📜

၉။ ဣဒ္ဓိပါဒဝိဘင်္ဂေါ

၁။ သုတ္တန္တဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ

၄၃၁။ ပဌမောကတ္တုအတ္ထော ‘‘ဣဇ္ဈတီတိ ဣဒ္ဓီ’’တိ။ ဒုတိယော ကရဏတ္ထော ‘‘ဣဇ္ဈန္တိ ဧတာယာ’’တိ။ ပဇ္ဇိတဗ္ဗာ ဣဒ္ဓိ ဝုတ္တာ ‘‘ဣဒ္ဓိံ ပဇ္ဇန္တိ ပါပုဏန္တီ’’တိ ကတ္တုသာဓနဿ ဣဒ္ဓိသဒ္ဒဿ ကရဏသာဓနေန ပါဒသဒ္ဒေန သမာနာဓိကရဏတာယ အသမ္ဘဝတော၊ ဣဇ္ဈနကဿ စ အတ္ထဿ ကရဏဘူတေန ပါဒေန ပဇ္ဇိတဗ္ဗတ္တာ ‘‘ဣဒ္ဓိ ဧဝ ပါဒေါ’’တိ သဒ္ဒယောဇနာ န သမ္ဘဝတီတိ ဣမမတ္ထမာဟ ‘‘န စ…ပေ… ဝတ္တု’’န္တိ။ ဣဒ္ဓိကိရိယာကရဏေနာတိ ဣဇ္ဈနကိရိယာယ ကရဏဘူတေန အတ္ထေန သာဓေတဗ္ဗာ စ ဣဒ္ဓိ ပဇ္ဇိတဗ္ဗာတိ ယောဇနာ။ ဒွိန္နံ ကရဏာနန္တိ ဣဇ္ဈနပဇ္ဇနကိရိယာကရဏာနံ ဣဒ္ဓိပါဒတ္ထာနံ။ န အသမာနာဓိကရဏတာ သမ္ဘဝတိ ပဋိသေဓဒွယံ ပကတိယံ ဌပေတီတိ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ပဌမေနတ္ထေန သမာနာဓိကရဏသမာသော၊ ဒုတိယေန သာမိဝစနသမာသော ဣဒ္ဓိပါဒသဒ္ဒါနံ န ယုဇ္ဇတိ၊ တသ္မာ။ ယထာဝုတ္တာ ဝါ ပဌမေနတ္ထေန သမာနာဓိကရဏသမာသဝသေနေဝ ယောဇနာ ယုဇ္ဇတိ ပါဒဿ ပဇ္ဇမာနကောဋ္ဌာသဘာဝတော။ ဒုတိယေနတ္ထေန ဣတရသမာသေနေဝ ယောဇနာ ယုဇ္ဇတိ ပါဒဿ ဣဇ္ဈနကရဏူပါယဘာဝတော။

ကေစီတိ ဓမ္မသိရိတ္ထေရံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ ဒုဝိဓတ္ထာယာတိ နိဗ္ဗတ္တိအတ္ထာယ၊ ဝုဒ္ဓိအတ္ထာယ စ။ ဝိသုန္တိ ‘‘ဣဒ္ဓိ ဧဝ ပါဒေါ ဣဒ္ဓိပါဒေါ’’တိ ဣမသ္မာ ဝိသုံ။ သမာသယောဇနာဝသေနာတိ ‘‘ဣဒ္ဓိယာ ပါဒေါ ဣဒ္ဓိပါဒေါ’’တိ ဧဝံ သမာသယောဇနာဝသေန။ ယထာယုတ္တောတိ ကတ္တုကရဏတ္ထေသု ယော ယော ယုတ္တော။ ပဋိလာဘပုဗ္ဗဘာဂါနန္တိ ဝိသေသာဓိဂမတံပုဗ္ဗဘာဂါနံ ယထာက္ကမံ ကတ္တိဒ္ဓိကရဏိဒ္ဓိဘာဝံ သန္ဓာယ ဝုတ္တောတိ ယောဇနာ။ ဥတ္တရစူဠဘာဇနီယေ ‘‘ဆန္ဒောယေဝ ဆန္ဒိဒ္ဓိပါဒေါ၊ စိတ္တမေဝ၊ ဝီရိယမေဝ၊ ဝီမံသာဝ ဝီမံသိဒ္ဓိပါဒေါ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ အာဟ ‘‘ဥတ္တရစူဠဘာဇနီယေ ဝါ ဝုတ္တေဟိ ဆန္ဒာဒီဟိ ဣဒ္ဓိပါဒေဟီ’’တိအာဒိ။

