེསཛྫཾ ཀརོཏི, སབྦོ སོ གིལཱནོཡེཝ. ཏསྶཔི སལླཀྑེཏྭཱ པཏིརཱུཔཾ སེནཱསནཾ དཱཏབྦཾ.

‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀེན དྭེ པཊིབཱཧེཏབྦཱ, ཡོ པཊིབཱཧེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༡༩) ཝཙནཏོ ཨེཀེན དྭེ སེནཱསནཱནི ན གཧེཏབྦཱནི. སཙེཔི གཎྷེཡྻ, པཙྪིམེན གཧཎེན པུརིམགྒཧཎཾ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. གཧཎེན ཧི གཧཎཾ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི, གཧཎེན ཨཱལཡོ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི, ཨཱལཡེན གཧཎཾ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི, ཨཱལཡེན ཨཱལཡོ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. ཀཐཾ? ཨིདྷེཀཙྩོ (ཙཱུལ༹ཝ. ཨཊྛ. ༣༡༩) ཝསྶཱུཔནཱཡིཀདིཝསེ ཨེཀསྨིཾ ཝིཧཱརེ སེནཱསནཾ གཧེཏྭཱ སཱམནྟཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ཏཏྲཱཔི གཎྷཱཏི, ཏསྶ ཨིམིནཱ གཧཎེན པུརིམགྒཧཎཾ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. ཨཔརོ ‘‘ཨིདྷ ཝསིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱལཡམཏྟཾ ཀཏྭཱ སཱམནྟཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ཏཏྠ སེནཱསནཾ གཎྷཱཏི, ཏསྶ ཨིམིནཱ གཧཎེནེཝ པུརིམོ ཨཱལཡོ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. ཨེཀོ ‘‘ཨིདྷ ཝསིསྶཱམཱི’’ཏི སེནཱསནཾ ཝཱ གཧེཏྭཱ ཨཱལཡཾ ཝཱ ཀཏྭཱ སཱམནྟཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ‘‘ཨིདྷེཝ དཱནི ཝསིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱལཡཾ ཀརོཏི, ཨིཙྩསྶ ཨཱལཡེན ཝཱ གཧཎཾ, ཨཱལཡེན ཝཱ ཨཱལཡོ ¶ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི, སབྦཏྠ པཙྪིམེ གཧཎེ ཝཱ ཨཱལཡེ ཝཱ ཏིཊྛཏི. ཡོ པན ཨེཀསྨིཾ ཝིཧཱརེ སེནཱསནཾ གཧེཏྭཱ ‘‘ཨཉྙསྨིཾ ཝིཧཱརེ ཝསིསྶཱམཱི’’ཏི གཙྪཏི, ཏསྶ ཨུཔཙཱརསཱིམཱཏིཀྐམེ སེནཱསནགྒཱཧོ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. ཡདི པན ‘‘ཏཏྠ ཕཱསུ བྷཝིསྶཏི, ཝསིསྶཱམི, ནོ ཙེ, ཨཱགམིསྶཱམཱི’’ཏི གནྟྭཱ ཨཕཱསུཀབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ པཙྪཱ ཝཱ གཙྪཏི, ཝཊྚཏི.

སེནཱསནགྒཱཧཀེན ཙ སེནཱསནཾ གཱཧེཏྭཱ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ གཱཧེཏབྦཾ. གཱཧེནྟེན སཙེ སངྒྷིཀོ ཙ སདྡྷཱདེཡྻོ ཙཱཏི དྭེ ཙཱིཝརཔཙྩཡཱ ཧོནྟི, ཏེསུ ཡཾ བྷིཀྑཱུ པཋམཾ གཧིཏུཾ ཨིཙྪནྟི, ཏཾ གཧེཏྭཱ ཏསྶ ཋིཏིཀཏོ པཊྛཱཡ ཨིཏརོ གཱཧེཏབྦོ. ‘‘སཙེ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཔྤཏཱཡ པརིཝེཎགྒེན སེནཱསནེ གཱཧིཡམཱནེ ཨེཀཾ པརིཝེཎཾ མཧཱལཱབྷཾ ཧོཏི, དས ཝཱ དྭཱདས ཝཱ ཙཱིཝརཱནི ལབྷནྟི, ཏཾ ཝིཛཊེཏྭཱ ཨཉྙེསུ ཨལཱབྷཀེསུ ཨཱཝཱསེསུ པཀྑིཔིཏྭཱ ཨཉྙེསམྤི བྷིཀྑཱུནཾ གཱཧེཏབྦ’’ནྟི མཧཱསུམཏྠེརོ ཨཱཧ. མཧཱཔདུམཏྠེརོ པནཱཧ ‘‘ན ཨེཝཾ ¶ ཀཱཏབྦཾ. མནུསྶཱ ཧི ཨཏྟནོ ཨཱཝཱསཔཊིཛགྒནཏྠཱཡ པཙྩཡཾ དེནྟི, ཏསྨཱ ཨཉྙེཧི བྷིཀྑཱུཧི ཏཏྠ པཝིསིཏབྦ’’ནྟི.

༢༢༡. སཙེ པནེཏྠ མཧཱཐེརོ པཊིཀྐོསཏི ‘‘མཱ, ཨཱཝུསོ, ཨེཝཾ གཱཧེཐ, བྷགཝཏོ ཨནུསིཊྛིཾ ཀརོཐ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ བྷགཝཏཱ ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, པརིཝེཎགྒེན གཱཧེཏུ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༡༨). ཏསྶ པཊིཀྐོསནཱཡ ཨཊྛཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, བྷིཀྑཱུ བཧཱུ, པཙྩཡོ མནྡོ, སངྒཧཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི སཉྙཱཔེཏྭཱ གཱཧེཏབྦམེཝ. གཱཧེནྟེན ཙ སམྨཏེན བྷིཀྑུནཱ མཧཱཐེརསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཨེཝཾ ཝཏྟབྦཾ ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ སེནཱསནཾ པཱཔུཎཱཏི, པཙྩཡཾ དྷཱརེཐཱ’’ཏི. ཨསུཀཀུལསྶ པཙྩཡོ ཨསུཀསེནཱསནཉྩ མཡ྄ཧཾ པཱཔུཎཱཏི, ཨཱཝུསོཏི. པཱཔུཎཱཏི བྷནྟེ, གཎྷཐ ནནྟི. གཎྷཱམི, ཨཱཝུསོཏི. གཧིཏཾ ཧོཏི. ‘‘སཙེ པན ‘གཧིཏཾ ཝོ, བྷནྟེ’ཏི ཝུཏྟེ ‘གཧིཏཾ མེ’ཏི ཝཱ, ‘གཎྷིསྶཐ, བྷནྟེ’ཏི ཝུཏྟེ ‘གཎྷིསྶཱམཱི’ཏི ཝཱ ཝདཏི, ཨགྒཧིཏཾ ཧོཏཱི’’ཏི མཧཱསུམཏྠེརོ ཨཱཧ. མཧཱཔདུམཏྠེརོ པནཱཧ ‘‘ཨཏཱིཏཱནཱགཏཝཙནཾ ཝཱ ཧོཏུ ཝཏྟམཱནཝཙནཾ ཝཱ, སཏུཔྤཱདམཏྟཾ ཨཱལཡཀརཎམཏྟམེཝ ཙེཏྠ པམཱཎཾ, ཏསྨཱ གཧིཏམེཝ ཧོཏཱི’’ཏི.

ཡོཔི པཾསུཀཱུལིཀོ བྷིཀྑུ སེནཱསནཾ གཧེཏྭཱ པཙྩཡཾ ཝིསྶཛྫེཏི, ཨཡམྤི ན ཨཉྙསྨིཾ ཨཱཝཱསེ པཀྑིཔིཏབྦོ, ཏསྨིཾཡེཝ པརིཝེཎེ ཨགྒིསཱལཱཡ ཝཱ དཱིགྷསཱལཱཡ ཝཱ རུཀྑམཱུལེ ཝཱ ཨཉྙསྶ གཱཧེཏུཾ ཝཊྚཏི. པཾསུཀཱུལིཀོ ‘‘ཝསཱམཱི’’ཏི སེནཱསནཾ ཛགྒིསྶཏི, ཨིཏརོ ‘‘པཙྩཡཾ གཎྷཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ དྭཱིཧི ཀཱརཎེཧི སེནཱསནཾ སུཛགྒིཏཏརཾ བྷཝིསྶཏི. མཧཱཔཙྩརིཡཾ ¶ པན ཝུཏྟཾ ‘‘པཾསུཀཱུལིཀེ ཝཱསཏྠཱཡ སེནཱསནཾ གཎྷནྟེ སེནཱསནགྒཱཧཀེན ཝཏྟབྦཾ, ‘བྷནྟེ ཨིདྷ པཙྩཡོ ཨཏྠི, སོ ཀིཾ ཀཱཏབྦོ’ཏི. ཏེན ‘ཧེཊྛཱ ཨཉྙཾ གཱཧཱཔེཧཱི’ཏི ཝཏྟབྦོ. སཙེ པན ཀིཉྩི ཨཝཏྭཱཝ ཝསཏི, ཝུཊྛཝསྶསྶ ཙ པཱདམཱུལེ ཋཔེཏྭཱ སཱཊཀཾ དེནྟི, ཝཊྚཏི. ཨཐ ‘ཝསྶཱཝཱསིཀཾ དེམཱ’ཏི ཝདནྟི, ཏསྨིཾ སེནཱསནེ ཝསྶཾཝུཊྛབྷིཀྑཱུནཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི. ཡེསཾ པན སེནཱསནཾ ནཏྠི, ཀེཝལཾ པཙྩཡམེཝ དེནྟི, ཏེསཾ པཙྩཡཾ ཨཝསྶཱཝཱསིཀསེནཱསནེ གཱཧེཏུཾ ཝཊྚཏི. མནུསྶཱ ཐཱུཔཾ ཀཏྭཱ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ གཱཧཱཔེནྟི. ཐཱུཔོ ནཱམ ¶ ཨསེནཱསནཾ, ཏསྶ སམཱིཔེ རུཀྑེ ཝཱ མཎྜཔེ ཝཱ ཨུཔནིབནྡྷིཏྭཱ གཱཧེཏབྦཾ. ཏེན བྷིཀྑུནཱ ཙེཏིཡཾ ཛགྒིཏབྦཾ. བོདྷིརུཀྑབོདྷིགྷརཨཱསནགྷརསམྨུཉྫནིཨཊྚདཱརུཨཊྚཝཙྩཀུཊིདྭཱརཀོཊྛཀཔཱནཱིཡཀུཊིཔཱནཱིཡམཱལ༹ཀདནྟཀཊྛམཱལ༹ཀེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. བྷོཛནསཱལཱ པན སེནཱསནམེཝ, ཏསྨཱ ཏཾ ཨེཀསྶ ཝཱ བཧཱུནཾ ཝཱ པརིཙྪིནྡིཏྭཱ གཱཧེཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི སབྦམིདཾ ཝིཏྠཱརེན མཧཱཔཙྩརིཡཾ ཝུཏྟཾ.

སེནཱསནགྒཱཧཀེན པན པཱཊིཔདཨརུཎཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ པུན ཨརུཎཾ ན བྷིཛྫཏི, ཏཱཝ གཱཧེཏབྦཾ. ཨིདཉྷི སེནཱསནགྒཱཧསྶ ཁེཏྟཾ. སཙེ པཱཏོཝ གཱབྷིཏེ སེནཱསནེ ཨཉྙོ ཝིཏཀྐཙཱརིཀོ བྷིཀྑུ ཨཱགནྟྭཱ སེནཱསནཾ ཡཱཙཏི, ‘‘གཧིཏཾ, བྷནྟེ, སེནཱསནཾ, ཝསྶཱུཔགཏོ སངྒྷོ, རམཎཱིཡོ ཝིཧཱརོ, རུཀྑམཱུལཱདཱིསུ ཡཏྠ ཨིཙྪཐ, ཏཏྠ ཝསཐཱ’’ཏི ཝཏྟབྦོ. པཙྪིམཝསྶཱུཔནཱཡིཀདིཝསེ པན སཙེ ཀཱལཾ གྷོསེཏྭཱ སནྣིཔཏིཏེ སངྒྷེ ཀོཙི དསཧཏྠཾ ཝཏྠཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ དེཏི, ཨཱགནྟུཀོ ཙེ བྷིཀྑུ སངྒྷཏྠེརོ ཧོཏི, ཏསྶ དཱཏབྦཾ. ནཝཀོ ཙེ ཧོཏི, སམྨཏེན བྷིཀྑུནཱ སངྒྷཏྠེརོ ཝཏྟབྦོ ‘‘སཙེ, བྷནྟེ, ཨིཙྪཐ, པཋམབྷཱགཾ མུཉྩིཏྭཱ ཨིདཾ ཝཏྠཾ གཎྷཐཱ’’ཏི, ཨམུཉྩནྟསྶ ན དཱཏབྦཾ. སཙེ པན པུབྦེ གཱཧིཏཾ མུཉྩིཏྭཱ གཎྷཱཏི, དཱཏབྦཾ. ཨེཏེནེཝ ཨུཔཱཡེན དུཏིཡཏྠེརཏོ པཊྛཱཡ པརིཝཏྟེཏྭཱ པཏྟཊྛཱནེཝ ཨཱགནྟུཀསྶ དཱཏབྦཾ. སཙེ པན པཋམཝསྶཱུཔགཏཱ དྭེ ཏཱིཎི ཙཏྟཱརི པཉྩ ཝཱ ཝཏྠཱནི ཨལཏྠུཾ, ལདྡྷཾ ལདྡྷཾ ཨེཏེནེཝ ཨུཔཱཡེན ཝིསྶཛྫཱཔེཏྭཱ ཡཱཝ ཨཱགནྟུཀསྶ སམཀཾ ཧོཏི, ཏཱཝ དཱཏབྦཾ. ཏེན སམཀེ ལདྡྷེ ཨཝསིཊྛོ ཨནུབྷཱགོ ཐེརཱསནེ དཱཏབྦོ. པཙྩུཔྤནྣེ ལཱབྷེ སཏི ཋིཏིཀཱཡ གཱཧེཏུཾ ཀཏིཀཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི.

སཙེ དུབྦྷིཀྑཾ ཧོཏི, དྭཱིསུཔི ཝསྶཱུཔནཱཡིཀཱསུ ཝསྶཱུཔགཏཱ བྷིཀྑཱུ བྷིཀྑཱཡ ཀིལམནྟཱ ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨིདྷ ཝསནྟཱ སབྦེཝ ཀིལམཱམ, སཱདྷུ ཝཏ དྭེ བྷཱགཱ ཧོམ, ཡེསཾ ཉཱཏིཔཝཱརིཏཊྛཱནཱནི ཨཏྠི, ཏེ ཏཏྠ ཝསིཏྭཱ པཝཱརཎཱཡ ཨཱགནྟྭཱ ཨཏྟནོ པཏྟཾ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ གཎྷནྟཱུ’’ཏི ཝདནྟི, ཏེསུ ཡེ ཏཏྠ ཝསིཏྭཱ པཝཱརཎཱཡ ཨཱགཙྪནྟི, ཏེསཾ ཨཔལོཀེཏྭཱ ¶ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ དཱཏབྦཾ. སཱདིཡནྟཱཔི ཧི ཏེནེཝ ཝསྶཱཝཱསིཀསྶ སཱམིནོ, ཁཱིཡནྟཱཔི ཙ ཨཱཝཱསིཀཱ ནེཝ ཨདཱཏུཾ ལབྷནྟི. ཀུརུནྡིཡཾ པན ཝུཏྟཾ ‘‘ཀཏིཀཝཏྟཾ ཀཱཏབྦཾ ‘སབྦེསཾ ནོ ཨིདྷ ཡཱགུབྷཏྟཾ ¶ ནཔྤཧོཏི, སབྷཱགཊྛཱནེ ཝསིཏྭཱ ཨཱགཙྪཐ, ཏུམྷཱཀཾ པཏྟཾ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ ལབྷིསྶཐཱ’ཏི. ཏཉྩེ ཨེཀོ པཊིབཱཧཏི, སུཔཊིབཱཧིཏཾ. ནོ ཙེ པཊིབཱཧཏི, ཀཏིཀཱ སུཀཏཱ. པཙྪཱ ཏེསཾ ཏཏྠ ཝསིཏྭཱ ཨཱགཏཱནཾ ཨཔལོཀེཏྭཱ དཱཏབྦཾ, ཨཔལོཀནཀཱལེ པཊིབཱཧིཏུཾ ན ལབྦྷཏཱི’’ཏི. པུནཔི ཝུཏྟཾ ‘‘སཙེ ཝསྶཱུཔགཏེསུ ཨེཀཙྩཱནཾ ཝསྶཱཝཱསིཀེ ཨཔཱཔུཎནྟེ བྷིཀྑཱུ ཀཏིཀཾ ཀརོནྟི ‘ཚིནྣཝསྶཱནཾ ཝསྶཱཝཱསིཀཉྩ ཨིདཱནི ཨུཔྤཛྫནཀཝསྶཱཝཱསིཀཉྩ ཨིམེསཾ དཱཏུཾ རུཙྩཏཱི’ཏི, ཨེཝཾ ཀཏིཀཱཡ ཀཏཱཡ གཱཧིཏསདིསམེཝ ཧོཏི, ཨུཔྤནྣུཔྤནྣཾ ཏེསམེཝ དཱཏབྦ’’ནྟི. ཏེམཱསཾ པཱནཱིཡཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏྭཱ ཝིཧཱརམགྒཙེཏིཡངྒཎབོདྷིཡངྒཎཱནི ཛགྒིཏྭཱ བོདྷིརུཀྑེ ཨུདཀཾ སིཉྩིཏྭཱ པཀྐནྟོཔི ཝིབྦྷནྟོཔི ཝསྶཱཝཱསིཀཾ ལབྷཏིཡེཝ. བྷཏིནིཝིཊྛཉྷི ཏེན ཀཏཾ, སངྒྷིཀཾ པན ཨཔལོཀནཀམྨཾ ཀཏྭཱ གཱཧིཏཾ ཨནྟོཝསྶེ ཝིབྦྷནྟོཔི ལབྷཏེཝ, པཙྩཡཝསེན གཱཧིཏཾ པན ན ལབྷཏཱིཏི ཝདནྟི.

སཙེ ཝུཊྛཝསྶོ དིསཾགམིཀོ བྷིཀྑུ ཨཱཝཱསིཀསྶ ཧཏྠཏོ ཀིཉྩིདེཝ ཀཔྤིཡབྷཎྜཾ གཧེཏྭཱ ‘‘ཨསུཀཀུལེ མཡ྄ཧཾ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ པཏྟཾ, ཏཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ གཏཊྛཱནེ ཝིབྦྷམཏི, ཝསྶཱཝཱསིཀཾ སངྒྷིཀཾ ཧོཏི. སཙེ པན མནུསྶེ སམྨུཁཱ སམྤཊིཙྪཱཔེཏྭཱ གཙྪཏི, ལབྷཏི. ‘‘ཨིདཾ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ ཨམྷཱཀཾ སེནཱསནེ ཝུཏྠབྷིཀྑུནོ དེམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ཡསྶ གཱཧིཏཾ, ཏསྶེཝ ཧོཏི. སཙེ པན སེནཱསནསཱམིཀསྶ པིཡཀམྱཏཱཡ པུཏྟདྷཱིཏཱདཡོ བཧཱུནི ཝཏྠཱནི ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ སེནཱསནེ དེམཱ’’ཏི དེནྟི, ཏཏྠ ཝསྶཱུཔགཏསྶ ཨེཀམེཝ ཝཏྠཾ དཱཏབྦཾ, སེསཱནི སངྒྷིཀཱནི ཧོནྟི. ཝསྶཱཝཱསིཀཋིཏིཀཱཡ གཱཧེཏབྦཱནི, ཋིཏིཀཱཡ ཨསཏི ཐེརཱསནཏོ པཊྛཱཡ གཱཧེཏབྦཱནི. སེནཱསནེ ཝསྶཱུཔགཏཾ བྷིཀྑུཾ ནིསྶཱཡ ཨུཔྤནྣེན ཙིཏྟཔྤསཱདེན བཧཱུནི ཝཏྠཱནི ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘སེནཱསནསྶ དེམཱ’’ཏི དིནྣེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སཙེ པན པཱདམཱུལེ ཋཔེཏྭཱ ‘‘ཨེཏསྶ བྷིཀྑུནོ དེམཱ’’ཏི ཝདནྟི, ཏསྶེཝ ཧོནྟི.

ཨེཀསྶ གེཧེ དྭེ ཝསྶཱཝཱསིཀཱནི, པཋམབྷཱགོ སཱམཎེརསྶ གཱཧིཏོ ཧོཏི, དུཏིཡོ ཐེརཱསནེ. སོ ཨེཀཾ དསཧཏྠཾ, ཨེཀཾ ཨཊྛཧཏྠཾ སཱཊཀཾ པེསེཏི ‘‘ཝསྶཱཝཱསིཀཾ པཏྟབྷིཀྑཱུནཾ དེཐཱ’’ཏི, ཝིཙིནིཏྭཱ ཝརབྷཱགཾ སཱམཎེརསྶ དཏྭཱ ཨནུབྷཱགོ ཐེརཱསནེ དཱཏབྦོ ¶ . སཙེ པན ཨུབྷོཔི གྷརཾ ནེཏྭཱ བྷོཛེཏྭཱ སཡམེཝ པཱདམཱུལེ ཋཔེཏི, ཡཾ ཡསྶ དིནྣཾ, ཏདེཝ ཏསྶ ཧོཏི. ཨིཏོ པརཾ མཧཱཔཙྩརིཡཾ ཨཱགཏནཡོ ཧོཏི – ཨེཀསྶ གྷརེ དཧརསཱམཎེརསྶ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ པཱཔུཎཱཏི, སོ ཙེ པུཙྪཏི ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ ཀསྶ པཏྟ’’ནྟི, ‘‘སཱམཎེརསྶཱ’’ཏི ཨཝཏྭཱ ¶ ‘‘དཱནཀཱལེ ཛཱནིསྶསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ དཱནདིཝསེ ཨེཀཾ མཧཱཐེརཾ པེསེཏྭཱ ནཱིཧརཱཔེཏབྦཾ. སཙེ ཡསྶ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ པཏྟཾ, སོ ཝིབྦྷམཏི ཝཱ ཀཱལཾ ཝཱ ཀརོཏི, མནུསྶཱ ཙེ པུཙྪནྟི ‘‘ཀསྶ ཨམྷཱཀཾ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ པཏྟ’’ནྟི, ཏེསཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ. སཙེ ཏེ ཝདནྟི ‘‘ཏུམྷཱཀཾ དེམཱ’’ཏི, ཏསྶ བྷིཀྑུནོ པཱཔུཎཱཏི. ཨཐ སངྒྷསྶ ཝཱ གཎསྶ ཝཱ དེནྟི, སངྒྷསྶ ཝཱ གཎསྶ ཝཱ པཱཔུཎཱཏི. སཙེ ཝསྶཱུཔགཏཱ སུདྡྷཔཾསུཀཱུལིཀཱཡེཝ ཧོནྟི, ཨཱནེཏྭཱ དིནྣཾ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ སེནཱསནཔརིཀྑཱརཾ ཝཱ ཀཏྭཱ ཋཔེཏབྦཾ, བིམྦོཧནཱདཱིནི ཝཱ ཀཱཏབྦཱནཱིཏི.

ཨཡཾ ཏཱཝ ཨནྟོཝསྶེ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀདིཝསཝསེན

སེནཱསནགྒཱཧཀཐཱ.

༢༢༢. ཨཡམཔརོཔི ཨུཏུཀཱལེ ཨནྟརཱམུཏྟཀོ ནཱམ སེནཱསནགྒཱཧོ ཝེདིཏབྦོ. དིཝསཝསེན ཧི ཏིཝིདྷོ སེནཱསནགྒཱཧོ པུརིམཀོ པཙྪིམཀོ ཨནྟརཱམུཏྟཀོཏི. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘ཏཡོམེ, བྷིཀྑཝེ, སེནཱསནགྒཱཧཱ, པུརིམཀོ པཙྪིམཀོ ཨནྟརཱམུཏྟཀོ. ཨཔརཛྫུགཏཱཡ ཨཱསཱལ༹ྷིཡཱ པུརིམཀོ གཱཧེཏབྦོ, མཱསགཏཱཡ ཨཱསཱལ༹ྷིཡཱ པཙྪིམཀོ གཱཧེཏབྦོ, ཨཔརཛྫུགཏཱཡ པཝཱརཎཱཡ ཨཱཡཏིཾ ཝསྶཱཝཱསཏྠཱཡ ཨནྟརཱམུཏྟཀོ གཱཧེཏབྦོ’’ཏི (མཧཱཝ. ༣༡༨).

ཨེཏེསུ (ཙཱུལ༹ཝ. ཨཊྛ. ༣༡༨) ཏཱིསུ སེནཱསནགྒཱཧེསུ པུརིམཀོ པཙྪིམཀོ ཙཱཏི ཨིམེ དྭེ གཱཧཱ ཐཱཝརཱ, ཨནྟརཱམུཏྟཀོ པན སེནཱསནཔཊིཛགྒནཏྠཾ བྷགཝཏཱ ཨནུཉྙཱཏོ. ཏཐཱ ཧི ཨེཀསྨིཾ ཝིཧཱརེ མཧཱལཱབྷཾ སེནཱསནཾ ཧོཏི, སེནཱསནསཱམིཀཱ ཝསྶཱུཔགཏཾ བྷིཀྑུཾ སབྦཔཙྩཡེཧི སཀྐཙྩཾ ཨུཔཊྛཧིཏྭཱ པཝཱརེཏྭཱ གམནཀཱལེ བཧུཾ སམཎཔརིཀྑཱརཾ དེནྟི, མཧཱཐེརཱ དཱུརཏོཝ ཨཱགནྟྭཱ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀདིཝསེ ཏཾ ¶ གཧེཏྭཱ ཕཱསུཾ ཝསིཏྭཱ ཝུཊྛཝསྶཱ ལཱབྷཾ གཎྷིཏྭཱ པཀྐམནྟི. ཨཱཝཱསིཀཱ ‘‘མཡཾ ཨེཏྠུཔྤནྣཾ ལཱབྷཾ ན ལབྷཱམ, ནིཙྩཾ ཨཱགནྟུཀམཧཱཐེརཱཝ ལབྷནྟི, ཏེཡེཝ ནཾ ཨཱགནྟྭཱ པཊིཛགྒིསྶནྟཱི’’ཏི པལུཛྫནྟམྤི ན ཨོལོཀེནྟི. བྷགཝཱ ཏསྶ པཊིཛགྒནཏྠཾ ‘‘ཨཔརཛྫུགཏཱཡ པཝཱརཎཱཡ ཨཱཡཏིཾ ཝསྶཱཝཱསཏྠཱཡ ཨནྟརཱམུཏྟཀོ གཱཧེཏབྦོ’’ཏི ཨཱཧ.

ཏཾ གཱཧེནྟེན སངྒྷཏྠེརོ ཝཏྟབྦོ ‘‘བྷནྟེ, ཨནྟརཱམུཏྟཀསེནཱསནཾ གཎྷཐཱ’’ཏི. སཙེ གཎྷཱཏི ¶ , དཱཏབྦཾ. ནོ ཙེ, ཨེཏེནེཝ ཨུཔཱཡེན ཨནུཐེརཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཡོ གཎྷཱཏི, ཏསྶ ཨནྟམསོ སཱམཎེརསྶཔི དཱཏབྦཾ. ཏེན ཏཾ སེནཱསནཾ ཨཊྛ མཱསེ པཊིཛགྒིཏབྦཾ, ཚདནབྷིཏྟིབྷཱུམཱིསུ ཡཾ ཀིཉྩི ཁཎྜཾ ཝཱ ཕུལླཾ ཝཱ ཧོཏི, ཏཾ སབྦཾ པཊིསངྑརིཏབྦཾ. ཨུདྡེསཔརིཔུཙྪཱདཱིཧི དིཝསཾ ཁེཔེཏྭཱ རཏྟིཾ ཏཏྠ ཝསིཏུཾ ཝཊྚཏི, རཏྟིཾ པརིཝེཎེ ཝསིཏྭཱ ཏཏྠ དིཝསཾ ཁེཔེཏུམྤི ཝཊྚཏི, རཏྟིནྡིཝཾ ཏཏྠེཝ ཝསིཏུམྤི ཝཊྚཏི, ཨུཏུཀཱལེ ཨཱགཏཱནཾ ཝུཌྜྷཱནཾ ན པཊིབཱཧིཏབྦཾ. ཝསྶཱུཔནཱཡིཀདིཝསེ པན སམྤཏྟེ སཙེ སངྒྷཏྠེརོ ‘‘མཡ྄ཧཾ ཨིདཾ པན སེནཱསནཾ དེཐཱ’’ཏི ཝདཏི, ན ལབྷཏི. ‘‘བྷནྟེ, ཨིདཾ ཨནྟརཱམུཏྟཀཾ གཧེཏྭཱ ཨེཀེན བྷིཀྑུནཱ པཊིཛགྒིཏ’’ནྟི ཝཏྭཱ ན དཱཏབྦཾ, ཨཊྛ མཱསེ པཊིཛགྒིཏབྷིཀྑུསྶེཝ གཱཧིཏཾ ཧོཏི. ཡསྨིཾ པན སེནཱསནེ ཨེཀསཾཝཙྪརེ དྭིཀྑཏྟུཾ པཙྩཡེ དེནྟི ཚམཱསཙྩཡེན ཚམཱསཙྩཡེན, ཏཾ ཨནྟརཱམུཏྟཀཾ ན གཱཧེཏབྦཾ. ཡསྨིཾ ཝཱ ཏིཀྑཏྟུཾ དེནྟི ཙཏུམཱསཙྩཡེན ཙཏུམཱསཙྩཡེན, ཡསྨིཾ ཝཱ ཙཏུཀྑཏྟུཾ དེནྟི ཏེམཱསཙྩཡེན ཏེམཱསཙྩཡེན, ཏཾ ཨནྟརཱམུཏྟཀཾ ན གཱཧེཏབྦཾ. པཙྩཡེནེཝ ཧི ཏཾ པཊིཛགྒནཾ ལབྷིསྶཏི. ཡསྨིཾ པན ཨེཀསཾཝཙྪརེ སཀིདེཝ བཧཱུ པཙྩཡེ དེནྟི, ཨེཏཾ ཨནྟརཱམུཏྟཀཾ གཱཧེཏབྦནྟི.

༢༢༣. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཨཀཏཾ ཝཱ ཝིཧཱརཾ ཝིཔྤཀཏཾ ཝཱ ནཝཀམྨཾ དཱཏུཾ, ཁུདྡཀེ ཝིཧཱརེ ཀམྨཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཚཔྤཉྩཝསྶིཀཾ ནཝཀམྨཾ དཱཏུཾ, ཨཌྜྷཡོགེ ཀམྨཾ ཨོལོཀེཏྭཱ སཏྟཊྛཝསྶིཀཾ ནཝཀམྨཾ དཱཏུཾ, མཧལླཀེ ཝིཧཱརེ པཱསཱདེ ཝཱ ཀམྨཾ ཨོལོཀེཏྭཱ དསདྭཱདསཝསྶིཀཾ ནཝཀམྨཾ དཱཏུ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༢༣) ཝཙནཏོ ཨཀཏཾ ཝིཔྤཀཏཾ ཝཱ སེནཱསནཾ ཨེཀསྶ བྷིཀྑུནོ ཨཔལོཀནེན ཝཱ ཀམྨཝཱཙཱཡ ཝཱ སཱཝེཏྭཱ ནཝཀམྨཾ ¶ ཀཏྭཱ ཝསིཏུཾ ཡཐཱཝུཏྟཀཱལཔརིཙྪེདཝསེན དཱཏབྦཾ. ནཝཀམྨིཀོ བྷིཀྑུ ཨནྟོཝསྶེ ཏཾ ཨཱཝཱསཾ ལབྷཏི, ཨུཏུཀཱལེ པཊིབཱཧིཏུཾ ན ལབྷཏི. ལདྡྷནཝཀམྨེན པན བྷིཀྑུནཱ ཝཱསིཕརསུནིཁཱདནཱདཱིནི གཧེཏྭཱ སཡཾ ན ཀཱཏབྦཾ, ཀཏཱཀཏཾ ཛཱནིཏབྦཾ. སཙེ སོ ཨཱཝཱསོ ཛཱིརཏི, ཨཱཝཱསསཱམིཀསྶ ཝཱ ཏསྶ ཝཾསེ ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཀསྶཙི ཀཐེཏབྦཾ ‘‘ཨཱཝཱསོ ཏེ ནསྶཏི, ཛགྒཐ ཨེཏཾ ཨཱཝཱས’’ནྟི. སཙེ སོ ན སཀྐོཏི, བྷིཀྑཱུཧི ཉཱཏཱིཧི ཝཱ ཨུཔཊྛཱཀེཧི ཝཱ སམཱདཱཔེཏྭཱ ཛགྒིཏབྦོ. སཙེ ཏེཔི ན སཀྐོནྟི, སངྒྷིཀེན པཙྩཡེན ཛགྒིཏབྦོ, ཏསྨིམྤི ཨསཏི ཨེཀཾ ཨཱཝཱསཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཨཝསེསཱ ཛགྒིཏབྦཱ, བཧཱུ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཨེཀཾ སཎྛཔེཏུམྤི ཝཊྚཏིཡེཝ.

དུབྦྷིཀྑེ བྷིཀྑཱུསུ པཀྐནྟེསུ སབྦེ ཨཱཝཱསཱ ནསྶནྟི, ཏསྨཱ ཨེཀཾ ཝཱ དྭེ ཝཱ ཏཡོ ཝཱ ¶ ཨཱཝཱསེ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཏཏོ ཡཱགུབྷཏྟཙཱིཝརཱདཱིནི པརིབྷུཉྫནྟེཧི སེསཱཝཱསཱ ཛགྒིཏབྦཱཡེཝ.

ཀུརུནྡིཡཾ པན ཝུཏྟཾ ‘‘སངྒྷིཀེ པཙྩཡེ ཨསཏི ཨེཀོ བྷིཀྑུ ‘ཏུཡ྄ཧཾ ཨེཀམཉྩཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཛགྒཱཧཱི’ཏི ཝཏྟབྦོ. སཙེ བཧུཏརཾ ཨིཙྪཏི, ཏིབྷཱགཾ ཝཱ ཨུཔཌྜྷབྷཱགཾ ཝཱ དཏྭཱཔི ཛགྒཱཔེཏབྦཾ. ཨཐ ཐམྦྷམཏྟམེཝེཏྠ ཨཝསིཊྛཾ, བཧུཀམྨཾ ཀཱཏབྦནྟི ན ཨིཙྪཏི, ‘ཏུཡ྄ཧཾ པུགྒལིཀམེཝ ཀཏྭཱ ཛགྒཱཧཱི’ཏི དཱཏབྦཾ. ཨེཝམྤི ཧི ‘སངྒྷསྶ བྷཎྜཀཋཔནཊྛཱནཉྩ ནཝཀཱནཉྩ ཝསནཊྛཱནཾ ལབྷིསྶཏཱི’ཏི ཛགྒཱཔེཏབྦོ. ཨེཝཾ ཛགྒིཏོ པན ཏསྨིཾ ཛཱིཝནྟེ པུགྒལིཀོ ཧོཏི, མཏེ སངྒྷིཀོཝ. སཙེ སདྡྷིཝིཧཱརིཀཱནཾ དཱཏུཀཱམོ ཧོཏི, ཀམྨཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཏིབྷཱགཾ ཝཱ ཨུཔཌྜྷཾ ཝཱ པུགྒལིཀཾ ཀཏྭཱ ཛགྒཱཔེཏབྦོ. ཨེཝཉྷི སདྡྷིཝིཧཱརིཀཱནཾ དཱཏུཾ ལབྷཏི. ཨེཝཾ ཛགྒནཀེ པན ཨསཏི ཨེཀཾ ཨཱཝཱསཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཛགྒཱཔེཏབྦོ’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཨིདམྤི ཙ ཨཉྙཾ ཏཏྠེཝ ཝུཏྟཾ.

དྭེ བྷིཀྑཱུ སངྒྷིཀབྷཱུམིཾ གཧེཏྭཱ སོདྷེཏྭཱ སངྒྷིཀསེནཱསནཾ ཀརོནྟི, ཡེན སཱ བྷཱུམི པཋམཾ གཧིཏཱ, སོ སཱམཱི. ཨུབྷོཔི པུགྒལིཀཾ ཀརོནྟི, སོཡེཝ སཱམཱི. སོ སངྒྷིཀཾ ཀརོཏི, ཨིཏརོ པུགྒལིཀཾ ཀརོཏི, ཨཉྙཾ ཙེ བཧུ སེནཱསནཊྛཱནཾ ཨཏྠི, པུགྒལིཀཾ ཀརོནྟོཔི ན ཝཱརེཏབྦོ. ཨཉྙསྨིཾ པན ཏཱདིསེ པཏིརཱུཔེ ཋཱནེ ཨསཏི ¶ ཏཾ པཊིབཱཧིཏྭཱ སངྒྷིཀཾ ཀརོནྟེནེཝ ཀཱཏབྦཾ. ཡཾ པན ཏསྶ ཏཏྠ ཝཡཀམྨཾ ཀཏཾ, ཏཾ དཱཏབྦཾ. སཙེ པན ཀཏཱཝཱསེ ཝཱ ཨཱཝཱསཀརཎཊྛཱནེ ཝཱ ཚཱཡཱུཔགཕལཱུཔགཱ རུཀྑཱ ཧོནྟི, ཨཔལོཀེཏྭཱ ཧཱརེཏབྦཱ. པུགྒལིཀཱ ཙེ ཧོནྟི, སཱམིཀཱ ཨཱཔུཙྪིཏབྦཱ. ནོ ཙེ དེནྟི, ཡཱཝཏཏིཡཀཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ ‘‘རུཀྑཨགྒྷནཀམཱུལཾ དསྶཱམཱ’’ཏི ཧཱརེཏབྦཱ.

༢༢༤. ཡོ པན སངྒྷིཀཾ ཝལླིམཏྟམྤི ཨགྒཧེཏྭཱ ཨཱཧརིམེན ཨུཔཀརཎེན སངྒྷིཀཱཡ བྷཱུམིཡཱ པུགྒལིཀཝིཧཱརཾ ཀཱརེཏི, ཨུཔཌྜྷཾ སངྒྷིཀཾ ཧོཏི, ཨུཔཌྜྷཾ པུགྒལིཀཾ. པཱསཱདོ ཙེ ཧོཏི, ཧེཊྛཱཔཱསཱདོ སངྒྷིཀོ, ཨུཔརི པུགྒལིཀོ. སཙེ ཡོ ཧེཊྛཱཔཱསཱདཾ ཨིཙྪཏི, ཧེཊྛཱཔཱསཱདཾ ཏསྶ ཧོཏི. ཨཐ ཧེཊྛཱ ཙ ཨུཔརི ཙ ཨིཙྪཏི, ཨུབྷཡཏྠ ཨུཔཌྜྷཾ ལབྷཏི. དྭེ སེནཱསནཱནི ཀཱརེཏི, ཨེཀཾ སངྒྷིཀཾ, ཨེཀཾ པུགྒལིཀཾ. སཙེ ཝིཧཱརེ ཨུཊྛིཏེན དབྦསམྦྷཱརེན ཀཱརེཏི, ཏིབྷཱགཾ ལབྷཏི. སཙེ ཨཀཏཊྛཱནེ ཙཡཾ ཝཱ པམུཁཾ ཝཱ ཀརོཏི བཧིཀུཊྚེ, ཨུཔཌྜྷཾ སངྒྷསྶ, ཨུཔཌྜྷཾ ཏསྶ. ཨཐ མཧནྟཾ ཝིསམཾ པཱུརེཏྭཱ ཨཔདེ པདཾ དསྶེཏྭཱ ཀཏཾ ཧོཏི, ཨནིསྶརོ ཏཏྠ སངྒྷོ.

སཙེ ¶ བྷིཀྑུ སངྒྷིཀཝིཧཱརཏོ གོཔཱནསིཨཱདཱིནི གཧེཏྭཱ ཨཉྙསྨིཾ སངྒྷིཀཱཝཱསེ ཡོཛེཏི, སུཡོཛིཏཱནི. པུགྒལིཀཱཝཱསེ ཡོཛེནྟེཧི པན མཱུལཾ ཝཱ དཱཏབྦཾ, པཊིཔཱཀཏིཀཾ ཝཱ ཀཱཏབྦཾ. ཚཌྜིཏཝིཧཱརཏོ མཉྩཔཱིཋཱདཱིནི ཐེཡྻཙིཏྟེན གཎྷནྟོ ཨུདྡྷཱརེཡེཝ བྷཎྜགྒྷེན ཀཱརེཏབྦོ. ‘‘པུན ཨཱཝཱསིཀཀཱལེ དསྶཱམཱི’’ཏི གཧེཏྭཱ སངྒྷིཀཔརིབྷོགེན པརིབྷུཉྫནྟསྶ ནཊྛཾ སུནཊྛཾ, ཛིཎྞཾ སུཛིཎྞཾ. ཨརོགཾ ཙེ, པཱཀཏིཀཾ ཀཱཏབྦཾ, པུགྒལིཀཔརིབྷོགེན པརིབྷུཉྫནྟསྶ ནཊྛཾ ཝཱ ཛིཎྞཾ ཝཱ གཱིཝཱ ཧོཏི. ཏཏོ དྭཱརཝཱཏཔཱནཱདཱིནི སངྒྷིཀཱཝཱསེ ཝཱ པུགྒལིཀཱཝཱསེ ཝཱ ཡོཛིཏཱནི, པཊིདཱཏབྦཱནིཡེཝ. སཙེ ཀོཙི སངྒྷིཀོ ཝིཧཱརོ ཨུནྡྲིཡཏི, ཡཾ ཏཏྠ མཉྩཔཱིཋཱདིཀཾ, ཏཾ གུཏྟཏྠཱཡ ཨཉྙཏྲ ཧརིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཏསྨཱ ཨཉྙཏྲ ཧརིཏྭཱ སངྒྷིཀཔརིབྷོགེན པརིབྷུཉྫནྟསྶ ནཊྛཾ སུནཊྛཾ, ཛིཎྞཾ སུཛིཎྞཾ. སཙེ ཨརོགཾ, ཏསྨིཾ ཝིཧཱརེ པཊིསངྑཏེ པུན པཱཀཏིཀཾ ཀཱཏབྦཾ. པུགྒལིཀཔརིབྷོགེན པརིབྷུཉྫཏོ ནཊྛཾ ཝཱ ཛིཎྞཾ ཝཱ གཱིཝཱ ཧོཏི, ཏསྨིཾ པཊིསངྑཏེ དཱཏབྦམེཝ. ཨཡཾ སེནཱསནགྒཱཧཀཐཱ.

༢༢༥. ཨཡཾ ¶ པནེཏྠ ཙཏུཔཙྩཡསཱདྷཱརཎཀཐཱ (ཙཱུལ༹ཝ. ཨཊྛ. ༣༢༥ པཀྑིཀབྷཏྟཱདིཀཐཱ) – སམྨཏེན ཨཔྤམཏྟཀཝིསྶཛྫཀེན བྷིཀྑུནཱ ཙཱིཝརཀམྨཾ ཀརོནྟསྶ ‘‘སཱུཙིཾ དེཧཱི’’ཏི ཝདཏོ ཨེཀཱ དཱིགྷཱ, ཨེཀཱ རསྶཱཏི དྭེ སཱུཙིཡོ དཱཏབྦཱ. ‘‘ཨཝིབྷཏྟཾ སངྒྷིཀབྷཎྜ’’ནྟི པུཙྪིཏབྦཀིཙྩཾ ནཏྠི. པིཔྥལཏྠིཀསྶ ཨེཀོ པིཔྥལཀོ, ཀནྟཱརཾ པཊིཔཛྫིཏུཀཱམསྶ ཨུཔཱཧནཡུགལ༹ཾ, ཀཱཡབནྡྷནཏྠིཀསྶ ཀཱཡབནྡྷནཾ, ‘‘ཨཾསབདྡྷཀོ མེ ཛིཎྞོ’’ཏི ཨཱགཏསྶ ཨཾསབདྡྷཀོ, པརིསྶཱཝནཏྠིཀསྶ པརིསྶཱཝནཾ དཱཏབྦཾ, དྷམྨཀརཎཏྠིཀསྶ དྷམྨཀརཎོ. སཙེ པཊྚཀོ ན ཧོཏི, དྷམྨཀརཎོ པཊྚཀེན སདྡྷིཾ དཱཏབྦོ. ‘‘ཨཱགནྟུཀཔཏྟཾ ཨཱརོཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཡཱཙནྟསྶ ཀུསིཡཱ ཙ ཨཌྜྷཀུསིཡཱ ཙ པཧོནཀཾ དཱཏབྦཾ. ‘‘མཎྜལཾ ནཔྤཧོཏཱི’’ཏི ཨཱགཏསྶ མཎྜལཾ ཨེཀཾ དཱཏབྦཾ, ཨཌྜྷམཎྜལཱནི དྭེ དཱཏབྦཱནི, དྭེ མཎྜལཱནི ཡཱཙནྟསྶ ན དཱཏབྦཱནི. ཨནུཝཱཏཔརིབྷཎྜཏྠིཀསྶ ཨེཀསྶ ཙཱིཝརསྶ པཧོནཀཾ དཱཏབྦཾ, སཔྤིནཝནཱིཏཱདིཨཏྠིཀསྶ གིལཱནསྶ ཨེཀཾ བྷེསཛྫཾ ནཱལི༹མཏྟཾ ཀཏྭཱ ཏཏོ ཏཏིཡཀོཊྛཱསོ དཱཏབྦོ. ཨེཝཾ ཏཱིཎི དིཝསཱནི དཏྭཱ ནཱལི༹ཡཱ པརིཔུཎྞཱཡ ཙཏུཏྠདིཝསཏོ པཊྛཱཡ སངྒྷཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ དཱཏབྦཾ, གུལ༹པིཎྜེཔི ཨེཀདིཝསཾ ཏཏིཡབྷཱགོ དཱཏབྦོ. ཨེཝཾ ཏཱིཧི དིཝསེཧི ནིཊྛིཏེ པིཎྜེ ཏཏོ པརཾ སངྒྷཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ དཱཏབྦཾ. སམྨནྣིཏྭཱ ཋཔིཏཡཱགུབྷཱཛཀཱདཱིཧི ཙ བྷཱཛནཱིཡཊྛཱནཾ ཨཱགཏམནུསྶཱནཾ ཨནཱཔུཙྪིཏྭཱཝ ཨུཔཌྜྷབྷཱགོ དཱཏབྦོ. ཨསམྨཏེཧི པན ཨཔལོཀེཏྭཱ དཱཏབྦོཏི.

སངྒྷསྶ སནྟཀཾ སམྨཏེན ཝཱ ཨཱཎཏྟེཧི ཝཱ ཨཱརཱམིཀཱདཱིཧི དཱིཡམཱནཾ, གིཧཱིནཉྩ སནྟཀཾ ¶ སཱམིཀེན ཝཱ ཨཱཎཏྟེན ཝཱ དཱིཡམཱནཾ ‘‘ཨཔརསྶ བྷཱགཾ དེཧཱི’’ཏི ཨསནྟཾ པུགྒལཾ ཝཏྭཱ གཎྷཏོ བྷཎྜཱདེཡྻཾ. ཨཉྙེན དཱིཡམཱནཾ གཎྷནྟོ བྷཎྜགྒྷེན ཀཱརེཏབྦོ. ཨསམྨཏེན ཝཱ ཨནཱཎཏྟེན ཝཱ དཱིཡམཱནེ ‘‘ཨཔརམྤི བྷཱགཾ དེཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཝཱ ཀཱུཊཝསྶཱནི གཎེཏྭཱ ཝཱ གཎྷནྟོ ཨུདྡྷཱརེཡེཝ བྷཎྜགྒྷེན ཀཱརེཏབྦོ. ཨིཏརེཧི དཱིཡམཱནཾ ཨེཝཾ གཎྷཏོ བྷཎྜཱདེཡྻཾ སཱམིཀེན པན ‘‘ཨིམསྶ དེཧཱི’’ཏི དཱཔིཏཾ ཝཱ སཡཾ དིནྣཾ ཝཱ སུདིནྣནྟི ཨཡཾ སབྦཊྛཀཐཱཝིནིཙྪཡཏོ སཱརོ.

པིཎྜཱཡ ¶ པཝིཊྛསྶཔི ཨོདནཔཊིཝཱིསོ ཨནྟོཨུཔཙཱརསཱིམཱཡཾ ཋིཏསྶེཝ གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཡདི པན དཱཡཀཱ ‘‘བཧིཨུཔཙཱརསཱིམཊྛཱནམྤི, བྷནྟེ, གཎྷཐ, ཨཱགནྟྭཱ པརིབྷུཉྫིསྶནྟཱི’’ཏི ཝདནྟི, ཨེཝཾ ཨནྟོགཱམཊྛཱནམྤི གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི.

པཱལི༹ཾ ཨཊྛཀཐཉྩེཝ, ཨོལོཀེཏྭཱ ཝིཙཀྑཎོ;

སངྒྷིཀེ པཙྩཡེ ཨེཝཾ, ཨཔྤམཏྟོཝ བྷཱཛཡེཏི.

ཨིཏི པཱལི༹མུཏྟཀཝིནཡཝིནིཙྪཡསངྒཧེ སབྦཱཀཱརཏོ

ཙཏུཔཙྩཡབྷཱཛནཱིཡཝིནིཙྪཡཀཐཱ སམཏྟཱ.

༢༩. ཀཐིནཏྠཱརཝིནིཙྪཡཀཐཱ

༢༢༦. ཀཐིནནྟི ¶ ཨེཏྠ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༣༠༦) པན ཀཐིནཾ ཨཏྠརིཏུཾ ཀེ ལབྷནྟི, ཀེ ན ལབྷནྟི? གཎནཝསེན ཏཱཝ པཙྪིམཀོཊིཡཱ པཉྩ ཛནཱ ལབྷནྟི, ཨུདྡྷཾ སཏསཧསྶམྤི, པཉྩནྣཾ ཧེཊྛཱ ན ལབྷནྟི. ཝུཊྛཝསྶཝསེན པུརིམིཀཱཡ ཝསྶཾ ཨུཔགནྟྭཱ པཋམཔཝཱརཎཱཡ པཝཱརིཏཱ ལབྷནྟི. ཚིནྣཝསྶཱ ཝཱ པཙྪིམིཀཱཡ ཨུཔགཏཱ ཝཱ ན ལབྷནྟི. ‘‘ཨཉྙསྨིཾ ཝིཧཱརེ ཝུཊྛཝསྶཱཔི ན ལབྷནྟཱི’’ཏི མཧཱཔཙྩརིཡཾ ཝུཏྟཾ. པུརིམིཀཱཡ ཨུཔགཏཱནཾ པན སབྦེ གཎཔཱུརཀཱ ཧོནྟི, ཨཱནིསཾསཾ ན ལབྷནྟི, ཨཱནིསཾསོ ཨིཏརེསཾཡེཝ ཧོཏི. སཙེ པུརིམིཀཱཡ ཨུཔགཏཱ ཙཏྟཱརོ ཝཱ ཧོནྟི ཏཡོ ཝཱ དྭེ ཝཱ ཨེཀོ ཝཱ, ཨིཏརེ གཎཔཱུརཀེ ཀཏྭཱ ཀཐིནཾ ཨཏྠརིཏབྦཾ. ཨཐ ཙཏྟཱརོ བྷིཀྑཱུ ཨུཔགཏཱ, ཨེཀོ པརིཔུཎྞཝསྶོ སཱམཎེརོ, སོ ཙེ པཙྪིམིཀཱཡ ཨུཔསམྤཛྫཏི, གཎཔཱུརཀོ ཙེཝ ཧོཏི ཨཱནིསཾསཉྩ ལབྷཏི. ཏཡོ བྷིཀྑཱུ དྭེ སཱམཎེརཱ, དྭེ བྷིཀྑཱུ ཏཡོ སཱམཎེརཱ, ཨེཀོ བྷིཀྑུ ཙཏྟཱརོ སཱམཎེརཱཏི ཨེཏྠཱཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སཙེ པུརིམིཀཱཡ ཨུཔགཏཱ ཀཐིནཏྠཱརཀུསལཱ ན ཧོནྟི, ཨཏྠཱརཀུསལཱ ཁནྡྷཀབྷཱཎཀཏྠེརཱ པརིཡེསིཏྭཱ ཨཱནེཏབྦཱ. ཀམྨཝཱཙཾ སཱཝེཏྭཱ ཀཐིནཾ ཨཏྠརཱཔེཏྭཱ དཱནཉྩ བྷུཉྫིཏྭཱ གམིསྶནྟི, ཨཱནིསཾསོ པན ཨིཏརེསཾཡེཝ ཧོཏི.

ཀཐིནཾ ¶ ཀེན དིནྣཾ ཝཊྚཏི? ཡེན ཀེནཙི དེཝེན ཝཱ མནུསྶེན ཝཱ པཉྩནྣཾ ཝཱ སཧདྷམྨིཀཱནཾ ཨཉྙཏརེན དིནྣཾ ཝཊྚཏི. ཀཐིནདཱཡཀསྶ ཝཏྟཾ ཨཏྠི, སཙེ སོ ཏཾ ཨཛཱནནྟོ པུཙྪཏི – ‘‘བྷནྟེ, ཀཐཾ ཀཐིནཾ དཱཏབྦ’’ནྟི, ཏསྶ ཨེཝཾ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ ‘‘ཏིཎྞཾ ཙཱིཝརཱནཾ ཨཉྙཏརཔྤཧོནཀཾ སཱུརིཡུགྒམནསམཡེ ཝཏྠཾ ‘ཀཐིནཙཱིཝརཾ དེམཱ’ཏི དཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཏསྶ པརིཀམྨཏྠཾ ཨེཏྟཀཱ ནཱམ སཱུཙིཡོ, ཨེཏྟཀཾ སུཏྟཾ, ཨེཏྟཀཾ རཛནཾ, པརིཀམྨཾ ཀརོནྟཱནཾ ཨེཏྟཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཡཱགུབྷཏྟཉྩ དཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི.

ཀཐིནཏྠཱརཀེནཔི དྷམྨེན སམེན ཨུཔྤནྣཾ ཀཐིནཾ ཨཏྠརནྟེན ཝཏྟཾ ཛཱནིཏབྦཾ. ཏནྟཝཱཡགེཧཏོ ཧི ཨཱབྷཏསནྟཱནེནེཝ ཁལིམཀྑིཏསཱཊཀོ ན ཝཊྚཏི, མལཱིནསཱཊཀོཔི ན ཝཊྚཏི, ཏསྨཱ ཀཐིནཏྠཱརསཱཊཀཾ ལབྷིཏྭཱ སུཊྛུ དྷོཝིཏྭཱ སཱུཙིཨཱདཱིནི ཙཱིཝརཀམྨཱུཔཀརཎཱནི སཛྫེཏྭཱ བཧཱུཧི བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ ཏདཧེཝ སིབྦིཏྭཱ ནིཊྛིཏསཱུཙིཀམྨཾ རཛིཏྭཱ ཀཔྤབིནྡུཾ དཏྭཱ ཀཐིནཾ ཨཏྠརིཏབྦཾ. སཙེ ཏསྨིཾ ཨནཏྠཏེཡེཝ ཨཉྙཾ ཀཐིནསཱཊཀཾ ཨཱཧརཏི, ཨཉྙཱནི ཙ ¶ བཧཱུནི ཀཐིནཱནིསཾསཝཏྠཱནི དེཏི, ཡོ ཨཱནིསཾསཾ བཧུཾ དེཏི, ཏསྶ སནྟཀེན ཨཏྠརིཏབྦཾ. ཨིཏརོ ཏཐཱ ཏཐཱ ཨོཝདིཏྭཱ སཉྙཱཔེཏབྦོ.

ཀཐིནཾ པན ཀེན ཨཏྠརིཏབྦཾ? ཡསྶ སངྒྷོ ཀཐིནཙཱིཝརཾ དེཏི. སངྒྷེན པན ཀསྶ དཱཏབྦཾ? ཡོ ཛིཎྞཙཱིཝརོ ཧོཏི. སཙེ བཧཱུ ཛིཎྞཙཱིཝརཱ, ཝུཌྜྷསྶ དཱཏབྦཾ. ཝུཌྜྷེསུཔི ཡོ མཧཱཔརིསོ ཏདཧེཝ ཙཱིཝརཾ ཀཏྭཱ ཨཏྠརིཏུཾ སཀྐོཏི, ཏསྶ དཱཏབྦཾ. སཙེ ཝུཌྜྷོ ན སཀྐོཏི, ནཝཀཏརོ སཀྐོཏི, ཏསྶ དཱཏབྦཾ. ཨཔིཙ སངྒྷེན མཧཱཐེརསྶ སངྒཧཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི, ཏསྨཱ ‘‘ཏུམྷེ, བྷནྟེ, གཎྷཐ, མཡཾ ཀཏྭཱ དསྶཱམཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ཏཱིསུ ཙཱིཝརེསུ ཡཾ ཛིཎྞཾ ཧོཏི, ཏདཏྠཱཡ དཱཏབྦཾ. པཀཏིཡཱ དུཔཊྚཙཱིཝརསྶ དུཔཊྚཏྠཱཡེཝ དཱཏབྦཾ. སཙེཔིསྶ ཨེཀཔཊྚཙཱིཝརཾ གྷནཾ ཧོཏི, ཀཐིནསཱཊཀཱ ཙ པེལཝཱ, སཱརུཔྤཏྠཱཡ དུཔཊྚཔྤཧོནཀམེཝ དཱཏབྦཾ, ‘‘ཨཧཾ ཨལབྷནྟོ ཨེཀཔཊྚཾ པཱརུཔཱམཱི’’ཏི ཝདནྟསྶཔི དུཔཊྚཾ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཡོ པན ལོབྷཔཀཏིཀོ ཧོཏི, ཏསྶ ན དཱཏབྦཾ. ཏེནཔི ‘‘ཀཐིནཾ ཨཏྠརིཏྭཱ པཙྪཱ ཝིསིབྦིཏྭཱ དྭེ ཙཱིཝརཱནི ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ན གཧེཏབྦཾ. ཡསྶ པན དཱིཡཏི, ཏསྶ –

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨིདཾ སངྒྷསྶ ཀཐིནདུསྶཾ ཨུཔྤནྣཾ, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨིམཾ ཀཐིནདུསྶཾ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ དདེཡྻ ཀཐིནཾ ཨཏྠརིཏུཾ, ཨེསཱ ཉཏྟི.

‘‘སུཎཱཏུ ¶ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨིདཾ སངྒྷསྶ ཀཐིནདུསྶཾ ཨུཔྤནྣཾ, སངྒྷོ ཨིམཾ ཀཐིནདུསྶཾ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ དེཏི ཀཐིནཾ ཨཏྠརིཏུཾ, ཡསྶཱཡསྨཏོ ཁམཏི ཨིམསྶ ཀཐིནདུསྶསྶ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ དཱནཾ ཀཐིནཾ ཨཏྠརིཏུཾ, སོ ཏུཎྷསྶ. ཡསྶ ནཀྑམཏི, སོ བྷཱསེཡྻ.

‘‘དིནྣཾ ཨིདཾ སངྒྷེན ཀཐིནདུསྶཾ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཀཐིནཾ ཨཏྠརིཏུཾ, ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི, ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༣༠༧) –

ཨེཝཾ དུཏིཡཀམྨཝཱཙཱཡ དཱཏབྦཾ.

ཨེཝཾ དིནྣེ པན ཀཐིནེ སཙེ ཏཾ ཀཐིནདུསྶཾ ནིཊྛིཏཔརིཀམྨམེཝ ཧོཏི, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ. ནོ ཙེ ནིཊྛིཏཔརིཀམྨཾ ཧོཏི, ‘‘ཨཧཾ ཐེརོ’’ཏི ཝཱ ‘‘བཧུསྶུཏོ’’ཏི ཝཱ ཨེཀེནཔི ཨཀཱཏུཾ ན ལབྦྷཏི ¶ , སབྦེཧེཝ སནྣིཔཏིཏྭཱ དྷོཝནསིབྦནརཛནཱནི ནིཊྛཱཔེཏབྦཱནི. ཨིདཉྷི ཀཐིནཝཏྟཾ ནཱམ བུདྡྷཔྤསཏྠཾ. ཨཏཱིཏེ པདུམུཏྟརོཔི བྷགཝཱ ཀཐིནཝཏྟཾ ཨཀཱསི. ཏསྶ ཀིར ཨགྒསཱཝཀོ སུཛཱཏཏྠེརོ ནཱམ ཀཐིནཾ གཎྷི. ཏཾ སཏྠཱ ཨཊྛསཊྛིཡཱ བྷིཀྑུསཏསཧསྶེཧི སདྡྷིཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨཀཱསི.

ཀཏཔརིཡོསིཏཾ པན ཀཐིནཾ གཧེཏྭཱ ཨཏྠཱརཀེན བྷིཀྑུནཱ སཙེ སངྒྷཱཊིཡཱ ཀཐིནཾ ཨཏྠརིཏུཀཱམོ ཧོཏི, པོརཱཎིཀཱ སངྒྷཱཊི པཙྩུདྡྷརིཏབྦཱ, ནཝཱ སངྒྷཱཊི ཨདྷིཊྛཱཏབྦཱ, ‘‘ཨིམཱཡ སངྒྷཱཊིཡཱ ཀཐིནཾ ཨཏྠརཱམཱི’’ཏི ཝཱཙཱ བྷིནྡིཏབྦཱ. སཙེ ཨུཏྟརཱསངྒེན ཀཐིནཾ ཨཏྠརིཏུཀཱམོ ཧོཏི, པོརཱཎཀོ ཨུཏྟརཱསངྒོ པཙྩུདྡྷརིཏབྦོ, ནཝོ ཨུཏྟརཱསངྒོ ཨདྷིཊྛཱཏབྦོ, ‘‘ཨིམིནཱ ཨུཏྟརཱསངྒེན ཀཐིནཾ ཨཏྠརཱམཱི’’ཏི ཝཱཙཱ བྷིནྡིཏབྦཱ. སཙེ ཨནྟརཝཱསཀེན ཀཐིནཾ ཨཏྠརིཏུཀཱམོ ཧོཏི, པོརཱཎཀོ ཨནྟརཝཱསཀོ པཙྩུདྡྷརིཏབྦོ, ནཝོ ཨནྟརཝཱསཀོ ཨདྷིཊྛཱཏབྦོ, ‘‘ཨིམིནཱ ཨནྟརཝཱསཀེན ཀཐིནཾ ཨཏྠརཱམཱི’’ཏི ཝཱཙཱ བྷིནྡིཏབྦཱ.

ཏེན (པརི. ༤༡༣) ཀཐིནཏྠཱརཀེན བྷིཀྑུནཱ སངྒྷཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཀཾསཾ ཨུཏྟརཱསངྒཾ ཀརིཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཧེཏྭཱ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ ‘‘ཨཏྠཏཾ, བྷནྟེ, སངྒྷསྶ ཀཐིནཾ, དྷམྨིཀོ ཀཐིནཏྠཱརོ, ཨནུམོདཐཱ’’ཏི. ཏེཧི ཨནུམོདཀེཧི ¶ བྷིཀྑཱུཧི ཨེཀཾསཾ ཨུཏྟརཱསངྒཾ ཀརིཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཧེཏྭཱ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ ‘‘ཨཏྠཏཾ, ཨཱཝུསོ, སངྒྷསྶ ཀཐིནཾ, དྷམྨིཀོ ཀཐིནཏྠཱརོ, ཨནུམོདཱམཱ’’ཏི. ཏེན ཀཐིནཏྠཱརཀེན བྷིཀྑུནཱ སམྦཧུལེ བྷིཀྑཱུ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཀཾསཾ ཨུཏྟརཱསངྒཾ ཀརིཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཧེཏྭཱ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ ‘‘ཨཏྠཏཾ, བྷནྟེ, སངྒྷསྶ ཀཐིནཾ, དྷམྨིཀོ ཀཐིནཏྠཱརོ, ཨནུམོདཐཱ’’ཏི. ཏེཧི ཨནུམོདཀེཧི བྷིཀྑཱུཧི ཨེཀཾསཾ ཨུཏྟརཱསངྒཾ ཀརིཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཧེཏྭཱ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ ‘‘ཨཏྠཏཾ, ཨཱཝུསོ, སངྒྷསྶ ཀཐིནཾ, དྷམྨིཀོ ཀཐིནཏྠཱརོ, ཨནུམོདཱམཱ’’ཏི. ཏེན ཀཐིནཏྠཱརཀེན བྷིཀྑུནཱ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཀཾསཾ ཨུཏྟརཱསངྒཾ ཀརིཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཧེཏྭཱ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ ‘‘ཨཏྠཏཾ, ཨཱཝུསོ, སངྒྷསྶ ཀཐིནཾ, དྷམྨིཀོ ཀཐིནཏྠཱརོ, ཨནུམོདཱཧཱི’’ཏི. ཏེན ཨནུམོདཀེན བྷིཀྑུནཱ ཨེཀཾསཾ ཨུཏྟརཱསངྒཾ ཀརིཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཧེཏྭཱ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ ‘‘ཨཏྠཏཾ, ཨཱཝུསོ, སངྒྷསྶ ཀཐིནཾ, དྷམྨིཀོ ཀཐིནཏྠཱརོ, ཨནུམོདཱམཱི’’ཏི. ཨེཝཾ སབྦེསཾ ཨཏྠཏཾ ཧོཏི ཀཐིནཾ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ པརིཝཱརེ ‘‘དྭིནྣཾ པུགྒལཱནཾ ཨཏྠཏཾ ཧོཏི ཀཐིནཾ ཨཏྠཱརཀསྶ ཙ ཨནུམོདཀསྶ ཙཱ’’ཏི (པརི. ༤༠༣). པུནཔི ཝུཏྟཾ ‘‘ན སངྒྷོ ཀཐིནཾ ཨཏྠརཏི, ན གཎོ ཀཐིནཾ ཨཏྠརཏི, པུགྒལོ ཀཐིནཾ ཨཏྠརཏི, སངྒྷསྶ ཨནུམོདནཱཡ གཎསྶ ཨནུམོདནཱཡ པུགྒལསྶ ཨཏྠརཱཡ སངྒྷསྶ ¶ ཨཏྠཏཾ ཧོཏི ཀཐིནཾ, གཎསྶ ཨཏྠཏཾ ཧོཏི ཀཐིནཾ, པུགྒལསྶ ཨཏྠཏཾ ཧོཏི ཀཐིན’’ནྟི (པརི. ༤༡༤).

ཨེཝཾ ཨཏྠཏེ པན ཀཐིནེ སཙེ ཀཐིནཙཱིཝརེན སདྡྷིཾ ཨཱབྷཏཾ ཨཱནིསཾསཾ དཱཡཀཱ ‘‘ཡེན ཨམྷཱཀཾ ཀཐིནཾ གཧིཏཾ, ཏསྶེཝ དེམཱ’’ཏི དེནྟི, བྷིཀྑུསངྒྷོ ཨནིསྶརོ. ཨཐ ཨཝིཙཱརེཏྭཱཝ དཏྭཱ གཙྪནྟི, བྷིཀྑུསངྒྷོ ཨིསྶརོ. ཏསྨཱ སཙེ ཀཐིནཏྠཱརཀསྶ སེསཙཱིཝརཱནིཔི དུབྦལཱནི ཧོནྟི, སངྒྷེན ཨཔལོཀེཏྭཱ ཏེསམྤི ཨཏྠཱཡ ཝཏྠཱནི དཱཏབྦཱནི, ཀམྨཝཱཙཱ པན ཨེཀཱཡེཝ ཝཊྚཏི. ཨཝསེསཀཐིནཱནིསཾསེ བལཝཝཏྠཱནི ཝསྶཱཝཱསིཀཋིཏིཀཱཡ དཱཏབྦཱནི, ཋིཏིཀཱཡ ཨབྷཱཝེ ཐེརཱསནཏོ པཊྛཱཡ དཱཏབྦཱནི, གརུབྷཎྜཾ ན བྷཱཛེཏབྦཾ. སཙེ པན ཨེཀསཱིམཱཡ བཧཱུ ཝིཧཱརཱ ཧོནྟི, སབྦེཧི བྷིཀྑཱུཧི སནྣིཔཱཏཱཔེཏྭཱ ཨེཀཏྠ ཀཐིནཾ ཨཏྠརིཏབྦཾ, ཝིསུཾ ཝིསུཾ ཨཏྠརིཏུཾ ན ཝཊྚཏི.

‘‘ཨཏྠཏཀཐིནཱནཾ ¶ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, པཉྩ ཀཔྤིསྶནྟི, ཨནཱམནྟཙཱརོ ཨསམཱདཱནཙཱརོ གཎབྷོཛནཾ ཡཱཝདཏྠཙཱིཝརཾ ཡོ ཙ ཏཏྠ ཙཱིཝརུཔྤཱདོ. སོ ནེསཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༣༠༦) ཝཙནཏོ ཨཏྠཏཀཐིནཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨནཱམནྟཙཱརཱདཡོ པན པཉྩཱནིསཾསཱ ལབྦྷནྟི. ཏཏྠ ཨནཱམནྟཙཱརོཏི ཨནཱམནྟེཏྭཱ ཙརཎཾ, ཡཱཝ ཀཐིནཾ ན ཨུདྡྷརཱིཡཏི, ཏཱཝ ཙཱརིཏྟསིཀྑཱཔདེན ཨནཱཔཏྟཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨསམཱདཱནཙཱརོཏི ཙཱིཝརཾ ཨསམཱདཱཡ ཙརཎཾ, ཙཱིཝརཝིཔྤཝཱསོཏི ཨཏྠོ. གཎབྷོཛནནྟི གཎབྷོཛནསིཀྑཱཔདེན ཨནཱཔཏྟི ཝུཏྟཱ. ཡཱཝདཏྠཙཱིཝརནྟི ཡཱཝཏཱ ཙཱིཝརེན ཨཏྠོ, ཏཱཝཏཀཾ ཨནདྷིཊྛིཏཾ ཨཝིཀཔྤིཏཾ ཝཊྚཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཡོ ཙ ཏཏྠ ཙཱིཝརུཔྤཱདོཏི ཏཏྠ ཀཐིནཏྠཏསཱིམཱཡ མཏཀཙཱིཝརཾ ཝཱ ཧོཏུ སངྒྷཾ ཨུདྡིསྶ དིནྣཾ ཝཱ སངྒྷིཀེན ཏཏྲུཔྤཱདེན ཨཱབྷཏཾ ཝཱ, ཡེན ཀེནཙི ཨཱཀཱརེན ཡཾ སངྒྷིཀཾ ཙཱིཝརཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཾ ཏེསཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨིཏི པཱལི༹མུཏྟཀཝིནཡཝིནིཙྪཡསངྒཧེ

ཀཐིནཏྠཱརཝིནིཙྪཡཀཐཱ སམཏྟཱ.

༣༠. གརུབྷཎྜཝིནིཙྪཡཀཐཱ

༢༢༧. གརུབྷཎྜཱནཱིཏི ¶ ཨེཏྠ ‘‘པཉྩིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཨཝིསྶཛྫིཡཱནི ན ཝིསྶཛྫེཏབྦཱནི སངྒྷེན ཝཱ གཎེན ཝཱ པུགྒལེན ཝཱ, ཝིསྶཛྫིཏཱནིཔི ཨཝིསྶཛྫིཏཱནི ཧོནྟི, ཡོ ཝིསྶཛྫེཡྻ, ཨཱཔཏྟི ཐུལླཙྩཡསྶཱ’’ཏིཨཱདིནཱ (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༢༡) ནཡེན དསྶིཏཱནི ཨཱརཱམོ ཨཱརཱམཝཏྠུ, ཝིཧཱརོ ཝིཧཱརཝཏྠུ, མཉྩོ པཱིཋཾ བྷིསི བིམྦོཧནཾ, ལོཧཀུམྦྷཱི ལོཧབྷཱཎཀཾ ལོཧཝཱརཀོ ལོཧཀཊཱཧཾ ཝཱསི ཕརསུ ཀུཋཱརཱི ཀུདཱལོ ནིཁཱདནཾ, ཝལླི ཝེལུ༹ མུཉྫཾ པབྦཛཾ ཏིཎཾ མཏྟིཀཱ དཱརུབྷཎྜཾ མཏྟིཀཱབྷཎྜནྟི ཨིམཱནི པཉྩ གརུབྷཎྜཱནི ནཱམ.

ཏཏྠ (ཙཱུལ༹ཝ. ཨཊྛ. ༣༢༡) ཨཱརཱམོ ནཱམ པུཔྥཱརཱམོ ཝཱ ཕལཱརཱམོ ཝཱ. ཨཱརཱམཝཏྠུ ནཱམ ཏེསཾཡེཝ ཨཱརཱམཱནཾ ཨཏྠཱཡ པརིཙྪིནྡིཏྭཱ ཋཔིཏོཀཱསོ, ཏེསུ ཝཱ ཨཱརཱམེསུ ཝིནཊྛེསུ ཏེསཾ པོརཱཎཀབྷཱུམིབྷཱགོ. ཝིཧཱརོ ¶ ནཱམ ཡཾ ཀིཉྩི པཱསཱདཱདི སེནཱསནཾ. ཝིཧཱརཝཏྠུ ནཱམ ཏསྶ པཏིཊྛཱནོཀཱསོ. མཉྩོ ནཱམ མསཱརཀོ བུནྡིཀཱབདྡྷོ ཀུལཱི༹རཔཱདཀོ ཨཱཧཙྩཔཱདཀོཏི ཨིམེསཾ ཙཏུནྣཾ མཉྩཱནཾ ཨཉྙཏརོ. པཱིཋཾ ནཱམ མསཱརཀཱདཱིནཾཡེཝ ཙཏུནྣཾ པཱིཋཱནཾ ཨཉྙཏརཾ. བྷིསི ནཱམ ཨུཎྞབྷིསིཨཱདཱིནཾ པཉྩནྣཾ ཨཉྙཏརཱ. བིམྦོཧནཾ ནཱམ རུཀྑཏཱུལལཏཱཏཱུལཔོཊཀཱིཏཱུལཱནཾ ཨཉྙཏརཾ. ལོཧཀུམྦྷཱི ནཱམ ཀཱལ༹ལོཧེན ཝཱ ཏམྦལོཧེན ཝཱ ཡེན ཀེནཙི ལོཧེན ཀཏཀུམྦྷཱི. ལོཧབྷཱཎཀཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཏྠ པན བྷཱཎཀནྟི ཨརཉྫརོ ཝུཙྩཏི. ཝཱརཀོཏི གྷཊོ. ཀཊཱཧཾ ཀཊཱཧམེཝ. ཝཱསིཨཱདཱིསུ ཝལླིཨཱདཱིསུ ཙ དུཝིཉྙེཡྻཾ ནཱམ ནཏྠི. པཉྩཱཏི ཙ རཱསིཝསེན ཝུཏྟཾ, སརཱུཔཝསེན པནེཏཱནི པཉྩཝཱིསཏིཝིདྷཱནི ཧོནྟི. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘དྭིསངྒཧཱནི དྭེ ཧོནྟི, ཏཏིཡཾ ཙཏུསངྒཧཾ;

ཙཏུཏྠཾ ནཝཀོཊྛཱསཾ, པཉྩམཾ ཨཊྛབྷེདནཾ.

‘‘ཨིཏི པཉྩཧི རཱསཱིཧི, པཉྩནིམྨལལོཙནོ;

པཉྩཝཱིསཝིདྷཾ ནཱཐོ, གརུབྷཎྜཾ པཀཱསཡཱི’’ཏི.

ཏཏྲཱཡཾ ¶ ཝིནིཙྪཡཀཐཱ – ཨིདཉྷི སབྦམྤི གརུབྷཎྜཾ སེནཱསནཀྑནྡྷཀེ ‘‘ཨཝིསྶཛྫིཡ’’ནྟི ཝུཏྟཾ, ཀཱིཊཱགིརིཝཏྠུསྨིཾ ‘‘ཨཝེབྷངྒིཡ’’ནྟི དསྶིཏཾ, པརིཝཱརེ པན –

‘‘ཨཝིསྶཛྫིཡཾ ཨཝེབྷངྒིཡཾ,

པཉྩ ཝུཏྟཱ མཧེསིནཱ;

ཝིསྶཛྫེནྟསྶ པརིབྷུཉྫནྟསྶ ཨནཱཔཏྟི,

པཉྷཱམེསཱ ཀུསལེཧི ཙིནྟིཏཱ’’ཏི. (པརི. ༤༧༩) –

ཨཱགཏཾ. ཏསྨཱ མཱུལཙྪེཛྫཝསེན ཨཝིསྶཛྫིཡཉྩ ཨཝེབྷངྒིཡཉྩ, པརིཝཏྟནཝསེན པན ཝིསྶཛྫེནྟསྶ པརིབྷུཉྫནྟསྶ ཙ ཨནཱཔཏྟཱིཏི ཨེཝམེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ ཝེདིཏབྦོ.

༢༢༨. ཏཏྲཱཡཾ ཨནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨིདཾ ཏཱཝ པཉྩཝིདྷམྤི ཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏབྷེསཛྫཏྠཱཡ ཨུཔནེཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཐཱཝརེན ཙ ཐཱཝརཾ, གརུབྷཎྜེན ཙ གརུབྷཎྜཾ པརིཝཏྟེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཐཱཝརེ པན ཁེཏྟཾ ཝཏྠུ ཏལཱ༹ཀཾ མཱཏིཀཱཏི ཨེཝརཱུཔཾ ¶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཝིཙཱརེཏུཾ ཝཱ སམྤཊིཙྪིཏུཾ ཝཱ ཨདྷིཝཱསེཏུཾ ཝཱ ན ཝཊྚཏི, ཀཔྤིཡཀཱརཀེཧེཝ ཝིཙཱརིཏཏོ ཀཔྤིཡབྷཎྜཾ ཝཊྚཏི. ཨཱརཱམེན པན ཨཱརཱམཾ ཨཱརཱམཝཏྠུཾ ཝིཧཱརཾ ཝིཧཱརཝཏྠུནྟི ཨིམཱནི ཙཏྟཱརིཔི པརིཝཏྟེཏུཾ ཝཊྚཏི.

ཏཏྲཱཡཾ པརིཝཏྟནནཡོ – སངྒྷསྶ ནཱལི༹ཀེརཱརཱམོ དཱུརེ ཧོཏི, ཀཔྤིཡཀཱརཀཱ བཧུཏརཾ ཁཱདནྟི, ཡམྤི ན ཁཱདནྟི, ཏཏོ སཀཊཝེཏནཾ དཏྭཱ ཨཔྤམེཝ ཨཱཧརནྟི, ཨཉྙེསཾ པན ཏསྶ ཨཱརཱམསྶ ཨཝིདཱུརེ གཱམཝཱསཱིནཾ མནུསྶཱནཾ ཝིཧཱརསྶ སམཱིཔེ ཨཱརཱམོ ཧོཏི, ཏེ སངྒྷཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ སཀེན ཨཱརཱམེན ཏཾ ཨཱརཱམཾ ཡཱཙནྟི, སངྒྷེན ‘‘རུཙྩཏི སངྒྷསྶཱ’’ཏི ཨཔལོཀེཏྭཱ སམྤཊིཙྪིཏབྦོ. སཙེཔི བྷིཀྑཱུནཾ རུཀྑསཧསྶཾ ཧོཏི, མནུསྶཱནཾ པཉྩ སཏཱནི, ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཨཱརཱམོ ཁུདྡཀོ’’ཏི ན ཝཏྟབྦཾ. ཀིཉྩཱཔི ཧི ཨཡཾ ཁུདྡཀོ, ཨཐ ཁོ ཨིཏརཏོ བཧུཏརཾ ཨཱཡཾ དེཏི. སཙེཔི སམཀམེཝ དེཏི, ཨེཝམྤི ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཀྑཎེ པརིབྷུཉྫིཏུཾ སཀྐཱཏི གཧེཏབྦམེཝ. སཙེ པན མནུསྶཱནཾ བཧུཏརཱ རུཀྑཱ ཧོནྟི, ‘‘ནནུ ཏུམྷཱཀཾ བཧུཏརཱ རུཀྑཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. སཙེ ‘‘ཨཏིརེཀཾ ཨམྷཱཀཾ པུཉྙཾ ཧོཏུ, སངྒྷསྶ དེམཱ’’ཏི ཝདནྟི, ཛཱནཱཔེཏྭཱ སམྤཊིཙྪིཏུཾ ཝཊྚཏི. བྷིཀྑཱུནཾ རུཀྑཱ ཕལདྷཱརིནོ, མནུསྶཱནཾ རུཀྑཱ ན ཏཱཝ ཕལཾ གཎྷནྟི, ཀིཉྩཱཔི ན གཎྷནྟི, ‘‘ན ཙིརེན གཎྷིསྶནྟཱི’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏབྦམེཝ. མནུསྶཱནཾ རུཀྑཱ ཕལདྷཱརིནོ, བྷིཀྑཱུནཾ རུཀྑཱ ན ཏཱཝ ཕལཾ གཎྷནྟི, ‘‘ནནུ ཏུམྷཱཀཾ རུཀྑཱ ཕལདྷཱརིནོ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. སཙེ ‘‘གཎྷཐ, བྷནྟེ, ཨམྷཱཀཾ པུཉྙཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ¶ དེནྟི, ཛཱནཱཔེཏྭཱ སམྤཊིཙྪིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨེཝཾ ཨཱརཱམེན ཨཱརཱམོ པརིཝཏྟེཏབྦོ. ཨེཏེནེཝ ནཡེན ཨཱརཱམཝཏྠུཔི ཝིཧཱརོཔི ཝིཧཱརཝཏྠུཔི ཨཱརཱམེན པརིཝཏྟེཏབྦཾ, ཨཱརཱམཝཏྠུནཱ ཙ མཧནྟེན ཝཱ ཁུདྡཀེན ཝཱ ཨཱརཱམཨཱརཱམཝཏྠུཝིཧཱརཝིཧཱརཝཏྠཱུནི.

ཀཐཾ ཝིཧཱརེན ཝིཧཱརོ པརིཝཏྟེཏབྦོ? སངྒྷསྶ ཨནྟོགཱམེ གེཧཾ ཧོཏི, མནུསྶཱནཾ ཝིཧཱརམཛ྄ཛྷེ པཱསཱདོ ཧོཏི, ཨུབྷོཔི ཨགྒྷེན སམཀཱ, སཙེ མནུསྶཱ ཏེན པཱསཱདེན ཏཾ གེཧཾ ཡཱཙནྟི, སམྤཊིཙྪིཏུཾ ཝཊྚཏི. བྷིཀྑཱུནཾ ཙེ མཧགྒྷཏརཾ གེཧཾ ཧོཏི, ‘‘མཧགྒྷཏརཾ ཨམྷཱཀཾ གེཧ’’ནྟི ཝུཏྟེ ཙ ‘‘ཀིཉྩཱཔི མཧགྒྷཏརཾ པབྦཛིཏཱནཾ ཨསཱརུཔྤཾ, ན ¶ སཀྐཱ ཏཏྠ པབྦཛིཏེཧི ཝསིཏུཾ, ཨིདཾ པན སཱརུཔྤཾ, གཎྷཐཱ’’ཏི ཝདནྟི, ཨེཝམྤི སམྤཊིཙྪིཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པན མནུསྶཱནཾ མཧགྒྷཾ ཧོཏི, ‘‘ནནུ ཏུམྷཱཀཾ གེཧཾ མཧགྒྷ’’ནྟི ཝཏྟབྦཾ. ‘‘ཧོཏུ, བྷནྟེ, ཨམྷཱཀཾ པུཉྙཾ བྷཝིསྶཏི, གཎྷཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན སམྤཊིཙྪིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨེཝམྤི ཝིཧཱརེན ཝིཧཱརོ པརིཝཏྟེཏབྦོ. ཨེཏེནེཝ ནཡེན ཝིཧཱརཝཏྠུཔི ཨཱརཱམོཔི ཨཱརཱམཝཏྠུཔི ཝིཧཱརེན པརིཝཏྟེཏབྦཾ, ཝིཧཱརཝཏྠུནཱ ཙ མཧགྒྷེན ཝཱ ཨཔྤགྒྷེན ཝཱ ཝིཧཱརཝིཧཱརཝཏྠུཨཱརཱམཨཱརཱམཝཏྠཱུནི. ཨེཝཾ ཐཱཝརེན ཐཱཝརཔརིཝཏྟནཾ ཝེདིཏབྦཾ.

གརུབྷཎྜེན གརུབྷཎྜཔརིཝཏྟནེ པན མཉྩཔཱིཋཾ མཧནྟཾ ཝཱ ཧོཏུ ཁུདྡཀཾ ཝཱ, ཨནྟམསོ ཙཏུརངྒུལཔཱདཀཾ གཱམདཱརཀེཧི པཾསྭཱགཱརཀེསུ ཀཱིལ༹ནྟེཧི ཀཏམྤི སངྒྷསྶ དིནྣཀཱལཏོ པཊྛཱཡ གརུབྷཎྜཾ ཧོཏི. སཙེཔི རཱཛརཱཛམཧཱམཏྟཱདཡོ ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ མཉྩསཏཾ ཝཱ མཉྩསཧསྶཾ ཝཱ དེནྟི, སབྦེ ཀཔྤིཡམཉྩཱ སམྤཊིཙྪིཏབྦཱ, སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ‘‘ཝུཌྜྷཔཊིཔཱཊིཡཱ སངྒྷིཀཔརིབྷོགེན པརིབྷུཉྫཐཱ’’ཏི དཱཏབྦཱ, པུགྒལིཀཝསེན ན དཱཏབྦཱ. ཨཏིརེཀམཉྩེ བྷཎྜཱགཱརཱདཱིསུ པཉྙཔེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཔིཏུམྤི ཝཊྚཏི. བཧིསཱིམཱཡ ‘‘སངྒྷསྶ དེམཱ’’ཏི དིནྣམཉྩོ སངྒྷཏྠེརསྶ ཝསནཊྛཱནེ དཱཏབྦོ. ཏཏྠ ཙེ བཧཱུ མཉྩཱ ཧོནྟི, མཉྩེན ཀམྨཾ ནཏྠི. ཡསྶ ཝསནཊྛཱནེ ཀམྨཾ ཨཏྠི, ཏཏྠ ‘‘སངྒྷིཀཔརིབྷོགེན པརིབྷུཉྫཐཱ’’ཏི དཱཏབྦོ. མཧགྒྷེན སཏགྒྷནཀེན ཝཱ སཧསྶགྒྷནཀེན ཝཱ མཉྩེན ཨཉྙཾ མཉྩསཏཾ ལབྷཏི, པརིཝཏྟེཏྭཱ གཧེཏབྦཾ. ན ཀེཝལཾ མཉྩེན མཉྩོཡེཝ, ཨཱརཱམཨཱརཱམཝཏྠུཝིཧཱརཝིཧཱརཝཏྠུཔཱིཋབྷིསིབིམྦོཧནཱནིཔི པརིཝཏྟེཏུཾ ཝཊྚནྟི. ཨེས ནཡོ པཱིཋབྷིསིབིམྦོཧནེསུཔི. ཨེཏེསུ པན ཨཀཔྤིཡཾ ན པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ, ཀཔྤིཡཾ སངྒྷིཀཔརིབྷོགེན པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ. ཨཀཔྤིཡཾ ཝཱ མཧགྒྷཾ ཀཔྤིཡཾ ཝཱ པརིཝཏྟེཏྭཱ ཝུཏྟཝཏྠཱུནི གཧེཏབྦཱནི. ཨགརུབྷཎྜུཔགཾ པན བྷིསིབིམྦོཧནཾ ནཱམ ནཏྠི.

༢༢༩. ལོཧཀུམྦྷཱི ལོཧབྷཱཎཀཾ ལོཧཀཊཱཧནྟི ཨིམཱནི ཏཱིཎི མཧནྟཱནི ཝཱ ཧོནྟུ ཁུདྡཀཱནི ¶ ཝཱ, ཨནྟམསོ པསཏམཏྟཨུདཀགཎྷནཀཱནིཔི གརུབྷཎྜཱནིཡེཝ. ལོཧཝཱརཀོ པན ཀཱལ༹ལོཧཏམྦལོཧཝཊྚལོཧཀཾསལོཧཱནཾ ཡེན ཀེནཙི ཀཏོ སཱིཧལ༹དཱིཔེ པཱདགཎྷནཀོ བྷཱཛེཏབྦོ. པཱདོ ཙ ནཱམ མགདྷནཱལི༹ཡཱ པཉྩནཱལི༹མཏྟཾ གཎྷཱཏི ¶ , ཏཏོ ཨཏིརེཀགཎྷནཀོ གརུབྷཎྜཾ. ཨིམཱནི ཏཱཝ པཱལི༹ཡཾ ཨཱགཏཱནི ལོཧབྷཱཛནཱནི. པཱལི༹ཡཾ པན ཨནཱགཏཱནི བྷིངྒཱརཔཊིགྒཧཨུལ༹ཨུངྐདབྦིཀཊཙྪུཔཱཏིཏཊྚཀསརཀསམུགྒཨངྒཱརཀཔལླདྷཱུམཀཊཙྪུཨཱདཱིནི ཁུདྡཀཱནི ཝཱ མཧནྟཱནི ཝཱ སབྦཱནི གརུབྷཎྜཱནི. པཏྟོ ཨཡཐཱལཀཾ ཏམྦལོཧཐཱལཀནྟི ཨིམཱནི པན བྷཱཛནཱིཡཱནི. ཀཾསལོཧཝཊྚལོཧབྷཱཛནཝིཀཏི སངྒྷིཀཔརིབྷོགེན ཝཱ གིཧིཝིཀཊཱ ཝཱ ཝཊྚཏི, པུགྒལིཀཔརིབྷོགེན ན ཝཊྚཏི. ཀཾསལོཧཱདིབྷཱཛནཾ སངྒྷསྶ དིནྣམྤི ཧི པཱརིཧཱརིཡཾ ན ཝཊྚཏི, གིཧིཝིཀཊནཱིཧཱརེནེཝ པརིབྷུཉྫིཏབྦནྟི མཧཱཔཙྩརིཡཾ ཝུཏྟཾ.

ཋཔེཏྭཱ པན བྷཱཛནཝིཀཏིཾ ཨཉྙསྨིམྤི ཀཔྤིཡལོཧབྷཎྜེ ཨཉྫནཱི ཨཉྫནིསལཱཀཱ ཀཎྞམལཧརཎཱི སཱུཙི པཎྞསཱུཙི ཁུདྡཀོ པིཔྥལཀོ ཁུདྡཀཾ ཨཱརཀཎྚཀཾ ཀུཉྩིཀཱ ཏཱལ༹ཾ ཀཏྟརཡཊྛི ཝེདྷཀོ ནཏྠུདཱནཾ བྷིཎྜིཝཱལོ ལོཧཀཱུཊོ ལོཧཀུཏྟི ལོཧགུལོ༹ ལོཧཔིཎྜི ལོཧཙཀྐལིཀཾ ཨཉྙམྤི ཝིཔྤཀཏལོཧབྷཎྜཾ བྷཱཛནཱིཡཾ. དྷཱུམནེཏྟཕཱལདཱིཔརུཀྑདཱིཔཀཔལླཀཨོལམྦཀདཱིཔཨིཏྠིཔུརིསཏིརཙྪཱནགཏརཱུཔཀཱནི པན ཨཉྙཱནི ཝཱ བྷིཏྟིཙྪདནཀཝཱཊཱདཱིསུ ཨུཔནེཏབྦཱནི ཨནྟམསོ ལོཧཁིལཀཾ ཨུཔཱདཱཡ སབྦཱནི ལོཧབྷཎྜཱནི གརུབྷཎྜཱནིཡེཝ ཧོནྟི, ཨཏྟནཱ ལདྡྷཱནིཔི པརིཧརིཏྭཱ པུགྒལིཀཔརིབྷོགེན ན པརིབྷུཉྫིཏབྦཱནི, སངྒྷིཀཔརིབྷོགེན ཝཱ གིཧིཝིཀཊཱནི ཝཱ ཝཊྚནྟི. ཏིཔུབྷཎྜེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཁཱིརཔཱསཱཎམཡཱནི ཏཊྚཀསརཀཱདཱིནི གརུབྷཎྜཱནིཡེཝ.

གྷཊཀོ པན ཏེལབྷཱཛནཾ ཝཱ པཱདགཎྷནཀཏོ ཨཏིརེཀམེཝ གརུབྷཎྜཾ. སུཝཎྞརཛཏཧཱརཀཱུཊཛཱཏིཕལིཀབྷཱཛནཱནི གིཧིཝིཀཊཱནིཔི ན ཝཊྚནྟི, པགེཝ སངྒྷིཀཔརིབྷོགེན ཝཱ པུགྒལིཀཔརིབྷོགེན ཝཱ. སེནཱསནཔརིབྷོགེ པན ཨཱམཱསམྤི ཨནཱམཱསམྤི སབྦཾ ཝཊྚཏི.

ཝཱསིཨཱདཱིསུ ཡཱཡ ཝཱསིཡཱ ཋཔེཏྭཱ དནྟཀཊྛཙྪེདནཾ ཝཱ ཨུཙྪུཏཙྪནཾ ཝཱ ཨཉྙཾ མཧཱཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐཱ, ཨཡཾ བྷཱཛནཱིཡཱ. ཏཏོ མཧནྟཏརཱ ཡེན ཀེནཙི ཨཱཀཱརེན ཀཏཱ ཝཱསི གརུབྷཎྜམེཝ. ཕརསུ པན ཨནྟམསོ ཝེཛྫཱནཾ སིརཱཝེདྷནཕརསུཔི གརུབྷཎྜམེཝ. ཀུཋཱརིཡཾ ཕརསུསདིསོཡེཝ ཝིནིཙྪཡོ. ཡཱ པན ཨཱཝུདྷསངྑེཔེན ཀཏཱ, ཨཡཾ ཨནཱམཱསཱ. ཀུདཱལོ ཨནྟམསོ ཙཏུརངྒུལམཏྟོཔི གརུབྷཎྜམེཝ. ནིཁཱདནཾ ཙཏུརསྶམུཁཾ ཝཱ ཧོཏུ དོཎིམུཁཾ ཝཱ ཝངྐཾ ཝཱ ཨུཛུཀཾ ཝཱ, ཨནྟམསོ ¶ སམྨུཉྫནཱིདཎྜཀཝེདྷནམྤི དཎྜབདྡྷཾ ཙེ, གརུབྷཎྜམེཝ. སམྨུཉྫནཱིདཎྜཁཎནཀཾ ¶ པན ཨདཎྜཀཾ ཕལམཏྟམེཝ. ཡཾ སཀྐཱ སིཔཱཊིཀཱཡ པཀྑིཔིཏྭཱ པརིཧརིཏུཾ, ཏཾ བྷཱཛནཱིཡཾ. སིཁརམྤི ནིཁཱདནེནེཝ སངྒཧིཏཾ. ཡེཧི མནུསྶེཧི ཝིཧཱརེ ཝཱསིཨཱདཱིནི དིནྣཱནི ཧོནྟི, ཏེ ཙེ གྷརེ དཌྜྷེ ཝཱ ཙོརེཧི ཝཱ ཝིལུཏྟེ ‘‘དེཐ ནོ, བྷནྟེ, ཨུཔཀརཎེ, པུན པཱཀཏིཀེ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི ཝདནྟི, དཱཏབྦཱ. སཙེ ཨཱཧརནྟི, ན ཝཱརེཏབྦཱ, ཨནཱཧརནྟཱཔི ན ཙོདེཏབྦཱ.

ཀམྨཱརཏཙྪཀཱརཙུནྡཀཱརནལ༹ཀཱརམཎིཀཱརཔཏྟབནྡྷཀཱནཾ ཨདྷིཀརཎིམུཊྛིཀསཎྜཱསཏུལཱདཱིནི སབྦཱནི ལོཧམཡཨུཔཀརཎཱནི སངྒྷེ དིནྣཀཱལཏོ པཊྛཱཡ གརུབྷཎྜཱནི. ཏིཔུཀོཊྚཀསུཝཎྞཀཱརཙམྨཀཱརཨུཔཀརཎེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཡཾ པན ཝིསེསོ – ཏིཔུཀོཊྚཀཨུཔཀརཎེསུཔི ཏིཔུཙྪེདནཀསཏྠཀཾ, སུཝཎྞཀཱརཨུཔཀརཎེསུ སུཝཎྞཙྪེདནཀསཏྠཀཾ, ཙམྨཀཱརཨུཔཀརཎེསུ ཀཏཔརིཀམྨཙམྨཙྪེདནཀཁུདྡཀསཏྠཀནྟི ཨིམཱནི བྷཱཛནཱིཡབྷཎྜཱནི. ནཧཱཔིཏཏུནྣཀཱརཨུཔཀརཎེསུཔི ཋཔེཏྭཱ མཧཱཀཏྟརིཾ མཧཱསཎྜཱསཾ མཧཱཔིཔྥལིཀཉྩ སབྦཾ བྷཱཛནཱིཡཾ, མཧཱཀཏྟརིཨཱདཱིནི གརུབྷཎྜཱནི.

ཝལླིཨཱདཱིསུ ཝེཏྟཝལླིཨཱདིཀཱ ཡཱ ཀཱཙི ཨཌྜྷབཱཧུཔྤམཱཎཱ ཝལླི སངྒྷསྶ དིནྣཱ ཝཱ ཏཏྠཛཱཏཀཱ ཝཱ རཀྑིཏགོཔིཏཱ གརུབྷཎྜཾ ཧོཏི, སཱ སངྒྷཀམྨེ ཙ ཙེཏིཡཀམྨེ ཙ ཀཏེ སཙེ ཨཏིརེཀཱ ཧོཏི, པུགྒལིཀཀམྨེཔི ཨུཔནེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨརཀྑིཏཱ པན གརུབྷཎྜམེཝ ན ཧོཏི. སུཏྟམཀཙིཝཱཀནཱལི༹ཀེརཧཱིརཙམྨམཡཱ རཛྫུཀཱ ཝཱ ཡོཏྟཱནི ཝཱ ཝཱཀེ ཙ ནཱལི༹ཀེརཧཱིརེ ཙ ཝཊྚེཏྭཱ ཀཏཱ ཨེཀཝཊྚཱ ཝཱ དྭིཝཊྚཱ ཝཱ སངྒྷསྶ དིནྣཀཱལཏོ པཊྛཱཡ གརུབྷཎྜཾ. སུཏྟཾ པན ཨཝཊྚེཏྭཱ དིནྣཾ མཀཙིཝཱཀནཱལི༹ཀེརཧཱིརཱ ཙ བྷཱཛནཱིཡཱ. ཡེཧི པནེཏཱནི རཛྫུཀཡོཏྟཱདཱིནི དིནྣཱནི ཧོནྟི, ཏེ ཨཏྟནོ ཀརཎཱིཡེན ཧརནྟཱ ན ཝཱརེཏབྦཱ.

