📜

၁။ ဓမ္မသင်္ဂဏီမာတိကာ

တိကပဒတ္ထဝဏ္ဏနာ

တတ္ထ အဘိဓမ္မဿ မာတိကာတိ ဧတ္ထ ကေနဋ္ဌေန အဘိဓမ္မော? ဓမ္မာတိရေကဓမ္မဝိသေသဋ္ဌေန။ အတိရေကဝိသေသတ္ထဒီပကော ဟိ ဧတ္ထ အဘိ-သဒ္ဒေါ ‘‘ဗာဠှာ မေ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ အဘိက္ကမန္တိ၊ နော ပဋိက္ကမန္တိ (သံ။ နိ။ ၄။၈၇၊ ၅။၁၉၅၊ ၁၀၂၂၊ မ။ နိ။ ၃။၃၈၄၊ ၃၈၉)၊ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာ’’တိအာဒီသု (သံ။ နိ။ ၁။၁၊ ခု။ ပါ။ ၅။၁၊ သု။ နိ။ မင်္ဂလသုတ္တ၊ ဝိ။ ဝ။ ၈၅၇) ဝိယ၊ တသ္မာ ယထာ သမုဿိတေသု ဗဟူသု ဆတ္တေသု စေဝ ဓဇေသု စ ယံ အတိရေကပ္ပမာဏံ၊ ဝိသေသဝဏ္ဏသဏ္ဌာနဉ္စ ဆတ္တံ၊ တံ အတိစ္ဆတ္တံ၊ ယော အတိရေကပ္ပမာဏော၊ ဝိသေသဝဏ္ဏသဏ္ဌာနော စ ဓဇော၊ သော အတိဒ္ဓဇောတိ စ ဝုစ္စတိ၊ ဧဝမေဝ အယမ္ပိ ဓမ္မော ဓမ္မာတိရေကဓမ္မဝိသေသဋ္ဌေန ‘‘အဘိဓမ္မော’’တိ ဝုစ္စတိ။ ဘဂဝတာ ဟိ သုတ္တန္တံ ပတွာ ခန္ဓာယတနဓာတုသစ္စဣန္ဒြိယပစ္စယာကာရာဒယော ဓမ္မာ ဧကဒေသေန ဝိဘတ္တာ၊ န နိပ္ပဒေသေန၊ အဘိဓမ္မံ ပတွာ ပန အနေကေဟိ နယဝိသေသေဟိ နိပ္ပဒေသတောဝ ဝိဘတ္တာ။ ဧဝံ ဓမ္မာတိရေကဓမ္မဝိသေသဋ္ဌေန ‘‘အဘိဓမ္မော’’တိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

ကေနဋ္ဌေန မာတိကာ? မာတုသမဋ္ဌေန။ မာတာ ဝိယာတိ ဟိ မာတိကာ ယထာ ပဒုမိကံ မုခန္တိ။ ယထာ ဟိ မာတာ နာနာဝိဓေ ပုတ္တေ ပသဝတိ၊ တေ ပါလေတိ၊ ပေါသေတိ စ၊ ဧဝမယမ္ပိ နာနာဝိဓေ ဓမ္မေ၊ အတ္ထေ စ ပသဝတိ၊ တေ စ အဝိနဿမာနေ ပါလေတိ၊ ပေါသေတိ စ၊ တသ္မာ ‘‘မာတိကာ’’တိ ဝုစ္စတိ။ မာတိကံ ဟိ နိဿာယ ဓမ္မသင်္ဂဏီအာဒိသတ္တပ္ပကရဏဝသေန ဝိတ္ထာရိယမာနာ အနန္တာပရိမာဏာ ဓမ္မာ၊ အတ္ထာ စ တာယ ပသုတာ၊ ပါလိတာ၊ ပေါသိတာ ဝိယ စ ဟောန္တိ။ တထာ ဟိ ဓမ္မသင်္ဂဏိပ္ပကရဏေ စတဿော ဝိဘတ္တိယော စိတ္တဝိဘတ္တိ ရူပဝိဘတ္တိ နိက္ခေပရာသိ အတ္ထုဒ္ဓါရောတိ ။ တတ္ထ နာနာနယေဟိ ဧကူနနဝုတိစိတ္တဝိဘာဝိနီ စိတ္တဝိဘတ္တိ ဝိတ္ထာရိယမာနာ အနန္တာပရိမာဏဘာဏဝါရာ ဟောတိ၊ တဒနန္တရံ ဧကဝိဓာဒိနာ ရူပဝိဘာဝိနီ ရူပဝိဘတ္တိ ဝိတ္ထာရိယမာနာ အနန္တာပရိမာဏဘာဏဝါရာ ဟောတိ၊ တဒနန္တရံ မူလခန္ဓဒွါရာဒီနိ နိက္ခိပိတွာ ဒေသိတော နိက္ခေပရာသိ ဝိတ္ထာရိယမာနော အနန္တာပရိမာဏဘာဏဝါရော ဟောတိ၊ တဒနန္တရံ တေပိဋကဿ ဗုဒ္ဓဝစနဿ အဋ္ဌကထာဘူတော အတ္ထုဒ္ဓါရော ဝိတ္ထာရိယမာနော အနန္တာပရိမာဏဘာဏဝါရော ဟောတိ။ ဧဝမိဒံ ဓမ္မသင်္ဂဏိပ္ပကရဏံ ဝါစနာမဂ္ဂတော အတိရေကတေရသမတ္တဘာဏဝါရမ္ပိ သမာနံ ဝိတ္ထာရိယမာနံ အနန္တာပရိမာဏဘာဏဝါရံ ဟောတိ။

တထာ ဝိဘင်္ဂပ္ပကရဏေ ခန္ဓဝိဘင်္ဂေါ အာယတနဓာတုသစ္စဣန္ဒြိယပစ္စယာကာရသတိပဋ္ဌာနသမ္မပ္ပဓာနဣဒ္ဓိပါဒဗောဇ္ဈင်္ဂမဂ္ဂင်္ဂဈာနအပ္ပမညာသိက္ခာပဒပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏခုဒ္ဒကဝတ္ထုဓမ္မဟဒယဝိဘင်္ဂါတိ အဋ္ဌာရသ ဝိဘင်္ဂါ ဝိဘတ္တာ၊ တေ သုတ္တန္တဘာဇနီယအဘိဓမ္မဘာဇနီယာဒိနာနာနယေဟိ ဝိတ္ထာရိယမာနာ ပစ္စေကံ အနန္တာပရိမာဏဘာဏဝါရာ ဟောန္တိ။ ဧဝမိဒံ ဝိဘင်္ဂပ္ပကရဏံ ဝါစနာမဂ္ဂတော ပဉ္စတိံသမတ္တဘာဏဝါရမ္ပိ သမာနံ ဝိတ္ထာရိယမာနံ အနန္တာပရိမာဏဘာဏဝါရံ ဟောတိ။

တထာ ဓာတုကထာပကရဏံ ‘‘သင်္ဂဟော အသင်္ဂဟော’’တိအာဒိနာ စုဒ္ဒသဝိဓေန ဝိဘတ္တံ ဝါစနာမဂ္ဂတော အတိရေကဆဘာဏဝါရမတ္တမ္ပိ သမာနံ ဝိတ္ထာရိယမာနံ အနန္တာပရိမာဏဘာဏဝါရံ ဟောတိ။

တထာ ပုဂ္ဂလပညတ္တိပ္ပကရဏံ ခန္ဓပညတ္တိ အာယတနဓာတုသစ္စဣန္ဒြိယပုဂ္ဂလပညတ္တီတိ ဆဗ္ဗိဓေန ဝိဘတ္တံ ဝါစနာမဂ္ဂတော အတိရေကပဉ္စဘာဏဝါရမတ္တမ္ပိ ဝိတ္ထာရိယမာနံ အနန္တာပရိမာဏဘာဏဝါရံ ဟောတိ။

တထာ ကထာဝတ္ထုပ္ပကရဏံ သကဝါဒေ ပဉ္စ သုတ္တသတာနိ၊ ပရဝါဒေ ပဉ္စ သုတ္တသတာနီတိ သုတ္တသဟဿံ သမောဓာနေတွာ ဝိဘတ္တံ ဝါစနာမဂ္ဂတော သင်္ဂီတိအာရောပိတနယေန ဒီဃနိကာယပ္ပမာဏမ္ပိ ဝိတ္ထာရိယမာနံ အနန္တာပရိမာဏဘာဏဝါရံ ဟောတိ။

တထာ ယမကပ္ပကရဏံ မူလယမကံ ခန္ဓာယတနဓာတုသစ္စသင်္ခါရအနုသယစိတ္တဓမ္မဣန္ဒြိယယမကန္တိ ဒသဝိဓေန ဝိဘတ္တံ ဝါစနာမဂ္ဂတော ဝီသဘာဏဝါရသတမ္ပိ ဝိတ္ထာရိယမာနံ အနန္တာပရိမာဏဘာဏဝါရံ ဟောတိ။

ပဋ္ဌာနပ္ပကရဏံ ဟေတုပစ္စယအာရမ္မဏပစ္စယာဒိစတုဝီသတိပစ္စယေ ဂဟေတွာ တိကပဋ္ဌာနာဒိစတုဝီသတိဝိဓေန ဝိဘတ္တံ ပစ္စေကံ ကတိပယဘာဏဝါရမ္ပိ ဝိတ္ထာရိယမာနံ အနန္တာပရိမာဏဘာဏဝါရံ ဟောတိ။ ဧဝံ အနန္တာပရိမာဏာနံ ဓမ္မာနံ၊ အတ္ထာနဉ္စ ပသဝနတော၊ ပါလနတော၊ ပေါသနတော စ ‘‘မာတာ ဝိယာတိ မာတိကာ’’တိ ဝုစ္စတိ။ ပါလနပေါသနဉ္စေတ္ထ သမ္မုဋ္ဌာနံ၊ ဝိရဒ္ဓါနဉ္စ ပါဠိအတ္ထာနံ မာတိကာနုသာရေန သလ္လက္ခေတွာ သမာနယနတော၊ ရက္ခဏတော စ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သာ ပနာယံ ပရိစ္ဆေဒတော ဓမ္မသင်္ဂဏီမာတိကာ ဝိဘင်္ဂမာတိကာ ဓာတုကထာမာတိကာ ပုဂ္ဂလပညတ္တိမာတိကာ ကထာဝတ္ထုမာတိကာ ယမကမာတိကာ ပဋ္ဌာနမာတိကာတိ သတ္တန္နံ ပကရဏာနံ အာဒိမှိ ဌပိတာ သတ္တဝိဓာ ဟောတိ။

တတ္ထ ဓမ္မသင်္ဂဏီမာတိကာ အာဒိ၊ သာပိ တိကမာတိကာ ဒုကမာတိကာတိ ဒုဝိဓာ။ တတ္ထ ဒွါဝီသတိ တိကာ တိကမာတိကာ နာမ။ ဒွေစတ္တာလီသသတဒုကာ ဒုကမာတိကာ နာမ၊ သာ ပုန အာဟစ္စဘာသိတာ သာဝကဘာသိတာတိ ဒုဝိဓာ။ တတ္ထ ဒွါဝီသတိ တိကာ စေဝ၊ ‘‘ဟေတူ ဓမ္မာ န ဟေတူ ဓမ္မာ…ပေ… သရဏာ ဓမ္မာ အရဏာ ဓမ္မာ’’တိ ဣမေ စ သတံ ဒုကာတိ အယံ အာဟစ္စဘာသိတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဒေသိတာ သတ္တန္နံ ပကရဏာနံ မာတိကာ နာမ၊ တဒနန္တရာ ‘‘ဝိဇ္ဇာဘာဂိနော ဓမ္မာ အဝိဇ္ဇာဘာဂိနော ဓမ္မာ…ပေ… ခယေဉာဏံ အနုပ္ပာဒေဉာဏ’’န္တိ ဣမေ ဒွါစတ္တာလီသ သုတ္တန္တိကဒုကာ ဓမ္မသေနာပတိသာရိပုတ္တတ္ထေရေန ဌပိတတ္တာ သာဝကဘာသိတာ နာမ။ ဣမေ ဌပေန္တော ပန ထေရော န သာမုက္ကံသိကေန အတ္တနော ဉာဏေန ဌပေသိ၊ ဧကုတ္တရိယံ ပန ဧကကနိပါတဒုကနိပါတသင်္ဂီတိသုတ္တဒသုတ္တရသုတ္တေဟိ သမောဓာနေတွာ အာဘိဓမ္မိကတ္ထေရာနံ သုတ္တန္တံ ပတွာ အကိလမနတ္ထံ ဌပေသိ။

သာ ပုန သပ္ပဒေသနိပ္ပဒေသဝသေန ဒွေ ကောဋ္ဌာသာ ဟောန္တိ။ ဧတ္ထ ဟိ နဝ တိကာ၊ ဧကသတ္တတိ စ ဒုကာ သပ္ပဒေသာနံ သာဝသေသာနံ နာမရူပါနံ ပရိဂ္ဂဟိတတ္တာ သပ္ပဒေသာ နာမ၊ အဝသေသာ တေရသ တိကာ၊ ဧကသတ္တတိ စ ဒုကာ နိပ္ပဒေသာနံ နိရဝသေသာနံ နာမရူပါနံ ဂဟိတတ္တာ နိပ္ပဒေသာ နာမ။ တေသံ ဝိဘာဂေါ တတ္ထ တတ္ထေဝ အာဝိ ဘဝိဿတိ။ တထာ နာမလာဘဝသေန ဒွိဓာ။ သဗ္ဗေဝ ဟိ ဧတေ တိကဒုကာ အာဒိပဒဝသေန၊ သဗ္ဗပဒဝသေန စာတိ ဒွိဓာ နာမံ လဘန္တိ။ တတ္ထ ‘‘ကုသလာ ဓမ္မာ၊ အကုသလာ ဓမ္မာ၊ အဗျာကတာ ဓမ္မာ’’တိ အယံ တာဝ အာဒိပဒဝသေန လဒ္ဓနာမော ကုသလတ္တိကော နာမ။ ‘‘သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ ဓမ္မာ…ပေ… ဓမ္မာ’’တိ အယံ သဗ္ဗပဒဝသေန လဒ္ဓနာမော ဝေဒနာတ္တိကော နာမ။ ဧဝံ သဗ္ဗေသမ္ပိ တိကဒုကာနံ နာမံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

သာ ပနေသာ ပဉ္စဒသဟိ ပရိစ္ဆေဒေဟိ ဝဝတ္ထိတာ။ တိကာနံ ဟိ ဧကော ပရိစ္ဆေဒေါ၊ ဒုကာနံ စုဒ္ဒသ ။ ‘‘ဟေတူ ဓမ္မာ နဟေတူ ဓမ္မာ’’တိအာဒယော ဟိ ဆ ဒုကာ ဂန္ထတော စ အတ္ထတော စ အညမညသမ္ဗန္ဓေန ကဏ္ဏိကာ ဝိယ၊ ဃဋာ ဝိယ စ ဟုတွာ ဌိတတ္တာ ‘‘ဟေတုဂေါစ္ဆကော’’တိ ဝုစ္စတိ။ တတော အပရေ ‘‘သပ္ပစ္စယာ ဓမ္မာ’’တိအာဒယော သတ္တ ဒုကာ အညမညံ အသမ္ဗန္ဓာ ကေဝလံ ဒုကသာမညေန ဥစ္စိနိတွာ ဂေါစ္ဆကန္တရေ ဌပိတတ္တာ၊ အညေဟိ စ အန္တရဒုကေဟိ စူဠကတ္တာ ‘‘စူဠန္တရဒုကာ’’တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တတော ပရံ အာသဝဒုကာဒီနံ ဆန္နံ ဒုကာနံ ဝသေန အာသဝဂေါစ္ဆကော နာမ။ တတော သံယောဇနဒုကာဒီနံ ဆန္နံ ဝသေန သံယောဇနဂေါစ္ဆကော နာမ။ တထာ ဂန္ထဩဃယောဂနီဝရဏဒုကာဒီနံ ဆန္နံ ဆန္နံ ဝသေန ဂန္ထဩဃယောဂနီဝရဏဂေါစ္ဆကာ နာမ။ ပရာမာသဒုကာဒီနံ ပဉ္စန္နံ ဝသေန ပရာမာသဂေါစ္ဆကော နာမ။ တတော ပရံ သာရမ္မဏဒုကာဒယော စတုဒ္ဒသ ဒုကာ မဟန္တရဒုကာ နာမ။ တတော ပရံ ဥပါဒါနဒုကာဒယော ဆ ဒုကာ ဥပါဒါနဂေါစ္ဆကော နာမ။ တတော ကိလေသဒုကာဒယော အဋ္ဌဒုကာ ကိလေသဂေါစ္ဆကော နာမ။ တတော ပရံ ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗဒုကာဒယော အဋ္ဌာရသ ဒုကာ အဘိဓမ္မမာတိကာယ ပရိယောသာနေ ဌပိတတ္တာ ပိဋ္ဌိဒုကာ နာမ။ ဝိဇ္ဇာဘာဂိယဒုကာဒယော ပန ဒွါစတ္တာလီသ ဒုကာ သုတ္တန္တိကဒုကာ နာမ။ ဧဝမေတိဿာ ပဉ္စဒသဟိ ပရိစ္ဆေဒေဟိ ဝဝတ္ထိတာယ တာဝ အယံ အတ္ထဝဏ္ဏနာ ဘဝိဿတိ။

ကုသလတ္တိကဝဏ္ဏနာ

ယသ္မာ ပနေတ္ထ တိကမာတိကာ အာဒိ၊ တတ္ထာပိ ကုသလတ္တိကော အာဒိ၊ တသ္မာ ကုသလတ္တိကဿ တာဝ –

အတ္ထတော ဘူမိဘေဒါ စ၊ ပစ္စေကံ သမ္ပယောဂတော၊

ဥဒ္ဒေသတော စ ဓမ္မာနံ၊ လက္ခဏာဒိဝိဘာဂတော။

သင်္ဂဟာ သုညတော စေဝ၊ ဝိသယာဒိပ္ပဘေဒတော၊

ယထာနုရူပံ သဗ္ဗတ္ထ၊ ဝေဒိတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

တတ္ထ အတ္ထတော တာဝ ကုသလာ ဓမ္မာတိ ဧတ္ထ ကုသလသဒ္ဒေါ အာရောဂျာနဝဇ္ဇဆေကသုခဝိပါကေသု ဒိဿတိ။ အယံ ဟိ ‘‘ကစ္စိ နု ဘောတော ကုသလံ၊ ကစ္စိ ဘောတော အနာမယ’’န္တိအာဒီသု (ဇာ။ ၁။၁၅။၂၄၆၊ ၂။၂၀။၁၂၉) အာရောဂျေ ဒိဿတိ။ ‘‘ကတမော ပန၊ ဘန္တေ၊ ကာယသမာစာရော ကုသလော ? ယော ခေါ၊ မဟာရာဇ၊ ကာယသမာစာရော အနဝဇ္ဇော’’တိအာဒီသု (မ။ နိ။ ၂။၃၆၁) အနဝဇ္ဇေ။ ‘‘ကုသလော တွံ ရထဿ အင်္ဂပစ္စင်္ဂါန’’န္တိအာဒီသု (မ။ နိ။ ၂။၈၇) ဆေကေ။ ‘‘ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ’’တိအာဒီသု (ဓ။ သ။ ၄၃၁) သုခဝိပါကေ။ သွာယမိဓ အာရောဂျေပိ အနဝဇ္ဇေပိ သုခဝိပါကေပိ ဝတ္တတိ။ ယထေဝ ဟိ ရူပကာယေ နိဗျာဓိတာယ အာရောဂျဋ္ဌေန ကုသလံ ဝုတ္တံ၊ ဧဝံ အရူပဓမ္မေပိ ကိလေသဗျာဓိနော အဘာဝေန အာရောဂျဋ္ဌေန ကုသလံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ကိလေသဝဇ္ဇဿ ပန အဘာဝါ အနဝဇ္ဇဋ္ဌေန ကုသလံ။

ဓမ္မ-သဒ္ဒေါ ပနာယံ ပရိယတ္တိဟေတုဂုဏနိဿတ္တနိဇ္ဇီဝတာဒီသု ဒိဿတိ။ အယံ ဟိ ‘‘ဓမ္မံ ပရိယာပုဏာတိ သုတ္တံ ဂေယျ’’န္တိအာဒီသု (အ။ နိ။ ၄။၁၀၂) ပရိယတ္တိယံ ဒိဿတိ။ ‘‘ဟေတုမှိ ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ’’တိအာဒီသု (ဝိဘ။ ၇၂၀) ဟေတုမှိ။ ‘‘န ဟိ ဓမ္မော အဓမ္မော စ၊ ဥဘော သမဝိပါကိနော’’တိအာဒီသု (ထေရဂါ။ ၃၀၄) ဂုဏေ။ ‘‘ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ ဝိဟရတီ’’တိအာဒီသု (ဒီ။ နိ။ ၂။၃၇၃) နိဿတ္တနိဇ္ဇီဝတာယံ၊ သွာယမိဓာပိ နိဿတ္တနိဇ္ဇီဝတာယမေဝ ဝဋ္ဋတိ။

