📜

၁၅။ ပဋိသမ္ဘိဒါဝိဘင်္ဂေါ

၁။ သုတ္တန္တဘာဇနီယံ

၁။ သင်္ဂဟဝါရဝဏ္ဏနာ

၇၁၈။ ဣဒါနိ တဒနန္တရေ ပဋိသမ္ဘိဒါဝိဘင်္ဂေ စတဿောတိ ဂဏနပရိစ္ဆေဒေါ။ ပဋိသမ္ဘိဒါတိ ပဘေဒါ။ ယသ္မာ ပန ပရတော အတ္ထေ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါတိအာဒိမာဟ၊ တသ္မာ န အညဿ ကဿစိ ပဘေဒါ၊ ဉာဏဿေဝ ပဘေဒါတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဣတိ ‘‘စတဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ’’တိ ပဒေန စတ္တာရော ဉာဏပ္ပဘေဒါတိ အယမတ္ထော သင်္ဂဟိတော။ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါတိ အတ္ထေ ပဋိသမ္ဘိဒါ၊ အတ္ထပ္ပဘေဒဿ သလ္လက္ခဏဝိဘာဝနာဝဝတ္ထာနကရဏသမတ္ထံ အတ္ထေ ပဘေဒဂတံ ဉာဏန္တိ အတ္ထော။ သေသပဒေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဓမ္မပ္ပဘေဒဿ ဟိ သလ္လက္ခဏဝိဘာဝနာဝဝတ္ထာနကရဏသမတ္ထံ ဓမ္မေ ပဘေဒဂတံ ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ နာမ။ နိရုတ္တိပ္ပဘေဒဿ သလ္လက္ခဏဝိဘာဝနာဝဝတ္ထာနကရဏသမတ္ထံ နိရုတ္တာဘိလာပေ ပဘေဒဂတံ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ နာမ။ ပဋိဘာနပ္ပဘေဒဿ သလ္လက္ခဏဝိဘာဝနာဝဝတ္ထာနကရဏသမတ္ထံ ပဋိဘာနေ ပဘေဒဂတံ ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ နာမ။

ဣဒါနိ ယထာနိက္ခိတ္တာ ပဋိသမ္ဘိဒါ ဘာဇေတွာ ဒဿေန္တော အတ္ထေ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ အတ္ထောတိ သင်္ခေပတော ဟေတုဖလံ။ တဉှိ ဟေတုဝသေန အရဏီယံ ဂန္တဗ္ဗံ ပတ္တဗ္ဗံ၊ တသ္မာ အတ္ထောတိ ဝုစ္စတိ။ ပဘေဒတော ပန ယံကိဉ္စိ ပစ္စယသမုပ္ပန္နံ၊ နိဗ္ဗာနံ၊ ဘာသိတတ္ထော၊ ဝိပါကော၊ ကိရိယာတိ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ အတ္ထောတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တံ အတ္ထံ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ တသ္မိံ အတ္ထေ ပဘေဒဂတံ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ။

ဓမ္မောတိ သင်္ခေပတော ပစ္စယော။ သော ဟိ ယသ္မာ တံ တံ ဝိဒဟတိ ပဝတ္တေတိ စေဝ ပါပေတိ စ၊ တသ္မာ ဓမ္မောတိ ဝုစ္စတိ။ ပဘေဒတော ပန ယော ကောစိ ဖလနိဗ္ဗတ္တကော ဟေတု၊ အရိယမဂ္ဂေါ၊ ဘာသိတံ ၊ ကုသလံ၊ အကုသလန္တိ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဓမ္မောတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တံ ဓမ္မံ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ တသ္မိံ ဓမ္မေ ပဘေဒဂတံ ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ။

တတြ ဓမ္မနိရုတ္တာဘိလာပေ ဉာဏန္တိ တသ္မိံ အတ္ထေ စ ဓမ္မေ စ ယာ သဘာဝနိရုတ္တိ၊ တဿာ အဘိလာပေ တံ သဘာဝနိရုတ္တိံ သဒ္ဒံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ တသ္မိံ သဘာဝနိရုတ္တာဘိလာပေ ပဘေဒဂတံ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ။ ဧဝမယံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ သဒ္ဒါရမ္မဏာ နာမ ဇာတာ၊ န ပညတ္တိအာရမ္မဏာ။ ကသ္မာ? ယသ္မာ သဒ္ဒံ သုတွာ ‘‘အယံ သဘာဝနိရုတ္တိ၊ အယံ န သဘာဝနိရုတ္တီ’’တိ ဇာနန္တိ။ ပဋိသမ္ဘိဒါပ္ပတ္တော ဟိ ‘‘ဖဿော’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အယံ သဘာဝနိရုတ္တီ’’တိ ဇာနာတိ၊ ‘‘ဖဿာ’’တိ ဝါ ‘‘ဖဿ’’န္တိ ဝါ ဝုတ္တေ ပန ‘‘အယံ န သဘာဝနိရုတ္တီ’’တိ ဇာနာတိ။ ဝေဒနာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ အညံ ပနေသ နာမအာချာတဥပသဂ္ဂဗျဉ္ဇနသဒ္ဒံ ဇာနာတိ န ဇာနာတီတိ? ယဒဂ္ဂေန သဒ္ဒံ သုတွာ ‘‘အယံ သဘာဝနိရုတ္တိ၊ အယံ န သဘာဝနိရုတ္တီ’’တိ ဇာနာတိ၊ တဒဂ္ဂေန တမ္ပိ ဇာနိဿတီတိ။ တံ ပန နယိဒံ ပဋိသမ္ဘိဒါကိစ္စန္တိ ပဋိက္ခိပိတွာ ဣဒံ ဝတ္ထု ကထိတံ –

