📜

နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ

အဘိဓမ္မပိဋကေ

အဋ္ဌသာလိနီ နာမ

ဓမ္မသင်္ဂဏီ-အဋ္ဌကထာ

ဂန္ထာရမ္ဘကထာ

ကရုဏာ ဝိယ သတ္တေသု၊ ပညာ ယဿ မဟေသိနော၊

ဉေယျဓမ္မေသု သဗ္ဗေသု၊ ပဝတ္တိတ္ထ ယထာရုစိ။

ဒယာယ တာယ သတ္တေသု၊ သမုဿာဟိတမာနသော၊

ပါဋိဟီရာဝသာနမှိ၊ ဝသန္တော တိဒသာလယေ။

ပါရိစ္ဆတ္တကမူလမှိ၊ ပဏ္ဍုကမ္ဗလနာမကေ၊

သိလာသနေ သန္နိသိန္နော၊ အာဒိစ္စောဝ ယုဂန္ဓရေ။

စက္ကဝါဠသဟဿေဟိ၊ ဒသဟာဂမ္မ သဗ္ဗသော၊

သန္နိသိန္နေန ဒေဝါနံ၊ ဂဏေန ပရိဝါရိတော။

မာတရံ ပမုခံ ကတွာ၊ တဿာ ပညာယ တေဇသာ၊

အဘိဓမ္မကထာမဂ္ဂံ၊ ဒေဝါနံ သမ္ပဝတ္တယိ။

တဿ ပါဒေ နမဿိတွာ၊ သမ္ဗုဒ္ဓဿ သိရီမတော၊

သဒ္ဓမ္မဉ္စဿ ပူဇေတွာ၊ ကတွာ သင်္ဃဿ စဉ္ဇလိံ။

နိပစ္စကာရဿေတဿ၊ ကတဿ ရတနတ္တယေ၊

အာနုဘာဝေန သောသေတွာ၊ အန္တရာယေ အသေသတော။

ဝိသုဒ္ဓါစာရသီလေန၊ နိပုဏာမလဗုဒ္ဓိနာ၊

ဘိက္ခုနာ ဗုဒ္ဓဃောသေန၊ သက္ကစ္စံ အဘိယာစိတော။

ယံ ဒေဝဒေဝေါ ဒေဝါနံ၊ ဒေသေတွာ နယတော ပုန၊

ထေရဿ သာရိပုတ္တဿ၊ သမာစိက္ခိ ဝိနာယကော။

အနောတတ္တဒဟေ ကတွာ၊ ဥပဋ္ဌာနံ မဟေသိနော၊

ယဉ္စ သုတွာန သော ထေရော၊ အာဟရိတွာ မဟီတလံ။

ဘိက္ခူနံ ပယိရုဒါဟာသိ၊ ဣတိ ဘိက္ခူဟိ ဓာရိတော၊

သင်္ဂီတိကာလေ သင်္ဂီတော၊ ဝေဒေဟမုနိနာ ပုန။

တဿ ဂမ္ဘီရဉာဏေဟိ၊ ဩဂါဠှဿ အဘိဏှသော၊

နာနာနယဝိစိတ္တဿ၊ အဘိဓမ္မဿ အာဒိတော။

ယာ မဟာကဿပါဒီဟိ၊ ဝသီဟိဋ္ဌကထာ ပုရာ၊

သင်္ဂီတာ အနုသင်္ဂီတာ၊ ပစ္ဆာပိ စ ဣသီဟိ ယာ။

အာဘတာ ပန ထေရေန၊ မဟိန္ဒေနေတမုတ္တမံ၊

ယာ ဒီပံ ဒီပဝါသီနံ၊ ဘာသာယ အဘိသင်္ခတာ။

အပနေတွာ တတော ဘာသံ၊ တမ္ဗပဏ္ဏိနိဝါသိနံ၊

အာရောပယိတွာ နိဒ္ဒေါသံ၊ ဘာသံ တန္တိနယာနုဂံ။

နိကာယန္တရလဒ္ဓီဟိ၊ အသမ္မိဿံ အနာကုလံ၊

မဟာဝိဟာရဝါသီနံ၊ ဒီပယန္တော ဝိနိစ္ဆယံ။

အတ္ထံ ပကာသယိဿာမိ၊ အာဂမဋ္ဌကထာသုပိ၊

ဂဟေတဗ္ဗံ ဂဟေတွာန၊ တောသယန္တော ဝိစက္ခဏေ။

ကမ္မဋ္ဌာနာနိ သဗ္ဗာနိ၊ စရိယာဘိညာ ဝိပဿနာ၊

ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ပနိဒံ၊ ယသ္မာ သဗ္ဗံ ပကာသိတံ။

တသ္မာ တံ အဂ္ဂဟေတွာန၊ သကလာယပိ တန္တိယာ၊

ပဒါနုက္ကမတော ဧဝ၊ ကရိဿာမတ္ထဝဏ္ဏနံ။

ဣတိ မေ ဘာသမာနဿ၊ အဘိဓမ္မကထံ ဣမံ၊

အဝိက္ခိတ္တာ နိသာမေထ၊ ဒုလ္လဘာ ဟိ အယံ ကထာတိ။

နိဒါနကထာ

တတ္ထ ကေနဋ္ဌေန အဘိဓမ္မော? ဓမ္မာတိရေကဓမ္မဝိသေသဋ္ဌေန။ အတိရေကဝိသေသတ္ထဒီပကော ဟေတ္ထ ‘အဘိ’-သဒ္ဒေါ။ ‘‘ဗာဠှာ မေ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ အဘိက္ကမန္တိ နော ပဋိက္ကမန္တိ’’ (မ။ နိ။ ၃။၃၈၄၊ သံ။ နိ။ ၅။၁၉၅) ‘‘အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာ’’တိအာဒီသု (သံ။ နိ။ ၁။၁-၂) ဝိယ။ တသ္မာ ယထာ သမုဿိတေသု ဗဟူသု ဆတ္တေသု စေဝ ဓဇေသု စ ယံ အတိရေကပ္ပမာဏံ ဝိသေသဝဏ္ဏသဏ္ဌာနဉ္စ ဆတ္တံ၊ တံ ‘အတိစ္ဆတ္တ’န္တိ ဝုစ္စတိ၊ ယော အတိရေကပ္ပမာဏော နာနာဝိရာဂဝဏ္ဏဝိသေသသမ္ပန္နော စ ဓဇော သော ‘အတိဓဇော’တိ ဝုစ္စတိ၊ ယထာ စ ဧကတော သန္နိပတိတေသု ဗဟူသု ရာဇကုမာရေသု စေဝ ဒေဝေသု စ ယော ဇာတိဘောဂယသဣဿရိယာဒိသမ္ပတ္တီဟိ အတိရေကတရော စေဝ ဝိသေသဝန္တတရော စ ရာဇကုမာရော သော ‘အတိရာဇကုမာရော’တိ ဝုစ္စတိ၊ ယော အာယုဝဏ္ဏဣဿရိယယသသမ္ပတ္တိအာဒီဟိ အတိရေကတရော စေဝ ဝိသေသဝန္တတရော စ ဒေဝေါ သော ‘အတိဒေဝေါ’တိ ဝုစ္စတိ၊ တထာရူပေါ ဗြဟ္မာပိ ‘အတိဗြဟ္မာ’တိ ဝုစ္စတိ၊ ဧဝမေဝ အယမ္ပိ ဓမ္မော ဓမ္မာတိရေကဓမ္မဝိသေသဋ္ဌေန ‘အဘိဓမ္မော’တိ ဝုစ္စတိ။

သုတ္တန္တဉှိ ပတွာ ပဉ္စက္ခန္ဓာ ဧကဒေသေနေဝ ဝိဘတ္တာ၊ န နိပ္ပဒေသေန၊ အဘိဓမ္မံ ပတွာ ပန သုတ္တန္တဘာဇနီယအဘိဓမ္မဘာဇနီယပဉှပုစ္ဆကနယာနံ ဝသေန နိပ္ပဒေသတော ဝိဘတ္တာ။ တထာ ဒွါဒသာယတနာနိ၊ အဋ္ဌာရသ ဓာတုယော၊ စတ္တာရိ သစ္စာနိ၊ ဗာဝီသတိန္ဒြိယာနိ၊ ဒွါဒသပဒိကော ပစ္စယာကာရော။ ကေဝလဉှိ ဣန္ဒြိယဝိဘင်္ဂေ သုတ္တန္တဘာဇနီယံ နတ္ထိ၊ ပစ္စယာကာရေ စ ပဉှပုစ္ဆကံ နတ္ထိ။ သုတ္တန္တဉ္စ ပတွာ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ ဧကဒေသေနေဝ ဝိဘတ္တာ၊ န နိပ္ပဒေသေန၊ အဘိဓမ္မံ ပတွာ ပန တိဏ္ဏမ္ပိ နယာနံ ဝသေန နိပ္ပဒေသတောဝ ဝိဘတ္တာ။ တထာ စတ္တာရိ သမ္မပ္ပဓာနာနိ၊ စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒါ၊ သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ၊ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ၊ စတ္တာရိ ဈာနာနိ၊ စတဿော အပ္ပမညာယော၊ ပဉ္စ သိက္ခာပဒါနိ၊ စတဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ။ ကေဝလဉှေတ္ထ သိက္ခာပဒဝိဘင်္ဂေ သုတ္တန္တဘာဇနီယံ နတ္ထိ။ သုတ္တန္တံ ပတွာ စ ဉာဏံ ဧကဒေသေနေဝ ဝိဘတ္တံ န နိပ္ပဒေသေန၊ တထာ ကိလေသာ။ အဘိဓမ္မံ ပတွာ ပန ‘‘ဧကဝိဓေန ဉာဏဝတ္ထူ’’တိအာဒိနာ (ဝိဘ။ ၇၅၁) နယေန မာတိကံ ဌပေတွာ နိပ္ပဒေသတောဝ ဝိဘတ္တံ။ တထာ ဧကကတော ပဋ္ဌာယ အနေကေဟိ နယေဟိ ကိလေသာ။ သုတ္တန္တံ ပတွာ စ ဘူမန္တရပရိစ္ဆေဒေါ ဧကဒေသေနေဝ ဝိဘတ္တော၊ န နိပ္ပဒေသေန၊ အဘိဓမ္မံ ပန ပတွာ တိဏ္ဏမ္ပိ နယာနံ ဝသေန ဘူမန္တရပရိစ္ဆေဒေါ နိပ္ပဒေသတောဝ ဝိဘတ္တော။ ဧဝံ ဓမ္မာတိရေကဓမ္မဝိသေသဋ္ဌေန အဘိဓမ္မောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

ပကရဏပရိစ္ဆေဒတော ပနေသ ဓမ္မသင်္ဂဏီဝိဘင်္ဂဓာတုကထာပုဂ္ဂလပညတ္တိကထာဝတ္ထုယမကပဋ္ဌာနာနံ သတ္တန္နံ ပကရဏာနံ ဝသေန ဌိတော။ အယမေတ္ထ အာစရိယာနံ သမာနကထာ။ ဝိတဏ္ဍဝါဒီ ပနာဟ – ‘ကထာဝတ္ထု ကသ္မာ ဂဟိတံ? နနု သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ပရိနိဗ္ဗာနတော အဋ္ဌာရသဝဿာဓိကာနိ ဒွေ ဝဿသတာနိ အတိက္ကမိတွာ မောဂ္ဂလိပုတ္တတိဿတ္ထေရေနေတံ ဌပိတံ? တသ္မာ သာဝကဘာသိတတ္တာ ဆဍ္ဍေထ န’န္တိ။ ‘ကိံ ပန ဆပ္ပကရဏာနိ အဘိဓမ္မော’တိ? ‘ဧဝံ န ဝဒါမီ’တိ။ ‘အထ ကိံ ဝဒေသီ’တိ။ ‘သတ္တပ္ပကရဏာနီ’တိ။ ‘ကတရံ ဂဟေတွာ သတ္တ ကရောသီ’တိ? ‘မဟာဓမ္မဟဒယံ နာမ အတ္ထိ၊ ဧတေန သဟ သတ္တာ’တိ။ ‘မဟာဓမ္မဟဒယေ အပုဗ္ဗံ နတ္ထိ၊ ကတိပယာဝ ပဉှာဝါရာ အဝသေသာ၊ ကထာဝတ္ထုနာဝ သဒ္ဓိံ သတ္တာ’တိ။ ‘နော ကထာဝတ္ထုနာ၊ မဟာဓာတုကထာ နာမ အတ္ထိ၊ တာယ သဒ္ဓိံ သတ္တာ’တိ။ ‘မဟာဓာတုကထာယံ အပုဗ္ဗံ နတ္ထိ၊ အပ္ပမတ္တိကာဝ တန္တိ အဝသေသာ။ ကထာဝတ္ထုနာဝ သဒ္ဓိံ သတ္တာ’တိ။

သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ ဟိ သတ္တပ္ပကရဏာနိ ဒေသေန္တော ကထာဝတ္ထုံ ပတွာ ယာ ဧသာ ပုဂ္ဂလဝါရေ တာဝ စတူသု ပဉှေသု ဒွိန္နံ ပဉ္စကာနံ ဝသေန အဋ္ဌမုခါ ဝါဒယုတ္တိ တံ အာဒိံ ကတွာ သဗ္ဗကထာမဂ္ဂေသု အသမ္ပုဏ္ဏဘာဏဝါရမတ္တာယ ပါဠိယာ မာတိကံ ဌပေသိ။ သာ ပနေသာ ‘‘ပုဂ္ဂလော ဥပလဗ္ဘတိ သစ္စိကဋ္ဌပရမတ္ထေနာတိ။ အာမန္တာ။ ယော သစ္စိကဋ္ဌော ပရမတ္ထော တတော သော ပုဂ္ဂလော ဥပလဗ္ဘတိ သစ္စိကဋ္ဌပရမတ္ထေနာတိ။ နဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ အာဇာနာဟိ နိဂ္ဂဟံ…ပေ… ပုဂ္ဂလော နုပလဗ္ဘတိ သစ္စိကဋ္ဌပရမတ္ထေနာတိ။ အာမန္တာ။ ယော သစ္စိကဋ္ဌော ပရမတ္ထော တတော သော ပုဂ္ဂလော နုပလဗ္ဘတိ သစ္စိကဋ္ဌပရမတ္ထေနာတိ။ နဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ အာဇာနာဟိ နိဂ္ဂဟံ…ပေ…။ သဗ္ဗတ္ထ ပုဂ္ဂလော ဥပလဗ္ဘတိ သဗ္ဗတ္ထ ပုဂ္ဂလော နုပလဗ္ဘတိ၊ သဗ္ဗဒါ ပုဂ္ဂလော ဥပလဗ္ဘတိ သဗ္ဗဒါ ပုဂ္ဂလော နုပလဗ္ဘတိ၊ သဗ္ဗေသု ပုဂ္ဂလော ဥပလဗ္ဘတိ သဗ္ဗေသု ပုဂ္ဂလော နုပလဗ္ဘတိ သစ္စိကဋ္ဌပရမတ္ထေနာ’’တိ (ကထာ။ ၁၅-၁၆) ဧဝံ ပဌမံ ဝါဒံ နိဿာယ ပဌမံ နိဂ္ဂဟံ၊ ဒုတိယံ နိဿာယ ဒုတိယံ …ပေ… အဋ္ဌမံ နိဿာယ အဋ္ဌမံ နိဂ္ဂဟံ ဒဿေန္တေန သတ္ထာရာ ဌပိတာ။ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗတ္ထ မာတိကာဌပနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တံ ပနေတံ မာတိကံ ဌပေန္တော ဣမံ ဒိသွာ ဌပေသိ – မမ ပရိနိဗ္ဗာနတော အဋ္ဌာရသဝဿာဓိကာနံ ဒွိန္နံ ဝဿသတာနံ မတ္ထကေ မောဂ္ဂလိပုတ္တတိဿတ္ထေရော နာမ ဘိက္ခု ဘိက္ခုသဟဿမဇ္ဈေ နိသိန္နော သကဝါဒေ ပဉ္စ သုတ္တသတာနိ ပရဝါဒေ ပဉ္စာတိ သုတ္တသဟဿံ သမောဓာနေတွာ ဒီဃနိကာယပ္ပမာဏံ ကထာဝတ္ထုပ္ပကရဏံ ဘာဇေဿတီတိ။

မောဂ္ဂလိပုတ္တတိဿတ္ထေရောပိ ဣဒံ ပကရဏံ ဒေသေန္တော န အတ္တနော ဉာဏေန ဒေသေသိ၊ သတ္ထာရာ ပန ဒိန္နနယေန ဌပိတမာတိကာယ ဒေသေသိ။ ဣတိ သတ္ထာရာ ဒိန္နနယေန ဌပိတမာတိကာယ ဒေသိတတ္တာ သကလမ္ပေတံ ပကရဏံ ဗုဒ္ဓဘာသိတမေဝ နာမ ဇာတံ။ ယထာ ကိံ? ယထာ မဓုပိဏ္ဍိကသုတ္တန္တာဒီနိ ။ မဓုပိဏ္ဍိကသုတ္တန္တသ္မိဉှိ ဘဂဝါ ‘‘ယတောနိဒါနံ ဘိက္ခု ပုရိသံ ပပဉ္စသညာသင်္ခါ သမုဒါစရန္တိ၊ ဧတ္ထ စေ နတ္ထိ အဘိနန္ဒိတဗ္ဗံ အဘိဝဒိတဗ္ဗံ အဇ္ဈောသိတဗ္ဗံ၊ ဧသေဝန္တော ရာဂါနုသယာန’’န္တိ (မ။ နိ။ ၁။၂၀၂) မာတိကံ ဌပေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဝိဟာရံ ပါဝိသိ။

ဓမ္မပ္ပဋိဂ္ဂါဟကာ ဘိက္ခူ မဟာကစ္စာနတ္ထေရံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဒသဗလေန ဌပိတမာတိကာယ အတ္ထံ ပုစ္ဆိံသု။ ထေရော ပုစ္ဆိတမတ္တကေနေဝ အကထေတွာ ဒသဗလဿ အပစိတိဒဿနတ္ထံ ‘‘သေယျထာပိ အာဝုသော ပုရိသော သာရတ္ထိကော သာရဂဝေသီ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၂၀၃) သာရောပမံ အာဟရိတွာ သာရရုက္ခော ဝိယ ဘဂဝါ သာခါပလာသသဒိသာ သာဝကာ၊ ‘‘သော ဟာဝုသော ဘဂဝါ ဇာနံ ဇာနာတိ၊ ပဿံ ပဿတိ စက္ခုဘူတော ဉာဏဘူတော ဓမ္မဘူတော ဗြဟ္မဘူတော ဝတ္တာ ပဝတ္တာ အတ္ထဿ နိန္နေတာ အမတဿ ဒါတာ ဓမ္မဿာမီ တထာဂတော’’တိ သတ္ထာရံ ထောမေတွာ ပုနပ္ပုနံ ထေရေဟိ ယာစိတော သတ္ထာရာ ဌပိတမာတိကာယ အတ္ထံ ဝိဘဇိတွာ ‘‘အာကင်္ခမာနာ စ ပန တုမှေ အာယသ္မန္တော ဘဂဝန္တံယေဝ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတမတ္ထံ ပဋိပုစ္ဆေယျာထ သစေ သဗ္ဗညုတညာဏေန သဒ္ဓိံ သံသန္ဒိယမာနံ သမေတိ ဂဏှေယျာထ၊ နော စေ မာ ဂဏှိတ္ထာ’’တိ ဣမိနာ အဓိပ္ပာယေန ‘‘ယထာ ဝေါ ဘဂဝါ ဗျာကရောတိ တထာ နံ ဓာရေယျာထာ’’တိ ဝတွာ ဥယျောဇေသိ။

တေ သတ္ထာရံ ဥပသင်္ကမိတွာ ပုစ္ဆိံသု။ သတ္ထာ ဒုက္ကထိတံ ကစ္စာနေနာတိ အဝတွာ သုဝဏ္ဏာလိင်္ဂံ ဥဿာပေန္တော ဝိယ ဂီဝံ ဥန္နာမေတွာ သုပုပ္ဖိတသတပတ္တသဿိရိကံ မဟာမုခံ ပူရေန္တော ဗြဟ္မဿရံ နိစ္ဆာရေတွာ သာဓု သာဓူတိ ထေရဿ သာဓုကာရံ ဒတွာ ‘‘ပဏ္ဍိတော၊ ဘိက္ခဝေ၊ မဟာကစ္စာနော၊ မဟာပညော ဘိက္ခဝေ မဟာကစ္စာနော၊ မံ စေပိ တုမှေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဧတမတ္ထံ ပဋိပုစ္ဆေယျာထ၊ အဟမ္ပိ တံ ဧဝမေဝံ ဗျာကရေယျံ ယထာ တံ မဟာကစ္စာနေန ဗျာကတ’’န္တိ (မ။ နိ။ ၁။၂၀၅) အာဟ။

ဧဝံ သတ္ထာရာ အနုမောဒိတကာလတော ပဋ္ဌာယ စ ပန သကလံ သုတ္တံ ဗုဒ္ဓဘာသိတံ နာမ ဇာတံ။ အာနန္ဒတ္ထေရာဒီဟိ ဝိတ္ထာရိတသုတ္တေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဧဝမေဝ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ သတ္တပ္ပကရဏာနိ ဒေသေန္တော ကထာဝတ္ထုံ ပတွာ ဝုတ္တနယေန မာတိကံ ဌပေသိ။ ဌပေန္တော စ ပန ဣမံ အဒ္ဒသ –

မမ ပရိနိဗ္ဗာနတော အဋ္ဌာရသဝဿာဓိကာနံ ဒွိန္နံ ဝဿသတာနံ မတ္ထကေ မောဂ္ဂလိပုတ္တတိဿတ္ထေရော နာမ ဘိက္ခု ဘိက္ခုသဟဿမဇ္ဈေ နိသိန္နော သကဝါဒေ ပဉ္စ သုတ္တသတာနိ ပရဝါဒေ ပဉ္စာတိ သုတ္တသဟဿံ သမောဓာနေတွာ ဒီဃနိကာယပ္ပမာဏံ ကထာဝတ္ထုပ္ပကရဏံ ဘာဇေဿတီတိ။

မောဂ္ဂလိပုတ္တတိဿတ္ထေရောပိ ဣမံ ပကရဏံ ဒေသေန္တော န အတ္တနော ဉာဏေန ဒေသေသိ၊ သတ္ထာရာ ပန ဒိန္နနယေန ဌပိတမာတိကာယ ဒေသေသိ။ ဣတိ သတ္ထာရာ ဒိန္နနယေန ဌပိတမာတိကာယ ဒေသိတတ္တာ သကလမ္ပေတံ ပကရဏံ ဗုဒ္ဓဘာသိတမေဝ ဇာတံ။ ဧဝံ ကထာဝတ္ထုနာဝ သဒ္ဓိံ သတ္တ ပကရဏာနိ အဘိဓမ္မော နာမ။

တတ္ထ ဓမ္မသင်္ဂဏီပကရဏေ စတဿော ဝိဘတ္တိယော – စိတ္တဝိဘတ္တိ ရူပဝိဘတ္တိ နိက္ခေပရာသိ အတ္ထုဒ္ဓါရောတိ။ တတ္ထ ကာမာဝစရကုသလတော အဋ္ဌ၊ အကုသလတော ဒွါဒသ၊ ကုသလဝိပါကတော သောဠသ၊ အကုသလဝိပါကတော သတ္တ၊ ကိရိယတော ဧကာဒသ၊ ရူပါဝစရကုသလတော ပဉ္စ၊ ဝိပါကတော ပဉ္စ၊ ကိရိယတော ပဉ္စ၊ အရူပါဝစရကုသလတော စတ္တာရိ၊ ဝိပါကတော စတ္တာရိ၊ ကိရိယတော စတ္တာရိ၊ လောကုတ္တရကုသလတော စတ္တာရိ၊ ဝိပါကတော စတ္တာရီတိ ဧကူနနဝုတိ စိတ္တာနိ စိတ္တဝိဘတ္တိ နာမ။ စိတ္တုပ္ပာဒကဏ္ဍန္တိပိ ဧတဿေဝ နာမံ။ တံ ဝါစနာမဂ္ဂတော အတိရေကဆဘာဏဝါရံ၊ ဝိတ္ထာရိယမာနံ ပန အနန္တမပရိမာဏံ ဟောတိ။

တဒနန္တရံ ဧကဝိဓေန ဒုဝိဓေနာတိအာဒိနာ နယေန မာတိကံ ဌပေတွာ ဝိတ္ထာရေန ဝိဘဇိတွာ ဒဿိတာ ရူပဝိဘတ္တိ နာမ။ ရူပကဏ္ဍန္တိပိ ဧတဿေဝ နာမံ။ တံ ဝါစနာမဂ္ဂတော အတိရေကဒွိဘာဏဝါရံ။ ဝိတ္ထာရိယမာနံ ပန အနန္တမပရိမာဏံ ဟောတိ။

တဒနန္တရံ မူလတော ခန္ဓတော ဒွါရတော ဘူမိတော အတ္ထတော ဓမ္မတော နာမတော လိင်္ဂတောတိ ဧဝံ မူလာဒီဟိ နိက္ခိပိတွာ ဒေသိတော နိက္ခေပရာသိ နာမ။ သော –

မူလတော ခန္ဓတော စာပိ၊ ဒွါရတော စာပိ ဘူမိတော၊

အတ္ထတော ဓမ္မတော စာပိ၊ နာမတော စာပိ လိင်္ဂတော၊

နိက္ခိပိတွာ ဒေသိတတ္တာ၊ နိက္ခေပေါတိ ပဝုစ္စတိ။

နိက္ခေပကဏ္ဍန္တိပိ တဿေဝ နာမံ။ တံ ဝါစနာမဂ္ဂတော တိမတ္တဘာဏဝါရံ။ ဝိတ္ထာရိယမာနံ ပန အနန္တမပရိမာဏံ ဟောတိ။

တဒနန္တရံ ပန တေပိဋကဿ ဗုဒ္ဓဝစနဿ အတ္ထုဒ္ဓါရဘူတံ ယာဝ သရဏဒုကာ နိက္ခိတ္တံ အဋ္ဌကထာကဏ္ဍံ နာမ။ ယတော မဟာပကရဏိယာ ဘိက္ခူ မဟာပကရဏေ ဂဏနစာရံ အသလ္လက္ခေန္တာ ဂဏနစာရံ သမာနေန္တိ။ တံ ဝါစနာမဂ္ဂတော ဒွိမတ္တဘာဏဝါရံ။ ဝိတ္ထာရိယမာနံ ပန အနန္တမပရိမာဏံ ဟောတိ။

ဣတိ သကလမ္ပိ ဓမ္မသင်္ဂဏီပကရဏံ ဝါစနာမဂ္ဂတော အတိရေကတေရသမတ္တဘာဏဝါရံ။ ဝိတ္ထာရိယမာနံ ပန အနန္တမပရိမာဏံ ဟောတိ။ ဧဝမေတံ –

စိတ္တဝိဘတ္တိ ရူပဉ္စ၊ နိက္ခေပေါ အတ္ထဇောတနာ၊

ဂမ္ဘီရံ နိပုဏံ ဌာနံ၊ တမ္ပိ ဗုဒ္ဓေန ဒေသိတံ။

တဒနန္တရံ ဝိဘင်္ဂပ္ပကရဏံ နာမ။ တံ ခန္ဓဝိဘင်္ဂေါ အာယတနဝိဘင်္ဂေါ ဓာတုဝိဘင်္ဂေါ သစ္စဝိဘင်္ဂေါ ဣဒြိယဝိဘင်္ဂေါ ပစ္စယာကာရဝိဘင်္ဂေါ သတိပဋ္ဌာနဝိဘင်္ဂေါ သမ္မပ္ပဓာနဝိဘင်္ဂေါ ဣဒ္ဓိပါဒဝိဘင်္ဂေါ ဗောဇ္ဈင်္ဂဝိဘင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂဝိဘင်္ဂေါ ဈာနဝိဘင်္ဂေါ အပ္ပမညာဝိဘင်္ဂေါ သိက္ခာပဒဝိဘင်္ဂေါ ပဋိသမ္ဘိဒါဝိဘင်္ဂေါ ဉာဏဝိဘင်္ဂေါ ခုဒ္ဒကဝတ္ထုဝိဘင်္ဂေါ ဓမ္မဟဒယဝိဘင်္ဂေါတိ အဋ္ဌာရသဝိဓေန ဝိဘတ္တံ။

တတ္ထ ခန္ဓဝိဘင်္ဂေါ သုတ္တန္တဘာဇနီယအဘိဓမ္မဘာဇနီယပဉှပုစ္ဆကာနံ ဝသေန တိဓာ ဝိဘတ္တော။ သော ဝါစနာမဂ္ဂတော ပဉ္စမတ္တဘာဏဝါရော၊ ဝိတ္ထာရိယမာနော ပန အနန္တော အပရိမာဏော ဟောတိ။ တတော ပရံ အာယတနဝိဘင်္ဂါဒယောပိ ဧတေဟေဝ တီဟိ နယေဟိ ဝိဘတ္တာ။ တေသု အာယတနဝိဘင်္ဂေါ ဝါစနာမဂ္ဂတော အတိရေကဘာဏဝါရော၊ ဓာတုဝိဘင်္ဂေါ ဒွိမတ္တဘာဏဝါရော။ တထာ သစ္စဝိဘင်္ဂေါ။ ဣန္ဒြိယဝိဘင်္ဂေ သုတ္တန္တဘာဇနီယံ နတ္ထိ၊ ဝါစနာမဂ္ဂတော ပနေသ အတိရေကဘာဏဝါရမတ္တော။ ပစ္စယာကာရဝိဘင်္ဂေါ ဆမတ္တဘာဏဝါရော၊ ပဉှပုစ္ဆကံ ပနေတ္ထ နတ္ထိ။ သတိပဋ္ဌာနဝိဘင်္ဂေါ အတိရေကဘာဏဝါရမတ္တော၊ တထာ သမ္မပ္ပဓာန ဣဒ္ဓိပါဒဗောဇ္ဈင်္ဂမဂ္ဂင်္ဂဝိဘင်္ဂါ။ ဈာနဝိဘင်္ဂေါ ဒွိဘာဏဝါရမတ္တော၊ အပ္ပမညာဝိဘင်္ဂေါ အတိရေကဘာဏဝါရမတ္တော။ သိက္ခာပဒဝိဘင်္ဂေပိ သုတ္တန္တဘာဇနီယံ နတ္ထိ၊ ဝါစနာမဂ္ဂတော ပနေသ အတိရေကဘာဏဝါရမတ္တော၊ တထာ ပဋိသမ္ဘိဒါဝိဘင်္ဂေါ။ ဉာဏဝိဘင်္ဂေါ ဒသဝိဓေန ဝိဘတ္တော၊ ဝါစနာမဂ္ဂတော ပနေသ တိမတ္တဘာဏဝါရော။ ခုဒ္ဒကဝတ္ထုဝိဘင်္ဂေါပိ ဒသဝိဓေန ဝိဘတ္တော၊ ဝါစနာမဂ္ဂတော ပနေသ တိမတ္တဘာဏဝါရော။ ဓမ္မဟဒယဝိဘင်္ဂေါ တိဝိဓေန ဝိဘတ္တော၊ ဝါစနာမဂ္ဂတော ပနေသ အတိရေကဒွိဘာဏဝါရမတ္တော။ သဗ္ဗေပိ ဝိတ္ထာရိယမာနာ အနန္တာ အပရိမာဏာ ဟောန္တိ။ ဧဝမေတံ ဝိဘင်္ဂပ္ပကရဏံ ဝါစနာမဂ္ဂတော ပဉ္စတိံသမတ္တဘာဏဝါရံ၊ ဝိတ္ထာရတော ပန အနန္တမပရိမာဏံ ဟောတိ။

တဒနန္တရံ ဓာတုကထာပကရဏံ နာမ။ တံ သင်္ဂဟော အသင်္ဂဟော၊ သင်္ဂဟိတေန အသင်္ဂဟိတံ၊ အသင်္ဂဟိတေန သင်္ဂဟိတံ၊ သင်္ဂဟိတေန သင်္ဂဟိတံ၊ အသင်္ဂဟိတေန အသင်္ဂဟိတံ၊ သမ္ပယောဂေါ ဝိပ္ပယောဂေါ၊ သမ္ပယုတ္တေန ဝိပ္ပယုတ္တံ၊ ဝိပ္ပယုတ္တေန သမ္ပယုတ္တံ၊ သမ္ပယုတ္တေန သမ္ပယုတ္တံ၊ ဝိပ္ပယုတ္တေန ဝိပ္ပယုတ္တံ၊ သင်္ဂဟိတေန သမ္ပယုတ္တံ ဝိပ္ပယုတ္တံ၊ သမ္ပယုတ္တေန သင်္ဂဟိတံ အသင်္ဂဟိတံ၊ အသင်္ဂဟိတေန သမ္ပယုတ္တံ ဝိပ္ပယုတ္တံ၊ ဝိပ္ပယုတ္တေန သင်္ဂဟိတံ အသင်္ဂဟိတန္တိ စုဒ္ဒသဝိဓေန ဝိဘတ္တံ။ တံ ဝါစနာမဂ္ဂတော အတိရေကဆဘာဏဝါရမတ္တံ၊ ဝိတ္ထာရိယမာနံ ပန အနန္တမပရိမာဏံ ဟောတိ။

တဒနန္တရံ ပုဂ္ဂလပညတ္တိ နာမ။ သာ ‘‘ခန္ဓပညတ္တိ အာယတနပညတ္တိ ဓာတုပညတ္တိ သစ္စပညတ္တိ ဣန္ဒြိယပညတ္တိ ပုဂ္ဂလပညတ္တီ’’တိ ဆဗ္ဗိဓေန ဝိဘတ္တာ။ သာ ဝါစနာမဂ္ဂတော အတိရေကပဉ္စဘာဏဝါရာ၊ ဝိတ္ထာရိယမာနာ ပန အနန္တာ အပရိမာဏာဝ ဟောတိ။

တဒနန္တရံ ကထာဝတ္ထုပ္ပကရဏံ နာမ။ တံ သကဝါဒေ ပဉ္စ သုတ္တသတာနိ ပရဝါဒေ ပဉ္စာတိ သုတ္တသဟဿံ သမောဓာနေတွာ ဝိဘတ္တံ။ တံ ဝါစနာမဂ္ဂတော ဣဒါနိ ပေါတ္ထကေ လိခိတံ အဂ္ဂဟေတွာ သင်္ဂီတိအာရောပိတနယေန ဒီဃနိကာယပ္ပမာဏံ၊ ဝိတ္ထာရိယမာနံ ပန အနန္တမပရိမာဏံ ဟောတိ။

တဒနန္တရံ ယမကံ နာမ။ တံ မူလယမကံ ခန္ဓယမကံ အာယတနယမကံ ဓာတုယမကံ သစ္စယမကံ သင်္ခါရယမကံ အနုသယယမကံ စိတ္တယမကံ ဓမ္မယမကံ ဣန္ဒြိယယမကန္တိ ဒသဝိဓေန ဝိဘတ္တံ။ တံ ဝါစနာမဂ္ဂတော ဝီသဘာဏဝါရသတံ၊ ဝိတ္ထာရတော ပန အနန္တမပရိမာဏံ ဟောတိ။

တဒနန္တရံ မဟာပကရဏံ နာမ။ ပဋ္ဌာနန္တိပိ တဿေဝ နာမံ။ တံ ဟေတုပစ္စယော အာရမ္မဏပစ္စယော အဓိပတိပစ္စယော အနန္တရပစ္စယော သမနန္တရပစ္စယော သဟဇာတပစ္စယော အညမညပစ္စယော နိဿယပစ္စယော ဥပနိဿယပစ္စယော ပုရေဇာတပစ္စယော ပစ္ဆာဇာတပစ္စယော အာသေဝနပစ္စယော ကမ္မပစ္စယော ဝိပါကပစ္စယော အာဟာရပစ္စယော ဣန္ဒြိယပစ္စယော ဈာနပစ္စယော မဂ္ဂပစ္စယော သမ္ပယုတ္တပစ္စယော ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယော အတ္ထိပစ္စယော နတ္ထိပစ္စယော ဝိဂတပစ္စယော အဝိဂတပစ္စယောတိ။ ပစ္စယဝသေန တာဝ စတုဝီသတိဝိဓေန ဝိဘတ္တံ။

ဣမသ္မိံ ပန ဌာနေ ပဋ္ဌာနံ သမာနေတဗ္ဗံ။ ကုသလတ္တိကာဒယော ဟိ ဒွါဝီသတိ တိကာ၊ နာမ ဟေတူ ဓမ္မာ နဟေတူ ဓမ္မာ…ပေ… သရဏာ ဓမ္မာ အရဏာ ဓမ္မာတိ ဣမေ သတံ ဒုကာ။ အပရေပိ ဝိဇ္ဇာဘာဂိနော ဓမ္မာ အဝိဇ္ဇာဘာဂိနော ဓမ္မာ…ပေ… ခယေ ဉာဏံ၊ အနုပ္ပာဒေ ဉာဏန္တိ ဒွါစတ္တာလီသ သုတ္တန္တိကဒုကာ နာမ။ တေသု ဒွါဝီသတိ တိကာ သတံ ဒုကာတိ အယံ အာဟစ္စဘာသိတာ ဇိနဝစနဘူတာ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓေန ဒေသိတာ သတ္တန္နံ ပကရဏာနံ မာတိကာ နာမ။

အထာပရေ ဒွါစတ္တာလီသ သုတ္တန္တိကဒုကာ ကုတောပဘဝါ ကေန ဌပိတာ ကေန ဒေသိတာတိ? ဓမ္မသေနာပတိသာရိပုတ္တတ္ထေရပ္ပဘဝါ၊ တေန ဌပိတာ၊ တေန ဒေသိတာတိ။ ဣမေ ဌပေန္တော ပန ထေရော န သာမုက္ကံသိကေန အတ္တနော ဉာဏေန ဌပေသိ။ ဧကုတ္တရိယံ ပန ဧကနိပါတဒုကနိပါတသင်္ဂီတိ ဒသုတ္တရသုတ္တန္တေဟိ သမောဓာနေတွာ အာဘိဓမ္မိကတ္ထေရာနံ သုတ္တန္တံ ပတွာ အကိလမတ္ထံ ဌပိတာ။ တေ ပနေတေ ဧကသ္မိံ နိက္ခေပကဏ္ဍေယေဝ မတ္ထကံ ပါပေတွာ ဝိဘတ္တာ။ သေသဋ္ဌာနေသု ယာဝ သရဏဒုကာ အဘိဓမ္မော ဝိဘတ္တော။

သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဟိ အနုလောမပဋ္ဌာနေ ဒွါဝီသတိ တိကေ နိဿာယ တိကပဋ္ဌာနံ နာမ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ။ သတံ ဒုကေ နိဿာယ ဒုကပဋ္ဌာနံ နာမ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ။ တတော ပရံ ဒွါဝီသတိ တိကေ ဂဟေတွာ ဒုကသတေ ပက္ခိပိတွာ ဒုကတိကပဋ္ဌာနံ နာမ ဒဿိတံ။ တတော ပရံ ဒုကသတံ ဂဟေတွာ ဒွါဝီသတိယာ တိကေသု ပက္ခိပိတွာ တိကဒုကပဋ္ဌာနံ နာမ ဒဿိတံ။ တိကေ ပန တိကေသုယေဝ ပက္ခိပိတွာ တိကတိကပဋ္ဌာနံ နာမ ဒဿိတံ။ ဒုကေ စ ဒုကေသုယေဝ ပက္ခိပိတွာ ဒုကဒုကပဋ္ဌာနံ နာမ ဒဿိတံ။ ဧဝံ –