ဝစနတ္ထော ပနေတ္ထ – ကုစ္ဆိတေ ပါပဓမ္မေ သလယန္တိ စလယန္တိ ကမ္ပေန္တိ ဝိဒ္ဓံသေန္တီတိ ကုသလာ။ ကုစ္ဆိတေန ဝါ အာကာရေန သယန္တီတိ ကုသာ၊ တေ ကုသေ လုနန္တိ ဆိန္ဒန္တီတိ ကုသလာ။ ကုစ္ဆိတာနံ ဝါ သာနတော တနုကရဏတော ဉာဏံ ကုသံ နာမ၊ တေန ကုသေန လာတဗ္ဗာ ပရိဝတ္တေတဗ္ဗာတိ ကုသလာ။ အထ ဝါ ကောသလ္လံ ဝုစ္စတိ ပညာ၊ တတော ကောသလ္လတော သမ္ဘူတတ္တာ ကုသလာ။ ဣဒံ ပန အနန္တရေ ဝုတ္တဉ္စာတိ နိဗ္ဗစနဒွယံ ကိဉ္စာပိ နိပ္ပရိယာယတော ဉာဏသမ္ပယုတ္တာနမေဝ ယုဇ္ဇတိ၊ ရုဠှီဝသေန ပန တံသဒိသတာယ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာနမ္ပီတိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ယထာ ဝါ ကုသာ ဥဘယဘာဂဂတံ ဟတ္ထပ္ပဒေသံ လုနန္တိ၊ ဧဝမိမေပိ ဥပ္ပန္နာနုပ္ပန္နဘာဝေန ဥဘယဘာဂဂတံ သံကိလေသပက္ခံ လုနန္တိ၊ တသ္မာ ကုသာ ဝိယ လုနန္တီတိ ကုသလာ။ အတ္တနော ပန သဘာဝံ ဓာရေန္တီတိ ဓမ္မာ၊ ဓာရီယန္တိ ဝါ ပစ္စယေဟိ၊ ဓာရီယန္တိ ဝါ ယထာသဘာဝတော အာဓာရီယန္တီတိပိ ဓမ္မာ။ န ကုသလာ အကုသလာ၊ မိတ္တပဋိပက္ခာ အမိတ္တာ ဝိယ ကုသလပဋိပက္ခာတိ အတ္ထော။ န ဗျာကတာတိ အဗျာကတာ၊ ကုသလာကုသလဘာဝေန အကထိတာတိ အတ္ထော။ တေသု အနဝဇ္ဇသုခဝိပါကလက္ခဏာ ကုသလာ၊ သာဝဇ္ဇဒုက္ခဝိပါကလက္ခဏာ အကုသလာ၊ အဝိပါကလက္ခဏာ အဗျာကတာ။

ကိံ ပနေတာနိ ကုသလာတိ ဝါ ဓမ္မာတိ ဝါတိအာဒီနိ ဧကတ္ထာနိ၊ ဥဒါဟု နာနတ္ထာနီတိ? ကိဉ္စေတ္ထ ယဒိ တာဝ ဧကတ္ထာနိ၊ ‘‘ကုသလာ ဓမ္မာ’’တိ ဣဒံ ‘‘ကုသလာ ကုသလာ’’တိ ဝုတ္တသဒိသံ ဟောတိ။ အထ နာနတ္ထာနိ၊ တိကဒုကာနံ ဆက္ကစတုက္ကဘာဝေါ အာပဇ္ဇတိ၊ ပဒါနဉ္စ အသမ္ဗန္ဓော ‘‘ကုသလာ ရူပံ စက္ခုမာ’’တိအာဒီနံ ဝိယ။ အထာပိ ယဒိ ဧတာနိ ဧကတ္ထာနိ၊ ကုသလာကုသလာဗျာကတပဒါနံ တိဏ္ဏမ္ပိ ဓမ္မာနံ ဓမ္မသဘာဝေန ဧကတ္တာ ကုသလာဒီနမ္ပိ ဧကတ္တံ အာပဇ္ဇတိ။ အထ ‘‘ကုသလပဒတော အကုသလာဒိပဒဿ အညတ္တံ သိယာ’’တိ ဝဒထ၊ န ဧတာနိ ဧကတ္ထာနိ။ တဒါ ဓမ္မော နာမ ဘာဝေါ။ ဘာဝတော စ အညော အဘာဝေါတိ။ ဧဝံ အညောညာပေက္ခာယ အဘာဝတ္တမာပန္နေဟိ ဓမ္မေဟိ အနညေ ကုသလာဒယောပိ အဘာဝါ ဧဝ သိယုန္တိ? သဗ္ဗမေတံ အကာရဏံ၊ ကသ္မာ? ယထာနုမတိဝေါဟာရသိဒ္ဓိတော၊ န ဟိ ‘‘ကုသလာ ဓမ္မာ’’တိအာဒီနိ ပဒါနိ ယထာ ကုသလာ ကုသလာတိ၊ ဧဝံ အတ္ထဝိသေသာဘာဝေန ပဏ္ဍိတေဟိ အနုမတာနိ၊ နာပိ ကုသလာ ရူပံ စက္ခုမာ-သဒ္ဒါ ဝိယ အညမညံ အနောလောကိတတ္ထဘာဝေန၊ အထ ခေါ အနဝဇ္ဇဣဋ္ဌဝိပါကတ္တာဒိသင်္ခါတဿ အတ္ထဝိသေသဿ၊ သဘာဝသာဓာရဏာဒိအတ္ထသာမညဿ စ ဇောတကတ္တေန ယထာက္ကမံ အနုမတာနိ။ ကုသလ-သဒ္ဒေါ ဟိ ဓမ္မ-သဒ္ဒဿ ပုရတော ဝုစ္စမာနော ကုသလာကုသလာဒိသဗ္ဗသာဓာရဏသာမညတ္ထဒီပကံ ဓမ္မ-သဒ္ဒံ အကုသလာဒိတော နိဝတ္တေတွာ အတ္တနော အတ္တနော အတ္ထဝိသေသဝိသိဋ္ဌတ္ထဒီပကံ ကရောတိ။ ဧဝံ ပစ္စေကံ ဘိန္နဝိသယာနမ္ပိ နေသံ ဝိသေသနဝိသေသိတဗ္ဗဘာဝေန ပဝတ္တိယံ ဧကတ္ထတာယ ပဏ္ဍိတာနုမတတာယ ယထာဝုတ္တဒေါသာရောပနေ ကာရဏံ ဝုတ္တံ၊ သဗ္ဗမေတံ အကာရဏံ။ ဧဝံ တတော ပရေသုပိ သဗ္ဗတ္ထ ယထာနုရူပတော ဉာတဗ္ဗံ။ အယံ တာဝ ပဒတ္ထတော ဝိနိစ္ဆယော။

ကုသလပဒတ္ထော

ဘူမိဘေဒါတိ တေသု ကုသလာကုသလာဗျာကတေသု ဓမ္မေသု ကုသလာ တာဝ ဓမ္မာ ဘူမိဘေဒတော စတုဗ္ဗိဓာ ဟောန္တိ – ကာမာဝစရာ ရူပါဝစရာ အရူပါဝစရာ လောကုတ္တရာတိ။ အယံ ဘူမိဘေဒတော ဝိနိစ္ဆယော။

သမ္ပယောဂတောတိ ဧဝံ ဘူမိဘေဒတော စတုဗ္ဗိဓာနမ္ပိ နေသံ ပစ္စေကံ သမ္ပယောဂတော ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗော။ တတ္ထ ကာမာဝစရာ တာဝ သမ္ပယောဂတော အဋ္ဌဝိဓာ ဟောန္တိ။ သေယျထိဒံ? သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ အသင်္ခါရံ၊ တထာ သသင်္ခါရံ။ ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ အသင်္ခါရံ၊ တထာ သသင်္ခါရံ။ သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ အသင်္ခါရံ၊ တထာ သသင်္ခါရံ။ ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ အသင်္ခါရံ၊ တထာ သသင်္ခါရန္တိ။ တတ္ထ ဣဋ္ဌာရမ္မဏတာ၊ သဒ္ဓါဗာဟုလ္လတာ၊ ဝိသုဒ္ဓဒိဋ္ဌိတာ၊ အာနိသံသဒဿာဝိတာ စ ဧကာဒသ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂကာရဏာနိ စာတိ ဣမေဟိ တာဝ ကာရဏေဟိ သောမနဿသဟဂတဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဉာဏသမ္ပတ္တိံ ပန ပတ္ထေတွာ ကတကမ္မတော၊ ဗြဟ္မာဒိဥပပတ္တိတော၊ ပညာဒသကဝသေန ဣန္ဒြိယပရိပါကတော၊ ဝိက္ခမ္ဘနေန ကိလေသဒူရိဘာဝတော စ သတ္တဝိဓဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂကာရဏတော စ ဉာဏသမ္ပယုတ္တတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အတ္တနော ဝါ ပရေသံ ဝါ ဝသေန ပဝတ္တော ပုဗ္ဗပယောဂေါ သင်္ခါရော နာမ။

တေန ဥပ္ပန္နံ သသင်္ခါရံ၊ တဒဘာဝါ အသင်္ခါရဉ္စ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧတေသု ဟိ ယထာဝုတ္တသောမနဿဉာဏဟေတုံ အာဂမ္မ ပဟဋ္ဌော ‘‘အတ္ထိ ဒိန္န’’န္တိ အာဒိနယပ္ပဝတ္တံ သမ္မာဒိဋ္ဌိံ ပုရက္ခတွာ အသံသီဒန္တော၊ ပရေဟိ စ အနုဿာဟိတော ဒါနာဒီနိ ပုညာနိ ကရောတိ၊ တဒါဿ သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ ပဌမံ ကုသလံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ယဒါ ပန ဝုတ္တနယေန ဟဋ္ဌတုဋ္ဌော သမ္မာဒိဋ္ဌိံ ပုရက္ခတွာ အမုတ္တစာဂိတာဒိဝသေန သံသီဒမာနော၊ အတ္တနော ပဋိသင်္ခါရေန ဝါ ပရေဟိ ဝါ ဥဿာဟိတော ကရောတိ၊ တဒါဿ တဒေဝ သသင်္ခါရံ ဒုတိယံ ကုသလံ ဟောတိ။ ယဒါ ပန ဉာတိဇနာဒိပဋိပတ္တိဒဿနေန ဇာတပရိစယာ ဗာလဒါရကာဒယော ဘိက္ခုအာဒိဒဿနေန သောမနဿဇာတာ သဟသာ ဒါနဝန္ဒနာဒီနိ ကရောန္တိ၊ တဒါ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ တတိယံ ကုသလံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ယဒါ ပန ဉာတိအာဒီဟိ ဥဿာဟိတာ ဧဝံ ပဋိပဇ္ဇန္တိ၊ တဒါ တဒေဝ စတုတ္ထံ သသင်္ခါရစိတ္တံ ဟောတိ။ ယဒါ ပန သောမနဿဟေတုနော အဘာဝေန ဝိသုံ စတူသုပိ ဝိကပ္ပေသု သောမနဿရဟိတာ ဟောန္တိ၊ တဒါ သေသာနိ စတ္တာရိ ဥပေက္ခာသဟဂတာနိ ကုသလာနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ဧဝံ ပစ္စေကံ သမ္ပယောဂတော ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗော။

ဥဒ္ဒေသတော စ ဓမ္မာနန္တိ ဧဝံ သမ္ပယောဂတော အဋ္ဌဝိဓေသု ကုသလေသု ပစ္စေကံ ဓမ္မာနံ ဥဒ္ဒေသတောပိ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗော။ တတ္ထ ပဌမကုသလေ တာဝ ပါဠိယာ သရူပေန အာဂတာ တိံသ ဓမ္မာ၊ ယေဝါပနကာ နဝါတိ ဧကူနစတ္တာလီသ ဓမ္မာ ဟောန္တိ။ သေယျထိဒံ – ဖဿော ဝေဒနာ သညာ စေတနာ စိတ္တံ ဝိတက္ကော ဝိစာရော ပီတိ ဝီရိယံ စိတ္တေကဂ္ဂတာ ဇီဝိတံ သဒ္ဓါ သတိ ဟိရီ ဩတ္တပ္ပံ အလောဘော အဒေါသော အမောဟော ကာယပဿဒ္ဓိ စိတ္တပဿဒ္ဓိ ကာယလဟုတာ စိတ္တလဟုတာ ကာယမုဒုတာ စိတ္တမုဒုတာ ကာယကမ္မညတာ စိတ္တကမ္မညတာ ကာယပါဂုညတာ စိတ္တပါဂုညတာ ကာယုဇုကတာ စိတ္တုဇုကတာတိ ဣမေ သရူပေန အာဂတာ တိံသဓမ္မာ။ ဆန္ဒော အဓိမောက္ခော မနသိကာရော တတြမဇ္ဈတ္တတာ ကရုဏာ မုဒိတာ ကာယဒုစ္စရိတဝိရတိ ဝစီဒုစ္စရိတဝိရတိ မိစ္ဆာဇီဝဝိရတီတိ ဣမေ ယေဝါပနကာ နဝါတိ။

ပဒဘာဇနီယေ ပန –

‘‘ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရံ ကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ…ပေ… တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ၊ ဝေဒနာ…ပေ… သညာ စေတနာ စိတ္တံ ဝိတက္ကော ဝိစာရော ပီတိ သုခံ စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ သဒ္ဓိန္ဒြိယံ ဝီရိယိန္ဒြိယံ သတိန္ဒြိယံ သမာဓိန္ဒြိယံ ပညိန္ဒြိယံ မနိန္ဒြိယံ သောမနဿိန္ဒြိယံ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမ္မာသင်္ကပ္ပော သမ္မာဝါယာမော သမ္မာသတိ သမ္မာသမာဓိ သဒ္ဓါဗလံ ဝီရိယဗလံ သတိဗလံ သမာဓိဗလံ ပညာဗလံ ဟိရိဗလံ ဩတ္တပ္ပဗလံ အလောဘော အဒေါသော အမောဟော အနဘိဇ္ဈာ အဗျာပါဒေါ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟိရီ ဩတ္တပ္ပံ ကာယပဿဒ္ဓိ စိတ္တပဿဒ္ဓိ ကာယလဟုတာ စိတ္တလဟုတာ ကာယမုဒုတာ စိတ္တမုဒုတာ ကာယကမ္မညတာ စိတ္တကမ္မညတာ ကာယပါဂုညတာ စိတ္တပါဂုညတာ ကာယုဇုကတာ စိတ္တုဇုကတာ သတိ သမ္ပဇညံ သမထော ဝိပဿနာ ပဂ္ဂါဟော အဝိက္ခေပေါ ဟောတီ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁) –

ဧဝံ သရူပတော ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ ဆပညာသ ဓမ္မာ ‘‘ယေ ဝါ ပန တသ္မိံ သမယေ အညေပိ အတ္ထိ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ အရူပိနော ဓမ္မာ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁) ဧဝံ ယေဝါပနကဝသေန သာမညတော ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ၊ အဋ္ဌကထာယံ စဿာ တေသု တေသု သုတ္တပ္ပဒေသေသု အာဂတေ ဂဟေတွာ သရူပတော နိဒ္ဒိဋ္ဌာ ဆန္ဒာဒယော နဝါတိ ပဉ္စသဋ္ဌိ ဓမ္မာ အာဂတာ။ ယသ္မာ ပန တေသု သရူပေန အာဂတာ ဈာနင်္ဂဣန္ဒြိယမဂ္ဂင်္ဂဗလမူလာဒီနံ ဝသေန ဧကဿေဝ ဗဟုကိစ္စတာဒဿနတ္ထံ ပုနပ္ပုနံ ဂဟေတွာ ပရိယာယေန ဆပညာသဝိဓေန ဒေသိတာပိ အဂဟိတဂ္ဂဟဏေန ယထာဝုတ္တာ သမတိံသေဝ ဓမ္မာ ဟောန္တိ၊ တေ ပန သဝိဘတ္တိကာ အဝိဘတ္တိကာတိ ဒုဝိဓာ။ တတ္ထ ဖဿာဒယော အဋ္ဌာရသ ဧကကတ္တာ အဝိဘတ္တိကာ။ ဝေဒနာဒယော ဒွါဒသ ဓမ္မာ အဋ္ဌတိံသပ္ပဘေဒေန ယထာယောဂံ ဝိဘတ္တတ္တာ သဝိဘတ္တိကာ၊ ယေဝါပနကာ ပန အဝိဘတ္တိကာ ဧဝ။ တသ္မာ တေ သဗ္ဗေပိ နိပ္ပရိယာယေန ဧကူနစတ္တာလီသ ဓမ္မာဝ ဟောန္တိ။ ဟောန္တိ စေတ္ထ –

ဖဿာဒိပဉ္စကံ ပဉ္စဈာနင်္ဂါနိန္ဒြိယဋ္ဌကံ၊

မဂ္ဂင်္ဂပဉ္စကံ သတ္တဗလံ မူလတ္တိကမ္ပိ စ။

ကမ္မပထတ္တိကဉ္စေဝ ၊ လောကပါလဒုကံ တထာ၊

ပဿဒ္ဓိအာဒီ ဆ ဒုကာ၊ တီဏိ ပိဋ္ဌိဒုကာနိတိ။

သတ္တရသဟိ ရာသီဟိ၊ ဆပညာသေဝ ပါဠိယံ၊

ဝုတ္တာ သဘာဝတော တိံသ၊ ဓမ္မာ အဂဟိတဂ္ဂဟေ။

ဖဿော ဇီဝိတသညာ စ၊ စေတနာ စာရပီတိယော၊

ဆ ဒုကာ ကာယပဿဒ္ဓိ-ပမုခါဋ္ဌာရသေကကာ။

စိတ္တံ ဝိတက္ကော သဒ္ဓါ စ၊ ဟိရိဩတ္တပ္ပိယမ္ပိ စ၊

အလောဘော စ အဒေါသော စ၊ သတ္တ ဒွိဓာ ဝိဘာဝိတာ။

ဝေဒနာ တိဝိဓာ ဝီရိယံ၊ သတိ စ စတုဓာ မတာ၊

ဆဒ္ဓါ ဧကဂ္ဂတာ ပညာ၊ သတ္တဓာဝ ဝိဘာဝိတာ။

ဝိရတီ အပ္ပမညာယော၊ မနက္ကာရော ဆန္ဒမဇ္ဈတ္တာ၊

ဓိမောက္ခော ယေဝါပနကာ၊ နဝေတေ ပဌမေ မနေ။

ပဉ္စသဋ္ဌိဝိဓေနေဝ၊ ပရိယာယေန ဒေသိတာ၊

နဝါဓိကာ စ တေတ္တိံသ၊ ဓမ္မာဝ ပရမတ္ထတောတိ။

ဧတ္ထ စ သရူပေန အာဂတာ တိံသ ဓမ္မာ၊ ယေဝါပနကေသု စတ္တာရော စာတိ စတုတ္တိံသ ဓမ္မာ ဧကက္ခဏေ နိယတာ လဗ္ဘန္တိ၊ သေသာ ပန ကရုဏာဒယော ပဉ္စ ကရုဏာပုဗ္ဗဘာဂမုဒိတာပုဗ္ဗဘာဂဝသေန၊ ကာယဒုစ္စရိတဝစီဒုစ္စရိတမိစ္ဆာဇီဝေဟိ ဝိရမဏဝသေန စ စိတ္တဿ ပဝတ္တိကာလေသု ဧဝ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ အညထာနုပ္ပဇ္ဇနတော အနိယတာ။ တေ စ ယသ္မာ ဒုက္ခိတသုခိတသတ္တဝသေန၊ ကာယဒုစ္စရိတာဒိတ္တယဝသေန စ ပစ္စေကံ ဘိန္နဝိသယတ္တာ ဧကတော န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ တသ္မာ ကရုဏာပုဗ္ဗဘာဂါဒိဝသေန ပဝတ္တေသု ပဉ္စသု စိတ္တက္ခဏေသု နိယတာ စတုတ္တိံသ၊ ကရုဏာဒီသု ဧကန္တိ ပဉ္စတိံသ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကေဝလံ ပန ဒါနာဒိဝသေန ပဝတ္တိယံ နိယတာ စတုတ္တိံသေဝ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အယံ ဓမ္မုဒ္ဒေသတော ဝိနိစ္ဆယော။

လက္ခဏာဒိဝိဘာဂတောတိ ဧဝံ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာနံ ဓမ္မာနံ လက္ခဏရသာဒိတော ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဖုသတီတိ ဖဿော။ သွာယံ ဖုသနလက္ခဏော၊ သင်္ဃဋ္ဋနရသော၊ သန္နိပါတပစ္စုပဋ္ဌာနော၊ အာပါထဂတဝိသယပဒဋ္ဌာနော။ အယံ ဟိ အရူပဓမ္မောပိ သမာနော အာရမ္မဏေ ဖုသနာကာရေန ပဝတ္တတီတိ ဖုသနလက္ခဏော၊ သာ စဿ ဖုသနာကာရပ္ပဝတ္တိ အမ္ဗိလာဒိဒဿနေ ခေဠုပ္ပာဒါဒိနာ ဉာတဗ္ဗာ။ ဧကဒေသေန ပန အနလ္လီယမာနောပိ ရူပံ ဝိယ စက္ခုံ၊ သဒ္ဒေါ ဝိယ စ သောတံ စိတ္တမာရမ္မဏဉ္စ သင်္ဃဋ္ဋေတီတိ သင်္ဃဋ္ဋနရသော။ တိကသန္နိပါတသင်္ခါတဿ ပန အတ္တနော ကာရဏဿ ဝသေန ပဝေဒိတတ္တာ သန္နိပါတပစ္စုပဋ္ဌာနော၊ ဖလဋ္ဌေန ပစ္စုပဋ္ဌာနေန ပနေသ ဝေဒနာပစ္စုပဋ္ဌာနော နာမ ဟောတိ။ တဇ္ဇာသမန္နာဟာရေန စေဝ ဣန္ဒြိယေန စ ပရိက္ခတေ ဝိသယေ အနန္တရာယေန ဥပ္ပဇ္ဇနတော အာပါထဂတဝိသယပဒဋ္ဌာနောတိ ဝုစ္စတိ။ ဝေဒနာဓိဋ္ဌာနဘာဝတော ပနေသ နိစ္စမ္မာ ဂါဝီ ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ လက္ခဏာဒီသု စ တေသံ တေသံ ဓမ္မာနံ သဘာဝေါ ဝါ သာမညံ ဝါ လက္ခဏံ နာမ၊ ကိစ္စံ ဝါ သမ္ပတ္တိ ဝါ ရသော နာမ၊ ဥပဋ္ဌာနာကာရော ဝါ ဖလံ ဝါ ပစ္စုပဋ္ဌာနံ နာမ၊ အာသန္နကာရဏံ ပဒဋ္ဌာနံ နာမ။ ဧဝံ ဥပရိပိ သဗ္ဗတ္ထ လက္ခဏာဒီနံ နာနတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ဝေဒယတီတိ ဝေဒနာ၊ သာ ဝေဒယိတလက္ခဏာ၊ သဘာဝဘေဒတော ပနေသာ ပဉ္စဝိဓာ ဟောတိ – သုခံ ဒုက္ခံ သောမနဿံ ဒေါမနဿံ ဥပေက္ခာတိ။ တတ္ထ ဣဋ္ဌဖောဋ္ဌဗ္ဗာနုဘဝနလက္ခဏံ သုခံ၊ သမ္ပယုတ္တာနံ ဥပဗြူဟနရသံ၊ ကာယိကအဿာဒပစ္စုပဋ္ဌာနံ၊ ကာယိန္ဒြိယပဒဋ္ဌာနံ။ အနိဋ္ဌဖောဋ္ဌဗ္ဗာနုဘဝနလက္ခဏံ ဒုက္ခံ၊ သမ္ပယုတ္တာနံ မိလာပနရသံ၊ ကာယိကာဗာဓပစ္စုပဋ္ဌာနံ၊ ကာယိန္ဒြိယပဒဋ္ဌာနံ။ ဣဋ္ဌာရမ္မဏာနုဘဝနလက္ခဏံ သောမနဿံ၊ ယထာ တထာ ဝါ ဣဋ္ဌာကာရသမ္ဘောဂရသံ၊ သမ္ပယုတ္တာနံ ဥပဗြူဟနရသံ ဝါ၊ စေတသိကအဿာဒပစ္စုပဋ္ဌာနံ၊ ဣဋ္ဌာကာရဒဿနပဒဋ္ဌာနံ။ အနိဋ္ဌာရမ္မဏာနုဘဝနလက္ခဏံ ဒေါမနဿံ၊ ယထာ တထာ ဝါ အနိဋ္ဌာကာရသမ္ဘောဂရသံ၊ သမ္ပယုတ္တာနံ မိလာပနရသံ ဝါ၊ စေတသိကာဗာဓပစ္စုပဋ္ဌာနံ၊ ဧကန္တေန ဟဒယဝတ္ထုပဒဋ္ဌာနံ။ မဇ္ဈတ္တဝေဒယိတလက္ခဏာ ဥပေက္ခာ၊ သမ္ပယုတ္တာနံ နာတိဥပဗြူဟနမိလာပနရသာ၊ သန္တဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ နိပ္ပီတိကစိတ္တပဒဋ္ဌာနာ။ ဧတ္ထ စ သုခံ၊ ဒုက္ခဉ္စ ဧကန္တမဗျာကတံ၊ ဒေါမနဿမေကန္တမကုသလံ၊ သောမနဿုပေက္ခာ ပန သိယာ ကုသလာ၊ သိယာ အကုသလာ၊ သိယာ အဗျာကတာ။ ဣဓ ပန ကုသလာ သောမနဿဝေဒနာ အဓိပ္ပေတာ။

