📜

၆။ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒဝိဘင်္ဂေါ

၁။ သုတ္တန္တဘာဇနီယံ ဥဒ္ဒေသဝါရဝဏ္ဏနာ

၂၂၅။ ဣဒါနိ တဒနန္တရေ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒဝိဘင်္ဂေ ယာ ‘‘အယံ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ’’တိအာဒိနာ နယေန တန္တိ နိက္ခိတ္တာ၊ တဿာ အတ္ထသံဝဏ္ဏနံ ကရောန္တေန ဝိဘဇ္ဇဝါဒိမဏ္ဍလံ ဩတရိတွာ အာစရိယေ အနဗ္ဘာစိက္ခန္တေန သကသမယံ အဝေါက္ကမန္တေန ပရသမယံ အနာယူဟန္တေန သုတ္တံ အပ္ပဋိဗာဟန္တေန ဝိနယံ အနုလောမေန္တေန မဟာပဒေသေ ဩလောကေန္တေန ဓမ္မံ ဒီပေန္တေန အတ္ထံ သင်္ဂဟန္တေန တမေဝတ္ထံ ပုန အာဝတ္တေတွာ အပရေဟိပိ ပရိယာယေဟိ နိဒ္ဒိသန္တေန စ ယသ္မာ အတ္ထသံဝဏ္ဏနာ ကာတဗ္ဗာ ဟောတိ၊ ပကတိယာပိ စ ဒုက္ကရာဝ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒဿ အတ္ထသံဝဏ္ဏနာ၊ ယထာဟု ပေါရာဏာ –

‘‘သစ္စံ သတ္တော ပဋိသန္ဓိ၊ ပစ္စယာကာရမေဝ စ၊

ဒုဒ္ဒသာ စတုရော ဓမ္မာ၊ ဒေသေတုဉ္စ သုဒုက္ကရာ’’တိ။

တသ္မာ ‘‘အညတြ အာဂမာဓိဂမပ္ပတ္တေဟိ န သုကရာ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒဿ အတ္ထဝဏ္ဏနာ’’တိ ပရိတုလယိတွာ –

ဝတ္တုကာမော အဟံ အဇ္ဇ၊ ပစ္စယာကာရဝဏ္ဏနံ၊

ပတိဋ္ဌံ နာဓိဂစ္ဆာမိ၊ အဇ္ဈောဂါဠှောဝ သာဂရံ။

သာသနံ ပနိဒံ နာနာ-ဒေသနာနယမဏ္ဍိတံ၊

ပုဗ္ဗာစရိယမဂ္ဂေါ စ၊ အဗ္ဗောစ္ဆိန္နော ပဝတ္တတိ။

ယသ္မာ တသ္မာ တဒုဘယံ၊ သန္နိဿာယတ္ထဝဏ္ဏနံ၊

အာရဘိဿာမိ ဧတဿ၊ တံ သုဏာထ သမာဟိတာ။

ဝုတ္တဉှေတံ ပုဗ္ဗာစရိယေဟိ –

‘‘ယော ကောစိမံ အဋ္ဌိံ ကတွာ သုဏေယျ၊

လဘေထ ပုဗ္ဗာပရိယံ ဝိသေသံ၊

လဒ္ဓါန ပုဗ္ဗာပရိယံ ဝိသေသံ၊

အဒဿနံ မစ္စုရာဇဿ ဂစ္ဆေ’’တိ။

အဝိဇ္ဇာပစ္စယာသင်္ခါရာတိအာဒီသု ဟိ အာဒိတောယေဝ တာဝ –

ဒေသနာဘေဒတော အတ္ထ-လက္ခဏေကဝိဓာဒိတော၊

အင်္ဂါနဉ္စ ဝဝတ္ထာနာ၊ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

တတ္ထ ‘ဒေသနာဘေဒတော’တိ ဘဂဝတော ဟိ ဝလ္လိဟာရကာနံ စတုန္နံ ပုရိသာနံ ဝလ္လိဂ္ဂဟဏံ ဝိယ အာဒိတော ဝါ မဇ္ဈတော ဝါ ပဋ္ဌာယ ယာဝ ပရိယောသာနံ၊ တထာ ပရိယောသာနတော ဝါ မဇ္ဈတော ဝါ ပဋ္ဌာယ ယာဝ အာဒီတိ စတုဗ္ဗိဓာ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒဒေသနာ။ ယထာ ဟိ ဝလ္လိဟာရကေသု စတူသု ပုရိသေသု ဧကော ဝလ္လိယာ မူလမေဝ ပဌမံ ပဿတိ၊ သော တံ မူလေ ဆေတွာ သဗ္ဗံ အာကဍ္ဎိတွာ အာဒါယ ကမ္မေ ဥပနေတိ၊ ဧဝံ ဘဂဝါ ‘‘ဣတိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ…ပေ… ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏ’’န္တိ အာဒိတော (မ။ နိ။ ၁။၄၀၂) ပဋ္ဌာယ ယာဝ ပရိယောသာနာပိ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒံ ဒေသေတိ။

ယထာ ပန တေသု ပုရိသေသု ဧကော ဝလ္လိယာ မဇ္ဈံ ပဌမံ ပဿတိ၊ သော မဇ္ဈေ ဆိန္ဒိတွာ ဥပရိဘာဂံယေဝ အာကဍ္ဎိတွာ အာဒါယ ကမ္မေ ဥပနေတိ၊ ဧဝံ ဘဂဝါ ‘‘တဿ တံ ဝေဒနံ အဘိနန္ဒတော အဘိဝဒတော အဇ္ဈောသာယ တိဋ္ဌတော ဥပ္ပဇ္ဇတိ နန္ဒီ၊ ယာ ဝေဒနာသု နန္ဒီ၊ တဒုပါဒါနံ၊ တဿုပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ၊ ဘဝပစ္စယာ ဇာတီ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၄၀၉၊ သံ။ နိ။ ၃။၅) မဇ္ဈတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ပရိယောသာနာပိ ဒေသေတိ။

ယထာ စ တေသု ပုရိသေသု ဧကော ဝလ္လိယာ အဂ္ဂံ ပဌမံ ပဿတိ၊ သော အဂ္ဂေ ဂဟေတွာ အဂ္ဂါနုသာရေန ယာဝ မူလာ သဗ္ဗံ အာဒါယ ကမ္မေ ဥပနေတိ၊ ဧဝံ ဘဂဝါ ‘‘ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏန္တိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ၊ ဇာတိပစ္စယာ နု ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဇရာမရဏံ နော ဝါ ကထံ ဝါ ဧတ္ထ ဟောတီ’’တိ? ‘‘ဇာတိပစ္စယာ၊ ဘန္တေ၊ ဇရာမရဏံ၊ ဧဝံ နော ဧတ္ထ ဟောတိ – ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏ’’န္တိ။ ‘‘ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ…ပေ… အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာတိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ၊ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ နု ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သင်္ခါရာ နော ဝါ ကထံ ဝါ ဧတ္ထ ဟောတီ’’တိ? ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ၊ ဘန္တေ၊ သင်္ခါရာ၊ ဧဝံ နော ဧတ္ထ ဟောတိ – အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ’’တိ ပရိယောသာနတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ အာဒိတောပိ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒံ ဒေသေတိ။

ယထာ ပန တေသု ပုရိသေသု ဧကော ဝလ္လိယာ မဇ္ဈမေဝ ပဌမံ ပဿတိ၊ သော မဇ္ဈေ ဆိန္ဒိတွာ ဟေဋ္ဌာ ဩတရန္တော ယာဝ မူလာ အာဒါယ ကမ္မေ ဥပနေတိ ၊ ဧဝံ ဘဂဝါ ‘‘ဣမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ စတ္တာရော အာဟာရာ ကိံ နိဒါနာ၊ ကိံ သမုဒယာ၊ ကိံ ဇာတိကာ၊ ကိံ ပဘဝါ? ဣမေ စတ္တာရော အာဟာရာ တဏှာနိဒါနာ၊ တဏှာသမုဒယာ၊ တဏှာဇာတိကာ၊ တဏှာပဘဝါ။ တဏှာ စာယံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ကိံ နိဒါနာ? ဝေဒနာ၊ ဖဿော၊ သဠာယတနံ၊ နာမရူပံ၊ ဝိညာဏံ။ သင်္ခါရာ ကိံ နိဒါနာ…ပေ… သင်္ခါရာ အဝိဇ္ဇာနိဒါနာ၊ အဝိဇ္ဇာသမုဒယာ၊ အဝိဇ္ဇာဇာတိကာ၊ အဝိဇ္ဇာပဘဝါ’’တိ (သံ။ နိ။ ၂။၁၁) မဇ္ဈတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ အာဒိတော ဒေသေတိ။

ကသ္မာ ပနေဝံ ဒေသေတီတိ? ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒဿ သမန္တဘဒ္ဒကတ္တာ၊ သယဉ္စ ဒေသနာဝိလာသပ္ပတ္တတ္တာ။ သမန္တဘဒ္ဒကော ဟိ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒေါ တတော တတော ဉာယပ္ပဋိဝေဓာယ သံဝတ္တတိယေဝ။ ဒေသနာဝိလာသပ္ပတ္တော စ ဘဂဝါ စတုဝေသာရဇ္ဇပ္ပဋိသမ္ဘိဒါယောဂေန စတုဗ္ဗိဓဂမ္ဘီရဘာဝပ္ပတ္တိယာ စ။ သော ဒေသနာဝိလာသပ္ပတ္တတ္တာ နာနာနယေဟေဝ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ ဝိသေသတော ပနဿ ယာ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ အနုလောမဒေသနာ၊ သာ ပဝတ္တိကာရဏဝိဘာဂသမ္မူဠှံ ဝေနေယျဇနံ သမနုပဿတော ယထာသကေဟိ ကာရဏေဟိ ပဝတ္တိသန္ဒဿနတ္ထံ ဥပ္ပတ္တိက္ကမသန္ဒဿနတ္ထဉ္စ ပဝတ္တိတာတိ ဉာတဗ္ဗာ။

ယာ ပရိယောသာနတော ပဋ္ဌာယ ပဋိလောမဒေသနာ၊ သာ ‘‘ကိစ္ဆံ ဝတာယံ လောကော အာပန္နော ဇာယတိ စ ဇီယတိ စ မီယတိ စာ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၅၇) အာဒိနာ နယေန ကိစ္ဆာပန္နံ လောကမနုဝိလောကယတော ပုဗ္ဗဘာဂပ္ပဋိဝေဓာနုသာရေန တဿ တဿ ဇရာမရဏာဒိကဿ ဒုက္ခဿ အတ္တနာဓိဂတကာရဏသန္ဒဿနတ္ထံ။ ယာ ပန မဇ္ဈတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ အာဒိ၊ သာ အာဟာရနိဒါနဝဝတ္ထာပနာနုသာရေန ယာဝ အတီတံ အဒ္ဓါနံ အတိဟရိတွာ ပုန အတီတဒ္ဓတော ပဘုတိ ဟေတုဖလပဋိပါဋိသန္ဒဿနတ္ထံ။ ယာ ပန မဇ္ဈတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ပရိယောသာနာ ပဝတ္တာ၊ သာ ပစ္စုပ္ပန္နေ အဒ္ဓါနေ အနာဂတဒ္ဓဟေတုသမုဋ္ဌာနတော ပဘုတိ အနာဂတဒ္ဓသန္ဒဿနတ္ထံ။ တာသု ယာ သာ ပဝတ္တိကာရဏသမ္မူဠှဿ ဝေနေယျဇနဿ ယထာသကေဟိ ကာရဏေဟိ ပဝတ္တိသန္ဒဿနတ္ထံ ဥပ္ပတ္တိက္ကမသန္ဒဿနတ္ထဉ္စ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ အနုလောမဒေသနာ ဝုတ္တာ၊ သာ ဣဓ နိက္ခိတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ကသ္မာ ပနေတ္ထ အဝိဇ္ဇာ အာဒိတော ဝုတ္တာ? ကိံ ပကတိဝါဒီနံ ပကတိ ဝိယ အဝိဇ္ဇာပိ အကာရဏံ မူလကာရဏံ လောကဿာတိ? န အကာရဏံ။ ‘‘အာသဝသမုဒယာ အဝိဇ္ဇာသမုဒယော’’တိ ဟိ အဝိဇ္ဇာယ ကာရဏံ ဝုတ္တံ။ အတ္ထိ ပန ပရိယာယော ယေန မူလကာရဏံ သိယာ။ ကော ပန သောတိ? ဝဋ္ဋကထာယ သီသဘာဝေါ။ ဘဂဝါ ဟိ ဝဋ္ဋကထံ ကထေန္တော ဒွေ ဓမ္မေ သီသံ ကတွာ ကထေသိ – အဝိဇ္ဇံ ဝါ ဘဝတဏှံ ဝါ။ ယထာဟ – ‘‘ပုရိမာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ကောဋိ န ပညာယတိ အဝိဇ္ဇာယ ‘ဣတော ပုဗ္ဗေ အဝိဇ္ဇာ နာဟောသိ၊ အထ ပစ္ဆာ သမဘဝီ’တိ။ ဧဝဉ္စေတံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဝုစ္စတိ၊ အထ စ ပန ပညာယတိ ‘ဣဒပ္ပစ္စယာ အဝိဇ္ဇာ’’တိ (အ။ နိ။ ၁၀။၆၁)၊ ဘဝတဏှံ ဝါ၊ ယထာဟ – ‘‘ပုရိမာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ကောဋိ န ပညာယတိ ဘဝတဏှာယ ‘ဣတော ပုဗ္ဗေ ဘဝတဏှာ နာဟောသိ၊ အထ ပစ္ဆာ သမဘဝီ’တိ။ ဧဝဉ္စေတံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဝုစ္စတိ၊ အထ စ ပန ပညာယတိ ‘ဣဒပ္ပစ္စယာ ဘဝတဏှာ’’တိ (အ။ နိ။ ၁၀။၆၂)။

ကသ္မာ ပန ဘဂဝါ ဝဋ္ဋကထံ ကထေန္တော ဣမေ ဒွေဝ ဓမ္မေ သီသံ ကတွာ ကထေသီတိ? သုဂတိဒုဂ္ဂတိဂါမိနော ကမ္မဿ ဝိသေသဟေတုဘူတတ္တာ။ ဒုဂ္ဂတိဂါမိနော ဟိ ကမ္မဿ ဝိသေသဟေတု အဝိဇ္ဇာ။ ကသ္မာ? ယသ္မာ အဝိဇ္ဇာဘိဘူတော ပုထုဇ္ဇနော၊ အဂ္ဂိသန္တာပလဂုဠာဘိဃာတပရိဿမာဘိဘူတာ ဝဇ္ဈဂါဝီ တာယ ပရိဿမာတုရတာယ နိရဿာဒမ္ပိ အတ္တနော အနတ္ထာဝဟမ္ပိ စ ဥဏှောဒကပါနံ ဝိယ၊ ကိလေသသန္တာပတော နိရဿာဒမ္ပိ ဒုဂ္ဂတိဝိနိပါတတော စ အတ္တနော အနတ္ထာဝဟမ္ပိ ပါဏာတိပါတာဒိမနေကပ္ပကာရံ ဒုဂ္ဂတိဂါမိကမ္မံ အာရဘတိ။ သုဂတိဂါမိနော ပန ကမ္မဿ ဝိသေသဟေတု ဘဝတဏှာ။ ကသ္မာ? ယသ္မာ ဘဝတဏှာဘိဘူတော ပုထုဇ္ဇနော၊ ယထာ ဝုတ္တပ္ပကာရာ ဂါဝီ သီတုဒကတဏှာယ သအဿာဒံ အတ္တနော ပရိဿမဝိနောဒနဉ္စ သီတုဒကပါနံ ဝိယ၊ ကိလေသသန္တာပဝိရဟတော သအဿာဒံ သုဂတိသမ္ပာပနေန အတ္တနော ဒုဂ္ဂတိဒုက္ခပရိဿမဝိနောဒနဉ္စ ပါဏာတိပါတာဝေရမဏီအာဒိမနေကပ္ပကာရံ သုဂတိဂါမိကမ္မံ အာရဘတိ။

ဧတေသု ပန ဝဋ္ဋကထာယ သီသဘူတေသု ဓမ္မေသု ကတ္ထစိ ဘဂဝါ ဧကဓမ္မမူလိကံ ဒေသနံ ဒေသေတိ၊ သေယျထိဒံ – ‘‘ဣတိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဝိဇ္ဇူပနိသာ သင်္ခါရာ၊ သင်္ခါရူပနိသံ ဝိညာဏ’’န္တိအာဒိ (သံ။ နိ။ ၂။၂၃)။ တထာ ‘‘ဥပါဒါနီယေသု၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မေသု အဿာဒါနုပဿိနော ဝိဟရတော တဏှာ ပဝဍ္ဎတိ၊ တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါန’’န္တိအာဒိ (သံ။ နိ။ ၂။၅၂)။ ကတ္ထစိ ဥဘယမူလိကမ္ပိ၊ သေယျထိဒံ – ‘‘အဝိဇ္ဇာနီဝရဏဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဗာလဿ တဏှာယ သမ္ပယုတ္တဿ ဧဝမယံ ကာယော သမုဒါဂတော။ ဣတိ အယဉ္စေဝ ကာယော ဗဟိဒ္ဓါ စ နာမရူပံ ဣတ္ထေတံ ဒွယံ၊ ဒွယံ ပဋိစ္စ ဖဿော၊ သဠေဝါယတနာနိ ယေဟိ ဖုဋ္ဌော ဗာလော သုခဒုက္ခံ ပဋိသံဝေဒေတီ’’တိအာဒိ (သံ။ နိ။ ၂။၁၉)။ တာသု တာသု ဒေသနာသု ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ’’တိ အယမိဓ အဝိဇ္ဇာဝသေန ဧကဓမ္မမူလိကာ ဒေသနာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧဝံ တာဝေတ္ထ ဒေသနာဘေဒတော ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

‘အတ္ထတော’တိ အဝိဇ္ဇာဒီနံ ပဒါနံ အတ္ထတော၊ သေယျထိဒံ – ပူရေတုံ အယုတ္တဋ္ဌေန ကာယဒုစ္စရိတာဒိ အဝိန္ဒိယံ နာမ၊ အလဒ္ဓဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။ တံ အဝိန္ဒိယံ ဝိန္ဒတီတိ အဝိဇ္ဇာ။ တဗ္ဗိပရီတတော ကာယသုစရိတာဒိ ဝိန္ဒိယံ နာမ။ တံ ဝိန္ဒိယံ န ဝိန္ဒတီတိ အဝိဇ္ဇာ။ ခန္ဓာနံ ရာသဋ္ဌံ၊ အာယတနာနံ အာယတနဋ္ဌံ၊ ဓာတူနံ သုညဋ္ဌံ၊ သစ္စာနံ တထဋ္ဌံ၊ ဣန္ဒြိယာနံ အာဓိပတေယျဋ္ဌံ အဝိဒိတံ ကရောတီတိ အဝိဇ္ဇာ။ ဒုက္ခာဒီနံ ပီဠနာဒိဝသေန ဝုတ္တံ စတုဗ္ဗိဓံ စတုဗ္ဗိဓံ အတ္ထံ အဝိဒိတံ ကရောတီတိပိ အဝိဇ္ဇာ။ အန္တဝိရဟိတေ သံသာရေ သဗ္ဗယောနိဂတိဘဝဝိညာဏဋ္ဌိတိသတ္တာဝါသေသု သတ္တေ ဇဝါပေတီတိ အဝိဇ္ဇာ။ ပရမတ္ထတော အဝိဇ္ဇမာနေသု ဣတ္ထိပုရိသာဒီသု ဇဝတိ၊ ဝိဇ္ဇမာနေသုပိ ခန္ဓာဒီသု န ဇဝတီတိ အဝိဇ္ဇာ။ အပိစ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ ဝတ္ထာရမ္မဏာနံ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာနဉ္စ ဓမ္မာနံ ဆာဒနတောပိ အဝိဇ္ဇာ။

ယံ ပဋိစ္စ ဖလမေတိ သော ပစ္စယော။ ပဋိစ္စာတိ န ဝိနာ တေန၊ တံ အပစ္စက္ခိတွာတိ အတ္ထော။ ဧတီတိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စေဝ ပဝတ္တတိ စာတိ အတ္ထော။ အပိ စ ဥပကာရကဋ္ဌော ပစ္စယဋ္ဌော။ အဝိဇ္ဇာ စ သာ ပစ္စယော စာတိ အဝိဇ္ဇာပစ္စယော။ တသ္မာ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ။

သင်္ခတမဘိသင်္ခရောန္တီတိ သင်္ခါရာ။ အပိစ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ၊ သင်္ခါရသဒ္ဒေန အာဂတသင်္ခါရာ စာတိ ဒုဝိဓာ သင်္ခါရာ။ တတ္ထ ပုညာပုညာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရာ တယော၊ ကာယဝစီစိတ္တသင်္ခါရာ တယောတိ ဣမေ ဆ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ ။ တေ သဗ္ဗေပိ လောကိယကုသလာကုသလစေတနာမတ္တမေဝ ဟောန္တိ။

သင်္ခတသင်္ခါရော၊ အဘိသင်္ခတသင်္ခါရော၊ အဘိသင်္ခရဏသင်္ခါရော၊ ပယောဂါဘိသင်္ခါရောတိ ဣမေ ပန စတ္တာရော သင်္ခါရသဒ္ဒေန အာဂတသင်္ခါရာ။ တတ္ထ ‘‘အနိစ္စာ ဝတ သင်္ခါရာ’’တိအာဒီသု (ဒီ။ နိ။ ၂။၂၂၁၊ ၂၇၂၊ သံ။ နိ။ ၁။၁၈၆၊ ၂။၁၄၃) ဝုတ္တာ သဗ္ဗေပိ သပ္ပစ္စယာ ဓမ္မာ ‘သင်္ခတသင်္ခါရာ’ နာမ။ ကမ္မနိဗ္ဗတ္တာ တေဘူမကာ ရူပါရူပဓမ္မာ ‘အဘိသင်္ခတသင်္ခါရာ’တိ အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တာ။ တေပိ ‘‘အနိစ္စာ ဝတ သင်္ခါရာ’’တိ ဧတ္ထေဝ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တိ။ ဝိသုံ ပန နေသံ အာဂတဋ္ဌာနံ န ပညာယတိ။ တေဘူမကကုသလာကုသလစေတနာ ပန ‘အဘိသင်္ခရဏကသင်္ခါရော’တိ ဝုစ္စတိ။ တဿ ‘‘အဝိဇ္ဇာဂတောယံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပုရိသပုဂ္ဂလော ပုညဉ္စေ အဘိသင်္ခရောတီ’’တိအာဒီသု (သံ။ နိ။ ၂။၅၁) အာဂတဋ္ဌာနံ ပညာယတိ။ ကာယိကစေတသိကံ ပန ဝီရိယံ ‘ပယောဂါဘိသင်္ခါရော’တိ ဝုစ္စတိ။ သော ‘‘ယာဝတိကာ အဘိသင်္ခါရဿ ဂတိ၊ တာဝတိကံ ဂန္တွာ အက္ခာဟတံ မညေ အဋ္ဌာသီ’’တိအာဒီသု (အ။ နိ။ ၃။၁၅) အာဂတော။

န ကေဝလဉ္စ ဧတေယေဝ၊ အညေပိ ‘‘သညာဝေဒယိတနိရောဓံ သမာပဇ္ဇန္တဿ ခေါ၊ အာဝုသော ဝိသာခ၊ ဘိက္ခုနော ပဌမံ နိရုဇ္ဈတိ ဝစီသင်္ခါရော၊ တတော ကာယသင်္ခါရော၊ တတော စိတ္တသင်္ခါရော’’တိအာဒိနာ (မ။ နိ။ ၁။၄၆၄) နယေန သင်္ခါရသဒ္ဒေန အာဂတာ အနေကသင်္ခါရာ။ တေသု နတ္ထိ သော သင်္ခါရော၊ ယော သင်္ခတသင်္ခါရေ သင်္ဂဟံ န ဂစ္ဆေယျ။ ဣတော ပရံ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏန္တိအာဒီသု ယံ ဝုတ္တံ တံ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

အဝုတ္တေ ပန ဝိဇာနာတီတိ ဝိညာဏံ။ နမတီတိ နာမံ။ ရုပ္ပတီတိ ရူပံ။ အာယေ တနောတိ၊ အာယတဉ္စ နယတီတိ အာယတနံ။ ဖုသတီတိ ဖဿော။ ဝေဒယတီတိ ဝေဒနာ။ ပရိတဿတီတိ တဏှာ။ ဥပါဒိယတီတိ ဥပါဒါနံ။ ဘဝတိ ဘာဝယတိ စာတိ ဘဝေါ။ ဇနနံ ဇာတိ။ ဇီရဏံ ဇရာ။ မရန္တိ ဧတေနာတိ မရဏံ။ သောစနံ သောကော။ ပရိဒေဝနံ ပရိဒေဝေါ။ ဒုက္ခယတီတိ ဒုက္ခံ၊ ဥပ္ပာဒဋ္ဌိတိဝသေန ဝါ ဒွေဓာ ခဏတီတိ ဒုက္ခံ။ ဒုမ္မနဿ ဘာဝေါ ဒေါမနဿံ။ ဘုသော အာယာသော ဥပါယာသော။

သမ္ဘဝန္တီတိ နိဗ္ဗတ္တန္တိ။ န ကေဝလဉ္စ သောကာဒီဟေဝ၊ အထ ခေါ သဗ္ဗပဒေဟိ ‘သမ္ဘဝန္တီ’တိ သဒ္ဒဿ ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ။ ဣတရထာ ဟိ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ’’တိ ဝုတ္တေ ကိံ ကရောန္တီတိ န ပညာယေယျုံ။ ‘‘သမ္ဘဝန္တီ’’တိ ပန ယောဇနာယ သတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာ စ သာ ပစ္စယော စာတိ အဝိဇ္ဇာပစ္စယော၊ တသ္မာ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ သမ္ဘဝန္တီ’’တိ ပစ္စယပစ္စယုပ္ပန္နဝဝတ္ထာနံ ကတံ ဟောတိ။ ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထ။

ဧဝန္တိ နိဒ္ဒိဋ္ဌနယနိဒဿနံ။ တေန အဝိဇ္ဇာဒီဟေဝ ကာရဏေဟိ၊ န ဣဿရနိမ္မာနာဒီဟီတိ ဒဿေတိ။ ဧတဿာတိ ယထာဝုတ္တဿ။ ကေဝလဿာတိ အသမ္မိဿဿ သကလဿ ဝါ။ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿာတိ ဒုက္ခသမူဟဿ၊ န သတ္တဿ၊ န သုခသုဘာဒီနံ။ သမုဒယောတိ နိဗ္ဗတ္တိ။ ဟောတီတိ သမ္ဘဝတိ။ ဧဝမေတ္ထ အတ္ထတော ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

‘လက္ခဏာဒိတော’တိ အဝိဇ္ဇာဒီနံ လက္ခဏာဒိတော၊ သေယျထိဒံ – အညာဏလက္ခဏာ အဝိဇ္ဇာ၊ သမ္မောဟနရသာ၊ ဆာဒနပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ အာသဝပဒဋ္ဌာနာ။ အဘိသင်္ခရဏလက္ခဏာ သင်္ခါရာ၊ အာယူဟနရသာ၊ စေတနာပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ အဝိဇ္ဇာပဒဋ္ဌာနာ။ ဝိဇာနနလက္ခဏံ ဝိညာဏံ၊ ပုဗ္ဗင်္ဂမရသံ၊ ပဋိသန္ဓိပစ္စုပဋ္ဌာနံ၊ သင်္ခါရပဒဋ္ဌာနံ၊ ဝတ္ထာရမ္မဏပဒဋ္ဌာနံ ဝါ။ နမနလက္ခဏံ နာမံ၊ သမ္ပယောဂရသံ၊ အဝိနိဗ္ဘောဂပစ္စုပဋ္ဌာနံ၊ ဝိညာဏပဒဋ္ဌာနံ။ ရုပ္ပနလက္ခဏံ ရူပံ၊ ဝိကိရဏရသံ၊ အဗျာကတပစ္စုပဋ္ဌာနံ၊ ဝိညာဏပဒဋ္ဌာနံ။ အာယတနလက္ခဏံ သဠာယတနံ၊ ဒဿနာဒိရသံ၊ ဝတ္ထုဒွါရဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနံ ၊ နာမရူပပဒဋ္ဌာနံ။ ဖုသနလက္ခဏော ဖဿော၊ သင်္ဃဋ္ဋနရသော၊ သင်္ဂတိပစ္စုပဋ္ဌာနော၊ သဠာယတနပဒဋ္ဌာနော။ အနုဘဝနလက္ခဏာ ဝေဒနာ၊ ဝိသယရသသမ္ဘောဂရသာ၊ သုခဒုက္ခပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ ဖဿပဒဋ္ဌာနာ။ ဟေတုလက္ခဏာ တဏှာ၊ အဘိနန္ဒနရသာ၊ အတိတ္တိဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ ဝေဒနာပဒဋ္ဌာနာ။ ဂဟဏလက္ခဏံ ဥပါဒါနံ၊ အမုဉ္စနရသံ၊ တဏှာဒဠှတ္တဒိဋ္ဌိပစ္စုပဋ္ဌာနံ၊ တဏှာပဒဋ္ဌာနံ။ ကမ္မကမ္မဖလလက္ခဏော ဘဝေါ၊ ဘာဝနဘဝနရသော၊ ကုသလာကုသလာဗျာကတပစ္စုပဋ္ဌာနော၊ ဥပါဒါနပဒဋ္ဌာနော။ ဇာတိအာဒီနံ လက္ခဏာဒီနိ သစ္စဝိဘင်္ဂေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ဧဝမေတ္ထ လက္ခဏာဒိတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

‘ဧကဝိဓာဒိတော’တိ ဧတ္ထ အဝိဇ္ဇာ အညာဏာဒဿနမောဟာဒိဘာဝတော ဧကဝိဓာ၊ အပ္ပဋိပတ္တိမိစ္ဆာပဋိပတ္တိတော ဒုဝိဓာ တထာ သင်္ခါရာသင်္ခါရတော၊ ဝေဒနာတ္တယသမ္ပယောဂတော တိဝိဓာ၊ စတုသစ္စအပ္ပဋိဝေဓတော စတုဗ္ဗိဓာ၊ ဂတိပဉ္စကာဒီနဝစ္ဆာဒနတော ပဉ္စဝိဓာ၊ ဒွါရာရမ္မဏတော ပန သဗ္ဗေသုပိ အရူပဓမ္မေသု ဆဗ္ဗိဓတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

သင်္ခါရာ သာသဝဝိပါကဓမ္မဓမ္မာဒိဘာဝတော ဧကဝိဓာ၊ ကုသလာကုသလတော ဒုဝိဓာ တထာ ပရိတ္တမဟဂ္ဂတဟီနမဇ္ဈိမမိစ္ဆတ္တနိယတာနိယတတော၊ တိဝိဓာ ပုညာဘိသင်္ခါရာဒိဘာဝတော၊ စတုဗ္ဗိဓာ စတုယောနိသံဝတ္တနတော၊ ပဉ္စဝိဓာ ပဉ္စဂတိဂါမိတော။

ဝိညာဏံ လောကိယဝိပါကာဒိဘာဝတော ဧကဝိဓံ၊ သဟေတုကာဟေတုကာဒိတော ဒုဝိဓံ၊ ဘဝတ္တယပရိယာပန္နတော ဝေဒနာတ္တယသမ္ပယောဂတော အဟေတုကဒုဟေတုကတိဟေတုကတော စ တိဝိဓံ၊ ယောနိဂတိဝသေန စတုဗ္ဗိဓံ ပဉ္စဝိဓဉ္စ။

နာမရူပံ ဝိညာဏသန္နိဿယတော ကမ္မပစ္စယတော စ ဧကဝိဓံ၊ သာရမ္မဏာနာရမ္မဏတော ဒုဝိဓံ၊ အတီတာဒိတော တိဝိဓံ၊ ယောနိဂတိဝသေန စတုဗ္ဗိဓံ ပဉ္စဝိဓဉ္စ။

သဠာယတနံ သဉ္ဇာတိသမောသရဏဋ္ဌာနတော ဧကဝိဓံ၊ ဘူတပ္ပသာဒဝိညာဏာဒိတော ဒုဝိဓံ၊ သမ္ပတ္တာသမ္ပတ္တနောဘယဂေါစရတော တိဝိဓံ၊ ယောနိဂတိပရိယာပန္နတော စတုဗ္ဗိဓံ ပဉ္စဝိဓဉ္စာတိ ဣမိနာ နယေန ဖဿာဒီနမ္ပိ ဧကဝိဓာဒိဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။ ဧဝမေတ္ထ ဧကဝိဓာဒိတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

‘အင်္ဂါနဉ္စဝဝတ္ထာနာ’တိ သောကာဒယော စေတ္ထ ဘဝစက္ကဿ အဝိစ္ဆေဒဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တာ။ ဇရာမရဏဗ္ဘာဟတဿ ဟိ ဗာလဿ တေ သမ္ဘဝန္တိ။ ယထာဟ – ‘‘အဿုတဝါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပုထုဇ္ဇနော သာရီရိကာယ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ ဖုဋ္ဌော သမာနော သောစတိ ကိလမတိ ပရိဒေဝတိ ဥရတ္တာဠိံ ကန္ဒတိ သမ္မောဟမာပဇ္ဇတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၄။၂၅၂)။ ယာဝ စ တေသံ ပဝတ္တိ တာဝ အဝိဇ္ဇာယာတိ ပုနပိ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာတိ သမ္ဗန္ဓမေဝ ဟောတိ ဘဝစက္ကံ။ တသ္မာ တေသမ္ပိ ဇရာမရဏေနေဝ ဧကသင်္ခေပံ ကတွာ ဒွါဒသေဝ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒင်္ဂါနီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ဧဝမေတ္ထ အင်္ဂါနံ ဝဝတ္ထာနတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။ အယံ တာဝေတ္ထ ဥဒ္ဒေသဝါရဝသေန သင်္ခေပကထာ။

ဥဒ္ဒေသဝါရဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

အဝိဇ္ဇာပဒနိဒ္ဒေသော

၂၂၆။ ဣဒါနိ နိဒ္ဒေသဝါရဝသေန ဝိတ္ထာရကထာ ဟောတိ။ ‘‘အဝိဇ္ဇာ ပစ္စယာ သင်္ခါရာ’’တိ ဟိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အဝိဇ္ဇာပစ္စယေသု သင်္ခါရေသု ဒဿေတဗ္ဗေသု ယသ္မာ ပုတ္တေ ကထေတဗ္ဗေ ပဌမံ ပိတာ ကထီယတိ။ ဧဝဉှိ သတိ ‘မိတ္တဿ ပုတ္တော၊ ဒတ္တဿ ပုတ္တော’တိ ပုတ္တော သုကထိတော ဟောတိ။ တသ္မာ ဒေသနာကုသလော သတ္ထာ သင်္ခါရာနံ ဇနကတ္ထေန ပိတုသဒိသံ အဝိဇ္ဇံ တာဝ ဒဿေတုံ တတ္ထ ကတမာ အဝိဇ္ဇာ? ဒုက္ခေ အညာဏန္တိအာဒိမာဟ။

တတ္ထ ယသ္မာ အယံ အဝိဇ္ဇာ ဒုက္ခသစ္စဿ ယာထာဝသရသလက္ခဏံ ဇာနိတုံ ပဿိတုံ ပဋိဝိဇ္ဈိတုံ န ဒေတိ၊ ဆာဒေတွာ ပရိယောနန္ဓိတွာ ဂန္ထေတွာ တိဋ္ဌတိ၊ တသ္မာ ‘‘ဒုက္ခေ အညာဏ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ တထာ ယသ္မာ ဒုက္ခသမုဒယဿ ဒုက္ခနိရောဓဿ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ ယာထာဝသရသလက္ခဏံ ဇာနိတုံ ပဿိတုံ ပဋိဝိဇ္ဈိတုံ န ဒေတိ၊ ဆာဒေတွာ ပရိယောနန္ဓိတွာ ဂန္ထေတွာ တိဋ္ဌတိ၊ တသ္မာ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ အညာဏန္တိ ဝုစ္စတိ။ ဣမေသု စတူသု ဌာနေသု သုတ္တန္တိကပရိယာယေန အညာဏံ အဝိဇ္ဇာတိ ကထိတံ။

နိက္ခေပကဏ္ဍေ (ဓ။ သ။ ၁၀၆၇) ပန အဘိဓမ္မပရိယာယေန ‘‘ပုဗ္ဗန္တေ အညာဏ’’န္တိ အပရေသုပိ စတူသု ဌာနေသု အညာဏံ ဂဟိတံ။ တတ္ထ ပုဗ္ဗန္တေတိ အတီတော အဒ္ဓါ၊ အတီတာနိ ခန္ဓဓာတုအာယတနာနိ။ အပရန္တေတိ အနာဂတော အဒ္ဓါ၊ အနာဂတာနိ ခန္ဓဓာတုအာယတနာနိ။ ပုဗ္ဗန္တာပရန္တေတိ တဒုဘယံ။ ဣဒပ္ပစ္စယတာတိ သင်္ခါရာဒီနံ ကာရဏာနိ အဝိဇ္ဇာဒီနိ အင်္ဂါနိ။ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နဓမ္မာတိ အဝိဇ္ဇာဒီဟိ နိဗ္ဗတ္တာ သင်္ခါရာဒယော ဓမ္မာ။ တတြာယံ အဝိဇ္ဇာ ယသ္မာ အတီတာနံ ခန္ဓာဒီနံ ယာထာဝသရသလက္ခဏံ ဇာနိတုံ ပဿိတုံ ပဋိဝိဇ္ဈိတုံ န ဒေတိ၊ ဆာဒေတွာ ပရိယောနန္ဓိတွာ ဂန္ထေတွာ တိဋ္ဌတိ၊ တသ္မာ ‘‘ပုဗ္ဗန္တေ အညာဏ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ တထာ ယသ္မာ အနာဂတာနံ ခန္ဓာဒီနံ၊ အတီတာနာဂတာနံ ခန္ဓာဒီနံ ဣဒပ္ပစ္စယတာယ စေဝ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နဓမ္မာနဉ္စ ယာထာဝသရသလက္ခဏံ ဇာနိတုံ ပဿိတုံ ပဋိဝိဇ္ဈိတုံ န ဒေတိ၊ ဆာဒေတွာ ပရိယောနန္ဓိတွာ ဂန္ထေတွာ တိဋ္ဌတိ၊ တသ္မာ ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု အညာဏန္တိ ဝုစ္စတိ။ ဣမေသု အဋ္ဌသု ဌာနေသု အဘိဓမ္မပရိယာယေန အညာဏံ အဝိဇ္ဇာတိ ကထိတံ။

ဧဝံ ကိံ ကထိတံ ဟောတိ? ကိစ္စတော စေဝ ဇာတိတော စ အဝိဇ္ဇာ ကထိတာ နာမ ဟောတိ။ ကထံ ? အယဉှိ အဝိဇ္ဇာ ဣမာနိ အဋ္ဌ ဌာနာနိ ဇာနိတုံ ပဿိတုံ ပဋိဝိဇ္ဈိတုံ န ဒေတီတိ ကိစ္စတော ကထိတာ၊ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာပိ ဣမေသု အဋ္ဌသု ဌာနေသု ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဇာတိတောပိ ကထိတာ။ ဧဝံ ကထေတွာ ပုန ‘‘ယံ ဧဝရူပံ အညာဏံ အဒဿန’’န္တိအာဒီနိ ပဉ္စဝီသတိ ပဒါနိ အဝိဇ္ဇာယ လက္ခဏံ ဒဿေတုံ ဂဟိတာနိ။

တတ္ထ ယသ္မာ အယံ အဝိဇ္ဇာ ဣမေဟိ အဋ္ဌဟိ ပဒေဟိ ကထိတာပိ ပုန ပဉ္စဝီသတိယာ ပဒေဟိ လက္ခဏေ အကထိတေ သုကထိတာ နာမ န ဟောတိ၊ လက္ခဏေ ပန ကထိတေယေဝ သုကထိတာ နာမ ဟောတိ။ ယထာ ပုရိသော နဋ္ဌံ ဂေါဏံ ပရိယေသမာနော မနုဿေ ပုစ္ဆေယျ – ‘‘အပိ၊ အယျာ၊ သေတံ ဂေါဏံ ပဿထ၊ ရတ္တံ ဂေါဏံ ပဿထာ’’တိ? တေ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘‘ဣမသ္မိံ ရဋ္ဌေ သေတရတ္တာနံ ဂေါဏာနံ အန္တော နတ္ထိ၊ ကိံ တေ ဂေါဏဿ လက္ခဏ’’န္တိ? အထ တေန ‘သင်္ဃာဋိ’ ဝါ ‘နင်္ဂလံ’ ဝါတိ ဝုတ္တေ ဂေါဏော သုကထိတော နာမ ဘဝေယျ၊ ဧဝမေဝ ယသ္မာ အယံ အဝိဇ္ဇာ အဋ္ဌဟိ ပဒေဟိ ကထိတာပိ ပုန ပဉ္စဝီသတိယာ ပဒေဟိ လက္ခဏေ အကထိတေ သုကထိတာ နာမ န ဟောတိ၊ လက္ခဏေ ပန ကထိတေယေဝ သုကထိတာ နာမ ဟောတိ။ တသ္မာ ယာနဿာ လက္ခဏဒဿနတ္ထံ ပဉ္စဝီသတိ ပဒါနိ ကထိတာနိ၊ တေသမ္ပိ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာ။

သေယျထိဒံ – ဉာဏံ နာမ ပညာ။ သာ အတ္ထတ္ထံ ကာရဏကာရဏံ စတုသစ္စဓမ္မံ ဝိဒိတံ ပါကဋံ ကရောတိ။ အယံ ပန အဝိဇ္ဇာ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ တံ ဝိဒိတံ ပါကဋံ ကာတုံ န ဒေတီတိ ဉာဏပစ္စနီကတော အညာဏံ။ ဒဿနန္တိပိ ပညာ။ သာပိ တံ အာကာရံ ပဿတိ။ အဝိဇ္ဇာ ပန ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ တံ ပဿိတုံ န ဒေတီတိ အဒဿနံ။ အဘိသမယောတိပိ ပညာ။ သာ တံ အာကာရံ အဘိသမေတိ။ အဝိဇ္ဇာ ပန ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ တံ အဘိသမေတုံ န ဒေတီတိ အနဘိသမယော။ အနုဗောဓော သမ္ဗောဓော ပဋိဝေဓောတိပိ ပညာ။ သာ တံ အာကာရံ အနုဗုဇ္ဈတိ သမ္ဗုဇ္ဈတိ ပဋိဝိဇ္ဈတိ။ အဝိဇ္ဇာ ပန ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ တံ အနုဗုဇ္ဈိတုံ သံဗုဇ္ဈိတုံ ပဋိဝိဇ္ဈိတုံ န ဒေတီတိ အနနုဗောဓော အသမ္ဗောဓော အပ္ပဋိဝေဓော။ သင်္ဂါဟနာတိပိ ပညာ။ သာ တံ အာကာရံ ဂဟေတွာ ဃံသိတွာ ဂဏှာတိ။ အဝိဇ္ဇာ ပန ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ တံ ဂဟေတွာ ဃံသိတွာ ဂဏှိတုံ န ဒေတီတိ အသင်္ဂါဟနာ။ ပရိယောဂါဟနာတိပိ ပညာ။ သာ တံ အာကာရံ ဩဂါဟိတွာ အနုပဝိသိတွာ ဂဏှာတိ။ အဝိဇ္ဇာ ပန ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ တံ ဩဂါဟိတွာ အနုပဝိသိတွာ ဂဏှိတုံ န ဒေတီတိ အပရိယောဂါဟနာ။ သမပေက္ခနာတိပိ ပညာ ။ သာ တံ အာကာရံ သမံ သမ္မာ စ ပေက္ခတိ။ အဝိဇ္ဇာ ပန ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ တံ သမံ သမ္မာ စ ပေက္ခိတုံ န ဒေတီတိ အသမပေက္ခနာ။ ပစ္စဝေက္ခဏာတိပိ ပညာ။ သာ တံ အာကာရံ ပစ္စဝေက္ခတိ။ အဝိဇ္ဇာ ပန ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ တံ ပစ္စဝေက္ခိတုံ န ဒေတီတိ အပစ္စဝေက္ခဏာ။ နာဿာ ကိဉ္စိ ကမ္မံ ပစ္စက္ခံ အတ္ထိ၊ သယဉ္စ အပစ္စဝေက္ခိတွာ ကတံ ကမ္မန္တိ အပစ္စက္ခကမ္မံ။ ဒုမ္မေဓဘာဝတာယ ဒုမ္မေဇ္ဈံ။ ဗာလဘာဝတာယ ဗာလျံ။

