📜

၄။ အဋ္ဌကထာကဏ္ဍော

တိကအတ္ထုဒ္ဓါရဝဏ္ဏနာ

၁၃၈၄။ ဣဒါနိ နိက္ခေပကဏ္ဍာနန္တရံ ဌပိတဿ အဋ္ဌကထာကဏ္ဍဿ ဝဏ္ဏနာက္ကမော အနုပ္ပတ္တော။ ကသ္မာ ပနေတံ အဋ္ဌကထာကဏ္ဍံ နာမ ဇာတန္တိ? တေပိဋကဿ ဗုဒ္ဓဝစနဿ အတ္ထံ ဥဒ္ဓရိတွာ ဌပိတတ္တာ။ တီသုပိ ဟိ ပိဋကေသု ဓမ္မန္တရံ အာဂတံ အဋ္ဌကထာကဏ္ဍေနေဝ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ဝိနိစ္ဆိတံ သုဝိနိစ္ဆိတံ နာမ ဟောတိ။ သကလေ အဘိဓမ္မပိဋကေ နယမဂ္ဂံ မဟာပကရဏေ ပဉှုဒ္ဓါရံ ဂဏနစာရံ အသလ္လက္ခေန္တေနာပိ အဋ္ဌကထာကဏ္ဍတောယေဝ သမာနေတုံ ဝဋ္ဋတိ။

ကုတော ပဘဝံ ပန ဧတန္တိ? သာရိပုတ္တတ္ထေရပ္ပဘဝံ။ သာရိပုတ္တတ္ထေရော ဟိ ဧကဿ အတ္တနော သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ နိက္ခေပကဏ္ဍေ အတ္ထုဒ္ဓါရံ သလ္လက္ခေတုံ အသက္ကောန္တဿ အဋ္ဌကထာကဏ္ဍံ ကထေတွာ အဒါသိ။ ဣဒံ ပန မဟာအဋ္ဌကထာယံ ပဋိက္ခိပိတွာ ဣဒံ ဝုတ္တံ – အဘိဓမ္မော နာမ န သာဝကဝိသယော၊ န သာဝကဂေါစရော၊ ဗုဒ္ဓဝိသယော ဧသ၊ ဗုဒ္ဓဂေါစရော။ ဓမ္မသေနာပတိ ပန သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ပုစ္ဆိတော တံ အာဒါယ သတ္ထု သန္တိကံ ဂန္တွာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ကထေသိ။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ တဿ ဘိက္ခုနော အဋ္ဌကထာကဏ္ဍံ ကထေတွာ အဒါသိ။ ကထံ? ဘဂဝါ ဟိ ‘ကတမေ ဓမ္မာ ကုသလာ’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘ကုသလာ ဓမ္မာ နာမ ကတမေ’တိ သလ္လက္ခေသီတိ အတ္ထော။ အထဿ တုဏှီဘူတဿ ‘နနု ယံ မယာ ကတမေ ဓမ္မာ ကုသလာ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရံ ကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတီတိအာဒိနာ နယေန ဘူမိဘေဒတော ကုသလံ ဒဿိတံ၊ သဗ္ဗမ္ပိ တံ စတူသု ဘူမီသု ကုသလံ၊ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ’တိ ဣမိနာ နယေန ကဏ္ဏိကံ ကဏ္ဏိကံ ဃဋံ ဃဋံ ဂေါစ္ဆကံ ဂေါစ္ဆကံ ကတွာ အတ္ထုဒ္ဓါရဝသေန ကုသလာဒိဓမ္မေ ဒဿေန္တော ကထေတွာ အဒါသိ။

တတ္ထ စတူသူတိ ကာမာဝစရရူပါဝစရာရူပါဝစရအပရိယာပန္နာသု။ ကုသလန္တိ ဖဿာဒိဘေဒံ ကုသလံ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာတိ ဣမေ သဗ္ဗေပိ တာသု တာသု ဘူမီသု ဝုတ္တာ ဖဿာဒယော ဓမ္မာ ကုသလာ နာမ။

၁၃၈၅။ အကုသလာနံ ပန ဘူမိဝသေန ဘေဒါဘာဝတော ဒွါဒသ အကုသလစိတ္တုပ္ပာဒါတိ အာဟ။ တတ္ထ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဥပ္ပာဒေါ။ စိတ္တမေဝ ဥပ္ပာဒေါ စိတ္တုပ္ပာဒေါ။ ဒေသနာသီသမေဝ စေတံ။ ယထာ ပန ‘ရာဇာ အာဂတော’တိ ဝုတ္တေ အမစ္စာဒီနမ္ပိ အာဂမနံ ဝုတ္တမေဝ ဟောတိ၊ ဧဝံ ‘စိတ္တုပ္ပာဒါ’တိ ဝုတ္တေ တေဟိ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာပိ ဝုတ္တာဝ ဟောန္တီတိ။ သဗ္ဗတ္ထ စိတ္တုပ္ပာဒဂ္ဂဟဏေန သသမ္ပယုတ္တဓမ္မံ စိတ္တံ ဂဟိတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣတော ပရံ စတူသု ဘူမီသု ဝိပါကောတိအာဒီနံ သဗ္ဗေသမ္ပိ တိကဒုကဘာဇနီယပဒါနံ အတ္ထော၊ ဝေဒနာတ္တိကာဒီသု စ သုခါဒီနံ နဝတ္တဗ္ဗတာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ပါဠိယတ္ထံ ဝီမံသိတွာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဝိသေသမတ္တမေဝ ပန ဝက္ခာမ။

၁၄၂၀။ တတ္ထ ပရိတ္တာရမ္မဏတ္တိကေ တာဝ သဗ္ဗော ကာမာဝစရဿ ဝိပါကောတိ ဧတ္ထ ဒွိပဉ္စဝိညာဏာနိ စက္ခုပသာဒါဒယော နိဿာယ နိယမေနေဝ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌာဒိဘေဒေ ရူပသဒ္ဒဂန္ဓရသဖောဋ္ဌဗ္ဗဓမ္မေ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တန္တီတိ ပရိတ္တာရမ္မဏာနိ။ ကုသလာကုသလဝိပါကာ ပန ဒွေ မနောဓာတုယော ဟဒယဝတ္ထုံ နိဿာယ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ အနန္တရာ နိယမတော ရူပါဒီနေဝ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တန္တီတိ ပရိတ္တာရမ္မဏာ။ ကုသလဝိပါကာဟေတုကမနောဝိညာဏဓာတု သောမနဿသဟဂတာ ပဉ္စဒွါရေ သန္တီရဏဝသေန ဆသု ဒွါရေသု တဒါရမ္မဏဝသေနာတိ နိယမတော ရူပါဒီနိ ဆ ပရိတ္တာရမ္မဏာနေဝ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တတီတိ ပရိတ္တာရမ္မဏာ။ ကုသလာကုသလဝိပါကာဟေတုကမနောဝိညာဏဓာတုဒွယံ ပဉ္စဒွါရေ သန္တီရဏဝသေန ဆသု ဒွါရေသု တဒါရမ္မဏဝသေန နိယမတော ရူပါဒီနိ ဆ ပရိတ္တာရမ္မဏာနေဝ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တတိ။ ပဋိသန္ဓိဝသေန ပဝတ္တမာနမ္ပိ ပရိတ္တံ ကမ္မံ ကမ္မနိမိတ္တံ ဂတိနိမိတ္တံ ဝါ အာရမ္မဏံ ကရောတိ၊ ပဝတ္တိယံ ဘဝင်္ဂဝသေန၊ ပရိယောသာနေ စုတိဝသေန ပဝတ္တမာနမ္ပိ တဒေဝ အာရမ္မဏံ ကရောတီတိ ပရိတ္တာရမ္မဏံ။ အဋ္ဌ ပန သဟေတုကဝိပါကစိတ္တုပ္ပာဒါ ဧတ္ထ ဝုတ္တနယေနေဝ တဒါရမ္မဏဝသေန ပဋိသန္ဓိဘဝင်္ဂစုတိဝသေန စ ပရိတ္တဓမ္မေယေဝ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တန္တိ။ ကိရိယမနောဓာတု ပဉ္စဒွါရေ ရူပါဒီနိ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တတိ။ သောမနဿသဟဂတာဟေတုကကိရိယမနောဝိညာဏဓာတု ဆသု ဒွါရေသု ပစ္စုပ္ပန္နေ မနောဒွါရေ အတီတာနာဂတေပိ ပရိတ္တေ ရူပါဒိဓမ္မေယေဝ အာရဗ္ဘ ခီဏာသဝါနံ ပဟဋ္ဌာကာရံ ကုရုမာနာ ပဝတ္တတီတိ ပရိတ္တာရမ္မဏာ။ ဧဝမိမေ ပဉ္စဝီသတိ စိတ္တုပ္ပာဒါ ဧကန္တေနေဝ ပရိတ္တာရမ္မဏာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

၁၄၂၁။ ဝိညာဏဉ္စာယတနနေဝသညာနာသညာယတနဓမ္မာ အတ္တနော အတ္တနော ဟေဋ္ဌိမံ သမာပတ္တိံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တနတော မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာ။ ဧဝ မဂ္ဂဖလဓမ္မာ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏတ္တာ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ။

