📜

၆။ ဆဋ္ဌော ပရိစ္ဆေဒေါ

အာရမ္မဏဝိဘာဂနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

၂၉၁-၃။ ဧတေသန္တိ ယထာဝုတ္တပ္ပဘေဒါနံ။ နနု စ ‘‘စိတ္တံ စေတသိက’’န္တိအာဒိနာ စိတ္တာဒီနိယေဝ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာနီတိ တာနေဝ နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗာနိ၊ အာရမ္မဏံ ပန အပ္ပကတံ၊ တံ ကသ္မာ ဣဓ ဝုစ္စတီတိ စောဒနံ မနသိ ကရိတွာ အာဟ ‘‘တေန ဝိနာ နတ္ထိ ဟိ သမ္ဘဝေါ’’တိ။ ယသ္မာ အာရမ္မဏေန ဝိနာ စိတ္တသမ္ဘဝေါ နတ္ထိ၊ န ဟိ အနာရမ္မဏံ စိတ္တံ နာမ အတ္ထိ၊ တသ္မာ ‘‘တယိဒံ စိတ္တံ ကံ အာရဗ္ဘ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ အာသင်္ကာနိဝါရဏတ္ထံ ဣတော ပရံ အာရမ္မဏံ ဒဿယိဿာမီတိ အတ္ထော ။ ကတိဝိဓံ ပန တံ အာရမ္မဏံ၊ ကိံ သရူပဉ္စာတိ အာဟ ‘‘ရူပံ သဒ္ဒ’’န္တိအာဒိ။ ဝစနတ္ထံ ပန နေသံ သယမေဝ ဝက္ခတိ။ ဆဠာရမ္မဏကောဝိဒါတိ ဆန္နံ အာရမ္မဏာနံ ဗျာကရဏကုသလာ ဗုဒ္ဓါဒယော။

ဘူတေတိ စတ္တာရော မဟာဘူတေ။ ဥပါဒါယာတိ နိဿာယ။ စတုသမုဋ္ဌိတောတိ ကမ္မာဒီဟိ စတူဟိ ပစ္စယေဟိ သမုဋ္ဌိတော။ နိဒဿိတဗ္ဗံ နိဒဿနံ။ ကိံ တံ? ဒဋ္ဌဗ္ဗဘာဝေါ စက္ခုဝိညာဏဿ ဂေါစရဘာဝေါ ၊ သဟ နိဒဿနေနာတိ သနိဒဿနော။ ပဋိဟညတိ၊ ပဋိဟနနန္တိ ဝါ ပဋိဃော၊ ယေန ဗျာပါရာဒိဝိကာရပစ္စယန္တရသဟိတေသု စက္ခာဒီနံ နိဿယေသု ဝိကာရုပ္ပတ္တိ၊ သော သယံ နိဿယဝသေန စ သမ္ပတ္တာနံ၊ အသမ္ပတ္တာနဉ္စ ပဋိမုခဘာဝေါ အညမညပတနံ ပဋိဃောတိ အတ္ထော။ တတ္ထ သယံ သမ္ပတ္တိံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗဿ နိဿယဝသေန သမ္ပတ္တိ ဂန္ဓရသဃာနဇိဝှာကာယာနံ။ ဣတရေသံ ဥဘယထာပိ အသမ္ပတ္တိ၊ တသ္မာ ဣဓ အသမ္ပတ္တာနံ ပဋိမုခဘာဝေါ ‘‘ပဋိဃော’’တိ ဝုစ္စတိ။ သဟ ပဋိဃေနာတိ သပ္ပဋိဃော၊ သနိဒဿနော စ သော သပ္ပဋိဃော စာတိ သနိဒဿနသပ္ပဋိဃော။ ဧတ္ထာဟ – ယဿ ဒဋ္ဌဗ္ဗဘာဝေါ အတ္ထိ၊ သော သနိဒဿနော၊ စက္ခုဝိညာဏဂေါစရဘာဝေါဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗဘာဝေါ။ တဿ စ ရူပါယတနတော အနညတ္တာ ကထံ သဟ နိဒဿနေန သနိဒဿနောတိ ယုဇ္ဇတီတိ? ဝုစ္စတေ – အနညတ္တေပိ တဿ အညေဟိ ဓမ္မေဟိ ရူပါယတနံ ဝိသေသေတုံ အညံ ဝိယ ကတွာ ဝုတ္တံ ‘‘သဟ နိဒဿနေန သနိဒဿန’’န္တိ။ ဓမ္မသဘာဝသာမညေန ဟိ ဧကီဘူတေသု ဓမ္မေသု ယော နာနတ္တကရော ဝိသေသော၊ သော အညံ ဝိယ ကတွာ ဥပစာရိတုံ ယုတ္တော။ ဧဝဉှိ အတ္ထဝိသေသာဝဗောဓော ဟောတိ။ ရူပါရမ္မဏသညိတောတိ အယံ ဧဝရူပေါ ဝဏ္ဏော ရူပါရမ္မဏန္တိ သညိတော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – စတ္တာရော မဟာဘူတေ ဥပါဒါယ တေ အမုဉ္စိတွာ ပဝတ္တမာနော ကမ္မသမုဋ္ဌာနော စိတ္တသမုဋ္ဌာနော ဥတုသမုဋ္ဌာနော အာဟာရသမုဋ္ဌာနော စ နီလာဒိဝသေန ဒိဿမာနော ဣန္ဒြိယေဟိ ဃဋ္ဋေန္တော စ ဝဏ္ဏော ရူပါရမ္မဏံ နာမာတိ။

၂၉၄-၇။ စိတ္တဉ္စ ဥတု စ စိတ္တောတု၊ တေဟိ သမ္ဘဝတိ၊ တေ ဝါ သမ္ဘဝါ ပစ္စယာ ဣမဿာတိ စိတ္တောတုသမ္ဘဝေါ။ သဟ ဝိညတ္တိသမုဋ္ဌာပကဝိညာဏေန ပဝတ္တော သဒ္ဒေါ သဝိညာဏကသဒ္ဒေါ၊ သဝိညာဏကသဒ္ဒေါ ပန န ကေဝလံ သဝိညာဏကသန္တာနပ္ပဝတ္တောဝ ကုစ္ဆိသဒ္ဒါဒိဝသေန တဿ ဥတုသမုဋ္ဌိတဿာပိ သမ္ဘဝတော။

ဓရီယတီတိ ကလာပပရမ္ပရာယ သန္ဓာရီယတိ။ သူစနတောတိ အတ္တနော ဝတ္ထုဿ သုပါကဋကရဏတော။ ဂန္ဓော ဟိ ‘‘ဣဒံ သုဂန္ဓံ၊ ဣဒံ ဒုဂ္ဂန္ဓ’’န္တိ ပကာသေတိ၊ ပဋိစ္ဆန္နပုပ္ဖဖလာဒီနိ ‘‘ဣဒမေတ္ထ အတ္ထီ’’တိ ပေသုညံ ကရောန္တံ ဝိယ ဟောတီတိ။

ရသမာနာတိ အဿာဒဝသေန တုဿမာနာ။ ရသန္တီတိ အသန္တိ၊ အနုဘဝန္တီတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထ ရ-ကာရော ပဒသန္ဓိကရော။ ဧဝဉှိ ‘‘ရသမာနာ နံ အသန္တီတိ ရသော’’တိ နိရုတ္တိနယော သုန္ဒရော ဟောတိ။ ဣတရထာ ‘‘ရသန္တိ အဿာဒေန္တီ’’တိ ဝုစ္စမာနေ ‘‘ရသမာနာ’’တိ ဣဒံ နိရတ္ထကမေဝ သိယာ။ အထ ဝါ ‘‘ရသမာနာ’’တိ ဣတော ရ-ကာရံ၊ ‘‘ရသန္တီ’’တိ ဣတော သ-ကာရဉ္စ ဂဟေတွာ ‘‘ရသော’’တိ နိရုတ္တိနယော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။

၂၉၈။ ဖုသီယတီတိ ဃဋ္ဋီယတိ။ ကိံ တံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ နာမာတိ အာဟ ‘‘ပထဝီတေဇဝါယဝေါ’’တိ။ ဣမိနာ ဓာတုတ္တယမေဝ ကာယဝိညာဏဝိညေယျဘာဝသင်္ခါတဖောဋ္ဌဗ္ဗံ နာမ၊ န အညန္တိ ဒဿေတိ။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ အာပေါဓာတု န ဂဟိတာ၊ နနု သီတတာ ဖုသိတွာ ဂယှတိ၊ သာ စ အာပေါဓာတု ဧဝါတိ? သစ္စံ ဂယှတိ၊ န ပန အာပေါဓာတု၊ ကိဉ္စရဟိ တေဇောဓာတု ဧဝ။ မန္ဒေ ဟိ ဥဏှဘာဝေ သီတဝုဒ္ဓိ၊ န သီတတာ နာမ ကောစိ ဂုဏော အတ္ထိ။ ကေဝလံ ပန ဥဏှဘာဝဿ မန္ဒတာယ သီတတာဘိမာနော။ ကထံ ပနေတံ ဝိညာတဗ္ဗန္တိ စေ? သီတဝုဒ္ဓိယာ အနဝဋ္ဌိတဘာဝတော ပါရာပါရေ ဝိယ။ တထာ ဟိ ဃမ္မကာလေ အာတပေ ဌတွာ ဆာယံ ပဝိဋ္ဌာနံ သီတဝုဒ္ဓိ ဟောတိ၊ တတ္ထေဝ ပထဝီဂဗ္ဘတော ဥဋ္ဌိတာနံ ဥဏှဝုဒ္ဓိ စ။ ကိဉ္စရဟိ ဟိမပါတသမယာဒီသု သီတဿ ပရိပါစကတ္တဒဿနတော စ တေဇောဓာတု ဧဝ သီတတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယဒိ စ သီတတာ အာပေါဓာတု သိယာ၊ ဧကသ္မိံ ကလာပေ ဥဏှဘာဝေန သဒ္ဓိံ ဥပလဗ္ဘေယျ ဒွိန္နံ ဓာတူနံ အဝိနိဗ္ဘောဂပ္ပဝတ္တိတော၊ န စ ပနေဝံ ဥပလဗ္ဘတိ၊ တသ္မာ ဉာယတိ ‘‘န အာပေါဓာတု သီတတာ’’တိ ။ ဣဒံ စတုမဟာဘူတာနံ အဝိနိဗ္ဘောဂဝုတ္တိတံ ဣစ္ဆန္တာနံ ဥတ္တရံ၊ အနိစ္ဆန္တာနမ္ပိ ပန စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ ဧကသ္မိံ ကလာပေ ကိစ္စဒဿနေန သဘာဂဝုတ္တိတာယ သာဓိတာယ ဣဒမေဝ ဥတ္တရံ။ ကေစိ ပန ‘‘ဝါယောဓာတု သီတတာ’’တိ ဝဒန္တိ၊ တေသမ္ပိ ဣဒမေဝ ဥတ္တရံ။ ယဒိ ဝါယောဓာတု သီတတာ သိယာ၊ ဧကသ္မိံ ကလာပေ ဥဏှဘာဝေန သဒ္ဓိံ ဥပလဗ္ဘေယျ၊ န စ ပနေဝံ ဥပလဗ္ဘတိ၊ တသ္မာ ဝိညာယတိ ‘‘န ဝါယောဓာတု သီတတာ’’တိ။ ယေ ပန ဝဒန္တိ ‘‘ဒြဝတာ အာပေါဓာတု၊ သာ စ ဖုသိတွာ ဂယှတီ’’တိ၊ တေ ဝတ္တဗ္ဗာ ‘‘ဒြဝဘာဝေါပိ နာမ ဖုသီယတီတိ ဣဒံ အာယသ္မန္တာနံ အဓိမာနမတ္တံ သဏ္ဌာနေ ဝိယာ’’တိ။ ဝုတ္တဉှေတံ ပေါရာဏေဟိ –

