📜

၁၇။ ခုဒ္ဒကဝတ္ထုဝိဘင်္ဂေါ

၁။ ဧကကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

၈၄၃-၄။ အတ္ထိပဋိစ္စံနာမာတိ အတ္ထိတာ ပဋိစ္စတ္ထော နာမ၊ အသတိပိ သဟဇာတပုရေဇာတာဒိဘာဝေ ယသ္မိံ သတိ ယံ ဟောတိ၊ သော တဿ ပစ္စယောတိ ကတွာ ယထာ တထာ အတ္ထိတာမတ္တံ ဣဓ ပဋိစ္စတ္ထောတိ အတ္ထော။ တံ ပန ပဋိစ္စတ္ထံ ဗျတိရေကမုခေန ပါကဋတရံ ကာတုံ ‘‘ယထာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ နိဿယာဒိပစ္စယဘာဝေန ပဋိစ္စာတိ ဝုတ္တန္တိ နိဿယာဒိပစ္စယဘာဝတော ပစ္စယဘူတံ စက္ခာဒိ ‘‘ပဋိစ္စာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧကိဿာ သေဏိယာတိ အဋ္ဌာရသသု သေဏီသု မယံ အမုကာယ သေဏိယာ ဇာတာမှ၊ န အညေ ဝိယ အပ္ပညာတာတိ ဧဝမေတ္ထ အတ္ထံ ဝဒန္တိ။

ပုရတော ကရဏံ ပမုခဘာဝကရဏံ။ နိဓာနရာသီတိ နိဒဟိတွာ ဌပိတဓနနိစယော။ ယသောတိ ဣဿရိယံ။ တံ ပန ယေသု ဝတ္တတိ၊ တေသု ပဋ္ဌာပကအာဏာကရဏေဟိ ပါကဋော ဟောတီတိ ‘‘ပဋ္ဌာပကမဒေါ၊ အာဏာကရဏမဒေါ’’တိ စ ဝုတ္တံ။

၈၄၅။ ဝတ္ထုနာတိ ဇာတိအာဒိပဝတ္တိဟေတုနာ။

၈၄၆။ ပတိဋ္ဌာဘာဝေါတိ ကုသလကမ္မေသု ပတိဋ္ဌာနာဘာဝေါ၊ သော ပန ယသ္မာ ကုသလကိရိယာယ ဌာနံ န ဟောတိ၊ တသ္မာ ‘‘ကုသလကရဏေ အဋ္ဌာန’’န္တိ အာဟ။ ပမာဒသင်္ခါတဿ အတ္ထဿ ဧဝမာဒိကော ပရိယာယောတိ ယောဇနာ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ‘‘ဝစီဒုစ္စရိတေ၊ မနောဒုစ္စရိတေ စိတ္တဿ ဝေါဿဂ္ဂေါ၊ မက္ခော၊ ပဠာသော’’တိ စ ဧဝမာဒိကဿ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ‘‘ပမာဒေါ ပမဇ္ဇနာဒီ’’တိအာဒိကော တဒတ္ထပ္ပကာသကော၊ ‘‘စိတ္တဿ ဝေါဿဂ္ဂေါ ဝေါဿဂ္ဂါနုပ္ပာဒန’’န္တိအာဒိကော တပ္ပရိယာယပ္ပကာသကော ဗျဉ္ဇနပရိယာယော စ အပရိယန္တောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘စတ္တာရော ခန္ဓေ ဒဿေတီ’’တိ ဣမိနာ သတိဝေါဿဂ္ဂါကာရပ္ပဝတ္တာ စတ္တာရော အကုသလက္ခန္ဓာ ပမာဒေါတိ ဝဒတိ။

၈၄၇။ အနိဝါတဝုတ္တိတာယ ဟေတုဘူတော စိတ္တသမ္ပဂ္ဂဟော မာနဝိသေသော။

၈၄၈။ ဥတ္တရဘာဝေါ ဥတ္တရိယံ၊ ကရဏေန ဥတ္တရိယံ ကရဏုတ္တရိယံ၊ သာရမ္ဘေန ပရဿ ကိရိယတော ဥတ္တရိကိရိယာ။