ဆန္ဒစိတ္တဝီမံသိဒ္ဓိပါဒေသု တာဝ ယုတ္တံ ပဓာနသင်္ခါရဂ္ဂဟဏံ အပုဗ္ဗတ္တာ၊ ဝီရိယိဒ္ဓိပါဒေ ပန ကထန္တိ စောဒနံ သန္ဓာယာဟ ‘‘ဝီရိယိဒ္ဓိပါဒနိဒ္ဒေသေ’’တိအာဒိ။ ယဒိ ဒွေယေဝ သမန္နာဂမင်္ဂါနိ၊ ဆန္ဒာဒယော ကိမတ္ထိယာတိ အာဟ ‘‘သမာဓိဝိသေသနာနီ’’တိ။ န ဣဓ…ပေ… ဝုတ္တာ ဟောတိ အတဗ္ဗိသေသနတ္တာ။ ယဒိပိ သမာဓိဝိသေသနသမန္နာဂမင်္ဂဒဿနတ္ထံ ဒွိက္ခတ္တုံ ဝီရိယံ အာဂတန္တိ ဝုတ္တံ၊ တံ ပန ‘‘ဝီရိယသမာဓိသမန္နာဂတ’’န္တိ ဧတ္တာဝတာပိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။ ဧဝံ သိဒ္ဓေ သတိ ပုန ဝစနံ ဝီရိယန္တရသဗ္ဘာဝံ နု ခေါ ဒီပေတီတိ ကဒါစိ အာသင်္ကေယျာတိ တဒါသင်္ကာနိဝတ္တနတ္ထံ ‘‘ဝီရိယဉ္စာ’’တိအာဒိမာဟ။ ဆန္ဒာဒီဟိ ဝိသိဋ္ဌောတိ ဆန္ဒာဒီနံ အဓိပတိပစ္စယတာဝိသေသေန ဝိသိဋ္ဌော။ တေနေဝ ဟိ ဆန္ဒာဒိမုခေနေဝ ဣဒ္ဓိပါဒါ ဒေသိတာ။ တထာ စ ဝုတ္တံ ‘‘ဆန္ဒံ စေ ဘိက္ခု အဓိပတိံ ကရိတွာ လဘတိ သမာဓိ’’န္တိအာဒိ။ တံတံအဝဿယနဝသေနာတိ တဿ တဿ ဆန္ဒဿ သမာဓိနော အဝဿယတာဝသေန၊ ပစ္စယဝိသေသတာယာတိ အတ္ထော။ ဥပါယတ္ထေန…ပေ… ဝုတ္တာ ဟောတိ အဓိဂမူပါယတာပိ နိဿယဘာဝေါယေဝါတိ။ ‘‘တေနေဝါ’’တိအာဒိနာ ယထာဝုတ္တံ ဆန္ဒာဒီနံ ဣဒ္ဓိပါဒတံ ပါဠိယာယေဝ ဝိဘာဝေတိ။ တတ္ထ တေနေဝါတိ ဆန္ဒာဒီနံယေဝ ဥပါယတ္ထဘာဝေနေဝ ဣဒ္ဓိပါဒဘာဝဿ အဓိပ္ပေတတ္တာ။ ဥပါယိဒ္ဓိပါဒဒဿနတ္ထမေဝါတိ ဆန္ဒာဒိကေ ဓုရေ ဇေဋ္ဌကေ ပုဗ္ဗင်္ဂမေ ကတွာ နိဗ္ဗတ္တိတသမာဓိ ဆန္ဒာဒီနံ ဣဒ္ဓိယာ အဓိဂမူပါယတာဒဿနံ ဥပါယိဒ္ဓိပါဒဒဿနံ၊ တဒတ္ထမေဝ ‘‘တထာဘူတဿ ဝေဒနာက္ခန္ဓော…ပေ… ဝိညာဏက္ခန္ဓော’’တိ တတ္ထ တတ္ထ ပါဠိယံ နိဿယိဒ္ဓိပါဒဒဿနံ ကတံ ဆန္ဒာဒိဝိသိဋ္ဌာနံယေဝ ဝေဒနာက္ခန္ဓာဒီနံ အဓိပ္ပေတတ္တာ။ ဧဝဉ္စေတံ သမ္ပဋိစ္ဆိတဗ္ဗံ။ အညထာ ကေဝလံ ဣဒ္ဓိသမ္ပယုတ္တာနံယေဝ ခန္ဓာနံ ဝသေန ဣဒ္ဓိပါဒဘာဝေ ဂယှမာနေ စတုဗ္ဗိဓတာ န ဟောတိ ဝိသေသကာရဏာဘာဝတောတိ အဓိပ္ပာယော။