နီလာဒိဘေဒံ အာရမ္မဏံ သဉ္ဇာနာတီတိ သညာ။ သာ သဉ္ဇာနနလက္ခဏာ၊ ပစ္စာဘိညာဏရသာ၊ ပုနသဉ္ဇာနနပစ္စယနိမိတ္တကရဏရသာ ဝါ ဒါရုအာဒီသု တစ္ဆကာဒယော ဝိယ၊ ယထာဂဟိတနိမိတ္တဝသေန အဘိနိဝေသကရဏပစ္စုပဋ္ဌာနာ ဟတ္ထိဒဿကအန္ဓာ ဝိယ၊ အာရမ္မဏေ အနောဂါဠှဝုတ္တိတာယ အစိရဋ္ဌာနပစ္စုပဋ္ဌာနာ ဝါ ဝိဇ္ဇု ဝိယ၊ ယထာဥပဋ္ဌိတဝိသယပဒဋ္ဌာနာ တိဏပုရိသေသု မိဂပေါတကာနံ ပုရိသာတိ ဥပ္ပန္နသညာ ဝိယ။

စေတေတီတိ စေတနာ၊ သဒ္ဓိံ အတ္တနာ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေ အာရမ္မဏေ အဘိသန္ဒဟတီတိ အတ္ထော။ သာ စေတနာဘာဝလက္ခဏာ၊ အာယူဟနရသာ၊ သာ စ ကုသလာကုသလေသု ဧဝ ဟောတိ။ ဣတရေသု ပန တံသဒိသတာယ သံဝိဒဟနပစ္စုပဋ္ဌာနာ သကိစ္စပရကိစ္စသာဓကာ ဇေဋ္ဌသိဿမဟာဝဍ္ဎကိအာဒယော ဝိယ။ အစ္စာယိကကမ္မာနုဿရဏာဒီသု ပနာယံ သမ္ပယုတ္တေသု ဥဿာဟနဘာဝေန ပဝတ္တမာနာ ပါကဋာ ဟောတိ။

အာရမ္မဏံ စိန္တေတီတိ စိတ္တံ၊ ဝိညာဏံ။ ဝိတ္ထာရတော ပနဿ ဝစနတ္ထော စိတ္တဒုကေ အာဝိ ဘဝိဿတိ။ တဒေတံ ဝိဇာနနလက္ခဏံ စိတ္တံ၊ ပုဗ္ဗင်္ဂမရသံ၊ နိရန္တရပ္ပဝတ္တိတော သန္ဓာနပစ္စုပဋ္ဌာနံ၊ နာမရူပပဒဋ္ဌာနံ။

ဝိတက္ကေတိ ဦဟေတိ၊ ဝိတက္ကနမတ္တမေဝ ဝါ သောတိ ဝိတက္ကော။ သွာယမာရမ္မဏေ စိတ္တဿ အဘိရောပနလက္ခဏော၊ အာဟနနပရိယာဟနနရသော၊ အာရမ္မဏေ စိတ္တဿ အာနယနပစ္စုပဋ္ဌာနော။

အာရမ္မဏေ တေန စိတ္တံ ဝိစရတိ၊ ဝိစရဏမတ္တမေဝ ဝါ သောတိ ဝိစာရော။ သွာယမာရမ္မဏာနုမဇ္ဇနလက္ခဏော၊ တတ္ထ သဟဇာတာနုယောဇနရသော၊ စိတ္တဿ အနုပ္ပဗန္ဓနပစ္စုပဋ္ဌာနော။ အဘိနိရောပနာနုမဇ္ဇနဝသေန ပနေသံ ယထာက္ကမံ ဩဠာရိကသုခုမတာယ ဃဏ္ဋာဘိဃာတော ဝိယ စေတသော ပဌမာဘိနိပါတော ဝိတက္ကော၊ ဃဏ္ဋာနုရဝေါ ဝိယ အနုပ္ပဗန္ဓော ဝိစာရော။ ဝိပ္ဖာရဝါ စေတ္ထ ဝိတက္ကော အာကာသေ ဥပ္ပတိတုကာမပက္ခိနော ပက္ခဝိက္ခေပေါ ဝိယ၊ သန္တဝုတ္တိ ဝိစာရော အာကာသေ ဥပ္ပတိတဿ ပက္ခိနော ပက္ခပသာရဏံ ဝိယ။ သော ပန နေသံ ဝိသေသော ပဌမဒုတိယဇ္ဈာနေသု ပါကဋော ဟောတိ။ ဥဘောပိ ပနေတေ သမ္ပယုတ္တဓမ္မပဒဋ္ဌာနာ။

ပိဏယတီတိ ပီတိ။ သာ သမ္ပိယာယနလက္ခဏာ၊ ကာယစိတ္တပီဏနရသာ၊ ဖရဏရသာ ဝါ၊ ဩဒဂျပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ သောမနဿသဟဂတစိတ္တပဒဋ္ဌာနာ။

ဝီရာနံ ဘာဝေါ၊ ကမ္မံ ဝါ ဝီရိယံ၊ ဝိဝိဓေန ဝါ ဥပါယေန ဤရယိတဗ္ဗံ ပဝတ္တယိတဗ္ဗန္တိ ဝီရိယံ။ တဉ္စ ဥဿာဟလက္ခဏံ၊ သဟဇာတာနံ ဥပတ္ထမ္ဘနရသံ၊ အသံသီဒနဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနံ၊ ‘‘သံဝိဂ္ဂေါ ယောနိသော ပဒဟတီ’’တိ (အ။ နိ။ ၄။၁၁၃) ဝစနတော သံဝေဂပဒဋ္ဌာနံ၊ ဝီရိယာရမ္ဘဝတ္ထုပဒဋ္ဌာနံ ဝါ။ ဣဒံ ပန ကုသလပက္ခေ ပဒဋ္ဌာနံ၊ အကုသလာဒိပက္ခေ ပန သာဓာရဏဝသေန ယထာ တထာ ဝါ ဒုက္ခဝိနောဒနကာမတာပဒဋ္ဌာနံ၊ သမ္ပယုတ္တဓမ္မပဒဋ္ဌာနံ ဝါ။ တံ သမာရဒ္ဓံ သဗ္ဗာသံ သမ္ပတ္တီနံ မူလံ ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

ဧကော အဂ္ဂေါ ဝိသယော အဿာတိ ဧကဂ္ဂံ၊ စိတ္တံ၊ တဿ ဘာဝေါ ဧကဂ္ဂတာ၊ စိတ္တဿ ဧကဂ္ဂတာ စိတ္တေကဂ္ဂတာ၊ သမာဓိဿေတံ နာမံ။ သာ အဝိသာရဏလက္ခဏာ၊ သဟဇာတာနံ သမ္ပိဏ္ဍနရသာ နဟာနီယစုဏ္ဏာနံ ဥဒကံ ဝိယ၊ ဥပသမပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ ဉာဏပစ္စုပဋ္ဌာနာ ဝါ၊ သုခပဒဋ္ဌာနာ၊ အကုသလာဒိသာဓာရဏဝသေန ပနေတ္ထာပိ ပစ္စုပဋ္ဌာနပဒဋ္ဌာနာနိ ဝုတ္တနယေန ယောဇေတွာ ဉာတဗ္ဗာနိ။ နိဝါတေ ဒီပစ္စီနံ ဌိတိ ဝိယ စေတသော ဌိတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။

ဧတ္ထ စ ကိဉ္စာပိ အာရမ္မဏံ ဘိန္ဒိတွာ အနုပဝိသန္တာ ဝိယ ကုသလပက္ခေ စတ္တာရော ဓမ္မာ အာရမ္မဏံ ဩဂါဟန္တိ သဒ္ဓါ သတိ ဧကဂ္ဂတာ ပညာတိ၊ တေနေဝ သဒ္ဓါ ‘‘ဩကပ္ပနာ’’တိ ဝုတ္တာ၊ သတိ စ ‘‘အပိလာပနာ’’တိ၊ ဧကဂ္ဂတာ ‘‘အဝဋ္ဌိတီ’’တိ၊ ပညာ ‘‘ပရိယောဂါဟနာ’’တိ စ ဝုတ္တာ။ အကုသလပက္ခေ စ တယော တဏှာ ဒိဋ္ဌိ အဝိဇ္ဇာတိ။ တေန တေ ဧဝ ‘‘ဩဃာ’’တိ ဝုတ္တာ။ တထာပိ နေသံ လက္ခဏာဒိတော နာနတ္တမ္ပိ သိဒ္ဓမေဝ။ အကုသလပက္ခေ ပန ဧကဂ္ဂတာ ဥဒ္ဓစ္စသမာဂတတ္တာ ‘‘ဩဂါဟနာ’’တိ န ဝုတ္တာ။ အကုသလဓမ္မာ ဟိ ဧကဝိသယေ သမ္ပိဏ္ဍနကိစ္စေန သမာဓိနာ ယုတ္တာပိ ဥဒကသိတ္တရဇုဋ္ဌာနံ ဝိယ တင်္ခဏညေဝ ဝိကိရဏသဘာဝါ ဟောန္တိ။ တေနေဝ ဟေတ္ထ ဥပစာရပ္ပနာပ္ပတ္တိ န ဟောတိ၊ ကုသလဓမ္မာ ပန ယသ္မာ ဥဒကံ အာသိဉ္စိတွာ အာသိဉ္စိတွာ အာကောဋနမဇ္ဇနာဒီနိ ကတွာ ဥပလိတ္တဋ္ဌာနံ ဝိယ သကလမ္ပိ ဒိဝသံ နိစ္စလပဝတ္တနသမတ္ထာတိ ဥပစာရပ္ပနာပ္ပတ္တာပိ ဟောတိ၊ တသ္မာ တတ္ထ ဩဂါဟနာတိ ဝုတ္တာတိ ဂဟေတဗ္ဗံ။

ဇီဝန္တိ တေန၊ ဇီဝနမတ္တံ ဝါ တန္တိ ဇီဝိတံ၊ တံ သဟဇာတာနုပါလနလက္ခဏံ၊ တေသံ ပဝတ္တနရသံ၊ တေသညေဝ ဌပနပစ္စုပဋ္ဌာနံ၊ ယာပယိတဗ္ဗဓမ္မပဒဋ္ဌာနံ။ အတ္တနော ဌိတိက္ခဏေ ဧဝ စေတံ တေ ဓမ္မေ အနုပါလေတိ ဥဒကံ ဝိယ ဥပ္ပလာဒီနိ၊ န ဘင်္ဂက္ခဏေ။ သယံ ဘိဇ္ဇမာနတ္တာ သယံ ပဝတ္တိတဓမ္မသမ္ဗန္ဓေနေဝ ပဝတ္တတိ နိယာမကော ဝိယာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

သဒ္ဒဟန္တိ ဧတာယ၊ သယံ ဝါ သဒ္ဒဟတိ၊ သဒ္ဒဟနမတ္တံ ဝါ ဧသာတိ သဒ္ဓါ။ သာ သဒ္ဒဟနလက္ခဏာ၊ ဩကပ္ပနလက္ခဏာ ဝါ၊ ပသာဒနရသာ ဥဒကပ္ပသာဒကမဏိ ဝိယ၊ ပက္ခန္ဒနရသာ ဝါ ဩဃုတ္တာရကဝီရပုရိသော ဝိယ၊ အကာလုသိယပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ အဓိမုတ္တိပစ္စုပဋ္ဌာနာ ဝါ၊ သဒ္ဓေယျဝတ္ထုပဒဋ္ဌာနာ၊ သဒ္ဓမ္မသဝနာဒိသောတာပတ္တိယင်္ဂပဒဋ္ဌာနာ ဝါ၊ ဟတ္ထဝိတ္တဗီဇာနိ ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။

သရန္တိ တာယ၊ သယံ ဝါ သရတိ၊ သရဏမတ္တမေဝ ဝါ ဧသာတိ သတိ။ သာ အပိလာပနလက္ခဏာ၊ အသမ္မောသနရသာ၊ အာရက္ခပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ ဝိသယာဘိမုခဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနာ ဝါ၊ ထိရသညာပဒဋ္ဌာနာ၊ ကာယာဒိသတိပဋ္ဌာနပဒဋ္ဌာနာ ဝါ။ အာရမ္မဏေ ဒဠှပတိဋ္ဌိတတ္တာ ပန ဧသိကာ ဝိယ၊ စက္ခုဒွါရာဒိရက္ခဏတော ဒေါဝါရိကော ဝိယ စ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။

ကာယဒုစ္စရိတာဒီဟိ ဟိရီယတီတိ ဟိရီ၊ လဇ္ဇာယေတံ အဓိဝစနံ။ တေဟိယေဝ ဩတ္တပ္ပတီတိ ဩတ္တပ္ပံ၊ ပါပတော ဥဗ္ဗေဂဿေတံ အဓိဝစနံ။ တတ္ထ ပါပတော ဇိဂုစ္ဆနလက္ခဏာ ဟိရီ၊ ဥတ္တာသလက္ခဏံ ဩတ္တပ္ပံ။ လဇ္ဇနာကာရေန ပါပကာနံ အကရဏရသာ ဟိရီ၊ ဥတ္တာသာကာရေန ဩတ္တပ္ပံ။ အသုစိမက္ခိတဿ၊ အဂ္ဂိသန္တတ္တဿ စ အယောဂုဠဿ ဂဟေတုံ အဝိသဟနံ ဝိယ ဧတေသံ ယထာက္ကမံ ဇိဂုစ္ဆနသန္တာသာကာရေဟိ ပါပါကရဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဝုတ္တာကာရေနေဝ စ ပါပတော သံကောစနပစ္စုပဋ္ဌာနာနိ ဧတာနိ၊ အတ္တပရဂါရဝပဒဋ္ဌာနာနိ ကုလဝဓူဝေသိယာ ဘာဝေါ ဝိယ၊ လောကပါလကာနိ စာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာနိ။ ဥဘိန္နမ္ပိ ပနေသံ သမုဋ္ဌာနံ အဓိပတိ သဘာဝေါ လက္ခဏေန စာတိ မာတိကံ ဌပေတွာ ယထာက္ကမံ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါသမုဋ္ဌာနတာ၊ အတ္တလောကာဓိပတိတာ၊ လဇ္ဇာဘယသဘာဝသဏ္ဌိတတာ၊ သပ္ပတိဿဝဝဇ္ဇဘယဒဿာဝိတာလက္ခဏတာ စ အဋ္ဌသာလိနိယံ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၁ ဗလရာသိဝဏ္ဏနာ) ဝိတ္ထာရတော ဝိဘတ္တာ၊ အတ္ထိကေဟိ တံ တတ္ထေဝ ဂဟေတဗ္ဗံ။

န လုဗ္ဘတိ ဧတေန၊ သယံ ဝါ န လုဗ္ဘတိ၊ အလုဗ္ဘနမတ္တမေဝ ဝါ တန္တိ အလောဘော။ အဒေါသာမောဟေသုပိ ဧသေဝ နယော။ တေသု အလောဘော အာရမ္မဏေ စိတ္တဿ အဂေဓလက္ခဏော၊ အလဂ္ဂဘာဝလက္ခဏော ဝါ ကမလဒလေ ဇလဗိန္ဒု ဝိယ၊ အပရိဂ္ဂဟရသော မုတ္တဘိက္ခု ဝိယ၊ အနလ္လီနဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနော အသုစိမှိ ပတိတပုရိသော ဝိယ။

အဒေါသော အစဏ္ဍိက္ကလက္ခဏော၊ အဝိရောဓလက္ခဏော ဝါ အနုကူလမိတ္တော ဝိယ၊ အာဃာတဝိနယနရသော၊ ပရိဠာဟဝိနယနရသော ဝါ စန္ဒနံ ဝိယ၊ သောမ္မဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနော ပုဏ္ဏစန္ဒော ဝိယ။

အမောဟော ယထာသဘာဝပ္ပဋိဝေဓလက္ခဏော၊ အက္ခလိတပ္ပဋိဝေဓလက္ခဏော ဝါ ကုသလိဿာသက္ခိတ္တဥသုပ္ပဋိဝေဓော ဝိယ၊ ဝိသယောဘာသနရသော အနုဒ္ဓဋော ပဒီပေါ ဝိယ၊ အသမ္မောဟပစ္စုပဋ္ဌာနော အရညဂတသုဒေသကော ဝိယ။ တယောပိ စေတေ သဗ္ဗကုသလာနံ မူလဘူတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။

အပိစ အလောဘော စေတ္ထ ဒါနဟေတု၊ အဒေါသော သီလဟေတု၊ အမောဟော ဘာဝနာဟေတု။ တီဟိပိ စေတေဟိ ယထာပဋိပါဋိယာ နေက္ခမ္မသညာ အဗျာပါဒသညာ အဝိဟိံသာသညာ ဟောန္တိ၊ တထာ အဓိကဦနဝိပရီတဂ္ဂဟဏာနံ အဘာဝေါ၊ တထာ ပိယဝိပ္ပယောဂအပ္ပိယသမ္ပယောဂဣစ္ဆိတာလာဘဒုက္ခာနံ၊ ဇာတိဇရာမရဏဒုက္ခာနံ၊ ပေတနိရယတိရစ္ဆာနဂတိဒုက္ခာနဉ္စ အဘာဝေါ၊ တထာ ဘောဂမိတ္တအတ္တသမ္ပတ္တိပစ္စယဘာဝေါ၊ တထာ ကာမသုခပရိစ္စာဂအတ္တကိလမထပရိစ္စာဂမဇ္ဈိမပဋိပတ္တီနံ သမ္ဘဝေါ၊ တထာ အသုဘအပ္ပမာဏဓာတုသညာနံ၊ အနိစ္စဒုက္ခအနတ္တသညာနံ၊ ဒိဗ္ဗဗြဟ္မအရိယဝိဟာရာနဉ္စ သမ္ဘဝေါ ဟောတီတိ ဧဝမာဒီဟိ နယေဟိ တေသံ ဝိတ္ထာရော ဝေဒိတဗ္ဗော။

ဧတ္ထ စ အမောဟော နာမ ပညာ၊ သာ ပဇာနနလက္ခဏာ။ ဝိညာဏံ ဝိဇာနနလက္ခဏံ။ သညာ သဉ္ဇာနနလက္ခဏာ။ ကိံ ပနေတာသံ သညာဝိညာဏပညာနံ နာနတ္တန္တိ? သဉ္ဇာနနဝိဇာနနပဇာနနမေဝ။ ဧတာသံ ဟိ သမာနေပိ ဇာနနဘာဝေ သညာယ ‘‘နီလံ ပီတ’’န္တိအာဒိနာ ပုန သညုပ္ပာဒကမတ္တေန အာကာရေန သဉ္ဇာနနမတ္တမေဝ ဟောတိ၊ အဇာတဗုဒ္ဓိဒါရကဿ ဝိယ စိတ္တဝဋ္ဋာဒိဘာဝမတ္တာကာရေန ကဟာပဏာဒိဒဿနံ၊ န တတော ဥဒ္ဓံ။ ဝိညာဏဿ ပန ယထာဝုတ္တေန စ တတော ဝိသိဋ္ဌေန စ အနိစ္စာဒိနာ အာကာရေန ဇာနနံ ဟောတိ၊ ဂါမိကပုရိသဿ ဝိယ ယထာဝုတ္တေန စေဝ ဥပဘောဂါရဟတာဒိနာ စ အာကာရေန ကဟာပဏာဒိဒဿနံ၊ န တတော ဥဒ္ဓံ။ ပညာယ ပန တေဟိ စ ယထာဝုတ္တေဟိ နာနပ္ပကာရေဟိ စ မဂ္ဂပါတုဘာဝါဒိဟေတူဟိ သဗ္ဗေဟိ အာကာရေဟိ ပဇာနနံ ဟောတိ၊ ဟေရညိကဿ ဝိယ ယထာဝုတ္တေဟိ စေဝ ဆေကကူဋအဒ္ဓသာရာဒိသဗ္ဗေဟိ အာကာရေဟိ စ ကဟာပဏာဒိဒဿနံ။ ပညာယ ဟိ အဇာနိတဗ္ဗံ နာမ နတ္ထိ။ ဧဝံ သဉ္ဇာနနဝိဇာနနပဇာနနာကာရေဟိ ဧတာသံ နာနတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧတ္ထ စ စက္ခုဝိညာဏာဒီနိ ဝိတက္ကဝီရိယာဒိသဟဇာတပစ္စယဝိရဟတော ရူပါဒီသု သညာကိစ္စတော အဓိကဝိဇာနနကိစ္စံ ကာတုံ န သက္ကောန္တိ၊ ဗလပရိဏာယကာနိ ဝိယ သေနင်္ဂါနိ ပညာနုဝတ္တကာနေဝ ဟောန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ တေနာဟ ဘဂဝါ ‘‘ပဉ္စဟိ ဝိညာဏေဟိ န ကဉ္စိ ဓမ္မံ ပဋိဝိဇာနာတိ အညတြ အဘိနိပါတမတ္တာ’’တိအာဒိ (ဝိဘ။ ၇၆၆)။

