📜

၈။ စိတ္တယမကံ

ဥဒ္ဒေသဝါရဝဏ္ဏနာ

၁-၆၂။ ဣဒါနိ တေသညေဝ မူလယမကေ ဒေသိတာနံ ကုသလာဒိဓမ္မာနံ လဗ္ဘမာနဝသေန ဧကဒေသမေဝ သင်္ဂဏှိတွာ အနုသယယမကာနန္တရံ ဒေသိတဿ စိတ္တယမကဿ အတ္ထဝဏ္ဏနာ ဟောတိ။ တတ္ထ ပါဠိဝဝတ္ထာနံ တာဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣမသ္မိဉှိ စိတ္တယမကေ မာတိကာဌပနံ၊ ဌပိတမာတိကာယ ဝိဿဇ္ဇနန္တိ ဒွေ ဝါရာ ဟောန္တိ။ တတ္ထ မာတိကာဌပနေ ပုဂ္ဂလဝါရော၊ ဓမ္မဝါရော၊ ပုဂ္ဂလဓမ္မဝါရောတိ အာဒိတောဝ တယော သုဒ္ဓိကမဟာဝါရာ ဟောန္တိ။

တတ္ထ ‘‘ယဿ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ န နိရုဇ္ဈတီ’’တိ ဧဝံ ပုဂ္ဂလဝသေန စိတ္တဿ ဥပ္ပဇ္ဇနနိရုဇ္ဈနာဒိဘေဒံ ဒီပေန္တော ဂတော ပုဂ္ဂလဝါရော နာမ။ ‘‘ယံ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ န နိရုဇ္ဈတီ’’တိ ဧဝံ ဓမ္မဝသေနေဝ စိတ္တဿ ဥပ္ပဇ္ဇနနိရုဇ္ဈနာဒိဘေဒံ ဒီပေန္တော ဂတော ဓမ္မဝါရော နာမ။ ‘‘ယဿ ယံ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ န နိရုဇ္ဈတီ’’တိ ဧဝံ ဥဘယဝသေန စိတ္တဿ ဥပ္ပဇ္ဇနနိရုဇ္ဈနာဒိဘေဒံ ဒီပေန္တော ဂတော ပုဂ္ဂလဓမ္မဝါရော နာမ။ တတော ‘‘ယဿ သရာဂံ စိတ္တ’’န္တိ သောဠသန္နံ ပဒါနံ ဝသေန အပရေ သရာဂါဒိပဒဝိသေသိတာ သောဠသ ပုဂ္ဂလဝါရာ၊ သောဠသ ဓမ္မဝါရာ၊ သောဠသ ပုဂ္ဂလဓမ္မဝါရာတိ အဋ္ဌစတ္တာလီသံ မိဿကဝါရာ ဟောန္တိ။ တေ သရာဂါဒိပဒမတ္တံ ဒဿေတွာ သင်္ခိတ္တာ။ တတော ‘‘ယဿ ကုသလံ စိတ္တ’’န္တိအာဒိနာ နယေန ဆသဋ္ဌိဒွိသတသင်္ခါနံ အဘိဓမ္မမာတိကာပဒါနံ ဝသေန အပရေ ကုသလာဒိပဒဝိသေသိတာ ဆသဋ္ဌိဒွိသတပုဂ္ဂလဝါရာ၊ ဆသဋ္ဌိဒွိသတဓမ္မဝါရာ ဆသဋ္ဌိဒွိသတပုဂ္ဂလဓမ္မဝါရာတိ အဋ္ဌနဝုတိသတ္တသတာ မိဿကဝါရာ ဟောန္တိ။ တေပိ ကုသလာဒိပဒမတ္တံ ဒဿေတွာ သင်္ခိတ္တာယေဝ။ ယာနိပေတ္ထ သနိဒဿနာဒီနိ ပဒါနိ စိတ္တေန သဒ္ဓိံ န ယုဇ္ဇန္တိ၊ တာနိ မောဃပုစ္ဆာဝသေန ဌပိတာနိ။

