📜

၇။ သမုစ္စယပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ

၁။ သလက္ခဏာ စိန္တနာဒိသလက္ခဏာ စိတ္တစေတသိကနိပ္ဖန္နရူပနိဗ္ဗာနဝသေန ဒွါသတ္တတိပဘေဒါ ဝတ္ထုဓမ္မာ သဘာဝဓမ္မာ ဝုတ္တာ၊ ဣဒါနိ တေသံ ယထာယောဂံ သဘာဝဓမ္မာနံ ဧကေကသမုစ္စယဝသေန ယောဂါနုရူပတော အကုသလသင်္ဂဟာဒိဘေဒံ သမုစ္စယံ ရာသိံ ပဝက္ခာမီတိ ယောဇနာ။

၂။ အကုသလာနမေဝ သဘာဂဓမ္မဝသေန သင်္ဂဟော အကုသလသင်္ဂဟော။ ကုသလာဒိဝသေန မိဿကာနံ သင်္ဂဟော မိဿကသင်္ဂဟော၊ သစ္စာဘိသမ္ဗောဓိသင်္ခါတဿ အရိယမဂ္ဂဿ ပက္ခေ ဘဝါနံ ဗောဓိပက္ခိယာနံ ဓမ္မာနံ သတိပဋ္ဌာနာဒိဘေဒါနံ သဘာဂဝတ္ထုဝသေန သင်္ဂဟော ဗောဓိပက္ခိယသင်္ဂဟော။ ခန္ဓာဒိဝသေန သဗ္ဗေသံ သင်္ဂဟော သဗ္ဗသင်္ဂဟော။

အကုသလသင်္ဂဟဝဏ္ဏနာ

၃။ ပုဗ္ဗကောဋိယာ အပညာယနတော စိရပါရိဝါသိယဋ္ဌေန၊ ဝဏတော ဝါ ဝိဿန္ဒမာနယူသာ ဝိယ စက္ခာဒိတော ဝိသယေသု ဝိဿန္ဒနတော အာသဝါ။ အထ ဝါ ဘဝတော အာဘဝဂ္ဂံ ဓမ္မတော အာဂေါတြဘုံ သဝန္တိ ပဝတ္တန္တီတိ အာသဝါ။ အဝဓိအတ္ထော စေတ္ထ အာ-ကာရော၊ အဝဓိ စ မရိယာဒါဘိဝိဓိဝသေန ဒုဝိဓော။ တတ္ထ ‘‘အာပါဋလိပုတ္တံ ဝုဋ္ဌော ဒေဝေါ’’တျာဒီသု ဝိယ ကိရိယံ ဗဟိ ကတွာ ပဝတ္တော မရိယာဒေါ။ ‘‘အာဘဝဂ္ဂံ သဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော’’တျာဒီသု ဝိယ ကိရိယံ ဗျာပေတွာ ပဝတ္တော အဘိဝိဓိ။ ဣဓ ပန အဘိဝိဓိမှိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တထာ ဟေတေ နိဗ္ဗတ္တိဋ္ဌာနဘူတေ စ ဘဝဂ္ဂေ၊ ဂေါတြဘုမှိ စ အာရမ္မဏဘူတေ ပဝတ္တန္တိ။ ဝိဇ္ဇမာနေသု စ အညေသု အာဘဝဂ္ဂံ၊ အာဂေါတြဘုဉ္စ သဝန္တေသု မာနာဒီသု အတ္တတ္တနိယဂ္ဂဟဏဝသေန အဘိဗျာပနတော မဒကရဏဋ္ဌေန အာသဝသဒိသတာယ စ ဧတေယေဝ အာသဝဘာဝေန နိရုဠှာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကာမောယေဝ အာသဝေါ ကာမာသဝေါ၊ ကာမရာဂေါ။ ရူပါရူပဘဝေသု ဆန္ဒရာဂေါ ဘဝါသဝေါ။ ဈာနနိကန္တိသဿတဒိဋ္ဌိသဟဂတော စ ရာဂေါ ဧတ္ထေဝ သင်္ဂယှတိ။ တတ္ထ ပဌမော ဥပပတ္တိဘဝေသု ရာဂေါ၊ ဒုတိယော ကမ္မဘဝေ၊ တတိယော ဘဝဒိဋ္ဌိသဟဂတော။ ဒွါသဋ္ဌိဝိဓာ ဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌာသဝေါ။ ဒုက္ခာဒီသု စတူသု သစ္စေသု၊ ပုဗ္ဗန္တေ၊ အပရန္တေ၊ ပုဗ္ဗာပရန္တေ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒေသု စာတိ အဋ္ဌသု ဌာနေသု အညာဏံ အဝိဇ္ဇာသဝေါ။

၄။ ဩတ္ထရိတွာ ဟရဏတော၊ ဩဟနနတော ဝါ ဟေဋ္ဌာ ကတွာ ဟနနတော ဩသီဒါပနတော ‘‘ဩဃော’’တိ ဝုစ္စတိ ဇလပ္ပဝါဟော၊ ဧတေ စ သတ္တေ ဩတ္ထရိတွာ ဟနန္တာ ဝဋ္ဋသ္မိံ သတ္တေ ဩသီဒါပေန္တာ ဝိယ ဟောန္တီတိ ဩဃသဒိသတာယ ဩဃာ၊ အာသဝါယေဝ ပနေတ္ထ ယထာဝုတ္တဋ္ဌေန ‘‘ဩဃာ’’တိ စ ဝုစ္စန္တိ။

၅။ ဝဋ္ဋသ္မိံ၊ ဘဝယန္တကေ ဝါ သတ္တေ ကမ္မဝိပါကေန ဘဝန္တရာဒီဟိ၊ ဒုက္ခေန ဝါ သတ္တေ ယောဇေန္တီတိ ယောဂါ၊ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တဓမ္မာဝ။

၆။ နာမကာယေန ရူပကာယံ၊ ပစ္စုပ္ပန္နကာယေန ဝါ အနာဂတကာယံ ဂန္ထေန္တိ ဒုပ္ပမုဉ္စံ ဝေဌေန္တီတိ ကာယဂန္ထာ။ ဂေါသီလာဒိနာ သီလေန၊ ဝတေန၊ တဒုဘယေန စ သုဒ္ဓီတိ ဧဝံ ပရတော အသဘာဝတော အာမသနံ ပရာမာသော။ ‘‘ဣဒမေဝ သစ္စံ၊ မောဃမည’’န္တိ အဘိနိဝိသနံ ဒဠှဂ္ဂါဟော ဣဒံ သစ္စာဘိနိဝေသော။

၇။ မဏ္ဍူကံ ပန္နဂေါ ဝိယ ဘုသံ ဒဠှံ အာရမ္မဏံ အာဒိယန္တီတိ ဥပါဒါနာနိ။ ကာမောယေဝ ဥပါဒါနံ၊ ကာမေ ဥပါဒိယတီတိ ဝါ ကာမုပါဒါနံ။ ‘‘ဣမိနာ မေ သီလဝတာဒိနာ သံသာရသုဒ္ဓီ’’တိ ဧဝံ သီလဝတာဒီနံ ဂဟဏံ သီလဗ္ဗတုပါဒါနံ။ ဝဒန္တိ ဧတေနာတိ ဝါဒေါ၊ ခန္ဓေဟိ ဗျတိရိတ္တာဗျတိရိတ္တဝသေန ဝီသတိ ပရိကပ္ပိတဿ အတ္တနော ဝါဒေါ အတ္တဝါဒေါ။ သောယေဝ ဥပါဒါနန္တိ အတ္တဝါဒုပါဒါနံ။

