📜

၁၃။ တေရသမဝဂ္ဂေါ

၁။ ကပ္ပဋ္ဌကထာဝဏ္ဏနာ

၆၅၄-၆၅၇။ ဣဒါနိ ကပ္ပဋ္ဌကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘သင်္ဃံ သမဂ္ဂံ ဘေတွာန၊ ကပ္ပံ နိရယမှိ ပစ္စတီ’’တိ ‘‘သကလမ္ပိ ကပ္ပံ သင်္ဃဘေဒကော နိရယေ တိဋ္ဌတီ’’တိ လဒ္ဓိ၊ သေယျထာပိ ရာဇဂိရိကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ကပ္ပဋ္ဌောတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ၊ ပဋိညာ ဣတရဿ။ ဗုဒ္ဓါ စ လောကေတိ ဣဒံ ဝိနာ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေန သင်္ဃဘေဒဿ အဘာဝဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ကပ္ပော စ သဏ္ဌာတိ သင်္ဃော စ ဘိဇ္ဇတီတိအာဒိ ‘‘ယဒိ သော သကလံ ကပ္ပံ တိဋ္ဌတိ၊ သဏ္ဌဟနတော ပဋ္ဌာယ တံ ကမ္မံ ကတွာ တတ္ထ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ တိဋ္ဌေယျာ’’တိ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။ အတီတန္တိအာဒိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တာဓိပ္ပာယမေဝ။ ကပ္ပဋ္ဌော ဣဒ္ဓိမာတိ ပဉှေ ဘာဝနာမယံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ၊ ပရသမယေ ပနဿ ဇာတိမယံ ဣဒ္ဓိံ ဣစ္ဆန္တိ၊ တံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ ဆန္ဒိဒ္ဓိပါဒေါတိအာဒိ ‘‘ဇာတိမယာယ ဣဒ္ဓိယာ ဣဒ္ဓိမာတိ လဒ္ဓိမတ္တမေတံ၊ ကိံ တေန၊ ယဒိ ပနဿ ဣဒ္ဓိ အတ္ထိ၊ ဣမိနာ နယေန ဣဒ္ဓိပါဒါ ဘာဝိတာ ဘဝေယျု’’န္တိ စောဒနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ အာပါယိကော နေရယိကောတိ သုတ္တံ ယံ သော ဧကံ ကပ္ပံ အသီတိဘာဂေ ကတွာ တတော ဧကဘာဂမတ္တံ ကာလံ တိဋ္ဌေယျ၊ တံ အာယုကပ္ပံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ၊ တသ္မာ အသာဓကန္တိ။

ကပ္ပဋ္ဌကထာဝဏ္ဏနာ။

၂။ ကုသလပဋိလာဘကထာဝဏ္ဏနာ

၆၅၈-၆၅၉။ ဣဒါနိ ကုသလပဋိလာဘကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ကပ္ပဋ္ဌော သကသမယေ ကာမာဝစရကုသလမေဝ ပဋိလဘတိ။ ယေန ပန တံ ဥပပတ္တိံ ပဋိဗာဟေယျ၊ တံ မဟဂ္ဂတံ လောကုတ္တရံ ဝါ န ပဋိလဘတိ။ ယေသံ ပန ဣမံ ဝိဘာဂံ အကတွာ အဝိသေသေနေဝ ‘‘သော ကုသလစိတ္တံ န ပဋိလဘတီ’’တိ လဒ္ဓိ၊ သေယျထာပိ ဥတ္တရာပထကာနံ၊ တေသံ ဝိဘာဂဒဿနေန တံ လဒ္ဓိံ ဘိန္ဒိတုံ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ၊ ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

