📜
Dvipaññāsatima pariccheda
Tirājakonāma
Tato ¶ laṅkābhisekaṃ so, patvā seno kamāgataṃ;
Mahindassādipādassa, yuvarājapadaṃ adā.
Pañño mahākavī byatto, majjhatto mittasattusu;
Yutto dayāya mettāya, rājā so sabbadā ahu.
Kālaṃ devo’natikkamma, sammā dhārābhivassati;
Raṭṭhe tasmiṃ vasantā’suṃ, sukhitā nibbhayā sadā.
Suttantaṃ lohapāsāde, nisinno vaṇṇayī tadā;
Nikāyattayavāsīhi, rājā so parivārito.
Dāṭhadhātukaraṇḍaṃ so, nānāratanabhūsitaṃ;
Akā catuvihāresu, dhātupūjā ca’nekadhā.
Pariveṇaṃ sitthagāmaṃ, kāretvā vutthamattanā;
Lokaṃ puttaṃva pāletvā, tivassena divaṅgato.
Yuvarājā mahindo so, rājāsi tadanantaraṃ;
Mahāpuñño mahātejo, mahāseno mahāyaso.
Ekacchattaṃ akā laṅkaṃ, ghātetvā corupaddavaṃ;
Akaṃsu tamupaṭṭhānaṃ, niccamaṇḍalanāyakaṃ.
Vijjamānepi laṅkāyaṃ, khattiyānaṃ narādhipo;
Kāliṅgacakkavattissa, vaṃse jātaṃ kumārikaṃ.
Āṇāpetvāna taṃ agga-mahesiṃ attano akā;
Tassā puttā duve jātā, dhītā ekā manoramā.
Ādipāde akā putte, dhītaraṃ coparājiniṃ;
Iti sīhaḷavaṃsañca, paṭṭhapesi sabhūpati.
Balakāyaṃ imaṃ desaṃ, maddanatthāya vallabho;
Pesesi nāgadīpaṃ so, sutvā taṃ bhūpati idha.
Balaṃ ¶ datvāna senavha-rājasenāpatiṃ tadā;
Vallabhassa balene’sa, yujjhituṃ tattha pesayi.
Gantvā senāpatī tattha, balene’tassa rājino;
Yujjhitvā taṃ vināsetvā, gaṇhi so yuddhamaṇḍale.
Asakkento imaṃ jetuṃ, rājā naṃ vallabhādayo;
Rājāno mittasambandhaṃ, laṃkindena akaṃsu te.
Icchevaṃ rājino tejo, jambudīpamavatthari;
Pattharitvāna laṃkāyaṃ, ullaṅghitvāna sāgaraṃ.
Saddhammaṃ kathāyantānaṃ, katvā sammā na muttamaṃ;
Dhammaṃ sutvāna so rājā, pasanno buddhasāsane.
Rājā so sannipātetvā, paṃsukūlikabhikkhavo;
Yācitvā attano gehaṃ, āṇāpetvāna sādhukaṃ.
Āsanaṃ paññapetvāna, nisīdāpiya bhojanaṃ;
Dāpesi vipulaṃ suddhaṃ, sadā ekadine viya.
Anekabyañjanaṃ rājā-raññakānaṃ tapassinaṃ;
Pesesi bhojanaṃ suddhaṃ, mahagghaṃ vipulaṃ sadā.
Vejjeva pesayitvāna, vilānānaṃ tapassinaṃ;
Santikaṃ so dayāvāso, tikicchāpesi niccaso.
Guḷāni ghanapākāni, lasuṇānaṃ rasāni ca;
Tambulamukhavāsañca, pacchabhatte adā sadā.
Pattesu pūrayitvāna, lasuṇaṃ maricampi ca;
Pipphalisaṅgīverāni, guḷāni tiphalāni ca.
Ghataṃ telaṃ madhuñcāya, pāpurattharaṇāni ca;
Paṃsukūlikabhikkhūnaṃ, paccekaṃ sabbadā adā.
