📜

၁၀။ ဗောဇ္ဈင်္ဂဝိဘင်္ဂေါ

၁။ သုတ္တန္တဘာဇနီယံ

ပဌမနယဝဏ္ဏနာ

၄၆၆။ ပတိဋ္ဌာနံ ဣဓ သံသာရေ အဝဋ္ဌာနံ၊ တဿ မူလံ ကိလေသာတိ အာဟ ‘‘ကိလေသဝသေန ပတိဋ္ဌာန’’န္တိ။ ပတိဋ္ဌာနာယ ပန ဗျာပါရာပတ္တိ ကမ္မန္တိ ဝုတ္တံ ‘‘အဘိသင်္ခါရဝသေန အာယူဟနာ’’တိ။ ယသ္မာ ကိလေသေသု တဏှာဒိဋ္ဌိယော တဏှာဒိဋ္ဌိစရိတာနံ ဝိသေသတော သံသာရနာယိကာ၊ ကိလေသသဟိတမေဝ စ ကမ္မံ ပတိဋ္ဌာနာယ ဟောတိ၊ န ကေဝလံ၊ တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘တဏှာဒိဋ္ဌီဟိ…ပေ… အာယူဟနာ’’တိ။ တထာ တဏှာယ ဘဝဿာဒဘာဝတော၊ ဒိဋ္ဌိယာ ဝိဘဝါဘိနန္ဒနဘူတာယ ဝိဘဝါဘိသင်္ခရဏဘာဝတော ‘‘တဏှာဝသေန ပတိဋ္ဌာနံ၊ ဒိဋ္ဌိဝသေန အာယူဟနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဒိဋ္ဌီသုပိ အန္တောမုခပ္ပဝတ္တာယ ဘဝဒိဋ္ဌိယာ ဝိသေသတော သံသာရေ အဝဋ္ဌာနံ၊ ယတော ဩလီယနာတိ ဝုစ္စတီတိ အာဟ ‘‘သဿတဒိဋ္ဌိယာ ပတိဋ္ဌာန’’န္တိ။ ဗဟိမုခပ္ပဝတ္တာပိ ဝိဘဝဒိဋ္ဌိ ဘဝါဘိသင်္ခရဏံ နာတိဝတ္တတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိယာ အာယူဟနာ’’တိ။ လယာပတ္တိ ယထာရဒ္ဓဿ အာရမ္ဘဿ အနိဋ္ဌာနံ အန္တောသင်္ကောစဘာဝတောတိ အာဟ ‘‘လီနဝသေန ပတိဋ္ဌာန’’န္တိ။ ဥဒ္ဓတာပတ္တိ အနုပါယဘူတာ ဗျာပါရာပတ္တိ အသင်္ကောစဘာဝတောတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဥဒ္ဓစ္စဝသေန အာယူဟနာ’’တိ။ တထာ ကောသဇ္ဇပက္ခိကတ္တာ စ ကာမသုခါနုယောဂဿ ဥဒ္ဓစ္စပက္ခိကတ္တာ စ အတ္တကိလမထာနုယောဂဿ တဒုဘယဝသေန ပတိဋ္ဌာနာယူဟနာ ဝုတ္တာ၊ ဣတရံ ဝုတ္တနယာနုသာရေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣဓာတိ ဣမိဿာ သမ္မောဟဝိနောဒနိယာ။ အဝုတ္တာနန္တိ ‘‘ကိလေသဝသေန ပတိဋ္ဌာန’’န္တိအာဒီနံ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာ ပတိဋ္ဌာနာယူဟနာတိ ယောဇနာ။