သမ္ပဇညန္တိပိ ပညာ။ သာ အတ္ထတ္ထံ ကာရဏကာရဏံ စတုသစ္စဓမ္မံ သမ္မာ ပဇာနာတိ။ အဝိဇ္ဇာ ပန ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ တံ အာကာရံ ပဇာနိတုံ န ဒေတီတိ အသမ္ပဇညံ။ မောဟနဝသေန မောဟော။ ပမောဟနဝသေန ပမောဟော။ သမ္မောဟနဝသေန သမ္မောဟော။ အဝိန္ဒိယံ ဝိန္ဒတီတိအာဒိဝသေန အဝိဇ္ဇာ။ ဝဋ္ဋသ္မိံ ဩဟနတိ ဩသီဒါပေတီတိ အဝိဇ္ဇောဃော။ ဝဋ္ဋသ္မိံ ယောဇေတီတိ အဝိဇ္ဇာယောဂေါ။ အပ္ပဟီနဝသေန ပုနပ္ပုနံ ဥပ္ပဇ္ဇနတော စ အဝိဇ္ဇာနုသယော။ မဂ္ဂေ ပရိယုဋ္ဌိတစောရာ အဒ္ဓိကေ ဝိယ ကုသလစိတ္တံ ပရိယုဋ္ဌာတိ ဂဏှာတိ ဝိလုမ္ပတီတိ အဝိဇ္ဇာပရိယုဋ္ဌာနံ။ ယထာ နဂရဒွါရေ ပလိဃသင်္ခါတာယ လင်္ဂိယာ ပတိတာယ အန္တောနဂရေ မနုဿာနံ ဗဟိနဂရဂမနမ္ပိ ဗဟိနဂရေ မနုဿာနံ အန္တောနဂရပဝေသနမ္ပိ ပစ္ဆိဇ္ဇတိ၊ ဧဝမေဝ ယဿ သက္ကာယနဂရေ အယံ ပတိတာ တဿ နိဗ္ဗာနသမ္ပာပကံ ဉာဏဂမနံ ပစ္ဆိဇ္ဇတီတိ အဝိဇ္ဇာလင်္ဂီ နာမ ဟောတိ။ အကုသလဉ္စ တံ မူလဉ္စ၊ အကုသလာနံ ဝါ မူလန္တိ အကုသလမူလံ။ တံ ပန န အညံ၊ ဣဓာဓိပ္ပေတော မောဟောတိ မောဟော အကုသလမူလံ။ အယံ ဝုစ္စတိ အဝိဇ္ဇာတိ အယံ ဧဝံလက္ခဏာ အဝိဇ္ဇာ နာမာတိ ဝုစ္စတိ။ ဧဝံ ပဉ္စဝီသတိပဒဝသေန အဝိဇ္ဇာယ လက္ခဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ဧဝံလက္ခဏာ ပနာယံ အဝိဇ္ဇာ ဒုက္ခာဒီသု အညာဏန္တိ ဝုတ္တာပိ ဒုက္ခသစ္စဿ ဧကဒေသော ဟောတိ၊ သဟဇာတာ ဟောတိ၊ တံ အာရမ္မဏံ ကရောတိ၊ ဆာဒေတိ၊ သမုဒယသစ္စဿ န ဧကဒေသော ဟောတိ၊ သဟဇာတာ ဟောတိ၊ တံ အာရမ္မဏံ ကရောတိ၊ ဆာဒေတိ၊ နိရောဓသစ္စဿ နေဝ ဧကဒေသော ဟောတိ၊ န သဟဇာတာ၊ န တံ အာရမ္မဏံ ကရောတိ၊ ကေဝလံ ဆာဒေတိ၊ မဂ္ဂသစ္စဿာပိ န ဧကဒေသော၊ န သဟဇာတာ၊ န တံ အာရမ္မဏံ ကရောတိ၊ ကေဝလံ ဆာဒေတိ။ ဒုက္ခာရမ္မဏတာ အဝိဇ္ဇာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တဉ္စ ဆာဒေတိ။ သမုဒယာရမ္မဏတာ အဝိဇ္ဇာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တဉ္စ ဆာဒေတိ။ နိရောဓာရမ္မဏတာ အဝိဇ္ဇာ နုပ္ပဇ္ဇတိ၊ တဉ္စ ဆာဒေတိ။ မဂ္ဂါရမ္မဏတာ အဝိဇ္ဇာ နူပ္ပဇ္ဇတိ၊ တဉ္စ ဆာဒေတိ။

ဒွေ သစ္စာ ဒုဒ္ဒသတ္တာ ဂမ္ဘီရာ။ ဒွေ သစ္စာ ဂမ္ဘီရတ္တာ ဒုဒ္ဒသာ။ အပိစ ခေါ ပန ဒုက္ခနိရောဓံ အရိယသစ္စံ ဂမ္ဘီရဉ္စေဝ ဒုဒ္ဒသဉ္စ။ တတ္ထ ဒုက္ခံ နာမ ပါကဋံ၊ လက္ခဏဿ ပန ဒုဒ္ဒသတ္တာ ဂမ္ဘီရံ နာမ ဇာတံ။ သမုဒယေပိ ဧသေဝ နယော။ ယထာ ပန မဟာသမုဒ္ဒံ မန္ထေတွာ ဩဇာယ နီဟရဏံ နာမ ဘာရော၊ သိနေရုပါဒတော ဝါလိကာယ ဥဒ္ဓရဏံ နာမ ဘာရော၊ ပဗ္ဗတံ ပီဠေတွာ ရသဿ နီဟရဏံ နာမ ဘာရော၊ ဧဝမေဝ ဒွေ သစ္စာနိ ဂမ္ဘီရတာယ ဧဝ ဒုဒ္ဒသာနိ၊ နိရောဓသစ္စံ ပန အတိဂမ္ဘီရဉ္စ အတိဒုဒ္ဒသဉ္စာတိ။ ဧဝံ ဒုဒ္ဒသတ္တာ ဂမ္ဘီရာနံ ဂမ္ဘီရတ္တာ စ ဒုဒ္ဒသာနံ စတုန္နံ အရိယသစ္စာနံ ပဋိစ္ဆာဒကံ မောဟန္ဓကာရံ အယံ ဝုစ္စတိ အဝိဇ္ဇာတိ။

အဝိဇ္ဇာပဒနိဒ္ဒေသော။

သင်္ခါရပဒနိဒ္ဒေသော

သင်္ခါရပဒေ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တသင်္ခါရေသု သင်္ခါရသဒ္ဒေန အာဂတသင်္ခါရေ အနာမသိတွာ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရေယေဝ ဒဿေန္တော တတ္ထ ကတမေ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ? ပုညာဘိသင်္ခါရောတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ပုနာတိ အတ္တနော ကာရကံ၊ ပူရေတိ စဿ အဇ္ဈာသယံ၊ ပုဇ္ဇဉ္စ ဘဝံ နိဗ္ဗတ္တေတီတိ ပုညော။ အဘိသင်္ခရောတိ ဝိပါကံ ကဋတ္တာရူပဉ္စာတိ အဘိသင်္ခါရော။ ပုညောဝ အဘိသင်္ခါရော ပုညာဘိသင်္ခါရော။ ပုညပဋိပက္ခတော အပုညော။ အပုညောဝ အဘိသင်္ခါရော အပုညာဘိသင်္ခါရော။ န ဣဉ္ဇတီတိ အာနေဉ္ဇံ။ အာနေဉ္ဇမေဝ အဘိသင်္ခါရော၊ အာနေဉ္ဇဉ္စ ဘဝံ အဘိသင်္ခရောတီတိ အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရော။ ကာယေန ပဝတ္တိတော၊ ကာယတော ဝါ ပဝတ္တော၊ ကာယဿ ဝါ သင်္ခါရောတိ ကာယသင်္ခါရော။ ဝစီသင်္ခါရစိတ္တသင်္ခါရေသုပိ ဧသေဝ နယော။

တတ္ထ ပဌမတ္တိကော ပရိဝီမံသနသုတ္တဝသေန ဂဟိတော။ တတ္ထ ဟိ ‘‘ပုညဉ္စေ သင်္ခါရံ အဘိသင်္ခရောတိ၊ ပုညူပဂံ ဟောတိ ဝိညာဏံ။ အပုညဉ္စေ သင်္ခါရံ အဘိသင်္ခရောတိ၊ အပုညုပဂံ ဟောတိ ဝိညာဏံ။ အာနေဉ္ဇဉ္စေ သင်္ခါရံ အဘိသင်္ခရောတိ၊ အာနေဉ္ဇုပဂံ ဟောတိ ဝိညာဏ’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၂။၅၁) ဝုတ္တံ။ ဒုတိယတ္တိကော တဒနန္တရဿ ဝိဘင်္ဂသုတ္တဿ ဝသေန ဂဟိတော၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတ္တပရိယာယေန (မ။ နိ။ ၁။၁၀၂) ဂဟိတောတိပိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိယေဝ။ တတ္ထ ဟိ ‘‘တယောမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သင်္ခါရာ။ ကတမေ တယော? ကာယသင်္ခါရော၊ ဝစီသင်္ခါရော၊ စိတ္တသင်္ခါရော’’တိ (သံ။ နိ။ ၂။၂) ဝုတ္တံ။ ကသ္မာ ပနေတေသံ သုတ္တာနံ ဝသေန တေ ဂဟိတာတိ? အယံ အဘိဓမ္မော နာမ န အဓုနာကတော၊ နာပိ ဗာဟိရကဣသီဟိ ဝါ သာဝကေဟိ ဝါ ဒေဝတာဟိ ဝါ ဘာသိတော။ သဗ္ဗညုဇိနဘာသိတော ပန အယံ။ အဘိဓမ္မေပိ ဟိ သုတ္တေပိ ဧကသဒိသာဝ တန္တိ နိဒ္ဒိဋ္ဌာတိ ဣမဿတ္ထဿ ဒီပနတ္ထံ။

ဣဒါနိ တေ သင်္ခါရေ ပဘေဒတော ဒဿေတုံ တတ္ထ ကတမော ပုညာဘိသင်္ခါရောတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ကုသလာ စေတနာတိ အနိယမတော စတုဘူမိကစေတနာပိ ဝုတ္တာ။ ကာမာဝစရာ ရူပါဝစရာတိ နိယမိတတ္တာ ပန အဋ္ဌ ကာမာဝစရကုသလစေတနာ၊ ပဉ္စ ရူပါဝစရကုသလစေတနာတိ တေရသ စေတနာ ပုညာဘိသင်္ခါရော နာမ။ ဒါနမယာတိအာဒီဟိ တာသံယေဝ စေတနာနံ ပုညကိရိယဝတ္ထုဝသေန ပဝတ္တိ ဒဿိတာ။ တတ္ထ အဋ္ဌ ကာမာဝစရာဝ ဒါနသီလမယာ ဟောန္တိ။ ဘာဝနာမယာ ပန တေရသပိ။ ယထာ ဟိ ပဂုဏံ ဓမ္မံ သဇ္ဈာယမာနော ဧကံ ဒွေ အနုသန္ဓိဂတေပိ န ဇာနာတိ၊ ပစ္ဆာ အာဝဇ္ဇန္တော ဇာနာတိ၊ ဧဝမေဝ ကသိဏပရိကမ္မံ ကရောန္တဿ ပဂုဏဇ္ဈာနံ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ ပဂုဏကမ္မဋ္ဌာနဉ္စ မနသိကရောန္တဿ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာပိ ဘာဝနာ ဟောတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဘာဝနာမယာ ပန တေရသပီ’’တိ။

တတ္ထ ဒါနမယာဒီသု ‘‘ဒါနံ အာရဗ္ဘ ဒါနမဓိကိစ္စ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စေတနာ သဉ္စေတနာ စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ဒါနမယော ပုညာဘိသင်္ခါရောတိ။ သီလံ အာရဗ္ဘ…ပေ… ဘာဝနံ အာရဗ္ဘ ဘာဝနမဓိကိစ္စ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စေတနာ သဉ္စေတနာ စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ဘာဝနာမယော ပုညာဘိသင်္ခါရော’’တိ (ဝိဘ။ ၇၆၉) အယံ သင်္ခေပဒေသနာ။

စီဝရာဒီသု ပန စတူသု ပစ္စယေသု ရူပါဒီသု ဝါ ဆသု အာရမ္မဏေသု အန္နာဒီသု ဝါ ဒသသု ဒါနဝတ္ထူသု တံ တံ ဒေန္တဿ တေသံ ဥပ္ပာဒနတော ပဋ္ဌာယ ပုဗ္ဗဘာဂေ ပရိစ္စာဂကာလေ ပစ္ဆာ သောမနဿစိတ္တေန အနုဿရဏေ စာတိ တီသု ကာလေသု ပဝတ္တာ စေတနာ ဒါနမယာ နာမ။ သီလံ ပရိပူရဏတ္ထာယ ပန ‘ပဗ္ဗဇိဿာမီ’တိ ဝိဟာရံ ဂစ္ဆန္တဿ ပဗ္ဗဇန္တဿ မနောရထံ မတ္ထကံ ပါပေတွာ ‘ပဗ္ဗဇိတော ဝတမှိ၊ သာဓု သုဋ္ဌူ’တိ အာဝဇ္ဇန္တဿ ပါတိမောက္ခံ သံဝရန္တဿ စီဝရာဒယော ပစ္စယေ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ အာပါထဂတေသု ရူပါဒီသု စက္ခုဒွါရာဒီနိ သံဝရန္တဿ အာဇီဝံ သောဓေန္တဿ စ ပဝတ္တာ စေတနာ သီလမယာ နာမ။ ပဋိသမ္ဘိဒါယံ ဝုတ္တေန ဝိပဿနာမဂ္ဂေန စက္ခုံ အနိစ္စတော ဒုက္ခတော အနတ္တတော ဘာဝေန္တဿ ရူပေ…ပေ… ဓမ္မေ၊ စက္ခုဝိညာဏံ…ပေ… မနောဝိညာဏံ၊ စက္ခုသမ္ဖဿံ…ပေ… မနောသမ္ဖဿံ၊ စက္ခုသမ္ဖဿဇံ ဝေဒနံ…ပေ… မနောသမ္ဖဿဇံ ဝေဒနံ၊ ရူပသညံ …ပေ… ဓမ္မသညံ ဇရာမရဏံ အနိစ္စတော ဒုက္ခတော အနတ္တတော ဘာဝေန္တဿ ပဝတ္တာ စေတနာ ဘာဝနာမယာ နာမာတိ အယံ ဝိတ္ထာရကထာ။

အပုညာဘိသင်္ခါရနိဒ္ဒေသေ အကုသလာ စေတနာတိ ဒွါဒသအကုသလစိတ္တသမ္ပယုတ္တာ စေတနာ။ ကာမာဝစရာတိ ကိဉ္စာပိ တတ္ထ ဌပေတွာ ဒွေ ဒေါမနဿသဟဂတစေတနာ သေသာ ရူပါရူပဘဝေပိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ တတ္ထ ပန ပဋိသန္ဓိံ န အာကဍ္ဎန္တိ၊ ကာမာဝစရေယေဝ ပဋိသန္ဓိဝသေန ဝိပါကံ အဝစာရေန္တီတိ ကာမာဝစရာတွေဝ ဝုတ္တာ။

အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရနိဒ္ဒေသေ ကုသလာ စေတနာ အရူပါဝစရာတိ စတဿော အရူပါဝစရကုသလစေတနာ။ ဧတာ ဟိ စတဿော အနိဉ္ဇနဋ္ဌေန အနိဉ္ဇနဿ စ အဘိသင်္ခရဏဋ္ဌေန အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရောတိ ဝုစ္စန္တိ။ ရူပါဝစရစတုတ္ထဇ္ဈာနတော ဟိ တိဿော ကုသလဝိပါကကိရိယာစေတနာ ဒွါဒသ အရူပါဝစရစေတနာတိ ပဉ္စဒသ ဓမ္မာ အနိစ္စလဋ္ဌေန အဖန္ဒနဋ္ဌေန အာနေဉ္ဇာ နာမ။ တတ္ထ ရူပါဝစရာ ကုသလာ စေတနာ အနိဉ္ဇာ သမာနာပိ အတ္တနာ သရိက္ခကမ္ပိ အသရိက္ခကမ္ပိ သဣဉ္ဇနမ္ပိ အနိဉ္ဇနမ္ပိ ရူပါရူပံ ဇနေတီတိ အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရော နာမ န ဟောတိ။ ဝိပါကကိရိယစေတနာ ပန အဝိပါကတ္တာ ဝိပါကံ န အဘိသင်္ခရောန္တိ၊ တထာ အရူပါဝစရာ ဝိပါကကိရိယစေတနာပီတိ ဧကာဒသာပိ ဧတာ စေတနာ အာနေဉ္ဇာဝ န အဘိသင်္ခါရာ။ စတုဗ္ဗိဓာ ပန အရူပါဝစရကုသလစေတနာ ယထာ ဟတ္ထိအဿာဒီနံ သဒိသာဝ ဆာယာ ဟောန္တိ၊ ဧဝံ အတ္တနာ သဒိသံ နိစ္စလံ အရူပမေဝ ဇနေတီတိ အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရောတိ ဝုစ္စတီတိ။

ဧဝံ ပုဉ္ဇာဘိသင်္ခါရဝသေန တေရသ၊ အပုညာဘိသင်္ခါရဝသေန ဒွါဒသ၊ အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရဝသေန စတဿောတိ သဗ္ဗာပေတာ ပရိပိဏ္ဍိတာ ဧကူနတိံသ စေတနာ ဟောန္တိ။ ဣတိ ဘဂဝါ အပရိမာဏေသု စက္ကဝါဠေသု အပရိမာဏာနံ သတ္တာနံ ဥပ္ပဇ္ဇနကကုသလာကုသလစေတနာ မဟာတုလာယ ဓာရယမာနော ဝိယ၊ နာဠိယံ ပက္ခိပိတွာ မိနမာနော ဝိယ စ သဗ္ဗညုတဉာဏေန ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ဧကူနတိံသမေဝ ဒဿေသိ။

ဣဒါနိ အပရိမာဏေသု စက္ကဝါဠေသု အပရိမာဏာ သတ္တာ ကုသလာကုသလကမ္မံ အာယူဟမာနာ ယေဟိ ဒွါရေဟိ အာယူဟန္တိ၊ တာနိ တီဏိ ကမ္မဒွါရာနိ ဒဿေန္တော တတ္ထ ကတမော ကာယသင်္ခါရော? ကာယသဉ္စေတနာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ကာယသဉ္စေတနာတိ ကာယဝိညတ္တိံ သမုဋ္ဌာပေတွာ ကာယဒွါရတော ပဝတ္တာ အဋ္ဌ ကာမာဝစရကုသလစေတနာ ဒွါဒသ အကုသလစေတနာတိ သမဝီသတိ စေတနာ၊ ကာယဒွါရေ အာဒါနဂ္ဂဟဏစောပနံ ပါပယမာနာ ဥပ္ပန္နာ ဝီသတိ ကုသလာကုသလစေတနာတိပိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။

ဝစီသဉ္စေတနာတိ ဝစီဝိညတ္တိံ သမုဋ္ဌာပေတွာ ဝစီဒွါရတော ပဝတ္တာ တာယေဝ ဝီသတိ စေတနာ၊ ဝစီဒွါရေ ဟနုသဉ္စောပနံ ဝါကျဘေဒံ ပါပယမာနာ ဥပ္ပန္နာ ဝီသတိ စေတနာတိပိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ အဘိညာစေတနာ ပနေတ္ထ ပရတော ဝိညာဏဿ ပစ္စယော န ဟောတီတိ န ဂဟိတာ။ ယထာ စ အဘိညာစေတနာ၊ ဧဝံ ဥဒ္ဓစ္စစေတနာပိ န ဟောတိ။ တသ္မာ သာပိ ဝိညာဏဿ ပစ္စယဘာဝေ အပနေတဗ္ဗာ။ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ ပန သဗ္ဗာပေတာ ဟောန္တိ။

မနောသဉ္စေတနာတိ ဥဘောပိ ဝိညတ္တိယော အသမုဋ္ဌာပေတွာ မနောဒွါရေ ဥပ္ပန္နာ သဗ္ဗာပိ ဧကူနတိံသ စေတနာ။ ဣတိ ဘဂဝါ အပရိမာဏေသု စက္ကဝါဠေသု အပရိမာဏာ သတ္တာ ကုသလာကုသလကမ္မံ အာယူဟမာနာ ဣမေဟိ တီဟိ ဒွါရေဟိ အာယူဟန္တီတိ အာယူဟနကမ္မဒွါရံ ဒဿေသိ။

ဣမေသံ ပန ဒွိန္နမ္ပိ တိကာနံ အညမညံ သမ္ပယောဂေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကထံ? ပုညာဘိသင်္ခါရော ဟိ ကာယဒုစ္စရိတာ ဝိရမန္တဿ သိယာ ကာယသင်္ခါရော၊ ဝစီဒုစ္စရိတာ ဝိရမန္တဿ သိယာ ဝစီသင်္ခါရော။ ဧဝံ အဋ္ဌ ကုသလစေတနာ ကာမာဝစရာ ပုညာဘိသင်္ခါရော စ ဟောတိ ကာယသင်္ခါရော စ ဝစီသင်္ခါရော စ။ မနောဒွါရေ ဥပ္ပန္နာ ပန တေရသ စေတနာ ပုညာဘိသင်္ခါရော စ ဟောတိ စိတ္တသင်္ခါရော စ။ အပုညာဘိသင်္ခါရောပိ ကာယဒုစ္စရိတဝသေန ပဝတ္တိယံ သိယာ ကာယသင်္ခါရော၊ ဝစီဒုစ္စရိတဝသေန ပဝတ္တိယံ သိယာ ဝစီသင်္ခါရော၊ ဒွေ ဒွါရာနိ မုဉ္စိတွာ မနောဒွါရေ ပဝတ္တိယံ သိယာ စိတ္တသင်္ခါရောတိ။ ဧဝံ အပုညာဘိသင်္ခါရော ကာယသင်္ခါရောပိ ဟောတိ ဝစီသင်္ခါရောပိ စိတ္တသင်္ခါရောပိ။

ကာယသင်္ခါရော ပန သိယာ ပုညာဘိသင်္ခါရော၊ သိယာ အပုညာဘိသင်္ခါရော၊ န အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရော။ တထာ ဝစီသင်္ခါရော။ စိတ္တသင်္ခါရော ပန သိယာ ပုညာဘိသင်္ခါရော ၊ သိယာ အပုညာဘိသင်္ခါရော၊ သိယာ အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရောတိ။ ဣမေ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ နာမ။

ကထံ ပနေတံ ဇာနိတဗ္ဗံ – ဣမေ သင်္ခါရာ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ ဟောန္တီတိ? အဝိဇ္ဇာဘာဝေ ဘာဝတော။ ယဿ ဟိ ဒုက္ခာဒီသု အဝိဇ္ဇာသင်္ခါတံ အညာဏံ အပ္ပဟီနံ ဟောတိ၊ သော ဒုက္ခေ တာဝ ပုဗ္ဗန္တာဒီသု စ အညာဏေန သံသာရဒုက္ခံ သုခသညာယ ဂဟေတွာ တဿ ဟေတုဘူတေ တိဝိဓေပိ သင်္ခါရေ အာရဘတိ ၊ သမုဒယေ အညာဏေန ဒုက္ခဟေတုဘူတေပိ တဏှာပရိက္ခာရေ သင်္ခါရေ သုခဟေတုတော မညမာနော အာရဘတိ၊ နိရောဓေ ပန မဂ္ဂေ စ အညာဏေန ဒုက္ခဿ အနိရောဓဘူတေပိ ဂတိဝိသေသေ ဒုက္ခနိရောဓသညီ ဟုတွာ နိရောဓဿ စ အမဂ္ဂဘူတေသုပိ ယညာမရတပါဒီသု နိရောဓမဂ္ဂသညီ ဟုတွာ ဒုက္ခနိရောဓံ ပတ္ထယမာနော ယညာမရတပါဒိမုခေန တိဝိဓေပိ သင်္ခါရေ အာရဘတိ။

အပိစ သော တာယ စတူသု သစ္စေသု အပ္ပဟီနာဝိဇ္ဇတာယ ဝိသေသတော ဇာတိဇရာရောဂမရဏာဒိအနေကာဒီနဝဝေါကိဏ္ဏံ ပုညဖလသင်္ခါတံ ဒုက္ခံ ဒုက္ခတော အဇာနန္တော တဿ အဓိဂမာယ ကာယဝစီစိတ္တသင်္ခါရဘေဒံ ပုညာဘိသင်္ခါရံ အာရဘတိ ဒေဝစ္ဆရကာမကော ဝိယ မရုပပါတံ၊ သုခသမ္မတဿာပိ စ တဿ ပုညဖလဿ အန္တေ မဟာပရိဠာဟဇနကံ ဝိပရိဏာမဒုက္ခတံ အပ္ပဿာဒတဉ္စ အပဿန္တောပိ တပ္ပစ္စယံ ဝုတ္တပ္ပကာရမေဝ ပုညာဘိသင်္ခါရံ အာရဘတိ သလဘော ဝိယ ဒီပသိခါဘိနိပါတံ၊ မဓုဗိန္ဒုဂိဒ္ဓါ ဝိယ စ မဓုလိတ္တသတ္ထဓာရာလေဟနံ။

ကာမူပသေဝနာဒီသု စ သဝိပါကေသု အာဒီနဝံ အပဿန္တော သုခသညာယ စေဝ ကိလေသာဘိဘူတတာယ စ ဒွါရတ္တယပ္ပဝတ္တမ္ပိ အပုညာဘိသင်္ခါရံ အာရဘတိ ဗာလော ဝိယ ဂူထကီဠနံ၊ မရိတုကာမော ဝိယ စ ဝိသခါဒနံ။ အာရုပ္ပဝိပါကေသု စာပိ သင်္ခါရဝိပရိဏာမဒုက္ခတံ အနဝဗုဇ္ဈမာနော သဿတာဒိဝိပလ္လာသေန စိတ္တသင်္ခါရဘူတံ အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရံ အာရဘတိ ဒိသာမူဠှော ဝိယ ပိသာစနဂရာဘိမုခမဂ္ဂဂမနံ။

ဧဝံ ယသ္မာ အဝိဇ္ဇာဘာဝတောဝ သင်္ခါရဘာဝေါ၊ န အဘာဝတော၊ တသ္မာ ဇာနိတဗ္ဗမေတံ – ဣမေ သင်္ခါရာ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ ဟောန္တီတိ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ – ‘‘အဝိဒွါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဝိဇ္ဇာဂတော ပုညာဘိသင်္ခါရမ္ပိ အဘိသင်္ခရောတိ၊ အပုညာဘိသင်္ခါရမ္ပိ အဘိသင်္ခရောတိ၊ အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရမ္ပိ အဘိသင်္ခရောတိ။ ယတော ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခုနော အဝိဇ္ဇာ ပဟီနာ၊ ဝိဇ္ဇာ ဥပ္ပန္နာ၊ သော အဝိဇ္ဇာဝိရာဂါ ဝိဇ္ဇုပ္ပာဒါ နေဝ ပုညာဘိသင်္ခါရံ အဘိသင်္ခရောတီ’’တိ။

ဧတ္ထာဟ – ဂဏှာမ တာဝ ဧတံ ‘အဝိဇ္ဇာ သင်္ခါရာနံ ပစ္စယော’တိ။ ဣဒံ ပန ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘ကတမေသံ သင်္ခါရာနံ ကထံ ပစ္စယော ဟောတီ’တိ? တတြိဒံ ဝုစ္စတိ –

ပစ္စယော ဟောတိ ပုညာနံ၊ ဒုဝိဓာနေကဓာ ပန၊

ပရေသံ ပစ္ဆိမာနံ သာ၊ ဧကဓာ ပစ္စယော မတာ။

တတ္ထ ‘ပုညာနံ ဒုဝိဓာ’တိ အာရမ္မဏပစ္စယေန စ ဥပနိဿယပစ္စယေန စာတိ ဒွေဓာ ပစ္စယော ဟောတိ။ သာ ဟိ အဝိဇ္ဇံ ခယတော ဝယတော သမ္မသနကာလေ ကာမာဝစရာနံ ပုညာဘိသင်္ခါရာနံ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယော ဟောတိ၊ အဘိညာစိတ္တေန သမောဟစိတ္တဇာနနကာလေ ရူပါဝစရာနံ၊ အဝိဇ္ဇာသမတိက္ကမနတ္ထာယ ပန ဒါနာဒီနိ စေဝ ကာမာဝစရပုညကိရိယဝတ္ထူနိ ပူရေန္တဿ ရူပါဝစရဇ္ဈာနာနိ စ ဥပ္ပာဒေန္တဿ ဒွိန္နမ္ပိ တေသံ ဥပနိဿယပစ္စယေန ပစ္စယော ဟောတိ၊ တထာ အဝိဇ္ဇာသမ္မူဠှတ္တာ ကာမဘဝရူပဘဝသမ္ပတ္တိယော ပတ္ထေတွာ တာနေဝ ပုညာနိ ကရောန္တဿ။

‘အနေကဓာ ပန ပရေသ’န္တိ အပုညာဘိသင်္ခါရာနံ အနေကဓာ ပစ္စယော ဟောတိ။ ကထံ? ဧသာ ဟိ အဝိဇ္ဇံ အာရဗ္ဘ ရာဂါဒီနံ ဥပ္ပဇ္ဇနကာလေ အာရမ္မဏပစ္စယေန၊ ဂရုံ ကတွာ အဿာဒနကာလေ အာရမ္မဏာဓိပတိအာရမ္မဏူပနိဿယေဟိ၊ အဝိဇ္ဇာသမ္မူဠှဿ အနာဒီနဝဒဿာဝိနော ပါဏာတိပါတာဒီနိ ကရောန္တဿ ဥပနိဿယပစ္စယေန၊ ဒုတိယဇဝနာဒီနံ အနန္တရသမနန္တရာနန္တရူပနိဿယာသေဝနနတ္ထိဝိဂတပစ္စယေဟိ၊ ယံ ကိဉ္စိ အကုသလံ ကရောန္တဿ ဟေတုသဟဇာတအညမညနိဿယသမ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတပစ္စယေဟီတိ အနေကဓာ ပစ္စယော ဟောတိ။

‘ပစ္ဆိမာနံ သာ ဧကဓာ ပစ္စယော မတာ’တိ အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရာနံ ဥပနိဿယပစ္စယေနေဝ ဧကဓာ ပစ္စယော မတာ။ သော ပနဿာ ဥပနိဿယဘာဝေါ ပုညာဘိသင်္ခါရေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။

ဧတ္ထာဟ – ‘ကိံ ပနာယမေကာဝ အဝိဇ္ဇာ သင်္ခါရာနံ ပစ္စယော ဥဒါဟု အညေပိ ပစ္စယာ ဟောန္တီ’တိ? ကိဉ္စေတ္ထ ယဒိ တာဝ ဧကာဝ ဧကကာရဏဝါဒေါ အာပဇ္ဇတိ။ အထ ‘အညေပိ သန္တိ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ’တိ ဧကကာရဏနိဒ္ဒေသော နုပပဇ္ဇတီတိ? န နုပပဇ္ဇတိ။ ကသ္မာ? ယသ္မာ –

ဧကံ န ဧကတော ဣဓ၊ နာနေကမနေကတောပိ နော ဧကံ၊

ဖလမတ္ထိ အတ္ထိ ပန ဧက-ဟေတုဖလဒီပနေ အတ္ထော။

ဧကတော ဟိ ကာရဏတော န ဣဓ ကိဉ္စိ ဧကံ ဖလမတ္ထိ၊ န အနေကံ။ နာပိ အနေကေဟိ ကာရဏေဟိ ဧကံ။ အနေကေဟိ ပန ကာရဏေဟိ အနေကမေဝ ဟောတိ။ တထာ ဟိ အနေကေဟိ ဥတုပထဝီဗီဇသလိလသင်္ခါတေဟိ ကာရဏေဟိ အနေကမေဝ ရူပဂန္ဓရသာဒိအင်္ကုရသင်္ခါတံ ဖလမုပ္ပဇ္ဇမာနံ ဒိဿတိ။ ယံ ပနေတံ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ၊ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏ’’န္တိ ဧကေကဟေတုဖလဒီပနံ ကတံ၊ တတ္ထ အတ္ထော အတ္ထိ၊ ပယောဇနံ ဝိဇ္ဇတိ။

ဘဂဝါ ဟိ ကတ္ထစိ ပဓာနတ္တာ၊ ကတ္ထစိ ပါကဋတ္တာ၊ ကတ္ထစိ အသာဓာရဏတ္တာ၊ ဒေသနာဝိလာသဿ စ ဝေနေယျာနဉ္စ အနုရူပတော ဧကမေဝဟေတုံ ဝါ ဖလံ ဝါ ဒီပေတိ၊ ‘‘ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၉၇) ဟိ ဧကမေဝ ဟေတုံ ဖလဉ္စာဟ။ ဖဿော ဟိ ဝေဒနာယ ပဓာနဟေတု ယထာဖဿံ ဝေဒနာဝဝတ္ထာနတော။ ဝေဒနာ စ ဖဿဿ ပဓာနဖလံ ယထာဝေဒနံ ဖဿဝဝတ္ထာနတော။

‘‘သေမှသမုဋ္ဌာနာ အာဗာဓာ’’တိ (မဟာနိ။ ၅) ပါကဋတ္တာ ဧကံ ဟေတုမာဟ။ ပါကဋော ဟေတ္ထ သေမှော၊ န ကမ္မာဒယော။ ‘‘ယေ ကေစိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အကုသလာ ဓမ္မာ၊ သဗ္ဗေတေ အယောနိသောမနသိကာရမူလကာ’’တိ အသာဓာရဏတ္တာ ဧကံ ဟေတုမာဟ၊ အသာဓာရဏော ဟိ အယောနိသောမနသိကာရော အကုသလာနံ၊ သာဓာရဏာနိ ဝတ္ထာရမ္မဏာဒီနီတိ။

တသ္မာ အယမိဓ အဝိဇ္ဇာ ဝိဇ္ဇမာနေသုပိ အညေသု ဝတ္ထာရမ္မဏသဟဇာတဓမ္မာဒီသု သင်္ခါရကာရဏေသု ‘‘အဿာဒါနုပဿိနော တဏှာ ပဝဍ္ဎတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၂။၅၂) စ ‘‘အဝိဇ္ဇာသမုဒယာ အာသဝသမုဒယော’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၁၀၄) စ ဝစနတော အညေသမ္ပိ တဏှာဒီနံ သင်္ခါရဟေတူနံ ဟေတူတိ ပဓာနတ္တာ၊ ‘‘အဝိဒွါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဝိဇ္ဇာဂတော ပုညာဘိသင်္ခါရမ္ပိ အဘိသင်္ခရောတီ’’တိ ပါကဋတ္တာ အသာဓာရဏတ္တာ စ သင်္ခါရာနံ ဟေတုဘာဝေန ဒီပိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧတေနေဝ စ ဧကေကဟေတုဖလဒီပနပရိဟာရဝစနေန သဗ္ဗတ္ထ ဧကေကဟေတုဖလဒီပနေ ပယောဇနံ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။

ဧတ္ထာဟ – ဧဝံ သန္တေပိ ဧကန္တာနိဋ္ဌဖလာယ သာဝဇ္ဇာယ အဝိဇ္ဇာယ ကထံ ပုညာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရပစ္စယတ္တံ ယုဇ္ဇတိ? န ဟိ နိမ္ဗဗီဇတော ဥစ္ဆု ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ။ ကထံ န ယုဇ္ဇိဿတိ? လောကသ္မိဉှိ –

ဝိရုဒ္ဓါ စာဝိရုဒ္ဓါ စ၊ သဒိသာသဒိသော တထာ၊

ဓမ္မာနံ ပစ္စယော သိဒ္ဓါ၊ ဝိပါကာ ဧဝ တေ စ န။

ဓမ္မာနဉှိ ဌာနသဘာဝကိစ္စာဒိဝိရုဒ္ဓါ စ အဝိရုဒ္ဓါ စ ပစ္စယော လောကေ သိဒ္ဓါ။ ပုရိမစိတ္တဉှိ အပရစိတ္တဿ ဌာနဝိရုဒ္ဓါ ပစ္စယော၊ ပုရိမသိပ္ပာဒိသိက္ခာ စ ပစ္ဆာပဝတ္တမာနာနံ သိပ္ပာဒိကိရိယာနံ။ ကမ္မံ ရူပဿ သဘာဝဝိရုဒ္ဓါ ပစ္စယော၊ ခီရာဒီနိ စ ဒဓိအာဒီနံ။ အာလောကော စက္ခုဝိညာဏဿ ကိစ္စဝိရုဒ္ဓါ၊ ဂုဠာဒယော စ အာသဝါဒီနံ။ စက္ခုရူပါဒယော ပန စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ ဌာနာဝိရုဒ္ဓါ ပစ္စယာ ။ ပုရိမဇဝနာဒယော ပစ္ဆိမဇဝနာဒီနံ သဘာဝါဝိရုဒ္ဓါ ကိစ္စာဝိရုဒ္ဓါ စ။

ယထာ စ ဝိရုဒ္ဓါဝိရုဒ္ဓါ ပစ္စယာ သိဒ္ဓါ၊ ဧဝံ သဒိသာသဒိသာပိ။ သဒိသမေဝ ဟိ ဥတုအာဟာရသင်္ခါတံ ရူပံ ရူပဿ ပစ္စယော ဟောတိ၊ သာလိဗီဇာဒီနိ စ သာလိဖလာဒီနံ။ အသဒိသမ္ပိ ရူပံ အရူပဿ၊ အရူပဉ္စ ရူပဿ ပစ္စယော ဟောတိ၊ ဂေါလောမာဝိလောမဝိသာဏဒဓိတိလပိဋ္ဌာဒီနိ စ ဒဗ္ဗဘူတိဏကာဒီနံ။ ယေသဉ္စ ဓမ္မာနံ ယေ ဝိရုဒ္ဓါဝိရုဒ္ဓါ သဒိသာသဒိသာ ပစ္စယာ၊ န တေ ဓမ္မာ တေသံ ဓမ္မာနံ ဝိပါကာယေဝ။ ဣတိ အယံ အဝိဇ္ဇာ ဝိပါကဝသေန ဧကန္တာနိဋ္ဌဖလသဘာဝဝသေန စ သာဝဇ္ဇာပိ သမာနာ သဗ္ဗေသမ္ပိ ဧတေသံ ပုညာဘိသင်္ခါရာဒီနံ ယထာနုရူပံ ဌာနကိစ္စသဘာဝဝိရုဒ္ဓါဝိရုဒ္ဓပစ္စယဝသေန သဒိသာသဒိသပစ္စယဝသေန စ ပစ္စယော ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

သော စဿာ ပစ္စယဘာဝေါ ‘‘ယဿ ဟိ ဒုက္ခာဒီသု အဝိဇ္ဇာသင်္ခါတံ အညာဏံ အပ္ပဟီနံ ဟောတိ၊ သော ဒုက္ခေ တာဝ ပုဗ္ဗန္တာဒီသု စ အညာဏေန သံသာရဒုက္ခံ သုခသညာယ ဂဟေတွာ တဿ ဟေတုဘူတေ တိဝိဓေပိ သင်္ခါရေ အာရဘတီ’’တိအာဒိနာ နယေန ဝုတ္တော ဧဝ။

အပိစ အယံ အညောပိ ပရိယာယော –

စုတူပပါတေ သံသာရေ၊ သင်္ခါရာနဉ္စ လက္ခဏေ၊

ယော ပဋိစ္စသမုပ္ပန္န-ဓမ္မေသု စ ဝိမုယှတိ။

အဘိသင်္ခရောတိ သော ဧတေ၊ သင်္ခါရေ တိဝိဓေ ယတော၊

အဝိဇ္ဇာ ပစ္စယော တေသံ၊ တိဝိဓာနမ္ပိ ယံ တတောတိ။

ကထံ ပန ယော ဧတေသု ဝိမုယှတိ၊ သော တိဝိဓေပေတေ သင်္ခါရေ ကရောတီတိ စေ? စုတိယာ တာဝ ဝိမူဠှော သဗ္ဗတ္ထ ‘‘ခန္ဓာနံ ဘေဒေါ မရဏ’’န္တိ စုတိံ အဂဏှန္တော ‘သတ္တော မရတိ၊ သတ္တဿ ဒေသန္တရသင်္ကမန’န္တိအာဒီနိ ဝိကပ္ပေတိ။ ဥပပါတေ ဝိမူဠှော သဗ္ဗတ္ထ ‘‘ခန္ဓာနံ ပါတုဘာဝေါ ဇာတီ’’တိ ဥပပါတံ အဂဏှန္တော ‘သတ္တော ဥပပဇ္ဇတိ၊ သတ္တဿ နဝသရီရပါတုဘာဝေါ’တိအာဒီနိ ဝိကပ္ပေတိ။ သံသာရေ ဝိမူဠှော ယော ဧသ –

‘‘ခန္ဓာနဉ္စ ပဋိပါဋိ၊ ဓာတုအာယတနာန စ၊

အဗ္ဗောစ္ဆိန္နံ ဝတ္တမာနာ၊ သံသာရောတိ ပဝုစ္စတီ’’တိ။

ဧဝံ ဝဏ္ဏိတော သံသာရော။ တံ ဧဝံ အဂဏှန္တော ‘အယံ သတ္တော အသ္မာ လောကာ ပရံ လောကံ ဂစ္ဆတိ၊ ပရသ္မာ လောကာ ဣမံ လောကံ အာဂစ္ဆတီ’တိအာဒီနိ ဝိကပ္ပေတိ။ သင်္ခါရာနံ လက္ခဏေ ဝိမူဠှော သင်္ခါရာနံ သဘာဝလက္ခဏံ သာမညလက္ခဏဉ္စ အဂဏှန္တော သင်္ခါရေ အတ္တတော အတ္တနိယတော ဓုဝတော သုဘတော သုခတော စ ဝိကပ္ပေတိ။ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နဓမ္မေသု ဝိမူဠှော အဝိဇ္ဇာဒီဟိ သင်္ခါရာဒီနံ ပဝတ္တိံ အဂဏှန္တော ‘‘အတ္တာ ဇာနာတိ ဝါ န ဇာနာတိ ဝါ၊ သော ဧဝ ကရောတိ စ ကာရေတိ စ သော ပဋိသန္ဓိယံ ဥပပဇ္ဇတိ၊ တဿ အဏုဣဿရာဒယော ကလလာဒိဘာဝေန သရီရံ သဏ္ဌပေတွာ ဣန္ဒြိယာနိ သမ္ပာဒေန္တိ၊ သော ဣန္ဒြိယသမ္ပန္နော ဖုသတိ ဝေဒိယတိ တဏှိယတိ ဥပါဒိယတိ ဃဋိယတိ၊ သော ပုန ဘဝန္တရေ ဘဝတီ’’တိ ဝါ ‘‘သဗ္ဗေ သတ္တာ နိယတိသင်္ဂတိဘာဝပရိဏတာ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၁။၁၆၈) ဝါ ဝိကပ္ပေတိ။ သော ဧဝံ အဝိဇ္ဇာယ အန္ဓီကတော ဧဝံ ဝိကပ္ပေန္တော ယထာ နာမ အန္ဓော ပထဝိယံ ဝိစရန္တော မဂ္ဂမ္ပိ အမဂ္ဂမ္ပိ ထလမ္ပိ နိန္နမ္ပိ သမမ္ပိ ဝိသမမ္ပိ ပဋိပဇ္ဇတိ၊ ဧဝံ ပုညမ္ပိ အပုညမ္ပိ အာနေဉ္ဇမ္ပိ သင်္ခါရံ အဘိသင်္ခရောတီတိ။ တေနေတံ ဝုစ္စတိ –

