📜

၁။ ကုသလတ္တိကဝဏ္ဏနာ

၁။ ပဋိစ္စဝါရဝဏ္ဏနာ

၁။ ပစ္စယာနုလောမံ

(၁။) ဝိဘင်္ဂဝါရော

၅၃။ ဣဒါနိ ¶ ယာ ဧတာ ပဏ္ဏတ္တိဝါရေ ကုသလတ္တိကံ နိဿာယ ဟေတုပစ္စယာဒိဝသေန ဧကူနပညာသံ အာဒိံ ကတွာ နယမတ္တံ ဒဿေန္တေန အပရိမာဏာ ပုစ္ဆာ ဒဿိတာ။ တတ္ထ ကုသလာကုသလာဒီနံ သဟုပ္ပတ္တိယာ အဘာဝတော ယာ ပုစ္ဆာ ‘‘ကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ အကုသလော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဟေတုပစ္စယာ’’တိ ဧဝံ ဝိဿဇ္ဇနံ န လဘန္တိ။ တာ ပဟာယ ယာ ဝိဿဇ္ဇနံ လဘန္တိ၊ တာယေဝ ¶ ဝိဿဇ္ဇေတုံ အယံ ကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ ကုသလော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဟေတုပစ္စယာတိအာဒိနာ နယေန ပဋိစ္စဝါရဿ နိဒ္ဒေသဝါရော အာရဒ္ဓါ။

တတ္ထ သိယာ – သစေ ဣမာ ဟေတုပစ္စယာဒိဝသေန ဧကူနပညာသံ ပုစ္ဆာ သဗ္ဗသော ဝိဿဇ္ဇနံ န လဘန္တိ၊ အထ ကသ္မာ ဒဿိတာ? နနု ယာ လဘန္တိ၊ တာယေဝ ဒဿေတဗ္ဗာတိ? အာမ၊ ဒဿေတဗ္ဗာ သိယုံ။ တထာ ဒဿိယမာနာ ပန သဗ္ဗေသု တိကဒုကပဋ္ဌာနာဒီသု ဧကေကသ္မိံ တိကေ၊ ဒုကေ၊ ဒုကတိကေ၊ တိကဒုကေ၊ တိကတိကေ၊ ဒုကဒုကေ စ သင်္ခေပံ အကတွာ ဒဿေတဗ္ဗာယေဝ ဘဝေယျုံ။ ကသ္မာ? ယသ္မာ ယာ ကုသလတ္တိကေ လဘန္တိ၊ န တာယေဝ ဝေဒနာတ္တိကာဒီသု။ ဓမ္မာနုလောမပစ္စနီယေ စ တိကပဋ္ဌာနေ ဝိတက္ကတ္တိကပီတိတ္တိကာနံ ဝိဿဇ္ဇနေ သဗ္ဗာပေတာ ဝိဿဇ္ဇနံ လဘန္တိ၊ တသ္မာ ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒေန ဧကေကသ္မိံ တိကေ ယတ္တကာဟိ ပုစ္ဆာဟိ ဘဝိတဗ္ဗံ သဗ္ဗာ ကုသလတ္တိကေ ဒဿိတာ။ ဧဝံ ဒဿိတာသု ဟိ ယာ တတ္ထ ဝိဿဇ္ဇနံ န လဘန္တိ၊ တာ ပဟာယ ယာ လဘန္တိ၊ တာ ဝုစ္စမာနာ သက္ကာ သုခေန ဝိဇာနိတုန္တိ သုခေန ဝိဇာနနတ္ထံ သဗ္ဗာပိ ကုသလတ္တိကေ ဒဿိတာ။ ယာ ပနေတ္ထ ဝိဿဇ္ဇနံ န လဘန္တိ၊ တာ ပဟာယ ယာ လဘန္တိ၊ တာယေဝ ဝိဿဇ္ဇိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

တတ္ထ ကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စာတိ စတုဘူမကကုသလဓမ္မေသု ဝေဒနာက္ခန္ဓာဒိဘေဒံ ဧကံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ ပဋိဂန္တွာ သဟုပ္ပတ္တိသင်္ခါတေန သဒိသဘာဝေန ပတွာ၊ တေန သဒ္ဓိံ ဧကတော ဥပ္ပတ္တိဘာဝံ ဥပဂန္တွာတိ အတ္ထော။ ကုသလော ဓမ္မောတိ စတုဘူမကကုသလဓမ္မေသုယေဝ သညာက္ခန္ဓာဒိဘေဒေါ ဧကော ဓမ္မော။ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဥပ္ပာဒတော ယာဝ နိရောဓဂမနာ ဥဒ္ဓံ ပဇ္ဇတိ၊ နိဗ္ဗတ္တတီတိပိ အတ္ထော ¶ ။ အတ္တာနံ လဘတိ၊ ဥပ္ပာဒါဒယော တယောပိ ခဏေ ပါပုဏာတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဟေတုပစ္စယာတိ ကုသလဟေတုနာ ဟေတုပစ္စယဘာဝံ သာဓေန္တေန။

ဧဝံ ‘‘ဥပ္ပဇ္ဇေယျာ’’တိ ပုစ္ဆာယ ‘‘ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ ဝိဿဇ္ဇနံ ဝတွာ ဣဒါနိ ယံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ ယော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တံ ဓမ္မံ ခန္ဓဝသေန ဒဿေတုံ ကုသလံ ဧကံ ခန္ဓန္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဧကန္တိ ဝေဒနာဒီသု စတူသု ယံကိဉ္စိ ဧကံ။ တယော ခန္ဓာတိ ယော ယော ပစ္စယဘာဝေန ဂဟိတော၊ တံ တံ ဌပေတွာ အဝသေသာ တယော ခန္ဓာ။ တယော ခန္ဓေတိ ဝေဒနာဒီသု ယော ဧကော ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဂဟိတော၊ တံ ဌပေတွာ သေသေ တယော။ ဒွေ ခန္ဓေတိ ဝေဒနာသညာဒုကာဒီသု ဆသု ဒုကေသု ယေကေစိ ¶ ဒွေ ခန္ဓေ ပဋိစ္စ။ ဒွေ ခန္ဓာတိ ယေ ယေ ပစ္စယဘာဝေန ဂဟိတာ၊ တေ တေ ဌပေတွာ အဝသေသာ ဒွေ ခန္ဓာ ကုသလဟေတုနာ ဟေတုပစ္စယဘာဝံ သာဓေန္တေန ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ အတ္ထော။

ယသ္မာ ပန ဧကော ခန္ဓော ဧကဿေဝ ဒွိန္နံယေဝ ဝါ၊ ဒွေ ဝါ ပန ဧကဿေဝ ပစ္စယော နာမ နတ္ထိ၊ တသ္မာ ‘‘ဧကံ ခန္ဓံ ပဋိစ္စ ဧကော ခန္ဓော၊ ဧကံ ခန္ဓံ ပဋိစ္စ ဒွေ ခန္ဓာ၊ ဒွေ ခန္ဓေ ပဋိစ္စ ဧကော ခန္ဓော’’တိ န ဝုတ္တံ။ ကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ အဗျာကတော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇတီတိအာဒီသုပိ ဝုတ္တနယေနေဝ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနံ ရူပန္တိ ဣဒံ ပဋိစ္စတ္ထဿ သဟဇာတတ္ထတ္တာ ယံ ကုသလေန သဟဇာတဉ္စေဝ ဟေတုပစ္စယဉ္စ လဘတိ၊ တံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။ ပရတောပိ ဧဝရူပေသု ဌာနေသု အယမေဝ နယော။

ဝိပါကာဗျာကတံ ကိရိယာဗျာကတန္တိ ဧတ္ထ ဟေတုပစ္စယာဘာဝတော အဟေတုကံ၊ ရူပေန သဒ္ဓိံ အနုပ္ပတ္တိတော အာရုပ္ပဝိပါကဉ္စ န ဂဟေတဗ္ဗံ။ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေတိ ကဋတ္တာရူပသင်္ခါတဿ အဗျာကတဿ အဗျာကတံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပတ္တိဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ဝိပါကာဗျာကတန္တိ တသ္မိံ ခဏေ ဝိဇ္ဇမာနာဗျာကတဝသေန ဝုတ္တံ။ ခန္ဓေ ပဋိစ္စ ဝတ္ထု၊ ဝတ္ထုံ ပဋိစ္စ ခန္ဓာတိ ဣဒံ ကဋတ္တာရူပဂ္ဂဟဏေန ဝတ္ထုမှိ ဂဟိတေပိ ဝတ္ထုံ ပဋိစ္စ ခန္ဓာနံ ဥပ္ပတ္တိဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။

ဧကံ မဟာဘူတန္တိအာဒိ ရူပါဗျာကတံ ပဋိစ္စ ရူပါဗျာကတဿ ဥပ္ပတ္တိဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ဧကံ ခန္ဓန္တိအာဒီသု ဝုတ္တနယေနေဝ ပနေတ္ထ အတ္ထယောဇနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧဝံ ရူပါဗျာကတမှိ ဘူတေ ပဋိစ္စ ဘူတာနံ ဥပ္ပတ္တိံ ဝတွာ ဣဒါနိ ဘူတေ ¶ ပဋိစ္စ ဥပါဒါရူပါနံ ဥပ္ပတ္တိံ ဒဿေတုံ မဟာဘူတေ ¶ ပဋိစ္စ စိတ္တသမုဋ္ဌာနန္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ သန္တေ ဥပါဒါရူပန္တိ ဧတ္တကမေဝ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဣတရဒွယံ ကသ္မာ ဝုတ္တန္တိ? မဟာဘူတေပိ ပဋိစ္စ ဥပ္ပတ္တိဒဿနတ္ထံ။ ယဉှိ ဟေဋ္ဌာ ‘‘စိတ္တသမုဋ္ဌာနဉ္စ ရူပံ ကဋတ္တာ စ ရူပ’’န္တိ ဒဿိတံ၊ တံ န ကေဝလံ ခန္ဓေယေဝ စ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ မဟာဘူတေပိ ပန ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဒဿနတ္ထမိဒံ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ စိတ္တသမုဋ္ဌာနံ ပဝတ္တေယေဝ၊ ကဋတ္တာရူပံ ပဋိသန္ဓိယမ္ပိ။ ဥပါဒါရူပန္တိ တဿေဝ ဥဘယဿ ဝိသေသနံ။

ကုသလေ ခန္ဓေ စ မဟာဘူတေ စ ပဋိစ္စာတိ ဧတ္ထ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာဝ မဟာဘူတာ ဂဟိတာ။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနံ ရူပန္တိ ဧတ္ထ ပန ဘူတရူပမ္ပိ ဥပါဒါရူပမ္ပိ ဂဟိတံ။ ‘‘ဧကံ မဟာဘူတံ ပဋိစ္စ တယော မဟာဘူတာ’’တိအာဒိနာ နယေန ဟိ ဘူတရူပမ္ပိ ခန္ဓေ စ မဟာဘူတေ စ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ မဟာဘူတေ ပဋိစ္စ ဥပါဒါရူပန္တိ ဝုတ္တနယေန ဥပါဒါရူပမ္ပိ။ အကုသလဉ္စ အဗျာကတဉ္စာတိ ပဉှာဝိဿဇ္ဇနေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဧဝံ ဟေတုပစ္စယေ နဝ ပုစ္ဆာ ဝိဿဇ္ဇိတာ။ ဧတာယေဝ ဟိ ဧတ္ထ လဗ္ဘန္တိ၊ သေသာ စတ္တာလီသ မောဃပုစ္ဆာတိ န ဝိဿဇ္ဇိတာ။ ဣမိနာ ဥပါယေန အာရမ္မဏပစ္စယာဒီသုပိ ပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနာနံ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ တတ္ထ တတ္ထ ပန ဝိစာရေတဗ္ဗယုတ္တကမေဝ ဝိစာရယိဿာမ။

၅၄။ အာရမ္မဏပစ္စယေ တာဝ ရူပဿ အာရမ္မဏပစ္စယဝသေန အနုပ္ပတ္တိတော တာသု နဝသု ရူပမိဿကာ ပဟာယ တိဿောဝ ပုစ္ဆာ ဝိဿဇ္ဇိတာ။ တေနေဝ စ ကာရဏေန ‘‘ဝတ္ထုံ ပဋိစ္စ ခန္ဓာ’’တိ ဝတွာ ‘‘ခန္ဓေ ပဋိစ္စ ဝတ္ထူ’’တိ န ဝုတ္တံ။ န ဟိ တံ အာရမ္မဏပစ္စယေန ဥပ္ပဇ္ဇတိ။

၅၅။ အဓိပတိပစ္စယေ ဝိပါကာဗျာကတန္တိ လောကုတ္တရမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တေနေဝေတ္ထ ‘‘ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ’’တိ န ဂဟိတံ။ သေသံ ဟေတုပစ္စယသဒိသမေဝ။

၅၆။ အနန္တရသမန္တရေသုပိ ရူပံ န လဗ္ဘတီတိ အာရမ္မဏပစ္စယေ ဝိယ တိဿောဝ ပုစ္ဆာ။

၅၇။ သဟဇာတပစ္စယေ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေတိ ပဉ္စဝေါကာရေ ပဋိသန္ဓိဝသေန ဝုတ္တံ။ ဟေဋ္ဌာ ပန ပစ္စယဝိဘင်္ဂေ ‘‘ဩက္ကန္တိက္ခဏေ’’တိ အာဂတံ တမ္ပိ ဣမိနာ သဒ္ဓိံ အတ္ထတော ဧကံ၊ ဗျဉ္ဇနမတ္တမေဝ ဟေတ္ထ နာနန္တိ။ အပိစ ‘‘တိဏ္ဏံ သန္နိပါတာ ဂဗ္ဘဿ ¶ အဝက္ကန္တိ ဟောတီ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၄၀၈) ဝစနတော ဩက္ကန္တီတိ ပဉ္စဝေါကာရပဋိသန္ဓိယာဝေတံ နာမံ။ ပဋိသန္ဓီတိ သဗ္ဗဘဝသာဓာရဏံ။ ဣဓ ပန ‘‘ကဋတ္တာ စ ရူပ’’န္တိအာဒိဝစနတော ပဉ္စဝေါကာရပဋိသန္ဓိယေဝ အဓိပ္ပေတာ။ သာ ဟိ ရူပဿပိ အရူပဿပိ ပစ္စယဘာဝဉ္စေဝ ပစ္စယုပ္ပန္နဘာဝဉ္စ သင်္ဂဏှာတိ၊ တသ္မာ ပရိပုဏ္ဏဝိဿဇ္ဇနာ ဟောတီတိ ဂဟိတာ။ ဗာဟိရံ ဧကံ မဟာဘူတန္တိ အနိန္ဒြိယဗဒ္ဓေသု ပထဝီပါသာဏာဒီသု မဟာဘူတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ပစ္စယဝိဘင်္ဂဝါရသ္မိဉှိ စတ္တာရော မဟာဘူတာတိ အဇ္ဈတ္တိကဉ္စ ဗာဟိရဉ္စ ဧကတော ကတွာ ဂဟိတံ။ သင်္ခေပဒေသနာ ဟိ သာ။ အယံ ပန ဝိတ္ထာရဒေသနာ၊ တသ္မာ သဗ္ဗံ ဝိဘဇိတွာ ဒဿေန္တော ‘‘ဗာဟိရံ ဧကံ မဟာဘူတ’’န္တိအာဒိမာဟ။ အသညသတ္တာနံ ဧကံ မဟာဘူတံ ပဋိစ္စာတိ ဒွိသန္တတိသမုဋ္ဌာနဘူတဝသေန ဝုတ္တံ။ မဟာဘူတေ ပဋိစ္စ ကဋတ္တာရူပန္တိ ဣဒံ ပန ကမ္မသမုဋ္ဌာနဝသေနေဝ ဝုတ္တံ။ ဥပါဒါရူပန္တိ ဥတုသမုဋ္ဌာနဝသေနေဝ။

၅၈။ အညမညပစ္စယေ ¶ ခန္ဓေ ပဋိစ္စ ဝတ္ထု၊ ဝတ္ထုံ ပဋိစ္စ ခန္ဓာတိ စတုန္နမ္ပိ ခန္ဓာနံ ဧကတော ဝတ္ထုနာ အညမညပစ္စယတံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။

၅၉။ နိဿယပစ္စယေ ယသ္မာ ပဋိစ္စတ္ထော နာမ သဟဇာတတ္ထော၊ တသ္မာ ယာ ဟေဋ္ဌာ ပစ္စယဝိဘင်္ဂဝါရေ စက္ခာယတနာဒီနံ နိဿယပစ္စယတာ ဒဿိတာ၊ န သာ ဂဟိတာ။ စက္ခာယတနာဒီနိ ဟိ ပုရေဇာတာနိ ဟုတွာ ပစ္စယာ ဟောန္တိ၊ ဣဓ သဟဇာတမေဝ လဗ္ဘတိ။ တေနေဝ ဝုတ္တံ – ‘‘နိဿယပစ္စယော သဟဇာတပစ္စယသဒိသော’’တိ။

၆၀။ ဥပနိဿယပစ္စယေ ရူပဿ ဥပနိဿယပစ္စယာဘာဝါ တီဏေဝ ဝိဿဇ္ဇနာနိ လဗ္ဘန္တိ၊ တေန ဝုတ္တံ ‘‘အာရမ္မဏပစ္စယသဒိသ’’န္တိ။ တတ္ထ ကိဉ္စာပိ န သဗ္ဗေ ကုသလာကုသလာဗျာကတာ အာရမ္မဏူပနိဿယံ လဘန္တိ၊ ယေ ပန လဘန္တိ၊ တေသံ ဝသေနေတံ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

၆၁။ ပုရေဇာတပစ္စယေ ဝတ္ထုံ ပုရေဇာတပစ္စယာတိ ဝတ္ထုံ ပဋိစ္စ ဝတ္ထုနာ ပုရေဇာတပစ္စယတံ သာဓေန္တေန ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ အတ္ထော။ ဝိပါကာဗျာကတံ ဧကံ ခန္ဓန္တိ ဧတ္ထ ယံ ဝိပါကာဗျာကတဿ ဝတ္ထု ဩက္ကန္တိက္ခဏေ သဟဇာတပစ္စယော ဟောတိ၊ တံ ပုရေဇာတပစ္စယဘာဇနိယတ္တာ ဣဓ န ဂဟေတဗ္ဗံ။ ယေပိ ကုသလာဒယော ¶ အာရုပ္ပေ ပုရေဇာတပစ္စယံ န လဘန္တိ၊ တေပိ ပုရေဇာတပစ္စယဘာဇနိယတောယေဝ ဣဓ န ဂဟေတဗ္ဗာ။ အာရမ္မဏံ ပန နိယမတော ပုရေဇာတပစ္စယဘာဝံ န လဘတိ။ ရူပါယတနာဒီနိ ဟိ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံယေဝ ပုရေဇာတပစ္စယတံ သာဓေန္တိ၊ မနောဝိညာဏဓာတုယာ အတီတာနာဂတာနိပိ အာရမ္မဏံ ဟောန္တိယေဝ။ တသ္မာ ဣဓ န ဂဟိတံ။ ခန္ဓဝသေန ဟိ အယံ ဒေသနာ၊ န ဝိညာဏဓာတုဝသေန။ ‘‘ဝိပါကာဗျာကတံ ဧကံ ခန္ဓ’’န္တိ ဒေသနာယ စ သဗ္ဗာပိ ဝိညာဏဓာတုယော ဂဟိတာ၊ န စက္ခုဝိညာဏဓာတုအာဒယော ဧဝါတိ။

ပစ္ဆာဇာတော ကုသလာကုသလာနံ ပစ္စယော န ဟောတိ၊ အဗျာကတဿပိ ဥပတ္ထမ္ဘကောဝ န ဇနကော၊ တသ္မာ ‘‘ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယာ’’တိ ဧဝံ ဝတ္တဗ္ဗော ဧကဓမ္မောပိ နတ္ထီတိ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယဝသေန ဝိဿဇ္ဇနံ န ကတံ။

၆၂။ အာသေဝနပစ္စယေ ကာမံ သဗ္ဗာ ကိရိယာ အာသေဝနပစ္စယံ န လဘန္တိ၊ လဗ္ဘမာနဝသေန ပန ‘‘ကိရိယာဗျာကတ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ ဇဝနကိရိယာဝေတ္ထ ဂဟိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

၆၃။ ကမ္မပစ္စယေ ¶ ကုသလာကုသလေသု ဧကက္ခဏိကော ကမ္မပစ္စယော ဝေဒိတဗ္ဗော၊ တထာ ကိရိယာဗျာကတေ။ ဝိပါကာဗျာကတေ ပန နာနာက္ခဏိကောပိ၊ တထာ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ မဟာဘူတာနံ။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ ပန ဧကက္ခဏိကော။ ကဋတ္တာရူပါနံ နာနာက္ခဏိကောဝ တထာ အသညသတ္တရူပါနံ။ ကဋတ္တာရူပံ ပနေတ္ထ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ။ သေသံ န ဧကန္တတော ကမ္မသမုဋ္ဌာနတ္တာ ဥပါဒါရူပန္တိ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ သန္တေပိ ဣဓ ကမ္မသမုဋ္ဌာနမေဝ အဓိပ္ပေတံ။

၆၄။ ဝိပါကပစ္စယေ ကုသလာကုသလံ ကိရိယဉ္စ န လဗ္ဘတီတိ အဗျာကတဝသေနေဝ ဝိဿဇ္ဇနံ ကတံ။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနန္တိ ဝိပါကစိတ္တသမုဋ္ဌာနမေဝ။ ကဋတ္တာရူပန္တိ ယထာလာဘဝသေန ဣန္ဒြိယရူပဉ္စ ဝတ္ထုရူပဉ္စ။ ဥပါဒါရူပန္တိ တဒဝသေသံ တသ္မိံ သမယေ ဝိဇ္ဇမာနကံ ဥပါဒါရူပံ။

၆၅။ အာဟာရပစ္စယေ သဗ္ဗေသမ္ပိ ကုသလာဒီနံ ခန္ဓာနံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ စ အရူပါဟာရဝသေန ဥပ္ပတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ တထာ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ မဟာဘူတာနံ။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနန္တိ ဘဝင်္ဂါဒိစိတ္တသမုဋ္ဌာနံ။ အာဟာရသမုဋ္ဌာနန္တိ ကဗဠီကာရာဟာရသမုဋ္ဌာနံ ¶ ။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနန္တိ ကုသလာကုသလစိတ္တသမုဋ္ဌာနမေဝ။ ပစ္စယဝိဘင်္ဂဝါရေ အာဟာရပဋိပါဋိယာ ပဌမံ ကဗဠီကာရော အာဟာရော ဒဿိတော၊ ဣဓ ပန ကုသလံ ဓမ္မန္တိ ပုစ္ဆာဝသေန ပဌမံ အရူပါဟာရာ ဒဿိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

၆၆။ ဣန္ဒြိယပစ္စယေ ပစ္စယဝိဘင်္ဂေ ဣန္ဒြိယပဋိပါဋိယာ ပဌမံ စက္ခုန္ဒြိယာဒီနိ ဒဿိတာနိ၊ ဣဓ ပန ကုသလာဒိပုစ္ဆာဝသေန ပဌမံ အရူပိန္ဒြိယာနံ ပစ္စယတာ ဒဿိတာ။ တတ္ထ ကုသလာဒီသု ယထာလာဘဝသေန အရူပိန္ဒြိယာ ဂဟေတဗ္ဗာ။ အသညသတ္တာနံ ဘူတရူပေသုပိ ဇီဝိတိန္ဒြိယန္တိ။

၆၇။ ဈာနမဂ္ဂပစ္စယေသု ဟေတုပစ္စယသဒိသမေဝ ဝိဿဇ္ဇနံ၊ တေနေဝေတ္ထ ‘‘ဟေတုပစ္စယသဒိသ’’န္တိ ဝုတ္တံ။

၆၈။ သမ္ပယုတ္တပစ္စယေ ဝိဿဇ္ဇနံ အာရမ္မဏပစ္စယဂတိကံ၊ တေနေဝေတ္ထ ‘‘အာရမ္မဏပစ္စယသဒိသ’’န္တိ ဝုတ္တံ။

၆၉။ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေ ¶ ဝတ္ထုံ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာတိ ဝတ္ထုံ ပဋိစ္စ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာ၊ ဝတ္ထုနာ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယတံ သာဓေန္တေန ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ အတ္ထော။ ခန္ဓေ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာတိ ခန္ဓေ ပဋိစ္စ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာ၊ ခန္ဓေဟိ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယတံ သာဓေန္တေဟိ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ အတ္ထော။ ခန္ဓာ ဝတ္ထုံ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာတိ ဝတ္ထုံ ပဋိစ္စ ခန္ဓာ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာ။ ဝတ္ထုနာ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယတံ သာဓေန္တေန ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ အတ္ထော။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပံ ခန္ဓေ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာတိ ခန္ဓေ ပဋိစ္စ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနံ ရူပံ ခန္ဓေဟိ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယတံ သာဓေန္တေဟိ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ အတ္ထော။ သေသဝိဿဇ္ဇနေသုပိ ဝတ္ထုံ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာတိအာဒီသုပိ ဝုတ္တနယေနေဝတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဝိပါကာဗျာကတေ စေတ္ထ ဝတ္ထုဂ္ဂဟဏေန စက္ခာဒီနိ သင်္ဂဟိတဗ္ဗာနိ။ ဧကံ မဟာဘူတန္တိအာဒိ ရူပါဗျာကတဿ ပစ္စယဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနန္တိ အဗျာကတစိတ္တသမုဋ္ဌာနမ္ပိ ကုသလာကုသလစိတ္တသမုဋ္ဌာနမ္ပိ။

၇၀။ အတ္ထိပစ္စယေ သဗ္ဗံ သဟဇာတပစ္စယဂတိကံ။ တေနေဝေတ္ထ ‘‘သဟဇာတပစ္စယသဒိသ’’န္တိ ဝုတ္တံ။

၇၁-၇၂။ နတ္ထိဝိဂတာ အာရမ္မဏပစ္စယဂတိကာ၊ အဝိဂတံ သဟဇာတဂတိကံ။ တေနေဝေတ္ထ ‘‘အာရမ္မဏပစ္စယသဒိသံ၊ သဟဇာတပစ္စယသဒိသ’’န္တိ ဝုတ္တံ ¶ ။ ဣမေ တေဝီသတိ ပစ္စယာတိ သင်္ခိပိတွာ ဒဿိတာနံ ဝသေနေတံ ဝုတ္တံ။ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗာတိ ယာ ပုစ္ဆာ ဝိဿဇ္ဇနံ လဘန္တိ၊ တာသံ ဝသေန ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗာ။ အယံ ဟေတုပစ္စယံ အာဒိံ ကတွာ ဧကမူလကေ ပစ္စယာနုလောမေ ပဋိစ္စဝါရဿ ကုသလတ္တိကဝိဿဇ္ဇနေ အတ္ထဝဏ္ဏနာ။

(၂။) သင်္ချာဝါရော

၇၃။ ဣဒါနိ ယေ ဧတ္ထ ဟေတုပစ္စယာဒီသု ဧကေကသ္မိံ ပစ္စယေ ဝိဿဇ္ဇနဝါရာ လဒ္ဓါ၊ တေ ဂဏနဝသေန ဒဿေတုံ ဟေတုယာ နဝါတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ဟေတုယာ နဝါတိ ဟေတုပစ္စယေ နဝ ပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနဝါရာ ဟောန္တိ။ သေယျထိဒံ – ကုသလေန ကုသလံ၊ ကုသလေန အဗျာကတံ၊ ကုသလေန ကုသလာဗျာကတံ၊ အကုသလေန အကုသလံ၊ အကုသလေန အဗျာကတံ၊ အကုသလေန အကုသလာဗျာကတံ၊ အဗျာကတေန အဗျာကတံ၊ ကုသလာဗျာကတေန အဗျာကတံ၊ အကုသလာဗျာကတေန အဗျာကတန္တိ။

အာရမ္မဏေ ¶ တီဏီတိ ကုသလေန ကုသလံ၊ အကုသလေန အကုသလံ၊ အဗျာကတေန အဗျာကတံ။ အဓိပတိယာ နဝါတိ ဟေတုယာ ဝုတ္တသဒိသာဝ။ ဒွါဒသသု ဟိ ပစ္စယေသု နဝ နဝါတိ ဝုတ္တံ။ သဗ္ဗေသုပိ ပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနာနိ ဟေတုပစ္စယသဒိသာနေဝ။ ဝိဘင်္ဂေ ပန အတ္ထိ ဝိသေသော။ ဒသသု ပစ္စယေသု တီဏိ တီဏီတိ ဝုတ္တံ။ သဗ္ဗေသုပိ ပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနာနိ အာရမ္မဏသဒိသာနေဝ။ ဝိဘင်္ဂေ ပန အတ္ထိ ဝိသေသော။ အညမညပစ္စယသ္မိဉှိ အဗျာကတပဒဿ ဝိဿဇ္ဇနေ ရူပမ္ပိ လဗ္ဘတိ၊ တထာ ပုရေဇာတပစ္စယေ။ အာသေဝနပစ္စယေ ဝိပါကာနိ စေဝ ဝီထိစိတ္တာနိ စ န လဗ္ဘန္တိ။ ဝိပါကေ ဧကန္တိ အဗျာကတမေဝ။ ဧဝမေတ္ထ သင်္ခေပတော နဝ တီဏိ ဧကန္တိ၊ တိဝိဓောဝ ဝါရပရိစ္ဆေဒေါ။ ဝိတ္ထာရတော ဒွါဒသ နဝကာ၊ ဒသ တိကာ၊ ဧကံ ဧကကန္တိ သဗ္ဗေသုပိ တေဝီသတိယာ ပစ္စယေသု ဧကူနစတ္တာလီသာဓိကံ ဝါရသတံ ဟောတိ၊ ဧကူနစတ္တာလီသာဓိကဉ္စ ပုစ္ဆာသတံ။ ဧကူနစတ္တာလီသာဓိကံ ပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနသတန္တိပိ တဿေဝ နာမံ။

၇၄။ ဧဝံ ဟေတုပစ္စယာဒိကေ ဧကမူလကေ ဂဏနံ ဒဿေတွာ ဣတော ပရေသု ဒုမူလကာဒီသု ဝိတ္ထာရဒေသနံ သင်္ခိပိတွာ ဧကမူလကေ ဒဿိတာယ ဒေသနာယ လဗ္ဘမာနဂဏနညေဝ အာဒါယ ဝါရပရိစ္ဆေဒံ ဒဿေတုံ ဒုမူလကေ တာဝ ဟေတုပစ္စယာ အာရမ္မဏေ တီဏီတိအာဒိမာဟ။ တတြိဒံ လက္ခဏံ ¶ – ဗဟုဂဏနောပိ ပစ္စယော အဗဟုဂဏနေန သဒ္ဓိံ ယုတ္တော တေန သမာနဂဏနောဝ ဟောတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဟေတုပစ္စယာ အာရမ္မဏေ တီဏီ’’တိ။ ဟေတုအာရမ္မဏဒုကေ အာရမ္မဏေ ဝုတ္တာနိ တီဏေဝ ဝိဿဇ္ဇနာနိ လဗ္ဘန္တီတိ အတ္ထော။ သမာနဂဏနော ပန သမာနဂဏနေန သဒ္ဓိံ ယုတ္တော အပရိဟီနဂဏနောဝ ဟောတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဟေတုပစ္စယာ အဓိပတိယာ နဝါ’’တိ။ ဟေတာဓိပတိဒုကေ နဝေဝ ဝိဿဇ္ဇနာနိ လဗ္ဘန္တီတိ အတ္ထော။ ဝိပါကေ ဧကန္တိ ဟေတုဝိပါကဒုကေ ဝိပါကေ ဝုတ္တံ ဧကမေဝ ဝိဿဇ္ဇနံ လဗ္ဘတီတိ ဧဝံ တာဝ ဒုမူလကေ ဝါရပရိစ္ဆေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။

၇၅။ တိမူလကာဒီသုပိ ဣဒမေဝ လက္ခဏံ။ တေနေဝါဟ – ဟေတုပစ္စယာ အာရမ္မဏပစ္စယာ အဓိပတိယာ တီဏီတိ။ ဟေတာရမ္မဏာဓိပတိ တိကေ အာရမ္မဏေ ဝုတ္တာနိ တီဏေဝ ဝိဿဇ္ဇနာနိ လဗ္ဘန္တီတိ အတ္ထော။ ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ နယော နေတဗ္ဗော။

၇၆-၇၉။ ဒွါဒသမူလကေ ပန ဝိပါကပစ္စယော န လဗ္ဘတိ၊ တသ္မာ အာသေဝနပစ္စယာ ကမ္မေ တီဏီတိ ဝတွာ ဝိပါကံ အပရာမသိတွာ အာဟာရေ တီဏီတိ ဝုတ္တံ။ တေရသမူလကာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ တေ ပန သင်္ခိပိတွာ တေဝီသတိမူလကောဝေတ္ထ ဒဿိတော။ သော ဒုဝိဓော ဟောတိ – သာသေဝနော ဝါ သဝိပါကော ¶ ဝါ။ တတ္ထ ပဌမံ သာသေဝနော ဒဿိတော၊ သော တီဏေဝ ဝိဿဇ္ဇနာနိ လဘတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘အာသေဝနပစ္စယာ အဝိဂတေ တီဏီ’’တိ။ သဝိပါကော ပန အာသေဝနံ န လဘတိ၊ တသ္မာ တံ ပဟာယ ဝိပါကဝသေန ဂဏနာယ ဒဿနတ္ထံ အနန္တရာယေဝ ‘‘ဟေတုပစ္စယာ…ပေ… ဝိပါကပစ္စယာ အာဟာရေ ဧက’’န္တိ ဧကံ နယံ ဒဿေတွာ ပစ္ဆာ တေဝီသတိမူလကောဝ ဒဿိတော။ ဧတေသု ပန ဒွီသု တေဝီသတိမူလကေသု ကိဉ္စာပိ ဧကသ္မိံ ဝိပါကပစ္စယော နတ္ထိ၊ ဧကသ္မိံ အာသေဝနပစ္စယော၊ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယော ပန ဥဘယတ္ထာပိ။ ရုဠှီသဒ္ဒေန ပနေတေ တေဝီသတိမူလကာတွေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တေသု သာသေဝနေ အာသေဝနဿ ဝသေန သဗ္ဗတ္ထ တီဏေဝ ဝိဿဇ္ဇနာနိ၊ သဝိပါကေ ဝိပါကပစ္စယဿ ဝသေန ဧကမေဝါတိ အယံ ဟေတုပစ္စယံ အာဒိံ ကတွာ ဧကမူလကာဒီသု ဂဏနာ။

ယံ ပနေတံ ဟေတုမူလကာနန္တရံ ‘‘အာရမ္မဏေ ဌိတေန သဗ္ဗတ္ထ တီဏေဝ ပဉှာ’’တိ ဝုတ္တံ၊ တံ အာရမ္မဏပစ္စယံ အာဒိံ ကတွာ ဧကမူလကေပိ ဒုမူလကာဒီသုပိ သဗ္ဗတ္ထ ¶ အာရမ္မဏပဒေ စေဝ အာရမ္မဏေန သဒ္ဓိံ သေသပစ္စယယောဇနာသု စ ယတ္ထ နဝဟိ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ တတ္ထ တယောဝ ပဉှာ ဟောန္တီတိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ဝိပါကပဒေ ပန ဝိပါကပဒေန သဒ္ဓိံ သေသပစ္စယယောဇနာသု စ ဧကောဝ ပဉှော ဟောတီတိ။ ဣတိ ယံ ဟေဋ္ဌာ အဝေါစုမှ ‘‘ဗဟုဂဏနောပိ ပစ္စယော အဗဟုဂဏနေန သဒ္ဓိံ ယုတ္တော တေန သမာနဂဏနော ဟောတီ’’တိ၊ တံ သုဝုတ္တမေဝ။

၈၀-၈၅။ ဣဒါနိ ယေ အာရမ္မဏာဒီနံ ပစ္စယာနံ ဝသေန ဧကမူလကာဒယော ဒဿေတဗ္ဗာ၊ တေသု ဧကမူလကော တာဝ ဟေတုဧကမူလကေနေဝ သဒိသောတိ ဧကသ္မိမ္ပိ ပစ္စယေ န ဒဿိတော။ အာရမ္မဏပစ္စယဝသေန ပန ဒုမူလကေ ဂဏနံ ဒဿေတုံ အာရမ္မဏပစ္စယာ ဟေတုယာ တီဏိ၊ အဓိပတိယာ တီဏိ…ပေ… အဝိဂတေ တီဏီတိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ စ ‘‘အာရမ္မဏပစ္စယာ အဓိပတိယာ တီဏိ…ပေ… အဝိဂတေ တီဏီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ယေ ဟေတုပစ္စယာဒယော ပစ္စယာ ဗဟုဂဏနာ၊ တေသံ ဦနတရဂဏနေဟိ စ သမာနဂဏနေဟိ စ သဒ္ဓိံ သံသန္ဒနေ ယာ ဂဏနာ လဗ္ဘတိ၊ တံ ဒဿေတုံ အာရမ္မဏပစ္စယဿ ပုရိမဘာဂေ ဌိတမ္ပိ ဟေတုပစ္စယံ ပစ္ဆိမဘာဂေဝ ဌပေတွာ ‘‘အာရမ္မဏပစ္စယာ ဟေတုယာ တီဏီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တေနေတံ အာဝိ ကရောတိ – အာရမ္မဏပစ္စယော ယေန ယေန ဗဟုတရဂဏနေန ဝါ သမာနဂဏနေန ဝါ ပစ္စယေန သဒ္ဓိံ ဒုကတိကာဒိဘေဒံ ဂစ္ဆတိ၊ သဗ္ဗတ္ထ တီဏေဝ ပဉှာဝိဿဇ္ဇနာနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ဝိပါကပစ္စယေန ပန သဒ္ဓိံ သံသန္ဒနေ ဧကမေဝ လဗ္ဘတိ၊ တံ ဝိပါကပစ္စယာဒိကာယ ဂဏနာယ အာဝိ ဘဝိဿတီတိ ဣဓ န ဒဿိတံ။ ယာ စေသာ ဒုမူလကေ ဂဏနာ ¶ ဒဿိတာ၊ တိမူလကာဒီသုပိ ဧသာဝ ဂဏနာတိ အာရမ္မဏပစ္စယဝသေန တိမူလကာဒယော န ဝိတ္ထာရိတာ။