တိကဉ္စ ပဋ္ဌာနဝရံ ဒုကုတ္တမံ၊

ဒုကတိကဉ္စေဝ တိကဒုကဉ္စ၊

တိကတိကဉ္စေဝ ဒုကဒုကဉ္စ၊

ဆ အနုလောမမှိ နယာ သုဂမ္ဘီရာတိ။ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၃၉)၊

ပစ္စနီယပဋ္ဌာနေပိ ဒွါဝီသတိတိကေ နိဿာယ တိကပဋ္ဌာနံ နာမ။ ဒုကသတံ နိဿာယ ဒုကပဋ္ဌာနံ နာမ။ ဒွါဝီသတိတိကေ ဒုကသတေ ပက္ခိပိတွာ ဒုကတိကပဋ္ဌာနံ နာမ။ ဒုကသတံ ဒွါဝီသတိယာ တိကေသု ပက္ခိပိတွာ တိကဒုကပဋ္ဌာနံ နာမ။ တိကေ တိကေသုယေဝ ပက္ခိပိတွာ တိကတိကပဋ္ဌာနံ နာမ။ ဒုကေ ဒုကေသုယေဝ ပက္ခိပိတွာ ဒုကဒုကပဋ္ဌာနံ နာမာတိ ပစ္စနီယေပိ ဆဟိ နယေဟိ ပဋ္ဌာနံ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ။ တေန ဝုတ္တံ –

တိကဉ္စ ပဋ္ဌာနဝရံ ဒုကုတ္တမံ၊

ဒုကတိကဉ္စေဝ တိကဒုကဉ္စ၊

တိကတိကဉ္စေဝ ဒုကဒုကဉ္စ၊

ဆ ပစ္စနီယမှိ နယာ သုဂမ္ဘီရာတိ။ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၄၄)၊

တတော ပရံ အနုလောမပစ္စနီယေပိ ဧတေနေဝ ဥပါယေန ဆ နယာ ဒဿိတာ။ တေနာဟ –

တိကဉ္စ ပဋ္ဌာနဝရံ ဒုကုတ္တမံ၊

ဒုကတိကဉ္စေဝ တိကဒုကဉ္စ၊

တိကတိကဉ္စေဝ ဒုကဒုကဉ္စ၊

ဆ အနုလောမပစ္စနီယမှိ နယာ သုဂမ္ဘီရာတိ။ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၄၈)၊

တဒနန္တရံ ပစ္စနီယာနုလောမေပိ ဧတေဟေဝ ဆဟိ နယေဟိ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ။ တေနာဟ –

တိကဉ္စ ပဋ္ဌာနဝရံ ဒုကုတ္တမံ၊

ဒုကတိကဉ္စေဝ တိကဒုကဉ္စ၊

တိကတိကဉ္စေဝ ဒုကဒုကဉ္စ၊

ဆ ပစ္စနီယာနုလောမမှိ နယာ သုဂမ္ဘီရာတိ။ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၅၂)၊

ဧဝံ အနုလောမေ ဆ ပဋ္ဌာနာနိ၊ ပဋိလောမေ ဆ၊ အနုလောမပစ္စနီယေ ဆ၊ ပစ္စနီယာနုလောမေ ဆ ပဋ္ဌာနာနီတိ ဣဒံ စတုဝီသတိသမန္တပဋ္ဌာနသမောဓာနံ ပဋ္ဌာနံ မဟာပကရဏံ နာမ။

ဣဒါနိ ဣမဿ အဘိဓမ္မဿ ဂမ္ဘီရဘာဝဝိဇာနနတ္ထံ စတ္တာရော သာဂရာ ဝေဒိတဗ္ဗာ – သံသာရသာဂရော၊ ဇလသာဂရော၊ နယသာဂရော၊ ဉာဏသာဂရောတိ။ တတ္ထ သံသာရသာဂရော နာမ –

ခန္ဓာနဉ္စ ပဋိပါဋိ၊ ဓာတုအာယတနာန စ၊

အဗ္ဗောစ္ဆိန္နံ ဝတ္တမာနာ၊ သံသာရောတိ ပဝုစ္စတီတိ။

ဧဝံ ဝုတ္တံ သံသာရဝဋ္ဋံ။ သွာယံ ယသ္မာ ဣမေသံ သတ္တာနံ ဥပ္ပတ္တိယာ ပုရိမာ ကောဋိ န ပညာယတိ ဧတ္တကာနဉှိ ဝဿသတာနံ ဝါ ဝဿသဟဿာနံ ဝါ ဝဿသတသဟဿာနံ ဝါ၊ ကပ္ပသတာနံ ဝါ ကပ္ပသဟဿာနံ ဝါ ကပ္ပသတသဟဿာနံ ဝါ မတ္ထကေ သတ္တာ ဥပ္ပန္နာ၊ တတော ပုဗ္ဗေ နာဟေသုန္တိ ဝါ၊ အသုကဿ နာမ ရညော ကာလေ ဥပ္ပန္နာ၊ အသုကဿ ဗုဒ္ဓဿ ကာလေ ဥပ္ပန္နာ တတော ပုဗ္ဗေ နာဟေသုန္တိ ဝါ၊ အယံ ပရိစ္ဆေဒေါ နတ္ထိ၊ ‘‘ပုရိမာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ကောဋိ န ပညာယတိ အဝိဇ္ဇာယ၊ ဣတော ပုဗ္ဗေ အဝိဇ္ဇာ နာဟောသိ အထ ပစ္ဆာ သမဘဝီ’’တိ (အ။ နိ။ ၁၀။၆၁) ဣမိနာ ပန နယေန သံသာရသာဂရော အနမတဂ္ဂေါဝ။

မဟာသမုဒ္ဒေါ ပန ဇလသာဂရော နာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ သော စတုရာသီတိယောဇနသဟဿဂမ္ဘီရော။ တတ္ထ ဥဒကဿ အာဠှကသတေဟိ ဝါ အာဠှကသဟဿေဟိ ဝါ အာဠှကသတသဟဿေဟိ ဝါ ပမာဏံ နာမ နတ္ထိ ။ အထ ခေါ အသင်္ချေယျော အပ္ပမေယျော မဟာဥဒကက္ခန္ဓောတွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ အယံ ဇလသာဂရော နာမ။

ကတမော နယသာဂရော? တေပိဋကံ ဗုဒ္ဓဝစနံ။ ဒွေပိ ဟိ တန္တိယော ပစ္စဝေက္ခန္တာနံ သဒ္ဓါသမ္ပန္နာနံ ပသာဒဗဟုလာနံ ဉာဏုတ္တရာနံ ကုလပုတ္တာနံ အနန္တံ ပီတိသောမနဿံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ကတမာ ဒွေ? ဝိနယဉ္စ အဘိဓမ္မဉ္စ။ ဝိနယဓရဘိက္ခူနဉှိ ဝိနယတန္တိံ ပစ္စဝေက္ခန္တာနံ ဒေါသာနုရူပံ သိက္ခာပဒပညာပနံ နာမ – ဣမသ္မိံ ဒေါသေ ဣမသ္မိံ ဝီတိက္ကမေ ဣဒံ နာမ ဟောတီတိ သိက္ခာပဒပညာပနံ – အညေသံ အဝိသယော၊ ဗုဒ္ဓါနမေဝ ဝိသယောတိ။ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မပေယျာလံ ပစ္စဝေက္ခန္တာနံ နီလပေယျာလံ ပစ္စဝေက္ခန္တာနံ သဉ္စရိတ္တပေယျာလံ ပစ္စဝေက္ခန္တာနံ အနန္တံ ပီတိသောမနဿံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ အာဘိဓမ္မိကဘိက္ခူနမ္ပိ ခန္ဓန္တရံ အာယတနန္တရံ ဓာတွန္တရံ ဣန္ဒြိယန္တရံ ဗလဗောဇ္ဈင်္ဂကမ္မဝိပါကန္တရံ ရူပါရူပပရိစ္ဆေဒံ သဏှသုခုမဓမ္မံ ဂဂနတလေ တာရကရူပါနိ ဂဏှန္တော ဝိယ ရူပါရူပဓမ္မေ ပဗ္ဗံ ပဗ္ဗံ ကောဋ္ဌာသံ ကောဋ္ဌာသံ ကတွာ ဝိဘဇန္တော ဒဿေသိ ဝတ နော သတ္ထာတိ အဘိဓမ္မတန္တိံ ပစ္စဝေက္ခန္တာနံ အနန္တံ ပီတိသောမနဿံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။

ဧဝံ ဥပ္ပတ္တိယာ ပနဿ ဣဒံ ဝတ္ထုပိ ဝေဒိတဗ္ဗံ – မဟာဂတိဂမိယတိဿဒတ္တတ္ထေရော ကိရ နာမ မဟာဗောဓိံ ဝန္ဒိဿာမီတိ ပရတီရံ ဂစ္ဆန္တော နာဝါယ ဥပရိတလေ နိသိန္နော မဟာသမုဒ္ဒံ ဩလောကေသိ။ အထဿ တသ္မိံ သမယေ နေဝ ပရတီရံ ပညာယိတ္ထ၊ န ဩရိမတီရံ၊ ဦမိဝေဂပ္ပဘေဒသမုဂ္ဂတဇလစုဏ္ဏပရိကိဏ္ဏော ပန ပသာရိတရဇတပဋ္ဋသုမနပုပ္ဖသန္ထရသဒိသော မဟာသမုဒ္ဒေါဝ ပညာယိတ္ထ။ သော ကိံ နု ခေါ မဟာသမုဒ္ဒဿ ဦမိဝေဂေါ ဗလဝါ ဥဒါဟု စတုဝီသတိပ္ပဘေဒေ သမန္တပဋ္ဌာနေ နယမုခံ ဗလဝန္တိ စိန္တေသိ။ အထဿ မဟာသမုဒ္ဒေ ပရိစ္ဆေဒေါ ပညာယတိ – အယဉှိ ဟေဋ္ဌာ မဟာပထဝိယာ ပရိစ္ဆိန္နော၊ ဥပရိ အာကာသေန၊ ဧကတော စက္ကဝါဠပဗ္ဗတေန၊ ဧကတော ဝေလန္တေန ပရိစ္ဆိန္နော၊ သမန္တပဋ္ဌာနဿ ပန ပရိစ္ဆေဒေါ န ပညာယတီတိ သဏှသုခုမဓမ္မံ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ ဗလဝပီတိ ဥပ္ပန္နာ။ သော ပီတိံ ဝိက္ခမ္ဘေတွာ ဝိပဿနံ ဝဍ္ဎေတွာ ယထာနိသိန္နောဝ သဗ္ဗကိလေသေ ခေပေတွာ အဂ္ဂဖလေ အရဟတ္တေ ပတိဋ္ဌာယ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –

အတ္ထေဝ ဂမ္ဘီရဂတံ သုဒုဗ္ဗုဓံ၊

သယံ အဘိညာယ သဟေတုသမ္ဘဝံ၊

ယထာနုပုဗ္ဗံ နိခိလေန ဒေသိတံ၊

မဟေသိနာ ရူပဂတံဝ ပဿတီတိ။

အယံ နယသာဂရော နာမ။

ကတမော ဉာဏသာဂရော? သဗ္ဗညုတညာဏံ ဉာဏသာဂရော နာမ။ အယံ သံသာရသာဂရော နာမ၊ အယံ ဇလသာဂရော နာမ၊ အယံ နယသာဂရော နာမာတိ ဟိ အညေန န သက္ကာ ဇာနိတုံ၊ သဗ္ဗညုတညာဏေနေဝ သက္ကာ ဇာနိတုန္တိ သဗ္ဗညုတညာဏံ ဉာဏသာဂရော နာမ။ ဣမေသု စတူသု သာဂရေသု ဣမသ္မိံ ဌာနေ နယသာဂရော အဓိပ္ပေတော။ ဣမဉှိ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓါဝ ပဋိဝိဇ္ဈန္တိ။

အယမ္ပိ ဘဂဝါ ဗောဓိမူလေ နိသိန္နော ‘ဣမံ ပဋိဝိဇ္ဈိတွာ ဣမံ ဝတ မေ ဓမ္မံ ဧသန္တဿ ဂဝေသန္တဿ ကပ္ပသတသဟဿာဓိကာနိ စတ္တာရိ အသင်္ချေယျာနိ ဝီတိဝတ္တာနိ၊ အထ မေ ဣမသ္မိံ ပလ္လင်္ကေ နိသိန္နေန ဒိယဍ္ဎကိလေသသဟဿံ ခေပေတွာ အယံ ဓမ္မော ပဋိဝိဒ္ဓါ’တိ ပဋိဝိဒ္ဓဓမ္မံ ပစ္စဝေက္ခန္တော သတ္တာဟံ ဧကပလ္လင်္ကေန နိသီဒိ။ တတော တမှာ ပလ္လင်္ကာ ဝုဋ္ဌာယ ‘ဣမသ္မိံ ဝတ မေ ပလ္လင်္ကေ သဗ္ဗညုတညာဏံ ပဋိဝိဒ္ဓ’န္တိ အနိမိသေဟိ စက္ခူဟိ သတ္တာဟံ ပလ္လင်္ကံ ဩလောကေန္တော အဋ္ဌာသိ။ တတော ဒေဝတာနံ ‘အဇ္ဇာပိ နူန သိဒ္ဓတ္ထဿ ကတ္တဗ္ဗကိစ္စံ အတ္ထိ၊ ပလ္လင်္ကသ္မိဉှိ အာလယံ န ဝိဇဟတီ’တိ ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ။

သတ္ထာ ဒေဝတာနံ ဝိတက္ကံ ဉတွာ တာဝဒေဝ တာသံ ဝိတက္ကဝူပသမနတ္ထံ ဝေဟာသံ အဗ္ဘုဂ္ဂန္တွာ ယမကပါဋိဟာရိယံ ဒဿေသိ။ မဟာဗောဓိပလ္လင်္ကသ္မိဉှိ ကတပါဋိဟာရိယဉ္စ၊ ဉာတိသမာဂမေ ကတပါဋိဟာရိယဉ္စ၊ ပါဋိယပုတ္တသမာဂမေ ကတပါဋိဟာရိယဉ္စ၊ သဗ္ဗံ ကဏ္ဍမ္ဗရုက္ခမူလေ ကတယမကပါဋိဟာရိယသဒိသမေဝ အဟောသိ။ ဧဝံ ယမကပါဋိဟာရိယံ ကတွာ ပလ္လင်္ကဿ ဌိတဋ္ဌာနဿ စ အန္တရေ အာကာသတော ဩရုယှ သတ္တာဟံ စင်္ကမိ။ ဣမေသု စ ဧကဝီသတိယာ ဒိဝသေသု ဧကဒိဝသေပိ သတ္ထု သရီရတော ရသ္မိယော န နိက္ခန္တာ။

စတုတ္ထေ ပန သတ္တာဟေ ပစ္ဆိမုတ္တရာယ ဒိသာယ ရတနဃရေ နိသီဒိ – ရတနဃရံ နာမ နေဝ သတ္တရတနမယံ ဂေဟံ။ သတ္တန္နံ ပန ပကရဏာနံ သမ္မသိတဋ္ဌာနံ ရတနဃရန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ – တတ္ထ ဓမ္မသင်္ဂဏိံ သမ္မသန္တဿာပိ သရီရတော ရသ္မိယော န နိက္ခန္တာ။ ဝိဘင်္ဂပ္ပကရဏံ ဓာတုကထံ ပုဂ္ဂလပညတ္တိံ ကထာဝတ္ထုပ္ပကရဏံ ယမကပ္ပကရဏံ သမ္မသန္တဿာပိ သရီရတော ရသ္မိယော န နိက္ခန္တာ။ ယဒါ ပန မဟာပကရဏံ ဩရုယှ ‘‘ဟေတုပစ္စယော အာရမ္မဏပစ္စယော…ပေ… အဝိဂတပစ္စယော’’တိ သမ္မသနံ အာရဘိ၊ အထဿ စတုဝီသတိသမန္တပဋ္ဌာနံ သမ္မသန္တဿ ဧကန္တတော သဗ္ဗညုတညာဏံ မဟာပကရဏေယေဝ ဩကာသံ လဘိ။ ယထာ ဟိ တိမိရပိင်္ဂလမဟာမစ္ဆော စတုရာသီတိယောဇနသဟဿဂမ္ဘီရေ မဟာသမုဒ္ဒေယေဝ ဩကာသံ လဘတိ၊ ဧဝမေဝ သဗ္ဗညုတညာဏံ ဧကန္တတော မဟာပကရဏေယေဝ ဩကာသံ လဘိ။

သတ္ထု ဧဝံ လဒ္ဓါကာသေန သဗ္ဗညုတညာဏေန ယထာသုခံ သဏှသုခုမဓမ္မံ သမ္မသန္တဿ သရီရတော နီလပီတလောဟိတောဒါတမဉ္ဇိဋ္ဌပဘဿရဝသေန ဆဗ္ဗဏ္ဏရသ္မိယော နိက္ခမိံသု။ ကေသမဿူဟိ စေဝ အက္ခီနဉ္စ နီလဋ္ဌာနေဟိ နီလရသ္မိယော နိက္ခမိံသု၊ ယာသံ ဝသေန ဂဂနတလံ အဉ္ဇနစုဏ္ဏသမောကိဏ္ဏံ ဝိယ ဥမာပုပ္ဖနီလုပ္ပလဒလသဉ္ဆန္နံ ဝိယ ဝီတိပတန္တမဏိတာလဝဏ္ဋံ ဝိယ သမ္ပသာရိတမေစကပဋံ ဝိယ စ အဟောသိ။

ဆဝိတော စေဝ အက္ခီနဉ္စ ပီတဋ္ဌာနေဟိ ပီတရသ္မိယော နိက္ခမိံသု၊ ယာသံ ဝသေန ဒိသာဘာဂါ သုဝဏ္ဏရသဓာရာဘိသိဉ္စမာနာ ဝိယ သုဝဏ္ဏပဋပသာရိတာ ဝိယ ကုင်္ကုမစုဏ္ဏကဏိကာရပုပ္ဖသမ္ပရိကိဏ္ဏာ ဝိယ စ ဝိရောစိံသု။

မံသလောဟိတေဟိ စေဝ အက္ခီနဉ္စ ရတ္တဋ္ဌာနေဟိ လောဟိတရသ္မိယော နိက္ခမိံသု ယာသံ ဝသေန ဒိသာဘာဂါ စီနပိဋ္ဌစုဏ္ဏရဉ္ဇိတာ ဝိယ သုပက္ကလာခါရသသိဉ္စမာနာ ဝိယ ရတ္တကမ္ဗလပရိက္ခိတ္တာ ဝိယ ဇယသုမနပါရိဘဒ္ဒကဗန္ဓုဇီဝကကုသုမသမ္ပရိကိဏ္ဏာ ဝိယ စ ဝိရောစိံသု။

အဋ္ဌီဟိ စေဝ ဒန္တေဟိ စ အက္ခီနဉ္စ သေတဋ္ဌာနေဟိ ဩဒါတရသ္မိယော နိက္ခမိံသု၊ ယာသံ ဝသေန ဒိသာဘာဂါ ရဇတဃဋေဟိ အာသိဉ္စမာနခီရဓာရာသမ္ပရိကိဏ္ဏာ ဝိယ သမ္ပသာရိတရဇတပဋ္ဋဝိတာနာ ဝိယ၊ ဝီတိပတန္တရဇတတာလဝဏ္ဋာ ဝိယ၊ ကုန္ဒကုမုဒသိန္ဒုဝါရသုမနမလ္လိကာဒိကုသုမသဉ္ဆန္နာ ဝိယ စ ဝိရောစိံသု။

မဉ္ဇိဋ္ဌပဘဿရာ ပန တမှာ တမှာ သရီရပ္ပဒေသာ နိက္ခမိံသု။ ဣတိ တာ ဆဗ္ဗဏ္ဏရသ္မိယော နိက္ခမိတွာ ဃနမဟာပထဝိံ ဂဏှိံသု။

စတုနဟုတာဓိကဒွိယောဇနသတသဟဿဗဟလာ မဟာပထဝီ နိဒ္ဓန္တသုဝဏ္ဏပိဏ္ဍိ ဝိယ အဟောသိ။ အထ မဟာပထဝိံ ဘိန္ဒိတွာ ဟေဋ္ဌာ ဥဒကံ ဂဏှိံသု။ ပထဝိသန္ဓာရကံ အဋ္ဌနဟုတာဓိကစတုယောဇနသတသဟဿဗဟလံ ဥဒကံ သုဝဏ္ဏကလသေဟိ အာသိဉ္စမာနဝိလီနသုဝဏ္ဏံ ဝိယ အဟောသိ။ ဥဒကံ ဝိနိဝိဇ္ဈိတွာ ဝါတံ အဂ္ဂဟေသုံ။ ဆနဟုတာဓိကနဝယောဇနသတသဟဿဗဟလော ဝါတော သမုဿိတသုဝဏ္ဏက္ခန္ဓော ဝိယ အဟောသိ။ ဝါတံ ဝိနိဝိဇ္ဈိတွာ ဟေဋ္ဌာ အဇဋာကာသံ ပက္ခန္ဒိံသု။

ဥပရိဘာဂေန ဥဂ္ဂန္တွာပိ စာတုမဟာရာဇိကေ ဂဏှိံသု။ တေ ဝိနိဝိဇ္ဈိတွာ တာဝတိံသေ တတော ယာမေ တတော တုသိတေ တတော နိမ္မာနရတီ တတော ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီ တတော နဝ ဗြဟ္မလောကေ တတော ဝေဟပ္ဖလေ တတော ပဉ္စ သုဒ္ဓါဝါသေ ဝိနိဝိဇ္ဈိတွာ စတ္တာရော အာရုပ္ပေ ဂဏှိံသု။ စတ္တာရော စ အာရုပ္ပေ ဝိနိဝိဇ္ဈိတွာ အဇဋာကာသံ ပက္ခန္ဒိံသု။

တိရိယဘာဂေဟိ အနန္တာ လောကဓာတုယော ပက္ခန္ဒိံသု။ ဧတ္တကေသု ဌာနေသု စန္ဒမှိ စန္ဒပ္ပဘာ နတ္ထိ၊ သူရိယေ သူရိယပ္ပဘာ နတ္ထိ၊ တာရကရူပေသု တာရကရူပပ္ပဘာ နတ္ထိ၊ ဒေဝတာနံ ဥယျာနဝိမာနကပ္ပရုက္ခေသု စေဝ သရီရေသု စ အာဘရဏေသု စာတိ သဗ္ဗတ္ထ ပဘာ နတ္ထိ။ တိသဟဿိမဟာသဟဿိလောကဓာတုယာ အာလောကဖရဏသမတ္ထော မဟာဗြဟ္မာပိ သူရိယုဂ္ဂမနေ ခဇ္ဇောပနကော ဝိယ အဟောသိ။ စန္ဒသူရိယတာရကရူပဒေဝတုယျာနဝိမာနကပ္ပရုက္ခာနံ ပရိစ္ဆေဒမတ္တကမေဝ ပညာယိတ္ထ။ ဧတ္တကံ ဌာနံ ဗုဒ္ဓရသ္မီဟိယေဝ အဇ္ဈောတ္ထဋံ အဟောသိ။ အယဉ္စ နေဝ ဗုဒ္ဓါနံ အဓိဋ္ဌာနိဒ္ဓိ၊ န ဘာဝနာမယိဒ္ဓိ။ သဏှသုခုမဓမ္မံ ပန သမ္မသတော လောကနာထဿ လောဟိတံ ပသီဒိ၊ ဝတ္ထုရူပံ ပသီဒိ၊ ဆဝိဝဏ္ဏော ပသီဒိ။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ ဝဏ္ဏဓာတု သမန္တာ အသီတိဟတ္ထမတ္တေ ပဒေသေ နိစ္စလာဝ အဋ္ဌာသိ။ ဣမိနာ နီဟာရေန သတ္တာဟံ သမ္မသိ။

သတ္တ ရတ္တိန္ဒိဝါနိ သမ္မသိတဓမ္မော ကိတ္တကော အဟောသီတိ? အနန္တော အပရိမာဏော အဟောသိ။ အယံ တာဝ မနသာဒေသနာ နာမ။ သတ္ထာ ပန ဧဝံ သတ္တာဟံ မနသာ စိန္တိတဓမ္မံ ဝစီဘေဒံ ကတွာ ဒေသေန္တော ဝဿသတေနပိ ဝဿသဟဿေနပိ ဝဿသတသဟဿေနပိ မတ္ထကံ ပါပေတွာ ဒေသေတုံ န သက္ကောတီတိ န ဝတ္တဗ္ဗံ။ အပရဘာဂေပိ ဟိ တထာဂတော တာဝတိံသဘဝနေ ပါရိစ္ဆတ္တကမူလေ ပဏ္ဍုကမ္ဗလသိလာယံ ဒသသဟဿစက္ကဝါဠဒေဝတာနံ မဇ္ဈေ နိသိန္နော မာတရံ ကာယသက္ခိံ ကတွာ ကုသလာ ဓမ္မာ၊ အကုသလာ ဓမ္မာ၊ အဗျာကတာ ဓမ္မာတိ ဓမ္မံ ဒေသေန္တော သတဘာဂေန သဟဿဘာဂေန သတသဟဿဘာဂေန ဓမ္မန္တရာ ဓမ္မန္တရံ သင်္ကမိတွာ သင်္ကမိတွာဝ ဒေသေသိ။ တယော မာသေ နိရန္တရံ ပဝတ္တိတဒေသနာ ဝေဂေန ပဝတ္တာ အာကာသဂင်္ဂါ ဝိယ အဓောမုခဌပိတဥဒကဃဋာ နိက္ခန္တဥဒကဓာရာ ဝိယ စ ဟုတွာ အနန္တာ အပရိမာဏာ အဟောသိ။

ဗုဒ္ဓါနဉှိ ဘတ္တာနုမောဒနကာလေပိ ထောကံ ဝဍ္ဎေတွာ အနုမောဒေန္တာနံ ဒေသနာ ဒီဃမဇ္ဈိမနိကာယပ္ပမာဏာ ဟောတိ။ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပန သမ္ပတ္တပရိသာယ ဓမ္မံ ဒေသေန္တာနံ ဒေသနာ သံယုတ္တအင်္ဂုတ္တရိကဒွေမဟာနိကာယပ္ပမာဏာဝ ဟောတိ။ ကသ္မာ? ဗုဒ္ဓါနဉှိ ဘဝင်္ဂပရိဝါသော လဟုကော ဒန္တာဝရဏံ သုဖုသိတံ မုခါဒါနံ သိလိဋ္ဌံ ဇိဝှာ မုဒုကာ သရော မဓုရော ဝစနံ လဟုပရိဝတ္တံ။ တသ္မာ တံ မုဟုတ္တံ ဒေသိတဓမ္မောပိ ဧတ္တကော ဟောတိ။ တေမာသံ ဒေသိတဓမ္မော ပန အနန္တော အပရိမာဏောယေဝ။

အာနန္ဒတ္ထေရော ဟိ ဗဟုဿုတော တိပိဋကဓရော ပဉ္စဒသ ဂါထာသဟဿာနိ သဋ္ဌိ ပဒသဟဿာနိ လတာပုပ္ဖာနိ အာကဍ္ဎန္တော ဝိယ ဌိတပဒေနေဝ ဌတွာ ဂဏှာတိ ဝါ ဝါစေတိ ဝါ ဒေသေတိ ဝါ။ ဧတ္တကော ထေရဿ ဧကော ဥဒ္ဒေသမဂ္ဂေါ နာမ ဟောတိ။ ထေရဿ ဟိ အနုပဒံ ဥဒ္ဒေသံ ဒဒမာနော အညော ဒါတုံ န သက္ကောတိ၊ န သမ္ပာပုဏာတိ။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါဝ သမ္ပာပုဏေယျ။ ဧဝံ အဓိမတ္တသတိမာ အဓိမတ္တဂတိမာ အဓိမတ္တဓိတိမာ သာဝကော သတ္ထာရာ တေမာသံ ဣမိနာ နီဟာရေန ဒေသိတဒေသနံ ဝဿသတံ ဝဿသဟဿံ ဥဂ္ဂဏှန္တောပိ မတ္ထကံ ပါပေတုံ န သက္ကောတိ။

ဧဝံ တေမာသံ နိရန္တရံ ဒေသေန္တဿ ပန တထာဂတဿ ကဗဠီကာရာဟာရပ္ပဋိဗဒ္ဓံ ဥပါဒိန္နကသရီရံ ကထံ ယာပေသီတိ? ပဋိဇဂ္ဂနေနေဝ။ ဗုဒ္ဓါနဉှိ သော သော ကာလော သုဝဝတ္ထိတော သုပရိစ္ဆိန္နော သုပစ္စက္ခော။ တသ္မာ ဘဂဝါ ဓမ္မံ ဒေသေန္တောဝ မနုဿလောကေ ကာလံ ဩလောကေတိ။ သော ဘိက္ခာစာရဝေလံ သလ္လက္ခေတွာ နိမ္မိတဗုဒ္ဓံ မာပေတွာ ‘ဣမဿ စီဝရဂ္ဂဟဏံ ပတ္တဂ္ဂဟဏံ သရကုတ္တိ အာကပ္ပော စ ဧဝရူပေါ နာမ ဟောတု၊ ဧတ္တကံ နာမ ဓမ္မံ ဒေသေတူ’တိ အဓိဋ္ဌာယ ပတ္တစီဝရမာဒါယ အနောတတ္တဒဟံ ဂစ္ဆတိ။ ဒေဝတာ နာဂလတာဒန္တကဋ္ဌံ ဒေန္တိ။ တံ ခါဒိတွာ အနောတတ္တဒဟေ သရီရံ ပဋိဇဂ္ဂိတွာ မနောသိလာတလေ ဌိတော သုရတ္တဒုပဋ္ဋံ နိဝါသေတွာ စီဝရံ ပါရုပိတွာ စာတုမဟာရာဇဒတ္တိယံ သေလမယံ ပတ္တံ အာဒါယ ဥတ္တရကုရုံ ဂစ္ဆတိ။ တတော ပိဏ္ဍပါတံ အာဟရိတွာ အနောတတ္တဒဟတီရေ နိသိန္နော တံ ပရိဘုဉ္ဇိတွာ ဒိဝါဝိဟာရာယ စန္ဒနဝနံ ဂစ္ဆတိ။

ဓမ္မသေနာပတိသာရိပုတ္တတ္ထေရောပိ တတ္ထ ဂန္တွာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဝတ္တံ ကတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒတိ။ အထဿ သတ္ထာ နယံ ဒေတိ။ ‘သာရိပုတ္တ၊ ဧတ္တကော ဓမ္မော မယာ ဒေသိတော’တိ အာစိက္ခတိ။ ဧဝံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေ နယံ ဒေန္တေ ပဋိသမ္ဘိဒါပ္ပတ္တဿ အဂ္ဂသာဝကဿ ဝေလန္တေ ဌတွာ ဟတ္ထံ ပသာရေတွာ ဒဿိတသမုဒ္ဒသဒိသံ နယဒါနံ ဟောတိ။ ထေရဿာပိ နယသတေန နယသဟဿေန နယသတသဟဿေန ဘဂဝတာ ဒေသိတဓမ္မော ဥပဋ္ဌာတိယေဝ။

သတ္ထာ ဒိဝါဝိဟာရံ နိသီဒိတွာ ဓမ္မံ ဒေသေတုံ ကာယ ဝေလာယ ဂစ္ဆတီတိ? သာဝတ္ထိဝါသီနံ ကုလပုတ္တာနံ သမ္ပတ္တာနံ ဓမ္မဒေသနဝေလာ နာမ အတ္ထိ၊ တာယ ဝေလာယ ဂစ္ဆတိ။ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ ဂစ္ဆန္တံ ဝါ အာဂစ္ဆန္တံ ဝါ ကေ ဇာနန္တိ ကေ န ဇာနန္တီတိ? မဟေသက္ခာ ဒေဝတာ ဇာနန္တိ၊ အပ္ပေသက္ခာ ဒေဝတာ န ဇာနန္တိ။ ကသ္မာ န ဇာနန္တီတိ? သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဝါ နိမ္မိတဗုဒ္ဓဿ ဝါ ရသ္မိအာဒီသု နာနတ္တာဘာဝါ။ ဥဘိန္နမ္ပိ ဟိ တေသံ ရသ္မီသု ဝါ သရေသု ဝါ ဝစနေသု ဝါ နာနတ္တံ နတ္ထိ။

သာရိပုတ္တတ္ထေရောပိ သတ္ထာရာ ဒေသိတံ ဒေသိတံ ဓမ္မံ အာဟရိတွာ အတ္တနော သဒ္ဓိဝိဟာရိကာနံ ပဉ္စန္နံ ဘိက္ခုသတာနံ ဒေသေသိ။ တေသံ အယံ ပုဗ္ဗယောဂေါ – တေ ကိရ ကဿပဒသဗလဿ ကာလေ ခုဒ္ဒကဝဂ္ဂုလိယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တာ ပဗ္ဘာရေ ဩလမ္ဗန္တာ ဒွိန္နံ အာဘိဓမ္မိကဘိက္ခူနံ အဘိဓမ္မံ သဇ္ဈာယန္တာနံ သရေ နိမိတ္တံ ဂဟေတွာ ကဏှပက္ခသုက္ကပက္ခေ အဇာနိတွာပိ သရေ နိမိတ္တဂ္ဂါဟမတ္တကေနေဝ ကာလံ ကတွာ ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တိံသု။ ဧကံ ဗုဒ္ဓန္တရံ ဒေဝလောကေ ဝသိတွာ တသ္မိံ ကာလေ မနုဿလောကေ နိဗ္ဗတ္တာ ယမကပါဋိဟာရိယေ ပသီဒိတွာ ထေရဿ သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိံသု။ ထေရော သတ္ထာရာ ဒေသိတံ ဒေသိတံ ဓမ္မံ အာဟရိတွာ တေသံ ဒေသေသိ။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ အဘိဓမ္မဒေသနာပရိယောသာနဉ္စ တေသံ ဘိက္ခူနံ သတ္တပ္ပကရဏဥဂ္ဂဟဏဉ္စ ဧကပ္ပဟာရေနေဝ အဟောသိ။

အဘိဓမ္မေ ဝါစနာမဂ္ဂေါ နာမ သာရိပုတ္တတ္ထေရပ္ပဘဝေါ။ မဟာပကရဏေ ဂဏနစာရောပိ ထေရေနေဝ ဌပိတော။ ထေရော ဟိ ဣမိနာ နီဟာရေန ဓမ္မန္တရံ အမက္ခေတွာဝ သုခံ ဂဟေတုံ ဓာရေတုံ ပရိယာပုဏိတုံ ဝါစေတုဉ္စ ပဟောတီတိ ဂဏနစာရံ ဌပေသိ။ ဧဝံ သန္တေ ထေရောဝ ပဌမတရံ အာဘိဓမ္မိကော ဟောတီတိ? န ဟောတိ။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါဝ ပဌမတရံ အာဘိဓမ္မိကော။ သော ဟိ နံ မဟာဗောဓိပလ္လင်္ကေ နိသီဒိတွာ ပဋိဝိဇ္ဈိ။ ဗုဒ္ဓါ ဟုတွာ စ ပန သတ္တာဟံ ဧကပလ္လင်္ကေန နိသိန္နော ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –

‘‘ယဒါ ဟဝေ ပါတုဘဝန္တိ ဓမ္မာ၊

အာတာပိနော ဈာယတော ဗြာဟ္မဏဿ၊

အထဿ ကင်္ခါ ဝပယန္တိ သဗ္ဗာ၊

ယတော ပဇာနာတိ သဟေတုဓမ္မံ။

‘‘ယဒါ ဟဝေ ပါတုဘဝန္တိ ဓမ္မာ၊

အာတာပိနော ဈာယတော ဗြာဟ္မဏဿ၊

အထဿ ကင်္ခါ ဝပယန္တိ သဗ္ဗာ၊

ယတော ခယံ ပစ္စယာနံ အဝေဒိ။

‘‘ယဒါ ဟဝေ ပါတုဘဝန္တိ ဓမ္မာ၊

အာတာပိနော ဈာယတော ဗြာဟ္မဏဿ၊

ဝိဓူပယံ တိဋ္ဌတိ မာရသေနံ၊

သူရိယောဝ ဩဘာသယမန္တလိက္ခ’’န္တိ။ (မဟာဝ။ ၁-၃၊ ဥဒါ။ ၁-၃)၊

ဣဒံ ပဌမဗုဒ္ဓဝစနံ နာမ။ ဓမ္မပဒဘာဏကာ ပန –

‘‘အနေကဇာတိသံသာရံ၊ သန္ဓာဝိဿံ အနိဗ္ဗိသံ၊

ဂဟကာရံ ဂဝေသန္တော၊ ဒုက္ခာ ဇာတိ ပုနပ္ပုနံ။

‘‘ဂဟကာရက ဒိဋ္ဌောသိ၊ ပုန ဂေဟံ န ကာဟသိ၊

သဗ္ဗာ တေ ဖာသုကာ ဘဂ္ဂါ၊ ဂဟကူဋံ ဝိသင်္ခတံ၊

ဝိသင်္ခါရဂတံ စိတ္တံ၊ တဏှာနံ ခယမဇ္ဈဂါ’’တိ။ (ဓ။ ပ။ ၁၅၃-၁၅၄)၊

ဣဒံ ပဌမဗုဒ္ဓဝစနံ နာမာတိ ဝဒန္တိ။

ယမကသာလာနမန္တရေ နိပန္နေန ပရိနိဗ္ဗာနသမယေ ‘‘ဟန္ဒ ဒါနိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အာမန္တယာမိ ဝေါ၊ ဝယဓမ္မာ သင်္ခါရာ၊ အပ္ပမာဒေန သမ္ပာဒေထာ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၂၁၈) ဝုတ္တဝစနံ ပစ္ဆိမဗုဒ္ဓဝစနံ နာမ။

ဥဘိန္နမန္တရေ ပဉ္စစတ္တာလီသ ဝဿာနိ ပုပ္ဖဒါမံ ဂန္ထေန္တေန ဝိယ၊ ရတနာဝလိံ အာဝုနန္တေန ဝိယ၊ စ ကထိတော အမတပ္ပကာသနော သဒ္ဓမ္မော မဇ္ဈိမဗုဒ္ဓဝစနံ နာမ။