၈။ ဈာနာဒိဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇနကကုသလစိတ္တံ နိသေဓေန္တိ တထာ တဿ ဥပ္ပဇ္ဇိတုံ န ဒေန္တီတိ နီဝရဏာနိ၊ ပညာစက္ခုနော ဝါ အာဝရဏဋ္ဌေန နီဝရဏာ။ ပဉ္စသု ကာမဂုဏေသု အဓိမတ္တရာဂသင်္ခါတော ကာမောယေဝ ဆန္ဒနဋ္ဌေန ဆန္ဒော စာတိ ကာမစ္ဆန္ဒော။ သောယေဝ နီဝရဏန္တိ ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏံ။ ဗျာပဇ္ဇတိ ဝိနဿတိ ဧတေန စိတ္တန္တိ ဗျာပါဒေါ၊ ‘‘အနတ္ထံ မေ အစရီ’’တျာဒိနယပ္ပဝတ္တနဝဝိဓအာဃာတဝတ္ထုပဒဋ္ဌာနတာယ နဝဝိဓော၊ အဋ္ဌာနကောပေန သဟ ဒသဝိဓော ဝါ ဒေါသော၊ သောယေဝ နီဝရဏန္တိ ဗျာပါဒနီဝရဏံ။ ထိနမိဒ္ဓမေဝ နီဝရဏံ ထိနမိဒ္ဓနီဝရဏံ။ တထာ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စနီဝရဏံ။ ကသ္မာ ပနေတေ ဘိန္နဓမ္မာ ဒွေ ဒွေ ဧကနီဝရဏဘာဝေန ဝုတ္တာတိ? ကိစ္စာဟာရပဋိပက္ခာနံ သမာနဘာဝတော။ ထိနမိဒ္ဓါနဉှိ စိတ္တုပ္ပာဒဿ လယာပါဒနကိစ္စံ သမာနံ၊ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စာနံ အဝူပသန္တဘာဝကာရဏံ။ တထာ ပုရိမာနံ ဒွိန္နံ တန္ဒီဝိဇမ္ဘိတာ အာဟာရော၊ ဟေတူတျတ္ထော၊ ပစ္ဆိမာနံ ဉာတိဗျသနာဒိဝိတက္ကနံ။ ပုရိမာနဉ္စ ဒွိန္နံ ဝီရိယံ ပဋိပက္ခဘူတံ၊ ပစ္ဆိမာနံ သမထောတိ၊ တေနာဟု ပေါရာဏာ –

‘‘ကိစ္စာဟာရဝိပက္ခာနံ၊ ဧကတ္တာ ဧကမေတ္ထ ဟိ၊

ကတမုဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ၊ ထိနမိဒ္ဓဉ္စ တာဒိနာ။

‘‘လီနတာသန္တတာ ကိစ္စံ၊ တန္ဒီ ဉာတိဝိတက္ကနံ၊

ဟေတု ဝီရိယသမထာ၊ ဣမေ တေသံ ဝိရောဓိနော’’တိ။

၉။ အပ္ပဟီနဋ္ဌေန အနု အနု သန္တာနေ သေန္တီတိ အနုသယာ၊ အနုရူပံ ကာရဏံ လဘိတွာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတျတ္ထော။ အပ္ပဟီနာ ဟိ ကိလေသာ ကာရဏလာဘေ သတိ ဥပဇ္ဇနာရဟာ သန္တာနေ အနု အနု သယိတာ ဝိယ ဟောန္တီတိ တဒဝတ္ထာ ‘‘အနုသယာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ တေ ပန နိပ္ပရိယာယတော အနာဂတာ ကိလေသာ၊ အတီတပစ္စုပ္ပန္နာပိ တံသဘာဝတ္တာ တထာ ဝုစ္စန္တိ။ န ဟိ ကာလဘေဒေန ဓမ္မာနံ သဘာဝဘေဒေါ အတ္ထိ၊ ယဒိ အပ္ပဟီနဋ္ဌေန အနုသယာ၊ နနု သဗ္ဗေပိ ကိလေသာ အပ္ပဟီနာ အနုသယာ ဘဝေယျုန္တိ? န မယံ အပ္ပဟီနတာမတ္တေန ‘‘အနုသယာ’’တိ ဝဒါမ၊ အထ ခေါ အပ္ပဟီနဋ္ဌေန ထာမဂတာ ကိလေသာ အနုသယာတိ။ ထာမဂမနဉ္စ အနညသာဓာရဏော ကာမရာဂါဒီနမေဝ အာဝေဏိကော သဘာဝေါတိ အလံ ဝိဝါဒေန။ ကာမရာဂေါယေဝ အနုသယော ကာမရာဂါနုသယော။

၁၀။ သံယောဇေန္တိ ဗန္ဓန္တီတိ သံယောဇနာနိ။

၁၂။ စိတ္တံ ကိလိဿတိ ဥပတပ္ပတိ၊ ဗာဓီယတိ ဝါ ဧတေဟီတိ ကိလေသာ။

၁၃။ ကာမဘဝနာမေနာတိ ကာမဘဝသင်္ခါတာနံ အာရမ္မဏာနံ နာမေန။ တထာပဝတ္တန္တိ သီလဗ္ဗတာဒီနံ ပရတော အာမသနာဒိဝသေန ပဝတ္တံ။

၁၄။ အာသဝါ စ ဩဃာ စ ယောဂါ စ ဂန္ထာ စ ဝတ္ထုတော ဓမ္မတော ဝုတ္တနယေန တယော။ တထာ ဥပါဒါနာ ဒုဝေ ဝုတ္တာ တဏှာဒိဋ္ဌိဝသေန။ နီဝရဏာ အဋ္ဌ သိယုံ ထိနမိဒ္ဓဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စာနံ ဝိသုံ ဂဟဏတော။ အနုသယာ ဆဠေဝ ဟောန္တိ ကာမရာဂဘဝရာဂါနုသယာနံ တဏှာသဘာဝေန ဧကတော ဂဟိတတ္တာ။ နဝ သံယောဇနာ မတာ ဥဘယတ္ထ ဝုတ္တာနံ တဏှာသဘာဝါနံ၊ ဒိဋ္ဌိသဘာဝါနဉ္စ ဧကေကံ သင်္ဂဟိတတ္တာ။ ကိလေသာ ပန သုတ္တန္တဝသေန၊ အဘိဓမ္မဝသေနပိ ဒသ။ ဣတိ ဧဝံ ပါပါနံ အကုသလာနံ သင်္ဂဟော နဝဓာ ဝုတ္တော။ ဧတ္ထ စ –

နဝါဋ္ဌသင်္ဂဟာ လောဘ-ဒိဋ္ဌိယော သတ္တသင်္ဂဟာ၊

အဝိဇ္ဇာ ပဋိဃော ပဉ္စ-သင်္ဂဟော စတုသင်္ဂဟာ၊

ကင်္ခါ တိသင်္ဂဟာ မာနုဒ္ဓစ္စာ ထိနံ ဒွိသင်္ဂဟံ။

ကုက္ကုစ္စမိဒ္ဓါဟိရိကာ-နောတ္တပ္ပိဿာ နိဂူဟနာ၊

ဧကသင်္ဂဟိတာ ပါပါ၊ ဣစ္စေဝံ နဝသင်္ဂဟာ။

အကုသလသင်္ဂဟဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

မိဿကသင်္ဂဟဝဏ္ဏနာ

၁၅။ ဟေတူသု ဝတ္တဗ္ဗံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။

၁၆။ အာရမ္မဏံ ဥပဂန္တွာ စိန္တနသင်္ခါတေန ဥပနိဇ္ဈာယနဋ္ဌေန ယထာရဟံ ပစ္စနီကဓမ္မဈာပနဋ္ဌေန စ ဈာနာနိ စ တာနိ အင်္ဂါနိ စ သမုဒိတာနံ အဝယဝဘာဝေန အင်္ဂီယန္တိ ဉာယန္တီတိ ဈာနင်္ဂါနိ။ အဝယဝဝိနိမုတ္တဿ စ သမုဒါယဿ အဘာဝေပိ သေနင်္ဂရထင်္ဂါဒယော ဝိယ ဝိသုံ ဝိသုံ အင်္ဂဘာဝေန ဝုစ္စန္တိ ဧကတော ဟုတွာ ဈာနဘာဝေန။ ဒေါမနဿဉ္စေတ္ထ အကုသလဈာနင်္ဂံ၊ သေသာနိ ကုသလာကုသလာဗျာကတဈာနင်္ဂါနိ။