ဣဒါနိ အဓိပတိပစ္စယာဒိဝသေန ဒုမူလကာဒီသု ဂဏနံ ဒဿေတုံ အဓိပတိပစ္စယာ ဟေတုယာ နဝါတိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထာပိ ဝုတ္တနယေနေဝ ပစ္စယသန္နိဝေသော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယထာ စ အဓိပတိပစ္စယာ ဟေတုယာ နဝ၊ ဧဝံ သေသေသုပိ ဟေတုနာ သမာနဂဏနာသု နဝေဝ။ ဣတိ ယော ယော ပစ္စယော အာဒိမှိ တိဋ္ဌတိ၊ တေန တေန သဒ္ဓိံ သမာနဂဏနာနံ သံသန္ဒနေ အာဒိမှိ ဌိတဿ ဝသေန ဂဏနာ ဟောတိ။ တေန ပန သဒ္ဓိံ ဦနတရဂဏနာနံ သံသန္ဒနေ ဦနတရဂဏနာနံယေဝ ဝသေန ဂဏနာ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယထာ စ အာရမ္မဏပစ္စယဝသေန ဧဝံ အဓိပတိပစ္စယဝသေနာပိ တတော ပရေသံ အနန္တရာဒီနံ ဝသေနာပိ တိမူလကာဒယော န ဝိတ္ထာရိတာ။ တသ္မာ ဒုမူလကေ ¶ ဒဿိတဂဏနာဝသေနေဝ သဗ္ဗတ္ထ သာဓေတဗ္ဗာ။ တေနေဝ ဝုတ္တံ ‘‘ဧကေကံ ပစ္စယံ မူလကံ ကာတုန သဇ္ဈာယမဂ္ဂေန ဂဏေတဗ္ဗာ’’တိ။

ပစ္စယာနုလောမဝဏ္ဏနာ။

ပဋိစ္စဝါရော

ပစ္စယပစ္စနီယဝဏ္ဏနာ

၈၆-၈၇။ ပစ္စယပစ္စနီယံ ပန ယသ္မာ ကုသလပဒေ န လဗ္ဘတိ ကုသလဓမ္မဿ ဟေတုပစ္စယေန ဝိနာ အနုပ္ပတ္တိတော၊ တသ္မာ အကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ နဟေတုပစ္စယာတိ ဟေတုပစ္စယပဋိက္ခေပေါ ဟေတုပစ္စယံ ဝိနာ အညေန ပစ္စယေန ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ အတ္ထော။ ဝိစိကိစ္ဆာသဟဂတော ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတော မောဟောတိ အယဉှိ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ စ သယံ ဟေတုပစ္စယော ဟောတိ၊ အညဿ ပန သမ္ပယုတ္တဟေတုနော အဘာဝါ န ဟေတုပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဌပေတွာ ဟေတုပစ္စယံ သေသေဟိ အတ္တနော အနုရူပပစ္စယေဟိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗပစ္စယပဋိက္ခေပေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အဟေတုကံ ဝိပါကာဗျာကတန္တိ ဣဒံ ရူပသမုဋ္ဌာပကဝသေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အညေသုပိ ဧဝရူပေသု ဧသေဝ နယော။

၈၈။ နအဓိပတိပစ္စယေ ကာမံ အဓိပတိပိ အတ္တနာ သဒ္ဓိံ ဒုတိယဿ အဓိပတိနော အဘာဝါ ¶ နအဓိပတိပစ္စယံ လဘတိ၊ ယထာ ပန ဝိစိကိစ္ဆုဒ္ဓစ္စသဟဂတော မောဟော အဟေတုကော၊ န တထာ အဓိပတယော ဧဝ နိရာဓိပတိ။ ဆန္ဒာဒီသု ပန အညတရံ အဓိပတိံ အကတွာ ကုသလာဒီနံ ဥပ္ပတ္တိကာလေ သဗ္ဗေပိ ကုသလာဒယော နိရာဓိပတိနော။ တသ္မာ မောဟံ ဝိယ ဝိသုံ အဓိပတိမတ္တမေဝ အနုဒ္ဓရိတွာ သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကဝသေန ဧသာ ‘‘ဧကံ ခန္ဓံ ပဋိစ္စ တယော ခန္ဓာ’’တိအာဒိကာ ဒေသနာ ကတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

၈၉။ နာနန္တရနသမနန္တရေသု နာရမ္မဏေ ဝိယ ရူပမေဝ ပစ္စယုပ္ပန္နံ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘နာရမ္မဏပစ္စယသဒိသ’’န္တိ။ သဟဇာတပစ္စယော ပရိဟီနော။ ယထာ စေသ၊ တထာ နိဿယအတ္ထိအဝိဂတပစ္စယာပိ။ ကိံ ကာရဏာ? ဧတေဟိ ဝိနာ ကဿစိ အနုပ္ပတ္တိတော။ သဟဇာတနိဿယအတ္ထိအဝိဂတပစ္စယေပိ ဟိ ပစ္စက္ခာယ ဧကောပိ ရူပါရူပဓမ္မော နုပ္ပဇ္ဇတိ၊ တသ္မာ တေ ပရိဟီနာ။

၉၀။ နအညမညပစ္စယဝိဘင်္ဂေ ¶ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဝိပါကာဗျာကတေ ခန္ဓေ ပဋိစ္စ ကဋတ္တာရူပန္တိ ဟဒယဝတ္ထုဝဇ္ဇံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

၉၁။ နဥပနိဿယပစ္စယဝိဘင်္ဂေ ရူပမေဝ ပစ္စယုပ္ပန္နံ၊ တဉှိ ဥပနိဿယံ န လဘတိ။ အရူပံ ပန ကိဉ္စာပိ အာရမ္မဏူပနိဿယပကတူပနိဿယေ န လဘေယျ၊ အနန္တရူပနိဿယမုတ္တကံ ပန နတ္ထိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘နာရမ္မဏပစ္စယသဒိသ’’န္တိ။

၉၂။ နပုရေဇာတေ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပန္တိ ပဉ္စဝေါကာရဝသေန ဝုတ္တံ။

၉၃။ နပစ္ဆာဇာတပစ္စယာတိ ဧတ္ထ သဟဇာတပုရေဇာတပစ္စယာ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တိ။ တသ္မာ သဟဇာတပစ္စယသဒိသာ ဧတ္ထ ပါဠိ၊ သာ နအဓိပတိပစ္စယေ ဝိတ္ထာရိတာတိ ဣဓ သင်္ခိတ္တာ။ နာသေဝနပစ္စယေ ကုသလာကုသလာ ပဌမဇဝနဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ တထာ ကိရိယာဗျာကတံ။ ပါဠိ ပန ဣဓာပိ နအဓိပတိပစ္စယေ ဝိတ္ထာရိတဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တေနေဝါဟ – ‘‘နပစ္ဆာဇာတပစ္စယမ္ပိ နာသေဝနပစ္စယမ္ပိ နာဓိပတိပစ္စယသဒိသ’’န္တိ။

၉၄-၉၇။ နကမ္မပစ္စယေ ¶ ဝိပါကစေတနာ နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စယံ လဘတီတိ န ဂဟိတာ။ နာဟာရပစ္စယေ ဧကစ္စံ ရူပမေဝ ပစ္စယုပ္ပန္နံ၊ တထာ နဣန္ဒြိယပစ္စယေ။

၉၈။ နဈာနပစ္စယေ ပဉ္စဝိညာဏဓမ္မာ စေဝ ဧကစ္စဉ္စ ရူပံ ပစ္စယုပ္ပန္နံ။ ပဉ္စဝိညာဏသ္မိဉှိ ဝေဒနာ စ စိတ္တေကဂ္ဂတာ စ ဒုဗ္ဗလတ္တာ ဥပနိဇ္ဈာနလက္ခဏံ န ပါပုဏန္တီတိ ဈာနပစ္စယေ န ဂဟိတာ။

၉၉-၁၀၂။ နမဂ္ဂပစ္စယေ အဟေတုကဝိပါကကိရိယဉ္စေဝ ဧကစ္စဉ္စ ရူပံ ပစ္စယုပ္ပန္နံ။ နသမ္ပယုတ္တနောနတ္ထိနောဝိဂတေသု ရူပမေဝ ပစ္စယုပ္ပန္နံ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘နာရမ္မဏပစ္စယသဒိသ’’န္တိ။

၁၀၃။ နဟေတုယာ ဒွေတိ ဧကမူလကဂဏနာယ ယထာပါဠိမေဝ နိယျာတိ။

၁၀၄။ ဒုမူလကေ နဟေတုပစ္စယာ နာရမ္မဏေ ဧကန္တိ ဧတ္ထ ကိဉ္စာပိ ဗဟုဂဏနေန သဒ္ဓိံ ဦနတရဂဏနဿ သံသန္ဒနေ ဦနတရဂဏနဝသေန နဟေတုယာ ဝိယ ဒွီဟိ ဘဝိတဗ္ဗံ။ နာရမ္မဏဝသေန ပန အရူပဓမ္မာနံ ပရိဟီနတ္တာ အဗျာကတံ ပဋိစ္စ ရူပါဗျာကတဿ ဥပ္ပတ္တိံ သန္ဓာယ ‘‘ဧက’’န္တိ ဝုတ္တံ ¶ ။ သဗ္ဗေသု ဧကကေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဒွေတိ ဝုတ္တဋ္ဌာနေ ပန နဟေတုယာ လဒ္ဓဝသေန ဝါရဒွယံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

၁၀၅-၁၀၆။ တိမူလကာဒီသု ပန သဗ္ဗေသု နာရမ္မဏပစ္စယဿ အပရိဟီနတ္တာ ဧကမေဝ ဝိဿဇ္ဇနန္တိ အယံ ပစ္စနီယေ နဟေတုပစ္စယံ အာဒိံ ကတွာ ဧကမူလကာဒီသု ဂဏနာ။

၁၀၇-၁၃၀။ နာရမ္မဏပစ္စယာဒယော ပန ဧကမူလကေ တာဝ ပုရိမေန သဒိသတ္တာ ဣဓာပိ န ဒဿိတာယေဝ။ နာရမ္မဏပစ္စယဝသေန ဒုမူလကေ နာရမ္မဏပစ္စယာ၊ နဟေတုယာ ဧကန္တိ နဟေတုဒုမူလကေ ဝုတ္တမေဝ။ နာဓိပတိယာ ပဉ္စာတိ နာရမ္မဏပစ္စယေ လဒ္ဓဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာတိ ဧဝံ သဗ္ဗသံသန္ဒနေသု ဦနတရဂဏနဿေဝ ပစ္စယဿ ဝသေန ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယတ္ထ ယတ္ထ စ နာရမ္မဏပစ္စယော ပဝိသတိ၊ တတ္ထ တတ္ထ ရူပမေဝ ပစ္စယုပ္ပန္နံ။ နာနန္တရနသမနန္တရနအညမညနဥပနိဿယနာဟာရနဣန္ဒြိယနသမ္ပယုတ္တနောနတ္ထိနောဝိဂတပစ္စယာနံ ပဝိဋ္ဌဋ္ဌာနေပိ ဧသေဝ နယော။ နာဟာရနဣန္ဒြိယနဈာနနမဂ္ဂပစ္စယာ သဗ္ဗတ္ထ သဒိသဝိဿဇ္ဇနာ။ နသဟဇာတာဒိစတုက္ကံ ဣဓာပိ ပရိဟီနမေဝါတိ ¶ ဣဒမေတ္ထ လက္ခဏံ။ ဣမိနာ ပန လက္ခဏေန သဗ္ဗေသု ဒုမူလကာဒီသု ‘‘အယံ ပစ္စယော မူလံ၊ အယမေတ္ထ ဒုမူလကော၊ အယံ တိမူလကော၊ အယံ သဗ္ဗမူလကော’’တိ သလ္လက္ခေတွာ ဦနတရဂဏနဿ ပစ္စယဿ ဝသေန ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ။

ပစ္စယပစ္စနီယဝဏ္ဏနာ။

ပစ္စယာနုလောမပစ္စနီယဝဏ္ဏနာ

၁၃၁-၁၈၉။ ဣဒါနိ အနုလောမပစ္စနီယေ ဂဏနံ ဒဿေတုံ ဟေတုပစ္စယာ နာရမ္မဏေ ပဉ္စာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ဟေတာဓိပတိမဂ္ဂပစ္စယေသု အနုလောမတော ဌိတေသု သဟဇာတာဒယော စတ္တာရော သဗ္ဗဋ္ဌာနိကပစ္စယာ၊ အာဟာရိန္ဒြိယဈာနမဂ္ဂပစ္စယာ စတ္တာရောတိ ဣမေ အဋ္ဌ ပစ္စနီယတော န လဗ္ဘန္တိ။ ဟေတုပစ္စယာဒိဝသေန ဟိ ဥပ္ပဇ္ဇမာနော ဓမ္မော ဣမေ အဋ္ဌ ပစ္စယေ အလဘန္တော နာမ နတ္ထိ။ အာရမ္မဏအနန္တရသမနန္တရဥပနိဿယသမ္ပယုတ္တနတ္ထိဝိဂတပစ္စယေသု ပန အနုလောမတော ဌိတေသု အရူပဋ္ဌာနိကာ ပစ္စနီကတော ¶ န လဗ္ဘန္တိ။ န ဟိ အာရမ္မဏပစ္စယာဒီဟိ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ အနန္တရသမနန္တရပစ္စယာဒယော န လဘန္တိ။ သဟဇာတအညမညနိဿယကမ္မာဟာရိန္ဒြိယအတ္ထိအဝိဂတပစ္စယေသု ပန အနုလောမတော ဌိတေသု စတ္တာရော သဗ္ဗဋ္ဌာနိကာယေဝ၊ ပစ္စနီကတော န လဗ္ဘန္တိ။ ဧတေသဉှိ ပစ္စယာနံ ဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇမာနော သဗ္ဗဋ္ဌာနိကေ အလဘန္တော နာမ နတ္ထိ။ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယဿ အနုလောမတော ဌာနံ နာမ နတ္ထိ။ ဧဝံ သေသေသု အနုလောမတော ဌိတေသု ယေ စ လဗ္ဘန္တိ၊ ယေ စ န လဗ္ဘန္တိ၊ တေ သလ္လက္ခေတွာ သဗ္ဗေသုပိ ဒုမူလကာဒီသု နယေသု တေသံ တေသံ ပစ္စယာနံ သံသန္ဒနေ ဦနတရဂဏနာနံယေဝ ဝသေန ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ။

ပစ္စယာနုလောမပစ္စနီယဝဏ္ဏနာ။

ပစ္စယပစ္စနီယာနုလောမဝဏ္ဏနာ

၁၉၀။ ဣဒါနိ ပစ္စနီယာနုလောမေ ဂဏနံ ဒဿေတုံ နဟေတုပစ္စယာ အာရမ္မဏေ ဒွေတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ဟေတုမှိ ပစ္စနီကတော ဌိတေ ဌပေတွာ အဓိပတိံ အဝသေသာ အနုလောမတော လဗ္ဘန္တိ။ ပစ္ဆာဇာတော ¶ ပန အနုလောမတော သဗ္ဗတ္ထေဝ န လဗ္ဘတိ၊ ယေ နဝ ပစ္စယာ ‘‘အရူပါနညေဝါ’’တိ ဝုတ္တာ၊ တေသု ပုရေဇာတဉ္စ အာသေဝနဉ္စ ဌပေတွာ အဝသေသေသု သတ္တသု ပစ္စနီကတော ဌိတေသု သေသာ အရူပဋ္ဌာနိကာ အနုလောမတော န လဗ္ဘန္တိ။ ယော ဟိ အာရမ္မဏာဒီဟိ နုပ္ပဇ္ဇတိ၊ န သော အနန္တရာဒယော လဘတိ။ ပဋိသန္ဓိဝိပါကော ပန ပုရေဇာတတော၊ သဗ္ဗဝိပါကော စ သဒ္ဓိံ ကိရိယမနောဓာတုယာ အာသေဝနတော အနုပ္ပဇ္ဇမာနောပိ အနန္တရာဒယော လဘတိ၊ တသ္မာ ‘‘ပုရေဇာတဉ္စ အာသေဝနဉ္စ ဌပေတွာ’’တိ ဝုတ္တံ။

ပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတအာသေဝနဝိပါကဝိပ္ပယုတ္တေသု ပစ္စနီကတော ဌိတေသု ဧကံ ဌပေတွာ အဝသေသာ အနုလောမတော လဗ္ဘန္တိ။ ကမ္မပစ္စယေ ပစ္စနီကတော ဌိတေ ဌပေတွာ ဝိပါကပစ္စယံ အဝသေသာ အနုလောမတော လဗ္ဘန္တိ။ အာဟာရိန္ဒြိယေသု ပစ္စနီကတော ဌိတေသု ဌပေတွာ သဗ္ဗဋ္ဌာနိကေ စေဝ အညမညကမ္မာဟာရိန္ဒြိယပစ္စယေ စ အဝသေသာ အနုလောမတော န လဗ္ဘန္တိ၊ ဣတရေ ယုဇ္ဇမာနကဝသေန လဗ္ဘန္တိ။ ဈာနပစ္စယေ ပစ္စနီကတော ဌိတေ။ ဟေတာဓိပတိအာသေဝနမဂ္ဂပစ္စယာ ¶ အနုလောမတော န လဗ္ဘန္တိ။ မဂ္ဂပစ္စယေ ပစ္စနီကတော ဌိတေ ဟေတာဓိပတိပစ္စယာ အနုလောမတော န လဗ္ဘန္တိ။ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေ ပစ္စနီကတော ဌိတေ ပုရေဇာတပစ္စယံ ဌပေတွာ အဝသေသာ အနုလောမတော လဗ္ဘန္တိ။ ဧဝံ တေသု တေသု ပစ္စယေသု ပစ္စနီကတော ဌိတေသု ယေ ယေ အနုလောမတော န လဗ္ဘန္တိ၊ တေ တေ ဉတွာ တေသံ တေသံ ပစ္စယာနံ သံသန္ဒနေ ဦနတရဂဏနာနံ ဝသေန ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

၁၉၁-၁၉၅။ ဒုမူလကာဒီသု စ နယေသု ယံ ယံ ပစ္စယံ အာဒိံ ကတွာ ယေ ယေ ဒုကာဒယော ဒဿိတာ၊ တေ တေ လဗ္ဘမာနာလဗ္ဘမာနပစ္စယဝသေန ယထာ ယထာ ဒဿိတာ၊ တထာ တထာ သာဓုကံ သလ္လက္ခေတဗ္ဗာ။ တတ္ထ ယံ နဟေတုဝသေန ဒုမူလကာဒယော နယေ ဒဿေန္တေန နဟေတုပစ္စယာ နာရမ္မဏပစ္စယာ…ပေ… နာသေဝနပစ္စယာတိ ဝတွာ ‘‘ယာဝ အာသေဝနာ သဗ္ဗံ သဒိသ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တဿ၊ ‘‘နအညမညပစ္စယာ သဟဇာတေ ဧက’’န္တိအာဒီဟိ သဒိသတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယံ ပန ‘‘နကမ္မေ ဂဏိတေ ပဉ္စ ဂဏှာတီ’’တိ သီဟဠဘာသာယ လိခိတံ၊ တဿတ္ထော – နဟေတုပစ္စယံ အာဒိံ ကတွာ နကမ္မပစ္စယာတိ ဧဝံ နကမ္မပစ္စယေန ဃဋိတေ သဟဇာတေ ဧကန္တိ ဧဝံ ဒဿိတာ ပဉ္စေဝ ပစ္စယာ အနုလောမတော လဗ္ဘန္တိ၊ န အညေတိ။ ဧဝံ အညေသုပိ ဧဝရူပေသု ဌာနေသု ဗျဉ္ဇနံ အနာဒိယိတွာ အဓိပ္ပေတတ္ထောယေဝ ဂဟေတဗ္ဗော။ ဧဝရူပဉှိ ဗျဉ္ဇနံ အတ္တနော သညာနိဗန္ဓနတ္ထံ ပေါရာဏေဟိ သကသကဘာသာယ လိခိတံ။

အပိစ ¶ ဣမသ္မိံ ပစ္စနီယာနုလောမေ ပစ္စယုပ္ပန္နဓမ္မေသုပိ အတ္ထိ ဓမ္မော ကမ္မပစ္စယံ လဘတိ၊ န ဣန္ဒြိယပစ္စယံ။ သော အသညေသု စေဝ ပဉ္စဝေါကာရေ ပဝတ္တေ စ ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ အတ္ထိ ဓမ္မော မဂ္ဂပစ္စယံ လဘတိ၊ နဟေတုပစ္စယံ။ သော ဝိစိကိစ္ဆုဒ္ဓစ္စသဟဇာတမောဟဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ အတ္ထိ ဓမ္မော ဈာနပစ္စယံ လဘတိ၊ နမဂ္ဂပစ္စယံ။ သော မနောဓာတုအဟေတုကမနောဝိညာဏဓာတုဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယတ္ထ ကဋတ္တာရူပါနိ နာနာက္ခဏိကကမ္မဝသေနေဝ ကမ္မပစ္စယံ လဘန္တိ၊ တတ္ထ ရူပဓမ္မာ ဟေတာဓိပတိဝိပါကိန္ဒြိယဈာနမဂ္ဂပစ္စယေ န လဘန္တိ၊ သဗ္ဗဋ္ဌာနိကာ ပစ္စနီယာ န ဟောန္တိ။ အဟေတုကေ အဓိပတိပစ္စယော နတ္ထီတိ ဣမေသမ္ပိ ပကိဏ္ဏကာနံ ဝသေနေတ္ထ ဂဏနဝါရော အသမ္မောဟတော ဝေဒိတဗ္ဗော။

တတြာယံ ¶ နယော – နဟေတုပစ္စယာ အာရမ္မဏေ ဒွေတိ ဧတ္ထ တာဝ အဟေတုကမောဟော စေဝ အဟေတုကဝိပါကကိရိယာ စ ပစ္စယုပ္ပန္နံ၊ တသ္မာ အကုသလေနာကုသလံ၊ အဗျာကတေန အဗျာကတံ သန္ဓာယေတ္ထ ဒွေတိ ဝုတ္တံ။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။ အာသေဝနေ ပန ဝိပါကံ န လဗ္ဘတိ၊ တထာ ကိရိယမနောဓာတု။ တသ္မာ ကိရိယာဟေတုမနောဝိညာဏဓာတုဝသေနေတ္ထ အဗျာကတေန အဗျာကတံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဝိပါကေ ဧကန္တိ အဗျာကတေန အဗျာကတမေဝ။ မဂ္ဂေ ဧကန္တိ အကုသလေန အကုသလမေဝ။

၁၉၆-၁၉၇။ နာရမ္မဏမူလကေ ဟေတုယာ ပဉ္စာတိ ရူပမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တဉှိ ကုသလံ အကုသလံ အဗျာကတံ ကုသလာဗျာကတံ အကုသလာဗျာကတဉ္စာတိ ပဉ္စ ကောဋ္ဌာသေ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သဗ္ဗပဉ္စကေသု ဧသေဝ နယော။ အညမညေ ဧကန္တိ ဘူတရူပါနိ စေဝ ဝတ္ထုဉ္စ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တာနိ ဟိ နာရမ္မဏပစ္စယာ အညမညပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တိမူလကေပိ ဧသေဝ နယော။

၁၉၈-၂၀၂။ နာဓိပတိမူလကေ ဟေတုယာ နဝါတိ အနုလောမေ ဟေတုမှိ ဝုတ္တာနေဝ။ တီဏီတိအာဒီနိပိ ဟေဋ္ဌာ အနုလောမေ ဝုတ္တသဒိသာနေဝ။ တိမူလကေ ဒွေတိ ဟေဋ္ဌာ နဟေတုပစ္စယာ အာရမ္မဏေ ဝုတ္တသဒိသာနေဝ။

၂၀၃-၂၃၃။ နပုရေဇာတမူလကေ ဟေတုယာ သတ္တာတိ ဟေဋ္ဌာ ‘‘အာရုပ္ပေ ကုသလံ ဧကံ ခန္ဓံ ပဋိစ္စာ’’တိအာဒိနာ နယေန ပုရေဇာတေ ဒဿိတာနေဝ။ သဗ္ဗသတ္တကေသု ဧသေဝ နယော။ နကမ္မမူလကေ ဟေတုယာ တီဏီတိအာဒီသု စေတနာဝ ပစ္စယုပ္ပန္နာ။ တသ္မာ ကုသလံ အကုသလံ အဗျာကတဉ္စ ပဋိစ္စ ဥပ္ပတ္တိံ ¶ သန္ဓာယ တီဏီတိ ဝုတ္တံ။ ဣမိနာ နယေန ‘‘ဧကံ ဒွေ တီဏိ ပဉ္စ သတ္တ နဝါ’’တိ အာဂတဋ္ဌာနေသု ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ‘‘စတ္တာရိ ဆ အဋ္ဌာ’’တိ ဣမာ ပန တိဿော ဂဏနာ နတ္ထေဝါတိ။

ပစ္စယပစ္စနီယာနုလောမဝဏ္ဏနာ။

နိဋ္ဌိတာ စ ပဋိစ္စဝါရဿ အတ္ထဝဏ္ဏနာ။

၂။ သဟဇာတဝါရဝဏ္ဏနာ

၂၃၄-၂၄၂။ သဟဇာတဝါရေ ¶ ကုသလံ ဓမ္မံ သဟဇာတောတိ ကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ တေန သဟဇာတော ဟုတွာတိ အတ္ထော။ သေသမေတ္ထ ပဋိစ္စဝါရေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အဝသာနေ ပနဿ ‘‘ပဋိစ္စတ္တံ နာမ သဟဇာတတ္တံ၊ သဟဇာတတ္တံ နာမ ပဋိစ္စတ္တ’’န္တိ ဣဒံ ဥဘိန္နမ္ပိ ဧတေသံ ဝါရာနံ အတ္ထတော နိန္နာနာကရဏဘာဝဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ အတ္ထတော ဟိ ဧတေ ဒွေပိ နိန္နာနာကရဏာ။ ဧဝံ သန္တေပိ အညမညဿ အတ္ထနိယမနတ္ထံ ဝုတ္တာ။ ‘‘စက္ခုဉ္စ ပဋိစ္စ ရူပေ စာ’’တိအာဒီသု ဟိ အသဟဇာတမ္ပိ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဝုစ္စတိ။ သဟဇာတမ္ပိ စ ဥပါဒါရူပံ ဘူတရူပဿ ပစ္စယော န ဟောတိ။ ဣတိ ပဋိစ္စဝါရေန သဟဇာတပစ္စယဘာဝံ၊ သဟဇာတဝါရေန စ ပဋိစ္စာတိ ဝုတ္တဿ သဟဇာတဘာဝံ နိယမေတုံ ဥဘောပေတေ ဝုတ္တာ။ အပိစ တထာ ဗုဇ္ဈနကာနံ အဇ္ဈာသယဝသေန ဒေသနာဝိလာသေန နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါပ္ပဘေဒဇာနနဝသေန စာပိ ဧတေ ဥဘောပိ ဝုတ္တာတိ။

သဟဇာတဝါရဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၃။ ပစ္စယဝါရဝဏ္ဏနာ

၂၄၃။ ပစ္စယဝါရေ ကုသလံ ဓမ္မံ ပစ္စယာတိ ကုသလဓမ္မေ ပတိဋ္ဌိတော ဟုတွာ ကုသလံ ဓမ္မံ နိဿယဋ္ဌေန ပစ္စယံ ကတွာတိ အတ္ထော။ ကုသလံ ဧကံ ခန္ဓံ ပစ္စယာတိ ကုသလံ ဧကံ ခန္ဓံ နိဿယပစ္စယံ ¶ ကတွာ တယော ခန္ဓာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဟေတုပစ္စယာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဣမိနာဝုပါယေန သဗ္ဗပဒေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဝတ္ထုံ ပစ္စယာ ဝိပါကာဗျာကတာ ကိရိယာဗျာကတာ ခန္ဓာတိ ဣဒံ ပဉ္စဝေါကာရေ ပဝတ္တိဝသေန ဝုတ္တံ။ ပဉ္စဝေါကာရေ ပဝတ္တိယဉှိ ခန္ဓာနံ ပုရေဇာတံ ဝတ္ထု နိဿယပစ္စယော ဟောတိ။ ပဋိစ္စဋ္ဌဿ ပန သဟဇာတဋ္ဌတ္တာ ပဋိစ္စဝါရေ ဧသ နယော န လဗ္ဘတီတိ ပဋိသန္ဓိယံ သဟဇာတမေဝ ဝတ္ထုံ သန္ဓာယ ‘‘ဝတ္ထုံ ပဋိစ္စ ခန္ဓာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကုသလံ ဧကံ ခန္ဓဉ္စ ဝတ္ထုဉ္စ ပစ္စယာ တယော ခန္ဓာတိအာဒီသုပိ ဣမိနာဝ နယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

အဗျာကတံ ¶ ဓမ္မံ ပစ္စယာ ကုသလော စ အဗျာကတော စာတိ ကုသလာဗျာကတာနံ ဟေတုပစ္စယဝသေန ဧကတော ဥပ္ပတ္တိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ကုသလုပ္ပတ္တိက္ခဏသ္မိဉှိ ဝတ္ထုံ နိဿာယ ကုသလာ ခန္ဓာ၊ စိတ္တသမုဋ္ဌာနေ စ မဟာဘူတေ နိဿာယ စိတ္တသမုဋ္ဌာနံ ဥပါဒါရူပံ ဟေတုပစ္စယဝသေန ဧကတော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဣတိ ပစ္စယဘူတဿ အဗျာကတဿ နာနတ္တေပိ ပစ္စယုပ္ပန္နာနံ ဟေတုပစ္စယဝသေန ဧကတော ဥပ္ပတ္တိံ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အညေသုပိ ဧဝရူပေသု ဌာနေသု ဧသေဝ နယော။ ဧဝံ ဣမသ္မိံ ဟေတုပစ္စယေ သဟဇာတဉ္စ ပုရေဇာတဉ္စ နိဿယဋ္ဌေန ပစ္စယံ ကတွာ သတ္တရသ ပဉှာ ဝိဿဇ္ဇိတာ။ တတ္ထ ခန္ဓာ စေဝ ဘူတာ စ သဟဇာတဝသေန၊ ဝတ္ထု သဟဇာတပုရေဇာတဝသေန ဂဟိတံ။ ပဋိစ္စဝါရေ ပန သဟဇာတဝသေန ပစ္စယော လဗ္ဘတိ၊ တသ္မာ တတ္ထ နဝေဝ ပဉှာ ဝိဿဇ္ဇိတာ။ ယေ ပနေတေ ဧတ္ထ သတ္တရသ ပဉှာ ဝိဿဇ္ဇိတာ၊ တေသု ဧကာဒိကေ ဧကာဝသာနေ ဝိဿဇ္ဇနေ ကုသလာဒီသု ဧကပစ္စယတော ဧကော ပစ္စယုပ္ပန္နော။ ဧကာဒိကေ ဒုကာဝသာနေ ဧကပစ္စယတော နာနာပစ္စယုပ္ပန္နော။ ဒုကာဒိကေ ဧကာဝသာနေ နာနာပစ္စယတော ဧကော ပစ္စယုပ္ပန္နော။ ဒုကာဒိကေ ဒုကာဝသာနေ နာနာပစ္စယတော နာနာပစ္စယုပ္ပန္နော။

၂၄၈-၂၅၂။ အာရမ္မဏပစ္စယာဒီသုပိ ဣမိနာဝုပါယေန ပဉှာဝိဿဇ္ဇနပ္ပဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယံ ပနေတံ အာရမ္မဏပစ္စယေ ဝတ္ထုံ ပစ္စယာ ခန္ဓာတိ ဝုတ္တံ၊ တံ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဝိပါကက္ခန္ဓေယေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ စက္ခုဝိညာဏာဒီနိ အဗျာကတံ နိဿာယ အာရမ္မဏပစ္စယေန ဥပ္ပဇ္ဇန္တာနံ ပဘေဒဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တာနိ။ ပုန ဝတ္ထုံ ပစ္စယာတိ ပဝတ္တေ ဝိပါကကိရိယာဗျာကတာနံ ဥပ္ပတ္တိဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ သေသံ ပုရိမနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧဝံ ဣမသ္မိံ အာရမ္မဏပစ္စယေ သဟဇာတဉ္စ ပုရေဇာတဉ္စ ပစ္စယံ ကတွာ သတ္တ ပဉှာ ဝိဿဇ္ဇိတာ။ တတ္ထ ခန္ဓာ သဟဇာတဝသေန၊ ဝတ္ထု သဟဇာတပုရေဇာတဝသေန၊ စက္ခာယတနာဒီနိ ပုရေဇာတဝသေနေဝ ဂဟိတာနိ။ ပဋိစ္စဝါရေ ပန သဟဇာတဝသေနေဝ ပစ္စယော လဗ္ဘတိ။ တသ္မာ တတ္ထ တယောဝ ပဉှာ ဝိဿဇ္ဇိတာ။

၂၅၃-၂၅၄။ အဓိပတိပစ္စယေ ¶ ဝိပါကာဗျာကတံ လောကုတ္တရမေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အနန္တရသမနန္တရာ ရူပါဘာဝေန အာရမ္မဏသဒိသာ။ ပရတော အာသေဝနနတ္ထိဝိဂတေသုပိ ဧသေဝ နယော။

၂၅၅။ သဟဇာတပစ္စယေ ¶ ကဋတ္တာရူပံ ဥပါဒါရူပန္တိ ဥပါဒါရူပသင်္ခါတံ ကဋတ္တာရူပံ။ ဣဒံ အသညသတ္တာနညေဝ ရူပံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ စက္ခာယတနာဒီနိ ပဉ္စဝေါကာရဝသေန ဝုတ္တာနိ။

၂၅၆-၂၅၇။ အညမညပစ္စယေ စ ယထာ အာရမ္မဏပစ္စယာ ဧဝန္တိ ဝိဿဇ္ဇနသမတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ပစ္စယုပ္ပန္နေသု ပန နာနတ္တံ အတ္ထိ။

၂၅၈။ ဥပနိဿယပစ္စယေ အာရမ္မဏပစ္စယသဒိသန္တိ ရူပါဘာဝတောပိ ဝိဿဇ္ဇနသမတာယပိ ဝုတ္တံ။

၂၅၉-၂၆၀။ ဝတ္ထုံ ပုရေဇာတပစ္စယာတိအာဒီနံ ပဋိစ္စဝါရေ ဝုတ္တနယေနေဝတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော။

၂၆၁-၂၆၆။ ကမ္မပစ္စယေ တီဏီတိ ကုသလံ ပစ္စယာ ကုသလော အဗျာကတော ကုသလာဗျာကတော စာတိ ဧဝံ တီဏိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ အကုသလေပိ ဧသေဝ နယော။

၂၆၇-၂၆၈။ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေ ခန္ဓေ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာတိ ခန္ဓေ နိဿာယ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ အတ္ထော။ ခန္ဓာ ဝတ္ထုံ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာတိ ခန္ဓာ ဝတ္ထုံ နိဿာယ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ အတ္ထော။ သေသံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

၂၆၉-၂၇၆။ ဣဒါနိ ယထာလဒ္ဓါနိ ဝိဿဇ္ဇနာနိ ဂဏနဝသေန ဒဿေတုံ ဟေတုယာ သတ္တရသာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဟေတုယာ သတ္တရသာတိ ကုသလေန ကုသလံ၊ ကုသလေန အဗျာကတံ၊ ကုသလေန ကုသလာဗျာကတန္တိ ဧဝံ ကုသလဝသေန ဧကာဒိကာနိ ဧကာဝသာနာနိ ဒွေ၊ ဒုကာဝသာနံ ဧကန္တိ တီဏိ ဝုတ္တာနိ ဟောန္တိ၊ တထာ အကုသလဝသေန။ အဗျာကတေန အဗျာကတံ၊ တေနေဝ ကုသလံ၊ အကုသလံ၊ ကုသလာဗျာကတံ အကုသလာဗျာကတဉ္စ၊ ကုသလာဗျာကတေဟိ ကုသလံ၊ အဗျာကတံ၊ ကုသလာဗျာကတံ၊ အကုသလာဗျာကတေဟိ အကုသလံ၊ အဗျာကတံ၊ အကုသလာဗျာကတန္တိ ဧဝံ သတ္တရသ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။

အာရမ္မဏေ ¶ သတ္တာတိ ကုသလေန ကုသလံ၊ အကုသလေန အကုသလံ၊ အဗျာကတေန အဗျာကတံ၊ ကုသလံ၊ အကုသလံ၊ ကုသလာဗျာကတေန ကုသလံ၊ အကုသလာဗျာကတေန အကုသလန္တိ ဧဝံ သတ္တ။

ဝိပါကေ ¶ ဧကန္တိ အဗျာကတေန အဗျာကတမေဝ။ ဧဝမေတ္ထ သတ္တရသ၊ သတ္တ၊ ဧကန္တိ တယော ဝါရပရိစ္ဆေဒါ ဟောန္တိ။ တေသု ဒွါဒသ သတ္တရသကာ၊ ဒသ သတ္တကာ၊ ဧကံ ဧကကန္တိ တေ သဗ္ဗေ သာဓုကံ သလ္လက္ခေတွာ ပရတော ဒုကတိကာဒိဝသေန ပစ္စယသံသန္ဒနေ ဦနတရဂဏနဿ ဝသေန ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သက္ကာ ဟိ ဣမာယ ဂဏနာယ ဒုကမူလာဒီသု ဝါရပရိစ္ဆေဒေ ဇာနိတုန္တိ ပုန ‘‘ကုသလံ ဓမ္မံ ပစ္စယာ ကုသလော ဓမ္မော’’တိ အနာမသိတွာ ဂဏနဝသေနေဝ ဝါရပရိစ္ဆေဒံ ဒဿေတုံ ဟေတုပစ္စယာ အာရမ္မဏေ သတ္တာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။

တတ္ထ ကုသလံ ဓမ္မံ ပစ္စယာ ကုသလော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဟေတုပစ္စယာ အာရမ္မဏပစ္စယာ။ ကုသလံ ဧကံ ခန္ဓံ ပစ္စယာ တယော ခန္ဓာတိ ဣမိနာ နယေန အာရမ္မဏေ လဒ္ဓဝိဿဇ္ဇနာနိ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗာနိ။ အယံ တာဝ အနုလောမေ နယော။

၂၇၇-၂၈၅။ ပစ္စနီယေ ပန ကုသလံ န လဗ္ဘတီတိ အကုသလံ ဓမ္မံ ပစ္စယာတိ အကုသလမေဝ အာဒိံ ကတွာ ဝိဿဇ္ဇနံ အာရဒ္ဓံ။ တံ ယထာပါဠိမေဝ နိယျာတိ။ ယဉှေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ၊ တံ ပဋိစ္စဝါရဿ ပစ္စနီယေ ဝုတ္တမေဝ။

