📜

Tevīsatima pariccheda

Yodhalābho

1.

Balalakkhaṇarūpeti ¶ ,

Tejojavaguṇehi ca;

Aggo hutvā mahākāyo,

So ca kaṇḍūlavāraṇo.

2.

Nandīmitto suranimilo, mahāsoṇo goṭṭhayimbaro;

Theraputtābhayo bharaṇo, veḷusumano tatheva ca.

3.

Khañjadevo phussadevo, labhiyya vasabhopi ca;

Ete dasa mahāyodhā, tassā’hesuṃ mahabbalā.

4.

Ahu eḷārarājassa, mitto nāma camūpati;

Tassa kammantagāmamhi, pācīnakhaṇḍarājiyā.

5.

Cittapabbatasāmantā, ahu bhaginiyā suto;

Kosohitavatthaguyho, mātulasseva nāmato.

6.

Dūrampi parisappantaṃ, daharaṃ taṃ kumārakaṃ;

Ābajjha nandiyā kaṭyaṃ, nisadamhi abandhisu.

7.

Nisadaṃ kaḍḍhato tassa, bhūmiyaṃ parisappato;

Ummārātikkame nandi, sā chajjati yato tato.

8.

Nandimittoti ñāyittha, dasanāgabalo ahu;

Vuddho nagaramāgamma, so upaṭṭhāsi mātulaṃ.

9.

Thūpādīsu asakkāraṃ, karonto damiḷe tadā;

Ūruṃ akkammapādena, hatthena itaraṃ tuso.

10.

Gahetvā sampadāletvā, bahikkhapatiṃ thāmavā;

Devā antaradhāpenti, tena khittaṃ kaḷevaraṃ.

11.

Damiḷānaṃ khayaṃ disvā, rañño ārocayiṃ sutaṃ;

‘‘Sahoṭṭaṃ gaṇhathetaṃ’’ti, vuttaṃ kātuṃ na sakkhisuṃ.

12.

Cintesi ¶ nandimitto so, ‘‘evampi karato mama;

Janakkhayo kevalañhi, natthi sāsanajotanaṃ.

13.

Rohaṇe khattiyā santi, pasannaṃ ratanattaye;

Tattha katvā rājasevaṃ, gaṇhitvā damiḷe’khile.

14.

Rajjaṃ datvā khattiyānaṃ, jotessaṃ buddhasāsanaṃ’’;

Iti gantvā gāmaṇissa, taṃ kumārassa sāvayi.

15.

Mātuyā mantayitvā so, sakkāraṃ tassa kārayi;

Sakkato nandimitto so, yodho vasi tadantike.

16.

Kākavaṇṇo tissarājā, vāretuṃ damiḷisadā;

Mahāgaṅgāya titthesu, rakkhaṃ sabbesu kārayi.

17.

Ahu dīghābhayo nāma, rañño’ñña bhariyā suto;

Kacchakatitthe gaṅgāya, tena rakkhamakārayi.

18.

So rakkhākaraṇatthāya, samantā yojanadvaye;

Mahākulamhā ekekaṃ, puttaṃ āṇāpayi tahiṃ.

19.

Koṭṭhivāle janapade, gāme khaṇḍakaviṭṭhike;

Sattaputto kulapati, saṅgho nāmā’si issaro.

20.

Tassāpi dhūtaṃ pāhesi, rājaputto sutatthiko;

Sattamo nimilo nāma, dasahatthibalo suto.

21.

Tassa akammasīlattā, khīyantā chapi bhātaro;

Rocayuṃ tassa gamanaṃ, na tu mātā pitā pana.

22.

Kujjhitvā sesabhātūnaṃ, pātoyeva tiyojanaṃ;

Gantvā suraggameyeva, rājaputtaṃ apassiso.

23.

So taṃ vimaṃsanatthāya, dūre kicce niyojayi;

Cetiya pabbatā sanne, dvāra maṇḍalagāmake.

24.

Brāhmaṇo kuṇḍalo nāma, vijja te me sahāyako;

Samuddapāre bhaṇḍāni, tassa vijjanti santike.

25.

Gantvā taṃ tena dinnāni, bhaṇḍakāni idhā’hara;

Iti vatvāna bhojetvā, lekhaṃ datvā vissajjayi.

26.

