मूल > सुत्तपिटक > खुद्दकनिकाय > अपदानपाळि-१

रुक्खट्ठस्सेव सम्बुद्धो, [रुक्खट्ठेयेव सम्बुद्धे (सी.), रुक्खट्ठो इव सम्बुद्धो (अट्ठ.) एत्थ रुक्खट्ठस्सेव बोधिमहकारजनस्स सम्बुद्धो चतुसच्चं पकासेतीति अत्थोपि सक्का ञातुं] लोकजेट्ठो नरासभो [लोकजेट्ठे नरासभे (सी.)].

‘‘भगवा तम्हि समये, भिक्खुसङ्घपुरक्खतो;

चतुसच्चं पकासेति, वाचासभिमुदीरयं.

‘‘सङ्खित्तेन च देसेन्तो, वित्थारेन च देसयं [देसयि (स्या.), भासति (क.)];

विवट्टच्छदो सम्बुद्धो, निब्बापेसि महाजनं.

‘‘तस्साहं धम्मं सुत्वान, लोकजेट्ठस्स तादिनो;

वन्दित्वा सत्थुनो पादे, पक्कामिं उत्तरामुखो.

‘‘एकनवुतितो ¶ कप्पे, यं धम्ममसुणिं तदा;

दुग्गतिं नाभिजानामि, धम्मसवस्सिदं फलं.

‘‘तेत्तिंसम्हि ¶ इतो कप्पे, एको आसिं महीपति;

सुतवा नाम नामेन, चक्कवत्ती महब्बलो.

‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे… कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा धम्मसञ्ञको थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

धम्मसञ्ञकत्थेरस्सापदानं चतुत्थं.

‘‘भागीरथीनदीतीरे ¶ ¶ , अहोसि अस्समो तदा;

तमहं अस्समं गच्छिं, फलहत्थो अपेक्खवा.

‘‘विपस्सिं तत्थ अद्दक्खिं, पीतरंसिंव भाणुमं;

यं मे अत्थि फलं सब्बं, अदासिं सत्थुनो अहं.

‘‘एकनवुतितो कप्पे, यं फलं अददिं तदा;

दुग्गतिं नाभिजानामि, फलदानस्सिदं फलं.

‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे… कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं ¶ सुदं आयस्मा फलदायको थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

फलदायकत्थेरस्सापदानं पञ्चमं.

‘‘‘नमो ते बुद्ध वीरत्थु, विप्पमुत्तोसि सब्बधि;

ब्यसनम्हि [ब्यसनं हि (सी.)] अनुप्पत्तो, तस्स मे सरणं भव’.

‘‘सिद्धत्थो तस्स ब्याकासि, लोके अप्पटिपुग्गलो;

‘महोदधिसमो सङ्घो, अप्पमेय्यो अनुत्तरो.

‘‘‘तत्थ त्वं विरजे खेत्ते, अनन्तफलदायके;

सङ्घे चित्तं पसादेत्वा, सुबीजं वाप [चापि (सी.), वापि (स्या.)] रोपय.

‘‘इदं ¶ वत्वान सब्बञ्ञू, लोकजेट्ठो नरासभो;

ममेव अनुसासित्वा, वेहासं नभमुग्गमि.

‘‘अचिरं गतमत्तम्हि, सब्बञ्ञुम्हि नरासभे;

मरणं समनुप्पत्तो, तुसितं उपपज्जहं.

‘‘तदाहं विरजे खेत्ते, अनन्तफलदायके;

सङ्घे चित्तं पसादेत्वा, कप्पं सग्गम्हि मोदहं.

‘‘चतुन्नवुतितो कप्पे, पसादमलभिं तदा;

दुग्गतिं नाभिजानामि, पसादस्स इदं फलं.

‘‘पटिसम्भिदा ¶ ¶ चतस्सो…पे… कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा सम्पसादको थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

सम्पसादकत्थेरस्सापदानं छट्ठं.