ကုသလတော စတ္တာရော ကိရိယတော စတ္တာရောတိ အဋ္ဌ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တစိတ္တုပ္ပာဒါ သေက္ခပုထုဇ္ဇနခီဏာသဝါနံ အသက္ကစ္စဒါနပစ္စဝေက္ခဏဓမ္မသဝနာဒီသု ကာမာဝစရဓမ္မေ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တိကာလေ ပရိတ္တာရမ္မဏာ။ အတိပဂုဏာနံ ပဌမဇ္ဈာနာဒီနံ ပစ္စဝေက္ခဏကာလေ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာ။ ကသိဏနိမိတ္တာဒိပညတ္တိပစ္စဝေက္ခဏကာလေ နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏာ။ အကုသလတော စတ္တာရော ဒိဋ္ဌိဂတသမ္ပယုတ္တစိတ္တုပ္ပာဒါ ပဉ္စပဏ္ဏာသာယ ကာမာဝစရဓမ္မာနံ ‘သတ္တော သတ္တော’တိ ပရာမသနအဿာဒနာဘိနန္ဒနကာလေ ပရိတ္တာရမ္မဏာ။ တေနေဝါကာရေန သတ္တဝီသတိ မဟဂ္ဂတဓမ္မေ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တိကာလေ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာ။ ပဏ္ဏတ္တိဓမ္မေ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တနကာလေ သိယာ နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏာ။ ဒိဋ္ဌိဝိပ္ပယုတ္တာနံ တေယေဝ ဓမ္မေ အာရဗ္ဘ ကေဝလံ အဿာဒနာဘိနန္ဒနဝသေန၊ ပဝတ္တိယံ ပဋိဃသမ္ပယုတ္တာနံ ဒေါမနဿဝသေန၊ ဝိစိကိစ္ဆာသမ္ပယုတ္တစိတ္တုပ္ပာဒဿ အနိဋ္ဌင်္ဂတဝသေန၊ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတဿ ဝိက္ခေပဝသေန အဝူပသမဝသေန စ ပဝတ္တိယံ ပရိတ္တမဟဂ္ဂတနဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧတေသု ပန ဧကဓမ္မောပိ အပ္ပမာဏေ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တိတုံ န သက္ကောတိ၊ တသ္မာ န အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ။

ကုသလတော စတ္တာရော ကိရိယတော စတ္တာရောတိ အဋ္ဌ ဉာဏသမ္ပယုတ္တစိတ္တုပ္ပာဒါ သေက္ခပုထုဇ္ဇနခီဏာသဝါနံ သက္ကစ္စဒါနပစ္စဝေက္ခဏဓမ္မသဝနာဒီသု ယထာဝုတ္တပ္ပကာရေ ဓမ္မေ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တိကာလေ ပရိတ္တမဟဂ္ဂတနဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏာ ဟောန္တိ။ ဂေါတြဘုကာလေ လောကုတ္တရဓမ္မေ ပစ္စဝေက္ခဏကာလေ စ နေသံ အပ္ပမာဏာရမ္မဏတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ယံ ပနေတံ ရူပါဝစရစတုတ္ထဇ္ဈာနံ တံ သဗ္ဗတ္ထပါဒကစတုတ္ထံ အာကာသကသိဏစတုတ္ထံ အာလောကကသိဏစတုတ္ထံ ဗြဟ္မဝိဟာရစတုတ္ထံ အာနာပါနစတုတ္ထံ ဣဒ္ဓိဝိဓစတုတ္ထံ ဒိဗ္ဗသောတစတုတ္ထံ စေတောပရိယဉာဏစတုတ္ထံ ယထာကမ္မုပဂဉာဏစတုတ္ထံ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏစတုတ္ထံ ပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏစတုတ္ထံ အနာဂတံသဉာဏစတုတ္ထန္တိ ကုသလတောပိ ကိရိယတောပိ ဒွါဒသဝိဓံ ဟောတိ။

တတ္ထ ‘သဗ္ဗတ္ထပါဒကစတုတ္ထံ’ နာမ အဋ္ဌသု ကသိဏေသု စတုတ္ထဇ္ဈာနံ။ တဉှိ ဝိပဿနာယပိ ပါဒကံ ဟောတိ၊ အဘိညာနမ္ပိ၊ နိရောဓဿာပိ၊ ဝဋ္ဋဿာပိ ပါဒကံ ဟောတိယေဝါတိ သဗ္ဗတ္ထပါဒကန္တိ ဝုတ္တံ။ ‘အာကာသကသိဏအာလောကကသိဏစတုတ္ထာနိ’ ပန ဝိပဿနာယပိ အဘိညာနမ္ပိ ဝဋ္ဋဿာပိ ပါဒကာနိ ဟောန္တိ၊ နိရောဓပါဒကာနေဝ န ဟောန္တိ။ ‘ဗြဟ္မဝိဟာရအာနာပါနစတုတ္ထာနိ’ ဝိပဿနာယ စေဝ ဝဋ္ဋဿ စ ပါဒကာနိ ဟောန္တိ၊ အဘိညာနံ ပန နိရောဓဿ စ ပါဒကာနိ န ဟောန္တိ။ တတ္ထ ဒသဝိဓမ္ပိ ကသိဏဇ္ဈာနံ ကသိဏပဏ္ဏတ္တိံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တတ္တာ၊ ဗြဟ္မဝိဟာရစတုတ္ထံ သတ္တပဏ္ဏတ္တိံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တတ္တာ၊ အာနာပါနစတုတ္ထံ နိမိတ္တံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တတ္တာ ပရိတ္တာဒိဝသေန နဝတ္တဗ္ဗဓမ္မာရမ္မဏတော နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏံ နာမ ဟောတိ။

‘ဣဒ္ဓိဝိဓစတုတ္ထံ’ ပရိတ္တမဟဂ္ဂတာရမ္မဏံ ဟောတိ။ ကထံ? တဉှိ ယဒါ ကာယံ စိတ္တသန္နိဿိတံ ကတွာ အဒိဿမာနေန ကာယေန ဂန္တုကာမော စိတ္တဝသေန ကာယံ ပရိဏာမေတိ၊ မဟဂ္ဂတစိတ္တေ သမောဒဟတိ၊ သမာရောပေတိ၊ တဒါ ဥပယောဂလဒ္ဓံ အာရမ္မဏံ ဟောတီတိ ကတွာ ရူပကာယာရမ္မဏတော ပရိတ္တာရမ္မဏံ ဟောတိ။ ယဒါ စိတ္တံ ကာယသန္နိဿိတံ ကတွာ ဒိဿမာနေန ကာယေန ဂန္တုကာမော ကာယဝသေန စိတ္တံ ပရိဏာမေတိ၊ ပါဒကဇ္ဈာနစိတ္တံ ရူပကာယေ သမောဒဟတိ၊ သမာရောပေတိ၊ တဒါ ဥပယောဂလဒ္ဓံ အာရမ္မဏံ ဟောတီတိ ကတွာ မဟဂ္ဂတစိတ္တာရမ္မဏတော မဟဂ္ဂတာရမ္မဏံ ဟောတိ။

‘ဒိဗ္ဗသောတစတုတ္ထံ’ သဒ္ဒံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တတ္တာ ဧကန္တပရိတ္တာရမ္မဏမေဝ။ ‘စေတောပရိယဉာဏစတုတ္ထံ’ ပရိတ္တမဟဂ္ဂတအပ္ပမာဏာရမ္မဏံ ဟောတိ။ ကထံ? တဉှိ ပရေသံ ကာမာဝစရစိတ္တဇာနနကာလေ ပရိတ္တာရမ္မဏံ ဟောတိ၊ ရူပါဝစရာရူပါဝစရစိတ္တဇာနနကာလေ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏံ၊ မဂ္ဂဖလဇာနနကာလေ အပ္ပမာဏာရမ္မဏံ ဟောတိ။ ဧတ္ထ စ ပုထုဇ္ဇနော သောတာပန္နဿ စိတ္တံ န ဇာနာတိ၊ သောတာပန္နော ဝါ သကဒါဂါမိဿာတိ ဧဝံ ယာဝ အရဟတော နေတဗ္ဗံ။ အရဟာ ပန သဗ္ဗေသံ စိတ္တံ ဇာနာတိ။ အညောပိ စ ဥပရိမော ဟေဋ္ဌိမဿာတိ အယံ ဝိသေသော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ‘ယထာကမ္မုပဂဉာဏစတုတ္ထံ’ ကာမာဝစရကမ္မဇာနနကာလေ ပရိတ္တာရမ္မဏံ ဟောတိ၊ ရူပါဝစရာရူပါဝစရကမ္မဇာနနကာလေ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏံ။

‘ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏစတုတ္ထံ’ ရူပါရမ္မဏတ္တာ ဧကန္တပရိတ္တာရမ္မဏမေဝ။ ‘ပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏစတုတ္ထံ’ ပရိတ္တမဟဂ္ဂတအပ္ပမာဏနဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏံ ဟောတိ။ ကထံ? တဉှိ ကာမာဝစရက္ခန္ဓာနုဿရဏကာလေ ပရိတ္တာရမ္မဏံ ဟောတိ။ ရူပါဝစရာရူပါဝစရက္ခန္ဓာနုဿရဏကာလေ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏံ။ အတီတေ အတ္တနာ ဝါ ပရေဟိ ဝါ ဘာဝိတမဂ္ဂံ သစ္ဆိကတဖလဉ္စ အနုဿရဏကာလေ အပ္ပမာဏာရမ္မဏံ။ အတီတေ ဗုဒ္ဓါ မဂ္ဂံ ဘာဝယိံသု၊ ဖလံ သစ္ဆာကံသု၊ နိဗ္ဗာနဓာတုယာ ပရိနိဗ္ဗာယိံသူတိ ဆိန္နဝဋုမကာနုဿရဏဝသေန မဂ္ဂဖလနိဗ္ဗာနပစ္စဝေက္ခဏတောပိ အပ္ပမာဏာရမ္မဏံ။ အတီတေ ‘ဝိပဿီ နာမ ဘဂဝါ’ အဟောသိ ။ တဿ ‘ဗန္ဓုမတီ နာမ နဂရံ အဟောသိ၊ ဗန္ဓုမာ နာမ ရာဇာ ပိတာ၊ ဗန္ဓုမတီ နာမ မာတာ’တိအာဒိနာ နယေန နာမဂေါတ္တပထဝီနိမိတ္တာဒိအနုဿရဏကာလေ နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏံ ဟောတိ။

