📜

၈။ ပစ္စယပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ

၁။ ဣဒါနိ ယထာဝုတ္တနာမရူပဓမ္မာနံ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒပဋ္ဌာနနယဝသေန ပစ္စယေ ဒဿေတုံ ‘‘ယေသ’’န္တျာဒိ အာရဒ္ဓံ။ ယေသံ ပစ္စယေဟိ သင်္ခတတ္တာ သင်္ခတာနံ ပစ္စယုပ္ပန္နဓမ္မာနံ ယေ ပစ္စယဓမ္မာ ယထာ ယေနာကာရေန ပစ္စယာ ဌိတိယာ၊ ဥပ္ပတ္တိယာ စ ဥပကာရကာ၊ တံ ဝိဘာဂံ တေသံ ပစ္စယုပ္ပန္နာနံ၊ တေသံ ပစ္စယာနံ၊ တဿ စ ပစ္စယာကာရဿ ပဘေဒံ ဣဟ ဣမသ္မိံ သမုစ္စယသင်္ဂဟာနန္တရေ ဌာနေ ယထာရဟံ တံတံပစ္စယုပ္ပန္နဓမ္မေ သတိ တံတံပစ္စယာနံ တံတံပစ္စယဘာဝါကာရာနုရူပံ ဣဒါနိ ပဝက္ခာမီတိ ယောဇနာ။

၂။ တတ္ထ ပစ္စယသာမဂ္ဂိံ ပဋိစ္စ သမံ ဂန္တွာ ဖလာနံ ဥပ္ပာဒေါ ဧတသ္မာတိ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒေါ၊ ပစ္စယာကာရော။ နာနပ္ပကာရာနိ ဌာနာနိ ပစ္စယာ ဧတ္ထာတျာဒိနာ ပဋ္ဌာနံ၊ အနန္တနယသမန္တပဋ္ဌာနမဟာပကရဏံ၊ တတ္ထ ဒေသိတနယော ပဋ္ဌာနနယော။

၃။ တတ္ထာတိ တေသု ဒွီသု နယေသု။ တဿ ပစ္စယဓမ္မဿ ဘာဝေန ဘဝနသီလဿ ဘာဝေါ တဗ္ဘာဝဘာဝီဘာဝေါ၊ သောယေဝ အာကာရမတ္တံ၊ တေန ဥပလက္ခိတော တဗ္ဘာဝဘာဝီဘာဝါကာရမတ္တောပလက္ခိတော။ ဧတေနေဝ တဒဘာဝါဘာဝါကာရမတ္တောပလက္ခိတတာပိ အတ္ထတော ဒဿိတာ ဟောတိ။ အနွယဗျတိရေကဝသေန ဟိ ပစ္စယလက္ခဏံ ဒဿေတဗ္ဗံ။ တေနာဟ ဘဂဝါ – ‘‘ဣမသ္မိံ သတိ ဣဒံ ဟောတိ၊ ဣမဿုပ္ပာဒါ ဣဒမုပ္ပဇ္ဇတိ။ ဣမသ္မိံ အသတိ ဣဒံ န ဟောတိ၊ ဣမဿ နိရောဓာ ဣဒံ နိရုဇ္ဈတီ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၄၀၄၊ ၄၀၆၊ သံ။ နိ။ ၂။၂၁၊ ဥဒါ။ ၁၊ ၂)။ ပဋိစ္စ ဖလံ ဧတိ ဧတသ္မာတိ ပစ္စယော။ တိဋ္ဌတိ ဖလံ ဧတ္ထ တဒါယတ္တဝုတ္တိတာယာတိ ဌိတိ၊ အာဟစ္စ ဝိသေသေတွာ ပဝတ္တာ ပစ္စယသင်္ခါတာ ဌိတိ အာဟစ္စပစ္စယဋ္ဌိတိ။ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒနယော ဟိ တဗ္ဘာဝဘာဝီဘာဝါကာရမတ္တံ ဥပါဒါယ ပဝတ္တတ္တာ ဟေတာဒိပစ္စယနိယမဝိသေသံ အနပေက္ခိတွာ အဝိသေသတောဝ ပဝတ္တတိ၊ အယံ ပန ဟေတာဒိတံတံပစ္စယာနံ တဿ တဿ ဓမ္မန္တရဿ တံတံပစ္စယဘာဝသာမတ္ထိယာကာရဝိသေသံ ဥပါဒါယ ဝိသေသေတွာ ပဝတ္တောတိ အာဟစ္စပစ္စယဋ္ဌိတိမာရဗ္ဘ ပဝုစ္စတီတိ။ ကေစိ ပန ‘‘အာဟစ္စ ကဏ္ဌတာလုအာဒီသု ပဟရိတွာ ဝုတ္တာ ဌိတိ အာဟစ္စပစ္စယဋ္ဌိတီ’’တိ ဝဏ္ဏေန္တိ။ တံ ပန သဝနမတ္တေနေဝ တေသံ အဝဟသိတဗ္ဗဝစနတံ ပကာသေတိ။ န ဟိ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒနယော၊ အညော ဝါ ကောစိ နယော ကဏ္ဌတာလုအာဒီသု အနာဟစ္စ ဒေသေတုံ သက္ကာတိ။ ဝေါမိဿေတွာတိ ပဋ္ဌာနနယမ္ပိ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒေယေဝ ပက္ခိပိတွာ တဗ္ဘာဝဘာဝီဘာဝေန ဟေတာဒိပစ္စယဝသေန စ မိဿေတွာ အာစရိယာ သင်္ဂဟကာရာဒယော ပပဉ္စေန္တိ ဝိတ္ထာရေန္တိ၊ မယံ ပန ဝိသုံ ဝိသုံယေဝ ဒဿယိဿာမာတျဓိပ္ပာယော။

ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒနယဝဏ္ဏနာ

၄။ န ဝိဇာနာတီတိ အဝိဇ္ဇာ၊ အဝိန္ဒိယံ ဝါ ကာယဒုစ္စရိတာဒိံ ဝိန္ဒတိ ပဋိလဘတိ၊ ဝိန္ဒိယံ ဝါ ကာယသုစရိတာဒိံ န ဝိန္ဒတိ၊ ဝေဒိတဗ္ဗံ ဝါ စတုသစ္စာဒိကံ န ဝိဒိတံ ကရောတိ၊ အဝိဇ္ဇမာနေ ဝါ ဇဝါပေတိ၊ ဝိဇ္ဇမာနေ ဝါ န ဇဝါပေတီတိ အဝိဇ္ဇာ၊ စတူသု အရိယသစ္စေသု ပုဗ္ဗန္တာဒီသု စတူသု အညာဏဿေတံ နာမံ။ အဝိဇ္ဇာ ဧဝ ပစ္စယော အဝိဇ္ဇာပစ္စယော။ တတော အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခတမဘိသင်္ခရောန္တီတိ သင်္ခါရာ၊ ကုသလာကုသလကမ္မာနိ။ တေ တိဝိဓာ ပုညာဘိသင်္ခါရော အပုညာဘိသင်္ခါရော အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရောတိ။ တတ္ထကာမရူပါဝစရာ တေရသ ကုသလစေတနာ ပုညာဘိသင်္ခါရော၊ ဒွါဒသ အကုသလစေတနာ အပုညာဘိသင်္ခါရော၊ စတဿော အာရုပ္ပစေတနာ အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရောတိ ဧဝမေတာ ဧကူနတိံသ စေတနာ သင်္ခါရာ နာမ။ ပဋိသန္ဓိဝသေန ဧကူနဝီသတိဝိဓံ၊ ပဝတ္တိဝသေန ဒွတ္တိံသဝိဓံ ဝိပါကစိတ္တံ ဝိညာဏံ နာမ။ နာမဉ္စ ရူပဉ္စ နာမရူပံ။ တတ္ထ နာမံ ဣဓ ဝေဒနာဒိက္ခန္ဓတ္တယံ၊ ရူပံ ပန ဘူတုပါဒါယဘေဒတော ဒုဝိဓံ ကမ္မသမုဋ္ဌာနရူပံ၊ တဒုဘယမ္ပိ ဣဓ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏသဟဂတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ နာမရူပပစ္စယာတိ ဧတ္ထ နာမဉ္စ ရူပဉ္စ နာမရူပဉ္စ နာမရူပန္တိ သရူပေကသေသော ဝေဒိတဗ္ဗော။ စက္ခာဒီနိ ဆ အဇ္ဈတ္တိကာယတနာနိ၊ ကေသဉ္စိ မတေန ရူပါဒီနိ ဆ ဗာဟိရာယတနာနိပိ ဝါ အာယတနံ နာမ။ ဆ အာယတနာနိ စ ဆဋ္ဌာယတနဉ္စ သဠာယတနံ။ စက္ခုသမ္ဖဿာဒိဝသေန ဆဒွါရိကော ဖဿော ဖဿော နာမ။ သုခဒုက္ခုပေက္ခာဝသေန တိဝိဓာ ဝေဒနာ။

