📜
नमो तस्स भगवतो अरहतो सम्मासम्बुद्धस्स
कच्चायनब्याकरणं
१. सन्धि
१, १. अत्थो ¶ अक्खरसञ्ञातो.
२, २. अक्खरापादयो एकचत्तालिसं.
१०, १२. पुब्बमधोठितमस्सरं सरेन वियोजये.
इति सन्धिकप्पे पठमो कण्डो.
१२, १३. सरा ¶ सरे लोपं.
२२, २८. एवादिस्स रि पुब्बो च रस्सो.
इति सन्धिकप्पे दुतियो कण्डो.
२९, ४२. वग्गे घोसाघोसानं ततियपठमा.
इति सन्धिकप्पे ततियो कण्डो.
३०, ५८. अं ¶ ब्यञ्जने निग्गहितं.
३५, ३४. य व म द न त र ला चागमा.
इति सन्धिकप्पे चतुत्थो कण्डो.
४२, ३२. गोसरे पुथस्सागमो क्वचि.
४८, ४३. क्वचि ¶ पटि पतिस्स.
५१, ५९. अनुपदिट्ठानं वुत्तयोगतो.
इति सन्धिकप्पे पञ्चमो कण्डो.
सन्धिसुत्तं निट्ठितं.
२. नाम
५५, ६३. सि यो अं यो ना हि स नं स्मा हि सनं स्मिं सु.
६३, २१७. एतिमासमि ¶ .
६७, २२९. नो च द्वादितो नंम्हि.
६८, १८४. अमा पतो स्मिंस्मानं वा.
७७, १७५, ततो नमं पतिम्हालुत्ते च समासे.
७९, ४६. तब्बिपरीतूपपदे ब्यञ्जने च.
८२, १४९. अंमो ¶ निग्गहितं झलपेहि.
८३, ६७. सरलोपो मादेसपच्चयादिम्हि सरलोपे तु पकति.
८४, १४४. अघो रस्समेकवचनयोस्वपि च.
८७, २३१. इण्णमिण्णन्नं तीहि सङ्ख्याहि.
८८, १४७. यासु कतनिकारलोपेसु दीघं.
९८, १८९. मातुलादीनमानत्तमीकारे.
९९, ८१. स्माहिस्मिंनं म्हाभिम्हि वा.
१०१, ८०. सुहिस्वकारो ¶ ए.
१०२, २०२. सब्बनामानं नंम्हि च.
१०९, २९५. आय चतुत्थेकवचनस्स तु.
११०, २०१. तयो नेव च सब्बनामेहि.
११६, १५७. अकतरस्सा लतो य्वालपनस्सवेवो.
इति नामकप्पे पठमो कण्डो.
१२०, २४३. अम्हस्स ¶ ममं सविभत्तिस्स से.
१२९, २२२. इमस्सिदमंसिसु नपुंसके.
१३१, ०. इत्थिपुमनपुंसकसङ्ख्यं.
१३२, २२८. योसु द्विन्नं द्वे च.
१३३, २३०. तिचतुन्नं तिस्सो चतस्सो तयोचत्तारो तीणि चत्तारि.
१३५, ११८. राजस्सा रञ्ञो राजिनो से.
१३८, १२१. स्मिंम्हि रञ्ञे राजिनि.
१३९, २४५. तुम्हम्हाकं ¶ तयि मयि.
१४६, २३६. तुम्हस्स तुवंत्वमम्हि.
१४७, २४६. पदतो दुतियाचतुत्थीछट्ठीसु वो नो.
१५१, १४३. सुस्मिमा ¶ वा.
इति नामकप्पे दुतियो कण्डो.
१६९, ११७. राजस्स राजु सुनं हिसु च.
१७२, २१८. अनपुंसकस्सा यं सिम्हि.
१७५, २१२. तस्स वा नत्तं सब्बत्थ.
१७६, २१३. सस्मास्मिंसंसास्वत्तं ०.००११.
१७९, २०४. घपतो स्मिं सानं संसा.
१८१, ९५. मनोगणादितो स्मिंनानमिआ.