‘အနာဂတံသဉာဏစတုတ္ထေ’ပိ ဧသေဝ နယော။ တမ္ပိ အယံ အနာဂတေ ‘ကာမာဝစရေ နိဗ္ဗတ္တိဿတီ’တိ ဇာနနကာလေ ပရိတ္တာရမ္မဏံ ဟောတိ။ ‘ရူပါဝစရေ ဝါ အရူပါဝစရေ ဝါ နိဗ္ဗတ္တိဿတီ’တိ ဇာနနကာလေ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏံ။ ‘မဂ္ဂံ ဘာဝေဿတိ ဖလံ သစ္ဆိကရိဿတိ’ ‘နိဗ္ဗာနဓာတုယာ ပရိနိဗ္ဗာယိဿတီ’တိ ဇာနနကာလေ အပ္ပမာဏာရမ္မဏံ။ အနာဂတေ ‘‘မေတ္တေယျော နာမ ဘဂဝါ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ၊ သုဗြဟ္မာ နာမဿ ဗြာဟ္မဏော ပိတာ ဘဝိဿတိ၊ ဗြဟ္မဝတီ နာမ ဗြာဟ္မဏီ မာတာ ဘဝိဿတီ’’တိအာဒိနာ နယေန နာမဂေါတ္တဇာနနကာလေ နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏံ ဟောတိ။

အရူပါဝစရစတုတ္ထံ ပန အာသဝါနံ ခယစတုတ္ထဉ္စ ပါဠိယံ အာဂတဋ္ဌာနေယေဝ ကထေဿာမိ။ ကိရိယာဟေတုကမနောဝိညာဏဓာတု ဥပေက္ခာသဟဂတာ သဗ္ဗေသမ္ပိ ဧတေသံ ကုသလာကုသလကိရိယစိတ္တာနံ ပုရေစာရိကာ။ တဿာ တေသု ဝုတ္တနယေနေဝ အာရမ္မဏဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပဉ္စဒွါရေ ပန ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနဝသေန ပဝတ္တိယံ ဧကန္တပရိတ္တာရမ္မဏာဝ ဟောတိ။ ရူပါဝစရတိကစတုက္ကဇ္ဈာနာဒီနိ ပရိတ္တာဒိဘာဝေန နဝတ္တဗ္ဗဓမ္မံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တိတော နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏာနိ။ ဧတ္ထ ဟိ ရူပါဝစရာနိ ပထဝီကသိဏာဒီသု ပဝတ္တန္တိ၊ အာကာသာနဉ္စာယတနံ ဥဂ္ဃာဋိမာကာသေ၊ အာကိဉ္စညာယတနံ ဝိညာဏာပဂမေတိ။

၁၄၂၉။ မဂ္ဂါရမ္မဏတ္တိကေ အာဒိမှိ ဝုတ္တာ အဋ္ဌ ဉာဏသမ္ပယုတ္တစိတ္တုပ္ပာဒါ သေက္ခာသေက္ခာနံ အတ္တနာ ပဋိဝိဒ္ဓမဂ္ဂါနံ ပစ္စဝေက္ခဏကာလေ မဂ္ဂါရမ္မဏာ၊ မဂ္ဂေန ပန အသဟဇာတတ္တာ န မဂ္ဂဟေတုကာ၊ အတ္တနာ ပဋိဝိဒ္ဓမဂ္ဂံ ဂရုံ ကတွာ ပစ္စဝေက္ခဏကာလေ အာရမ္မဏာဓိပတိဝသေန မဂ္ဂါဓိပတိနော၊ အညဓမ္မာရမ္မဏကာလေ န ဝတ္တဗ္ဗာ မဂ္ဂါရမ္မဏာတိပိ မဂ္ဂါဓိပတိနောတိပိ။ စတ္တာရော အရိယမဂ္ဂါ မဂ္ဂသင်္ခါတဿ မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တဿ ဝါ ဟေတုနော အတ္ထိတာယ ဧကန္တတော မဂ္ဂဟေတုကာဝ။ ဝီရိယံ ပန ဝီမံသံ ဝါ ဇေဋ္ဌကံ ကတွာ မဂ္ဂဘာဝနာကာလေ သဟဇာတာဓိပတိနာ သိယာ မဂ္ဂါဓိပတိနော၊ ဆန္ဒစိတ္တာနံ အညတရဇေဋ္ဌကကာလေ သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ မဂ္ဂါဓိပတိနောတိ။

ဒွါဒသဝိဓေ ရူပါဝစရစတုတ္ထဇ္ဈာနေ သဗ္ဗတ္ထပါဒကစတုတ္ထာဒီနိ နဝ ဈာနာနိ နေဝ မဂ္ဂါရမ္မဏာနိ န မဂ္ဂဟေတုကာနိ န မဂ္ဂါဓိပတီနိ။ စေတောပရိယဉာဏပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏအနာဂတံသဉာဏစတုတ္ထာနိ ပန အရိယာနံ မဂ္ဂစိတ္တဇာနနကာလေ မဂ္ဂါရမ္မဏာနိ ဟောန္တိ၊ မဂ္ဂေန ပန အသဟဇာတတ္တာ န မဂ္ဂဟေတုကာနိ၊ မဂ္ဂံ ဂရုံ ကတွာ အပ္ပဝတ္တိတော န မဂ္ဂါဓိပတီနိ။ ကသ္မာ ပနေတာနိ န မဂ္ဂံ ဂရုံ ကရောန္တီတိ? အတ္တနော မဟဂ္ဂတတာယ။ ယထာ ဟိ ရာဇာနံ သဗ္ဗော လောကော ဂရုံ ကရောတိ၊ မာတာပိတရော ပန န ကရောန္တိ။ န ဟိ တေ ရာဇာနံ ဒိသွာ အာသနာ ဝုဋ္ဌဟန္တိ၊ န အဉ္ဇလိကမ္မာဒီနိ ကရောန္တိ၊ ဒဟရကာလေ ဝေါဟရိတနယေနေဝ ဝေါဟရန္တိ။ ဧဝမေတာနိပိ အတ္တနော မဟဂ္ဂတတာယ န မဂ္ဂံ ဂရုံ ကရောန္တိ။

ကိရိယာဟေတုကမနောဝိညာဏဓာတုပိ အရိယာနံ မဂ္ဂပစ္စဝေက္ခဏကာလေ ပစ္စဝေက္ခဏပုရေစာရိကတ္တာ မဂ္ဂါရမ္မဏာ ဟောတိ၊ မဂ္ဂေန အသဟဇာတတ္တာ ပန န မဂ္ဂဟေတုကာ၊ မဂ္ဂံ ဂရုံ ကတွာ အပ္ပဝတ္တိတော န မဂ္ဂါဓိပတိ။ ကသ္မာ ဂရုံ န ကရောတီတိ? အတ္တနော အဟေတုကတာယ ဟီနတာယ ဇဠတာယ။ ယထာ ဟိ ရာဇာနံ သဗ္ဗော လောကော ဂရုံ ကရောတိ၊ အတ္တနော ပရိဇနာ ပန ခုဇ္ဇဝါမနကစေဋကာဒယော အတ္တနော အညာဏတာယ ပဏ္ဍိတမနုဿာ ဝိယ နာတိဂရုံ ကရောန္တိ၊ ဧဝမေဝ ဣဒမ္ပိ စိတ္တံ အတ္တနော အဟေတုကတာယ ဟီနတာယ ဇဠတာယ မဂ္ဂံ ဂရုံ န ကရောတိ။

ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တကုသလာဒီနိ ဉာဏာဘာဝေန စေဝ လောကိယဓမ္မာရမ္မဏတာယ စ မဂ္ဂါရမ္မဏာဒိဘာဝံ န လဘန္တိ၊ နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏာနေဝ ဟောန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနီတိ။

၁၄၃၂။ အတီတာရမ္မဏတ္တိကေ ဝိညာဏဉ္စာယတနနေဝသညာနာသညာယတနဓမ္မာ ဟေဋ္ဌာ အတီတသမာပတ္တိံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တိတာ ဧကန္တေန အတီတာရမ္မဏာဝ။

၁၄၃၃။ နိယောဂါ အနာဂတာရမ္မဏာ နတ္ထီတိ နိယမေန ပါဋိယေက္ကံ စိတ္တံ အနာဂတာရမ္မဏံ နာမ နတ္ထိ။ နနု စ အနာဂတံသဉာဏံ ဧကန္တေန အနာဂတာရမ္မဏံ၊ စေတောပရိယဉာဏမ္ပိ အနာဂတံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တတီတိ? နော န ပဝတ္တတိ။ ပါဋိယေက္ကံ ပန ဧတံ ဧကံ စိတ္တံ နာမ နတ္ထိ။ ရူပါဝစရစတုတ္ထဇ္ဈာနေန သင်္ဂဟိတတ္တာ အညေဟိ မဟဂ္ဂတစိတ္တေဟိ မိဿကံ ဟောတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘နိယောဂါ အနာဂတာရမ္မဏာ နတ္ထီ’တိ။

၁၄၃၄။ ဒွိပဉ္စဝိညာဏာနိ ၊ တိဿော မနောဓာတုယော စ ပစ္စုပ္ပန္နေသု ရူပါဒီသု ပဝတ္တိတော ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ နာမ။ ဒသ စိတ္တုပ္ပာဒါတိ ဧတ္ထ အဋ္ဌ တာဝ သဟေတုကာ ဒေဝမနုဿာနံ ပဋိသန္ဓိဂ္ဂဟဏကာလေ ကမ္မံ ဝါ ကမ္မနိမိတ္တံ ဝါ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တိယံ အတီတာရမ္မဏာ။ ဘဝင်္ဂစုတိကာလေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဂတိနိမိတ္တံ ပန အာရဗ္ဘ ပဋိသန္ဓိဂ္ဂဟဏကာလေ တတော ပရံ ဘဝင်္ဂကာလေ စ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ။ တထာ ပဉ္စဒွါရေ တဒါရမ္မဏဝသေန ပဝတ္တိယံ။ မနောဒွါရေ ပန အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာနံ ဇဝနာနံ အာရမ္မဏံ ဂဟေတွာ ပဝတ္တိတော အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ။ ‘ကုသလဝိပါကာဟေတုကဥပေက္ခာသဟဂတမနောဝိညာဏဓာတုယ’မ္ပိ ဧသေဝ နယော။ ကေဝလဉှိ သာ မနုဿေသု ဇစ္စန္ဓာဒီနံ ပဋိသန္ဓိ ဟောတိ။ ပဉ္စဒွါရေ စ သန္တီရဏဝသေနာပိ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ ဟောတီတိ အယမေတ္ထ ဝိသေသော။ ‘သောမနဿသဟဂတာ’ ပန ပဉ္စဒွါရေ သန္တီရဏဝသေန တဒါရမ္မဏဝသေန စ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ ဟောတိ။ မနောဒွါရေ တဒါရမ္မဏဝသေန သဟေတုကဝိပါကာ ဝိယ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