သမပ္ပဝတ္တေ ဓမ္မေတိ လီနုဒ္ဓစ္စဝိရဟေန သမပ္ပဝတ္တေ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေ။ ပဋိသဉ္စိက္ခတီတိ ပတိရူပံ သင်္ကလေတိ ဂဏေတိ တုလေတိ။ တေနာဟ ‘‘ဥပပတ္တိတော ဣက္ခတီ’’တိ။ တဒါကာရောတိ ပဋိသင်္ခါနာကာရော ဥပပတ္တိတော ဣက္ခနာကာရော။ ဧဝဉ္စ ကတွာတိ ပဋိသင်္ခါနသဘာဝတ္တာ ဧဝ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿ။ ပစ္ဆိမပစ္ဆိမကာရဏဘာဝေါတိ ပစ္ဆိမဿ ပစ္ဆိမဿ ကာရဏဘာဝေါ။ ပုရိမံ ပုရိမဉှိ ပစ္ဆိမဿ ပစ္ဆိမဿ ဝိသေသပစ္စယောတိ။

၄၆၇။ အဝိပရီတကာယာဒိသဘာဝဂ္ဂဟဏသမတ္ထတာယ ဗလဝတီ ဧဝ သတိ။ ပညာ ဂဟိတာ သတိနေပက္ကေနာတိ အတ္ထော။ ဧဝံစိတ္တောတိ ဧဝံ လာဘသက္ကာရသိလောကသန္နိဿိတစိတ္တော။ စိရကတဝတ္တာဒိဝသေနာတိ စိရကတဝတ္တာဒိသီသေန။ ‘‘ဝုတ္တော’’တိ ဣမိနာပိ ‘‘ကတွာ အာဟ ကာယဝိညတ္တိံ…ပေ… ကောဋ္ဌာသ’’န္တိ ယောဇနာ။

ပရေသန္တိ န အနန္တရာနံ။ သဗ္ဗေသံ…ပေ… ယောဇေတဗ္ဗာ ‘‘သဗ္ဗေ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ သဗ္ဗေသံ ပစ္စယဝိသေသာ ဟောန္တိယေဝါ’’တိ။ ကာမေတီတိ ကာမော၊ အဿာဒနဝသေန အာမသတီတိ အာမိသံ၊ ကာမောဝ အာမိသန္တိ ကာမာမိသံ၊ ကိလေသကာမော။ ဝတ္ထုကာမော ပန အာမသီယတီတိ အာမိသံ။ ဧဝံ သေသဒွယမ္ပိ။ တေသု လောကီယန္တိ ဧတ္ထ သုခဝိသေသာတိ လောကော၊ ဥပပတ္တိဝိသေသော။ ဝဋ္ဋံ သံသာရော။ ကာမဿာဒဝသေန ပဝတ္တော လောဘော ကာမာမိသံ။ ဘဝဝိသေသပတ္ထနာဝသေန ပဝတ္တော လောကာမိသံ။ ဝိဘဝေါ နာမ ကိမတ္ထိယော၊ ကော ဝါ တံ အဘိပတ္ထေယျာတိ ဝဋ္ဋာနုဂေဓဘူတော လောဘော ဝဋ္ဋာမိသန္တိ စ ဝဒန္တိ။ တဒါရမ္မဏန္တိ တဿာ တဏှာယ အာရမ္မဏံ၊ ရူပါဒိ။ လောကဓမ္မာ လာဘာဒယော။ ဝုတ္တာဝသေသာ သဗ္ဗာဝ တဏှာ သံသာရဇနကော ရာဂေါ။

ပဌမနယဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဒုတိယနယဝဏ္ဏနာ

၄၆၈-၉။ သဗ္ဗေ သတ္တာတိ ကာမဘဝါဒီသု၊ သညီဘဝါဒီသု၊ ဧကဝေါကာရဘဝါဒီသု စ သဗ္ဗဘဝေသု သဗ္ဗေ သတ္တာ။ အာဟာရတော ဌိတိ ဧတေသန္တိ အာဟာရဋ္ဌိတိကာ၊ ပစ္စယဋ္ဌိတိကာ။ ယေန ပစ္စယေန တေ တိဋ္ဌန္တိ၊ သော ဧကောဝ ဓမ္မော ဉာတပရိညာသင်္ခါတာယ ‘‘အာဟာရဋ္ဌိတိကာ’’တိ အဘိညာယ အဘိညေယျော။ ဒွေ ဓာတုယောတိ သင်္ခတာသင်္ခတဓာတုယော။ တိဿော ဓာတုယောတိ ကာမဓာတုရူပဓာတုအရူပဓာတုယော။ ပဉ္စ ဝိမုတ္တာယတနာနီတိ ‘‘ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခုနော သတ္ထာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ အညတရော ဝါ ဂရုဋ္ဌာနိယော’’တိအာဒိနာ (ဒီ။ နိ။ ၃။၃၂၂၊ ၃၅၅၊ အ။ နိ။ ၅။၂၆) အာဂတာနိ ဝိမုစ္စနကာရဏာနိ။ အနုတ္တရိယာနီတိ ဒဿနာနုတ္တရိယာဒီနိ ဆ အနုတ္တရိယာနိ။ နိဒ္ဒသဝတ္ထူနီတိ ယေဟိ ကာရဏေဟိ နိဒ္ဒသော ဟောတိ၊ တာနိ နိဒ္ဒသဝတ္ထူနိ နာမ။ ဒေသနာမတ္တဉ္စေတံ။ ခီဏာသဝေါ ဟိ ဒသဝဿော ဟုတွာ ပရိနိဗ္ဗုတော ပုန ဒသဝဿော န ဟောတိ။ န ကေဝလဉ္စ ဒသဝဿော၊ နဝဝဿောပိ…ပေ… ဧကမုဟုတ္တိကောပိ န ဟောတိယေဝ ပုန ပဋိသန္ဓိယာ အဘာဝါ၊ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိဝသေန ပနေဝံ ဝုတ္တံ။ တာနိ ပန ‘‘ဣဓ၊ ဘိက္ခု၊ သိက္ခာသမာဒါနေ တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော ဟောတီ’’တိအာဒိနာ (ဒီ။ နိ။ ၃။၃၃၁) သုတ္တေ အာဂတာနိယေဝ။ ‘‘သမ္မာဒိဋ္ဌိဿ ပုရိသပုဂ္ဂလဿ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဟောတီ’’တိအာဒီနိ (ဒီ။ နိ။ ၃။၃၆၀၊ အ။ နိ။ ၁၀။၁၀၆) ဒသ နိဇ္ဇရဝတ္ထူနိ။ ခန္ဓာဒယောတိ ခန္ဓာယတနဓာတာဒယော။ ဝိနန္ဓနန္တိ ‘‘ဘဝါဒိဝိနန္ဓနဋ္ဌေန ဝါနံ ဝုစ္စတိ တဏှာ’’တိ ဒဿေတိ။ ဂမနန္တိ အဿာဒနဝသေန အာရမ္မဏေ ပဝတ္တိမာဟ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ပိယရူပသာတရူပေသူ’’တိ။

ဝိပဿနာသဟဂတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ ဝိညတ္တိသမုဋ္ဌာပကတ္တာ။ ‘‘မဂ္ဂံ အပ္ပတ္တံ ကာယိကံ ဝီရိယ’’န္တိ ဝိသေသေတွာ ဝုတ္တတ္တာ ပန လောကုတ္တရဝီရိယမ္ပိ ပရိယာယေန ကာယိကံ နာမ အတ္ထီတိ ဒီပိတံ ဟောတိ။