‘‘ဒြဝဘာသဟဝုတ္တီနိ ၊ တီဏိ ဘူတာနိ သမ္ဖုသံ၊

ဒြဝတံ သမ္ဖုသာမီတိ၊ လောကောယမဘိမညတိ။

‘‘ဘူတေ ဖုသိတွာ သဏ္ဌာနံ၊ မနသာ ဂယှတေ ယထာ၊

ပစ္စက္ခတော ဖုသာမီတိ၊ ဉာတဗ္ဗာ ဒြဝတာ တထာ’’တိ။

၂၉၉။ သဗ္ဗံ နာမန္တိ သဗ္ဗံ စိတ္တစေတသိကနိဗ္ဗာနသမ္မတံ နာမံ။ စိတ္တစေတသိကဉှိ အာရမ္မဏံ ပတိ နမနတော နာမံ။ နိဗ္ဗာနံ ပန စိတ္တစေတသိကဿ အတ္တာနံ ပတိ နာမနတော နာမံ။ ရူပန္တိ နိပ္ဖန္နရူပံ။ ကိံ အဝိသေသေနာတိ စေ၊ နောတိ အာဟ ‘‘ဟိတွာ ရူပါဒိပဉ္စက’’န္တိ။ လက္ခဏာနီတိ အနိစ္စာဒိလက္ခဏာနိ။ ပညတ္တီတိ နာမုပါဒါယဝသေန ဒုဝိဓာ ပညတ္တိ။

၃၀၀။ ဣမာနိ ပန ဆဗ္ဗိဓာနိ အာရမ္မဏာနိ သဗ္ဗာနိ သဗ္ဗတ္ထ လဗ္ဘန္တိ၊ ဥဒါဟု ကတ္ထစိ ကာနိစီတိ အာဟ ‘‘ဆဠာရမ္မဏာနီ’’တိအာဒိ။ တီဏိ ရူပေတိ ရူပါဝစရဘူမိယံ ရူပသဒ္ဒဓမ္မဝသေန တီဏိ အာရမ္မဏာနိ လဗ္ဘန္တိ။ ဃာနာဒိတ္တယဿ ပန တတ္ထ အဘာဝတော ဂန္ဓာရမ္မဏာဒီနိ ဓမ္မာရမ္မဏတော ဝိသုံ န လဗ္ဘန္တိ။ အရူပဘဝေ ပန သဗ္ဗသော ရူပါနံ အဘာဝတော ဧကံ ဓမ္မာရမ္မဏမေဝ လဗ္ဘတိ၊ န အညန္တိ အာဟ ‘‘အရူပေ ဓမ္မာရမ္မဏမေကက’’န္တိ ။ နနု စ အရူပဘဝတော စဝိတွာ ကာမဘဝေ နိဗ္ဗတ္တန္တာနံ အရူပဘဝေယေဝ ဂတိနိမိတ္တဝသေန ရူပါရမ္မဏံ ဥပဋ္ဌာတီတိ? သစ္စံ ဥပဋ္ဌာတိ၊ တံ ပန ကာမဘဝေယေဝ အာရမ္မဏံ။ ဥပပဇ္ဇိတဗ္ဗဘဝသ္မိဉှိ ဝဏ္ဏော ဂတိနိမိတ္တဝသေန ဥပဋ္ဌာတိ။

၃၀၁-၂။ ဧဝံ ဆ အာရမ္မဏာနိ သရူပတော၊ ပဝတ္တိပ္ပဘေဒတော စ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ တေသု အဘယဂိရိဝါသီနံ ကိဉ္စိ ဝိပ္ပဋိပတ္တိံ ဒဿေတွာ တံ ပဋိက္ခိပိတုံ ‘‘ခဏဝတ္ထုပရိတ္တတ္တာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ခဏဝတ္ထုပရိတ္တတ္တာတိ ခဏဿ စေဝ ဝတ္ထုနော စ ပရိတ္တတ္တာ။ ယေ ရူပါဒယောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယေသန္တိ ယေသံ အာစရိယာနံ လဒ္ဓိ။ ယေသန္တိ ဝါ ဓမ္မာရမ္မဏေန သဟ သမ္ဗန္ဓီဘာဝတော၊ ဝုတ္တံ ဝဝတ္ထာပကတ္တာ စ။ တေ ဟိ ဓမ္မာရမ္မဏံ ဝဝတ္ထာပေန္တော အတ္တနာ သဟ တံ သမ္ဗန္ဓေန္တိ၊ တသ္မာ ဓမ္မာရမ္မဏေန သဟ သမ္ဗန္ဓီဘာဝါပေက္ခာယ ‘‘ယေသ’’န္တိ သာမိဝစနန္တိ။ ဣမိနာ ပန ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယေ ရူပါဒယော ပဉ္စ အာရမ္မဏာ သန္တတ္တအယောဂုဠေ ပတိတဇလဗိန္ဒု ဝိယ ပရိတ္တက္ခဏိကာ၊ ဒိဗ္ဗစက္ခုနာ အသက္ကုဏေယျဂ္ဂဟဏာ ပရမာဏု ဝိယ ပရိတ္တဝတ္ထုကာ၊ တတော စ သကသကဝိညာဏာနံ အာပါထံ န ဂစ္ဆန္တိ၊ ကေဝလံ ပန မနောဝိညာဏဿေဝ ဂေါစရာ၊ တေ ဓမ္မာရမ္မဏံ နာမာတိ ယေသံ လဒ္ဓိ၊ တေ ယေသံ ဝါ ဓမ္မာရမ္မဏံ နာမာတိ။ ဧတေနေဝ စ အတီတာနာဂတဘာဝေန အတိဒူရအစ္စာသန္နဘာဝေန၊ ကုဋ္ဋာဒိအန္တရိတာဘာဝေန စ အာပါထံ အနာဂစ္ဆန္တာနမ္ပိ ရူပါဒီနံ သင်္ဂဟော ကတော ဟောတီတိ။ ဧဝံလဒ္ဓိကာ ပန တေ –

‘‘ဣမေသံ ခေါ၊ အာဝုသော၊ ပဉ္စန္နံ ဣန္ဒြိယာနံ နာနာဝိသယာနံ နာနာဂေါစရာနံ န အညမညဿ ဂေါစရဝိသယံ ပစ္စနုဘောန္တာနံ မနော ပဋိဿရဏံ၊ မနော စ နေသံ ဂေါစရဝိသယံ ပစ္စနုဘောတီ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၄၅၅) –

ဣဒံ သုတ္တံ အာဟရိတွာ ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တေ ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗာဝါ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗာဝါတိ န အနုဝတ္တိတဗ္ဗာ။ အညမည…ပေ… ဘောန္တာနန္တိ စက္ခုန္ဒြိယံ သောတိန္ဒြိယဿ ဂေါစရံ န ပစ္စနုဘောတိ၊ တထာ ‘‘သောတိန္ဒြိယံ စက္ခုန္ဒြိယဿာ’’တိအာဒိနာ အညမညဿ အာရမ္မဏံ နေဝ ပစ္စနုဘောန္တာနံ နာနုဘဝန္တာနံ န ဂဏှန္တာနံ။ တေသန္တိ တေသံ ပဉ္စန္နံ ဣန္ဒြိယာနံ။

၃၀၃။ တဉ္စ ဂေါစရံ မနော ပစ္စနုဘောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တံ ရူပါဒိပဉ္စဝိဓံ အာရမ္မဏံ စ-သဒ္ဒေန ဓမ္မာရမ္မဏဉ္စ မနော ပစ္စနုဘောတိ၊ စိတ္တံ အာရမ္မဏံ ကရောတီတိ အတ္ထော။ အယံ ပနေတ္ထ အဓိပ္ပာယော – ယဒိ စက္ခာဒီနမာပါထဂတာနိ ဝိနာ အဝသေသာ ဓမ္မာရမ္မဏာ ဟောန္တိ၊ တဒါ တံဝိသယံ စိတ္တံ ပဉ္စိန္ဒြိယာနံ ဝိသယံ ပစ္စနုဘောန္တံ နာမ န ဟောတိ၊ အတ္တနောယေဝ ပန ဝိသယံ ပစ္စနုဘောန္တံ နာမ ဟောတိ။ ဧဝဉ္စ သတိ မနောဝ တေသံ ဂေါစရဝိသယံ ပစ္စနုဘောတီတိ ဒုပ္ပရိဟာရိယံ ဘဝေယျ၊ န စ တံ သုတ္တဝစနံ သက္ကာ အတိက္ကမေတုံ၊ တသ္မာ ဝုတ္တနယေန စက္ခာဒီနံ အနာပါထဂတာပိ မနောဂေါစရာ ရူပါဒယော ရူပါဒိအာရမ္မဏာနေဝ ဟောန္တိ၊ န ဓမ္မာရမ္မဏာတိ။ ယဒိ ရူပါရမ္မဏံ စိတ္တံ အတ္တနော ဝိသယံ နာနုဘောတိ၊ ပရဝိသယမေဝ အနုဘောတိ၊ ကထံ ဒဿနာဒိကိစ္စံ န ကရောတိ? တံတံကိစ္စာနံ နိဿယဘူတဿ ဝတ္ထုနော အနိဿိတတ္တာ။ ကထဉ္စရဟိ ပဉ္စိန္ဒြိယာနံ ဝိသယံ ပစ္စနုဘောတိ နာမ? ဒဿနာဒိကိစ္စဿ အကရဏေပိ စက္ခုဝိညာဏာဒီဟိ ဒိဋ္ဌာဒိအာကာရဿေဝ ဂဟဏတော ပဉ္စိန္ဒြိယာနံ ဝိသယံ ပစ္စနုဘောတိ နာမ။ ယဒိ ဟိ စက္ခုဝိညာဏာဒီဟိ ဒိဋ္ဌာဒိအာကာရံ န ဂဏှာတိ၊ ရူပါဒီနံ နီလတ္တာဒိဝသေန ဇာနနံ မနောဝိညာဏမေဝ ကရောတိ၊ န ပဉ္စဝိညာဏာနီတိ တထာ ဇာနနမေဝ န ဟောတိ။ တဿ ပန အတ္ထိတာယေဝေတံ ဝိညာတဗ္ဗံ – အနာပါထဂတရူပါဒါရမ္မဏံ စိတ္တံ အတ္တနော ဝိသယံ န ပစ္စနုဘောတိ နာမ။ အထ ခေါ ပဉ္စိန္ဒြိယာနံ ဝိသယမေဝ ပစ္စနုဘောတီတိ။ အထ သိယာ၊ န မယံ စိတ္တဿ ပဉ္စိန္ဒြိယဝိသယာနုဘဝနံ ပဋိက္ခိပါမ၊ တဿ ပန အနုဘဝနံ ဒဿနာဒိကိစ္စဝိရဟေန ဓမ္မာရမ္မဏဝသေနေဝါတိ စေ? တမ္ပိ န၊ သုတ္တေ တထာ အာဂတဋ္ဌာနဿ အဘာဝတော။ ယဒိ ဟိ စိတ္တံ ဒဿနာဒိကိစ္စဝိရဟေန ပဉ္စိန္ဒြိယဝိသယံ ဓမ္မာရမ္မဏဝသေနေဝ ပစ္စနုဘောတိ၊ ပဉ္စိန္ဒြိယာနံ ဝိသယံ ပစ္စနုဘဝမာနာ မနောဓာတုမနောဝိညာဏဓာတုပိ ဓမ္မာရမ္မဏာယေဝ သိယာ၊ ဧဝဉ္စ သတိ ‘‘ဓမ္မာယတနံ မနောဓာတုယာ စ မနောဝိညာဏဓာတုယာ စ တံသမ္ပယုတ္တကာနဉ္စ ဓမ္မာနံ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ ပဋ္ဌာနေ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ၊ တထာ ပန အဝတွာ –

