📜

၁၃။ တေရသမော ပရိစ္ဆေဒေါ

ကာရကပဋိဝေဓဝဏ္ဏနာ

နိဒ္ဒိဋ္ဌာတိ ဥဒ္ဒေသနိဒ္ဒေသာဒိဝသေန ဒဿိတာ။ ကုသလာဒယောတိ ကုသလာကုသလာ။ ဧတေသံ ပန န နိဒ္ဒိဋ္ဌောတိ သမ္ဗန္ဓော ။ ပုဗ္ဗေ ‘‘ကာရကော’’တိ ဝစနံ ဝိယ ‘‘ဝေဒကော’’တိ အဝုတ္တေပိ ‘‘အတ္တာ ကာရကော ဝေဒကော’’တိ အတ္တနော လဒ္ဓိတာယ ‘‘တဿ ဟိ ကာရကဿ ဝေဒကဿာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကုသလာကုသလာနမဘာဝေါပိ သိယာ၊ ဣတရထာ အဟေတုကဒေါသာပတ္တိတောတိ အဓိပ္ပာယော။ တေသံ ကုသလာကုသလာနံ အာယတ္တာ ဝုတ္တိ ဧတေသန္တိ တဒါယတ္တဝုတ္တိနော။ တေသန္တိ ကုသလာကုသလာဒီနံ။ တသ္မာတိ ကာရကာဘာဝေ ကုသလာကုသလာနံ၊ တဗ္ဗိပါကာနဉ္စ အဘာဝတော။ နိရတ္ထိကာတိ ဒေသေတွာပိ ဗောဓေတဗ္ဗာဘာဝတော နိရတ္ထိကာ။ ‘‘နာယံ နိရတ္ထိကာ’’တိ ဝတွာပိ ‘‘သာတ္ထိကာ’’တိ ဝစနံ ပန ပရဿ ဒဠှဂ္ဂါဟတ္ထံ။ လောကေပိ ဟိ ဧဝံ ဝေါဟာရံ ဝေါဟရန္တိ၊ ဧဝမေဝ ဘဝတိ၊ နာညထာတိအာဒိ။ တတ္ထာတိ ကာရကာဘာဝေပိ အတ္တာ အတ္ထီတိ ဂဟဏေ။ အနုရောဓောတိ အနုကူလပက္ခပါတောတိ အတ္ထော။ ဣဓာတိ ကာရကာဘာဝေပိ ကုသလာဒယော အတ္ထီတိ ဂဟဏေ။ ဝိရောဓောတိ ပဋိဃော။

ဧဝံ ကာရကာဘာဝေပိ ကုသလာဒီနံ သဗ္ဘာဝံ ယုတ္တိတော သာဓေတွာ ဣဒါနိ လောကသိဒ္ဓေန နိဒဿနေန သာဓေတုံ ‘‘အထာပီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အထာပီတိ ကာရကာဘာဝေပိ။ ပထဝိ-ဂ္ဂဟဏေန ပထဝေါဇံ ဒဿေတိ။ တထာ အာပ-ဂ္ဂဟဏေန အာပေါဇံ။ တေဇောတိ သီတုဏှဝသေန ဒုဝိဓာ တေဇောဓာတု။ ဥတူတိ ဟေမန္တာဒိဥတု။ အာဒိ-ဂ္ဂဟဏေန ဗီဇာဒိကေ သင်္ဂဏှာတိ။ ဇနကပစ္စယော ဟေတု၊ အနုပါလနကပစ္စယော ပစ္စယော နာမာတိ အာဟ ‘‘ဟေတုပစ္စယသာမဂ္ဂိယာ’’တိ။ ‘‘ဖလနိဗ္ဗတ္တကော ဟေတု၊ ပစ္စယော အနုပါလနကော’’တိ ဟိ ဝုတ္တံ။

