📜

1. Paṭhamo paricchedo

Nāmattayavibhāgo

3.

Tattha ¶ cittaṃ cetasikaṃ, nibbānanti mataṃ tidhā;

Nāmaṃ rūpaṃ tu duvidhaṃ, bhūtopādāyabhedato.

4.

Kāmabhūmādibhedena, tattha cittaṃ catubbidhaṃ;

Cetoyuttā dvipaññāsa, dhammā cetasikā matā.

5.

Cakkhusotaghānajivhā-kāyaviññāṇadhātuyo;

Sampaṭicchanacittañca, tathā santīraṇadvayaṃ.

6.

Somanassasahagataṃ, upekkhāsahitanti ca;

Iccāhetukacittāni, puññapākāni aṭṭhadhā.

7.

Somanassayutaṃ tattha, hitvā santīraṇaṃ tathā;

Sattākusalapākāni, tānevāti viniddise.

8.

Pañcadvāramanodvārāvajjanaṃ ¶ hasananti ca;

Kriyacittamudīritaṃ, tividhampi ahetukaṃ.

9.

Evaṃ aṭṭhārasavidhaṃ, mānasaṃ hotihetukaṃ;

Mūlabhedenākusalaṃ, cittaṃ tu tividhaṃ mataṃ.

10.

Somanassasahagataṃ, upekkhāsahitaṃ tathā;

Diṭṭhigatasampayuttaṃ, vippayuttanti bheditaṃ.

11.

Asaṅkhāraṃ sasaṅkhāramiti bhinnaṃ panaṭṭhadhā;

Lobhamūlaṃ pakāsenti, tatthākusalamānasaṃ.

12.

Domanassasahagataṃ, paṭighena samāyutaṃ;

Dosamūlamasaṅkhāraṃ, sasaṅkhārantipi dvidhā.

13.

Vicikicchāsahagataṃ ¶ , uddhaccasahitanti ca;

Mohamūlañca duvidhaṃ, upekkhāya samāyutaṃ.

14.

Dvādasākusalānevaṃ, cittānīti vibhāvaye;

Hitvāhetukapāpāni, sobhanāni tato paraṃ.

15.

Somanassasahagataṃ, upekkhāsahitaṃ tathā;

Dvidhā ñāṇena saṃyuttaṃ, vippayuttanti bheditaṃ.

16.

Asaṅkhāraṃ sasaṅkhāramiti bhinnaṃ panaṭṭhadhā;

Sahetukāmāvacara-puññapākakriyā bhave.

17.

Kāme tevīsa pākāni, puññāpuññāni vīsati;

Ekādasa kriyā ceti, catupaññāsa sabbathā.

18.

Takkacārapītisukhekaggatāsahitaṃ pana;

Paṭhamajjhānakusalaṃ, vipākañca kriyā tathā.

19.

Dutiyaṃ takkato hīnaṃ, tatiyaṃ tu vicārato;

Catutthaṃ pītito hīnaṃ, upekkhekaggatāyutaṃ.

20.

Pañcamaṃ ¶ pañcadasadhā, rūpāvacaramīritaṃ;

Pañcamajjhānamevekamarūpāvacaraṃ pana.

21.

Ākāsānañcāyatanaṃ, puññapākakriyā tathā;

Viññāṇañcāyatanañca, ākiñcaññāyatanakaṃ;

Nevasaññānāsaññāyatanaṃ dvādasadhā bhave.

22.

Sotāpattimaggacittaṃ, phalacittaṃ tathāparaṃ;

Sakadāgāmānāgāmi, arahattanti aṭṭhadhā.

23.

Jhānaṅgayogabhedena, katvekekaṃ tu pañcadhā;

Vitthārānuttaraṃ cittaṃ, cattālīsavidhaṃ bhave.

24.

Rūpāvacaracittāni ¶ , gayhantānuttarāni ca;

Paṭhamādijjhānabhede, āruppañcāpi pañcame.

25.

Dvādasākusalānevaṃ, kusalānekavīsati;

Chattiṃseva vipākāni, kriyacittāni vīsati.

26.

Ekavīsasataṃ vātha, ekūnanavutīvidhaṃ;

Cittaṃ taṃsampayogena, bhinnā cetasikā tathā.

27.

Phasso ca vedanā saññā, cetanekaggatā tathā;

Jīvitaṃ manasīkāro, sabbasādhāraṇā matā.

28.

Takkacārādhimokkhā ca, vīriyaṃ chandapītiyo;

Pakiṇṇakā cha akkhātā, terasaññasamānatā.

29.

Pakiṇṇakā na viññāṇe, vitakko dutiyādisu;

Vicāro tatiyādimhi, adhimokkho tu kaṅkhite.

30.

Santīraṇamanodhātuttikesu vīriyaṃ tathā;

Catutthasukhite pīti, chandohetumhi momuhe.

31.

Chasaṭṭhi pañcapaññāsa, ekādasa ca soḷasa;

Sattati vīsati ceva, tāni cittāni dīpaye.

32.

Mohāhirikānottappa-muddhaccaṃ ¶ sabbapāpajaṃ;

Issāmaccherakukkuccadosā tu paṭighe tathā.

33.

Lobho lobhe tu diṭṭhi ca, diṭṭhiyutte viyuttake;

Māno ca thinamiddhaṃ tu, sasaṅkhāresu pañcasu.

34.

Kaṅkhite vicikicchāti, cuddasākusalānime;

Dvādasākusalesveva, niyamena vavatthitā.

