📜
Vīsatimo paricchedo
20. Kalāpakathā
Iti ¶ vuttappakārena, sabbaṃ rūpampi piṇḍitaṃ;
Sahavuttiniyāmena, ekavīsavidhaṃ kathaṃ.
Kammaṃ cittotukāhārasamuṭṭhānā yathākkamaṃ;
Nava cha caturo dve ca, kalāpā ekavīsati.
Jīvitañcāvinibbhoga-rūpāni ca yathākkamaṃ;
Cakkhādikehi yojetvā, dasakā aṭṭha dīpitā.
Cakkhusotaghānajivhādasakā ca catubbidhā;
Kāyitthipumbhāvavatthudasakā ca tathāpare.
Jīvitenāvinibbhogarūpāni navakanti ca;
Navete kammajā nāma, kalāpā samudīritā.
Avinibbhogarūpāni, suddhaṭṭhakamathāparaṃ;
Kāyaviññattinavakaṃ, kāyaviññattiyā saha.
Vacīviññattidasakaṃ, saddena sahavuttito;
Lahutādekādasakaṃ, tiṇṇannaṃ saha sambhavā.
Kāyaviññattilahutādīhi dvādasakaṃ bhave;
Vacīviññattilahutādīhi terasakaṃ tathā.
Iti cittasamuṭṭhānā, kalāpā cha pakāsitā;
Rūpākāravikārampi, saṅgahetvā yathārahaṃ.
Suddhaṭṭhakaṃ ¶ tu paṭhamaṃ, saddena navakaṃ bhave;
Lahutādekādasakaṃ, lahutādīhi tīhipi.
Saddena ¶ lahutādīhi, tathā dvādasakanti ca;
Kalāpā utusambhūtā, catudhāva pakittitā.
Suddhaṭṭhakañca paṭhamaṃ, āhārajamathāparaṃ;
Lahutādekādasakaṃ, iti dve ojajā matā.
Kalāpānaṃ paricchedalakkhaṇattā vicakkhaṇā;
Na kalāpaṅgamiccāhu, ākāsaṃ lakkhaṇāni ca.
Tattha cekūnanavuti, tesaṭṭhi ca yathākkamaṃ;
Tālīsekūnavīsā ca, kalāpaṅgāni tāni ca.
Lakkhaṇākāsarūpāni, kalāpesu tahiṃ tahiṃ;
Pañca pañceti rūpāni, tisataṃ soḷasādhikaṃ.
Agahītaggahaṇena, aṭṭhavīsavidhānipi;
Rūpakoṭṭhāsanāmena, pañcavīsati bhāvaye.
Bhūtattayaṃ tu phoṭṭhabbaṃ, katvāpacayasantatiṃ;
Jātimekañca katvā vā, vinātha hadayaṃ tahiṃ.
Dhammasaṅgaṇiyaṃ hetaṃ, rūpakaṇḍe sarūpato;
Vatthurūpaṃ na niddiṭṭhaṃ, paṭṭhāne desitaṃ tu taṃ.
Dve saddanavakā ceva,
Tayo suddhaṭṭhakāpi ca;
Dve dve cittotusambhūtā,
Eko āhārajoti ca.
Tesamuṭṭhānikā pañca, kammajāni naveti ca;
Rūparūpavasenete, kalāpā cuddaseritā.
Dasakesveva saṅgayha, jīvitanavakaṃ tahiṃ;
Bhāvaddasakamekaṃ vā, katvā vatthuṃ vinā tathā.
Saddā ¶ ¶ cittotujā dveva, tesamuṭṭhānikā tayo;
Suddhaṭṭhakā ca satteva, kammajā dasakāni ca.
Channavūtividhaṃ tattha, rūpaṃ bhāsanti paṇḍitā;
Agahītaggahaṇena, aṭṭhārasavidhaṃ bhave.
Tesameva kalāpānaṃ, sattakacchakkapañcakā;
Catukkā ca tikadvikā, ekakā ca yathārahaṃ.
Dve satta nava cha tayo, tayopi ca yathākkamaṃ;
Cattāroti catuttiṃsa, sahavuttikarāsayo.
Cakkhusotaghānajivhā-kāyavatthuvasā siyuṃ;
Itthipumbhāvadasakasahitā sattakā dvidhā.
Cakkhusotaghānahīnā, paccekaṃ dve sabhāvakā;
Abhāvato bhāvahīno, itthaṃ chakkāpi sattadhā.
Cakkhusotavihīnā ca,
Cakkhughānavihīnakā;
Sotaghānavihīnā ca,
Sabhāvā dve tayo tayo.
Cakkhādekekato hīnā,
Tividhāpi abhāvato;
Iccevaṃ pañcakā nāma,
Navakā rāsayo siyuṃ.
Cakkhādittayahīnāva, ekato dve sabhāvakā;
Cakkhādittayato dvīhi, tayo hīnā abhāvakā.
Rūpaloke cakkhusota-vatthujīvitanavakā;
Cattārova kalāpāti, catukkā cha yathārahaṃ.
Abhāvo dve sabhāvakā;
Kāyabhāvavatthuvasā,
Iti honti tayo tikā.
Kāyavatthuvaseneko, dve ca cittotusambhavā;
Saddanavakaṭṭhakāti, dukā ca tividhā siyuṃ.
Jīvitanavakañcekaṃ, tesamuṭṭhānikāni ca;
Suddhaṭṭhakāni tīṇīti, cattāro ekakā siyuṃ.
Catuttiṃsa paniccete, sandhiyañca pavattiyaṃ;
Rūparūpakalāpānaṃ, rāsayo honti sambhavā.
Sattati saṭṭhimiccevamādinā ca yathārahaṃ;
Kalāparāsirūpāni, tattha tattha vibhāvaye.
Soḷasa pañcadasetiādibhedavasāpi ca;
Agahītaggahaṇena, tattha tattha viniddise.
Catucattālīsasataṃ, kalāpā honti piṇḍitā;
Chabbīsa tattha rūpāni, sahassañca catussataṃ.
Iccāpāyacatukke ca, kāme sugatisattake;
Rūpe ca pañcadasake, asaññāpāyabhūmiyaṃ.
Catukoṭṭhāsikesveva, sattavīsavidhesupi;
Jātiṭṭhānesu sattānaṃ, sandhiyañca pavattiyaṃ.
Indriyabaddhasantāne, tathānindriyakamhi ca;
Bahisaṅkhārasantāne, matakāye ca sambhavā.
Labbhamānakalāpā ca, kalāpānañca rāsayo;
Tattha vitthārasaṅkhepā, rūpānaṃ gaṇanāpi ca.
Ettha ¶ ¶ rūpā avuttā hi, yathāvuttānusārato;
Vitthāretvāna viññeyyā, sabbathāpi ca viññunāti.
Iti rūpavibhāge kalāpakathā niṭṭhitā.
Vīsatimo paricchedo.