📜

၁၀။ ဗောဇ္ဈင်္ဂဝိဘင်္ဂေါ

၁။ သုတ္တန္တဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ

၄၆၆။ ဣဒါနိ တဒနန္တရေ ဗောဇ္ဈင်္ဂဝိဘင်္ဂေ သတ္တာတိ ဂဏနပရိစ္ဆေဒေါ။ ဗောဇ္ဈင်္ဂါတိ ဗောဓိယာ ဗောဓိဿ ဝါ အင်္ဂါတိ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယာ ဧသာ ဓမ္မသာမဂ္ဂီ ယာယ လောကုတ္တရမဂ္ဂက္ခဏေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာယ လီနုဒ္ဓစ္စပတိဋ္ဌာနာယူဟနကာမသုခတ္တကိလမထာနုယောဂဥစ္ဆေဒသဿတာဘိနိဝေသာဒီနံ အနေကေသံ ဥပဒ္ဒဝါနံ ပဋိပက္ခဘူတာယ သတိဓမ္မဝိစယဝီရိယပီတိပဿဒ္ဓိသမာဓိဥပေက္ခာသင်္ခါတာယ ဓမ္မသာမဂ္ဂိယာ အရိယသာဝကော ဗုဇ္ဈတီတိ ကတွာ ဗောဓီတိ ဝုစ္စတိ၊ ဗုဇ္ဈတိ ကိလေသသန္တာနနိဒ္ဒါယ ဥဋ္ဌဟတိ၊ စတ္တာရိ ဝါ အရိယသစ္စာနိ ပဋိဝိဇ္ဈတိ၊ နိဗ္ဗာနမေဝ ဝါ သစ္ဆိကရောတိ၊ တဿာ ဓမ္မသာမဂ္ဂီသင်္ခါတာယ ဗောဓိယာ အင်္ဂါတိပိ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ၊ ဈာနင်္ဂမဂ္ဂင်္ဂါဒီနိ ဝိယ။ ယော ပနေသ ယထာဝုတ္တပ္ပကာရာယ ဧတာယ ဓမ္မသာမဂ္ဂိယာ ဗုဇ္ဈတီတိ ကတွာ အရိယသာဝကော ဗောဓီတိ ဝုစ္စတိ၊ တဿ ဗောဓိဿ အင်္ဂါတိပိ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ၊ သေနင်္ဂရထင်္ဂါဒယော ဝိယ။ တေနာဟု အဋ္ဌကထာစရိယာ – ‘‘ဗုဇ္ဈနကဿ ပုဂ္ဂလဿ အင်္ဂါတိ ဝါ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ’’တိ။

အပိစ ‘‘ဗောဇ္ဈင်္ဂါတိ ကေနဋ္ဌေန ဗောဇ္ဈင်္ဂါ? ဗောဓာယ သံဝတ္တန္တီတိ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ၊ ဗုဇ္ဈန္တီတိ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ၊ အနုဗုဇ္ဈန္တီတိ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ၊ ပဋိဗုဇ္ဈန္တီတိ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ၊ သမ္ဗုဇ္ဈန္တီတိ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ’’တိ ဣမိနာ ပဋိသမ္ဘိဒါနယေနာပိ ဗောဇ္ဈင်္ဂတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါတိအာဒီသု ပသတ္ထော သုန္ဒရော စ ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ သမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ၊ သတိယေဝ သမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ။ တတ္ထ ဥပဋ္ဌာနလက္ခဏော သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ၊ ပဝိစယလက္ခဏော ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ၊ ပဂ္ဂဟလက္ခဏော ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ၊ ဖရဏလက္ခဏော ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ၊ ဥပသမလက္ခဏော ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ၊ အဝိက္ခေပလက္ခဏော သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ၊ ပဋိသင်္ခါနလက္ခဏော ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ။ တေသု ‘‘သတိဉ္စ ခွာဟံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သဗ္ဗတ္ထိကံ ဝဒါမီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၅။၂၃၄) ဝစနတော သဗ္ဗေသံ ဗောဇ္ဈင်္ဂါနံ ဥပကာရကတ္တာ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ ပဌမံ ဝုတ္တော။ တတော ပရံ ‘‘သော တထာ သတော ဝိဟရန္တော တံ ဓမ္မံ ပညာယ ပဝိစိနတီ’’တိအာဒိနာ (မ။ နိ။ ၁၅၀) နယေန ဧဝံ အနုက္ကမေနေဝ နိက္ခေပပယောဇနံ ပါဠိယံ အာဂတမေဝ။