ယထာပိ နာမ ဇစ္စန္ဓော၊ နရော အပရိနာယကော၊

ဧကဒါ ယာတိ မဂ္ဂေန၊ ကုမ္မဂ္ဂေနာပိ ဧကဒါ။

သံသာရေ သံသရံ ဗာလော၊ တထာ အပရိနာယကော၊

ကရောတိ ဧကဒါ ပုညံ၊ အပုညမပိ ဧကဒါ။

ယဒါ ဉတွာ စ သော ဓမ္မံ၊ သစ္စာနိ အဘိသမေဿတိ၊

တဒါ အဝိဇ္ဇူပသမာ၊ ဥပသန္တော စရိဿတီတိ။

အယံ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာတိ ပဒသ္မိံ ဝိတ္ထာရကထာ။

အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရပဒနိဒ္ဒေသော။

ဝိညာဏပဒနိဒ္ဒေသော

၂၂၇။ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏပဒနိဒ္ဒေသေ စက္ခုဝိညာဏန္တိအာဒီသု စက္ခုဝိညာဏံ ကုသလဝိပါကံ အကုသလဝိပါကန္တိ ဒုဝိဓံ ဟောတိ။ တထာ သောတဃာနဇိဝှာကာယဝိညာဏာနိ။ မနောဝိညာဏံ ပန ကုသလာကုသလဝိပါကာ ဒွေ မနောဓာတုယော၊ တိဿော အဟေတုကမနောဝိညာဏဓာတုယော၊ အဋ္ဌ သဟေတုကာနိ ကာမာဝစရဝိပါကစိတ္တာနိ၊ ပဉ္စ ရူပါဝစရာနိ၊ စတ္တာရိ အရူပါဝစရာနီတိ ဗာဝီသတိဝိဓံ ဟောတိ။ ဣတိ ဣမေဟိ ဆဟိ ဝိညာဏေဟိ သဗ္ဗာနိပိ ဗာတ္တိံသ လောကိယဝိပါကဝိညာဏာနိ သင်္ဂဟိတာနိ ဟောန္တိ။ လောကုတ္တရာနိ ပန ဝဋ္ဋကထာယံ န ယုဇ္ဇန္တီတိ န ဂဟိတာနိ။

တတ္ထ သိယာ – ကထံ ပနေတံ ဇာနိတဗ္ဗံ ‘ဣဒံ ဝုတ္တပ္ပကာရံ ဝိညာဏံ သင်္ခါရပစ္စယာ ဟောတီ’တိ? ဥပစိတကမ္မာဘာဝေ ဝိပါကာဘာဝတော။ ဝိပါကဉှေတံ၊ ဝိပါကဉ္စ န ဥပစိတကမ္မာဘာဝေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ယဒိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ၊ သဗ္ဗေသံ သဗ္ဗဝိပါကာနိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ၊ န စ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ဇာနိတဗ္ဗမေတံ – ‘သင်္ခါရပစ္စယာ ဣဒံ ဝိညာဏံ ဟောတီ’တိ။

ကတရသင်္ခါရပစ္စယာ ကတရဝိညာဏန္တိ စေ? ကာမာဝစရပုညာဘိသင်္ခါရပစ္စယာ တာဝ ကုသလဝိပါကာနိ ပဉ္စ စက္ခုဝိညာဏာဒီနိ၊ မနောဝိညာဏေ ဧကာ မနောဓာတု၊ ဒွေ မနောဝိညာဏဓာတုယော၊ အဋ္ဌ ကာမာဝစရမဟာဝိပါကာနီတိ သောဠသ။ ယထာဟ –

‘‘ကာမာဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ စက္ခုဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ။ တထာ သောတဃာနဇိဝှာကာယဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ၊ ဝိပါကာ မနောဓာတု ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ၊ မနောဝိညာဏဓာတု ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတာ၊ မနောဝိညာဏဓာတု ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတာ၊ မနောဝိညာဏဓာတု ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတာ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာ၊ သောမနဿသဟဂတာ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာ သသင်္ခါရေန၊ သောမနဿသဟဂတာ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာ၊ သောမနဿသဟဂတာ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာ သသင်္ခါရေန၊ ဥပေက္ခာသဟဂတာ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာ၊ ဥပေက္ခာသဟဂတာ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာ သသင်္ခါရေန၊ ဥပေက္ခာသဟဂတာ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာ၊ ဥပေက္ခာသဟဂတာ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာ သသင်္ခါရေနာ’’တိ (ဓ။ သ။ ၄၃၁၊ ၄၉၈)။

ရူပါဝစရပုညာဘိသင်္ခါရပစ္စယာ ပန ပဉ္စ ရူပါဝစရဝိပါကာနိ။ ယထာဟ –

‘‘တဿေဝ ရူပါဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ…ပေ… ပဉ္စမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီ’’တိ (ဓ။ သ။ ၄၉၉)။

ဧဝံ ပုညာဘိသင်္ခါရပစ္စယာ ဧကဝီသတိဝိဓံ ဝိညာဏံ ဟောတိ။

အပုညာဘိသင်္ခါရပစ္စယာ ပန အကုသလဝိပါကာနိ ပဉ္စ စက္ခုဝိညာဏာဒီနိ၊ ဧကာ မနောဓာတု၊ ဧကာ မနောဝိညာဏဓာတူတိ ဧဝံ သတ္တဝိဓံ ဝိညာဏံ ဟောတိ။ ယထာဟ –

‘‘အကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ စက္ခုဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ။ တထာ သောတဃာနဇိဝှာကာယဝိညာဏံ ၊ ဝိပါကာ မနောဓာတု၊ ဝိပါကာ မနောဝိညာဏဓာတု ဥပ္ပန္နာ ဟောတီ’’တိ (ဓ။ သ။ ၅၅၆)။

အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရပစ္စယာ ပန စတ္တာရိ အရူပဝိပါကာနီတိ ဧဝံ စတုဗ္ဗိဓံ ဝိညာဏံ ဟောတီတိ။ ယထာဟ –

‘‘တဿေဝ အရူပါဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ အာကာသာနဉ္စာယတနသညာသဟဂတံ…ပေ… ဝိညာဏဉ္စာယတနသညာသဟဂတံ…ပေ… အာကိဉ္စညာယတနသညာသဟဂတံ…ပေ… နေဝသညာနာသညာယတနသညာသဟဂတံ သုခဿ စ ပဟာနာ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီ’’တိ (ဓ။ သ။ ၅၀၁)။

ဧဝံ ယံ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ ဟောတိ၊ တံ ဉတွာ ဣဒါနိဿ ဧဝံ ပဝတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ – သဗ္ဗမေဝ ဟိ ဣဒံ ပဝတ္တိပဋိသန္ဓိဝသေန ဒွိဓာ ပဝတ္တတိ။ တတ္ထ ဒွေ ပဉ္စဝိညာဏာနိ၊ ဒွေ မနောဓာတုယော၊ သောမနဿသဟဂတာဟေတုကမနောဝိညာဏဓာတူတိ ဣမာနိ တေရသ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ ပဝတ္တိယံယေဝ ပဝတ္တန္တိ။ သေသာနိ ဧကူနဝီသတိ တီသု ဘဝေသု ယထာနုရူပံ ပဝတ္တိယမ္ပိ ပဋိသန္ဓိယမ္ပိ ပဝတ္တန္တိ။

ကထံ? ကုသလဝိပါကာနိ တာဝ စက္ခုဝိညာဏာဒီနိ ပဉ္စ ကုသလဝိပါကေန ဝါ အကုသလဝိပါကေန ဝါ နိဗ္ဗတ္တဿ ယထာက္ကမံ ပရိပါကမုပဂတိန္ဒြိယဿ စက္ခာဒီနံ အာပါထဂတံ ဣဋ္ဌံ ဝါ ဣဋ္ဌမဇ္ဈတ္တံ ဝါ ရူပါဒိအာရမ္မဏံ အာရဗ္ဘ စက္ခာဒိပသာဒံ နိဿာယ ဒဿနသဝနဃာယနသာယနဖုသနကိစ္စံ သာဓယမာနာနိ ပဝတ္တန္တိ။ တထာ အကုသလဝိပါကာနိ ပဉ္စ။ ကေဝလဉှိ တေသံ အနိဋ္ဌံ အနိဋ္ဌမဇ္ဈတ္တံ ဝါ ရူပါဒိအာရမ္မဏံ ဟောတိ၊ အယမေဝ ဝိသေသော။ ဒသာပိ စေတာနိ နိယတဒွါရာရမ္မဏဝတ္ထုဋ္ဌာနာနိ နိယတကိစ္စာနေဝ စ ဘဝန္တိ။

တတော ကုသလဝိပါကာနံ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ အနန္တရံ ကုသလဝိပါကမနောဓာတု တေသညေဝ အာရမ္မဏမာရဗ္ဘ ဟဒယဝတ္ထုံ နိဿာယ သမ္ပဋိစ္ဆနကိစ္စံ သာဓယမာနာ ပဝတ္တတိ။ တထာ အကုသလဝိပါကာနံ အနန္တရံ အကုသလဝိပါကာ ။ ဣဒဉ္စ ပန ဒွယံ အနိယတဒွါရာရမ္မဏံ နိယတဝတ္ထုဋ္ဌာနံ နိယတကိစ္စဉ္စ ဟောတိ။

သောမနဿသဟဂတာ ပန အဟေတုကမနောဝိညာဏဓာတု ကုသလဝိပါကမနောဓာတုယာ အနန္တရံ တဿာ ဧဝ အာရမ္မဏံ အာရဗ္ဘ ဟဒယဝတ္ထုံ နိဿာယ သန္တီရဏကိစ္စံ သာဓယမာနာ စ ဆသု ဒွါရေသု ဗလဝါရမ္မဏေ ကာမာဝစရသတ္တာနံ ယေဘုယျေန လောဘသမ္ပယုတ္တဇဝနာဝသာနေ ဘဝင်္ဂဝီထိံ ပစ္ဆိန္ဒိတွာ ဇဝနေန ဂဟိတာရမ္မဏေ တဒါရမ္မဏဝသေန စ သကိံ ဝါ ဒွိက္ခတ္တုံ ဝါ ပဝတ္တတိ။ စိတ္တပ္ပဝတ္တိဂဏနာယံ ပန သဗ္ဗဒွါရေသု တဒါရမ္မဏေ ဒွေ ဧဝ စိတ္တဝါရာ အာဂတာ။ ဣဒံ ပန စိတ္တံ တဒါရမ္မဏန္တိ စ ပိဋ္ဌိဘဝင်္ဂန္တိ စာတိ ဒွေ နာမာနိ လဘတိ၊ အနိယတဒွါရာရမ္မဏံ နိယတဝတ္ထုကံ အနိယတဋ္ဌာနကိစ္စဉ္စ ဟောတီတိ။ ဧဝံ တာဝ တေရသ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ ပဝတ္တိယံယေဝ ပဝတ္တန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ သေသေသု ဧကူနဝီသတိယာ စိတ္တေသု န ကိဉ္စိ အတ္တနော အနုရူပါယ ပဋိသန္ဓိယာ န ပဝတ္တတိ။

ပဝတ္တိယံ ပန ကုသလာကုသလဝိပါကာ တာဝ ဒွေ အဟေတုကမနောဝိညာဏဓာတုယော ပဉ္စဒွါရေ ကုသလာကုသလဝိပါကမနောဓာတူနံ အနန္တရံ သန္တီရဏကိစ္စံ ၊ ဆသု ဒွါရေသု ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေနေဝ တဒါရမ္မဏကိစ္စံ၊ အတ္တနာ ဒိန္နပဋိသန္ဓိတော ဥဒ္ဓံ အသတိ ဘဝင်္ဂုပစ္ဆေဒကေ စိတ္တုပ္ပာဒေ ဘဝင်္ဂကိစ္စံ၊ အန္တေ စုတိကိစ္စဉ္စာတိ စတ္တာရိ ကိစ္စာနိ သာဓယမာနာ နိယတဝတ္ထုကာ အနိယတဒွါရာရမ္မဏဋ္ဌာနကိစ္စာ ဟုတွာ ပဝတ္တန္တိ။

အဋ္ဌ ကာမာဝစရသဟေတုကစိတ္တာနိ ပဝတ္တိယံ ဝုတ္တနယေနေဝ ဆသု ဒွါရေသု တဒါရမ္မဏကိစ္စံ၊ အတ္တနာ ဒိန္နပဋိသန္ဓိတော ဥဒ္ဓံ အသတိ ဘဝင်္ဂုပစ္ဆေဒကေ စိတ္တုပ္ပာဒေ ဘဝင်္ဂကိစ္စံ၊ အန္တေ စုတိကိစ္စဉ္စာတိ တီဏိ ကိစ္စာနိ သာဓယမာနာနိ နိယတဝတ္ထုကာနိ အနိယတဒွါရာရမ္မဏဋ္ဌာနကိစ္စာနိ ဟုတွာ ပဝတ္တန္တိ။

ပဉ္စ ရူပါဝစရာနိ စတ္တာရိ စ အရူပါဝစရာနိ အတ္တနာ ဒိန္နပဋိသန္ဓိတော ဥဒ္ဓံ အသတိ ဘဝင်္ဂုပစ္ဆေဒကေ စိတ္တုပ္ပာဒေ ဘဝင်္ဂကိစ္စံ၊ အန္တေ စုတိကိစ္စဉ္စာတိ ကိစ္စဒွယံ သာဓယမာနာနိ ပဝတ္တန္တိ။ တေသု ရူပါဝစရာနိ နိယတဝတ္ထာရမ္မဏာနိ အနိယတဋ္ဌာနကိစ္စာနိ၊ ဣတရာနိ အဝတ္ထုကာနိ နိယတာရမ္မဏာနိ အနိယတဋ္ဌာနကိစ္စာနိ ဟုတွာ ပဝတ္တန္တီတိ။ ဧဝံ တာဝ ဗာတ္တိံသဝိဓမ္ပိ ဝိညာဏံ ပဝတ္တိယံ သင်္ခါရပစ္စယာ ပဝတ္တတိ။ တတြဿ တေ တေ သင်္ခါရာ ကမ္မပစ္စယေန စ ဥပနိဿယပစ္စယေန စ ပစ္စယာ ဟောန္တိ။

တတ္ထ ယာနေတာနိ ဧကာဒသ တဒါရမ္မဏစိတ္တာနိ ဝုတ္တာနိ၊ တေသု ဧကမ္ပိ ရူပါရူပဘဝေ တဒါရမ္မဏံ ဟုတွာ န ပဝတ္တတိ။ ကသ္မာ? ဗီဇာဘာဝါ။ တတ္ထ ဟိ ကာမာဝစရဝိပါကသင်္ခါတံ ပဋိသန္ဓိဗီဇံ နတ္ထိ၊ ယံ ရူပါဒီသု အာရမ္မဏေသု ပဝတ္တိယံ တဿ ဇနကံ ဘဝေယျ။ စက္ခုဝိညာဏာဒီနမ္ပိ ရူပဘဝေ အဘာဝေါ အာပဇ္ဇတီတိ စေ? န၊ ဣန္ဒြိယပ္ပဝတ္တိအာနုဘာဝတော ဒွါရဝီထိဘေဒေ စိတ္တနိယမတော စ။

ယထာ စေတံ တဒါရမ္မဏံ ဧကန္တေန ရူပါရူပဘဝေ နပ္ပဝတ္တတိ တထာ သဗ္ဗေပိ အကာမာဝစရေ ဓမ္မေ နာနုဗန္ဓတိ။ ကသ္မာ? အဇနကတ္တာ စေဝ ဇနကဿ စ အသဒိသတ္တာ။ တဉှိ ယထာ နာမ ဂေဟာ နိက္ခမိတွာ ဗဟိ ဂန္တုကာမော တရုဏဒါရကော အတ္တနော ဇနကံ ပိတရံ ဝါ အညံ ဝါ ပိတုသဒိသံ ဟိတကာမံ ဉာတိံ အင်္ဂုလိယံ ဂဟေတွာ အနုဗန္ဓတိ၊ န အညံ ရာဇပုရိသာဒိံ၊ တထာ ဧတမ္ပိ ဘဝင်္ဂါရမ္မဏတော ဗဟိ နိက္ခမိတုကာမံ သဘာဂတာယ အတ္တနော ဇနကံ ပိတရံ ဝါ ပိတုသဒိသံ ဝါ ကာမာဝစရဇဝနမေဝ အနုဗန္ဓတိ၊ န အညံ မဟဂ္ဂတံ အနုတ္တရံ ဝါ။

ယထာ စေတံ မဟဂ္ဂတလောကုတ္တရေ ဓမ္မေ နာနုဗန္ဓတိ၊ တထာ ယဒါ ဧတေ ကာမာဝစရဓမ္မာပိ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာ ဟုတွာ ပဝတ္တန္တိ တဒါ တေပိ နာနုဗန္ဓတိ။ ကသ္မာ? အပရိစိတဒေသတ္တာ အစ္စန္တပရိတ္တာရမ္မဏတ္တာ စ။ တဉှိ ယထာ ပိတရံ ဝါ ပိတုသဒိသံ ဝါ ဉာတိံ အနုဗန္ဓန္တောပိ တရုဏဒါရကော ဃရဒွါရအန္တရဝီထိစတုက္ကာဒိမှိ ပရိစိတေယေဝ ဒေသေ အနုဗန္ဓတိ၊ န အရညံ ဝါ ယုဒ္ဓဘူမိံ ဝါ ဂစ္ဆန္တံ၊ ဧဝံ ကာမာဝစရဓမ္မေ အနုဗန္ဓန္တမ္ပိ အမဟဂ္ဂတာဒိမှိ ပရိစိတေယေဝ ဒေသေ ပဝတ္တမာနေ ဓမ္မေ အနုဗန္ဓတိ၊ န မဟဂ္ဂတလောကုတ္တရဓမ္မေ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တမာနေတိ။

ယသ္မာ စဿ ‘‘သဗ္ဗော ကာမာဝစရဝိပါကော ကိရိယမနောဓာတု ကိရိယအဟေတုကမနောဝိညာဏဓာတု သောမနဿသဟဂတာ ဣမေ ဓမ္မာ ပရိတ္တာရမ္မဏာ’’တိ ဧဝံ အစ္စန္တပရိတ္တမေဝ အာရမ္မဏံ ဝုတ္တံ၊ တသ္မာပေတံ မဟဂ္ဂတလောကုတ္တရာရမ္မဏေ ကာမာဝစရဓမ္မေပိ နာနုဗန္ဓတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ကိံ ဝါ ဣမာယ ယုတ္တိကထာယ? အဋ္ဌကထာယဉှိ ဧကန္တေနေဝ ဝုတ္တံ – ဧကာဒသ တဒါရမ္မဏစိတ္တာနိ နာမဂေါတ္တံ အာရဗ္ဘ ဇဝနေ ဇဝိတေ တဒါရမ္မဏံ န ဂဏှန္တိ။ ပဏ္ဏတ္တိံ အာရဗ္ဘ ဇဝနေ ဇဝိတေ တဒါရမ္မဏံ န လဗ္ဘတိ။ တိလက္ခဏာရမ္မဏိကဝိပဿနာယ တဒါရမ္မဏံ န လဗ္ဘတိ။ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိယာ ဗလဝဝိပဿနာယ တဒါရမ္မဏံ န လဗ္ဘတိ။ ရူပါရူပဓမ္မေ အာရဗ္ဘ ဇဝနေ ဇဝိတေ တဒါရမ္မဏံ န လဗ္ဘတိ။ မိစ္ဆတ္တနိယတဓမ္မေသု တဒါရမ္မဏံ န လဗ္ဘတိ။ သမ္မတ္တနိယတဓမ္မေသု တဒါရမ္မဏံ န လဗ္ဘတိ။ လောကုတ္တရဓမ္မေ အာရဗ္ဘ ဇဝနေ ဇဝိတေ တဒါရမ္မဏံ န လဗ္ဘတိ။ အဘိညာဉာဏံ အာရဗ္ဘ ဇဝနေ ဇဝိတေ တဒါရမ္မဏံ န လဗ္ဘတိ။ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏံ အာရဗ္ဘ ဇဝနေ ဇဝိတေ တဒါရမ္မဏံ န လဗ္ဘတိ။ ကာမာဝစရေ ဒုဗ္ဗလာရမ္မဏေ တဒါရမ္မဏံ န လဗ္ဘတိ၊ ဆသု ဒွါရေသု ဗလဝါရမ္မဏေ အာပါထဂတေယေဝ လဗ္ဘတိ၊ လဗ္ဘမာနဉ္စ ကာမာဝစရေယေဝ လဗ္ဘတိ။ ရူပါရူပဘဝေ တဒါရမ္မဏံ နာမ နတ္ထီတိ။

ယံ ပန ဝုတ္တံ ‘‘သေသေသု ဧကူနဝီသတိယာ စိတ္တေသု န ကိဉ္စိ အတ္တနော အနုရူပါယ ပဋိသန္ဓိယာ န ပဝတ္တတီ’’တိ၊ တံ အတိသံခိတ္တတ္တာ ဒုဗ္ဗိဇာနံ။ တေနဿ ဝိတ္ထာရနယဒဿနတ္ထံ ဝုစ္စတိ – ‘‘ကတိ ပဋိသန္ဓိယော? ကတိ ပဋိသန္ဓိစိတ္တာနိ? ကေန ကတ္ထ ပဋိသန္ဓိ ဟောတိ? ကိံ ပဋိသန္ဓိယာ အာရမ္မဏ’’န္တိ?

အသညပဋိသန္ဓိယာ သဒ္ဓိံ ဝီသတိ ပဋိသန္ဓိယော။ ဝုတ္တပ္ပကာရာနေဝ ဧကူနဝီသတိ ပဋိသန္ဓိစိတ္တာနိ။ တတ္ထ အကုသလဝိပါကာယ အဟေတုကမနောဝိညာဏဓာတုယာ အပါယေသု ပဋိသန္ဓိ ဟောတိ၊ ကုသလဝိပါကာယ မနုဿလောကေ ဇစ္စန္ဓဇာတိဗဓိရဇာတိဥမ္မတ္တကဧဠမူဂနပုံသကာဒီနံ။ အဋ္ဌဟိ သဟေတုကမဟာဝိပါကေဟိ ကာမာဝစရဒေဝေသု စေဝ မနုဿေသု စ ပုညဝန္တာနံ ပဋိသန္ဓိ ဟောတိ၊ ပဉ္စဟိ ရူပါဝစရဝိပါကေဟိ ရူပီဗြဟ္မလောကေ၊ စတူဟိ အရူပါဝစရဝိပါကေဟိ အရူပလောကေတိ။ ယေန စ ယတ္ထ ပဋိသန္ဓိ ဟောတိ၊ သာ ဧဝ တဿာ အနုရူပပဋိသန္ဓိ နာမ။

သင်္ခေပတော ပဋိသန္ဓိယာ တီဏိ အာရမ္မဏာနိ ဟောန္တိ – ကမ္မံ၊ ကမ္မနိမိတ္တံ ၊ ဂတိနိမိတ္တန္တိ။ တတ္ထ ကမ္မံ နာမ အာယူဟိတာ ကုသလာကုသလစေတနာ။ ကမ္မနိမိတ္တံ နာမ ယံ ဝတ္ထုံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ကမ္မံ အာယူဟတိ။ တတ္ထ အတီတေ ကပ္ပကောဋိသတသဟဿမတ္ထကသ္မိမ္ပိ ကမ္မေ ကတေ တသ္မိံ ခဏေ ကမ္မံ ဝါ ကမ္မနိမိတ္တံ ဝါ အာဂန္တွာ ဥပဋ္ဌာတိ။

တတြိဒံ ကမ္မနိမိတ္တဿ ဥပဋ္ဌာနေ ဝတ္ထု – ဂေါပကသီဝလီ ကိရ နာမ တာလပိဋ္ဌိကဝိဟာရေ စေတိယံ ကာရေသိ။ တဿ မရဏမဉ္စေ နိပန္နဿ စေတိယံ ဥပဋ္ဌာသိ။ သော တဒေဝ နိမိတ္တံ ဂဏှိတွာ ကာလံကတွာ ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တိ။ အညာ သမ္မူဠှကာလကိရိယာ နာမ ဟောတိ။ ပရမ္မုခံ ဂစ္ဆန္တဿ ဟိ ပစ္ဆတော တိခိဏေန အသိနာ သီသံ ဆိန္ဒန္တိ။ နိပဇ္ဇိတွာ နိဒ္ဒါယန္တဿာပိ တိခိဏေန အသိနာ သီသံ ဆိန္ဒန္တိ။ ဥဒကေ ဩသီဒါပေတွာ မာရေန္တိ။ ဧဝရူပေပိ ကာလေ အညတရံ ကမ္မံ ဝါ ကမ္မနိမိတ္တံ ဝါ ဥပဋ္ဌာတိ။ အညံ လဟုကမရဏံ နာမ အတ္ထိ။ နိခါဒနဒဏ္ဍကမတ္ထကသ္မိဉှိ နိလီနမက္ခိကံ မုဂ္ဂရေန ပဟရိတွာ ပိသန္တိ။ ဧဝရူပေပိ ကာလေ ကမ္မံ ဝါ ကမ္မနိမိတ္တံ ဝါ ဥပဋ္ဌာတိ။ ဧဝံ ပိသိယမာနာယ ပန မက္ခိကာယ ပဌမံ ကာယဒွါရာဝဇ္ဇနံ ဘဝင်္ဂံ နာဝဋ္ဋေတိ၊ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနမေဝ အာဝဋ္ဋေတိ။ အထ ဇဝနံ ဇဝိတွာ ဘဝင်္ဂံ ဩတရတိ။ ဒုတိယဝါရေ ကာယဒွါရာဝဇ္ဇနံ ဘဝင်္ဂံ အာဝဋ္ဋေတိ။ တတော ကာယဝိညာဏံ၊ သမ္ပဋိစ္ဆနံ၊ သန္တီရဏံ၊ ဝေါဋ္ဌပနန္တိ ဝီထိစိတ္တာနိ ပဝတ္တန္တိ။ ဇဝနံ ဇဝိတွာ ဘဝင်္ဂံ ဩတရတိ။ တတိယဝါရေ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနံ ဘဝင်္ဂံ အာဝဋ္ဋေတိ။ အထ ဇဝနံ ဇဝိတွာ ဘဝင်္ဂံ ဩတရတိ။ ဧတသ္မိံ ဌာနေ ကာလကိရိယံ ကရောတိ။ ဣဒံ ကိမတ္ထံ အာဘတံ? အရူပဓမ္မာနံ ဝိသယော နာမ ဧဝံ လဟုကောတိ ဒီပနတ္ထံ။

ဂတိနိမိတ္တံ နာမ နိဗ္ဗတ္တနကဩကာသေ ဧကော ဝဏ္ဏော ဥပဋ္ဌာတိ။ တတ္ထ နိရယေ ဥပဋ္ဌဟန္တေ လောဟကုမ္ဘိသဒိသော ဟုတွာ ဥပဋ္ဌာတိ။ မနုဿလောကေ ဥပဋ္ဌဟန္တေ မာတုကုစ္ဆိကမ္ဗလယာနသဒိသာ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌာတိ။ ဒေဝလောကေ ဥပဋ္ဌဟန္တေ ကပ္ပရုက္ခဝိမာနသယနာဒီနိ ဥပဋ္ဌဟန္တိ။ ဧဝံ ကမ္မံ၊ ကမ္မနိမိတ္တံ၊ ဂတိနိမိတ္တန္တိ သင်္ခေပတော ပဋိသန္ဓိယာ တီဏိ အာရမ္မဏာနိ ဟောန္တိ။

အပရော နယော – ပဋိသန္ဓိယာ တီဏိ အာရမ္မဏာနိ ဟောန္တိ? အတီတံ၊ ပစ္စုပ္ပန္နံ ၊ နဝတ္တဗ္ဗဉ္စ။ အသညီပဋိသန္ဓိ အနာရမ္မဏာတိ။ တတ္ထ ဝိညာဏဉ္စာယတနနေဝသညာနာသညာယတနပဋိသန္ဓီနံ အတီတမေဝ အာရမ္မဏံ။ ဒသန္နံ ကာမာဝစရာနံ အတီတံ ဝါ ပစ္စုပ္ပန္နံ ဝါ။ သေသာနံ နဝတ္တဗ္ဗံ။ ဧဝံ တီသု အာရမ္မဏေသု ပဝတ္တမာနာ ပန ပဋိသန္ဓိ ယသ္မာ အတီတာရမ္မဏဿ ဝါ နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏဿ ဝါ စုတိစိတ္တဿ အနန္တရမေဝ ဟောတိ။ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏံ ပန စုတ္တိစိတ္တံ နာမ နတ္ထိ။ တသ္မာ ဒွီသု အာရမ္မဏေသု အညတရာရမ္မဏာယ စုတိယာ အနန္တရံ တီသု အာရမ္မဏေသု အညတရာရမ္မဏာယ ပဋိသန္ဓိယာ သုဂတိဒုဂ္ဂတိဝသေန ပဝတ္တနာကာရော ဝေဒိတဗ္ဗော။

သေယျထိဒံ – ကာမာဝစရသုဂတိယံ တာဝ ဌိတဿ ပါပကမ္မိနော ပုဂ္ဂလဿ ‘‘တာနိဿ တမှိ သမယေ ဩလမ္ဗန္တီ’’တိအာဒိဝစနတော (မ။ နိ။ ၃။၂၄၈) မရဏမဉ္စေ နိပန္နဿ ယထူပစိတံ ပါပကမ္မံ ဝါ ကမ္မနိမိတ္တံ ဝါ မနောဒွါရေ အာပါထမာဂစ္ဆတိ။ တံ အာရဗ္ဘ ဥပ္ပန္နာယ တဒါရမ္မဏပရိယောသာနာယ သုဒ္ဓါယ ဝါ ဇဝနဝီထိယာ အနန္တရံ ဘဝင်္ဂဝိသယံ အာရမ္မဏံ ကတွာ စုတိစိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တသ္မိံ နိရုဒ္ဓေ တဒေဝ အာပါထဂတံ ကမ္မံ ဝါ ကမ္မနိမိတ္တံ ဝါ အာရဗ္ဘ အနုပစ္ဆိန္နကိလေသဗလဝိနာမိတံ ဒုဂ္ဂတိပရိယာပန္နံ ပဋိသန္ဓိစိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ အယံ အတီတာရမ္မဏာယ စုတိယာ အနန္တရာ အတီတာရမ္မဏာ ပဋိသန္ဓိ။

အပရဿ မရဏသမယေ ဝုတ္တပ္ပကာရကမ္မဝသေန နရကာဒီသု အဂ္ဂိဇာလဝဏ္ဏာဒိကံ ဒုဂ္ဂတိနိမိတ္တံ မနောဒွါရေ အာပါထမာဂစ္ဆတိ။ တဿ ဒွိက္ခတ္တုံ ဘဝင်္ဂေ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဒ္ဓေ တံ အာရမ္မဏံ အာရဗ္ဘ ဧကံ အာဝဇ္ဇနံ၊ မရဏဿ အာသန္နဘာဝေန မန္ဒီဘူတဝေဂတ္တာ ပဉ္စ ဇဝနာနိ၊ ဒွေ တဒါရမ္မဏာနီတိ တီဏိ ဝီထိစိတ္တာနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တတော ဘဝင်္ဂဝိသယံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ဧကံ စုတိစိတ္တံ။ ဧတ္တာဝတာ ဧကာဒသ စိတ္တက္ခဏာ အတီတာ ဟောန္တိ။ အထာဝသေသပဉ္စစိတ္တက္ခဏာယုကေ တသ္မိံယေဝ အာရမ္မဏေ ပဋိသန္ဓိစိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ အယံ အတီတာရမ္မဏာယ စုတိယာ အနန္တရာ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ ပဋိသန္ဓိ။

အပရဿ မရဏသမယေ ပဉ္စန္နံ ဒွါရာနံ အညတရသ္မိံ ဒွါရေ ရာဂါဒိဟေတုဘူတံ ဟီနာရမ္မဏံ အာပါထမာဂစ္ဆတိ။ တဿ ယထာက္ကမေန ဥပ္ပန္နဝေါဋ္ဌဗ္ဗနာဝသာနေ မရဏဿ အာသန္နဘာဝေန မန္ဒီဘူတဝေဂတ္တာ ပဉ္စ ဇဝနာနိ ဒွေ တဒါရမ္မဏာနိ စ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တတော ဘဝင်္ဂဝိသယမာရမ္မဏံ ကတွာ ဧကံ စုတိစိတ္တံ။ ဧတ္တာဝတာ ဒွေ ဘဝင်္ဂါနိ၊ အာဝဇ္ဇနံ၊ ဒဿနံ၊ သမ္ပဋိစ္ဆနံ၊ သန္တီရဏံ၊ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနံ၊ ပဉ္စ ဇဝနာနိ၊ ဒွေ တဒါရမ္မဏာနိ၊ ဧကံ စုတိစိတ္တန္တိ ပဉ္စဒသ စိတ္တက္ခဏာ အတီတာ ဟောန္တိ။ အထာဝသေသဧကစိတ္တက္ခဏာယုကေ တသ္မိံ ယေဝ အာရမ္မဏေ ပဋိသန္ဓိစိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ အယမ္ပိ အတီတာရမ္မဏာယ စုတိယာ အနန္တရာ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ ပဋိသန္ဓိ။ ဧသ တာဝ အတီတာရမ္မဏာယ သုဂတိစုတိယာ အနန္တရာ အတီတပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာယ ဒုဂ္ဂတိပဋိသန္ဓိယာ ပဝတ္တနာကာရော။

ဒုဂ္ဂတိယံ ဌိတဿ ပန ဥပစိတာနဝဇ္ဇကမ္မဿ ဝုတ္တနယေနေဝ တံ အနဝဇ္ဇကမ္မံ ဝါ ကမ္မနိမိတ္တံ ဝါ မနောဒွါရေ အာပါထမာဂစ္ဆတီတိ ကဏှပက္ခေ သုက္ကပက္ခံ ဌပေတွာ သဗ္ဗံ ပုရိမနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အယံ အတီတာရမ္မဏာယ ဒုဂ္ဂတိစုတိယာ အနန္တရာ အတီတပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာယ သုဂတိပဋိသန္ဓိယာ ပဝတ္တနာကာရော။

သုဂတိယံ ဌိတဿ ပန ဥပစိတာနဝဇ္ဇကမ္မဿ ‘‘တာနိဿ တမှိ သမယေ ဩလမ္ဗန္တီ’’တိအာဒိဝစနတော မရဏမဉ္စေ နိပန္နဿ ယထူပစိတံ အနဝဇ္ဇကမ္မံ ဝါ ကမ္မနိမိတ္တံ ဝါ မနောဒွါရေ အာပါထမာဂစ္ဆတိ။ တဉ္စ ခေါ ဥပစိတကာမာဝစရာနဝဇ္ဇကမ္မဿေဝ။ ဥပစိတမဟဂ္ဂတကမ္မဿ ပန ကမ္မနိမိတ္တမေဝ အာပါထမာဂစ္ဆတိ။ တံ အာရဗ္ဘ ဥပ္ပန္နာယ တဒါရမ္မဏပရိယောသာနာယ သုဒ္ဓါယ ဝါ ဇဝနဝီထိယာ အနန္တရံ ဘဝင်္ဂဝိသယံ အာရမ္မဏံ ကတွာ စုတိစိတ္တမုပ္ပဇ္ဇတိ။ တသ္မိံ နိရုဒ္ဓေ တဒေဝ အာပါထဂတံ ကမ္မံ ဝါ ကမ္မနိမိတ္တံ ဝါ အာရဗ္ဘ အနုပစ္ဆိန္နကိလေသဗလဝိနာမိတံ သုဂတိပရိယာပန္နံ ပဋိသန္ဓိစိတ္တမုပ္ပဇ္ဇတိ။ အယံ အတီတာရမ္မဏာယ စုတိယာ အနန္တရာ အတီတာရမ္မဏာ နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏာ ဝါ ပဋိသန္ဓိ။

အပရဿ မရဏသမယေ ကာမာဝစရာနဝဇ္ဇကမ္မဝသေန မနုဿလောကေ မာတုကုစ္ဆိဝဏ္ဏသင်္ခါတံ ဝါ ဒေဝလောကေ ဥယျာနကပ္ပရုက္ခာဒိဝဏ္ဏသင်္ခါတံ ဝါ သုဂတိနိမိတ္တံ မနောဒွါရေ အာပါထမာဂစ္ဆတိ။ တဿ ဒုဂ္ဂတိနိမိတ္တေ ဒဿိတာနုက္ကမေနေဝ စုတိစိတ္တာနန္တရံ ပဋိသန္ဓိစိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ အယံ အတီတာရမ္မဏာယ စုတိယာ အနန္တရာ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ ပဋိသန္ဓိ။

အပရဿ မရဏသမယေ ဉာတကာ ‘အယံ၊ တာတ၊ တဝတ္ထာယ ဗုဒ္ဓပူဇာ ကရီယတိ၊ စိတ္တံ ပသာဒေဟီ’တိ ဝတွာ ပုပ္ဖဒါမဓဇပဋာကာဒိဝသေန ရူပါရမ္မဏံ ဝါ ဓမ္မဿဝနတူရိယပူဇာဒိဝသေန သဒ္ဒါရမ္မဏံ ဝါ ဓူမဝါသဂန္ဓာဒိဝသေန ဂန္ဓာရမ္မဏံ ဝါ ‘ဣဒံ၊ တာတ၊ သာယဿု၊ တဝတ္ထာယ ဒါတဗ္ဗံ ဒေယျဓမ္မ’န္တိ ဝတွာ မဓုဖာဏိတာဒိဝသေန ရသာရမ္မဏံ ဝါ ‘ဣဒံ၊ တာတ၊ ဖုသဿု၊ တဝတ္ထာယ ဒါတဗ္ဗံ ဒေယျဓမ္မ’န္တိ ဝတွာ စီနပဋသောမာရပဋာဒိဝသေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရမ္မဏံ ဝါ ပဉ္စဒွါရေ ဥပသံဟရန္တိ။ တဿ တသ္မိံ အာပါထဂတေ ရူပါဒိအာရမ္မဏေ ယထာက္ကမေန ဥပ္ပန္နဝေါဋ္ဌပနာဝသာနေ မရဏဿ အာသန္နဘာဝေန မန္ဒီဘူတဝေဂတ္တာ ပဉ္စ ဇဝနာနိ ဒွေ တဒါရမ္မဏာနိ စ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တတော ဘဝင်္ဂဝိသယံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ဧကံ စုတိစိတ္တံ၊ တဒဝသာနေ တသ္မိညေဝ ဧကစိတ္တက္ခဏဋ္ဌိတိကေ အာရမ္မဏေ ပဋိသန္ဓိစိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ အယမ္ပိ အတီတာရမ္မဏာယ စုတိယာ အနန္တရာ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ ပဋိသန္ဓိ။

အပရဿ ပန ပထဝီကသိဏဇ္ဈာနာဒိဝသေန ပဋိလဒ္ဓမဟဂ္ဂတဿ သုဂတိယံ ဌိတဿ မရဏသမယေ ကာမာဝစရကုသလကမ္မ-ကမ္မနိမိတ္တ-ဂတိနိမိတ္တာနံ အညတရံ ပထဝီကသိဏာဒိကံ ဝါ နိမိတ္တံ မဟဂ္ဂတစိတ္တံ ဝါ မနောဒွါရေ အာပါထမာဂစ္ဆတိ။ စက္ခုသောတာနံ ဝါ အညတရသ္မိံ ကုသလုပ္ပတ္တိဟေတုဘူတံ ပဏီတမာရမ္မဏံ အာပါထမာဂစ္ဆတိ။ တဿ ယထာက္ကမေန ဥပ္ပန္နဝေါဋ္ဌဗ္ဗနာဝသာနေ မရဏဿ အာသန္နဘာဝေန မန္ဒီဘူတဝေဂတ္တာ ပဉ္စ ဇဝနာနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ မဟဂ္ဂတဂတိကာနံ ပန တဒါရမ္မဏံ နတ္ထိ။ တသ္မာ ဇဝနာနန္တရံယေဝ ဘဝင်္ဂဝိသယံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ဧကံ စုတိစိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ။ တဿာဝသာနေ ကာမာဝစရမဟဂ္ဂတသုဂတီနံ အညတရသုဂတိပရိယာပန္နံ ယထူပဋ္ဌိတေသု အာရမ္မဏေသု အညတရာရမ္မဏံ ပဋိသန္ဓိစိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ အယံ နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏာယ သုဂတိစုတိယာ အနန္တရာ အတီတပစ္စုပ္ပန္နနဝတ္တဗ္ဗာနံ အညတရာရမ္မဏာ ပဋိသန္ဓိ။

ဧတေနာနုသာရေန အာရုပ္ပစုတိယာပိ အနန္တရာ ပဋိသန္ဓိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အယံ အတီတနဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏာယ သုဂတိစုတိယာ အနန္တရာ အတီတနဝတ္တဗ္ဗပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာယ ပဋိသန္ဓိယာ ပဝတ္တနာကာရော။

ဒုဂ္ဂတိယံ ဌိတဿ ပန ပါပကမ္မိနော ဝုတ္တနယေနေဝ တံ ကမ္မံ ကမ္မနိမိတ္တံ ဂတိနိမိတ္တံ ဝါ မနောဒွါရေ၊ ပဉ္စဒွါရေ ပန အကုသလုပ္ပတ္တိဟေတုဘူတံ အာရမ္မဏံ အာပါထမာဂစ္ဆတိ။ အထဿ ယထာက္ကမေန စုတိစိတ္တာဝသာနေ ဒုဂ္ဂတိပရိယာပန္နံ တေသု အာရမ္မဏေသု အညတရာရမ္မဏံ ပဋိသန္ဓိစိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ အယံ အတီတာရမ္မဏာယ ဒုဂ္ဂတိစုတိယာ အနန္တရာ အတီတပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာယ ပဋိသန္ဓိယာ ပဝတ္တနာကာရောတိ။ ဧတ္တာဝတာ ဧကူနဝီသတိဝိဓဿာပိ ဝိညာဏဿ ပဋိသန္ဓိဝသေန ပဝတ္တိ ဒီပိတာ ဟောတိ။

တယိဒံ သဗ္ဗမ္ပိ ဧဝံ –

ပဝတ္တမာနံ သန္ဓိမှိ၊ ဒွိဓာ ကမ္မေန ဝတ္တတိ၊

မိဿာဒီဟိ စ ဘေဒေဟိ၊ ဘေဒဿ ဒုဝိဓာဒိကော။

ဣဒဉှိ ဧကူနဝီသတိဝိဓမ္ပိ ဝိပါကဝိညာဏံ ပဋိသန္ဓိမှိ ပဝတ္တမာနံ ဒွိဓာ ကမ္မေန ဝတ္တတိ။ ယထာသကဉှိ ဧတဿ ဇနကံ ကမ္မံ နာနာက္ခဏိကကမ္မပ္ပစ္စယေန စေဝ ဥပနိဿယပစ္စယေန စ ပစ္စယော ဟောတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘ကုသလာကုသလံ ကမ္မံ ဝိပါကဿ ဥပနိဿယပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၄၂၃)။ ဧဝံ ဝတ္တမာနဿ ပနဿ မိဿာဒီဟိ ဘေဒေဟိ ဒုဝိဓာဒိကောပိ ဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သေယျထိဒံ – ဣဒဉှိ ပဋိသန္ဓိဝသေန ဧကဓာ ဝတ္တမာနမ္ပိ ရူပေန သဟ မိဿာမိဿဘေဒတော ဒုဝိဓံ၊ ကာမရူပါရူပဘဝဘေဒတော တိဝိဓံ၊ အဏ္ဍဇဇလာဗုဇသံသေဒဇဩပပါတိကယောနိဝသေန စတုဗ္ဗိဓံ၊ ဂတိဝသေန ပဉ္စဝိဓံ၊ ဝိညာဏဋ္ဌိတိဝသေန သတ္တဝိဓံ၊ သတ္တာဝါသဝသေန အဋ္ဌဝိဓံ ဟောတိ။ တတ္ထ –