ကာမတဏှာ ဘဝတဏှာ ဝိဘဝတဏှာတိ တိဝိဓာ တဏှာ။ ဆဠာရမ္မဏာဒိဝသေန ပန အဋ္ဌသတပ္ပဘေဒါ ဟောန္တိ ကာမုပါဒါနာဒိဝသေန စတ္တာရိ ဥပါဒါနာနိ။ ဧတ္ထ စ ဒုဗ္ဗလာ တဏှာ တဏှာ နာမ၊ ဗလဝတီ ဥပါဒါနံ။ အသမ္ပတ္တဝိသယပတ္ထနာ ဝါ တဏှာ တမသိ စောရာနံ ဟတ္ထပ္ပသာရဏံ ဝိယ၊ သမ္ပတ္တဝိသယဂ္ဂဟဏံ ဥပါဒါနံ စောရာနံ ဟတ္ထပ္ပတ္တဿ ဂဟဏံ ဝိယ။ အပ္ပိစ္ဆတာပဋိပက္ခာ တဏှာ၊ သန္တောသပ္ပဋိပက္ခံ ဥပါဒါနံ။ ပရိယေသနဒုက္ခမူလံ တဏှာ၊ အာရက္ခဒုက္ခမူလံ ဥပါဒါနန္တိ အယမေတေသံ ဝိသေသော။ ကမ္မဘဝေါ ဥပပတ္တိဘဝေါတိ ဒုဝိဓော ဘဝေါ။ တတ္ထ ပဌမော ဘဝတိ ဧတသ္မာ ဖလန္တိ ဘဝေါ၊ သော ကာမာဝစရကုသလာကုသလာဒိဝသေန ဧကူနတိံသဝိဓော။ ဒုတိယော ပန ဘဝတီတိ ဘဝေါ၊ သော ကာမဘဝါဒိဝသေန နဝဝိဓော။ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါတိ စေတ္ထ ဥပပတ္တိဘဝေါပိ အဓိပ္ပေတော။ ဘဝပစ္စယာ ဇာတီတိ ကမ္မဘဝေါဝ။ သော ဟိ ဇာတိယာ ပစ္စယော ဟောတိ၊ န ဣတရော။ သော ဟိ ပဌမာဘိနိဗ္ဗတ္တက္ခန္ဓသဘာဝေါ ဇာတိယေဝ၊ န စ တဒေဝ တဿ ကာရဏံ ယုတ္တံ။ တေသံ တေသံ သတ္တာနံ တံတံဂတိအာဒီသု အတ္တဘာဝပဋိလာဘော ဇာတိ။ တထာနိဗ္ဗတ္တဿ စ အတ္တဘာဝဿ ပုရာဏဘာဝေါ ဇရာ။ ဧတဿေဝ ဧကဘဝပရိစ္ဆိန္နဿ ပရိယောသာနံ မရဏံ။ ဉာတိဗျသနာဒီဟိ ဖုဋ္ဌဿ စိတ္တသန္တာပေါ သောကော။ တဿေဝ ဝစီပလာပေါ ပရိဒေဝေါ။ ကာယိကဒုက္ခဝေဒနာ ဒုက္ခံ။ မာနသိကဒုက္ခဝေဒနာ ဒေါမနဿံ။ ဉာတိဗျသနာဒီဟိ ဖုဋ္ဌဿ အဓိမတ္တစေတောဒုက္ခပ္ပဘာဝိတော ဘုသော အာယာသော ဥပါယာသော။

ဧတ္ထ စ သတိပိ ဝတ္ထာရမ္မဏာဒိကေ ပစ္စယန္တရေ အဝိဇ္ဇာဒိဧကေကပစ္စယဂ္ဂဟဏံ ပဓာနဘာဝတော၊ ပါကဋဘာဝတော စာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧတ္ထ စ အဝိဇ္ဇာနုသယိတေယေဝ သန္တာနေ သင်္ခါရာနံ ဝိပါကဓမ္မဘာဝေန ပဝတ္တနတော အဝိဇ္ဇာပစ္စယာသင်္ခါရာသမ္ဘဝန္တိ၊ ဝိညာဏဉ္စ သင်္ခါရဇနိတံ ဟုတွာ ဘဝန္တရေ ပတိဋ္ဌာတိ။ န ဟိ ဇနကာဘာဝေ တဿုပ္ပတ္တိ သိယာ၊ တသ္မာ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ။ နာမရူပဉ္စ ပုဗ္ဗင်္ဂမာဓိဋ္ဌာနဘူတဝိညာဏုပတ္ထဒ္ဓံ ပဋိသန္ဓိပဝတ္တီသု ပတိဋ္ဌဟတီတိ ဝိညာဏပစ္စယာနာမရူပံ၊ သဠာယတနဉ္စ နာမရူပနိဿယမေဝ ဆဗ္ဗိဓဖဿဿ ဒွါရဘာဝေန ယထာရဟံ ပဝတ္တတိ၊ နော အညထာတိ နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနံ။ ဖဿော စ သဠာယတနသမ္ဘဝေယေဝ အာရမ္မဏံ ဖုသတိ။ န ဟိ ဒွါရာဘာဝေ တဿုပ္ပတ္တိ သိယာတိ သဠာယတနပစ္စယာ ဖဿော။ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌမဇ္ဈတ္တဉ္စ အာရမ္မဏံ ဖုသန္တောယေဝ ဝေဒနံ ဝေဒယတိ၊ နော အညထာတိ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ။ ဝေဒနီယေသု စ ဓမ္မေသု အဿာဒါနုပဿိနော ဝေဒနာဟေတုကာ တဏှာ သမုဋ္ဌာတီတိ ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ။ တဏှာသိနေဟပိပါသိတာယေဝ စ ဥပါဒါနိယေသု ဓမ္မေသု ဥပါဒါယ ဒဠှဘာဝါယ သံဝတ္တန္တိ။ တဏှာယ ဟိ ရူပါဒီနိ အဿာဒေတွာ အဿာဒေတွာ ကာမေသု ပါတဗျတံ အာပဇ္ဇန္တီတိ တဏှာ ကာမုပါဒါနဿ ပစ္စယော။ တထာ ရူပါဒိဘေဒေဂဓိတော ‘‘နတ္ထိ ဒိန္န’’န္တျာဒိနာ မိစ္ဆာဒဿနံ သံသာရတော မုစ္စိတုကာမော အသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ သုဒ္ဓိမဂ္ဂပရာမာသံ ခန္ဓေသု အတ္တတ္တနိယဂါဟဘူတံ အတ္တဝါဒဒဿနဒွယဉ္စ ဂဏှာတိ၊ တသ္မာ ဒိဋ္ဌုပါဒါဒီနမ္ပိ ပစ္စယောတိ တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ။ ယထာရဟံ သမ္ပယောဂါနုသယဝသေန ဥပါဒါနပတိဋ္ဌိတာယေဝ သတ္တာ ကမ္မာယူဟနာယ သံဝတ္တန္တီတိ ဥပါဒါနံ ဘဝဿ ပစ္စယော။ ဥပပတ္တိဘဝသင်္ခါတာ စ ဇာတိ ကမ္မဘဝဟေတုကာယေဝ ။ ဗီဇတော အင်္ကုရော ဝိယ တတ္ထ တတ္ထ သမုပလဗ္ဘတီတိ ဘဝေါ ဇာတိယာ ပစ္စယော နာမ။ သတိ စ ဇာတိယာ ဧဝ ဇရာမရဏသမ္ဘဝေါ။ န ဟိ အဇာတာနံ ဇရာမရဏသမ္ဘဝေါ ဟောတီတိ ဇာတိ ဇရာမရဏာနံ ပစ္စယောတိ ဧဝမေတေသံ တဗ္ဘာဝဘာဝီဘာဝေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။

ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီတိ ယထာဝုတ္တေန ပစ္စယပရမ္ပရဝိဓိနာ၊ န ပန ဣဿရနိမ္မာနာဒီဟိ ဧတဿ ဝဋ္ဋသင်္ခါတဿ ကေဝလဿ သုခါဒီဟိ အသမ္မိဿဿ၊ သကလဿ ဝါ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ ဒုက္ခရာသိဿ န သုခသုဘာဒီနံ သမုဒယော နိဗ္ဗတ္တိ ဟောတိ။ ဧတ္ထ ဣမသ္မိံ ပစ္စယသင်္ဂဟာဓိကာရေ။

၅။ အတတိ သတတံ ဂစ္ဆတိ ပဝတ္တတီတိ အဒ္ဓါ၊ ကာလော။

၆။ အဝိဇ္ဇာသင်္ခါရာ အတီတော အဒ္ဓါ အတီတဘဝပရိယာပန္နဟေတူနမေဝေတ္ထ အဓိပ္ပေတတ္တာ၊ အဒ္ဓါဂ္ဂဟဏေန စ အဝိဇ္ဇာဒီနံ ဓမ္မာနမေဝ ဂဟဏံ တဗ္ဗိနိမုတ္တဿ ကဿစိ ကာလဿ အနုပလဗ္ဘနတော။ နိရုဒ္ဓါနုပ္ပာဒါ ဧဝ ဟိ ဓမ္မာ အတီတာနာဂတကာလဝသေန ဥပ္ပာဒါဒိက္ခဏတ္တယပရိယာပန္နာ စ ပစ္စုပ္ပန္နကာလဝသေန ဝေါဟရီယန္တိ။ ဇာတိဇရာမရဏံ အနာဂတော အဒ္ဓါ ပစ္စုပ္ပန္နဟေတုတော အနာဂတေ နိဗ္ဗတ္တနတော။ မဇ္ဈေ ပစ္စုပ္ပန္နော အဒ္ဓါ အတီတဟေတုတော ဣဓ နိဗ္ဗတ္တနကဖလသဘာဝတ္တာ၊ အနာဂတဖလဿ ဣဓ ဟေတုသဘာဝတ္တာ စ မဇ္ဈေ ဝိညာဏာဒီနိ အဋ္ဌင်္ဂါနိ ပစ္စုပ္ပန္နော အဒ္ဓါ။

၈။ နနု သောကပရိဒေဝါဒယောပိ အင်္ဂဘာဝေန ဝတ္တဗ္ဗာတိ အာဟ ‘‘သောကာဒိဝစန’’န္တျာဒိ။ သောကာဒိဝစနံ ဇာတိယာ နိဿန္ဒဿ အမုချဖလမတ္တဿ နိဒဿနံ၊ န ပန ဝိသုံ အင်္ဂဒဿနန္တျတ္ထော။

၉။ တဏှုပါဒါနဘဝါပိဂဟိတာ ဟောန္တီတိ ကိလေသဘာဝသာမညတော အဝိဇ္ဇာဂ္ဂဟဏေန တဏှုပါဒါနာနိ၊ ကမ္မဘဝသာမညတော သင်္ခါရဂ္ဂဟဏေန ကမ္မဘဝေါ ဂဟိတော။ တထာ တဏှုပါဒါနဘဝဂ္ဂဟဏေန စ အဝိဇ္ဇာသင်္ခါရာ ဂဟိတာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထာပိ ဝုတ္တနယေန တေသံ ဂဟဏေန တေသံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ဝိညာဏနာမရူပသဠာယတနဖဿဝေဒနာနံ ဇာတိဇရာဘင်္ဂါဝ ဇာတိဇရာမရဏန္တိ စ ဝုတ္တာတိ အာဟ ‘‘ဇာတိဇရာမရဏဂ္ဂဟဏေနာ’’တျာဒိ။