Tato nava yojanañhi, anurādhapuraṃ idaṃ;

Pubbaṇheyeva gantvāna, so taṃ brāhmaṇa maddasa.

27.

‘‘Nhatvā ¶ vāpiyaṃ tāta, ehī’’ti āha brāhmaṇo;

Idhā’nāgata pubbattā, nhatvāna tissavāpiyaṃ.

28.

Mahābodhiñca pūjetvā, thūpārāme ca cetiyaṃ;

Nagaraṃ pavisitvāna, passitvā sakalaṃ puraṃ.

29.

Āpaṇā gandhamādāya, uttara dvārato tato;

Nikkhammuppala khettamhā, gahetvā uppalāni ca.

30.

Upāgami brāhmaṇaṃ taṃ, puṭṭho tenā’ha so gatiṃ;

Sutvā so brāhmaṇo tassa, pubbāgamamidhāgamaṃ.

31.

Vimhito cintayī evaṃ, ‘‘purisā jānīyo ayaṃ;

Sace jāneyya eḷāro, imaṃ hatthe karissati.

32.

Tasmā’yaṃ damiḷā’sanne, vāsetuṃ neva arahati;

Rājaputtassa pituno, santike vāsamarahati’’.

33.

Eva mevaṃ likhitvāna, lekhaṃ tassa samappayi;

Puṇṇavaḍḍhana vatthāni, paṇṇākāre bahūpi ca.

34.

Datvā taṃ bhojayitvā ca, pesesī sakhisantikaṃ;

So vaḍḍhamānacchāyāyaṃ, gatvā rājasutanti kaṃ.

35.

Lekhañca paṇṇākāre ca, rājaputtassa appayi;

Tuṭṭho āha ‘‘sahassena, pasādetha ima’’nti so.

36.

Issaṃ kariṃsu tassa’ññe, rājaputtassa sevakā;

So taṃ dasasahassena, pasādāpesi dārakaṃ.

37.

Tassa kesaṃ likhāpetvā, gaṅgāyeva nahāpiya;

Puṇṇavaḍḍhana vatthayugaṃ, gandhamālañca sundaraṃ;

Acchādetvā vilimpetvā, maṇḍayitvā surūpakaṃ.

38.

Sīsaṃ dukūlapaṭṭena, veṭhayitvā upānayuṃ;

Attano parihārena, bhattaṃ tassa adāpayi.

39.

Attano dasasahassa-agghanasayanaṃ subhaṃ;

Sayanatthaṃ adāpesi, tassa yodhassa khattiyo.

40.

So ¶ sabbaṃ ekato katvā, netvā mātāpitantikaṃ;

Mātuyā dasasahassaṃ, sayanaṃ pituno adā.

41.

Taṃyeva rattiṃ āgantvā, rakkhaṭhāne addassayi;

Pabhāte rājaputto taṃ, sutvā tuṭṭhamano ahu.

42.

Datvā paricchadaṃ tassa, parivārajanaṃ tathā;

Datvā dasasahassānī, pesesi pitusantikaṃ.

43.

Yodho dasasahassāni, netvā mātāpitantikaṃ;

Tesaṃ datvā kākavaṇṇa-tisso rājā mupāgami.

44.

So gāmaṇikumārassa, tamappesi mahīpati;

Sakkato suranimilo, yodho vasi tadantike.

45.

Kuṭumbarikaṇṇikāyaṃ,

Hundarīvāpi gāmake;

Tisassa aṭṭhamo putto,

Ahosi soṇa nāmako.

46.

Sattavassikakālepi, tālagacche aluñci so;

Dasa vassikakālamhi, tāle luñcimahabbalo.

47.

Kāle na so mahāsoṇo,

Dasa hatthi balo ahu;

Rājā taṃ tādisaṃ sutvā,

Gahetvā pitusantikā.

48.

Gāmaṇissa kumārassa, adāsi posanatthiko;

Tena so laddhasakkāro, yodho vasi tadantike.

49.

Girināme janapade, gāme nicchelaviṭṭhike;

Dasahatthibalo āsi, mahānāgassa atrajo.

50.

Lakuṇṭakasarīrattā, ahu goṭṭhaka nāmako;

Karonti keḷiparihāsaṃ, tassa jeṭṭhā cha bhātaro.

51.

Te gantvā māsakhettatthaṃ, koṭṭayitvā mahāvanaṃ;

Tassa bhāgaṃ ṭhapetvāna, gantvā tassa nivedayuṃ.