१८५, ११२. सन्तसद्दस्सा सो भे बो चन्ते.
१८६, १०७. सिम्हि गच्छन्तादीनं न्तसद्दो अं.
१८८, १५५. ब्रह्मत्त सख राजादितो अमानं.
१९४, १३१. सखन्तस्सि नोनानंसेसु.
१९५, १३४. आरो ¶ हिम्हि वा.
१९७, १२५. ब्रह्मतो तु स्मिंनि.
१९९, १५८. सत्थुपितादीनमा सिस्मिं सिलोपो च.
२१०, २३९. तयातयिनं तकारो त्वत्तं वा.
इति नामकप्पे ततियो कण्डो.
२११, १२६. अत्तन्तो हिस्मिमनत्तं.
२२१, २८२. सब्बासमावुसोपसग्गनिपातादीहि च.
२२२, ३२७. पुमस्स लिङ्गादीसु समासेसु.
२३१, २६३. सब्बस्सेतस्साकारो वा.
२३४, २६५. इमस्सि ¶ थं दानि ह तो धेसु च.
२३९, १९०. णव णिक णेय्य णन्तुहि.
२४०, १९३. पतिभिक्खुराजीकारन्तेहि इनी.
इति नामकप्पे चतुत्थो कण्डो.
२४७, २६१. त्वादयो विभत्तिसञ्ञायो.
२४८, २६०. क्वचि तो पञ्चम्यत्थे.
२४९, २६६. त्रथ सत्तमिया सब्बनामेहि.
२५३, २७३. तम्हा ¶ च.
२५७, २७६. किंसब्बञ्ञेकयकुहि दादाचनं.
२५९, २७९. इमस्मा रहिधुनादानि च.
२६०, २७७. सब्बस्स सो दाम्हि वा.
२६२, ३९१. वुड्ढस्स जो इयिट्ठेसु.
२६८, ३९७. वन्तुमन्तुवीनञ्च लोपो.
२६९, ४१. यवतं तलणदकारानं ब्यञ्जनानि चलञजकारत्तं.
२७०, १२०. अम्ह तुम्ह न्तु राज ब्रह्मत्त सख सत्थु– पितादीहि स्मा नाव.
इति नामकप्पे पञ्चमो कण्डो.
नामसुत्तं निट्ठितं.
३. कारक
२७१, ८८. यस्मा ¶ दपेतिं भयमादत्ते वा तदपादानं. (३०८)
२७२, ३०९. धातुनामानमुपसग्गयोगादीस्वपि च.
२७५, ३१२. दूरन्तिकद्धकाल निम्मान त्वालोप दिसा योग विभत्तारप्पयोग सुद्धप्पमोचनहेतु विवित्तप्पमाणपुब्बयोग बन्धनगुणवचन पञ्हकथन थोकातत्तूसु च.
२७६, ३०२. यस्स दातुकामो रोचते धारयते पा तं सम्पदानं.
२७७, ३०३. सिलाघ हनु ठा सप धार पिह कुध दुहिस्सो स्सूय राधिक्ख पच्चासुण अनुपतिगिण पुब्बकत्तारोचनत्थ तदत्थ तुमत्थालमत्थ मञ्ञानादरप्पाणिनि गत्यत्थकम्मनिआसिसत्थसम्मुतिभिय्यसत्तम्यत्थेसु च.
२७९, २९२. येन वा कयिरते तं करणं.
२८३, ३१६. यस्स ¶ वा परिग्गहो तं सामी.
२९८. २८७. कालद्धानमच्चन्तसंयोगे.
३००, २८६. गति बुद्धि भुज पठ हर कर सयादीनंका रिते वा.
३०२, ३१९. ओकासे ¶ सत्तमी.
३०३, ३२१. सामिस्सराधिपति दायाद सक्खी पथिभू पसुत कुसलेहि च.
३०६, २८९. क्वचि दुतिया छट्ठीनमत्थे.
३१०, ३२४. कम्मकरणनिमित्तत्थेसु सत्तमी.
३१४, ३२८. उप’ध्याधिकिस्सरवचने.