ကုသလပဋိလာဘကထာဝဏ္ဏနာ။

၃။ အနန္တရာပယုတ္တကထာဝဏ္ဏနာ

၆၆၀-၆၆၂။ ဣဒါနိ အနန္တရာပယုတ္တကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ အနန္တရာပယုတ္တော နာမ ယေန ခန္ဓဘေဒတော အနန္တရာ ဝိပါကဒါယကံ မာတုဃာတာဒိ အာနန္တရိယကမ္မံ အာဏတ္တံ။ တတ္ထ ယဿ နိယတာယ အာဏတ္တိယာ အာဏတ္တော တံ ကမ္မံ ကရိဿတိ၊ သော အတ္ထသာဓိကာယ စေတနာယ ဥပ္ပာဒိတတ္တာ မိစ္ဆတ္တနိယတော ဟောတိ၊ အဘဗ္ဗော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမိတုံ။ ယဿ အနိယတာယ အာဏတ္တိယာ အာဏတ္တော တံ ကမ္မံ ကရိဿတိ၊ သော အတ္ထသာဓိကာယ စေတနာယ အနုပ္ပာဒိတတ္တာ န မိစ္ဆတ္တနိယတော၊ ဘဗ္ဗော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမိတုန္တိ ဣဒံ သကသမယေ သန္နိဋ္ဌာနံ။ ယေသံ ပန ‘‘အနိယတာယပိ အာဏတ္တိယာ အဘဗ္ဗောယေဝ သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမိတု’’န္တိ လဒ္ဓိ၊ သေယျထာပိ ဥတ္တရာပထကာနံ၊ တေသံ တံ လဒ္ဓိံ ဘိန္ဒိတုံ သကဝါဒီ ပုဗ္ဗပက္ခံ ဒတွာ အနန္တရာပယုတ္တောတိ ပရဝါဒိနာ အတ္တာနံ ပုစ္ဆာပေတိ။ တေနေတ္ထ ပဌမပုစ္ဆာ ပရဝါဒိဿ၊ အတ္ထသာဓိကစေတနာယ အဘာဝံ သန္ဓာယ ပဋိညာ သကဝါဒိဿ။ တတော ပရဝါဒီ မာတုဃာတာဒိကမ္မဿ အာဏတ္တတ္တာဝ ‘‘သော မိစ္ဆတ္တနိယတော’’တိ မညတိ။ တသ္မာ မိစ္ဆတ္တနိယာမဉ္စာတိ ပဉှံ ပုစ္ဆတိ။ သကဝါဒီ ပန ဧကဿ ပုဂ္ဂလဿ ဒွိန္နံ နိယာမာနံ အနောက္ကန္တိမတ္တမေဝ သန္ဓာယ န ဟေဝန္တိ ပဋိက္ခိပတိ။

နနု တံ ကမ္မန္တိ မာတုဃာတာဒိကမ္မံ။ တတ္ထ အနိယတာဏတ္တိံ သန္ဓာယ ‘‘အာမန္တာ’’တိ ပဋိညာ သကဝါဒိဿ။ အနိယတမ္ပိ ဟိ အာဏတ္တိံ ပယောဇေတွာ ဌိတဿ ‘‘အနနုစ္ဆဝိကံ မယာ ကတ’’န္တိ ကုက္ကုစ္စံ ဥပ္ပဇ္ဇတေဝ၊ ဝိပ္ပဋိသာရော ဇာယတေဝ။ ဟဉ္စီတိအာဒိ ကုက္ကုစ္စုပ္ပတ္တိမတ္တံ ဂဟေတွာ ပရဝါဒိနာ လဒ္ဓိပတိဋ္ဌာပနတ္ထံ ဝုတ္တံ။

၆၆၁။ ဣဒါနိ ယဿ အနိယတာဏတ္တိကဿာပိ အနန္တရာပယုတ္တဿ ပရဝါဒိနာ သမ္မတ္တနိယာမောက္ကမနံ ပဋိသိဒ္ဓံ၊ တမေဝ ပုဂ္ဂလံ ဂဟေတွာ အနန္တရာပယုတ္တောပုဂ္ဂလော အဘဗ္ဗောတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ၊ အတ္တနော လဒ္ဓိဝသေန ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ သကဝါဒီ ‘‘အဘဗ္ဗော နာမ မာတုဃာတာဒိကမ္မာနံ ကာရကော၊ ကိံ တေ တေန တာနိ ကမ္မာနိ ကတာနီ’’တိ စောဒေတုံ မာတာ ဇီဝိတာ ဝေါရောပိတာတိအာဒိမာဟ။ ဣတရော တေသံ ဝတ္ထူနံ အရောဂတာယ တထာရူပံ ကိရိယံ အပဿန္တော ‘‘န ဟေဝ’’န္တိ ပဋိက္ခိပတိ။