မိဿံ ဒွိဓာ ဘာဝဘေဒါ၊ သဘာဝံ တတ္ထ စ ဒွိဓာ၊

ဒွေ ဝါ တယော ဝါ ဒသကာ၊ ဩမတော အာဒိနာ သဟ။

‘မိဿံဒွိဓာ ဘာဝဘေဒါ’တိ ယဉှေတမေတ္ထ အညတြ အရူပဘဝါ ရူပမိဿံ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တံ ရူပဘဝေ ဣတ္ထိန္ဒြိယပုရိသိန္ဒြိယသင်္ခါတေန ဘာဝေန ဝိနာ ဥပ္ပတ္တိတော ကာမဘဝေ အညတြ ဇာတိပဏ္ဍကပဋိသန္ဓိယာ ဘာဝေန သဟ ဥပ္ပတ္တိတော သဘာဝံ အဘာဝန္တိ ဒုဝိဓံ ဟောတိ။

‘သဘာဝံ တတ္ထ စ ဒွိဓာ’တိ တတ္ထာပိ စ ယံ သဘာဝံ တံ ဣတ္ထိပုရိသဘာဝါနံ အညတရေန သဟ ဥပ္ပတ္တိတော ဒုဝိဓမေဝ ဟောတိ။

‘ဒွေဝါ တယော ဝါ ဒသကာ၊ ဩမတော အာဒိနာ သဟာ’တိ ယဉှေတမေတ္ထ မိဿံ အမိဿန္တိ ဒွယေ အာဒိဘူတံ ရူပမိဿံ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏံ၊ တေန သဟ ဝတ္ထုကာယဒသကဝသေန ဒွေ ဝါ ဝတ္ထုကာယဘာဝဒသကဝသေန တယော ဝါ ဒသကာ ဩမတော ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ နတ္ထိ ဣတော ပရံ ရူပပရိဟာနီတိ။ တံ ပနေတံ ဧဝံ ဩမကပရိမာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ အဏ္ဍဇဇလာဗုဇနာမိကာသု ဒွီသု ယောနီသု ဇာတိဥဏ္ဏာယ ဧကေန အံသုနာ ဥဒ္ဓတတေလသပ္ပိမဏ္ဍပ္ပမာဏံ ကလလန္တိ လဒ္ဓသင်္ခံ ဟုတွာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တတ္ထ ယောနီနံ ဂတိဝသေန သမ္ဘဝဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧတာသု ဟိ –

နိရယေ ဘုမ္မဝဇ္ဇေသု၊ ဒေဝေသု စ န ယောနိယော၊

တိဿော ပုရိမိကာ ဟောန္တိ၊ စတဿောပိ ဂတိတ္တယေ။

တတ္ထ ဒေဝေသု စာတိ စသဒ္ဒေန ယထာ နိရယေ စ ဘုမ္မဝဇ္ဇေသု စ ဒေဝေသု၊ ဧဝံ နိဇ္ဈာမတဏှိကပေတေသု စ ပုရိမိကာ တိဿော ယောနိယော န သန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဩပပါတိကာ ဧဝ ဟိ တေ ဟောန္တိ။ သေသေ ပန တိရစ္ဆာနပေတ္တိဝိသယမနုဿသင်္ခါတေ ဂတိတ္တယေ ပုဗ္ဗေ ဝဇ္ဇိတဘုမ္မဒေဝေသု စ စတဿော ယောနိယော ဟောန္တိ။ တတ္ထ –

တိံသ နဝ စေဝ ရူပီသု၊ သတ္တတိ ဥက္ကံသတောဝ ရူပါနိ၊

သံသေဒဇောပပါတီသု၊ အထ ဝါ အဝကံသတော တိံသ။

ရူပီဗြဟ္မေသု တာဝ ဩပပါတိကယောနိကေသု စက္ခုသောတဝတ္ထုဒသကာနံ ဇီဝိတနဝကဿ စာတိ စတုန္နံ ကလာပါနံ ဝသေန တိံသ စ နဝ စ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏေန သဟ ရူပါနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ရူပီဗြဟ္မေ ပန ဌပေတွာ အညေသု သံသေဒဇဩပပါတိကေသု ဥက္ကံသတော စက္ခုသောတဃာနဇိဝှာကာယဘာဝဝတ္ထုဒသကာနံ ဝသေန သတ္တတိ။ တာနိ စ နိစ္စံ ဒေဝေသု။ တတ္ထ ဝဏ္ဏော ဂန္ဓော ရသော ဩဇာ စတဿော စာပိ ဓာတုယော စက္ခုပသာဒေါ ဇီဝိတိန္ဒြိယန္တိ အယံ ဒသရူပပရိမာဏော ရူပပုဉ္ဇော စက္ခုဒသကော နာမ။ ဧဝံ သေသာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အဝကံသတော ပန ဇစ္စန္ဓဗဓိရအဃာနကနပုံသကဿ ဇိဝှာကာယဝတ္ထုဒသကာနံ ဝသေန တိံသ ရူပါနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ဥက္ကံသာဝကံသာနံ ပန အန္တရေ အနုရူပတော ဝိကပ္ပော ဝေဒိတဗ္ဗော။

ဧဝံ ဝိဒိတွာ ပုန –

ခန္ဓာရမ္မဏဂတိဟေတု-ဝေဒနာပီတိဝိတက္ကဝိစာရေဟိ၊

ဘေဒါဘေဒဝိသေသော၊ စုတိသန္ဓီနံ ပရိညေယျော။

ယာဟေသာ မိဿာမိဿတော ဒုဝိဓာ ပဋိသန္ဓိ၊ ယာ စဿာ အတီတာနန္တရာ စုတိ၊ တာသံ ဣမေဟိ ခန္ဓာဒီဟိ ဘေဒါဘေဒဝိသေသော ဉာတဗ္ဗောတိ အတ္ထော။

ကထံ? ကဒါစိ စတုက္ခန္ဓာယ အာရုပ္ပစုတိယာ အနန္တရာ စတုက္ခန္ဓာဝ အာရမ္မဏတောပိ အဘိန္နာ ပဋိသန္ဓိ ဟောတိ၊ ကဒါစိ အမဟဂ္ဂတဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာယ မဟဂ္ဂတအဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ။ အယံ တာဝ အရူပဘူမီသုယေဝ နယော။ ကဒါစိ ပန စတုက္ခန္ဓာယ အာရုပ္ပစုတိယာ အနန္တရာ ပဉ္စက္ခန္ဓာ ကာမာဝစရာ ပဋိသန္ဓိ။ ကဒါစိ ပဉ္စက္ခန္ဓာယ ကာမာဝစရစုတိယာ ရူပါဝစရစုတိယာ ဝါ အနန္တရာ စတုက္ခန္ဓာ အာရုပ္ပပဋိသန္ဓိ။ ဧဝံ အတီတာရမ္မဏစုတိယာ အတီတနဝတ္တဗ္ဗပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ ပဋိသန္ဓိ၊ ဧကစ္စသုဂတိစုတိယာ ဧကစ္စဒုဂ္ဂတိပဋိသန္ဓိ၊ အဟေတုကစုတိယာ သဟေတုကပဋိသန္ဓိ၊ ဒုဟေတုကစုတိယာ တိဟေတုကပဋိသန္ဓိ၊ ဥပေက္ခာသဟဂတစုတိယာ သောမနဿသဟဂတပဋိသန္ဓိ၊ အပ္ပီတိကစုတိယာ သပ္ပီတိကပဋိသန္ဓိ၊ အဝိတက္ကစုတိယာ သဝိတက္ကပဋိသန္ဓိ၊ အဝိစာရစုတိယာ သဝိစာရပဋိသန္ဓိ၊ အဝိတက္ကအဝိစာရစုတိယာ သဝိတက္ကသဝိစာရပဋိသန္ဓီတိ တဿ တဿ ဝိပရီတတော စ ယထာယောဂံ ယောဇေတဗ္ဗံ။

လဒ္ဓပ္ပစ္စယမိတိဓမ္မ-မတ္တမေတံ ဘဝန္တရမုပေတိ၊

နာဿ တတော သင်္ကန္တိ၊ န တတော ဟေတုံ ဝိနာ ဟောတိ။

ဣတိ ဟေတံ လဒ္ဓပစ္စယံ ရူပါရူပဓမ္မမတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ဘဝန္တရံ ဥပေတီတိ ဝုစ္စတိ၊ န သတ္တော၊ န ဇီဝေါ။ တဿ နာပိ အတီတဘဝတော ဣဓ သင်္ကန္တိ အတ္ထိ၊ နာပိ တတော ဟေတုံ ဝိနာ ဣဓ ပါတုဘာဝေါ။ တယိဒံ ပါကဋေန မနုဿစုတိပဋိသန္ဓိက္ကမေန ပကာသယိဿာမ –

အတီတဘဝသ္မိဉှိ သရသေန ဥပက္ကမေန ဝါ သမာသန္နမရဏဿ အသယှာနံ သဗ္ဗင်္ဂပစ္စင်္ဂသန္ဓိဗန္ဓနစ္ဆေဒကာနံ မာရဏန္တိကဝေဒနာသတ္တာနံ သန္နိပါတံ အသဟန္တဿ အာတပေ ပက္ခိတ္တဟရိတတာလပဏ္ဏမိဝ ကမေန ဥပသုဿမာနေ သရီရေ နိရုဒ္ဓေသု စက္ခာဒီသု ဣန္ဒြိယေသု ဟဒယဝတ္ထုမတ္တေ ပတိဋ္ဌိတေသု ကာယိန္ဒြိယမနိန္ဒြိယဇီဝိတိန္ဒြိယေသု တင်္ခဏာဝသေသံ ဟဒယဝတ္ထုသန္နိဿိတံ ဝိညာဏံ ဂရုသမာသေဝိတာသန္နပုဗ္ဗကတာနံ အညတရံ လဒ္ဓါဝသေသပစ္စယသင်္ခါရသင်္ခါတံ ကမ္မံ ဝါ တဒုပဋ္ဌာပိတံ ဝါ ကမ္မနိမိတ္တဂတိနိမိတ္တသင်္ခါတံ ဝိသယမာရဗ္ဘ ပဝတ္တတိ။ တဒေဝံ ပဝတ္တမာနံ တဏှာအဝိဇ္ဇာနံ အပ္ပဟီနတ္တာ အဝိဇ္ဇာပဋိစ္ဆာဒိတာဒီနဝေ တသ္မိံ ဝိသယေ တဏှာ နာမေတိ ၊ သဟဇာတသင်္ခါရာ ခိပန္တိ။ တံ သန္တတိဝသေန တဏှာယ နာမိယမာနံ သင်္ခါရေဟိ ခိပ္ပမာနံ ဩရိမတီရရုက္ခဝိနိဗဒ္ဓရဇ္ဇုမာလမ္ဗိတွာ မာတိကာတိက္ကမကော ဝိယ ပုရိမဉ္စ နိဿယံ ဇဟတိ၊ အပရဉ္စ ကမ္မသမုဋ္ဌာပိတံ နိဿယံ အဿာဒယမာနံ ဝါ အနဿာဒယမာနံ ဝါ အာရမ္မဏာဒီဟိယေဝ ပစ္စယေဟိ ပဝတ္တတိ။

ဧတ္ထ စ ပုရိမံ စဝနတော စုတိ၊ ပစ္ဆိမံ ဘဝန္တရာဒိပဋိသန္ဓာနတော ပဋိသန္ဓီတိ ဝုစ္စတိ။ တဒေတံ နာပိ ပုရိမဘဝါ ဣဓ အာဂတံ၊ နာပိ တတော ကမ္မသင်္ခါရနတိဝိသယာဒိဟေတုံ ဝိနာ ပါတုဘူတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

သိယုံ နိဒဿနာနေတ္ထ၊ ပဋိဃောသာဒိကာ အထ၊

သန္တာနဗန္ဓတော နတ္ထိ၊ ဧကတာ နာပိ နာနတာ။

ဧတ္ထ စေတဿ ဝိညာဏဿ ပုရိမဘဝတော ဣဓ အနာဂမနေ အတီတဘဝပရိယာပန္နဟေတူဟိ စ ဥပ္ပာဒေ ပဋိဃောသပဒီပမုဒ္ဒါပဋိဗိမ္ဗပ္ပကာရာ ဓမ္မာ နိဒဿနာနိ သိယုံ။ ယထာ ဟိ ပဋိဃောသပဒီပမုဒ္ဒစ္ဆာယာ သဒ္ဒါဒိဟေတုကာ အညတြ အဂန္တွာ ဟောန္တိ၊ ဧဝမေဝ ဣဒံ စိတ္တံ။ ဧတ္ထ စ ‘သန္တာနဗန္ဓတော နတ္ထိ ဧကတာ နာပိ နာနတာ’။ ယဒိ ဟိ သန္တာနဗန္ဓေ သတိ ဧကန္တမေကတာ ဘဝေယျ၊ န ခီရတော ဒဓိ သမ္ဘူတံ သိယာ။ အထာပိ ဧကန္တနာနတာ ဘဝေယျ၊ န ခီရဿာဓီနော ဒဓိ သိယာ။ ဧသ နယော သဗ္ဗဟေတုဟေတုသမုပ္ပန္နေသု။ ဧဝဉ္စ သတိ သဗ္ဗလောကဝေါဟာရလောပေါ သိယာ။ သော စ အနိဋ္ဌော။ တသ္မာ ဧတ္ထ န ဧကန္တမေကတာ ဝါ နာနတာ ဝါ ဥပဂန္တဗ္ဗာတိ။

ဧတ္ထာဟ – နနု ဧဝံ အသင်္ကန္တိပါတုဘာဝေ သတိ ယေ ဣမသ္မိံ မနုဿတ္တဘာဝေ ခန္ဓာ၊ တေသံ နိရုဒ္ဓတ္တာ ဖလပစ္စယဿ စ ကမ္မဿ တတ္ထ အဂမနတော အညဿ အညတော စ တံ ဖလံ သိယာ? ဥပဘုဉ္ဇကေ စ အသတိ ကဿ တံ ဖလံ သိယာ? တသ္မာ န သုန္ဒရမိဒံ ဝိဓာနန္တိ။ တတြိဒံ ဝုစ္စတိ –

သန္တာနေ ယံ ဖလံ ဧတံ၊ နာညဿ န စ အညတော၊

ဗီဇာနံ အဘိသင်္ခါရော၊ ဧတဿတ္ထဿ သာဓကော။

ဧကသန္တာနသ္မိဉှိ ဖလမုပ္ပဇ္ဇမာနံ တတ္ထ ဧကန္တံ ဧကတ္တနာနတ္တာနံ ပဋိသိဒ္ဓတ္တာ အညဿာတိ ဝါ အညတောတိ ဝါ န ဟောတိ။ ဧတဿ စ ပနတ္ထဿ ဗီဇာနံ အဘိသင်္ခါရော သာဓကော။ အမ္ဗဗီဇာဒီနဉှိ အဘိသင်္ခါရေသု ကတေသု တဿ ဗီဇဿ သန္တာနေ လဒ္ဓပစ္စယော ကာလန္တရေ ဖလဝိသေသော ဥပ္ပဇ္ဇမာနော န အညဗီဇာနံ နာပိ အညာဘိသင်္ခါရပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ န စ တာနိ ဗီဇာနိ တေ အဘိသင်္ခါရာ ဝါ ဖလဋ္ဌာနံ ပါပုဏန္တိ။ ဧဝံ သမ္ပဒမိဒံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဝိဇ္ဇာသိပ္ပောသဓာဒီဟိ စာပိ ဗာလသရီရေ ဥပယုတ္တေဟိ ကာလန္တရေ ဝုဍ္ဎသရီရာဒီသု ဖလဒေဟိ အယမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

ယမ္ပိ ဝုတ္တံ ‘ဥပဘုဉ္ဇကေ စ အသတိ ကဿ တံ ဖလံ သိယာ’တိ? တတ္ထ –

ဖလဿုပ္ပတ္တိယာ ဧဝ၊ သိဒ္ဓါ ဘုဉ္ဇကသမ္မုတိ၊

ဖလုပ္ပာဒေန ရုက္ခဿ၊ ယထာ ဖလတိ သမ္မုတိ။

ယထာ ဟိ ရုက္ခသင်္ခါတာနံ ဓမ္မာနံ ဧကဒေသဘူတဿ ရုက္ခဖလဿ ဥပ္ပတ္တိယာ ဧဝ ရုက္ခော ဖလတီတိ ဝါ ဖလိတောတိ ဝါ ဝုစ္စတိ၊ တထာ ဒေဝမနုဿသင်္ခါတာနံ ခန္ဓာနံ ဧကဒေသဘူတဿ ဥပဘောဂသင်္ခါတဿ သုခဒုက္ခဖလဿ ဥပ္ပာဒေနေဝ ဒေဝေါ ဝါ မနုဿော ဝါ ဥပဘုဉ္ဇတီတိ ဝါ သုခိတောတိ ဝါ ဒုက္ခိတောတိ ဝါ ဝုစ္စတိ။ တသ္မာ န ဧတ္ထ အညေန ဥပဘုဉ္ဇကေန နာမ ကောစိ အတ္ထော အတ္ထီတိ။

ယောပိ ဝဒေယျ – ‘ဧဝံ သန္တေပိ ဧတေ သင်္ခါရာ ဝိဇ္ဇမာနာ ဝါ ဖလဿ ပစ္စယာ သိယုံ၊ အဝိဇ္ဇမာနာ ဝါ။ ယဒိ စ ဝိဇ္ဇမာနာ ပဝတ္တိက္ခဏေယေဝ နေသံ ဝိပါကေန ဘဝိတဗ္ဗံ။ အထ အဝိဇ္ဇမာနာ၊ ပဝတ္တိတော ပုဗ္ဗေ စ ပစ္ဆာ စ နိစ္စံ ဖလာဝဟာ သိယု’န္တိ။ သော ဧဝံ ဝတ္တဗ္ဗော –

ကတတ္တာ ပစ္စယာ ဧတေ၊ န စ နိစ္စံ ဖလာဝဟာ၊

ပါဋိဘောဂါဒိကံ တတ္ထ၊ ဝေဒိတဗ္ဗံ နိဒဿနံ။

ကတတ္တာ ဧဝ ဟိ သင်္ခါရာ အတ္တနော ဖလဿ ပစ္စယာ ဟောန္တိ၊ န ဝိဇ္ဇမာနတ္တာ ဝါ အဝိဇ္ဇမာနတ္တာ ဝါ။ ယထာဟ ‘‘ကာမာဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ စက္ခုဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတီ’’တိအာဒိ (ဓ။ သ။ ၄၃၁)။ ယထာရဟဿ အတ္တနော ဖလဿ စ ပစ္စယာ ဟုတွာ န ပုန ဖလာဝဟာ ဟောန္တိ ဝိပက္ကဝိပါကတ္တာ။ ဧတဿ စတ္ထဿ ဝိဘာဝနေ ဣဒံ ပါဋိဘောဂါဒိကံ နိဒဿနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ယထာ ဟိ လောကေ ယော ကဿစိ အတ္ထဿ နိယျာတနတ္ထံ ပါဋိဘောဂေါ ဟောတိ၊ ဘဏ္ဍံ ဝါ ကိဏာတိ၊ ဣဏံ ဝါ ဂဏှာတိ။ တဿ တံ ကိရိယာကရဏမတ္တမေဝ တဒတ္ထနိယျာတနာဒိမှိ ပစ္စယော ဟောတိ၊ န ကိရိယာယ ဝိဇ္ဇမာနတာ ဝါ အဝိဇ္ဇမာနတာ ဝါ။ န စ တဒတ္ထနိယျာတနာဒိတော ပရမ္ပိ ဓာရကောဝ ဟောတိ။ ကသ္မာ? နိယျာတနာဒီနံ ကတတ္တာ။ ဧဝံ ကတတ္တာဝ သင်္ခါရာပိ အတ္တနော ဖလဿ ပစ္စယာ ဟောန္တိ၊ န စ ယထာရဟံ ဖလဒါနတော ပရမ္ပိ ဖလာဝဟာ ဟောန္တီတိ။ ဧတ္တာဝတာ မိဿာမိဿဝသေန ဒွိဓာပိ ပဝတ္တမာနဿ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏဿ သင်္ခါရပစ္စယာ ပဝတ္တိ ဒီပိတာ ဟောတိ။

ဣဒါနိ သဗ္ဗေသွေတေသု ဗတ္တိံသဝိညာဏေသု သမ္မောဟဝိဃာတတ္ထံ –

ပဋိသန္ဓိပ္ပဝတ္တီနံ ၊ ဝသေနေတေ ဘဝါဒိသု၊

ဝိဇာနိတဗ္ဗာ သင်္ခါရာ၊ ယထာ ယေသဉ္စ ပစ္စယာ။

တတ္ထ တယော ဘဝါ၊ စတဿော ယောနိယော၊ ပဉ္စ ဂတိယော၊ သတ္တ ဝိညာဏဋ္ဌိတိယော၊ နဝ သတ္တာဝါသာတိ ဧတေ ဘဝါဒယော နာမ။ ဧတေသု ဘဝါဒီသု ပဋိသန္ဓိယံ ပဝတ္တေ စ ဧတေ ယေသံ ဝိပါကဝိညာဏာနံ ပစ္စယာ ယထာ စ ပစ္စယာ ဟောန္တိ တထာ ဝိဇာနိတဗ္ဗာတိ အတ္ထော။

တတ္ထ – ပုညာဘိသင်္ခါရေ တာဝ ကာမာဝစရအဋ္ဌစေတနာဘေဒေါ ပုညာဘိသင်္ခါရော အဝိသေသေန ကာမဘဝေ သုဂတိယံ နဝန္နံ ဝိပါကဝိညာဏာနံ ပဋိသန္ဓိယံ နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စယေန စေဝ ဥပနိဿယပစ္စယေန စာတိ ဒွိဓာ ပစ္စယော။ ရူပါဝစရပဉ္စကုသလစေတနာဘေဒေါ ပုညာဘိသင်္ခါရော ရူပဘဝေ ပဋိသန္ဓိယံ ဧဝ ပဉ္စန္နံ။ ဝုတ္တပ္ပဘေဒကာမာဝစရော ပန ကာမဘဝေ သုဂတိယံ ဥပေက္ခာသဟဂတာဟေတုကမနောဝိညာဏဓာတုဝဇ္ဇာနံ သတ္တန္နံ ပရိတ္တဝိပါကဝိညာဏာနံ ဝုတ္တနယေနေဝ ဒွိဓာ ပစ္စယော ပဝတ္တေ၊ နော ပဋိသန္ဓိယံ။ သွေဝ ရူပဘဝေ ပဉ္စန္နံ ဝိပါကဝိညာဏာနံ တထေဝ ပစ္စယော ပဝတ္တေ၊ နော ပဋိသန္ဓိယံ။ ကာမဘဝေ ပန ဒုဂ္ဂတိယံ အဋ္ဌန္နမ္ပိ ပရိတ္တဝိပါကဝိညာဏာနံ တထေဝ ပစ္စယော ပဝတ္တေ၊ နော ပဋိသန္ဓိယံ။

တတ္ထ နိရယေ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရဿ နရကစာရိကာဒီသု ဣဋ္ဌာရမ္မဏသမာယောဂေ သော ပစ္စယော ဟောတိ။ တိရစ္ဆာနေသု ပန နာဂသုပဏ္ဏပေတမဟိဒ္ဓိကေသု စ ဣဋ္ဌာရမ္မဏံ လဗ္ဘတိယေဝ။ သွေဝ ကာမဘဝေ သုဂတိယံ သောဠသန္နမ္ပိ ကုသလဝိပါကဝိညာဏာနံ တထေဝ ပစ္စယော ပဝတ္တေ စ ပဋိသန္ဓိယဉ္စ။ အဝိသေသေန ပုညာဘိသင်္ခါရော ရူပဘဝေ ဒသန္နံ ဝိပါကဝိညာဏာနံ တထေဝ ပစ္စယော ပဝတ္တေ စ ပဋိသန္ဓိယဉ္စ။

ဒွါဒသာကုသလစေတနာဘေဒေါ အပုညာဘိသင်္ခါရော ကာမဘဝေ ဒုဂ္ဂတိယံ ဧကဿ ဝိညာဏဿ တထေဝ ပစ္စယော ပဋိသန္ဓိယံ၊ နော ပဝတ္တေ၊ ဆန္နံ ပဝတ္တေ၊ နော ပဋိသန္ဓိယံ၊ သတ္တန္နမ္ပိ အကုသလဝိပါကဝိညာဏာနံ ပဝတ္တေ စ ပဋိသန္ဓိယဉ္စ ။ ကာမဘဝေ ပန သုဂတိယံ တေသံယေဝ သတ္တန္နံ တထေဝ ပစ္စယော ပဝတ္တေ၊ နော ပဋိသန္ဓိယံ၊ ရူပဘဝေ စတုန္နံ ဝိပါကဝိညာဏာနံ တထေဝ ပစ္စယော ပဝတ္တေ၊ နော ပဋိသန္ဓိယံ။ သော စ ခေါ ကာမာဝစရေ အနိဋ္ဌရူပဒဿနသဒ္ဒသဝနဝသေန ။ ဗြဟ္မလောကေ ပန အနိဋ္ဌာ ရူပါဒယော နာမ နတ္ထိ၊ တထာ ကာမာဝစရဒေဝလောကေပိ။

အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရော အရူပဘဝေ စတုန္နံ ဝိပါကဝိညာဏာနံ တထေဝ ပစ္စယော ပဝတ္တေ စ ပဋိသန္ဓိယဉ္စ။

ကာမာဝစရကုသလာကုသလတော ပန သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကနယေန ဝီသတိစေတနာဘေဒေါပိ ကာယသင်္ခါရော ကာမဘဝေ ဒသန္နံ ဝိပါကဝိညာဏာနံ ပဋိသန္ဓိယံ နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စယေန စေဝ ဥပနိဿယပစ္စယေန စာတိ ဒွိဓာ ပစ္စယော။ သွေဝ ကာမဘဝေ တေရသန္နံ၊ ရူပဘဝေ နဝန္နံ ဝိပါကဝိညာဏာနံ တထေဝ ပစ္စယော ပဝတ္တေ၊ နော ပဋိသန္ဓိယံ။ သွေဝ ကာမဘဝေ တေဝီသတိယာ ဝိပါကဝိညာဏာနံ တထေဝ ပစ္စယော ပဝတ္တေ စ ပဋိသန္ဓိယဉ္စ။ ဝစီသင်္ခါရေပိ ဧသေဝ နယော။

အဋ္ဌဝီသတိဧကူနတိံသစေတနာဘေဒေါပိ ပန စိတ္တသင်္ခါရော တီသု ဘဝေသု ဧကူနဝီသတိယာ ဝိပါကဝိညာဏာနံ တထေဝ ပစ္စယော ပဋိသန္ဓိယံ၊ နော ပဝတ္တေ။ သွေဝ ဒွီသု ဘဝေသု ဟေဋ္ဌာဝုတ္တာနံ တေရသန္နဉ္စ နဝန္နဉ္စာတိ ဒွါဝီသတိယာ ဝိပါကဝိညာဏာနံ တထေဝ ပစ္စယော ပဝတ္တေ၊ နော ပဋိသန္ဓိယံ။ တီသု ပန ဘဝေသု ဒွတ္တိံသာယပိ ဝိပါကဝိညာဏာနံ တထေဝ ပစ္စယော ပဝတ္တေ စေဝ ပဋိသန္ဓိယဉ္စ။ ဧဝံ တာဝ ဘဝေသု ပဋိသန္ဓိပဝတ္တီနံ ဝသေန တေ သင်္ခါရာ ယေသံ ပစ္စယာ၊ ယထာ စ ပစ္စယာ ဟောန္တိ တထာ ဝိဇာနိတဗ္ဗာ။ ဧတေနေဝ နယေန ယောနိအာဒီသုပိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

တတြိဒံ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ မုခမတ္တပ္ပကာသနံ – ဣမေသု ဟိ သင်္ခါရေသု ယသ္မာ ပုညာဘိသင်္ခါရော တာဝ ဒွီသု ဘဝေသု ပဋိသန္ဓိံ ဒတွာ သဗ္ဗံ အတ္တနော ဝိပါကံ ဇနေတိ၊ တထာ အဏ္ဍဇာဒီသု စတူသု ယောနီသု၊ ဒေဝမနုဿသင်္ခါတာသု ဒွီသု ဂတီသု၊ နာနတ္တကာယနာနတ္တသညီနာနတ္တကာယဧကတ္တသညီဧကတ္တကာယနာနတ္တသညီဧကတ္တကာယဧကတ္တသညီသင်္ခါတာသု မနုဿာနဉ္စေဝ ပဌမဒုတိယတတိယဇ္ဈာနဘူမီနဉ္စ ဝသေန စတူသု ဝိညာဏဋ္ဌိတီသု။ အသညသတ္တာဝါသေ ပနေသ ရူပမတ္တမေဝါဘိသင်္ခရောတီတိ စတူသုယေဝ သတ္တာဝါသေသု စ ပဋိသန္ဓိံ ဒတွာ သဗ္ဗံ အတ္တနော ဝိပါကံ ဇနေတိ။ တသ္မာ ဧသ ဧတေသု ဒွီသု ဘဝေသု၊ စတူသု ယောနီသု၊ ဒွီသု ဂတီသု၊ စတူသု ဝိညာဏဋ္ဌိတီသု၊ စတူသု သတ္တာဝါသေသု စ ဧကဝီသတိယာ ဝိပါကဝိညာဏာနံ ဝုတ္တနယေနေဝ ပစ္စယော ဟောတိ ယထာသမ္ဘဝံ ပဋိသန္ဓိယံ ပဝတ္တေ စ။

အပုညာဘိသင်္ခါရော ပန ယသ္မာ ဧကသ္မိညေဝ ကာမဘဝေ၊ စတူသု ယောနီသု၊ အဝသေသာသု တီသု ဂတီသု၊ နာနတ္တကာယဧကတ္တသညီသင်္ခါတာယ ဧကိဿာ ဝိညာဏဋ္ဌိတိယာ၊ တာဒိသေယေဝ စ ဧကသ္မိံ သတ္တာဝါသေ ပဋိသန္ဓိဝသေန ဝိပစ္စတိ၊ တသ္မာ ဧသ ဧကသ္မိံ ဘဝေ စတူသု ယောနီသု၊ တီသု ဂတီသု၊ ဧကိဿာ ဝိညာဏဋ္ဌိတိယာ၊ ဧကမှိ စ သတ္တာဝါသေ သတ္တန္နံ ဝိပါကဝိညာဏာနံ ဝုတ္တနယေနေဝ ပစ္စယော ဟောတိ ပဋိသန္ဓိယံ ပဝတ္တေ စ။

အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရော ပန ယသ္မာ ဧကသ္မိံ အရူပဘဝေ၊ ဧကိဿာ ဩပပါတိကယောနိယာ၊ ဧကိဿာ ဒေဝဂတိယာ၊ အာကာသာနဉ္စာယတနာဒီသု တီသု ဝိညာဏဋ္ဌိတီသု၊ အာကာသာနဉ္စာယတနာဒီသု စ စတူသု သတ္တာဝါသေသု ပဋိသန္ဓိဝသေန ဝိပစ္စတိ၊ တသ္မာ ဧသ ဧကသ္မိံယေဝ ဘဝေ၊ ဧကိဿာ ယောနိယာ၊ ဧကိဿာ ဒေဝဂတိယာ၊ တီသု ဝိညာဏဋ္ဌိတီသု စတူသု သတ္တာဝါသေသု၊ စတုန္နံ ဝိညာဏာနံ ဝုတ္တနယေနေဝ ပစ္စယော ဟောတိ ပဋိသန္ဓိယံ ပဝတ္တေ စ။

ကာယသင်္ခါရောပိ ယသ္မာ ဧကသ္မိံ ကာမဘဝေ၊ စတူသု ယောနီသု၊ ပဉ္စသု ဂတီသု၊ ဒွီသု ဝိညာဏဋ္ဌိတီသု၊ ဒွီသု စ သတ္တာဝါသေသု ပဋိသန္ဓိံ ဒတွာ သဗ္ဗံ အတ္တနော ဝိပါကံ ဇနေတိ၊ တသ္မာ ဧသ ဧကသ္မိံ ဘဝေ၊ စတူသု ယောနီသု၊ ပဉ္စသု ဂတီသု၊ ဒွီသု ဝိညာဏဋ္ဌိတီသု၊ ဒွီသု စ သတ္တာဝါသေသု တေဝီသတိယာ ဝိပါကဝိညာဏာနံ တထေဝ ပစ္စယော ပဋိသန္ဓိယံ ပဝတ္တေ စ။ ဝစီသင်္ခါရေပိ ဧသေဝ နယော။

စိတ္တသင်္ခါရော ပန ယသ္မာ ဧကံ သတ္တာဝါသံ ဌပေတွာ န ကတ္ထစိ န ဝိပစ္စတိ၊ တသ္မာ ဧသ တီသု ဘဝေသု၊ စတူသု ယောနီသု၊ ပဉ္စသု ဂတီသု၊ သတ္တသု ဝိညာဏဋ္ဌိတီသု၊ အဋ္ဌသု သတ္တာဝါသေသု ယထာယောဂံ ဒွတ္တိံသာယ ဝိပါကဝိညာဏာနံ တထေဝ ပစ္စယော ပဋိသန္ဓိယံ ပဝတ္တေ စ။ အဝိညာဏကေ ပန သတ္တာဝါသေ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ နတ္ထိ။

အပိစ ပုညာဘိသင်္ခါရော အသညသတ္တေသု ကဋတ္တာရူပါနံ နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စယေန ပစ္စယောတိ။ ဧဝံ –

ပဋိသန္ဓိပဝတ္တီနံ ၊ ဝသေနေတေ ဘဝါဒိသု၊

ဝိဇာနိတဗ္ဗာ သင်္ခါရာ၊ ယထာ ယေသဉ္စ ပစ္စယာတိ။

သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏပဒနိဒ္ဒေသော။

နာမရူပပဒနိဒ္ဒေသော

၂၂၈။ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပနိဒ္ဒေသေ –

ဒေသနာဘေဒတော သဗ္ဗ-ဘဝါဒီသု ပဝတ္တိတော၊

သင်္ဂဟာ ပစ္စယနယာ၊ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

‘ဒေသနာဘေဒတော’တိ ‘‘တတ္ထ ကတမံ ရူပံ? စတ္တာရော စ မဟာဘူတာ စတုန္နဉ္စ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယ ရူပ’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၂။၂၊ မ။ နိ။ ၁။၁၀၀) ဧဝံ တာဝ သုတ္တန္တေ စ ဣဓ ရူပပဒဿ အဘေဒတော ဧကသဒိသာ ဒေသနာ ကတာ၊ နာမပဒဿ ပန ဘေဒတော။

သုတ္တန္တသ္မိဉှိ ‘‘တတ္ထ ကတမံ နာမံ? ဝေဒနာ သညာ စေတနာ ဖဿော မနသိကာရော’’တိ ဝုတ္တံ။ ဣဓ ‘‘ဝေဒနာက္ခန္ဓော သညာက္ခန္ဓော သင်္ခါရက္ခန္ဓော’’တိ။ တတ္ထ ဟိ ယမ္ပိ စက္ခုဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဥပ္ပန္နဉ္စ စိတ္တဿ ဌိတိ အရူပီနံ ဓမ္မာနံ အာယူတိ ဧဝံ အညဓမ္မသန္နိဿယေန အဂ္ဂဟေတဗ္ဗတော ပါကဋံ၊ တံ ဒဿေန္တော စေတနာဖဿမနသိကာရဝသေန သင်္ခါရက္ခန္ဓံ တိဓာ ဘိန္ဒိတွာ ဒွီဟိ ခန္ဓေဟိ သဒ္ဓိံ ဒေသေသိ။ ဣဓ ပန တတ္ထ ဝုတ္တဉ္စ အဝုတ္တဉ္စ သဗ္ဗံ နာမံ သင်္ဂဏှန္တော ‘‘တယော ခန္ဓာ – ဝေဒနာက္ခန္ဓော သညာက္ခန္ဓော သင်္ခါရက္ခန္ဓော’’တိ အာဟ။

ကိံ ပန ဣမေ တယော ခန္ဓာဝ နာမံ၊ ဝိညာဏံ နာမံ နာမ န ဟောတီတိ? နော န ဟောတိ။ တသ္မိံ ပန ဝိညာဏေ ဂယှမာနေ နာမဝိညာဏဿ စ ပစ္စယဝိညာဏဿ စာတိ ဒွိန္နံ ဝိညာဏာနံ သဟဘာဝေါ အာပဇ္ဇတိ။ တသ္မာ ဝိညာဏံ ပစ္စယဋ္ဌာနေ ဌပေတွာ ပစ္စယနိဗ္ဗတ္တံ နာမံ ဒဿေတုံ တယောဝ ခန္ဓာ ဝုတ္တာတိ။ ဧဝံ တာဝ ‘ဒေသနာဘေဒတော’ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

‘သဗ္ဗဘဝါဒီသု ပဝတ္တိတော’တိ ဧတ္ထ ပန နာမံ ဧကံ သတ္တာဝါသံ ဌပေတွာ သဗ္ဗဘဝယောနိဂတိဝိညာဏဋ္ဌိတိသေသသတ္တာဝါသေသု ပဝတ္တတိ။ ရူပံ ဒွီသု ဘဝေသု၊ စတူသု ယောနီသု၊ ပဉ္စသု ဂတီသု၊ ပုရိမာသု စတူသု ဝိညာဏဋ္ဌိတီသု၊ ပဉ္စသု စ သတ္တာဝါသေသု ပဝတ္တတိ။ ဧဝံ ပဝတ္တမာနေ စေတသ္မိံ နာမရူပေ ယသ္မာ အဘာဝကဂဗ္ဘသေယျကာနံ အဏ္ဍဇာနဉ္စ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဝတ္ထုကာယဝသေန ရူပတော ဒွေ သန္တတိသီသာနိ တယော စ အရူပိနော ခန္ဓာ ပါတုဘဝန္တိ၊ တသ္မာ တေသံ ဝိတ္ထာရေန ရူပရူပတော ဝီသတိ ဓမ္မာ တယော စ အရူပိနော ခန္ဓာတိ ဧတေ တေဝီသတိ ဓမ္မာ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အဂ္ဂဟိတဂ္ဂဟဏေန ပန ဧကသန္တတိသီသတော နဝ ရူပဓမ္မေ အပနေတွာ စုဒ္ဒသ၊ သဘာဝကာနံ ဘာဝဒသကံ ပက္ခိပိတွာ တေတ္တိံသ။ တေသမ္ပိ အဂဟိတဂ္ဂဟဏေန သန္တတိသီသဒွယတော အဋ္ဌာရသ ရူပဓမ္မေ အပနေတွာ ပန္နရသ။

ယသ္မာ စ ဩပပါတိကသတ္တေသု ဗြဟ္မကာယိကာဒီနံ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ စက္ခုသောတဝတ္ထုဒသကာနံ ဇီဝိတိန္ဒြိယနဝကဿ စ ဝသေန ရူပရူပတော စတ္တာရိ သန္တတိသီသာနိ တယော စ အရူပိနော ခန္ဓာ ပါတုဘဝန္တိ၊ တသ္မာ တေသံ ဝိတ္ထာရေန ရူပရူပတော ဧကူနစတ္တာလီသ ဓမ္မာ တယော စ အရူပိနော ခန္ဓာတိ ဧတေ ဒွါစတ္တာလီသ ဓမ္မာ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အဂဟိတဂ္ဂဟဏေန ပန သန္တတိသီသတ္တယတော သတ္တဝီသတိ ဓမ္မေ အပနေတွာ ပန္နရသ။

ကာမဘဝေ ပန ယသ္မာ သေသဩပပါတိကာနံ ဝါ သံသေဒဇာနံ ဝါ သဘာဝကပရိပုဏ္ဏာယတနာနံ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ရူပရူပတော သတ္တ သန္တတိသီသာနိ တယော စ အရူပိနော ခန္ဓာ ပါတုဘဝန္တိ၊ တသ္မာ တေသံ ဝိတ္ထာရေန ရူပရူပတော သတ္တတိ ဓမ္မာ တယော စ အရူပိနော ခန္ဓာတိ ဧတေ တေသတ္တတိ ဓမ္မာ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အဂ္ဂဟိတဂ္ဂဟဏေန ပန သန္တတိသီသဆက္ကတော စတုပညာသ ဓမ္မေ အပနေတွာ ဧကူနဝီသတိ။ ဧသ ဥက္ကံသတော။ အဝကံသေန ပန တံတံရူပသန္တတိသီသဝိကလာနံ တဿ တဿ ဝသေန ဟာပေတွာ ဟာပေတွာ သင်္ခေပတော စ ဝိတ္ထာရတော စ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပသင်္ခါတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အရူပီနံ ပန တယောဝ အရူပိနော ခန္ဓာ။ အသညီနံ ရူပတော ဇီဝိတိန္ဒြိယနဝကမေဝါတိ။ ဧသ တာဝ ပဋိသန္ဓိယံ နယော။

ပဝတ္တေ ပန သဗ္ဗတ္ထ ရူပပ္ပဝတ္တိဒေသေ ပဋိသန္ဓိစိတ္တဿ ဌိတိက္ခဏေ ပဋိသန္ဓိစိတ္တေန သဟ ပဝတ္တဥတုတော ဥတုသမုဋ္ဌာနံ သုဒ္ဓဋ္ဌကံ ပါတုဘဝတိ။ ပဋိသန္ဓိစိတ္တံ ပန ရူပံ န သမုဋ္ဌာပေတိ။ တဉှိ ယထာ ပပါတေ ပတိတပုရိသော ပရဿ ပစ္စယော ဟောတုံ န သက္ကောတိ၊ ဧဝံ ဝတ္ထုဒုဗ္ဗလတာယ ဒုဗ္ဗလတ္တာ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေတုံ န သက္ကောတိ။ ပဋိသန္ဓိစိတ္တတော ပန ဥဒ္ဓံ ပဌမဘဝင်္ဂတော ပဘုတိ စိတ္တသမုဋ္ဌာနကံ သုဒ္ဓဋ္ဌကံ။ သဒ္ဒပါတုဘာဝကာလေ ပဋိသန္ဓိက္ခဏတော ဥဒ္ဓံ ပဝတ္တဥတုတော စေဝ စိတ္တတော စ သဒ္ဒနဝကံ။ ယေ ပန ကဗဠိကာရာဟာရူပဇီဝိနော ဂဗ္ဘသေယျကသတ္တာ တေသံ –