၂၈၆-၂၈၇။ ယံ ပနေတံ ပစ္စနီယေ လဒ္ဓဝိဿဇ္ဇနပရိစ္ဆေဒံ ဂဏနတော ဒဿေတုံ နဟေတုယာ စတ္တာရီတိအာဒိ ဝုတ္တံ၊ တတ္ထ စတ္တာရိ၊ သတ္တရသ၊ သတ္တ၊ ပဉ္စ၊ တီဏိ၊ ဧကန္တိ ဆ ပရိစ္ဆေဒါ။ တေသံ ဝသေန ဒုကတိကာဒီသု ပစ္စယသံသန္ဒနေ ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယော ဟိ ပစ္စယော သတ္တရသ ဝိဿဇ္ဇနာနိ လဘတိ၊ တေန သဒ္ဓိံ သဒိသသံသန္ဒနေ သတ္တရသ၊ ဦနတရသံသန္ဒနေ သေသာ ဆပိ ပရိစ္ဆေဒါ လဗ္ဘန္တိ။ ဧဝံ သေသေသုပိ အဓိကပရိစ္ဆေဒံ ဌပေတွာ သမသမာ ဦနတရာ စ လဗ္ဘန္တီတိ။

ဧတ္ထ စ အဓိကတရာ န လဗ္ဘန္တီတိ အယမေတ္ထ နိယမော။ သမသမာ ပန ဦနတရာ စ အတ္ထာ ဝိရောဓေ သတိ လဗ္ဘန္တိ။ တေနေတ္ထ ‘‘နဟေတုပစ္စယာ နာရမ္မဏေ ဧက’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ ဟိ နဟေတုယာ စတုန္နံ၊ နာရမ္မဏေ ပဉ္စန္နံ အာဂတတ္တာ နဟေတုဝသေန စတ္တာရီတိ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ၊ နာရမ္မဏေန ¶ သဒ္ဓိံ ဃဋိတတ္တာ ပန အာရမ္မဏဓမ္မော ဝိရုဇ္ဈတီတိ အကုသလံ ဓမ္မံ ပစ္စယာ အကုသလော ဓမ္မော၊ အဗျာကတံ ဓမ္မံ ပစ္စယာ အကုသလော၊ အကုသလဉ္စ ¶ အဗျာကတဉ္စ ဓမ္မံ ပစ္စယာ အကုသလောတိ တီဏိ ဝိဿဇ္ဇနာနိ ပရိဟီနာနိ။ အဗျာကတံ ဓမ္မံ ပစ္စယာ အဗျာကတောတိ ရူပဝသေန ဧကမေဝ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ ဝိရုဒ္ဓါဝိရုဒ္ဓံ ဉတွာ လဗ္ဘမာနပရိစ္ဆေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အပိစေတ္ထ ဣဒံ နယမတ္တဒဿနံ။ နာဓိပတိယာ စတ္တာရီတိ နဟေတုယာ လဒ္ဓါနေဝ။ သေသစတုက္ကေသုပိ ဧသေဝ နယော။

နာနန္တရေ ဧကန္တိ အဟေတုကစိတ္တသမုဋ္ဌာနဿ စေဝ သေသရူပဿ စ ဝသေန အဗျာကတေန အဗျာကတံ။ ဧဝံ သဗ္ဗေသု ဧကကေသု ယုဇ္ဇမာနကရူပံ ဇာနိတဗ္ဗံ။ နပုရေဇာတေ ဒွေတိ ဣဓာပိ နဟေတုဝသေန စတ္တာရီတိ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ၊ နပုရေဇာတေန သဒ္ဓိံ ဃဋိတတ္တာ ပန အဗျာကတံ ဓမ္မံ ပစ္စယာ အကုသလော၊ အကုသလဉ္စ အဗျာကတဉ္စ ဓမ္မံ ပစ္စယာ အကုသလောတိ ဝတ္ထုပုရေဇာတဝသေန ဒွေ ဝိဿဇ္ဇနာနိ ပရိဟီနာနိ။ အာရုပ္ပေ ပန အဟေတုကမောဟဿ အဟေတုကကိရိယဿ စ ဝသေန ဒွေ ဝုတ္တာနိ။ နဝိပ္ပယုတ္တေ ဒွေတိ အာရုပ္ပေ အဟေတုကာကုသလကိရိယဝသေန ဒွေ။ နောနတ္ထိ နောဝိဂတေသု ဧကန္တိ သဗ္ဗဿ ရူပဿ ဝသေန အဗျာကတေန အဗျာကတံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တိကာဒီသု အပုဗ္ဗံ နတ္ထိ။

၂၈၈။ နာရမ္မဏမူလကေ ပန နအဓိပတိယာ ပဉ္စာတိ နာရမ္မဏေ လဒ္ဓါနေဝ။ နကမ္မေ ဧကန္တိ ဧတ္ထ စိတ္တသမုဋ္ဌာနဉ္စ ကဋတ္တာရူပဉ္စ အဂ္ဂဟေတွာ သေသရူပဝသေန အဗျာကတေန အဗျာကတံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

၂၈၉-၂၉၆။ နာဓိပတိမူလကေ နပုရေဇာတေ သတ္တာတိ နပုရေဇာတေ လဒ္ဓါနေဝ။ နပစ္ဆာဇာတေ သတ္တရသာတိ ဣမာနိပိ တတ္ထ လဒ္ဓါနိ သတ္တရသေဝ။ နာနန္တရနသမနန္တရနအညမညနဥပနိဿယနသမ္ပယုတ္တနောနတ္ထိနောဝိဂတမူလကာနိ နာရမ္မဏမူလကသဒိသာနေဝ။ ဣမိနာဝ နယမတ္တဒဿနေန သဗ္ဗတ္ထ အာဂတာနာဂတံ လဗ္ဘမာနာလဗ္ဘမာနဉ္စ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။

ပစ္စနီယဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၂၉၇-၃၂၈။ ဣမိနာယေဝ ပန လက္ခဏေန အနုလောမံ ပုရတော ကတွာ အနုလောမပစ္စနီယေ ပစ္စနီယံ ¶ ပုရတော ကတွာ ပစ္စနီယာနုလောမေ စ ဂဏနပရိစ္ဆေဒေါ အာဂတာနာဂတံ လဗ္ဘမာနာလဗ္ဘမာနဉ္စ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။

ပစ္စယဝါရဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၄။ နိဿယဝါရဝဏ္ဏနာ

၃၂၉-၃၃၇။ နိဿယဝါရေ ¶ ကုသလံ ဓမ္မံ နိဿာယာတိ ကုသလံ ဓမ္မံ ပတိဋ္ဌဋ္ဌေန နိဿယံ ကတွာတိ အတ္ထော။ သေသမေတ္ထ ပစ္စယဝါရေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အဝသာနေ ပနဿ ‘‘ပစ္စယတ္တံ နာမ နိဿယတ္တံ၊ နိဿယတ္တံ နာမ ပစ္စယတ္တ’’န္တိ ဣဒံ ဥဘိန္နမ္ပိ ဧတေသံ ဝါရာနံ အတ္ထတော နိန္နာနာကရဏဘာဝဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ အတ္ထတော ဟိ ဧတေပိ ပဋိစ္စသဟဇာတာ ဝိယ နိန္နာနာကရဏာ။ ဧဝံ သန္တေပိ အညမညဿ အတ္ထနိယမနတ္ထံ ဝုတ္တာ။ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာတိအာဒီသု ဟိ အနိဿာယ ဝတ္တမာနံ နာနာက္ခဏိကမ္ပိ ‘‘ပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အညမညံ အလ္လီယိတွာ ဌိတကဋ္ဌာဒီသု စ ဧကံ ဧကဿ နိဿယပစ္စယော န ဟောတိ၊ တထာ ဥပါဒါရူပံ မဟာဘူတဿ နိဿယပစ္စယော န ဟောတိယေဝ။ ဣတိ ပစ္စယဝါရေန နိဿယပစ္စယဘာဝံ နိဿယဝါရေန စ ပစ္စယာတိ ဝုတ္တဿ သဟဇာတပုရေဇာတဘာဝံ နိယမေတုံ ဥဘောပေတေ ဝုတ္တာ။ အပိစ တထာ ဗုဇ္ဈနကာနံ အဇ္ဈာသယဝသေန ဒေသနာဝိလာသေန နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါပဘေဒဇာနနဝသေန စာပိ ဧတေ ဥဘောပိ ဝုတ္တာတိ။

နိဿယဝါရဝဏ္ဏနာ။

၅။ သံသဋ္ဌဝါရဝဏ္ဏနာ

၃၃၈-၃၄၆။ သံသဋ္ဌဝါရေ ကုသလံ ဓမ္မံ သံသဋ္ဌောတိ ကုသလံ ဓမ္မံ ဧကုပ္ပာဒါဒိလက္ခဏေန သမ္ပယောဂဋ္ဌေန ပစ္စယံ ကတွာတိ အတ္ထော။ ကုသလံ ဧကံ ခန္ဓံ သံသဋ္ဌောတိ ကုသလံ ဧကံ ခန္ဓံ သမ္ပယုတ္တပစ္စယံ ကတွာ တယော ခန္ဓာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဟေတုပစ္စယာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဣမိနာ ဥပါယေန သဗ္ဗပဒေသု ¶ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣမသ္မိံ ပန ဟေတုပစ္စယေ အရူပဓမ္မဿေဝ သမ္ပယောဂဋ္ဌေန ပစ္စယံ ကတွာ တယော ပဉှာ ဝိဿဇ္ဇိတာ။ ယထာ စ ဟေတုပစ္စယေ၊ တထာ အာရမ္မဏပစ္စယာဒီသုပိ၊ ကေဝလံ ဝိပါကပစ္စယေ ဧကမေဝ ဝိဿဇ္ဇနံ။

၃၄၇-၃၅၀။ ဣဒါနိ ယထာလဒ္ဓါနိ ဝိဿဇ္ဇနာနိ ဂဏနဝသေန ဒဿေတုံ ဟေတုယာ တီဏီတိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သဗ္ဗတိကေသု ကုသလေန ကုသလံ၊ အကုသလေန ¶ အကုသလံ၊ အဗျာကတေန အဗျာကတန္တိ အယမေဝ နိယမော။ ဧကကေ ပန အဗျာကတေန အဗျာကတမေဝ လဗ္ဘတီတိ ဧဝမေတ္ထ ဗာဝီသတိယာ ပစ္စယေသု တီဏိ၊ ဝိပါကေ ဧကန္တိ ဒွေ ပရိစ္ဆေဒါ။ ပစ္ဆာဇာတေ အနုလောမံ နတ္ထိ။ တသ္မာ တီဏိ ဧကန္တိ ဣမေသညေဝ ဝသေန ဒုကတိကာဒီသု ပစ္စယသံသန္ဒနေ ယတ္ထ ဝိပါကပစ္စယော ပဝိသတိ၊ တတ္ထ ဧကံ၊ သေသေသု တီဏီတိ ဧဝံ ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သေသမေတ္ထ အနုလောမေ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။

၃၅၁-၃၅၄။ ပစ္စနီယေ ပန ကုသလံ န လဗ္ဘတီတိ အကုသလမေဝ အာဒိံ ကတွာ ဝိဿဇ္ဇနံ ကတံ၊ တံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။

၃၅၉။ ယံ ပနေတ္ထ ပစ္စနီယေ ဝိဿဇ္ဇနပရိစ္ဆေဒံ ဂဏနတော ဒဿေတုံ နဟေတုယာ ဒွေတိအာဒိ ဝုတ္တံ၊ တတ္ထ ဒွေ တီဏိ ဧကန္တိ တယော ပရိစ္ဆေဒါ။ တေသံ ဝသေန ဒုကတိကာဒီသု ပစ္စယသံသန္ဒနေ ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဣဓာပိ အဓိကတရဂဏနာနံ ဦနတရဂဏနေန သဒ္ဓိံ သံသန္ဒနေ ဦနတရဂဏနမေဝ လဗ္ဘတိ၊ သမဂဏနေန သဒ္ဓိံ သမဂဏနံ။ ယသ္မာ စေတ္ထ အရူပဓမ္မာယေဝ ပစ္စယုပ္ပန္နာ၊ တသ္မာ နဟေတုနာဓိပတိနပုရေဇာတနပစ္ဆာဇာတနာသေဝနနကမ္မနဝိပါကနဈာနနမဂ္ဂနဝိပ္ပယုတ္တဝသေန ဒသေဝ ပစ္စယာ ပစ္စနီကတော ဒဿိတာ၊ သေသာ စုဒ္ဒသ န လဗ္ဘန္တိ။ ယေပိ လဗ္ဘန္တိ၊ တေသုပိ ဝိပါကေ ပစ္စယုပ္ပန္နေ နကမ္မနဝိပါကာ န လဗ္ဘန္တိ။

၃၆၀-၃၆၈။ နဟေတုပစ္စယာ နာဓိပတိယာ ဒွေတိ နဟေတုယာ လဒ္ဓံ ဒွယမေဝ။ သေသဒွယေသုပိ ဧသေဝ နယော။ နကမ္မေ ဧကန္တိ အဟေတုကကိရိယစေတနံ ပစ္စယုပ္ပန္နံ ကတွာ အဗျာကတေန အဗျာကတံ။ နဝိပါကေ ဒွေတိ အဟေတုကမောဟကိရိယဝသေန ဒွေ။ နဈာနေ ဧကန္တိ အဟေတုကပဉ္စဝိညာဏဝသေန အဗျာကတဝိဿဇ္ဇနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ နမဂ္ဂေ ဧကန္တိ အဟေတုကဝိပါကကိရိယဝသေန အဗျာကတဝိဿဇ္ဇနံ။ ဣမိနာဝုပါယေန သဗ္ဗသံသန္ဒနေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။

၃၆၉-၃၈၃။ အနုလောမပစ္စနီယေ ¶ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တာ နဟေတုအာဒယော ဒသေဝ ပစ္စနီယတော လဗ္ဘန္တိ၊ န သေသာ။ ယေပိ လဗ္ဘန္တိ၊ တေသု ဟေတုမှိ အနုလောမတော ဌိတေ ဈာနမဂ္ဂါ ပစ္စနီယတော န လဗ္ဘန္တီတိ သဗ္ဗံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။

၃၈၄-၃၉၁။ ပစ္စနီယာနုလောမေ ¶ နဟေတုပစ္စယုပ္ပန္နေသု အဟေတုကမောဟောဝ ဈာနမဂ္ဂပစ္စယံ လဘတိ၊ သေသာ န လဘန္တိ။ နဈာနပစ္စယေ အဋ္ဌာဟေတုကစိတ္တာနိပိ။ နကမ္မပစ္စယာ နဟေတုပစ္စယာ နာဓိပတိပစ္စယာ နပုရေဇာတပစ္စယာ အာရမ္မဏေ ဧကန္တိ အာရုပ္ပေ အဟေတုကကိရိယစေတနာဝသေန အဗျာကတေန အဗျာကတံ။ ဣမိနာ ဥပါယေန ယံ လဗ္ဘတိ၊ ယဉ္စ န လဗ္ဘတိ၊ တဿ ဝသေန သဗ္ဗတ္ထ ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ။

သံသဋ္ဌဝါရဝဏ္ဏနာ။

၆။ သမ္ပယုတ္တဝါရဝဏ္ဏနာ

၃၉၂-၄၀၀။ သမ္ပယုတ္တဝါရေ ကုသလံ ဓမ္မံ သမ္ပယုတ္တောတိ ကုသလံ ဓမ္မံ သမ္ပယုတ္တပစ္စယံ ကတွာတိ အတ္ထော။ သေသမေတ္ထ သံသဋ္ဌဝါရေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အဝသာနေ ပနဿ ‘‘သံသဋ္ဌတ္တံ နာမ သမ္ပယုတ္တတ္တံ၊ သမ္ပယုတ္တတ္တံ နာမ သံသဋ္ဌတ္တ’’န္တိ ဣဒံ ဥဘိန္နမ္ပိ ဧတေသံ ဝါရာနံ အတ္ထတော နိန္နာနာကရဏဘာဝဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ အတ္ထတော ဟိ ဧတေပိ ပဋိစ္စသဟဇာတာ ဝိယ ပစ္စယနိဿယာ ဝိယ စ နိန္နာနာကရဏာ။ ဧဝံ သန္တေပိ အညမညဿ အတ္ထနိယမနတ္ထံ ဝုတ္တာ။ ‘‘သံသဋ္ဌာ ယောဇိတာ ဟယာ’’တိအာဒီသု (ဇာ။ ၂။၂၂။၇၀) ဟိ အသမ္ပယုတ္တမ္ပိ သံသဋ္ဌန္တိ ဝုစ္စတိ။ ‘‘ယာ သာ ဝီမံသာ ကောသဇ္ဇသဟဂတာ ကောသဇ္ဇသမ္ပယုတ္တာ’’တိအာဒီသု (သံ။ နိ။ ၅။၈၃၂) အသံသဋ္ဌံ ဝေါကိဏ္ဏမ္ပိ သမ္ပယုတ္တန္တိ။ ဣတိ သံသဋ္ဌဝါရေန ဧကုပ္ပာဒလက္ခဏဿ သမ္ပယုတ္တဿ သံသဋ္ဌဘာဝံ သမ္ပယုတ္တဝါရေန စ သံသဋ္ဌဿ ဧကုပ္ပာဒါဒိလက္ခဏဿ သမ္ပယုတ္တဘာဝံ နိယမေတုံ ဥဘောပေတေ ဝုတ္တာ။ အပိစ တထာ ဗုဇ္ဈနကာနံ အဇ္ဈာသယဝသေန ဒေသနာဝိလာသေန နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါပဘေဒဇာနနဝသေန စာပိ ဧတေ ဥဘောပိ ဝုတ္တာတိ။

သမ္ပယုတ္တဝါရဝဏ္ဏနာ။

ဧတေသု ¶ ပန ဆသု ဝါရေသု အတ္ထိ ကောစိ ပစ္စယော ဧကန္တံ အနုလောမတော န တိဋ္ဌတိ၊ ပစ္စနီကတောဝ တိဋ္ဌတိ၊ အတ္ထိ ဧကန္တံ ပစ္စနီကတော န တိဋ္ဌတိ၊ အနုလောမတောဝ တိဋ္ဌတိ၊ အတ္ထိ အနေကန္တံ အနုလောမတော စေဝ တိဋ္ဌတိ၊ ပစ္စနီကတော စာတိ ဣဒံ ပကိဏ္ဏကံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ပဌမော ပဉှော ¶ ပစ္ဆာဇာတဿ၊ ဒုတိယော မဟာစတုက္ကဿ၊ တတိယော ယုဇ္ဇမာနကာနံ သေသာနံ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။

၇။ ပဉှာဝါရဝိဘင်္ဂဝဏ္ဏနာ

၄၀၁-၄၀၃။ ပဉှာဝါရေ ‘‘သိယာ ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ ဓမ္မဿ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိအာဒိနာ ကုသလတ္တိကေ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗပုစ္ဆာနံ လဗ္ဘမာနဝသေန ဝိဿဇ္ဇနံ ဒဿေတုံ ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ ဓမ္မဿ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယောတိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ကုသလော စ နာမေသ သယံ ဥပ္ပဇ္ဇန္တော ဌပေတွာ ပစ္ဆာဇာတဉ္စ ဝိပါကဉ္စ သေသေဟိ ဒွါဝီသတိယာ ပစ္စယေဟိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ကုသလဿ ပစ္စယော ဟောန္တော ဌပေတွာ ပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတဝိပါကဝိပ္ပယုတ္တေ သေသေဟိ ဝီသတိယာ ပစ္စယေဟိ ပစ္စယော ဟောတိ။ တသ္မာ ယေဟိ ပစ္စယေဟိ ကုသလော ကုသလဿ ပစ္စယော ဟောတိ၊ တေ ပစ္စယေ ပဋိပါဋိယာ ဒဿေတုံ ဟေတုပစ္စယေနာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။

တတ္ထ ယာ ဧသာ ပစ္စယဝိဘင်္ဂဝါရေ ဝိယ ‘‘ဟေတုသမ္ပယုတ္တကာနံ ဓမ္မာန’’န္တိ အကတွာ ‘‘ဟေတူ သမ္ပယုတ္တကာနံ ခန္ဓာန’’န္တိ ဒေသနာ ကတာ၊ တဿာ ဧဝ ကရဏေ ဣဒံ ပယောဇနံ – တတ္ထ ဟိ သုညဋ္ဌံ ဒီပေတုံ ဓမ္မာနန္တိ ဝုတ္တံ။ ဣဓ ပစ္စယတော ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဓမ္မာ ရာသိတော ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ န ဧကေကတောတိ ရာသဋ္ဌံ ဒီပေတုံ ခန္ဓာနန္တိ ဝုတ္တံ။ ပဋိစ္စဝါရာဒီသု ဝါ ခန္ဓဝသေန ပစ္စယုပ္ပန္နဒေသနာ အာရုဠှာတိ တေနေဝါနုက္ကမေန ဣဓာပိ အာရုဠှာတိ။ ကသ္မာ ပနေတေသု ဧဝံ အာရုဠှာတိ? အသင်္ကရတော ဝိဘာဂဒဿနတ္ထံ။ ‘‘ဧကံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ သေသာ ဓမ္မာ’’တိ ဟိ အာဒိနာ နယေန ဝုစ္စမာနေ အသုကဓမ္မံ နာမ နိဿာယ အသုကဓမ္မာတိ န သက္ကာ အသင်္ကရတော ပစ္စယေ ပစ္စယုပ္ပန္နေ စ ဇာနိတုံ၊ ဧဝံ သန္တေ ဥဒ္ဒေသနိဒ္ဒေသာ နိဗ္ဗိသေသာ သိယုံ။ တသ္မာ အသင်္ကရတော ဝိဘာဂဒဿနတ္ထံ ဧဝံ အာရုဠှာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနန္တိ ဣဒံ ယဿ အဗျာကတဿ ကုသလော ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယော ဟောတိ၊ တမေဝ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။ ပစ္စယဝိဘင်္ဂေ ပန ကုသလာဒိဝသေန ဝိဘာဂံ အကတွာ သာမညတော သဗ္ဗေသံ ဟေတူနံ ဝသေန ဥပ္ပန္နရူပဒဿနတ္ထံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနန္တိ အဝတွာ တံသမုဋ္ဌာနာနန္တိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ တတ္ထ အဗျာကတဟေတုသမုဋ္ဌာနရူပံ၊ ဩက္ကန္တိက္ခဏေ ¶ ကဋတ္တာရူပမ္ပိ သင်္ဂဟံ ဂတံ။ ဣမိနာ ဥပါယေန သေသေသုပိ ဧဝရူပေသု ဝိဿဇ္ဇနေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

၄၀၄။ ဒါနံ ¶ ဒတွာတိ ဒေယျဓမ္မံ စဇိတွာ။ ယာယ ဝါ စေတနာယ သော ဒိယျတိ၊ သာ စေတနာ ဒါနံ။ ဒတွာတိ တံ စေတနံ ပရိယောဒါပေတွာ ဝိသုဒ္ဓံ ကတွာ။ သီလံ သမာဒိယိတွာတိ ပဉ္စင်္ဂါဒိဝသေန နိစ္စသီလံ ဂဏှိတွာ။ ဣမိနာ သမာဒါနဝိရတိယေဝ ဒဿိတာ။ သမ္ပတ္တဝိရတိသမုစ္ဆေဒဝိရတိယော ပန လောကေ သီလန္တိ အပါကဋတ္တာ န ဝုတ္တာ။ ကိဉ္စာပိ န ဝုတ္တာ၊ အာရမ္မဏပစ္စယာ ပန ဟောန္တိယေဝ။ တတ္ထ သမုစ္ဆေဒဝိရတိ သေက္ခာနံယေဝ ကုသလဿ အာရမ္မဏံ ဟောတိ၊ န ဣတရေသံ။ ဥပေါသထကမ္မံ ကတွာတိ ‘‘ပါဏံ န ဟနေ၊ န စာဒိန္နမာဒိယေ’’တိ (အ။ နိ။ ၃။၇၁) ဧဝံ ဝုတ္တံ ဥပေါသထဒိဝသေသု အဋ္ဌင်္ဂဥပေါသထကိရိယံ ကတွာ။ တံ ပစ္စဝေက္ခတီတိ တံ ကုသလံ သေက္ခောပိ ပုထုဇ္ဇနောပိ ပစ္စဝေက္ခတိ၊ အရဟာပိ ပစ္စဝေက္ခတေဝ။ အရဟတောပိ ဟိ ပုဗ္ဗေ ကတံ ကုသလံ ကုသလမေဝ၊ ယေန ပန စိတ္တေန ပစ္စဝေက္ခတိ၊ တံ ကိရိယစိတ္တံ နာမ ဟောတိ။ တသ္မာ ‘‘ဧတံ ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ ဓမ္မဿာ’’တိ ဣမသ္မိံ အဓိကာရေ န လဗ္ဘတိ။ ပုဗ္ဗေ သုစိဏ္ဏာနီတိ ‘‘ဒတွာ သမာဒိယိတွာ ကတွာ’’တိ ဟိ အာသန္နေ ကတာနိ ဝုတ္တာနိ၊ ဣမာနိ န အာသန္နေ ကတာနီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ဒါနာဒီဟိ ဝါ သေသာနိ ကာမာဝစရကုသလာနိ ဒဿေတုံ ဣဒံ ဝုတ္တံ။ ဈာနာ ဝုဋ္ဌဟိတွာတိ ဈာနာ ဝုဋ္ဌဟိတွာ။ အယမေဝ ဝါ ပါဠိ။ သေက္ခာ ဂေါတြဘုန္တိ သောတာပန္နံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သော ဟိ ဂေါတြဘုံ ပစ္စဝေက္ခတိ။ ဝေါဒါနန္တိ ဣဒံ ပန သကဒါဂါမိအနာဂါမိနော သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တေသဉှိ တံ စိတ္တံ ဝေါဒါနံ နာမ ဟောတိ။ သေက္ခာတိ သောတာပန္နသကဒါဂါမိအနာဂါမိနော။ မဂ္ဂါ ဝုဋ္ဌဟိတွာတိ မဂ္ဂဖလဘဝင်္ဂါတိက္ကမဝသေန အတ္တနာ ပဋိလဒ္ဓါ မဂ္ဂါ ဝုဋ္ဌဟိတွာ၊ သုဒ္ဓမဂ္ဂတောယေဝ ပန ဝုဋ္ဌာယ ပစ္စဝေက္ခဏံ နာမ နတ္ထိ။

ကုသလံ အနိစ္စတောတိ ဧတ္ထ ဝိပဿနူပဂံ တေဘူမကကုသလမေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ဝိပဿနာကုသလံ ပန ကာမာဝစရမေဝ။ စေတောပရိယဉာဏေနာတိ ရူပါဝစရကုသလံ ဒဿေတိ။ အာကာသာနဉ္စာယတနန္တိအာဒီဟိ အရူပါဝစရကုသလာရမ္မဏဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ အရူပါဝစရကုသလမေဝ။ ကုသလာ ခန္ဓာ ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏဿာတိအာဒီဟိ ပုဂ္ဂလံ အနာမသိတွာ ဓမ္မဝသေန ဒဿေတိ။ တေနေဝေတ္ထ ဟေဋ္ဌာ ဂဟိတမ္ပိ စေတောပရိယဉာဏံ ပုန ဝုတ္တံ။

၄၀၅။ အဿာဒေတီတိ သောမနဿသဟဂတလောဘသမ္ပယုတ္တစိတ္တေဟိ အနုဘဝတိ စေဝ ရဇ္ဇတိ စ ¶ ။ အဘိနန္ဒတီတိ သပ္ပီတိကတဏှာဝသေန နန္ဒတိ ဟဋ္ဌပဟဋ္ဌော ¶ ဟောတိ၊ ဒိဋ္ဌာဘိနန္ဒနာယ ဝါ အဘိနန္ဒတိ။ ရာဂေါ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ အဿာဒေန္တဿ ရာဂေါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ နာမ။ ဣဒံ အဋ္ဌပိ လောဘသဟဂတာနိ ဂဟေတွာ ဝုတ္တံ။ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ အဘိနန္ဒန္တဿ အတ္တာ အတ္တနိယန္တိအာဒိဝသေန စတူဟိပိ စိတ္တေဟိ သမ္ပယုတ္တာ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ အသန္နိဋ္ဌာနဂတဿ ပနေတ္ထ ဝိစိကိစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဝိက္ခေပဂတဿ ဥဒ္ဓစ္စံ၊ အကတံ ဝတ မေ ကလျာဏန္တိ ဝိပ္ပဋိသာရိနော ဒေါမနဿံ။ တံ အာရဗ္ဘာတိ တာနိ သုစိဏ္ဏာနိ အာရမ္မဏံ ကတွာတိ အတ္ထော။ ဗဟုဝစနဿ ဟေသ ဧကဝစနာဒေသော၊ ဇာတိဝသေန ဝါ ဧကဝစနမေဝေတံ။

၄၀၆။ အရဟာ မဂ္ဂါ ဝုဋ္ဌဟိတွာတိ မဂ္ဂဝီထိယံ ဖလာနန္တရဿ ဘဝင်္ဂဿ အတိက္ကမဝသေန ဝုဋ္ဌဟိတွာ။ ပစ္စဝေက္ခဏစိတ္တာနိ ပနဿ ကိရိယာဗျာကတာနိ။ ဧဝံ ကိရိယာဗျာကတဿ အာရမ္မဏပစ္စယံ ဒဿေတွာ ပုန ဝိပါကာဗျာကတဿ ဒဿေတုံ သေက္ခာ ဝါတိအာဒိမာဟ။ ကုသလေ နိရုဒ္ဓေတိ ဝိပဿနာဇဝနဝီထိယာ ပစ္ဆိန္နာယ။ ဝိပါကောတိ ကာမာဝစရဝိပါကော။ တဒါရမ္မဏတာတိ တဒါရမ္မဏတာယ၊ တံ ကုသလဿ ဇဝနဿ အာရမ္မဏဘူတံ ဝိပဿိတကုသလံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ အတ္ထော။ န ကေဝလဉ္စ တဒါရမ္မဏဝသေနေဝ၊ ပဋိသန္ဓိဘဝင်္ဂစုတိဝသေနာပိ။ ဝိပါကော ဟိ ကမ္မံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ဂဟိတပဋိသန္ဓိကဿ ကုသလာရမ္မဏော ဟောတိယေဝ၊ သော ပန ဒုဗ္ဗိညေယျတ္တာ ဣဓ န ဒဿိတော။

ကုသလံ အဿာဒေတီတိအာဒိ အကုသလဇဝနာဝသာနေ ကုသလာရမ္မဏဝိပါကံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။ ဝိညာဏဉ္စာယတနဝိပါကဿာတိ ဣဒံ ဒုဗ္ဗိညေယျမ္ပိ သမာနံ မဟဂ္ဂတဝိပါကဿ တဒါရမ္မဏဘာဝေန အနုပ္ပတ္တိတော လဗ္ဘမာနကဝသေန ဝုတ္တံ။ ကိရိယဿာတိ အရဟတ္တံ ပတွာ အသမာပန္နပုဗ္ဗေ အာကာသာနဉ္စာယတနေ ပဋိလောမတော ဝါ ဧကန္တရိကဝသေန ဝါ သမာပန္နကိရိယာယ။ စေတောပရိယဉာဏဿာတိအာဒီနိ ပရတော အာဝဇ္ဇနာယ ယောဇေတဗ္ဗာနိ။ ယာ ဧတေသံ အာဝဇ္ဇနာ၊ တဿာ ကုသလာ ခန္ဓာ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယောတိ အယဉှေတ္ထ အတ္ထော။

၄၀၇-၄၀၉။ ရာဂန္တိ အတ္တနော ဝါ ပရဿ ဝါ ရာဂံ။ အတ္တနော ရာဂဝသေန ပနေတ္ထ ဝဏ္ဏနာ ပါကဋာ ဟောတိ။ အဿာဒေတီတိအာဒီနိ ဝုတ္တတ္ထာနေဝ။ ဝိစိကိစ္ဆာဒီသု ပန တီသု အဿာဒေတဗ္ဗတာယ အဘာဝေန ‘‘အဿာဒေတီ’’တိ န ဝုတ္တံ။ ဒိဋ္ဌိ ပနေတ္ထ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ သာ အဿာဒေတီတိ ပဒဿ ပရိဟီနတ္တာ ¶ အာဂတပဋိပါဋိယာ ပဌမံ န ဝုတ္တာ။ ဝိစိကိစ္ဆာဒီသုယေဝ တံ ¶ တံ သဘာဂံ ပဌမံ ဝတွာ တဿ တဿ အနန္တရာ ဝုတ္တာ။ ဣမေသု စ ပန ရာဂါဒီသု ‘‘ကိံ မေ ပါပဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီ’’တိ အက္ခန္တိဝသေန ဝါ၊ ‘‘ကတံ ပါပံ ကတံ လုဒ္ဓ’’န္တိ ဝိပ္ပဋိသာရာဒိဝသေန ဝါ ဒေါမနဿုပ္ပတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

၄၁၀။ စက္ခုံ အနိစ္စတောတိ ဝိပဿနာနုက္ကမေန ဩဠာရိကာယတနာနိ ဝတ္ထုရူပဉ္စာတိ ဧကာဒသ ရူပါနိ ပါကဋတ္တာ ဂဟိတာနိ။ ပုန ရူပါယတနာဒီနိ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ အာရမ္မဏတ္တာ ဂဟိတာနိ။ ယသ္မာ ပနေသာ ဝိညာဏကာယဝသေန ဒေသနာ၊ န ဓာတုဝသေန၊ တသ္မာ မနောဓာတု န ဂဟိတာ။ ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ ဂဟိတာဂဟိတံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

၄၁၁။ ဖလံ ပစ္စဝေက္ခန္တိ နိဗ္ဗာနံ ပစ္စဝေက္ခန္တီတိ ပစ္စဝေက္ခဏကုသလဿ အာရမ္မဏဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။

၄၁၃-၄၁၆။ အာရမ္မဏာဓိပတိနိဒ္ဒေသေ သေက္ခပုထုဇ္ဇနာနံ ဝသေန စတုဘူမကကုသလံ ဒဿိတံ၊ တထာ သဟဇာတာဓိပတိနိဒ္ဒေသေ။ အရဟတော ဥတ္တမဓမ္မံ အဓိဂတတ္တာ လောကိယကုသလေသု ဂရုကာရော နတ္ထီတိ အဂ္ဂမဂ္ဂေါဝ ဒဿိတော။

၄၁၇။ အနန္တရပစ္စယေ ပုရိမာ ပုရိမာတိ ဧကဘူမကာပိ နာနာဘူမကာပိ ကုသလာ ဧကတော ကတွာ ဝုတ္တာ။ အနုလောမံ ဂေါတြဘုဿ၊ အနုလောမံ ဝေါဒါနဿာတိ နာနာရမ္မဏဝသေန။ ဂေါတြဘု မဂ္ဂဿ၊ ဝေါဒါနံ မဂ္ဂဿာတိ နာနာဘူမိဝသေန။ ကုသလံ ဝုဋ္ဌာနဿာတိ ဧတ္ထ ပန ကုသလန္တိ တေဘူမကကုသလံ။ ဝုဋ္ဌာနန္တိ တေဘူမကဝိပါကံ။ တေဟိ ကုသလဇဝနဝီထိတော ဝုဋ္ဌဟန္တိ၊ တသ္မာ ဝုဋ္ဌာနန္တိ ဝုစ္စတိ။ တံ ဒုဝိဓံ ဟောတိ – တဒါရမ္မဏံ ဘဝင်္ဂဉ္စ။ တတ္ထ ကာမာဝစရကုသလဿ ဥဘယမ္ပိ ဝုဋ္ဌာနံ ဟောတိ၊ မဟဂ္ဂတဿ ဘဝင်္ဂမေဝ။ မဂ္ဂေါ ဖလဿာတိ ဣဒံ ယသ္မာ လောကုတ္တရဝိပါကံ ဇဝနဝီထိပရိယာပန္နတ္တာ ဝုဋ္ဌာနံ နာမ န ဟောတိ၊ တသ္မာ ဝိသုံ ဝုတ္တံ။ အနုလောမံ သေက္ခာယာတိ အသေက္ခာယ ကုသလံ အနန္တရံ န ဟောတိ၊ တသ္မာ ဝိဘာဂံ ကရောတိ။ ဖလသမာပတ္တိယာတိ သောတာပတ္တိဖလသကဒါဂါမိဖလအနာဂါမိဖလသမာပတ္တိယာပိ။ ဖလသမာပတ္တိယာတိ အနာဂါမိဖလသမာပတ္တိယာ။ အကုသလေ ဒုဝိဓမ္ပိ ဝုဋ္ဌာနံ လဗ္ဘတိ။ ဝိပါကာဗျာကတာ ကိရိယာဗျာကတာတိ ဧတ္ထ ဝိပါကာဗျာကတာ ဝိပါကာဗျာကတာနံယေဝ၊ ကိရိယာဗျာကတာ ကိရိယာဗျာကတာနံယေဝ ¶ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဘဝင်္ဂံ အာဝဇ္ဇနာယာတိအာဒိ ဝေါမိဿကဝသေန ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ကိရိယာတိ ကာမာဝစရကိရိယာ။ သာ ဒုဝိဓဿာပိ ¶ ဝုဋ္ဌာနဿ အနန္တရပစ္စယော ဟောတိ၊ မဟဂ္ဂတာ ဘဝင်္ဂဿေဝ။ ဣတိ ယေ ဟေဋ္ဌာ ပစ္စယဝိဘင်္ဂနိဒ္ဒေသေ ‘‘ပုရိမာ ပုရိမာ ကုသလာ ဓမ္မာ ပစ္ဆိမာနံ ပစ္ဆိမာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အနန္တရပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ အာရဘိတွာ ကုသလံ ကုသလဿ၊ ကုသလံ အဗျာကတဿ၊ အကုသလံ အကုသလဿ၊ အကုသလံ အဗျာကတဿ၊ အဗျာကတံ အဗျာကတဿ၊ အဗျာကတံ ကုသလဿ၊ အဗျာကတံ အကုသလဿာတိ သတ္တ ဝါရာ ဒဿိတာ၊ တေသံ ဝသေန ဣဓ သင်္ခေပတော အနန္တရပစ္စယော ဝိဘတ္တော။