Cīvarādīni sabbāni, parikkhārāni bhūpati;
Kārāpetvāna dāpesi, bhikkhūnaṃ paṃsukulinaṃ.
Rājā mahāvihārasmiṃ, ekekassa hi bhikkhuno;
Paccekaṃ navavatthāni, cīvaratthāya dāpayi.
Nikāyattayavāsīnaṃ, bhikkhūnaṃ lābhavāsinaṃ;
Tulābhāramadā dvīsu, vāresu samahīpati.
Rājā ¶ so nāgatebhogaṃ,
Rājāno saṅghabhogato;
Na gaṇhantūni pāsāṇe,
Likhāpetvā nidhāpayi.
Kathāpetvāna buddhassa, saraṇāni guṇenava;
Anāthehi ca tesañca, bhattavatthāni dāpayi.
Dānasālaṃ karitvāna, hatthisālakabhūmiyaṃ;
Yācakānaṃ adā dānaṃ, tesañca sayanāsanaṃ.
Vejjasālāsu sabbāsu, bhesajjaṃ mañcakañca so;
Corānaṃ bandhanāgāre, niccaṃ bhattāni dāpayi.
Vānarānaṃ varahānaṃ, migānaṃ sunakhāna ca;
Bhattaṃ pūvañca dāpesi, dayāvāso yathicchakaṃ.
Rājā catuvihāresu, katvā so vīhirāsayo;
Yathicchitena gaṇhantu, anāthā iti dāpayi.
Nānāpūjāhi pūjetvā, katvā maṅgalamuttamaṃ;
Kathāpesi ca bhikkhūhi, byattehi vinayaṃ tadā.
Therena dhammamittena-sitthagāmakavāsinā;
Pūjayitvāna kāresi, abhidhammassa vaṇṇanaṃ.
Dāṭhānāgā’bhidhānena, therenā’raññavāsinā;
Laṃkālaṃkārabhūtena, abhidhammaṃ kathāpayi.
Paṭṭakañcukapūjāhi, hemamālikacetiyaṃ;
Naccagītehi gandhehi, pupphehi vividhehi ca.
Dīpamālāhi dhūpehi, pūjayitvāna’nekadhā;
Tassa vatthāni bhājetvā, bhikkhūnaṃ dāpayī sayaṃ.
Sadā so attano rajje, uyyānesu tahiṃtahiṃ;
Āṇāpetvāna pupphāni, pūjesi ratanattayaṃ.
Pāsādaṃ candanaṃ nāma, kātuṃ maricavaṭṭiyaṃ;
Akārambhañca bhikkhūnaṃ bhogagāme ca dāpayi.
Kesadhātuṃ nidhāpetvā, karaṇḍaṃ ratanehi so;
Kārayitvāna pūjesi, ṭhapetvā tattha bhūpati.
Soṇṇarajatapaṭṭehi ¶ , thūpārāmamhi cetiyaṃ;
Chādāpetvā yathārajjaṃ, pūjaṃ kāresi bhūpati.
Tasmiṃ dhātughare rājā, soṇṇadvāramakārayi;
Pajjalantaṃ sineruṃva, raṃsīhi sūriyassa so.
Jhāpitaṃ coḷarājassa, balena padalañchane;
Catunnaṃ cetiyānaṃ so, ramanīyaṃ gharaṃ akā.
Jhātaṃ nagaramajjhamhi, dāṭhādhātugharaṃ akā;
Dhammasaṅgaṇīgehañca, mahāpāḷiñca bhūpati.
Tambūlamaṇḍapaṃ katvā, tattha suṅkaṃ mahīpati;
Bhikkhūnaṃ theravaṃse so, bhesajjatthāya dāpayi.
Upassayaṃ karitvāna, mahāmaṅgalanāmakaṃ;
Theravaṃsamhi jātānaṃ, bhikkhunīnaṃ adāpayi.
Mātulodayarājena, āraddhaṃ sādhunā tadā;
Niṭṭhāpesi mahīpālo, pāsādaṃ maṇināmakaṃ.
Pariveṇāni cattāri, tasmiṃ jetavane tadā;
Kārāpayiṃsu cattāro, amaccā tassa rājino.