၄၃၃။ တောသနံ သတ္ထု အာရာဓနံ၊ သိက္ခာယ ဝါ။ ထာမဘာဝတောတိ ထိရဘာဝတော။ ကုလာပဒေသေ ဇာတိမာ ပုရိဿရော ဟောတီတိ ‘‘ပုဗ္ဗင်္ဂမတ္တာ စိတ္တဿ ဝိသိဋ္ဌဇာတိသဒိသတာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဝိစာရဏာပညာဟေတုကတ္တာ မန္တဿ ဝီမံသာသဒိသတာ သုဝိညေယျာဝါတိ န ဥဒ္ဓဋာ။

ဆန္ဒာဒိကေတိ ဆန္ဒသမာဓိပဓာနသင်္ခါရာ၊ ဝီရိယစိတ္တဝီမံသာသမာဓိပဓာနသင်္ခါရာတိ ဣမေ တယော တယော ဓမ္မေ။ အဘေဒတော ဘေဒံ အကတွာ အဘိန္ဒိတွာ ဣဒ္ဓိဘာဝသာမညေန၊ ဣဒ္ဓိပါဒဘာဝသာမညေန စ သင်္ဂဏှိတွာ။ တေနာဟ ‘‘သမ္ပိဏ္ဍေတွာ’’တိ။ ဘေဒနံ ဝါ သမ္ဘေဒနံ မိဿီကရဏန္တိ အာဟ ‘‘အမိဿေတွာ’’တိ။ တထာ ဟိ ‘‘သေသာ ပန သမ္ပယုတ္တကာ စတ္တာရော ခန္ဓာ ဣဒ္ဓိပါဒါယေဝါ’’တိ (ဝိဘ။ အဋ္ဌ။ ၄၃၃) ဣဒ္ဓိဣဒ္ဓိပါဒေ အမိဿေတွာပိ ကထိတံ။ ဝိသေသေနာတိ ဘေဒေန စတူသု ဣဒ္ဓိပါဒေသု အသမ္မိဿဘာဝေန အာဝေဏိကတ္တာ။ အာဝေဏိကာ ဟိ ဆန္ဒာဒယော တဿ တဿ ဣဒ္ဓိပါဒဿ။ အဝိသေသေနာတိ အဘေဒေန၊ စတုရိဒ္ဓိပါဒသာဓာရဏဘာဝေနာတိ အတ္ထော။

ဆန္ဒိဒ္ဓိပါဒသမာဓိဒ္ဓိပါဒါဒယောတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ပဓာနသင်္ခါရံ၊ ဝီရိယစိတ္တဝီမံသာ စ သင်္ဂဏှာတိ။ ပါဒေါတိ တေဟိ သမ္ပယုတ္တံ စတုက္ခန္ဓမာဟ။ ‘‘ဆန္ဒိဒ္ဓိပါဒေ ပဝိသန္တီ’’တိအာဒိနာ ဝိသိဋ္ဌေသွေဝ ပဝေသံ အဝတွာ။ စတူသူတိ ဆန္ဒော၊ သမာဓိ၊ ပဓာနသင်္ခါရာ၊ တံသမ္ပယုတ္တာ ခန္ဓာတိ ဧဝံ စတူသု။ ဆန္ဒဟေတုကော၊ ဆန္ဒာဓိကော ဝါ သမာဓိ အဓိပ္ပေတောတိ အာဟ ‘‘ဆန္ဒဝတော ကော သမာဓိ န ဣဇ္ဈိဿတီ’’တိ။ ဣတီတိ ဧဝံ အနေန ပကာရေန၊ ယံ သမာဓိဘာဝနာမုခံ။ သမာဓိဘာဝနာနုယောဂေန ဘာဝိတာ ခန္ဓာ သမာဓိဘာဝိတာ။