‘‘ယဉ္စဿ ဘုဉ္ဇတီ မာတာ၊ အန္နံ ပါနဉ္စ ဘောဇနံ၊

တေန သော တတ္ထ ယာပေတိ၊ မာတုကုစ္ဆိဂတော နရော’’တိ။ (သံ။ နိ။ ၁။၂၃၅)၊

ဝစနတော မာတရာ အဇ္ဈောဟရိတာဟာရေန အနုဂတေ သရီရေ၊ ဩပပါတိကာနံ သဗ္ဗပဌမံ အတ္တနော မုခဂတံ ခေဠံ အဇ္ဈောဟရဏကာလေ အာဟာရသမုဋ္ဌာနံ သုဒ္ဓဋ္ဌကန္တိ ဣဒံ အာဟာရသမုဋ္ဌာနဿ သုဒ္ဓဋ္ဌကဿ ဥတုစိတ္တသမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ဥက္ကံသတော ဒွိန္နံ နဝကာနံ ဝသေန ဆဗ္ဗီသတိဝိဓံ၊ ပုဗ္ဗေ ဧကေကစိတ္တက္ခဏေ တိက္ခတ္တုံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ဝုတ္တံ ကမ္မသမုဋ္ဌာနံ သတ္တတိဝိဓန္တိ ဆန္နဝုတိဝိဓံ ရူပံ တယော စ အရူပိနော ခန္ဓာတိ သမာသတော နဝနဝုတိ ဓမ္မာ။ ယသ္မာ ဝါသဒ္ဒေါ အနိယတော ကဒါစိဒေဝ ပါတုဘာဝတော၊ တသ္မာ ဒုဝိဓမ္ပိ တံ အပနေတွာ ဣမေ သတ္တနဝုတိ ဓမ္မာ ယထာသမ္ဘဝံ သဗ္ဗသတ္တာနံ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တေသဉှိ သုတ္တာနမ္ပိ ပမတ္တာနမ္ပိ စရန္တာနမ္ပိ ခါဒန္တာနမ္ပိ ပိဝန္တာနမ္ပိ ဒိဝါ စ ရတ္တိဉ္စ ဧတေ ဝိညာဏပစ္စယာ ပဝတ္တန္တိ။ တဉ္စ တေသံ ဝိညာဏပစ္စယဘာဝံ ပရတော ဝဏ္ဏယိဿာမ။

ယံ ပနေတမေတ္ထ ကမ္မဇရူပံ တံ ဘဝယောနိဂတိဝိညာဏဋ္ဌိတိသတ္တာဝါသေသု သဗ္ဗပဌမံ ပတိဋ္ဌဟန္တမ္ပိ တိသမုဋ္ဌာနိကရူပေန အနုပတ္ထဒ္ဓံ န သက္ကောတိ သဏ္ဌာတုံ၊ နာပိ တိသမုဋ္ဌာနိကံ တေန အနုပတ္ထဒ္ဓံ။ အထ ခေါ ဝါတဗ္ဘာဟတာပိ စတုဒ္ဒိသဝဝတ္ထာပိတာ နဠကလာပိယော ဝိယ၊ ဦမိဝေဂဗ္ဘာဟတာပိ မဟာသမုဒ္ဒေ ကတ္ထစိ လဒ္ဓပတိဋ္ဌာ ဘိန္နဝါဟနိကာ ဝိယ စ အညမညူပတ္ထဒ္ဓါနေဝေတာနိ အပတမာနာနိ သဏ္ဌဟိတွာ ဧကမ္ပိ ဝဿံ ဒွေပိ ဝဿာနိ…ပေ… ဝဿသတမ္ပိ ယာဝ တေသံ သတ္တာနံ အာယုက္ခယော ဝါ ပုညက္ခယော ဝါ တာဝ ပဝတ္တန္တီတိ။ ဧဝံ ‘သဗ္ဗဘဝါဒီသု ပဝတ္တိတော’ပေတ္ထ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

‘သင်္ဂဟာ’တိ ဧတ္ထ စ ယံ အာရုပ္ပေ ပဝတ္တိပဋိသန္ဓီသု ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ စ ပဝတ္တိယာ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမမေဝ၊ ယဉ္စ အသညီသု သဗ္ဗတ္ထ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ စ ပဝတ္တိယာ ဝိညာဏပစ္စယာ ရူပမေဝ၊ ယဉ္စ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ သဗ္ဗတ္ထ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ၊ တံ သဗ္ဗံ နာမဉ္စ ရူပဉ္စ နာမရူပဉ္စ နာမရူပန္တိ ဧဝံ ဧကဒေသသရူပေကသေသနယေန သင်္ဂဟေတွာ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အသညီသု ဝိညာဏာဘာဝါ အယုတ္တန္တိ စေ နာယုတ္တံ။ ဣဒဉှိ –

နာမရူပဿ ယံ ဟေတု၊ ဝိညာဏံ တံ ဒွိဓာ မတံ၊

ဝိပါကမဝိပါကဉ္စ၊ ယုတ္တမေဝ ယတော ဣဒံ။

ယဉှိ နာမရူပဿ ဟေတု ဝိညာဏံ တံ ဝိပါကာဝိပါကဘေဒတော ဒွိဓာ မတံ။ ဣဒဉ္စ အသညသတ္တေသု ကမ္မသမုဋ္ဌာနတ္တာ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ ပဝတ္တအဘိသင်္ခါရဝိညာဏပစ္စယာ ရူပံ၊ တထာ ပဉ္စဝေါကာရေ ပဝတ္တိယံ ကုသလာဒိစိတ္တက္ခဏေ ကမ္မသမုဋ္ဌာနန္တိ ယုတ္တမေဝ ဣဒံ။ ဧဝံ ‘သင်္ဂဟတော’ပေတ္ထ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

‘ပစ္စယနယာ’တိ ဧတ္ထ ဟိ –

နာမဿ ပါကဝိညာဏံ၊ နဝဓာ ဟောတိ ပစ္စယော၊

ဝတ္ထုရူပဿ နဝဓာ၊ သေသရူပဿ အဋ္ဌဓာ။

အဘိသင်္ခါရဝိညာဏံ၊ ဟောတိ ရူပဿ ဧကဓာ၊

တဒညံ ပန ဝိညာဏံ၊ တဿ တဿ ယထာရဟံ။

ယဉှေတံ ပဋိသန္ဓိယံ ပဝတ္တိယံ ဝါ ဝိပါကသင်္ခါတံ နာမံ၊ တဿ ရူပမိဿဿ ဝါ ရူပအမိဿဿ ဝါ ပဋိသန္ဓိကံ ဝါ အညံ ဝါ ဝိပါကဝိညာဏံ သဟဇာတအညမညနိဿယသမ္ပယုတ္တဝိပါကအာဟာရဣန္ဒြိယအတ္ထိအဝိဂတပစ္စယေဟိ နဝဓာ ပစ္စယော ဟောတိ။ ဝတ္ထုရူပဿ ပဋိသန္ဓိယံ သဟဇာတအညမညနိဿယဝိပါကအာဟာရဣန္ဒြိယဝိပ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတပစ္စယေဟိ နဝဓာ ပစ္စယော ဟောတိ။ ဌပေတွာ ပန ဝတ္ထုရူပံ သေသရူပဿ ဣမေသု နဝသု အညမညပစ္စယံ အပနေတွာ သေသေဟိ အဋ္ဌဟိ ပစ္စယေဟိ ပစ္စယော ဟောတိ။ အဘိသင်္ခါရဝိညာဏံ ပန အသညသတ္တရူပဿ ဝါ ပဉ္စဝေါကာရေ ဝါ ကမ္မဇဿ သုတ္တန္တိကပရိယာယေန ဥပနိဿယဝသေန ဧကဓာဝ ပစ္စယော ဟောတိ။ အဝသေသံ ပဌမဘဝင်္ဂတော ပဘုတိ သဗ္ဗမ္ပိ ဝိညာဏံ တဿ တဿ နာမရူပဿ ယထာရဟံ ပစ္စယော ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဝိတ္ထာရတော ပန တဿ ပစ္စယနယေ ဒဿိယမာနေ သဗ္ဗာပိ ပဋ္ဌာနကထာ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗာ ဟောတီတိ န တံ အာရဘာမ။

တတ္ထ သိယာ – ကထံ ပနေတံ ဇာနိတဗ္ဗံ ‘‘ပဋိသန္ဓိနာမရူပံ ဝိညာဏပစ္စယာ ဟောတီ’’တိ? သုတ္တတော ယုတ္တိတော စ။ သုတ္တေ ဟိ ‘‘စိတ္တာနုပရိဝတ္တိနော ဓမ္မာ’’တိအာဒိနာ (ဓ။ သ။ ဒုကမာတိကာ ၆၂) နယေန ဗဟုဓာ ဝေဒနာဒီနံ ဝိညာဏပစ္စယတာ သိဒ္ဓါ။ ယုတ္တိတော ပန –

စိတ္တဇေန ဟိ ရူပေန၊ ဣဓ ဒိဋ္ဌေန သိဇ္ဈတိ၊

အဒိဋ္ဌဿာပိ ရူပဿ၊ ဝိညာဏံ ပစ္စယော ဣတိ။

စိတ္တေ ဟိ ပသန္နေ အပ္ပသန္နေ ဝါ တဒနုရူပါနိ ရူပါနိ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနိ ဒိဋ္ဌာနိ။ ဒိဋ္ဌေန စ အဒိဋ္ဌဿ အနုမာနံ ဟောတီတိ ဣမိနာ ဣဓ ဒိဋ္ဌေန စိတ္တဇရူပေန အဒိဋ္ဌဿာပိ ပဋိသန္ဓိရူပဿ ဝိညာဏံ ပစ္စယော ဟောတီတိ ဇာနိတဗ္ဗမေတံ။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနဿာပိ ဟိ တဿ စိတ္တသမုဋ္ဌာနဿေဝ ဝိညာဏပစ္စယတာ ပဋ္ဌာနေ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၅၃၊ ၄၁၉) အာဂတာတိ။ ဧဝံ ပစ္စယနယတော ပေတ္ထ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

ဧတ္ထ စ ‘‘ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပ’’န္တိ ဘာသမာနေန ဘဂဝတာ ယသ္မာ ဥပပရိက္ခမာနာနံ ပဏ္ဍိတာနံ ပရမတ္ထတော နာမရူပမတ္တမေဝ ပဝတ္တမာနံ ဒိဿတိ၊ န သတ္တော၊ န ပေါသော၊ တသ္မာ အပ္ပဋိဝတ္တိယံ သမဏေန ဝါ ဗြာဟ္မဏေန ဝါ ဒေဝေန ဝါ မာရေန ဝါ ဗြဟ္မုနာ ဝါ ကေနစိ ဝါ လောကသ္မိံ အနုတ္တရံ ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တိတံ ဟောတီတိ။

ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပပဒနိဒ္ဒေသော။

သဠာယတနပဒနိဒ္ဒေသော

၂၂၉။ နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနနိဒ္ဒေသေ –

နာမံ ခန္ဓတ္တယံ ရူပံ၊ ဘူတဝတ္ထာဒိကံ မတံ၊

ကတေကသေသံ တံ တဿ၊ တာဒိသဿေဝ ပစ္စယော။

ယဉှေတံ သဠာယတနဿ ပစ္စယဘူတံ နာမရူပံ၊ တတ္ထ နာမန္တိ ဝေဒနာဒိက္ခန္ဓတ္တယံ၊ ရူပံ ပန သကသန္တတိပရိယာပန္နံ နိယမတော စတ္တာရိ ဘူတာနိ ဆ ဝတ္ထူနိ ဇီဝိတိန္ဒြိယန္တိ ဧဝံ ဘူတဝတ္ထာဒိကံ မတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တံ ပန ‘‘နာမဉ္စ ရူပဉ္စ နာမရူပဉ္စ နာမရူပ’’န္တိ ဧဝံ ကတေကသေသံ ‘‘ဆဋ္ဌာယတနဉ္စ သဠာယတနဉ္စ သဠာယတန’’န္တိ ဧဝံ ကတေကသေသဿေဝ သဠာယတနဿ ပစ္စယောတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ကသ္မာ? ယသ္မာ အာရုပ္ပေ နာမမေဝ ပစ္စယော။ တဉ္စ ဆဋ္ဌာယတနဿေဝ၊ န အညဿ။ ‘‘နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတန’’န္တိ ဟိ အဗျာကတဝါရေ ဝက္ခတိ။ ဣဓ သင်္ဂဟိတမေဝ ဟိ တတ္ထ ဝိဘတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

တတ္ထ သိယာ – ကထံ ပနေတံ ဇာနိတဗ္ဗံ ‘‘နာမရူပံ သဠာယတနဿ ပစ္စယော’’တိ? နာမရူပဘာဝေ ဘာဝတော။ တဿ တဿ ဟိ နာမဿ ရူပဿ စ ဘာဝေ တံ တံ အာယတနံ ဟောတိ၊ န အညထာ။ သာ ပနဿ တဗ္ဘာဝဘာဝီဘာဝတာ ပစ္စယနယသ္မိညေဝ အာဝိဘဝိဿတိ။ တသ္မာ –

ပဋိသန္ဓိယံ ပဝတ္တေ ဝါ၊ ဟောတိ ယံ ယဿ ပစ္စယော၊

ယထာ စ ပစ္စယော ဟောတိ၊ တထာ နေယျံ ဝိဘာဝိနာ။

တတြာယံ အတ္ထဒီပနာ –

နာမမေဝ ဟိ အာရုပ္ပေ၊ ပဋိသန္ဓိပဝတ္တိသု၊

ပစ္စယော သတ္တဓာ ဆဋ္ဌာ၊ ဟောတိ တံ အဝကံသတော။

ကထံ? ‘ပဋိသန္ဓိယံ’ တာဝ အဝကံသတော သဟဇာတအညမညနိဿယသမ္ပယုတ္တဝိပါကအတ္ထိအဝိဂတပစ္စယေဟိ သတ္တဓာ နာမံ ဆဋ္ဌာယတနဿ ပစ္စယော ဟောတိ။ ကိဉ္စိ ပနေတ္ထ ဟေတုပစ္စယေန၊ ကိဉ္စိ အာဟာရပစ္စယေနာတိ ဧဝံ အညထာပိ ပစ္စယော ဟောတိ။ တဿ ဝသေန ဥက္ကံသာဝကံသော ဝေဒိတဗ္ဗော။

‘ပဝတ္တေ’ပိ ဝိပါကံ ဝုတ္တနယေနေဝ ပစ္စယော ဟောတိ။ ဣတရံ ပန အဝကံသတော ဝုတ္တပ္ပကာရေသု ပစ္စယေသု ဝိပါကပစ္စယဝဇ္ဇေဟိ ဆဟိ ပစ္စယော ဟောတိ။ ကိဉ္စိ ပနေတ္ထ ဟေတုပစ္စယေန၊ ကိဉ္စိ အာဟာရပစ္စယေနာတိ ဧဝံ အညထာပိ ပစ္စယော ဟောတိ။ တဿ ဝသေန ဥက္ကံသာဝကံသော ဝေဒိတဗ္ဗော။

အညသ္မိမ္ပိ ဘဝေ နာမံ၊ တထေဝ ပဋိသန္ဓိယံ၊

ဆဋ္ဌဿ ဣတရေသံ တံ၊ ဆဟာကာရေဟိ ပစ္စယော။

အာရုပ္ပတော ဟိ အညသ္မိမ္ပိ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ တံ ဝိပါကနာမံ ဟဒယဝတ္ထုနော သဟာယံ ဟုတွာ ဆဋ္ဌဿ မနာယတနဿ ယထာ အာရုပ္ပေ ဝုတ္တံ တထေဝ အဝကံသတော သတ္တဓာ ပစ္စယော ဟောတိ။ ဣတရေသံ ပနေတံ ပဉ္စန္နံ စက္ခာယတနာဒီနံ စတုမဟာဘူတသဟာယံ ဟုတွာ သဟဇာတ နိဿယဝိပါကဝိပ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတဝသေန ဆဟာကာရေဟိ ပစ္စယော ဟောတိ။ ကိဉ္စိ ပနေတ္ထ ဟေတုပစ္စယေန၊ ကိဉ္စိ အာဟာရပစ္စယေနာတိ ဧဝံ အညထာပိ ပစ္စယော ဟောတိ။ တဿ ဝသေန ဥက္ကံသာဝကံသော ဝေဒိတဗ္ဗော။

ပဝတ္တေပိ တထာ ဟောတိ၊ ပါကံ ပါကဿ ပစ္စယော၊

အပါကံ အဝိပါကဿ၊ ဆဓာ ဆဋ္ဌဿ ပစ္စယော။

ပဝတ္တေပိ ဟိ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ ယထာ ပဋိသန္ဓိယံ၊ တထေဝ ဝိပါကနာမံ ဝိပါကဿ ဆဋ္ဌာယတနဿ အဝကံသတော သတ္တဓာ ပစ္စယော ဟောတိ။ အဝိပါကံ ပန အဝိပါကဿ ဆဋ္ဌဿ အဝကံသတောဝ တတော ဝိပါကပစ္စယံ အပနေတွာ ဆဓာဝ ပစ္စယော ဟောတိ။ ဝုတ္တနယေနေဝ ပနေတ္ထ ဥက္ကံသာဝကံသော ဝေဒိတဗ္ဗော။

တတ္ထေဝ သေသပဉ္စန္နံ၊ ဝိပါကံ ပစ္စယော ဘဝေ၊

စတုဓာ အဝိပါကမ္ပိ၊ ဧဝမေဝ ပကာသိတံ။

တတ္ထေဝ ဟိ ပဝတ္တေ သေသာနံ စက္ခာယတနာဒီနံ ပဉ္စန္နံ စက္ခုပ္ပသာဒါဒိဝတ္ထုကမ္ပိ ဣတရမ္ပိ ဝိပါကနာမံ ပစ္ဆာဇာတဝိပ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတပစ္စယေဟိ စတုဓာ ပစ္စယော ဟောတိ။ ယထာ စ ဝိပါကံ၊ အဝိပါကမ္ပိ ဧဝမေဝ ပကာသိတံ။ တသ္မာ ကုသလာဒိဘေဒမ္ပိ တေသံ စတုဓာ ပစ္စယော ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧဝံ တာဝ နာမမေဝ ပဋိသန္ဓိယံ ပဝတ္တေ ဝါ ယဿ ယဿ အာယတနဿ ပစ္စယော ဟောတိ၊ ယထာ စ ဟောတိ၊ တထာ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ရူပံ ပနေတ္ထ အာရုပ္ပ-ဘဝေ ဘဝတိ ပစ္စယော၊

န ဧကာယတနဿာပိ၊ ပဉ္စက္ခန္ဓဘဝေ ပန။

ရူပတော သန္ဓိယံ ဝတ္ထု၊ ဆဓာ ဆဋ္ဌဿ ပစ္စယော၊

ဘူတာနိ စတုဓာ ဟောန္တိ၊ ပဉ္စန္နံ အဝိသေသတော။

ရူပတော ဟိ ပဋိသန္ဓိယံ ဝတ္ထုရူပံ ဆဋ္ဌဿ မနာယတနဿ သဟဇာတအညမညနိဿယဝိပ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတပစ္စယေဟိ ဆဓာ ပစ္စယော ဟောတိ။ စတ္တာရိ ပန ဘူတာနိ အဝိသေသတော ပဋိသန္ဓိယံ ပဝတ္တေ စ ယံ ယံ အာယတနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တဿ တဿ ဝသေန ပဉ္စန္နမ္ပိ စက္ခာယတနာဒီနံ သဟဇာတနိဿယအတ္ထိအဝိဂတပစ္စယေဟိ စတုဓာ ပစ္စယာ ဟောန္တိ။

တိဓာ ဇီဝိတမေတေသံ၊ အာဟာရော စ ပဝတ္တိယံ၊

တာနေဝ ဆဓာ ဆဋ္ဌဿ၊ ဝတ္ထု တဿေဝ ပဉ္စဓာ။

ဧတေသံ ပန စက္ခာဒီနံ ပဉ္စန္နံ ပဋိသန္ဓိယံ ပဝတ္တေ စ အတ္ထိအဝိဂတဣန္ဒြိယဝသေန ရူပဇီဝိတံ တိဓာ ပစ္စယော ဟောတိ။

‘အာဟာရော စာ’တိ အာဟာရော စ အတ္ထိအဝိဂတအာဟာရဝသေန တိဓာ ပစ္စယော ဟောတိ။ သော စ ခေါ ယေ သတ္တာ အာဟာရူပဇီဝိနော၊ တေသံ အာဟာရာနုဂတေ ကာယေ ပဝတ္တိယံယေဝ၊ နော ပဋိသန္ဓိယံ။ တာနိ ပန ပဉ္စ စက္ခာယတနာဒီနိ ဆဋ္ဌဿ စက္ခုသောတဃာနဇိဝှာကာယဝိညာဏသင်္ခါတဿ မနာယတနဿ နိဿယပုရေဇာတဣန္ဒြိယဝိပ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတဝသေန ဆဟာကာရေဟိ ပစ္စယာ ဟောန္တိ ပဝတ္တေ၊ နော ပဋိသန္ဓိယံ။ ဌပေတွာ ပန ပဉ္စ ဝိညာဏာနိ တဿေဝ အဝသေသမနာယတနဿ ဝတ္ထုရူပံ နိဿယပုရေဇာတဝိပ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတဝသေန ပဉ္စဓာ ပစ္စယော ဟောတိ ပဝတ္တေ၊ နော ပဋိသန္ဓိယံ။ ဧဝံ ရူပမေဝ ပဋိသန္ဓိယံ ပဝတ္တေ ဝါ ယဿ ယဿ အာယတနဿ ပစ္စယော ဟောတိ ယထာ စ ဟောတိ တထာ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

နာမရူပံ ပနုဘယံ၊ ဟောတိ ယံ ယဿ ပစ္စယော၊

ယထာ စ တမ္ပိ သဗ္ဗတ္ထ၊ ဝိညာတဗ္ဗံ ဝိဘာဝိနာ။

သေယျထိဒံ – ပဋိသန္ဓိယံ တာဝ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ ခန္ဓတ္တယဝတ္ထုရူပသင်္ခါတံ နာမရူပံ ဆဋ္ဌာယတနဿ သဟဇာတအညမညနိဿယဝိပါကသမ္ပယုတ္တဝိပ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတပစ္စယာဒီဟိ ပစ္စယော ဟောတီတိ ဣဒမေတ္ထ မုခမတ္တံ။ ဝုတ္တနယာနုသာရေန ပန သက္ကာ သဗ္ဗံ ယောဇေတုန္တိ န ဧတ္ထ ဝိတ္ထာရော ဒဿိတောတိ။

နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနပဒနိဒ္ဒေသော။

ဖဿပဒနိဒ္ဒေသော

၂၃၀။ သဠာယတနပစ္စယာ ဖဿနိဒ္ဒေသေ –

ဆဠေဝ ဖဿာ သင်္ခေပါ၊ စက္ခုသမ္ဖဿအာဒယော၊

ဝိညာဏမိဝ ဗတ္တိံသ၊ ဝိတ္ထာရေန ဘဝန္တိ တေ။

‘သင်္ခေပတော’ ဟိ ပါဠိယံ စက္ခုသမ္ဖဿောတိ အာဒယော ဆဠေဝ ဖဿာ အာဂတာ။ ဝိတ္ထာရေန ပန စက္ခုသမ္ဖဿာဒယော ပဉ္စ ကုသလဝိပါကာ ပဉ္စ အကုသလဝိပါကာတိ ဒသ၊ သေသာ ဗာဝီသတိ လောကိယဝိပါကဝိညာဏသမ္ပယုတ္တာ စ ဗာဝီသတီတိ ဧဝံ သဗ္ဗေပိ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝုတ္တဝိညာဏမိဝ ဗာတ္တိံသ ဟောန္တိ။ ယံ ပနေတဿ ဗာတ္တိံသဝိဓဿာပိ ဖဿဿ ပစ္စယော သဠာယတနံ။ တတ္ထ –

ဆဋ္ဌေန သဟ အဇ္ဈတ္တံ၊ စက္ခာဒိံ ဗာဟိရေဟိပိ၊

သဠာယတနမိစ္ဆန္တိ၊ ဆဟိ သဒ္ဓိံ ဝိစက္ခဏာ။

တတ္ထ ယေ တာဝ ‘‘ဥပါဒိန္နကပဝတ္တိကထာ အယ’’န္တိ ဧကသန္တတိပရိယာပန္နမေဝ ပစ္စယံ ပစ္စယုပ္ပန္နဉ္စ ဒီပေန္တိ၊ တေ ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿောတိ ပါဠိအနုသာရတော အာရုပ္ပေ ဆဋ္ဌာယတနဉ္စ အညတ္ထ သဗ္ဗသင်္ဂဟတော သဠာယတနဉ္စ ဖဿဿ ပစ္စယောတိ ဧကဒေသသရူပေကသေသံ ကတွာ ဆဋ္ဌေန သဟ အဇ္ဈတ္တံ စက္ခာဒိံ သဠာယတနန္တိ ဣစ္ဆန္တိ။ တဉှိ ဆဋ္ဌာယတနဉ္စ သဠာယတနဉ္စ သဠာယတနန္တွေဝ သင်္ဃံ ဂစ္ဆတိ။ ယေ ပန ပစ္စယုပ္ပန္နမေဝ ဧကသန္တတိပရိယာပန္နံ ဒီပေန္တိ၊ ပစ္စယံ ပန ဘိန္နသန္တာနမ္ပိ၊ တေ ယံ ယံ အာယတနံ ဖဿဿ ပစ္စယော ဟောတိ တံ သဗ္ဗံ ဒီပေန္တာ ဗာဟိရမ္ပိ ပရိဂ္ဂဟေတွာ တဒေဝ ဆဋ္ဌေန သဟ အဇ္ဈတ္တံ ဗာဟိရေဟိပိ ရူပါယတနာဒီဟိ သဒ္ဓိံ သဠာယတနန္တိ ဣစ္ဆန္တိ။ တမ္ပိ ဟိ ဆဋ္ဌာယတနဉ္စ သဠာယတနဉ္စ သဠာယတနန္တိ ဧတေသံ ဧကသေသေ ကတေ သဠာယတနန္တွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။

ဧတ္ထာဟ – န သဗ္ဗာယတနေဟိ ဧကော ဖဿော သမ္ဘောတိ၊ နာပိ ဧကမှာ အာယတနာ သဗ္ဗေ ဖဿာ၊ အယဉ္စ သဠာယတနပစ္စယာ ဖဿောတိ ဧကောဝ ဝုတ္တော၊ သော ကသ္မာတိ? တတြိဒံ ဝိဿဇ္ဇနံ – သစ္စမေတံ။ သဗ္ဗေဟိ ဧကော ဧကမှာ ဝါ သဗ္ဗေ န သမ္ဘောန္တိ၊ သမ္ဘောတိ ပန အနေကေဟိ ဧကော၊ ယထာ စက္ခုသမ္ဖဿော စက္ခာယတနာ ရူပါယတနာ စက္ခုဝိညာဏသင်္ခါတာ မနာယတနာ အဝသေသာ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာယတနာ စာတိ ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ ယထာနုရူပံ ယောဇေတဗ္ဗံ။ တသ္မာ ဧဝ ဟိ –

ဧကော ပနေကာယတန-ပ္ပဘဝေါ ဣတိ ဒီပိတော၊

ဖဿောယံ ဧကဝစန-နိဒ္ဒေသေနိဓ တာဒိနာ။

‘ဧကဝစနနိဒ္ဒေသေနာ’တိ သဠာယတနပစ္စယာ ဖဿောတိ ဣမိနာ ဟိ ဧကဝစနနိဒ္ဒေသေန အနေကေဟိ အာယတနေဟိ ဧကော ဖဿော ဟောတီတိ တာဒိနာ ဒီပိတောတိ အတ္ထော။ အာယတနေသု ပန –

ဆဓာ ပဉ္စ တတော ဧကံ၊ နဝဓာ ဗာဟိရာနိ ဆ၊

ယထာသမ္ဘဝမေတဿ၊ ပစ္စယတ္တေ ဝိဘာဝယေ။

တတြာယံ ဝိဘာဝနာ – စက္ခာယတနာဒီနိ တာဝ ပဉ္စ စက္ခုသမ္ဖဿာဒိဘေဒတော ပဉ္စဝိဓဿ ဖဿဿ နိဿယပုရေဇာတဣန္ဒြိယဝိပ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတဝသေန ဆဓာ ပစ္စယာ ဟောန္တိ။ တတော ပရံ ဧကံ ဝိပါကမနာယတနံ အနေကဘေဒဿ ဝိပါကမနောသမ္ဖဿဿ သဟဇာတအညမညနိဿယဝိပါကအာဟာရဣန္ဒြိယသမ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတဝသေန နဝဓာ ပစ္စယော ဟောတိ။ ဗာဟိရေသု ပန ရူပါယတနံ စက္ခုသမ္ဖဿဿ အာရမ္မဏပုရေဇာတအတ္ထိအဝိဂတဝသေန စတုဓာ ပစ္စယော ဟောတိ။ တထာ သဒ္ဒါယတနာဒီနိ သောတသမ္ဖဿာဒီနံ။ မနောသမ္ဖဿဿ ပန တာနိ ဓမ္မာယတနဉ္စ တထာ စ အာရမ္မဏပစ္စယမတ္တေနေဝ စာတိ ဧဝံ ဗာဟိရာနိ ဆ ယထာသမ္ဘဝမေတဿ ပစ္စယတ္တေ ဝိဘာဝယေတိ။

သဠာယတနပစ္စယာ ဖဿပဒနိဒ္ဒေသော။

ဝေဒနာပဒနိဒ္ဒေသော

၂၃၁။ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာနိဒ္ဒေသေ –

ဒွါရတော ဝေဒနာ ဝုတ္တာ၊ စက္ခုသမ္ဖဿဇာဒိကာ၊

ဆဠေဝ တာ ပဘေဒေန၊ ဧကူနနဝုတီ မတာ။

စက္ခုသမ္ဖဿဇာဝေဒနာတိအာဒိနာ ဟိ နယေန ပါဠိယံ ဣမာ စက္ခုသမ္ဖဿဇာဒိကာ ဒွါရတော ဆဠေဝ ဝေဒနာ ဝုတ္တာ။ တာ ပန ပဘေဒေန ဧကူနနဝုတိယာ စိတ္တေဟိ သမ္ပယုတ္တတ္တာ ဧကူနနဝုတီတိ မတာ။

ဝေဒနာသု ပနေတာသု၊ ဣဓ ဗာတ္တိံသ ဝေဒနာ၊

ဝိပါကစိတ္တယုတ္တာဝ၊ အဓိပ္ပေတာတိ ဘာသိတာ။

အဋ္ဌဓာ တတ္ထ ပဉ္စန္နံ၊ ပဉ္စဒွါရမှိ ပစ္စယော၊

သေသာနံ ဧကဓာ ဖဿော၊ မနောဒွါရေပိ သော တထာ။

တတ္ထ ဟိ ပဉ္စဒွါရေ စက္ခုပသာဒါဒိဝတ္ထုကာနံ ပဉ္စန္နံ ဝေဒနာနံ စက္ခုသမ္ဖဿာဒိကော ဖဿော သဟဇာတအညမညနိဿယဝိပါကအာဟာရသမ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတဝသေန အဋ္ဌဓာ ပစ္စယော ဟောတိ။ သေသာနံ ပန ဧကေကသ္မိံ ဒွါရေ သမ္ပဋိစ္ဆနသန္တီရဏတဒါရမ္မဏဝသေန ပဝတ္တာနံ ကာမာဝစရဝိပါကဝေဒနာနံ စက္ခုသမ္ဖဿာဒိကော ဖဿော ဥပနိဿယဝသေန ဧကဓာဝ ပစ္စယော ဟောတိ။

‘မနောဒွါရေပိ သော တထာ’တိ မနောဒွါရေပိ ဟိ တဒါရမ္မဏဝသေန ပဝတ္တာနံ ကာမာဝစရဝိပါကဝေဒနာနံ သော သဟဇာတမနောသမ္ဖဿသင်္ခါတော ဖဿော တထေဝ အဋ္ဌဓာ ပစ္စယော ဟောတိ၊ ပဋိသန္ဓိဘဝင်္ဂစုတိဝသေန စ ပဝတ္တာနံ တေဘူမကဝိပါကဝေဒနာနမ္ပိ။ ယာ ပနေတာ မနောဒွါရေ တဒါရမ္မဏဝသေန ပဝတ္တာ ကာမာဝစရဝေဒနာ၊ တာသံ မနောဒွါရေ အာဝဇ္ဇနသမ္ပယုတ္တော မနောသမ္ဖဿော ဥပနိဿယဝသေန ဧကဓာ ပစ္စယော ဟောတီတိ။

ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာပဒနိဒ္ဒေသော။

တဏှာပဒနိဒ္ဒေသော

၂၃၂။ ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာနိဒ္ဒေသေ –

ရူပတဏှာဒိဘေဒေန၊ ဆ တဏှာ ဣဓ ဒီပိတာ၊

ဧကေကာ တိဝိဓာ တတ္ထ၊ ပဝတ္တာကာရတော မတာ။

ဣမသ္မိဉှိ ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာနိဒ္ဒေသေ ‘သေဋ္ဌိပုတ္တော ဗြာဟ္မဏပုတ္တော’တိ ပိတိတော နာမဝသေန ပုတ္တော ဝိယ ဣမာ ရူပတဏှာ…ပေ… ဓမ္မတဏှာတိ အာရမ္မဏတော နာမဝသေန ဆ တဏှာ ဒီပိတာ ပကာသိတာ ကထိတာတိ အတ္ထော။ တတ္ထ ရူပေ တဏှာ ရူပတဏှာတိ ဣမိနာ နယေန ပဒတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

တာသု စ ပန တဏှာသု ဧကေကာ တဏှာ ပဝတ္တိအာကာရတော ကာမတဏှာ၊ ဘဝတဏှာ၊ ဝိဘဝတဏှာတိ ဧဝံ တိဝိဓာ မတာ။ ရူပတဏှာ ဧဝ ဟိ ယဒါ စက္ခုဿ အာပါထဂတံ ရူပါရမ္မဏံ ကာမဿာဒဝသေန အဿာဒယမာနာ ပဝတ္တတိ၊ တဒါ ကာမတဏှာ နာမ ဟောတိ။ ယဒါ တဒေဝါရမ္မဏံ ဓုဝံ သဿတန္တိ ပဝတ္တာယ သဿတဒိဋ္ဌိယာ သဒ္ဓိံ ပဝတ္တတိ၊ တဒါ ဘဝတဏှာ နာမ ဟောတိ။ သဿတဒိဋ္ဌိသဟဂတော ဟိ ရာဂေါ ဘဝတဏှာတိ ဝုစ္စတိ။ ယဒါ ပန တဒေဝါရမ္မဏံ ‘‘ဥစ္ဆိဇ္ဇတိ ဝိနဿတီ’’တိ ပဝတ္တာယ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိယာ သဒ္ဓိံ ပဝတ္တတိ၊ တဒါ ဝိဘဝတဏှာ နာမ ဟောတိ။ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိသဟဂတော ဟိ ရာဂေါ ဝိဘဝတဏှာတိ ဝုစ္စတိ။ ဧသေဝ နယော သဒ္ဒတဏှာဒီသုပီတိ ဧတာ အဋ္ဌာရသ တဏှာ ဟောန္တိ။

တာ အဇ္ဈတ္တရူပါဒီသု အဋ္ဌာရသ၊ ဗဟိဒ္ဓါ အဋ္ဌာရသာတိ ဆတ္တိံသ။ ဣတိ အတီတာ ဆတ္တိံသ၊ အနာဂတာ ဆတ္တိံသ၊ ပစ္စုပ္ပန္နာ ဆတ္တိံသာတိ အဋ္ဌသတံ တဏှာ ဟောန္တိ။ တာ ပန သံင်္ခိပ္ပမာနာ ရူပါဒိအာရမ္မဏဝသေန ဆ၊ ကာမတဏှာဒိဝသေန ဝါ တိဿောဝ တဏှာ ဟောန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယသ္မာ ပနိမေ သတ္တာ ပုတ္တံ အဿာဒေတွာ ပုတ္တေ မမတ္တေန ဓာတိယာ ဝိယ ရူပါဒိအာရမ္မဏဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ဝေဒနံ အဿာဒေတွာ ဝေဒနာယ မမတ္တေန ရူပါဒိအာရမ္မဏဒါယကာနံ စိတ္တကာရဂန္ဓဗ္ဗဂန္ဓိကသူဒတန္တဝါယရသာယနဝိဓာယကဝေဇ္ဇာဒီနံ မဟာသက္ကာရံ ကရောန္တိ၊ တသ္မာ သဗ္ဗာပေသာ ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ယသ္မာ စေတ္ထ အဓိပ္ပေတာ၊ ဝိပါကသုခဝေဒနာ၊

ဧကာဝ ဧကဓာ စေသာ၊ တသ္မာ တဏှာယ ပစ္စယော။

‘ဧကဓာ’တိ ဥပနိဿယပစ္စယေန ပစ္စယော ဟောတိ။ ယသ္မာ ဝါ –

ဒုက္ခီ သုခံ ပတ္ထယတိ၊ သုခီ ဘိယျောပိ ဣစ္ဆတိ၊

ဥပေက္ခာ ပန သန္တတ္တာ၊ သုခမိစ္စေဝ ဘာသိတာ။

တဏှာယ ပစ္စယာ တသ္မာ၊ ဟောန္တိ တိဿောပိ ဝေဒနာ၊

ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ၊ ဣတိ ဝုတ္တာ မဟေသိနာ။

ဝေဒနာ ပစ္စယာ စာပိ၊ ယသ္မာ နာနုသယံ ဝိနာ၊

ဟောတိ တသ္မာ န သာ ဟောတိ၊ ဗြာဟ္မဏဿ ဝုသီမတောတိ။

ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာပဒနိဒ္ဒေသော။

ဥပါဒါနပဒနိဒ္ဒေသော

၂၃၃။ တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနနိဒ္ဒေသေ –

ဥပါဒါနာနိ စတ္တာရိ၊ တာနိ အတ္ထဝိဘာဂတော၊

ဓမ္မသင်္ခေပဝိတ္ထာရာ၊ ကမတော စ ဝိဘာဝယေ။

ပါဠိယဉှိ ဥပါဒါနန္တိ ကာမုပါဒါနံ…ပေ… အတ္တဝါဒုပါဒါနန္တိ ဣမာနိ စတ္တာရိ ဥပါဒါနာနိ အာဂတာနိ။ တေသံ အယံ အတ္ထဝိဘာဂေါ – ဝတ္ထုသင်္ခါတံ ကာမံ ဥပါဒိယတီတိ ကာမုပါဒါနံ။ ကာမော စ သော ဥပါဒါနဉ္စာတိပိ ကာမုပါဒါနံ။ ဥပါဒါနန္တိ ဒဠှဂ္ဂဟဏံ။ ဒဠှတ္ထော ဟေတ္ထ ဥပသဒ္ဒေါ ဥပါယာသ-ဥပကဋ္ဌာဒီသု ဝိယ။ တထာ ဒိဋ္ဌိ စ သာ ဥပါဒါနဉ္စာတိ ဒိဋ္ဌုပါဒါနံ။ ဒိဋ္ဌိံ ဥပါဒိယတီတိ ဝါ ဒိဋ္ဌုပါဒါနံ။ သဿတော အတ္တာ စ လောကော စာတိအာဒီသု ဟိ ပုရိမဒိဋ္ဌိံ ဥတ္တရဒိဋ္ဌိ ဥပါဒိယတိ။ တထာ သီလဗ္ဗတံ ဥပါဒိယတီတိ သီလဗ္ဗတုပါဒါနံ။ သီလဗ္ဗတဉ္စ တံ ဥပါဒါနဉ္စာတိပိ သီလဗ္ဗတုပါဒါနံ။ ဂေါသီလဂေါဝတာဒီနိ ဟိ ဧဝံ သုဒ္ဓီတိ အဘိနိဝေသတော သယမေဝ ဥပါဒါနာနီတိ။ တထာ ဝဒန္တိ ဧတေနာတိ ဝါဒေါ၊ ဥပါဒိယန္တိ ဧတေနာတိ ဥပါဒါနံ။ ကိံ ဝဒန္တိ ဥပါဒိယန္တိ ဝါ? အတ္တာနံ။ အတ္တနော ဝါဒုပါဒါနံ အတ္တဝါဒုပါဒါနံ။ အတ္တဝါဒမတ္တမေဝ ဝါ အတ္တာတိ ဥပါဒိယန္တိ ဧတေနာတိ အတ္တဝါဒုပါဒါနံ။ အယံ တာဝ တေသံ အတ္ထဝိဘာဂေါ။

‘ဓမ္မသင်္ခေပဝိတ္ထာရေ’ ပန ကာမုပါဒါနံ တာဝ ‘‘တတ္ထ ကတမံ ကာမုပါဒါနံ? ယော ကာမေသု ကာမစ္ဆန္ဒော ကာမရာဂေါ ကာမနန္ဒီ ကာမတဏှာ ကာမသ္နေဟော ကာမပရိဠာဟော ကာမမုစ္ဆာ ကာမဇ္ဈောသာနံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ကာမုပါဒါန’’န္တိ အာဂတတ္တာ သင်္ခေပတော တဏှာဒဠှတ္တံ ဝုတ္တံ။ တဏှာဒဠှတ္တံ နာမ ပုရိမတဏှာဥပနိဿယပစ္စယေန ဒဠှသမ္ဘူတာ ဥတ္တရတဏှာ ဧဝ။ ကေစိ ပနာဟု – အပ္ပတ္တဝိသယပတ္ထနာ တဏှာ၊ အန္ဓကာရေ စောရဿ ဟတ္ထပ္ပသာရဏံ ဝိယ။ သမ္ပတ္တဝိသယဂ္ဂဟဏံ ဥပါဒါနံ၊ တဿေဝ ဘဏ္ဍဂ္ဂဟဏံ ဝိယ။ အပ္ပိစ္ဆတာသန္တုဋ္ဌိတာပဋိပက္ခာ စ တေ ဓမ္မာ။ တထာ ပရိယေသနာရက္ခဒုက္ခမူလာတိ။ သေသုပါဒါနတ္တယံ ပန သင်္ခေပတော ဒိဋ္ဌိမတ္တမေဝ။

ဝိတ္ထာရတော ပန ပုဗ္ဗေ ရူပါဒီသု ဝုတ္တာယ အဋ္ဌသတပ္ပဘေဒါယပိ တဏှာယ ဒဠှဘာဝေါ ကာမုပါဒါနံ။ ဒသဝတ္ထုကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌုပါဒါနံ။ ယထာဟ – ‘‘တတ္ထ ကတမံ ဒိဋ္ဌုပါဒါနံ? နတ္ထိ ဒိန္နံ၊ နတ္ထိ ယိဋ္ဌံ…ပေ… သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီတိ ယာ ဧဝရူပါ ဒိဋ္ဌိ…ပေ… ဝိပရိယေသဂ္ဂါဟော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ဒိဋ္ဌုပါဒါန’’န္တိ (ဓ။ သ။ ၁၂၂၁၊ ဝိဘ။ ၉၃၈) သီလဝတေဟိ သုဒ္ဓိပရာမသနံ ပန သီလဗ္ဗတုပါဒါနံ။ ယထာဟ – ‘‘တတ္ထ ကတမံ သီလဗ္ဗတုပါဒါနံ? ဣတော ဗဟိဒ္ဓါ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ သီလေန သုဒ္ဓိ၊ ဝတေန သုဒ္ဓိ၊ သီလဗ္ဗတေန သုဒ္ဓီတိ ယာ ဧဝရူပါ ဒိဋ္ဌိ…ပေ… ဝိပရိယေသဂ္ဂါဟော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ သီလဗ္ဗတုပါဒါန’’န္တိ (ဓ။ သ။ ၁၂၂၂၊ ဝိဘ။ ၉၃၈)။ ဝီသတိဝတ္ထုကာ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ အတ္တဝါဒုပါဒါနံ။ ယထာဟ – ‘‘တတ္ထ ကတမံ အတ္တဝါဒုပါဒါနံ? ဣဓ အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော…ပေ… သပ္ပုရိသဓမ္မေ အဝိနီတော ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ…ပေ… ဝိပရိယေသဂ္ဂါဟော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ အတ္တဝါဒုပါဒါန’’န္တိ (ဓ။ သ။ ၁၂၂၃၊ ဝိဘ။ ၉၃၈)။ အယမေတ္ထ ဓမ္မသင်္ခေပဝိတ္ထာရော။