३१५, ३२९. मण्डितुस्सुक्केसु ततिया च.
इति नामकप्पे कारककप्पो छट्ठो कण्डो.
कारकसुत्तं निट्ठितं.
४. समास
३१६, ३३१. नामान समासो युत्तत्थो.
३१७, ३३२. तेसं विभत्तियो लोपा च.
३१९, ३३०. उपसग्गनिपातपुब्बको ¶ अब्ययीभावो.
३२२, ३५९. तथा द्वन्दे पाणि तूरिये योग्ग सेनङ्ग खुद्दजन्तुक विविध विरुद्ध विसभागत्थादीनञ्च.
३२३, ३६०. विभासा रुक्ख तिण पसु धन धञ्ञ जनपदा दीनञ्च.
३२४, ३३९. द्विपदे तुल्याधिकरणे कम्मधारयो.
३२८, ३५२. अञ्ञपदत्थेसु बहुब्बीहि.
३२९, ३५७. नामानं समुच्चयो द्वन्दो.
३३०, ३४०. महतं महा तुल्याधिकरणे पदे.
३३१, ३५३. इत्थियं भासितपुमित्थी पुमाव चे.
३३३, ३४४. अत्तं नस्स तप्पुरिसे.
३३७, ३५०. क्वचि ¶ समासन्त गतानमकारन्तो.
३३९, ३५८. जायाय तुदं जानि पतिम्हि.
३४१, ३३६. अंविभत्तीनमकारन्ता अब्यायितावा.
इति नामकप्पे समासकप्पो सत्तमो कण्डो.
समाससुत्थं निट्ठितं.
५. तद्धित
३५०, ३७३. येन वा संसट्ठं तरति चरति वहति णिको.
३५१, ३७४. तमधीते तेनकताधि सन्निधाननियोग सिप्प भण्ड जीविकत्थेसु च.
३५२, ३७६. ण ¶ रागा तस्सेदमञ्ञत्थेसु च.
३५५, ३८०. गाम जन बन्धु सहायादीहि ता.
३६३, ३९०. विसेसे तरतमिसिकियिट्ठा.
३७१, ४०४. आयुस्सुकारास मन्तुम्हि.
३७२, ३८५. तप्पकतिवचने ¶ मयो.
३८०, २५५. वीसति दसेसु बा द्विस्स तु.
३८१, २५४. एकादितो दस्स र सङ्ख्याने.
३८३, ३५३. द्वेकट्ठानमाकारो वा.
३८७, ४११. तेसमड्ढूपपदेन अड्ढुड्ढदिवड्ढ दियड्ढ’ ड्ढतिया.
३८९, ४१३. गणनेदसस्स द्वि ति चतु पञ्च छ सत्त अट्ठनवकानं वी ति चत्तार पञ्ञा छ सत्तासनवा योसु योनञ्चीसमासंठिरितीतुति.
३९०, २५६. चतूपपदस्स ¶ लोपो तु’त्तरपदादिचस्स चु चोपि नवा.
३९१, ४२३. यदनुपपन्ना निपातना सिज्झन्ति.
३९२, ४१८. द्वादितो को’नेकत्थे च.
३९३, ४१५. दसदसकं सतं दसकानं सतं सहस्सञ्च योम्हि.
३९४, ४१६. याव तदुत्तरि दसगुणितञ्च.
३९८, ४२१. सब्बनामेहि पकारवचने तु था.
४००, ३६४. वुद्धादिसरस्स वा’संयोगन्तस्स सणे च.
४०३, ३५४. क्वचादिमज्झुत्तरानं दीघरस्स पच्चयेसु च.
४०४, ३७०. तेसु वुद्धि लोपागम विकार विपरितादेसा च.
४०५, ३६५. अयुवण्णानञ्चायो वुद्धि.
इति नामकप्पे तद्धितकप्पो अट्ठमो कण्डो.
तद्धितसुत्तं निट्ठितं.
६. आख्याति
४०६, ४२९. अथ ¶ पुब्बानि-विभत्तीनं छ परस्सपदानि.
४०८, ४३०. द्वे द्वे पठममज्झिमुत्तमपुरिसा.