၁၇။ သုဂတိဒုဂ္ဂတီနံ၊ နိဗ္ဗာနဿ စ အဘိမုခံ ပါပနတော မဂ္ဂါ၊ တေသံ ပထဘူတာနိ အင်္ဂါနိ၊ မဂ္ဂဿ ဝါ အဋ္ဌင်္ဂိကဿ အင်္ဂါနိ မဂ္ဂင်္ဂါနိ။ သမ္မာ အဝိပရီတတော ပဿတီတိ သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ သာ ပန ‘‘အတ္ထိ ဒိန္န’’န္တျာဒိဝသေန ဒသဝိဓာ၊ ပရိညာဒိကိစ္စဝသေန စတုဗ္ဗိဓာ ဝါ။ သမ္မာ သင်္ကပ္ပေန္တိ ဧတေနာတိ သမ္မာသင်္ကပ္ပော။ သော နေက္ခမ္မသင်္ကပ္ပအဗျာပါဒသင်္ကပ္ပအဝိဟိံသာသင်္ကပ္ပဝသေန တိဝိဓော။ သမ္မာဝါစာဒယော ဟေဋ္ဌာ ဝိဘာဝိတာဝ။ သမ္မာ ဝါယမန္တိ ဧတေနာတိ သမ္မာဝါယာမော။ သမ္မာ သရန္တိ ဧတာယာတိ သမ္မာသတိ။ ဣမေသံ ပန ဘေဒံ ဥပရိ ဝက္ခတိ။ သမ္မာ သာမဉ္စ အာဓီယတိ ဧတေန စိတ္တန္တိ သမ္မာသမာဓိ၊ ပဌမဇ္ဈာနာဒိဝသေန ပဉ္စဝိဓာ ဧကဂ္ဂတာ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအာဒယော ဒုဂ္ဂတိမဂ္ဂတ္တာ မဂ္ဂင်္ဂါနိ။

၁၈။ ဒဿနာဒီသု စက္ခုဝိညာဏာဒီဟိ၊ ယေဘုယျေန တံသဟိတသန္တာနပ္ပဝတ္တိယံ လိင်္ဂါဒီဟိ၊ ဇီဝနေ ဇီဝန္တေဟိ ကမ္မဇရူပသမ္ပယုတ္တဓမ္မေဟိ၊ မနနေ ဇာနနေ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေဟိ၊ သုခိတာဒိဘာဝေ သုခိတာဒီဟိ သဟဇာတေဟိ၊ သဒ္ဒဟနာဒီသု သဒ္ဒဟနာဒိဝသပ္ပဝတ္တေဟိ တေဟေဝ၊ ‘‘အနညာတံ ဉဿာမီ’’တိ ပဝတ္တိယံ တထာပဝတ္တေဟိ သဟဇာတေဟိ၊ အာဇာနနေ အညဘာဝိဘာဝေ စ အာဇာနနာဒိဝသပ္ပဝတ္တေဟိ သဟဇာတေဟိ အတ္တာနံ အနုဝတ္တာပေန္တာ ဓမ္မာ ဣဿရဋ္ဌေန ဣန္ဒြိယာနိ နာမာတိ အာဟ ‘‘စက္ခုန္ဒြိယ’’န္တျာဒိ။ အဋ္ဌကထာယံ (ဝိဘ။ အဋ္ဌ။ ၂၁၉၊ ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၅၂၅) ပန အပရေပိ ဣန္ဒလိင်္ဂဋ္ဌာဒယော ဣန္ဒြိယဋ္ဌာ ဝုတ္တာ။ ဇီဝိတိန္ဒြိယန္တိ ရူပါရူပဝသေန ဒုဝိဓံ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ။ ‘‘အနမတဂ္ဂေ သံသာရေ အနညာတံ အမတံ ပဒံ၊ စတုသစ္စဓမ္မမေဝ ဝါ ဉဿာမီ’’တိ ဧဝမဇ္ဈာသယေန ပဋိပန္နဿ ဣန္ဒြိယံ အနညာတညဿာမီတိန္ဒြိယံ။ အာဇာနာတိ ပဌမမဂ္ဂေန ဒိဋ္ဌမရိယာဒံ အနတိက္ကမိတွာ ဇာနာတိ ဣန္ဒြိယဉ္စာတိ အညိန္ဒြိယံ။ အညာတာဝိနော စတ္တာရိ သစ္စာနိ ပဋိဝိဇ္ဈိတွာ ဌိတဿ အရဟတော ဣန္ဒြိယံ အညာတာဝိန္ဒြိယံ။ ဓမ္မသရူပဝိဘာဝနတ္ထဉ္စေတ္ထ ပညိန္ဒြိယဂ္ဂဟဏံ၊ ပုဂ္ဂလဇ္ဈာသယကိစ္စဝိသေသဝိဘာဝနတ္ထံ အနညာတညဿာမီတိန္ဒြိယာဒီနံ ဂဟဏံ။

ဧတ္ထ စ သတ္တပညတ္တိယာ ဝိသေသနိဿယတ္တာ အဇ္ဈတ္တိကာယတနာနိ အာဒိတော ဝုတ္တာနိ၊ မနိန္ဒြိယံ ပန အဇ္ဈတ္တိကာယတနဘာဝသာမညေန ဧတ္ထေဝ ဝတ္တဗ္ဗမ္ပိ အရူပိန္ဒြိယေဟိ သဟ ဧကတော ဒဿနတ္ထံ ဇီဝိတိန္ဒြိယာနန္တရံ ဝုတ္တံ၊ သာယံ ပညတ္တိ ဣမေသံ ဝသေန ‘‘ဣတ္ထီ ပုရိသော’’တိ ဝိဘာဂံ ဂစ္ဆတီတိ ဒဿနတ္ထံ တဒနန္တရံ ဘာဝဒွယံ၊ တယိမေ ဥပါဒိန္နဓမ္မာ ဣမဿ ဝသေန တိဋ္ဌန္တီတိ ဒဿနတ္ထံ တတော ပရံ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ၊ သတ္တသညိတော ဓမ္မပုဉ္ဇော ပဗန္ဓဝသေန ပဝတ္တမာနော ဣမာဟိ ဝေဒနာဟိ သံကိလိဿတီတိ ဒဿနတ္ထံ တတော ဝေဒနာပဉ္စကံ၊ တာဟိ ပန ဝိသုဒ္ဓိကာမာနံ ဝေါဒါနသမ္ဘာရဒဿနတ္ထံ တတော သဒ္ဓါဒိပဉ္စကံ၊ သမ္ဘူတဝေါဒါနသမ္ဘာရာ စ ဣမေဟိ ဝိသုဇ္ဈန္တီတိ ဝိသုဒ္ဓိပ္ပတ္တာ၊ နိဋ္ဌိတကိစ္စာ စ ဟောန္တီတိ ဒဿနတ္ထံ အန္တေ တီဏိ ဝုတ္တာနိ။ ဧတ္တာဝတာ အဓိပ္ပေတတ္ထသိဒ္ဓီတိ အညေသံ အဂ္ဂဟဏန္တိ ဣဒမေတေသံ အနုက္ကမေန ဒေသနာယ ကာရဏန္တိ အလမတိပ္ပပဉ္စေန။