၁၀။ အတီတေ ဟေတဝေါ ပဉ္စာတိ သရူပတော ဝုတ္တာနံ ဒွိန္နံ အဝိဇ္ဇာသင်္ခါရာနံ၊ သင်္ဂဟဝသေန ဂဟိတာနံ တိဏ္ဏံ တဏှုပါဒါနဘဝါနဉ္စ ဝသေန ပစ္စုပ္ပန္နဖလဿ ပစ္စယာ အတီတဘဝေ နိဗ္ဗတ္တာ ဟေတဝေါ ပဉ္စ၊ ဣဒါနိ ဖလပဉ္စကန္တိ အတီတဟေတုပစ္စယာ ဣဓ ပစ္စုပ္ပန္နေ နိဗ္ဗတ္တံ ဝိညာဏာဒိဖလပဉ္စကံ။ ဣဒါနိ ဟေတဝေါ ပဉ္စာတိ သရူပတော ဝုတ္တာနံ တဏှာဒီနံ တိဏ္ဏံ၊ သင်္ဂဟတော လဒ္ဓါနံ အဝိဇ္ဇာသင်္ခါရာနံ ဒွိန္နဉ္စ ဝသေန အာယတိံ ဖလဿ ပစ္စယာ ဣဒါနိ ဟေတဝေါ ပဉ္စ။ အာယတိံ ဖလပဉ္စကန္တိ ဇာတိဇရာမရဏဂ္ဂဟဏေန ဝုတ္တံ ပစ္စုပ္ပန္နဟေတုပစ္စယာ အနာဂတေ နိဗ္ဗတ္တနကဝိညာဏာဒိဖလပဉ္စကန္တိ ဧဝံ ဝီသတိ အတီတာဒီသု တတ္ထ တတ္ထ အာကိရိယန္တီတိ အာကာရာ။

အတီတဟေတူနံ၊ ဣဒါနိ ဖလပဉ္စကဿ စ အန္တရာ ဧကော သန္ဓိ၊ ဣဒါနိ ဖလပဉ္စကဿ၊ ဣဒါနိ ဟေတူနဉ္စ အန္တရာ ဧကော၊ ဣဒါနိ ဟေတူနံ၊ အာယတိံ ဖလဿ စ အန္တရာ ဧကောတိ ဧဝံ တိသန္ဓိ။ ဝုတ္တဉှေတံ – ‘‘သင်္ခါရဝိညာဏာနမန္တရာ ဧကော၊ ဝေဒနာတဏှာနမန္တရာ ဧကော၊ ဘဝဇာတီနမန္တရာ ဧကော သန္ဓီ’’တိ။ ဧတ္ထ ဟိ ဟေတုတောဖလဿ အဝိစ္ဆေဒပ္ပဝတ္တိဘာဝတော ဟေတုဖလသမ္ဗန္ဓဘူတော ပဌမော သန္ဓိ၊ တထာ တတိယော၊ ဒုတိယော ပန ဖလတော ဟေတုနော အဝိစ္ဆေဒပ္ပဝတ္တိဘာဝတော ဖလဟေတုသမ္ဗန္ဓဘူတော။ ဖလဘူတောပိ ဟိ ဓမ္မော အညဿ ဟေတုသဘာဝဿ ဓမ္မဿ ပစ္စယောတိ။ သင်္ခိပီယန္တိ ဧတ္ထ အဝိဇ္ဇာဒယော၊ ဝိညာဏာဒယော စာတိ သင်္ခေပေါ၊ အတီတဟေတု၊ ဧတရဟိ ဝိပါကော၊ ဧတရဟိ ဟေတု အာယတိံ ဝိပါကောတိ စတ္တာရော သင်္ခေပါတိ စတုသင်္ခေပါ။

၁၁။ ကမ္မဘဝသင်္ခါတော ဘဝေကဒေသောတိ ဧတ္ထ အာယတိံ ပဋိသန္ဓိယာ ပစ္စယစေတနာ ဘဝေါ နာမ၊ ပုရိမကမ္မဘဝသ္မိံ ဣဓ ပဋိသန္ဓိယာ ပစ္စယစေတနာ သင်္ခါရာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အဝသေသာ စာတိ ဝိညာဏာဒိပဉ္စကဇာတိဇရာမရဏဝသေန သတ္တဝိဓာ ပစ္စုပ္ပန္နဖလဝသေန ဝုတ္တဓမ္မာ။ ဥပပတ္တိဘဝသင်္ခါတော ဘဝေကဒေသောတိ ပန အနာဂတပရိယာပန္နာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဘဝ-သဒ္ဒေန ကမ္မဘဝဿပိ ဝုစ္စမာနတ္တာ ဘဝေကဒေသ-သဒ္ဒေါ ဝုတ္တော။

၁၂။ ပုဗ္ဗန္တဿ အဝိဇ္ဇာ မူလံ။ အပရန္တဿ တဏှာ မူလန္တိ အာဟ အဝိဇ္ဇာတဏှာဝသေန ဒွေ မူလာနီ’’တိ။

၁၃။ တေသမေဝ အဝိဇ္ဇာတဏှာသင်္ခါတာနံ ဝဋ္ဋမူလာနံ နိရောဓေန အနုပ္ပာဒဓမ္မတာပတ္တိယာ သစ္စပ္ပဋိဝေဓတော သိဒ္ဓါယ အပ္ပဝတ္တိယာ ဝဋ္ဋံ နိရုဇ္ဈတိ။ အဘိဏှသော အဘိက္ခဏံ ဇရာမရဏသင်္ခါတာယ မုစ္ဆာယ ပီဠိတာနံ သတ္တာနံ သောကာဒိသမပ္ပိတာနံ ကာမာသဝါဒိအာသဝါနံ သမုပ္ပာဒတော ပုန အဝိဇ္ဇာ စ ပဝတ္တတိ။ ‘‘အာသဝသမုဒယာ အဝိဇ္ဇာသမုဒယော’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၁၀၃) ဟိ ဝုတ္တံ။ ဧတေန အဝိဇ္ဇာယပိ ပစ္စယော ဒဿိတော ဟောတိ၊ ဣတရထာ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒစက္ကံ အဗဒ္ဓံ သိယာတိ။ ဣစ္စေဝံ ဝုတ္တနယေန အာဗဒ္ဓံ အဝိစ္ဆိန္နံ အနာဒိကံ အာဒိရဟိတံ တိဘူမကပရိယာပန္နတ္တာ တေဘူမကံ ကိလေသကမ္မဝိပါကဝသေန တိဝဋ္ဋဘူတံ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒေါတိ ပဋ္ဌပေသိ ပညပေသိ မဟာမုနိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ။

ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒနယဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ပဋ္ဌာနနယဝဏ္ဏနာ

၁၄။ ဧဝံ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒနယံ ဝိဘာဂတော ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ပဋ္ဌာနနယံ ဒဿေတုံ ‘‘ဟေတုပစ္စယော’’တျာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဟိနောတိ ပတိဋ္ဌာတိ ဧတေနာတိ ဟေတု။ အနေကတ္ထတ္တာ ဓာတုသဒ္ဒါနံ ဟိ-သဒ္ဒေါ ဣဓ ပတိဋ္ဌတ္ထောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဟိနောတိ ဝါ ဧတေန ကမ္မနိဒါနဘူတေန ဥဒ္ဓံ ဩဇံ အဘိဟရန္တေန မူလေန ဝိယ ပါဒပေါ တပ္ပစ္စယံ ဖလံ ဂစ္ဆတိ ပဝတ္တတိ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ အာပဇ္ဇတီတိ ဟေတု။ ဟေတု စ သော ပစ္စယော စာတိ ဟေတုပစ္စယော။ ဟေတု ဟုတွာ ပစ္စယော၊ ဟေတုဘာဝေန ပစ္စယောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ မူလဋ္ဌေန ဟေတု၊ ဥပကာရဋ္ဌေန ပစ္စယောတိ သင်္ခေပတော မူလဋ္ဌေန ဥပကာရကော ဓမ္မော ဟေတုပစ္စယော။ သော ပန ပဝတ္တေ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ၊ ပဋိသန္ဓိယံ ကမ္မသမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနံ ဥဘယတ္ထ သမ္ပယုတ္တာနံ နာမဓမ္မာနဉ္စ ရုက္ခဿ မူလာနိ ဝိယ သုပ္ပတိဋ္ဌိတဘာဝသာဓနသင်္ခါတမူလဋ္ဌေန ဥပကာရကာ ဆ ဓမ္မာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

အာလမ္ဗီယတိ ဒုဗ္ဗလေန ဝိယ ဒဏ္ဍာဒိကံ စိတ္တစေတသိကေဟိ ဂယှတီတိ အာရမ္မဏံ။ စိတ္တစေတသိကာ ဟိ ယံ ယံ ဓမ္မံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တန္တိ၊ တေ တေ ဓမ္မာ တေသံ တေသံ ဓမ္မာနံ အာရမ္မဏပစ္စယော နာမ။ န ဟိ သော ဓမ္မော အတ္ထိ၊ ယော စိတ္တစေတသိကာနံ အာရမ္မဏပစ္စယဘာဝံ န ဂစ္ဆေယျ။ အတ္တာဓီနပ္ပဝတ္တီနံ ပတိဘူတော ပစ္စယော အဓိပတိပစ္စယော။