တံ သဗ္ဗမ္ပိ သင်္ဂယှမာနံ ပိဋကတော တီဏိ ပိဋကာနိ ဟောန္တိ၊ နိကာယတော ပဉ္စ နိကာယာ၊ အင်္ဂတော နဝင်္ဂါနိ၊ ဓမ္မက္ခန္ဓတော စတုရာသီတိဓမ္မက္ခန္ဓသဟဿာနိ။ ကထံ? သဗ္ဗမ္ပိ ဟေတံ ပိဋကတော ဝိနယပိဋကံ သုတ္တန္တပိဋကံ အဘိဓမ္မပိဋကန္တိ တိပ္ပဘေဒမေဝ ဟောတိ။ တတ္ထ ဥဘယာနိ ပါတိမောက္ခာနိ ဒွေ ဝိဘင်္ဂါ ဒွါဝီသတိ ခန္ဓကာ သောဠသ ပရိဝါရာတိ ဣဒံ ဝိနယပိဋကံ နာမ။ ဗြဟ္မဇာလာဒိစတုတ္တိံသသုတ္တသင်္ဂဟော ဒီဃနိကာယော။ မူလပရိယာယသုတ္တာဒိဒိယဍ္ဎသတဒွေသုတ္တသင်္ဂဟော မဇ္ဈိမနိကာယော။ ဩဃတရဏသုတ္တာဒိသတ္တသုတ္တသဟဿသတ္တသတဒွါသဋ္ဌိသုတ္တသင်္ဂဟော သံယုတ္တနိကာယော။ စိတ္တပရိယာဒါနသုတ္တာဒိနဝသုတ္တသဟဿပဉ္စသတသတ္တပညာသသုတ္တသင်္ဂဟော အင်္ဂုတ္တရနိကာယော။ ခုဒ္ဒကပါဌဓမ္မပဒဥဒါနဣတိဝုတ္တကသုတ္တနိပါတဝိမာနဝတ္ထုပေတဝတ္ထုထေရဂါထာထေရီဂါထာဇာတကနိဒ္ဒေသပဋိသမ္ဘိဒါအပဒါနဗုဒ္ဓဝံသစရိယာပိဋကဝသေန ပန္နရသပ္ပဘေဒေါ ခုဒ္ဒကနိကာယောတိ ဣဒံ သုတ္တန္တပိဋကံ နာမ။ ဓမ္မသင်္ဂဏီအာဒီနိ သတ္တ ပကရဏာနိ အဘိဓမ္မပိဋကံ နာမ။ တတ္ထ –

ဝိဝိဓဝိသေသနယတ္တာ၊ ဝိနယနတော စေဝ ကာယဝါစာနံ၊

ဝိနယတ္ထဝိဒူဟိ အယံ၊ ဝိနယော ဝိနယောတိ အက္ခာတော။

ဝိဝိဓာ ဟိ ဧတ္ထ ပဉ္စဝိဓပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသပါရာဇိကာဒိသတ္တအာပတ္တိက္ခန္ဓမာတိကာဝိဘင်္ဂါဒိပ္ပဘေဒါ နယာ ဝိသေသဘူတာ စ ဒဠှီကမ္မသိထိလကရဏပ္ပယောဇနာ အနုပညတ္တိနယာ။ ကာယိကဝါစသိကအဇ္ဈာစာရနိသေဓနတော စေသ ကာယံ ဝါစဉ္စ ဝိနေတိ။ တသ္မာ ဝိဝိဓနယတ္တာ ဝိသေသနယတ္တာ ကာယဝါစာနဉ္စ ဝိနယနတော အယံ ဝိနယော ဝိနယောတိ အက္ခာတော။ တေနေတမေတဿ ဝစနတ္ထကောသလ္လတ္ထံ ဝုတ္တံ –

‘‘ဝိဝိဓဝိသေသနယတ္တာ ၊ ဝိနယနတော စေဝ ကာယဝါစာနံ၊

ဝိနယတ္ထဝိဒူဟိ အယံ၊ ဝိနယော ဝိနယောတိ အက္ခာတော’’တိ။

ဣတရံ ပန –

အတ္ထာနံ သူစနတော၊ သုဝုတ္တတော သဝနတောထ သူဒနတော၊

သုတ္တာဏာ သုတ္တသဘာဂတော စ ‘သုတ္တ’န္တိ အက္ခာတံ။

တဉှိ အတ္တတ္ထပရတ္ထာဒိဘေဒေ အတ္ထေ သူစေတိ။ သုဝုတ္တာ စေတ္ထ အတ္ထာ ဝေနေယျဇ္ဈာသယာနုလောမေန ဝုတ္တတ္တာ။ သဝတိ စေတံ အတ္ထေ၊ သဿမိဝ ဖလံ၊ ပသဝတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သူဒတိ စေတံ၊ ဓေနု ဝိယ ခီရံ၊ ပဂ္ဃရတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သုဋ္ဌု စ နေ တာယတိ ရက္ခတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သုတ္တသဘာဂဉ္စေတံ။ ယထာ ဟိ တစ္ဆကာနံ သုတ္တံ ပမာဏံ ဟောတိ ဧဝမေတမ္ပိ ဝိညူနံ။ ယထာ စ သုတ္တေန သင်္ဂဟိတာနိ ပုပ္ဖာနိ န ဝိကိရိယန္တိ န ဝိဒ္ဓံသိယန္တိ ဧဝမေတေန သင်္ဂဟိတာ အတ္ထာ။ တေနေတမေတဿ ဝစနတ္ထကောသလ္လတ္ထံ ဝုတ္တံ –

‘‘အတ္ထာနံ သူစနတော၊ သုဝုတ္တတော သဝနတောထ သူဒနတော၊

သုတ္တာဏာ သုတ္တသဘာဂတော စ သုတ္တန္တိ အက္ခာတ’’န္တိ။

အဘိဓမ္မဿ ဝစနတ္ထော ဝုတ္တောယေဝ။ အပရော နယော –

ယံ ဧတ္ထ ဝုဍ္ဎိမန္တော၊ သလက္ခဏာ ပူဇိတာ ပရိစ္ဆိန္နာ၊

ဝုတ္တာဓိကာ စ ဓမ္မာ၊ အဘိဓမ္မော တေန အက္ခာတော။

အယဉှိ အဘိသဒ္ဒေါ ဝုဍ္ဎိလက္ခဏပူဇိတပရိစ္ဆိန္နာဓိကေသု ဒိဿတိ။ တထာ ဟေသ ‘‘ဗာဠှာ မေ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ အဘိက္ကမန္တိ၊ နော ပဋိက္ကမန္တီ’’တိအာဒီသု (မ။ နိ။ ၃။၃၈၄၊ သံ။ နိ။ ၅။၁၉၅) ဝုဍ္ဎိယံ အာဂတော။ ‘‘ယာ တာ ရတ္တိယော အဘိညာတာ အဘိလက္ခိတာ’’တိအာဒီသု (မ။ နိ။ ၁။၄၉) လက္ခဏေ။ ‘‘ရာဇာဘိရာဇာ မနုဇိန္ဒော’’တိအာဒီသု (မ။ နိ။ ၂။၃၉၉၊ သု။ နိ။ ၅၅၈) ပူဇိတေ။ ‘‘ပဋိဗလော ဝိနေတုံ အဘိဓမ္မေ အဘိဝိနယေ’’တိအာဒီသု (မဟာဝ။ ၈၅) ပရိစ္ဆိန္နေ၊ အညမညသင်္ကရဝိရဟိတေ ဓမ္မေ စ ဝိနယေ စာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေနာ’’တိအာဒီသု (ဝိ။ ဝ။ ၇၅) အဓိကေ။

ဧတ္ထ စ ‘‘ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတီ’’တိအာဒိနာ (ဓ။ သ။ ၁၆၃ အာဒယော) နယေန ဝုဍ္ဎိမန္တောပိ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ။ ‘‘ရူပါရမ္မဏံ ဝါ သဒ္ဒါရမ္မဏံ ဝါ’’တိအာဒိနာ (ဓ။ သ။ ၁) နယေန အာရမ္မဏာဒီဟိ လက္ခဏီယတ္တာ သလက္ခဏာပိ။ ‘‘သေက္ခာ ဓမ္မာ၊ အသေက္ခာ ဓမ္မာ၊ လောကုတ္တရာ ဓမ္မာ’’တိအာဒိနာ (ဓ။ သ။ တိကမာတိကာ ၁၁၊ ဒုကမာတိကာ ၁၂) နယေန ပူဇိတာပိ၊ ပူဇာရဟာတိ အဓိပ္ပာယော။ ‘‘ဖဿော ဟောတိ၊ ဝေဒနာ ဟောတီ’’တိအာဒိနာ (ဓ။ သ။ ၁) နယေန သဘာဝပရိစ္ဆိန္နတ္တာ ပရိစ္ဆိန္နာပိ။ ‘‘မဟဂ္ဂတာ ဓမ္မာ၊ အပ္ပမာဏာ ဓမ္မာ၊ အနုတ္တရာ ဓမ္မာ’’တိအာဒိနာ (ဓ။ သ။ တိကမာတိကာ ၁၂၊ ဒုကမာတိကာ ၉၉) နယေန အဓိကာပိ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ။ တေနေတမေတဿ ဝစနတ္ထကောသလ္လတ္ထံ ဝုတ္တံ –

‘‘ယံ ဧတ္ထ ဝုဍ္ဎိမန္တော၊ သလက္ခဏာ ပူဇိတာ ပရိစ္ဆိန္နာ၊

ဝုတ္တာဓိကာ စ ဓမ္မာ၊ အဘိဓမ္မော တေန အက္ခာတော’’တိ။

ယံ ပနေတ္ထ အဝိသိဋ္ဌံ၊ တံ –

ပိဋကံ ပိဋကတ္ထဝိဒူ၊ ပရိယတ္တိဗ္ဘာဇနတ္ထတော အာဟု၊

တေန သမောဓာနေတွာ၊ တယောပိ ဝိနယာဒယော ဉေယျာ။

ပရိယတ္တိပိ ဟိ ‘‘မာ ပိဋကသမ္ပဒါနေနာ’’တိအာဒီသု (အ။ နိ။ ၃။၆၆) ပိဋကန္တိ ဝုစ္စတိ။ ‘‘အထ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ ကုဒါလပိဋကံအာဒါယာ’’တိအာဒီသု (မ။ နိ။ ၁။၂၂၈၊ အ။ နိ။ ၃။၇၀) ယံကိဉ္စိ ဘာဇနမ္ပိ။ တသ္မာ ပိဋကံ ပိဋကတ္ထဝိဒူ ပရိယတ္တိဘာဇနတ္ထတော အာဟု။

ဣဒါနိ တေန သမောဓာနေတွာ တယောပိ ဝိနယာဒယော ဉေယျာတိ။ တေန ဧဝံ ဒုဝိဓတ္ထေန ပိဋကသဒ္ဒေန သဟ သမာသံ ကတွာ ဝိနယော စ သော ပိဋကဉ္စ ပရိယတ္တိဘာဝတော၊ တဿ တဿ အတ္ထဿ ဘာဇနတော စာတိ ဝိနယပိဋကံ။ ယထာဝုတ္တေနေဝ နယေန သုတ္တန္တဉ္စ တံ ပိဋကဉ္စာတိ သုတ္တန္တပိဋကံ။ အဘိဓမ္မော စ သော ပိဋကဉ္စာတိ အဘိဓမ္မပိဋကန္တိ ဧဝမေတေ တယောပိ ဝိနယာဒယော ဉေယျာ။

ဧဝံ ဉတွာ စ ပုနပိ တေသွေဝ ပိဋကေသု နာနပ္ပကာရကောသလ္လတ္ထံ –

ဒေသနာသာသနကထာဘေဒံ တေသု ယထာရဟံ၊

သိက္ခာပဟာနဂမ္ဘီရဘာဝဉ္စ ပရိဒီပယေ။

ပရိယတ္တိဘေဒံ သမ္ပတ္တိံ၊ ဝိပတ္တိဉ္စာပိ ယံ ယဟိံ၊

ပါပုဏာတိ ယထာ ဘိက္ခု၊ တမ္ပိ သဗ္ဗံ ဝိဘာဝယေ။

တတြာယံ ပရိဒီပနာ ဝိဘာဝနာ စ – ဧတာနိ ဟိ တီဏိ ပိဋကာနိ ယထာက္ကမံ အာဏာဝေါဟာရပရမတ္ထဒေသနာ၊ ယထာပရာဓယထာနုလောမယထာဓမ္မသာသနာနိ၊ သံဝရာသံဝရဒိဋ္ဌိဝိနိဝေဌနနာမရူပပရိစ္ဆေဒကထာတိ စ ဝုစ္စန္တိ။

ဧတ္ထ ဟိ ဝိနယပိဋကံ အာဏာရဟေန ဘဂဝတာ အာဏာဗာဟုလ္လတော ဒေသိတတ္တာ အာဏာဒေသနာ၊ သုတ္တန္တပိဋကံ ဝေါဟာရကုသလေန ဘဂဝတာ ဝေါဟာရဗာဟုလ္လတော ဒေသိတတ္တာ ဝေါဟာရဒေသနာ၊ အဘိဓမ္မပိဋကံ ပရမတ္ထကုသလေန ဘဂဝတာ ပရမတ္ထဗာဟုလ္လတော ဒေသိတတ္တာ ပရမတ္ထဒေသနာတိ ဝုစ္စတိ။

တထာ ပဌမံ ယေ တေ ပစုရာပရာဓာ သတ္တာ တေ ယထာပရာဓံ ဧတ္ထ သာသိတာတိ ယထာပရာဓသာသနံ၊ ဒုတိယံ အနေကဇ္ဈာသယာနုသယစရိယာဓိမုတ္တိကာ သတ္တာ ယထာနုလောမံ ဧတ္ထ သာသိတာတိ ယထာနုလောမသာသနံ၊ တတိယံ ဓမ္မပုဉ္ဇမတ္တေ ‘အဟံ မမာ’တိ သညိနော သတ္တာ ယထာဓမ္မံ ဧတ္ထ သာသိတာတိ ယထာဓမ္မသာသနန္တိ ဝုစ္စတိ။

တထာ ပဌမံ အဇ္ဈာစာရပဋိပက္ခဘူတော သံဝရာသံဝရော ဧတ္ထ ကထိတောတိ သံဝရာသံဝရကထာ၊ သံဝရာသံဝရောတိ ခုဒ္ဒကော စေဝ မဟန္တော စ သံဝရာသံဝရော၊ ကမ္မာကမ္မံ ဝိယ စ ဖလာဖလံ ဝိယ စ၊ ဒုတိယံ ဒွါသဋ္ဌိဒိဋ္ဌိပဋိပက္ခဘူတာ ဒိဋ္ဌိဝိနိဝေဌနာ ဧတ္ထ ကထိတာတိ ဒိဋ္ဌိဝိနိဝေဌနကထာ၊ တတိယံ ရာဂါဒိပဋိပက္ခဘူတော နာမရူပပရိစ္ဆေဒေါ ဧတ္ထ ကထိတောတိ နာမရူပပရိစ္ဆေဒကထာတိ ဝုစ္စတိ။

တီသုပိ စေတေသု တိဿော သိက္ခာ တီဏိ ပဟာနာနိ စတုဗ္ဗိဓော စ ဂမ္ဘီရဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တထာ ဟိ ဝိနယပိဋကေ ဝိသေသေန အဓိသီလသိက္ခာ ဝုတ္တာ၊ သုတ္တန္တပိဋကေ အဓိစိတ္တသိက္ခာ၊ အဘိဓမ္မပိဋကေ အဓိပညာသိက္ခာ။

ဝိနယပိဋကေ စ ဝီတိက္ကမပ္ပဟာနံ၊ ကိလေသာနံ ဝီတိက္ကမပဋိပက္ခတ္တာ သီလဿ၊ သုတ္တန္တပိဋကေ ပရိယုဋ္ဌာနပ္ပဟာနံ၊ ပရိယုဋ္ဌာနပဋိပက္ခတ္တာ သမာဓိဿ၊ အဘိဓမ္မပိဋကေ အနုသယပ္ပဟာနံ၊ အနုသယပဋိပက္ခတ္တာ ပညာယ။

ပဌမေ စ တဒင်္ဂပ္ပဟာနံ ကိလေသာနံ၊ ဣတရေသု ဝိက္ခမ္ဘနသမုစ္ဆေဒပ္ပဟာနာနိ။ ပဌမေ စ ဒုစ္စရိတသံကိလေသဿ ပဟာနံ၊ ဣတရေသု တဏှာဒိဋ္ဌိသံကိလေသာနံ ပဟာနံ။

ဧကမေကသ္မိဉ္စေတ္ထ စတုဗ္ဗိဓောပိ ဓမ္မတ္ထဒေသနာပဋိဝေဓဂမ္ဘီရဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော – တတ္ထ ဓမ္မောတိ တန္တိ။ အတ္ထောတိ တဿာယေဝတ္ထော။ ဒေသနာတိ တဿာ မနသာ ဝဝတ္ထာပိတာယ တန္တိယာ ဒေသနာ။ ပဋိဝေဓောတိ တန္တိယာ တန္တိအတ္ထဿ စ ယထာဘူတာဝဗောဓော။ တီသုပိ စေတေသု ဧတေ ဓမ္မတ္ထဒေသနာပဋိဝေဓာ။ ယသ္မာ သသာဒီဟိ ဝိယ မဟာသမုဒ္ဒေါ မန္ဒဗုဒ္ဓီဟိ ဒုက္ခောဂါဟာ အလဗ္ဘနေယျပတိဋ္ဌာ စ တသ္မာ ဂမ္ဘီရာ။ ဧဝံ ဧကမေကသ္မိံ ဧတ္ထ စတုဗ္ဗိဓောပိ ဂမ္ဘီရဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။

အပရော နယော – ဓမ္မောတိ ဟေတု။ ဝုတ္တဉှေတံ – ‘‘ဟေတုမှိ ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ’’တိ (ဝိဘ။ ၇၂၀)။ အတ္ထောတိ ဟေတုဖလံ။ ဝုတ္တဉှေတံ – ‘‘ဟေတုဖလေ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ’’တိ (ဝိဘ။ ၇၂၀)။ ဒေသနာတိ ပညတ္တိ၊ ယထာဓမ္မံ ဓမ္မာဘိလာပေါတိ အဓိပ္ပာယော၊ အနုလောမပဋိလောမသင်္ခေပဝိတ္ထာရာဒိဝသေန ဝါ ကထနံ။ ပဋိဝေဓောတိ အဘိသမယော။ သော စ လောကိယလောကုတ္တရော။ ဝိသယတော စ အသမ္မောဟတော စ၊ အတ္ထာနုရူပံ ဓမ္မေသု၊ ဓမ္မာနုရူပံ အတ္ထေသု၊ ပညတ္တိပထာနုရူပံ ပညတ္တီသု အဝဗောဓော။ တေသံ တေသံ ဝါ တတ္ထ တတ္ထ ဝုတ္တဓမ္မာနံ ပဋိဝိဇ္ဈိတဗ္ဗော သလက္ခဏသင်္ခါတော အဝိပရီတသဘာဝေါ။

ဣဒါနိ ယသ္မာ ဧတေသု ပိဋကေသု ယံ ယံ ဓမ္မဇာတံ ဝါ အတ္ထဇာတံ ဝါ ယာ စာယံ ယထာ ယထာ ဉာပေတဗ္ဗော အတ္ထော သောတူနံ ဉာဏဿ အဘိမုခေါ ဟောတိ တထာ တထာ တဒတ္ထဇောတိကာ ဒေသနာ၊ ယော စေတ္ထ အဝိပရီတာဝဗောဓသင်္ခါတော ပဋိဝေဓော တေသံ တေသံ ဝါ ဓမ္မာနံ ပဋိဝိဇ္ဈိတဗ္ဗော သလက္ခဏသင်္ခါတော အဝိပရီတသဘာဝေါ – သဗ္ဗမ္ပေတံ အနုပစိတကုသလသမ္ဘာရေဟိ ဒုပ္ပညေဟိ၊ သသာဒီဟိ ဝိယ မဟာသမုဒ္ဒေါ၊ ဒုက္ခောဂါဟံ အလဗ္ဘနေယျပတိဋ္ဌဉ္စ၊ တသ္မာ ဂမ္ဘီရံ။ ဧဝမ္ပိ ဧကမေကသ္မိံ ဧတ္ထ စတုဗ္ဗိဓောပိ ဂမ္ဘီရဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧတ္တာဝတာ စ –

ဒေသနာသာသနကထာဘေဒံ တေသု ယထာရဟံ၊

သိက္ခာပဟာနဂမ္ဘီရဘာဝဉ္စ ပရိဒီပယေတိ –

အယံ ဂါထာ ဝုတ္တတ္ထာ ဟောတိ။

ပရိယတ္တိဘေဒံ သမ္ပတ္တိံ၊ ဝိပတ္တိဉ္စာပိ ယံ ယဟိံ၊

ပါပုဏာတိ ယထာ ဘိက္ခု၊ တမ္ပိ သဗ္ဗံ ဝိဘာဝယေတိ။

ဧတ္ထ ပန တီသု ပိဋကေသု တိဝိဓော ပရိယတ္တိဘေဒေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တိဿော ဟိ ပရိယတ္တိယော – အလဂဒ္ဒူပမာ နိဿရဏတ္ထာ ဘဏ္ဍာဂါရိကပရိယတ္တီတိ။

တတ္ထ ယာ ဒုဂ္ဂဟိတာ ဥပါရမ္ဘာဒိဟေတု ပရိယာပုဋာ အယံ အလဂဒ္ဒူပမာ။ ယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ – ‘‘သေယျထာပိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပုရိသော အလဂဒ္ဒတ္ထိကော အလဂဒ္ဒဂဝေသီ အလဂဒ္ဒပရိယေသနံ စရမာနော၊ သော ပဿေယျ မဟန္တံ အလဂဒ္ဒံ၊ တမေနံ ဘောဂေ ဝါ နင်္ဂုဋ္ဌေ ဝါ ဂဏှေယျ၊ တဿ သော အလဂဒ္ဒေါ ပဋိပရိဝတ္တိတွာ ဟတ္ထေ ဝါ ဗာဟာယ ဝါ အညတရသ္မိံ ဝါ အင်္ဂပစ္စင်္ဂေ ဍံသေယျ၊ သော တတော နိဒါနံ မရဏံ ဝါ နိဂစ္ဆေယျ မရဏမတ္တံ ဝါ ဒုက္ခံ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဒုဂ္ဂဟိတတ္တာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အလဂဒ္ဒဿ။ ဧဝမေဝ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣဓေကစ္စေ မောဃပုရိသာ ဓမ္မံ ပရိယာပုဏန္တိ သုတ္တံ…ပေ… ဝေဒလ္လံ၊ တေ တံ ဓမ္မံ ပရိယာပုဏိတွာ တေသံ ဓမ္မာနံ ပညာယ အတ္ထံ န ဥပပရိက္ခန္တိ၊ တေသံ တေ ဓမ္မာ ပညာယ အတ္ထံ အနုပပရိက္ခတံ န နိဇ္ဈာနံ ခမန္တိ၊ တေ ဥပါရမ္ဘာနိသံသာ စေဝ ဓမ္မံ ပရိယာပုဏန္တိ ဣတိဝါဒပ္ပမောက္ခာနိသံသာ စ။ ယဿ စတ္ထာယ ဓမ္မံ ပရိယာပုဏန္တိ တဉ္စဿ အတ္ထံ နာနုဘောန္တိ။ တေသံ တေ ဓမ္မာ ဒုဂ္ဂဟိတာ ဒီဃရတ္တံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ သံဝတ္တန္တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဒုဂ္ဂဟိတတ္တာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာန’’န္တိ (မ။ နိ။ ၁။၂၃၈)။

ယာ ပန သုဂ္ဂဟိတာ သီလက္ခန္ဓာဒိပါရိပူရိံယေဝ အာကင်္ခမာနေန ပရိယာပုဋာ န ဥပါရမ္ဘာဒိဟေတု၊ အယံ နိဿရဏတ္ထာ။ ယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ – ‘‘တေသံ တေ ဓမ္မာ သုဂ္ဂဟိတာ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယ သံဝတ္တန္တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? သုဂ္ဂဟိတတ္တာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာန’’န္တိ (မ။ နိ။ ၁။၂၃၉)။

ယံ ပန ပရိညာတက္ခန္ဓော ပဟီနကိလေသော ဘာဝိတမဂ္ဂေါ ပဋိဝိဒ္ဓါကုပ္ပော သစ္ဆိကတနိရောဓော ခီဏာသဝေါ ကေဝလံ ပဝေဏိပါလနတ္ထာယ ဝံသာနုရက္ခဏတ္ထာယ ပရိယာပုဏာတိ၊ အယံ ဘဏ္ဍာဂါရိကပရိယတ္တီတိ။

ဝိနယေ ပန သုပ္ပဋိပန္နော ဘိက္ခု သီလသမ္ပဒံ နိဿာယ တိဿော ဝိဇ္ဇာ ပါပုဏာတိ၊ တာသံယေဝ စ တတ္ထ ပဘေဒဝစနတော။ သုတ္တေ သုပ္ပဋိပန္နော သမာဓိသမ္ပဒံ နိဿာယ ဆဠဘိညာ ပါပုဏာတိ၊ တာသံယေဝ စ တတ္ထ ပဘေဒဝစနတော။ အဘိဓမ္မေ သုပ္ပဋိပန္နော ပညာသမ္ပဒံ နိဿာယ စတဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ ပါပုဏာတိ တာသဉ္စ တတ္ထေဝ ပဘေဒဝစနတော။ ဧဝမေတေသု သုပ္ပဋိပန္နော ယထာက္ကမေန ဣမံ ဝိဇ္ဇာတ္တယဆဠဘိညာစတုပဋိသမ္ဘိဒါပ္ပဘေဒံ သမ္ပတ္တိံ ပါပုဏာတိ။

ဝိနယေ ပန ဒုပ္ပဋိပန္နော အနုညာတသုခသမ္ဖဿအတ္ထရဏပါဝုရဏာဒိဖဿသာမညတော ပဋိက္ခိတ္တေသု ဥပါဒိန္နကဖဿာဒီသု အနဝဇ္ဇသညီ ဟောတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ – ‘‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ၊ ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’’တိ (ပါစိ။ ၄၁၇၊ မ။ နိ။ ၁။၂၃၄)။ တတော ဒုဿီလဘာဝံ ပါပုဏာတိ။ သုတ္တေ ဒုပ္ပဋိပန္နော ‘‘စတ္တာရောမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိ’’န္တိအာဒီသု (အ။ နိ။ ၄။၅) အဓိပ္ပာယံ အဇာနန္တော ဒုဂ္ဂဟိတံ ဂဏှာတိ။ ယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ – ‘‘အတ္တနာ ဒုဂ္ဂဟိတေန အမှေ စေဝ အဗ္ဘာစိက္ခတိ အတ္တာနဉ္စ ခနတိ ဗဟုဉ္စ အပုညံ ပသဝတီ’’တိ (ပါစိ။ ၄၁၇၊ မ။ နိ။ ၁။၂၃၆)။ တတော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိတံ ပါပုဏာတိ။ အဘိဓမ္မေ ဒုပ္ပဋိပန္နော ဓမ္မစိန္တံ အတိဓာဝန္တော အစိန္တေယျာနိပိ စိန္တေတိ၊ တတော စိတ္တက္ခေပံ ပါပုဏာတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ – ‘‘စတ္တာရိမာနိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အစိန္တေယျာနိ၊ န စိန္တေတဗ္ဗာနိ၊ ယာနိ စိန္တေန္တော ဥမ္မာဒဿ ဝိဃာတဿ ဘာဂီ အဿာ’’တိ (အ။ နိ။ ၄။၇၇)။ ဧဝမေတေသု ဒုပ္ပဋိပန္နော ယထာက္ကမေန ဣမံ ဒုဿီလဘာဝမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိတာစိတ္တက္ခေပပ္ပဘေဒံ ဝိပတ္တိံ ပါပုဏာတီတိ။ ဧတ္တာဝတာ စ –

ပရိယတ္တိဘေဒံ သမ္ပတ္တိံ၊ ဝိပတ္တိဉ္စာပိ ယံ ယဟိံ၊

ပါပုဏာတိ ယထာ ဘိက္ခု၊ တမ္ပိ သဗ္ဗံ ဝိဘာဝယေတိ။

အယမ္ပိ ဂါထာ ဝုတ္တတ္ထာ ဟောတိ။ ဧဝံ နာနပ္ပကာရတော ပိဋကာနိ ဉတွာ တေသံ ဝသေန သဗ္ဗမ္ပေတံ သင်္ဂယှမာနံ တီဏိ ပိဋကာနိ ဟောန္တိ။

ကထံ နိကာယတော ပဉ္စ နိကာယာတိ? သဗ္ဗမေဝ ဟေတံ ဒီဃနိကာယော မဇ္ဈိမနိကာယော သံယုတ္တနိကာယော အင်္ဂုတ္တရနိကာယော ခုဒ္ဒကနိကာယောတိ ပဉ္စပ္ပဘေဒံ ဟောတိ။ တတ္ထ ကတမော ဒီဃနိကာယော? တိဝဂ္ဂသင်္ဂဟာနိ ဗြဟ္မဇာလာဒီနိ စတုတ္တိံသ သုတ္တာနိ။

စတုတ္တိံသေဝ သုတ္တန္တာ၊ တိဝဂ္ဂေါ ယဿ သင်္ဂဟော၊

ဧသ ဒီဃနိကာယောတိ၊ ပဌမော အနုလောမိကော။

ကသ္မာ ပနေသ ဒီဃနိကာယောတိ ဝုစ္စတိ? ဒီဃပ္ပမာဏာနံ သုတ္တာနံ သမူဟတော နိဝါသတော စ။ သမူဟနိဝါသာ ဟိ နိကာယောတိ ဝုစ္စန္တိ။ ‘‘နာဟံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အညံ ဧကနိကာယမ္ပိ သမနုပဿာမိ ဧဝံ စိတ္တံ ယထယိဒံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တိရစ္ဆာနဂတာ ပါဏာ (သံ။ နိ။ ၃။၁၀၀)၊ ပေါဏိကနိကာယော၊ စိက္ခလ္လိကနိကာယော’’တိ။ ဧဝမာဒီနိ စေတ္ထ သာဓကာနိ သာသနတော လောကတော စ။ ဧဝံ သေသာနမ္ပိ နိကာယဘာဝေ ဝစနတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

ကတမော မဇ္ဈိမနိကာယော? မဇ္ဈိမပ္ပမာဏာနိ ပဉ္စဒသဝဂ္ဂသင်္ဂဟာနိ မူလပရိယာယသုတ္တာဒီနိ ဒိယဍ္ဎသတံ ဒွေ စ သုတ္တာနိ။

ဒိယဍ္ဎသတသုတ္တန္တာ၊ ဒွေ စ သုတ္တာနိ ယတ္ထ သော၊

နိကာယော မဇ္ဈိမော ပဉ္စ၊ ဒသဝဂ္ဂပရိဂ္ဂဟော။

ကတမော သံယုတ္တနိကာယော? ဒေဝတာသံယုတ္တာဒိဝသေန ဌိတာနိ ဩဃတရဏာဒီနိ သတ္တ သုတ္တသဟဿာနိ သတ္တ သုတ္တသတာနိ စ ဒွါသဋ္ဌိ စ သုတ္တာနိ။

သတ္တ သုတ္တသဟဿာနိ၊ သတ္တ သုတ္တသတာနိ စ၊

ဒွါသဋ္ဌိ စေဝ သုတ္တန္တာ၊ ဧသော သံယုတ္တသင်္ဂဟော။

ကတမော အင်္ဂုတ္တရနိကာယော? ဧကေကအင်္ဂါတိရေကဝသေန ဌိတာနိ စိတ္တပရိယာဒါနာဒီနိ နဝ သုတ္တသဟဿာနိ ပဉ္စ သုတ္တသတာနိ သတ္တပညာသဉ္စ သုတ္တာနိ။

နဝ သုတ္တသဟဿာနိ၊ ပဉ္စ သုတ္တသတာနိ စ၊

သတ္တပညာသသုတ္တာနိ၊ သင်္ချာ အင်္ဂုတ္တရေ အယံ။

ကတမော ခုဒ္ဒကနိကာယော? သကလံ ဝိနယပိဋကံ၊ အဘိဓမ္မပိဋကံ၊ ခုဒ္ဒကပါဌ၊ ဓမ္မပဒါဒယော စ ပုဗ္ဗေ ဒဿိတာ ပဉ္စဒသပ္ပဘေဒါ၊ ဌပေတွာ စတ္တာရော နိကာယေ အဝသေသံ ဗုဒ္ဓဝစနန္တိ။

ဌပေတွာ စတုရောပေတေ၊ နိကာယေ ဒီဃအာဒိကေ၊

တဒညံ ဗုဒ္ဓဝစနံ၊ နိကာယော ခုဒ္ဒကော မတောတိ။

ဧဝံ နိကာယတော ပဉ္စ နိကာယာ ဟောန္တိ။

ကထံ အင်္ဂဝသေန နဝင်္ဂါနီတိ? သဗ္ဗမေဝ ဟိဒံ ‘သုတ္တံ ဂေယျံ ဝေယျာကရဏံ ဂါထာ ဥဒါနံ ဣတိဝုတ္တကံ ဇာတကံ အဗ္ဘုတဓမ္မံ ဝေဒလ္လ’န္တိ နဝပ္ပဘေဒံ ဟောတိ။ တတ္ထ ဥဘတောဝိဘင်္ဂနိဒ္ဒေသခန္ဓကပရိဝါရာ သုတ္တနိပါတေ မင်္ဂလသုတ္တရတနသုတ္တနာလကသုတ္တတုဝဋ္ဋကသုတ္တာနိ အညမ္ပိ စ သုတ္တနာမကံ တထာဂတဝစနံ သုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သဗ္ဗမ္ပိ သဂါထကံ သုတ္တံ ဂေယျန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဝိသေသေန သံယုတ္တနိကာယေ သကလောပိ သဂါထာဝဂ္ဂေါ။ သကလမ္ပိ အဘိဓမ္မပိဋကံ၊ နိဂ္ဂါထကံ သုတ္တံ၊ ယဉ္စ အညမ္ပိ အဋ္ဌဟိ အင်္ဂေဟိ အသင်္ဂဟိတံ ဗုဒ္ဓဝစနံ၊ တံ ဝေယျာကရဏန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဓမ္မပဒံ ထေရဂါထာ ထေရီဂါထာ သုတ္တနိပါတေ နောသုတ္တနာမိကာ သုဒ္ဓိကဂါထာ စ ဂါထာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သောမနဿဉာဏမယိကဂါထာပ္ပဋိသံယုတ္တာ ဒွါသီတိ သုတ္တန္တာ ဥဒါနန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ‘ဝုတ္တဉှေတံ ဘဂဝတာ’တိအာဒိနယပ္ပဝတ္တာ (ဣတိဝု။ ၁) ဒသုတ္တရသတသုတ္တန္တာ ဣတိဝုတ္တကန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အပဏ္ဏကဇာတကာဒီနိ ပညာသာဓိကာနိ ပဉ္စ ဇာတကသတာနိ ဇာတကန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ‘‘စတ္တာရောမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အစ္ဆရိယာ အဗ္ဘုတာ ဓမ္မာ အာနန္ဒေ’’တိအာဒိနယပဝတ္တာ (ဒီ။ နိ။ ၂။၂၀၉၊ အ။ နိ။ ၄။၁၂၉) သဗ္ဗေပိ အစ္ဆရိယအဗ္ဘုတဓမ္မပ္ပဋိသံယုတ္တာ သုတ္တန္တာ အဗ္ဘုတဓမ္မန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

စူဠဝေဒလ္လမဟာဝေဒလ္လသမ္မာဒိဋ္ဌိသက္ကပဉှသင်္ခါရဘာဇနီယမဟာပုဏ္ဏမသုတ္တာဒယော သဗ္ဗေပိ ဝေဒဉ္စ တုဋ္ဌိဉ္စ လဒ္ဓါ လဒ္ဓါ ပုစ္ဆိတသုတ္တန္တာ ဝေဒလ္လန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧဝမေတံ အင်္ဂတော နဝင်္ဂါနိ။

ကထံ ဓမ္မက္ခန္ဓတော စတုရာသီတိ ဓမ္မက္ခန္ဓသဟဿာနီတိ? သဗ္ဗမေဝ ဟိဒံ ဗုဒ္ဓဝစနံ။

‘‘ဒွါသီတိ ဗုဒ္ဓတော ဂဏှိံ၊ ဒွေ သဟဿာနိ ဘိက္ခုတော၊

စတုရာသီတိ သဟဿာနိ၊ ယေ မေ ဓမ္မာ ပဝတ္တိနော’’တိ။ (ထေရဂါ။ ၁၀၂၇)၊

ဧဝံ ပရိဒီပိတဓမ္မက္ခန္ဓဝသေန စတုရာသီတိသဟဿပ္ပဘေဒံ ဟောတိ။ တတ္ထ ဧကာနုသန္ဓိကံ သုတ္တံ ဧကော ဓမ္မက္ခန္ဓော။ ယံ အနေကာနုသန္ဓိကံ တတ္ထ အနုသန္ဓိဝသေန ဓမ္မက္ခန္ဓဂဏနာ။ ဂါထာဗန္ဓေသု ပဉှာပုစ္ဆနံ ဧကော ဓမ္မက္ခန္ဓော၊ ဝိဿဇ္ဇနံ ဧကော။ အဘိဓမ္မေ ဧကမေကံ တိကဒုကဘာဇနံ ဧကမေကဉ္စ စိတ္တဝါရဘာဇနံ ဧကော ဓမ္မက္ခန္ဓော။ ဝိနယေ အတ္ထိ ဝတ္ထု၊ အတ္ထိ မာတိကာ၊ အတ္ထိ ပဒဘာဇနီယံ၊ အတ္ထိ အာပတ္တိ၊ အတ္ထိ အနာပတ္တိ၊ အတ္ထိ အန္တရာပတ္တိ၊ အတ္ထိ တိကစ္ဆေဒေါ။ တတ္ထ ဧကမေကော ကောဋ္ဌာသော ဧကမေကော ဓမ္မက္ခန္ဓောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧဝံ ဓမ္မက္ခန္ဓတော စတုရာသီတိ ဓမ္မက္ခန္ဓသဟဿာနိ။

ဧဝမေတံ သဗ္ဗမ္ပိ ဗုဒ္ဓဝစနံ ပဉ္စသတိကသင်္ဂီတိကာလေ သင်္ဂါယန္တေန မဟာကဿပပ္ပမုခေန ဝသီဂဏေန အယံ ဓမ္မော အယံ ဝိနယော၊ ဣဒံ ပဌမဗုဒ္ဓဝစနံ၊ ဣဒံ မဇ္ဈိမဗုဒ္ဓဝစနံ၊ ဣဒံ ပစ္ဆိမဗုဒ္ဓဝစနံ၊ ဣဒံ ဝိနယပိဋကံ၊ ဣဒံ သုတ္တန္တပိဋကံ၊ ဣဒံ အဘိဓမ္မပိဋကံ၊ အယံ ဒီဃနိကာယော…ပေ… အယံ ခုဒ္ဒကနိကာယော၊ ဣမာနိ သုတ္တာဒီနိ နဝင်္ဂါနိ၊ ဣမာနိ စတုရာသီတိ ဓမ္မက္ခန္ဓသဟဿာနီတိ ဣမံ ပဘေဒံ ဝဝတ္ထပေတွာဝ သင်္ဂီတံ။ န ကေဝလဉ္စ ဣမမေဝ အညမ္ပိ ဥဒ္ဒါနသင်္ဂဟဝဂ္ဂသင်္ဂဟပေယျာလသင်္ဂဟဧကနိပါတဒုကနိပါတာဒိနိပါတသင်္ဂဟသံယုတ္တသင်္ဂဟ ပဏ္ဏာသသင်္ဂဟာဒိအနေကဝိဓံ၊ တီသု ပိဋကေသု သန္ဒိဿမာနံ သင်္ဂဟပ္ပဘေဒံ ဝဝတ္ထပေတွာဝ သတ္တဟိ မာသေဟိ သင်္ဂီတံ။