ကသ္မာ ပနေတေ သတ္တေဝ ဝုတ္တာ၊ အနူနာ အနဓိကာတိ? လီနုဒ္ဓစ္စပဋိပက္ခတော သဗ္ဗတ္ထိကတော စ။ ဧတ္ထ ဟိ တယော ဗောဇ္ဈင်္ဂါ လီနဿ ပဋိပက္ခာ၊ ယထာဟ – ‘‘ယသ္မိဉ္စ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သမယေ လီနံ စိတ္တံ ဟောတိ၊ ကာလော တသ္မိံ သမယေ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿ ဘာဝနာယ၊ ကာလော ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿ ဘာဝနာယ၊ ကာလော ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿ ဘာဝနာယာ’’တိ (သံ။ နိ။ ၅။၂၃၄)။ တယော ဥဒ္ဓစ္စဿ ပဋိပက္ခာ၊ ယထာဟ – ‘‘ယသ္မိဉ္စ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သမယေ ဥဒ္ဓတံ စိတ္တံ ဟောတိ၊ ကာလော တသ္မိံ သမယေ ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿ ဘာဝနာယ၊ ကာလော သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿ ဘာဝနာယ၊ ကာလော ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿ ဘာဝနာယာ’’တိ (သံ။ နိ။ ၅။၂၃၄)။ ဧကော ပနေတ္ထ လောဏဓူပနံ ဝိယ သဗ္ဗဗျဉ္ဇနေသု၊ သဗ္ဗကမ္မိကအမစ္စော ဝိယ စ သဗ္ဗေသု ရာဇကိစ္စေသု၊ သဗ္ဗဗောဇ္ဈင်္ဂေသု ဣစ္ဆိတဗ္ဗတော သဗ္ဗတ္ထိကော၊ ယထာဟ – ‘‘သတိဉ္စ ခွာဟံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သဗ္ဗတ္ထိကံ ဝဒါမီ’’တိ။ ‘‘သဗ္ဗတ္ထက’’န္တိပိ ပါဠိ။ ဒွိန္နမ္ပိ သဗ္ဗတ္ထ ဣစ္ဆိတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။ ဧဝံ လီနုဒ္ဓစ္စပဋိပက္ခတော သဗ္ဗတ္ထိကတော စ သတ္တေဝ ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

၄၆၇။ ဣဒါနိ နေသံ ဧကသ္မိံယေဝါရမ္မဏေ အတ္တနော အတ္တနော ကိစ္စဝသေန နာနာကရဏံ ဒဿေတုံ တတ္ထ ကတမော သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ဣဓ ဘိက္ခူတိ ဣမသ္မိံ သာသနေ ဘိက္ခု။ သတိမာ ဟောတီတိ ပညာယ ပညဝါ၊ ယသေန ယသဝါ၊ ဓနေန ဓနဝါ ဝိယ သတိယာ သတိမာ ဟောတိ၊ သတိသမ္ပန္နောတိ အတ္ထော။ ပရမေနာတိ ဥတ္တမေန၊ တဉှိ ပရမတ္ထသစ္စဿ နိဗ္ဗာနဿ စေဝ မဂ္ဂဿ စ အနုလောမတော ပရမံ နာမ ဟောတိ ဥတ္တမံ သေဋ္ဌံ။ သတိနေပက္ကေနာတိ နေပက္ကံ ဝုစ္စတိ ပညာ၊ သတိယာ စေဝ နေပက္ကေန စာတိ အတ္ထော။

ကသ္မာ ပန ဣမသ္မိံ သတိဘာဇနီယေ ပညာ သင်္ဂဟိတာတိ? သတိယာ ဗလဝဘာဝဒီပနတ္ထံ။ သတိ ဟိ ပညာယ သဒ္ဓိမ္ပိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝိနာပိ၊ ပညာယ သဒ္ဓိံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဗလဝတီ ဟောတိ၊ ဝိနာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဒုဗ္ဗလာ။ တေနဿာ ဗလဝဘာဝဒီပနတ္ထံ ပညာ သင်္ဂဟိတာ။ ယထာ ဟိ ဒွီသု ဒိသာသု ဒွေ ရာဇမဟာမတ္တာ တိဋ္ဌေယျုံ၊ တေသု ဧကော ရာဇပုတ္တံ ဂဟေတွာ တိဋ္ဌေယျ၊ ဧကော အတ္တနော ဓမ္မတာယ ဧကကောဝ တေသု ရာဇပုတ္တံ ဂဟေတွာ ဌိတော အတ္တနောပိ တေဇေန ရာဇပုတ္တဿပိ တေဇေန တေဇဝါ ဟောတိ၊ အတ္တနော ဓမ္မတာယ ဌိတော န တေန သမတေဇော ဟောတိ၊ ဧဝမေဝ ရာဇပုတ္တံ ဂဟေတွာ ဌိတမဟာမတ္တော ဝိယ ပညာယ သဒ္ဓိံ ဥပ္ပန္နာ သတိ၊ အတ္တနော ဓမ္မတာယ ဌိတော ဝိယ ဝိနာ ပညာယ ဥပ္ပန္နာ။ တတ္ထ ယထာ ရာဇပုတ္တံ ဂဟေတွာ ဌိတော အတ္တနောပိ တေဇေန ရာဇပုတ္တဿပိ တေဇေန တေဇဝါ ဟောတိ၊ ဧဝံ ပညာယ သဒ္ဓိံ ဥပ္ပန္နာ သတိ ဗလဝတီ ဟောတိ၊ ယထာ အတ္တနော ဓမ္မတာယ ဌိတော န တေန သမတေဇော ဟောတိ၊ ဧဝံ ဝိနာ ပညာယ ဥပ္ပန္နာ ဒုဗ္ဗလာ ဟောတီတိ ဗလဝဘာဝဒီပနတ္ထံ ပညာ ဂဟိတာတိ။