န ဝိဇ္ဇတိ ပစ္စယုပ္ပန္နေန သဟ အန္တရံ ဧတဿ ပစ္စယဿာတိ အနန္တရပစ္စယော။ သဏ္ဌာနာဘာဝေန သုဋ္ဌု အနန္တရပစ္စယော သမနန္တရပစ္စယော။ အတ္တနော အတ္တနော အနန္တရံ အနုရူပစိတ္တုပ္ပာဒဇနနသမတ္ထော ပုရိမပုရိမနိရုဒ္ဓါ ဓမ္မော ‘‘အနန္တရပစ္စယော’’၊ ‘‘သမနန္တရပစ္စယော’’တိ စ ဝုစ္စတိ။ ဗျဉ္ဇနမတ္တေနေဝ ဟိ နေသံ ဝိသေသော။ အတ္ထတော ပန ဥဘယမ္ပိ သမနန္တရနိရုဒ္ဓဿေဝါဓိဝစနံ။ န ဟိ တေသံ အတ္ထတော ဘေဒေါ ဥပလဗ္ဘတိ ။ ယံ ပန ကေစိ ဝဒန္တိ ‘‘အတ္ထာနန္တရတာယ အနန္တရပစ္စယော၊ ကာလာနန္တရတာယ သမနန္တရပစ္စယော’’တိ၊ တံ ‘‘နိရောဓာ ဝုဋ္ဌဟန္တဿ နေဝသညာနာသညာယတနံ ဖလသမာပတ္တိယာ သမနန္တရပစ္စယေန ပစ္စယော’’တျာဒီဟိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၄၁၇) ဝိရုဇ္ဈတိ။ နေဝသညာနာသညာယတနံ ဟိ သတ္တာဟာဒိကာလံ နိရုဒ္ဓံ ဖလသမာပတ္တိယာ သမနန္တရပစ္စယော၊ တသ္မာ အဘိနိဝေသံ အကတွာ ဗျဉ္ဇနမတ္တတောဝေတ္ထ နာနာကရဏံ ပစ္စေတဗ္ဗံ၊ န အတ္ထတော။ ပုဗ္ဗဓမ္မနိရောဓဿ ဟိ ပစ္ဆာဇာတဓမ္မုပ္ပာဒနဿ စ အန္တရာဘာဝေန ဥပ္ပာဒနသမတ္ထတာယ နိရောဓော အနန္တရပစ္စယတာ၊ ‘‘ဣဒမိတော ဥဒ္ဓံ၊ ဣဒံ ဟေဋ္ဌာ၊ ဣဒံ သမန္တတော’’တိ အတ္တနာ ဧကတ္တံ ဥပနေတွာ ဝိယ သုဋ္ဌု အနန္တရဘာဝေန ဥပ္ပာဒေတုံ သမတ္ထံ ဟုတွာ နိရောဓော သမနန္တရပစ္စယတာတိ ဧဝံ ဗျဉ္ဇနမတ္တတောဝ ဘေဒေါ။ နိရောဓပစ္စယဿပိ ဟိ နေဝသညာနာသညာယတနဿ အသညုပ္ပတ္တိယာ ပုရိမဿ စ စုတိစိတ္တဿ ကာလန္တရေပိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တာနံ ဖလပဋိသန္ဓီနံ အန္တရာ သမာနဇာတိယေန အရူပဓမ္မေန ဗျဝဓာနာဘာဝတော ဘိန္နဇာတိကာနဉ္စ ရူပဓမ္မာနံ ဗျဝဓာနကရဏေ အသမတ္ထတာယ နိရန္တရုပ္ပာဒနေ ဧကတ္တံ ဥပနေတွာ ဝိယ ဥပ္ပာဒနေ စ သမတ္ထတာ အတ္ထီတိ တေသမ္ပိ အနန္တရသမနန္တရပစ္စယတာ လဗ္ဘတိ၊ တသ္မာ ဓမ္မတော အဝိသေသေပိ တထာ တထာ ဗုဇ္ဈနကာနံ ဝေနေယျာနံ ဝသေန ဥပသဂ္ဂတ္ထဝိသေသမတ္တတောဝ ဘေဒေါ ပစ္စေတဗ္ဗောတိ။

အတ္တနော အနုပ္ပတ္တိယာ သဟုပ္ပန္နာနမ္ပိ အနုပ္ပတ္တိတော ပကာသဿ ပဒီပေါ ဝိယ သဟုပ္ပန္နာနံ သဟုပ္ပာဒဘာဝေန ပစ္စယော သဟဇာတပစ္စယော၊ အရူပိနော စတုက္ခန္ဓာ၊ စတ္တာရော မဟာဘူတာ၊ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဝတ္ထုဝိပါကာ စ ဓမ္မာ။

အညမညံ ဥပတ္ထမ္ဘယမာနံ တိဒဏ္ဍံ ဝိယ အတ္တနော ဥပကာရကဓမ္မာနံ ဥပတ္ထမ္ဘကဘာဝေန ပစ္စယော အညမညပစ္စယော။ အညမညတာဝသေနေဝ စ ဥပကာရကတာ အညမညပစ္စယတာ၊ န သဟဇာတမတ္တေနာတိ အယမေတေသံ ဒွိန္နံ ဝိသေသော။ တထာ ဟိ သဟဇာတပစ္စယဘာဝီယေဝ ကောစိ အညမညပစ္စယော န ဟောတိ စိတ္တဇရူပါနံ သဟဇာတပစ္စယဘာဝိနော နာမဿ ဥပါဒါရူပါနံ သဟဇာတပစ္စယဘာဝီနံ မဟာဘူတာနဉ္စ အညမညပစ္စယဘာဝဿ အနုဒ္ဓဋတ္တာ။ ယဒိ ဟိ သဟဇာတဘာဝေနေဝ အတ္တနော ဥပကာရကာနံ ဥပကာရကတာ အညမညပစ္စယတာ သိယာ၊ တဒါ သဟဇာတအညမညပစ္စယေဟိ သမာနေဟိ ဘဝိတဗ္ဗန္တိ။

စိတ္တကမ္မဿ ပဋော ဝိယ သဟဇာတနာမရူပါနံ နိဿယဘူတာ စတုက္ခန္ဓာ၊ တရုပဗ္ဗတာဒီနံ ပထဝီ ဝိယ အာဓာရဏတောယေဝ သဟဇာတရူပသတ္တဝိညာဏဓာတူနံ ယထာက္ကမံ နိဿယာ ဘူတရူပံ၊ ဝတ္ထု စာတိ ဣမေ နိဿယပစ္စယော နာမ နိဿီယတိ နိဿိတကေဟီတိ ကတွာ၊ ဗလဝဘာဝေန နိဿယော ပစ္စယော ဥပနိဿယပစ္စယော ဥပ-သဒ္ဒဿ အတိသယဇောတကတ္တာ၊ တဿ ပန ဘေဒံ ဝက္ခတိ။

ဆ ဝတ္ထူနိ၊ ဆ အာရမ္မဏာနိ စာတိ ဣမေ ပစ္စယုပ္ပန္နတော ပဌမံ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ပဝတ္တမာနဘာဝေန ဥပကာရကော ပုရေဇာတပစ္စယော။ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယေ အသတိ သန္တာနဋ္ဌိတိဟေတုဘာဝံ အာဂစ္ဆန္တဿ ကာယဿ ဥပတ္ထမ္ဘနဘာဝေန ဥပကာရကာ ပစ္ဆာဇာတာ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယော။ သော ဂိဇ္ဈပေါတကသရီရာနံ အာဟာရာသာ စေတနာ ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။

ပုရိမပုရိမပရိစိတဂန္ထော ဝိယ ဥတ္တရဥတ္တရဂန္ထဿ ကုသလာဒိဘာဝေန အတ္တသဒိသဿ ပဂုဏဗလဝဘာဝဝိသိဋ္ဌအတ္တသမာနဇာတိယတာဂါဟဏံ အာသေဝနံ၊ တေန ပစ္စယာ သဇာတိယဓမ္မာနံ သဇာတိယဓမ္မာဝ အာသေဝနပစ္စယော။ ဘိန္နဇာတိကာ ဟိ ဘိန္နဇာတိကေဟိ အာသေဝနပဂုဏေန ပဂုဏဗလဝဘာဝဝိသိဋ္ဌံ ကုသလာဒိဘာဝသင်္ခါတံ အတ္တနော ဂတိံ ဂါဟာပေတုံ န သက္ကောန္တိ၊ န စ သယံ တတော ဂဏှန္တိ၊ တေ ပန အနန္တရာတီတာနိ လောကိယကုသလာကုသလာနိ စေဝ အနာဝဇ္ဇနကိရိယဇဝနာနိ စာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ စိတ္တပ္ပယောဂသင်္ခါတကိရိယာဘာဝေန သဟဇာတာနံ နာနာက္ခဏိကာနံ ဝိပါကာနံ၊ ကဋတ္တာရူပါနဉ္စ ဥပကာရိကာ စေတနာ ကမ္မပစ္စယော။

အတ္တနော နိရုဿာဟသန္တဘာဝေန သဟဇာတနာမရူပါနံ နိရုဿာဟသန္တဘာဝါယ ဥပကာရကာ ဝိပါကစိတ္တစေတသိကာ ဝိပါကပစ္စယော။ တေ ဟိ ပယောဂေန အသာဓေတဗ္ဗတာယ ကမ္မဿ ကဋတ္တာ နိပ္ဖဇ္ဇမာနမတ္တတော နိရုဿာဟသန္တဘာဝါ ဟောန္တိ၊ န ကိလေသဝူပသမသန္တဘာဝါ။ တထာ သန္တဘာဝတောယေဝ ဟိ ဘဝင်္ဂါဒယော ဒုဗ္ဗိညေယျာ။ အဘိနိပါတသမ္ပဋိစ္ဆနသန္တီရဏမတ္တာ ပန ဝိပါကာ ဒုဗ္ဗိညေယျာဝ။ ဇဝနပ္ပဝတ္တိယာဝ နေသံ ရူပါဒိဂ္ဂဟိတတာ ဝိညာယတိ။

ရူပါရူပါနံ ဥပတ္ထမ္ဘကတ္တေန ဥပကာရကာ စတ္တာရော အာဟာရာ အာဟာရပစ္စယော။ သတိပိ ဟိ ဇနကဘာဝေ ဥပတ္ထမ္ဘကတ္တမေဝ အာဟာရဿ ပဓာနကိစ္စံ။ ဇနယန္တောပိ အာဟာရော အဝိစ္ဆေဒဝသေန ဥပတ္ထမ္ဘေန္တော ဝ ဇနေတီတိ ဥပတ္ထမ္ဘကဘာဝေါ ဝ အာဟာရဘာဝေါ။ တေသု တေသု ကိစ္စေသု ပစ္စယုပ္ပန္နဓမ္မေဟိ အတ္တာနံ အနုဝတ္တာပနသင်္ခါတာဓိပတိယဋ္ဌေန ပစ္စယော ဣန္ဒြိယပစ္စယော။

အာရမ္မဏူပနိဇ္ဈာနလက္ခဏူပနိဇ္ဈာနဝသေန ဥပဂန္တွာ အာရမ္မဏနိဇ္ဈာနကာ ဝိတက္ကာဒယော ဈာနပစ္စယော။ သုဂတိတော ပုညတော၊ ဒုဂ္ဂဟိတော ပါပတော ဝါ နိယျာနဋ္ဌေန ဥပကာရကာ သမ္မာဒိဋ္ဌာဒယော မဂ္ဂပစ္စယော။