Rañño kittisamādevī, kittināmā manoramā;
Pariveṇaṃ akārāmaṃ, thūpārāmassa pacchato.
Sā tasmiṃ pariveṇe ca, akā kappāsagāmake;
Cīvaracetiye ceva, tisso pokkharaṇī suci.
Dvādasaratanāyāmaṃ, dhajaṃ soṇṇamayañca sā;
Pūjesi puññasambhāraṃ, hemamālika cetiye.
Gihīnaṃ vajjasālañca, putto tassā pureakā;
Guṇavāsakkasenānī, bhikkhūnañca purābahi.
Rājā catuvihāresu, dibbapāsādasannibhe;
Maṇḍape kārayitvāna, dhātupūjā anekadhā.
Vassamekamatikkamma, kārāpetvā mahīpati;
Cārittaṃ pubbarājūnaṃ, paripālesi sādhukaṃ.
Evamādīni puññāni, uḷārāni anekadhā;
Katvā soḷasame vasse, rājā so tidivaṃ gato.
Jāto ¶ paṭicca taṃ rājaṃ, senā dvādasavassiko;
Kāliṅgadeviyā putto, pattarajjo tadā ahu.
Udayassa kaniṭṭhassa, yuvarājapadaṃ adā;
Pitu senāpati seno, tassa senāpati ahu.
Paccantaṃ balamādāya, gate senāpatimhi so;
Mātarā saha vattantaṃ, kaṇiṭṭhaṃ tassa bhātaraṃ.
Mārāpetvā mahāmallaṃ, akā senāpatiṃ tadā;
Amaccaṃ udayaṃ nāma, sakaṃ vacanakārakaṃ.
Taṃ sutvā kupito hutvā, seno senāpati tadā;
Balamādāya āgañchi, gaṇhissāmīti sattavo.
Sutvāna taṃ mahīpālo, katavantaṃ vācamattano;
Rakkhāmi taṃ amaccanti, gato nikkhamma rohaṇaṃ.
Tassa māyā nivattitvā, yuvarājañca rājiniṃ;
Ādāya kupitā tena āṇāpesi camūpatiṃ.
Tāya so saṅgahītova, damiḷe sannipātiya;
Datvā janapadaṃ tesaṃ, puṭatthinagare vasī.
Yujjhituṃ tena so rājā, balaṃ pesesi rohaṇā;
Senāpati vināsesi, sabbaṃ taṃ rājino balaṃ.
Damiḷā te janapadaṃ, pīḷetvā rakkhasā viya;
Vilumpitvāna gaṇhanti, narānaṃ santakaṃ tadā.
Khittā manussā gantvāna, rohaṇaṃ rājasantikaṃ;
Nivedesuṃ pavattiṃ taṃ, mantetvā sacīvehi so.
Rakkhituṃ sāsanaṃ raṭṭhaṃ, tampahāya camūpatiṃ;
Sandhiṃ katvāna senena, puḷatthinagaraṃ agā.
Mahesiṃ attajaṃ katvā, pāletuṃ vaṃsamattano;
Puttaṃ uppādayitvāna, kassapaṃ nāma uttamaṃ.
Vasante tattha laṃkinde, ahitā vallabhā janā;
Alabhantā suraṃ pātu-māriyā tassa santike.
Majjapāne guṇaṃ vatvā, pāyesuṃ taṃ mahīpatiṃ;
Pivitvā majjapānaṃ so, mattabyāḷo ahu tadā.
Āhārānaṃ ¶ khayaṃ patvā, cajitvā dullabhaṃ padaṃ;
Mato so dasame vasse, taruṇoyeva bhūpati.
Ito viditvā khalupāpamitta-
Vidheyyabhāvaṃ parihāni hetuṃ;
Sukhattitoyeva ida vā huraṃ vā;
Jahantu te ghoravisaṃ’va bālaṃ.
Sujanappasādasaṃvegatthāya kate mahāvaṃseti rājako nāma
Dvipaññāsatimo paricchedo.