စိရကတမ္ပီတိ အတ္တနော ဝါ ပရဿ ဝါ ကာယေန စိရကတံ ဝတ္တံ ဝါ ကသိဏမဏ္ဍလံ ဝါ ကသိဏပရိကမ္မံ ဝါ။ စိရဘာသိတမ္ပီတိ အတ္တနာ ဝါ ပရေန ဝါ ဝါစာယ စိရဘာသိတံ ဗဟုကမ္ပိ၊ ဝတ္တသီသေ ဌတွာ ဓမ္မကထံ ဝါ ကမ္မဋ္ဌာနဝိနိစ္ဆယံ ဝါ၊ ဝိမုတ္တာယတနသီသေ ဝါ ဌတွာ ဓမ္မကထမေဝ။ သရိတာ ဟောတီတိ တံ ကာယဝိညတ္တိံ ဝစီဝိညတ္တိဉ္စ သမုဋ္ဌာပေတွာ ပဝတ္တံ အရူပဓမ္မကောဋ္ဌာသံ ‘ဧဝံ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ဧဝံ နိရုဒ္ဓါ’တိ သရိတာ ဟောတိ။ အနုဿရိတာတိ ပုနပ္ပုနံ သရိတာ။ အယံ ဝုစ္စတိ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါတိ အယံ ဧဝံ ဥပ္ပန္နာ သေသဗောဇ္ဈင်္ဂသမုဋ္ဌာပိကာ ဝိပဿနာသမ္ပယုတ္တာ သတိ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ နာမ ကထီယတိ။

သော တထာ သတော ဝိဟရန္တောတိ သော ဘိက္ခု တေနာကာရေန ဥပ္ပန္နာယ သတိယာ သတော ဟုတွာ ဝိဟရန္တော။ တံ ဓမ္မန္တိ တံ စိရကတံ စိရဘာသိတံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တပ္ပကာရံ ဓမ္မံ။ ပညာယ ပဝိစိနတီတိ ပညာယ ‘အနိစ္စံ ဒုက္ခံ အနတ္တာ’တိ ပဝိစိနတိ။ ပဝိစရတီတိ ‘အနိစ္စံ ဒုက္ခံ အနတ္တာ’တိ တတ္ထ ပညံ စရာပေန္တော ပဝိစရတိ။ ပရိဝီမံသံ အာပဇ္ဇတီတိ ဩလောကနံ ဂဝေသနံ အာပဇ္ဇတိ။ အယံ ဝုစ္စတီတိ ဣဒံ ဝုတ္တပ္ပကာရံ ဗောဇ္ဈင်္ဂသမုဋ္ဌာပကံ ဝိပဿနာဉာဏံ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ နာမ ဝုစ္စတိ။

တဿ တံ ဓမ္မန္တိ တဿ ဘိက္ခုနော တံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တပ္ပကာရံ ဓမ္မံ။ အာရဒ္ဓံ ဟောတီတိ ပရိပုဏ္ဏံ ဟောတိ ပဂ္ဂဟိတံ။ အသလ္လီနန္တိ အာရဒ္ဓတ္တာယေဝ အသလ္လီနံ။ အယံ ဝုစ္စတီတိ ဣဒံ ဗောဇ္ဈင်္ဂသမုဋ္ဌာပကံ ဝိပဿနာသမ္ပယုတ္တံ ဝီရိယံ ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ နာမ ဝုစ္စတိ။

