📜

Tecattālīsatima pariccheda

Caturājako

1.

Tato ¶ vijitasaṅgāmo, kassapo puritāsayo;

Mahāpāḷimhi saṅghassa, samiddhaṃ bhojanaṃ akā.

2.

Nāgasālā nivāsiṃ so, mahādhammakathiṃ yatiṃ;

Mahāpūjāya pūjetvā, saddhammaṃ tena vācayi.

3.

Vasantaṃ bhātuāvāse, samuddissa likhāpayi;

Kaṭandhakāravāsiṃ so, pāḷi sabbaṃ sasaṅgahaṃ.

4.

Jiṇṇaṃ saṅkharikammañca, navaṃ kāresi cetiye;

Saṅghabhogamanekañca, tattha tattha pavattayi.

5.

Nānāmaṇisamujjotaṃ, kāsi cūḷamaṇittayaṃ;

Sataṃ paṇḍupalāsānaṃ, vatthadānena tappayi.

6.

Tassāsuṃ bahavo puttā, jeṭṭho tesañca māṇako;

Sabbe te na vayappattā, bālāvigatabuddhino.

7.

Tato so byādhinā phuṭṭho, atekicchena kenaci;

Puttā me bālakā sabbe, ne’te rajjakkhamā iti.

8.

Vasantaṃ rohaṇe dese, bhāgineyyaṃ mahāmatiṃ;

Āhuya sabbaṃ pādāsi, rajjaṃ puttehi attano.

9.

Gandhamālādipūjāhi, pūjayitvāna cetiye;

Bhikkhusaṅghaṃ khamādhapasi, datvāna catupaccayaṃ.

10.

Evaṃ dhammaṃ caritvāna, mittāmaccajanesu ca;

Gato navahi vassehi, yathākammaṃ narādhipo.

11.

Katvā kattabbakiccaṃ so, mātulassa sagāravo;

Saṅgahanto janaṃ māṇo, damiḷe nīharāpayi.

12.

Ekato damiḷā hutvā, nibbāsema imaṃ iti;

Tasmiṃ ṭhite bahiddhāva, aggahesuṃ puraṃ sayaṃ.

13.

Hatta ¶ dāṭhassa pesesi, jambudīpagatassa te;

Āgantuṃtava kāloti, sāsanaṃ rajjagāhaṇe.

14.

Māṇo’pi saṅghaṃ pesesi, sāsanaṃ piturohaṇaṃ;

Pitā sutvāna taṃ āgā, na cīreneva rohaṇā.

15.

Ubhe te mantayitvāna, akaṃsu sandhilesakaṃ;

Umiḷehi tato jātā, sabbe te samavuttino.

16.

Tato so pitaraṃ rajje, abhisiñcittha māṇako;

So’bhisitto nikāyānaṃ, sahassānaṃ tayaṃ adā.

17.

Saṅghaṃ raṭṭhañca saṅgayha, sabbaṃ rājakulaṭṭhitaṃ;

Bhaṇḍaṃ pesesi sattūhi, rakkhaṇatthāya rohaṇaṃ.

18.

Hatthadāṭhopi sutvāna, damiḷānaṃ tu sāsanaṃ;

Khaṇenā’gā imaṃ dīpaṃ, gahetvā damiḷhaṃ balaṃ.

19.

Tadā te damiḷā sabbe, paribhūtā idha ṭhitā;

Āyantameva taṃ gantvā, parivāresu mañjase.

20.

Māṇopi sutvā taṃ sabbaṃ, nāyaṃ kāloti yujjhituṃ;

Pesetvā piturājānaṃ, saddhiṃ sārena rohaṇaṃ.

21.

Pubbadesaṃ sayaṃ gantvā, saṅgaṇhanto janaṃ vasī;

Laddhā damiḷapakkhaṃ so, gahetvā rājakaṃ puraṃ.

22.

Dāṭhopatisso rājāti, nāmaṃ sāveti attano;

Mātulaṃ viya taṃ loko, tena nāmena vohari.

23.

Pitucchaputtamānetvā, aggabodhi sanāmakaṃ;

Ṭhapetvā yuvarājatte, desañcā’dāsi dakkhiṇaṃ.

24.

Ṭhānantarañca pādāsi, nissitānaṃ yathārahaṃ;

Sāsanassa ca lokassa, sabbaṃ kattabbamācari.

25.

Mahāpāḷimhi dāpesi, savatthaṃ dadhibhattakaṃ;

Khīraṃ pāyāsakañceva, dhammaṃ suṇi uposathi.

26.

Kāretvā sabbapūjāyo, desā petvāna desanaṃ;

Evamādīhi puññehi, attānaṃ’kāsi bhaddakaṃ.

27.

