အဋ္ဌကထာ > အဘိဓမ္မပိဋက (အဋ္ဌကထာ) > သမ္မောဟဝိနောဒနီ-အဋ္ဌကထာ

၁။ ပဉ္စက္ခန္ဓာ – ရူပက္ခန္ဓော…ပေ… ဝိညာဏက္ခန္ဓောတိ ဣဒံ ဝိဘင်္ဂပ္ပကရဏဿ အာဒိဘူတေ ခန္ဓဝိဘင်္ဂေ သုတ္တန္တဘာဇနီယံ နာမ။ တတ္ထ ပဉ္စာတိ ဂဏနပရိစ္ဆေဒေါ။ တေန န တတော ဟေဋ္ဌာ န ဥဒ္ဓန္တိ ဒဿေတိ။ ခန္ဓာတိ ပရိစ္ဆိန္နဓမ္မနိဒဿနံ။ တတြာယံ ခန္ဓ-သဒ္ဒေါ သမ္ဗဟုလေသု ဌာနေသု ဒိဿတိ – ရာသိမှိ၊ ဂုဏေ၊ ပဏ္ဏတ္တိယံ၊ ရုဠှိယန္တိ။ ‘‘သေယျထာပိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ မဟာသမုဒ္ဒေ န သုကရံ ဥဒကဿ ပမာဏံ ဂဟေတုံ – ဧတ္တကာနိ ဥဒကာဠှကာနီတိ ဝါ ဧတ္တကာနိ ဥဒကာဠှကသတာနီတိ ဝါ ဧတ္တကာနိ ဥဒကာဠှကသဟဿာနီတိ ဝါ ဧတ္တကာနိ ဥဒကာဠှကသတသဟဿာနီတိ ဝါ၊ အထ ခေါ အသင်္ချေယျော အပ္ပမေယျော မဟာဥဒကက္ခန္ဓောတွေဝ ¶ သင်္ချံ ¶ ဂစ္ဆတီ’’တိအာဒီသု (အ။ နိ။ ၄။၅၁၊ ၆။၃၇) ဟိ ရာသိတော ခန္ဓော နာမ။ နဟိ ပရိတ္တကံ ဥဒကံ ဥဒကက္ခန္ဓောတိ ဝုစ္စတိ၊ ဗဟုကမေဝ ဝုစ္စတိ။ တထာ န ပရိတ္တကော ရဇော ရဇက္ခန္ဓော၊ န အပ္ပမတ္တကာ ဂါဝေါ ဂဝက္ခန္ဓော၊ န အပ္ပမတ္တကံ ဗလံ ဗလက္ခန္ဓော၊ န အပ္ပမတ္တကံ ပုညံ ပုညက္ခန္ဓောတိ ဝုစ္စတိ။ ဗဟုကမေဝ ဟိ ရဇော ရဇက္ခန္ဓော၊ ဗဟုကာဝ ဂဝါဒယော ဂဝက္ခန္ဓော၊ ဗလက္ခန္ဓော၊ ပုညက္ခန္ဓောတိ ဝုစ္စန္တိ။ ‘‘သီလက္ခန္ဓော သမာဓိက္ခန္ဓော’’တိအာဒီသု (ဒီ။ နိ။ ၃။၃၅၅) ပန ဂုဏတော ခန္ဓော နာမ။ ‘‘အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ မဟန္တံ ဒါရုက္ခန္ဓံ ဂင်္ဂါယ နဒိယာ သောတေန ဝုယှမာန’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၄။၂၄၁)။ ဧတ္ထ ပဏ္ဏတ္တိတော ခန္ဓော နာမ။ ‘‘ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… ဝိညာဏံ ဝိညာဏက္ခန္ဓော’’တိအာဒီသု (ဓ။ သ။ ၆၃၊ ၆၅) ရုဠှိတော ခန္ဓော နာမ။ သွာယမိဓ ရာသိတော အဓိပ္ပေတော။ အယဉှိ ခန္ဓဋ္ဌော နာမ ပိဏ္ဍဋ္ဌော ပူဂဋ္ဌော ဃဋဋ္ဌော ရာသဋ္ဌော။ တသ္မာ ‘ရာသိလက္ခဏာ ခန္ဓာ’တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ကောဋ္ဌာသဋ္ဌောတိပိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ၊ လောကသ္မိဉှိ ဣဏံ ဂဟေတွာ စောဒိယမာနာ ‘ဒွီဟိ ခန္ဓေဟိ ဒဿာမ၊ တီဟိ ခန္ဓေဟိ ဒဿာမာ’တိ ဝဒန္တိ။ ဣတိ ‘ကောဋ္ဌာသလက္ခဏာ ခန္ဓာ’တိပိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဧဝမေတ္ထ ရူပက္ခန္ဓောတိ ရူပရာသိ ရူပကောဋ္ဌာသော၊ ဝေဒနာက္ခန္ဓောတိ ဝေဒနာရာသိ ဝေဒနာကောဋ္ဌာသောတိ ဣမိနာ နယေန သညာက္ခန္ဓာဒီနံ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

ဧတ္တာဝတာ ¶ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ ယွာယံ ‘‘စတ္တာရော စ မဟာဘူတာ စတုန္နဉ္စ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယရူပ’’န္တိ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာဒီသု ဧကာဒသသု ဩကာသေသု ဝိဘတ္တော ‘ပဉ္စဝီသတိ ရူပကောဋ္ဌာသာ’တိ စ ‘ဆန္နဝုတိ ရူပကောဋ္ဌာသာ’တိ စ ဧဝံပဘေဒေါ ရူပရာသိ၊ တံ သဗ္ဗံ ပရိပိဏ္ဍေတွာ ရူပက္ခန္ဓော နာမာတိ ဒဿေသိ။ ယော ပနာယံ ‘‘သုခါ ဝေဒနာ၊ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ၊ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ’’တိ တေသုယေဝ ဧကာဒသသု ဩကာသေသု ဝိဘတ္တော စတုဘူမိကဝေဒနာရာသိ၊ တံ သဗ္ဗံ ပရိပိဏ္ဍေတွာ ဝေဒနာက္ခန္ဓော နာမာတိ ဒဿေသိ။ ယော ပနာယံ ‘‘စက္ခုသမ္ဖဿဇာ သညာ…ပေ… မနောသမ္ဖဿဇာ သညာ’’တိ တေသုယေဝ ဧကာဒသသု ဩကာသေသု ဝိဘတ္တော စတုဘူမိကသညာရာသိ ¶ ၊ တံ သဗ္ဗံ ပရိပိဏ္ဍေတွာ သညာက္ခန္ဓော နာမာတိ ဒဿေသိ။ ယော ပနာယံ ‘‘စက္ခုသမ္ဖဿဇာ စေတနာ…ပေ… မနောသမ္ဖဿဇာ စေတနာ’’တိ တေသုယေဝ ဧကာဒသသု ဩကာသေသု ဝိဘတ္တော စတုဘူမိကစေတနာရာသိ၊ တံ သဗ္ဗံ ပရိပိဏ္ဍေတွာ သင်္ခါရက္ခန္ဓော နာမာတိ ဒဿေသိ။ ယော ¶ ပနာယံ ‘‘စက္ခုဝိညာဏံ၊ သောတဃာနဇိဝှာကာယဝိညာဏံ၊ မနောဓာတု၊ မနောဝိညာဏဓာတူ’’တိ တေသုယေဝ ဧကာဒသသု ဩကာသေသု ဝိဘတ္တော စတုဘူမိကစိတ္တရာသိ၊ တံ သဗ္ဗံ ပရိပိဏ္ဍေတွာ ဝိညာဏက္ခန္ဓော နာမာတိ ဒဿေသိ။

အပိစေတ္ထ သဗ္ဗမ္ပိ စတုသမုဋ္ဌာနိကံ ရူပံ ရူပက္ခန္ဓော၊ ကာမာဝစရအဋ္ဌကုသလစိတ္တာဒီဟိ ဧကူနနဝုတိစိတ္တေဟိ သဟဇာတာ ဝေဒနာ ဝေဒနာက္ခန္ဓော၊ သညာ သညာက္ခန္ဓော၊ ဖဿာဒယော ဓမ္မာ သင်္ခါရက္ခန္ဓော၊ ဧကူနနဝုတိ စိတ္တာနိ ဝိညာဏက္ခန္ဓောတိ။ ဧဝမ္ပိ ပဉ္စသု ခန္ဓေသု ဓမ္မပရိစ္ဆေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။

၂။ ဣဒါနိ တေ ရူပက္ခန္ဓာဒယော ဝိဘဇိတွာ ဒဿေတုံ တတ္ထ ကတမော ရူပက္ခန္ဓောတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ တတ္ထာတိ တေသု ပဉ္စသု ခန္ဓေသု။ ကတမောတိ ကထေတုကမျတာပုစ္ဆာ။ ရူပက္ခန္ဓောတိ ပုစ္ဆိတဓမ္မနိဒဿနံ။ ဣဒါနိ တံ ဝိဘဇန္တော ယံ ကိဉ္စိ ရူပန္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ယံ ကိဉ္စီတိ အနဝသေသပရိယာဒါနံ။ ရူပန္တိ အတိပ္ပသင်္ဂနိယမနံ။ ဧဝံ ပဒဒွယေနာပိ ရူပဿ အနဝသေသပရိဂ္ဂဟော ကတော ဟောတိ။

တတ္ထ ကေနဋ္ဌေန ရူပန္တိ? ရုပ္ပနဋ္ဌေန ရူပံ။ ဝုတ္တဉှေတံ ဘဂဝတာ –

‘‘ကိဉ္စ ¶ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ရူပံ ဝဒေထ? ရုပ္ပတီတိ ¶ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တသ္မာ ရူပန္တိ ဝုစ္စတိ။ ကေန ရုပ္ပတိ? သီတေနပိ ရုပ္ပတိ၊ ဥဏှေနပိ ရုပ္ပတိ၊ ဇိဃစ္ဆာယပိ ရုပ္ပတိ၊ ပိပါသာယပိ ရုပ္ပတိ၊ ဍံသမကသဝါတာတပသရိသပသမ္ဖဿေနပိ ရုပ္ပတိ။ ရုပ္ပတီတိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တသ္မာ ရူပန္တိ ဝုစ္စတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၃။၇၉)။

တတ္ထ ကိန္တိ ကာရဏပုစ္ဆာ၊ ကေန ကာရဏေန ရူပံ ဝဒေထ၊ ကေန ကာရဏေန တံ ရူပံ နာမာတိ အတ္ထော။ ရုပ္ပတီတိ ဧတ္ထ ဣတီတိ ကာရဏုဒ္ဒေသော။ ယသ္မာ ရုပ္ပတိ တသ္မာ ရူပန္တိ ဝုစ္စတီတိ အတ္ထော။ ရုပ္ပတီတိ ကုပ္ပတိ ဃဋ္ဋီယတိ ပီဠိယတိ ဘိဇ္ဇတီတိ အတ္ထော။ ဧဝံ ဣမိနာ ဧတ္တကေန ဌာနေန ရုပ္ပနဋ္ဌေန ရူပံ ဝုတ္တံ။ ရုပ္ပနလက္ခဏေန ရူပန္တိပိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ ရုပ္ပနလက္ခဏဉှေတံ။

သီတေနပိ ¶ ရုပ္ပတီတိအာဒီသု ပန သီတေန တာဝ ရုပ္ပနံ လောကန္တရိကနိရယေ ပါကဋံ။ တိဏ္ဏံ တိဏ္ဏဉှိ စက္ကဝါဠာနံ အန္တရေ ဧကေကော လောကန္တရိကနိရယော နာမ ဟောတိ အဋ္ဌယောဇနသဟဿပ္ပမာဏော၊ ယဿ နေဝ ဟေဋ္ဌာ ပထဝီ အတ္ထိ၊ န ဥပရိ စန္ဒိမသူရိယဒီပမဏိအာလောကော၊ နိစ္စန္ဓကာရော။ တတ္ထ နိဗ္ဗတ္တသတ္တာနံ တိဂါဝုတော အတ္တဘာဝေါ ဟောတိ။ တေ ဝဂ္ဂုလိယော ဝိယ ပဗ္ဗတပါဒေ ဒီဃပုထုလေဟိ နခေဟိ လဂ္ဂိတွာ အဝံသိရာ ဩလမ္ဗန္တိ။ ယဒါ သံသပ္ပန္တာ အညမညဿ ဟတ္ထပါသဂတာ ဟောန္တိ အထ ‘ဘက္ခော နော လဒ္ဓါ’တိ မညမာနာ တတ္ထ ဗျာဝဋာ ဝိပရိဝတ္တိတွာ လောကသန္ဓာရကေ ဥဒကေ ပတန္တိ၊ သီတဝါတေ ပဟရန္တေပိ ပက္ကမဓုကဖလာနိ ဝိယ ဆိဇ္ဇိတွာ ဥဒကေ ပတန္တိ။ ပတိတမတ္တာဝ အစ္စန္တခါရေန သီတောဒကေန ဆိန္နစမ္မနှာရုမံသအဋ္ဌီဟိ ဘိဇ္ဇမာနေဟိ တတ္တတေလေ ပတိတပိဋ္ဌပိဏ္ဍိ ဝိယ ပဋပဋာယမာနာ ဝိလီယန္တိ။ ဧဝံ သီတေန ရုပ္ပနံ လောကန္တရိကနိရယေ ပါကဋံ။ မဟိံသကရဋ္ဌာဒီသုပိ ဟိမပါတသီတလေသု ပဒေသေသု ဧတံ ပါကဋမေဝ။ တတ္ထ ဟိ သတ္တာ သီတေန ဘိန္နစ္ဆိန္နသရီရာ ဇီဝိတက္ခယမ္ပိ ပါပုဏန္တိ။

ဥဏှေန ရုပ္ပနံ အဝီစိမဟာနိရယေ ပါကဋံ။ တတ္ထ ဟိ တတ္တာယ လောဟပထဝိယာ နိပဇ္ဇာပေတွာ ပဉ္စဝိဓဗန္ဓနာဒိကရဏကာလေ သတ္တာ မဟာဒုက္ခံ အနုဘဝန္တိ။

ဇိဃစ္ဆာယ ရုပ္ပနံ ပေတ္တိဝိသယေ စေဝ ဒုဗ္ဘိက္ခကာလေ စ ¶ ပါကဋံ။ ပေတ္တိဝိသယသ္မိဉှိ သတ္တာ ဒွေ တီဏိ ဗုဒ္ဓန္တရာနိ ကိဉ္စိဒေဝ အာမိသံ ဟတ္ထေန ဂဟေတွာ မုခေ ပက္ခိပန္တာ နာမ န ဟောန္တိ ¶ ။ အန္တောဥဒရံ အာဒိတ္တသုသိရရုက္ခော ဝိယ ဟောတိ။ ဒုဗ္ဘိက္ခေ ကဉ္ဇိကမတ္တမ္ပိ အလဘိတွာ မရဏပ္ပတ္တာနံ ပမာဏံ နာမ နတ္ထိ။

ပိပါသာယ ရုပ္ပနံ ကာလကဉ္ဇိကာဒီသု ပါကဋံ။ တတ္ထ ဟိ သတ္တာ ဒွေ တီဏိ ဗုဒ္ဓန္တရာနိ ဟဒယတေမနမတ္တံ ဝါ ဇိဝှာတေမနမတ္တံ ဝါ ဥဒကဗိန္ဒုံ လဒ္ဓုံ န သက္ကောန္တိ။ ‘ပါနီယံ ပိဝိဿာမာ’တိ နဒိံ ဂတာနမ္ပိ နဒီ ဝါလိကာတလံ သမ္ပဇ္ဇတိ။ မဟာသမုဒ္ဒံ ပက္ခန္တာနမ္ပိ မဟာသမုဒ္ဒေါ ပိဋ္ဌိပါသာဏော ဟောတိ။ တေ သုဿန္တာ ဗလဝဒုက္ခပီဠိတာ ဝိစရန္တိ။

ဧကော ¶ ကိရ ကာလကဉ္ဇိကအသုရော ပိပါသံ အဓိဝါသေတုံ အသက္ကောန္တော ယောဇနဂမ္ဘီရဝိတ္ထာရံ မဟာဂင်္ဂံ ဩတရိ။ တဿ ဂတဂတဋ္ဌာနေ ဥဒကံ ဆိဇ္ဇတိ၊ ဓူမော ဥဂ္ဂစ္ဆတိ၊ တတ္တေ ပိဋ္ဌိပါသာဏေ စင်္ကမနကာလော ဝိယ ဟောတိ။ တဿ ဥဒကသဒ္ဒံ သုတွာ ဣတော စိတော စ ဝိစရန္တဿေဝ ရတ္တိ ဝိဘာယိ။ အထ နံ ပါတောဝ ဘိက္ခာစာရံ ဂစ္ဆန္တာ တိံသမတ္တာ ပိဏ္ဍစာရိကဘိက္ခူ ဒိသွာ – ‘‘ကော နာမ တွံ၊ သပ္ပုရိသာ’’တိ ပုစ္ဆိံသု။ ‘‘ပေတောဟမသ္မိ၊ ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘ကိံ ပရိယေသသီ’’တိ? ‘‘ပါနီယံ၊ ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘အယံ ဂင်္ဂါ ပရိပုဏ္ဏာ၊ ကိံ တွံ န ပဿသီ’’တိ? ‘‘န ဥပကပ္ပတိ၊ ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ ဂင်္ဂါပိဋ္ဌေ နိပဇ္ဇ၊ မုခေ တေ ပါနီယံ အာသိဉ္စိဿာမာ’’တိ။ သော ဝါလိကာပုဠိနေ ဥတ္တာနော နိပဇ္ဇိ။ ဘိက္ခူ တိံသမတ္တေ ပတ္တေ နီဟရိတွာ ဥဒကံ အာဟရိတွာ အာဟရိတွာ တဿ မုခေ အာသိဉ္စိံသု။ တေသံ တထာ ကရောန္တာနံယေဝ ဝေလာ ဥပကဋ္ဌာ ဇာတာ။ တတော ‘‘ဘိက္ခာစာရကာလော အမှာကံ၊ သပ္ပုရိသ၊ ကစ္စိ တေ အဿာဒမတ္တာ လဒ္ဓါ’’တိ အာဟံသု။ ပေတော ‘‘သစေ မေ၊ ဘန္တေ၊ တိံသမတ္တာနံ အယျာနံ တိံသမတ္တေဟိ ပတ္တေဟိ အာသိတ္တဥဒကတော အဍ္ဎပသတမတ္တမ္ပိ ပရဂလဂတံ၊ ပေတတ္တဘာဝတော မောက္ခော မာ ဟောတူ’’တိ အာဟ။ ဧဝံ ပိပါသာယ ရုပ္ပနံ ပေတ္တိဝိသယေ ပါကဋံ။

ဍံသာဒီဟိ ရုပ္ပနံ ဍံသမက္ခိကာဒိသမ္ဗဗဟုလေသု ပဒေသေသု ပါကဋံ။ ဧတ္ထ စ ဍံသာတိ ပိင်္ဂလမက္ခိကာ၊ မကသာတိ မကသာဝ ဝါတာတိ ကုစ္ဆိဝါတပိဋ္ဌိဝါတာဒိဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သရီရသ္မိဉှိ ¶ ဝါတရောဂေါ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ဟတ္ထပါဒပိဋ္ဌိအာဒီနိ ဘိန္ဒတိ၊ ကာဏံ ကရောတိ၊ ခုဇ္ဇံ ကရောတိ၊ ပီဌသပ္ပိံ ကရောတိ။ အာတပေါတိ သူရိယာတပေါ။ တေန ရုပ္ပနံ မရုကန္တာရာဒီသု ပါကဋံ။ ဧကာ ကိရ ဣတ္ထီ မရုကန္တာရေ ရတ္တိံ သတ္ထတော ဩဟီနာ ဒိဝါ သူရိယေ ဥဂ္ဂစ္ဆန္တေ ဝါလိကာယ တပ္ပမာနာယ ပါဒေ ဌပေတုံ အသက္ကောန္တီ သီသတော ပစ္ဆိံ ဩတာရေတွာ အက္ကမိ။ ကမေန ပစ္ဆိယာ ဥဏှာဘိတတ္တာယ ¶ ဌာတုံ အသက္ကောန္တီ တဿာ ဥပရိ သာဋကံ ဌပေတွာ အက္ကမိ။ တသ္မိမ္ပိ သန္တတ္တေ အင်္ကေန ဂဟိတံ ပုတ္တကံ အဓောမုခံ နိပဇ္ဇာပေတွာ ကန္ဒန္တံ ကန္ဒန္တံ အက္ကမိတွာ သဒ္ဓိံ တေန တသ္မိံယေဝ ဌာနေ ဥဏှာဘိတတ္တာ ကာလမကာသိ။

သရီသပါတိ ယေ ကေစိ ဒီဃဇာတိကာ သရန္တာ ဂစ္ဆန္တိ။ တေသံ သမ္ဖဿေန ရုပ္ပနံ အာသီဝိသဒဋ္ဌာဒီနံ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ဣဒါနိ ¶ ‘ယံ ကိဉ္စိ ရူပ’န္တိ ပဒေန သံဂဟိတံ ပဉ္စဝီသတိကောဋ္ဌာသဆန္နဝုတိကောဋ္ဌာသပ္ပဘေဒံ သဗ္ဗမ္ပိ ရူပံ အတီတာဒိကောဋ္ဌာသေသု ပက္ခိပိတွာ ဒဿေတုံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နန္တိ အာဟ။ တတော ပရံ တဒေဝ အဇ္ဈတ္တဒုကာဒီသု စတူသု ဒုကေသု ပက္ခိပိတွာ ဒဿေတုံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါတိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတော ပရံ သဗ္ဗမ္ပေတံ ဧကာဒသသု ပဒေသေသု ပရိယာဒိယိတွာ ဒဿိတံ ရူပံ ဧကတော ပိဏ္ဍံ ကတွာ ဒဿေတုံ တဒေကဇ္ဈန္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။

တတ္ထ တဒေကဇ္ဈန္တိ တံ ဧကဇ္ဈံ၊ အဘိသညူဟိတွာတိ အဘိသံဟရိတွာ၊ အဘိသင်္ခိပိတွာတိ သင်္ခေပံ ကတွာ၊ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – သဗ္ဗမ္ပေတံ ဝုတ္တပ္ပကာရံ ရူပံ ရုပ္ပနလက္ခဏသင်္ခါတေ ဧကဝိဓဘာဝေ ပညာယ ရာသိံ ကတွာ ရူပက္ခန္ဓော နာမာတိ ဝုစ္စတီတိ။ ဧတေန သဗ္ဗမ္ပိ ရူပံ ရုပ္ပနလက္ခဏေ ရာသိဘာဝူပဂမနေန ရူပက္ခန္ဓောတိ ဒဿိတံ ဟောတိ။ န ဟိ ရူပတော အညော ရူပက္ခန္ဓော နာမ အတ္ထိ။ ယထာ စ ရူပံ၊ ဧဝံ ဝေဒနာဒယောပိ ဝေဒယိတလက္ခဏာဒီသု ရာသိဘာဝူပဂမနေန။ န ဟိ ဝေဒနာဒီဟိ အညေ ဝေဒနာက္ခန္ဓာဒယော နာမ အတ္ထိ။