သင်္ဂီတိပရိယောသာနေ စဿ ဣဒံ မဟာကဿပတ္ထေရေန ဒသဗလဿ သာသနံ ပဉ္စဝဿသဟဿပရိမာဏကာလံ ပဝတ္တနသမတ္ထံ ကတန္တိ သဉ္ဇာတပ္ပမောဒါ သာဓုကာရံ ဝိယ ဒဒမာနာ အယံ မဟာပထဝီ ဥဒကပရိယန္တံ ကတွာ အနေကပ္ပကာရံ ကမ္ပိ သင်္ကမ္ပိ သမ္ပကမ္ပိ သမ္ပဝေဓိ။ အနေကာနိ စ အစ္ဆရိယာနိ ပါတုရဟေသုံ။

ဧဝံ သင်္ဂီတေ ပနေတ္ထ အယံ အဘိဓမ္မော ပိဋကတော အဘိဓမ္မပိဋကံ၊ နိကာယတော ခုဒ္ဒကနိကာယော၊ အင်္ဂတော ဝေယျာကရဏံ၊ ဓမ္မက္ခန္ဓတော ကတိပယာနိ ဓမ္မက္ခန္ဓသဟဿာနိ ဟောန္တိ။

တံ ဓာရယန္တေသု ဘိက္ခူသု ပုဗ္ဗေ ဧကော ဘိက္ခု သဗ္ဗသာမယိကပရိသာယ နိသီဒိတွာ အဘိဓမ္မတော သုတ္တံ အာဟရိတွာ ဓမ္မံ ကထေန္တော ‘‘ရူပက္ခန္ဓော အဗျာကတော၊ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ ကုသလာ သိယာ အကုသလာ သိယာ အဗျာကတာ၊ ဒသာယတနာ အဗျာကတာ၊ ဒွေ အာယတနာ သိယာ ကုသလာ သိယာ အကုသလာ သိယာ အဗျာကတာ၊ သောဠသ ဓာတုယော အဗျာကတာ၊ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ ကုသလာ သိယာ အကုသလာ သိယာ အဗျာကတာ၊ သမုဒယသစ္စံ အကုသလံ၊ မဂ္ဂသစ္စံ ကုသလံ၊ နိရောဓသစ္စံ အဗျာကတံ၊ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ကုသလံ သိယာ အကုသလံ သိယာ အဗျာကတံ၊ ဒသိန္ဒြိယာ အဗျာကတာ၊ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ အကုသလံ၊ အနညာတညဿာမီတိန္ဒြိယံ ကုသလံ၊ စတ္တာရိ ဣန္ဒြိယာနိ သိယာ ကုသလာ သိယာ အဗျာကတာ၊ ဆ ဣန္ဒြိယာနိ သိယာ ကုသလာ သိယာ အကုသလာ သိယာ အဗျာကတာ’’တိ ဓမ္မကထံ ကထေသိ။

တသ္မိံ ဌာနေ ဧကော ဘိက္ခု နိသိန္နော ‘ဓမ္မကထိက တွံ သိနေရုံ ပရိက္ခိပန္တော ဝိယ ဒီဃသုတ္တံ အာဟရသိ၊ ကိံ သုတ္တံ နာမေတ’န္တိ အာဟ။ ‘အဘိဓမ္မသုတ္တံ နာမ၊ အာဝုသော’တိ။ ‘အဘိဓမ္မသုတ္တံ ကသ္မာ အာဟရသိ? ကိံ အညံ ဗုဒ္ဓဘာသိတံ သုတ္တံ အာဟရိတုံ န ဝဋ္ဋတီ’တိ? ‘အဘိဓမ္မော ကေန ဘာသိတော’တိ? ‘န ဧသော ဗုဒ္ဓဘာသိတော’တိ။ ‘ကိံ ပန တေ၊ အာဝုသော၊ ဝိနယပိဋကံ ဥဂ္ဂဟိတ’န္တိ? ‘န ဥဂ္ဂဟိတံ၊ အာဝုသော’တိ။ ‘အဝိနယဓာရိတာယ မညေ တွံ အဇာနန္တော ဧဝံ ဝဒေသီ’တိ။ ‘ဝိနယမတ္တမေဝ၊ အာဝုသော၊ ဥဂ္ဂဟိတ’န္တိ။ ‘တမ္ပိ တေ ဒုဂ္ဂဟိတံ၊ ပရိသပရိယန္တေ နိသီဒိတွာ နိဒ္ဒါယန္တေန ဥဂ္ဂဟိတံ ဘဝိဿတိ၊ တုမှာဒိသေ ဟိ ပဗ္ဗာဇေန္တော ဝါ ဥပသမ္ပာဒေန္တော ဝါ သာတိသာရော ဟောတိ’။ ‘ကိံ ကာရဏာ’? ဝိနယမတ္တဿပိ ဒုဂ္ဂဟိတတ္တာ၊ ဝုတ္တဉှေတံ – ‘‘တတ္ထ အနာပတ္တိ၊ န ဝိဝဏ္ဏေတုကာမော ဣင်္ဃ တာဝ၊ အာဝုသော၊ သုတ္တန္တံ ဝါ ဂါထာယော ဝါ အဘိဓမ္မံ ဝါ ပရိယာပုဏဿု၊ ပစ္ဆာပိ ဝိနယံ ပရိယာပုဏိဿသီ’’တိ (ပါစိ။ ၄၄၂) ဘဏတိ။ ‘‘သုတ္တန္တေ ဩကာသံ ကာရာပေတွာ အဘိဓမ္မံ ဝါ ဝိနယံ ဝါ ပုစ္ဆတိ၊ အဘိဓမ္မေ ဩကာသံ ကာရာပေတွာ သုတ္တန္တံ ဝါ ဝိနယံ ဝါ ပုစ္ဆတိ၊ ဝိနယေ ဩကာသံ ကာရာပေတွာ သုတ္တန္တံ ဝါ အဘိဓမ္မံ ဝါ ပုစ္ဆတီ’’တိ (ပါစိ။ ၁၂၂၁)။ ‘တွံ ပန ဧတ္တကမ္ပိ န ဇာနာသီ’တိ ဧတ္တကေနပိ ပရဝါဒီ နိဂ္ဂဟိတော ဟောတိ။

မဟာဂေါသိင်္ဂသုတ္တံ ပန ဣတောပိ ဗလဝတရံ။ တတြ ဟိ ဓမ္မသေနာပတိ သာရိပုတ္တတ္ထေရော အညမညံ ပုစ္ဆိတပဉှဉ္စ ဝိဿဇ္ဇနဉ္စ အာရောစေတုံ သတ္ထု သန္တိကံ ဂန္တွာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရဿ ဝိဿဇ္ဇနံ အာရောစေန္တော ‘‘ဣဓာဝုသော သာရိပုတ္တ၊ ဒွေ ဘိက္ခူ အဘိဓမ္မကထံ ကထေန္တိ ၊ တေ အညမညံ ပဉှံ ပုစ္ဆန္တိ၊ အညမညဿ ပဉှံ ပုဋ္ဌာ ဝိဿဇ္ဇေန္တိ၊ နော စ သံသာဒေန္တိ၊ ဓမ္မီ စ နေသံ ကထာပဝတ္တိနီ ဟောတိ၊ ဧဝရူပေန ခေါ၊ အာဝုသော၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ ဂေါသိင်္ဂသာလဝနံ သောဘေယျာ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၃၄၃) အာဟ။ သတ္ထာ အာဘိဓမ္မိကာ နာမ မမ သာသနေ ပရိဗာဟိရာတိ အဝတွာ သုဝဏ္ဏာလိင်္ဂသဒိသံ ဂီဝံ ဥန္နာမေတွာ ပုဏ္ဏစန္ဒသဿိရီကံ မဟာမုခံ ပူရေတွာ ဗြဟ္မဃောသံ နိစ္ဆာရေန္တော ‘‘သာဓု သာဓု သာရိပုတ္တာ’’တိ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရဿ သာဓုကာရံ ဒတွာ ‘‘ယထာ တံ မောဂ္ဂလ္လာနော စ သမ္မာ ဗျာကရမာနော ဗျာကရေယျ၊ မောဂ္ဂလ္လာနော ဟိ သာရိပုတ္တ ဓမ္မကထိကော’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၃၄၃) အာဟ။ အာဘိဓမ္မိကဘိက္ခူယေဝ ကိရ ဓမ္မကထိကာ နာမ၊ အဝသေသာ ဓမ္မကထံ ကထေန္တာပိ န ဓမ္မကထိကာ။ ကသ္မာ? တေ ဟိ ဓမ္မကထံ ကထေန္တာ ကမ္မန္တရံ ဝိပါကန္တရံ ရူပါရူပပရိစ္ဆေဒံ ဓမ္မန္တရံ အာလောဠေတွာ ကထေန္တိ။ အာဘိဓမ္မိကာ ပန ဓမ္မန္တရံ န အာလောဠေန္တိ။ တသ္မာ အာဘိဓမ္မိကော ဘိက္ခု ဓမ္မံ ကထေတု ဝါ မာ ဝါ၊ ပုစ္ဆိတကာလေ ပန ပဉှံ ကထေဿတီတိ။ အယမေဝ ဧကန္တဓမ္မကထိကော နာမ ဟောတိ။ ဣဒံ သန္ဓာယ သတ္ထာ သာဓုကာရံ ဒတွာ ‘သုကထိတံ မောဂ္ဂလ္လာနေနာ’တိ အာဟ။

အဘိဓမ္မံ ပဋိဗာဟေန္တော ဣမသ္မိံ ဇိနစက္ကေ ပဟာရံ ဒေတိ၊ သဗ္ဗညုတညာဏံ ပဋိဗာဟတိ၊ သတ္ထု ဝေသာရဇ္ဇညာဏံ ပဋိနိဝတ္တေတိ၊ သောတုကာမံ ပရိသံ ဝိသံဝါဒေတိ၊ အရိယမဂ္ဂေ အာဝရဏံ ဗန္ဓတိ၊ အဋ္ဌာရသသု ဘေဒကရဝတ္ထူသု ဧကသ္မိံ သန္ဒိဿတိ ဥက္ခေပနီယကမ္မတဇ္ဇနီယကမ္မာရဟော ဟောတိ။ တံ တံ ကမ္မံ ကတွာ ဥယျောဇေတဗ္ဗော ‘ဂစ္ဆ ဝိဃာသာဒေါ ဟုတွာ ဇီဝိဿသီ’တိ။

အထာပိ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘‘သစေ အဘိဓမ္မော ဗုဒ္ဓဘာသိတော၊ ယထာ အနေကေသု သုတ္တသဟဿေသု ‘ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတီ’တိအာဒိနာ နယေန နိဒါနံ သဇ္ဇိတံ၊ ဧဝမဿာပိ နိဒါနံ သဇ္ဇိတံ ဘဝေယျာ’’တိ။ သော ‘ဇာတကသုတ္တနိပါတဓမ္မပဒါဒီနံ ဧဝရူပံ နိဒါနံ နတ္ထိ၊ န စေတာနိ န ဗုဒ္ဓဘာသိတာနီ’တိ ပဋိက္ခိပိတွာ ဥတ္တရိပိ ဧဝံ ဝတ္တဗ္ဗော – ‘ပဏ္ဍိတ၊ အဘိဓမ္မော နာမေသ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓါနံယေဝ ဝိသယော၊ န အညေသံ ဝိသယော။ ဗုဒ္ဓါနဉှိ ဩက္ကန္တိ ပါကဋာ၊ အဘိဇာတိ ပါကဋာ၊ အဘိသမ္ဗောဓိ ပါကဋာ၊ ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနံ ပါကဋံ။ ယမကပါဋိဟာရိယံ ပါကဋံ၊ တိဒိဝက္ကမော ပါကဋော၊ ဒေဝလောကေ ဒေသိတဘာဝေါ ပါကဋော၊ ဒေဝေါရောဟနံ ပါကဋံ။ ယထာ နာမ စက္ကဝတ္တိရညော ဟတ္ထိရတနံ ဝါ အဿရတနံ ဝါ ထေနေတွာ ယာနကေ ယောဇေတွာ ဝိစရဏံ နာမ အဋ္ဌာနံ အကာရဏံ၊ စက္ကရတနံ ဝါ ပန ထေနေတွာ ပလာလသကဋေ ဩလမ္ဗိတွာ ဝိစရဏံ နာမ အဋ္ဌာနံ အကာရဏံ၊ ယောဇနပ္ပမာဏံ ဩဘာသနသမတ္ထံ မဏိရတနံ ဝါ ပန ကပ္ပာသပစ္ဆိယံ ပက္ခိပိတွာ ဝဠဉ္ဇနံ နာမ အဋ္ဌာနံ အကာရဏံ။ ကသ္မာ? ရာဇာရဟဘဏ္ဍတာယ၊ ဧဝမေဝ အဘိဓမ္မော နာမ န အညေသံ ဝိသယော၊ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓါနံယေဝ ဝိသယော။ တေသံ ဝသေန ဒေသေတဗ္ဗဒေသနာ။ ဗုဒ္ဓါနဉှိ ဩက္ကန္တိ ပါကဋာ…ပေ… ဒေဝေါရောဟနံ ပါကဋံ။ အဘိဓမ္မဿ နိဒါနကိစ္စံ နာမ နတ္ထိ ပဏ္ဍိတာ’တိ။ န ဟိ သက္ကာ ဧဝံ ဝုတ္တေ ပရဝါဒိနာ သဟဓမ္မိကံ ဥဒါဟရဏံ ဥဒါဟရိတုံ။

မဏ္ဍလာရာမဝါသီ တိဿဘူတိတ္ထေရော ပန မဟာဗောဓိနိဒါနော ဧသ အဘိဓမ္မော နာမာတိ ဒဿေတုံ ‘‘ယေန သွာဟံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဝိဟာရေန ပဌမာဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ ဝိဟရာမိ တဿ ပဒေသေန ဝိဟာသိ’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၅။၁၁) ဣမံ ပဒေသဝိဟာရသုတ္တန္တံ အာဟရိတွာ ကထေသိ။ ဒသဝိဓော ဟိ ပဒေသော နာမ – ခန္ဓပဒေသော၊ အာယတနပဒေသော၊ ဓာတုပဒေသော၊ သစ္စပဒေသော၊ ဣန္ဒြိယပဒေသော၊ ပစ္စယာကာရပဒေသော၊ သတိပဋ္ဌာနပဒေသော၊ ဈာနပဒေသော၊ နာမပဒေသော၊ ဓမ္မပဒေသောတိ။ တေသု သတ္ထာ မဟာဗောဓိမဏ္ဍေ ပဉ္စက္ခန္ဓေ နိပ္ပဒေသေန ပဋိဝိဇ္ဈိ၊ ဣမံ တေမာသံ ဝေဒနာက္ခန္ဓဝသေနေဝ ဝိဟာသိ။ ဒွါဒသာယတနာနိ အဋ္ဌာရသ ဓာတုယော နိပ္ပဒေသေန ပဋိဝိဇ္ဈိ။ ဣမံ တေမာသံ ဓမ္မာယတနေ ဝေဒနာဝသေန ဓမ္မဓာတုယဉ္စ ဝေဒနာဝသေနေဝ ဝိဟာသိ။ စတ္တာရိ သစ္စာနိ နိပ္ပဒေသေန ပဋိဝိဇ္ဈိ၊ ဣမံ တေမာသံ ဒုက္ခသစ္စေ ဝေဒနာဝသေနေဝ ဝိဟာသိ။ ဗာဝီသတိန္ဒြိယာနိ နိပ္ပဒေသေန ပဋိဝိဇ္ဈိ၊ ဣမံ တေမာသံ ဝေဒနာပဉ္စကဣန္ဒြိယဝသေန ဝိဟာသိ။ ဒွါဒသပဒိကံ ပစ္စယာကာရဝဋ္ဋံ နိပ္ပဒေသေန ပဋိဝိဇ္ဈိ၊ ဣမံ တေမာသံ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာဝသေနေဝ ဝိဟာသိ။ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနေ နိပ္ပဒေသေန ပဋိဝိဇ္ဈိ၊ ဣမံ တေမာသံ ဝေဒနာသတိပဋ္ဌာနဝသေနေဝ ဝိဟာသိ။ စတ္တာရိ ဈာနာနိ နိပ္ပဒေသေန ပဋိဝိဇ္ဈိ၊ ဣမံ တေမာသံ ဈာနင်္ဂေသု ဝေဒနာဝသေနေဝ ဝိဟာသိ။ နာမံ နိပ္ပဒေသေန ပဋိဝိဇ္ဈိ၊ ဣမံ တေမာသံ တတ္ထ ဝေဒနာဝသေနေဝ ဝိဟာသိ။ ဓမ္မေ နိပ္ပဒေသေန ပဋိဝိဇ္ဈိ၊ ဣမံ တေမာသံ ဝေဒနာတ္တိကဝသေနေဝ ဝိဟာသီတိ။ ဧဝံ ထေရော ပဒေသဝိဟာရသုတ္တန္တဝသေန အဘိဓမ္မဿ နိဒါနံ ကထေသိ။

ဂါမဝါသီ သုမနဒေဝတ္ထေရော ပန ဟေဋ္ဌာလောဟပါသာဒေ ဓမ္မံ ပရိဝတ္တေန္တော ‘အယံ ပရဝါဒီ ဗာဟာ ပဂ္ဂယှ အရညေ ကန္ဒန္တော ဝိယ၊ အသက္ခိကံ အဍ္ဍံ ကရောန္တော ဝိယ စ၊ အဘိဓမ္မေ နိဒါနဿ အတ္ထိဘာဝမ္ပိ န ဇာနာတီ’တိ ဝတွာ နိဒါနံ ကထေန္တော ဧဝမာဟ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဒေဝေသု ဝိဟရတိ တာဝတိံသေသု ပါရိစ္ဆတ္တကမူလေ ပဏ္ဍုကမ္ဗလသိလာယံ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဒေဝါနံ တာဝတိံသာနံ အဘိဓမ္မကထံ ကထေသိ – ‘‘ကုသလာ ဓမ္မာ၊ အကုသလာ ဓမ္မာ၊ အဗျာကတာ ဓမ္မာ’’တိ။

အညေသု ပန သုတ္တေသု ဧကမေဝ နိဒါနံ။ အဘိဓမ္မေ ဒွေ နိဒါနာနိ – အဓိဂမနိဒါနဉ္စ ဒေသနာနိဒါနဉ္စ ။ တတ္ထ အဓိဂမနိဒါနံ ဒီပင်္ကရဒသဗလတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ မဟာဗောဓိပလ္လင်္ကာ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဒေသနာနိဒါနံ ယာဝ ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနာ။ ဧဝံ ဥဘယနိဒါနသမ္ပန္နဿ ပနဿ အဘိဓမ္မဿ နိဒါနကောသလ္လတ္ထံ ဣဒံ တာဝ ပဉှာကမ္မံ ဝေဒိတဗ္ဗံ – အယံ အဘိဓမ္မော နာမ ကေန ပဘာဝိတော? ကတ္ထ ပရိပါစိတော? ကတ္ထ အဓိဂတော? ကဒါ အဓိဂတော? ကေန အဓိဂတော? ကတ္ထ ဝိစိတော? ကဒါ ဝိစိတော? ကေန ဝိစိတော? ကတ္ထ ဒေသိတော? ကဿတ္ထာယ ဒေသိတော? ကိမတ္ထံ ဒေသိတော? ကေဟိ ပဋိဂ္ဂဟိတော? ကေ သိက္ခန္တိ? ကေ သိက္ခိတသိက္ခာ? ကေ ဓာရေန္တိ? ကဿ ဝစနံ? ကေနာဘတောတိ?

တတြိဒံ ဝိဿဇ္ဇနံ – ကေန ပဘာဝိတောတိ ဗောဓိအဘိနီဟာရသဒ္ဓါယ ပဘာဝိတော။ ကတ္ထ ပရိပါစိတောတိ အဍ္ဎဆက္ကေသု ဇာတကသတေသု။ ကတ္ထ အဓိဂတောတိ ဗောဓိမူလေ။ ကဒါ အဓိဂတောတိ ဝိသာခါပုဏ္ဏမာသိယံ။ ကေနာဓိဂတောတိ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓေန။ ကတ္ထ ဝိစိတောတိ ဗောဓိမဏ္ဍေ။ ကဒါဝိစိတောတိ ရတနဃရသတ္တာဟေ။ ကေန ဝိစိတောတိ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓေန။ ကတ္ထ ဒေသိတောတိ ဒေဝေသု တာဝတိံသေသု။ ကဿတ္ထာယ ဒေသိတောတိ ဒေဝတာနံ။ ကိမတ္ထံ ဒေသိတောတိ စတုရောဃနိဒ္ဓရဏတ္ထံ။ ကေဟိ ပဋိဂ္ဂဟိတောတိ ဒေဝေဟိ။ ကေ သိက္ခန္တီတိ သေက္ခာ စ ပုထုဇ္ဇနကလျာဏာ စ။ ကေ သိက္ခိတသိက္ခာတိ အရဟန္တော ခီဏာသဝါ။ ကေ ဓာရေန္တီတိ ယေသံ ဝတ္တတိ တေ ဓာရေန္တိ။ ကဿ ဝစနန္တိ ဘဂဝတော ဝစနံ၊ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။ ကေနာဘတောတိ အာစရိယပရမ္ပရာယ။

အယဉှိ သာရိပုတ္တတ္ထေရော ဘဒ္ဒဇိ သောဘိတော ပိယဇာလီ ပိယပါလော ပိယဒဿီ ကောသိယပုတ္တော သိဂ္ဂဝေါ သန္ဒေဟော မောဂ္ဂလိပုတ္တော သုဒတ္တော ဓမ္မိယော ဒါသကော သောဏကော ရေဝတောတိ ဧဝမာဒီဟိ ယာဝ တတိယသင်္ဂီတိကာလာ အာဘတော။ တတော ဥဒ္ဓံ တေသံယေဝ သိဿာနုသိဿေဟီတိ ဧဝံ တာဝ ဇမ္ဗုဒီပတလေ အာစရိယပရမ္ပရာယ အာဘတော။ ဣမံ ပန ဒီပံ –

တတော မဟိန္ဒော ဣဋ္ဋိယော၊ ဥတ္တိယော သမ္ဗလော တထာ၊

ပဏ္ဍိတော ဘဒ္ဒနာမော စ၊ ဧတေ နာဂါ မဟာပညာ။

ဇမ္ဗုဒီပါ ဣဓာဂတာတိ (ပရိ။ ၃၊ ၈)။

ဣမေဟိ မဟာနာဂေဟိ အာဘတော။ တတော ဥဒ္ဓံ တေသံယေဝ သိဿာနုသိဿသင်္ခါတာယ အာစရိယပရမ္ပရာယ ယာဝဇ္ဇတနကာလာ အာဘတော။

သုမေဓကထာ

ဧဝံ အာဘတဿ ပနဿ ယံ တံ ဒီပင်္ကရဒသဗလတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ မဟာဗောဓိပလ္လင်္ကာ အဓိဂမနိဒါနံ၊ ယာဝ ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနာ ဒေသနာနိဒါနဉ္စ ဝုတ္တံ၊ တဿ အာဝိဘာဝတ္ထံ အယံ အနုပုဗ္ဗိကထာ ဝေဒိတဗ္ဗာ –

ဣတော ကိရ ကပ္ပသတသဟဿာဓိကာနံ စတုန္နံ အသင်္ချေယျာနံ မတ္ထကေ အမရဝတီ နာမ နဂရံ အဟောသိ။ တတ္ထ သုမေဓော နာမ ဗြာဟ္မဏော ပဋိဝသတိ ဥဘတော သုဇာတော၊ မာတိတော စ ပိတိတော စ၊ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော၊ ယာဝ သတ္တမာ ကုလပရိဝဋ္ဋာ အက္ခိတ္တော အနုပကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေန၊ အဘိရူပေါ ဒဿနီယော ပါသာဒိကော ပရမာယ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယ သမန္နာဂတော။ သော အညံ ကမ္မံ အကတွာ ဗြာဟ္မဏသိပ္ပမေဝ ဥဂ္ဂဏှိ။ တဿ ဒဟရကာလေယေဝ မာတာပိတရော ကာလမကံသု။ အထဿ ရာသိဝဍ္ဎကော အမစ္စော အာယပေါတ္ထကံ အာဟရိတွာ သုဝဏ္ဏရဇတမဏိမုတ္တာဒိပူရိတေ ဂဗ္ဘေ ဝိဝရိတွာ ‘ဧတ္တကံ တေ ကုမာရ မာတု သန္တကံ၊ ဧတ္တကံ ပိတု သန္တကံ၊ ဧတ္တကာ အယျကပယျကာနံ သန္တကာတိ ယာဝ သတ္တမာ ကုလပရိဝဋ္ဋာ ဓနံ အာစိက္ခိတွာ ဧတံ ပဋိပဇ္ဇာဟီ’တိ အာဟ။ သုမေဓပဏ္ဍိတော စိန္တေသိ – ‘ဣမံ ဓနံ သံဟရိတွာ မယှံ ပိတုပိတာမဟာဒယော ပရလောကံ ဂစ္ဆန္တာ ဧကကဟာပဏမ္ပိ ဂဟေတွာ န ဂတာ၊ မယာ ပန ဂဟေတွာ ဂမနကာရဏံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ’တိ သော ရညော အာရောစေတွာ နဂရေ ဘေရိံ စရာပေတွာ မဟာဇနဿ ဒါနံ ဒတွာ တာပသပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိ။ ဣမသ္မိံ ပန ဌာနေ သုမေဓကထာ ကထေတဗ္ဗာ။ ဝုတ္တဉှေတံ ဗုဒ္ဓဝံသေ (ဗု။ ဝံ။ ၂။၁-၃၃) –

ကပ္ပေ စ သတသဟဿေ၊ စတုရော စ အသင်္ခိယေ၊

အမရံ နာမ နဂရံ၊ ဒဿနေယျံ မနောရမံ။

ဒသဟိ သဒ္ဒေဟိ အဝိဝိတ္တံ၊ အန္နပါနသမာယုတံ၊

ဟတ္ထိသဒ္ဒံ အဿသဒ္ဒံ၊ ဘေရိသင်္ခရထာနိ စ၊

ခါဒထ ပိဝထ စေဝ၊ အန္နပါနေန ဃောသိတံ။

နဂရံ သဗ္ဗင်္ဂသမ္ပန္နံ၊ သဗ္ဗကမ္မမုပါဂတံ၊

သတ္တရတနသမ္ပန္နံ၊ နာနာဇနသမာကုလံ၊

သမိဒ္ဓံ ဒေဝနဂရံဝ၊ အာဝါသံ ပုညကမ္မိနံ။

နဂရေ အမရဝတိယာ၊ သုမေဓော နာမ ဗြာဟ္မဏော၊

အနေကကောဋိသန္နိစယော၊ ပဟူတဓနဓညဝါ။

အဇ္ဈာယကော မန္တဓရော၊ တိဏ္ဏံ ဝေဒါန ပါရဂူ၊

လက္ခဏေ ဣတိဟာသေ စ၊ သဓမ္မေ ပါရမိံ ဂတော။

ရဟောဂတော နိသီဒိတွာ၊ ဧဝံ စိန္တေသဟံ တဒါ၊

ဒုက္ခော ပုနဗ္ဘဝေါ နာမ၊ သရီရဿ စ ဘေဒနံ။

ဇာတိဓမ္မော ဇရာဓမ္မော၊ ဗျာဓိဓမ္မော သဟံ တဒါ၊

အဇရံ အမတံ ခေမံ၊ ပရိယေသိဿာမိ နိဗ္ဗုတိံ။

ယံနူနိမံ ပူတိကာယံ၊ နာနာကုဏပပူရိတံ၊

ဆဍ္ဍယိတွာန ဂစ္ဆေယျံ၊ အနပေက္ခော အနတ္ထိကော။

အတ္ထိ ဟေဟိတိ သော မဂ္ဂေါ၊ န သော သက္ကာ န ဟေတုယေ၊

ပရိယေသိဿာမိ တံ မဂ္ဂံ၊ ဘဝတော ပရိမုတ္တိယာ။

ယထာပိ ဒုက္ခေ ဝိဇ္ဇန္တေ၊ သုခံ နာမပိ ဝိဇ္ဇတိ၊

ဧဝံ ဘဝေ ဝိဇ္ဇမာနေ၊ ဝိဘဝေါပိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗကော။

ယထာပိ ဥဏှေ ဝိဇ္ဇန္တေ၊ အပရံ ဝိဇ္ဇတိ သီတလံ၊

ဧဝံ တိဝိဓဂ္ဂိ ဝိဇ္ဇန္တေ၊ နိဗ္ဗာနံ ဣစ္ဆိတဗ္ဗကံ။

ယထာပိ ပါပေ ဝိဇ္ဇန္တေ၊ ကလျာဏမပိ ဝိဇ္ဇတိ၊

ဧဝမေဝ ဇာတိ ဝိဇ္ဇန္တေ၊ အဇာတိပိစ္ဆိတဗ္ဗကံ။

ယထာ ဂူထဂတော ပုရိသော၊ တဠာကံ ဒိသွာန ပူရိတံ၊

န ဂဝေသတိ တံ တဠာကံ၊ န ဒေါသော တဠာကဿ သော။

ဧဝံ ကိလေသမလဓောဝေ၊ ဝိဇ္ဇန္တေ အမတန္တဠေ၊

န ဂဝေသတိ တံ တဠာကံ၊ န ဒေါသော အမတန္တဠေ။

ယထာ အရီဟိ ပရိရုဒ္ဓါ၊ ဝိဇ္ဇန္တေ ဂမနမ္ပထေ၊

န ပလာယတိ သော ပုရိသော၊ န ဒေါသော အဉ္ဇသဿ သော။

ဧဝံ ကိလေသပရိရုဒ္ဓါ၊ ဝိဇ္ဇမာနေ သိဝေ ပထေ၊

န ဂဝေသတိ တံ မဂ္ဂံ၊ န ဒေါသော သိဝမဉ္ဇသေ။

ယထာပိ ဗျာဓိတော ပုရိသော၊ ဝိဇ္ဇမာနေ တိကိစ္ဆကေ၊

န တိကိစ္ဆာပေတိ တံ ဗျာဓိံ၊ န ဒေါသော သော တိကိစ္ဆကေ။

ဧဝံ ကိလေသဗျာဓီဟိ၊ ဒုက္ခိတော ပရိပီဠိတော၊

န ဂဝေသတိ တံ အာစရိယံ၊ န ဒေါသော သော ဝိနာယကေ။

ယထာပိ ကုဏပံ ပုရိသော၊ ကဏ္ဌေ ဗဒ္ဓံ ဇိဂုစ္ဆိယ၊

မောစယိတွာန ဂစ္ဆေယျ၊ သုခီ သေရီ သယံဝသီ။

တထေဝိမံ ပူတိကာယံ၊ နာနာကုဏပသဉ္စယံ၊

ဆဍ္ဍယိတွာန ဂစ္ဆေယျံ၊ အနပေက္ခော အနတ္ထိကော။

ယထာ ဥစ္စာရဋ္ဌာနမှိ၊ ကရီသံ နရနာရိယော၊

ဆဍ္ဍယိတွာန ဂစ္ဆန္တိ၊ အနပေက္ခာ အနတ္ထိကာ။

ဧဝမေဝါဟံ ဣမံ ကာယံ၊ နာနာကုဏပပူရိတံ၊

ဆဍ္ဍယိတွာန ဂစ္ဆိဿံ၊ ဝစ္စံ ကတွာ ယထာ ကုဋိံ။

ယထာပိ ဇဇ္ဇရံ နာဝံ၊ ပလုဂ္ဂံ ဥဒဂါဟိနိံ၊

သာမီ ဆဍ္ဍေတွာ ဂစ္ဆန္တိ၊ အနပေက္ခာ အနတ္ထိကာ။

ဧဝမေဝါဟံ ဣမံ ကာယံ၊ နဝစ္ဆိဒ္ဒံ ဓုဝဿဝံ၊

ဆဍ္ဍယိတွာန ဂစ္ဆိဿံ၊ ဇိဏ္ဏနာဝံဝ သာမိကာ။

ယထာပိ ပုရိသော စောရေဟိ၊ ဂစ္ဆန္တော ဘဏ္ဍမာဒိယ၊

ဘဏ္ဍစ္ဆေဒဘယံ ဒိသွာ၊ ဆဍ္ဍယိတွာန ဂစ္ဆတိ။

ဧဝမေဝ အယံ ကာယော၊ မဟာစောရသမော ဝိယ၊

ပဟာယိမံ ဂမိဿာမိ၊ ကုသလစ္ဆေဒနာဘယာ။

ဧဝါဟံ စိန္တယိတွာန၊ နေကကောဋိသတံ ဓနံ၊

နာထာနာထာနံ ဒတွာန၊ ဟိမဝန္တမုပါဂမိံ။

ဟိမဝန္တဿာဝိဒူရေ၊ ဓမ္မိကော နာမ ပဗ္ဗတော၊

အဿမော သုကတော မယှံ၊ ပဏ္ဏသာလာ သုမာပိတာ။

စင်္ကမံ တတ္ထ မာပေသိံ၊ ပဉ္စဒေါသဝိဝဇ္ဇိတံ၊

အဋ္ဌဂုဏသမုပေတံ၊ အဘိညာဗလမာဟရိံ။

သာဋကံ ပဇဟိံ တတ္ထ၊ နဝဒေါသမုပါဂတံ၊

ဝါကစီရံ နိဝါသေသိံ၊ ဒွါဒသဂုဏမုပါဂတံ။

အဋ္ဌဒေါသသမာကိဏ္ဏံ ၊ ပဇဟိံ ပဏ္ဏသာလကံ၊

ဥပါဂမိံ ရုက္ခမူလံ၊ ဂုဏေ ဒသဟုပါဂတံ။

ဝါပိတံ ရောပိတံ ဓညံ၊ ပဇဟိံ နိရဝသေသတော၊

အနေကဂုဏသမ္ပန္နံ၊ ပဝတ္တဖလမာဒိယိံ။

တတ္ထပ္ပဓာနံ ပဒဟိံ၊ နိသဇ္ဇဋ္ဌာနစင်္ကမေ၊

အဗ္ဘန္တရမှိ သတ္တာဟေ၊ အဘိညာဗလ ပါပုဏိန္တိ။ (ဗု။ ဝံ။ ၂။၁-၃၃)၊

တတ္ထ အဿမော သုကတော မယှံ၊ ပဏ္ဏသာလာ သုမာပိတာတိ ဣမိဿာ ပါဠိယာ သုမေဓပဏ္ဍိတေန အဿမပဏ္ဏသာလာစင်္ကမာ သဟတ္ထာ မာပိတာ ဝိယ ဝုတ္တာ။ အယံ ပနေတ္ထ အတ္ထော – မဟာသတ္တဉှိ ‘‘ဟိမဝန္တံ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ အဇ္ဇ ဓမ္မိကပဗ္ဗတံ ပဝိသိဿာမီ’’တိ နိက္ခန္တံ ဒိသွာ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဝိဿကမ္မဒေဝပုတ္တံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဂစ္ဆ၊ တာတ၊ အယံ သုမေဓပဏ္ဍိတော ‘ပဗ္ဗဇိဿာမီ’တိ နိက္ခန္တော ဧတဿ ဝသနဋ္ဌာနံ မာပေဟီ’’တိ။ သော တဿ ဝစနံ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ ရမဏီယံ အဿမံ သုဂုတ္တံ ပဏ္ဏသာလံ၊ မနောရမံ စင်္ကမဉ္စ မာပေသိ။ ဘဂဝါ ပန တဒါ အတ္တနော ပုညာနုဘာဝေန နိပ္ဖန္နံ တံ အဿမပဒံ သန္ဓာယ ‘‘သာရိပုတ္တ တသ္မိံ ဓမ္မိကပဗ္ဗတေ –

အဿမော သုကတော မယှံ၊ ပဏ္ဏသာလာ သုမာပိတာ၊

စင်္ကမံ တတ္ထ မာပေသိံ၊ ပဉ္စဒေါသဝိဝဇ္ဇိတ’’န္တိ။ –

အာဟ။ တတ္ထ အဿမော သုကတော မယှန္တိ သုကတော မယာ။ ပဏ္ဏသာလာ သုမာပိတာတိ ပဏ္ဏစ္ဆန္နာ သာလာပိ မေ သုမာပိတာ အဟောသိ။

ပဉ္စဒေါသဝိဝဇ္ဇိတန္တိ ပဉ္စိမေ စင်္ကမဒေါသာ နာမ ထဒ္ဓဝိသမတာ၊ အန္တောရုက္ခတာ၊ ဂဟနစ္ဆန္နတာ၊ အတိသမ္ဗာဓတာ၊ အတိဝိသာလတာတိ။ ထဒ္ဓဝိသမဘူမိဘာဂသ္မိဉှိ စင်္ကမေ စင်္ကမန္တဿ ပါဒါ ရုဇ္ဇန္တိ၊ ဖောဋာ ဥဋ္ဌဟန္တိ၊ စိတ္တံ ဧကဂ္ဂတံ န လဘတိ၊ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဝိပဇ္ဇတိ။ မုဒုသမတလေ ပန ဖာသုဝိဟာရံ အာဂမ္မ ကမ္မဋ္ဌာနံ သမ္ပဇ္ဇတိ။ တသ္မာ ထဒ္ဓဝိသမဘူမိဘာဂတာ ဧကော ဒေါသောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ စင်္ကမနဿ အန္တော ဝါ မဇ္ဈေ ဝါ ကောဋိယံ ဝါ ရုက္ခေ သတိ ပမာဒမာဂမ္မ စင်္ကမန္တဿ နလာဋံ ဝါ သီသံ ဝါ ပဋိဟညတီတိ အန္တောရုက္ခတာ ဒုတိယော ဒေါသော။ တိဏလတာဒိဂဟနစ္ဆန္နေ စင်္ကမေ စင်္ကမန္တော အန္ဓကာရဝေလာယံ ဥရဂါဒိကေ ပါဏေ အက္ကမိတွာ ဝါ မာရေတိ၊ တေဟိ ဝါ ဒဋ္ဌော ဒုက္ခံ အာပဇ္ဇတီတိ ဂဟနစ္ဆန္နတာ တတိယော ဒေါသော။ အတိသမ္ဗာဓေ စင်္ကမေ ဝိတ္ထာရတော ရတနိကေ ဝါ အဍ္ဎရတနိကေ ဝါ စင်္ကမန္တဿ ပရိစ္ဆေဒေ ပက္ခလိတွာ နခါပိ အင်္ဂုလိယောပိ ဘိဇ္ဇန္တီတိ အတိသမ္ဗာဓတာ စတုတ္ထော ဒေါသော။ အတိဝိသာလေ စင်္ကမေ စင်္ကမန္တဿ စိတ္တံ ဝိဓာဝတိ၊ ဧကဂ္ဂတံ န လဘတီတိ အတိဝိသာလတာ ပဉ္စမော ဒေါသော။ ပုထုလတော ပန ဒိယဍ္ဎရတနံ ဒွီသု ပဿေသု ရတနမတ္တအနုစင်္ကမံ ဒီဃတော သဋ္ဌိဟတ္ထံ မုဒုတလံ သမဝိပ္ပကိဏ္ဏဝါလုကံ စင်္ကမံ ဝဋ္ဋတိ၊ စေတိယဂိရိမှိ ဒီပပ္ပသာဒကမဟာမဟိန္ဒတ္ထေရဿ စင်္ကမနံ ဝိယ၊ တာဒိသံ တံ အဟောသိ။ တေနာဟ ‘‘စင်္ကမံ တတ္ထ မာပေသိံ၊ ပဉ္စဒေါသဝိဝဇ္ဇိတ’’န္တိ။