ဝိတ္ထာရတော ပနေတ္ထ –

ဒသဓာ သတ္တရသဓာ၊ သမသဋ္ဌိဝိဓေန စ၊

ဗဟုဓာပိ စ နိဒ္ဒေသံ၊ သာဓုကံ ဥပလက္ခယေ။

အယဉှိ အနန္တရပစ္စယော န ကေဝလံ သတ္တဓာဝ နိဒ္ဒေသံ လဘတိ၊ ကုသလံ ပန ကုသလဿ ဝိပါကဿ၊ အကုသလံ အကုသလဿ ဝိပါကဿ၊ ဝိပါကံ ဝိပါကဿ ကိရိယဿ၊ ကိရိယံ ကုသလဿ အကုသလဿ ဝိပါကဿ ကိရိယဿာတိ ဧဝံ ဒသဓာပိ နိဒ္ဒေသံ လဘတိ။ န ကေဝလံ ဒသဓာယေဝ၊ ကုသလံ ပန ကုသလဿ ကုသလဝိပါကဿ အကုသလဝိပါကဿ၊ အကုသလံ အကုသလဿ အကုသလဝိပါကဿ ကုသလဝိပါကဿ၊ ကုသလဝိပါကံ ကုသလဝိပါကဿ အကုသလဝိပါကဿ ကိရိယဿ၊ အကုသလဝိပါကံ အကုသလဝိပါကဿ ကုသလဝိပါကဿ ကိရိယဿ၊ ကိရိယံ ကိရိယဿ ကုသလဿ အကုသလဿ ကုသလဝိပါကဿ အကုသလဝိပါကဿာတိ ဧဝံ သတ္တရသဓာ နိဒ္ဒေသံ လဘတိ။

န ကေဝလဉ္စ သတ္တရသဓာဝ သမသဋ္ဌိဝိဓေနာပိ နိဒ္ဒေသံ လဘတေဝ။ ကထံ? ကာမာဝစရကုသလဉှိ ဘူမိဘေဒေန စတုဗ္ဗိဓဿ ကုသလဿ အနန္တရပစ္စယော ဟောတိ၊ ရူပါဝစရာရူပါဝစရံ သကသကဘူမိကဿေဝါတိ ကုသလံ ကုသလဿ ဆဗ္ဗိဓေန အနန္တရပစ္စယော။ ကာမာဝစရကုသလံ ပန ကာမာဝစရကုသလဝိပါကဿ အကုသလဝိပါကဿ ရူပါဝစရဝိပါကဿ အရူပါဝစရဝိပါကဿ လောကုတ္တရဝိပါကဿ၊ ရူပါဝစရကုသလံ ရူပါဝစရဝိပါကဿ ကာမာဝစရကုသလဝိပါကဿ၊ အရူပါဝစရကုသလံ ကာမာဝစရကုသလဝိပါကဿ ရူပါဝစရအရူပါဝစရလောကုတ္တရဝိပါကဿ၊ လောကုတ္တရကုသလံ လောကုတ္တရဝိပါကဿာတိ ကုသလံ ဝိပါကဿ ဒွါဒသဝိဓေန ¶ အနန္တရပစ္စယော ¶ ။ အကုသလံ အကုသလဿ အကုသလဝိပါကဿ တေဘူမကကုသလဝိပါကဿာတိ ပဉ္စဝိဓေန အနန္တရပစ္စယော။

ကာမာဝစရကုသလဝိပါကံ ကာမာဝစရကုသလဝိပါကဿ အကုသလဝိပါကဿ ရူပါဝစရဝိပါကဿ အရူပါဝစရဝိပါကဿာတိ ကာမာဝစရကုသလဝိပါကံ ဝိပါကဿ စတုဗ္ဗိဓေန အနန္တရပစ္စယော။ ရူပါဝစရဝိပါကံ တေဘူမကကုသလဝိပါကဿာတိ တိဝိဓေန အနန္တရပစ္စယော။ အရူပါဝစရဝိပါကံ အရူပါဝစရဝိပါကဿ ကာမာဝစရကုသလဝိပါကဿာတိ ဒုဝိဓေန အနန္တရပစ္စယော။ လောကုတ္တရဝိပါကံ စတုဘူမကကုသလဝိပါကဿာတိ စတုဗ္ဗိဓေန အနန္တရပစ္စယော။ ဧဝံ ကုသလဝိပါကံ ဝိပါကဿ တေရသဓာပိ အနန္တရပစ္စယော။ အကုသလဝိပါကံ အကုသလဝိပါကဿ ကာမာဝစရကုသလဝိပါကဿာတိ ဒုဝိဓေန အနန္တရပစ္စယော။ ဧဝံ သဗ္ဗထာပိ ဝိပါကံ ဝိပါကဿ ပဉ္စဒသဝိဓေန အနန္တရပစ္စယော။ ကာမာဝစရကုသလဝိပါကံ ပန ကာမာဝစရကိရိယဿ၊ တထာ အကုသလဝိပါကံ၊ တထာ ရူပါဝစရဝိပါကံ၊ တထာ အရူပါဝစရဝိပါကဉ္စာတိ ဝိပါကံ ကိရိယဿ စ စတုဗ္ဗိဓေန အနန္တရပစ္စယော။

ကာမာဝစရကိရိယံ တေဘူမကကိရိယဿ၊ ရူပါဝစရာရူပါဝစရကိရိယံ ရူပါဝစရာရူပါဝစရာနညေဝါတိ ကိရိယံ ကိရိယဿ ပဉ္စဝိဓေန အနန္တရပစ္စယော။ ကာမာဝစရကိရိယံ အကုသလဝိပါကဿ စေဝ စတုဘူမကကုသလဝိပါကဿ စ၊ ရူပါဝစရကိရိယံ ကာမာဝစရကုသလဝိပါကရူပါဝစရဝိပါကာနံ အရူပါဝစရကိရိယံ စတုဘူမကကုသလဝိပါကဿာပီတိ ကိရိယံ ဝိပါကဿ ဧကာဒသဝိဓေန အနန္တရပစ္စယော။ ကာမာဝစရကိရိယံ ပန ကာမာဝစရကုသလဿ အကုသလဿာတိ ကုသလာကုသလာနံ ဒုဝိဓေန အနန္တရပစ္စယော ဟောတိ။ ဧဝံ သမသဋ္ဌိဝိဓေနာပိ နိဒ္ဒေသံ လဘတိ။

န ကေဝလဉ္စ သမသဋ္ဌိဝိဓေနေဝ၊ ဗဟုဝိဓေနာပိ လဘတေဝ။ ကထံ? ကာမာဝစရပဌမမဟာကုသလစိတ္တံ တာဝ အတ္တနော၊ စတုန္နဉ္စ ရူပါဝစရကုသလာနံ ပါဒကယောဂေန သောဠသန္နံ သောမနဿလောကုတ္တရာနန္တိ ဧကဝီသတိယာ စ ကုသလာနံ၊ ဇဝနပရိယောသာနေ တဒါရမ္မဏဘဝင်္ဂဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနံ ဧကာဒသန္နံ ကာမာဝစရဝိပါကာနံ၊ ဘဝင်္ဂဝသေနေဝ ပဝတ္တာနံ ရူပါဝစရာရူပါဝစရဝိပါကာနံ၊ ဖလသမာပတ္တိဝသေန ပဝတ္တာနံ ဒွါဒသန္နံ လောကုတ္တရဝိပါကာနန္တိ ¶ ဧဝံ ဧကဝီသတိယာ ကုသလာနံ၊ ဒွတ္တိံသာယ ဝိပါကာနန္တိ တေပညာသာယ စိတ္တာနံ အနန္တရပစ္စယော ဟောတိ ¶ ။ တထာ ဒုတိယကုသလစိတ္တံ။ တတိယစတုတ္ထာနိ ပန ဌပေတွာ ဥပရိဘူမကကုသလာနိ စ လောကုတ္တရဝိပါကာနိ စ သေသဧကဝီသတိစိတ္တာနံ။ ပဉ္စမဆဋ္ဌာနိ အတ္တနော စ၊ နဝန္နဉ္စ ဥပရိဘူမကဥပေက္ခာကုသလာနံ၊ တေဝီသတိယာ စ ဝိပါကာနန္တိ တေတ္တိံသာယ။ သတ္တမအဋ္ဌမာနိ ဧကဝီသတိယာဝ။

ပဉ္စ ရူပါဝစရကုသလာနိ အတ္တနော အတ္တနော ပစ္ဆိမာနံ ရူပါဝစရကုသလာနံ၊ စတုန္နမ္ပိ ဉာဏသမ္ပယုတ္တမဟာဝိပါကာနံ၊ ပဉ္စန္နံ ရူပါဝစရဝိပါကာနဉ္စာတိ ဒသန္နံ။ ဧတေနေဝ စ နယေန အရူပါဝစရကုသလေသု ပဌမံ အတ္တနော ဝိပါကေန သဒ္ဓိံ ဧကာဒသန္နံ၊ ဒုတိယံ ဒွါဒသန္နံ၊ တတိယံ တေရသန္နံ၊ စတုတ္ထံ စုဒ္ဒသန္နံ ဖလသမာပတ္တိယာ စာတိ ပန္နရသန္နံ လောကုတ္တရကုသလံ အတ္တနော အတ္တနော ဝိပါကဿေဝ။ အဋ္ဌသု လောဘသဟဂတေသု ဧကေကံ အကုသလံ ဧကာဒသန္နံ ကာမာဝစရဝိပါကမနောဝိညာဏဓာတူနံ နဝန္နံ၊ မဟဂ္ဂတဝိပါကာနံ အတ္တနော အတ္တနော ပစ္ဆိမဿ စာတိ ဧကဝီသတိယာ။ ဒွေ ဒေါမနဿသဟဂတာနိ ဥပေက္ခာသဟဂတာနံ ဆန္နံ ကာမာဝစရဝိပါကမနောဝိညာဏဓာတူနံ အတ္တနော ပစ္ဆိမဿ စာတိ သတ္တန္နံ။ ဝိစိကိစ္ဆုဒ္ဓစ္စသဟဂတဒွယံ သောမနဿသဟဂတာဟေတုကဝိပါကေန သဒ္ဓိံ ဧကာဒသန္နံ ကာမာဝစရဝိပါကမနောဝိညာဏဓာတူနံ နဝန္နံ ရူပါဝစရာရူပါဝစရဝိပါကာနံ အတ္တနော ပစ္ဆိမဿ စာတိ ဧကဝီသတိယာ။

ကုသလဝိပါကပဉ္စဝိညာဏာ ကုသလဝိပါကမနောဓာတုယာ၊ မနောဓာတု ဒွိန္နံ ဝိပါကမနောဝိညာဏဓာတူနံ။ တာသု ဒွီသု သောမနဿသဟဂတာ ဒသန္နံ ဝိပါကမနောဝိညာဏဓာတူနံ ဘဝင်္ဂဘူတာနံ တဒါရမ္မဏကာလေ အတ္တနော ပစ္ဆိမဿ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနကိရိယဿ စာတိ ဒွါဒသန္နံ။ ဥပေက္ခာသဟဂတာဟေတုကမနောဝိညာဏဓာတု ပန အာဝဇ္ဇနမနောဓာတုယာ ဒွိဋ္ဌာနိကာယ အာဝဇ္ဇနမနောဝိညာဏဓာတုယာ ဒသန္နဉ္စ ဝိပါကမနောဝိညာဏဓာတူနန္တိ ဒွါဒသန္နမေဝ။ တိဟေတုကမဟာဝိပါကာ သောမနဿသဟဂတာဟေတုကဝဇ္ဇာနံ ဒသန္နမ္ပိ ကာမာဝစရဝိပါကမနောဝိညာဏဓာတူနံ ရူပါဝစရာရူပါဝစရဝိပါကာနံ အာဝဇ္ဇနဒွယဿ စာတိ ဧကဝီသတိယာ၊ ဒုဟေတုကဝိပါကာ ဌပေတွာ မဟဂ္ဂတဝိပါကေ သေသာနံ ဒွါဒသန္နံ။ ပဉ္စ ရူပါဝစရဝိပါကာ တေဘူမကကုသလဝိပါကသဟေတုကပဋိသန္ဓိစိတ္တာနံ သတ္တရသန္နံ ¶ အာဝဇ္ဇနဒွယဿ စာတိ ဧကူနဝီသတိယာ။ အရူပါဝစရဝိပါကေသု ပဌမံ ကာမာဝစရကုသလဝိပါကတိဟေတုကပဋိသန္ဓိစိတ္တာနံ၊ စတုန္နံ အရူပါဝစရဝိပါကစိတ္တာနံ စတုန္နံ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနဿ စာတိ နဝန္နံ။ ဒုတိယံ ဟေဋ္ဌိမဝိပါကံ ဝဇ္ဇေတွာ အဋ္ဌန္နံ၊ တတိယံ ဒွေ ဟေဋ္ဌိမာနိ ¶ ဝဇ္ဇေတွာ သတ္တန္နံ၊ စတုတ္ထံ တီဏိ ဟေဋ္ဌိမာနိ ဝဇ္ဇေတွာ ဆန္နံ စတ္တာရိ လောကုတ္တရဝိပါကာနိ တိဟေတုကဝိပါကာနံ တေရသန္နံ အတ္တနော အတ္တနော ပစ္ဆိမဿ စာတိ စုဒ္ဒသန္နံ။

အကုသလဝိပါကပဉ္စဝိညာဏာ အကုသလဝိပါကမနောဓာတုယာ၊ မနောဓာတု အကုသလဝိပါကာဟေတုကမနောဝိညာဏဓာတုယာ။ သာ တဒါရမ္မဏကာလေ အတ္တနော ပစ္ဆိမဿ စုတိကာလေ ပဋိသန္ဓိဝသေန ဘဝင်္ဂဝသေန စ ပဝတ္တာနံ ဣတရေသမ္ပိ နဝန္နံ ကာမာဝစရဝိပါကာနံ ဥပေက္ခာသဟဂတာနံ ဒွိန္နံ ပရိတ္တကိရိယာနဉ္စာတိ ဒွါဒသန္နံ။ ကိရိယမနောဓာတု ဒသန္နံ ဝိညာဏာနံ ဟသိတုပ္ပာဒကိရိယာ ပဉ္စဝေါကာရေ ဘဝင်္ဂဝသေန ပဝတ္တာနံ နဝန္နံ တိဟေတုကဝိပါကာနံ၊ တဒါရမ္မဏဝသေန ပဝတ္တာနံ ပဉ္စန္နံ သောမနဿသဟဂတဝိပါကာနံ အတ္တနော ပစ္ဆိမဿ စာတိ အဂ္ဂဟိတဂ္ဂဟဏေန တေရသန္နံ။ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနကိရိယာ ဌပေတွာ ကိရိယမနောဓာတုံ ဒသန္နံ ကာမာဝစရကိရိယာနံ၊ ကာမာဝစရကုသလာကုသလာနံ ပဉ္စဝေါကာရေ ဘဝင်္ဂဝသေန ပဝတ္တာနံ ပန္နရသန္နံ ဝိပါကစိတ္တာနဉ္စာတိ ပဉ္စစတ္တာလီသာယ။

ကာမာဝစရတိဟေတုကသောမနဿသဟဂတကိရိယဒွယံ ဘဝင်္ဂဝသေန ပဝတ္တာနံ တေရသန္နံ တိဟေတုကဝိပါကာနံ တဒါရမ္မဏဝသေန ပဉ္စန္နံ သောမနဿသဟဂတဝိပါကာနံ ပရိကမ္မဝသေန ပဝတ္တမာနာနံ စတုန္နံ ရူပါဝစရကိရိယာနံ အရဟတ္တဖလသမာပတ္တိယာ အတ္တနော ပစ္ဆိမဿ စာတိ အဂ္ဂဟိတဂ္ဂဟဏေန ဒွါဝီသတိယာ ဒုဟေတုကသောမနဿသဟဂတကိရိယဒွယံ ယထာဝုတ္တာနံ တေရသန္နံ ဘဝင်္ဂစိတ္တာနံ ပဉ္စန္နံ တဒါရမ္မဏာနံ အတ္တနော ပစ္ဆိမဿ စာတိ အဂ္ဂဟိတဂ္ဂဟဏေန သတ္တရသန္နံ။ ကာမာဝစရတိဟေတုကဥပေက္ခာသဟဂတကိရိယဒွယံ တေသံယေဝ တေရသန္နံ ဘဝင်္ဂါနံ၊ တဒါရမ္မဏဝသေန ပဝတ္တာနံ ဆန္နံ ဥပေက္ခာသဟဂတဝိပါကာနံ၊ ပရိကမ္မဝသေန ပဝတ္တာနံ ဧကိဿာ ရူပါဝစရကိရိယာယ စတုန္နံ အရူပါဝစရကိရိယာနံ အရဟတ္တဖလသမာပတ္တိယာ အတ္တနော ပစ္ဆိမဿ စာတိ အဂ္ဂဟိတဂ္ဂဟဏေန စတုဝီသတိယာ။ ဒုဟေတုကဥပေက္ခာသဟဂတကိရိယဒွယံ တေသံယေဝ တေရသန္နံ ဘဝင်္ဂါနံ ¶ ဆန္နံ တဒါရမ္မဏာနံ အတ္တနော ပစ္ဆိမဿ စာတိ အဂ္ဂဟိတဂ္ဂဟဏေန အဋ္ဌာရသန္နံ။ ရူပါဝစရကိရိယေသု ဧကေကံ နဝန္နံ ပဉ္စဝေါကာရေ တိဟေတုကဘဝင်္ဂါနံ အတ္တနော ပစ္ဆိမဿ စာတိ ဒသန္နံ။ အရူပါဝစရကိရိယေသု ပဌမံ ပဉ္စဝေါကာရေ နဝန္နံ ဘဝင်္ဂါနံ၊ စတုဝေါကာရေ ဧကဿ အတ္တနော ပစ္ဆိမဿ စာတိ ဧကာဒသန္နံ။ ဒုတိယံ စတုဝေါကာရေ ဒွေ ဘဝင်္ဂါနိ လဘတိ။ တတိယံ တီဏိ၊ စတုတ္ထံ စတ္တာရိ ဖလသမာပတ္တိဉ္စာတိ တေသု ဧကေကံ ယထာပဋိပါဋိယာ ဧကာဒသန္နံ ဒွါဒသန္နံ တေရသန္နံ ပဉ္စဒသန္နဉ္စ အနန္တရပစ္စယော ဟောတိ။ ဧဝံ ဗဟုဝိဓေနာပိ နိဒ္ဒေသံ လဘတိ။ တေန ဝုတ္တံ –

‘‘ဒသဓာ ¶ သတ္တရသဓာ၊ သမသဋ္ဌိဝိဓေန စ၊

ဗဟုဓာပိ စ နိဒ္ဒေသံ၊ သာဓုကံ ဥပလက္ခယေ’’တိ။

သမနန္တရပစ္စယာဒယော ဥတ္တာနတ္ထာယေဝ။

၄၂၃။ ဥပနိဿယေ သဒ္ဓံ ဥပနိဿာယာတိ ကမ္မကမ္မဖလဣဓလောကပရလောကာဒီသု သဒ္ဓံ ဥပနိဿယံ ကတွာ။ ယထာ ဟိ ပုရိသော ဟေဋ္ဌာပထဝိယံ ဥဒကံ အတ္ထီတိ သဒ္ဒဟိတွာ ပထဝိံ ခနတိ၊ ဧဝံ သဒ္ဓါ ကုလပုတ္တော ဒါနာဒီနံ ဖလဉ္စ အာနိသံသဉ္စ သဒ္ဒဟိတွာ ဒါနာဒီနိ ပဝတ္တေတိ။ တသ္မာ ‘‘သဒ္ဓံ ဥပနိဿာယာ’’တိ ဝုတ္တံ။

သီလံ ဥပနိဿာယာတိအာဒီသုပိ ဣမေ သီလာဒယော ဓမ္မေ ဥပနိဿယံ ကတွာတိ အတ္ထော။ သီလဝါ ဟိ သီလာနုဘာဝေသု သီလာနိသံသေသု စ ကုသလော သီလံ ဥပနိဿာယ သီလဝန္တာနံ ဒါနံ ဒေတိ၊ ဥပရူပရိ သီလံ သမာဒိယတိ သုပရိသုဒ္ဓံ အခဏ္ဍံ၊ စာတုဒ္ဒသီအာဒီသု ပက္ခဒိဝသေသု ဥပေါသထကမ္မံ ကရောတိ၊ သီလသမ္ပဒံ နိဿာယ ဈာနာဒီနိ ဥပ္ပာဒေတိ။ ဗဟုဿုတောပိ ဒါနာဒိပုညကိရိယာယတ္တာ သဗ္ဗသမ္ပတ္တိယော ဒါနာဒီနဉ္စ သင်္ကိလေသဝေါဒါနာဒိဘေဒံ သုတမယာယ ပညာယ ပဋိဝိဇ္ဈိတွာ ဌိတော သုတံ ဥပနိဿာယ ဒါနာဒီနိ ပဝတ္တေတိ။ စာဂဝါပိ စာဂါဓိမုတ္တော အတ္တနော စာဂသမ္ပဒံ ဥပနိဿာယ ဒါနံ ဒေတိ၊ သီလဝန္တော ဟုတွာ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလန္တိ သီလံ သမာဒိယတိ၊ ဥပေါသထကမ္မံ ကရောတိ၊ တာယ ပဋိပတ္တိယာ ပရိသုဒ္ဓစိတ္တော ဈာနာဒီနိ ဥပ္ပာဒေတိ။ ပညဝါပိ ဣဓလောကပရလောကဟိတဉ္စေဝ လောကသမတိက္ကမနုပါယဉ္စ ဥပပရိက္ခန္တော ‘‘သက္ကာ ဣမာယ ပဋိပတ္တိယာ ဣဓလောကဟိတမ္ပိ ပရလောကဟိတမ္ပိ လောကသမတိက္ကမနူပါယဉ္စ သမ္ပာဒေတု’’န္တိ ပညံ ဥပနိဿာယ ဒါနာဒီနိ ပဝတ္တေတိ။ ယသ္မာ ပန န ကေဝလံ ¶ သဒ္ဓါဒယော ဒါနာဒီနံယေဝ ဥပနိဿယာ၊ အတ္တနော အပရဘာဂေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနံ သဒ္ဓါဒီနမ္ပိ ဥပနိဿယာ ဧဝ၊ တသ္မာ သဒ္ဓါ သီလံ သုတံ စာဂေါ ပညာ သဒ္ဓါယ သီလဿ သုတဿ စာဂဿ ပညာယာတိ ဝုတ္တံ။

ပရိကမ္မန္တိ အနန္တရံ အဂ္ဂဟေတွာ ပုဗ္ဗဘာဂေ ပရိကမ္မံ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ယထာကမ္မူပဂဉာဏဿ အနာဂတံသဉာဏဿာတိ ဣမေသံ ဒွိန္နံ ဒိဗ္ဗစက္ခုပရိကမ္မမေဝ၊ ပရိကမ္မံ ဝိသုံ နတ္ထိ။ ဒိဗ္ဗစက္ခုဿေဝ ပရိဘဏ္ဍဉာဏာနိ ဧတာနိ၊ တသ္မိံ ဣဇ္ဈမာနေ ဣဇ္ဈန္တိ ဧဝံ သန္တေပိ တဒဓိမုတ္တတာယ သဟိတံ ဒိဗ္ဗစက္ခုပရိကမ္မံ တေသံ ပရိကမ္မန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ န ဟိ ဧတာနိ သဗ္ဗေသံ ¶ ဒိဗ္ဗစက္ခုကာနံ သမဂတိကာနိ ဟောန္တိ။ တသ္မာ ဘဝိတဗ္ဗမေတ္ထ ပရိကမ္မဝိသေသေနာတိ။ ဒိဗ္ဗစက္ခု ဒိဗ္ဗာယ သောတဓာတုယာတိ ဒူရေ ရူပါနိ ဒိသွာ တေသံ သဒ္ဒံ သောတုကာမဿ ဒိဗ္ဗစက္ခု သောတဓာတုဝိသုဒ္ဓိယာ ဥပနိဿယော ဟောတိ။ တေသံ ပန သဒ္ဒံ သုတွာ တတ္ထ ဂန္တုကာမတာဒိဝသေန ဒိဗ္ဗသောတဓာတု ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏဿ ဥပနိဿယော ဟောတိ။ ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ တဿ တဿ ဥပကာရကဘာဝဝသေန ဥပနိဿယပစ္စယတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

မဂ္ဂံ ဥပနိဿာယ အနုပ္ပန္နံ သမာပတ္တိန္တိ တေန တေန မဂ္ဂေန သိထိလီကတပါရိပန္ထကတ္တာ ပဟီနပါရိပန္ထကတ္တာ စ တံ တံ သမာပတ္တိံ ဥပ္ပာဒေန္တီတိ တေသံ မဂ္ဂေါ သမာပတ္တိယာ ဥပနိဿယော ဟောတိ။ ဝိပဿန္တီတိ ဥပရူပရိမဂ္ဂတ္ထာယ ဝိပဿန္တိ။ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါယာတိအာဒိ ပဋိသမ္ဘိဒါနံ မဂ္ဂပဋိလာဘေနေဝ ဣဇ္ဈနတော ဝုတ္တံ။ ဧဝံဣဒ္ဓါနဉ္စ ပနေတာသံ ပစ္ဆာ တေသု တေသု အာရမ္မဏေသု ပဝတ္တိယာ မဂ္ဂေါဝ ဥပနိဿယော နာမ ဟောတိ။

သဒ္ဓံ ဥပနိဿာယ မာနံ ဇပ္ပေတီတိ အဟမသ္မိ သဒ္ဓါ ပသန္နောတိ မာနံ ပဝတ္တေတိ။ ဒိဋ္ဌိံ ဂဏှာတီတိ တသ္မိံ တသ္မိံ ဝစနေ သဒ္ဓါဝသေနေဝ ဂန္တွာ ပညာယ အတ္ထံ အနုပပရိက္ခန္တော ‘‘အတ္ထိ ပုဂ္ဂလော’’တိအာဒိဝသေန ဒိဋ္ဌိံ ဂဏှာတိ။ သီလံ သုတံ စာဂံ ပညန္တိ အဟမသ္မိ သီလဝါ သုတဝါ စာဂီ ပညာသမ္ပန္နောတိ မာနံ ဇပ္ပေတိ။ သီလသုတစာဂပညာသု ပန မာနမညနံ ဝိယ ဒိဋ္ဌိမညနံ ဥပ္ပာဒေန္တော ဒိဋ္ဌိံ ဂဏှာတိ။ ရာဂဿာတိအာဒီသု သဒ္ဓါဒိသမ္ပဒံ ဥပနိဿာယ အတ္တုက္ကံသနကာလေ တေသု ဧကေကော ဓမ္မော ရာဂဿ၊ ပရဝမ္ဘနကာလေ ဒေါသဿ၊ ဥဘယေန သမ္ပယုတ္တဿ မောဟဿ၊ ဝုတ္တပ္ပကာရာနံ မာနဒိဋ္ဌီနံ၊ သဒ္ဓါဒိသမ္ပဒံ ဥပနိဿာယ ဘဝဘောဂသမ္ပတ္တိပတ္ထနာယ ဥပနိဿယော ဟောတိ။ ဧဝမေတ္ထ ¶ လောကိယကုသလညေဝ ဒဿိတံ။ လောကုတ္တရံ ပန သန္တံ ပဏီတံ ဥတ္တမံ အကုသလဝိဒ္ဓံသနံ။ တသ္မာ စန္ဒော ဝိယ အန္ဓကာရတမာနံ န အကုသလဿ ဥပနိဿယော ဟောတီတိ န ဂဟိတံ။

အာတာပေတီတိအာဒိ ကာယိကဒုက္ခဝသေန အဗျာကတဓမ္မဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ သဒ္ဓါ ဟိ သဒ္ဓံ နိဿာယ အတိသီတံ အတိဥဏှန္တိ အနောသက္ကိတွာ နာနပ္ပကာရာနိ နဝကမ္မဝေယျာဝစ္စာဒီနိ ကရောန္တော အတ္တာနံ အာတာပေတိ ပရိတာပေတိ၊ ဘောဂံ ဥပ္ပာဒေတွာ ပုညာနိ ကရိဿာမီတိ ပရိယေဋ္ဌိမူလကံ ဒုက္ခံ ပစ္စနုဘောတိ။ သီလဝါပိ သီလာနုရက္ခဏတ္ထံ အဗ္ဘောကာသိကတ္တာဒိဝသေန အတ္တာနံ အာတာပေတိ ပရိတာပေတိ၊ ပိဏ္ဍစာရိကတ္တာဒိဝသေန ပရိယေဋ္ဌိမူလကံ ဒုက္ခံ ပစ္စနုဘောတိ။ သုတဝါပိ ¶ ဗာဟုဿစ္စာနုရူပံ ပဋိပတ္တိံ ပဋိပဇ္ဇိဿာမီတိ ဝုတ္တနယေနေဝ ပဋိပဇ္ဇန္တော အတ္တာနံ အာတာပေတိ ပရိတာပေတိ၊ ပရိယေဋ္ဌိမူလကံ ဒုက္ခံ ပစ္စနုဘောတိ။ စာဂဝါပိ စာဂါဓိမုတ္တတာယ အတ္တနော ယာပနမတ္တေပိ ပစ္စယေ အနဝသေသေတွာ ပရိစ္စဇန္တော၊ အင်္ဂါဒိပရိစ္စာဂံ ဝါ ပန ကရောန္တော အတ္တာနံ အာတာပေတိ ပရိတာပေတိ၊ ပရိစ္စဇိတဗ္ဗဿ ဝတ္ထုနော ဥပ္ပာဒနတ္ထံ ပရိယေဋ္ဌိမူလကံ ဒုက္ခံ ပစ္စနုဘောတိ။ ပညဝါပိ ဥပရူပရိ ပညံ ဝဍ္ဎေဿာမီတိ သပ္ပညတံ နိဿာယ သီတုဏှာဒီနိ အဂဏေတွာ သဇ္ဈာယမနသိကာရေသု ယောဂံ ကရောန္တော အတ္တာနံ အာတာပေတိ ပရိတာပေတိ၊ မိစ္ဆာဇီဝေ အာဒီနဝံ သမ္မာဇီဝေ စ အာနိသံသံ ဒိသွာ မိစ္ဆာဇီဝံ ပဟာယ ပရိသုဒ္ဓေန အာဇီဝေန ဇီဝိတဝုတ္တိံ ပရိယေသန္တော ပရိယေဋ္ဌိမူလကံ ဒုက္ခံ ပစ္စနုဘောတိ။

ကာယိကဿ သုခဿာတိ သဒ္ဓါဒိသမ္ပတ္တိံ ဥပနိဿာယ ဥပ္ပန္နာနိ သုခေါပကရဏာနိ ပရိဘုဉ္ဇနကာလေ သဒ္ဓါဒိသမုဋ္ဌာနပဏီတရူပဖုဋကာယဿ စ တေသံ ဝသေန အဝိပ္ပဋိသာရမူလကပါမောဇ္ဇပီတိသမုဋ္ဌာနရူပဖုဋကာယဿ စ သုခုပ္ပတ္တိကာလေ တေသံ ကဋတ္တာ ဥပ္ပန္နဝိပါကသုခကာလေ စ ကာယိကဿ သုခဿ၊ ဝုတ္တနယေနေဝ ဒုက္ခုပ္ပတ္တိကာလေ သဒ္ဓါဒိဂုဏသမ္ပတ္တိံ အသဟမာနေဟိ ပယုတ္တဝဓဗန္ဓနာဒိကာလေ စ ကာယိကဿ ဒုက္ခဿ၊ သဒ္ဓါဒယော ဥပနိဿာယ ပဝတ္တိတဖလသမာပတ္တိကာလေ ပန ဖလသမာပတ္တိယာ ဧတေသု ဧကေကော ဥပနိဿယပစ္စယေန ပစ္စယော ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကုသလံ ကမ္မန္တိ ကုသလစေတနာ အတ္တနော ဝိပါကဿ ဥပနိဿယပစ္စယော၊ သာ ပန ဗလဝစေတနာဝ လဗ္ဘတိ၊ န ဒုဗ္ဗလာ။ တတြိဒံ ဝတ္ထု – ဧကာ ကိရ ဣတ္ထီ ဥဗ္ဗန္ဓိတုကာမာ ရုက္ခေ ရဇ္ဇုံ လဂ္ဂေတွာ သံဝိဓာတဗ္ဗံ သံဝိဒဟတိ။ အထေကော စောရော ¶ ရတ္တိဘာဂေ တံ ဂေဟံ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘ဣမာယ ရဇ္ဇုယာ ကိဉ္စိဒေဝ ဗန္ဓိတွာ ဟရိဿာမီ’’တိ သတ္ထေန ဆိန္ဒိတုံ ဥပဂတော။ အထ သာ ရဇ္ဇု အာသီဝိသော ဟုတွာ သုသူတိ အကာသိ။ စောရော ဘီတော အပသက္ကိ။ ဣတ္ထီ အတ္တနော နိဝေသနာ နိက္ခမိတွာ ရဇ္ဇုပါသေ ဂီဝံ ပဋိမုဉ္စိတွာ ဥဗ္ဗန္ဓာ ကာလမကာသိ။ ဧဝံ ဗလဝစေတနာ အန္တရာယေ နိဝါရေတွာ အတ္တနော ဝိပါကဿ ဥပနိဿယော ဟောတိ။ န ပနေတံ ဧကန္တတော ဂဟေတဗ္ဗံ။ ကတောကာသဉှိ ကမ္မံ ဧဝ ဝိပါကဿ အန္တရာယံ ပဋိဗာဟိတွာ ဝိပစ္စတိ၊ ဝိပါကဇနကံ ပန ကမ္မံ ဝိပါကဿ ဥပနိဿယပစ္စယော န ဟောတီတိ န ဝတ္တဗ္ဗံ။ ကမ္မန္တိ ဧတ္ထ စတုဘူမကမ္ပိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယံ ပန ပရတော ‘‘မဂ္ဂေါ ဖလသမာပတ္တိယာ’’တိ ဝုတ္တံ၊ တံ အစေတနာဝသေန။ တေနေတံ ဒီပေတိ – ယော ကောစိ ဝိပါကဇနကော ဓမ္မော၊ သော အတ္တနော ဝိပါကဿ ဥပနိဿယပစ္စယော ဟောတီတိ။

ရာဂံ ¶ ဥပနိဿာယ ပါဏံ ဟနတီတိ ယသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ သာရတ္တော ဟောတိ၊ တသ္မိံ ဝါ ဝိရုဒ္ဓံ၊ တဿ ဝါ အတ္ထာယ ပါဏံ ဟနတိ။ အဒိန္နာဒါနာဒီသုပိ ဧတေနေဝုပါယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ သန္ဓိံ ဆိန္ဒတီတိ အဒိန္နာဒါနဝသေန ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သန္ဓိန္တိ ဂေဟသန္ဓိံ။ နိလ္လောပံ ဟရတီတိ နိလီယိတွာ ဟရတိ။ ဧကာဂါရိကံ ကရောတီတိ ဗဟူဟိ သဒ္ဓိံ ဧကမေဝ ဂေဟံ ပရိဝါရေတွာ ဝိလုမ္ပတိ။ ပရိပန္ထေ တိဋ္ဌတီတိ ပန္ထဒူဟနကမ္မံ ကရောတိ။ ဒေါသံ ဥပနိဿာယာတိအာဒီသု ‘‘အနတ္ထံ မေ အစရီ’’တိအာဒိဝသေန ဥပ္ပန္နံ ဒေါသံ ဥပနိဿယံ ကတွာ။ မောဟံ ဥပနိဿာယာတိ ပါဏာတိပါတာဒီသု အာဒီနဝပဋိစ္ဆာဒကံ မောဟံ ဥပနိဿယံ ကတွာ။ မာနံ ဥပနိဿာယာတိ အဟံ ကိံ ဟနိတုံ န သက္ကောမိ၊ အာဒါတုံ န သက္ကောမီတိ မာနံ ဥပနိဿယံ ကတွာ။ ကေနစိ ဝါ ပန အဝညာတော ဟောတိ ပရိဘူတော ဟီဠိတော၊ တံ ဩမာနံ ဥပနိဿယံ ကတွာတိပိ အတ္ထော။ ဒိဋ္ဌိံ ဥပနိဿာယာတိ ယညာဒီသု ဗြာဟ္မဏာဒယော ဝိယ ပါဒသိကမိလက္ခုအာဒယော ဝိယ စ ဒိဋ္ဌိံ ဥပနိဿယံ ကတွာ။ ပတ္ထနံ ဥပနိဿာယာတိ ‘‘သစေ မေ ဣဒံ နာမ ဣဇ္ဈိဿတိ၊ ဧဝရူပံ တေ ဗလိကမ္မံ ကရိဿာမီတိ ဧဝံ ဒေဝတာယာစနသင်္ခတံ ဝါ၊ အသုကံ နာမ မေ ဃာတေတွာ ဒေဟိ၊ အသုကဿ သန္တကံ အာဟရ၊ ဧဟိ ဝါ မေ ဧတာနိ ကမ္မာနိ ကရောန္တဿ သဟာယော ဟောဟီ’’တိ ဧဝမာဒိံ ဝါ ပတ္ထနံ ဥပနိဿယံ ကတွာ။ ရာဂေါ ဒေါသော မောဟော မာနော ဒိဋ္ဌိ ပတ္ထနာ ရာဂဿာတိ။ ဧတ္ထ ¶ ရာဂေါ ရာဂဿာပိ ဥပနိဿယော ဟောတိ ဒေါသာဒီနမ္ပိ။ ဒေါသာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။

ပါဏာတိပါတော ပါဏာတိပါတဿာတိ ပါဏာတိပါတီ အသံဝရေ ဌိတတ္တာ အညမ္ပိ ပါဏံ ဟနတိ။ ယော ဝါ ဧတေန ဟတော၊ တဿ ဉာတိမိတ္တေဟိ ဥပဒ္ဒုတော တေသု အညမ္ပိ ဟနတိ။ ဧဝံ ပါဏာတိပါတော ပါဏာတိပါတဿ ဥပနိဿယပစ္စယေန ပစ္စယော။ ဘဏ္ဍသာမိကံ ပန ဂေါပကံ ဝါ ဃာတေတွာ ပရဘဏ္ဍဟရဏေ၊ သာမိကံ ဃာတေတွာ တဿ ဒါရာတိက္ကမေ၊ နာဟံ ဟနာမီတိ မုသာဘဏနေ၊ ကတဿ ပဋိစ္ဆာဒနတ္ထာယ အကတဿ ဝါ ကရဏတ္ထာယ ပေသုညံ ဥပသံဟာရေ၊ တေနေဝ နယေန ဖရုသဝါစာနိစ္ဆာရဏေ၊ သမ္ဖပ္ပလာပဘဏနေ၊ ပရံ ဟနိတွာ အဘိဇ္ဈာယိတဗ္ဗပရဝိတ္တူပကရဏာဘိဇ္ဈာယနေ၊ ယော တေန ဃာတိတော ဟောတိ၊ တဿ မိတ္တာမစ္စာ ဥစ္ဆိဇ္ဇန္တူတိအာဒိစိန္တနေ ‘‘ဧဝံ မေ ပါဏာတိပါတော နိဇ္ဇိဏ္ဏော ဘဝိဿတီ’’တိ ဒုက္ကရကာရိကာဒိဝသေန ဒိဋ္ဌိဂ္ဂဟဏကာလေ ပါဏာတိပါတော အဒိန္နာဒါနာဒီနမ္ပိ ဥပနိဿယော ဟောတိ။ ဣမိနာ ဥပါယေန အဒိန္နာဒါနာဒိမူလကေသုပိ စက္ကေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