ཡོ ཀོཙི ཨནྟམསོ ཨཊྛངྒུལསཱུཙིདཎྜཀམཏྟོཔི ཝེལུ༹ སངྒྷསྶ དིནྣོ ཝཱ ཏཏྠཛཱཏཀོ ཝཱ རཀྑིཏགོཔིཏོ གརུབྷཎྜཾ, སོཔི སངྒྷཀམྨེ ཙ ཙེཏིཡཀམྨེ ཙ ཀཏེ ཨཏིརེཀོ པུགྒལིཀཀམྨེ ཙ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི. པཱདགཎྷནཀཏེལནཱལི༹ པན ཀཏྟརཡཊྛི ཨུཔཱཧནདཎྜཀོ ཚཏྟདཎྜཀོ ཚཏྟསལཱཀཱཏི ཨིདམེཏྠ བྷཱཛནཱིཡབྷཎྜཾ. དཌྜྷགེཧམནུསྶཱ གཎྷིཏྭཱ ¶ གཙྪནྟཱ ན ཝཱརེཏབྦཱ. རཀྑིཏགོཔིཏཾ ཝེལུ༹ཾ གཎྷནྟེན སམཀཾ ཝཱ ཨཏིརེཀཾ ཝཱ ཐཱཝརཾ ཨནྟམསོ ཏཾཨགྒྷནཀཝལླིཀཱཡཔི ཕཱཏིཀམྨཾ ཀཏྭཱ གཧེཏབྦོ, ཕཱཏིཀམྨཾ ཨཀཏྭཱ གཎྷནྟེན ཏཏྠེཝ ཝལ༹ཉྫེཏབྦོ. གམནཀཱལེ སངྒྷིཀེ ཨཱཝཱསེ ཋཔེཏྭཱ གནྟབྦཾ, ཨསཏིཡཱ གཧེཏྭཱ གཏེན པཧིཎིཏྭཱ དཱཏབྦོ. དེསནྟརགཏེན སམྤཏྟཝིཧཱརོ སངྒྷིཀཱཝཱསེ ཋཔེཏབྦོ.

ཏིཎནྟི ¶ མུཉྫཉྩ པབྦཛཉྩ ཋཔེཏྭཱ ཨཝསེསཾ ཡཾ ཀིཉྩི ཏིཎཾ. ཡཏྠ པན ཏིཎཾ ནཏྠི, ཏཏྠ པཎྞེཧི ཚཱདེནྟི, ཏསྨཱ པཎྞམྤི ཏིཎེནེཝ སངྒཧིཏཾ. ཨིཏི མུཉྫཱདཱིསུ ཡཾ ཀིཉྩི མུཊྛིཔྤམཱཎཾ ཏིཎཾ ཏཱལཔཎྞཱདཱིསུ ཙ ཨེཀཔཎྞམྤི སངྒྷསྶ དིནྣཾ ཝཱ ཏཏྠཛཱཏཀཾ ཝཱ བཧཱརཱམེ སངྒྷསྶ ཏིཎཝཏྠུཏོ ཛཱཏཏིཎཾ ཝཱ རཀྑིཏགོཔིཏཾ གརུབྷཎྜཾ ཧོཏི, ཏམྤི སངྒྷཀམྨེ ཙ ཙེཏིཡཀམྨེ ཙ ཀཏེ ཨཏིརེཀཾ པུགྒལིཀཀམྨེ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི, དཌྜྷགེཧམནུསྶཱ གཧེཏྭཱ གཙྪནྟཱ ན ཝཱརེཏབྦཱ. ཨཊྛངྒུལཔྤམཱཎོཔི རིཏྟཔོཏྠཀོ གརུབྷཎྜམེཝ.

མཏྟིཀཱ པཀཏིམཏྟིཀཱ ཝཱ ཧོཏུ པཉྩཝཎྞཱ ཝཱ སུདྷཱ ཝཱ སཛྫུརསཀངྒུཊྛསིལེསཱདཱིསུ ཝཱ ཡཾ ཀིཉྩི དུལླབྷཊྛཱནེ ཨཱནེཏྭཱ དིནྣཾ ཏཏྠཛཱཏཀཾ ཝཱ, རཀྑིཏགོཔིཏཾ ཏཱལཕལཔཀྐམཏྟཾ གརུབྷཎྜཾ ཧོཏི, ཏམྤི སངྒྷཀམྨེ ཙ ཙེཏིཡཀམྨེ ཙ ནིཊྛིཏེ ཨཏིརེཀཾ པུགྒལིཀཀམྨེ ཙ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི, ཧིངྒུཧིངྒུལཀཧརིཏཱལམནོསིལཉྫནཱནི པན བྷཱཛནཱིཡབྷཎྜཱནི.

དཱརུབྷཎྜེ ‘‘ཡོ ཀོཙི ཨཊྛངྒུལསཱུཙིདཎྜམཏྟོཔི དཱརུབྷཎྜཀོ དཱརུདུལླབྷཊྛཱནེ སངྒྷསྶ དིནྣོ ཝཱ ཏཏྠཛཱཏཀོ ཝཱ རཀྑིཏགོཔིཏོ, ཨཡཾ གརུབྷཎྜཾ ཧོཏཱི’’ཏི ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟཾ. མཧཱཨཊྛཀཐཱཡཾ པན སབྦམྤི དཱརུཝེལུ༹ཙམྨཔཱསཱཎཱདིཝིཀཏིཾ དཱརུབྷཎྜེན སངྒཎྷིཏྭཱ ཨཱསནྡིཀཏོ པཊྛཱཡ དཱརུབྷཎྜེ ཝིནིཙྪཡོ ཝུཏྟོ. ཏཏྲཱཡཾ ནཡོ – ཨཱསནྡིཀོ སཏྟངྒོ བྷདྡཔཱིཋཾ པཱིཋིཀཱ ཨེཀཔཱདཀཔཱིཋཾ ཨཱམཎྜཀཝཎྚཀཔཱིཋཾ ཕལཀཾ ཀོཙྪཾ པལཱལཔཱིཋནྟི ཨིམེསུ ཏཱཝ ཡཾ ཀིཉྩི ཁུདྡཀཾ ཝཱ ཧོཏུ མཧནྟཾ ཝཱ, སངྒྷསྶ དིནྣཾ གརུབྷཎྜཾ ཧོཏི. པལཱལཔཱིཋེན ཙེཏྠ ཀདལིཔཏྟཱདིཔཱིཋཱནིཔི སངྒཧིཏཱནི. བྱགྒྷཙམྨཨོནདྡྷམྤི ཝཱལ༹རཱུཔཔརིཀྑིཏྟཾ རཏནཔརིསིབྦིཏཾ ཀོཙྪཾ གརུབྷཎྜམེཝ, ཝངྐཕལཀཾ དཱིགྷཕལཀཾ ཙཱིཝརདྷོཝནཕལཀཾ གྷཊྚནཕལཀཾ ¶ གྷཊྚནམུགྒརོ དནྟཀཊྛཙྪེདནགཎྛིཀཱ དཎྜམུགྒརོ ཨམྦཎཾ རཛནདོཎི ཨུདཀཔཊིཙྪཀོ དཱརུམཡོ ཝཱ དནྟམཡོ ཝཱ ཝེལུ༹མཡོ ཝཱ སཔཱདཀོཔི ཨཔཱདཀོཔི སམུགྒོ མཉྫཱུསཱ པཱདགཎྷནཀཏོ ཨཏིརེཀཔྤམཱཎོ ཀརཎྜོ ཨུདཀདོཎི ཨུདཀཀཊཱཧཾ ཨུལུ༹ངྐོ ཀཊཙྪུ པཱནཱིཡསརཱཝཾ པཱནཱིཡསངྑོཏི ཨེཏེསུཔི ཡཾ ཀིཉྩི སངྒྷེ དིནྣཾ གརུབྷཎྜཾ. སངྑཐཱལཀཾ པན བྷཱཛནཱིཡཾ, ཏཐཱ དཱརུམཡོ ཨུདཀཏུམྦོ.

པཱདཀཐལིཀམཎྜལཾ དཱརུམཡཾ ཝཱ ཧོཏུ ཙོལ༹པཎྞཱདིམཡཾ ཝཱ, སབྦཾ གརུབྷཎྜཾ. ཨཱདྷཱརཀོ པཏྟཔིདྷཱནཾ ཏཱལཝཎྚཾ བཱིཛནཱི ཙངྐོཊཀཾ པཙྪི ཡཊྛིསམྨུཉྫནཱི མུཊྛིསམྨུཉྫནཱིཏི ཨེཏེསུཔི ཡཾ ཀིཉྩི ཁུདྡཀཾ ཝཱ ཧོཏུ མཧནྟཾ ཝཱ, དཱརུཝེལུ༹པཎྞཙམྨཱདཱིསུ ཡེན ཀེནཙི ཀཏཾ གརུབྷཎྜམེཝ. ཐམྦྷཏུལཱསོཔཱནཕལཀཱདཱིསུ དཱརུམཡཾ ཝཱ པཱསཱཎམཡཾ ཝཱ ཡཾ ཀིཉྩི གེཧསམྦྷཱརརཱུཔཾ ¶ ཡོ ཀོཙི ཀཊསཱརཀོ ཡཾ ཀིཉྩི བྷཱུམཏྠརཎཾ ཡཾ ཀིཉྩི ཨཀཔྤིཡཙམྨཾ, སབྦཾ སངྒྷེ དིནྣཾ གརུབྷཎྜཾ, བྷཱུམཏྠརཎཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨེལ༹ཀཙམྨཾ པན པཙྩཏྠརཎགཏིཀཾ ཧོཏི, ཏམྤི གརུབྷཎྜམེཝ. ཀཔྤིཡཙམྨཱནི བྷཱཛནཱིཡཱནི. ཀུརུནྡིཡཾ པན ‘‘སབྦཾ མཉྩཔྤམཱཎཾ ཙམྨཾ གརུབྷཎྜ’’ནྟི ཝུཏྟཾ.

ཨུདུཀྑལཾ མུསལཾ སུཔྤཾ ནིསདཾ ནིསདཔོཏོ པཱསཱཎདོཎི པཱསཱཎཀཊཱཧཾ ཏུརིཝེམབྷསྟཱདི སབྦཾ པེསཀཱརཱདིབྷཎྜཾ སབྦཾ ཀསིབྷཎྜཾ སབྦཾ ཙཀྐཡུཏྟཀཾ ཡཱནཾ གརུབྷཎྜམེཝ. མཉྩཔཱདོ མཉྩཨཊནཱི པཱིཋཔཱདོ པཱིཋཨཊནཱི ཝཱསིཕརསུཨཱདཱིནཾ དཎྜཱཏི ཨེཏེསུ ཡཾ ཀིཉྩི ཝིཔྤཀཏཏཙྪནཀམྨཾ ཨནིཊྛིཏམེཝ བྷཱཛནཱིཡཾ, ཏཙྪིཏམཊྛཾ པན གརུབྷཎྜཾ ཧོཏི. ཨནུཉྙཱཏཝཱསིཡཱ པན དཎྜོ ཚཏྟམུཊྛིཔཎྞཾ ཀཏྟརཡཊྛི ཨུཔཱཧནཱ ཨརཎིསཧིཏཾ དྷམྨཀརཎོ པཱདགཎྷནཀཏོ ཨནཏིརིཏྟཾ ཨཱམལཀཏུམྦཾ ཨཱམལཀགྷཊོ ལཱབུཀཏུམྦཾ ལཱབུགྷཊོ ཝིསཱཎཀཏུམྦནྟི སབྦམེཝེཏཾ བྷཱཛནཱིཡཾ, ཏཏོ མཧནྟཏརཾ གརུབྷཎྜཾ. ཧཏྠིདནྟོ ཝཱ ཡཾ ཀིཉྩི ཝིསཱཎཾ ཝཱ ཨཏཙྪིཏཾ ཡཐཱགཏམེཝ བྷཱཛནཱིཡཾ. ཏེཧི ཀཏམཉྩཔཱདཱདཱིསུ པུརིམསདིསོཡེཝ ཝིནིཙྪཡོ. ཏཙྪིཏནིཊྛིཏོཔི ཧིངྒུཀརཎྜཀོ གཎྛིཀཱ ཝིདྷོ ཨཉྫནཱི ཨཉྫནཱིསལཱཀཱ ཨུདཀཔུཉྪནཱིཏི ཨིདཾ སབྦཾ བྷཱཛནཱིཡམེཝ.

མཏྟིཀཱབྷཎྜེ སབྦཾ མནུསྶཱནཾ ཨུཔབྷོགཔརིབྷོགཾ གྷཊཔཱིཋརཱདིཀུལཱལབྷཱཛནཾ པཏྟཀཊཱཧཾ ཨངྒཱརཀཊཱཧཾ དྷཱུམདཱནཾ དཱིཔརུཀྑཀོ དཱིཔཀཔལླིཀཱ ¶ ཙཡནིཊྛཀཱ ཚདནིཊྛཀཱ ཐཱུཔིཀཱཏི སངྒྷསྶ དིནྣཀཱལཏོ པཊྛཱཡ གརུབྷཎྜཾ, པཱདགཎྷནཀཏོ ཨནཏིརིཏྟཔྤམཱཎོ པན གྷཊཀོ པཏྟཾ ཐཱལཀཾ ཀཉྩནཀོ ཀུཎྜིཀཱཏི ཨིདམེཏྠ བྷཱཛནཱིཡབྷཎྜཾ. ཡཐཱ ཙ མཏྟིཀཱབྷཎྜེ, ཨེཝཾ ལོཧབྷཎྜེཔི ཀུཎྜིཀཱ བྷཱཛནཱིཡཀོཊྛཱསམེཝ བྷཛཏཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨནུཔུབྦིཀཐཱ.

ཨིཏི པཱལི༹མུཏྟཀཝིནཡཝིནིཙྪཡསངྒཧེ

གརུབྷཎྜཝིནིཙྪཡཀཐཱ སམཏྟཱ.

༣༡. ཙོདནཱདིཝིནིཙྪཡཀཐཱ

༢༣༠. ཙོདནཱདིཝིནིཙྪཡོཏི ¶ ཨེཏྠ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༣༨༥-༦) པན ཙོདེཏུཾ ཀོ ལབྷཏི, ཀོ ན ལབྷཏི? དུབྦལཙོདཀཝཙནཾ ཏཱཝ གཧེཏྭཱ ཀོཙི ན ལབྷཏི. དུབྦལཙོདཀོ ནཱམ སམྦཧུལེསུ ཀཐཱསལླཱཔེན ནིསིནྣེསུ ཨེཀོ ཨེཀཾ ཨཱརབྦྷ ཨནོདིསྶཀཾ ཀཏྭཱ པཱརཱཛིཀཝཏྠུཾ ཀཐེཏི, ཨཉྙོ ཏཾ སུཏྭཱ ཨིཏརསྶ གནྟྭཱ ཨཱརོཙེཏི, སོ ཏཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘ཏྭཾ ཀིར མཾ ཨིདཉྩིདཉྩ ཝདསཱི’’ཏི བྷཎཏི, སོ ‘‘ནཱཧཾ ཨེཝརཱུཔཾ ཛཱནཱམི, ཀཐཱཔཝཏྟིཡཾ པན མཡཱ ཨནོདིསྶཀཾ ཀཏྭཱ ཝུཏྟམཏྠི. སཙེ ཨཧཾ ཏཝ ཨིམཾ དུཀྑུཔྤཏྟིཾ ཛཱནེཡྻཾ, ཨེཏྟཀམྤི ན ཀཐེཡྻ’’ནྟི. ཨཡཾ དུབྦལཙོདཀོ. ཏསྶེཏཾ ཀཐཱསལླཱཔཾ གཧེཏྭཱ ཏཾ བྷིཀྑུཾ ཀོཙི ཙོདེཏུཾ ན ལབྷཏི, ཨེཏཾ པན ཨགྒཧེཏྭཱ སཱིལསམྤནྣོ བྷིཀྑུ བྷིཀྑུཾ ཝཱ བྷིཀྑུནིཾ ཝཱ, སཱིལསམྤནྣཱ ཙ བྷིཀྑུནཱི བྷིཀྑུནཱིམེཝ ཙོདེཏུཾ ལབྷཏཱིཏི མཧཱཔདུམཏྠེརོ ཨཱཧ. མཧཱསུམཏྠེརོ པན ‘‘པཉྩཔི སཧདྷམྨིཀཱ ལབྷནྟཱི’’ཏི ཨཱཧ. གོདཏྟཏྠེརོ ‘‘ན ཀོཙི ན ལབྷཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘བྷིཀྑུསྶ སུཏྭཱ ཙོདེཏི, བྷིཀྑུནིཡཱ སུཏྭཱ…པེ… ཏིཏྠིཡསཱཝཀཱནཾ སུཏྭཱ ཙོདེཏཱི’’ཏི ཨིདཾ སུཏྟཾ ཨཱཧརི. ཏིཎྞམྤི ཐེརཱནཾ ཝཱདེ ཙུདིཏཀསྶེཝ པཊིཉྙཱཡ ཀཱརེཏབྦོ.

ཨཡཾ པན ཙོདནཱ ནཱམ དིཊྛཙོདནཱ སུཏཙོདནཱ པརིསངྐིཏཙོདནཱཏི ཏིཝིདྷཱ ཧོཏི. ཨཔརཱཔི ཙཏུབྦིདྷཱ ཧོཏི སཱིལཝིཔཏྟིཙོདནཱ ཨཱཙཱརཝིཔཏྟིཙོདནཱ དིཊྛིཝིཔཏྟིཙོདནཱ ཨཱཛཱིཝཝིཔཏྟིཙོདནཱཏི. ཏཏྠ གརུཀཱནཾ དྭིནྣཾ ཨཱཔཏྟིཀྑནྡྷཱནཾ ཝསེན སཱིལཝིཔཏྟིཙོདནཱ ཝེདིཏབྦཱ ¶ , ཨཝསེསཱནཾ ཝསེན ཨཱཙཱརཝིཔཏྟིཙོདནཱ, མིཙྪཱདིཊྛིཨནྟགྒཱཧིཀདིཊྛིཝསེན དིཊྛིཝིཔཏྟིཙོདནཱ, ཨཱཛཱིཝཧེཏུ པཉྙཏྟཱནཾ ཚནྣཾ སིཀྑཱཔདཱནཾ ཝསེན ཨཱཛཱིཝཝིཔཏྟིཙོདནཱ ཝེདིཏབྦཱ.

ཨཔརཱཔི ཙཏུབྦིདྷཱ ཧོཏི ཝཏྠུསནྡསྶནཱ ཨཱཔཏྟིསནྡསྶནཱ སཾཝཱསཔཊིཀྑེཔོ སཱམཱིཙིཔཊིཀྑེཔོཏི. ཏཏྠ ཝཏྠུསནྡསྶནཱ ནཱམ ‘‘ཏྭཾ མེཐུནཾ དྷམྨཾ པཊིསེཝི, ཨདིནྣཾ ཨཱདིཡི, མནུསྶཾ གྷཱཏཡིཏྠ, ཨབྷཱུཏཾ ཨཱརོཙཡིཏྠཱ’’ཏི ཨེཝཾ པཝཏྟཱ. ཨཱཔཏྟིསནྡསྶནཱ ནཱམ ‘‘ཏྭཾ མེཐུནདྷམྨཔཱརཱཛིཀཱཔཏྟིཾ ཨཱཔནྣོ’’ཏིཨེཝམཱདིནཡཔྤཝཏྟཱ. སཾཝཱསཔཊིཀྑེཔོ ནཱམ ‘‘ནཏྠི ཏཡཱ སདྡྷིཾ ཨུཔོསཐོ ཝཱ པཝཱརཎཱ ཝཱ སངྒྷཀམྨཾ ཝཱ’’ཏི ཨེཝཾ པཝཏྟོ. སཱམཱིཙིཔཊིཀྑེཔོ ནཱམ ¶ ཨབྷིཝཱདནཔཙྩུཊྛཱནཨཉྫལཱིཀམྨབཱིཛནཱདིཀམྨཱནཾ ཨཀརཎཾ. ཏཾ པཊིཔཱཊིཡཱ ཝནྡནཱདཱིནི ཀརོནྟོ ཨེཀསྶ ཨཀཏྭཱ སེསཱནཾ ཀརཎཀཱལེ ཝེདིཏབྦཾ. ཨེཏྟཱཝཏཱཔི ཙོདནཱ ནཱམ ཧོཏི. ཡཱགུབྷཏྟཱདིནཱ པན ཡཾ ཨིཙྪཏི, ཏཾ ཨཱཔུཙྪཏི, ན ཏཱཝཏཱ ཙོདནཱ ཧོཏི.

ཨཔརཱ པཱཏིམོཀྑཊྛཔནཀྑནྡྷཀེ (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༨༧) ‘‘ཨེཀཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨིཀཾ པཱཏིམོཀྑཊྛཔནཾ, ཨེཀཾ དྷམྨིཀ’’ནྟིཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཡཱཝ དས ཨདྷམྨིཀཱནི པཱཏིམོཀྑཊྛཔནཱནི, དས དྷམྨིཀཱནཱིཏི ཨེཝཾ ཨདྷམྨིཀཱ པཉྩཔཉྙཱས, དྷམྨིཀཱ པཉྩཔཉྙཱསཱཏི དསུཏྟརསཏཾ ཙོདནཱ ཝུཏྟཱ. ཏཱ དིཊྛེན ཙོདེནྟསྶ དསུཏྟརསཏཾ, སུཏེན ཙོདེནྟསྶ དསུཏྟརསཏཾ, པརིསངྐཱཡ ཙོདེནྟསྶ དསུཏྟརསཏནྟི ཏིཾསཱདྷིཀཱནི ཏཱིཎི སཏཱནི ཧོནྟི. ཏཱནི ཀཱཡེན ཙོདེནྟསྶ, ཝཱཙཱཡ ཙོདེནྟསྶ, ཀཱཡཝཱཙཱཡ ཙོདེནྟསྶཱཏི ཏིགུཎཱནི ཀཏཱནི ནཝུཏཱདྷིཀཱནི ནཝ སཏཱནི ཧོནྟི. ཏཱནི ཨཏྟནཱ ཙོདེནྟསྶཔི པརེན ཙོདཱཔེནྟསྶཔི ཏཏྟཀཱནེཝཱཏི ཝཱིསཏིཨཱུནཱནི དྭེ སཧསྶཱནི ཧོནྟི. པུན དིཊྛཱདིབྷེདེ སམཱུལིཀཱམཱུལིཀཝསེན ཨནེཀསཧསྶཱ ཙོདནཱ ཧོནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ.

༢༣༡. ཝུཏྟཔྤབྷེདཱསུ པན ཨིམཱསུ ཙོདནཱསུ ཡཱཡ ཀཱཡཙི ཙོདནཱཡ ཝསེན སངྒྷམཛ྄ཛྷེ ཨོསཊེ ཝཏྠུསྨིཾ ཙུདིཏཀཙོདཀཱ ཝཏྟབྦཱ ‘‘ཏུམྷེ ཨམྷཱཀཾ ཝིནིཙྪཡེན ཏུཊྛཱ བྷཝིསྶཐཱ’’ཏི. སཙེ ‘‘བྷཝིསྶཱམཱ’’ཏི ¶ ཝདནྟི, སངྒྷེན ཏཾ ཨདྷིཀརཎཾ སམྤཊིཙྪིཏབྦཾ. ཨཐ པན ‘‘ཝིནིཙྪིནཐ ཏཱཝ, བྷནྟེ, སཙེ ཨམྷཱཀཾ ཁམིསྶཏི, གཎྷིསྶཱམཱ’’ཏི ཝདནྟི, ‘‘ཙེཏིཡཾ ཏཱཝ ཝནྡཐཱ’’ཏིཨཱདཱིནི ཝཏྭཱ དཱིགྷསུཏྟཾ ཀཏྭཱ ཝིསྶཛྫིཏབྦཾ. ཏེ ཙེ ཙིརརཏྟཾ ཀིལནྟཱ པཀྐནྟཔརིསཱ ཨུཔཙྪིནྣཔཀྑཱ ཧུཏྭཱ པུན ཡཱཙནྟི, ཡཱཝཏཏིཡཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཡདཱ ནིམྨདཱ ཧོནྟི, ཏདཱ ནེསཾ ཨདྷིཀརཎཾ ཝིནིཙྪིནིཏབྦཾ. ཝིནིཙྪིནནྟེཧི ཙ སཙེ ཨལཛྫུསྶནྣཱ ཧོཏི པརིསཱ, ཨུབྦཱཧིཀཱཡ ཏཾ ཨདྷིཀརཎཾ ཝིནིཙྪིནིཏབྦཾ. སཙེ བཱལུསྶནྣཱ ཧོཏི པརིསཱ, ‘‘ཏུམྷཱཀཾ སབྷཱགེ ཝིནཡདྷརེ པརིཡེསཐཱ’’ཏི ཝིནཡདྷརེ པརིཡེསཱཔེཏྭཱ ཡེན དྷམྨེན ཡེན ཝིནཡེན ཡེན སཏྠུསཱསནེན ཏཾ ཨདྷིཀརཎཾ ཝཱུཔསམྨཏི, ཏཐཱ ཏཾ ཨདྷིཀརཎཾ ཝཱུཔསམེཏབྦཾ.

ཏཏྠ ཙ དྷམྨོཏི བྷཱུཏཾ ཝཏྠུ. ཝིནཡོཏི ཙོདནཱ ཙེཝ སཱརཎཱ ཙ. སཏྠུསཱསནནྟི ཉཏྟིསམྤདཱ ཙ ཨནུསྶཱཝནསམྤདཱ ཙ. ཏསྨཱ ཙོདཀེན ཝཏྠུསྨིཾ ཨཱརོཙིཏེ ཙུདིཏཀོ པུཙྪིཏབྦོ ‘‘སནྟམེཏཾ, ནོ’’ཏི. ཨེཝཾ ཝཏྠུཾ ཨུཔཔརིཀྑིཏྭཱ བྷཱུཏེན ཝཏྠུནཱ ཙོདེཏྭཱ སཱརེཏྭཱ ཉཏྟིསམྤདཱཡ ཙ ཨནུསྶཱཝནསམྤདཱཡ ཙ ཏཾ ཨདྷིཀརཎཾ ཝཱུཔསམེཏབྦཾ. ཏཏྲ ཙེ ཨལཛྫཱི ལཛྫིཾ ཙོདེཏི, སོ ཙ ཨལཛྫཱི བཱལོ ཧོཏི ཨབྱཏྟོ, ནཱསྶ ནཡོ དཱཏབྦོ, ཨེཝཾ པན ཝཏྟབྦོ ¶ ‘‘ཀིམྷི ནཾ ཙོདེསཱི’’ཏི. ཨདྡྷཱ སོ ཝཀྑཏི ‘‘ཀིམིདཾ, བྷནྟེ, ཀིམྷི ནཾ ནཱམཱ’’ཏི. ‘‘ཏྭཾ ཀིམྷི ནམྤི ན ཛཱནཱསི, ན ཡུཏྟཾ ཏཡཱ ཨེཝརཱུཔེན བཱལེན པརཾ ཙོདེཏུ’’ནྟི ཨུཡྻོཛེཏབྦོ, ནཱསྶ ཨནུཡོགོ དཱཏབྦོ. སཙེ པན སོ ཨལཛྫཱི པཎྜིཏོ ཧོཏི བྱཏྟོ, དིཊྛེན ཝཱ སུཏེན ཝཱ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཏྭཱ སམྤཱདེཏུཾ སཀྐོཏི, ཨེཏསྶ ཨནུཡོགཾ དཏྭཱ ལཛྫིསྶེཝ པཊིཉྙཱཡ ཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ.

སཙེ ལཛྫཱི ཨལཛྫིཾ ཙོདེཏི, སོ ཙ ལཛྫཱི བཱལོ ཧོཏི ཨབྱཏྟོ, ན སཀྐོཏི ཨནུཡོགཾ དཱཏུཾ, ཏསྶ ནཡོ དཱཏབྦོ ‘‘ཀིམྷི ནཾ ཙོདེསི སཱིལཝིཔཏྟིཡཱ ཝཱ ཨཱཙཱརཝིཔཏྟིཨཱདཱིསུ ཝཱ ཨེཀིསྶཱ’’ཏི. ཀསྨཱ པན ཨིམསྶེཝ ཨེཝཾ ནཡོ དཱཏབྦོ, ན ཨིཏརསྶཱཏི, ནནུ ན ཡུཏྟཾ ཝིནཡདྷརཱནཾ ཨགཏིགམནནྟི? ན ཡུཏྟམེཝ. ཨིདཾ པན ཨགཏིགམནཾ ན ཧོཏི, དྷམྨཱནུགྒཧོ ནཱམ ཨེསོ. ཨལཛྫིནིགྒཧཏྠཱཡ ཧི ལཛྫིཔགྒཧཏྠཱཡ ཙ སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཏྟཾ. ཏཏྲ ཨལཛྫཱི ནཡཾ ལབྷིཏྭཱ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརནྟོ ཨེཧིཏི, ལཛྫཱི ¶ པན ནཡཾ ལབྷིཏྭཱ དིཊྛེ དིཊྛསནྟཱནེན སུཏེ སུཏསནྟཱནེན པཏིཊྛཱཡ ཀཐེསྶཏི, ཏསྨཱ ཏསྶ དྷམྨཱནུགྒཧོ ཝཊྚཏི. སཙེ པན སོ ལཛྫཱི པཎྜིཏོ ཧོཏི བྱཏྟོ, པཏིཊྛཱཡ ཀཐེཏི, ཨལཛྫཱི ཙ ‘‘ཨེཏམྤི ནཏྠི, ཨེཏམྤི ནཏྠཱི’’ཏི པཊིཉྙཾ ན དེཏི, ཨལཛྫིསྶ པཊིཉྙཱཡ ཨེཝ ཀཱཏབྦཾ.

ཏདཏྠདཱིཔནཏྠཉྩ ཨིདཾ ཝཏྠུ ཝེདིཏབྦཾ – ཏིཔིཊཀཙཱུལཱ༹བྷཡཏྠེརོ ཀིར ལོཧཔཱསཱདསྶ ཧེཊྛཱ བྷིཀྑཱུནཾ ཝིནཡཾ ཀཐེཏྭཱ སཱཡནྷསམཡེ ཝུཊྛཱཏི, ཏསྶ ཝུཊྛཱནསམཡེ དྭེ ཨཏྟཔཙྩཏྠིཀཱ ཀཐཾ པཝཏྟེསུཾ. ཨེཀོ ‘‘ཨེཏམྤི ནཏྠི, ཨེཏམྤི ནཏྠཱི’’ཏི པཊིཉྙཾ ན དེཏི, ཨཐ ཨཔྤཱཝསེསེ པཋམཡཱམེ ཐེརསྶ ཏསྨིཾ པུགྒལེ ‘‘ཨཡཾ པཏིཊྛཱཡ ཀཐེཏི, ཨཡཾ པན པཊིཉྙཾ ན དེཏི, བཧཱུནི ཙ ཝཏྠཱུནི ཨོསཊཱནི, ཨདྡྷཱ ཨེཏཾ ཀཏཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨསུདྡྷལདྡྷི ཨུཔྤནྣཱ. ཏཏོ བཱིཛནཱིདཎྜཀེན པཱདཀཐལིཀཱཡ སཉྙཾ དཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ, ཨཱཝུསོ, ཝིནིཙྪིནིཏུཾ ཨནནུཙྪཝིཀོ, ཨཉྙེན ཝིནིཙྪིནཱཔེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཀསྨཱ, བྷནྟེ’’ཏི? ཐེརོ ཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསི. ཙུདིཏཀཔུགྒལསྶ ཀཱཡེ ཌཱཧོ ཨུཊྛིཏོ, ཏཏོ སོ ཐེརཾ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཝིནིཙྪིནིཏུཾ ཨནུརཱུཔེན ཝིནཡདྷརེན ནཱམ ཏུམྷཱདིསེནེཝ བྷཝིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཙོདཀེན ཙ ཨཱིདིསེནེཝ བྷཝིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ སེཏཀཱནི ནིཝཱསེཏྭཱ ‘‘ཙིརཾ ཀིལམིཏཱཏྠ མཡཱ’’ཏི ཁམཱཔེཏྭཱ པཀྐཱམི.

ཨེཝཾ ལཛྫིནཱ ཙོདིཡམཱནོ ཨལཛྫཱི བཧཱུསུཔི ཝཏྠཱུསུ ཨུཔྤནྣེསུ པཊིཉྙཾ ན དེཏི, སོ ནེཝ ‘‘སུདྡྷོ’’ཏི ཝཏྟབྦོ, ན ‘‘ཨསུདྡྷོ’’ཏི, ཛཱིཝམཏཀོ ནཱམ ཨཱམཀཔཱུཏིཀོ ནཱམ ཙེས. སཙེ པནསྶ ཨཉྙམྤི ཏཱདིསཾ ཝཏྠུ ཨུཔྤཛྫཏི, ན ཝིནིཙྪིནིཏབྦཾ, ཏཐཱ ནཱསིཏཀོ བྷཝིསྶཏི ¶ . སཙེ པན ཨལཛྫཱིཡེཝ ཨལཛྫིཾ ཙོདེཏི, སོ ཝཏྟབྦོ ‘‘ཨཱཝུསོ, ཏཝ ཝཙནེནཱཡཾ ཀིཾ སཀྐཱ ཝཏྟུ’’ནྟི. ཨིཏརམྤི ཏཐེཝ ཝཏྭཱ ‘‘ཨུབྷོཔི ཨེཀསམྦྷོགཔརིབྷོགཱ ཧུཏྭཱ ཛཱིཝཐཱ’’ཏི ཨུཡྻོཛེཏབྦཱ. སཱིལཏྠཱཡ ནེསཾ ཝིནིཙྪཡོ ན ཀཱཏབྦོ, པཏྟཙཱིཝརཔརིཝེཎཱདིཨཏྠཱཡ པན པཏིརཱུཔཾ སཀྑིཾ ལབྷིཏྭཱ ཀཱཏབྦོཏི.

ཨཐ ལཛྫཱི ལཛྫིཾ ཙོདེཏི, ཝིཝཱདོ ཙ ནེསཾ ཀིསྨིཉྩིདེཝ ཨཔྤམཏྟཀོ ཧོཏི, སཉྙཱཔེཏྭཱ ‘‘མཱ ཨེཝཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཨཙྩཡཾ དེསཱཔེཏྭཱ ཨུཡྻོཛེཏབྦཱ ¶ . ཨཐ པནེཏྠ ཙུདིཏཀེན སཧསཱ ཝིརདྡྷཾ ཧོཏི, ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཨལཛྫཱི ནཱམ ནཏྠི. སོ ཙ པཀྑཱནུརཀྑཎཏྠཱཡ པཊིཉྙཾ ན དེཏི, ‘‘མཡཾ སདྡཧཱམ, མཡཾ སདྡཧཱམཱ’’ཏི བཧཱུ ཨུཊྛཧནྟི, སོ ཏེསཾ པཊིཉྙཱཡ ཨེཀཝཱརཾ དྭེཝཱརཾ སུདྡྷོ ཧོཏུ, ཨཐ པན ཝིརདྡྷཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཋཱནེ ན ཏིཊྛཏི, ཝིནིཙྪཡོ ན དཱཏབྦོ.

༢༣༢. ཨདིནྣཱདཱནཝཏྠུཾ ཝིནིཙྪིནནྟེན (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༡.༩༢) པན པཉྩཝཱིསཏི ཨཝཧཱརཱ སཱདྷུཀཾ སལླཀྑེཏབྦཱ. ཏེསུ ཙ ཀུསལེན ཝིནཡདྷརེན ཨོཏིཎྞཾ ཝཏྠུཾ སཧསཱ ཨཝིནིཙྪིནིཏྭཱཝ པཉྩ ཋཱནཱནི ཨོལོཀེཏབྦཱནི, ཡཱནི སནྡྷཱཡ པོརཱཎཱ ཨཱཧུ –

‘‘ཝཏྠུཾ ཀཱལཉྩ དེསཉྩ, ཨགྒྷཾ པརིབྷོགཔཉྩམཾ;

ཏུལཡིཏྭཱ པཉྩ ཋཱནཱནི, དྷཱརེཡྻཏྠཾ ཝིཙཀྑཎོ’’ཏི. (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༡.༩༢);

ཏཏྠ ཝཏྠུནྟི བྷཎྜཾ. ཨཝཧཱརཀེན ཧི ‘‘མཡཱ ཨིདཾ ནཱམ ཨཝཧཊ’’ནྟི ཝུཏྟེཔི ཨཱཔཏྟིཾ ཨནཱརོཔེཏྭཱཝ ཏཾ བྷཎྜཾ ‘‘སསཱམིཀཾ ཝཱ ཨསཱམིཀཾ ཝཱ’’ཏི ཨུཔཔརིཀྑིཏབྦཾ. སསཱམིཀེཔི སཱམིཀཱནཾ སཱལཡབྷཱཝོ ཝཱ ནིརཱལཡབྷཱཝོ ཝཱ ཨུཔཔརིཀྑིཏབྦོ. སཙེ ཏེསཾ སཱལཡཀཱལེ ཨཝཧཊཾ, བྷཎྜཾ ཨགྒྷཱཔེཏྭཱ ཨཱཔཏྟི ཀཱཏབྦཱ. སཙེ ནིརཱལཡཀཱལེ, པཱརཱཛིཀེན ན ཀཱཏབྦཱ. བྷཎྜསཱམིཀེསུ པན བྷཎྜཾ ཨཱཧརཱཔེནྟེསུ བྷཎྜཾ དཱཏབྦཾ. ཨཡམེཏྠ སཱམཱིཙི.

ཨིམསྶ པནཏྠསྶ དཱིཔནཏྠམིདཾ ཝཏྠུ – བྷཱཏིཡརཱཛཀཱལེ ཀིར མཧཱཙེཏིཡཔཱུཛཱཡ དཀྑིཎདིསཏོ ཨེཀོ བྷིཀྑུ སཏྟཧཏྠཾ པཎྜུཀཱསཱཝཾ ཨཾསེ ཀརིཏྭཱ ཙེཏིཡངྒཎཾ པཱཝིསི. ཏངྑཎམེཝ ཙ རཱཛཱཔི ཙེཏིཡཝནྡནཏྠཾ ཨཱགཏོ. ཏཏོ ཨུསྶཱརཎཱཡ ཝཏྟམཱནཱཡ མཧཱཛནསམྨདྡོ ཨཧོསི. ཨཐ སོ བྷིཀྑུ ཛནསམྨདྡཔཱིལི༹ཏོ ཨཾསཏོ པཏནྟཾ ཀཱསཱཝཾ ཨདིསྭཱཝ ནིཀྑནྟོ, ནིཀྑམིཏྭཱ ¶ ཀཱསཱཝཾ ཨཔསྶནྟོ ‘‘ཀོ ཨཱིདིསེ ཛནསམྨདྡེ ཀཱསཱཝཾ ལཙྪཏི, ན དཱནི ཏཾ མཡ྄ཧ’’ནྟི དྷུརནིཀྑེཔཾ ཀཏྭཱ གཏོ. ཨཐཉྙོ བྷིཀྑུ པཙྪཱ ཨཱགཙྪནྟོ ཏཾ ཀཱསཱཝཾ དིསྭཱ ཐེཡྻཙིཏྟེན གཧེཏྭཱ པུན ཝིཔྤཊིསཱརཱི ཧུཏྭཱ ‘‘ཨསྶམཎོ དཱནིམྷི, ཝིབྦྷམིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིཏྟེ ཨུཔྤནྣེ ‘‘ཝིནཡདྷརེ པུཙྪིཏྭཱ ཉསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེསི.

ཏེན ¶ སམཡེན ཙཱུལ༹སུམནཏྠེརོ ནཱམ སབྦཔརིཡཏྟིདྷརོ ཝིནཡཱཙརིཡཔཱམོཀྑོ མཧཱཝིཧཱརེ པཊིཝསཏི. སོ བྷིཀྑུ ཐེརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨོཀཱསཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཀུཀྐུཙྩཾ པུཙྪི. ཐེརོ ཏེན བྷཊྛེ ཛནཀཱཡེ པཙྪཱ ཨཱགནྟྭཱ གཧིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཨཏྠི དཱནི ཨེཏྠ ཨོཀཱསོ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨཱཧ ‘‘སཙེ ཀཱསཱཝསཱམིཀཾ བྷིཀྑུཾ ཨཱནེཡྻཱསི, སཀྐཱ བྷཝེཡྻ ཏཝ པཏིཊྛཱ ཀཱཏུ’’ནྟི. ཀཐཱཧཾ, བྷནྟེ, ཏཾ དཀྑིསྶཱམཱིཏི. ཏཧིཾ ཏཧིཾ གནྟྭཱ ཨོལོཀེཧཱིཏི. སོ པཉྩཔི མཧཱཝིཧཱརེ ཨོལོཀེཏྭཱ ནེཝ ཨདྡཀྑི. ཏཏོ ནཾ ཐེརོ པུཙྪི ‘‘ཀཏརཱཡ དིསཱཡ བཧཱུ བྷིཀྑཱུ ཨཱགཙྪནྟཱི’’ཏི? ‘‘དཀྑིཎདིསཱཡ, བྷནྟེ’’ཏི. ཏེན ཧི ཀཱསཱཝཾ དཱིགྷཏོ ཙ ཏིརིཡཉྩ མིནིཏྭཱ ཋཔེཧི, ཋཔེཏྭཱ དཀྑིཎདིསཱཡ ཝིཧཱརཔཊིཔཱཊིཡཱ ཝིཙིནིཏྭཱ ཏཾ བྷིཀྑུཾ ཨཱནེཧཱིཏི. སོ ཏཐཱ ཀཏྭཱ ཏཾ བྷིཀྑུཾ དིསྭཱ ཐེརསྶ སནྟིཀཾ ཨཱནེསི. ཐེརོ པུཙྪི ‘‘ཏཝེདཾ ཀཱསཱཝ’’ནྟི? ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ’’ཏི. ཀུཧིཾ ཏེ པཱཏིཏནྟི? སོ སབྦཾ ཨཱཙིཀྑི. ཐེརོ ཏེན ཀཏཾ དྷུརནིཀྑེཔཾ སུཏྭཱ ཨིཏརཾ པུཙྪི ‘‘ཏཡཱ ཨིདཾ ཀུཧིཾ དིསྭཱ གཧིཏ’’ནྟི? སོཔི སབྦཾ ཨཱརོཙེསི. ཏཏོ ཏཾ ཐེརོ ཨཱཧ ‘‘སཙེ ཏེ སུདྡྷཙིཏྟེན གཧིཏཾ ཨབྷཝིསྶ, ཨནཱཔཏྟིཡེཝ ཏེ ཨསྶ, ཐེཡྻཙིཏྟེན པན གཧིཏཏྟཱ དུཀྐཊཾ ཨཱཔནྣོསི, ཏཾ དེསེཏྭཱ ཨནཱཔཏྟིཀོ ཧོཏི, ཨིདཉྩ ཀཱསཱཝཾ ཨཏྟནོ སནྟཀཾ ཀཏྭཱ ཨེཏསྶེཝ བྷིཀྑུནོ དེཧཱི’’ཏི. སོ བྷིཀྑུ ཨམཏེནེཝ ཨབྷིསིཏྟོ ཝརམསྶཱསཔྤཏྟོ ཨཧོསི. ཨེཝཾ ཝཏྠུ ཨོལོཀེཏབྦཾ.

ཀཱལོཏི ཨཝཧཱརཀཱལོ. ཏདེཝ ཧི བྷཎྜཾ ཀདཱཙི ཨཔྤགྒྷཾ ཧོཏི, ཀདཱཙི མཧགྒྷཾ. ཏསྨཱ ཏཾ བྷཎྜཾ ཡསྨིཾ ཀཱལེ ཨཝཧཊཾ, ཏསྨིཾཡེཝ ཀཱལེ ཡོ ཏསྶ ཨགྒྷོ ཧོཏི, ཏེན ཨགྒྷེན ཨཱཔཏྟི ཀཱརེཏབྦཱ. ཨེཝཾ ཀཱལོ ཨོལོཀེཏབྦོ.

དེསོཏི ཨཝཧཱརདེསོ. ཏཉྷི བྷཎྜཾ ཡསྨིཾ དེསེ ཨཝཧཊཾ, ཏསྨིཾཡེཝ དེསེ ཡོ ཏསྶ ཨགྒྷོ ཧོཏི, ཏེན ཨགྒྷེན ཨཱཔཏྟི ཀཱརེཏབྦཱ. བྷཎྜུཊྛཱནདེསེ ཧི བྷཎྜཾ ཨཔྤགྒྷཾ ཧོཏི, ཨཉྙཏྠ མཧགྒྷཾ.

ཨིམསྶཔི ¶ ཙ ཨཏྠསྶ དཱིཔནཏྠམིདཾ ཝཏྠུ – ཨནྟརསམུདྡེ ཀིར ཨེཀོ བྷིཀྑུ སུསཎྛཱནཾ ནཱལི༹ཀེརཾ ལབྷིཏྭཱ བྷམཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ སངྑཐཱལཀསདིསཾ མནོརམཾ པཱནཱིཡཐཱལཀཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠེཝ ཋཔེཏྭཱ ཙེཏིཡགིརིཾ ཨགམཱསི ¶ . ཨཉྙོ བྷིཀྑུ ཨནྟརསམུདྡཾ གནྟྭཱ ཏསྨིཾ ཝིཧཱརེ པཊིཝསནྟོ ཏཾ ཐཱལཀཾ དིསྭཱ ཐེཡྻཙིཏྟེན གཧེཏྭཱ ཙེཏིཡགིརིམེཝ ཨཱགཏོ. ཏསྶ ཏཏྠ ཡཱགུཾ པིཝནྟསྶ ཏཾ ཐཱལཀཾ དིསྭཱ ཐཱལཀསཱམིཀོ བྷིཀྑུ ཨཱཧ ‘‘ཀུཏོ ཏེ ཨིདཾ ལདྡྷ’’ནྟི. ཨནྟརསམུདྡཏོ མེ ཨཱནཱིཏནྟི. སོ ཏཾ ‘‘ནེཏཾ ཏཝ སནྟཀཾ, ཐེཡྻཱཡ ཏེ གཧིཏ’’ནྟི སངྒྷམཛ྄ཛྷཾ ཨཱཀཌྜྷི. ཏཏྠ ཙ ཝིནིཙྪཡཾ ཨལབྷིཏྭཱ མཧཱཝིཧཱརཾ ཨགམིཾསུ, ཏཏྠ ཙ བྷེརིཾ པཧརཱཔེཏྭཱ མཧཱཙེཏིཡསམཱིཔེ སནྣིཔཱཏཾ ཀཏྭཱ ཝིནིཙྪཡཾ ཨཱརབྷིཾསུ. ཝིནཡདྷརཏྠེརཱ ཨཝཧཱརཾ སཉྙཱཔེསུཾ.

ཏསྨིཉྩ སནྣིཔཱཏེ ཨཱབྷིདྷམྨིཀགོདཏྟཏྠེརོ ནཱམ ཝིནཡཀུསལོ ཧོཏི, སོ ཨེཝམཱཧ ‘‘ཨིམིནཱ ཨིདཾ ཐཱལཀཾ ཀུཧིཾ ཨཝཧཊ’’ནྟི? ‘‘ཨནྟརསམུདྡེ ཨཝཧཊ’’ནྟི. ཏཏྠ ཏཾ ཀིཾ ཨགྒྷཏཱིཏི. ན ཀིཉྩི ཨགྒྷཏི. ཏཏྲ ཧི ནཱལི༹ཀེརཾ བྷིནྡིཏྭཱ མིཉྫཾ ཁཱདིཏྭཱ ཀཔཱལཾ ཚཌྜེཏི, དཱརུཨཏྠཾ པན ཕརཏཱིཏི. ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨེཏྠ ཧཏྠཀམྨཾ ཀིཾ ཨགྒྷཏཱིཏི? མཱསཀཾ ཝཱ ཨཱུནམཱསཀཾ ཝཱཏི. ཨཏྠི པན ཀཏྠཙི སམྨཱསམྦུདྡྷེན མཱསཀེ ཝཱ ཨཱུནམཱསཀེ ཝཱ པཱརཱཛིཀཾ པཉྙཏྟནྟི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ‘‘སཱདྷུ སཱདྷུ, སུཀཐིཏཾ སུཝིནིཙྪིཏ’’ནྟི ཨེཀསཱདྷུཀཱརོ ཨཧོསི. ཏེན ཙ སམཡེན བྷཱཏིཡརཱཛཱཔི ཙེཏིཡཝནྡནཏྠཾ ནགརཏོ ནིཀྑནྟོ ཏཾ སདྡཾ སུཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ཨིད’’ནྟི པུཙྪིཏྭཱ སབྦཾ པཊིཔཱཊིཡཱ སུཏྭཱ ནགརེ བྷེརིཾ ཙརཱཔེསི ‘‘མཡི སནྟེ བྷིཀྑཱུནམྤི བྷིཀྑུནཱིནམྤི གིཧཱིནམྤི ཨདྷིཀརཎཾ ཨཱབྷིདྷམྨིཀགོདཏྟཏྠེརེན ཝིནིཙྪིཏཾ སུཝིནིཙྪིཏཾ, ཏསྶ ཝིནིཙྪཡེ ཨཏིཊྛམཱནཾ རཱཛཱཎཱཡ ཋཔེམཱི’’ཏི. ཨེཝཾ དེསོ ཨོལོཀེཏབྦོ.

ཨགྒྷོཏི བྷཎྜགྒྷོ. ནཝབྷཎྜསྶ ཧི ཡོ ཨགྒྷོ ཧོཏི, སོ པཙྪཱ པརིཧཱཡཏི. ཡཐཱ ནཝདྷོཏོ པཏྟོ ཨཊྛ ཝཱ དས ཝཱ ཨགྒྷཏི, སོ པཙྪཱ བྷིནྣོ ཝཱ ཚིདྡོ ཝཱ ཨཱཎིགཎྛིཀཱཧཏོ ཝཱ ཨཔྤགྒྷོ ཧོཏི, ཏསྨཱ ན སབྦདཱ བྷཎྜཾ པཀཏིཨགྒྷེནེཝ ཀཱཏབྦནྟི. ཨེཝཾ ཨགྒྷོ ཨོལོཀེཏབྦོ.

པརིབྷོགོཏི བྷཎྜཔརིབྷོགོ. པརིབྷོགེནཔི ཧི ཝཱསིཨཱདིབྷཎྜསྶ ཨགྒྷོ པརིཧཱཡཏི. ཏསྨཱ ཨེཝཾ ཨུཔཔརིཀྑིཏབྦཾ – སཙེ ཀོཙི ཀསྶཙི པཱདགྒྷནཀཾ ཝཱསིཾ ཧརཏི, ཏཏྲ ཝཱསིསཱམིཀོ པུཙྪིཏབྦོ ‘‘ཏཡཱ ཨཡཾ ཝཱསི ཀིཏྟཀེན ཀཱིཏཱ’’ཏི? ‘‘པཱདེན, བྷནྟེ’’ཏི. ཀིཾ པན ཏེ ཀིཎིཏྭཱཝ ཋཔིཏཱ, ཨུདཱཧུ ནཾ ཝལ༹ཉྫེསཱིཏི? སཙེ ཝདཏི ‘‘ཨེཀདིཝསཾ མེ དནྟཀཊྛཾ ¶ ཝཱ རཛནཚལླི ཝཱ པཏྟཔཙནཀདཱརུ ཝཱ ཚིནྣཾ, གྷཾསིཏྭཱ ཝཱ ནིསིཏཱ’’ཏི, ཨཐསྶ པོརཱཎཀོ ¶ ཨགྒྷོ བྷཊྛོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཡཐཱ ཙ ཝཱསིཡཱ, ཨེཝཾ ཨཉྫནིཡཱ ཝཱ ཨཉྫནིསལཱཀཱཡ ཝཱ ཀུཉྩིཀཱཡ ཝཱ པལཱལེན ཝཱ ཐུསེཧི ཝཱ ཨིཊྛཀཙུཎྞེན ཝཱ ཨེཀཝཱརཾ གྷཾསིཏྭཱ དྷོཝིཏམཏྟེནཔི ཨགྒྷོ བྷསྶཏི. ཏིཔུམཎྜལསྶ མཀརདནྟཙྪེདནེནཔི པརིམཛྫནམཏྟེནཔི, ཨུདཀསཱཊཀསྶ སཀིཾ ནིཝཱསནཔཱརུཔནེནཔི པརིབྷོགསཱིསེན ཨཾསེ ཝཱ སཱིསེ ཝཱ ཋཔནམཏྟེནཔི, ཏཎྜུལཱདཱིནཾ པཔྥོཊནེནཔི ཏཏོ ཨེཀཾ ཝཱ དྭེ ཝཱ ཨཔནཡནེནཔི ཨནྟམསོ ཨེཀཾ པཱསཱཎསཀྑརཾ ཨུདྡྷརིཏྭཱ ཚཌྜིཏམཏྟེནཔི, སཔྤིཏེལཱདཱིནཾ བྷཱཛནནྟརཔཨཝཏྟནེནཔི ཨནྟམསོ ཏཏོ མཀྑིཀཾ ཝཱ ཀིཔིལླིཀཾ ཝཱ ཨུདྡྷརིཏྭཱ ཚཌྜིཏམཏྟེནཔི, གུལ༹པིཎྜཀསྶ མདྷུརབྷཱཝཛཱནནཏྠཾ ནཁེན ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨཎུམཏྟཾ གཧིཏམཏྟེནཔི ཨགྒྷོ བྷསྶཏི. ཏསྨཱ ཡཾ ཀིཉྩི པཱདགྒྷནཀཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ སཱམིཀེཧི པརིབྷོགེན ཨཱུནཾ ཀཏཾ ཧོཏི, ན ཏཾ ཨཝཧཊོ བྷིཀྑུ པཱརཱཛིཀེན ཀཱཏབྦོཏི. ཨེཝཾ ཨགྒྷོ ཨོལོཀེཏབྦོ.

ཨེཝཾ ཨིམཱནི ཏུལཡིཏྭཱ པཉྩ ཋཱནཱནི དྷཱརེཡྻ ཨཏྠཾ ཝིཙཀྑཎོ, ཨཱཔཏྟིཾ ཝཱ ཨནཱཔཏྟིཾ ཝཱ གརུཀཾ ཝཱ ལཧུཀཾ ཝཱ ཨཱཔཏྟིཾ ཡཐཱཋཱནེ ཋཔེཡྻཱཏི. ཏེནཱཧུ ཨཊྛཀཐཱཙརིཡཱ –

‘‘སིཀྑཱཔདཾ སམཾ ཏེན, ཨཉྙཾ ཀིཉྩི ན ཝིཛྫཏི;

ཨནེཀནཡཝོཀིཎྞཾ, གམྦྷཱིརཏྠཝིནིཙྪཡཾ.

‘‘ཏསྨཱ ཝཏྠུམྷི ཨོཏིཎྞེ, བྷིཀྑུནཱ ཝིནཡཉྙུནཱ;

ཝིནཡཱནུགྒཧེནེཏྠ, ཀརོནྟེན ཝིནིཙྪཡཾ.

‘‘པཱལི༹ཾ ཨཊྛཀཐཉྩེཝ, སཱདྷིཔྤཱཡམསེསཏོ;

ཨོགཡ྄ཧ ཨཔྤམཏྟེན, ཀརཎཱིཡོ ཝིནིཙྪཡོ.

‘‘ཨཱཔཏྟིདསྶནུསྶཱཧོ, ན ཀཏྟབྦོ ཀུདཱཙནཾ;

པསྶིསྶཱམི ཨནཱཔཏྟི-མིཏི ཀཡིརཱཐ མཱནསཾ.

‘‘པསྶིཏྭཱཔི ཙ ཨཱཔཏྟིཾ, ཨཝཏྭཱཝ པུནཔྤུནཾ;

ཝཱིམཾསིཏྭཱཐ ཝིཉྙཱུཧི, སཾསནྡིཏྭཱ ཙ ཏཾ ཝདེ.

‘‘ཀཔྤིཡེཔི ¶ ¶ ཙ ཝཏྠུསྨིཾ, ཙིཏྟསྶ ལཧུཝཏྟིནོ;

ཝསེན སཱམཉྙགུཎཱ, ཙཝནྟཱིདྷ པུཐུཛྫནཱ.

‘‘ཏསྨཱ པརཔརིཀྑཱརཾ, ཨཱསཱིཝིསམིཝོརགཾ;

ཨགྒིཾ ཝིཡ ཙ སམྤསྶཾ, ནཱམསེཡྻ ཝིཙཀྑཎོ’’ཏི. (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༡.༡༦༠-༡ ཏཏྲཱཡཾ ཨནུསཱསནཱི);

༢༣༣. ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱརོཙནཾ ཝིནིཙྪིནནྟེན (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༡༩༧) པན ‘‘ཀིཾ ཏེ ཨདྷིགཏཾ. ཀིནྟི ཏེ ཨདྷིགཏཾ, ཀདཱ ཏེ ཨདྷིགཏཾ, ཀཏྠ ཏེ ཨདྷིགཏཾ, ཀཏམེ ཏེ ཀིལེསཱ པཧཱིནཱ, ཀཏམེསཾ ཏྭཾ དྷམྨཱནཾ ལཱབྷཱི’’ཏི ཨིམཱནི ཚ ཋཱནཱནི ཝིསོདྷེཏབྦཱནི. སཙེ ཧི ཀོཙི བྷིཀྑུ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱདྷིགམཾ བྱཱཀརེཡྻ, ན སོ ཨེཏྟཱཝཏཱ སཀྐཱརོ ཀཱཏབྦོ, ཨིམེསཾ པན ཚནྣཾ ཋཱནཱནཾ སོདྷནཏྠཾ ཨེཝཾ ཝཏྟབྦོ ‘‘ཀིཾ ཏེ ཨདྷིགཏཾ, ཀིཾ ཛྷཱནཾ ཨུདཱཧུ ཝིམོཀྑཱདཱིསུ ཨཉྙཏར’’ནྟི. ཡོ ཧི ཡེན ཨདྷིགཏོ དྷམྨོ, སོ ཏསྶ པཱཀཊོ ཧོཏི. སཙེ ‘‘ཨིདཾ ནཱམ མེ ཨདྷིགཏ’’ནྟི ཝདཏི, ཏཏོ ‘‘ཀིནྟི ཏེ ཨདྷིགཏ’’ནྟི པུཙྪིཏབྦོ, ‘‘ཨནིཙྩལཀྑཎཱདཱིསུ ཀིཾ དྷུརཾ ཀཏྭཱ ཨཊྛཏིཾསཱཡ ཝཱ ཨཱརམྨཎེསུ རཱུཔཱརཱུཔཨཛ྄ཛྷཏྟབཧིདྡྷཱདིབྷེདེསུ ཝཱ དྷམྨེསུ ཀེན མུཁེན ཨབྷིནིཝིསིཏྭཱ’’ཏི. ཡོ ཧི ཡསྶཱབྷིནིཝེསོ, སོ ཏསྶ པཱཀཊོ ཧོཏི. སཙེ ‘‘ཨཡཾ ནཱམ མེ ཨབྷིནིཝེསོ, ཨེཝཾ མཡཱ ཨདྷིགཏ’’ནྟི ཝདཏི, ཏཏོ ‘‘ཀདཱ ཏེ ཨདྷིགཏ’’ནྟི པུཙྪིཏབྦོ, ‘‘ཀིཾ པུབྦཎྷེ, ཨུདཱཧུ མཛ྄ཛྷནྷིཀཱདཱིསུ ཨཉྙཏརསྨིཾ ཀཱལེ’’ཏི. སབྦེསཉྷི ཨཏྟནཱ ཨདྷིགཏཀཱལོ པཱཀཊོ ཧོཏི. སཙེ ‘‘ཨམུཀསྨིཾ ནཱམ ཀཱལེ ཨདྷིགཀ’’ནྟི ཝདཏི, ཏཏོ ‘‘ཀཏྠ ཏེ ཨདྷིགཏ’’ནྟི པུཙྪིཏབྦོ, ‘‘ཀིཾ དིཝཱཊྛཱནེ, ཨུདཱཧུ རཏྟིཊྛཱནཱདཱིསུ ཨཉྙཏརསྨིཾ ཨོཀཱསེ’’ཏི. སབྦེསཉྷི ཨཏྟནཱ ཨདྷིགཏོཀཱསོ པཱཀཊོ ཧོཏི. སཙེ ‘‘ཨམུཀསྨིཾ ནཱམ མེ ཨོཀཱསེ ཨདྷིགཏ’’ནྟི ཝདཏི, ཏཏོ ‘‘ཀཏམེ ཏེ ཀིལེསཱ པཧཱིནཱ’’ཏི པུཙྪིཏབྦོ, ‘‘ཀིཾ པཋམམགྒཝཛ྄ཛྷཱ, ཨུདཱཧུ དུཏིཡཱདིམགྒཝཛ྄ཛྷཱ’’ཏི. སབྦེསཉྷི ཨཏྟནཱ ཨདྷིགཏམགྒེན པཧཱིནཱ ཀིལེསཱ པཱཀཊཱ ཧོནྟི.

སཙེ ‘‘ཨིམེ ནཱམ མེ ཀིལེསཱ པཧཱིནཱ’’ཏི ཝདཏི, ཏཏོ ‘‘ཀཏམེསཾ ཏྭཾ དྷམྨཱནཾ ལཱབྷཱི’’ཏི པུཙྪིཏབྦོ, ‘‘ཀིཾ སོཏཱཔཏྟིམགྒསྶ, ཨུདཱཧུ སཀདཱགཱམིམགྒཱདཱིསུ ཨཉྙཏརསྶཱ’’ཏི. སབྦེསཉྷི ཨཏྟནཱ ཨདྷིགཏདྷམྨོ པཱཀཊོ ¶ ཧོཏི. སཙེ ‘‘ཨིམེསཾ ནཱམཱཧཾ དྷམྨཱནཾ ལཱབྷཱི’’ཏི ཝདཏི, ཨེཏྟཱཝཏཱཔིསྶ ཝཙནཾ ན སདྡྷཱཏབྦཾ. བཧུསྶུཏཱ ཧི ཨུགྒཧཔརིཔུཙྪཱཀུསལཱ བྷིཀྑཱུ ཨིམཱནི ཚ ཋཱནཱནི སོདྷེཏུཾ སཀྐོནྟི, ཨིམསྶ པན བྷིཀྑུནོ ཨཱགམནཔཊིཔདཱ ¶ སོདྷེཏབྦཱ. ཡདི ཨཱགམནཔཊིཔདཱ ན སུཛ྄ཛྷཏི, ‘‘ཨིམཱཡ པཊིཔདཱཡ ལོཀུཏྟརདྷམྨོ ནཱམ ན ལབྦྷཏཱི’’ཏི ཨཔནེཏབྦོ. ཡདི པནསྶ ཨཱགམནཔཊིཔདཱ སུཛ྄ཛྷཏི, དཱིགྷརཏྟཾ ཏཱིསུ སིཀྑཱསུ ཨཔྤམཏྟོ ཛཱགརིཡམནུཡུཏྟོ ཙཏཱུསུ པཙྩཡེསུ ཨལགྒོ ཨཱཀཱསེ པཱཎིསམེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏཱིཏི པཉྙཱཡཏི, ཏསྶ བྷིཀྑུནོ བྱཱཀརཎཾ པཊིཔདཱཡ སདྡྷིཾ སཾསནྡཏི. ‘‘སེཡྻཐཱཔི ནཱམ གངྒོདཀཾ ཡམུནོདཀེན སཾསནྡཏི སམེཏི, ཨེཝམེཝ སུཔཉྙཏྟཱ ཏེན བྷགཝཏཱ སཱཝཀཱནཾ ནིབྦཱནགཱམིནཱི པཊིཔདཱ, སཾསནྡཏི ནིབྦཱནཉྩ པཊིཔདཱ ཙཱ’’ཏི (དཱི. ནི. ༢.༢༩༦) ཝུཏྟསདིསཾ ཧོཏི. ཨཔིཙ ཁོ ན ཨེཏྟཀེནཔི སཀྐཱརོ ཀཱཏབྦོ. ཀསྨཱ? ཨེཀཙྩསྶ ཧི པུཐུཛྫནསྶཔི སཏོ ཁཱིཎཱསཝསྶ པཊིཔཏྟིསདིསཱ པཊིཔཏྟི ཧོཏི, ཏསྨཱ སོ བྷིཀྑུ ཏེཧི ཏེཧི ཨུཔཱཡེཧི ཨུཏྟཱསེཏབྦོ. ཁཱིཎཱསཝསྶ ནཱམ ཨསནིཡཱཔི མཏྠཀེ པཏམཱནཱཡ བྷཡཾ ཝཱ ཚམྦྷིཏཏྟཾ ཝཱ ལོམཧཾསོ ཝཱ ན ཧོཏི, པུཐུཛྫནསྶ ཨཔྤམཏྟཀེནཔི ཧོཏི.

ཏཏྲིམཱནི ཝཏྠཱུནི (མ. ནི. ཨཊྛ. ༣.༡༠༢) – དཱིགྷབྷཱཎཀཨབྷཡཏྠེརོ ཀིར ཨེཀཾ པིཎྜཔཱཏིཀཾ པརིགྒཧེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ དཧརསྶ སཉྙཾ ཨདཱསི. སོ ཏཾ ནཧཱཡམཱནཾ ཀལྱཱཎཱིནདཱིམུཁདྭཱརེ ནིམུཛྫིཏྭཱ པཱདེ ཨགྒཧེསི. པིཎྜཔཱཏིཀོ ‘‘ཀུམྦྷཱིལོ’’ཏི སཉྙཱཡ མཧཱསདྡམཀཱསི, ཏདཱ ནཾ ‘‘པུཐུཛྫནོ’’ཏི ཛཱནིཾསུ.

ཙནྡམུཁཏིསྶརཱཛཀཱལེ པན མཧཱཝིཧཱརེ སངྒྷཏྠེརོ ཁཱིཎཱསཝོ དུབྦལཙཀྑུཀོ ཝིཧཱརེཡེཝ ཨཙྪཏི. རཱཛཱ ‘‘ཐེརཾ པརིགྒཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི བྷིཀྑཱུསུ བྷིཀྑཱཙཱརཾ གཏེསུ ཨཔྤསདྡོ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ སཔྤོ ཝིཡ པཱདེ ཨགྒཧེསི. ཐེརོ སིལཱཐམྦྷོ ཝིཡ ནིཙྩལོ ཧུཏྭཱ ‘‘ཀོ ཨེཏྠཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཏིསྶོ’’ཏི? ‘‘སུགནྡྷཾ ཝཱཡསི ནོ ཏིསྶཱ’’ཏི. ཨེཝཾ ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷཡཾ ནཱམ ནཏྠི.

ཨེཀཙྩོ པན པུཐུཛྫནོཔི ཨཏིསཱུརོ ཧོཏི ནིབྦྷཡོ. སོ རཛནཱིཡེན ཨཱརམྨཎེན པརིགྒཎྷིཏབྦོ. ཝསབྷརཱཛཱཔི ཨེཀཾ ཐེརཾ པརིགྒཎྷམཱནོ གྷརེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཏསྶ སནྟིཀེ བདརསཱལ༹ཝཾ མདྡམཱནོ ¶ ནིསཱིདི. མཧཱཐེརསྶ ཁེལོ༹ ཙལིཏོ, ཐེརསྶ པུཐུཛྫནབྷཱཝོ ཨཱཝིབྷཱུཏོ. ཁཱིཎཱསཝསྶ ཧི རསཏཎྷཱ ནཱམ སུཔྤཧཱིནཱ, དིབྦེསུཔི རསེསུ ནིཀནྟི ནཱམ ན ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨིམེཧི ཨུཔཱཡེཧི པརིགྒཧེཏྭཱ སཙསྶ བྷཡཾ ཝཱ ཚམྦྷིཏཏྟཾ ཝཱ རསཏཎྷཱ ཝཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ‘‘ན ཙ ཏྭཾ ཨརཧཱ’’ཏི ཨཔནེཏབྦོ. སཙེ པན ཨབྷཱིརུ ཨཙྪམྦྷཱི ཨནུཏྲཱསཱི ཧུཏྭཱ སཱིཧོ ཝིཡ ནིསཱིདཏི, དིབྦཱརམྨཎེཔི ནིཀནྟིཾ ན ཛནེཏི, ཨཡཾ བྷིཀྑུ སམྤནྣཝེཡྻཱཀརཎོ ¶ སམནྟཱ རཱཛརཱཛམཧཱམཏྟཱདཱིཧི པེསིཏཾ སཀྐཱརཾ ཨརཧཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨེཝཾ ཏཱཝ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱརོཙནཾ ཝིནིཙྪིནིཏབྦཾ.

༢༣༤. སཀལེ པན ཝིནཡཝིནིཙྪཡེ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༡.༤༥) ཀོསལླཾ པཏྠཡནྟེན ཙཏུབྦིདྷོ ཝིནཡོ ཛཱནིཏབྦོ.

ཙཏུབྦིདྷཉྷི ཝིནཡཾ, མཧཱཐེརཱ མཧིདྡྷིཀཱ;

ནཱིཧརིཏྭཱ པཀཱསེསུཾ, དྷམྨསངྒཱཧཀཱ པུརཱ.

ཀཏམཾ ཙཏུབྦིདྷཾ? སུཏྟཾ སུཏྟཱནུལོམཾ ཨཱཙརིཡཝཱདཾ ཨཏྟནོམཏིནྟི. ཡཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘ཨཱཧཙྩཔདེན ཁོ, མཧཱརཱཛ, རསེན ཨཱཙརིཡཝཾསེན ཨདྷིཔྤཱཡཱ’’ཏི (མི. པ. ༤.༢.༣). ཨེཏྠ ཧི ཨཱཧཙྩཔདནྟི སུཏྟཾ ཨདྷིཔྤེཏཾ. རསོཏི སུཏྟཱནུལོམཾ. ཨཱཙརིཡཝཾསོཏི ཨཱཙརིཡཝཱདོ. ཨདྷིཔྤཱཡོཏི ཨཏྟནོམཏི.

ཏཏྠ སུཏྟཾ ནཱམ སཀལཝིནཡཔིཊཀེ པཱལི༹.

སུཏྟཱནུལོམཾ ནཱམ ཙཏྟཱརོ མཧཱཔདེསཱ. ཡེ བྷགཝཏཱ ཨེཝཾ ཝུཏྟཱ –

‘‘ཡཾ, བྷིཀྑཝེ, མཡཱ ‘ཨིདཾ ན ཀཔྤཏཱི’ཏི ཨཔྤཊིཀྑིཏྟཾ, ཏཉྩེ ཨཀཔྤིཡཾ ཨནུལོམེཏི, ཀཔྤིཡཾ པཊིབཱཧཏི, ཏཾ ཝོ ན ཀཔྤཏི. ཡཾ, བྷིཀྑཝེ, མཡཱ ‘ཨིདཾ ན ཀཔྤཏཱི’ཏི ཨཔྤཊིཀྑིཏྟཾ, ཏཉྩེ ཀཔྤིཡཾ ཨནུལོམེཏི, ཨཀཔྤིཡཾ པཊིབཱཧཏི, ཏཾ ཝོ ཀཔྤཏི. ཡཾ, བྷིཀྑཝེ, མཡཱ ‘ཨིདཾ ཀཔྤཏཱི’ཏི ཨནནུཉྙཱཏཾ, ཏཾ ཙེ ཨཀཔྤིཡཾ ཨནུལོམེཏི, ཀཔྤིཡཾ པཊིབཱཧཏི, ཏཾ ཝོ ན ཀཔྤཏི. ཡཾ, བྷིཀྑཝེ, མཡཱ ‘ཨིདཾ ཀཔྤཏཱི’ཏི ཨནནུཉྙཱཏཾ, ཏཉྩེ ཀཔྤིཡཾ ཨནུལོམེཏི, ཨཀཔྤིཡཾ པཊིབཱཧཏི, ཏཾ ཝོ ཀཔྤཏཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༣༠༥).

ཨཱཙརིཡཝཱདོ ¶ ནཱམ དྷམྨསངྒཱཧཀེཧི པཉྩཧི ཨརཧནྟསཏེཧི ཋཔིཏཱ པཱལི༹ཝིནིམུཏྟཱ ཨོཀྐནྟཝིནིཙྪཡཔྤཝཏྟཱ ཨཊྛཀཐཱཏནྟི.

ཨཏྟནོམཏི ¶ ནཱམ སུཏྟསུཏྟཱནུལོམཨཱཙརིཡཝཱདེ མུཉྩིཏྭཱ ཨནུམཱནེན ཨཏྟནོ ཨནུབུདྡྷིཡཱ ནཡགྒཱཧེན ཨུཔཊྛིཏཱཀཱརཀཐནཾ.

ཨཔིཙ སུཏྟནྟཱབྷིདྷམྨཝིནཡཊྛཀཐཱསུ ཨཱགཏོ སབྦོཔི ཐེརཝཱདོ ཨཏྟནོམཏི ནཱམ. ཏཾ པན ཨཏྟནོམཏིཾ གཧེཏྭཱ ཀཐེནྟེན ན དལ༹ྷགྒཱཧཾ གཧེཏྭཱ ཝོཧརིཏབྦཾ, ཀཱརཎཾ སལླཀྑེཏྭཱ ཨཏྠེན པཱལི༹ཾ, པཱལི༹ཡཱ ཙ ཨཏྠཾ སཾསནྡིཏྭཱ ཀཐེཏབྦཾ, ཨཏྟནོམཏི ཨཱཙརིཡཝཱདེ ཨོཏཱརེཏབྦཱ. སཙེ ཏཏྠ ཨོཏརཏི ཙེཝ སམེཏི ཙ, གཧེཏབྦཱ. སཙེ ནེཝ ཨོཏརཏི ན སམེཏི, ན གཧེཏབྦཱ. ཨཡཉྷི ཨཏྟནོམཏི ནཱམ སབྦདུབྦལཱ, ཨཏྟནོམཏིཏོ ཨཱཙརིཡཝཱདོ བལཝཏརོ.

ཨཱཙརིཡཝཱདོཔི སུཏྟཱནུལོམེ ཨོཏཱརེཏབྦོ. ཏཏྠ ཨོཏརནྟོ སམེནྟོ ཨེཝ གཧེཏབྦོ, ཨིཏརོ ན གཧེཏབྦོ. ཨཱཙརིཡཝཱདཏོ ཧི སུཏྟཱནུལོམཾ བལཝཏརཾ.

སུཏྟཱནུལོམམྤི སུཏྟེ ཨོཏཱརེཏབྦཾ. ཏཏྠ ཨོཏརནྟཾ སམེནྟམེཝ གཧེཏབྦཾ, ཨིཏརཾ ན གཧེཏབྦཾ. སུཏྟཱནུལོམཏོ ཧི སུཏྟམེཝ བལཝཏརཾ. སུཏྟཉྷི ཨཔྤཊིཝཏྟིཡཾ ཀཱརཀསངྒྷསདིསཾ བུདྡྷཱནཾ ཋིཏཀཱལསདིསཾ. ཏསྨཱ ཡདཱ དྭེ བྷིཀྑཱུ སཱཀཙྪནྟི, སཀཝཱདཱི སུཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཀཐེཏི, པརཝཱདཱི སུཏྟཱནུལོམཾ. ཏེཧི ཨཉྙམཉྙཾ ཁེཔཾ ཝཱ གརཧཾ ཝཱ ཨཀཏྭཱ སུཏྟཱནུལོམཾ སུཏྟེ ཨོཏཱརེཏབྦཾ. སཙེ ཨོཏརཏི སམེཏི, གཧེཏབྦཾ, ནོ ཙེ, ན གཧེཏབྦཾ, སུཏྟསྨིཾཡེཝ ཋཱཏབྦཾ. ཨཐཱཡཾ སུཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཀཐེཏི, པརོ ཨཱཙརིཡཝཱདཾ. ཏེཧིཔི ཨཉྙམཉྙཾ ཁེཔཾ ཝཱ གརཧཾ ཝཱ ཨཀཏྭཱ ཨཱཙརིཡཝཱདོ སུཏྟེ ཨོཏཱརེཏབྦོ. སཙེ ཨོཏརཏི སམེཏི, གཧེཏབྦོ. ཨནོཏརནྟོ ཨསམེནྟོ ཙ གཱརཡ྄ཧཱཙརིཡཝཱདོ ན གཧེཏབྦོ, སུཏྟསྨིཾཡེཝ ཋཱཏབྦཾ. ཨཐཱཡཾ སུཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཀཐེཏི, པརོ ཨཏྟནོམཏིཾ. ཏེཧིཔི ཨཉྙམཉྙཾ ཁེཔཾ ཝཱ གརཧཾ ཝཱ ཨཀཏྭཱ ཨཏྟནོམཏི སུཏྟེ ཨོཏཱརེཏབྦཱ. སཙེ ཨོཏརཏི སམེཏི, གཧེཏབྦཱ, ནོ ཙེ, ན གཧེཏབྦཱ, སུཏྟསྨིཾཡེཝ ཋཱཏབྦཾ.

ཨཐཱཡཾ ¶ སུཏྟཱནུལོམཾ གཧེཏྭཱ ཀཐེཏི, པརོ སུཏྟཾ, སུཏྟཱནུལོམེ ཨོཏཱརེཏབྦཾ. སཙེ ཨོཏརཏི སམེཏི, ཏིསྶོ སངྒཱིཏིཡོ ཨཱརུལ༹ྷཾ པཱལི༹ཨཱགཏཾ པཉྙཱཡཏི, གཧེཏབྦཾ, ནོ ཙེ ཏཐཱ པཉྙཱཡཏི, ན ཨོཏརཏི ན སམེཏི, བཱཧིརཀསུཏྟཾ ཝཱ ཧོཏི སིལོཀོ ཝཱ ཨཉྙཾ ཝཱ གཱརཡ྄ཧསུཏྟཾ གུལ༹ྷཝེསྶནྟརགུལ༹ྷཝིནཡཝེདལླཱདཱིནཾ ཨཉྙཏརཏོ ཨཱབྷཏཾ, ན གཧེཏབྦཾ, སུཏྟཱནུལོམསྨིཾཡེཝ ཋཱཏབྦཾ. ཨཐཱཡཾ སུཏྟཱནུལོམཾ གཧེཏྭཱ ཀཐེཏི, པརོ ཨཱཙརིཡཝཱདཾ. ཨཱཙརིཡཝཱདོ ¶ སུཏྟཱནུལོམེ ཨོཏཱརེཏབྦོ. སཙེ ཨོཏརཏི སམེཏི, གཧེཏབྦོ. ནོ ཙེ, ན གཧེཏབྦོ, སུཏྟཱནུལོམེཡེཝ ཋཱཏབྦཾ. ཨཐཱཡཾ སུཏྟཱནུལོམཾ གཧེཏྭཱ ཀཐེཏི, པརོ ཨཏྟནོམཏིཾ. ཨཏྟནོམཏི སུཏྟཱནུལོམེ ཨོཏཱརེཏབྦཱ. སཙེ ཨོཏརཏི སམེཏི, གཧེཏབྦཱ. ནོ ཙེ, ན གཧེཏབྦཱ, སུཏྟཱནུལོམེཡེཝ ཋཱཏབྦཾ.

ཨཐཱཡཾ ཨཱཙརིཡཝཱདཾ གཧེཏྭཱ ཀཐེཏི, པརོ སུཏྟཾ. སུཏྟཾ ཨཱཙརིཡཝཱདེ ཨོཏཱརེཏབྦཾ. སཙེ ཨོཏརཏི སམེཏི, གཧེཏབྦཾ. ཨིཏརཾ གཱརཡ྄ཧསུཏྟཾ ན གཧེཏབྦཾ, ཨཱཙརིཡཝཱདེཡེཝ ཋཱཏབྦཾ. ཨཐཱཡཾ ཨཱཙརིཡཝཱདཾ གཧེཏྭཱ ཀཐེཏི, པརོ སུཏྟཱནུལོམཾ. སུཏྟཱནུལོམཾ ཨཱཙརིཡཝཱདེ ཨོཏཱརེཏབྦཾ. ཨོཏརནྟཾ སམེནྟམེཝ གཧེཏབྦཾ, ཨིཏརཾ ན གཧེཏབྦཾ, ཨཱཙརིཡཝཱདེཡེཝ ཋཱཏབྦཾ. ཨཐཱཡཾ ཨཱཙརིཡཝཱདཾ གཧེཏྭཱ ཀཐེཏི, པརོ ཨཏྟནོམཏིཾ. ཨཏྟནོམཏི ཨཱཙརིཡཝཱདེ ཨོཏཱརེཏབྦཱ. སཙེ ཨོཏརཏི སམེཏི, གཧེཏབྦཱ. ནོ ཙེ, ན གཧེཏབྦཱ, ཨཱཙརིཡཝཱདེཡེཝ ཋཱཏབྦཾ.

ཨཐ པནཱཡཾ ཨཏྟནོམཏིཾ གཧེཏྭཱ ཀཐེཏི, པརོ སུཏྟཾ. སུཏྟཾ ཨཏྟནོམཏིཡཾ ཨོཏཱརེཏབྦཾ. སཙེ ཨོཏརཏི སམེཏི, གཧེཏབྦཾ. ཨིཏརཾ གཱརཡ྄ཧསུཏྟཾ ན གཧེཏབྦཾ, ཨཏྟནོམཏིཡམེཝ ཋཱཏབྦཾ. ཨཐཱཡཾ ཨཏྟནོམཏིཾ གཧེཏྭཱ ཀཐེཏི, པརོ སུཏྟཱནུལོམཾ. སུཏྟཱནུལོམཾ ཨཏྟནོམཏིཡཾ ཨོཏཱརེཏབྦཾ. ཨོཏརནྟཾ སམེནྟམེཝ གཧེཏབྦཾ, ཨིཏརཾ ན གཧེཏབྦཾ, ཨཏྟནོམཏིཡམེཝ ཋཱཏབྦཾ. ཨཐཱཡཾ ཨཏྟནོམཏིཾ གཧེཏྭཱ ཀཐེཏི, པརོ ཨཱཙརིཡཝཱདཾ. ཨཱཙརིཡཝཱདོ ཨཏྟནོམཏིཡཾ ཨོཏཱརེཏབྦོ. སཙེ ཨོཏརཏི སམེཏི, གཧེཏབྦོ. ཨིཏརོ གཱརཡ྄ཧཱཙརིཡཝཱདོ ན གཧེཏབྦོ, ཨཏྟནོམཏིཡམེཝ ¶ ཋཱཏབྦཾ, ཨཏྟནོ གཧཎམེཝ བལིཡཾ ཀཱཏབྦཾ. སབྦཊྛཱནེསུ ཙ ཁེཔོ ཝཱ གརཧཱ ཝཱ ན ཀཱཏབྦཱཏི.

ཨཐ པནཱཡཾ ཀཔྤིཡནྟི གཧེཏྭཱ ཀཐེཏི, པརོ ཨཀཔྤིཡནྟི, སུཏྟེ ཙ སུཏྟཱནུལོམེ ཙ ཨོཏཱརེཏབྦཾ. སཙེ ཀཔྤིཡཾ ཧོཏི, ཀཔྤིཡེ ཋཱཏབྦཾ. སཙེ ཨཀཔྤིཡཾ, ཨཀཔྤིཡེ ཋཱཏབྦཾ. ཨཐཱཡཾ ཏསྶ ཀཔྤིཡབྷཱཝསཱདྷཀཾ སུཏྟཏོ བཧུཾ ཀཱརཎཉྩ ཝིནིཙྪཡཉྩ དསྶེཏི, པརོ ཀཱརཎཾ ན ཝིནྡཏི, ཀཔྤིཡེཝ ཋཱཏབྦཾ. ཨཐ པརོ ཏསྶ ཨཀཔྤིཡབྷཱཝསཱདྷཀཾ སུཏྟཏོ བཧུཾ ཀཱརཎཉྩ ཝིནིཙྪཡཉྩ དསྶེཏི, ཨནེན ཨཏྟནོ གཧཎནྟི ཀཏྭཱ དལ༹ྷཾ ཨཱདཱཡ ན ཋཱཏབྦཾ, ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཨཀཔྤིཡེ ཨེཝ ཋཱཏབྦཾ. ཨཐ དྭིནྣམྤི ཀཱརཎཙྪཱཡཱ དིསྶཏི, པཊིཀྑིཏྟབྷཱཝོཡེཝ སཱདྷུ, ཨཀཔྤིཡེ ཋཱཏབྦཾ. ཝིནཡཉྷི པཏྭཱ ཀཔྤིཡཱཀཔྤིཡཝིཙཱརཎཾ ཨཱགམྨ རུནྡྷིཏབྦཾ, གཱལ༹ྷཾ ཀཏྟབྦཾ, སོཏཾ པཙྪིནྡིཏབྦཾ, གརུཀབྷཱཝེཡེཝ ཋཱཏབྦཾ.

ཨཐ ¶ པནཱཡཾ ཨཀཔྤིཡནྟི གཧེཏྭཱ ཀཐེཏི, པརོ ཀཔྤིཡནྟི, སུཏྟེ ཙ སུཏྟཱནུལོམེ ཙ ཨོཏཱརེཏབྦཾ. སཙེ ཀཔྤིཡཾ ཧོཏི, ཀཔྤིཡེ ཋཱཏབྦཾ. སཙེ ཨཀཔྤིཡཾ, ཨཀཔྤིཡེ ཋཱཏབྦཾ. ཨཐཱཡཾ བཧཱུཧི སུཏྟཝིནིཙྪཡཀཱརཎེཧི ཨཀཔྤིཡབྷཱཝཾ དསྶེཏི, པརོ ཀཱརཎཾ ན ཝིནྡཏི, ཨཀཔྤིཡེ ཋཱཏབྦཾ. ཨཐ པརོ བཧཱུཧི སུཏྟཝིནིཙྪཡཀཱརཎེཧི ཀཔྤིཡབྷཱཝཾ དསྶེཏི, ཨཡཾ ཀཱརཎཾ ན ཝིནྡཏི, ཀཔྤིཡེ ཋཱཏབྦཾ. ཨཐ དྭིནྣམྤི ཀཱརཎཙྪཱཡཱ དིསྶཏི, ཨཏྟནོ གཧཎཾ ན ཝིསྶཛྫེཏབྦཾ. ཡཐཱ ཙཱཡཾ ཀཔྤིཡཱཀཔྤིཡེ ཨཀཔྤིཡཀཔྤིཡེ ཙ ཝིནིཙྪཡོ ཝུཏྟོ, ཨེཝཾ ཨནཱཔཏྟིཨཱཔཏྟིཝཱདེ ཨཱཔཏྟཱནཱཔཏྟིཝཱདེ ཙ, ལཧུཀགརུཀཱཔཏྟིཝཱདེ གརུཀལཧུཀཱཔཏྟིཝཱདེ ཙཱཔི ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོ. ནཱམམཏྟེཡེཝ ཧི ཨེཏྠ ནཱནཾ, ཡོཛནཱནཡེ ནཱནཾ ནཏྠི, ཏསྨཱ ན ཝིཏྠཱརིཏཾ.

ཨེཝཾ ཀཔྤིཡཱཀཔྤིཡཱདིཝིནིཙྪཡེ ཨུཔྤནྣེ ཡོ སུཏྟསུཏྟཱནུལོམཨཱཙརིཡཝཱདཨཏྟནོམཏཱིསུ ཨཏིརེཀཀཱརཎཾ ལབྷཏི, ཏསྶ ཝཱདེ ཋཱཏབྦཾ, སབྦསོ པན ཀཱརཎཝིནིཙྪཡཾ ཨལབྷནྟེན སུཏྟཾ ན ཛཧིཏབྦཾ, སུཏྟསྨིཾཡེཝ ཋཱཏབྦནྟི. ཨེཝཾ སཀལཝིནཡཝིནིཙྪཡེ ཀོསལླཾ པཏྠཡནྟེན ཨཡཾ ཙཏུབྦིདྷོ ཝིནཡོ ཛཱནིཏབྦོ.

ཨིམཉྩ པན ཙཏུབྦིདྷཾ ཝིནཡཾ ཉཏྭཱཔི ཝིནཡདྷརེན པུགྒལེན ཏིལཀྑཎསམནྣཱགཏེན བྷཝིཏབྦཾ. ཏཱིཎི ཧི ཝིནཡདྷརསྶ ལཀྑཎཱནི ཨིཙྪིཏབྦཱནི. ཀཏམཱནི ¶ ཏཱིཎི? སུཏྟཉྩསྶ སྭཱགཏཾ ཧོཏི སུཔྤཝཏྟི སུཝིནིཙྪིཏཾ སུཏྟཏོ ཨནུབྱཉྫནསོཏི ཨིདམེཀཾ ལཀྑཎཾ. ཝིནཡེ ཁོ པན ཋིཏོ ཧོཏི ཨསཾཧཱིརོཏི ཨིདཾ དུཏིཡཾ. ཨཱཙརིཡཔརམྤརཱ ཁོ པནསྶ སུགྒཧིཏཱ ཧོཏི སུམནསིཀཏཱ སཱུཔདྷཱརིཏཱཏི ཨིདཾ ཏཏིཡཾ.

ཏཏྠ སུཏྟཾ ནཱམ སཀལཾ ཝིནཡཔིཊཀཾ. ཏདསྶ སྭཱགཏཾ ཧོཏཱིཏི སུཊྛུ ཨཱགཏཾ. སུཔྤཝཏྟཱིཏི སུཊྛུ པཝཏྟཾ པགུཎཾ ཝཱཙུགྒཏཾ. སུཝིནིཙྪིཏཾ སུཏྟསོ ཨནུབྱཉྫནསོཏི པཱལི༹ཏོ ཙ པརིཔུཙྪཏོ ཙ ཨཊྛཀཐཱཏོ ཙ སུཝིནིཙྪིཏཾ ཧོཏི ཀངྑཱཚེདནཾ ཀཏྭཱ ཨུགྒཧིཏཾ. ཝིནཡེ ཁོ པན ཋིཏོ ཧོཏཱིཏི ཝིནཡེ ལཛྫིབྷཱཝེན པཏིཊྛིཏོ ཧོཏི. ཨལཛྫཱི ཧི བཧུསྶུཏོཔི སམཱནོ ལཱབྷགརུཀཏཱཡ ཏནྟིཾ ཝིསཾཝཱདེཏྭཱ ཨུདྡྷམྨཾ ཨུབྦིནཡཾ སཏྠུསཱསནཾ དཱིཔེཏྭཱ སཱསནེ མཧནྟཾ ཨུཔདྡཝཾ ཀརོཏི, སངྒྷབྷེདམྤི སངྒྷརཱཛིམྤི ཨུཔྤཱདེཏི. ལཛྫཱི པན ཀུཀྐུཙྩཀོ སིཀྑཱཀཱམོ ཛཱིཝིཏཧེཏུཔི ཏནྟིཾ ཨཝིསཾཝཱདེཏྭཱ དྷམྨམེཝ ཝིནཡམེཝ དཱིཔེཏི, སཏྠུསཱསནཾ གརུཀཾ ཀཏྭཱ ཋཔེཏི. ཏཐཱ ཧི པུབྦེ མཧཱཐེརཱ ཏིཀྑཏྟུཾ ཝཱཙཾ ནིཙྪཱརེསུཾ ‘‘ཨནཱགཏེ ལཛྫཱི རཀྑིསྶཏི, ལཛྫཱི ¶ རཀྑིསྶཏི, ལཛྫཱི རཀྑིསྶཏཱི’’ཏི (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༡.༤༥). ཨེཝཾ ཡོ ལཛྫཱི, སོ ཝིནཡཾ ཨཝིཛཧནྟོ ཨཝོཀྐམནྟོ ལཛྫིབྷཱཝེནེཝ ཝིནཡེ ཋིཏོ ཧོཏི སུཔྤཏིཊྛིཏོཏི.

ཨསཾཧཱིརོཏི སཾཧཱིརོ ནཱམ ཡོ པཱལི༹ཡཾ ཝཱ ཨཊྛཀཐཱཡཾ ཝཱ ཧེཊྛཏོ ཝཱ ཨུཔརིཏོ ཝཱ པདཔཊིཔཱཊིཡཱ ཝཱ པུཙྪིཡམཱནོ ཝིཏྠུནཏི ཝིཔྥནྡཏི སནྟིཊྛིཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཡཾ ཡཾ པརེན ཝུཙྩཏི, ཏཾ ཏཾ ཨནུཛཱནཱཏི, སཀཝཱདཾ ཚཌྜེཏྭཱ པརཝཱདཾ གཎྷཱཏི. ཡོ པན པཱལི༹ཡཾ ཝཱ ཨཊྛཀཐཱཡཾ ཝཱ ཧེཊྛུཔརིཡེན ཝཱ པདཔཊིཔཱཊིཡཱ ཝཱ པུཙྪིཡམཱནོ ན ཝིཏྠུནཏི ན ཝིཔྥནྡཏི, ཨེཀེཀལོམཾ སཎྜཱསེན གཎྷནྟོ ཝིཡ ‘‘ཨེཝཾ མཡཾ ཝདཱམ, ཨེཝཾ ནོ ཨཱཙརིཡཱ ཝདནྟཱི’’ཏི ཝིསྶཛྫེཏི, ཡམྷི པཱལི༹ ཙ པཱལི༹ཝིནིཙྪཡོ ཙ སུཝཎྞབྷཱཛནེ པཀྑིཏྟསཱིཧཝསཱ ཝིཡ པརིཀྑཡཾ པརིཡཱདཱནཾ ཨགཙྪནྟོ ཏིཊྛཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ‘‘ཨསཾཧཱིརོ’’ཏི.

ཨཱཙརིཡཔརམྤརཱ ཁོ པནསྶ སུགྒཧིཏཱ ཧོཏཱིཏི ཐེརཔརམྤརཱ ཝཾསཔརམྤརཱ ཨསྶ སུཊྛུ གཧིཏཱ ཧོཏི. སུམནསིཀཏཱཏི སུཊྛུ མནསིཀཏཱ, ཨཱཝཛྫིཏམཏྟེ ཨུཛྫལིཏཔདཱིཔོ ཝིཡ ཧོཏི. སཱུཔདྷཱརིཏཱཏི སུཊྛུ ཨུཔདྷཱརིཏཱ པུབྦཱཔརཱནུསནྡྷིཏོ ཨཏྠཏོ ཀཱརཎཏོ ཙ ཨུཔདྷཱརིཏཱ ¶ . ཨཏྟནོམཏིཾ པཧཱཡ ཨཱཙརིཡསུདྡྷིཡཱ ཝཏྟཱ ཧོཏི, ‘‘མཡ྄ཧཾ ཨཱཙརིཡོ ཨསུཀཱཙརིཡསྶ སནྟིཀེ ཨུགྒཎྷི, སོ ཨསུཀསྶཱ’’ཏི ཨེཝཾ སབྦཾ ཨཱཙརིཡཔརམྤརཾ ཐེརཝཱདངྒཾ ཧརིཏྭཱ ཡཱཝ ཨུཔཱལིཏྠེརོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ སནྟིཀེ ཨུགྒཎྷཱིཏི པཱཔེཏྭཱ ཋཔེཏི, ཏཏོཔི ཨཱཧརིཏྭཱ ཨུཔཱལིཏྠེརོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ སནྟིཀེ ཨུགྒཎྷི, དཱསཀཏྠེརོ ཨཏྟནོ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཨུཔཱལིཏྠེརསྶ, སོཎཏྠེརོ ཨཏྟནོ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ དཱསཀཏྠེརསྶ, སིགྒཝཏྠེརོ ཨཏྟནོ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ སོཎཏྠེརསྶ, མོགྒལིཔུཏྟཏིསྶཏྠེརོ ཨཏྟནོ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ སིགྒཝཏྠེརསྶ ཙཎྜཝཛྫིཏྠེརསྶ ཙཱཏི ཨེཝཾ སབྦཾ ཨཱཙརིཡཔརམྤརཾ ཐེརཝཱདངྒཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཱཙརིཡཾ པཱཔེཏྭཱ ཋཔེཏི. ཨེཝཾ ཨུགྒཧིཏཱ ཧི ཨཱཙརིཡཔརམྤརཱ སུགྒཧིཏཱ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཨསཀྐོནྟེན པན ཨཝསྶཾ དྭེ ཏཡོ པརིཝཊྚཱ ཨུགྒཧེཏབྦཱ. སབྦཔཙྪིམེན ཧི ནཡེན ཡཐཱ ཨཱཙརིཡོ ཨཱཙརིཡཱཙརིཡོ ཙ པཱལི༹ཉྩ པརིཔུཙྪཉྩ ཝདནྟི, ཏཐཱ ཉཱཏུཾ ཝཊྚཏི.

ཨིམེཧི ཙ པན ཏཱིཧི ལཀྑཎེཧི སམནྣཱགཏེན ཝིནཡདྷརེན ཝཏྠུཝིནིཙྪཡཏྠཾ སནྣིཔཏིཏེ སངྒྷེ ཨོཏིཎྞེ ཝཏྠུསྨིཾ ཙོདཀེན ཙ ཙུདིཏཀེན ཙ ཝུཏྟེ ཝཏྟབྦེ སཧསཱ ཨཝིནིཙྪིནིཏྭཱཝ ཚ ཋཱནཱནི ཨོལོཀེཏབྦཱནི. ཀཏམཱནི ཚ? ཝཏྠུ ཨོལོཀེཏབྦཾ, མཱཏིཀཱ ཨོལོཀེཏབྦཱ, པདབྷཱཛནཱིཡཾ ཨོལོཀེཏབྦཾ, ཏིཀཔརིཙྪེདོ ཨོལོཀེཏབྦོ, ཨནྟརཱཔཏྟི ཨོལོཀེཏབྦཱ, ཨནཱཔཏྟི ཨོལོཀེཏབྦཱཏི.

ཝཏྠུཾ ¶ ཨོལོཀེནྟོཔི ཧི ‘‘ཏིཎེན ཝཱ པཎྞེན ཝཱ པཊིཙྪཱདེཏྭཱ ཨཱགནྟབྦཾ, ན ཏྭེཝ ནགྒེན ཨཱགནྟབྦཾ, ཡོ ཨཱགཙྪེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (པཱརཱ. ༥༡༧) ཨེཝཾ ཨེཀཙྩཾ ཨཱཔཏྟིཾ པསྶཏི, སོ ཏཾ སུཏྟཾ ཨཱནེཏྭཱ ཏཾ ཨདྷིཀརཎཾ ཝཱུཔསམེསྶཏི.

མཱཏིཀཾ ཨོལོཀེནྟོཔི ‘‘སམྤཛཱནམུསཱཝཱདེ པཱཙིཏྟིཡ’’ནྟིཨཱདིནཱ (པཱཙི. ༣) ནཡེན པཉྩནྣཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཉྙཏརཾ ཨཱཔཏྟིཾ པསྶཏི, སོ ཏཾ སུཏྟཾ ཨཱནེཏྭཱ ཏཾ ཨདྷིཀརཎཾ ཝཱུཔསམེསྶཏི.

པདབྷཱཛནཱིཡཾ ཨོལོཀེནྟོཔི ‘‘ཨཀྑཡིཏེ སརཱིརེ མེཐུནཾ དྷམྨཾ པཊིསེཝཏི, ཨཱཔཏྟི པཱརཱཛིཀསྶ. ཡེབྷུཡྻེན ཁཡིཏེ སརཱིརེ མེཐུནཾ དྷམྨཾ ¶ པཊིསེཝཏི, ཨཱཔཏྟི ཐུལླཙྩཡསྶཱ’’ཏིཨཱདིནཱ (པཱརཱ. ༥༩ ཨཏྠཏོ སམཱནཾ) ནཡེན སཏྟནྣཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཉྙཏརཾ ཨཱཔཏྟིཾ པསྶཏི, སོ པདབྷཱཛནཱིཡཏོ སུཏྟཾ ཨཱནེཏྭཱ ཏཾ ཨདྷིཀརཎཾ ཝཱུཔསམེསྶཏི.

ཏིཀཔརིཙྪེདཾ ཨོལོཀེནྟོཔི ཏིཀསངྒྷཱདིསེསཾ ཝཱ ཏིཀཔཱཙིཏྟིཡཾ ཝཱ ཏིཀདུཀྐཊཾ ཝཱ ཨཉྙཏརཾ ཝཱ ཨཱཔཏྟིཾ ཏིཀཔརིཙྪེདེ པསྶཏི, སོ ཏཏོ སུཏྟཾ ཨཱནེཏྭཱ ཏཾ ཨདྷིཀརཎཾ ཝཱུཔསམེསྶཏི.