နိရာမိသာတိ ကာမာမိသလောကာမိသဝဋ္ဋာမိသာနံ အဘာဝေန နိရာမိသာ ပရိသုဒ္ဓါ။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဗောဇ္ဈင်္ဂသမုဋ္ဌာပိကာ ဝိပဿနာသမ္ပယုတ္တာ ပီတိ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ နာမ ဝုစ္စတိ။

ပီတိမနဿာတိ ပီတိသမ္ပယုတ္တစိတ္တဿ။ ကာယောပိ ပဿမ္ဘတီတိ ခန္ဓတ္တယသင်္ခါတော နာမကာယော ကိလေသဒရထပဋိပ္ပဿဒ္ဓိယာ ပဿမ္ဘတိ။ စိတ္တမ္ပီတိ ဝိညာဏက္ခန္ဓောပိ တထေဝ ပဿမ္ဘတိ။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဗောဇ္ဈင်္ဂသမုဋ္ဌာပိကာ ဝိပဿနာသမ္ပယုတ္တာ ပဿဒ္ဓိ ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ နာမ ဝုစ္စတိ။

ပဿဒ္ဓကာယဿ သုခိနောတိ ပဿဒ္ဓကာယတာယ ဥပ္ပန္နသုခေန သုခိတဿ။ သမာဓိယတီတိ သမ္မာ အာဓိယတိ၊ နိစ္စလံ ဟုတွာ အာရမ္မဏေ ဌပီယတိ၊ အပ္ပနာပ္ပတ္တံ ဝိယ ဟောတိ။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဗောဇ္ဈင်္ဂသမုဋ္ဌာပိကာ ဝိပဿနာသမ္ပယုတ္တာ စိတ္တေကဂ္ဂတာ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ နာမ ဝုစ္စတိ။

တထာ သမာဟိတန္တိ တေန အပ္ပနာပ္ပတ္တေန ဝိယ သမာဓိနာ သမာဟိတံ။ သာဓုကံ အဇ္ဈုပေက္ခိတာ ဟောတီတိ သုဋ္ဌု အဇ္ဈုပေက္ခိတာ ဟောတိ၊ တေသံ ဓမ္မာနံ ပဟာနဝဍ္ဎနေ အဗျာဝဋော ဟုတွာ အဇ္ဈုပေက္ခတိ။ အယံဝုစ္စတီတိ အယံ ဆန္နံ ဗောဇ္ဈင်္ဂါနံ အနောသက္ကနအနတိဝတ္တနဘာဝသာဓကော မဇ္ဈတ္တာကာရော ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ နာမ ဝုစ္စတိ။

ဧတ္တာဝတာ ကိံ ကထိတံ နာမ ဟောတိ? အပုဗ္ဗံ အစရိမံ ဧကစိတ္တက္ခဏေ နာနာရသလက္ခဏာ ပုဗ္ဗဘာဂဝိပဿနာ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ကထိတာ ဟောန္တီတိ။

ပဌမော နယော။

၄၆၈-၄၆၉။ ဣဒါနိ ယေန ပရိယာယေန သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ စုဒ္ဒသ ဟောန္တိ၊ တဿ ပကာသနတ္ထံ ဒုတိယနယံ ဒဿေန္တော ပုန သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါတိအာဒိမာဟ။ တတြာယံ အနုပုဗ္ဗပဒဝဏ္ဏနာ – အဇ္ဈတ္တံ ဓမ္မေသု သတီတိ အဇ္ဈတ္တိကသင်္ခါရေ ပရိဂ္ဂဏှန္တဿ ဥပ္ပန္နာ သတိ။ ဗဟိဒ္ဓါ ဓမ္မေသု သတီတိ ဗဟိဒ္ဓါသင်္ခါရေ ပရိဂ္ဂဏှန္တဿ ဥပ္ပန္နာ သတိ။ ယဒပီတိ ယာပိ။ တဒပီတိ သာပိ။ အဘိညာယာတိ အဘိညေယျဓမ္မေ အဘိဇာနနတ္ထာယ။ သမ္ဗောဓာယာတိ သမ္ဗောဓိ ဝုစ္စတိ မဂ္ဂေါ၊ မဂ္ဂတ္ထာယာတိ အတ္ထော။ နိဗ္ဗာနာယာတိ ဝါနံ ဝုစ္စတိ တဏှာ၊ သာ တတ္ထ နတ္ထီတိ နိဗ္ဗာနံ၊ တဒတ္ထာယ၊ အသင်္ခတာယ အမတဓာတုယာ သစ္ဆိကိရိယတ္ထာယ သံဝတ္တတီတိ အတ္ထော။ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေပိ ဧသေဝ နယော။