တိဿဒတ္တတ္ထေရော ကိရ ဗောဓိမဏ္ဍေ သုဝဏ္ဏသလာကံ ဂဟေတွာ အဋ္ဌာရသသု ဘာသာသု ‘ကတရဘာသာယ ကထေမီ’တိ ပဝါရေသိ။ တံ ပန တေန အတ္တနော ဥဂ္ဂဟေ ဌတွာ ပဝါရိတံ၊ န ပဋိသမ္ဘိဒါယ ဌိတေန။ သော ဟိ မဟာပညတာယ တံ တံ ဘာသံ ကထာပေတွာ ကထာပေတွာ ဥဂ္ဂဏှိ၊ တတော ဥဂ္ဂဟေ ဌတွာ ဧဝံ ပဝါရေသိ။

ဘာသံ နာမ သတ္တာ ဥဂ္ဂဏှန္တီတိ ဝတွာ စ ပနေတ္ထ ဣဒံ ကထိတံ။ မာတာပိတရော ဟိ ဒဟရကာလေ ကုမာရကေ မဉ္စေ ဝါ ပီဌေ ဝါ နိပဇ္ဇာပေတွာ တံ တံ ကထယမာနာ တာနိ တာနိ ကိစ္စာနိ ကရောန္တိ။ ဒါရကာ တေသံ တံ တံ ဘာသံ ဝဝတ္ထာပေန္တိ – ဣမိနာ ဣဒံ ဝုတ္တံ၊ ဣမိနာ ဣဒံ ဝုတ္တန္တိ။ ဂစ္ဆန္တေ ဂစ္ဆန္တေ ကာလေ သဗ္ဗမ္ပိ ဘာသံ ဇာနန္တိ။ မာတာ ဒမိဠီ၊ ပိတာ အန္ဓကော။ တေသံ ဇာတော ဒါရကော သစေ မာတုကထံ ပဌမံ သုဏာတိ၊ ဒမိဠဘာသံ ဘာသိဿတိ၊ သစေ ပိတုကထံ ပဌမံ သုဏာတိ၊ အန္ဓကဘာသံ ဘာသိဿတိ။ ဥဘိန္နမ္ပိ ပန ကထံ အဿုဏန္တော မာဂဓဘာသံ ဘာသိဿတိ။

ယောပိ အဂါမကေ မဟာရညေ နိဗ္ဗတ္တော၊ တတ္ထ အညော ကထေန္တော နာမ နတ္ထိ၊ သောပိ အတ္တနော ဓမ္မတာယ ဝစနံ သမုဋ္ဌာပေန္တော မာဂဓဘာသမေဝ ဘာသိဿတိ။ နိရယေ၊ တိရစ္ဆာနယောနိယံ၊ ပေတ္တိဝိသယေ၊ မနုဿလောကေ၊ ဒေဝလောကေတိ သဗ္ဗတ္ထ မာဂဓဘာသာဝ ဥဿန္နာ။ တတ္ထ သေသာ ဩဋ္ဋကိရာတအန္ဓကယောနကဒမိဠဘာသာဒိကာ အဋ္ဌာရသ ဘာသာ ပရိဝတ္တန္တိ ။ အယမေဝေကာ ယထာဘုစ္စဗြဟ္မဝေါဟာရအရိယဝေါဟာရသင်္ခါတာ မာဂဓဘာသာ န ပရိဝတ္တတိ။ သမ္မာသဗုဒ္ဓါပိ တေပိဋကံ ဗုဒ္ဓဝစနံ တန္တိံ အာရောပေန္တော မာဂဓဘာသာယ ဧဝ အာရောပေသိ။ ကသ္မာ? ဧဝဉှိ အတ္ထံ အာဟရိတုံ သုခံ ဟောတိ။ မာဂဓဘာသာယ ဟိ တန္တိံ အာရုဠှဿ ဗုဒ္ဓဝစနဿ ပဋိသမ္ဘိဒါပ္ပတ္တာနံ သောတပထာဂမနမေဝ ပပဉ္စော၊ သောတေ ပန သင်္ဃဋ္ဋိတမတ္တေယေဝ နယသတေန နယသဟဿေန အတ္ထော ဥပဋ္ဌာတိ။ အညာယ ပန ဘာသာယ တန္တိံ အာရုဠှံ ပေါထေတွာ ပေါထေတွာ ဥဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ ဟောတိ။ ဗဟုမ္ပိ ဥဂ္ဂဟေတွာ ပန ပုထုဇ္ဇနဿ ပဋိသမ္ဘိဒါပ္ပတ္တိ နာမ နတ္ထိ။ အရိယသာဝကော နော ပဋိသမ္ဘိဒါပ္ပတော နာမ နတ္ထိ။