ཨནྟརཱཔཏྟིཾ ཨོལོཀེནྟོཔི ‘‘པཊིལཱཏཾ ཨུཀྑིཔཏི, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (པཱཙི. ༣༥༥) ཨེཝཾ ཡཱ སིཀྑཱཔདནྟརེསུ ཨནྟརཱཔཏྟི ཧོཏི, ཏཾ པསྶཏི, སོ ཏཾ སུཏྟཾ ཨཱནེཏྭཱ ཏཾ ཨདྷིཀརཎཾ ཝཱུཔསམེསྶཏི.

ཨནཱཔཏྟིཾ ཨོལོཀེནྟོཔི ‘‘ཨནཱཔཏྟི བྷིཀྑུ ཨསཱདིཡནྟསྶ, ཨཐེཡྻཙིཏྟསྶ, ན མརཎཱདྷིཔྤཱཡསྶ, ཨནུལླཔནཱདྷིཔྤཱཡསྶ, ན མོཙནཱདྷིཔྤཱཡསྶ ཨསཉྩིཙྩ ཨསཏིཡཱ ཨཛཱནནྟསྶཱ’’ཏི (པཱརཱ. ༧༢, ༡༣༦, ༡༨༠, ༢༢༥, ༢༦༣ ཐོཀཾ ཐོཀཾ ཝིསདིསཾ) ཨེཝཾ ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ སིཀྑཱཔདེ ནིདྡིཊྛཾ ཨནཱཔཏྟིཾ པསྶཏི, སོ ཏཾ སུཏྟཾ ཨཱནེཏྭཱ ཏཾ ཨདྷིཀརཎཾ ཝཱུཔསམེསྶཏི.

ཡོ ཧི བྷིཀྑུ ཙཏུབྦིདྷཝིནཡཀོཝིདོ ཏིལཀྑཎསམྤནྣོ ཨིམཱནི ཚ ཋཱནཱནི ཨོལོཀེཏྭཱ ཨདྷིཀརཎཾ ཝཱུཔསམེསྶཏི, ཏསྶ ཝིནིཙྪཡོ ཨཔྤཊིཝཏྟིཡོ བུདྡྷེན སཡཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ཝིནིཙྪིཏསདིསོ ཧོཏི. ཏཾ ཙེ ཨེཝཾ ཝིནིཙྪཡཀུསལཾ བྷིཀྑུཾ ཀོཙི ཀཏསིཀྑཱཔདཝཱིཏིཀྐམོ ¶ བྷིཀྑུ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཀུཀྐུཙྩཾ པུཙྪེཡྻ, ཏེན སཱདྷུཀཾ སལླཀྑེཏྭཱ སཙེ ཨནཱཔཏྟི ཧོཏི, ‘‘ཨནཱཔཏྟཱི’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. སཙེ པན ཨཱཔཏྟི ཧོཏི, སཱ དེསནཱགཱམིནཱི ཙེ, ‘‘དེསནཱགཱམིནཱི’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ཝུཊྛཱནགཱམིནཱི ཙེ, ‘‘ཝུཊྛཱནགཱམིནཱི’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ཨཐསྶ པཱརཱཛིཀཙྪཱཡཱ དིསྶཏི, ‘‘པཱརཱཛིཀཱཔཏྟཱི’’ཏི ན ཝཏྟབྦཾ. ཀསྨཱ? མེཐུནདྷམྨཝཱིཏིཀྐམོ ཧི ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཝཱིཏིཀྐམོ ཙ ཨོལཱ༹རིཀོ, ཨདིནྣཱདཱནམནཨུསྶཝིགྒཧཝཱིཏིཀྐམཱ པན སུཁུམཱ ཙིཏྟལཧུཀཱ. ཏེ སུཁུམེནེཝ ཨཱཔཛྫཏི, སུཁུམེན རཀྑཏི, ཏསྨཱ ཝིསེསེན ཏཾཝཏྠུཀཾ ཀུཀྐུཙྩཾ པུཙྪིཡམཱནོ ‘‘ཨཱཔཏྟཱི’’ཏི ཨཝཏྭཱ སཙསྶ ཨཱཙརིཡོ དྷརཏི, ཏཏོ ཏེན སོ བྷིཀྑུ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡཾ པུཙྪཱ’’ཏི པེསེཏབྦོ. སཙེ སོ ¶ པུན ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡོ སུཏྟཏོ ནཡཏོ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘སཏེཀིཙྪོ’ཏི མཾ ཨཱཧཱ’’ཏི ཝདཏི, ཏཏོ ཏེན སོ ‘‘སཱདྷུ སུཊྛུ ཡཾ ཨཱཙརིཡོ བྷཎཏི, ཏཾ ཀརོཧཱི’’ཏི ཝཏྟབྦོ. ཨཐ པནསྶ ཨཱཙརིཡོ ནཏྠི, སདྡྷིཾ ཨུགྒཧིཏཏྠེརོ པན ཨཏྠི, ཏསྶ སནྟིཀཾ པེསེཏབྦོ ‘‘ཨམྷེཧི སཧ ཨུགྒཧིཏཏྠེརོ གཎཔཱམོཀྑོ, ཏཾ གནྟྭཱ པུཙྪཱ’’ཏི. ཏེནཔི ‘‘སཏེཀིཙྪོ’’ཏི ཝིནིཙྪིཏེ ‘‘སཱདྷུ སུཊྛུ ཏསྶ ཝཙནཾ ཀརོཧཱི’’ཏི ཝཏྟབྦོ. ཨཐ ཏསྶ སདྡྷིཾ ཨུགྒཧིཏཏྠེརོཔི ནཏྠི, ཨནྟེཝཱསིཀོ པཎྜིཏོ ཨཏྠི, ཏསྶ སནྟིཀཾ པེསེཏབྦོ ‘‘ཨསུཀདཧརཾ གནྟྭཱ པུཙྪཱ’’ཏི. ཏེནཔི ‘‘སཏེཀིཙྪོ’’ཏི ཝིནིཙྪིཏེ ‘‘སཱདྷུ སུཊྛུ ཏསྶ ཝཙནཾ ཀརོཧཱི’’ཏི ཝཏྟབྦོ. ཨཐ དཧརསྶཔི པཱརཱཛིཀཙྪཱཡཱཝ ཨུཔཊྛཱཏི, ཏེནཔི ‘‘པཱརཱཛིཀོསཱི’’ཏི ན ཝཏྟབྦོ. དུལླབྷོ ཧི བུདྡྷུཔྤཱདོ, ཏཏོ དུལླབྷཏརཱ པབྦཛྫཱ ཙ ཨུཔསམྤདཱ ཙ. ཨེཝཾ པན ཝཏྟབྦོ ‘‘ཝིཝིཏྟཾ ཨོཀཱསཾ སམྨཛྫིཏྭཱ དིཝཱཝིཧཱརཾ ནིསཱིདིཏྭཱ སཱིལཱནི ཝིསོདྷེཏྭཱ དྭཏྟིཾསཱཀཱརཾ ཏཱཝ མནསིཀརོཧཱི’’ཏི. སཙེ ཏསྶ ཨརོགཾ སཱིལཾ, ཀམྨཊྛཱནཾ གྷཊཡཏི, སངྑཱརཱ པཱཀཊཱ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཧནྟི, ཨུཔཙཱརཔྤནཱཔྤཏྟཾ ཝིཡ ཙིཏྟཾ ཨེཀགྒཾ ཧོཏི, དིཝསཾ ཨཏིཀྐནྟམྤི ན ཛཱནཱཏི, སོ དིཝསཱཏིཀྐམེ ཨུཔཊྛཱནཾ ཨཱགཏོ ཨེཝཾ ཝཏྟབྦོ ‘‘ཀཱིདིསཱ ཏེ ཙིཏྟཔྤཝཏྟཱི’’ཏི. ཨཱརོཙིཏཱཡ ཙ ཙིཏྟཔཝཏྟིཡཱ ཝཏྟབྦོ ‘‘པབྦཛྫཱ ནཱམ ཙིཏྟཝིསུདྡྷཏྠཱཡ, ཨཔྤམཏྟོ སམཎདྷམྨཾ ཀརོཧཱི’’ཏི.

ཡསྶ པན སཱིལཾ བྷིནྣཾ ཧོཏི, ཏསྶ ཀམྨཊྛཱནཾ ན གྷཊཡཏི, པཏོདཱབྷིཏུནྣཾ ཝིཡ ཙིཏྟཾ ཝིཀམྤཏི, ཝིཔྤཊིསཱརགྒིནཱ ཌཡ྄ཧཏི, ཏཏྟཔཱསཱཎེ ནིསིནྣོ ཝིཡ ཏངྑཎེཡེཝ ཝུཊྛཱཏི. སོ ཨཱགཏོ ‘‘ཀཱ ཏེ ཙིཏྟཔཝཏྟཱི’’ཏི པུཙྪིཏབྦོ. ཨཱརོཙིཏཱཡ ཙིཏྟཔཝཏྟིཡཱ ‘‘ནཏྠི ལོཀེ རཧོ ནཱམ པཱཔཀམྨཾ པཀུབྦཏོ. སབྦཔཋམཉྷི པཱཔཾ ཀརོནྟོ ཨཏྟནཱ ཛཱནཱཏི. ཨཐསྶ ཨཱརཀྑདེཝཏཱ པརཙིཏྟཝིདཱུ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨཉྙཱ ཙ དེཝཏཱ ཛཱནནྟི, ཏྭཾཡེཝ དཱནི ཏཝ སོཏྠིཾ ¶ པརིཡེསཱཧཱི’’ཏི ཝཏྟབྦོ. ཨེཝཾ ཀཏཝཱིཏིཀྐམེནེཝ བྷིཀྑུནཱ སཡམེཝ ཨཱགནྟྭཱ ཨཱརོཙིཏེ པཊིཔཛྫིཏབྦཾ.

༢༣༥. ཨིདཱནི ཡཱ སཱ པུབྦེ ཝུཏྟཔྤབྷེདཱ ཙོདནཱ, ཏསྶཱཡེཝ སམྤཏྟིཝིཔཏྟིཛཱནནཏྠཾ ཨཱདིམཛ྄ཛྷཔརིཡོསཱནཱདཱིནཾ ཝསེན ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོ ¶ . སེཡྻཐིདཾ, ཙོདནཱཡ ཀོ ཨཱདི, ཀིཾ མཛ྄ཛྷེ, ཀིཾ པརིཡོསཱནཾ? ཙོདནཱཡ ‘‘ཨཧཾ ཏཾ ཝཏྟུཀཱམོ, ཀརོཏུ མེ ཨཱཡསྨཱ ཨོཀཱས’’ནྟི ཨེཝཾ ཨོཀཱསཀམྨཾ ཨཱདི. ཨོཏིཎྞེན ཝཏྠུནཱ ཙོདེཏྭཱ སཱརེཏྭཱ ཝིནིཙྪཡོ མཛ྄ཛྷེ. ཨཱཔཏྟིཡཾ ཝཱ ཨནཱཔཏྟིཡཾ ཝཱ པཏིཊྛཱཔནེན སམཐོ པརིཡོསཱནཾ.

ཙོདནཱཡ ཀཏི མཱུལཱནི, ཀཏི ཝཏྠཱུནི, ཀཏི བྷཱུམིཡོ? ཙོདནཱཡ དྭེ མཱུལཱནི སམཱུལིཀཱ ཝཱ ཨམཱུལིཀཱ ཝཱ. ཏཱིཎི ཝཏྠཱུནི དིཊྛཾ སུཏཾ པརིསངྐིཏཾ. པཉྩ བྷཱུམིཡོ ཀཱལེན ཝཀྑཱམི, ནོ ཨཀཱལེན, བྷཱུཏེན ཝཀྑཱམི, ནོ ཨབྷཱུཏེན, སཎྷེན ཝཀྑཱམི, ནོ ཕརུསེན, ཨཏྠསཾཧིཏེན ཝཀྑཱམི, ནོ ཨནཏྠསཾཧིཏེན, མེཏྟཙིཏྟོ ཝཀྑཱམི, ནོ དོསནྟརོཏི. ཨིམཱཡ ཙ པན ཙོདནཱཡ ཙོདཀེན པུགྒལེན ‘‘པརིསུདྡྷཀཱཡསམཱཙཱརོ ནུ ཁོམྷཱི’’ཏིཨཱདིནཱ (པརི. ༤༣༦) ནཡེན ཨུཔཱལིཔཉྩཀེསུ ཝུཏྟེསུ པནྣརསསུ དྷམྨེསུ པཏིཊྛཱཏབྦཾ. ཙུདིཏཀེན དྭཱིསུ དྷམྨེསུ པཏིཊྛཱཏབྦཾ སཙྩེ ཙ ཨཀུཔྤེ ཙཱཏི.

ཨནུཝིཛྫཀེན (པརི. ༣༦༠) ཙ ཙོདཀོ པུཙྪིཏབྦོ ‘‘ཡཾ ཁོ ཏྭཾ, ཨཱཝུསོ, ཨིམཾ བྷིཀྑུཾ ཙོདེསི, ཀིམྷི ནཾ ཙོདེསི, སཱིལཝིཔཏྟིཡཱ ཙོདེསི, ཨཱཙཱརཝིཔཏྟིཡཱ ཙོདེསི, དིཊྛིཝིཔཏྟིཡཱ ཙོདེསཱི’’ཏི. སོ ཙེ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ ‘‘སཱིལཝིཔཏྟིཡཱ ཝཱ ཙོདེམི, ཨཱཙཱརཝིཔཏྟིཡཱ ཝཱ ཙོདེམི, དིཊྛིཝིཔཏྟིཡཱ ཝཱ ཙོདེམཱི’’ཏི. སོ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ ‘‘ཛཱནཱསི པནཱཡསྨཱ སཱིལཝིཔཏྟིཾ, ཛཱནཱསི ཨཱཙཱརཝིཔཏྟིཾ, ཛཱནཱསི དིཊྛིཝིཔཏྟི’’ནྟི. སོ ཙེ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ ‘‘ཛཱནཱམི ཁོ ཨཧཾ, ཨཱཝུསོ, སཱིལཝིཔཏྟིཾ, ཛཱནཱམི ཨཱཙཱརཝིཔཏྟིཾ, ཛཱནཱམི དིཊྛིཝིཔཏྟི’’ནྟི. སོ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ ‘‘ཀཏམཱ པནཱཝུསོ, སཱིལཝིཔཏྟི, ཀཏམཱ ཨཱཙཱརཝིཔཏྟི, ཀཏམཱ དིཊྛིཝིཔཏྟཱི’’ཏི? སོ ཙེ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ ‘‘ཙཏྟཱརི པཱརཱཛིཀཱནི ཏེརས སངྒྷཱདིསེསཱ, ཨཡཾ སཱིལཝིཔཏྟི. ཐུལླཙྩཡཾ པཱཙིཏྟིཡཾ པཱཊིདེསནཱིཡཾ དུཀྐཊཾ དུབྦྷཱསིཏཾ, ཨཡཾ ཨཱཙཱརཝིཔཏྟི. མིཙྪཱདིཊྛི ཨནྟགྒཱཧིཀཱ དིཊྛི, ཨཡཾ དིཊྛིཝིཔཏྟཱི’’ཏི.

སོ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ ‘‘ཡཾ ཁོ ཏྭཾ, ཨཱཝུསོ, ཨིམཾ བྷིཀྑུཾ ཙོདེསི, དིཊྛེན ཝཱ ཙོདེསི, སུཏེན ཝཱ ཙོདེསི, པརིསངྐཱཡ ཝཱ ཙོདེསཱི’’ཏི ¶ . སོ ཙེ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ ‘‘དིཊྛེན ཝཱ ¶ ཙོདེམི, སུཏེན ཝཱ ཙོདེམི, པརིསངྐཱཡ ཝཱ ཙོདེམཱི’’ཏི. སོ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ ‘‘ཡཾ ཁོ ཏྭཾ, ཨཱཝུསོ, ཨིམཾ བྷིཀྑུཾ དིཊྛེན ཙོདེསི, ཀིཾ ཏེ དིཊྛཾ, ཀིནྟི ཏེ དིཊྛཾ, ཀདཱ ཏེ དིཊྛཾ, ཀཏྠ ཏེ དིཊྛཾ, པཱརཱཛིཀཾ ཨཛ྄ཛྷཱཔཛྫནྟོ དིཊྛོ, སངྒྷཱདིསེསཾ ཨཛ྄ཛྷཱཔཛྫནྟོ དིཊྛོ, ཐུལླཙྩཡཾ པཱཙིཏྟིཡཾ པཱཊིདེསནཱིཡཾ དུཀྐཊཾ དུབྦྷཱསིཏཾ ཨཛ྄ཛྷཱཔཛྫནྟོ དིཊྛོ, ཀཏྠ ཙཱཡཾ བྷིཀྑུ ཨཧོསི, ཀཏྠ ཙ ཏྭཾ ཀརོསི, ཀིཉྩ ཏྭཾ ཀརོསི, ཀིཾ ཨཡཾ བྷིཀྑུ ཀརོཏཱི’’ཏི?

སོ ཙེ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ ‘‘ན ཁོ ཨཧཾ, ཨཱཝུསོ, ཨིམཾ བྷིཀྑུཾ དིཊྛེན ཙོདེམི, ཨཔིཙ སུཏེན ཙོདེམཱི’’ཏི. སོ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ ‘‘ཡཾ ཁོ ཏྭཾ, ཨཱཝུསོ, ཨིམཾ བྷིཀྑུཾ སུཏེན ཙོདེསི, ཀིཾ ཏེ སུཏཾ, ཀིནྟི ཏེ སུཏཾ, ཀདཱ ཏེ སུཏཾ, ཀཏྠ ཏེ སུཏཾ, པཱརཱཛིཀཾ ཨཛ྄ཛྷཱཔནྣོཏི སུཏཾ, སངྒྷཱདིསེསཾ ཨཛ྄ཛྷཱཔནྣོཏི སུཏཾ, ཐུལླཙྩཡཾ པཱཙིཏྟིཡཾ པཱཊིདེསནཱིཡཾ དུཀྐཊཾ དུབྦྷཱསིཏཾ ཨཛ྄ཛྷཱཔནྣོཏི སུཏཾ, བྷིཀྑུསྶ སུཏཾ, བྷིཀྑུནིཡཱ སུཏཾ, སིཀྑམཱནཱཡ སུཏཾ, སཱམཎེརསྶ སུཏཾ, སཱམཎེརིཡཱ སུཏཾ, ཨུཔཱསཀསྶ སུཏཾ, ཨུཔཱསིཀཱཡ སུཏཾ, རཱཛཱུནཾ སུཏཾ, རཱཛམཧཱམཏྟཱནཾ སུཏཾ, ཏིཏྠིཡཱནཾ སུཏཾ, ཏིཏྠིཡསཱཝཀཱནཾ སུཏ’’ནྟི.

སོ ཙེ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ ‘‘ན ཁོ ཨཧཾ, ཨཱཝུསོ, ཨིམཾ བྷིཀྑུཾ སུཏེན ཙོདེམི, ཨཔིཙ པརིསངྐཱཡ ཙོདེམཱི’’ཏི. སོ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ ‘‘ཡཾ ཁོ ཏྭཾ, ཨཱཝུསོ, ཨིམཾ བྷིཀྑུཾ པརིསངྐཱཡ ཙོདེསི, ཀིཾ པརིསངྐསི, ཀིནྟི པརིསངྐསི, ཀདཱ པརིསངྐསི, ཀཏྠ པརིསངྐསི? པཱརཱཛིཀཾ དྷམྨཾ ཨཛ྄ཛྷཱཔནྣོཏི པརིསངྐསི, སངྒྷཱདིསེསཾ ཐུལླཙྩཡཾ པཱཙིཏྟིཡཾ པཱཊིདེསནཱིཡཾ དུཀྐཊཾ དུབྦྷཱསིཏཾ ཨཛ྄ཛྷཱཔནྣོཏི པརིསངྐསི, བྷིཀྑུསྶ སུཏྭཱ པརིསངྐསི, བྷིཀྑུནིཡཱ སུཏྭཱ…པེ… ཏིཏྠིཡསཱཝཀཱནཾ སུཏྭཱ པརིསངྐསཱི’’ཏི.

དིཊྛཾ དིཊྛེན སམེཏི, དིཊྛེན སཾསནྡཏེ དིཊྛཾ;

དིཊྛཾ པཊིཙྩ ན ཨུཔེཏི, ཨསུདྡྷཔརིསངྐིཏོ;

སོ པུགྒལོ པཊིཉྙཱཡ, ཀཱཏབྦོ ཏེནུཔོསཐོ.

སུཏཾ སུཏེན སམེཏི, སུཏེན སཾསནྡཏེ སུཏཾ;

སུཏཾ པཊིཙྩ ན ཨུཔེཏི, ཨསུདྡྷཔརིསངྐིཏོ;

སོ པུགྒལོ པཊིཉྙཱཡ, ཀཱཏབྦོ ཏེནུཔོསཐོ.

མུཏཾ ¶ ¶ མུཏེན སམེཏི, མུཏེན སཾསནྡཏེ མུཏཾ;

མུཏཾ པཊིཙྩ ན ཨུཔེཏི, ཨསུདྡྷཔརིསངྐིཏོ;

སོ པུགྒལོ པཊིཉྙཱཡ, ཀཱཏབྦོ ཏེནུཔོསཐོ.

པཊིཉྙཱ ལཛྫཱིསུ ཀཏཱ, ཨལཛྫཱིསུ ཨེཝཾ ན ཝིཛྫཏི;

བཧུམྤི ཨལཛྫཱི བྷཱསེཡྻ, ཝཏྟཱནུསནྡྷིཏེན ཀཱརཡེཏི. (པརི. ༣༥༩);

ཨཔིཙེཏྠ སངྒཱམཱཝཙརེན བྷིཀྑུནཱ སངྒྷཾ ཨུཔསངྐམནྟེན ནཱིཙཙིཏྟེན སངྒྷོ ཨུཔསངྐམིཏབྦོ རཛོཧརཎསམེན ཙིཏྟེན, ཨཱསནཀུསལེན བྷཝིཏབྦཾ ནིསཛྫཀུསལེན, ཐེརེ བྷིཀྑཱུ ཨནུཔཁཛྫནྟེན ནཝེ བྷིཀྑཱུ ཨཱསནེན ཨཔྤཊིབཱཧནྟེན ཡཐཱཔཏིརཱུཔེ ཨཱསནེ ནིསཱིདིཏབྦཾ, ཨནཱནཱཀཐིཀེན བྷཝིཏབྦཾ ཨཏིརཙྪཱནཀཐིཀེན, སཱམཾ ཝཱ དྷམྨོ བྷཱསིཏབྦོ, པརོ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷེསིཏབྦོ, ཨརིཡོ ཝཱ ཏུཎྷཱིབྷཱཝོ ནཱཏིམཉྙིཏབྦོ.

སངྒྷེན ཨནུམཏེན པུགྒལེན ཨནུཝིཛྫཀེན ཨནུཝིཛྫིཏུཀཱམེན ན ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ པུཙྪིཏབྦོ, ན ཨཱཙརིཡོ པུཙྪིཏབྦོ, ན སདྡྷིཝིཧཱརིཀོ པུཙྪིཏབྦོ, ན ཨནྟེཝཱསིཀོ པུཙྪིཏབྦོ, ན སམཱནུཔཛ྄ཛྷཱཡཀོ པུཙྪིཏབྦོ, ན སམཱནཱཙརིཡཀོ པུཙྪིཏབྦོ, ན ཛཱཏི པུཙྪིཏབྦཱ, ན ནཱམཾ པུཙྪིཏབྦཾ, ན གོཏྟཾ པུཙྪིཏབྦཾ, ན ཨཱགམོ པུཙྪིཏབྦོ, ན ཀུལཔདེསོ པུཙྪིཏབྦོ, ན ཛཱཏིབྷཱུམི པུཙྪིཏབྦཱ. ཏཾ ཀིཾཀཱརཎཱ? ཨཏྲསྶ པེམཾ ཝཱ དོསོ ཝཱ, པེམེ ཝཱ སཏི དོསེ ཝཱ ཚནྡཱཔི གཙྪེཡྻ དོསཱཔི གཙྪེཡྻ མོཧཱཔི གཙྪེཡྻ བྷཡཱཔི གཙྪེཡྻཱཏི.

སངྒྷེན ཨནུམཏེན པུགྒལེན ཨནུཝིཛྫཀེན ཨནུཝིཛྫིཏུཀཱམེན སངྒྷགརུཀེན བྷཝིཏབྦཾ, ནོ པུགྒལགརུཀེན, སདྡྷམྨགརུཀེན བྷཝིཏབྦཾ, ནོ ཨཱམིསགརུཀེན, ཨཏྠཝསིཀེན བྷཝིཏབྦཾ, ནོ པརིསཀཔྤིཀེན, ཀཱལེན ཨནུཝིཛྫིཏབྦཾ, ནོ ཨཀཱལེན, བྷཱུཏེན ཨནུཝིཛྫིཏབྦཾ, ནོ ཨབྷཱུཏེན, སཎྷེན ཨནུཝིཛྫིཏབྦཾ, ནོ ཕརུསེན, ཨཏྠསཾཧིཏེན ཨནུཝིཛྫིཏབྦཾ, ནོ ཨནཏྠསཾཧིཏེན, མེཏྟཙིཏྟེན ཨནུཝིཛྫིཏབྦཾ, ནོ དོསནྟརེན, ན ཨུཔཀཎྞཀཛཔྤིནཱ བྷཝིཏབྦཾ, ན ཛིམྷཾ པེཀྑིཏབྦཾ, ན ཨཀྑི ནིཁཎིཏབྦཾ, ན བྷམུཀཾ ཨུཀྑིཔིཏབྦཾ, ན སཱིསཾ ཨུཀྑིཔིཏབྦཾ, ན ཧཏྠཝིཀཱརོ ཀཱཏབྦོ, ན ཧཏྠམུདྡཱ དསྶེཏབྦཱ.

ཨཱསནཀུསལེན ¶ བྷཝིཏབྦཾ ནིསཛྫཀུསལེན, ཡུགམཏྟཾ པེཀྑནྟེན ཨཏྠཾ ཨནུཝིདྷིཡནྟེན སཀེ ¶ ཨཱསནེ ནིསཱིདིཏབྦཾ, ན ཙ ཨཱསནཱ ཝུཊྛཱཏབྦཾ, ན ཝཱིཏིཧཱཏབྦཾ, ན ཀུམྨགྒོ སེཝིཏབྦོ, ན བཱཧཱཝིཀྑེཔཀཾ བྷཎིཏབྦཾ, ཨཏུརིཏེན བྷཝིཏབྦཾ ཨསཱཧསིཀེན, ཨཙཎྜིཀཏེན བྷཝིཏབྦཾ ཝཙནཀྑམེན, མེཏྟཙིཏྟེན བྷཝིཏབྦཾ ཧིཏཱནུཀམྤིནཱ, ཀཱརུཎིཀེན བྷཝིཏབྦཾ ཧིཏཔརིསཀྐིནཱ, ཨསམྥཔྤལཱཔིནཱ བྷཝིཏབྦཾ པརིཡནྟབྷཱཎིནཱ, ཨཝེརཝསིཀེན བྷཝིཏབྦཾ ཨནསུརུཏྟེན, ཨཏྟཱ པརིགྒཧེཏབྦོ, པརོ པརིགྒཧེཏབྦོ, ཙོདཀོ པརིགྒཧེཏབྦོ, ཙུདིཏཀོ པརིགྒཧེཏབྦོ, ཨདྷམྨཙོདཀོ པརིགྒཧེཏབྦོ, ཨདྷམྨཙུདིཏཀོ པརིགྒཧེཏབྦོ, དྷམྨཙོདཀོ པརིགྒཧེཏབྦོ, དྷམྨཙུདིཏཀོ པརིགྒཧེཏབྦོ, ཝུཏྟཾ ཨཧཱཔེནྟེན ཨཝུཏྟཾ ཨཔྤཀཱསེནྟེན ཨོཏིཎྞཱནི པདབྱཉྫནཱནི སཱདྷུཀཾ ཨུགྒཧེཏྭཱ པརོ པརིཔུཙྪིཏྭཱ ཡཐཱཔཊིཉྙཱཡ ཀཱརེཏབྦོ, མནྡོ ཧཱསེཏབྦོ, བྷཱིརུ ཨསྶཱསེཏབྦོ, ཙཎྜོ ནིསེདྷེཏབྦོ, ཨསུཙི ཝིབྷཱཝེཏབྦོ, ཨུཛུམདྡཝེན ན ཚནྡཱགཏི གནྟབྦཱ, ན དོསཱགཏི གནྟབྦཱ, ན མོཧཱགཏི གནྟབྦཱ, ན བྷཡཱགཏི གནྟབྦཱ, མཛ྄ཛྷཏྟེན བྷཝིཏབྦཾ དྷམྨེསུ ཙ པུགྒལེསུ ཙ, ཨེཝཉྩ པན ཨནུཝིཛྫཀོ ཨནུཝིཛྫམཱནོ སཏྠུ ཙེཝ སཱསནཀརོ ཧོཏི, ཝིཉྙཱུནཉྩ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ པིཡོ ཙ ཧོཏི མནཱཔོ ཙ གརུ ཙ བྷཱཝནཱིཡོ ཙཱཏི.

ཨིཏི པཱལི༹མུཏྟཀཝིནཡཝིནིཙྪཡསངྒཧེ

ཙོདནཱདིཝིནིཙྪཡཀཐཱ སམཏྟཱ.

༣༢. གརུཀཱཔཏྟིཝུཊྛཱནཝིནིཙྪཡཀཐཱ

༢༣༦. གརུཀཱཔཏྟིཝུཊྛཱནནྟི ¶ པརིཝཱསམཱནཏྟཱདཱིཧི ཝིནཡཀམྨེཧི གརུཀཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱནཾ. ཏཏྠ (ཙཱུལ༹ཝ. ཨཊྛ. ༡༠༢) ཏིཝིདྷོ པརིཝཱསོ པཊིཙྪནྣཔརིཝཱསོ སུདྡྷནྟཔརིཝཱསོ སམོདྷཱནཔརིཝཱསོཏི. ཏེསུ པཊིཙྪནྣཔརིཝཱསོ ཏཱཝ ཡཐཱཔཊིཙྪནྣཱཡ ཨཱཔཏྟིཡཱ དཱཏབྦོ. ཀསྶཙི ཧི ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱ ཨཱཔཏྟི ཧོཏི, ཀསྶཙི དྭཱིཧཔྤཊིཙྪནྣཱ, ཀསྶཙི ཨེཀཱཔཏྟི ཧོཏི, ཀསྶཙི དྭེ ཏིསྶོ ཏཏུཏྟརི ཝཱ. ཏསྨཱ པཊིཙྪནྣཔརིཝཱསཾ དེནྟེན ¶ པཋམཾ ཏཱཝ པཊིཙྪནྣབྷཱཝོ ཛཱནིཏབྦོ. ཨཡཉྷི ཨཱཔཏྟི ནཱམ དསཧཱཀཱརེཧི པཊིཙྪནྣཱ ཧོཏི.

ཏཏྲཱཡཾ མཱཏིཀཱ – ཨཱཔཏྟི ཙ ཧོཏི ཨཱཔཏྟིསཉྙཱི ཙ, པཀཏཏྟོ ཙ ཧོཏི པཀཏཏྟསཉྙཱི ཙ, ཨནནྟརཱཡིཀོ ཙ ཧོཏི ཨནནྟརཱཡིཀསཉྙཱི ཙ, པཧུ ཙ ཧོཏི པཧུསཉྙཱི ཙ, ཚཱདེཏུཀཱམོ ཙ ཧོཏི ཚཱདེཏི ཙཱཏི. ཏཏྠ ཨཱཔཏྟི ཙ ཧོཏི ཨཱཔཏྟིསཉྙཱི ཙཱཏི ཡཾ ཨཱཔནྣོ, སཱ ཨཱཔཏྟིཡེཝ ཧོཏི, སོཔི ཙ ཏཏྠ ཨཱཔཏྟིསཉྙཱིཡེཝ. ཨིཏི ཛཱནནྟོ ཚཱདེཏི, ཚནྣཱ ཧོཏི, ཨཐ པནཱཡཾ ཏཏྠ ཨནཱཔཏྟིསཉྙཱི, ཨཙྪནྣཱ ཧོཏི. ཨནཱཔཏྟི པན ཨཱཔཏྟིསཉྙཱཡཔི ཨནཱཔཏྟིསཉྙཱཡཔི ཚཱདེནྟེན ཨཙྪཱདིཏཱཝ ཧོཏི, ལཧུཀཾ ཝཱ གརུཀཱཏི གརུཀཾ ཝཱ ལཧུཀཱཏི ཚཱདེཏི, ཨལཛྫིཔཀྑེ ཏིཊྛཏི, ཨཱཔཏྟི པན ཨཙྪནྣཱ ཧོཏི, གརུཀཾ ལཧུཀཱཏི མཉྙམཱནོ དེསེཏི, ནེཝ དེསིཏཱ ཧོཏི, ན ཚནྣཱ, གརུཀཾ ཝཱ གརུཀཱཏི ཉཏྭཱ ཚཱདེཏི, ཚནྣཱ ཧོཏི, གརུཀལཧུཀབྷཱཝཾ ན ཛཱནཱཏི, ཨཱཔཏྟིཾ ཚཱདེམཱིཏི ཚཱདེཏི, ཚནྣཱཝ ཧོཏི.

པཀཏཏྟོཏི ཏིཝིདྷཾ ཨུཀྑེཔནཱིཡཀམྨཾ ཨཀཏོ. སོ ཙེ པཀཏཏྟསཉྙཱི ཧུཏྭཱ ཚཱདེཏི, ཚནྣཱ ཧོཏི. ཨཐ ‘‘མཡ྄ཧཾ སངྒྷེན ཀམྨཾ ཀཏ’’ནྟི ཨཔཀཏཏྟསཉྙཱི ཧུཏྭཱ ཚཱདེཏི, ཨཙྪནྣཱ ཧོཏི. ཨཔཀཏཏྟེན པན པཀཏཏྟསཉྙིནཱ ཝཱ ཨཔཀཏཏྟསཉྙིནཱ ཝཱ ཚཱདིཏཱཔི ཨཙྪནྣཱཝ ཧོཏི. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘ཨཱཔཛྫཏི གརུཀཾ སཱཝསེསཾ,

ཚཱདེཏི ཨནཱདརིཡཾ པཊིཙྩ;

ན ¶ བྷིཀྑུནཱི ནོ ཙ ཕུསེཡྻ ཝཛྫཾ,

པཉྷཱ མེསཱ ཀུསལེཧི ཙིནྟིཏཱ’’ཏི. (པརི. ༤༨༡) –

ཨཡཉྷི པཉྷོ ཨུཀྑིཏྟཀེན ཀཐིཏོ.

ཨནནྟརཱཡིཀོཏི ཡསྶ དསསུ ཨནྟརཱཡེསུ ཨེཀོཔི ནཏྠི, སོ ཙེ ཨནནྟརཱཡིཀསཉྙཱི ཧུཏྭཱ ཚཱདེཏི, ཚནྣཱ ཧོཏི. སཙེཔི སོ བྷཱིརུཛཱཏིཀཏཱཡ ཨནྡྷཀཱརེ ཨམནུསྶཙཎྜམིགབྷཡེན ཨནྟརཱཡིཀསཉྙཱི ཧུཏྭཱ ཚཱདེཏི, ཨཙྪནྣཱཝ ཧོཏི. ཡསྶཔི པབྦཏཝིཧཱརེ ཝསནྟསྶ ཀནྡརཾ ¶ ཝཱ ནདིཾ ཝཱ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཨཱརོཙེཏབྦཾ ཧོཏི, ཨནྟརཱམགྒེ ཙ ཙཎྜཝཱལ༹ཨམནུསྶཱདིབྷཡཾ ཨཏྠི, མགྒེ ཨཛགརཱ ནིཔཛྫནྟི, ནདཱི པཱུརཱ ཧོཏི, ཨེཏསྨིཾ པན སཏིཡེཝ ཨནྟརཱཡེ ཨནྟརཱཡིཀསཉྙཱི ཚཱདེཏི, ཨཙྪནྣཱ ཧོཏི. ཨནྟརཱཡིཀསྶ པན ཨནྟརཱཡིཀསཉྙཱཡ ཚཱདཡཏོ ཨཙྪནྣཱཝ.

པཧཱུཏི སོ སཀྐོཏི བྷིཀྑུནོ སནྟིཀཾ གནྟུཉྩེཝ ཨཱརོཙེཏུཉྩ, སོ ཙེ པཧུསཉྙཱི ཧུཏྭཱ ཚཱདེཏི, ཚནྣཱ ཧོཏི. སཙསྶ མུཁེ ཨཔྤམཏྟཀོ གཎྜོ ཝཱ ཧོཏི, ཧནུཀཝཱཏོ ཝཱ ཝིཛ྄ཛྷཏི, དནྟོ ཝཱ རུཛྫཏི, བྷིཀྑཱ ཝཱ མནྡཱ ལདྡྷཱ ཧོཏི, ཏཱཝཏཀེན པན ནེཝ ཝཏྟུཾ ན སཀྐོཏི, ན གནྟུཾ, ཨཔིཙ ཁོ ‘‘ན སཀྐོམཱི’’ཏི སཉྙཱི ཧོཏི, ཨཡཾ པཧུ ཧུཏྭཱ ཨཔྤཧུསཉྙཱི ནཱམ. ཨིམིནཱ ཚཱདིཏཱཔི ཨཙྪཱདིཏཱ. ཨཔྤཧུནཱ པན ཝཏྟུཾ ཝཱ གནྟུཾ ཝཱ ཨསམཏྠེན པཧུསཉྙིནཱ ཝཱ ཨཔྤཧུསཉྙིནཱ ཝཱ ཚཱདིཏཱ ཧོཏི, ཨཙྪཱདིཏཱཝ.

ཚཱདེཏུཀཱམོ ཙ ཧོཏི ཚཱདེཏི ཙཱཏི ཨིདཾ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝ. སཙེ པན ‘‘ཚཱདེསྶཱམཱི’’ཏི དྷུརནིཀྑེཔཾ ཀཏྭཱ པུརེབྷཏྟེ ཝཱ པཙྪཱབྷཏྟེ ཝཱ པཋམཡཱམཱདཱིསུ ཝཱ ལཛྫིདྷམྨཾ ཨོཀྐམིཏྭཱ ཨནྟོཨརུཎེཡེཝ ཨཱརོཙེཏི, ཨཡཾ ཚཱདེཏུཀཱམོ ན ཚཱདེཏི ནཱམ. ཡསྶ པན ཨབྷིཀྑུཀེ ཋཱནེ ཝསནྟསྶ ཨཱཔཛྫིཏྭཱ སབྷཱགསྶ བྷིཀྑུནོ ཨཱགམནཾ ཨཱགམེནྟསྶ, སབྷཱགསྶ སནྟིཀཾ ཝཱ གཙྪནྟསྶ ཨཌྜྷམཱསོཔི མཱསོཔི ཨཏིཀྐམཏི, ཨཡཾ ན ཚཱདེཏུཀཱམོ ཚཱདེཏི ནཱམ, ཨཡམྤི ཨཙྪནྣཱཝ ཧོཏི. ཡོ པན ཨཱཔནྣམཏྟོཝ ཨགྒིཾ ཨཀྐནྟཔུརིསོ ཝིཡ སཧསཱ པཀྐམིཏྭཱ སབྷཱགཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཨཱཝིཀརོཏི, ཨཡཾ ན ཚཱདེཏུཀཱམོཝ ན ཚཱདེཏི ནཱམ. སཙེ པན སབྷཱགཾ དིསྭཱཔི ‘‘ཨཡཾ མེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཝཱ ཨཱཙརིཡོ ཝཱ’’ཏི ལཛྫཱཡ ནཱརོཙེཏི, ཚནྣཱཝ ཧོཏི ཨཱཔཏྟི. ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཱདིབྷཱཝོ ཧི ཨིདྷ ཨཔྤམཱཎཾ, ཨཝེརིསབྷཱགམཏྟམེཝ པམཱཎཾ. ཏསྨཱ ཨཝེརིསབྷཱགསྶ ¶ སནྟིཀེ ཨཱརོཙེཏབྦཱ. ཡོ པན ཝིསབྷཱགོ ཧོཏི སུཏྭཱ པཀཱསེཏུཀཱམོ, ཨེཝརཱུཔསྶ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶཔི སནྟིཀེ ན ཨཱརོཙེཏབྦཱ.

ཏཏྠ པུརེབྷཏྟཾ ཝཱ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔནྣོ ཧོཏུ པཙྪཱབྷཏྟཾ ཝཱ དིཝཱ ཝཱ རཏྟིཾ ཝཱ, ཡཱཝ ཨརུཎཾ ན ཨུགྒཙྪཏི, ཏཱཝ ཨཱརོཙེཏབྦཾ. ཨུདྡྷསྟེ ¶ ཨརུཎེ པཊིཙྪནྣཱ ཧོཏི, པཊིཙྪཱདནཔཙྩཡཱ ཙ དུཀྐཊཾ ཨཱཔཛྫཏི, སབྷཱགསངྒྷཱདིསེསཾ ཨཱཔནྣསྶ པན སནྟིཀེ ཨཱཝིཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི. སཙེ ཨཱཝིཀརོཏི, ཨཱཔཏྟི ཨཱཝིཀཏཱ ཧོཏི, དུཀྐཊཱ པན ན མུཙྩཏི. ཏསྨཱ སུདྡྷསྶ སནྟིཀེ ཨཱཝིཀཱཏབྦཱ. ཨཱཝིཀརོནྟོ ཙ ‘‘ཏུཡ྄ཧཾ སནྟིཀེ ཨེཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཝིཀརོམཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨཱཙིཀྑཱམཱི’’ཏི ཝཱ ཨཱརོཙེམཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘མམ ཨེཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔནྣབྷཱཝཾ ཛཱནཱཧཱི’’ཏི ཝཱ ཝདཏུ, ‘‘ཨེཀཾ གརུཀཱཔཏྟིཾ ཨཱཝིཀརོམཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ཝཱ ནཡེན ཝདཏུ, སབྦེཧིཔི ཨཱཀཱརེཧི ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཝ ཧོཏཱིཏི ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟཾ. སཙེ པན ‘‘ལཧུཀཱཔཏྟིཾ ཨཱཝིཀརོམཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝདཏི, པཊིཙྪནྣཱཝ ཧོཏི. ཝཏྠུཾ ཨཱརོཙེཏི, ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱརོཙེཏི, ཨུབྷཡཾ ཨཱརོཙེཏི, ཏིཝིདྷེནཔི ཨཱརོཙིཏཱཝ ཧོཏི.

༢༣༧. ཨིཏི ཨིམཱནི དས ཀཱརཎཱནི ཨུཔཔརིཀྑིཏྭཱ པཊིཙྪནྣཔརིཝཱསཾ དེནྟེན པཋམམེཝ པཊིཙྪནྣབྷཱཝོ ཛཱནིཏབྦོ, ཏཏོ པཊིཙྪནྣདིཝསེ ཙ ཨཱཔཏྟིཡོ ཙ སལླཀྑེཏྭཱ སཙེ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱ ཧོཏི, ‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཨེཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫིཾ སཉྩེཏནིཀཾ སུཀྐཝིསྶཊྛིཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣ’’ནྟི ཨེཝཾ ཡཱཙཱཔེཏྭཱ ཁནྡྷཀེ (ཙཱུལ༹ཝ. ༩༨) ཨཱགཏནཡེནེཝ ཀམྨཝཱཙཾ ཝཏྭཱ པརིཝཱསོ དཱཏབྦོ. ཨཐ དྭཱིཧཏཱིཧཱདིཔཊིཙྪནྣཱ ཧོཏི, ‘‘དྭཱིཧཔྤཊིཙྪནྣཾ, ཏཱིཧཔྤཊིཙྪནྣཾ, ཙཏཱུཧཔྤཊིཙྪནྣཾ, པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཾ…པེ… ཙུདྡསཱཧཔྤཊིཙྪནྣ’’ནྟི ཨེཝཾ ཡཱཝ ཙུདྡསདིཝསཱནི དིཝསཝསེན ཡོཛནཱ ཀཱཏབྦཱ, པཉྩདསདིཝསཔཊིཙྪནྣཱཡ ‘‘པཀྑཔཊིཙྪནྣ’’ནྟི ཡོཛནཱ ཀཱཏབྦཱ. ཏཏོ ཡཱཝ ཨེཀཱུནཏིཾསཏིམོ དིཝསོ, ཏཱཝ ‘‘ཨཏིརེཀཔཀྑཔཊིཙྪནྣ’’ནྟི, ཏཏོ ‘‘མཱསཔཊིཙྪནྣཾ, ཨཏིརེཀམཱསཔཊིཙྪནྣཾ, དྭེམཱསཔཊིཙྪནྣཾ, ཨཏིརེཀདྭེམཱསཔཊིཙྪནྣཾ, ཏེམཱས…པེ… ཨཏིརེཀཨེཀཱདསམཱསཔཊིཙྪནྣ’’ནྟི ཨེཝཾ ཡོཛནཱ ཀཱཏབྦཱ. སཾཝཙྪརེ པུཎྞེ ‘‘ཨེཀསཾཝཙྪརཔཊིཙྪནྣ’’ནྟི, ཏཏོ པརཾ ‘‘ཨཏིརེཀསཾཝཙྪརཾ, དྭེསཾཝཙྪར’’ནྟི ཨེཝཾ ཡཱཝ ‘‘སཊྛིསཾཝཙྪརཾ, ཨཏིརེཀསཊྛིསཾཝཙྪརཔཊིཙྪནྣ’’ནྟི ཝཱ ཏཏོ ཝཱ བྷིཡྻོཔི ཝཏྭཱ ཡོཛནཱ ཀཱཏབྦཱ.

སཙེ པན དྭེ ཏིསྶོ ཏཏུཏྟརི ཝཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཧོནྟི, ཡཐཱ ‘‘ཨེཀཾ ཨཱཔཏྟི’’ནྟི ཝུཏྟཾ, ཨེཝཾ ‘‘དྭེ ཨཱཔཏྟིཡོ, ཏིསྶོ ཨཱཔཏྟིཡོ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ཏཏོ པརཾ པན སཏཾ ཝཱ ཧོཏུ སཧསྶཾ ཝཱ ¶ , ‘‘སམྦཧུལཱ’’ཏི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི. ནཱནཱཝཏྠུཀཱསུཔི ‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ སངྒྷཱདིསེསཱ ¶ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ཨེཀཾ སུཀྐཝིསྶཊྛིཾ, ཨེཀཾ ཀཱཡསཾསགྒཾ, ཨེཀཾ དུཊྛུལླཝཱཙཾ, ཨེཀཾ ཨཏྟཀཱམཾ, ཨེཀཾ སཉྩརིཏྟཾ, ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ’’ཏི ཨེཝཾ གཎནཝསེན ཝཱ ‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ སངྒྷཱདིསེསཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ནཱནཱཝཏྠུཀཱ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ’’ཏི ཨེཝཾ ཝཏྠུཀིཏྟནཝསེན ཝཱ ‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ སངྒྷཱདིསེསཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ’’ཏི ཨེཝཾ ནཱམམཏྟཝསེན ཝཱ ཡོཛནཱ ཀཱཏབྦཱ. ཏཏྠ ནཱམཾ དུཝིདྷཾ སཛཱཏིསཱདྷཱརཎཾ སབྦསཱདྷཱརཎཉྩ. ཏཏྠ སངྒྷཱདིསེསོཏི སཛཱཏིསཱདྷཱརཎཾ. ཨཱཔཏྟཱིཏི སབྦསཱདྷཱརཎཾ. ཏསྨཱ ‘‘སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ’’ཏི ཨེཝཾ སབྦསཱདྷཱརཎནཱམཝསེནཔི ཝཊྚཏི. ཨིདཉྷི པརིཝཱསཱདིཝིནཡཀམྨཾ ཝཏྠུཝསེན གོཏྟཝསེན ནཱམཝསེན ཨཱཔཏྟིཝསེན ཙ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ.

ཏཏྠ སུཀྐཝིསྶཊྛཱིཏི ཝཏྠུ ཙེཝ གོཏྟཉྩ. སངྒྷཱདིསེསོཏི ནཱམཉྩེཝ ཨཱཔཏྟི ཙ. ཏཏྠ ‘‘སུཀྐཝིསྶཊྛིཾ ཀཱཡསཾསགྒ’’ནྟིཨཱདིནཱ ཝཙནེནཔི ‘‘ནཱནཱཝཏྠུཀཱཡོ’’ཏི ཝཙནེནཔི ཝཏྠུ ཙེཝ གོཏྟཉྩ གཧིཏཾ ཧོཏི. ‘‘སངྒྷཱདིསེསོ’’ཏི ཝཙནེནཔི ‘‘ཨཱཔཏྟིཡོ’’ཏི ཝཙནེནཔི ནཱམཉྩེཝ ཨཱཔཏྟི ཙ གཧིཏཱ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཨེཏེསུ ཡསྶ ཀསྶཙི ཝསེན ཀམྨཝཱཙཱ ཀཱཏབྦཱ. ཨིདྷ པན སབྦཱཔཏྟཱིནཾ སཱདྷཱརཎཝསེན སམྦཧུལནཡེནེཝ ཙ སབྦཏྠ ཀམྨཝཱཙཾ ཡོཛེཏྭཱ དསྶཡིསྶཱམ. ཨེཀཉྷི ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱ ‘‘སམྦཧུལཱ’’ཏི ཝིནཡཀམྨཾ ཀརོནྟསྶཔི ཝུཊྛཱཏི ཨེཀཾ ཝིནཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨབྷཱཝཏོ. སམྦཧུལཱ པན ཨཱཔཛྫིཏྭཱ ‘‘ཨེཀཾ ཨཱཔཛྫི’’ནྟི ཀརོནྟསྶ ན ཝུཊྛཱཏི, ཏསྨཱ སམྦཧུལནཡེནེཝ ཡོཛཡིསྶཱམ. སེཡྻཐིདཾ – པཊིཙྪནྣཔརིཝཱསཾ དེནྟེན སཙེ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱ ཨཱཔཏྟི ཧོཏི.

‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ, བྷནྟེ, སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཡཱཙཱམི. ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, དུཏིཡམྤི, བྷནྟེ, སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཡཱཙཱམི. ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ ¶ , ཏཏིཡམྤི, བྷནྟེ, སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཡཱཙཱམཱིཏི –

ཨེཝཾ ཏིཀྑཏྟུཾ ཡཱཙཱཔེཏྭཱ –

‘‘སུཎཱཏུ ¶ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཡཱཙཏི, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ དདེཡྻ, ཨེསཱ ཉཏྟི.

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཡཱཙཏི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ དེཏི, ཡསྶཱཡསྨཏོ ཁམཏི ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསསྶ དཱནཾ, སོ ཏུཎྷསྶ. ཡསྶ ནཀྑམཏི, སོ བྷཱསེཡྻ.

‘‘དུཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ… ཏཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ….

‘‘དིནྣོ སངྒྷེན ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསོ, ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི, ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི –

ཨེཝཾ ཡོ ཡོ ཨཱཔནྣོ ཧོཏི, ཏསྶ ཏསྶ ནཱམཾ གཧེཏྭཱ ཀམྨཝཱཙཱ ཀཱཏབྦཱ.

ཀམྨཝཱཙཱཔརིཡོསཱནེ ཙ ཏེན བྷིཀྑུནཱ མཱལ༹ཀསཱིམཱཡམེཝ ‘‘པརིཝཱསཾ སམཱདིཡཱམི, ཝཏྟཾ སམཱདིཡཱམཱི’’ཏི ཝཏྟཾ སམཱདཱཏབྦཾ, སམཱདིཡིཏྭཱ ཏཏྠེཝ སངྒྷསྶ ཨཱརོཙེཏབྦཾ. ཨཱརོཙེནྟེན ཙ –

‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ¶ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོཧཾ པརིཝསཱམི, ཝེདིཡཱམཧཾ, བྷནྟེ, ཝེདིཡཏཱིཏི མཾ སངྒྷོ དྷཱརེཏཱུ’’ཏི –

ཨེཝཾ ཨཱརོཙེཏབྦཾ. ཨིམཉྩ ཨཏྠཾ གཧེཏྭཱ ཡཱཡ ཀཱཡཙི ཝཱཙཱཡ ཨཱརོཙེཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ.

ཨཱརོཙེཏྭཱ ¶ (ཙཱུལ༹ཝ. ཨཊྛ. ༡༠༢) སཙེ ནིཀྑིཔིཏུཀཱམོ ཧོཏི, ‘‘པརིཝཱསཾ ནིཀྑིཔཱམི, ཝཏྟཾ ནིཀྑིཔཱམཱི’’ཏི ནིཀྑིཔིཏབྦཾ. ཨེཀཔདེནཔི ཙེཏྠ ནིཀྑིཏྟོ ཧོཏི པརིཝཱསོ, དྭཱིཧི པན སུནིཀྑིཏྟོཡེཝ. སམཱདཱནེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ནིཀྑིཏྟཀཱལཏོ པཊྛཱཡ པཀཏཏྟཊྛཱནེ ཏིཊྛཏི. མཱལ༹ཀཏོ བྷིཀྑཱུསུ ནིཀྑནྟེསུ ཨེཀསྶཔི སནྟིཀེ ནིཀྑིཔིཏུཾ ཝཊྚཏི, མཱལ༹ཀཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ སཏིཾ པཊིལབྷནྟེན སཧགཙྪནྟསྶ སནྟིཀེ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ. སཙེ སོཔི པཀྐནྟོ, ཨཉྙསྶ ཡསྶ མཱལ༹ཀེ ནཱརོཙིཏཾ, ཏསྶ ཨཱརོཙེཏྭཱ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ. ཨཱརོཙེནྟེན ཙ ཨཝསཱནེ ‘‘ཝེདིཡཏཱིཏི མཾ ཨཱཡསྨཱ དྷཱརེཏཱུ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. དྭིནྣཾ ཨཱརོཙེནྟེན ‘‘ཨཱཡསྨནྟཱ དྷཱརེནྟཱུ’’ཏི, ཏིཎྞཾ ཨཱརོཙེནྟེན ‘‘ཨཱཡསྨནྟོ དྷཱརེནྟཱུ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. སཙེ ཨཔྤབྷིཀྑུཀོ ཝིཧཱརོ ཧོཏི, སབྷཱགཱ བྷིཀྑཱུ ཝསནྟི, ཝཏྟཾ ཨནིཀྑིཔིཏྭཱ ཝིཧཱརེཡེཝ རཏྟིཔརིགྒཧོ ཀཱཏབྦོ. ཨཐ ན སཀྐཱ སོདྷེཏུཾ, ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝཏྟཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ པཙྩཱུསསམཡེ ཨེཀེན བྷིཀྑུནཱ སདྡྷིཾ པརིཀྑིཏྟསྶ ཝིཧཱརསྶ པརིཀྑེཔཏོ, ཨཔརིཀྑིཏྟསྶ ཝིཧཱརསྶ པརིཀྑེཔཱརཧཊྛཱནཏོ དྭེ ལེཌྜུཔཱཏེ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ མཧཱམགྒཏོ ཨོཀྐམྨ གུམྦེན ཝཱ ཝཏིཡཱ ཝཱ པཊིཙྪནྣཊྛཱནེ ནིསཱིདིཏབྦཾ, ཨནྟོཨརུཎེཡེཝ ཝུཏྟནཡེན ཝཏྟཾ སམཱདིཡིཏྭཱ ཨཱརོཙེཏབྦཾ. ཨཱརོཙེནྟེན སཙེ ནཝཀཏརོ ཧོཏི, ‘‘ཨཱཝུསོ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. སཙེ ཝུཌྜྷཏརོ, ‘‘བྷནྟེ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. སཙེ ཨཉྙོ ཀོཙི བྷིཀྑུ ཀེནཙིདེཝ ཀརཎཱིཡེན ཏཾ ཋཱནཾ ཨཱགཙྪཏི, སཙེ ཨེས ཏཾ པསྶཏི, སདྡཾ ཝཱསྶ སུཎཱཏི, ཨཱརོཙེཏབྦཾ, ཨནཱརོཙེནྟསྶ རཏྟིཙྪེདོ ཙེཝ ཝཏྟབྷེདོ ཙ. ཨཐ དྭཱདསཧཏྠཾ ཨུཔཙཱརཾ ཨོཀྐམིཏྭཱ ཨཛཱནནྟསྶེཝ གཙྪཏི, རཏྟིཙྪེདོ ཧོཏིཡེཝ, ཝཏྟབྷེདོ པན ནཏྠི, ཨུགྒཏེ ཨརུཎེ ཝཏྟཾ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ. སཙེ སོ བྷིཀྑུ ཀེནཙིདེཝ ཀརཎཱིཡེན པཀྐནྟོ ཧོཏི, ཡཾ ཨཉྙཾ སབྦཔཋམཾ པསྶཏི, ཏསྶ ཨཱརོཙེཏྭཱ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ. ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱཔི ཡཾ པཋམཾ པསྶཏི, ཏསྶ ཨཱརོཙེཏྭཱ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ. ཨཡཾ ནིཀྑིཏྟཝཏྟསྶ པརིཧཱརོ.

༢༣༨. ཨེཝཾ ¶ ཡཏྟཀཱནི དིཝསཱནི ཨཱཔཏྟི པཊིཙྪནྣཱ ཧོཏི, ཏཏྟཀཱནི ཏཏོ ཨདྷིཀཏརཱནི ཝཱ ཀུཀྐུཙྩཝིནོདནཏྠཱཡ པརིཝསིཏྭཱ སངྒྷཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝཏྟཾ སམཱདིཡིཏྭཱ མཱནཏྟཾ ཡཱཙིཏབྦཾ. ཨཡཉྷི ཝཏྟེ སམཱདིནྣེ ཨེཝ མཱནཏྟཱརཧོ ཧོཏི ནིཀྑིཏྟཝཏྟེན པརིཝུཏྠཏྟཱ. ཨནིཀྑིཏྟཝཏྟསྶ པན པུན སམཱདཱནཀིཙྩཾ ནཏྠི. སོ ཧི པཊིཙྪནྣདིཝསཱཏིཀྐམེནེཝ མཱནཏྟཱརཧོ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཏསྶ མཱནཏྟཾ དཱཏབྦམེཝ. ཏཾ དེནྟེན –

‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ སམྦཧུལཱནཾ ¶ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོཧཾ, བྷནྟེ, པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙཱམི. ཨཧཾ, བྷནྟེ…པེ… སོཧཾ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ, དུཏིཡམྤི, བྷནྟེ, སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙཱམི. ཨཧཾ, བྷནྟེ…པེ… སོཧཾ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ, ཏཏིཡམྤི, བྷནྟེ, སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙཱམཱི’’ཏི –

ཨེཝཾ ཏིཀྑཏྟུཾ ཡཱཙཱཔེཏྭཱ –

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙཏི, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ དདེཡྻ, ཨེསཱ ཉཏྟི.

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ ¶ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙཏི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ དེཏི, ཡསྶཱཡསྨཏོ ཁམཏི ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟསྶ དཱནཾ, སོ ཏུཎྷསྶ. ཡསྶ ནཀྑམཏི, སོ བྷཱསེཡྻ.

‘‘དུཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ… ཏཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ….

‘‘དིནྣཾ སངྒྷེན ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ, ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི, ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི –

ཨེཝཾ ¶ ཀམྨཝཱཙཱ ཀཱཏབྦཱ.

ཀམྨཝཱཙཱཔརིཡོསཱནེ ཙ ཏེན བྷིཀྑུནཱ མཱལ༹ཀསཱིམཱཡམེཝ ‘‘མཱནཏྟཾ སམཱདིཡཱམི, ཝཏྟཾ སམཱདིཡཱམཱི’’ཏི ཝཏྟཾ སམཱདཱཏབྦཾ, སམཱདིཡིཏྭཱ ཏཏྠེཝ སངྒྷསྶ ཨཱརོཙེཏབྦཾ. ཨཱརོཙེནྟེན ཙ –

‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོཧཾ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོཧཾ མཱནཏྟཾ ཙརཱམི, ཝེདིཡཱམཧཾ བྷནྟེ, ཝེདིཡཏཱིཏི མཾ སངྒྷོ དྷཱརེཏཱུ’’ཏི –

ཨེཝཾ ཨཱརོཙེཏབྦཾ. ཨིམཉྩ པན ཨཏྠཾ གཧེཏྭཱ ཡཱཡ ཀཱཡཙི ཝཱཙཱཡ ཨཱརོཙེཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ.

ཨཱརོཙེཏྭཱ ¶ སཙེ ནིཀྑིཔིཏུཀཱམོ ཧོཏི, ‘‘མཱནཏྟཾ ནིཀྑིཔཱམི, ཝཏྟཾ ནིཀྑིཔཱམཱི’’ཏི སངྒྷམཛ྄ཛྷེ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ. མཱལ༹ཀཏོ བྷིཀྑཱུསུ ནིཀྑནྟེསུ ཨེཀསྶཔི སནྟིཀེ ནིཀྑིཔིཏུཾ ཝཊྚཏི. མཱལ༹ཀཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ སཏིཾ པཊིལབྷནྟེན སཧགཙྪནྟསྶ སནྟིཀེ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ. སཙེ སོཔི པཀྐནྟོ, ཨཉྙསྶ ཡསྶ མཱལ༹ཀེ ནཱརོཙིཏཾ, ཏསྶ ཨཱརོཙེཏྭཱ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ. ཨཱརོཙེནྟེན པན ཨཝསཱནེ ‘‘ཝེདིཡཏཱིཏི མཾ ཨཱཡསྨཱ དྷཱརེཏཱུ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. དྭིནྣཾ ཨཱརོཙེནྟེན ‘‘ཨཱཡསྨནྟཱ དྷཱརེནྟཱུ’’ཏི, ཏིཎྞཾ ཨཱརོཙེནྟེན ‘‘ཨཱཡསྨནྟོ དྷཱརེནྟཱུ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ནིཀྑིཏྟཀཱལཏོ པཊྛཱཡ པཀཏཏྟཊྛཱནེ ཏིཊྛཏི. སཙེ ཨཔྤབྷིཀྑུཀོ ཝིཧཱརོ ཧོཏི, སབྷཱགཱ བྷིཀྑཱུ ཝསནྟི, ཝཏྟཾ ཨནིཀྑིཔིཏྭཱ ཨནྟོཝིཧཱརེཡེཝ རཏྟིཡོ གཎེཏབྦཱ. ཨཐ ན སཀྐཱ སོདྷེཏུཾ, ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝཏྟཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ པཙྩཱུསསམཡེ ཙཏཱུཧི པཉྩཧི ཝཱ བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ པརིཀྑིཏྟསྶ ཝིཧཱརསྶ པརིཀྑེཔཏོ, ཨཔརིཀྑིཏྟསྶ པརིཀྑེཔཱརཧཊྛཱནཏོ དྭེ ལེཌྜུཔཱཏེ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ མཧཱམགྒཏོ ཨོཀྐམྨ གུམྦེན ཝཱ ཝཏིཡཱ ཝཱ པཊིཙྪནྣཊྛཱནེ ནིསཱིདིཏབྦཾ, ཨནྟོཨརུཎེཡེཝ ཝུཏྟནཡེན ཝཏྟཾ སམཱདིཡིཏྭཱ ཨཱརོཙེཏབྦཾ. སཙེ ཨཉྙོ ཀོཙི བྷིཀྑུ ཀེནཙིདེཝ ཀརཎཱིཡེན ཏཾ ཋཱནཾ ཨཱགཙྪཏི, སཙེ ཨེས ཏཾ པསྶཏི, སདྡཾ ཝཱསྶ སུཎཱཏི, ཨཱརོཙེཏབྦཾ. ཨནཱརོཙེནྟསྶ རཏྟིཙྪེདོ ཙེཝ ཝཏྟབྷེདོ ཙ, ཨཐ དྭཱདསཧཏྠཾ ཨུཔཙཱརཾ ཨོཀྐམིཏྭཱ ཨཛཱནནྟསྶེཝ གཙྪཏི, རཏྟིཙྪེདོ ཧོཏི ཨེཝ, ཝཏྟབྷེདོ ¶ པན ནཏྠི. ཨཱརོཙིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ ཋཔེཏྭཱ སེསེཧི སཏི ཀརཎཱིཡེ གནྟུམྤི ཝཊྚཏི, ཨརུཎེ ཨུཊྛིཏེ ཏསྶ བྷིཀྑུསྶ སནྟིཀེ ཝཏྟཾ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ. སཙེ སོཔི ཀེནཙི ཀམྨེན པུརེ ཨརུཎེཡེཝ གཙྪཏི, ཨཉྙཾ ཝིཧཱརཏོ ནིཀྑནྟཾ ཝཱ ཨཱགནྟུཀཾ ཝཱ ཡཾ པཋམཾ པསྶཏི, ཏསྶ སནྟིཀེ ཨཱརོཙེཏྭཱ ཝཏྟཾ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ. ཨཡཉྩ ཡསྨཱ གཎསྶ ཨཱརོཙེཏྭཱ བྷིཀྑཱུནཉྩ ཨཏྠིབྷཱཝཾ སལླཀྑེཏྭཱཝ ཝསི, ཏེནསྶ ཨཱུནེ གཎེ ཙརཎདོསོ ཝཱ ཝིཔྤཝཱསོ ཝཱ ན ཧོཏི. སཙེ ན ཀཉྩི པསྶཏི, ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱཔི ཡཾ པཋམཾ པསྶཏི, ཏསྶ ཨཱརོཙེཏྭཱ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ. ཨཡཾ ནིཀྑིཏྟཝཏྟསྶ པརིཧཱརོ.

༢༣༩. ཨེཝཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨཁཎྜཾ ཙརིཏྭཱ ཡཏྠ སིཡཱ ཝཱིསཏིགཎོ བྷིཀྑུསངྒྷོ, ཏཏྠ སོ བྷིཀྑུ ཨབྦྷེཏབྦོ. ཨབྦྷེནྟེཧི ཙ པཋམཾ ¶ ཨབྦྷཱནཱརཧོ ཀཱཏབྦོ. ཨཡཉྷི ནིཀྑིཏྟཝཏྟཏྟཱ པཀཏཏྟཊྛཱནེ ཋིཏོ, པཀཏཏྟསྶ ཙ ཨབྦྷཱནཾ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཏསྨཱ ཝཏྟཾ སམཱདཱཔེཏབྦོ, ཝཏྟེ སམཱདིནྣེ ཨབྦྷཱནཱརཧོ ཧོཏི. ཏེནཔི ཝཏྟཾ སམཱདིཡིཏྭཱ ཨཱརོཙེཏྭཱ ཨབྦྷཱནཾ ཡཱཙིཏབྦཾ. ཨནིཀྑིཏྟཝཏྟསྶ པུན ཝཏྟསམཱདཱནཀིཙྩཾ ནཏྠི. སོ ཧི ཚཱརཏྟཱཏིཀྐམེནེཝ ཨབྦྷཱནཱརཧོ ཧོཏི, ཏསྨཱ སོ ཨབྦྷེཏབྦོ. ཨབྦྷེནྟེན ཙ –

‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོཧཾ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོཧཾ, བྷནྟེ, ཙིཎྞམཱནཏྟོ སངྒྷཾ ཨབྦྷཱནཾ ཡཱཙཱམི. ཨཧཾ, བྷནྟེ…པེ… སོཧཾ ཙིཎྞམཱནཏྟོ དུཏིཡམྤི, བྷནྟེ, སངྒྷཾ ཨབྦྷཱནཾ ཡཱཙཱམི. ཨཧཾ, བྷནྟེ…པེ… སོཧཾ ཙིཎྞམཱནཏྟོ ཏཏིཡམྤི, བྷནྟེ, སངྒྷཾ ཨབྦྷཱནཾ ཡཱཙཱམཱི’’ཏི –

ཨེཝཾ ཏིཀྑཏྟུཾ ཡཱཙཱཔེཏྭཱ –

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ¶ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོ ཙིཎྞམཱནཏྟོ སངྒྷཾ ཨབྦྷཱནཾ ཡཱཙཏི, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ ཨབྦྷེཡྻ, ཨེསཱ ཉཏྟི.

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ ¶ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོ ཙིཎྞམཱནཏྟོ སངྒྷཾ ཨབྦྷཱནཾ ཡཱཙཏི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ ཨབྦྷེཏི, ཡསྶཱཡསྨཏོ ཁམཏི ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨབྦྷཱནཾ, སོ ཏུཎྷསྶ. ཡསྶ ནཀྑམཏི, སོ བྷཱསེཡྻ.

‘‘དུཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ… ཏཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ….

‘‘ཨབྦྷིཏོ སངྒྷེན ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ, ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི, ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི –

ཨེཝཾ ཀམྨཝཱཙཱ ཀཱཏབྦཱ.

ཨེཝཾ ཏཱཝ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡ ཨཱཔཏྟིཡཱ པཊིཙྪནྣཔརིཝཱསོ མཱནཏྟདཱནཾ ཨབྦྷཱནཉྩ ཝེདིཏབྦཾ. ཨིམིནཱཝ ནཡེན དྭཱིཧཱདིཔཊིཙྪནྣཱསུཔི ཏདནུརཱུཔཱ ཀམྨཝཱཙཱ ཀཱཏབྦཱ.

༢༤༠. སཙེ པན ཨཔྤཊིཙྪནྣཱ ཨཱཔཏྟི ཧོཏི, པརིཝཱསཾ ཨདཏྭཱ མཱནཏྟམེཝ དཏྭཱ ཙིཎྞམཱནཏྟོ ཨབྦྷེཏབྦོ. ཀཐཾ? མཱནཏྟཾ དེནྟེན ཏཱཝ –

‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ, བྷནྟེ, སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙཱམི. ཨཧཾ, བྷནྟེ…པེ… དུཏིཡམྤི, བྷནྟེ, སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙཱམི. ཨཧཾ ¶ , བྷནྟེ…པེ… ཏཏིཡམྤི, བྷནྟེ, སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙཱམཱི’’ཏི –

ཏིཀྑཏྟུཾ ཡཱཙཱཔེཏྭཱ –

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ¶ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙཏི, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ དདེཡྻ, ཨེསཱ ཉཏྟི.

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙཏི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ དེཏི, ཡསྶཱཡསྨཏོ ཁམཏི ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟསྶ དཱནཾ, སོ ཏུཎྷསྶ. ཡསྶ ནཀྑམཏི, སོ བྷཱསེཡྻ.

‘‘དུཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ… ཏཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ….

‘‘དིནྣཾ སངྒྷེན ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ, ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི, ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི –

ཨེཝཾ ཀམྨཝཱཙཱ ཀཱཏབྦཱ.

ཀམྨཝཱཙཱཔརིཡོསཱནེ ཙ ཝཏྟསམཱདཱནཾ ཝཏྟནིཀྑེཔོ མཱནཏྟཙརཎཉྩ སབྦཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཨཱརོཙེནྟེན པན –

‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ སམྦཧུལཱནཾ ¶ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོཧཾ མཱནཏྟཾ ཙརཱམི, ཝེདིཡཱམཧཾ, བྷནྟེ, ཝེདིཡཏཱིཏི མཾ སངྒྷོ དྷཱརེཏཱུ’’ཏི –

ཨེཝཾ ཨཱརོཙེཏབྦཾ.

ཨེཀསྶ དྭིནྣཾ ཏིཎྞཾ ཝཱ ཨཱརོཙེནྟེན པཊིཙྪནྣམཱནཏྟེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨཱརོཙེཏབྦཾ. ཙིཎྞམཱནཏྟོ ཙ ཡཏྠ སིཡཱ ཝཱིསཏིགཎོ བྷིཀྑུསངྒྷོ, ཏཏྠ སོ ཨབྦྷེཏབྦོ. ཨབྦྷེནྟེན ཙ –

‘‘ཨཧཾ ¶ , བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོཧཾ ཙིཎྞམཱནཏྟོ སངྒྷཾ ཨབྦྷཱནཾ ཡཱཙཱམི. ཨཧཾ, བྷནྟེ…པེ… སོཧཾ ཙིཎྞམཱནཏྟོ དུཏིཡམྤི, བྷནྟེ, སངྒྷཾ ཨབྦྷཱནཾ ཡཱཙཱམི. ཨཧཾ, བྷནྟེ…པེ… སོཧཾ ཙིཎྞམཱནཏྟོ ཏཏིཡམྤི, བྷནྟེ, སངྒྷཾ ཨབྦྷཱནཾ ཡཱཙཱམཱི’’ཏི –

ཨེཝཾ ཏིཀྑཏྟུཾ ཡཱཙཱཔེཏྭཱ –

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོ ཙིཎྞམཱནཏྟོ སངྒྷཾ ཨབྦྷཱནཾ ཡཱཙཏི, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ ཨབྦྷེཡྻ, ཨེསཱ ཉཏྟི.

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོ ཙིཎྞམཱནཏྟོ སངྒྷཾ ཨབྦྷཱནཾ ཡཱཙཏི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ ཨབྦྷེཏི, ཡསྶཱཡསྨཏོ ཁམཏི ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨབྦྷཱནཾ, སོ ཏུཎྷསྶ. ཡསྶ ནཀྑམཏི, སོ བྷཱསེཡྻ.

‘‘དུཏིཡམྤི ¶ ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ… ཏཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ….

ཨབྦྷིཏོ སངྒྷེན ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ, ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི, ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི –

ཨེཝཾ ཀམྨཝཱཙཾ ཝཏྭཱ ཨབྦྷེཏབྦོ. ཨེཝཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡ ཨཱཔཏྟིཡཱ ཝུཊྛཱནཾ ཝེདིཏབྦཾ.

༢༤༡. སཙེ ¶ ཀསྶཙི ཨེཀཱཔཏྟི པཊིཙྪནྣཱ ཧོཏི, ཨེཀཱ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱ, ཏསྶ པཊིཙྪནྣཱཡ ཨཱཔཏྟིཡཱ པརིཝཱསཾ དཏྭཱ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསསྶ མཱནཏྟཾ དེནྟེན ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཔཏྟིཾ པཊིཙྪནྣཱཔཏྟིཡཱ སམོདྷཱནེཏྭཱཔི དཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཀཐཾ? སཙེ པཊིཙྪནྣཱཔཏྟི ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱ ཧོཏི –

‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོཧཾ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ, ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ, བྷནྟེ, སངྒྷཾ ཏཱསཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙཱམཱི’’ཏི –

ཏིཀྑཏྟུཾ ཡཱཙཱཔེཏྭཱ –

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙཏི, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ དདེཡྻ, ཨེསཱ ཉཏྟི.

‘‘སུཎཱཏུ ¶ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ¶ ཨཱཔཛྫི ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙཏི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ དེཏི, ཡསྶཱཡསྨཏོ ཁམཏི ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟསྶ དཱནཾ, སོ ཏུཎྷསྶ. ཡསྶ ནཀྑམཏི, སོ བྷཱསེཡྻ.

‘‘དུཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ… ཏཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ….

‘‘དིནྣཾ སངྒྷེན ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ, ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི, ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི –

ཨེཝཾ ཀམྨཝཱཙཱ ཀཱཏབྦཱ.

ཀམྨཝཱཙཱཔརིཡོསཱནེ ཙ ཝཏྟསམཱདཱནཱདི སབྦཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨཱརོཙེནྟེན པན –

‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོཧཾ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ, ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ, བྷནྟེ, སངྒྷཾ ཏཱསཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ ཏཱསཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོཧཾ མཱནཏྟཾ ཙརཱམི, ཝེདིཡཱམཧཾ, བྷནྟེ, ཝེདིཡཏཱིཏི མཾ སངྒྷོ དྷཱརེཏཱུ’’ཏི –

ཨེཝཾ ¶ ཨཱརོཙེཏབྦཾ.

སམཱདིནྣམཱནཏྟེན ཙ ཨནཱུནཾ ཀཏྭཱ ཝུཏྟནཡེན ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཙརིཏབྦཾ. ཙིཎྞམཱནཏྟོ ཙ ཡཏྠ སིཡཱ ཝཱིསཏིགཎོ བྷིཀྑུསངྒྷོ, ཏཏྠ སོ ཨབྦྷེཏབྦོ. ཨབྦྷེནྟེན ཙ –

‘‘ཨཧཾ ¶ , བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོཧཾ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ, ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ, བྷནྟེ, སངྒྷཾ ཏཱསཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ ཏཱསཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོཧཾ, བྷནྟེ, ཙིཎྞམཱནཏྟོ སངྒྷཾ ཨབྦྷཱནཾ ཡཱཙཱམཱི’’ཏི –

ཨེཝཾ ཏིཀྑཏྟུཾ ཡཱཙཱཔེཏྭཱ –

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཊིཙྪནྣཱཉྩ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོ ཙིཎྞམཱནཏྟོ སངྒྷཾ ཨབྦྷཱནཾ ཡཱཙཏི, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ ཨབྦྷེཡྻ, ཨེསཱ ཉཏྟི.

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ ¶ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཚཱརཏྟཾ ¶ མཱནཏྟཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོ ཙིཎྞམཱནཏྟོ སངྒྷཾ ཨབྦྷཱནཾ ཡཱཙཏི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ ཨབྦྷེཏི, ཡསྶཱཡསྨཏོ ཁམཏི ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨབྦྷཱནཾ, སོ ཏུཎྷསྶ. ཡསྶ ནཀྑམཏི, སོ བྷཱསེཡྻ.

‘‘དུཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ… ཏཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ….

‘‘ཨབྦྷིཏོ སངྒྷེན ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ, ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི, ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི –

ཨེཝཾ ཀམྨཝཱཙཾ ཀཏྭཱ ཨབྦྷེཏབྦོ.

པཊིཙྪནྣཔརིཝཱསཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢༤༢. སུདྡྷནྟཔརིཝཱསོ སམོདྷཱནཔརིཝཱསོཏི དྭེ ཨཝསེསཱ. ཏཏྠ (ཙཱུལ༹ཝ. ཨཊྛ. ༡༠༢) སུདྡྷནྟཔརིཝཱསོ དུཝིདྷོ ཙཱུལ༹སུདྡྷནྟོ མཧཱསུདྡྷནྟོཏི. དུཝིདྷོཔི ཙེས རཏྟིཔརིཙྪེདཾ སཀལཾ ཝཱ ཨེཀཙྩཾ ཝཱ ཨཛཱནནྟསྶ ཙ ཨསྶརནྟསྶ ཙ ཏཏྠ ཝེམཏིཀསྶ ཙ དཱཏབྦོ. ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟཾ པན ‘‘ཨེཏྟཀཱ ཨཧཾ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔནྣོ’’ཏི ཛཱནཱཏུ ཝཱ མཱ ཝཱ, ཨཀཱརཎམེཏཾ, ཏཏྠ ཡོ ཨུཔསམྤདཏོ པཊྛཱཡ ཨནུལོམཀྐམེན ཝཱ ཨཱརོཙིཏདིཝསཏོ པཊྛཱཡ པཊིལོམཀྐམེན ཝཱ ‘‘ཨསུཀཉྩ ཨསུཀཉྩ དིཝསཾ ཝཱ པཀྑཾ ཝཱ མཱསཾ ཝཱ སཾཝཙྪརཾ ཝཱ ཏཝ སུདྡྷབྷཱཝཾ ཛཱནཱསཱི’’ཏི པུཙྪིཡམཱནོ ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ, ཛཱནཱམི, ཨེཏྟཀཾ ནཱམ ཀཱལཾ ཨཧཾ སུདྡྷོ’’ཏི ཝདཏི, ཏསྶ དིནྣོ སུདྡྷནྟཔརིཝཱསོ ཙཱུལ༹སུདྡྷནྟོཏི ཝུཙྩཏི.

ཏཾ གཧེཏྭཱ པརིཝསནྟེན ཡཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཨཏྟནོ སུདྡྷིཾ ཛཱནཱཏི, ཏཏྟཀཾ ཨཔནེཏྭཱ ཨཝསེསཾ མཱསཾ ཝཱ དྭེམཱསཾ ཝཱ པརིཝསིཏབྦཾ. སཙེ ‘‘མཱསམཏྟཾ ཨསུདྡྷོམྷཱི’’ཏི སལླཀྑེཏྭཱ ཨགྒཧེསི, པརིཝསནྟོ ཙ པུན ཨཉྙཾ མཱསཾ སརཏི, ཏམྤི མཱསཾ པརིཝསིཏབྦམེཝ, པུན པརིཝཱསདཱནཀིཙྩཾ ནཏྠི. ཨཐ ‘‘དྭེམཱསཾ ཨསུདྡྷོམྷཱི’’ཏི སལླཀྑེཏྭཱ ཨགྒཧེསི, པརིཝསནྟོ ཙ ‘‘མཱསམཏྟམེཝཱཧཾ ཨསུདྡྷོམྷཱི’’ཏི སནྣིཊྛཱནཾ ཀརོཏི, མཱསམེཝ པརིཝསིཏབྦཾ, པུན པརིཝཱསདཱནཀིཙྩཾ ¶ ནཏྠི. ཨཡཉྷི སུདྡྷནྟཔརིཝཱསོ ནཱམ ཨུདྡྷམྤི ¶ ཨཱརོཧཏི, ཧེཊྛཱཔི ཨོརོཧཏི. ཨིདམསྶ ལཀྑཎཾ. ཨཉྙསྨིཾ པན ཨཱཔཏྟིཝུཊྛཱནེ ཨིདཾ ལཀྑཎཾ – ཡོ ཨཔྤཊིཙྪནྣཾ ཨཱཔཏྟིཾ ‘‘པཊིཙྪནྣཱ’’ཏི ཝིནཡཀམྨཾ ཀརོཏི, ཏསྶཱཔཏྟི ཝུཊྛཱཏི. ཡོ པཊིཙྪནྣཾ ‘‘ཨཔྤཊིཙྪནྣཱ’’ཏི ཝིནཡཀམྨཾ ཀརོཏི, ཏསྶ ན ཝུཊྛཱཏི. ཨཙིརཔཊིཙྪནྣཾ ‘‘ཙིརཔཊིཙྪནྣཱ’’ཏི ཀརོནྟསྶཔི ཝུཊྛཱཏི, ཙིརཔཊིཙྪནྣཾ ‘‘ཨཙིརཔཊིཙྪནྣཱ’’ཏི ཀརོནྟསྶ ན ཝུཊྛཱཏི. ཨེཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱ ‘‘སམྦཧུལཱ’’ཏི ཀརོནྟསྶ ཝུཊྛཱཏི ཨེཀཾ ཝིནཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨབྷཱཝཏོ. སམྦཧུལཱ པན ཨཱཔཛྫིཏྭཱ ‘‘ཨེཀཾ ཨཱཔཛྫི’’ནྟི ཀརོནྟསྶ ན ཝུཊྛཱཏི.

ཡོ པན ཡཐཱཝུཏྟེན ཨནུལོམཔཊིལོམནཡེན པུཙྪིཡམཱནོཔི རཏྟིཔརིཡནྟཾ ན ཛཱནཱཏི ནསྶརཏི, ཝེམཏིཀོ ཝཱ ཧོཏི, ཏསྶ དིནྣོ སུདྡྷནྟཔརིཝཱསོ མཧཱསུདྡྷནྟོཏི ཝུཙྩཏི. ཏཾ གཧེཏྭཱ གཧིཏདིཝསཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཨུཔསམྤདདིཝསོ, ཏཱཝ རཏྟིཡོ གཎེཏྭཱ པརིཝསིཏབྦཾ, ཨཡཾ ཨུདྡྷཾ ནཱརོཧཏི, ཧེཊྛཱ པན ཨོརོཧཏི. ཏསྨཱ སཙེ པརིཝསནྟོ རཏྟིཔརིཙྪེདེ སནྣིཊྛཱནཾ ཀརོཏི ‘‘མཱསོ ཝཱ སཾཝཙྪརོ ཝཱ མཡ྄ཧཾ ཨཱཔནྣསྶཱ’’ཏི, མཱསཾ ཝཱ སཾཝཙྪརཾ ཝཱ པརིཝསིཏབྦཾ.

པརིཝཱསཡཱཙནདཱནལཀྑཎཾ པནེཏྠ ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦཾ – ཏེན བྷིཀྑུནཱ སངྒྷཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཀཾསཾ ཨུཏྟརཱསངྒཾ ཀརིཏྭཱ ཝུཌྜྷཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ པཱདེ ཝནྡིཏྭཱ ཨུཀྐུཊིཀཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཧེཏྭཱ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ –

‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ སངྒྷཱདིསེསཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ, ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟཾ ན ཛཱནཱམི, རཏྟིཔརིཡནྟཾ ན ཛཱནཱམི, ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟཾ ནསྶརཱམི, རཏྟིཔརིཡནྟཾ ནསྶརཱམི, ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟེ ཝེམཏིཀོ, རཏྟིཔརིཡནྟེ ཝེམཏིཀོ, སོཧཾ སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ སུདྡྷནྟཔརིཝཱསཾ ཡཱཙཱམཱི’’ཏི.

དུཏིཡམྤི ཡཱཙིཏབྦོ. ཏཏིཡམྤི ཡཱཙིཏབྦོ.

བྱཏྟེན བྷིཀྑུནཱ པཊིབལེན སངྒྷོ ཉཱཔེཏབྦོ –

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ སངྒྷཱདིསེསཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ¶ ཨཱཔཛྫི, ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟཾ ན ཛཱནཱཏི, རཏྟིཔརིཡནྟཾ ན ཛཱནཱཏི, ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟཾ ནསྶརཏི, རཏྟིཔརིཡནྟཾ ནསྶརཏི, ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟེ ཝེམཏིཀོ, རཏྟིཔརིཡནྟེ ཝེམཏིཀོ, སོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ སུདྡྷནྟཔརིཝཱསཾ ¶ ཡཱཙཏི, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ སུདྡྷནྟཔརིཝཱསཾ དདེཡྻ, ཨེསཱ ཉཏྟི.

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ སངྒྷཱདིསེསཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི, ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟཾ ན ཛཱནཱཏི, རཏྟིཔརིཡནྟཾ ན ཛཱནཱཏི, ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟཾ ནསྶརཏི, རཏྟིཔརིཡནྟཾ ནསྶརཏི, ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟེ ཝེམཏིཀོ, རཏྟིཔརིཡནྟེ ཝེམཏིཀོ, སོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ སུདྡྷནྟཔརིཝཱསཾ ཡཱཙཏི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ སུདྡྷནྟཔརིཝཱསཾ དེཏི, ཡསྶཱཡསྨཏོ ཁམཏི ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ སུདྡྷནྟཔརིཝཱསསྶ དཱནཾ, སོ ཏུཎྷསྶ. ཡསྶ ནཀྑམཏི, སོ བྷཱསེཡྻ.

‘‘དུཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ… ཏཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ….

‘‘དིནྣོ སངྒྷེན ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ. སུདྡྷནྟཔརིཝཱསོ, ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི, ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི –

ཨེཝཾ སུདྡྷནྟཔརིཝཱསོ དཱཏབྦོ.

ཀམྨཝཱཙཱཔརིཡོསཱནེ ཝཏྟསམཱདཱནཱདི སབྦཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨཱརོཙེནྟེན པན –

‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ སངྒྷཱདིསེསཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ, ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟཾ ན ཛཱནཱམི, རཏྟིཔརིཡནྟཾ ན ཛཱནཱམི, ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟཾ ནསྶརཱམི, རཏྟིཔརིཡནྟཾ ནསྶརཱམི, ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟེ ཝེམཏིཀོ, རཏྟིཔརིཡནྟེ ཝེམཏིཀོ, སོཧཾ, བྷནྟེ, སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ སུདྡྷནྟཔརིཝཱསཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ སུདྡྷནྟཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོཧཾ པརིཝསཱམི, ཝེདིཡཱམཧཾ, བྷནྟེ, ཝེདིཡཏཱིཏི མཾ སངྒྷོ དྷཱརེཏཱུ’’ཏི ཨཱརོཙེཏབྦཾ.

ཨེཀསྶ ¶ དྭིནྣཾ ཝཱ ཏིཎྞཾ ཝཱ ཨཱརོཙནཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. པརིཝུཏྠཔརིཝཱསསྶ མཱནཏྟཾ དེནྟེན –

‘‘ཨཧཾ ¶ , བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ སངྒྷཱདིསེསཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ, ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟཾ ན ཛཱནཱམི, རཏྟིཔརིཡནྟཾ ན ཛཱནཱམི, ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟཾ ནསྶརཱམི, རཏྟིཔརིཡནྟཾ ནསྶརཱམི, ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟེ ཝེམཏིཀོ, རཏྟིཔརིཡནྟེ ཝེམཏིཀོ, སོཧཾ, བྷནྟེ, སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ སུདྡྷནྟཔརིཝཱསཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ སུདྡྷནྟཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོཧཾ, བྷནྟེ, པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱརཏྟཾ ཡཱཙཱམཱི’’ཏི –

ཨེཝཾ ཏིཀྑཏྟུཾ ཡཱཙཱཔེཏྭཱ –

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ སངྒྷཱདིསེསཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི, ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟཾ ན ཛཱནཱཏི, རཏྟིཔརིཡནྟཾ ན ཛཱནཱཏི, ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟཾ ནསྶརཏི, རཏྟིཔརིཡནྟཾ ནསྶརཏི, ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟེ ཝེམཏིཀོ, རཏྟིཔརིཡནྟེ ཝེམཏིཀོ, སོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ སུདྡྷནྟཔརིཝཱསཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ སུདྡྷནྟཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙཏི, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ དདེཡྻ, ཨེསཱ ཉཏྟི.

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ སངྒྷཱདིསེསཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི, ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟཾ ན ཛཱནཱཏི, རཏྟིཔརིཡནྟཾ ན ཛཱནཱཏི, ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟཾ ནསྶརཏི, རཏྟིཔརིཡནྟཾ ནསྶརཏི, ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟེ ཝེམཏིཀོ, རཏྟིཔརིཡནྟེ ཝེམཏིཀོ, སོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ སུདྡྷནྟཔརིཝཱསཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ སུདྡྷནྟཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙཏི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ དེཏི, ཡསྶཱཡསྨཏོ ཁམཏི ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟསྶ དཱནཾ, སོ ཏུཎྷསྶ. ཡསྶ ནཀྑམཏི, སོ བྷཱསེཡྻ.

‘‘དུཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ… ཏཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ….

‘‘དིནྣཾ ¶ ¶ སངྒྷེན ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ, ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི, ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི –

ཨེཝཾ ཀམྨཝཱཙཱ ཀཱཏབྦཱ.

ཀམྨཝཱཙཱཔརིཡོསཱནེ མཱནཏྟསམཱདཱནཱདི སབྦཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨཱརོཙེནྟེན པན –

‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ སངྒྷཱདིསེསཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ, ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟཾ ན ཛཱནཱམི, རཏྟིཔརིཡནྟཾ ན ཛཱནཱམི, ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟཾ ནསྶརཱམི, རཏྟིཔརིཡནྟཾ ནསྶརཱམི, ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟེ ཝེམཏིཀོ, རཏྟིཔརིཡནྟེ ཝེམཏིཀོ, སོཧཾ སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ སུདྡྷནྟཔརིཝཱསཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ སུདྡྷནྟཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོཧཾ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོཧཾ མཱནཏྟཾ ཙརཱམི, ཝེདིཡཱམཧཾ, བྷནྟེ, ཝེདིཡཏཱིཏི མཾ སངྒྷོ དྷཱརེཏཱུ’’ཏི –

ཨེཝཾ ཨཱརོཙེཏབྦཾ.

ཙིཎྞམཱནཏྟོ ཙ ཡཏྠ སིཡཱ ཝཱིསཏིགཎོ བྷིཀྑུསངྒྷོ, ཏཏྠ སོ བྷིཀྑུ ཨབྦྷེཏབྦོ. ཨབྦྷེནྟེན ཙ –

‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ སངྒྷཱདིསེསཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ, ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟཾ ན ཛཱནཱམི, རཏྟིཔརིཡནྟཾ ན ཛཱནཱམི, ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟཾ ནསྶརཱམི, རཏྟིཔརིཡནྟཾ ནསྶརཱམི, ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟེ ཝེམཏིཀོ, རཏྟིཔརིཡནྟེ ཝེམཏིཀོ, སོཧཾ སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ སུདྡྷནྟཔརིཝཱསཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ སུདྡྷནྟཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོཧཾ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོཧཾ བྷནྟེ ཙིཎྞམཱནཏྟོ སངྒྷཾ ཨབྦྷཱནཾ ཡཱཙཱམཱི’’ཏི –

ཨེཝཾ ¶ ཏིཀྑཏྟུཾ ཡཱཙཱཔེཏྭཱ –

‘‘སུཎཱཏུ མེ ¶ , བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ སངྒྷཱདིསེསཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི, ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟཾ ན ཛཱནཱཏི, རཏྟིཔརིཡནྟཾ ན ཛཱནཱཏི, ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟཾ ནསྶརཏི, རཏྟིཔརིཡནྟཾ ནསྶརཏི, ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟེ ཝེམཏིཀོ, རཏྟིཔརིཡནྟེ ཝེམཏིཀོ, སོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ སུདྡྷནྟཔརིཝཱསཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ སུདྡྷནྟཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོ ཙིཎྞམཱནཏྟོ སངྒྷཾ ཨབྦྷཱནཾ ཡཱཙཏི, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ ཨབྦྷེཡྻ, ཨེསཱ ཉཏྟི.

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ སངྒྷཱདིསེསཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི, ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟཾ ན ཛཱནཱཏི, རཏྟིཔརིཡནྟཾ ན ཛཱནཱཏི, ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟཾ ནསྶརཏི, རཏྟིཔརིཡནྟཾ ནསྶརཏི, ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟེ ཝེམཏིཀོ, རཏྟིཔརིཡནྟེ ཝེམཏིཀོ, སོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ སུདྡྷནྟཔརིཝཱསཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ སུདྡྷནྟཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོ ཙིཎྞམཱནཏྟོ སངྒྷཾ ཨབྦྷཱནཾ ཡཱཙཏི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ ཨབྦྷེཏི, ཡསྶཱཡསྨཏོ ཁམཏི ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨབྦྷཱནཾ, སོ ཏུཎྷསྶ. ཡསྶ ནཀྑམཏི, སོ བྷཱསེཡྻ.

‘‘དུཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ… ཏཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ….

‘‘ཨབྦྷིཏོ སངྒྷེན ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ, ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི, ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི –

ཨེཝཾ ཀམྨཝཱཙཾ ཀཏྭཱ ཨབྦྷེཏབྦོ.

སུདྡྷནྟཔརིཝཱསཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢༤༣. སམོདྷཱནཔརིཝཱསོ ¶ པན ཏིཝིདྷོ ཧོཏི – ཨོདྷཱནསམོདྷཱནོ ཨགྒྷསམོདྷཱནོ མིསྶཀསམོདྷཱནོཏི. ཏཏྠ (ཙཱུལ༹ཝ. ཨཊྛ. ༡༠༢) ཨོདྷཱནསམོདྷཱནོ ནཱམ ཨནྟརཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱ ¶ པཊིཙྪཱདེནྟསྶ པརིཝུཏྠདིཝསེ ཨོདྷུནིཏྭཱ མཀྑེཏྭཱ པུརིམཱཡ ཨཱཔཏྟིཡཱ མཱུལདིཝསཔརིཙྪེདེ པཙྪཱ ཨཱཔནྣཾ ཨཱཔཏྟིཾ སམོདཧིཏྭཱ དཱཏབྦཔརིཝཱསོ ཝུཙྩཏི.

ཨཡཾ པནེཏྠ ཝིནིཙྪཡོ – ཡོ པཊིཙྪནྣཱཡ ཨཱཔཏྟིཡཱ པརིཝཱསཾ གཧེཏྭཱ པརིཝསནྟོ ཝཱ མཱནཏྟཱརཧོ ཝཱ མཱནཏྟཾ ཙརནྟོ ཝཱ ཨབྦྷཱནཱརཧོ ཝཱ ཨནིཀྑིཏྟཝཏྟོ ཨཉྙཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱ པུརིམཱཡ ཨཱཔཏྟིཡཱ སམཱ ཝཱ ཨཱུནཏརཱ ཝཱ རཏྟིཡོ པཊིཙྪཱདེཏི, ཏསྶ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནེན ཏེ པརིཝུཏྠདིཝསེ ཙ མཱནཏྟཙིཎྞདིཝསེ ཙ སབྦེ ཨོདྷུནིཏྭཱ ཨདིཝསེ ཀཏྭཱ པཙྪཱ ཨཱཔནྣཱཔཏྟིཾ མཱུལཨཱཔཏྟིཡཾ སམོདྷཱཡ པརིཝཱསོ དཱཏབྦོ. ཏེན སཙེ མཱུལཱཔཏྟི པཀྑཔཊིཙྪནྣཱ, ཨནྟརཱཔཏྟི ཨཱུནཀཔཀྑཔཊིཙྪནྣཱ, པུན པཀྑམེཝ པརིཝཱསོ པརིཝསིཏབྦོ. ཨཐཱཔི ཨནྟརཱཔཏྟི པཀྑཔཊིཙྪནྣཱཝ, པཀྑམེཝ པརིཝསིཏབྦཾ. ཨེཏེནུཔཱཡེན ཡཱཝ སཊྛིཝསྶཔཊིཙྪནྣཱ མཱུལཱཔཏྟི, ཏཱཝ ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོ. སཊྛིཝསྶཱནིཔི པརིཝསིཏྭཱ མཱནཏྟཱརཧོ ཧུཏྭཱཔི ཧི ཨེཀདིཝསཾ ཨནྟརཱཔཏྟིཾ པཊིཙྪཱདེཏྭཱ པུན སཊྛིཝསྶཱནི པརིཝཱསཱརཧོ ཧོཏི. ཨེཝཾ མཱནཏྟཙཱརིཀམཱནཏྟཱརཧཀཱལེཔི ཨཱཔནྣཱཡ ཨཱཔཏྟིཡཱ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནེ ཀཏེ མཱནཏྟཙིཎྞདིཝསཱཔི པརིཝཱསཝུཏྠདིཝསཱཔི སབྦེ མཀྑིཏཱཝ ཧོནྟི. སཙེ པན ནིཀྑིཏྟཝཏྟོ ཨཱཔཛྫཏི, མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཱརཧོ ནཱམ ན ཧོཏི. ཀསྨཱ? ཡསྨཱ ན སོ པརིཝསནྟོ ཨཱཔནྣོ, པཀཏཏྟཊྛཱནེ ཋིཏོ ཨཱཔནྣོ, ཏསྨཱ ཏསྶཱ ཨཱཔཏྟིཡཱ ཝིསུཾ མཱནཏྟཾ ཙརིཏབྦཾ. སཙེ པཊིཙྪནྣཱ ཧོཏི, པརིཝཱསོཔི ཝསིཏབྦོ.

‘‘སཙེ པན ཨནྟརཱཔཏྟི མཱུལཱཔཏྟིཏོ ཨཏིརེཀཔཊིཙྪནྣཱ ཧོཏི, ཏཏྠ ཀིཾ ཀཱཏབྦ’’ནྟི ཝུཏྟེ མཧཱསུམཏྠེརོ ཨཱཧ ‘‘ཨཏེཀིཙྪོ ཨཡཾ པུགྒལོ, ཨཏེཀིཙྪོ ནཱམ ཨཱཝིཀཱརཱཔེཏྭཱ ཝིསྶཛྫེཏབྦོ’’ཏི. མཧཱཔདུམཏྠེརོ པནཱཧ ‘‘ཀསྨཱ ཨཏེཀིཙྪོ ནཱམ, ནནུ ཨཡཾ སམུཙྩཡཀྑནྡྷཀོ ནཱམ བུདྡྷཱནཾ ཋིཏཀཱལསདིསོ, ཨཱཔཏྟི ནཱམ པཊིཙྪནྣཱ ཝཱ ཧོཏུ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱ ཝཱ སམཀཨཱུནཏརཨཏིརེཀཔཊིཙྪནྣཱ ཝཱ, ཝིནཡདྷརསྶ ཀམྨཝཱཙཾ ཡོཛེཏུཾ སམཏྠབྷཱཝོཡེཝེཏྠ པམཱཎཾ, ཏསྨཱ ཡཱ ཨཏིརེཀཔཊིཙྪནྣཱ ¶ ཧོཏི, ཏཾ མཱུལཱཔཏྟིཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠ ཨིཏརཾ སམོདྷཱཡ པརིཝཱསོ དཱཏབྦོ’’ཏི. ཨཡཾ ཨོདྷཱནསམོདྷཱནོ ནཱམ.