ပရမတ္ထတော ဘိန္နာပိ ဧကီဘာဝဂတာ ဝိယ ဧကုပ္ပာဒါဒိဘာဝသင်္ခါတသမ္ပယောဂလက္ခဏေန ဥပကာရကာ နာမဓမ္မာ ဝ သမ္ပယုတ္တပစ္စယော။ အညမညသမ္ဗန္ဓတာယ ယုတ္တာပိ သမာနာ ဝိပ္ပယုတ္တဘာဝေန ဝိသံသဋ္ဌတာယ နာနတ္တုပဂမနေန ဥပကာရကာ ဝတ္ထုစိတ္တစေတသိကာ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယော။

ပစ္စုပ္ပန္နသဘာဝသင်္ခါတေန အတ္ထိဘာဝေန တာဒိသဿေဝ ဓမ္မဿ ဥပတ္ထမ္ဘကတ္တေန ဥပကာရကာ ‘‘သဟဇာတံ ပုရေဇာတ’’န္တျာဒိနာ ဝက္ခမာနဓမ္မာ အတ္ထိပစ္စယော။ သတိပိ ဟိ ဇနကတ္တေ ဌိတိယံယေဝ သာတိသယော အတ္ထိပစ္စယာနံ ဗျာပါရောတိ ဥပတ္ထမ္ဘကတာဝ တေသံ ဂဟိတာ။ ဧကသ္မိံ ဖဿာဒိသမုဒါယေ ပဝတ္တမာနေ ဒုတိယဿ အဘာဝတော အတ္တနော ဌိတိယာ ဩကာသံ အလဘန္တာနံ အနန္တရမုပ္ပဇ္ဇမာနကစိတ္တစေတသိကာနံ ဩကာသဒါနဝသေန ဥပကာရကာ အနန္တရနိရုဒ္ဓါ စိတ္တစေတသိကာ နတ္ထိပစ္စယော။

အတ္တနော သဘာဝါဝိဂမနေန အပ္ပဝတ္တမာနာနံ ဝိဂတဘာဝေန ဥပကာရကာယေဝ ဓမ္မာ ဝိဂတပစ္စယော။ နိရောဓာနုပဂမနဝသေန ဥပကာရကာ အတ္ထိပစ္စယာ ဝ အဝိဂတပစ္စယော။ သသဘာဝတာမတ္တေန ဥပကာရကတာ အတ္ထိပစ္စယတာ၊ နိရောဓာနုပဂမနဝသေန ဥပကာရကတာ အဝိဂတပစ္စယတာတိ ပစ္စယတာဝိသေသော နေသံ ဓမ္မာဝိသေသေပိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဓမ္မာနဉှိ သမတ္ထတာဝိသေသံ သဗ္ဗာကာရေန ဉတွာ ဘဂဝတာ စတုဝီသတိပစ္စယာ ဒေသိတာတိ ဘဂဝတိ သဒ္ဓါယ ‘‘ဧဝံ ဝိသေသာ ဧတေ ဓမ္မာ’’တိ သုတမယဉာဏံ ဥပ္ပာဒေတွာ စိန္တာဘာဝနာမယဉာဏေဟိ တဒဘိသမယာယ ယောဂေါ ကရဏီယော။ အဝိသေသေပိ ဟိ ဓမ္မသာမဂ္ဂိယဿ တထာ တထာ ဝိနေတဗ္ဗပုဂ္ဂလာနံ ဝသေန ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တောပိ ပစ္စယော ပုန ပကာရန္တေန ဝုစ္စတိ အဟေတုကဒုကံ ဝတွာပိ ဟေတုဝိပ္ပယုတ္တဒုကံ ဝိယာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

၁၅။ နာမံ စတုက္ခန္ဓသင်္ခါတံ နာမံ တာဒိသဿေဝ နာမဿ ဆဓာ ဆဟာကာရေဟိ ပစ္စယော ဟောတိ၊ တဒေဝ နာမရူပီနံ သမုဒိတာနံ ပဉ္စဓာ ပစ္စယော ဟောတိ၊ ရူပဿ ပုန ဘူတုပါဒါယဘေဒဿ ဧကဓာ ပစ္စယော ဟောတိ၊ ရူပဉ္စ နာမဿ ဧကဓာ ပစ္စယော၊ ပညတ္တိနာမရူပါနိ နာမဿ ဒွိဓာ ဒွိပ္ပကာရာ ပစ္စယာ ဟောန္တိ၊ ဒွယံ ပန နာမရူပဒွယံ သမုဒိတံ ဒွယဿ တာဒိသဿေဝ နာမရူပဒွယဿ နဝဓာ ပစ္စယော စေတိ ဧဝံ ပစ္စယာ ဆဗ္ဗိဓာ ဌိတာ။

၁၆။ ဝိပါကဗျာကတံ ကမ္မဝသေန ဝိပါကဘာဝပ္ပတ္တံ ကမ္မဝေဂက္ခိတ္တပတိတံ ဝိယ ဟုတွာ ပဝတ္တမာနံ အတ္တနော သဘာဝံ ဂါဟေတွာ ပရိဘာဝေတွာ နေဝ အညံ ပဝတ္တေတိ၊ န စ ပုရိမဝိပါကာနုဘာဝံ ဂဟေတွာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ‘‘န မဂ္ဂပစ္စယာ အာသေဝနေ ဧက’’န္တိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၂၂၁) ဝစနတော စ အဟေတုကကိရိယေသု ဟသိတုပ္ပာဒဿေဝ အာသေဝနတာဥဒ္ဓရဏေန အာဝဇ္ဇနဒွယံ အာသေဝနပစ္စယော န ဟောတိ၊ တသ္မာ ဇဝနာနေဝ အာသေဝနပစ္စယဘာဝံ ဂစ္ဆန္တီတိ အာဟ ‘‘ပုရိမာနိ ဇဝနာနီ’’တျာဒိ။ အဝိသေသဝစနေပေတ္ထ လောကိယကုသလာကုသလာဗျာကတဇဝနာနေဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗာနိ လောကုတ္တရဇဝနာနံ အာသေဝနဘာဝဿ အနုဒ္ဓဋတ္တာ။

ဧဝဉ္စ ကတွာ ဝုတ္တံ ပဋ္ဌာနဋ္ဌကထာယံ (ပဋ္ဌာ။ အဋ္ဌ။ ၁။၁၂) ‘‘လောကုတ္တရော ပန အာသေဝနပစ္စယော နာမ နတ္ထီ’’တိ။ တတ္ထ ဟိ ကုသလံ ဘိန္နဇာတိကဿ ပုရေစရတ္တာ န တေန အာသေဝနဂုဏံ ဂဏှာပေတိ၊ ဖလစိတ္တာနိ စ ဇဝနဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနိပိ ဝိပါကာဗျာကတေ ဝုတ္တနယေန အာသေဝနံ န ဂဏှန္တိ၊ န စ အညံ ဂါဟာပေန္တိ။ ယမ္ပိ ‘‘အာသေဝနဝိနိမုတ္တံ ဇဝနံ နတ္ထီ’’တိ အာစရိယဓမ္မပါလတ္ထေရေန ဝုတ္တံ၊ တမ္ပိ ယေဘုယျဝသေန ဝုတ္တန္တိ ဝိညာယတိ။ ဣတရထာ အာစရိယဿ အသမပေက္ခိတာဘိဓာယကတ္တပ္ပသင်္ဂေါ သိယာ။ မဂ္ဂေါ ပန ဂေါတြဘုတော အာသေဝနံ န ဂဏှာတီတိ နတ္ထိ ဘူမိအာဒိဝသေန နာနာဇာတိတာယ အနဓိပ္ပေတတ္တာ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ ပဋ္ဌာနေ ‘‘ဂေါတြဘု မဂ္ဂဿ အာသေဝနပစ္စယေန ပစ္စယော၊ ဝေါဒါနံ မဂ္ဂဿ အာသေဝနပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၄၂၆)။ ဧကုပ္ပာဒါဒိစတုဗ္ဗိဓသမ္ပယောဂလက္ခဏာဘာဝတော သဟုပ္ပန္နာနမ္ပိ ရူပဓမ္မာနံ သမ္ပယုတ္တပစ္စယတာ နတ္ထီတိ ဝုတ္တံ ‘‘စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ အညမည’’န္တိ။

၁၇။ ဟေတုဈာနင်္ဂမဂ္ဂင်္ဂါနိ သဟဇာတာနံ နာမ ရူပါနန္တိ တယောပေတေ ပဋိသန္ဓိယံ ကမ္မသမုဋ္ဌာနာနံ၊ ပဝတ္တိယံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနံ၊ ဥဘယတ္ထ သဟဇာတာနံ နာမာနဉ္စ ဟေတာဒိပစ္စယေန ပစ္စယာ ဟောန္တိ။ ‘‘သဟဇာတရူပန္တိ ဟိ သဗ္ဗတ္ထ ပဋိသန္ဓိယံ ကမ္မသမုဋ္ဌာနာနံ၊ ပဝတ္တိယံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာန’’န္တိ ဝက္ခတိ။ သဟဇာတာ စေတနာတိ အန္တမသော စက္ခုဝိညာဏာဒီဟိပိ သဟဇာတစေတနာ။ သဟဇာတာနံ နာမ ရူပါနန္တိ သဗ္ဗာပိ စေတနာ နာမာနံ၊ ပဋိသန္ဓိသဟဂတာ စေတနာ ကမ္မသမုဋ္ဌာနရူပါနံ၊ ပဝတ္တိယံ ရူပသမုဋ္ဌာပကစိတ္တသဟဂတာ စေတနာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပါနဉ္စ။ နာနာက္ခဏိကာစေတနာတိ ဝိပါကက္ခဏတော နာနာက္ခဏေ အတီတဘဝါဒီသု နိဗ္ဗတ္တာ ကုသလာကုသလစေတနာ။ နာမရူပါနန္တိ ဥဘယတ္ထာပိ နာမရူပါနံ။ ဝိပါကက္ခန္ဓာတိ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏာဒိကာ ဝိပါကာ အရူပက္ခန္ဓာ။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနမ္ပိ ဟိ ရူပံ ဝိပါကဝေါဟာရံ န လဘတိ အရူပဓမ္မဘာဝေန၊ သာရမ္မဏဘာဝေန စ ကမ္မသဒိသေသု အရူပဓမ္မေသွေဝ ဝိပါက-သဒ္ဒဿ နိရုဠှတ္တာ။