‘‘ရူပါယတနံ သဒ္ဒါယတနံ ဂန္ဓာယတနံ ရသာယတနံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနံ မနောဓာတုယာ တံသမ္ပယုတ္တကာနဉ္စ ဓမ္မာနံ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၂)၊

‘‘ရူပါယတနံ…ပေ… ဓမ္မာယတနံ မနောဝိညာဏဓာတုယာ တံသမ္ပယုတ္တကာနဉ္စ ဓမ္မာနံ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ စ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၂) –

ဝုတ္တတ္တာ ပဉ္စိန္ဒြိယာနံ ဝိသယံ ပစ္စနုဘောန္တီ မနောဓာတုမနောဝိညာဏဓာတု တံပဉ္စိန္ဒြိယာနံ ဝိသယဝသေန ပစ္စနုဘောတိ၊ န ဓမ္မာယတနဝသေနာတိ နိဋ္ဌမေတ္ထ ဂန္တဗ္ဗံ။

၃၀၄-၅။ ဧဝံ ဧကေနာကာရေန ပဋိက္ခေပဝိဓိံ ဒဿေတွာ ပုန အပရေနပိ ကာရဏေန ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဒိဗ္ဗစက္ခာဒီ’’တိအာဒိ။ အာဒိ-ဂ္ဂဟဏေန ဒိဗ္ဗသောတဉာဏဂ္ဂဟဏံ။ ဣတိပိ န ယုဇ္ဇတီတိ န ကေဝလံ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တေနေဝ ကာရဏေန၊ အထ ခေါ ဣမိနာပိ ကာရဏေန န ယုဇ္ဇတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ယဒိပိ စက္ခာဒီနံ အနာပါထဂတရူပါဒီနိ ဓမ္မာရမ္မဏာ နာမ ဟောန္တိ၊ တဒါ ဒိဗ္ဗစက္ခာဒီနိ ရူပါဒိအာရမ္မဏာနိ န သိယုံ တေသံ ပသာဒဝိသယာနံ ရူပသဒ္ဒါနံ ပရိဂ္ဂဏှနတော၊ ဧဝဉ္စ သတိ သုတ္တေသု ဒိဗ္ဗစက္ခုဒိဗ္ဗသောတာနံ ဓမ္မာရမ္မဏတာဝ ဝတ္တဗ္ဗာ၊ န ရူပါဒိအာရမ္မဏတာ၊ ဝုတ္တာ စ သာ၊ တသ္မာ စက္ခာဒီနံ အဝိသယာ ရူပါဒယော ရူပါဒါရမ္မဏာနေဝ၊ န ဓမ္မာရမ္မဏာတိ။ တေနေဝ စ ဓမ္မသင်္ဂဟေပိ –

‘‘ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရံ ကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ ရူပါရမ္မဏံ ဝါ သဒ္ဒါရမ္မဏံ ဝါ ဂန္ဓာရမ္မဏံ ဝါ ရသာရမ္မဏံ ဝါ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရမ္မဏံ ဝါ ဓမ္မာရမ္မဏံ ဝါ၊ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ၊ တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတီ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁) –

ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စ အနာပါထဂတာနံ ဓမ္မာရမ္မဏတ္တေ သဗ္ဗညုတညာဏံ ရူပါဒိအာရမ္မဏံ န ဟောတီတိ အာပဇ္ဇတီတိ။ ဧဝံ သတီတိ ယဒိ ကဒါစိ ရူပါဒိအာရမ္မဏံ ဟုတွာ ကဒါစိ ဓမ္မာရမ္မဏံ ဟောတိ၊ ကဒါစိ ဓမ္မာရမ္မဏံ ဟုတွာ ကဒါစိ ရူပါဒိအာရမ္မဏံ ဟောတိ၊ တဒါ တေသံ ရူပါဒိအာရမ္မဏာနံ နိယမောပိ ကထံ ဘဝေ ‘‘ဣဒံ ရူပါဒိအာရမ္မဏံ၊ ဣဒံ ဓမ္မာရမ္မဏ’’န္တိ နိယမော န ဘဝေယျ၊ အာရမ္မဏသင်္ကရော ဘဝေယျာတိ အတ္ထော။

၃၀၆။ ဧဝံ ဆဗ္ဗိဓံ အာရမ္မဏံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိဿ အနန္တရဘေဒံ ပရိတ္တာရမ္မဏာဒိတ္တိကဝသေန ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သဗ္ဗံ အာရမ္မဏ’’န္တိအာဒိ။ ဆဗ္ဗိဓံ ပရိတ္တတ္တိကာဒိကံ တံ ဧတံ သဗ္ဗံ အာရမ္မဏန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ပရိတ္တတ္တိကာဒီနန္တိ ပရိတ္တာရမ္မဏတ္တိကာဒီနံ။ ပရိတ္တာရမ္မဏတ္တိကော ဟိ ဣဓ ‘‘ပရိတ္တတ္တိကော’’တိ ဝုတ္တော မဇ္ဈပဒလောပဝသေန။ အာဒိ-ဂ္ဂဟဏေန မဂ္ဂါရမ္မဏတ္တိကော အတီတာရမ္မဏတ္တိကော အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏတ္တိကောတိ ဣမေသံ တိဏ္ဏံ တိကာနံ သင်္ဂဟော။ တတ္ထ ‘‘ပရိတ္တာရမ္မဏာ ဓမ္မာ၊ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာ ဓမ္မာ၊ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ ဓမ္မာ’’တိ ဧဝမာဂတော ပရိတ္တာရမ္မဏတ္တိကော။ အာဒိပဒဝသေန ‘‘မဂ္ဂါရမ္မဏာ ဓမ္မာ၊ မဂ္ဂဟေတုကာ ဓမ္မာ၊ မဂ္ဂါဓိပတိနော ဓမ္မာ’’တိ ဧဝမာဂတော မဂ္ဂါရမ္မဏတ္တိကော။ ‘‘အတီတာရမ္မဏာ ဓမ္မာ၊ အနာဂတာရမ္မဏာ ဓမ္မာ၊ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ ဓမ္မာ’’တိ ဧဝမာဂတော အတီတာရမ္မဏတ္တိကော။ ‘‘အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ ဓမ္မာ၊ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ ဓမ္မာ၊ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ ဓမ္မာ’’တိ ဧဝမာဂတော အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏတ္တိကောတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

၃၀၇-၉။ ကြိယာဟေတုဒွယန္တိ အဟေတုကကိရိယဒွယံ ဟသိတုပ္ပာဒမနောဓာတု ဣတရဿ မဟဂ္ဂတာဒိအာရမ္မဏတာဝသေနာပိ ဝက္ခမာနတ္တာ။ ‘‘ဣဋ္ဌာဒိဘေဒါ’’တိအာဒိ ပရိတ္တာရမ္မဏဘာဝဝိဘာဝနံ။ ဣဋ္ဌာဒိဘေဒါတိ ဣဋ္ဌဣဋ္ဌမဇ္ဈတ္တအနိဋ္ဌအနိဋ္ဌမဇ္ဈတ္တဘေဒါ။ ပဋိပါဋိယာတိ ‘‘ရူပံ စက္ခုဝိညာဏဿ၊ သဒ္ဒေါ သောတဝိညာဏဿာ’’တိအာဒိနာ အနုက္ကမတော။ ရူပါဒိ…ပေ… တ္တယဿ တူတိ ကိရိယာမနောဓာတုယာ စေဝ ကုသလာကုသလဝိပါကဝိဘာဂဝသေန ဒွိန္နံ မနောဓာတူနဉ္စ သဗ္ဗံ ရူပါဒိပဉ္စကဂေါစရံ ။ တာ ဟိ ဟဒယဝတ္ထုံ နိဿာယ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ ပုရိမပစ္ဆိမာ ဟုတွာ နိယတာ ရူပါဒီနေဝ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တန္တိ။

၃၁၁။ ကာမဓာတုယန္တိ ကာမဘဝေ။ တတ္ထ ဟိ နေသံ သဗ္ဗေသံ ဝတ္ထာရမ္မဏာနိ ဥပလဗ္ဘန္တိ။ စတ္တာရီတိ တေသွေဝ ကိရိယာမနောဓာတု၊ ကုသလဝိပါကစက္ခုသောတဝိညာဏာနိ၊ တထာ သမ္ပဋိစ္ဆနန္တိ ဣမာနိ စတ္တာရိ စိတ္တာနိ။ သေသာနိ ပန ဝတ္ထာရမ္မဏာဘာဝေန တတ္ထ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ။ နေဝ ကိဉ္စီတိ ဝတ္ထာရမ္မဏာနံ သဗ္ဗသော အဘာဝတော ဧတေသု ကိဉ္စိ န ဇာယတိ။

၃၁၂-၃။ ‘‘မဟာပါကာန’’န္တိအာဒိ ပဌမပရိစ္ဆေဒေ ဝုတ္တတ္ထမေဝ။ ပဋုပ္ပန္နာတိ ပစ္စုပ္ပန္နာ။

၃၁၄။ ဧဝံ ပရိတ္တာရမ္မဏေ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏေ အပ္ပမာဏာရမ္မဏေ စ ဒဿေတုံ ‘‘ဒုတိယာရုပ္ပစိတ္တဉ္စာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဒုတိယာရုပ္ပစိတ္တံ ပဌမာရုပ္ပာရမ္မဏတော၊ စတုတ္ထာရုပ္ပံ တတိယာရုပ္ပာရမ္မဏတော မဟဂ္ဂတာရမ္မဏံ။ ဆဗ္ဗိဓန္တိ ကုသလဝိပါကကိရိယာဝသေန ပစ္စေကံ တိဝိဓတာယ ဆပ္ပကာရံ။

