📜
၆။ သင်္ခါရယမကံ
၁။ ပဏ္ဏတ္တိဝါရဝဏ္ဏနာ
၁။ ဣဒါနိ ¶ တေသညေဝ မူလယမကေ ဒေသိတာနံ ကုသလာဒိဓမ္မာနံ လဗ္ဘမာနဝသေန ဧကဒေသံ သင်္ဂဏှိတွာ သစ္စယမကာနန္တရံ ဒေသိတဿ သင်္ခါရယမကဿ ဝဏ္ဏနာ ဟောတိ။ တတ္ထာပိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ပဏ္ဏတ္တိဝါရာဒယော တယော မဟာဝါရာ၊ အန္တရဝါရာဒယော စ အဝသေသပဘေဒါ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အယံ ပနေတ္ထ ဝိသေသော – ပဏ္ဏတ္တိဝါရေ တာဝ ယထာ ဟေဋ္ဌာ ခန္ဓာဒယော ဓမ္မေ ဥဒ္ဒိသိတွာ ‘‘ရူပံ ရူပက္ခန္ဓော၊ စက္ခု စက္ခာယတနံ၊ စက္ခု စက္ခုဓာတု၊ ဒုက္ခံ ဒုက္ခသစ္စ’’န္တိ ပဒသောဓနဝါရော အာရဒ္ဓါ။ တထာ အနာရဘိတွာ ‘‘အဿာသပဿာသာ ကာယသင်္ခါရော’’တိ ပဌမံ တယောပိ သင်္ခါရာ ဝိဘဇိတွာ ဒဿိတာ။
တတ္ထ ¶ ကာယဿ သင်္ခါရော ကာယသင်္ခါရော။ ‘‘အဿာသပဿာသာ ကာယိကာ၊ ဧတေ ဓမ္မာ ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓါ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၄၆၃၊ သံ။ နိ။ ၄။၃၄၈ အတ္ထတော သမာနံ) ဟိ ဝစနတော ကာရဏဘူတဿ ကရဇကာယဿ ဖလဘူတော ဧဝ သင်္ခါရောတိ ကာယသင်္ခါရော။ အပရော နယော – သင်္ခရိယတီတိ သင်္ခါရော။ ကေန သင်္ခရိယတီတိ? ကာယေန။ အယဉှိ ဝါတော ဝိယ ဘသ္တာယ ကရဇကာယေန ¶ သင်္ခရိယတီတိ။ ဧဝမ္ပိ ကာယဿ သင်္ခါရောတိ ကာယသင်္ခါရော။ ကာယေန ကတော အဿာသပဿာသဝါတောတိ အတ္ထော။ ‘‘ပုဗ္ဗေဝ ခေါ၊ အာဝုသော ဝိသာခ၊ ဝိတက္ကေတွာ ဝိစာရေတွာ ပစ္ဆာ ဝါစံ ဘိန္ဒတိ၊ တသ္မာ ဝိတက္ကဝိစာရာ ဝစီသင်္ခါရော’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၄၆၃၊ သံ။ နိ။ ၄။၃၄၈) ဝစနတော ပန သင်္ခရောတီတိ သင်္ခါရော။ ကိံ သင်္ခရောတိ? ဝစိံ။ ဝစိယာ သင်္ခါရောတိ ဝစီသင်္ခါရော။ ဝစီဘေဒသမုဋ္ဌာပကဿ ဝိတက္ကဝိစာရဒွယဿေတံ နာမံ။ ‘‘သညာ စ ဝေဒနာ စ စေတသိကာ ဧတေ ဓမ္မာ စိတ္တပဋိဗဒ္ဓါ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၄၆၃၊ သံ။ နိ။ ၄။၃၄၈) ဝစနတောယေဝ ပန တတိယပဒေပိ သင်္ခရိယတီတိ သင်္ခါရော။ ကေန သင်္ခရိယတိ? စိတ္တေန။ ကရဏတ္ထေ သာမိဝစနံ ကတွာ စိတ္တဿ သင်္ခါရောတိ စိတ္တသင်္ခါရော။ သဗ္ဗေသမ္ပိ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ စေတသိကဓမ္မာနမေတံ အဓိဝစနံ။ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ပန ဝစီသင်္ခါရဘာဝေန ဝိသုံ ဂဟိတတ္တာ ‘‘ဌပေတွာ ဝိတက္ကဝိစာရေ’’တိ ဝုတ္တံ။