မာတုဃာတိကမ္မံ မာတုဃာတိကမ္မဿာတိ အညံ မာတရံ ဟနန္တံ ဒိသွာ ‘‘ဝဋ္ဋတိ ဧဝံ ကာတု’’န္တိ ¶ အတ္တနော မာတရံ ဟနန္တဿ ဝါ၊ ဧကသ္မိံ ဘဝေ ဟန္တွာ အပရသ္မိမ္ပိ ဟနနဝသေန ဝါ၊ ဧကသ္မိံယေဝ ဘဝေ ‘‘ဂစ္ဆ၊ မေ မာတရံ ဟနာဟီ’’တိ ပုနပ္ပုနံ အာဏာပနဝသေန ဝါ၊ ဒွီဟိ ပဟာရေဟိ နိယတမရဏာယ ဒုတိယပဟာရဒါနဝသေန ဝါ မာတုဃာတိကမ္မံ မာတုဃာတိကမ္မဿ ဥပနိဿယော ဟောတိ။ သေသာနိပိ ယထာယောဂံ ဣမိနာဝ နယေန ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ယသ္မာ ပန ဗလဝါကုသလံ ဒုဗ္ဗလာကုသလဿ ဥပနိဿယော န ဟောတိ၊ တသ္မာ ကမ္မပထာနန္တရိယကမ္မဝသေနေဝ ဒေသနာ ကတာတိ ဝဒန္တိ။ တံ န ဧကန္တတော ဂဟေတဗ္ဗံ။ ပါဏာတိပါတာဒီနိ ဟိ ကတွာ ‘‘ကသ္မာ ဧဝမကာသီ’’တိ စောဒိယမာနော ကောပမတ္တကမ္ပိ ကရောတိ။ ဝိပ္ပဋိသာရီပိ ဟောတိ။ အပ္ပမတ္တကေပိ စ ကိလေသေ ဥပ္ပန္နေ တံ ဝဍ္ဎေတွာ ဝီတိက္ကမံ ကရောတိ။ တသ္မာ ဗလဝံ ဒုဗ္ဗလဿ ဒုဗ္ဗလဉ္စ ဗလဝဿာပိ ဥပနိဿယော ဟောတိယေဝ။ ယံ ပန ပစ္စယဝိဘင်္ဂဿ ဥဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာယံ ဝုတ္တံ ‘‘ဗလဝကာရဏဋ္ဌေန ဥပနိဿယော ဟောတီ’’တိ၊ တံ ကာရဏဘာဝဿေဝ ဗလဝတာယ ဝုတ္တံ၊ န ဥပနိဿယပစ္စယဓမ္မာနံ။ ကမ္မကိလေသာ ဟိ ဗလဝန္တောပိ ဒုဗ္ဗလာပိ ဗလဝကာရဏံ ဟောန္တိယေဝ။

ရာဂံ ¶ ဥပနိဿာယ ဒါနံ ဒေတီတိအာဒီသု အဟော ဝတာဟံ စာတုမဟာရာဇိကာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇေယျန္တိ ဥပပတ္တိဘဝေ ဝါ ဘောဂေသု ဝါ ရာဂံ ဥပနိဿာယ ဒါနံ ဒေတိ။ သီလသမာဒါနဥပေါသထကမ္မေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဈာနံ ပန ရာဂဝိက္ခမ္ဘနတ္ထာယ၊ ဝိပဿနံ ရာဂဿ ပဟာနတ္ထာယ၊ မဂ္ဂံ သမုစ္ဆေဒနတ္ထာယ ဥပ္ပာဒေန္တော ရာဂံ ဥပနိဿာယ ဥပ္ပာဒေတိ နာမ။ ဝီတရာဂဘာဝတ္ထာယ ပန အဘိညံ သမာပတ္တိဉ္စ ဥပ္ပာဒေန္တော ရာဂံ ဥပနိဿာယ ဥပ္ပာဒေတိ နာမ။ ဧတ္တာဝတာ ဟိ ဝီတရာဂေါ နာမ ဟောတိ။

သဒ္ဓါယာတိ ဒါနာဒိဝသေန ပဝတ္တသဒ္ဓါယ သီလာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ယထေဝ ဟိ ဒါနာဒိဝသေန သဒ္ဓါဒယော ဥပ္ပာဒေန္တော ရာဂံ ဥပနိဿာယ ဥပ္ပာဒေတိ နာမ၊ ဧဝံ ရာဂါဒယောပိ သဒ္ဓါဒီနံ ဥပနိဿယပစ္စယာ နာမ ဟောန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တဿ ပဋိဃာတတ္ထာယာတိ တဿ ပဋိဗာဟနတ္ထာယ၊ ဝိပါကောကာသဿ အနုပ္ပဒါနတ္ထာယာတိ အတ္ထော။ သပ္ပဋိဃာတေသု တာဝ ဧဝံ ဟောတု၊ ယာနိ ပန အပ္ပဋိဃာတာနိ အာနန္တရိယကမ္မာနိ၊ တေသု ‘‘တဿ ပဋိဃာတတ္ထာယာ’’တိ ကသ္မာ ဝုတ္တန္တိ? တဿ အဇ္ဈာသယဝသေန။ တပ္ပဋိဃာတတ္ထာယ ပဝတ္တေမီတိ ဟိဿ အဇ္ဈာသယော၊ တံ ဂဟေတွာ ဧဝံ ဝုတ္တံ။

ရာဂံ ဥပနိဿာယ အတ္တာနံ အာတာပေတီတိ ယတ္ထ ရတ္တော၊ တဿ ဒုက္ကရေန ပတ္တိံ သမ္ပဿန္တော ဧဝံ ¶ ကရောတီတိ သဗ္ဗံ ပုရိမနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ကာယိကဿ သုခဿာတိ ရာဂါဒိသမတိက္ကမဝသေန ကုသလံ ကတွာ ပဋိလဒ္ဓသုခဿ ဝါ ရာဂါဒိဝသေန အနာဒီနဝဒဿာဝိနော ကာမေ ပရိဘုဉ္ဇနဝသေန ဥပ္ပန္နသုခဿ ဝါ။ ဒုက္ခဿာတိ အာတာပနာဒိဝသေန ဥပ္ပန္နသုခဿ ဝါ ရာဂါဒိဟေတု ပဝတ္တဝဓဗန္ဓနာဒိဝသေန ဥပ္ပန္နဒုက္ခဿ ဝါ။ ဖလသမာပတ္တိယာတိ ရာဂါဒယော သမုစ္ဆိန္ဒိတွာ ဝါ ဥပ္ပာဒိတာယ တေဟိ ဝါ အဋ္ဋီယမာနေန သမာပန္နာယ။

ကာယိကံ သုခန္တိအာဒီသု သုခေ ဥပ္ပန္နေ တံ အဿာဒေတွာ ပုနပ္ပုနံ တထာရူပေဟေဝ ပစ္စယေဟိ တံ ဥပ္ပာဒေန္တဿ ပုရိမံ ပစ္ဆိမဿ ဥပနိဿယော ဟောတိ။ သီတာဒီသု ပန အဂ္ဂိသန္တာပနာဒီနိ အတိသေဝန္တဿ ပုဗ္ဗဘာဂေ သုခံ အပရဘာဂေ ဒုက္ခဿ၊ ‘‘သုခေါ ဝတိ မိဿာ ပရိဗ္ဗာဇိကာယ တရုဏာယ လောမသာယ ဗာဟာယ သမ္ဖဿော’’တိ ကာမေသု ပါတဗျတံ အာပဇ္ဇန္တဿ ဣဓ ကာယိကံ သုခံ နေရယိကဿ ကာယိကဒုက္ခဿ၊ အရောဂဘာဝေန ပန သုခိနော ဖလသမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇန္တဿ ကာယိကံ သုခံ ဖလသမာပတ္တိယာ ဥပနိဿယပစ္စယော ¶ ဟောတိ။ ဒုက္ခပဋိဃာတာယ ပန သုခံ သေဝန္တဿ ဒုက္ခပဋိဃာတာယ စ ဘဂဝတော ဝိယ အာဗာဓံ ဝိက္ခမ္ဘေတွာ ဖလသမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇန္တဿ ကာယိကဒုက္ခံ ကာယိကသုခဿ စေဝ ဖလသမာပတ္တိယာ စ၊ ဥပနိဿယပစ္စယော ဟောတိ။ ဥတုသပ္ပာယော သုခဿ စေဝ ဖလသမာပတ္တိယာ စ၊ အသပ္ပာယော ဒုက္ခဿ။ ဥတုအသပ္ပာယံ ဝါ အဘိဘဝိတွာ သမာပတ္တိသမုဋ္ဌိတရူပဝသေန ဥပ္ပန္နံ သုခံ အနုဘဝိတုကာမဿ အသပ္ပာယောပိ ဥတု ဖလသမာပတ္တိယာ ပစ္စယောဝ။ ဘောဇနသေနာသနေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ပုန ကာယိကံ သုခန္တိအာဒီနိ ကေဝလံ ဧကတော ဒဿိတာနိ။ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ပနေသံ ပစ္စယဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဖလသမာပတ္တိ ကာယိကဿ သုခဿာတိ သမာပတ္တိသမုဋ္ဌာနရူပဝသေန ဥပ္ပန္နဿ သုခဿ။ တံ ဟေသ သမာပတ္တိတော ဝုဋ္ဌာယ အနုဘဝတိ။

ကာယိကံ သုခံ ဥပနိဿာယ ဒါနန္တိအာဒီသု ‘‘အဟော ဝတ မေ ဣဒံ သုခံ န ပရိဟာယေယျာ’’တိ ပတ္တဿ ဝါ အပရိဟာယနဝသေန၊ ‘‘အဟော ဝတာဟံ အာယတိံ ဧဝရူပံ သုခံ ပါပုဏေယျ’’န္တိ အပ္ပတ္တဿ ဝါ ပတ္တိဝသေန၊ ဒုက္ခေပိ ‘‘အဟော ဝတ မေ ဒုက္ခံ ပရိဟာယေယျာ’’တိ ပတ္တဿ ပရိဟာယနဝသေန ဝါ၊ ‘‘အာယတိံ ဧဝရူပံ နုပ္ပဇ္ဇေယျာ’’တိ အနုပ္ပာဒပတ္ထနာဝသေန ဝါ သုခဒုက္ခာနံ ဥပနိဿယတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဥတုဘောဇနသေနာသနာနိ ဝုတ္တနယာနေဝ။ ပုန ကာယိကံ သုခန္တိအာဒီသု ယသ္မာ ‘‘သာဓု ခေါ၊ မာရိသ၊ မောဂ္ဂလ္လာန၊ ဗုဒ္ဓသရဏဂမနံ ဟောတီ’’တိ သုခပ္ပတ္တာနမ္ပိ၊ ‘‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ ဝတ၊ သော ဘဂဝါ၊ ယော ဧဝရူပဿ ဒုက္ခဿ ပရိညာယ ဓမ္မံ ဒေသေတီ’’တိ ¶ (ဥဒါ။ ၁၈) ဒုက္ခပ္ပတ္တာနမ္ပိ သဒ္ဓါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သုခဒုက္ခေဟိ စ သံယောဂဝိယောဂတ္ထာယ သီလာဒိပရိပူရဏံ ကရေယျ၊ တသ္မာ သုခဒုက္ခာနိ သဒ္ဓါဒီနံ ဥပနိဿယဘာဝေန ဒဿိတာနိ။ ဥတုအာဒီနိပိ ယထာယောဂံ ယောဇေတဗ္ဗာနိ။ ကာယိကံ သုခံ ဥပနိဿာယ ပါဏံ ဟနတီတိအာဒီသုပိ ဝုတ္တနယာနုသာရေနေဝ သုခါဒီနံ ဥပနိဿယတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ဣမသ္မိံ ပန ဥပနိဿယဘာဇနီယေ ကုသလော ကုသလဿ တိဝိဓေနာပိ ဥပနိဿယော၊ အကုသလဿ ဒုဝိဓေန၊ အဗျာကတဿ တိဝိဓေန။ အကုသလော အကုသလဿ တိဝိဓေန၊ ကုသလဿ ဧကဝိဓေန၊ အဗျာကတဿ ဒုဝိဓေန။ အဗျာကတောပိ အဗျာကတဿ တိဝိဓေန၊ တထာ ကုသလဿ၊ တထာ ¶ အကုသလဿာတိ။ ဧဝံ ကုသလော အဋ္ဌဝိဓေန၊ အကုသလော ဆဗ္ဗိဓေန၊ အဗျာကတော နဝဝိဓေနာတိ တေဝီသတိဝိဓေန ဥပနိဿယော ဘာဇိတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

၄၂၄။ ပုရေဇာတေ စက္ခာဒီနိ ဩဠာရိကဝသေန ဝုတ္တာနိ။ အာပေါဓာတုအာဒီနိပိ ပန ပုရေဇာတာရမ္မဏာနိ ဟောန္တိယေဝ။ ဝတ္ထု ပုရေဇာတံ စက္ခာယတနန္တိအာဒိ ယံ ဝတ္ထု ဟုတွာ ပုရေဇာတံ ဟောတိ၊ တံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။ ဝတ္ထု ဝိပါကာဗျာကတာနန္တိ ပဝတ္တိယံ ပုရေဇာတပစ္စယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။

၄၂၅။ ပစ္ဆာဇာတေ ဣမဿ ကာယဿာတိ စာတုမဟာဘူတိကကာယဿ။ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဥပတ္ထမ္ဘနဝသေန ပစ္ဆာဇာတော ဟုတွာ ပစ္စယော။ ဥပတ္ထမ္ဘကဋ္ဌေန ပစ္စယတ္တာယေဝ ဟေသ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယောတိ ဣမသ္မိံ ပဉှာဝါရေ အနုလောမတော အာဂတော။

၄၂၆။ အာသေဝနပစ္စယေ အနုလောမံ ဂေါတြဘုဿာတိအာဒီနံ ဝိသုံ ဂဟဏေ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ကာရဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

၄၂၇။ ကမ္မပစ္စယေ ကုသလာ စေတနာ သမ္ပယုတ္တကာနန္တိ ဧတ္ထ သဟဇာတနာနာက္ခဏိကဝိဘာဂဿ အဘာဝတော သဟဇာတာတိ န ဝုတ္တာ။ အဗျာကတဝိဿဇ္ဇနေ ပန သော ဝိဘာဂေါ အတ္ထိ၊ တသ္မာ တတ္ထ ဝုတ္တာ။ ပဋိသန္ဓိဂ္ဂဟဏံ ကဋတ္တာရူပါနံ ဝသေန ကတံ။ စေတနာ ဝတ္ထုဿာတိ ကိဉ္စာပိ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဝတ္ထုပတိဋ္ဌိတာ အရူပဓမ္မာ ဝတ္ထုပစ္စယာ ဝတ္တန္တိ၊ စေတနာ ပန ဝတ္ထုဿာပိ ပစ္စယောတိ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။

၄၂၈။ ဝိပါကပစ္စယေ ¶ ပဋိသန္ဓိဝါရေ ဣမိနာဝ နယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

၄၂၉-၄၃၈။ အာဟာရပစ္စယေ ဣမဿ ကာယဿာတိ ဣမသ္မိံ စတုသန္တတိဝသေန ပဝတ္တေ စာတုမဟာဘူတိကကာယေ အာဟာရသမုဋ္ဌာနဿ ဇနကဝသေန၊ သေသဿ ဥပတ္ထမ္ဘကဝသေန အာဟာရပစ္စယေန ပစ္စယော။ ဣန္ဒြိယပစ္စယာဒီသုပိ ပဋိသန္ဓိဝါရော ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

ပဉှာဝါရဝိဘင်္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ပဉှာဝါရဿ ဃဋနေ အနုလောမဂဏနာ

၄၃၉။ ဣဒါနေတ္ထ ¶ ယထာလဒ္ဓါနိ ဝိဿဇ္ဇနာနိ ဂဏနာဝသေန ဒဿေတုံ ဟေတုယာ သတ္တာတိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သတ္တာတိ ကုသလေန ကုသလံ၊ အဗျာကတံ၊ ကုသလာဗျာကတန္တိ တီဏိ။ တထာ အကုသလေန၊ အဗျာကတေန အဗျာကတမေဝါတိ ဧဝံ သတ္တ။ အာရမ္မဏေ နဝါတိ ဧကမူလကဧကာဝသာနာနိ နဝ။ အဓိပတိယာ ဒသာတိ ကုသလံ ကုသလဿ သဟဇာတတော စေဝ အာရမ္မဏတော စ၊ အကုသလဿ အာရမ္မဏတောဝ အဗျာကတဿ သဟဇာတတော စေဝ အာရမ္မဏတော စ၊ ကုသလာဗျာကတဿ သဟဇာတတောဝါတိ ကုသလမူလကာနိ စတ္တာရိ။ အကုသလံ အကုသလဿ သဟဇာတတော စေဝ အာရမ္မဏတော စ၊ အဗျာကတဿ သဟဇာတတောဝ တထာ အကုသလာဗျာကတဿာတိ အကုသလမူလကာနိ တီဏိ။ အဗျာကတော အဗျာကတဿ သဟဇာတတော စေဝ အာရမ္မဏတော စ၊ ကုသလဿ အာရမ္မဏတောဝ တထာ အကုသလဿာတိ အဗျာကတမူလကာနိ တီဏီတိ ဧဝံ ဒသ။ ဧတ္ထ ပန အာရမ္မဏာဓိပတိပိ သတ္တဓာ၊ သဟဇာတာဓိပတိပိ သတ္တဓာဝ လဗ္ဘတိ။

အနန္တရေ သတ္တာတိ ကုသလမူလကာနိ ဒွေ၊ တထာ အကုသလမူလကာနိ၊ အဗျာကတမူလကာနိ တီဏီတိ ဧဝံ သတ္တ။ သမနန္တရေပိ ဧတာနေဝ။ သဟဇာတေ နဝါတိ ကုသလမူလကာနိ တီဏိ၊ အကုသလမူလကာနိ တီဏိ၊ အဗျာကတမူလကံ ဧကံ၊ တထာ ကုသလာဗျာကတမူလကံ၊ အကုသလာဗျာကတမူလကဉ္စာတိ ဧဝံ နဝ။ အညမညေ တီဏီတိ ကုသလေန ကုသလံ၊ အကုသလေန အကုသလံ ¶ ၊ အဗျာကတေန အဗျာကတန္တိ ဧဝံ တီဏိ။ နိဿယေ တေရသာတိ သဟဇာတတောဝ ကုသလမူလကာနိ တီဏိ၊ တထာ အကုသလမူလကာနိ၊ တထာ အဗျာကတမူလကာနိ။ ဧတ္ထ ပန ပုရေဇာတမ္ပိ လဗ္ဘတိ။ အဗျာကတဉှိ အဗျာကတဿ သဟဇာတမ္ပိ ဟောတိ ပုရေဇာတမ္ပိ၊ ကုသလဿ ပုရေဇာတမေဝ တထာ အကုသလဿ။ ပုန ကုသလာဗျာကတော သဟဇာတပုရေဇာတတော ကုသလဿ၊ သဟဇာတတောဝ အဗျာကတဿ၊ တထာ အကုသလာဗျာကတောတိ ဧဝံ တေရသ။ ဥပနိဿယေ နဝါတိ ဧကမူလကေကာဝသာနာ နဝ။ တေသံ ဝိဘင်္ဂေ တေဝီသတိ ဘေဒါ ဒဿိတာ။ တေသု အာရမ္မဏူပနိဿယေ သတ္တ၊ အနန္တရူပနိဿယေ သတ္တ၊ ပကတူပနိဿယေ နဝ ဟောန္တိ။ ပုရေဇာတေ တီဏီတိ အဗျာကတော အဗျာကတဿ၊ ကုသလဿ၊ အကုသလဿာတိ ဧဝံ တီဏိ။

ပစ္ဆာဇာတေ ¶ တီဏီတိ ကုသလော အဗျာကတဿ၊ အကုသလော အဗျာကတဿ၊ အဗျာကတော အဗျာကတဿာတိ ဧဝံ တီဏိ။ အာသေဝနေ တီဏိ အညမညသဒိသာနိ။ ကမ္မေ သတ္တ ဟေတုသဒိသာနိ။ တတ္ထ ဒွီသု ဝိဿဇ္ဇနေသု နာနာက္ခဏိကကမ္မမ္ပိ အာဂတံ၊ ပဉ္စသု သဟဇာတမေဝ။ ဝိပါကေ ဧကံ အဗျာကတေန အဗျာကတံ။ အာဟာရဣန္ဒြိယဈာနမဂ္ဂေသု သတ္တ ဟေတုသဒိသာနေဝ။ ဣန္ဒြိယံ ပနေတ္ထ သဟဇာတပုရေဇာတဝသေန အာဂတံ။ သမ္ပယုတ္တေ တီဏိ အညမညသဒိသာနိ။ ဝိပ္ပယုတ္တေ ပဉ္စာတိ သဟဇာတပစ္ဆာဇာတတော ကုသလေန အဗျာကတံ၊ အကုသလေန အဗျာကတံ၊ သဟဇာတပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတတော အဗျာကတေန အဗျာကတံ၊ ဝတ္ထုပုရေဇာတတော အဗျာကတေန ကုသလံ၊ တထာ အကုသလန္တိ ဧကံ ကုသလမူလံ၊ ဧကံ အကုသလမူလံ၊ တီဏိ အဗျာကတမူလာနီတိ ဧဝံ ပဉ္စ။

အတ္ထိယာ တေရသာတိ သဟဇာတတော ကုသလေန ကုသလံ၊ သဟဇာတပစ္ဆာဇာတတော ကုသလေန အဗျာကတံ၊ သဟဇာတတောဝ ကုသလေန ကုသလာဗျာကတန္တိ ကုသလမူလာနိ တီဏိ၊ တထာ အကုသလမူလာနိ၊ သဟဇာတပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတာဟာရိန္ဒြိယတော ပန အဗျာကတေန အဗျာကတံ၊ ဝတ္ထာရမ္မဏပုရေဇာတတော အဗျာကတေန ကုသလံ၊ တထာ အကုသလံ၊ သဟဇာတပုရေဇာတတော ကုသလော စ အဗျာကတော စ အကုသလဿ၊ သွေဝ အဗျာကတဿ သဟဇာတပစ္ဆာဇာတအာဟာရိန္ဒြိယတော သဟဇာတပုရေဇာတတော စ ကုသလော စ အဗျာကတော စ ကုသလဿ၊ သွေဝ အဗျာကတဿ သဟဇာတပစ္ဆာဇာတအာဟာရိန္ဒြိယတောတိ ဧဝံ တေရသ။ နတ္ထိဝိဂတေသု သတ္တ အနန္တရသဒိသာနိ။ အဝိဂတေ တေရသ အတ္ထိသဒိသာနီတိ။ ဧဝမေတ္ထ သတ္တ ဂဏနပရိစ္ဆေဒါ ဧကံ တီဏိ ပဉ္စ သတ္တ နဝ ဒသ တေရသာတိ။ တေသု ဝိပါကဝသေန ဧကမေဝ ဧကကံ၊ အညမညပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတာသေဝနသမ္ပယုတ္တဝသေန ပဉ္စ တိကာ၊ ဝိပ္ပယုတ္တဝသေန ဧကမေဝ ပဉ္စကံ၊ ဟေတုအနန္တရသမနန္တရကမ္မအာဟာရိန္ဒြိယဈာနမဂ္ဂနတ္ထိဝိဂတဝသေန ¶ ဒသ သတ္တကာ၊ အာရမ္မဏသဟဇာတဥပနိဿယဝသေန တယော နဝကာ၊ အဓိပတိဝသေန ဧကံ ဒသကံ၊ နိဿယအတ္ထိအဝိဂတဝသေန တယော တေရသကာတိ ဧဝံ တသ္မိံ တသ္မိံ ပစ္စယေ နိဒ္ဒိဋ္ဌဝါရေ ဂဏနဝသေန သာဓုကံ သလ္လက္ခေတွာ တေသံ ဝသေန ဒုကတိကာဒီသု ပစ္စယသံသန္ဒနေ ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

၄၄၀။ ယေ ပန ပစ္စယာ ယေသံ ပစ္စယာနံ ဝိသဘာဂါ ဝါ ဝိရုဒ္ဓါ ဝါ ဟောန္တိ၊ တေ တေဟိ သဒ္ဓိံ န ယောဇေတဗ္ဗာ။ သေယျထိဒံ – ဟေတုပစ္စယဿ တာဝ အာရမ္မဏာနန္တရသမနန္တရူပနိဿယပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတကမ္မာသေဝနာဟာရဈာနနတ္ထိဝိဂတာ ¶ အဓိပတိပစ္စယေ စ ဌပေတွာ ဝီမံသံ သေသာဓိပတိနော ဝိသဘာဂါ၊ သဟဇာတာဒယော သဘာဂါ။ ကသ္မာ? တထာ ဘာဝါဘာဝတော။ ဟေတုပစ္စယော ဟိ ယေသံ ဟေတုပစ္စယော ဟောတိ၊ တေသံ သဟဇာတာဒိပစ္စယောပိ ဟောတိ၊ အာရမ္မဏာဒိပစ္စယော ပန န ဟောတီတိ အာရမ္မဏာဒယော တဿ ဝိသဘာဂါ နာမ။ တသ္မာ သော တေဟိ၊ တေ ဝါ တေန သဒ္ဓိံ၊ န ယောဇေတဗ္ဗာ။ ပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတသမ္ပယုတ္တဝိပ္ပယုတ္တအတ္ထိနတ္ထိဝိဂတာဝိဂတာ စ အညမညဝိရုဒ္ဓါ၊ တေပိ အညမညံ န ယောဇေတဗ္ဗာ။ တတ္ထ အယောဇနီယေ ဝဇ္ဇေတွာ ယောဇနီယေဟိ ယောဂေ ယေ ဝါရာ လဗ္ဘန္တိ၊ တေ သင်္ခေပတော ဒဿေတုံ ဟေတုပစ္စယာ အဓိပတိယာ စတ္တာရီတိအာဒိ ဝုတ္တံ။

တတ္ထ ကိဉ္စာပိ ဟေတုပစ္စယဿ အဓိပတိနာ သံသန္ဒနေ ဦနတရဂဏနဝသေန သတ္တဟိ ဝါရေဟိ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ယသ္မာ ပန အဓိပတီသု ဝီမံသာဝ ဟေတုပစ္စယော၊ န ဣတရေ၊ တသ္မာ ဝိသဘာဂေ ဝဇ္ဇေတွာ သဘာဂဝသေန ‘‘စတ္တာရီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တာနိ ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ – ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ ဓမ္မဿ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယော အဓိပတိပစ္စယေန ပစ္စယော၊ ကုသလာ ဝီမံသာ သမ္ပယုတ္တကာနံ ခန္ဓာနံ၊ ကုသလော ဓမ္မော အဗျာကတဿ ဓမ္မဿ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယော အဓိပတိပစ္စယေန ပစ္စယော၊ ကုသလာ ဝီမံသာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ ရူပါနံ၊ ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ စ အဗျာကတဿ စ ဓမ္မဿ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယော အဓိပတိပစ္စယေန ပစ္စယော၊ ကုသလာ ဝီမံသာ သမ္ပယုတ္တကာနံ ခန္ဓာနံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနံ၊ အဗျာကတော ဓမ္မော အဗျာကတဿ ဓမ္မဿ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယော အဓိပတိပစ္စယေန ပစ္စယော၊ ဝိပါကာဗျာကတာ ကိရိယာဗျာကတာ ဝီမံသာ သမ္ပယုတ္တကာနံ ခန္ဓာနံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနန္တိ။ ဧတ္ထ စ ဝိပါကာဗျာကတာ လောကုတ္တရတောဝ ဂဟေတဗ္ဗာ။ အာရမ္မဏပစ္စယအနန္တရပစ္စယာဒယော ပန ဝိသဘာဂတ္တာ န ယောဇိတာ။ ဣမိနာ ဥပါယေန သဗ္ဗတ္ထ လဗ္ဘမာနဉ္စ အလဗ္ဘမာနဉ္စ ဉတွာ လဗ္ဘမာနဝသေန ဝါရာ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗာ။

သဟဇာတေ ¶ သတ္တာတိ ဟေတုယာ လဒ္ဓါနေဝ။ အညမညေ တီဏီတိ သုဒ္ဓိကအညမညေ လဒ္ဓါနေဝ။ နိဿယေ သတ္တာတိ ဟေတုယာ လဒ္ဓါနေဝ။ ဝိပါကေ ဧကန္တိ သုဒ္ဓိကဝိပါကေ လဒ္ဓမေဝ။ ဣန္ဒြိယမဂ္ဂေသု စတ္တာရီတိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယာနေဝ ¶ ။ သမ္ပယုတ္တေ တီဏီတိ သုဒ္ဓိကသမ္ပယုတ္တေ လဒ္ဓါနေဝ။ ဝိပ္ပယုတ္တေ တီဏီတိ ကုသလာဒိစိတ္တသမုဋ္ဌာနံ ရူပံ ပစ္စယုပ္ပန္နံ ကတွာ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ အတ္ထိအဝိဂတေသု သတ္တာတိ ဟေတုယာ လဒ္ဓါနေဝ။

၄၄၁-၄၄၃။ ဧဝံ ယေဟိ အဓိပတိပစ္စယာဒီဟိ ဧကာဒသဟိ ပစ္စယေဟိ သဒ္ဓိံ ဟေတုပစ္စယော ယောဇနံ လဘတိ၊ တေသံ ဝသေန ဒုမူလကနယေ ဂဏနံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ တိမူလကာဒီသု တဿ ဒဿနတ္ထံ လက္ခဏံ ဌပေန္တော ဟေတုသဟဇာတနိဿယအတ္ထိအဝိဂတန္တိ သတ္တာတိအာဒိမာဟ။ ပေါတ္ထကေသု ပန နိဿဥပနိဿအဓိပါတိ ဧဝံ ပရိဟီနက္ခရာနိ ပစ္စယနာမာနိ လိခန္တိ၊ တံ သညာကရဏမတ္တဝသေန လိခိတံ။ တသ္မာ တာဒိသေသု ဌာနေသု ပရိပုဏ္ဏာ ပါဠိ ကာတဗ္ဗာ။ ယံ ပနိဒံ လက္ခဏံ ဌပိတံ၊ တေန ဣဒံ ဒီပေတိ – အယံ ဟေတုပစ္စယော သဟဇာတာဒီဟိ စတူဟိ သဒ္ဓိံ သံသန္ဒနေ အတ္တနော ဝိဘင်္ဂေ လဒ္ဓါနိ သတ္တေဝ ဝိဿဇ္ဇနာနိ လဘတိ။ သစေ ပနေတ္ထ အညမညပစ္စယော ပဝိသတိ၊ အညမညေ လဒ္ဓါနိ တီဏိ လဘတိ။ သစေ သမ္ပယုတ္တပစ္စယော ပဝိသတိ၊ တာနေဝ တီဏိ လဘတိ။ သစေ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယော ပဝိသတိ၊ ဟေတုဝိပ္ပယုတ္တဒုကေ လဒ္ဓါနိ တီဏိ လဘတိ။ သစေ ဝိပါကပစ္စယော ပဝိသတိ၊ သဗ္ဗေဟိ ဝိပါကသဘာဂေဟိ သဒ္ဓိံ သံသန္ဒနေ ဧဝမေဝ ဝိဿဇ္ဇနံ လဘတိ။ သစေ ပနေတ္ထ ဣန္ဒြိယမဂ္ဂပစ္စယာ ပဝိသန္တိ၊ တေဟိ သဒ္ဓိံ ဒုမူလကေ လဒ္ဓါနိ စတ္တာရိယေဝ လဘတိ။ သစေ တေဟိ သဒ္ဓိံ အညမညပစ္စယော ပဝိသတိ၊ ဟေတာဓိပတိဒုကေ ဒဿိတေသု စတူသု ဝိဿဇ္ဇနေသု ‘‘ကုသလော ဓမ္မော အဗျာကတဿ၊ ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ စ အဗျာကတဿ စာ’’တိ ဒွေ အပနေတွာ သေသာနိ ဒွေ လဘတိ။ သစေပိ တတ္ထ သမ္ပယုတ္တပစ္စယော ပဝိသတိ၊ တာနေဝ ဒွေ လဘတိ။ သစေ ပန ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယော ပဝိသတိ၊ ဣတရာနိ ဒွေ လဘတိ။ သစေ ပန တေသု ဝိပါကပစ္စယော ပဝိသတိ၊ သဗ္ဗတ္ထ ဧကမေဝ လဘတိ။ အဓိပတိနာ ပန သဒ္ဓိံ ဟေတာဓိပတိဒုကတော ဦနတရဂဏနေသု အပ္ပဝိသန္တေသု စတ္တာရိယေဝ လဘတိ။ ဦနတရဂဏနေသု ပဝိသန္တေသု တေသံ ဝသေန ဒွေ ဧကန္တိ လဘတိ။ ဧဝံ တေသံ တေသံ ပစ္စယာနံ သမာယောဂေ လဗ္ဘမာနံ ဂဏနံ ဝိဒိတွာ တိမူလကာဒီသု ဂဏနာ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗာတိ။

ဧတေသု ¶ ပန ဃဋနေသု သဗ္ဗပဌမာနိ စတ္တာရိ ဃဋနာနိ သာမညတော နဝန္နမ္ပိ ဟေတူနံ ဝသေန ဝုတ္တာနိ အဝိပါကာနိ။ အဗျာကတေန အဗျာကတဝိဿဇ္ဇနေ ပနေတ္ထ ဝိပါကဟေတုပိ လဗ္ဘတိ။

တတော ¶ ပရာနိ ပဉ္စ ဃဋနာနိ ဝိပါကဟေတုဝသေန ဝုတ္တာနိ။ တတ္ထ သဗ္ဗေပိ သဟဇာတဝိပါကာ စေဝ ဝိပါကသဟဇာတရူပါ စ။ တေသု ပဌမေ ဃဋနေ ဝိပါကာ စေဝ တံသမုဋ္ဌာနရူပါ စ လဗ္ဘန္တိ၊ ဒုတိယေ ဝိပါကာ စေဝ ပဋိသန္ဓိယဉ္စ ဝတ္ထုရူပံ။ တတိယေ အရူပဓမ္မာဝ။ စတုတ္ထေ ဝိပါကစိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပမေဝ လဗ္ဘတိ။ ပဉ္စမေ ဝတ္ထုရူပမေဝ။

တတော ပရာနိ ပဉ္စဒသ ဃဋနာနိ ဣန္ဒြိယမဂ္ဂယုတ္တာနိ အမောဟဟေတုဝသေန ဝုတ္တာနိ။ တတ္ထ ပဌမာနိ နဝ နိရာဓိပတီနိ၊ ပစ္ဆိမာနိ ဆ သာဓိပတီနိ။ နိရာဓိပတိကေသုပိ ပဌမာနိ စတ္တာရိ သာမညတော သဗ္ဗတ္ထ အမောဟဝသေန ဝုတ္တာနိ၊ ပစ္ဆိမာနိ ပဉ္စ ဝိပါကာမောဟဝသေန။ တတ္ထ နိရာဓိပတိကေသု ပဌမေ စတ္တာရီတိ ဟေဋ္ဌာ ဟေတာဓိပတိဒုကေ ဒဿိတာနေဝ။ ဒုတိယေ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပံ ပရိဟာယတိ။ တတိယေ ဝတ္ထုရူပံ ပရိဟာယတိ။ စတုတ္ထေ ကုသလော ဓမ္မော စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ၊ အဗျာကတော တံသမုဋ္ဌာနာနန္တိ ရူပမေဝ လဗ္ဘတိ။ တတော ပရာနိ ဝိပါကယုတ္တာနိ ပဉ္စ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယာနေဝ။ သာဓိပတိကေသု ပဌမာနိ တီဏိ ဃဋနာနိ သာမညတော ဝိပါကာဝိပါကဟေတုဝသေန ဝုတ္တာနိ။ တေသု ပဌမေ စတ္တာရိ ဝုတ္တနယာနေဝ။ ဒုတိယေ ရူပံ ပရိဟာယတိ၊ တတိယေ အရူပံ ပရိဟာယတိ။ တတော ပရာနိ တီဏိ ဝိပါကဟေတုဝသေန ဝုတ္တာနိ။ တေသု ပဌမေ ရူပါရူပံ လဗ္ဘတိ၊ ဒုတိယေ အရူပမေဝ၊ တတိယေ ရူပမေဝ။ ဧဝမ္ပိ တေသံ တေသံ ပစ္စယာနံ သမာယောဂေ လဗ္ဘမာနံ ဂဏနံ ဝိဒိတွာ တိမူလကာဒီသု ဂဏနာ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗာတိ။

ဟေတုမူလကံ နိဋ္ဌိတံ။

၄၄၄။ အာရမ္မဏမူလကေပိ အဓိပတိပစ္စယာဒယော သတ္တ အာရမ္မဏေန သဘာဂါ၊ သေသာ သောဠသ ဝိသဘာဂါတိ တေ အယောဇေတွာ သတ္တေဝ ယောဇိတာ။ တေသု အဓိပတိယာ သတ္တာတိ ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ ဓမ္မဿ၊ အကုသလဿ ဓမ္မဿ၊ အဗျာကတဿာတိ ဧဝံ ကုသလမူလာနိ တီဏိ၊ အကုသလမူလံ ဧကံ၊ အဗျာကတမူလာနိ တီဏီတိ သတ္တ။ နိဿယေ တီဏီတိ ဝတ္ထုဝသေန အဗျာကတမူလာနေဝ။ ဥပနိဿယေ သတ္တ ဟေဋ္ဌိမာနိ ဧဝ။ ပုရေဇာတေ တီဏီတိ ဝတ္ထာရမ္မဏဝသေန အဗျာကတမူလာနိ။ ဝိပ္ပယုတ္တေ တီဏီတိ ¶ ဝတ္ထုဝသေနေဝ။ အတ္ထိအဝိဂတေသု တီဏီတိ ဝတ္ထာရမ္မဏဝသေန။ ယထာ ပန ဟေတုမူလကေ လက္ခဏဒဿနတ္ထံ ဃဋနာနိ ဌပိတာနိ၊ တထာ အာရမ္မဏမူလကာဒီသုပိ။