ཏཾ དེནྟེན པཋམཾ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶིཏྭཱ པཙྪཱ པརིཝཱསོ དཱཏབྦོ. སཙེ ཀོཙི བྷིཀྑུ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱཡ ཨཱཔཏྟིཡཱ པརིཝསནྟོ ཨནྟརཱ ཨནིཀྑིཏྟཝཏྟོཝ པུན པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫཏི, ཏེན བྷིཀྑུནཱ སངྒྷཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཀཾསཾ ཨུཏྟརཱསངྒཾ ཀརིཏྭཱ ཝུཌྜྷཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ པཱདེ ཝནྡིཏྭཱ ཨུཀྐུཊིཀཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཧེཏྭཱ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ –

‘‘ཨཧཾ ¶ , བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོཧཾ པརིཝསནྟོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ, བྷནྟེ, སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཡཱཙཱམཱི’’ཏི.

དུཏིཡམྤི ཡཱཙིཏབྦོ. ཏཏིཡམྤི ཡཱཙིཏབྦོ.

བྱཏྟེན བྷིཀྑུནཱ པཊིབལེན སངྒྷོ ཉཱཔེཏབྦོ –

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི པཀྑཔཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོ པརིཝསནྟོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཡཱཙཏི, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶེཡྻ, ཨེསཱ ཉཏྟི.

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི པཀྑཔཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ ¶ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོ པརིཝསནྟོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཡཱཙཏི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶཏི, ཡསྶཱཡསྨཏོ ཁམཏི ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཱ, སོ ཏུཎྷསྶ. ཡསྶ ནཀྑམཏི, སོ བྷཱསེཡྻ.

‘‘དུཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ… ཏཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ….

‘‘པཊིཀསྶིཏོ ¶ སངྒྷེན ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཱ, ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི, ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི –

ཨེཝཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཱ ཀཱཏབྦཱ.

ཨེཝཉྩ སམོདྷཱནཔརིཝཱསོ དཱཏབྦོ. ཏེན བྷིཀྑུནཱ སངྒྷཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ…པེ… ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ –

‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོཧཾ པརིཝསནྟོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཡཱཙིཾ, ཏཾ མཾ སངྒྷོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶི, སོཧཾ, བྷནྟེ, སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ པུརིམཱསུ ཨཱཔཏྟཱིསུ སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཡཱཙཱམཱི’’ཏི.

དུཏིཡམྤི ཡཱཙིཏབྦོ. ཏཏིཡམྤི ཡཱཙིཏབྦོ.

བྱཏྟེན བྷིཀྑུནཱ པཊིབལེན སངྒྷོ ཉཱཔེཏབྦོ –

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི པཀྑཔཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ¶ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོ པརིཝསནྟོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶི, སོ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ པུརིམཱསུ ཨཱཔཏྟཱིསུ སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཡཱཙཏི ¶ , ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ པུརིམཱསུ ཨཱཔཏྟཱིསུ སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ དདེཡྻ, ཨེསཱ ཉཏྟི.

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི པཀྑཔཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོ པརིཝསནྟོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶི, སོ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ པུརིམཱསུ ཨཱཔཏྟཱིསུ སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཡཱཙཏི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ པུརིམཱསུ ཨཱཔཏྟཱིསུ སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ དེཏི, ཡསྶཱཡསྨཏོ ཁམཏི ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ པུརིམཱསུ ཨཱཔཏྟཱིསུ སམོདྷཱནཔརིཝཱསསྶ དཱནཾ, སོ ཏུཎྷསྶ. ཡསྶ ནཀྑམཏི, སོ བྷཱསེཡྻ.

‘‘དུཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ… ཏཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ….

‘‘དིནྣོ སངྒྷེན ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ པུརིམཱསུ ཨཱཔཏྟཱིསུ སམོདྷཱནཔརིཝཱསོ ¶ , ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི, ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི –

ཨེཝཾ སམོདྷཱནཔརིཝཱསོ དཱཏབྦོ.

ཀམྨཝཱཙཱཔརིཡོསཱནེ ཙ ཝཏྟསམཱདཱནཱདི སབྦཾ པུབྦེ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨཱརོཙེནྟེན པན –

‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོཧཾ པརིཝསནྟོ ཨནྟརཱ ¶ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཡཱཙིཾ, ཏཾ མཾ སངྒྷོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶི, སོཧཾ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ པུརིམཱསུ ཨཱཔཏྟཱིསུ སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ པུརིམཱསུ ཨཱཔཏྟཱིསུ སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོཧཾ པརིཝསཱམི, ཝེདིཡཱམཧཾ, བྷནྟེ, ཝེདིཡཏཱིཏི མཾ སངྒྷོ དྷཱརེཏཱུ’’ཏི –

ཨེཝཾ ཨཱརོཙེཏབྦཾ.

པརིཝུཏྠཔརིཝཱསསྶ མཱནཏྟཾ དེནྟེན –

‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོཧཾ པརིཝསནྟོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཡཱཙིཾ, ཏཾ མཾ སངྒྷོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶི, སོཧཾ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ པུརིམཱསུ ཨཱཔཏྟཱིསུ སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ ཨནྟརཱ ¶ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ པུརིམཱསུ ཨཱཔཏྟཱིསུ སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོཧཾ, བྷནྟེ, པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙཱམཱི’’ཏི –

ཨེཝཾ ཏིཀྑཏྟུཾ ཡཱཙཱཔེཏྭཱ –

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི པཀྑཔཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོ པརིཝསནྟོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ¶ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶི, སོ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ པུརིམཱསུ ཨཱཔཏྟཱིསུ སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ པུརིམཱསུ ཨཱཔཏྟཱིསུ སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙཏི, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ དདེཡྻ, ཨེསཱ ཉཏྟི.

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི པཀྑཔཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོ པརིཝསནྟོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶི, སོ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ ¶ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ པུརིམཱསུ ཨཱཔཏྟཱིསུ སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ པུརིམཱསུ ཨཱཔཏྟཱིསུ སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙཏི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ དེཏི, ཡསྶཱཡསྨཏོ ཁམཏི ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟསྶ དཱནཾ, སོ ཏུཎྷསྶ. ཡསྶ ནཀྑམཏི, སོ བྷཱསེཡྻ.

‘‘དུཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ… ཏཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ….

‘‘དིནྣཾ སངྒྷེན ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ, ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི, ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི –

ཨེཝཾ ཀམྨཝཱཙཱ ཀཱཏབྦཱ.

ཀམྨཝཱཙཱཔརིཡོསཱནེ ཙ མཱནཏྟསམཱདཱནཱདི སབྦཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨཱརོཙེནྟེན པན –

‘‘ཨཧཾ ¶ , བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོཧཾ པརིཝསནྟོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཡཱཙིཾ, ཏཾ མཾ སངྒྷོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶི, སོཧཾ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ པུརིམཱསུ ཨཱཔཏྟཱིསུ སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ པུརིམཱསུ ཨཱཔཏྟཱིསུ སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོཧཾ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི ¶ , སོཧཾ མཱནཏྟཾ ཙརཱམི, ཝེདིཡཱམཧཾ བྷནྟེ, ཝེདིཡཏཱིཏི མཾ སངྒྷོ དྷཱརེཏཱུ’’ཏི –

ཨེཝཾ ཨཱརོཙེཏབྦཾ.

ཙིཎྞམཱནཏྟཾ ཨབྦྷེནྟེན ཙ –

‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོཧཾ པརིཝསནྟོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཡཱཙིཾ, ཏཾ མཾ སངྒྷོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶི, སོཧཾ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ པུརིམཱསུ ཨཱཔཏྟཱིསུ སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ པུརིམཱསུ ཨཱཔཏྟཱིསུ སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོཧཾ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོཧཾ, བྷནྟེ, ཙིཎྞམཱནཏྟོ སངྒྷཾ ཨབྦྷཱནཾ ཡཱཙཱམཱི’’ཏི –

ཨེཝཾ ¶ ཏིཀྑཏྟུཾ ཡཱཙཱཔེཏྭཱ –

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི པཀྑཔཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོ པརིཝསནྟོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶི, སོ སངྒྷཾ ¶ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ པུརིམཱསུ ཨཱཔཏྟཱིསུ སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ པུརིམཱསུ ཨཱཔཏྟཱིསུ སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོ ཙིཎྞམཱནཏྟོ སངྒྷཾ ཨབྦྷཱནཾ ཡཱཙཏི, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ ཨབྦྷེཡྻ, ཨེསཱ ཉཏྟི.

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི པཀྑཔཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོ པརིཝསནྟོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶི, སོ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ པུརིམཱསུ ཨཱཔཏྟཱིསུ སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ པུརིམཱསུ ཨཱཔཏྟཱིསུ སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོ ཙིཎྞམཱནཏྟོ སངྒྷཾ ཨབྦྷཱནཾ ཡཱཙཏི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ ཨབྦྷེཏི, ཡསྶཱཡསྨཏོ ཁམཏི ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨབྦྷཱནཾ, སོ ཏུཎྷསྶ. ཡསྶ ནཀྑམཏི, སོ བྷཱསེཡྻ.

‘‘དུཏིཡམྤི ¶ ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ… ཏཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ….

‘‘ཨབྦྷིཏོ སངྒྷེན ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ, ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི, ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི –

ཨེཝཾ ཀམྨཝཱཙཱ ཀཱཏབྦཱ.

སཙེ ¶ མཱནཏྟཱརཧོ ཝཱ མཱནཏྟཾ ཙརནྟོ ཝཱ ཨབྦྷཱནཱརཧོ ཝཱ ཨནིཀྑིཏྟཝཏྟོ ཨནྟརཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱ པཊིཙྪཱདེཏི, ཝུཏྟནཡེནེཝ པུརིམཱཔཏྟིཡཱ ཨནྟརཱཔཏྟིཡཱ ཙ དིཝསཔརིཙྪེདཾ སལླཀྑེཏྭཱ ཏདནུརཱུཔཱཡ ཀམྨཝཱཙཱཡ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶིཏྭཱ པརིཝཱསཾ དཏྭཱ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསསྶ མཱནཏྟཾ དཏྭཱ ཙིཎྞམཱནཏྟོ ཨབྦྷེཏབྦོ. སཙེ པན པཊིཙྪནྣཱཡ ཨཱཔཏྟིཡཱ པརིཝསནྟོ ཨནྟརཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱ ན པཊིཙྪཱདེཏི, ཏསྶ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཱཡེཝ ཀཱཏབྦཱ, པུན པརིཝཱསདཱནཀིཙྩཾ ནཏྠི. མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནེན པན པརིཝུཏྠདིཝསཱནཾ མཀྑིཏཏྟཱ པུན ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ པརིཝསིཏབྦཾ. པརིཝུཏྠཔརིཝཱསསྶ ཙ མཱུལཱཔཏྟིཡཱ ཨནྟརཱཔཏྟིཾ སམོདྷཱནེཏྭཱ མཱནཏྟཾ དཱཏབྦཾ, ཙིཎྞམཱནཏྟོ ཙ ཨབྦྷེཏབྦོ. ཀཐཾ? མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཀརོནྟེན ཏཱཝ སཙེ མཱུལཱཔཏྟི པཀྑཔཊིཙྪནྣཱ ཧོཏི,

‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོཧཾ པརིཝསནྟོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ, བྷནྟེ, སངྒྷཾ ཨནྟརཱསམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཡཱཙཱམཱི’’ཏི –

ཏིཀྑཏྟུཾ ཡཱཙཱཔེཏྭཱ –

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི པཀྑཔཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོ པརིཝསནྟོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ¶ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཡཱཙཏི, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶེཡྻ, ཨེསཱ ཉཏྟི.

‘‘སུཎཱཏུ ¶ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི པཀྑཔཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོ པརིཝསནྟོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཡཱཙཏི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶཏི, ཡསྶཱཡསྨཏོ ཁམཏི ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཱ, སོ ཏུཎྷསྶ. ཡསྶ ནཀྑམཏི, སོ བྷཱསེཡྻ.

‘‘དུཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ… ཏཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ….

‘‘པཊིཀསྶིཏོ སངྒྷེན ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ, ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶནཱ ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི, ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི –

ཨེཝཾ ཀམྨཝཱཙཱ ཀཱཏབྦཱ.

ཨེཝཾ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶིཏེན པུན ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ པརིཝསིཏབྦཾ. པརིཝསནྟེན ཙ –

‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོཧཾ པརིཝསནྟོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ པཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཡཱཙིཾ, ཏཾ མཾ སངྒྷོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ¶ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶི, སོཧཾ པརིཝསཱམི, ཝེདིཡཱམཧཾ, བྷནྟེ, ཝེདིཡཏཱིཏི མཾ སངྒྷོ དྷཱརེཏཱུ’’ཏི –

ཨཱརོཙེཏབྦཾ.

པརིཝུཏྠཔརིཝཱསསྶ ¶ མཱནཏྟཾ དེནྟེན –

‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོཧཾ པརིཝསནྟོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཡཱཙིཾ, ཏཾ མཾ སངྒྷོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶི, སོཧཾ, བྷནྟེ, པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙཱམཱི’’ཏི –

ཏིཀྑཏྟུཾ ཡཱཙཱཔེཏྭཱ –

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི པཀྑཔཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོ པརིཝསནྟོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཡཱཙི, ཏཾ སངྒྷོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶི, སོ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙཏི, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ དདེཡྻ, ཨེསཱ ཉཏྟི.

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ¶ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོ པརིཝསནྟོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱ ¶ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཡཱཙི, ཏཾ སངྒྷོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶི, སོ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙཏི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ དེཏི, ཡསྶཱཡསྨཏོ ཁམཏི ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟསྶ དཱནཾ, སོ ཏུཎྷསྶ. ཡསྶ ནཀྑམཏི, སོ བྷཱསེཡྻ.

‘‘དུཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ… ཏཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ….

‘‘དིནྣཾ སངྒྷེན ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ, ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི, ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི –

ཨེཝཾ ཀམྨཝཱཙཱ ཀཱཏབྦཱ.

ཀམྨཝཱཙཱཔརིཡོསཱནེ མཱནཏྟསམཱདཱནཱདི སབྦཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨཱརོཙེནྟེན པན –

‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོཧཾ པརིཝསནྟོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཡཱཙིཾ, ཏཾ མཾ སངྒྷོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶི, སོཧཾ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ ཏཱསཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ¶ ¶ ཨདཱསི, སོཧཾ མཱནཏྟཾ ཙརཱམི, ཝེདིཡཱམཧཾ བྷནྟེ, ཝེདིཡཏཱིཏི མཾ སངྒྷོ དྷཱརེཏཱུ’’ཏི –

ཨེཝཾ ཨཱརོཙེཏབྦཾ.

ཙིཎྞམཱནཏྟཾ ཨབྦྷེནྟེན ཙ –

‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོཧཾ པརིཝསནྟོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཡཱཙིཾ, ཏཾ མཾ སངྒྷོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶི, སོཧཾ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ ཏཱསཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོཧཾ བྷནྟེ ཙིཎྞམཱནཏྟོ སངྒྷཾ ཨབྦྷཱནཾ ཡཱཙཱམཱི’’ཏི –

ཏིཀྑཏྟུཾ ཡཱཙཱཔེཏྭཱ –

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི པཀྑཔཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོ པརིཝསནྟོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཡཱཙི, ཏཾ སངྒྷོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶི, སོ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི ¶ , སོ ཙིཎྞམཱནཏྟོ སངྒྷཾ ཨབྦྷཱནཾ ཡཱཙཏི, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ ཨབྦྷེཡྻ, ཨེསཱ ཉཏྟི.

‘‘སུཎཱཏུ ¶ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི པཀྑཔཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱནཾ པཀྑཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོ པརིཝསནྟོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཡཱཙི, ཏཾ སངྒྷོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶི, སོ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོ ཙིཎྞམཱནཏྟོ སངྒྷཾ ཨབྦྷཱནཾ ཡཱཙཏི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ ཨབྦྷེཏི, ཡསྶཱཡསྨཏོ ཁམཏི ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨབྦྷཱནཾ, སོ ཏུཎྷསྶ. ཡསྶ ནཀྑམཏི, སོ བྷཱསེཡྻ.

‘‘དུཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ… ཏཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ….

‘‘ཨབྦྷིཏོ སངྒྷེན ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ, ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི, ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི –

ཨེཝཾ ཀམྨཝཱཙཱ ཀཱཏབྦཱ.

ཨིམིནཱཝ ནཡེན མཱནཏྟཱརཧམཱནཏྟཙཱརིཀཨབྦྷཱནཱརཧཀཱལེསུཔི ཨནྟརཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱ ཨཔྤཊིཙྪཱདེནྟསྶ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནམེཝ ཀཏྭཱ མཱུལཱཔཏྟིཡཱ ཨནྟརཱཔཏྟིཾ སམོདྷཱནེཏྭཱ མཱནཏྟཾ དཏྭཱ ཙིཎྞམཱནཏྟསྶ ཨབྦྷཱནཾ ཀཱཏབྦཾ. ཨེཏྠ པན ‘‘སོཧཾ པརིཝསནྟོ’’ཏི ཨཱགཏཊྛཱནེ ‘‘སོཧཾ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ མཱནཏྟཱརཧོ’’ཏི ཝཱ ‘‘སོཧཾ མཱནཏྟཾ ཙརནྟོ’’ཏི ཝཱ ‘‘སོཧཾ ཙིཎྞམཱནཏྟོ ཨབྦྷཱནཱརཧོ’’ཏི ཝཱ ཝཏྟབྦཾ.

སཙེ ¶ པན ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡ ཨཱཔཏྟིཡཱ མཱནཏྟཾ ཙརནྟོ ཨནྟརཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱ ན པཊིཙྪཱདེཏི, སོ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶིཏྭཱ ཨནྟརཱཔཏྟིཡཱ པུན མཱནཏྟཾ དཏྭཱ ཙིཎྞམཱནཏྟོ ཨབྦྷེཏབྦོ. ཀཐཾ? མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཀརོནྟེན ཏཱཝ –

‘‘ཨཧཾ ¶ , བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོཧཾ མཱནཏྟཾ ཙརནྟོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ, བྷནྟེ, སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཡཱཙཱམཱི’’ཏི –

ཏིཀྑཏྟུཾ ཡཱཙཱཔེཏྭཱ –

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོ མཱནཏྟཾ ཙརནྟོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཡཱཙཏི, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶེཡྻ, ཨེསཱ ཉཏྟི.

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོ མཱནཏྟཾ ཙརནྟོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཡཱཙཏི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ¶ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶཏི, ཡསྶཱཡསྨཏོ ཁམཏི ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཱ, སོ ཏུཎྷསྶ. ཡསྶ ནཀྑམཏི, སོ བྷཱསེཡྻ.

‘‘དུཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ… ཏཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ….

‘‘པཊིཀསྶིཏོ སངྒྷེན ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ, ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ¶ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཱ ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི, ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི –

ཨེཝཾ ཀམྨཝཱཙཱ ཀཱཏབྦཱ.

ཨེཝཾ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶིཏྭཱ མཱནཏྟཾ དེནྟེན –

‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོཧཾ མཱནཏྟཾ ཙརནྟོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཡཱཙིཾ, ཏཾ མཾ སངྒྷོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶི, སོཧཾ, བྷནྟེ, སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙཱམཱི’’ཏི –

ཏིཀྑཏྟུཾ ཡཱཙཱཔེཏྭཱ –

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོ མཱནཏྟཾ ཙརནྟོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཡཱཙི, ཏཾ སངྒྷོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ¶ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶི, སོ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙཏི, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ དདེཡྻ, ཨེསཱ ཉཏྟི.

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ ¶ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོ མཱནཏྟཾ ཙརནྟོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཡཱཙི, ཏཾ སངྒྷོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶི, སོ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙཏི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ དེཏི, ཡསྶཱཡསྨཏོ ཁམཏི ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟསྶ དཱནཾ, སོ ཏུཎྷསྶ. ཡསྶ ནཀྑམཏི, སོ བྷཱསེཡྻ.

‘‘དུཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ… ཏཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ….

‘‘དིནྣཾ སངྒྷེན ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ, ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི, ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི –

ཨེཝཾ ཀམྨཝཱཙཱ ཀཱཏབྦཱ.

ཀམྨཝཱཙཱཔརིཡོསཱནེ མཱནཏྟསམཱདཱནཱདི སབྦཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨཱརོཙེནྟེན པན –

‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོཧཾ མཱནཏྟཾ ¶ ཙརནྟོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙིཾ, ཏཾ མཾ སངྒྷོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶི, སོཧཾ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོཧཾ མཱནཏྟཾ ཙརཱམི, ཝེདིཡཱམཧཾ, བྷནྟེ, ཝེདིཡཏཱིཏི མཾ སངྒྷོ དྷཱརེཏཱུ’’ཏི –

ཨེཝཾ ཨཱརོཙེཏབྦཾ.

ཙིཎྞམཱནཏྟཾ ¶ ཨབྦྷེནྟེན ཙ –

‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོཧཾ མཱནཏྟཾ ཙརནྟོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཡཱཙིཾ, ཏཾ མཾ སངྒྷོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶི, སོཧཾ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོཧཾ, བྷནྟེ, ཙིཎྞམཱནཏྟོ སངྒྷཾ ཨབྦྷཱནཾ ཡཱཙཱམཱི’’ཏི –

ཏིཀྑཏྟུཾ ཡཱཙཱཔེཏྭཱ –

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོ མཱནཏྟཾ ཙརནྟོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ ¶ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཡཱཙི, ཏཾ སངྒྷོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶི, སོ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོ ཙིཎྞམཱནཏྟོ སངྒྷཾ ཨབྦྷཱནཾ ཡཱཙཏི, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ ཨབྦྷེཡྻ, ཨེསཱ ཉཏྟི.

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོ མཱནཏྟཾ ཙརནྟོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ¶ ཡཱཙི, ཏཾ སངྒྷོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶི, སོ སངྒྷཾ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོ ཙིཎྞམཱནཏྟོ སངྒྷཾ ཨབྦྷཱནཾ ཡཱཙཏི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ ཨབྦྷེཏི, ཡསྶཱཡསྨཏོ ཁམཏི ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨབྦྷཱནཾ, སོ ཏུཎྷསྶ. ཡསྶ ནཀྑམཏི, སོ བྷཱསེཡྻ.

‘‘དུཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ… ཏཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ….

‘‘ཨབྦྷིཏོ སངྒྷེན ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ, ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི, ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི –

ཨེཝཾ ཀམྨཝཱཙཾ ཀཏྭཱ ཨབྦྷེཏབྦོ.

ཨབྦྷཱནཱརཧཀཱལེཔི ཨནྟརཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱ ཨཔྤཊིཙྪཱདེནྟསྶ ཨིམིནཱཝ ནཡེན མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཱ མཱནཏྟདཱནཾ ཨབྦྷཱནཉྩ ཝེདིཏབྦཾ. ཀེཝལཾ ¶ པནེཏྠ ‘‘མཱནཏྟཾ ཙརནྟོ’’ཏི ཨཝཏྭཱ ‘‘ཙིཎྞམཱནཏྟོ ཨབྦྷཱནཱརཧོ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ.

ཨོདྷཱནསམོདྷཱནཔརིཝཱསཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢༤༤. ཨགྒྷསམོདྷཱནོ (ཙཱུལ༹ཝ. ཨཊྛ. ༡༠༢) ནཱམ སམྦཧུལཱསུ ཨཱཔཏྟཱིསུ ཡཱ ཨེཀཱ ཝཱ དྭེ ཝཱ ཏིསྶོ ཝཱ སམྦཧུལཱ ཝཱ ཨཱཔཏྟིཡོ སབྦཙིརཔཊིཙྪནྣཱཡོ, ཏཱསཾ ཨགྒྷེན སམོདྷཱཡ ཏཱསཾ རཏྟིཔརིཙྪེདཝསེན ཨཝསེསཱནཾ ཨཱུནཏརཔཊིཙྪནྣཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པརིཝཱསོ དཱིཡཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཨགྒྷསམོདྷཱནོ. ཡསྶ པན སཏཾ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱ, ཨཔརམྤི སཏཾ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཏི ཨེཝཾ དསཀྑཏྟུཾ ཀཏྭཱ ཨཱཔཏྟིསཧསྶཾ དིཝསསཏཾ པཊིཙྪནྣཾ ཧོཏི, ཏེན ཀིཾ ཀཱཏབྦནྟི? སབྦཱ སམོདཧིཏྭཱ དས དིཝསེ པརིཝསིཏབྦཾ. ཨེཝཾ ཨེཀེནེཝ དསཱཧེན དིཝསསཏམྤི པརིཝསིཏབྦམེཝ ཧོཏི. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘དསསཏཾ རཏྟིསཏཾ, ཨཱཔཏྟིཡོ ཚཱདཡིཏྭཱན;

དས རཏྟིཡོ ཝསིཏྭཱན, མུཙྩེཡྻ པཱརིཝཱསིཀོ’’ཏི. (པརི. ༤༧༧);

ཨཡཾ ¶ ཨགྒྷསམོདྷཱནོ ནཱམ.

ཏསྶ ཨཱརོཙནདཱནལཀྑཎཾ ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦཾ – སཙེ ཀསྶཙི བྷིཀྑུནོ ཨེཀཱ ཨཱཔཏྟི ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱ ཧོཏི, ཨེཀཱ ཨཱཔཏྟི དྭཱིཧཔྤཊིཙྪནྣཱ, ཨེཀཱ ཏཱིཧཔཊིཙྪནྣཱ, ཨེཀཱ ཙཏཱུཧཔྤཊིཙྪནྣཱ, ཨེཀཱ པཉྩཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱ, ཨེཀཱ ཚཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱ, ཨེཀཱ སཏྟཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱ, ཨེཀཱ ཨཊྛཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱ, ཨེཀཱ ནཝཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱ, ཨེཀཱ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱ ཧོཏི, ཏེན བྷིཀྑུནཱ སངྒྷཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཀཾསཾ ཨུཏྟརཱསངྒཾ ཀརིཏྭཱ…པེ… ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ –

‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ སངྒྷཱདིསེསཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ དྭཱིཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ…པེ… སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ, བྷནྟེ, སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཡཱ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, ཏཱསཾ ཨགྒྷེན སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཡཱཙཱམཱི’’ཏི.

དུཏིཡམྤི ཡཱཙིཏབྦོ. ཏཏིཡམྤི ཡཱཙིཏབྦོ.

བྱཏྟེན ¶ བྷིཀྑུནཱ པཊིབལེན སངྒྷོ ཉཱཔེཏབྦོ –

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ སངྒྷཱདིསེསཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ…པེ… སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཡཱ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, ཏཱསཾ ཨགྒྷེན སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཡཱཙཏི, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཡཱ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, ཏཱསཾ ཨགྒྷེན སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ དདེཡྻ, ཨེསཱ ཉཏྟི.

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ སངྒྷཱདིསེསཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ…པེ… སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཡཱ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, ཏཱསཾ ཨགྒྷེན སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཡཱཙཏི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཡཱ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, ཏཱསཾ ཨགྒྷེན སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ དེཏི, ཡསྶཱཡསྨཏོ ཁམཏི ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཡཱ ¶ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, ཏཱསཾ ཨགྒྷེན སམོདྷཱནཔརིཝཱསསྶ དཱནཾ, སོ ཏུཎྷསྶ. ཡསྶ ནཀྑམཏི, སོ བྷཱསེཡྻ.

‘‘དུཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ… ཏཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ….

‘‘དིནྣོ སངྒྷེན ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཡཱ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, ཏཱསཾ ཨགྒྷེན སམོདྷཱནཔརིཝཱསོ, ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི, ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི –

ཨེཝཾ ཀམྨཝཱཙཱ ཀཱཏབྦཱ.

ཀམྨཝཱཙཱཔརིཡོསཱནེ ཝཏྟསམཱདཱནཱདི སབྦཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨཱརོཙེནྟེན པན –

‘‘ཨཧཾ ¶ , བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ སངྒྷཱདིསེསཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ…པེ… སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཡཱ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, ཏཱསཾ ཨགྒྷེན སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཡཱ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, ཏཱསཾ ཨགྒྷེན སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོཧཾ པརིཝསཱམི, ཝེདིཡཱམཧཾ, བྷནྟེ, ཝེདིཡཏཱིཏི མཾ སངྒྷོ དྷཱརེཏཱུ’’ཏི –

ཨེཝཾ ཨཱརོཙེཏབྦཾ.

པརིཝུཏྠཔརིཝཱསསྶ མཱནཏྟཾ དེནྟེན –

‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ སངྒྷཱདིསེསཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ…པེ… སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཡཱ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, ཏཱསཾ ཨགྒྷེན སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཡཱ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, ཏཱསཾ ཨགྒྷེན སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོཧཾ, བྷནྟེ, པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙཱམཱི’’ཏི –

ཏིཀྑཏྟུཾ ¶ ཡཱཙཱཔེཏྭཱ –

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ སངྒྷཱདིསེསཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ…པེ… སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཡཱ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, ཏཱསཾ ཨགྒྷེན སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཡཱ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, ཏཱསཾ ཨགྒྷེན སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙཏི, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ ¶ , སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ དདེཡྻ, ཨེསཱ ཉཏྟི.

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ སངྒྷཱདིསེསཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ…པེ… སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཡཱ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, ཏཱསཾ ཨགྒྷེན སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཡཱ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, ཏཱསཾ ཨགྒྷེན སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙཏི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ དེཏི, ཡསྶཱཡསྨཏོ ཁམཏི ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟསྶ དཱནཾ, སོ ཏུཎྷསྶ. ཡསྶ ནཀྑམཏི, སོ བྷཱསེཡྻ.

‘‘དུཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ… ཏཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ….

‘‘དིནྣཾ སངྒྷེན ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ, ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི, ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི –

ཨེཝཾ ཀམྨཝཱཙཱ ཀཱཏབྦཱ.

ཀམྨཝཱཙཱཔརིཡོསཱནེ ཙ མཱནཏྟསམཱདཱནཱདི སབྦཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨཱརོཙེནྟེན པན –

‘‘ཨཧཾ ¶ , བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ སངྒྷཱདིསེསཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ…པེ… སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཡཱ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, ཏཱསཾ ཨགྒྷེན སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཡཱ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, ཏཱསཾ ཨགྒྷེན སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོཧཾ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ ¶ མེ སངྒྷོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོཧཾ མཱནཏྟཾ ཙརཱམི, ཝེདིཡཱམཧཾ, བྷནྟེ, ཝེདིཡཏཱིཏི མཾ སངྒྷོ དྷཱརེཏཱུ’’ཏི ཨཱརོཙེཏབྦཾ.

ཙིཎྞམཱནཏྟོ ཨབྦྷེཏབྦོ. ཨབྦྷེནྟེན ཙ –

‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ སངྒྷཱདིསེསཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ…པེ… སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོཧཾ སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཡཱ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, ཏཱསཾ ཨགྒྷེན སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཡཱ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, ཏཱསཾ ཨགྒྷེན སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོཧཾ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོཧཾ, བྷནྟེ, ཙིཎྞམཱནཏྟོ སངྒྷཾ ཨབྦྷཱནཾ ཡཱཙཱམཱི’’ཏི –

ཏིཀྑཏྟུཾ ཡཱཙཱཔེཏྭཱ –

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ སངྒྷཱདིསེསཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ…པེ… སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཡཱ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, ཏཱསཾ ཨགྒྷེན སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཡཱ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, ཏཱསཾ ཨགྒྷེན སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོ ཙིཎྞམཱནཏྟོ སངྒྷཾ ཨབྦྷཱནཾ ཡཱཙཏི, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ ཨབྦྷེཡྻ, ཨེསཱ ཉཏྟི.

‘‘སུཎཱཏུ ¶ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ སངྒྷཱདིསེསཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ¶ ཨེཀཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ…པེ… སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, སོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཡཱ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, ཏཱསཾ ཨགྒྷེན སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཡཱ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ, ཏཱསཾ ཨགྒྷེན སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སོ ཙིཎྞམཱནཏྟོ སངྒྷཾ ཨབྦྷཱནཾ ཡཱཙཏི, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ ཨབྦྷེཏི, ཡསྶཱཡསྨཏོ ཁམཏི ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨབྦྷཱནཾ, སོ ཏུཎྷསྶ. ཡསྶ ནཀྑམཏི, སོ བྷཱསེཡྻ.

‘‘དུཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ… ཏཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ….

‘‘ཨབྦྷིཏོ སངྒྷེན ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ, ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི, ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི –

ཨེཝཾ ཀམྨཝཱཙཾ ཀཏྭཱ ཨབྦྷེཏབྦོ.

ཨགྒྷསམོདྷཱནཔརིཝཱསཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢༤༥. མིསྶཀསམོདྷཱནོ (ཙུལ༹ཝ. ཨཊྛ. ༡༠༢) ནཱམ – ཡོ ནཱནཱཝཏྠུཀཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ དཱིཡཏི. ཏཏྲཱཡཾ ནཡོ –

‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ སངྒྷཱདིསེསཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ཨེཀཾ སུཀྐཝིསྶཊྛིཾ, ཨེཀཾ ཀཱཡསཾསགྒཾ, ཨེཀཾ དུཊྛུལླཝཱཙཾ, ཨེཀཾ ཨཏྟཀཱམཾ, ཨེཀཾ སཉྩརིཏྟཾ, ཨེཀཾ ཀུཊིཀཱརཾ, ཨེཀཾ ཝིཧཱརཀཱརཾ, ཨེཀཾ དུཊྛདོསཾ, ཨེཀཾ ཨཉྙབྷཱགིཡཾ, ཨེཀཾ སངྒྷབྷེདཀཾ, ཨེཀཾ སངྒྷབྷེདཱནུཝཏྟཀཾ, ཨེཀཾ དུབྦཙཾ, ཨེཀཾ ཀུལདཱུསཀཾ, སོཧཾ, བྷནྟེ, སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཡཱཙཱམཱི’’ཏི –

ཏིཀྑཏྟུཾ ཡཱཙཱཔེཏྭཱ ཏདནུརཱུཔཱཡ ཀམྨཝཱཙཱཡ པརིཝཱསོ དཱཏབྦོ.

ཨེཏྠ ¶ ཙ ‘‘སངྒྷཱདིསེསཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི ནཱནཱཝཏྠུཀཱཡོ’’ཏིཔི ‘‘སངྒྷཱདིསེསཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫི’’ཨིཏིཔི ཨེཝཾ པུབྦེ ཝུཏྟནཡེན ཝཏྠུཝསེནཔི ¶ གོཏྟཝསེནཔི ནཱམཝསེནཔི ཨཱཔཏྟིཝསེནཔི ཡོཛེཏྭཱ ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ, ཏསྨཱ ན ཨིདྷ ཝིསུཾ ཀམྨཝཱཙཾ ཡོཛེཏྭཱ དསྶཡིསྶཱམ པུབྦེ སབྦཱཔཏྟིསཱདྷཱརཎཾ ཀཏྭཱ ཡོཛེཏྭཱ དསྶིཏཱཡ ཨེཝ ཀམྨཝཱཙཱཡ ནཱནཱཝཏྠུཀཱཧིཔི ཨཱཔཏྟཱིཧི ཝུཊྛཱནསམྦྷཝཏོ སཱཡེཝེཏྠ ཀམྨཝཱཙཱ ཨལནྟི.

མིསྶཀསམོདྷཱནཔརིཝཱསཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢༤༦. སཙེ ཀོཙི བྷིཀྑུ པརིཝསནྟོ ཝིབྦྷམཏི, སཱམཎེརོ ཝཱ ཧོཏི, ཝིབྦྷམནྟསྶ སཱམཎེརསྶ ཙ པརིཝཱསོ ན རུཧཏི. སོ ཙེ པུན ཨུཔསམྤཛྫཏི, ཏསྶ ཏདེཝ པུརིམཾ པརིཝཱསདཱནཾ, ཡོ པརིཝཱསོ དིནྣོ, སུདིནྣོ, ཡོ པརིཝུཏྠོ, སུཔརིཝུཏྠོ, ཨཝསེསོ པརིཝསིཏབྦོ. སཙེཔི མཱནཏྟཱརཧོ མཱནཏྟཾ ཙརནྟོ ཨབྦྷཱནཱརཧོ ཝཱ ཝིབྦྷམཏི, སཱམཎེརོ ཝཱ ཧོཏི, སོ ཙེ པུན ཨུཔསམྤཛྫཏི, ཏསྶ ཏདེཝ པུརིམཾ པརིཝཱསདཱནཾ, ཡོ པརིཝཱསོ དིནྣོ, སུདིནྣོ, ཡོ པརིཝུཏྠོ, སུཔརིཝུཏྠོ, ཡཾ མཱནཏྟཾ དིནྣཾ, སུདིནྣཾ, ཡཾ མཱནཏྟཾ ཙིཎྞཾ, ཏཾ སུཙིཎྞཾ, སོ བྷིཀྑུ ཨབྦྷེཏབྦོ.

སཙེ ཀོཙི བྷིཀྑུ པརིཝསནྟོ ཨུམྨཏྟཀོ ཧོཏི ཁིཏྟཙིཏྟོ ཝེདནཱཊྚོ, ཨུམྨཏྟཀསྶ ཁིཏྟཙིཏྟསྶ ཝེདནཱཊྚསྶ ཙ པརིཝཱསོ ན རུཧཏི. སོ ཙེ པུན ཨནུམྨཏྟཀོ ཧོཏི ཨཁིཏྟཙིཏྟོ ཨཝེདནཱཊྚོ, ཏདེཝ པུརིམཾ པརིཝཱསདཱནཾ, ཡོ པརིཝཱསོ དིནྣོ, སུདིནྣོ, ཡོ པརིཝུཏྠོ, སུཔརིཝུཏྠོ, ཨཝསེསོ པརིཝསིཏབྦོ. མཱནཏྟཱརཧཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

སཙེ ཀོཙི པརིཝསནྟོ ཨུཀྑིཏྟཀོ ཧོཏི, ཨུཀྑིཏྟཀསྶ པརིཝཱསོ ན རུཧཏི. སཙེ པུན ཨོསཱརཱིཡཏི, ཏསྶ ཏདེཝ པུརིམཾ པརིཝཱསདཱནཾ, ཡོ པརིཝཱསོ དིནྣོ, སུདིནྣོ, ཡོ པརིཝུཏྠོ, སུཔརིཝུཏྠོ, ཨཝསེསོ པརིཝསིཏབྦོ. མཱནཏྟཱརཧཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

སཙེ ཀསྶཙི བྷིཀྑུནོ ཨིཏྠིལིངྒཾ པཱཏུབྷཝཏི, ཏསྶ སཱཡེཝ ཨུཔཛ྄ཛྷཱ, སཱཡེཝ ཨུཔསམྤདཱ, པུན ཨུཔཛ྄ཛྷཱ ན གཧེཏབྦཱ, ཨུཔསམྤདཱ ཙ ན ཀཱཏབྦཱ, བྷིཀྑུཨུཔསམྤདཏོ པབྷུཏི ཡཱཝ ཝསྶགཎནཱ, སཱཡེཝ ཝསྶགཎནཱ ¶ , ན ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཝསྶགཎནཱ ཀཱཏབྦཱ. ཨཔྤཏིརཱུཔཾ དཱནིསྶཱ བྷིཀྑཱུནཾ མཛ྄ཛྷེ ཝསིཏུཾ, ཏསྨཱ བྷིཀྑུནུཔསྶཡཾ གནྟྭཱ བྷིཀྑུནཱིཧི སདྡྷིཾ ཝསིཏབྦཾ. ཡཱ དེསནཱགཱམིནིཡོ ཝཱ ཝུཊྛཱནགཱམིནིཡོ ཝཱ ཨཱཔཏྟིཡོ བྷིཀྑཱུནཾ བྷིཀྑུནཱིཧི ¶ སཱདྷཱརཎཱ, ཏཱསཾ བྷིཀྑུནཱིཧི ཀཱཏབྦཾ, ཝིནཡཀམྨམེཝ བྷིཀྑུནཱིནཾ སནྟིཀེ ཀཱཏབྦཾ. ཡཱ པན བྷིཀྑཱུནཾ བྷིཀྑུནཱིཧི ཨསཱདྷཱརཎཱ སུཀྐཝིསྶཊྛིཨཱདིཀཱ ཨཱཔཏྟིཡོ, ཏཱཧི ཨཱཔཏྟཱིཧི ཨནཱཔཏྟི, ལིངྒེ པརིཝཏྟེ ཏཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཝུཊྛིཏཱཝ ཧོནྟི, པུན པཀཏིལིངྒེ ཨུཔྤནྣེཔི ཏཱཧི ཨཱཔཏྟཱིཧི ཏསྶ ཨནཱཔཏྟིཡེཝ. བྷིཀྑུནིཡཱ པུརིསལིངྒེ པཱཏུབྷཱུཏེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཝུཏྟཉྩེཏཾ –

‘‘ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཨཉྙཏརསྶ བྷིཀྑུནོ ཨིཏྠིལིངྒཾ པཱཏུབྷཱུཏཾ ཧོཏི. བྷགཝཏོ ཨེཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསུཾ. ཨནུཛཱནཱམི བྷིཀྑཝེ ཏཾཡེཝ ཨུཔཛ྄ཛྷཾ, ཏཾཡེཝ ཨུཔསམྤདཾ, ཏཱནིཡེཝ ཝསྶཱནི བྷིཀྑུནཱིཧི སངྒམིཏུཾ, ཡཱ ཨཱཔཏྟིཡོ བྷིཀྑཱུནཾ བྷིཀྑུནཱིཧི སཱདྷཱརཎཱ, ཏཱ ཨཱཔཏྟིཡོ བྷིཀྑུནཱིནཾ སནྟིཀེ ཝུཊྛཱཏུཾ. ཡཱ ཨཱཔཏྟིཡོ བྷིཀྑཱུནཾ བྷིཀྑུནཱིཧི ཨསཱདྷཱརཎཱ, ཏཱཧི ཨཱཔཏྟཱིཧི ཨནཱཔཏྟི.

‘‘ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཨཉྙཏརིསྶཱ བྷིཀྑུནིཡཱ པུརིསལིངྒཾ པཱཏུབྷཱུཏཾ ཧོཏི. བྷགཝཏོ ཨེཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསུཾ. ཨནུཛཱནཱམི བྷིཀྑཝེ ཏཾཡེཝ ཨུཔཛ྄ཛྷཾ, ཏཾཡེཝ ཨུཔསམྤདཾ, ཏཱནིཡེཝ ཝསྶཱནི བྷིཀྑཱུཧི སངྒམིཏུཾ, ཡཱ ཨཱཔཏྟིཡོ བྷིཀྑུནཱིནཾ བྷིཀྑཱུཧི སཱདྷཱརཎཱ, ཏཱ ཨཱཔཏྟིཡོ བྷིཀྑཱུནཾ སནྟིཀེ ཝུཊྛཱཏུཾ. ཡཱ ཨཱཔཏྟིཡོ བྷིཀྑུནཱིནཾ བྷིཀྑཱུཧི ཨསཱདྷཱརཎཱ, ཏཱཧི ཨཱཔཏྟཱིཧི ཨནཱཔཏྟཱི’’ཏི (པཱརཱ. ༦༩).

༢༤༧. ཨཡཾ པནེཏྠ པཱལི༹མུཏྟཀཝིནིཙྪཡོ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༡.༦༩) – ཨིམེསུ དྭཱིསུ ལིངྒེསུ པུརིསལིངྒཾ ཨུཏྟམཾ, ཨིཏྠིལིངྒཾ ཧཱིནཾ, ཏསྨཱ པུརིསལིངྒཾ བལཝཨཀུསལེན ཨནྟརདྷཱཡཏི, ཨིཏྠིལིངྒཾ དུབྦལཀུསལེན པཏིཊྛཱཏི. ཨིཏྠིལིངྒཾ པན ཨནྟརདྷཱཡནྟཾ དུབྦལཨཀུསལེན ཨནྟརདྷཱཡཏི, པུརིསལིངྒཾ བལཝཀུསལེན པཏིཊྛཱཏི. ཨེཝཾ ཨུབྷཡམྤི ཨཀུསལེན ཨནྟརདྷཱཡཏི, ཀུསལེན པཊིལབྦྷཏི.

ཏཏྠ ¶ སཙེ དྭིནྣཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨེཀཏོ སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཝཱ དྷམྨསཱཀཙྪཾ ཝཱ ཀཏྭཱ ཨེཀཱགཱརེ ནིཔཛྫིཏྭཱ ནིདྡཾ ཨོཀྐནྟཱནཾ ཨེཀསྶ ཨིཏྠིལིངྒཾ པཱཏུབྷཝཏི, ཨུབྷིནྣམྤི སཧསེཡྻཱཔཏྟི ཧོཏི. སོ ཙེ པཊིབུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝིཔྤཀཱརཾ དིསྭཱ དུཀྑཱི དུམྨནོ རཏྟིབྷཱགེཡེཝ ཨིཏརསྶ ཨཱརོཙེཡྻ, ཏེན སམསྶཱསེཏབྦོ ‘‘ཧོཏུ མཱ ཙིནྟཡིཏྠ, ཝཊྚསྶེཝེསོ དོསོ, སམྨཱསམྦུདྡྷེན དྭཱརཾ དིནྣཾ, བྷིཀྑུ ཝཱ ཧོཏུ བྷིཀྑུནཱི ཝཱ, ཨནཱཝཊོ དྷམྨོ, ཨཝཱརིཏོ སགྒམགྒོ’’ཏི. སམསྶཱསེཏྭཱ ཨེཝཾ ཝཏྟབྦཾ ‘‘ཏུམྷེཧི བྷིཀྑུནུཔསྶཡཾ གནྟུཾ ཝཊྚཏི, ཨཏྠི པན ཏེ ཀཱཙི སནྡིཊྛཱ ¶ བྷིཀྑུནིཡོ’’ཏི. སཙསྶཱ ཧོནྟི ཏཱདིསཱ བྷིཀྑུནིཡོ, ‘‘ཨཏྠཱི’’ཏི, ནོ ཙེ ཧོནྟི, ‘‘ནཏྠཱི’’ཏི ཝཏྭཱ སོ བྷིཀྑུ ཝཏྟབྦོ ‘‘མམ སངྒཧཾ ཀརོཐ, ཨིདཱནི མཾ པཋམཾ བྷིཀྑུནུཔསྶཡཾ ནེཐཱ’’ཏི. ཏེན བྷིཀྑུནཱ ཏཾ གཧེཏྭཱ ཏསྶཱ ཝཱ སནྡིཊྛཱནཾ ཨཏྟནོ ཝཱ སནྡིཊྛཱནཾ བྷིཀྑུནཱིནཾ སནྟིཀཾ གནྟབྦཾ. གཙྪནྟེན ཙ ན ཨེཀཀེན གནྟབྦཾ, ཙཏཱུཧི པཉྩཧི བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ ཛོཏིཀཉྩ ཀཏྟརདཎྜཀཉྩ གཧེཏྭཱ སཾཝིདཧནཾ པརིམོཙེཏྭཱ ‘‘མཡཾ ཨསུཀཾ ནཱམ ཋཱནཾ གཙྪཱམཱ’’ཏི གནྟབྦཾ. སཙེ བཧིགཱམེ དཱུརེ ཝིཧཱརོ ཧོཏི, ཨནྟརཱམགྒེ གཱམནྟརནདཱིཔཱརརཏྟིཝིཔྤཝཱསགཎཨོཧཱིཡནཱཔཏྟཱིཧི ཨནཱཔཏྟི. བྷིཀྑུནུཔསྶཡཾ གནྟྭཱ ཏཱ བྷིཀྑུནིཡོ ཝཏྟབྦཱ ‘‘ཨསུཀཾ ནཱམ བྷིཀྑུཾ ཛཱནཱཐཱ’’ཏི? ‘‘ཨཱམ, ཨཡྻཱ’’ཏི. ཏསྶ ཨིཏྠིལིངྒཾ པཱཏུབྷཱུཏཾ, སངྒཧཾ དཱནིསྶཱ ཀརོཐཱཏི. ཏཱ ཙེ ‘‘སཱདྷུ ཨཡྻཱ, ཨིདཱནི མཡམྤི སཛ྄ཛྷཱཡིསྶཱམ, དྷམྨཾ སོསྶཱམ, གཙྪཐ ཏུམྷེ’’ཏི ཝཏྭཱ སངྒཧཾ ཀརོནྟི, ཨཱརཱདྷིཀཱ ཙ ཧོནྟི སངྒཱཧིཀཱ ལཛྫིནིཡོ, ཏཱ ཀོཔེཏྭཱ ཨཉྙཏྠ ན གནྟབྦཾ. གཙྪཏི ཙེ, གཱམནྟརནདཱིཔཱརརཏྟིཝིཔྤཝཱསགཎཨོཧཱིཡནཱཔཏྟཱིཧི ན མུཙྩཏི.

སཙེ པན ལཛྫིནིཡོ ཧོནྟི, ན སངྒཱཧིཀཱཡོ, ཨཉྙཏྠ གནྟུཾ ལབྦྷཏི. སཙེཔི ཨལཛྫིནིཡོ ཧོནྟི, སངྒཧཾ པན ཀརོནྟི, ཏཱཔི པརིཙྩཛིཏྭཱ ཨཉྙཏྠ གནྟུཾ ལབྦྷཏི. སཙེ ལཛྫིནིཡོ ཙ སངྒཱཧིཀཱ ཙ, ཉཱཏིཀཱ ན ཧོནྟི, ཨཱསནྣགཱམེ པན ཨཉྙཱ ཉཱཏིཀཱ ཧོནྟི པཊིཛགྒནིཀཱ, ཏཱསམྤི སནྟིཀཾ གནྟུཾ ཝཊྚཏཱིཏི ཝདནྟི. གནྟྭཱ སཙེ བྷིཀྑུབྷཱཝེཔི ནིསྶཡཔཊིཔནྣོ, པཏིརཱུཔཱཡ བྷིཀྑུནིཡཱ སནྟིཀེ ནིསྶཡོ གཧེཏབྦོ, མཱཏིཀཱ ཝཱ ཝིནཡོ ཝཱ ཨུགྒཧིཏོ སུགྒཧིཏོ, པུན ཨུགྒཎྷནཀཱརཎཾ ནཏྠི. སཙེ བྷིཀྑུབྷཱཝེཔི པརིསཱཝཙརོ, ཏསྶ སནྟིཀེཡེཝ ཨུཔསམྤནྣཱ ¶ སཱུཔསམྤནྣཱ, ཨཉྙསྶ སནྟིཀེ ནིསྶཡོ གཧེཏབྦོ. པུབྦེ ཏཾ ནིསྶཱཡ ཝསནྟེཧིཔི ཨཉྙསྶ སནྟིཀེ ནིསྶཡོ གཧེཏབྦོ. པརིཔུཎྞཝསྶསཱམཎེརེནཔི ཨཉྙསྶ སནྟིཀེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱ གཧེཏབྦཱ.

ཡཾ པནསྶ བྷིཀྑུབྷཱཝེ ཨདྷིཊྛིཏཾ ཏིཙཱིཝརཉྩ པཏྟོ ཙ, ཏཾ ཨདྷིཊྛཱནཾ ཝིཛཧཏི, པུན ཨདྷིཊྛཱཏབྦཾ. སངྐཙྩིཀཱ ཙ ཨུདཀསཱཊིཀཱ ཙ གཧེཏབྦཱ. ཡཾ ཨཏིརེཀཙཱིཝརཾ ཝཱ ཨཏིརེཀཔཏྟོ ཝཱ ཝིནཡཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཋཔིཏོ ཧོཏི, ཏམྤི སབྦཾ ཝིནཡཀམྨཾ ཝིཛཧཏི, པུན ཀཱཏབྦཾ. པཊིགྒཧིཏཏེལམདྷུཕཱཎིཏཱདཱིནིཔི པཊིགྒཧཎཾ ཝིཛཧནྟི. སཙེ པཊིགྒཧཎཏོ སཏྟམེ དིཝསེ ལིངྒཾ པརིཝཏྟཏི, པུན པཊིགྒཧེཏྭཱ སཏྟཱཧཾ ཝཊྚཏི. ཡཾ པན བྷིཀྑུཀཱལེ ཨཉྙསྶ བྷིཀྑུནོ སནྟཀཾ པཊིགྒཧིཏཾ, ཏཾ པཊིགྒཧཎཾ ན ཝིཛཧཏི. ཡམྤི ཨུབྷིནྣཾ སཱདྷཱརཎཾ ཨཝིབྷཛིཏྭཱ ¶ ཋཔིཏཾ, ཏཾ པཀཏཏྟོ རཀྑཏི. ཡཾ པན ཝིབྷཏྟཾ ཨེཏསྶེཝ སནྟཀཾ, ཏཾ པཊིགྒཧཎཾ ཝིཛཧཏི. ཝུཏྟཉྩེཏཾ པརིཝཱརེ –

‘‘ཏེལཾ མདྷུ ཕཱཎིཏཉྩཱཔི སཔྤིཾ, སཱམཾ གཧེཏྭཱ ནིཀྑིཔེཡྻ;

ཨཝཱིཏིཝཏྟེ སཏྟཱཧེ, སཏི པཙྩཡེ པརིབྷུཉྫནྟསྶ ཨཱཔཏྟི;

པཉྷཱ མེསཱ ཀུསལེཧི ཙིནྟིཏཱ’’ཏི. (པརི. ༤༨༠);

ཨིདཉྷི ལིངྒཔརིཝཏྟནཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. པཊིགྒཧཎཾ ནཱམ ལིངྒཔརིཝཏྟནེན, ཀཱལཀིརིཡཱཡ, སིཀྑཱཔཙྩཀྑཱནེན, ཧཱིནཱཡཱཝཏྟནེན, ཨནུཔསམྤནྣསྶ དཱནེན, ཨནཔེཀྑཝིསྶཛྫནེན, ཨཙྪིནྡིཏྭཱ གཧཎེན ཙ ཝིཛཧཏི. ཏསྨཱ སཙེཔི ཧརཱིཏཀཁཎྜམྤི པཊིགྒཧེཏྭཱ ཋཔིཏམཏྠི, སབྦམསྶ པཊིགྒཧཎཾ ཝིཛཧཏི. བྷིཀྑུཝིཧཱརེ པན ཡཾ ཀིཉྩིསྶཱ སནྟཀཾ པཊིགྒཧེཏྭཱ ཝཱ ཨཔྤཊིགྒཧེཏྭཱ ཝཱ ཋཔིཏཾ, སབྦསྶ སཱཝ ཨིསྶརཱ, ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ གཧེཏབྦཾ. ཡཾ པནེཏྠ ཐཱཝརཾ ཏསྶཱ སནྟཀཾ སེནཱསནཾ ཝཱ ཨུཔརོཔཀཱ ཝཱ, ཏེ ཡསྶིཙྪཏི, ཏསྶ དཱཏབྦཱ. ཏེརསསུ སམྨུཏཱིསུ ཡཱ བྷིཀྑུཀཱལེ ལདྡྷཱ སམྨུཏི, སབྦཱ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི, པུརིམིཀཱཡ སེནཱསནགྒཱཧོ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. སཙེ པཙྪིམིཀཱཡ སེནཱསནེ གཧིཏེ ལིངྒཾ པརིཝཏྟཏི, བྷིཀྑུསངྒྷོ ཙསྶཱ ཨུཔྤནྣལཱབྷཾ དཱཏུཀཱམོ ཧོཏི, ཨཔལོཀེཏྭཱ དཱཏབྦོ.

སཙེ བྷིཀྑུནཱིཧི སཱདྷཱརཎཱཡ པཊིཙྪནྣཱཡ ཨཱཔཏྟིཡཱ པརིཝསནྟསྶ ལིངྒཾ པརིཝཏྟཏི, པུན པཀྑམཱནཏྟམེཝ དཱཏབྦཾ. སཙེ མཱནཏྟཾ ཙརནྟསྶ པརིཝཏྟཏི ¶ , པུན པཀྑམཱནཏྟམེཝ དཱཏབྦཾ. སཙེ ཙིཎྞམཱནཏྟསྶ པརིཝཏྟཏི, བྷིཀྑུནཱིཧི ཨབྦྷཱནཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ. སཙེ ཨཀུསལཝིཔཱཀེ པརིཀྑཱིཎེ པཀྑམཱནཏྟཀཱལེ པུནདེཝ ལིངྒཾ པརིཝཏྟཏི, ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟམེཝ དཱཏབྦཾ. སཙེ ཙིཎྞེ པཀྑམཱནཏྟེ པརིཝཏྟཏི, བྷིཀྑཱུཧི ཨབྦྷཱནཀམྨཾ ཀཱཏབྦནྟི.

བྷིཀྑུནིཡཱ ལིངྒཔརིཝཏྟནེཔི ཝུཏྟནཡེནེཝ སབྦོ ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོ. ཨཡཾ པན ཝིསེསོ – སཙེ བྷིཀྑུནིཀཱལེ ཨཱཔནྣཱ སཉྩརིཏྟཱཔཏྟི པཊིཙྪནྣཱ ཧོཏི, པརིཝཱསདཱནཾ ནཏྠི, ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟམེཝ དཱཏབྦཾ. སཙེ པཀྑམཱནཏྟཾ ཙརནྟིཡཱ ལིངྒཾ པརིཝཏྟཏི, ན ཏེནཏྠོ, ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟམེཝ དཱཏབྦཾ. སཙེ ཙིཎྞམཱནཏྟཱཡ པརིཝཏྟཏི, པུན མཱནཏྟཾ ཨདཏྭཱ བྷིཀྑཱུཧི ཨབྦྷེཏབྦོ. ཨཐ བྷིཀྑཱུཧི མཱནཏྟེ ཨདིནྣེ པུན ལིངྒཾ པརིཝཏྟཏི, བྷིཀྑུནཱིཧི པཀྑམཱནཏྟམེཝ དཱཏབྦཾ. ཨཐ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཙརནྟསྶ པུན པརིཝཏྟཏི, པཀྑམཱནཏྟམེཝ དཱཏབྦཾ. ཙིཎྞམཱནཏྟསྶ པན ལིངྒཔརིཝཏྟེ ཛཱཏེ བྷིཀྑུནཱིཧི ཨབྦྷཱནཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ. པུན པརིཝཏྟེ ¶ ཙ ལིངྒེ བྷིཀྑུནིབྷཱཝེ ཋིཏཱཡཔི ཡཱ ཨཱཔཏྟིཡོ པུབྦེ པཊིཔྤསྶདྡྷཱ, ཏཱ སུཔྤཊིཔྤསྶདྡྷཱ ཨེཝཱཏི.

༢༤༨. ཨིཏོ པརཾ པཱརིཝཱསིཀཱདཱིནཾ ཝཏྟཾ དསྶཡིསྶཱམ – པཱརིཝཱསིཀེན (ཙཱུལ༹ཝ. ཨཊྛ. ༧༦) བྷིཀྑུནཱ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེན ཧུཏྭཱ ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦཾ, ཝཏྟཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ པན ཨུཔསམྤཱདེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨཱཙརིཡེན ཧུཏྭཱཔི ཀམྨཝཱཙཱ ན སཱཝེཏབྦཱ, ཨཉྙསྨིཾ ཨསཏི ཝཏྟཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ སཱཝེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨཱགནྟུཀཱནཾ ནིསྶཡོ ན དཱཏབྦོ. ཡེཧིཔི པཀཏིཡཱཝ ནིསྶཡོ གཧིཏོ, ཏེ ཝཏྟབྦཱ ‘‘ཨཧཾ ཝིནཡཀམྨཾ ཀརོམི, ཨསུཀཏྠེརསྶ ནཱམ སནྟིཀེ ནིསྶཡཾ གཎྷཐ, མཡ྄ཧཾ ཝཏྟཾ མཱ ཀརོཐ, མཱ མཾ གཱམཔྤཝེསནཾ ཨཱཔུཙྪཐཱ’’ཏི. སཙེ ཨེཝཾ ཝུཏྟེཔི ཀརོནྟིཡེཝ, ཝཱརིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཀརོནྟེསུཔི ཨནཱཔཏྟི. ཨཉྙོ སཱམཎེརོཔི ན གཧེཏབྦོ, ཨུཔཛ྄ཛྷཾ དཏྭཱ གཧིཏསཱམཎེརོཔི ཝཏྟབྦོ ‘‘ཨཧཾ ཝིནཡཀམྨཾ ཀརོམི, མཡ྄ཧཾ ཝཏྟཾ མཱ ཀརོཐ, མཱ མཾ གཱམཔྤཝེསནཾ ཨཱཔུཙྪཐཱ’’ཏི. སཙེ ཨེཝཾ ཝུཏྟེཔི ཀརོནྟིཡེཝ, ཝཱརིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཀརོནྟེསུཔི ཨནཱཔཏྟི. ན བྷིཀྑུནོཝཱདཀསམྨུཏི སཱདིཏབྦཱ, སམྨཏེནཔི བྷིཀྑུནིཡོ ན ཨོཝདིཏབྦཱ, ཏསྨཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཝཏྟབྦཾ ‘‘བྷནྟེ, ཨཧཾ ཝིནཡཀམྨཾ ཀརོམི, བྷིཀྑུནོཝཱདཀཾ ¶ ཛཱནཱཐཱ’’ཏི. པཊིབལསྶ ཝཱ བྷིཀྑུསྶ བྷཱརོ ཀཱཏབྦོ. ཨཱགཏཱ བྷིཀྑུནིཡོ ‘‘སངྒྷསྶ སནྟིཀཾ གཙྪཐ, སངྒྷོ ཝོ ཨོཝཱདདཱཡཀཾ ཛཱནིསྶཏཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨཧཾ ཝིནཡཀམྨཾ ཀརོམི, ཨསུཀབྷིཀྑུསྶ ནཱམ སནྟིཀཾ གཙྪཐ, སོ ཝོ ཨོཝཱདཾ དསྶཏཱི’’ཏི ཝཱ ཝཏྟབྦཱ.

ཡཱཡ ཨཱཔཏྟིཡཱ སངྒྷེན པརིཝཱསོ དིནྣོ ཧོཏི, སཱ ཨཱཔཏྟི ན ཨཱཔཛྫིཏབྦཱ, ཨཉྙཱ ཝཱ ཏཱདིསིཀཱ ཏཏོ ཝཱ པཱཔིཊྛཏརཱ, ཀམྨཾ ན གརཧིཏབྦཾ, ཀམྨིཀཱ ན གརཧིཏབྦཱ, ན པཀཏཏྟསྶ བྷིཀྑུནོ ཨུཔོསཐོ ཋཔེཏབྦོ, ན པཝཱརཎཱ ཋཔེཏབྦཱ, པལིབོདྷཏྠཱཡ ཝཱ པཀྐོསནཏྠཱཡ ཝཱ སཝཙནཱིཡཾ ན ཀཱཏབྦཾ. པལིབོདྷཏྠཱཡ ཧི ཀརོནྟོ ‘‘ཨཧཾ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨིམསྨིཾ ཝཏྠུསྨིཾ སཝཙནཱིཡཾ ཀརོམི, ཨིམམྷཱ ཨཱཝཱསཱ པརམྤི མཱ པཀྐམ, ཡཱཝ ན ཏཾ ཨདྷིཀརཎཾ ཝཱུཔསནྟཾ ཧོཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཀརོཏི, པཀྐོསནཏྠཱཡ ཀརོནྟོ ‘‘ཨཧཾ ཏཾ སཝཙནཱིཡཾ ཀརོམི, ཨེཧི མཡཱ སདྡྷིཾ ཝིནཡདྷརཱནཾ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ གཙྪཱཧཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཀརོཏི, ཏདུབྷཡམྤི ན ཀཱཏབྦཾ. ཝིཧཱརེ ཛེཊྛཀཊྛཱནཾ ན ཀཱཏབྦཾ, པཱཏིམོཀྑུདྡེསཀེན ཝཱ དྷམྨཛ྄ཛྷེསཀེན ཝཱ ན བྷཝིཏབྦཾ, ནཔི ཏེརསསུ སམྨུཏཱིསུ ཨེཀསམྨུཏིཝསེནཔི ཨིསྶརིཡཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ, ‘‘ཀརོཏུ མེ ཨཱཡསྨཱ ཨོཀཱསཾ, ཨཧཾ ཏཾ ཝཏྟུཀཱམོ’’ཏི ཨེཝཾ པཀཏཏྟསྶ ཨོཀཱསོ ན ཀཱརེཏབྦོ, ཝཏྠུནཱ ཝཱ ཨཱཔཏྟིཡཱ ཝཱ ན ཙོདེཏབྦོ, ‘‘ཨཡཾ ཏེ དོསོ’’ཏི ན སཱརེཏབྦོ, བྷིཀྑཱུཧི ཨཉྙམཉྙཾ ཡོཛེཏྭཱ ¶ ཀལཧོ ན ཀཱརེཏབྦོ, སངྒྷཏྠེརེན ཧུཏྭཱ པཀཏཏྟསྶ བྷིཀྑུནོ པུརཏོ ན གནྟབྦཾ ན ནིསཱིདིཏབྦཾ, དྭཱདསཧཏྠཾ ཨུཔཙཱརཾ མུཉྩིཏྭཱ ཨེཀཀེནེཝ གནྟབྦཉྩེཝ ནིསཱིདིཏབྦཉྩ, ཡོ ཧོཏི སངྒྷསྶ ཨཱསནཔརིཡནྟོ སེཡྻཱཔརིཡནྟོ ཝིཧཱརཔརིཡནྟོ, སོ ཏསྶ དཱཏབྦོ.

ཏཏྠ ཨཱསནཔརིཡནྟོ ནཱམ བྷཏྟགྒཱདཱིསུ སངྒྷནཝཀཱསནཾ, སྭསྶ དཱཏབྦོ, ཏཏྠ ནིསཱིདིཏབྦཾ. སེཡྻཱཔརིཡནྟོ ནཱམ སེཡྻཱནཾ པརིཡནྟོ སབྦལཱམཀཾ མཉྩཔཱིཋཾ. ཨཡཉྷི ཝསྶགྒེན ཨཏྟནོ པཏྟཊྛཱནེ སེཡྻཾ གཧེཏུཾ ན ལབྷཏི, སབྦབྷིཀྑཱུཧི ཝིཙིནིཏྭཱ གཧིཏཱཝསེསཱ མངྒུལགཱུཐབྷརིཏཱ ཝེཏྟལཏཱདིཝིནདྡྷཱ ལཱམཀསེཡྻཱཝསྶ དཱཏབྦཱ. ཡཐཱ ཙ སེཡྻཱ, ཨེཝཾ ཝསནཨཱཝཱསོཔི ཝསྶགྒེན ཨཏྟནོ པཏྟཊྛཱནེ ཏསྶ ན ཝཊྚཏི, སབྦབྷིཀྑཱུཧི ཝིཙིནིཏྭཱ གཧིཏཱཝསེསཱ པན རཛོཧཏབྷཱུམི ཛཏུཀམཱུསིཀབྷརིཏཱ ¶ པཎྞསཱལཱ ཨསྶ དཱཏབྦཱ. སཙེ པཀཏཏྟཱ སབྦེ རུཀྑམཱུལིཀཱ ཨབྦྷོཀཱསིཀཱ ཙ ཧོནྟི, ཚནྣཾ ན ཨུཔེནྟི, སབྦེཔི ཨེཏེཧི ཝིསྶཊྛཱཝཱསཱ ནཱམ ཧོནྟི, ཏེསུ ཡཾ ཨིཙྪཏི, ཏཾ ལབྷཏི.

ཝསྶཱུཔནཱཡིཀདིཝསེ པཙྩཡཾ ཨེཀཔསྶེ ཋཏྭཱ ཝསྶགྒེན གཎྷིཏུཾ ལབྷཏི, སེནཱསནཾ ན ལབྷཏི, ནིབདྡྷཝསྶཱཝཱསིཀཾ སེནཱསནཾ གཎྷིཏུ ཀཱམེན ཝཏྟཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ གཧེཏབྦཾ. ཉཱཏིཔཝཱརིཏཊྛཱནེ ‘‘ཨེཏྟཀེ བྷིཀྑཱུ གཧེཏྭཱ ཨཱགཙྪཐཱ’’ཏི ནིམནྟིཏེན ‘‘བྷནྟེ, ཨསུཀཾ ནཱམ ཀུལཾ བྷིཀྑཱུ ནིམནྟེསི, ཨེཐ, ཏཏྠ གཙྪཱམཱ’’ཏི ཨེཝཾ སཾཝིདྷཱཡ བྷིཀྑཱུནཾ པུརེསམཎེན ཝཱ པཙྪཱསམཎེན ཝཱ ཧུཏྭཱ ཀུལཱནི ན ཨུཔསངྐམིཏབྦཱནི, ‘‘བྷནྟེ, ཨསུཀསྨིཾ ནཱམ གཱམེ མནུསྶཱ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཱགམནཾ ཨིཙྪནྟི, སཱདྷུ ཝཏསྶ, སཙེ ཏེསཾ སངྒཧཾ ཀརེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཨེཝཾ པནསྶ ཝིནཡཔརིཡཱཡེན ཀཐེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨཱགཏཱགཏཱནཾ ཨཱརོཙེཏུཾ ཧརཱཡམཱནེན ཨཱརཉྙིཀདྷུཏངྒཾ ན སམཱདཱཏབྦཾ. ཡེནཔི པཀཏིཡཱ སམཱདིནྣཾ, ཏེན དུཏིཡཾ བྷིཀྑུཾ གཧེཏྭཱ ཨརཉྙེ ཨརུཎཾ ཨུཊྛཱཔེཏབྦཾ, ན ཨེཀཀེན ཝཏྠབྦཾ. ཏཐཱ བྷཏྟགྒཱདཱིསུ ཨཱསནཔརིཡནྟེ ནིསཛྫཱཡ ཧརཱཡམཱནེན པིཎྜཔཱཏིཀདྷུཏངྒམྤི ན སམཱདཱཏབྦཾ. ཡོ པན པཀཏིཡཱཝ པིཎྜཔཱཏིཀོ, ཏསྶ པཊིསེདྷོ ནཏྠི, ན ཙ ཏཔྤཙྩཡཱ པིཎྜཔཱཏོ ནཱིཧརཱཔེཏབྦོ ‘‘མཱ མཾ ཛཱནིཾསཱུ’’ཏི. ནཱིཧཊབྷཏྟོ ཧུཏྭཱ ཝིཧཱརེཡེཝ ནིསཱིདིཏྭཱ བྷུཉྫནྟོ ‘‘རཏྟིཡོ གཎཡིསྶཱམི, གཙྪཏོ མེ བྷིཀྑུཾ དིསྭཱ ཨནཱརོཙེནྟསྶ རཏྟིཙྪེདོ སིཡཱ’’ཏི ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན པིཎྜཔཱཏོ ན ནཱིཧརཱཔེཏབྦོ, ‘‘མཱ མཾ ཨེཀབྷིཀྑུཔི ཛཱནཱཏཱུ’’ཏི ཙ ཨིམིནཱ ཨཛ྄ཛྷཱསཡེན ཝིཧཱརེ སཱམཎེརེཧི པཙཱཔེཏྭཱ བྷུཉྫིཏུམྤི ན ལབྷཏི, གཱམཾ པིཎྜཱཡ པཝིསིཏབྦམེཝ. གིལཱནསྶ པན ནཝཀམྨཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཀིཙྩཱདིཔསུཏསྶ ཝཱ ཝིཧཱརེཡེཝ ཨཙྪིཏུཾ ཝཊྚཏི.

སཙེཔི ¶ གཱམེ ཨནེཀསཏཱ བྷིཀྑཱུ ཝིཙརནྟི, ན སཀྐཱ ཧོཏི ཨཱརོཙེཏུཾ, གཱམཀཱཝཱསཾ གནྟྭཱ སབྷཱགཊྛཱནེ ཝསིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཡསྨཱ ‘‘པཱརིཝཱསིཀེན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནཱ ཨཱགནྟུཀེན ཨཱརོཙེཏབྦཾ, ཨཱགནྟུཀསྶ ཨཱརོཙེཏབྦཾ, ཨུཔོསཐེ ཨཱརོཙེཏབྦཾ, པཝཱརཎཱཡ ཨཱརོཙེཏབྦཾ, སཙེ གིལཱནོ ཧོཏི, དཱུཏེནཔི ཨཱརོཙེཏབྦ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༧༦) ཝུཏྟཾ ¶ , ཏསྨཱ ཀཉྩི ཝིཧཱརཾ གཏེན ཨཱགནྟུཀེན ཏཏྠ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཱརོཙེཏབྦཾ. སཙེ སབྦེ ཨེཀཊྛཱནེ ཋིཏེ པསྶཏི, ཨེཀཊྛཱནེ ཋིཏེནེཝ ཨཱརོཙེཏབྦཾ. ཨཐ རུཀྑམཱུལཱདཱིསུ ཝིསུཾ ཋིཏཱ ཧོནྟི, ཏཏྠ ཏཏྠ གནྟྭཱ ཨཱརོཙེཏབྦཾ, སཉྩིཙྩ ཨནཱརོཙེནྟསྶ རཏྟིཙྪེདོ ཙ ཧོཏི, ཝཏྟབྷེདེ ཙ དུཀྐཊཾ. ཨཐ ཝིཙིནནྟོ ཨེཀཙྩེ ན པསྶཏི, རཏྟིཙྪེདོཝ ཧོཏི, ན ཝཏྟབྷེདེ དུཀྐཊཾ.

ཨཱགནྟུཀསྶཔི ཨཏྟནོ ཝསནཝིཧཱརཾ ཨཱགཏསྶ ཨེཀསྶ ཝཱ བཧཱུནཾ ཝཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨཱརོཙེཏབྦཾ, རཏྟིཙྪེདཝཏྟབྷེདཱཔི ཙེཏྠ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ. སཙེ ཨཱགནྟུཀཱ མུཧུཏྟཾ ཝིསྶམིཏྭཱ ཝཱ ཨཝིསྶམིཏྭཱ ཨེཝ ཝཱ ཝིཧཱརམཛ྄ཛྷེན གཙྪནྟི, ཏེསམྤི ཨཱརོཙེཏབྦཾ. སཙེ ཏསྶ ཨཛཱནནྟསྶེཝ གཙྪནྟི, ཨཡཉྩ གཏཀཱལེ ཛཱནཱཏི, གནྟྭཱ ཨཱརོཙེཏབྦཾ, སམྤཱཔུཎིཏུཾ ཝཱ སཱཝེཏུཾ ཝཱ ཨསཀྐོནྟསྶ རཏྟིཙྪེདོཝ ཧོཏི, ན ཝཏྟབྷེདེ དུཀྐཊཾ. ཡེཔི ཨནྟོཝིཧཱརཾ ཨཔྤཝིསིཏྭཱ ཨུཔཙཱརསཱིམཾ ཨོཀྐམིཏྭཱ གཙྪནྟི, ཨཡཉྩ ནེསཾ ཚཏྟསདྡཾ ཝཱ ཨུཀྐཱསིཏསདྡཾ ཝཱ ཁིཔིཏསདྡཾ ཝཱ སུཏྭཱ ཨཱགནྟུཀབྷཱཝཾ ཛཱནཱཏི, གནྟྭཱ ཨཱརོཙེཏབྦཾ, གཏཀཱལེ ཛཱནནྟེནཔི ཨནུབནྡྷིཏྭཱ ཨཱརོཙེཏབྦམེཝ, སམྤཱཔུཎིཏུཾ ཨསཀྐོནྟསྶ རཏྟིཙྪེདོཝ ཧོཏི, ན ཝཏྟབྷེདེ དུཀྐཊཾ. ཡོཔི རཏྟིཾ ཨཱགནྟྭཱ རཏྟིཾཡེཝ གཙྪཏི, སོཔིསྶ རཏྟིཙྪེདཾ ཀརོཏི, ཨཉྙཱཏཏྟཱ པན ཝཏྟབྷེདེ དུཀྐཊཾ ནཏྠི. སཙེ ཨཛཱནིཏྭཱཝ ཨབྦྷཱནཾ ཀརོཏི, ཨཀཏམེཝ ཧོཏཱིཏི ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟཾ, ཏསྨཱ ཨདྷིཀཱ རཏྟིཡོ གཧེཏྭཱ ཀཱཏབྦཾ. ཨཡཾ ཨཔཎྞཀཔཊིཔདཱ.

ནདཱིཨཱདཱིསུ ནཱཝཱཡ གཙྪནྟམྤི པརཏཱིརེ ཋིཏམྤི ཨཱཀཱསེ གཙྪནྟམྤི པབྦཏཏལཨརཉྙཱདཱིསུ དཱུརེ ཋིཏམྤི བྷིཀྑུཾ དིསྭཱ སཙེ ‘‘བྷིཀྑཱུ’’ཏི ཝཝཏྠཱནཾ ཨཏྠི, ནཱཝཱདཱིཧི གནྟྭཱ ཝཱ མཧཱསདྡཾ ཀཏྭཱ ཝཱ ཝེགེན ཨནུབནྡྷིཏྭཱ ཝཱ ཨཱརོཙེཏབྦཾ, ཨནཱརོཙེནྟསྶ རཏྟིཙྪེདོ ཙེཝ ཝཏྟབྷེདེ དུཀྐཊཉྩ. སཙེ ཝཱཡམནྟོཔི སམྤཱཔུཎིཏུཾ ཝཱ སཱཝེཏུཾ ཝཱ ན སཀྐོཏི, རཏྟིཙྪེདོཝ ཧོཏི, ན ཝཏྟབྷེདེ དུཀྐཊཾ. སངྒྷསེནཱབྷཡཏྠེརོ པན ཝིསཡཱཝིསཡེན ཀཐེཏི ‘‘ཝིསཡེ ཀིར ཨནཱརོཙེནྟསྶ རཏྟིཙྪེདོ ཙེཝ ཝཏྟབྷེདེ དུཀྐཊཉྩ ཧོཏི, ཨཝིསཡེ པན ཨུབྷཡམྤི ནཏྠཱི’’ཏི. ཀརཝཱིཀཏིསྶཏྠེརོ ‘‘སམཎོ ཨཡནྟི ཝཝཏྠཱནམེཝ པམཱཎཾ. སཙེཔི ཨཝིསཡོ ཧོཏི, ཝཏྟབྷེདེ དུཀྐཊམེཝ ནཏྠི, རཏྟིཙྪེདོ པན ཧོཏིཡེཝཱ’’ཏི ཨཱཧ.

ཨུཔོསཐདིཝསེ ¶ ¶ ‘‘ཨུཔོསཐཾ སམྤཱཔུཎིསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱགནྟུཀཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱགཙྪནྟི, ཨིདྡྷིཡཱ གཙྪནྟཱཔི ཨུཔོསཐབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨོཏརིཏྭཱ ཨུཔོསཐཾ ཀརོནྟི, ཏསྨཱ ཨཱགནྟུཀསོདྷནཏྠཾ ཨུཔོསཐདིཝསེཔི ཨཱརོཙེཏབྦཾ. པཝཱརཎཱཡཔི ཨེསེཝ ནཡོ. གནྟུཾ ཨསམཏྠེན གིལཱནེན བྷིཀྑུཾ པེསེཏྭཱ ཨཱརོཙཱཔེཏབྦཾ, ཨནུཔསམྤནྣཾ པེསེཏུཾ ན ཝཊྚཏི.

ན པཱརིཝཱསིཀེན བྷིཀྑུནཱ སབྷིཀྑུཀཱ ཨཱཝཱསཱ ཝཱ ཨནཱཝཱསཱ ཝཱ ཨབྷིཀྑུཀོ ནཱནཱསཾཝཱསཀེཧི ཝཱ སབྷིཀྑུཀོ ཨཱཝཱསོ ཝཱ ཨནཱཝཱསོ ཝཱ གནྟབྦོ ཨཉྙཏྲ པཀཏཏྟེན ཨཉྙཏྲ ཨནྟརཱཡཱ. ཡཏྠ ཧི ཨེཀོཔི བྷིཀྑུ ནཏྠི, ཏཏྠ ན ཝསིཏབྦཾ. ན ཧི ཏཏྠ ཝུཏྠརཏྟིཡོ གཎནཱུཔིཀཱ ཧོནྟི. དསཝིདྷེ ཨནྟརཱཡེ པན སཙེཔི རཏྟིཡོ གཎནཱུཔིཀཱ ན ཧོནྟི, ཨནྟརཱཡཏོ པརིམུཙྩནཏྠཱཡ གནྟབྦམེཝ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨཉྙཏྲ ཨནྟརཱཡཱ’’ཏི. ནཱནཱསཾཝཱསཀེཧི སདྡྷིཾ ཝིནཡཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཏེསཾ ཨནཱརོཙནེཔི རཏྟིཙྪེདོ ནཏྠི, ཨབྷིཀྑུཀཱཝཱསསདིསམེཝ ཧོཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ནཱནཱསཾཝཱསཀེཧི ཝཱ སབྷིཀྑུཀོ’’ཏི.

ན པཱརིཝཱསིཀེན བྷིཀྑུནཱ པཀཏཏྟེན བྷིཀྑུནཱ སདྡྷིཾ ཨེཀཙྪནྣེ ཨཱཝཱསེ ཝཱ ཨནཱཝཱསེ ཝཱ ཝཏྠབྦཾ. ཏཏྠ ཨཱཝཱསོ ནཱམ ཝསནཏྠཱཡ ཀཏསེནཱསནཾ. ཨནཱཝཱསོ ནཱམ ཙེཏིཡགྷརཾ བོདྷིགྷརཾ སམྨུཉྫནཱིཨཊྚཀོ དཱརུཨཊྚཀོ པཱནཱིཡམཱལོ༹ ཝཙྩཀུཊི དྭཱརཀོཊྛཀོཏི ཨེཝམཱདི. ‘‘ཨེཏེསུ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཨེཀཙྪནྣེ ཚདནཏོ ཨུདཀཔཏནཊྛཱནཔརིཙྪིནྣེ ཨོཀཱསེ ཨུཀྑིཏྟཀོཝ ཝསིཏུཾ ན ལབྷཏི, པཱརིཝཱསིཀོ པན ཨནྟོཨཱཝཱསེཡེཝ ན ལབྷཏཱི’’ཏི མཧཱཔཙྩརིཡཾ ཝུཏྟཾ. མཧཱཨཊྛཀཐཱཡཾ ཨཝིསེསེན ‘‘ཨུདཀཔཱཏེན ཝཱརིཏ’’ནྟི ཝུཏྟཾ. ཀུརུནྡིཡཾ པན ‘‘ཨེཏེསུ ཨེཏྟཀེསུ པཉྩཝཎྞཙྪདནབདྡྷཊྛཱནེསུ པཱརིཝཱསིཀསྶ ཙ ཨུཀྑིཏྟཀསྶ ཙ པཀཏཏྟེན སདྡྷིཾ ཨུདཀཔཱཏེན ཝཱརིཏ’’ནྟི ཝུཏྟཾ. ཏསྨཱ ནཱནཱུཔཙཱརེཔི ཨེཀཙྪནྣེ ན ཝཊྚཏི. སཙེ པནེཏྠ ཏདཧུཔསམྤནྣེཔི པཀཏཏྟེ པཋམཾ པཝིསིཏྭཱ ནིཔནྣེཔི སཊྛིཝསྶིཀོཔི པཱརིཝཱསིཀོ པཙྪཱ པཝིསིཏྭཱ ཛཱནནྟོ ནིཔཛྫཏི, རཏྟིཙྪེདོ ཙེཝ ཝཏྟབྷེདེ དུཀྐཊཉྩ, ཨཛཱནནྟསྶ རཏྟིཙྪེདོཝ, ན ཝཏྟབྷེདེ དུཀྐཊཾ. སཙེ པན ཏསྨིཾ ནིསིནྣེ པཙྪཱ པཀཏཏྟོ ¶ པཝིསིཏྭཱ ནིཔཛྫཏི, པཱརིཝཱསིཀོ ཙ ཛཱནཱཏི, རཏྟིཙྪེདོ ཙེཝ ཝཏྟབྷེདེ དུཀྐཊཉྩ. ནོ ཙེ ཛཱནཱཏི, རཏྟིཙྪེདོཝ, ན ཝཏྟབྷེདེ དུཀྐཊཾ.

པཱརིཝཱསིཀེན བྷིཀྑུནཱ པཀཏཏྟཾ བྷིཀྑུཾ ཏདཧུཔསམྤནྣམྤི དིསྭཱ ཨཱསནཱ ཝུཊྛཱཏབྦཾ, ཝུཊྛཱཡ ཙ ‘‘ཨཧཾ ཨིམིནཱ སུཁནིསིནྣོ ཝུཊྛཱཔིཏོ’’ཏི པརམྨུཁེནཔི ན གནྟབྦཾ, ‘‘ཨིདཾ ཨཱཙརིཡ ཨཱསནཾ, ཨེཏྠ ནིསཱིདཐཱ’’ཏི ཨེཝཾ པཀཏཏྟོ བྷིཀྑུ ཨཱསནེན ནིམནྟེཏབྦོཡེཝ. ནཝཀེན ¶ པན ‘‘མཧཱཐེརཾ ཨོབདྡྷཾ ཀརོམཱི’’ཏི པཱརིཝཱསིཀཏྠེརསྶ སནྟིཀཾ ན གནྟབྦཾ. པཱརིཝཱསིཀེན པཀཏཏྟེན བྷིཀྑུནཱ སདྡྷིཾ ན ཨེཀཱསནེ ནིསཱིདིཏབྦཾ, ན ནཱིཙེ ཨཱསནེ ནིསིནྣེ ཨུཙྩེ ཨཱསནེ ནིསཱིདིཏབྦཾ, ན ཚམཱཡཾ ནིསིནྣེ ཨཱསནེ ནིསཱིདིཏབྦཾ, དྭཱདསཧཏྠཾ པན ཨུཔཙཱརཾ མུཉྩིཏྭཱ ནིསཱིདིཏུཾ ཝཊྚཏི. པཱརིཝཱསིཀེན བྷིཀྑུནཱ པཀཏཏྟེན སདྡྷིཾ ན ཨེཀཙངྐམེ ཙངྐམིཏབྦཾ, ན ནཱིཙེ ཙངྐམེ ཙངྐམནྟེ ཨུཙྩེ ཙངྐམེ ཙངྐམིཏབྦཾ, ན ཚམཱཡཾ ཙངྐམནྟེ ཙངྐམེ ཙངྐམིཏབྦཾ. ཨེཏྠ པན ཨཀཏཔརིཙྪེདཱཡ བྷཱུམིཡཱ ཙངྐམནྟེ པརིཙྪེདཾ ཀཏྭཱ ཝཱལུཀཾ ཨཱཀིརིཏྭཱ ཨཱལམྦནཾ ཡོཛེཏྭཱ ཀཏཙངྐམེ ནཱིཙེཔི ན ཙངྐམིཏབྦཾ, ཀོ པན ཝཱདོ ཨིཊྛཀཙཡེན སམྤནྣེ ཝེདིཀཱཔརིཀྑིཏྟེ. སཙེ པན པཱཀཱརཔརིཀྑིཏྟོ ཧོཏི, དྭཱརཀོཊྛཀཡུཏྟོ པབྦཏནྟརཝནནྟརགུམྦནྟརེསུ ཝཱ སུཔྤཊིཙྪནྣོ, ཏཱདིསེ ཙངྐམེ ཙངྐམིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨཔྤཊིཙྪནྣེཔི ཨུཔཙཱརཾ མུཉྩིཏྭཱ ཝཊྚཏི.

པཱརིཝཱསིཀེན བྷིཀྑུནཱ པཱརིཝཱསིཀཝུཌྜྷཏརེན བྷིཀྑུནཱ སདྡྷིཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཱརཧེན མཱནཏྟཱརཧེན མཱནཏྟཙཱརིཀེན ཨབྦྷཱནཱརཧེན བྷིཀྑུནཱ སདྡྷིཾ ན ཨེཀཙྪནྣེ ཨཱཝཱསེ ཝཱ ཨནཱཝཱསེ ཝཱ ཝཏྠབྦཾ. ཨེཏྠ པན སཙེ ཝུཌྜྷཏརེ པཱརིཝཱསིཀེ པཋམཾ ནིཔནྣེ ཨིཏརོ ཛཱནནྟོ པཙྪཱ ནིཔཛྫཏི, རཏྟིཙྪེདོ ཙསྶ ཧོཏི, ཝཏྟབྷེདེ ཙ དུཀྐཊཾ. ཝུཌྜྷཏརསྶ པན རཏྟིཙྪེདོཝ, ན ཝཏྟབྷེདེ དུཀྐཊཾ. ཨཛཱནིཏྭཱ ནིཔཛྫཏི, དྭིནྣམྤི ཝཏྟབྷེདོ ནཏྠི, རཏྟིཙྪེདོ པན ཧོཏི. ཨཐ ནཝཀཔཱརིཝཱསིཀེ པཋམཾ ནིཔནྣེ ཝུཌྜྷཏརོ པཙྪཱ ནིཔཛྫཏི, ནཝཀོ ཙ ཛཱནཱཏི, རཏྟི ཙསྶ ཚིཛྫཏི, ཝཏྟབྷེདེ ཙ དུཀྐཊཾ ཧོཏི. ཝུཌྜྷཏརསྶ རཏྟིཙྪེདོཝ, ན ཝཏྟབྷེདོ. ནོ ཙེ ཛཱནཱཏི, དྭིནྣམྤི ཝཏྟབྷེདོ ནཏྠི, རཏྟིཙྪེདོ པན ཧོཏི. སཙེ ཨཔཙྪཱཔུརིམཾ ནིཔཛྫནྟི, ཝུཌྜྷཏརསྶ རཏྟིཙྪེདོཝ, ཨིཏརསྶ ཝཏྟབྷེདོཔཱིཏི ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟཾ.

དྭེ ¶ པཱརིཝཱསིཀཱ སམཝསྶཱ, ཨེཀོ པཋམཾ ནིཔནྣོ, ཨེཀོ ཛཱནནྟོཝ པཙྪཱ ནིཔཛྫཏི, རཏྟི ཙསྶ ཚིཛྫཏི, ཝཏྟབྷེདེ ཙ དུཀྐཊཾ. པཋམཾ ནིཔནྣསྶ རཏྟིཙྪེདོཝ, ན ཝཏྟབྷེདོ. སཙེ པཙྪཱ ནིཔཛྫནྟོཔི ན ཛཱནཱཏི, དྭིནྣམྤི ཝཏྟབྷེདོ ནཏྠི, རཏྟིཙྪེདོ པན ཧོཏི. སཙེ དྭེཔི ཨཔཙྪཱཔུརིམཾ ནིཔཛྫནྟི, དྭིནྣམྤི རཏྟིཙྪེདོཡེཝ, ན ཝཏྟབྷེདོ. སཙེ ཧི དྭེ པཱརིཝཱསིཀཱ ཨེཀཏོ ཝསེཡྻུཾ, ཏེ ཨཉྙམཉྙསྶ ཨཛ྄ཛྷཱཙཱརཾ ཉཏྭཱ ཨགཱརཝཱ ཝཱ ཝིཔྤཊིསཱརིནོ ཝཱ ཧུཏྭཱ ཏཾ ཝཱ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫེཡྻུཾ ཏཏོ པཱཔིཊྛཏརཾ ཝཱ, ཝིབྦྷམེཡྻུཾ ཝཱ, ཏསྨཱ ནེསཾ སཧསེཡྻཱ སབྦཔཀཱརེན པཊིཀྑིཏྟཱ. མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཱརཧཱདཡོ ཙེཏྠ པཱརིཝཱསིཀཱནཾ པཀཏཏྟཊྛཱནེ ཋིཏཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཏསྨཱ པཱརིཝཱསིཀེན བྷིཀྑུནཱ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཱརཧེན ¶ མཱནཏྟཱརཧེན མཱནཏྟཙཱརིཀེན ཨབྦྷཱནཱརཧེན བྷིཀྑུནཱ སདྡྷིཾ ན ཨེཀཱསནེ ནིསཱིདིཏབྦཾ, ན ནཱིཙེ ཨཱསནེ ནིསིནྣེ ཨུཙྩེ ཨཱསནེ ནིསཱིདིཏབྦཾ, ན ཚམཱཡ ནིསིནྣེ ཨཱསནེ ནིསཱིདིཏབྦཾ, ན ཨེཀཙངྐམེ ཙངྐམིཏབྦཾ, ན ནཱིཙེ ཙངྐམེ ཙངྐམནྟེ ཨུཙྩེ ཙངྐམེ ཙངྐམིཏབྦཾ, ན ཚམཱཡ ཙངྐམནྟེ ཙངྐམེ ཙངྐམིཏབྦཾ.

‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, པཱརིཝཱསིཀེན བྷིཀྑུནཱ སཱདིཏབྦཾ པཀཏཏྟཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨབྷིཝཱདནཾ པཙྩུཊྛཱནཾ ཨཉྫལིཀམྨཾ སཱམཱིཙིཀམྨཾ ཨཱསནཱབྷིཧཱརོ སེཡྻཱབྷིཧཱརོ པཱདོདཀཾ པཱདཔཱིཋཾ པཱདཀཐལིཀཾ པཏྟཙཱིཝརཔཊིགྒཧཎཾ ནཧཱནེ པིཊྛིཔརིཀམྨཾ, ཡོ སཱདིཡེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༧༥) ཝཙནཏོ པཀཏཏྟཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཋཔེཏྭཱ ནཝཀཏརཾ པཱརིཝཱསིཀཾ ཨཝསེསཱནཾ ཨནྟམསོ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཱརཧཱདཱིནམྤི ཨབྷིཝཱདནཱདིཾ སཱདིཡནྟསྶ དུཀྐཊཾ, སདྡྷིཝིཧཱརིཀཱནམྤི སཱདིཡནྟསྶ དུཀྐཊམེཝ. ཏསྨཱ ཏེ ཝཏྟབྦཱ ‘‘ཨཧཾ ཝིནཡཀམྨཾ ཀརོམི, མཡ྄ཧཾ ཝཏྟཾ མཱ ཀརོཐ, མཱ མཾ གཱམཔྤཝེསནཾ ཨཱཔུཙྪཐཱ’’ཏི. སཙེ སདྡྷཱཔབྦཛིཏཱ ཀུལཔུཏྟཱ ‘‘ཏུམྷེ, བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ ཝིནཡཀམྨཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཝཏྟཾ ཀརོནྟི, གཱམཔྤཝེསནམྤི ཨཱཔུཙྪནྟིཡེཝ, ཝཱརིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨནཱཔཏྟི.

‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, པཱརིཝཱསིཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ མིཐཱུ ཡཐཱཝུཌྜྷཾ ཨབྷིཝཱདནཾ པཙྩུཊྛཱནཾ ཨཉྫལིཀམྨཾ སཱམཱིཙིཀམྨཾ ཨཱསནཱབྷིཧཱརཾ སེཡྻཱབྷིཧཱརཾ པཱདོདཀཾ པཱདཔཱིཋཾ པཱདཀཐལིཀཾ པཏྟཙཱིཝརཔཊིགྒཧཎཾ ནཧཱནེ པིཊྛིཔརིཀམྨ’’ནྟི ¶ (ཙཱུལ༹ཝ. ༧༥) ཝཙནཏོ པན པཱརིཝཱསིཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཉྙམཉྙཾ ཡོ ཡོ ཝུཌྜྷོ, ཏེན ཏེན ནཝཀཏརསྶ ཨབྷིཝཱདནཱདིཾ སཱདིཏུཾ ཝཊྚཏི.

‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, པཱརིཝཱསིཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ པཉྩ ཡཐཱཝུཌྜྷཾ ཨུཔོསཐཾ པཝཱརཎཾ ཝསྶིཀསཱཊིཀཾ ཨོཎོཛནཾ བྷཏྟ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༧༥) ཝཙནཏོ ཨིམཱནི ཨུཔོསཐཱདཱིནི པཉྩ པཀཏཏྟེཧིཔི སདྡྷིཾ ཝུཌྜྷཔཊིཔཱཊིཡཱ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི, ཏསྨཱ (ཙཱུལ༹ཝ. ཨཊྛ. ༧༥) པཱཏིམོཀྑེ ཨུདྡིསྶམཱནེ ཧཏྠཔཱསེ ནིསཱིདིཏུཾ ཝཊྚཏི. མཧཱཔཙྩརིཡཾ པན ‘‘པཱལི༹ཡཱ ཨནིསཱིདིཏྭཱ པཱལི༹ཾ ཝིཧཱཡ ཧཏྠཔཱསཾ ཨམུཉྩནྟེན ནིསཱིདིཏབྦ’’ནྟི ཝུཏྟཾ. པཱརིསུདྡྷིཨུཔོསཐེ ཀརིཡམཱནེ སངྒྷནཝཀཊྛཱནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཏཏྠེཝ ནིསིནྣེན ཨཏྟནོ པཱལི༹ཡཱ པཱརིསུདྡྷིཨུཔོསཐོ ཀཱཏབྦོ. པཝཱརཎཱཡཔི སངྒྷནཝཀཊྛཱནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཏཏྠེཝ ནིསིནྣེན ཨཏྟནོ པཱལི༹ཡཱ པཝཱརེཏབྦཾ. སངྒྷེན གྷཎྚིཾ པཧརིཏྭཱ བྷཱཛིཡམཱནཾ ཝསྶིཀསཱཊིཀམྤི ཨཏྟནོ པཏྟཊྛཱནེ གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི.

ཨོཎོཛནནྟི ¶ ཝིསྶཛྫནཾ ཝུཙྩཏི. སཙེ ཧི པཱརིཝཱསིཀསྶ དྭེ ཏཱིཎི ཨུདྡེསབྷཏྟཱདཱིནི པཱཔུཎནྟི, ཨཉྙཱ ཙསྶ པུགྒལིཀབྷཏྟཔཙྩཱསཱ ཧོཏི, ཏཱནི པཊིཔཱཊིཡཱ གཧེཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཧེཊྛཱ གཱཧེཐ, ཨཛྫ མཡ྄ཧཾ བྷཏྟཔཙྩཱསཱ ཨཏྠི, སྭེཝ གཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཝིསྶཛྫེཏབྦཱནི. ཨེཝཾ ཏཱནི པུནདིཝསེསུ གཎྷིཏུཾ ལབྷཏི. ‘‘པུནདིཝསེ སབྦཔཋམཾ ཏསྶ དཱཏབྦ’’ནྟི ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟཾ. ཡདི པན ན གཎྷཱཏི ན ཝིསྶཛྫེཏི, པུནདིཝསེ ན ལབྷཏི. ཨིདཾ ཨོཎོཛནཾ ནཱམ པཱརིཝཱསིཀསྶེཝ ཨོདིསྶ ཨནུཉྙཱཏཾ. ཀསྨཱ? ཏསྶ ཧི སངྒྷནཝཀཊྛཱནེ ནིསིནྣསྶ བྷཏྟགྒེ ཡཱགུཁཛྫཀཱདཱིནི པཱཔུཎནྟི ཝཱ ན ཝཱ, ཏསྨཱ ‘‘སོ བྷིཀྑཱཧཱརེན མཱ ཀིལམིཏྠཱ’’ཏི ཨིདམསྶ སངྒཧཀརཎཏྠཱཡ ཨོདིསྶ ཨནུཉྙཱཏཾ.