‘အကုသလဝိပါကာဟေတုကမနောဝိညာဏဓာတု’ ပန ကုသလဝိပါကာယ ဥပေက္ခာသဟဂတာဟေတုကာယ သမာနဂတိကာ ဧဝ။ ကေဝလဉှိ သာ အာပါယိကာနံ ပဋိသန္ဓိဘဝင်္ဂစုတိဝသေန ပဝတ္တတီတိ အယမေတ္ထ ဝိသေသော။ ‘ကိရိယာဟေတုကမနောဝိညာဏဓာတု’ သောမနဿသဟဂတာ ခီဏာသဝါနံ ပဉ္စဒွါရေ ပဟဋ္ဌာကာရံ ကုရုမာနာ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ ဟောတိ။ မနောဒွါရေ အတီတာဒိဘေဒေ ဓမ္မေ အာရဗ္ဘ ဟသိတုပ္ပာဒဝသေန ပဝတ္တိယံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ ဟောတိ။

ကာမာဝစရကုသလန္တိအာဒီသု ကုသလတော တာဝ စတ္တာရော ဉာဏသမ္ပယုတ္တစိတ္တုပ္ပာဒါ။ သေက္ခပုထုဇ္ဇနာနံ အတီတာဒိဘေဒါနိ ခန္ဓဓာတုအာယတနာနိ သမ္မသန္တာနံ ပစ္စဝေက္ခန္တာနံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ ဟောန္တိ။ ပဏ္ဏတ္တိနိဗ္ဗာနပစ္စဝေက္ခဏေ နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏာ။ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တေသုပိ ဧသေဝ နယော ။ ကေဝလဉှိ တေဟိ မဂ္ဂဖလနိဗ္ဗာနပစ္စဝေက္ခဏာ နတ္ထိ။ အယမေဝေတ္ထ ဝိသေသော။

အကုသလတော စတ္တာရော ဒိဋ္ဌိသမ္ပယုတ္တစိတ္တုပ္ပာဒါ အတီတာဒိဘေဒါနံ ခန္ဓဓာတုအာယတနာနံ အဿာဒနာဘိနန္ဒနပရာမာသကာလေ အတီတာဒိအာရမ္မဏာ ဟောန္တိ။ ပဏ္ဏတ္တိံ အာရဗ္ဘ အဿာဒေန္တဿ အဘိနန္ဒန္တဿ ‘သတ္တော သတ္တော’တိ ပရာမသိတွာ ဂဏှန္တဿ နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏာ ဟောန္တိ။ ဒိဋ္ဌိဝိပ္ပယုတ္တေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ကေဝလဉှိ တေဟိ ပရာမာသဂ္ဂဟဏံ နတ္ထိ။ ဒွေ ပဋိဃသမ္ပယုတ္တစိတ္တုပ္ပာဒါ အတီတာဒိဘေဒေ ဓမ္မေ အာရဗ္ဘ ဒေါမနဿိတာနံ အတီတာဒိအာရမ္မဏာ၊ ပဏ္ဏတ္တိံ အာရဗ္ဘ ဒေါမနဿိတာနံ နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏာ။ ဝိစိကိစ္ဆုဒ္ဓစ္စသမ္ပယုတ္တာ တေသု ဧဝ ဓမ္မေသု အနိဋ္ဌင်္ဂတဘာဝေန စေဝ ဥဒ္ဓတဘာဝေန စ ပဝတ္တိယံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နနဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏာ။ ကိရိယတော အဋ္ဌ သဟေတုကစိတ္တုပ္ပာဒါ ကုသလစိတ္တုပ္ပာဒဂတိကာ ဧဝ။ ကိရိယာဟေတုကမနောဝိညာဏဓာတု ဥပေက္ခာသဟဂတာ ပဉ္စဒွါရေ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနဝသေန ပဝတ္တိယံ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာဝ ။ မနောဒွါရေ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာနဉ္စေဝ ပဏ္ဏတ္တိနိဗ္ဗာနာရမ္မဏာနဉ္စ ဇဝနာနံ ပုရေစာရိကကာလေ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နနဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏာ။

ယထာဝုတ္တပ္ပဘေဒေ ရူပါဝစရဇ္ဈာနေ သဗ္ဗတ္ထပါဒကစတုတ္ထံ အာကာသကသိဏစတုတ္ထံ အာလောကကသိဏစတုတ္ထံ ဗြဟ္မဝိဟာရစတုတ္ထံ အာနာပါနစတုတ္ထန္တိ ဣမာနိ ပဉ္စ နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏာနေဝ။ ‘ဣဒ္ဓိဝိဓစတုတ္ထံ’ ကာယဝသေန စိတ္တံ ပရိဏာမေန္တဿ အတီတပါဒကဇ္ဈာနစိတ္တံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တနတော အတီတာရမ္မဏံ။ မဟာဓာတုနိဓာနေ မဟာကဿပတ္ထေရာဒီနံ ဝိယ အနာဂတံ အဓိဋ္ဌဟန္တာနံ အနာဂတာရမ္မဏံ ဟောတိ။ မဟာကဿပတ္ထေရော ကိရ မဟာဓာတုနိဓာနံ ကရောန္တော အနာဂတေ အဋ္ဌာရသဝဿာဓိကာနိ ဒွေ ဝဿသတာနိ ဣမေ ဂန္ဓာ မာ သုဿိံသု၊ ပုပ္ဖာနိ မာ မိလာယိံသု၊ ဒီပါ မာ နိဗ္ဗာယိံသူတိ အဓိဋ္ဌဟိ။ သဗ္ဗံ တထေဝ အဟောသိ။ အဿဂုတ္တတ္ထေရော ဝတ္တနိယသေနာသနေ ဘိက္ခုသင်္ဃံ သုက္ခဘတ္တံ ဘုဉ္ဇမာနံ ဒိသွာ ‘ဥဒကသောဏ္ဍိ ဒိဝသေ ဒိဝသေ၊ ပုရေဘတ္တံ ဒဓိရသာ ဟောတူ’တိ အဓိဋ္ဌဟိ။ ပုရေဘတ္တံ ဂဟိတံ ဒဓိရသံ ဟောတိ ပစ္ဆာဘတ္တေ ပါကတိကမေဝ။ ကာယံ ပန စိတ္တသန္နိဿိတံ ကတွာ အဒိဿမာနေန ကာယေန ဂမနကာလေ၊ အညဿ ဝါ ပါဋိဟာရိယဿ ကရဏကာလေ၊ ကာယံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တတ္တာ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏံ ဟောတိ။

‘ဒိဗ္ဗသောတစတုတ္ထံ’ ဝိဇ္ဇမာနသဒ္ဒမေဝ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တိတော ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏံ ဟောတိ။ စေတောပရိယဉာဏစတုတ္ထံ အတီတေ သတ္တဒိဝသဗ္ဘန္တရေ အနာဂတေ သတ္တဒိဝသဗ္ဘန္တရေ ပရေသံ စိတ္တံ ဇာနန္တဿ အတီတာရမ္မဏံ အနာဂတာရမ္မဏဉ္စ ဟောတိ။ သတ္တဒိဝသာတိက္ကမေ ပန တံ ဇာနိတုံ န သက္ကောတိ။ အတီတာနာဂတံသဉာဏာနဉှိ ဧသ ဝိသယော။ န ဧတဿ ပစ္စုပ္ပန္နဇာနနကာလေ ပန ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏံ ဟောတိ။