၈၄၉။ နေရုတ္တိကဝိဓာနေနာတိ ဣ-ကာရစ္စ-ကာရာနဉ္စ ရ-ကာရတာပါဒနေန။

အတ္တဟိတံ အတ္တာတိ ဥတ္တရပဒလောပေန နိဒ္ဒေသမာဟ ယထာ ‘‘ရူပဘဝေါ ရူပံ၊ ဘီမသေနော ဘီမော’’တိ စ။ အာဒိန္နော၊ ပတ္တော ဝါ အတ္ထော အတ္တာတိ နိရုတ္တိနယေန ပဒသိဒ္ဓိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

မုဒ္ဒိတဿာတိ အင်္ကိတဿ။

၈၅၀။ ဇာနန္တဿေဝ မဟာဇနဿ။ ဥပါဒါနာဒိပစ္စယေတိ ဣန္ဓနုဒကစီဝရာဒိကေ ပါရိပူရိဟေတုကေ။

၈၅၁။ ဂဏ္ဌိကာ သယံ ဂဏ္ဌိကရဏတော။ ပတိရူပဝစနတော၊ အညေသံ ဂဏ္ဌိဘေဒတော စ ဂဏ္ဌိဘူတာ။

၈၅၂။ အဘေဇ္ဇန္တရတာယ သမာသေဝိတတာယ သုဋ္ဌု အာသေဝိတတာယ။

၈၅၃။ စိရကာလပရိဘာဝိတတ္တေန တေမနကရဏံ အလ္လဘာဝကရဏံ၊ လောဘဝသေန အဝဿဝနန္တိ အတ္ထော။

ဧဝံ သန္တေ ကထံ ခီယနန္တိ နိဒ္ဒေသောတိ အာဟ ‘‘ခီယနန္တိ စာ’’တိအာဒိ။

၈၅၄။ စီဝရမဏ္ဍနာဒီနန္တိ စီဝရမဏ္ဍနာ ပတ္တမဏ္ဍနာ သေနာသနမဏ္ဍနာတိ ဣမေသံ။ ဣဒါနိ တံ ဝိသေသနဘာဝံ ယောဇေတွာ ဒဿေတုံ ‘‘စီဝရေန ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။

၈၅၅။ သဘာဂရဟိတော၊ သဘာဂပဋိပက္ခော ဝါ အသဘာဂေါ၊ အနနုကူလာနံ ပဋိက္ကူလတာ ဝါ။ တေနာဟ ‘‘မာနထဒ္ဓတာ၊ ဝိရောဓော ဝါ’’တိ။

၈၅၆။ သင်္ကမ္ပနာ ဥက္ကဏ္ဌနာဝသေန အနဝဋ္ဌာနံ၊ အနဝဓာနံ ဝါ။ တဿ တဿ အာရမ္မဏဿ တဏှာယနာ။

၈၅၇။ ကာယဿာတိ နာမကာယဿ။ တသ္မိဉှိ အဝိပ္ဖာရိကေ ရူပကာယောပိ အဝိပ္ဖာရိကော ဟောတိ။

၈၆၀။ ရာဂါဒီနန္တိ ရာဂမောဟအဟိရိကာနောတ္တပ္ပဝိစိကိစ္ဆာဒီနံ။

၈၆၁။ တိဝိဓမ္ပိ ကုဟနဝတ္ထုံ ဒဿေတုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ မဟာနိဒ္ဒေသေ။ ‘‘တတ္ထ ကတမာ ကုဟနာ လာဘသက္ကာရသိလောကသန္နိဿိတဿာ’’တိအာဒိနာ (ဝိဘ။ ၈၆၁) ဣဓ ခုဒ္ဒကဝိဘင်္ဂေ အာဂတံ ဒေသနာနယံ နိဿာယ မဟာနိဒ္ဒေသဒေသနာ ပဝတ္တာတိ အာဟ ‘‘နိဿယဘူတာယ ဣမာယ ပါဠိယာ’’တိ။