တံ ကမ္မံ ပဋိသံဟရိတွာတိ အနိယတာဏတ္တိကမ္မံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တဉှိ ‘‘မာ ခေါ မယာ အာဏတ္တံ အာကာသီ’’တိ အာဏတ္တံ နိဝါရေန္တေန ပဋိသံဟဋံ နာမ ဟောတိ။ ပဋိသံဟဋတ္တာယေဝ စေတ္ထ ကုက္ကုစ္စံ ပဋိဝိနောဒိတံ၊ ဝိပ္ပဋိသာရော ပဋိဝိနီတော နာမ ဟောတိ။ ဧဝံ သန္တေပိ ပနေတ္ထ ပုရိမာဏတ္တိယာယေဝ နိယတဘာဝံ မညမာနော ပရဝါဒီ ‘‘အာမန္တာ’’တိ ပဋိဇာနာတိ။ အထ နံ သကဝါဒီ တဿ ကမ္မဿ ပဋိသံဟဋဘာဝံ သမ္ပဋိစ္ဆာပေတွာ အတ္တနော လဒ္ဓိံ ပတိဋ္ဌာပေတွာ ဟဉ္စီတိအာဒိမာဟ။

၆၆၂။ ပုန အနန္တရာပယုတ္တောတိ ပရိယောသာနပဉှေ ပဌမပဉှေ ဝိယ ပုစ္ဆာ ပရဝါဒိဿ၊ ပဋိညာ သကဝါဒိဿ။ နနု တံ ကမ္မန္တိ အနုယောဂေါ ပရဝါဒိဿ၊ ပဋိသံဟဋကာလတော ပုဗ္ဗေ ပယုတ္တကာလံ သန္ဓာယ ပဋိညာ သကဝါဒိဿ။ ပယုတ္တပုဗ္ဗတာမတ္တံ ဂဟေတွာ အနိယတာဏတ္တိဝသေန ဟဉ္စီတိ လဒ္ဓိပတိဋ္ဌာပနံ ပရဝါဒိဿ။ အယံ ပန လဒ္ဓိ အယောနိသော ပတိဋ္ဌိတတ္တာ အပ္ပတိဋ္ဌိတာဝ ဟောတီတိ။

အနန္တရာပယုတ္တကထာဝဏ္ဏနာ။

၄။ နိယတဿ နိယာမကထာဝဏ္ဏနာ

၆၆၃-၆၆၄။ ဣဒါနိ နိယတဿ နိယာမကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ဒုဝိဓော နိယာမော – မိစ္ဆတ္တနိယာမော စ အာနန္တရိယကမ္မံ၊ သမ္မတ္တနိယာမော စ အရိယမဂ္ဂေါ။ ဣမေ ဒွေ နိယာမေ ဌပေတွာ အညော နိယာမော နာမ နတ္ထိ။ သဗ္ဗေပိ ဟိ သေသာ တေဘူမကဓမ္မာ အနိယတာ နာမ။ တေဟိ သမန္နာဂတောပိ အနိယတောယေဝ။ ဗုဒ္ဓေဟိ ပန အတ္တနော ဉာဏဗလေန ‘‘အယံ သတ္တော အနာဂတေ ဗောဓိံ ပါပုဏိဿတီ’’တိ ဗျာကတော ဗောဓိသတ္တော ပုညုဿဒတ္တာ နိယတောတိ ဝုစ္စတိ။ ဣတိ ဣမံ ဝေါဟာရမတ္တံ ဂဟေတွာ ‘‘ပစ္ဆိမဘဝိကော ဗောဓိသတ္တော တာယ ဇာတိယာ ဘဗ္ဗော ဓမ္မံ အဘိသမေတု’’န္တိ အဓိပ္ပာယေန ‘‘နိယတော နိယာမံ ဩက္ကမတီ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ၊ သေယျထာပိ ပုဗ္ဗသေလိယာပရသေလိယာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ၊ ပဋိညာ ဣတရဿ။ မိစ္ဆတ္တနိယတောတိအာဒိ အညေန နိယာမေန နိယတဿ အညနိယာမာဘာဝဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ပုဗ္ဗေ မဂ္ဂံ ဘာဝေတွာတိအာဒိ နိယာမပ္ပဘေဒဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ သတိပဋ္ဌာနန္တိအာဒိ ဧကသ္မိမ္ပိ နိယာမေ ဓမ္မပ္ပဘေဒဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ဘဗ္ဗော ဗောဓိသတ္တောတိ ဝစနံ ကေဝလံ ဗောဓိသတ္တဿ ဘဗ္ဗတံ ဒီပေတိ၊ န နိယတဿ နိယာမောက္ကမနံ၊ တသ္မာ အသာဓကံ။ သော ဟိ ပုဗ္ဗေ ဧကေနပိ နိယတဓမ္မေန အနိယတော ဗောဓိမူလေ သစ္စဒဿနေန နိယာမံ ဩက္ကန္တောတိ။