‘ကမတော’တိ ဧတ္ထ ပန တိဝိဓော ကမော – ဥပ္ပတ္တိက္ကမော၊ ပဟာနက္ကမော၊ ဒေသနာက္ကမော စ။ တတ္ထ အနမတဂ္ဂေ သံသာရေ ဣမဿ ပဌမံ ဥပ္ပတ္တီတိ အဘာဝတော ကိလေသာနံ နိပ္ပရိယာယေန ဥပ္ပတ္တိက္ကမော န ဝုစ္စတိ။ ပရိယာယေန ပန ယေဘုယျေန ဧကသ္မိံ ဘဝေ အတ္တဂ္ဂါဟပုဗ္ဗင်္ဂမော သဿတုစ္ဆေဒါဘိနိဝေသော။ တတော ‘‘သဿတော အယံ အတ္တာ’’တိ ဂဏှတော အတ္တဝိသုဒ္ဓတ္ထံ သီလဗ္ဗတုပါဒါနံ၊ ဥစ္ဆိဇ္ဇတီတိ ဂဏှတော ပရလောကနိရပေက္ခဿ ကာမုပါဒါနန္တိ ဧဝံ ပဌမံ အတ္တဝါဒုပါဒါနံ၊ တတော ဒိဋ္ဌိသီလဗ္ဗတကာမုပါဒါနာနီတိ အယမေတေသံ ဧကသ္မိံ ဘဝေ ဥပ္ပတ္တိက္ကမော။

ဒိဋ္ဌုပါဒါနာဒီနိ စေတ္ထ ပဌမံ ပဟီယန္တိ သောတာပတ္တိမဂ္ဂဝဇ္ဈတ္တာ။ ကာမုပါဒါနံ ပစ္ဆာ အရဟတ္တမဂ္ဂဝဇ္ဈတ္တာတိ။ အယမေတေသံ ပဟာနက္ကမော။

မဟာဝိသယတ္တာ ပန ပါကဋတ္တာ စ ဧတေသု ကာမုပါဒါနံ ပဌမံ ဒေသိတံ။ မဟာဝိသယဉှိ တံ အဋ္ဌစိတ္တသမ္ပယောဂါ။ အပ္ပဝိသယာနိ ဣတရာနိ စတုစိတ္တသမ္ပယောဂါ။ ယေဘုယျေန စ အာလယရာမတာယ ပဇာယ ပါကဋံ ကာမုပါဒါနံ၊ န ဣတရာနိ။ ကာမုပါဒါနဝါ ဝတ္ထုကာမာနံ သမဓိဂမတ္ထံ ကောတူဟလမင်္ဂလာဒိဗဟုလော ဟောတိ၊ န သဿတဒိဋ္ဌီတိ တဒနန္တရံ ဒိဋ္ဌုပါဒါနံ။ တံ ပဘိဇ္ဇမာနံ သီလဗ္ဗတအတ္တဝါဒုပါဒါနဝသေန ဒုဝိဓံ ဟောတိ။ တသ္မိံ ဒွယေ ဂေါကိရိယံ ဝါ ကုက္ကုရကိရိယံ ဝါ ဒိသွာပိ ဝေဒိတဗ္ဗတော ဩဠာရိကန္တိ သီလဗ္ဗတုပါဒါနံ ပဌမံ ဒေသိတံ၊ သုခုမတ္တာ အန္တေ အတ္တဝါဒုပါဒါနန္တိ အယမေတေသံ ဒေသနာက္ကမော။

တဏှာ စ ပုရိမဿေတ္ထ၊ ဧကဓာ ဟောတိ ပစ္စယော၊

သတ္တဓာ အဋ္ဌဓာ ဝါပိ၊ ဟောတိ သေသတ္တယဿ သာ။

ဧတ္ထ စ ဧဝံ ဒေသိတေ ဥပါဒါနစတုက္ကေ ပုရိမဿ ကာမုပါဒါနဿ ကာမတဏှာ ဥပနိဿယဝသေန ဧကဓာဝ ပစ္စယော ဟောတိ တဏှာဘိနန္ဒိတေသု ဝိသယေသု ဥပ္ပတ္တိတော။ သေသတ္တယဿ ပန သဟဇာတအညမညနိဿယသမ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတဟေတုဝသေန သတ္တဓာ ဝါ ဥပနိဿယေန သဟ အဋ္ဌဓာ ဝါပိ ပစ္စယော ဟောတိ။ ယဒါ စ သာ ဥပနိဿယဝသေန ပစ္စယော ဟောတိ တဒါ အသဟဇာတာဝ ဟောတီတိ။

တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနပဒနိဒ္ဒေသော။

ဘဝပဒနိဒ္ဒေသော

၂၃၄။ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝနိဒ္ဒေသေ –

အတ္ထတော ဓမ္မတော စေဝ၊ သာတ္ထတော ဘေဒသင်္ဂဟာ၊

ယံ ယဿ ပစ္စယော စေဝ၊ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

တတ္ထ ဘဝတီတိ ဘဝေါ။ ဒုဝိဓေနာတိ ဒွီဟိ အာကာရေဟိ ပဝတ္တိတောတိ အတ္ထော။ အထဝါ ဒုဝိဓေနာတိ ပစ္စတေ ကရဏဝစနံ၊ ဒုဝိဓောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အတ္ထီတိ သံဝိဇ္ဇတိ။ ကမ္မမေဝ ဘဝေါ ကမ္မဘဝေါ။ ဥပပတ္တိယေဝ ဘဝေါ ဥပပတ္တိဘဝေါ။ ဧတ္ထ စ ဥပပတ္တိ ဘဝတီတိ ဘဝေါ။ ကမ္မံ ပန ယထာ သုခကာရဏတ္တာ ‘‘သုခေါ ဗုဒ္ဓါနမုပ္ပာဒေါ’’တိ (ဓ။ ပ။ ၁၉၄) ဝုတ္တော၊ ဧဝံ ဘဝကာရဏတ္တာ ဖလဝေါဟာရေန ဘဝေါတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ကတမော ကမ္မဘဝေါတိ တေသု ဒွီသု ဘဝေသု ယော ကမ္မဘဝေါတိ ဝုတ္တော၊ သော ကတမောတိ အတ္ထော။ ပုညာဘိသင်္ခါရာဒယော ဝုတ္တတ္ထာ ဧဝ။ သဗ္ဗန္တိ အနဝသေသံ။ ဘဝံ ဂစ္ဆတိ ဂမေတိ စာတိ ဘဝဂါမိ။ ဣမိနာ လောကုတ္တရံ ပဋိက္ခိပတိ။ အယဉှိ ဝဋ္ဋကထာ၊ တဉ္စ ဝိဝဋ္ဋနိဿိတန္တိ။ ကရီယတီတိ ကမ္မံ။

ကာမဘဝါဒီသု ကာမသင်္ခါတော ဘဝေါ ကာမဘဝေါ။ ဧသ နယော ရူပါရူပဘဝေသု။ သညာဝတံ ဘဝေါ၊ သညာ ဝါ ဧတ္ထ ဘဝေ အတ္ထီတိ သညာဘဝေါ။ ဝိပရိယာယေန အသညာဘဝေါ။ ဩဠာရိကသညာယ အဘာဝါ သုခုမာယ စ ဘာဝါ နေဝ သညာ နာသညာ အသ္မိံ ဘဝေတိ နေဝသညာနာသညာဘဝေါ။ ဧကေန ရူပက္ခန္ဓေန ဝေါကိဏ္ဏော ဘဝေါ ဧကဝေါကာရဘဝေါ။ ဧကော ဝါ ဝေါကာရော အဿ ဘဝဿာတိ ဧကဝေါကာရဘဝေါ။ ဧသေဝ နယော စတုဝေါကာရပဉ္စဝေါကာရဘဝေသု။ အယံ ဝုစ္စတိ ဥပပတ္တိဘဝေါတိ ဧသ နဝဝိဓောပိ ဥပပတ္တိဘဝေါ နာမ ဝုစ္စတီတိ။ ဧဝံ တာဝေတ္ထ ‘အတ္ထတော’ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

‘ဓမ္မတော’ ပန ဧတ္ထ ဟိ ပုညာဘိသင်္ခါရော ဓမ္မတော တေရသ စေတနာ၊ အပုညာဘိသင်္ခါရော ဒွါဒသ၊ အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရော စတဿော။ ‘‘သဗ္ဗမ္ပိ ဘဝဂါမိကမ္မ’’န္တိ ဧတေန သဗ္ဗေပေတေ ဓမ္မာ စေတနာ သမ္ပယုတ္တာ ဝါ ကမ္မသင်္ခါတာ အာစယဂါမိနော ဓမ္မာ သင်္ဂဟိတာ။ ကာမဘဝေါ ပဉ္စ ဥပါဒိန္နက္ခန္ဓာ၊ တထာ ရူပဘဝေါ၊ အရူပဘဝေါ စတ္တာရော၊ သညာဘဝေါ စတုပဉ္စ၊ အသညာဘဝေါ ဧကော ဥပါဒိန္နက္ခန္ဓော၊ နေဝသညာနာသညာဘဝေါ စတ္တာရော။ ဧကဝေါကာရဘဝါဒယော ဧကစတုပဉ္စက္ခန္ဓာ ဥပါဒိန္နက္ခန္ဓေဟီတိ ဧဝမေတ္ထ ‘ဓမ္မတော’ပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

‘သာတ္ထတော’တိ ယထာ စ ဘဝနိဒ္ဒေသေ တထေဝ ကာမဉ္စ သင်္ခါရနိဒ္ဒေသေပိ ပုညာဘိသင်္ခါရာဒယောဝ ဝုတ္တာ၊ ဧဝံ သန္တေပိ ပုရိမာ အတီတကမ္မဝသေန ဣဓ ပဋိသန္ဓိယာ ပစ္စယတ္တာ ဝုတ္တာ။ ဣမေ ပစ္စုပ္ပန္နကမ္မဝသေန အာယတိံ ပဋိသန္ဓိယာ ပစ္စယတ္တာတိ ပုနဝစနံ သာတ္ထကမေဝ။ ပုဗ္ဗေ ဝါ ‘‘တတ္ထ ကတမော ပုညာဘိသင်္ခါရော? ကုသလစေတနာ ကာမာဝစရာ’’တိ ဧဝမာဒိနာ နယေန စေတနာဝ သင်္ခါရာတိ ဝုတ္တာ။ ဣဓ ပန ‘‘သဗ္ဗမ္ပိ ဘဝဂါမိကမ္မ’’န္တိ ဝစနတော စေတနာသမ္ပယုတ္တာပိ။ ပုဗ္ဗေ စ ဝိညာဏပစ္စယမေဝ ကမ္မံ သင်္ခါရာတိ ဝုတ္တံ၊ ဣဒါနိ အသညာဘဝနိဗ္ဗတ္တကမ္ပိ။ ကိံ ဝါ ဗဟုနာ? ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ’’တိ ဧတ္ထ ပုညာဘိသင်္ခါရာဒယောဝ ကုသလာကုသလဓမ္မာ ဝုတ္တာ။ ‘‘ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ’’တိ ဣဓ ပန ဥပပတ္တိဘဝဿာပိ သင်္ဂဟိတတ္တာ ကုသလာကုသလာဗျာကတာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ။ တသ္မာ သဗ္ဗထာပိ သာတ္ထကမေဝိဒံ ပုနဝစနန္တိ။ ဧဝမေတ္ထ ‘သာတ္ထတော’ပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

‘ဘေဒသင်္ဂဟာ’တိ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝဿ ဘေဒတော စေဝ သင်္ဂဟတော စ။ ယဉှိ ကာမုပါဒါနပစ္စယာ ကာမဘဝနိဗ္ဗတ္တကံ ကမ္မံ ကရိယတိ၊ သော ကမ္မဘဝေါ။ တဒဘိနိဗ္ဗတ္တာ ခန္ဓာ ဥပပတ္တိဘဝေါ။ ဧသ နယော ရူပါရူပဘဝေသု။ ဧဝံ ကာမုပါဒါနပစ္စယာ ဒွေ ကာမဘဝါ၊ တဒန္တောဂဓာဝ သညာဘဝပဉ္စဝေါကာရဘဝါ၊ ဒွေ ရူပဘဝါ၊ တဒန္တောဂဓာဝ သညာဘဝအသညာဘဝဧကဝေါကာရဘဝပဉ္စဝေါကာရဘဝါ၊ ဒွေ အရူပဘဝါ၊ တဒန္တောဂဓာဝ သညာဘဝနေဝသညာနာသညာဘဝစတုဝေါကာရဘဝါတိ သဒ္ဓိံ အန္တောဂဓေဟိ ဆ ဘဝါ။ ယထာ စ ကာမုပါဒါနပစ္စယာ သဒ္ဓိံ အန္တောဂဓေဟိ ဆ ဘဝါ တထာ သေသုပါဒါနပစ္စယာပီတိ ဧဝံ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘေဒတော သဒ္ဓိံ အန္တောဂဓေဟိ စတုဝီသတိ ဘဝါ။

သင်္ဂဟတော ပန ကမ္မဘဝံ ဥပပတ္တိဘဝဉ္စ ဧကတော ကတွာ ကာမုပါဒါနပစ္စယာ သဒ္ဓိံ အန္တောဂဓေဟိ ဧကော ကာမဘဝေါ၊ တထာ ရူပါရူပဘဝါတိ တယော ဘဝါ။ တထာ သေသုပါဒါနပစ္စယာပီတိ ဧဝံ ဥပါဒါနပစ္စယာ သင်္ဂဟတော သဒ္ဓိံ အန္တောဂဓေဟိ ဒွါဒသ ဘဝါ။ အပိစ အဝိသေသေန ဥပါဒါနပစ္စယာ ကာမဘဝူပဂံ ကမ္မံ ကမ္မဘဝေါ။ တဒဘိနိဗ္ဗတ္တာ ခန္ဓာ ဥပပတ္တိဘဝေါ။ ဧသ နယော ရူပါရူပဘဝေသု။ ဧဝံ ဥပါဒါနပစ္စယာ သဒ္ဓိံ အန္တောဂဓေဟိ ဒွေ ကာမဘဝါ၊ ဒွေ ရူပဘဝါ၊ ဒွေ အရူပဘဝါတိ အပရေနပိ ပရိယာယေန သင်္ဂဟတော ဆ ဘဝါ။ ကမ္မဘဝဥပပတ္တိဘဝဘေဒံ ဝါ အနုပဂမ္မ သဒ္ဓိံ အန္တောဂဓေဟိ ကာမဘဝါဒိဝသေန တယော ဘဝါ ဟောန္တိ။ ကာမဘဝါဒိဘေဒဉ္စာပိ အနုပဂမ္မ ကမ္မဘဝဥပပတ္တိဘဝဝသေန ဒွေ ဘဝါ ဟောန္တိ။ ကမ္မုပပတ္တိဘေဒဉ္စ အနုပဂမ္မ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါတိ ဘဝဝသေန ဧကော ဘဝေါ ဟောတီတိ။ ဧဝမေတ္ထ ဥပါဒါနပစ္စယဿ ဘဝဿ ဘေဒသင်္ဂဟာပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

‘ယံ ယဿ ပစ္စယော စေဝါ’တိ ယဉ္စေတ္ထ ဥပါဒါနံ ယဿ ပစ္စယော ဟောတိ၊ တတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယောတိ အတ္ထော။ ကိံ ပနေတ္ထ ကဿ ပစ္စယော ဟောတိ? ယံ ကိဉ္စိ ယဿ ကဿစိ ပစ္စယော ဟောတိယေဝ။ ဥမ္မတ္တကော ဝိယ ဟိ ပုထုဇ္ဇနော။ သော ‘ဣဒံ ယုတ္တံ၊ ဣဒံ အယုတ္တ’န္တိ အဝိစာရေတွာ ယဿ ကဿစိ ဥပါဒါနဿ ဝသေန ယံ ကိဉ္စိ ဘဝံ ပတ္ထေတွာ ယံ ကိဉ္စိ ကမ္မံ ကရောတိယေဝ။ တသ္မာ ယဒေကစ္စေ ‘‘သီလဗ္ဗတုပါဒါနေန ရူပါရူပဘဝါ န ဟောန္တီ’’တိ ဝဒန္တိ၊ တံ န ဂဟေတဗ္ဗံ။ သဗ္ဗေန ပန သဗ္ဗော ဟောတီတိ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ သေယျထိဒံ – ဣဓေကစ္စော အနုဿဝဝသေန ဝါ ဒိဋ္ဌာနုသာရေန ဝါ ‘‘ကာမာ နာမေတေ မနုဿလောကေ စေဝ ခတ္တိယမဟာသာလကုလာဒီသု ဆကာမာဝစရဒေဝလောကေ စ သမိဒ္ဓါ’’တိ စိန္တေတွာ တေသံ အဓိဂမတ္ထံ အသဒ္ဓမ္မသဝနာဒီဟိ ဝဉ္စိတော ‘ဣမိနာ ကမ္မေန ကာမာ သမ္ပဇ္ဇန္တီ’တိ မညမာနော ကာမုပါဒါနဝသေန ကာယဒုစ္စရိတာဒီနိပိ ကရောတိ။ သော ဒုစ္စရိတပါရိပူရိယာ အပါယေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ သန္ဒိဋ္ဌိကေ ဝါ ပန ကာမေ ပတ္ထယမာနော ပဋိလဒ္ဓေ ဝါ ဂေါပယမာနော ကာမုပါဒါနဝသေန ကာယဒုစ္စရိတာဒီနိပိ ကရောတိ။ သော ဒုစ္စရိတပါရိပူရိယာ အပါယေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တတြာဿ ဥပပတ္တိဟေတုဘူတံ ကမ္မံ ကမ္မဘဝေါ၊ ကမ္မာဘိနိဗ္ဗတ္တာ ခန္ဓာ ဥပပတ္တိဘဝေါ သညာဘဝပဉ္စဝေါကာရဘဝါ ပန တဒန္တောဂဓာ ဧဝ။

အပရော ပန သဒ္ဓမ္မသဝနာဒီဟိ ဥပဗြူဟိတဉာဏော ‘‘ဣမိနာ ကမ္မေန ကာမာ သမ္ပဇ္ဇန္တီ’’တိ မညမာနော ကာမုပါဒါနဝသေန ကာယသုစရိတာဒီနိ ကရောတိ။ သော သုစရိတပါရိပူရိယာ ဒေဝေသု ဝါ မနုဿေသု ဝါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တတြာဿ ဥပပတ္တိဟေတုဘူတံ ကမ္မံ ကမ္မဘဝေါ၊ ကမ္မာဘိနိဗ္ဗတ္တာ ခန္ဓာ ဥပပတ္တိဘဝေါ။ သညာဘဝပဉ္စဝေါကာရဘဝါ ပန တဒန္တောဂဓာ ဧဝ။ ဣတိ ကာမုပါဒါနံ သပ္ပဘေဒဿ သာန္တောဂဓဿ ကာမဘဝဿ ပစ္စယော ဟောတိ။

အပရော ‘‘ရူပါရူပဘဝေသု တတော သမိဒ္ဓတရာ ကာမာ’’တိ သုတွာ ဝါ ပရိကပ္ပေတွာ ဝါ ကာမုပါဒါနဝသေနေဝ ရူပါရူပသမာပတ္တိယော နိဗ္ဗတ္တေတွာ သမာပတ္တိဗလေန ရူပါရူပဗြဟ္မလောကေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တတြာဿ ဥပပတ္တိဟေတုဘူတံ ကမ္မံ ကမ္မဘဝေါ၊ ကမ္မာဘိနိဗ္ဗတ္တာ ခန္ဓာ ဥပပတ္တိဘဝေါ။ သညာအသညာ နေဝသညာ နာသညာဧကဝေါကာရစတုဝေါကာရပဉ္စဝေါကာရဘဝါ ပန တဒန္တောဂဓာ ဧဝ။ ဣတိ ကာမုပါဒါနံ သပ္ပဘေဒါနံ သာန္တောဂဓာနံ ရူပါရူပဘဝါနမ္ပိ ပစ္စယော ဟောတိ ။

အပရော ‘‘အယံ အတ္တာ နာမ ကာမာဝစရသမ္ပတ္တိဘဝေ ဝါ ရူပါရူပဘဝါနံ ဝါ အညတရသ္မိံ ဥစ္ဆိန္နော သုဥစ္ဆိန္နော ဟောတီ’’တိ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိံ ဥပါဒါယ တဒုပဂံ ကမ္မံ ကရောတိ။ တဿ တံ ကမ္မံ ကမ္မဘဝေါ၊ ကမ္မာဘိနိဗ္ဗတ္တာ ခန္ဓာ ဥပပတ္တိဘဝေါ။ သညာဘဝါဒယော ပန တဒန္တောဂဓာ ဧဝ။ ဣတိ ဒိဋ္ဌုပါဒါနံ သပ္ပဘေဒါနံ သာန္တောဂဓာနံ တိဏ္ဏမ္ပိ ကာမရူပါရူပဘဝါနံ ပစ္စယော ဟောတိ။

အပရော ‘‘အယံ အတ္တာ နာမ ကာမာဝစရသမ္ပတ္တိဘဝေ ဝါ ရူပါရူပဘဝါနံ ဝါ အညတရသ္မိံ သုခီ ဟောတိ၊ ဝိဂတပရိဠာဟော ဟောတီ’’တိ အတ္တဝါဒုပါဒါနေန တဒုပဂံ ကမ္မံ ကရောတိ။ တဿ တံ ကမ္မံ ကမ္မဘဝေါ၊ တဒဘိနိဗ္ဗတ္တာ ခန္ဓာ ဥပပတ္တိဘဝေါ။ သညာဘဝါဒယော ပန တဒန္တောဂဓာ ဧဝ ။ ဣတိ အတ္တဝါဒုပါဒါနံ သပ္ပဘေဒါနံ သာန္တောဂဓာနံ တိဏ္ဏံ ဘဝါနံ ပစ္စယော ဟောတိ။

အပရော ‘‘ဣဒံ သီလဗ္ဗတံ နာမ ကာမာဝစရသမ္ပတ္တိဘဝေ ဝါ ရူပါရူပဘဝါနံ ဝါ အညတရသ္မိံ ပရိပူရေန္တဿ သုခံ ပါရိပူရိံ ဂစ္ဆတီ’’တိ သီလဗ္ဗတုပါဒါနဝသေန တဒုပဂံ ကမ္မံ ကရောတိ။ တဿ တံ ကမ္မံ ကမ္မဘဝေါ၊ တဒဘိနိဗ္ဗတ္တာ ခန္ဓာ ဥပပတ္တိဘဝေါ။ သညာဘဝါဒယော ပန တဒန္တောဂဓာ ဧဝ။ ဣတိ သီလဗ္ဗတုပါဒါနမ္ပိ သပ္ပဘေဒါနံ သာန္တောဂဓာနံ တိဏ္ဏံ ဘဝါနံ ပစ္စယော ဟောတီတိ ဧဝမေတ္ထ ယံ ယဿ ပစ္စယော ဟောတိ တတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

ကိံ ပနေတ္ထ ကဿ ဘဝဿ ကထံ ပစ္စယော ဟောတီတိ စေ?

ရူပါရူပဘဝါနံ၊ ဥပနိဿယပစ္စယော ဥပါဒါနံ၊

သဟဇာတာဒီဟိပိ တံ၊ ကာမဘဝဿာတိ ဝိညေယျံ။

ရူပါရူပဘဝါနဉှိ ကာမဘဝပရိယာပန္နဿ စ ကာမဘဝေ ကုသလကမ္မဿေဝ ဥပပတ္တိဘဝဿ စေတံ စတုဗ္ဗိဓမ္ပိ ဥပါဒါနံ ဥပနိဿယပစ္စယေန ဧကဓာ ပစ္စယော ဟောတိ။ ကာမဘဝေ အတ္တနာ သမ္ပယုတ္တအကုသလကမ္မဘဝဿ သဟဇာတအညမညနိဿယသမ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတဟေတုပစ္စယပ္ပဘေဒေဟိ သဟဇာတာဒီဟိ ပစ္စယော ဟောတိ။ ဝိပ္ပယုတ္တဿ ပန ဥပနိဿယပစ္စယေနေဝါတိ။

ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝပဒနိဒ္ဒေသော။

ဇာတိဇရာမရဏာဒိပဒနိဒ္ဒေသော

၂၃၅။ ဘဝပစ္စယာ ဇာတိနိဒ္ဒေသာဒီသု ဇာတိအာဒီနံ ဝိနိစ္ဆယော သစ္စဝိဘင်္ဂေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဘဝေါတိ ပနေတ္ထ ကမ္မဘဝေါဝ အဓိပ္ပေတော။ သော ဟိ ဇာတိယာ ပစ္စယော၊ န ဥပပတ္တိဘဝေါ။ သော ပန ကမ္မပစ္စယဥပနိဿယပစ္စယဝသေန ဒွိဓာဝ ပစ္စယော ဟောတီတိ။

တတ္ထ သိယာ – ကထံ ပနေတံ ဇာနိတဗ္ဗံ ‘‘ဘဝေါ ဇာတိယာ ပစ္စယော’’တိ စေ? ဗာဟိရပစ္စယသမတ္တေပိ ဟီနပဏီတတာဒိဝိသေသဒဿနတော။ ဗာဟိရာနဉှိ ဇနကဇနေတ္တိသုက္ကသောဏိတာဟာရာဒီနံ ပစ္စယာနံ သမတ္တေပိ သတ္တာနံ ယမကာနမ္ပိ သတံ ဟီနပဏီတတာဒိဝိသေသော ဒိဿတိ။ သော စ န အဟေတုကော ၊ သဗ္ဗဒါ စ သဗ္ဗေသဉ္စ အဘာဝတော၊ န ကမ္မဘဝတော အညဟေတုကော၊ တဒဘိနိဗ္ဗတ္တကသတ္တာနံ အဇ္ဈတ္တသန္တာနေ အညဿ ကာရဏဿ အဘာဝတောတိ ကမ္မဘဝဟေတုကောဝ။ ကမ္မဉှိ သတ္တာနံ ဟီနပဏီတာဒိဝိသေသဟေတု။ တေနာဟ ဘဂဝါ – ‘‘ကမ္မံ သတ္တေ ဝိဘဇတိ ယဒိဒံ ဟီနပ္ပဏီတတာယာ’’တိ (မ။ နိ။ ၃။၂၈၉)။ တသ္မာ ဇာနိတဗ္ဗမေတံ – ‘‘ဘဝေါ ဇာတိယာ ပစ္စယော’’တိ။

ယသ္မာ စ အသတိ ဇာတိယာ ဇရာမရဏံ နာမ န ဟောတိ၊ သောကာဒယော စ ဓမ္မာ န ဟောန္တိ၊ ဇာတိယာ ပန သတိ ဇရာမရဏဉ္စေဝ ဇရာမရဏသင်္ခါတဒုက္ခဓမ္မဖုဋ္ဌဿ စ ဗာလဿ ဇရာမရဏာဘိသမ္ဗန္ဓာ ဝါ တေန တေန ဒုက္ခဓမ္မေန ဖုဋ္ဌဿ အနဘိသမ္ဗန္ဓာ ဝါ သောကာဒယော စ ဓမ္မာ ဟောန္တိ၊ တသ္မာ အယံ ဇာတိဇရာမရဏဿ စေဝ သောကာဒီနဉ္စ ပစ္စယော ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သာ ပန ဥပနိဿယကောဋိယာ ဧကဓာဝ ပစ္စယော ဟောတီတိ။

ဘဝပစ္စယာ ဇာတိအာဒိပဒနိဒ္ဒေသော။

၂၄၂။ ဧဝမေတဿာတိအာဒီနံ အတ္ထော ဥဒ္ဒေသဝါရေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ သင်္ဂတိအာဒီနိ သမုဒယဝေဝစနာနေဝ။

ယသ္မာ ပနေတ္ထ သောကာဒယော အဝသာနေ ဝုတ္တာ၊ တသ္မာ ယာ သာ အဝိဇ္ဇာ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ’’တိ ဧဝမေတဿ ဘဝစက္ကဿ အာဒိမှိ ဝုတ္တာ၊ သာ –

သောကာဒီဟိ အဝိဇ္ဇာ၊ သိဒ္ဓါ ဘဝစက္ကမဝိဒိတာဒိမိဒံ၊

ကာရကဝေဒကရဟိတံ၊ ဒွါဒသဝိဓသုညတာသုညံ။

သတတံ သမိတံ ပဝတ္တတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ကထံ ပနေတ္ထ သောကာဒီဟိ အဝိဇ္ဇာ သိဒ္ဓါ? ကထမိဒံ ဘဝစက္ကံ အဝိဒိတာဒိ? ကထံ ကာရကဝေဒကရဟိတံ? ကထံ ဒွါဒသဝိဓသုညတာသုညန္တိ စေ? ဧတ္ထ ဟိ သောကဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ အဝိဇ္ဇာယ အဝိယောဂိနော၊ ပရိဒေဝေါ စ နာမ မူဠှဿာတိ တေသု တာဝ သိဒ္ဓေသု သိဒ္ဓါဝ ဟောတိ အဝိဇ္ဇာ။ အပိစ ‘‘အာသဝသမုဒယာ အဝိဇ္ဇာသမုဒယော’’တိ ဟိ ဝုတ္တံ။ အာသဝသမုဒယာ စေတေ သောကာဒယော ဟောန္တိ။ ကထံ? ဝတ္ထုကာမဝိယောဂေ တာဝ သောကော ကာမာသဝသမုဒယော ဟောတိ? ယထာဟ –

‘‘တဿ စေ ကာမယာနဿ၊ ဆန္ဒဇာတဿ ဇန္တုနော၊

တေ ကာမာ ပရိဟာယန္တိ၊ သလ္လဝိဒ္ဓါဝ ရုပ္ပတီ’’တိ။ (သု။ နိ။ ၇၇၃)၊

ယထာ စာဟ – ‘‘ကာမတော ဇာယတီ သောကော’’တိ (ဓ။ ပ။ ၂၁၅)။ သဗ္ဗေပိ စေတေ ဒိဋ္ဌာသဝသမုဒယာ ဟောန္တိ၊ ယထာဟ – ‘‘တဿ အဟံ ရူပံ၊ မမ ရူပန္တိ ပရိယုဋ္ဌဋ္ဌာယိနော တံ ရူပံ ဝိပရိဏမတိ အညထာ ဟောတိ။ တဿ ရူပဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ’’တိ (သံ။ နိ။ ၃။၁)။ ယထာ စ ဒိဋ္ဌာသဝသမုဒယာ ဧဝံ ဘဝါသဝသမုဒယာပိ၊ ယထာဟ – ‘‘ယေပိ တေ ဒေဝါ ဒီဃာယုကာ ဝဏ္ဏဝန္တော သုခဗဟုလာ ဥစ္စေသု ဝိမာနေသု စိရဋ္ဌိတိကာ တေပိ တထာဂတဿ ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ ယေဘုယျေန ဘယံ သံဝေဂံ သန္တာသံ အာပဇ္ဇ’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၃။၇၈၊ အ။ နိ။ ၄။၃၃) ပဉ္စ ပုဗ္ဗနိမိတ္တာနိ ဒိသွာ မရဏဘယေန သန္တဇ္ဇိတာနံ ဒေဝါနံ ဝိယာတိ။ ယထာ စ ဘဝါသဝသမုဒယာ ဧဝံ အဝိဇ္ဇာသဝသမုဒယာပိ ၊ ယထာဟ – ‘‘သ ခေါ သော၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဗာလော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ တိဝိဓံ ဒုက္ခဒေါမနဿံ ပဋိသံဝေဒေတီ’’တိ (မ။ နိ။ ၃။၂၄၆)။

ဣတိ ယသ္မာ အာသဝသမုဒယာ ဧတေ ဟောန္တိ၊ တသ္မာ ဧတေ သိဇ္ဈမာနာ အဝိဇ္ဇာယ ဟေတုဘူတေ အာသဝေ သာဓေန္တိ။ အာသဝေသု စ သိဒ္ဓေသု ပစ္စယဘာဝေ ဘာဝတော အဝိဇ္ဇာပိ သိဒ္ဓါဝ ဟောတီတိ။ ဧဝံ တာဝေတ္ထ ‘သောကာဒီဟိ အဝိဇ္ဇာ သိဒ္ဓါ’ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ယသ္မာ ပန ဧဝံ ပစ္စယဘာဝေ ဘာဝတော အဝိဇ္ဇာယ သိဒ္ဓါယ ပုန ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ၊ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏ’’န္တိ ဧဝံ ဟေတုဖလပရမ္ပရာယ ပရိယောသာနံ နတ္ထိ၊ တသ္မာ တံ ဟေတုဖလသမ္ဗန္ဓဝသေန ပဝတ္တံ ဒွါဒသင်္ဂံ ‘ဘဝစက္ကံ အဝိဒိတာဒီ’တိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။

ဧဝံ သတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ’’တိ ဣဒံ အာဒိမတ္တကထနံ ဝိရုဇ္ဈတီတိ စေ? နယိဒံ အာဒိမတ္တကထနံ၊ ပဓာနဓမ္မကထနံ ပနေတံ။ တိဏ္ဏဉှိ ဝဋ္ဋာနံ အဝိဇ္ဇာ ပဓာနာ။ အဝိဇ္ဇာဂ္ဂဟဏေန ဟိ အဝသေသံ ကိလေသဝဋ္ဋဉ္စ ကမ္မာဒီနိ စ ဗာလံ ပလိဝေဌေန္တိ၊ သပ္ပသိရဂ္ဂဟဏေန သေသံ သပ္ပသရီရံ ဝိယ ဗာဟံ။ အဝိဇ္ဇာသမုစ္ဆေဒေ ပန ကတေ တေဟိ ဝိမောက္ခော ဟောတိ၊ သပ္ပသိရစ္ဆေဒေ ကတေ ပလိဝေဌိတဗာဟာဝိမောက္ခော ဝိယ။ ယထာဟ – ‘‘အဝိဇ္ဇာယတွေဝ အသေသဝိရာဂနိရောဓာ သင်္ခါရနိရောဓော’’တိအာဒိ (သံ။ နိ။ ၂။၁၊ မဟာဝ။ ၁)။ ဣတိ ယံ ဂဏှတော ဗန္ဓော မုဉ္စတော စ မောက္ခော ဟောတိ၊ တဿ ပဓာနဓမ္မဿ ကထနမိဒံ၊ န အာဒိမတ္တကထနန္တိ ဧဝမိဒံ ဘဝစက္ကံ အဝိဒိတာဒီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တယိဒံ ယသ္မာ အဝိဇ္ဇာဒီဟိ ကာရဏေဟိ သင်္ခါရာဒီနံ ပဝတ္တိ၊ တသ္မာ တတော အညေန ‘‘ဗြဟ္မာ မဟာဗြဟ္မာ သေဋ္ဌော သဇိတာ’’တိ ဧဝံ ပရိကပ္ပိတေန ဗြဟ္မာဒိနာ ဝါ သံသာရဿ ကာရကေန ‘‘သော ခေါ ပန မေ အယံ အတ္တာ ဝဒေါ ဝေဒေယျော’’တိ ဧဝံ ပရိကပ္ပိတေန အတ္တနာ ဝါ သုခဒုက္ခာနံ ဝေဒကေန ရဟိတံ။ ဣတိ ‘ကာရကဝေဒကရဟိတ’န္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ယသ္မာ ပနေတ္ထ အဝိဇ္ဇာ ဥဒယဗ္ဗယဓမ္မကတ္တာ ဓုဝဘာဝေန၊ သံကိလိဋ္ဌတ္တာ သံကိလေသိကတ္တာ စ သုဘဘာဝေန၊ ဥဒယဗ္ဗယပဋိပီဠိတတ္တာ သုခဘာဝေန၊ ပစ္စယာယတ္တဝုတ္တိတ္တာ ဝသဝတ္တနဘူတေန အတ္တဘာဝေန စ သုညာ၊ တထာ သင်္ခါရာဒီနိပိ အင်္ဂါနိ၊ ယသ္မာ ဝါ အဝိဇ္ဇာ န အတ္တာ၊ န အတ္တနော ၊ န အတ္တနိ၊ န အတ္တဝတီ၊ တထာ သင်္ခါရာဒီနိပိ အင်္ဂါနိ၊ တသ္မာ ‘ဒွါဒသဝိဓသုညတာသုညမိဒံ’ ဘဝစက္ကန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ဧဝဉ္စ ဝိဒိတွာ ပုန –

တဿ အဝိဇ္ဇာတဏှာ၊ မူလမတီတာဒယော တယော ကာလာ၊

ဒွေ အဋ္ဌ ဒွေ ဧဝ စ၊ သရူပတော တေသု အင်္ဂါနိ။

တဿ ခေါ ပနေတဿ ဘဝစက္ကဿ အဝိဇ္ဇာ တဏှာ စာတိ ဒွေ ဓမ္မာ မူလန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တဒေတံ ပုဗ္ဗန္တာဟရဏတော အဝိဇ္ဇာမူလံ ဝေဒနာဝသာနံ၊ အပရန္တသန္တာနတော တဏှာမူလံ ဇရာမရဏာဝသာနန္တိ ဒုဝိဓံ ဟောတိ။ တတ္ထ ပုရိမံ ဒိဋ္ဌိစရိတဝသေန ဝုတ္တံ၊ ပစ္ဆိမံ တဏှာစရိတဝသေန။ ဒိဋ္ဌိစရိတာနဉှိ အဝိဇ္ဇာ၊ တဏှာစရိတာနံ တဏှာ သံသာရနာယိကာ။ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိသမုဂ္ဃာတာယ ဝါ ပဌမံ၊ ဖလုပ္ပတ္တိယာ ဟေတူနံ အနုပစ္ဆေဒပကာသနတော၊ သဿတဒိဋ္ဌိသမုဂ္ဃာတာယ ဒုတိယံ၊ ဥပ္ပန္နာနံ ဇရာမရဏပကာသနတော၊ ဂဗ္ဘသေယျကဝသေန ဝါ ပုရိမံ၊ အနုပုဗ္ဗပဝတ္တိဒီပနတော၊ ဩပပါတိကဝသေန ပစ္ဆိမံ သဟုပ္ပတ္တိဒီပနတော။

အတီတပစ္စုပ္ပန္နာနာဂတာ စဿ တယော ကာလာ။ တေသု ပါဠိယံ သရူပတော အာဂတဝသေန အဝိဇ္ဇာ သင်္ခါရာ စာတိ ဒွေ အင်္ဂါနိ အတီတကာလာနိ ၊ ဝိညာဏာဒီနိ ဘဝါဝသာနာနိ အဋ္ဌ ပစ္စုပ္ပန္နကာလာနိ၊ ဇာတိ စေဝ ဇရာမရဏဉ္စ ဒွေ အနာဂတကာလာနီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ပုန –

ဟေတုဖလဟေတုပုဗ္ဗက-တိသန္ဓိစတုဘေဒသင်္ဂဟဉ္စေတံ၊

ဝီသတိအာကာရာရံ၊ တိဝဋ္ဋမနဝဋ္ဌိတံ ဘမတိ။

ဣတိပိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ သင်္ခါရာနဉ္စ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏဿ စ အန္တရာ ဧကော ဟေတုဖလသန္ဓိ နာမ။ ဝေဒနာယ စ တဏှာယ စ အန္တရာ ဧကော ဖလဟေတုသန္ဓိ နာမ။ ဘဝဿ စ ဇာတိယာ စ အန္တရာ ဧကော ဟေတုဖလသန္ဓီတိ။ ဧဝမိဒံ ဟေတုဖလဟေတုပုဗ္ဗကတိသန္ဓီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သန္ဓီနံ အာဒိပရိယောသာနဝဝတ္ထိတာ ပနဿ စတ္တာရော သင်္ဂဟာ ဟောန္တိ၊ သေယျထိဒံ – အဝိဇ္ဇာသင်္ခါရာ ဧကော သင်္ဂဟော၊ ဝိညာဏနာမရူပသဠာယတနဖဿဝေဒနာ ဒုတိယော၊ တဏှုပါဒါနဘဝါ တတိယော၊ ဇာတိဇရာမရဏံ စတုတ္ထောတိ။ ဧဝမိဒံ စတုဘေဒသင်္ဂဟန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

အတီတေ ဟေတဝေါ ပဉ္စ၊ ဣဒါနိ ဖလပဉ္စကံ၊

ဣဒါနိ ဟေတဝေါ ပဉ္စ၊ အာယတိံ ဖလပဉ္စကန္တိ။

ဧတေဟိ ပန ဝီသတိယာ အာကာရေဟိ အရေဟိ ဝီသတိအာကာရာရန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ‘အတီတေ ဟေတဝေါ ပဉ္စာ’တိ အဝိဇ္ဇာ သင်္ခါရာ စာတိ ဣမေ တာဝ ဒွေ ဝုတ္တာ ဧဝ။ ယသ္မာ ပန အဝိဒွါ ပရိတဿတိ၊ ပရိတသိတော ဥပါဒိယတိ၊ တဿ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ၊ တသ္မာ တဏှုပါဒါနဘဝါပိ ဂဟိတာ ဟောန္တိ။ တေနာဟ ‘‘ပုရိမကမ္မဘဝသ္မိံ မောဟော အဝိဇ္ဇာ၊ အာယူဟနာ သင်္ခါရာ၊ နိကန္တိ တဏှာ၊ ဥပဂမနံ ဥပါဒါနံ၊ စေတနာ ဘဝေါ၊ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ပုရိမကမ္မဘဝသ္မိံ ဣဓ ပဋိသန္ဓိယာ ပစ္စယာ’’တိ (ပဋိ။ မ။ ၁။၄၇)။

တတ္ထ ပုရိမကမ္မဘဝသ္မိန္တိ ပုရိမေ ကမ္မဘဝေ၊ အတီတဇာတိယံ ကမ္မဘဝေ ကရိယမာနေတိ အတ္ထော။ မောဟော အဝိဇ္ဇာတိ ယော တဒါ ဒုက္ခာဒီသု မောဟော၊ ယေန မူဠှော ကမ္မံ ကရောတိ၊ သာ အဝိဇ္ဇာ။ အာယူဟနာ သင်္ခါရာတိ တံ ကမ္မံ ကရောတော ပုရိမစေတနာယော၊ ယထာ ‘ဒါနံ ဒဿာမီ’တိ စိတ္တံ ဥပ္ပာဒေတွာ မာသမ္ပိ သံဝစ္ဆရမ္ပိ ဒါနူပကရဏာနိ သဇ္ဇေန္တဿ ဥပ္ပန္နာ ပုရိမစေတနာယော။ ပဋိဂ္ဂါဟကာနံ ပန ဟတ္ထေ ဒက္ခိဏံ ပတိဋ္ဌာပယတော စေတနာ ဘဝေါတိ ဝုစ္စတိ။ ဧကာဝဇ္ဇနေသု ဝါ ဆသု ဇဝနေသု စေတနာ အာယူဟနသင်္ခါရာ နာမ။ သတ္တမာ စေတနာ ဘဝေါ။ ယာ ကာစိ ဝါ ပန စေတနာ ဘဝေါ၊ တံသမ္ပယုတ္တာ အာယူဟနသင်္ခါရာ နာမ။ နိကန္တိ တဏှာတိ ယာ ကမ္မံ ကရောန္တဿ တဿ ဖလေ ဥပ္ပတ္တိဘဝေ နိကာမနာ ပတ္ထနာ သာ တဏှာ နာမ။ ဥပဂမနံ ဥပါဒါနန္တိ ယံ ကမ္မံ ဘဝဿ ပစ္စယဘူတံ၊ ‘ဣဒံ ကတွာ အသုကသ္မိံ နာမ ဌာနေ ကာမေ သေဝိဿာမိ ဥစ္ဆိဇ္ဇိဿာမီ’တိအာဒိနာ နယေန ပဝတ္တံ ဥပဂမနံ ဂဟဏံ ပရာမသနံ – ဣဒံ ဥပါဒါနံ နာမ။ စေတနာ ဘဝေါတိ အာယူဟနာဝသာနေ ဝုတ္တစေတနာ ဘဝေါတိ ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