၁၈။ ပုရေဇာတဿ ဣမဿ ကာယဿာတိ ပစ္စယဓမ္မတော ပုရေ ဥပ္ပန္နဿ ဣမဿ ရူပကာယဿ။ ကထံ ပန ပစ္စယုပ္ပန္နဿ ပုရေ နိဗ္ဗတ္တိယံ ပစ္ဆာဇာတဿ ပစ္စယတာတိ? နနု ဝုတ္တံ ‘‘ပစ္ဆာဇာတပစ္စယေ အသတိ သန္တာနဋ္ဌိတိဟေတုကဘာဝံ အာဂစ္ဆန္တဿာ’’တိ၊ တသ္မာ သန္တာနပ္ပဝတ္တဿ ဟေတုဘာဝုပတ္ထမ္ဘနေ ဣမဿ ဗျာပါရောတိ န ကောစိ ဝိရောဓော။

၁၉။ ပဋိသန္ဓိယံ စက္ခာဒိဝတ္ထူနံ အသမ္ဘဝတော၊ သတိ စ သမ္ဘဝေ တံတံဝိညာဏာနံ ပစ္စယဘာဝါနုပဂမနတော၊ ဟဒယဝတ္ထုနော စ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏေန သဟုပ္ပန္နဿ ပုရေဇာတကတာဘာဝတော ဝုတ္တံ ‘‘ဆဝတ္ထူနိ ပဝတ္တိယ’’န္တိ။ ‘‘ပဉ္စာရမ္မဏာနိ ပဉ္စဝိညာဏဝီထိယာ’’တိ စ ဣဒံ အာရမ္မဏပုရေဇာတနိဒ္ဒေသေ အာဂတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ပဉှာဝါရေ ပန ‘‘သေက္ခာ ဝါ ပုထုဇ္ဇနာ ဝါ စက္ခုံ အနိစ္စတော ဒုက္ခတော အနတ္တတော ဝိပဿန္တီ’’တျာဒိနာ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၄၂၄) အဝိသေသေန ပစ္စုပ္ပန္နစက္ခာဒီနမ္ပိ ဂဟိတတ္တာ ဓမ္မာရမ္မဏမ္ပိ အာရမ္မဏပုရေဇာတံ မနောဝိညာဏဝီထိယာ လဗ္ဘတိ။ အတ္ထတော ဟေတံ သိဒ္ဓံ၊ ယံ ပစ္စုပ္ပန္နဓမ္မာရမ္မဏံ ဂဟေတွာ မနောဒွါရိကဝီထိ ပဝတ္တတိ၊ တံ တဿ အာရမ္မဏပုရေဇာတံ ဟောတီတိ။

၂၂။ ပကတိယာ ဧဝ ပစ္စယန္တရရဟိတေန အတ္တနော သဘာဝေနေဝ ဥပနိဿယော ပကတူပနိဿယော။ အာရမ္မဏာနန္တရေဟိ အသံမိဿော ပုထဂေဝ ကောစိ ဥပနိဿယောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အထ ဝါ ပကတော ဥပနိဿယော ပကတူပနိဿယော။ ပကတောတိ စေတ္ထ ပ-ကာရော ဥပသဂ္ဂေါ၊ သော အတ္တနော ဖလဿ ဥပ္ပာဒနသမတ္ထဘာဝေန သန္တာနေ နိပ္ဖာဒိတဘာဝံ၊ အာသေဝိတဘာဝဉ္စ ဒီပေတိ၊ တသ္မာ အတ္တနော သန္တာနေ နိပ္ဖန္နော ရာဂါဒိ၊ သဒ္ဓါဒိ၊ ဥပသေဝိတော ဝါ ဥတုဘောဇနာဒိ ပကတူပနိဿယော။ တထာ စေဝ နိဒ္ဒိသတိ။

၂၃။ ဂရုကတန္တိ ဂရုံ ကတွာ ပစ္စဝေက္ခိတံ။ တထာ ဟိ ‘‘ဒါနံ ဒတွာ သီလံ သမာဒိယိတွာ ဥပေါသထကမ္မံ ကတွာ တံ ဂရုံ ကတွာ ပစ္စဝေက္ခတီ’’တျာဒိနာ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၄၁၃) ဒါနသီလဥပေါသထကမ္မပုဗ္ဗေကတသုစိဏ္ဏဈာနဂေါတြဘုဝေါဒါနမဂ္ဂါဒီနိ ဂရုံ ကတွာ ပစ္စဝေက္ခဏဝသေန အဿ နိဒ္ဒေသော ပဝတ္တော။

၂၄။ ‘‘ပုရိမာ ပုရိမာ ကုသလာ ခန္ဓာ ပစ္ဆိမာနံ ပစ္ဆိမာနံ ကုသလာနံ ခန္ဓာနံ ဥပနိဿယပစ္စယေန ပစ္စယော’’တျာဒိနာ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၄၂၃) နယေန အနန္တရပစ္စယေန သဒ္ဓိံ နာနတ္တံ အကတွာ အနန္တရူပနိဿယဿ အာဂတတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘အနန္တရနိရုဒ္ဓါ’’တျာဒိ။ ဧဝံ သန္တေပိ အတ္တနော အနန္တရံ အနုရူပစိတ္တုပ္ပာဒဝသေန အနန္တရပစ္စယော၊ ဗလဝကာရဏဝသေန အနန္တရူပနိဿယပစ္စယောတိ အယမေတေသံ ဝိသေသော။

၂၅။ ယထာရဟံ အဇ္ဈတ္တဉ္စ ဗဟိဒ္ဓါ စ ရာဂါဒယော…ပေ… သေနာသနဉ္စာတိ ယောဇနာ။ ရာဂါဒယော ဟိ အဇ္ဈတ္တံ နိပ္ဖာဒိတာ၊ ပုဂ္ဂလာဒယော ဗဟိဒ္ဓါ သေဝိတာ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ အာစရိယေန –

‘‘ရာဂသဒ္ဓါဒယော ဓမ္မာ၊ အဇ္ဈတ္တမနုဝါသိတာ၊

သတ္တသင်္ခါရဓမ္မာ စ၊ ဗဟိဒ္ဓါပနိသေဝိတာ’’တိ။ (နာမ။ ပရိ။ ၈၂၇)၊

အထ ဝါ အဇ္ဈတ္တဉ္စ ဗဟိဒ္ဓါ စ ကုသလာဒိဓမ္မာနန္တိ ယထာဌိတဝသေနေဝ ယောဇနာ အတ္တနော ဟိ ရာဂါဒယော စ အတ္တနော ကုသလာဒိဓမ္မာနံ ကလျာဏမိတ္တဿ သဒ္ဓါဒိကေ နိဿာယ ကုသလံ ကရောန္တာနံ ပရေသဉ္စ နိဿယာ ဟောန္တိ။

တတ္ထ ကာမရာဂါဒယော နိဿာယ ကာမဘဝါဒီသု နိဗ္ဗတ္တနတ္ထံ၊ ရာဂါဒိဝူပသမတ္ထဉ္စ ဒါနသီလဥပေါသထဇ္ဈာနာဘိညာဝိပဿနာမဂ္ဂဘာဝနာ၊ ရာဂါဒိဟေတုကာ စ ဥပရူပရိရာဂါဒယော ဟောန္တီတိ ယထာရဟံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယံ ယဉှိ နိဿာယ ယဿ ယဿ သမ္ဘဝေါ၊ တံ တံ တဿ တဿ ပကတူပနိဿယော ဟောတိ။ ပစ္စယမဟာပဒေသော ဟေသ၊ ယဒိဒံ ‘‘ဥပနိဿယပစ္စယော’’တိ ဝုတ္တံ။ တထာ စာဟ ‘‘ဗဟုဓာ ဟောတိ ပကတူပနိဿယော’’တိ။ သဒ္ဓါဒယောတိ သီလသုတစာဂပညာ။ အတ္တနော သဒ္ဓါဒိကဉှိ ဥပနိဿာယ အတ္တနော ဒါနသီလာဒယော၊ တထာ ကလျာဏမိတ္တာနံ သဒ္ဓါဒယော ဥပနိဿာယ ပရေသဉ္စ ဒါနသီလာဒယော ဟောန္တီတိ ပါကဋမေတံ။ သုခံ ဒုက္ခန္တိ ကာယိကံ သုခံ ဒုက္ခံ။ ပုဂ္ဂလောတိ ကလျာဏမိတ္တာဒိပုဂ္ဂလော။ ဘောဇနန္တိ သပ္ပာယာဒိဘောဇနံ၊ ဥတုပိ တာဒိသောဝ။

၂၇။ ‘‘အဓိပတိ…ပေ… ပစ္စယာ ဟောန္တီ’’တိ သင်္ခေပေန ဝုတ္တမတ္ထံ ဝိတ္ထာရေတုံ ‘‘တတ္ထ ဂရုကတမာရမ္မဏ’’န္တျာဒိ ဝုတ္တံ။ ဂရုကတမာရမ္မဏန္တိ ပစ္စဝေက္ခဏအဿာဒါဒိနာ ဂရုကတံ အာရမ္မဏံ။ တဉှိ ဈာနမဂ္ဂဖလဝိပဿနာနိဗ္ဗာနာဒိဘေဒံ ပစ္စဝေက္ခဏအဿာဒါဒိမဂ္ဂဖလာဒိဓမ္မေ အတ္တာဓီနေ ကရောတီတိ အာရမ္မဏာဓိပတိ နာမ။ ဂရုကာတဗ္ဗတာမတ္တေန အာရမ္မဏာဓိပတိ။ ဂရုကတောပိ ဗလဝကာရဏဋ္ဌေန အာရမ္မဏူပနိဿယောတိ အယမေတေသံ ဝိသေသော။ သဟဇာတာ…ပေ… နာမရူပါနန္တိ ဆန္ဒစိတ္တဝီရိယဝီမံသာနံ၊ ဝသေန စတုဗ္ဗိဓောပိ သဟဇာတာဓိပတိ ယထာရဟံ သဟဇာတနာမရူပါနံ ပဝတ္တိယံယေဝ သဟဇာတာဓိပတိဝသေန ပစ္စယော။

၂၈။ ရူပဓမ္မဿ အရူပဓမ္မံ ပတိ သဟဇာတပစ္စယတာ ပဋိသန္ဓိယံ ဝတ္ထုဝသေန ဝုတ္တာတိ အာဟ ‘‘ဝတ္ထုဝိပါကာ အညမည’’န္တိ –