35.

Saddhā sati hirottappaṃ, alobhādosamajjhatā;

Kāyacittānaṃ passaddhi, lahutā mudutā tathā.

36.

Kammaññatā ¶ ca pāguññaujutāti yugā cha ca;

Ekūnavīsati dhammā, aññamaññāviyogino;

Ekūnasaṭṭhicittesu, sobhanesu pavattitā.

37.

Sammāvācā ca kammantājīvāti viratī imā;

Lokuttare sadā sabbā, saha kāmasubhe visuṃ.

38.

Karuṇāmuditā nānā, rūpe pañcamavajjite;

Kadāci kāme kusale, kriyacitte sahetuke.

39.

Tihetukesu cittesu, paññā sabbattha labbhati;

Ete saddhādayo dhammā, pañcavīsati sobhanā.

40.

Issāmaccherakukkuccaviratīkaruṇādayo;

Nānā kadāci māno ca, thinamiddhaṃ tathā saha.

41.

Satta sabbattha jāyanti, cha tu dhammā yathārahaṃ;

Cuddasākusalesveva, sobhanesveva sobhanā.

42.

Dvepaññāsa paniccevaṃ, dhamme saṅgayha mānase;

Labbhamāne vibhāveyya, paccekampi vicakkhaṇo.

43.

Sobhanaññasamānā ca, paṭhame viratī vinā;

Dutiyādīsu takkañca, vicāraṃ tatiyādisu.

44.

Catutthādīsu ¶ pītiñca, karuṇādiñca pañcame;

Hitvā neva viyojeyya, saṅkhipitvāna pañcadhā.

45.

Pañcatiṃsa catuttiṃsa, tettiṃsa ca yathākkamaṃ;

Dvattiṃsa tiṃsa evātha, jāyantīti mahaggate.

46.

Gahetvā viratī sabbā, hitvāna karuṇādayo;

Paṭhame dutiyādimhi, vitakkādiṃ vinā tathā.

47.

Pañcadhāva ¶ gaṇeyyevaṃ, chattiṃsā ca yathākkamaṃ;

Pañcatiṃsa catuttiṃsa, tettiṃsadvayamuttare.

48.

Sobhanaññasamānā ca, kāmesu kusale kriye;

Hitvā viratiyo pāke, viratīkaruṇādayo.

49.

Ñāṇayutte somanasse, viyutte ñāṇavajjitā;

Upekkhake pītihīnā, vippayutte dvayaṃ vinā.

50.

Catudhā tividhesvevaṃ, vigaṇeyya dvayaṃ dvayaṃ;

Na santupekkhāsahite, karuṇādīti kecana.

51.

Aṭṭhatiṃsa sattatiṃsadvayaṃ chattiṃsakaṃ subhe;

Pañcatiṃsa catuttiṃsadvayaṃ tettiṃsakaṃ kriye.

52.

Tettiṃsa pāke dvattiṃsadvayekatiṃsakaṃ bhave;

Sahetukāmāvacarapuññapākakriyāmane.

53.

Mohādayo samānā ca, paṭhame lobhadiṭṭhiyā;

Tatiye lobhamānena, jāyantekūnavīsati.

54.

Aṭṭhārasa pītihīnā, pañcame sattame tathā;

Navame dosakukkuccamaccharissāhi vīsati.

55.

Paṭhamādīsu vuttāva, dutiyādīsu jāyare;

Thinamiddhenekavīsa, vīsa dvevīsatikkamā.

56.

Chandapītiṃ ¶ vinuddhacce, kaṅkhite nicchayaṃ vinā;

Pañcadaseva kaṅkhāya, asubhesu vibhāvaye.

57.

Site samānā nicchandā, dvādasekādaseva tu;

Pītiṃ hitvāna voṭṭhabbe, vīriyaṃ sukhatīraṇe.

58.

Dvayaṃ hitvā manodhātu, upekkhātīraṇe dasa;

Satta sādhāraṇā eva, pañcaviññāṇasambhavā.

59.

Iti ¶ cetasi sambhūtā,

Dvepaññāsa yathārahaṃ;

Ñeyyā cetasikā dhammā,

Cetobhedappabhedino.

60.

Suññatañcānimittañca, tathāpaṇihitanti ca;

Tividhākāramīrenti, nibbānamamataṃ budhā.

61.

Yaṃ ārabbha pavattantaṃ, tatthānuttaramānasaṃ;

Suññatādivimokkhoti, nāmamālambato labhe.

62.

Sopādisesanibbānadhātu ceva tathāparā;

Anupādisesā cāti, duvidhā pariyāyato.

63.

Tadetaṃ vānanikkhantamaccantaṃ santilakkhaṇaṃ;

Assāsakaraṇarasaṃ, khemabhāvena gayhati.

64.

Taṃ nāmetīti nibbānaṃ, namantīti tatopare;

Tepaññāsāti nāmāni, catupaññāsa sabbathā.

65.

Cittacetasikayojanānayaṃ,

Cittamuttamamidaṃ pakāsitaṃ;

Sādhu cetasi nidhāya paṇḍitā,

Sādhu sāsanadharā bhavanti te.

66.

Buddhappavattamavagāhitabodhiñāṇa-

Miccābhidhammamavagāhitasabbadhammaṃ ¶ ;

Ogayha nāmagatarāsimasesayitvā,

Saṅgayha sabbamidha yojitamādarena.

Iti nāmarūpaparicchede nāmattayavibhāgo nāma

Paṭhamo paricchedo.