အဋ္ဌဂုဏသမုပေတန္တိ အဋ္ဌဟိ သမဏသုခေဟိ ဥပေတံ။ အဋ္ဌိမာနိ သမဏသုခါနိ နာမ ဓနဓညပရိဂ္ဂဟာဘာဝေါ အနဝဇ္ဇပိဏ္ဍပရိယေသနဘာဝေါ၊ နိဗ္ဗုတပိဏ္ဍဘုဉ္ဇနဘာဝေါ၊ ရဋ္ဌံ ပီဠေတွာ ဓနသာရံ ဝါ သီသကဟာပဏာဒီနိ ဝါ ဂဏှန္တေသု ရာဇကုလေသု ရဋ္ဌပီဠနကိလေသာဘာဝေါ၊ ဥပကရဏေသု နိစ္ဆန္ဒရာဂဘာဝေါ၊ စောရဝိလောပေ နိဗ္ဘယဘာဝေါ၊ ရာဇရာဇမဟာမစ္စေဟိ အသံသဋ္ဌဘာဝေါ စတူသု ဒိသာသု အပ္ပဋိဟတဘာဝေါတိ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ ‘‘ယထာ တသ္မိံ အဿမေ ဝသန္တေန သက္ကာ ဟောန္တိ ဣမာနိ အဋ္ဌ သမဏသုခါနိ ဝိန္ဒိတုံ၊ ဧဝံ အဋ္ဌဂုဏသမုပေတံ တံ အဿမံ မာပေသိ’’ န္တိ။

အဘိညာဗလမာဟရိန္တိ ပစ္ဆာ တသ္မိံ အဿမေ ဝသန္တော ကသိဏပရိကမ္မံ ကတွာ အဘိညာနဉ္စ သမာပတ္တီနဉ္စ ဥပ္ပာဒနတ္ထာယ အနိစ္စတော ဒုက္ခတော ဝိပဿနံ အာရဘိတွာ ထာမပ္ပတ္တံ ဝိပဿနာဗလံ အာဟရိံ။ ယထာ တသ္မိံ ဝသန္တော တံ ဗလံ အာဟရိတုံ သက္ကောမိ၊ ဧဝံ တံ အဿမံ တဿ အဘိညတ္ထာယ ဝိပဿနာဗလဿ အနုစ္ဆဝိကံ ကတွာ မာပေသိန္တိ အတ္ထော။

သာဋကံ ပဇဟိံ တတ္ထ၊ နဝဒေါသမုပါဂတန္တိ ဧတ္ထာယံ အနုပုဗ္ဗိကထာ၊ တဒါ ကိရ ကုဋိလေဏစင်္ကမာဒိပဋိမဏ္ဍိတံ ပုပ္ဖူပဂဖလူပဂရုက္ခသဉ္ဆန္နံ ရမဏီယံ မဓုရသလိလာသယံ အပဂတဝါဠမိဂဘိံသနကသကုဏံ ပဝိဝေကက္ခမံ အဿမံ မာပေတွာ အလင်္ကတစင်္ကမဿ ဥဘောသု အန္တေသု အာလမ္ဗနဖလကံ သံဝိဓာယ နိသီဒနတ္ထာယ စင်္ကမဝေမဇ္ဈေ သမတလံ မုဂ္ဂဝဏ္ဏသိလံ မာပေတွာ အန္တောပဏ္ဏသာလာယံ ဇဋာမဏ္ဍလဝါကစီရတိဒဏ္ဍကုဏ္ဍိကာဒိကေ တာပသပရိက္ခာရေ မဏ္ဍပေ ပါနီယဃဋပါနီယသင်္ခပါနီယသရာဝါနိ အဂ္ဂိသာလာယံ အင်္ဂါရကပလ္လဒါရုအာဒီနီတိ ဧဝံ ယံ ယံ ပဗ္ဗဇိတာနံ ဥပကာရာယ သံဝတ္တတိ၊ တံ တံ သဗ္ဗံ မာပေတွာ ပဏ္ဏသာလာယ ဘိတ္တိယံ ‘‘ယေ ကေစိ ပဗ္ဗဇိတုကာမာ ဣမေ ပရိက္ခာရေ ဂဟေတွာ ပဗ္ဗဇန္တူ’’တိ အက္ခရာနိ ဆိန္ဒိတွာ ဒေဝလောကမေဝ ဂတေ ဝိဿကမ္မဒေဝပုတ္တေ သုမေဓပဏ္ဍိတော ဟိမဝန္တပါဒေ ဂိရိကန္ဒရာနုသာရေန အတ္တနော နိဝါသနာနုရူပံ ဖာသုကဋ္ဌာနံ ဩလောကေန္တော နဒီနိဝတ္တနေ ဝိဿကမ္မနိမ္မိတံ သက္ကဒတ္တိယံ ရမဏီယံ အဿမံ ဒိသွာ စင်္ကမကောဋိံ ဂန္တွာ ပဒဝလဉ္ဇံ အပဿန္တော ‘‘ဓုဝံ ပဗ္ဗဇိတာ ဓုရဂါမေ ဘိက္ခံ ပရိယေသိတွာ ကိလန္တရူပါ အာဂန္တွာ ပဏ္ဏသာလံ ပဝိသိတွာ နိသိန္နာ ဘဝိဿန္တီ’’တိ စိန္တေတွာ ထောကံ အာဂမေတွာ ‘‘အတိဝိယ စိရာယန္တိ၊ ဇာနိဿာမီ’’တိ ပဏ္ဏသာလကုဋိဒွါရံ ဝိဝရိတွာ အန္တော ပဝိသိတွာ ဣတော စိတော စ ဩလောကေန္တော မဟာဘိတ္တိယံ အက္ခရာနိ ဝါစေတွာ ‘‘မယှံ ကပ္ပိယပရိက္ခာရာ ဧတေ၊ ဣမေ ဂဟေတွာ ပဗ္ဗဇိဿာမီ’’တိ အတ္တနာ နိဝတ္ထပါရုတံ သာဋကယုဂံ ပဇဟိ။ တေနာဟ ‘‘သာဋကံ ပဇဟိံ တတ္ထာ’’တိ။ ဧဝံ ပဝိဋ္ဌော အဟံ သာရိပုတ္တ တဿံ ပဏ္ဏသာလာယံ သာဋကံ ပဇဟိံ။

နဝဒေါသမုပါဂတန္တိ သာဋကံ ပဇဟန္တော နဝ ဒေါသေ ဒိသွာ ပဇဟိန္တိ ဒီပေတိ။ တာပသပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတာနဉှိ သာဋကသ္မိံ နဝ ဒေါသာ ဥပဋ္ဌဟန္တိ။ တေသု တဿ မဟဂ္ဃဘာဝေါ ဧကော ဒေါသော၊ ပရပဋိဗဒ္ဓတာယ ဥပ္ပဇ္ဇနဘာဝေါ ဧကော၊ ပရိဘောဂေန လဟုံ ကိလိဿနဘာဝေါ ဧကော၊ ကိလိဋ္ဌော ဟိ ဓောဝိတဗ္ဗော စ ရဇိတဗ္ဗော စ ဟောတိ၊ ပရိဘောဂေန လဟုကံ ဇီရဏဘာဝေါ ဧကော ဇိဏ္ဏဿ ဟိ တုန္နံ ဝါ အဂ္ဂဠဒါနံ ဝါ ကာတဗ္ဗံ ဟောတိ။ ပုနပရိယေသနာယ ဒုရဘိသမ္ဘဝဘာဝေါ ဧကော၊ တာပသပဗ္ဗဇ္ဇာယ အသာရုပ္ပဘာဝေါ ဧကော၊ ပစ္စတ္ထိကာနံ သာဓာရဏဘာဝေါ ဧကော၊ ယထာ ဟိ နံ ပစ္စတ္ထိကာ န ဂဏှန္တိ၊ ဧဝံ ဂေါပေတဗ္ဗော ဟောတိ။ ပရိဘုဉ္ဇန္တဿ ဝိဘူသနဋ္ဌာနဘာဝေါ ဧကော၊ ဂဟေတွာ စရန္တဿ ခန္ဓဘာရမဟိစ္ဆဘာဝေါ ဧကောတိ။

ဝါကစီရံ နိဝါသေသိန္တိ တဒါ အဟံ သာရိပုတ္တ ဣမေ နဝ ဒေါသေ ဒိသွာ သာဋကံ ပဟာယ ဝါကစီရံ နိဝါသေသိံ မုဉ္ဇတိဏံ ဟီရံ ဟီရံ ကတွာ ဂန္ထေတွာ ကတံ ဝါကစီရံ နိဝါသနပါရုပနတ္ထာယ အာဒိယိန္တိ အတ္ထော။

ဒွါဒသဂုဏမုပါဂတန္တိ ဒွါဒသဟိ အာနိသံသေဟိ သမန္နာဂတံ၊ ဝါကစီရသ္မိဉှိ ဒွါဒသာနိသံသာ – အပ္ပဂ္ဃံ သုန္ဒရံ ကပ္ပိယန္တိ အယံ တာဝ ဧကော အာနိသံသော၊ သဟတ္ထာ ကာတုံ သက္ကာတိ အယံ ဒုတိယော၊ ပရိဘောဂေန သဏိကံ ကိလိဿတိ ဓောဝိယမာနေပိ ပပဉ္စော နတ္ထီတိ အယံ တတိယော၊ ပရိဘောဂေန ဇိဏ္ဏေပိ သိဗ္ဗိတဗ္ဗာဘာဝေါ စတုတ္ထော၊ ပုန ပရိယေသန္တဿ သုခေန ကရဏဘာဝေါ ပဉ္စမော၊ တာပသပဗ္ဗဇ္ဇာယ သာရုပ္ပဘာဝေါ ဆဋ္ဌော၊ ပစ္စတ္ထိကာနံ နိရုပဘောဂဘာဝေါ သတ္တမော၊ ပရိဘုဉ္ဇန္တဿ ဝိဘူသနဋ္ဌာနာဘာဝေါ အဋ္ဌမော၊ ဓာရဏေ သလ္လဟုကဘာဝေါ နဝမော၊ စီဝရပစ္စယေ အပ္ပိစ္ဆဘာဝေါ ဒသမော၊ ဝါကုပ္ပတ္တိယာ ဓမ္မိကအနဝဇ္ဇဘာဝေါ ဧကာဒသမော ဝါကစီရေ နဋ္ဌေပိ အနပေက္ခဘာဝေါ ဒွါဒသမောတိ။

အဋ္ဌဒေါသသမာကိဏ္ဏံ၊ ပဇဟိံ ပဏ္ဏသာလကန္တိ ကထံ ပဇဟိံ? သော ကိရ ဝရသာဋကယုဂံ ဩမုဉ္စန္တော စီဝရဝံသေ လဂ္ဂိတံ အနောဇပုပ္ဖဒါမသဒိသံ ရတ္တဝါကစီရံ ဂဟေတွာ နိဝါသေတွာ တဿုပရိ အပရံ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏံ ဝါကစီရံ ပရိဒဟိတွာ ပုန္နာဂပုပ္ဖသန္ထရသဒိသံ သခုရံ အဇိနစမ္မံ ဧကံသံ ကတွာ ဇဋာမဏ္ဍလံ ပဋိမုဉ္စိတွာ စူဠာယ သဒ္ဓိံ နိစ္စလဘာဝကရဏတ္ထံ သာရသူစိံ ပဝေသေတွာ မုတ္တာဇာလသဒိသာယ သိက္ကာယ ပဝါဠဝဏ္ဏံ ကုဏ္ဍိကံ ဩဒဟိတွာ တီသု ဌာနေသု ဝင်္ကကာဇံ အာဒါယ ဧကိဿာ ကာဇကောဋိယာ ကုဏ္ဍိကံ၊ ဧကိဿာ အင်္ကုသကပစ္ဆိတိဒဏ္ဍကာဒီနိ ဩလဂ္ဂေတွာ ခါရိကာဇံ အံသေ ကတွာ ဒက္ခိဏေန ဟတ္ထေန ကတ္တရဒဏ္ဍံ ဂဟေတွာ ပဏ္ဏသာလတော နိက္ခမိတွာ သဋ္ဌိဟတ္ထေ မဟာစင်္ကမေ အပရာပရံ စင်္ကမန္တော အတ္တနော ဝေသံ ဩလောကေတွာ ‘‘မယှံ မနောရထော မတ္ထကံ ပတ္တော၊ သောဘတိ ဝတ မေ ပဗ္ဗဇ္ဇာ၊ ဗုဒ္ဓပစ္စေကဗုဒ္ဓါဒီဟိ သဗ္ဗေဟိပိ ဓီရပုရိသေဟိ ဝဏ္ဏိတာ ထောမိတာ အယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာ နာမ၊ ပဟီနံ မေ ဂိဟိဗန္ဓနံ၊ နိက္ခန္တောသ္မိ နေက္ခမ္မံ၊ လဒ္ဓါ မေ ဥတ္တမပဗ္ဗဇ္ဇာ၊ ကရိဿာမိ သမဏဓမ္မံ၊ လဘိဿာမိ အဂ္ဂဖလသုခ’’န္တိ ဥဿာဟဇာတော ခါရိကာဇံ ဩတာရေတွာ စင်္ကမဝေမဇ္ဈေ မုဂ္ဂဝဏ္ဏသိလာပဋ္ဋေ သုဝဏ္ဏပဋိမာ ဝိယ နိသိန္နော ဒိဝသဘာဂံ ဝီတိနာမေတွာ သာယနှသမယံ ပဏ္ဏသာလံ ပဝိသိတွာ ဗိဒလမဉ္စကပဿေ ကဋ္ဌတ္ထရိကာယ နိပန္နော သရီရံ ဥတုံ ဂါဟာပေတွာ ဗလဝပစ္စူသေ ပဗုဇ္ဈိတွာ အတ္တနော အာဂမနံ အာဝဇ္ဇေသိ ‘‘အဟံ ဃရာဝါသေ အာဒီနဝံ ဒိသွာ အမိတဘောဂံ အနန္တယသံ ပဟာယ အရညံ ပဝိသိတွာ နေက္ခမဂဝေသကော ဟုတွာ ပဗ္ဗဇိတော၊ ဣတော ဒါနိ ပဋ္ဌာယ ပမာဒစာရံ စရိတုံ န ဝဋ္ဋတိ၊ ပဝိဝေကဉှိ ပဟာယ ဝိစရန္တံ မိစ္ဆာဝိတက္ကမက္ခိကာ ခါဒန္တိ၊ ဣဒါနိ မယာ ပဝိဝေကမနုဗြူဟေတုံ ဝဋ္ဋတိ၊ အဟဉှိ ဃရာဝါသံ ပလိဗောဓတော ဒိသွာ နိက္ခန္တော၊ အယဉ္စ မနာပါ ပဏ္ဏသာလာ၊ ဗေလုဝပက္ကဝဏ္ဏာ ပရိဘဏ္ဍကတာ ဘူမိ၊ ရဇတဝဏ္ဏာ သေတဘိတ္တိယော၊ ကပေါတပါဒဝဏ္ဏံ ပဏ္ဏစ္ဆဒနံ၊ ဝိစိတ္တတ္ထရဏဝဏ္ဏော ဗိဒလမဉ္စကော၊ နိဝါသဖာသုကံ ဝသနဋ္ဌာနံ၊ န ဧတ္တော အတိရေကတရာ ဝိယ မေ ဂေဟသမ္ပဒါ ပညာယတီ’’တိ ပဏ္ဏသာလာယ ဒေါသေ ဝိစိနန္တော အဋ္ဌ ဒေါသေ ပဿိ။

ပဏ္ဏသာလာပရိဘောဂသ္မိဉှိ အဋ္ဌ အာဒီနဝါ – မဟာသမာရမ္ဘေန? ဒဗ္ဗသမ္ဘာရေ သမောဓာနေတွာ ကရဏပရိယေသနဘာဝေါ ဧကော အာဒီနဝေါ။ တိဏပဏ္ဏမတ္တိကာသု ပတိတာသု တာသံ ပုနပ္ပုနံ ဌပေတဗ္ဗတာယ နိဗဒ္ဓဇဂ္ဂနဘာဝေါ ဒုတိယော၊ သေနာသနံ နာမ မဟလ္လကဿ ပါပုဏာတိ၊ အဝေလာယ ဝုဋ္ဌာပိယမာနဿ စိတ္တေကဂ္ဂတာ န ဟောတီတိ ဥဋ္ဌာပနီယဘာဝေါ တတိယော၊ သီတုဏှပဋိဃာတေန ကာယဿ သုခုမာလကရဏဘာဝေါ စတုတ္ထော၊ ဂေဟံ ပဝိဋ္ဌေန ယံကိဉ္စိ ပါပံ သက္ကာ ကာတုန္တိ ဂရဟပဋိစ္ဆာဒနဘာဝေါ ပဉ္စမော၊ ‘‘မယှ’’န္တိ ပရိဂ္ဂဟကရဏဘာဝေါ ဆဋ္ဌော၊ ဂေဟဿ အတ္ထိဘာဝေါ နာမေသ ဒုတိယကဝါသော ဝိယာတိ သတ္တမော ဦကာမင်္ဂုလဃရဂေါဠိကာဒီနံ သာဓာရဏတာယ ဗဟုသာဓာရဏဘာဝေါ အဋ္ဌမောတိ ဣမေ အဋ္ဌ အာဒီနဝေ ဒိသွာ မဟာသတ္တော ပဏ္ဏသာလံ ပဇဟိ။ တေနာဟ ‘‘အဋ္ဌဒေါသသမာကိဏ္ဏံ၊ ပဇဟိံ ပဏ္ဏသာလက’’န္တိ။

ဥပါဂမိံ ရုက္ခမူလံ ဂုဏေ ဒသဟုပါဂတန္တိ ဆန္နံ ပဋိက္ခိပိတွာ ဒသဟိ ဂုဏေဟိ ဥပေတံ ရုက္ခမူလံ ဥပါဂတောသ္မီတိ ဝဒတိ။

တတြိမေ ဒသ ဂုဏာ – အပ္ပသမာရမ္ဘတာ ဧကော ဂုဏော ဥပဂမနမတ္တမေဝ ဟိ တတ္ထ ဟောတီတိ။ အပ္ပဋိဇဂ္ဂနတာ ဒုတိယော တဉှိ သမ္မဋ္ဌမ္ပိ အသမ္မဋ္ဌမ္ပိ ပရိဘောဂဖာသုကံ ဟောတိယေဝ။ အနုဋ္ဌာပနီယဘာဝေါ တတိယော၊ ဂရဟံ နပ္ပဋိစ္ဆာဒေတိ၊ တတ္ထ ဟိ ပါပံ ကရောန္တော လဇ္ဇတီတိ ဂရဟာယ အပ္ပဋိစ္ဆာဒနဘာဝေါ စတုတ္ထော၊ အဗ္ဘောကာသာဝါသော ဝိယ ကာယံ န သန္ထမ္ဘေတီတိ ကာယဿ အသန္ထမ္ဘနဘာဝေါ ပဉ္စမော။ ပရိဂ္ဂဟကရဏာဘာဝေါ ဆဋ္ဌော၊ ဂေဟာလယပဋိက္ခေပေါ သတ္တမော၊ ဗဟုသာဓာရဏဂေဟေ ဝိယ ‘‘ပဋိဇဂ္ဂိဿာမိ နံ၊ နိက္ခမထာ’’တိ နီဟရဏာဘာဝေါ အဋ္ဌမော၊ ဝသန္တဿ သပ္ပီတိကဘာဝေါ နဝမော၊ ရုက္ခမူလသေနာသနဿ ဂတဂတဋ္ဌာနေ သုလဘတာယ အနပေက္ခဘာဝေါ ဒသမောတိ၊ ဣမေ ဒသ ဂုဏေ ဒိသွာ ရုက္ခမူလံ ဥပါဂတောသ္မီတိ ဝဒတိ။

ဣမာနိ ဧတ္တကာနိ ကာရဏာနိ သလ္လက္ခေတွာ မဟာသတ္တော ပုနဒိဝသေ ဘိက္ခာယ ဂါမံ ပါဝိသိ။ အထဿ သမ္ပတ္တဂါမေ မနုဿာ မဟန္တေန ဥဿာဟေန ဘိက္ခံ အဒံသု။ သော ဘတ္တကိစ္စံ နိဋ္ဌာပေတွာ အဿမံ အာဂမ္မ နိသီဒိတွာ စိန္တေသိ ‘‘နာဟံ ‘အာဟာရံ န လဘာမီ’တိ ပဗ္ဗဇိတော သိနိဒ္ဓါဟာရော နာမေသ မာနမဒပုရိသမဒေ ဝဍ္ဎေတိ။ အာဟာရမူလကဿ ဒုက္ခဿ အန္တော နတ္ထိ ယံနူနာဟံ ဝါပိတံ ရောပိတံ ဓညနိဗ္ဗတ္တကံ အာဟာရံ ပဇဟိတွာ ပဝတ္တဖလဘောဇနော ဘဝေယျ’’န္တိ။ သော တတော ပဋ္ဌာယ တထာ ကတွာ ဃဋေန္တော ဝါယမန္တော သတ္တာဟဗ္ဘန္တရေယေဝ အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော ပဉ္စ စ အဘိညာယော နိဗ္ဗတ္တေသိ။ တေန ဝုတ္တံ –

‘‘ဝါပိတံ ရောပိတံ ဓညံ၊ ပဇဟိံ နိရဝသေသတော၊

အနေကဂုဏသမ္ပန္နံ၊ ပဝတ္တဖလမာဒိယိံ။

‘‘တတ္ထပ္ပဓာနံ ပဒဟိံ၊ နိသဇ္ဇဋ္ဌာနစင်္ကမေ၊

အဗ္ဘန္တရမှိ သတ္တာဟေ၊ အဘိညာဗလ ပါပုဏိ’’န္တိ။

ဧဝံ မေ သိဒ္ဓိပ္ပတ္တဿ၊ ဝသီဘူတဿ သာသနေ၊

ဒီပင်္ကရော နာမ ဇိနော၊ ဥပ္ပဇ္ဇိ လောကနာယကော။

ဥပ္ပဇ္ဇန္တေ စ ဇာယန္တေ၊ ဗုဇ္ဈန္တေ ဓမ္မဒေသနေ၊

စတုရော နိမိတ္တေ နာဒ္ဒသံ၊ ဈာနရတိသမပ္ပိတော။

ပစ္စန္တဒေသဝိသယေ၊ နိမန္တေတွာ တထာဂတံ၊

တဿ အာဂမနံ မဂ္ဂံ၊ သောဓေန္တိ တုဋ္ဌမာနသာ။

အဟံ တေန သမယေန၊ နိက္ခမိတွာ သကဿမာ၊

ဓုနန္တော ဝါကစီရာနိ၊ ဂစ္ဆာမိ အမ္ဗရေ တဒါ။

ဝေဒဇာတံ ဇနံ ဒိသွာ၊ တုဋ္ဌဟဋ္ဌံ ပမောဒိတံ၊

ဩရောဟိတွာန ဂဂနာ၊ မနုဿေ ပုစ္ဆိ တာဝဒေ။

‘‘တုဋ္ဌဟဋ္ဌော ပမုဒိတော၊ ဝေဒဇာတော မဟာဇနော၊

ကဿ သောဓီယတိ မဂ္ဂေါ၊ အဉ္ဇသံ ဝဋုမာယနံ’’။

တေ မေ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကံသု ‘‘ဗုဒ္ဓါ လောကေ အနုတ္တရော၊

ဒီပင်္ကရော နာမ ဇိနော၊ ဥပ္ပဇ္ဇိ လောကနာယကော၊

တဿ သောဓီယတိ မဂ္ဂေါ၊ အဉ္ဇသံ ဝဋုမာယနံ’’။

‘‘ဗုဒ္ဓါ’’တိ ဝစနံ သုတွာန၊ ပီတိ ဥပ္ပဇ္ဇိ တာဝဒေ၊

‘‘ဗုဒ္ဓါ ဗုဒ္ဓါ’’တိ ကထယန္တော၊ သောမနဿံ ပဝေဒယိံ။

တတ္ထ ဌတွာ ဝိစိန္တေသိံ၊ တုဋ္ဌော သံဝိဂ္ဂမာနသော၊

‘‘ဣဓ ဗီဇာနိ ရောပိဿံ၊ ခဏော ဝေ မာ ဥပစ္စဂါ’’။

ယဒိ ဗုဒ္ဓဿ သောဓေထ၊ ဧကောကာသံ ဒဒါထ မေ၊

အဟမ္ပိ သောဓယိဿာမိ၊ အဉ္ဇသံ ဝဋုမာယနံ။

အဒံသု တေ မမောကာသံ၊ သောဓေတုံ အဉ္ဇသံ တဒါ၊

‘‘ဗုဒ္ဓါ ဗုဒ္ဓါ’’တိ စိန္တေန္တော၊ မဂ္ဂံ သောဓေမဟံ တဒါ။

အနိဋ္ဌိတေ ပမောကာသေ၊ ဒီပင်္ကရော မဟာမုနိ၊

စတူဟိ သတသဟဿေဟိ၊ ဆဠဘိညေဟိ တာဒိဟိ၊

ခီဏာသဝေဟိ ဝိမလေဟိ၊ ပဋိပဇ္ဇိ အဉ္ဇသံ ဇိနော။

ပစ္စုဂ္ဂမနာ ဝတ္တန္တိ၊ ဝဇ္ဇန္တိ ဘေရိယော ဗဟူ၊

အာမောဒိတာ နရမရူ၊ သာဓုကာရံ ပဝတ္တယုံ။

ဒေဝါ မနုဿေ ပဿန္တိ၊ မနုဿာပိ စ ဒေဝတာ၊

ဥဘောပိ တေ ပဉ္ဇလိကာ၊ အနုယန္တိ တထာဂတံ။

ဒေဝါ ဒိဗ္ဗေဟိ တုရိယေဟိ၊ မနုဿာ မာနုသေဟိ စ၊

ဥဘောပိ တေ ဝဇ္ဇယန္တာ၊ အနုယန္တိ တထာဂတံ။

ဒိဗ္ဗံ မန္ဒာရဝံ ပုပ္ဖံ၊ ပဒုမံ ပါရိဆတ္တကံ၊

ဒိသောဒိသံ ဩကိရန္တိ၊ အာကာသနဘဂတာ မရူ။

ဒိဗ္ဗံ စန္ဒနစုဏ္ဏဉ္စ၊ ဝရဂန္ဓဉ္စ ကေဝလံ၊

ဒိသောဒိသံ ဩကိရန္တိ၊ အာကာသနဘဂတာ မရူ။

စမ္ပကံ သလလံ နီပံ၊ နာဂပုန္နာဂကေတကံ၊

ဒိသောဒိသံ ဥက္ခိပန္တိ၊ ဘူမိတလဂတာ နရာ။

ကေသေ မုဉ္စိတွာဟံ တတ္ထ၊ ဝါကစီရဉ္စ စမ္မကံ၊

ကလလေ ပတ္ထရိတွာန၊ အဝကုဇ္ဇော နိပဇ္ဇဟံ။

အက္ကမိတွာန မံ ဗုဒ္ဓါ၊ သဟ သိဿေဟိ ဂစ္ဆတု၊

မာ နံ ကလလေ အက္ကမိတ္ထ၊ ဟိတာယ မေ ဘဝိဿတိ။

ပထဝိယံ နိပန္နဿ၊ ဧဝံ မေ အာသိ စေတသော၊

‘‘ဣစ္ဆမာနော အဟံ အဇ္ဇ၊ ကိလေသေ ဈာပယေ မမ။

‘‘ကိံ မေ အညာတဝေသေန၊ ဓမ္မံ သစ္ဆိကတေနိဓ၊

သဗ္ဗညုတံ ပါပုဏိတွာ၊ ဗုဒ္ဓါ ဟေဿံ သဒေဝကေ။

‘‘ကိံ မေ ဧကေန တိဏ္ဏေန၊ ပုရိသေန ထာမဒဿိနာ၊

သဗ္ဗညုတံ ပါပုဏိတွာ၊ သန္တာရေဿံ သဒေဝကံ။

‘‘ဣမိနာ မေ အဓိကာရေန၊ ကတေန ပုရိသုတ္တမေ၊

သဗ္ဗညုတံ ပါပုဏိတွာ၊ တာရေမိ ဇနတံ ဗဟုံ။

‘‘သံသာရသောတံ ဆိန္ဒိတွာ၊ ဝိဒ္ဓံသေတွာ တယော ဘဝေ၊

ဓမ္မနာဝံ သမာရုယှ၊ သန္တာရေဿံ သဒေဝကံ’’။

ဒီပင်္ကရော လောကဝိဒူ၊ အာဟုတီနံ ပဋိဂ္ဂဟော၊

ဥဿီသကေ မံ ဌတွာန၊ ဣဒံ ဝစနမဗြဝိ။

‘‘ပဿထ ဣမံ တာပသံ၊ ဇဋိလံ ဥဂ္ဂတာပနံ၊

အပရိမေယျေ ဣတော ကပ္ပေ၊ ဗုဒ္ဓါ လောကေ ဘဝိဿတိ။

‘‘အဟု ကပိလဝှယာ ရမ္မာ၊ နိက္ခမိတွာ တထာဂတော၊

ပဓာနံ ပဒဟိတွာန၊ ကတွာ ဒုက္ကရကာရိကံ။

‘‘အဇပါလရုက္ခမူလေ၊ နိသီဒိတွာ တထာဂတော၊

တတ္ထ ပါယာသံ ပဂ္ဂယှ၊ နေရဉ္ဇရမုပေဟိတိ။

‘‘နေရဉ္ဇရာယ တီရမှိ၊ ပါယာသံ အဒ သော ဇိနော၊

ပဋိယတ္တဝရမဂ္ဂေန၊ ဗောဓိမူလမုပေဟိတိ။

‘‘တတော ပဒက္ခိဏံ ကတွာ၊ ဗောဓိမဏ္ဍံ အနုတ္တရော၊

အဿတ္ထရုက္ခမူလမှိ၊ ဗုဇ္ဈိဿတိ မဟာယသော။

‘‘ဣမဿ ဇနိကာ မာတာ၊ မာယာ နာမ ဘဝိဿတိ၊

ပိတာ သုဒ္ဓါဒနော နာမ၊ အယံ ဟေဿတိ ဂေါတမော။

‘‘အနာသဝါ ဝီတရာဂါ၊ သန္တစိတ္တာ သမာဟိတာ၊

ကောလိတော ဥပတိဿော စ၊ အဂ္ဂါ ဟေဿန္တိ သာဝကာ၊

အာနန္ဒော နာမုပဋ္ဌာကော၊ ဥပဋ္ဌိဿတိမံ ဇိနံ။

‘‘ခေမာ ဥပ္ပလဝဏ္ဏာ စ၊ အဂ္ဂါ ဟေဿန္တိ သာဝိကာ၊

အနာသဝါ ဝီတရာဂါ၊ သန္တစိတ္တာ သမာဟိတာ။

‘‘ဗောဓိ တဿ ဘဂဝတော၊ အဿတ္ထောတိ ပဝုစ္စတိ၊

စိတ္တော စ ဟတ္ထာဠဝကော၊ အဂ္ဂါ ဟေဿန္တုပဋ္ဌကာ၊

ဥတ္တရာ နန္ဒမာတာ စ၊ အဂ္ဂါ ဟေဿန္တုပဋ္ဌိကာ’’။

ဣဒံ သုတွာန ဝစနံ၊ အသမဿ မဟေသိနော၊

အာမောဒိတာ နရမရူ၊ ဗုဒ္ဓဗီဇံ ကိရ အယံ။

ဥက္ကုဋ္ဌိသဒ္ဒါ ဝတ္တန္တိ၊ အပ္ဖောဋေန္တိ ဟသန္တိ စ၊

ကတဉ္ဇလီ နမဿန္တိ၊ ဒသသဟဿီ သဒေဝကာ။

ယဒိမဿ လောကနာထဿ၊ ဝိရဇ္ဈိဿာမ သာသနံ၊

အနာဂတမှိ အဒ္ဓါနေ၊ ဟေဿာမ သမ္မုခါ ဣမံ။

ယထာ မနုဿာ နဒိံ တရန္တာ၊ ပဋိတိတ္ထံ ဝိရဇ္ဈိယ၊

ဟေဋ္ဌာ တိတ္ထေ ဂဟေတွာန၊ ဥတ္တရန္တိ မဟာနဒိံ။

ဧဝမေဝ မယံ သဗ္ဗေ၊ ယဒိ မုဉ္စာမိမံ ဇိနံ၊

အနာဂတမှိ အဒ္ဓါနေ၊ ဟေဿာမ သမ္မုခါ ဣမံ။

ဒီပင်္ကရော လောကဝိဒူ၊ အာဟုတီနံ ပဋိဂ္ဂဟော၊

မမ ကမ္မံ ပကိတ္တေတွာ၊ ဒက္ခိဏံ ပါဒမုဒ္ဓရိ။

ယေ တတ္ထာသုံ ဇိနပုတ္တာ၊ သဗ္ဗေ ပဒက္ခိဏမကံသု မံ၊

နရာ နာဂါ စ ဂန္ဓဗ္ဗာ၊ အဘိဝါဒေတွာန ပက္ကမုံ။

ဒဿနံ မေ အတိက္ကန္တေ၊ သသင်္ဃေ လောကနာယကေ၊

ဟဋ္ဌတုဋ္ဌေန စိတ္တေန၊ အာသနာ ဝုဋ္ဌဟိံ တဒါ။

သုခေန သုခိတော ဟောမိ၊ ပါမောဇ္ဇေန ပမောဒိတော၊

ပီတိယာ စ အဘိဿန္နော၊ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိံ တဒါ။

ပလ္လင်္ကေန နိသီဒိတွာ၊ ဧဝံ စိန္တေသဟံ တဒါ၊

‘‘ဝသီဘူတော အဟံ ဈာနေ၊ အဘိညာပါရမိံ ဂတော။

‘‘ဒသသဟဿိလောကမှိ ၊ ဣသယော နတ္ထိ မေ သမာ၊

အသမော ဣဒ္ဓိဓမ္မေသု၊ အလဘိံ ဤဒိသံ သုခံ’’။

ပလ္လင်္ကာဘုဇနေ မယှံ၊ ဒသသဟဿာဓိဝါသိနော၊

မဟာနာဒံ ပဝတ္တေသုံ၊ ဓုဝံ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသိ။

ယာ ပုဗ္ဗေ ဗောဓိသတ္တာနံ၊ ပလ္လင်္ကဝရမာဘုဇေ၊

နိမိတ္တာနိ ပဒိဿန္တိ၊ တာနိ အဇ္ဇ ပဒိဿရေ။

သီတံ ဗျပဂတံ ဟောတိ၊ ဥဏှဉ္စ ဥပသမ္မတိ၊

တာနိ အဇ္ဇ ပဒိဿန္တိ၊ ဓုဝံ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသိ။

ဒသသဟဿီ လောကဓာတူ၊ နိဿဒ္ဒါ ဟောန္တိ နိရာကုလာ၊

တာနိ အဇ္ဇ ပဒိဿန္တိ၊ ဓုဝံ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသိ။

မဟာဝါတာ န ဝါယန္တိ၊ န သန္ဒန္တိ သဝန္တိယော၊

တာနိ အဇ္ဇ ပဒိဿန္တိ၊ ဓုဝံ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသိ။

ထလဇာ ဒကဇာ ပုပ္ဖာ၊ သဗ္ဗေ ပုပ္ဖန္တိ တာဝဒေ၊

တေပဇ္ဇ ပုပ္ဖိတာ သဗ္ဗေ၊ ဓုဝံ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသိ။

လတာ ဝါ ယဒိ ဝါ ရုက္ခာ၊ ဖလဘာရာ ဟောန္တိ တာဝဒေ၊

တေပဇ္ဇ ဖလိတာ သဗ္ဗေ၊ ဓုဝံ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသိ။

အာကာသဋ္ဌာ စ ဘူမဋ္ဌာ၊ ရတနာ ဇောတန္တိ တာဝဒေ၊

တေပဇ္ဇ ရတနာ ဇောတန္တိ၊ ဓုဝံ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသိ။

မာနုဿကာ စ ဒိဗ္ဗာ စ၊ တုရိယာ ဝဇ္ဇန္တိ တာဝဒေ၊

တေပဇ္ဇုဘော အဘိရဝန္တိ၊ ဓုဝံ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသိ။

ဝိစိတ္တပုပ္ဖာ ဂဂနာ၊ အဘိဝဿန္တိ တာဝဒေ၊

တေပိ အဇ္ဇ ပဝဿန္တိ၊ ဓုဝံ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသိ။

မဟာသမုဒ္ဒေါ အာဘုဇတိ၊ ဒသသဟဿီ ပကမ္ပတိ၊

တေပဇ္ဇုဘော အဘိရဝန္တိ၊ ဓုဝံ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသိ။

နိရယေပိ ဒသသဟဿေ၊ အဂ္ဂီ နိဗ္ဗန္တိ တာဝဒေ၊

တေပဇ္ဇ နိဗ္ဗုတာ အဂ္ဂီ၊ ဓုဝံ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသိ။

ဝိမလော ဟောတိ သူရိယော၊ သဗ္ဗာ ဒိဿန္တိ တာရကာ၊

တေပိ အဇ္ဇ ပဒိဿန္တိ၊ ဓုဝံ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသိ။

အနောဝဋ္ဌေန ဥဒကံ၊ မဟိယာ ဥဗ္ဘိဇ္ဇိ တာဝဒေ၊

တမ္ပဇ္ဇုဗ္ဘိဇ္ဇတေ မဟိယာ၊ ဓုဝံ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသိ။

တာရာဂဏာ ဝိရောစန္တိ၊ နက္ခတ္တာ ဂဂနမဏ္ဍလေ၊

ဝိသာခါ စန္ဒိမာယုတ္တာ၊ ဓုဝံ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသိ။

ဗိလာသယာ ဒရီသယာ၊ နိက္ခမန္တိ သကာသယာ၊

တေပဇ္ဇ အာသယာ ဆုဒ္ဓါ၊ ဓုဝံ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသိ။

န ဟောတိ အရတိ သတ္တာနံ၊ သန္တုဋ္ဌာ ဟောန္တိ တာဝဒေ၊

တေပဇ္ဇ သဗ္ဗေ သန္တုဋ္ဌာ၊ ဓုဝံ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသိ။