၂-၇။ ဣဒါနိ ¶ ကာယော ကာယသင်္ခါရောတိ ပဒသောဓနဝါရော အာရဒ္ဓါ။ တဿ အနုလောမနယေ တီဏိ၊ ပဋိလောမနယေ တီဏီတိ ဆ ယမကာနိ။ ပဒသောဓနမူလစက္ကဝါရေ ဧကေကသင်္ခါရမူလကာနိ ဒွေ ဒွေ ကတွာ အနုလောမနယေ ဆ၊ ပဋိလောမနယေ ဆာတိ ဒွါဒသ ယမကာနိ။ သုဒ္ဓသင်္ခါရဝါရေ ပန ယထာ သုဒ္ဓခန္ဓဝါရာဒီသု ‘‘ရူပံ ခန္ဓော၊ ခန္ဓာ ရူပံ၊ စက္ခု အာယတနံ၊ အာယတနာ စက္ခူ’’တိအာဒိနာ နယေန ယမကာနိ ဝုတ္တာနိ။ ဧဝံ ‘‘ကာယော သင်္ခါရော၊ သင်္ခါရာ ကာယော’’တိ အဝတွာ ‘‘ကာယသင်္ခါရော ဝစီသင်္ခါရော၊ ဝစီသင်္ခါရော ကာယသင်္ခါရော’’တိအာဒိနာ နယေန ကာယသင်္ခါရမူလကာနိ ဒွေ၊ ဝစီသင်္ခါရမူလကံ ဧကန္တိ အနုလောမေ တီဏိ၊ ပဋိလောမေ တီဏီတိ သဗ္ဗာနိပိ သုဒ္ဓိကဝါရေ ဆ ယမကာနိ ဝုတ္တာနိ။ ကိံ ကာရဏာ? သုဒ္ဓိကဧကေကပဒဝသေန အတ္ထာဘာဝတော။ ယထာ ဟိ ခန္ဓယမကာဒီသု ရူပါဒိဝိသိဋ္ဌာနံ ခန္ဓာနံ စက္ခာဒိဝိသိဋ္ဌာနဉ္စ အာယတနာဒီနံ အဓိပ္ပေတတ္တာ ‘‘ရူပံ ခန္ဓော ¶ ၊ ခန္ဓာ ရူပံ၊ စက္ခု အာယတနံ၊ အာယတနာ စက္ခူ’’တိ သုဒ္ဓိကဧကေကပဒဝသေန အတ္ထော အတ္ထိ။ ဧဝမိဓ ‘‘ကာယော သင်္ခါရော၊ သင်္ခါရာ ကာယော’’တိ နတ္ထိ။ ကာယသင်္ခါရောတိ ပန ဒွီဟိပိ ပဒေဟိ ဧကောဝ အတ္ထော လဗ္ဘတိ။ အဿာသော ဝါ ပဿာသော ဝါတိ သုဒ္ဓိကဧကေကပဒဝသေန အတ္ထာဘာဝတော ‘‘ကာယော သင်္ခါရော၊ သင်္ခါရာ ကာယော’’တိ န ဝုတ္တံ။ ‘‘ကာယော ကာယသင်္ခါရော’’တိအာဒိ ပန ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ။ တမ္ပိ ကာယဝစီစိတ္တပဒေဟိ ဣဓ အဓိပ္ပေတာနံ သင်္ခါရာနံ အဂ္ဂဟိတတ္တာ န ယုဇ္ဇတိ။ သုဒ္ဓသင်္ခါရဝါရော ဟေသ။ ပဒသောဓနေ ပန ဝိနာပိ အတ္ထေန ဝစနံ ယုဇ္ဇတီတိ တတ္ထ သော နယော ဂဟိတောဝ။ ဣဓ ပန ကာယသင်္ခါရဿ ဝစီသင်္ခါရာဒီဟိ၊ ဝစီသင်္ခါရဿ စ စိတ္တသင်္ခါရာဒီဟိ၊ စိတ္တသင်္ခါရဿ စ ကာယသင်္ခါရာဒီဟိ၊ အညတ္တာ ‘‘ကာယသင်္ခါရော ဝစီသင်္ခါရော၊ ဝစီသင်္ခါရော၊ ကာယသင်္ခါရော’’တိ ¶ ဧကေကသင်္ခါရမူလကာနိ ဒွေ ဒွေ ကတွာ ဆ ယမကာနိ ယုဇ္ဇန္တိ။ တေသု အဂ္ဂဟိတဂ္ဂဟဏေန တီဏေဝ လဗ္ဘန္တိ။ တသ္မာ တာနေဝ ဒဿေတုံ အနုလောမနယေ တီဏိ၊ ပဋိလောမနယေ တီဏီတိ ဆ ယမကာနိ ဝုတ္တာနိ။ သုဒ္ဓသင်္ခါရမူလစက္ကဝါရော ပနေတ္ထ န ဂဟိတောတိ။ ဧဝံ ပဏ္ဏတ္တိဝါရဿ ဥဒ္ဒေသဝါရော ဝေဒိတဗ္ဗော။