52.

So ¶ gantvā taṃ khaṇaṃyeva, rukkhe imbarasaññite;

Luñcitvāna samaṃ katvā, bhūmiṃ gantvā nivedayi.

53.

Gantvāna bhātaro tassa, disvā kammanta mabbhutaṃ;

Tassa kammaṃ kittayantā, āgacchiṃsu tadantikaṃ.

54.

Tadupādāya so āsi, goṭṭhayimbaranāmako;

Tatheva rājā pāhesi, tambi gāmaṇisantikaṃ.

55.

Koṭipabbatasāmantā, kittigāmamhi issaro;

Rohaṇo nāma gahapati, jātaṃ puttakamattano.

56.

Samāna nāmaṃ kāresi, goṭṭhakāhayarājino;

Dārako so balī āsi, dasadvādasavassiko.

57.

Asakkuṇeyyapāsāṇe, uddhattuṃ catupañcahi;

Kīḷamāno khipi tadā, so kīḷāguḷake viya.

58.

Tassa soḷasavassassa, pitā gadamakārayi;

Aṭṭhatiṃsaṅgulavaṭṭaṃ, soḷasahatthadīghakaṃ.

59.

Kālānaṃ nāḷikerānaṃ,

Khandhe āhacca tāya so;

Te pātayitvā teneva,

Yo dho so pākaṭo ahu.

60.

Tatheva rājā pāhesi, tampi gāmaṇisantike;

Upaṭṭhāko mahāsumma-therassā’si pitā pana.

61.

So mahāsummatherassa, dhammaṃ sutvā kuṭumbiko;

Sotāpattiphalaṃ patto, vihāre koḷapabbate.

62.

Sotu sañjātasaṃvego, ārocetvāna rājino;

Datvā kuṭumbaṃ puttassa, pabbaji therasantike.

63.

Bhāvanaṃ anuyuñjitvā, arahattamapāpuṇi;

Putto tena’ssa paññāyi, theraputtābhayo iti.

64.

Kappakandaragāmamhi, kumārassa suto ahu;

Bharaṇo nāma so kāle, dasadvādasavassike.

65.

Dārakehi ¶ vanaṃ gantvā’-nubandhitvā sase bahū;

Pādena paharitvāna, dvikhaṇḍaṃ bhūmiyaṃ khipi.

66.

Gāmikehi vanaṃ gantvā, soḷasavassiko pana;

Tatheva pātesi lahuṃ, miga gokaṇṇasūkare.

67.

Bharaṇo so mahāyodho,

Teneva pākaṭo ahu;

Tatheva rājā vāsesi,

Tampi gāmaṇisantike.

68.

Girigāme janapade, kuṭumbiyaṅgaṇagāmake;

Kuṭumpivasabho nāma, ahosi tattha sammato.

69.

Veḷo janapado tassa, sumano giribhojako;

Sahāyassa sute jāte, paṇṇākārapurassarā.

70.

Gantvā ubho sakaṃ nāmaṃ, dārakassa akārayuṃ;

Taṃ vuddhaṃ attano gehe, vāsesi siribhojako.

71.

Tasse’ko sindhavo posaṃ, kañcinā rohituṃ adā;

Disvā tu veḷusumanaṃ, ayaṃ arohako mama.

72.

Anurūpo’ti cintetvā,

Pahaṭṭho hesitaṃ akā;

Taṃ ñatvā bhojako ‘‘assaṃ,

Ārohā’’ti tamāhaso.

73.

So assaṃ āruhitvā taṃ, sīghaṃ dhāvayi maṇḍale;

Maṇḍale sakale asso, ekābaddho adissi so.

74.

Nisīdi dhāvato ca’ssa, vassahāro’va piṭṭhiyaṃ;

Mocetipi uttariyaṃ, bandhatipi anādaro.

75.

Taṃ disvā parisā sabbā, ukkuṭṭhiṃ sampavattayi;

Datvā dasasahassāni, tassa so giribhojako.

76.

Rājānucchaviko’yaṃti, haṭṭho rañño adāsi taṃ;

Rājā taṃ veḷusumanaṃ, attanoyeva santike.

77.

Kāretvā ¶ tassa sakkāraṃ, vāsesi bahumānayaṃ;

Nakulanagarakaṇṇikāyaṃ, gāme mahinda doṇike.