ကာယိကံ ဝီရိယန္တိ စင်္ကမံ အဓိဋ္ဌဟန္တဿ ဥပ္ပန္နဝီရိယံ။ စေတသိကံ ဝီရိယန္တိ ‘‘န တာဝါဟံ ဣမံ ပလ္လင်္ကံ ဘိန္ဒိဿာမိ ယာဝ မေ န အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စိဿတီ’’တိ ဧဝံ ကာယပယောဂံ ဝိနာ ဥပ္ပန္နဝီရိယံ။ ကာယပဿဒ္ဓီတိ တိဏ္ဏံ ခန္ဓာနံ ဒရထပဿဒ္ဓိ။ စိတ္တပဿဒ္ဓီတိ ဝိညာဏက္ခန္ဓဿ ဒရထပဿဒ္ဓိ။ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂသဒိသောဝ ဝိနိစ္ဆယော။ ဣမသ္မိံ နယေ သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ လောကိယလောကုတ္တရမိဿကာ ကထိတာ။

ပေါရာဏကတ္ထေရာ ပန ‘ဧတ္တကေန ပါကဋံ န ဟောတီ’တိ ဝိဘဇိတွာ ဒဿေသုံ။ ဧတေသု ဟိ အဇ္ဈတ္တဓမ္မေသု သတိ ပဝိစယော ဥပေက္ခာတိ ဣမေ တယော အတ္တနော ခန္ဓာရမ္မဏတ္တာ လောကိယာဝ ဟောန္တိ။ တထာ မဂ္ဂံ အပ္ပတ္တံ ကာယိကဝီရိယံ။ အဝိတက္ကအဝိစာရာ ပန ပီတိသမာဓိယော လောကုတ္တရာ ဟောန္တိ။ သေသာ လောကိယလောကုတ္တရမိဿကာတိ။

တတ္ထ အဇ္ဈတ္တံ တာဝ ဓမ္မေသု သတိပဝိစယဥပေက္ခာ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ၊ လောကုတ္တရာ ပန ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာတိ တေသံ လောကုတ္တရဘာဝေါ မာ ယုဇ္ဇိတ္ထ။ စင်္ကမပ္ပယောဂေန နိဗ္ဗတ္တဝီရိယမ္ပိ လောကိယန္တိ ဝဒန္တော န ကိလမတိ။ အဝိတက္ကအဝိစာရာ ပန ပီတိသမာဓိယော ကဒါ လောကုတ္တရာ ဟောန္တီတိ? ကာမာဝစရေ တာဝ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ လဗ္ဘတိ၊ အဝိတက္ကအဝိစာရာ ပီတိ န လဗ္ဘတိ။ ရူပါဝစရေ အဝိတက္ကအဝိစာရာ ပီတိ လဗ္ဘတိ၊ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ ပန န လဗ္ဘတိ။ အရူပါဝစရေ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ န လဗ္ဘတိ။ ဧတ္ထ ပန အလဗ္ဘမာနကံ ဥပါဒါယ လဗ္ဘမာနကာပိ ပဋိက္ခိတ္တာ။ ဧဝမယံ အဝိတက္ကအဝိစာရော ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ ကာမာဝစရတောပိ နိက္ခန္တော ရူပါဝစရတောပိ အရူပါဝစရတောပီတိ နိဗ္ဗတ္တိတလောကုတ္တရော ယေဝါတိ ကထိတော။

တထာ ကာမာဝစရေ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ လဗ္ဘတိ၊ အဝိတက္ကအဝိစာရော ပန သမာဓိ န လဗ္ဘတိ။ ရူပါဝစရအရူပါဝစရေသု အဝိတက္ကအဝိစာရော သမာဓိ လဗ္ဘတိ၊ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ ပန န လဗ္ဘတိ။ ဧတ္ထ ပန အလဗ္ဘမာနကံ ဥပါဒါယ လဗ္ဘမာနကောပိ ပဋိက္ခိတ္တော။ ဧဝမယံ အဝိတက္ကအဝိစာရော သမာဓိ ကာမာဝစရတောပိ နိက္ခန္တော ရူပါဝစရတောပိ အရူပါဝစရတောပီတိ နိဗ္ဗတ္တိတလောကုတ္တရော ယေဝါတိ ကထိတော။