၈-၁၈။ နိဒ္ဒေသဝါရေ ပနဿ အနုလောမေ တာဝ ယသ္မာ န ကာယာဒယောဝ ကာယသင်္ခါရာဒီနံ နာမံ၊ တသ္မာ နောတိ ပဋိသေဓော ကတော။ ပဋိလောမေ န ကာယော န ကာယသင်္ခါရောတိ ယော န ကာယော သော ကာယသင်္ခါရောပိ န ဟောတီတိ ပုစ္ဆတိ။ ကာယသင်္ခါရော န ကာယော ကာယသင်္ခါရောတိ ¶ ကာယသင်္ခါရော ကာယော န ဟောတိ၊ ကာယသင်္ခါရောယေဝ ပနေသောတိ အတ္ထော။ အဝသေသန္တိ န ကေဝလံ သေသသင်္ခါရဒွယမေဝ။ ကာယသင်္ခါရဝိနိမုတ္တံ ပန သေသံ သဗ္ဗမ္ပိ သင်္ခတာသင်္ခတပဏ္ဏတ္တိဘေဒံ ဓမ္မဇာတံ နေဝ ကာယော၊ န ကာယသင်္ခါရောတိ ဣမိနာ ဥပါယေန သဗ္ဗဝိဿဇ္ဇနေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။
ပဏ္ဏတ္တိဝါရဝဏ္ဏနာ။
၂။ ပဝတ္တိဝါရဝဏ္ဏနာ
၁၉။ ပဝတ္တိဝါရေ ပနေတ္ထ ပစ္စုပ္ပန္နကာလေ ပုဂ္ဂလဝါရဿ အနုလောမနယေ ‘‘ယဿ ကာယသင်္ခါရော ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တဿ ဝစီသင်္ခါရော ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ ကာယသင်္ခါရမူလကာနိ ဒွေ၊ ဝစီသင်္ခါရမူလကံ ¶ ဧကန္တိ တီဏေဝ ယမကာနိ လဗ္ဘန္တိ၊ တာနိ ဂဟိတာနေဝ။ တဿ ပဋိလောမနယေပိ ဩကာသဝါရာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဧဝမေတ္ထ သဗ္ဗဝါရေသု တိဏ္ဏံ တိဏ္ဏံ ယမကာနံ ဝသေန ယမကဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
အတ္ထဝိနိစ္ဆယေ ပနေတ္ထ ဣဒံ လက္ခဏံ – ဣမသ္မိဉှိ သင်္ခါရယမကေ ‘‘အဿာသပဿာသာနံ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ’’တိအာဒိဝစနတော ပစ္စုပ္ပန္နာဒိကာလဘေဒေါ ပဝတ္တိဝသေနာပိ ဂဟေတဗ္ဗော၊ န စုတိပဋိသန္ဓိဝသေနေဝ။ ‘‘ဒုတိယဇ္ဈာနေ တတိယဇ္ဈာနေ တတ္ထ ကာယသင်္ခါရော ¶ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိအာဒိဝစနတော စ ဈာနမ္ပိ ဩကာသဝသေန ဂဟိတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧဝမေတ္ထ ယံ ယံ လဗ္ဘတိ၊ တဿ တဿ ဝသေန အတ္ထဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗော။