၃။ ဣဒါနိ ဧကေကသ္မိံ ဩကာသေ ပက္ခိတ္တံ ရူပံ ဝိသုံ ဝိသုံ ဘာဇေတွာ ဒဿေန္တော တတ္ထ ကတမံ ရူပံ အတီတန္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ တတ္ထာတိ ဧကာဒသသု ဩကာသေသု ပက္ခိပိတွာ ဌပိတမာတိကာယ ဘုမ္မံ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နန္တိအာဒိနာ ¶ နယေန ဌပိတာယ မာတိကာယ ယံ အတီတံ ရူပန္တိ ဝုတ္တံ၊ တံ ကတမန္တိ? ဣမိနာ ဥပါယေန သဗ္ဗပုစ္ဆာသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အတီတံ နိရုဒ္ဓန္တိအာဒီနိ ပဒါနိ နိက္ခေပကဏ္ဍဿ အတီတတ္တိကဘာဇနီယဝဏ္ဏနာယံ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၁၀၄၄) ဝုတ္တာနေဝ။ စတ္တာရော စ မဟာဘူတာတိ ဣဒံ အတီတန္တိ ဝုတ္တရူပဿ သဘာဝဒဿနံ။ ယထာ စေတ္ထ ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣမိနာ ဣဒံ ဒဿေတိ – အတီတရူပမ္ပိ ဘူတာနိ စေဝ ဘူတာနိ ဥပါဒါယ နိဗ္ဗတ္တရူပဉ္စ၊ အနာဂတမ္ပိ…ပေ… ဒူရသန္တိကမ္ပိ ¶ ။ န ဟိ ဘူတေဟိ စေဝ ဘူတာနိ ဥပါဒါယ ပဝတ္တရူပတော စ အညံ ရူပံ နာမ အတ္ထီတိ။

အပရော နယော – အတီတံသေန သင်္ဂဟိတန္တိ အတီတကောဋ္ဌာသေနေဝ သင်္ဂဟိတံ၊ ဧတ္ထေဝ ဂဏနံ ဂတံ။ ကိန္တိ? စတ္တာရော စ မဟာဘူတာ စတုန္နဉ္စ မဟာဘူတာနံ ¶ ဥပါဒါယရူပန္တိ။ ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အနာဂတပစ္စုပ္ပန္နနိဒ္ဒေသပဒါနိပိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တတ္ထာနေဝ။

ဣဒံ ပန အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ နာမ သုတ္တန္တပရိယာယတော အဘိဓမ္မနိဒ္ဒေသတောတိ ဒုဝိဓံ။ တံ သုတ္တန္တပရိယာယေ ဘဝေန ပရိစ္ဆိန္နံ။ ပဋိသန္ဓိတော ဟိ ပဋ္ဌာယ အတီတဘဝေသု နိဗ္ဗတ္တံ ရူပံ၊ အနန္တရဘဝေ ဝါ နိဗ္ဗတ္တံ ဟောတု ကပ္ပကောဋိသတသဟဿမတ္ထကေ ဝါ၊ သဗ္ဗံ အတီတမေဝ နာမ။ စုတိတော ပဋ္ဌာယ အနာဂတဘဝေသု နိဗ္ဗတ္တနကရူပံ၊ အနန္တရဘဝေ ဝါ နိဗ္ဗတ္တံ ဟောတု ကပ္ပကောဋိသတသဟဿမတ္ထကေ ဝါ၊ သဗ္ဗံ အနာဂတမေဝ နာမ။ စုတိပဋိသန္ဓိအနန္တရေ ပဝတ္တရူပံ ပစ္စုပ္ပန္နံ နာမ။ အဘိဓမ္မနိဒ္ဒေသေ ပန ခဏေန ပရိစ္ဆိန္နံ။ တယော ဟိ ရူပဿ ခဏာ – ဥပ္ပာဒေါ၊ ဌိတိ၊ ဘင်္ဂေါတိ။ ဣမေ တယော ခဏေ ပတွာ နိရုဒ္ဓံ ရူပံ၊ သမနန္တရနိရုဒ္ဓံ ဝါ ဟောတု အတီတေ ကပ္ပကောဋိသတသဟဿမတ္ထကေ ဝါ၊ သဗ္ဗံ အတီတမေဝ နာမ။ တယော ခဏေ အသမ္ပတ္တံ ရူပံ၊ ဧကစိတ္တက္ခဏမတ္တေန ဝါ အသမ္ပတ္တံ ဟောတု အနာဂတေ ကပ္ပကောဋိသတသဟဿမတ္ထကေ ဝါ၊ သဗ္ဗံ အနာဂတမေဝ နာမ။ ဣမေ တယော ခဏေ သမ္ပတ္တံ ရူပံ ပန ပစ္စုပ္ပန္နံ နာမ။ တတ္ထ ကိဉ္စာပိ ဣဒံ သုတ္တန္တဘာဇနီယံ၊ ဧဝံ သန္တေပိ အဘိဓမ္မနိဒ္ဒေသေနေဝ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နရူပံ နိဒ္ဒိဋ္ဌန္တိ ¶ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

အပရော နယော – ဣဒဉှိ ရူပံ အဒ္ဓါသန္တတိသမယခဏဝသေန စတုဓာ အတီတံ နာမ ဟောတိ။ တထာ အနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ။ အဒ္ဓါဝသေန တာဝ ဧကဿ ဧကသ္မိံ ဘဝေ ပဋိသန္ဓိတော ပုဗ္ဗေ အတီတံ၊ စုတိတော ဥဒ္ဓံ အနာဂတံ၊ ဥဘိန္နမန္တရေ ပစ္စုပ္ပန္နံ။ သန္တတိဝသေန သဘာဂဧကဥတုသမုဋ္ဌာနံ ဧကာဟာရသမုဋ္ဌာနဉ္စ ပုဗ္ဗာပရိယဝသေန ပဝတ္တမာနမ္ပိ ပစ္စုပ္ပန္နံ။ တတော ပုဗ္ဗေ ဝိသဘာဂဥတုအာဟာရသမုဋ္ဌာနံ အတီတံ၊ ပစ္ဆာ အနာဂတံ။ စိတ္တဇံ ဧကဝီထိဧကဇဝနဧကသမာပတ္တိသမုဋ္ဌာနံ ပစ္စုပ္ပန္နံ။ တတော ပုဗ္ဗေ အတီတံ၊ ပစ္ဆာ အနာဂတံ။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနဿ ပါဋိယေက္ကံ သန္တတိဝသေန အတီတာဒိဘေဒေါ နတ္ထိ။ တေသညေဝ ပန ဥတုအာဟာရစိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ ဥပတ္ထမ္ဘကဝသေန တဿ အတီတာဒိဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ သမယဝသေန ဧကမုဟုတ္တပုဗ္ဗဏှသာယနှရတ္တိဒိဝါဒီသု သမယေသု သန္တာနဝသေန ¶ ပဝတ္တမာနံ တံ တံ သမယံ ပစ္စုပ္ပန္နံ နာမ။ တတော ပုဗ္ဗေ အတီတံ၊ ပစ္ဆာ အနာဂတံ။ ခဏဝသေန ဥပ္ပာဒါဒိက္ခဏတ္တယပရိယာပန္နံ ¶ ပစ္စုပ္ပန္နံ နာမ။ တတော ပုဗ္ဗေ အတီတံ၊ ပစ္ဆာ အနာဂတံ။

အပိစ အတိက္ကဟေတုပစ္စယကိစ္စံ အတီတံ။ နိဋ္ဌိတဟေတုကိစ္စံ အနိဋ္ဌိတပစ္စယကိစ္စံ ပစ္စုပ္ပန္နံ။ ဥဘယကိစ္စမသမ္ပတ္တံ အနာဂတံ။ သကိစ္စက္ခဏေ ဝါ ပစ္စုပ္ပန္နံ။ တတော ပုဗ္ဗေ အတီတံ၊ ပစ္ဆာ အနာဂတံ။ ဧတ္ထ စ ခဏာဒိကထာဝ နိပ္ပရိယာယာ၊ သေသာ သပရိယာယာ။ တာသု နိပ္ပရိယာယကထာ ဣဓ အဓိပ္ပေတာ။ အဇ္ဈတ္တဒုကဿာပိ နိဒ္ဒေသပဒါနိ ဟေဋ္ဌာ အဇ္ဈတ္တတ္တိကနိဒ္ဒေသေ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၁၀၅၀) ဝုတ္တတ္ထာနေဝ။ ဩဠာရိကာဒီနိ ရူပကဏ္ဍဝဏ္ဏနာယံ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၆၇၄) ဝုတ္တတ္ထာနေဝ။

၆။ ဟီနဒုကနိဒ္ဒေသေ တေသံ တေသံ သတ္တာနန္တိ ဗဟူသု သတ္တေသု သာမိဝစနံ။ အပရဿာပိ အပရဿာပီတိ ဟိ ဝုစ္စမာနေ ဒိဝသမ္ပိ ကပ္ပသတသဟဿမ္ပိ ဝဒန္တော ဧတ္တကမေဝ ဝဒေယျ။ ဣတိ သတ္ထာ ဒွီဟေဝ ပဒေဟိ အနဝသေသေ သတ္တေ ပရိယာဒိယန္တော ‘တေသံ တေသံ သတ္တာန’န္တိ အာဟ။ ဧတ္တကေန ဟိ သဗ္ဗမ္ပိ အပရဒီပနံ ¶ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။ ဥညာတန္တိ အဝမတံ။ အဝညာတန္တိ ဝမ္ဘေတွာ ဉာတံ။ ရူပန္တိပိ န ဝိဒိတံ။ ဟီဠိတန္တိ အဂဟေတဗ္ဗဋ္ဌေန ခိတ္တံ ဆဍ္ဍိတံ၊ ဇိဂုစ္ဆိတန္တိပိ ဝဒန္တိ။ ပရိဘူတန္တိ ကိမေတေနာတိ ဝါစာယ ပရိဘဝိတံ။ အစိတ္တီကတန္တိ န ဂရုကတံ။ ဟီနန္တိ လာမကံ။ ဟီနမတန္တိ ဟီနန္တိ မတံ၊ လာမကံ ကတွာ ဉာတံ။ ဟီနသမ္မတန္တိ ဟီနန္တိ လောကေ သမ္မတံ၊ ဟီနေဟိ ဝါ သမ္မတံ၊ ဂူထဘက္ခေဟိ ဂူထော ဝိယ။ အနိဋ္ဌန္တိ အပ္ပိယံ၊ ပဋိလာဘတ္ထာယ ဝါ အပရိယေသိတံ။ သစေပိ နံ ကောစိ ပရိယေသေယျ၊ ပရိယေသတု။ ဧတဿ ပန အာရမ္မဏဿ ဧတဒေဝ နာမံ။ အကန္တန္တိ အကာမိတံ၊ နိဿိရိကံ ဝါ။ အမနာပန္တိ မနသ္မိံ န အပ္ပိတံ။ တာဒိသဉှိ အာရမ္မဏံ မနသ္မိံ န အပ္ပီယတိ။ အထ ဝါ မနံ အပ္ပာယတိ ဝဍ္ဎေတီတိ မနာပံ၊ န မနာပံ အမနာပံ။

အပရော နယော – အနိဋ္ဌံ သမ္ပတ္တိဝိရဟတော။ တံ ဧကန္တေန ကမ္မသမုဋ္ဌာနေသု အကုသလကမ္မသမုဋ္ဌာနံ။ အကန္တံ သုခဿ အဟေတုဘာဝတော။ အမနာပံ ဒုက္ခဿ ဟေတုဘာဝတော။ ရူပါ သဒ္ဒါတိ ဣဒမဿ သဘာဝဒီပနံ။ ဣမသ္မိဉှိ ပဒေ အကုသလကမ္မဇဝသေန အနိဋ္ဌာ ပဉ္စ ကာမဂုဏာ ဝိဘတ္တာ။ ကုသလကမ္မဇံ ပန အနိဋ္ဌံ နာမ နတ္ထိ၊ သဗ္ဗံ ဣဋ္ဌမေဝ။

ပဏီတပဒနိဒ္ဒေသော ¶ ဝုတ္တပဋိပက္ခနယေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣမသ္မိံ ပန ပဒေ ကုသလကမ္မဇဝသေန ဣဋ္ဌာ ပဉ္စ ကာမဂုဏာ ဝိဘတ္တာ။ ကုသလကမ္မဇဉှိ အနိဋ္ဌံ နာမ ¶ နတ္ထိ၊ သဗ္ဗံ ဣဋ္ဌမေဝ။ ယထာ စ ကမ္မဇေသု ဧဝံ ဥတုသမုဋ္ဌာနာဒီသုပိ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌတာ အတ္ထိ ဧဝါတိ ဣမသ္မိံ ဒုကေ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌာရမ္မဏံ ပဋိဝိဘတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အယံ တာဝ အာစရိယာနံ သမာနတ္ထကထာ။ ဝိတဏ္ဍဝါဒီ ပနာဟ – ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌံ နာမ ပါဋိယေက္ကံ ပဋိဝိဘတ္တံ နတ္ထိ၊ တေသံ တေသံ ရုစိဝသေန ကထိတံ။

‘‘မနာပပရိယန္တံ ခွာဟံ၊ မဟာရာဇ၊ ပဉ္စသု ကာမဂုဏေသု အဂ္ဂန္တိ ဝဒါမိ။ တေဝ၊ မဟာရာဇ၊ ရူပါ ဧကစ္စဿ မနာပါ ဟောန္တိ၊ ဧကစ္စဿ အမနာပါ ဟောန္တိ။ တေဝ၊ မဟာရာဇ၊ သဒ္ဒါ၊ ဂန္ဓာ၊ ရသာ၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ ဧကစ္စဿ မနာပါ ဟောန္တိ၊ ဧကစ္စဿ အမနာပါ ဟောန္တီ’’တိ ¶ (သံ။ နိ။ ၁။၁၂၃)။

ဧဝံ ယသ္မာ တေယေဝ ရူပါဒယော ဧကော အဿာဒေတိ အဘိနန္ဒတိ၊ တတ္ထ လောဘံ ဥပ္ပာဒေတိ။ ဧကော ကုဇ္ဈတိ ပဋိဟညတိ၊ တတ္ထ ဒေါသံ ဥပ္ပာဒေတိ။ ဧကဿ ဣဋ္ဌာ ဟောန္တိ ကန္တာ မနာပါ၊ ဧကဿ အနိဋ္ဌာ အကန္တာ အမနာပါ။ ဧကော စေတေ ‘ဣဋ္ဌာ ကန္တာ မနာပါ’တိ ဒက္ခိဏတော ဂဏှာတိ၊ ဧကော ‘အနိဋ္ဌာ အကန္တာ အမနာပါ’တိ ဝါမတော။ တသ္မာ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌံ နာမ ပါဋိယေက္ကံ ပဋိဝိဘတ္တံ နာမ နတ္ထိ။ ပစ္စန္တဝါသီနဉှိ ဂဏ္ဍုပ္ပာဒါပိ ဣဋ္ဌာ ဟောန္တိ ကန္တာ မနာပါ၊ မဇ္ဈိမဒေသဝါသီနံ အတိဇေဂုစ္ဆာ။ တေသဉ္စ မောရမံသာဒီနိ ဣဋ္ဌာနိ ဟောန္တိ၊ ဣတရေသံ တာနိ အတိဇေဂုစ္ဆာနီတိ။

သော ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ကိံ ပန တွံ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌာရမ္မဏံ ပါဋိယေက္ကံ ပဋိဝိဘတ္တံ နာမ နတ္ထီတိ ဝဒေသီ’’တိ? ‘‘အာမ နတ္ထီ’’တိ ဝဒါမိ။ ပုန တထေဝ ယာဝတတိယံ ပတိဋ္ဌာပေတွာ ပဉှော ပုစ္ဆိတဗ္ဗော – ‘‘နိဗ္ဗာနံ နာမ ဣဋ္ဌံ ဥဒါဟု အနိဋ္ဌ’’န္တိ? ဇာနမာနော ‘‘ဣဋ္ဌ’’န္တိ ဝက္ခတိ။ သစေပိ န ဝဒေယျ၊ မာ ဝဒတု။ နိဗ္ဗာနံ ပန ဧကန္တဣဋ္ဌမေဝ။ ‘‘နနု ဧကော နိဗ္ဗာနဿ ဝဏ္ဏေ ကထိယမာနေ ကုဇ္ဈိတွာ – ‘တွံ နိဗ္ဗာနဿ ဝဏ္ဏံ ကထေသိ၊ ကိံ တတ္ထ အန္နပါနမာလာဂန္ဓဝိလေပနသယနစ္ဆာဒနသမိဒ္ဓါ ပဉ္စ ကာမဂုဏာ အတ္ထီ’တိ ဝတွာ ‘နတ္ထီ’တိ ဝုတ္တေ ‘အလံ တဝ နိဗ္ဗာနေနာ’တိ နိဗ္ဗာနဿ ဝဏ္ဏေ ကထိယမာနေ ကုဇ္ဈိတွာ ဥဘော ကဏ္ဏေ ထကေတီတိ ဣဋ္ဌေတံ။ ဧတဿ ပန ¶ ဝသေန တဝ ဝါဒေ နိဗ္ဗာနံ အနိဋ္ဌံ နာမ ဟောတိ ¶ ။ န ပနေတံ ဧဝံ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဧသော ဟိ ဝိပရီတသညာယ ကထေတိ။ သညာဝိပလ္လာသေန စ တဒေဝ အာရမ္မဏံ ဧကဿ ဣဋ္ဌံ ဟောတိ၊ ဧကဿ အနိဋ္ဌံ’’။

ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌာရမ္မဏံ ပန ပါဋိယေက္ကံ ဝိဘတ္တံ အတ္ထီတိ။ ကဿ ဝသေန ဝိဘတ္တန္တိ? မဇ္ဈိမကသတ္တဿ။ ဣဒဉှိ န အတိဣဿရာနံ မဟာသမ္မတမဟာသုဒဿနဓမ္မာသောကာဒီနံ ဝသေန ဝိဘတ္တံ။ တေသဉှိ ဒိဗ္ဗကပ္ပမ္ပိ အာရမ္မဏံ အမနာပံ ဥပဋ္ဌာတိ။ န အတိဒုဂ္ဂတာနံ ဒုလ္လဘန္နပါနာနံ ဝသေန ဝိဘတ္တံ။ တေသဉှိ ကဏာဇကဘတ္တသိတ္ထာနိပိ ပူတိမံသရသောပိ အတိမဓုရော အမတသဒိသော စ ဟောတိ။ မဇ္ဈိမကာနံ ပန ¶ ဂဏကမဟာမတ္တသေဋ္ဌိကုဋုမ္ဗိကဝါဏိဇာဒီနံ ကာလေန ဣဋ္ဌံ ကာလေန အနိဋ္ဌံ လဘမာနာနံ ဝသေန ဝိဘတ္တံ။ ဧဝရူပါ ဟိ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌံ ပရိစ္ဆိန္ဒိတုံ သက္ကောန္တီတိ။

တိပိဋကစူဠနာဂတ္ထေရော ပနာဟ – ‘‘ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌံ နာမ ဝိပါကဝသေနေဝ ပရိစ္ဆိန္နံ၊ န ဇဝနဝသေန။ ဇဝနံ ပန သညာဝိပလ္လာသဝသေန ဣဋ္ဌသ္မိံယေဝ ရဇ္ဇတိ၊ ဣဋ္ဌသ္မိံယေဝ ဒုဿတိ၊ အနိဋ္ဌသ္မိံယေဝ ရဇ္ဇတိ၊ အနိဋ္ဌသ္မိံယေဝ ဒုဿတီ’’တိ။ ဝိပါကဝသေနေဝ ပနေတံ ဧကန္တတော ပရိစ္ဆိဇ္ဇတိ။ န ဟိ သက္ကာ ဝိပါကစိတ္တံ ဝဉ္စေတုံ။ သစေ အာရမ္မဏံ ဣဋ္ဌံ ဟောတိ၊ ကုသလဝိပါကံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သစေ အနိဋ္ဌံ၊ အကုသလဝိပါကံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ကိဉ္စာပိ ဟိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာ ဗုဒ္ဓံ ဝါ သင်္ဃံ ဝါ မဟာစေတိယာဒီနိ ဝါ ဥဠာရာနိ အာရမ္မဏာနိ ဒိသွာ အက္ခီနိ ပိဒဟန္တိ၊ ဒေါမနဿံ အာပဇ္ဇန္တိ၊ ဓမ္မသဒ္ဒံ သုတွာ ကဏ္ဏေ ထကေန္တိ၊ စက္ခုဝိညာဏသောတဝိညာဏာနိ ပန နေသံ ကုသလဝိပါကာနေဝ ဟောန္တိ။

ကိဉ္စာပိ ဂူထသူကရာဒယော ဂူထဂန္ဓံ ဃာယိတွာ ‘ခါဒိတုံ လဘိဿာမာ’တိ သောမနဿဇာတာ ဟောန္တိ၊ ဂူထဒဿနေ ပန တေသံ စက္ခုဝိညာဏံ၊ တဿ ဂန္ဓဃာယနေ ဃာနဝိညာဏံ၊ ရသသာယနေ ဇိဝှာဝိညာဏဉ္စ အကုသလဝိပါကမေဝ ဟောတိ။ ဗန္ဓိတွာ ဝရသယနေ သယာပိတသူကရော စ ကိဉ္စာပိ ဝိရဝတိ၊ သညာဝိပလ္လာသေန ပနဿ ဇဝနသ္မိံယေဝ ဒေါမနဿံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ကာယဝိညာဏံ ကုသလဝိပါကမေဝ။ ကသ္မာ? အာရမ္မဏဿ ဣဋ္ဌတာယ။

အပိစ ဒွါရဝသေနာပိ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သုခသမ္ဖဿဉှိ ဂူထကလလံ စက္ခုဒွါရဃာနဒွါရေသု ¶ အနိဋ္ဌံ၊ ကာယဒွါရေ ဣဋ္ဌံ ဟောတိ။ စက္ကဝတ္တိနော မဏိရတနေန ¶ ပေါထိယမာနဿ၊ သုဝဏ္ဏသူလေ ဥတ္တာသိတဿ စ မဏိရတနသုဝဏ္ဏသူလာနိ စက္ခုဒွါရေ ဣဋ္ဌာနိ ဟောန္တိ၊ ကာယဒွါရေ အနိဋ္ဌာနိ။ ကသ္မာ? မဟာဒုက္ခဿ ဥပ္ပာဒနတော။ ဧဝံ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌံ ဧကန္တတော ဝိပါကေနေဝ ပရိစ္ဆိဇ္ဇတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

တံ တံ ဝါ ပနာတိ ဧတ္ထ န ဟေဋ္ဌိမနယော ဩလောကေတဗ္ဗော။ န ဟိ ဘဂဝါ သမ္မုတိမနာပံ ဘိန္ဒတိ၊ ပုဂ္ဂလမနာပံ ပန ဘိန္ဒတိ။ တသ္မာ တံတံဝါပနဝသေနေဝ ဥပါဒါယုပါဒါယ ဟီနပ္ပဏီတတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ နေရယိကာနဉှိ ရူပံ ¶ ကောဋိပ္ပတ္တံ ဟီနံ နာမ၊ တံ ဥပါဒါယ တိရစ္ဆာနေသု နာဂသုပဏ္ဏာနံ ရူပံ ပဏီတံ နာမ။ တေသံ ရူပံ ဟီနံ၊ တံ ဥပါဒါယ ပေတာနံ ရူပံ ပဏီတံ နာမ။ တေသမ္ပိ ဟီနံ၊ တံ ဥပါဒါယ ဇာနပဒါနံ ရူပံ ပဏီတံ နာမ။ တေသမ္ပိ ဟီနံ၊ တံ ဥပါဒါယ ဂါမဘောဇကာနံ ရူပံ ပဏီတံ နာမ။ တေသမ္ပိ ဟီနံ၊ တံ ဥပါဒါယ ဇနပဒသာမိကာနံ ရူပံ ပဏီတံ နာမ။ တေသမ္ပိ ဟီနံ၊ တံ ဥပါဒါယ ပဒေသရာဇူနံ ရူပံ ပဏီတံ နာမ။ တေသမ္ပိ ဟီနံ၊ တံ ဥပါဒါယ စက္ကဝတ္တိရညော ရူပံ ပဏီတံ နာမ။ တဿာပိ ဟီနံ၊ တံ ဥပါဒါယ ဘုမ္မဒေဝါနံ ရူပံ ပဏီတံ နာမ။ တေသမ္ပိ ဟီနံ၊ တံ ဥပါဒါယ စာတုမဟာရာဇိကာနံ ဒေဝါနံ ရူပံ ပဏီတံ နာမ။ တေသမ္ပိ ဟီနံ၊ တံ ဥပါဒါယ တာဝတိံသာနံ ဒေဝါနံ ရူပံ ပဏီတံ နာမ…ပေ… အကနိဋ္ဌဒေဝါနံ ပန ရူပံ မတ္ထကပ္ပတ္တံ ပဏီတံ နာမ။