၄၄၅။ တတ္ထ ¶ ယာနိ တာဝ ဣမသ္မိံ အာရမ္မဏမူလကေ ပဉ္စ ဃဋနာနိ ဌပိတာနိ။ တတ္ထ ပဌမံ အာရမ္မဏာဓိပတိဝသေန သာဓိပတိကံ။ တတ္ထ သတ္တာတိ အာရမ္မဏာဓိပတိဒုကေ လဒ္ဓဝိဿဇ္ဇနာနေဝ။ ဒုတိယံ နိရာဓိပတိကံ။ တတ္ထ တီဏီတိ ဝတ္ထာရမ္မဏဝသေန အာရမ္မဏဝသေနေဝ ဝါ အဗျာကတမူလာနိ။ တတိယံ နိဿယေန ဝုတ္တံ။ တတ္ထ တီဏီတိ ဝတ္ထုဝသေန အဗျာကတမူလာနိ။ စတုတ္ထပဉ္စမာနိ သာဓိပတိကာနိ။ တေသု စတုတ္ထေ ဧကန္တိ ဝတ္ထာရမ္မဏဝသေန အာရမ္မဏဝသေနေဝ ဝါ အဗျာကတမူလံ အကုသလံ။ ပဉ္စမေ ဧကန္တိ နိဿယတော အဗျာကတမူလကံ အကုသလံ။ ဧဝမိဓာပိ လဗ္ဘမာနဝသေန တိကာဒီသု ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တထာ အဓိပတိမူလကာဒီသု။ အာရမ္မဏဣန္ဒြိယဝိပါကဝသေန ဝိတ္ထာရယောဇနံ ပန အဝတွာ တတ္ထ တတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗယုတ္တကမေဝ ဝဒါမာတိ။

၄၄၆။ အဓိပတိမူလကေ သဟဇာတေ သတ္တာတိ သဟဇာတာဓိပတိဝသေန ကုသလမူလာနိ တီဏိ၊ အကုသလမူလာနိ တီဏိ၊ အဗျာကတမူလံ ဧကံ။ သဟဇာတေန ပန သဒ္ဓိံ အာရမ္မဏာဓိပတိ၊ အာရမ္မဏာဓိပတိနာ စ သဒ္ဓိံ သဟဇာတံ န လဗ္ဘတိ။ အညမညေ တီဏီတိ သဟဇာတာဓိပတိဝသေနေဝ။ နိဿယေ အဋ္ဌာတိ ကုသလမူလာနိ တီဏိ၊ အကုသလမူလာနိ တီဏိ၊ အဗျာကတမူလာနိ ဒွေ။ အဗျာကတော ဟိ အဓိပတိ အဗျာကတဿ သဟဇာတတော စေဝ အာရမ္မဏတော စ နိဿယော ဟောတိ၊ အကုသလဿ အာရမ္မဏတောဝ။ ကုသလဿ ပန ဥဘယထာပိ န ဟောတီတိ အဗျာကတမူလာနိ ဒွေယေဝါတိ ဧဝံ အဋ္ဌ။ ဥပနိဿယေ သတ္တ အာရမ္မဏသဒိသာနေဝ။ ပုရေဇာတေ ဧကန္တိ အဗျာကတာဓိပတိ အာရမ္မဏဝသေန အကုသလဿ။ ဝိပါကေ ဧကံ အဗျာကတေန အဗျာကတံ လောကုတ္တရံ။ အာဟာရာဒီသု သတ္တ ဟေဋ္ဌာ ဧကမူလကေ လဒ္ဓါနေဝ။ ဝိပ္ပယုတ္တေ စတ္တာရီတိ ကုသလေန အဗျာကတံ၊ တထာ အကုသလေန၊ အဗျာကတေန အဗျာကတဉ္စ ကုသလဉ္စ။ အတ္ထိအဝိဂတေသု အဋ္ဌ နိဿယသဒိသာနေဝ။

၄၄၇-၄၅၂။ ဃဋနာနိ ပနေတ္ထ ပဋိပါဋိယာ အာရမ္မဏာဒီဟိ အယောဇေတွာ ပဌမံ အတ္ထိအဝိဂတေဟိ ယောဇိတာနိ။ ကိံ ကာရဏာတိ? ဥဘယာဓိပတိမိဿကတ္တာ။ တတ္ထ ပဌမေ ဃဋနေ အာရမ္မဏာဓိပတိဝသေန ဝတ္ထာရမ္မဏံ လဗ္ဘတိ ¶ ၊ ဒုတိယေ နိဿယဝသေန ဂရုံ ကတွာ အဿာဒေန္တဿ ဝတ္ထုမေဝ၊ တတိယေ သဟဇာတာဓိပတိဝသေန ကုသလာဒယော ရူပါနံ၊ အာရမ္မဏာဓိပတိဝသေန ဝတ္ထု အကုသလဿ။ တတော ပရာနိ တီဏိ ဃဋနာနိ အာရမ္မဏာဓိပတိဝသေန ဝုတ္တာနိ။ တတ္ထ ပဌမေ သတ္တာတိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တာနေဝ။ ဒုတိယေ ဧကန္တိ ပုရေဇာတာနိ ဝတ္ထာရမ္မဏာနိ အကုသလဿ။ တတိယေ ဝတ္ထုမေဝ ¶ အကုသလဿ။ တတော ပရာနိ တီဏိ ဃဋနာနိ ဝိပါကာဝိပါကသာဓာရဏာနိ သဟဇာတာဓိပတိဝသေန ဝုတ္တာနိ။ တတ္ထ ပဌမေ ရူပါရူပံ လဗ္ဘတိ၊ ဒုတိယေ အရူပမေဝ၊ တတိယေ ရူပမေဝ။ တတော ပရာနိ တီဏိ ဝိပါကာဓိပတိဝသေန ဝုတ္တာနိ။ တေသုပိ ပဌမေ ရူပါရူပံ လဗ္ဘတိ၊ ဒုတိယေ အရူပံ၊ တတိယေ ရူပမေဝ။ တတော ပရာနိ ဆ ဃဋနာနိ အာဟာရိန္ဒြိယယုတ္တာနိ စိတ္တာဓိပတိဝသေန ဝုတ္တာနိ။ တတ္ထ တီဏိ အဝိပါကာနိ၊ တီဏိ သဝိပါကာနိ။ တေသု ဂဏနာ ပါကဋာယေဝ။ တတော ပရာနိ ဆ ဃဋနာနိ တထေဝ ဝိရိယာဓိပတိဝသေန ဝုတ္တာနိ။ နနု စ အဓိပတိပဋိပါဋိယာ ပဌမံ ဝိရိယာဓိပတိဝသေန ဝတ္တဗ္ဗာနိ သိယုံ၊ ကသ္မာ တထာ န ဝုတ္တာနီတိ? ပရတော ဟေတုဝသေန ဝုတ္တဃဋနေဟိ သဒိသတ္တာ။ ပရတော ဟိ ဟေတုဝသေန ဃဋနာနိ အမောဟဿ ဝီမံသာဓိပတိတ္တာ ဝီမံသာယ စ သမ္မာဒိဋ္ဌိဘာဝတော မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တာနိ။ ဝိရိယမ္ပိ စ သမ္မာဝါယာမမိစ္ဆာဝါယာမဘာဝေန မဂ္ဂေါတိ တေန သဒ္ဓိံ ဃဋနာနိ ပရတော ဟေတုဝသေန ဝုတ္တဃဋနေဟိ သဒိသာနီတိ ပရိဝတ္တေတွာ ဝုတ္တာနိ။ တေသုပိ ဂဏနာ ပါကဋာယေဝ။

၄၅၃-၄၅၆။ အနန္တရသမနန္တရမူလကေသု သတ္တာတိ ကုသလော ကုသလဿ အဗျာကတဿ စ၊ တထာ အကုသလော၊ အဗျာကတော တိဏ္ဏန္နမ္ပီတိ ဧဝံ သတ္တ။ ကမ္မေ ဧကန္တိ ကုသလာ မဂ္ဂစေတနာ အတ္တနော ဝိပါကာဗျာကတဿ။ ဃဋနာနိ ပနေတေသု တီဏိ တီဏိယေဝ။ တာနိ ဗဟုတရပဋိပါဋိယာ ဝုတ္တာနိ။

၄၅၇-၄၆၀။ သဟဇာတအညမညနိဿယမူလကေသု ယေ ယေ ဒုကမူလကေ ပစ္စယာ ဝုတ္တာ တေ တေယေဝ အာဒိတော ဌိတေန သဘာဂါ။ တသ္မာ ဒုကမူလကေ ဂဏနံ ဉတွာ ယေ ဥပရိ ပစ္စယာ ဃဋိတာ၊ တေသု ဦနတရဂဏနဿ ဝသေန သဗ္ဗဃဋနေသု ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တတ္ထ သဟဇာတမူလကေ ဒသ ဃဋနာနိ။ တေသု ပဉ္စ အဝိပါကာနိ၊ ပဉ္စ သဝိပါကာနိ။ တတ္ထ အဝိပါကေသု တာဝ ပဌမေ ကုသလော ကုသလဿ အဗျာကတဿ ¶ ၊ ကုသလာဗျာကတဿ၊ ကုသလာဗျာကတော အဗျာကတဿာတိ စတ္တာရိ၊ တထာ အကုသလော၊ အဗျာကတော အဗျာကတဿေဝါတိ ဧဝံ နဝ။ တတ္ထ ကုသလာကုသလာဒိကေသု အဋ္ဌသု ဝိဿဇ္ဇနေသု အရူပဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဉ္စ လဗ္ဘတိ။ အဗျာကတေ ဝတ္ထုရူပမ္ပိ။ ဒုတိယေ ဃဋနေ အဗျာကတဝိဿဇ္ဇနေ ရူပေသု ဝတ္ထုမေဝ လဗ္ဘတိ၊ တတိယေ တီသုပိ အရူပမေဝ၊ စတုတ္ထေ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပမေဝ၊ ပဉ္စမေ ပဋိသန္ဓိယံ ဝတ္ထုနာ သဒ္ဓိံ အရူပဓမ္မာ။ သဝိပါကေသု ပဌမေ ဝိပါကာ စေဝ ဝိပါကစိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဉ္စ၊ ဒုတိယေ ဝိပါကာ စေဝ ဝတ္ထုရူပဉ္စ၊ တတိယေ ဝိပါကမေဝ၊ စတုတ္ထေ ဝိပါကစိတ္တသမုဋ္ဌာနမေဝ၊ ပဉ္စမေ ဝတ္ထုရူပမေဝ လဗ္ဘတိ။

အညမညမူလကေ ¶ ဆ ဃဋနာနိ။ တေသု ပဌမာနိ တီဏိ အဝိပါကာနိ၊ ပစ္ဆိမာနိ တီဏိ သဝိပါကာနိ။ တေသု ဂဏနာ ပါကဋာယေဝ။

၄၆၁။ နိဿယမူလကေ နိဿယပစ္စယာ အာရမ္မဏေ တီဏီတိ ဝတ္ထုံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ပဝတ္တကုသလာဒိဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ဥပနိဿယေ ဧကန္တိ ဝတ္ထုံ အာရမ္မဏူပနိဿယံ ကတွာ ဥပ္ပန္နာကုသလံ။ သေသံ ဒုမူလကေ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

၄၆၂-၄၆၄။ ဣမသ္မိံ ပန နိဿယပစ္စယေ ဝီသတိ ဃဋနာနိ။ တေသု ပုရိမာနိ ဆ ဃဋနာနိ ပုရေဇာတသဟဇာတဝသေန ဝုတ္တာနိ၊ တတော စတ္တာရိ ပုရေဇာတဝသေနေဝ၊ တတော ဒသ သဟဇာတဝသေနေဝ။ တတ္ထ ပဌမေ ဃဋနေ တေရသာတိ နိဿယပစ္စယဝိဘင်္ဂေ ဝုတ္တာနေဝ။ ဒုတိယေ အဋ္ဌာတိ သဟဇာတာဓိပတိဝသေန သတ္တ၊ ဝတ္ထုံ ဂရုံ ကတွာ အကုသလဉ္စာတိ အဋ္ဌ။ တတိယေ သတ္တ ဣန္ဒြိယပစ္စယေ လဒ္ဓါနေဝ။ စတုတ္ထေ ပဉ္စ ဝိပ္ပယုတ္တေ လဒ္ဓါနိ။ ပဉ္စမေ စတ္တာရီတိ ကုသလာဒီနိ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ၊ ဝတ္ထု စ အကုသလဿ။ ဆဋ္ဌေ တီဏီတိ ကုသလာဒီနိ စိတ္တသမုဋ္ဌာနဿ။ ပုရေဇာတဝသေန စတူသု ပဌမေ တီဏီတိ ဝတ္ထု ကုသလာဒီနံ၊ စက္ခာဒီနိ စ အဗျာကတဿ။ ဒုတိယေ ဝတ္ထုမေဝ ကုသလာဒီနံ။ တတိယေ ဧကန္တိ ဝတ္ထု အကုသလဿ။ စတုတ္ထေ စက္ခာဒီနိ ဝိညာဏပဉ္စကဿ။ သဟဇာတဝသေန ဒသ သဝိပါကာဝိပါကဝသေန ဒွိဓာ ဘိန္ဒိတွာ သဟဇာတမူလကေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။

၄၆၅။ ဥပနိဿယမူလကေ အာရမ္မဏေ သတ္တာတိ အာရမ္မဏူပနိဿယေ လဒ္ဓါနေဝ။ အဓိပတိယာ သတ္တာတိ တာနေဝ။ အနန္တရသမနန္တရေသု အနန္တရူပနိဿယေ လဒ္ဓါနေဝ။ နိဿယေ ဧကန္တိ ဝတ္ထု အကုသလဿ။ ပုရေဇာတေ ဧကန္တိ ¶ တဿေဝ ဝတ္ထုံ ဝါ အာရမ္မဏံ ဝါ။ အာသေဝနေ တီဏိ အနန္တရူပနိဿယဝသေန။ ကမ္မေ ဒွေ ပကတူပနိဿယဝသေန။ လောကုတ္တရကုသလစေတနာ ပန အနန္တရူပနိဿယောပိ ဟောတိ။ ဝိပ္ပယုတ္တေ ဧကံ အာရမ္မဏူပနိဿယဝသေန၊ တထာ အတ္ထိအဝိဂတေသု။ နတ္ထိဝိဂတေသု သတ္တ အနန္တရသမာနေဝ။

၄၆၆။ ဥပနိဿယမူလကာနိ ပန သတ္တ ဃဋနာနိ ဟောန္တိ။ တတ္ထ ပုရိမာနိ တီဏိ အာရမ္မဏူပနိဿယဝသေန ဝုတ္တာနိ။ တတ္ထ ပဌမေ သတ္တာတိ ကုသလော ကုသလာဒီနံ၊ တထာ အဗျာကတော၊ အကုသလော အကုသလဿေဝါတိ ဧဝံ သတ္တ။ ဒုတိယေ ဧကန္တိ စက္ခာဒိအဗျာကတံ အကုသလဿ။ တတိယေ ¶ ဝတ္ထု အကုသလဿ။ တတော ပရာနိ ဒွေ အနန္တရူပနိဿယဝသေန ဝုတ္တာနိ။ တေသု ဂဏနာ ပါကဋာယေဝ။ တတော ဒွေ အနန္တရပကတူပနိဿယဝသေန ဝုတ္တာနိ။ တတ္ထ ပဌမေ လောကိယကုသလာကုသလစေတနာပစ္စယဘာဝတော ဂဟေတဗ္ဗာ၊ ဒုတိယေ လောကုတ္တရကုသလာဝ။

၄၆၇-၄၆၈။ ပုရေဇာတမူလကေ အာရမ္မဏေ တီဏီတိ အဗျာကတော ကုသလာဒီနံ။ အဓိပတိယာ ဧကန္တိ အဗျာကတော အကုသလဿ။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဧတ္ထ ပန သတ္တ ဃဋနာနိ။ တေသု ပဌမံ ဝတ္ထာရမ္မဏဝသေန ဝုတ္တံ၊ ဒုတိယံ ဝတ္ထုဝသေနေဝ၊ တတိယံ အာရမ္မဏဝသေန၊ စတုတ္ထံ ဝတ္ထုဿ အာရမ္မဏကာလဝသေန၊ ပဉ္စမံ အာရမ္မဏာဓိပတိဝသေန၊ ဆဋ္ဌံ ဝတ္ထုနော အာရမ္မဏာဓိပတိကာလဝသေန၊ သတ္တမံ စက္ခာဒိဝသေန။

၄၆၉-၄၇၂။ ပစ္ဆာဇာတမူလကေ ဝီသတိ ပစ္စယာ န ယုဇ္ဇန္တိ၊ တယောဝ ယောဇနံ လဘန္တိ။ ဧကမေဝေတ္ထ ဃဋနံ၊ တံ ကာယဿ ကုသလာဒီနံ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အာသေဝနမူလကေပိ ဧကမေဝ ဃဋနံ။

၄၇၃-၄၇၇။ ကမ္မမူလကေ အနန္တရေ ဧကန္တိ မဂ္ဂစေတနာဝသေန ဝုတ္တံ။ အညမညေ တီဏီတိ ဧတ္ထ ပဋိသန္ဓိယံ ဝတ္ထုပိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဥပနိဿယေ ဒွေတိ အနန္တရပကတူပနိဿယဝသေန ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တာနေဝ။ ဧဝံ သေသာနိပိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ဧတ္ထ ပန ဧကာဒသ ဃဋနာနိ။ တတ္ထ ပဌမာနိ ဒွေ ပကတူပနိဿယာနန္တရူပနိဿယဝိဘာဂတော နာနာက္ခဏိကကမ္မဝသေန ဝုတ္တာနိ။ တတော ပရာနိ စတ္တာရိ ဝိပါကာဝိပါကတော ဧကက္ခဏိကကမ္မဝသေန ဝုတ္တာနိ။ တတ္ထ ပဌမေ အရူပေန သဒ္ဓိံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပံ လဗ္ဘတိ၊ ဒုတိယေ ¶ အရူပေန သဒ္ဓိံ ဝတ္ထု၊ တတိယေ အရူပမေဝ၊ စတုတ္ထေ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပမေဝ။ ပဋိသန္ဓိယံ ပန ကဋတ္တာရူပမ္ပိ လဗ္ဘတိ။ တတော ပရာနိ ပဉ္စ သဝိပါကာနိ၊ တာနိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယာနေဝ။ ဝိပါကမူလကေ ပဉ္စ ဃဋာနာနိ ဥတ္တာနတ္ထာနေဝ။

၄၇၈-၄၈၃။ အာဟာရမူလကေ သတ္တာတိအာဒီနိ ဝုတ္တနယာနေဝ။ ဃဋနာနိ ပနေတ္ထ စတုတ္တိံသ။ တေသု ပဌမာနိ ပဉ္စ ဝိပါကာဝိပါကသာမညတော ဝုတ္တာနိ။ တတ္ထ ပဌမေ စတ္တာရောပိ အာဟာရာ လဗ္ဘန္တိ၊ ဒုတိယေ တယော အရူပါဟာရာဝ။ တတိယေ ဝတ္ထုပိ ပစ္စယုပ္ပန္နံ ဟောတိ၊ စတုတ္ထေ တံ ပရိဟာယတိ။ ပဉ္စမေ ရူပမေဝ ပစ္စယုပ္ပန္နံ။ တတော ပရာနိ ပဉ္စ သဝိပါကဃဋနာနိ၊ တာနိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယာနေဝ။ တတော ပရာနိ နဝ ဃဋနာနိ စေတနာဟာရဝသေန ဝုတ္တာနိ။ တတော ပရာနိ နဝ နိရာဓိပတိဝိညာဏာဟာရဝသေန ¶ ။ တတော ပရာနိ သာဓိပတိဝိညာဏာဟာရဝသေန ဆ ဃဋနာနိ ဝုတ္တာနိ။ တတ္ထ တီဏိ ဝိပါကာဝိပါကသာမညဝသေန ဝုတ္တာနိ။ တီဏိ ဝိပါကဝသေနေဝ။ တတ္ထ လောကိယာနံ ဝိပါကာနံ အဘာဝတော ဝတ္ထု ပရိဟာယတိ။

၄၈၄-၄၉၅။ ဣန္ဒြိယမူလကေ ပုရေဇာတေ ဧကန္တိ စက္ခုန္ဒြိယာဒီနံ ဝသေန အဗျာကတေန အဗျာကတံ။ သေသံ ဒုမူလကံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဃဋနာနိ ပနေတ္ထ ဆ သတ္တတိ။ တတ္ထ ပဌမေ သဗ္ဗာနိပိ ဣန္ဒြိယာနိ ပစ္စယဋ္ဌေန လဗ္ဘန္တိ။ ဒုတိယေ ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယံ ဟာယတိ။ န ဟိ တံ နိဿယော ဟောတိ။ တတိယေ အရူပိန္ဒြိယာနိ ရူပါနံ။ စတုတ္ထေ စက္ခာဒီနိ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ။ တတော ပရာနိ နဝ ဃဋနာနိ သဟဇာတအရူပိန္ဒြိယဝသေန ဝုတ္တာနိ၊ တတော နဝ မဂ္ဂဘူတာနံ ဣန္ဒြိယာနံ ဝသေန၊ တတော နဝ ဈာနင်္ဂဘူတာနံ၊ တတော နဝ ဈာနမဂ္ဂဘူတာနံ၊ တတော နဝ မနိန္ဒြိယဝသေနေဝ၊ တတော သာဓိပတီနိ ဆ၊ တတော ဝီရိယဝသေန မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တာနိ ဆ၊ တတော အမောဟဟေတုဝသေန နိရာဓိပတီနိ နဝ၊ သာဓိပတီနိ ဆ။ တေသု သဗ္ဗေသု ဝိပါကပစ္စယေန အယုတ္တာနိ စ ယုတ္တာနိ စ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။

၄၉၆-၅၀၀။ ဈာနမူလကေပိ ဒုမူလကံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဃဋနာနိ ပနေတ္ထ ဆတ္တိံသ။ တေသု ပဌမာနိ နဝ ဣန္ဒြိယမဂ္ဂဘာဝံ အနာမသိတွာ သာဓာရဏဈာနင်္ဂဝသေနေဝ ¶ ဝုတ္တာနိ။ တတော ပရာနိ နဝ ဣန္ဒြိယဘူတဈာနင်္ဂဝသေန၊ တတော နဝ မဂ္ဂဘူတဈာနင်္ဂဝသေန၊ တတော နဝ ဣန္ဒြိယမဂ္ဂဘူတဈာနင်္ဂဝသေန။ စတူသုပိ စေတေသု နဝကေသု အာဒိတော စတ္တာရိ စတ္တာရိ ဝိပါကာဝိပါကသာဓာရဏာနိ။ အဝသာနေ ပဉ္စ ပဉ္စ ဝိပါကာနေဝ၊ တာနိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယာနေဝ။

၅၀၁-၅၀၈။ မဂ္ဂမူလကေပိ ဒုမူလကံ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဃဋနာနိ ပနေတ္ထ သတ္တပညာသ။ တေသု ပဌမာနိ နဝ ဣန္ဒြိယဈာနဘာဝံ အနာမသိတွာ သုဒ္ဓိကမဂ္ဂဝသေနေဝ ဝုတ္တာနိ။ တတော နဝ ဣန္ဒြိယဘူတမဂ္ဂဝသေန၊ တတော နဝ ဈာနဘူတမဂ္ဂဝသေန၊ တတော နဝ ဣန္ဒြိယဈာနဘူတမဂ္ဂဝသေန၊ တတော ဆ အဓိပတိဘူတမဂ္ဂဝသေန၊ တတော နဝ နိရာဓိပတိမဂ္ဂဟေတုဝသေန၊ တတော ဆ သာဓိပတိမဂ္ဂဟေတုဝသေန၊ တတ္ထ နဝကေသု ပဉ္စ ပဉ္စ ဆက္ကေသု တီဏိ တီဏိ ဝိပါကာနိ။ သေသာနိ သာဓာရဏာနိ၊ တာနိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယာနေဝ။

၅၀၉-၅၁၀။ သမ္ပယုတ္တမူလကေ ¶ ဒုမူလကံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။ ဧတ္ထ ပန ဒွေယေဝ ဃဋနာနိ။ တတ္ထ ဧကံ သာဓာရဏဝသေန၊ ဧကံ ဝိပါကဝသေန ဝုတ္တံ။

၅၁၁-၅၁၄။ ဝိပ္ပယုတ္တမူလကေပိ ဒုမူလကံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။ ဃဋနာနိ ပနေတ္ထ တေရသ။ တတ္ထ ပဌမေ ပဉ္စာတိ ကုသလော အဗျာကတဿ၊ တထာ အကုသလော၊ အဗျာကတော တိဏ္ဏန္နမ္ပိ။ ဧတ္ထ စ ဣမေ ဝိပ္ပယုတ္တာဒယော သဟဇာတာပိ ဟောန္တိ၊ ပစ္ဆာဇာတပုရေဇာတာပိ။ ဒုတိယေ ပုရေဇာတသဟဇာတာဝ တတိယေ တေယေဝ အဓိပတိဝသေန။ တတ္ထ ကုသလော အဗျာကတဿ တထာ အကုသလော၊ အဗျာကတော ပန အဗျာကတဿ စ အာရမ္မဏာဓိပတိဝသေန အကုသလဿ စာတိ ဧဝံ စတ္တာရိ။ စတုတ္ထေ တီဏီတိ ကုသလာဒီနိ အဗျာကတဿ။ ဣန္ဒြိယာနိ ပနေတ္ထ ရူပါနိပိ အရူပါနိပိ။ ပဉ္စမေ ပစ္စယာ အရူပါဝ ဆဋ္ဌေ ဝတ္ထုဝသေန ရူပါဝ သတ္တမေ ကုသလာဗျာကတာနံ ဝိပဿနာဝသေန၊ အကုသလဿ အဿာဒနဝသေန ဝတ္ထုမေဝ။ အဋ္ဌမေ တဒေဝါကုသလဿ၊ နဝမေ စက္ခာဒီနိ အဗျာကတဿ၊ ဒသမေ ကုသလာဒယော စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ၊ ဧကာဒသမေ ပဋိသန္ဓိယံ ဝတ္ထု ခန္ဓာနံ၊ ဒွါဒသမေ ပဋိသန္ဓိယံ ခန္ဓာ ကဋတ္တာရူပါနံ၊ တေရသမေ ပဋိသန္ဓိယံ ခန္ဓာ ဝတ္ထုဿ။

၅၁၅-၅၁၈။ အတ္ထိပစ္စယမူလကေ ¶ ဥပနိဿယေ ဧကန္တိ အာရမ္မဏူပနိဿယဝသေန အဗျာကတံ အကုသလဿ။ သေသံ ဒုမူလကေ ဥတ္တာနမေဝ။ ဃဋနာနိ ပနေတ္ထ ဧကူနတိံသ။ တေသု ပဌမေ အရူပဝတ္ထာရမ္မဏမဟာဘူတဣန္ဒြိယာဟာရာနံ ဝသေန သဟဇာတပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတပစ္စယာ လဗ္ဘန္တိ။ ဒုတိယေ ပစ္ဆာဇာတကဗဠီကာရာဟာရာ န လဗ္ဘန္တိ။ ပဌမဒုတိယဃဋနာနေဝ အဓိပတိနာ သဒ္ဓိံ ဥပရိ တတိယစတုတ္ထာနိ ကတာနိ။ ပုန ပဌမမေဝ စတူဟိ အာဟာရေဟိ သဒ္ဓိံ ပဉ္စမံ၊ ရူပိန္ဒြိယေဟိ သဒ္ဓိံ ဆဋ္ဌံ၊ ရူပါရူပိန္ဒြိယေဟိ သဒ္ဓိံ သတ္တမံ ကတံ။ ဒုတိယမေဝ ဝါ ပန ဣန္ဒြိယေဟိ သဒ္ဓိံ သတ္တမံ ကတံ။ ပဌမဒုတိယာနေဝ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေန သဒ္ဓိံ အဋ္ဌမနဝမာနိ။ တေသု နဝမံ အဓိပတိနာ သဒ္ဓိံ ဒသမံ ကတံ။ တတော ဧကာဒသမေ ပစ္စယဝသေန ဝတ္ထု ဟာယတိ။ ဒွါဒသမေ အရူပဓမ္မာယေဝ ပစ္စယာ၊ တေရသမေ ဝတ္ထာရမ္မဏာ၊ စုဒ္ဒသမေ ဝတ္ထုမေဝ၊ ပန္နရသမေ အာရမ္မဏမေဝ၊ သောဠသမေ ဝတ္ထုမေဝ အာရမ္မဏံ၊ သတ္တရသမေ ပန တဒေဝ အာရမ္မဏာဓိပတိဘာဝေန၊ အဋ္ဌာရသမေပိ တဒေဝ အာရမ္မဏူပနိဿယဝသေန၊ ဧကူနဝီသတိမေ စက္ခာဒယောဝ ပစ္စယာ။ ဣမာနိ ဧကူနဝီသတိ ပကိဏ္ဏကဃဋနာနိ နာမ သဟဇာတံ အဂ္ဂဟေတွာ ဝုတ္တာနိ။ တတော ပရာနိ ဒသ သဟဇာတဝသေန ဝုတ္တာနိ။

၅၁၉။ နတ္ထိဝိဂတမူလကေသု ¶ အနန္တရသမနန္တရမူလကေသု ဝိယ ဥပနိဿယာသေဝနကမ္မဝသေန တီဏိယေဝ ဃဋနာနိ၊ အဝိဂတမူလကံ အတ္ထိမူလကသဒိသမေဝါတိ။

ယာနိ ပနေတာနိ ဣမသ္မိံ ပဉှာဝါရေ ဃဋနာနိ ဝုတ္တာနိ၊ တာနိ သဗ္ဗာနိပိ ဒုဝိဓာနိယေဝ – ပကိဏ္ဏကတော သဟဇာတတော စ။ တတ္ထ သဗ္ဗေသမ္ပိ အာရမ္မဏမူလကာဒီနံ အာဒိတော သဟဇာတံ အဂ္ဂဟေတွာ ဝုတ္တာနိ ပကိဏ္ဏကာနိ နာမ။ တာနိ အာရမ္မဏမူလကေ ပဉ္စပိ၊ အဓိပတိမူလကေ ဆ၊ အနန္တရမူလကေ တီဏိပိ၊ တထာ သမနန္တရမူလကေ၊ နိဿယမူလကေ ဒသ၊ ဥပနိဿယမူလကေ သတ္တ၊ ပုရေဇာတမူလကေ သတ္တ၊ ပစ္ဆာဇာတမူလကေ ဧကမေဝ၊ တထာ အာသေဝနမူလကေ၊ ကမ္မမူလကေ ဒွေ၊ အာဟာရမူလကေ ဧကံ၊ ဣန္ဒြိယမူလကေ စတ္တာရိ၊ ဝိပ္ပယုတ္တမူလကေ နဝ၊ အတ္ထိမူလကေ ဧကူနဝီသတိ၊ နတ္ထိမူလကေ တီဏိပိ၊ တထာဝိဂတမူလကေ။ အဝိဂတမူလကေ ဧကူနဝီသတီတိ သဗ္ဗာနိပိ သတဉ္စေဝ တီဏိ စ ဟောန္တိ။ သဟဇာတနိဿယဘာဝေန ပနေတာနိ ပကိဏ္ဏကာနီတိ ဝုတ္တာနိ။

ယာနိ ¶ ပန သဟဇာတံ လဗ္ဘန္တိ၊ တာနိ သဟဇာတဃဋနာနိ နာမာတိ ဝုစ္စန္တိ။ တာနိ အာရမ္မဏမူလကေ အနန္တရသမနန္တရပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတအာသေဝနနတ္ထိဝိဂတမူလကေသု န လဗ္ဘန္တိ။ န ဟိ တေ ပစ္စယာ သဟဇာတာနံ ပစ္စယာ ဟောန္တိ။ ယထာ စ သဟဇာတာနံ န ဟောန္တိ၊ တထာ ဟေတုသဟဇာတအညမညဝိပါကဈာနမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တပစ္စယာ။ အသဟဇာတာနန္တိ ဟေတုမူလကေ သဗ္ဗာနိ စတုဝီသတိပိ ဃဋနာနိ သဟဇာတဃဋနာနေဝ။ တထာ အဓိပတိမူလကေ စတုဝီသတိ၊ သဟဇာတမူလကေ ဒသပိ၊ အညမညမူလကေ ဆပိ၊ နိဿယမူလကေ ဒသ၊ ကမ္မမူလကေ နဝ၊ ဝိပါကမူလကေ ပဉ္စပိ၊ အာဟာရမူလကေ တေတ္တိံသ၊ ဣန္ဒြိယမူလကေ ဒွါသတ္တတိ ဈာနမူလကေ ဆတ္တိံသာပိ၊ မဂ္ဂမူလကေ သတ္တပညာသမ္ပိ၊ သမ္ပယုတ္တမူလကေ ဒွေပိ၊ ဝိပ္ပယုတ္တမူလကေ စတ္တာရိ၊ အတ္ထိမူလကေ ဒသ၊ အဝိဂတမူလကေ ဒသာတိ သဗ္ဗာနိပိ တီဏိ သတာနိ ဒွါဒသ စ ဟောန္တိ။ ဣတိ ပုရိမာနိ သတံ တီဏိ စ ဣမာနိ စ ဒွါဒသုတ္တရာနိ တီဏိ သတာနီတိ သဗ္ဗာနိပိ ပဉ္စဒသာဓိကာနိ စတ္တာရိ ဃဋနသတာနိ ပဉှာဝါရေ အာဂတာနိ။ တေသု ယေ ယေ ပစ္စယဓမ္မာ နာမဝသေန န ပါကဋာ ဟုတွာ ပညာယန္တိ၊ တေပိ ဟေတုမူလကာဒီနံ နယာနံ အာဒိတော ဝိပါကာဝိပါကသာမညတော ဝုတ္တေသု ဃဋနေသု ဒဿေတဗ္ဗာ။ ဒွါဒသေဝ ဟိ ဟေတူ ဆ အာရမ္မဏာ စတ္တာရော အဓိပတယော စတ္တာရော အာဟာရာ ဝီသတိ ဣန္ဒြိယာနိ သတ္တ ဈာနင်္ဂါနိ ဒွါဒသ မဂ္ဂင်္ဂါနီတိ ဧတေ ပစ္စယဓမ္မာ နာမ။ တေသု ယေ ယေ ဓမ္မာ ဧကန္တေန ကုသလာ၊ ဧကန္တေနေဝ အကုသလာ၊ ဧကန္တေန ကုသလဝိပါကာ၊ ဧကန္တေနေဝါကုသလဝိပါကာ၊ ဧကန္တေနေဝ ¶ ဝိပါကာ၊ ဧကန္တေနေဝ အဝိပါကာ တေ တေ သာဓုကံ သလ္လက္ခေတွာ ယေ တတ္ထ ဝိပါကာ၊ တေ ဝိပါကဃဋနေသု၊ ယေ အဝိပါကာ၊ တေ အဝိပါကဃဋနေသု ယထာယောဂံ ယောဇေတဗ္ဗာတိ။

ပဉှာဝါရဿ ဃဋနေ အနုလောမဂဏနာ။

ပစ္စနီယုဒ္ဓါရဝဏ္ဏနာ

၅၂၇။ ဣဒါနိ ပစ္စနီယံ ဟောတိ။ တတ္ထ ယထာ ပဋိစ္စ ဝါရာဒီသု ‘‘အကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ အကုသလော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇတိ နဟေတုပစ္စယာ’’တိအာဒိနာ နယေန လဗ္ဘမာနာ ¶ ပဉှာ လဗ္ဘမာနာနံ ပစ္စယာနံ ဝသေန သရူပတောဝ ဝိတ္ထာရိတာ။ ဧဝံ အဝိတ္ထာရေတွာ ဧကေန လက္ခဏေန သင်္ခေပတော ပစ္စနီယံ ဒဿေတုံ ဓမ္မသင်္ဂါဟကေဟိ ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ ဓမ္မဿ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယောတိအာဒိနာ နယေန အနုလောမတော ကုသလာဒီနံ ပစ္စယာ ဥဒ္ဓဋာ။ တေ စ ခေါ ပစ္စယာ သမူဟဝသေန၊ နော ဧကေကပစ္စယဝသေနေဝ၊ တသ္မာ ယေ ယတ္ထ သမူဟတော ဒဿိတာ၊ တေ ဝိဘဇိတွာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သဗ္ဗေပိ ဟိ ဣမေ စတုဝီသတိ ပစ္စယာ အဋ္ဌသု ပစ္စယေသု သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တိ။ ကတရေသု အဋ္ဌသု? အာရမ္မဏေ၊ သဟဇာတေ၊ ဥပနိဿယေ၊ ပုရေဇာတေ၊ ပစ္ဆာဇာတေ၊ ကမ္မေ၊ အာဟာရေ၊ ဣန္ဒြိယေတိ။ ကထံ? ဌပေတွာ ဟိ ဣမေ အဋ္ဌ ပစ္စယေ သေသေသု သောဠသသု ဟေတုပစ္စယော အညမညဝိပါကဈာနမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တပစ္စယောတိ ဣမေ ဆ ပစ္စယာ ဧကန္တေန သဟဇာတာ ဟုတွာ သဟဇာတာနညေဝ ပစ္စယဘာဝတော သဟဇာတပစ္စယေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တိ။ အနန္တရပစ္စယော သမနန္တရအာသေဝနနတ္ထိဝိဂတပစ္စယောတိ ဣမေ ပန ပဉ္စ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဒ္ဓါ အတ္တနော အနန္တရံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနညေဝ ပစ္စယဘာဝတော အနန္တရူပနိဿယလက္ခဏေန ဥပနိဿယေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တိ။ နိဿယပစ္စယော သဟဇာတပုရေဇာတဘေဒတော ဒုဝိဓော။ တတ္ထ သဟဇာတနိဿယော သဟဇာတာနညေဝ နိဿယပစ္စယဘာဝတော သဟဇာတပစ္စယေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ၊ ပုရေဇာတနိဿယော ပုရေဇာတပစ္စယေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ။