‘ဣဒါနိ ဖလပဉ္စက’န္တိ ဝိညာဏာဒိ ဝေဒနာဝသာနံ ပါဠိယံ အာဂတမေဝ။ ယထာဟ ‘‘ဣဓ ပဋိသန္ဓိ ဝိညာဏံ၊ ဩက္ကန္တိ နာမရူပံ၊ ပသာဒေါ အာယတနံ၊ ဖုဋ္ဌော ဖဿော၊ ဝေဒယိတံ ဝေဒနာ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဣဓူပပတ္တိဘဝသ္မိံ ပုရေကတဿ ကမ္မဿ ပစ္စယာ’’တိ (ပဋိ။ မ။ ၁။၄၇)။ တတ္ထ ပဋိသန္ဓိ ဝိညာဏန္တိ ယံ ဘဝန္တရပဋိသန္ဓာနဝသေန ဥပ္ပန္နတ္တာ ပဋိသန္ဓီတိ ဝုစ္စတိ၊ တံ ဝိညာဏံ။ ဩက္ကန္တိ နာမရူပန္တိ ယာ ဂဗ္ဘေ ရူပါရူပဓမ္မာနံ ဩက္ကန္တိ၊ အာဂန္တွာ ပဝိသနံ ဝိယ – ဣဒံ နာမရူပံ။ ပသာဒေါ အာယတနန္တိ ဣဒံ စက္ခာဒိပဉ္စာယတနဝသေန ဝုတ္တံ။ ဖုဋ္ဌော ဖဿောတိ ယော အာရမ္မဏံ ဖုဋ္ဌော ဖုသန္တော ဥပ္ပန္နော – အယံ ဖဿော။ ဝေဒယိတံ ဝေဒနာတိ ယံ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏေန ဝါ သဠာယတနပစ္စယေန ဝါ ဖဿေန သဟုပ္ပန္နံ ဝိပါကဝေဒယိတံ၊ သာ ဝေဒနာတိ ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

‘ဣဒါနိ ဟေတဝေါ ပဉ္စာ’တိ တဏှာဒယော ပါဠိယံ အာဂတာဝ တဏှုပါဒါနဘဝါ။ ဘဝေ ပန ဂဟိတေ တဿ ပုဗ္ဗဘာဂါ တံသမ္ပယုတ္တာ ဝါ သင်္ခါရာ ဂဟိတာဝ ဟောန္တိ၊ တဏှုပါဒါနဂ္ဂဟဏေန စ တံသမ္ပယုတ္တာ၊ ယာယ ဝါ မူဠှော ကမ္မံ ကရောတိ သာ အဝိဇ္ဇာ ဂဟိတာဝ ဟောတီတိ ဧဝံ ပဉ္စ။ တေနာဟ ‘‘ဣဓ ပရိပက္ကတ္တာ အာယတနာနံ မောဟော အဝိဇ္ဇာ၊ အာယူဟနာ သင်္ခါရာ၊ နိကန္တိ တဏှာ၊ ဥပဂမနံ ဥပါဒါနံ၊ စေတနာ ဘဝေါ။ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဣဓ ကမ္မဘဝသ္မိံ အာယတိံ ပဋိသန္ဓိယာ ပစ္စယာ’’တိ (ပဋိ။ မ။ ၁။၄၇)။ တတ္ထ ဣဓ ပရိပက္ကတ္တာ အာယတနာနန္တိ ပရိပက္ကာယတနဿ ကမ္မကရဏကာလေ သမ္မောဟော ဒဿိတော။ သေသံ ဥတ္တာနမေဝ။

‘အာယတိံ ဖလပဉ္စက’န္တိ ဝိညာဏာဒီနိ ပဉ္စ။ တာနိ ဇာတိဂ္ဂဟဏေန ဝုတ္တာနိ။ ဇရာမရဏံ ပန တေသံယေဝ ဇရာမရဏံ။ တေနာဟ ‘‘အာယတိံ ပဋိသန္ဓိ ဝိညာဏံ၊ ဩက္ကန္တိ နာမရူပံ၊ ပသာဒေါ အာယတနံ၊ ဖုဋ္ဌော ဖဿော၊ ဝေဒယိတံ ဝေဒနာ။ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ အာယတိံ ဥပပတ္တိဘဝသ္မိံ ဣဓ ကတဿ ကမ္မဿ ပစ္စယာ’’တိ (ပဋိ။ မ။ ၁။၄၇)။ ဧဝမိဒံ ဝီသတိအာကာရာရံ ဟောတိ။

တတ္ထ ပုရိမဘဝသ္မိံ ပဉ္စ ကမ္မသမ္ဘာရာ၊ ဧတရဟိ ပဉ္စ ဝိပါကသမ္ဘာရာ၊ ဧတရဟိ ပဉ္စ ကမ္မသမ္ဘာရာ၊ အနာဂတေ ပဉ္စ ဝိပါကဓမ္မာတိ ဒသ ဓမ္မာ ကမ္မံ၊ ဒသ ဝိပါကောတိ။ ဒွီသု ဌာနေသု ကမ္မံ ကမ္မံ နာမ၊ ဒွီသု ဌာနေသု ဝိပါကော ဝိပါကော နာမာတိ သဗ္ဗမ္ပေတံ ဘဝစက္ကံ ပစ္စယာကာရဝဋ္ဋံ ကမ္မဉ္စေဝ ကမ္မဝိပါကော စ။ တထာ ဒွီသု ဌာနေသု ကမ္မံ ကမ္မသင်္ခေပေါ၊ ဒွီသု ဌာနေသု ဝိပါကော ဝိပါကသင်္ခေပေါတိ သဗ္ဗမ္ပေတံ ကမ္မသင်္ခေပေါ စေဝ ဝိပါကသင်္ခေပေါ စ။ ဒွီသု ဌာနေသု ကမ္မံ ကမ္မဝဋ္ဋံ၊ ဒွီသု ဌာနေသု ဝိပါကော ဝိပါကဝဋ္ဋန္တိ သဗ္ဗမ္ပေတံ ကမ္မဝဋ္ဋဉ္စေဝ ဝိပါကဝဋ္ဋဉ္စ။ တထာ ဒွီသု ဌာနေသု ကမ္မံ ကမ္မဘဝေါ၊ ဒွီသု ဌာနေသု ဝိပါကော ဝိပါကဘဝေါတိ သဗ္ဗမ္ပေတံ ကမ္မဘဝေါ စေဝ ဝိပါကဘဝေါ စ။ ဒွီသု ဌာနေသု ကမ္မံ ကမ္မပဝတ္တံ ၊ ဒွီသု ဌာနေသု ဝိပါကော ဝိပါကပဝတ္တန္တိ သဗ္ဗမ္ပေတံ ကမ္မပဝတ္တဉ္စေဝ ဝိပါကပဝတ္တဉ္စ။ တထာ ဒွီသု ဌာနေသု ကမ္မံ ကမ္မသန္တတိ၊ ဒွီသု ဝိပါကော ဝိပါကသန္တတီတိ သဗ္ဗမ္ပေတံ ကမ္မသန္တတိ စေဝ ဝိပါကသန္တတိ စ။ ဒွီသု ဌာနေသု ကမ္မံ ကိရိယာ နာမ၊ ဒွီသု ဝိပါကော ကိရိယာဖလံ နာမာတိ သဗ္ဗမ္ပေတံ ကိရိယာ စေဝ ကိရိယာဖလဉ္စာတိ။

ဧဝံ သမုပ္ပန္နမိဒံ သဟေတုကံ၊

ဒုက္ခံ အနိစ္စံ စလမိတ္တရဒ္ဓုဝံ၊

ဓမ္မေဟိ ဓမ္မာ ပဘဝန္တိ ဟေတုသော၊

န ဟေတ္ထ အတ္တာဝ ပရောဝ ဝိဇ္ဇတိ။

ဓမ္မာ ဓမ္မေ သဉ္ဇနေန္တိ၊ ဟေတုသမ္ဘာရပစ္စယာ၊

ဟေတူနဉ္စ နိရောဓာယ၊ ဓမ္မော ဗုဒ္ဓေန ဒေသိတော၊

ဟေတူသု ဥပရုဒ္ဓေသု၊ ဆိန္နံ ဝဋ္ဋံ န ဝဋ္ဋတိ။

ဧဝံ ဒုက္ခန္တကိရိယာယ၊ ဗြဟ္မစရိယီဓ ဝိဇ္ဇတိ၊

သတ္တေ စ နူပလဗ္ဘန္တေ၊ နေဝုစ္ဆေဒေါ န သဿတံ။

တိဝဋ္ဋမနဝဋ္ဌိတံ ဘမတီတိ ဧတ္ထ ပန သင်္ခါရဘဝါ ကမ္မဝဋ္ဋံ၊ အဝိဇ္ဇာတဏှူပါဒါနာနိ ကိလေသဝဋ္ဋံ၊ ဝိညာဏနာမရူပသဠာယတနဖဿဝေဒနာ ဝိပါကဝဋ္ဋန္တိ ဣမေဟိ တီဟိ ဝဋ္ဋေဟိ တိဝဋ္ဋမိဒံ ဘဝစက္ကံ ယာဝ ကိလေသဝဋ္ဋံ န ဥပစ္ဆိဇ္ဇတိ တာဝ အနုပစ္ဆိန္နပစ္စယတ္တာ အနဝဋ္ဌိတံ ပုနပ္ပုနံ ပရိဝဋ္ဋနတော ဘမတိယေဝါတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

တယိဒမေဝံ ဘမမာနံ –

သစ္စပ္ပဘဝတော ကိစ္စာ၊ ဝါရဏာ ဥပမာဟိ စ၊

ဂမ္ဘီရနယဘေဒါ စ၊ ဝိညာတဗ္ဗံ ယထာရဟံ။

တတ္ထ ယသ္မာ ကုသလာကုသလကမ္မံ အဝိသေသေန သမုဒယသစ္စန္တိ သစ္စဝိဘင်္ဂေ ဝုတ္တံ၊ တသ္မာ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာတိ အဝိဇ္ဇာယ သင်္ခါရာ ဒုတိယသစ္စပ္ပဘဝံ ဒုတိယသစ္စံ၊ သင်္ခါရေဟိ ဝိညာဏံ ဒုတိယသစ္စပ္ပဘဝံ ပဌမသစ္စံ၊ ဝိညာဏာဒီဟိ နာမရူပါဒီနိ ဝိပါကဝေဒနာပရိယောသာနာနိ ပဌမသစ္စပ္ပဘဝံ ပဌမသစ္စံ၊ ဝေဒနာယ တဏှာ ပဌမသစ္စပ္ပဘဝံ ဒုတိယသစ္စံ၊ တဏှာယ ဥပါဒါနံ ဒုတိယသစ္စပ္ပဘဝံ ဒုတိယသစ္စံ၊ ဥပါဒါနတော ဘဝေါ ဒုတိယသစ္စပ္ပဘဝံ ပဌမဒုတိယသစ္စဒွယံ၊ ဘဝတော ဇာတိ ဒုတိယသစ္စပ္ပဘဝံ ပဌမသစ္စံ၊ ဇာတိယာ ဇရာမရဏံ ပဌမသစ္စပ္ပဘဝံ ပဌမသစ္စန္တိ။ ဧဝံ တာဝိဒံ ‘သစ္စပ္ပဘဝတော’ ဝိညာတဗ္ဗံ ယထာရဟံ။

ယသ္မာ ပနေတ္ထ အဝိဇ္ဇာ ဝတ္ထူသု စ သတ္တေ သမ္မောဟေတိ ပစ္စယော စ ဟောတိ သင်္ခါရာနံ ပါတုဘာဝါယ၊ တထာ သင်္ခါရာ သင်္ခတဉ္စ အဘိသင်္ခရောန္တိ ပစ္စယာ စ ဟောန္တိ ဝိညာဏဿ၊ ဝိညာဏမ္ပိ ဝတ္ထုဉ္စ ပဋိဇာနာတိ ပစ္စယော စ ဟောတိ နာမရူပဿ၊ နာမရူပမ္ပိ အညမညဉ္စ ဥပတ္ထမ္ဘေတိ ပစ္စယော စ ဟောတိ သဠာယတနဿ၊ သဠာယတနမ္ပိ သဝိသယေ စ ဝတ္တတိ ပစ္စယော စ ဟောတိ ဖဿဿ၊ ဖဿောပိ အာရမ္မဏဉ္စ ဖုသတိ ပစ္စယော စ ဟောတိ ဝေဒနာယ၊ ဝေဒနာပိ အာရမ္မဏရသဉ္စ အနုဘဝတိ ပစ္စယော စ ဟောတိ တဏှာယ၊ တဏှာပိ ရဇ္ဇနီယေ စ ဓမ္မေ ရဇ္ဇတိ ပစ္စယော စ ဟောတိ ဥပါဒါနဿ၊ ဥပါဒါနမ္ပိ ဥပါဒါနီယေ စ ဓမ္မေ ဥပါဒိယတိ ပစ္စယော စ ဟောတိ ဘဝဿ၊ ဘဝေါပိ နာနာဂတီသု စ ဝိက္ခိပတိ ပစ္စယော စ ဟောတိ ဇာတိယာ၊ ဇာတိပိ ခန္ဓေ စ ဇနေတိ တေသံ အဘိနိဗ္ဗတ္တိဘာဝေန ပဝတ္တတာ ပစ္စယော စ ဟောတိ ဇရာမရဏဿ၊ ဇရာမရဏမ္ပိ ခန္ဓာနံ ပါကဘေဒဘာဝဉ္စ အဓိတိဋ္ဌတိ ပစ္စယော စ ဟောတိ ဘဝန္တရပါတုဘာဝါယ သောကာဒီနံ အဓိဋ္ဌာနတ္တာ၊ တသ္မာ သဗ္ဗပဒေသု ဒွိဓာ ပဝတ္တ‘ကိစ္စတော’ပိ ဣဒံ ဝိညာတဗ္ဗံ ယထာရဟံ။

ယသ္မာ စေတ္ထ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ’’တိ ဣဒံ ကာရကဒဿနနိဝါရဏံ၊ ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏ’’န္တိ အတ္တသင်္ကန္တိဒဿနနိဝါရဏံ၊ ‘‘ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပ’’န္တိ အတ္တာတိပရိကပ္ပိတဝတ္ထုဘေဒဒဿနတော ဃနသညာနိဝါရဏံ၊ ‘‘နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတန’’န္တိအာဒီသု ‘‘အတ္တာ ပဿတိ…ပေ… ဝိဇာနာတိ ဖုသတိ ဝေဒယတိ တဏှိယတိ ဥပါဒိယတိ ဘဝတိ ဇာယတိ ဇီယတိ မီယတီ’’တိ ဧဝမာဒိဒဿနနိဝါရဏံ၊ တသ္မာ မိစ္ဆာဒဿနနိဝါရဏတောပေတံ ဘဝစက္ကံ ‘နိဝါရဏတော’ ဝိညာတဗ္ဗံ ယထာရဟံ။

ယသ္မာ ပနေတ္ထ သလက္ခဏသာမညလက္ခဏဝသေန ဓမ္မာနံ အဒဿနတော အန္ဓော ဝိယ အဝိဇ္ဇာ ၊ အန္ဓဿ ဥပက္ခလနံ ဝိယ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ၊ ဥပက္ခလိတဿ ပတနံ ဝိယ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ၊ ပတိတဿ ဂဏ္ဍပါတုဘာဝေါ ဝိယ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ၊ ဂဏ္ဍဘေဒပီဠကာ ဝိယ နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနံ၊ ဂဏ္ဍပီဠကာဃဋ္ဋနံ ဝိယ သဠာယတနပစ္စယာ ဖဿော၊ ဃဋ္ဋနဒုက္ခံ ဝိယ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ၊ ဒုက္ခဿ ပဋိကာရာဘိလာသော ဝိယ ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ၊ ပဋိကာရာဘိလာသေန အသပ္ပာယဂ္ဂဟဏံ ဝိယ တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ၊ ဥပါဒိန္နအသပ္ပာယာလေပနံ ဝိယ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ၊ အသပ္ပာယာလေပနေန ဂဏ္ဍဝိကာရပါတုဘာဝေါ ဝိယ ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ၊ ဂဏ္ဍဝိကာရတော ဂဏ္ဍဘေဒေါ ဝိယ ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။

ယသ္မာ ဝါ ပနေတ္ထ အဝိဇ္ဇာ အပ္ပဋိပတ္တိမိစ္ဆာပဋိပတ္တိဘာဝေန သတ္တေ အဘိဘဝတိ ပဋလံ ဝိယ အက္ခီနိ၊ တဒဘိဘူတော စ ဗာလော ပေါနောဗ္ဘဝိကေဟိ သင်္ခါရေဟိ အတ္တာနံ ဝေဌေတိ ကောသကာရကိမိ ဝိယ ကောသပ္ပဒေသေဟိ၊ သင်္ခါရပရိဂ္ဂဟိတံ ဝိညာဏံ ဂတီသု ပတိဋ္ဌံ လဘတိ ပရိဏာယကပရိဂ္ဂဟိတော ဝိယ ရာဇကုမာရော ရဇ္ဇေ၊ ဥပပတ္တိနိမိတ္တံ ပရိကပ္ပနတော ဝိညာဏံ ပဋိသန္ဓိယံ အနေကပ္ပကာရံ နာမရူပံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေတိ မာယာကာရော ဝိယ မာယံ၊ နာမရူပေ ပတိဋ္ဌိတံ သဠာယတနံ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ ပါပုဏာတိ သုဘူမိယံ ပတိဋ္ဌိတော ဝနပ္ပဂုမ္ဗော ဝိယ၊ အာယတနဃဋ္ဋနတော ဖဿော ဇာယတိ အရဏီသဟိတာဘိမဒ္ဒနတော အဂ္ဂိ ဝိယ၊ ဖဿေန ဖုဋ္ဌဿ ဝေဒနာ ပါတုဘဝတိ အဂ္ဂိနာ ဖုဋ္ဌဿ ဍာဟော ဝိယ၊ ဝေဒယမာနဿ တဏှာ ဝဍ္ဎတိ လောဏူဒကံ ပိဝတော ပိပါသာ ဝိယ၊ တသိတော ဘဝေသု အဘိလာသံ ကရောတိ ပိပါသိတော ဝိယ ပါနီယေ၊ တဒဿုပါဒါနံ ဥပါဒါနေန ဘဝံ ဥပါဒိယတိ အာမိသလောဘေန မစ္ဆော ဗဠိသံ ဝိယ၊ ဘဝေ သတိ ဇာတိ ဟောတိ ဗီဇေ သတိ အင်္ကုရော ဝိယ၊ ဇာတဿ အဝဿံ ဇရာမရဏံ ဥပ္ပန္နဿ ရုက္ခဿ ပတနံ ဝိယ၊ တသ္မာ ဧဝံ ‘ဥပမာဟိ’ ပေတံ ဘဝစက္ကံ ဝိညာတဗ္ဗံ ယထာရဟံ။

ယသ္မာ စ ဘဂဝတာ အတ္ထတောပိ ဓမ္မတောပိ ဒေသနာတောပိ ပဋိဝေဓတောပိ ဂမ္ဘီရဘာဝံ သန္ဓာယ ‘‘ဂမ္ဘီရော စာယံ၊ အာနန္ဒ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒေါ ဂမ္ဘီရာဝဘာသော စာ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၉၅၊ သံ။ နိ။ ၂။၆၀) ဝုတ္တံ၊ တသ္မာ ‘ဂမ္ဘီရဘေဒတော’ပေတံ ဘဝစက္ကံ ဝိညာတဗ္ဗံ ယထာရဟံ။

တတ္ထ ယသ္မာ န ဇာတိတော ဇရာမရဏံ န ဟောတိ၊ န စ ဇာတိံ ဝိနာ အညတော ဟောတိ၊ ဣတ္ထဉ္စ ဇာတိတော သမုဒါဂစ္ဆတီတိ ဧဝံ ဇာတိပစ္စယသမုဒါဂတဋ္ဌဿ ဒုရဝဗောဓနီယတော ဇရာမရဏဿ ဇာတိပစ္စယသမ္ဘူတသမုဒါဂတဋ္ဌော ဂမ္ဘီရော၊ တထာ ဇာတိယာ ဘဝပစ္စယ…ပေ… သင်္ခါရာနံ အဝိဇ္ဇာပစ္စယသမ္ဘူတသမုဒါဂတဋ္ဌော ဂမ္ဘီရော၊ တသ္မာ ဣဒံ ဘဝစက္ကံ အတ္ထဂမ္ဘီရန္တိ။ အယံ တာဝေတ္ထ ‘အတ္ထဂမ္ဘီရတာ’ ဟေတုဖလဉှိ အတ္ထောတိ ဝုစ္စတိ၊ ယထာဟ ‘‘ဟေတုဖလေ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ’’တိ (ဝိဘ။ ၇၂၀)။

ယသ္မာ ပန ယေနာကာရေန ယဒဝတ္ထာ စ အဝိဇ္ဇာ တေသံ တေသံ သင်္ခါရာနံ ပစ္စယော ဟောတိ၊ တဿ ဒုရဝဗောဓနီယတော အဝိဇ္ဇာယ သင်္ခါရာနံ ပစ္စယဋ္ဌော ဂမ္ဘီရော၊ တထာ သင်္ခါရာနံ…ပေ… ဇာတိယာ ဇရာမရဏဿ ပစ္စယဋ္ဌော ဂမ္ဘီရော၊ တသ္မာ ဣဒံ ဘဝစက္ကံ ဓမ္မဂမ္ဘီရန္တိ အယမေတ္ထ ‘ဓမ္မဂမ္ဘီရတာ’ ဟေတုနော ဟိ ဓမ္မောတိ နာမံ၊ ယထာဟ ‘‘ဟေတုမှိ ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ’’တိ။

ယသ္မာ စဿ တေန တေန ကာရဏေန တထာ တထာ ပဝတ္တေတဗ္ဗတ္တာ ဒေသနာပိ ဂမ္ဘီရာ၊ န တတ္ထ သဗ္ဗညုတဉာဏတော အညံ ဉာဏံ ပတိဋ္ဌံ လဘတိ၊ တထာ ဟေတံ ကတ္ထစိ သုတ္တေ အနုလောမတော၊ ကတ္ထစိ ပဋိလောမတော၊ ကတ္ထစိ အနုလောမပဋိလောမတော၊ ကတ္ထစိ ဝေမဇ္ဈတော ပဋ္ဌာယ အနုလောမတော ဝါ ပဋိလောမတော ဝါ၊ ကတ္ထစိ တိသန္ဓိစတုသင်္ခေပံ၊ ကတ္ထစိ ဒွိသန္ဓိတိသင်္ခေပံ၊ ကတ္ထစိ ဧကသန္ဓိဒွိသင်္ခေပံ ဒေသိတံ၊ တသ္မာ ဣဒံ ဘဝစက္ကံ ဒေသနာဂမ္ဘီရန္တိ အယံ ဒေသနာဂမ္ဘီရတာ။

ယသ္မာ ပနေတ္ထ ယော အဝိဇ္ဇာဒီနံ သဘာဝေါ၊ ယေန ပဋိဝိဒ္ဓေန အဝိဇ္ဇာဒယော ဓမ္မာ သလက္ခဏတော ပဋိဝိဒ္ဓါ ဟောန္တိ၊ သော ဒုပ္ပရိယောဂါဟတ္တာ ဂမ္ဘီရော၊ တသ္မာ ဣဒံ ဘဝစက္ကံ ပဋိဝေဓဂမ္ဘီရံ။ တထာ ဟေတ္ထ အဝိဇ္ဇာယ အညာဏာဒဿနသစ္စာသမ္ပဋိဝေဓဋ္ဌော ဂမ္ဘီရော၊ သင်္ခါရာနံ အဘိသင်္ခရဏာယူဟနသရာဂဝိရာဂဋ္ဌော၊ ဝိညာဏဿ သုညတအဗျာပါရအသင်္ကန္တိပဋိသန္ဓိပါတုဘာဝဋ္ဌော ၊ နာမရူပဿ ဧကုပ္ပာဒဝိနိဗ္ဘောဂါဝိနိဗ္ဘောဂနမနရုပ္ပနဋ္ဌော၊ သဠာယတနဿ အဓိပတိလောကဒွါရခေတ္တဝိသယဝိသယီဘာဝဋ္ဌော၊ ဖဿဿ ဖုသနသင်္ဃဋ္ဋနသင်္ဂတိသန္နိပါတဋ္ဌော၊ ဝေဒနာယ အာရမ္မဏရသာနုဘဝနသုခဒုက္ခမဇ္ဈတ္တဘာဝနိဇ္ဇီဝဝေဒယိတဋ္ဌော၊ တဏှာယ အဘိနန္ဒိတဇ္ဈောသာနသရိတာလတာနဒီတဏှာသမုဒ္ဒဒုပ္ပူရဏဋ္ဌော၊ ဥပါဒါနဿ အာဒါနဂ္ဂဟဏာဘိနိဝေသပရာမာသဒုရတိက္ကမနဋ္ဌော၊ ဘဝဿ အာယူဟနာဘိသင်္ခရဏယောနိဂတိဌိတိနိဝါသေသု ခိပနဋ္ဌော၊ ဇာတိယာ ဇာတိသဉ္ဇာတိဩက္ကန္တိနိဗ္ဗတ္တိပါတုဘာဝဋ္ဌော၊ ဇရာမရဏဿ ခယဝယဘေဒဝိပရိဏာမဋ္ဌော ဂမ္ဘီရောတိ အယမေတ္ထ ပဋိဝေဓဂမ္ဘီရတာ။

ယသ္မာ ပနေတ္ထ ဧကတ္တနယော၊ နာနတ္တနယော၊ အဗျာပါရနယော၊ ဧဝံဓမ္မတာနယောတိ စတ္တာရော အတ္ထနယာ ဟောန္တိ ၊ တသ္မာ ‘နယဘေဒတော’ပေတံ ဘဝစက္ကံ ဝိညာတဗ္ဗံ ယထာရဟံ။ တတ္ထ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ၊ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏ’’န္တိ ဧဝံ ဗီဇဿ အင်္ကုရာဒိဘာဝေန ရုက္ခဘာဝပ္ပတ္တိ ဝိယ သန္တာနာနုပစ္ဆေဒေါ ‘ဧကတ္တနယော’ နာမ၊ ယံ သမ္မာ ပဿန္တော ဟေတုဖလသမ္ဗန္ဓေန ပဝတ္တမာနဿ သန္တာနဿ အနုပစ္ဆေဒါဝဗောဓတော ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိံ ပဇဟတိ၊ မိစ္ဆာ ပဿန္တော ဟေတုဖလသမ္ဗန္ဓေန ပဝတ္တမာနဿ သန္တာနာနုပစ္ဆေဒဿ ဧကတ္တဂ္ဂဟဏတော သဿတဒိဋ္ဌိံ ဥပါဒိယတိ။

အဝိဇ္ဇာဒီနံ ပန ယထာသကလက္ခဏဝဝတ္ထာနံ ‘နာနတ္တနယော’ နာမ၊ ယံ သမ္မာ ပဿန္တော နဝနဝါနံ ဥပ္ပာဒဒဿနတော သဿတဒိဋ္ဌိံ ပဇဟတိ၊ မိစ္ဆာ ပဿန္တော ဧကသန္တာနပတိတဿ ဘိန္နသန္တာနဿေဝ နာနတ္တဂ္ဂဟဏတော ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိံ ဥပါဒိယတိ။

အဝိဇ္ဇာယ ‘သင်္ခါရာ မယာ ဥပ္ပာဒေတဗ္ဗာ’၊ သင်္ခါရာနံ ဝါ ‘ဝိညာဏံ အမှေဟီ’တိ ဧဝမာဒိဗျာပါရာဘာဝေါ ‘အဗျာပါရနယော’ နာမ၊ ယံ သမ္မာ ပဿန္တော ကာရကဿ အဘာဝါဝဗောဓတော အတ္တဒိဋ္ဌိံ ပဇဟတိ၊ မိစ္ဆာ ပဿန္တော ယော အသတိပိ ဗျာပါရေ အဝိဇ္ဇာဒီနံ သဘာဝနိယမသိဒ္ဓါ ဟေတုဘာဝေါ တဿ အဂ္ဂဟဏတော အကိရိယဒိဋ္ဌိံ ဥပါဒိယတိ။

အဝိဇ္ဇာဒီဟိ ပန ကာရဏေဟိ သင်္ခါရာဒီနံယေဝ သမ္ဘဝေါ ခီရာဒီဟိ ဒဓိအာဒီနံ ဝိယ၊ န အညေသန္တိ အယံ ‘ဧဝံဓမ္မတာနယော’ နာမ၊ ယံ သမ္မာ ပဿန္တော ပစ္စယာနုရူပတော ဖလာဝဗောဓတော အဟေတုကဒိဋ္ဌိဉ္စ အကိရိယဒိဋ္ဌိဉ္စ ပဇဟတိ၊ မိစ္ဆာ ပဿန္တော ပစ္စယာနုရူပံ ဖလပ္ပဝတ္တိံ အဂ္ဂဟေတွာ ယတော ကုတောစိ ယဿ ကဿစိ အသမ္ဘဝဂ္ဂဟဏတော အဟေတုကဒိဋ္ဌိဉ္စေဝ နိယတဝါဒဉ္စ ဥပါဒိယတီတိ ဧဝမိဒံ ဘဝစက္ကံ –

သစ္စပ္ပဘဝတော ကိစ္စာ၊ ဝါရဏာ ဥပမာဟိ စ၊

ဂမ္ဘီရနယဘေဒါ စ၊ ဝိညာတဗ္ဗံ ယထာရဟံ။

ဣဒဉှိ ဂမ္ဘီရတော အဂါဓံ နာနာနယဂ္ဂဟဏတော ဒုရဘိယာနံ ဉာဏာသိနာ သမာဓိပဝရသိလာယံ သုနိသိတေန –

ဘဝစက္ကမပဒါလေတွာ ၊

အသနိဝိစက္ကမိဝ နိစ္စနိမ္မထနံ၊

သံသာရဘယမတီတော၊

န ကောစိ သုပိနန္တရေပျတ္ထိ။

ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ ဘဂဝတာ – ‘‘ဂမ္ဘီရော စာယံ၊ အာနန္ဒ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒေါ ဂမ္ဘီရာဝဘာသော စ။ ဧတဿ၊ အာနန္ဒ၊ ဓမ္မဿ အနနုဗောဓာ အပ္ပဋိဝေဓာ ဧဝမယံ ပဇာ တန္တာကုလကဇာတာ ကုလဂဏ္ဌိကဇာတာ မုဉ္ဇပဗ္ဗဇဘူတာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ သံသာရံ နာတိဝတ္တတီ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၉၅၊ သံ။ နိ။ ၂။၆၀)။ တသ္မာ အတ္တနော ဝါ ပရေသံ ဝါ ဟိတာယ သုခါယ ပဋိပန္နော အဝသေသကိစ္စာနိ ပဟာယ –

ဂမ္ဘီရေ ပစ္စယာကာရ-ပ္ပဘေဒေ ဣဓ ပဏ္ဍိတော၊

ယထာ ဂါဓံ လဘေထေဝ-မနုယုဉ္ဇေ သဒါ သတောတိ။

သုတ္တန္တဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ။

၂။ အဘိဓမ္မဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ

၂၄၃။ ဧဝံ မဟာပထဝိံ ပတ္ထရန္တော ဝိယ အာကာသံ ဝိတ္ထာရယန္တော ဝိယ စ သဗ္ဗဓမ္မေသု အပ္ပဋိဟတဉာဏော သတ္ထာ သုတ္တန္တဘာဇနီယေ နိဂ္ဂဏ္ဌိံ နိဇ္ဇဋံ ပစ္စယာကာရံ နာနာစိတ္တဝသေန ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ယသ္မာ န ကေဝလံ အယံ ပစ္စယာကာရော နာနာစိတ္တေသုယေဝ ဟောတိ၊ ဧကစိတ္တေပိ ဟောတိယေဝ၊ တသ္မာ အဘိဓမ္မဘာဇနီယဝသေန ဧကစိတ္တက္ခဏိကံ ပစ္စယာကာရံ နာနပ္ပကာရတော ဒဿေတုံ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရောတိအာဒိနာ နယေန မာတိကံ တာဝ ဌပေသိ။ ဧဝံ ဌပိတာယ ပန မာတိကာယ –

အဝိဇ္ဇာဒီဟိ မူလေဟိ၊ နဝ မူလပဒါ နဝ၊

နယာ တတ္ထ စတုက္ကာနိ၊ ဝါရဘေဒဉ္စ ဒီပယေ။

တတြာယံ ဒီပနာ – ဧတ္ထ ဟိ အဝိဇ္ဇာသင်္ခါရဝိညာဏနာမဆဋ္ဌာယတနဖဿဝေဒနာတဏှာဥပါဒါနပ္ပဘေဒေဟိ အဝိဇ္ဇာဒီဟိ နဝဟိ မူလပဒေဟိ အဝိဇ္ဇာဒိကော၊ သင်္ခါရာဒိကော၊ ဝိညာဏာဒိကော၊ နာမာဒိကော၊ ဆဋ္ဌာယတနာဒိကော၊ ဖဿာဒိကော၊ ဝေဒနာဒိကော၊ တဏှာဒိကော၊ ဥပါဒါနာဒိကောတိ ဣမေ နဝ မူလပဒါ နဝ နယာ ဟောန္တိ။

တေသု ယော တာဝ အယံ အဝိဇ္ဇာဒိကော နယော၊ တတ္ထ ပစ္စယစတုက္ကံ၊ ဟေတုစတုက္ကံ၊ သမ္ပယုတ္တစတုက္ကံ၊ အညမညစတုက္ကန္တိ စတ္တာရိ စတုက္ကာနိ ဟောန္တိ။ ယထာ စေတ္ထ ဧဝံ သေသေသုပီတိ ဧကေကသ္မိံ နယေ စတုန္နံ စတုန္နံ စတုက္ကာနံ ဝသေန ဆတ္တိံသ စတုက္ကာနိ။ တတ္ထ ဧကေကေန စတုက္ကေန စတုန္နံ စတုန္နံ ဝါရာနံ သင်္ဂဟိတတ္တာ စတုန္နမ္ပိ စတုက္ကာနံ ဝသေန ဧကေကသ္မိံ နယေ သောဠသ သောဠသ ဝါရာတိ စတုစတ္တာလီသာဓိကံ ဝါရသတံ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

၁။ ပစ္စယစတုက္ကံ

တတ္ထ ယဒေတံ သဗ္ဗပဌမေ အဝိဇ္ဇာမူလကေ နယေ ပစ္စယစတုက္ကံ၊ တသ္မိံ ပဌမော နာမရူပဋ္ဌာနေ နာမဿ၊ သဠာယတနဋ္ဌာနေ ဆဋ္ဌာယတနဿ စ ဝုတ္တတ္တာ အပရိပုဏ္ဏအင်္ဂဒွယယုတ္တော ဒွါဒသင်္ဂိကဝါရော နာမ။ ဒုတိယော နာမရူပဋ္ဌာနေ နာမဿေဝ၊ သဠာယတနဋ္ဌာနေ စ န ကဿစိ ဝုတ္တတ္တာ အပရိပုဏ္ဏဧကင်္ဂယုတ္တော ဧကာဒသင်္ဂိကဝါရော နာမ။ တတိယော သဠာယတနဋ္ဌာနေ ဆဋ္ဌာယတနဿ ဝုတ္တတ္တာ ပရိပုဏ္ဏဧကင်္ဂယုတ္တော ဒွါဒသင်္ဂိကဝါရော နာမ။ စတုတ္ထော ပန ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသင်္ဂိကောယေဝ။

တတ္ထ သိယာ – အယမ္ပိ ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿောတိ ဝုတ္တတ္တာ အပရိပုဏ္ဏေကင်္ဂယုတ္တောယေဝါတိ? န၊ တဿ အနင်္ဂတ္တာ။ ဖဿောယေဝ ဟေတ္ထ အင်္ဂံ၊ န ဆဋ္ဌာယတနံ။ တသ္မာ တဿ အနင်္ဂတ္တာ နာယံ အပရိပုဏ္ဏေကင်္ဂယုတ္တောတိ။ အဋ္ဌကထာယံ ပန ဝုတ္တံ – ‘‘ပဌမော သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကဋ္ဌေန ၊ ဒုတိယော ပစ္စယဝိသေသဋ္ဌေန၊ တတိယော ဂဗ္ဘသေယျကသတ္တာနံ ဝသေန၊ စတုတ္ထော ဩပပါတိကသတ္တာနံ ဝသေန ဂဟိတော။ တထာ ပဌမော သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကဋ္ဌေန၊ ဒုတိယော ပစ္စယဝိသေသဋ္ဌေန၊ တတိယော အပရိပုဏ္ဏာယတနဝသေန၊ စတုတ္ထော ပရိပုဏ္ဏာယတနဝသေန ဂဟိတော။ တထာ ပဌမော သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကဋ္ဌေန၊ ဒုတိယော မဟာနိဒါနသုတ္တန္တဝသေန (ဒီ။ နိ။ ၂။၉၅ အာဒယော)၊ တတိယော ရူပဘဝဝသေန၊ စတုတ္ထော ကာမဘဝဝသေန ဂဟိတော’’တိ။

တတ္ထ ပဌမော ဣမေသု ဒုတိယာဒီသု တီသု ဝါရေသု န ကတ္ထစိ န ပဝိသတီတိ သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကောတိ ဝုတ္တော။ သေသာနံ ဝိသေသော ပရတော အာဝိဘဝိဿတိ။ တဿာဝိဘာဝတ္ထံ –

ယံ ယတ္ထ အညထာ ဝုတ္တံ၊ အဝုတ္တဉ္စာပိ ယံ ယဟိံ၊

ယံ ယထာ ပစ္စယော ယဿ၊ တံ သဗ္ဗမုပလက္ခယေ။

တတြာယံ နယော – အဝိသေသေန တာဝ စတူသုပိ ဧတေသု သုတ္တန္တဘာဇနိယေ ဝိယ သင်္ခါရာတိ အဝတွာ သင်္ခါရောတိ ဝုတ္တံ၊ တံ ကသ္မာတိ? ဧကစိတ္တက္ခဏိကတ္တာ။ တတြ ဟိ နာနာစိတ္တက္ခဏိကော ပစ္စယာကာရော ဝိဘတ္တော။ ဣဓ ဧကစိတ္တက္ခဏိကော အာရဒ္ဓါ။ ဧကစိတ္တက္ခဏေ စ ဗဟူ စေတနာ န သန္တီတိ သင်္ခါရာတိ အဝတွာ သင်္ခါရောတိ ဝုတ္တံ။

ပဌမဝါရေ ပနေတ္ထ ဧကစိတ္တက္ခဏပရိယာပန္နဓမ္မသင်္ဂဟဏတော သဗ္ဗဋ္ဌာနသာဓာရဏတော စ ရူပံ ဆဍ္ဍေတွာ ‘‘ဝိညာဏပစ္စယာ နာမ’’န္တွေဝ ဝုတ္တံ။ တဉှိ ဧကစိတ္တက္ခဏပရိယာပန္နံ သဗ္ဗဋ္ဌာနသာဓာရဏဉ္စ၊ န ကတ္ထစိ ဝိညာဏပ္ပဝတ္တိဋ္ဌာနေ န ပဝတ္တတိ။ ယသ္မာ စ ဧကစိတ္တက္ခဏပရိယာပန္နော ဧကောဝေတ္ထ ဖဿော၊ တသ္မာ တဿာနုရူပံ ပစ္စယဘူတံ အာယတနံ ဂဏှန္တော သဠာယတနဋ္ဌာနေ ‘‘နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတန’’န္တိ ဧကံ မနာယတနံယေဝ အာဟ။ တဉှိ ဧကဿ အကုသလဖဿဿ အနုရူပံ ပစ္စယဘူတံ။ ကာမဉ္စေတံ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏန္တိ ဧတ္ထာပိ ဝုတ္တံ၊ ဟေတုဖလဝိသေသဒဿနတ္ထံ ပန အင်္ဂပုဏ္ဏတ္ထဉ္စ ပုန ဣဓ ဂဟိတံ။ တတြ ဟိ ဧတဿ ဝိသေသေန သင်္ခါရော ဟေတု၊ အဝိသေသေန နာမံ ဖလံ။ ဣဓ ပနဿ အဝိသေသေန နာမံ ဟေတု၊ ဝိသေသေန ဖဿော ဖလန္တိ။ သောကာဒယော ပန ယသ္မာ သဗ္ဗေ ဧကစိတ္တက္ခဏေ န သမ္ဘဝန္တိ၊ သဗ္ဗသ္မိဉ္စ စိတ္တပ္ပဝတ္တိဋ္ဌာနေ စေဝ စိတ္တေ စ န ပဝတ္တန္တိ၊ တသ္မာ န ဂဟိတာ။ ဇာတိဇရာမရဏာနိ ပန အစိတ္တက္ခဏမတ္တာနိပိ သမာနာနိ စိတ္တက္ခဏေ အန္တောဂဓတ္တာ အင်္ဂပရိပူရဏတ္ထံ ဂဟိတာနိ။ ဧဝံ တာဝေတ္ထ ‘ယံ အညထာ ဝုတ္တံ။ ယဉ္စ အဝုတ္တံ’ တံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ယံ ပနေတ္ထ ဣတော ပရေသု ဝါရေသု ဝုတ္တံ၊ တဿတ္ထော ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယသ္မိံ ယသ္မိံ ပန ဝါရေ ယော ယော ဝိသေသော အာဂတော၊ တံ တံ တတ္ထ တတ္ထေဝ ပကာသယိဿာမ။

‘ယံ ယထာ ပစ္စယော ယဿာ’တိ ဧတ္ထ ပန သင်္ခါရဿ အဝိဇ္ဇာ သမ္ပယုတ္တဓမ္မသာဓာရဏေဟိ သဟဇာတအညမညနိဿယသမ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတပစ္စယေဟိ ဆဟိ ဟေတုပစ္စယေန စာတိ သတ္တဓာ ပစ္စယော။ တတ္ထ ယသ္မာ ပရတော ဟေတုစတုက္ကာဒီနိ တီဏိ စတုက္ကာနိ အဝိဂတသမ္ပယုတ္တအညမညပစ္စယဝသေန ဝုတ္တာနိ၊ တသ္မာ ဣဓ တာနိ အပနေတွာ အဝသေသာနံ ဝသေန အဝိဇ္ဇာ သင်္ခါရဿ စတုဓာ ပစ္စယောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

သင်္ခါရော ဝိညာဏဿ သာဓာရဏေဟိ ဆဟိ၊ ကမ္မာဟာရပစ္စယေဟိ စာတိ အဋ္ဌဓာ ပစ္စယော။ ဣဓ ပန တေယေဝ တယော အပနေတွာ ပဉ္စဓာ။ ဝိညာဏံ နာမဿ သာဓာရဏေဟိ ဆဟိ၊ ဣန္ဒြိယာဟာရာဓိပတီဟိ စာတိ နဝဓာ။ ဣဓ ပန တယော အပနေတွာ ဆဓာ။ နာမံ ဆဋ္ဌာယတနဿ သာဓာရဏေဟိ ဆဟိ။ ကိဉ္စိ ပနေတ္ထ အဓိပတိပစ္စယေန၊ ကိဉ္စိ အာဟာရပစ္စယာဒီဟီတိ အနေကဓာ။ ဣဓ ပန တေယေဝ တယော အပနေတွာ တိဓာ စတုဓာ ပဉ္စဓာ ဝါ။ ဆဋ္ဌာယတနံ ဖဿဿ ယထာ ဝိညာဏံ နာမဿ။ ဧဝံ ဖဿော ဝေဒနာယ သာဓာရဏေဟိ ဆဟိ အာဟာရပစ္စယေန စာတိ သတ္တဓာ။ ဣဓ ပန တေယေဝ တယော အပနေတွာ စတုဓာ။ ဝေဒနာ တဏှာယ သာဓာရဏေဟိ ဆဟိ ဈာနိန္ဒြိယပစ္စယေဟိ စာတိ အဋ္ဌဓာ။ ဣဓ ပန တေယေဝ တယော အပနေတွာ ပဉ္စဓာ။ တဏှာ ဥပါဒါနဿ၊ ယထာ အဝိဇ္ဇာ သင်္ခါရဿ။ ဧဝံ ဥပါဒါနံ ဘဝဿ သာဓာရဏေဟိ ဆဟိ မဂ္ဂပစ္စယေန စာတိ သတ္တဓာ။ ဣဓ ပန တေယေဝ တယော အပနေတွာ စတုဓာ။ ဘဝေါ ဇာတိယာ၊ ယသ္မာ ဇာတီတိ ဣဓ သင်္ခတလက္ခဏံ အဓိပ္ပေတံ၊ တသ္မာ ပရိယာယေန ဥပနိဿယပစ္စယေနေဝ ပစ္စယော။ တထာ ဇာတိ ဇရာမရဏဿာတိ။