၇။ ဒူရဒုကနိဒ္ဒေသေ ဣတ္ထိန္ဒြိယာဒီနိ ဟေဋ္ဌာ ဝိဘတ္တာနေဝ။ ဣမသ္မိံ ပန ဒုကေ ဒုပ္ပရိဂ္ဂဟဋ္ဌေန လက္ခဏဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈတာယ သုခုမရူပံ ဒူရေတိ ကထိတံ။ သုခပရိဂ္ဂဟဋ္ဌေန လက္ခဏသုပ္ပဋိဝိဇ္ဈတာယ ဩဠာရိကရူပံ သန္တိကေတိ။ ကဗဠီကာရာဟာရပရိယောသာနေ စ နိယျာတနဋ္ဌာနေပိ ‘ဣဒံ ဝုစ္စတိ ရူပံ ဒူရေ’တိ န နီယျာတိတံ။ ကသ္မာ? ဒုဝိဓဉှိ ဒူရေ နာမ – လက္ခဏတော စ ဩကာသတော စာတိ။ တတ္ထ လက္ခဏတော ဒူရေတိ န ကထိတံ၊ တံ ဩကာသတော ကထေတဗ္ဗံ။ တသ္မာ ဒူရေတိ အကထိတံ။ ဩဠာရိကရူပံ ဩကာသတော ဒူရေတိ ဒဿေတုံ အနိယျာတေတွာဝ ယံ ဝါ ပနညမ္ပီတိအာဒိမာဟ။ သန္တိကပဒနိဒ္ဒေသေပိ ဧသေဝ နယော။ တတ္ထ အနာသန္နေတိ န အာသန္နေ၊ အနုပကဋ္ဌေတိ နိဿဋေ၊ ဒူရေတိ ဒူရမှိ၊ အသန္တိကေတိ န သန္တိကေ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ရူပံ ဒူရေတိ ဣဒံ ပဏ္ဏရသဝိဓံ သုခုမရူပံ လက္ခဏတော ဒူရေ၊ ဒသဝိဓံ ပန ဩဠာရိကရူပံ ယေဝါပနကဝသေန ဩကာသတော ဒူရေတိ ဝုစ္စတိ။ သန္တိကပဒနိဒ္ဒေသော ဥတ္တာနတ္ထောယေဝ။

ဣဒံ ¶ ¶ ဝုစ္စတိ ရူပံ သန္တိကေတိ ဣဒံ ဒသဝိဓံ ဩဠာရိကရူပံ လက္ခဏတော သန္တိကေ၊ ပဉ္စဒသဝိဓံ ပန သုခုမရူပံ ယေဝါပနကဝသေန ဩကာသတော သန္တိကေတိ ဝုစ္စတိ။ ကိတ္တကတော ¶ ပဋ္ဌာယ ပန ရူပံ ဩကာသဝသေန သန္တိကေ နာမ? ကိတ္တကတော ပဋ္ဌာယ ဒူရေ နာမာတိ? ပကတိကထာယ ကထေန္တာနံ ဒွါဒသဟတ္ထော သဝနူပစာရော နာမ ဟောတိ။ တဿ ဩရတော ရူပံ သန္တိကေ၊ ပရတော ဒူရေ။ တတ္ထ သုခုမရူပံ ဒူရေ ဟောန္တံ လက္ခဏတောပိ ဩကာသတောပိ ဒူရေ ဟောတိ၊ သန္တိကေ ဟောန္တံ ပန ဩကာသတောဝ သန္တိကေ ဟောတိ၊ န လက္ခဏတော။ ဩဠာရိကရူပံ သန္တိကေ ဟောန္တံ လက္ခဏတောပိ ဩကာသတောပိ သန္တိကေ ဟောတိ၊ ဒူရေ ဟောန္တံ ဩကာသတောဝ ဒူရေ ဟောတိ၊ န လက္ခဏတော။

တံ တံ ဝါ ပနာတိ ဧတ္ထ န ဟေဋ္ဌိမနယော ဩလောကေတဗ္ဗော။ ဟေဋ္ဌာ ဟိ ဘိန္ဒမာနော ဂတော။ ဣဓ ပန န လက္ခဏတော ဒူရံ ဘိန္ဒတိ၊ ဩကာသတော ဒူရမေဝ ဘိန္ဒတိ။ ဥပါဒါယုပါဒါယ ဒူရသန္တိကဉှိ ဧတ္ထ ဒဿိတံ။ အတ္တနော ဟိ ရူပံ သန္တိကေ နာမ၊ အန္တောကုစ္ဆိဂတဿာပိ ပရဿ ဒူရေ။ အန္တောကုစ္ဆိဂတဿ သန္တိကေ၊ ဗဟိဌိတဿ ဒူရေ။ ဧကမဉ္စေ သယိတဿ သန္တိကေ၊ ဗဟိပမုခေ ဌိတဿ ဒူရေ။ အန္တောပရိဝေဏေ ရူပံ သန္တိကေ၊ ဗဟိပရိဝေဏေ ဒူရေ။ အန္တောသင်္ဃာရာမေ ရူပံ သန္တိကေ၊ ဗဟိသင်္ဃာရာမေ ဒူရေ။ အန္တောသီမာယ ရူပံ သန္တိကေ၊ ဗဟိသီမာယ ဒူရေ။ အန္တောဂါမခေတ္တေ ရူပံ သန္တိကေ၊ ဗဟိဂါမက္ခေတ္တေ ဒူရေ။ အန္တောဇနပဒေ ရူပံ သန္တိကေ၊ ဗဟိဇနပဒေ ဒူရေ။ အန္တောရဇ္ဇသီမာယ ရူပံ သန္တိကေ၊ ဗဟိရဇ္ဇသီမာယ ဒူရေ။ အန္တောသမုဒ္ဒေ ရူပံ သန္တိကေ၊ ဗဟိသမုဒ္ဒေရူပံ ဒူရေ။ အန္တောစက္ကဝါဠေ ရူပံ သန္တိကေ၊ ဗဟိစက္ကဝါဠေ ဒူရေတိ။

၈။ ဝေဒနာက္ခန္ဓနိဒ္ဒေသာဒီသု ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တသဒိသံ ပဟာယ အပုဗ္ဗမေဝ ဝဏ္ဏယိဿာမ။ ယာ ကာစိ ဝေဒနာတိ စတုဘူမိကဝေဒနံ ပရိယာဒိယတိ။ သုခါ ဝေဒနာတိအာဒီနိ အတီတာဒိဝသေန နိဒ္ဒိဋ္ဌဝေဒနံ သဘာဝတော ဒဿေတုံ ¶ ဝုတ္တာနိ။ တတ္ထ သုခါ ဝေဒနာ အတ္ထိ ကာယိကာ၊ အတ္ထိ စေတသိကာ ¶ ။ တထာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ။ အဒုက္ခမသုခါ ပန စက္ခာဒယော ပသာဒကာယေ သန္ဓာယ ပရိယာယေန ‘အတ္ထိ ကာယိကာ၊ အတ္ထိ စေတသိကာ’။ တတ္ထ သဗ္ဗာပိ ကာယိကာ ကာမာဝစရာ။ တထာ စေတသိကာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ ¶ ။ စေတသိကာ သုခါ ပန တေဘူမိကာ။ အဒုက္ခမသုခါ စတုဘူမိကာ။ တဿာ သဗ္ဗပ္ပကာရာယပိ သန္တတိဝသေန၊ ခဏာဒိဝသေန စ အတီတာဒိဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။

တတ္ထ သန္တတိဝသေန ဧကဝီထိဧကဇဝနဧကသမာပတ္တိပရိယာပန္နာ၊ ဧကဝိဓဝိသယသမာယောဂပ္ပဝတ္တာ စ ပစ္စုပ္ပန္နာ။ တတော ပုဗ္ဗေ အတီတာ၊ ပစ္ဆာ အနာဂတာ။ ခဏာဒိဝသေန ခဏတ္တယပရိယာပန္နာ ပုဗ္ဗန္တာပရန္တမဇ္ဈဂတာ သကိစ္စဉ္စ ကုရုမာနာ ဝေဒနာ ပစ္စုပ္ပန္နာ။ တတော ပုဗ္ဗေ အတီတာ၊ ပစ္ဆာ အနာဂတာ။ တတ္ထ ခဏာဒိဝသေန အတီတာဒိဘာဝံ သန္ဓာယ အယံ နိဒ္ဒေသော ကတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

၁၁။ ဩဠာရိကသုခုမနိဒ္ဒေသေ အကုသလာ ဝေဒနာတိအာဒီနိ ဇာတိတော ဩဠာရိကသုခုမဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တာနိ။ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ ဩဠာရိကာတိအာဒီနိ သဘာဝတော။ အသမာပန္နဿ ဝေဒနာတိအာဒီနိ ပုဂ္ဂလတော။ သာသဝါတိအာဒီနိ လောကိယလောကုတ္တရတော ဩဠာရိကသုခုမဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တာနိ။ တတ္ထ အကုသလာ တာဝ သဒရထဋ္ဌေန ဒုက္ခဝိပါကဋ္ဌေန စ ဩဠာရိကာ။ ကုသလာ နိဒ္ဒရထဋ္ဌေန သုခဝိပါကဋ္ဌေန စ သုခုမာ။ အဗျာကတာ နိရုဿာဟဋ္ဌေန အဝိပါကဋ္ဌေန စ သုခုမာ။ ကုသလာကုသလာ သဥဿာဟဋ္ဌေန သဝိပါကဋ္ဌေန စ ဩဠာရိကာ။ အဗျာကတာ ဝုတ္တနယေနေဝ သုခုမာ။

ဒုက္ခာ အသာတဋ္ဌေန ဒုက္ခဋ္ဌေန စ ဩဠာရိကာ။ သုခါ သာတဋ္ဌေန သုခဋ္ဌေန စ သုခုမာ။ အဒုက္ခမသုခါ သန္တဋ္ဌေန ပဏီတဋ္ဌေန စ သုခုမာ။ သုခဒုက္ခာ ခေါဘနဋ္ဌေန ဖရဏဋ္ဌေန စ ဩဠာရိကာ။ သုခဝေဒနာပိ ဟိ ခေါဘေတိ ဖရတိ။ တထာ ဒုက္ခဝေဒနာပိ။ သုခဉှိ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ သကလသရီရံ ခေါဘေန္တံ အာလုဠေန္တံ အဘိသန္ဒယမာနံ မဒ္ဒယမာနံ ဆာဒယမာနံ သီတောဒကဃဋေန အာသိဉ္စယမာနံ ဝိယ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဒုက္ခံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ တတ္တဖာလံ အန္တော ပဝေသန္တံ ဝိယ တိဏုက္ကာယ ဗဟိ ဈာပယမာနံ ဝိယ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ အဒုက္ခမသုခါ ပန ဝုတ္တနယေနေဝ သုခုမာ။ အသမာပန္နဿ ဝေဒနာ နာနာရမ္မဏေ ဝိက္ခိတ္တဘာဝတော ဩဠာရိကာ ¶ ။ သမာပန္နဿ ဝေဒနာ ဧကတ္တနိမိတ္တေယေဝ စရတီတိ သုခုမာ။ သာသဝါ အာသဝုပ္ပတ္တိဟေတုတော ဩဠာရိကာ။ အာသဝစာရော ¶ နာမ ဧကန္တဩဠာရိကော။ အနာသဝါ ဝုတ္တဝိပရိယာယေန သုခုမာ။

တတ္ထ ¶ ဧကော နေဝ ကုသလတ္တိကေ ကောဝိဒေါ ဟောတိ၊ န ဝေဒနာတ္တိကေ။ သော ‘ကုသလတ္တိကံ ရက္ခာမီ’တိ ဝေဒနာတ္တိကံ ဘိန္ဒတိ၊ ‘ဝေဒနာတ္တိကံ ရက္ခာမီ’တိ ကုသလတ္တိကံ ဘိန္ဒတိ။ ဧကော ‘တိကံ ရက္ခာမီ’တိ ဘူမန္တရံ ဘိန္ဒတိ။ ဧကော န ဘိန္ဒတိ။ ကထံ? ‘‘သုခဒုက္ခာ ဝေဒနာ ဩဠာရိကာ၊ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ သုခုမာ’’တိ ဟိ ဝေဒနာတ္တိကေ ဝုတ္တံ။ တံ ဧကော ပဋိက္ခိပတိ – န သဗ္ဗာ အဒုက္ခမသုခါ သုခုမာ။ သာ ဟိ ကုသလာပိ အတ္ထိ အကုသလာပိ အဗျာကတာပိ။ တတ္ထ ကုသလာကုသလာ ဩဠာရိကာ၊ အဗျာကတာ သုခုမာ။ ကသ္မာ? ကုသလတ္တိကေ ပါဠိယံ အာဂတတ္တာတိ။ ဧဝံ ကုသလတ္တိကော ရက္ခိတော ဟောတိ၊ ဝေဒနာတ္တိကော ပန ဘိန္နော။

ကုသလာကုသလာ ဝေဒနာ ဩဠာရိကာ၊ အဗျာကတာ ဝေဒနာ သုခုမာ’’တိ ယံ ပန ကုသလတ္တိကေ ဝုတ္တံ၊ တံ ဧကော ပဋိက္ခိပတိ – န သဗ္ဗာ အဗျာကတာ သုခုမာ။ သာ ဟိ သုခါပိ အတ္ထိ ဒုက္ခာပိ အဒုက္ခမသုခါပိ။ တတ္ထ သုခဒုက္ခာ ဩဠာရိကာ၊ အဒုက္ခမသုခါ သုခုမာ။ ကသ္မာ? ဝေဒနာတ္တိကေ ပါဠိယံ အာဂတတ္တာတိ။ ဧဝံ ဝေဒနာတ္တိကော ရက္ခိတော ဟောတိ၊ ကုသလတ္တိကော ပန ဘိန္နော။ ကုသလတ္တိကဿ ပန အာဂတဋ္ဌာနေ ဝေဒနာတ္တိကံ အနောလောကေတွာ ဝေဒနာတ္တိကဿ အာဂတဋ္ဌာနေ ကုသလတ္တိကံ အနောလောကေတွာ ကုသလာဒီနံ ကုသလတ္တိကလက္ခဏေန၊ သုခါဒီနံ ဝေဒနာတ္တိကလက္ခဏေန ဩဠာရိကသုခုမတံ ကထေန္တော န ဘိန္ဒတိ နာမ။

ယမ္ပိ ‘‘ကုသလာကုသလာ ဝေဒနာ ဩဠာရိကာ၊ အဗျာကတာ ဝေဒနာ သုခုမာ’’တိ ကုသလတ္တိကေ ဝုတ္တံ၊ တတ္ထေကော ‘ကုသလာ လောကုတ္တရဝေဒနာပိ သမာနာ ဩဠာရိကာ နာမ၊ ဝိပါကာ အန္တမသော ဒွိပဉ္စဝိညာဏသဟဇာတာပိ သမာနာ သုခုမာ နာမ ဟောတီ’တိ ဝဒတိ။ သော ဧဝရူပံ သန္တံ ပဏီတံ လောကုတ္တရဝေဒနံ ဩဠာရိကံ နာမ ကရောန္တော၊ ဒွိပဉ္စဝိညာဏသမ္ပယုတ္တံ အဟေတုကံ ဟီနံ ဇဠံ ဝေဒနံ သုခုမံ နာမ ကရောန္တော ‘တိကံ ရက္ခိဿာမီ’တိ ဘူမန္တရံ ဘိန္ဒတိ နာမ။ တတ္ထ တတ္ထ ဘူမိယံ ကုသလံ ပန တံတံဘူမိဝိပါကေနေဝ သဒ္ဓိံ ယောဇေတွာ ကထေန္တော န ဘိန္ဒတိ နာမ။ တတြာယံ နယော – ကာမာဝစရကုသလာ ဟိ ဩဠာရိကာ၊ ကာမာဝစရဝိပါကာ သုခုမာ ¶ ။ ရူပါဝစရာရူပါဝစရလောကုတ္တရကုသလာ ¶ ဩဠာရိကာ၊ ရူပါဝစရာရူပါဝစရလောကုတ္တရဝိပါကာ သုခုမာတိ။ ဣမိနာ နီဟာရေန ကထေန္တော န ဘိန္ဒတိ နာမ။

တိပိဋကစူဠနာဂတ္ထေရော ပနာဟ – ‘‘အကုသလေ ဩဠာရိကသုခုမတာ နာမ န ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗာ။ တဉှိ ဧကန္တဩဠာရိကမေဝ။ လောကုတ္တရေပိ ဩဠာရိကသုခုမတာ န ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗာ။ တဉှိ ဧကန္တသုခုမ’’န္တိ ¶ ။ ဣမံ ကထံ အာဟရိတွာ တိပိဋကစူဠာဘယတ္ထေရဿ ကထယိံသု – ဧဝံ ထေရေန ကထိတန္တိ။ တိပိဋကစူဠာဘယတ္ထေရော အာဟ – ‘‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန အဘိဓမ္မံ ပတွာ ဧကပဒဿာပိ ဒွိန္နမ္ပိ ပဒါနံ အာဂတဋ္ဌာနေ နယံ ဒါတုံ ယုတ္တဋ္ဌာနေ နယော အဒိန္နော နာမ နတ္ထိ၊ နယံ ကာတုံ ယုတ္တဋ္ဌာနေ နယော အကတော နာမ နတ္ထိ။ ဣဓ ပနေကစ္စော ‘အာစရိယော အသ္မီ’တိ ဝိစရန္တော အကုသလေ ဩဠာရိကသုခုမတံ ဥဒ္ဓရမာနော ကုက္ကုစ္စာယတိ။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ပန လောကုတ္တရေပိ ဩဠာရိကသုခုမတာ ဥဒ္ဓရိတာ’’တိ။ ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ဣဒံ သုတ္တံ အာဟရိ – ‘‘တတြ၊ ဘန္တေ၊ ယာယံ ပဋိပဒါ ဒုက္ခာ ဒန္ဓာဘိညာ၊ အယံ၊ ဘန္တေ၊ ပဋိပဒါ ဥဘယေနေဝ ဟီနာ အက္ခာယတိ – ဒုက္ခတ္တာ ဒန္ဓတ္တာ စာ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၃။၁၅၂)။ ဧတ္ထ ဟိ စတဿော ပဋိပဒါ လောကိယလောကုတ္တရမိဿကာ ကထိတာ။

တံ တံ ဝါ ပနာတိ ဧတ္ထ န ဟေဋ္ဌိမနယော ဩလောကေတဗ္ဗော။ တံတံဝါပနဝသေနေဝ ကထေတဗ္ဗံ။ ဒုဝိဓာ ဟိ အကုသလာ – လောဘသဟဂတာ ဒေါသသဟဂတာ စ။ တတ္ထ ဒေါသသဟဂတာ ဩဠာရိကာ၊ လောဘသဟဂတာ သုခုမာ။ ဒေါသသဟဂတာပိ ဒုဝိဓာ – နိယတာ အနိယတာ စ။ တတ္ထ နိယတာ ဩဠာရိကာ၊ အနိယတာ သုခုမာ။ နိယတာပိ ကပ္ပဋ္ဌိတိကာ ဩဠာရိကာ၊ နောကပ္ပဋ္ဌိတိကာ သုခုမာ။ ကပ္ပဋ္ဌိတိကာပိ အသင်္ခါရိကာ ဩဠာရိကာ၊ သသင်္ခါရိကာ သုခုမာ။ လောဘသဟဂတာပိ ဒွိဓာ – ဒိဋ္ဌိသမ္ပယုတ္တာ ဒိဋ္ဌိဝိပ္ပယုတ္တာ စ။ တတ္ထ ဒိဋ္ဌိသမ္ပယုတ္တာ ဩဠာရိကာ၊ ဒိဋ္ဌိဝိပ္ပယုတ္တာ သုခုမာ။ ဒိဋ္ဌိသမ္ပယုတ္တာပိ နိယတာ ဩဠာရိကာ၊ အနိယတာ သုခုမာ။ သာပိ အသင်္ခါရိကာ ဩဠာရိကာ၊ သသင်္ခါရိကာ သုခုမာ။

သင်္ခေပတော အကုသလံ ပတွာ ယာ ဝိပါကံ ဗဟုံ ဒေတိ သာ ဩဠာရိကာ၊ ယာ အပ္ပံ သာ သုခုမာ။ ကုသလံ ပတွာ ပန အပ္ပဝိပါကာ ဩဠာရိကာ၊ ဗဟုဝိပါကာ ¶ သုခုမာ။ စတုဗ္ဗိဓေ ကုသလေ ကာမာဝစရကုသလာ ဩဠာရိကာ၊ ရူပါဝစရကုသလာ သုခုမာ။ သာပိ ဩဠာရိကာ၊ အရူပါဝစရကုသလာ သုခုမာ ¶ ။ သာပိ ဩဠာရိကာ၊ လောကုတ္တရကုသလာ သုခုမာ။ အယံ တာဝ ဘူမီသု အဘေဒတော နယော။

ဘေဒတော ပန ကာမာဝစရာ ဒါနသီလဘာဝနာမယဝသေန တိဝိဓာ။ တတ္ထ ဒါနမယာ ဩဠာရိကာ၊ သီလမယာ သုခုမာ။ သာပိ ဩဠာရိကာ၊ ဘာဝနာမယာ သုခုမာ။ သာပိ ဒုဟေတုကာ တိဟေတုကာတိ ဒုဝိဓာ။ တတ္ထ ဒုဟေတုကာ ဩဠာရိကာ၊ တိဟေတုကာ သုခုမာ။ တိဟေတုကာပိ သသင်္ခါရိကအသင်္ခါရိကဘေဒတော ¶ ဒုဝိဓာ။ တတ္ထ သသင်္ခါရိကာ ဩဠာရိကာ၊ အသင်္ခါရိကာ သုခုမာ။ ရူပါဝစရေ ပဌမဇ္ဈာနကုသလဝေဒနာ ဩဠာရိကာ၊ ဒုတိယဇ္ဈာနကုသလဝေဒနာ သုခုမာ…ပေ… စတုတ္ထဇ္ဈာနကုသလဝေဒနာ သုခုမာ။ သာပိ ဩဠာရိကာ၊ အာကာသာနဉ္စာယတနကုသလဝေဒနာ သုခုမာ အာကာသာနဉ္စာယတနကုသလဝေဒနာ ဩဠာရိကာ…ပေ…။ နေဝသညာနာသညာယတနကုသလဝေဒနာ သုခုမာ။ သာပိ ဩဠာရိကာ၊ ဝိပဿနာသဟဇာတာ သုခုမာ။ သာပိ ဩဠာရိကာ၊ သောတာပတ္တိမဂ္ဂသဟဇာတာ သုခုမာ။ သာပိ ဩဠာရိကာ…ပေ… အရဟတ္တမဂ္ဂသဟဇာတာ သုခုမာ။

စတုဗ္ဗိဓေ ဝိပါကေ ကာမာဝစရဝိပါကဝေဒနာ ဩဠာရိကာ၊ ရူပါဝစရဝိပါကဝေဒနာ သုခုမာ။ သာပိ ဩဠာရိကာ…ပေ… လောကုတ္တရဝိပါကဝေဒနာ သုခုမာ။ ဧဝံ တာဝ အဘေဒတော။