ဧဝံ ကာရကာဘာဝေပိ ကုသလာကုသလပ္ပဝတ္တိံ သာဓေတွာ ဣဒါနိ ပရပရိကပ္ပိတံ အတ္တာနမေဝ တာဝ ပဋိက္ခိပိတုံ ‘‘အထာပိ စေတ္ထာ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ ကာမံ ပညာပရိဗာဟိရဒိဋ္ဌိယာ ဧဝ အတ္တာ ပရိကပ္ပီယတိ၊ ပရော ပန ‘‘ပညာယ ပရိကပ္ပေမီ’’တိ မညတီတိ တဿ လဒ္ဓိဝသေန ‘‘ပညာယ ပရိကပ္ပိတော’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ ဥပပရိက္ခိဿာမ တာဝါတိ တိဋ္ဌတု တာဝ စေသာ ကာရကာဘာဝေပိ ကုသလာဒီနံ ဘာဝါဘာဝဝိစာရဏာ ပဌမံ တမေဝ အတ္တာနံ ဥပပရိက္ခိဿာမာတိ အတ္ထော။ ဒေါသမေတ္ထ ဝတ္တုကာမော ပုစ္ဆတီတိ အဓိပ္ပာယေန ပဋိညံ အဒတွာဝ ပုစ္ဆန္တော အာဟ ‘‘ကိဉ္စေတ္ထာ’’တိ။ သစေတနော ဝါ ဥဒါဟု အစေတနော ဝါတိ ဧတ္ထ ကော ဒေါသောတိ အတ္ထော။ ဣတရော ဥဘယထာပိ ဒေါသောယေဝ။ ယဉှိ အစေတနံ အတ္တာနံ၊ န တံ ကာရကံ၊ ဝေဒကဉ္စ၊ ယထာ တံ ပါကာရတရုအာဒယော။ ‘‘အစေတနောဝါယံ အတ္တာ’’တိ အနုမာနေန ကာရကဝေဒကတ္တာဘာဝသိဒ္ဓိတောတိ ဒဿေတုံ ‘‘ယဒိ အစေတနော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အနညောတိ အဝိနိဗ္ဘောဂဝသေန အနညော။ ဣတရထာ ‘‘သစေတနော’’တိ ဝစနမေဝ န ဥပပဇ္ဇေယျ။ သဟဘာဝီ နာမ အညော န ဟောတီတိ။ အတ္တနောပိ နာသော သိယာတိ အဝိနိဗ္ဘောဂဝုတ္တိရူပေသု ဧကဿ နာသေ ဣတရဿာပိ ဝိနာသော ဝိယ။ စေတနာယပိ နာသော န ဘဝတိ အဝိနိဗ္ဘောဂရူပေသု ဧကဿ အဝိနာသေ ဣတရဿာပိ အဝိနာသော ဝိယာတိ အဓိပ္ပာယော။

‘‘စေတနာယ အနညတ္တာ’’တိ ကာရဏံ ဝတွာ တမေဝ သမတ္ထေတုံ ‘‘စေတနတ္တာန’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ‘‘အတ္တနော အနာသေ သတိ စေတနာယပိ ဝိနာသော န ဘဝတီ’’တိ သုတွာပိ ပရဿ နိရုတ္တရဘာဝေါ၊ စေတနာယ နာသေ ဝိသေသကာရဏာဘာဝတောတိ အဓိပ္ပာယေနာဟ ‘‘အထ စေတနာယယေဝါ’’တိအာဒိ။ အတ္တာဝ နဿတု၊ တိဋ္ဌတု စေတနာ။ ကော ဟိ ဝိသေသကာရဏာဘာဝေ အတ္တနိ အနုရောဓော၊ စေတနာယ ဝိရောဓောတိ အဓိပ္ပာယော။ ပဋိညာ ဟီနာတိ ပုဗ္ဗေ ဒိန္နပဋိညာ ပရိဟီနာ။ အထ န ဘဝတိ၊ ‘‘ပဋိညာ ဟီနာ’’တိ ယဒိ အတ္တနော ဝိနာသေ စေတနာယ အဝိနာသော န ဘဝတိ။ စေတနတ္တာနံ အနညဘာဝေန စေတနာယ နာသေ အတ္တနောပိ ဝိနာသပ္ပသင်္ဂတော အတ္တာ န နဿတီတိ တဝ ပဋိညာ ဟီနာ။ ဝုတ္တပ္ပကာရတော ဝိပရီတံ ဝါတိ ယထာဝုတ္တပ္ပကာရတော ဝိပရီတံ။ စေတနာယ ဝိနာသေပိ အတ္တာ န နဿတိ၊ အတ္တနော ပန အဝိနာသေပိ စေတနာ နဿတီတိ ဧဝံ ဝါ တဝ အဓိပ္ပာယော သိယာတိ အတ္ထော။ အတ္တာ နဿတု၊ စေတနာ တိဋ္ဌတု အညဘာဝေ ဥဘိန္နံ သမာနယောဂက္ခမတာယ ဘဝိတဗ္ဗတောတိ အဓိပ္ပာယော။ ပဋိညာဟီနော ဘဝသီတိ စေတနာယေဝ နဿတိ၊ အတ္တာ န နဿတိ ပဋိညာယ ဟီနော ဘဝသိ။