ပစ္စုပ္ပန္နဉ္စ နာမေတံ တိဝိဓံ – ခဏပစ္စုပ္ပန္နံ သန္တတိပစ္စုပ္ပန္နံ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နဉ္စ။ တတ္ထ ဥပ္ပာဒဋ္ဌိတိဘင်္ဂပ္ပတ္တံ ‘ခဏပစ္စုပ္ပန္နံ’။ ဧကဒွိသန္တတိဝါရပရိယာပန္နံ ‘သန္တတိပစ္စုပ္ပန္နံ’။ တတ္ထ အန္ဓကာရေ နိသီဒိတွာ အာလောကဋ္ဌာနံ ဂတဿ န တာဝ အာရမ္မဏံ ပါကဋံ ဟောတိ၊ ယာဝ ပန တံ ပါကဋံ ဟောတိ၊ ဧတ္ထန္တရေ ဧကဒွိသန္တတိဝါရာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အာလောကဋ္ဌာနေ ဝိစရိတွာ ဩဝရကံ ပဝိဋ္ဌဿာပိ န တာဝ သဟသာ ရူပံ ပါကဋံ ဟောတိ၊ ယာဝ တံ ပါကဋံ ဟောတိ၊ ဧတ္ထန္တရေ ဧကဒွိသန္တတိဝါရာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဒူရေ ဌတွာ ပန ရဇကာနံ ဟတ္ထဝိကာရံ ဃဏ္ဍိဘေရီအာဒိအာကောဋနဝိကာရဉ္စ ဒိသွာပိ န တာဝ သဒ္ဒံ သုဏာတိ၊ ယာဝ ပန တံ သုဏာတိ၊ ဧတသ္မိမ္ပိ အန္တရေ ဧကဒွိသန္တတိဝါရာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧဝံ တာဝ မဇ္ဈိမဘာဏကာ။ သံယုတ္တဘာဏကာ ပန ‘ရူပသန္တတိ အရူပသန္တတီ’တိ ဒွေ သန္တတိယော ဝတွာ၊ ‘ဥဒကံ အက္ကမိတွာ ဂတဿ ယာဝ တီရေ အက္ကန္တဥဒကလေခါ န ဝိပ္ပသီဒတိ၊ အဒ္ဓါနတော အာဂတဿ ယာဝ ကာယေ ဥသုမဘာဝေါ န ဝူပသမ္မတိ၊ အာတပါ အာဂန္တွာ ဂဗ္ဘံ ပဝိဋ္ဌဿ ယာဝ အန္ဓကာရဘာဝေါ န ဝိဂစ္ဆတိ၊ အန္တောဂဗ္ဘေ ကမ္မဋ္ဌာနံ မနသိကရိတွာ ဒိဝါ ဝါတပါနံ ဝိဝရိတွာ ဩလောကေန္တဿ ယာဝ အက္ခီနံ ဖန္ဒနဘာဝေါ န ဝူပသမ္မတိ၊ အယံ ရူပသန္တတိ နာမ၊ ဒွေ တယော ဇဝနဝါရာ အရူပသန္တတိ နာမာ’တိ ဝတွာ ‘တဒုဘယမ္ပိ သန္တတိပစ္စုပ္ပန္နံ နာမာ’တိ ဝဒန္တိ။

ဧကဘဝပရိစ္ဆိန္နံ ပန အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နံ နာမ။ ယံ သန္ဓာယ ဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ္တေ ‘‘ယော စာဝုသော၊ မနော ယေ စ ဓမ္မာ ဥဘယမေတံ ပစ္စုပ္ပန္နံ။ တသ္မိံ စေ ပစ္စုပ္ပန္နေ ဆန္ဒရာဂပဋိဗဒ္ဓံ ဟောတိ ဝိညာဏံ၊ ဆန္ဒရာဂပဋိဗဒ္ဓတ္တာ ဝိညာဏဿ တဒဘိနန္ဒတိ၊ တဒဘိနန္ဒန္တော ပစ္စုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု သံဟီရတီ’’တိ (မ။ နိ။ ၃။၂၈၄) ဝုတ္တံ။ သန္တတိပစ္စုပ္ပန္နဉ္စေတ္ထ အဋ္ဌကထာသု အာဂတံ။ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နံ သုတ္တေ။

တတ္ထ ကေစိ ‘ခဏပစ္စုပ္ပန္နံ စိတ္တံ စေတောပရိယဉာဏဿ အာရမ္မဏံ ဟောတီ’တိ ဝဒန္တိ။ ကိံကာရဏာ? ယသ္မာ ဣဒ္ဓိမဿ စ ပရဿ စ ဧကက္ခဏေ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ။ ဣဒဉ္စ နေသံ ဩပမ္မံ – ယထာ အာကာသေ ခိတ္တေ ပုပ္ဖမုဋ္ဌိမှိ အဝဿံ ဧကံ ပုပ္ဖံ ဧကဿ ဝဏ္ဋံ ပဋိဝိဇ္ဈတိ ဝဏ္ဋေန ဝဏ္ဋံ ပဋိဝိဇ္ဈတိ၊ ဧဝံ ပရဿ စိတ္တံ ဇာနိဿာမီတိ ရာသိဝသေန မဟာဇနဿ စိတ္တေ အာဝဇ္ဇိတေ အဝဿံ ဧကဿ စိတ္တံ ဧကေန စိတ္တေန ဥပ္ပာဒက္ခဏေ ဝါ ဌိတိက္ခဏေ ဝါ ဘင်္ဂက္ခဏေ ဝါ ပဋိဝိဇ္ဈတီတိ။ တံ ပန ဝဿသတမ္ပိ ဝဿသဟဿမ္ပိ အာဝဇ္ဇန္တော ယေန စိတ္တေန အာဝဇ္ဇေတိ၊ ယေန စ ဇာနာတိ တေသံ ဒွိန္နံ သဟဋ္ဌာနာဘာဝတော အာဝဇ္ဇနဇဝနာနဉ္စ အနိဋ္ဌေ ဌာနေ နာနာရမ္မဏဘာဝပ္ပတ္တိဒေါသတော အယုတ္တန္တိ အဋ္ဌကထာသု ပဋိက္ခိတ္တံ။ သန္တတိပစ္စုပ္ပန္နံ ပန အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နဉ္စ အာရမ္မဏံ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

တတ္ထ ယံ ဝတ္တမာနဇဝနဝီထိတော အတီတာနာဂတဝသေန ဒွိတိဇဝနဝီထိပရိမာဏကာလေ ပရဿ စိတ္တံ၊ တံ သဗ္ဗမ္ပိ သန္တတိပစ္စုပ္ပန္နံ နာမ။ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နံ ပန ဇဝနဝါရေန ဒီပေတဗ္ဗန္တိ ယံ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ တံ သုဝုတ္တံ။ တတြာယံ ဒီပနာ – ဣဒ္ဓိမာ ပရဿ စိတ္တံ ဇာနိတုကာမော အာဝဇ္ဇေတိ။ အာဝဇ္ဇနံ ခဏပစ္စုပ္ပန္နံ အာရမ္မဏံ ကတွာ တေနေဝ သဟ နိရုဇ္ဈတိ။ တတော စတ္တာရိ ပဉ္စ ဇဝနာနိ ယေသံ ပစ္ဆိမံ ဣဒ္ဓိစိတ္တံ၊ သေသာနိ ကာမာဝစရာနိ။ တေသံ သဗ္ဗေသမ္ပိ တဒေဝ နိရုဒ္ဓံ စိတ္တမာရမ္မဏံ ဟောတိ။ န စ တာနိ နာနာရမ္မဏာနိ ဟောန္တိ။ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နဝသေန ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏတ္တာ ဧကာရမ္မဏာနိ။ ဧကာရမ္မဏတ္တေပိ စ ဣဒ္ဓိစိတ္တမေဝ ပရဿ စိတ္တံ ပဇာနာတိ၊ န ဣတရာနိ၊ ယထာ စက္ခုဒွါရေ စက္ခုဝိညာဏမေဝ ရူပံ ပဿတိ၊ န ဣတရာနီတိ။ ဣတိ ဣဒံ သန္တတိပစ္စုပ္ပန္နဿ စေဝ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နဿ စ ဝသေန ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏံ ဟောတိ။ ယသ္မာ ဝါ သန္တတိပစ္စုပ္ပန္နမ္ပိ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နေယေဝ ပတတိ၊ တသ္မာ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နဝသေနေတံ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

‘ပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏစတုတ္ထံ’ နာမဂေါတ္တာနုဿရဏေ နိဗ္ဗာနနိမိတ္တပစ္စဝေက္ခဏေ စ နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏံ၊ သေသကာလေ အတီတာရမ္မဏမေဝ။ ယထာကမ္မုပဂဉာဏစတုတ္ထမ္ပိ အတီတာရမ္မဏမေဝ။ တတ္ထ ကိဉ္စာပိ ပုဗ္ဗေနိဝါသစေတောပရိယဉာဏာနိပိ အတီတာရမ္မဏာနိ ဟောန္တိ၊ အထ ခေါ တေသံ ပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏဿ အတီတက္ခန္ဓာ ခန္ဓပဋိဗဒ္ဓဉ္စ ကိဉ္စိ အနာရမ္မဏံ နာမ နတ္ထိ။ တဉှိ အတီတက္ခန္ဓခန္ဓပဋိဗဒ္ဓေသု ဓမ္မေသု သဗ္ဗညုတညာဏသမဂတိကံ ဟောတိ။ စေတောပရိယဉာဏဿ စ သတ္တဒိဝသဗ္ဘန္တရာတီတံ စိတ္တမေဝ အာရမ္မဏံ။ တဉှိ အညံ ခန္ဓံ ဝါ ခန္ဓပဋိဗဒ္ဓံ ဝါ န ဇာနာတိ၊ မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တစိတ္တာရမ္မဏတ္တာ ပန ပရိယာယတော မဂ္ဂါရမ္မဏန္တိ ဝုတ္တံ။ ယထာကမ္မုပဂဉာဏဿ စ အတီတစေတနာမတ္တမေဝါရမ္မဏန္တိ။ အယံ ဝိသေသော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အယမေတ္ထ အဋ္ဌကထာနယော။ ယသ္မာ ပန ‘‘ကုသလာ ခန္ဓာ ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏဿ စေတောပရိယဉာဏဿ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏဿ ယထာကမ္မုပဂဉာဏဿ အနာဂတံသဉာဏဿ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၄၀၄) ပဋ္ဌာနေ ဝုတ္တံ၊ တသ္မာ စတ္တာရောပိ ခန္ဓာ စေတောပရိယဉာဏယထာကမ္မုပဂဉာဏာနံ အာရမ္မဏံ ဟောန္တိ။ တတြာပိ ယထာကမ္မုပဂဉာဏဿ ကုသလာကုသလာ ဧဝါတိ။