၃၁၆-၂၀။ ဉာဏံ ပရိဟီနံ ဧတေသံ၊ ဉာဏတော ပရိဟီနာတိ ဝါ ဉာဏဟီနာ။ ပရိတ္တာရမ္မဏာ…ပေ… ဟောန္တိ တေတိ အဋ္ဌ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တစိတ္တုပ္ပာဒါ သေခပုထုဇ္ဇနခီဏာသဝါနံ ကဒါစိ နိရုဿုက္ကဘာဝေန အာဒရာကရဏဝသေန အကမ္မညသရီရတာအညဝိဟိတတာဟိ ဝါ အသက္ကစ္စဒါနပစ္စဝေက္ခဏဓမ္မဿဝနာဒီသု အတိပဂုဏဝိပဿနာယ စ ကာမာဝစရဓမ္မေ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တိကာလေ ပရိတ္တာရမ္မဏာ။ အတိပဂုဏာနံ ပဌမဇ္ဈာနာဒီနံ ပစ္စဝေက္ခဏကာလေ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာ။ ကသိဏနိမိတ္တာဒိပညတ္တိပစ္စဝေက္ခဏကာလေ ပရိတ္တာရမ္မဏာဒိဝသေန နဝတ္တဗ္ဗာ။ အကုသလေသု စတ္တာရော ဒိဋ္ဌိသမ္ပယုတ္တစိတ္တုပ္ပာဒါ စတုပညာသကာမာဝစရဓမ္မာနံ၊ ရူပဿ စ ‘‘အတ္တာ သတ္တော’’တိ ပရာမသနအဿာဒနာဘိနန္ဒနကာလေ ပရိတ္တာရမ္မဏာ။ တေနေဝါကာရေန သတ္တဝီသတိမဟဂ္ဂတဓမ္မေ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တကာလေ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာ။ ပဏ္ဏတ္တိဓမ္မေ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တနကာလေ သိယာ နဝတ္တဗ္ဗာ ပရိတ္တာရမ္မဏာဒိဝသေန။ ဒိဋ္ဌိဝိပ္ပယုတ္တာနိ တေယေဝ ဓမ္မေ အာရဗ္ဘ ဝိနာ ပရာမာသေန အဿာဒနာဘိနန္ဒနဝသေန ပဝတ္တိယံ၊ ပဋိဃသမ္ပယုတ္တာနိ ဒေါမနဿဝသေန ပဝတ္တိယံ၊ ဝိစိကိစ္ဆာသမ္ပယုတ္တံ ဒွေဠှကဘာဝေန၊ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတံ ဝိက္ခိပနဝသေန၊ အဝူပသမဝသေန စ ပဝတ္တိယံ ပရိတ္တမဟဂ္ဂတနဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ကြိယတောပိ စ တထာတိ ကိရိယစိတ္တတောပိ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာ စတ္တာရောတိ အတ္ထော။ ကြိယာဝေါဋ္ဌဗ္ဗနန္တိ သရူပကထနမေတံ၊ န ပန ကုသလာကုသလဝိပါကဝေါဋ္ဌဗ္ဗနဿ ဝိဇ္ဇမာနတ္တာ။

တိဝိဓော ဟောတိ ဂေါစရောတိ ပရိတ္တမဟဂ္ဂတအပ္ပမာဏဝသေန တိဝိဓောပိ ဂေါစရော ဟောတိ။ ကထံ? ကုသလကိရိယာဝသေန အဋ္ဌ ဉာဏသမ္ပယုတ္တစိတ္တုပ္ပာဒါ သေခပုထုဇ္ဇနခီဏာသဝါနံ သက္ကစ္စဒါနပစ္စဝေက္ခဏဓမ္မဿဝနဝိပဿနာဒီသု ကာမာဝစရဓမ္မေ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တကာလေ ကာမာဝစရာရမ္မဏိကအဘိညာယ ပရိကမ္မာနုလောမကာလေ စ ပရိတ္တာရမ္မဏာ။ ပဌမဇ္ဈာနာဒိပစ္စဝေက္ခဏကာလေ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏဈာနာဒီနံ ပရိကမ္မကာလေ မဟဂ္ဂတဓမ္မေ အာရဗ္ဘ သမ္မသနကာလေ စ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာ ဟောန္တိ။ ယထာလာဘံ ဂေါတြဘုဝေါဒါနကာလေ ပန လောကုတ္တရံ ဓမ္မံ ပစ္စဝေက္ခဏကာလေ စ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏာဘိညာယ ပရိကမ္မကာလေ စ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ။ ပဏ္ဏတ္တိပစ္စဝေက္ခဏကာလေ ပဏ္ဏတ္တာရမ္မဏိကဈာနာဘိညာနံ ပရိကမ္မကာလေ စ နဝတ္တဗ္ဗာ။ အဘိညာဒွယဿ ပရိတ္တာဒိအာရမ္မဏတံ သတ္တရသမပရိစ္ဆေဒေ ဝက္ခတိ။ ကိရိယာဝေါဋ္ဌဗ္ဗနမ္ပိ ယထာဝုတ္တဓမ္မာနံ တံတံအာရမ္မဏေ ပဝတ္တမာနာနံ ပုရေစရံ ဟုတွာ တံ တဒေဝ အာဝဇ္ဇန္တံ ပဝတ္တတီတိ ပရိတ္တာဒိအာရမ္မဏံ။ ပဉ္စဒွါရေ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနဝသေန ပဝတ္တိယံ ပရိတ္တာရမ္မဏမေဝ။

ဝုတ္တာဝသေသာနီတိ ယထာဝုတ္တေဟိ အဝသိဋ္ဌာနိ ပန္နရသ ရူပါဝစရာနိ ပဌမတတိယာနိ၊ ဆ အရူပါဝစရကုသလဝိပါကကိရိယစိတ္တာနီတိ ဧကဝီသတိ စိတ္တာနိ။ နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏာနီတိ ပရိတ္တာဒိဝသေန နဝတ္တဗ္ဗဿ ကသိဏာဒိနိမိတ္တသတ္တပညတ္တိအာကာသဝိညာဏာဘာဝဿ အာရမ္မဏကရဏတော နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏာနိ။

ပရိတ္တာရမ္မဏတ္တိကံ သမတ္တံ။

၃၂၁-၂။ ဧဝံ ပရိတ္တာရမ္မဏတ္တိကဝသေန ဝိသယီဝိဘာဂံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ယသ္မာ အပ္ပမာဏာရမ္မဏနိဒ္ဒေသေနေဝ မဂ္ဂါရမ္မဏတ္တိကသင်္ဂဟိတောပိ ဝိသယီဝိဘာဂေါ နိဒ္ဒိဋ္ဌော ဟောတိ၊ တသ္မာ တံ ပဟာယ အတီတာရမ္မဏတ္တိကဝသေန ဒဿေတုံ ‘‘ဒုတိယာရုပ္ပစိတ္တဉ္စာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဒုတိယာရုပ္ပစိတ္တံ အတီတဿ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဏဿ အာရမ္မဏကရဏတော၊ စတုတ္ထာရုပ္ပံ တတိယာရုပ္ပဿ အာရမ္မဏကရဏတော ဧကန္တအတီတာရမ္မဏံ။ ပစ္စုပ္ပန္နာဝ ဂေါစရာတိ ရူပါဒိမှိ ဓရမာနေယေဝ ပဉ္စဒွါရိကစိတ္တာနံ ဥပ္ပဇ္ဇနတော။ အနာဂတာရမ္မဏံ ပန နိယတံ ကိဉ္စိ နတ္ထိ အနာဂတံသဉာဏဿပိ ပဉ္စမဇ္ဈာနတော အဘိန္နတ္တာ။

၃၂၄-၆။ သိယာ…ပေ… နာဂတဂေါစရာတိ အဋ္ဌ တာဝ မဟာဝိပါကာ ဒေဝမနုဿာနံ ပဋိသန္ဓိဂ္ဂဟဏကာလေ ကမ္မံ ဝါ ကမ္မနိမိတ္တံ ဝါ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တိယံ အတီတာရမ္မဏာ။ ဘဝင်္ဂစုတိကာလေပိ ဧသေဝ နယော။ ဂတိနိမိတ္တံ ပန ကဒါစိ ကမ္မနိမိတ္တဉ္စ အာရဗ္ဘ ပဋိသန္ဓိဂ္ဂဟဏကာလေ၊ တဒနန္တရံ ဘဝင်္ဂကာလေ စ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ၊ တထာ ပဉ္စဒွါရေ တဒါရမ္မဏဝသေန ပဝတ္တိယံ။ မနောဒွါရေ ပန အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာနံ ဇဝနာနံ အာရမ္မဏံ ဂဟေတွာ ပဝတ္တိယံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ။ ကုသလာကုသလဝိပါကာဟေတုကဥပေက္ခာသဟဂတမနောဝိညာဏဓာတုဒွယေပိ ဧသေဝ နယော။ ကေဝလဉှိ တာ ယထာက္ကမံ မနုဿေသု ဇစ္စန္ဓာဒီနံ၊ အပါယေသု စ သဗ္ဗေသံ ပဋိသန္ဓိ ဟောန္တိ။ ပဉ္စဒွါရေ စ သန္တီရဏကာလေ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာဝ ဟောန္တီတိ အယမေတေသံ ဝိသေသော။ သောမနဿသဟဂတာ ပန ပဉ္စဒွါရေ သန္တီရဏဝသေန၊ တဒါရမ္မဏဝသေန စ ပဝတ္တိကာလေ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ၊ မနောဒွါရေ စ တဒါရမ္မဏကာလေ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဟသိတုပ္ပာဒစိတ္တံ ပန ခီဏာသဝါနံ ပဉ္စဒွါရေ ဟဋ္ဌပဟဋ္ဌာကာရံ ကုရုမာနာနံ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏံ ဟောတိ၊ မနောဒွါရေ အတီတာဒိဘေဒေ ဓမ္မေ အာရဗ္ဘ ဟသိတုပ္ပာဒဝသေန ပဝတ္တိယံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏံ။ ‘‘ကုသလာကုသလာ’’တိအာဒီသု ကုသလေသု တာဝ စတ္တာရော ဉာဏသမ္ပယုတ္တစိတ္တုပ္ပာဒါ သေခပုထုဇ္ဇနာနံ၊ အတီတာဒိဘေဒါနိ ခန္ဓဓာတုအာယတနာနိ သမ္မသနကာလေ၊ ပစ္စဝေက္ခဏကာလေ၊ အတီတာဒိအာရမ္မဏိကအဘိညာနံ ပရိကမ္မကာလေ စ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ။ ပညတ္တိနိဗ္ဗာနပစ္စဝေက္ခဏကာလေ၊ ဂေါတြဘုဝေါဒါနကာလေ၊ ပညတ္တိနိဗ္ဗာနာရမ္မဏိကအဘိညာနံ ပရိကမ္မာဒိကာလေ စ နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏာ။ ပညတ္တိနိဗ္ဗာနာနိ ဟိ ဣဓ အတီတာဒိကာလဝသေန နဝတ္တဗ္ဗာနီတိ တဒါရမ္မဏာနိ အတီတာရမ္မဏာဒိဝသေန နဝတ္တဗ္ဗာနိ။ တေနာဟ ‘‘သန္တပညတ္တိကာလေပီ’’တိ၊ ယထာသမ္ဘဝံ သန္တဿ နိဗ္ဗာနဿ၊ ပညတ္တိယာ စ အာရမ္မဏကရဏကာလေတိ အတ္ထော။ ပေါတ္ထကေသု ပန ‘‘သန္တေ ပညတ္တိကာလေသူ’’တိ လိခန္တိ၊ သော အပါဌော။ တဿ ပန အပါဌဘာဝံ အဇာနန္တာ အတ္ထဟာနိမ္ပိ အသလ္လက္ခေတွာ ဝစနဝိပလ္လာသဝသေန ပညတ္တိကာလသ္မိံ သတီတိ အတ္ထံ လိခန္တိ။ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာနိပိ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ကေဝလဉှိ တေသံ မဂ္ဂဖလနိဗ္ဗာနပစ္စဝေက္ခဏာနိ နတ္ထိ။ ဉာဏဝိရဟေန လောကုတ္တရဓမ္မာရမ္မဏေ အသမတ္ထဘာဝတောတိ အယမေဝ ဝိသေသော။