ဣဓာတိ အညတ္ထ ပက္ခေ။ လက္ခဏကတန္တိ အညမညဝိသဒိသေဟိ ဘိန္နလက္ခဏေဟိ ကတံ။ ဒေသန္တရကတန္တိ ဘိန္နဒေသကတံ။ ဇာတော ဝေဒီယတိ ဉာယတီတိ ဇာတဝေဒေါ၊ အဂ္ဂိဿေတံ အဓိဝစနံ။ ဍယှမာနေတိ ဥဒ္ဓနေ ပက္ခိပိတွာ ပစ္စမာနေ။ ဧကော ပဝတ္တိပဒေသော ဣမေသန္တိ ဧကဒေသာ၊ တေသံ ဘာဝေါတိ ဧကဒေသတ္တံ။

အဝိနိဗ္ဘောဂတောတိ လက္ခဏတော ဘေဒေပိ ဌာနဝသေန အဝိနိဗ္ဘုဇ္ဇနတော အဝိသံသဋ္ဌတ္တာ ‘‘ဧကဒေသတ္တေ’’တိဣမဿေဝ ဝေဝစနဝသေန ‘‘အဝိနိဗ္ဘောဂဘာဝေပီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ အယုတ္တန္တိ တံ ‘‘ဥဘိန္နံ ဧကဒေသတာ နတ္ထီ’’တိ ဣမိနာ သဟ န ယုဇ္ဇတိ။ ပဋိညာ ဟီနာတိ ယဒိ ပုဗ္ဗပဋိညာ ပမာဏံ၊ အယံ ပဋိညာ ဟီနာ။ ယဒိ ဝါ ပန အယံ ပမာဏံ၊ ဣတရာ ဟီနာတိ အတ္ထော။ အထ ဝါ စေတနာယ အတ္တနော ပဒေသဝသေန နာနတ္တေ အတ္တနော အစေတနတ္တဘာဝပ္ပတ္တိတော ‘‘သစေတနော အတ္တာ’’တိ ဟေဋ္ဌာ တယာ ဒိန္နပဋိညာ ပရိဟီနာတိ ဧဝမေတ္ထ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။

အစေတနော အတ္တာတိ အတ္တာ အစေတနောတိ ကတွာ။ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တဒေါသတောတိ ‘‘ယဒိ အစေတနော သိယာ’’တိအာဒိနာ အာဒိတော ဝုတ္တဒေါသတော။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ဧဝံ ဥပပရိက္ခိယမာနေ ဝိမဒ္ဒနသဟော ဟောတိ၊ တသ္မာ။

၇၇၉။ ယဒိဧဝန္တိ ယဒိ ပရမတ္ထတော ကုသလာကုသလာနံ ကာရကော၊ တဗ္ဗိပါကာနဉ္စ ဝေဒကော နတ္ထိ၊ ဧဝံ သန္တေ အထ ကသ္မာ ဘဂဝတာ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

သန္ဓာဝတီတိ သံသရတိ။ အတ္တနာ ကတကုသလာကုသလကမ္မပစ္စယတ္တာ ဝိပါကဘူတံ သုခဒုက္ခမ္ပိ အတ္တနာ ကတမေဝ နာမ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘သုခဒုက္ခံ သယံကတ’’န္တိ။