‘‘ယေ ဟီ’’တိအာဒိနာ ‘‘အဘိနဝံ နတ္ထီ’’တိ သင်္ခေပတော ဝုတ္တံ ဝိဝရတိ။ တိဏ္ဏန္တိ ဆန္ဒသမာဓိပဓာနသင်္ခါရာနံ။ ဣဒန္တိ ‘‘ဣမေ ဟိ တယော’’တိအာဒိဝစနံ။ ပုရိမဿာတိ ‘‘ဆန္ဒော သမာဓီ’’တိအာဒိဝစနဿ။ ကာရဏဘာဝေနာတိ သာဓနဘာဝေန။ တေနာတိ ‘‘ဣမေ ဟိ တယော ဓမ္မာ’’တိအာဒိဝစနေန။ ယသ္မာ ဆန္ဒာဒယော တယော ဓမ္မာ အညမညံ၊ သမ္ပယုတ္တကာနဉ္စ နိဿယဘာဝေန ပဝတ္တန္တိ၊ တသ္မာ တေသမ္ပိ ဣဒ္ဓိပါဒဘာဝေါ ဝုတ္တော။ သော ပန နိဿယဘာဝေါ သမ္ပယောဂါဝိနာဘာဝီတိ အာဟ ‘‘တဒန္တောဂဓတ္တာ’’တိ၊ သမ္ပယုတ္တကန္တောဂဓတ္တာတိ အတ္ထော။ ဆန္ဒာဒီနံ ဝိယ သမ္ပယုတ္တက္ခန္ဓာနံ သဘာဝတော ဣဒ္ဓိဘာဝေါ နတ္ထီတိ အာဟ ‘‘ဣဒ္ဓိဘာဝပရိယာယော အတ္ထီ’’တိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သေသာ သမ္ပယုတ္တကာ…ပေ… န အတ္တနော သဘာဝေနာ’’တိ။ ဧကဒေသဿာတိ ဆန္ဒာဒီနံ။ စတုန္နမ္ပိ ခန္ဓာနံ၊ ဆန္ဒာဒီနံ ဝါ စတုန္နံ။ ပုနပီတိ ‘‘သမ္ပယုတ္တကာ ပနာ’’တိအာဒိံ သန္ဓာယာဟ။ ဣမိနာ စတုက္ခန္ဓတဒေကဒေသာနံ ဣဒ္ဓိဘာဝဒီပနေန။

ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တတော ဝစနက္ကမေန အညန္တိ အာဟ ‘‘အပုဗ္ဗန္တိ ကတွာ’’တိ။ ကေနဋ္ဌေန ဣဒ္ဓိ ပဋိလာဘော၊ ကေနဋ္ဌေန ပါဒေါ ပုဗ္ဗဘာဂေါတိ ယထာက္ကမံ ယောဇနာ။ ယဒိ ပတိဋ္ဌာနဋ္ဌေန ပါဒေါ၊ နိဿယိဒ္ဓိပါဒေါယေဝ ဝုတ္တော သိယာ၊ န ဥပါယိဒ္ဓိပါဒေါတိ အာဟ ‘‘ဥပါယော စာ’’တိအာဒိ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သုတ္တန္တဘာဇနီယေ၊ အဘိဓမ္မဘာဇနီယေ စ။ တေနာဟ ‘‘သုတ္တန္တဘာဇနီယေ ဟီ’’တိအာဒိ။ သမာဓိဝိသေသနဘာဝေနာတိ ‘‘ဆန္ဒာဓိပတိ၊ ဆန္ဒဟေတုကော၊ ဆန္ဒာဓိကော ဝါ သမာဓိ ဆန္ဒသမာဓီ’’တိအာဒိနာ သမာဓိဿ ဝိသေသနဘာဝေန ။ ‘‘သမာဓိသေဝနဝသေနာ’’တိ စ ပါဌော။ တတ္ထ သမာဓိသေဝနဝသေနာတိ ဆန္ဒာဓိကေ အဓိပတိံ ကရိတွာ သမာဓိဿ အာသေဝနဝသေန။ ဥပါယဘူတာနန္တိ ‘‘ဆန္ဒဝတော စေ သမာဓိ ဣဇ္ဈတိ၊ မယှေဝ ဣဇ္ဈတီ’’တိ သမာဓိအာသေဝနာယ ဥပါယဘူတာနံ။