အန္တရဟိတာနီတိ အန္တဝိကလာနိ ဆိန္ဒန္တာနိ။

လာဘသက္ကာရသိလောကဟေတု သမ္ဘာဝနာဓိပ္ပာယေန သံယတာကာရဒဿနံ ကောဟညန္တိ အာဟ ‘‘ပါပိစ္ဆတာယ နိရတ္ထကကာယဝစီဝိပ္ဖန္ဒနိဂ္ဂဟဏံ ကောရဇ’’န္တိ။ ယော သံဝေဂဗဟုလော ကုက္ကုစ္စကော ပုဗ္ဗေနာပရံ အတ္တနောပိ ကိရိယံ ပရိသင်္ကန္တော ပစ္စဝေက္ခမာနော တိဋ္ဌတိ၊ တာဒိသံ ဝိယ အတ္တာနံ ဒဿေန္တော ‘‘အတိပရိသင်္ကိတော’’တိ ဝုတ္တော။

၈၆၄။ ပသံသာမုခေန နိန္ဒနန္တိ ပသံသာဝတ္ထုတော ခိပနံ ဗဟိ ဆဍ္ဍနံ ယထာ ‘‘အဒါယကံ အဟော ဒါနပတီ’’တိ။

၈၆၅။ ဂဝေသနကမ္မန္တိ အပ္ပကေန လာဘေန မဟန္တဿ ပရိယေသနကဗျာပါရော။

၈၆၆။ ပေါက္ခရံ ဝုစ္စတိ သုန္ဒရံ၊ ဝဏ္ဏဿ သုန္ဒရဘာဝေါ ဝဏ္ဏပါရိပူရီ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ဝဏ္ဏပါရိပူရီ ဝါ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာ’’တိ။

၈၇၉။ သေယျမာနာဒိနိဒ္ဒေသေသူတိ ‘‘တတ္ထ ကတမော သေယျဿ ‘သေယျောဟမသ္မီ’တိ မာနော’’တိအာဒိနာ (ဝိဘ။ ၈၆၉) နိဒ္ဒိဋ္ဌေသု နဝသု မာနနိဒ္ဒေသေသု။ ‘‘သေယျာဒိပုဂ္ဂလော’’တိ ဣဒံ တတ္ထ ပါဠိယံ သေယျာဒီနံ နဝန္နံ ပုဂ္ဂလာနံ အာမဋ္ဌတ္တာ ဝုတ္တံ။ ဣဓ ပန ပုဂ္ဂလာမသနေ သတိ သေယျပုဂ္ဂလော စ အာမသိတဗ္ဗော သိယာ။ တေနေဝါဟ ‘‘သေယျမာနဘာဝေပီ’’တိ။ သေယျမာနဘာဝေပီတိ ပိ-သဒ္ဒေါ အာကဍ္ဎကော အသေယျမာနနိဒ္ဒေသေပိ ပုဂ္ဂလာမသနဿ ကတတ္တာ။ ယဿ ကဿစီတိ သေယျာဒီသု ယဿ ကဿစိ ပုဂ္ဂလဿ။

၈၈၀။ ပုရိမမာနဿာတိ ပုဗ္ဗေ ပဝတ္တဿ သဒိသမာနဿ၊ ဟီနမာနဿ ဝါ၊ သဒိသမာနဝသေနေဝ ပန ပါဠိ အာဂတာ။

၈၈၁။ ‘‘မိဂါနံ ကောတ္ထုကော အန္တော၊ ပက္ခီနံ ပန ဝါယသော’’တိ (ဇာ။ ၁။၃။၁၃၅) ဝစနတော အာဟ ‘‘ပက္ခိဇာတီသု ဝါယသော အန္တော လာမကော’’တိ။

၈၈၂။ ဝိရာဂန္တိ အရဟတ္တံ။

၈၈၃။ မာနသမ္ပယုတ္တစ္ဆန္ဒော တဏှာဆန္ဒော။ မာနသဘာဝံ အနုဂတော သေယျာဒိတော သမ္ပဂ္ဂဏှနဝသေန ပဝတ္တော မာနသမ္ပယုတ္တကတ္တုကမျတာဆန္ဒော ဝါ မာနစ္ဆန္ဒော။

၈၈၄။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ ဝိလမ္ဗနေ နိပ္ဖာဒေတဗ္ဗေ။ ယုတ္တံ အနုစ္ဆဝိကံ။ မုတ္တံ ဝိဿဋ္ဌံ။ သိလိဋ္ဌံ သဟိတံ၊ အတ္ထဒွယဝိဘာဝကံ ဝါ။