‘ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏစတုတ္ထံ’ ဝိဇ္ဇမာနဝဏ္ဏာရမ္မဏတ္တာ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏမေဝ။ အနာဂတံသဉာဏစတုတ္ထံ အနာဂတာရမ္မဏမေဝ။ တဉှိ အနာဂတက္ခန္ဓခန္ဓပဋိဗဒ္ဓေသု ဓမ္မေသု ပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏံ ဝိယ သဗ္ဗညုတညာဏသမဂတိကံ ဟောတိ။ တတ္ထ ကိဉ္စာပိ စေတောပရိယဉာဏမ္ပိ အနာဂတာရမ္မဏံ ဟောတိ၊ တံ ပန သတ္တဒိဝသဗ္ဘန္တရေ ဥပ္ပဇ္ဇနကစိတ္တမေဝ အာရမ္မဏံ ကရောတိ။ ဣဒံ အနာဂတေ ကပ္ပသတသဟဿေ ဥပ္ပဇ္ဇနကစိတ္တမ္ပိ ခန္ဓေပိ ခန္ဓပဋိဗဒ္ဓမ္ပိ။ ရူပါဝစရတိကစတုက္ကဇ္ဈာနာဒီနိ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နေသု ဧကဓမ္မမ္ပိ အာရဗ္ဘ အပ္ပဝတ္တိတော ဧကန္တနဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏာနေဝါတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။

၁၄၃၅။ အဇ္ဈတ္တတ္တိကေ အနိန္ဒြိယဗဒ္ဓရူပဉ္စ နိဗ္ဗာနဉ္စ ဗဟိဒ္ဓါတိ ဣဒံ ယထာ ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓံ ပရပုဂ္ဂလသန္တာနေ ဗဟိဒ္ဓါတိ ဝုစ္စမာနမ္ပိ တဿ အတ္တနော သန္တာနပရိယာပန္နတ္တာ နိယကဇ္ဈတ္တံ ဟောတိ၊ ဧဝံ န ကေနစိ ပရိယာယေန အဇ္ဈတ္တံ ဟောတီတိ နိယကဇ္ဈတ္တပရိယာယဿ အဘာဝေန ဗဟိဒ္ဓါတိ ဝုတ္တံ၊ န နိယကဇ္ဈတ္တမတ္တဿ အသမ္ဘဝတော။ နိယကဇ္ဈတ္တမတ္တဿ ပန အသမ္ဘဝမတ္တံ သန္ဓာယ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏတ္တိကေ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏတာ ဝုတ္တာ။ အဇ္ဈတ္တဓမ္မာပဂမမတ္တတောဝ အာကိဉ္စညာယတနာရမ္မဏဿ အဇ္ဈတ္တဘာဝမ္ပိ ဗဟိဒ္ဓါဘာဝမ္ပိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါဘာဝမ္ပိ အနနုဇာနိတွာ အာကိဉ္စညာယတနံ န ဝတ္တဗ္ဗံ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏန္တိပီတိအာဒိ ဝုတ္တံ။

တတ္ထ န ကေဝလံ တဒေဝ နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏံ၊ တဿ ပန အာဝဇ္ဇနမ္ပိ၊ ဥပစာရစိတ္တာနိပိ၊ တဿာရမ္မဏဿ ပစ္စဝေက္ခဏစိတ္တာနိပိ၊ တဿေဝ အဿာဒနာဒိဝသေန ပဝတ္တာနိ အကုသလစိတ္တာနိပိ နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏာနေဝါတိ။ တာနိ ပန တသ္မိံ ဝုတ္တေ ဝုတ္တာနေဝ ဟောန္တီတိ ဝိသုံ န ဝုတ္တာနိ။ ကထံ ဝုတ္တာနေဝ ဟောန္တီတိ? ဧတဉှိ အာကိဉ္စညာယတနံ၊ ယဉ္စ တဿ ပုရေစာရိကံ အာဝဇ္ဇနဥပစာရာဒိဝသေန ပဝတ္တံ၊ တေန သဟ ဧကာရမ္မဏံ ဘဝေယျ။ တံ သဗ္ဗံ အတီတာရမ္မဏတ္တိကေ ‘ကာမာဝစရကုသလံ၊ အကုသလံ၊ ကိရိယတော နဝ စိတ္တုပ္ပာဒါ၊ ရူပါဝစရစတုတ္ထဇ္ဈာန’န္တိ ဧဝံ ဝုတ္တာနံ ဧတေသံ စိတ္တုပ္ပာဒါနံ ‘သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ အတီတာရမ္မဏာတိပီ’တိအာဒိနာ နယေန နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏဘာဝဿ အနုညာတတ္တာ၊ အာကိဉ္စညာယတနဿ စ ‘အာကိဉ္စညာယတနံ၊ စတ္တာရော မဂ္ဂါ အပရိယာပန္နာ၊ စတ္တာရိ စ သာမညဖလာနိ၊ ဣမေ ဓမ္မာ န ဝတ္တဗ္ဗာ အတီတာရမ္မဏာတိပီ’တိ ဧဝံ ဧကန္တေန နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏတ္တဝစနတော နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏန္တိ ဝုတ္တံ။ ဣဒါနိ တံ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏတ္တိကေ ဧကမ္ပိ ဝုစ္စမာနံ ယသ္မာ ဟေဋ္ဌာ တေန သဟ ဧကာရမ္မဏဘာဝမ္ပိ သန္ဓာယ ကာမာဝစရကုသလာဒီနံ နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏတာ ဝုတ္တာ၊ တသ္မာ ဣဓာပိ တေသံ နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏဘာဝံ ဒီပေတိ။ ကော ဟိ တေန သဟ ဧကာရမ္မဏာနံ နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏဘာဝေ အန္တရာယောတိ ? ဧဝံ တသ္မိံ ဝုတ္တေ ‘ဝုတ္တာနေဝ ဟောန္တီ’တိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ သေသမေတ္ထ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏတ္တိကေ ပါဠိတော ဥတ္တာနမေဝ။

အာရမ္မဏဝိဘာဂေ ပန ဝိညာဏဉ္စာယတနံ နေဝသညာနာသညာယတနန္တိ ဣမေသံ တာဝ ကုသလဝိပါကကိရိယဝသေန ဆန္နံ စိတ္တုပ္ပာဒါနံ အတ္တနော သန္တာနသမ္ဗန္ဓံ ဟေဋ္ဌိမသမာပတ္တိံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တိတော အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧတ္ထ စ ကိရိယအာကာသာနဉ္စာယတနံ ကိရိယဝိညာဏဉ္စာယတနဿေဝ အာရမ္မဏံ ဟောတိ၊ န ဣတရဿ။ ကသ္မာ? အာကာသာနဉ္စာယတနကိရိယသမင်္ဂိနော ကုသလဿ ဝါ ဝိပါကဿ ဝါ ဝိညာဏဉ္စာယတနဿ အဘာဝတော။ ကုသလံ ပန ကုသလဝိပါကကိရိယာနံ တိဏ္ဏမ္ပိ အာရမ္မဏံ ဟောတိ။ ကသ္မာ? အာကာသာနဉ္စာယတနကုသလံ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ဌိတဿ တတော ဥဒ္ဓံ တိဝိဓဿပိ ဝိညာဏဉ္စာယတနဿ ဥပ္ပတ္တိသမ္ဘဝတော။ ဝိပါကံ ပန န ကဿစိ အာရမ္မဏံ ဟောတိ။ ကသ္မာ? ဝိပါကတော ဝုဋ္ဌဟိတွာ စိတ္တဿ အဘိနီဟာရာသမ္ဘဝတော။ နေဝသညာနာသညာယတနဿ အာရမ္မဏကရဏေပိ ဧသေဝ နယော။ ရူပါဝစရတ္တိကစတုက္ကဇ္ဈာနာဒီနံ သဗ္ဗေသမ္ပိ နိယကဇ္ဈတ္တတော ဗဟိဒ္ဓါဘာဝေန ဗဟိဒ္ဓါဘူတာနိ ပထဝီကသိဏာဒီနိ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တိတော ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

သဗ္ဗေဝ ကာမာဝစရာ ကုသလာကုသလာဗျာကတာ ဓမ္မာ၊ ရူပါဝစရံ စတုတ္ထံ ဈာနန္တိ ဧတ္ထ ကုသလတော တာဝ စတ္တာရော ဉာဏသမ္ပယုတ္တစိတ္တုပ္ပာဒါ အတ္တနော ခန္ဓာဒီနိ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ။ ပရေသံ ခန္ဓာဒိပစ္စဝေက္ခဏေ ပဏ္ဏတ္တိနိဗ္ဗာနပစ္စဝေက္ခဏေ စ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ။ တဒုဘယဝသေန အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ။ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ကေဝလဉှိ တေသံ နိဗ္ဗာနပစ္စဝေက္ခဏံ နတ္ထိ။ အကုသလတော စတ္တာရော ဒိဋ္ဌိသမ္ပယုတ္တစိတ္တုပ္ပာဒါ အတ္တနော ခန္ဓာဒီနံ အဿာဒနာဘိနန္ဒနပရာမာသဂဟဏကာလေ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ၊ ပရဿ ခန္ဓာဒီသု စေဝ အနိန္ဒြိယဗဒ္ဓရူပကသိဏာဒီသု စ တထေဝ ပဝတ္တိကာလေ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ၊ တဒုဘယဝသေန အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ။ ဒိဋ္ဌိဝိပ္ပယုတ္တေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ကေဝလဉှိ တေသံ ပရာမာသဂဟဏံ နတ္ထိ။ ဒွေပိ ပဋိဃသမ္ပယုတ္တာ အတ္တနော ခန္ဓာဒီသု ဒေါမနဿိတဿ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ၊ ပရဿ ခန္ဓာဒီသု စေဝ အနိန္ဒြိယဗဒ္ဓရူပပဏ္ဏတ္တီသု စ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ၊ တဒုဘယဝသေန အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ။ ဝိစိကိစ္ဆုဒ္ဓစ္စသမ္ပယုတ္တာနမ္ပိ ဝုတ္တပကာရေသု ဓမ္မေသု ဝိစိကိစ္ဆနဖန္ဒနဘာဝဝသေန ပဝတ္တိယံ အဇ္ဈတ္တာဒိအာရမ္မဏတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ဒွိပဉ္စဝိညာဏာနိ ၊ တိဿော စ မနောဓာတုယောတိ၊ ဣမေ တေရသ စိတ္တုပ္ပာဒါ အတ္တနော ရူပါဒီနိ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တိယံ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ၊ ပရဿ ရူပါဒီသု ပဝတ္တာ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ၊ တဒုဘယဝသေန အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ။ သောမနဿသဟဂတအဟေတုကဝိပါကမနောဝိညာဏဓာတု ပဉ္စဒွါရေ သန္တီရဏတဒါရမ္မဏဝသေန အတ္တနော ပဉ္စ ရူပါဒိဓမ္မေ၊ မနောဒွါရေ တဒါရမ္မဏဝသေနေဝ အညေပိ အဇ္ဈတ္တိကေ ကာမာဝစရဓမ္မေ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တိယံ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ၊ ပရေသံ ဓမ္မေသု ပဝတ္တမာနာ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ၊ ဥဘယဝသေန အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ။ ဥပေက္ခာသဟဂတဝိပါကာဟေတုကမနောဝိညာဏဓာတုဒွယေပိ ဧသေဝ နယော။ ကေဝလံ ပနေတာ သုဂတိယံ ဒုဂ္ဂတိယဉ္စ ပဋိသန္ဓိဘဝင်္ဂစုတိဝသေနာပိ အဇ္ဈတ္တာဒိဘေဒေသု ကမ္မာဒီသု ပဝတ္တန္တိ။