နိယတဿ နိယာမကထာဝဏ္ဏနာ။

၅။ နိဝုတကထာဝဏ္ဏနာ

၆၆၅-၆၆၇။ ဣဒါနိ နိဝုတကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ သုဒ္ဓဿ သုဒ္ဓကိစ္စာဘာဝတော နီဝရဏေဟိ နိဝုတော ဩဖုဋော ပရိယောနဒ္ဓါ စ နီဝရဏံ ဇဟတီတိ ယေသံ လဒ္ဓိ၊ သေယျထာပိ ဥတ္တရာပထကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ နိဝုတောတိပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ၊ ပဋိညာ ဣတရဿ။ ရတ္တော ရာဂန္တိအာဒိ နိဝုတဿ နီဝရဏဇဟနေ ဒေါသဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေတိအာဒိ ဝိက္ခမ္ဘနဝိသုဒ္ဓိယာ ဝိသုဒ္ဓဿ သမုစ္ဆေဒဝိသုဒ္ဓိဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ တဿ ဧဝံ ဇာနတောတိအာဒိ ဇာနတော ပဿတော အာသဝက္ခယံ ဒီပေတိ၊ န နိဝုတဿ နီဝရဏဇဟနံ၊ တသ္မာ အသာဓကန္တိ။

နိဝုတကထာဝဏ္ဏနာ။

၆။ သမ္မုခီဘူတကထာဝဏ္ဏနာ

၆၆၈-၆၇၀။ ဣဒါနိ သမ္မုခီဘူတကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ သမ္မုခီဘူတောတိ သံယောဇနာနံ သမ္မုခီဘာဝံ တေဟိ သမင်္ဂီဘာဝံ ဥပဂတော။ သေသမေတ္ထ နိဝုတကထာသဒိသမေဝါတိ။

သမ္မုခီဘူတကထာဝဏ္ဏနာ။

၇။ သမာပန္နော အဿာဒေတီတိကထာဝဏ္ဏနာ

၆၇၁-၆၇၃။ ဣဒါနိ သမာပန္နော အဿာဒေတီတိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ သော တဒဿာဒေတီ’’တိအာဒိဝစနံ (အ။ နိ။ ၄။၁၂၃) နိဿာယ ‘‘သမာပန္နော အဿာဒေတိ၊ သာ စဿ ဈာနနိကန္တိ ဈာနာရမ္မဏာ ဟောတီ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ၊ သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ သမာပန္နောတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ၊ ပဋိညာ ဣတရဿ။ တံ ဈာနံ တဿ ဈာနဿ အာရမ္မဏန္တိ ပဉှေသု တဿေဝ တဒါရမ္မဏတံ အပဿန္တော သုတ္တဝိရောဓဘယေန ပဋိက္ခိပတိ၊ ‘‘တဒဿာဒေတီ’’တိဝစနမတ္တေန ပဋိဇာနာတိ။ သော တဒဿာဒေတီတိ သုတ္တံ ဈာနလာဘိနော ဈာနာ ဝုဋ္ဌာယ ဈာနဿာဒံ သာဓေတိ၊ န အန္တောသမာပတ္တိယံယေဝ ဈာနနိကန္တိယာ ဈာနာရမ္မဏတံ၊ တသ္မာ အသာဓကန္တိ။

သမာပန္နော အဿာဒေတီတိကထာဝဏ္ဏနာ။

၈။ အသာတရာဂကထာဝဏ္ဏနာ

၆၇၄။ ဣဒါနိ အသာတရာဂကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘ယံကိဉ္စိ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ၊ သော တံ ဝေဒနံ အဘိနန္ဒတိ အဘိဝဒတီ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၄၀၉) သုတ္တေ ဒိဋ္ဌာဘိနန္ဒနဝသေန ဝုတ္တံ။ ‘‘အဘိနန္ဒတီ’’တိဝစနံ နိဿာယ ‘‘ဒုက္ခဝေဒနာယပိ ရာဂဿာဒဝသေန အဘိနန္ဒနာ ဟောတိ။ တသ္မာ အတ္ထိ အသာတရာဂေါ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ၊ သေယျထာပိ ဥတ္တရာပထကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ အတ္ထိ အသာတရာဂေါတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ။ တတ္ထ အသာတရာဂေါတိ အသာတေ ဒုက္ခဝေဒယိတေ ‘‘အဟော ဝတ မေ ဧတဒေဝ ဘဝေယျာ’’တိ ရဇ္ဇနာ။ အာမန္တာတိ လဒ္ဓိဝသေန ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။