၈၈၈။ အနုဒ္ဒယဿေဝါတိ မေတ္တာယန္တဿ ဝိယ အနုကမ္ပန္တဿ ဝိယ ဝိကပ္ပနာတိ အာဟ ‘‘သဟနန္ဒိတာဒိကဿာ’’တိ၊ မေတ္တာဒိပတိရူပေန ပဝတ္တဂေဟသိတသိနေဟဿာတိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘တာဒိသောရာဂေါ’’တိ။ အတ္ထော ယုဇ္ဇတီတိ ဧဝမ္ပိ ‘‘တတ္ထာ’’တိ ပါဠိပဒဿ အတ္ထော ယုဇ္ဇတိ။ ပရာနုဒ္ဒယတာဟေတုကော ဟိ ပရာနုဒ္ဒယတာသဟိတော သော ဝိတက္ကောတိ။

၈၉၀။ ကာမဂုဏပါရိပူရိယာ ယေဘုယျေန လောကော သမ္ဘာဝေတီတိ အာဟ ‘‘အနဝညတ္တတ္ထမေဝ ကာမဂုဏေ စ ပတ္ထေတီ’’တိ။

ဧကကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၂။ ဒုကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

၈၉၁။ ဗန္ဓတီတိ ကုဇ္ဈနာကာရံ ဗန္ဓတိ ဃဋေတိ။ ဥပနာဟော ဟိ အာဃာတဝတ္ထုနာ စိတ္တံ ဗန္ဓန္တော ဝိယ ဟောတိ၊ ယတော အညထာ ပဝတ္တိတွာပိ အဝိဒိတေ ဥပနာဟေ အာဃာတဝတ္ထုသန္နိဿိတောဝ ဟောတိ။

၈၉၂။ ဒန္တေဟိဆိန္ဒိတွာတိ ဒန္တေဟိ ဆိန္ဒိတွာ ဝိယ ဧကဒေသံ အပနေတွာ ဧကဒေသံ ဂဟေတွာတိ အဓိပ္ပာယော။

၈၉၄။ အစ္စယံ ကတွာတိ ဝီတိက္ကမံ ကတွာ။ ပဋိစ္ဆာဒနေတိ အတ္တနာ ကတဿ အစ္စယဿ ပဋိစ္ဆာဒနေ။ ဝေါစ္ဆိန္ဒနံ ဝီတိက္ကမကိရိယာယ အပ္ပဋိဇာနဝသေန ဥပစ္ဆိန္ဒနံ၊ ဝေါစ္ဆိန္ဒနေန ဆာဒနာ ဝေါစ္ဆိန္ဒနဆာဒနာ။

အသမ္မာဘာသနေ သဌ-သဒ္ဒေါ လောကေ နိရုဠှောတိ အာဟ ‘‘ယော န သမ္မာ ဘာသတိ၊ သော သဌော’’တိ။ သဌဿ ယက္ခသူကရသဒိသတံ ဒဿေန္တော ‘‘ကုစ္ဆိ ဝါ ပိဌိ ဝါ ဇာနိတုံ န သက္ကာ’’တိ အာဟ၊ ဣန္ဒဇာလသဒိသော ဝါ ဧသော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။

ယော သဗ္ဗထာ ဝိပန္နဇ္ဈာသယောပိ သမာနော ကာယဝစီဘေဒမတ္တေန အတ္တာနံ သမ္ပန္နံ ဝိယ ဒဿေတွာ လောကံ ဝဉ္စေန္တော အညထာ သန္တံ အညထာ ပဝေဒေတိ။ တေနာဟ ‘‘တေနေတံ သာဌေယျံ မာယာတော ဗလဝတရာ ဝဉ္စနာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗ’’န္တိ။ သန္တဒေါသပဋိစ္ဆာဒနမေဝ ဟိ မာယာ။ တေနေဝါတိ ဗလဝတရဝဉ္စနာဘာဝေနေဝ။ ဒဠှကေရာဋိယဉှိ ‘‘ပရိက္ခတတာ’’တိ ဝုတ္တံ။