၁၉။ အသဒ္ဓိယကောသဇ္ဇပမာဒဥဒ္ဓစ္စအဝိဇ္ဇာအဟိရိကအနောတ္တပ္ပသင်္ခါတေဟိ ပဋိပက္ခဓမ္မေဟိ အကမ္ပိယဋ္ဌေန၊ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေသု ထိရဘာဝေန စ သဒ္ဓါဒီနိ သတ္တ ဗလာနိ၊ အဟိရိကာနောတ္တပ္ပဒွယံ ပန သမ္ပယုတ္တဓမ္မေသု ထိရဘာဝေနေဝ။

၂၀။ အတ္တာဓီနပ္ပဝတ္တီနံ ပတိဘူတာ ဓမ္မာ အဓိပတီ။ ‘‘ဆန္ဒဝတော ကိံနာမ န သိဇ္ဈတီ’’တျာဒိကံ ဟိ ပုဗ္ဗာဘိသင်္ခါရူပနိဿယံ လဘိတွာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနေ စိတ္တေ ဆန္ဒာဒယော ဓုရဘူတာ သယံ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေ သာဓယမာနာ ဟုတွာ ပဝတ္တန္တိ၊ တေ စ တေသံ ဝသေန ပဝတ္တန္တိ၊ တေန တေ အတ္တာဓီနာနံ ပတိဘာဝေန ပဝတ္တန္တိ။ အညေသံ အဓိပတိဓမ္မာနံ အဓိပတိဘာဝနိဝါရဏဝသေန ဣဿရိယံ အဓိပတိတာ။ သန္တေသုပိ ဣန္ဒြိယန္တရေသု ကေဝလံ ဒဿနာဒီသု စက္ခုဝိညာဏာဒီဟိ အနုဝတ္တာပနမတ္တံ ဣန္ဒြိယတာတိ အယံ အဓိပတိဣန္ဒြိယာနံ ဝိသေသော။

၂၁။ ဩဇဋ္ဌမကရူပါဒယော အာဟရန္တီတိ အာဟာရာ။ ကဗဠီကာရာဟာရော ဟိ ဩဇဋ္ဌမကရူပံ အာဟရတိ၊ ဖဿာဟာရော တိဿော ဝေဒနာ၊ မနောသဉ္စေတနာဟာရသင်္ခါတံ ကုသလာကုသလကမ္မံ တီသု ဘဝေသု ပဋိသန္ဓိံ။ ဝိညာဏာဟာရသင်္ခါတံ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏံ သဟဇာတနာမရူပေအာဟရတိ၊ ကိဉ္စာပိ သကသကပစ္စယုပ္ပန္နေ အာဟရန္တာ အညေပိ အတ္ထိ။ အဇ္ဈတ္တိကသန္တတိယာ ပန ဝိသေသပစ္စယတ္တာ ဣမေယေဝ စတ္တာရော ‘‘အာဟာရာ’’တိ ဝုတ္တာ။

ကဗဠီကာရာဟာရဘက္ခာနဉှိ သတ္တာနံ ရူပကာယဿ ကဗဠီကာရာဟာရော ဝိသေသပစ္စယော ကမ္မာဒိဇနိတဿပိ တဿ ကဗဠီကာရာဟာရူပတ္ထမ္ဘဗလေနေဝ ဒသဝဿာဒိပ္ပဝတ္တိသမ္ဘဝတော။ တထာ ဟေသ ‘‘ဓာတိ ဝိယ ကုမာရဿ၊ ဥပတ္ထမ္ဘနကယန္တံ ဝိယ ဂေဟဿာ’’တိ ဝုတ္တော။ ဖဿောပိ သုခါဒိဝတ္ထုဘူတံ အာရမ္မဏံ ဖုသန္တောယေဝ သုခါဒိဝေဒနာပဝတ္တနေန သတ္တာနံ ဌိတိယာ ပစ္စယော ဟောတိ။ မနောသဉ္စေတနာ ကုသလာကုသလကမ္မဝသေန အာယူဟမာနာယေဝ ဘဝမူလနိပ္ဖာဒနတော သတ္တာနံ ဌိတိယာ ပစ္စယော ဟောတိ။ ဝိညာဏံ ဝိဇာနန္တမေဝ နာမရူပပ္ပဝတ္တနေန သတ္တာနံ ဌိတိယာ ပစ္စယော ဟောတီတိ ဧဝမေတေယေဝ အဇ္ဈတ္တသန္တာနဿ ဝိသေသပစ္စယတ္တာ ‘‘အာဟာရာ’’တိ ဝုတ္တာ၊ ဖဿာဒီနံ ဒုတိယာဒိဘာဝေါ ဒေသနာက္ကမတော၊ န ဥပ္ပတ္တိက္ကမတော။

၂၆။ ပဉ္စဝိညာဏာနံ ဝိတက္ကဝိရဟေန အာရမ္မဏေသု အဘိနိပါတမတ္တတ္တာ တေသု ဝိဇ္ဇမာနာနိပိ ဥပေက္ခာသုခဒုက္ခာနိ ဥပနိဇ္ဈာနာကာရဿ အဘာဝတော ဈာနင်္ဂဘာဝေန န ဥဒ္ဓဋာနိ။ ‘‘ဝိတက္ကပစ္ဆိမကံ ဟိ ဈာနင်္ဂ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဒွိပဉ္စဝိညာဏမနောဓာတုတ္တိကသန္တီရဏတ္တိကဝသေန သောဠသစိတ္တေသု ဝီရိယာဘာဝတော တတ္ထ ဝိဇ္ဇမာနောပိ သမာဓိ ဗလဘာဝံ န ဂစ္ဆတိ။ ‘‘ဝီရိယပစ္ဆိမကံ ဗလ’’န္တိ ဟိ ဝုတ္တံ။ တထာ အဋ္ဌာရသာဟေတုကေသု ဟေတုဝိရဟတော မဂ္ဂင်္ဂါနိ န လဗ္ဘန္တိ။ ‘‘ဟေတုပစ္ဆိမကံ မဂ္ဂင်္ဂ’’န္တိ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၄၃၈) ဟိ ဝုတ္တန္တိ ဣမမတ္ထံ မနသိ နိဓာယာဟ ‘‘ဒွိပဉ္စဝိညာဏေသူ’’တျာဒိ။ ဈာနင်္ဂါနိ န လဗ္ဘန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။

၂၇။ အဓိမောက္ခဝိရဟတော ဝိစိကိစ္ဆာစိတ္တေ ဧကဂ္ဂတာ စိတ္တဋ္ဌိတိမတ္တံ၊ န ပန မိစ္ဆာသမာဓိသမာဓိန္ဒြိယသမာဓိဗလဝေါဟာရံ ဂစ္ဆတီတိ အာဟ ‘‘တထာ ဝိစိကိစ္ဆာစိတ္တေ’’တျာဒိ။