သုတ္တန္တဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၂။ အဘိဓမ္မဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ

၄၄၄။ သာဓိပတိဝါရာနိ အဋ္ဌသတာနိ၊ တေသု ပစ္စေကံ စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒါ န သမ္ဘဝန္တီတိ အာဟ ‘‘သာဓိပတိဝါရာနံ ပရိပုဏ္ဏာနံ အဘာဝါ’’တိ။ တတ္ထ ကာရဏမာဟ ‘‘န ဟိ အဓိပတီနံ အဓိပတယော ဝိဇ္ဇန္တီ’’တိ။ ယဒိ ဟိ အဓိပတီ သိယုံ သာဓိပတီတိ ဣဒ္ဓိပါဒဘေဒေန ဒွတ္တိံသ နယသတာနိ၊ သုဒ္ဓိကာနိ အဋ္ဌာတိ စတ္တာရိ နယသဟဿာနိ ဘဝေယျုံ၊ တံ ပန နတ္ထီတိ အဓိပ္ပာယော။ ယတ္တကာ ပန နယာ ဣဓ လဗ္ဘန္တိ၊ တံ ဒဿေတုံ ‘‘ဧကေကသ္မိံ ပနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ သုဒ္ဓိကာနိ အဋ္ဌ နယသတာနိ သာဓိပတိကာနိပိ အဋ္ဌေဝါတိ စတုန္နံ မဂ္ဂါနံ ဝသေန သောဠသ နယသတာနိ။

အဘိဓမ္မဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၃။ ပဉှပုစ္ဆကဝဏ္ဏနာ

သယံ ဇေဋ္ဌကဘာဝေန ပဝတ္တနတော စတ္တာရော အဓိပတယော အညမညံ ဂရုံ န ကရောန္တိ။ တသ္မာ ‘‘စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒါ န မဂ္ဂါဓိပတိနော’’တိ ဝုတ္တာ။ တေနာဟ ‘‘အညမညဿ ပန အဓိပတယော န ဘဝန္တီ’’တိ။ ဧတမတ္ထန္တိ ‘‘အဓိပတယော အညမညဿ အဓိပတီ န ဘဝန္တီ’’တိ ဧတမတ္ထံ။ အဓိပတိနောတိ အဓိပတိ ဘဝိတုံ သမတ္ထဿ။ အဓိပတိံ န ကရောန္တီတိ အဓိပတိံ ကတွာ ဂရုံ ကတွာ နပ္ပဝတ္တန္တိ။ အဓိပတီနံ သဟဘာဝေတိ အဓိပတိကိစ္စကရဏေန သဟပဝတ္တိယံ။ ‘‘အဝီမံသာဓိပတိကဿ မဂ္ဂဿ အဘာဝါ’’တိ ဣဒံ ‘‘အဓိပတိတာသမတ္ထာ ဓမ္မာ အဓိပတိဘာဝေနေဝ ပဝတ္တေယျု’’န္တိ ဒေါသာရောပနဝသေနာဟ၊ န ယထာဓိဂတဝသေန။ အဓိပတိဓမ္မာနဉှိ ပုဗ္ဗာဘိသင်္ခါရေ သတိ အဓိပတိဘာဝေန ပဝတ္တိ၊ န အညထာတိ သဟဘာဝေပိ တဒဘာဝံ သန္ဓာယ ဝိသေသနံ န ကတ္တဗ္ဗံ သိယာတိ သက္ကာ ဝတ္တုံ။ အညမညာဓိပတိကရဏဘာဝေတိ အညမညံ အဓိပတိံ ကတွာ ပဝတ္တိယံ။ ဝီမံသာဓိပတိကတ္တဝစနန္တိ ဝီမံသာဓိပတိကဘာဝဿ ဝစနံ။ န ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ သဗ္ဗေသမ္ပိ အဓိပတီနံ သာဓိပတိကတ္တာတိ အဓိပ္ပာယော။ သဟဘာဝေါ ပဋိက္ခိတ္တော ဧဝ သာဓိပတိဘာဝဿ အနေကံသိကတာဝစနတော။

ပဉှပုစ္ဆကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဣဒ္ဓိပါဒဝိဘင်္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။