၉၀၈။ အဘာဝေပီတိ ပိ-သဒ္ဒေန ‘‘ကော ပန ဝါဒေါ ဘာဝေ’’တိ ဒဿေတိ။ ယဒိပိ ဟိ ပုထုဇ္ဇနာနံ၊ ဧကစ္စာနဉ္စ သေက္ခာနံ ယထာရဟံ အတ္တာဘိနိဝေသာဒီဟိ ကတူပကာရံ ရူပရာဂါဒိသံယောဇနကိစ္စံ သာဓေတိ၊ ဧကစ္စာနံ ပန ဝိနာ ဧဝ တေဟီတိ ကဿစိပိ ကိလေသဿ အဝိက္ခမ္ဘိတတ္တာ ကထဉ္စိပိ အဝိမုတ္တော ကာမဘဝေါ အဇ္ဈတ္တဂ္ဂဟဏဿ ဝိသေသပစ္စယောတိ ‘‘အဇ္ဈတ္တ’’န္တိ ဝုစ္စတိ၊ တဒဘာဝတော ‘‘ဗဟိဒ္ဓါ’’တိ လဒ္ဓဝေါဟာရေ ရူပါရူပဘဝေ ကေဝလမ္ပိ သံယောဇနကိစ္စံ သာဓေန္တံ ပဝတ္တတီတိ၊ တတော ဧဝ ရူပါရူပါဝစရသတ္တာနံ ဗဟိဒ္ဓါသံယောဇနဘာဝဟေတဇာတန္တိ စ ‘‘ဗဟိဒ္ဓါသံယောဇန’’န္တိ ဝုစ္စတီတိ ဣမမတ္ထမာဟ ‘‘သက္ကာယဒိဋ္ဌာဒီနံ…ပေ… ယောဇနံ နာမာ’’တိ။

ဒုကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၃။ တိကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

၉၀၉။ အဝိဇ္ဇာဘဝတဏှာဟိ ဝိယ ဣဿာမစ္ဆရိယဒေါမနဿာဒိသဟာယဘူတေန ဒေါသေနပိ ဘဝါဘိသင်္ခရဏံ ဟောတီတိ ‘‘အကုသလမူလာနေဝ ဝဋ္ဋမူလာနီ’’တိ။ တေနာဟ ‘‘တီဟိ…ပေ… ကထိတော’’တိ။

၉၁၉။ ရူပါရူပါဝစရဝိပါကာနံ သန္တပဏီတဘာဝေန ဥဠာရတမတ္တာ တတ္ထ သာတိသယော ဘဝရာဂေါ ဝုတ္တော။

၉၂၀။ မာနေန ဌပနာတိ မာနေန သေယျာဒိဝသေန အတ္တနော ဌပနာ။ ဌပနာတိ စ ဒဟနာ၊ ပဂ္ဂဏှနာ ဝါ။

၉၂၁။ တံသမ္ပယုတ္တာတိ ဒေါသသမ္ပယုတ္တာ။

၉၂၂။ တေသံ ဝဏ္ဏဘေဒန္တိ တေသံ ဇီဝါနံ ဝဏ္ဏဝိသေသံ၊ တေသံ ဝါ တထာ ကထေန္တာနံ သုတွာ။ ဗျာပီတိ သကလလောကဗျာပီ၊ သကလသရီရဗျာပီ ဝါ။ ပရိမဏ္ဍလောတိ ပရမာဏုပ္ပမာဏော ဟုတွာ ပရိမဏ္ဍလော။ အာဒိ-သဒ္ဒေန အင်္ဂုဋ္ဌပ္ပမာဏော ဝယပ္ပမာဏောတိအာဒိကံ သင်္ဂဏှာတိ။