တေသု ပန တီသု ဝါရေသု သဗ္ဗပဌမေ သုဒ္ဓိကပုဂ္ဂလမဟာဝါရေ ဥပ္ပာဒနိရောဓကာလသမ္ဘေဒဝါရော၊ ဥပ္ပာဒုပ္ပန္နဝါရော၊ နိရောဓုပ္ပန္နဝါရော၊ ဥပ္ပာဒဝါရော၊ နိရောဓဝါရော၊ ဥပ္ပာဒနိရောဓဝါရော ဥပ္ပဇ္ဇမာနနိရောဓဝါရော၊ ဥပ္ပဇ္ဇမာနုပ္ပန္နဝါရော၊ နိရုဇ္ဈမာနုပ္ပန္နဝါရော၊ ဥပ္ပန္နုပ္ပာဒဝါရော၊ အတီတာနာဂတဝါရော၊ ဥပ္ပန္နုပ္ပဇ္ဇမာနဝါရော၊ နိရုဒ္ဓနိရုဇ္ဈမာနဝါရော၊ အတိက္ကန္တကာလဝါရောတိ စုဒ္ဒသ အန္တရဝါရာ။ တေသု ဥပ္ပာဒဝါရော၊ နိရောဓဝါရော၊ ဥပ္ပာဒနိရောဓဝါရောတိ ဣမေသု တီသု ဝါရေသု အနုလောမပဋိလောမဝသေန ဆ ဆ ကတွာ အဋ္ဌာရသ ယမကာနိ။ ဥပ္ပန္နုပ္ပာဒဝါရေ အတီတာနာဂတကာလဝသေန အနုလောမတော ဒွေ၊ ပဋိလောမတော ဒွေတိ စတ္တာရိ ယမကာနိ။ သေသေသု အာဒိတော နိဒ္ဒိဋ္ဌေသု တီသု၊ အနန္တရေ နိဒ္ဒိဋ္ဌေသု တီသု၊ အဝသာနေ နိဒ္ဒိဋ္ဌေသု စတူသူတိ ဒသသု ဝါရေသု အနုလောမတော ဧကံ၊ ပဋိလောမတော ဧကန္တိ ဒွေ ဒွေ ကတွာ ဝီသတိ ယမကာနိ။ ဧဝံ သဗ္ဗေသုပိ စုဒ္ဒသသု အန္တရဝါရေသု ဒွါစတ္တာလီသ ယမကာနိ၊ စတုရာသီတိ ပုစ္ဆာ အဋ္ဌသဋ္ဌိအတ္ထသတံ ဟောတိ။ ယထာ စ ဧကသ္မိံ သုဒ္ဓိကပုဂ္ဂလမဟာဝါရေ၊ တထာ သုဒ္ဓိကဓမ္မဝါရေပိ သုဒ္ဓိကပုဂ္ဂလဓမ္မဝါရေပီတိ တီသု မဟာဝါရေသု ဆဗ္ဗီသတိယမကသတံ၊ တတော ဒိဂုဏာ ပုစ္ဆာ၊ တတော ဒိဂုဏာ အတ္ထာ စ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဣဒံ ပန ဝါရတ္တယံ သရာဂါဒိဝသေန သောဠသဂုဏံ၊ ကုသလာဒိဝသေန ဆသဋ္ဌိဒွိသတဂုဏံ ကတွာ ဣမသ္မိံ စိတ္တယမကေ အနေကာနိ ယမကသဟဿာနိ၊ တတော ဒိဂုဏာ ပုစ္ဆာ၊ တတော ဒိဂုဏာ အတ္ထာ စ ဟောန္တီတိ ။ ပါဌော ပန သံခိတ္တောတိ။ ဧဝံ တာဝ ဣမသ္မိံ စိတ္တယမကေ ပါဠိဝဝတ္ထာနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