ကာယပဿမ္ဘနံ ကာယပဿဒ္ဓိ။ စိတ္တပဿမ္ဘနံ စိတ္တပဿဒ္ဓိ။ ကာယောတိ ပနေတ္ထ ဝေဒနာဒယော တယော ခန္ဓာ။ ဥဘောပိ ပနေတာ ကာယစိတ္တဒရထဝူပသမလက္ခဏာ၊ ကာယစိတ္တဒရထနိမ္မဒ္ဒနရသာ၊ ကာယစိတ္တာနံ အပရိပ္ဖန္ဒသီတိဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ ကာယစိတ္တပဒဋ္ဌာနာ။ ကာယစိတ္တာနဉ္စ အဝူပသမကရဥဒ္ဓစ္စာဒိကိလေသပဋိပက္ခဘူတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။

ကာယလဟုဘာဝေါ ကာယလဟုတာ။ စိတ္တလဟုဘာဝေါ စိတ္တလဟုတာ။ ဧဝံ ဥပရိပိ ပဒတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ကာယစိတ္တာနံ ဂရုဘာဝဝူပသမလက္ခဏာ ကာယလဟုတာ၊ စိတ္တလဟုတာ စ၊ တေသံ ဂရုဘာဝနိမ္မဒ္ဒနရသာ၊ တေသံ အဒန္ဓတာပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ တေသံ ဂရုဘာဝကရထိနမိဒ္ဓါဒိကိလေသပဋိပက္ခဘူတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။

ကာယစိတ္တာနံ ထဒ္ဓဘာဝဝူပသမလက္ခဏာ ကာယမုဒုတာ၊ စိတ္တမုဒုတာ စ၊ တေသံ ထဒ္ဓဘာဝနိမ္မဒ္ဒနရသာ၊ အပ္ပဋိဃာတပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ ကာယစိတ္တပဒဋ္ဌာနာ၊ တေသံ ထဒ္ဓဘာဝကရဒိဋ္ဌိမာနာဒိကိလေသပဋိပက္ခဘူတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။

ကာယစိတ္တာနံ အကမ္မညဘာဝဝူပသမလက္ခဏာ ကာယကမ္မညတာ၊ စိတ္တကမ္မညတာ စ၊ တေသံ အကမ္မညဘာဝနိမ္မဒ္ဒနရသာ၊ ကာယစိတ္တာနံ အာရမ္မဏကရဏသမ္ပတ္တိပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ တေသံ အကမ္မညဘာဝကရာဝသေသနီဝရဏပဋိပက္ခဘူတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ပသာဒနီယဝတ္ထူသု ပသာဒါဝဟာ၊ ဟိတကိရိယာသု ဝိနိယောဂက္ခမဘာဝါဝဟာ သုဝဏ္ဏဝိသုဒ္ဓိ ဝိယာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။

ကာယစိတ္တာနံ အဂေလညဘာဝလက္ခဏာ ကာယပါဂုညတာ၊ စိတ္တပါဂုညတာ စ၊ တေသံ ဂေလညနိမ္မဒ္ဒနရသာ၊ နိရာဒီနဝပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ တေသံ ဂေလညကရအဿဒ္ဓိယာဒိကိလေသပဋိပက္ခဘူတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ကာယစိတ္တာနံ အဇ္ဇဝလက္ခဏာ ကာယုဇုကတာ၊ စိတ္တုဇုကတာ စ၊ တေသံ ကုဋိလဘာဝနိမ္မဒ္ဒနရသာ၊ အဇိမှတာပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ တေသံ ကုဋိလဘာဝကရမာယာသာဌေယျာဒိပဋိပက္ခဘူတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ သဗ္ဗေပေတေ ပဿဒ္ဓိအာဒယော ဓမ္မာ ကာယစိတ္တပဒဋ္ဌာနာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ကိံ ပနေတ္ထ ပဿဒ္ဓါဒယော ဓမ္မာ ဥဒ္ဓစ္စာဒိံ ဝိနောဒေတုံ န သက္ကောန္တိ၊ ယေန ဣမေ ပဿဒ္ဓါဒယော ဓမ္မာ န ဝိသုံ ဝိဘတ္တာတိ? နော န သက္ကောန္တိ၊ ဣမေ ပန သဟိတာ ဧဝ သက္ကောန္တိ၊ ဣတရထာ တေသံ ဥပ္ပတ္တိယာ ဧဝ အသမ္ဘဝတော။ ယထာ ဝါ ပဿဒ္ဓါဒီသု ဝိဇ္ဇမာနေသု မောဟာဟိရိကာဒီနံ ဥဇုပဋိပက္ခဘာဝေန အမောဟဟိရိအာဒယော ဟောန္တိ၊ ဧဝမေတေပိ ဥဒ္ဓစ္စာဒိဥဇုပဋိပက္ခဘာဝေန ဣစ္ဆိတဗ္ဗာတိ ဂဟေတဗ္ဗာ။ ယသ္မာ စေတ္ထ ဒွီဟိ ဒွီဟိ ဧဝ ယထာသကံ ပဋိပက္ခာ ဟရိတဗ္ဗာ၊ တသ္မာ တေ ဧတေ ဧဝ ဒွိဓာ ဝိဘတ္တာ၊ န အမောဟာဒယောတိ ဉာတဗ္ဗာ။

ယေဝါပနကေသု ဆန္ဒောတိ ကတ္တုကာမတာယေတံ အဓိဝစနံ၊ တသ္မာ သော ကတ္တုကာမတာလက္ခဏော၊ အာရမ္မဏပရိယေသနရသော၊ အာရမ္မဏေန အတ္ထိကတာပစ္စုပဋ္ဌာနော၊ တဒေဝဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ အာရမ္မဏဂ္ဂဟဏေ စာယံ စေတသော ဟတ္ထပ္ပသာရဏံ ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အယဉ္စ ယသ္မာ ဝိရဇ္ဇိတဗ္ဗာဒီသုပိ နေက္ခမ္မာဒိနာ သဟ လောဘဝိသဒိသေန ကတ္တုကာမတာကာရေန ပဝတ္တတိ၊ တသ္မာ အသေခါနမ္ပိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ လောဘော ပန သုဘသုခါဒိဝိပလ္လာသပုဗ္ဗကေန အဘိသင်္ဂါကာရေနေဝ ပဝတ္တတီတိ အယမေတေသံ ဝိသေသော။ ဧဝံ မေတ္တာကရုဏာဒီနမ္ပိ လောဘာဒီဟိ ဝိသေသော ယထာနုရူပံ ဉာတဗ္ဗော။

အဓိမုစ္စနံ အဓိမောက္ခော။ သော သန္နိဋ္ဌာနလက္ခဏော၊ အသံသပ္ပနရသော၊ နိစ္ဆယပစ္စုပဋ္ဌာနော၊ သန္နိဋ္ဌာတဗ္ဗဓမ္မပဒဋ္ဌာနော၊ အာရမ္မဏေ နိစ္စလဘာဝေန ဣန္ဒခီလော ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ နနု စ သဒ္ဓါပိ အဓိမောက္ခောတိ ဝုစ္စတိ။ တထာ ဟိ အဓိမောက္ခလက္ခဏေ ဣန္ဒဋ္ဌံ ကာရေတီတိ သဒ္ဓိန္ဒြိယန္တိ ဝုစ္စတီတိ? သစ္စံ၊ သာ စ ခေါ သမ္ပသာဒနဘာဝေန အဓိမောက္ခော၊ အယံ ပန ယထာ တထာ ဝါ နိစ္ဆယဘာဝေနာတိ န ကောစိ ဝိရောဓော။

ကိရိယာ ကာရော၊ မနသ္မိံ ကာရော မနသိကာရော၊ ပုရိမမနတော ဝိသဒိသံ မနံ ကရောတီတိပိ မနသိကာရော၊ သွာယံ အာရမ္မဏပဋိပါဒကော ဝီထိပဋိပါဒကော ဇဝနပဋိပါဒကောတိ တိပ္ပကာရော၊ တတ္ထ အာရမ္မဏပဋိပါဒကော ဣဓ မနသိကာရော။ သော သာရဏလက္ခဏော၊ သမ္ပယုတ္တာနံ အာရမ္မဏေသု ပယောဇနရသော၊ အာရမ္မဏာဘိမုခဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနော၊ အာရမ္မဏပဒဋ္ဌာနော၊ သင်္ခါရက္ခန္ဓပရိယာပန္နော။ အာရမ္မဏပဋိပါဒကတ္တေန သမ္ပယုတ္တာနံ သာရထိ ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဝီထိပဋိပါဒကောတိ ပန ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇနဿေတံ အဓိဝစနံ။ ဇဝနပဋိပါဒကောတိ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနဿ၊ န တေ ဣဓ အဓိပ္ပေတာ။ ဧတ္ထ စာယံ မနသိကာရော သမန္နာဟာရမတ္တာကာရေန အာရမ္မဏေ သမ္ပယုတ္တာနံ ပယောဇကော၊ စေတနာ စေတောကိရိယာဘာဝေန၊ ဝိတက္ကော ပန သင်္ကပ္ပာကာရေန၊ ဥပနိဇ္ဈာယနာကာရေန စ အဘိနိရောပကော။ တေနေဝ ဟေတ္ထ ပဒဘာဇနီယေ ‘‘တက္ကော သင်္ကပ္ပောတိ စ၊ ဈာနင်္ဂ’’န္တိ စ ဝုစ္စတီတိ အယမေတေသံ ဝိသေသော။

တေသု တေသု ဓမ္မေသု မဇ္ဈတ္တတာ တတြမဇ္ဈတ္တတာ။ သာ စိတ္တစေတသိကာနံ သမဝါဟိတလက္ခဏာ၊ ဦနာဓိကတာနိဝါရဏရသာ၊ ပက္ခပါတုပစ္ဆေဒနရသာ ဝါ၊ မဇ္ဈတ္တဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ သမပ္ပဝတ္တသမ္ပယုတ္တဓမ္မပဒဋ္ဌာနာ။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ အဇ္ဈုပေက္ခဏေန သမပ္ပဝတ္တာနံ အာဇာနီယာနံ အဇ္ဈုပေက္ခကသာရထိ ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။

ပရဒုက္ခေ သတိ သာဓူနံ ဟဒယကမ္ပနံ ကရောတီတိ ကရုဏာ၊ ကိရတိ ဝါ ပရဒုက္ခံ ဟိံသတိ စ၊ ကိရီယတိ ဝါ ဒုက္ခိတေသု ပသာရီယတီတိ ကရုဏာ။ သာ ပရဒုက္ခာပနယနာကာရပ္ပဝတ္တိလက္ခဏာ၊ ပရဒုက္ခာသဟနရသာ၊ အဝိဟိံသာပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ ဒုက္ခာဘိဘူတာနံ အနာထဘာဝဒဿနပဒဋ္ဌာနာ။ မောဒန္တိ တာယ တံသမင်္ဂိနော၊ သယံ ဝါ မောဒတိ၊ မောဒနမတ္တမေဝ ဝါ တန္တိ မုဒိတာ။ သာ ပမောဒလက္ခဏာ၊ အနိဿာယနရသာ၊ အရတိဝိဃာတပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ သတ္တာနံ သမ္ပတ္တိဒဿနပဒဋ္ဌာနာ။

ကသ္မာ ပနေတ္ထ မေတ္တုပေက္ခာ န ဝုတ္တာတိ? ပုဗ္ဗေ ဂဟိတတ္တာ။ အဒေါသော ဧဝ ဟိ သတ္တေသု ဟိတဖရဏဝသေန ပဝတ္တိယံ မေတ္တာ။ တတြမဇ္ဈတ္တတာ ဧဝ စ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌသတ္တေသု မဇ္ဈတ္တာကာရေန ပဝတ္တိယံ ဥပေက္ခာ။ တေ စ ဓမ္မာ နိယတာ၊ ကေဝလံ ပန နေသံ သတ္တေသု မေတ္တုပေက္ခာဘာဝေန ပဝတ္တိ အနိယတာတိ။ ကာယဒုစ္စရိတတော ဝိရတိ ကာယဒုစ္စရိတဝိရတိ။ သေသပဒဒွယေပိ ဧသေဝ နယော။ လက္ခဏာဒိတော ပနေတာ တိဿောပိ ကာယဒုစ္စရိတာဒိဝတ္ထူနံ အဝီတိက္ကမလက္ခဏာ၊ တတော သံကောစနရသာ၊ တေသံ အကိရိယပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ သဒ္ဓါဟိရောတ္တပ္ပအပ္ပိစ္ဆတာဒိဂုဏပဒဋ္ဌာနာ၊ ပါပကိရိယတော စိတ္တဿ ဝိမုခဘာဝဘူတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ဧဝံ လက္ခဏာဒိတော ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗော။

သင်္ဂဟာတိ ဧဝံ ယေ ဣမေ ဣမသ္မိံ ကာမာဝစရပဌမကုသလေ ဝိဘတ္တာ ဧကူနစတ္တာလီသ ဓမ္မာ၊ သဗ္ဗေတေ ခန္ဓတော စတုဗ္ဗိဓာ ဟောန္တိ – ဝေဒနာက္ခန္ဓော သညာက္ခန္ဓော သင်္ခါရက္ခန္ဓော ဝိညာဏက္ခန္ဓောတိ။ တတ္ထ ရာသဋ္ဌေန သောမနဿဝေဒနာ ဝေဒနာက္ခန္ဓော၊ တထာ သညာ သညာက္ခန္ဓော၊ စိတ္တံ ဝိညာဏက္ခန္ဓော၊ အဝသေသာ ဖဿာဒယော ဆတ္တိံသ ဓမ္မာ သင်္ခါရက္ခန္ဓောတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

နနု စ ယဒိ ရာသဋ္ဌေန ခန္ဓော၊ ဖဿာဒီနံ တာဝ အနေကတ္တာ သင်္ခါရက္ခန္ဓတာ ယုတ္တာ၊ ကထံ ပန ဝေဒနာဒီနံ တိဏ္ဏံ ခန္ဓတာတိ? ဥပစာရတော။ ပစ္စေကံ ဟိ အတီတာဒိဘေဒဘိန္နေသု ဝေဒနာသညာဝိညာဏေသု နိရုဠှောပိ ခန္ဓ-သဒ္ဒေါ တဒေကဒေသေသု ဧကေကဝေဒနာဒီသုပိ သမုဒါယောပစာရေန ဝေါဟရီယတီတိ တဒေကဒေသေပိ တဗ္ဗောဟာရော၊ ယထာ ရုက္ခဿ သာခါယ ဆိဇ္ဇမာနာယ ‘‘ရုက္ခော ဆိဇ္ဇတီ’’တိအာဒီသု ဝိယာတိ။ ဧဝံ ခန္ဓတော စတုဗ္ဗိဓာ ဟောန္တိ။

တေ ပုန အာယတနတော ဒုဝိဓာ ဟောန္တိ – မနာယတနံ ဓမ္မာယတနန္တိ။ သဉ္ဇာတိသမောသရဏဋ္ဌာနဋ္ဌေန ဟေတ္ထ စိတ္တံ မနာယတနံ၊ သေသာ ပန အဋ္ဌတိံသ ဓမ္မာ ဓမ္မာယတနန္တိ။ ဧဝံ အာယတနတော ဒုဝိဓာ ဟောန္တိ။ တေ ပုန ဓာတုဝသေန ဒုဝိဓာ မနောဝိညာဏဓာတု ဓမ္မဓာတူတိ။ နိဿတ္တနိဇ္ဇီဝဋ္ဌေန ဟေတ္ထ စိတ္တံ မနောဝိညာဏဓာတု၊ သေသာ ဓမ္မဓာတူတိ။ ဧဝံ ဓာတုဝသေန ဒုဝိဓာ။

တထာ အာဟာရာနာဟာရဝသေန။ တတ္ထ ဖဿော စေတနာ စိတ္တန္တိ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ဝိသေသပစ္စယတ္တေန ယထာက္ကမံ ‘‘ဖဿာဟာရော မနောသဉ္စေတနာဟာရော ဝိညာဏာဟာရော’’တိ ဝုစ္စန္တိ၊ အဝသေသာ န အာဟာရာတိ။ ကိံ ပနေတေ ပစ္စယာ န ဟောန္တိ၊ ယေ န အာဟာရာတိ ဝုစ္စေယျုန္တိ? နော န ဟောန္တိ၊ ဝိသေသပစ္စယာ ပန န ဟောန္တိ၊ ဖဿာဒယော ပန တေသံ ဓမ္မာနံ ဝိသေသပစ္စယာ ဟောန္တိ၊ ဝိသေသတော ဝေဒနာဒယော စ အာဟရန္တိ။ ဖဿာဟာရော ဟိ တိဿော ဝေဒနာယော အာဟရတိ၊ မနောသဉ္စေတနာဟာရော တယော ဘဝေ၊ ဝိညာဏာဟာရော ပဋိသန္ဓိနာမရူပံ။ နနု စ သော ဝိပါကော၊ ဣဒံ ပန ကုသလဝိညာဏန္တိ? ကိဉ္စာပိ ဧဝံ၊ တံသရိက္ခတာယ ပန ဝိညာဏာဟာရောတွေဝ ဝုတ္တံ။ ယသ္မာ ဝါ ဣမေ ‘‘အရူပိနော အာဟာရာ သမ္ပယုတ္တကာနံ ဓမ္မာနံ တံသမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနံ အာဟာရပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၁၅) ဝစနတော ကဗဠီကာရာဟာရော ဝိယ ရူပကာယဿ ဥပတ္ထမ္ဘကဋ္ဌေန နာမကာယဿ အာဟာရပစ္စယာ ဟောန္တိ၊ တသ္မာ ဣမေဝ ‘‘အာဟာရာ’’တိ ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧဝံ အာဟာရာနာဟာရဝသေန ဒုဝိဓာ။

တထာ ဣန္ဒြိယာနိန္ဒြိယတော။ တတ္ထ သဒ္ဓါ ဝီရိယံ သတိ ဧကဂ္ဂတာ အမောဟော စိတ္တံ သောမနဿဝေဒနာ ဇီဝိတန္တိ ဣမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ အဓိပတိယဋ္ဌေန ယထာက္ကမံ ‘‘သဒ္ဓိန္ဒြိယံ ဝီရိယိန္ဒြိယံ သတိန္ဒြိယံ သမာဓိန္ဒြိယံ ပညိန္ဒြိယံ မနိန္ဒြိယံ သောမနဿိန္ဒြိယံ ဇီဝိတိန္ဒြိယ’’န္တိ ဝုစ္စန္တိ၊ အဝသေသာ န ‘‘ဣန္ဒြိယာနီ’’တိ။ ဧဝံ ဣန္ဒြိယာနိန္ဒြိယတော ဒုဝိဓာ။

တထာ ဈာနင်္ဂါဈာနင်္ဂဝသေန။ တတ္ထ ဝိတက္ကော ဝိစာရော ပီတိ သောမနဿံ ဧကဂ္ဂတာတိ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဥပနိဇ္ဈာယနဋ္ဌေန ‘‘ဈာနင်္ဂါနီ’’တိ ဝုစ္စန္တိ၊ ဣတရေ ‘‘အဈာနင်္ဂါနီ’’တိ။ ဧဝံ ဈာနင်္ဂါဈာနင်္ဂဝသေန ဒုဝိဓာ။

တထာ မဂ္ဂင်္ဂါမဂ္ဂင်္ဂဝသေန။ တတ္ထ အမောဟော ဝိတက္ကော ဝိရတိတ္တယံ ဝီရိယံ သတိ ဧကဂ္ဂတာတိ ဣမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ နိယျာနဋ္ဌေန၊ ဝိမောက္ခဋ္ဌေန စ ယထာက္ကမံ ‘‘သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမ္မာသင်္ကပ္ပော သမ္မာဝါစာ သမ္မာကမ္မန္တော သမ္မာအာဇီဝေါ သမ္မာဝါယာမော သမ္မာသတိ သမ္မာသမာဓီ’’တိ နာမေန ‘‘မဂ္ဂင်္ဂါနီ’’တိ ဝုစ္စန္တိ၊ ဣတရေ ‘‘အမဂ္ဂင်္ဂါနီ’’တိ။ ပါဠိယံ ပန လောကိယစိတ္တေ ဝိရတီနံ အနိယတတ္တာ၊ ယေဝါပနကတ္တာ စ တာ ဝဇ္ဇေတွာ ‘‘ပဉ္စင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဟောတီ’’တိ (ဓ။ သ။ ၅၈၊ ၁၂၁) ဝုစ္စတိ။ ဧဝံ မဂ္ဂင်္ဂါမဂ္ဂင်္ဂဝသေန ဒုဝိဓာ။

တထာ ဗလာဗလဝသေန။ တတ္ထ သဒ္ဓါဝီရိယံ သတိ သမာဓိ ပညာ ဟိရီ ဩတ္တပ္ပန္တိ ဣမေ သတ္တ ဓမ္မာ အကမ္ပိယဋ္ဌေန ဗလာနီတိ ဝုစ္စန္တိ၊ ဣတရေ အဗလာနီတိ။ ဧဝံ ဗလာဗလဝသေန ဒုဝိဓာ။