४०९, ४४१. सब्बेसमेकाभिधाने परो पुरिसो.
४१०, ४३२. नामम्हि पयुज्जमानेपि तुल्याधिकरणे पठमो.
४१४, ४२८. वत्तमाना पच्चुप्पन्ने.
४१५, ४५१. आणात्यासिट्ठे’नुत्तकाले पञ्चमी.
४१६, ४५४. अनुमतिपरिकप्पेत्थेसु सत्तमी.
४१७, ४६०. अपच्चक्खे परोक्खा’तीते.
४१८, ४५६. हिय्योपभुति पच्चक्खे हिय्यत्तनी.
४२२, ४७५. क्रियातिपन्ने’तीते कालातिपत्ति.
४२३, ४२६. वत्तमाना ती अन्ति, सि थ, मि म ते अन्ते, सेव्हे, ए म्हे.
४२४, ४५०. पञ्चमी ¶ तु अन्तु, हि थ, मि म, तं अन्तं, स्सु व्हो, ए आमसे.
४२५, ४५३. सत्तमी एय्य एय्युं, एय्यासि एय्याथ, एय्यामि एय्याम, एथ एरं, एथो एय्याव्हो, एय्यं एय्याम्हे.
४२६, ४५९. परोक्खा अ उ, ए त्थ, अं म्ह, त्थ रे, त्थो व्हो, इं म्हे.
४२७, ४५५. हिय्यत्तनी आ ऊ, ओ त्थ, अं म्हा, त्थ त्थुं, सेव्हं, इं म्हसे.
४२७, ४६८. अज्जतनी ईञं ओत्थ, इं म्हा, आ ऊ, से व्हं, अं म्हे.
४२९, ४७२. स्सविस्सन्ती स्सति स्सन्ति, स्ससि स्सथ, स्सामि स्साम, स्सते स्सन्ते, स्ससे स्सव्हे, स्सं स्साम्हे.
४३०, ४७४. कालातिपत्ति स्सा स्संसु, स्से स्सथ, स्सं स्सामा, स्सथ स्सिसु, स्ससे स्सव्हे, स्सिं स्साम्हसे.
४३१, ४२८. हिय्यत्तनी सत्तमी पञ्चमी वत्तमाना सब्बधातुकं.
इति आख्यातकप्पे पठमो कण्डो.
४३२, ३६२. धातुलिङ्गेहि परा पच्चया.
४३३, ५२८. तिजगुपकितमानेहि खछसा वा.
४३४, ५३४. भुजघसहरसुपादीहितुमिच्छत्थेसु.
४३५, ५३६. आय ¶ नामतो कत्तूपमानादाचारे.
४३७, ५३८. नामम्हा’त्तिच्छत्थे.
४३८, ५४०. धातूहि णे णय णापे णापया कारितानि हेत्वत्थे.
४३९, ५३९. धातुरूपे नामस्मा ण यो च.
४४१, ४४७. तस्स चवग्गयकारवकारत्तं सधात्वन्तस्स.
४४६, ५०९. रुधादितो निग्गहितपुब्बञ्च.
४४८, ५१२. स्वादितो णुणा उणा च.
४५३, ४४४. अत्तनोपदानि भावे च कम्मनि.
४५५, ५३०. धातुप्पच्चयेहि ¶ विभत्तियो.
इति आख्यातकप्पे दुतियो कण्डो.
४५८, ४६१. क्वचादिवण्णानमेकस्सरानं द्वेभावो.
४६१, ४६४. दुतियचतुत्थानं पठमततिया.
४६३, ५३२. मानकितानं व तत्तं वा.
४६५, ४६३. अन्तस्सिवण्णाकारो वा.
४६७, ५३३. ततो पामानानं वामं सेसु.
४७१, ४८३. दिसस्स पस्स दिस्स दक्खा वा.
४७२, ५३१. ब्यञ्जनन्तस्स चो छप्पच्चयेसु च.
४७५, ४६५. ब्रूभूनमाहभूवा ¶ परोक्खायं.