မာတိကာဌပနဝဏ္ဏနာ။

နိဒ္ဒေသော

၁။ ပုဂ္ဂလဝါရဝဏ္ဏနာ

၆၃။ ဣဒါနိ ဌပိတာနုက္ကမေန မာတိကံ ဝိဿဇ္ဇေတုံ ယဿ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ န နိရုဇ္ဈတီတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဥပ္ပာဒက္ခဏသမင်္ဂိတာယ ဥပ္ပဇ္ဇတိ န နိရုဇ္ဈတီတိ နိရောဓက္ခဏံ အပ္ပတ္တတာယ န နိရုဇ္ဈတိ။ တဿ စိတ္တန္တိ တဿ ပုဂ္ဂလဿ တတော ပဋ္ဌာယ စိတ္တံ နိရုဇ္ဈိဿတိ နုပ္ပဇ္ဇိဿတီတိ ပုစ္ဆတိ။ တေသံ စိတ္တန္တိ ယေသံ ပရိစ္ဆိန္နဝဋ္ဋဒုက္ခာနံ ခီဏာသဝါနံ သဗ္ဗပစ္ဆိမဿ စုတိစိတ္တဿ ဥပ္ပာဒက္ခဏော ဝတ္တတိ၊ ဧတေသံ တဒေဝ စုတိစိတ္တံ ဥပ္ပာဒပ္ပတ္တတာယ ဥပ္ပဇ္ဇတိ နာမ၊ ဘင်္ဂံ အပ္ပတ္တတာယ န နိရုဇ္ဈတိ။ ဣဒါနိ ပန ဘင်္ဂံ ပတွာ တံ တေသံ စိတ္တံ နိရုဇ္ဈိဿတိ၊ တတော အပ္ပဋိသန္ဓိကတ္တာ အညံ နုပ္ပဇ္ဇိဿတိ။ ဣတရေသန္တိ ပစ္ဆိမစိတ္တသမင်္ဂိံ ခီဏာသဝံ ဌပေတွာ အဝသေသာနံ သေက္ခာသေက္ခပုထုဇ္ဇနာနံ နိရုဇ္ဈိဿတိ စေဝ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ စာတိ ယံ တံ ဥပ္ပာဒက္ခဏပ္ပတ္တံ တံ နိရုဇ္ဈိဿတေဝ။ အညံ ပန တသ္မိံ ဝါ အညသ္မိံ ဝါ အတ္တဘာဝေ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ စေဝ နိရုဇ္ဈိဿတိ စ။ ဒုတိယပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနေပိ တထာရူပဿေဝ ခီဏာသဝဿ စိတ္တံ သန္ဓာယ ‘အာမန္တာ’တိ ဝုတ္တံ။ နုပ္ပဇ္ဇတိ နိရုဇ္ဈတီတိ ဘင်္ဂက္ခဏေ အရဟတော ပစ္ဆိမစိတ္တမ္ပိ သေသာနံ ဘိဇ္ဇမာနစိတ္တမ္ပိ။ တတော ပဋ္ဌာယ ပန အရဟတော စိတ္တံ န နိရုဇ္ဈိဿတီတိ သက္ကာ ဝတ္တုံ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတီတိ ပန န သက္ကာ။ သေသာနံ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတီတိ သက္ကာ ဝတ္တုံ၊ န နိရုဇ္ဈိဿတီတိ န သက္ကာ။ တသ္မာ ‘နော’တိ ပဋိသေဓော ကတော။ ဒုတိယပဉှေ ယဿ စိတ္တံ န နိရုဇ္ဈိဿတိ၊ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတီတိ သော ပုဂ္ဂလောယေဝ နတ္ထိ၊ တသ္မာ နတ္ထီတိ ပဋိက္ခေပေါ ကတော။

၆၅-၈၂။ ဥပ္ပန္နန္တိ ဥပ္ပာဒသမင်္ဂိနောပေတံ နာမံ။ ဥပ္ပာဒံ ပတွာ အနိရုဒ္ဓဿာပိ။ တတ္ထ ဥပ္ပာဒသမင်္ဂိတံ သန္ဓာယ ‘အာမန္တာ’တိ၊ ဥပ္ပာဒံ ပတွာ အနိရုဒ္ဓဘာဝံ သန္ဓာယ ‘‘တေသံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္န’’န္တိ ဝုတ္တံ။ အနုပ္ပန္နန္တိ ဥပ္ပာဒံ အပ္ပတ္တံ။ တေသံ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇိတ္ထာတိ ဧတ္ထာပိ သဗ္ဗေသံ တာဝ စိတ္တံ ခဏပစ္စုပ္ပန္နမေဝ ဟုတွာ ဥပ္ပာဒက္ခဏံ အတီတတ္တာ ဥပ္ပဇ္ဇိတ္ထ နာမ၊ နိရောဓသမာပန္နာနံ နိရောဓတော ပုဗ္ဗေ ဥပ္ပန္နပုဗ္ဗတ္တာ၊ အသညသတ္တာနံ သညီဘဝေ ဥပ္ပန္နပုဗ္ဗတ္တာ။ ဥပ္ပဇ္ဇိတ္ထ စေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စာတိ ဥပ္ပာဒံ ပတ္တတ္တာ ဥပ္ပဇ္ဇိတ္ထ၊ အနတီတတ္တာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ နာမာတိ အတ္ထော။

ဥပ္ပာဒက္ခဏေအနာဂတဉ္စာတိ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ စ စိတ္တံ အနာဂတဉ္စ စိတ္တန္တိ အတ္ထော။