တထာ ဟေတုနဟေတုဝသေန။ တတ္ထ အလောဘော အဒေါသော အမောဟောတိ ဣမေ တယော ဓမ္မာ မူလဋ္ဌေန ဟေတူတိ ဝုစ္စန္တိ၊ ဣတရေ နဟေတူတိ။ ဧဝံ ဟေတုနဟေတုဝသေန ဒုဝိဓာ။ ဧဝံ ဖဿာဖဿဝေဒနာဝေဒနာ သညာသညာစိတ္တာစိတ္တာဒိဝသေနပိ ဝုတ္တနယာနုသာရေန ယထာယောဂံ သင်္ဂဟဝိဘာဂေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အယမေတ္ထ သင်္ခေပေါ၊ ဝိတ္ထာရော ပန ပဒဘာဇနီယသင်္ဂဟဝါရေ (ဓ။ သ။ ၁၀၃ အာဒယော)၊ တဒဋ္ဌကထာယဉ္စ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၅၈-၁၂၀) ဂဟေတဗ္ဗော။ ဧဝံ သင်္ဂဟတော ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗော။

သုညတော စေဝါတိ ဧဝံ ခန္ဓာဒီဟိ သင်္ဂဟိတေသု တေသု ဓမ္မေသု တဗ္ဗိနိမုတ္တော ကာရကဝေဒကာဒိသဘာဝေါ အတ္တာ ဝါ သဿတော ဝါ ဘာဝေါ န ဥပလဗ္ဘတိ။ သုညာ တေ ဓမ္မာ အတ္တေန ဝါ အတ္တနိယေန ဝါ၊ ကေဝလံ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ၊ သလက္ခဏဓာရဏတော ဓမ္မမတ္တာ၊ နိစ္စသုခါဒိသာရဝိရဟတော အသာရာ၊ ပဝတ္တကနိယာမကာဘာဝတော အပရိဏာယကာ အနိစ္စာ၊ ဒုက္ခာ၊ အနတ္တာ၊ အနတ္တနိယာ စ ဟုတွာ ပဝတ္တန္တီတိ အယမေတ္ထ သင်္ခေပေါ၊ ဝိတ္ထာရော ပန ပဒဘာဇနီယသုညတဝါရေ၊ တဒဋ္ဌကထာယဉ္စ ဂဟေတဗ္ဗောတိ။ ဧဝံ သုညတော ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗော။

နိဋ္ဌိတာ ပဌမကုသလဿ အတ္ထဝဏ္ဏနာ။

ဒုတိယာဒီသုပိ ပဌမကုသလေ ဝုတ္တနယေန ဓမ္မုဒ္ဒေသာဒိနာ သဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗော။ န ကေဝလဉ္စ ဧတ္ထေဝ၊ ဣတော ပရေသုပိ သဗ္ဗတ္ထ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တသဒိသာနံ ပဒါနံ၊ ဓမ္မာနဉ္စ အတ္ထော၊ သဗ္ဗော စ ဝိနိစ္ဆယော ဧတ္ထ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣတော ပရံ ပန အပုဗ္ဗမေဝ ဝဏ္ဏယိဿာမ။ ဒုတိယစိတ္တေ တာဝ သသင်္ခါရဘာဝမတ္တမေဝ ပဌမစိတ္တတော ဝိသေသော၊ သေသံ တာဒိသမေဝ။ ဒုတိယကုသလံ။

တတိယေပိ ဓမ္မုဒ္ဒေသေ အမောဟာဘာဝါ ဣန္ဒြိယမဂ္ဂင်္ဂဗလမူလသင်္ဂဟေသု ပညိန္ဒြိယသမ္မာဒိဋ္ဌိမဂ္ဂင်္ဂပညာဗလအမောဟမူလာနံ ပရိဟာနိယာ သဒ္ဓိန္ဒြိယာဒီနံ ဘာဝေါဝ ဝိသေသော၊ သေသံ တာဒိသမေဝ။ တထာ စတုတ္ထေ သသင်္ခါရဘာဝမတ္တမေဝ ဝိသေသော။ တတိယစတုတ္ထာနိ။

ပဉ္စမဆဋ္ဌသတ္တမဋ္ဌမေသု ပန သုခသောမနဿဋ္ဌာနေသု ဥပေက္ခာဘာဝေါ၊ ပီတိယာ စ အဘာဝေါ။ တေနေဝ ဈာနင်္ဂသင်္ဂဟဝါရေ စတုရင်္ဂဇ္ဈာနတာဝ ဝိသေသော၊ သေသံ ပဌမဒုတိယတတိယစတုတ္ထစိတ္တသဒိသမေဝ။ ဥပေက္ခာသဟဂတေသု စေတ္ထ စတူသု ကရုဏာမုဒိတာ န ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ကေစိ ဝဒန္တိ၊ ပရိကမ္မဘူတာနံ ပနေတ္ထ တာသံ ဥပ္ပတ္တိယာ မဟာအဋ္ဌကထာယံ အနုညာတတ္တာ ဥပစာရပ္ပတ္တာ ပန ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ န ဣတရာတိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ပဉ္စမဆဋ္ဌသတ္တမဋ္ဌမာနိ။

ဝိသယာဒိပ္ပဘေဒတောတိ ဧဝံ ဓမ္မုဒ္ဒေသာဒိနာ ဝိဘတ္တာနိ အဋ္ဌ ကာမာဝစရကုသလာနိ အာရမ္မဏဝိဘာဂတော ပစ္စေကံ ဆဗ္ဗိဓာနိ ဟောန္တိ ရူပါရမ္မဏံ…ပေ… ဓမ္မာရမ္မဏန္တိ။ တတ္ထ နီလာဒိဘေဒဘိန္နာ၊ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နအဇ္ဈတ္တိကဗာဟိရဩဠာရိကသုခုမာဒိဘေဒဘိန္နာ စ ဝဏ္ဏဓာတု ရူပါရမ္မဏံ နာမ။ ဧဝံ သဒ္ဒါရမ္မဏာဒီသုပိ ယထာနုရူပံ ဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။

ဧတ္ထ စ ဖောဋ္ဌဗ္ဗန္တိ အာပေါဓာတုဝဇ္ဇိတဘူတတ္တယံ၊ ဓမ္မာရမ္မဏန္တိ ပဉ္စာရမ္မဏာနိ ဝဇ္ဇေတွာ အဝသေသာ ရူပါရူပပညတ္တိယော ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ သေသံ တာဒိသမေဝ။ ကေစိ ပနေတ္ထ ‘‘စက္ခုဝိညာဏာဒီနမာပါထဂတာနိ ဧတာနာရမ္မဏာနိ ရူပါရမ္မဏာဒိဝေါဟာရံ လဘန္တိ၊ အနာပါထဂတာနိ ပန အတီတာနာဂတဒူရသုခုမာဒိဘေဒဘိန္နာနိ ဓမ္မာရမ္မဏာနေဝါ’’တိ ဝဒန္တိ၊ တံ န ယုတ္တံ ဒိဗ္ဗစက္ခာဒီနံ ရူပါရမ္မဏတာဒိဝစနတော။

အနာပါထဂတာ ဧဝ ဟိ တာနိ ဒိဗ္ဗစက္ခုအာဒီနံ အာရမ္မဏံ၊ န စ တာနိ ဓမ္မာရမ္မဏာနိ။ ရူပါဒယော ဟိ ပဉ္စ ပစ္စေကံ ဒွီသု ဒွီသု ဒွါရေသု ဧကသ္မိံ ခဏေ အာပါထမာဂန္တွာ တံတံဒွါရိကဇဝနာနံ၊ တဒနန္တရေ မနောဒွါရိကာနဉ္စ အပရဘာဂေ စ ဒိဋ္ဌသုတာဒိဝသေနာနုဿရန္တဿ သုဒ္ဓမနောဒွါရိကာနဉ္စ အာရမ္မဏာနိ ဟောန္တိ။ တထာ ဟိ နာနာဝဏ္ဏဝိစိတ္တစေတိယာဒိဒဿနံ ကရောန္တဿ၊ ဓမ္မံ သုဏန္တဿ၊ ဘေရိသဒ္ဒါဒီဟိ ဝါ ပူဇာဒိံ ကရောန္တဿ စ ဂန္ဓမာလာဒီနိ ဃာယိတွာ၊ ခါဒနီယဘောဇနီယာဒိဉ္စ သာယိတွာ၊ သုခသမ္ဖဿာနိ အတ္ထရဏပါဝုရဏာဒီနိ စ ဖုသိတွာ မနာပဘာဝံ ဉတွာ တေဟိ စေတိယပူဇံ ကရောန္တဿ၊ တတ္ထ တတ္ထ အကုသလံ ဝါ ဥပ္ပာဒေန္တဿ၊ တသ္မိံ တသ္မိံ ခဏေ ဂယှမာနာနိ ရူပါဒိပဉ္စာရမ္မဏာနိ သာခါယ အက္ကမနံ၊ ပထဝိယံ ဆာယာဖရဏဉ္စ ဧကက္ခဏေ ကုရုမာနံ ရုက္ခဂ္ဂေ နိလီယမာနံ ပက္ခိနော သရီရံ ဝိယ ယထာသကံ ပသာဒဉ္စ ဃဋ္ဋေတွာ တသ္မိံယေဝ ခဏေ ဘဝင်္ဂစလနပစ္စယဘာဝေန မနောဒွါရေပိ အာပါထမာဂန္တွာ တတော ဘဝင်္ဂံ ဝိစ္ဆိန္ဒိတွာ ဥပ္ပန္နာနံ အာဝဇ္ဇနာဒိဝေါဋ္ဌဗ္ဗနပရိယောသာနာနံ၊ ဝီထိစိတ္တာနံ၊ တဒနန္တရာနဉ္စ ကုသလာကုသလာဒိဇဝနာနံ အာရမ္မဏံ ဟုတွာ တဒနန္တရာသု မနောဒွါရဝီထီသု စ အပရဘာဂေ တထာရူပံ ပစ္စယံ အာဂမ္မ အတ္တနာ ပူဇာဒိကရဏကာလေသု၊ ဒိဋ္ဌသုတဃာယိတသာယိတဖုဋ္ဌဝသေနာနုဿရန္တဿ၊ ပစ္စက္ခတော အနုဘုယျမာနာနိ ဝိယ မနောဒွါရေ စ အာရမ္မဏာနိ ဟောန္တိ။

အထာပိ ပဉ္စဟိ ဒွါရေဟိ အဂဟိတပုဗ္ဗာနိ ဗုဒ္ဓရူပါဒီနိ၊ ဒိဗ္ဗရူပါဒီနိ စ ပဉ္စာရမ္မဏာနိ သဝနဝသေန သလ္လက္ခေတွာ ဇဝနက္ခဏေ ဝါ အပရဘာဂေ သုတဝသေနေဝ အနုဿရိတွာ ဝါ ပသာဒံ၊ ကမ္မဖလသဒ္ဓါဒိံ၊ လောဘာဒိဉ္စ ဥပ္ပာဒေန္တဿာပိ မနောဒွါရေ အာပါထမာဂစ္ဆန္တိ။ အဘိညာနံ ပန သုဒ္ဓမနောဒွါရေ ဧဝ၊ တသ္မာ ဧဝံ ပဉ္စဒွါရေ၊ မနောဒွါရေ၊ သုဒ္ဓမနောဒွါရေ စ အာပါထဂတာနိ အတီတာဒိဘေဒဘိန္နာနိ သဗ္ဗာနိပိ ပဉ္စာရမ္မဏာနိ ကဒါစိပိ ဓမ္မာရမ္မဏံ န ဟောန္တိ၊ တဒိတရာ နာမရူပပညတ္တိယော ဓမ္မာရမ္မဏန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ နနု စေတာနိ ဣဋ္ဌကန္တမနာပါနိ အာရမ္မဏာနိ လောဘဿ ဝတ္ထု၊ ကထမေတ္ထ ကုသလံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ? နိယမာဒိကာရဏတော။ စိတ္တံ ဟိ ‘‘ကုသလမေဝ မယာ ကတ္တဗ္ဗ’’န္တိ ပုဗ္ဗေ နိယမိတဝသေန သဗ္ဗတ္ထ အကုသလပ္ပဝတ္တိံ နိဝတ္တေတွာ ကုသလေ ပရိဏာမနဝသေန စ အဘိဏှံ အာသေဝိတကုသလသမုဒါစာရဝသေန စ သပ္ပုရိသူပနိဿယာဒိဥပနိဿယဝသေန စ ယောနိသောအာဘုဇိတဝသေန စာတိ ဣမေဟိ ကာရဏေဟိ ကုသလံ ဟုတွာ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧဝမိမေသု ဆသု အာရမ္မဏေသု ဥပ္ပဇ္ဇနတော ပစ္စေကံ ဆဗ္ဗိဓာနိ ဟောန္တိ။ အာရမ္မဏဝဝတ္ထာနကထာ။

ဧဝံ အာရမ္မဏဘေဒဘိန္နေသု ရူပါရမ္မဏံ တာဝ ကုသလံ ဒသပုညကိရိယဝတ္ထုဝသေန ဒသဝိဓံ ဟောတိ။ တတ္ထ ဧကေကံ ပန ကာယကမ္မံ ဝစီကမ္မံ မနောကမ္မန္တိ တိဝိဓံ။ တတ္ထ ကာယဒွါရေ ပဝတ္တံ ကာယကမ္မံ၊ ဝစီဒွါရေ ပဝတ္တံ ဝစီကမ္မံ၊ မနောဒွါရေ ပဝတ္တံ မနောကမ္မံ။ တတ္ထ ကာယဒွါရန္တိ ကာယဝိညတ္တိ။ ဝစီဒွါရန္တိ ဝစီဝိညတ္တိ။ တာသံ ဝိဘာဂေါ ရူပဝိဘတ္တိယံ အာဝိ ဘဝိဿတိ။ မနောဒွါရန္တိ သဗ္ဗံ စေတနာသမ္ပယုတ္တံ စိတ္တံ ဝုစ္စတိ၊ ဝိသေသတော ကုသလာကုသလံ။ တံ ဟိ သဟဇာတာနံ စေတနာနံ၊ ကာယင်္ဂဝါစင်္ဂစောပနံ အသမ္ပာပုဏိတွာ ပဝတ္တာနံ သုဒ္ဓမနောကမ္မာနံ ပဝတ္တိဩကာသဒါနတော ဒွါရန္တိ ဝုစ္စတိ၊ ဣမေသု ပန တီသု ဒွါရေသု ပဝတ္တာ စေတနာ ကာယကမ္မာဒယော နာမ။ အပိစ ပါဏာတိပါတာဒယော၊ ပါဏာတိပါတာဝေရမဏိအာဒယော စ ကာယကမ္မံ နာမ၊ မုသာဝါဒါဒယော၊ မုသာဝါဒါဝေရမဏိအာဒယော စ ဝစီကမ္မံ နာမ၊ အဘိဇ္ဈာဒယော၊ အနဘိဇ္ဈာဒယော စ မနောကမ္မံ နာမ။

ကုသလပက္ခေ ပန ဒါနာဒိဒသပုညကိရိယဝတ္ထူနိ စ ယထာရဟံ ကာယဝစီမနောကမ္မာနိ ဟောန္တိ။ ဧဝံ ယေဘုယျဝုတ္တိတော စေသ ကာယကမ္မာဒိဘာဝေါ ဝုတ္တော ပါဏာတိပါတာဒီနမ္ပိ ဝစီဒွါရာဒီသု ပဝတ္တိတော ကေသဉ္စိ ပုရိသာနံ ဝနစရကာဒိဘာဝေါ ဝိယ၊ ဒွါရာနဉ္စ ကာယကမ္မဒွါရာဒိဘာဝေါ ကေသဉ္စိ ဂါမာနံ ဗြာဟ္မဏဂါမာဒိဘာဝေါ ဝိယ။ အကုသလေ တာဝ ဧတ္ထ ပါဏာတိပါတာဒိကာယကမ္မံ ကာယဒွါရေ၊ ဝစီဒွါရေ စ ယထာရဟံ သမုဋ္ဌာတိ၊ နော မနောဒွါရေ။ တထာ မုသာဝါဒါဒိဝစီကမ္မံ။ ပါဏာတိပါတာဒိနိပ္ဖာဒနတ္ထံ ဟိ မနောဒွါရေ ဧဝ စိန္တေန္တဿ စေတနာဗျာပါဒါဒီသု ကမ္မပထပ္ပတ္တေသု ဝါ ကမ္မပထံ အပ္ပတ္တေသု ဝါ မနောကမ္မေသု ဧဝ ပဝိသနတော ကာယကမ္မာဒိဘာဝံ န ပါပုဏာတိ။ နနု ဝိဇ္ဇာမယေနာပိ ကေဝလံ မနောကမ္မေန ပါဏာတိပါတာဒိံ ကရောန္တီတိ? န အလောဏဘောဇနဒဗ္ဘသယနမန္တပရိဇပ္ပနာဒိကာယဝစီပယောဂံ ဝိနာ တဿာသိဇ္ဈနတော။ အဘိဇ္ဈာဒိမနောကမ္မံ ပန တီသုပိ ဒွါရေသု သမုဋ္ဌာတိ။ အဘိဇ္ဈာယ ဟိ ကာယေန ပရဘဏ္ဍဂ္ဂါဟာဒီနံ၊ ဗျာပါဒေန ဒဏ္ဍပရာမသနာဒီနံ၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ တိတ္ထိယဝန္ဒနာဒီနံ ကရဏကာလေ၊ ဝါစာယ ပရသမ္ပတ္တိပတ္ထနာယ ‘‘ဟညန္တု ဗဇ္ဈန္တူ’’တိ အနတ္ထပတ္ထနာယ စ တိတ္ထိယတ္ထုတိတဒတ္ထဒီပနာဒီနဉ္စ ယထာက္ကမံ ပဝတ္တိကာလေ စ တဿ မနောကမ္မဿ ကာယဝါစာသု ပဝတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ကာမာဝစရကုသလံ ပန ပါဏာတိပါတာဝေရမဏိအာဒိကံ ကာယဝစီမနောကမ္မံ ပစ္စေကံ ဒွါရတ္တယေပိ ပဝတ္တတိ။ တတ္ထ ပါဏာတိပါတာဒီဟိ သမ္ဖပ္ပလာပပရိယောသာနေဟိ သတ္တဟိ ဝိရမန္တဿ တာဝ ဟတ္ထမုဒ္ဒါယ၊ ဝစီဘေဒေန စ သမာဒိယနကာလေ၊ မနသာ ဝိရမဏကာလေ စ တေသံ ကာယဝစီကမ္မာနံ တီသု ဒွါရေသု ပဝတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အနဘိဇ္ဈာဒီဟိ သဟဂတေန စေတသာ တဇ္ဇဿ ကာယပယောဂဿ၊ ‘‘ပရဝိတ္တုပကရဏံ စိရဋ္ဌိတိကံ ဟောတု၊ သဗ္ဗေ သတ္တာ အဝေရာ ဟောန္တု၊ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ’’တိအာဒိနာ ဝစီပယောဂဿ၊ ကေဝလံ မနောပယောဂဿ စ ကရဏကာလေ မနောကမ္မဿ တီသုပိ ဒွါရေသု ပဝတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧတ္ထ စ ပဉ္စဒွါရေ ဥပ္ပန္နာနိ ဇဝနာနိ ကာယဝစီကမ္မာနိ န ဟောန္တိ၊ မနောကမ္မာနိ ဧဝ။ တာနိ စ န ကမ္မပထပ္ပတ္တာနိ၊ ကေဝလံ ကုသလာဒီနိ ဟောန္တိ။ မနောဒွါရေ ပဋုတရပ္ပဝတ္တာနိ ဧဝ ဟိ ကမ္မပထပ္ပတ္တာနိ မနောကမ္မာနိ ဟောန္တိ၊ ရူပါရူပဇဝနာနိ ပန ဧကန္တံ ဘာဝနာမယံ မနောကမ္မမေဝ မနောဒွါရေ ဧဝ စ ပဝတ္တန္တိ။

ကိဉ္စာပိ အဘိညာဉာဏာနိ ဝိညတ္တိဒွယဇနကာနိ၊ တထာပိ ကာယဝစီကမ္မဝေါဟာရံ န လဘန္တိ၊ လောကုတ္တရကုသလံ ပန ကာယဝစီဒွါရေသု အနုပ္ပဇ္ဇမာနမ္ပိ မိစ္ဆာဝါစာကမ္မန္တာဇီဝါနံ သမုစ္ဆေဒပ္ပဟာနကာရီနံ ဝိရတီနံ ဝသေန ကာယဝစီကမ္မမ္ပိ ဟောတိ၊ တဒိတရမဂ္ဂင်္ဂဝသေန မနောကမ္မမ္ပီတိ ဧကက္ခဏေ တီဏိပိ ကမ္မာနိ ဟောန္တိ၊ တဉ္စ ဘာဝနာမယံ၊ ဒွါရံ ပနဿ မနောဒွါရမေဝ။ ယထာ စ ပါဏာတိပါတာဝေရမဏိယာဒီနံ ဝသေန ကုသလဿ ဒွါရတ္တယေ ပဝတ္တိ ဝုတ္တာ၊ ဧဝံ ဒသပုညကိရိယဝတ္ထူနမ္ပိ ဝသေန ဝတ္တဗ္ဗာ။ အဋ္ဌကထာသု ပန န ဝိစာရိတာ၊ တထာပိ နယတော ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

တေသု ဒါနံ ကာယကမ္မမေဝ၊ ဝစီကမ္မမ္ပိ ဝါ။ ပတ္တာနုပ္ပဒါနံ၊ အဗ္ဘနုမောဒနံ၊ ဒေသနာ ဝစီကမ္မမေဝ။ သီလံ အပစိတိသဟဂတံ၊ ဝေယျာဝစ္စသဟဂတဉ္စ ကာယကမ္မမ္ပိ အတ္ထိ၊ ဝစီကမ္မမ္ပိ အတ္ထိ။ တတ္ထ သီလဿ ကာယဝစီကမ္မဘာဝေါ သိဒ္ဓါ ဧဝ။ အပစိတိယာ ပန ပုပ္ဖပူဇာဒိနာ၊ ဝန္ဒနာဒိနာ ဝါ ပဝတ္တိကာလေ ကာယကမ္မဘာဝေါ၊ ထုတိမယပူဇာဒိနာ ပဝတ္တိကာလေ ဝစီကမ္မဘာဝေါ စ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဝေယျာဝစ္စဿာပိ သဟတ္ထာ ကရဏကာလေ ကာယကမ္မဘာဝေါ၊ ဂိလာနာဒီနံ စတုပစ္စယသမာဒါပနာဒိဝသေန၊ ဂရူဟိ အာဏတ္တသဒ္ဒေန အာရောစနပက္ကောသနာဒိဝသေန ဝစီကမ္မဘာဝေါ စ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဘာဝနာ၊ သဝနံ၊ ဒိဋ္ဌိဇုကမ္မဉ္စ မနောကမ္မမေဝ၊ အဗ္ဘနုမောဒနမ္ပီတိ ကေစိ။ သဝနမ္ပိ ဟိ သောတဒွါရာနုသာရေန မနောဒွါရေ ဧဝ ဓမ္မတ္ထသလ္လက္ခဏဝသေန ပဝတ္တိကာလေ မနောကမ္မမေဝ။