ယေ ပန ဧဝံ ဝဒန္တိ – ‘‘ဣမသ္မိံ စတုက္ကေ သဗ္ဗေသမ္ပိ သင်္ခါရာဒီနံ အဝိဇ္ဇာဒယော သဟဇာတပစ္စယေန ပစ္စယာ ဟောန္တိ။ သဟဇာတပစ္စယဝသေနေဝ ဟိ ပဌမဝါရော အာရဒ္ဓါ’’တိ၊ တေ ဘဝါဒီနံ တထာ အဘာဝံ သေသပစ္စယာနဉ္စ သမ္ဘဝံ ဒဿေတွာ ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗာ။ န ဟိ ဘဝေါ ဇာတိယာ သဟဇာတပစ္စယော ဟောတိ၊ န ဇာတိ ဇရာမရဏဿ။ ယေ စေတေသံ သင်္ခရာဒီနံ အဝသေသာ ပစ္စယာ ဝုတ္တာ၊ တေပိ သမ္ဘဝန္တိယေဝ။ တသ္မာ န သက္ကာ ဆဍ္ဍေတုန္တိ။ ဧဝံ တာဝ ပဌမဝါရေ ယံ ယတ္ထ အညထာ ဝုတ္တံ၊ အဝုတ္တဉ္စာပိ ယံ ယဟိံ၊ ယဉ္စ ယထာ ယဿ ပစ္စယော ဟောတိ၊ တံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဒုတိယဝါရာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။

အယံ ပန ဝိသေသော – ဒုတိယဝါရေ ‘‘နာမပစ္စယာ ဖဿော’’တိ ဝတွာ သဠာယတနဋ္ဌာနေ န ကိဉ္စိ ဝုတ္တံ၊ တံ ကိမတ္ထန္တိ? ပစ္စယဝိသေသဒဿနတ္ထဉ္စေဝ မဟာနိဒါနဒေသနာသင်္ဂဟတ္ထဉ္စ။ ဖဿဿ ဟိ န ကေဝလဉ္စ ဆဋ္ဌာယတနမေဝ ပစ္စယော၊ ဝေဒနာက္ခန္ဓာဒယော ပန တယော ခန္ဓာပိ ပစ္စယာယေဝ။ မဟာနိဒါနသုတ္တန္တေ စဿ ‘‘အတ္ထိ ဣဒပ္ပစ္စယာ ဖဿောတိ ဣတိ ပုဋ္ဌေန သတာ၊ အာနန္ဒ၊ အတ္ထီတိဿ ဝစနီယံ။ ကိံ ပစ္စယာ ဖဿောတိ? ဣတိ စေ ဝဒေယျ၊ နာမပစ္စယာ ဖဿောတိ ဣစ္စဿ ဝစနီယ’’န္တိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၉၆)။ ဧဝံ သဠာယတနံ ဆဍ္ဍေတွာ ဧကာဒသင်္ဂိကော ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒေါ ဝုတ္တော။ တသ္မာ ဣမဿ ပစ္စယဝိသေသဿ ဒဿနတ္ထံ ဣမိဿာ စ မဟာနိဒါနသုတ္တန္တဒေသနာယ ပရိဂ္ဂဟတ္ထံ ဒုတိယဝါရေ ‘‘နာမပစ္စယာ ဖဿော’’တိ ဝတွာ သဠာယတနဋ္ဌာနေ န ကိဉ္စိ ဝုတ္တန္တိ။ ဧသ တာဝ ဒုတိယဝါရေ ဝိသေသော။

တတိယဝါရေ ပန ‘‘ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပ’’န္တိ သုတ္တန္တဘာဇနီယေ အာဂတမေဝ စတုတ္ထမင်္ဂံ ဝုတ္တံ၊ တံ ဧကစိတ္တက္ခဏိကတ္တာ ပစ္စယာကာရဿ ဣဓ အယုတ္တန္တိ စေ? တံ နာယုတ္တံ။ ကသ္မာ? သကက္ခဏေ ပစ္စယဘာဝတော။ သစေပိ ဟိ တတ္ထ ရူပံ စိတ္တက္ခဏတော ဥဒ္ဓံ တိဋ္ဌတိ၊ တထာပိဿ တံ ဝိညာဏံ သကက္ခဏေ ပစ္စယော ဟောတိ။ ကထံ? ပုရေဇာတဿ တာဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနဿ အညဿ ဝါ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယေန။ ဝုတ္တဉ္စေတံ ‘‘ပစ္ဆာဇာတာ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ ပုရေဇာတဿ ဣမဿ ကာယဿ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၁၁)။ သဟဇာတဿ ပန စိတ္တသမုဋ္ဌာနဿ နိဿယပစ္စယေန ပစ္စယော။ ယထာဟ ‘‘စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ ရူပါနံ နိဿယပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၈)။

ယဒိ ဧဝံ၊ ပုရိမဝါရေသု ကသ္မာ ဧဝံ န ဝုတ္တန္တိ ? ရူပပ္ပဝတ္တိဒေသံ သန္ဓာယ ဒေသိတတ္တာ။ အယဉှိ ပစ္စယာကာရော ရူပပ္ပဝတ္တိဒေသေ ကာမဘဝေ ဂဗ္ဘသေယျကာနဉ္စေဝ အပရိပုဏ္ဏာယတနဩပပါတိကာနဉ္စ ရူပါဝစရဒေဝါနဉ္စ ဝသေန ဒေသိတော။ တေနေဝေတ္ထ ‘‘နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတန’’န္တိ အဝတွာ ဆဋ္ဌာယတနန္တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ နာမံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယမေဝ။ ရူပံ ပန ဟဒယရူပံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တံ ပနေတဿ ဆဋ္ဌာယတနဿ နိဿယပစ္စယေန စေဝ ပုရေဇာတပစ္စယေန စာတိ ဒွိဓာ ပစ္စယော ဟောတီတိ ဧသ တတိယဝါရေ ဝိသေသော။

စတုတ္ထဝါရော ပန ယောနိဝသေန ဩပပါတိကာနံ၊ အာယတနဝသေန ပရိပုဏ္ဏာယတနာနံ၊ ဘဝဝသေန ကာမာဝစရသတ္တာနံ ဝသေန ဝုတ္တော။ တေနေဝေတ္ထ ‘‘နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတန’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ နာမံ ဆဋ္ဌာယတနဿ သဟဇာတာဒီဟိ၊ စက္ခာယတနာဒီနံ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယေန။ ရူပေ ဟဒယရူပံ ဆဋ္ဌာယတနဿ နိဿယပစ္စယပုရေဇာတပစ္စယေဟိ၊ စတ္တာရိ မဟာဘူတာနိ စက္ခာယတနာဒီနံ သဟဇာတနိဿယအတ္ထိအဝိဂတေဟိ။ ယသ္မာ ပနေသ ဧကစိတ္တက္ခဏိကော ပစ္စယာကာရော၊ တသ္မာ ဧတ္ထ သဠာယတနပစ္စယာတိ အဝတွာ ‘‘ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော’’တိ ဝုတ္တောတိ အယံ စတုတ္ထဝါရေ ဝိသေသော။

ဧဝမေတေသံ နာနာကရဏံ ဉတွာ ပုန သဗ္ဗေသွေဝ တေသု ဝိသေသေန ပဌမကာ ဒွေ ဝါရာ အရူပဘဝေ ပစ္စယာကာရဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အရူပဘဝသ္မိဉှိ ရူပေန အသမ္မိဿာနိ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒင်္ဂါနိ ပဝတ္တန္တိ။ တတိယော ရူပဘဝေ ပစ္စယာကာရဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တော။ ရူပဘဝသ္မိဉှိ သတိပိ ရူပသမ္မိဿတ္တေ သဠာယတနံ န ပဝတ္တတိ။ စတုတ္ထော ကာမဘဝေ ပစ္စယာကာရဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တော။ ကာမဘဝသ္မိဉှိ သကလံ သဠာယတနံ ပဝတ္တတိ။ တတိယော ဝါ ရူပဘဝေ စေဝ ကာမဘဝေ စ အပရိပုဏ္ဏာယတနာနံ အကုသလပ္ပဝတ္တိက္ခဏံ သန္ဓာယ ဝုတ္တော။ စတုတ္ထော ဝါ ကာမဘဝေ ပရိပုဏ္ဏာယတနာနံ။ ပဌမော ဝါ သဗ္ဗတ္ထဂါမိတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တော။ သော ဟိ န ကတ္ထစိ စိတ္တပ္ပဝတ္တိဒေသေ န ပဝတ္တတိ။ ဒုတိယော ပစ္စယဝိသေသံ သန္ဓာယ ဝုတ္တော။ ဧကာဒသင်္ဂိကတ္တဉှေတ္ထ ဖဿဿ စ နာမပစ္စယတ္တံ ပစ္စယဝိသေသော။ တတိယော ပုရိမယောနိဒွယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တော။ ပုရိမာသု ဟိ ဒွီသု ယောနီသု သော သမ္ဘဝတိ၊ တတ္ထ သဒါ သဠာယတနဿ အသမ္ဘဝတော။ စတုတ္ထော ပစ္ဆိမယောနိဒွယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တော။ ပစ္ဆိမာသု ဟိ သော ဒွီသု ယောနီသု သမ္ဘဝတိ၊ တတ္ထ သဒါ သဠာယတနဿ သမ္ဘဝတောတိ။

ဧတ္တာဝတာ စ ယံ ဝုတ္တံ စတူသုပိ ဝါရေသု –

ယံ ယတ္ထ အညထာ ဝုတ္တံ၊ အဝုတ္တဉ္စာပိ ယံ ယဟိံ၊

ယံ ယထာ ပစ္စယော ယဿ၊ တံ သဗ္ဗမုပလက္ခယေတိ။

ဂါထာယ အတ္ထဒီပနာ ကတာ ဟောတိ။

ဧတေနေဝါနုသာရေန၊ သဗ္ဗမေတံ နယံ ဣတော၊

ဝိသေသော ယော စ တံ ဇညာ၊ စတုက္ကေသု ပရေသုပိ။

၂။ ဟေတုစတုက္ကံ

၂၄၄။ တတ္ထ ယော တာဝ ဣဓ ဝုတ္တော နယော၊ သော သဗ္ဗတ္ထ ပါကဋောယေဝ။ ဝိသေသော ပန ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗော – ဟေတုစတုက္ကေ တာဝ အဝိဇ္ဇာ ဟေတု အဿာတိ အဝိဇ္ဇာဟေတုကော။ အဝိဇ္ဇာ အဿ သဟဝတ္တနတော ယာဝဘင်္ဂါ ပဝတ္တိကာ ဂမိကာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ’’တိ စ ဧတ္တာဝတာ သဟဇာတာဒိပစ္စယဝသေန သာဓာရဏတော သင်္ခါရဿ အဝိဇ္ဇာ ပစ္စယောတိ ဒဿေတွာ၊ ပုန ‘‘အဝိဇ္ဇာဟေတုကော’’တိ ဧတေနေဝ ဝိသေသတော အဝိဂတပစ္စယတာ ဒဿိတာ။ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ သင်္ခါရဟေတုကန္တိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။

ကသ္မာ ပန ဘဝါဒီသု ဟေတုကဂ္ဂဟဏံ န ကတန္တိ? အဝိဂတပစ္စယနိယမာဘာဝတော အဘာဝတော စ အဝိဂတပစ္စယဿ။ ‘‘တတ္ထ ကတမော ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ? ဌပေတွာ ဥပါဒါနံ ဝေဒနာက္ခန္ဓော သညာက္ခန္ဓော သင်္ခါရက္ခန္ဓော ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အယံ ဝုစ္စတိ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ’’တိ ဝစနတော ဥပါဒါနပစ္စယာ စတုန္နံ ခန္ဓာနံ ဣဓ ဘဝေါတိ နာမံ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓေ စ ‘‘ဇာတိ ဒွီဟိ ခန္ဓေဟိ သင်္ဂဟိတာ’’တိအာဒိဝစနတော (ဓာတု။ ၇၁) ဇာတိဇရာမရဏာနိ အန္တောဂဓာနိ။

တတ္ထ ယာဝ ဥပါဒါနံ တာဝ ဇာတိဇရာမရဏာနံ အနုပလဗ္ဘနတော ဥပါဒါနံ ဘဝဿ န နိယမတော အဝိဂတပစ္စယော ဟောတိ။ ‘‘ယာ တေသံ တေသံ ဓမ္မာနံ ဇာတီ’’တိ အာဒိဝစနတော သင်္ခတလက္ခဏေသု ဇာတိယာ ဇရာမရဏသင်္ခါတဿ ဘဝဿ ဇာတိက္ခဏမတ္တေယေဝ အဘာဝတော အဝိဂတပစ္စယဘာဝေါ န သမ္ဘဝတိ။ တထာ ဇာတိယာ ဇရာမရဏက္ခဏေ အဘာဝတော ။ ဥပနိဿယပစ္စယေနေဝ ပန ဘဝေါ ဇာတိယာ။ ဇာတိ ဇရာမရဏဿ ပစ္စယောတိ သဗ္ဗထာပိ အဝိဂတပစ္စယနိယမာဘာဝတော အဘာဝတော စ အဝိဂတပစ္စယဿ ဘဝါဒီသု ဟေတုကဂ္ဂဟဏံ န ကတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ကေစိ ပနာဟု – ‘‘ဘဝေါ ဒုဝိဓေနာ’’တိ ဝစနတော ဥပပတ္တိမိဿကော ဘဝေါ၊ န စ ဥပပတ္တိဘဝဿ ဥပါဒါနံ အဝိဂတပစ္စယော ဟောတီတိ ‘‘ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ ဥပါဒါနဟေတုကော’’တိ အဝတွာ ‘‘ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ’’တိ ဝုတ္တော။ ဣဓ ပစ္ဆိန္နတ္တာ ပရတောပိ န ဝုတ္တန္တိ။ တံ ဣဓ ဥပပတ္တိမိဿကဿ ဘဝဿ အနဓိပ္ပေတတ္တာ အယုတ္တံ။ အရူပက္ခန္ဓာ ဟိ ဣဓ ဘဝေါတိ အာဂတာ။

ဘဝပစ္စယာဇာတီတိ ဧတ္ထ စ ဌပေတွာ ဇာတိဇရာမရဏာနိ အဝသေသော ဘဝေါ ဇာတိယာ ပစ္စယောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကသ္မာ? ဇာတိအာဒီနံ ဇာတိယာ အပ္ပစ္စယတ္တာ။ ယဒိ ဧဝံ၊ ဌပေတွာ ဇာတိဇရာမရဏာနိ ဘဝေါ ဇာတိယာ ပစ္စယောတိ ဝတ္တဗ္ဗောတိ? အာမ ဝတ္တဗ္ဗော၊ ဝတ္တဗ္ဗပဒေသာဘာဝတော ပန န ဝုတ္တော။ ဒသမင်္ဂနိဒ္ဒေသေ ဟိ ဥပါဒါနပစ္စယသမ္ဘူတော ဘဝေါ ဝတ္တဗ္ဗော။ ဧကာဒသမင်္ဂနိဒ္ဒေသေ ဇာတိ ဝတ္တဗ္ဗာ။ ယော ပန ဘဝေါ ဇာတိယာ ပစ္စယော၊ တဿ ဝတ္တဗ္ဗပဒေသော နတ္ထီတိ ဝတ္တဗ္ဗပဒေသာဘာဝတော န ဝုတ္တော။ အဝုတ္တောပိ ပန ယုတ္တိတော ဂဟေတဗ္ဗောတိ။ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပန္တိအာဒီသု စ ဝိညာဏာဒီနံ အဝိဂတပစ္စယဘာဝသမ္ဘဝတော ဝိညာဏဟေတုကာဒိဝစနံ ကတန္တိ ဧသ ဟေတုစတုက္ကေ ဝိသေသော။

၃။ သမ္ပယုတ္တစတုက္ကံ

၂၄၅။ သမ္ပယုတ္တစတုက္ကေပိ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာတိ ဧတ္တာဝတာ သဟဇာတာဒိပစ္စယဝသေန သင်္ခါရဿ အဝိဇ္ဇာပစ္စယတံ ဒဿေတွာ ပုန ‘‘အဝိဇ္ဇာသမ္ပယုတ္တော’’တိ သမ္ပယုတ္တပစ္စယတာ ဒဿိတာ။ သေသပဒေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ယသ္မာ ပန အရူပီနံ ဓမ္မာနံ ရူပဓမ္မေဟိ သမ္ပယောဂေါ နတ္ထိ၊ တသ္မာ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပန္တိအာဒီသု တတိယစတုတ္ထဝါရပဒေသု ‘‘ဝိညာဏသမ္ပယုတ္တံ နာမ’’န္တိအာဒိနာ နယေန ယံ လဗ္ဘတိ၊ တဒေဝ ဂဟိတန္တိ ဧသ သမ္ပယုတ္တစတုက္ကေ ဝိသေသော။

၄။ အညမညစတုက္ကံ

၂၄၆။ အညမညစတုက္ကေပိ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာတိ သဟဇာတာဒိပစ္စယဝသေန သင်္ခါရဿ အဝိဇ္ဇာပစ္စယတံ ဒဿေတွာ ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာပိ အဝိဇ္ဇာ’’တိ အညမညပစ္စယတာ ဒဿိတာ။ သေသပဒေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ယသ္မာ ပန ဘဝေါ နိပ္ပဒေသော၊ ဥပါဒါနံ သပ္ပဒေသံ၊ သပ္ပဒေသဓမ္မော စ နိပ္ပဒေသဓမ္မဿ ပစ္စယော ဟောတိ၊ န နိပ္ပဒေသဓမ္မော သပ္ပဒေသဓမ္မဿ၊ တသ္မာ ဧတ္ထ ‘‘ဘဝပစ္စယာပိ ဥပါဒါန’’န္တိ န ဝုတ္တံ၊ ဟေဋ္ဌာ ဝါ ဒေသနာယ ပစ္ဆိန္နတ္တာ ဧဝံ န ဝုတ္တံ ။ ယသ္မာ စ နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနံ အတ္ထိ၊ သဠာယတနပစ္စယာ ဧကစိတ္တက္ခဏေ နာမရူပံ နတ္ထိ၊ ယဿ သဠာယတနံ အညမညပစ္စယော ဘဝေယျ၊ တသ္မာ စတုတ္ထဝါရေ ‘‘ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာပိ နာမရူပ’’န္တိ ယံ လဗ္ဘတိ တဒေဝ ဂဟိတန္တိ ဧသ အညမညစတုက္ကေ ဝိသေသော။

အဝိဇ္ဇာမူလကနယမာတိကာ။

သင်္ခါရာဒိမူလကနယမာတိကာ

၂၄၇။ ဣဒါနိ သင်္ခါရပစ္စယာ အဝိဇ္ဇာတိ သင်္ခါရမူလကနယော အာရဒ္ဓါ။ တတ္ထာပိ ယထာ အဝိဇ္ဇာမူလကေ ဧဝံ စတ္တာရိ စတုက္ကာနိ သောဠသ စ ဝါရာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ပဌမစတုက္ကေ ပန ပဌမဝါရမေဝ ဒဿေတွာ ဒေသနာ သံခိတ္တာ။ ယထာ စေတ္ထ ဧဝံ ဝိညာဏမူလကာဒီသုပိ။ တတ္ထ သဗ္ဗေသွေဝ တေသု သင်္ခါရမူလကာဒီသု အဋ္ဌသု နယေသု ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာ အဝိဇ္ဇာ’’တိအာဒိနာ နယေန သဟဇာတာဒိပစ္စယဝသေန အဝိဇ္ဇာယ သင်္ခါရာဒိပစ္စယတံ ဒဿေတွာ ပုန ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ’’တိအာဒိနာ နယေန ဧကစိတ္တက္ခဏေပိ ပစ္စယာကာရစက္ကဿ ပဝတ္တိ ဒဿိတာ။

ကသ္မာ ပန ဘဝမူလကာ ဇာတိဇရာမရဏမူလကာ ဝါ နယာ န ဝုတ္တာ? ကိံ ဘဝပစ္စယာ အဝိဇ္ဇာ န ဟောတီတိ? နော န ဟောတိ။ ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာ အဝိဇ္ဇာ’’တိ ဧဝမာဒီသု ပန ဝုစ္စမာနေသု န ကောစိ ဘဝပရိယာပန္နော ဓမ္မော အဝိဇ္ဇာယ ပစ္စယော န ဝုတ္တော။ တသ္မာ အပုဗ္ဗဿ အညဿ အဝိဇ္ဇာပစ္စယဿ ဝတ္တဗ္ဗဿ အဘာဝတော ဘဝမူလကော နယော န ဝုတ္တော။ ဘဝဂ္ဂဟဏေန စ အဝိဇ္ဇာပိ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ။ တသ္မာ ‘‘ဘဝပစ္စယာ အဝိဇ္ဇာ’’တိ ဝုစ္စမာနေ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ အဝိဇ္ဇာ’’တိပိ ဝုတ္တံ သိယာ။ န စ ဧကစိတ္တက္ခဏေ အဝိဇ္ဇာ အဝိဇ္ဇာယ ပစ္စယော နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ပစ္ဆိန္နတ္တာဝ ဇာတိဇရာမရဏမူလကာပိ နယာ န ဂဟိတာ။ အပိစ ဘဝေ ဇာတိဇရာမရဏာနိပိ အန္တောဂဓာနိ။ န စေတာနိ ဧကစိတ္တက္ခဏေ အဝိဇ္ဇာယ ပစ္စယာ ဟောန္တီတိ ဘဝမူလကာ ဇာတိဇရာမရဏမူလကာ ဝါ နယာ န ဝုတ္တာတိ။

မာတိကာဝဏ္ဏနာ။

အကုသလနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

၂၄၈-၂၄၉။ ဣဒါနိ ယထာ ဟေဋ္ဌာ စိတ္တုပ္ပာဒကဏ္ဍေ ကုသလတ္တိကံ အာဒိံ ကတွာ နိက္ခိတ္တမာတိကာယ ပဋိပါဋိယာ ပဌမံ ကုသလံ ဘာဇိတံ၊ တထာ ဣဓ မာတိကာယ အနိက္ခိတ္တတ္တာ ပဌမံ ကုသလံ အနာမသိတွာ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော’’တိ အကုသလဓမ္မဝသေန မာတိကာယ နိက္ခိတ္တတ္တာ နိက္ခေပပဋိပါဋိယာဝ အဝိဇ္ဇာဒီနိ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒင်္ဂါနိ ဘာဇေတွာ ဒဿေတုံ ကတမေ ဓမ္မာအကုသလာတိအာဒိမာဟ။ တဿတ္ထော ဟေဋ္ဌာ စိတ္တုပ္ပာဒကဏ္ဍေ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၃၆၅) ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယသ္မာ ပန ဧကစိတ္တက္ခဏေ တဏှာယ စ ကာမုပါဒါနဿ စ သမ္ဘဝေါ နတ္ထိ၊ တသ္မာ ယံ ဧတ္ထ တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ လဗ္ဘတိ၊ တဒေဝ ဒဿေတုံ ဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတန္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။

ဘဝနိဒ္ဒေသေ စ ယသ္မာ ဥပါဒါနံ သင်္ခါရက္ခန္ဓေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ၊ တသ္မာ ‘‘ဌပေတွာ ဥပါဒါနံ ဝေဒနာက္ခန္ဓော သညာက္ခန္ဓော သင်္ခါရက္ခန္ဓော ဝိညာဏက္ခန္ဓော’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧဝဉှိ ဝုစ္စမာနေ ဥပါဒါနဿ ဥပါဒါနပစ္စယတ္တံ အာပဇ္ဇေယျ။ န စ တဒေဝ တဿ ပစ္စယော ဟောတိ။ ဇာတိအာဒိနိဒ္ဒေသေသု ယသ္မာ ဧတေ အရူပဓမ္မာနံ ဇာတိအာဒယော၊ တသ္မာ ‘‘ခဏ္ဍိစ္စံ၊ ပါလိစ္စံ၊ ဝလိတ္တစတာ၊ စုတိ၊ စဝနတာ’’တိ န ဝုတ္တံ။

၂၅၀။ ဧဝံ ပဌမဝါရံ နိဋ္ဌပေတွာ ပုန ဒုတိယဝါရေ ယသ္မိံ သမယေ ပဌမဝါရေန ပစ္စယာကာရော ဒဿိတော၊ တသ္မိံယေဝ သမယေ အပရေနပိ နယေန ပစ္စယာကာရံ ဒဿေတုံ ဝိသုံ သမယဝဝတ္ထာနဝါရံ အဝတွာ တသ္မိံ သမယေ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရောတိအာဒိနာဝ နယေန ဒေသနာ ကတာ။ တတ္ထ ဌပေတွာ ဖဿန္တိ ဣဒံ ယသ္မာ ဖဿောပိ နာမပရိယာပန္နော၊ တသ္မာ ဖဿဿ နာမတော နီဟရဏတ္ထံ ဝုတ္တံ။

၂၅၂။ တတိယဝါရေ ယဿ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ ဝိညာဏံ ပစ္စယော၊ တသ္မိံ ပဝတ္တမာနေ ယသ္မာ တေနုပတ္ထဒ္ဓါနံ စက္ခာယတနာဒီနံ ဥပစိတတ္တံ ပညာယတိ၊ တသ္မာ စက္ခာယတနဿ ဥပစယောတိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ယသ္မာ စ ကမ္မဇရူပဿပိ တသ္မိံ သမယေ ဝတ္တမာနဿ ဝိညာဏံ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယေန ပစ္စယော ဟောတိ၊ တသ္မာပိ ဧဝံ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ကိဉ္စာပိ ကမ္မဇံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနန္တိ ဒွေဝ သန္တတိယော ဂဟိတာ၊ ဣတရာပိ ပန ဒွေ သန္တတိယော ဂဟေတဗ္ဗာ။ တာသမ္ပိ ဟိ ဝိညာဏံ ပစ္စယော ဟောတိယေဝ။

၂၅၄။ စတုတ္ထဝါရေ ပန ယသ္မာ ဧကစိတ္တက္ခဏေပိ မဟာဘူတရူပပစ္စယာ စက္ခာယတနာဒီနိ၊ ဟဒယရူပပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ၊ နာမပစ္စယာ စ ပစ္ဆာဇာတသဟဇာတာဒိဝသေန ယထာနုရူပံ သဗ္ဗာနိပိ ပဝတ္တန္တိ၊ တသ္မာ တတ္ထ ကတမံ နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနံ? စက္ခာယတနန္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။

၂၅၆။ ဒုတိယစတုက္ကေ သဗ္ဗံ ဥတ္တာနမေဝ။

၂၆၄။ တတိယစတုက္ကေ ယဿ သမ္ပယုတ္တပစ္စယဘာဝေါ န ဟောတိ၊ ယဿ စ ဟောတိ၊ တံ ဝိသုံ ဝိသုံ ဒဿေတုံ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ ဝိညာဏသမ္ပယုတ္တံ နာမန္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။

၂၇၂။ စတုတ္ထစတုက္ကေ ဖဿပစ္စယာ နာမနိဒ္ဒေသေ ကိဉ္စာပိ ‘‘ဌပေတွာ ဖဿံ ဝေဒနာက္ခန္ဓော…ပေ… ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ဖဿပစ္စယာ နာမ’’န္တိ န ဝုတ္တံ၊ တထာပိ အနန္တရာတီတပဒနိဒ္ဒေသေ ‘‘ဌပေတွာ ဖဿံ ဝေဒနာက္ခန္ဓော…ပေ… ဝိညာဏက္ခန္ဓော’’တိ ဝုတ္တတ္တာ အဝုတ္တမ္ပိ တံ ဝုတ္တမေဝ ဟောတိ။ ယဒေဝ ဟိ နာမံ ဖဿဿ ပစ္စယော၊ ဖဿောပိ တဿေဝ ပစ္စယောတိ။

ယထာ စာယံ စတုစတုက္ကော သောဠသဝါရပ္ပဘေဒေါ အဝိဇ္ဇာမူလကော ပဌမနယော ဧတသ္မိံ ပဌမာကုသလစိတ္တေ ပကာသိတော၊ ဧဝံ သင်္ခါရမူလကာဒယော အဋ္ဌ နယာပိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ပါဠိ ပန သံခိတ္တာ။ ဧဝမေဝ တသ္မိံ ပဌမာကုသလစိတ္တေယေဝ နဝ နယာ၊ ဆတ္တိံသ စတုက္ကာနိ၊ စတုစတ္တာလီသာဓိကဉ္စ ဝါရသတံ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

၂၈၀။ ဣဒါနိ ဣမိနာဝ နယေန သေသာကုသလစိတ္တေသုပိ ပစ္စယာကာရံ ဒဿေတုံ ကတမေ ဓမ္မာ အကုသလာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ယသ္မာ ဒိဋ္ဌိဝိပ္ပယုတ္တေသု တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ နတ္ထိ၊ တသ္မာ ဥပါဒါနဋ္ဌာနေ ဥပါဒါနံ ဝိယ ဒဠှနိပါတိနာ အဓိမောက္ခေန ပဒံ ပူရိတံ။ ဒေါမနဿသဟဂတေသု စ ယသ္မာ ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာပိ နတ္ထိ၊ တသ္မာ တဏှာဋ္ဌာနေ တဏှာ ဝိယ ဗလဝကိလေသေန ပဋိဃေန ပဒံ ပူရိတံ။ ဥပါဒါနဋ္ဌာနေ အဓိမောက္ခေနေဝ။ ဝိစိကိစ္ဆာသမ္ပယုတ္တေ ပန ယသ္မာ သန္နိဋ္ဌာနာဘာဝတော အဓိမောက္ခောပိ နတ္ထိ၊ တသ္မာ တဏှာဋ္ဌာနေ ဗလဝကိလေသဘူတာယ ဝိစိကိစ္ဆာယ ပဒံ ပူရိတံ။ ဥပါဒါနဋ္ဌာနံ ပရိဟီနမေဝ။ ဥဒ္ဓစ္စသမ္ပယုတ္တေ ပန ယသ္မာ အဓိမောက္ခော အတ္ထိ၊ တသ္မာ တဏှာဋ္ဌာနေ ဗလဝကိလေသေန ဥဒ္ဓစ္စေန ပဒံ ပူရိတံ။ ဥပါဒါနဋ္ဌာနေ အဓိမောက္ခေနေဝ။ သဗ္ဗတ္ထေဝ စ ဝိသေသမတ္တံ ဒဿေတွာ ပါဠိ သံခိတ္တာ။ ယော စာယံ ဝိသေသော ဒဿိတော၊ တတ္ထ ကေဝလံ အဓိမောက္ခနိဒ္ဒေသောဝ အပုဗ္ဗော။ သေသံ ဟေဋ္ဌာ အာဂတမေဝ။

အဓိမောက္ခနိဒ္ဒေသေ ပန အဓိမုစ္စနဝသေန အဓိမောက္ခော။ အဓိမုစ္စတိ ဝါ တေန အာရမ္မဏေ စိတ္တံ နိဗ္ဗိစိကိစ္ဆတာယ သန္နိဋ္ဌာနံ ဂစ္ဆတီတိ အဓိမောက္ခော။ အဓိမုစ္စနာကာရော အဓိမုစ္စနာ။ တဿ စိတ္တဿ၊ တသ္မိံ ဝါ အာရမ္မဏေ အဓိမုတ္တတ္တာတိ တဒဓိမုတ္တတာ။ သဗ္ဗစိတ္တေသု စ ပဌမစိတ္တေ ဝုတ္တနယေနေဝ နယစတုက္ကဝါရပ္ပဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကေဝလဉှိ ဝိစိကိစ္ဆာသမ္ပယုတ္တေ ဥပါဒါနမူလကဿ နယဿ အဘာဝါ အဋ္ဌ နယာ၊ ဒွတ္တိံသ စတုက္ကာနိ၊ အဋ္ဌဝီသာဓိကဉ္စ ဝါရသတံ ဟောတီတိ။

အကုသလနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

ကုသလနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

၂၉၂။ ဣဒါနိ ဣမိနာဝ နယေန ကုသလစိတ္တာဒီသုပိ ပစ္စယာကာရံ ဒဿေတုံ ကတမေ ဓမ္မာ ကုသလာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ ယထာ ပန အကုသလေ ပဌမံ မာတိကံ နိက္ခိပိတွာ ပစ္ဆာ နိဒ္ဒေသော ကတော၊ န တထာ ဣဓ။ ကသ္မာ? အပ္ပနာဝါရေ နာနတ္တသမ္ဘဝတော။ လောကိယကုသလာဒီသု ဟိ တေသံ ဓမ္မာနံ ဒုက္ခသစ္စပရိယာပန္နတ္တာ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿာ’’တိ အပ္ပနာ ဟောတိ၊ လောကုတ္တရကုသလာဒီသု ‘‘ဧဝမေတေသံ ဓမ္မာန’’န္တိ။ တသ္မာ ဧတ္ထ သာဓာရဏတော မာတိကံ ဌပေတုံ န သက္ကာတိ ပါဋိယေက္ကံ တေသံ တေသံ ကုသလာဒီနံ မာတိကံ ဥဒ္ဒိသိတွာဝ နိဒ္ဒေသော ကတောတိ။

တတ္ထ ယသ္မာ ဧကစိတ္တက္ခဏေ ကုသလသင်္ခါရေန သဒ္ဓိံ အဝိဇ္ဇာ နတ္ထိ၊ တသ္မာ တံ အဝတွာ၊ အဝိဇ္ဇာ ဝိယ အကုသလာနံ၊ ကုသလာနံ မူလတော ကုသလမူလံ၊ တဏှုပါဒါနာနဉ္စ အဘာဝတော တဏှာဋ္ဌာနေ တဏှာ ဝိယ အာရမ္မဏေ အဇ္ဈောဂါဠှော ပသာဒေါ၊ ဥပါဒါနဋ္ဌာနေ ဥပါဒါနံ ဝိယ ဒဠှနိပါတီ နာမ အဓိမောက္ခော ဝုတ္တော။ သေသံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။

ကုသလနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

အဗျာကတနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

၃၀၆။ အဗျာကတံ ဟေဋ္ဌာ စိတ္တုပ္ပာဒကဏ္ဍေ အာဂတပဋိပါဋိယာဝ ဝိဘတ္တံ။ သဗ္ဗဝါရေသု စ အဝိဇ္ဇာမူလကာ နယာ ပရိဟီနာ။ ကသ္မာ? အဝိဇ္ဇာဋ္ဌာနေ ဌပေတဗ္ဗဿ အဘာဝတော။ ကုသလစိတ္တေသု ဟိ အဝိဇ္ဇာဋ္ဌာနေ ဌပေတဗ္ဗံ ကုသလမူလံ အတ္ထိ၊ စက္ခုဝိညာဏာဒီသု နတ္ထိ။ သဟေတုကေသု ပန ကိဉ္စာပိ အတ္ထိ၊ ဧဝံ သန္တေပိ ဣဓ ပစ္ဆိန္နတ္တာ တတ္ထ န ဂဟိတံ။ ပဉ္စဝိညာဏသောတေ သောတပတိတာဝ ဟုတွာ ဒေသနာ ကတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ဝိသေသတော ပနေတ္ထ စက္ခုဝိညာဏာဒီသု တဏှာဋ္ဌာနံ ဥပါဒါနဋ္ဌာနဉ္စ ပရိဟီနံ။ ကသ္မာ? တဏှာဋ္ဌာနာရဟဿ ဗလဝဓမ္မဿ အဘာဝါ အဓိမောက္ခရဟိတတ္တာ စ။ သေသာဟေတုကေသု တဏှာဋ္ဌာနမေဝ ပရိဟီနံ။ သဟေတုကေသု ပသာဒသဗ္ဘာဝတော တဏှာဋ္ဌာနေ ပသာဒေန ပဒံ ပူရိတံ။ ဧဝမေတ္ထ ကုသလာကုသလဝိပါကေသု စက္ခုဝိညာဏာဒီသု သင်္ခါရဝိညာဏနာမဆဋ္ဌာယတနဖဿဝေဒနာမူလကာ ဆ ဆ၊ သေသာဟေတုကေသု အဓိမောက္ခမူလကေန သဒ္ဓိံ သတ္တ သတ္တ၊ သဟေတုကေသု ပသာဒမူလကေန သဒ္ဓိံ အဋ္ဌ အဋ္ဌ နယာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

တတ္ထ စက္ခုဝိညာဏာဒီသုပိ စတုန္နမ္ပိ စတုက္ကာနံ အာဒိဝါရောဝ ဝုတ္တော။ ဒုတိယဝါရော ပစ္စယဝိသေသဋ္ဌေန လဗ္ဘမာနောပိ န ဝုတ္တော။ တတိယစတုတ္ထဝါရာ အသမ္ဘဝတောယေဝ။ ရူပမိဿကာ ဟိ တေ၊ န စ စက္ခုဝိညာဏာဒီနိ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေန္တိ။ ယထာ စ ပဌမစတုက္ကေ ဒွေ ဝါရာ လဗ္ဘန္တိ၊ ဧဝံ သေသစတုက္ကေသုပိ။ တသ္မာ ပဌမစတုက္ကေ ဒုတိယဝါရော၊ သေသစတုက္ကေသု စ ဒွေ ဒွေ ဝါရာ အဝုတ္တာပိ ဝုတ္တာဝ ဟောန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သေသာဟေတုကာဗျာကတေ သဗ္ဗစတုက္ကေသု သဗ္ဗေပိ ဝါရာ လဗ္ဘန္တိ။ ဣဓ ပစ္ဆိန္နတ္တာ ပန ပရတော န ဂဟိတာ။ သောတပတိတာဝ ဟုတွာ ဒေသနာ ကတာတိ။ သေသသဟေတုကဝိပါကေသုပိ ဧသေဝ နယော အညတြ အရူပါဝစရဝိပါကာ။ အရူပါဝစရဝိပါကသ္မိဉှိ ဝါရဒွယမေဝ လဗ္ဘတီတိ။

အဗျာကတနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

အဝိဇ္ဇာမူလကကုသလနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

၃၃၄။ ဣဒါနိ အပရေန ပရိယာယေန ဧကစိတ္တက္ခဏေ ပစ္စယာကာရံ ဒဿေတုံ ပုန ကတမေ ဓမ္မာကုသလာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာတိ ဥပနိဿယပစ္စယတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တေနေဝ နိဒ္ဒေသဝါရေ ‘‘တတ္ထ ကတမာ အဝိဇ္ဇာ’’တိ အဝိဘဇိတွာ ‘‘တတ္ထ ကတမော အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော’’တိ ဝိဘတ္တံ။ ကုသလစေတနာသင်္ခါတော ဟိ သင်္ခါရောယေဝ တသ္မိံ သမယေ စိတ္တေန သဟဇာတော ဟောတိ၊ န အဝိဇ္ဇာ။

တတ္ထ လောကိယကုသလဿ ဟေဋ္ဌာ သုတ္တန္တဘာဇနီယေ ဝုတ္တနယေနေဝ အဝိဇ္ဇာ ပစ္စယော ဟောတိ။ ယသ္မာ ပန အပ္ပဟီနာဝိဇ္ဇော အဝိဇ္ဇာယ ပဟာနတ္ထံ လောကုတ္တရံ ဘာဝေတိ၊ တသ္မာ တဿာပိ သမတိက္ကမဝသေန ပစ္စယော ဟောတိ။ အဝိဇ္ဇာဝတောယေဝ ဟိ ကုသလာယူဟနံ ဟောတိ၊ န ဣတရဿ။ တတ္ထ တေဘူမကကုသလေ သမ္မောဟဝသေနပိ သမတိက္ကမဘာဝနာဝသေနပိ အာယူဟနံ လဗ္ဘတိ၊ လောကုတ္တရေ သမုစ္ဆေဒဘာဝနာဝသေနာတိ။ သေသံ ဝုတ္တနယမေဝ။

အယံ ပန ဝိသေသော – ယထာ ဟေဋ္ဌာ ဧကေကကုသလေ စတုန္နံ စတုက္ကာနံ ဝသေန နဝ သောဠသကာ လဒ္ဓါ၊ တထာ ဣဓ န လဗ္ဘန္တိ။ ကသ္မာ? အဝိဇ္ဇာယ အဝိဂတသမ္ပယုတ္တအညမညပစ္စယာဘာဝတော။ ဥပနိဿယဝသေန ပနေတ္ထ ပဌမစတုက္ကမေဝ လဗ္ဘတိ။ တမ္ပိ ပဌမဝါရမေဝ ဒဿေတွာ သံခိတ္တံ။ နီဟရိတွာ ပန ဒဿေတဗ္ဗန္တိ။

အဝိဇ္ဇာမူလကကုသလနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

ကုသလမူလကဝိပါကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

၃၄၃။ ဣဒါနိ အဗျာကတေသုပိ အပရေနေဝ နယေန ပစ္စယာကာရံ ဒဿေတုံ ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ကုသလမူလပစ္စယာတိ ဣဒမ္ပိ ဥပနိဿယပစ္စယတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ကုသလဝိပါကဿ ဟိ ကုသလမူလံ ၊ အကုသလဝိပါကဿ စ အကုသလမူလံ ဥပနိဿယပစ္စယော ဟောတိ၊ နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စယေ ပန ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထိ။ တသ္မာ ဧသ ဥပနိဿယပစ္စယေန စေဝ နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စယေန စ ပစ္စယော ဟောတိ။ တေနေဝ နိဒ္ဒေသဝါရေ ‘‘တတ္ထ ကတမံ ကုသလမူလ’’န္တိ အဝိဘဇိတွာ ‘‘တတ္ထ ကတမော ကုသလမူလပစ္စယာ သင်္ခါရော’’တိ ဝိဘတ္တံ။ အကုသလဝိပါကေပိ ဧသေဝ နယော။

အဝိဇ္ဇာမူလကကုသလနိဒ္ဒေသေ ဝိယ စ ဣမသ္မိမ္ပိ ဝိပါကနိဒ္ဒေသေ ပဌမံ ပစ္စယစတုက္ကမေဝ လဗ္ဘတိ။ တမ္ပိ ပဌမဝါရံ ဒဿေတွာ သံခိတ္တံ။ တသ္မာ ဧကေကသ္မိံ ဝိပါကစိတ္တေ ဧကမေကဿေဝ စတုက္ကဿ ဝသေန ကုသလမူလမူလကေ အကုသလမူလမူလကေ စ နယေ ဝါရပ္ပဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကိရိယာဓမ္မာနံ ပန ယသ္မာ နေဝ အဝိဇ္ဇာ န ကုသလာကုသလမူလာနိ ဥပနိဿယပစ္စယတံ လဘန္တိ၊ တသ္မာ ကိရိယဝသေန ပစ္စယာကာရော န ဝုတ္တောတိ။

ဧဝမေသ –

အကုသလကုသလာဗျာကတ-ဓမ္မေသု အနေကဘေဒတော ဝတွာ၊

ကုသလာကုသလာနံ ပန၊ ဝိပါကေ စ ဥပနိဿယဝသေန။

ပုန ဧကဓာဝ ဝုတ္တော၊ ဝါဒိပ္ပဝရေန ပစ္စယာကာရော၊

ဓမ္မပ္ပစ္စယဘေဒေ၊ ဉာဏဿ ပဘေဒဇနနတ္ထံ။

ပရိယတ္တိသဝနစိန္တန-ပဋိပတ္တိက္ကမဝိဝဇ္ဇိတာနဉ္စ၊

ယသ္မာ ဉာဏပဘေဒေါ၊ န ကဒါစိပိ ဟောတိ ဧတသ္မိံ။

ပရိယတ္တိသဝနစိန္တန-ပဋိပတ္တိက္ကမတော သဒါ ဓီရော၊

တတ္ထ ကယိရာ န ဟညံ၊ ကရဏီယတရံ တတော အတ္ထီတိ။

အယံ ပန ပစ္စယာကာရော သုတ္တန္တအဘိဓမ္မဘာဇနီယဝသေန ဒွေပရိဝဋ္ဋမေဝ နီဟရိတွာ ဘာဇေတွာ ဒဿိတော ဟောတိ။

အဘိဓမ္မဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ။

သမ္မောဟဝိနောဒနိယာ ဝိဘင်္ဂဋ္ဌကထာယ

ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒဝိဘင်္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။