၂၈။ ဒွိဟေတုကတိဟေတုကဂ္ဂဟဏေန ဧကဟေတုကေသု အဓိပတီနံ အဘာဝံ ဒဿေတိ။ ဇဝနေသွေဝါတိ အဝဓာရဏံ လောကိယဝိပါကေသု အဓိပတီနံ အသမ္ဘဝဒဿနတ္ထံ။ န ဟိ တေ ဆန္ဒာဒီနိ ပုရက္ခတွာ ပဝတ္တန္တိ။ ဝီမံသာဓိပတိနော ဒွိဟေတုကဇဝနေသု အသမ္ဘဝတော စိတ္တာဘိသင်္ခါရူပနိဿယဿ စ သမ္ဘဝါနုရူပတော လဗ္ဘမာနတံ သန္ဓာယာဟ ‘‘ယထာသမ္ဘဝ’’န္တိ။ ဧကောဝ လဗ္ဘတိ၊ ဣတရထာ အဓိပတိဘာဝါယောဂတော၊ တေနေဝ ဟိ ဘဂဝတာ ‘‘ဟေတူ ဟေတုသမ္ပယုတ္တကာနံ ဓမ္မာနံ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယော’’တျာဒိနာ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၁) ဟေတုပစ္စယနိဒ္ဒေသေ ဝိယ ‘‘အဓိပတီ အဓိပတိသမ္ပယုတ္တကာန’’န္တျာဒိနာ အဝတွာ ‘‘ဆန္ဒာဓိပတိ ဆန္ဒသမ္ပယုတ္တကာန’’န္တျာဒိနာ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၃) ဧကေကာဓိပတိဝသေနေဝ အဓိပတိပစ္စယော ဥဒ္ဓဋော။

၂၉။ ဝတ္ထုတော ဓမ္မဝသေန ဟေတုဓမ္မာ ဆ၊ ဈာနင်္ဂါနိ ပဉ္စ သောမနဿဒေါမနဿုပေက္ခာနံ ဝေဒနာဝသေန ဧကတော ဂဟိတတ္တာ၊ မဂ္ဂင်္ဂါ နဝ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပဝါယာမသမာဓီနံ ဝိတက္ကဝီရိယစိတ္တေကဂ္ဂတာသဘာဝေန သမ္မာသင်္ကပ္ပာဒီဟိ ဧကတော ဂဟိတတ္တာ။ ဣန္ဒြိယဓမ္မာ သောဠသ ပဉ္စန္နံ ဝေဒနိန္ဒြိယာနံ ဝေဒနာသာမညေန၊ တိဏ္ဏံ လောကုတ္တရိန္ဒြိယာနံ ပညိန္ဒြိယဿ စ ဉာဏသာမညေန ဧကတော ဂဟိတတ္တာ၊ ရူပါရူပဇီဝိတိန္ဒြိယာနဉ္စ ဝိသုံ ဂဟိတတ္တာ၊ ဗလဓမ္မာ ပန ယထာဝုတ္တနယေနေဝ နဝ ဤရိတာ၊ အဓိပတိဓမ္မာ စတ္တာရော ဝုတ္တာ၊ အာဟာရာ တထာ စတ္တာရော ဝုတ္တာတိ ကုသလာဒီဟိ တီဟိ သမာကိဏ္ဏော တတောယေဝ မိဿကသင်္ဂဟော ဧဝံနာမကော သင်္ဂဟော သတ္တဓာ ဝုတ္တော။ ဧတ္ထ စ –

ပဉ္စသင်္ဂဟိတာ ပညာ၊ ဝါယာမေကဂ္ဂတာ ပန၊

စတုသင်္ဂဟိတာ စိတ္တံ၊ သတိ စေဝ တိသင်္ဂဟာ။

သင်္ကပ္ပော ဝေဒနာ သဒ္ဓါ၊ ဒုကသင်္ဂဟိတာ မတာ၊

ဧကေကသင်္ဂဟာ သေသာ၊ အဋ္ဌဝီသတိ ဘာသိတာ။

မိဿကသင်္ဂဟဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဗောဓိပက္ခိယသင်္ဂဟဝဏ္ဏနာ

၃၀။ ပဋ္ဌာတီတိ ပဋ္ဌာနံ၊ အသုဘဂ္ဂဟဏာဒိဝသေန အနုပဝိသိတွာ ကာယာဒိအာရမ္မဏေ ပဝတ္တတီတျတ္ထော၊ သတိယေဝ ပဋ္ဌာနံ သတိပဋ္ဌာနံ။ တံ ပန ကာယဝေဒနာစိတ္တဓမ္မေသု အသုဘဒုက္ခာနိစ္စာနတ္တာကာရဂ္ဂဟဏဝသေန၊ သုဘသုခနိစ္စအတ္တသညာဝိပလ္လာသပ္ပဟာနဝသေန စ စတုဗ္ဗိဓန္တိ ဝုတ္တံ ‘‘စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ’’တိ။ ကုစ္ဆိတာနံ ကေသာဒီနံ အာယောတိ ကာယော၊ သရီရံ၊ အဿာသပဿာသာနံ ဝါ သမူဟော ကာယော ၊ တဿ အနုပဿနာ ပရိကမ္မဝသေန၊ ဝိပဿနာဝသေန စ သရဏံ ကာယာနုပဿနာ။ ဒုက္ခဒုက္ခဝိပရိဏာမဒုက္ခသင်္ခါရဒုက္ခဘူတာနံ ဝေဒနာနံ ဝသေန အနုပဿနာ ဝေဒနာနုပဿနာ။ တထာ သရာဂမဟဂ္ဂတာဒိဝသေန သမ္ပယောဂဘူမိဘေဒေန ဘိန္နဿေဝ စိတ္တဿ အနုပဿနာ စိတ္တာနုပဿနာ။ သညာသင်္ခါရာနံ ဓမ္မာနံ ဘိန္နလက္ခဏာနမေဝ အနုပဿနာ ဓမ္မာနုပဿနာ။

၃၁။ သမ္မာ ပဒဟန္တိ ဧတေနာတိ သမ္မပ္ပဓာနံ၊ ဝါယာမော။ သော စ ကိစ္စဘေဒေန စတုဗ္ဗိဓောတိ အာဟ ‘‘စတ္တာရော သမ္မပ္ပဓာနာ’’တျာဒိ။ အသုဘမနသိကာရကမ္မဋ္ဌာနာနုယုဉ္ဇနာဒိဝသေန ဝါယမနံ ဝါယာမော။ ဘိယျောဘာဝါယာတိ အဘိဝုဒ္ဓိယာ။

၃၂။ ဣဇ္ဈတိ အဓိဋ္ဌာနာဒိကံ ဧတာယာဟိ ဣဒ္ဓိ၊ ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏံ ဣဒ္ဓိယာ ပါဒေါ ဣဒ္ဓိပါဒေါ၊ ဆန္ဒောယေဝ ဣဒ္ဓိပါဒေါ ဆန္ဒိဒ္ဓိပါဒေါ။

၃၅။ ဗုဇ္ဈတီတိ ဗောဓိ၊ အာရဒ္ဓဝိပဿကတော ပဋ္ဌာယ ယောဂါဝစရော။ ယာယ ဝါ သော သတိအာဒိကာယ ဓမ္မသာမဂ္ဂိယာ ဗုဇ္ဈတိ သစ္စာနိ ပဋိဝိဇ္ဈတိ၊ ကိလေသနိဒ္ဒါတော ဝါ ဝုဋ္ဌာတိ၊ ကိလေသသင်္ကောစာဘာဝတော ဝါ မဂ္ဂဖလပ္ပတ္တိယာ ဝိကသတိ၊ သာ ဓမ္မသာမဂ္ဂီ ဗောဓိ၊ တဿ ဗောဓိဿ၊ တဿာ ဝါ ဗောဓိယာ အင်္ဂဘူတာ ကာရဏဘူတာတိ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ၊ တေ ပန ဓမ္မဝသေန သတ္တဝိဓာတိ အာဟ ‘‘သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ’’တျာဒိ။ သတိယေဝ သုန္ဒရော ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ၊ သုန္ဒရဿ ဝါ ဗောဓိဿ၊ သုန္ဒရာယ ဝါ ဗောဓိယာ အင်္ဂေါတိ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ။ ဓမ္မေ ဝိစိနာတိ ဥပပရိက္ခတီတိ ဓမ္မဝိစယော၊ ဝိပဿနာပညာ။ ဥပေက္ခာတိ ဣဓ တတြမဇ္ဈတ္တုပေက္ခာ။