တတ္ထ ဒါနံ အပစိတိ ဝေယျာဝစ္စံ ပတ္တာနုပ္ပဒါနံ ဒေသနာတိ ဣမာနိ ပဉ္စ ကာယဝစီဒွါရေသု ဧဝ ပဝတ္တန္တိ၊ န မနောဒွါရေ။ ဧတ္ထ စ ပတ္တာနုပ္ပဒါနဒေသနာနံ ကာယဝိကာရေန ပတ္တိံ ဒေန္တဿ၊ ဓမ္မံ ဒေသေန္တဿ စ ကာယဒွါရေပိ ပဝတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သီလံ ဘာဝနာ အဗ္ဘနုမောဒနံ သဝနံ ဒိဋ္ဌိဇုကမ္မန္တိ ဣမာနိ ပန ပဉ္စ တီသုပိ ဒွါရေသု ပဝတ္တန္တိ၊ ‘‘န ပုနေဝံ ကရိဿာမီ’’တိ စေတ္ထ မနသာဝ ဒုစ္စရိတတော ဝိရမန္တဿ၊ အဗ္ဘနုမောဒန္တဿ စ ဝသေန သီလဗ္ဘနုမောဒနာနံ မနောဒွါရေပိ ပဝတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယံ ပန အဋ္ဌသာလိနိယံ ‘‘ဒါနမယံ ကာယဝစီမနောကမ္မဝသေန တိဝိဓံ ဟောတီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ၊ တံ ပုဗ္ဗစေတနာဝသေန မနောဒွါရေ ပဝတ္တံ ဂဟေတွာ ပရိယာယတော ဝုတ္တံ၊ နိပ္ပရိယာယတော ကာယဝစီဒွါရပ္ပဝတ္တာ သန္နိဋ္ဌာနစေတနာဝ။ တေနေဝ ဟိ တတ္ထေဝ ဝုတ္တံ ‘‘ဝိနယပရိယာယံ ပတွာ ဟိ ‘ဒဿာမိ ကရိဿာမီ’တိ ဝါစာ ဘိန္နာ ဟောတီတိ။ ဣမိနာ လက္ခဏေန ဒါနံ နာမ ဟောတိ၊ အဘိဓမ္မပရိယာယံ ပတွာ ပန ဝိဇ္ဇမာနကဝတ္ထုံ အာရဗ္ဘ မနသာ စိန္တိတကာလတော ပဋ္ဌာယ ကုသလံ ဟောတိ။ အပရဘာဂေ ကာယေန ဝါ ဝါစာယ ဝါ ကတ္တဗ္ဗံ ကရိဿတီ’’တိ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၁)။ ဣတရထာ ‘‘ဒဿာမီ’’တိ စိန္တိတမတ္တေနာပိ ဒါနံ နာမ ဘဝေယျ၊ တထာ စ တာဒိသံ ဝတ္ထုံ ယထာစိန္တိတနိယာမေန အဒေန္တဿ ဓုရနိက္ခေပေ အဒိန္နာဒါနမ္ပိ သိယာ။ ဧဝံ မနသာ ပါဏာတိပါတာဒယောပိ သိယုံ၊ တဉ္စ န ယုတ္တံ၊ တသ္မာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဂဟေတဗ္ဗံ။ အထ ဝါ ‘‘သဗ္ဗံ သာပတေယျံ ဒိန္နညေဝ ဟရတူ’’တိ ပရိစ္စဇနသမ္ဘဝတော ဒါနဿ မနောဒွါရေပိ ပဝတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ဧတ္ထ စ ဒါနသီလာဒိကာယကမ္မာနံ ကာယဒွါရေ ပဝတ္တိယံ ကမ္မံ ကာယကမ္မမေဝ၊ ဒွါရမ္ပိ ကာယဒွါရမေဝ။ ဝစီဒွါရေ ပဝတ္တိယံ ကမ္မံ ကာယကမ္မမေဝ၊ ဒွါရံ ပန ဝစီဒွါရံ။ မနောဒွါရေ ပဝတ္တိယမ္ပိ ကမ္မံ ကာယကမ္မံ၊ ဒွါရံ ပန မနောဒွါရံ။ ဒေသနာဗ္ဘနုမောဒနာဒီနံ ဝစီကမ္မာနံ ဝစီဒွါရေ ပဝတ္တိယံ ကမ္မမ္ပိ ဝစီကမ္မံ၊ ဒွါရမ္ပိ ဝစီဒွါရမေဝ။ ကာယဒွါရေ ပဝတ္တိယမ္ပိ ကမ္မံ ဝစီကမ္မမေဝ၊ ဒွါရံ ပန ကာယဒွါရံ။ မနောဒွါရေ ပဝတ္တိယမ္ပိ ကမ္မံ ဝစီကမ္မံ၊ ဒွါရံ ပန မနောဒွါရံ။ ဘာဝနာဒိမနောကမ္မာနံ မနောဒွါရေ ပဝတ္တိယံ ကမ္မမ္ပိ မနောကမ္မံ၊ ဒွါရမ္ပိ မနောဒွါရမေဝ။ ကာယဒွါရေ ပဝတ္တိယမ္ပိ ကမ္မံ မနောကမ္မမေဝ၊ ဒွါရံ ပန ကာယဒွါရံ။ ဝစီဒွါရေ ပဝတ္တိယမ္ပိ ကမ္မံ မနောကမ္မမေဝ၊ ဒွါရံ ပန ဝစီဒွါရံ။ ဧဝံ ပါဏာတိပါတာဒီနံ၊ ပါဏာတိပါတာဝေရမဏိအာဒီနဉ္စ ဝုတ္တာနုသာရေန ကမ္မဝဝတ္ထာနံ၊ ဒွါရဝဝတ္ထာနဉ္စ ယထာနုရူပံ ယောဇေတွာ အသင်္ကရတော ဉာတဗ္ဗံ။

ဒွါရကမ္မဝဝတ္ထာနကထာ နိဋ္ဌိတာ။

ဣဒါနိ ယသ္မာ ဒသဝိဓာနိ စေတာနိ ပုညကိရိယဝတ္ထူနိ တီသု ဧဝံ သင်္ဂယှန္တိ ဒါနမယေ သီလမယေ ဘာဝနာမယေတိ။ ပတ္တာနုပ္ပဒါနံ ဟိ ဒါနမယေ သင်္ဂယှတိ၊ ‘‘အဗ္ဘနုမောဒနမ္ပီ’’တိ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၁၅၆-၁၅၉ ပုညကိရိယဝတ္ထာဒိကထာ) အဋ္ဌကထာယံ။ အပစိတိဝေယျာဝစ္စာနိ သီလမယေ။ ဒေသနာသဝနဒိဋ္ဌိဇုကမ္မာနိ ဘာဝနာမယေ၊ တသ္မာ ရူပါရမ္မဏဿ ကုသလဿ ဒါနသီလဘာဝနာဝသေန ဒွါရတ္တယပ္ပဝတ္တိံ ယောဇေတွာ ဒဿေဿာမ။ တဒနုသာရေနေဝ ဣတရေသံ ဝသေနာပိ သက္ကာ ဉာတုန္တိ။ ကုသလံ ဟိ ဝဏ္ဏာရမ္မဏံ ဟုတွာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ဒါနသီလဘာဝနာဝသေနေဝ တီသု ဒွါရေသု ပဝတ္တတိ။ ကထံ? ယဒါ ဟိ နီလပီတာဒိဝဏ္ဏဝိစိတ္တံ ပုပ္ဖဝတ္ထာဒိဒေယျဓမ္မံ လဘိတွာ ‘‘ဝဏ္ဏဒါနံ မေ ဘဝိဿတီ’’တိ ဝဏ္ဏဝသေန အာဘုဇိတွာ စေတိယာဒီသု သဟတ္ထေန ပူဇေတိ၊ တဒါ ရူပါရမ္မဏံ ဒါနမယံ ကာယဒွါရေ ပဝတ္တတိ၊ တဉ္စ ပုဗ္ဗစေတနာ သန္နိဋ္ဌာနစေတနာ အပရစေတနာတိ တိဝိဓံ ဟောတိ။ ဧဝံ ဥပရိပိ သဗ္ဗဝါရေသု တိဝိဓတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယဒါ ပန တဒေဝ ယထာဝုတ္တဝတ္ထုံ ဝါစာယ အာဏာပေတွာ ပုတ္တဒါရာဒီဟိ ဒါပေတိ၊ တဒါရူပါရမ္မဏံ ဒါနမယံ ဝစီဒွါရေ ပဝတ္တတိ။ ယဒါ ပန တဒေဝ ဝိဇ္ဇမာနကဝတ္ထုံ ‘‘ဒဿာမီ’’တိ စိန္တေတိ၊ ပစ္စာသီသတိ၊ ယထာဓိပ္ပာယံ နိပ္ဖာဒေဿတိ၊ တဒါ ပုဗ္ဗစေတနာဝသေန ပရိယာယတော ဒါနမယံ မနောဒွါရေ ပဝတ္တတိ နာမ။ ဧဝံ ရူပါရမ္မဏံ ဒါနမယံ ဒွါရဝသေန တိဝိဓံ ဟောတိ။

ယဒါ ပန ဝုတ္တပ္ပကာရဝဏ္ဏံ ဒေယျဓမ္မံ လဘိတွာ ‘‘ဧဝံ မနာပဝဏ္ဏာနံ ပရိစ္စဇနံ နာမ မယှံ ကုလဝံသာဂတဝတ္တမေတ’’န္တိ သဟတ္ထာ ပူဇေတိ၊ တာဒိသဝဏ္ဏဝန္တံ ဝါ ပရပရိဂ္ဂဟိတာဒိဘောဂသမ္ပတ္တိံ ပရိစ္စဇိတွာ သီလံ ရက္ခတိ၊ တဒါ ရူပါရမ္မဏံ သီလံ ကာယဒွါရေ စ ပဝတ္တတိ။ ယဒါ ပန ဝုတ္တပ္ပကာရဝဏ္ဏံ ဒေယျဓမ္မံ ကုလဝံသာဒိဝသေန ဝါစာယ အာဏာပေတွာ ပရေဟိ ဒါပေတိ၊ တာဒိသံ ဝါ ပရပရိဂ္ဂဟိတာဒိံ ဝါစာယ အပနေတွာ သီလံ ရက္ခတိ၊ တဒါ ရူပါရမ္မဏံ သီလံ ဝစီဒွါရေ ပဝတ္တတိ။ ယဒါ ပန တာဒိသံ ဝိဇ္ဇမာနကဝတ္ထုံ ကုလဝံသာဒိဝသေန ‘‘ဒဿာမီ’’တိ၊ တာဒိသံ ပရပရိဂ္ဂဟိတာဒိကံ အနာမသိတွာ ‘‘သီလံ ရက္ခိဿာမီ’’တိ ဝါ စိန္တေတိ၊ တဒါ ရူပါရမ္မဏံ သီလံ မနောဒွါရေ ပဝတ္တတိ။ ဧဝံ ရူပါရမ္မဏံ သီလမယံ ဒွါရဝသေန တိဝိဓံ ဟောတိ။

ယဒါ ပန ဝုတ္တပ္ပကာရံ ဝဏ္ဏဝန္တံ ဒတွာ တဒေဝ ဝဏ္ဏံ၊ သဗ္ဗံ ဝါ ရူပါယတနံ စင်္ကမန္တော အနိစ္စာဒိတော ဝိပဿတိ၊ တဒါ ရူပါရမ္မဏံ ဘာဝနာမယံ ကာယဒွါရေ ပဝတ္တတိ။ တဒေဝ ဝစီဘေဒံ ကတွာ သမ္မသန္တဿ ရူပါရမ္မဏံ ဘာဝနာမယံ ဝစီဒွါရေ ပဝတ္တတိ။ တဒေဝ ကာယင်္ဂဝါစင်္ဂံ အစောပေတွာ သမ္မသန္တဿ ရူပါရမ္မဏံ ဘာဝနာမယံ မနောဒွါရေ ပဝတ္တတိ။ ဧဝံ ရူပါရမ္မဏံ ဘာဝနာမယံ ဒွါရဝသေန တိဝိဓံ ဟောတိ။ ဣတိ ရူပါရမ္မဏဿ ကုသလဿ တိဝိဓပုညကိရိယဝတ္ထုဝသေန နဝသု ကမ္မဒွါရေသု ပဝတ္တိဝိဘာဂေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣမိနာဝ နယေန ရူပါရမ္မဏဿ ကုသလဿ ဒသပုညကိရိယဝတ္ထုဝသေနာပိ တိံသာယ ကမ္မဒွါရေသု ပဝတ္တိဝိဘာဂေါ ယောဇေတွာ ဉာတဗ္ဗော။ ယထာ စ ရူပါရမ္မဏဿ၊ ဧဝံ သဒ္ဒါရမ္မဏာဒီနမ္ပိ ပဉ္စန္နံ ကုသလာနံ ပုညကိရိယဝတ္ထုဒွါရေဟိ ဝိဘာဂေါ၊ ယောဇနာနယော စ ယထာနုရူပံ ဉာတဗ္ဗော။

အပိစ သဒ္ဒံ နာမ ကန္ဒမူလံ ဝိယ ဟတ္ထေန ဂဟေတွာ ဒါတုံ န သက္ကာ။ ယဒါ ပန ‘‘သဒ္ဒဒါနံ မေ’’တိ အာဘုဇိတွာ ဘေရိအာဒိတူရိယေ တိဏ္ဏံ ရတနာနံ ဒေတိ၊ တေဟိ ဥပဟာရံ ဝါ ကရောတိ၊ ဓမ္မကထိကာဒီနံ သရဘေသဇ္ဇာဒိံ ဒေတိ၊ ဓမ္မဿဝနံ ဃောသေတိ၊ သရဘညဓမ္မကထာဒိံ ဝါ ကရောတိ၊ တဒါ ကုသလံ သဒ္ဒါရမ္မဏံ ဟောတိ။ ဧဝံ ဂန္ဓာဒိဝတ္ထုပရိစ္စာဂေပိ ဂန္ဓာဒိအာရမ္မဏံ။ ဓမ္မာရမ္မဏံ ပန ဩဇာဇီဝိတိန္ဒြိယတဒါယတ္တာနံ ဝသေန ဉာတဗ္ဗံ။ ယဒါ ဟိ ဩဇဝန္တာနိ အန္နပါနသပ္ပိနဝနီတာဒီနိ ‘‘ဩဇဒါနံ မေ ဘဝိဿတီ’’တိ ဒေတိ၊ ဂိလာနာနံ ဘေသဇ္ဇံ ဝါ ဝေဇ္ဇံ ဝါ ဥပနေတွာ၊ ပါဏောပရောဓကံ အာဝုဓဇာလကုမိနာဒိံ ဝိနာသေတွာ ဝါ၊ ဝဇ္ဈပ္ပတ္တေ ပါဏိနော မောစေတွာ ဝါ ‘‘ဇီဝိတဒါနံ မေ ဘဝိဿတိ ဇီဝိတာယတ္တဝုတ္တိတာယ၊ ပဉ္စပသာဒသောဠသသုခုမရူပစိတ္တစေတသိကာနံ ဝသေန ပသာဒါဒိဒါနံ မေ ဘဝိဿတီ’’တိ စ မနသိ ကရောတိ၊ တဒါ ကုသလံ ဓမ္မာရမ္မဏံ ဟောတိ။ သေသံ တာဒိသမေဝ။

အယံ နာနာဝတ္ထူသု ဌိတာရမ္မဏာနံ ယောဇနာ။ ဧကဝတ္ထုသ္မိမ္ပိ ဆာရမ္မဏံ လဗ္ဘတေဝ။ ပိဏ္ဍပါတသ္မိံ ဟိ မနာပေါ ဝဏ္ဏော၊ ခါဒနကာလေ မုရုမုရာယနသဒ္ဒေါ၊ ဂန္ဓော၊ ရသော၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ဩဇာ၊ တဒါယတ္တာ ဝါ ဇီဝိတပသာဒါဒယော၊ တဗ္ဗိသယာနိ စ ဝိညာဏာဒီနီတိ ဆာရမ္မဏမ္ပိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧဝံ စီဝရာဒီသု စေဝ ဝတ္ထာဒီသု စ ယထာနုရူပံ ဉာတဗ္ဗံ။ ဧတ္ထပိ ဒါနသီလဘာဝနာမယတာ၊ ကာယဝစီမနောကမ္မဘာဝေါ စ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယထာ စ ကုသလာနံ၊ ဧဝံ အကုသလာနမ္ပိ အာရမ္မဏကမ္မဒွါရဝဝတ္ထာနံ၊ အပုညကိရိယဝတ္ထူသု ယောဇနာနယော စ ဝုတ္တာနုသာရေန ယထာယောဂံ ဉာတဗ္ဗော။

ဧဝံ အာရမ္မဏတော၊ ပုညကိရိယဝတ္ထုတော၊ ကမ္မတော၊ ဒွါရတော စ အနေကသဟဿပ္ပဘေဒေသု စေတေသု ကုသလေသု ဥပဍ္ဎာနိ ပန ဉာဏသမ္ပယုတ္တာနိ စတုန္နံ အဓိပတီနံ ဝသေန ပစ္စေကံ စတုဗ္ဗိဓာနိ၊ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာနိ ပန ဥပဍ္ဎာနိ ဝီမံသာဓိပတိဝဇ္ဇိတာဓိပတိတ္တယဝသေန ပစ္စေကံ တိဝိဓာနိ၊ တဒုဘယာနိ ပုန ဟီနတ္တိကဝသေန ပစ္စေကံ တိဝိဓာနိ၊ တာနိ ပုန အပရိမာဏေသု ပန စက္ကဝါဠေသု ပစ္စေကံ အပရိမာဏေသု သတ္တေသု ဧကေကသ္မိံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နဩဠာရိကသုခုမတာဒီဟိ အနန္တေဟိ ပကာရေဟိ ဥပ္ပဇ္ဇနတော အနန္တာပရိမာဏာနိ ဟောန္တိ။ တာနိ သဗ္ဗာနိ သမ္ဗုဒ္ဓါ အနန္တေန ဗုဒ္ဓဉာဏေန မဟာတုလာယ တုလယမာနော ဝိယ၊ မဟာတုမ္ဗေ ပက္ခိပိတွာ မိနယမာနော ဝိယ သဗ္ဗာကာရတော ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ မဟာကရုဏာယ ကာမာဝစရဋ္ဌေန သရိက္ခတာယ ဧကတ္တံ ဥပနေတွာ၊ ပုန သောမနဿုပေက္ခာသဟဂတဋ္ဌေန၊ ဉာဏသမ္ပယုတ္တဝိပ္ပယုတ္တဋ္ဌေန၊ အသင်္ခါရိကသသင်္ခါရိကဋ္ဌေန စ ကောဋ္ဌာသေ ကတွာ ဒေသေသိ၊ ယထာ တံ လောကဝိဒူ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနန္တိ။ အယမေတ္ထ သင်္ခေပေါ၊ ဝိတ္ထာရော ပန အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ဓမ္မသင်္ဂဏိယာ (ဓ။ သ။ ၁)၊ တဒဋ္ဌကထာယ စ အဋ္ဌသာလိနိယာ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၁) သဗ္ဗာကာရတော ဉာတဗ္ဗောတိ။ ဧဝံ ဝိသယာဒိပ္ပဘေဒတော ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗော။

ကာမာဝစရကုသလဓမ္မာ နိဋ္ဌိတာ။

ရူပါဝစရဓမ္မာ ပန ကုသလာ ဈာနင်္ဂသမ္ပယောဂဘေဒတော ပဉ္စဝိဓာ ဟောန္တိ။ သေယျထိဒံ – ဝိတက္ကဝိစာရပီတိသုခေကဂ္ဂတာသမ္ပယုတ္တံ ပဌမဇ္ဈာနိကံ၊ တတော ဝူပသန္တံ အတိက္ကန္တဝိတက္ကံ ဝိစာရပီတိသုခေကဂ္ဂတာသမ္ပယုတ္တံ ဒုတိယဇ္ဈာနိကံ၊ တတော ဝူပသန္တံ အတိက္ကန္တဝိစာရံ ပီတိသုခေကဂ္ဂတာသမ္ပယုတ္တံ တတိယဇ္ဈာနိကံ၊ တတော ဝူပသန္တံ ဝိရတ္တပီတိကံ သုခေကဂ္ဂတာသမ္ပယုတ္တံ စတုတ္ထဇ္ဈာနိကံ၊ တတော ဝူပသန္တံ အတ္ထင်္ဂတသုခံ ဥပေက္ခေကဂ္ဂတာသမ္ပယုတ္တံ ပဉ္စမဇ္ဈာနိကန္တိ။ ဧဝံ သမ္ပယောဂဘေဒတော ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗော။

ဓမ္မုဒ္ဒေသာဒိတော ပန ပဌမဇ္ဈာနေ တာဝ ကာမာဝစရပဌမကုသလေ ဝုတ္တေသု ဌပေတွာ ဝိရတိတ္တယံ သေသာ ဆတ္တိံသ ဓမ္မာ ဟောန္တိ။ တတ္ထ ဆန္ဒာဒယော စတ္တာရော၊ ကရုဏာ၊ မုဒိတာ စာတိ ဆ ယေဝါပနကာ။ သေသံ သုညတဝါရပရိယောသာနံ သဗ္ဗံ ကာမာဝစရပဌမကုသလေ ဝုတ္တသဒိသမေဝ။ ကေဝလံ ဟိ ဝိရတီနံ အဘာဝေါ၊ သင်္ဂဟဝါရေ ပဉ္စမဂ္ဂင်္ဂဘာဝေါ၊ ဘူမန္တရဝသေန ရူပါဝစရဘာဝေါ စ ဝိသေသော၊ သေသံ တာဒိသမေဝ။ ပဌမဇ္ဈာနံ။