၇၈၀။ သံသာရမာပန္နောတိ –

‘‘ခန္ဓာနဉ္စ ပဋိပါဋိ၊ ဓာတုအာယတနာန စ၊

အဗ္ဗောစ္ဆိန္နံ ဝတ္တမာနာ၊ ‘သံသာရော’တိ ပဝုစ္စတီ’’တိ။ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ နိဒါနကထာ၊ ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၆၁၉) –

ဧဝံ ဝုတ္တခန္ဓပဋိပါဋိအာဒိဝသပ္ပဝတ္တံ သံသာရံ ပုနပ္ပုနံ ပဝတ္တိဝသေန ပဋိပန္နော။ ဒုက္ခမဿ မဟဗ္ဘယန္တိ အဿ သံသာရာပန္နဿ သတ္တဿ ဇာတိအာဒိဒုက္ခံ မဟဗ္ဘယံ မဟာဘယသံဝတ္တနကန္တိ အတ္ထော။ ဩပပါတိကောတိ ဥပ္ပဇ္ဇမာနော။

၇၈၁။ ဘာရာ ဟဝေ ပဉ္စက္ခန္ဓာတိ ရူပါဒယော ပဉ္စက္ခန္ဓာ ဘာရဘူတာ၊ သီသေ နိက္ခိတ္တဘာရသဒိသာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဘာရဟာရော စ ပုဂ္ဂလော တဿ ပဉ္စက္ခန္ဓဘာရဿ ဟာရကော။ ဘာရာဒါနန္တိ ပဋိသန္ဓိဝသေန ပဉ္စက္ခန္ဓဘာရဂ္ဂဟဏံ။ ဘာရနိက္ခေပနန္တိ ပုန အဂ္ဂဟေတဗ္ဗတာပါဒနေန အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာနဝသေန ဘာရဿ နိက္ခိပနံ။

၇၈၂။ ယန္တိ ကုသလာကုသလကမ္မံ။ သကန္တိ အာယတ္တံ။

၇၈၃။ ဧကဿ ပုဂ္ဂလဿာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧကေန ကပ္ပေနာတိ ဧကသ္မိံ ကပ္ပေ။

၇၈၄။ အဿဒ္ဓါတိအာဒိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တတ္ထံ။

‘‘တဉ္စ ခေါ သမ္မုတိဝသေန၊ န ပရမတ္ထတော’’တိ ဝတွာ တဒေဝ ပတိဋ္ဌာပေတုံ ‘‘နနု ဘဂဝတာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ကိံ နု သတ္တော’’တိ ဂါထာ ဝဇိရာယ ထေရိယာ ဝုတ္တာပိ ဘဂဝတော အဓိပ္ပာယဝသေနေဝ ဝုတ္တတ္တာ ဘဂဝတာ ဝုတ္တာ နာမ ဟောတီတိ ကတွာ ဝုတ္တံ ‘‘ဘဂဝတာ ဣဒမ္ပိ ဝုတ္တ’’န္တိ။

၇၈၅။ ကိံ နု သတ္တောတိ ပစ္စေသီတိ ရူပဝေဒနာဒီသု ကိံ နာမ သတ္တော ပုဂ္ဂလောတိ ဂဏှာသိ။

၇၈၆။ အင်္ဂသမ္ဘာရာတိ စက္ကာဒိအဝယဝသမ္ဘာရေသု၊ စက္ကာဒိအဝယဝါနံ သမောဓာနေဝါတိ အတ္ထော။ သဒ္ဒေါတိ ဝေါဟာရော။