ဘေဒတော ပန ကာမာဝစရဝိပါကာ အတ္ထိ အဟေတုကာ၊ အတ္ထိ သဟေတုကာ။ သဟေတုကာပိ အတ္ထိ ဒုဟေတုကာ၊ အတ္ထိ တိဟေတုကာ။ တတ္ထ အဟေတုကာ ဩဠာရိကာ၊ သဟေတုကာ သုခုမာ။ သာပိ ဒုဟေတုကာ ဩဠာရိကာ၊ တိဟေတုကာ သုခုမာ။ တတ္ထာပိ သသင်္ခါရိကာ ဩဠာရိကာ၊ အသင်္ခါရိကာ သုခုမာ။ ပဌမဇ္ဈာနဝိပါကာ ဩဠာရိကာ၊ ဒုတိယဇ္ဈာနဝိပါကာ သုခုမာ…ပေ… စတုတ္ထဇ္ဈာနဝိပါကာ သုခုမာ။ သာပိ ဩဠာရိကာ၊ အာကာသာနဉ္စာယတနဝိပါကာ သုခုမာ။ သာပိ ဩဠာရိကာ…ပေ… နေဝသညာနာသညာယတနဝိပါကာ သုခုမာ။ သာပိ ဩဠာရိကာ၊ သောတာပတ္တိဖလဝေဒနာ သုခုမာ။ သာပိ ဩဠာရိကာ၊ သကဒါဂါမိ…ပေ… အရဟတ္တဖလဝေဒနာ သုခုမာ။

တီသု ¶ ကိရိယာသု ကာမာဝစရကိရိယဝေဒနာ ဩဠာရိကာ၊ ရူပါဝစရကိရိယဝေဒနာ သုခုမာ။ သာပိ ဩဠာရိကာ၊ အရူပါဝစရကိရိယဝေဒနာ သုခုမာ။ ဧဝံ တာဝ အဘေဒတော။ ဘေဒတော ပန အဟေတုကာဒိဝသေန ဘိန္နာယ ကာမာဝစရကိရိယာယ အဟေတုကကိရိယဝေဒနာ ¶ ဩဠာရိကာ၊ သဟေတုကာ သုခုမာ။ သာပိ ဒုဟေတုကာ ဩဠာရိကာ၊ တိဟေတုကာ သုခုမာ။ တတ္ထာပိ သသင်္ခါရိကာ ဩဠာရိကာ၊ အသင်္ခါရိကာ သုခုမာ။ ပဌမဇ္ဈာနေ ကိရိယဝေဒနာ ဩဠာရိကာ၊ ဒုတိယဇ္ဈာနေ သုခုမာ။ သာပိ ဩဠာရိကာ၊ တတိယေ…ပေ… စတုတ္ထေ သုခုမာ။ သာပိ ဩဠာရိကာ၊ အာကာသာနဉ္စာယတနကိရိယဝေဒနာ သုခုမာ။ သာပိ ဩဠာရိကာ၊ ဝိညာဏဉ္စာ…ပေ… နေဝသညာနာသညာယတနကိရိယဝေဒနာ သုခုမာ။ ယာ ဩဠာရိကာ သာ ဟီနာ။ ယာ သုခုမာ သာ ပဏီတာ။

၁၃။ ဒူရဒုကနိဒ္ဒေသေ ¶ အကုသလဝေဒနာ ဝိသဘာဂဋ္ဌေန ဝိသံသဋ္ဌေန စ ကုသလာဗျာကတာဟိ ဒူရေ။ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗပဒေသု ဒူရတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သစေပိ ဟိ အကုသလာဒိဝေဒနာသမင်္ဂိနော ဒုက္ခာဒိဝေဒနာသမင်္ဂိနော စ တယော တယော ဇနာ ဧကမဉ္စေ နိသိန္နာ ဟောန္တိ၊ တေသမ္ပိ တာ ဝေဒနာ ဝိသဘာဂဋ္ဌေန ဝိသံသဋ္ဌေန စ ဒူရေယေဝ နာမ။ သမာပန္နဝေဒနာဒိသမင်္ဂီသုပိ ဧသေဝ နယော။ အကုသလာ ပန အကုသလာယ သဘာဂဋ္ဌေန သရိက္ခဋ္ဌေန စ သန္တိကေ နာမ။ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗပဒေသု သန္တိကတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သစေပိ ဟိ အကုသလာဒိဝေဒနာသမင်္ဂီသု တီသု ဇနေသု ဧကော ကာမဘဝေ၊ ဧကော ရူပဘဝေ၊ ဧကော အရူပဘဝေ၊ တေသမ္ပိ တာ ဝေဒနာ သဘာဂဋ္ဌေန သရိက္ခဋ္ဌေန စ သန္တိကေယေဝ နာမ။ ကုသလာဒိဝေဒနာသမင်္ဂီသုပိ ဧသေဝ နယော။

တံ တံ ဝါ ပနာတိ ဧတ္ထ ဟေဋ္ဌိမနယံ အနောလောကေတွာ တံ တံ ဝါပနဝသေနေဝ ကထေတဗ္ဗံ။ ကထေန္တေန စ န ဒူရတော သန္တိကံ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗံ၊ သန္တိကတော ပန ဒူရံ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗံ။ ဒုဝိဓာ ဟိ အကုသလာ – လောဘသဟဂတာ ဒေါသသဟဂတာ စ။ တတ္ထ လောဘသဟဂတာ လောဘသဟဂတာယ သန္တိကေ နာမ၊ ဒေါသသဟဂတာယ ဒူရေ နာမ။ ဒေါသသဟဂတာ ဒေါသသဟဂတာယ သန္တိကေ နာမ၊ လောဘသဟဂတာယ ဒူရေ နာမ။ ဒေါသသဟဂတာပိ နိယတာ နိယတာယ သန္တိကေ နာမာတိ။ ဧဝံ အနိယတာ။ ကပ္ပဋ္ဌိတိကအသင်္ခါရိကသသင်္ခါရိကဘေဒံ လောဘသဟဂတာဒီသု စ ဒိဋ္ဌိသမ္ပယုတ္တာဒိဘေဒံ သဗ္ဗံ ဩဠာရိကဒုကနိဒ္ဒေသေ ဝိတ္ထာရိတဝသေန အနုဂန္တွာ ဧကေကကောဋ္ဌာသဝေဒနာ ¶ ¶ တံတံကောဋ္ဌာသဝေဒနာယ ဧဝ သန္တိကေ၊ ဣတရာ ဣတရာယ ဒူရေတိ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ။

၁၄။ သညာက္ခန္ဓနိဒ္ဒေသေ ယာ ကာစိ သညာတိ စတုဘူမိကသညံ ပရိယာဒိယတိ။ စက္ခုသမ္ဖဿဇာ သညာတိအာဒီနိ အတီတာဒိဝသေန နိဒ္ဒိဋ္ဌသညံ သဘာဝတော ဒဿေတုံ ဝုတ္တာနိ။ တတ္ထ စက္ခုသမ္ဖဿတော စက္ခုသမ္ဖဿသ္မိံ ဝါ ဇာတာ စက္ခုသမ္ဖဿဇာ နာမ။ သေသာသုပိ ဧသေဝ နယော ¶ ။ ဧတ္ထ စ ပုရိမာ ပဉ္စ စက္ခုပသာဒါဒိဝတ္ထုကာဝ။ မနောသမ္ဖဿဇာ ဟဒယဝတ္ထုကာပိ အဝတ္ထုကာပိ။ သဗ္ဗာ စတုဘူမိကသညာ။

၁၇။ ဩဠာရိကဒုကနိဒ္ဒေသေ ပဋိဃသမ္ဖဿဇာတိ သပ္ပဋိဃေ စက္ခုပသာဒါဒယော ဝတ္ထုံ ကတွာ သပ္ပဋိဃေ ရူပါဒယော အာရဗ္ဘ ဥပ္ပန္နော ဖဿော ပဋိဃသမ္ဖဿော နာမ။ တတော တသ္မိံ ဝါ ဇာတာ ပဋိဃသမ္ဖဿဇာ နာမ။ စက္ခုသမ္ဖဿဇာ သညာ…ပေ… ကာယသမ္ဖဿဇာ သညာတိပိ တဿာယေဝ ဝတ္ထုတော နာမံ။ ရူပသညာ…ပေ… ဖောဋ္ဌဗ္ဗသညာတိပိ တဿာယေဝ အာရမ္မဏတော နာမံ။ ဣဒံ ပန ဝတ္ထာရမ္မဏတော နာမံ။ သပ္ပဋိဃာနိ ဟိ ဝတ္ထူနိ နိဿာယ၊ သပ္ပဋိဃာနိ စ အာရမ္မဏာနိ အာရဗ္ဘ ဥပ္ပတ္တိတော ဧသာ ပဋိဃသမ္ဖဿဇာ သညာတိ ဝုတ္တာ။ မနောသမ္ဖဿဇာတိပိ ပရိယာယေန ဧတိဿာ နာမံ ဟောတိယေဝ။ စက္ခုဝိညာဏဉှိ မနော နာမ။ တေန သဟဇာတော ဖဿော မနောသမ္ဖဿော နာမ။ တသ္မိံ မနောသမ္ဖဿေ၊ တသ္မာ ဝါ မနောသမ္ဖဿာ ဇာတာတိ မနောသမ္ဖဿဇာ။ တထာ သောတဃာနဇိဝှာကာယဝိညာဏံ မနော နာမ။ တေန သဟဇာတော ဖဿော မနောသမ္ဖဿော နာမ။ တသ္မိံ မနောသမ္ဖဿေ၊ တသ္မာ ဝါ မနောသမ္ဖဿာ ဇာတာတိ မနောသမ္ဖဿဇာ။

အဓိဝစနသမ္ဖဿဇာ သညာတိပိ ပရိယာယေန ဧတိဿာ နာမံ ဟောတိယေဝ။ တယော ဟိ အရူပိနော ခန္ဓာ သယံ ပိဋ္ဌိဝဋ္ဋကာ ဟုတွာ အတ္တနာ သဟဇာတာယ သညာယ အဓိဝစနသမ္ဖဿဇာ သညာတိပိ နာမံ ကရောန္တိ။ နိပ္ပရိယာယေန ပန ပဋိဃသမ္ဖဿဇာ သညာ နာမ ပဉ္စဒွါရိကသညာ ¶ ၊ အဓိဝစနသမ္ဖဿဇာ သညာ နာမ မနောဒွါရိကသညာ။ တတ္ထ ပဉ္စဒွါရိကသညာ ဩလောကေတွာပိ ¶ ဇာနိတုံ သက္ကာတိ ဩဠာရိကာ။ ရဇ္ဇိတွာ ဥပနိဇ္ဈာယန္တဉှိ ‘ရဇ္ဇိတွာ ဥပနိဇ္ဈာယတီ’တိ၊ ကုဇ္ဈိတွာ ဥပနိဇ္ဈာယန္တံ ‘ကုဇ္ဈိတွာ ဥပနိဇ္ဈာယတီ’တိ ဩလောကေတွာဝ ဇာနန္တိ။

တတြိဒံ ဝတ္ထု – ဒွေ ကိရ ဣတ္ထိယော နိသီဒိတွာ သုတ္တံ ကန္တန္တိ။ ဒွီသု ဒဟရေသု ဂါမေ စရန္တေသု ဧကော ပုရတော ဂစ္ဆန္တော ဧကံ ဣတ္ထိံ ဩလောကေသိ။ ဣတရာ တံ ပုစ္ဆိ ‘ကသ္မာ နု ခေါ တံ ဧသော ဩလောကေသီ’တိ? ‘န ဧသော ဘိက္ခု မံ ဝိသဘာဂစိတ္တေန ဩလောကေသိ၊ ကနိဋ္ဌဘဂိနီသညာယ ပန ဩလောကေသီ’တိ။ တေသုပိ ဂါမေ စရိတွာ အာသနသာလာယ နိသိန္နေသု ဣတရော ဘိက္ခု တံ ဘိက္ခုံ ပုစ္ဆိ – ‘တယာ သာ ဣတ္ထီ ဩလောကိတာ’တိ? ‘အာမ ဩလောကိတာ’။ ‘ကိမတ္ထာယာ’တိ? ‘မယှံ ဘဂိနီသရိက္ခတ္တာ တံ ဩလောကေသိ’န္တိ အာဟ။ ဧဝံ ပဉ္စဒွါရိကသညာ ဩလောကေတွာပိ ¶ ဇာနိတုံ သက္ကာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သာ ပနေသာ ပသာဒဝတ္ထုကာ ဧဝ။ ကေစိ ပန ဇဝနပ္ပဝတ္တာတိ ဒီပေန္တိ။ မနောဒွါရိကသညာ ပန ဧကမဉ္စေ ဝါ ဧကပီဌေ ဝါ နိသီဒိတွာပိ အညံ စိန္တေန္တံ ဝိတက္ကေန္တဉ္စ ‘ကိံ စိန္တေသိ၊ ကိံ ဝိတက္ကေသီ’တိ ပုစ္ဆိတွာ တဿ ဝစနဝသေနေဝ ဇာနိတဗ္ဗတော သုခုမာ။ သေသံ ဝေဒနာက္ခန္ဓသဒိသမေဝါတိ။

၂၀။ သင်္ခါရက္ခန္ဓနိဒ္ဒေသေ ယေ ကေစိ သင်္ခါရာတိ စတုဘူမိကသင်္ခါရေ ပရိယာဒိယတိ။ စက္ခုသမ္ဖဿဇာ စေတနာတိအာဒီနိ အတီတာဒိဝသေန နိဒ္ဒိဋ္ဌသင်္ခါရေ သဘာဝတော ဒဿေတုံ ဝုတ္တာနိ။ စက္ခုသမ္ဖဿဇာတိအာဒီနိ ဝုတ္တတ္ထာနေဝ။ စေတနာတိ ဟေဋ္ဌိမကောဋိယာ ပဓာနသင်္ခါရဝသေန ဝုတ္တံ။ ဟေဋ္ဌိမကောဋိယာ ဟိ အန္တမသော စက္ခုဝိညာဏေန သဒ္ဓိံ ပါဠိယံ အာဂတာ စတ္တာရော သင်္ခါရာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တေသု စေတနာ ပဓာနာ အာယူဟနဋ္ဌေန ပါကဋတ္တာ။ တသ္မာ အယမေဝ ဂဟိတာ။ တံသမ္ပယုတ္တသင်္ခါရာ ပန တာယ ဂဟိတာယ ဂဟိတာဝ ဟောန္တိ။ ဣဓာပိ ပုရိမာ ပဉ္စ စက္ခုပသာဒါဒိဝတ္ထုကာဝ။ မနောသမ္ဖဿဇာ ဟဒယဝတ္ထုကာပိ အဝတ္ထုကာပိ။ သဗ္ဗာ စတုဘူမိကစေတနာ။ သေသံ ဝေဒနာက္ခန္ဓသဒိသမေဝါတိ။

၂၆။ ဝိညာဏက္ခန္ဓနိဒ္ဒေသေ ¶ ¶ ယံ ကိဉ္စိ ဝိညာဏန္တိ စတုဘူမကဝိညာဏံ ပရိယာဒိယတိ။ စက္ခုဝိညာဏန္တိအာဒီနိ အတီတာဒိဝသေန နိဒ္ဒိဋ္ဌဝိညာဏံ သဘာဝတော ဒဿေတုံ ဝုတ္တာနိ။ တတ္ထ စက္ခုဝိညာဏာဒီနိ ¶ ပဉ္စ စက္ခုပသာဒါဒိဝတ္ထုကာနေဝ၊ မနောဝိညာဏံ ဟဒယဝတ္ထုကမ္ပိ အဝတ္ထုကမ္ပိ။ သဗ္ဗံ စတုဘူမကဝိညာဏံ။ သေသံ ဝေဒနာက္ခန္ဓသဒိသမေဝါတိ။

ဣဒါနိ ပဉ္စသုပိ ခန္ဓေသု သမုဂ္ဂမတော၊ ပုဗ္ဗာပရတော၊ အဒ္ဓါနပရိစ္ဆေဒတော၊ ဧကုပ္ပာဒနာနာနိရောဓတော၊ နာနုပ္ပာဒဧကနိရောဓတော၊ ဧကုပ္ပာဒဧကနိရောဓတော၊ နာနုပ္ပာဒနာနာနိရောဓတော၊ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နတော၊ အဇ္ဈတ္တိကဗာဟိရတော၊ ဩဠာရိကသုခုမတော၊ ဟီနပဏီတတော၊ ဒူရသန္တိကတော၊ ပစ္စယတော၊ သမုဋ္ဌာနတော၊ ပရိနိပ္ဖန္နတော၊ သင်္ခတတောတိ သောဠသဟာကာရေဟိ ပကိဏ္ဏကံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

တတ္ထ ဒုဝိဓော သမုဂ္ဂမော – ဂဗ္ဘသေယျကသမုဂ္ဂမော၊ ဩပပါတိကသမုဂ္ဂမောတိ။ တတ္ထ ဂဗ္ဘသေယျကသမုဂ္ဂမော ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗော – ဂဗ္ဘသေယျကသတ္တာနဉှိ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ပဉ္စက္ခန္ဓာ အပစ္ဆာအပုရေ ဧကတော ပါတုဘဝန္တိ။ တသ္မိံ ခဏေ ပါတုဘူတာ ကလလသင်္ခါတာ ရူပသန္တတိ ပရိတ္တာ ဟောတိ။ ခုဒ္ဒကမက္ခိကာယ ဧကဝါယာမေန ပါတဗ္ဗမတ္တာတိ ဝတွာ ပုန ‘အတိဗဟုံ ဧတံ၊ သဏှသူစိယာ တေလေ ပက္ခိပိတွာ ဥက္ခိတ္တာယ ပဂ္ဃရိတွာ အဂ္ဂေ ဌိတဗိန္ဒုမတ္တ’န္တိ ဝုတ္တံ။ တမ္ပိ ပဋိက္ခိပိတွာ ‘ဧကကေသေ တေလတော ဥဒ္ဓရိတွာ ဂဟိတေ တဿ ပဂ္ဃရိတွာ အဂ္ဂေ ဌိတဗိန္ဒုမတ္တ’န္တိ ဝုတ္တံ။ တမ္ပိ ပဋိက္ခိပိတွာ ‘ဣမသ္မိံ ဇနပဒေ မနုဿာနံ ကေသေ အဋ္ဌဓာ ဖာလိတေ တတော ဧကကောဋ္ဌာသပ္ပမာဏော ဥတ္တရကုရုကာနံ ကေသော၊ တဿ ပသန္နတိလတေလတော ဥဒ္ဓဋဿ အဂ္ဂေ ဌိတဗိန္ဒုမတ္တ’န္တိ ဝုတ္တံ။ တမ္ပိ ပဋိက္ခိပိတွာ ‘ဧတံ ဗဟု၊ ဇာတိဥဏ္ဏာ နာမ သုခုမာ၊ တဿာ ဧကအံသုနော ပသန္နတိလတေလေ ပက္ခိပိတွာ ဥဒ္ဓဋဿ ပဂ္ဃရိတွာ အဂ္ဂေ ဌိတဗိန္ဒုမတ္တ’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံ ပနေတံ ¶ အစ္ဆံ ဟောတိ ဝိပ္ပသန္နံ အနာဝိလံ ပရိသုဒ္ဓံ ပသန္နတိလတေလဗိန္ဒုသမာနဝဏ္ဏံ ¶ ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ –

တိလတေလဿ ¶ ယထာ ဗိန္ဒု၊ သပ္ပိမဏ္ဍော အနာဝိလော၊

ဧဝံ ဝဏ္ဏပဋိဘာဂံ၊ ကလလန္တိ ပဝုစ္စတီတိ။

ဧဝံ ပရိတ္တာယ ရူပသန္တတိယာ တီဏိ သန္တတိသီသာနိ ဟောန္တိ – ဝတ္ထုဒသကံ၊ ကာယဒသကံ၊ ဣတ္ထိယာ ဣတ္ထိန္ဒြိယဝသေန ပုရိသဿ ပုရိသိန္ဒြိယဝသေန ဘာဝဒသကန္တိ။ တတ္ထ ဝတ္ထုရူပံ၊ တဿ နိဿယာနိ စတ္တာရိ မဟာဘူတာနိ၊ တံနိဿိတာ ဝဏ္ဏဂန္ဓရသောဇာ၊ ဇီဝိတန္တိ – ဣဒံ ဝတ္ထုဒသကံ နာမ။ ကာယပသာဒေါ၊ တဿ နိဿယာနိ စတ္တာရိ မဟာဘူတာနိ၊ တန္နိဿိတာ ဝဏ္ဏဂန္ဓရသောဇာ၊ ဇီဝိတန္တိ – ဣဒံ ကာယဒသကံ နာမ။ ဣတ္ထိယာ ဣတ္ထိဘာဝေါ၊ ပုရိသဿ ပုရိသဘာဝေါ၊ တဿ နိဿယာနိ စတ္တာရိ မဟာဘူတာနိ၊ တန္နိဿိတာ ဝဏ္ဏဂန္ဓရသောဇာ၊ ဇီဝိတန္တိ – ဣဒံ ဘာဝဒသကံ နာမ။

ဧဝံ ဂဗ္ဘသေယျကာနံ ပဋိသန္ဓိယံ ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒေန သမတိံသ ကမ္မဇရူပါနိ ရူပက္ခန္ဓော နာမ ဟောတိ။ ပဋိသန္ဓိစိတ္တေန ပန သဟဇာတာ ဝေဒနာ ဝေဒနာက္ခန္ဓော၊ သညာ သညာက္ခန္ဓော၊ သင်္ခါရာ သင်္ခါရက္ခန္ဓော၊ ပဋိသန္ဓိစိတ္တံ ဝိညာဏက္ခန္ဓောတိ။ ဧဝံ ဂဗ္ဘသေယျကာနံ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ပဉ္စက္ခန္ဓာ ပရိပုဏ္ဏာ ဟောန္တိ။ သစေ ပန နပုံသကပဋိသန္ဓိ ဟောတိ၊ ဘာဝဒသကံ ဟာယတိ။ ဒွိန္နံ ဒသကာနံ ဝသေန သမဝီသတိ ကမ္မဇရူပါနိ ရူပက္ခန္ဓော နာမ ဟောတိ။ ဝေဒနာက္ခန္ဓာဒယော ဝုတ္တပ္ပကာရာ ဧဝါတိ။ ဧဝမ္ပိ ဂဗ္ဘသေယျကာနံ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ပဉ္စက္ခန္ဓာ ပရိပုဏ္ဏာ ဟောန္တိ။

ဣမသ္မိံ ဌာနေ တိသမုဋ္ဌာနိကပ္ပဝေဏီ ကထေတဗ္ဗာ ဘဝေယျ။ တံ ပန အကထေတွာ ‘ဩပပါတိကသမုဂ္ဂမော’ နာမ ဒဿိတော။ ဩပပါတိကာနဉှိ ပရိပုဏ္ဏာယတနာနံ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တာနိ တီဏိ၊ စက္ခုသောတဃာနဇိဝှာဒသကာနိ စာတိ သတ္တ ရူပသန္တတိသီသာနိ ပါတုဘဝန္တိ။ တတ္ထ စက္ခုဒသကာဒီနိ ကာယဒသကသဒိသာနေဝ။ နပုံသကဿ ပန ဘာဝဒသကံ နတ္ထိ။ ဧဝံ ပရိပုဏ္ဏာယတနာနံ ဩပပါတိကာနံ သမသတ္တတိ စေဝ ¶ သမသဋ္ဌိ စ ကမ္မဇရူပါနိ ရူပက္ခန္ဓော နာမ။ ဝေဒနာက္ခန္ဓာဒယော ဝုတ္တပ္ပကာရာ ဧဝါတိ။ ဧဝံ ဩပပါတိကာနံ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ပဉ္စက္ခန္ဓာ ပရိပုဏ္ဏာ ဟောန္တိ။ အယံ ‘ဩပပါတိကသမုဂ္ဂမော’ နာမ။ ဧဝံ တာဝ ပဉ္စက္ခန္ဓာ ‘သမုဂ္ဂမတော’ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