အဓိပတိပစ္စယောပိ သဟဇာတာဓိပတိအာရမ္မဏာဓိပတိဝသေန ဒုဝိဓော။ တတ္ထ သဟဇာတာဓိပတိ သဟဇာတာနံယေဝ အဓိပတိပစ္စယဘာဝတော သဟဇာတပစ္စယေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ။ အာရမ္မဏာဓိပတိ အာရမ္မဏူပနိဿယော ¶ ဟောတိယေဝါတိ အာရမ္မဏူပနိဿယလက္ခဏေန ဥပနိဿယပစ္စယေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ။ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယော သဟဇာတပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတဘေဒတော တိဝိဓော။ တတ္ထ သဟဇာတဝိပ္ပယုတ္တော သဟဇာတာနညေဝ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယဘာဝတော သဟဇာတပစ္စယေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ။ ပုရေဇာတဝိပ္ပယုတ္တော ပုရေ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ပစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနံ ပစ္စယဘာဝတော ပုရေဇာတေ သင်္ဂဟိတော။ ပစ္ဆာဇာတဝိပ္ပယုတ္တော ပစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ပုရေ ဥပ္ပန္နာနံ ဥပတ္ထမ္ဘနဝသေန ပစ္စယဘာဝတော ပစ္ဆာဇာတပစ္စယေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ။ အတ္ထိပစ္စယအဝိဂတပစ္စယာ သဟဇာတပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတအာဟာရိန္ဒြိယာနဉ္စေဝ အတ္ထိအဝိဂတေသု စ ဧကေကဿ ဝသေန ဆဟိ ဘေဒေဟိ ဌိတာ။ တတ္ထ သဟဇာတအတ္ထိအဝိဂတာ သဟဇာတာနညေဝ အတ္ထိအဝိဂတပစ္စယဘာဝတော။ သဟဇာတပစ္စယေ ¶ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တိ။ ပုရေဇာတာ ပုရေ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ပစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနံ ပစ္စယဘာဝတော ပုရေဇာတပစ္စယေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တိ။ ပစ္ဆာဇာတာ ပစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ပုရေ ဥပ္ပန္နာနံ ဥပတ္ထမ္ဘနဝသေန ပစ္စယဘာဝတော ပစ္ဆာဇာတပစ္စယေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တိ။ အာဟာရဘူတာ ကဗဠီကာရာဟာရပစ္စယေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တိ။ ဣန္ဒြိယဘူတာ ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယပစ္စယေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တီတိ ဧဝံ ဣမေ သောဠသ ပစ္စယာ ဣမေသု အဋ္ဌသု ပစ္စယေသု သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ဣမေသမ္ပိ ပန အဋ္ဌန္နံ ပစ္စယာနံ အညမညံ သင်္ဂဟော အတ္ထိယေဝ။ အာဒိတော နိဒ္ဒိဋ္ဌော ဟိ အာရမ္မဏပစ္စယော အဓိပတိအနဓိပတိဘေဒေန ဒုဝိဓော။ တတ္ထ အဓိပတိဘူတော အာရမ္မဏူပနိဿယလက္ခဏေန ဥပနိဿယေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ။ အနဓိပတိဘူတော သုဒ္ဓါ အာရမ္မဏပစ္စယောဝ။ ကမ္မပစ္စယောပိ သဟဇာတနာနာက္ခဏိကဝသေန ဒုဝိဓော။ တတ္ထ သဟဇာတကမ္မံ အတ္တနာ သဟဇာတာနညေဝ ကမ္မပစ္စယဘာဝတော သဟဇာတေယေဝ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ။ နာနာက္ခဏိကကမ္မံ ဗလဝဒုဗ္ဗလဝသေန ဒုဝိဓံ။ တတ္ထ ဗလဝကမ္မံ ဝိပါကဓမ္မာနံ ဥပနိဿယောဝ ဟုတွာ ပစ္စယော ဟောတီတိ ဥပနိဿယေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ။ ဗလဝမ္ပိ ပန ရူပါနံ ဒုဗ္ဗလဉ္စ အရူပါနံ နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စယေနေဝ ပစ္စယော။ အာဟာရပစ္စယောပိ ရူပါရူပတော ဒုဝိဓော။ တတ္ထ အရူပါဟာရော အတ္တနာ သဟဇာတာနညေဝ ပစ္စယော ဟောတီတိ သဟဇာတပစ္စယေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ။ ရူပါဟာရော သဟဇာတပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတာနံ ပစ္စယော န ဟောတိ။ အတ္တနော ပန ဥပ္ပာဒက္ခဏံ အတိက္ကမိတွာ ဌိတိပ္ပတ္တော အာဟာရပစ္စယတံ သာဓေတီတိ အာဟာရပစ္စယောဝ ဟောတိ။ ဣန္ဒြိယပစ္စယောပိ ရူပါရူပတော ဒုဝိဓော။ တတ္ထ အရူပိန္ဒြိယပစ္စယော အတ္တနာ သဟဇာတာနညေဝ ဣန္ဒြိယပစ္စယတံ သာဓေတီတိ သဟဇာတေယေဝ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ။ ရူပိန္ဒြိယပစ္စယော ပန အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါဘေဒတော ဒုဝိဓော။ တတ္ထ အဇ္ဈတ္တံ ဣန္ဒြိယပစ္စယော ပုရေ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ပစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနံ ¶ သသမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ ဣန္ဒြိယပစ္စယော ဟောတီတိ ပုရေဇာတေယေဝ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ။ ဗာဟိရော ဣန္ဒြိယပစ္စယော နာမ ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယံ၊ တံ သဟဇာတာနံ ပစ္စယော ဟောန္တမ္ပိ အနုပါလနမတ္တဝသေနေဝ ဟောတိ၊ န ဇနကဝသေနာတိ ဣန္ဒြိယပစ္စယောဝ ဟောတိ။ ဧဝံ ဣမေ အဋ္ဌ ပစ္စယာ အညမညမ္ပိ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အယံ တာဝ အဋ္ဌသု ပစ္စယေသု အဝသေသာနံ သောဠသန္နဉ္စေဝ တေသံယေဝ စ အဋ္ဌန္နံ အညမညဝသေန သင်္ဂဟနယော။

ဣဒါနိ ¶ ဣမေသံ အဋ္ဌန္နံ ပစ္စယာနံ ဧကေကသ္မိံ စတုဝီသတိယာပိ ပစ္စယေသု ယေ ယေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တိ၊ တေ တေ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တတ္ထ အဋ္ဌန္နံ တာဝ သဗ္ဗပဌမေ အာရမ္မဏပစ္စယေ အာရမ္မဏပစ္စယောဝ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ၊ န သေသာ တေဝီသတိ။ ဒုတိယေ သဟဇာတပစ္စယေ ဟေတုပစ္စယော သဟဇာတာဓိပတိပစ္စယော သဟဇာတပစ္စယော အညမညပစ္စယော သဟဇာတနိဿယပစ္စယော သဟဇာတကမ္မပစ္စယော ဝိပါကပစ္စယော သဟဇာတအာဟာရပစ္စယော သဟဇာတဣန္ဒြိယပစ္စယော ဈာနပစ္စယော မဂ္ဂပစ္စယော သမ္ပယုတ္တပစ္စယော သဟဇာတဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယော သဟဇာတတ္ထိပစ္စယော သဟဇာတာဝိဂတပစ္စယောတိ ဣမေ ပန္နရသ ပစ္စယာ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တိ။ တတိယေ ဥပနိဿယပစ္စယေ အဓိပတိဘူတော အာရမ္မဏပစ္စယော အာရမ္မဏဘူတော အဓိပတိပစ္စယော အနန္တရသမနန္တရဥပနိဿယအာသေဝနပစ္စယာ နာနာက္ခဏိကော ဗလဝကမ္မပစ္စယော နတ္ထိပစ္စယော ဝိဂတပစ္စယောတိ ဣမေ နဝ ပစ္စယာ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တိ။ စတုတ္ထေ ပုရေဇာတပစ္စယေ ပုရေဇာတနိဿယပစ္စယော ပုရေဇာတပစ္စယော ပုရေဇာတိန္ဒြိယပစ္စယော ပုရေဇာတဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယော ပုရေဇာတတ္ထိပစ္စယော ပုရေဇာတာဝိဂတပစ္စယောတိ ဣမေ ဆ ပစ္စယာ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တိ။ ပဉ္စမေ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယေ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယော ပစ္ဆာဇာတဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယော ပစ္ဆာဇာတတ္ထိပစ္စယော ပစ္ဆာဇာတာဝိဂတပစ္စယောတိ ဣမေ စတ္တာရော ပစ္စယာ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တိ။ ဆဋ္ဌေ ကမ္မပစ္စယေ နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စယောဝ သင်္ဂဟိတော။ သတ္တမေ အာဟာရပစ္စယေ ကဗဠီကာရာဟာရဝသေနေဝ အာဟာရပစ္စယော အာဟာရတ္ထိပစ္စယော အာဟာရာဝိဂတပစ္စယောတိ ဣမေ တယော ပစ္စယာ သင်္ဂဟိတာ။ အဋ္ဌမေ ဣန္ဒြိယပစ္စယေ ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယပစ္စယော ဣန္ဒြိယတ္ထိပစ္စယော ဣန္ဒြိယာဝိဂတပစ္စယောတိ ဣမေ တယော ပစ္စယာ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တိ။ ဧဝံ ဣမေသံ အဋ္ဌန္နံ ပစ္စယာနံ ဧကေကသ္မိံ ဣမေ စိမေ စ ပစ္စယာ သင်္ဂဟံ ဂတာတိ ဉတွာ ယေ ယတ္ထ သင်္ဂဟံ ဂတာ၊ တေ တဿ ဂဏနေန ဂဟိတာဝ ဟောန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ဧဝံ သဗ္ဗပစ္စယသင်္ဂါဟကာနံ ဣမေသံ အဋ္ဌန္နံ ပစ္စယာနံ ဝသေန ဧကူနပညာသာယ ပဉှေသု ဣမသ္မိံ ပစ္စနီယေ ‘‘ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ ဓမ္မဿ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိအာဒယော ဣမေ ¶ ပန္နရသ ပဉှာ ဥဒ္ဓရိတွာ ဝိဿဇ္ဇိတာ။ တတ္ထ ကုသလော ကုသလဿ၊ ကုသလော အကုသလဿ၊ ကုသလော အဗျာကတဿ၊ ကုသလော ကုသလာဗျာကတဿာတိ ကုသလာဒိကာ စတ္တာရော ပဉှာ၊ တထာ အကုသလာဒိကာ၊ အဗျာကတော ပန အဗျာကတဿ၊ အဗျာကတော ¶ ကုသလဿ၊ အဗျာကတော အကုသလဿာတိ အဗျာကတာဒိကာ တယော၊ ကုသလော စ အဗျာကတော စ ကုသလဿ၊ တထာ အဗျာကတဿ၊ အကုသလော စ အဗျာကတော စ အကုသလဿ၊ တထာ အဗျာကတဿာတိ ဒုမူလကေကာဝသာနာ စတ္တာရော ဟောန္တိ။ တေသု ပဌမေ ပဉှေ ယေဟိ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ တေ သဗ္ဗေ သင်္ဂဟေတွာ တယော ပစ္စယာ ဝုတ္တာ။ ဒုတိယေ ဒွေ၊ တတိယေ ပဉ္စ၊ စတုတ္ထေ ဧကောဝ ပဉ္စမေ တယော၊ ဆဋ္ဌေ ဒွေ၊ သတ္တမေ ပဉ္စ၊ အဋ္ဌမေ ဧကောဝ နဝမေ သတ္တ၊ ဒသမေ တယော၊ ဧကာဒသမေ တယော၊ ဒွါဒသမေ ဒွေ၊ တေရသမေ စတ္တာရော၊ စုဒ္ဒသမေ ဒွေ၊ ပန္နရသမေပိ စတ္တာရောဝ။ တေ ‘‘သဟဇာတပစ္စယေနာ’’တိ အဝတွာ ‘‘သဟဇာတံ ပစ္ဆာဇာတ’’န္တိ ဝုတ္တာ။ တတ္ထ ကာရဏံ ပရတော ဝက္ခာမ။

သမာသတော ပနေတ္ထ ဧကော ဒွေ တယော စတ္တာရော ပဉ္စ သတ္တာတိ ဆဠေဝ ပစ္စယပရိစ္ဆေဒါ ဟောန္တိ။ အယံ ပဉှာဝါရဿ ပစ္စနီယေ ဥက္ကဋ္ဌဝသေန ပဉှာပရိစ္ဆေဒေါ စေဝ တေ တေ ပစ္စယေ သင်္ဂဟေတွာ ဒဿိတပစ္စယပရိစ္ဆေဒေါ စ။ ‘‘န ဟေတုပစ္စယော’’တိအာဒီသု ဟိ စတုဝီသတိယာပိ ပစ္စယပစ္စနီယေသု ဧကပစ္စနီယေပိ ဣတော ဥဒ္ဓံ ပဉှာ ဝါ ပစ္စယာ ဝါ န လဗ္ဘန္တိ၊ ဟေဋ္ဌာ လဗ္ဘန္တိ။ တသ္မာ ယေသု ပဉှေသု ‘‘ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ စ အဗျာကတဿ စ ဓမ္မဿ သဟဇာတပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ ဧဝံ ဧကောဝ ပစ္စယော အာဂတော၊ တသ္မိံ ပစ္စယေ ပဋိက္ခိတ္တေ တေ ပဉှာ ပရိဟာယန္တိ။ ယသ္မိံ ပန ပဉှေ ‘‘ကုသလော ဓမ္မော အကုသလဿ ဓမ္မဿ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယော ဥပနိဿယပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ ဧဝံ ဒွေ ပစ္စယာ အာဂတာ။ တတ္ထ နာရမ္မဏပစ္စယာတိ ဧဝံ ဧကသ္မိံ ပစ္စယေ ပဋိက္ခိတ္တေပိ ဣတရဿ ပစ္စယဿ ဝသေန သော ပဉှော လဗ္ဘတေဝ။ တေသု ပန ဒွီသုပိ ပစ္စယေသု ပဋိက္ခိတ္တေသု သော ဝါရော ပစ္ဆိဇ္ဇတိ။ ဧဝမေဝ ယေသု ပဉှေသု တယော စတ္တာရော ပဉ္စ သတ္တ ဝါ လဗ္ဘန္တိ၊ တေသု ဌပေတွာ ပဋိက္ခိတ္တေ ပစ္စယေ အဝသေသာနံ ဝသေန တေ ပဉှာ လဗ္ဘန္တိယေဝ။ သဗ္ဗေသု ပန ပစ္စယေသု ပဋိက္ခိတ္တေသု သဗ္ဗေပိ တေ ဝါရာ ပစ္ဆိဇ္ဇန္တီတိ ဣဒမေဝ စေတ္ထ လက္ခဏံ။ ဣမိနာ လက္ခဏေန အာဒိတော ပဋ္ဌာယ တေသု တေသု ပဉှေသု သင်္ခိပိတွာ ဝုတ္တပစ္စယာနံ ပဘေဒေါ စ တသ္မိံ တသ္မိံ ပစ္စနီယေ တေသံ တေသံ ပဉှာနံ ပရိဟာနိ စ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

တတြာယံ ¶ ဝိတ္ထာရကထာ – ပဌမပဉှေ တာဝ တီဟိ ပစ္စယေဟိ ဧကူနဝီသတိ ပစ္စယာ ဒဿိတာ။ ကထံ? ကုသလော ဟိ ကုသလဿ ပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတဝိပါကဝိပ္ပယုတ္တေဟေဝ ပစ္စယော န ဟောတိ ¶ ၊ သေသေဟိ ဝီသတိယာ ဟောတိ၊ တေသု အာရမ္မဏပစ္စယော ဧကောဝ သဟဇာတေ ပန သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကဝသေန ပန္နရသ ပစ္စယာ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တီတိ ဝုတ္တာ။ တေသု ဟေတုပစ္စယေ ပဋိက္ခိတ္တေ စုဒ္ဒသ ဟောန္တိ။ ကုသလော ပန ကုသလဿ နေဝ ဝိပါကပစ္စယော န၊ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယောတိ တေ ဒွေ အပနေတွာ သေသေ ဒွါဒသ သန္ဓာယ သဟဇာတပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဝုတ္တံ။ ဥပနိဿယပစ္စယေပိ သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကဝသေန နဝ ပစ္စယာ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တီတိ ဝုတ္တာ။ တေသု အဓိပတိဘူတော အာရမ္မဏပစ္စယော အာရမ္မဏဘူတော စ အဓိပတိပစ္စယော အာရမ္မဏူပနိဿယဝသေန ဥပနိဿယမေဝ အနုပဝိဋ္ဌော။ ကုသလော ပန ကုသလဿ နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စယော န ဟောတီတိ တံ အပနေတွာ သေသေ ဆ သန္ဓာယ ဥပနိဿယပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ ပဌမပဉှေ တီဟိ ပစ္စယေဟိ ဧကူနဝီသတိပစ္စယာ ဒဿိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တေသု ဣမသ္မိံ ဟေတုပစ္စနီယေ ‘‘ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ ဓမ္မဿ နဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဒါနံ ဒတွာ သီလံ သမာဒိယိတွာ ဥပေါသထကမ္မံ ကတွာ တံ ပစ္စဝေက္ခတိ၊ ပုဗ္ဗေ သုစိဏ္ဏာနိ ပစ္စဝေက္ခတီ’’တိ ဧဝမာဒိနာ အာရမ္မဏပစ္စယာဒီသု ဝုတ္တနယေနေဝ ဥဒ္ဓရိတွာ ပါဠိ ဒဿေတဗ္ဗာ။

အာရမ္မဏပစ္စယေ ပန ပဋိက္ခိတ္တေ တဿ ဝိတ္ထာရံ အပနေတွာ ဟေတုပစ္စယဝိတ္ထာရံ ပက္ခိပိတွာ သာယေဝ ပါဠိ ဒဿေတဗ္ဗာ၊ သေသပစ္စယပဋိက္ခေပေသုပိ ဧသေဝ နယော။ တသ္မိံ ပန ပစ္စယေ ပဋိက္ခိတ္တေ ယေ ဝါရာ ပရိဟာယန္တိ၊ တေ ပရတော ဝက္ခာမ။

ဒုတိယပဉှေ ပန ဒွီဟိ ပစ္စယေဟိ တယော ပစ္စယာ ဒဿိတာ။ ကထံ? ကုသလော ဟိ အကုသလဿ အနန္တရာဒိဝသေန ပစ္စယော န ဟောတိ။ တသ္မာ တေ အပနေတွာ အာရမ္မဏူပနိဿယဝသေန သင်္ဂဟိတံ အာရမ္မဏာဓိပတိဉ္စေဝ ပကတူပနိဿယဉ္စ သန္ဓာယ ဥပနိဿယပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ သုဒ္ဓါ အာရမ္မဏပစ္စယော အာရမ္မဏာဓိပတိဝသေန အဓိပတိပစ္စယော ဥပနိဿယပစ္စယောတိ ဒုတိယပဉှေ ဒွီဟိ ပစ္စယေဟိ ဣမေ တယော ပစ္စယာ ဒဿိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

တတိယပဉှေ ¶ ပန ပဉ္စဟိ ပစ္စယေဟိ အဋ္ဌာရသ ပစ္စယာ ဒဿိတာ။ ကထံ? ကုသလော ဟိ အဗျာကတဿ အညမညပုရေဇာတာသေဝနဝိပါကသမ္ပယုတ္တေဟိယေဝ ပစ္စယော န ဟောတိ၊ သေသေဟိ ဧကူနဝီသတိယာ ဟောတိ။ တေသု အာရမ္မဏပစ္စယော ဧကော။ ယသ္မာ ပန ကုသလော အဗျာကတဿ အညမညဝိပါကသမ္ပယုတ္တဝသေန ပစ္စယော န ဟောတိ၊ ဟေတုပစ္စယော ပဋိက္ခိတ္တော၊ ကမ္မပစ္စယော ဝိသုံ ဂဟိတော၊ တသ္မာ ဣမေ ပဉ္စ အပနေတွာ သဟဇာတေန ဒသ ပစ္စယာ ဒဿိတာ။ ဥပနိဿယေန ဟေဋ္ဌာ ¶ ဝုတ္တေသု ဆသု ဌပေတွာ အာသေဝနံ သေသာ ပဉ္စ။ ပစ္ဆာဇာတော ဧကောဝ တထာ သဟဇာတနာနာက္ခဏိကဝသေန ဒုဝိဓောပိ ကမ္မပစ္စယောတိ ဧဝံ တတိယပဉှေ ပဉ္စဟိ ပစ္စယေဟိ ဣမေ အဋ္ဌာရသ ပစ္စယာ ဒဿိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

စတုတ္ထပဉှေ ပန ဧကေန ပစ္စယေန ဒသ။ ကထံ? ကုသလော ဟိ ကုသလာဗျာကတဿ သဟဇာတေ ဝုတ္တေသု ပန္နရသသု အညမညဝိပါကသမ္ပယုတ္တဝိပ္ပယုတ္တေဟိ ပစ္စယော န ဟောတိ၊ ဟေတုပစ္စယော ပဋိက္ခိတ္တော။ ဣတိ ဣမေ ပဉ္စ အပနေတွာ သေသာ ဒသ ပစ္စယာ ဧတ္ထ ဧကေန ပစ္စယေန ဒဿိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

၅၂၈။ ယထာ စ ဣမေသု ကုသလာဒိကေသု စတူသု၊ တထာ အကုသလာဒိကေသုပိ စတူသု ပဉှေသု တေဟိ တေဟိ ပစ္စယေဟိ တေ တေယေဝ ပစ္စယာ ဒဿိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

၅၂၉။ တတော ပရာနံ အဗျာကတာဒီနံ တိဏ္ဏံ ပဉှာနံ ပဌမပဉှေ သတ္တဟိ ပစ္စယေဟိ တေဝီသတိ ပစ္စယာ ဒဿိတာ။ ကထံ? အဗျာကတော ဟိ အဗျာကတဿ စတုဝီသတိယာပိ ပစ္စယေဟိ ပစ္စယော ဟောတိ။ ဟေတုပစ္စယေ ပန ပဋိက္ခိတ္တေ တေဝီသတိ ဟောန္တိ။ တေသု အာရမ္မဏပစ္စယော ဧကောဝ။ ယသ္မာ ပနေတ္ထ အသဟဇာတာနမ္ပိ သင်္ဂဟဏတ္ထံ အာဟာရိန္ဒြိယပစ္စယာ ဝိသုံ ဂဟိတာ။ တသ္မာ ဣမေ တယော အပနေတွာ သဟဇာတေန ဒွါဒသ ပစ္စယာ ဒဿိတာ။ ဥပနိဿယေန ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တာ ဆ၊ ပုရေဇာတော ဧကောဝ တထာ ပစ္ဆာဇာတအာဟာရိန္ဒြိယပစ္စယာတိ ဧဝမေတ္ထ သတ္တဟိ ပစ္စယေဟိ ဣမေ တေဝီသတိ ပစ္စယာ ဒဿိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဒုတိယေ တီဟိ ပစ္စယေဟိ ဒွါဒသ ဒဿိတာ။ ကထံ? အာရမ္မဏပစ္စယော ဧကော၊ ဥပနိဿယေန ပန အာရမ္မဏူပနိဿယဝသေန အာရမ္မဏာဓိပတိအနန္တရသမနန္တရနတ္ထိဝိဂတဥပနိဿယပစ္စယောတိ ဆ ¶ ဒဿိတာ။ ပုရေဇာတေန ပုရေဇာတနိဿယဝိပ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတာ ပဉ္စာတိ ဧဝမေတ္ထ တီဟိ ပစ္စယေဟိ ဣမေ ဒွါဒသ ပစ္စယာ ဒဿိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တတိယေပိ ဧသေဝ နယော။

၅၃၀။ တတော ပရာနံ ဒုကမူလကာနံ စတုန္နံ ပဉှာနံ ပဌမပဉှေ ‘‘သဟဇာတပစ္စယေန ပုရေဇာတပစ္စယေနာ’’တိ အဝတွာ ‘‘သဟဇာတံ ပုရေဇာတ’’န္တိ ဝုတ္တေဟိ ဒွီဟိ နိဿယအတ္ထိအဝိဂတဝသေန တယော ပစ္စယာ ဒဿိတာ။ ကုသလာ ဟိ ခန္ဓာ ဝတ္ထုနာ သဒ္ဓိံ ဧကတော ကုသလဿ ပစ္စယဘာဝံ သာဓယမာနာ ကိဉ္စာပိ သဟဇာတာ၊ သဟဇာတပစ္စယာ ပန န ဟောန္တိ ဝတ္ထုမိဿကတ္တာ ¶ ။ တသ္မာ တေသံ သဟဇာတာနံ နိဿယအတ္ထိအဝိဂတာနံ ဝသေန သဟဇာတန္တိ ဝုတ္တံ။ ဝတ္ထုမှိပိ ဧသေဝ နယော။ တမ္ပိ ဟိ ကိဉ္စာပိ ပုရေဇာတံ၊ ခန္ဓမိဿကတ္တာ ပန ပုရေဇာတပစ္စယော န ဟောတိ။ ကေဝလံ ပုရေဇာတာနံ နိဿယာဒီနံ ဝသေန ပုရေဇာတန္တိ ဝုတ္တံ။

ဒုတိယပဉှေ ‘‘သဟဇာတံ ပစ္ဆာဇာတံ အာဟာရံ ဣန္ဒြိယ’’န္တိ ဝုတ္တေဟိ စတူဟိပိ သဟဇာတနိဿယအတ္ထိအဝိဂတဝသေန စတ္တာရော ပစ္စယာ ဒဿိတာ။ ဣမသ္မိဉှိ ဝါရေ သဟဇာတပစ္စယော လဗ္ဘတိ၊ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယာဒယော န လဗ္ဘန္တိ။ ပစ္ဆာဇာတာနံ ပန အာဟာရိန္ဒြိယသင်္ခါတာနဉ္စ အတ္ထိအဝိဂတာနံ ဝသေနေတံ ဝုတ္တံ။ ကုသလာ ဟိ ခန္ဓာ အဗျာကတာ စ မဟာဘူတာ ဥပါဒါရူပါနံ သဟဇာတပစ္စယေန နိဿယပစ္စယေန အတ္ထိအဝိဂတပစ္စယေဟီတိ စတုဓာ ပစ္စယာ ဟောန္တိ။ ပစ္ဆာဇာတာ ပန ကုသလာ တေဟိယေဝ ဘူတေဟိ သဒ္ဓိံ တေသညေဝ ဥပါဒါရူပါနံ အတ္ထိအဝိဂတဝသေန ပစ္စယော။ ကဗဠီကာရာဟာရောပိ ပစ္ဆာဇာတေဟိ ကုသလေဟိ သဒ္ဓိံ ပုရေဇာတဿ ကာယဿ အတ္ထိအဝိဂတဝသေနေဝ ပစ္စယော။ ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယမ္ပိ ပစ္ဆာဇာတေဟိ ကုသလေဟိ သဒ္ဓိံ ကဋတ္တာရူပါနံ အတ္ထိအဝိဂတပစ္စယေနေဝ ပစ္စယော။ ဣတိ ဣမံ စတုဓာ ပစ္စယဘာဝံ သန္ဓာယ ‘‘သဟဇာတံ ပစ္ဆာဇာတံ၊ အာဟာရံ ဣန္ဒြိယ’’န္တိ ဣဒံ ဝုတ္တံ။ ပစ္ဆာဇာတာဟာရိန္ဒြိယပစ္စယာ ပနေတ္ထ န လဗ္ဘန္တိယေဝ။ ပရတော အကုသလမိဿကပဉှာဒွယေပိ ဧသေဝ နယောတိ။ ဧဝမေတ္ထ တေသု တေသု ပဉှေသု သင်္ခိပိတွာ ဝုတ္တပစ္စယာနံ ပဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တသ္မိံ တသ္မိံ ပန ပစ္စယေ တေသံ တေသံ ပဉှာနံ ပရိဟာနာပရိဟာနိံ ပရတော အာဝိကရိဿာမာတိ။

ပစ္စနီယုဒ္ဓါရဿ အတ္ထဝဏ္ဏနာ။

ပစ္စနီယဂဏနဝဏ္ဏနာ

၅၃၂။ ဣဒါနိ ¶ ဧတေ ‘‘ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ ဓမ္မဿာ’’တိအာဒယော အနုလောမဝသေန ပန္နရသ ဝါရာ ဒဿိတာ။ ယသ္မာ ပစ္စနီယေပိ ဧတေယေဝ၊ န ဣတော ဥဒ္ဓံ၊ ဟေဋ္ဌာ ပန ဟောန္တိ၊ တသ္မာ ယဿ ယဿ ပစ္စယဿ ပစ္စနီယေ ယေ ယေ ဝါရာ လဗ္ဘန္တိ၊ တေ တေ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ဂဏနဝသေန ဒဿေတုံ နဟေတုယာ ပန္နရသာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။

တတ္ထ နဟေတုယာ သဗ္ဗေသမ္ပိ ယထာဒဿိတာနံ ပစ္စယာနံ ဝသေန ပန္နရသ လဗ္ဘန္တိ။ နာရမ္မဏေ သဟဇာတေ ¶ ဟေတုပစ္စယော ပဝိသတိ။ တသ္မိံ တသ္မိံ ဝါရေ သုဒ္ဓါ အာရမ္မဏပစ္စယော ပရိဟာယတိ၊ သေသပစ္စယဝသေန တေ ဝါရာ ဝိဿဇ္ဇနံ လဘန္တိ။ ယထာ စ နာရမ္မဏေ၊ ဧဝံ သေသေသုပိ။ သဟဇာတေ ဟေတုပစ္စယော ပဝိသတိ။ တသ္မိံ တသ္မိဉ္စ ဝါရေ နဥပနိဿယေ နအနန္တရေတိ ဧဝံ ပစ္စနီယတော ဌိတာ ပစ္စယာ ပရိဟာယန္တိ၊ အဝသေသပစ္စယဝသေန တေ တေ ဝါရာ ဝိဿဇ္ဇနံ လဘန္တိ။ နသဟဇာတေ ပန ‘‘ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ စ အဗျာကတဿ စ၊ အကုသလော ဓမ္မော အကုသလဿ စ အဗျာကတဿ စ၊ ကုသလော စ အဗျာကတော စ ဓမ္မာ ကုသလဿ၊ အကုသလော စ အဗျာကတော စ ဓမ္မာ အကုသလဿာတိ ဣမေ စတ္တာရော ဝါရာ ပရိဟာယန္တိ။ ဧတေသဉှိ စတုန္နံ ပုရိမေသု ဒွီသု သဟဇာတပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဧကာဒသန္နံ ပစ္စယာနံ ဝသေန ဧကောဝ ပစ္စယသင်္ဂဟော ဝုတ္တော။ တေ တသ္မိံ ပဋိက္ခိတ္တေ အညေနာကာရေန ဝိဿဇ္ဇနံ န လဘန္တိ။ ပစ္ဆိမေသု ဒွီသု နိဿယအတ္ထိအဝိဂတပစ္စယေ သန္ဓာယ ‘‘သဟဇာတံ ပုရေဇာတ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တေ သဟဇာတေ ပဋိက္ခိတ္တေ အဝသေသာနံ ဟေတုအာဒီနဉ္စ ပုရေဇာတာနဉ္စေဝ နိဿယအတ္ထိအဝိဂတာနံ ဝသေန ဝိဿဇ္ဇနံ န လဘန္တိ၊ တသ္မာ ဣမေ စတ္တာရောပိ ဝါရာ ပရိဟာယန္တိ။ အဝသေသာနံ ဝသေန ‘‘ဧကာဒသာ’’တိ ဝုတ္တံ။

တတ္ထ သိယာ – ယထာ ဟေတုမှိ ပဋိက္ခိတ္တေ သေသာနံ အဓိပတိအာဒီနံ ဝသေန တေ ဝါရာ လဒ္ဓါ၊ ဧဝံ သဟဇာတေ ပဋိက္ခိတ္တေ အဝသေသာနံ ဟေတုအာဒီနံ ဝသေန ကသ္မာ န လဗ္ဘန္တီတိ? နိပ္ပဒေသတ္တာ။ ဟေတုအာဒယော ဟိ သဟဇာတာနံ ဧကဒေသမတ္တတော သပ္ပဒေသာ၊ တသ္မာ တေသု ပဋိက္ခိတ္တေသု အညေသံ ဝသေန တေ ဝါရာ လဗ္ဘန္တိ။ သဟဇာတော ပန နိပ္ပဒေသော သဗ္ဗေပိ ဟေတုအာဒယော ဂဏှာတိ၊ တသ္မာ တသ္မိံ ပဋိက္ခိတ္တေ သဗ္ဗေပိ တေ ပဋိက္ခိတ္တာ ဟောန္တိ။ န ဟိ အသဟဇာတာ ဟေတုပစ္စယာဒယော နာမ အတ္ထိ ¶ ။ ဣတိ သဟဇာတဿ နိပ္ပဒေသတ္တာ တသ္မိံ ပဋိက္ခိတ္တေ သဗ္ဗေပိ တေ ဥဘောပိ ဝါရာ န လဗ္ဘန္တိ။ ‘‘သဟဇာတံ ပုရေဇာတ’’န္တိ ဝိဿဇ္ဇိတဝါရေသု ပန ကိဉ္စာပိ သဟဇာတပစ္စယောယေဝ နတ္ထိ၊ ယသ္မာ ပနေတ္ထ သဟဇာတာဝ အရူပက္ခန္ဓာ နိဿယအတ္ထိအဝိဂတဝသေန ပစ္စယာ၊ သဟဇာတေ စ ပဋိက္ခိတ္တေ ဧကန္တေန သဟဇာတနိဿယအတ္ထိအဝိဂတာ ပဋိက္ခိတ္တာ ဟောန္တိ၊ တသ္မာ တဿ ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ တေပိ ဝါရာ န လဗ္ဘန္တီတိ ဧဝံ သဗ္ဗထာပေတ္ထ ဣမေ စတ္တာရော ဝါရာ ပရိဟာယန္တိ။ အဝသေသာနညေဝ ဝသေန ဧကာဒသာတိ ဝုတ္တံ။

နအညမညနနိဿယနသမ္ပယုတ္တေပိ တေယေဝ ဝါရာ ပရိဟာယန္တိ။ ကသ္မာ? သဟဇာတဂတိကတ္တာ။ ယထေဝ ဟိ အရူပဓမ္မဘူတော သဟဇာတပစ္စယော နိပ္ပဒေသေန စတ္တာရော အရူပက္ခန္ဓေ ဂဏှာတိ၊ တထာ အညမညနိဿယသမ္ပယုတ္တာပီတိ သဟဇာတဂတိကတ္တာ ဧတေသုပိ ပဋိက္ခိတ္တေသု တေ ဝါရာ ¶ န လဗ္ဘန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တေန ဝုတ္တံ နအညမညေ ဧကာဒသ၊ နနိဿယေ ဧကာဒသ၊ နသမ္ပယုတ္တေ ဧကာဒသာတိ။

တတ္ထ သိယာ – ကိဉ္စာပိ ဣမေ အဝိသေသေန ကုသလာဒိဘေဒါနံ စတုန္နံ ခန္ဓာနံ သင်္ဂါဟကတ္တာ သဟဇာတဂတိကာ၊ ကုသလော ပန ကုသလာဗျာကတဿ ဌပေတွာ သဟဇာတပစ္စယံ အညထာ ပစ္စယောဝ န ဟောတိ၊ တသ္မာ တသ္မိံ ပဋိက္ခိတ္တေ သော ဝါရော ပရိဟာယတု။ ကုသလော ပန ကုသလာဗျာကတာနံ နေဝ အညမညပစ္စယော ဟောတိ၊ တသ္မိံ ပဋိက္ခိတ္တေ သော ဝါရော ကသ္မာ ပရိဟာယတီတိ? အညမညပစ္စယဓမ္မဝသေန ပဝတ္တိသဗ္ဘာဝတော။ ယထေဝ ဟိ ကုသလာဗျာကတာ ကုသလဿ သဟဇာတပစ္စယောဝ န ဟောန္တိ။ သဟဇာတဓမ္မဝသေန ပန နိဿယပစ္စယာဒီဟိ ပဝတ္တိသဗ္ဘာဝတော တသ္မိံ ပဋိက္ခိတ္တေ သော ဝါရော ပရိဟာယတိ၊ ဧဝမိဓာပိ အညမညပစ္စယဓမ္မဝသေန သဟဇာတာဒီဟိ ပဝတ္တိသဗ္ဘာဝတော တသ္မိံ ပဋိက္ခိတ္တေ သော ဝါရော ပရိဟာယတိ။ နအညမညပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ပဒဿ ဟိ အယမတ္ထော – ယေ ဓမ္မာ အညမညပစ္စယသင်္ဂဟံ ဂတာ၊ န တေဟိ ပစ္စယော။ ကုသလော စ ကုသလာဗျာကတာနံ သဟဇာတာဒိဝသေန ပစ္စယော ဟောန္တော အညမညပစ္စယဓမ္မေဟေဝ ပစ္စယော ဟောတိ၊ တသ္မာ တသ္မိံ ပဋိက္ခိတ္တေ သော ဝါရော ပရိဟာယတိ။ ယထာ စ သော ဝါရော၊ တထာ သေသာပိ တယောတိ စတ္တာရောပိ တေ ဝါရာ ပရိဟာယန္တိ။

နနိဿယေ ¶ ဧကာဒသာတိ ဧတ္ထာပိ ယသ္မာ တေသံ ဝါရာနံ ဧကေန္တေန သဟဇာတပစ္စယဓမ္မာဝ နိဿယဘူတာ၊ တသ္မာ နိဿယေ ပဋိက္ခိတ္တေ ပရိဟာယန္တိ။ နပုရေဇာတေ တေရသာတိ သဟဇာတံ ပုရေဇာတန္တိ ဝုတ္တဝိဿဇ္ဇနေ ဒွိမူလကေ ဒွေ အပနေတွာ တေရသ။ ယထာ ဟိ တေ သဟဇာတေ ပဋိက္ခိတ္တေ ပုရေဇာတာနညေဝ နိဿယအတ္ထိအဝိဂတာနံ ဝသေန ဝိဿဇ္ဇနံ န လဘန္တိ၊ တထာ ပုရေဇာတေပိ ပဋိက္ခိတ္တေ သဟဇာတာနညေဝ နိဿယအတ္ထိအဝိဂတာနံ ဝသေန ဝိဿဇ္ဇနံ န လဘန္တိ၊ တသ္မာ တေ အပနေတွာ တေရသာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