၈၃။ အတိက္ကန္တကာလဝါရေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ခဏန္တိ ဥပ္ပာဒက္ခဏံ။ တတ္ထ ကိဉ္စာပိ ဥပ္ပာဒက္ခဏော ဥပ္ပဇ္ဇမာနော နာမ န ဟောတိ၊ ဥပ္ပဇ္ဇမာနဿ ပန ခဏတ္တာ ဧဝံ ဝုတ္တော။ ခဏံ ဝီတိက္ကန္တံ အတိက္ကန္တကာလန္တိ န စိရံ ဝီတိက္ကန္တံ တမေဝ ပန ဥပ္ပာဒက္ခဏံ ဝီတိက္ကန္တံ ဟုတွာ အတိက္ကန္တကာလန္တိ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ နိရုဇ္ဈမာနံ ခဏန္တိ နိရောဓက္ခဏံ။ တတ္ထ ကိဉ္စာပိ နိရောဓက္ခဏော နိရုဇ္ဈမာနော နာမ န ဟောတိ၊ နိရုဇ္ဈမာနဿ ပန ခဏတ္တာ ဧဝံ ဝုတ္တော။ ခဏံ ဝီတိက္ကန္တံ အတိက္ကန္တကာလန္တိ ကိံ တဿ စိတ္တံ ဧဝံ နိရောဓက္ခဏမ္ပိ ဝီတိက္ကန္တံ ဟုတွာ အတိက္ကန္တကာလံ နာမ ဟောတီတိ ပုစ္ဆတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ ဘင်္ဂက္ခဏေ စိတ္တံ ဥပ္ပာဒက္ခဏံ ခဏံ ဝီတိက္ကန္တံ ဟုတွာ အတိက္ကန္တကာလံ ဟောတိ၊ နိရောဓက္ခဏံ ခဏံ ဝီတိက္ကန္တံ ဟုတွာ အတိက္ကန္တကာလံ နာမ န ဟောတိ။ အတီတံ ပန စိတ္တံ ဥဘောပိ ခဏေ ခဏံ ဝီတိက္ကန္တံ ဟုတွာ အတိက္ကန္တကာလံ နာမ၊ တသ္မာ ‘‘ဘင်္ဂက္ခဏေ စိတ္တံ ဥပ္ပာဒက္ခဏံ ဝီတိက္ကန္တံ၊ ဘင်္ဂက္ခဏံ အဝီတိက္ကန္တံ၊ အတီတံ စိတ္တံ ဥပ္ပာဒက္ခဏဉ္စ ဝီတိက္ကန္တံ ဘင်္ဂက္ခဏဉ္စ ဝီတိက္ကန္တန္တိ ဝိဿဇ္ဇနမာဟ။ ဒုတိယပဉှဿ ဝိဿဇ္ဇနေ ယသ္မာ အတီတံ စိတ္တံ ဥဘောပိ ခဏေ ဝီတိက္ကန္တံ ဟုတွာ အတိက္ကန္တကာလံ နာမ ဟောတိ၊ တသ္မာ အတီတံ စိတ္တန္တိ ဝုတ္တံ။ ပဋိလောမပဉှဿ ဝိဿဇ္ဇနေ ယသ္မာ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ စ စိတ္တံ အနာဂတဉ္စ စိတ္တံ ဥဘောပိ ခဏေ ခဏံ ဝီတိက္ကန္တံ ဟုတွာ အတိက္ကန္တကာလံ နာမ န ဟောတိ၊ တေသံ ခဏာနံ အဝီတိက္ကန္တတ္တာ။ တသ္မာ ‘‘ဥပ္ပာဒက္ခဏေ စိတ္တံ အနာဂတံ စိတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဒုတိယဝိဿဇ္ဇနံ ပါကဋမေဝ။

၈၄-၁၁၃။ ဓမ္မဝါရေပိ ဣမိနာဝုပါယေန သဗ္ဗဝိဿဇ္ဇနေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပုဂ္ဂလဓမ္မဝါရော ဓမ္မဝါရဂတိကောယေဝ။

၁၁၄-၁၁၆။ သဗ္ဗေပိ မိဿကဝါရာ ယဿ သရာဂံ စိတ္တန္တိအာဒိနာ နယေန မုခမတ္တံ ဒဿေတွာ သင်္ခိတ္တာ။ ဝိတ္ထာရော ပန နေသံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တေသု ပန ‘‘ယဿ သရာဂံ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ န နိရုဇ္ဈတိ၊ တဿ စိတ္တံ နိရုဇ္ဈိဿတိ၊ နုပ္ပဇ္ဇိဿတီ’’တိ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗတာယ ပုစ္ဆာဝ သဒိသာ ဟောတိ။ ယသ္မာ ပန သရာဂံ စိတ္တံ ပစ္ဆိမစိတ္တံ န ဟောတိ၊ တသ္မာ ‘‘ယဿ သရာဂံ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ န နိရုဇ္ဈတိ၊ တဿ စိတ္တံ နိရုဇ္ဈိဿတိ၊ နုပ္ပဇ္ဇိဿတီတိ နော’’တိ ဧဝံ ဝိဿဇ္ဇိတဗ္ဗတ္တာ ဝိဿဇ္ဇနံ အသဒိသံ ဟောတိ။ တံ တံ တဿာ တဿာ ပုစ္ဆာယ အနုရူပဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။

စိတ္တယမကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။