အကုသလေသု စတ္တာရော ဒိဋ္ဌိသမ္ပယုတ္တစိတ္တုပ္ပာဒါ အတီတာဒိဘေဒါနံ တေဘူမကဓမ္မာနံ အဿာဒနာဘိနန္ဒနပရာမသနကာလေ အတီတာဒိအာရမ္မဏာ။ တထေဝ ပညတ္တိံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တိကာလေ နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏာ။ ဒိဋ္ဌိဝိပ္ပယုတ္တေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ကေဝလဉှိ တတ္ထ ပရာမာသဂ္ဂဟဏံ နတ္ထိ။ ဒွေ ပဋိဃသမ္ပယုတ္တစိတ္တုပ္ပာဒါ အတီတာဒိဘေဒေ ဓမ္မေ အာရဗ္ဘ ဒုဿနကာလေ အတီတာဒိအာရမ္မဏာ၊ ပဏ္ဏတ္တိံ အာရဗ္ဘ ဒုဿနကာလေ နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏာ။ ဝိစိကိစ္ဆုဒ္ဓစ္စသမ္ပယုတ္တာ တေသု ဓမ္မေသု အနိဋ္ဌင်္ဂတဘာဝေန စ အဝူပသမဝိက္ခေပဝသေန စ ပဝတ္တိယံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နနဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏာ။ ကိရိယာသု အဋ္ဌ သဟေတုကစိတ္တုပ္ပာဒါ ကုသလစိတ္တုပ္ပာဒဂတိကာ ဧဝ။ တတ္ထ ဟိ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာ ကုသလေသု ဉာဏသမ္ပယုတ္တေဟိ၊ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တေဟိ သမာနာ။ ကေဝလံ ပန တေ သေခပုထုဇ္ဇနာနံ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ဣမေ ခီဏာသဝါနန္တိ အယမေဝေတ္ထ ဝိသေသော။ ကိရိယာဟေတုကမနောဝိညာဏဓာတု ပန ဥပေက္ခာသဟဂတာ ပဉ္စဒွါရေ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနဝသေန ပဝတ္တိယံ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ၊ မနောဒွါရေ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာနဉ္စေဝ ပညတ္တိနိဗ္ဗာနာရမ္မဏာနဉ္စ ဇဝနာနံ ပုရေစာရိကကာလေ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နနဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏာ။ အဘိညာဒွယဿ အတီတာဒိအာရမ္မဏတံ ဝက္ခတိ။ နဝတ္တဗ္ဗာ…ပေ… အာဒိနာတိ ကသိဏနိမိတ္တာဒိပညတ္တာရမ္မဏတ္တာ အတီတာရမ္မဏာဒိနာ နဝတ္တဗ္ဗာ။

၃၂၇။ ကြိယာ ပဉ္စာတိ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာ စတဿော၊ အဟေတုကမနောဝိညာဏဓာတု ဥပေက္ခာသဟဂတာတိ ဣမာ ပဉ္စ ကိရိယာ။ ရူပတော ပဉ္စမီ ကြိယာတိ ရူပါဝစရပဉ္စမဇ္ဈာနသင်္ခါတာ ကိရိယာဘိညာ စ။ နတ္ထိ ကိဉ္စိ အဂေါစရန္တိ အတီတာဒိဘေဒေသု၊ ကာလဝိမုတ္တေသု စ အဂေါစရံ နာမ ကိဉ္စိ နတ္ထိ၊ သဗ္ဗမေဝ နေသံ ဂေါစရံ ဟောတီတိ အတ္ထော။

အတီတာရမ္မဏတ္တိကံ။

ဝုတ္တနယာနုသာရေနေဝ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏတ္တိကသင်္ဂဟိတောပိ ဝိသယီဝိဘာဂေါ သက္ကာ ဝိညာတုန္တိ သော ဝိသုံ န ဥဒ္ဓဋော။ သရူပတော ပနေသ ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗော – ဝိညာဏဉ္စာယတနံ နေဝသညာနာသညာယတနန္တိ ဣမေ တာဝ ကုသလဝိပါကကိရိယာဝသေန ဆ စိတ္တုပ္ပာဒါ အတ္တနော သန္တာနသမ္ဗန္ဓံ ဟေဋ္ဌိမံ သမာပတ္တိံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တနတော အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ။ ရူပါဝစရစတုက္ကဇ္ဈာနာနိ၊ ပဌမတတိယာရူပ္ပာနိ၊ လောကုတ္တရကုသလဝိပါကာနိ စ နိယကဇ္ဈတ္တတော ဗဟိဘာဝေန ဗဟိဒ္ဓါဘူတာနိ ပထဝီကသိဏာဒီနိ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တိတော ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာနိ။ သဗ္ဗေဝ ကာမာဝစရကုသလာကုသလာဗျာကတာ ဓမ္မာ ရူပါဝစရပဉ္စမဇ္ဈာနဉ္စ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာနိ။ တတ္ထ ကာမာဝစရကုသလတော စတ္တာရော ဉာဏသမ္ပယုတ္တစိတ္တုပ္ပာဒါ အတ္တနော ခန္ဓာဒီနိ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ၊ ပရေသံ ခန္ဓာဒိပစ္စဝေက္ခဏေ၊ ပဏ္ဏတ္တိနိဗ္ဗာနပစ္စဝေက္ခဏေ စ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ၊ တဒုဘယဝသေန အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ။ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ကေဝလဉှိ တေသံ နိဗ္ဗာနပစ္စဝေက္ခဏာ နတ္ထိ။ အကုသလာပိ အတ္တနော ခန္ဓာဒီနံ အဿာဒနာဘိနန္ဒနပရာမာသာဒိကာလေ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ၊ ပရဿ ခန္ဓာဒီသု စေဝ အနိန္ဒြိယဗဒ္ဓရူပကသိဏာဒီသု စ တထေဝ ပဝတ္တိကာလေ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ၊ တဒုဘယဝသေန အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ။ ဒွေပဉ္စဝိညာဏာနိ၊ တိဿော စ မနောဓာတုယောတိ ဣမေ တေရသ စိတ္တုပ္ပာဒါ အတ္တနော ရူပါဒီနိ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တိယံ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ၊ ပရဿ ရူပါဒီသု ပဝတ္တာ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ၊ တဒုဘယဝသေန အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ၊ သောမနဿသဟဂတံ သန္တီရဏံ ပဉ္စဒွါရေ သန္တီရဏတဒါရမ္မဏဝသေန အတ္တနော ပဉ္စရူပါဒိဓမ္မေ မနောဒွါရေ တဒါရမ္မဏဝသေန အညေပိ အဇ္ဈတ္တိကေ ကာမာဝစရဓမ္မေ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တိယံ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ၊ ပရေသံ ဓမ္မေသု ပဝတ္တမာနာ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ၊ တဒုဘယဝသေန အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ။ ဥပေက္ခာသဟဂတသန္တီရဏဒွယေပိ ဧသေဝ နယော။

ကေဝလံ ပန တံ သုဂတိဒုဂ္ဂတီသု ပဋိသန္ဓိဘဝင်္ဂစုတိဝသေနာပိ အဇ္ဈတ္တာဒိဘေဒေသု ကမ္မာဒီသု ပဝတ္တတိ။ အဋ္ဌ မဟာဝိပါကာနိ ပဋိသန္ဓိဘဝင်္ဂစုတိတဒါရမ္မဏဝသေန အဇ္ဈတ္တာဒိဘေဒေသု ဓမ္မေသု ပဝတ္တနတော အဇ္ဈတ္တာဒိအာလမ္ဗဏာနိ။ ဟသိတုပ္ပာဒမ္ပိ အတ္တနော ရူပါဒီနိ အာရဗ္ဘ ပဟဋ္ဌာကာရကရဏဝသေန ပဝတ္တိယံ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏံ၊ ပရဿ ရူပါဒီသု ပဝတ္တံ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏံ။ မနောဒွါရေပိ အတ္တနော ကတကိရိယပစ္စဝေက္ခဏေန ဟသိတုပ္ပာဒနေ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏံ၊ ပရေသံ ကတကိရိယပစ္စဝေက္ခဏေန ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏံ၊ တဒုဘယဝသေန အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏံ။ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနံ ပန မနောဒွါရေ အာဝဇ္ဇနဝသေန၊ ပဉ္စဒွါရေ စ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနဝသေန ပဝတ္တိယံ အဇ္ဈတ္တာဒိအာရမ္မဏံ။ အဋ္ဌ မဟာကိရိယာ ကုသလဂတိကာယေဝ။ ကေဝလဉှိ တာ ခီဏာသဝါနံ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုသလာနိ သေခပုထုဇ္ဇနာနန္တိ ဧတ္တကမေဝ နာနတ္တံ။ ရူပါဝစရပဉ္စမဇ္ဈာနဿ အဇ္ဈတ္တာဒိအာရမ္မဏတံ ဝက္ခတိ။