ဉာဏေသု ဉာဏန္တိ သဗ္ဗတ္ထကဉာဏံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ဉာဏံ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ ပဘေဒဂတံ ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါတိ။ ဣမာ ပန စတဿောပိ ပဋိသမ္ဘိဒါ ဒွီသု ဌာနေသု ပဘေဒံ ဂစ္ဆန္တိ၊ ပဉ္စဟိ ကာရဏေဟိ ဝိသဒါ ဟောန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ကတမေသု ဒွီသု? သေက္ခဘူမိယဉ္စ အသေက္ခဘူမိယဉ္စ။ တတ္ထ သာရိပုတ္တတ္ထေရဿ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရဿ မဟာကဿပတ္ထေရဿ မဟာကစ္စာယနတ္ထေရဿ မဟာကောဋ္ဌိတတ္ထေရဿာတိ အသီတိယာပိ မဟာထေရာနံ ပဋိသမ္ဘိဒါ အသေက္ခဘူမိယံ ပဘေဒံ ဂတာ။ အာနန္ဒတ္ထေရဿ စိတ္တဿ ဂဟပတိနော ဓမ္မိကဿ ဥပါသကဿ ဥပါလိဿ ဂဟပတိနော ခုဇ္ဇုတ္တရာယ ဥပါသိကာယာတိ ဧဝမာဒီနံ ပဋိသမ္ဘိဒါ သေက္ခဘူမိယံ ပဘေဒံ ဂတာတိ ဣမာသု ဒွီသု ဘူမီသု ပဘေဒံ ဂစ္ဆန္တိ။

ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ ကာရဏေဟိ ပဋိသမ္ဘိဒါ ဝိသဒါ ဟောန္တီတိ? အဓိဂမေန၊ ပရိယတ္တိယာ၊ သဝနေန၊ ပရိပုစ္ဆာယ၊ ပုဗ္ဗယောဂေနာတိ။ တတ္ထ ‘အဓိဂမော’ နာမ အရဟတ္တံ။ တဉှိ ပတ္တဿ ပဋိသမ္ဘိဒါ ဝိသဒါ ဟောန္တိ။ ‘ပရိယတ္တိ’ နာမ ဗုဒ္ဓဝစနံ။ တဉှိ ဥဂ္ဂဏှန္တဿ ပဋိသမ္ဘိဒါ ဝိသဒါ ဟောန္တိ။ ‘သဝနံ’ နာမ ဓမ္မဿဝနံ။ သက္ကစ္စဉှိ ဓမ္မံ သုဏန္တဿ ပဋိသမ္ဘိဒါ ဝိသဒါ ဟောန္တိ။ ‘ပရိပုစ္ဆာ’ နာမ အဋ္ဌကထာ။ ဥဂ္ဂဟိတပါဠိယာ အတ္ထံ ကထေန္တဿ ဟိ ပဋိသမ္ဘိဒါ ဝိသဒါ ဟောန္တိ။ ‘ပုဗ္ဗယောဂေါ’ နာမ ပုဗ္ဗယောဂါဝစရတာ၊ အတီတဘဝေ ဟရဏပစ္စာဟရဏနယေန ပရိဂ္ဂဟိတကမ္မဋ္ဌာနတာ၊ ပုဗ္ဗယောဂါဝစရဿ ဟိ ပဋိသမ္ဘိဒါ ဝိသဒါ ဟောန္တိ ။ တတ္ထ အရဟတ္တပ္ပတ္တိယာ ပုနဗ္ဗသုကုဋုမ္ဗိကပုတ္တဿ တိဿတ္ထေရဿ ပဋိသမ္ဘိဒါ ဝိသဒါ အဟေသုံ။ သော ကိရ တမ္ဗပဏ္ဏိဒီပေ ဗုဒ္ဓဝစနံ ဥဂ္ဂဏှိတွာ ပရတီရံ ဂန္တွာ ယောနကဓမ္မရက္ခိတတ္ထေရဿ သန္တိကေ ဗုဒ္ဓဝစနံ ဥဂ္ဂဏှိတွာ အာဂစ္ဆန္တော နာဝံ အဘိရုဟနတိတ္ထေ ဧကသ္မိံ ပဒေ ဥပ္ပန္နကင်္ခေါ ယောဇနသတမဂ္ဂံ နိဝတ္တိတွာ အာစရိယဿ သန္တိကံ ဂစ္ဆန္တော အန္တရာမဂ္ဂေ ဧကဿ ကုဋုမ္ဗိကဿ ပဉှံ ကထေသိ။ သော ပသီဒိတွာ သတသဟဿဂ္ဃနိကံ ကမ္ဗလံ အဒါသိ။ သောပိ တံ အာဟရိတွာ အာစရိယဿ အဒါသိ။ ထေရော ဝါသိယာ ကောဋ္ဋေတွာ နိသီဒနဋ္ဌာနေ ပရိဘဏ္ဍံ ကာရေသိ။ ကိမတ္ထာယာတိ? ပစ္ဆိမာယ ဇနတာယ အနုဂ္ဂဟတ္ထာယာတိ။ ဧဝံ ကိရဿ အဟောသိ – ‘‘အမှာကံ ဂတမဂ္ဂံ အာဝဇ္ဇေတွာ အနာဂတေ သဗြဟ္မစာရိနော ပဋိပတ္တိံ ပူရေတဗ္ဗံ မညိဿန္တီ’’တိ။ တိဿတ္ထေရောပိ အာစရိယဿ သန္တိကေ ကင်္ခံ ဆိန္ဒိတွာ ဇမ္ဗုကောလပဋ္ဋနေ ဩရုယှ စေတိယင်္ဂဏံ သမ္မဇ္ဇနဝေလာယ ဝါလိကဝိဟာရံ ပတွာ သမ္မဇ္ဇိ။ တဿ သမ္မဇ္ဇိတဋ္ဌာနံ ဒိသွာ ‘ဣဒံ ဝီတရာဂဿ ဘိက္ခုနော သမ္မဋ္ဌဋ္ဌာန’န္တိ ထေရဿ ဝီမံသနတ္ထာယ ပဉှံ ပုစ္ဆိံသု။ ထေရော ပဋိသမ္ဘိဒါပ္ပတ္တတာယ ပုစ္ဆိတပုစ္ဆိတေ ပဉှေ ကထေသီတိ။