တသ္မာတိ ယသ္မာ ဧဝံ ပရမတ္ထတော သတ္တဿ အဘာဝေါ ဘဂဝတာ ဝုတ္တော၊ တသ္မာ။ န ဝစနမတ္တမေဝ အာလမ္ဗိတဗ္ဗံ အဓိပ္ပာယံ ပဟာယာတိ အတ္ထော။ ဒဠှမူဠှောဝ ဟုတွာ ဂဏှာတီတိ ဒဠှမူဠှဂ္ဂါဟီ၊ ကာရဏေ ဒဿိတေပိ အပရိစ္စဇနဝသေန ဂဟဏံ ဒဠှဂ္ဂဟဏံ။ ကာရဏဿေဝ ဒဋ္ဌုမသမတ္ထတာဝသေန ဂဟဏံ မူဠှဂ္ဂဟဏံ။ တာဒိသေန န ဘဝိတဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘န စ…ပေ… ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ။ သုတ္တပဒါနန္တိ နေယျတ္ထနီတတ္ထဝသေန ဥဘယထာ ဌိတာနံ သုတ္တန္တာနံ။

ဒွေ သစ္စာနိ ဝုတ္တာနိ တထာ တထာ ဝိနေတဗ္ဗာနံ ပုဂ္ဂလာနံ ဝသေနာတိ အဓိပ္ပာယော။ ယေသဉှိ သမ္မုတိဒေသနာယ ဝိသေသာဓိဂမော ဟောတိ၊ တေသံ သမ္မုတိသစ္စဝသေန ဒေသေတိ။ ယေသဉ္စ ပရမတ္ထဒေသနာယ၊ တေသံ ပရမတ္ထဝသေန ဒေသေတိ။ ဒေသဘာသာကုသလော ဝိယ အာစရိယော တံတံဒေသဝါသိမာဏဝါနံ တာယ တာယ ဘာသာယ။ သမ္မုတိသစ္စံ ပရမတ္ထသစ္စဉ္စာတိ ဧတ္ထ ‘‘ပုဂ္ဂလော သတ္တော ဣတ္ထီ ပုရိသော ခတ္တိယော ဗြာဟ္မဏော ဒေဝေါ’’တိဧဝမာဒိ ပရမတ္ထတော အဝိဇ္ဇမာနမ္ပိ လောကေ ကတသင်္ကေတဝသေန တထတ္တာ သမ္မုတိသစ္စံ ။ ခန္ဓဓာတုအာယတနာနိ သတိပဋ္ဌာနာတိဧဝမာဒိ ပရမတ္ထဝသေနေဝ တထတ္ထာ ပရမတ္ထသစ္စံ။ တေနာဟု အဋ္ဌကထာစရိယာ –

‘‘သင်္ကေတဝစနံ သစ္စံ၊ လောကသမ္မုတိကာရဏံ၊

ပရမတ္ထဝစနံ သစ္စံ၊ ဓမ္မာနံ ဘူတကာရဏံ။ (ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၁။၄၃၉-၄၄၃)၊

‘‘တသ္မာ ဝေါဟာရကုသလဿ၊ လောကနာထဿ သတ္ထုနော၊

သမ္မုတိံ ဝေါဟရန္တဿ၊ မုသာဝါဒေါ န ဇာယတီ’’တိ။

၇၈၇-၈။ ယော သော ဣမံ ဂန္ထံ အစ္စန္တံ သတတမ္ပိ စိန္တေတိ၊ တဿ တတော သိဒ္ဓါ ပရမာ ပညာ ဝေပုလ္လဘာဝံ ဂစ္ဆတိ။ အဓိံ စိတ္တသန္တာပံ နီဟရတိ အပနေတီတိ အဓိနီဟရံ။ ဝိမတိယာ ဝိစိကိစ္ဆာယ၊ မောဟဿ ဝါ ဝိနာသံ ကရောတိ ဥပနိဿယဘာဝတောတိ ဝိမတိဝိနာသကရံ။ အတ္ထဗျဉ္ဇနသမ္ပဒါယ မနဝဍ္ဎနတော ပိယကရံ။ ဝိကသတီတိ ဒိဗ္ဗတိ။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ သာသနေ၊ အဘိဓမ္မေ ဝါ။

ဣတိ အဘိဓမ္မတ္ထဝိကာသိနိယာ နာမ

အဘိဓမ္မာဝတာရသံဝဏ္ဏနာယ

ကာရကပဋိဝေဓဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။