အဋ္ဌ မဟာဝိပါကစိတ္တာနိပိ တာသံယေဝ ဒွိန္နံ သမာနဂတိကာနိ။ ကေဝလံ ပနေတာနိ သန္တီရဏဝသေန န ပဝတ္တန္တိ။ ပဋိသန္ဓိဘဝင်္ဂစုတိဝသေနေဝ ဧတာနိ သုဂတိယံယေဝ ပဝတ္တန္တိ။ သောမနဿသဟဂတာဟေတုကကိရိယာ ပဉ္စဒွါရေ အတ္တနော ရူပါဒီနိ အာရဗ္ဘ ပဟဋ္ဌာကာရကရဏဝသေန ပဝတ္တိယံ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ၊ ပရဿ ရူပါဒီသု ပဝတ္တာ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ။ မနောဒွါရေ တထာဂတဿ ဇောတိပါလမာဏဝမဃဒေဝရာဇကဏှတာပသာဒိကာလေသု အတ္တနာ ကတကိရိယံ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ ဟသိတုပ္ပာဒဝသေန ပဝတ္တာ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ ။

မလ္လိကာယ ဒေဝိယာ သန္တတိမဟာမတ္တဿ သုမနမာလာကာရဿာတိ ဧဝမာဒီနံ ကိရိယာကရဏံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တိကာလေ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ။ ဥဘယဝသေန အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ။ ဥပေက္ခာသဟဂတကိရိယာဟေတုကမနောဝိညာဏဓာတု ပဉ္စဒွါရေ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနဝသေန မနောဒွါရေ စ အာဝဇ္ဇနဝသေန ပဝတ္တိယံ အဇ္ဈတ္တာဒိအာရမ္မဏာ။ အဋ္ဌ မဟာကိရိယာ ကုသလစိတ္တဂတိကာ ဧဝ။ ကေဝလဉှိ တာ ခီဏာသဝါနံ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုသလာနိ သေက္ခပုထုဇ္ဇနာနန္တိ ဧတ္တကမေဝေတ္ထ နာနာကရဏံ။

ဝုတ္တပ္ပကာရေ ရူပါဝစရစတုတ္ထဇ္ဈာနေ သဗ္ဗတ္ထပါဒကစတုတ္ထာဒီနိ ပဉ္စ ဈာနာနိ ဣမသ္မိံ တိကေ ဩကာသံ လဘန္တိ။ ဧတာနိ ဟိ ကသိဏပဏ္ဏတ္တိနိမိတ္တာရမ္မဏတ္တာ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာနိ။

‘ဣဒ္ဓိဝိဓစတုတ္ထံ’ ကာယဝသေန စိတ္တံ၊ စိတ္တဝသေန ဝါ ကာယံ ပရိဏာမနကာလေ အတ္တနော ကုမာရကဝဏ္ဏာဒိနိမ္မာနကာလေ စ သကာယစိတ္တာနံ အာရမ္မဏကရဏတော အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏံ၊ ဗဟိဒ္ဓါ ဟတ္ထိအဿာဒိဒဿနကာလေ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏံ၊ ကာလေန အဇ္ဈတ္တံ ကာလေန ဗဟိဒ္ဓါ၊ ပဝတ္တိယံ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏံ။

‘ဒိဗ္ဗသောတစတုတ္ထံ’ အတ္တနော ကုစ္ဆိသဒ္ဒသဝနကာလေ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏံ၊ ပရေသံ သဒ္ဒသဝနကာလေ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏံ၊ ဥဘယဝသေန အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏံ။ ‘စေတောပရိယဉာဏစတုတ္ထံ’ ပရေသံ စိတ္တာရမ္မဏတော ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏမေဝ။ အတ္တနော စိတ္တဇာနနေ ပန တေန ပယောဇနံ နတ္ထိ။ ‘ပုဗ္ဗေနိဝါသစတုတ္ထံ’ အတ္တနော ခန္ဓာနုဿရဏကာလေ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏံ၊ ပရဿ ခန္ဓေ၊ အနိဒြိယဗဒ္ဓရူပံ၊ တိဿော စ ပဏ္ဏတ္တိယော အနုဿရဏတော ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏံ၊ ဥဘယဝသေန အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏံ။

‘ဒိဗ္ဗစက္ခုစတုတ္ထံ’ အတ္တနော ကုစ္ဆိဂတာဒိရူပဒဿနကာလေ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏံ၊ အဝသေသရူပဒဿနကာလေ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏံ၊ ဥဘယဝသေန အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏံ။ ‘အနာဂတံသဉာဏစတုတ္ထံ’ အတ္တနော အနာဂတက္ခန္ဓာနုဿရဏကာလေ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏံ၊ ပရဿ အနာဂတက္ခန္ဓာနံ ဝါ အနိန္ဒြိယဗဒ္ဓဿ ဝါ ရူပဿ အနုဿရဏကာလေ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏံ၊ ဥဘယဝသေန အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏံ။ အာကိဉ္စညာယတနဿ နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏတာယ ကာရဏံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။

ဒုကအတ္ထုဒ္ဓါရဝဏ္ဏနာ

၁၄၄၁။ ဟေတုဂေါစ္ဆကနိဒ္ဒေသေ တယော ကုသလဟေတူတိအာဒိနာ နယေန ဟေတူ ဒဿေတွာ ပုန တေယေဝ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနတော ဒဿေတုံ စတူသု ဘူမီသု ကုသလေသု ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဣမိနာ ဥပါယေန သေသဂေါစ္ဆကေသုပိ ဒေသနာနယော ဝေဒိတဗ္ဗော။

၁၄၇၃။ ယတ္ထ ဒွေ တယော အာသဝါ ဧကတော ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ဧတ္ထ တိဝိဓေန အာသဝါနံ ဧကတော ဥပ္ပတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တတ္ထ စတူသု ဒိဋ္ဌိဝိပ္ပယုတ္တေသု အဝိဇ္ဇာသဝေန၊ ဒိဋ္ဌိသမ္ပယုတ္တေသု ဒိဋ္ဌာသဝအဝိဇ္ဇာသဝေဟိ သဒ္ဓိန္တိ ကာမာသဝေါ ဒုဝိဓေန ဧကတော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဘဝါသဝေါ စတူသု ဒိဋ္ဌိဝိပ္ပယုတ္တေသု အဝိဇ္ဇာသဝေန သဒ္ဓိန္တိ ဧကဓာဝ ဧကတော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ယထာ စေတ္ထ ဧဝံ ယတ္ထ ဒွေ တီဏိ သံယောဇနာနိ ဧကတော ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ဧတ္ထာပိ သံယောဇနာနံ ဥပ္ပတ္တိ ဧကတော ဒသဓာ ဘဝေ။ တတ္ထ ကာမရာဂေါ စတုဓာ ဧကတော ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ပဋိဃော တိဓာ၊ မာနော ဧကဓာ။ တထာ ဝိစိကိစ္ဆာ စေဝ ဘဝရာဂေါ စ။ ကထံ? ကာမရာဂေါ တာဝ မာနသံယောဇနအဝိဇ္ဇာသံယောဇနေဟိ စေဝ၊ ဒိဋ္ဌိသံယောဇနအဝိဇ္ဇာသံယောဇနေဟိ စ၊ သီလဗ္ဗတပရာမာသအဝိဇ္ဇာသံယောဇနေဟိ စ၊ အဝိဇ္ဇာသံယောဇနမတ္တေနေဝ စ သဒ္ဓိန္တိ ဧဝံ စတုဓာ ဧကတော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ပဋိဃော ပန ဣဿာသံယောဇနအဝိဇ္ဇာသံယောဇနေဟိ စေဝ၊ မစ္ဆရိယသံယောဇနအဝိဇ္ဇာသံယောဇနေဟိ စ၊ အဝိဇ္ဇာသံယောဇနမတ္တေနေဝ စ သဒ္ဓိန္တိ ဧဝံ တိဓာ ဧကတော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ မာနော ဘဝရာဂါဝိဇ္ဇာသံယောဇနေဟိ သဒ္ဓိံ ဧကဓာဝ ဧကတော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ။ တထာ ဝိစိကိစ္ဆာ။ သာ ဟိ အဝိဇ္ဇာသံယောဇနေန သဒ္ဓိံ ဧကဓာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဘဝရာဂေပိ ဧသေဝ နယောတိ။ ဧဝမေတ္ထ ဒွေ တီဏိ သံယောဇနာနိ ဧကတော ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။