ရောဂါ တဒုပသမ္မန္တိ၊ ဇိဃစ္ဆာ စ ဝိနဿတိ၊

တာနိပဇ္ဇ ပဒိဿန္တိ၊ ဓုဝံ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသိ။

ရောဂေါ တဒါ တနု ဟောတိ၊ ဒေါသော မောဟော ဝိနဿတိ၊

တေပဇ္ဇ ဝိဂတာ သဗ္ဗေ၊ ဓုဝံ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသိ။

ဘယံ တဒါ န ဘဝတိ၊ အဇ္ဇပေတံ ပဒိဿတိ၊

တေန လိင်္ဂေန ဇာနာမ၊ ဓုဝံ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသိ။

ရဇော နုဒ္ဓံသတိ ဥဒ္ဓံ၊ အဇ္ဇပေတံ ပဒိဿတိ၊

တေန လိင်္ဂေန ဇာနာမ၊ ဓုဝံ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသိ။

အနိဋ္ဌဂန္ဓော ပက္ကမတိ၊ ဒိဗ္ဗဂန္ဓော ပဝါယတိ၊

သောပဇ္ဇ ဝါယတိ ဂန္ဓော၊ ဓုဝံ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသိ။

သဗ္ဗေ ဒေဝါ ပဒိဿန္တိ၊ ဌပယိတွာ အရူပိနော၊

တေပဇ္ဇ သဗ္ဗေ ဒိဿန္တိ၊ ဓုဝံ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသိ။

ယာဝတာ နိရယာ နာမ၊ သဗ္ဗေ ဒိဿန္တိ တာဝဒေ၊

တေပဇ္ဇ သဗ္ဗေ ဒိဿန္တိ၊ ဓုဝံ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသိ။

ကုဋ္ဋာ ကဝါဋာ သေလာ စ၊ န ဟောန္တာဝရဏာ တဒါ၊

အကာသဘူတာ တေပဇ္ဇ၊ ဓုဝံ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသိ။

စုတီ စ ဥပပတ္တိ စ၊ ခဏေ တသ္မိံ န ဝိဇ္ဇတိ၊

တာနိပဇ္ဇ ပဒိဿန္တိ၊ ဓုဝံ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသိ။

ဒဠှံ ပဂ္ဂဏှ ဝီရိယံ၊ မာ နိဝတ္တ အဘိက္ကမ၊

မယမ္ပေတံ ဝိဇာနာမ၊ ဓုဝံ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသိ။

ဗုဒ္ဓဿ ဝစနံ သုတွာ၊ ဒသသဟဿီနစူဘယံ၊

တုဋ္ဌဟဋ္ဌော ပမောဒိတော၊ ဧဝံ စိန္တေသဟံ တဒါ။

အဒွေဇ္ဈဝစနာ ဗုဒ္ဓါ၊ အမောဃဝစနာ ဇိနာ၊

ဝိတထံ နတ္ထိ ဗုဒ္ဓါနံ၊ ဓုဝံ ဗုဒ္ဓါ ဘဝါမဟံ။

ယထာ ခိတ္တံ နဘေ လေဍ္ဍု၊ ဓုဝံ ပတတိ ဘူမိယံ၊

တထေဝ ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌာနံ၊ ဝစနံ ဓုဝသဿတံ။

ယထာပိ သဗ္ဗသတ္တာနံ၊ မရဏံ ဓုဝသဿတံ၊

တထေဝ ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌာနံ၊ ဝစနံ ဓုဝသဿတံ။

ယထာ ရတ္တိက္ခယေ ပတ္တေ၊ သူရိယုဂ္ဂမနံ ဓုဝံ၊

တထေဝ ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌာနံ၊ ဝစနံ ဓုဝသဿတံ။

ယထာ နိက္ခန္တသယနဿ၊ သီဟဿ နဒနံ ဓုဝံ၊

တထေဝ ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌာနံ၊ ဝစနံ ဓုဝသဿတံ။

ယထာ အာပန္နသတ္တာနံ၊ ဘာရမောရောပနံ ဓုဝံ၊

တထေဝ ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌာနံ၊ ဝစနံ ဓုဝသဿတံ။

ဟန္ဒ ဗုဒ္ဓကရေ ဓမ္မေ၊ ဝိစိနာမိ ဣတော စိတော၊

ဥဒ္ဓံ အဓော ဒသ ဒိသာ၊ ယာဝတာ ဓမ္မဓာတုယာ။

ဝိစိနန္တော တဒါဒက္ခိံ၊ ပဌမံ ဒါနပါရမိံ၊

ပုဗ္ဗကေဟိ မဟေသီဟိ၊ အနုစိဏ္ဏံ မဟာပထံ။

ဣမံ တွံ ပဌမံ တာဝ၊ ဒဠှံ ကတွာ သမာဒိယ၊

ဒါနပါရမိတံ ဂစ္ဆ၊ ယဒိ ဗောဓိံ ပတ္တုမိစ္ဆသိ။

ယထာပိ ကုမ္ဘော သမ္ပုဏ္ဏော၊ ယဿ ကဿစိ အဓောကတော၊

ဝမတေ ဝုဒကံ နိဿေသံ၊ န တတ္ထ ပရိရက္ခတိ။

တထေဝ ယာစကေ ဒိသွာ၊ ဟီနမုက္ကဋ္ဌမဇ္ဈိမေ၊

ဒဒါဟိ ဒါနံ နိဿေသံ၊ ကုမ္ဘော ဝိယ အဓောကတော။

န ဟေတေ ဧတ္တကာယေဝ၊ ဗုဒ္ဓဓမ္မာ ဘဝိဿရေ၊

အညေပိ ဝိစိနိဿာမိ၊ ယေ ဓမ္မာ ဗောဓိပါစနာ။

ဝိစိနန္တော တဒါဒက္ခိံ၊ ဒုတိယံ သီလပါရမိံ၊

ပုဗ္ဗကေဟိ မဟေသီဟိ၊ အာသေဝိတနိသေဝိတံ။

ဣမံ တွံ ဒုတိယံ တာဝ၊ ဒဠှံ ကတွာ သမာဒိယ၊

သီလပါရမိတံ ဂစ္ဆ၊ ယဒိ ဗောဓိံ ပတ္တုမိစ္ဆသိ။

ယထာပိ စမရီ ဝါလံ၊ ကိသ္မိဉ္စိ ပဋိလဂ္ဂိတံ၊

ဥပေတိ မရဏံ တတ္ထ၊ န ဝိကောပေတိ ဝါလဓိံ။

တထေဝ စတူသု ဘူမီသု၊ သီလာနိ ပရိပူရယ၊

ပရိရက္ခ သဒါ သီလံ၊ စမရီ ဝိယ ဝါလဓိံ။

န ဟေတေ ဧတ္တကာယေဝ၊ ဗုဒ္ဓဓမ္မာ ဘဝိဿရေ၊

အညေပိ ဝိစိနိဿာမိ၊ ယေ ဓမ္မာ ဗောဓိပါစနာ။

ဝိစိနန္တော တဒါဒက္ခိံ၊ တတိယံ နေက္ခမ္မပါရမိံ၊

ပုဗ္ဗကေဟိ မဟေသီဟိ၊ အာသေဝိတနိသေဝိတံ။

ဣမံ တွံ တတိယံ တာဝ၊ ဒဠှံ ကတွာ သမာဒိယ၊

နေက္ခမ္မပါရမိတံ ဂစ္ဆ၊ ယဒိ ဗောဓိံ ပတ္တုမိစ္ဆသိ။

ယထာ အန္ဒုဃရေ ပုရိသော၊ စိရဝုတ္ထော ဒုခဋ္ဋိတော၊

န တတ္ထ ရာဂံ ဇနေတိ၊ မုတ္တိမေဝ ဂဝေသတိ။

တထေဝ တွံ သဗ္ဗဘဝေ၊ ပဿ အန္ဒုဃရံ ဝိယ၊

နေက္ခမ္မာဘိမုခေါ ဟောတိ၊ ဘဝတော ပရိမုတ္တိယာ။

န ဟေတေ ဧတ္တကာယေဝ၊ ဗုဒ္ဓဓမ္မာ ဘဝိဿရေ၊

အညေပိ ဝိစိနိဿာမိ၊ ယေ ဓမ္မာ ဗောဓိပါစနာ။

ဝိစိနန္တော တဒါဒက္ခိံ၊ စတုတ္ထံ ပညာပါရမိံ၊

ပုဗ္ဗကေဟိ မဟေသီဟိ၊ အာသေဝိတနိသေဝိတံ။

ဣမံ တွံ စတုတ္ထံ တာဝ၊ ဒဠှံ ကတွာ သမာဒိယ၊

ပညာပါရမိတံ ဂစ္ဆ၊ ယဒိ ဗောဓိံ ပတ္တုမိစ္ဆသိ။

ယထာပိ ဘိက္ခု ဘိက္ခန္တော၊ ဟီနမုက္ကဋ္ဌမဇ္ဈိမေ၊

ကုလာနိ န ဝိဝဇ္ဇေန္တော၊ ဧဝံ လဘတိ ယာပနံ။

တထေဝ တွံ သဗ္ဗကာလံ၊ ပရိပုစ္ဆံ ဗုဓံ ဇနံ၊

ပညာပါရမိတံ ဂန္တွာ၊ သမ္ဗောဓိံ ပါပုဏိဿသိ။

န ဟေတေ ဧတ္တကာယေဝ၊ ဗုဒ္ဓဓမ္မာ ဘဝိဿရေ၊

အညေပိ ဝိစိနိဿာမိ၊ ယေ ဓမ္မာ ဗောဓိပါစနာ။

ဝိစိနန္တော တဒါဒက္ခိံ၊ ပဉ္စမံ ဝီရိယပါရမိံ၊

ပုဗ္ဗကေဟိ မဟေသီဟိ၊ အာသေဝိတနိသေဝိတံ။

ဣမံ တွံ ပဉ္စမံ တာဝ၊ ဒဠှံ ကတွာ သမာဒိယ၊

ဝီရိယပါရမိတံ ဂစ္ဆ၊ ယဒိ ဗောဓိံ ပတ္တုမိစ္ဆသိ။

ယထာပိ သီဟော မိဂရာဇာ၊ နိသဇ္ဇဋ္ဌာနစင်္ကမေ၊

အလီနဝီရိယော ဟောတိ၊ ပဂ္ဂဟိတမနော သဒါ။

တထေဝ တွံ သဗ္ဗဘဝေ၊ ပဂ္ဂဏှ ဝီရိယံ ဒဠှံ၊

ဝီရိယပါရမိတံ ဂန္တွာ၊ သမ္ဗောဓိံ ပါပုဏိဿသိ။

န ဟေတေ ဧတ္တကာယေဝ၊ ဗုဒ္ဓဓမ္မာ ဘဝိဿရေ၊

အညေပိ ဝိစိနိဿာမိ၊ ယေ ဓမ္မာ ဗောဓိပါစနာ။

ဝိစိနန္တော တဒါဒက္ခိံ၊ ဆဋ္ဌမံ ခန္တိပါရမိံ၊

ပုဗ္ဗကေဟိ မဟေသီဟိ၊ အာသေဝိတနိသေဝိတံ။

ဣမံ တွံ ဆဋ္ဌမံ တာဝ၊ ဒဠှံ ကတွာ သမာဒိယ၊

တတ္ထ အဒွေဇ္ဈမာနသော၊ သမ္ဗောဓိံ ပါပုဏိဿသိ။

ယထာပိ ပထဝီ နာမ၊ သုစိမ္ပိ အသုစိမ္ပိ စ၊

သဗ္ဗံ သဟတိ နိက္ခေပံ၊ န ကရောတိ ပဋိဃံ တယာ။

တထေဝ တွမ္ပိ သဗ္ဗေသံ၊ သမ္မာနာဝမာနက္ခမော၊

ခန္တိပါရမိတံ ဂန္တွာ၊ သမ္ဗောဓိံ ပါပုဏိဿသိ။

န ဟေတေ ဧတ္တကာယေဝ၊ ဗုဒ္ဓဓမ္မာ ဘဝိဿရေ၊

အညေပိ ဝိစိနိဿာမိ၊ ယေ ဓမ္မာ ဗောဓိပါစနာ။

ဝိစိနန္တော တဒါဒက္ခိံ၊ သတ္တမံ သစ္စပါရမိံ၊

ပုဗ္ဗကေဟိ မဟေသီဟိ၊ အာသေဝိတနိသေဝိတံ။

ဣမံ တွံ သတ္တမံ တာဝ၊ ဒဠှံ ကတွာ သမာဒိယ၊

တတ္ထ အဒွေဇ္ဈဝစနော၊ သမ္ဗောဓိံ ပါပုဏိဿသိ။

ယထာပိ ဩသမီ နာမ၊ တုလာဘူတာ သဒေဝကေ၊

သမယေ ဥတုဝဿေ ဝါ၊ န ဝေါက္ကမတိ၊ ဝီထိတော။

တထေဝ တွမ္ပိ သစ္စေသု၊ မာ ဝေါက္ကမသိ ဝီထိတော၊

သစ္စပါရမိတံ ဂန္တွာ၊ သမ္ဗောဓိံ ပါပုဏိဿသိ။

န ဟေတေ ဧတ္တကာယေဝ၊ ဗုဒ္ဓဓမ္မာ ဘဝိဿရေ၊

အညေပိ ဝိစိနိဿာမိ၊ ယေ ဓမ္မာ ဗောဓိပါစနာ။

ဝိစိနန္တော တဒါဒက္ခိံ၊ အဋ္ဌမံ အဓိဋ္ဌာနပါရမိံ၊

ပုဗ္ဗကေဟိ မဟေသီဟိ၊ အာသေဝိတနိသေဝိတံ။

ဣမံ တွံ အဋ္ဌမံ တာဝ၊ ဒဠှံ ကတွာ သမာဒိယ၊

တတ္ထ တွံ အစလော ဟုတွာ၊ သမ္ဗောဓိံ ပါပုဏိဿသိ။

ယထာပိ ပဗ္ဗတော သေလော၊ အစလော သုပ္ပတိဋ္ဌိတော၊

န ကမ္ပတိ ဘုသဝါတေဟိ၊ သကဋ္ဌာနေဝ တိဋ္ဌတိ။

တထေဝ တွမ္ပိ အဓိဋ္ဌာနေ၊ သဗ္ဗဒါ အစလော ဘဝ၊

အဓိဋ္ဌာနပါရမိတံ ဂန္တွာ၊ သမ္ဗောဓိံ ပါပုဏိဿသိ။

န ဟေတေ ဧတ္တကာယေဝ၊ ဗုဒ္ဓဓမ္မာ ဘဝိဿရေ၊

အညေပိ ဝိစိနိဿာမိ၊ ယေ ဓမ္မာ ဗောဓိပါစနာ။

ဝိစိနန္တော တဒါဒက္ခိံ၊ နဝမံ မေတ္တာပါရမိံ၊

ပုဗ္ဗကေဟိ မဟေသီဟိ၊ အာသေဝိတနိသေဝိတံ။

ဣမံ တွံ နဝမံ တာဝ၊ ဒဠှံ ကတွာ သမာဒိယ၊

မေတ္တာယ အသမော ဟောဟိ၊ ယဒိ ဗောဓိံ ပတ္တုမိစ္ဆသိ။

ယထာပိ ဥဒကံ နာမ၊ ကလျာဏေ ပါပကေ ဇနေ၊

သမံ ဖရတိ သီတေန၊ ပဝါဟေတိ ရဇောမလံ။

တထေဝ တွမ္ပိ ဟိတာဟိတေ၊ သမံ မေတ္တာယ ဘာဝယ၊

မေတ္တာပါရမိတံ ဂန္တွာ၊ သမ္ဗောဓိံ ပါပုဏိဿသိ။

န ဟေတေ ဧတ္တကာယေဝ၊ ဗုဒ္ဓဓမ္မာ ဘဝိဿရေ၊

အညေပိ ဝိစိနိဿာမိ၊ ယေ ဓမ္မာ ဗောဓိပါစနာ။

ဝိစိနန္တော တဒါဒက္ခိံ၊ ဒသမံ ဥပေက္ခာပါရမိံ၊

ပုဗ္ဗကေဟိ မဟေသီဟိ၊ အာသေဝိတနိသေဝိတံ။

ဣမံ တွံ ဒသမံ တာဝ၊ ဒဠှံ ကတွာ သမာဒိယ၊

တုလာဘူတော ဒဠှော ဟုတွာ၊ သမ္ဗောဓိံ ပါပုဏိဿသိ။

ယထာပိ ပထဝီ နာမ၊ နိက္ခိတ္တံ အသုစိံ သုစိံ၊

ဥပေက္ခတိ ဥဘောပေတေ၊ ကောပါနုနယဝဇ္ဇိတာ။

တထေဝ တွမ္ပိ သုခဒုက္ခေ၊ တုလာဘူတော သဒါ ဘဝ၊

ဥပေက္ခာပါရမိတံ ဂန္တွာ၊ သမ္ဗောဓိံ ပါပုဏိဿသိ။

ဧတ္တကာယေဝ တေ လောကေ၊ ယေ ဓမ္မာ ဗောဓိပါစနာ၊

တတုဒ္ဓံ နတ္ထိ အညတြ၊ ဒဠှံ တတ္ထ ပတိဋ္ဌဟ။

ဣမေ ဓမ္မေ သမ္မသတော၊ သဘာဝရသလက္ခဏေ၊

ဓမ္မတေဇေန ဝသုဓာ၊ ဒသသဟဿီ ပကမ္ပထ။

စလတာ ရဝတိ ပထဝီ၊ ဥစ္ဆုယန္တံဝ ပီဠိတံ၊

တေလယန္တေ ယထာ စက္ကံ၊ ဧဝံ ကမ္ပတိ မေဒိနီ။

ယာဝတာ ပရိသာ အာသိ၊ ဗုဒ္ဓဿ ပရိဝေသနေ၊

ပဝေဓမာနာ သာ တတ္ထ၊ မုစ္ဆိတာ သေသိ ဘူမိယာ။

ဃဋာနေကသဟဿာနိ ၊ ကုမ္ဘီနဉ္စ သတာ ဗဟူ၊

သဉ္စုဏ္ဏမထိတာ တတ္ထ၊ အညမညံ ပဃဋ္ဋိတာ။

ဥဗ္ဗိဂ္ဂါ တသိတာ ဘီတာ၊ ဘန္တာ ဗျာထိတမာနသာ၊

မဟာဇနာ သမာဂမ္မ၊ ဒီပင်္ကရမုပါဂမုံ။

ကိံ ဘဝိဿတိ လောကဿ၊ ကလျာဏမထ ပါပကံ၊

သဗ္ဗော ဥပဒ္ဒုတော လောကော၊ တံ ဝိနောဒေဟိ စက္ခုမ။

တေသံ တဒါ သညာပေသိ၊ ဒီပင်္ကရော မဟာမုနိ၊

ဝိဿတ္ထာ ဟောထ မာ ဘာထ၊ ဣမသ္မိံ ပထဝိကမ္ပနေ။

ယမဟံ အဇ္ဇ ဗျာကာသိံ၊ ဗုဒ္ဓါ လောကေ ဘဝိဿတိ၊

ဧသော သမ္မသတိ ဓမ္မံ၊ ပုဗ္ဗကံ ဇိနသေဝိတံ။

တဿ သမ္မသတော ဓမ္မံ၊ ဗုဒ္ဓဘူမိံ အသေသတော၊

တေနာယံ ကမ္ပိတာ ပထဝီ၊ ဒသသဟဿီ သဒေဝကေ။

ဗုဒ္ဓဿ ဝစနံ သုတွာ၊ မနော နိဗ္ဗာယိ တာဝဒေ၊

သဗ္ဗေ မံ ဥပသင်္ကမ္မ၊ ပုနာပိ အဘိဝန္ဒိသုံ။

သမာဒယိတွာ ဗုဒ္ဓဂုဏံ၊ ဒဠှံ ကတွာန မာနသံ၊

ဒီပင်္ကရံ နမဿိတွာ၊ အာသနာ ဝုဋ္ဌဟိံ တဒါ။

ဒိဗ္ဗံ မာနုသကံ ပုပ္ဖံ၊ ဒေဝါ မာနုသကာ ဥဘော၊

သမောကိရန္တိ ပုပ္ဖေဟိ၊ ဝုဋ္ဌဟန္တဿ အာသနာ။

ဝေဒယန္တိ စ တေ သောတ္ထိံ၊ ဒေဝါ မာနုသကာ ဥဘော၊

မဟန္တံ ပတ္ထိတံ တုယှံ၊ တံ လဘဿု ယထိစ္ဆိတံ။

သဗ္ဗီတိယော ဝိဝဇ္ဇန္တု၊ သောကော ရောဂေါ ဝိနဿတု၊

မာ တေ ဘဝန္တွန္တရာယာ၊ ဖုသ ခိပ္ပံ ဗောဓိမုတ္တမံ။

ယထာပိ သမယေ ပတ္တေ၊ ပုပ္ဖန္တိ ပုပ္ဖိနော ဒုမာ၊

တထေဝ တွံ မဟာဝီရ၊ ဗုဒ္ဓဉာဏေန ပုပ္ဖသု။

ယထာ ယေ ကေစိ သမ္ဗုဒ္ဓါ၊ ပူရယုံ ဒသပါရမီ၊

တထေဝ တွံ မဟာဝီရ၊ ပူရေဟိ ဒသပါရမီ။

ယထာ ယေ ကေစိ သမ္ဗုဒ္ဓါ၊ ဗောဓိမဏ္ဍမှိ ဗုဇ္ဈရေ၊

တထေဝ တွံ မဟာဝီရ၊ ဗုဇ္ဈဿု ဇိနဗောဓိယံ။

ယထာ ယေ ကေစိ သမ္ဗုဒ္ဓါ၊ ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တယုံ၊

တထေဝ တွံ မဟာဝီရ၊ ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တယ။

ပုဏ္ဏမာယေ ယထာ စန္ဒော၊ ပရိသုဒ္ဓါ ဝိရောစတိ၊

တထေဝ တွံ ပုဏ္ဏမနော၊ ဝိရောစ ဒသသဟဿိယံ။

ရာဟုမုတ္တော ယထာ သူရိယော၊ တာပေန အတိရောစတိ၊

တထေဝ လောကာ မုဉ္စိတွာ၊ ဝိရောစ သိရိယာ တုဝံ။

ယထာ ယာ ကာစိ နဒိယော၊ ဩသရန္တိ မဟောဒဓိံ၊

ဧဝံ သဒေဝကာ လောကာ၊ ဩသရန္တု တဝန္တိကေ။

တေဟိ ထုတပ္ပသတ္ထော သော၊ ဒသ ဓမ္မေ သမာဒိယ၊

တေ ဓမ္မေ ပရိပူရေန္တော၊ ပဝနံ ပါဝိသီ တဒါ။

သုမေဓကထာ နိဋ္ဌိတာ။

တဒါ တေ ဘောဇယိတွာန၊ သသင်္ဃံ လောကနာယကံ၊

ဥပဂစ္ဆုံ သရဏံ တဿ၊ ဒီပင်္ကရဿ သတ္ထုနော။

သရဏာဂမနေ ကဉ္စိ၊ နိဝေသေသိ တထာဂတော၊

ကဉ္စိ ပဉ္စသု သီလေသု၊ သီလေ ဒသဝိဓေ ပရံ။

ကဿစိ ဒေတိ သာမညံ၊ စတုရော ဖလမုတ္တမေ၊

ကဿစိ အသမေ ဓမ္မေ၊ ဒေတိ သော ပဋိသမ္ဘိဒါ။

ကဿစိ ဝရသမာပတ္တိယော၊ အဋ္ဌ ဒေတိ နရာသဘော၊

တိဿော ကဿစိ ဝိဇ္ဇာယော၊ ဆဠဘိညာ ပဝေစ္ဆတိ။

တေန ယောဂေန ဇနကာယံ၊ ဩဝဒတိ မဟာမုနိ၊

တေန ဝိတ္ထာရိကံ အာသိ၊ လောကနာထဿ သာသနံ။

မဟာဟနုသဘက္ခန္ဓော၊ ဒီပင်္ကရသနာမကော၊

ဗဟူ ဇနေ တာရယတိ၊ ပရိမောစေတိ ဒုဂ္ဂတိံ။

ဗောဓနေယျံ ဇနံ ဒိသွာ၊ သတသဟဿေပိ ယောဇနေ၊

ခဏေန ဥပဂန္တွာန၊ ဗောဓေတိ တံ မဟာမုနိ။

ပဌမာဘိသမယေ ဗုဒ္ဓါ၊ ကောဋိသတမဗောဓယိ၊

ဒုတိယာဘိသမယေ နာထော၊ နဝုတိကောဋိမဗောဓယိ။

ယဒါ စ ဒေဝဘဝနမှိ၊ ဗုဒ္ဓါ ဓမ္မဒေသယိ၊

နဝုတိကောဋိသဟဿာနံ၊ တတိယာဘိသမယော အဟု။

သန္နိပါတာ တယော အာသုံ၊ ဒီပင်္ကရဿ သတ္ထုနော၊

ကောဋိသတသဟဿာနံ၊ ပဌမော အာသိ သမာဂမော။

ပုန နာရဒကူဋမှိ၊ ပဝိဝေကဂတေ ဇိနေ၊

ခီဏာသဝါ ဝီတမလာ၊ သမိံသု သတကောဋိယော။

ယမှိ ကာလေ မဟာဝီရော၊ သုဒဿနသိလုစ္စယေ၊

နဝုတိကောဋိသဟဿေဟိ၊ ပဝါရေသိ မဟာမုနိ။

အဟံ တေန သမယေန၊ ဇဋိလော ဥဂ္ဂတာပနော၊

အန္တလိက္ခမှိ စရဏော၊ ပဉ္စာဘိညာသု ပါရဂူ။

ဒသဝီသသဟဿာနံ၊ ဓမ္မာဘိသမယော အဟု၊

ဧကဒွိန္နံ အဘိသမယာ၊ ဂဏနာတော အသင်္ခိယာ။

ဝိတ္ထာရိကံ ဗာဟုဇညံ၊ ဣဒ္ဓံ ဖီတံ အဟု တဒါ၊

ဒီပင်္ကရဿ ဘဂဝတော၊ သာသနံ သုဝိသောဓိတံ။

စတ္တာရိ သတသဟဿာနိ၊ ဆဠဘိညာ မဟိဒ္ဓိကာ၊

ဒီပင်္ကရံ လောကဝိဒုံ၊ ပရိဝါရေန္တိ သဗ္ဗဒါ။

ယေ ကေစိ တေန သမယေန၊ ဇဟန္တိ မာနုသံ ဘဝံ၊

အပ္ပတ္တမာနသာ သေခါ၊ ဂရဟိတာ ဘဝန္တိ တေ။

သုပုပ္ဖိတံ ပါဝစနံ၊ အရဟန္တေဟိ တာဒိဟိ၊

ခီဏာသဝေဟိ ဝိမလေဟိ၊ ဥပသောဘတိ သဒေဝကေ။

နဂရံ ရမ္မဝတီ နာမ၊ သုဒေဝေါ နာမ ခတ္တိယော၊

သုမေဓာ နာမ ဇနိကာ၊ ဒီပင်္ကရဿ သတ္ထုနော။

သုမင်္ဂလော စ တိဿော စ၊ အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝကာ၊

သာဂတော နာမုပဋ္ဌာကော၊ ဒီပင်္ကရဿ သတ္ထုနော။

နန္ဒာ စေဝ သုနန္ဒာ စ၊ အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝိကာ၊

ဗောဓိ တဿ ဘဂဝတော၊ ပိပ္ဖလီတိ ပဝုစ္စတိ။

အသီတိဟတ္ထမုဗ္ဗေဓော၊ ဒီပင်္ကရော မဟာမုနိ၊

သောဘတိ ဒီပရုက္ခောဝ၊ သာလရာဇာဝ ပုပ္ဖိတော၊

ပဘာ ဝိဓာဝတိ တဿ၊ သမန္တာ ဒွါဒသယောဇနေ။

သတသဟဿဝဿာနိ၊ အာယု တဿ မဟေသိနော၊

တာဝတာ တိဋ္ဌမာနော သော၊ တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။

ဇောတယိတွာန သဒ္ဓမ္မံ၊ သန္တာရေတွာ မဟာဇနံ၊

ဇလိတွာ အဂ္ဂိက္ခန္ဓောဝ၊ နိဗ္ဗုတော သော သသာဝကော။

သာ စ ဣဒ္ဓိ သော စ ယသော၊ တာနိ စ ပါဒေသု စက္ကရတနာနိ၊

သဗ္ဗံ တမန္တရဟိတံ၊ နနု ရိတ္တာ သဗ္ဗသင်္ခါရာတိ။

ဒီပင်္ကရဿ ဘဂဝတော အပရဘာဂေ ဧကံ အသင်္ချေယျံ အတိက္ကမိတွာ ကောဏ္ဍညော နာမ သတ္ထာ ဥဒပါဒိ။ တဿာပိ တယော သာဝကသန္နိပါတာ အဟေသုံ။ ပဌမသန္နိပါတေ ကောဋိသတသဟဿံ။ ဒုတိယေ ကောဋိသဟဿံ၊ တတိယေ နဝုတိကောဋိယော။

တဒါ ဗောဓိသတ္တော ဝိဇိတာဝီ နာမ စက္ကဝတ္တီ ဟုတွာ ကောဋိသတသဟဿသင်္ခဿ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ မဟာဒါနံ အဒါသိ။ သတ္ထာ ဗောဓိသတ္တံ ‘‘ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿတီ’’တိ ဗျာကရိတွာ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ သော သတ္ထု ဓမ္မကထံ သုတွာ ရဇ္ဇံ နိယျာတေတွာ ပဗ္ဗဇိ။ သော တီဏိ ပိဋကာနိ ဥဂ္ဂဟေတွာ အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော၊ ပဉ္စ စ အဘိညာယော ဥပ္ပာဒေတွာ အပရိဟီနဇ္ဈာနော ဗြဟ္မလောကေ နိဗ္ဗတ္တိ။ ကောဏ္ဍညဗုဒ္ဓဿ ပန ရမ္မဝတီ နာမ နဂရံ၊ သုနန္ဒော နာမ ခတ္တိယော ပိတာ၊ သုဇာတာ နာမ မာတာ၊ ဘဒ္ဒေါ စ သုဘဒ္ဒေါ စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝကာ၊ အနုရုဒ္ဓါ နာမ ဥပဋ္ဌာကော၊ တိဿာ စ ဥပတိဿာ စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝိကာ၊ သာလကလျာဏီ ဗောဓိ၊ အဋ္ဌာသီတိဟတ္ထုဗ္ဗေဓံ သရီရံ၊ ဝဿသတသဟဿံ အာယုပ္ပမာဏံ အဟောသိ။

တဿ အပရဘာဂေ ဧကံ အသင်္ချေယျံ အတိက္ကမိတွာ ဧကသ္မိံယေဝ ကပ္ပေ စတ္တာရော ဗုဒ္ဓါ နိဗ္ဗတ္တိံသု မင်္ဂလော သုမနော ရေဝတော သောဘိတောတိ။ မင်္ဂလဿ ပန ဘဂဝတော တီသု သာဝကသန္နိပါတေသု ပဌမသန္နိပါတေ ကောဋိသတသဟဿဘိက္ခူ အဟေသုံ။ ဒုတိယေ ကောဋိသဟဿံ။ တတိယေ နဝုတိကောဋိယော။ ဝေမာတိကဘာတာ ပနဿ အာနန္ဒကုမာရော နာမ နဝုတိကောဋိသင်္ချာယ ပရိသာယ သဒ္ဓိံ ဓမ္မသဝနတ္ထာယ သတ္ထု သန္တိကံ အဂမာသိ၊ သတ္ထာ တဿ အနုပုဗ္ဗိကထံ ကထေသိ။ သော သဒ္ဓိံ ပရိသာယ သဟ ပဋိသမ္ဘိဒါဟိ အရဟတ္တံ ပါပုဏိ။ သတ္ထာ တေသံ ကုလပုတ္တာနံ ပုဗ္ဗစရိယကံ ဩလောကေန္တော ဣဒ္ဓိမယပတ္တစီဝရဿ ဥပနိဿယံ ဒိသွာ ဒက္ခိဏဟတ္ထံ ပသာရေတွာ ‘‘ဧထ ဘိက္ခဝေါ’’တိ အာဟ။ သဗ္ဗေ တင်္ခဏညေဝ ဣဒ္ဓိမယပတ္တစီဝရဓရာ သဋ္ဌိဝဿိကတ္ထေရာ ဝိယ အာကပ္ပသမ္ပန္နာ ဟုတွာ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတွာ ပရိဝါရယိံသု အယမဿ တတိယော သာဝကသန္နိပါတော အဟောသိ။

ယထာ ပန အညေသံ ဗုဒ္ဓါနံ သမန္တာ အသီတိဟတ္ထပ္ပမာဏာယေဝ သရီရပ္ပဘာ ဟောတိ၊ န၊ ဧဝံ တဿ။ တဿ ပန ဘဂဝတော သရီရပ္ပဘာ နိစ္စကာလံ ဒသသဟဿိလောကဓာတုံ ဖရိတွာ အဋ္ဌာသိ။ ရုက္ခပထဝီပဗ္ဗတသမုဒ္ဒါဒယော အန္တမသော ဥက္ခလိယာဒီနိ ဥပါဒါယ သုဝဏ္ဏပဋ ပရိယောနဒ္ဓါ ဝိယ အဟေသုံ။ အာယုပ္ပမာဏံ ပနဿ နဝုတိဝဿသဟဿာနိ အဟောသိ။ ဧတ္တကံ ကာလံ စန္ဒိမသူရိယာဒယော အတ္တနော ပဘာယ ဝိရောစိတုံ နာသက္ခိံသု၊ ရတ္တိန္ဒိဝပရိစ္ဆေဒေါ န ပညာယိတ္ထ။ ဒိဝါ သူရိယာလောကေန ဝိယ သတ္တာ နိစ္စံ ဗုဒ္ဓါလောကေနေဝ ဝိစရိံသု။ သာယံ ပုပ္ဖိတာနံ ကုသုမာနံ၊ ပါတော ရဝနကသကုဏာနဉ္စ ဝသေန လောကော ရတ္တိန္ဒိဝပရိစ္ဆေဒံ သလ္လက္ခေသိ ။ ကိံ ပန အညေသံ ဗုဒ္ဓါနံ အယမာနုဘာဝေါ နတ္ထီတိ? နော နတ္ထိ၊ တေပိ ဟိ အာကင်္ခမာနာ ဒသသဟဿိံ ဝါ လောကဓာတုံ၊ တတော ဝါ ဘိယျော အာဘာယ ဖရေယျုံ။ မင်္ဂလဿ ပန ဘဂဝတော ပုဗ္ဗပတ္ထနာဝသေန အညေသံ ဗျာမပ္ပဘာ ဝိယ သရီရပ္ပဘာ နိစ္စမေဝ ဒသသဟဿိလောကဓာတုံ ဖရိတွာ အဋ္ဌာသိ။

သော ကိရ ဗောဓိသတ္တစရိယကာလေ ဝေဿန္တရသဒိသေ အတ္တဘာဝေ ဌိတော သပုတ္တဒါရော ဝင်္ကပဗ္ဗတသဒိသေ ပဗ္ဗတေ ဝသိ။ အထေကော ခရဒါဌိကော နာမ ယက္ခော မဟာပုရိသဿ ဒါနဇ္ဈာသယတံ သုတွာ ဗြာဟ္မဏဝဏ္ဏေန ဥပသင်္ကမိတွာ မဟာသတ္တံ ဒွေ ဒါရကေ ယာစိ။ မဟာသတ္တော ‘‘ဒဒါမိ ဗြာဟ္မဏဿ ပုတ္တကေ’’တိ ဟဋ္ဌပဟဋ္ဌော ဥဒကပရိယန္တံ ပထဝိံ ကမ္ပေန္တော ဒွေပိ ဒါရကေ အဒါသိ။ ယက္ခော စင်္ကမနကောဋိယံ အာလမ္ဗနဖလကံ နိဿာယ ဌတွာ ပဿန္တဿေဝ မဟာသတ္တဿ မုဠာလကလာပံ ဝိယ ဒွေ ဒါရကေ ခါဒိ။ မဟာပုရိသဿ ယက္ခံ ဩလောကေတွာ ဝိဝဋမတ္တေ အဂ္ဂိဇာလံ ဝိယ လောဟိတဓာရံ ဥဂ္ဂိရမာနံ တဿ မုခံ ဒိသွာပိ ကေသဂ္ဂမတ္တမ္ပိ ဒေါမနဿံ နုပ္ပဇ္ဇိ၊ ‘‘သုဒိန္နံ ဝတ မေ ဒါန’’န္တိ စိန္တယတော ပနဿ သရီရေ မဟန္တံ ပီတိသောမနဿံ ဥဒပါဒိ။ သော ‘‘ဣမဿ မေ နိဿန္ဒေန အနာဂတေ ဣမိနာဝ နီဟာရေန သရီရတော ရသ္မိယော နိက္ခမန္တူ’’တိ ပတ္ထနံ အကာသိ။ တဿ တံ ပတ္ထနံ နိဿာယ ဗုဒ္ဓဘူတဿ သရီရတော ရသ္မိယော နိက္ခမိတွာ ဧတ္တကံ ဌာနံ ဖရိံသု။

အပရမ္ပိဿ ပုဗ္ဗစရိတံ အတ္ထိ။ သော ကိရ ဗောဓိသတ္တကာလေ ဧကဿ ဗုဒ္ဓဿ စေတိယံ ဒိသွာ ‘‘ဣမဿ ဗုဒ္ဓဿ မယာ ဇီဝိတံ ပရိစ္စဇိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဒဏ္ဍကဒီပိကာဝေဌနနိယာမေန သကလသရီရံ ဝေဌာပေတွာ ရတနမတ္တမကုလံ သတသဟဿဂ္ဃနိကံ သုဝဏ္ဏပါတိံ သပ္ပိဿ ပူရာပေတွာ တတ္ထ သဟဿဝဋ္ဋိယော ဇာလာပေတွာ တံ သီသေနာဒါယ သကလသရီရံ ဇာလာပေတွာ စေတိယံ ပဒက္ခိဏံ ကရောန္တော သကလရတ္တိံ ဝီတိနာမေသိ။ ဧဝံ ယာဝ အရုဏုဂ္ဂမနာ ဝါယမန္တဿာပိဿ လောမကူပမတ္တမ္ပိ ဥသုမံ န ဂဏှိ၊ ပဒုမဂဗ္ဘံ ပဝိဋ္ဌကာလော ဝိယ အဟောသိ။ ဓမ္မော ဟိ နာမေသ အတ္တာနံ ရက္ခန္တံ ရက္ခတိ။ တေနာဟ ဘဂဝါ –