၉၂၃။ ဥတုဝိပရိဏာမဇော သီတာဒိဥတုဝိပရိဝတ္တဇာတော။ ဩပက္ကမိကော အတ္တနော၊ ပရဿ ဝါ တာဒိသဥပက္ကမနိဗ္ဗတ္တော။ ဝိသမပရိဟာရဇော စိရာသနစိရဋ္ဌာနာဒိနာ ကာယဿ ဝိသမပရိဟရဏတော ဇာတော။ သန္နိပါတဇော သဉ္စယတော ပဋ္ဌာယ ပစ္စေကံ ဝိသမာကာရတော ဒေါသတ္တယသမောဓာနတော ဇာတော။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနော ဥတုဝိပရိဏာမာဒီဟိ ဝိနာ ကမ္မတော သမုဋ္ဌိတော။ ပိတ္တသေမှဝါတသမုဋ္ဌာနာ ပန ပိတ္တာဒီနံ အဓိကဘာဝေနေဝ ဝုတ္တာ။ သဗ္ဗဿာပိ ဟိ ရောဂဿ ဒေါသတ္တယံ အာသန္နကာရဏံ ဒေါသပ္ပကောပေန ဝိနာ အဘာဝတော။ ကမ္မံ ပဓာနကာရဏံ ကတောကာသေ ဧဝ တသ္မိံ ဥပ္ပဇ္ဇနတော၊ ဣတရံ ပန တဿ သဟကာရိကာရဏံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တယိဒံ ပုဗ္ဗေကတဟေတုဝါဒိနော ပဋိက္ခိပန္တိ။ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယဖလမ္ပိ ပုဗ္ဗေကတဟေတုကပက္ခိကမေဝ အတီတဒ္ဓိကတ္တာ ကမ္မဿာတိ အရုစိသူစနတ္ထံ ကိရ-သဒ္ဒဂ္ဂဟဏံ ကရောတိ ‘‘ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယဉ္စ ကိရ ပဋိက္ခိပန္တီ’’တိ။

၉၂၄။ ဒါဟကာရဏတာယာတိ ရာဂါဒိဒသဝိဓဂ္ဂိဒါဟဿ၊ နရကဂ္ဂိဒါဟဿ စ ကာရဏတာယ။

၉၂၆။ ပုထုနိမိတ္တသဘာဝေသူတိ ပုထု နာနာကိလေသာဒီနံ ကာရဏသဘာဝေသု။

၉၃၁။ အဒ္ဒနံ အဒ္ဒါ မဒ္ဒဝေါ၊ အနေကတ္ထတ္တာ ဓာတူနံ တပ္ပဋိက္ခေပေန အနဒ္ဒါတိ အာဟ ‘‘အမုဒုတာ ဝါ အနဒ္ဒါ’’တိ။

၉၃၆။ အယောနိသောမနသိကာရဟေတုကတ္တာ အာဝဇ္ဇနာယ အကုသလာနုကူလကိစ္စတာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။

တိကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၄။ စတုက္ကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

၉၃၉။ ဧဝံ-သဒ္ဒေနာတိ နိဒဿနတ္ထေန ဧဝံ-သဒ္ဒေနာတိ အဓိပ္ပာယော။ ဘဝေါ ဧဝ အဘိဝုဒ္ဓါ အဘဝေါ ယထာ ‘‘အသေက္ခာ ဓမ္မာ’’တိ (ဓ။ သ။ တိကမာတိကာ ၁၁)။ ဒုတိယသ္မိံ ပက္ခေ ဘဝါဘဝသဒ္ဒေန သမ္ပတ္တိဝိပတ္တိယော၊ ဝုဒ္ဓိဟာနိယော ဝါ ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

အဂတိယာတိ အယုတ္တဂတိယာ၊ အပ္ပတိရူပကိရိယာယာတိ အတ္ထော။

ကောဓူပါယာသ…ပေ… မာတုဂါမာ ဝါ ဦမိအာဒိဘယန္တိ ယောဇနာ။ ပဉ္စကာမဂုဏမာတုဂါမဂ္ဂဟဏေတိ ပဉ္စကာမဂုဏဂ္ဂဟဏေ၊ မာတုဂါမဂ္ဂဟဏေ စ။

‘‘သယံကတံ သုခဒုက္ခ’’န္တိအာဒိကာ ဒိဋ္ဌိ ယဒိပိ အညေသမ္ပိ ဒိဋ္ဌိဂတိကာနံ အတ္ထေဝ၊ တိမ္ဗရုကော ပန တထာဒိဋ္ဌိကော ဘဂဝန္တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ပုစ္ဆီတိ သာ ဒိဋ္ဌိ ‘‘တိမ္ဗရုကဒိဋ္ဌီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၂။၁၈) ဝုတ္တာ။ တေနာဟ ‘‘တိမ္ဗရုကော…ပေ… အာဂတတ္တာ’’တိ။

စတုက္ကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၅။ ပဉ္စကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