‘ပုဗ္ဗာပရတော’တိ ¶ ဧဝံ ပန ဂဗ္ဘသေယျကာနံ အပစ္ဆာအပုရေ ဥပ္ပန္နေသု ပဉ္စသု ခန္ဓေသု ကိံ ရူပံ ¶ ပဌမံ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေတိ ဥဒါဟု အရူပန္တိ? ရူပံ ရူပမေဝ သမုဋ္ဌာပေတိ၊ န အရူပံ။ ကသ္မာ? ပဋိသန္ဓိစိတ္တဿ န ရူပဇနကတ္တာ။ သဗ္ဗသတ္တာနဉှိ ပဋိသန္ဓိစိတ္တံ၊ ခီဏာသဝဿ စုတိစိတ္တံ၊ ဒွိပဉ္စဝိညာဏာနိ၊ စတ္တာရိ အရူပ္ပဝိပါကာနီတိ သောဠသ စိတ္တာနိ ရူပံ န သမုဋ္ဌာပေန္တိ။ တတ္ထ ပဋိသန္ဓိစိတ္တံ တာဝ ဝတ္ထုနော ဒုဗ္ဗလတာယ အပ္ပတိဋ္ဌိတတာယ ပစ္စယဝေကလ္လတာယ အာဂန္တုကတာယ စ ရူပံ န သမုဋ္ဌာပေတိ။ တတ္ထ ဟိ သဟဇာတံ ဝတ္ထု ဥပ္ပာဒက္ခဏေ ဒုဗ္ဗလံ ဟောတီတိ ဝတ္ထုနော ဒုဗ္ဗလတာယ ရူပံ န သမုဋ္ဌာပေတိ။ ယထာ စ ပပါတေ ပတန္တော ပုရိသော အညဿ နိဿယော ဘဝိတုံ န သက္ကောတိ၊ ဧဝံ ဧတမ္ပိ ကမ္မဝေဂက္ခိတ္တတ္တာ ပပါတေ ပတမာနံ ဝိယ အပ္ပတိဋ္ဌိတံ။ ဣတိ ကမ္မဝေဂက္ခိတ္တတ္တာ၊ အပ္ပတိဋ္ဌိတတာယပိ ရူပံ န သမုဋ္ဌာပေတိ။

ပဋိသန္ဓိစိတ္တဉ္စ ဝတ္ထုနာ သဒ္ဓိံ အပစ္ဆာအပုရေ ဥပ္ပန္နံ။ တဿ ဝတ္ထု ပုရေဇာတံ ဟုတွာ ပစ္စယော ဘဝိတုံ န သက္ကောတိ။ သစေ သက္ကုဏေယျ၊ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေယျ။ ယတြာပိ ဝတ္ထု ပုရေဇာတံ ဟုတွာ ပစ္စယော ဘဝိတုံ သက္ကောတိ၊ ပဝေဏီ ဃဋိယတိ၊ တတြာပိ စိတ္တံ အင်္ဂတော အပရိဟီနံယေဝ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေတိ။ ယဒိ ဟိ စိတ္တံ ဌာနက္ခဏေ ဝါ ဘင်္ဂက္ခဏေ ဝါ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေယျ၊ ပဋိသန္ဓိစိတ္တမ္ပိ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေယျ။ န ပန စိတ္တံ တသ္မိံ ခဏဒွယေ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေတိ။ ယထာ ပန အဟိစ္ဆတ္တကမကုလံ ပထဝိတော ဥဋ္ဌဟန္တံ ပံသုစုဏ္ဏံ ဂဟေတွာဝ ဥဋ္ဌဟတိ၊ ဧဝံ စိတ္တံ ပုရေဇာတံ ဝတ္ထုံ နိဿာယ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ အဋ္ဌ ရူပါနိ ဂဟေတွာဝ ဥဋ္ဌဟတိ။ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ စ ဝတ္ထု ပုရေဇာတံ ဟုတွာ ပစ္စယော ဘဝိတုံ န သက္ကောတီတိ ပစ္စယဝေကလ္လတာယပိ ပဋိသန္ဓိစိတ္တံ ရူပံ န သမုဋ္ဌာပေတိ။

ယထာ စ အာဂန္တုကပုရိသော အဂတပုဗ္ဗံ ပဒေသံ ဂတော အညေသံ ¶ – ‘ဧထ ဘော၊ အန္တောဂါမေ ဝေါ အန္နပါနဂန္ဓမာလာဒီနိ ဒဿာမီ’တိ ဝတ္တုံ န သက္ကောတိ၊ အတ္တနော အဝိသယတာယ အပ္ပဟုတတာယ၊ ဧဝမေဝ ပဋိသန္ဓိစိတ္တံ အာဂန္တုကန္တိ အတ္တနော အာဂန္တုကတာယပိ ရူပံ န သမုဋ္ဌာပေတိ။ အပိစ သမတိံသ ကမ္မဇရူပါနိ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပါနံ ဌာနံ ဂဟေတွာ ဌိတာနီတိပိ ပဋိသန္ဓိစိတ္တံ ရူပံ န သမုဋ္ဌာပေတိ။

ခီဏာသဝဿ ပန စုတိစိတ္တံ ဝဋ္ဋမူလဿ ဝူပသန္တတ္တာ န သမုဋ္ဌာပေတိ။ တဿ ဟိ သဗ္ဗဘဝေသု ဝဋ္ဋမူလံ ဝူပသန္တံ အဘဗ္ဗုပ္ပတ္တိကံ ပုနဗ္ဘဝေ ပဝေဏီ နာမ ¶ နတ္ထိ။ သောတာပန္နဿ ပန သတ္တ ဘဝေ ဌပေတွာ အဋ္ဌမေဝ ဝဋ္ဋမူလံ ဝူပသန္တံ။ တသ္မာ တဿ စုတိစိတ္တံ သတ္တသု ဘဝေသု ရူပံ သမုဋ္ဌာပေတိ ¶ ၊ သကဒါဂါမိနော ဒွီသု၊ အနာဂါမိနော ဧကသ္မိံ။ ခီဏာသဝဿ သဗ္ဗဘဝေသု ဝဋ္ဋမူလဿ ဝူပသန္တတ္တာ နေဝ သမုဋ္ဌာပေတိ။

ဒွိပဉ္စဝိညာဏေသု ပန ဈာနင်္ဂံ နတ္ထိ၊ မဂ္ဂင်္ဂံ နတ္ထိ၊ ဟေတု နတ္ထီတိ စိတ္တင်္ဂံ ဒုဗ္ဗလံ ဟောတီတိ စိတ္တင်္ဂဒုဗ္ဗလတာယ တာနိ ရူပံ န သမုဋ္ဌာပေန္တိ။ စတ္တာရိ အရူပဝိပါကာနိ တသ္မိံ ဘဝေ ရူပဿ နတ္ထိတာယ ရူပံ န သမုဋ္ဌာပေန္တိ။ န ကေဝလဉ္စ တာနေဝ၊ ယာနိ အညာနိပိ တသ္မိံ ဘဝေ အဋ္ဌ ကာမာဝစရကုသလာနိ၊ ဒသ အကုသလာနိ၊ နဝ ကိရိယစိတ္တာနိ၊ စတ္တာရိ အာရုပ္ပကုသလာနိ၊ စတဿော အာရုပ္ပကိရိယာ၊ တီဏိ မဂ္ဂစိတ္တာနိ၊ စတ္တာရိ ဖလစိတ္တာနီတိ ဒွေစတ္တာလီသ စိတ္တာနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ တာနိပိ တတ္ထ ရူပဿ နတ္ထိတာယ ဧဝ ရူပံ န သမုဋ္ဌာပေန္တိ။ ဧဝံ ပဋိသန္ဓိစိတ္တံ ရူပံ န သမုဋ္ဌာပေတိ။

ဥတု ပန ပဌမံ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေတိ။ ကော ဧသ ဥတု နာမာတိ? ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဥပ္ပန္နာနံ သမတိံသကမ္မဇရူပါနံ အဗ္ဘန္တရာ တေဇောဓာတု။ သာ ဌာနံ ပတွာ အဋ္ဌ ရူပါနိ သမုဋ္ဌာပေတိ။ ဥတု နာမ စေသ ဒန္ဓနိရောဓော၊ စိတ္တံ ခိပ္ပနိရောဓံ။ တသ္မိံ ဓရန္တေယေဝ သောဠသ စိတ္တာနိ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဇ္ဈန္တိ။ တေသု ပဋိသန္ဓိအနန္တရံ ပဌမဘဝင်္ဂစိတ္တံ ဥပ္ပာဒက္ခဏေယေဝ အဋ္ဌ ရူပါနိ သမုဋ္ဌာပေတိ။ ယဒါ ပန သဒ္ဒဿ ဥပ္ပတ္တိကာလော ဘဝိဿတိ၊ တဒါ ဥတုစိတ္တာနိ သဒ္ဒနဝကံ နာမ သမုဋ္ဌာပေဿန္တိ။ ကဗဠီကာရာဟာရောပိ ဌာနံ ပတွာ ¶ အဋ္ဌ ရူပါနိ သမုဋ္ဌာပေတိ။ ကုတော ပနဿ ကဗဠီကာရာဟာရောတိ? မာတိတော။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ –

‘‘ယဉ္စဿ ဘုဉ္ဇတီ မာတာ၊ အန္နံ ပါနဉ္စ ဘောဇနံ၊

တေန သော တတ္ထ ယာပေတိ၊ မာတုကုစ္ဆိဂတော နရော’’တိ။ (သံ။ နိ။ ၁။၂၃၅)၊

ဧဝံ ကုစ္ဆိဂတော ဒါရကော မာတရာ အဇ္ဈောဟဋအန္နပါနဩဇာယ ယာပေတိ။ သာဝ ဌာနပ္ပတ္တာ အဋ္ဌ ရူပါနိ သမုဋ္ဌာပေတိ။ နနု စ သာ ဩဇာ ခရာ? ဝတ္ထု သုခုမံ? ကထံ တတ္ထ ပတိဋ္ဌာတီတိ? ပဌမံ တာဝ န ပတိဋ္ဌာတိ၊ ဧကဿ ဝါ ဒွိန္နံ ဝါ သတ္တာဟာနံ ဂတကာလေ ပတိဋ္ဌာတိ။ တတော ပန ပုရေ ဝါ ပတိဋ္ဌာတု ပစ္ဆာ ဝါ၊ ယဒါ မာတရာ အဇ္ဈောဟဋအန္နပါနဩဇာ ဒါရကဿ သရီရေ ပတိဋ္ဌာတိ၊ တဒါ အဋ္ဌ ရူပါနိ သမုဋ္ဌာပေတိ။

ဩပပါတိကဿာပိ ¶ ¶ ပကတိပဋိယတ္တာနံ ခါဒနီယဘောဇနီယာနံ အတ္ထိဋ္ဌာနေ နိဗ္ဗတ္တဿ တာနိ ဂဟေတွာ အဇ္ဈောဟရတော ဌာနပ္ပတ္တာ ဩဇာ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေတိ။ ဧကော အန္နပါနရဟိတေ အရညေ နိဗ္ဗတ္တတိ၊ မဟာဆာတကော ဟောတိ၊ အတ္တနောဝ ဇိဝှာယ ခေဠံ ပရိဝတ္တေတွာ ဂိလတိ။ တတြာပိဿ ဌာနပ္ပတ္တာ ဩဇာ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေတိ။

ဧဝံ ပဉ္စဝီသတိယာ ကောဋ္ဌာသေသု ဒွေဝ ရူပါနိ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေန္တိ – တေဇောဓာတု စ ကဗဠီကာရာဟာရော စ။ အရူပေပိ ဒွေယေဝ ဓမ္မာ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေန္တိ – စိတ္တဉ္စေဝ ကမ္မစေတနာ စ။ တတ္ထ ရူပံ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ စ ဘင်္ဂက္ခဏေ စ ဒုဗ္ဗလံ၊ ဌာနက္ခဏေ ဗလဝန္တိ ဌာနက္ခဏေ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေတိ။ စိတ္တံ ဌာနက္ခဏေ စ ဘင်္ဂက္ခဏေ စ ဒုဗ္ဗလံ၊ ဥပ္ပာဒက္ခဏေယေဝ ဗလဝန္တိ ဥပ္ပာဒက္ခဏေယေဝ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေတိ။ ကမ္မစေတနာ နိရုဒ္ဓါဝ ပစ္စယော ဟောတိ။ အတီတေ ကပ္ပကောဋိသတသဟဿမတ္ထကေပိ ဟိ အာယူဟိတံ ကမ္မံ ဧတရဟိ ပစ္စယော ဟောတိ။ ဧတရဟိ အာယူဟိတံ အနာဂတေ ကပ္ပကောဋိသတသဟဿပရိယောသာနေပိ ပစ္စယော ဟောတီတိ။ ဧဝံ ‘ပုဗ္ဗာပရတော’ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

‘အဒ္ဓါနပရိစ္ဆေဒတော’တိ ရူပံ ကိတ္တကံ အဒ္ဓါနံ တိဋ္ဌတိ? အရူပံ ကိတ္တကန္တိ? ရူပံ ဂရုပရိဏာမံ ဒန္ဓနိရောဓံ။ အရူပံ လဟုပရိဏာမံ ခိပ္ပနိရောဓံ။ ရူပေ ဓရန္တေယေဝ သောဠသ စိတ္တာနိ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဇ္ဈန္တိ။ တံ ¶ ပန သတ္တရသမေန စိတ္တေန သဒ္ဓိံ နိရုဇ္ဈတိ။ ယထာ ဟိ ပုရိသော ‘ဖလံ ပါတေဿာမီ’တိ မုဂ္ဂရေန ရုက္ခသာခံ ပဟရေယျ၊ ဖလာနိ စ ပတ္တာနိ စ ဧကက္ခဏေယေဝ ဝဏ္ဋတော မုစ္စေယျုံ။ တတ္ထ ဖလာနိ အတ္တနော ဘာရိကတာယ ပဌမတရံ ပထဝိယံ ပတန္တိ၊ ပတ္တာနိ လဟုကတာယ ပစ္ဆာ။ ဧဝမေဝ မုဂ္ဂရပ္ပဟာရေန ပတ္တာနဉ္စ ဖလာနဉ္စ ဧကက္ခဏေ ဝဏ္ဋတော မုတ္တကာလော ဝိယ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ရူပါရူပဓမ္မာနံ ဧကက္ခဏေ ပါတုဘာဝေါ၊ ဖလာနံ ဘာရိကတာယ ပဌမတရံ ပထဝိယံ ပတနံ ဝိယ ရူပေ ဓရန္တေယေဝ သောဠသန္နံ စိတ္တာနံ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဇ္ဈနံ၊ ပတ္တာနံ လဟုကတာယ ပစ္ဆာ ပထဝိယံ ပတနံ ဝိယ ရူပဿ သတ္တရသမေန စိတ္တေန သဟ နိရုဇ္ဈနံ။

တတ္ထ ကိဉ္စာပိ ရူပံ ဒန္ဓနိရောဓံ ဂရုပရိဏာမံ၊ စိတ္တံ ခိပ္ပနိရောဓံ လဟုပရိဏာမံ၊ ရူပံ ပန အရူပံ အရူပံ ဝါ ရူပံ ဩဟာယ ပဝတ္တိတုံ န သက္ကောန္တိ။ ဒွိန္နမ္ပိ ဧကပ္ပမာဏာဝ ပဝတ္တိ။ တတြာယံ ဥပမာ – ဧကော ပုရိသော လကုဏ္ဋကပါဒေါ၊ ဧကော ဒီဃပါဒေါ။ တေသု ဧကတော မဂ္ဂံ ဂစ္ဆန္တေသု ယာဝ ဒီဃပါဒေါ ¶ ဧကပဒဝါရံ အက္ကမတိ၊ တာဝ ဣတရော ပဒေ ပဒံ အက္ကမိတွာ သောဠသပဒဝါရေန ဂစ္ဆတိ။ ဒီဃပါဒေါ လကုဏ္ဋကပါဒဿ သောဠသ ပဒဝါရေ အတ္တနော ပါဒံ အဉ္ဆိတွာ ¶ အာကဍ္ဎိတွာ ဧကမေဝ ပဒဝါရံ ကရောတိ။ ဣတိ ဧကောပိ ဧကံ အတိက္ကမိတုံ န သက္ကောတိ။ ဒွိန္နမ္ပိ ဂမနံ ဧကပ္ပမာဏမေဝ ဟောတိ။ ဧဝံသမ္ပဒမိဒံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ လကုဏ္ဋကပါဒပုရိသော ဝိယ အရူပံ၊ ဒီဃပါဒပုရိသော ဝိယ ရူပံ၊ ဒီဃပါဒဿ ဧကံ ပဒဝါရံ အက္ကမဏကာလေ ဣတရဿ သောဠသပဒဝါရအက္ကမနံ ဝိယ ရူပေ ဓရန္တေယေဝ အရူပဓမ္မေသု သောဠသန္နံ စိတ္တာနံ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဇ္ဈနံ၊ ဒွိန္နံ ပုရိသာနံ လကုဏ္ဋကပါဒပုရိသဿ သောဠသ ပဒဝါရေ ဣတရဿ အတ္တနော ပါဒံ အဉ္ဆိတွာ အာကဍ္ဎိတွာ ဧကပဒဝါရကရဏံ ဝိယ ရူပဿ သတ္တရသမေန စိတ္တေန သဒ္ဓိံ နိရုဇ္ဈနံ၊ ဒွိန္နံ ပုရိသာနံ အညမညံ အနောဟာယ ဧကပ္ပမာဏေနေဝ ဂမနံ ဝိယ အရူပဿ ရူပံ ရူပဿ အရူပံ အနောဟာယ ဧကပ္ပမာဏေနေဝ ပဝတ္တနန္တိ။ ဧဝံ ‘အဒ္ဓါနပရိစ္ဆေဒတော’ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

‘ဧကုပ္ပာဒနာနာနိရောဓတော’တိ ဣဒံ ပစ္ဆိမကမ္မဇံ ဌပေတွာ ဒီပေတဗ္ဗံ။ ပဌမဉှိ ပဋိသန္ဓိစိတ္တံ၊ ဒုတိယံ ¶ ဘဝင်္ဂံ၊ တတိယံ ဘဝင်္ဂံ…ပေ… သောဠသမံ ဘဝင်္ဂံ။ တေသု ဧကေကဿ ဥပ္ပာဒဋ္ဌိတိဘင်္ဂဝသေန တယော တယော ခဏာ။ တတ္ထ ဧကေကဿ စိတ္တဿ တီသု တီသု ခဏေသု သမတိံသ သမတိံသ ကမ္မဇရူပါနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တေသု ပဋိသန္ဓိစိတ္တဿ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ သမုဋ္ဌိတံ ကမ္မဇရူပံ သတ္တရသမဿ ဘဝင်္ဂစိတ္တဿ ဥပ္ပာဒက္ခဏေယေဝ နိရုဇ္ဈတိ၊ ဌိတိက္ခဏေ သမုဋ္ဌိတံ ဌိတိက္ခဏေယေဝ၊ ဘင်္ဂက္ခဏေ သမုဋ္ဌိတံ ဘင်္ဂက္ခဏေယေဝ နိရုဇ္ဈတိ။ ဧဝံ ဒုတိယဘဝင်္ဂစိတ္တံ အာဒိံ ကတွာ အတ္တနော အတ္တနော သတ္တရသမေန စိတ္တေန သဒ္ဓိံ ယောဇေတွာ နယော နေတဗ္ဗော။ ဣတိ သောဠသ တိကာ အဋ္ဌစတ္တာလီသ ဟောန္တိ။ အယံ အဋ္ဌစတ္တာလီသကမ္မဇရူပပဝေဏီ နာမ။ သာ ပနေသာ ရတ္တိဉ္စ ဒိဝါ စ ခါဒန္တာနမ္ပိ ဘုဉ္ဇန္တာနမ္ပိ သုတ္တာနမ္ပိ ပမတ္တာနမ္ပိ နဒီသောတော ဝိယ ဧကန္တံ ပဝတ္တတိ ယေဝါတိ။ ဧဝံ ‘ဧကုပ္ပာဒနာနာနိရောဓတော’ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

‘နာနုပ္ပာဒဧကနိရောဓတာ’ ပစ္ဆိမကမ္မဇေန ဒီပေတဗ္ဗာ။ တတ္ထ အာယုသံခါရပရိယောသာနေ သောဠသန္နံ စိတ္တာနံ ဝါရေ သတိ ဟေဋ္ဌာသောဠသကံ ဥပရိသောဠသကန္တိ ဒွေ ဧကတော ယောဇေတဗ္ဗာနိ။ ဟေဋ္ဌာသောဠသကသ္မိဉှိ ပဌမစိတ္တဿ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ သမုဋ္ဌိတံ သမတိံသကမ္မဇရူပံ ဥပရိသောဠသကသ္မိံ ပဌမစိတ္တဿ ဥပ္ပာဒက္ခဏေယေဝ နိရုဇ္ဈတိ၊ ဌိတိက္ခဏေ သမုဋ္ဌိတံ တဿ ဌိတိက္ခဏေယေဝ ¶ ဘင်္ဂက္ခဏေ သမုဋ္ဌိတံ တဿ ဘင်္ဂက္ခဏေယေဝ နိရုဇ္ဈတိ။ ဟေဋ္ဌိမသောဠသကသ္မိံ ပန ဒုတိယစိတ္တဿ…ပေ… သောဠသမစိတ္တဿ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ သမုဋ္ဌိတံ သမတိံသကမ္မဇရူပံ စုတိစိတ္တဿ ဥပ္ပာဒက္ခဏေယေဝ နိရုဇ္ဈတိ၊ တဿ ဌိတိက္ခဏေ သမုဋ္ဌိတံ စုတိစိတ္တဿ ဌိတိက္ခဏေယေဝ၊ ဘင်္ဂက္ခဏေ သမုဋ္ဌိတံ စုတိစိတ္တဿ ဘင်္ဂက္ခဏေယေဝ နိရုဇ္ဈတိ။ တတော ပဋ္ဌာယ ကမ္မဇရူပပဝေဏီ ¶ န ပဝတ္တတိ။ ယဒိ ပဝတ္တေယျ၊ သတ္တာ အက္ခယာ အဝယာ အဇရာ အမရာ နာမ ဘဝေယျုံ။

ဧတ္ထ ပန ယဒေတံ ‘သတ္တရသမဿ ဘဝင်္ဂစိတ္တဿ ဥပ္ပာဒက္ခဏေယေဝ နိရုဇ္ဈတီ’တိအာဒိနာ နယေန ‘ဧကဿ စိတ္တဿ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ ဥပ္ပန္နံ ရူပံ အညဿ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ နိရုဇ္ဈတီ’တိ အဋ္ဌကထာယံ အာဂတတ္တာ ဝုတ္တံ၊ တံ ‘‘ယဿ ¶ ကာယသင်္ခါရော နိရုဇ္ဈတိ၊ တဿ စိတ္တသင်္ခါရော နိရုဇ္ဈတီ’’တိ? ‘‘အာမန္တာ’’တိ (ယမ။ ၂။သင်္ခါရယမက။၇၉) ဣမာယ ပါဠိယာ ဝိရုဇ္ဈတိ။ ကထံ? ကာယသင်္ခါရော ဟိ စိတ္တသမုဋ္ဌာနော အဿာသပဿာသဝါတော။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဉ္စ စိတ္တဿ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ယာဝ အညာနိ သောဠသ စိတ္တာနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ တာဝ တိဋ္ဌတိ။ တေသံ သောဠသန္နံ သဗ္ဗပစ္ဆိမေန သဒ္ဓိံ နိရုဇ္ဈတိ။ ဣတိ ယေန စိတ္တေန သဒ္ဓိံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တတော ပဋ္ဌာယ သတ္တရသမေန သဒ္ဓိံ နိရုဇ္ဈတိ၊ န ကဿစိ စိတ္တဿ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ ဝါ ဌိတိက္ခဏေ ဝါ နိရုဇ္ဈတိ၊ နာပိ ဌိတိက္ခဏေ ဝါ ဘင်္ဂက္ခဏေ ဝါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဧသာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ ဓမ္မတာတိ နိယမတော စိတ္တသင်္ခါရေန သဒ္ဓိံ ဧကက္ခဏေ နိရုဇ္ဈနတော ‘‘အာမန္တာ’’တိ ဝုတ္တံ။

