📜
Ekūnasaṭṭhima pariccheda
Caturājacariya niddeso
Tadārañño ¶ nujāmittā, tassa puttā tayo’pi ca;
Mahāmaccā cayatayo, tathā yatanavāsino.
Tabbete ādipādassa, rohaṇe vasato sato;
Anārocāpayitvāna, bhūpālamatasāsanaṃ.
Sambhūyamantayitvāna, samānacchandataṃ gatā;
Adaṃsu yuvarājassa, laṅkārajjābhisecanaṃ.
Oparajje nivesesuṃ, mānabharaṇanāmakaṃ;
Kumāraṃ pubbacāritta-maggaṃ laṅghittha te’khilā.
Tayo’tha bhātaro sabbe, te māṇabharaṇādayo;
Jayabāhumahīpāla-sahitā sahasā tadā.
Muttāmaṇippabhūtikaṃ, ratanaṃ sārasammataṃ;
Sabbaṃ hatthagataṃ katvā, vāhanañca gajādikaṃ.
Sakalaṃ balamādāya, pulatthinagarā tadā;
Khippaṃ taṃ vikkamabhujaṃ, gaṇhisāmā’ti nikkhamuṃ.
Sutvā pavattiṃ sakalaṃ, imaṃ vikkamabāhuso;
Tā tassantimasakkāraṃ, vidhātuṃ handano labhiṃ.
Idāni khippaṃ gantvāna, pulatthinagaraṃ tahiṃ,
Tā tassāḷāhanaṭṭhāna dassane neva so ahaṃ.
Sokabhāraṃ vinodessaṃ, mama ceto gataṃ iti;
Katadaḷha vavatthāno, viniggamma tato purā.
Pulatthipuramāgacchaṃ, ādipādo’ti sāsaso;
Sattaṭṭhasatasaṅkhena, balena parivārito.
Antarālapatheyeva, guttahālakamaṇḍale;
Gāme pana samukkavhe, disvā senaṅgamāgataṃ.
Mahantaṃ ¶ yuddhasannaddhaṃ, ekavīro bhayātiko;
Yujjhitvā te palāpesi, khaṇeneva disodisaṃ.
Tayo te bhātaro tattha, sampattāva jayā tato;
Abhimānuddhatā khippaṃ, annayha balavāhanaṃ.
Ādipādakajambūti, vissutamhi padesake;
Saṅgāmesuṃ parājesi, bhiyyo yujjhittha so tayo.
Tatiyaṃ kaṭagāmasmiṃ, kāḷavāpyaṃ catutthakaṃ;
Pañcamaṃ uddhaṭadvāre, chaṭṭhaṃso paṅkavelake.
Tehi yuddhaṃ karitvāna, gahītavijayo sadā;
Pulatthipuramāgañci, sahāmacca parijjano.
Sacintitakkameneva, passitvāḷāhanaṃ pitu;
Vidūritamahāseko, laddhassāso purevasaṃ.
Dukkhe sahāya bhūtāna-mattano so yathārahaṃ;
Amaccānamadā sabba-bhoge ṭhānantare hi so.
Bhaṭānañcāpi sabbesaṃ, sahāyātānamattano;
Anurūpamadā vuttiṃ, saraṃ dukkhasahāyataṃ.
Māṇābharaṇabhūpopi, saddhiṃ sesehi bhātūhi;
Karitvā rohaṇaṃ passaṃ, rohaṇañca sahatthagaṃ.
Tato kittisirīmeghe, sadvādasasahassakaṃ;
Raṭṭhaṃ datvāna vasituṃ, tahiṃyeva samādisi.
Āṇatto bhātarākitti-sirīmegho janādhipo;
Gantvā vasi puretattha, mahānāgahulavhaye.
Sirīvallabhanāmassa, kumārassāpi cādisi;
Desamaṭṭhasahassavhaṃ, datvāna vasituṃ tahiṃ.
Tatheva sopi gantvāna, uddhanadvāranāmakaṃ;
Gāmaṃ katvā rājadāniṃ, vasanto anusāsitaṃ.