၉၄၀။ အာဂမနဿ ပဋိသန္ဓိဂ္ဂဟဏဝသေနာတိ အဓိပ္ပာယော။

၉၄၁။ ဥပစယနတောတိ ဝဍ္ဎနတော။ အညထာတိ လာဘတော တက္ကနတော စ အညပ္ပကာရော ဂဟိတောတိ တံ ဒဿေန္တော ‘‘သဒ္ဓါရုစိအာဒီဟီ’’တိ အာဟ။ အနုဿဝတော ဟိ သဒ္ဒဟနံ၊ ရုစ္စနံ ပန ဇာတိဿရဉာဏတောပိ ဟောတိ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ခန္တိအာဒီနံ သင်္ဂဟော။

၉၄၂။ အက္ခန္တိ မူလံ ဧတေသန္တိ အက္ခန္တိမူလကာ။ ဒုက္ကဋဒုဗ္ဘာသိတတာဒိဒေါသာ တာဒိသာနိ ကာယဝစီမနောဒုစ္စရိတာနိ။

၉၄၃။ ဥဒဂ္ဂတာသင်္ခါတော အဝူပသမော န ဥဒ္ဓစ္စသင်္ခါတောတိ ပီတိယာ ဧဝ သဝိပ္ဖာရိကတာသင်္ခါတံ အသန္တသဘာဝံ အာဟ။ အဝူပသမဟေတုဘူတောတိ ဝိက္ခေပဟေတုဘူတော။ ပီတိယာ အာကာရောတိ ပီတိယာ ပဝတ္တိအာကာရော။

ပဉ္စကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၆။ ဆက္ကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

၉၄၄။ တေနာတိ ကောဓာဒီနံယေဝ ဝိဝါဒမူလတ္တာ။

၉၄၅။ ကုသလာနုယောဂေ သာတစ္စံ ကုသလာနုယောဂသာတစ္စံ။

ဂဏေန သတ္တသမူဟေန သင်္ဂဏိ သန္နိပတနံ ယေန သဒ္ဓိံ၊ တေန သင်္ဂတိ ဂဏသင်္ဂဏိကာ။ ကဿစိ ဃာသစ္ဆာဒနာဒိကဿ။

၉၄၆။ ဥပဝိတက္ကေတီတိ အာရမ္မဏံ ဥပေစ္စ တက္ကေတိ။

၉၄၈။ အဓိစ္စသမုပ္ပန္နိကောတိ ‘‘အဓိစ္စသမုပ္ပန္နော အတ္တာ စ လောကော စာ’’တိ ဧဝံဝါဒီ။

ဆက္ကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၈။ အဋ္ဌကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

၉၅၂။ ဩသီဒနာကာရေနာတိ ကတ္တဗ္ဗကမ္မေ အနုဿဟနာကာရေန။

၉၅၈။ တေ အဘိနိဝေသာ အသညီဝါဒါ ဝဒန္တိ ဧတေဟီတိ။

အဋ္ဌကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၉။ နဝကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

၉၆၀-၉၆၃။ ဒသမဿာတိ အဋ္ဌာနဃာတဿ။

အဇ္ဈတ္တန္တိ ဂေါစရဇ္ဈတ္တံ အဓိပ္ပေတံ။ ဧတဿ ဂါထာဝစနဿ။ နိဋ္ဌပေတွာတိ အဘိနိဝိဿ။

၉၆၄။ အညေသံ ဖဿာဒီနံ သင်္ခတဘာဝေ ယထာသကံပစ္စယေဟိ။ ယေနာကာရေန မာနဿ သာတိသယာ ပဝတ္တိ၊ တံ ဒဿေတုံ ‘‘အဟန္တိ၊ အသ္မီတိ စာ’’တိ ဝုတ္တံ။ အတ္တနောတိ ဒိဋ္ဌိဂတပရိကပ္ပိတဿ အတ္တနော။ ယထာ မာနဿ သမ္ပဂ္ဂဟဝသေန၊ ဧဝံ တဏှာယ မမတ္တဝသေန၊ ဒိဋ္ဌိယာ နိစ္စာဒိဝသေန ပဝတ္တိ ဝိသေသဝတီ သမာနေပိ အနာဂတကာလာမသနေတိ အာဟ ‘‘ဘဝိဿန္တီ…ပေ… ဝုတ္တော’’တိ။ ‘‘အဟမသ္မီ’’တိ ပန ပဝတ္တမာနဿေဝ ဘဝတီတိ သဗ္ဗပဒသာဓာရဏဿ မာနဿေဝ ဝသေန ဣဉ္ဇိတာဒိတာ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တာ။

နဝကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၀။ ဒသကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

၉၇၀။ သင်္ကပ္ပနန္တိ ‘‘ကုသလတာ’’တိ ဝုတ္တပဒဿ အတ္ထဝစနံ။ တဿာ ဥပါယစိန္တာယ။ မိစ္ဆာဘာဝေါ သာဝဇ္ဇဘာဝေါ။ တဒါကာရော မောဟောတိ ယထာဝုတ္တာကာရေန ပဝတ္တေ စိတ္တုပ္ပာဒေ မောဟော။ တဿာပိ ယထာဝုတ္တပစ္စဝေက္ခဏာယပိ ယထာကတပါပေပိ။ အဓိမာနသမ္ပယုတ္တံ သဉ္ဇာနနံ ပကတိပုရိသန္တရဒဿနာဒိဝသေန ပဝတ္တံ ဒိဋ္ဌိသမ္ပယုတ္တစိတ္တံ ဖလံ ဝိယ ဝိမုတ္တန္တိ ဂဟိတံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

ဒသကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

တဏှာဝိစရိတနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

၉၇၃။ ဝိသေသံအကတွာတိ အနုပနိဓာနံ၊ သမတော စ အသမတော စ ဥပနိဓာနန္တိ ဣမံ ဝိဘာဂံ အကတွာ၊ ယော ‘‘ဣတ္ထံ၊ ဧဝံ၊ အညထာ’’တိ ပဒေဟိ ပကာသိတော။

ဝိသေသဿာတိ ‘‘ဣတ္ထံ၊ ဧဝံ၊ အညထာ’’တိ ယထာဝုတ္တဿေဝ ဝိသေသဿ။ ဒိဋ္ဌိယာတိ ဒိဋ္ဌိယာ ဂဟိတာယ တဒဝိနာဘာဝိနီ တဏှာ ဒဿိတာ။ သီသသီသမူလကေဟီတိ စတူဟိ သီသေဟိ၊ ဒွါဒသဟိ စ သီသမူလကေဟိ။ သယမေဝ စ တဏှာ ဒဿိတာတိ ယောဇနာ။ ယဒိ ဒိဋ္ဌိမာနဂါဟောပိ ဣဓာဓိပ္ပေတော၊ ယတော ‘‘တဏှာမာနဒိဋ္ဌိဝသေန သမူဟဂါဟတော’’တိ (ဝိဘ။ အဋ္ဌ။ ၉၇၃) အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ၊ ကထံ ‘‘တဏှာဝိစရိတာနီ’’တိ ဝစနန္တိ အာဟ ‘‘ဒိဋ္ဌိမာနေသူ’’တိအာဒိ။ တံမူလကတ္တာတိ တဏှာမူလကတ္တာ။

၉၇၄။ န အဝက္ကရီယတီတိ အနဝကာရီ၊ တံ အနဝကာရိံ ကတွာ၊ တံ ပဒန္တရေန ဝိဘာဝေန္တော ‘‘အနဝက္ကရိ၊ တံ ကတွာ’’တိ အာဟ။ ဝိက္ခေပနံ အဝယဝတော ဝိဘာဂေါ။ အတ္တတော အဝိနိဗ္ဘုဇိတွာတိ ယွာယံ ဒိဋ္ဌိဂတိကပရိကပ္ပိတော အတ္တာ၊ တတော အဝိသုံ ကတွာ။

၉၇၆။ ဗဟိကတာနိ ရူပါဒီနိ ဥပဂန္တွာ ပဝတ္တာ တဏှာ ဥပါဒါယာတိ ဝုတ္တာတိ ယောဇနာ။

ဧကစ္စဿ ပုဂ္ဂလဿ ဧကသ္မိံ အတ္တဘာဝေ ကဿစိ တဏှာဝိစရိတဿ အသမ္ဘဝေါ၊ ကဿစိဒေဝ သမ္ဘဝေါတိ အာဟ ‘‘ကဿစိ သမ္ဘဝဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တ’’န္တိ။

တဏှာဝိစရိတနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ခုဒ္ဒကဝတ္ထုဝိဘင်္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။