၄၀။ ‘‘သတ္တဓာ တတ္ထ သင်္ဂဟော’’တိ ဝတွာန ပုန တံ ဒဿေတုံ ‘‘သင်္ကပ္ပပဿဒ္ဓိ စာ’’တျာဒိ ဝုတ္တံ ။ တတ္ထ ဝီရိယံ နဝဋ္ဌာနံ သမ္မပ္ပဓာနစတုက္ကဝီရိယိဒ္ဓိပါဒဝီရိယိန္ဒြိယဝီရိယဗလသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂသမ္မာဝါယာမဝသေန နဝကိစ္စတ္တာ၊ သတိ အဋ္ဌဋ္ဌာနာ သတိပဋ္ဌာနစတုက္ကသတိန္ဒြိယသတိဗလသတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂသမ္မာသတိဝသေန အဋ္ဌကိစ္စတ္တာ။ သမာဓိ စတုဋ္ဌာနော သမာဓိန္ဒြိယသမာဓိဗလသမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂသမ္မာသမာဓိဝသေန စတုကိစ္စတ္တာ၊ ပညာ ပဉ္စဋ္ဌာနာ ဝီမံသိဒ္ဓိပါဒပညိန္ဒြိယပညာဗလဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂသမ္မာဒိဋ္ဌိဝသေန ပဉ္စကိစ္စတ္တာ၊ သဒ္ဓါ ဒွိဋ္ဌာနာ သဒ္ဓိန္ဒြိယသဒ္ဓါဗလဝသေန ဒွိကိစ္စတ္တာ။ ဧသော ဥတ္တမာနံ ဗောဓိပက္ခိယဘာဝေန ဝိသိဋ္ဌာနံ သတ္တတိံသ ဓမ္မာနံ ပဝရော ဥတ္တမော ဝိဘာဂေါ။

၄၁။ လောကုတ္တရေ အဋ္ဌဝိဓေပိ သဗ္ဗေ သတ္တတိံသ ဓမ္မာ ဟောန္တိ၊ သင်္ကပ္ပပီတိယော န ဝါ ဟောန္တိ၊ ဒုတိယဇ္ဈာနိကေ သင်္ကပ္ပဿ၊ စတုတ္ထပဉ္စမဇ္ဈာနိကေ ပီတိယာ စ အသမ္ဘဝတော န ဟောန္တိ ဝါ၊ လောကိယေပိ စိတ္တေ သီလဝိသုဒ္ဓါဒိ ဆဗ္ဗိသုဒ္ဓိပဝတ္တိယံ ယထာယောဂံ တံတံကိစ္စဿ အနုရူပဝသေန ကေစိ ကတ္ထစိ ဝိသုံ ဝိသုံ ဟောန္တိ၊ ကတ္ထစိ န ဝါ ဟောန္တိ။

ဗောဓိပက္ခိယသင်္ဂဟဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

သဗ္ဗသင်္ဂဟဝဏ္ဏနာ

၄၂။ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာဒိဘေဒဘိန္နာ တေ တေ သဘာဂဓမ္မာ ဧကဇ္ဈံ ရာသဋ္ဌေန ခန္ဓာ။ တေနာဟ ဘဂဝါ – ‘‘တဒေကဇ္ဈံ အဘိသံယူဟိတွာ အဘိသင်္ခိပိတွာ အယံ ဝုစ္စတိ ရူပက္ခန္ဓော’’တျာဒိ (ဝိဘ။ ၂)၊ တေ ပနေတေ ခန္ဓာ ဘာဇနဘောဇနဗျဉ္ဇနဘတ္တကာရကဘုဉ္ဇကဝိကပ္ပဝသေန ပဉ္စေဝ ဝုတ္တာတိ အာဟ ‘‘ရူပက္ခန္ဓော’’တျာဒိ ။ ရူပဉှိ ဝေဒနာနိဿယတ္တာ ဘာဇနဋ္ဌာနိယံ၊ ဝေဒနာ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗတ္တာ ဘောဇနဋ္ဌာနိယာ၊ သညာ ဝေဒနာဿာဒလာဘဟေတုတ္တာ ဗျဉ္ဇနဋ္ဌာနိယာ၊ သင်္ခါရာ အဘိသင်္ခရဏတော ဘတ္တကာရကဋ္ဌာနိယာ၊ ဝိညာဏံ ဥပဘုဉ္ဇကတ္တာ ဘုဉ္ဇကဋ္ဌာနိယံ။ ဧတ္တာဝတာ စ အဓိပ္ပေတတ္ထသိဒ္ဓီတိ ပဉ္စေဝ ဝုတ္တာ။ ဒေသနာက္ကမေပိ ဣဒမေဝ ကာရဏံ ယတ္ထ ဘုဉ္ဇတိ၊ ယဉ္စ ဘုဉ္ဇတိ၊ ယေန စ ဘုဉ္ဇတိ၊ ယော စ ဘောဇကော၊ ယော စ ဘုဉ္ဇိတာ၊ တေသံ အနုက္ကမေန ဒဿေတုကာမတ္တာ။

၄၃။ ဥပါဒါနာနံ ဂေါစရာ ခန္ဓာ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ တေ ပန ဥပါဒါနဝိသယဘာဝေန ဂဟိတာ ရူပါဒယော ပဉ္စေဝါတိ ဝုတ္တံ ‘‘ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော’’တျာဒိ။ သဗ္ဗသဘာဂဓမ္မသင်္ဂဟတ္ထံ ဟိ သာသဝါ၊ အနာသဝါပိ ဓမ္မာ အဝိသေသတော ‘‘ပဉ္စက္ခန္ဓာ’’တိ ဒေသိတာ။ ဝိပဿနာဘူမိသန္ဒဿနတ္ထံ ပန သာသဝါဝ ‘‘ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ’’တိ။ ယထာ ပနေတ္ထ ဝေဒနာဒယော သာသဝါ၊ အနာသဝါ စ၊ န ဧဝံ ရူပံ၊ ဧကန္တကာမာဝစရတ္တာ။ သဘာဂရာသိဝသေန ပန တံ ခန္ဓေသု ဒေသိတံ၊ ဥပါဒါနိယဘာဝေန၊ ပန ရာသိဝသေန စ ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသူတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

၄၄။ အာယတန္တိ ဧတ္ထ တံတံဒွါရာရမ္မဏာ စိတ္တစေတသိကာ တေန တေန ကိစ္စေန ဃဋ္ဋေန္တိ ဝါယမန္တိ၊ အာယဘူတေ ဝါ တေ ဓမ္မေ ဧတာနိ တနောန္တိ ဝိတ္ထာရေန္တိ၊ အာယတံ ဝါ သံသာရဒုက္ခံ နယန္တိ ပဝတ္တေန္တိ၊ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ ကာရဏဘူတာနီတိ ဝါ အာယတနာနိ။ အပိစ လောကေ နိဝါသအာကရသမောသရဏသဉ္ဇာတိဋ္ဌာနံ ‘‘အာယတန’’န္တိ ဝုစ္စတိ၊ တသ္မာ ဧတေပိ တံတံဒွါရိကာနံ၊ တံတဒါရမ္မဏာနဉ္စ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ နိဝါသဋ္ဌာနတာယ၊ တေသမေဝ အာကိဏ္ဏဘာဝေန ပဝတ္တာနံ အာကရဋ္ဌာနတာယ၊ ဒွါရာရမ္မဏတော သမောသရန္တာနံ သမောသရဏဋ္ဌာနတာယ၊ တတ္ထေဝ ဥပ္ပဇ္ဇန္တာနံ သဉ္ဇာတိဋ္ဌာနတာယ စ အာယတနာနိ။ တာနိ ပန ဒွါရဘူတာနိ အဇ္ဈတ္တိကာယတနာနိ ဆ၊ အာရမ္မဏဘူတာနိ စ ဗာဟိရာယတနာနိ ဆာတိ ဒွါဒသဝိဓာနီတိ အာဟ ‘‘စက္ခာယတန’’န္တျာဒိ။ စက္ခု စ တံ အာယတနဉ္စာတိ စက္ခာယတနံ။ ဧဝံ သေသေသုပိ။