တတြိဒံ နယမုခံ – ဝိနာ ဝိတက္ကဝိစာရေဟီတိ ဒုတိယတတိယဇ္ဈာနဝသေန ဝုတ္တံ။ တေသန္တိ တေသံ ဒုတိယတတိယဇ္ဈာနသမင်္ဂီနံ။ ကာမာဝစရာနန္တိ ကာမာဝစရေ ဥပ္ပန္နသတ္တာနံ။ ရူပါဝစရဒေဝါနံ ပန အဿာသပဿာသာ နတ္ထိ။ အရူပါဝစရာနံ ရူပမေဝ နတ္ထိ။ ဝိနာ အဿာသပဿာသေဟီတိ ရူပါရူပဘဝေသု နိဗ္ဗတ္တသတ္တာနံ ဝိတက္ကဝိစာရုပ္ပတ္တိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။
၂၁။ ပဌမဇ္ဈာနေ ကာမာဝစရေတိ ကာမာဝစရဘူမိယံ ဥပ္ပန္နေ ပဌမဇ္ဈာနေ။ အင်္ဂမတ္တဝသေန စေတ္ထ ပဌမဇ္ဈာနံ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ န အပ္ပနာဝသေနေဝ။ အနပ္ပနာပတ္တေပိ ဟိ သဝိတက္ကသဝိစာရစိတ္တေ ဣဒံ သင်္ခါရဒွယံ ဥပ္ပဇ္ဇတေဝ။
၂၄။ စိတ္တဿ ¶ ဘင်္ဂက္ခဏေတိ ဣဒံ ကာယသင်္ခါရဿ ဧကန္တစိတ္တသမုဋ္ဌာနတ္တာ ဝုတ္တံ။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနမေဝ ဟိ စိတ္တံ ရူပံ ဝါ အရူပံ ဝါ သမုဋ္ဌာပေတိ၊ န ဘိဇ္ဇမာနံ။
၃၇။ သုဒ္ဓါဝါသာနံ ဒုတိယေ စိတ္တေ ဝတ္တမာနေတိ ပဋိသန္ဓိတော ဒုတိယေ ဘဝင်္ဂစိတ္တေ။ ကာမဉ္စေတံ ပဋိသန္ဓိစိတ္တေပိ ဝတ္တမာနေ တေသံ တတ္ထ နုပ္ပဇ္ဇိတ္ထေဝ။ ယာဝ ပန အဗ္ဗောကိဏ္ဏံ ဝိပါကစိတ္တံ ဝတ္တတိ၊ တာဝ နုပ္ပဇ္ဇိတ္ထေဝ နာမာတိ ဒဿနတ္ထမေတံ ဝုတ္တံ။ ယဿ ဝါ ဈာနဿ ဝိပါကစိတ္တေန တေ နိဗ္ဗတ္တာ၊ တံ သတသောပိ သဟဿသောပိ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ပဌမစိတ္တမေဝ။ ဝိပါကစိတ္တေန ပန ဝိသဒိသံ ဘဝနိကန္တိယာ အာဝဇ္ဇနစိတ္တံ ဒုတိယစိတ္တံ နာမ။ တံ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
၄၄။ ပစ္ဆိမစိတ္တသမင်္ဂီနန္တိ ¶ သဗ္ဗပစ္ဆိမေန အပ္ပဋိသန္ဓိကစိတ္တေန သမင်္ဂီဘူတာနံ ခီဏာသဝါနံ။ အဝိတက္ကအဝိစာရံ ပစ္ဆိမစိတ္တန္တိ ရူပါဝစရာနံ ဒုတိယဇ္ဈာနိကာဒိစုတိစိတ္တဝသေန၊ အရူပါဝစရာနဉ္စ စတုတ္ထဇ္ဈာနိကစုတိစိတ္တဝသေနေတံ ဝုတ္တံ။ တေသန္တိ တေသံ ပစ္ဆိမစိတ္တသမင်္ဂီအာဒီနံ။