၃၀။ ယသ္မာ ပန အညမညုပတ္ထမ္ဘနဝသေနေဝ အညမညပစ္စယတာ၊ န သဟဇာတမတ္တတောတိ ပဝတ္တိယံ ရူပံ နာမာနံ အညမညပစ္စယော န ဟောတိ၊ တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ အညမည’’န္တိ။ တထာ ဥပါဒါရူပါနိ စ ဘူတရူပါနံ အညမညပစ္စယာ န ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ ‘‘မဟာဘူတာ အညမည’’န္တိ။

၃၁။ နနု စ ‘‘အရူပိနော အာဟာရာ သဟဇာတာနံ နာမရူပါန’’န္တိ ဝုတ္တံ၊ ဧဝဉ္စ သတိ အသညီနံ သဟဇာတာဟာရဿ အသမ္ဘဝတော ‘‘သဗ္ဗေ သတ္တာ အာဟာရဋ္ဌိတိကာ’’တိ ကထမိဒံ နီယတီတိ? ဝုစ္စတေ – မနောသဉ္စေတနာဟာရဝသပ္ပဝတ္တဿ ကမ္မဿ ၊ တံသဟဂတာနမ္ပိ ဝါ သေသာဟာရာနံ ကမ္မူပနိဿယပစ္စယေဟိ ပစ္စယတ္တပရိယာယံ ဂဟေတွာ သဗ္ဗသတ္တာနံ အာဟာရဋ္ဌိတိကတာ ဝုတ္တာ၊ န အာဟာရပစ္စယဘာဝတောတိ။

၃၂။ ‘‘ပဉ္စ ပသာဒါ’’တျာဒီသု နနု ဣတ္ထိန္ဒြိယပုရိသိန္ဒြိယာ န ဂဟိတာတိ? သစ္စံ န ဂဟိတာ။ ယဒိပိ တေသံ လိင်္ဂါဒီဟိ အနုဝတ္တနီယတာ အတ္ထိ၊ သာ ပန န ပစ္စယဘာဝတော။ ယထာ ဟိ ဇီဝိတာဟာရာ ယေသံ ပစ္စယာ ဟောန္တိ၊ တေသံ အနုပါလကာ ဥပတ္ထမ္ဘကာ အတ္ထိ၊ အဝိဂတပစ္စယဘူတာ စ ဟောန္တိ၊ န ဧဝံ ဣတ္ထိပုရိသဘာဝါ လိင်္ဂါဒီနံ ကေနစိ ဥပကာရေန ဥပကာရာ ဟောန္တိ။ ကေဝလံ ပန ယထာသကေဟေဝ ကမ္မာဒိပစ္စယေဟိ ပဝတ္တမာနံ လိင်္ဂါဒီနံ ယထာ ဣတ္ထာဒိဂ္ဂဟဏဿ ပစ္စယဘာဝေါ ဟောတိ၊ တတော အညေနာကာရေန တံ-သဟိတသန္တာနေ အပ္ပဝတ္တိတော လိင်္ဂါဒီဟိ အနုဝတ္တနီယတာ၊ ဣန္ဒြိယတာ စ နေသံ ဝုစ္စတိ၊ တသ္မာ န တေသံ ဣန္ဒြိယပစ္စယဘာဝေါ ဝုတ္တော။

၃၃။ ယေသံ နာမာနံ စက္ခာဒီနံ အဗ္ဘန္တရတော နိက္ခမန္တာနံ ဝိယ ပဝတ္တာနံ၊ ယေသဉ္စ ရူပါနံ နာမသန္နိဿယေနေဝ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနံ သမ္ပယောဂါသင်္ကာ ဟောတိ၊ တေသမေဝ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယတာ။ ရူပါနံ ပန ရူပေဟိ သာသင်္ကာ နတ္ထိ။ ဝတ္ထုသန္နိဿယေနေဝ ဇာယန္တာနံ ဝိသယဘာဝမတ္တံ အာရမ္မဏန္တိ တေနာပိ တေသံ သမ္ပယောဂါသင်္ကာ နတ္ထီတိ ယေသံ သမ္ပယောဂါသင်္ကာ အတ္ထိ၊ တေသမေဝ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယတာပိ ဝုတ္တာတိ အာဟ ‘‘ဩက္ကန္တိက္ခဏေ ဝတ္ထူ’’တျာဒိ။

၃၄။ သဗ္ဗထာ သဗ္ဗာကာရေန ယထာရဟံ နာမဝသေန ဝုတ္တံ တိဝိဓံ သဟဇာတံ၊ ဒုဝိဓံ ပုရေဇာတံ၊ ဧကဝိဓံ ပစ္ဆာဇာတဉ္စ ပစ္စယဇာတံ၊ အာဟာရေသု ကဗဠီကာရော အာဟာရော၊ ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယန္တိ အယံ ပဉ္စဝိဓောပိ အတ္ထိပစ္စယော၊ အဝိဂတပစ္စယော စ ဟောတိ။ ပစ္စုပ္ပန္နသဘာဝေန အတ္ထိဘာဝေန တာဒိသဿေဝ ဓမ္မဿ ဥပတ္ထမ္ဘကတ္တာ အတ္ထိဘာဝါဘာဝေန အနုပကာရကာနမေဝ အတ္ထိဘာဝေန ဥပကာရကတာ အတ္ထိပစ္စယဘာဝေါတိ နတ္ထိ နိဗ္ဗာနဿ သဗ္ဗဒါ ဘာဝိနော အတ္ထိပစ္စယတာ၊ အဝိဂတပစ္စယတာ စ။ ဥပ္ပာဒါဒိယုတ္တာနံ ဝါ နတ္ထိဘာဝေါပကာရကတာဝိရုဒ္ဓါ၊ ဝိဂတဘာဝေါပကာရကတာဝိရုဒ္ဓါ စ ဥပကာရကဘာဝေါ အတ္ထိပစ္စယတာဒိကာတိ န တဿ တပ္ပစ္စယတ္တပ္ပသင်္ဂေါ။ ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယဉ္စေတ္ထ ဩဇာ ဝိယ ဌိတိက္ခဏေဝ ဥပကာရကတ္တာ သဟဇာတပစ္စယေသု န ဂယှတီတိ ဝိသုံ ဝုတ္တံ။

၃၅။ ဣဒါနိ သဗ္ဗေပိ ပစ္စယာ သင်္ခေပတောပိ စတုဓာယေဝါတိ ဒဿေတုံ ‘‘အာရမ္မဏူ…ပေ… ဂစ္ဆန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ န ဟိ သော ကောစိ ပစ္စယော အတ္ထိ၊ ယော စိတ္တစေတသိကာနံ အာရမ္မဏဘာဝံ န ဂစ္ဆေယျ၊ သကသကပစ္စယုပ္ပန္နဿ စ ဥပနိဿယဘာဝံ န ဂစ္ဆတိ၊ ကမ္မဟေတုကတ္တာ စ လောကပ္ပဝတ္တိယာ ဖလဟေတူပစာရဝသေန သဗ္ဗေပိ ကမ္မသဘာဝံ နာတိဝတ္တန္တိ၊ တေ စ ပရမတ္ထတော လောကသမ္မုတိဝသေန စ ဝိဇ္ဇမာနာယေဝါတိ သဗ္ဗေပိ စတူသု သမောဓာနံ ဂစ္ဆန္တိ။

၃၆။ ဣဒါနိ ယံ ဝုတ္တံ တတ္ထ တတ္ထ ‘‘သဟဇာတရူပ’’န္တိ၊ တံ သဗ္ဗံ န အဝိသေသတော ဒဋ္ဌဗ္ဗန္တိ ဒဿေတုံ ‘‘သဟဇာတရူပ’’န္တျာဒိ ဝုတ္တံ။ ပဋိသန္ဓိယဉှိ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပါဘာဝတော ပဝတ္တိယံ ကမ္မသမုဋ္ဌာနာနဉ္စ စိတ္တစေတသိကေဟိ သဟုပ္ပတ္တိနိယမာဘာဝတော သဟဇာတရူပန္တိ သဗ္ဗတ္ထာပိ ပဝတ္တေ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ ရူပါနံ၊ ပဋိသန္ဓိယံ ကဋတ္တာရူပသင်္ခါတကမ္မဇရူပါနဉ္စ ဝသေန ဒုဝိဓံ ဟောတိ။ ကမ္မဿ ကတတ္တာ နိဗ္ဗတ္တမာနာနိ ရူပါနိ ကဋတ္တာရူပါနိ။

၃၇။ ဣတိ ဧဝံ ဝုတ္တနယေန သမ္ဘဝါ ယထာသမ္ဘဝံ တေကာလိကာ အနန္တရသမနန္တရအာသေဝနနတ္ထိဝိဂတဝသေန ပဉ္စန္နံ အတီတကာလိကာနံ၊ ကမ္မပစ္စယဿ အတီတဝတ္တမာနဝသေန ဒွိကာလိကဿ၊ အာရမ္မဏအဓိပတိဥပနိဿယပစ္စယာနံ တိကာလိကာနံ ၊ ဣတရေသံ ပန္နရသန္နံ ပစ္စုပ္ပန္နကာလိကာနဉ္စ ဝသေန ကာလတ္တယဝန္တော၊ နိဗ္ဗာနပညတ္တိဝသေန ကာလဝိမုတ္တာ စ၊ စက္ခာဒိရာဂါဒိသဒ္ဓါဒိဝသေန အဇ္ဈတ္တိကာ စ၊ ပုဂ္ဂလဥတုဘောဇနာဒိဝသေန တတော ဗဟိဒ္ဓါ စ၊ ပစ္စယုပ္ပန္နဘာဝေန သင်္ခတာ စ၊ ကထာ တပ္ပဋိပက္ခဘာဝေန အသင်္ခတာ စ ဓမ္မာ ပညတ္တိနာမရူပါနံ ဝသေန သင်္ခေပတော တိဝိဓာ ဌိတာ သဗ္ဗထာ ပဋ္ဌာနေ အနန္တနယသမန္တပဋ္ဌာနေ ပကရဏေ စတုဝီသတိသင်္ခါတာ ပစ္စယာ နာမာတိ ယောဇနာ။