བྷཏྟནྟི ཨཱགཏཱགཏེཧི ཝུཌྜྷཔཊིཔཱཊིཡཱ གཧེཏྭཱ གནྟབྦཾ ཝིཧཱརེ སངྒྷསྶ ཙཏུསྶཱལབྷཏྟཾ. ཨེཏཾ ཡཐཱཝུཌྜྷཾ ལབྷཏི, པཱལི༹ཡཱ པན གནྟུཾ ཝཱ ཋཱཏུཾ ཝཱ ན ལབྷཏི, ཏསྨཱ པཱལི༹ཏོ ཨོསཀྐིཏྭཱ ཧཏྠཔཱསེ ཋིཏེན ཧཏྠཾ པསཱརེཏྭཱ ཡཐཱ སེནོ ནིཔཏིཏྭཱ གཎྷཱཏི, ཨེཝཾ གཎྷིཏབྦཾ. ཨཱརཱམིཀསམཎུདྡེསེཧི ཨཱཧརཱཔེཏུཾ ན ལབྷཏི. སཙེ སཡམེཝ ཨཱཧརནྟི, ཝཊྚཏི. རཉྙོ མཧཱཔེལ༹བྷཏྟེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཙཏུསྶཱལབྷཏྟེ པན སཙེ ཨོཎོཛནཾ ཀཏྟུཀཱམོ ཧོཏི, ཨཏྟནོ ཨཏྠཱཡ ཨུཀྑིཏྟེ ¶ པིཎྜེ ‘‘ཨཛྫ མེ བྷཏྟཾ ཨཏྠི, སྭེཝ གཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ‘‘པུནདིཝསེ དྭེ པིཎྜེ ལབྷཏཱི’’ཏི མཧཱཔཙྩརིཡཾ ཝུཏྟཾ. ཨུདྡེསབྷཏྟཱདཱིནིཔི པཱལི༹ཏོ ཨོསཀྐིཏྭཱཝ གཧེཏབྦཱནི, ཡཏྠ པན ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ པརིཝིསནྟི, ཏཏྠ སཱམཎེརཱནཾ ཛེཊྛཀེན, བྷིཀྑཱུནཾ སངྒྷནཝཀེན ཧུཏྭཱ ནིསཱིདིཏབྦཾ. ཨིདཾ པཱརིཝཱསིཀཝཏྟཾ.

མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཱརཧཱནཾ མཱནཏྟཱརཧཱནཾ མཱནཏྟཙཱརིཀཱནཾ ཨབྦྷཱནཱརཧཱནཉྩ ཨིདམེཝ ཝཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ. མཱནཏྟཙཱརིཀསྶ ཝཏྟེ པན ‘‘དེཝསིཀཾ ཨཱརོཙེཏབྦ’’ནྟི ཝིསེསོ. རཏྟིཙྪེདེསུ ཙ ‘‘ཏཡོ ཁོ, ཨུཔཱལི, པཱརིཝཱསིཀསྶ བྷིཀྑུནོ རཏྟིཙྪེདཱ, སཧཝཱསོ ཝིཔྤཝཱསོ ཨནཱརོཙནཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༨༣) ཝཙནཏོ ཡྭཱཡཾ ‘‘པཀཏཏྟེན བྷིཀྑུནཱ སདྡྷིཾ ཨེཀཙྪནྣེ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟོ སཧཝཱསོ, ཡོ ཙ ཨེཀསྶེཝ ཝཱསོ, ཡཱ ཙཱཡཾ ཨཱགནྟུཀཱདཱིནཾ ཨནཱརོཙནཱ, ཨེཏེསུ ཏཱིསུ ཨེཀེནཔི ཀཱརཎེན པཱརིཝཱསིཀསྶ བྷིཀྑུནོ རཏྟིཙྪེདོ ཧོཏི.

མཱནཏྟཙཱརིཀསྶ པན ‘‘ཙཏྟཱརོ ཁོ, ཨུཔཱལི, མཱནཏྟཙཱརིཀསྶ བྷིཀྑུནོ རཏྟིཙྪེདཱ, སཧཝཱསོ, ཝིཔྤཝཱསོ, ཨནཱརོཙནཱ, ཨཱུནེ གཎེ ཙརཎ’’ནྟི ཝཙནཏོ ཨིམེསུ ཙཏཱུསུ ཀཱརཎེསུ ཨེཀེནཔི ¶ རཏྟིཙྪེདོ ཧོཏི. གཎོཏི ཙེཏྠ ཙཏྟཱརོ ཝཱ ཨཏིརེཀཱ ཝཱ. ཏསྨཱ སཙེཔི ཏཱིཧི བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ ཝསཏི, རཏྟིཙྪེདོ ཧོཏིཡེཝ.

ཨིཏི པཱལི༹མུཏྟཀཝིནཡཝིནིཙྪཡསངྒཧེ

གརུཀཱཔཏྟིཝུཊྛཱནཝིནིཙྪཡཀཐཱ སམཏྟཱ.

༣༣. ཀམྨཱཀམྨཝིནིཙྪཡཀཐཱ

༢༤༩. ཀམྨཱཀམྨནྟི ¶ ཨེཏྠ (པརི. ༤༨༢-༤༨༤) པན ཀམྨཱནི ཙཏྟཱརི – ཨཔལོཀནཀམྨཾ ཉཏྟིཀམྨཾ ཉཏྟིདུཏིཡཀམྨཾ ཉཏྟིཙཏུཏྠཀམྨནྟི. ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི ཀམྨཱནི ཀཏིཧཱཀཱརེཧི ཝིཔཛྫནྟི? པཉྩཧཱཀཱརེཧི ཝིཔཛྫནྟི – ཝཏྠུཏོ ཝཱ ཉཏྟིཏོ ཝཱ ཨནུསྶཱཝནཏོ ཝཱ སཱིམཏོ ཝཱ པརིསཏོ ཝཱ.

ཀཐཾ ¶ ཝཏྠུཏོ ཀམྨཱནི ཝིཔཛྫནྟི? སམྨུཁཱཀརཎཱིཡཾ ཀམྨཾ ཨསམྨུཁཱ ཀརོཏི, ཝཏྠུཝིཔནྣཾ ཨདྷམྨཀམྨཾ. པཊིཔུཙྪཱཀརཎཱིཡཾ ཀམྨཾ ཨཔཊིཔུཙྪཱ ཀརོཏི, ཝཏྠུཝིཔནྣཾ ཨདྷམྨཀམྨཾ. པཊིཉྙཱཡ ཀརཎཱིཡཾ ཀམྨཾ ཨཔཊིཉྙཱཡ ཀརོཏི, ཝཏྠུཝིཔནྣཾ ཨདྷམྨཀམྨཾ. སཏིཝིནཡཱརཧསྶ ཨམཱུལ༹ྷཝིནཡཾ དེཏི, ཝཏྠུཝིཔནྣཾ ཨདྷམྨཀམྨཾ. ཨམཱུལ༹ྷཝིནཡཱརཧསྶ ཏསྶ པཱཔིཡསིཀཀམྨཾ ཀརོཏི, ཝཏྠུཝིཔནྣཾ ཨདྷམྨཀམྨཾ. ཏསྶ པཱཔིཡསིཀཀམྨཱརཧསྶ ཏཛྫནཱིཡཀམྨཾ ཀརོཏི, ཝཏྠུཝིཔནྣཾ ཨདྷམྨཀམྨཾ. ཏཛྫནཱིཡཀམྨཱརཧསྶ ནིཡསྶཀམྨཾ ཀརོཏི, ཝཏྠུཝིཔནྣཾ ཨདྷམྨཀམྨཾ. ནིཡསྶཀམྨཱརཧསྶ པབྦཱཛནཱིཡཀམྨཾ ཀརོཏི, ཝཏྠུཝིཔནྣཾ ཨདྷམྨཀམྨཾ. པབྦཱཛནཱིཡཀམྨཱརཧསྶ པཊིསཱརཎཱིཡཀམྨཾ ཀརོཏི, ཝཏྠུཝིཔནྣཾ ཨདྷམྨཀམྨཾ. པཊིསཱརཎཱིཡཀམྨཱརཧསྶ ཨུཀྑེཔནཱིཡཀམྨཾ ཀརོཏི, ཝཏྠུཝིཔནྣཾ ཨདྷམྨཀམྨཾ. ཨུཀྑེཔནཱིཡཀམྨཱརཧསྶ པརིཝཱསཾ དེཏི, ཝཏྠུཝིཔནྣཾ ཨདྷམྨཀམྨཾ. པརིཝཱསཱརཧསྶ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶཏི, ཝཏྠུཝིཔནྣཾ ཨདྷམྨཀམྨཾ. མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཱརཧསྶ མཱནཏྟཾ དེཏི, ཝཏྠུཝིཔནྣཾ ཨདྷམྨཀམྨཾ. མཱནཏྟཱརཧཾ ཨབྦྷེཏི, ཝཏྠུཝིཔནྣཾ ཨདྷམྨཀམྨཾ. ཨབྦྷཱནཱརཧཾ ཨུཔསམྤཱདེཏི, ཝཏྠུཝིཔནྣཾ ཨདྷམྨཀམྨཾ. ཨནུཔོསཐེ ཨུཔོསཐཾ ཀརོཏི, ཝཏྠུཝིཔནྣཾ ཨདྷམྨཀམྨཾ. ཨཔཝཱརཎཱཡ པཝཱརེཏི, ཝཏྠུཝིཔནྣཾ ཨདྷམྨཀམྨཾ. པཎྜཀཾ ཨུཔསམྤཱདེཏི, ཝཏྠུཝིཔནྣཾ ཨདྷམྨཀམྨཾ. ཐེཡྻསཾཝཱསཀཾ, ཏིཏྠིཡཔཀྐནྟཀཾ, ཏིརཙྪཱནགཏཾ, མཱཏུགྷཱཏཀཾ, པིཏུགྷཱཏཀཾ, ཨརཧནྟགྷཱཏཀཾ, བྷིཀྑུནིདཱུསཀཾ, སངྒྷབྷེདཀཾ, ལོཧིཏུཔྤཱདཀཾ, ཨུབྷཏོབྱཉྫནཀཾ, ཨཱུནཝཱིསཏིཝསྶཾ པུགྒལཾ ཨུཔསམྤཱདེཏི, ཝཏྠུཝིཔནྣཾ ཨདྷམྨཀམྨཾ. ཨེཝཾ ཝཏྠུཏོ ཀམྨཱནི ཝིཔཛྫནྟི.

ཀཐཾ ཉཏྟིཏོ ཀམྨཱནི ཝིཔཛྫནྟི? པཉྩཧཱཀཱརེཧི ཉཏྟིཏོ ཀམྨཱནི ཝིཔཛྫནྟི – ཝཏྠུཾ ན པརཱམསཏི, སངྒྷཾ ན པརཱམསཏི, པུགྒལཾ ན པརཱམསཏི, ཉཏྟིཾ ན པརཱམསཏི, པཙྪཱ ཝཱ ཉཏྟིཾ ཋཔེཏི. ཨིམེཧི པཉྩཧཱཀཱརེཧི ཉཏྟིཏོ ཀམྨཱནི ཝིཔཛྫནྟི.

ཀཐཾ ¶ ཨནུསྶཱཝནཏོ ཀམྨཱནི ཝིཔཛྫནྟི? པཉྩཧཱཀཱརེཧི ཨནུསྶཱཝནཏོ ཀམྨཱནི ཝིཔཛྫནྟི – ཝཏྠུཾ ན པརཱམསཏི, སངྒྷཾ ན པརཱམསཏི, པུགྒལཾ ན པརཱམསཏི, སཱཝནཾ ཧཱཔེཏི, ཨཀཱལེ ཝཱ སཱཝེཏི. ཨིམེཧི པཉྩཧཱཀཱརེཧི ཨནུསྶཱཝནཏོ ཀམྨཱནི ཝིཔཛྫནྟི.

ཀཐཾ སཱིམཏོ ཀམྨཱནི ཝིཔཛྫནྟི? ཨེཀཱདསཧི ཨཱཀཱརེཧི སཱིམཏོ ཀམྨཱནི ཝིཔཛྫནྟི – ཨཏིཁུདྡཀཾ སཱིམཾ སམྨནྣཏི, ཨཏིམཧཏིཾ སཱིམཾ སམྨནྣཏི, ཁཎྜནིམིཏྟཾ སཱིམཾ སམྨནྣཏི, ཚཱཡཱནིམིཏྟཾ སཱིམཾ སམྨནྣཏི, ཨནིམིཏྟཾ སཱིམཾ ¶ སམྨནྣཏི, བཧིསཱིམེ ཋིཏོ སཱིམཾ སམྨནྣཏི, ནདིཡཱ སཱིམཾ སམྨནྣཏི, སམུདྡེ སཱིམཾ སམྨནྣཏི, ཛཱཏསྶརེ སཱིམཾ སམྨནྣཏི, སཱིམཱཡ སཱིམཾ སམྦྷིནྡཏི, སཱིམཱཡ སཱིམཾ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརཏི. ཨིམེཧི ཨེཀཱདསཧི ཨཱཀཱརེཧི སཱིམཏོ ཀམྨཱནི ཝིཔཛྫནྟི.

ཀཐཾ པརིསཏོ ཀམྨཱནི ཝིཔཛྫནྟི? དྭཱདསཧི ཨཱཀཱརེཧི པརིསཏོ ཀམྨཱནི ཝིཔཛྫནྟི – ཙཏུཝགྒཀརཎཱིཡེ ཀམྨེ ཡཱཝཏིཀཱ བྷིཀྑཱུ ཀམྨཔྤཏྟཱ ཏེ ཨནཱགཏཱ ཧོནྟི, ཚནྡཱརཧཱནཾ ཚནྡོ ཨནཱཧཊོ ཧོཏི, སམྨུཁཱིབྷཱུཏཱ པཊིཀྐོསནྟི, ཙཏུཝགྒཀརཎེ ཀམྨེ ཡཱཝཏིཀཱ བྷིཀྑཱུ ཀམྨཔྤཏྟཱ, ཏེ ཨཱགཏཱ ཧོནྟི, ཚནྡཱརཧཱནཾ ཚནྡོ ཨནཱཧཊོ ཧོཏི, སམྨུཁཱིབྷཱུཏཱ པཊིཀྐོསནྟི, ཙཏུཝགྒཀརཎེ ཀམྨེ ཡཱཝཏིཀཱ བྷིཀྑཱུ ཀམྨཔྤཏྟཱ, ཏེ ཨཱགཏཱ ཧོནྟི, ཚནྡཱརཧཱནཾ ཚནྡོ ཨཱཧཊོ ཧོཏི, སམྨུཁཱིབྷཱུཏཱ པཊིཀྐོསནྟི.

པཉྩཝགྒཀརཎེ ཀམྨེ…པེ… དསཝགྒཀརཎེ ཀམྨེ…པེ… ཝཱིསཏིཝགྒཀརཎེ ཀམྨེ ཡཱཝཏིཀཱ བྷིཀྑཱུ ཀམྨཔྤཏྟཱ, ཏེ ཨནཱགཏཱ ཧོནྟི, ཚནྡཱརཧཱནཾ ཚནྡོ ཨནཱཧཊོ ཧོཏི, སམྨུཁཱིབྷཱུཏཱ པཊིཀྐོསནྟི, ཝཱིསཏིཝགྒཀརཎེ ཀམྨེ ཡཱཝཏིཀཱ བྷིཀྑཱུ ཀམྨཔྤཏྟཱ, ཏེ ཨཱགཏཱ ཧོནྟི, ཚནྡཱརཧཱནཾ ཚནྡོ ཨནཱཧཊོ ཧོཏི, སམྨུཁཱིབྷཱུཏཱ པཊིཀྐོསནྟི, ཝཱིསཏིཝགྒཀརཎེ ཀམྨེ ཡཱཝཏིཀཱ བྷིཀྑཱུ ཀམྨཔྤཏྟཱ, ཏེ ཨཱགཏཱ ཧོནྟི, ཚནྡཱརཧཱནཾ ཚནྡོ ཨཱཧཊོ ཧོཏི, སམྨུཁཱིབྷཱུཏཱ པཊིཀྐོསནྟི. ཨིམེཧི དྭཱདསཧི ཨཱཀཱརེཧི པརིསཏོ ཀམྨཱནི ཝིཔཛྫནྟི.

ཙཏུཝགྒཀརཎེ ཀམྨེ ཙཏྟཱརོ བྷིཀྑཱུ པཀཏཏྟཱ ཀམྨཔྤཏྟཱ, ཨཝསེསཱ པཀཏཏྟཱ ཚནྡཱརཧཱ. ཡསྶ སངྒྷོ ཀམྨཾ ཀརོཏི, སོ ནེཝ ཀམྨཔྤཏྟོ ནཱཔི ཚནྡཱརཧོ, ཨཔིཙ ཀམྨཱརཧོ. པཉྩཝགྒཀརཎེ ཀམྨེ པཉྩ བྷིཀྑཱུ པཀཏཏྟཱ ཀམྨཔྤཏྟཱ, ཨཝསེསཱ པཀཏཏྟཱ ཚནྡཱརཧཱ. ཡསྶ སངྒྷོ ཀམྨཾ ཀརོཏི, སོ ནེཝ ཀམྨཔྤཏྟོ ནཱཔི ཚནྡཱརཧོ, ཨཔིཙ ཀམྨཱརཧོ ¶ . དསཝགྒཀརཎེ ཀམྨེ དས བྷིཀྑཱུ པཀཏཏྟཱ ཀམྨཔྤཏྟཱ, ཨཝསེསཱ པཀཏཏྟཱ ཚནྡཱརཧཱ. ཡསྶ སངྒྷོ ཀམྨཾ ཀརོཏི, སོ ནེཝ ཀམྨཔྤཏྟོ ནཱཔི ཚནྡཱརཧོ, ཨཔིཙ ཀམྨཱརཧོ. ཝཱིསཏིཝགྒཀརཎེ ཀམྨེ ཝཱིསཏི བྷིཀྑཱུ པཀཏཏྟཱ ཀམྨཔྤཏྟཱ, ཨཝསེསཱ ¶ པཀཏཏྟཱ ཚནྡཱརཧཱ. ཡསྶ སངྒྷོ ཀམྨཾ ཀརོཏི, སོ ནེཝ ཀམྨཔྤཏྟོ ནཱཔི ཚནྡཱརཧོ, ཨཔིཙ ཀམྨཱརཧོ.

༢༥༠. ཨཔལོཀནཀམྨཾ ཀཏི ཋཱནཱནི གཙྪཏི? ཉཏྟིཀམྨཾ, ཉཏྟིདུཏིཡཀམྨཾ, ཉཏྟིཙཏུཏྠཀམྨཾ ཀཏི ཋཱནཱནི གཙྪཏི? ཨཔལོཀནཀམྨཾ པཉྩ ཋཱནཱནི གཙྪཏི. ཉཏྟིཀམྨཾ ནཝ ཋཱནཱནི གཙྪཏི. ཉཏྟིདུཏིཡཀམྨཾ སཏྟ ཋཱནཱནི གཙྪཏི. ཉཏྟིཙཏུཏྠཀམྨཾ སཏྟ ཋཱནཱནི གཙྪཏི.

ཨཔལོཀནཀམྨཾ ཀཏམཱནི པཉྩ ཋཱནཱནི གཙྪཏི? ཨོསཱརཎཾ ནིསྶཱརཎཾ བྷཎྜུཀམྨཾ བྲཧྨདཎྜཾ ཀམྨལཀྑཎཉྙེཝ པཉྩམཾ. ཨཔལོཀནཀམྨཾ ཨིམཱནི པཉྩ ཋཱནཱནི གཙྪཏི.

ཉཏྟིཀམྨཾ ཀཏམཱནི ནཝ ཋཱནཱནི གཙྪཏི? ཨོསཱརཎཾ ནིསྶཱརཎཾ ཨུཔོསཐཾ པཝཱརཎཾ སམྨུཏིཾ དཱནཾ པཊིགྒཧཎཾ པཙྩུཀྐཌྜྷནཾ ཀམྨལཀྑཎཉྙེཝ ནཝམཾ. ཉཏྟིཀམྨཾ ཨིམཱནི ནཝ ཋཱནཱནི གཙྪཏི.

ཉཏྟིདུཏིཡཀམྨཾ ཀཏམཱནི སཏྟ ཋཱནཱནི གཙྪཏི? ཨོསཱརཎཾ ནིསྶཱརཎཾ སམྨུཏིཾ དཱནཾ ཨུདྡྷརཎཾ དེསནཾ ཀམྨལཀྑཎཉྙེཝ སཏྟམཾ. ཉཏྟིདུཏིཡཀམྨཾ ཨིམཱནི སཏྟ ཋཱནཱནི གཙྪཏི.

ཉཏྟིཙཏུཏྠཀམྨཾ ཀཏམཱནི སཏྟ ཋཱནཱནི གཙྪཏི? ཨོསཱརཎཾ ནིསྶཱརཎཾ སམྨུཏིཾ དཱནཾ ནིགྒཧཾ སམནུབྷཱསནཾ ཀམྨལཀྑཎཉྙེཝ སཏྟམཾ. ཉཏྟིཙཏུཏྠཀམྨཾ ཨིམཱནི སཏྟ ཋཱནཱནི གཙྪཏི. ཨཡཾ ཏཱཝ པཱལི༹ནཡོ.

༢༥༡. ཨཡཾ པནེཏྠ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཝིནིཙྪཡཀཐཱ (པརི. ཨཊྛ. ༤༨༢) – ཨཔལོཀནཀམྨཾ ནཱམ སཱིམཊྛཀསངྒྷཾ སོདྷེཏྭཱ ཚནྡཱརཧཱནཾ ཚནྡཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སམགྒསྶ སངྒྷསྶ ཨནུམཏིཡཱ ཏིཀྑཏྟུཾ སཱཝེཏྭཱ ཀཏྟབྦཀམྨཾ. ཉཏྟིཀམྨཾ ནཱམ ཝུཏྟནཡེནེཝ སམགྒསྶ སངྒྷསྶ ཨནུམཏིཡཱ ཨེཀཱཡ ཉཏྟིཡཱ ཀཏྟབྦཀམྨཾ. ཉཏྟིདུཏིཡཀམྨཾ ནཱམ ཝུཏྟནཡེནེཝ སམགྒསྶ སངྒྷསྶ ཨནུམཏིཡཱ ཨེཀཱཡ ཉཏྟིཡཱ ཨེཀཱཡ ཙ ཨནུསྶཱཝནཱཡཱཏི ཨེཝཾ ཉཏྟིདུཏིཡཱཡ ཨནུསྶཱཝནཱཡ ¶ ཀཏྟབྦཀམྨཾ. ཉཏྟིཙཏུཏྠཀམྨཾ ནཱམ ཝུཏྟནཡེནེཝ སམགྒསྶ སངྒྷསྶ ཨནུམཏིཡཱ ཨེཀཱཡ ཉཏྟིཡཱ ཏཱིཧི ཙ ཨནུསྶཱཝནཱཧཱིཏི ཨེཝཾ ཉཏྟིཙཏུཏྠཱཧི ཏཱིཧི ཨནུསྶཱཝནཱཧི ཀཏྟབྦཀམྨཾ.

ཏཏྲ ¶ ཨཔལོཀནཀམྨཾ ཨཔལོཀེཏྭཱཝ ཀཱཏབྦཾ, ཉཏྟིཀམྨཱདིཝསེན ན ཀཱཏབྦཾ. ཉཏྟིཀམྨམྤི ཨེཀཾ ཉཏྟིཾ ཋཔེཏྭཱཝ ཀཱཏབྦཾ, ཨཔལོཀནཀམྨཱདིཝསེན ན ཀཱཏབྦཾ. ཉཏྟིདུཏིཡཀམྨཾ པན ཨཔལོཀེཏྭཱ ཀཱཏབྦམྤི ཨཀཱཏབྦམྤི ཨཏྠི. ཏཏྠ སཱིམཱསམྨུཏི སཱིམཱསམཱུཧནཾ ཀཐིནདཱནཾ ཀཐིནུདྡྷཱརོ ཀུཊིཝཏྠུདེསནཱ ཝིཧཱརཝཏྠུདེསནཱཏི ཨིམཱནི ཚཀམྨཱནི གརུཀཱནི ཨཔལོཀེཏྭཱ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཉཏྟིདུཏིཡཀམྨཝཱཙཾ སཱཝེཏྭཱཝ ཀཱཏབྦཱནི. ཨཝསེསཱ ཏེརས སམྨུཏིཡོ སེནཱསནགྒཱཧཀམཏཀཙཱིཝརདཱནཱདིསམྨུཏིཡོ ཙཱཏི ཨེཏཱནི ལཧུཀཀམྨཱནི, ཨཔལོཀེཏྭཱཔི ཀཱཏུཾ ཝཊྚནྟི, ཉཏྟིཀམྨཉཏྟིཙཏུཏྠཀམྨཝསེན པན ན ཀཱཏབྦམེཝ. ‘‘ཉཏྟིཙཏུཏྠཀམྨཝསེན ཀཡིརམཱནཾ དལ༹ྷཏརཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཀཱཏབྦ’’ནྟི ཨེཀཙྩེ ཝདནྟི. ཨེཝཾ པན སཏི ཀམྨསངྐརོ ཧོཏི, ཏསྨཱ ན ཀཱཏབྦནྟི པཊིཀྑིཏྟམེཝ. སཙེ པན ཨཀྑརཔརིཧཱིནཾ ཝཱ པདཔརིཧཱིནཾ ཝཱ དུརུཏྟཔདཾ ཝཱ ཧོཏི, ཏསྶ སོདྷནཏྠཾ པུནཔྤུནཾ ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི. ཨིདཾ ཨཀུཔྤཀམྨསྶ དལ༹ྷཱིཀམྨཾ ཧོཏི, ཀུཔྤཀམྨེ ཀམྨཾ ཧུཏྭཱ ཏིཊྛཏི. ཉཏྟིཙཏུཏྠཀམྨཾ ཉཏྟིཉྩ ཏིསྶོ ཙ ཀམྨཝཱཙཱཡོ སཱཝེཏྭཱཝ ཀཱཏབྦཾ, ཨཔལོཀནཀམྨཱདིཝསེན ན ཀཱཏབྦཾ.

སམྨུཁཱཀརཎཱིཡཾ ཀམྨཾ ཨསམྨུཁཱ ཀརོཏི, ཝཏྠུཝིཔནྣཾ ཨདྷམྨཀམྨནྟི ཨེཏྠ པན ཨཏྠི ཀམྨཾ སམྨུཁཱཀརཎཱིཡཾ, ཨཏྠི ཀམྨཾ ཨསམྨུཁཱཀརཎཱིཡཾ. ཏཏྠ ཨསམྨུཁཱཀརཎཱིཡཾ ནཱམ དཱུཏེནཱུཔསམྤདཱ, པཏྟནིཀྐུཛྫནཾ, པཏྟུཀྐུཛྫནཾ, ཨུམྨཏྟཀསྶ བྷིཀྑུནོ ཨུམྨཏྟཀསམྨུཏི, སེཀྑཱནཾ ཀུལཱནཾ སེཀྑསམྨུཏི, ཚནྣསྶ བྷིཀྑུནོ བྲཧྨདཎྜོ, དེཝདཏྟསྶ པཀཱསནཱིཡཀམྨཾ, ཨཔསཱདནཱིཡཾ དསྶེནྟསྶ བྷིཀྑུནོ བྷིཀྑུནིསངྒྷེན ཀཱཏབྦཾ ཨཝནྡིཡཀམྨནྟི ཨཊྛཝིདྷཾ ཧོཏི. ཨིདཾ ཨཊྛཝིདྷམྤི ཀམྨཾ ཨསམྨུཁཱ ཀཏཾ སུཀཏཾ ཧོཏི ཨཀུཔྤཾ, སེསཱནི སབྦཀམྨཱནི སམྨུཁཱ ཨེཝ ཀཱཏབྦཱནི. སངྒྷསམྨུཁཏཱ དྷམྨསམྨུཁཏཱ ཝིནཡསམྨུཁཏཱ པུགྒལསམྨུཁཏཱཏི ཨིམཾ ཙཏུབྦིདྷཾ སམྨུཁཱཝིནཡཾ ཨུཔནེཏྭཱཝ ཀཱཏབྦཱནི. ཨེཝཾ ཀཏཱནི ཧི སུཀཏཱནི ཧོནྟི, ཨེཝཾ ཨཀཏཱནི པནེཏཱནི ཨིམཾ སམྨུཁཱཝིནཡསངྑཱཏཾ ཝཏྠུཾ ཝིནཱ ཀཏཏྟཱ ཝཏྠུཝིཔནྣཱནི ནཱམ ཧོནྟི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘སམྨུཁཱཀརཎཱིཡཾ ཀམྨཾ ཨསམྨུཁཱ ཀརོཏི, ཝཏྠུཝིཔནྣཾ ཨདྷམྨཀམྨ’’ནྟི. པཊིཔུཙྪཱཀརཎཱིཡཱདཱིསུཔི པཊིཔུཙྪཱདིཀརཎམེཝ ཝཏྠུ, ཏཾ ཝཏྠུཾ ཝིནཱ ཀཏཏྟཱ ཏེསམྤི ཝཏྠུཝིཔནྣཏཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨཔིཙ ཨཱུནཝཱིསཏིཝསྶཾ ཝཱ ཨནྟིམཝཏྠུཾ ཨཛ྄ཛྷཱཔནྣཔུབྦཾ ཝཱ ཨེཀཱདསསུ ¶ ¶ ཝཱ ཨབྷབྦཔུགྒལེསུ ཨཉྙཏརཾ ཨུཔསམྤཱདེནྟསྶཔི ཝཏྠུཝིཔནྣཾ ཨདྷམྨཀམྨཾ ཧོཏི. ཨཡཾ ཝཏྠུཏོ ཀམྨཝིཔཏྟིཡཾ ཝིནིཙྪཡོ.

ཉཏྟིཏོ ཝིཔཏྟིཡཾ པན ཝཏྠུཾ ན པརཱམསཏཱིཏི ཡསྶ ཨུཔསམྤདཱདིཀམྨཾ ཀརོཏི, ཏཾ ན པརཱམསཏི, ཏསྶ ནཱམཾ ན གཎྷཱཏི. ‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ དྷམྨརཀྑིཏོ ཨཱཡསྨཏོ བུདྡྷརཀྑིཏསྶ ཨུཔསམྤདཱཔེཀྑོ’’ཏི ཝཏྟབྦེ ‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཱཡསྨཏོ བུདྡྷརཀྑིཏསྶ ཨུཔསམྤདཱཔེཀྑོ’’ཏི ཝདཏི. ཨེཝཾ ཝཏྠུཾ ན པརཱམསཏི.

སངྒྷཾ ན པརཱམསཏཱིཏི སངྒྷསྶ ནཱམཾ ན གཎྷཱཏི. ‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ དྷམྨརཀྑིཏོ’’ཏི ཝཏྟབྦེ ‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, ཨཡཾ དྷམྨརཀྑིཏོ’’ཏི ཝདཏི. ཨེཝཾ སངྒྷཾ ན པརཱམསཏི.

པུགྒལཾ ན པརཱམསཏཱིཏི ཡོ ཨུཔསམྤདཱཔེཀྑསྶ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ, ཏཾ ན པརཱམསཏི, ཏསྶ ནཱམཾ ན གཎྷཱཏི. ‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ དྷམྨརཀྑིཏོ ཨཱཡསྨཏོ བུདྡྷརཀྑིཏསྶ ཨུཔསམྤདཱཔེཀྑོ’’ཏི ཝཏྟབྦེ ‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ དྷམྨརཀྑིཏོ ཨུཔསམྤདཱཔེཀྑོ’’ཏི ཝདཏི. ཨེཝཾ པུགྒལཾ ན པརཱམསཏི.

ཉཏྟིཾ ན པརཱམསཏཱིཏི སབྦེན སབྦཾ ཉཏྟིཾ ན པརཱམསཏི, ཉཏྟིདུཏིཡཀམྨེ ཉཏྟིཾ ཨཊྛཔེཏྭཱ དྭིཀྑཏྟུཾ ཀམྨཝཱཙཱཡ ཨེཝ ཨནུསྶཱཝནཀམྨཾ ཀརོཏི, ཉཏྟིཙཏུཏྠཀམྨེཔི ཉཏྟིཾ ཨཊྛཔེཏྭཱ ཙཏུཀྑཏྟུཾ ཀམྨཝཱཙཱཡ ཨེཝ ཨནུསྶཱཝནཀམྨཾ ཀརོཏི. ཨེཝཾ ཉཏྟིཾ ན པརཱམསཏི.

པཙྪཱ ཝཱ ཉཏྟིཾ ཋཔེཏཱིཏི པཋམཾ ཀམྨཝཱཙཱཡ ཨནུསྶཱཝནཀམྨཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཨེསཱ ཉཏྟཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི, ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི ཝདཏི. ཨེཝཾ པཙྪཱ ཉཏྟིཾ ཋཔེཏི. ཨིཏི ཨིམེཧི པཉྩཧཱཀཱརེཧི ཉཏྟིཏོ ཀམྨཱནི ཝིཔཛྫནྟི.

ཨནུསྶཱཝནཏོ ཝིཔཏྟིཡཾ པན ཝཏྠུཨཱདཱིནི ཏཱཝ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱནི. ཨེཝཾ པན ནེསཾ ཨཔརཱམསནཾ ཧོཏི – ‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ’’ཏི པཋམཱནུསྶཱཝནཱཡ ཝཱ ‘‘དུཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི…པེ… ཏཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི. སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ’’ཏི དུཏིཡཏཏིཡཱནུསྶཱཝནཱསུ ཝཱ ‘‘ཨཡཾ དྷམྨརཀྑིཏོ ཨཱཡསྨཏོ བུདྡྷརཀྑིཏསྶ ཨུཔསམྤདཱཔེཀྑོ’’ཏི ཝཏྟབྦེ ‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཱཡསྨཏོ བུདྡྷརཀྑིཏསྶཱ’’ཏི ཝདནྟོ ¶ ཝཏྠུཾ ན པརཱམསཏི ནཱམ. ‘‘སུཎཱཏུ ¶ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ དྷམྨརཀྑིཏོ’’ཏི ཝཏྟབྦེ ‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, ཨཡཾ དྷམྨརཀྑིཏོ’’ཏི ཝདནྟོ སངྒྷཾ ན པརཱམསཏི ནཱམ. ‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ དྷམྨརཀྑིཏོ ཨཱཡསྨཏོ བུདྡྷརཀྑིཏསྶཱ’’ཏི ཝཏྟབྦེ ‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ དྷམྨརཀྑིཏོ ཨུཔསམྤདཱཔེཀྑོ’’ཏི ཝདནྟོ པུགྒལཾ ན པརཱམསཏི ནཱམ.

སཱཝནཾ ཧཱཔེཏཱིཏི སབྦེན སབྦཾ ཀམྨཝཱཙཱཡ ཨནུསྶཱཝནཾ ན ཀརོཏི, ཉཏྟིདུཏིཡཀམྨེ དྭིཀྑཏྟུཾ ཉཏྟིམེཝ ཋཔེཏི, ཉཏྟིཙཏུཏྠཀམྨེ ཙཏུཀྑཏྟུཾ ཉཏྟིམེཝ ཋཔེཏི. ཨེཝཾ སཱཝནཾ ཧཱཔེཏི. ཡོཔི ཉཏྟིདུཏིཡཀམྨེ ཨེཀཾ ཉཏྟིཾ ཋཔེཏྭཱ ཨེཀཾ ཀམྨཝཱཙཾ ཨནུསྶཱཝེནྟོ ཨཀྑརཾ ཝཱ ཚཌྜེཏི, པདཾ ཝཱ དུརུཏྟཾ ཀརོཏི, ཨཡམྤི སཱཝནཾ ཧཱཔེཏིཡེཝ. ཉཏྟིཙཏུཏྠཀམྨེ པན ཨེཀཾ ཉཏྟིཾ ཋཔེཏྭཱ སཀིམེཝ ཝཱ དྭིཀྑཏྟུཾ ཝཱ ཀམྨཝཱཙཱཡ ཨནུསྶཱཝནཾ ཀརོནྟོཔི ཨཀྑརཾ ཝཱ པདཾ ཝཱ ཚཌྜེནྟོཔི དུརུཏྟཾ ཀརོནྟོཔི ཨནུསྶཱཝནཾ ཧཱཔེཏིཡེཝཱཏི ཝེདིཏབྦོ.

༢༥༢. ‘‘དུརུཏྟཾ ཀརོཏཱི’’ཏི ཨེཏྠ པན ཨཡཾ ཝིནིཙྪཡོ. ཡོ ཧི ཨཉྙསྨིཾ ཨཀྑརེ ཝཏྟབྦེ ཨཉྙཾ ཝདཏི, ཨཡཾ དུརུཏྟཾ ཀརོཏི ནཱམ. ཏསྨཱ ཀམྨཝཱཙཾ ཀརོནྟེན བྷིཀྑུནཱ ཡྭཱཡཾ –

‘‘སིཐིལཾ དྷནིཏཉྩ དཱིགྷརསྶཾ, གརུཀཾ ལཧུཀཉྩ ནིགྒཧིཏཾ;

སམྦནྡྷཾ ཝཝཏྠིཏཾ ཝིམུཏྟཾ, དསདྷཱ བྱཉྫནབུདྡྷིཡཱ པབྷེདོ’’ཏི. –

ཝུཏྟོ, ཨཡཾ སུཊྛུ ཨུཔལཀྑེཏབྦོ. ཨེཏྠ ཧི སིཐིལཾ ནཱམ པཉྩསུ ཝགྒེསུ པཋམཏཏིཡཾ. དྷནིཏཾ ནཱམ ཏེསྭེཝ དུཏིཡཙཏུཏྠཾ. དཱིགྷནྟི དཱིགྷེན ཀཱལེན ཝཏྟབྦཨཱཀཱརཱདི. རསྶནྟི ཏཏོ ཨུཔཌྜྷཀཱལེན ཝཏྟབྦཨཀཱརཱདི. གརུཀནྟི དཱིགྷམེཝ, ཡཾ ཝཱ ‘‘ཨཱཡསྨཏོ བུདྡྷརཀྑིཏཏྠེརསྶ ཡསྶ ནཀྑམཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ སཾཡོགཔརཾ ཀཏྭཱ ཝུཙྩཏི. ལཧུཀནྟི རསྶམེཝ, ཡཾ ཝཱ ‘‘ཨཱཡསྨཏོ བུདྡྷརཀྑིཏཏྠེརསྶ ཡསྶ ན ཁམཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨསཾཡོགཔརཾ ཀཏྭཱ ཝུཙྩཏི. ནིགྒཧིཏནྟི ཡཾ ཀརཎཱནི ནིགྒཧེཏྭཱ ཨཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཨཝིཝཊེན མུཁེན སཱནུནཱསིཀཾ ཀཏྭཱ ཝཏྟབྦཾ. སམྦནྡྷནྟི ཡཾ པརཔདེན སམྦནྡྷིཏྭཱ ‘‘ཏུཎྷིསྶཱ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཏུཎྷསྶཱ’’ཏི ཝཱ ཝུཙྩཏི. ཝཝཏྠིཏནྟི ཡཾ པརཔདེན ཨསམྦནྡྷཾ ཀཏྭཱ ཝིཙྪིནྡིཏྭཱ ‘‘ཏུཎྷཱི ཨསྶཱ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཏུཎྷ ཨསྶཱ’’ཏི ཝཱ ཝུཙྩཏི. ཝིམུཏྟནྟི ཡཾ ཀརཎཱནི ཨནིགྒཧེཏྭཱ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཝིཝཊེན མུཁེན ཨནུནཱསིཀཾ ཨཀཏྭཱ ཝུཙྩཏི.

ཏཏྠ ¶ ¶ ‘‘སུཎཱཏུ མེ’’ཏི ཝཏྟབྦེ ཏ-ཀཱརསྶ ཐ-ཀཱརཾ ཀཏྭཱ ‘‘སུཎཱཐུ མེ’’ཏི ཝཙནཾ སིཐིལསྶ དྷནིཏཀརཎཾ ནཱམ, ཏཐཱ ‘‘པཏྟཀལླཾ ཨེསཱ ཉཏྟཱི’’ཏི ཝཏྟབྦེ ‘‘པཏྠཀལླཾ ཨེསཱ ཉཏྠཱི’’ཏིཨཱདིཝཙནཾ. ‘‘བྷནྟེ སངྒྷོ’’ཏི ཝཏྟབྦེ བྷ-ཀཱརགྷ-ཀཱརཱནཾ བ-ཀཱརག-ཀཱརེ ཀཏྭཱ ‘‘བནྟེ སཾགོ’’ཏི ཝཙནཾ དྷནིཏསྶ སིཐིལཀརཎཾ ནཱམ. ‘‘སུཎཱཏུ མེ’’ཏི ཝིཝཊེན མུཁེན ཝཏྟབྦེ པན ‘‘སུཎཾཏུ མེ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨེསཱ ཉཏྟཱི’’ཏི ཝཏྟབྦེ ‘‘ཨེསཾ ཉཏྟཱི’’ཏི ཝཱ ཨཝིཝཊེན མུཁེན ཨནནུནཱསིཀཾ ཀཏྭཱ ཝཙནཾ ཝིམུཏྟསྶ ནིགྒཧིཏཝཙནཾ ནཱམ. ‘‘པཏྟཀལླ’’ནྟི ཨཝིཝཊེན མུཁེན ཨནུནཱསིཀཾ ཀཏྭཱ ཝཏྟབྦེ ‘‘པཏྟཀལླཱ’’ཏི ཝིཝཊེན མུཁེན ཨནུནཱསིཀཾ ཨཀཏྭཱ ཝཙནཾ ནིགྒཧིཏསྶ ཝིམུཏྟཝཙནཾ ནཱམ. ཨིཏི སིཐིལེ ཀཏྟབྦེ དྷནིཏཾ, དྷནིཏེ ཀཏྟབྦེ སིཐིལཾ, ཝིམུཏྟེ ཀཏྟབྦེ ནིགྒཧིཏཾ, ནིགྒཧིཏེ ཀཏྟབྦེ ཝིམུཏྟནྟི ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི བྱཉྫནཱནི ཨནྟོཀམྨཝཱཙཱཡ ཀམྨཾ དཱུསེནྟི. ཨེཝཾ ཝདནྟོ ཧི ཨཉྙསྨིཾ ཨཀྑརེ ཝཏྟབྦེ ཨཉྙཾ ཝདཏི, དུརུཏྟཾ ཀརོཏཱིཏི ཝུཙྩཏི.

ཨིཏརེསུ པན དཱིགྷརསྶཱདཱིསུ ཚསུ བྱཉྫནེསུ དཱིགྷཊྛཱནེ དཱིགྷམེཝ, རསྶཊྛཱནེ རསྶམེཝཱཏི ཨེཝཾ ཡཐཱཋཱནེ ཏཾ ཏདེཝ ཨཀྑརཾ བྷཱསནྟེན ཨནུཀྐམཱགཏཾ པཝེཎིཾ ཨཝིནཱསེནྟེན ཀམྨཝཱཙཱ ཀཱཏབྦཱ. སཙེ པན ཨེཝཾ ཨཀཏྭཱ དཱིགྷེ ཝཏྟབྦེ རསྶཾ, རསྶེ ཝཱ ཝཏྟབྦེ དཱིགྷཾ ཝདཏི, ཏཐཱ གརུཀེ ཝཏྟབྦེ ལཧུཀཾ, ལཧུཀེ ཝཱ ཝཏྟབྦེ གརུཀཾ ཝདཏི, སམྦནྡྷེ ཝཱ པན ཝཏྟབྦེ ཝཝཏྠིཏཾ, ཝཝཏྠིཏེ ཝཱ ཝཏྟབྦེ སམྦནྡྷཾ ཝདཏི, ཨེཝཾ ཝུཏྟེཔི ཀམྨཝཱཙཱ ན ཀུཔྤཏི. ཨིམཱནི ཧི ཚ བྱཉྫནཱནི ཀམྨཾ ན ཀོཔེནྟི. ཡཾ པན སུཏྟནྟིཀཏྠེརཱ ‘‘ད-ཀཱརོ ཏ-ཀཱརམཱཔཛྫཏི, ཏ-ཀཱརོ ད-ཀཱརམཱཔཛྫཏི, ཙ-ཀཱརོ ཛ-ཀཱརམཱཔཛྫཏི, ཛ-ཀཱརོ ཙ-ཀཱརམཱཔཛྫཏི, ཡ-ཀཱརོ ཀ-ཀཱརམཱཔཛྫཏི, ཀ-ཀཱརོ ཡ-ཀཱརམཱཔཛྫཏི, ཏསྨཱ ད-ཀཱརཱདཱིསུ ཝཏྟབྦེསུ ཏ-ཀཱརཱདིཝཙནཾ ན ཝིརུཛ྄ཛྷཏཱི’’ཏི ཝདནྟི, ཏཾ ཀམྨཝཱཙཾ པཏྭཱ ན ཝཊྚཏི. ཏསྨཱ ཝིནཡདྷརེན ནེཝ ད-ཀཱརོ ཏ-ཀཱརོ ཀཱཏབྦོ…པེ… ན ཀ-ཀཱརོ ཡ-ཀཱརོ. ཡཐཱཔཱལི༹ཡཱ ནིརུཏྟིཾ སོདྷེཏྭཱ དསཝིདྷཱཡ བྱཉྫནནིརུཏྟིཡཱ ཝུཏྟདོསེ པརིཧརནྟེན ཀམྨཝཱཙཱ ཀཱཏབྦཱ. ཨིཏརཐཱ ཧི སཱཝནཾ ཧཱཔེཏི ནཱམ.

ཨཀཱལེ ཝཱ སཱཝེཏཱིཏི སཱཝནཱཡ ཨཀཱལེ ཨནོཀཱསེ ཉཏྟིཾ ཨཊྛཔེཏྭཱ པཋམཾཡེཝ ཨནུསྶཱཝནཀམྨཾ ཀཏྭཱ པཙྪཱ ཉཏྟིཾ ཋཔེཏི. ཨིཏི ཨིམེཧི པཉྩཧཱཀཱརེཧི ཨནུསྶཱཝནཏོ ཀམྨཱནི ཝིཔཛྫནྟི.

༢༥༣. སཱིམཏོ ¶ ཝིཔཏྟིཡཾ པན ཨཏིཁུདྡཀསཱིམཱ ནཱམ ཡཱ ཨེཀཝཱིསཏི བྷིཀྑཱུ ན གཎྷཱཏི ¶ . ཀུརུནྡིཡཾ པན ‘‘ཡཏྠ ཨེཀཝཱིསཏི བྷིཀྑཱུ ནིསཱིདིཏུཾ ན སཀྐོནྟཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཏསྨཱ ཡཱ ཨེཝརཱུཔཱ སཱིམཱ, ཨཡཾ སམྨཏཱཔི ཨསམྨཏཱ གཱམཁེཏྟསདིསཱཝ ཧོཏི, ཏཏྠ ཀཏཾ ཀམྨཾ ཀུཔྤཏི. ཨེས ནཡོ སེསསཱིམཱསུཔི. ཨེཏྠ པན ཨཏིམཧཏཱི ནཱམ ཡཱ ཀེསགྒམཏྟེནཔི ཏིཡོཛནཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ སམྨཏཱ ཧོཏི. ཁཎྜནིམིཏྟཱ ནཱམ ཨགྷཊིཏནིམིཏྟཱ ཝུཙྩཏི. པུརཏྠིམཱཡ དིསཱཡ ནིམིཏྟཾ ཀིཏྟེཏྭཱ ཨནུཀྐམེནེཝ དཀྑིཎཱཡ པཙྪིམཱཡ ཨུཏྟརཱཡ དིསཱཡ ཀིཏྟེཏྭཱ པུན པུརཏྠིམཱཡ དིསཱཡ པུབྦཀིཏྟིཏཾ ནིམིཏྟཾ པཊིཀིཏྟེཏྭཱ ཋཔེཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨེཝཾ ཨཁཎྜནིམིཏྟཱ ཧོཏི. སཙེ པན ཨནུཀྐམེན ཨཱཧརིཏྭཱ ཨུཏྟརཱཡ དིསཱཡ ནིམིཏྟཾ ཀིཏྟེཏྭཱ ཏཏྠེཝ ཋཔེཏི, ཁཎྜནིམིཏྟཱ ཧོཏི. ཨཔརཱཔི ཁཎྜནིམིཏྟཱ ནཱམ ཡཱ ཨནིམིཏྟུཔགཾ ཏཙསཱརརུཀྑཾ ཝཱ ཁཱཎུཀཾ ཝཱ པཾསུཔུཉྫཾ ཝཱ ཝཱལུཀཔུཉྫཾ ཝཱ ཨཉྙཏརཾ ཨནྟརཱ ཨེཀཾ ནིམིཏྟཾ ཀཏྭཱ སམྨཏཱ ཧོཏི. ཚཱཡཱནིམིཏྟཱ ནཱམ ཡཱ པབྦཏཙྪཱཡཱདཱིནཾ ཡཾ ཀིཉྩི ཚཱཡཾ ནིམིཏྟཾ ཀཏྭཱ སམྨཏཱ ཧོཏི. ཨནིམིཏྟཱ ནཱམ ཡཱ སབྦེན སབྦཾ ནིམིཏྟཱནི ཨཀིཏྟེཏྭཱ སམྨཏཱ ཧོཏི. བཧིསཱིམེ ཋིཏོ སཱིམཾ སམྨནྣཏི ནཱམ ནིམིཏྟཱནི ཀིཏྟེཏྭཱ ནིམིཏྟཱནཾ བཧི ཋིཏོ སམྨནྣཏི. ནདིཡཱ སམུདྡེ ཛཱཏསྶརེ སཱིམཾ སམྨནྣཏཱིཏི ཨེཏེསུ ནདཱིཨཱདཱིསུ ཡཾ སམྨནྣཏི, སཱ ཨེཝཾ སམྨཏཱཔི ‘‘སབྦཱ, བྷིཀྑཝེ, ནདཱི ཨསཱིམཱ, སབྦོ སམུདྡོ ཨསཱིམོ, སབྦོ ཛཱཏསྶརོ ཨསཱིམོ’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༤༧) ཝཙནཏོ ཨསམྨཏཱཝ ཧོཏི. སཱིམཱཡ སཱིམཾ སམྦྷིནྡཏཱིཏི ཨཏྟནོ སཱིམཱཡ པརེསཾ སཱིམཾ སམྦྷིནྡཏི. སཱིམཱཡ སཱིམཾ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརཏཱིཏི ཨཏྟནོ སཱིམཱཡ པརེསཾ སཱིམཾ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརཏི. ཏཏྠ ཡཐཱ སམྦྷེདོ ཙ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརཎཉྩ ཧོཏི, ཏཾ སབྦཾ སཱིམཱཀཐཱཡཾ ཝུཏྟམེཝ. ཨིཏི ཨིམཱ ཨེཀཱདསཔི སཱིམཱ ཨསཱིམཱ གཱམཁེཏྟསདིསཱ ཨེཝ, ཏཱསུ ནིསཱིདིཏྭཱ ཀཏཾ ཀམྨཾ ཀུཔྤཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨིམེཧི ཨེཀཱདསཧི ཨཱཀཱརེཧི སཱིམཏོ ཀམྨཱནི ཝིཔཛྫནྟཱི’’ཏི.

པརིསཏོ ཀམྨཝིཔཏྟིཡཾ པན ཀིཉྩི ཨནུཏྟཱནཾ ནཱམ ནཏྠི. ཡམྤི ཏཏྠ ཀམྨཔྤཏྟཚནྡཱརཧལཀྑཎཾ ཝཏྟབྦཾ སིཡཱ, ཏམྤི པརཏོ ‘‘ཙཏྟཱརོ བྷིཀྑཱུ པཀཏཏྟཱ ཀམྨཔྤཏྟཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟམེཝ. ཏཏྠ པཀཏཏྟཱ ཀམྨཔྤཏྟཱཏི ཙཏུཝགྒཀརཎེ ཀམྨེ ཙཏྟཱརོ པཀཏཏྟཱ ཨནུཀྑིཏྟཱ ཨནིསྶཱརིཏཱ ¶ པརིསུདྡྷསཱིལཱ ཙཏྟཱརོ བྷིཀྑཱུ ཀམྨཔྤཏྟཱ ཀམྨསྶ ཨརཧཱ ཨནུཙྪཝིཀཱ སཱམིནོ. ན ཏེཧི ཝིནཱ ཏཾ ཀམྨཾ ཀརཱིཡཏི, ན ཏེསཾ ཚནྡོ ཝཱ པཱརིསུདྡྷི ཝཱ ཨེཏི, ཨཝསེསཱ པན སཙེཔི སཧསྶམཏྟཱ ཧོནྟི, སཙེ སམཱནསཾཝཱསཀཱ སབྦེ ཚནྡཱརཧཱཝ ཧོནྟི, ཚནྡཔཱརིསུདྡྷིཾ དཏྭཱ ཨཱགཙྪནྟུ ཝཱ མཱ ཝཱ, ཀམྨཾ པན ཏིཊྛཏི. ཡསྶ པན སངྒྷོ པརིཝཱསཱདིཀམྨཾ ཀརོཏི, སོ ནེཝ ཀམྨཔྤཏྟོ ནཱཔི ཚནྡཱརཧོ, ཨཔིཙ ཡསྨཱ ¶ ཏཾ པུགྒལཾ ཝཏྠུཾ ཀཏྭཱ སངྒྷོ ཀམྨཾ ཀརོཏི, ཏསྨཱ ཀམྨཱརཧོཏི ཝུཙྩཏི. སེསཀམྨེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༢༥༤. ཨཔལོཀནཀམྨཾ ཀཏམཱནི པཉྩ ཋཱནཱནི གཙྪཏི, ཨོསཱརཎཾ ནིསྶཱརཎཾ བྷཎྜུཀམྨཾ བྲཧྨདཎྜཾ ཀམྨལཀྑཎཉྙེཝ པཉྩམནྟི ཨེཏྠ ‘‘ཨོསཱརཎཾ ནིསྶཱརཎ’’ནྟི པདསིལིཊྛཏཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ, པཋམཾ པན ནིསྶཱརཎཱ ཧོཏི, པཙྪཱ ཨོསཱརཎཱ. ཏཏྠ ཡཱ སཱ ཀཎྚཀསྶ སཱམཎེརསྶ དཎྜཀམྨནཱསནཱ, སཱ ནིསྶཱརཎཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཏསྨཱ ཨེཏརཧི སཙེཔི སཱམཎེརོ བུདྡྷསྶ ཝཱ དྷམྨསྶ ཝཱ སངྒྷསྶ ཝཱ ཨཝཎྞཾ བྷཎཏི, ཨཀཔྤིཡཾ ‘‘ཀཔྤིཡ’’ནྟི དཱིཔེཏི, མིཙྪཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི, ཨནྟགྒཱཧིཀཱཡ དིཊྛིཡཱ སམནྣཱགཏོ, སོ ཡཱཝཏཏིཡཾ ནིཝཱརེཏྭཱ ཏཾ ལདྡྷིཾ ཝིསྶཛྫཱཔེཏབྦོ. ནོ ཙེ ཝིསྶཛྫེཏི, སངྒྷཾ སནྣིཔཱཏེཏྭཱ ‘‘ཝིསྶཛྫེཧཱི’’ཏི ཝཏྟབྦོ. ནོ ཙེ ཝིསྶཛྫེཏི, བྱཏྟེན བྷིཀྑུནཱ ཨཔལོཀནཀམྨཾ ཀཏྭཱ ནིསྶཱརེཏབྦོ. ཨེཝཉྩ པན ཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ –

‘‘སངྒྷཾ, བྷནྟེ, པུཙྪཱམི ‘ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ སཱམཎེརོ བུདྡྷསྶ དྷམྨསྶ སངྒྷསྶ ཨཝཎྞཝཱདཱི མིཙྪཱདིཊྛིཀོ, ཡཾ ཨཉྙེ སཱམཎེརཱ ལབྷནྟི དིརཏྟཏིརཏྟཾ བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ སཧསེཡྻཾ, ཏསྶཱ ཨལཱབྷཱཡ ནིསྶཱརཎཱ རུཙྩཏི སངྒྷསྶཱ’ཏི. དུཏིཡམྤི. ཏཏིཡམྤི བྷནྟེ སངྒྷཾ པུཙྪཱམི ‘ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ སཱམཎེརོ…པེ… རུཙྩཏི སངྒྷསྶཱ’ཏི, ཙར པིརེ ཝིནསྶཱ’’ཏི.

སོ ཨཔརེན སམཡེན ‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, བཱལཏཱཡ ཨཉཱཎཏཱཡ ཨལཀྑིཀཏཱཡ ཨེཝཾ ཨཀཱསིཾ, སྭཱཧཾ སངྒྷཾ ཁམཱཔེམཱི’’ཏི ཁམཱཔེནྟོ ཡཱཝཏཏིཡཾ ཡཱཙཱཔེཏྭཱ ཨཔལོཀནཀམྨེནེཝ ཨོསཱརེཏབྦོ, ཨེཝཉྩ པན ཨོསཱརེཏབྦོ. སངྒྷམཛ྄ཛྷེ བྱཏྟེན བྷིཀྑུནཱ སངྒྷསྶ ཨནུམཏིཡཱ སཱཝེཏབྦཾ –

‘‘སངྒྷཾ ¶ , བྷནྟེ, པུཙྪཱམི ‘ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ སཱམཎེརོ བུདྡྷསྶ དྷམྨསྶ སངྒྷསྶ ཨཝཎྞཝཱདཱི མིཙྪཱདིཊྛིཀོ, ཡཾ ཨཉྙེ སཱམཎེརཱ ལབྷནྟི དིརཏྟཏིརཏྟཾ བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ སཧསེཡྻཾ, ཏསྶཱ ཨལཱབྷཱཡ ནིསྶཱརིཏོ, སྭཱཡཾ ཨིདཱནི སོརཏོ ནིཝཱཏཝུཏྟི ལཛྫིདྷམྨཾ ཨོཀྐནྟོ ཧིརོཏྟཔྤེ པཏིཊྛིཏོ ཀཏདཎྜཀམྨོ ཨཙྩཡཾ དེསེཏི, ཨིམསྶ སཱམཎེརསྶ ཡཐཱ པུརེ ཀཱཡསམྦྷོགསཱམགྒིདཱནཾ རུཙྩཏི སངྒྷསྶཱ’’’ཏི.

ཨེཝཾ ¶ ཏིཀྑཏྟུཾ ཝཏྟབྦཾ. ཨེཝཾ ཨཔལོཀནཀམྨཾ ཨོསཱརཎཉྩ ནིསྶཱརཎཉྩ གཙྪཏི. བྷཎྜུཀམྨཾ པབྦཛྫཱཝིནིཙྪཡཀཐཱཡ ཝུཏྟམེཝ.

བྲཧྨདཎྜོ པན ན ཀེཝལཾ ཚནྣསྶེཝ པཉྙཏྟོ, ཡོ ཨཉྙོཔི བྷིཀྑུ མུཁརོ ཧོཏི, བྷིཀྑཱུ དུརུཏྟཝཙནེཧི གྷཊྚེནྟོ ཁུཾསེནྟོ ཝམྦྷེནྟོ ཝིཧརཏི, ཏསྶཔི དཱཏབྦོ, ཨེཝཉྩ པན དཱཏབྦོ. སངྒྷམཛ྄ཛྷེ བྱཏྟེན བྷིཀྑུནཱ སངྒྷསྶ ཨནུམཏིཡཱ སཱཝེཏབྦཾ –

‘‘བྷནྟེ, ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ མུཁརོ, བྷིཀྑཱུ དུརུཏྟཝཙནེཧི གྷཊྚེནྟོ ཁུཾསེནྟོ ཝམྦྷེནྟོ ཝིཧརཏི, སོ བྷིཀྑུ ཡཾ ཨིཙྪེཡྻ, ཏཾ ཝདེཡྻ, བྷིཀྑཱུཧི ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ ནེཝ ཝཏྟབྦོ, ན ཨོཝདིཏབྦོ ན ཨནུསཱསིཏབྦོ, སངྒྷཾ, བྷནྟེ, པུཙྪཱམི ‘ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ བྲཧྨདཎྜསྶ དཱནཾ རུཙྩཏི སངྒྷསྶཱ’ཏི. དུཏིཡམྤི པུཙྪཱམི…པེ… ཏཏིཡམྤི པུཙྪཱམི ‘ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ བྲཧྨདཎྜསྶ དཱནཾ རུཙྩཏི སངྒྷསྶཱ’’’ཏི.

ཏསྶ ཨཔརེན སམཡེན སམྨཱ ཝཏྟིཏྭཱ ཁམཱཔེནྟསྶ བྲཧྨདཎྜོ པཊིཔྤསྶམྦྷེཏབྦོ, ཨེཝཉྩ པན པཊིཔྤསྶམྦྷེཏབྦོ. བྱཏྟེན བྷིཀྑུནཱ སངྒྷམཛ྄ཛྷེ སཱཝེཏབྦཾ –

‘‘བྷནྟེ, བྷིཀྑུསངྒྷོ ཨསུཀསྶ བྷིཀྑུནོ བྲཧྨདཎྜཾ ཨདཱསི, སོ བྷིཀྑུ སོརཏོ ནིཝཱཏཝུཏྟི ལཛྫིདྷམྨཾ ཨོཀྐནྟོ ཧིརོཏྟཔྤེ པཏིཊྛིཏོ པཊིསངྑཱ ཨཱཡཏིཾ སཾཝརེ ཏིཊྛཏི, སངྒྷཾ, བྷནྟེ, པུཙྪཱམི ‘ཏསྶ བྷིཀྑུནོ བྲཧྨདཎྜསྶ པཊིཔྤསྶདྡྷི རུཙྩཏི སངྒྷསྶཱ’’’ཏི.

ཨེཝཾ ཡཱཝཏཏིཡཾ ཝཏྭཱ ཨཔལོཀནཀམྨེནེཝ བྲཧྨདཎྜོ པཊིཔྤསྶམྦྷེཏབྦོཏི.

ཀམྨལཀྑཎཉྙེཝ ¶ པཉྩམནྟི ཡཾ ཏཾ བྷགཝཏཱ བྷིཀྑུནིཀྑནྡྷཀེ –

‘‘ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཚབྦགྒིཡཱ བྷིཀྑཱུ བྷིཀྑུནིཡོ ཀདྡམོདཀེན ཨོསིཉྩནྟི ‘ཨཔྤེཝ ནཱམ ཨམྷེསུ སཱརཛྫེཡྻུ’ནྟི, ཀཱཡཾ ཝིཝརིཏྭཱ བྷིཀྑུནཱིནཾ དསྶེནྟི, ཨཱུརུཾ ཝིཝརིཏྭཱ བྷིཀྑུནཱིནཾ དསྶེནྟི, ཨངྒཛཱཏཾ ཝིཝརིཏྭཱ བྷིཀྑུནཱིནཾ དསྶེནྟི. བྷིཀྑུནིཡོ ཨོབྷཱསེནྟི, བྷིཀྑུནཱིཧི སདྡྷིཾ སམྤཡོཛེནྟི ‘ཨཔྤེཝ ནཱམ ཨམྷེསུ སཱརཛྫེཡྻུ’’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༤༡༡) –

ཨིམེསུ ¶ ཝཏྠཱུསུ ཡེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ དུཀྐཊཾ པཉྙཔེཏྭཱ ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཏསྶ བྷིཀྑུནོ དཎྜཀམྨཾ ཀཱཏུ’’ནྟི ཝཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ དཎྜཀམྨཾ ཀཱཏབྦ’’ནྟི སཾསཡེ ཨུཔྤནྣེ ‘‘ཨཝནྡིཡོ སོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ བྷིཀྑུནིསངྒྷེན ཀཱཏབྦོ’’ཏི ཨེཝཾ ཨཝནྡིཡཀམྨཾ ཨནུཉྙཱཏཾ, ཏཾ ཀམྨལཀྑཎཉྙེཝ པཉྩམཾ, ཨིམསྶ ཨཔལོཀནཀམྨསྶ ཋཱནཾ ཧོཏི. ཏསྶ ཧི ཀམྨཉྙེཝ ལཀྑཎཾ, ན ཨོསཱརཎཱདཱིནི, ཏསྨཱ ཀམྨལཀྑཎནྟི ཝུཙྩཏི. ཏསྶ ཀརཎཾ པཊིཔྤསྶདྡྷིཡཱ སདྡྷིཾ ཝིཏྠཱརཏོ དསྶཡིསྶཱམ. བྷིཀྑུནུཔསྶཡེ སནྣིཔཏིཏསྶ བྷིཀྑུནིསངྒྷསྶ ཨནུམཏིཡཱ བྱཏྟཱཡ བྷིཀྑུནིཡཱ སཱཝེཏབྦཾ –

‘‘ཨཡྻེ, ཨསུཀོ ནཱམ ཨཡྻོ བྷིཀྑུནཱིནཾ ཨཔཱསཱདིཀཾ དསྶེཏི, ཨེཏསྶ ཨཡྻསྶ ཨཝནྡིཡཀརཎཾ རུཙྩཏཱི’’ཏི བྷིཀྑུནིསངྒྷཾ པུཙྪཱམི. ‘ཨཡྻེ, ཨསུཀོ ནཱམ ཨཡྻོ བྷིཀྑུནཱིནཾ ཨཔཱསཱདིཀཾ དསྶེཏི, ཨེཏསྶ ཨཡྻསྶ ཨཝནྡིཡཀརཎཾ རུཙྩཏཱི’ཏི དུཏིཡམྤི. ཏཏིཡམྤི བྷིཀྑུནིསངྒྷཾ པུཙྪཱམཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ ཏིཀྑཏྟུཾ སཱཝེཏྭཱ ཨཔལོཀནཀམྨེན ཨཝནྡིཡཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ.

ཏཏོ པཊྛཱཡ སོ བྷིཀྑུ བྷིཀྑུནཱིཧི ན ཝནྡིཏབྦོ. སཙེ ཨཝནྡིཡམཱནོ ཧིརོཏྟཔྤཾ པཙྩུཔཊྛཔེཏྭཱ སམྨཱ ཝཏྟཏི, ཏེན བྷིཀྑུནིཡོ ཁམཱཔེཏབྦཱ. ཁམཱཔེནྟན བྷིཀྑུནུཔསྶཡཾ ཨགནྟྭཱ ཝིཧཱརེཡེཝ སངྒྷཾ ཝཱ གཎཾ ཝཱ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ ཝཱ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨུཀྐུཊིཀཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཧེཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, པཊིསངྑཱ ཨཱཡཏིཾ སཾཝརེ ཏིཊྛཱམི, ན པུན ཨཔཱསཱདིཀཾ དསྶེསྶཱམི, བྷིཀྑུནིསངྒྷོ མཡ྄ཧཾ ཁམཏཱུ’’ཏི ཁམཱཔེཏབྦཾ. ཏེན སངྒྷེན ཝཱ གཎེན ཝཱ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ པེསེཏྭཱ ཨེཀབྷིཀྑུནཱ ཝཱ སཡམེཝ གནྟྭཱ བྷིཀྑུནིཡོ ཝཏྟབྦཱ ‘‘ཨཡཾ བྷིཀྑུ པཊིསངྑཱ ཨཱཡཏིཾ སཾཝརེ ¶ ཋིཏོ, ཨིམིནཱ ཨཙྩཡཾ དེསེཏྭཱ བྷིཀྑུནིསངྒྷོ ཁམཱཔིཏོ, བྷིཀྑུནིསངྒྷོ ཨིམཾ བྷིཀྑུཾ ཝནྡིཡཾ ཀརོཏཱུ’’ཏི. སོ ཝནྡིཡོ ཀཱཏབྦོ, ཨེཝཉྩ པན ཀཱཏབྦོ. བྷིཀྑུནུཔསྶཡེ སནྣིཔཏིཏསྶ བྷིཀྑུནིསངྒྷསྶ ཨནུམཏིཡཱ བྱཏྟཱཡ བྷིཀྑུནིཡཱ སཱཝེཏབྦཾ –

‘‘ཨཡྻེ, ཨསུཀོ ནཱམ ཨཡྻོ བྷིཀྑུནཱིནཾ ཨཔཱསཱདིཀཾ དསྶེཏཱིཏི བྷིཀྑུནིསངྒྷེན ཨཝནྡིཡོ ཀཏོ, སོ ལཛྫིདྷམྨཾ ཨོཀྐམིཏྭཱ པཊིསངྑཱ ཨཱཡཏིཾ སཾཝརེ ཋིཏོ, ཨཙྩཡཾ དེསེཏྭཱ བྷིཀྑུནིསངྒྷཾ ཁམཱཔེསི, ཏསྶ ཨཡྻསྶ ཝནྡིཡཀརཎཾ རུཙྩཏཱིཏི བྷིཀྑུནིསངྒྷཾ པུཙྪཱམཱི’’ཏི –

ཏིཀྑཏྟུཾ ¶ ཝཏྟབྦཾ. ཨེཝཾ ཨཔལོཀནཀམྨེནེཝ ཝནྡིཡོ ཀཱཏབྦོ.

༢༥༥. ཨཡཾ པནེཏྠ པཱལི༹མུཏྟཀོཔི ཀམྨལཀྑཎཝིནིཙྪཡོ (པརི. ཨཊྛ. ༤༩༥-༤༩༦). ཨིདཉྷི ཀམྨལཀྑཎཾ ནཱམ བྷིཀྑུནིསངྒྷམཱུལཀཾ པཉྙཏྟཾ, བྷིཀྑུསངྒྷསྶཔི པནེཏཾ ལབྦྷཏིཡེཝ. ཡཉྷི བྷིཀྑུསངྒྷོ སལཱཀབྷཏྟཨུཔོསཐགྒེསུ ཙ ཨཔལོཀནཀམྨཾ ཀརོཏི, ཨེཏམྤི ཀམྨལཀྑཎམེཝ. ཨཙྪིནྣཙཱིཝརཛིཎྞཙཱིཝརནཊྛཙཱིཝརཱནཉྷི སངྒྷཾ སནྣིཔཱཏེཏྭཱ བྱཏྟེན བྷིཀྑུནཱ ཡཱཝཏཏིཡཾ སཱཝེཏྭཱ ཨཔལོཀནཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཙཱིཝརཾ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨཔྤམཏྟཀཝིསྶཛྫཀེན པན ཙཱིཝརཾ ཀརོནྟསྶ པཙྩཡབྷཱཛནཱིཡཀཐཱཡཾ ཝུཏྟཔྤབྷེདཱནི སཱུཙིཨཱདཱིནི ཨནཔལོཀེཏྭཱཔི དཱཏབྦཱནི. ཏེསཾ དཱནེ སོཡེཝ ཨིསྶརོ, ཏཏོ ཨཏིརེཀཾ དེནྟེན ཨཔལོཀེཏྭཱ དཱཏབྦཾ. ཏཏོ ཧི ཨཏིརེཀདཱནེ སངྒྷོ སཱམཱི. གིལཱནབྷེསཛྫམྤི ཏཏྠ ཝུཏྟཔྤཀཱརཾ སཡམེཝ དཱཏབྦཾ, ཨཏིརེཀཾ ཨིཙྪནྟསྶ ཨཔལོཀེཏྭཱ དཱཏབྦཾ. ཡོཔི ཙ དུབྦལོ ཝཱ ཚིནྣིརིཡཱཔཐོ ཝཱ པཙྪིནྣབྷིཀྑཱཙཱརཔཐོ ཝཱ མཧཱགིལཱནོ, ཏསྶ མཧཱཝཱསེསུ ཏཏྲུཔྤཱདཏོ དེཝསིཀཾ ནཱལི༹ ཝཱ ཨུཔཌྜྷནཱལི༹ ཝཱ, ཨེཀདིཝསཾཡེཝ ཝཱ པཉྩ ཝཱ དས ཝཱ ཏཎྜུལནཱལི༹ཡོ དེནྟེན ཨཔལོཀནཀམྨཾ ཀཏྭཱཝ དཱཏབྦཱ. པེསལསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཏྲུཔྤཱདཏོ ཨིཎཔལིབོདྷམྤི བཧུསྶུཏསྶ སངྒྷབྷཱརནིཏྠརཀསྶ བྷིཀྑུནོ ཨནུཊྛཱཔནཱིཡསེནཱསནམྤི སངྒྷཀིཙྩཾ ཀརོནྟཱནཾ ཀཔྤིཡཀཱརཀཱདཱིནཾ བྷཏྟཝེཏནམྤི ཨཔལོཀནཀམྨེན དཱཏུཾ ཝཊྚཏི.

ཙཏུཔཙྩཡཝསེན ¶ དིནྣཏཏྲུཔྤཱདཏོ སངྒྷིཀཾ ཨཱཝཱསཾ ཛགྒཱཔེཏུཾ ཝཊྚཏི, ‘‘ཨཡཾ བྷིཀྑུ ཨིསྶརཝཏཱཡ ཝིཙཱརེཏཱི’’ཏི ཀཐཱཔཙྪིནྡནཏྠཾ པན སལཱཀགྒཱདཱིསུ ཝཱ ཨནྟརསནྣིཔཱཏེ ཝཱ སངྒྷཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱཝ ཛགྒཱཔེཏབྦོ. ཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏཏྠཱཡ ཨོདིསྶ དིནྣཏཏྲུཔྤཱདཏོཔི ཨཔལོཀེཏྭཱ ཨཱཝཱསོ ཛགྒཱཔེཏབྦོ, ཨནཔལོཀེཏྭཱཔི ཝཊྚཏི, ‘‘སཱུརོ ཝཏཱཡཾ བྷིཀྑུ ཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏཏྠཱཡ ཨོདིསྶ དིནྣཏོ ཨཱཝཱསཾ ཛགྒཱཔེཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨུཔྤནྣཀཐཱཔཙྪེདནཏྠཾ པན ཨཔལོཀནཀམྨམེཝ ཀཏྭཱ ཛགྒཱཔེཏབྦོ.

ཙེཏིཡེ ཚཏྟཾ ཝཱ ཝེདིཀཾ ཝཱ བོདྷིགྷརཾ ཝཱ ཨཱསནགྷརཾ ཝཱ ཨཀཏཾ ཝཱ ཀརོནྟེན ཛིཎྞཾ ཝཱ པཊིསངྑརོནྟེན སུདྷཱཀམྨཾ ཝཱ ཀརོནྟེན མནུསྶེ སམཱདཔེཏྭཱ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ ཀཱརཀོ ནཏྠི, ཙེཏིཡསྶ ཨུཔནིཀྑེཔཏོ ཀཱརེཏབྦཾ. ཨུཔནིཀྑེཔེཔི ཨསཏི ཨཔལོཀནཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཏྲུཔྤཱདཏོ ཀཱརེཏབྦཾ, སངྒྷིཀེནཔི ཨཔལོཀེཏྭཱ ཙེཏིཡཀིཙྩཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཙེཏིཡསྶ སནྟཀེན ཨཔལོཀེཏྭཱཔི སངྒྷིཀཀིཙྩཾ ན ཝཊྚཏི, ཏཱཝཀཱལིཀཾ པན གཧེཏྭཱ པཊིཔཱཀཏིཀཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཙེཏིཡེ སུདྷཱཀམྨཱདཱིནི ཀརོནྟེཧི པན བྷིཀྑཱཙཱརཏོ ཝཱ སངྒྷཏོ ཝཱ ཡཱཔནམཏྟཾ ཨལབྷནྟེཧི ཙེཏིཡསནྟཀཏོ ཡཱཔནམཏྟཾ ¶ གཧེཏྭཱ པརིབྷུཉྫནྟེཧི ཝཏྟཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི, ‘‘ཝཏྟཾ ཀརོམཱ’’ཏི མཙྪམཾསཱདཱིཧི སངྒྷབྷཏྟཾ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི.

ཡེ ཝིཧཱརེ རོཔིཏཱ ཕལརུཀྑཱ སངྒྷེན པརིགྒཧིཏཱ ཧོནྟི, ཛགྒནཀམྨཾ ལབྷནྟི. ཡེསཾ ཕལཱནི གྷཎྚིཾ པཧརིཏྭཱ བྷཱཛེཏྭཱ པརིབྷུཉྫནྟི, ཏེསུ ཨཔལོཀནཀམྨཾ ན ཀཱཏབྦཾ. ཡེ པན ཨཔརིགྒཧིཏཱ, ཏེསུ ཨཔལོཀནཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ, ཏཾ པན སལཱཀགྒཡཱགགྒབྷཏྟགྒཨནྟརསཨཨཱཔཱཏེསུཔི ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨུཔོསཐགྒེ པན ཝཊྚཏིཡེཝ. ཏཏྠ ཧི ཨནཱགཏཱནམྤི ཚནྡཔཱརིསུདྡྷི ཨཱཧརཱིཡཏི, ཏསྨཱ ཏཾ སུཝིསོདྷིཏཾ ཧོཏི. ཨེཝཉྩ པན ཀཱཏབྦཾ, བྱཏྟེན བྷིཀྑུནཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཨནུམཏིཡཱ སཱཝེཏབྦཾ –

‘‘བྷནྟེ, ཡཾ ཨིམསྨིཾ ཝིཧཱརེ ཨནྟོསཱིམཱཡ སངྒྷསནྟཀཾ མཱུལཏཙཔཏྟཨངྐུརཔུཔྥཕལཁཱདནཱིཡཱདི ཨཏྠི, ཏཾ སབྦཾ ཨཱགཏཱགཏཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཡཐཱསུཁཾ པརིབྷུཉྫིཏུཾ རུཙྩཏཱིཏི སངྒྷཾ པུཙྪཱམཱི’’ཏི –

ཏིཀྑཏྟུཾ པུཙྪིཏབྦཾ.

ཙཏཱུཧི ¶ པཉྩཧི བྷིཀྑཱུཧི ཀཏཾ སུཀཏམེཝ. ཡསྨིམྤི ཝིཧཱརེ དྭེ ཏཡོ ཛནཱ ཝསནྟི, ཏེཧི ནིསཱིདིཏྭཱ ཀཏམྤི སངྒྷེན ཀཏསདིསམེཝ. ཡསྨིཾ པན ཨེཀོ བྷིཀྑུ ཧོཏི, ཏེན བྷིཀྑུནཱ ཨུཔོསཐདིཝསེ པུབྦཀརཎཔུབྦཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ ནིསིནྣེན ཀཏམྤི ཀཏིཀཝཏྟཾ སངྒྷེན ཀཏསདིསམེཝ ཧོཏི. ཀརོནྟེན པན ཕལཝཱརེན ཀཱཏུམྤི ཙཏྟཱརོ མཱསེ ཚ མཱསེ ཨེཀསཾཝཙྪརནྟི ཨེཝཾ པརིཙྪིནྡིཏྭཱཔི ཨཔརིཙྪིནྡིཏྭཱཔི ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. པརིཙྪིནྣེ ཡཐཱཔརིཙྪེདཾ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ པུན ཀཱཏབྦཾ. ཨཔརིཙྪིནྣེ ཡཱཝ རུཀྑཱ དྷརནྟི, ཏཱཝ ཝཊྚཏི. ཡེཔི ཏེསཾ རུཀྑཱནཾ བཱིཛེཧི ཨཉྙེ རུཀྑཱ རོཔིཏཱ ཧོནྟི, ཏེསམྤི སཱ ཨེཝ ཀཏིཀཱ.

སཙེ པན ཨཉྙསྨིཾ ཝིཧཱརེ རོཔིཏཱ ཧོནྟི, ཏེསཾ ཡཏྠ རོཔིཏཱ, ཏསྨིཾཡེཝ ཝིཧཱརེ སངྒྷོ སཱམཱི. ཡེཔི ཨཉྙཏོ བཱིཛཱནི ཨཱཧརིཏྭཱ པུརིམཝིཧཱརེ པཙྪཱ རོཔིཏཱ, ཏེསུ ཨཉྙཱ ཀཏིཀཱ ཀཱཏབྦཱ, ཀཏིཀཱཡ ཀཏཱཡ པུགྒལིཀཊྛཱནེ ཏིཊྛནྟི, ཡཐཱསུཁཾ ཕལཱདཱིནི པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚནྟི. སཙེ པནེཏྠ ཏཾ ཏཾ ཨོཀཱསཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ པརིཝེཎཱནི ཀཏྭཱ ཛགྒནྟི, ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ པུགྒལིཀཊྛཱནེ ཏིཊྛནྟི, ཨཉྙེ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ན ལབྷནྟི. ཏེཧི པན སངྒྷསྶ ¶ དསམབྷཱགཾ དཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏབྦཱནི. ཡོཔི མཛ྄ཛྷེཝིཧཱརེ རུཀྑཾ སཱཁཱཧི པརིཝཱརེཏྭཱ རཀྑཏི, ཏསྶཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

པོརཱཎཀཝིཧཱརཾ གཏསྶ སམྦྷཱཝནཱིཡབྷིཀྑུནོ ‘‘ཐེརོ ཨཱགཏོ’’ཏི ཕལཱཕལཾ ཨཱཧརནྟི, སཙེ ཏཏྠ མཱུལེ སབྦཔརིཡཏྟིདྷརོ བཧུསྶུཏབྷིཀྑུ ཝིཧཱསི, ‘‘ཨདྡྷཱ ཨེཏྠ དཱིགྷཱ ཀཏིཀཱ ཀཏཱ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ནིཀྐུཀྐུཙྩེན པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ. ཝིཧཱརེ ཕལཱཕལཾ པིཎྜཔཱཏིཀཱནམྤི ཝཊྚཏི, དྷུཏངྒཾ ན ཀོཔེཏི. སཱམཎེརཱ ཨཏྟནོ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱནཾ བཧཱུནི ཕལཱནི དེནྟི, ཨཉྙེ བྷིཀྑཱུ ཨལབྷནྟཱ ཁིཡྻནྟི, ཁིཡྻནམཏྟམེཝ ཏཾ ཧོཏི. སཙེ དུབྦྷིཀྑཾ ཧོཏི, ཨེཀཾ པནསརུཀྑཾ ནིསྶཱཡ སཊྛིཔི ཛནཱ ཛཱིཝནྟི, ཏཱདིསེ ཀཱལེ སབྦེསཾ སངྒཧཀརཎཏྠཱཡ བྷཱཛེཏྭཱ ཁཱདིཏབྦཾ. ཨཡཾ སཱམཱིཙི. ཡཱཝ པན ཀཏིཀཝཏྟཾ ན པཊིཔྤསྶམྦྷཏི, ཏཱཝ ཏེཧི ཁཱཡིཏཾ སུཁཱཡིཏམེཝ. ཀདཱ པན ཀཏིཀཝཏྟཾ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི? ཡདཱ སམགྒོ སངྒྷོ སནྣིཔཏིཏྭཱ ‘‘ཨིཏོ པཊྛཱཡ བྷཱཛེཏྭཱ ཁཱདནྟཱུ’’ཏི སཱཝེབྷི, ཨེཀབྷིཀྑུཀེ པན ཝིཧཱརེ ཨེཏེན སཱཝིཏེཔི པུརིམཀཏིཀཱ པཊིཔྤསྶམྦྷཏིཡེཝ ¶ . སཙེ པཊིཔྤསྶདྡྷཱཡ ཀཏིཀཱཡ སཱམཎེརཱ ནེཝ རུཀྑཏོ པཱཏེནྟི, ན བྷཱུམིཏོ གཧེཏྭཱ བྷིཀྑཱུནཾ དེནྟི, པཏིཏཕལཱནི པཱདེཧི པཧརནྟཱ ཝིཙརནྟི, ཏེསཾ དསམབྷཱགཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཨུཔཌྜྷཕལབྷཱགེན ཕཱཏིཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ. ཨདྡྷཱ ཕཱཏིཀམྨལོབྷེན ཨཱཧརིཏྭཱ དསྶེནྟི, པུན སུབྷིཀྑེ ཛཱཏེ ཀཔྤིཡཀཱརཀེསུ ཨཱགནྟྭཱ སཱཁཱཔརིཝཱརཱདཱིནི ཀཏྭཱ རུཀྑེ རཀྑནྟེསུ སཱམཎེརཱནཾ ཕཱཏིཀམྨཾ ན ཀཱཏབྦཾ, བྷཱཛེཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ.

‘‘ཝིཧཱརེ ཕལཱཕལཾ ཨཏྠཱི’’ཏི སཱམནྟགཱམེཧི མནུསྶཱ གིལཱནཱནཾ ཝཱ གབྦྷིནཱིནཾ ཝཱ ཨཏྠཱཡ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཨེཀཾ ནཱལི༹ཀེརཾ དེཐ, ཨམྦཾ དེཐ, ལབུཛཾ དེཐཱ’’ཏི ཡཱཙནྟི, དཱཏབྦཾ, ན དཱཏབྦནྟི? དཱཏབྦཾ. ཨདཱིཡམཱནེ ཧི ཏེ དོམནསྶིཀཱ ཧོནྟི. དེནྟེན པན སངྒྷཾ སནྣིཔཱཏེཏྭཱ ཡཱཝཏཏིཡཾ སཱཝེཏྭཱ ཨཔལོཀནཀམྨཾ ཀཏྭཱཝ དཱཏབྦཾ, ཀཏིཀཝཏྟཾ ཝཱ ཀཏྭཱ ཋཔེཏབྦཾ, ཨེཝཉྩ པན ཀཱཏབྦཾ. བྱཏྟེན བྷིཀྑུནཱ སངྒྷསྶ ཨནུམཏིཡཱ སཱཝེཏབྦཾ –

‘‘སཱམནྟགཱམེཧི མནུསྶཱ ཨཱགནྟྭཱ གིལཱནཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡ ཕལཱཕལཾ ཡཱཙནྟི, དྭེ ནཱལི༹ཀེརཱནི དྭེ ཏཱལཕལཱནི དྭེ པནསཱནི པཉྩ ཨམྦཱནི པཉྩ ཀདལིཕལཱནི གཎྷནྟཱནཾ ཨནིཝཱརཎཾ, ཨསུཀརུཀྑཏོ ཙ ཨསུཀརུཀྑཏོ ཙ ཕལཾ གཎྷནྟཱནཾ ཨནིཝཱརཎཾ རུཙྩཏི བྷིཀྑུསངྒྷསྶཱ’’ཏི –

ཏིཀྑཏྟུཾ ཝཏྟབྦཾ. ཏཏོ པཊྛཱཡ གིལཱནཱདཱིནཾ ནཱམཾ གཧེཏྭཱ ཡཱཙནྟཱ ‘‘གཎྷཐཱ’’ཏི ན ཝཏྟབྦཱ ¶ , ཝཏྟཾ པན ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ ‘‘ནཱལི༹ཀེརཱདཱིནི ཨིམིནཱ ནཱམ པརིཙྪེདེན གཎྷནྟཱནཾ ཨསུཀརུཀྑཏོ ཙ ཨསུཀརུཀྑཏོ ཙ ཕལཾ གཎྷནྟཱནཾ ཨནིཝཱརཎཾ ཀཏ’’ནྟི. ཨནུཝིཙརིཏྭཱ པན ‘‘ཨཡཾ མདྷུརཕལོ ཨམྦོ, ཨིཏོ གཎྷཐཱ’’ཏིཔི ན ཝཏྟབྦཱ.

ཕལབྷཱཛནཀཱལེ པན ཨཱགཏཱནཾ སམྨཏེན ཨུཔཌྜྷབྷཱགོ དཱཏབྦོ, ཨསམྨཏེན ཨཔལོཀེཏྭཱ དཱཏབྦཾ. ཁཱིཎཔརིབྦཡོ ཝཱ མགྒགམིཡསཏྠཝཱཧོ ཝཱ ཨཉྙོ ཝཱ ཨིསྶརོ ཨཱགནྟྭཱ ཡཱཙཏི, ཨཔལོཀེཏྭཱཝ དཱཏབྦཾ, བལཀྐཱརེན གཧེཏྭཱ ཁཱདནྟོ ན ཝཱརེཏབྦོ. ཀུདྡྷོ ཧི སོ རུཀྑེཔི ཚིནྡེཡྻ, ཨཉྙམྤི ཨནཏྠཾ ཀརེཡྻ. པུགྒལིཀཔརིཝེཎཾ ཨཱགནྟྭཱ གིལཱནསྶ ནཱམེན ཡཱཙནྟོ ‘‘ཨམྷེཧི ཚཱཡཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡ ¶ རོཔིཏཾ, སཙེ ཨཏྠི, ཏུམྷེ ཛཱནཱཐཱ’’ཏི ཝཏྟབྦོ. ཡདི པན ཕལབྷརིཏཱཝ རུཀྑཱ ཧོནྟི, ཀཎྚཀེ བནྡྷིཏྭཱ ཕལཝཱརེན གཎྷནྟི, ཨཔཙྩཱསཱིསནྟེན ཧུཏྭཱ དཱཏབྦཾ, བལཀྐཱརེན གཎྷནྟོ ན ཝཱརེཏབྦོ. པུབྦེ ཝུཏྟམེཝེཏྠ ཀཱརཎཾ.

སངྒྷསྶ ཕལཱརཱམོ ཧོཏི, པཊིཛགྒནཾ ན ལབྷཏི. སཙེ ཏཾ ཀོཙི ཝཏྟསཱིསེན ཛགྒཏི, སངྒྷསྶེཝ ཧོཏི. ཨཐཱཔི ཀསྶཙི པཊིབལསྶ བྷིཀྑུནོ ‘‘ཨིམཾ སཔྤུརིས ཛགྒིཏྭཱ དེཧཱི’’ཏི སངྒྷོ བྷཱརཾ ཀརོཏི, སོ ཙེ ཝཏྟསཱིསེན ཛགྒཏི, ཨེཝམྤི སངྒྷསྶེཝ ཧོཏི. ཕཱཏིཀམྨཾ པཙྩཱསཱིསནྟསྶ པན ཏཏིཡབྷཱགེན ཝཱ ཨུཔཌྜྷབྷཱགེན ཝཱ ཕཱཏིཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ. ‘‘བྷཱརིཡཾ ཀམྨ’’ནྟི ཝཏྭཱ ཨེཏྟཀེན ཨནིཙྪནྟོ པན ‘‘སབྦཾ ཏཝེཝ སནྟཀཾ ཀཏྭཱ མཱུལབྷཱགཾ དསམབྷཱགམཏྟཾ དཏྭཱ ཛགྒཱཧཱི’’ཏིཔི ཝཏྟབྦོ, གརུབྷཎྜཏྟཱ པན ན མཱུལཙྪེཛྫཝསེན དཱཏབྦཾ. སོ མཱུལབྷཱགཾ དཏྭཱ ཁཱདནྟོ ཨཀཏཱཝཱསཾ ཝཱ ཀཏྭཱ ཀཏཱཝཱསཾ ཝཱ ཛགྒིཏྭཱ ནིསྶིཏཀཱནཾ ཨཱརཱམཾ ནིཡྻཱཏེཏི, ཏེཧིཔི མཱུལབྷཱགོ དཱཏབྦོཝ.

ཡདཱ པན བྷིཀྑཱུ སཡཾ ཛགྒིཏུཾ པཧོནྟི, ཨཐ ཏེསཾ ཛགྒིཏུཾ ན དཱཏབྦཾ, ཛགྒིཏཀཱལེ པན ན ཝཱརེཏབྦཱ, ཛགྒནཀཱལེཡེཝ ཝཱརེཏབྦཱ. ‘‘བཧུ ཏུམྷེཧི ཁཱཡིཏཾ, ཨིདཱནི མཱ ཛགྒིཏྠ, བྷིཀྑུསངྒྷོཡེཝ ཛགྒིསྶཏཱི’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. སཙེ པན ནེཝ ཝཏྟསཱིསེན ཛགྒནྟོ ཨཏྠི, ན ཕཱཏིཀམྨེན, ན སངྒྷོ ཛགྒིཏུཾ པཧོཏི, ཨེཀོ ཨནཱཔུཙྪིཏྭཱཝ ཛགྒིཏྭཱ ཕཱཏིཀམྨཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ པཙྩཱསཱིསཏི, ཨཔལོཀནཀམྨེན ཕཱཏིཀམྨཾ ཝཌྜྷེཏྭཱཝ དཱཏབྦཾ. ཨིཏི ཨིམཾ སབྦམྤི ཀམྨལཀྑཎམེཝ ཧོཏི. ཨཔལོཀནཀམྨཾ ཨིམཱནི པཉྩ ཋཱནཱནི གཙྪཏི.

༢༥༦. ཉཏྟིཀམྨཊྛཱནབྷེདེ པན (པརི. ཨཊྛ. ༤༩༥-༤༩༦) –

‘‘སུཎཱཏུ ¶ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨིཏྠནྣཱམོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ ཨཱཡསྨཏོ ཨུཔསམྤདཱཔེཀྑོ, ཨནུསིཊྛོ སོ མཡཱ, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, ཨིཏྠནྣཱམོ ཨཱགཙྪེཡྻ, ‘ཨཱགཙྪཱཧཱི’ཏི ཝཏྟབྦོ’’ཏི –

ཨེཝཾ ཨུཔསམྤདཱཔེཀྑསྶ ཨོསཱརཎཱ ཨོསཱརཎཱ ནཱམ.

‘‘སུཎནྟུ ¶ མེ ཨཱཡསྨནྟཱ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ དྷམྨཀཐིཀོ, ཨིམསྶ ནེཝ སུཏྟཾ ཨཱགཙྪཏི, ནོ སུཏྟཝིབྷངྒོ, སོ ཨཏྠཾ ཨསལླཀྑེཏྭཱ བྱཉྫནཙྪཱཡཱཡ ཨཏྠཾ པཊིབཱཧཏི, ཡདཱཡསྨནྟཱནཾ པཏྟཀལླཾ, ཨིཏྠནྣཱམཾ བྷིཀྑུཾ ཝུཊྛཱཔེཏྭཱ ཨཝསེསཱ ཨིམཾ ཨདྷིཀརཎཾ ཝཱུཔསམེཡྻཱམཱ’’ཏི –

ཨེཝཾ ཨུབྦཱཧིཀཝིནིཙྪཡེ དྷམྨཀཐིཀསྶ བྷིཀྑུནོ ནིསྶཱརཎཱ ནིསྶཱརཎཱ ནཱམ.

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཛྫུཔོསཐོ པནྣརསོ, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨུཔོསཐཾ ཀརེཡྻཱ’’ཏི –

ཨེཝཾ ཨུཔོསཐཀམྨཝསེན ཋཔིཏཱ ཉཏྟི ཨུཔོསཐོ ནཱམ.

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཛྫ པཝཱརཎཱ པནྣརསཱི, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ པཝཱརེཡྻཱ’’ཏི –

ཨེཝཾ པཝཱརཎཀམྨཝསེན ཋཔིཏཱ ཉཏྟི པཝཱརཎཱ ནཱམ.

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨིཏྠནྣཱམོ ཨིཏྠནྣཱམསྶ ཨཱཡསྨཏོ ཨུཔསམྤདཱཔེཀྑོ, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, ཨཧཾ ཨིཏྠནྣཱམཾ ཨནུསཱསེཡྻ’’ནྟི, ‘‘ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, ཨིཏྠནྣཱམོ ཨིཏྠནྣཱམཾ ཨནུསཱསེཡྻཱ’’ཏི, ‘‘ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, ཨཧཾ ཨིཏྠནྣཱམཾ ཨནྟརཱཡིཀེ དྷམྨེ པུཙྪེཡྻ’’ནྟི, ‘‘ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, ཨིཏྠནྣཱམོ ཨིཏྠནྣཱམཾ ཨནྟརཱཡིཀེ དྷམྨེ པུཙྪེཡྻཱ’’ཏི, ‘‘ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, ཨཧཾ ཨིཏྠནྣཱམཾ ཝིནཡཾ པུཙྪེཡྻ’’ནྟི, ‘‘ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, ཨིཏྠནྣཱམོ ཨིཏྠནྣཱམཾ ཝིནཡཾ པུཙྪེཡྻཱ’’ཏི, ‘‘ཡདི ¶ སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, ཨཧཾ ཨིཏྠནྣཱམེན ཝིནཡཾ པུཊྛོ ཝིསྶཛྫེཡྻ’’ནྟི, ‘‘ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, ཨིཏྠནྣཱམོ ཨིཏྠནྣཱམེན ཝིནཡཾ པུཊྛོ ཝིསྶཛྫེཡྻཱ’’ཏི –

ཨེཝཾ ཨཏྟཱནཾ ཝཱ པརཾ ཝཱ སམྨནྣིཏུཾ ཋཔིཏཱ ཉཏྟི སམྨུཏི ནཱམ.

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨིདཾ ཙཱིཝརཾ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ནིསྶགྒིཡཾ སངྒྷསྶ ནིསྶཊྛཾ, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨིམཾ ཙཱིཝརཾ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ དདེཡྻཱ’’ཏི, ‘‘ཡདཱཡསྨནྟཱནཾ ¶ པཏྟཀལླཾ, ཨཱཡསྨནྟཱ ཨིམཾ ཙཱིཝརཾ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ དདེཡྻུ’’ནྟི –

ཨེཝཾ ནིསྶཊྛཙཱིཝརཔཏྟཱདཱིནཾ དཱནཾ དཱནཾ ནཱམ.

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ ཨཱཔཏྟིཾ སརཏི ཝིཝརཏི ཨུཏྟཱནིཾ ཀརོཏི དེསེཏི, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, ཨཧཾ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨཱཔཏྟིཾ པཊིགྒཎྷེཡྻ’’ནྟི, ‘‘ཡདཱཡསྨནྟཱནཾ པཏྟཀལླཾ, ཨཧཾ ཨིཏྠནྣཱམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨཱཔཏྟིཾ པཊིགྒཎྷེཡྻ’’ནྟི, ཏེན ཝཏྟབྦོ ‘‘པསྶསཱི’’ཏི. ཨཱམ, པསྶཱམཱིཏི. ‘‘ཨཱཡཏིཾ སཾཝརེཡྻཱསཱི’’ཏི –

ཨེཝཾ ཨཱཔཏྟིཔཊིགྒཧོ པཊིགྒཧོ ནཱམ.

‘‘སུཎནྟུ མེ ཨཱཡསྨནྟཱ ཨཱཝཱསིཀཱ, ཡདཱཡསྨནྟཱནཾ པཏྟཀལླཾ, ཨིདཱནི ཨུཔོསཐཾ ཀརེཡྻཱམ, པཱཏིམོཀྑཾ ཨུདྡིསེཡྻཱམ, ཨཱགམེ ཀཱལེ༹ པཝཱརེཡྻཱམཱ’’ཏི.

ཏེ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུ བྷཎྜནཀཱརཀཱ ཀལཧཀཱརཀཱ ཝིཝཱདཀཱརཀཱ བྷསྶཀཱརཀཱ སངྒྷེ ཨདྷིཀརཎཀཱརཀཱ ཏཾ ཀཱལ༹ཾ ཨནུཝསེཡྻུཾ, ཨཱཝཱསིཀེན བྷིཀྑུནཱ བྱཏྟེན པཊིབལེན ཨཱཝཱསིཀཱ བྷིཀྑཱུ ཉཱཔེཏབྦཱ –

‘‘སུཎནྟུ མེ ཨཱཡསྨནྟཱ ཨཱཝཱསིཀཱ, ཡདཱཡསྨནྟཱནཾ པཏྟཀལླཾ, ཨིདཱནི ཨུཔོསཐཾ ཀརེཡྻཱམ, པཱཏིམོཀྑཾ ཨུདྡིསེཡྻཱམ, ཨཱགམེ ཛུཎྷེ པཝཱརེཡྻཱམཱ’’ཏི –

ཨེཝཾ ¶ ཀཏཱ པཝཱརཎཱཔཙྩུཀྐཌྜྷནཱ པཙྩུཀྐཌྜྷནཱ ནཱམ.