ပရိယတ္တိယာ ပန တိဿဒတ္တတ္ထေရဿ စေဝ နာဂသေနတ္ထေရဿ စ ပဋိသမ္ဘိဒါ ဝိသဒါ အဟေသုံ။ သက္ကစ္စဓမ္မသဝနေန သုဓမ္မသာမဏေရဿ ပဋိသမ္ဘိဒါ ဝိသဒါ အဟေသုံ။ သော ကိရ တလင်္ဂရဝါသီ ဓမ္မဒိန္နတ္ထေရဿ ဘာဂိနေယျော ခုရဂ္ဂေယေဝ အရဟတ္တံ ပတ္တော မာတုလတ္ထေရဿ ဓမ္မဝိနိစ္ဆယဋ္ဌာနေ နိသီဒိတွာ သုဏန္တောယေဝ တီဏိ ပိဋကာနိ ပဂုဏာနိ အကာသိ။ ဥဂ္ဂဟိတပါဠိယာ အတ္ထံ ကထေန္တဿ ပန တိဿဒတ္တတ္ထေရဿ ဧဝ ပဋိသမ္ဘိဒါ ဝိသဒါ အဟေသုံ။ ဂတပစ္စာဂတဝတ္တံ ပန ပူရေတွာ ယာဝ အနုလောမံ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဥဿုက္ကာပေတွာ အာဂတာနံ ဝိသဒဘာဝပ္ပတ္တပဋိသမ္ဘိဒါနံ ပုဗ္ဗယောဂါဝစရာနံ အန္တော နတ္ထိ။

ဧတေသု ပန ကာရဏေသု ပရိယတ္တိ၊ သဝနံ၊ ပရိပုစ္ဆာတိ ဣမာနိ တီဏိ ပဘေဒဿေဝ ဗလဝကာရဏာနိ။ ပုဗ္ဗယောဂေါ အဓိဂမဿ ဗလဝပစ္စယော၊ ပဘေဒဿ ဟောတိ န ဟောတီတိ? ဟောတိ၊ န ပန တထာ။ ပရိယတ္တိသဝနပရိပုစ္ဆာ ဟိ ပုဗ္ဗေ ဟောန္တု ဝါ မာ ဝါ၊ ပုဗ္ဗယောဂေန ပုဗ္ဗေ စေဝ ဧတရဟိ စ သင်္ခါရသမ္မသနံ ဝိနာ ပဋိသမ္ဘိဒါ နာမ နတ္ထိ။ ဣမေ ပန ဒွေပိ ဧကတော ဟုတွာ ပဋိသမ္ဘိဒါ ဥပတ္ထမ္ဘေတွာ ဝိသဒါ ကရောန္တီတိ။