Kassapassa vihārassa, datvāsenavhagāmakaṃ;

Mahāgallañca pādāsi, padhānagharakassa so.

28.

Pariveṇassa ¶ morassa, akāsi sakagāmakaṃ;

Thūpārāmassa puṇṇoḷiṃ, datvā sakkāsi cetiyaṃ.

29.

Kappūrapariveṇaṃ so, kāresi abhayuttare;

Vihāraṃ tiputhullavhaṃ, katvā tasseva dāpayi.

30.

Tasmiṃ karonte vāresuṃ, sīmāyanto’ti bhikkhavo;

Theriyā te kibāhetvā, balaṃ tatheva kārayi.

31.

Atha te te theriyā bhikkhū, dummaññū tattha rājini;

Assaddhaṃ taṃ viditvāna, pattanikkujjanaṃ karuṃ.

32.

Vuttañhi muninā tena, assaddho yo upāsako;

Alābhāya ca bhikkhūnaṃ, ceteta’kkosati ca te.

33.

Pattanikujjanaṃ tassa, kattabbanti tato hi te;

Tassa taṃ kammamakaruṃ, loko maññittha aññathā.

34.

Ādāyu kujjitaṃ pattaṃ, caranto bhikkhubhikkhakaṃ;

Nikujjeyya gharadvāre, tassā’ti kathikaṃ karuṃ.

35.

Tasmiṃ so samaye phuṭṭho, byādhinā mahatāmari;

Vassamhi navame rājā, sampatto jīvitakkhayaṃ.

36.

Dappulopi tato rājā, gato rohaṇakaṃ sakaṃ;

Vāsaṃ kappesi tattheva, karonto puññasañcayaṃ.

37.

Ito paṭṭhāya vakkhāma, tassa vaṃsamanākulaṃ;

Vuccamānamhi ettheva, tasmiṃ hoti asaṅkaro.

38.

Jāto okkākavaṃsamhi, mahātissoti vissuto;

Āsi eko mahāpuñño, samākiṇṇaguṇākaro.

39.

Tasse’kā bhariyā āsi, saṅghapivāti vīssutā;

Dhaññapuññaguṇūpetā, dhītā rohaṇasāmino.

40.

Tassāputtā tayo āsuṃ, paṭhamo aggabedhiko;

Dutiyo dappulo nāma, tatiyo maṇiakkhiko.

41.

Ekāva dhītā tassāsi, rājanamagamā ca sā;

Jeṭṭho rohaṇanāmassa, desassā’si sayaṃ vasī.

42.

Mahāpāḷiṃ sa kāresi, mahāgāme mahādhano;

Dāṭhaggabodhināmañca, pariveṇaṃ tahi vaṃso.

43.

Kāṇagāmamhi ¶ kāṇānaṃ, gilānānañca sālake;

Vihāre paṭimāvhe ca, mahantaṃ paṭimāgharaṃ.

44.

Patiṭṭhapesi katvāna, buddhatattha silāmayaṃ;

Mahantanāmaṃ sappañño, iddhīhi viya nimmitaṃ.

45.

Sālavāṇañca kāresi, vihāraṃ attanāmakaṃ,

Pariveṇavihārañca, tathā kājaragāmakaṃ.

46.

Navakammāni kāretvā, dhammasālavihārake;

Sayaṃ vaccakuṭī esa, tattha sodhesi buddhimā.

47.

Ucciṭṭhaṃ bhikkhusaṅghassa, bhojanaṃ paribhuñjiya;

Maṇḍagāmañca saṅghassa, gāmaṃ’dāsi masādavā.

48.

Puññāne’tānicaññāni, katvā tasmiṃ divaṅgate;

Āsī tassā’nujo tattha, sāmi dappulanāmako.

49.

Isseraṃ tattha vattesi, sampamaddiya satta vo;

Mahādānaṃ pavattesi, nissaṅkaṃ rohaṇaṃ agā.

50.

Tassa tuṭṭho jano āha, mahāsāmīti esano;

Tato paṭṭhāya taṃ loko-mahāsāmīti vohari.

51.

Sutvāna taṃ silādāṭho, narindo sakadhītaraṃ;

Tassa pādāsi santuṭṭho, guṇehi bahukehi ca.

52.

Yujarājattamassādā, rajjayoggoti mānituṃ;

Māṇavammādayo tassa, puttā āsuṃ mahāsayā.

53.

Pāsāṇadipavāsissa, mahātherassa santike;

Dhammaṃ sutvā pasīditvā, tasmiṃ taṃ bahumānituṃ.

54.

Vihāraṃ rohaṇe katvā, tassa pādāsi sopi taṃ;

Cātuddisiyasaṅghassa, paribhogāya vissajji.

55.

Ambamālā vihārādi, vihāre kārayi bahū;

Khadirālivihārañca, katvā deva mapūjayi.