སབྦེཧེཝ ཨེཀཛ྄ཛྷཾ སནྣིཔཏིཏབྦཾ, སནྣིཔཏིཏྭཱ བྱཏྟེན བྷིཀྑུནཱ པཊིབལེན སངྒྷོ ཉཱཔེཏབྦོ –

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨམྷཱཀཾ བྷཎྜནཛཱཏཱནཾ ཀལཧཛཱཏཱནཾ ཝིཝཱདཱཔནྣཱནཾ ཝིཧརཏཾ བཧུཾ ཨསྶཱམཎཀཾ ཨཛ྄ཛྷཱཙིཎྞཾ བྷཱསིཏཔརིཀྐནྟཾ, སཙེ མཡཾ ཨིམཱཧི ཨཱཔཏྟཱིཧི ཨཉྙམཉྙཾ ཀཱརེསྶཱམ, སིཡཱཔི ཏཾ ཨདྷིཀརཎཾ ཀཀྑལ༹ཏྟཱཡ ཝཱལ༹ཏྟཱཡ བྷེདཱཡ སཾཝཏྟེཡྻ, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ¶ ཨིམཾ ཨདྷིཀརཎཾ ཏིཎཝཏྠཱརཀེན ཝཱུཔསམེཡྻ ཋཔེཏྭཱ ཐུལླཝཛྫཾ ཋཔེཏྭཱ གིཧིཔྤཊིསཾཡུཏྟ’’ནྟི –

ཨེཝཾ ཏིཎཝཏྠཱརཀསམཐེན ཀཏྭཱ སབྦཔཋམཱ སབྦསངྒཱཧིཀཉཏྟི ཀམྨལཀྑཎཾ ནཱམ.

ཏཐཱ ཏཏོ པརཱ ཨེཀེཀསྨིཾ པཀྑེ ཨེཀེཀཾ ཀཏྭཱ དྭེ ཉཏྟིཡོ. ཨིཏི ཡཐཱཝུཏྟཔྤབྷེདཾ ཨོསཱརཎཾ ནིསྶཱརཎཾ…པེ… ཀམྨལཀྑཎཉྙེཝ ནཝམནྟི ཉཏྟིཀམྨཾ ཨིམཱནི ནཝ ཋཱནཱནི གཙྪཏི.

༢༥༧. ཉཏྟིདུཏིཡཀམྨཊྛཱནབྷེདེ (པརི. ཨཊྛ. ༤༩༥-༤༩༦) པན ཝཌྜྷསྶ ལིཙྪཝིནོ པཏྟནིཀྐུཛྫནཝསེན ཁནྡྷཀེ ཝུཏྟཱ ནིསྶཱརཎཱ, ཏསྶེཝ པཏྟུཀྐུཛྫནཝསེན ཁནྡྷཀེ ཝུཏྟཱ ཨོསཱརཎཱ ཙ ཝེདིཏབྦཱ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༦༥-༢༦༦) –

‘‘ཨཊྛཧི, བྷིཀྑཝེ, ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏསྶ ཨུཔཱསཀསྶ པཏྟོ ནིཀྐུཛྫིཏབྦོ. བྷིཀྑཱུནཾ ཨལཱབྷཱཡ པརིསཀྐཏི, བྷིཀྑཱུནཾ ཨནཏྠཱཡ པརིསཀྐཏི, བྷིཀྑཱུནཾ ཨཝཱསཱཡ པརིསཀྐཏི, བྷིཀྑཱུ ཨཀྐོསཏི པརིབྷཱསཏི, བྷིཀྑཱུ བྷིཀྑཱུཧི བྷེདེཏི, བུདྡྷསྶ ཨཝཎྞཾ བྷཱསཏི, དྷམྨསྶ ཨཝཎྞཾ བྷཱསཏི, སངྒྷསྶ ཨཝཎྞཾ བྷཱསཏི. ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཨིམེཧི ཨཊྛཧི ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏསྶ ཨུཔཱསཀསྶ པཏྟཾ ནིཀྐུཛྫིཏུཾ.

ཨེཝཉྩ པན བྷིཀྑཝེ ནིཀྐུཛྫིཏབྦོ. བྱཏྟེན བྷིཀྑུནཱ པཊིབལེན སངྒྷོ ཉཱཔེཏབྦོ –

‘‘སུཎཱཏུ ¶ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཝཌྜྷོ ལིཙྪཝཱི ཨཱཡསྨནྟཾ དབྦཾ མལླཔུཏྟཾ ཨམཱུལིཀཱཡ སཱིལཝིཔཏྟིཡཱ ཨནུདྡྷཾསེཏི, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཝཌྜྷསྶ ལིཙྪཝིསྶ པཏྟཾ ནིཀྐུཛྫེཡྻ, ཨསམྦྷོགཾ སངྒྷེན ཀརེཡྻ, ཨེསཱ ཉཏྟི.

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཝཌྜྷོ ལིཙྪཝཱི ཨཱཡསྨནྟཾ དབྦཾ མལླཔུཏྟཾ ཨམཱུལིཀཱཡ སཱིལཝིཔཏྟིཡཱ ཨནུདྡྷཾསེཏི, སངྒྷོ ཝཌྜྷསྶ ལིཙྪཝིསྶ པཏྟཾ ནིཀྐུཛྫཏི, ཨསམྦྷོགཾ སངྒྷེན ཀརོཏི, ཡསྶཱཡསྨཏོ ཁམཏི ཝཌྜྷསྶ ལིཙྪཝིསྶ པཏྟསྶ ནིཀྐུཛྫནཱ ཨསམྦྷོགཾ ¶ སངྒྷེན ཀརཎཾ, སོ ཏུཎྷསྶ. ཡསྶ ནཀྑམཏི, སོ བྷཱསེཡྻ.

‘‘ནིཀྐུཛྫིཏོ སངྒྷེན ཝཌྜྷསྶ ལིཙྪཝིསྶ པཏྟོ ཨསམྦྷོགོ སངྒྷེན, ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི, ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི.

ཨཊྛཧི, བྷིཀྑཝེ, ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏསྶ ཨུཔཱསཀསྶ པཏྟོ ཨུཀྐུཛྫིཏབྦོ. ན བྷིཀྑཱུནཾ ཨལཱབྷཱཡ པརིསཀྐཏི, ན བྷིཀྑཱུནཾ ཨནཏྠཱཡ པརིསཀྐཏི…པེ… ན སངྒྷསྶ ཨཝཎྞཾ བྷཱསཏི. ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཨིམེཧི ཨཊྛཧི ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏསྶ ཨུཔཱསཀསྶ པཏྟཾ ཨུཀྐུཛྫིཏུཾ.

ཨེཝཉྩ པན, བྷིཀྑཝེ, ཨུཀྐུཛྫིཏབྦོ. ཏེན, བྷིཀྑཝེ, ཝཌྜྷེན ལིཙྪཝིནཱ སངྒྷཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཀཾསཾ ཨུཏྟརཱསངྒཾ ཀརིཏྭཱ བྷིཀྑཱུནཾ པཱདེ ཝནྡིཏྭཱ ཨུཀྐུཊིཀཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཧེཏྭཱ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ –

‘‘སངྒྷེན མེ, བྷནྟེ, པཏྟོ ནིཀྐུཛྫིཏོ, ཨསམྦྷོགོམྷི སངྒྷེན, སོཧཾ, བྷནྟེ, སམྨཱ ཝཏྟཱམི, ལོམཾ པཱཏེམི, ནེཏྠཱརཾ ཝཏྟཱམི, སངྒྷཾ པཏྟུཀྐུཛྫནཾ ཡཱཙཱམཱི’’ཏི.

དུཏིཡམྤི ཡཱཙིཏབྦོ. ཏཏིཡམྤི ཡཱཙིཏབྦོ.

བྱཏྟེན བྷིཀྑུནཱ པཊིབལེན སངྒྷོ ཉཱཔེཏབྦོ –

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, སངྒྷེན ཝཌྜྷསྶ ལིཙྪཝིསྶ པཏྟོ ནིཀྐུཛྫིཏོ, ཨསམྦྷོགོ ¶ སངྒྷེན, སོ སམྨཱ ཝཏྟཏི, ལོམཾ པཱཏེཏི, ནེཏྠཱརཾ ཝཏྟཏི, སངྒྷཾ པཏྟུཀྐུཛྫནཾ ཡཱཙཏི, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཝཌྜྷསྶ ལིཙྪཝིསྶ པཏྟཾ ཨུཀྐུཛྫེཡྻ, སམྦྷོགཾ སངྒྷེན ཀརེཡྻ, ཨེསཱ ཉཏྟི.

‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, སངྒྷེན ཝཌྜྷསྶ ལིཙྪཝིསྶ པཏྟོ ནིཀྐུཛྫིཏོ, ཨསམྦྷོགོ སངྒྷེན, སོ སམྨཱ ཝཏྟཏི, ལོམཾ པཱཏེཏི, ནེཏྠཱརཾ ཝཏྟཏི, སངྒྷཾ པཏྟུཀྐུཛྫནཾ ཡཱཙཏི, སངྒྷོ ཝཌྜྷསྶ ལིཙྪཝིསྶ པཏྟཾ ཨུཀྐུཛྫཏི, སམྦྷོགཾ སངྒྷེན ཀརོཏི, ཡསྶཱཡསྨཏོ ཁམཏི ཝཌྜྷསྶ ལིཙྪཝིསྶ པཏྟསྶ ཨུཀྐུཛྫནཱ ¶ སམྦྷོགཾ སངྒྷེན ཀརཎཾ, སོ ཏུཎྷསྶ. ཡསྶ ནཀྑམཏི, སོ བྷཱསེཡྻ.

‘‘ཨུཀྐུཛྫིཏོ སངྒྷེན ཝཌྜྷསྶ ལིཙྪཝིསྶ པཏྟོ སམྦྷོགོ སངྒྷེན, ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི, ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི.

ཨེཏྠ (ཙཱུལ༹ཝ. ཨཊྛ. ༢༦༥) ཙ ཨཊྛསུ ཨངྒེསུ ཨེཀཀེནཔི ཨངྒེན སམནྣཱགཏསྶ པཏྟནིཀྐུཛྫནཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨནྟོསཱིམཱཡ ཝཱ ནིསྶཱིམཾ གནྟྭཱ ནདཱིཨཱདཱིསུ ཝཱ ནིཀྐུཛྫིཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ. ཨེཝཾ ནིཀྐུཛྫིཏེ པན པཏྟེ ཏསྶ གེཧེ ཀོཙི དེཡྻདྷམྨོ ན གཧེཏབྦོ, ‘‘ཨསུཀསྶ གེཧེ བྷིཀྑཾ མཱ གཎྷིཏྠཱ’’ཏི ཨཉྙཝིཧཱརེསུཔི པེསེཏབྦཾ. ཨུཀྐུཛྫནཀཱལེ པན ཡཱཝཏཏིཡཾ ཡཱཙཱཔེཏྭཱ ཧཏྠཔཱསཾ ཝིཛཧཱཔེཏྭཱ ཉཏྟིདུཏིཡཀམྨེན ཨུཀྐུཛྫིཏབྦོ.

སཱིམཱསམྨུཏི, ཏིཙཱིཝརེན ཨཝིཔྤཝཱསསམྨུཏི, སནྠཏསམྨུཏི, བྷཏྟུདྡེསཀསེནཱསནགྒཱཧཱཔཀབྷཎྜཱགཱརིཡཙཱིཝརཔཊིགྒཱཧཀཙཱིཝརབྷཱཛཀཡཱགུབྷཱཛཀཁཛྫབྷཱཛཀཕལབྷཱཛཀཨཔྤམཏྟཀཝིསྶཛྫཀསཱཊིཡགྒཱཧཱཔཀཔཏྟགྒཱཧཱཔཀཨཱརཱམིཀཔེསཀསཱམཎེརཔེསཀསམྨུཏཱིཏི ཨེཏཱསཾ སམྨུཏཱིནཾ ཝསེན སམྨུཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཀཐིནཙཱིཝརདཱནམཏཀཙཱིཝརདཱནཝསེན དཱནཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཀཐིནུདྡྷཱརཝསེན ཨུདྡྷཱརོ ཝེདིཏབྦོ. ཀུཊིཝཏྠུཝིཧཱརཝཏྠུདེསནཱཝསེན དེསནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཡཱ པན ཏིཎཝཏྠཱརཀསམཐེ སབྦསངྒཱཧིཀཉཏྟིཉྩ ཨེཀེཀསྨིཾ པཀྑེ ཨེཀེཀཉཏྟིཉྩཱཏི ཏིསྶོ ཉཏྟིཡོ ཋཔེཏྭཱ པུན ཨེཀེཀསྨིཾ པཀྑེ ཨེཀེཀཱཏི དྭེ ཉཏྟིདུཏིཡཀམྨཝཱཙཱ ཝུཏྟཱ, ཏཱསཾ ཝསེན ཀམྨལཀྑཎཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཨིཏི ཉཏྟིདུཏིཡཀམྨཾ ཨིམཱནི སཏྟ ཋཱནཱནི གཙྪཏི.

༢༥༨. ཉཏྟིཙཏུཏྠཀམྨཊྛཱནབྷེདེ ¶ པན ཏཛྫནཱིཡཀམྨཱདཱིནཾ སཏྟནྣཾ ཀམྨཱནཾ ཝསེན ནིསྶཱརཎཱ, ཏེསཾཡེཝ ཙ ཀམྨཱནཾ པཊིཔྤསྶམྦྷནཝསེན ཨོསཱརཎཱ ཝེདིཏབྦཱ. བྷིཀྑུནོཝཱདཀསམྨུཏིཝསེན སམྨུཏི ཝེདིཏབྦཱ. པརིཝཱསདཱནམཱནཏྟདཱནཝསེན དཱནཾ ཝེདིཏབྦཾ. མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཀམྨཝསེན ནིགྒཧོ ཝེདིཏབྦོ. ཨུཀྑིཏྟཱནུཝཏྟིཀཱ, ཨཊྛ ཡཱཝཏཏིཡཀཱ, ཨརིཊྛོ, ཙཎྜཀཱལཱི༹ ཙ ཨིམེཏེ ཡཱཝཏཏིཡཀཱཏི ཨིམཱསཾ ཨེཀཱདསནྣཾ སམནུབྷཱསནཱནཾ ཝསེན སམནུབྷཱསནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨུཔསམྤདཀམྨཨབྦྷཱནཀམྨཝསེན ཀམྨལཀྑཎཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཨིཏི ཉཏྟིཙཏུཏྠཀམྨཾ ཨིམཱནི སཏྟ ¶ ཋཱནཱནི གཙྪཏི. ཨེཝཾ ཀམྨཱནི ཙ ཀམྨཝིཔཏྟི ཙ ཏེསཾ ཀམྨཱནཾ ཀཱརཀསངྒྷཔརིཙྪེདོ ཙ ཝིཔཏྟིཝིརཧིཏཱནཾ ཀམྨཱནཾ ཋཱནབྷེདགམནཉྩ ཝེདིཏབྦཾ.

ཨིཏི པཱལི༹མུཏྟཀཝིནཡཝིནིཙྪཡསངྒཧེ

ཀམྨཱཀམྨཝིནིཙྪཡཀཐཱ སམཏྟཱ.

པཀིཎྞཀཀཎྜམཱཏིཀཱ

གཎབྷོཛཾ ¶ པརམྤརཾ, ནཱཔུཙྪཱ པཾསུཀཱུལཀཾ;

ཨཙྪིནྣཾ པཊིབྷཱནཉྩ, ཝིཔྤཀཏཨུདྡིསནཾ.

ཏིཝསྶནྟཾ དཱིགྷཱསནཾ, གིལཱནུཔཊྛཝཎྞནཾ;

ཨཏྟཔཱཏམནཝེཀྑཾ, སིལཱཔཝིཛ྄ཛྷལིམྤནཾ.

མིཙྪཱདིཊྛིགོཔདཱནཾ, དྷམྨིཀཱརཀྑུཙྩཱརཱདི;

ནྷཱནགྷཾསཾ པཎྜཀཱདི, དཱིགྷཀེསཱདྱཱདཱསཱདི.

ནཙྩཱདངྒཚེདནིདྡྷི, པཏྟོ སབྦཔཾསུཀཱུལཾ;

པརིསྶཱཝནཾ ནགྒོ ཙ, པུཔྥགནྡྷཨཱསིཏྟཀཾ.

མལོ༹རིཀེཀབྷཱཛནཾ, ཙེལཔཊི པཱདགྷཾསཱི;

བཱིཛནཱི ཚཏྟནཁཱདི, ཀཱཡབནྡྷནིཝཱསནཾ.

ཀཱཛཧརཾ དནྟཀཊྛཾ, རུཀྑཱརོཧོ ཚནྡཱརོཔོ;

ལོཀཱཡཏཾ ཁིཔིཏཀོ, ལསུཎཾ ནཀྐམིཏབྦཾ.

ཨཝནྡིཡོ ཏཱུལབྷིསི, བིམྦོཧནཨཱསནྡཱདི;

ཨུཙྩཱསནམཧཱསནཾ, ཙཱིཝརཨདྷམྨོཀཱསོ.

སདྡྷཱདེཡྻཾ སནྟུཏྟརཾ, ནིཀྑེཔོ སཏྠཀམྨཱདི;

ནཧཱཔིཏོ དསབྷཱགོ, པཱཐེཡྻཾ མཧཱཔདེསོ;

ཨཱནིསཾསོཏི མཱཏིཀཱ.

༣༤. པཀིཎྞཀཝིནིཙྪཡཀཐཱ

༡. ཨིདཱནི ¶ ¶ པཀིཎྞཀཀཐཱ ཙ ཝེདིཏབྦཱ. ‘‘གཎབྷོཛནེ ཨཉྙཏྲ སམཡཱ པཱཙིཏྟིཡ’’ནྟི (པཱཙི. ༢༡༧) ཝུཏྟཾ གཎབྷོཛནཾ (པཱཙི. ཨཊྛ. ༢༡༧-༢༡༨) དྭཱིཧི ཨཱཀཱརེཧི པསཝཏི ཝིཉྙཏྟིཏོ ཝཱ ནིམནྟནཏོ ཝཱ. ཀཐཾ ཝིཉྙཏྟིཏོ པསཝཏི? ཙཏྟཱརོ བྷིཀྑཱུ ཨེཀཏོ ཋིཏཱ ཝཱ ནིསིནྣཱ ཝཱ ཨུཔཱསཀཾ དིསྭཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཙཏུནྣམྤི བྷཏྟཾ དེཧཱི’’ཏི ཝཱ ཝིཉྙཱཔེཡྻུཾ, པཱཊེཀྐཾ ཝཱ པསྶིཏྭཱ ‘‘མཡ྄ཧཾ དེཧི, མཡ྄ཧཾ དེཧཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨེཀཏོ ཝཱ ནཱནཱཏོ ཝཱ ཝིཉྙཱཔེཏྭཱ ཨེཀཏོ ཝཱ གཙྪནྟུ ནཱནཱཏོ ཝཱ, བྷཏྟཾ གཧེཏྭཱཔི ཨེཀཏོ ཝཱ བྷུཉྫནྟུ ནཱནཱཏོ ཝཱ. སཙེ ཨེཀཏོ གཎྷནྟི, གཎབྷོཛནཾ ཧོཏི, སབྦེསཾ ཨཱཔཏྟི. པཊིགྒཧཎམེཝ ཧེཏྠ པམཱཎཾ. ཨེཝཾ ཝིཉྙཏྟིཏོ པསཝཏི.

ཀཐཾ ནིམནྟནཏོ པསཝཏི? ཙཏྟཱརོ བྷིཀྑཱུ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘ཏུམྷེ, བྷནྟེ, ཨོདནེན ནིམནྟེམི, ཨོདནཾ མེ གཎྷཐ ཨཱཀངྑཐ ཨོལོཀེཐ ཨདྷིཝཱསེཐ པཊིམཱནེཐཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཡེན ཀེནཙི ཝེཝཙནེན ཝཱ བྷཱསནྟརེན ཝཱ པཉྩནྣཾ བྷོཛནཱནཾ ནཱམཾ གཧེཏྭཱ ནིམནྟེཏི. ཨེཝཾ ཨེཀཏོ ནིམནྟིཏཱ པརིཙྪིནྣཀཱལཝསེན ཨཛྫཏནཱཡ ཝཱ སྭཱཏནཱཡ ཝཱ ཨེཀཏོ གཙྪནྟི, ཨེཀཏོ གཎྷནྟི, ཨེཀཏོ བྷུཉྫནྟི, གཎབྷོཛནཾ ཧོཏི, སབྦེསཾ ཨཱཔཏྟི. ཨེཀཏོ ནིམནྟིཏཱ ཨེཀཏོ ཝཱ ནཱནཱཏོ ཝཱ གཙྪནྟི, ཨེཀཏོ གཎྷནྟི, ཨེཀཏོ ཝཱ ནཱནཱཏོ ཝཱ བྷུཉྫནྟི, ཨཱཔཏྟིཡེཝ. ཨེཀཏོ ནིམནྟིཏཱ ཨེཀཏོ ཝཱ ནཱནཱཏོ ཝཱ གཙྪནྟི, ནཱནཱཏོ གཎྷནྟི, ཨེཀཏོ ཝཱ ནཱནཱཏོ ཝཱ བྷུཉྫནྟི, ཨནཱཔཏྟི. ཙཏྟཱརི པརིཝེཎཱནི ཝཱ ཝིཧཱརེ ཝཱ གནྟྭཱ ནཱནཱཏོ ནིམནྟིཏཱ, ཨེཀཊྛཱནེ ཋིཏེསུཡེཝ ཝཱ ཨེཀོ པུཏྟེན ཨེཀོ པིཏརཱཏི ཨེཝམྤི ནཱནཱཏོ ནིམནྟིཏཱ ཨེཀཏོ ཝཱ ནཱནཱཏོ ཝཱ གཙྪནྟུ, ཨེཀཏོ ཝཱ ནཱནཱཏོ ཝཱ བྷུཉྫནྟུ, སཙེ ཨེཀཏོ གཎྷནྟི, གཎབྷོཛནཾ ཧོཏི, སབྦེསཾ ཨཱཔཏྟི. ཨེཝཾ ཏཱཝ ནིམནྟནཏོ པསཝཏི.

ཏསྨཱ སཙེ ཀོཙི སངྒྷབྷཏྟཾ ཀཏྟུཀཱམེན ནིམནྟནཏྠཱཡ པེསིཏོ ཝིཧཱརཾ ཨཱགམྨ ‘‘བྷནྟེ, སྭེ ཨམྷཱཀཾ གྷརེ བྷིཀྑཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཨཝཏྭཱ ‘‘བྷཏྟཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝཱ ‘‘སངྒྷབྷཏྟཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝཱ ‘‘སངྒྷོ བྷཏྟཾ གཎྷཏཱུ’’ཏི ཝཱ ཝདཏི, བྷཏྟུདྡེསཀེན པཎྜིཏེན བྷཝིཏབྦཾ. ནིམནྟནིཀཱ ¶ གཎབྷོཛནཏོ, པིཎྜཔཱཏིཀཱ ཙ དྷུཏངྒབྷེདཏོ མོཙེཏབྦཱ. ཀཐཾ? ཨེཝཾ ཏཱཝ ཝཏྟབྦཾ ‘‘སྭེ ན སཀྐཱ ཨུཔཱསཀཱ’’ཏི. པུནདིཝསེ, བྷནྟེཏི. པུནདིཝསེཔི ན སཀྐཱཏི. ཨེཝཾ ¶ ཡཱཝ ཨཌྜྷམཱསམྤི ཧརིཏྭཱ པུན ཝཏྟབྦོ ‘‘ཀིཾ ཏྭཾ ཨཝཙཱ’’ཏི. སཙེ པུནཔི ‘‘སངྒྷབྷཏྟཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝདཏི, ཏཏོ ‘‘ཨིམཾ ཏཱཝ ཨུཔཱསཀ པུཔྥཾ ཀཔྤིཡཾ ཀརོཧི, ཨིམཾ ཏིཎ’’ནྟི ཨེཝཾ ཝིཀྑེཔཾ ཀཏྭཱ པུན ‘‘ཏྭཾ ཀིཾ ཀཐཡིཏྠཱ’’ཏི པུཙྪིཏབྦོ. སཙེ པུནཔི ཏཐེཝ ཝདཏི, ‘‘ཨཱཝུསོ, ཏྭཾ པིཎྜཔཱཏིཀེ ཝཱ མཧལླཀཏྠེརེ ཝཱ ན ལཙྪསི, སཱམཎེརེ ལཙྪསཱི’’ཏི ཝཏྟབྦོ. ‘‘ནནུ, བྷནྟེ, ཨསུཀསྨིཾ ཨསུཀསྨིཉྩ གཱམེ བྷདནྟེ བྷོཛེསུཾ, ཨཧཾ ཀསྨཱ ན ལབྷཱམཱི’’ཏི ཙ ཝུཏྟེ ཏེ ནིམནྟིཏུཾ ཛཱནནྟི, ཏྭཾ ན ཛཱནཱསཱིཏི. ཏེ ཀཐཾ ནིམནྟེསུཾ, བྷནྟེཏི? ཏེ ཨེཝམཱཧཾསུ ‘‘ཨམྷཱཀཾ, བྷནྟེ, བྷིཀྑཾ གཎྷཐཱ’’ཏི. སཙེ སོཔི ཏཐེཝ ཝདཏི, ཝཊྚཏི.

ཨཐ པུནཔི ‘‘བྷཏྟཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝདཏི, ‘‘ན དཱནི ཏྭཾ, ཨཱཝུསོ, བཧཱུ བྷིཀྑཱུ ལཙྪསི, ཏཡོ ཨེཝ, ཨཱཝུསོ, ལཙྪསཱི’’ཏི ཝཏྟབྦོ. ‘‘ནནུ, བྷནྟེ, ཨམུཀསྨིཉྩ ཨམུཀསྨིཉྩ གཱམེ སཀལཾ བྷིཀྑུསངྒྷཾ བྷོཛེསུཾ, ཨཧཾ ཀསྨཱ ན ལབྷཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཏྭཾ ནིམནྟིཏུཾ ན ཛཱནཱསཱི’’ཏི. ཏེ ཀཐཾ ནིམནྟེསུཾ, བྷནྟེཏི? ཏེ ཨེཝམཱཧཾསུ ‘‘ཨམྷཱཀཾ, བྷནྟེ, བྷིཀྑཾ གཎྷཐཱ’’ཏི. སཙེ སོཔི ཏཐེཝ ‘‘བྷིཀྑཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝདཏི, ཝཊྚཏི. ཨཐ པུནཔི ‘‘བྷཏྟམེཝཱ’’ཏི ཝདཏི, ཏཏོ ཝཏྟབྦོ – ‘‘གཙྪ ཏྭཾ, ནཏྠམྷཱཀཾ ཏཝ བྷཏྟེནཏྠོ, ནིབདྡྷགོཙརོ ཨེས ཨམྷཱཀཾ, མཡམེཏྠ པིཎྜཱཡ ཙརིསྶཱམཱ’’ཏི. ཏཾ ‘‘ཙརཐ, བྷནྟེ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཱགཏཾ པུཙྪནྟི ‘‘ཀིཾ བྷོ ལདྡྷཱ བྷིཀྑཱུ’’ཏི? ཀིཾ ཨེཏེན, བཧུ ཨེཏྠ ཝཏྟབྦཾ, ཐེརཱ ‘‘སྭེ པིཎྜཱཡ ཙརིསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ, མཱ དཱནི ཏུམྷེ པམཛྫིཏྠཱཏི. དུཏིཡདིཝསེ ཙེཏིཡཝཏྟཾ ཀཏྭཱ ཋིཏབྷིཀྑཱུ སངྒྷཏྠེརེན ཝཏྟབྦཱ ‘‘ཨཱཝུསོ, དྷུརགཱམེ སངྒྷབྷཏྟཾ, ཨཔཎྜིཏམནུསྶོ པན ཨགམཱསི, གཙྪཱམ, དྷུརགཱམེ པིཎྜཱཡ ཙརིསྶཱམཱ’’ཏི. བྷིཀྑཱུཧི ཐེརསྶ ཝཙནཾ ཀཱཏབྦཾ, ན དུབྦཙེཧི བྷཝིཏབྦཾ, གཱམདྭཱརེ ཨཊྛཏྭཱཝ པིཎྜཱཡ ཙརིཏབྦཾ, ཏེསུ པཏྟཱནི གཧེཏྭཱ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ བྷོཛེནྟེསུ བྷུཉྫིཏབྦཾ.

སཙེ ཨཱསནསཱལཱཡ བྷཏྟཾ ཋཔེཏྭཱ རཐིཀཱསུ ཨཱཧིཎྜནྟཱ ཨཱརོཙེནྟི ‘‘ཨཱསནསཱལཱཡཾ, བྷནྟེ, བྷཏྟཾ གཎྷཐཱ’’ཏི, ན ཝཊྚཏི. ཨཐ པན ‘‘བྷཏྟཾ ཨཱདཱཡ ཏཏྠ ཏཏྠ གནྟྭཱ བྷཏྟཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝདནྟི, པཊིཀཙྩེཝ ¶ ཝཱ ཝིཧཱརཾ ཨཏིཧརིཏྭཱ པཏིརཱུཔེ ཋཱནེ ཋཔེཏྭཱ ཨཱགཏཱགཏཱནཾ དེནྟི, ཨཡཾ ཨབྷིཧཊབྷིཀྑཱ ནཱམ ཝཊྚཏི. སཙེ པན བྷཏྟསཱལཱཡ དཱནཾ སཛྫེཏྭཱ ཏཾ ཏཾ པརིཝེཎཾ པཧིཎནྟི ‘‘བྷཏྟསཱལཱཡ བྷཏྟཾ གཎྷཐཱ’’ཏི, ཝཊྚཏི. ཡེ པན མནུསྶཱ པིཎྜཙཱརིཀེ བྷིཀྑཱུ དིསྭཱ ཨཱསནསཱལཾ སམྨཛྫིཏྭཱ ཏཏྠ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ བྷོཛེནྟི, ན ཏེ པཊིཀྑིཔིཏབྦཱ. ཡེ པན གཱམེ བྷིཀྑཾ ཨལབྷིཏྭཱ གཱམཏོ ནིཀྑམནྟེ བྷིཀྑཱུ དིསྭཱ ¶ ‘‘བྷནྟེ, བྷཏྟཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝདནྟི, ཏེ པཊིཀྑིཔིཏབྦཱ, ན ནིཝཏྟིཏབྦཾ. སཙེ ‘‘ནིཝཏྟཐ, བྷནྟེ, བྷཏྟཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝདནྟི, ‘‘ནིཝཏྟཐཱ’’ཏི ཝུཏྟཔདེ ནིཝཏྟིཏུཾ ཝཊྚཏི. ‘‘ནིཝཏྟཐ, བྷནྟེ, གྷརེ བྷཏྟཾ ཀཏཾ, གཱམེ བྷཏྟཾ ཀཏ’’ནྟི ཝདནྟི, གེཧེ ཙ གཱམེ ཙ བྷཏྟཾ ནཱམ ཡསྶ ཀསྶཙི ཧོཏི, ནིཝཏྟིཏུཾ ཝཊྚཏི. ‘‘ནིཝཏྟཐ བྷཏྟཾ གཎྷཐཱ’’ཏི སམྦནྡྷཾ ཀཏྭཱ ཝདནྟི, ནིཝཏྟིཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཨཱསནསཱལཱཏོ པིཎྜཱཡ ཙརིཏུཾ ནིཀྑམནྟེ དིསྭཱ ‘‘ནིསཱིདཐ, བྷནྟེ, བྷཏྟཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

‘‘ཨཉྙཏྲ སམཡཱ’’ཏི ཝཙནཏོ གིལཱནསམཡོ ཙཱིཝརདཱནསམཡོ ཙཱིཝརཀཱརསམཡོ ཨདྡྷཱནགམནསམཡོ ནཱཝཱབྷིརུཧནསམཡོ མཧཱསམཡོ སམཎབྷཏྟསམཡོཏི ཨེཏེསུ སཏྟསུ སམཡེསུ ཨཉྙཏརསྨིཾ ཨནཱཔཏྟི. ཏསྨཱ ཡཐཱ མཧཱཙམྨསྶ པརཏོ མཾསཾ དིསྶཏི, ཨེཝཾ ཨནྟམསོ པཱདཱཔི ཕཱལིཏཱ ཧོནྟི, ཝཱལིཀཱཡ ཝཱ སཀྑརཱཡ ཝཱ པཧཊམཏྟེ དུཀྑཾ ཨུཔྤཱདེནྟི, ན སཀྐཱ ཙ ཧོཏི ཨནྟོགཱམེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏུཾ, ཨཱིདིསེ གེལཉྙེ གིལཱནསམཡོཏི བྷུཉྫིཏབྦཾ, ན ལེསཀཔྤིཡཾ ཀཱཏབྦཾ.

ཙཱིཝརདཱནསམཡོ ནཱམ ཨནཏྠཏེ ཀཐིནེ ཝསྶཱནསྶ པཙྪིམོ མཱསོ, ཨཏྠཏེ ཀཐིནེ པཉྩམཱསཱ. ཨེཏྠནྟརེ ‘‘ཙཱིཝརདཱནསམཡོ’’ཏི བྷུཉྫིཏབྦཾ. ཙཱིཝརེ ཀརིཡམཱནེ ཙཱིཝརཀཱརསམཡོཏི བྷུཉྫིཏབྦཾ. ཡདཱ ཧི སཱཊཀཉྩ སུཏྟཉྩ ལབྷིཏྭཱ ཙཱིཝརཾ ཀརོནྟི, ཨཡཾ ཙཱིཝརཀཱརསམཡོ ནཱམ, ཝིསུཾ ཙཱིཝརཀཱརསམཡོ ནཱམ ནཏྠི, ཏསྨཱ ཡོ ཏཏྠ ཙཱིཝརེ ཀཏྟབྦཾ ཡཾ ཀིཉྩི ཀམྨཾ ཀརོཏི, མཧཱཔཙྩརིཡཉྷི ‘‘ཨནྟམསོ སཱུཙིཝེདྷཀོ’’ཏིཔི ཝུཏྟཾ. ཏེན ‘‘ཙཱིཝརཀཱརསམཡོ’’ཏི བྷུཉྫིཏབྦཾ. ཀུརུནྡིཡཾ པན ཝིཏྠཱརེནེཝ ཝུཏྟཾ ‘‘ཡོ ཙཱིཝརཾ ཝིཙཱརེཏི ཚིནྡཏི, མོགྷསུཏྟཀཾ ཋཔེཏི, ཨཱགནྟུཀཔཏྟཾ ཋཔེཏི, པཙྩཱགཏཾ སིབྦེཏི, ཨཱགནྟུཀཔཏྟཾ བནྡྷཏི, ཨནུཝཱཏཾ ཚིནྡཏི ¶ གྷཊེཏི ཨཱརོཔེཏི, ཏཏྠ པཙྩཱགཏཾ སིབྦེཏི, སུཏྟཾ ཀརོཏི ཝལེཏི, པིཔྥལིཀཾ ནིསེཏི, པརིཝཏྟནཾ ཀརོཏི, སབྦོཔི ཙཱིཝརཾ ཀརོཏིཡེཝཱཏི ཝུཙྩཏི. ཡོ པན སམཱིཔེ ནིསིནྣོ ཛཱཏཀཾ ཝཱ དྷམྨཔདཾ ཝཱ ཀཐེཏི, ཨཡཾ ན ཙཱིཝརཀཱརཀོ, ཨེཏཾ ཋཔེཏྭཱ སེསཱནཾ གཎབྷོཛནེ ཨནཱཔཏྟཱི’’ཏི.

ཨདྡྷཱནགམནསམཡེ ཨནྟམསོ ཨཌྜྷཡོཛནཾ གནྟུཀཱམེནཔི ‘‘ཨཌྜྷཡོཛནཾ གཙྪིསྶཱམཱི’’ཏི བྷུཉྫིཏབྦཾ, གཙྪནྟེན བྷུཉྫིཏབྦཾ, གཏེན ཨེཀདིཝསཾ བྷུཉྫིཏབྦཾ.

ནཱཝཱབྷིརུཧནསམཡེ ¶ ‘‘ནཱཝཾ ཨབྷིརུཧིསྶཱམཱི’’ཏི བྷུཉྫིཏབྦཾ, ཨཱརུལ༹ྷེན ཨིཙྪིཏཊྛཱནཾ གནྟྭཱཔི ཡཱཝ ན ཨོརོཧཏི, ཏཱཝ བྷུཉྫིཏབྦཾ, ཨོརུལ༹ྷེན ཨེཀདིཝསཾ བྷུཉྫིཏབྦཾ.

མཧཱསམཡོ ནཱམ ཡཏྠ དྭེ ཏཡོ བྷིཀྑཱུ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཡཱཔེནྟི, ཨནྟམསོ ཙཏུཏྠེཔི ཨཱགཏེ ན ཡཱཔེནྟི, ཨཡཾ མཧཱསམཡོ. ཡཏྠ པན སཏཾ ཝཱ སཧསྶཾ ཝཱ སནྣིཔཏནྟི, ཏཏྠ ཝཏྟབྦམེཝ ནཏྠི, ཏསྨཱ ཏཱདིསེ ཀཱལེ ‘‘མཧཱསམཡོ’’ཏི ཨདྷིཊྛཧིཏྭཱ བྷུཉྫིཏབྦཾ.

སམཎབྷཏྟསམཡོ ནཱམ ཡོ ཀོཙི པརིབྦཱཛཀསམཱཔནྣོ བྷཏྟཾ ཀརོཏི, ཨཡཾ སམཎབྷཏྟསམཡོཝ. ཏསྨཱ སཧདྷམྨིཀེསུ ཝཱ ཏིཏྠིཡེསུ ཝཱ ཨཉྙཏརེན ཡེན ཀེནཙི ཀཏེ བྷཏྟེ ‘‘སམཎབྷཏྟསམཡོ’’ཏི བྷུཉྫིཏབྦཾ. ‘‘ཨནཱཔཏྟི སམཡེ, དྭེ ཏཡོ ཨེཀཏོ བྷུཉྫནྟི, པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཨེཀཏོ སནྣིཔཏིཏྭཱ བྷུཉྫནྟི, ནིཙྩབྷཏྟཾ, སལཱཀབྷཏྟཾ, པཀྑིཀཾ, ཨུཔོསཐིཀཾ, པཱཊིཔདིཀཾ, པཉྩ བྷོཛནཱནི ཋཔེཏྭཱ སབྦཏྠ ཨནཱཔཏྟཱི’’ཏི (པཱཙི. ༢༢༠) ཝཙནཏོ ཡེཔི ཨཀཔྤིཡནིམནྟནཾ སཱདིཡིཏྭཱ དྭེ ཝཱ ཏཡོ ཝཱ ཨེཀཏོ གཧེཏྭཱ བྷུཉྫནྟི, ཏེསམྤི ཨནཱཔཏྟི.

ཏཏྠ ཨནིམནྟིཏཙཏུཏྠཾ པིཎྜཔཱཏིཀཙཏུཏྠཾ ཨནུཔསམྤནྣཙཏུཏྠཾ པཏྟཙཏུཏྠཾ གིལཱནཙཏུཏྠནྟི པཉྩནྣཾ ཙཏུཏྠཱནཾ ཝསེན ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོ. ཀཐཾ? ཨིདྷེཀཙྩོ ཙཏྟཱརོ བྷིཀྑཱུ ‘‘བྷཏྟཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ནིམནྟེཏི. ཏེསུ ཏཡོ གཏཱ, ཨེཀོ ན གཏོ. ཨུཔཱསཀོ ‘‘ཨེཀོ, བྷནྟེ, ཐེརོ ཀུཧི’’ནྟི པུཙྪཏི. ནཱགཏོ ཨུཔཱསཀཱཏི. སོ ཨཉྙཾ ཏཾཁཎཔྤཏྟཾ ཀཉྩི ‘‘ཨེཧི, བྷནྟེ’’ཏི གྷརཾ པཝེསེཏྭཱ ཙཏུནྣམྤི བྷཏྟཾ དེཏི ¶ , སབྦེསཾ ཨནཱཔཏྟི. ཀསྨཱ? གཎཔཱུརཀསྶ ཨནིམནྟིཏཏྟཱ. ཏཡོ ཨེཝ ཧི ཏཏྠ ནིམནྟིཏཱ གཎྷིཾསུ, ཏེཧི གཎོ ན པཱུརཏི, གཎཔཱུརཀོ ཙ ཨནིམནྟིཏོ, ཏེན གཎོ བྷིཛྫཏཱིཏི. ཨེཏཾ ཨནིམནྟིཏཙཏུཏྠཾ.

པིཎྜཔཱཏིཀཙཏུཏྠེ ནིམནྟནཀཱལེ ཨེཀོ པིཎྜཔཱཏིཀོ ཧོཏི, སོ ནཱདྷིཝཱསེཏི, གམནཝེལཱཡཾ པན ‘‘ཨེཧི བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ཨནདྷིཝཱསིཏཏྟཱ ཨནཱགཙྪནྟམྤི ‘‘ཨེཐ བྷིཀྑཾ ལཙྪཐཱ’’ཏི གཧེཏྭཱ གཙྪནྟི, སོ ཏཾ གཎཾ བྷིནྡཏི, ཏསྨཱ སབྦེསཾ ཨནཱཔཏྟི.

ཨནུཔསམྤནྣཙཏུཏྠེ སཱམཎེརེན སདྡྷིཾ ནིམནྟིཏཱ ཧོནྟི, སོཔི གཎཾ བྷིནྡཏི.

པཏྟཙཏུཏྠེ ¶ ཨེཀོ སཡཾ ཨཱགནྟྭཱ པཏྟཾ པེསེཏི, ཨེཝམྤི གཎོ བྷིཛྫཏི, ཏསྨཱ སབྦེསཾ ཨནཱཔཏྟི.

གིལཱནཙཏུཏྠེ གིལཱནེན སདྡྷིཾ ནིམནྟིཏཱ ཧོནྟི, ཏཏྠ གིལཱནསྶེཝ ཨནཱཔཏྟི, ཨིཏརེསཾ པན གཎཔཱུརཀོ ཧོཏི. ན ཧི གིལཱནེན གཎོ བྷིཛྫཏི, ཏསྨཱ ཏེསཾ ཨཱཔཏྟི. མཧཱཔཙྩརིཡཾ པན ཨཝིསེསེན ཝུཏྟཾ ‘‘སམཡལདྡྷཀོ སཡམེཝ མུཙྩཏི, སེསཱནཾ གཎཔཱུརཀཏྟཱ ཨཱཔཏྟིཀརོ ཧོཏཱི’’ཏི. ཏསྨཱ ཙཱིཝརདཱནསམཡལདྡྷཀཱདཱིནམྤི ཝསེན ཙཏུཀྐཱནི ཝེདིཏབྦཱནི.

སཙེ པན ཨདྷིཝཱསེཏྭཱ གཏེསུཔི ཙཏཱུསུ ཛནེསུ ཨེཀོ པཎྜིཏོ བྷིཀྑུ ‘‘ཨཧཾ ཏུམྷཱཀཾ གཎཾ བྷིནྡིསྶཱམི, ནིམནྟནཾ སཱདིཡཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཡཱགུཁཛྫཀཱཝསཱནེ བྷཏྟཏྠཱཡ པཏྟཾ གཎྷནྟཱནཾ ཨདཏྭཱ ‘‘ཨིམེ ཏཱཝ བྷིཀྑཱུ བྷོཛེཏྭཱ ཝིསྶཛྫེཐ, ཨཧཾ པཙྪཱ ཨནུམོདནཾ ཀཏྭཱ གམིསྶཱམཱི’’ཏི ནིསིནྣོ, ཏེསུ བྷུཏྭཱ གཏེསུ ‘‘དེཐ, བྷནྟེ, པཏྟ’’ནྟི ཨུཔཱསཀེན པཏྟཾ གཧེཏྭཱ བྷཏྟེ དིནྣེ བྷུཉྫིཏྭཱ ཨནུམོདནཾ ཀཏྭཱ གཙྪཏི, སབྦེསཾ ཨནཱཔཏྟི. པཉྩནྣཉྷི བྷོཛནཱནཾཡེཝ ཝསེན གཎབྷོཛནེ ཝིསངྐེཏཾ ནཏྠི, ཨོདནེན ནིམནྟེཏྭཱ ཀུམྨཱསཾ གཎྷནྟཱཔི ཨཱཔཛྫནྟི, ཏཱནི ཙ ཏེཧི ཨེཀཏོ ན གཧིཏཱནི, ཡཱགུཨཱདཱིཧི པན ཝིསངྐེཏཾ ཧོཏི, ཏཱནི ཏེཧི ཨེཀཏོ གཧིཏཱནཱིཏི ཨེཝཾ ཨེཀོ པཎྜིཏོ ཨཉྙེསམྤི ཨནཱཔཏྟིཾ ཀརོཏི. ནིཙྩབྷཏྟནྟི དྷུཝབྷཏྟཾ ཝུཙྩཏི, ‘‘ནིཙྩབྷཏྟཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝདནྟི, བཧཱུནཾ ཨེཀཏོ གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི. སལཱཀབྷཏྟཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༢. ‘‘པརམྤརབྷོཛནེ ¶ ཨཉྙཏྲ སམཡཱ པཱཙིཏྟིཡ’’ནྟི (པཱཙི. ༢༢༢-༢༢༣, ༢༢༥) ཝུཏྟཾ པརམྤརབྷོཛནཾ པན ནིམནྟནཏོཡེཝ པསཝཏི. ཡོ ཧི ‘‘པཉྩནྣཾ བྷོཛནཱནཾ ཨཉྙཏརེན བྷོཛནེན བྷཏྟཾ གཎྷཐཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནིམནྟིཏོ ཏཾ ཋཔེཏྭཱ ཨཉྙཾ པཉྩནྣཾ བྷོཛནཱནཾ ཨཉྙཏརབྷོཛནཾ བྷུཉྫཏི, ཏསྶེཏཾ བྷོཛནཾ ‘‘པརམྤརབྷོཛན’’ནྟི ཝུཙྩཏི. ཨེཝཾ བྷུཉྫནྟསྶ ཋཔེཏྭཱ གིལཱནསམཡཾ ཙཱིཝརདཱནསམཡཾ ཙཱིཝརཀཱརསམཡཉྩ ཨཉྙསྨིཾ སམཡེ པཱཙིཏྟིཡཾ ཝུཏྟཾ, ཏསྨཱ ནིམནྟནཔཊིཔཱཊིཡཱཝ བྷུཉྫིཏབྦཾ, ན ཨུཔྤཊིཔཱཊིཡཱ.

‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཝིཀཔྤེཏྭཱ པརམྤརབྷོཛནཾ བྷུཉྫིཏུ’’ནྟི (པཱཙི. ༢༢༦) ཝཙནཏོ པཋམནིམནྟནཾ ཨཉྙསྶ ཝིཀཔྤེཏྭཱཔི པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨཡཾ (པཱཙི. ཨཊྛ. ༢༢༦ ཨཱདཡོ) ཝིཀཔྤནཱ ནཱམ སམྨུཁཱཔི པརམྨུཁཱཔི ཝཊྚཏི. སམྨུཁཱ དིསྭཱ ‘‘མཡ྄ཧཾ བྷཏྟཔཙྩཱསཾ ཏུཡ྄ཧཾ ཝིཀཔྤེམཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘དམྨཱི’’ཏི ཝཱ ཝཏྭཱ བྷུཉྫིཏབྦཾ, ཨདིསྭཱ པཉྩསུ སཧདྷམྨིཀེསུ ¶ ཡསྶ ཀསྶཙི ནཱམཾ གཧེཏྭཱ ‘‘མཡ྄ཧཾ བྷཏྟཔཙྩཱསཾ ཨིཏྠནྣཱམསྶ ཝིཀཔྤེམཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘དམྨཱི’’ཏི ཝཱ ཝཏྭཱ བྷུཉྫིཏབྦཾ. དྭེ ཏཱིཎི ནིམནྟནཱནི པན ཨེཀསྨིཾ པཏྟེ པཀྑིཔིཏྭཱ མིསྶེཏྭཱ ཨེཀཾ ཀཏྭཱ བྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. ‘‘ཨནཱཔཏྟི དྭེ ཏཡོ ནིམནྟནེ ཨེཀཏོ བྷུཉྫཏཱི’’ཏི (པཱཙི. ༢༢༩) ཧི ཝུཏྟཾ. སཙེ དྭེ ཏཱིཎི ཀུལཱནི ནིམནྟེཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ ཋཱནེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཨཱཧརིཏྭཱ བྷཏྟཾ ཨཱཀིརནྟི, སཱུཔབྱཉྫནཾ ཨཱཀིརནྟི, ཨེཀམིསྶཀཾ ཧོཏི, ཨེཏྠཱཔི ཨནཱཔཏྟི.

སཙེ པན མཱུལནིམནྟནཾ ཧེཊྛཱ ཧོཏི, པཙྪིམཾ པཙྪིམཾ ཨུཔརི, ཏཾ ཨུཔརིཏོ པཊྛཱཡ བྷུཉྫནྟསྶ ཨཱཔཏྟི, ཧཏྠཾ པན ཨནྟོ པཝེསེཏྭཱ པཋམནིམནྟནཏོ ཨེཀམྤི ཀབལ༹ཾ ཨུདྡྷརིཏྭཱ བྷུཏྟཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཡཐཱ ཏཐཱ ཝཱ བྷུཉྫནྟསྶ ཨནཱཔཏྟི. ‘‘སཙེཔི ཏཏྠ ཁཱིརཾ ཝཱ རསཾ ཝཱ ཨཱཀིརནྟི, ཡེན ཨཛ྄ཛྷོཏྠཏཾ བྷཏྟཾ ཨེཀརསཾ ཧོཏི, ཀོཊིཏོ པཊྛཱཡ བྷུཉྫནྟསྶ ཨནཱཔཏྟཱི’’ཏི མཧཱཔཙྩརིཡཾ ཝུཏྟཾ. མཧཱཨཊྛཀཐཱཡཾ པན ཝུཏྟཾ ‘‘ཁཱིརབྷཏྟཾ ཝཱ རསབྷཏྟཾ ཝཱ ལབྷིཏྭཱ ནིསིནྣསྶ ཏཏྠེཝ ཨཉྙེཔི ཁཱིརབྷཏྟཾ ཝཱ རསབྷཏྟཾ ཝཱ ཨཱཀིརནྟི, ཁཱིརཾ ཝཱ རསཾ ཝཱ པིཝཏོ ཨནཱཔཏྟི, བྷུཉྫནྟེན པཋམཾ ལདྡྷམཾསཁཎྜཾ ཝཱ བྷཏྟཔིཎྜཾ ཝཱ མུཁེ པཀྑིཔིཏྭཱ ཀོཊིཏོ པཊྛཱཡ བྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. སཔྤིཔཱཡཱསེཔི ཨེསེཝ ནཡོ’’ཏི.

མཧཱཨུཔཱསཀོ ¶ བྷིཀྑུཾ ནིམནྟེཏི, ཏསྶ ཀུལཾ ཨུཔགཏསྶ ཨུཔཱསཀོཔི ཏསྶ པུཏྟདཱརབྷཱཏུབྷགིནིཨཱདཡོཔི ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཀོཊྛཱསཾ ཨཱཧརིཏྭཱ པཏྟེ པཀྑིཔནྟི, ‘‘ཨུཔཱསཀེན པཋམཾ དིནྣཾ ཨབྷུཉྫིཏྭཱ པཙྪཱ ལདྡྷཾ བྷུཉྫནྟསྶ ཨཱཔཏྟཱི’’ཏི མཧཱཨཊྛཀཐཱཡཾ ཝུཏྟཾ. ཀུརུནྡཊྛཀཐཱཡཾ ‘‘ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. མཧཱཔཙྩརིཡཾ ‘‘སཙེ པཱཊེཀྐཾ པཙནྟི, ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ པཀྐབྷཏྟཏོ ཨཱཧརིཏྭཱ དེནྟི, ཏཏྠ པཙྪཱ ཨཱཧཊཾ པཋམཾ བྷུཉྫནྟསྶ པཱཙིཏྟིཡཾ. ཡདི པན སབྦེསཾ ཨེཀོཝ པཱཀོ ཧོཏི, པརམྤརབྷོཛནཾ ན ཧོཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. མཧཱཨུཔཱསཀོ ནིམནྟེཏྭཱ ནིསཱིདཱཔེཏི, ཨཉྙོ མནུསྶོ པཏྟཾ གཎྷཱཏི, ན དཱཏབྦཾ. ཀིཾ, བྷནྟེ, ན དེཐཱཏི. ནནུ ཨུཔཱསཀ ཏཡཱ ནིམནྟིཏམྷཱཏི. ‘‘ཧོཏུ, བྷནྟེ, ལདྡྷཾ ལདྡྷཾ བྷུཉྫཐཱ’’ཏི ཝདཏི, བྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. ‘‘ཨཉྙེན ཨཱཧརིཏྭཱ བྷཏྟེ དིནྣེ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱཔི བྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟཾ.

ཨནུམོདནཾ ཀཏྭཱ གཙྪནྟཾ དྷམྨཾ སོཏུཀཱམཱ ‘‘སྭེཔི, བྷནྟེ, ཨཱགཙྪེཡྻཱཐཱ’’ཏི སབྦེ ནིམནྟེནྟི, པུནདིཝསེ ཨཱགནྟྭཱ ལདྡྷཾ ལདྡྷཾ བྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཀསྨཱ? སབྦེཧི ནིམནྟིཏཏྟཱ. ཨེཀོཔི བྷིཀྑུ པིཎྜཱཡ ཙརནྟོ བྷཏྟཾ ལབྷཏི, ཏམཉྙོ ཨུཔཱསཀོ ནིམནྟེཏྭཱ གྷརེ ¶ ནིསཱིདཱཔེཏི, ན ཙ ཏཱཝ བྷཏྟཾ སམྤཛྫཏི, སཙེ སོ བྷིཀྑུ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ལདྡྷབྷཏྟཾ བྷུཉྫཏི, ཨཱཔཏྟི. ཨབྷུཉྫིཏྭཱ ནིསིནྣེ ‘‘ཀིཾ, བྷནྟེ, ན བྷུཉྫསཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཏཡཱ ནིམནྟིཏཏྟཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ལདྡྷཾ ལདྡྷཾ བྷུཉྫཐ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ བྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. སཀལེན གཱམེན ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱ ནིམནྟིཏསྶ ཡཏྠ ཀཏྠཙི བྷུཉྫཏོ ཨནཱཔཏྟི. པཱུགེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ‘‘ཨནཱཔཏྟི སཀལེན གཱམེན ནིམནྟིཏོ ཏསྨིཾ གཱམེ ཡཏྠ ཀཏྠཙི བྷུཉྫཏི, སཀལེན པཱུགེན ནིམནྟིཏོ ཏསྨིཾ པཱུགེ ཡཏྠ ཀཏྠཙི བྷུཉྫཏི, ནིམནྟིཡམཱནོ ‘བྷིཀྑཾ གཧེསྶཱམཱི’ཏི བྷཎཏི, ནིཙྩབྷཏྟེ སལཱཀབྷཏྟེ པཀྑིཀེ ཨུཔོསཐིཀེ པཱཊིཔདིཀེ པཉྩ བྷོཛནཱནི ཋཔེཏྭཱ སབྦཏྠ ཨནཱཔཏྟཱི’’ཏི (པཱཙི. ༢༢༩) ཝུཏྟཾ.

ཏཏྠ ནིམནྟིཡམཱནོ བྷིཀྑཾ གཧེསྶཱམཱིཏི བྷཎཏཱིཏི ཨེཏྠ ‘‘བྷཏྟཾ གཎྷཱ’’ཏི ནིམནྟིཡམཱནོ ‘‘ན མཡ྄ཧཾ ཏཝ བྷཏྟེནཏྠོ, བྷིཀྑཾ གཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཝདཏི, ཨནཱཔཏྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཏྠ པན མཧཱཔདུམཏྠེརོ ཨཱཧ ‘‘ཨེཝཾ ཝདནྟོ ཨིམསྨིཾ སིཀྑཱཔདེ ཨནིམནྟནཾ ཀཱཏུཾ སཀྐོཏི, བྷུཉྫནཏྠཱཡ ¶ པན ཨོཀཱསོ ཀཏོ ཧོཏཱིཏི ནེཝ གཎབྷོཛནཏོ, ན ཙཱརིཏྟཏོ མུཙྩཏཱི’’ཏི. མཧཱསུམཏྠེརོ ཨཱཧ ‘‘ཡདགྒེན ཨནིམནྟནཾ ཀཱཏུཾ སཀྐོཏི, ཏདགྒེན ནེཝ གཎབྷོཛནཾ, ན ཙཱརིཏྟཾ ཧོཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཙཱརིཏྟནྟི –

‘‘ཡོ པན བྷིཀྑུ ནིམནྟིཏོ སབྷཏྟོ སམཱནོ སནྟཾ བྷིཀྑུཾ ཨནཱཔུཙྪཱ པུརེབྷཏྟཾ ཝཱ པཙྪཱབྷཏྟཾ ཝཱ ཀུལེསུ ཙཱརིཏྟཾ ཨཱཔཛྫེཡྻ ཨཉྙཏྲ སམཡཱ པཱཙིཏྟིཡཾ. ཏཏྠཱཡཾ སམཡོ ཙཱིཝརདཱནསམཡོ ཙཱིཝརཀཱརསམཡོ. ཨཡཾ ཏཏྠ སམཡོ’’ཏི (པཱཙི. ༢༩༩) –

ཨེཝམཱགཏཾ ཙཱརིཏྟསིཀྑཱཔདཾ ཝུཏྟཾ. ཨིམིནཱ ཧི སིཀྑཱཔདེན ཡོ པཉྩནྣཾ བྷོཛནཱནཾ ཨཉྙཏརེན ‘‘བྷཏྟཾ གཎྷཐཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ཨཀཔྤིཡནིམནྟནེན ནིམནྟིཏོ, ཏེནེཝ ནིམནྟནབྷཏྟེན སབྷཏྟོ སམཱནོ སནྟཾ བྷིཀྑུཾ ‘‘ཨཧཾ ཨིཏྠནྣཱམསྶ གྷརཾ གཙྪཱམཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘ཙཱརིཏྟཾ ཨཱཔཛྫཱམཱི’’ཏི ཝཱ ཨཱིདིསེན ཝཙནེན ཨནཱཔུཙྪིཏྭཱ ཡེན བྷཏྟེན ནིམནྟིཏོ, ཏཾ བྷུཏྭཱ ཝཱ ཨབྷུཏྭཱ ཝཱ ཨཝཱིཏིཝཏྟེཡེཝ མཛ྄ཛྷནྷིཀེ ཡསྨིཾ ཀུལེ ནིམནྟིཏོ, ཏཏོ ཨཉྙཱནི ཀུལཱནི པཝིསེཡྻ, ཏསྶ ཝུཏྟལཀྑཎཾ དུཝིདྷམྤི སམཡཾ ཋཔེཏྭཱ ཨཉྙཏྠ པཱཙིཏྟིཡཾ ཝུཏྟཾ. ཏསྨཱ ཨཀཔྤིཡནིམནྟནེན ནིམནྟིཡམཱནོ སཙེ ‘‘བྷིཀྑཾ གཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཝདཏི, ཨིམིནཱཔི སིཀྑཱཔདེན ཨནཱཔཏྟི.

༣. སནྟཾ ¶ བྷིཀྑུཾ ཨནཱཔུཙྪཱཏི ཨེཏྠ (པཱཙི. ཨཊྛ. ༢༩༨) པན ཀིཏྟཱཝཏཱ སནྟོ ཧོཏི, ཀིཏྟཱཝཏཱ ཨསནྟོ? ཨནྟོཝིཧཱརེ ཡཏྠ ཋིཏསྶ ཀུལཱནི པཡིརུཔཱསནཙིཏྟཾ ཨུཔྤནྣཾ, ཏཏོ པཊྛཱཡ ཡཾ པསྶེ ཝཱ ཨབྷིམུཁེ ཝཱ པསྶཏི, ཡསྶ སཀྐཱ ཧོཏི པཀཏིཝཙནེན ཨཱརོཙེཏུཾ, ཨཡཾ སནྟོ ནཱམ, ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ པརིཡེསིཏྭཱ ཨཱརོཙནཀིཙྩཾ པན ནཏྠི. ཡོ ཧི ཨེཝཾ པརིཡེསིཏབྦོ, སོ ཨསནྟོཡེཝ. ཨཔིཙ ཨནྟོཨུཔཙཱརསཱིམཱཡ བྷིཀྑུཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཱཔུཙྪིསྶཱམཱི’’ཏི གཙྪཏི. ཏཏྠ ཡཾ པསྶཏི, སོ ཨཱཔུཙྪིཏབྦོ. ནོ ཙེ པསྶཏི, ཨསནྟཾ བྷིཀྑུཾ ཨནཱཔུཙྪཱ པཝིཊྛོ ནཱམ ཧོཏི. ཝིཀཱལགཱམཔྤཝེསནེཔི ཨཡམེཝ ནཡོ.

སཙེ ¶ (པཱཙི. ཨཊྛ. ༥༡༢) པན སམྦཧུལཱ ཀེནཙི ཀམྨེན གཱམཾ པཝིསནྟི, ‘‘ཝིཀཱལེ གཱམཔྤཝེསནཾ ཨཱཔུཙྪཱམཱི’’ཏི སབྦེཧི ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱཔུཙྪིཏབྦཾ. ཏསྨིཾ གཱམེ ཏཾ ཀམྨཾ ན སམྤཛྫཏཱིཏི ཨཉྙཾ གཱམཾ གཙྪནྟི, གཱམསཏམྤི ཧོཏུ, པུན ཨཱཔུཙྪནཀིཙྩཾ ནཏྠི. སཙེ པན ཨུསྶཱཧཾ པཊིཔྤསྶམྦྷེཏྭཱ ཝིཧཱརཾ གཙྪནྟཱ ཨནྟརཱ ཨཉྙཾ གཱམཾ པཝིསིཏུཀཱམཱ ཧོནྟི, པུན ཨཱཔུཙྪིཏབྦམེཝ. ཀུལགྷརེ ཝཱ ཨཱསནསཱལཱཡ ཝཱ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ ཏེལབྷིཀྑཱཡ ཝཱ སཔྤིབྷིཀྑཱཡ ཝཱ ཙརིཏུཀཱམོ ཧོཏི, སཙེ པསྶེ བྷིཀྑུ ཨཏྠི, ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ གནྟབྦཾ. ཨསནྟེ བྷིཀྑུམྷི ‘‘ནཏྠཱི’’ཏི གནྟབྦཾ, ཝཱིཐིཾ ཨོཏརིཏྭཱ བྷིཀྑུཾ པསྶཏི, ཨཱཔུཙྪནཀིཙྩཾ ནཏྠི, ཨནཱཔུཙྪིཏྭཱཔི ཙརིཏབྦམེཝ. གཱམམཛ྄ཛྷེན མགྒོ ཧོཏི, ཏེན གཙྪནྟསྶ ‘‘ཏེལཱདིབྷིཀྑཱཡ ཙརིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིཏྟེ ཨུཔྤནྣེ སཙེ པསྶེ བྷིཀྑུ ཨཏྠི, ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ ཙརིཏབྦཾ. མགྒཱ ཨནོཀྐམྨ བྷིཀྑཱཡ ཙརནྟསྶ པན ཨཱཔུཙྪནཀིཙྩཾ ནཏྠི. སཙེ སཱིཧོ ཝཱ བྱགྒྷོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི, མེགྷོ ཝཱ ཨུཊྛེཏི, ཨཉྙོ ཝཱ ཀོཙི ཨུཔདྡཝོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨེཝརཱུཔཱསུ ཨཱཔདཱསུ ཨནཱཔུཙྪཱཔི བཧིགཱམཏོ ཨནྟོགཱམཾ པཝིསིཏུཾ ཝཊྚཏི.

༤. ‘‘ན ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨབྷིནྣེ སརཱིརེ པཾསུཀཱུལཾ གཧེཏབྦཾ, ཡོ གཎྷེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (པཱརཱ. ༡༣༧) ཝཙནཏོ ཨབྦྷུཎྷེ ཨལླསརཱིརེ པཾསུཀཱུལཾ ན གཧེཏབྦཾ, གཎྷནྟོ དུཀྐཊཾ ཨཱཔཛྫཏི. ཨུཔདྡཝཱ ཙ ཏསྶ ཧོནྟི, བྷིནྣེ པན གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི.

ཀིཏྟཱཝཏཱ པན བྷིནྣཾ ཧོཏི? ཀཱཀཀུལལསོཎསིངྒཱལཱདཱིཧི མུཁཏུཎྜཀེན ཝཱ དཱཋཱཡ ཝཱ ཨཱིསཀཾ ཕཱལིཏམཏྟེནཔི. ཡསྶ པན པཏཏོ གྷཾསནེན ཚཝིམཏྟཾ ཚིནྣཾ ཧོཏི, ཙམྨཾ ཨཙྪིནྣཾ, ཨེཏཾ ཨབྷིནྣམེཝ, ཙམྨེ པན ཚིནྣེ བྷིནྣཾ. ཡསྶཔི སཛཱིཝཀཱལེཡེཝ པབྷིནྣཱ གཎྜཀུཊྛཔཱིལ༹ཀཱ ཝཱ ཝཎོ ཝཱ ཧོཏི, ཨིདམྤི བྷིནྣཾ, ཏཏིཡདིཝསཏོ པབྷུཏི ཨུདྡྷུམཱཏཀཱདིབྷཱཝེན ཀུཎཔབྷཱཝཾ ཨུཔགཏམྤི བྷིནྣམེཝ. སབྦེན སབྦཾ པན ཨབྷིནྣེཔི སུསཱནགོཔཀེཧི ¶ ཝཱ ཨཉྙེཧི ཝཱ མནུསྶེཧི གཱཧཱཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. ནོ ཙེ ཨཉྙཾ ལབྷཏི, སཏྠཀེན ཝཱ ཀེནཙི ཝཱ ཝཎཾ ཀཏྭཱ གཧེཏབྦཾ. ཝིསབྷཱགསརཱིརེ པན སཏིཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ སམཎསཉྙཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ སཱིསེ ཝཱ ཧཏྠཔཱདཔིཊྛིཡཾ ཝཱ ཝཎཾ ཀཏྭཱ གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི.

༥. ཨཙྪིནྣཙཱིཝརཀེན ¶ བྷིཀྑུནཱ ཀཐཾ པཊིཔཛྫིཏབྦནྟི? ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཨཙྪིནྣཙཱིཝརསྶ ཝཱ ནཊྛཙཱིཝརསྶ ཝཱ ཨཉྙཱཏཀཾ གཧཔཏིཾ ཝཱ གཧཔཏཱནིཾ ཝཱ ཙཱིཝརཾ ཝིཉྙཱཔེཏུཾ. ཡཾ ཨཱཝཱསཾ པཋམཾ ཨུཔགཙྪཏི, སཙེ ཏཏྠ ཧོཏི སངྒྷསྶ ཝིཧཱརཙཱིཝརཾ ཝཱ ཨུཏྟརཏྠརཎཾ ཝཱ བྷཱུམཏྠརཎཾ ཝཱ བྷིསིཙྪཝི ཝཱ, ཏཾ གཧེཏྭཱ པཱརུཔིཏུཾ ‘ལབྷིཏྭཱ ཨོདཧིསྶཱམཱི’ཏི. ནོ ཙེ ཧོཏི སངྒྷསྶ ཝིཧཱརཙཱིཝརཾ ཝཱ ཨུཏྟརཏྠརཎཾ ཝཱ བྷཱུམཏྠརཎཾ ཝཱ བྷིསིཙྪཝི ཝཱ, ཏིཎེན ཝཱ པཎྞེན ཝཱ པཊིཙྪཱདེཏྭཱ ཨཱགནྟབྦཾ, ན ཏྭེཝ ནགྒེན ཨཱགནྟབྦཾ, ཡོ ཨཱགཙྪེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (པཱརཱ. ༥༡༧) ཝཙནཏོ ཨིདྷ ཝུཏྟནཡེན པཊིཔཛྫིཏབྦཾ.

ཨཡཾ པནེཏྠ ཨནུཔུབྦཀཐཱ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༥༡༧). སཙེ ཧི ཙོརེ པསྶིཏྭཱ དཧརཱ པཏྟཙཱིཝརཱནི གཧེཏྭཱ པལཱཏཱ, ཙོརཱ ཐེརཱནཾ ནིཝཱསནཔཱརུཔནམཏྟཾཡེཝ ཧརིཏྭཱ གཙྪནྟི, ཐེརེཧི ནེཝ ཏཱཝ ཙཱིཝརཾ ཝིཉྙཱཔེཏབྦཾ, ན སཱཁཱཔལཱསཾ བྷཉྫིཏབྦཾ. ཨཐ དཧརཱ སབྦཾ བྷཎྜཀཾ ཚཌྜེཏྭཱ པལཱཏཱ, ཙོརཱ ཐེརཱནཉྩ ནིཝཱསནཔཱརུཔནཾ ཏཉྩ བྷཎྜཀཾ ཧརིཏྭཱ གཙྪནྟི, དཧརེཧི ཨཱགནྟྭཱ ཨཏྟནོ ནིཝཱསནཔཱརུཔནཱནི ན ཏཱཝ ཐེརཱནཾ དཱཏབྦཱནི. ན ཧི ཏེ ཨནཙྪིནྣཙཱིཝརཱ ཨཏྟནོ ཨཏྠཱཡ སཱཁཱཔལཱསཾ བྷཉྫིཏུཾ ལབྷནྟི, ཨཙྪིནྣཙཱིཝརཱནཾ པན ཨཏྠཱཡ ལབྷནྟི. ཨཙྪིནྣཙཱིཝརཱཝ ཨཏྟནོཔི པརེསམྤི ཨཏྠཱཡ ལབྷནྟི, ཏསྨཱ ཐེརེཧི ཝཱ སཱཁཱཔལཱསཾ བྷཉྫིཏྭཱ ཝཱཀཱདཱིཧི གནྠེཏྭཱ དཧརཱནཾ དཱཏབྦཾ, དཧརེཧི ཝཱ ཐེརཱནཾ ཨཏྠཱཡ བྷཉྫིཏྭཱ གནྠེཏྭཱ ཏེསཾ ཧཏྠེ དཏྭཱ ཝཱ ཨདཏྭཱ ཝཱ ཨཏྟནཱ ནིཝཱསེཏྭཱ ཨཏྟནོ ནིཝཱསནཔཱརུཔནཱནི ཐེརཱནཾ དཱཏབྦཱནི, ནེཝ བྷཱུཏགཱམཔཱཏབྱཏཱཡ པཱཙིཏྟིཡཾ ཧོཏི, ན ཏེསཾ དྷཱརཎེ དུཀྐཊཾ.

སཙེ ཨནྟརཱམགྒེ རཛཀཏྠརཎཾ ཝཱ ཧོཏི, ཨཉྙེ ཝཱ ཏཱདིསེ མནུསྶེ པསྶནྟི, ཙཱིཝརཾ ཝིཉྙཱཔེཏབྦཾ. ཡཱནི ཙ ནེསཾ ཏེ ཝཱ ཝིཉྙཏྟམནུསྶཱ ཨཉྙེ ཝཱ སཱཁཱཔལཱསནིཝཱསནེ བྷིཀྑཱུ དིསྭཱ ཨུསྶཱཧཛཱཏཱ ཝཏྠཱནི དེནྟི, ཏཱནི སདསཱནི ཝཱ ཧོནྟུ ཨདསཱནི ཝཱ ནཱིལཱདིནཱནཱཝཎྞཱནི ཝཱ, ཀཔྤིཡཱནིཔི ཨཀཔྤིཡཱནིཔི སབྦཱནིཔི ཨཙྪིནྣཙཱིཝརཊྛཱནེ ཋིཏཏྟཱ ཏེསཾ ནིཝཱསེཏུཉྩ པཱརུཔིཏུཉྩ ཝཊྚནྟི.

ཝུཏྟམྤིཧེཏཾ ¶ ¶ པརིཝཱརེ –

‘‘ཨཀཔྤཀཏཾ ནཱཔི རཛནཱཡ རཏྟཾ,

ཏེན ནིཝཏྠོ ཡེནཀཱམཾ ཝཛེཡྻ;

ན ཙསྶ ཧོཏི ཨཱཔཏྟི,

སོ ཙ དྷམྨོ སུགཏེན དེསིཏོ;

པཉྷཱམེསཱ ཀུསལེཧི ཙིནྟིཏཱ’’ཏི. (པརི. ༤༨༡);

ཨཡཉྷི པཉྷོ ཨཙྪིནྣཙཱིཝརཀབྷིཀྑུཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟོ. ཨཐ པན ཏིཏྠིཡེཧི སམཱགཙྪནྟི, ཏེ ཙ ནེསཾ ཀུསཙཱིརཝཱཀཙཱིརཕལཀཙཱིརཱནི དེནྟི, ཏཱནིཔི ལདྡྷིཾ ཨགྒཧེཏྭཱ ནིཝཱསེཏུཾ ཝཊྚནྟི, ནིཝཱསེཏྭཱཔི ལདྡྷི ན གཧེཏབྦཱ.

ཡཾ ཨཱཝཱསཾ པཋམཾ ཨུཔགཙྪནྟི, ཏཏྠ ཝིཧཱརཙཱིཝརཱདཱིསུ ཡཾ ཨཏྠི, ཏཾ ཨནཱཔུཙྪཱཔི གཧེཏྭཱ ནིཝཱསེཏུཾ ཝཱ པཱརུཔིཏུཾ ཝཱ ལབྷཏི. ཏཉྩ ཁོ ‘‘ལབྷིཏྭཱ ཨོདཧིསྶཱམི, པུན ཋཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཨདྷིཔྤཱཡེན, ན མཱུལཙྪེཛྫཱཡ. ལབྷིཏྭཱ ཙ པན ཉཱཏིཏོ ཝཱ ཨུཔཊྛཱཀཏོ ཝཱ ཨཉྙཏོ ཝཱ ཀུཏོཙི པཱཀཏིཀམེཝ ཀཱཏབྦཾ. ཝིདེསགཏེན པན ཨེཀསྨིཾ སངྒྷིཀེ ཨཱཝཱསེ སངྒྷིཀཔརིབྷོགེན བྷུཉྫནཏྠཱཡ ཋཔེཏབྦཾ. སཙསྶ པརིབྷོགེནེཝ ཏཾ ཛཱིརཏི ཝཱ ནསྶཏི ཝཱ, གཱིཝཱ ན ཧོཏི. སཙེ པན ཨེཏེསཾ ཝུཏྟཔྤཀཱརཱནཾ གིཧིཝཏྠཱདཱིནཾ བྷིསིཙྪཝིཔརིཡནྟཱནཾ ཀིཉྩི ན ལབྷཏི, ཏེན ཏིཎེན ཝཱ པཎྞེན ཝཱ པཊིཙྪཱདེཏྭཱ ཨཱགནྟབྦནྟི.

༦. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, པཊིབྷཱནཙིཏྟཾ ཀཱརཱཔེཏབྦཾ ཨིཏྠིརཱུཔཀཾ པུརིསརཱུཔཀཾ, ཡོ ཀཱརཱཔེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༩༩) ཝཙནཏོ ཨིཏྠིཔུརིསརཱུཔཾ ཀཱཏུཾ ཝཱ ཀཱརཱཔེཏུཾ ཝཱ བྷིཀྑུནོ ན ཝཊྚཏི. ན ཀེཝལཾ (ཙཱུལ༹ཝ. ཨཊྛ. ༢༩༩) ཨིཏྠིཔུརིསརཱུཔམེཝ, ཏིརཙྪཱནརཱུཔམྤི ཨནྟམསོ གཎྜུཔྤཱདརཱུཔཾ བྷིཀྑུནོ སཡཾ ཀཱཏུཾ ཝཱ ‘‘ཀརོཧཱི’’ཏི ཝཏྟུཾ ཝཱ ན ཝཊྚཏི, ‘‘ཨུཔཱསཀ དྭཱརཔཱལཾ ཀརོཧཱི’’ཏི ཝཏྟུམྤི ན ལབྷཏི. ཛཱཏཀཔཀརཎཨསདིསདཱནཱདཱིནི པན པསཱདནཱིཡཱནི ནིབྦིདཱཔཊིསཾཡུཏྟཱནི ཝཱ ཝཏྠཱུནི པརེཧི ཀཱརཱཔེཏུཾ ལབྷཏི, མཱལཱཀམྨཱདཱིནི སཡམྤི ཀཱཏུཾ ལབྷཏི.

༧. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཝིཔྤཀཏབྷོཛནོ བྷིཀྑུ ཝུཊྛཱཔེཏབྦོ, ཡོ ཝུཊྛཱཔེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༡༦) ཝཙནཏོ ཨནྟརགྷརེ (ཙཱུལ༹ཝ. ཨཊྛ. ༣༡༦) ཝཱ ཝིཧཱརེ ¶ ཝཱ ¶ ཨརཉྙེ ཝཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི བྷུཉྫམཱནོ བྷིཀྑུ ཨནིཊྛིཏེ བྷོཛནེ ན ཝུཊྛཱཔེཏབྦོ, ཨནྟརགྷརེ པཙྪཱ ཨཱགཏེན བྷིཀྑཾ གཧེཏྭཱ གནྟབྦཾ. སཙེ མནུསྶཱ ཝཱ བྷིཀྑཱུ ཝཱ ‘‘པཝིསཐཱ’’ཏི ཝདནྟི, ‘‘མཡི པཝིསནྟེ བྷིཀྑཱུ ཨུཊྛཧིསྶནྟཱི’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ‘‘ཨེཐ, བྷནྟེ, ཨཱསནཾ ཨཏྠཱི’’ཏི ཝུཏྟེ པན པཝིསིཏབྦཾ. སཙེ ཀོཙི ཀིཉྩི ན ཝདཏི, ཨཱསནསཱལཾ གནྟྭཱ ཨཏིསམཱིཔཾ ཨགནྟྭཱ སབྷཱགཊྛཱནེ ཋཱཏབྦཾ. ཨོཀཱསེ ཀཏེ ‘‘པཝིསཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེན པཝིསིཏབྦཾ. སཙེ པན ཡཾ ཨཱསནཾ ཏསྶ པཱཔུཎཱཏི, ཏཏྠ ཨབྷུཉྫནྟོ བྷིཀྑུ ནིསིནྣོ ཧོཏི, ཏཾ ཨུཊྛཱཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཡཱགུཁཛྫཀཱདཱིསུ པན ཡཾ ཀིཉྩི པིཝིཏྭཱ ཁཱདིཏྭཱ ཝཱ ཡཱཝ ཨཉྙོ ཨཱགཙྪཏི, ཏཱཝ ནིསིནྣཾ རིཏྟཧཏྠམྤི ཨུཊྛཱཔེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཝིཔྤཀཏབྷོཛནོཡེཝ ཧི སོ ཧོཏི.

སཙེ པན ཨཱཔཏྟིཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱཔི ཝུཊྛཱཔེཏིཡེཝ, ཡཾ སོ ཝུཊྛཱཔེཏི, ཨཡཉྩ བྷིཀྑུ པཝཱརིཏོ ཧོཏི, ཏེན ཝཏྟབྦོ ‘‘གཙྪ ཨུདཀཾ ཨཱཧརཱཧཱི’’ཏི. ཝུཌྜྷཏརཾ བྷིཀྑུཾ ཨཱཎཱཔེཏུཾ ཨིདམེཝ ཨེཀཊྛཱནཾ. སཙེ སོ ཨུདཀམྤི ན ཨཱཧརཏི, སཱདྷུཀཾ སིཏྠཱནི གིལིཏྭཱ ཝུཌྜྷསྶ ཨཱསནཾ དཱཏབྦཾ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘སཙེ ཝུཊྛཱཔེཏི, པཝཱརིཏོ ཙ ཧོཏི, ‘གཙྪ ཨུདཀཾ ཨཱཧརཱ’ཏི ཝཏྟབྦོ. ཨེཝཉྩེཏཾ ལབྷེཐ, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ. ནོ ཙེ ལབྷེཐ, སཱདྷུཀཾ སིཏྠཱནི གིལིཏྭཱ ཝུཌྜྷསྶ ཨཱསནཾ དཱཏབྦཾ. ནཏྭེཝཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ‘ཀེནཙི པརིཡཱཡེན ཝུཌྜྷཏརསྶ བྷིཀྑུནོ ཨཱསནཾ པཊིབཱཧིཏབྦ’ནྟི ཝདཱམི, ཡོ པཊིབཱཧེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༡༦).

༨. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ནཝཀེན བྷིཀྑུནཱ ཨུདྡིསནྟེན སམཀེ ཝཱ ཨཱསནེ ནིསཱིདིཏུཾ ཨུཙྩཏརེ ཝཱ དྷམྨགཱརཝེན, ཐེརེན བྷིཀྑུནཱ ཨུདྡིསཱཔེནྟེན སམཀེ ཝཱ ཨཱསནེ ནིསཱིདིཏུཾ ནཱིཙཏརེ ཝཱ དྷམྨགཱརཝེནཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༢༠) ཝཙནཏོ ནཝཀཏརེན བྷིཀྑུནཱ ཨུདྡིསནྟེན ཨུཙྩཏརེཔི ཨཱསནེ ནིསཱིདིཏུཾ, ཝུཌྜྷཏརེན བྷིཀྑུནཱ ཨུདྡིསཱཔེནྟེན ནཱིཙཏརེཔི ཨཱསནེ ནིསཱིདིཏུཾ ཝཊྚཏི.

༩. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཏིཝསྶནྟརེན སཧ ནིསཱིདིཏུ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༢༠) ཝཙནཏོ ཏིཝསྶནྟརེན བྷིཀྑུནཱ སདྡྷིཾ ཨེཀཱསནེ ནིསཱིདིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཏིཝསྶནྟརོ (ཙཱུལ༹ཝ. ཨཊྛ. ༣༢༠) ནཱམ ཡོ དྭཱིཧི ཝསྶེཧི མཧནྟཏརོ ཝཱ དཧརཏརོ ཝཱ ཧོཏི, ཡོ པན ཨེཀེན ཝསྶེན ¶ མཧནྟཏརོ ཝཱ དཧརཏརོ ཝཱ, ཡོ ཝཱ སམཱནཝསྶོ, ཏཏྠ ཝཏྟབྦམེཝ ནཏྠི, ཨིམེ སབྦེ ཨེཀསྨིཾ མཉྩེ ཝཱ པཱིཋེ ཝཱ དྭེ དྭེ ཧུཏྭཱ ནིསཱིདིཏུཾ ལབྷནྟི. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, དུཝགྒསྶ མཉྩཾ དུཝགྒསྶ པཱིཋ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༢༠) ཧི ཝུཏྟཾ.

༡༠. ཡཾ པན ཏིཎྞཾ པཧོཏི, ཏཾ སཾཧཱརིམཾ ཝཱ ཧོཏུ ཨསཾཧཱརིམཾ ཝཱ, ཏཐཱརཱུཔེ ཨཔི ཕལཀཁཎྜེ ཨནུཔསམྤནྣེནཔི སདྡྷིཾ ནིསཱིདིཏུཾ ཝཊྚཏི. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཡཾ ཏིཎྞཾ པཧོཏི, ཨེཏྟཀཾ པཙྪིམཾ དཱིགྷཱསན’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༢༠) ཧི ཝུཏྟཾ. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཋཔེཏྭཱ པཎྜཀཾ མཱཏུགཱམཾ ཨུབྷཏོབྱཉྫནཀཾ ཨསམཱནཱསནིཀེཧི སཧ དཱིགྷཱསནེ ནིསཱིདིཏུ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༢༠) ཝཙནཏོ པན དཱིགྷཱསནེཔི པཎྜཀཱདཱིཧི སཧ ནིསཱིདིཏུཾ ན ཝཊྚཏི.

༡༡. གིལཱནཾ ཨུཔཊྛཧནྟེན ‘‘ནཏྠི ཝོ, བྷིཀྑཝེ, མཱཏཱ, ནཏྠི པིཏཱ, ཡེ ཝོ ཨུཔཊྛཧེཡྻུཾ, ཏུམྷེ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, ཨཉྙམཉྙཾ ན ཨུཔཊྛཧིསྶཐ, ཨཐ ཀོ ཙརཧི ཨུཔཊྛཧིསྶཏི. ཡོ, བྷིཀྑཝེ, མཾ ཨུཔཊྛཧེཡྻ, སོ གིལཱནཾ ཨུཔཊྛཧེཡྻཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༣༦༥) ཨིམཾ བྷགཝཏོ ཨནུསཱསནིཾ ཨནུསྶརནྟེན སཀྐཙྩཾ ཨུཔཊྛཱཏབྦོ.

སཙེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཧོཏི, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེན ཡཱཝཛཱིཝཾ ཨུཔཊྛཱཏབྦོ, ཝུཊྛཱནམསྶ ཨཱགམེཏབྦཾ. སཙེ ཨཱཙརིཡོ ཧོཏི, ཨཱཙརིཡེན ཡཱཝཛཱིཝཾ ཨུཔཊྛཱཏབྦོ, ཝུཊྛཱནམསྶ ཨཱགམེཏབྦཾ. སཙེ སདྡྷིཝིཧཱརིཀོ ཧོཏི, སདྡྷིཝིཧཱརིཀེན ཡཱཝཛཱིཝཾ ཨུཔཊྛཱཏབྦོ, ཝུཊྛཱནམསྶ ཨཱགམེཏབྦཾ. སཙེ ཨནྟེཝཱསིཀོ ཧོཏི, ཨནྟེཝཱསིཀེན ཡཱཝཛཱིཝཾ ཨུཔཊྛཱཏབྦོ, ཝུཊྛཱནམསྶ ཨཱགམེཏབྦཾ. སཙེ སམཱནུཔཛ྄ཛྷཱཡཀོ ཧོཏི, སམཱནུཔཛ྄ཛྷཱཡཀེན ཡཱཝཛཱིཝཾ ཨུཔཊྛཱཏབྦོ, ཝུཊྛཱནམསྶ ཨཱགམེཏབྦཾ. སཙེ སམཱནཱཙརིཡཀོ ཧོཏི, སམཱནཱཙརིཡཀེན ཡཱཝཛཱིཝཾ ཨུཔཊྛཱཏབྦོ, ཝུཊྛཱནམསྶ ཨཱགམེཏབྦཾ. སཙེ ན ཧོཏི ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཝཱ ཨཱཙརིཡོ ཝཱ སདྡྷིཝིཧཱརིཀོ ཝཱ ཨནྟེཝཱསིཀོ ¶ ཝཱ སམཱནུཔཛ྄ཛྷཱཡཀོ ཝཱ སམཱནཱཙརིཡཀོ ཝཱ, སངྒྷེན ཨུཔཊྛཱཏབྦོ. ནོ ཙེ ཨུཔཊྛཧེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༣༦༥) –

ཝཙནཏོ ཡསྶ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༣༦༥) ཏེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཱདཡོ ཏསྨིཾ ཝིཧཱརེ ནཏྠི, ཨཱགནྟུཀོ ཧོཏི ཨེཀཙཱརིཀབྷིཀྑུ, སངྒྷསྶ བྷཱརོ, ཏསྨཱ སངྒྷེན ཨུཔཊྛཱཏབྦོ. ནོ ཙེ ཨུཔཊྛཧེཡྻ, སཀལསྶ སངྒྷསྶ ཨཱཔཏྟི. ཝཱརཾ ཋཔེཏྭཱ ཛགྒནྟེསུ པན ཡོ ཨཏྟནོ ཝཱརེ ན ཛགྒཏི, ཏསྶེཝ ¶ ཨཱཔཏྟི, སངྒྷཏྠེརོཔི ཝཱརཏོ ན མུཙྩཏི. སཙེ སཀལོ སངྒྷོ ཨེཀསྶ བྷཱརཾ ཀརོཏི, ཨེཀོ ཝཱ ཝཏྟསམྤནྣོ བྷིཀྑུ ‘‘ཨཧམེཝ ཛགྒིསྶཱམཱི’’ཏི ཛགྒཏི, སངྒྷོ ཨཱཔཏྟིཏོ མུཙྩཏི.

གིལཱནེན པན –

‘‘པཉྩཧི, བྷིཀྑཝེ, ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏོ གིལཱནོ དཱུཔཊྛོ ཧོཏི. ཨསཔྤཱཡཀཱརཱི ཧོཏི, སཔྤཱཡེ མཏྟཾ ན ཛཱནཱཏི, བྷེསཛྫཾ ན པཊིསེཝིཏཱ ཧོཏི, ཨཏྠཀཱམསྶ གིལཱནུཔཊྛཱཀསྶ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཨཱབཱདྷཾ ནཱཝིཀཏྟཱ ཧོཏི ‘ཨབྷིཀྐམནྟཾ ཝཱ ཨབྷིཀྐམཏཱིཏི, པཊིཀྐམནྟཾ ཝཱ པཊིཀྐམཏཱིཏི, ཋིཏཾ ཝཱ ཋིཏོ’ཏི, ཨུཔྤནྣཱནཾ སཱརཱིརིཀཱནཾ ཝེདནཱནཾ དུཀྑཱནཾ ཏིབྦཱནཾ ཁརཱནཾ ཀཊུཀཱནཾ ཨསཱཏཱནཾ ཨམནཱཔཱནཾ པཱཎཧརཱནཾ ཨནདྷིཝཱསཀཛཱཏིཀོ ཧོཏཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༣༦༦) –

ཨེཝཾ ཝུཏྟཱནི པཉྩ ཨཡུཏྟངྒཱནི ཨཱརཀཱ པརིཝཛྫེཏྭཱ –

‘‘པཉྩཧི, བྷིཀྑཝེ, ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏོ གིལཱནོ སཱུཔཊྛོ ཧོཏི. སཔྤཱཡཀཱརཱི ཧོཏི, སཔྤཱཡེ མཏྟཾ ཛཱནཱཏི, བྷེསཛྫཾ པཊིསེཝིཏཱ ཧོཏི, ཨཏྠཀཱམསྶ གིལཱནུཔཊྛཱཀསྶ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཨཱབཱདྷཾ ཨཱཝིཀཏྟཱ ཧོཏི ‘ཨབྷིཀྐམནྟཾ ཝཱ ཨབྷིཀྐམཏཱིཏི, པཊིཀྐམནྟཾ ཝཱ པཊིཀྐམཏཱིཏི, ཋིཏཾ ཝཱ ཋིཏོ’ཏི, ཨུཔྤནྣཱནཾ སཱརཱིརིཀཱནཾ ཝེདནཱནཾ དུཀྑཱནཾ ཏིབྦཱནཾ ཁརཱནཾ ཀཊུཀཱནཾ ཨསཱཏཱནཾ ཨམནཱཔཱནཾ པཱཎཧརཱནཾ ཨདྷིཝཱསཀཛཱཏིཀོ ཧོཏཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༣༦༦) –

ཨེཝཾ ཝུཏྟཔཉྩངྒསམནྣཱགཏེན བྷཝིཏབྦཾ.

གིལཱནུཔཊྛཱཀེན ¶ ཙ –

‘‘པཉྩཧི, བྷིཀྑཝེ, ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏོ གིལཱནུཔཊྛཱཀོ ནཱལཾ གིལཱནཾ ཨུཔཊྛཱཏུཾ. ན པཊིབལོ ཧོཏི བྷེསཛྫཾ སཾཝིདྷཱཏུཾ, སཔྤཱཡཱསཔྤཱཡཾ ན ཛཱནཱཏི, ཨསཔྤཱཡཾ ཨུཔནཱམེཏི, སཔྤཱཡཾ ཨཔནཱམེཏི, ཨཱམིསནྟརོ གིལཱནཾ ཨུཔཊྛཱཏི, ནོ མེཏྟཙིཏྟོ, ཛེགུཙྪཱི ཧོཏི ཨུཙྩཱརཾ ཝཱ པསྶཱཝཾ ཝཱ ཁེལ༹ཾ ཝཱ ཝནྟཾ ཝཱ ནཱིཧཱཏུཾ, ན པཊིབལོ ཧོཏི ¶ གིལཱནཾ ཀཱལེན ཀཱལཾ དྷམྨིཡཱ ཀཐཱཡ སནྡསྶེཏུཾ སམཱདཔེཏུཾ སམུཏྟེཛེཏུཾ སམྤཧཾསེཏུ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༣༦༦) –

ཨེཝཾ ཝུཏྟཱནི པཉྩ ཨཡུཏྟངྒཱནི ཨཱརཀཱ པརིཝཛྫེཏྭཱ –

‘‘པཉྩཧི, བྷིཀྑཝེ, ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏོ གིལཱནུཔཊྛཱཀོ ཨལཾ གིལཱནཾ ཨུཔཊྛཱཏུཾ. པཊིབལོ ཧོཏི བྷེསཛྫཾ སཾཝིདྷཱཏུཾ, སཔྤཱཡཱསཔྤཱཡཾ ཛཱནཱཏི, ཨསཔྤཱཡཾ ཨཔནཱམེཏི, སཔྤཱཡཾ ཨུཔནཱམེཏི, མེཏྟཙིཏྟོ གིལཱནཾ ཨུཔཊྛཱཏི, ནོ ཨཱམིསནྟརོ, ཨཛེགུཙྪཱི ཧོཏི ཨུཙྩཱརཾ ཝཱ པསྶཱཝཾ ཝཱ ཁེལ༹ཾ ཝཱ ཝནྟཾ ཝཱ ནཱིཧཱཏུཾ, པཊིབལོ ཧོཏི གིལཱནཾ ཀཱལེན ཀཱལཾ དྷམྨིཡཱ ཀཐཱཡ སནྡསྶེཏུཾ སམཱདཔེཏུཾ སམུཏྟེཛེཏུཾ སམྤཧཾསེཏུ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༣༦༦) –

ཨེཝཾ ཝུཏྟཔཉྩངྒསམནྣཱགཏེན བྷཝིཏབྦཾ.

༡༢. དྷམྨིཾ ཀཐཾ ཀརོནྟེན (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༢.༡༨༠) ཙ ‘‘སཱིལཝཱ ཧི ཏྭཾ ཀཏཀུསལོ, ཀསྨཱ མཱིཡམཱནོ བྷཱཡསི, ནནུ སཱིལཝཏོ སགྒོ ནཱམ མརཎམཏྟཔཊིབདྡྷོཡེཝཱ’’ཏི ཨེཝཾ གིལཱནསྶ བྷིཀྑུནོ མརཎཝཎྞོ ན སཾཝཎྞེཏབྦོ. སཙེ ཧི ཏསྶ སཾཝཎྞནཾ སུཏྭཱ ཨཱཧཱརུཔཙྪེདཱདིནཱ ཨུཔཀྐམེན ཨེཀཛཝནཝཱརཱཝསེསེཔི ཨཱཡུསྨིཾ ཨནྟརཱ ཀཱལཾ ཀརོཏི, ཨིམིནཱཝ མཱརིཏོ ཧོཏི. པཎྜིཏེན པན བྷིཀྑུནཱ ཨིམིནཱ ནཡེན ཨནུསིཊྛི དཱཏབྦཱ ‘‘སཱིལཝཏོ ནཱམ ཨནཙྪརིཡཱ མགྒཕལུཔྤཏྟི, ཏསྨཱ ཝིཧཱརཱདཱིསུ ཨཱསཏྟིཾ ཨཀཏྭཱ བུདྡྷགཏཾ དྷམྨགཏཾ སངྒྷགཏཾ ཀཱཡགཏཉྩ སཏིཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ མནསིཀཱརེ ཨཔྤམཱདོ ཀཱཏབྦོ’’ཏི. མརཎཝཎྞེཔི སཾཝཎྞིཏེ སོ ཏཱཡ སཾཝཎྞནཱཡ ཀཉྩི ཨུཔཀྐམཾ ཨཀཏྭཱ ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ ¶ ཡཐཱཡུནཱ ཡཐཱནུསནྡྷིནཱཝ མརཏི, ཏཔྤཙྩཡཱ སཾཝཎྞཀོ ཨཱཔཏྟིཡཱ ན ཀཱརེཏབྦོ.

༡༣. ‘‘ན ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨཏྟཱནཾ པཱཏེཏབྦཾ, ཡོ པཱཏེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (པཱརཱ. ༡༨༣) ཝཙནཏོ གིལཱནེན (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༡༨༢-༡༨༣) བྷིཀྑུནཱཔི ཡེན ཀེནཙི ཨུཔཀྐམེན ཨནྟམསོ ཨཱཧཱརུཔཙྪེདནེནཔི ཨཏྟཱ ན མཱརེཏབྦོ. ཡོཔི གིལཱནོ ཝིཛྫམཱནེ བྷེསཛྫེ ཙ ཨུཔཊྛཱཀེསུ ཙ མརིཏུཀཱམོ ཨཱཧཱརཾ ཨུཔཙྪིནྡཏི, དུཀྐཊམེཝ. ཡསྶ པན མཧཱཨཱབཱདྷོ ཙིརཱནུབནྡྷོ, བྷིཀྑཱུ ཨུཔཊྛཧནྟཱ ཀིལམནྟི ཛིགུཙྪནྟི, ‘‘ཀདཱ ནུ ཁོ གིལཱནཏོ ¶ མུཙྩིསྶཱམཱ’’ཏི ཨཊྚཱིཡནྟི. སཙེ སོ ‘‘ཨཡཾ ཨཏྟབྷཱཝོ པཊིཛགྒིཡམཱནོཔི ན ཏིཊྛཏི, བྷིཀྑཱུ ཙ ཀིལམནྟཱི’’ཏི ཨཱཧཱརཾ ཨུཔཙྪིནྡཏི, བྷེསཛྫཾ ན སེཝཏི, ཝཊྚཏི. ཡོ པན ‘‘ཨཡཾ རོགོ ཁརོ, ཨཱཡུསངྑཱརཱ ན ཏིཊྛནྟི, ཨཡཉྩ མེ ཝིསེསཱདྷིགམོ ཧཏྠཔྤཏྟོ ཝིཡ དིསྶཏཱི’’ཏི ཨུཔཙྪིནྡཏི, ཝཊྚཏིཡེཝ. ཨགིལཱནསྶཔི ཨུཔྤནྣསཾཝེགསྶ ‘‘ཨཱཧཱརཔརིཡེསནཾ ནཱམ པཔཉྩོ, ཀམྨཊྛཱནམེཝ ཨནུཡུཉྫིསྶཱམཱི’’ཏི ཀམྨཊྛཱནསཱིསེན ཨུཔཙྪིནྡནྟསྶ ཝཊྚཏི. ཝིསེསཱདྷིགམཾ བྱཱཀརིཏྭཱ ཨཱཧཱརཾ ཨུཔཙྪིནྡཏི, ན ཝཊྚཏི. སབྷཱགཱནཉྷི ལཛྫཱིབྷིཀྑཱུནཾ ཀཐེཏུཾ ཝཊྚཏི.

