📜

၂၀။ ဝီသတိမဝဂ္ဂေါ

၁။ အသဉ္စိစ္စကထာဝဏ္ဏနာ

၈၅၇-၈၆၂။ ဣဒါနိ အသဉ္စိစ္စကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘အာနန္တရိယဝတ္ထူနိ နာမ ဂရူနိ ဘာရိယာနိ၊ တသ္မာ အသဉ္စိစ္စာပိ တေသု ဝတ္ထူသု ဝိကောပိတေသု အာနန္တရိကော ဟောတီ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ၊ သေယျထာပိ ဧကစ္စာနံ ဥတ္တရာပထကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ အသဉ္စိစ္စာတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ၊ လဒ္ဓိဝသေန ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘ယသ္မာ အာနန္တရိယကမ္မံ နာမ ကမ္မပထပ္ပတ္တံ။ ယဒိ စ အသဉ္စိစ္စ ကမ္မပထဘေဒေါ သိယာ၊ အဝသေသာ ပါဏာတိပါတာဒယောပိ အသဉ္စိစ္စ ဘဝေယျု’’န္တိ စောဒနတ္ထံ အသဉ္စိစ္စပါဏံ ဟန္တွာတိအာဒိမာဟ။ ဣတရော တထာရူပါယ လဒ္ဓိယာ အဘာဝေန ပဋိက္ခိပတိ။ သေသံ ယထာပါဠိမေဝ နိယျာတိ။ န ဝတ္တဗ္ဗံ မာတုဃာတကောတိ ပုစ္ဆာ ပရဝါဒိဿ၊ ရောဂပဋိကာရာဒိကာလေ အသဉ္စိစ္စ ဃာတံ သန္ဓာယ ပဋိညာ သကဝါဒိဿ။ နနု မာတာ ဇီဝိတာ ဝေါရောပိတာတိ ပဉှေပိ အသဉ္စိစ္စ ဝေါရောပိတံ သန္ဓာယ ပဋိညာ သကဝါဒိဿေဝ။ ဧဝံ အဓိပ္ပာယံ ပန အဂ္ဂဟေတွာ ဟဉ္စီတိ လဒ္ဓိပတိဋ္ဌာပနံ ဣတရဿ။ တံ အယောနိသော ပတိဋ္ဌာပိတတ္တာ အပ္ပတိဋ္ဌိတမေဝ။ ပိတုဃာတကာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ သင်္ဃဘေဒကေ ပန ဓမ္မသညိံ သန္ဓာယ သင်္ဃဘေဒေါ အာနန္တရိကောတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ၊ ‘‘သင်္ဃံ သမဂ္ဂံ ဘေတွာန၊ ကပ္ပံ နိရယမှိ ပစ္စတီ’’တိ ဝစနံ အယောနိသော ဂဟေတွာ ပဋိညာ ပရဝါဒိဿ။ ပုန သဗ္ဗေတိ ပုဋ္ဌော သကပက္ခေ ဓမ္မသညိံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ၊ ပရပက္ခေ ဓမ္မသညိံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ ဓမ္မသညီတိ ပဉှဒွယေပိ ဧသေဝ နယော။ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာတိ သုတ္တံ ဧကန္တေနေဝ ဓမ္မဝါဒိဿ အာနန္တရိကဘာဝဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ အာပါယိကော နေရယိကောတိ ဂါထာယပိ အဓမ္မဝါဒီယေဝ အဓိပ္ပေတော။ ဣတရော ပန အဓိပ္ပာယံ အဂ္ဂဟေတွာ လဒ္ဓိံ ပတိဋ္ဌပေတိ။ သာ အယောနိသော ပတိဋ္ဌာပိတတ္တာ အပ္ပတိဋ္ဌိတာယေဝါတိ။

အသဉ္စိစ္စကထာဝဏ္ဏနာ။

၂။ ဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ

၈၆၃-၈၆၅။ ဣဒါနိ ဉာဏကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ဒုဝိဓံ ဉာဏံ – လောကိယဉ္စ လောကုတ္တရဉ္စ။ လောကိယံ သမာပတ္တိဉာဏမ္ပိ ဟောတိ ဒါနာဒိဝသေန ပဝတ္တံ ကမ္မဿကတဉာဏမ္ပိ၊ လောကုတ္တရံ သစ္စပရိစ္ဆေဒကံ မဂ္ဂဉာဏမ္ပိ ဖလဉာဏမ္ပိ။ ဣမံ ပန ဝိဘာဂံ အကတွာ ‘‘သစ္စပရိစ္ဆေဒကမေဝ ဉာဏံ န ဣတရံ၊ တသ္မာ နတ္ထိ ပုထုဇ္ဇနဿ ဉာဏ’’န္တိ ယေသံ လဒ္ဓိ၊ သေယျထာပိ ဟေတုဝါဒါနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ၊ ပဋိညာ ဣတရဿ။ ပညာတိအာဒိ ဉာဏဝေဝစနဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ တေနေတံ ဒီပေတိ – ယဒိ တဿ ဉာဏံ နတ္ထိ၊ ပညာဒယောပိ နတ္ထိ။ အထ ပညာဒယော အတ္ထိ၊ ဉာဏမ္ပိ အတ္ထိ။ ကသ္မာ? ပညာဒီနံ ဉာဏတော အနညတ္တာတိ။ ပဌမံ ဈာနန္တိအာဒိ သမာပတ္တိဉာဏဿ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ဒါနံ ဒဒေယျာတိအာဒိ ကမ္မဿကတဉာဏဿ။ ဒုက္ခံ ပရိဇာနာတီတိ လောကုတ္တရမဂ္ဂဉာဏမေဝ ဒီပေတိ၊ န စ လောကုတ္တရမေဝ ဉာဏန္တိ။

ဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ။

၃။ နိရယပါလကထာဝဏ္ဏနာ

၈၆၆။ ဣဒါနိ နိရယပါလကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘နိရယေ နေရယိကကမ္မာနေဝ နိရယပါလရူပဝသေန ဝဓေန္တိ၊ နတ္ထိ နိရယပါလာ နာမ သတ္တာ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ၊ သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ၊ ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘ယဒိ တတ္ထ နိရယပါလာ န သိယုံ၊ ကမ္မကာရဏာပိ န ဘဝေယျုံ။ ကာရဏိကေသု ဟိ သတိ ကာရဏာ’’တိ စောဒေတုံ နတ္ထိ နိရယေသူတိအာဒိမာဟ။

၈၆၇-၈၆၈။ အတ္ထိ မနုဿေသူတိ ပစ္စက္ခေန ဉာပနတ္ထံ။ ယထာ ဟိ မနုဿေသု သတိ ကာရဏိကေသု ကာရဏာ၊ ဧဝံ တတ္ထာပီတိ အယမေတ္ထ အဓိပ္ပာယော။ အတ္ထိ နိရယေသူတိ ပုစ္ဆာ ပရဝါဒိဿ၊ ပဋိညာ ဣတရဿ။ န ဝေဿဘူ နောပိ စ ပေတ္တိရာဇာတိ ပရဝါဒိနာ သကသမယတော သုတ္တံ အာဘတံ။ တံ ပန သာသနာဝစရိကန္တိ သကဝါဒိနာ အနုညာတံ။ တတ္ထ ဝေဿဘူတိ ဧကော ဒေဝေါ။ ပေတ္တိရာဇာတိ ပေတ္တိဝိသယေ ပေတမဟိဒ္ဓိကော။ သောမာဒယော ပါကဋာ ဧဝ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – အတ္တနော ကမ္မေဟိ ဣတော ပဏုန္နံ ပရလောကံ ပတ္တံ ပုရိသံ န ဧတေ ဝေဿဘူအာဒယော ဟနန္တိ။ ယေဟိ ပန သော ကမ္မေဟိ တတ္ထ ပဏုန္နော၊ တာနိ သကာနိ ကမ္မာနိယေဝ နံ တတ္ထ ဟနန္တီတိ ကမ္မဿကတံ ဒီပေတိ၊ န နိရယပါလာနံ အဘာဝံ။ သကဝါဒိနာ ပန တမေနံ၊ ဘိက္ခဝေတိ အာဘတာနိ သုတ္တပဒါနိ နီတတ္ထာနေဝါတိ။

နိရယပါလကထာဝဏ္ဏနာ။

၄။ တိရစ္ဆာနကထာဝဏ္ဏနာ

၈၆၉-၈၇၁။ ဣဒါနိ တိရစ္ဆာနကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ဒေဝေသု ဧရာဝဏာဒယော ဒေဝပုတ္တာ ဟတ္ထိဝဏ္ဏံ အဿဝဏ္ဏံ ဝိကုဗ္ဗန္တိ၊ နတ္ထိ တတ္ထ တိရစ္ဆာနဂတာ။ ယေသံ ပန တိရစ္ဆာနဝဏ္ဏိနော ဒေဝပုတ္တေ ဒိသွာ ‘‘အတ္ထိ ဒေဝေသု တိရစ္ဆာနဂတာ’’တိ လဒ္ဓိ၊ သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ၊ ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘ယဒိ ဒေဝယောနိယံ တိရစ္ဆာနဂတာ သိယုံ၊ တိရစ္ဆာနယောနိယမ္ပိ ဒေဝါ သိယု’’န္တိ စောဒေတုံ အတ္ထိ တိရစ္ဆာနဂတေသူတိအာဒိမာဟ။ ကီဋာတိအာဒိ ယေသံ သော အဘာဝံ ဣစ္ဆတိ၊ တေ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။ ဧရာဝဏောတိ ပဉှေ တဿ အတ္ထိတာယ ပဋိညာ သကဝါဒိဿ ၊ န တိရစ္ဆာနဂတဿ။ ဟတ္ထိဗန္ဓာတိအာဒိ ‘‘ယဒိ တတ္ထ ဟတ္ထိအာဒယော သိယုံ၊ ဟတ္ထိဗန္ဓာဒယောပိ သိယု’’န္တိ စောဒနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ယာဝသိကာတိ ယဝဿ ဒါယကာ။ ကာရဏိကာတိ ဟတ္ထာစရိယာဒယော၊ ယေဟိ တေ နာနာဝိဓံ ကာရဏံ ကရေယျုံ။ ဘတ္တကာရကာတိ ဟတ္ထိအာဒီနံ ဘတ္တရန္ဓကာ။ န ဟေဝန္တိ တထာ အနိစ္ဆန္တော ပဋိက္ခိပတီတိ။