သင်္ဂဟဝါရဝဏ္ဏနာ။

၂။ သစ္စဝါရာဒိဝဏ္ဏနာ

၇၁၉။ ဣဒါနိ ယေ သင်္ဂဟဝါရေ ပဉ္စ အတ္ထာ စ ဓမ္မာ စ သင်္ဂဟိတာ၊ တေသံ ပဘေဒဒဿနနယေန ပဋိသမ္ဘိဒါ ဝိဘဇိတုံ ပုန စတဿောတိအာဒိနာ နယေန ပဘေဒဝါရော အာရဒ္ဓါ။ သော သစ္စဝါရဟေတုဝါရဓမ္မဝါရပစ္စယာကာရဝါရပရိယတ္တိဝါရဝသေန ပဉ္စဝိဓော။ တတ္ထ ပစ္စယသမုပ္ပန္နဿ ဒုက္ခသစ္စဿ ပစ္စယေန ပတ္တဗ္ဗဿ နိဗ္ဗာနဿ စ အတ္ထဘာဝံ၊ ဖလနိဗ္ဗတ္တကဿ သမုဒယဿ နိဗ္ဗာနသမ္ပာပကဿ အရိယမဂ္ဂဿ စ ဓမ္မဘာဝဉ္စ ဒဿေတုံ ‘သစ္စဝါရော’ ဝုတ္တော။ ယဿ ကဿစိ ပန ဟေတုဖလနိဗ္ဗတ္တကဿ ဟေတုနော ဓမ္မဘာဝံ၊ ဟေတုဖလဿ စ အတ္ထဘာဝံ ဒဿေတုံ ‘ဟေတုဝါရော’ ဝုတ္တော။ တတ္ထ စ ဟေတုဖလက္ကမဝသေန ဥပ္ပဋိပါဋိယာ ပဌမံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ။ ယေ ပန ဓမ္မာ တမှာ တမှာ ရူပါရူပပ္ပဘေဒါ ဟေတုတော ဇာတာ၊ တေသံ အတ္ထဘာဝံ၊ တဿ တဿ စ ရူပါရူပဓမ္မပ္ပဘေဒဿ ဟေတုနော ဓမ္မဘာဝံ ဒဿေတုံ ‘ဓမ္မဝါရော’ ဝုတ္တော။ ဇရာမရဏာဒီနံ ပန အတ္ထဘာဝံ၊ ဇရာမရဏာဒိသမုဒယသင်္ခါတာနံ ဇာတိအာဒီနဉ္စ ဓမ္မဘာဝံ ဒဿေတုံ ‘ပစ္စယာကာရဝါရော’ ဝုတ္တော။ တတော ပရိယတ္တိသင်္ခါတဿ တဿ တဿ ဘာသိတဿ ဓမ္မဘာဝံ၊ ဘာသိတသင်္ခါတေန ပစ္စယေန ပတ္တဗ္ဗဿ ဘာသိတတ္ထဿ စ အတ္ထဘာဝံ ဒဿေတုံ ‘ပရိယတ္တိဝါရော’ ဝုတ္တော။

တတ္ထ စ ယသ္မာ ဘာသိတံ ဉတွာ တဿတ္ထော ဉာယတိ၊ တသ္မာ ဘာသိတဘာသိတတ္ထက္ကမေန ဥပ္ပဋိပါဋိယာ ပဌမံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ။ ပရိယတ္တိဓမ္မဿ စ ပဘေဒဒဿနတ္ထံ ‘‘တတ္ထ ကတမာ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ’’တိ ပုစ္ဆာပုဗ္ဗင်္ဂမော ပဋိနိဒ္ဒေသဝါရော ဝုတ္တော။ တတ္ထ သုတ္တန္တိအာဒီဟိ နဝဟိ အင်္ဂေဟိ နိပ္ပဒေသတော တန္တိ ဂဟိတာ။ အယံ ဣမဿ ဘာသိတဿ အတ္ထော၊ အယံ ဣမဿ ဘာသိတဿ အတ္ထောတိ ဣမသ္မိမ္ပိ ဌာနေ ဘာသိတဝသေန နိပ္ပဒေသတော တန္တိ ဧဝ ဂဟိတာတိ။

သုတ္တန္တဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ။

၂။ အဘိဓမ္မဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ

၇၂၅။ တတ္ထ တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ လောကိယာ။ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ လောကိယလောကုတ္တရမိဿကာ ။ သာ ဟိ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏာနံ မဂ္ဂဖလဉာဏာနံ ဝသေန လောကုတ္တရာပိ ဟောတိ။ အဘိဓမ္မဘာဇနီယေ ကုသလာကုသလဝိပါကကိရိယာနံ ဝသေန စတူဟိ ဝါရေဟိ ဝိဘတ္တံ။ တတ္ထ ယတ္တကာနိ ဟေဋ္ဌာ စိတ္တုပ္ပာဒကဏ္ဍေ (ဓ။ သ။ ၁ အာဒယော) ကုသလစိတ္တာနိ ဝိဘတ္တာနိ၊ တေသံ သဗ္ဗေသမ္ပိ ဝသေန ဧကေကသ္မိံ စိတ္တနိဒ္ဒေသေ စတဿော စတဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ ဝိဘတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အကုသလစိတ္တေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဝိပါကကိရိယဝါရေသု ဝိပါကကိရိယာနံ အတ္ထေန သင်္ဂဟိတတ္တာ၊ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒံ ဆဍ္ဍေတွာ၊ ဧကေကသ္မိံ ဝိပါကစိတ္တေ စ ကိရိယစိတ္တေ စ တိဿော တိဿောဝ ပဋိသမ္ဘိဒါ ဝိဘတ္တာ။ ပါဠိ ပန မုခမတ္တမေဝ ဒဿေတွာ သံခိတ္တာ။ သာ ဟေဋ္ဌာ အာဂတဝိတ္ထာရဝသေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ကသ္မာ ပန ယထာ ကုသလာကုသလဝါရေသု ‘‘တေသံ ဝိပါကေ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ’’တိ ဝုတ္တံ၊ ဧဝမိဓ ‘‘ယေသံ ဓမ္မာနံ ဣမေ ဝိပါကာ၊ တေသု ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ’’တိ ဧဝံ န ဝုတ္တန္တိ? ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တတ္တာ။ ယဒိ ဧဝံ၊ ‘‘တေသံ ဝိပါကေ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ’’တိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တတ္တာ အယံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါပိ ဣဓ န ဝတ္တဗ္ဗာ သိယာတိ? နော န ဝတ္တဗ္ဗာ။ ကသ္မာ? ဟေဋ္ဌာ ဝိပါကကိရိယစိတ္တုပ္ပာဒဝသေန အဝုတ္တတ္တာ။ ကိရိယဝါရေ စ ‘‘ယေသံ ဓမ္မာနံ ဣမေ ကိရိယာ’’တိ ဝစနမေဝ န ယုဇ္ဇတီတိ ဒွီသုပိ ဣမေသု ဝါရေသု တိဿော တိဿောဝ ပဋိသမ္ဘိဒါ ဝိဘတ္တာ။