ယော စာယံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနဿ ခဏနိယမော ဝုတ္တော ကမ္မာဒိသမုဋ္ဌာနဿာပိ အယမေဝ ခဏနိယမော။ တသ္မာ ပဋိသန္ဓိစိတ္တေန သဟုပ္ပန္နံ ကမ္မဇရူပံ တတော ပဋ္ဌာယ သတ္တရသမေန သဒ္ဓိံ နိရုဇ္ဈတိ။ ပဋိသန္ဓိစိတ္တဿ ဌိတိက္ခဏေ ဥပ္ပန္နံ အဋ္ဌာရသမဿ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ နိရုဇ္ဈတိ။ ပဋိသန္ဓိစိတ္တဿ ဘင်္ဂက္ခဏေ ဥပ္ပန္နံ အဋ္ဌာရသမဿ ဌာနက္ခဏေ နိရုဇ္ဈတီတိ ဣမိနာ နယေနေတ္ထ ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ။ တတော ပရံ ပန ဥတုသမုဋ္ဌာနိကပဝေဏီယေဝ တိဋ္ဌတိ။ ‘နီဟရိတွာ ဈာပေထာ’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ ဟောတိ။ ဧဝံ ‘နာနုပ္ပာဒဧကနိရောဓတော’ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

‘ဧကုပ္ပာဒဧကနိရောဓတော’တိ ရူပံ ပန ရူပေန သဟ ဧကုပ္ပာဒံ ဧကနိရောဓံ။ အရူပံ အရူပေန သဟ ဧကုပ္ပာဒံ ဧကနိရောဓံ။ ဧဝံ ‘ဧကုပ္ပာဒဧကနိရောဓတော’ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

‘နာနုပ္ပာဒနာနာနိရောဓတာ’ ¶ ပန စတုသန္တတိရူပေန ဒီပေတဗ္ဗာ။ ဣမဿ ဟိ ဥဒ္ဓံ ပါဒတလာ အဓော ကေသမတ္ထကာ တစပရိယန္တဿ သရီရဿ တတ္ထ တတ္ထ စတုသန္တတိရူပံ ဃနပုဉ္ဇဘာဝေန ဝတ္တတိ။ ဧဝံ ဝတ္တမာနဿာပိဿ န ဧကုပ္ပာဒါဒိတာ သလ္လက္ခေတဗ္ဗာ။ ယထာ ပန ဥပစိကရာဇိ ဝါ ကိပိလ္လိကရာဇိ ဝါ ဩလောကိယမာနာ ဧကာဗဒ္ဓါ ဝိယ ဟောတိ၊ န ပန ဧကာဗဒ္ဓါ။ အညိဿာ ဟိ ¶ သီသသန္တိကေ အညိဿာ သီသမ္ပိ ဥဒရမ္ပိ ပါဒါပိ၊ အညိဿာ ဥဒရသန္တိကေ အညိဿာ သီသမ္ပိ ဥဒရမ္ပိ ပါဒါပိ၊ အညိဿာ ပါဒသန္တိကေ အညိဿာ သီသမ္ပိ ဥဒရမ္ပိ ပါဒါပိ ဟောန္တိ။ ဧဝမေဝ စတုသန္တတိရူပါနမ္ပိ အညဿ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ ¶ အညဿ ဥပ္ပာဒေါပိ ဟောတိ ဌိတိပိ ဘင်္ဂေါပိ၊ အညဿ ဌိတိက္ခဏေ အညဿ ဥပ္ပာဒေါပိ ဟောတိ ဌိတိပိ ဘင်္ဂေါပိ၊ အညဿ ဘင်္ဂက္ခဏေ အညဿ ဥပ္ပာဒေါပိ ဟောတိ ဌိတိပိ ဘင်္ဂေါပိ။ ဧဝမေတ္ထ ‘နာနုပ္ပာဒနာနာနိရောဓတာ’ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

‘အတီတာဒီနိ’ ပန ဒူရဒုကပရိယောသာနာနိ ပါဠိယံ အာဂတာနေဝ။ ‘ပစ္စယသမုဋ္ဌာနာနိ’ပိ ‘‘ကမ္မဇံ၊ ကမ္မပစ္စယံ၊ ကမ္မပစ္စယဥတုသမုဋ္ဌာန’’န္တိအာဒိနာ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၉၇၅) နယေန ဟေဋ္ဌာ ကထိတာနိယေဝ။ ပဉ္စပိ ပန ခန္ဓာ ပရိနိပ္ဖန္နာဝ ဟောန္တိ၊ နော အပရိနိပ္ဖန္နာ၊ သင်္ခတာဝ နော အသင်္ခတာ၊ အပိစ နိပ္ဖန္နာပိ ဟောန္တိယေဝ။ သဘာဝဓမ္မေသု ဟိ နိဗ္ဗာနမေဝေကံ အပရိနိပ္ဖန္နံ အနိပ္ဖန္နဉ္စ။ နိရောဓသမာပတ္တိ ပန နာမပညတ္တိ စ ကထန္တိ? နိရောဓသမာပတ္တိ လောကိယလောကုတ္တရာတိ ဝါ သင်္ခတာသင်္ခတာတိ ဝါ ပရိနိပ္ဖန္နာပရိနိပ္ဖန္နာတိ ဝါ န ဝတ္တဗ္ဗာ။ နိပ္ဖန္နာ ပန ဟောတိ သမာပဇ္ဇန္တေန သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗတော။ တထာ နာမပညတ္တိ။ သာပိ ဟိ လောကိယာဒိဘေဒံ န လဘတိ၊ နိပ္ဖန္နာ ပန ဟောတိ နော အနိပ္ဖန္နာ၊ နာမဂ္ဂဟဏဉှိ ဂဏှန္တောဝ ဂဏှာတီတိ။

ဧဝံ ပကိဏ္ဏကတော ခန္ဓေ ဝိဒိတွာ ပုန ဧတေသုယေဝ –

ခန္ဓေသု ဉာဏဘေဒတ္ထံ၊ ကမတောထ ဝိသေသတော၊

အနူနာဓိကတော စေဝ၊ ဥပမာတော တထေဝ စ။

ဒဋ္ဌဗ္ဗတော ဒွိဓာ ဧဝံ၊ ပဿန္တဿတ္ထသိဒ္ဓိတော၊

ဝိနိစ္ဆယနယော သမ္မာ၊ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိဘာဝိနာ။

တတ္ထ ¶ ¶ ‘ကမတော’တိ ဣဓ ဥပ္ပတ္တိက္ကမော၊ ပဟာနက္ကမော၊ ပဋိပတ္တိက္ကမော၊ ဘူမိက္ကမော၊ ဒေသနာက္ကမောတိ ဗဟုဝိဓော ကမော။

တတ္ထ ‘‘ပဌမံ ကလလံ ဟောတိ၊ ကလလာ ဟောတိ အဗ္ဗုဒ’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၁။၂၃၅) ဧဝမာဒိ ဥပ္ပတ္တိက္ကမော။ ‘‘ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာ ဓမ္မာ၊ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ ဓမ္မာ’’တိ (ဓ။ သ။ တိကမာတိကာ ၈) ဧဝမာဒိ ပဟာနက္ကမော။ ‘‘သီလဝိသုဒ္ဓိ၊ စိတ္တဝိသုဒ္ဓီ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၂၅၉၊ ပဋိ။ မ။ ၃။၄၁) ဧဝမာဒိ ပဋိပတ္တိက္ကမော။ ‘‘ကာမာဝစရာ ¶ ၊ ရူပါဝစရာ’’တိ ဧဝမာဒိ ဘူမိက္ကမော။ ‘‘စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ၊ စတ္တာရော သမ္မပ္ပဓာနာ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၃။၁၄၅) ဝါ ‘‘ဒါနကထံ သီလကထ’’န္တိ (မ။ နိ။ ၂။၆၉၊ ဒီ။ နိ။ ၁။၂၉၈) ဝါ ဧဝမာဒိ ဒေသနာက္ကမော။ တေသု ဣဓ ဥပ္ပတ္တိက္ကမော တာဝ န ယုဇ္ဇတိ၊ ကလလာဒီနံ ဝိယ ခန္ဓာနံ ပုဗ္ဗာပရိယဝဝတ္ထာနေန အနုပ္ပတ္တိတော၊ န ပဟာနက္ကမော ကုသလာဗျာကတာနံ အပ္ပဟာတဗ္ဗတော၊ န ပဋိပတ္တိက္ကမော အကုသလာနံ အပ္ပဋိပဇ္ဇနီယတော၊ န ဘူမိက္ကမော ဝေဒနာဒီနံ စတုဘူမကပရိယာပန္နတ္တာ။

ဒေသနာက္ကမော ပန ယုဇ္ဇတိ။ အဘေဒေန ဟိ ယံ ပဉ္စသု ခန္ဓေသု အတ္တဂ္ဂါဟပတိတံ ဝေနေယျဇနံ သမူဟဃနဝိနိဗ္ဘောဂဒဿနေန အတ္တဂ္ဂါဟတော မောစေတုကာမော ဘဂဝါ ဟိတကာမော တဿ ဇနဿ သုခဂ္ဂဟဏတ္ထံ စက္ခုအာဒီနမ္ပိ ဝိသယဘူတံ ဩဠာရိကံ ပဌမံ ရူပက္ခန္ဓံ ဒေသေသိ။ တတော ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌရူပသံဝေဒိတံ ဝေဒနံ၊ ယံ ဝေဒယတိ တံ သဉ္ဇာနာတီတိ ဧဝံ ဝေဒနာဝိသယဿ အာကာရဂ္ဂါဟိကံ သညံ၊ သညာဝသေန အဘိသင်္ခါရကေ သင်္ခါရေ၊ တေသံ ဝေဒနာဒီနံ နိဿယံ အဓိပတိဘူတဉ္စ ဝိညာဏန္တိ ဧဝံ တာဝ ‘ကမတော’ ဝိနိစ္ဆယနယော ဝိညာတဗ္ဗော။

‘ဝိသေသတော’တိ ခန္ဓာနဉ္စ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာနဉ္စ ဝိသေသတော။ ကော ပန တေသံ ဝိသေသော? ခန္ဓာ တာဝ အဝိသေသတော ဝုတ္တာ၊ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ သာသဝဥပါဒါနီယဘာဝေန ဝိသေသေတွာ။ ယထာဟ –

‘‘ပဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ခန္ဓေ ဒေသေဿာမိ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓေ စ၊ တံ သုဏာထ။ ကတမေ စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဉ္စက္ခန္ဓာ? ယံ ကိဉ္စိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ရူပံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ…ပေ… သန္တိကေ ဝါ – အယံ ဝုစ္စတိ၊ ရူပက္ခန္ဓော။ ယာ ကာစိ ဝေဒနာ…ပေ… ယာ ကာစိ သညာ…ပေ… ယေ ကေစိ သင်္ခါရာ…ပေ… ယံ ကိဉ္စိ ဝိညာဏံ ¶ …ပေ… သန္တိကေ ဝါ – အယံ ဝုစ္စတိ၊ ဝိညာဏက္ခန္ဓော။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဉ္စက္ခန္ဓာ။ ကတမေ စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ? ယံ ¶ ကိဉ္စိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ရူပံ…ပေ… သန္တိကေ ဝါ သာသဝံ ဥပါဒါနိယံ – အယံ ဝုစ္စတိ၊ ရူပူပါဒါနက္ခန္ဓော။ ယာ ကာစိ ဝေဒနာ…ပေ… ယံ ကိဉ္စိ ဝိညာဏံ…ပေ… သန္တိကေ ဝါ သာသဝံ ဥပါဒါနိယံ – အယံ ¶ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ’’တိ (သံ။ နိ။ ၃။၄၈)။

ဧတ္ထ စ ယထာ ဝေဒနာဒယော အနာသဝါပိ သာသဝါပိ အတ္ထိ၊ န ဧဝံ ရူပံ။ ယသ္မာ ပနဿ ရာသဋ္ဌေန ခန္ဓဘာဝေါ ယုဇ္ဇတိ တသ္မာ ခန္ဓေသု ဝုတ္တံ။ ယသ္မာ ရာသဋ္ဌေန စ သာသဝဋ္ဌေန စ ဥပါဒါနက္ခန္ဓဘာဝေါ ယုဇ္ဇတိ တသ္မာ ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု ဝုတ္တံ။ ဝေဒနာဒယော ပန အနာသဝါဝ ခန္ဓေသု ဝုတ္တာ၊ သာသဝါ ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု။ ‘ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ’တိ ဧတ္ထ စ ဥပါဒါနဂေါစရာ ခန္ဓာ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတိ ဧဝမတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဣဓ ပန သဗ္ဗေပေတေ ဧကဇ္ဈံ ကတွာ ခန္ဓာတိ အဓိပ္ပေတာ။

‘အနူနာဓိကတော’တိ ကသ္မာ ပန ဘဂဝတာ ပဉ္စေဝ ခန္ဓာ ဝုတ္တာ အနူနာ အနဓိကာတိ? သဗ္ဗသင်္ခတသဘာဂေကသင်္ဂဟတော၊ အတ္တတ္တနိယဂ္ဂါဟဝတ္ထုဿ ဧတပ္ပရမတော၊ အညေသဉ္စ တဒဝရောဓတော။ အနေကပ္ပဘေဒေသု ဟိ သင်္ခတဓမ္မေသု သဘာဂဝသေန သင်္ဂယှမာနေသု ရူပံ ရူပသဘာဂသင်္ဂဟဝသေန ဧကော ခန္ဓော ဟောတိ၊ ဝေဒနာ ဝေဒနာသဘာဂသင်္ဂဟဝသေန ဧကော ခန္ဓော ဟောတိ။ ဧသ နယော သညာဒီသုပိ။ တသ္မာ သဗ္ဗသင်္ခတသဘာဂသင်္ဂဟတော ပဉ္စေဝ ဝုတ္တာ။ ဧတပရမဉ္စေတံ အတ္တတ္တနိယဂ္ဂါဟဝတ္ထု ယဒိဒံ ရူပါဒယော ပဉ္စ။ ဝုတ္တဉှေတံ – ‘‘ရူပေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သတိ ရူပံ ဥပါဒါယ ရူပံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’တိ (သံ။ နိ။ ၃။၂၀၇)။ ဝေဒနာယ… သညာယ… သင်္ခါရေသု…။ ဝိညာဏေ သတိ ဝိညာဏံ ဥပါဒါယ ဝိညာဏံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ။ တသ္မာ အတ္တတ္တနိယဂ္ဂါဟဝတ္ထုဿ ဧတပရမတောပိ ပဉ္စေဝ ဝုတ္တာ။ ယေပိ စညေ သီလာဒယော ပဉ္စ ဓမ္မက္ခန္ဓာ ဝုတ္တာ၊ တေပိ သင်္ခါရက္ခန္ဓပရိယာပန္နတ္တာ ဧတ္ထေဝ အဝရောဓံ ဂစ္ဆန္တိ။ တသ္မာ အညေသံ တဒဝရောဓတောပိ ပဉ္စေဝ ဝုတ္တာတိ။ ဧဝံ ‘အနူနာဓိကတော’ ဝိနိစ္ဆယနယော ဝိညာတဗ္ဗော။

‘ဥပမာတော’တိ ဧတ္ထ ဟိ ဂိလာနသာလူပမော ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော ¶ ဂိလာနူပမဿ ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓဿ ¶ ဝတ္ထုဒွါရာရမ္မဏဝသေန နိဝါသနဋ္ဌာနတော၊ ဂေလညူပမော ¶ ဝေဒနုပါဒါနက္ခန္ဓော အာဗာဓကတ္တာ၊ ဂေလညသမုဋ္ဌာနူပမော သညုပါဒါနက္ခန္ဓော ကာမသညာဒိဝသေန ရာဂါဒိသမ္ပယုတ္တဝေဒနာသမ္ဘဝါ၊ အသပ္ပာယသေဝနူပမော သင်္ခါရုပါဒါနက္ခန္ဓော ဝေဒနာဂေလညဿ နိဒါနတ္တာ။ ‘‘ဝေဒနံ ဝေဒနတ္တာယ သင်္ခတမဘိသင်္ခရောန္တီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၃။၇၉) ဟိ ဝုတ္တံ။ တထာ ‘‘အကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ ကာယဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဒုက္ခသဟဂတ’’န္တိ (ဓ။ သ။ ၅၅၆)။ ဂိလာနူပမော ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော ဝေဒနာဂေလညေန အပရိမုတ္တတ္တာ။ အပိစ စာရကကာရဏအပရာဓကာရဏကာရကအပရာဓိကူပမာ ဧတေ ဘာဇနဘောဇနဗျဉ္ဇနပရိဝေသကဘုဉ္ဇကူပမာ စာတိ၊ ဧဝံ ‘ဥပမာတော’ ဝိနိစ္ဆယနယော ဝိညာတဗ္ဗော။

‘ဒဋ္ဌဗ္ဗတော ဒွိဓာ’တိ သင်္ခေပတော ဝိတ္ထာရတော စာတိ ဧဝံ ဒွိဓာ ဒဋ္ဌဗ္ဗတော ပေတ္ထ ဝိနိစ္ဆယနယော ဝိညာတဗ္ဗော။ သင်္ခေပတော ဟိ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ အာသိဝိသူပမေ (သံ။ နိ။ ၄။၂၃၈) ဝုတ္တနယေန ဥက္ခိတ္တာသိကပစ္စတ္ထိကတော၊ ဘာရသုတ္တဝသေန (သံ။ နိ။ ၃။၂၂) ဘာရတော၊ ခဇ္ဇနီယပရိယာယဝသေန (သံ။ နိ။ ၃။၇၉) ခါဒကတော၊ ယမကသုတ္တဝသေန (သံ။ နိ။ ၃။၈၅) အနိစ္စဒုက္ခာနတ္တသင်္ခတဝဓကတော ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။

ဝိတ္ထာရတော ပနေတ္ထ ဖေဏပိဏ္ဍော ဝိယ ရူပံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ဥဒကပုဗ္ဗုဠော ဝိယ ဝေဒနာ၊ မရီစိကာ ဝိယ သညာ၊ ကဒလိက္ခန္ဓော ဝိယ သင်္ခါရာ၊ မာယာ ဝိယ ဝိညာဏံ။ ဝုတ္တဉှေတံ –

‘‘ဖေဏပိဏ္ဍူပမံ ရူပံ၊ ဝေဒနာ ပုဗ္ဗုဠူပမာ၊

မရီစိကူပမာ သညာ၊ သင်္ခါရာ ကဒလူပမာ၊

မာယူပမဉ္စ ဝိညာဏံ၊ ဒေသိတာဒိစ္စဗန္ဓုနာ’’တိ။ (သံ။ နိ။ ၃။၉၅)၊

တတ္ထ ရူပါဒီနံ ဖေဏပိဏ္ဍာဒီဟိ ဧဝံ သဒိသတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ – ယထာ ဟိ ဖေဏပိဏ္ဍော နိဿာရောဝ ဧဝံ ရူပမ္ပိ နိစ္စသာရဓုဝသာရအတ္တသာရဝိရဟေန နိဿာရမေဝ။ ယထာ စ သော ‘ဣမိနာ ပတ္တံ ဝါ ထာလကံ ဝါ ကရိဿာမီ’တိ ဂဟေတုံ န သက္ကာ၊ ဂဟိတောပိ တမတ္ထံ န သာဓေတိ ဘိဇ္ဇတေဝ၊ ဧဝံ ရူပမ္ပိ ¶ ‘နိစ္စ’န္တိ ဝါ ‘ဓုဝ’န္တိ ဝါ ‘အဟ’န္တိ ဝါ ‘မမ’န္တိ ဝါ ဂဟေတုံ န ¶ သက္ကာ၊ ဂဟိတမ္ပိ န တထာ တိဋ္ဌတိ၊ အနိစ္စံ ဒုက္ခံ အနတ္တာ အသုဘညေဝ ဟောတီတိ။ ဧဝံ ‘ဖေဏပိဏ္ဍသဒိသမေဝ’ ဟောတိ။

ယထာ ¶ ဝါ ပန ဖေဏပိဏ္ဍော ဆိဒ္ဒါဝဆိဒ္ဒေါ အနေကသန္ဓိဃဋိတော ဗဟူန္နံ ဥဒကသပ္ပာဒီနံ ပါဏာနံ အာဝါသော၊ ဧဝံ ရူပမ္ပိ ဆိဒ္ဒါဝဆိဒ္ဒံ အနေကသန္ဓိဃဋိတံ။ ကုလဝသေန စေတ္ထ အသီတိ ကိမိကုလာနိ ဝသန္တိ။ တဒေဝ တေသံ သူတိဃရမ္ပိ ဝစ္စကုဋိပိ ဂိလာနသာလာပိ သုသာနမ္ပိ။ န တေ အညတ္ထ ဂန္တွာ ဂဗ္ဘဝုဋ္ဌာနာဒီနိ ကရောန္တိ။ ဧဝမ္ပိ ဖေဏပိဏ္ဍသဒိသံ။ ယထာ စ ဖေဏပိဏ္ဍော အာဒိတောဝ ဗဒရပက္ကမတ္တော ဟုတွာ အနုပုဗ္ဗေန ပဗ္ဗတကူဋမတ္တောပိ ဟောတိ၊ ဧဝံ ရူပမ္ပိ အာဒိတော ကလလမတ္တံ ဟုတွာ အနုပုဗ္ဗေန ဗျာမမတ္တမ္ပိ ဂေါမဟိံသဟတ္ထိအာဒီနံ ဝသေန ပဗ္ဗတကူဋမတ္တမ္ပိ ဟောတိ၊ မစ္ဆကစ္ဆပါဒီနံ ဝသေန အနေကယောဇနသတပ္ပမာဏမ္ပိ။ ဧဝမ္ပိ ဖေဏပိဏ္ဍသဒိသံ။ ယထာ စ ဖေဏပိဏ္ဍော ဥဋ္ဌိတမတ္တောပိ ဘိဇ္ဇတိ၊ ထောကံ ဂန္တွာပိ၊ သမုဒ္ဒံ ပတွာ ပန အဝဿမေဝ ဘိဇ္ဇတိ၊ ဧဝမေဝ ရူပမ္ပိ ကလလဘာဝေပိ ဘိဇ္ဇတိ၊ အဗ္ဗုဒါဒိဘာဝေ၊ အန္တရာ ပန အဘေဇ္ဇမာနမ္ပိ ဝဿသတာယုကာနံ ဝဿသတံ ပတွာ အဝဿမေဝ ဘိဇ္ဇတိ၊ မရဏမုခေ စုဏ္ဏဝိစုဏ္ဏံ ဟောတိ။ ဧဝမ္ပိ ဖေဏပိဏ္ဍသဒိသံ။

ယထာ ပန ပုဗ္ဗုဠော အသာရော၊ ဧဝံ ဝေဒနာပိ။ ယထာ စ သော အဗလော၊ အဂယှုပဂေါ၊ န သက္ကာ တံ ဂဟေတွာ ဖလကံ ဝါ အာသနံ ဝါ ကာတုံ၊ ဂဟိတဂ္ဂဟိတောပိ ဘိဇ္ဇတေဝ၊ ဧဝံ ဝေဒနာပိ အဗလာ၊ အဂယှုပဂါ၊ န သက္ကာ ‘နိစ္စာ’တိ ဝါ ‘ဓုဝါ’တိ ဝါ ဂဟေတုံ၊ ဂဟိတာပိ န တထာ တိဋ္ဌတိ။ ဧဝံ အဂယှုပဂတာယပိ ဝေဒနာ ‘ပုဗ္ဗုဠသဒိသာ’။ ယထာ ပန တသ္မိံ တသ္မိံ ဥဒကဗိန္ဒုမှိ ပုဗ္ဗုဠော ဥပ္ပဇ္ဇတိ စေဝ နိရုဇ္ဈတိ စ၊ န စိရဋ္ဌိတိကော ဟောတိ၊ ဧဝံ ဝေဒနာပိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စေဝ နိရုဇ္ဈတိ စ၊ န စိရဋ္ဌိတိကာ ဟောတိ၊ ဧကစ္ဆရက္ခဏေ ကောဋိသတသဟဿသင်္ချာ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဇ္ဈတိ။ ယထာ စ ပုဗ္ဗုဠော ဥဒကတလံ၊ ဥဒကဗိန္ဒုံ ¶ ၊ ဥဒကဇလ္လကံ သင်္ကဍ္ဎိတွာ ပုဋံ ကတွာ ဂဟဏဝါတဉ္စာတိ စတ္တာရိ ကာရဏာနိ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဧဝံ ဝေဒနာပိ ဝတ္ထုံ၊ အာရမ္မဏံ၊ ကိလေသဇာလံ၊ ဖဿသင်္ဃဋ္ဋနဉ္စာတိ စတ္တာရိ ကာရဏာနိ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဧဝမ္ပိ ဝေဒနာ ပုဗ္ဗုဠသဒိသာ။