78.

Abhayassa’ntime putto, devonāmā’si thāmavā;

Īsakaṃ pana khañjattā, khañjadevoti taṃ viduṃ.

79.

Migamaṃ gāmavāsīhi, saha gantvāna so tadā;

Mahise anubandhitvā, mahante uṭṭhituṭṭhite.

80.

Hatthena pāde gaṇhitvā, bhametvā sīsamatthake;

Asumha bhūmiṃ cuṇṇeti, tesaṃ aṭṭhīni māṇavo.

81.

Taṃ pavattiṃ suṇitvāva, khañjadevaṃ mahīpati;

Vāsesi āharāpetvā, gāmaṇisse’va santike.

82.

Cittalapabbatā’sanne, gāme kapiṭṭhanāmake;

Uppalassa suto āsi, phussadevoti nāmako.

83.

Gantvā saha kumārehi, vihāraṃ so kumārako;

Bodhiyā pūjitaṃ saṅkhaṃ, ādāya dhamithāmasā.

84.

Asanīpātasaddova, saddo tassa mahā ahu;

Ummattā viya āsuṃ te, bhītā sabbepi dārakā.

85.

Tena so āsi ummāda-phussa devoti pākaṭo;

Dhanusippaṃ akāresi, tassa vaṃsāgataṃ pitā.

86.

Saddavedhi vijjuvedhī, vālavedhī ca so ahu;

Vālukāpuṇṇasakaṭaṃ, baddhadhammasataṃ tathā.

87.

Asano dumbaramayaṃ, aṭṭhasoḷasaaṅgulaṃ;

Tathā ayo lohamayaṃ, paṭṭaṃdi caturaṅgali.

88.

Nibbedhayatikaṇṇena, kaṇḍo tena visajjito;

Thale aṭṭhusabhaṃ yāti, jale tu usabhaṃ pana.

89.

Taṃ suṇitvā mahārājā, pavattiṃ pitusantikā;

Tampi āṇāpayitvāna, gāmaṇimhi avāsayi.

90.

Tulādhāranagāsanne, vihāravāpi gāmake;

Mattakuṭumbissa suto, ahu vasabhanāmako.

91.

Taṃ ¶ sujātasarīrattā, labhiya vasabhaṃ viduṃ;

So vīsativassuddesamhi, mahākāyabalo ahu.

92.

Ādāya so katipayo, puriseyeva ārabhi;

Khettatthiko mahāvāpiṃ, karonto taṃ mahabbalo.

93.

Dasahi dvādasahi vā, vahitabbe dhurehipi;

Vahanto paṃsupiṇḍe so, lahuṃ vāpiṃ samāpayi.

94.

Tena so pākaṭo āsi, tampi ādāya bhūmipo;

Datvā taṃ tassa sakkāraṃ, gāmaṇissa adāsi taṃ.

95.

Vasabhodakavāroti, kaṃ khettaṃ pākaṭaṃ ahu;

Evaṃ labhiyāvasabho, vasi gāmaṇisantike.

96.

Mahāyodhānametesaṃ, dasannampi mahipati;

Puttassa sakkārasamaṃ, sakkāraṃ kārayi tadā.

97.

Āmantetvā mahāyodhe, dasāpi ca disampati;

‘‘Yodhe dasadase’keko, esathā’ti udāhari.

98.

Te tathevā’nayuṃ yodhe, tesampāha mahīpati;

Tassa yodhasahassāpi, tatheva pariyesituṃ.

99.

Tathā tepā’nayuṃ yodhe, tesampāhaṃ mahīpati;

Punayodhasahassassa, tatheva pariyesituṃ.

100.

Tathā tepā’nayuṃ yodhe, sabbe sampiṇḍitā tu te;

Ekādasasahassāni, yodhāsataṃ tathā dasa.

101.

Sabbe te laddhasakkārā, bhūmipālena sabbadā;

Gāmaṇiṃ rājaputtaṃ taṃ, vasiṃsu parivāriya.

102.

Iti sucaritajātabbhutaṃ,

Suṇiya naro matimā sukhattiko;

Akusalapathato parammukho,

Kusalapathe’bhirameyya sabbadāti.

Sujanappasādasaṃvegatthāya kate mahāvaṃse

Yodhalābho nāma

Tevīsatimo paricchedo.