တိရစ္ဆာနကထာဝဏ္ဏနာ။

၅။ မဂ္ဂကထာဝဏ္ဏနာ

၈၇၂-၈၇၅။ ဣဒါနိ မဂ္ဂကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘ပုဗ္ဗေဝ ခေါ ပနဿ ကာယကမ္မံ ဝစီကမ္မံ အာဇီဝေါ သုပရိသုဒ္ဓါ ဟောတီ’’တိ (အ။ နိ။ ၃။၄၃၁) ဣဒဉ္စေဝ သုတ္တံ သမ္မာဝါစာကမ္မန္တာဇီဝါနဉ္စ စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တတံ နိဿာယ ‘‘နိပ္ပရိယာယေန ပဉ္စင်္ဂိကောဝ မဂ္ဂေါ’’တိ လဒ္ဓိ၊ သေယျထာပိ မဟိသာသကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပဉ္စင်္ဂိကောတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ၊ ပဋိညာ ဣတရဿ။ သမ္မာဝါစာ မဂ္ဂင်္ဂံ၊ သာ စ န မဂ္ဂေါတိအာဒိ ပရသမယဝသေန ဝုတ္တံ။ ပရသမယသ္မိဉှိ သမ္မာဝါစာဒယော မဂ္ဂင်္ဂန္တိ အာဂတာ။ ရူပတ္တာ ပန မဂ္ဂေါ န ဟောတီတိ ဝဏ္ဏိတာ။ သမ္မာဒိဋ္ဌိ မဂ္ဂင်္ဂန္တိအာဒိ မဂ္ဂင်္ဂဿ အမဂ္ဂတာ နာမ နတ္ထီတိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ပုဗ္ဗေဝ ခေါ ပနဿာတိ သုတ္တေ ပရိသုဒ္ဓသီလဿ မဂ္ဂဘာဝနာ နာမ ဟောတိ၊ န ဣတရဿာတိ အာဂမနိယပဋိပဒါယ ဝိသုဒ္ဓိဘာဝဒဿနတ္ထံ ‘‘ကာယကမ္မံ ဝစီကမ္မံ အာဇီဝေါ သုပရိသုဒ္ဓါ ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ၊ န ဣမေဟိ ဝိနာ ပဉ္စင်္ဂိကဘာဝဒဿနတ္ထံ။ တေနေဝါဟ ‘‘ဧဝမဿာယံ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆတီ’’တိ။ သကဝါဒိနာ အာဘတသုတ္တံ နီတတ္ထမေဝါတိ။

မဂ္ဂကထာဝဏ္ဏနာ။

၆။ ဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ

၈၇၆-၈၇၇။ ဣဒါနိ ဉာဏကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနေ ဒွါဒသာကာရဉာဏံ သန္ဓာယ ‘‘ဒွါဒသဝတ္ထုကံ ဉာဏံ လောကုတ္တရ’’န္တိ ယေသံ လဒ္ဓိ၊ သေယျထာပိ ပုဗ္ဗသေလိယာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ၊ ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘သစေ တံ ဒွါဒသဝတ္ထုကံ၊ ဒွါဒသဟိ မဂ္ဂဉာဏေဟိ ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ စောဒေတုံ ဒွါဒသာတိအာဒိမာဟ။ ဣတရော မဂ္ဂဿ ဧကတ္တံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ၊ ဧကေကသ္မိံ သစ္စေ သစ္စဉာဏကိစ္စဉာဏကတဉာဏာနံ ဝသေန ဉာဏနာနတ္တံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ ဒွါဒသ သောတာပတ္တိမဂ္ဂါတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာတိ သုတ္တံ သဒ္ဓိံ ပုဗ္ဗဘာဂပရဘာဂေဟိ ဉာဏနာနတ္တံ ဒီပေတိ၊ န အရိယမဂ္ဂဿ ဒွါဒသ ဉာဏတံ။ တသ္မာ အသာဓကန္တိ။

ဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ။

ဝီသတိမော ဝဂ္ဂေါ။

စတုတ္ထပဏ္ဏာသကော သမတ္တော။