56.

Pāsādamanurārāmaṃ, muttolambaṃ sujiṇṇakaṃ;

Sīrivaḍḍhañca pāsādaṃ, tathā takkambilaṃ paraṃ.

57.

Sodhetvā bhikkhavo tattha, dvattiṃsa parivāsayi;

Sabbapaccayadānena, santappetvā mahīmati.

58.

Adā ¶ kevaṭṭagambhīraṃ, gāmaṃ nāgavihārake;

Tathā rājavihārassa, gonnagāmaṃ samādiyi.

59.

Adā tīsavihārassa, tathākantikapabbakaṃ;

Cittalapabbatassā’dā, gāmaṃ so gonnaviṭṭhikaṃ.

60.

Datvā riyākarassesa, gāmaṃ somālavatthukaṃ;

Akāsi paṭimāgehaṃ, tatheva sumanoharaṃ.

61.

Tatraṭṭhassa jinassā’kā, uṇṇalomaṃ mahagghiyaṃ;

Hemapaṭṭañca kāresi, sabbaṃ pūjāvidhiṃ sa’kā.

62.

Cetiye parijiṇṇe so, sudhākammena rañjayi;

Tipañcahatthaṃ kāresi, metteyyaṃ sugataṃ paraṃ.

63.

Evamādini puññāni, appameyyāni so vibhū;

Akāsi ca sayaṃ sādhu, parivārehī kārayi.

64.

Parivārā ca tassāsuṃ, bahūpuññakarā narā;

Vihārā nekakā āsuṃ, katā tehi sappaccayā.

65.

Kadāci maggaṃ gacchaṃ so, araññamhi agāmake;

Senaṃ saṃvidahitvāna, vāsaṃ kappesi rattiyaṃ.

66.

Sunahātavillitto so, subhuttosayane sukhe;

Nipannesu ghare ramme, niddāyitumupakkami.

67.

Alabhanto tadā niddaṃ, kinnu kho iti kāraṇaṃ;

Pavattiṃ upadhārento, divase sabbamattano.

68.

Adisvā kāraṇaṃ anto, avassaṃ bahi hessati;

Iti cintiya yojesi, manussetaṃ gavesituṃ.

69.

Evamāha ca nissaṅkaṃ, ayyakā mama rattiyaṃ;

Tementā rukkhamūlasmiṃ, ṭhitā ānetha te iti.

70.

Tepi gantvā gavesantā, dīpahatthā mahājanā;

Mahāgāmā’gate bhikkhū, rukkhamūlagate tadā.

71.

Te gantvā sāsanaṃ rañño, ārocesuṃ padhāviso;

Disvā ca bhikkhu santuṭṭho, netvā vāsagharaṃ sakaṃ.

72.

Niccadānāya bhikkhūnaṃ, ṭhapite rattacīvare;

Tesaṃ datvāna tintāni, cīvarāni samādiya.

73.

Sukkhāpiya ¶ ca katvāna, pādadhovanakādikaṃ;

Nisīdāpiya te sabbe, sayane sādhu santhate.

74.

Bhesajjaṃ paṭiyādetvā, sayamevo’panāmiya;

Paccūsepi ca katvāna, kattabbaṃ bhojanādikaṃ.

75.

Datvā kappiya kāre’tha, vissajjesi yathāruciṃ;

Evaṃ puññaratasseva, tassā’si divasaṃ gataṃ.

76.

Evaṃ puññaparetasmiṃ, vasamāne naruttame;

Raṭṭhaṃ janapadaṃ sabbaṃ, yojetvā puññakammesu.

77.

Māṇo pācinadesamhi, vasanto balasaṅgahaṃ;

Katvāna pituno senaṃ, dhanaṃ cevā harāpiya.

78.

Kātuṃ saṅgāmamāgañchi, tipucullasagāmakaṃ;

Dāṭhopatisso taṃ sutvā, tambalaṃgā mahābalo.

79.

Tatthā’kaṃsu mahāyuddhaṃ, aññamaññaṃ samāgatā;

Yodhā dāṭho patissassa, māṇaṃ saṅgaṃva mārayuṃ.

80.

Taṃ sutvā dappulo sopi, sokasallahato mari;

Sattāha manurādhamhi, vasaṃ rajjamakārayi.

81.

Rohaṇe tīṇi vassāni, esa rajjamakārayi;

Tasmā tassa kathā āsi, rohaṇamhi idhāpi ca.

82.

Evaṃ paremāriya āhavamhi,

Kicchena laddhāva narena bhogā;

Āsuṃ khaṇe vijjulatopa bhogā,

Ko buddhimā tesu ratiṃ kareyya.

Sujanappasādasaṃvegatthāya kate mahāvaṃse

Caturājako nāma

Tecattālīsatimo paricchedo.