သညာပိ အသာရကဋ္ဌေန ‘မရီစိသဒိသာ’။ တထာ အဂယှုပဂဋ္ဌေန၊ န ဟိ သက္ကာ တံ ဂဟေတွာ ပိဝိတုံ ဝါ နှာယိတုံ ဝါ ဘာဇနံ ဝါ ပူရေတုံ။ အပိစ ယထာ မရီစိ ဝိပ္ဖန္ဒတိ၊ သဉ္ဇာတူမိဝေဂေါ ¶ ဝိယ ခါယတိ၊ ဧဝံ နီလသညာဒိဘေဒါ သညာပိ နီလာဒိအနုဘဝနတ္ထာယ ဖန္ဒတိ ဝိပ္ဖန္ဒတိ။ ယထာ စ မရီစိ မဟာဇနံ ဝိပ္ပလမ္ဘေတိ ¶ ၊ ‘ပရိပုဏ္ဏဝါပီ ဝိယ ပရိပုဏ္ဏနဒီ ဝိယ ဒိဿတီ’တိ ဝဒါပေတိ၊ ဧဝံ သညာပိ ဝိပ္ပလမ္ဘေတိ၊ ‘ဣဒံ နီလကံ သုဘံ သုခံ နိစ္စ’န္တိ ဝဒါပေတိ။ ပီတကာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဧဝံ ဝိပ္ပလမ္ဘနေနာပိ မရီစိသဒိသာ။

သင်္ခါရာပိ အသာရကဋ္ဌေန ‘ကဒလိက္ခန္ဓသဒိသာ’။ တထာ အဂယှုပဂဋ္ဌေန။ ယထေဝ ဟိ ကဒလိက္ခန္ဓတော ကိဉ္စိ ဂဟေတွာ န သက္ကာ ဂေါပါနသီအာဒီနမတ္ထာယ ဥပနေတုံ၊ ဥပနီတမ္ပိ န တထာ ဟောတိ၊ ဧဝံ သင်္ခါရာပိ န သက္ကာ နိစ္စာဒိဝသေန ဂဟေတုံ၊ ဂဟိတာပိ န တထာ ဟောန္တိ။ ယထာ စ ကဒလိက္ခန္ဓော ဗဟုဝဋ္ဋိသမောဓာနော ဟောတိ၊ ဧဝံ သင်္ခါရက္ခန္ဓောပိ ဗဟုဓမ္မသမောဓာနော။ ယထာ စ ကဒလိက္ခန္ဓော နာနာလက္ခဏော၊ အညောယေဝ ဟိ ဗာဟိရာယ ပတ္တဝဋ္ဋိယာ ဝဏ္ဏော၊ အညော တတော အဗ္ဘန္တရဗ္ဘန္တရာနံ၊ ဧဝမေဝ သင်္ခါရက္ခန္ဓောပိ အညဒေဝ ဖဿဿ လက္ခဏံ၊ အညံ စေတနာဒီနံ။ သမောဓာနေတွာ ပန သင်္ခါရက္ခန္ဓောတွေဝ ဝုစ္စတီတိ။ ဧဝမ္ပိ သင်္ခါရက္ခန္ဓော ကဒလိက္ခန္ဓသဒိသော။

ဝိညာဏမ္ပိ အသာရကဋ္ဌေန ‘မာယာသဒိသံ’။ တထာ အဂယှုပဂဋ္ဌေန။ ယထာ စ မာယာ ဣတ္တရာ လဟုပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ ဧဝံ ဝိညာဏံ။ တဉှိ တတောပိ ဣတ္တရတရဉ္စေဝ လဟုပစ္စုပဋ္ဌာနတရဉ္စ။ တေနေဝ ဟိ စိတ္တေန ပုရိသော အာဂတော ဝိယ၊ ဂတော ဝိယ၊ ဌိတော ဝိယ၊ နိသိန္နော ဝိယ ဟောတိ။ အညဒေဝ စာဂမနကာလေ စိတ္တံ၊ အညံ ဂမနကာလာဒီသု။ ဧဝမ္ပိ ဝိညာဏံ မာယာသဒိသံ။ မာယာ စ မဟာဇနံ ဝဉ္စေတိ၊ ယံ ကိဉ္စိဒေဝ ‘ဣဒံ သုဝဏ္ဏံ ရဇတံ မုတ္တာ’တိပိ ဂဟာပေတိ။ ဝိညာဏမ္ပိ ¶ မဟာဇနံ ဝဉ္စေတိ၊ တေနေဝ စိတ္တေန အာဂစ္ဆန္တံ ဝိယ၊ ဂစ္ဆန္တံ ဝိယ၊ ဌိတံ ဝိယ၊ နိသိန္နံ ဝိယ ကတွာ ဂါဟာပေတိ။ အညဒေဝ စ အာဂမနေ စိတ္တံ၊ အညံ ဂမနာဒီသု။ ဧဝမ္ပိ ဝိညာဏံ မာယာသဒိသံ။ ဝိသေသတော စ သုဘာရမ္မဏမ္ပိ ဩဠာရိကမ္ပိ အဇ္ဈတ္တိကရူပံ အသုဘန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဝေဒနာ တီဟိ ဒုက္ခတာဟိ အဝိနိမုတ္တတော ဒုက္ခာတိ သညာသင်္ခါရာ အဝိဓေယျတော အနတ္တာတိ ဝိညာဏံ ဥဒယဗ္ဗယဓမ္မတော အနိစ္စန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

‘ဧဝံ ပဿန္တဿတ္ထသိဒ္ဓိတော’တိ ဧဝဉ္စ သင်္ခေပဝိတ္ထာရဝသေန ဒွိဓာ ပဿတော ယာ အတ္ထသိဒ္ဓိ ဟောတိ၊ တတောပိ ဝိနိစ္ဆယနယော ဝိညာတဗ္ဗော၊ သေယျထိဒံ – သင်္ခေပတော တာဝ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓေသု ဥက္ခိတ္တာသိကပစ္စတ္ထိကာဒိဘာဝေန ပဿန္တော ခန္ဓေဟိ န ဝိဟညတိ။ ဝိတ္ထာရတော ပန ရူပါဒီနိ ဖေဏပိဏ္ဍာဒိသဒိသဘာဝေန ပဿန္တော န အသာရေသု သာရဒဿီ ဟောတိ။ ဝိသေသတော စ အဇ္ဈတ္တိကရူပံ ¶ အသုဘတော ပဿန္တော ကဗဠီကာရာဟာရံ ပရိဇာနာတိ ¶ ၊ အသုဘေ သုဘန္တိ ဝိပလ္လာသံ ပဇဟတိ၊ ကာမောဃံ ဥတ္တရတိ၊ ကာမယောဂေန ဝိသံယုဇ္ဇတိ၊ ကာမာသဝေန အနာသဝေါ ဟောတိ၊ အဘိဇ္ဈာကာယဂန္ထံ ဘိန္ဒတိ၊ ကာမုပါဒါနံ န ဥပါဒိယတိ။ ဝေဒနံ ဒုက္ခတော ပဿန္တော ဖဿာဟာရံ ပရိဇာနာတိ၊ ဒုက္ခေ သုခန္တိ ဝိပလ္လာသံ ပဇဟတိ၊ ဘဝေါဃံ ဥတ္တရတိ၊ ဘဝယောဂေန ဝိသံယုဇ္ဇတိ၊ ဘဝါသဝေန အနာသဝေါ ဟောတိ၊ ဗျာပါဒကာယဂန္ထံ ဘိန္ဒတိ၊ သီလဗ္ဗတုပါဒါနံ န ဥပါဒိယတိ။ သညံ သင်္ခါရေ စ အနတ္တတော ပဿန္တော မနောသဉ္စေတနာဟာရံ ပရိဇာနာတိ၊ အနတ္တနိ အတ္တာတိ ဝိပလ္လာသံ ပဇဟတိ၊ ဒိဋ္ဌောဃံ ဥတ္တရတိ၊ ဒိဋ္ဌိယောဂေန ဝိသံယုဇ္ဇတိ၊ ဒိဋ္ဌာသဝေန အနာသဝေါ ဟောတိ၊ ဣဒံ သစ္စာဘိနိဝေသကာယဂန္ထံ ဘိန္ဒတိ၊ အတ္တဝါဒုပါဒါနံ န ဥပါဒိယတိ။ ဝိညာဏံ အနိစ္စတော ပဿန္တော ဝိညာဏာဟာရံ ပရိဇာနာတိ၊ အနိစ္စေ နိစ္စန္တိ ဝိပလ္လာသံ ပဇဟတိ၊ အဝိဇ္ဇောဃံ ဥတ္တရတိ၊ အဝိဇ္ဇာယောဂေန ဝိသံယုဇ္ဇတိ၊ အဝိဇ္ဇာသဝေန အနာသဝေါ ဟောတိ၊ သီလဗ္ဗတပရာမာသကာယဂန္ထံ ဘိန္ဒတိ၊ ဒိဋ္ဌုပါဒါနံ န ဥပါဒိယတိ။

ဧဝံ မဟာနိသံသံ၊ ဝဓကာဒိဝသေန ဒဿနံ ယသ္မာ၊

တသ္မာ ခန္ဓေ ဓီရော၊ ဝဓကာဒိဝသေန ပဿေယျာတိ။

၃၂။ ဣဒါနိ ¶ အဘိဓမ္မဘာဇနီယံ ဟောတိ။ တတ္ထ ရူပက္ခန္ဓနိဒ္ဒေသော ဟေဋ္ဌာ ရူပကဏ္ဍေ ဝိတ္ထာရိတနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။

၃၄။ ဝေဒနာက္ခန္ဓနိဒ္ဒေသေ ဧကဝိဓေနာတိ ဧကကောဋ္ဌာသေန။ ဖဿသမ္ပယုတ္တောတိ ဖဿေန သမ္ပယုတ္တော။ သဗ္ဗာပိ စတုဘူမိကဝေဒနာ။ သဟေတုကဒုကေ သဟေတုကာ စတုဘူမိကဝေဒနာ၊ အဟေတုကာ ကာမာဝစရာဝ။ ဣမိနာ ဥပါယေန ကုသလပဒါဒီဟိ ဝုတ္တာ ဝေဒနာ ဇာနိတဗ္ဗာ။ အပိစာယံ ဝေဒနာက္ခန္ဓော ဧကဝိဓေန ဖဿသမ္ပယုတ္တတော ဒဿိတော၊ ဒုဝိဓေန သဟေတုကာဟေတုကတော၊ တိဝိဓေန ဇာတိတော ¶ ၊ စတုဗ္ဗိဓေန ဘူမန္တရတော၊ ပဉ္စဝိဓေန ဣန္ဒြိယတော။ တတ္ထ သုခိန္ဒြိယဒုက္ခိန္ဒြိယာနိ ကာယပ္ပသာဒဝတ္ထုကာနိ ကာမာဝစရာနေဝ။ သောမနဿိန္ဒြိယံ ဆဋ္ဌဝတ္ထုကံ ဝါ အဝတ္ထုကံ ဝါ တေဘူမကံ ¶ ။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ ဆဋ္ဌဝတ္ထုကံ ကာမာဝစရံ။ ဥပေက္ခိန္ဒြိယံ စက္ခာဒိစတုပ္ပသာဒဝတ္ထုကံ ဆဋ္ဌဝတ္ထုကံ အဝတ္ထုကဉ္စ စတုဘူမကံ။ ဆဗ္ဗိဓေန ဝတ္ထုတော ဒဿိတော။ တတ္ထ ပုရိမာ ပဉ္စ ဝေဒနာ ပဉ္စပ္ပသာဒဝတ္ထုကာ ကာမာဝစရာဝ ဆဋ္ဌာ အဝတ္ထုကာ ဝါ သဝတ္ထုကာ ဝါ စတုဘူမိကာ။

သတ္တဝိဓေန တတ္ထ မနောသမ္ဖဿဇာ ဘေဒတော ဒဿိတာ၊ အဋ္ဌဝိဓေန တတ္ထ ကာယသမ္ဖဿဇာ ဘေဒတော၊ နဝဝိဓေန သတ္တဝိဓဘေဒေ မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿဇာ ဘေဒတော၊ ဒသဝိဓေန အဋ္ဌဝိဓဘေဒေ မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿဇာ ဘေဒတော။ ဧတေသု ဟိ သတ္တဝိဓဘေဒေ မနောသမ္ဖဿဇာ မနောဓာတုသမ္ဖဿဇာ၊ မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿဇာတိ ဒွိဓာ ဘိန္နာ။ အဋ္ဌဝိဓဘေဒေ တာယ သဒ္ဓိံ ကာယသမ္ဖဿဇာပိ သုခါ ဒုက္ခာတိ ဒွိဓာ ဘိန္နာ။ နဝဝိဓဘေဒေ သတ္တဝိဓေ ဝုတ္တာ မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿဇာ ကုသလာဒိဝသေန တိဓာ ဘိန္နာ။ ဒသဝိဓဘေဒေ အဋ္ဌဝိဓေ ဝုတ္တာ မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿဇာ ကုသလာဒိဝသေနေဝ တိဓာ ဘိန္နာ။

ကုသလတ္တိကော စေတ္ထ ကေဝလံ ပူရဏတ္ထမေဝ ဝုတ္တော။ သတ္တဝိဓအဋ္ဌဝိဓနဝဝိဓဘေဒေသု ပန နယံ ဒါတုံ ယုတ္တဋ္ဌာနေ ¶ နယော ဒိန္နော။ အဘိဓမ္မဉှိ ပတွာ တထာဂတေန နယံ ဒါတုံ ယုတ္တဋ္ဌာနေ နယော အဒိန္နော နာမ နတ္ထိ။ အယံ တာဝ ဒုကမူလကေ ဧကော ဝါရော။

သတ္ထာ ဟိ ဣမသ္မိံ အဘိဓမ္မဘာဇနီယေ ဝေဒနာက္ခန္ဓံ ဘာဇေန္တော တိကေ ဂဟေတွာ ဒုကေသု ပက္ခိပိ၊ ဒုကေ ဂဟေတွာ တိကေသု ပက္ခိပိ၊ တိကေ စ ဒုကေ စ ဥဘတောဝဍ္ဎနနီဟာရေန အာဟရိ၊ သတ္တဝိဓေန၊ စတုဝီသတိဝိဓေန၊ တိံသဝိဓေန၊ ဗဟုဝိဓေနာတိ သဗ္ဗထာပိ ဗဟုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓံ ဒဿေသိ။ ကသ္မာ? ပုဂ္ဂလဇ္ဈာသယေန စေဝ ဒေသနာဝိလာသေန စ။ ဓမ္မံ သောတုံ နိသိန္နဒေဝပရိသာယ ဟိ ယေ ဒေဝပုတ္တာ တိကေ အာဒါယ ဒုကေသု ပက္ခိပိတွာ ကထိယမာနံ ပဋိဝိဇ္ဈိတုံ သက္ကောန္တိ၊ တေသံ သပ္ပာယဝသေန တထာ ကတွာ ဒေသေသိ။ ယေ ဣတရေဟိ အာကာရေဟိ ကထိယမာနံ ပဋိဝိဇ္ဈိတုံ သက္ကောန္တိ၊ တေသံ တေဟာကာရေဟိ ဒေသေသီတိ။ အယမေတ္ထ ‘ပုဂ္ဂလဇ္ဈာသယော’။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ ပန အတ္တနော မဟာဝိသယတာယ တိကေ ဝါ ဒုကေသု ပက္ခိပိတွာ၊ ဒုကေ ဝါ တိကေသု ဥဘတောဝဍ္ဎနေန ဝါ၊ သတ္တဝိဓာဒိနယေန ဝါ၊ ယထာ ¶ ယထာ ဣစ္ဆတိ တထာ တထာ ဒေသေတုံ သက္ကောတိ။ တသ္မာပိ ဣမေဟာကာရေဟိ ဒေသေသီတိ အယမဿ ‘ဒေသနာဝိလာသော’။

တတ္ထ ¶ တိကေ အာဒါယ ဒုကေသု ပက္ခိပိတွာ ဒေသိတဝါရော ဒုကမူလကော နာမ။ ဒုကေ အာဒါယ တိကေသု ပက္ခိပိတွာ ဒေသိတဝါရော တိကမူလကော နာမ။ တိကေ စ ဒုကေ စ ဥဘတော ဝဍ္ဎေတွာ ဒေသိတဝါရော ဥဘတောဝဍ္ဎိတကော နာမ။ အဝသာနေ သတ္တဝိဓေနာတိအာဒိဝါရော ဗဟုဝိဓဝါရော နာမာတိ ဣမေ တာဝ စတ္တာရော မဟာဝါရာ။

တတ္ထ ဒုကမူလကေ ဒုကေသု လဗ္ဘမာနေန ဧကေကေန ဒုကေန သဒ္ဓိံ တိကေသု အလဗ္ဘမာနေ ဝေဒနာတ္တိကပီတိတ္တိကသနိဒဿနတ္တိကေ အပနေတွာ၊ သေသေ လဗ္ဘမာနကေ ဧကူနဝီသတိ တိကေ ယောဇေတွာ၊ ဒုတိယဒုကပဌမတ္တိကယောဇနဝါရာဒီနိ နဝဝါရသတာနိ ပညာသဉ္စ ဝါရာ ဟောန္တိ။ တေ သဗ္ဗေပိ ပါဠိယံ သံခိပိတွာ တတ္ထ တတ္ထ ဒဿေတဗ္ဗယုတ္တကံ ဒဿေတွာ ဝုတ္တာ။ အသမ္မုယှန္တေန ပန ဝိတ္ထာရတော ဝေဒိတဗ္ဗာ။

တိကမူလကေပိ တိကေသု လဗ္ဘမာနေန ဧကေကေန တိကေန သဒ္ဓိံ ဒုကေသု အလဗ္ဘမာနေ ပဌမဒုကာဒယော ဒုကေ အပနေတွာ၊ သေသေ လဗ္ဘမာနကေ သဟေတုကဒုကာဒယော ပညာသ ဒုကေ ယောဇေတွာ၊ ပဌမတ္တိကဒုတိယဒုကယောဇနဝါရာဒီနိ နဝဝါရသတာနိ ပညာသဉ္စ ¶ ဝါရာ ဟောန္တိ။ တေပိ သဗ္ဗေ ပါဠိယံ သင်္ခိပိတွာ တတ္ထ တတ္ထ ဒဿေတဗ္ဗယုတ္တကံ ဒဿေတွာ ဝုတ္တာ။ အသမ္မုယှန္တေန ပန ဝိတ္ထာရတော ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ဥဘတောဝဍ္ဎိတကေ ဒုဝိဓဘေဒေ ဒုတိယဒုကံ တိဝိဓဘေဒေ စ ပဌမတိကံ အာဒိံ ကတွာ လဗ္ဘမာနေဟိ ဧကူနဝီသတိယာ ဒုကေဟိ လဗ္ဘမာနေ ဧကူနဝီသတိတိကေ ယောဇေတွာ ဒုတိယဒုကပဌမတိကယောဇနဝါရာဒယော ဧကူနဝီသတိဝါရာ ဝုတ္တာ။ ဧသ ဒုကတိကာနံ ဝသေန ဥဘတောဝဍ္ဎိတတ္တာ ဥဘတောဝဍ္ဎိတကော နာမ တတိယော မဟာဝါရော။

ဗဟုဝိဓဝါရဿ သတ္တဝိဓနိဒ္ဒေသေ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ လဗ္ဘမာနေသု ဧကူနဝီသတိယာ တိကေသု ဧကေကေန သဒ္ဓိံ စတဿော ဘူမိယော ယောဇေတွာ ဧကူနဝီသတိ သတ္တဝိဓဝါရာ ဝုတ္တာ။ စတုဝီသတိဝိဓနိဒ္ဒေသေပိ တေသံယေဝ တိကာနံ ဝသေန ဧကူနဝီသတိဝါရာ ဝုတ္တာ။ တထာ ဗဟုဝိဓဝါရေ စာတိ ¶ ။ တိံသဝိဓဝါရော ဧကောယေဝါတိ သဗ္ဗေပိ အဋ္ဌပညာသ ဝါရာ ဟောန္တိ။ အယံ တာဝေတ္ထ ဝါရပရိစ္ဆေဒဝသေန ပါဠိဝဏ္ဏနာ။

ဣဒါနိ ¶ အတ္ထဝဏ္ဏနာ ဟောတိ။ တတ္ထ သတ္တဝိဓနိဒ္ဒေသော တာဝ ဥတ္တာနတ္ထောယေဝ။ စတုဝီသတိဝိဓနိဒ္ဒေသေ စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာက္ခန္ဓော အတ္ထိ ကုသလောတိ ကာမာဝစရအဋ္ဌကုသလစိတ္တဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ အတ္ထိ အကုသလောတိ ဒွါဒသအကုသလစိတ္တဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ အတ္ထိ အဗျာကတောတိ တိဿော မနောဓာတုယော၊ တိဿော အဟေတုကမနောဝိညာဏဓာတုယော၊ အဋ္ဌ မဟာဝိပါကာနိ၊ ဒသ ကာမာဝစရကိရိယာတိ စတုဝီသတိယာ စိတ္တာနံ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗော။

တတ္ထ အဋ္ဌ ကုသလာနိ ဒွါဒသ အကုသလာနိ စ ဇဝနဝသေန လဗ္ဘန္တိ။ ကိရိယမနောဓာတု အာဝဇ္ဇနဝသေန လဗ္ဘတိ။ ဒွေ ဝိပါကမနောဓာတုယော သမ္ပဋိစ္ဆနဝသေန၊ တိဿော ဝိပါကမနောဝိညာဏဓာတုယော သန္တီရဏတဒါရမ္မဏဝသေန၊ ကိရိယာဟေတုကမနောဝိညာဏဓာတု ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနဝသေန၊ အဋ္ဌ မဟာဝိပါကစိတ္တာနိ တဒါရမ္မဏဝသေန၊ နဝ ကိရိယစိတ္တာနိ ဇဝနဝသေန လဗ္ဘန္တိ။ သောတဃာနဇိဝှာကာယဒွါရေသုပိ ဧသေဝ နယော။

မနောဒွါရေ ပန အတ္ထိ ကုသလောတိ စတုဘူမကကုသလဝသေန ကထိတံ၊ အတ္ထိ အကုသလောတိ ဒွါဒသအကုသလဝသေန။ အတ္ထိ အဗျာကတောတိ ဧကာဒသန္နံ ကာမာဝစရဝိပါကာနံ၊ ဒသန္နံ ကိရိယာနံ ¶ ၊ နဝန္နံ ရူပါဝစရာရူပါဝစရကိရိယာနံ၊ စတုန္နံ သာမညဖလာနန္တိ စတုတ္တိံသစိတ္တုပ္ပာဒဝသေန ကထိတံ။ တတ္ထ စတုဘူမကကုသလဉ္စေဝ အကုသလဉ္စ ဇဝနဝသေန လဗ္ဘတိ။ ကိရိယတော အဟေတုကမနောဝိညာဏဓာတု အာဝဇ္ဇနဝသေန၊ ဧကာဒသ ဝိပါကစိတ္တာနိ တဒါရမ္မဏဝသေန၊ တေဘူမကကိရိယာ စေဝ သာမညဖလာနိ စ ဇဝနဝသေနေဝ လဗ္ဘန္တိ။ တာနိ သတ္တဝိဓာဒီသု ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဌတွာ ကထေတုံ ဝဋ္ဋန္တိ။ တိံသဝိဓေ ပန ဌတွာ ဒီပိယမာနာနိ သုခဒီပနာနိ ဟောန္တီတိ တိံသဝိဓသ္မိံယေဝ ဌတွာ ဒီပယိံသု။