တထာ ဒုတိယဇ္ဈာနေပိ ကေဝလံ ဓမ္မုဒ္ဒေသေ ဝိတက္ကာဘာဝေါ၊ သင်္ဂဟဝါရေ စတုက္ကဇ္ဈာနင်္ဂမဂ္ဂင်္ဂဘာဝေါ စ ဝိသေသော၊ သေသံ ပဌမသဒိသမေဝ။ ဒုတိယံ။

တထာ တတိယဇ္ဈာနေပိ ကေဝလံ ဓမ္မုဒ္ဒေသေ ဝိစာရာဘာဝေါ၊ သင်္ဂဟဝါရေ တိဝင်္ဂိကဇ္ဈာနတာ စ ဝိသေသော၊ သေသံ ဒုတိယသဒိသမေဝ။ တတိယံ။

တထာ စတုတ္ထေ ကေဝလံ ဓမ္မုဒ္ဒေသေ ပီတိယာ အဘာဝေါ၊ ကောဋ္ဌာသဝါရေ ဒုဝင်္ဂိကဇ္ဈာနဘာဝေါ စ ဝိသေသော၊ သေသံ တတိယသဒိသမေဝ။ စတုတ္ထံ။

တထာ ပဉ္စမေ ကေဝလံ ဓမ္မုဒ္ဒေသေ ကရုဏာမုဒိတာဒီနံ အဘာဝေါ၊ သောမနဿဋ္ဌာနေ ဥပေက္ခာဘာဝေါ၊ ကောဋ္ဌာသဝါရေ ဈာနိန္ဒြိယေသု ဥပေက္ခာဈာနင်္ဂဘာဝေါ၊ ဥပေက္ခိန္ဒြိယဘာဝေါ စ ဝိသေသော၊ သေသံ စတုတ္ထသမမေဝ။ ပဉ္စမံ။

ပဒဘာဇနီယေ ပန ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ ဒုတိယံ၊ ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ တတိယံ၊ သောမနဿဿ စ အတ္ထင်္ဂမာ စတုတ္ထန္တိ စတုက္ကနယောပိ အာဂတော၊ သော တိက္ခပညာနံ ဧကပ္ပဟာရေနေဝ ဝိတက္ကဝိစာရသမတိက္ကမသမ္ဘဝတော ဝုတ္တော။ တတ္ထ ဒုတိယာဒီနံ သဗ္ဗသော ပဉ္စကနယေ တတိယာဒိသမတ္တာ တတ္ထ ဝုတ္တနယေနေဝ သဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗော တတ္ထေဝ အန္တောဂဓဘာဝေါ စာတိ။ စတုက္ကနယော။

ဝိသယာဒိပ္ပဘေဒတော ပန ဝိနိစ္ဆယံ ပဉ္စကနယေနေဝ ဝက္ခာမ၊ တဒနုသာရတော ဧဝ စတုက္ကနယဝသေနာပိ သက္ကာ ဉာတုန္တိ။ ဧဝံ ဥပရိ လောကုတ္တရေပိ။ ပဉ္စဝိဓာပိ စေတေ ရူပါဝစရကုသလဓမ္မာ ကသိဏာရမ္မဏဘေဒတော ပစ္စေကံ အဋ္ဌဝိဓာ ဟောန္တိ ပထဝီကသိဏံ အာပေါတေဇောဝါယောနီလပီတလောဟိတောဒါတကသိဏဉ္စာတိ၊ အာလောကာကာသကသိဏေဟိ သဒ္ဓိံ ဒသဝိဓာ ဟောန္တိ။ ပဒဘာဇနီယေ (ဓ။ သ။ ၂၀၂) ပန အာလောကကသိဏဿ ဩဒါတကသိဏေန သင်္ဂဟိတတ္တာ အဂ္ဂဟဏံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ အာကာသကသိဏဿ ပန ဥဂ္ဃာဋနာသမ္ဘဝတော အနာရုပ္ပဇ္ဈာနိကတ္တာ။ တံ ဟိ ပုနပ္ပုနံ ဥဂ္ဃာဋိယမာနမ္ပိ အာကာသမေဝ ဟောတိ၊ တသ္မာ တတ္ထုပ္ပန္နံ ရူပါဝစရပဉ္စမဇ္ဈာနံ ဘဝဝိသေသာယ၊ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရာယ စ သံဝတ္တတိ၊ အဘိညာယ၊ ဝိပဿနာယ စ ပါဒကမ္ပိ ဟောတိ၊ အနာရုပ္ပတ္တာ ပန နိရောဓပါဒကံ န ဟောတိ။ သေသာနိ ပန နဝ ကသိဏာနိ နိရောဓပါဒကာနိပီတိ အယမေတေသံ ဝိသေသော။ အာနာပါနဇ္ဈာနဿာပိ ပနေတ္ထ ဝါယောကသိဏေ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိ။ ကသိဏကထာ။

ဧဝံ ကသိဏဝသေန အဋ္ဌဝိဓာ စေတေ အဘိဘာယတနဝသေန ပန ပစ္စေကံ အဋ္ဌဝိဓာ ဟောန္တိ။ ဘဂဝတာ ဟိ –

‘‘အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ပရိတ္တာနိ၊ တာနိ အဘိဘုယျ…ပေ… အပ္ပမာဏာနိ။ တာနိ အဘိဘုယျ …ပေ… ပရိတ္တာနိ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏာနိ…ပေ… အပ္ပမာဏာနိ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏာနိ သုဝိသုဒ္ဓံ နီလံ ပီတံ လောဟိတံ ဩဒါတ’’န္တိ (ဓ။ သ။ ၂၁၁ အာဒယော) –

အဋ္ဌ အဘိဘာယတနာနိ ဒေသိတာနိ၊ တာနိ စ ကသိဏေသွေဝ အဘိဘဝိတွာ သမာပဇ္ဇနဝသေန ဈာနုပ္ပတ္တိဝိသေသတော၊ အနာရမ္မဏဝိသေသတော။ တတ္ထ ဟိ အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီတိ အလာဘိတာယ ဝါ အနတ္ထိကတာယ ဝါ အဇ္ဈတ္တရူပေ ကသိဏဝသေန ပရိကမ္မသညာဝိရဟိတောဝ။ ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတီတိ ဗဟိဒ္ဓါ အဋ္ဌ ကသိဏရူပါနိ ပရိကမ္မဝသေန စေဝ အပ္ပနာဝသေန စ ပဿတိ။ ပရိတ္တာနီတိ ခုဒ္ဒကပရိမာဏာနိ၊ တာနိ အဘိဘုယျ ပဿန္တော စ သမ္ပန္နဂဟဏိကော ကဋစ္ဆုမတ္တံ ဘတ္တံ လဘိတွာ ‘‘ကိံ ဧတ္ထ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ အတ္ထီ’’တိ သင်္ကဍ္ဎိတွာ သဗ္ဗံ ဧကကဗဠမေဝ ကရောတိ၊ ဧဝမေဝ ဉာဏုတ္တရိကော ‘‘ကိမေတ္ထ ပရိတ္တကေ အာရမ္မဏေ သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗံ အတ္ထိ၊ နာယံ မမ ဘာရော’’တိ တာနိ အဘိဘဝိတွာ သဟ နိမိတ္တုပ္ပာဒေနေဝ အပ္ပနံ နိဗ္ဗတ္တေတိ၊ တသ္မာ တံ ဈာနံ ‘‘အဘိဘာယတန’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ အပ္ပမာဏာနီတိ မဟန္တာနိ။ တာနိ အဘိဘုယျာတိ မဟဂ္ဃသော ဧကံ ဘတ္တပါတိံ လဘိတွာ ဝိယ ဉာဏုတ္တရော အပ္ပမာဏံ လဘိတွာ ‘‘ဧတံ ဝါ ဟောတု အညံ ဝါ၊ ကိမေတ္ထ သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ အပ္ပနံ နိဗ္ဗတ္တေတိ။ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏာနီတိ ပရိသုဒ္ဓါပရိသုဒ္ဓဝဏ္ဏာနိ ။ ပရိသုဒ္ဓါနိ ဟိ နီလာဒီနိ၊ အပရိသုဒ္ဓါနိ စ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏာနီတိ ဣဓ အဓိပ္ပေတာနိ၊ ဧတာနိပိ ‘‘သုဝဏ္ဏာနိ ဝါ ဟောန္တု ဒုဗ္ဗဏ္ဏာနိ ဝါ၊ ပရိတ္တအပ္ပမာဏဝသေနေဝ အဘိဘာယတနာနီ’’တိ အာဂမဋ္ဌကထာသု (ဒီ။ နိ။ အဋ္ဋ။ ၂။၁၇၃၊ မ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၂၄၉၊ အ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၃။၈။၆၅) ဝဏ္ဏိတာနိ။ ဝဏ္ဏာဘောဂဿ ဟိ အတ္ထိတာယ ပုရိမာနိ အဘိဘာယတနာနိ ဝဏ္ဏာဘောဂရဟိတသဟိတတာယ ဧတ္ထ ကေဝလတော ဝိသေသသဗ္ဘာဝါ စတုဓာ ဝုတ္တာနိ၊ နီလာဒီနိ ပန စတ္တာရိ သုဝိသုဒ္ဓဝဏ္ဏဝသေန သုခါရောဟတာယ ဉာဏုတ္တရိကော အဘိဘဝိတွာ အပ္ပနံ နိဗ္ဗတ္တေတိ၊ တသ္မာ အာရမ္မဏဝိသေသာဘာဝေပိ ဈာနုပ္ပတ္တိဝိသေသတော ဣမေသံ အဋ္ဌန္နံ အဘိဘာယတနာနံ ဝသေန ပစ္စေကံ အဋ္ဌဝိဓာ ဟောန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အဘိဘာယတနကထာ။

တာနိ ပုန ယထာ စ အဘိဘာယတနဝသေန၊ ဧဝံ ဝိမောက္ခဝသေနာပိ ပစ္စေကံ တိဝိဓာ ဟောန္တိ။ ဘဂဝတာ ဟိ ‘‘ရူပီ ရူပါနိ ပဿတိ၊ အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ၊ သုဘန္တွေဝ အဓိမုတ္တော ဟောတီ’’တိ (ဓ။ သ။ ၂၄၀ အာဒယော၊ ဒီ။ နိ။ ၃။၃၃၉၊ ၃၅၈၊ အ။ နိ။ ၈။၆၆) တယော ဝိမောက္ခာ ဒေသိတာ။ တေ စ ကသိဏေသွေဝ အဓိမုစ္စနဝသေန ဈာနုပ္ပတ္တိဝိသေသတော၊ ဘာဝနာရမ္မဏဝိသေသတော ကိမိဒံ အဓိမုစ္စနံ နာမ? ပစ္စနီကဓမ္မေဟိ သုဋ္ဌု ဝိမုစ္စနံ၊ အာရမ္မဏေသု စ သုဋ္ဌု အဘိရတိ၊ ပိတု မာတု အင်္ကေ ဝိဿဋ္ဌင်္ဂပစ္စင်္ဂဿ ဒါရကဿ သယနံ ဝိယ အနိဂ္ဂဟိတဘာဝေန နိရာသင်္ကတာယ အာရမ္မဏေ ပဝတ္တီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တတ္ထ ရူပီတိ အဇ္ဈတ္တံ ကေသာဒီသု ဥပ္ပာဒိတံ ရူပဇ္ဈာနံ ရူပံ နာမ၊ တဒဿ အတ္ထီတိ ရူပီ။ အဇ္ဈတ္တမ္ပိ ဟိ ကေသာဒီသု နီလံ၊ မေဒါဒီသု ပီတံ၊ မံသာဒီသု လောဟိတံ၊ ဒန္တာဒီသု ဩဒါတဉ္စ ဝဏ္ဏကသိဏဝသေန အာဘုဇိတွာ ပရိကမ္မံ ကရောန္တဿ ရူပဇ္ဈာနာနိ၊ ကသိဏံ ဥဂ္ဃာဋေတွာ စ အရူပဇ္ဈာနာနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တေဝ ။ ရူပါနိ ပဿတီတိ ဗဟိဒ္ဓါပိ နီလကသိဏာဒိရူပါနိ ဈာနစက္ခုနာ ပဿတိ၊ ဣမိနာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓဝတ္ထုကေသု ကသိဏေသု ဈာနပ္ပဋိလာဘော ဒဿိတော။ အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီတိ အတ္တနော ကေသာဒီသု အနုပ္ပာဒိတရူပါဝစရဇ္ဈာနော၊ ဣမိနာ ဗဟိဒ္ဓါ ပဋိလဒ္ဓဇ္ဈာနတာ ဒဿိတာ။ သုဘန္တွေဝ အဓိမုတ္တော ဟောတီတိ ဣမိနာ သုဝိသုဒ္ဓေသု နီလာဒိဝဏ္ဏကသိဏေသု ‘‘သုဘ’’န္တိ အဓိမုတ္တိဝသေန ပဋိလဒ္ဓဇ္ဈာနတာ ဒဿိတာ။ ဧဝံ အာရမ္မဏဝိသေသာဘာဝေပိ အဓိမုတ္တိဝသေန ဈာနုပ္ပတ္တိဝိသေသတော ဣမေသံ တိဏ္ဏံ ဝိမောက္ခာနံ ဝသေန ပစ္စေကံ တိဝိဓာ ဟောန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဝိမောက္ခကထာ။

ယထာ စ ဝိမောက္ခတော၊ ဧဝံ ပဋိပဒါဘေဒတော ပစ္စေကံ စတုဗ္ဗိဓာ ဟောန္တိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ၊ ဒုက္ခပဋိပဒံ ခိပ္ပာဘိညံ၊ သုခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ၊ သုခပဋိပဒံ ခိပ္ပာဘိညန္တိ။ တတ္ထ ပဌမသမန္နာဟာရတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ဥပစာရံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တာဝ ပဝတ္တာ ဈာနဘာဝနာ ‘‘ပဋိပဒါ’’တိ ဝုစ္စတိ။ သာ ဧကစ္စဿ ဒုက္ခာ နီဝရဏာဒိပစ္စနီကဓမ္မသမုဒါစာရဂဟနတာယ အသုခသေဝနာ ဟောတိ၊ ဧကစ္စဿ တဒဘာဝတော သုခါ။ ဥပစာရတော ပန ပဋ္ဌာယ ယာဝ အပ္ပနာ၊ တာဝ ပဝတ္တာ ပညာ ‘‘အဘိညာ’’တိ ဝုစ္စတိ။ သာ ဧကစ္စဿ ဒန္ဓာ အသီဃပ္ပဝတ္တိနီ၊ ဧကစ္စဿ ခိပ္ပာ။ အသပ္ပာယသေဝိနော ဒုက္ခာ ပဋိပဒါ ဟောတိ ဒန္ဓာ စ အဘိညာ၊ သပ္ပာယသေဝိနော သုခါ ပဋိပဒါ ဟောတိ ခိပ္ပာ စ အဘိညာ။ ပုဗ္ဗာပရကာလေသု သပ္ပာယာသပ္ပာယသေဝနဝသေန ဝေါမိဿတာ စ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တထာ ပလိဗောဓုပစ္ဆေဒါဒိကံ ပုဗ္ဗကိစ္စံ အသမ္ပာဒေန္တဿ ပဋိပဒါ ဒုက္ခာ၊ သမ္ပာဒေန္တဿ သုခါ ပဋိပဒါ။ အပ္ပနာကောသလ္လံ အသမ္ပာဒေန္တဿ ဒန္ဓာဘိညာ၊ သမ္ပာဒေန္တဿ ခိပ္ပာ။ ကိလေသိန္ဒြိယာနံ ဝါ တိက္ခမုဒုတာယ ပဌမာ၊ ဝိပရိယာယေန စတုတ္ထာ၊ ဝေါမိဿတာယ မဇ္ဈိမာ ဒွေတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တဏှာဝိဇ္ဇာဘိဘဝနာနဘိဘဝနဝသေန ဝါ သမထဝိပဿနာသု ကတာဓိကာရာကတာဓိကာရတာဝသေန ဝါပိ ဧတာသံ ပဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပဌမဇ္ဈာနာဒိအာဂမနဝသေနာပိ ဒုတိယာဒီနံ ပဋိပဒါဘိညာဘေဒေါ ဟောတိယေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧဝံ ပဋိပဒါဝသေန ပစ္စေကံ စတုဗ္ဗိဓာ ဟောန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ပဋိပဒါကထာ။

ယထာ စ ပဋိပဒါဟိ၊ ဧဝံ အာရမ္မဏဘေဒတောပိ ပစ္စေကံ စတုဗ္ဗိဓာ ဟောန္တိ ပရိတ္တံ ပရိတ္တာရမ္မဏံ၊ ပရိတ္တံ အပ္ပမာဏာရမ္မဏံ၊ အပ္ပမာဏံ ပရိတ္တာရမ္မဏံ၊ အပ္ပမာဏံ အပ္ပမာဏာရမ္မဏန္တိ။ တတ္ထ ယံ အပ္ပဂုဏံ၊ ဥပရိဇ္ဈာနဿ ပစ္စယော ဘဝိတုံ န သက္ကောတိ၊ ဣဒံ ပရိတ္တံ။ ယံ ပန အဝဍ္ဎိတေ အာရမ္မဏေ ပဝတ္တံ၊ တံ ပရိတ္တံ အာရမ္မဏံ အဿာတိ ပရိတ္တာရမ္မဏံ။ ဝိပရိယာယတော အပ္ပမာဏံ အပ္ပမာဏာရမ္မဏံ။ တဒုဘယဝေါမိဿတာယ မဇ္ဈေ ဣတရဒွယံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧဝံ အာရမ္မဏဘေဒတော စတုဗ္ဗိဓာ ဟောန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အာရမ္မဏကထာ။

ယထာ စ ပဋိပဒါရမ္မဏေဟိ၊ ဧဝံ အဓိပတီနံ ဝသေန ပစ္စေကံ စတုဗ္ဗိဓတာ၊ ဟီနတ္တိကဝသေန ပုန တိဝိဓတာ စ ယောဇေတွာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ဒသကသိဏမူလဝိဘာဂကထာ နိဋ္ဌိတာ။

ယထာ ကသိဏမူလေသု၊ ဧဝံ ဗြဟ္မဝိဟာရမူလေသုပိ ယထာယောဂံ ဝိဘာဂေါ ဝေဒိတဗ္ဗော – မေတ္တာကရုဏာမုဒိတာဝသေန ဟိ အာဒိတော စတ္တာရိ ဈာနာနိ ပစ္စေကံ တိဝိဓာ ဟောန္တိ မေတ္တာသဟဂတံ၊ ကရုဏာသဟဂတံ၊ မုဒိတာသဟဂတန္တိ။ ပဉ္စမဇ္ဈာနံ ပန ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရဝသေန ဧကဝိဓံ ဥပေက္ခာသဟဂတန္တိ။ ပုရိမေသု ဟိ တီသု ပဉ္စမဇ္ဈာနံ နုပ္ပဇ္ဇတိ။ ကသ္မာ? သောမနဿာဝိပ္ပယောဂတော၊ သောမနဿသမုဋ္ဌိတာနံ ဗျာပါဒဝိဟိံသာရတီနံ ယထာက္ကမံ နိဿရဏတ္တာ၊ ပစ္ဆိမေ စ တိကစတုက္ကဇ္ဈာနံ နုပ္ပဇ္ဇတိ။ ကသ္မာ? ဥပေက္ခာဝေဒနာသမ္ပယောဂတော၊ တဿာ စ ပဋိဃာနုနယနိဿရဏတော မဇ္ဈတ္တာကာရေန ပဝတ္တိတော၊ တာနိ ပုန ပဋိပဒါရမ္မဏာဓိပတိဟီနတ္တိကဘေဒေဟိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေန ယောဇေတွာ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ဧတ္ထ စ အပ္ပသတ္တာရမ္မဏဝသေန ပရိတ္တာရမ္မဏတာ၊ ဗဟုသတ္တာရမ္မဏဝသေန အပ္ပမာဏာရမ္မဏတာ စ ဧကသ္မိံ သတ္တေ အပ္ပနံ ပါပေတွာ အနုက္ကမေန ဧကာဝါသဧကဝီထိဂါမာဒိဂတသတ္တေသု ပါပနဝသေန ဝဍ္ဎနာ စ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဓမ္မုဒ္ဒေသေ ပနေတ္ထ ကရုဏာသဟဂတေ မုဒိတာဝိရဟိတာ ပဉ္စတိံသ ဓမ္မာ၊ တေသု ဆန္ဒာဒယော စတ္တာရော၊ ကရုဏာ စာတိ ပဉ္စေဝ ယေဝါပနကာ၊ ကရုဏာ စ နိယတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧဝံ မုဒိတာသဟဂတေပိ။ ကေဝလံ ကရုဏာဝိရဟိတာ မုဒိတာ နိယတာ ပဝတ္တာတိ အယမေတ္ထ ဝိသေသော။ အဝသေသဗြဟ္မဝိဟာရဒွယေ၊ ပန ကသိဏာသုဘာဒီသု စ သဗ္ဗတ္ထ ကရုဏာမုဒိတာဝိရဟိတာ စ စတုတ္တိံသ ဓမ္မာ၊ တတ္ထ စ ဆန္ဒာဒယော စတ္တာရောဝ ယေဝါပနကာ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ။ ဗြဟ္မဝိဟာရမူလဝိဘာဂကထာ။