၇၉။ ယဿ ကာယသင်္ခါရော နိရုဇ္ဈတိ၊ တဿ စိတ္တသင်္ခါရော နိရုဇ္ဈတီတိ ဧတ္ထ နိယမတော ကာယသင်္ခါရဿ စိတ္တသင်္ခါရေန သဒ္ဓိံ ဧကက္ခဏေ နိရုဇ္ဈနတော အာမန္တာတိ ပဋိဝစနံ ဒိန္နံ။ န စိတ္တသင်္ခါရဿ ¶ ကာယသင်္ခါရေန သဒ္ဓိံ။ ကိံ ကာရဏာ? စိတ္တသင်္ခါရော ဟိ ကာယသင်္ခါရေန ဝိနာပိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စ နိရုဇ္ဈတိ စ။ ကာယသင်္ခါရော ပန စိတ္တသမုဋ္ဌာနော အဿာသပဿာသဝါတော။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဉ္စ စိတ္တဿ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ယာဝ အညာနိ သောဠသစိတ္တာနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ တာဝ တိဋ္ဌတိ။ တေသံ သောဠသန္နံ သဗ္ဗပစ္ဆိမေန သဒ္ဓိံ နိရုဇ္ဈတီတိ ယေန စိတ္တေန သဒ္ဓိံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တတော ပဋ္ဌာယ သတ္တရသမေန သဒ္ဓိံ နိရုဇ္ဈတိ။ န ကဿစိ စိတ္တဿ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ ဝါ ဌိတိက္ခဏေ ဝါ နိရုဇ္ဈတိ၊ နာပိ ဌိတိက္ခဏေ ဝါ ဘင်္ဂက္ခဏေ ဝါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဧသာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ ဓမ္မတာတိ နိယမတော စိတ္တသင်္ခါရေန သဒ္ဓိံ ဧကက္ခဏေ နိရုဇ္ဈနတော အာမန္တာတိ ဝုတ္တံ။ ယံ ပန ဝိဘင်္ဂပ္ပကရဏဿ သီဟဠဋ္ဌကထာယံ ‘‘စိတ္တသမုဋ္ဌာနံ ရူပံ သတ္တရသမဿ စိတ္တဿ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ နိရုဇ္ဈတီ’’တိ ဝုတ္တံ၊ တံ ဣမာယ ပါဠိယာ ဝိရူဇ္ဈတိ။ အဋ္ဌကထာတော စ ပါဠိယေဝ ဗလဝတရာတိ ပါဠိယံ ဝုတ္တမေဝ ပမာဏံ။
၁၂၈။ ယဿ ကာယသင်္ခါရော ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တဿ ဝစီသင်္ခါရော နိရုဇ္ဈတီတိ ဧတ္ထ ယသ္မာ ကာယသင်္ခါရော စိတ္တဿ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ န စ တသ္မိံ ခဏေ ¶ ဝိတက္ကဝိစာရာ နိရုဇ္ဈန္တိ၊ တသ္မာ နောတိ ပဋိသေဓော ကတောတိ။ ဣမိနာ နယမုခေန သဗ္ဗတ္ထ အတ္ထဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပရိညာဝါရော ပါကတိကောယေဝါတိ။
ပဝတ္တိဝါရဝဏ္ဏနာ။
သင်္ခါရယမကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။