၁၅၁၁။ ယံ ပနေတံ နီဝရဏဂေါစ္ဆကေ ယတ္ထ ဒွေ တီဏိ နီဝရဏာနိ ဧကတော ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ဝုတ္တံ၊ တတ္ထာပိ အဋ္ဌဓာ နီဝရဏာနံ ဧကတော ဥပ္ပတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧတေသု ဟိ ကာမစ္ဆန္ဒော ဒုဝိဓာ ဧကတော ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဗျာပါဒေါ စတုဓာ၊ ဥဒ္ဓစ္စံ ဧကဓာ။ တထာ ဝိစိကိစ္ဆာ။ ကထံ? ကာမစ္ဆန္ဒော တာဝ အသင်္ခါရိကစိတ္တေသု ဥဒ္ဓစ္စနီဝရဏအဝိဇ္ဇာနီဝရဏေဟိ၊ သသင်္ခါရိကေသု ထိနမိဒ္ဓဥဒ္ဓစ္စအဝိဇ္ဇာနီဝရဏေဟိ သဒ္ဓိံ ဒုဝိဓာ ဧကတော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ယံ ပနေတံ ဒွေ တီဏီတိ ဝုတ္တံ၊ တံ ဟေဋ္ဌိမပရိစ္ဆေဒဝသေန ဝုတ္တံ။ တသ္မာ စတုန္နမ္ပိ ဧကတော ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဝစနံ ယုဇ္ဇတိ ဧဝ။ ဗျာပါဒေါ ပန အသင်္ခါရိကစိတ္တေ ဥဒ္ဓစ္စအဝိဇ္ဇာနီဝရဏေဟိ၊ သသင်္ခါရိကေ ထိနမိဒ္ဓဥဒ္ဓစ္စအဝိဇ္ဇာနီဝရဏေဟိ၊ အသင်္ခါရိကေယေဝ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စအဝိဇ္ဇာနီဝရဏေဟိ၊ သသင်္ခါရိကေယေဝ ထိနမိဒ္ဓဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စအဝိဇ္ဇာနီဝရဏေဟိ သဒ္ဓိန္တိ စတုဓာ ဧကတော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဥဒ္ဓစ္စံ ပန အဝိဇ္ဇာနီဝရဏမတ္တေန သဒ္ဓိံ ဧကဓာဝ ဧကတော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဝိစိကိစ္ဆုဒ္ဓစ္စအဝိဇ္ဇာနီဝရဏေဟိ သဒ္ဓိံ ဧကဓာဝ ဧကတော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။

၁၅၇၇။ ယမ္ပိဒံ ကိလေသဂေါစ္ဆကေ ယတ္ထ ဒွေ တယော ကိလေသာ ဧကတော ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ဝုတ္တံ၊ တတ္ထ ‘ဒွေ ကိလေသာ အညေဟိ၊ တယော ဝါ ကိလေသာ အညေဟိ ကိလေသေဟိ သဒ္ဓိံ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီ’တိ ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကသ္မာ? ဒွိန္နံ တိဏ္ဏံယေဝ ဝါ ဧကတော ဥပ္ပတ္တိယာ အသမ္ဘဝတော။

တတ္ထ ဒသဓာ ကိလေသာနံ ဧကတော ဥပ္ပတ္တိ ဟောတိ။ ဧတ္ထ ဟိ လောဘော ဆဓာ ဧကတော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ပဋိဃော ဒွိဓာ။ တထာ မောဟောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကထံ? လောဘော တာဝ အသင်္ခါရိကေ ဒိဋ္ဌိဝိပ္ပယုတ္တေ မောဟဥဒ္ဓစ္စအဟိရိကာနောတ္တပ္ပေဟိ၊ သသင်္ခါရိကေ မောဟထိနဥဒ္ဓစ္စအဟိရိကာနောတ္တပ္ပေဟိ၊ အသင်္ခါရိကေယေဝ မောဟမာနုဒ္ဓစ္စာဟိရိကာနောတ္တပ္ပေဟိ ၊ သသင်္ခါရိကေယေဝ မောဟမာနထိနဥဒ္ဓစ္စအဟိရိကာနောတ္တပ္ပေဟိ၊ ဒိဋ္ဌိသမ္ပယုတ္တေ ပန အသင်္ခါရိကေ မောဟဥဒ္ဓစ္စဒိဋ္ဌိအဟိရိကာနောတ္တပ္ပေဟိ၊ သသင်္ခါရိကေ မောဟဒိဋ္ဌိထိနဥဒ္ဓစ္စအဟိရိကာနောတ္တပ္ပေဟိ သဒ္ဓိန္တိ ဆဓာ ဧကတော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။

ပဋိဃော ပန အသင်္ခါရိကေ မောဟဥဒ္ဓစ္စအဟိရိကာနောတ္တပ္ပေဟိ၊ သသင်္ခါရိကေ မောဟထိနဥဒ္ဓစ္စအဟိရိကာနောတ္တပ္ပေဟိ သဒ္ဓိန္တိ ဧဝံ ဒွိဓာ ဧကတော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ မောဟော ပန ဝိစိကိစ္ဆာသမ္ပယုတ္တေ ဝိစိကိစ္ဆုဒ္ဓစ္စအဟိရိကာနောတ္တပ္ပေဟိ၊ ဥဒ္ဓစ္စသမ္ပယုတ္တေ ဥဒ္ဓစ္စအဟိရိကာနောတ္တပ္ပေဟိ သဒ္ဓိန္တိ ဧဝံ ဒွိဓာ ဧကတော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

အဋ္ဌသာလိနိယာ ဓမ္မသင်္ဂဟအဋ္ဌကထာယ

အဋ္ဌကထာကဏ္ဍဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

နိဂမနကထာ

ဧတ္တာဝတာ စ –

စိတ္တံ ရူပဉ္စ နိက္ခေပံ၊ အတ္ထုဒ္ဓါရံ မနောရမံ၊

ယံ လောကနာထော ဘာဇေန္တော၊ ဒေသေသိ ဓမ္မသင်္ဂဏိံ။

အဘိဓမ္မဿ သင်္ဂယှ၊ ဓမ္မေ အနဝသေသတော၊

ဌိတာယ တဿာ အာရဒ္ဓါ၊ ယာ မယာ အတ္ထဝဏ္ဏနာ။

အနာကုလာနမတ္ထာနံ၊ သမ္ဘဝါ အဋ္ဌသာလိနီ၊

ဣတိ နာမေန သာ ဧသာ၊ သန္နိဋ္ဌာနမုပါဂတာ။

ဧကူနစတ္တာလီသာယ၊ ပါဠိယာ ဘာဏဝါရတော၊

စိရဋ္ဌိတတ္ထံ ဓမ္မဿ၊ နိဋ္ဌာပေန္တေန တံ မယာ။

ယံ ပတ္တံ ကုသလံ တဿ၊ အာနုဘာဝေန ပါဏိနော၊

သဗ္ဗေ သဒ္ဓမ္မရာဇဿ၊ ဉတွာ ဓမ္မံ သုခါဝဟံ။

ပါပုဏန္တု ဝိသုဒ္ဓါယ၊ သုခါယ ပဋိပတ္တိယာ၊

အသောကမနုပါယာသံ၊ နိဗ္ဗာနသုခမုတ္တမံ။

စိရံ တိဋ္ဌတု သဒ္ဓမ္မော၊ ဓမ္မေ ဟောန္တု သဂါရဝါ၊

သဗ္ဗေပိ သတ္တာ ကာလေန၊ သမ္မာ ဒေဝေါ ပဝဿတု။

ယထာ ရက္ခိံသု ပေါရာဏာ၊ သုရာဇာနော တထေဝိမံ၊

ရာဇာ ရက္ခတု ဓမ္မေန၊ အတ္တနောဝ ပဇံ ပဇန္တိ။

ပရမဝိသုဒ္ဓသဒ္ဓါဗုဒ္ဓိဝီရိယပဋိမဏ္ဍိတေန သီလာစာရဇ္ဇဝမဒ္ဒဝါဒိဂုဏသမုဒယသမုဒိတေန သကသမယသမယန္တရဂဟနဇ္ဈောဂါဟဏသမတ္ထေန ပညာဝေယျတ္တိယသမန္နာဂတေန တိပိဋကပရိယတ္တိပ္ပဘေဒေ သာဋ္ဌကထေ သတ္ထုသာသနေ အပ္ပဋိဟတဉာဏပ္ပဘာဝေန မဟာဝေယျာကရဏေန ကရဏသမ္ပတ္တိဇနိတသုခဝိနိဂ္ဂတမဓုရောဒါရဝစနလာဝဏ္ဏယုတ္တေန ယုတ္တမုတ္တဝါဒိနာ ဝါဒီဝရေန မဟာကဝိနာ ပဘိန္နပဋိသမ္ဘိဒါပရိဝါရေ ဆဠဘိညာဒိပ္ပဘေဒဂုဏပဋိမဏ္ဍိတေ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မေ သုပ္ပတိဋ္ဌိတဗုဒ္ဓီနံ ထေရဝံသပ္ပဒီပါနံ ထေရာနံ မဟာဝိဟာရဝါသီနံ ဝံသာလင်္ကာရဘူတေန ဝိပုလဝိသုဒ္ဓဗုဒ္ဓိနာ ဗုဒ္ဓဃောသောတိ ဂရူဟိ ဂဟိတနာမဓေယျေန ထေရေန ကတာ အယံ အဋ္ဌသာလိနီ နာမ ဓမ္မသင်္ဂဟဋ္ဌကထာ။

တာဝ တိဋ္ဌတု လောကသ္မိံ၊ လောကနိတ္ထရဏေသိနံ၊

ဒဿေန္တီ ကုလပုတ္တာနံ၊ နယံ ပညာဝိသုဒ္ဓိယာ။

ယာဝ ‘ဗုဒ္ဓါ’တိ နာမမ္ပိ၊ သုဒ္ဓစိတ္တဿ တာဒိနော၊

လောကမှိ လောကဇေဋ္ဌဿ၊ ပဝတ္တတိ မဟေသိနောတိ။

အဋ္ဌသာလိနီ နာမ

ဓမ္မသင်္ဂဟ-အဋ္ဌကထာ နိဋ္ဌိတာ။