နပစ္ဆာဇာတေ ပန္နရသာတိ ဧတ္ထ ‘‘ပစ္ဆာဇာတပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ ဝါ ‘‘သဟဇာတံ ပစ္ဆာဇာတံ အာဟာရံ ဣန္ဒြိယ’’န္တိ ဝါ အာဂတဋ္ဌာနေသု ဌပေတွာ ပစ္ဆာဇာတံ အဝသေသဝသေနပိ တေ ပဉှာ လဗ္ဘန္တိ၊ တသ္မာ ပန္နရသေဝ ဝုတ္တာ။ နကမ္မေတိအာဒီသု ယသ္မာ ကမ္မဝိပါကာဟာရိန္ဒြိယဈာနမဂ္ဂါပိ ကုသလာဒိဘေဒါနံ စတုန္နံ ခန္ဓာနံ ဧကဒေသောဝ တသ္မာ ဌပေတွာ တေ ဓမ္မေ အဝသေသဓမ္မဝသေန သဟဇာတဓမ္မာ ပစ္စယာ ဟောန္တီတိ ဧကမ္ပိ ပဉှာဝိဿဇ္ဇနံ န ပရိဟီနံ ¶ ။ နသမ္ပယုတ္တေ ဧကာဒသာတိ ယသ္မာ တေသု စတူသု ဝါရေသု သမ္ပယုတ္တဓမ္မာ သဟဇာတာဒိပစ္စယေန ပစ္စယာ ဟောန္တိ၊ တသ္မာ သမ္ပယုတ္တပစ္စယပဋိက္ခေပေန တေယေဝ ဝါရာ ပရိဟာယန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ နဝိပ္ပယုတ္တေ နဝါတိ ဒုမူလကဧကာဝသာနာ စတ္တာရော ဧကမူလကဒုကာဝသာနာ ဒွေ စာတိ ဣမေ ဆ ဝါရာ ဧကန္တေန ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယဓမ္မေဟိ ယုတ္တာ။ တေဟိ သဟဇာတာဒိဝသေန ပစ္စယာ ဟောန္တိ၊ တသ္မာ ဝိပ္ပယုတ္တေ ပဋိက္ခိတ္တေ သဗ္ဗေပိ တေ ပရိဟာယန္တီတိ နဝေဝ လဗ္ဘန္တိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘နဝိပ္ပယုတ္တေ နဝါ’’တိ။ နောအတ္ထိနောအဝိဂတေသုပိ တေယေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧကန္တေန ဟိ တေ ဝါရာ အတ္ထိအဝိဂတပစ္စယဓမ္မယုတ္တာ၊ တသ္မာ တေ တေသံ ပဋိက္ခေပေ ပရိဟာယန္တိ။ ယေပိ လဗ္ဘန္တိ၊ တေသု အာရမ္မဏဝသေန အနန္တရာဒိဝသေန ဝါ ဝိဿဇ္ဇနာနိ ကာတဗ္ဗာနိ။ သဟဇာတပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတအာဟာရိန္ဒြိယဘေဒတော ပဉ္စန္နံ အတ္ထိအဝိဂတာနံ ဝိပ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ ဝါ ဝသေန န ကာတဗ္ဗာနီတိ။

၅၃၃။ ဧဝံ ပစ္စနီယေ လဒ္ဓဝါရေ ဂဏနတော ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ဒုမူလကာဒိဝသေန ပစ္စယဂဏနံ ဒဿေတုံ နဟေတုပစ္စယာ နာရမ္မဏေ ပန္နရသာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ နဟေတုမူလကဒုကေသု အတိရေကဂဏနော ဦနတရဂဏနေန သဒ္ဓိံ ယောဇိတော ဦနတရဂဏနောဝ ဟောတိ။

တိမူလကေ ¶ နဥပနိဿယေ တေရသာတိ ကုသလော အကုသလဿ၊ အကုသလော ကုသလဿာတိ ဒွေ ဝါရာ ပရိဟာယန္တိ။ ကသ္မာ? နာရမ္မဏေန သဒ္ဓိံ နဥပနိဿယဿ ဃဋိတတ္တာ။ အာရမ္မဏဝသေန ဟိ ဥပနိဿယဝသေန စ ဣမေသံ ပဝတ္တိ။ တဉ္စ ဥဘယံ ပဋိက္ခိတ္တံ။ အာရမ္မဏာဓိပတိ စ အာရမ္မဏူပနိဿယဂ္ဂဟဏေန ဂဟိတော ဟောတိယေဝ။

ဆမူလကေပိ နဥပနိဿယေ တေရသာတိ တေယေဝ တေရသ။ သတ္တမူလကေ ပန နဥပနိဿယေ သတ္တာတိ နသဟဇာတေန သဒ္ဓိံ ဃဋိတတ္တာ တတ္ထ ပရိဟီနေဟိ စတူဟိ သဒ္ဓိံ ‘‘ကုသလော ကုသလဿ၊ ကုသလော အကုသလဿ၊ အကုသလော အကုသလဿ၊ အကုသလော ကုသလဿာ’’တိ ဣမေ အနန္တရူပနိဿယပကတူပနိဿယဝသေန ပဝတ္တမာနာ စတ္တာရောတိ အဋ္ဌ ပရိဟာယန္တိ၊ တသ္မာ အဝသေသာနံ ဝသေန သတ္တာတိ ဝုတ္တံ။ နပုရေဇာတေ ဧကာဒသာတိ နသဟဇာတေန သဒ္ဓိံ ဃဋိတတ္တာ ဧကာဒသ။ နပစ္ဆာဇာတေ နဝါတိ တေသု ဧကာဒသသု သဟဇာတံ ပစ္ဆာဇာတံ အာဟာရံ ဣန္ဒြိယန္တိ လဒ္ဓဝိဿဇ္ဇနေသု ဒုမူလကေ အဗျာကတန္တေ ဒွေ ဝါရေ အပနေတွာ။ တေ ဟိ သဟဇာတေ ပဋိက္ခိတ္တေပိ ပစ္ဆာဇာတဝသေန အပရိဟီနာ။ သဟဇာတေန ပန သဒ္ဓိံ ပစ္ဆာဇာတေ ပဋိက္ခိတ္တေ ပရိဟာယန္တီတိ သေသာနံ ဝသေန နဝါတိ ဝုတ္တံ။ အဋ္ဌမူလကေ နနိဿယေ ဧကာဒသာတိ သဗ္ဗံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တသဒိသမေဝ။ နဝမူလကေ ¶ နဥပနိဿယေ ပဉ္စာတိ ကုသလာဒယော အဗျာကတန္တာ တယော ဒုမူလကာ အဗျာကတန္တာ ဒွေ စာတိ ပဉ္စ။ တေသု နာနာက္ခဏိကကမ္မကဗဠီကာရာဟာရရူပဇီဝိတိန္ဒြိယပစ္ဆာဇာတဓမ္မဝသေန ဝိဿဇ္ဇနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ဒသမူလကေ နပုရေဇာတေ ပဉ္စာတိအာဒီသုပိ တေယေဝ။ နပစ္ဆာဇာတေ တီဏီတိ ပစ္ဆာဇာတဝသေန လဗ္ဘမာနေ ဒုမူလကေ အဗျာကတန္တေ ဒွေ အပနေတွာ အဝသေသာ။ နဝိပ္ပယုတ္တေပိ တေယေဝ တယော။ နောအတ္ထိယာ ဒွေတိ နာနာက္ခဏိကကမ္မဝသေန ကုသလဉ္စ အကုသလဉ္စ ကဋတ္တာရူပဿ။ ဝိပါကံ ပနေတ္ထ နဥပနိဿယေန သဒ္ဓိံ ဃဋိတတ္တာ န လဗ္ဘတိ။ ဧကာဒသမူလကေ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တသဒိသာဝ ဂဏနာ။ ဒွါဒသမူလကေ နကမ္မေ ဧကန္တိ အဗျာကတေန အဗျာကတံ။ တတ္ထ စ အာဟာရိန္ဒြိယဝသေန ဝိဿဇ္ဇနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တေရသမူလကာဒီသုပိ သဗ္ဗတ္ထ ဧကန္တိ အာဂတဋ္ဌာနေ ဣဒမေဝ ဂဟေတဗ္ဗံ။ နာဟာရေ ပန ဣန္ဒြိယဝသေန ဝိဿဇ္ဇနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ နဣန္ဒြိယေ အာဟာရဝသေန။ စုဒ္ဒသမူလကာဒီသု နကမ္မေန သဒ္ဓိံ ဃဋိတတ္တာ နောအတ္ထိနောအဝိဂတာ န လဗ္ဘန္တီတိ ¶ န ဝုတ္တာ။ နာဟာရပစ္စယာ နဈာနပစ္စယာတိ နဣန္ဒြိယံ အပနေတွာ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ တတ္ထ ဣန္ဒြိယဝသေန ဧကံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ နဝိပါကပစ္စယာ နဣန္ဒြိယပစ္စယာတိ နာဟာရံ အပနေတွာ ဝုတ္တံ၊ တသ္မာ တတ္ထ အာဟာရဝသေန ဧကံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣမေသု ပန ဒွီသု ပစ္စနီယတော ဌိတေသု ဂဏနာ နာမ နတ္ထိ၊ တသ္မာ ဧကတော န ဒဿိတာတိ။

နဟေတုမူလကံ။

၅၃၄။ နာရမ္မဏမူလကာဒီသုပိ ပန္နရသတေရသဧကာဒသနဝါတိ သဗ္ဗဒုကေသု စတ္တာရောဝ မူလဂဏနပရိစ္ဆေဒါ။ တိကာဒီသု ပန ဗဟုပစ္စယသမာယောဂေ ဣတရာနိပိ သတ္တ ပဉ္စ တီဏိ ဒွေ ဧကန္တိ ပရိစ္ဆိန္နဂဏနာနိ ဝိဿဇ္ဇနာနိ လဗ္ဘန္တိယေဝ။ တေသု ယေသံ ပစ္စယာနံ သမာယောဂေ ယံ ယံ လဗ္ဘတိ၊ တံ တံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေန သာဓုကံ သလ္လက္ခေတွာ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗံ။ သဗ္ဗေသု စေတေသု နာရမ္မဏမူလကာဒီသု နာရမ္မဏာဒီနိ ပဒါနိ အတိက္ကန္တေန ဟေတုပဒေန သဒ္ဓိံ ပဌမံ ဗန္ဓိတွာဝ စက္ကာနိ ကတာနိ။ ယသ္မာ ပန တာနိ နဟေတုမူလကေ ဝုတ္တသဒိသာနေဝ ဟောန္တိ၊ တသ္မာ ဝိတ္ထာရေန အဒဿေတွာ သင်္ခေပံ ကတွာ ဒဿိတာနိ။ တတ္ထ ယထာ နဟေတုမူလကေ နာရမ္မဏနဥပနိဿယာ ဝိသုံ ဝိသုံ ပန္နရသ ဝါရေ လဘန္တာပိ သမာယောဂေ တေရသ လဘိံသု၊ ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ တေရသေဝ လဘန္တိ။ ယထာ စ နာရမ္မဏနသဟဇာတေဟိ သဒ္ဓိံ နဥပနိဿယေ သတ္တ ဝါရာ ဟောန္တိ၊ ဧဝံ နဥပနိဿယနာရမ္မဏေဟိ သဒ္ဓိံ နသဟဇာတေပိ သတ္တ။

၅၃၈။ နနိဿယပစ္စယာ ¶ နဥပနိဿယပစ္စယာ နပစ္ဆာဇာတေ တီဏီတိ ကုသလာဒီနိ အဗျာကတန္တာနိ။ တေသု ကဋတ္တာရူပဉ္စ အာဟာရသမုဋ္ဌာနဉ္စ ပစ္စယုပ္ပန္နံ။

၅၄၃-၅၄၄။ နာဟာရနဣန္ဒြိယမူလကေသု စတုက္ကေသု နကမ္မေန သဒ္ဓိံ အဃဋိတတ္တာ နဟေတုမူလကေ ဝိယ ဧကေန္တေန လဗ္ဘန္တိ။ နဣန္ဒြိယမူလကေ နဥပနိဿယေ စ နပုရေဇာတေ စ ဌပေတွာ နာဟာရေ တီဏီတိ ကာတဗ္ဗန္တိ နဣန္ဒြိယပစ္စယတော ပဋ္ဌာယ ဣမေ ဒွေ ပစ္စယေ ဃဋေတွာ နဣန္ဒြိယပစ္စယာ…ပေ… နဥပနိဿယပစ္စယာ နာဟာရေ တီဏီ။ နဣန္ဒြိယပစ္စယာ…ပေ… နပုရေဇာတပစ္စယာ နာဟာရေ တီဏီတိ ဧဝံ ဣမေဟိ ပစ္စယေဟိ သဒ္ဓိံ နာဟာရပစ္စယေ စ ဂဏနာ ကာတဗ္ဗာတိ ¶ အတ္ထော။ တတ္ထ တီဏီတိ ကုသလာဒီနေဝ အဗျာကတဿ။ တတ္ထ ကုသလာကုသလာ ကဋတ္တာရူပါနံ ပုရေဇာတဿ စ ကာယဿ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယေန၊ အဗျာကတာ ပန စိတ္တစေတသိကာ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယေနေဝါတိ ဣမေသံ ဝသေန တီဏိ ဝိဿဇ္ဇနာနိ ကာတဗ္ဗာနိ။ ပရတော ပန နပစ္ဆာဇာတေန သဒ္ဓိံ ဃဋိတတ္တာ နာဟာရေ ဒွေတိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ကဋတ္တာရူပဝသေန ကုသလံ အဗျာကတဿ၊ တထာ အကုသလန္တိ ဧတ္တကမေဝ လဗ္ဘတိ။ အာဟာရဿ ပန ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ ကဗဠီကာရာဟာရော အတ္ထိအဝိဂတဝသေနာပိ ပစ္စယဘာဝံ န လဘတိ။

၅၄၅။ နဝိပ္ပယုတ္တမူလကဿ စတုမူလကေ နဥပနိဿယေ ပဉ္စာတိ ကုသလော သဟဇာတကုသလဿ၊ ကုသလော ကဋတ္တာရူပသင်္ခါတဿ အဗျာကတဿ၊ အကုသလော သဟဇာတအကုသလဿ၊ တထာ ကဋတ္တာရူပသင်္ခါတဿ အဗျာကတဿ၊ အဗျာကတော သဟဇာတအဗျာကတဿာတိ ဧဝံ ပဉ္စ။ နဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာ…ပေ… နဥပနိဿယေ တီဏီတိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ကုသလာဒယော တယော အဗျာကတဿ။

၅၄၆။ နောအတ္ထိပစ္စယာ နဟေတုယာ နဝါတိ နဟေတုပစ္စယာ နောအတ္ထိယာ ဝုတ္တာ နဝေဝ။ သဗ္ဗေပိ ဟိ တေ ဧကမူလကေကာဝသာနာ အနန္တရပကတူပနိဿယဝသေန လဗ္ဘန္တိ။ နာရမ္မဏေ နဝါတိပိ တေယေဝ နာရမ္မဏေ ဌတွာ နဥပနိဿယေ ဒွေ ကာတဗ္ဗာ။ ယာဝ နိဿယမ္ပီတိ နောအတ္ထိမူလကေ နယေ ‘‘နောအတ္ထိပစ္စယာ နဟေတုပစ္စယာ နာရမ္မဏပစ္စယာ’’တိ ဧဝံ စက္ကဗန္ဓဂမနေန နာရမ္မဏပစ္စယေ ဌတွာ ဣမေဟိ ဝါ တီဟိ၊ ဣတော ပရေသု နာဓိပတိအာဒီသု အညတရညတရေန ဝါ သဒ္ဓိံ ယာဝ နိဿယပစ္စယံ ပါပုဏာတိ၊ တာဝ ဂန္တွာ နဥပနိဿယေ ဒွေ ဝိဿဇ္ဇနာနိ ကာတဗ္ဗာနီတိ အတ္ထော။

ဧဝံ ¶ လက္ခဏံ ဌပေတွာ ပုန နာရမ္မဏတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ နိဿယာ သတ္တ ပစ္စယေ ဂဟေတွာ နဥပနိဿယေ ဒွေတိ အာဟ။ တတ္ထ နောအတ္ထိပစ္စယာ နဟေတုပစ္စယာ နာရမ္မဏပစ္စယာ နဥပနိဿယေ ဒွေ၊ နောအတ္ထိပစ္စယာ နဟေတုနာရမ္မဏနာဓိပတိပစ္စယာ နဥပနိဿယေ ဒွေတိ ဧဝံ နာရမ္မဏတော ပုရိမပစ္ဆိမေဟိ နိဿယပရိယောသာနေဟိ သဗ္ဗပဒေဟိ သဒ္ဓိံ ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ။ ဒွေတိ ပနေတ္ထ ကုသလော အဗျာကတဿ၊ အကုသလော အဗျာကတဿာတိ ¶ နာနာက္ခဏိကကမ္မဝသေန ကဋတ္တာရူပဿ ပစ္စယဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ နဥပနိဿယပဒေန သဒ္ဓိံ နပုရေဇာတာဒီသု သဗ္ဗတ္ထ ဒွေ။ ကမ္မပစ္စယော ပနေတ္ထ န ဂဟိတော။ တသ္မိဉှိ ဂဟိတေ တေပိ ဒွေ ဝါရာ ဆိဇ္ဇန္တိ၊ ဝိဿဇ္ဇနမေဝ န လဗ္ဘတိ။ ဧဝံ ယေန ယေန သဒ္ဓိံ ယဿ ယဿ သံသန္ဒနေ။ ယံ လဗ္ဘတိ၊ ယဉ္စ ပရိဟာယတိ၊ တံ သဗ္ဗံ သာဓုကံ သလ္လက္ခေတွာ သဗ္ဗပစ္စနီယေသု ဂဏနာ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗာတိ။

ပစ္စနီယဂဏနဝဏ္ဏနာ။

အနုလောမပစ္စနီယဝဏ္ဏနာ

၅၅၀။ အနုလောမပစ္စနီယေ ‘‘ဟေတုယာ သတ္တ၊ အာရမ္မဏေ နဝါ’’တိ ဧဝံ အနုလောမေ ‘‘နဟေတုယာ ပန္နရသ၊ နာရမ္မဏေ ပန္နရသာ’’တိ ဧဝံ ပစ္စနီယေ စ လဒ္ဓဂဏနေသု ပစ္စယေသု ယော ပစ္စယော အနုလောမတော ဌိတော၊ တဿ အနုလောမေ လဒ္ဓဝါရေဟိ သဒ္ဓိံ ယေ ပစ္စနီယတော ဌိတဿ ပစ္စနီယေ လဒ္ဓဝါရေသု သဒိသဝါရာ၊ တေသံ ဝသေန ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အနုလောမသ္မိဉှိ ဟေတုပစ္စယေ ‘‘ဟေတုယာ သတ္တာ’’တိ သတ္တ ဝါရာ လဒ္ဓါ၊ ပစ္စနီယေ နာရမ္မဏပစ္စယေ ‘‘နာရမ္မဏေ ပန္နရသာ’’တိ ပန္နရသ လဒ္ဓါ။ တေသု ယေ ဟေတုယာ သတ္တ ဝုတ္တာ၊ တေဟိ သဒ္ဓိံ နာရမ္မဏေ ဝုတ္တေသု ပန္နရသသု ‘‘ကုသလော ကုသလဿ၊ အဗျာကတဿ၊ ကုသလာဗျာကတဿ၊ အကုသလော အကုသလဿ၊ အဗျာကတဿ၊ အကုသလာဗျာကတဿ၊ အဗျာကတော အဗျာကတဿာ’’တိ ဣမေ သတ္တ သဒိသာ။ တေ သန္ဓာယ ဟေတုပစ္စယာ နအာရမ္မဏေ သတ္တာတိ ဝုတ္တံ။ နအဓိပတိယာ သတ္တာတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။

နသဟဇာတဿ ပန ဟေတုပစ္စယဿ အဘာဝါ နသဟဇာတေ ဧကောပိ န လဗ္ဘတိ၊ တသ္မာ တေန သဒ္ဓိံ ယောဇနာ န ကတာ။ နအညမညေ ကုသလာဒယော တယော ရူပါဗျာကတဿ လဗ္ဘန္တိ၊ တေ သန္ဓာယ ¶ တီဏီတိ ဝုတ္တံ။ တထာ နသမ္ပယုတ္တေ။ နဝိပ္ပယုတ္တေ ပန ကုသလံ ကုသလဿ၊ အကုသလံ အကုသလဿ၊ အဗျာကတံ အဗျာကတဿာတိ အရူပဓမ္မဝသေန တီဏိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ နနိဿယနောအတ္ထိနောအဝိဂတာ နသဟဇာတော ဝိယ ¶ န လဗ္ဘန္တိယေဝါတိ တေဟိပိ သဒ္ဓိံ ယောဇနာ န ကတာ။ ဧဝမေတ္ထ သတ္တ တီဏီတိ ဒွေယေဝ ဂဏနပရိစ္ဆေဒါ၊ တေသံ ဝသေန ဦနတရဂဏနေန သဒ္ဓိံ အတိရေကဂဏနဿပိ ဂဏနံ ပရိဟာပေတွာ ပစ္စယဃဋနေသု ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

၅၅၁။ တတ္ထ ဟေတုသဟဇာတနိဿယအတ္ထိအဝိဂတန္တိ နာရမ္မဏေ သတ္တာတိ ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ ဓမ္မဿ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယော၊ သဟဇာတနိဿယအတ္ထိအဝိဂတပစ္စယေန ပစ္စယော၊ နာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယော။ ကုသလာ ဟေတူ သမ္ပယုတ္တကာနံ ခန္ဓာနံ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယော၊ သဟဇာတနိဿယအတ္ထိအဝိဂတပစ္စယေန ပစ္စယော၊ နာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဣမိနာ နယေန သတ္တ ဝါရာ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗာ။ နာဓိပတိယာ သတ္တာတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဒုတိယေ ဃဋနေ အညမညဿ ပဝိဋ္ဌတ္တာ ဌပေတွာ နသမ္ပယုတ္တံ သေသေသု တီဏီတိ ဝုတ္တံ။ နသမ္ပယုတ္တေ ပန အညမညဝိပ္ပယုတ္တံ ပဋိသန္ဓိနာမရူပံ သန္ဓာယ ဧကန္တိ ဝုတ္တံ။ အညမညပစ္စယော စေတ္ထ အနုလောမဃဋနေ ပဝိဋ္ဌတ္တာ ပစ္စနီယတော န လဗ္ဘတိ၊ တသ္မာ ‘‘နအညမညေ’’တိ န ဝုတ္တံ။ ယထာ စေတ္ထ၊ ဧဝံ သေသဃဋနေသုပိ ပဝိဋ္ဌပစ္စယာ ပစ္စနီယတော န လဗ္ဘန္တီတိ န ဝုတ္တာ။ တတိယဃဋနေ သမ္ပယုတ္တဿ ပဝိဋ္ဌတ္တာ သဗ္ဗတ္ထ တီဏိယေဝ။ စတုတ္ထဃဋနေ ဝိပ္ပယုတ္တဿ ပဝိဋ္ဌတ္တာ တီဏိ ကုသလာဒီနိ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ။ ပဉ္စမေ ဝိပါကဿ ပဝိဋ္ဌတ္တာ သဗ္ဗတ္ထ ဧကံ အဗျာကတေန အဗျာကတံ။ ဣတော ပရေသုပိ ဝိပါကသမ္ပယုတ္တေသု ဧသေဝ နယော။

၅၅၂။ ဟေတုသဟဇာတနိဿယဣန္ဒြိယမဂ္ဂအတ္ထိအဝိဂတန္တိ နာရမ္မဏေ စတ္တာရီတိ ကုသလော ကုသလဿ၊ အဗျာကတဿ၊ ကုသလာဗျာကတဿ၊ အဗျာကတော အဗျာကတဿာတိ ဣမေသံ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။ နအညမညေ ဒွေတိ ကုသလော အဗျာကတဿ၊ တထာ အဗျာကတော။ ပရတောပိ ဒွီသု ဧသေဝ နယော။ ဣမိနာ ဥပါယေန သဗ္ဗဃဋနေသု လဗ္ဘမာနဝသေန ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သဗ္ဗာနိပိ စေတာနိ ဣမသ္မိံ အနုလောမပစ္စနီယေ သဟဇာတဝသေန စေဝ ပကိဏ္ဏကဝသေန စ ပန္နရသာဓိကာနိ စတ္တာရိ ဃဋနသတာနိ ဝုတ္တာနိ။ တေသု တသ္မိံ တသ္မိံ ဃဋနေ ယေ အနုလောမတော ဌိတာ ပစ္စယာ၊ တေသံ ဧကောပိ ပစ္စနီယတော န လဗ္ဘတိ။ ဟေတုမူလကေ စေတ္ထ ပဌမေ ဃဋနေ အနုလောမတော ပဉ္စန္နံ ပစ္စယာနံ ဌိတတ္တာ ပစ္စနီယတော ဧကူနဝီသတိ ပစ္စယာ အာဂတာ။ ဧဝံ သေသေသုပိ ¶ အနုလောမတော ဌိတာဝသေသာ ပစ္စနီယတော အာဂတာ။ အနုလောမတော စေတ္ထ ဗဟူသုပိ ဌိတေသု ¶ ပစ္စနီယတော ဧကေကောဝ အာဂတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယထာ စ ဟေတုမူလကေ၊ ဧဝံ အာရမ္မဏာဒိမူလကေသုပိ သဗ္ဗမေတံ ဝိဓာနံ ယထာနုရူပတော ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။

အနုလောမပစ္စနီယဝဏ္ဏနာ။

ပစ္စနီယာနုလောမဝဏ္ဏနာ

၆၃၁။ ပစ္စနီယာနုလောမေပိ ‘‘ဟေတုယာ သတ္တ၊ အာရမ္မဏေ နဝါ’’တိ ဧဝံ အနုလောမေ ‘‘နဟေတုယာ ပန္နရသ၊ နာရမ္မဏေ ပန္နရသာ’’တိ ဧဝံ ပစ္စနီယေ စ လဒ္ဓဂဏနေသု ပစ္စယေသု ယော ပစ္စနီယတော ဌိတော၊ တဿ ပစ္စနီယတော လဒ္ဓဝါရေသု ယေ အနုလောမတော ဌိတဿ အနုလောမတော လဒ္ဓဝါရေဟိ သဒိသာ ဝါရာ၊ တေသံ ဝသေန ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ပစ္စနီယသ္မိဉှိ နဟေတုပစ္စယေ ‘‘နဟေတုယာ ပန္နရသာ’’တိ ပန္နရသ ဝါရာ လဒ္ဓါ၊ အနုလောမေ အာရမ္မဏပစ္စယေ ‘‘အာရမ္မဏေ နဝါ’’တိ နဝ ဝါရာ လဒ္ဓါ။ တတ္ထ ယေ နဟေတုယာ ပန္နရသ ဝုတ္တာ၊ တေသု ယေ ဝါရာ အာရမ္မဏေ ဝုတ္တေဟိ နဝဟိ သဒိသာ၊ တေသံ ဝသေန ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တတ္ထ ယေ အာရမ္မဏေ နဝ ဝုတ္တာ၊ တေ နဟေတုယာ ဝုတ္တေသု ပန္နရသသု ကုသလော ‘‘ကုသလာကုသလာဗျာကတာနံ၊ အကုသလော အကုသလကုသလာဗျာကတာနံ၊ အဗျာကတော အဗျာကတကုသလာကုသလာန’’န္တိ ဣမေဟိ နဝဟိ သဒိသာ၊ တေ သန္ဓာယ နဟေတုယာ အာရမ္မဏေ နဝါတိ ဝုတ္တံ။ အဓိပတိယာ ဒသာတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ အာရမ္မဏာဒီနဉှိ အနုလောမဂဏနာယ ယေ ဝါရာ ဝုတ္တာ နဟေတုပစ္စယေန သဒ္ဓိံ သံသန္ဒနေပိ တေ သဗ္ဗေ လဗ္ဘန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ‘‘ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ ဓမ္မဿ နဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယော အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယော၊ ဒါနံ ဒတွာ သီလံ သမာဒိယိတွာ ဥပေါသထကမ္မံ ကတွာ တံ ပစ္စဝေက္ခတိ၊ ပုဗ္ဗေ သုစိဏ္ဏာနိ ပစ္စဝေက္ခတီ’’တိ ဣမိနာ ဥပါယေန တေသံ ပါဠိ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗာ။

နဟေတုပစ္စယာ အဓိပတိယာ ဒသာတိ ဧတ္ထ ဌပေတွာ ဝီမံသာဓိပတိံ သေသာဓိပတိဝသေန အနုလောမဝိဘင်္ဂေ အာဂတဝါရာ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗာ။ ဧဝမေတ္ထ နဝ ¶ ဒသသတ္တတီဏိတေရသဧကန္တိ ဆ ဂဏနပရိစ္ဆေဒါ၊ တေသံ ဝသေန ဦနတရဂဏနေန သဒ္ဓိံ အတိရေကဂဏနဿာပိ ဂဏနံ ပရိဟာပေတွာ နဟေတုမူလကာဒီနံ နယာနံ တိမူလကာဒီသု သဗ္ဗသံသန္ဒနေသု ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဣဒံ တာဝ သာဓာရဏလက္ခဏံ ¶ ။ န ပနေတံ သဗ္ဗသံသန္ဒနေသု ဂစ္ဆတိ၊ ယေဟိ ပန ပစ္စယေဟိ သဒ္ဓိံ ယေသံ ပစ္စယာနံ သံသန္ဒနေ ယေ ဝါရာ ဝိရုဇ္ဈန္တိ၊ တေ အပနေတွာ အဝသေသာနံ ဝသေနပေတ္ထ ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

နဟေတုပစ္စယာ နအာရမ္မဏပစ္စယာ အဓိပတိယာ သတ္တာတိ ဧတ္ထ ဟိ ကုသလော အကုသလဿ၊ အဗျာကတော ကုသလဿ၊ အကုသလဿာတိ ဣမေ အာရမ္မဏာဓိပတိဝသေန လဗ္ဘမာနာ တယော ဝါရာ ဝိရုဇ္ဈန္တိ။ ကသ္မာ? နအာရမ္မဏပစ္စယာတိ ဝုတ္တတ္တာ။ တသ္မာ တေ အပနေတွာ သဟဇာတာဓိပတိနယေနေဝေတ္ထ ‘‘ကုသလော ကုသလဿ၊ အဗျာကတဿ၊ ကုသလာဗျာကတဿ၊ အကုသလော အကုသလဿ၊ အဗျာကတဿ၊ အကုသလာဗျာကတဿ၊ အဗျာကတော အဗျာကတဿာ’’တိ သတ္တ ဝါရာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တေပိ နဟေတုပစ္စယာတိ ဝစနတော ဌပေတွာ ဝီမံသာဓိပတိံ သေသာဓိပတီနံ ဝသေန။ ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ ဦနတရဂဏနပစ္စယဝသေန အဝိရုဇ္ဈမာနဂဏနဝသေန စ ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ယေသု စ ပစ္စယေသု ပစ္စနီယတော ဌိတေသု ယေ အနုလောမတော န တိဋ္ဌန္တိ၊ တေပိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သေယျထိဒံ – အနန္တရေ ပစ္စနီယတော ဌိတေ သမနန္တရာသေဝနနတ္ထိဝိဂတာ အနုလောမတော န တိဋ္ဌန္တိ၊ သဟဇာတေ ပစ္စနီယတော ဌိတေ ဟေတုအညမညဝိပါကဈာနမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တာ အနုလောမတော န တိဋ္ဌန္တိ၊ နိဿယေ ပစ္စနီယတော ဌိတေ ဝတ္ထုပုရေဇာတော အနုလောမတော န တိဋ္ဌတိ။ အာဟာရေ ဝါ ဣန္ဒြိယေ ဝါ ပစ္စနီယတော ဌိတေ ဟေတုအညမညဝိပါကဈာနမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တာ အနုလောမတော န တိဋ္ဌန္တိ။ အာရမ္မဏေ ပန ပစ္စနီယတော ဌိတေ အဓိပတိဥပနိဿယာ အနုလောမတော န တိဋ္ဌန္တိ၊ အာရမ္မဏာဓိပတိအာရမ္မဏူပနိဿယာ ပန န လဗ္ဘန္တိ။ ဣမိနာ ဥပါယေန သဗ္ဗတ္ထ ယံ လဗ္ဘတိ၊ ယဉ္စ န လဗ္ဘတိ၊ တံ ဇာနိတွာ လဗ္ဘမာနဝသေန ဝါရာ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗာ။

တတ္ထ သဗ္ဗေသုပိ တိမူလကာဒီသု အနန္တရေ သတ္တာတိအာဒယော ဒုမူလကေ လဒ္ဓဝါရာယေဝ သတ္တမူလကာဒီသု ပန နသဟဇာတပစ္စယာ နိဿယေ တီဏီတိ ပုရေဇာတဝသေန ဝတ္ထုနိဿယေ တီဏိ။ ကမ္မေ ဒွေ နာနာက္ခဏိကဝသေနေဝ။ အာဟာရေ ¶ ဧကံ ကဗဠီကာရာဟာရဝသေန။ ဣန္ဒြိယေ ဧကံ ရူပိန္ဒြိယဝသေန။ ကမေန ဂန္တွာ ဝိပ္ပယုတ္တေ တီဏီတိ ကုသလာဒီနံ အဗျာကတန္တာနိ ပစ္ဆာဇာတဝသေန။ အတ္ထိအဝိဂတေသု ပဉ္စာတိ တာနိ စေဝ တီဏိ၊ ကုသလာဗျာကတာ အဗျာကတဿ၊ အကုသလာဗျာကတာ အဗျာကတဿာတိ ဣမာနိ စ ဒွေ ပစ္ဆာဇာတာဟာရိန္ဒြိယဝသေနာတိ။ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယဿ ပစ္စနီကဘာဝတော ပဋ္ဌာယ ပန အတ္ထိအဝိဂတေသု ဧကန္တိ အဗျာကတော အဗျာကတဿ ¶ အာဟာရိန္ဒြိယဝသေန။ နာဟာရေ ဂဟိတေ နဣန္ဒြိယပစ္စယာတိ န ဂဟေတဗ္ဗံ။ တထာ နဣန္ဒြိယေ ဂဟိတေ နာဟာရပစ္စယာတိ။ ကသ္မာ? ဒွီသု ဧကတော ဂဟိတေသု ဂဏေတဗ္ဗဝါရဿ အဘာဝတော။ ဈာနမဂ္ဂါဒီသုပိ ပစ္စနီကတော ဌိတေသု အာဟာရတော ဝါ ဣန္ဒြိယတော ဝါ ဧကံ အနုလောမံ အကတွာဝ အဝသာနေ ဣန္ဒြိယေ ဧကံ၊ အတ္ထိယာ ဧကံ၊ အဝိဂတေ ဧကံ၊ အာဟာရေ ဧကံ၊ အတ္ထိယာ ဧကံ၊ အဝိဂတေ ဧကန္တိ ဝုတ္တံ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

နဟေတုမူလကံ။

၆၃၆။ နာရမ္မဏမူလကာဒီသု နအညမညမူလကေ နအညမညပစ္စယာ ဟေတုယာ တီဏီတိ ကုသလာဒီနိ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ။ အဓိပတိယာ အဋ္ဌာတိ အဓိပတိယာ ဝုတ္တေသု ဒသသု ‘‘ကုသလော ကုသလာဗျာကတဿ၊ အကုသလော အကုသလာဗျာကတဿာ’’တိ ဒွေ အပနေတွာ သေသာနိ အဋ္ဌ။ သဟဇာတေ ပဉ္စာတိ ဟေတုယာ ဝုတ္တေဟိ တီဟိ သဒ္ဓိံ ‘‘ကုသလော စ အဗျာကတော စ အဗျာကတဿ၊ အကုသလော စ အဗျာကတော စ အဗျာကတဿာ’’တိ ဣမေ ဒွေ။ နိဿယေ သတ္တာတိ တေဟိ ပဉ္စဟိ သဒ္ဓိံ ‘‘အဗျာကတော ကုသလဿ၊ အဗျာကတော အကုသလဿာ’’တိ ဣမေ ဒွေ ဝတ္ထုဝသေန။ ကမ္မေ တီဏီတိ ဟေတုယာ ဝုတ္တာနေဝ။ သေသတိကေသုပိ ဧသေဝ နယော။ အဓိပတိယာ တီဏီတိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တာနေဝ။

၆၄၄။ နာဟာရမူလကေ အညမညေ တီဏီတိ ဌပေတွာ အာဟာရေ သေသစေတသိကဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ယထာ စ ဟေဋ္ဌာ၊ တထာ ဣဓာပိ နာဟာရနဣန္ဒြိယေသု ဧကေကမေဝ ဂဟိတံ၊ န ဒွေ ဧကတော။

၆၄၈။ နသမ္ပယုတ္တပစ္စယာ ¶ ဟေတုယာ တီဏီတိ ဟေဋ္ဌာ နအညမညေ ဝုတ္တာနေဝ။ အဓိပတိယာ အဋ္ဌာတိ ဝုတ္တာနေဝ။ နဝိပ္ပယုတ္တမူလကေ ကမ္မေ ပဉ္စာတိ ကုသလာဒိစေတနာ သဟဇာတကုသလာဒီနံ၊ နာနာက္ခဏိကာ ကုသလာကုသလစေတနာ ကမ္မသမုဋ္ဌာနရူပဿာတိ ဧဝံ ပဉ္စ။ အာဟာရိန္ဒြိယေသု တီဏိ သဟဇာတသဒိသာနိ။ ဈာနမဂ္ဂါဒီသု တီဏိ ဟေတုသဒိသာနိ။

၆၅၀။ နောအတ္ထိမူလကေ ယသ္မာ ဟေတု နောအတ္ထိ နာမ န ဟောတိ၊ နိယမတော အတ္ထိယေဝ၊ တသ္မာ တံ အဂ္ဂဟေတွာ နာရမ္မဏေ နဝါတိ ဝုတ္တံ။ ယထာ စ ဟေတု၊ တထာ အညေပိ အတ္ထိပစ္စယလက္ခဏယုတ္တာ ဧတ္ထ အနုလောမတော န တိဋ္ဌန္တိ။ ကမ္မေ ဒွေတိ ဣဒံ ပန နာနာက္ခဏိကကမ္မဝသေန ဝုတ္တံ။ ပစ္စနီယတော သဗ္ဗေ လဗ္ဘန္တိ။ ယံ ပန အနုလောမတော လဗ္ဘမာနမ္ပိ အဂ္ဂဟေတွာ တတော ပုရေတရာ ပစ္စယာ ပစ္စနီယတော ဂယှန္တိ၊ သော ပစ္ဆာ ယောဇနံ လဘတိ။ တေနေဝေတ္ထ ‘‘နောအတ္ထိပစ္စယာ နဟေတုပစ္စယာ…ပေ… နောအဝိဂတပစ္စယာ ကမ္မေ ဒွေ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကသ္မာ ပနေသ သကဋ္ဌာနေယေဝ န ဂဟိတောတိ ¶ ? ယသ္မာ အဝသေသေသုပိ ပစ္စနီယတော ဌိတေသု ဧကောဝ အနုလောမတော လဗ္ဘတိ။ ဣဒဉှိ ဣမသ္မိံ ပစ္စယာနုလောမေ လက္ခဏံ – ယော သဗ္ဗေသု ပစ္စနီယတော ဌိတေသု ဧကောဝ အနုလောမတော လဗ္ဘတိ၊ သော ပစ္ဆာ ဝုစ္စတီတိ။ နောအတ္ထိပစ္စယာ နောဟေတုပစ္စယာ…ပေ… နောအဝိဂတပစ္စယာ ဥပနိဿယေ နဝါတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ ဣဒံ ပန ပကတူပနိဿယဝသေန ဝုတ္တံ။ ဣမိနာ ဥပါယေန သဗ္ဗတ္ထ လဗ္ဘမာနံ အလဗ္ဘမာနံ ပုရေဝုတ္တံ ပစ္ဆာဝုတ္တဉ္စ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။

ပဉှာဝါရဿ ပစ္စနီယာနုလောမဝဏ္ဏနာ။

နိဋ္ဌိတာ စ ကုသလတ္တိကပဋ္ဌာနဿ ဝဏ္ဏနာတိ။