‘‘सिद्धत्थस्स ¶ भगवतो, आरामो रोपितो मया;

सन्दच्छायेसु [सीतछायेसु (स्या.), सन्तच्छायेसु (क.)] रुक्खेसु, उपासन्तेसु पक्खिसु.

‘‘अद्दसं विरजं बुद्धं, आहुतीनं पटिग्गहं;

आरामं अभिनामेसिं, लोकजेट्ठं नरासभं.

‘‘हट्ठो हट्ठेन चित्तेन, फलं पुप्फमदासहं;

ततो जातप्पसादोव, तं वनं परिणामयिं.

‘‘बुद्धस्स यमिदं दासिं, विप्पसन्नेन चेतसा;

भवे निब्बत्तमानम्हि, निब्बत्तति फलं मम.

‘‘चतुन्नवुतितो कप्पे, यं आराममदं तदा;

दुग्गतिं नाभिजानामि, आरामस्स इदं फलं.

‘‘सत्ततिंसे इतो कप्पे, सत्तासुं मुदुसीतला;

सत्तरतनसम्पन्ना, चक्कवत्ती महब्बला.

‘‘पटिसम्भिदा ¶ ¶ चतस्सो…पे… कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा आरामदायको थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

आरामदायकत्थेरस्सापदानं सत्तमं.

‘‘अत्थदस्सिस्स मुनिनो, अद्दसं सावकं अहं;

नवकम्मं करोन्तस्स, सीमाय उपगच्छहं.

‘‘निट्ठिते नवकम्मे च, अनुलेपमदासहं;

पसन्नचित्तो सुमनो, पुञ्ञक्खेत्ते अनुत्तरे.

‘‘अट्ठारसे ¶ कप्पसते, यं कम्ममकरिं तदा;

दुग्गतिं नाभिजानामि, अनुलेपस्सिदं फलं.

‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे… कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा अनुलेपदायको थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

अनुलेपदायकत्थेरस्सापदानं अट्ठमं.

‘‘उदेन्तं ¶ ¶ सतरंसिंव, पीतरंसिंव भाणुमं;

वनन्तरगतं सन्तं, लोकजेट्ठं नरासभं.

‘‘अद्दसं सुपिनन्तेन, सिद्धत्थं लोकनायकं;

तत्थ चित्तं पसादेत्वा, सुगतिं उपपज्जहं.

‘‘चतुन्नवुतितो कप्पे, यं सञ्ञमलभिं तदा;

दुग्गतिं नाभिजानामि, बुद्धसञ्ञायिदं फलं.

‘‘पटिसम्भिदा ¶ चतस्सो…पे… कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा बुद्धसञ्ञको थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

बुद्धसञ्ञकत्थेरस्सापदानं नवमं.

‘‘पियदस्सिनो भगवतो, पब्भारो सोधितो मया;

घटकञ्च उपट्ठासिं, परिभोगाय तादिनो.

‘‘तं मे बुद्धो वियाकासि, पियदस्सी महामुनि;

सहस्सकण्डो सतभेण्डु [सतगेण्डु (स्या. क.)], धजालु हरितामयो.

‘‘निब्बत्तिस्सति ¶ सो यूपो, रतनञ्च अनप्पकं;

पब्भारदानं दत्वान, कप्पं सग्गम्हि मोदहं.

‘‘इतो बात्तिंसकप्पम्हि, सुसुद्धो नाम खत्तियो;

सत्तरतनसम्पन्नो, चक्कवत्ती महब्बलो.

‘‘पटिसम्भिदा ¶ चतस्सो…पे… कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा पब्भारदायको थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

पब्भारदायकत्थेरस्सापदानं दसमं.

केसरं गन्धमन्नञ्च, धम्मसञ्ञी फलेन च;

पसादारामदायी च, लेपको बुद्धसञ्ञको;

पब्भारदो च गाथायो, एकपञ्ञास कित्तिता.