४७६, ४४२. गमिस्सन्तो च्छो वा सब्बासु.
४७७, ४७९. वचस्स’ज्जतनिम्हि मकारा ओ.
४७८, ४३८. अकारो दीघं हिमिमेसु.
४८०, ४९०. होतिस्सरे’ हो’हे भविस्सन्तिम्हि स्सस्स च.
४८१, ५२४. करस्स सप्पच्चयस्स काहो.
इति आख्यातकप्पे ततियो कण्डो.
४८३, ५२७. असंयोगन्तस्स वुद्धि कारिते.
४८७, ४७८. वच वस वहादीनमुकारो वस्सये.
४९१, ५२३. करस्स कासत्तमज्जतनिम्हि.
४९२, ४९९. असस्मा मिमानं मिम्हा’न्तलोपो च.
४९४, ४९५. तिस्स ¶ तिस्स त्थित्थं.
४९७, ४७७. लभस्मा ईअंनं त्थत्तं.
५०२, ४९३. यम्हि दा धा मा ठा हा पा मह मथादीनमी.
५०५, ४८२. जरमरानं जीर जीय्य मीय्या वा.
५०६, ४९६. सब्बत्था’सस्सादिलोपो च.
५०८, ५१५. येय्यस्स ञातो इया ञा.
५०९, ५१६. नास्स लोपो यकारत्तं.
५१५, ५४१. ते ¶ आवाया कारिते.
५१६, ४६६. इकारागमो असब्बधातुकम्हि.
५१७, ४८८. क्वचि धातुविभत्तिप्पच्चयानं दीघविपरीतादेस लोपागमा च.
५१८, ४४६. अत्तनोपदानि परस्सपदत्तं.
५१९, ४५७. अकारागमो हिय्यत्थनीअज्जतनीकालातिपत्तीसु.
५२१, ४२५. धातुस्सन्तो लोपो’ नेकसरस्स.
५२२, ४७६. इसुयमूनमन्तो च्छो वा.
इति आख्यातकप्पे चतुत्थो कण्डो.
आख्यातसुत्तं निट्ठितं.
७. किब्बिधान
५२४, ५६१. धातुया कम्मादिम्हि णो.
५२७, ५६८. सब्बतो ण्वुत्वा’वी वा.
५३१, ५८९. धरादीहि ¶ रम्मो.
५३२, ५९०. तस्सीलादीसु णी त्वा वी च.
५३३, ५९१. सद्द कुध चल मण्डत्थ रुचादीहि यु.
५३७, ५६६. नु निग्गहितं पदन्ते.
५३८, ५९५. संहना’ञ्ञाय वा रो घो.
५४०, ५४५. भावकम्मेसु तब्बा’नीया.
५४४, ५५६. वद मद गमु युज गरहाकारादीहि ज्ज म्मग्गय्हेय्यावारो वा.
इति किब्बिधानकप्पे पठमो कण्डो.
५५०, ५४९. णादयो ¶ तेकालिका.
५५५, ६१२. अतीते त तवन्तु तावी.
५५७, ६०६. बुधगमादित्थे कत्तरि.
५६१, ६३६. इच्छत्थेसु समानकत्तुकेसु तवे तुं वा.
५६३, ६३९. पत्तवचने अलमत्थेसु च.
५६४, ६४०. पुब्बकाले’ककत्तुकानं तुन त्वान त्वा वा.
५६८, ५७६. मानादीहि ¶ रातु.
इति किब्बिधानकप्पे दुतियो कण्डो.
५७१, ६२४. पच्चयादनिट्ठा निपातना सिज्झन्ति.
५७२, ६२५. सासदिसतो तस्स रिट्ठो च.
५७३, ६२६. सादिसन्त पुच्छ भन्ज हन्तादीहि ट्ठो.
५७६, ६०७. ध ढ भ हे हि धड्ढा च.
५७८, ५६०. भुजादीनमन्तो नो द्वि च.
५८२, ६३१. भिदादितो इन्न अन्न ईणा वा.
५८३, ६१७. सुस पच सकतो क्ख क्का च.
५८६, ६००. गम खन हन रमादीनमन्तो.