တတ္ထ ယာယ နိရုတ္တိယာ တေသံ ဓမ္မာနံ ပညတ္တိ ဟောတီတိ ယာယ နိရုတ္တိယာ တေသံ ဖဿော ဟောတီတိအာဒိနာ နယေန ဝုတ္တာနံ ဓမ္မာနံ ‘‘အယံ ဖဿော၊ အယံ ဝေဒနာ’’တိ ဧဝံ ပညတ္တိ ဟောတိ။ တတ္ထ ဓမ္မနိရုတ္တာဘိလာပေ ဉာဏန္တိ တသ္မိံ အတ္ထေ ဓမ္မေ စ ပဝတ္တမာနာယ တဿာ ဓမ္မနိရုတ္တိယာ သဘာဝပညတ္တိယာ အဘိလာပေ ဉာဏံ။ အဘိလာပသဒ္ဒံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ဥပ္ပန္နဉာဏမေဝ ဣဓာပိ ကထိတံ။ ယေန ဉာဏေနာတိ ယေန ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏေန။ တာနိဉာဏာနိ ဇာနာတီတိ ဣတရာနိ တီဏိ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏာနိ ဇာနာတိ။

ဣဒါနိ ယထာ ယံ ဉာဏံ တာနိ ဉာဏာနိ ဇာနာတိ၊ တထာ တဿ တေသု ပဝတ္တိံ ဒဿေတုံ ဣမာနိ ဉာဏာနိ ဣဒမတ္ထဇောတကာနီတိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဣဒမတ္ထဇောတကာနီတိ ဣမဿ အတ္ထဿ ဇောတကာနိ ပကာသကာနိ၊ ဣမံ နာမ အတ္ထံ ဇောတေန္တိ ပကာသေန္တိ ပရိစ္ဆိန္ဒန္တီတိ အတ္ထော။ ဣတိ ဉာဏေသု ဉာဏန္တိ ဣမိနာ အာကာရေန ပဝတ္တံ တီသု ဉာဏေသု ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ နာမ။

တတ္ထ ကိဉ္စာပိ အယံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ ‘ဣမိဿာ ဣဒံ ကိစ္စံ၊ ဣမိဿာ ဣဒံ ကိစ္စ’န္တိ ဣတရာသံ ပဋိသမ္ဘိဒါနံ ကိစ္စံ ဇာနာတိ၊ သယံ ပန တာသံ ကိစ္စံ ကာတုံ န သက္ကောတိ၊ ဗဟုဿုတဓမ္မကထိကော ဝိယ အပ္ပဿုတဓမ္မကထိကဿ။ ဒွေ ကိရ ဘိက္ခူ။ ဧကော ဗဟုဿုတော၊ ဧကော အပ္ပဿုတော။ တေ ဧကတောဝ ဧကံ ဓမ္မကထာမဂ္ဂံ ဥဂ္ဂဏှိံသု။ တတ္ထ အပ္ပဿုတော သရသမ္ပန္နော အဟောသိ၊ ဣတရော မန္ဒဿရော။ တေသု အပ္ပဿုတော ဂတဂတဋ္ဌာနေ အတ္တနော သရသမ္ပတ္တိယာ သကလပရိသံ ခေါဘေတွာ ဓမ္မံ ကထေသိ။ ဓမ္မံ သုဏမာနာ ဟဋ္ဌတုဋ္ဌမာနသာ ဟုတွာ – ‘ယထာ ဧသ ဓမ္မံ ကထေသိ၊ ဧကော တိပိဋကဓရော မညေ ဘဝိဿတီ’တိ ဝဒန္တိ။ ဗဟုဿုတဘိက္ခု ပန – ‘ဓမ္မသဝနေ ဇာနိဿထ အယံ တိပိဋကဓရော ဝါ နော ဝါ’တိ အာဟ။ သော ကိဉ္စာပိ ဧဝမာဟ၊ ယထာ ပန သကလပရိသံ ခေါဘေတွာ ဓမ္မံ ကထေတုံ သက္ကောတိ၊ ဧဝမဿ ကထနသမတ္ထတာ နတ္ထိ။ တတ္ထ ကိဉ္စာပိ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ၊ ဗဟုဿုတော ဝိယ အပ္ပဿုတဿ၊ ဣတရာသံ ကိစ္စံ ဇာနာတိ၊ သယံ ပန တံ ကိစ္စံ ကာတုံ န သက္ကောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သေသံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။