ရူပါဝစရေ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါတိ န ဝုစ္စတီတိ အာဟ ‘‘ရူပါဝစရေ…ပေ… ပဋိက္ခိတ္တာ’’တိ။ ယထာ ဝိပဿနာသဟဂတာ ပီတိ ပရိယာယေန ‘‘ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ’’တိ ဝုစ္စတိ၊ ဧဝံ ရူပါဝစရေ ပီတိ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယာ ဝတ္တဗ္ဗာ သိယာ။ ဧဝံ လဗ္ဘမာနာပိ အလဗ္ဘမာနံ ဥပါဒါယ န ဝုတ္တာ။ ‘‘အဝိတက္ကအဝိစာရာ’’တိ ဝိသေသနံ သန္တပဏီတာယ ပီတိယာ ဒဿနတ္ထံ။ ဗောဇ္ဈင်္ဂဘူတာတိ ပရိယာယဗောဇ္ဈင်္ဂဘူတာ။ အဝိတက္ကအဝိစာရော ပီတိ…ပေ… န ဝုတ္တော သဝိတက္ကသဝိစာရတ္တာ တဿ။ န ဟိ ကာမာဝစရာ အဝိတက္ကအဝိစာရာ ပီတိ အတ္ထိ။

ဣဓ ဝုတ္တော ပရိယာယေနာတိ အတ္ထော။ မဂ္ဂပဋိဝေဓာနုလောမနတော ဝိပဿနာယ ဝိယ ပါဒကဇ္ဈာနေသုပိ သတိအာဒယော ‘‘ဗောဇ္ဈင်္ဂါ’’တွေဝ ဝုစ္စန္တီတိ အာဟ ‘‘နိဗ္ဗေဓဘာဂိယတ္တာ န ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗော’’တိ။ ဧဝံ ကသိဏဇ္ဈာနာဒီသု ဗောဇ္ဈင်္ဂေ ဥဒ္ဓရန္တာနံ အဓိပ္ပာယံ ဝတွာ အနုဒ္ဓရန္တာနံ အဓိပ္ပာယံ ဝတ္တုံ ‘‘အနုဒ္ဓရန္တာ ပနာ’’တိအာဒိမာဟ။ တေ ဟိ အာသန္နေကန္တကိစ္စနိဗ္ဗတ္တီဟိ ဝိပဿနာက္ခဏေ ဗောဇ္ဈင်္ဂေ ဥဒ္ဓရန္တိ၊ န ဈာနက္ခဏေ တဒဘာဝတော။ တေနာဟ ‘‘ဝိပဿနာကိစ္စဿ ဝိယ…ပေ… န ဥဒ္ဓရန္တီ’’တိ။ ကသိဏနိဿန္ဒော အရူပါနီတိ အာဟ ‘‘တဒါယတ္တာနီ’’တိ။

ဒုတိယနယဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

တတိယနယဝဏ္ဏနာ

၄၇၀-၁။ ဝေါဿဇ္ဇနံ ပဟာနံ ဝေါဿဂ္ဂေါ၊ ဝေါဿဇ္ဇနံ ဝါ ဝိဿဋ္ဌဘာဝေါ နိရာသင်္ကာနုပ္ပဝေသောတိ အာဟ ‘‘ဝေါဿဂ္ဂသဒ္ဒေါ…ပေ… ဒုဝိဓတာ ဝုတ္တာ’’တိ။ ဝိပဿနာက္ခဏေ တဒင်္ဂတန္နိန္နပ္ပကာရေန၊ မဂ္ဂက္ခဏေ သမုစ္ဆေဒတဒါရမ္မဏကရဏပ္ပကာရေန။

တတိယနယဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

သုတ္တန္တဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၂။ အဘိဓမ္မဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ

၄၇၂။ ဥပေက္ခနမုပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿ သဘာဝေါ၊ သော စ သမာဓိဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ ဝိယ သမ္ပယုတ္တာနံ ဦနာဓိကဘာဝဗျာဝဋော အဟုတွာ တေသံ အနူနာနဓိကဘာဝေ မဇ္ဈတ္တာကာရပ္ပဝတ္တီတိ ဣမမတ္ထံ အာဟ ‘‘ဥပေက္ခနဝသေနာ’’တိအာဒိနာ။ တတ္ထ ဥပပတ္တိတော ဣက္ခနန္တိ ပဋိသင်္ခါနမာဟ။

အဘိဓမ္မဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဗောဇ္ဈင်္ဂဝိဘင်္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။