‘‘ဓမ္မော ဟဝေ ရက္ခတိ ဓမ္မစာရိံ၊

ဓမ္မော သုစိဏ္ဏော သုခမာဝဟာတိ၊

ဧသာနိသံသော ဓမ္မေ သုစိဏ္ဏေ၊

န ဒုဂ္ဂတိံ ဂစ္ဆတိ ဓမ္မစာရီ’’တိ။ (ထေရဂါ။ ၃၀၃၊ ဇာ။ ၁။၁၀။၁၀၂၊ ၁။၁၅။၃၈၅)၊

ဣမဿာပိ ကမ္မဿ နိဿန္ဒေန တဿ ဘဂဝတော သရီရောဘာသော ဒသသဟဿိလောကဓာတုံ ဖရိတွာ အဋ္ဌာသိ။

တဒါ အမှာကံ ဗောဓိသတ္တော သုရုစိ နာမ ဗြာဟ္မဏော ဟုတွာ ‘‘သတ္ထာရံ နိမန္တေဿာမီ’’တိ ဥပသင်္ကမိတွာ မဓုရဓမ္မကထံ သုတွာ ‘‘သွေ မယှံ ဘိက္ခံ ဂဏှထ ဘန္တေ’’တိ အာဟ။ ဗြာဟ္မဏ ကိတ္တကေဟိ တေ ဘိက္ခူဟိ အတ္ထောတိ၊ ကိတ္တကာ ပန ဝေါ ဘန္တေ ပရိဝါရာ ဘိက္ခူတိ။ တဒါ သတ္ထု ပဌမသန္နိပါတောယေဝ ဟောတိ။ တသ္မာ ‘‘ကောဋိသတသဟဿ’’န္တိ အာဟ။ ‘‘ဘန္တေ၊ သဗ္ဗေဟိပိ သဒ္ဓိံ မယှံ ဘိက္ခံ ဂဏှထာ’’တိ အာဟ။ သတ္ထာ အဓိဝါသေသိ။ ဗြာဟ္မဏော သွာတနာယ နိမန္တေတွာ ဂေဟံ ဂစ္ဆန္တော စိန္တေသိ ‘‘အဟံ ဧတ္တကာနံ ဘိက္ခူနံ ယာဂုဘတ္တဝတ္ထာဒီနိ ဒါတုံ နော န သက္ကောမိ၊ နိသီဒနဋ္ဌာနံ ပန ကထံ ဘဝိဿတီ’’တိ။ တဿ သာ စိန္တာ စတုရာသီတိယောဇနသဟဿမတ္ထကေ ဌိတဿ ဒေဝရညော ပဏ္ဍုကမ္ဗလသိလာသနဿ ဥဏှဘာဝံ ဇနေသိ။ သက္ကော ‘‘ကော နု ခေါ မံ ဣမသ္မာ ဌာနာ စာဝေတုကာမော’’တိ ဒိဗ္ဗစက္ခုနာ ဩလောကေန္တော မဟာပုရိသံ ဒိသွာ ‘‘အယံ သုရုစိ ဗြာဟ္မဏော ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသင်္ဃံ နိမန္တေတွာ နိသီဒနဋ္ဌာနတ္ထာယ စိန္တေသိ၊ မယာပိ တတ္ထ ဂန္တွာ ပုညကောဋ္ဌာသံ ဂဟေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဍ္ဎကိဝဏ္ဏံ နိမ္မိနိတွာ ဝါသိဖရသုဟတ္ထော မဟာပုရိသဿ ပုရတော ပါတုရဟောသိ။ ‘‘အတ္ထိ နု ခေါ ကဿစိ ဘတိယာ ကတ္တဗ္ဗကိစ္စ’’န္တိ အာဟ။ မဟာပုရိသော တံ ဒိသွာ ‘‘ကိံ ကမ္မံ ကရိဿသီ’’တိ အာဟ။ မမ အဇာနနသိပ္ပံ နာမ နတ္ထိ၊ ဂေဟံ ဝါ မဏ္ဍပံ ဝါ ယော ယံ ကာရေတိ၊ တဿ တံ ကာတုံ ဇာနာမီတိ။ တေန ဟိ မယှံ ကမ္မံ အတ္ထီတိ။ ကိံ၊ အယျာတိ? သွာတနာယ မေ ကောဋိသတသဟဿဘိက္ခူ နိမန္တိတာ၊ တေသံ နိသီဒနမဏ္ဍပံ ကရိဿသီတိ။ အဟံ နာမ ကရေယျံ၊ သစေ မေ ဘတိံ ဒါတုံ သက္ခိဿထာတိ။ သက္ခိဿာမိ၊ တာတာတိ။ ‘‘သာဓု ကရိဿာမီ’’တိ ဂန္တွာ ဧကံ ပဒေသံ ဩလောကေသိ။

ဒွါဒသတေရသယောဇနပ္ပမာဏော ပဒေသော ကသိဏမဏ္ဍလံ ဝိယ သမတလော အဟောသိ။ သော ‘‘ဧတ္တကေ ဌာနေ သတ္တရတနမယော မဏ္ဍပေါ ဥဋ္ဌဟတူ’’တိ စိန္တေတွာ ဩလောကေသိ။ တာဝဒေဝ ပထဝိံ ဘိန္ဒိတွာ မဏ္ဍပေါ ဥဋ္ဌဟိ။ တဿ သုဝဏ္ဏမယေသု ထမ္ဘေသု ရဇတမယာ ဃဋကာ အဟေသုံ၊ ရဇတမယေသု ထမ္ဘေသု သုဝဏ္ဏမယာ၊ မဏိတ္ထမ္ဘေသု ပဝါဠမယာ၊ ပဝါဠတ္ထမ္ဘေသု မဏိမယာ၊ သတ္တရတနမယေသု ထမ္ဘေသု သတ္တရတနမယာဝ ဃဋကာ အဟေသုံ။ တတော ‘‘မဏ္ဍပဿ အန္တရန္တေန ကိင်္ကိဏိကဇာလံ ဩလမ္ဗတူ’’တိ ဩလောကေသိ။ သဟ ဩလောကနေနေဝ ကိင်္ကိဏိကဇာလံ ဩလမ္ဗိ၊ ယဿ မန္ဒဝါတေရိတဿ ပဉ္စင်္ဂိကဿေဝ တူရိယဿ မဓုရသဒ္ဒေါ နိဂ္ဂစ္ဆတိ။ ဒိဗ္ဗသင်္ဂီတိဝတ္တနကာလော ဝိယ အဟောသိ။ ‘‘အန္တရန္တရာ ဂန္ဓဒါမမာလာဒါမာနိ ဩလမ္ဗန္တူ’’တိ စိန္တေသိ။ တာဝဒေဝ ဒါမာနိ ဩလမ္ဗိံသု။ ‘‘ကောဋိသတသဟဿသင်္ချာနံ ဘိက္ခူနံ အာသနာနိ စ အာဓာရကာနိ စ ပထဝိံ ဘိန္ဒိတွာ ဥဋ္ဌဟန္တူ’’တိ စိန္တေသိ။ တာဝဒေဝ ဥဋ္ဌဟိံသု။ ‘‘ကောဏေ ကောဏေ ဧကေကာ ဥဒကစာဋိယော ဥဋ္ဌဟန္တူ’’တိ စိန္တေသိ၊ တာဝဒေဝ ဥဒကစာဋိယော ဥဋ္ဌဟိံသု ဧတ္တကံ မာပေတွာ ဗြာဟ္မဏဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ ‘‘ဧဟိ အယျ တဝ မဏ္ဍပံ ဩလောကေတွာ မယှံ ဘတိံ ဒေဟီ’’တိ အာဟ။ မဟာပုရိသော ဂန္တွာ မဏ္ဍပံ ဩလောကေသိ ။ ဩလောကေန္တဿေဝဿ သကလသရီရံ ပဉ္စဝဏ္ဏာယ ပီတိယာ နိရန္တရံ ဖုဋံ အဟောသိ။ အထဿ မဏ္ဍပံ ဩလောကေတွာ ဧတဒဟောသိ ‘‘နာယံ မဏ္ဍပေါ မနုဿဘူတေန ကတော၊ မယှံ ပန အဇ္ဈာသယံ မယှံ ဂုဏံ အာဂမ္မ အဒ္ဓါ သက္ကဿ ဘဝနံ ဥဏှံ အဟောသိ။ တတော သက္ကေန ဒေဝရညာ အယံ မဏ္ဍပေါ ကာရိတော ဘဝိဿတီ’’တိ။ ‘‘န ခေါ ပန မေ ယုတ္တံ ဧဝရူပေ မဏ္ဍပေ ဧကဒိဝသံယေဝ ဒါနံ ဒါတုံ၊ သတ္တာဟံ ဒဿာမီ’’တိ စိန္တေသိ။

ဗာဟိရကဒါနဉှိ တတ္တကမ္ပိ သမာနံ ဗောဓိသတ္တာနံ တုဋ္ဌိံ ကာတုံ န သက္ကောတိ။ အလင်္ကတသီသံ ပန ဆိန္ဒိတွာ အဉ္ဇိတအက္ခီနိ ဥပ္ပာဋေတွာ၊ ဟဒယမံသံ ဝါ ဥပ္ပာဋေတွာ ဒိန္နကာလေ ဗောဓိသတ္တာနံ စာဂံ နိဿာယ တုဋ္ဌိ နာမ ဟောတိ။ အမှာကမ္ပိ ဟိ ဗောဓိသတ္တဿ သိဝိဇာတကေ ဒေဝသိကံ ပဉ္စသတသဟဿကဟာပဏာနိ ဝိဿဇ္ဇေတွာ စတူသု နဂရဒွါရေသု၊ မဇ္ဈေ နဂရေ စ ဒါနံ ဒဒန္တဿ တံ ဒါနံ တုဋ္ဌိံ ဥပ္ပာဒေတုံ နာသက္ခိ။ ယဒါ ပနဿ ဗြာဟ္မဏဝဏ္ဏေန အာဂန္တွာ သက္ကော ဒေဝရာဇာ အက္ခီနိ ယာစိ၊ တဒါ တာနိ ဥပ္ပာဋေတွာ ဒဒမာနဿေဝ ဟာသော ဥပ္ပဇ္ဇိ၊ ကေသဂ္ဂမတ္တမ္ပိ စိတ္တဿ အညထတ္တံ နာဟောသိ။ ဧဝံ ဒါနံ နိဿာယ ဗောဓိသတ္တာနံ တိတ္တိ နာမ နတ္ထိ။ တသ္မာ သောပိ မဟာပုရိသော ‘‘သတ္တာဟံ မယာ ကောဋိသတသဟဿသင်္ချာနံ ဘိက္ခူနံ ဒါနံ ဒါတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ စိန္တေတွာ တသ္မိံ မဏ္ဍပေ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသင်္ဃံ နိသီဒါပေတွာ သတ္တာဟံ ဂဝပါနံ နာမ အဒါသိ။ ဂဝပါနန္တိ မဟန္တေ မဟန္တေ ကောလမ္ဗေ ခီရဿ ပူရေတွာ ဥဒ္ဓနေသု အာရောပေတွာ ဃနပါကပက္ကေ ခီရေ ထောကေ တဏ္ဍုလေ ပက္ခိပိတွာ ပက္ကမဓုသက္ကရစုဏ္ဏသပ္ပီဟိ အဘိသင်္ခတံ ဘောဇနံ ဝုစ္စတိ။ မနုဿာယေဝ ပန ပရိဝိသိတုံ နာသက္ခိံသု၊ ဒေဝါပိ ဧကန္တရိကာ ဟုတွာ ပရိဝိသိံသု။ ဒွါဒသတေရသယောဇနပ္ပမာဏံ ဌာနမ္ပိ ဘိက္ခူ ဂဏှိတုံ နပ္ပဟောတိယေဝ။ တေ ပန ဘိက္ခူ အတ္တနော အာနုဘာဝေန နိသီဒိံသု။ ပရိယောသာနဒိဝသေ သဗ္ဗဘိက္ခူနံ ပတ္တာနိ ဓောဝါပေတွာ ဘေသဇ္ဇတ္ထာယ သပ္ပိနဝနီတတေလမဓုဖာဏိတာနံ ပူရေတွာ တိစီဝရေဟိ သဒ္ဓိံ အဒါသိ။ သင်္ဃနဝကဘိက္ခုနာ လဒ္ဓတိစီဝရသာဋကာ သတသဟဿဂ္ဃနိကာ အဟေသုံ။ သတ္ထာ အနုမောဒနံ ကရောန္တော ‘‘အယံ ပုရိသော ဧဝရူပံ မဟာဒါနံ အဒါသိ၊ ကော နု ခေါ ဘဝိဿတီ’’တိ ဥပဓာရေန္တော ‘‘အနာဂတေ ကပ္ပသတသဟဿာဓိကာနံ ဒွိန္နံ အသင်္ချေယျာနံ မတ္ထကေ ဂေါတမော နာမ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿတီ’’တိ ဒိသွာ မဟာပုရိသံ အာမန္တေတွာ ‘‘တွံ ဧတ္တကံ နာမ ကာလံ အတိက္ကမိတွာ ဂေါတမော နာမ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသီ’’တိ ဗျာကာသိ။

မဟာပုရိသော ဗျာကရဏံ သုတွာ ‘‘အဟံ ကိရ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿာမိ၊ ကော မေ ဃရာဝါသေန အတ္ထော ၊ ပဗ္ဗဇိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ တထာရူပံ သမ္ပတ္တိံ ခေဠပိဏ္ဍံ ဝိယ ပဟာယ သတ္ထု သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိ။ ပဗ္ဗဇိတွာ စ ဗုဒ္ဓဝစနံ ဥဂ္ဂဏှိတွာ အဘိညာ၊ သမာပတ္တိယော စ နိဗ္ဗတ္တေတွာ အာယုပရိယောသနေ ဗြဟ္မလောကေ နိဗ္ဗတ္တိ။

မင်္ဂလဿ ပန ဘဂဝတော ဥတ္တရံ နာမ နဂရံ အဟောသိ။ ပိတာပိ ဥတ္တရော နာမ ခတ္တိယော၊ မာတာပိ ဥတ္တရာ နာမ၊ သုဒေဝေါ စ ဓမ္မသေနော စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝကာ၊ ပါလိတော နာမ ဥပဋ္ဌာကော၊ သီဝလီ စ အသောကာ စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝိကာ၊ နာဂရုက္ခော ဗောဓိ၊ အဋ္ဌာသီတိဟတ္ထုဗ္ဗေဓံ သရီရံ အဟောသိ။ နဝုတိဝဿသဟဿာနိ ဌတွာ ပရိနိဗ္ဗုတေ ပန တသ္မိံ ဧကပ္ပဟာရေနေဝ ဒသစက္ကဝါဠသဟဿာနိ ဧကန္ဓကာရာနိ အဟေသုံ။ သဗ္ဗစက္ကဝါဠေသု မနုဿာနံ မဟန္တံ အာရောဒနပရိဒေဝနံ အဟောသိ။

ဧဝံ ဒသသဟဿိလောကဓာတုံ အန္ဓကာရံ ကတွာ ပရိနိဗ္ဗုတဿ တဿ ဘဂဝတော အပရဘာဂေ သုမနော နာမ သတ္ထာ ဥဒပါဒိ။ တဿာပိ တယော သာဝကသန္နိပါတာ။ ပဌမသန္နိပါတေ ကောဋိသတသဟဿဘိက္ခူ အဟေသုံ။ ဒုတိယေ ကဉ္စနပဗ္ဗတမှိ နဝုတိကောဋိသဟဿာနိ၊ တတိယေ အသီတိကောဋိသဟဿာနိ။ တဒါ မဟာသတ္တော အတုလော နာမ နာဂရာဇာ အဟောသိ မဟိဒ္ဓိကော မဟာနုဘာဝေါ၊ သော ‘‘ဗုဒ္ဓါ ဥပ္ပန္နော’’တိ သုတွာ ဉာတိသင်္ဃပရိဝုတော နာဂဘဝနာ နိက္ခမိတွာ ကောဋိသတသဟဿဘိက္ခုပရိဝါရဿ တဿ ဘဂဝတော ဒိဗ္ဗတူရိယေဟိ ဥပဟာရံ ကာရာပေတွာ မဟာဒါနံ ပဝတ္တေတွာ ပစ္စေကံ ဒုဿယုဂါနိ ဒတွာ သရဏေသု ပတိဋ္ဌာသိ။ သောပိ နံ သတ္ထာ ‘‘အနာဂတေ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသီ’’တိ ဗျာကာသိ။

တဿ ဘဂဝတော နဂရံ မေခလံ နာမ အဟောသိ၊ သုဒတ္တော နာမ ရာဇာ ပိတာ၊ သိရိမာ နာမ မာတာ၊ သရဏော စ ဘာဝိတတ္တော စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝကာ၊ ဥဒေနော နာမ ဥပဋ္ဌာကော၊ သောဏာ စ ဥပသောဏာ စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝိကာ၊ နာဂရုက္ခောဝ ဗောဓိ၊ နဝုတိဟတ္ထုဗ္ဗေဓံ သရီရံ၊ နဝုတိယေဝ ဝဿသဟဿာနိ အာယုပ္ပမာဏံ အဟောသီတိ။

တဿ အပရဘာဂေ ရေဝတော နာမ သတ္ထာ ဥဒပါဒိ။ တဿာပိ တယော သာဝကသန္နိပါတာ အဟေသုံ၊ ပဌမသန္နိပါတေ ဂဏနာ နာမ နတ္ထိ၊ ဒုတိယေ ကောဋိသတသဟဿဘိက္ခူ အဟေသုံ၊ တထာ တတိယေ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော အတိဒေဝေါ နာမ ဗြာဟ္မဏော ဟုတွာ သတ္ထု ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ သရဏေသု ပတိဋ္ဌာယ သိရသ္မိံ အဉ္ဇလိံ ဌပေတွာ တဿ သတ္ထုနော ကိလေသပ္ပဟာနေ ဝဏ္ဏံ ဝတွာ ဥတ္တရာသင်္ဂေန ပူဇမကာသိ။ သောပိ နံ ‘‘ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသီ’’တိ ဗျာကာသိ။

တဿ ပန ဘဂဝတော နဂရံ သုဓညဝတီ နာမ အဟောသိ၊ ပိတာ ဝိပုလော နာမ ခတ္တိယော၊ မာတာပိ ဝိပုလာ နာမ၊ ဝရုဏော စ ဗြဟ္မဒေဝေါ စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝကာ၊ သမ္ဘဝေါ နာမ ဥပဋ္ဌာကော၊ ဘဒ္ဒါ စ သုဘဒ္ဒါ စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝိကာ၊ နာဂရုက္ခောဝ ဗောဓိ၊ သရီရံ အသီတိဟတ္ထုဗ္ဗေဓံ အဟောသိ၊ အာယု သဋ္ဌိဝဿသဟဿာနီတိ။

တဿ အပရဘာဂေ သောဘိတော နာမ သတ္ထာ ဥဒပါဒိ။ တဿာပိ တယော သာဝကသန္နိပါတာ၊ ပဌမသန္နိပါတေ ကောဋိသတဘိက္ခူ အဟေသုံ၊ ဒုတိယေ နဝုတိကောဋိယော၊ တတိယေ အသီတိကောဋိယော။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော အဇိတော နာမ ဗြာဟ္မဏော ဟုတွာ သတ္ထု ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ သရဏေသု ပတိဋ္ဌာယ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ မဟာဒါနံ အဒါသိ။ သောပိ နံ ‘‘ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသီ’’တိ ဗျာကာသိ။

တဿ ပန ဘဂဝတော နဂရံ သုဓမ္မံ နာမ အဟောသိ၊ ပိတာ သုဓမ္မော နာမ ရာဇာ၊ မာတာပိ သုဓမ္မာ နာမ၊ အသမော စ သုနေတ္တော စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝကာ၊ အနောမော နာမ ဥပဋ္ဌာကော၊ နကုလာ စ သုဇာတာ စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝိကာ၊ နာဂရုက္ခောဝ ဗောဓိ၊ အဋ္ဌပဏ္ဏာသဟတ္ထုဗ္ဗေဓံ သရီရံ အဟောသိ၊ နဝုတိ ဝဿသဟဿာနိ အာယုပ္ပမာဏန္တိ။

တဿ အပရဘာဂေ ဧကံ အသင်္ချေယျံ အတိက္ကမိတွာ ဧကသ္မိံယေဝ ကပ္ပေ တယော ဗုဒ္ဓါ နိဗ္ဗတ္တိံသု အနောမဒဿီ၊ ပဒုမော၊ နာရဒေါတိ။ အနောမဒဿိဿ ဘဂဝတော တယော သာဝကသန္နိပါတာ၊ ပဌမေ အဋ္ဌ ဘိက္ခုသတသဟဿာနိ အဟေသုံ၊ ဒုတိယေ သတ္တ၊ တတိယေ ဆ တဒါ ဗောဓိသတ္တော ဧကော ယက္ခသေနာပတိ အဟောသိ မဟိဒ္ဓိကော မဟာနုဘာဝေါ အနေကကောဋိသတသဟဿာနံ ယက္ခာနံ အဓိပတိ။ သော ‘‘ဗုဒ္ဓါ ဥပ္ပန္နော’’တိ သုတွာ အာဂန္တွာ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ မဟာဒါနံ အဒါသိ။ သတ္ထာပိ နံ ‘‘အနာဂတေ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသီ’’တိ ဗျာကာသိ။

အနောမဒဿိဿ ပန ဘဂဝတော စန္ဒဝတီ နာမ နဂရံ အဟောသိ၊ ယသဝါ နာမ ရာဇာ ပိတာ၊ ယသောဓရာ နာမ မာတာ၊ နိသဘော စ အနောမော စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝကာ၊ ဝရုဏော နာမ ဥပဋ္ဌာကော ၊ သုန္ဒရီ စ သုမနာ စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝိကာ၊ အဇ္ဇုနရုက္ခော ဗောဓိ၊ သရီရံ အဋ္ဌပဏ္ဏာသဟတ္ထုဗ္ဗေဓံ အဟောသိ၊ ဝဿသတသဟဿံ အာယူတိ။

တဿ အပရဘာဂေ ပဒုမော နာမ သတ္ထာ ဥဒပါဒိ။ တဿာပိ တယော သာဝကသန္နိပါတာ၊ ပဌမသန္နိပါတေ ကောဋိသတသဟဿဘိက္ခူ အဟေသုံ၊ ဒုတိယေ တီဏိသတသဟဿာနိ၊ တတိယေ အဂါမကေ အရညေ မဟာဝနသဏ္ဍဝါသီနံ ဘိက္ခူနံ ဒွေ သတသဟဿာနိ။ တဒါ တထာဂတေ တသ္မိံယေဝ ဝနသဏ္ဍေ ဝသန္တေ ဗောဓိသတ္တော သီဟော ဟုတွာ သတ္ထာရံ နိရောဓသမာပတ္တိသမာပန္နံ ဒိသွာ ပသန္နစိတ္တော ဝန္ဒိတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပီတိသောမနဿဇာတော တိက္ခတ္တုံ သီဟနာဒံ နဒိတွာ သတ္တာဟံ ဗုဒ္ဓါရမ္မဏံ ပီတိံအဝိဇဟိတွာ ပီတိသုခေနေဝ ဂေါစရာယ အပက္ကမိတွာ ဇီဝိတပရိစ္စာဂံ ကတွာ ပယိရုပါသမာနော အဋ္ဌာသိ။ သတ္ထာ သတ္တာဟစ္စယေန နိရောဓာ ဝုဋ္ဌိတော သီဟံ ဩလောကေတွာ ‘‘ဘိက္ခုသင်္ဃေပိ စိတ္တံ ပသာဒေတွာ သင်္ဃံ ဝန္ဒိဿတီ’’တိ ‘‘ဘိက္ခုသင်္ဃော အာဂစ္ဆတူ’’တိ စိန္တေသိ။ ဘိက္ခူ တာဝဒေဝ အာဂမိံသု။ သီဟော သင်္ဃေ စိတ္တံ ပသာဒေတိ။ သတ္ထာ တဿ မာနသံ ဩလောကေတွာ ‘‘အနာဂတေ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသီ’’တိ ဗျာကာသိ။

ပဒုမဿ ပန ဘဂဝတော စမ္ပကံ နဂရံ အဟောသိ အသမော နာမ ရာဇာ ပိတာ၊ မာတာ အသမာ နာမ၊ သာလော စ ဥပသာလော စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝကာ၊ ဝရုဏော နာမ ဥပဋ္ဌာကော၊ ရာမာ စ သုရာမာ စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝိကာ၊ သောဏရုက္ခော နာမ ဗောဓိ အဋ္ဌပဏ္ဏာသဟတ္ထုဗ္ဗေဓံ သရီရံ အဟောသိ၊ အာယု ဝဿသတသဟဿန္တိ။

တဿ အပရဘာဂေ နာရဒေါ နာမ သတ္ထာ ဥဒပါဒိ။ တဿာပိ တယော သာဝကသန္နိပါတာ၊ ပဌမသန္နိပါတေ ကောဋိသတသဟဿဘိက္ခူ အဟေသုံ၊ ဒုတိယေ နဝုတိကောဋိသဟဿာနိ၊ တတိယေ အသီတိကောဋိသဟဿာနိ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ ပဉ္စသု အဘိညာသု၊ အဋ္ဌသု စ သမာပတ္တီသု စိဏ္ဏဝသီ ဟုတွာ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ မဟာဒါနံ ဒတွာ လောဟိတစန္ဒနေန ပူဇမကာသိ၊ သောပိ နံ ‘‘အနာဂတေ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသီ’’တိ ဗျာကာသိ။

တဿ ပန ဘဂဝတော ဓညဝတီ နာမ နဂရံ အဟောသိ၊ သုဒေဝေါ နာမ ခတ္တိယော ပိတာ၊ အနောမာ နာမ မာတာ၊ ဘဒ္ဒသာလော စ ဇိတမိတ္တော စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝကာ၊ ဝါသိဋ္ဌော နာမ ဥပဋ္ဌာကော၊ ဥတ္တရာ စ ဖဂ္ဂုနီ စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝိကာ၊ မဟာသောဏရုက္ခော ဗောဓိ၊ သရီရံ အဋ္ဌာသီတိဟတ္ထုဗ္ဗေဓံ အဟောသိ၊ နဝုတိ ဝဿသဟဿာနိ အာယူတိ။

နာရဒဗုဒ္ဓဿ ပန အပရဘာဂေ ဧကံ အသင်္ချေယျံ အတိက္ကမိတွာ ဣတော သတသဟဿကပ္ပမတ္ထကေ ဧကသ္မိံ ကပ္ပေ ဧကောဝ ပဒုမုတ္တရော နာမ ဗုဒ္ဓါ ဥဒပါဒိ။ တဿာပိ တယော သာဝကသန္နိပါတာ၊ ပဌမသန္နိပါတေ ကောဋိသတသဟဿဘိက္ခူ အဟေသုံ၊ ဒုတိယေ ဝေဘာရပဗ္ဗတေ နဝုတိကောဋိသဟဿာနိ၊ တတိယေ အသီတိကောဋိသဟဿာနိ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော ဇဋိလော နာမ မဟာရဋ္ဌိယော ဟုတွာ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ သစီဝရံ ဒါနံ အဒါသိ။ သောပိ နံ ‘‘အနာဂတေ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသီ’’တိ ဗျာကာသိ။ ပဒုမုတ္တရဿ ပန ဘဂဝတော ကာလေ တိတ္ထိယာ နာမ နာဟေသုံ သဗ္ဗေ ဒေဝမနုဿာ ဗုဒ္ဓမေဝ သရဏမကံသု။

တဿ နဂရံ ဟံသဝတီ နာမ အဟောသိ၊ ပိတာ အာနန္ဒော နာမ ခတ္တိယော၊ မာတာ သုဇာတာ နာမ၊ ဒေဝလော စ သုဇာတော စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝကာ သုမနော နာမ ဥပဋ္ဌာကော၊ အမိတာ စ အသမာ စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝိကာ၊ သလလရုက္ခော ဗောဓိ၊ သရီရံ အဋ္ဌာသီတိဟတ္ထုဗ္ဗေဓံ အဟောသိ၊ သရီရပ္ပဘာ သမန္တတော ဒွါဒသ ယောဇနာနိ ဂဏှိ ဝဿသတသဟဿံ အာယူတိ။

တဿ အပရဘာဂေ သတ္တတိကပ္ပသဟဿာနိ အတိက္ကမိတွာ ဣတော တိံသကပ္ပသဟဿမတ္ထကေ သုမေဓော စ သုဇာတော စာတိ ဧကသ္မိံ ကပ္ပေ ဒွေ ဗုဒ္ဓါ နိဗ္ဗတ္တိံသု။ သုမေဓဿာပိ တယော သာဝကသန္နိပါတာ၊ ပဌမသန္နိပါတေ သုဒဿနနဂရေ ကောဋိသတခီဏာသဝါ အဟေသုံ၊ ဒုတိယေ နဝုတိကောဋိယော၊ တတိယေ အသီတိကောဋိယော။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော ဥတ္တရော နာမ ဗြာဟ္မဏမာဏဝေါ ဟုတွာ နိဒဟိတွာ ဌပိတံယေဝ အသီတိကောဋိဓနံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ မဟာဒါနံ ဒတွာ ဓမ္မံ သုတွာ သရဏေသု ပတိဋ္ဌာယ နိက္ခမိတွာ ပဗ္ဗဇိ။ သောပိ နံ ‘‘အနာဂတေ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသီ’’တိ ဗျာကာသိ။

သုမေဓဿ ဘဂဝတော သုဒဿနံ နာမ နဂရံ အဟောသိ၊ သုဒတ္တော နာမ ရာဇာ ပိတာ၊ မာတာပိ သုဒတ္တာ နာမ၊ သရဏော စ သဗ္ဗကာမော စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝကာ၊ သာဂရော နာမ ဥပဋ္ဌာကော၊ ရာမာ စ သုရာမာ စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝိကာ၊ မဟာနီပရုက္ခော ဗောဓိ၊ သရီရံ အဋ္ဌာသီတိဟတ္ထုဗ္ဗေဓံ အဟောသိ၊ အာယု နဝုတိ ဝဿသဟဿာနီတိ။

တဿ အပရဘာဂေ သုဇာတော နာမ သတ္ထာ ဥဒပါဒိ။ တဿာပိ တယော သာဝကသန္နိပါတာ၊ ပဌမသန္နိပါတေ သဋ္ဌိဘိက္ခုသတသဟဿာနိ အဟေသုံ ၊ ဒုတိယေ ပညာသံ၊ တတိယေ စတ္တာလီသံ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော စက္ကဝတ္တိရာဇာ ဟုတွာ ‘‘ဗုဒ္ဓါ ဥပ္ပန္နော’’တိ သုတွာ ဥပသင်္ကမိတွာ ဓမ္မံ သုတွာ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ သဒ္ဓိံ သတ္တဟိ ရတနေဟိ စတုမဟာဒီပရဇ္ဇံ ဒတွာ သတ္ထု သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိ။ သကလရဋ္ဌဝါသိနော ရဋ္ဌုပ္ပာဒံ ဂဟေတွာ အာရာမိကကိစ္စံ သာဓေန္တာ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ နိစ္စံ မဟာဒါနံ အဒံသု။ သောပိ နံ သတ္ထာ ဗျာကာသိ။

တဿ ဘဂဝတော နဂရံ သုမင်္ဂလံ နာမ အဟောသိ၊ ဥဂ္ဂတော နာမ ရာဇာ ပိတာ၊ ပဘာဝတီ နာမ မာတာ၊ သုဒဿနော စ သုဒေဝေါ စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝကာ၊ နာရဒေါ နာမ ဥပဋ္ဌာကော၊ နာဂါ စ နာဂသမာလာ စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝိကာ၊ မဟာဝေဠုရုက္ခော ဗောဓိ၊ သော ကိရ မန္ဒစ္ဆိဒ္ဒေါ ဃနက္ခန္ဓော ဥပရိနိဂ္ဂတာဟိ မဟာသာခါဟိ မောရပိဉ္ဆကလာပေါ ဝိယ ဝိရောစိတ္ထ။ တဿ ဘဂဝတော သရီရံ ပဏ္ဏာသဟတ္ထုဗ္ဗေဓံ အဟောသိ၊ အာယု နဝုတိဝဿသဟဿာနီတိ။

တဿ အပရဘာဂေ ဣတော အဋ္ဌာရသကပ္ပသတမတ္ထကေ ဧကသ္မိံ ကပ္ပေ ပိယဒဿီ၊ အတ္ထဒဿီ၊ ဓမ္မဒဿီတိ တယော ဗုဒ္ဓါ နိဗ္ဗတ္တိံသု။ ပိယဒဿိဿာပိ တယော သာဝကသန္နိပါတာ။ ပဌမေ ကောဋိသတသဟဿဘိက္ခူ အဟေသုံ၊ ဒုတိယေ နဝုတိကောဋိယော၊ တတိယေ အသီတိကောဋိယော။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော ကဿပေါ နာမ မာဏဝေါ တိဏ္ဏံ ဝေဒါနံ ပါရင်္ဂတော ဟုတွာ သတ္ထု ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ ကောဋိသတသဟဿဓနပရိစ္စာဂေန သင်္ဃာရာမံ ကာရေတွာ သရဏေသု စ သီလေသု စ ပတိဋ္ဌာသိ။ အထ နံ သတ္ထာ ‘‘အဋ္ဌာရသကပ္ပသတစ္စယေန ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသီ’’တိ ဗျာကာသိ။

တဿ ဘဂဝတော အနောမံ နာမ နဂရံ အဟောသိ၊ ပိတာ သုဒိန္နော နာမ ရာဇာ၊ မာတာ စန္ဒာ နာမ၊ ပါလိတော စ သဗ္ဗဒဿီ စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝကာ၊ သောဘိတော နာမ ဥပဋ္ဌာကော၊ သုဇာတာ စ ဓမ္မဒိန္နာ စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝိကာ၊ ပိယင်္ဂုရုက္ခော ဗောဓိ၊ သရီရံ အသီတိဟတ္ထုဗ္ဗေဓံ အဟောသိ၊ နဝုတိဝဿသဟဿာနိ အာယူတိ။

တဿ အပရဘာဂေ အတ္ထဒဿီ နာမ ဘဂဝါ ဥဒပါဒိ။ တဿာပိ တယော သာဝကသန္နိပါတာ။ ပဌမေ အဋ္ဌနဝုတိဘိက္ခုသတသဟဿာနိ အဟေသုံ၊ ဒုတိယေ အဋ္ဌာသီတိသဟဿာနိ၊ တထာ တတိယေ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော သုသီမော နာမ မဟိဒ္ဓိကော တာပသော ဟုတွာ ဒေဝလောကတော မန္ဒာရဝပုပ္ဖစ္ဆတ္တံ အာဟရိတွာ သတ္ထာရံ ပူဇေသိ။ သောပိ နံ သတ္ထာ ဗျာကာသိ။

တဿ ဘဂဝတော သောဘဏံ နာမ နဂရံ အဟောသိ၊ သာဂရော နာမ ရာဇာ ပိတာ၊ သုဒဿနာ နာမ မာတာ၊ သန္တော စ ဥပသန္တော စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝကာ၊ အဘယော နာမ ဥပဋ္ဌာကော၊ ဓမ္မာ စ သုဓမ္မာ စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝိကာ၊ စမ္ပကရုက္ခော ဗောဓိ၊ သရီရံ အသီတိဟတ္ထုဗ္ဗေဓံ အဟောသိ၊ သရီရပ္ပဘာ သမန္တတော သဗ္ဗကာလံ ယောဇနမတ္တံ ဖရိတွာ အဋ္ဌာသိ၊ အာယု ဝဿသတသဟဿန္တိ။

တဿ အပရဘာဂေ ဓမ္မဒဿီ နာမ သတ္ထာ ဥဒပါဒိ။ တဿာပိ တယော သာဝကသန္နိပါတာ။ ပဌမသန္နိပါတေ ကောဋိသတဘိက္ခူ အဟေသုံ၊ ဒုတိယေ နဝုတိကောဋိယော၊ တတိယေ အသီတိကောဋိယော။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော သက္ကော ဒေဝရာဇာ ဟုတွာ ဒိဗ္ဗဂန္ဓပုပ္ဖေဟိ စ ဒိဗ္ဗတူရိယေဟိ စ ပူဇမကာသိ။ သောပိ နံ သတ္ထာ ဗျာကာသိ။

တဿ ဘဂဝတော သရဏံ နာမ နဂရံ အဟောသိ၊ ပိတာ သရဏော နာမ ရာဇာ၊ မာတာ သုနန္ဒာ နာမ၊ ပဒုမော စ ဖုဿဒေဝေါ စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝကာ၊ သုနေတ္တော နာမ ဥပဋ္ဌာကော၊ ခေမာ စ သဗ္ဗနာမာ စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝိကာ၊ ရတ္တင်္ကုရရုက္ခော ဗောဓိ၊ ‘‘ကကုဓရုက္ခော’’တိပိ ‘‘ဗိမ္ဗိဇာလော’’တိပိ ဝုစ္စတိ သရီရံ ပနဿ အသီတိဟတ္ထုဗ္ဗေဓံ အဟောသိ၊ ဝဿသတသဟဿံ အာယူတိ။

တဿ အပရဘာဂေ ဣတော စတုနဝုတိကပ္ပမတ္ထကေ ဧကသ္မိံ ကပ္ပေ ဧကောဝ သိဒ္ဓတ္ထော နာမ ဗုဒ္ဓါ ဥဒပါဒိ။ တဿာပိ တယော သာဝကသန္နိပါတာ။ ပဌမသန္နိပါတေ ကောဋိသတသဟဿဘိက္ခူ အဟေသုံ၊ ဒုတိယေ နဝုတိကောဋိယော တတိယေ အသီတိကောဋိယော။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော ဥဂ္ဂတေဇော အဘိညာဗလသမ္ပန္နော မင်္ဂလော နာမ တာပသော ဟုတွာ မဟာဇမ္ဗုဖလံ အာဟရိတွာ တထာဂတဿ အဒါသိ။ သတ္ထာ တံ ဖလံ ပရိဘုဉ္ဇိတွာ ‘‘စတုနဝုတိကပ္ပမတ္ထကေ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသီ’’တိ ဗောဓိသတ္တံ ဗျာကာသိ။

တဿ ဘဂဝတော နဂရံ ဝေဘာရံ နာမ အဟောသိ၊ ပိတာ ဇယသေနော နာမ ရာဇာ၊ မာတာ သုဖဿာ နာမ၊ သမ္ဗလော စ သုမိတ္တော စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝကာ၊ ရေဝတော နာမ ဥပဋ္ဌာကော၊ သီဝလာ စ သုရာမာ စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝိကာ၊ ကဏိကာရရုက္ခော ဗောဓိ၊ သရီရံ သဋ္ဌိဟတ္ထုဗ္ဗေဓံ အဟောသိ၊ ဝဿသတသဟဿံ အာယူတိ။

တဿ အပရဘာဂေ ဣတော ဒွေနဝုတိကပ္ပမတ္ထကေ တိဿော ဖုဿောတိ ဧကသ္မိံ ကပ္ပေ ဒွေ ဗုဒ္ဓါ နိဗ္ဗတ္တိံသု။ တိဿဿ ပန ဘဂဝတော တယော သာဝကသန္နိပါတာ။ ပဌမသန္နိပါတေ ဘိက္ခူနံ ကောဋိသတံ အဟောသိ၊ ဒုတိယေ နဝုတိကောဋိယော၊ တတိယေ အသီတိကောဋိယော။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော မဟာဘောဂေါ မဟာယသော သုဇာတော နာမ ခတ္တိယော ဟုတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ မဟိဒ္ဓိကဘာဝံ ပတွာ ‘‘ဗုဒ္ဓါ ဥပ္ပန္နော’’တိ သုတွာ ဒိဗ္ဗမန္ဒာရဝပဒုမပါရိစ္ဆတ္တကပုပ္ဖာနိ အာဒါယ စတုပရိသမဇ္ဈေ ဂစ္ဆန္တံ တထာဂတံ ပူဇေသိ၊ အာကာသေ ပုပ္ဖဝိတာနံ ဟုတွာ အဋ္ဌာသိ။ သောပိ နံ သတ္ထာ ‘‘ဣတော ဒွေနဝုတိကပ္ပမတ္ထကေ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသီ’’တိ ဗျာကာသိ။