ဧတာနိ ဟိ သဗ္ဗာနိပိ စိတ္တာနိ စက္ခုဒွါရေ ဥပနိဿယကောဋိယာ၊ သမတိက္ကမဝသေန၊ ဘာဝနာဝသေနာတိ တီဟာကာရေဟိ လဗ္ဘန္တိ။ တထာ သောတဒွါရမနောဒွါရေသုပိ။ ဃာနဇိဝှာကာယဒွါရေသု ပန သမတိက္ကမဝသေန၊ ဘာဝနာဝသေနာတိ ဒွီဟေဝါကာရေဟိ လဗ္ဘန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ကထံ? ဣဓ ဘိက္ခု ဝိဟာရစာရိကံ စရမာနော ကသိဏမဏ္ဍလံ ဒိသွာ ‘ကိံ နာမေတ’န္တိ ပုစ္ဆိတွာ ¶ ‘ကသိဏမဏ္ဍလ’န္တိ ဝုတ္တေ ပုန ‘ကိံ ဣမိနာ ကရောန္တီ’တိ ပုစ္ဆတိ။ အထဿ အာစိက္ခန္တိ – ‘ဧဝံ ဘာဝေတွာ ဈာနာနိ ဥပ္ပာဒေတွာ၊ သမာပတ္တိပဒဋ္ဌာနံ ဝိပဿနံ ဝဍ္ဎေတွာ၊ အရဟတ္တံ ပါပုဏန္တီ’တိ။ အဇ္ဈာသယသမ္ပန္နော ကုလပုတ္တော ‘ဘာရိယံ ဧတ’န္တိ အသလ္လက္ခေတွာ ‘မယာပိ ဧသ ဂုဏော ¶ နိဗ္ဗတ္တေတုံ ဝဋ္ဋတိ၊ န ခေါ ပန သက္ကာ ဧသ နိပဇ္ဇိတွာ နိဒ္ဒါယန္တေန နိဗ္ဗတ္တေတုံ၊ အာဒိတောဝ ဝီရိယံ ကာတုံ သီလံ သောဓေတုံ ဝဋ္ဋတီ’တိ စိန္တေတွာ သီလံ သောဓေတိ။ တတော သီလေ ပတိဋ္ဌာယ ဒသ ပလိဗောဓေ ဥပစ္ဆိန္ဒိတွာ၊ တိစီဝရပရမေန သန္တောသေန သန္တုဋ္ဌော၊ အာစရိယုပဇ္ဈာယာနံ ဝတ္တပဋိဝတ္တံ ကတွာ၊ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဥဂ္ဂဏှိတွာ၊ ကသိဏပရိကမ္မံ ကတွာ၊ သမာပတ္တိယော ဥပ္ပာဒေတွာ၊ သမာပတ္တိပဒဋ္ဌာနံ ဝိပဿနံ ဝဍ္ဎေတွာ၊ အရဟတ္တံ ပါပုဏာတိ။ တတ္ထ သဗ္ဗာပိ ပရိကမ္မဝေဒနာ ကာမာဝစရာ၊ အဋ္ဌသမာပတ္တိဝေဒနာ ရူပါဝစရာရူပါဝစရာ၊ မဂ္ဂဖလဝေဒနာ လောကုတ္တရာတိ ဧဝံ စက္ခုဝိညာဏံ စတုဘူမိကဝေဒနာနိဗ္ဗတ္တိယာ ဗလဝပစ္စယော ဟောတီတိ စတုဘူမိကဝေဒနာ စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ နာမ ဇာတာ။ ဧဝံ တာဝ ‘ဥပနိဿယဝသေန’ လဗ္ဘန္တိ။

စက္ခုဒွါရေ ¶ ပန ရူပေ အာပါထဂတေ ‘ဣဋ္ဌေ မေ အာရမ္မဏေ ရာဂေါ ဥပ္ပန္နော၊ အနိဋ္ဌေ ပဋိဃော၊ အသမပေက္ခနာယ မောဟော၊ ဝိနိဗန္ဓဿ ပန မေ မာနော ဥပ္ပန္နော၊ ပရာမဋ္ဌဿ ဒိဋ္ဌိ၊ ဝိက္ခေပဂတဿ ဥဒ္ဓစ္စံ၊ အသန္နိဋ္ဌာဂတဿ ဝိစိကိစ္ဆာ၊ ထာမဂတဿ အနုသယော ဥပ္ပန္နော’တိ ပရိဂ္ဂဟေ ဌိတော ကုလပုတ္တော အတ္တနော ကိလေသုပ္ပတ္တိံ ဉတွာ ‘ဣမေ မေ ကိလေသာ ဝဍ္ဎမာနာ အနယဗျသနာယ သံဝတ္တိဿန္တိ၊ ဟန္ဒ နေ နိဂ္ဂဏှာမီ’တိ စိန္တေတွာ ‘န ခေါ ပန သက္ကာ နိပဇ္ဇိတွာ နိဒ္ဒါယန္တေန ကိလေသေ နိဂ္ဂဏှိတုံ၊ အာဒိတောဝ ဝီရိယံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ သီလံ သောဓေတု’န္တိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ပဋိပဇ္ဇိတွာ အရဟတ္တံ ပါပုဏာတိ။ တတ္ထ သဗ္ဗာပိ ပရိကမ္မဝေဒနာ ကာမာဝစရာ၊ အဋ္ဌသမာပတ္တိဝေဒနာ ရူပါဝစရာရူပါဝစရာ၊ မဂ္ဂဖလဝေဒနာ လောကုတ္တရာတိ ဧဝံ ရူပါရမ္မဏေ ဥပ္ပန္နံ ကိလေသံ သမတိက္ကမိတွာ ဂတာတိ စတုဘူမိကဝေဒနာ စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ နာမ ဇာတာ။ ဧဝံ ‘သမတိက္ကမဝသေန’ လဗ္ဘန္တိ။

စက္ခုဒွါရေ ပန ရူပေ အာပါထဂတေ ဧကော ဧဝံ ပရိဂ္ဂဟံ ပဋ္ဌပေတိ – ‘ဣဒံ ရူပံ ကိံ နိဿိတ’န္တိ? တတော နံ ‘ဘူတနိဿိတ’န္တိ ဉတွာ စတ္တာရိ မဟာဘူတာနိ ဥပါဒါရူပဉ္စ ရူပန္တိ ပရိဂ္ဂဏှာတိ၊ တဒါရမ္မဏေ ဓမ္မေ အရူပန္တိ ပရိဂ္ဂဏှာတိ။ တတော သပ္ပစ္စယံ နာမရူပံ ပရိဂဏှိတွာ တီဏိ လက္ခဏာနိ အာရောပေတွာ ဝိပဿနာပဋိပါဋိယာ သင်္ခါရေ သမ္မသိတွာ အရဟတ္တံ ပါပုဏာတိ။ တတ္ထ သဗ္ဗာပိ ¶ ပရိကမ္မဝေဒနာ ကာမာဝစရာ၊ အဋ္ဌသမာပတ္တိဝေဒနာ ရူပါဝစရာရူပါဝစရာ၊ မဂ္ဂဖလဝေဒနာ လောကုတ္တရာတိ ဧဝံ ရူပါရမ္မဏံ သမ္မသိတွာ နိဗ္ဗတ္တိတာတိ အယံ ဝေဒနာ စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ နာမ ဇာတာ။ ဧဝံ ‘ဘာဝနာဝသေန’ လဗ္ဘန္တိ။

အပရော ¶ ဘိက္ခု သုဏာတိ – ‘ကသိဏပရိကမ္မံ ကိရ ကတွာ သမာပတ္တိယော ဥပ္ပာဒေတွာ သမာပတ္တိပဒဋ္ဌာနံ ဝိပဿနံ ဝဍ္ဎေတွာ အရဟတ္တံ ပါပုဏန္တီ’တိ။ အဇ္ဈာသယသမ္ပန္နော ကုလပုတ္တော ‘ဘာရိယံ ဧတ’န္တိ အသလ္လက္ခေတွာ ‘မယာပိ ဧသ ဂုဏော နိဗ္ဗတ္တေတုံ ဝဋ္ဋတီ’တိ ပုရိမနယေနေဝ ပဋိပဇ္ဇိတွာ အရဟတ္တံ ပါပုဏာတိ။ တတ္ထ သဗ္ဗာပိ ပရိကမ္မဝေဒနာ ကာမာဝစရာ၊ အဋ္ဌသမာပတ္တိဝေဒနာ ရူပါဝစရာရူပါဝစရာ၊ မဂ္ဂဖလဝေဒနာ လောကုတ္တရာတိ ဧဝံ သောတဝိညာဏံ စတုဘူမိကဝေဒနာ ¶ နိဗ္ဗတ္တိယာ ဗလဝပစ္စယော ဟောတီတိ စတုဘူမိကဝေဒနာ သောတသမ္ဖဿပစ္စယာ နာမ ဇာတာ။ ဧဝံ တာဝ ‘ဥပနိဿယဝသေန’ လဗ္ဘန္တိ။

သောတဒွါရေ ပန သဒ္ဒေ အာပါထဂတေတိ သဗ္ဗံ စက္ခုဒွါရေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧဝံ သဒ္ဒါရမ္မဏေ ဥပ္ပန္နံ ကိလေသံ သမတိက္ကမိတွာ ဂတာတိ စတုဘူမိကဝေဒနာ သောတသမ္ဖဿပစ္စယာ နာမ ဇာတာ။ ဧဝံ ‘သမတိက္ကမဝသေန’ လဗ္ဘန္တိ။

သောတဒွါရေ ပန သဒ္ဒေ အာပါထဂတေ ဧကော ဧဝံ ပရိဂ္ဂဟံ ပဋ္ဌပေတိ – အယံ သဒ္ဒေါ ကိံ နိဿိတောတိ သဗ္ဗံ စက္ခုဒွါရေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧဝံ သဒ္ဒါရမ္မဏံ သမ္မသိတွာ နိဗ္ဗတ္တိတာတိ အယံ ဝေဒနာ သောတသမ္ဖဿပစ္စယာ နာမ ဇာတာ။ ဧဝံ ‘ဘာဝနာဝသေန’ လဗ္ဘန္တိ။

ဃာနဇိဝှာကာယဒွါရေသု ပန ဂန္ဓာရမ္မဏာဒီသု အာပါထဂတေသု ‘ဣဋ္ဌေ မေ အာရမ္မဏေ ရာဂေါ ဥပ္ပန္နော’တိ သဗ္ဗံ စက္ခုဒွါရေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧဝံ ဂန္ဓာရမ္မဏာဒီသု ဥပ္ပန္နံ ကိလေသံ သမတိက္ကမိတွာ ဂတာတိ စတုဘူမိကဝေဒနာ ဃာနဇိဝှာကာယသမ္ဖဿပစ္စယာ နာမ ဇာတာ။ ဧဝံ တီသု ဒွါရေသု ‘သမတိက္ကမဝသေန’ လဗ္ဘန္တိ။

ဃာနဒွါရာဒီသု ပန ဂန္ဓာဒီသု အာပါထဂတေသု ဧကော ဧဝံ ပရိဂ္ဂဟံ ပဋ္ဌပေတိ – ‘အယံ ဂန္ဓော၊ အယံ ရသော၊ ဣဒံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ကိံ နိဿိတ’န္တိ သဗ္ဗံ စက္ခုဒွါရေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧဝံ ဂန္ဓာရမ္မဏာဒီနိ သမ္မသိတွာ နိဗ္ဗတ္တိတာတိ ¶ အယံ ဝေဒနာ ဃာနဇိဝှာကာယသမ္ဖဿပစ္စယာ နာမ ဇာတာ။ ဧဝံ ‘ဘာဝနာဝသေန’ လဗ္ဘန္တိ။

မနောဒွါရေ ပန တီဟိပိ အာကာရေဟိ လဗ္ဘန္တိ။ ဧကစ္စော ဟိ ဇာတိံ ဘယတော ပဿတိ၊ ဇရံ ဗျာဓိံ မရဏံ ဘယတော ပဿတိ၊ ဘယတော ဒိသွာ ‘ဇာတိဇရာဗျာဓိမရဏေဟိ မုစ္စိတုံ ဝဋ္ဋတိ၊ န ခေါ ¶ ပန သက္ကာ နိပဇ္ဇိတွာ နိဒ္ဒါယန္တေန ဇာတိအာဒီဟိ မုစ္စိတုံ၊ အာဒိတောဝ ဝီရိယံ ကာတုံ သီလံ သောဓေတုံ ဝဋ္ဋတီ’တိ စိန္တေတွာ စက္ခုဒွါရေ ဝုတ္တနယေနေဝ ပဋိပဇ္ဇိတွာ အရဟတ္တံ ပါပုဏာတိ။ တတ္ထ သဗ္ဗာပိ ပရိကမ္မဝေဒနာ ကာမာဝစရာ၊ အဋ္ဌသမာပတ္တိဝေဒနာ ရူပါဝစရာရူပါဝစရာ၊ မဂ္ဂဖလဝေဒနာ လောကုတ္တရာတိ ဧဝံ ဇာတိဇရာဗျာဓိမရဏံ စတုဘူမိကဝေဒနာနိဗ္ဗတ္တိယာ ဗလဝပစ္စယော ဟောတီတိ ¶ စတုဘူမိကဝေဒနာ မနောသမ္ဖဿပစ္စယာ နာမ ဇာတာ။ ဧဝံ တာဝ ‘ဥပနိဿယဝသေန’ လဗ္ဘန္တိ။

မနောဒွါရေ ပန ဓမ္မာရမ္မဏေ အာပါထဂတေတိ သဗ္ဗံ စက္ခုဒွါရေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧဝံ ဓမ္မာရမ္မဏေ ဥပ္ပန္နံ ကိလေသံ သမတိက္ကမိတွာ ဂတာတိ စတုဘူမိကဝေဒနာ မနောသမ္ဖဿပစ္စယာ နာမ ဇာတာ။ ဧဝံ ‘သမတိက္ကမဝသေန’ လဗ္ဘန္တိ။

မနောဒွါရေ ပန ဓမ္မာရမ္မဏေ အာပါထဂတေ ဧကော ဧဝံ ပရိဂ္ဂဟံ ပဋ္ဌပေတိ – ‘ဧတံ ဓမ္မာရမ္မဏံ ကိံ နိဿိတ’န္တိ? ‘ဝတ္ထုနိဿိတ’န္တိ။ ‘ဝတ္ထု ကိံ နိဿိတ’န္တိ? ‘မဟာဘူတာနိ နိဿိတ’န္တိ။ သော စတ္တာရိ မဟာဘူတာနိ ဥပါဒါရူပဉ္စ ရူပန္တိ ပရိဂ္ဂဏှာတိ၊ တဒါရမ္မဏေ ဓမ္မေ အရူပန္တိ ပရိဂ္ဂဏှာတိ။ တတော သပ္ပစ္စယံ နာမရူပံ ပရိဂ္ဂဏှိတွာ တီဏိ လက္ခဏာနိ အာရောပေတွာ ဝိပဿနာပဋိပါဋိယာ သင်္ခါရေ သမ္မသိတွာ အရဟတ္တံ ပါပုဏာတိ။ တတ္ထ သဗ္ဗာပိ ပရိကမ္မဝေဒနာ ကာမာဝစရာ၊ အဋ္ဌသမာပတ္တိဝေဒနာ ရူပါဝစရာရူပါဝစရာ၊ မဂ္ဂဖလဝေဒနာ လောကုတ္တရာတိ ဧဝံ ဓမ္မာရမ္မဏံ သမ္မသိတွာ နိဗ္ဗတ္တိတာတိ အယံ ဝေဒနာ မနောသမ္ဖဿပစ္စယာ နာမ ဇာတာ။ ဧဝံ ‘ဘာဝနာဝသေန’ လဗ္ဘန္တိ။ ယာ ပနေတာ သဗ္ဗေသမ္ပိ စတုဝီသတိဝိဓာဒီနံ ဝါရာနံ ပရိယောသာနေသု စက္ခုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ…ပေ… မနောသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာတိ ဆ ဆ ဝေဒနာ ဝုတ္တာ၊ တာ သမ္ပယုတ္တပစ္စယဝသေန ဝုတ္တာတိ။

သညာက္ခန္ဓာဒယောပိ ¶ ဣမိနာ ဥပါယေန ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ကေဝလဉှိ သညာက္ခန္ဓနိဒ္ဒေသေ တိကေသု ဝေဒနာတ္တိကပီတိတ္တိကာပိ လဗ္ဘန္တိ၊ ဒုကေသု စ သုခသဟဂတဒုကာဒယောပိ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓနိဒ္ဒေသေ ဖဿဿာပိ သင်္ခါရက္ခန္ဓပရိယာပန္နတ္တာ ဖဿသမ္ပယုတ္တောတိ အဝတွာ စိတ္တသမ္ပယုတ္တောတိ ဝုတ္တံ။ ဒုကေသု စေတ္ထ ဟေတုဒုကာဒယောပိ လဗ္ဘန္တိ။ တိကာ သညာက္ခန္ဓသဒိသာ ဧဝ ¶ ။ ဝိညာဏက္ခန္ဓနိဒ္ဒေသေ စက္ခုသမ္ဖဿဇာဒိဘာဝံ အဝတွာ စက္ခုဝိညာဏန္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ န ဟိ သက္ကာ ဝိညာဏံ မနောသမ္ဖဿဇန္တိ နိဒ္ဒိသိတုံ။ သေသမေတ္ထ သညာက္ခန္ဓေ ဝုတ္တသဒိသမေဝ။ ဣမေသံ ပန တိဏ္ဏမ္ပိ ခန္ဓာနံ နိဒ္ဒေသေယေဝ ¶ ဝေဒနာက္ခန္ဓနိဒ္ဒေသတော အတိရေကတိကဒုကာ လဒ္ဓါ။ တေသံ ဝသေန ဝါရပ္ပဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။

၁၅၀။ ဣဒါနိ ပဉှာပုစ္ဆကံ ဟောတိ။ တတ္ထ ပဉှာပုစ္ဆနေ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ ‘‘ကတိကုသလာ? ကတိအကုသလာ? ကတိအဗျာကတာ’’တိအာဒိနာ နယေန ယံ လဗ္ဘတိ၊ ယဉ္စ န လဗ္ဘတိ၊ တံ သဗ္ဗံ ပုစ္ဆိတွာ ဝိဿဇ္ဇနေ ‘‘ရူပက္ခန္ဓော အဗျာကတော’’တိအာဒိနာ နယေန ယံ လဗ္ဘတိ တဒေဝ ဥဒ္ဓဋန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယတ္ထ ယတ္ထ စ ‘ဧကော ခန္ဓော’တိ ဝါ ‘ဒွေ ခန္ဓာ’တိ ဝါ ပရိစ္ဆေဒံ အကတွာ ‘‘သိယာ ဥပ္ပန္နာ၊ သိယာ အနုပ္ပန္နာ’’တိအာဒိနာ နယေန တန္တိ ဌပိတာ၊ တတ္ထ တတ္ထ ပဉ္စန္နမ္ပိ ခန္ဓာနံ ဂဟဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သေသော တေသံ တေသံ ခန္ဓာနံ ကုသလာဒိဝိဘာဂေါ ဟေဋ္ဌာ ဓမ္မသင်္ဂဟဋ္ဌကထာယံ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၉၈၅) ဝုတ္တောယေဝ။

အာရမ္မဏတ္တိကေသု ပန စတ္တာရော ခန္ဓာ ပဉ္စပဏ္ဏာသ ကာမာဝစရဓမ္မေ အာရဗ္ဘ ရဇ္ဇန္တဿ ဒုဿန္တဿ မုယှန္တဿ သံဝရန္တဿ သမ္မသန္တဿ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ စ ပရိတ္တာရမ္မဏာ ဟောန္တိ၊ သတ္တဝီသတိ ရူပါရူပါဝစရဓမ္မေ အာရဗ္ဘ ရဇ္ဇန္တဿ ဒုဿန္တဿ မုယှန္တဿ သံဝရန္တဿ ပရိဂ္ဂဟံ ပဋ္ဌပေန္တဿ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာ၊ မဂ္ဂဖလနိဗ္ဗာနာနိ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ၊ ပညတ္တိံ ပစ္စဝေက္ခဏကာလေ နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏာတိ။

တေယေဝ ¶ သေက္ခာသေက္ခာနံ မဂ္ဂပစ္စဝေက္ခဏကာလေ မဂ္ဂါရမ္မဏာ ဟောန္တိ၊ မဂ္ဂကာလေ သဟဇာတဟေတုနာ မဂ္ဂဟေတုကာ၊ မဂ္ဂံ ဂရုံ ကတွာ ပစ္စဝေက္ခဏကာလေ အာရမ္မဏာဓိပတိနာ မဂ္ဂါဓိပတိနော ¶ ၊ ဝီရိယဇေဋ္ဌကံ ဝါ ဝီမံသဇေဋ္ဌကံ ဝါ မဂ္ဂံ ဘာဝေန္တဿ သဟဇာတာဓိပတိနာ မဂ္ဂါဓိပတိနော၊ ဆန္ဒဇေဋ္ဌကံ ပန စိတ္တဇေဋ္ဌကံ ဝါ ဘာဝေန္တဿ နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏာ နာမ ဟောန္တိ။

အတီတာနိ ပန ခန္ဓဓာတုအာယတနာနိ အာရဗ္ဘ ရဇ္ဇန္တဿ ဒုဿန္တဿ မုယှန္တဿ သံဝရန္တဿ ပရိဂ္ဂဟံ ပဋ္ဌပေန္တဿ အတီတာရမ္မဏာ ဟောန္တိ၊ အနာဂတာနိ အာရဗ္ဘ အနာဂတာရမ္မဏာ ¶ ဟောန္တိ၊ ပစ္စုပ္ပန္နာနိ အာရဗ္ဘ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ ဟောန္တိ၊ ပညတ္တိံ ဝါ နိဗ္ဗာနံ ဝါ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏာ ဟောန္တိ။

တထာ အတ္တနော ခန္ဓဓာတုအာယတနာနိ အာရဗ္ဘ ရဇ္ဇန္တဿ ဒုဿန္တဿ မုယှန္တဿ သံဝရန္တဿ ပရိဂ္ဂဟံ ပဋ္ဌပေန္တဿ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ ဟောန္တိ၊ ပရေသံ ခန္ဓဓာတုအာယတနာနိ အာရဗ္ဘ ဧဝံ ပဝတ္တေန္တဿ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ၊ ပဏ္ဏတ္တိနိဗ္ဗာနပစ္စဝေက္ခဏကာလေပိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာယေဝ၊ ကာလေန အဇ္ဈတ္တံ ကာလေန ဗဟိဒ္ဓါ ဓမ္မေသု ဧဝံ ပဝတ္တေန္တဿ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ၊ အာကိဉ္စညာယတနကာလေ နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ဣတိ ဘဂဝါ ဣမံ ခန္ဓဝိဘင်္ဂံ သုတ္တန္တဘာဇနီယာဒိဝသေန တယော ပရိဝဋ္ဋေ နီဟရိတွာ ဘာဇေန္တော ဒဿေသိ။ တီသုပိ ဟိ ပရိဝဋ္ဋေသု ဧကောဝ ပရိစ္ဆေဒေါ။ ရူပက္ခန္ဓော ဟိ သဗ္ဗတ္ထ ကာမာဝစရောယေဝ။ စတ္တာရော ခန္ဓာ စတုဘူမကာ လောကိယလောကုတ္တရမိဿကာ ကထိတာတိ။

သမ္မောဟဝိနောဒနိယာ ဝိဘင်္ဂဋ္ဌကထာယ