၃၈။ တတ္ထာတိ တေသု ပညတ္တိနာမရူပေသု။

ပဋ္ဌာနနယဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ပညတ္တိဘေဒဝဏ္ဏနာ

၃၉။ ဝစနီယဝါစကဘေဒါ ဒုဝိဓာ ပညတ္တီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ပညာပိယတ္တာ’’တျာဒိ။ ပညာပိယတ္တာတိ တေန တေန ပကာရေန ဉာပေတဗ္ဗတ္တာ၊ ဣမိနာ ရူပါဒိဓမ္မာနံ သမူဟသန္တာနာဒိအဝတ္ထာဝိသေသာဒိဘေဒါ သမ္မုတိသစ္စဘူတာ ဥပါဒါပညတ္တိသင်္ခါတာ အတ္ထပညတ္တိ ဝုတ္တာ။ သာ ဟိ နာမပညတ္တိယာ ပညာပီယတိ။ ပညာပနတောတိ ပကာရေဟိ အတ္ထပညတ္တိယာ ဉာပနတော။ ဣမိနာ ဟိ ပညာပေတီတိ ‘‘ပညတ္တီ’’တိ လဒ္ဓနာမာနံ အတ္ထာနံ အဘိဓာနသင်္ခါတာ နာမပညတ္တိ ဝုတ္တာ။

၄၀။ ဘူတပရိဏာမာကာရမုပါဒါယာတိ ပထဝါဒိကာနံ မဟာဘူတာနံ ပဗန္ဓဝသေန ပဝတ္တမာနာနံ ပတ္ထဋသင်္ဂဟတာဒိအာကာရေန ပရိဏာမာကာရံ ပရိဏတဘာဝသင်္ခါတံ အာကာရံ ဥပါဒါယ နိဿယံ ကတွာ။ တထာ တထာတိ ဘူမာဒိဝသေန။ ဘူမိပဗ္ဗတာဒိကာတိ ဘူမိပဗ္ဗတရုက္ခာဒိကာ သန္တာနပညတ္တိ။ သမ္ဘာရသန္နိဝေသာကာရန္တိ ဒါရုမတ္တိကာတန္တာဒီနံ သမ္ဘာရာနံ ဥပကရဏာနံ သန္နိဝေသာကာရံ ရစနာဒိဝိသိဋ္ဌတံတံသဏ္ဌာနာဒိအာကာရံ။ ရထသကဋာဒိကာတိ ရထသကဋဂါမဃဋပဋာဒိကာ သမူဟပညတ္တိ။ စန္ဒာဝဋ္ဋနာဒိကန္တိ စန္ဒိမသူရိယနက္ခတ္တာနံ သိနေရုံ ပဒက္ခိဏဝသေန ဥဒယာဒိအာဝဋ္ဋနာကာရံ။ ဒိသာကာလာဒိကာတိ ပုရတ္ထိမဒိသာဒိကာ ဒိသာပညတ္တိ၊ ပုဗ္ဗဏှာဒိကာ ကာလပညတ္တိ၊ မာသောတုဝေသာခမာသာဒိကာ တံတံနာမဝိသိဋ္ဌာ မာသာဒိပညတ္တိ စ။ အသမ္ဖုဋ္ဌာကာရန္တိ တံတံရူပကလာပေဟိ အသမ္ဖုဋ္ဌံ သုသိရာဒိအာကာရံ။ ကူပဂုဟာဒိကာ တိ ကူပဂုဟဆိဒ္ဒါဒိကာ အာကာသပညတ္တိ။ တံတံဘူတနိမိတ္တန္တိ ပထဝီကသိဏာဒိတံတံဘူတနိမိတ္တံ။ ဘာဝနာဝိသေသန္တိ ပရိကမ္မာဒိဘေဒံ ဘာဝနာယ ပဗန္ဓဝိသေသံ။ ကသိဏနိမိတ္တာဒိကာတိ ကသိဏာသုဘနိမိတ္တာဒိဘေဒါ ယောဂီနံ ဥပဋ္ဌိတာ ဥဂ္ဂဟပဋိဘာဂါဒိဘေဒါ နိမိတ္တပညတ္တိ။ ဧဝမာဒိပ္ပဘေဒါတိ ကသိဏုဂ္ဃာဋိမာကာသနိရောဓကသိဏာဒိဘေဒါ စ။ အတ္ထစ္ဆာယာကာရေနာတိ ပရမတ္ထဓမ္မဿ ဆာယာကာရေန ပဋိဘာဂါကာရေန။

၄၁။ နာမနာမကမ္မာဒိနာမေနာတိ နာမံ နာမကမ္မံ နာမဓေယျံ နိရုတ္တိ ဗျဉ္ဇနံ အဘိလာပေါတိ ဣမေဟိ ဆဟိ နာမေဟိ။ တတ္ထ အတ္ထေသု နမတီတိ နာမံ။ တံ အနွတ္ထရုဠှီဝသေန ဒုဝိဓံ၊ သာမညဂုဏကိရိယာယဒိစ္ဆာဝသေန စတုဗ္ဗိဓံ။ နာမမေဝ နာမကမ္မံ။ တထာ နာမဓေယျံ။ အက္ခရဒွါရေန အတ္ထံ နီဟရိတွာ ဥတ္တိ ကထနံ နိရုတ္တိ၊ အတ္ထံ ဗျဉ္ဇယတီတိ ဗျဉ္ဇနံ။ အဘိလပတီတိ အဘိလာပေါ၊ သဒ္ဒဂတအက္ခရသန္နိဝေသက္ကမော။ သာ ပနာယံ နာမပညတ္တိ ဝိဇ္ဇမာနအဝိဇ္ဇမာနတဒုဘယသံယောဂဝသေန ဆဗ္ဗိဓာ ဟောတီတိ ဒဿေတုံ ‘‘ဝိဇ္ဇမာနပညတ္တီ’’တျာဒိ ဝုတ္တံ၊ ဧတာယ ပညာပေန္တီတိ ‘‘ရူပဝေဒနာ’’တျာဒိနာ ပကာသေန္တိ။

၄၂။ ဥဘိန္နန္တိ ဝိဇ္ဇမာနာဝိဇ္ဇမာနာနံ ဒွိန္နံ။ ပဉ္စာဘိညာ၊ အာသဝက္ခယဉာဏန္တိ ဆ အဘိညာ အဿာတိ ဆဠဘိညော။ ဧတ္ထ စ အဘိညာနံ ဝိဇ္ဇမာနတ္တာ၊ တပ္ပဋိလာဘိနော ပုဂ္ဂလဿ အဝိဇ္ဇမာနတ္တာ စ အယံ ဝိဇ္ဇမာနေန အဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိ နာမ။ တထာ ဣတ္ထိယာ အဝိဇ္ဇမာနတ္တာ၊ သဒ္ဒဿ စ ဝိဇ္ဇမာနတ္တာ ဣတ္ထိသဒ္ဒေါတိ အဝိဇ္ဇမာနေန ဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိ။ ပသာဒစက္ခုနော၊ တန္နိဿိတဝိညာဏဿ စ ဝိဇ္ဇမာနတ္တာ စက္ခုဝိညာဏန္တိ ဝိဇ္ဇမာနေန ဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိ။ ရညော စ ပုတ္တဿ စ သမ္မုတိသစ္စဘူတတ္တာ ရာဇပုတ္တောတိ အဝိဇ္ဇမာနေန အဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိ။

၄၃။ ဝစီဃောသာနုသာရေနာတိ ဘူမိပဗ္ဗတရူပဝေဒနာဒိဝစီမယသဒ္ဒဿ အနုသာရေန အနုဂမနေန အနုဿရဏေန အာရမ္မဏကရဏေန ပဝတ္တာယ သောတဝိညာဏဝီထိယာ ပဝတ္တိတော အနန္တရံ ဥပ္ပန္နဿ မနောဒွါရဿ နာမစိန္တနာကာရပ္ပဝတ္တဿ မနောဒွါရိကဝိညာဏသန္တာနဿ ‘‘ဣဒမီဒိသဿ အတ္ထဿ နာမ’’န္တိ ပုဗ္ဗေယေဝ ဂဟိတသင်္ကေတောပနိဿယဿ ဂေါစရာ အာရမ္မဏဘူတာ တတော နာမဂ္ဂဟဏတော ပရံ ယဿာ သမ္မုတိပရမတ္ထဝိသယာယ နာမပညတ္တိယာ အနုသာရေန အနုဂမနေန အတ္ထာ သမ္မုတိပရမတ္ထဘေဒါ ဝိညာယန္တိ၊ သာယံ ဘူမိပဗ္ဗတရူပဝေဒနာဒိကာ ပညာပေတဗ္ဗတ္ထပညာပိကာ လောကသင်္ကေတေန နိမ္မိတာ လောကဝေါဟာရေန သိဒ္ဓါ၊ မနောဒွါရဂ္ဂဟိတာ အက္ခရာဝလိဘူတာ ပညတ္တိ ဝိညေယျာ ပညာပနတော ပညတ္တိသင်္ခါတာ နာမပညတ္တီတိ ဝိညေယျာ။

ဧတ္ထ စ သောတဝိညာဏဝီထိယာ အနန္တရဘာဝိနိံ မနောဒွါရိကဝီထိမ္ပိ သောတဝိညာဏဝီထိဂ္ဂဟဏေနေဝ သင်္ဂဟေတွာ ‘‘သောတဝိညာဏဝီထိယာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဃဋာဒိသဒ္ဒဉှိ သုဏန္တဿ ဧကမေကံ သဒ္ဒံ အာရဗ္ဘ ပစ္စုပ္ပန္နာတီတာရမ္မဏဝသေန ဒွေ ဒွေ ဇဝနဝါရာ၊ ဗုဒ္ဓိယာ ဂဟိတနာမပဏ္ဏတ္တိဘူတံ အက္ခရာဝလိမာရဗ္ဘ ဧကောတိ ဧဝံ သောတဝိညာဏဝီထိယာ အနန္တရာယ အတီတသဒ္ဒါရမ္မဏာယ ဇဝနဝီထိယာ အနန္တရံ နာမပညတ္တိယာ ဂဟဏံ၊ တတော ပရံ အတ္ထာဝဗောဓောတိ အာစရိယာ။

ပညတ္တိဘေဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဣတိ အဘိဓမ္မတ္ထဝိဘာဝိနိယာ နာမ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟဝဏ္ဏနာယ

ပစ္စယပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။