အပိစ လောကိယံ ဂဟေတွာ လောကုတ္တရော ကာတဗ္ဗော၊ လောကုတ္တရံ ဂဟေတွာ လောကိယော ကာတဗ္ဗော။ အဇ္ဈတ္တဓမ္မေသု ဟိ သတိပဝိစယဥပေက္ခာနံ လောကုတ္တရဘာဝနာကာလောပိ အတ္ထိ။ တတြိဒံ သုတ္တံ – ‘‘အဇ္ဈတ္တဝိမောက္ခံ ခွာဟံ၊ အာဝုသော၊ သဗ္ဗုပါဒါနက္ခယံ ဝဒါမိ၊ ဧဝမဿိမေ အာသဝါ နာနုသေန္တီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၂။၃၂ ထောကံ ဝိသဒိသံ) ဣမိနာ သုတ္တေန လောကုတ္တရာ ဟောန္တိ။ ယဒါ ပန စင်္ကမပယောဂေန နိဗ္ဗတ္တေ ကာယိကဝီရိယေ အနုပသန္တေယေဝ ဝိပဿနာ မဂ္ဂေန ဃဋီယတိ၊ တဒါ တံ လောကုတ္တရံ ဟောတိ။ ယေ ပန ထေရာ ‘‘ကသိဏဇ္ဈာနေ၊ အာနာပါနဇ္ဈာနေ၊ ဗြဟ္မဝိဟာရဇ္ဈာနေ စ ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ ဥဒ္ဓရန္တော န ဝါရေတဗ္ဗော’’တိ ဝဒန္တိ၊ တေသံ ဝါဒေ အဝိတက္ကအဝိစာရာ ပီတိသမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂါ လောကိယာ ဟောန္တီတိ။

ဒုတိယော နယော။

၄၇၀-၄၇၁။ ဣဒါနိ ဗောဇ္ဈင်္ဂါနံ ဘာဝနာဝသေန ပဝတ္တံ တတိယနယံ ဒဿေန္တော ပုန သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထာပိ အယံ အနုပုဗ္ဗပဒဝဏ္ဏနာ – ဘာဝေတီတိ ဝဍ္ဎေတိ၊ အတ္တနော သန္တာနေ ပုနပ္ပုနံ ဇနေတိ အဘိနိဗ္ဗတ္တေတိ။ ဝိဝေကနိဿိတန္တိ ဝိဝေကေ နိဿိတံ။ ဝိဝေကောတိ ဝိဝိတ္တတာ။ သော စာယံ တဒင်္ဂဝိဝေကော၊ ဝိက္ခမ္ဘနသမုစ္ဆေဒပဋိပ္ပဿဒ္ဓိနိဿရဏဝိဝေကောတိ ပဉ္စဝိဓော။ တတ္ထ တဒင်္ဂဝိဝေကော နာမ ဝိပဿနာ။ ဝိက္ခမ္ဘနဝိဝေကော နာမ အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော။ သမုစ္ဆေဒဝိဝေကော နာမ မဂ္ဂေါ။ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိဝိဝေကော နာမ ဖလံ။ နိဿရဏဝိဝေကော နာမ သဗ္ဗနိမိတ္တနိဿဋံ နိဗ္ဗာနံ။ ဧဝမေတသ္မိံ ပဉ္စဝိဓေ ဝိဝေကေ နိဿိတံ ဝိဝေကနိဿိတန္တိ တဒင်္ဂဝိဝေကနိဿိတံ သမုစ္ဆေဒဝိဝေကနိဿိတံ နိဿရဏဝိဝေကနိဿိတဉ္စ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတီတိ အယမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

တထာ ဟိ အယံ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဘာဝနာနုယောဂမနုယုတ္တော ယောဂီ ဝိပဿနာက္ခဏေ ကိစ္စတော တဒင်္ဂဝိဝေကနိဿိတံ၊ အဇ္ဈာသယတော နိဿရဏဝိဝေကနိဿိတံ၊ မဂ္ဂကာလေ ပန ကိစ္စတော သမုစ္ဆေဒဝိဝေကနိဿိတံ၊ အာရမ္မဏတော နိဿရဏဝိဝေကနိဿိတံ၊ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ။ ပဉ္စဝိဝေကနိဿိတမ္ပီတိ ဧကေ။ တေ ဟိ န ကေဝလံ ဗလဝဝိပဿနာမဂ္ဂဖလက္ခဏေသု ဧဝ ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဥဒ္ဓရန္တိ၊ ဝိပဿနာပါဒကကသိဏဇ္ဈာနအာနာပါနာသုဘဗြဟ္မဝိဟာရဇ္ဈာနေသုပိ ဥဒ္ဓရန္တိ၊ န စ ပဋိသိဒ္ဓါ အဋ္ဌကထာစရိယေဟိ ။ တသ္မာ တေသံ မတေန ဧတေသံ ဈာနာနံ ပဝတ္တိက္ခဏေ ကိစ္စတော ဧဝ ဝိက္ခမ္ဘနဝိဝေကနိဿိတံ။ ယထာ စ ဝိပဿနာက္ခဏေ ‘‘အဇ္ဈာသယတော နိဿရဏဝိဝေကနိဿိတ’’န္တိ ဝုတ္တံ၊ ဧဝံ ‘‘ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိဝိဝေကနိဿိတမ္ပိ ဘာဝေတီ’’တိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဧသ နယော ဝိရာဂနိဿိတာဒီသု။ ဝိဝေကတ္ထာ ဧဝ ဟိ ဝိရာဂါဒယော။