Sayañca sahasenāya, gantvā dakkhiṇapassakaṃ;
Vīrabāhūti paññāto, puṅkhagāmaṃ samāvasi.
Mātā ca tiṇṇaṃ bhātūnaṃ, jayabāhu ca bhūmipo;
Nivasiṃsu tadā kitti-sirimeghassa santike.
Tato ¶ saṃvacchare’tīte, te māṇabharaṇādayo;
Tenattani kataṃ yuddhe, sabbaṃ vikkamabāhunā.
Durārohaṃ mahantaṃ taṃ, parājayatarābhavaṃ;
Anussarantabahuso, abhimānasamunnatā.
Muddhābhisittarājūna-mekākīrājaraṭṭhakaṃ;
Vināyamabhisekena, kathaṃ nāmānubhossati.
Iti issā parattañca, yātā saṅgayhasāvake;
Bhiyyo sambhūyasaṅgāma-karaṇatthāya nikkhamuṃ.
Sutvā tamatthaṃ dūtehi, so vikkamabhujopi ca;
Agā tesaṃva visayaṃ, mahāsenāpurakkhato.
Dese dakkhiṇake bodhi-senapabbatagāmake;
Yujjhitvā te parājesi, tayo vikkamabāhuso.
Ripavo dāni me sabbe, ummūlessāmahaṃ iti;
Palāyante nubandhittha, padānupadikaṃ’va te.
Te ca duggaṃ palāyiṃsu, pañcayojanaraṭṭhake;
Khippaṃ pāvekkhi kalyāṇiṃ, so’pi te gahaṇatthiko.
Vīro ariyadesiyo, vīradevoti pākaṭo;
Paḷandīpissaro eko, bhūsaṃ sahasiko tadā.
Saddhiṃ sūrehi yodhehi, mahātitthamhi otari;
Kātuṃ hatthagahaṃ sakkā, laṃkādīpanti cintiya.
So vikkamabhujo sutvā, pavattiṃ bhūbhujo tadā;
Yāvatā nātra laṃkāyaṃ, laddhogāho bhavissati.
Tāva ummūlanīyoti, kalyāṇimhā viniggato;
Mahātitthamhi mannāra-nāmakaṃ gāmakaṃ gato.
Katvāna vīradevo’pi, saṅgāmaṃ tena rājinā;
Anīkaṅgādayo rāja-putte dve bhātaropi ca.
Senādhināyakañceva, kittināmappakāsitaṃ;
Ghātetvā sahasā vīra-sammate ca bahūjane.
Gāhetvā jīvaggāhaṃso, rakkhakañca camūpatiṃ;
Sabalaṃ taṃ parājetvā, anubandhi padāpadaṃ.
Palāyamāno ¶ so bhīto, āgantvāna nijaṃ puraṃ;
Hatthasāraṃ samādāya, koṭṭhasāraṃ gato lahuṃ.
Pacchato pacchato vīra-devo tamanubandhiya;
Āgantvāna purevāsaṃ, katipāhaṃ vidhāyaso.
Gaṇhituṃ vikkamabhujaṃ, tattheva turitaṃ agā;
Pesayitvā sakaṃ sopi, mahantaṃ sakalaṃ balaṃ.
Yujjhāpetvāna ghātetvā, gāme antaraviṭṭhike;
Mahākaddamaduggamhi, vīradevaṃ mahabbalo.
Abhisekaṃ vināyeva, pulatthi nagare vasaṃ;
Akāsi rājaraṭṭhassa, pasāsanavidhiṃ vibhū.
Apanīyaraṇe chandaṃ, bhātaropi tayo tato;
Āvasiṃsu yathāpubbaṃ, gantvā raṭṭhaṃ sakaṃ sakaṃ.
Caturopi mahīpālā, yatamānā ciraṃ tahiṃ;
Ekacchattaṅkitaṃ kātuṃ, neva sakkhiṃsu sabbaso.
Anisammakāribhāvena, kulīne parihāpayuṃ;
Ṭhapesuñca mahantatte, hīne sābhimate jane.