၃၂၉။ ‘‘ဖလံ၊ မဂ္ဂ’’န္တိ စ သာမညေန ပုစ္ဆိတတ္တာ အာဟ ‘‘စတ္တာရော…ပေ… ပုညတော’’တိ။

၃၃၂-၄။ အရဟတ္တမဂ္ဂဖလာနိ ပန တေ ဇာနိတုံ န သက္ကောန္တိ၊ တထာ ကုသလာဘိညာ စ ။ တေနာဟ ‘‘သဗ္ဗေသု ပနာ’’တိအာဒိ။ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနဿ အာဝဇ္ဇနကိစ္စသမယံ သန္ဓာယ ဂါထာဗန္ဓသုခတ္ထံ ‘‘ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနမ္ပိ စာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘စတ္တာရော…ပေ… ပုညတော’’တိ ဣဒံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တဿာပိ သေခပုထုဇ္ဇနသန္တာနပ္ပဝတ္တဿ အဂ္ဂမဂ္ဂဖလဇာနနေ အသမတ္ထတာယ နိဒဿနမတ္တံ။ ကုသလာဘိညာစိတ္တမ္ပိ ပန တံ ဂေါစရံ ကာတုမသမတ္ထမေဝ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ဟေဋ္ဌာ ‘‘ကြိယာဘိညာ မနောဓာတူ’’တိ ဝုတ္တံ။

၃၃၅-၈။ ကသ္မာတိ ကာရဏပုစ္ဆာ။ ‘‘အရဟတော’’တိအာဒိ ဝိဿဇ္ဇနံ။ ဟိ-သဒ္ဒေါ ‘‘ယသ္မာ’’တိ ဣမဿ အတ္ထေ။ ယသ္မာ ပုထုဇ္ဇနာ ဝါ သေခါ ဝါ အရဟတော မဂ္ဂစိတ္တံ၊ ဖလမာနသဉ္စ ဇာနိတုံ န သက္ကောန္တိ၊ တသ္မာတိ အတ္ထော။ အယဉ္စ နေသံ အသမတ္ထတာ အနဓိဂတတ္တာ အနဓိဂတေ စ ဝိသယေ သဗ္ဗေသမ္ပိ မောဟော အတ္ထေဝါတိ ဒဿေတုံ ‘‘ပုထုဇ္ဇနော န ဇာနာတီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ သောတာပန္နဿ မာနသန္တိ သောတာပန္နဿ ပါဋိပုဂ္ဂလိကံ မဂ္ဂဖလသင်္ခါတလောကုတ္တရမာနသံ။ ဧဝံ ‘‘သကဒါဂါမိဿ မာနသ’’န္တိအာဒီသုပိ။ လောကိယမာနသံ ပန အရဟန္တဿာပိ ဇာနာတိ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ ‘‘အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ဘဂဝတော စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယာ’’တိ။ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ သင်္ခိပိတွာ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဟေဋ္ဌိမော ဟေဋ္ဌိမော’’တိအာဒိ။ ယထေဝ ဟေဋ္ဌိမော ဟေဋ္ဌိမော ပုဂ္ဂလော ဥပရူပရိ စိတ္တံ န ဇာနာတိ၊ ဧဝံ ဥပရိမော ဥပရိမောပိ ဟေဋ္ဌိမဿ ဟေဋ္ဌိမဿ စိတ္တံ န ဇာနာတီတိ စေ? နော န ဇာနာတိ၊ သော ပန အတ္တနာ အဓိဂတဝိသယတ္တာ ဇာနာတိယေဝါတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဥပရူပရီ’’တိအာဒိ။ ယထာ ‘‘ဥပရူပရီ’’တိ ဝုတ္တံ၊ ဧဝံ ‘‘ဟေဋ္ဌိမဿ ဟေဋ္ဌိမဿာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ဧကံ ဟေဋ္ဌိမ-သဒ္ဒံ စ-သဒ္ဒေန သင်္ဂဟေတွာ ‘‘ဟေဋ္ဌိမဿ စ မာနသ’’န္တိ ဝုတ္တံ။

၃၃၉-၄၁။ ဧဝမ္ပိ ဝိသယီပဓာနဝသေန ဝိဘာဂံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ဝိသယပ္ပဓာနဝသေန ဒဿေတုံ ‘‘ယော ဓမ္မော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ကုသလမေဝ အာရမ္မဏန္တိ ကုသလာရမ္မဏံ။ ကာမေတိ ပဒံ ဥဘယတ္ထ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ ‘‘ကာမေ ကုသလာရမ္မဏံ ကာမေ ကုသလာကုသလဿာ’’တိ။ ကိဉ္စာပိ ဟိ အကုသလဿ ဧကန္တကာမာဝစရတ္တာ န ဧတဿ ဝိသေသိတဗ္ဗတာ အတ္ထိ၊ ကုသလံ ပန ဝိသေသိတဗ္ဗမေဝါတိ တံ အပေက္ခာယ ‘‘ကာမေ’’တိ ဥပရိပဒေန သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗမေဝ။ အထ ဝါ အကုသလသဟစရိယတော ကုသလမ္ပိ ကာမာဝစရမေဝ ဂယှတီတိ ‘‘ကာမေ’’တိ ဣဒံ ပုရိမပဒဿေဝ ဝိသေသနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

ကာမာဝစရပါကဿာတိ ပဉ္စဝိညာဏသမ္ပဋိစ္ဆနာနံ ဧကန္တေန ရူပက္ခန္ဓာရမ္မဏတ္တာ တဒဝသေသဿ ဧကာဒသဝိဓဿ ကာမာဝစရဝိပါကဿ။ ကာမကြိယဿာတိ ဝုတ္တနယေနေဝ မနောဓာတုဝဇ္ဇိတဿ ဒသဝိဓကာမာဝစရကိရိယစိတ္တဿ။ ဧတေသံ…ပေ… အာရမ္မဏံ သိယာတိ ဧတ္ထ ကုသလဿ တာဝ အတ္တနာ ကတဿ ဒါနာဒိကာမာဝစရကုသလဿ ပသန္နစိတ္တေန အနုဿရဏကာလေ၊ တထေဝ ပရေဟိ ကတဿ အနုမောဒနကာလေ၊ တဿေဝ ဒုဝိဓဿာပိ အနိစ္စတာဒိဝသေန ပစ္စဝေက္ခဏကာလေ ၊ စေတောပရိယဉာဏာဒီနံ ပရိတ္တကုသလာရမ္မဏိကအဘိညာနံ ပရိကမ္မာဒိကာလေ စ အာရမ္မဏံ ဟောတိ။ အကုသလေသု စ စတုန္နံ ဒိဋ္ဌိဂတသမ္ပယုတ္တာနံ ကာမာဝစရကုသလံ အာရဗ္ဘ အဿာဒနာဘိနန္ဒနပရာမသနကာလေ၊ ဒိဋ္ဌိဝိပ္ပယုတ္တာနံ ကေဝလံ အဿာဒနာဒိကာလေ စ ဒွိန္နံ ပဋိဃသမ္ပယုတ္တာနံ အတ္တနာ၊ ပရေဟိ စ ကတကုသလမာရဗ္ဘ ဝိပ္ပဋိသာရဒုဿနကာလေ၊ ဝိစိကိစ္ဆာစိတ္တဿ အသန္နိဋ္ဌာနကာလေ၊ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတဿ အဝူပသမဝိက္ခေပကာလေ စ အာရမ္မဏံ ဟောတိ။ အဘိညာစိတ္တဒွယေ ကုသလဿ သေခပုထုဇ္ဇနာနံ အတ္တနာ၊ ပရေဟိ ဝါ ကတကုသလဿ အနုဿရဏကာလေ၊ ပရစိတ္တဝိဇာနနကာလေ၊ ‘‘ဣမိနာ ပုညကမ္မေန မနုဿေသု၊ ကာမာဝစရဒေဝေသု စ နိဗ္ဗတ္တတီ’’တိ ဇာနနကာလေ၊ ‘‘အနာဂတေ ဒါနာဒီနိ ပုညာနိ ကရောမိ၊ ကရိဿတီ’’တိ ဇာနနကာလေ စ ကိရိယစိတ္တဿာပိ ခီဏာသဝါနံ အတ္တနာ၊ ပရေဟိ ဝါ ကတကမ္မာနုဿရဏကာလာဒီသု အာရမ္မဏံ ဟောတိ။ ကာမာဝစရဝိပါကေသု နဝန္နံ သုဂတိပဋိသန္ဓီနံ ကမ္မကမ္မနိမိတ္တာရမ္မဏိကပဋိသန္ဓိကာလေ၊ သဗ္ဗေသမ္ပိ တဒါရမ္မဏာနံ ကာမာဝစရကုသလာရမ္မဏိကဇဝနာနန္တရံ တဒါရမ္မဏကာလေ စ အာရမ္မဏံ ဟောတီတိ။ ဒသဝိဓကာမာဝစရကိရိယာသု စ အဋ္ဌန္နံ မဟာကိရိယစိတ္တာနံ ခီဏာသဝါနံ ကာမာဝစရကုသလပစ္စဝေက္ခဏသမ္မသနကာလေ၊ ပရိတ္တာရမ္မဏိကကိရိယာဘိညာနံ ပရိကမ္မာဒိကာလေ၊ ဟသိတုပ္ပာဒဿ ဒါနာဒိံ ပစ္စဝေက္ခိတွာ တုဿနကာလေ၊ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနဿ ပန ကာမာဝစရကုသလာရမ္မဏိကဇဝနာနံ ပုရေစာရိကကာလေ စ အာရမ္မဏံ ဟောတီတိ ဧဝံ ကာမာဝစရကုသလံ ဆန္နံ ရာသီနံ အာရမ္မဏံ ဟောတိ။

၃၄၂။ တတောတိ ယထာဝုတ္တရာသိတော။ တေနာဟ ‘‘ပဉ္စန္နံ ပန ရာသီန’’န္တိ။ ဧတ္ထ စ ကိရိယစိတ္တေသု ဟသိတုပ္ပာဒေါ န သမ္ဘဝတိ ဧကန္တပရိတ္တာရမ္မဏတ္တာ။ တတ္ထ ကာမာဝစရကုသလဿ တာဝ သေခပုထုဇ္ဇနာနံ ဈာနပစ္စဝေက္ခဏသမ္မသနကာလေ၊ ရူပါဝစရကုသလာရမ္မဏိကအဘိညာနံ ပရိကမ္မာဒိကာလေ၊ အကုသလဿ ဝုတ္တနယေန ပရာမသနာဒိကာလေ၊ အဘိညာသု ကုသလာဘိညာယ သေခပုထုဇ္ဇနာနံ အတ္တနာ၊ ပရေဟိ ဝါ အတီတဘဝေ ဥပ္ပာဒိတဈာနာနုဿရဏကာလေ၊ ပရေသံ ရူပါဝစရစိတ္တပရိစ္ဆိန္ဒနကာလေ၊ ‘‘ဣမိနာ ကမ္မေန ဣမသ္မိံ ဗြဟ္မလောကေ နိဗ္ဗတ္တိဿတီ’’တိ ဇာနနကာလေ စ ‘‘အနာဂတေ ဈာနံ ဘာဝေဿတီ’’တိ ဝါ ဇာနနကာလေ၊ ကိရိယာဘိညာယ စ ခီဏာသဝါနံ ယထာဝုတ္တဝသေန ပဝတ္တိကာလေ စ နဝဝိဓဿ ပန ကိရိယစိတ္တဿ ခီဏာသဝါနံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေန ရူပါဝစရကုသလပစ္စဝေက္ခဏကာလေတိ ဧဝံ ရူပါဝစရကုသလံ ပဉ္စန္နံ ရာသီနံ အာရမ္မဏံ ဟောတိ။