တဿ ဘဂဝတော ခေမံ နာမ နဂရံ အဟောသိ၊ ပိတာ ဇနသန္ဓော နာမ ခတ္တိယော၊ မာတာ ပဒုမာ နာမ၊ ဗြဟ္မဒေဝေါ စ ဥဒယော စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝကာ သမင်္ဂေါ နာမ ဥပဋ္ဌာကော၊ ဖုဿာ စ သုဒတ္တာ စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝိကာ အသနရုက္ခော ဗောဓိ၊ သရီရံ သဋ္ဌိဟတ္ထုဗ္ဗေဓံ အဟောသိ၊ ဝဿသတသဟဿံ အာယူတိ။

တဿ အပရဘာဂေ ဖုဿော နာမ သတ္ထာ ဥဒပါဒိ။ တဿာပိ တယော သာဝကသန္နိပါတာ၊ ပဌမသန္နိပါတေ သဋ္ဌိ ဘိက္ခုသတသဟဿာနိ အဟေသုံ၊ ဒုတိယေ ပဏ္ဏာသ၊ တတိယေ ဒွတ္တိံသ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော ဝိဇိတာဝီ နာမ ခတ္တိယော ဟုတွာ မဟာရဇ္ဇံ ပဟာယ သတ္ထု သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိတွာ တီဏိ ပိဋကာနိ ဥဂ္ဂဟေတွာ မဟာဇနဿ ဓမ္မကထံ ကထေသိ။ သီလပါရမိဉ္စ ပူရေသိ။ သောပိ နံ ‘‘ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသီ’’တိ ဗျာကာသိ။

တဿ ဘဂဝတော ကာသိ နာမ နဂရံ အဟောသိ၊ ဇယသေနော နာမ ရာဇာ ပိတာ၊ သိရိမာ နာမ မာတာ၊ သုရက္ခိတော စ ဓမ္မသေနော စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝကာ၊ သဘိယော နာမ ဥပဋ္ဌာကော၊ စာလာ စ ဥပစာလာ စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝိကာ ၊ အာမလကရုက္ခော ဗောဓိ၊ သရီရံ အဋ္ဌပဏ္ဏာသဟတ္ထုဗ္ဗေဓံ အဟောသိ၊ နဝုတိ ဝဿသဟဿာနိ အာယူတိ။

တဿ အပရဘာဂေ ဣတော ဧကနဝုတိကပ္ပေ ဝိပဿီ နာမ ဘဂဝါ ဥဒပါဒိ။ တဿာပိ တယော သာဝကသန္နိပါတာ ၊ ပဌမသန္နိပါတေ အဋ္ဌသဋ္ဌိဘိက္ခုသတသဟဿာနိ အဟေသုံ၊ ဒုတိယေ ဧကသတသဟဿံ၊ တတိယေ အသီတိသဟဿာနိ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော မဟိဒ္ဓိကော မဟာနုဘာဝေါ အတုလော နာမ နာဂရာဇာ ဟုတွာ သတ္တရတနခစိတံ သောဝဏ္ဏမယံ မဟာပီဌံ ဘဂဝတော အဒါသိ။ သောပိ နံ သတ္ထာ ‘‘ဣတော ဧကနဝုတိကပ္ပေ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသီ’’တိ ဗျာကာသိ။

တဿ ဘဂဝတော ဗန္ဓုမတီ နာမ နဂရံ အဟောသိ၊ ဗန္ဓုမာ နာမ ရာဇာ ပိတာ။ ဗန္ဓုမတီ နာမ မာတာ၊ ခဏ္ဍော စ တိဿော စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝကာ၊ အသောကော နာမ ဥပဋ္ဌာကော၊ စန္ဒာ စ စန္ဒမိတ္တာ စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝိကာ ပါဋလိရုက္ခော ဗောဓိ၊ သရီရံ အသီတိဟတ္ထုဗ္ဗေဓံ အဟောသိ၊ သရီရပ္ပဘာ သဒါ သတ္တ ယောဇနာနိ ဖရိတွာ အဋ္ဌာသိ၊ အသီတိဝဿသဟဿာနိ အာယူတိ။

တဿ အပရဘာဂေ ဣတော ဧကတိံသကပ္ပေ သိခီ၊ ဝေဿဘူ စာတိ ဒွေ ဗုဒ္ဓါ အဟေသုံ။ သိခိဿာပိ ဘဂဝတော တယော သာဝကသန္နိပါတာ၊ ပဌမသန္နိပါတေ ဘိက္ခုသတသဟဿံ အဟောသိ၊ ဒုတိယေ အသီတိသဟဿာနိ၊ တတိယေ သတ္တတိ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော အရိန္ဒမော နာမ ရာဇာ ဟုတွာ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ သစီဝရံ မဟာဒါနံ ပဝတ္တေတွာ သတ္တရတနပဋိမဏ္ဍိတံ ဟတ္ထိရတနံ ဒတွာ ဟတ္ထိပ္ပမာဏံ ကတွာ ကပ္ပိယဘဏ္ဍံ အဒါသိ။ သောပိ နံ ‘‘ဣတော ဧကတိံသကပ္ပေ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသီ’’တိ ဗျာကာသိ။

တဿ ပန ဘဂဝတော အရုဏဝတီ နာမ နဂရံ အဟောသိ၊ အရုဏဝါ နာမ ခတ္တိယော ပိတာ၊ ပဘာဝတီ နာမ မာတာ၊ အဘိဘူ စ သမ္ဘဝေါ စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝကာ ခေမင်္ကရော နာမ ဥပဋ္ဌာကော၊ သခိလာ စ ပဒုမာ စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝိကာ၊ ပုဏ္ဍရီကရုက္ခော ဗောဓိ၊ သရီရံ သတ္တတိဟတ္ထုဗ္ဗေဓံ အဟောသိ၊ သရီရပ္ပဘာ ယောဇနတ္တယံ ဖရိတွာ အဋ္ဌာသိ၊ သတ္တဟိဝဿသဟဿာနိ အာယူတိ။

တဿ အပရဘာဂေ ဝေဿဘူ နာမ သတ္ထာ ဥဒပါဒိ။ တဿာပိ တယော သာဝကသန္နိပါတာ ပဌမသန္နိပါတေ အသီတိဘိက္ခုသဟဿာနိ အဟေသုံ ဒုတိယေ သတ္တတိ၊ တတိယေ သဋ္ဌိ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော သုဒဿနော နာမ ရာဇာ ဟုတွာ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ သစီဝရံ မဟာဒါနံ ဒတွာ သတ္ထု သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိတွာ အာစာရဂုဏသမ္ပန္နော ဗုဒ္ဓရတနေ စိတ္တီကာရပီတိဗဟုလော အဟောသိ။ သောပိ နံ ‘‘ဣတော ဧကတိံသေ ကပ္ပေ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿသီ’’တိ ဗျာကာသိ။

တဿ ပန ဘဂဝတော အနောမံ နာမ နဂရံ အဟောသိ၊ သုပ္ပတီတော နာမ ရာဇာ ပိတာ၊ ယသဝတီ နာမ မာတာ၊ သောဏော စ ဥတ္တရော စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝကာ ဥပသန္တော နာမ ဥပဋ္ဌာကော ဒါမာ စ သမာလာ စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝိကာ၊ သာလရုက္ခော ဗောဓိ၊ သရီရံ သဋ္ဌိဟတ္ထုဗ္ဗေဓံ အဟောသိ၊ သဋ္ဌိဝဿသဟဿာနိ အာယူတိ။

တဿ အပရဘာဂေ ဣမသ္မိံ ကပ္ပေ စတ္တာရော ဗုဒ္ဓါ နိဗ္ဗတ္တာ ကကုသန္ဓော၊ ကောဏာဂမနော၊ ကဿပေါ၊ အမှာကံ ဘဂဝါတိ။ ကကုသန္ဓဿ ဘဂဝတော ဧကော သာဝကသန္နိပါတော၊ တတ္ထ စတ္တာလီသဘိက္ခုသဟဿာနိ အဟေသုံ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော ခေမော နာမ ရာဇာ ဟုတွာ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ သပတ္တစီဝရံ မဟာဒါနဉ္စ အဉ္ဇနာဒိဘေသဇ္ဇာနိ စ ဒတွာ သတ္ထု ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ ပဗ္ဗဇိ။ သောပိ နံ သတ္ထာ ဗျာကာသိ။

ကကုသန္ဓဿ ပန ဘဂဝတော ခေမံ နာမ နဂရံ အဟောသိ၊ အဂ္ဂိဒတ္တော နာမ ဗြာဟ္မဏော ပိတာ၊ ဝိသာခါ နာမ ဗြာဟ္မဏီ မာတာ၊ ဝိဓုရော စ သဉ္ဇီဝေါ စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝကာ၊ ဗုဒ္ဓိဇော နာမ ဥပဋ္ဌာကော သာမာ စ စမ္ပာ စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝိကာ မဟာသိရီသရုက္ခော ဗောဓိ သရီရံ စတ္တာလီသဟတ္ထုဗ္ဗေဓံ အဟောသိ၊ စတ္တာလီသဝဿသဟဿာနိ အာယူတိ။

တဿ အပရဘာဂေ ကောဏာဂမနော နာမ သတ္ထာ ဥဒပါဒိ။ တဿာပိ ဧကော သာဝကသန္နိပါတော၊ တတ္ထ တိံသဘိက္ခုသဟဿာနိ အဟေသုံ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော ပဗ္ဗတော နာမ ရာဇာ ဟုတွာ အမစ္စဂဏပရိဝုတော သတ္ထု သန္တိကံ ဂန္တွာ ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသင်္ဃံ နိမန္တေတွာ မဟာဒါနံ ပဝတ္တေတွာ ပတ္တုဏ္ဏစီနပဋကောသေယျကမ္ဗလဒုကုလာနိ စေဝ သုဝဏ္ဏပါဒုကဉ္စ ဒတွာ သတ္ထု သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိ။ သောပိ နံ သတ္ထာ ဗျာကာသိ။

တဿ ဘဂဝတော သောဘဝတီ နာမ နဂရံ အဟောသိ၊ ယညဒတ္တော နာမ ဗြာဟ္မဏော ပိတာ၊ ဥတ္တရာ နာမ ဗြာဟ္မဏီ မာတာ၊ ဘိယျောသော စ ဥတ္တရော စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝကာ၊ သောတ္ထိဇော နာမ ဥပဋ္ဌာကော၊ သမုဒ္ဒါ စ ဥတ္တရာ စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝိကာ၊ ဥဒုမ္ဗရရုက္ခော ဗောဓိ၊ သရီရံ တိံသဟတ္ထုဗ္ဗေဓံ အဟောသိ၊ တိံသဝဿသဟဿာနိ အာယူတိ။

တဿ အပရဘာဂေ ကဿပေါ နာမ သတ္ထာ ဥဒပါဒိ။ တဿာပိ ဧကောဝ သာဝကသန္နိပါတော၊ တတ္ထ ဝီသတိဘိက္ခုသဟဿာနိ အဟေသုံ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော ဇောတိပါလော နာမ မာဏဝေါ တိဏ္ဏံ ဝေဒါနံ ပါရဂူ ဘူမိယဉ္စေဝ အန္တလိက္ခေ စ ပါကဋော ဃဋိကာရဿ ကုမ္ဘကာရဿ မိတ္တော အဟောသိ၊ သော တေန သဒ္ဓိံ သတ္ထာရံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဓမ္မကထံ သုတွာ ပဗ္ဗဇိတွာ အာရဒ္ဓဝီရိယော တီဏိ ပိဋကာနိ ဥဂ္ဂဟေတွာ ဝတ္တသမ္ပတ္တိယာ ဗုဒ္ဓသာသနံ သောဘေသိ။ သောပိ နံ သတ္ထာ ဗျာကာသိ။

တဿ ဘဂဝတော ဇာတနဂရံ ဗာရာဏသီ နာမ အဟောသိ။ ဗြဟ္မဒတ္တော နာမ ဗြာဟ္မဏော ပိတာ၊ ဓနဝတီ နာမ ဗြာဟ္မဏီ မာတာ၊ တိဿော စ ဘာရဒွါဇော စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝကာ၊ သဗ္ဗမိတ္တော နာမ ဥပဋ္ဌာကော အနုဠာ စ ဥရုဝေဠာ စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝိကာ၊ နိဂြောဓရုက္ခော ဗောဓိ သရီရံ ဝီသတိဟတ္ထုဗ္ဗေဓံ အဟောသိ၊ ဝီသတိဝဿသဟဿာနိ အာယူတိ။

တဿ ပန ဘဂဝတော ဩရဘာဂေ ဌပေတွာ ဣမံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ အညော ဗုဒ္ဓါ နာမ နတ္ထိ။ ဣတိ ဒီပင်္ကရာဒီနံ စတုဝီသတိယာ ဗုဒ္ဓါနံ သန္တိကေ လဒ္ဓဗျာကရဏော ပန ဗောဓိသတ္တော ယေနေန –

‘‘မနုဿတ္တံ လိင်္ဂသမ္ပတ္တိ၊ ဟေတု သတ္ထာရဒဿနံ၊

ပဗ္ဗဇ္ဇာ ဂုဏသမ္ပတ္တိ၊ အဓိကာရော စ ဆန္ဒတာ၊

အဋ္ဌဓမ္မသမောဓာနာ၊ အဘိနီဟာရော သမိဇ္ဈတီ’’တိ။ (ဗု။ ဝံ။ ၂။၅၉)၊

ဣမေ အဋ္ဌ ဓမ္မေ သမောဓာနေတွာ ဒီပင်္ကရပါဒမူလေ ကတာဘိနီဟာရေန ‘‘ဟန္ဒ ဗုဒ္ဓကရေ ဓမ္မေ ဝိစိနာမိ ဣတော စိတော’’တိ ဥဿာဟံ ကတွာ ‘‘ဝိစိနန္တော တဒါဒက္ခိံ၊ ပဌမံ ဒါနပါရမိ’’န္တိ ဒါနပါရမိတာဒယော ဗုဒ္ဓကရာ ဓမ္မာ ဒိဋ္ဌာ၊ တေ ပူရေန္တော ယာဝ ဝေဿန္တရတ္တဘာဝါ အာဂမိ။ အာဂစ္ဆန္တော စ ယေ တေ ကတာဘိနီဟာရာနံ ဗောဓိသတ္တာနံ အာနိသံသာ သံဝဏ္ဏိတာ –

‘‘ဧဝံ သဗ္ဗင်္ဂသမ္ပန္နာ၊ ဗောဓိယာ နိယတာ နရာ၊

သံသရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ၊ ကပ္ပကောဋိသတေဟိပိ။

‘‘အဝီစိမှိ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ တထာ လောကန္တရေသု စ၊

နိဇ္ဈာမတဏှာ ခုပ္ပိပါသာ၊ န ဟောန္တိ ကာလကဉ္ဇိကာ။

‘‘န ဟောန္တိ ခုဒ္ဒကာ ပါဏာ၊ ဥပ္ပဇ္ဇန္တာပိ ဒုဂ္ဂတိံ၊

ဇာယမာနာ မနုဿေသု၊ ဇစ္စန္ဓာ န ဘဝန္တိ တေ။

‘‘သောတဝေကလ္လတာ နတ္ထိ၊ န ဘဝန္တိ မူဂပက္ခိကာ၊

ဣတ္ထိဘာဝံ န ဂစ္ဆန္တိ၊ ဥဘတောဗျဉ္ဇနပဏ္ဍကာ။

‘‘န ဘဝန္တိ ပရိယာပန္နာ၊ ဗောဓိယာ နိယတာ နရာ၊

မုတ္တာ အာနန္တရိကေဟိ၊ သဗ္ဗတ္ထ သုဒ္ဓဂေါစရာ။

‘‘မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိံ န သေဝန္တိ၊ ကမ္မကိရိယဒဿနာ၊

ဝသမာနာပိ သဂ္ဂေသု၊ အသညံ နုပပဇ္ဇရေ။

‘‘သုဒ္ဓါဝါသေသု ဒေဝေသု၊ ဟေတု နာမ န ဝိဇ္ဇတိ၊

နေက္ခမ္မနိန္နာ သပ္ပုရိသာ၊ ဝိသံယုတ္တာ ဘဝါဘဝေ၊

စရန္တိ လောကတ္ထစရိယာယော၊ ပူရေန္တိ သဗ္ဗပါရမီ’’တိ။

တေ အာနိသံသေ အဓိဂန္တွာဝ အာဂတော။ ပါရမိယော ပူရေန္တဿ စ တဿ အကိတ္တိဗြာဟ္မဏကာလေ သင်္ခဗြာဟ္မဏကာလေ ဓနဉ္စယရာဇကာလေ မဟာသုဒဿနရာဇကာလေ မဟာဂေါဝိန္ဒကာလေ နိမိမဟာရာဇကာလေ စန္ဒကုမာရကာလေ ဝိသယှသေဋ္ဌိကာလေ သိဝိရာဇကာလေ ဝေဿန္တရရာဇကာလေတိ ဒါနပါရမိတာယ ပူရိတတ္တဘာဝါနံ ပရိမာဏံ နာမ နတ္ထိ။ ဧကန္တေန ပနဿ သသပဏ္ဍိတဇာတကာလေ –

‘‘ဘိက္ခာယ ဥပဂတံ ဒိသွာ၊ သကတ္တာနံ ပရိစ္စဇိံ၊

ဒါနေန မေ သမော နတ္ထိ၊ ဧသာ မေ ဒါနပါရမီ’’တိ။ (စရိယာ။ ၁။၁၄၃ တဿုဒ္ဒါန –

ဧဝံ အတ္တပရိစ္စာဂံ ကရောန္တဿ ဒါနပါရမိတာ ပရမတ္ထပါရမီ နာမ ဇာတာ။

တထာ သီလဝနာဂရာဇကာလေ စမ္ပေယျနာဂရာဇကာလေ ဘူရိဒတ္တနာဂရာဇကာလေ ဆဒ္ဒန္တနာဂရာဇကာလေ ဇယဒ္ဒိသရာဇပုတ္တကာလေ အလီနသတ္တုကုမာရကာလေတိ သီလပါရမိတာယ ပူရိတတ္တဘာဝါနံ ပရိမာဏံ နာမ နတ္ထိ။ ဧကန္တေန ပနဿ သင်္ခပါလဇာတကာလေ –

‘‘သူလေဟိပိ ဝိဇ္ဈိယန္တော၊ ကောဋ္ဋိယန္တောပိ သတ္တိဟိ၊

ဘောဇပုတ္တေ န ကုပ္ပာမိ၊ ဧသာ မေ သီလပါရမီ’’တိ။ (စရိယာ။ ၂။၉၁) –

ဧဝံ အတ္တပရိစ္စာဂံ ကရောန္တဿ သီလပါရမိတာ ပရမတ္ထပါရမီ နာမ ဇာတာ။

တထာ သောမနဿကုမာရကာလေ ဟတ္ထိပါလကုမာရကာလေ အယောဃရပဏ္ဍိတကာလေတိ မဟာရဇ္ဇံ ပဟာယ နေက္ခမ္မပါရမိတာယ ပူရိတတ္တဘာဝါနံ ပရိမာဏံ နာမ နတ္ထိ။ ဧကန္တေန ပနဿ စူဠသုတသောမဇာတကာလေ –

‘‘မဟာရဇ္ဇံ ဟတ္ထဂတံ၊ ခေဠပိဏ္ဍံဝ ဆဍ္ဍယိံ၊

စဇတော န ဟောတိ လဂနံ၊ ဧသာ မေ နေက္ခမ္မပါရမီ’’တိ။ –

ဧဝံ နိဿင်္ဂတာယ ရဇ္ဇံ ဆဍ္ဍေတွာ နိက္ခမန္တဿ နေက္ခမ္မပါရမိတာ ပရမတ္ထပါရမီ နာမ ဇာတာ။

တထာ ဝိဓုရပဏ္ဍိတကာလေ မဟာဂေါဝိန္ဒပဏ္ဍိတကာလေ ကုဒါလပဏ္ဍိတကာလေ အရကပဏ္ဍိတကာလေ ဗောဓိပရိဗ္ဗာဇကကာလေ မဟောသဓပဏ္ဍိတကာလေတိ ပညာပါရမိတာယ ပူရိတတ္တဘာဝါနံ ပရိမာဏံ နာမ နတ္ထိ။ ဧကန္တေန ပနဿ သတ္တုဘသ္တဇာတကေ သေနကပဏ္ဍိတကာလေ –

‘‘ပညာယ ဝိစိနန္တောဟံ၊ ဗြာဟ္မဏံ မောစယိံ ဒုခါ၊

ပညာယ မေ သမော နတ္ထိ၊ ဧသာ မေ ပညာပါရမီ’’တိ။ –

အန္တောဘသ္တဂတံ သပ္ပံ ဒဿေန္တဿ ပညာပါရမိတာ ပရမတ္ထပါရမီ နာမ ဇာတာ။

တထာ ဝီရိယပါရမိတာဒီနမ္ပိ ပူရိတတ္တဘာဝါနံ ပရိမာဏံ နာမ နတ္ထိ။ ဧကန္တေန ပနဿ မဟာဇနကဇာတကေ –

‘‘အတီရဒဿီ ဇလမဇ္ဈေ၊ ဟတာ သဗ္ဗေဝ မာနုသာ၊

စိတ္တဿ အညထာ နတ္ထိ၊ ဧသာ မေ ဝီရိယပါရမီ’’တိ။ –

ဧဝံ မဟာသမုဒ္ဒံ တရန္တဿ ဝီရိယပါရမိတာ ပရမတ္ထပါရမီ နာမ ဇာတာ။

ခန္တိဝါဒီဇာတကေ –

‘‘အစေတနံဝ ကောဋ္ဋေန္တေ၊ တိဏှေန ဖရသုနာ မမံ၊

ကာသိရာဇေ န ကုပ္ပာမိ၊ ဧသာ မေ ခန္တိပါရမီ’’တိ။ –

ဧဝံ အစေတနဘာဝေန ဝိယ မဟာဒုက္ခံ အဓိဝါသေန္တဿ ခန္တိပါရမိတာ ပရမတ္ထပါရမီ နာမ ဇာတာ။

မဟာသုတသောမဇာတကေ –

‘‘သစ္စဝါစံ အနုရက္ခန္တော၊ စဇိတွာ မမ ဇီဝိတံ၊

မောစေသိံ ဧကသတံ ခတ္တိယေ၊ ဧသာ မေ သစ္စပါရမီ’’တိ။ –

ဧဝံ ဇီဝိတံ စဝိတွာ သစ္စမနုရက္ခန္တဿ သစ္စပါရမိတာ ပရမတ္ထပါရမီ နာမ ဇာတာ။

မူဂပက္ခဇာတကေ –

‘‘မာတာ ပိတာ န မေ ဒေဿာ၊ နပိ ဒေဿံ မဟာယသံ၊

သဗ္ဗညုတံ ပိယံ မယှံ၊ တသ္မာ ဝတမဓိဋ္ဌဟိ’’န္တိ။ –

ဧဝံ ဇီဝိတံ စဇိတွာ ဝတံ အဓိဋ္ဌဟန္တဿ အဓိဋ္ဌာနပါရမိတာ ပရမတ္ထပါရမီ နာမ ဇာတာ။

ဧကရာဇဇာတကေ –

‘‘န မံ ကောစိ ဥတ္တသတိ၊ နပိဟံ ဘာယာမိ ကဿစိ၊

မေတ္တာဗလေနုပတ္ထဒ္ဓါ၊ ရမာမိ ပဝနေ တဒါ’’တိ။ (စရိယာ။ ၃။၁၁၃) –

ဧဝံ ဇီဝိတံ အနပလောကေတွာ မေတ္တာယန္တဿ မေတ္တာပါရမိတာ ပရမတ္ထပါရမီ နာမ ဇာတာ။

လောမဟံသဇာတကေ –

‘‘သုသာနေ သေယျံ ကပ္ပေမိ၊ ဆဝဋ္ဌိကံ ဥပနိဓာယဟံ၊

ဂါမဏ္ဍလာ ဥပါဂန္တွာ၊ ရူပံ ဒဿေန္တိ နပ္ပက’’န္တိ။ –

ဧဝံ ဂါမဒါရကေသု နိဋ္ဌုဘနာဒီဟိ စေဝ မာလာဂန္ဓူပဟာရာဒီဟိ စ သုခဒုက္ခံ ဥပ္ပာဒေန္တေသုပိ ဥပေက္ခနံ အနတိဝတ္တေန္တဿ ဥပေက္ခာပါရမိတာ ပရမတ္ထပါရမီ နာမ ဇာတာ။ အယမေတ္ထ သင်္ခေပေါ၊ ဝိတ္ထာရတော ပနေသ အတ္ထော စရိယာပိဋကတော ဂဟေတဗ္ဗော။

ဧဝံ ပါရမိယော ပူရေတွာ ဝေဿန္တရတ္တဘာဝေ ဌိတော –

‘‘အစေတနာယံ ပထဝီ၊ အဝိညာယ သုခံ ဒုခံ၊

သာပိ ဒါနဗလာ မယှံ၊ သတ္တက္ခတ္တုံ ပကမ္ပထာ’’တိ။ (စရိယာ။ ၁။၁၂၄)၊

ဧဝံ မဟာပထဝီကမ္ပနာနိ မဟာပုညာနိ ကတွာ အာယုပရိယောသာနေ တတော စုတော တုသိတဘဝနေ နိဗ္ဗတ္တိ၊ တတ္ထ အညေ ဒေဝေ ဒသဟိ ဌာနေဟိ အဓိဂဏှိတွာ ‘‘ယာဝတာယုကံ ဒိဗ္ဗသမ္ပတ္တိံ အနုဘဝန္တော မနုဿဂဏနာယ ဣဒါနိ သတ္တဟိ ဒိဝသေဟိ အာယုက္ခယံ ပါပုဏိဿတီ’’တိ ဝတ္ထာနိ ကိလိဿန္တိ၊ မာလာ မိလာယန္တိ၊ ကစ္ဆေဟိ သေဒါ မုစ္စန္တိ၊ ကာယေ ဝေဝဏ္ဏိယံ ဩက္ကမတိ၊ ဒေဝေါ ဒေဝါသနေ န သဏ္ဌဟတီတိ ဣမေသု ပဉ္စသု ပုဗ္ဗနိမိတ္တေသု ဥပ္ပန္နေသု တာနိ ဒိသွာ ‘‘သုညာ ဝတ ဘော သဂ္ဂါ ဘဝိဿန္တီ’’တိ သံဝေဂဇာတာဟိ ဒေဝတာဟိ မဟာသတ္တဿ ပူရိတပါရမိဘာဝံ ဉတွာ ‘‘ဣမသ္မိံ ဣဒါနိ အညံ ဒေဝလောကံ အနုပဂန္တွာ မနုဿလောကေ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ဗုဒ္ဓဘာဝံ ပတ္တေ ပုညာနိ ကတွာ စုတာ စုတာ မနုဿာ ဒေဝလောကံ ပရိပူရေဿန္တီ’’တိ စိန္တေတွာ –

‘‘ယတောဟံ တုသိတေ ကာယေ၊ သန္တုသိတော နာမဟံ တဒါ၊

ဒသသဟဿီ သမာဂန္တွာ၊ ယာစန္တိ ပဉ္ဇလီ မမံ။

‘‘ကာလော ဒေဝ မဟာဝီရ၊ ဥပ္ပဇ္ဇ မာတုကုစ္ဆိယံ၊

သဒေဝကံ တာရယန္တော၊ ဗုဇ္ဈဿု အမတံ ပဒ’’န္တိ။ (ဗု။ ဝံ။ ၁။၆၆-၆၇)၊

ဧဝံ ဗုဒ္ဓဘာဝတ္ထာယ အာယာစိတော ကာလံ၊ ဒီပံ၊ ဒေသံ၊ ကုလံ၊ ဇနေတ္တိယာ အာယုပ္ပမာဏန္တိ ဣမာနိ ပဉ္စ မဟာဝိလောကနာနိ ဝိလောကေတွာ ကတသန္နိဋ္ဌာနော တတော စုတော သကျရာဇကုလေ ပဋိသန္ဓိံ ဂဟေတွာ တတ္ထ မဟာသမ္ပတ္တိယာ ပရိဟရိယမာနော အနုက္ကမေန ဘဒြယောဗ္ဗနံ အနုပါပုဏိ။ ဣမသ္မိံ အန္တရေ ‘‘သတော သမ္ပဇာနော အာနန္ဒ ဗောဓိသတ္တော တုသိတာ ကာယာ စဝိတွာ မာတုကုစ္ဆိံ ဩက္ကမီ’’တိအာဒီနံ (မ။ နိ။ ၃။၂၀၀) သုတ္တပဒါနဉ္စေဝ တေသံ အဋ္ဌကထာယ စ ဝသေန ဝိတ္ထာရော ဝေဒိတဗ္ဗော။

သော တိဏ္ဏံ ဥတူနံ အနုစ္ဆဝိကေသု တီသု ပါသာဒေသု ဒေဝလောကသိရိံ ဝိယ ရဇ္ဇသိရိံ အနုဘဝမာနော ဥယျာနကီဠာယ ဂမနသမယေ အနုက္ကမေန ဇိဏ္ဏဗျာဓိမတသင်္ခါတေ တယော ဒေဝဒူတေ ဒိသွာ သဉ္ဇာတသံဝေဂေါ နိဝတ္တိတွာ စတုတ္ထဝါရေ ပဗ္ဗဇိတံ ဒိသွာ ‘သာဓု ပဗ္ဗဇ္ဇာ’တိ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ ရုစိံ ဥပ္ပာဒေတွာ ဥယျာနံ ဂန္တွာ တတ္ထ ဒိဝသဘာဂံ ခေပေတွာ မင်္ဂလပေါက္ခရဏီတီရေ နိသိန္နော ကပ္ပကဝေသံ ဂဟေတွာ အာဂတေန ဝိဿကမ္မေန ဒေဝပုတ္တေန အလင်္ကတပဋိယတ္တော ရာဟုလဘဒ္ဒဿ ဇာတသာသနံ သုတွာ ပုတ္တသိနေဟဿ ဗလဝဘာဝံ ဉတွာ ‘ယာဝ ဣဒံ ဗန္ဓနံ န ဝဍ္ဎတိ တာဝဒေဝ နံ ဆိန္ဒိဿာမီ’တိ စိန္တေတွာ သာယံ နဂရံ ပဝိသန္တော –

‘‘နိဗ္ဗုတာ နူန သာ မာတာ၊ နိဗ္ဗုတော နူန သော ပိတာ၊

နိဗ္ဗုတာ နူန သာ နာရီ၊ ယဿာယံ ဤဒိသော ပတီ’’တိ။ (ဗု။ ဝံ။ အဋ္ဌ။ ၂၇ အဝိဒူရေနိဒါနကထာ၊ ဓ။ ပ။ အဋ္ဌ။ ၁။၁၀ သာရိပုတ္တတ္ထေရဝတ္ထု၊ အပ။ အဋ္ဌ။ ၁။အဝိဒူရေနိဒါနကထာ၊ ဇာ။ အဋ္ဌ။ ၁။အဝိဒူရေနိဒါနကထာ)၊

ကိသာဂေါတမိယာ နာမ ပိတုစ္ဆာဓီတာယ ဘာသိတံ ဣမံ ဂါထံ သုတွာ၊ ‘အဟံ ဣမာယ နိဗ္ဗုတပဒံ သာဝိတော’တိ ဂီဝတော သတသဟဿဂ္ဃနိကံ မုတ္တာဟာရံ မုဉ္စိတွာ၊ တဿာ ပေသေတွာ၊ အတ္တနော ဘဝနံ ပဝိသိတွာ၊ သိရိသယနေ နိသိန္နော နိဒ္ဒါဝသေန နာဋကာနံ ဝိပ္ပကာရံ ဒိသွာ၊ နိဗ္ဗိန္နဟဒယော ဆန္နံ ဥဋ္ဌာပေတွာ၊ ကဏ္ဍကံ အာဟရာပေတွာ၊ ကဏ္ဍကံ အာရုယှ၊ ဆန္နသဟာယောဝ ဒသသဟဿိလောကဓာတုဒေဝတာဟိ ကတပရိဝါရော မဟာဘိနိက္ခမနံ နိက္ခမိတွာ၊ တေနေဝ ရတ္တာဝသေသေန တီဏိ မဟာရဇ္ဇာနိ အတိက္ကမ္မ အနောမာနဒီတီရေ ပဗ္ဗဇိတွာ၊ အနုက္ကမေန ရာဇဂဟံ ဂန္တွာ၊ တတ္ထ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ၊ ပဏ္ဍဝပဗ္ဗတပဗ္ဘာရေ နိသိန္နော မဂဓရာဇေန ရဇ္ဇေန နိမန္တိယမာနော တံ ပဋိက္ခိပိတွာ၊ သဗ္ဗညုတံ ပတွာ တဿ ဝိဇိတံ အာဂမနတ္ထာယ တေန ဂဟိတပဋိညော ၊ အာဠာရဉ္စ ဥဒကဉ္စ ဥပသင်္ကမိတွာ၊ တေသံ သန္တိကေ အဓိဂတဝိသေသေန အပရိတုဋ္ဌော ဆဗ္ဗဿာနိ မဟာပဓာနံ ပဒဟိတွာ၊ ဝိသာခါပုဏ္ဏမဒိဝသေ ပါတောဝ သေနာနိဂမေ သုဇာတာယ ဒိန္နံ ပါယာသံ ပရိဘုဉ္ဇိတွာ၊ နေရဉ္ဇရာယ နဒိယာ သုဝဏ္ဏပါတိံ ပဝါဟေတွာ၊ နေရဉ္ဇရာယ တီရေ မဟာဝနသဏ္ဍေ နာနာသမာပတ္တီဟိ ဒိဝသဘာဂံ ဝီတိနာမေတွာ၊ သာယနှသမယေ သောတ္ထိယေန ဒိန္နံ အဋ္ဌတိဏမုဋ္ဌိံ ဂဟေတွာ၊ ကာဠေန နာဂရာဇေန အဘိတ္ထုတဂုဏော ဗောဓိမဏ္ဍံ အာရုယှ တိဏာနိ သန္ထရိတွာ၊ ‘န တာဝိမံ ပလ္လင်္ကံ ဘိန္ဒိဿာမိ ယာဝ မေ န အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စိဿတီ’တိ ပဋိညံ ကတွာ၊ ပါစီနဒိသာဘိမုခေါ နိသီဒိတွာ၊ သူရိယေ အနတ္ထင်္ဂမိတေယေဝ မာရဗလံ ဝိဓမိတွာ၊ ပဌမယာမေ ပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏံ၊ မဇ္ဈိမယာမေ စုတူပပါတဉာဏံ ပတွာ၊ ပစ္ဆိမယာမာဝသာနေ ဒသဗလစတုဝေသာရဇ္ဇာဒိသဗ္ဗဗုဒ္ဓဂုဏပဋိမဏ္ဍိတံ သဗ္ဗညုတညာဏံ ပဋိဝိဇ္ဈန္တောယေဝ ဣမံ အဘိဓမ္မနယသမုဒ္ဒံ အဓိဂဉ္ဆိ။ ဧဝမဿ အဓိဂမနိဒါနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ဧဝံ အဓိဂတာဘိဓမ္မော ဧကပလ္လင်္ကေန နိသိန္နသတ္တာဟံ အနိမိသသတ္တာဟံ စင်္ကမနသတ္တာဟဉ္စ အတိက္ကမိတွာ၊ စတုတ္ထေ သတ္တာဟေ သယမ္ဘူဉာဏာဓိဂမေန အဓိဂတံ အဘိဓမ္မံ ဝိစိနိတွာ အပရာနိပိ အဇပါလမုစလိန္ဒရာဇာယတနေသု တီဏိ သတ္တာဟာနိ ဝီတိနာမေတွာ၊ အဋ္ဌမေ သတ္တာဟေ အဇပါလနိဂြောဓရုက္ခမူလေ နိသိန္နော ဓမ္မဂမ္ဘီရတာပစ္စဝေက္ခဏေန အပ္ပောဿုက္ကတံ အာပဇ္ဇမာနော ဒသသဟဿိမဟာဗြဟ္မပရိဝါရေန သဟမ္ပတိဗြဟ္မုနာ အာယာစိတဓမ္မဒေသနော ဗုဒ္ဓစက္ခုနာ လောကံ ဩလောကေတွာ၊ ဗြဟ္မုနော အဇ္ဈေသနံ အာဒါယ ‘‘ကဿ နု ခေါ အဟံ ပဌမံ ဓမ္မံ ဒေသေယျ’န္တိ ဩလောကေန္တော အာဠာရုဒကာနံ ကာလင်္ကတဘာဝံ ဉတွာ၊ ပဉ္စဝဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ ဗဟူပကာရတံ အနုဿရိတွာ၊ ဥဋ္ဌာယာသနာ ကာသိပုရံ ဂစ္ဆန္တော အန္တရာမဂ္ဂေ ဥပကေန သဒ္ဓိံ မန္တေတွာ၊ အာသာဠှီပုဏ္ဏမဒိဝသေ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ ပဉ္စဝဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ ဝသနဋ္ဌာနံ ပတွာ၊တေ အနနုစ္ဆဝိကေန သမုဒါစာရေန သမုဒါစရန္တေ သညာပေတွာ၊ ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တေန္တော အညာသိကောဏ္ဍညတ္ထေရပ္ပမုခါ အဋ္ဌာရသ ဗြဟ္မကောဋိယော အမတပါနံ ပါယေသိ။ ဧဝံ ယာဝ ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနာ ဒေသနာနိဒါနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အယမေတ္ထ သင်္ခေပေါ။ ဝိတ္ထာရော ပန သာဋ္ဌကထာနံ အရိယပရိယေသန(မ။ နိ။ ၁။၂၇၄) ပဗ္ဗဇ္ဇသုတ္တာဒီနံ (သု။ နိ။ ၄၀၇ အာဒယော) ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗော။

ဧဝံ အဓိဂမနိဒါနဒေသနာနိဒါနသမ္ပန္နဿ ပနဿ အဘိဓမ္မဿ အပရာနိပိ ဒူရေနိဒါနံ၊ အဝိဒူရေနိဒါနံ၊ သန္တိကေနိဒါနန္တိ တီဏိ နိဒါနာနိ။ တတ္ထ ဒီပင်္ကရပါဒမူလတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ တုသိတပုရာ ဒူရေနိဒါနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တုသိတပုရတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ဗောဓိမဏ္ဍာ အဝိဒူရေနိဒါနံ။ ‘ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဒေဝေသု ဝိဟရတိ တာဝတိံသေသု ပါရိစ္ဆတ္တကမူလေ ပဏ္ဍုကမ္ဗလသိလာယံ၊ တတ္ထ ခေါ ဘဂဝါ ဒေဝါနံ တာဝတိံသာနံ အဘိဓမ္မကထံ ကထေသီ’တိ ဣဒမဿ သန္တိကေနိဒါနံ။ အယံ တာဝ နိဒါနကထာ။

နိဒါနကထာ နိဋ္ဌိတာ။