༡༤. ‘‘ན ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨཔྤཊིཝེཀྑིཏྭཱ ཨཱསནེ ནིསཱིདིཏབྦཾ, ཡོ ནིསཱིདེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (པཱརཱ. ༡༨༠) ཝཙནཏོ ཨཱསནཾ ཨནུཔཔརིཀྑིཏྭཱ ན ནིསཱིདིཏབྦཾ. ཀཱིདིསཾ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༡༨༠) པན ཨཱསནཾ ཨུཔཔརིཀྑིཏབྦཾ, ཀཱིདིསཾ ན ཨུཔཔརིཀྑིཏབྦཾ? ཡཾ སུདྡྷཾ ཨཱསནམེཝ ཧོཏི ཨཔཙྩཏྠརཎཀཾ, ཡཉྩ ཨཱགནྟྭཱ ཋིཏཱནཾ པསྶཏཾཡེཝ ཨཏྠརཱིཡཏི, ཏཾ ན པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ, ནིསཱིདིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཡམྤི མནུསྶཱ སཡཾ ཧཏྠེན ཨཀྐམིཏྭཱ ‘‘ཨིདྷ བྷནྟེ ནིསཱིདཐཱ’’ཏི དེནྟི, ཏསྨིམྤི ཝཊྚཏི. སཙེཔི པཋམམེཝ ཨཱགནྟྭཱཔི ནིསིནྣཱ པཙྪཱ ཨུདྡྷཾ ཝཱ ཨདྷོ ཝཱ སངྐམནྟི, པཊིཝེཀྑཎཀིཙྩཾ ནཏྠི. ཡམྤི ཏནུཀེན ཝཏྠེན ཡཐཱ ཏལཾ དིསྶཏི, ཨེཝཾ པཊིཙྪནྣཾ ཧོཏི, ཏསྨིམྤི པཊིཝེཀྑཎཀིཙྩཾ ནཏྠི. ཡཾ པན པཊིཀཙྩེཝ པཱཝཱརཀོཛཝཱདཱིཧི ཨཏྠཏཾ ཧོཏི, ཏཾ ཧཏྠེན པརཱམསིཏྭཱ སལླཀྑེཏྭཱ ནིསཱིདིཏབྦཾ. མཧཱཔཙྩརིཡཾ པན ‘‘གྷནསཱཊཀེནཔི ཨཏྠཏེ ཡསྨིཾ ཝལི ན པཉྙཱཡཏི, ཏཾ ན པཊིཝེཀྑིཏབྦ’’ནྟི ཝུཏྟཾ.

༡༥. ‘‘ན ¶ , བྷིཀྑཝེ, དཝཱཡ སིལཱ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏབྦཱ, ཡོ པཊིཝིཛ྄ཛྷེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (པཱརཱ. ༡༨༣) ཝཙནཏོ ཧསཱདྷིཔྤཱཡེན པཱསཱཎོ ན པཝཊྚེཏབྦོ. ན ཀེཝལཉྩ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༡༨༢-༡༨༣) པཱསཱཎོ, ཨཉྙམྤི ཡཾ ཀིཉྩི དཱརུཁཎྜཾ ཝཱ ཨིཊྛཀཁཎྜཾ ཝཱ ཧཏྠེན ཝཱ ཡནྟེན ཝཱ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཙེཏིཡཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡ པཱསཱཎཱདཡོ ཧསནྟཱ ཧསནྟཱ པཝཊྚེནྟིཔི ཁིཔནྟིཔི ཨུཀྑིཔནྟིཔི, ‘‘ཀམྨསམཡོ’’ཏི ཝཊྚཏི, ཨཉྙམྤི ཨཱིདིསཾ ནཝཀམྨཾ ཝཱ ཀརོནྟཱ བྷཎྜཀཾ ཝཱ དྷོཝནྟཱ རུཀྑཾ ཝཱ དྷོཝནདཎྜཀཾ ཝཱ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ པཊིཝིཛ྄ཛྷནྟི, ཝཊྚཏི, བྷཏྟཝིསྶགྒཀཱལཱདཱིསུ ཀཱཀེ ཝཱ སོཎེ ཝཱ ཀཊྛཾ ཝཱ ཀཐལཾ ཝཱ ཁིཔིཏྭཱ པལཱཔེནྟི, ཝཊྚཏི.

༡༦. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, དཱཡོ ཨཱལིམྤིཏབྦོ, ཡོ ཨཱལིམྤེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༨༣) ཝཙནཏོ ¶ ཝནེ ཨགྒི ན དཱཏབྦོ. སཙེ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༡༩༠) པན ‘‘ཨེཏྠནྟརེ ཡོ ཀོཙི སཏྟོ མརཏཱུ’’ཏི ཨགྒིཾ དེཏི, པཱརཱཛིཀཱནནྟརིཡཐུལླཙྩཡཔཱཙིཏྟིཡཝཏྠཱུནཾ ཨནུརཱུཔཏོ པཱརཱཛིཀཱདཱིནི ཨཀུསལརཱསི ཙ ཧོཏི. ‘‘ཨལླཏིཎཝནཔྤཏཡོ ཌཡ྄ཧནྟཱུ’’ཏི ཨགྒིཾ དེནྟསྶ པཱཙིཏྟིཡཾ, ‘‘དབྦཱུཔཀརཎཱནི ཝིནསྶནྟཱུ’’ཏི ཨགྒིཾ དེནྟསྶ དུཀྐཊཾ. ‘‘ཁིཌྜཱདྷིཔྤཱཡེནཔི དུཀྐཊ’’ནྟི སངྑེཔཊྛཀཐཱཡཾ ཝུཏྟཾ. ‘‘ཡཾ ཀིཉྩི ཨལླསུཀྑཾ སཨིནྡྲིཡཱནིནྡྲིཡཾ ཌཡ྄ཧཏཱུ’’ཏི ཨགྒིཾ དེནྟསྶ ཝཏྠུཝསེན པཱརཱཛིཀཐུལླཙྩཡཔཱཙིཏྟིཡདུཀྐཊཱནི ཝེདིཏབྦཱནི.

པཊགྒིདཱནཾ པན པརིཏྟཀརཎཉྩ བྷགཝཏཱ ཨནུཉྙཱཏཾ, ཏསྨཱ ཨརཉྙེ ཝནཀམྨིཀེཧི ཝཱ དིནྣཾ སཡཾ ཝཱ ཨུཊྛིཏཾ ཨགྒིཾ ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱ ‘‘ཏིཎཀུཊིཡོ མཱ ཝིནསྶནྟཱུ’’ཏི ཏསྶ ཨགྒིནོ པཊིཨགྒིཾ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི, ཡེན སདྡྷིཾ ཨཱགཙྪནྟོ ཨགྒི ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱ ནིརུཔཱདཱནོ ནིབྦཱཏི. ‘‘པརིཏྟམྤི ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཏིཎཀུཊིཀཱནཾ སམནྟཱ བྷཱུམིཏཙྪནཾ པརིཁཱཁཎནཾ ཝཱ, ཡཐཱ ཨཱགཏོ ཨགྒི ཨུཔཱདཱནཾ ཨལབྷིཏྭཱ ནིབྦཱཏི, ཨེཏཉྩ སབྦཾ ཨུཊྛིཏེཡེཝ ཨགྒིསྨིཾ ཨསཏི ཨནུཔསམྤནྣེ སཡམྤི ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨནུཊྛིཏེ པན ཨནུཔསམྤནྣེཧི ཀཔྤིཡཝོཧཱརེན ཀཱརེཏབྦཾ, ཨུདཀེན པན ནིབྦཱཔེནྟེཧི ཨཔྤཱཎཀམེཝ ཨུདཀཾ ཨཱསིཉྩིཏབྦཾ.

༡༧. ཨསྶདྡྷེསུ ¶ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༡༨༡) མིཙྪཱདིཊྛིཀུལེསུ སཀྐཙྩཾ པཎཱིཏབྷོཛནཾ ལབྷིཏྭཱ ཨནུཔཔརིཀྑིཏྭཱ ནེཝ ཨཏྟནཱ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ, ན པརེསཾ དཱཏབྦཾ. ཝིསམིསྶམྤི ཧི ཏཱནི ཀུལཱནི པིཎྜཔཱཏཾ དེནྟི. ཡམྤི ཨཱབྷིདོསིཀཾ བྷཏྟཾ ཝཱ ཁཛྫཀཾ ཝཱ ཏཏོ ལབྷཏི, ཏམྤི ན པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ. ཨཔིཧིཏཝཏྠུམྤི ཧི སཔྤཝིཙྪིཀཱདཱིཧི ཨདྷིསཡིཏཾ ཚཌྜནཱིཡདྷམྨཾ ཏཱནི ཀུལཱནི དེནྟི. གནྡྷཧལིདྡཱདིམཀྑིཏོཔི ཏཏོ པིཎྜཔཱཏོ ན གཧེཏབྦོ. སརཱིརེ རོགཊྛཱནཱནི པུཉྪིཏྭཱ ཋཔིཏབྷཏྟམྤི ཧི ཏཱནི དཱཏབྦཾ མཉྙནྟཱིཏི.

༡༨. ‘‘ཨནཱཔཏྟི, བྷིཀྑཝེ, གོཔཀསྶ དཱནེ’’ཏི (པཱརཱ. ༡༥༦) ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༡.༡༥༦) ཀཏརཾ གོཔཀདཱནཾ ཝཊྚཏི, ཀཏརཾ ན ཝཊྚཏི? མཧཱསུམཏྠེརོ ཏཱཝ ཨཱཧ ‘‘ཡཾ གོཔཀསྶ པརིཙྪིནྡིཏྭཱ དིནྣཾ ཧོཏི ‘ཨེཏྟཀཾ དིཝསེ དིཝསེ གཎྷཱ’ཏི, ཏདེཝ ཝཊྚཏི, ཏཏོ ཨུཏྟརི ན ཝཊྚཏཱི’’ཏི. མཧཱཔདུམཏྠེརོ པནཱཧ ‘‘ཀིཾ གོཔཀཱནཾ པཎྞཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ནིམིཏྟསཉྙཾ ཝཱ ཀཏྭཱ དིནྣཾ ཨཏྠི, ཨེཏེསཾ ཧཏྠེ ཝིསྶཊྛཀསྶ ཨེཏེ ཨིསྶརཱ, ཏསྨཱ ཡཾ དེནྟི, ཏཾ བཧུཀམྤི ཝཊྚཏཱི’’ཏི. ཀུརུནྡཊྛཀཐཱཡཾ པན ཝུཏྟཾ ‘‘མནུསྶཱནཾ ཨཱརཱམཾ ཝཱ ཨཉྙཾ ཝཱ ཕལཱཕལཾ དཱརཀཱ རཀྑནྟི, ཏེཧི དིནྣཾ ཝཊྚཏི, ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ པན ན གཧེཏབྦཾ. སངྒྷིཀེ པན ཙེཏིཡསྶ ¶ སནྟཀེ ཙ ཀེཎིཡཱ གཧེཏྭཱ རཀྑནྟསྶེཝ དཱནཾ ཝཊྚཏི, ཝེཏནེན རཀྑནྟསྶ ཨཏྟནོ བྷཱགམཏྟཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. མཧཱཔཙྩརིཡཾ པན ‘‘ཡཾ གིཧཱིནཾ ཨཱརཱམརཀྑཀཱ བྷིཀྑཱུནཾ དེནྟི, ཨེཏམྤི ཝཊྚཏི. བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཨཱརཱམགོཔཀཱ ཡཾ ཨཏྟནོ བྷཏིཡཱ ཁཎྜིཏྭཱ དེནྟི, ཨེཏཾ ཝཊྚཏི. ཡོཔི ཨུཔཌྜྷཱརཱམཾ ཝཱ ཀེཙིདེཝ རུཀྑེ ཝཱ བྷཏིཾ ལབྷིཏྭཱ རཀྑཏི, ཏསྶཔི ཨཏྟནོ སམྤཏྟརུཀྑཏོཡེཝ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི, ཀེཎིཡཱ གཧེཏྭཱ རཀྑནྟསྶ པན སབྦམྤི ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཨེཏཾ པན སབྦཾ བྱཉྫནཏོ ནཱནཾ, ཨཏྠཏོ ཨེཀམེཝ, ཏསྨཱ ཨདྷིཔྤཱཡཾ ཉཏྭཱ གཧེཏབྦཾ.

ཨཔིཙེཏྠ ཨཡམྤི ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༡.༡༥༦) – ཡཏྠ ཨཱཝཱསིཀཱ ཨཱགནྟུཀཱནཾ ན དེནྟི, ཕལཝཱརེ ཙ སམྤཏྟེ ཨཉྙེསཾ ཨབྷཱཝཾ དིསྭཱ ཙོརིཀཱཡ ཨཏྟནཱཝ ཁཱདནྟི, ཏཏྠ ཨཱགནྟུཀེཧི གྷཎྚིཾ པཧརིཏྭཱ བྷཱཛེཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཡཏྠ པན ཨཱཝཱསིཀཱ རུཀྑེ རཀྑིཏྭཱ ཕལཝཱརེ སམྤཏྟེ བྷཱཛེཏྭཱ ཁཱདནྟི, ཙཏཱུསུ པཙྩཡེསུ སམྨཱ ཨུཔནེནྟི, ཨནིསྶརཱ ¶ ཏཏྠ ཨཱགནྟུཀཱ. ཡེཔི རུཀྑཱ ཙཱིཝརཏྠཱཡ ནིཡམེཏྭཱ དིནྣཱ, ཏེསུཔི ཨཱགནྟུཀཱ ཨནིསྶརཱ. ཨེས ནཡོ སེསཔཙྩཡཏྠཱཡ ནིཡམེཏྭཱ དིནྣེཔི. ཡེ པན ཏཐཱ ཨནིཡམེཏྭཱ ཨཱཝཱསིཀཱ ཙ ཏེ རཀྑིཏྭཱ གོཔེཏྭཱ ཙོརིཀཱཡ པརིབྷུཉྫནྟི, ན ཏེསུ ཨཱཝཱསིཀཱནཾ ཀཏིཀཱཡ ཋཱཏབྦཾ. ཡེ ཕལཔརིབྷོགཏྠཱཡ དིནྣཱ, ཨཱཝཱསིཀཱ ཙ ནེ རཀྑིཏྭཱ གོཔེཏྭཱ སམྨཱ ཨུཔནེནྟི, ཏེསུཡེཝ ཏེསཾ ཀཏིཀཱཡ ཋཱཏབྦཾ. མཧཱཔཙྩརིཡཾ པན ཝུཏྟཾ ‘‘ཙཏུནྣཾ པཙྩཡཱནཾ ནིཡམེཏྭཱ དིནྣཾ ཐེཡྻཙིཏྟེན པརིབྷུཉྫནྟོ བྷཎྜཾ ཨགྒྷཱཔེཏྭཱ ཀཱརེཏབྦོ, པརིབྷོགཝསེན བྷཱཛེཏྭཱ པརིབྷུཉྫནྟསྶ བྷཎྜདེཡྻཾ. ཡཾ པནེཏྠ སེནཱསནཏྠཱཡ ནིཡམིཏཾ, ཏཾ པརིབྷོགཝསེནེཝ བྷཱཛེཏྭཱ པརིབྷུཉྫནྟསྶ ཐུལླཙྩཡཉྩ བྷཎྜདེཡྻཉྩཱ’’ཏི.

ཨོདིསྶ ཙཱིཝརཏྠཱཡ དིནྣཾ ཙཱིཝརེཡེཝ ཨུཔནེཏབྦཾ. སཙེ དུབྦྷིཀྑཾ ཧོཏི, བྷིཀྑཱུ པིཎྜཔཱཏེན ཀིལམནྟི, ཙཱིཝརཾ པན སུལབྷཾ, སངྒྷསུཊྛུཏཱཡ ཨཔལོཀནཀམྨཾ ཀཏྭཱ པིཎྜཔཱཏེཔི ཨུཔནེཏུཾ ཝཊྚཏི. སེནཱསནེན གིལཱནཔཙྩཡེན ཝཱ ཀིལམནྟེསུ སངྒྷསུཊྛུཏཱཡ ཨཔལོཀནཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏདཏྠཱཡཔི ཨུཔནེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨོདིསྶ པིཎྜཔཱཏཏྠཱཡ ཙ གིལཱནཔཙྩཡཏྠཱཡ ཙ དིནྣེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨོདིསྶ སེནཱསནཏྠཱཡ དིནྣཾ པན གརུབྷཎྜཾ ཧོཏི, ཏཾ རཀྑིཏྭཱ གོཔེཏྭཱ ཏདཏྠམེཝ ཨུཔནེཏབྦཾ. སཙེ པན དུབྦྷིཀྑཾ ཧོཏི, བྷིཀྑཱུ པིཎྜཔཱཏེན ན ཡཱཔེནྟི, ཨེཏྠ རཱཛརོགཙོརབྷཡཱདཱིཧི ཨཉྙཏྠ གཙྪནྟཱནཾ ཝིཧཱརཱ པལུཛྫནྟི, ཏཱལནཱལི༹ཀེརཱདིཀེ ཝིནཱསེནྟི, སེནཱསནཔཙྩཡཾ པན ནིསྶཱཡ ཡཱཔེཏུཾ སཀྐཱ ཧོཏི, ཨེཝརཱུཔེ ཀཱལེ སེནཱསནཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱཔི སེནཱསནཛགྒནཏྠཱཡ པརིབྷོགོ བྷགཝཏཱ ཨནུཉྙཱཏོ. ཏསྨཱ ཨེཀཾ ཝཱ དྭེ ཝཱ ཝརསེནཱསནཱནི ཋཔེཏྭཱ ¶ ཨིཏརཱནི ལཱམཀཀོཊིཡཱ པིཎྜཔཱཏཏྠཱཡ ཝིསྶཛྫེཏུཾ ཝཊྚནྟི, མཱུལཝཏྠུཙྪེདཾ པན ཀཏྭཱ ན ཨུཔནེཏབྦཾ.

ཡོ པན ཨཱརཱམོ ཙཏུཔཙྩཡཏྠཱཡ ནིཡམེཏྭཱ དིནྣོ, ཏཏྠ ཨཔལོཀནཀམྨཾ ན ཀཱཏབྦཾ. ཡེན པཙྩཡེན པན ཨཱུནཾ, ཏདཏྠཾ ཨུཔནེཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨཱརཱམོ པཊིཛགྒིཏབྦོ, ཝེཏནཾ དཏྭཱཔི ཛགྒཱཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཡེ པན ཝེཏནཾ ལབྷིཏྭཱ ཨཱརཱམེཡེཝ གེཧཾ ཀཏྭཱ ཝསནྟཱ རཀྑནྟི, ཏེ ཙེ ཨཱགཏཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ནཱལི༹ཀེརཾ ཝཱ ཏཱལཔཀྐཾ ཝཱ དེནྟི, ཡཾ ཏེསཾ སངྒྷེན ཨནུཉྙཱཏཾ ཧོཏི ‘‘དིཝསེ དིཝསེ ཨེཏྟཀཾ ནཱམ ཁཱདཐཱ’’ཏི, ཏདེཝ ¶ ཏེ དཱཏུཾ ལབྷནྟི, ཏཏོ ཨུཏྟརི ཏེསཾ དེནྟཱནམྤི གཧེཏུཾ ན ཝཊྚནྟི. ཡོ པན ཨཱརཱམཾ ཀེཎིཡཱ གཧེཏྭཱ སངྒྷསྶ ཙཏུཔཙྩཡཏྠཱཡ ཀཔྤིཡབྷཎྜམེཝ དེཏི, ཨཡཾ བཧུཀམྤི དཱཏུཾ ལབྷཏི. ཙེཏིཡསྶ པདཱིཔཏྠཱཡ ཝཱ ཁཎྜཕུལླཔཊིསངྑརཎཏྠཱཡ ཝཱ དིནྣཨཱརཱམོཔི ཛགྒིཏབྦོ, ཝེཏནཾ དཏྭཱཔི ཛགྒཱཔེཏབྦོ. ཝེཏནཉྩ པནེཏྠ ཙེཏིཡསནྟཀམྤི སངྒྷསནྟཀམྤི དཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨེཏམྤི ཨཱརཱམཾ ཝེཏནེན ཏཏྠེཝ ཝསིཏྭཱ རཀྑནྟཱནཉྩ ཀེཎིཡཱ གཧེཏྭཱ ཀཔྤིཡབྷཎྜདཱཡཀཱནཉྩ ཏཏྠཛཱཏཀཕལདཱནཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

༡༩. དྷམྨིཀརཀྑཾ (པཱཙི. ཨཊྛ. ༦༧༩) ཡཱཙནྟེན ཨཏཱིཏཾ ཨནཱགཏཾ ཝཱ ཨཱརབྦྷ ཨོདིསྶ ཨཱཙིཀྑིཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཨཏཱིཏཉྷི ཨཱརབྦྷ ཨཏྠི ཨོདིསྶ ཨཱཙིཀྑནཱ, ཨཏྠི ཨནོདིསྶ ཨཱཙིཀྑནཱ, ཨནཱགཏཾ ཨཱརབྦྷཔི ཨཏྠི ཨོདིསྶ ཨཱཙིཀྑནཱ, ཨཏྠི ཨནོདིསྶ ཨཱཙིཀྑནཱ. ཀཐཾ ཨཏཱིཏཾ ཨཱརབྦྷ ཨོདིསྶ ཨཱཙིཀྑནཱ ཧོཏི? བྷིཀྑཱུནཾ ཝིཧཱརེ གཱམདཱརཀཱ ཝཱ དྷུཏྟཱདཡོ ཝཱ ཡེ ཀེཙི ཨནཱཙཱརཾ ཨཱཙརནྟི, རུཀྑཾ ཝཱ ཚིནྡནྟི, ཕལཱཕལཾ ཝཱ ཧརནྟི, པརིཀྑཱརེ ཝཱ ཨཙྪིནྡནྟི, བྷིཀྑུ ཝོཧཱརིཀེ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཝིཧཱརེ ཨིདཾ ནཱམ ཀཏ’’ནྟི ཝདཏི. ‘‘ཀེནཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨསུཀེན ཙ ཨསུཀེན ཙཱ’’ཏི ཨཱཙིཀྑཏི. ཨེཝཾ ཨཏཱིཏཾ ཨཱརབྦྷ ཨོདིསྶ ཨཱཙིཀྑནཱ ཧོཏི, སཱ ན ཝཊྚཏི. ཏཉྩེ སུཏྭཱ ཏེ ཝོཧཱརིཀཱ ཏེསཾ དཎྜཾ ཀརོནྟི, སབྦཾ བྷིཀྑུསྶ གཱིཝཱ ཧོཏི, ‘‘དཎྜཾ གཎྷིསྶནྟཱི’’ཏི ཨདྷིཔྤཱཡེཔི སཏི གཱིཝཱཡེཝ ཧོཏི. སཙེ པན ‘‘ཏསྶ དཎྜཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝདཏི, པཉྩམཱསཀམཏྟེ གཧིཏེ པཱརཱཛིཀཾ ཧོཏི. ‘‘ཀེནཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན ‘‘ཨསུཀེནཱཏི ཝཏྟུཾ ཨམྷཱཀཾ ན ཝཊྚཏི, ཏུམྷེཡེཝ ཛཱནིསྶཐ. ཀེཝལཉྷི མཡཾ རཀྑཾ ཡཱཙཱམ, ཏཾ ནོ དེཐ, ཨཝཧཊབྷཎྜཉྩ ཨཱཧརཱཔེཐཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ཨེཝཾ ཨནོདིསྶ ཨཱཙིཀྑནཱ ཧོཏི, སཱ ཝཊྚཏི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ སཙེཔི ཏེ ཝོཧཱརིཀཱ ཀཱརཀེ གཝེསིཏྭཱ ཏེསཾ དཎྜཾ ཀརོནྟི, སབྦསཱཔཏེཡྻེཔི གཧིཏེ བྷིཀྑུནོ ནེཝ གཱིཝཱ, ན ཨཱཔཏྟི. པརིཀྑཱརཾ ཧརནྟེ དིསྭཱ ཏེསཾ ཨནཏྠཀཱམཏཱཡ ‘‘ཙོརོ ¶ ཙོརོ’’ཏི ཝཏྟུམྤི ན ཝཊྚཏི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེཔི ཧི ཡཾ ཏེསཾ དཎྜཾ ཀརོནྟི, སབྦཾ བྷིཀྑུནོ གཱིཝཱ ཧོཏི. ཨཏྟནོ ཝཙནཀརཾ པན ‘‘ཨིམིནཱ མེ པརིཀྑཱརོ གཧིཏོ, ཏཾ ཨཱཧརཱཔེཧི, མཱ ཙསྶ དཎྜཾ ཀརོཧཱི’’ཏི ¶ ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི. དཱསདཱསཱིཝཱཔིཨཱདཱིནམྤི ཨཏྠཱཡ ཨཌྜཾ ཀརོནྟི ཨཡཾ ཨཀཔྤིཡཨཌྜོ ནཱམ, ན ཝཊྚཏི.

ཀཐཾ ཨནཱགཏཾ ཨཱརབྦྷ ཨོདིསྶ ཨཱཙིཀྑནཱ ཧོཏི? ཝུཏྟནཡེནེཝ པརེཧི ཨནཱཙཱརཱདཱིསུ ཀཏེསུ བྷིཀྑུ ཝོཧཱརིཀེ ཨེཝཾ ཝདཏི ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཝིཧཱརེ ཨིདཉྩིདཉྩ ཀརོནྟི, རཀྑཾ ནོ དེཐ ཨཱཡཏིཾ ཨཀརཎཏྠཱཡཱ’’ཏི. ‘‘ཀེན ཨེཝཾ ཀཏ’’ནྟི ཝུཏྟེ ཙ ‘‘ཨསུཀེན ཙ ཨསུཀེན ཙཱ’’ཏི ཨཱཙིཀྑཏི. ཨེཝཾ ཨནཱགཏཾ ཨཱརབྦྷ ཨོདིསྶ ཨཱཙིཀྑནཱ ཧོཏི, སཱཔི ན ཝཊྚཏི. ཏེསཉྷི དཎྜེ ཀཏེ པུརིམནཡེནེཝ སབྦཾ བྷིཀྑུསྶ གཱིཝཱ, སེསཾ པུརིམསདིསམེཝ. སཙེ ཝོཧཱརིཀཱ ‘‘བྷིཀྑཱུནཾ ཝིཧཱརེ ཨེཝརཱུཔཾ ཨནཱཙཱརཾ ཀརོནྟཱནཾ ཨིམཾ ནཱམ དཎྜཾ ཀརོམཱ’’ཏི བྷེརིཾ ཙརཱཔེཏྭཱ ཨཱཎཱཡ ཨཏིཊྛམཱནེ པརིཡེསིཏྭཱ དཎྜཾ ཀརོནྟི, བྷིཀྑུནོ ནེཝ གཱིཝཱ, ན ཨཱཔཏྟི. ཝིཧཱརསཱིམཱཡ རུཀྑཱདཱིནི ཚིནྡནྟཱནཾ ཝཱསིཕརསུཨཱདཱིནི གཧེཏྭཱ པཱསཱཎེཧི ཀོཊྚེནྟི, ན ཝཊྚཏི. སཙེ དྷཱརཱ བྷིཛྫཏི, ཀཱརཱཔེཏྭཱ དཱཏབྦཱ. ཨུཔདྷཱཝིཏྭཱ ཏེསཾ པརིཀྑཱརེ གཎྷནྟི, ཏམྤི ན ཀཱཏབྦཾ. ལཧུཔརིཝཏྟཉྷི ཙིཏྟཾ, ཐེཡྻཙེཏནཱཡ ཨུཔྤནྣཱཡ མཱུལཙྪེཛྫམྤི གཙྪེཡྻ.

༢༠. ཨུཙྩཱརཾ ཝཱ པསྶཱཝཾ ཝཱ སངྐཱརཾ ཝཱ ཝིགྷཱསཾ ཝཱ ཏིརོཀུཊྚེ ཝཱ ཏིརོཔཱཀཱརེ ཝཱ ཚཌྜེཏུཾ ཝཱ ཚཌྜཱཔེཏུཾ ཝཱ ན ཝཊྚཏི. ཙཏྟཱརིཔི (པཱཙི. ཨཊྛ. ༨༢༦) ཝཏྠཱུནི ཨེཀཔཡོགེན ཚཌྜེནྟསྶ ཨེཀམེཝ དུཀྐཊཾ, པཱཊེཀྐཾ ཚཌྜེནྟསྶ ཝཏྠུགཎནཱཡ དུཀྐཊཱནི. ཨཱཎཏྟིཡམྤི ཨེསེཝ ནཡོ. དནྟཀཊྛཚཌྜནེཔི དུཀྐཊམེཝ. ཨོལོཀེཏྭཱ ཝཱ ཨཝལཉྫེ ཝཱ ཨུཙྩཱརཱདཱིནི ཚཌྜེནྟསྶ ཨནཱཔཏྟི. ཡམྤི མནུསྶཱནཾ ཨུཔབྷོགཔརིབྷོགཾ རོཔིམཾ ཁེཏྟཾ ཧོཏུ ནཱལི༹ཀེརཱདིཨཱརཱམོ ཝཱ, ཏཏྠཱཔི ཡཏྠ ཀཏྠཙི རོཔིམཧརིཏཊྛཱནེ ཨེཏཱནི ཝཏྠཱུནི ཚཌྜེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཚཌྜེནྟསྶ པུརིམནཡེནེཝ ཨཱཔཏྟིབྷེདོ ཝེདིཏབྦོ. ཁེཏྟེ ཝཱ ཨཱརཱམེ ཝཱ ནིསཱིདིཏྭཱ བྷུཉྫམཱནོ ཨུཙྪུཨཱདཱིནི ཝཱ ཁཱདམཱནོ གཙྪནྟོ ཨུཙྪིཊྛོདཀཙལཀཱདཱིནི ཧརིཏཊྛཱནེ ཚཌྜེཏི, ཨནྟམསོ ཨུདཀཾ པིཝིཏྭཱ མཏྠཀཙྪིནྣནཱལི༹ཀེརམྤི ཚཌྜེཏི, དུཀྐཊཾ. ཀསིཏཊྛཱནེ ནིཀྑིཏྟབཱིཛེ ཨངྐུརེ ཨུཊྛིཏེཔི ཨཝུཊྛིཏེཔི དུཀྐཊམེཝ. ཨནིཀྑིཏྟབཱིཛེསུ པན ཁེཏྟཀོཎཱདཱིསུ ཝཱ ཨསཉྫཱཏརོཔིམེསུ ཁེཏྟམརིཡཱདཱདཱིསུ ཝཱ ཚཌྜེཏུཾ ཝཊྚཏི, མནུསྶཱནཾ ཀཙཝརཚཌྜནཊྛཱནེཔི ཝཊྚཏི. མནུསྶེསུ ¶ སསྶཾ ཨུདྡྷརིཏྭཱ གཏེསུ ཚཌྜིཏཁེཏྟཾ ནཱམ ཧོཏི, ཏཏྠ ཝཊྚཏི. ཡཏྠ པན ‘‘ལཱཡིཏམྤི པུབྦཎྞཱདི པུན ཨུཊྛཧིསྶཏཱི’’ཏི རཀྑནྟི, ཏཏྠ ན ཝཊྚཏི.

༢༡. ‘‘ན ¶ , བྷིཀྑཝེ, ནཧཱཡམཱནེན བྷིཀྑུནཱ རུཀྑེ ཀཱཡོ ཨུགྒྷཾསེཏབྦོ, ཡོ ཨུགྒྷཾསེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༤༣) ཝཙནཏོ ནཧཱཡནྟེན (ཙཱུལ༹ཝ. ཨཊྛ. ༢༤༣ ཨཱདཡོ) རུཀྑེ ཝཱ ནཧཱནཏིཏྠེ ནིཁནིཏྭཱ ཋཔིཏཏྠམྦྷེ ཝཱ ཨིཊྛཀསིལཱདཱརུཀུཊྚཱནཾ ཨཉྙཏརསྨིཾ ཀུཊྚེ ཝཱ ཀཱཡོ ན གྷཾསེཏབྦོ.

‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨཊྚཱནེ ནཧཱཡིཏབྦཾ, ཡོ ནཧཱཡེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༤༣) ཝཙནཏོ ཨཊྚཱནེཔི ནཧཱཡིཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཨཊྚཱནཾ ནཱམ རུཀྑཾ ཕལཀཾ ཝིཡ ཏཙྪེཏྭཱ ཨཊྛཔདཱཀཱརེན རཱཛིཡོ ཚིནྡིཏྭཱ ནཧཱནཏིཏྠེ ནིཁནནྟི, ཏཏྠ ཙུཎྞཱནི ཨཱཀིརིཏྭཱ མནུསྶཱ ཀཱཡཾ གྷཾསནྟི.

‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, གནྡྷབྦཧཏྠཀེན ནཧཱཡིཏབྦཾ, ཡོ ནཧཱཡེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ྭ. ༢༤༣) ཝཙནཏོ ནཧཱནཏིཏྠེ ཋཔིཏེན དཱརུམཡཧཏྠེན ཙུཎྞཱནི གཧེཏྭཱ མནུསྶཱ སརཱིརཾ གྷཾསནྟི, ཏེན ནཧཱཡིཏུཾ ན ཝཊྚཏི.

‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཀུརུཝིནྡཀསུཏྟིཡཱ ནཧཱཡིཏབྦཾ, ཡོ ནཧཱཡེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༤༣) ཝཙནཏོ ཀུརུཝིནྡཀསུཏྟིཡཱཔི ནཧཱཡིཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཀུརུཝིནྡཀསུཏྟི ནཱམ ཀུརུཝིནྡཀཔཱསཱཎཙུཎྞཱནི ལཱཁཱཡ བནྡྷིཏྭཱ ཀཏགུལི༹ཀཀལཱཔཀོ ཝུཙྩཏི, ཡཾ ཨུབྷོསུ ཨནྟེསུ གཧེཏྭཱ སརཱིརཾ གྷཾསནྟི.

‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཝིགྒཡ྄ཧ པརིཀམྨཾ ཀཱརཱཔེཏབྦཾ, ཡོ ཀཱརཱཔེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༤༣) ཝཙནཏོ ཨཉྙམཉྙཾ སརཱིརེན གྷཾསིཏུཾ ན ཝཊྚཏི.

‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, མལླཀེན ནཧཱཡིཏབྦཾ, ཡོ ནཧཱཡེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶ. ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, གིལཱནསྶ ཨཀཏམལླཀ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༤༣-༢༤༤) ཝཙནཏོ མཀརདཎྜཀེ ཚིནྡིཏྭཱ མལླཀམཱུལསཎྛཱནེན ཀཏཾ ‘‘མལླཀ’’ནྟི ཝུཙྩཏི, ཨིདཾ གིལཱནསྶཔི ན ཝཊྚཏི. ཨཀཏམལླཀཾ ནཱམ དནྟེ ཨཙྪིནྡིཏྭཱ ཀཏཾ, ཨིདཾ ཨགིལཱནསྶ ན ཝཊྚཏི, ཨིཊྛཀཁཎྜཾ པན ཀཔཱལཁཎྜཾ ཝཱ ཝཊྚཏི.

‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཨུཀྐཱསིཀཾ པུཐུཔཱཎིཀ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༤༤) ཝཙནཏོ ཨུཀྐཱསིཀཾ པུཐུཔཱཎིཀཉྩ ཝཊྚཏི. ཨུཀྐཱསིཀཾ ནཱམ ཝཏྠཝཊྚི, ཏསྨཱ ནཧཱཡནྟསྶ ¶ ཡསྶ ཀསྶཙི ¶ ནཧཱནསཱཊཀཝཊྚིཡཱ པིཊྛིཾ གྷཾསིཏུཾ ཝཊྚཏི. པུཐུཔཱཎིཀནྟི ཧཏྠཔརིཀམྨཾ ཝུཙྩཏི, ཏསྨཱ སབྦེསཾ ཧཏྠེན པིཊྛིཔརིཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི.

ཨིདཾ པནེཏྠ ནཧཱནཝཏྟཾ – ཨུདཀཏིཏྠཾ གནྟྭཱ ཡཏྠ ཝཱ ཏཏྠ ཝཱ ཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ ཝེགེན ཋིཏཀེནེཝ ན ཨོཏརིཏབྦཾ, སབྦདིསཱ པན ཨོལོཀེཏྭཱ ཝིཝིཏྟབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཁཱཎུགུམྦལཏཱདཱིནི ཝཝཏྠཔེཏྭཱ ཏིཀྑཏྟུཾ ཨུཀྐཱསིཏྭཱ ཨཝཀུཛྫ ཋིཏེན ཨུཏྟརཱསངྒཙཱིཝརཾ ཨཔནེཏྭཱ པསཱརེཏབྦཾ, ཀཱཡབནྡྷནཾ མོཙེཏྭཱ ཙཱིཝརཔིཊྛེཡེཝ ཋཔེཏབྦཾ. སཙེ ཨུདཀསཱཊིཀཱ ནཏྠི, ཨུདཀནྟེ ཨུཀྐུཊིཀཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ནིཝཱསནཾ མོཙེཏྭཱ སཙེ ནིནྣཊྛཱནཾ ཨཏྠི, ཨཱཏཔེ པསཱརེཏབྦཾ. ནོ ཙེ ཨཏྠི, སཾཧརིཏྭཱ ཋཔེཏབྦཾ. ཨོཏརནྟེན སཎིཀཾ ནཱབྷིཔྤམཱཎམཏྟཾ ཨོཏརིཏྭཱ ཝཱིཙིཾ ཨནུཊྛཔེནྟེན སདྡཾ ཨཀརོནྟེན ནིཝཏྟིཏྭཱ ཨཱགཏདིསཱབྷིམུཁེན ནིམུཛྫིཏབྦཾ, ཨེཝཾ ཙཱིཝརཾ རཀྑིཏཾ ཧོཏི. ཨུམྨུཛྫནྟེནཔི སདྡཾ ཨཀརོནྟེན སཎིཀཾ ཨུམྨུཛྫིཏྭཱ ནཧཱནཔརིཡོསཱནེ ཨུདཀནྟེ ཨུཀྐུཊིཀེན ནིསཱིདིཏྭཱ ནིཝཱསནཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡ སུཔརིམཎྜལཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཀཱཡབནྡྷནཾ བནྡྷིཏྭཱ ཙཱིཝརཾ པཱརུཔིཏྭཱཝ ཋཱཏབྦཾ.

༢༢. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཝལླིཀཱ དྷཱརེཏབྦཱ… ན པཱམངྒོ དྷཱརེཏབྦོ… ན ཀཎྛསུཏྟཀཾ དྷཱརེཏབྦཾ… ན ཀཊིསུཏྟཀཾ དྷཱརེཏབྦཾ… ན ཨོཝཊྚིཀཾ དྷཱརེཏབྦཾ… ན ཀཱཡཱུརཾ དྷཱརེཏབྦཾ… ན ཧཏྠཱབྷརཎཾ དྷཱརེཏབྦཾ… ན ཨངྒུལིམུདྡིཀཱ དྷཱརེཏབྦཱ, ཡོ དྷཱརེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༤༥) ཝཙནཏོ ཀཎྞཔིལ༹ནྡྷནཱདི ཡཾ ཀིཉྩི ཨཱབྷརཎཾ ན ཝཊྚཏི. ཏཏྠ (ཙཱུལ༹ཝ. ཨཊྛ. ༢༤༥) ཝལླིཀཱཏི ཀཎྞཏོ ནིཀྑནྟམུཏྟོལམྦཀཱདཱིནཾ ཨེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ན ཀེཝལཉྩ ཝལླིཀཱ ཨེཝ, ཡཾ ཀིཉྩི ཀཎྞཔིལ༹ནྡྷནཾ ཨནྟམསོ ཏཱལཔཎྞམྤི ན ཝཊྚཏི. པཱམངྒནྟི ཡཾ ཀིཉྩི པལམྦཀསུཏྟཾ. ཀཎྛསུཏྟཀནྟི ཡཾ ཀིཉྩི གཱིཝཱུཔགཾ ཨཱབྷརཎཾ. ཀཊིསུཏྟཀནྟི ཡཾ ཀིཉྩི ཀཊིཔིལ༹ནྡྷནཾ, ཨནྟམསོ སུཏྟཏནྟུམཏྟམྤི. ཨོཝཊྚིཀནྟི ཝལཡཾ. ཀཱཡཱུརཱདཱིནི པཱཀཊཱནེཝ.

༢༣. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, དཱིགྷཱ ཀེསཱ དྷཱརེཏབྦཱ, ཡོ དྷཱརེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶ. ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, དྭེམཱསིཀཾ ཝཱ དུཝངྒུལཾ ཝཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༤༦) ཝཙནཏོ ¶ སཙེ ཀེསཱ ཨནྟོདྭེམཱསེ དྭངྒུལཾ པཱཔུཎནྟི, ཨནྟོདྭེམཱསེཡེཝ ཚིནྡིཏབྦཱ, དྭངྒུལེཧི ཨཏིཀྐཱམེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. སཙེཔི ན དཱིགྷཱ, དྭེམཱསཏོ ཨེཀདིཝསམྤི ཨཏིཀྐཱམེཏུཾ ན ལབྷཏིཡེཝ. ཨུབྷཡཐཱཔི ཨུཀྐཊྛཔརིཙྪེདོཝ ཝུཏྟོ, ཏཏོ ཨོརཾ པན ན ཝཊྚནབྷཱཝོ ནཱམ ནཏྠི.

‘‘ན ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཀཏྟརིཀཱཡ ཀེསཱ ཚེདཱཔེཏབྦཱ, ཡོ ཚེདཱཔེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶ. ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱབཱདྷཔཙྩཡཱ ཀཏྟརིཀཱཡ ཀེསེ ཚེདཱཔེཏུ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༧༥) ཝཙནཏོ ཨཱབཱདྷཾ ཝིནཱ ཀཏྟརིཀཱཡ ཀེསེ ཚེདཱཔེཏུཾ ན ཝཊྚཏི.

‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཀོཙྪེན ཀེསཱ ཨོསཎྛེཏབྦཱ… ན ཕཎཀེན ཀེསཱ ཨོསཎྛེཏབྦཱ… ན ཧཏྠཕཎཀེན ཀེསཱ ཨོསཎྛེཏབྦཱ… ན སིཏྠཏེལཀེན ཀེསཱ ཨོསཎྛེཏབྦཱ… ན ཨུདཀཏེལཀེན ཀེསཱ ཨོསཎྛེཏབྦཱ, ཡོ ཨོསཎྛེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༤༦) ཝཙནཏོ མཎྜནཏྠཱཡ ཀོཙྪཱདཱིཧི ཀེསཱ ན ཨོསཎྛེཏབྦཱ, ཨུདྡྷལོམེན པན ཨནུལོམནིཔཱཏནཏྠཾ ཧཏྠཾ ཏེམེཏྭཱ སཱིསཾ པུཉྪིཏབྦཾ, ཨུཎྷཱབྷིཏཏྟརཛསིརཱནམྤི ཨལླཧཏྠེན པུཉྪིཏུཾ ཝཊྚཏི.

༢༤. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨཱདཱསེ ཝཱ ཨུདཀཔཏྟེ ཝཱ མུཁནིམིཏྟཾ ཨོལོཀེཏབྦཾ, ཡོ ཨོལོཀེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶ. ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱབཱདྷཔཙྩཡཱ ཨཱདཱསེ ཝཱ ཨུདཀཔཏྟེ ཝཱ མུཁནིམིཏྟཾ ཨོལོཀེཏུ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༤༧) ཝཙནཏོ ཨཱབཱདྷཾ ཝིནཱ ཨཱདཱསེ ཝཱ ཨུདཀཔཏྟེ ཝཱ མུཁཾ ན ཨོལོཀེཏབྦཾ. ཨེཏྠ ཙ ཀཾསཔཏྟཱདཱིནིཔི ཡེསུ མུཁནིམིཏྟཾ པཉྙཱཡཏི, སབྦཱནི ཨཱདཱསསངྑམེཝ གཙྪནྟི, ཀཉྫིཡཱདཱིནིཔི ཙ ཨུདཀཔཏྟསངྑམེཝ. ཏསྨཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཨོལོཀེནྟསྶ དུཀྐཊཾ. ཨཱབཱདྷཔཙྩཡཱ པན ‘‘སཉྪཝི ནུ ཁོ མེ ཝཎོ, ཨུདཱཧུ ན ཏཱཝཱ’’ཏི ཛཱནནཏྠཾ ཝཊྚཏི, ‘‘ཛིཎྞོ ནུ ཁོམྷི, ནོ’’ཏི ཨེཝཾ ཨཱཡུསངྑཱརཾ ཨོལོཀནཏྠམྤི ཝཊྚཏཱིཏི ཝུཏྟཾ.

‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, མུཁཾ ཨཱལིམྤིཏབྦཾ… ན མུཁཾ ཨུམྨདྡིཏབྦཾ… ན མུཁཾ ཙུཎྞེཏབྦཾ… ན མནོསིལིཀཱཡ མུཁཾ ལཉྪེཏབྦཾ… ན ཨངྒརཱགོ ཀཱཏབྦོ… ན མུཁརཱགོ ཀཱཏབྦོ… ན ཨངྒརཱགམུཁརཱགོ ཀཱཏབྦོ, ཡོ ཀརེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶ ¶ . ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱབཱདྷཔཙྩཡཱ མུཁཾ ཨཱལིམྤིཏུ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༤༧) ཝཙནཏོ ཨཱབཱདྷཾ ཝིནཱ མུཁཝིལིམྤནཱདི ན ཀཱཏབྦཾ.

༢༥. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ནཙྩཾ ཝཱ གཱིཏཾ ཝཱ ཝཱདིཏཾ ཝཱ དསྶནཱཡ གནྟབྦཾ, ཡོ གཙྪེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༤༨) ཝཙནཏོ ནཙྩཱདིཾ དསྶནཱཡ ན གནྟབྦཾ. ཨེཏྠ (པཱཙི. ཨཊྛ. ༨༣༥) ཙ ནཙྩནྟི ནཊཱདཡོ ཝཱ ནཙྩནྟུ སོཎྜཱ ཝཱ ཨནྟམསོ མོརསཱུཝམཀྐཊཱདཡོཔི, སབྦམེཏཾ ནཙྩམེཝ, ཏསྨཱ ཨནྟམསོ མོརནཙྩམྤི དསྶནཱཡ ¶ གཙྪནྟསྶ དུཀྐཊཾ. སཡམྤི ནཙྩནྟསྶ ཝཱ ནཙྩཱཔེནྟསྶ ཝཱ དུཀྐཊམེཝ. གཱིཏནྟི ནཊཱདཱིནཾ ཝཱ གཱིཏཾ ཧོཏུ ཨརིཡཱནཾ པརིནིབྦཱནཀཱལེ རཏནཏྟཡགུཎཱུཔསཉྷིཏཾ སཱདྷུཀཱིལི༹ཏགཱིཏཾ ཝཱ ཨསཉྙཏབྷིཀྑཱུནཾ དྷམྨབྷཱཎཀགཱིཏཾ ཝཱ ཨནྟམསོ དནྟགཱིཏམྤི, ‘‘ཡཾ གཱཡིསྶཱམཱ’’ཏི པུབྦབྷཱགེ ཨོཀཱུཛནྟཱ ཀརོནྟི, སབྦམེཏཾ གཱིཏམེཝ, སཡཾ གཱཡནྟསྶཔི གཱཡཱཔེནྟསྶཔི དུཀྐཊམེཝ.

‘‘པཉྩིམེ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱདཱིནཝཱ ཨཱཡཏཀེན གཱིཏསྶརེན དྷམྨཾ གཱཡནྟསྶ. ཨཏྟནཱཔི ཏསྨིཾ སརེ སཱརཛྫཏི, པརེཔི ཏསྨིཾ སརེ སཱརཛྫནྟི, གཧཔཏིཀཱཔི ཨུཛ྄ཛྷཱཡནྟི, སརཀུཏྟིམྤི ནིཀཱམཡམཱནསྶ སམཱདྷིསྶ བྷངྒོ ཧོཏི, པཙྪིམཱ ཛནཏཱ དིཊྛཱནུགཏིཾ ཨཱཔཛྫཏི. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པཉྩ ཨཱདཱིནཝཱ ཨཱཡཏཀེན གཱིཏསྶརེན དྷམྨཾ གཱཡནྟསྶ. ན, བྷིཀྑཝེ, ཨཱཡཏཀེན གཱིཏསྶརེན དྷམྨོ གཱཡིཏབྦོ, ཡོ གཱཡེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༤༩) –

ཝཙནཏོ ཨཱཡཏཀེན གཱིཏསྶརེན དྷམྨོཔི ན གཱཡིཏབྦོ.

ཨཱཡཏཀོ (ཙཱུལ༹ཝ. ཨཊྛ. ༢༤༩) ནཱམ གཱིཏསྶརོ ཏཾ ཏཾ ཝཏྟཾ བྷིནྡིཏྭཱ ཨཀྑརཱནི ཝིནཱསེཏྭཱ པཝཏྟོ. དྷམྨེ པན སུཏྟནྟཝཏྟཾ ནཱམ ཨཏྠི, ཛཱཏཀཝཏྟཾ ནཱམ ཨཏྠི, གཱཐཱཝཏྟཾ ནཱམ ཨཏྠི, ཏཾ ཝིནཱསེཏྭཱ ཨཏིདཱིགྷཾ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཙཏུརསྶེན ཝཏྟེན པརིམཎྜལཱནི པདབྱཉྫནཱནི དསྶེཏབྦཱནི. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, སརབྷཉྙ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༤༩) ཝཙནཏོ པན སརེན དྷམྨཾ བྷཎིཏུཾ ཝཊྚཏི. སརབྷཉྙེ ཀིར ཏརངྒཝཏྟདྷོཏཀཝཏྟགལིཏཝཏྟཱདཱིནི དྭཏྟིཾས ཝཏྟཱནི ཨཏྠི, ཏེསུ ཡཾ ཨིཙྪཏི, ཏཾ ཀཱཏུཾ ལབྷཏི. སབྦེསཾ པདབྱཉྫནཾ ཨཝིནཱསེཏྭཱ ཝིཀཱརཾ ¶ ཨཀཏྭཱ སམཎསཱརུཔྤེན ཙཏུརསྶེན ནཡེན པཝཏྟནཾཡེཝ ལཀྑཎཾ.

ཝཱདིཏཾ ནཱམ ཏནྟིབདྡྷཱདིཝཱདནཱིཡབྷཎྜཾ ཝཱདིཏཾ ཝཱ ཧོཏུ ཀུཊབྷེརིཝཱདིཏཾ ཝཱ ཨནྟམསོ ཨུདཀབྷེརིཝཱདིཏམྤི, སབྦམེཏཾ ན ཝཊྚཏི. ཡཾ པན ནིཊྛུབྷནྟོ ཝཱ སཱསངྐེ ཝཱ ཋིཏོ ཨཙྪརིཀཾ ཝཱ ཕོཊེཏི, པཱཎིཾ ཝཱ པཧརཏི, ཏཏྠ ཨནཱཔཏྟི, སབྦཾ ཨནྟརཱརཱམེ ཋིཏསྶ པསྶཏོ ཨནཱཔཏྟི, པསྶིསྶཱམཱིཏི ཝིཧཱརཏོ ཝིཧཱརཾ གཙྪནྟསྶ ཨཱཔཏྟིཡེཝ. ཨཱསནསཱལཱཡཾ ནིསིནྣོ པསྶཏི, ཨནཱཔཏྟི. པསྶིསྶཱམཱིཏི ཨུཊྛཧིཏྭཱ གཙྪཏོ ཨཱཔཏྟི, ཝཱིཐིཡཾ ཋཏྭཱ གཱིཝཾ པརིཝཏྟེཏྭཱ པསྶཏོཔི ཨཱཔཏྟིཡེཝ. སལཱཀབྷཏྟཱདཱིནཾ ཝཱ ཨཏྠཱཡ ཨཉྙེན ཝཱ ཀེནཙི ཀརཎཱིཡེན གནྟྭཱ གཏཊྛཱནེ པསྶཏི ཝཱ སུཎཱཏི ཝཱ, ཨནཱཔཏྟི. ཨཱཔདཱསུ ཏཱདིསེན ཨུཔདྡཝེན ¶ ཨུཔདྡུཏོ སམཛྫཊྛཱནཾ པཝིསཏི, ཨེཝཾ པཝིསིཏྭཱ པསྶནྟསྶ སུཎནྟསྶ ཝཱ ཨནཱཔཏྟི. ‘‘ཙེཏིཡསྶ ཨུཔཧཱརཾ དེཐ ཨུཔཱསཀཱ’’ཏི ཝཏྟུམྤི, ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཙེཏིཡསྶ ཨུཔཧཱརཾ ཀརོམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ སམྤཊིཙྪིཏུམྤི ན ལབྷཏི. ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཙེཏིཡསྶ ཨུཔཊྛཱནཾ ཀརོམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན ‘‘ཨུཔཊྛཱནཀརཎཾ ནཱམ སུནྡར’’ནྟི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི.

༢༦. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨཏྟནོ ཨངྒཛཱཏཾ ཚེཏབྦཾ, ཡོ ཚིནྡེཡྻ, ཨཱཔཏྟི ཐུལླཙྩཡསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༥༡) ཝཙནཏོ ཨངྒཛཱཏཾ (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༥༡) ཚིནྡནྟསྶ ཐུལླཙྩཡཾ, ཨཉྙཾ པན ཀཎྞནཱསཱཨངྒུལིཨཱདིཾ ཡཾ ཀིཉྩི ཚིནྡནྟསྶ ཏཱདིསཾ ཝཱ དུཀྑཾ ཨུཔྤཱདེནྟསྶ དུཀྐཊཾ. ཨཧིཀཱིཊདཊྛཱདཱིསུ པན ཨཉྙཱབཱདྷཔཙྩཡཱ ཝཱ ལོཧིཏཾ ཝཱ མོཙེནྟསྶ ཚིནྡནྟསྶ ཝཱ ཨནཱཔཏྟི.

༢༧. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, གིཧཱིནཾ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཾ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ དསྶེཏབྦཾ, ཡོ དསྶེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༥༢) ཝཙནཏོ གིཧཱིནཾ ཝིཀུབྦནིདྡྷིཾ དསྶེཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཨདྷིཊྛཱནིདྡྷི པན ཨཔྤཊིཀྑིཏྟཱ.

༢༨. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, སོཝཎྞམཡོ པཏྟོ དྷཱརེཏབྦོ…པེ… ན རཱུཔིཡམཡོ…པེ… ན མཎིམཡོ…པེ… ན ཝེལུ༹རིཡམཡོ…པེ… ན ཕལིཀམཡོ…པེ… ན ཀཾསམཡོ…པེ… ན ཀཱཙམཡོ…པེ… ན ཏིཔུམཡོ …པེ… ན སཱིསམཡོ…པེ… ན ཏམྦལོཧམཡོ པཏྟོ དྷཱརེཏབྦོ, ཡོ དྷཱརེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༥༢) ཝཙནཏོ སུཝཎྞམཡཱདིཔཏྟོ ¶ ན ཝཊྚཏི. སཙེཔི གིཧཱི བྷཏྟགྒེ སུཝཎྞཏཊྚིཀཱདཱིསུ བྱཉྫནཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནཱམེནྟི, ཨཱམསིཏུམྤི ན ཝཊྚཏི. ཕལིཀམཡཀཱཙམཡཀཾསམཡཱནི པན ཏཊྚིཀཱདཱིནི བྷཱཛནཱནི པུགྒལིཀཔརིབྷོགེནེཝ ན ཝཊྚནྟི, སངྒྷིཀཔརིབྷོགེན ཝཱ གིཧིཝིཀཊཱནི ཝཱ ཝཊྚནྟི. ཏམྦལོཧམཡོཔི པཏྟོཡེཝ ན ཝཊྚཏི, ཐཱལཀཾ པན ཝཊྚཏི. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, དྭེ པཏྟེ ཨཡོཔཏྟཾ མཏྟིཀཱཔཏྟ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༥༢) དྭེཡེཝ ཙ པཏྟཱ ཨནུཉྙཱཏཱ.

‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཏུམྦཀཊཱཧེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏབྦཾ, ཡོ ཙརེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༥༥) ཝཙནཏོ ལཱབུཀཊཱཧཾ པརིཧརིཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཏཾ ལབྷིཏྭཱ པན ཏཱཝཀཱལིཀཾ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. གྷཊིཀཊཱཧེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

‘‘ན ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཚཝསཱིསཔཏྟོ དྷཱརེཏབྦོ, ཡོ དྷཱརེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༥༥) ཝཙནཏོ ཚཝསཱིསམཡོཔི པཏྟོ ན ཝཊྚཏི.

‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, པཏྟཱདྷཱརཀ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༥༤) ཝཙནཏོ བྷཱུམིདཱརུདཎྜཝཨལཝེཏྟཱདཱིཧི ཀཏེ བྷཱུམིཨཱདྷཱརཀེ དཱརུདཎྜཨཱདྷཱརཀེ ཙ པཏྟཾ ཋཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨེཏྠ ཙ ‘‘བྷཱུམིཨཱདྷཱརཀེ ཏཡོ དཎྜཱདྷཱརཀེ དྭེ པཏྟེ ཨུཔརཱུཔརི ཋཔེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟཾ. མཧཱཨཊྛཀཐཱཡཾ པན ཝུཏྟཾ ‘‘བྷཱུམིཨཱདྷཱརཀེ ཏིཎྞཾ པཏྟཱནཾ ཨནོཀཱསོ, དྭེ ཋཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. དཱརུཨཱདྷཱརཀདཎྜཱདྷཱརཀེསུཔི སུསཛྫིཏེསུ ཨེསེཝ ནཡོ. བྷམཀོཊིསདིསོ པན དཱརུཨཱདྷཱརཀོ ཏཱིཧི དཎྜཀེཧི བདྡྷོ, དཎྜཱདྷཱརཀོ ཙ ཨེཀསྶཔི པཏྟསྶ ཨནོཀཱསོ, ཏཏྠ ཋཔེཏྭཱཔི ཧཏྠེན གཧེཏྭཱཝ ནིསཱིདིཏབྦཾ, བྷཱུམིཡཾ པན ནིཀྐུཛྫིཏྭཱ ཨེཀམེཝ ཋཔེཏབྦ’’ནྟི.

‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, མིཌྜྷནྟེ པཏྟོ ནིཀྑིཔིཏབྦོ, ཡོ ནིཀྑིཔེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༥༤) ཝཙནཏོ ཨཱལིནྡཀམིཌྜྷིཀཱདཱིནཾ ཨནྟེ ཋཔེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. སཙེ པན པརིཝཏྟེཏྭཱ ཏཏྠེཝ པཏིཊྛཱཏི, ཨེཝརཱུཔཱཡ ཝིཏྠིཎྞཱཡ མིཌྜྷིཀཱཡ ཋཔེཏུཾ ཝཊྚཏི.

‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, པརིབྷཎྜནྟེ པཏྟོ ནིཀྑིཔིཏབྦོ, ཡོ ནིཀྑིཔེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༥༤) ཝཙནཏོ བཱཧིརཔསྶེ ཀཏཱཡ ཏནུཀམིཌྜྷིཀཱཡ ཨནྟེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཙོལ༹ཀ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༥༤) ཝཙནཏོ ཙོལ༹ཀཾ ¶ པཏྠརིཏྭཱ ཏཏྠ ཋཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཏསྨིཾ པན ཨསཏི ཀཊསཱརཀེ ཝཱ ཏཊྚིཀཱཡ ཝཱ མཏྟིཀཱཡ ཝཱ པརིབྷཎྜཀཏཱཡ བྷཱུམིཡཱ ཡཏྠ ན དུསྶཏི, ཏཐཱརཱུཔཱཡ ཝཱལིཀཱཡ ཝཱ ཋཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. པཾསུརཛཱདཱིསུ པན ཁརབྷཱུམིཡཾ ཝཱ ཋཔེནྟསྶ དུཀྐཊཾ.

‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, པཏྟོ ལགྒེཏབྦོ, ཡོ ལགྒེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༥༤) ཝཙནཏོ ནཱགདནྟཱདཱིསུ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ལགྒེཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཙཱིཝརཝཾསེཔི བནྡྷིཏྭཱ ཋཔེཏུཾ ན ཝཊྚཏི.

‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, མཉྩེ པཏྟོ ནིཀྑིཔིཏབྦོ, ཡོ ནིཀྑིཔེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༥༤) ཝཙནཏོ བྷཎྜཀཊྛཔནཏྠམེཝ ཝཱ ཀཏཾ ཧོཏུ ནིསཱིདནསཡནཏྠཾ ཝཱ, ཡཏྠ ཀཏྠཙི མཉྩེ ཝཱ པཱིཋེ ཝཱ ཋཔེནྟསྶ དུཀྐཊཾ, ཨཉྙེན པན བྷཎྜཀེན སདྡྷིཾ བནྡྷིཏྭཱ ཋཔེཏུཾ, ཨཊནིཡཾ བནྡྷིཏྭཱ ཨོལམྦིཏུཾ ཝཱ ཝཊྚཏི, བནྡྷིཏྭཱཔི ཨུཔརི ཋཔེཏུཾ ན ཝཊྚཏིཡེཝ. སཙེ ¶ པན མཉྩོ ཝཱ པཱིཋཾ ཝཱ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཙཱིཝརཝཾསཱདཱིསུ ཨཊྚཀཙྪནྣེན ཋཔིཏཾ ཧོཏི, ཏཏྠ ཋཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨཾསཝཊྚནཀེན ཨཾསཀཱུཊེ ལགྒེཏྭཱ ཨངྐེ ཋཔེཏུཾ ཝཊྚཏི, ཚཏྟེ བྷཏྟཔཱུརོཔི ཨཾསཀཱུཊེ ལགྒིཏཔཏྟོཔི ཋཔེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. བྷཎྜཀེན པན སདྡྷིཾ བནྡྷིཏྭཱ ཨཊྚཀཾ ཀཏྭཱ ཝཱ ཋཔིཏེ ཡོ ཀོཙི ཋཔེཏུཾ ཝཊྚཏི.

‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, པཏྟཧཏྠེན ཀཝཱཊཾ པཎཱམེཏབྦཾ, ཡོ པཎཱམེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༥༥) ཝཙནཏོ པཏྟཧཏྠེན ཀཝཱཊཾ ན པཎཱམེཏབྦཾ. ཨེཏྠ ཙ ན ཀེཝལཾ ཡསྶ པཏྟོ ཧཏྠེ, སོ ཨེཝ པཏྟཧཏྠོ. ན ཀེཝལཉྩ ཀཝཱཊམེཝ པཎཱམེཏུཾ ན ལབྷཏི, ཨཔིཙ ཁོ པན ཧཏྠེ ཝཱ པིཊྛིཔཱདེ ཝཱ ཡཏྠ ཡཏྠཙི སརཱིརཱཝཡཝེ པཏྟསྨིཾ སཏི ཧཏྠེན ཝཱ པཱདེན ཝཱ སཱིསེན ཝཱ ཡེན ཀེནཙི སརཱིརཱཝཡཝེན ཀཝཱཊཾ ཝཱ པཎཱམེཏུཾ གྷཊིཀཾ ཝཱ ཨུཀྑིཔིཏུཾ སཱུཙིཾ ཝཱ ཀུཉྩིཀཱཡ ཨཝཱཔུརིཏུཾ ན ལབྷཏི, ཨཾསཀཱུཊེ པན པཏྟཾ ལགྒེཏྭཱ ཡཐཱསུཁཾ ཨཝཱཔུརིཏུཾ ལབྷཏི.

‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཙལཀཱནི ཝཱ ཨཊྛིཀཱནི ཝཱ ཨུཙྪིཊྛོདཀཾ ཝཱ པཏྟེན ནཱིཧརིཏབྦཾ, ཡོ ནཱིཧརེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༥༥) ཝཙནཏོ ཙལཀཱདཱིནི པཏྟེན ནཱིཧརིཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཨེཏྠ ཙ ཙལཀཱནཱིཏི ཙབྦེཏྭཱ ཨཔཝིདྡྷཱམིསཱནི. ཨཊྛིཀཱནཱིཏི མཙྪམཾསཨཨཀཱནི. ཨུཙྪིཊྛོདཀནྟི མུཁཝིཀྑཱལིཏོདཀཾ. ཨེཏེསུ ཡཾ ཀིཉྩི པཏྟེན ནཱིཧརནྟསྶ དུཀྐཊཾ. པཏྟཾ པཊིགྒཧཾ ཀཏྭཱ ཧཏྠཾ དྷོཝིཏུམྤི ¶ ན ལབྷཏི. ཧཏྠདྷོཏཔཱདདྷོཏཨུདཀམྤི པཏྟེ ཨཱཀིརིཏྭཱ ནཱིཧརིཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཨནུཙྪིཊྛཾ སུདྡྷཔཏྟཾ ཨུཙྪིཊྛཧཏྠེན གཎྷིཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཝཱམཧཏྠེན པནེཏྠ ཨུདཀཾ ཨཱསིཉྩིཏྭཱ ཨེཀཾ ཨུདཀགཎྜུསཾ གཧེཏྭཱ ཨུཙྪིཊྛཧཏྠེན གཎྷིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱཔི ཧི སོ ཨུཙྪིཊྛཔཏྟོ ཧོཏི, ཧཏྠཾ པན བཧིཨུདཀེན ཝིཀྑཱལེཏྭཱ གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི. མཙྪམཾསཕལཱཕལཱདཱིནི ཙ ཁཱདནྟོ ཡཾ ཏཏྠ ཨཊྛིཾ ཝཱ ཙལཀཾ ཝཱ ཚཌྜེཏུཀཱམོ ཧོཏི, ཏཾ པཏྟེ ཋཔེཏུཾ ན ལབྷཏི. ཡཾ པན པཊིཁཱདིཏུཀཱམོ ཧོཏི, ཏཾ པཏྟེ ཋཔེཏུཾ ལབྷཏི. ཨཊྛིཀཀཎྚཀཱདཱིནི ཏཏྠེཝ ཀཏྭཱ ཧཏྠེན ལུཉྩིཏྭཱ ཁཱདིཏུཾ ཝཊྚཏི. མུཁཏོ ནཱིཧཊཾ པན ཡཾ ཀིཉྩི པུན ཁཱདིཏུཀཱམོ པཏྟེ ཋཔེཏུཾ ན ལབྷཏི, སིངྒིཝེརནཱལི༹ཀེརཁཎྜཱདཱིནི ཌཾསིཏྭཱ པུན ཋཔེཏུཾ ལབྷཏི.

༢༩. ‘‘ན ཙ, བྷིཀྑཝེ, སབྦཔཾསུཀཱུལིཀེན བྷཝིཏབྦཾ, ཡོ བྷཝེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༥༥) ཝཙནཏོ སབྦཔཾསུཀཱུལིཀེན ན བྷཝིཏབྦཾ. ཨེཏྠ པན ཙཱིཝརཉྩ མཉྩཔཱིཋཉྩ པཾསུཀཱུལཾ ཝཊྚཏི, ཨཛ྄ཛྷོཧརཎཱིཡཾ པན དིནྣམེཝ གཧེཏབྦཾ.

༣༠. ‘‘ན ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཨདྡྷཱནམགྒཔྤཊིཔནྣེན བྷིཀྑུནཱ པརིསྶཱཝནཾ ཡཱཙིཡམཱནེན ན དཱཏབྦཾ, ཡོ ན དདེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༥༩) ཝཙནཏོ ཨཔརིསྶཱཝནཀསྶ (ཙཱུལ༹ཝ. ཨཊྛ. ༢༥༩) ཡཱཙམཱནསྶ པརིསྶཱཝནཾ ཨདཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཡོ པན ཨཏྟནོ ཧཏྠེ པརིསྶཱཝནེ ཝིཛྫམཱནེཔི ཡཱཙཏི, ཏསྶ ན ཨཀཱམཱ དཱཏབྦཾ.

‘‘ན ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨཔརིསྶཱཝནཀེན བྷིཀྑུནཱ ཨདྡྷཱནམགྒོ པཊིཔཛྫིཏབྦོ, ཡོ པཊིཔཛྫེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༥༩) ཝཙནཏོ ཨཔརིསྶཱཝནཀེན མགྒོ ན གནྟབྦོ. སཙེཔི ན ཧོཏི པརིསྶཱཝནཾ ཝཱ དྷམྨཀརཎཾ ཝཱ, སངྒྷཱཊིཀཎྞོ ཨདྷིཊྛཱཏབྦོ ‘‘ཨིམིནཱ པརིསྶཱཝེཏྭཱ པིཝིསྶཱམཱི’’ཏི.

‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, དཎྜཔརིསྶཱཝན’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༥༩) ཝཙནཏོ དཎྜཔརིསྶཱཝནམྤི ཝཊྚཏི. དཎྜཔརིསྶཱཝནཾ ནཱམ ཡཏྠ རཛཀཱནཾ ཁཱརཔརིསྶཱཝནཾ ཝིཡ ཙཏཱུསུ པཱདེསུ བདྡྷནིསྶེཎིཀཱཡ སཱཊཀཾ བནྡྷིཏྭཱ མཛ྄ཛྷེ དཎྜཀེ ཨུདཀཾ ཨཱསིཉྩནྟི, ཏཾ ཨུབྷོཔི ཀོཊྛཱསེ པཱུརེཏྭཱ པརིསྶཱཝཏི.

‘‘ཨནུཛཱནཱམི ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཨོཏྠརཀ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༥༩) ཝཙནཏོ ཨོཏྠརཀཾ པརིསྶཱཝནམྤི ཝཊྚཏི. ཨོཏྠརཀཾ ནཱམ ཡཾ ཨུདཀེ ཨོཏྠརིཏྭཱ གྷཊཀེན ཨུདཀཾ གཎྷནྟི, ཏཉྷི ཙཏཱུསུ དཎྜཀེསུ ཝཏྠཾ བནྡྷིཏྭཱ ཨུདཀེ ཙཏྟཱརོ ཁཱཎུཀེ ནིཁནིཏྭཱ ཏེསུ བནྡྷིཏྭཱ སབྦཔརིཡནྟེ ཨུདཀཏོ མོཙེཏྭཱ མཛ྄ཛྷེ ཨོཏྠརིཏྭཱ གྷཊེན ཨུདཀཾ གཎྷནྟི.

༣༡. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ནགྒེན ནགྒོ ཨབྷིཝཱདེཏབྦོ, ཡོ ཨབྷིཝཱདེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏིཨཱདིཝཙནཏོ (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༦༡) ན ནགྒེན ནགྒོ ཨབྷིཝཱདེཏབྦོ, ན ནགྒེན ཨབྷིཝཱདེཏབྦཾ, ན ནགྒེན ནགྒོ ཨབྷིཝཱདཱཔེཏབྦོ, ན ནགྒེན ཨབྷིཝཱདཱཔེཏབྦཾ, ན ནགྒེན ནགྒསྶ པརིཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ, ན ནགྒེན ནགྒསྶ དཱཏབྦཾ, ན ནགྒེན པཊིགྒཧེཏབྦཾ, ན ནགྒེན ཁཱདིཏབྦཾ, ན ནགྒེན བྷུཉྫིཏབྦཾ, ན ནགྒེན སཱཡིཏབྦཾ, ན ནགྒེན པཱཏབྦཾ.

‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཏིསྶོ པཊིཙྪཱདིཡོ ཛནྟཱགྷརཔཊིཙྪཱདིཾ ཨུདཀཔཊིཙྪཱདིཾ ཝཏྠཔཊིཙྪཱདི’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༦༡) ཝཙནཏོ ཏིསྶོ པཊིཙྪཱདིཡོ ཝཊྚནྟི. ཨེཏྠ ཙ ཛནྟཱགྷརཔཊིཙྪཱདི ཨུདཀཔཊིཙྪཱདི ཙ པརིཀམྨཾ ཀརོནྟསྶེཝ ཝཊྚཏི, སེསེསུ ཨབྷིཝཱདནཱདཱིསུ ན ཝཊྚཏི. ཝཏྠཔཊིཙྪཱདི པན སབྦཀམྨེསུ ཝཊྚཏི.

༣༢. ‘‘ན ¶ , བྷིཀྑཝེ, པུཔྥཱབྷིཀིཎྞེསུ སཡནེསུ སཡིཏབྦཾ, ཡོ སསེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༦༤) ཝཙནཏོ པུཔྥེཧི སནྠཏེསུ སཡནེསུ ན སཡིཏབྦཾ, གནྡྷགནྡྷཾ པན གཧེཏྭཱ ཀཝཱཊེ པཉྩངྒུལིཾ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི པུཔྥཾ གཧེཏྭཱ ཝིཧཱརེ ཨེཀམནྟཾ ནིཀྑིཔིཏུཾ.

༣༣. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསིཏྟཀཱུཔདྷཱནེ བྷུཉྫིཏབྦཾ, ཡོ བྷུཉྫེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༦༤) ཝཙནཏོ ཨཱསིཏྟཀཱུཔདྷཱནེ ཋཔེཏྭཱ ན བྷུཉྫིཏབྦཾ. ཨཱསིཏྟཀཱུཔདྷཱནནྟི ཏམྦལོཧེན ཝཱ རཛཏེན ཝཱ ཀཏཱཡ པེལཱ༹ཡ ཨེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ, པཊིཀྑིཏྟཏྟཱ པན དཱརུམཡཱཔི ན ཝཊྚཏི.

༣༤. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, མལོ༹རིཀ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༦༤) ཝཙནཏོ མལོ༹རིཀཱཡ ཋཔེཏྭཱ བྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. མལོ༹རིཀཱཏི དཎྜཱདྷཱརཀོ ཝུཙྩཏི. ཡཊྛིཨཱདྷཱརཀཔཎྞཱདྷཱརཀཔཙྪིཀཔཱིཋཱདཱིནིཔི ཨེཏྠེཝ པཝིཊྛཱནི. ཨཱདྷཱརཀསངྑེཔགམནཏོ ཧི པཊྛཱཡ ཚིདྡཾ ཝིདྡྷམྤི ཨཝིདྡྷམྤི ཝཊྚཏིཡེཝ.

༣༥. ‘‘ན ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཨེཀབྷཱཛནེ བྷུཉྫིཏབྦཾ, ཡོ བྷུཉྫེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི(ཙཱུལ༹ཝ. ༢༦༤) ཨཱདིཝཙནཏོ ན ཨེཀབྷཱཛནེ བྷུཉྫིཏབྦཾ, ན ཨེཀཐཱལཀེ པཱཏབྦཾ. སཙེ པན ཨེཀོ བྷིཀྑུ བྷཱཛནཏོ ཕལཾ ཝཱ པཱུཔཾ ཝཱ གཧེཏྭཱ གཙྪཏི, ཏསྨིཾ ཨཔགཏེ ཨིཏརསྶ སེསཀཾ བྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨིཏརསྶཔི ཏསྨིཾ ཁཱིཎེ པུན གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི.

‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀམཉྩེ ཏུཝཊྚིཏབྦཾ, ཡོ ཏུཝཊྚེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི(ཙཱུལ༹ཝ. ༢༦༤) ཨཱདིཝཙནཏོ ན ཨེཀམཉྩེ ནིཔཛྫིཏབྦཾ, ན ཨེཀཏྠརཎེ ནིཔཛྫིཏབྦཾ. ཝཝཏྠཱནཾ པན དསྶེཏྭཱ མཛ྄ཛྷེ ཀཱསཱཝཾ ཝཱ ཀཏྟརཡཊྛིཾ ཝཱ ཨནྟམསོ ཀཱཡབནྡྷནམྤི ཋཔེཏྭཱ ནིཔཛྫནྟཱནཾ ཨནཱཔཏྟི. ཨེཀཔཱཝུརཎེཧི ཨེཀཏྠརཎཔཱཝུརཎེཧི ཙ ན ནིཔཛྫིཏབྦཾ. ཨེཀཾ ཨཏྠརཎཉྩེཝ པཱཝུརཎཉྩ ཨེཏེསནྟི ཨེཀཏྠརཎཔཱཝུརཎཱ. སཾཧཱརིམཱནཾ པཱཝཱརཏྠརཎཀཊསཱརཀཱདཱིནཾ ཨེཀཾ ཨནྟཾ ཨཏྠརིཏྭཱ ཨེཀཾ པཱརུཔིཏྭཱ ནིཔཛྫནྟཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ.

༣༦. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཙེལཔྤཊིཀཱ ཨཀྐམིཏབྦཱ, ཡོ ཨཀྐམེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༦༨) ཝཙནཏོ ན ཙེལསནྠཱརོ ཨཀྐམིཏབྦོ, ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, གིཧཱིནཾ མངྒལཏྠཱཡ ཡཱཙིཡམཱནེན ཙེལཔྤཊིཀཾ ཨཀྐམིཏུ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༦༨) ཝཙནཏོ པན ཀཱཙི ཨིཏྠཱི (ཙཱུལ༹ཝ. ཨཊྛ. ༢༦༨) ཨཔགཏགབྦྷཱ ཝཱ ཧོཏི གརུགབྦྷཱ ཝཱ, ཨེཝརཱུཔེསུ ¶ ཋཱནེསུ མངྒལཏྠཱཡ ཡཱཙིཡམཱནེན ཨཀྐམིཏུཾ ཝཊྚཏི. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, དྷོཏཔཱདཀཾ ཨཀྐམིཏུ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༦༨) ཝཙནཏོ པཱདདྷོཝནཊྛཱནེ དྷོཏེཧི པཱདེཧི ཨཀྐམནཏྠཱཡ ཨཏྠཏཔཙྩཏྠརཎཾ ཨཀྐམིཏུཾ ཝཊྚཏི.

༣༧. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཀཏཀཾ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ, ཡོ པརིབྷུཉྫེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༦༩) ཝཙནཏོ ཀཏཀཾ ན ཝཊྚཏི. ཀཏཀཾ ནཱམ པདུམཀཎྞིཀཱཀཱརཾ པཱདགྷཾསནཏྠཾ ཀཎྚཀེ ཨུཊྛཱཔེཏྭཱ ཀཏཾ. ཏཾ ཝཊྚཾ ཝཱ ཧོཏུ ཙཏུརསྶཱདིབྷེདཾ ཝཱ, བཱཧུལིཀཱནུཡོགཏྟཱ པཊིཀྑིཏྟམེཝ, ནེཝ པཊིགྒཧེཏུཾ, ན པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཏིསྶོ པཱདགྷཾསནིཡོ སཀྑརཾ ཀཐལཾ སམུདྡཕེཎཀ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༦༩) ཝཙནཏོ སཀྑརཱདཱིཧི པཱདགྷཾསནཾ ཝཊྚཏི. སཀྑརཱཏི པཱསཱཎོ ཝུཙྩཏི, པཱསཱཎཕེཎཀོཔི ཝཊྚཏིཡེཝ.

༣༨. ‘‘ན ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཙཱམརིབཱིཛནཱི དྷཱརེཏབྦཱ, ཡོ དྷཱརེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༦༩) ཝཙནཏོ ཙཱམརིཝཱལེཧི ཀཏབཱིཛནཱི ན ཝཊྚཏི. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, མཀསབཱིཛནིཾ. ཨནུཛཱནཱམི བྷིཀྑཝེ ཏིསྶོ བཱིཛནིཡོ ཝཱཀམཡཾ ཨུསཱིརམཡཾ མོརཔིཉྪམཡཾ. ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཝིདྷཱུཔནཉྩ ཏཱལཝཎྚཉྩཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༦༩) ཝཙནཏོ མཀསབཱིཛནཱིཨཱདི ཝཊྚཏི. ཏཏྠ ཝིདྷཱུཔནནྟི བཱིཛནཱི ཝུཙྩཏི. ཏཱལཝཎྚཾ པན ཏཱལཔཎྞེཧི ཝཱ ཀཏཾ ཧོཏུ ཝེལུ༹དནྟཝིལཱིཝེཧི ཝཱ མོརཔིཉྪེཧི ཝཱ ཙམྨཝིཀཏཱིཧི ཝཱ, སབྦཾ ཝཊྚཏི. མཀསབཱིཛནཱི དནྟམཡཝིསཱཎམཡདཎྜཀཱཔི ཝཊྚཏི. ཝཱཀམཡབཱིཛནིཡཱ ཀེཏཀཔཱརོཧཀུནྟཱལཔཎྞཱདིམཡཱཔི སངྒཧིཏཱ.

༣༩. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཚཏྟཾ དྷཱརེཏབྦཾ, ཡོ དྷཱརེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶ. ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, གིལཱནསྶ ཚཏྟ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༧༠) ཝཙནཏོ ཨགིལཱནེན ཚཏྟཾ ན དྷཱརེཏབྦཾ. ཡསྶ པན ཀཱཡཌཱཧོ ཝཱ པིཏྟཀོཔོ ཝཱ ཧོཏི ཙཀྑུ ཝཱ དུབྦལཾ, ཨཉྙོ ཝཱ ཀོཙི ཨཱབཱདྷོ ཝིནཱ ཚཏྟེན ཨུཔྤཛྫཏི, ཏསྶ གཱམེ ཝཱ ཨརཉྙེ ཝཱ ཚཏྟཾ ཝཊྚཏི. ཝསྶེ པན ཙཱིཝརགུཏྟཏྠམྤི ཝཱལ༹མིགཙོརབྷཡེསུ ཨཏྟགུཏྟཏྠམྤི ཝཊྚཏི, ཨེཀཔཎྞཙྪཏྟཾ པན སབྦཏྠེཝ ཝཊྚཏི. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཨགིལཱནེནཔི ཨཱརཱམེ ཨཱརཱམཱུཔཙཱརེ ཚཏྟཾ དྷཱརེཏུ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༧༠) ཝཙནཏོ པན ཨགིལཱནསྶཔི ཨཱརཱམཨཱརཱམཱུཔཙཱརེསུ ཚཏྟཾ དྷཱརེཏུཾ ཝཊྚཏི.

༤༠. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, དཱིགྷཱ ནཁཱ དྷཱརེཏབྦཱ, ཡོ དྷཱརེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶ. ཨནུཛཱནཱམི ¶ , བྷིཀྑཝེ, མཾསཔྤམཱཎེན ནཁཾ ཚིནྡིཏུ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༧༤) ཝཙནཏོ དཱིགྷཱ ནཁཱ ཚིནྡིཏབྦཱ. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཝཱིསཏིམཊྛཾ ཀཱརཱཔེཏབྦཾ, ཡོ ཀཱརཱཔེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶ. ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, མལམཏྟཾ ཨཔཀཌྜྷིཏུ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༧༤) ཝཙནཏོ ཝཱིསཏིཔི ནཁེ ལིཁིཏམཊྛེ ཀཱརཱཔེཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ནཁཏོ མལམཏྟཾ པན ཨཔཀཌྜྷིཏུཾ ཝཊྚཏི.

‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, སམྦཱདྷེ ལོམཾ སཾཧརཱཔེཏབྦཾ, ཡོ སཾཧརཱཔེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶ. ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱབཱདྷཔཙྩཡཱ སམྦཱདྷེ ལོམཾ སཾཧརཱཔེཏུ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༧༥) ཝཙནཏོ གཎྜཝཎཱདིཨཱབཱདྷཾ ཝིནཱ སམྦཱདྷེ ལོམཾ སཾཧརཱཔེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, དཱིགྷཾ ནཱསིཀཱལོམཾ དྷཱརེཏབྦཾ, ཡོ ¶ དྷཱརེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༧༥) ཝཙནཏོ སཎྜཱསེན ནཱསིཀཱལོམཾ སཾཧརཱཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. སཀྑརཱདཱིཧི ནཱསིཀཱལོམཾ གཱཧཱཔནེཔི ཨཱཔཏྟི ནཏྠི, ཨནུརཀྑཎཏྠཾ པན ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, སཎྜཱས’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༧༥) སཎྜཱསོ ཨནུཉྙཱཏོ. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, པལིཏཾ གཱཧཱཔེཏབྦཾ, ཡོ གཱཧཱཔེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༧༥) ཝཙནཏོ པལིཏཾ གཱཧཱཔེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཡཾ པན བྷམུཀཱཡ ཝཱ ནལཱཊེ ཝཱ དཱཋིཀཱཡ ཝཱ ཨུགྒནྟྭཱ བཱིབྷཙྪཾ ཧུཏྭཱ ཋིཏཾ, ཏཱདིསཾ ལོམཾ པལིཏཾ ཝཱ ཨཔལིཏཾ ཝཱ གཱཧཱཔེཏུཾ ཝཊྚཏི.

༤༡. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨཀཱཡབནྡྷནེན གཱམོ པཝིསིཏབྦོ, ཡོ པཝིསེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༧༨) ཝཙནཏོ ཨཀཱཡབནྡྷནེན གཱམོ ན པཝིསིཏབྦོ, ཨབནྡྷིཏྭཱ ནིཀྑམནྟེན ཡཏྠ སརཏི, ཏཏྠ བནྡྷིཏབྦཾ. ‘‘ཨཱསནསཱལཱཡ བནྡྷིསྶཱམཱི’’ཏི གནྟུཾ ཝཊྚཏི, སརིཏྭཱ ཡཱཝ ན བནྡྷཏི, ན ཏཱཝ པིཎྜཱཡ ཙརིཏབྦཾ.

༤༢. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, གིཧིནིཝཏྠཾ ནིཝཱསེཏབྦཾ, ཡོ ནིཝཱསེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི(ཙཱུལ༹ཝ. ༢༨༠) ཨཱདིཝཙནཏོ ཧཏྠིསོཎྜཱདིཝསེན གིཧིནིཝཏྠཾ ན ནིཝཱསེཏབྦཾ, སེཏཔཊཔཱརུཏཱདིཝསེན ན གིཧིཔཱརུཏཾ པཱརུཔིཏབྦཾ, མལླཀམྨཀརཱདཡོ ཝིཡ ཀཙྪཾ བནྡྷིཏྭཱ ན ནིཝཱསེཏབྦཾ. ཨེཝཾ ནིཝཱསེཏུཾ གིལཱནསྶཔི མགྒཔྤཊིཔནྣསྶཔི ན ཝཊྚཏི. ཡམྤི མགྒཾ གཙྪནྟཱ ཨེཀཾ ཝཱ དྭེ ཝཱ ཀོཎེ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཨནྟརཝཱསཀསྶ ཨུཔརི ལགྒནྟི, ཨནྟོ ཝཱ ཨེཀཾ ཀཱསཱཝཾ ཏཐཱ ནིཝཱསེཏྭཱ བཧི ཨཔརཾ ནིཝཱསེནྟི, སབྦཾ ན ཝཊྚཏི. གིལཱནོ པན ཨནྟོཀཱསཱཝསྶ ཨོཝཊྚིཀཾ དསྶེཏྭཱ ཨཔརཾ ཨུཔརི ནིཝཱསེཏུཾ ལབྷཏི, ཨགིལཱནེན དྭེ ནིཝཱསེནྟེན སགུཎཾ ཀཏྭཱ ནིཝཱསེཏབྦཱནི.

༤༣. ‘‘ན ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཨུབྷཏོཀཱཛཾ ཧརིཏབྦཾ, ཡོ ཧརེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༨༡) ཝཙནཏོ ཨུབྷཏོཀཱཛཾ ཧརིཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཏོཀཱཛཾ ཨནྟརཱཀཱཛཾ སཱིསབྷཱརཾ ཁནྡྷབྷཱརཾ ཀཊིབྷཱརཾ ཨོལམྦཀ’’ནྟི ཝཙནཏོ ཨེཀཏོཀཱཛཱདིཾ ཧརིཏུཾ ཝཊྚཏི.

༤༤. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, དཱིགྷཾ དནྟཀཊྛཾ ཁཱདིཏབྦཾ, ཡོ ཁཱདེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༨༢) ཝཙནཏོ ན དཱིགྷཾ དནྟཀཊྛཾ ཁཱདིཏབྦཾ. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཨཊྛངྒུལཔརམཾ ¶ དནྟཀཊྛཾ. ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཙཏུརངྒུལཔཙྪིམཾ དནྟཀཊྛ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༨༢) ཝཙནཏོ མནུསྶཱནཾ པམཱཎངྒུལེན ཨཊྛངྒུལཔརམཾ ཙཏུརངྒུལཔཙྪིམཉྩ དནྟཀཊྛཾ ཁཱདིཏབྦཾ.

༤༥. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, རུཀྑོ ཨབྷིརུཧིཏབྦོ, ཡོ ཨབྷིརུཧེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶ. ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, སཏི ཀརཎཱིཡེ པོརིསཾ རུཀྑཾ ཨབྷིརུཧིཏུཾ ཨཱཔདཱསུ ཡཱཝདཏྠ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༨༤) ཝཙནཏོ ན རུཀྑཾ ཨབྷིརུཧིཏབྦཾ, སུཀྑཀཊྛགཧཎཱདིཀིཙྩེ པན སཏི པུརིསཔྤམཱཎཾ ཨབྷིརུཧིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨཱཔདཱསཱུཏི ཝཱལ༹མིགཱདཡོ ཝཱ དིསྭཱ མགྒམཱུལ༹ྷོ ཝཱ དིསཱ ཨོལོཀེཏུཀཱམོ ཧུཏྭཱ དཝཌཱཧཾ ཝཱ ཨུདཀོགྷཾ ཝཱ ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱ ཨཏིཨུཙྩམྤི རུཀྑཾ ཨཱརོཧིཏུཾ ཝཊྚཏི.

༤༦. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, བུདྡྷཝཙནཾ ཚནྡསོ ཨཱརོཔེཏབྦཾ, ཡོ ཨཱརོཔེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶ. ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, སཀཱཡ ནིརུཏྟིཡཱ བུདྡྷཝཙནཾ པརིཡཱཔུཎིཏུ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༨༥) ཝཙནཏོ ཝེདཾ ཝིཡ བུདྡྷཝཙནཾ སཀྐཊབྷཱསཱཡ ཝཱཙནཱམགྒཾ ཨཱརོཙེཏུཾ ན ཝཊྚཏི, སཀཱཡ པན མཱགདྷིཀཱཡ ནིརུཏྟིཡཱ པརིཡཱཔུཎིཏབྦཾ.

༤༧. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ལོཀཱཡཏཾ པརིཡཱཔུཎིཏབྦཾ, ཡོ པརིཡཱཔུཎེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི(ཙཨཱུལ༹ཝ. ༢༨༦) ཨཱདིཝཙནཏོ ལོཀཱཡཏསངྑཱཏཾ ‘‘སབྦཾ ཨུཙྪིཊྛཾ, སབྦཾ ཨནུཙྪིཊྛཾ, སེཏོ ཀཱཀོ, ཀཱལོ༹ བཀོ ཨིམིནཱ ཙ ཨིམིནཱ ཙ ཀཱརཎེནཱ’’ཏི ཨེཝམཱདིནིརཏྠཀཀཱརཎཔཊིསཾཡུཏྟཾ ཏིཏྠིཡསཏྠཾ ནེཝ པརིཡཱཔུཎིཏབྦཾ, ན པརསྶ ཝཱཙེཏབྦཾ. ན ཙ ཏིརཙྪཱནཝིཛྫཱ པརིཡཱཔུཎིཏབྦཱ, ན པརསྶ ཝཱཙེཏབྦཱ.

༤༨. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཁིཔིཏེ ‘ཛཱིཝཱ’ཏི ཝཏྟབྦོ, ཡོ ཝདེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶ. ཨནུཛཱནཱམི ¶ , བྷིཀྑཝེ, གིཧཱིནཾ ‘ཛཱིཝཐ བྷནྟེ’ཏི ཝུཙྩམཱནེན ‘ཙིརཾ ཛཱིཝཱ’ཏི ཝཏྟུ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༨༨) ཝཙནཏོ ཁིཔིཏེ ‘‘ཛཱིཝཱ’’ཏི ན ཝཏྟབྦཾ, གིཧིནཱ པན ‘‘ཛཱིཝཐཱ’’ཏི ཝུཙྩམཱནེན ‘‘ཙིརཾ ཛཱིཝཱ’’ཏི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི.

༤༩. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ལསུཎཾ ཁཱདིཏབྦཾ, ཡོ ཁཱདེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶ. ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱབཱདྷཔཙྩཡཱ ལསུཎཾ ཁཱདིཏུ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༨༩) ཝཙནཏོ ཨཱབཱདྷཾ ¶ ཝིནཱ ལསུཎཾ ཁཱདིཏུཾ ན ཝཊྚཏི, སཱུཔསམྤཱཀཱདཱིསུ (པཱཙི. ཨཊྛ. ༧༩༧) པཀྑིཏྟཾ པན ཝཊྚཏི. ཏཉྷི པཙྩམཱནེསུ མུགྒསཱུཔཱདཱིསུ ཝཱ མཙྪམཾསཝིཀཏིཡཱ ཝཱ ཏེལེ ཝཱ བདརསཱལ༹ཝཱདཱིསུ ཝཱ ཨམྦིལསཱཀཱདཱིསུ ཝཱ ཨུཏྟརིབྷངྒེསུ ཝཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཨནྟམསོ ཡཱགུབྷཏྟེཔི པཀྑིཏྟཾ ཝཊྚཏི.

༥༠. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷོཏེཧི པཱདེཧི སེནཱསནཾ ཨཀྐམིཏབྦཾ, ཡོ ཨཀྐམེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༢༤) ཝཙནཏོ ཨདྷོཏེཧི པཱདེཧི མཉྩཔཱིཋཱདིསེནཱསནཾ པརིཀམྨཀཏཱ ཝཱ བྷཱུམི ན ཨཀྐམིཏབྦཱ. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨལླེཧི པཱདེཧི སེནཱསནཾ ཨཀྐམིཏབྦཾ, ཡོ ཨཀྐམེཡྻ ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༢༤) ཝཙནཏོ ཡེཧི (ཙཱུལ༹ཝ. ཨཊྛ. ༣༢༤) ཨཀྐནྟཊྛཱནེ ཨུདཀཾ པཉྙཱཡཏི, ཨེཝརཱུཔེཧི ཨལླཔཱདེཧི པརིབྷཎྜཀཏཱ བྷཱུམི ཝཱ སེནཱསནཾ ཝཱ ན ཨཀྐམིཏབྦཾ. སཙེ པན ཨུདཀསིནེཧམཏྟམེཝ པཉྙཱཡཏི, ན ཨུདཀཾ, ཝཊྚཏི. པཱདཔུཉྪནིཾ པན ཨལླཔཱདེཧིཔི ཨཀྐམིཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, སཨུཔཱཧནེན སེནཱསནཾ ཨཀྐམིཏབྦཾ, ཡོ ཨཀྐམེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༢༤) ཝཙནཏོ དྷོཏཔཱདེཧི ཨཀྐམིཏབྦཊྛཱནཾ སཨུཔཱཧནེན ཨཀྐམིཏུཾ ན ཝཊྚཏི.

‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, པརིཀམྨཀཏཱཡ བྷཱུམིཡཱ ནིཊྛུབྷིཏབྦཾ, ཡོ ནིཊྛུབྷེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༢༤) ཝཙནཏོ པརིཀམྨཀཏཱཡ བྷཱུམིཡཱ ན ནིཊྛུབྷིཏབྦཾ. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཁེལ༹མལླཀ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༢༤) ཨེཝཾ ཨནུཉྙཱཏེ ཁེལ༹མལླཀེ ནིཊྛུབྷིཏབྦཾ. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཙོལ༹ཀེན པལིཝེཋེཏུ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༢༤) ཝཙནཏོ སུདྷཱབྷཱུམིཡཱ ཝཱ པརིབྷཎྜབྷཱུམིཡཱ ཝཱ མཉྩཔཱིཋཾ ནིཀྑིཔནྟེན སཙེ ཏཊྚིཀཱ ཝཱ ཀཊསཱརཀོ ཝཱ ནཏྠི, ཙོལ༹ཀེན མཉྩཔཱིཋཱནཾ པཱདཱ ཝེཋེཏབྦཱ, ཏསྨིཾ ཨསཏི པཎྞམྤི ཨཏྠརིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཀིཉྩི ཨནཏྠརིཏྭཱ ཋཔེནྟསྶ པན དུཀྐཊཾ. ཡདི པན ཏཏྠ ནེཝཱསིཀཱ ཨནཏྠཏཱཡ བྷཱུམིཡཱཔི ཋཔེནྟི, ཨདྷོཏཔཱདེཧིཔི ཝལ༹ཉྫེནྟི, ཏཐེཝ ཝལ༹ཉྫེཏུཾ ཝཊྚཏི.

‘‘ན ¶ , བྷིཀྑཝེ, པརིཀམྨཀཏཱ བྷིཏྟི ཨཔསྶེཏབྦཱ, ཡོ ཨཔསྶེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༢༤) ཝཙནཏོ པརིཀམྨཀཏཱ བྷིཏྟི སེཏབྷིཏྟི ཝཱ ཧོཏུ ཙིཏྟཀམྨཀཏཱ ཝཱ, ན ཨཔསྶེཏབྦཱ. ན ཀེཝལཉྩ བྷིཏྟིམེཝ, དྭཱརམྤི ཝཱཏཔཱནམྤི ཨཔསྶེནཕལཀམྤི པཱསཱཎཏྠམྦྷམྤི རུཀྑཏྠམྦྷམྤི ཙཱིཝརེན ཝཱ ཡེན ཀེནཙི ཨཔྤཊིཙྪཱདེཏྭཱ ཨཔསྶིཏུཾ ན ལབྷཏི. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ ¶ , པཙྩཏྠརིཏྭཱ ནིཔཛྫིཏུ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༢༥) ཝཙནཏོ པན དྷོཏཔཱདེཧི ཨཀྐམིཏབྦཾ, པརིབྷཎྜཀཏཾ བྷཱུམིཾ ཝཱ བྷཱུམཏྠརཎཾ སེནཱསནཾ ཝཱ སངྒྷིཀམཉྩཔཱིཋཾ ཝཱ ཨཏྟནོ སནྟཀེན པཙྩཏྠརཎེན པཙྩཏྠརིཏྭཱཝ ནིཔཛྫིཏབྦཾ. སཙེ ནིདྡཱཡཏོཔི པཙྩཏྠརཎེ སངྐུཊིཏེ ཀོཙི སརཱིརཱཝཡཝོ མཉྩཾ ཝཱ པཱིཋཾ ཝཱ ཕུསཏི, ཨཱཔཏྟིཡེཝ, ལོམེསུ པན ཕུསནྟེསུ ལོམགཎནཱཡ ཨཱཔཏྟིཡོ. པརིབྷོགསཱིསེན ཨཔསྶཡནྟསྶཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཧཏྠཏལཔཱདཏལེཧི པན ཕུསིཏུཾ ཨཀྐམིཏུཾ ཝཱ ཝཊྚཏི, མཉྩཾ ཝཱ པཱིཋཾ ཝཱ ཧརནྟསྶ ཀཱཡེ པཊིཧཉྙཏི, ཨནཱཔཏྟི.

༥༡. ‘‘དསཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, ཨཝནྡིཡཱ. པུརེཨུཔསམྤནྣེན པཙྪུཔསམྤནྣོ ཨཝནྡིཡོ, ཨནུཔསམྤནྣོ ཨཝནྡིཡོ, ནཱནཱསཾཝཱསཀོ ཝུཌྜྷཏརོ ཨདྷམྨཝཱདཱི ཨཝནྡིཡོ, མཱཏུགཱམོ ཨཝནྡིཡོ, པཎྜཀོ ཨཝནྡིཡོ, པཱརིཝཱསིཀོ ཨཝནྡིཡོ, མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཱརཧོ ཨཝནྡིཡོ, མཱནཏྟཱརཧོ ཨཝནྡིཡོ, མཱནཏྟཙཱརིཀོ ཨཝནྡིཡོ, ཨབྦྷཱནཱརཧོ ཨཝནྡིཡོ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༡༢) ཝཙནཏོ ཨིམེ དས ཨཝནྡིཡཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

‘‘པཙྪུཔསམྤནྣེན པུརེཨུཔསམྤནྣོ ཝནྡིཡོ, ནཱནཱསཾཝཱསཀོ ཝུཌྜྷཏརོ དྷམྨཝཱདཱི ཝནྡིཡོ, ཏཐཱགཏོ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཝནྡིཡོ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༡༢) – ཝཙནཏོ ཨིམེ ཏཡོ ཝནྡིཏབྦཱ.