၃၄၃-၇။ အာရုပ္ပကုသလဉ္စာပိ အာရမ္မဏပစ္စယော ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေဘူမကကုသလဿာတိ သဗ္ဗဿ ကာမာဝစရကုသလဿ၊ ရူပါဝစရကုသလေသု ကုသလာဘိညာယ၊ အရူပါဝစရကုသလေသု ဒုတိယစတုတ္ထကုသလဿ စာတိ ဣမဿ တေဘူမကကုသလဿ။ ဧသ နယော ‘‘တေဘူမကကြိယဿာ’’တိ ဧတ္ထာပိ။ ‘‘စတုတ္ထဒူန’’န္တိ ဝါ ‘‘စတုတ္ထဒုတိယာန’’န္တိ ဝါ ဝတ္တဗ္ဗေ ဂါထာဗန္ဓဝသေန ဝိဘတ္တိယာ၊ သဝိဘတ္တိဿ ဝါ တိယ-သဒ္ဒဿ လောပံ ကတွာ ‘‘စတုတ္ထဒူ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဣမေသံ…ပေ… ပစ္စယောတိ ကာမာဝစရကုသလဿ၊ တာဝ အဘိညာကုသလဿ စ ရူပါဝစရာရမ္မဏေသု ဝုတ္တနယေန ဒုတိယစတုတ္ထာရုပ္ပဿ ပဌမတတိယဝသေနာတိ ဧဝံ တေဘူမကကုသလဿ တထာ သေခပုထုဇ္ဇနကာလေ အတ္တနော သန္တာနဂတဿ၊ ပရသန္တာနဂတဿ ဝါ အာရုပ္ပကုသလဿ ပဇာနနကာလေ ကာမာဝစရရူပါဝစရကိရိယစိတ္တဿ သေခပုထုဇ္ဇနကာလေယေဝ အတ္တနာ နိဗ္ဗတ္တိတံ ပဌမတတိယာရုပ္ပံ အာရဗ္ဘ ခီဏာသဝကာလေ ဒုတိယစတုတ္ထာရုပ္ပနိဗ္ဗတ္တနေ အရူပကိရိယစိတ္တဿာတိ ဧဝံ တေဘူမကကိရိယဿ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ အကုသလဿ၊ စတုတ္ထဒုတိယာနဉ္စ အရူပါဝစရဝိပါကာနန္တိ ဧဝမေတေသံ အဋ္ဌန္နံ ရာသီနံ အရူပကုသလမာရမ္မဏံ ဟောတိ။

ပရိစ္ဆိဇ္ဇ ဂါဟိကာယ တဏှာယ အာပန္နန္တိ ပရိယာပန္နံ၊ တေဘူမကဓမ္မဇာတံ၊ န ပရိယာပန္နန္တိ အပရိယာပန္နံ၊ တဒေဝ ပုညဉ္စာတိ အပရိယာပန္နပုညံ။ ကာမာဝစရတောပိ ကုသလဿ ကိရိယဿာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ရူပတောတိ ရူပါဝစရတော။ စတုန္နံ…ပေ… သဒါတိ သေခါနံ မဂ္ဂပစ္စဝေက္ခဏကာလေ မဂ္ဂါရမ္မဏိကကုသလာဘိညာယ ပရိကမ္မာဒိကာလေ ဉာဏသမ္ပယုတ္တကုသလဿ၊ ခီဏာသဝါနံ မဂ္ဂပစ္စဝေက္ခဏကာလေ မဂ္ဂါရမ္မဏိကကိရိယာဘိညာယ စ ပရိကမ္မကာလေ ဉာဏသမ္ပယုတ္တကိရိယစိတ္တဿ၊ တေသံ တေသံ ဇဝနာနံ ပုရေစရဝသေန ပဝတ္တိကာလေ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနဿ၊ သေခါနံ အတ္တနော၊ ပရေသံ ဝါ မဂ္ဂဇာနနကာလေ အဘိညာဒွယဿာတိ ဧဝမေတေသံ စတုန္နံ ရာသီနံ အပရိယာပန္နကုသလမာရမ္မဏံ ဟောတိ။

တထေဝါကုသလံ…ပေ… ဤရိတန္တိ သေခါနံ ပဟီနာဝသိဋ္ဌကိလေသပစ္စဝေက္ခဏကာလေ၊ သေခပုထုဇ္ဇနာနံ အတ္တနော၊ ပရေသံ ဝါ သန္တာနပ္ပဝတ္တာကုသလသမ္မသနကာလေ၊ အကုသလာရမ္မဏိကကုသလာဘိညာယ ပရိကမ္မာဒိကာလေ ကာမာဝစရကုသလဿ၊ အတ္တနော၊ ပရေသံ ဝါ ပဝတ္တအကုသလာနုဿရဏာဒီသု ရူပါဝစရကုသလဿ၊ ခီဏာသဝါနံ ပဟီနကိလေသပစ္စဝေက္ခဏအညသန္တာနဂတအကုသလသမ္မသနာဒိကာလေ၊ ပဟီနကိလေသပစ္စဝေက္ခဏေန တုဿနကာလေ၊ သဗ္ဗေသမ္ပိ တံတံဇဝနာနံ ပုရေစရကာလေ စ ကာမာဝစရကိရိယစိတ္တဿ၊ ကုသလာဘိညာယ ဝုတ္တနယေန ရူပါဝစရကိရိယစိတ္တဿ၊ ပရာမာသအဿာဒနာဘိနန္ဒနာဒိဝသေန ပဝတ္တိယံ အကုသလဿ၊ ဥဒ္ဓစ္စရဟိတကမ္မာရမ္မဏဝသေန အကုသလဝိပါကသန္တီရဏဿ၊ ကာမာဝစရဇဝနာနံ အနုဿရဏကာလေ သဗ္ဗမ္ပိ ဧကာဒသတဒါရမ္မဏဝိပါကဿာတိ ဧဝံ ကာမာဝစရဝိပါကာနန္တိ ဧဝမေတေသံ ဆန္နံ ရာသီနံ အကုသလမာရမ္မဏံ ဟောတိ။

၃၄၈-၅၆။ ဝိပါကာရမ္မဏံ…ပေ… ပစ္စယောတိ သေခပုထုဇ္ဇနာနံ ဝိပါကသမ္မသနာဒိကာလေ ကာမာဝစရကုသလဿ၊ ဝိပါကက္ခန္ဓာနုဿရဏာဒီသု ရူပါဝစရကုသလဿ၊ ဝုတ္တနယေနေဝ ခီဏာသဝါနံ ဝိပါကသမ္မသနာဒိကာလေ၊ ပုထုဇ္ဇနကာလေ အနိဋ္ဌဝိပါကာဘာဝံ အာရဗ္ဘ တုဿနကာလေ၊ ယထာဝုတ္တဇဝနာနံ ပုရေစရကာလေ ကာမာဝစရကိရိယစိတ္တဿ၊ ကုသလေသု ဝုတ္တနယေနေဝ ရူပါဝစရကိရိယစိတ္တဿ၊ ဝိပါကံ အာရဗ္ဘ တဒါရမ္မဏပ္ပဝတ္တိယံ ဝိပါကာရမ္မဏိကကမ္မုနာ ပဋိသန္ဓိံ ဂဏှန္တဿ ကမ္မနိမိတ္တဝသေန ပဝတ္တိယဉ္စ ကာမာဝစရဝိပါကဿ၊ အဿာဒနာဘိနန္ဒနပရာမာသာဒိဝသေန ပဝတ္တိယံ အကုသလဿာတိ ဧဝမေတေသံ ဆန္နံ ရာသီနံ ကာမာဝစရဝိပါကမာရမ္မဏပစ္စယော ဟောတီတိ။ ရူပါဝစရဝိပါကာရမ္မဏေပိ ဣမိနာဝ နယေန ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ။ ကေဝလဉှိ တံ ကာမာဝစရဝိပါကာနံ ကိရိယစိတ္တေသု စ ဟသိတုပ္ပာဒဿာရမ္မဏံ န ဟောတီတိ အယမေတ္ထ ဝိသေသော။ လောကုတ္တရဝိပါကဿ ကာမာဝစရကုသလကိရိယာနမာရမ္မဏက္ကမော အပ္ပမာဏာရမ္မဏနိဒ္ဒေသေ ဝုတ္တနယေန ဝေဒိတဗ္ဗော။

ကာမာဝစရကိရိယစိတ္တဿ ကာမာဝစရကုသလာဒီနံ ဆန္နံ ရာသီနမာရမ္မဏက္ကမော ကုသလာရမ္မဏေ ဝုတ္တသဒိသောဝ။ ကေဝလဉှိ ဧတ္ထ ယဒေတံ ခီဏာသဝသန္တာနဿေဝ နိယတံ နဝဝိဓံ ကိရိယစိတ္တံ၊ တံ ပရသန္တာနပ္ပဝတ္တကုသလာကုသလဿ၊ သသန္တာနေဝ သေခပုထုဇ္ဇနကာလေ အနာဂတာရမ္မဏိကအဘိညာယ ပရိကမ္မာဒိဝသပ္ပဝတ္တကုသလဿ အာရမ္မဏံ ဟောတိ။ ဝိပါကေသု စ ပဋိသန္ဓိဘဝင်္ဂစုတိသင်္ခါတာနံ ဝိပါကာနံ ကမ္မာရမ္မဏဝသေန အာရမ္မဏံ န ဟောတီတိ အယမေဝ ဝိသေသော။

ရူပါဝစရကိရိယစိတ္တဿ ပဉ္စန္နံ ရာသီနံ အာရမ္မဏက္ကမော ကုသလာရမ္မဏေ ဝုတ္တသဒိသောဝ။ ဝိသေသောပိ ကာမာဝစရကိရိယာရမ္မဏေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အာရုပ္ပကိရိယစိတ္တဿာပိ တေသံ ပဉ္စန္နံ ရာသီနံ ဂေါစရဘာဝေါ ဝုတ္တသဒိသောဝ။ အာရုပ္ပကိရိယဿ ပန ပဌမတတိယံ ဒုတိယစတုတ္ထဿေဝ ဂေါစရော ဟောတိ။

