📜

२. भूकण्ड

१. भूमिवग्ग

१८०.

वग्गा भूमि, पुरी, मच्च, चतुब्बण्ण, वनादिहि;

पातालेन च वुच्चन्ते, सङ्गो’पङ्गेहि’ध’क्कमा.

१८१.

वसुन्धरा छमा भूमि, पथवी मेदनी मही;

उब्बी वसुमती गो कु, वसुधा धरणी धरा;

पुथवी जगती भूरी, भू च भूतधरा’ वनी.

१८२.

खारा ¶ तु मत्तिका ऊसो, ऊसवा तूसरो तिसु;

थलं थलीत्थी भूभागे, थद्धलूखम्हि जङ्गलो.

१८३.

पुब्बविदेहो चापर, गोयानं जम्बुदीपो च;

उत्तरकुरु चेति सियुं, चत्तारोमे महादीपा.

१८४.

पुम्बहुत्ते कुरू सक्का, कोसला मगधा सिवी;

कलिङ्गा’वन्ति पञ्चाला, वज्जी गन्धार चेतयो.

१८५.

वङ्गा विदेहा कम्बोजा, मद्दा भग्ग’ङ्ग सीहळा;

कस्मीरा कासि पण्डवादी, सियुं जनपदन्तरा.

१८६.

लोको च भुवनं वुत्तं, देसो तु विसयो प्यथ;

मिलक्खदेसो पच्चन्तो, मज्झदेसो तु मज्झिमो.

१८७.

अनूपो सलिलप्पायो, कच्छं पुम नपुंसके;

सद्दलो हरिते देसे, तिणेना, भिनवेन हि.

१८८.

नद्यम्बुजीवनो देसो, वुट्ठिनिप्पज्जसस्सको;

यो नदीमातिको देव,

मातिको च कमेन सो.

१८९.

तीस्वनूपाद्यथो चन्द, सूरादो सस्सतीरितो;

रट्ठं तु विजितञ्चाथ, पुरिसे सेतु आलियं.

१९०.

उपान्तभू परिसरो, गोट्ठं तु गोकुलं वजो;

मग्गो पन्थो पथो अद्धा, अञ्जसं वटुमं तथा.

१९१.

पज्जो [पज्जा…. (क.)], यनञ्च पदवी, वत्तनी पद्धतित्थियं;

तब्भेदा जङ्घ, सकट, मग्गा ते च महद्धनि.

१९२.

एकपद्येकपदिके, कन्तारो तु च दुग्गमे;

१९३.

पटिमग्गो पटिपथो, अद्धानं दीघ मञ्जसं;

सुप्पथो तु सुपन्थो च, उप्पथं त्वपथं भवे.

१९४.

छत्तिंसपरमाणून, मेको णु च छत्तिंस ते;

तज्जारी तापि छत्तिंस, रथरेणु छत्तिंस ते.

१९५.

लिक्खाता सत्त ऊका ता, धञ्ञमासोति सत्त ते;

सत्त ङ्गुल’ ममु द्विच्छ, विदत्थि ता दुवे सियुं.

१९६.

रतनं ¶ तानि सत्तेव, यट्ठि ता वीसतू सभं;

गावुत मुसभासीति, योजनं चतुगावुतं.

१९७.

धनुपञ्चसतं कोसो, करीसं चतुरम्बणं;

अब्भन्तरं तु हत्थान, मट्ठवीस पमाणतो.

भूमिवग्गो निट्ठितो.