၇၄၆။ ဧဝံ ကုသလစိတ္တုပ္ပာဒါဒိဝသေန ပဋိသမ္ဘိဒါ ဝိဘဇိတွာ ဣဒါနိ တာသံ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနဘူတံ ခေတ္တံ ဒဿေတုံ ပုန စတဿော ပဋိသမ္ဘိဒါတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ ကာမာဝစရကုသလတော စတူသု ဉာဏသမ္ပယုတ္တေသု စိတ္တုပ္ပာဒေသူတိ ဣဒံ သေက္ခာနံ ဝသေန ဝုတ္တံ။ တေသဉှိပိ ဓမ္မပစ္စဝေက္ခဏကာလေ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တံ ပဉ္စပ္ပကာရံ ဓမ္မံ အာရမ္မဏံ ကတွာ စတူသု ဉာဏသမ္ပယုတ္တကုသလစိတ္တေသု ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တထာ နိရုတ္တိပစ္စဝေက္ခဏကာလေ သဒ္ဒံ အာရမ္မဏံ ကတွာ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ၊ ဉာဏံ ပစ္စဝေက္ခဏကာလေ သဗ္ဗတ္ထကဉာဏံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါတိ။

ကိရိယတော စတူသူတိ ဣဒံ ပန အသေက္ခာနံ ဝသေန ဝုတ္တံ။ တေသဉှိ ဓမ္မံ ပစ္စဝေက္ခဏကာလေ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တံ ပဉ္စပ္ပကာရံ ဓမ္မံ အာရမ္မဏံ ကတွာ စတူသု ဉာဏသမ္ပယုတ္တကိရိယစိတ္တေသု ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တထာ နိရုတ္တိပစ္စဝေက္ခဏကာလေ သဒ္ဒံ အာရမ္မဏံ ကတွာ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ၊ ဉာဏံ ပစ္စဝေက္ခဏကာလေ သဗ္ဗတ္ထကဉာဏံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါတိ။

အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ ဧတေသု စေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဣဒံ ပန သေက္ခာသေက္ခာနံ ဝသေန ဝုတ္တံ။ တထာ ဟိ သေက္ခာနံ အတ္ထပစ္စဝေက္ခဏကာလေ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တပ္ပဘေဒံ အတ္ထံ အာရမ္မဏံ ကတွာ စတူသု ဉာဏသမ္ပယုတ္တကုသလစိတ္တေသု အယံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ မဂ္ဂဖလကာလေ စ မဂ္ဂဖလေသု။ အသေက္ခဿ ပန အတ္ထံ ပစ္စဝေက္ခဏကာလေ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တပ္ပဘေဒမေဝ အတ္ထံ အာရမ္မဏံ ကတွာ စတူသု ဉာဏသမ္ပယုတ္တကိရိယစိတ္တေသု ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဖလကာလေ စ ဥပရိမေ သာမညဖလေတိ။ ဧဝမေတာ သေက္ခာသေက္ခာနံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဣမာသု ဘူမီသု ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ဘူမိဒဿနတ္ထံ အယံ နယော ဒဿိတောတိ။

အဘိဓမ္မဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ။

၃။ ပဉှာပုစ္ဆကဝဏ္ဏနာ

၇၄၇။ ပဉှာပုစ္ဆကေ ပါဠိအနုသာရေနေဝ စတုန္နံ ပဋိသမ္ဘိဒါနံ ကုသလာဒိဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အာရမ္မဏတ္တိကေသု ပန နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ သဒ္ဒမေဝ အာရမ္မဏံ ကရောတီတိ ပရိတ္တာရမ္မဏာ။ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ ကာမာဝစရဝိပါကကိရိယသင်္ခါတဉ္စေဝ ပစ္စယသမုပ္ပန္နဉ္စ အတ္ထံ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ ပရိတ္တာရမ္မဏာ၊ ဝုတ္တပ္ပဘေဒမေဝ ရူပါဝစရာရူပါဝစရံ အတ္ထံ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာ၊ လောကုတ္တရဝိပါကတ္ထဉ္စေဝ ပရမတ္ထဉ္စ နိဗ္ဗာနံ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ။ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ ကာမာဝစရံ ကုသလဓမ္မံ အကုသလဓမ္မံ ပစ္စယဓမ္မဉ္စ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ ပရိတ္တာရမ္မဏာ၊ ရူပါဝစရာရူပါဝစရံ ကုသလံ ဓမ္မံ ပစ္စယဓမ္မဉ္စ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာ ၊ လောကုတ္တရံ ကုသလံ ဓမ္မံ ပစ္စယဓမ္မဉ္စ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ။ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ ကာမာဝစရကုသလဝိပါကကိရိယဉာဏာနိ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ ပရိတ္တာရမ္မဏာ၊ ရူပါဝစရာရူပါဝစရာနိ ကုသလဝိပါကကိရိယဉာဏာနိ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ တေသံ အာရမ္မဏာနိ ဝိဇာနန္တဿ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာ၊ လောကုတ္တရာနိ ကုသလဝိပါကဉာဏာနိ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ။

အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ သဟဇာတဟေတုဝသေန သိယာ မဂ္ဂဟေတုကာ၊ ဝီရိယဇေဋ္ဌိကာယ မဂ္ဂဘာဝနာယ သိယာ မဂ္ဂါဓိပတိ၊ ဆန္ဒစိတ္တဇေဋ္ဌိကာယ နဝတ္တဗ္ဗာ၊ ဖလကာလေပိ နဝတ္တဗ္ဗာ ဧဝ။ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ မဂ္ဂံ ပစ္စဝေက္ခဏကာလေ မဂ္ဂါရမ္မဏာ၊ မဂ္ဂံ ဂရုံ ကတွာ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ အာရမ္မဏာဓိပတိဝသေန မဂ္ဂါဓိပတိ။ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ မဂ္ဂဉာဏံ ပစ္စဝေက္ခဏကာလေ မဂ္ဂါရမ္မဏာ၊ မဂ္ဂံ ဂရုံ ကတွာ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ မဂ္ဂါဓိပတိ၊ သေသဉာဏံ ပဉ္စဝေက္ခဏကာလေ နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏာ ။ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ ပစ္စုပ္ပန္နမေဝ သဒ္ဒံ အာရမ္မဏံ ကရောတီတိ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ။

အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ အတီတံ ဝိပါကတ္ထံ ကိရိယတ္ထံ ပစ္စယသမုပ္ပန္နဉ္စ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ အတီတာရမ္မဏာ၊ အနာဂတံ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ အနာဂတာရမ္မဏာ၊ ပစ္စုပ္ပန္နံ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ၊ လောကုတ္တရံ ပရမတ္ထံ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏာ။ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ အတီတံ ကုသလံ အကုသလံ ပစ္စယဓမ္မဉ္စ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ အတီတာရမ္မဏာ၊ အနာဂတံ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ အနာဂတာရမ္မဏာ၊ ပစ္စုပ္ပန္နံ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ။ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ အတီတံ ကုသလဉာဏံ ဝိပါကဉာဏံ ကိရိယဉာဏဉ္စ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ အတီတာရမ္မဏာ၊ အနာဂတံ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ အနာဂတာရမ္မဏာ၊ ပစ္စုပ္ပန္နံ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ။

နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ သဒ္ဒါရမ္မဏတ္တာ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ။ ဣတရာသု တီသု အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ အဇ္ဈတ္တံ ဝိပါကတ္ထံ ကိရိယတ္ထံ ပစ္စယသမုပ္ပန္နဉ္စ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ၊ ဗဟိဒ္ဓါ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ၊ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ ၊ ပရမတ္ထံ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ ဧဝ။ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ အဇ္ဈတ္တံ ကုသလာကုသလံ ပစ္စယဓမ္မံ ပစ္စဝေက္ခဏကာလေ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ၊ ဗဟိဒ္ဓါ ကုသလာကုသလံ ပစ္စယဓမ္မံ ပစ္စဝေက္ခဏကာလေ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ၊ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ ကုသလာကုသလံ ပစ္စယဓမ္မံ ပစ္စဝေက္ခဏကာလေ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ။ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ အဇ္ဈတ္တံ ကုသလဝိပါကကိရိယဉာဏံ ပစ္စဝေက္ခဏကာလေ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ၊ ဗဟိဒ္ဓါ…ပေ… အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ ကုသလဝိပါကကိရိယဉာဏံ ပစ္စဝေက္ခဏကာလေ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာတိ။

ဣဓာပိ တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ လောကိယာ၊ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ လောကိယလောကုတ္တရာ။ ဣမသ္မိဉှိ ပဋိသမ္ဘိဒါဝိဘင်္ဂေ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန တယောပိ နယာ လောကိယလောကုတ္တရမိဿကတ္တာ ဧကပရိစ္ဆေဒါဝ ကထိတာ။ တီသုပိ ဟိ ဧတာသု တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ လောကိယာ၊ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ လောကိယလောကုတ္တရာတိ။ ဧဝမယံ ပဋိသမ္ဘိဒါဝိဘင်္ဂေါပိ တေပရိဝဋ္ဋံ နီဟရိတွာဝ ဘာဇေတွာ ဒဿိတောတိ။

သမ္မောဟဝိနောဒနိယာ ဝိဘင်္ဂဋ္ဌကထာယ

ပဋိသမ္ဘိဒါဝိဘင်္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။