၃၅၇-၈။ ဧဝံ ရူပနိဗ္ဗာနဝဇ္ဇိတမာရမ္မဏံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ရူပါရမ္မဏံ၊ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏဉ္စ ဒဿေတုံ ‘‘ရူပံ စတုသမုဋ္ဌာန’’န္တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ ရူပန္တိ အဋ္ဌဝီသတိဝိဓော ဘူတောပါဒါယဘေဒဘိန္နော ရူပက္ခန္ဓော။ ကိဉ္စာပိ န သဗ္ဗမေဝ ရူပံ ပစ္စေကံ စတုသမုဋ္ဌာနံ၊ သမုဒိတော ပန ရူပက္ခန္ဓော စတူဟိ ဧဝ သမုဋ္ဌာနေဟိ သမုဋ္ဌာတီတိ ကတွာ ဝုတ္တံ ‘‘စတုသမုဋ္ဌာန’’န္တိ။ ကာမပါကကိရိယဿာတိ ကာမာဝစရဝိပါကဿ၊ ကာမာဝစရကိရိယစိတ္တဿ စ၊ တတ္ထ စ ကာမာဝစရကုသလဿ တာဝ ဝဏ္ဏဒါနာဒိပုညကိရိယကာလေ၊ ဝဏ္ဏာဒီနံ အနိစ္စာဒိဝသေန သမ္မသနကာလေ၊ အဘိညာယ ပရိကမ္မာဒိကာလေ၊ အကုသလဿ အဿာဒနာဘိနန္ဒနပရာမာသာဒိကာလေ၊ အဘိညာဒွယဿ ဣဒ္ဓိဝိဓဘူတဿ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏာဒိရူပနိမ္မာနကာလေ၊ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဘူတဿ ‘‘ပုရိမဘဝေ ဧဝံဝဏ္ဏော အဟောသိ’’န္တိအာဒိနာ အနုဿရဏကာလေ၊ ဒိဗ္ဗစက္ခုဘူတဿ စဝမာနဥပပဇ္ဇမာနသတ္တာနံ ဝဏ္ဏဒဿနကာလေ၊ ဒိဗ္ဗသောတဘူတဿ သဒ္ဒသဝနကာလေ၊ အနာဂတံသဉာဏဘူတဿ ‘‘အနာဂတေ ဧဝံဝဏ္ဏော ဘဝိဿာမီ’’တိအာဒိနာ ဇာနနကာလေ၊ ကာမာဝစရဝိပါကေသု ဒွိပဉ္စဝိညာဏသမ္ပဋိစ္ဆနဒွယဿ ယထာယောဂံ ရူပါဒိဝိဇာနနကာလေ၊ သုခသန္တီရဏဿ သန္တီရဏတဒါရမ္မဏကာလေ၊ ဥပေက္ခာသန္တီရဏဒွယဿ သန္တီရဏတဒါရမ္မဏကမ္မနိမိတ္တဂတိနိမိတ္တာရမ္မဏကာလေ ၊ သဟေတုကဝိပါကဿ ကမ္မနိမိတ္တဂတိနိမိတ္တာရမ္မဏကာလေ၊ တဒါရမ္မဏကာလေ စ၊ ကာမာဝစရကိရိယာသု ပန ကုသလေ ဝုတ္တနယာနုသာရေန အဋ္ဌမဟာကိရိယစိတ္တဿ၊ ‘‘ဧဝရူပံ ဝဏ္ဏာဒိမဒါသိ’’န္တိ တုဿနကာလေ ဟသိတုပ္ပာဒဿ၊ ပဉ္စဒွါရမနောဒွါရေသု ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနာဝဇ္ဇနကာလေ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနဿ၊ ပဉ္စဒွါရေ အာဝဇ္ဇနကာလေ ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇနဿ စ အာရမ္မဏံ ဟောတီတိ ဧဝံ စတုသမုဋ္ဌာနိကံ ရူပံ ဆန္နံ ရာသီနမာရမ္မဏံ ဟောတိ။

၃၅၉-၆၀။ နိဗ္ဗာနံ ပန ဂေါတြဘုဝေါဒါနကာလေ၊ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏိကအဘိညာယ ပရိကမ္မာဒိကာလေ စ ကာမာဝစရတိဟေတုကကုသလဿ၊ အတီတဘဝေ သစ္ဆိကတနိရောဓာနုဿရဏကအာလာဒီသု ရူပါဝစရကုသလဿ၊ ဝုတ္တနယေနေဝ ကာမရူပါဝစရကိရိယစိတ္တဿ၊ မဂ္ဂဋ္ဌာနံ တဒနန္တရဖလဝဠဉ္ဇနဖလကာလေသု အပရိယာပန္နကုသလဝိပါကဿ စာတိ ဧဝံ ဆန္နံ ရာသီနံ အာရမ္မဏံ ဟောတီတိ ဒဿေတုံ ‘‘နိဗ္ဗာနာရမ္မဏ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဥဘယဿာတိ ကာမာဝစရရူပါဝစရဝသေန ဒုဝိဓဿ။

၃၆၁-၂။ နာနပ္ပကာရကန္တိ ဒွါဒသမပရိစ္ဆေဒေ ဝက္ခမာနနယေန နာနာဝိဓပ္ပကာရံ။ နဝန္နံ…ပေ… ပစ္စယောတိ ကာမာဝစရကုသလဿ၊ အကုသလဿ၊ ဟသိတုပ္ပာဒမနောဓာတုဝဇ္ဇိတကာမာဝစရကိရိယစိတ္တာနဉ္စေဝ ဒွိန္နံ အဘိညာစိတ္တာနဉ္စ သဗ္ဗာပိ ပညတ္တိ၊ ရူပါဝစရကုသလဝိပါကကိရိယာနံ ကသိဏနိမိတ္တာဒိကာ၊ ပဌမာရုပ္ပကုသလဝိပါကကိရိယာနံ အာကာသပညတ္တိ၊ တတိယာရုပ္ပကုသလာဒီနံ တိဏ္ဏံ အဘာဝပညတ္တီတိ ဧဝံ ပညတ္တိ နဝန္နံ ရာသီနံ အာရမ္မဏပစ္စယော ဟောတီတိ။

၃၆၃-၅။ ဧဝံ ယော ဓမ္မော ယဿ ဓမ္မဿ အာရမ္မဏံ ဟောတိ၊ တံ ဧကေကုဒ္ဓါရဝသေန ဒဿေတွာ ဣဒါနိ သဗ္ဗေ စတုဘူမကစိတ္တုပ္ပာဒေ ဆဟိ အာရမ္မဏေဟိ ယောဇေတွာ ဒဿေတုံ ‘‘ရူပါရမ္မဏိကာ ဒွေ’’တိအာဒိ ဂါထာတ္တယံ ဝုတ္တံ။ တံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တတ္ထမေဝ။

၃၆၆-၉။ ‘‘ပဌမာရုပ္ပကုသလ’’န္တိအာဒိ ပန ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယမ္ပိ အရူပါဝစရာရမ္မဏေသု အရူပါဝစရဓမ္မာနံ သေခါသေခဝသေန နာနပ္ပကာရတော ပဝတ္တိအာကာရံ ပကာသေတုံ ဝုတ္တံ။ ကုသလဿာတိ သေခပုထုဇ္ဇနာနံ ဒုတိယာရုပ္ပကုသလဿ။ ဝိပါကဿ ပန ခီဏာသဝါနံ ပဝတ္တမာနဿာပိ အာရမ္မဏံ ဟောတိ တဿ ပုရိမဘဝေ ကမ္မနိမိတ္တာရမ္မဏတ္တာ။ အရူပဘဝေ အတိသန္တဘာဝေန ပဝတ္တမာနံ ဘဝင်္ဂစိတ္တံ န ဘာဝနာယ ပရိသုဒ္ဓံ ဥပဋ္ဌာတီတိ အာဟ ‘‘ပဌမာရုပ္ပပါကော’’တိအာဒိ။ ပဌမံ တု ကိရိယစိတ္တံ ပုညဿ ဒုတိယာရုပ္ပစေတသော အာရမ္မဏံ န ဟောတိ၊ ဝိပါကဿ ဒုတိယာရုပ္ပစေတသော အာရမ္မဏံ န ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထ ခီဏာသဝကာလေ ကဿစိ ကုသလဿ အဘာဝတော ‘‘န ပုညဿာ’’တိ ဝုတ္တံ။ အာကာသာနဉ္စာယတနကိရိယာသမင်္ဂိဿ ဝိညာဏဉ္စာယတနဝိပါကစိတ္တံ န ပဝတ္တတီတိ ‘‘န ပါကဿာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ခီဏာသဝဿ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရတ္ထံ၊ နိရောဓသမာပဇ္ဇနတ္ထဉ္စ သမာပတ္တိယော သမာပဇ္ဇန္တဿ ပဌမာရုပ္ပကိရိယစိတ္တံ ဒုတိယဿ အာရမ္မဏံ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ပဌမံ တု ကြိယာစိတ္တ’’န္တိအာဒိ။

၃၇၀-၃။ ‘‘ဒွိဓာ’’တိ စ ဝတွာ တမေဝ ဒုဝိဓတံ၊ တိဝိဓတဉ္စ ဒဿေတုံ ‘‘ကုသလံ ကုသလဿာ’’တိ၊ ‘‘ကြိယဿာပိ ကြိယာ ဟောတီ’’တိ စ အာဒိ ဝုတ္တံ။ တံ ဝုတ္တနယမေဝ။ ဧဝမေဝ…ပေ… သိယာတိ ပဌမာရုပ္ပစိတ္တေ ဝုတ္တနယေန သေခပုထုဇ္ဇနာနံ ဒွိဓာ၊ ခီဏာသဝါနဉ္စ တိဓာ အာရမ္မဏံ ဘဝတီတိ အတ္ထော။

၃၇၄-၅။ ယံ ယံ ဂေါစရံ အာရဗ္ဘာတိ ရူပါရူပနိဗ္ဗာနပညတ္တီသု ယံ ယံ ဂေါစရံ အာရဗ္ဘ။ ယေ ယေတိ အရူပဓမ္မာ။ ယောနရောတိ ယော ဂဟဋ္ဌော၊ ပဗ္ဗဇိတော ဝါ မာဏဝေါ။ ကိရာတိ အနုမတိယံ။ တဿ ‘‘ဥတ္တရတေဝါ’’တိ ဣမိနာ သမ္ဗန္ဓော။ ပါရန္တိ အဝသာနံ။ တံ ဣမဿ ပရမနိပုဏဂမ္ဘီရနယသမင်္ဂိတာယ ယာထာဝတော ဩတရန္တေဟိ အကသိရေန တရိတုံ အသက္ကုဏေယျတ္တာ ဒုပ္ပာပုဏေယျန္တိ ကတွာ အာဟ ‘‘ဒုတ္တရ’’န္တိ။ ဥတ္တရန္တိ ဥတ္တမံ။ အဘိဓမ္မာဝတာရဿ ဟိ ဥတ္တမတာယ တဒေကဒေသဘူတပါရမ္ပိ ဥတ္တမမေဝ ဟောတိ။ သောတိ သော သမုတ္တိဏ္ဏာဘိဓမ္မာဝတာရပါရော နရော။ ဥတ္တရတေဝ၊ န ပန န သက္ကောတိ တံ ဥတ္တရိတုန္တိ အတ္ထော။

ဣတိ အဘိဓမ္မတ္ထဝိကာသိနိယာ နာမ

အဘိဓမ္မာဝတာရသံဝဏ္ဏနာယ

အာရမ္မဏဝိဘာဂနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။