ကေဝလဉ္စေတ္ထ ဝေါဿဂ္ဂေါ ဒုဝိဓော – ပရိစ္စာဂဝေါဿဂ္ဂေါ စ ပက္ခန္ဒနဝေါဿဂ္ဂေါ စာတိ။ တတ္ထ ‘ပရိစ္စာဂဝေါဿဂ္ဂေါ’တိ ဝိပဿနာက္ခဏေ စ တဒင်္ဂဝသေန မဂ္ဂက္ခဏေ စ သမုစ္ဆေဒဝသေန ကိလေသပ္ပဟာနံ။ ‘ပက္ခန္ဒနဝေါဿဂ္ဂေါ’တိ ဝိပဿနာက္ခဏေ တန္နိန္နဘာဝေန၊ မဂ္ဂက္ခဏေ ပန အာရမ္မဏကရဏေန နိဗ္ဗာနပက္ခန္ဒနံ။ တဒုဘယမ္ပိ ဣမသ္မိံ လောကိယလောကုတ္တရမိဿကေ အတ္ထဝဏ္ဏနာနယေ ဝဋ္ဋတိ။ တထာ ဟိ အယံ သတိ သမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ ယထာဝုတ္တေန ပကာရေန ကိလေသေ ပရိစ္စဇတိ၊ နိဗ္ဗာနဉ္စ ပက္ခန္ဒတိ။

ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမိန္တိ ဣမိနာ ပန သကလေန ဝစနေန ဝေါဿဂ္ဂတ္ထံ ပရိဏမန္တံ ပရိဏတဉ္စ၊ ပရိပစ္စန္တံ ပရိပက္ကဉ္စာတိ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အယဉှိ ဗောဇ္ဈင်္ဂဘာဝနမနုယုတ္တော ဘိက္ခု ယထာ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ ကိလေသပရိစ္စာဂဝေါဿဂ္ဂတ္ထံ နိဗ္ဗာနပက္ခန္ဒနဝေါဿဂ္ဂတ္ထဉ္စ ပရိပစ္စတိ၊ ယထာ စ ပရိပက္ကော ဟောတိ၊ တထာ နံ ဘာဝေတီတိ။ ဧသ နယော သေသဗောဇ္ဈင်္ဂေသုပိ။ ဣမသ္မိမ္ပိ နယေ လောကိယလောကုတ္တရမိဿကာ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ကထိတာတိ။

သုတ္တန္တဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ။

၂။ အဘိဓမ္မဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ

၄၇၂။ အဘိဓမ္မဘာဇနီယေ သတ္တပိ ဗောဇ္ဈင်္ဂေ ဧကတော ပုစ္ဆိတွာ ဝိဿဇ္ဇနဿ စ ပါဋိယေက္ကံ ပုစ္ဆိတွာ ဝိဿဇ္ဇနဿ စ ဝသေန ဒွေ နယာ။ တေသံ အတ္ထဝဏ္ဏနာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂနိဒ္ဒေသေ ပန ဥပေက္ခနဝသေန ဥပေက္ခာ။ ဥပေက္ခနာကာရော ဥပေက္ခနာ။ ဥပေက္ခိတဗ္ဗယုတ္တေ သမပ္ပဝတ္တေ ဓမ္မေ ဣက္ခတိ၊ န စောဒေတီတိ ဥပေက္ခာ။ ပုဂ္ဂလံ ဥပေက္ခာပေတီတိ ဥပေက္ခနာ ။ ဗောဇ္ဈင်္ဂဘာဝပ္ပတ္တိယာ လောကိယဥပေက္ခနာယ အဓိကာ ဥပေက္ခနာ အဇ္ဈုပေက္ခနာ။ အဗျာပါရာပဇ္ဇနေန မဇ္ဈတ္တဘာဝေါ မဇ္ဈတ္တတာ။ သာ ပန စိတ္တဿ၊ န သတ္တဿာတိ ဒီပေတုံ မဇ္ဈတ္တတာ စိတ္တဿာတိ ဝုတ္တန္တိ။ အယမေတ္ထ အနုပုဗ္ဗပဒဝဏ္ဏနာ။