ဧတ္ထ အဇ္ဈတ္တိကာယတနေသု သနိဒဿနသပ္ပဋိဃာရမ္မဏတ္တာ စက္ခာယတနံ ဝိဘူတန္တိ တံ ပဌမံ ဝုတ္တံ၊ တဒနန္တရံ အနိဒဿနသပ္ပဋိဃာရမ္မဏာနိ ဣတရာနိ၊ တတ္ထာပိ အသမ္ပတ္တဂ္ဂါဟကသာမညေန စက္ခာယတနာနန္တရံ သောတာယတနံ ဝုတ္တံ၊ ဣတရေသု သီဃတရံ အာရမ္မဏဂ္ဂဟဏသမတ္ထတ္တာ ဃာနာယတနံ ပဌမံ ဝုတ္တံ။ ပုရတော ဌပိတမတ္တဿ ဟိ ဘောဇနာဒိကဿ ဂန္ဓော ဝါတာနုသာရေန ဃာနေ ပဋိဟညတိ၊ တဒနန္တရံ ပန ပဒေသဝုတ္တိသာမညေန ဇိဝှာယတနံ ဝုတ္တံ၊ တတော သဗ္ဗဋ္ဌာနိကံ ကာယာယတနံ၊ တတော ပဉ္စန္နမ္ပိ ဂေါစရဂ္ဂဟဏသမတ္ထံ မနာယတနံ၊ ယထာဝုတ္တာနံ ပန အနုက္ကမေန တေသံ တေသံ အာရမ္မဏာနိ ရူပါယတနာဒီနိ ဝုတ္တာနိ။

၄၅။ အတ္တနော သဘာဝံ ဓာရေန္တီတိ ဓာတုယော။ အထ ဝါ ယထာသမ္ဘဝံ အနေကပ္ပကာရံ သံသာရဒုက္ခံ ဝိဒဟန္တိ၊ ဘာရဟာရေဟိ ဝိယ စ ဘာရော သတ္တေဟိ ဓီယန္တိ ဓာရိယန္တိ၊ အဝသဝတ္တနတော ဒုက္ခဝိဓာနမတ္တမေဝ စေတာ၊ သတ္တေဟိ စ သံသာရဒုက္ခံ အနုဝိဓီယတိ ဧတာဟိ၊ တထာဝိဟိတဉ္စ ဧတာသွေဝ မီယတိ ဌပိယတိ၊ ရသသောဏိတာဒိသရီရာဝယဝဓာတုယော ဝိယ၊ ဟရိတာလမနောသိလာဒိသေလာဝယဝဓာတုယော ဝိယ စ ဉေယျာဝယဝဘူတာ စာတိ ဓာတုယော။ ယထာဟု –

‘‘ဝိဒဟတိ ဝိဓာနဉ္စ၊ ဓီယတေ စ ဝိဓီယတေ၊

ဧတာယ ဓီယတေ ဧတ္ထ၊ ဣတိ ဝါ ဓာတုသမ္မတာ၊

သရီရသေလာဝယဝ-ဓာတုယော ဝိယ ဓာတုယော’’တိ။

တာ ပန မနာယတနံ သတ္တဝိညာဏဓာတုဝသေန သတ္တဓာ ဘိန္ဒိတွာ အဝသေသေဟိ ဧကာဒသာယတနေဟိ သဟ အဋ္ဌာရသဓာတူ ဝုတ္တာတိ အာဟ ‘‘စက္ခုဓာတူ’’တျာဒိ။ ကမကာရဏံ ဝုတ္တနယေန ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

၄၆။ အရိယကရတ္တာ အရိယာနိ၊ တစ္ဆဘာဝတော သစ္စာနီတိ အရိယသစ္စာနိ။ ဣမာနိ ဟိ စတ္တာရော ပဋိပန္နကေ၊ စတ္တာရော ဖလဋ္ဌေတိ အဋ္ဌအရိယပုဂ္ဂလေ သာဓေန္တိ အသတိ သစ္စပ္ပဋိဝေဓေ တေသံ အရိယဘာဝါနုပဂမနတော၊ သတိ စ တသ္မိံ ဧကန္တေန တဗ္ဘာဝူပဂမနတော စ။ ဒုက္ခသမုဒယနိရောဓမဂ္ဂါနမေဝ ပန ယထာက္ကမံ ဗာဓကတ္တံ ပဘဝတ္တံ နိဿရဏတ္တံ နိယျာနိကတ္တံ၊ နာညေသံ၊ ဗာဓကာဒိဘာဝေါယေဝ စ ဒုက္ခာဒီနံ၊ န အဗာဓကာဒိဘာဝေါ၊ တသ္မာ အညတ္ထာဘာဝတတ္ထဗျာပိတာသင်္ခါတေန လက္ခဏေန ဧတာနိ တစ္ဆာနိ။ တေနာဟု ပေါရာဏာ –

‘‘ဗောဓာနုရူပံ စတ္တာရော၊ ဆိန္ဒန္တေ စတုရော မလေ၊

ခီဏဒေါသေ စ စတ္တာရော၊ သာဓေန္တာရိယပုဂ္ဂလေ။

‘‘အညတ္ထ ဗာဓကတ္တာဒိ၊ န ဟိ ဧတေဟိ လဗ္ဘတိ၊

နာဗာဓကတ္တမေတေသံ၊ တစ္ဆာနေတာနိဝေတတော’’တိ။

အရိယာနံ ဝါ သစ္စာနိ တေဟိ ပဋိဝိဇ္ဈိတဗ္ဗတ္တာ၊ အရိယဿ ဝါ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ သစ္စာနိ တေန ဒေသိတတ္တာတိ အရိယသစ္စာနိ။ တာနိ ပန သံကိလိဋ္ဌာသံကိလိဋ္ဌဖလဟေတုဝသေန စတုဗ္ဗိဓာနီတိ အာဟ ‘‘စတ္တာရိ အရိယသစ္စာနီ’’တျာဒိ။ တတ္ထ ကုစ္ဆိတတ္တာ၊ တုစ္ဆတ္တာ စ ဒုက္ခံ။ ကမ္မာဒိပစ္စယသန္နိဋ္ဌာနေ ဒုက္ခုပ္ပတ္တိနိမိတ္တတာယ သမုဒယော သမုဒေတိ ဧတသ္မာ ဒုက္ခန္တိ ကတွာ၊ ဒုက္ခဿ သမုဒယော ဒုက္ခသမုဒယော။ ဒုက္ခဿ အနုပ္ပာဒနိရောဓော ဧတ္ထ၊ ဧတေနာတိ ဝါ ဒုက္ခနိရောဓော။ ဒုက္ခနိရောဓံ ဂစ္ဆတိ၊ ပဋိပဇ္ဇန္တိ စ တံ ဧတာယာတိ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိပဋိပဒါ။