༥༢. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཏཱིཎི ཏཱུལཱནི རུཀྑཏཱུལཾ ལཏཱཏཱུལཾ པོཊཀཱིཏཱུལ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༩༧) ཝཙནཏོ ཨིམཱནི ཏཱིཎི ཏཱུལཱནི ཀཔྤིཡཱནི. ཏཏྠ (ཙཱུལ༹ཝ. ཨཊྛ. ༢༩༧) རུཀྑཏཱུལནྟི སིམྦལིརུཀྑཱདཱིནཾ ཡེསཾ ཀེསཉྩི རུཀྑཱནཾ ཏཱུལཾ. ལཏཱཏཱུལནྟི ཁཱིརཝལླིཨཱདཱིནཾ ཡཱསཾ ཀཱསཉྩི ཝལླཱིནཾ ཏཱུལཾ. པོཊཀཱིཏཱུལནྟི པོཊཀཱིཏིཎཱདཱིནཾ ཡེསཾ ཀེསཉྩི ཏིཎཛཱཏིཀཱནཾ ཨནྟམསོ ཨུཙྪུནལཱ༹དཱིནམྤི ཏཱུལཾ. ཨེཏེཧི ཏཱིཧི སབྦབྷཱུཏགཱམཱ སངྒཧིཏཱ ཧོནྟི. རུཀྑཝལླིཏིཎཛཱཏིཡོ ཧི མུཉྩིཏྭཱ ཨཉྙོ བྷཱུཏགཱམོ ནཱམ ནཏྠི, ཏསྨཱ ཡསྶ ཀསྶཙི བྷཱུཏགཱམསྶ ཏཱུལཾ བིམྦོཧནེ ཝཊྚཏི. བྷིསིཾ པན པཱཔུཎིཏྭཱ སབྦམེཏཾ ཨཀཔྤིཡཏཱུལནྟི ཝུཙྩཏི. ན ཀེཝལཉྩ བིམྦོཧནེ ཨེཏཾ ཏཱུལམེཝ, ཧཾསམོརཱདཱིནཾ སབྦསཀུཎཱནཾ སཱིཧཱདཱིནཾ ¶ སབྦཙཏུཔྤདཱནཉྩ ལོམམྤི ཝཊྚཏི, པིཡངྒུཔུཔྥབཀུལཔུཔྥཱདཱིནཾ པན ཡཾ ཀིཉྩི པུཔྥཾ ན ཝཊྚཏི. ཏམཱལཔཏྟཾ སུདྡྷམེཝ ¶ ན ཝཊྚཏི, མིསྶཀཾ པན ཝཊྚཏི, བྷིསཱིནཾ ཨནུཉྙཱཏཾ པཉྩཝིདྷཾ ཨུཎྞཱདིཏཱུལམྤི ཝཊྚཏི.

༥༣. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, པཉྩ བྷིསིཡོ ཨུཎྞབྷིསིཾ ཙོལ༹བྷིསིཾ ཝཱཀབྷིསིཾ ཏིཎབྷིསིཾ པཎྞབྷིསི’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༩༧) ཝཙནཏོ པཉྩཧི ཨུཎྞཱདཱིཧི པཱུརིཏཱ པཉྩ བྷིསིཡོ ཨནུཉྙཱཏཱ. ཏཱུལགཎནཱཡ ཧི ཨེཏཱསཾ གཎནཱ ཝུཏྟཱ. ཏཏྠ ཨུཎྞགྒཧཎེན ན ཀེཝལཾ ཨེལ༹ཀལོམམེཝ གཧིཏཾ, ཋཔེཏྭཱ པན མནུསྶལོམཾ ཡཾ ཀིཉྩི ཀཔྤིཡཱཀཔྤིཡམཾསཛཱཏཱིནཾ པཀྑིཙཏུཔྤདཱནཾ ལོམཾ སབྦཾ ཨིདྷ ཨུཎྞགྒཧཎེནེཝ གཧིཏཾ. ཏསྨཱ ཚནྣཾ ཙཱིཝརཱནཾ ཚནྣཾ ཨནུལོམཙཱིཝརཱནཉྩ ཨཉྙཏརེན བྷིསིཙྪཝིཾ ཀཏྭཱ ཏཾ སབྦཾ པཀྑིཔིཏྭཱ བྷིསིཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨེལ༹ཀལོམཱནི པན ཨཔཀྑིཔིཏྭཱ ཀམྦལམེཝ ཙཏུགྒུཎཾ པཉྩགུཎཾ ཝཱ པཀྑིཔིཏྭཱ ཀཏཱཔི ཨུཎྞབྷིསིསངྑྱམེཝ གཙྪཏི.

ཙོལ༹བྷིསིཨཱདཱིསུ ཡཾ ཀིཉྩི ནཝཙོལ༹ཾ ཝཱ པུརཱཎཙོལ༹ཾ ཝཱ སཾཧརིཏྭཱ ཨནྟོ པཀྑིཔིཏྭཱ ཝཱ ཀཏཱ ཙོལ༹བྷིསི. ཡཾ ཀིཉྩི ཝཱཀཾ པཀྑིཔིཏྭཱ ཀཏཱ ཝཱཀབྷིསི. ཡཾ ཀིཉྩི ཏིཎཾ པཀྑིཔིཏྭཱ ཀཏཱ ཏིཎབྷིསི. ཨཉྙཏྲ སུདྡྷཏམཱལཔཏྟཱ ཡཾ ཀིཉྩི པཎྞཾ པཀྑིཔིཏྭཱ ཀཏཱ པཎྞབྷིསཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཏམཱལཔཏྟཾ པན ཨཉྙེན མིསྶམེཝ ཝཊྚཏི. སུདྡྷཾ ན ཝཊྚཏི. ཡཾ པནེཏཾ ཨུཎྞཱདིཔཉྩཝིདྷཾ ཏཱུལཾ བྷིསིཡཾ ཝཊྚཏི, ཏཾ མསཱུརཀེཔི ཝཊྚཏཱིཏི ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟཾ. ཨེཏེན མསཱུརཀཾ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི སིདྡྷཾ ཧོཏི. བྷིསིཡཱ པམཱཎནིཡམོ ནཏྠི, མཉྩབྷིསི པཱིཋབྷིསི བྷཱུམཏྠརཎབྷིསི ཙངྐམནབྷིསི པཱདཔུཉྪནབྷིསཱིཏི ཨེཏཱསཾ ཨནུརཱུཔཏོ སལླཀྑེཏྭཱ ཨཏྟནོ རུཙིཝསེན པམཱཎཾ ཀཱཏབྦཾ. བིམྦོཧནཾ པན པམཱཎཡུཏྟམེཝ ཝཊྚཏི.

༥༤. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨཌྜྷཀཱཡིཀཱནི བིམྦོཧནཱནི དྷཱརེཏབྦཱནི, ཡོ དྷཱརེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༩༧) ཡེསུ ཀཊིཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ སཱིསཾ ཨུཔདཧནྟི, ཏཱདིསཱནི ཨུཔཌྜྷཀཱཡཔྤམཱཎཱནི བིམྦོཧནཱནི པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, སཱིསཔྤམཱཎཾ བིམྦོཧན’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༩༧) སཱིསཔྤམཱཎཾ ཨནུཉྙཱཏཾ. སཱིསཔྤམཱཎཾ ནཱམ ཡསྶ ཝིཏྠཱརཏོ ཏཱིསུ ཀཎྞེསུ དྭིནྣཾ ཀཎྞཱནཾ ཨནྟརཾ མིནིཡམཱནཾ ཝིདཏྠི ཙེཝ ཙཏུརངྒུལཉྩ ཧོཏི, མཛ྄ཛྷཊྛཱནཾ མུཊྛིརཏནཾ ཧོཏི. ‘‘དཱིགྷཏོ པན དིཡཌྜྷརཏནཾ ཝཱ དྭིརཏནཾ ཝཱ’’ཏི ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟཾ. ཨཡཾ སཱིསཔྤམཱཎསྶ ཨུཀྐཊྛཔརིཙྪེདོ, ཨིཏོ ཨུདྡྷཾ ན ཝཊྚཏི, ཧེཊྛཱ ཝཊྚཏི ¶ . ཨགིལཱནསྶ སཱིསཱུཔདྷཱནཉྩ ¶ པཱདཱུཔདྷཱནཉྩཱཏི དྭཡམེཝ ཝཊྚཏི, གིལཱནསྶ བིམྦོཧནཱནི སནྠརིཏྭཱ ཨུཔརི པཙྩཏྠརཎཾ དཏྭཱ ནིཔཛྫིཏུམྤི ཝཊྚཏི. ‘‘ཡཱནི པན བྷིསཱིནཾ ཨནུཉྙཱཏཱནི པཉྩ ཀཔྤིཡཏཱུལཱནི, ཏེཧི བིམྦོཧནཾ མཧནྟམྤི ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཕུསྶདེཝཏྠེརོ ཨཱཧ. ཝིནཡདྷརཨུཔཏིསྶཏྠེརོ པན ‘‘བིམྦོཧནཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི ཀཔྤིཡཏཱུལཾ ཝཱ ཨཀཔྤིཡཏཱུལཾ ཝཱ པཀྑིཔིཏྭཱ ཀརོནྟསྶ པམཱཎམེཝ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨཱཧ.

༥༥. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསནྡིཀ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༩༧) ཝཙནཏོ ཙཏུརསྶཔཱིཋསངྑཱཏོ ཨཱསནྡིཀོ ཝཊྚཏི, སོ ཙ ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཨུཙྩཀམྤི ཨཱསནྡིཀ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༩༧) ཝཙནཏོ ཨཊྛངྒུལཏོ ཨུཙྩཔཱདཀོཔི ཝཊྚཏི. ཨེཀཏོབྷཱགེན དཱིགྷཔཱིཋམེཝ ཧི ཨཊྛངྒུལཏོ ཨུཙྩཔཱདཀཾ ན ཝཊྚཏི, ཏསྨཱ ཙཏུརསྶཔཱིཋཾ པམཱཎཱཏིཀྐནྟམྤི ཝཊྚཏི. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, སཏྟངྒ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༩༧) ཝཙནཏོ ཏཱིསུ དིསཱསུ ཨཔསྶཡཾ ཀཏྭཱ ཀཏམཉྩོཔི ཝཊྚཏི. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཨུཙྩཀམྤི སཏྟངྒ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༩༧) ཝཙནཏོ ཨཡམྤི པམཱཎཱཏིཀྐནྟོ ཙ ཝཊྚཏི. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, བྷདྡཔཱིཋ’’ནྟིཨཱདིནཱ (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༩༧) པཱལི༹ཡཾ ཨནུཉྙཱཏཾ ཝེཏྟམཡཔཱིཋཾ པིལོཏིཀཱབདྡྷཔཱིཋཾ དཱརུཔཊྚིཀཱཡ ཨུཔརི པཱདེ ཋཔེཏྭཱ བྷོཛནཕལཀཾ ཝིཡ ཀཏཾ ཨེལ༹ཀཔཱདཔཱིཋཾ ཨཱམལཀཱཀཱརེན ཡོཛིཏཾ བཧུཔཱདཀཾ ཨཱམཎྜཀཝཊྚིཀཔཱིཋཾ པལཱལཔཱིཋཾ ཕལཀཔཱིཋཉྩ པཱལི༹ཡཾ ཨནཱགཏཉྩ ཨཉྙམྤི ཡཾ ཀིཉྩི དཱརུམཡཔཱིཋཾ ཝཊྚཏི.

‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨུཙྩེ མཉྩེ སཡིཏབྦཾ, ཡོ སཡེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༩༧) ཝཙནཏོ པམཎཱཏིཀྐནྟེ མཉྩེ སཡནྟསྶ དུཀྐཊཾ, ཏཾ པན ཀརོནྟསྶ ཀཱརཱཔེནྟསྶ ཙ ཚེདནཀཾ པཱཙིཏྟིཡཾ. ཨཉྙེན ཀཏཾ པཊིལབྷིཏྭཱ པརིབྷུཉྫནྟེན ཚིནྡིཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ. སཙེ ན ཚིནྡིཏུཀཱམོ ཧོཏི, བྷཱུམིཡཾ ནིཁནིཏྭཱ པམཱཎཾ ཨུཔརི དསྶེཏི, ཨུཏྟཱནཀཾ ཝཱ ཀཏྭཱ པརིབྷུཉྫཏི, ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཏུལཱསངྒྷཱཊེ ཋཔེཏྭཱ ཨཊྚཾ ཀཏྭཱ པརིབྷུཉྫཏི, ཝཊྚཏི. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨུཙྩཱ མཉྩཔཊིཔཱདཀཱ དྷཱརེཏབྦཱ, ཡོ དྷཱརེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶ. ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཨཊྛངྒུལཔརམཾ མཉྩཔཊིཔཱདཀ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༩༧) ཝཙནཏོ མནུསྶཱནཾ པམཱཎངྒུལེན ཨཊྛངྒུལཔརམོཝ མཉྩཔཊིཔཱདཀོ ཝཊྚཏི, ཏཏོ ཨུདྡྷཾ ན ཝཊྚཏི.

༥༦. ‘‘ན ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཨུཙྩཱསཡནམཧཱསཡནཱནི དྷཱརེཏབྦཱནི, སེཡྻཐིདཾ, ཨཱསནྡི པལླངྐོ གོནཀོ ཙིཏྟཀོ པཊིཀཱ པཊལིཀཱ ཏཱུལིཀཱ ཝིཀཏིཀཱ ཨུདྡལོམི ཨེཀནྟལོམི ཀཊྚིསྶཾ ཀོསེཡྻཾ ཀུཏྟཀཾ ཧཏྠཏྠརཾ ཨསྶཏྠརཾ རཐཏྠརཾ ཨཛིནཔཝེཎཱི ཀདལིམིགཔཝརཔཙྩཏྠརཎཾ སཨུཏྟརཙྪདཾ ¶ ཨུབྷཏོལོཧིཏཀཱུཔདྷཱནཾ, ཡོ དྷཱརེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༢༥༤) ཝཙནཏོ ཨུཙྩཱསཡནམཧཱསཡནཱནི ན ཝཊྚནྟི. ཏཏྠ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༢༥༤) ཨུཙྩཱསཡནཾ ནཱམ པམཱཎཱཏིཀྐནྟཾ མཉྩཾ. མཧཱསཡནཾ ནཱམ ཨཀཔྤིཡཏྠརཎཾ. ཨཱསནྡིཨཱདཱིསུ ཨཱསནྡཱིཏི པམཱཎཱཏིཀྐནྟཱསནཾ. པལླངྐོཏི པཱདེསུ ཝཱལ༹རཱུཔཱནི ཋཔེཏྭཱ ཀཏོ. གོནཀོཏི དཱིགྷལོམཀོ མཧཱཀོཛཝོ. ཙཏུརངྒུལཱདྷིཀཱནི ཀིར ཏསྶ ལོམཱནི. ཙིཏྟཀོཏི རཏནཙིཏྲཨུཎྞཱམཡཏྠརཀོ. པཊིཀཱཏི ཨུཎྞཱམཡོ སེཏཏྠརཀོ. པཊལིཀཱཏི གྷནཔུཔྥཀོ ཨུཎྞཱམཡལོམཏྠརཀོ, ཡོ ‘‘ཨཱམལཀཔཊོ’’ཏིཔི ཝུཙྩཏི. ཏཱུལིཀཱཏི པཀཏིཏཱུལིཀཱཡེཝ. ཝིཀཏིཀཱཏི སཱིཧབྱགྒྷཱདིརཱུཔཝིཙིཏྲོ ཨུཎྞཱམཡཏྠརཀོ. ཨུདྡལོམཱིཏི ཨེཀཏོ ཨུགྒཏལོམཾ ཨུཎྞཱམཡཏྠརཎཾ. ཨེཀནྟལོམཱིཏི ཨུབྷཏོ ཨུགྒཏལོམཾ ཨུཎྞཱམཡཏྠརཎཾ. ཀཊྚིསྶནྟི རཏནཔརིསིབྦིཏཾ ཀོསེཡྻཀཊྚིསྶམཡཾ པཙྩཏྠརཎཾ. ཀོསེཡྻནྟི རཏནཔརིསིབྦིཏཾ ཀོསིཡསུཏྟམཡཾ པཙྩཏྠརཎཾ, སུདྡྷཀོསེཡྻཾ པན ཝཊྚཏི.

ཀུཏྟཀནྟི སོལ༹སནྣཾ ནཱཊཀིཏྠཱིནཾ ཋཏྭཱ ནཙྩནཡོགྒཾ ཨུཎྞཱམཡཏྠརཎཾ. ཧཏྠཏྠརཨསྶཏྠརཱ ཧཏྠིཨསྶཔིཊྛཱིསུ ཨཏྠརཎཀཨཏྠརཎཱ ཨེཝ. རཐཏྠརེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཛིནཔཝེཎཱིཏི ཨཛིནཙམྨེཧི མཉྩཔྤམཱཎེན སིབྦིཏྭཱ ཀཏཱ པཝེཎཱི. ཀདལིམིགཔཝརཔཙྩཏྠརཎནྟི ཀདལིམིགཙམྨཾ ནཱམ ཨཏྠི, ཏེན ཀཏཾ པཝརཔཙྩཏྠརཎནྟི ཨཏྠོ. ཏཾ ཀིར སེཏཝཏྠསྶ ཨུཔརི ཀདལིམིགཙམྨཾ པཏྠརིཏྭཱ སིབྦིཏྭཱ ཀརོནྟི. སཨུཏྟརཙྪདནྟི སཧ ཨུཏྟརཙྪདེན, ཨུཔརིབདྡྷེན རཏྟཝིཏཱནེན སདྡྷིནྟི ཨཏྠོ. སེཏཝིཏཱནམྤི ཧེཊྛཱ ཨཀཔྤིཡཔཙྩཏྠརཎེ སཏི ན ཝཊྚཏི, ཨསཏི པན ཝཊྚཏི. ཨུབྷཏོལོཧིཏཀཱུཔདྷཱནནྟི སཱིསཱུཔདྷཱནཉྩ པཱདཱུཔདྷཱནཉྩཱཏི མཉྩསྶ ཨུབྷཏོལོཧིཏཀཱུཔདྷཱནཾ, ཨེཏཾ ན ཀཔྤཏི. ཡཾ པན ཨེཀམེཝ ཨུཔདྷཱནཾ ཨུབྷོསུ པསྶེསུ རཏྟཾ ཝཱ ཧོཏུ པདུམཝཎྞཾ ཝཱ ཝིཙིཏྲཾ ཝཱ, སཙེ པམཱཎཡུཏྟཾ, ཝཊྚཏི, མཧཱཨུཔདྷཱནཾ པན པཊིཀྑིཏྟཾ. གོནཀཱདཱིནི (ཙཱུལ༹ཝ. ཨཊྛ. ༣༢༠) སངྒྷིཀཝིཧཱརེ ཝཱ ¶ པུགྒལིཀཝིཧཱརེ ཝཱ མཉྩཔཱིཋཀེསུ ཨཏྠརིཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ན ཝཊྚནྟི, དྷམྨཱསནེ པན གིཧིཝིཀཏནཱིཧཱརེན ལབྦྷནྟི, ཏཏྲཱཔི ནིཔཛྫིཏུཾ ན ཝཊྚཏི.

‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཋཔེཏྭཱ ཏཱིཎི ཨཱསནྡིཾ པལླངྐཾ ཏཱུལིཀཾ གིཧིཝིཀཏཾ ཨབྷིནིསཱིདིཏུཾ, ན ཏྭེཝ ཨབྷིནིཔཛྫིཏུ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༡༤) – ཝཙནཏོ ཨཱསནྡཱདིཏྟཡཾ ཋཔེཏྭཱ ཨཝསེསེསུ གོནཀཱདཱིསུ གིཧིཝིཀཏེསུ དྷམྨཱསནེ ཝཱ བྷཏྟགྒེ ཝཱ ཨནྟརགྷརེ ཝཱ ནིསཱིདིཏུཾ ཝཊྚཏི, ནིཔཛྫིཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཏཱུལོནདྡྷཾ པན མཉྩཔཱིཋཾ བྷཏྟགྒེ ཨནྟརགྷརེཡེཝ ནིསཱིདིཏུཾ ¶ ཝཊྚཏི, ཏཏྠཱཔི ནིཔཛྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཏཱུལོནདྡྷཾ པན མཉྩཔཱིཋཾ ཀཱརཱཔེནྟསྶཔི ཨུདྡཱལནཀཾ པཱཙིཏྟིཡཾ.

‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཨོནདྡྷམཉྩཾ ཨོནདྡྷཔཱིཋ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༩༧) ཝཙནཏོ པན ཙམྨཱདཱིཧི ཨོནདྡྷཾ མཉྩཔཱིཋཾ ཝཊྚཏི. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, པཱཝཱརཾ. ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཀོསེཡྻཔཱཝཱརཾ. ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཀོཛཝཾ. ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཀམྦལ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༣༣༧-༣༣༨) – ཝཙནཏོ པཱཝཱརཱདཱིནི སངྒྷིཀཱནི ཝཱ ཧོནྟུ པུགྒལིཀཱནི ཝཱ, ཡཐཱསུཁཾ ཝིཧཱརེ ཝཱ ཨནྟརགྷརེ ཝཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚནྟི. ཀོཛཝཾ པནེཏྠ པཀཏིཀོཛཝམེཝ ཝཊྚཏི, མཧཱཔིཊྛིཡཀོཛཝཾ ན ཝཊྚཏི.

‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, སབྦཾ པཱསཱདཔརིབྷོག’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༢༠) ཝཙནཏོ སུཝཎྞརཛཏཱདིཝིཙིཏྲཱནི (ཙཱུལ༹ཝ. ཨཊྛ. ༣༢༠) ཀཝཱཊཱནི མཉྩཔཱིཋཱནི ཏཱལཝཎྚཱནི སུཝཎྞརཛཏཡོནི པཱནཱིཡགྷཊཔཱནཱིཡསརཱཝཱནི, ཡཾ ཀིཉྩི ཙིཏྟཀམྨཀཏཾ, སབྦཾ སེནཱསནཔརིབྷོགེ ཝཊྚཏི. ‘‘པཱསཱདསྶ དཱསིདཱསཾ ཁེཏྟཝཏྠུཾ གོམཧིཾསཾ དེམཱ’’ཏི ཝདནྟི, པཱཊེཀྐཾ གཧཎཀིཙྩཾ ནཏྠི, པཱསཱདེ པཊིགྒཧིཏེ པཊིགྒཧིཏམེཝ ཧོཏི.

‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཔལཱསིཀཾ ཨུཔཱཧནཾ… ན, བྷིཀྑཝེ, དིགུཎཱ ཨུཔཱཧནཱ དྷཱརེཏབྦཱ… ན ཏིགུཎཱ ཨུཔཱཧནཱ དྷཱརེཏབྦཱ… ན གུཎངྒུཎཱུཔཱཧནཱ དྷཱརེཏབྦཱ… ཡོ དྷཱརེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༢༤༥) – ཝཙནཏོ ཨེཀཔཊལཱཡེཝ ཨུཔཱཧནཱ ཝཊྚཏི, དྭིཔཊལཱ པན ཏིཔཊལཱ ན ཝཊྚཏིཡེཝ. གུཎངྒུཎཱུཔཱཧནཱ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༢༤༥) ནཱམ ཙཏུཔཊལཏོ པཊྛཱཡ ཝུཙྩཏི, སཱ པན མཛ྄ཛྷིམདེསེཡེཝ ན ཝཊྚཏི. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, སབྦཔཙྩནྟིམེསུ ཛནཔདེསུ གུཎངྒུཎཱུཔཱཧན’’ནྟི (མཧཱཝ. ༢༥༩) – ཝཙནཏོ པཙྩནྟིམེསུ ཛནཔདེསུ གུཎངྒུཎཱུཔཱཧནཱ ¶ ནཝཱ ཝཱ ཧོཏུ པརིབྷུཏྟཱ ཝཱ, ཝཊྚཏི. མཛ྄ཛྷིམདེསེ པན ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཨོམུཀྐཾ གུཎངྒུཎཱུཔཱཧནཾ. ན, བྷིཀྑཝེ, ནཝཱ གུཎངྒུཎཱུཔཱཧནཱ དྷཱརེཏབྦཱ, ཡོ དྷཱརེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༢༤༧) ཝཙནཏོ པཊིམུཉྩིཏྭཱ ཨཔནཱིཏཱ པརིབྷུཏྟཱཡེཝ གུཎངྒུཎཱུཔཱཧནཱ ཝཊྚཏི, ཨཔརིབྷུཏྟཱ པཊིཀྑིཏྟཱཡེཝ. ཨེཀཔཊལཱ པན པརིབྷུཏྟཱ ཝཱ ཧོཏུ ཨཔརིབྷུཏྟཱ ཝཱ, སབྦཏྠ ཝཊྚཏི. ཨེཏྠ ཙ མནུསྶཙམྨཾ ཋཔེཏྭཱ ཡེན ཀེནཙི ཙམྨེན ཀཏཱ ཨུཔཱཧནཱ ཝཊྚཏི. ཨུཔཱཧནཀོསཀསཏྠཀཀོསཀཀུཉྩིཀཀོསཀེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

‘‘ན ¶ , བྷིཀྑཝེ, སབྦནཱིལིཀཱ ཨུཔཱཧནཱ དྷཱརེཏབྦཱ… ན སབྦཔཱིཏིཀཱ ཨུཔཱཧནཱ དྷཱརེཏབྦཱ… ན སབྦལོཧིཏིཀཱ ཨུཔཱཧནཱ དྷཱརེཏབྦཱ… ན སབྦམཉྫིཊྛིཀཱ ཨུཔཱཧནཱ དྷཱརེཏབྦཱ… ན སབྦཀཎྷཱ ཨུཔཱཧནཱ དྷཱརེཏབྦཱ… ན སབྦམཧཱརངྒརཏྟཱ ཨུཔཱཧནཱ དྷཱརེཏབྦཱ. ན སབྦམཧཱནཱམརཏྟཱ ཨུཔཱཧནཱ དྷཱརེཏབྦཱ, ཡོ དྷཱརེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༢༤༦) – ཝཙནཏོ སབྦནཱིལིཀཱདི ཨུཔཱཧནཱ ན ཝཊྚཏི. ཨེཏྠ ཙ ནཱིལིཀཱ ཨུམཱཔུཔྥཝཎྞཱ ཧོཏི. པཱིཏིཀཱ ཀཎིཀཱརཔུཔྥཝཎྞཱ… ལོཧིཏིཀཱ ཛཡསུམནཔུཔྥཝཎྞཱ… མཉྫིཊྛིཀཱ མཉྫིཊྛཝཎྞཱ ཨེཝ… ཀཎྷཱ ཨདྡཱརིཊྛཀཝཎྞཱ… མཧཱརངྒརཏྟཱ སཏཔདིཔིཊྛིཝཎྞཱ… མཧཱནཱམརཏྟཱ སམྦྷིནྣཝཎྞཱ ཧོཏི པཎྜུཔལཱསཝཎྞཱ. ཀུརུནྡིཡཾ པན ‘‘པདུམཔུཔྥཝཎྞཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཨེཏཱསུ ཡཾ ཀིཉྩི ལབྷིཏྭཱ རཛནཾ ཙོལ༹ཀེན པུཉྪིཏྭཱ ཝཎྞཾ བྷིནྡིཏྭཱ དྷཱརེཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨཔྤམཏྟཀེཔི བྷིནྣེ ཝཊྚཏིཡེཝ.

‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ནཱིལཀཝདྡྷིཀཱ ཨུཔཱཧནཱ དྷཱརེཏབྦཱ… ན པཱིཏཀཝདྡྷིཀཱ ཨུཔཱཧནཱ དྷཱརེཏབྦཱ… ན ལོཧིཏཀཝདྡྷིཀཱ ཨུཔཱཧནཱ དྷཱརེཏབྦཱ… ན མཉྫིཊྛིཀཝདྡྷིཀཱ ཨུཔཱཧནཱ དྷཱརེཏབྦཱ… ན ཀཎྷཝདྡྷིཀཱ ཨུཔཱཧནཱ དྷཱརེཏབྦཱ… ན མཧཱརངྒརཏྟཝདྡྷིཀཱ ཨུཔཱཧནཱ དྷཱརེཏབྦཱ… ན མཧཱནཱམརཏྟཝདྡྷིཀཱ ཨུཔཱཧནཱ དྷཱརེཏབྦཱ… ཡོ དྷཱརེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༢༤༦) – ཝཙནཏོ ཡཱསཾ ཝདྡྷཱཡེཝ ནཱིལཱདིཝཎྞཱ ཧོནྟི, ཏཱཔི ན ཝཊྚནྟི, ཝཎྞབྷེདཾ པན ཀཏྭཱ དྷཱརེཏུཾ ཝཊྚཏི.

‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཁལླཀབདྡྷཱ ཨུཔཱཧནཱ དྷཱརེཏབྦཱ… ན པུཊབདྡྷཱ ཨུཔཱཧནཱ དྷཱརེཏབྦཱ… ན པཱལིགུཎྛིམཱ ཨུཔཱཧནཱ དྷཱརེཏབྦཱ… ན ཏཱུལཔུཎྞིཀཱ ཨུཔཱཧནཱ དྷཱརེཏབྦཱ… ན ཏིཏྟིརཔཏྟིཀཱ ཨུཔཱཧནཱ དྷཱརེཏབྦཱ… ན མེཎྜཝིསཱཎཝདྡྷིཀཱ ¶ ཨུཔཱཧནཱ དྷཱརེཏབྦཱ… ན ཨཛཝིསཱཎཝདྡྷིཀཱ ཨུཔཱཧནཱ དྷཱརེཏབྦཱ… ན ཝིཙྪིཀཱལི༹ཀཱ ཨུཔཱཧནཱ དྷཱརེཏབྦཱ… ན མོརཔིཉྪཔརིསིབྦིཏཱ ཨུཔཱཧནཱ དྷཱརེཏབྦཱ… ན ཙིཏྲཱ ཨུཔཱཧནཱ དྷཱརེཏབྦཱ, ཡོ དྷཱརེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༢༤༦) – ཝཙནཏོ ཁལླཀབདྡྷཱདི ཨུཔཱཧནཱཔི ན ཝཊྚཏི. ཏཏྠ ཁལླཀབདྡྷཱཏི པཎྷིཔིདྷཱནཏྠཾ ཏལེ ཁལླཀཾ བནྡྷིཏྭཱ ཀཏཱ. པུཊབདྡྷཱཏི ཡོནཀཨུཔཱཧནཱ ཝུཙྩཏི, ཡཱ ཡཱཝ ཛངྒྷཏོ སབྦཔཱདཾ པཊིཙྪཱདེཏི. པཱལིགུཎྛིམཱཏི པལིགུཎྛིཏྭཱ ཀཏཱ, ཨུཔརི པཱདམཏྟམེཝ པཊིཙྪཱདེཏི, ན ཛངྒྷཾ. ཏཱུལཔུཎྞིཀཱཏི ཏཱུལཔིཙུནཱ པཱུརེཏྭཱ ཀཏཱ. ཏིཏྟིརཔཏྟིཀཱཏི ཏིཏྟིརཔཏྟསདིསཱ ཝིཙིཏྲབདྡྷཱ. མེཎྜཝིསཱཎཝདྡྷིཀཱཏི ཀཎྞིཀཊྛཱནེ མེཎྜཀསིངྒསཎྛཱནེ ཝདྡྷེ ཡོཛེཏྭཱ ཀཏཱ. ཨཛཝིསཱཎཝདྡྷིཀཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ, ཝིཙྪིཀཱལི༹ཀཱཔི ཏཏྠེཝ ཝིཙྪིཀནངྒུཊྛསཎྛཱནེ ཝདྡྷེ ཡོཛེཏྭཱ ཀཏཱ. མོརཔིཉྪཔརིསིབྦིཏཱཏི ཏལེསུ ¶ ཝཱ ཝདྡྷེསུ ཝཱ མོརཔིཉྪེཧི སུཏྟཀསདིསེཧི པརིསིབྦིཏཱ. ཙིཏྲཱཏི ཝིཙིཏྲཱ. ཨེཏཱསུ ཡཾ ཀིཉྩི ལབྷིཏྭཱ སཙེ ཏཱནི ཁལླཀཱདཱིནི ཨཔནེཏྭཱ སཀྐཱ ཧོནྟི ཝལ༹ཉྫིཏུཾ, ཝལ༹ཉྫེཏབྦཱ. ཏེསུ པན སཏི ཝལ༹ཉྫནྟསྶ དུཀྐཊཾ.

‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, སཱིཧཙམྨཔརིཀྑཊཱ ཨུཔཱཧནཱ དྷཱརེཏབྦཱ… ན བྱགྒྷཙམྨཔརིཀྑཊཱ ཨུཔཱཧནཱ དྷཱརེཏབྦཱ… ན དཱིཔིཙམྨཔརིཀྑཊཱ ཨུཔཱཧནཱ དྷཱརེཏབྦཱ… ན ཨཛིནཙམྨཔརིཀྑཊཱ ཨུཔཱཧནཱ དྷཱརེཏབྦཱ… ན ཨུདྡཙམྨཔརིཀྑཊཱ ཨུཔཱཧནཱ དྷཱརེཏབྦཱ… ན མཛྫཱརཙམྨཔརིཀྑཊཱ ཨུཔཱཧནཱ དྷཱརེཏབྦཱ… ན ཀཱལ༹ཀཙམྨཔརིཀྑཊཱ ཨུཔཱཧནཱ དྷཱརེཏབྦཱ… ན ལུཝཀཙམྨཔརིཀྑཊཱ ཨུཔཱཧནཱ དྷཱརེཏབྦཱ, ཡོ དྷཱརེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༢༤༦) – ཝཙནཏོ སཱིཧཙམྨཱདིཔརིཀྑཊཱཔི ཨུཔཱཧནཱ ན ཝཊྚཏི. ཏཏྠ སཱིཧཙམྨཔརིཀྑཊཱ ནཱམ པརིཡནྟེསུ ཙཱིཝརེ ཨནུཝཱཏཾ ཝིཡ སཱིཧཙམྨཾ ཡོཛེཏྭཱ ཀཏཱ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ལུཝཀཙམྨཔརིཀྑཊཱཏི པཀྑིབིལཱ༹ལཙམྨཔརིཀྑཊཱ. ཨེཏཱསུཔི ཡཱ ཀཱཙི ཏཾ ཙམྨཾ ཨཔནེཏྭཱ དྷཱརེཏབྦཱ.

‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཀཊྛཔཱདུཀཱ དྷཱརེཏབྦཱ… ན ཏཱལཔཏྟཔཱདུཀཱ… ན ཝེལུ༹པཏྟཔཱདུཀཱ, ན ཏིཎཔཱདུཀཱ… ན མུཉྫཔཱདུཀཱ, ན པབྦཛཔཱདུཀཱ… ན ཧིནྟཱལཔཱདུཀཱ, ན ཀམལཔཱདུཀཱ… ན ཀམྦལཔཱདུཀཱ… ན སོཝཎྞཔཱདུཀཱ… ན རཱུཔིཡམཡཱ པཱདུཀཱ… ན མཎིམཡཱ… ན ཝེལུ༹རིཡམཡཱ… ན ཕལིཀམཡཱ ¶ … ན ཀཾསམཡཱ… ན ཀཱཙམཡཱ… ན ཏིཔུམཡཱ… ན སཱིསམཡཱ… ན ཏམྦལོཧམཡཱ… ན ཀཱཙི སངྐམནཱིཡཱ པཱདུཀཱ དྷཱརེཏབྦཱ, ཡོ དྷཱརེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༢༥༠-༢༥༡) – ཝཙནཏོ ཡེན ཀེནཙི ཏིཎེན ཝཱ ཨཉྙེན ཝཱ ཀཏཱ ཡཱ ཀཱཙི སངྐམནཱིཡཱ པཱདུཀཱ ན དྷཱརེཏབྦཱ. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཏིསྶོ པཱདུཀཱ དྷུཝཊྛཱནིཡཱ ཨསངྐམནཱིཡཱཡོ, ཝཙྩཔཱདུཀཾ པསྶཱཝཔཱདུཀཾ ཨཱཙམནཔཱདུཀ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༢༥༡) – ཝཙནཏོ པན བྷཱུམིཡཾ སུཔྤཏིཊྛིཏཱ ནིཙྩལཱ ཨསཾཧཱརིཡཱ ཝཙྩཔཱདུཀཱདཱི ཏིསྶོ པཱདུཀཱ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚནྟི.

‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, སཨུཔཱཧནེན གཱམོ པཝིསིཏབྦོ, ཡོ པཝིསེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༢༥༩) ཝཙནཏོ སཨུཔཱཧནེན གཱམོ ན པཝིསིཏབྦོ. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, གིལཱནེན བྷིཀྑུནཱ སཨུཔཱཧནེན གཱམཾ པཝིསིཏུ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༢༥༦) ཝཙནཏོ པན ཡསྶ པཱདཱ ཝཱ ཕཱལིཏཱ པཱདཁཱིལཱ ཝཱ ཨཱབཱདྷོ པཱདཱ ཝཱ དུཀྑཱ ཧོནྟི, ཡོ ན སཀྐོཏི ཨནུཔཱཧནོ གཱམཾ པཝིསིཏུཾ, ཨེཝརཱུཔེན གིལཱནེན སཨུཔཱཧནེན གཱམཾ པཝིསིཏུཾ ཝཊྚཏི. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཨཛ྄ཛྷཱརཱམེ ཨུཔཱཧནཾ དྷཱརེཏུཾ ཨུཀྐཾ པདཱིཔཾ ཀཏྟརདཎྜ’’ནྟི ¶ (མཧཱཝ. ༢༤༩) ཝཙནཏོ ཨཛ྄ཛྷཱརཱམེ ཨགིལཱནསྶཔི ཨུཔཱཧནཾ དྷཱརེཏུཾ ཝཊྚཏི.

‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨཱཙརིཡེསུ ཨཱཙརིཡམཏྟེསུ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེསུ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡམཏྟེསུ ཨནུཔཱཧནེསུ ཙངྐམམཱནེསུ སཨུཔཱཧནེན ཙངྐམིཏབྦཾ, ཡོ ཙངྐམེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༢༤༨) – ཝཙནཏོ ཨཱཙརིཡཱདཱིསུ ཨནུཔཱཧནེསུ ཙངྐམནྟེསུ སཨུཔཱཧནེན ན ཙངྐམིཏབྦཾ. ཨེཏྠ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༢༤༨) ཙ པབྦཛྫཱཙརིཡོ ཨུཔསམྤདཱཙརིཡོ ནིསྶཡཱཙརིཡོ ཨུདྡེསཱཙརིཡོཏི ཨིམེ ཙཏྟཱརོཔི ཨིདྷ ཨཱཙརིཡཱ ཨེཝ. ཨཝསྶིཀསྶ ཚབྦསྶོ ཨཱཙརིཡམཏྟོ. སོ ཧི ཙཏུཝསྶཀཱལེ ཏཾ ནིསྶཱཡ ཝཙྪཏི. ཨེཝཾ ཨེཀཝསྶསྶ སཏྟཝསྶོ, དུཝསྶསྶ ཨཊྛཝསྶོ, ཏིཝསྶསྶ ནཝཝསྶོ, ཙཏུཝསྶསྶ དསཝསྶོཏི ཨིམེཔི ཨཱཙརིཡམཏྟཱ ཨེཝ. ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ སནྡིཊྛསམྦྷཏྟཱ པན སཧཱཡབྷིཀྑཱུ, ཡེ ཝཱ པན ཀེཙི དསཝསྶེཧི མཧནྟཏརཱ, ཏེ སབྦེཔི ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡམཏྟཱ ནཱམ. ཨེཏྟཀེསུ བྷིཀྑཱུསུ ཨནུཔཱཧནེསུ ཙངྐམནྟེསུ སཨུཔཱཧནསྶ ཙངྐམཏོ ཨཱཔཏྟི.

‘‘ན ¶ , བྷིཀྑཝེ, མཧཱཙམྨཱནི དྷཱརེཏབྦཱནི སཱིཧཙམྨཾ བྱགྒྷཙམྨཾ དཱིཔིཙམྨཾ, ཡོ དྷཱརེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶ’’. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, གོཙམྨཾ དྷཱརེཏབྦཾ, ཡོ དྷཱརེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶ’’. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཀིཉྩི ཙམྨཾ དྷཱརེཏབྦཾ, ཡོ དྷཱརེཡྻ, ཨཱཔཏྟིདུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༢༥༥) – ཝཙནཏོ མཛ྄ཛྷིམདེསེ སཱིཧཙམྨཱདི ཡཾ ཀིཉྩི ཙམྨཾ གཧེཏྭཱ པརིཧརིཏུཾ ན ཝཊྚཏི. སཱིཧཙམྨཱདཱིནཉྩ པརིཧརཎེཡེཝ པཊིཀྑེཔོ ཀཏོ. བྷཱུམཏྠརཎཝསེན པན ཨཉྙཏྠ ཨནཱིཧརནྟེན ཡཾ ཀིཉྩི ཙམྨཾ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི.

‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, སབྦཔཙྩནྟིམེསུ ཛནཔདེསུ ཙམྨཱནི ཨཏྠརཎཱནི ཨེལ༹ཀཙམྨཾ ཨཛཙམྨཾ མིགཙམྨ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༢༥༩) ཝཙནཀོ པན པཙྩནྟིམེསུ ཛནཔདེསུ ཡཾ ཀིཉྩི (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༢༥༩) ཨེལ༹ཀཙམྨཉྩ ཨཛཙམྨཉྩ ཨཏྠརིཏྭཱ ནིཔཛྫིཏུཾ ཝཱ ནིསཱིདིཏུཾ ཝཱ ཝཊྚཏི. མིགཙམྨེ ཨེཎིམིགོ ཝཱཏམིགོ པསདམིགོ ཀུརུངྒམིགོ མིགམཱཏུཀོ རོཧིཏམིགོཏི ཨེཏེསཾཡེཝ ཙམྨཱནི ཝཊྚནྟི, ཨཉྙེསཾ པན –

མཀྐཊོ ཀཱལ༹སཱིཧོ ཙ, སརབྷོ ཀདལཱིམིགོ;

ཡེ ཙ ཝཱལ༹མིགཱ ཀེཙི, ཏེསཾ ཙམྨཾ ན ཝཊྚཏི.

ཏཏྠ ¶ ཝཱལ༹མིགཱཏི སཱིཧབྱགྒྷཨཙྪཏརཙྪཱ. ན ཀེཝལཉྩ ཨེཏེཡེཝ, ཡེསཾ ཝཱ པན ཙམྨཾ ཝཊྚཏཱིཏི ཝུཏྟཾ, ཏེ ཋཔེཏྭཱ ཨཝསེསཱ ཨནྟམསོ གོམཧིཾསསསབིལཱ༹རཱདཡོཔི སབྦེ ཨིམསྨིཾ ཨཏྠེ ‘‘ཝཱལ༹མིགཱ’’ཏྭེཝ ཝེདིཏབྦཱ. ཨེཏེསཉྷི སབྦེསཾ པན ཙམྨཾ ན ཝཊྚཏི.

‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཡཱནེན ཡཱཡིཏབྦཾ, ཡོ ཡཱཡེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶ. ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, གིལཱནསྶ ཡཱན’’ནྟི (མཧཱཝ. ༢༥༣) ཝཙནཏོ ཨགིལཱནེན བྷིཀྑུནཱ ཡཱནེན ན གནྟབྦཾ. ཀཏརཾ པན ཡཱནཾ ཀཔྤཏི, ཀཏརཾ ན ཀཔྤཏཱིཏི? ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, པུརིསཡུཏྟཾ ཧཏྠཝཊྚཀཾ. ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, སིཝིཀཾ པཱཊངྐི’’ནྟི (མཧཱཝ. ༢༥༣) ཝཙནཏོ པུརིསཡུཏྟཾ ཧཏྠཝཊྚཀཾ སིཝིཀཱ པཱཊངྐཱི ཙ ཝཊྚཏི. ཨེཏྠ ཙ པུརིསཡུཏྟཾ ཨིཏྠིསཱརཐི ཝཱ ཧོཏུ པུརིསསཱརཐི ཝཱ, ཝཊྚཏི, དྷེནུཡུཏྟཾ པན ན ཝཊྚཏི. ཧཏྠཝཊྚཀཾ པན ཨིཏྠིཡོ ཝཱ ཝཊྚེནྟུ པུརིསཱ ཝཱ, ཝཊྚཏིཡེཝ.

༥༧. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཨཧཏཱནཾ དུསྶཱནཾ ཨཧཏཀཔྤཱནཾ དིགུཎཾ སངྒྷཱཊིཾ ཨེཀཙྩིཡཾ ཨུཏྟརཱསངྒཾ ཨེཀཙྩིཡཾ ཨནྟརཝཱསཀཾ, ཨུཏུདྡྷཊཱནཾ དུསྶཱནཾ ཙཏུགྒུཎཾ ¶ སངྒྷཱཊིཾ དིགུཎཾ ཨུཏྟརཱསངྒཾ དིགུཎཾ ཨནྟརཝཱསཀཾ, པཾསུཀཱུལེ ཡཱཝདཏྠཾ, པཱཔཎིཀེ ཨུསྶཱཧོ ཀརཎཱིཡོ’’ཏི (མཧཱཝ. ༣༤༨) ཝཙནཏོ ཨདྷོཏཱནཾ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༣༤༨) ཨེཀཝཱརཾ དྷོཏཱནཉྩ ཝཏྠཱནཾ དུཔཊྚཱ སངྒྷཱཊི ཀཱཏབྦཱ, ཨུཏྟརཱསངྒོ ཨནྟརཝཱསཀོ ཙ ཨེཀཔཊྚོ ཀཱཏབྦོ. ཨུཏུདྡྷཊཱནཾ པན ཧཏཝཏྠཱནཾ པིལོཏིཀཱནཾ སངྒྷཱཊི ཙཏུགྒུཎཱ ཀཱཏབྦཱ, ཨུཏྟརཱསངྒོ ཨནྟརཝཱསཀོ ཙ དུཔཊྚོ ཀཱཏབྦོ, པཾསུཀཱུལེ པན ཡཐཱརུཙི ཀཱཏབྦཾ. ཨནྟརཱཔཎཏོ པཏིཏཔིལོཏིཀཙཱིཝརེཔི ཨུསྶཱཧོ ཀརཎཱིཡོ, པརིཡེསནཱ ཀཱཏབྦཱ, པརིཙྪེདོ པན ནཏྠི, པཊྚསཏམྤི ཝཊྚཏི. སབྦམིདཾ སཱདིཡནྟསྶ བྷིཀྑུནོ ཝུཏྟཾ. ཏཱིསུ པན ཙཱིཝརེསུ དྭེ ཝཱ ཨེཀཾ ཝཱ ཚིནྡིཏྭཱ ཀཱཏབྦཾ. སཙེ ནཔྤཧོཏི, ཨཱགནྟུཀཔཏྟཾ དཱཏབྦཾ. ཨཱགནྟུཀཔཏྟཉྷི ཨཔྤཧོནཀེ ཨནུཉྙཱཏཾ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, དྭེ ཚིནྣཀཱནི ཨེཀཾ ཨཙྪིནྣཀནྟི. དྭེ ཚིནྣཀཱནི ཨེཀཾ ཨཙྪིནྣཀཾ ནཔྤཧོཏི. བྷགཝཏོ ཨེཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསུཾ. ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, དྭེ ཨཙྪིནྣཀཱནི ཨེཀཾ ཚིནྣཀནྟི. དྭེ ཨཙྪིནྣཀཱནི ཨེཀཾ ཚིནྣཀཾ ནཔྤཧོཏི. བྷགཝཏོ ཨེཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསུཾ. ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཨནྭཱདྷིཀམྤི ཨཱརོཔེཏུཾ. ན ཙ, བྷིཀྑཝེ, སབྦཾ ཨཙྪིནྣཀཾ དྷཱརེཏབྦཾ, ཡོ དྷཱརེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༣༦༠).

ཏསྨཱ ¶ སཙེ པཧོཏི ཨཱགནྟུཀཔཏྟཾ, ན ཝཊྚཏི, ཚིནྡིཏབྦམེཝ.

‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, པོཏྠཀོ ནིཝཱསེཏབྦོ, ཡོ ནིཝཱསེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶ. ན, བྷིཀྑཝེ, སབྦནཱིལཀཱནི ཙཱིཝརཱནི དྷཱརེཏབྦཱནི… ན སབྦཔཱིཏཀཱནི… ན སབྦལོཧིཏཀཱནི… ན སབྦམཉྫིཊྛཀཱནི… ན སབྦཀཎྷཱནི… ན སབྦམཧཱརངྒརཏྟཱནི… ན སབྦམཧཱནཱམརཏྟཱནི… ན ཨཙྪིནྣདསཱནི… ན དཱིགྷདསཱནི… ན པུཔྥདསཱནི… ན ཕལདསཱནི ཙཱིཝརཱནི དྷཱརེཏབྦཱནི… ན ཀཉྩུཀཾ… ན ཏིརཱིཊཀཾ… ན ཝེཋནཾ དྷཱརེཏབྦཾ, ཡོ དྷཱརེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༣༧༡-༣༧༢) – ཝཙནཏོ པོཏྠཀཱདཱིནི ན དྷཱརེཏབྦཱནི. ཏཏྠ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༣༧༡-༣༧༢) པོཏྠཀོཏི མཀཙིམཡོ ཝུཙྩཏི, ཨཀྐདུསྶཀདལིདུསྶཨེརཀདུསྶཱནིཔི པོཏྠཀགཏིཀཱནེཝ. སབྦནཱིལཀཱདཱིནི རཛནཾ དྷོཝིཏྭཱ པུན རཛིཏྭཱ དྷཱརེཏབྦཱནི. ན སཀྐཱ ཙེ ཧོནྟི དྷོཝིཏུཾ, པཙྩཏྠརཎཱནི ཝཱ ཀཱཏབྦཱནི. ཏིཔཊྚཙཱིཝརསྶ ཝཱ མཛ྄ཛྷེ དཱཏབྦཱནི. ཏེསཾ ¶ ཝཎྞནཱནཏྟཾ ཨུཔཱཧནཱསུ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨཙྪིནྣདསདཱིགྷདསཱནི དསཱ ཚིནྡིཏྭཱ དྷཱརེཏབྦཱནི. ཀཉྩུཀཾ ལབྷིཏྭཱ ཕཱལེཏྭཱ རཛིཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཝེཋནེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏིརཱིཊཀཾ པན རུཀྑཙྪལླིམཡཾ, ཏཾ པཱདཔུཉྪནིཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི.

༥༨. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ, ཡོ ཀརེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶ. ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨཀམྨེ ཀཡིརམཱནེ པཊིཀྐོསིཏུ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༡༥༤) ཝཙནཏོ ཨདྷམྨཀམྨཾ ན ཀཱཏབྦཾ, ཀཡིརམཱནཉྩ ནིཝཱརེཏབྦཾ. ནིཝཱརེནྟེཧི ཙ ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཙཏཱུཧི པཉྩཧི པཊིཀྐོསིཏུཾ, དྭཱིཧི ཏཱིཧི དིཊྛིཾ ཨཱཝིཀཱཏུཾ, ཨེཀེན ཨདྷིཊྛཱཏུཾ ‘ན མེཏཾ ཁམཏཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༥༤) ཝཙནཏོ ཡཏྠ ནིཝཱརེནྟསྶ བྷིཀྑུནོ ཨུཔདྡཝཾ ཀརོནྟི, ཏཏྠ ཨེཀཀེན ན ནིཝཱརེཏབྦཾ. སཙེ ཙཏྟཱརོ པཉྩ ཝཱ ཧོནྟི, ནིཝཱརེཏབྦཾ. སཙེ པན དྭེ ཝཱ ཏཡོ ཝཱ ཧོནྟི, ‘‘ཨདྷམྨཀམྨཾ ཨིདཾ, ན མེཏཾ ཁམཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨཉྙསྶ སནྟིཀེ ཨཏྟནོ དིཊྛི ཨཱཝིཀཱཏབྦཱ. སཙེ ཨེཀོཝ ཧོཏི, ‘‘ན མེཏཾ ཁམཏཱི’’ཏི ཨདྷིཊྛཱཏབྦཾ. སབྦཉྩེཏཾ ཏེསཾ ཨནུཔདྡཝཏྠཱཡ ཝུཏྟཾ.

༥༩. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨནོཀཱསཀཏོ བྷིཀྑུ ཨཱཔཏྟིཡཱ ཙོདེཏབྦོ, ཡོ ཙོདེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༥༣) ཝཙནཏོ ཙོདེནྟེན ‘‘ཀརོཏུ མེ ཨཱཡསྨཱ ཨོཀཱསཾ, ཨཧཾ ཏཾ ཝཏྟུཀཱམོ’’ཏི ཨེཝཾ ཨོཀཱསཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ ཙོདེཏབྦོ. ཨདྷིཔྤཱཡབྷེདོ པནེཏྠ ཝེདིཏབྦོ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༢.༣༨༩). ཨཡཉྷི ཨདྷིཔྤཱཡོ ནཱམ ཙཱཝནཱདྷིཔྤཱཡོ ཨཀྐོསཱདྷིཔྤཱཡོ ¶ ཀམྨཱདྷིཔྤཱཡོ ཝུཊྛཱནཱདྷིཔྤཱཡོ ཨུཔོསཐཔཝཱརཎཊྛཔནཱདྷིཔྤཱཡོ ཨནུཝིཛྫནཱདྷིཔྤཱཡོ དྷམྨཀཐཱདྷིཔྤཱཡོཏི ཨནེཀཝིདྷོ. ཏཏྠ པུརིམེསུ ཙཏཱུསུ ཨདྷིཔྤཱཡེསུ ཨོཀཱསཾ ཨཀཱརཱཔེནྟསྶ དུཀྐཊཾ, ཨོཀཱསཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱཔི སམྨུཁཱ ཨམཱུལཀེན པཱརཱཛིཀེན ཙོདེནྟསྶ སངྒྷཱདིསེསོ, ཨམཱུལཀེན སངྒྷཱདིསེསེན ཙོདེནྟསྶ པཱཙིཏྟིཡཾ, ཨམཱུལིཀཱཡ ཨཱཙཱརཝིཔཏྟིཡཱ ཙོདེནྟསྶ དུཀྐཊཾ, ཨཀྐོསཱདྷིཔྤཱཡེན ཝདནྟསྶ པཱཙིཏྟིཡཾ. ཨསམྨུཁཱ པན སཏྟཧིཔི ཨཱཔཏྟིཀྑནྡྷེཧི ཝདནྟསྶ དུཀྐཊཾ, ཨསམྨུཁཱ ཨེཝ སཏྟཝིདྷམྤི ཀམྨཾ ཀརོནྟསྶ དུཀྐཊམེཝ. ཀུརུནྡིཡཾ པན ‘‘ཝུཊྛཱནཱདྷིཔྤཱཡེན ‘ཏྭཾ ཨིམཾ ནཱམ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔནྣོ, ཏཾ པཊིཀརོཧཱི’ཏི ¶ ཝདནྟསྶ ཨོཀཱསཀིཙྩཾ ནཏྠཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཨུཔོསཐཔཝཱརཎཾ ཋཔེནྟསྶཔི ཨོཀཱསཀམྨཾ ནཏྠི, ཋཔནཁེཏྟཾ པན ཛཱནིཏབྦཾ ‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ, སངྒྷོ, ཨཛྫུཔོསཐོ པནྣརསོ, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨུཔོསཐཾ ཀརེ’’ཏི.

ཨེཏསྨིཉྷི རེ-ཀཱརེ ཨནཏིཀྐནྟེཡེཝ ཋཔེཏུཾ ལབྦྷཏི, ཏཏོ པརཾ པན ཡྻ-ཀཱརེ པཏྟེ ན ལབྦྷཏི. ཨེས ནཡོ པཝཱརཎཱཡ.

ཨནུཝིཛྫཀསྶཔི ཨོསཊེ ཝཏྠུསྨིཾ ‘‘ཨཏྠེཏཾ ཏཝཱ’’ཏི ཨནུཝིཛྫནཱདྷིཔྤཱཡེན ཝདནྟསྶ ཨོཀཱསཀམྨཾ ནཏྠི. དྷམྨཀཐིཀསྶཔི དྷམྨཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ‘‘ཡོ ཨིདཉྩིདཉྩ ཀརོཏི, ཨཡཾ བྷིཀྑུ ཨསྶམཎོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨནོདིསྶ དྷམྨཾ ཀཐེནྟསྶ ཨོཀཱསཀམྨཾ ནཏྠི. སཙེ པན ཨོདིསྶ ནིཡམེཏྭཱ ‘‘ཨསུཀོ ཙ ཨསུཀོ ཙ ཨསྶམཎོ ཨནུཔཱསཀོ’’ཏི ཀཐེཏི, དྷམྨཱསནཏོ ཨོརོཧིཏྭཱ ཨཱཔཏྟིཾ དེསེཏྭཱ གནྟབྦཾ. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, སུདྡྷཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨནཱཔཏྟིཀཱནཾ ཨཝཏྠུསྨིཾ ཨཀཱརཎེ ཨོཀཱསོ ཀཱརཱཔེཏབྦོ, ཡོ ཀཱརཱཔེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༥༣) ཝཙནཏོ སུདྡྷཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཀཱརཎེ ཝཏྠུསྨིཾ ཨོཀཱསོ ན ཀཱརེཏབྦོ. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལཾ ཏུལཡིཏྭཱ ཨོཀཱསཾ ཀཱཏུ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༡༥༣) ཝཙནཏོ ‘‘བྷཱུཏམེཝ ནུ ཁོ ཨཱཔཏྟིཾ ཝདཏི, ཨབྷཱུཏ’’ནྟི ཨེཝཾ ཨུཔཔརིཀྑིཏྭཱ ཨོཀཱསོ ཀཱཏབྦོ.

༦༠. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, སདྡྷཱདེཡྻཾ ཝིནིཔཱཏེཏབྦཾ, ཡོ ཝིནིཔཱཏེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༣༦༡) ཝཙནཏོ སདྡྷཱདེཡྻཾ ན ཝིནིཔཱཏེཏབྦཾ. ཋཔེཏྭཱ མཱཏཱཔིཏརོ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༣༦༡) སེསཉཱཏཱིནཾ དེནྟོཔི ཝིནིཔཱཏེཏིཡེཝ, མཱཏཱཔིཏརོ པན རཛྫེ ཋིཏཱཔི པཏྠཡནྟི, དཱཏབྦཾ.

༦༡. ‘‘ན ¶ , བྷིཀྑཝེ, སནྟརུཏྟརེན གཱམོ པཝིསིཏབྦོ, ཡོ པཝིསེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༣༦༢) ཝཙནཏོ སནྟརུཏྟརེན གཱམོ ན པཝིསིཏབྦོ.

༦༢. ‘‘པཉྩིམེ, བྷིཀྑཝེ, པཙྩཡཱ སངྒྷཱཊིཡཱ ནིཀྑེཔཱཡ. གིལཱནོ ཝཱ ཧོཏི, ཝསྶིཀསངྐེཏཾ ཝཱ ཧོཏི, ནདཱིཔཱརགཏཾ ཝཱ ཧོཏི, ཨགྒལ༹གུཏྟིཝིཧཱརོ ཝཱ ཧོཏི, ཨཏྠཏཀཐིནཾ ཝཱ ཧོཏི. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པཉྩ པཙྩཡཱ སངྒྷཱཊིཡཱ ནིཀྑེཔཱཡཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༣༦༢) – ཝཙནཏོ པན གཧེཏྭཱ ¶ གནྟུཾ ཨསམཏྠོ གིལཱནོ ཝཱ ཧོཏི, ཝསྶིཀསངྐེཏཱདཱིསུ ཝཱ ཨཉྙཏརཾ ཀཱརཎཾ, ཨེཝརཱུཔེསུ པཙྩཡེསུ སངྒྷཱཊིཾ ཨགྒལ༹གུཏྟིཝིཧཱརེ ཋཔེཏྭཱ སནྟརུཏྟརེན གནྟུཾ ཝཊྚཏི. སབྦེསྭེཝ ཧི ཨེཏེསུ གིལཱནཝསྶིཀསངྐེཏནདཱིཔཱརགམནཨཏྠཏཀཐིནབྷཱཝེསུ ཨགྒལ༹གུཏྟིཡེཝ པམཱཎཾ, གུཏྟེ ཨེཝ ཝིཧཱརེ ནིཀྑིཔིཏྭཱ བཧི གནྟུཾ ཝཊྚཏི, ནཱགུཏྟེ. ཨཱརཉྙཀསྶ པན ཝིཧཱརོ ན སུགུཏྟོ ཧོཏི, ཏེན བྷཎྜུཀྑལིཀཱཡ པཀྑིཔིཏྭཱ པཱསཱཎསུསིརརུཀྑསུསིརཱདཱིསུ སུཔཊིཙྪནྣེསུ ཋཔེཏྭཱ གནྟབྦཾ. ཨུཏྟརཱསངྒཨནྟརཝཱསཀཱནཾ ནིཀྑེཔེཔི ཨིམེཡེཝ པཉྩ པཙྩཡཱ ཝེདིཏབྦཱ.

༦༣. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, སམྦཱདྷསྶ སཱམནྟཱ དྭངྒུལཱ སཏྠཀམྨཾ ཝཱ ཝཏྠིཀམྨཾ ཝཱ ཀཱརཱཔེཏབྦཾ, ཡོ ཀཱརཱཔེཡྻ, ཨཱཔཏྟི ཐུལླཙྩཡསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༢༧༩) ཝཙནཏོ ཡཐཱཔརིཙྪིནྣེ ཨོཀཱསེ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༢༧༩) ཡེན ཀེནཙི སཏྠེན ཝཱ སཱུཙིཡཱ ཝཱ ཀཎྚཀེན ཝཱ སཏྟིཀཱཡ ཝཱ པཱསཱཎསཀྑལིཀཱཡ ཝཱ ནཁེན ཝཱ ཚིནྡནཾ ཝཱ ཕཱལནཾ ཝཱ ཝིཛ྄ཛྷནཾ ཝཱ ལེཁནཾ ཝཱ ན ཀཱཏབྦཾ, སབྦཉྷེཏཾ སཏྠཀམྨམེཝ ཧོཏི. ཡེན ཀེནཙི པན ཙམྨེན ཝཱ ཝཏྠེན ཝཱ ཝཏྠིཔཱིལ༹ནམྤི ན ཀཱཏབྦཾ, སབྦཉྷེཏཾ ཝཏྠིཀམྨམེཝ ཧོཏི. ཨེཏྠ ཙ ‘‘སམྦཱདྷསྶ སཱམནྟཱ དྭངྒུལཱ’’ཏི ཨིདཾ སཏྠཀམྨཾཡེཝ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ, ཝཏྠིཀམྨཾ པན སམྦཱདྷེཡེཝ པཊིཀྑིཏྟཾ. ཏཏྠ པན ཁཱརཾ ཝཱ དཱཏུཾ ཡེན ཀེནཙི རཛྫུཀེན ཝཱ བནྡྷིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཡདི ཏེན ཚིཛྫཏི, སུཙྪིནྣཾ. ཨཎྜཝུཌྜྷིརོགེཔི སཏྠཀམྨཾ ན ཝཊྚཏི, ཏསྨཱ ‘‘ཨཎྜཾ ཕཱལེཏྭཱ བཱིཛཱནི ཨུདྡྷརིཏྭཱ ཨརོགཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ན ཀཱཏབྦཾ, ཨགྒིཏཱཔནབྷེསཛྫལེཔནེསུ པན པཊིཀྑེཔོ ནཏྠི. ཝཙྩམགྒེ བྷེསཛྫམཀྑིཏཱ ཨཱདཱནཝཊྚི ཝཱ ཝེལུ༹ནཱལི༹ཀཱ ཝཱ ཝཊྚཏི, ཡཱཡ ཁཱརཀམྨཾ ཝཱ ཀརོནྟི, ཏེལཾ ཝཱ པཝེསེནྟི.

༦༤. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ནཧཱཔིཏཔུབྦེན ཁུརབྷཎྜཾ པརིཧརིཏབྦཾ, ཡོ པརིཧརེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༣༠༣) ཝཙནཏོ ནཧཱཔིཏཔུབྦེན (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༣༠༣) ཁུརབྷཎྜཾ གཧེཏྭཱ པརིཧརིཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཨཉྙསྶ སནྟཀེན པན ཀེསེ ཚེདེཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ ཝེཏནཾ ¶ གཧེཏྭཱ ཚིནྡཏི, ན ཝཊྚཏི. ཡོ ཨནཧཱཔིཏཔུབྦོ, ཏསྶེཝ པརིཧརིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཏཾ ཝཱ ཨཉྙཾ ཝཱ གཧེཏྭཱ ཀེསེ ཚེདེཏུམྤི ཝཊྚཏི.

༦༥. ‘‘སངྒྷིཀཱནི ¶ , བྷིཀྑཝེ, བཱིཛཱནི པུགྒལིཀཱཡ བྷཱུམིཡཱ རོཔིཏཱནི བྷཱགཾ དཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏབྦཱནི. པུགྒལིཀཱནི བཱིཛཱནི སངྒྷིཀཱཡ བྷཱུམིཡཱ རོཔིཏཱནི བྷཱགཾ དཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏབྦཱནཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༣༠༤) – ཝཙནཏོ པུགྒལིཀཱཡ བྷཱུམིཡཱ སངྒྷིཀེསུ བཱིཛེསུ རོཔིཏེསུ སངྒྷིཀཱཡ བྷཱུམིཡཱ ཝཱ པུགྒལིཀེསུ བཱིཛེསུ རོཔིཏེསུ དསམབྷཱགཾ དཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ. ཨིདཾ ཀིར ཛམྦུདཱིཔེ པོརཱཎཀཙཱརིཏྟཾ, ཏསྨཱ དས ཀོཊྛཱསེ ཀཏྭཱ ཨེཀོ ཀོཊྛཱསོ བྷཱུམིསཱམིཀཱནཾ དཱཏབྦོ.

༦༦. ‘‘སནྟི, བྷིཀྑཝེ, མགྒཱ ཀནྟཱརཱ ཨཔྤོདཀཱ ཨཔྤབྷཀྑཱ, ན སུཀརཱ ཨཔཱཐེཡྻེན གནྟུཾ. ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, པཱཐེཡྻཾ པརིཡེསིཏུཾ. ཏཎྜུལོ ཏཎྜུལཏྠིཀེན, མུགྒོ མུགྒཏྠིཀེན, མཱསོ མཱསཏྠིཀེན, ལོཎཾ ལོཎཏྠིཀེན, གུལོ༹ གུལ༹ཏྠིཀེན, ཏེལཾ ཏེལཏྠིཀེན, སཔྤི སཔྤིཏྠིཀེནཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༢༩༩) – ཝཙནཏོ ཏཱདིསཾ ཀནྟཱརཾ ནིཏྠརནྟེན པཱཐེཡྻཾ པརིཡེསིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཀཐཾ པན པརིཡེསིཏབྦནྟི? སཙེ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༢༩༦) ཀེཙིསཡམེཝ ཉཏྭཱ དེནྟི, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ. ནོ ཙེ དེནྟི, ཉཱཏིཔཝཱརིཏཊྛཱནཏོ ཝཱ བྷིཀྑཱཙཱརཝཏྟེན ཝཱ པརིཡེསིཏབྦཾ. ཏཐཱ ཨལབྷནྟེན ཨཉྙཱཏིཀཨཔྤཝཱརིཏཊྛཱནཏོ ཡཱཙིཏྭཱཔི གཧེཏབྦཾ. ཨེཀདིཝསེན གམནཱིཡེ མགྒེ ཨེཀབྷཏྟཏྠཱཡ པརིཡེསིཏབྦཾ. དཱིགྷེ ཨདྡྷཱནེ ཡཏྟཀེན ཀནྟཱརཾ ནིཏྠརཏི, ཏཏྟཀཾ པརིཡེསིཏབྦཾ.

༦༧. ‘‘ཡཾ, བྷིཀྑཝེ, མཡཱ ‘ཨིདཾ ན ཀཔྤཏཱི’ཏི ཨཔྤཊིཀྑིཏྟཾ, ཏཉྩེ ཨཀཔྤིཡཾ ཨནུལོམེཏི, ཀཔྤིཡཾ པཊིབཱཧཏི, ཏཾ ཝོ ན ཀཔྤཏི. ཡཾ, བྷིཀྑཝེ, མཡཱ ‘ཨིདཾ ན ཀཔྤཏཱི’ཏི ཨཔྤཊིཀྑིཏྟཾ, ཏཉྩེ ཀཔྤིཡཾ ཨནུལོམེཏི, ཨཀཔྤིཡཾ པཊིབཱཧཏི, ཏཾ ཝོ ཀཔྤཏི. ཡཾ, བྷིཀྑཝེ, མཡཱ ‘ཨིདཾ ཀཔྤཏཱི’ཏི ཨནནུཉྙཱཏཾ, ཏཉྩེ ཨཀཔྤིཡཾ ཨནུལོམེཏི, ཀཔྤིཡཾ པཊིབཱཧཏི, ཏཾ ཝོ ན ཀཔྤཏི. ཡཾ, བྷིཀྑཝེ, མཡཱ ‘ཨིདཾ ཀཔྤཏཱི’ཏི ཨནནུཉྙཱཏཾ, ཏཉྩེ ཀཔྤིཡཾ ཨནུལོམེཏི, ཨཀཔྤིཡཾ པཊིབཱཧཏི, ཏཾ ཝོ ཀཔྤཏཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༣༠༥) – ཨིམེ ཙཏྟཱརོ མཧཱཔདེསེ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུནཾ ནཡགྒཧཎཏྠཱཡ ཨཱཧ. ཏཏྠ དྷམྨསངྒཱཧཀཏྠེརཱ སུཏྟཾ གཧེཏྭཱ པརིམདྡནྟཱ ཨིདཾ ཨདྡསཾསུ. ‘‘ཋཔེཏྭཱ དྷཉྙཕལརས’’ནྟི སཏྟ དྷཉྙརསཱནི ‘‘པཙྪཱབྷཏྟཾ ན ཀཔྤཏཱི’’ཏི པཊིཀྑིཏྟཱནི ¶ . ཏཱལནཱལི༹ཀེརཔནསལབུཛཨལཱབུཀུམྦྷཎྜཔུསྶཕལཏིཔུསཕལཨེལཱ༹ལུཀཱནི ནཝ མཧཱཕལཱནི སབྦཉྩ ཨཔརཎྞཾ དྷཉྙགཏིཀམེཝ. ཏཾ ཀིཉྩཱཔི ན པཊིཀྑིཏྟཾ ¶ , ཨཐ ཁོ ཨཀཔྤིཡཾ ཨནུལོམེཏི, ཏསྨཱ པཙྪཱབྷཏྟཾ ན ཀཔྤཏི. ཨཊྛ པཱནཱནི ཨནུཉྙཱཏཱནི, ཨཝསེསཱནི ཝེཏྟཏིནྟིཎིཀམཱཏུལུངྒཀཔིཊྛཀོསམྦཀརམནྡཱདིཁུདྡཀཕལཔཱནཱནི ཨཊྛཔཱནགཏིཀཱནེཝ. ཏཱནི ཀིཉྩཱཔི ན ཨནུཉྙཱཏཱནི, ཨཐ ཁོ ཀཔྤིཡཾ ཨནུལོམེནྟི, ཏསྨཱ ཀཔྤནྟི. ཋཔེཏྭཱ ཧི སཱནུལོམཾ དྷཉྙཕལརསཾ ཨཉྙཾ ཕལཔཱནཾ ནཱམ ཨཀཔྤིཡཾ ནཏྠི, སབྦཾ ཡཱམཀཱལིཀཾཡེཝཱཏི ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟཾ.

བྷགཝཏཱ – ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཚ ཙཱིཝརཱནི ཁོམཾ ཀཔྤཱསིཀཾ ཀོསེཡྻཾ ཀམྦལཾ སཱཎཾ བྷངྒ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༣༣༩) ཚ ཙཱིཝརཱནི ཨནུཉྙཱཏཱནི, དྷམྨསངྒཱཧཀཏྠེརེཧི ཏེསཾ ཨནུལོམཱནི དུཀཱུལཾ པཏྟུཎྞཾ ཙཱིནཔཊྚཾ སོམཱརཔཊྚཾ ཨིདྡྷིམཡཾ དེཝདཏྟིཡནྟི ཨཔརཱནི ཚ ཨནུཉྙཱཏཱནི. ཏཏྠ པཏྟུཎྞནྟི པཏྟུཎྞདེསེ པཱཎཀེཧི སཉྫཱཏཝཏྠཾ. དྭེ པཊཱནི དེསནཱམེནེཝ ཝུཏྟཱནི. ཏཱིཎི ཀོསེཡྻསྶ ཨནུལོམཱནི, དུཀཱུལཾ སཱཎསྶ, ཨིཏརཱནི དྭེ ཀཔྤཱསིཀསྶ ཝཱ སབྦེསཾ ཝཱ.

བྷགཝཏཱ ཨེཀཱདས པཏྟེ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ དྭེ པཏྟཱ ཨནུཉྙཱཏཱ ལོཧཔཏྟོ ཙ མཏྟིཀཱཔཏྟོ ཙ. ལོཧཐཱལཀཾ མཏྟིཀཱཐཱལཀཾ ཏམྦལོཧཐཱལཀནྟི ཏེསཾཡེཝ ཨནུལོམཱནི. བྷགཝཏཱ ཏཡོ ཏུམྦཱ ཨནུཉྙཱཏཱ ལོཧཏུམྦོ ཀཊྛཏུམྦོ ཕལཏུམྦོཏི. ཀུཎྜིཀཱ ཀཉྩནཀོ ཨུདཀཏུམྦོཏི ཏེསཾཡེཝ ཨནུལོམཱནི. ཀུརུནྡིཡཾ པན ‘‘པཱནཱིཡསངྑཔཱནཱིཡསརཱཝཀཱནཾ ཨེཏེ ཨནུལོམཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ. པཊྚིཀཱ སཱུཀརནྟནྟི དྭེ ཀཱཡབནྡྷནཱནི ཨནུཉྙཱཏཱནི. དུསྶཔཊྚེན རཛྫུཀེན ཙ ཀཏཀཱཡབནྡྷནཱནི ཏེསཾཡེཝ ཨནུལོམཱནི. སེཏཙྪཏྟཾ ཀིལཉྫཙྪཏྟཾ པཎྞཙྪཏྟནྟི ཏཱིཎི ཚཏྟཱནི ཨནུཉྙཱཏཱནི. ཨེཀཔཎྞཙྪཏྟཾ ཏེསཾཡེཝ ཨནུལོམནྟི ཨིམིནཱ ནཡེན པཱལི༹ཉྩ ཨཊྛཀཐཉྩ ཨནུཔེཀྑིཏྭཱ ཨཉྙཱནིཔི ཀཔྤིཡཱཀཔྤིཡཱནཾ ཨནུལོམཱནི ཝིནཡདྷརེན ཝེདིཏབྦཱནི.

༦༨. ཝིནཡདྷརོ (པཱཙི. ཨཊྛ. ༤༣༨) ཙ པུགྒལོ ཝིནཡཔརིཡཏྟིམཱུལཀེ པཉྩཱནིསཾསེ ཚཱནིསཾསེ སཏྟཱནིསཾསེ ཨཊྛཱནིསཾསེ ནཝཱནིསཾསེ དསཱནིསཾསེ ཨེཀཱདསཱནིསཾསེ ¶ ལབྷཏི. ཀཏམེ པཉྩཱནིསཾསེ ལབྷཏི? ཨཏྟནོ སཱིལཀྑནྡྷགུཏྟིཨཱདིཀེ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘པཉྩིམེ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱནིསཾསཱ ཝིནཡདྷརེ པུགྒལེ. ཨཏྟནོ སཱིལཀྑནྡྷོ སུགུཏྟོ ཧོཏི སུརཀྑིཏོ, ཀུཀྐུཙྩཔཀཏཱནཾ པཊིསརཎཾ ཧོཏི, ཝིསཱརདོ སངྒྷམཛ྄ཛྷེ ཝོཧརཏི, པཙྩཏྠིཀེ སཧདྷམྨེན སུནིགྒཧིཏཾ ནིགྒཎྷཱཏི, སདྡྷམྨཊྛིཏིཡཱ པཊིཔནྣོ ཧོཏཱི’’ཏི (པརི. ༣༢༥).

ཀཐམསྶ ¶ ཨཏྟནོ སཱིལཀྑནྡྷོ སུགུཏྟོ ཧོཏི སུརཀྑིཏོ? ཨིདྷེཀཙྩོ བྷིཀྑུ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫནྟོ ཚཧཱཀཱརེཧི ཨཱཔཛྫཏི ཨལཛྫིཏཱ, ཨཉྙཱཎཏཱ, ཀུཀྐུཙྩཔཀཏཏཱ, ཨཀཔྤིཡེ ཀཔྤིཡསཉྙིཏཱ, ཀཔྤིཡེ ཨཀཔྤིཡསཉྙིཏཱ, སཏིསམྨོསཱ. ཀཐཾ ཨལཛྫིཏཱཡ ཨཱཔཛྫཏི? ཨཀཔྤིཡབྷཱཝཾ ཛཱནནྟོཡེཝ མདྡིཏྭཱ ཝཱིཏིཀྐམཾ ཀརོཏི. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘སཉྩིཙྩ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫཏི, ཨཱཔཏྟིཾ པརིགཱུཧཏི;

ཨགཏིགམནཉྩ གཙྪཏི, ཨེདིསོ ཝུཙྩཏི ཨལཛྫིཔུགྒལོ’’ཏི. (པརི. ༣༥༩);

ཀཐཾ ཨཉྙཱཎཏཱཡ ཨཱཔཛྫཏི? ཨཉྙཱཎཔུགྒལོ ཧི མནྡོ མོམཱུཧོ ཀཏྟབྦཱཀཏྟབྦཾ ཨཛཱནནྟོ ཨཀཏྟབྦཾ ཀརོཏི, ཀཏྟབྦཾ ཝིརཱདྷེཏི. ཨེཝཾ ཨཉྙཱཎཏཱཡ ཨཱཔཛྫཏི. ཀཐཾ ཀུཀྐུཙྩཔཀཏཏཱཡ ཨཱཔཛྫཏི? ཀཔྤིཡཱཀཔྤིཡཾ ནིསྶཱཡ ཀུཀྐུཙྩེ ཨུཔྤནྣེ ཝིནཡདྷརཾ པུཙྪིཏྭཱ ཀཔྤིཡཾ ཙེ, ཀཏྟབྦཾ སིཡཱ, ཨཀཔྤིཡཾ ཙེ, ན ཀཏྟབྦཾ, ཨཡཾ པན ‘‘ཝཊྚཏཱི’’ཏི མདྡིཏྭཱ ཝཱིཏིཀྐམཏིཡེཝ. ཨེཝཾ ཀུཀྐུཙྩཔཀཏཏཱཡ ཨཱཔཛྫཏི.

ཀཐཾ ཨཀཔྤིཡེ ཀཔྤིཡསཉྙིཏཱཡ ཨཱཔཛྫཏི? ཨཙྪམཾསཾ ‘‘སཱུཀརམཾས’’ནྟི ཁཱདཏི, དཱིཔིམཾསཾ ‘‘མིགམཾས’’ནྟི ཁཱདཏི, ཨཀཔྤིཡབྷོཛནཾ ‘‘ཀཔྤིཡབྷོཛན’’ནྟི བྷུཉྫཏི, ཝིཀཱལེ ཀཱལསཉྙཱཡ བྷུཉྫཏི, ཨཀཔྤིཡཔཱནཀཾ ‘‘ཀཔྤིཡཔཱནཀ’’ནྟི པིཝཏི. ཨེཝཾ ཨཀཔྤིཡེ ཀཔྤིཡསཉྙིཏཱཡ ཨཱཔཛྫཏི. ཀཐཾ ཀཔྤིཡེ ཨཀཔྤིཡསཉྙིཏཱཡ ཨཱཔཛྫཏི? སཱུཀརམཾསཾ ‘‘ཨཙྪམཾས’’ནྟི ཁཱདཏི, མིགམཾསཾ ‘‘དཱིཔིམཾས’’ནྟི ཁཱདཏི, ཀཔྤིཡབྷོཛནཾ ‘‘ཨཀཔྤིཡབྷོཛན’’ནྟི བྷུཉྫཏི, ཀཱལེ ཝིཀཱལསཉྙཱཡ བྷུཉྫཏི, ཀཔྤིཡཔཱནཀཾ ‘‘ཨཀཔྤིཡཔཱནཀ’’ནྟི པིཝཏི. ཨེཝཾ ཀཔྤིཡེ ཨཀཔྤིཡསཉྙིཏཱཡ ཨཱཔཛྫཏི. ཀཐཾ སཏིསམྨོསཱ ¶ ཨཱཔཛྫཏི? སཧསེཡྻཙཱིཝརཝིཔྤཝཱསབྷེསཛྫཙཱིཝརཀཱལཱཏིཀྐམནཔཙྩཡཱ ཨཱཔཏྟིཾ སཏིསམྨོསཱ ཨཱཔཛྫཏི. ཨེཝམིདྷེཀཙྩོ བྷིཀྑུ ཨིམེཧི ཚཧི ཨཱཀཱརེཧི ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫཏི.

ཝིནཡདྷརོ པན ཨིམེཧི ཚཧཱཀཱརེཧི ཨཱཔཏྟིཾ ན ཨཱཔཛྫཏི. ཀཐཾ ལཛྫིཏཱཡ ནཱཔཛྫཏི? སོ ཧི ‘‘པསྶཐ བྷོ, ཨཡཾ ཀཔྤིཡཱཀཔྤིཡཾ ཛཱནནྟོཡེཝ པཎྞཏྟིཝཱིཏིཀྐམཾ ཀརོཏཱི’’ཏི ཨིམཾ པརཱུཔཝཱདཾ རཀྑནྟོཔི ནཱཔཛྫཏི. ཨེཝཾ ལཛྫིཏཱཡ ནཱཔཛྫཏི, སཧསཱ ཨཱཔནྣམྤི དེསནཱགཱམིནིཾ དེསེཏྭཱ ཝུཊྛཱནགཱམིནིཡཱ ཝུཊྛཧིཏྭཱ སུདྡྷནྟེ པཏིཊྛཱཏི. ཏཏོ –

‘‘སཉྩིཙྩ ¶ ཨཱཔཏྟིཾ ནཱཔཛྫཏི, ཨཱཔཏྟིཾ ན པརིགཱུཧཏི;

ཨགཏིགམནཉྩ ན གཙྪཏི, ཨེདིསོ ཝུཙྩཏི ལཛྫིཔུགྒལོ’’ཏི. (པརི. ༣༥༩) –

ཨིམསྨིཾ ལཛྫིབྷཱཝེ པཏིཊྛིཏོཝ ཧོཏི.

ཀཐཾ ཉཱཎཏཱཡ ནཱཔཛྫཏི? སོ ཧི ཀཔྤིཡཱཀཔྤིཡཾ ཛཱནཱཏི, ཏསྨཱ ཀཔྤིཡཾཡེཝ ཀརོཏི, ཨཀཔྤིཡཾ ན ཀརོཏི. ཨེཝཾ ཉཱཎཏཱཡ ནཱཔཛྫཏི. ཀཐཾ ཨཀུཀྐུཙྩཔཀཏཏཱཡ ནཱཔཛྫཏི? ཀཔྤིཡཱཀཔྤིཡཾ ནིསྶཱཡ ཀུཀྐུཙྩེ ཨུཔྤནྣེ ཝཏྠུཾ ཨོལོཀེཏྭཱ མཱཏིཀཾ པདབྷཱཛནཾ ཨནྟརཱཔཏྟིཾ ཨནཱཔཏྟིཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཀཔྤིཡཾ ཙེ ཧོཏི, ཀརོཏི, ཨཀཔྤིཡཾ ཙེ, ན ཀརོཏི. ཨེཝཾ ཨཀུཀྐུཙྩཔཀཏཏཱཡ ནཱཔཛྫཏི. ཀཐཾ ཨཀཔྤིཡེ ཀཔྤིཡསཉྙིཏཱདཱིཧི ནཱཔཛྫཏི? སོ ཧི ཀཔྤིཡཱཀཔྤིཡཾ ཛཱནཱཏི, ཏསྨཱ ཨཀཔྤིཡེ ཀཔྤིཡསཉྙཱི ན ཧོཏི, ཀཔྤིཡེ ཨཀཔྤིཡསཉྙཱི ན ཧོཏི, སུཔྤཏིཊྛིཏཱ ཙསྶ སཏི ཧོཏི, ཨདྷིཊྛཱཏབྦཾ ཨདྷིཊྛེཏི, ཝིཀཔྤེཏབྦཾ ཝིཀཔྤེཏི. ཨིཏི ཨིམེཧི ཚཧི ཨཱཀཱརེཧི ཨཱཔཏྟིཾ ནཱཔཛྫཏི. ཨནཱཔཛྫནྟོ ཨཁཎྜསཱིལོ ཧོཏི, པརིསུདྡྷསཱིལོ ཧོཏི. ཨེཝམསྶ ཨཏྟནོ སཱིལཀྑནྡྷོ སུགུཏྟོ ཧོཏི སུརཀྑིཏོ.

ཀཐཾ ཀུཀྐུཙྩཔཀཏཱནཾ པཊིསརཎཾ ཧོཏི? ཏིརོརཊྛེསུ ཏིརོཛནཔདེསུ ཙ ཨུཔྤནྣཀུཀྐུཙྩཱ བྷིཀྑཱུ ‘‘ཨསུཀསྨིཾ ཀིར ཝིཧཱརེ ཝིནཡདྷརོ ཝསཏཱི’’ཏི དཱུརཏོཝ ཏསྶ སནྟིཀཾ ཨཱགནྟྭཱ ཀུཀྐུཙྩཾ པུཙྪནྟི. སོ ཏེཧི ཀཏསྶ ཀམྨསྶ ཝཏྠུཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཨཱཔཏྟཱནཱཔཏྟིགརུཀལཧུཀཱདིབྷེདཾ སལླཀྑེཏྭཱ དེསནཱགཱམིནིཾ དེསཱཔེཏྭཱ, ཝུཊྛཱནགཱམིནིཡཱ ཝུཊྛཱཔེཏྭཱ སུདྡྷནྟེ པཏིཊྛཱཔེཏི. ཨེཝཾ ཀུཀྐུཙྩཔཀཏཱནཾ པཊིསརཎཾ ཧོཏི.

ཝིསཱརདོ ¶ སངྒྷམཛ྄ཛྷེ ཝོཧརཏཱིཏི ཨཝིནཡདྷརསྶ ཧི སངྒྷམཛ྄ཛྷེ ཀཐེནྟསྶ བྷཡཾ སཱརཛྫཾ ཨོཀྐམཏི, ཝིནཡདྷརསྶ ཏཾ ན ཧོཏི. ཀསྨཱ? ‘‘ཨེཝཾ ཀཐེནྟསྶ དོསོ ཧོཏི, ཨེཝཾ ན དོསོ’’ཏི ཉཏྭཱ ཀཐནཏོ.

པཙྩཏྠིཀེ སཧདྷམྨེན སུནིགྒཧིཏཾ ནིགྒཎྷཱཏཱིཏི ཨེཏྠ དྭིདྷཱ པཙྩཏྠིཀཱ ནཱམ ཨཏྟཔཙྩཏྠིཀཱ ཙ སཱསནཔཙྩཏྠིཀཱ ཙ. ཏཏྠ མེཏྟིཡབྷཱུམཛཀཱ ཙ བྷིཀྑཱུ ཝཌྜྷོ ཙ ལིཙྪཝཱི ཨམཱུལཀེན ཨནྟིམཝཏྠུནཱ ཙོདེསུཾ, ཨིམེ ཨཏྟཔཙྩཏྠིཀཱ ནཱམ. ཡེ པན ཨཉྙེཔི དུསྶཱིལཱ པཱཔདྷམྨཱ ¶ , སབྦེཏེ ཨཏྟཔཙྩཏྠིཀཱ. ཝིཔརཱིཏདསྶནཱ པན ཨརིཊྛབྷིཀྑུཀཎྚཀསཱམཎེརཝེསཱལིཀཝཛྫིཔུཏྟཀཱ པརཱུཔཧཱརཨཉྙཱཎཀངྑཱཝིཏརཎཱདིཝཱདཱ མཧཱསངྒྷིཀཱདཡོ ཙ ཨབུདྡྷསཱསནཾ ‘‘བུདྡྷསཱསན’’ནྟི ཝཏྭཱ ཀཏཔགྒཧཱ སཱསནཔཙྩཏྠིཀཱ ནཱམ. ཏེ སབྦེཔི སཧདྷམྨེན སཧཀཱརཎེན ཝཙནེན ཡཐཱ ཏཾ ཨསདྡྷམྨཾ པཏིཊྛཱཔེཏུཾ ན སཀྐོནྟི, ཨེཝཾ སུནིགྒཧིཏཾ ཀཏྭཱ ནིགྒཎྷཱཏི.

སདྡྷམྨཊྛིཏིཡཱ པཊིཔནྣོ ཧོཏཱིཏི ཨེཏྠ པན ཏིཝིདྷོ སདྡྷམྨོ པརིཡཏྟིཔཊིཔཏྟིཨདྷིགམཝསེན. ཏཏྠ ཏེཔིཊཀཾ བུདྡྷཝཙནཾ པརིཡཏྟིསདྡྷམྨོ ནཱམ. ཏེརས དྷུཏགུཎཱ ཙུདྡས ཁནྡྷཀཝཏྟཱནི དྭེཨསཱིཏི མཧཱཝཏྟཱནཱིཏི ཨཡཾ པཊིཔཏྟིསདྡྷམྨོ ནཱམ. ཙཏྟཱརོ མགྒཱ ཙ ཙཏྟཱརི ཕལཱནི ཙ, ཨཡཾ ཨདྷིགམསདྡྷམྨོ ནཱམ.

ཏཏྠ ཀེཙི ཐེརཱ ‘‘ཡོ ཝོ, ཨཱནནྡ, མཡཱ དྷམྨོ ཙ ཝིནཡོ ཙ དེསིཏོ པཉྙཏྟོ, སོ ཝོ མམཙྩཡེན སཏྠཱ’’ཏི ཨིམིནཱ སུཏྟེན (དཱི. ནི. ༢.༢༡༦) ‘‘སཱསནསྶ པརིཡཏྟི མཱུལ’’ནྟི ཝདནྟི. ཀེཙི ཐེརཱ ‘‘ཨིམེ ཙ སུབྷདྡ བྷིཀྑཱུ སམྨཱ ཝིཧརེཡྻུཾ, ཨསུཉྙོ ལོཀོ ཨརཧནྟེཧི ཨསྶཱ’’ཏི ཨིམིནཱ སུཏྟེན (དཱི. ནི. ༢.༢༡༤) ‘‘སཱསནསྶ པཊིཔཏྟི མཱུལ’’ནྟི ཝཏྭཱ ‘‘ཡཱཝ པཉྩ བྷིཀྑཱུ སམྨཱཔཊིཔནྣཱ སཾཝིཛྫནྟི, ཏཱཝ སཱསནཾ ཋིཏཾ ཧོཏཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཨིཏརེ པན ཐེརཱ ‘‘པརིཡཏྟིཡཱ ཨནྟརཧིཏཱཡ སུཔྤཊིཔནྣསྶཔི དྷམྨཱབྷིསམཡོ ནཏྠཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཱཧཾསུ ‘‘སཙེཔི པཉྩ བྷིཀྑཱུ ཙཏྟཱརི པཱརཱཛིཀཱནི རཀྑཀཱ ཧོནྟི, ཏེ སདྡྷེ ཀུལཔུཏྟེ པབྦཱཛེཏྭཱ པཙྩནྟིམེ ཛནཔདེ ཨུཔསམྤཱདེཏྭཱ དསཝགྒཾ གཎཾ པཱུརེཏྭཱ མཛ྄ཛྷིམཛནཔདེ ཨུཔསམྤདཾ ཀརིསྶནྟི, ཨེཏེནུཔཱཡེན ཝཱིསཏིཝགྒཾ སངྒྷཾ པཱུརེཏྭཱ ཨཏྟནོཔི ཨབྦྷཱནཀམྨཾ ཀཏྭཱ སཱསནཾ ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ¶ གམཡིསྶནྟི. ཨེཝམཡཾ ཝིནཡདྷརོ ཏིཝིདྷསྶཔི སདྡྷམྨསྶ ཙིརཊྛིཏིཡཱ པཊིཔནྣོ ཧོཏཱི’’ཏི. ཨེཝམཡཾ ཝིནཡདྷརོ ཨིམེ ཏཱཝ པཉྩཱནིསཾསེ པཊིལབྷཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཀཏམེ ཚཱནིསཾསེ ལབྷཏཱིཏི? ཏསྶཱདྷེཡྻོ ཨུཔོསཐོ པཝཱརཎཱ སངྒྷཀམྨཾ པབྦཛྫཱ ཨུཔསམྤདཱ, ནིསྶཡཾ དེཏི, སཱམཎེརཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏི. ཡེཔི ཨིམེ ཙཱཏུདྡསིཀོ, པནྣརསིཀོ, སཱམགྒིཨུཔོསཐོ, སངྒྷེ ཨུཔོསཐོ, གཎེ ཨུཔོསཐོ, པུགྒལེ ཨུཔོསཐོ, སུཏྟུདྡེསོ, པཱརིསུདྡྷི, ཨདྷིཊྛཱནཨུཔོསཐོཏི ནཝ ཨུཔོསཐཱ, སབྦེ ཏེ ཝིནཡདྷརཱཡཏྟཱ, ཡཱཔི ཙ ཨིམཱ ཙཱཏུདྡསིཀཱ, པནྣརསིཀཱ, སཱམགྒིཔཝཱརཎཱ, སངྒྷེ པཝཱརཎཱ, གཎེ པཝཱརཎཱ, པུགྒལེ པཝཱརཎཱ, ཏེཝཱཙིཀཱ པཝཱརཎཱ ¶ , དྭེཝཱཙིཀཱ པཝཱརཎཱ, སམཱནཝསྶིཀཱ པཝཱརཎཱཏི ནཝ པཝཱརཎཱ, ཏཱཔི ཝིནཡདྷརཱཡཏྟཱ ཨེཝ, ཏསྶ སནྟཀཱ, སོ ཏཱསཾ སཱམཱི.

ཡཱནིཔི ཨིམཱནི ཨཔལོཀནཀམྨཾ ཉཏྟིཀམྨཾ ཉཏྟིདུཏིཡཀམྨཾ ཉཏྟིཙཏུཏྠཀམྨནྟི ཙཏྟཱརི སངྒྷཀམྨཱནི, ཡཱ ཙཱཡཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེན ཧུཏྭཱ ཀུལཔུཏྟཱནཾ པབྦཛྫཱ ཙ ཨུཔསམྤདཱ ཙ ཀཱཏབྦཱ, ཨཡམྤི ཝིནཡདྷརཱཡཏྟཱཝ. ན ཧི ཨཉྙོ དྭིཔིཊཀདྷརོཔི ཨེཝཾ ཀཱཏུཾ ལབྷཏི, སོ ཨེཝ ནིསྶཡཾ དེཏི, སཱམཎེརཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏི, ཨཉྙོ ནེཝ ནིསྶཡཾ དཱཏུཾ ལབྷཏི, ན སཱམཎེརཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏུཾ. ཏེནེཝ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀེན དྭེ སཱམཎེརཱ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦཱ, ཡོ ཨུཔཊྛཱཔེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༠༡) པཊིཀྑིཔིཏྭཱ པུན ཨནུཛཱནནྟེནཔི ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, བྱཏྟེན བྷིཀྑུནཱ ཨེཀེན དྭེ སཱམཎེརེ ཨུཔཊྛཱཔེཏུཾ, ཡཱཝཏཀེ ཝཱ པན ཨུསྶཧཏི ཨོཝདིཏུཾ ཨནུསཱསིཏུཾ, ཏཱཝཏཀེ ཨུཔཊྛཱཔེཏུ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༡༠༥) བྱཏྟསྶེཝ སཱམཎེརུཔཊྛཱཔནཾ ཨནུཉྙཱཏཾ. སཱམཎེརུཔཊྛཱཔནཾ པཙྩཱསཱིསནྟོ པན ཝིནཡདྷརསྶ སནྟིཀེ ཨུཔཛ྄ཛྷཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ ཝཏྟཔཊིཔཏྟིཾ སཱདིཏུཾ ལབྷཏི. ཨེཏྠ ཙ ནིསྶཡདཱནཉྩེཝ སཱམཎེརུཔཊྛཱནཉྩ ཨེཀམངྒཾ. ཨིཏི ཨིམེསུ ཚསུ ཨཱནིསཾསེསུ ཨེཀེན སདྡྷིཾ པུརིམཱནི པཉྩ ཚ ཧོནྟི. དྭཱིཧི སདྡྷིཾ སཏྟ, ཏཱིཧི སདྡྷིཾ ཨཊྛ, ཙཏཱུཧི སདྡྷིཾ ནཝ, པཉྩཧི སདྡྷིཾ དས, སབྦེཧིཔེཏེཧི སདྡྷིཾ ཨེཀཱདསཱཏི ཨེཝཾ ཝིནཡདྷརོ པུགྒལོ པཉྩ ཚ སཏྟ ཨཊྛ ནཝ དས ཨེཀཱདས ཙ ཨཱནིསཾསེ ལབྷཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

མཧཱནིསཾསམིཙྩེཝཾ ¶ , ཀོསལླཾ ཝིནཡེ སདཱ;

པཏྠེནྟེནེཏྠ ཀཱཏབྦོ, ཨབྷིཡོགོ པུནཔྤུནནྟི.

ཨིཏི པཱལི༹མུཏྟཀཝིནཡཝིནིཙྪཡསངྒཧེ

པཀིཎྞཀཝིནིཙྪཡཀཐཱ སམཏྟཱ.

ནིཊྛིཏོ ཙཱཡཾ པཱལི༹མུཏྟཀཝིནཡཝིནིཙྪཡསངྒཧོ.

ནིགམནཀཐཱ

ཨཛ྄ཛྷེསིཏོ ནརིནྡེན, སོཧཾ པརཀྐམབཱཧུནཱ;

སདྡྷམྨཊྛིཏིཀཱམེན, སཱསནུཛྫོཏཀཱརིནཱ.

ཏེནེཝ ¶ ཀཱརིཏེ རམྨེ, པཱསཱདསཏམཎྜིཏེ;

ནཱནཱདུམགཎཱཀིཎྞེ, བྷཱཝནཱབྷིརཏཱལཡེ.

སཱིཏལཱུདཀསམྤནྣེ, ཝསཾ ཛེཏཝནེ ཨིམཾ;

ཝིནཡསངྒཧཾ སཱརཾ, ཨཀཱསི ཡོགིནཾ ཧིཏཾ.

ཡཾ སིདྡྷཾ ཨིམིནཱ པུཉྙཾ, ཡཉྩཉྙཾ པསུཏཾ མཡཱ;

ཨེཏེན པུཉྙཀམྨེན, དུཏིཡེ ཨཏྟསམྦྷཝེ.

ཏཱཝཏིཾསེ པམོདེནྟོ, སཱིལཱཙཱརགུཎེ རཏོ;

ཨལགྒོ པཉྩཀཱམེསུ, པཏྭཱན པཋམཾ ཕལཾ.

ཨནྟིམེ ཨཏྟབྷཱཝམྷི, མེཏྟེཡྻཾ མུནིཔུངྒཝཾ;

ལོཀགྒཔུགྒལཾ ནཱཐཾ, སབྦསཏྟཧིཏེ རཏཾ.

དིསྭཱན ཏསྶ དྷཱིརསྶ, སུཏྭཱ སདྡྷམྨདེསནཾ;

ཨདྷིགནྟྭཱ ཕལཾ ཨགྒཾ, སོབྷེཡྻཾ ཛིནསཱསནནྟི.

ཝིནཡསངྒཧ-ཨཊྛཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.