နယာ ပနေတ္ထ ဂဏေတဗ္ဗာ – သတ္တန္နမ္ပိ ဟိ ဗောဇ္ဈင်္ဂါနံ ဧကတော ပုစ္ဆိတွာ ဝိဿဇ္ဇနေ ဧကေကမဂ္ဂေ နယသဟဿံ နယသဟဿန္တိ စတ္တာရိ နယသဟဿာနိ ဝိဘတ္တာနိ။ ပါဋိယေက္ကံ ပုစ္ဆိတွာ ဝိဿဇ္ဇနေ ဧကေကဗောဇ္ဈင်္ဂဝသေန စတ္တာရိ စတ္တာရီတိ သတ္တ စတုက္ကာ အဋ္ဌဝီသတိ။ တာနိ ပုရိမေဟိ စတူဟိ သဒ္ဓိံ ဒွတ္တိံသာတိ သဗ္ဗာနိပိ အဘိဓမ္မဘာဇနီယေ ဒွတ္တိံသ နယသဟဿာနိ ဝိဘတ္တာနိ ကုသလာနေဝ။ ယသ္မာ ပန ဖလက္ခဏေပိ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ လဗ္ဘန္တိ၊ ကုသလဟေတုကာနိ စ သာမညဖလာနိ၊ တသ္မာ တေသုပိ ဗောဇ္ဈင်္ဂဒဿနတ္ထံ ကုသလနိဒ္ဒေသပုဗ္ဗင်္ဂမာယ ဧဝ တန္တိယာ ဝိပါကနယော အာရဒ္ဓါ။ သောပိ ဧကတော ပုစ္ဆိတွာ ဝိဿဇ္ဇနဿ စ၊ ပါဋိယေက္ကံ ပုစ္ဆိတွာ ဝိဿဇ္ဇနဿ စ ဝသေန ဒုဝိဓော ဟောတိ။ သေသမေတ္ထ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဝိပါကေ ပန ကုသလတော တိဂုဏာ နယာ ကာတဗ္ဗာတိ။

အဘိဓမ္မဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ။

၃။ ပဉှာပုစ္ဆကဝဏ္ဏနာ

၄၈၂။ ပဉှာပုစ္ဆကေ ပါဠိအနုသာရေနေဝ ဗောဇ္ဈင်္ဂါနံ ကုသလာဒိဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အာရမ္မဏတ္တိကေသု ပန သဗ္ဗေပေတေ အပ္ပမာဏံ နိဗ္ဗာနံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တိတော အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ ဧဝ၊ န မဂ္ဂါရမ္မဏာ။ သဟဇာတဟေတုဝသေန ပနေတ္ထ ကုသလာ မဂ္ဂဟေတုကာ၊ ဝီရိယံ ဝါ ဝီမံသံ ဝါ ဇေဋ္ဌကံ ကတွာ မဂ္ဂဘာဝနာကာလေ မဂ္ဂါဓိပတိနော၊ ဆန္ဒစိတ္တဇေဋ္ဌိကာယ မဂ္ဂဘာဝနာယ န ဝတ္တဗ္ဗာ မဂ္ဂါဓိပတိနောတိ၊ ဖလကာလေပိ န ဝတ္တဗ္ဗာ ဧဝ။

အတီတာဒီသု ဧကာရမ္မဏဘာဝေနပိ န ဝတ္တဗ္ဗာ၊ နိဗ္ဗာနဿ ပန ဗဟိဒ္ဓါဓမ္မတ္တာ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ နာမ ဟောန္တီတိ။ ဧဝမေတသ္မိံ ပဉှာပုစ္ဆကေပိ နိဗ္ဗတ္တိတလောကုတ္တရာဝ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ကထိတာ ။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဟိ သုတ္တန္တဘာဇနီယဿေဝ ပဌမနယသ္မိံ လောကိယာ၊ ဒုတိယတတိယေသု လောကိယလောကုတ္တရမိဿကာ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ကထိတာ။ အဘိဓမ္မဘာဇနီယဿ ပန စတူသုပိ နယေသု ဣမသ္မိဉ္စ ပဉှာပုစ္ဆကေ လောကုတ္တရာယေဝါတိ ဧဝမယံ ဗောဇ္ဈင်္ဂဝိဘင်္ဂေါပိ တေပရိဝဋ္ဋံ နီဟရိတွာဝ ဘာဇေတွာ ဒဿိတောတိ။

သမ္မောဟဝိနောဒနိယာ ဝိဘင်္ဂဋ္ဌကထာယ

ဗောဇ္ဈင်္ဂဝိဘင်္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။