၄၇။ စေတသိကာနံ၊ သောဠသသုခုမရူပါနံ၊ နိဗ္ဗာနဿ စ ဝသေန ဧကူနသတ္တတိ ဓမ္မာ အာယတနေသု ဓမ္မာယတနံ၊ ဓာတူသု ဓမ္မဓာတူတိ စ သင်္ခံ ဂစ္ဆန္တိ။

၄၉။ သေသာစေတသိကာတိ ဝေဒနာသညာဟိ သေသာ ပညာသ စေတသိကာ။ ကသ္မာ ပန ဝေဒနာသညာ ဝိသုံ ကတာတိ? ဝဋ္ဋဓမ္မေသု အဿာဒတဒုပကရဏဘာဝတော။ တေဘူမကဓမ္မေသု ဟိ အဿာဒဝသပ္ပဝတ္တာ ဝေဒနာ၊ အသုဘေ သုဘာဒိသညာဝိပလ္လာသဝသေန စ တဿာ တဒါကာရပ္ပဝတ္တီတိ တဒုပကရဏဘူတာ သညာ၊ တသ္မာ သံသာရဿ ပဓာနဟေတုတာယ ဧတာ ဝိနိဘုဇ္ဇိတွာ ဒေသိတာတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ အာစရိယေန –

‘‘ဝဋ္ဋဓမ္မေသု အဿာဒံ၊ တဒဿာဒုပသေဝနံ၊

ဝိနိဘုဇ္ဇ နိဒဿေတုံ၊ ခန္ဓဒွယမုဒါဟဋ’’န္တိ။ (နာမ။ ပရိ။ ၆၄၉)၊

၅၀။ နနု စ အာယတနဓာတူသု နိဗ္ဗာနံ သင်္ဂဟိတံ၊ ခန္ဓေသု ကသ္မာ န သင်္ဂဟိတန္တိ အာဟ ‘‘ဘေဒါဘာဝေနာ’’တျာဒိ။ အတီတာဒိဘေဒဘိန္နာနဉှိ ရာသဋ္ဌေန ခန္ဓဝေါဟာရောတိ နိဗ္ဗာနံ ဘေဒါဘာဝတော ခန္ဓသင်္ဂဟတော နိဿဋံ၊ ဝိနိမုတ္တန္တျတ္ထော။

၅၁။ ဆန္နံ ဒွါရာနံ၊ ဆန္နံ အာရမ္မဏာနဉ္စ ဘေဒေန အာယတနာနိ ဒွါဒသ ဘဝန္တိ၊ ဆန္နံ ဒွါရာနံ ဆန္နံ အာရမ္မဏာနံ တဒုဘယံ နိဿာယ ဥပ္ပန္နာနံ တတ္တကာနမေဝ ဝိညာဏာနံ ပရိယာယေန ကမေန ဓာတုယော အဋ္ဌာရသ ဘဝန္တိ။

၅၂။ တိဿော ဘူမိယော ဣမဿာတိ တိဘူမံ၊ တိဘူမံယေဝ တေဘူမကံ။ ဝတ္တတိ ဧတ္ထ ကမ္မံ၊ တဗ္ဗိပါကော စာတိ ဝဋ္ဋံ။ တဏှာတိ ကာမတဏှာဒိဝသေန တိဝိဓာ၊ ပုန ဆဠာရမ္မဏဝသေန အဋ္ဌာရသဝိဓာ၊ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နဝသေန စတုပညာသဝိဓာ၊ အဇ္ဈတ္တိကဗာဟိရဝသေန အဋ္ဌသတပ္ပဘေဒါ တဏှာ။ ကသ္မာ ပန အညေသုပိ ဒုက္ခဟေတူသု သန္တေသု တဏှာယေဝ သမုဒယောတိ ဝုတ္တာတိ? ပဓာနကာရဏတ္တာ။ ကမ္မဝိစိတ္တတာဟေတုဘာဝေန၊ ဟိ ကမ္မသဟာယဘာဝူပဂမနေန စ ဒုက္ခဝိစိတ္တတာကာရဏတ္တာ တဏှာ ဒုက္ခဿ ဝိသေသကာရဏန္တိ ။ မဂ္ဂေါ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိပဋိပဒါနာမေန ဝုတ္တော မဂ္ဂေါ လောကုတ္တရော မတောတိ မဂ္ဂေါတိ ပုန မဂ္ဂဂ္ဂဟဏံ ယောဇေတဗ္ဗံ။

၅၃။ မဂ္ဂယုတ္တာ အဋ္ဌင်္ဂိကဝိနိမုတ္တာ သေသာ မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တာ ဖဿာဒယော ဖလဉ္စေဝ သသမ္ပယုတ္တန္တိ ဧတေ စတူဟိ သစ္စေဟိ ဝိနိဿဋာ ဝိနိဂ္ဂတာ နိပ္ပရိယာယတော၊ ပရိယာယတော ပန အညာတာဝိန္ဒြိယနိဒ္ဒေသေပိ ‘‘မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္န’’န္တိ (ဓ။ သ။ ၅၅၅) ဝုတ္တတ္တာ ဖလဓမ္မေသု သမ္မာဒိဋ္ဌာဒီနံ မဂ္ဂသစ္စေ၊ ဣတရေသဉ္စ မဂ္ဂဖလသမ္ပယုတ္တာနံ သင်္ခါရဒုက္ခသာမညေန ဒုက္ခသစ္စေ သင်္ဂဟော သက္ကာ ကာတုံ။ ဧဝဉှိ သတိ သစ္စဒေသနာယပိ သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကတာ ဥပပန္နာ ဟောတိ။ ကသ္မာ ပနေတေ ခန္ဓာဒယော ဗဟူ ဓမ္မာ ဝုတ္တာတိ? ဘဂဝတာပိ တထေဝ ဒေသိတတ္တာ။ ဘဂဝတာပိ ကသ္မာ တထာ ဒေသိတာတိ? တိဝိဓသတ္တာနုဂ္ဂဟဿ အဓိပ္ပေတတ္တာ။ နာမရူပတဒုဘယသမ္မုဠှဝသေန ဟိ တိက္ခနာဘိတိက္ခမုဒိန္ဒြိယဝသေန၊ သင်္ခိတ္တမဇ္ဈိမဝိတ္ထာရရုစိဝသေန စ တိဝိဓာ သတ္တာ။ တေသု နာမသမ္မုဠှာနံ ခန္ဓဂ္ဂဟဏံ နာမဿ တတ္ထ စတုဓာ ဝိဘတ္တတ္တာ၊ ရူပသမ္မုဠှာနံ အာယတနဂ္ဂဟဏံ ရူပဿ တတ္ထ အဍ္ဎေကာဒသဓာ ဝိဘတ္တတ္တာ၊ ဥဘယမုဠှာနံ ဓာတုဂ္ဂဟဏံ ဥဘယေသမ္ပိ တတ္ထ ဝိတ္ထာရတော ဝိဘတ္တတ္တာ၊ တထာ တိက္ခိန္ဒြိယာနံ၊ သင်္ခိတ္တရုစိကာနဉ္စ ခန္ဓာဂ္ဂဟဏန္တျာဒိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ တံ ပနေတံ တိဝိဓမ္ပိ ပဝတ္တိနိဝတ္တိတဒုဘယဟေတုဝသေန ဒိဋ္ဌမေဝ ဥပကာရာဝဟံ။ နော အညထာတိ သစ္စဂ္ဂဟဏန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

သဗ္ဗသင်္ဂဟဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဣတိ အဘိဓမ္မတ္ထဝိဘာဝိနိယာ နာမ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟဝဏ္ဏနာယ

သမုစ္စယပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။