၆၇၅။ သော တံ ဝေဒနံ အဘိနန္ဒတီတိ သုတ္တေ ပန ဝိနိဝဋ္ဋေတွာ ဒုက္ခဝေဒနမေဝ အာရဗ္ဘ ရာဂုပ္ပတ္တိ နာမ နတ္ထိ၊ သမူဟဂ္ဂဟဏေန ပန ဝေဒယိတလက္ခဏံ ဓမ္မံ ဒုက္ခဝေဒနမေဝ ဝါ အတ္တတော သမနုပဿန္တော ဒိဋ္ဌိမညနာသင်္ခါတာယ ဒိဋ္ဌာဘိနန္ဒနာယ ဝေဒနံ အဘိနန္ဒတိ၊ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ ဝိပရိဏာမံ အဘိနန္ဒတိ၊ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ အဘိဘူတော တဿာ ပဋိပက္ခံ ကာမသုခံ ပတ္ထယန္တောပိ ဒုက္ခဝေဒနံ အဘိနန္ဒတိ နာမ။ ဧဝံ ဒုက္ခဝေဒနာယ အဘိနန္ဒနာ ဟောတီတိ အဓိပ္ပာယော။ တသ္မာ အသာဓကမေတံ အသာတရာဂဿာတိ။

အသာတရာဂကထာဝဏ္ဏနာ။

၉။ ဓမ္မတဏှာအဗျာကတာတိကထာဝဏ္ဏနာ

၆၇၆-၆၈၀။ ဣဒါနိ ဓမ္မတဏှာ အဗျာကတာတိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ရူပတဏှာ…ပေ… ဓမ္မတဏှာတိ ဣမာသု ဆသု တဏှာသု ယသ္မာ သဗ္ဗပစ္ဆိမာ တဏှာ ဓမ္မတဏှာတိ ဝုတ္တာ၊ တသ္မာ သာ အဗျာကတာတိ ယေသံ လဒ္ဓိ၊ သေယျထာပိ ပုဗ္ဗသေလိယာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ၊ ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသပဉှာနံ ပါဠိယာ အတ္ထော နိယျာတိ။ ကာမတဏှာတိအာဒီဟိ တီဟိ ကောဋ္ဌာသေဟိ ဆပိ တဏှာ သင်္ခိပိတွာ ဒဿိတာ။ ရူပါဒီသု ဟိ ဆသု အာရမ္မဏေသု ကာမဿာဒဝသေန ပဝတ္တာ တဏှာ ကာမတဏှာ။ ‘‘ဘဝိဿတိ အတ္တာ စ လောကော စာ’’တိ သဿတဒိဋ္ဌိသဟဂတာ တဏှာ ဘဝတဏှာ။ ‘‘န ဘဝိဿတီ’’တိ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိသဟဂတာ တဏှာ ဝိဘဝတဏှာတိ။ နနု သာ ဓမ္မတဏှာတိ ပဒံ တဏှာယ ဓမ္မာရမ္မဏံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တိံ ဒီပေတိ၊ န အဗျာကတဘာဝံ တသ္မာ အသာဓကန္တိ။

ဓမ္မတဏှာ အဗျာကတာတိကထာဝဏ္ဏနာ။

၁၀။ ဓမ္မတဏှာနဒုက္ခသမုဒယောတိကထာဝဏ္ဏနာ

၆၈၁-၆၈၅။ ဣဒါနိ ဓမ္မတဏှာ နဒုက္ခသမုဒယောတိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတြာပိ ယသ္မာ သာ ဓမ္မတဏှာတိ ဝုတ္တာ၊ တသ္မာ န ဒုက္ခသမုဒယောတိ ယေသံ လဒ္ဓိ၊ သေယျထာပိ ပုဗ္ဗသေလိယာနံယေဝ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ၊ ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသံ ပုရိမကထာသဒိသမေဝါတိ။

ဓမ္မတဏှာ နဒုက္ခသမုဒယောတိကထာဝဏ္ဏနာ။

တေရသမော ဝဂ္ဂေါ။