Vaḍḍhitaṃnekadhā sammā, raññā vijayabāhunā;
Sāsanañca tathālokaṃ, hāpayiṃsu subuddhino.
Kulīnānaṃ manussāna-mabhāvepi ca tādise;
Dose vittaṃ tadāyattaṃ, pasayhāvahariṃsu ca.
Pīḷetuṃ sakalaṃ loka-muddharantādhikaṃ baliṃ;
Ucchūva ucchuyantete, khīṇako sādhanesino.
Uddharitvāna buddhādi-santake bhogagāmake;
So vikkamabhujo rājā, sevakesu samappayī.
Pulatthinagare neka-vihāre dhātumaṇḍite;
Sova desantarīyānaṃ, bhaṭānaṃ vasituṃ adā.
Saddhehi pattadhātussa, dāṭhādhātuvarassa ca;
Pūjanatthāya dinnāni, maṇimuttādikāni ca.
Candanāgarukappuraṃ, suvaṇṇādimayā bahū;
Paṭimāyo ca acchijja, yathākāmaṃ vayaṃ nayī.
Sāsanassa ¶ ca lokassa, kriyamānamupaddavaṃ;
Passantā bahuso tasmiṃ, tadā nibbannamānasā.
Aṭṭhamūlavihāresu, yatayo garusammatā;
Paṃsukūlikabhikkhū ca, koṭṭhāsadvayanissitā.
Evaṃ titthiyatulyānaṃ, sāsanopaddavaṃ bahuṃ;
Karontānaṃ sakā sambhā-payātaṃ pavaraṃ iti.
Dāṭhādhātuvaraṃ patta-dhātumādāya rohaṇaṃ;
Gantvā vāsamakappesuṃ, phāsuṭhāne tahiṃ tahiṃ.
Tatheva phāsuṭhānesu, vippakiṇṇā tahiṃ tahiṃ;
Te kulīnā nilīnā’va, hutvā vāsamakappayuṃ.
Pakkhadvayamahīpāla-gayhāsīmā suṭhāpitā;
Sāmantā aññamaññehi, karonto bahuso raṇaṃ.
Susamiddhesu nekesu, gāmesu nigamesu ca;
Aggiṃ dentā taḷāke ca, chindantā jalapūrite.
Nāsentā sabbathā sabba-mātikāvaraṇāni ca;
Chindantā nāḷikerādi, so pakāre ca bhūruhe.
Yathā porāṇakaggāma-ṭhānantipi na ñāyate;
Vināsesuṃ tathā raṭṭhaṃ, aññamaññavirodhino.
Te ca bhūmi patīgāma-vilopaṃ patthamosanaṃ;
Kārentā nijacārehi, ācaruṃ lokupaddavaṃ.
Kulīnānaṃ manussānaṃ, dāsakammakarāpi ca;
Sasāmino’ti vattantā, nissaṅkā vītabhītikā.
Hutvā yudhīyā rājūnaṃ, abbhantarapavattino;
Balavantatarā jātā, laddhaṭhānantarā tadā.
Janā samantakūṭādi-nekadugganivāsino;
Adentā bhūmipālānaṃ, pubbapaṭṭhapitaṃ karaṃ.
Rājāṇamagaṇentā te, gatā dāmarikattanaṃ;
Sakaṃ sakaṃ’va visaya-māvasiṃsu samuddhatā.
Anatthe nicitā nāma, parivattanti sabbatā;
Iti vattabba taṃyeva, yātaṃ laṅkātalaṃ tadā.
Evaṃ ¶ gāmakabhojakā viya bhusaṃtejo vihīnā sadā;
Accantaṃ byasanāti sattahadayā rājābhimānujjhitā.
Niccaṃ attaparatthasiddhividhurāsaṅgā vihīnāsayā;
Sabbe te vihariṃsu bhūmipatayo cārittamaggātigā.
Sujanappasādasaṃvegatthāya kate mahāvaṃse
Caturājacariyaniddeso nāma
Ekūnasaṭṭhimo paricchedo.