५८८, ठापानमिई ¶ च.
५८९, ६२१. हन्तेहि हो हस्स ळो वा अदहनहानं.
इति किब्बिधानकप्पे ततियो कण्डो.
५९०, ५७९. णम्हि रन्जस्स जो भावकरणेसु.
५९४, ५८२. पुरसमुपपरीहि करोतिस्स ख खरा वा तप्पच्चयेसु च.
५९६, ५५१. गमखनहनादीनं तुंतब्बादीसु न.
५९७, ६४१. सब्बेहि तुनादीनं यो.
५९९, ६४४. दिसा स्वानस्वन्तलोपो च.
६००, ६४५. महदभेहि म्म य्ह ज्ज ब्भ द्धा च.
६०१, ३३४. तद्धितसमासकितका नामं वा’तवेतुनादीसु च.
६०३, ७. दीघो ¶ च.
इति किब्बिधानकप्पे चतुत्थो कण्डो.
६०७, ५७८. निग्गहित संयोगादि नो.
६११, ६०८. हचतुत्थानमन्तानं दो धे.
६१५, ५८६. धात्वन्तस्स लोपो क्विम्हि.
६१७, ६३३. न म क रानमन्तानं नियुत्ततम्हि.
६१८, ५७१. न क वत्थं च जा ण्वुम्हि.
६१९, ५७३. करस्स च तत्तं थुस्मिं.
६२१, ५५३. कारितं ¶ विय णानुबन्धो.
इति किब्बिधानकप्पे पञ्चमो कण्डो.
किब्बिधानसुत्तं निट्ठितं.
८. उणादिकप्प
६२५, ६०५. भावकम्मेसु किच्चत्तक्खत्था.
६२६, ६३४. कम्मनि दुतियाय त्तो.
६२७, ६५२. ख्यादीहि मन म च तो वा.
६३०, ६५४. मसुस्स सुस्स च्छरच्छेरा.
६३५, ५५९. पेसातिसग्गपत्तकालेसु किच्चा.
६३६, ६५९. अवस्सकाधमिणेसु णी च.
६३८, ६६८. वजादीहि पब्बज्जादयो निप्पज्जन्ते.
६३९, ५८५. क्विलोपो ¶ च.
६४०, ०. सचजानं क गा णानुबन्धे.
६४१, ५७२. नुदादीहि यु ण्वून मना न ना का न न का सकारितेहि च.
६४२, ५८८. इ य त म किं एसानमन्तस्सरो दीघं क्वचि दुसस्स गुणं दोरं स क्खी च.
६४३, ६३५. भ्यादीहि मति बुधि पूजादीहि च त्तो.
६४४, ६६१. वेपु सी दव वमु कु दा भूत्वादीहि थुत्तिम णिमा निब्बत्ते.
६४६, ४१९. एकादितो सकिस्स क्खत्तुं.
६४७, ६६३. सुनस्सुनस्सो ण वानुवानूननखुनाना.
६४९, ६६५. युवस्सुवस्सुवुवाननूना.
६५०, ६५१. काले वत्तमानातीते ण्वादयो.
६५१, ६४७. भविस्सति गमादीहि णी घिण.
६५३, ३०७. भाववाचिम्हि चतुत्थी.
६५५, ६५०. सेसे स्सं न्तु मानाना.
६५९, ६६९. उसुरन्जदसानं ¶ दंसस्स दड्ढो ढठा च.
६६०, ६७०. सूवुसानमूवुसानमतो थो च.
६६१, ६७१. रन्जुदादीहि धदिद्दकिरा क्वचि जदलोपो च.
६६२, ६७२. पटितो हिस्स हेरण हीरण.
६६४, ६७४. खादामगमानं खन्धन्धगन्धा.
६६६, ६७६. पुथस्स पुथु पथा मो वा.
६७३, ६८३. मनुपूरसुणादीहि उस्सनुसिसा.
इति किब्बिधानकप्पे उणादिकप्पो छट्ठो कण्डो.
उणादिसुत्तं निट्ठितं.
महाकच्चायनसद्दापाठ