အသုဘဘေဒတော ပန ပဌမဇ္ဈာနမေဝေကံ ဒသဝိဓံ ဟောတိ ဥဒ္ဓုမာတကသညာသဟဂတံ ဝိနီလကဝိပုဗ္ဗကဝိစ္ဆိဒ္ဒကဝိက္ခာယိတကဝိက္ခိတ္တကဟတဝိက္ခိတ္တကလောဟိတကပုဠဝကအဋ္ဌိကသညာသဟဂတန္တိ၊ ဒသဝိဓေပိ စေတသ္မိံ အသုဘေ ပဋိကူလတ္တာ၊ ဒုဗ္ဗလတ္တာ စ ဝိတက္ကဗလေနေဝ ဈာနံ တိဋ္ဌတိ၊ န ဝိနာ ဝိတက္ကေန သီဃသောတာယ နဒိယာ အရိတ္တဗလေနေဝ နာဝါ ဝိယ၊ တသ္မာ ပဌမဇ္ဈာနမေဝေတ္ထ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ သမထဝိပဿနာဒိအာနိသံသဒဿာဝိတာယ၊ ပနေတ္ထ နီဝရဏပ္ပဟာနေန စ ပီတိသောမနဿံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဗဟုဝေတနလာဘဒဿနေန ပုပ္ဖဆဍ္ဍကဿ ဂူထရာသိမှိ ဝိယ၊ ဥပသန္တဗျာဓိဒုက္ခဿ စ ရောဂိနော ဝမနဝိရေစနပ္ပဝတ္တိယံ ဝိယာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တံ ပန ဒသဝိဓမ္ပိ ပဌမဇ္ဈာနံ ပဋိပဒါရမ္မဏာဓိပတိဟီနတ္တိကဝသေန ပစ္စေကံ ယောဇေတွာ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧတ္ထ စ အသုဘာရမ္မဏဿ အဝဍ္ဎနီယတာယ ခုဒ္ဒကေ ဥဒ္ဓုမာတကာဒိဋ္ဌာနေ ဥပ္ပန္နံ နိမိတ္တံ ပရိတ္တာရမ္မဏံ၊ မဟန္တေ အပ္ပမာဏာရမ္မဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧတေသု ပန ဒသသု အသုဘေသု သာမညတော ဒွတ္တိံသာကာရဝသေန၊ နဝသိဝထိကပဗ္ဗဝသေန စ ပဝတ္တာ ကာယဂတာသတိ သင်္ဂဟိတာ၊ ဝဏ္ဏကသိဏေသု စ ကေသာဒီနံ ကောဋ္ဌာသာနံ နီလာဒိဝဏ္ဏာရမ္မဏာ၊ စတုက္ကပဉ္စကဇ္ဈာနဝသေန ဥပ္ပန္နာ ကာယဂတာသတိ စ သင်္ဂဟိတာ။ ပဒဘာဇနီယေ ဝိသုံ န ဝုတ္တာ၊ တသ္မာ တေသံ ဝသေနာပိ ဝိဘာဂေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အသုဘမူလဝိဘာဂကထာ။

ဧဝံ အာရမ္မဏာဒိဘေဒတော စ ဘိန္နာနံ ရူပါဝစရကုသလဓမ္မာနံ ကာလဒေသာဒိဘေဒေန အနန္တတာ၊ ဘဂဝတာ စ ဧကတ္တံ ဥပနေတွာ ဒေသိတဘာဝေါ၊ ဝိတ္ထာရနယာတိဒေသော စ ကာမာဝစရကုသလေ ဝုတ္တာနုသာရေန ယထာနုရူပံ ဉာတဗ္ဗော။ ဣတော ပရံ အရူပါဝစရာဒီသုပိ ဝိသေသမတ္တမေဝ ဝက္ခာမ။ ဧဝံ ဝိသယာဒိပ္ပဘေဒတော ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗော။

ရူပါဝစရကုသလဓမ္မာ နိဋ္ဌိတာ။

အရူပါဝစရာ ပန ကုသလဓမ္မာ သမ္ပယောဂတော န ဘိန္နာ၊ သဗ္ဗေပိ ဥပေက္ခေကဂ္ဂတာသမ္ပယုတ္တာဝ၊ ဓမ္မုဒ္ဒေသာဒိတောပိ သဗ္ဗသော ရူပါဝစရပဉ္စမဇ္ဈာနသဒိသာ။ အရူပါဝစရဘာဝေါ ဧဝ ဟေတ္ထ ဝိသေသော။ ဝိသယာဒိပ္ပဘေဒတောတိ ဧတ္ထ ပန အာရမ္မဏတော တေ စတုဗ္ဗိဓာ ဟောန္တိ။ သေယျထိဒံ – အာကာသာနဉ္စာယတနံ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ အာကိဉ္စညာယတနံ နေဝသညာနာသညာယတနန္တိ။ တတ္ထ ဟိ ကသိဏုဂ္ဃာဋိမာကာသေ ‘‘အနန္တော အာကာသော’’တိ ပဝတ္တံ ပဌမံ၊ တသ္မိံ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဏေ ‘‘အနန္တံ ဝိညာဏ’’န္တိ ပဝတ္တံ ဒုတိယံ၊ တဿ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဏဿ အဘာဝေ ‘‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’’တိ ပဝတ္တံ တတိယံ၊ တသ္မိံ တတိယေ ‘‘သန္တမေတံ ပဏီတမေတ’’န္တိ ပဝတ္တံ စတုတ္ထံ။ ပုရိမပုရိမေဟိ ပစ္ဆိမပစ္ဆိမံ သန္တသန္တတရသန္တတမန္တိ စ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

နနု ရူပါဝစရေသု ဝိတက္ကာဒိအင်္ဂသမတိက္ကမတော ဥပရူပရိဈာနာနံ သန္တတရာဒိဘာဝေါ ဝုတ္တော၊ အင်္ဂါတိက္ကမရဟိတေသု ပန အာရုပ္ပေသု ကထန္တိ? အာရမ္မဏာတိက္ကမတော။ ဧတေသု ဟိ ကသိဏရူပသမတိက္ကမတော ပဌမံ ဈာနံ ရူပါဝစရပဉ္စမဇ္ဈာနတော သန္တံ၊ တတောပိ ကသိဏုဂ္ဃာဋိမာကာသာတိက္ကမတော ဒုတိယံ၊ တတောပိ အာကာသေ ပဝတ္တဝိညာဏာတိက္ကမတော တတိယံ၊ တတောပိ အာကာသေ ပဝတ္တဝိညာဏဿ သမတိက္ကမတော စတုတ္ထန္တိ။ ဧဝံ အင်္ဂသမတ္တေပိ ထူလထူလာတိက္ကမေန သုခုမသုခုမာရမ္မဏတာယ ဥပရူပရိဇ္ဈာနာနံ သန္တတရာဒိဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော သမာယာမဝိတ္ထာရာနမ္ပိ ဝတ္ထာနံ သုတ္တသုခုမတရာဒိဘာဝေါ ဝိယ။ နနု အဘာဝါရမ္မဏတာယ တတိယာရုပ္ပံ သန္တပဏီတတော မနသိ ကရောန္တဿ စတုတ္ထာရုပ္ပဿ ကထံ တတ္ထ နိကန္တိပရိယာဒါနံ၊ ကထံ စ သမတိက္ကမော ဝါ ဟောတီတိ? အသမာပဇ္ဇိတုကာမတာယ၊ သာ စ အတ္တနော သန္တပဏီတတာယ။ ယထာ ဟိ ရာဇာ ဒန္တကာရာဒိသိပ္ပိကာနံ အတိသုခုမမနာပသိပ္ပံ ဒိသွာ ‘‘ဆေကာ ဝတိမေ အာစရိယာ’’တိ တေသံ ဆေကတာယ တုဿန္တောပိ န တံ သိပ္ပိကဘာဝံ ပတ္ထေတိ၊ တံ သမတိက္ကမ္မ ရာဇဘာဝေ ဧဝ တိဋ္ဌတိ၊ ဧဝံသမ္ပဒမိဒံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧဝံ အာရမ္မဏဘေဒတော စတုဗ္ဗိဓာနမ္ပေတေသံ ပုန ပဋိပဒါရမ္မဏာဓိပတိဟီနတ္တိကဘေဒေဟိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေနေဝ ပစ္စေကံ ဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။

ဧတ္ထ စ ရူပါဝစရစတုတ္ထဇ္ဈာနနိကန္တိ ပရိယာဒါနဒုက္ခတာယ ပဌမာရုပ္ပဿ၊ ပဌမာရုပ္ပာဒိနိကန္တိပရိယာဒါနဒုက္ခတာယ ဒုတိယာရုပ္ပာဒီနဉ္စ ဒုက္ခပဋိပဒတာ၊ ပရိယာဒိဏ္ဏနိကန္တိကဿ တဒပ္ပနာပရိဝါသဒန္ဓတာယ ဒန္ဓာဘိညတာ၊ ဝိပရိယာယေန ဣတရာ စ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ပရိတ္တကသိဏုဂ္ဃာဋိမာကာသမူလကာနံ ပန စတုန္နံ ပရိတ္တာရမ္မဏတာ၊ ဝိပရိယာယာနံ အပ္ပမာဏာရမ္မဏတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ရူပါရူပါဝစရာ ပနေတ္ထ အဓိပတိသဟိတာဝ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ န ဝိနာ အဓိပတီဟိ။ ကာမာဝစရာ တု အဓိပတိရဟိတာပိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ၊ တေ စ အာရမ္မဏာဓိပတိ သဟဇာတာဓိပတီတိ ဒွေပိ လဗ္ဘန္တိ။ ရူပါရူပါဝစရာ ပန သဟဇာတာဓိပတိမေဝ၊ နေတရံ။ တတ္ထ စ ဆန္ဒာဓိပတိနာ သဟဇာတာ ဓမ္မာ ဆန္ဒာဓိပတေယျာ၊ ဆန္ဒော ပန အဓိပတိ ဧဝ၊ န ဆန္ဒာဓိပတေယျော။ ဣတရေ ပန အဓိပတေယျာဝ၊ နာဓိပတယော အညဿ အတ္တနာ သဟဇာတဿ ဆန္ဒဿ၊ ဣတရေသဉ္စ အဓိပတိယတ္ထဿ အဘာဝါ။ ဧကသ္မိံ ဟိ စိတ္တုပ္ပာဒေ ဆန္ဒာဒီသု စတူသုပိ ဝိဇ္ဇမာနေသု ယထာပစ္စယံ သဟဇာတာဓိပတိ ဧကောဝ လဗ္ဘတိ။ ဧဝံ ဝီရိယာဓိပတိယာဒီသုပိ ယထာနုရူပံ ဉာတဗ္ဗံ။ ဧဝံ ဝိသယာဒိပ္ပဘေဒတော ဝိနိစ္ဆယော ဉာတဗ္ဗော။

အရူပါဝစရကုသလဓမ္မာ နိဋ္ဌိတာ။

လောကုတ္တရာ ပန ကုသလာ မဂ္ဂသမ္ပယောဂဘေဒတော စတုဗ္ဗိဓာ။ သေယျထိဒံ – သောတာပတ္တိမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တံ သကဒါဂါမိမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တံ အနာဂါမိမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တံ အရဟတ္တမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တန္တိ။ နနု စတူသုပိ စေတေသု မဂ္ဂသမ္ပယောဂေါ သမာနော အဋ္ဌန္နမ္ပိ မဂ္ဂင်္ဂါနံ သဗ္ဗတ္ထ ဥပ္ပတ္တိတော ကထံ တတ္ထ ဘေဒေါတိ? အနုသယပ္ပဟာနသင်္ခါတဿ မဂ္ဂကိစ္စဿ ဘေဒတော။ အနုသယေ မာရေန္တော ဂစ္ဆတီတိ ဟိ မဂ္ဂေါ။ မဂ္ဂါ ဟိ ယထာသကံ အနုသယေ ပဇဟန္တိ ဧဝ၊ နိမိတ္တာ ဝုဋ္ဌဟန္တိ၊ ပဝတ္တဉ္စ ဆိန္ဒန္တိ နာမာတိ ဝုစ္စန္တိ။ နိမိတ္တန္တိ စ ပဉ္စက္ခန္ဓာ၊ ပဝတ္တန္တိပိ တေ ဧဝ။ တံ ဒုဝိဓံ ဥပါဒိန္နကံ၊ အနုပါဒိန္နကဉ္စ။

တတ္ထပိ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေါ ဒိဋ္ဌာနုသယံ၊ ဝိစိကိစ္ဆာနုသယံ၊ တဒေကဋ္ဌေ စ ကိလေသေ၊ တံသဟဇာတာနိ ဒိဋ္ဌိသမ္ပယုတ္တာနိ၊ ဝိစိကိစ္ဆာသမ္ပယုတ္တဉ္စာတိ ပဉ္စာကုသလစိတ္တာနိ စ ဥပ္ပဇ္ဇမာနောဝ သမုဂ္ဃာတေတိ၊ သမုဂ္ဃာတေန္တော စ အပါယဘဝတော စေဝ သုဂတိဘဝတော စ ဌပေတွာ သတ္တ ဘဝေ တဒဝသေသတော ဝုဋ္ဌာတိ ။ တတ္ထ ယဒေတံ ပဌမမဂ္ဂါနုပ္ပတ္တိယံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာရဟံ ဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာသမ္ပယုတ္တပဉ္စစိတ္တသမုဋ္ဌာနံ ရူပံ၊ တံ ရူပက္ခန္ဓော၊ တာနိ ပဉ္စ စိတ္တာနိ ဝိညာဏက္ခန္ဓော၊ တံသမ္ပယုတ္တာ ဝေဒနာဒယော ဣတရေ တယော ခန္ဓာ။ ဣမေ အနုပါဒိန္နပဉ္စက္ခန္ဓာ အနုပါဒိန္နနိမိတ္တံ၊ အနုပါဒိန္နပ္ပဝတ္တံ နာမ။ တတော ပဌမမဂ္ဂေါ ဝုဋ္ဌာတိ၊ တံ ဆိန္ဒတိ နာမ။ ယဒေတံ အပါယဘဝေ၊ သုဂတိယဉ္စ ဌပေတွာ သတ္တ ဘဝေ တဒဝသေသေ စ ပဌမမဂ္ဂါနုပ္ပတ္တိယံ အာယတိံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာရဟံ ကမ္မဇက္ခန္ဓပဉ္စကံ၊ တံ ဥပါဒိန္နနိမိတ္တံ၊ ဥပါဒိန္နပ္ပဝတ္တံ နာမ။ တတော ပဌမမဂ္ဂေါ ဝုဋ္ဌာတိ၊ တဉ္စ ဆိန္ဒတိ နာမ။ တတောဝ ပဌမမဂ္ဂေါ အနုသယံ ပဇဟန္တောဝ နိမိတ္တာ ဝုဋ္ဌဟတိ၊ ပဝတ္တဉ္စ ဆိန္ဒတိ နာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧဝံ ဣတရမဂ္ဂေသုပိ ဥပါဒိန္နာနုပါဒိန္နနိမိတ္တပ္ပဝတ္တံ ဝုဋ္ဌာနံ ဆိန္ဒနံ ယထာနုရူပံ ဉာတဗ္ဗံ။

သကဒါဂါမိမဂ္ဂေါ ပန ဩဠာရိကကာမရာဂါနုသယံ၊ ပဋိဃာနုသယံ၊ တဒေကဋ္ဌေ စ ကိလေသေ၊ တံသဟဇာတာနိ စ တထာ ပဝတ္တာနိ စတ္တာရိ ဒိဋ္ဌိဝိပ္ပယုတ္တာနိ၊ ဒွေ စ ဒေါမနဿသဟဂတာနီတိ ဆ အကုသလစိတ္တာနိ စ ဥပ္ပဇ္ဇမာနောဝ သမုဂ္ဃာတေတိ၊ သမုဂ္ဃာတေန္တော စ ကာမသုဂတိတော ဌပေတွာ ဧကဘဝံ တဒဝသေသတော ဝုဋ္ဌာတိ၊ ပတနုဘူတာဝ တံသမင်္ဂိနော ကာမရာဂဗျာပါဒါ အဓိမတ္တာ၊ တေ စ ကဒါစိ ဝိရဠာဝ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

အနာဂါမိမဂ္ဂေါပိ တာနေဝ တနုသဟဂတကာမရာဂပ္ပဋိဃာနုသယဝသေန ဥပ္ပန္နာနိ ဆ စိတ္တာနိ ဥပ္ပဇ္ဇမာနောဝ သမုဂ္ဃာတေတိ၊ သမုဂ္ဃာတေန္တော စ ကာမဘဝတော ဝုဋ္ဌာတိ။ အရဟတ္တမဂ္ဂေါ ပန ရူပရာဂအရူပရာဂမာနာဝိဇ္ဇာနုသယေ၊ ဥဒ္ဓစ္စံ၊ တဒေကဋ္ဌေ သဗ္ဗေ ကိလေသေ စ တံသဟဇာတာနိ စတ္တာရိ ဒိဋ္ဌိဝိပ္ပယုတ္တာနိ၊ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတဉ္စာတိ ပဉ္စာကုသလစိတ္တာနိ စ ဥပ္ပဇ္ဇမာနောဝ သမုဂ္ဃာတေတိ၊ သမုဂ္ဃာတေန္တော စ ရူပါရူပတော၊ သဗ္ဗဘဝတောပိ ဝုဋ္ဌာတိ။ သေသံ ပဌမမဂ္ဂေ ဝုတ္တာနုသာရတော ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧဝံ အနုသယပ္ပဟာနသင်္ခါတကိစ္စဘေဒတော စတုန္နံ မဂ္ဂါနံ ဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။

တဒေဝံ မဂ္ဂသမ္ပယောဂဘေဒတော စတုဗ္ဗိဓံ၊ ပုန ဈာနင်္ဂသမ္ပယောဂဘေဒတော ပစ္စေကံ ပဉ္စဝိဓာ ဟောန္တိ။ ကထံ? ပဌမမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တံ တာဝ ဝိတက္ကဝိစာရပီတိသုခေကဂ္ဂတာသမ္ပယုတ္တံ ပဌမဇ္ဈာနိကံ၊ ဝိစာရပီတိသုခေကဂ္ဂတာသမ္ပယုတ္တံ ဒုတိယဇ္ဈာနိကံ၊ ပီတိသုခေကဂ္ဂတာသမ္ပယုတ္တံ တတိယဇ္ဈာနိကံ၊ သုခေကဂ္ဂတာသမ္ပယုတ္တံ စတုတ္ထဇ္ဈာနိကံ၊ ဥပေက္ခေကဂ္ဂတာသမ္ပယုတ္တံ ပဉ္စမဇ္ဈာနိကဉ္စာတိ ပဉ္စဝိဓံ ဟောတိ။ ဧဝံ ဒုတိယမဂ္ဂါဒိသမ္ပယုတ္တာ စာတိ ဝီသတိဝိဓာ ဟောန္တိ၊ ဧတ္ထ စ စတုက္ကနယဝသေန သောဠသဝိဓတာပိ ယောဇေတဗ္ဗာ။ ကိံ ပနေတ္ထ ဧဝံ ဈာနင်္ဂယောဂဘေဒဿ နိယာမကံ ကာရဏန္တိ? သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏံ။ တသ္မိံ ဟိ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိဝိပဿနာဘူတေ သောမနဿသဟဂတေ အရိယမဂ္ဂါ ပဉ္စမဇ္ဈာနိကာ န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ သောမနဿသဟဂတာ စတုက္ကဇ္ဈာနိကာဝ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ဥပေက္ခာသဟဂတေ စ စတုက္ကဇ္ဈာနိကာ န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ဥပေက္ခာသဟဂတာ ပဉ္စမဇ္ဈာနိကာဝ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။

နနု စေတ္ထ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏံ သောမနဿုပေက္ခာသဟဂတတ္တာ စတုက္ကပဉ္စမဇ္ဈာနိကာနံ သောမနဿုပေက္ခာသဟဂတဘာဝဿ နိယာမကဟေတု၊ ဝိတက္ကာဒိအင်္ဂသမတိက္ကမတော ပန နေသံ ဒုတိယာဒိဇ္ဈာနဘာဝဿ နိယာမကေန အညေန ဘဝိတဗ္ဗံ။ န ဟိ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏံ ဝိတက္ကာဒိဝိကလံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ယေန တံ နိယာမကံ ဘဝေယျ၊ ကိံ တံ နိယာမကကာရဏန္တိ? ပါဒကဇ္ဈာနံ၊ သမ္မသိတဇ္ဈာနံ ဝါ။ ရူပါရူပါဝစရေသု ဟိ ယံ ယံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတွာ တတုဋ္ဌာယ ယေ ကေစိ ပကိဏ္ဏကသင်္ခါရေ သမ္မသိတွာ ယေ မဂ္ဂေ ဥပ္ပာဒေတိ၊ တေ သဗ္ဗေ တံတံဈာနသဒိသာဝ ဟောန္တိ။ ယံ ယံ ဝါ ပန ဈာနံ၊ တံသမ္ပယုတ္တေ စ အနိစ္စာဒိတော ဝိပဿိတွာ ယေ ယေ မဂ္ဂေ ဥပ္ပာဒေတိ၊ တေ စ တံတံဈာနသဒိသာဝ ဟောန္တိ ဘူမိဝဏ္ဏသဒိသဝဏ္ဏာ ဂေါဓာ ဝိယ။ တတ္ထ စ သုက္ခဝိပဿကဿ ဥပ္ပန္နမဂ္ဂါပိ၊ သမာပတ္တိလာဘိနာ ဈာနံ ပါဒကံ အကတွာ အသမ္မသိတွာဝ ဥပ္ပာဒိတမဂ္ဂါပိ ပဌမဇ္ဈာနံ ပါဒကံ ကတွာ တံ တံ ဝါ သမ္မသိတွာ ဥပ္ပာဒိတမဂ္ဂါပိ သဗ္ဗေ ဧကသဒိသာ ပဌမဇ္ဈာနိကာဝ ဟောန္တိ။ န ဟိ လောကုတ္တရမဂ္ဂေါ အပ္ပနံ အပ္ပတ္တော နာမ အတ္ထိ။ ဒုတိယတတိယစတုတ္ထဇ္ဈာနာနိ ပါဒကာနိ ကတွာ ဝါ တတ္ထ ဂတေ ဓမ္မေ သမ္မသိတွာ ဝါ ဥပ္ပာဒိတမဂ္ဂါ ယထာက္ကမံ စတုရင်္ဂိကာ၊ တိဝင်္ဂိကာ၊ ဒုဝင်္ဂိကာ စ ဟောန္တိ။ ပဉ္စမဇ္ဈာနံ၊ ပန အာရုပ္ပဇ္ဈာနာနိ စ ပါဒကံ ကတွာ ဝါ တတ္ထ ဂတေ ဓမ္မေ သမ္မသိတွာ ဝါ ဥပ္ပာဒိတမဂ္ဂါ ဥပေက္ခေကဂ္ဂတာဝသေန ဒုဝင်္ဂိကာဝ ဟောန္တိ။ ဧတေသဉ္စ ပဉ္စန္နံ ဈာနိကာနမ္ပိ ပုဗ္ဗဘာဂေ ဝိပဿနာ သောမနဿသဟဂတာပိ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတာပိ၊ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီ ပန ဝိပဿနာ စတုက္ကဇ္ဈာနိကာနံ သောမနဿသဟဂတာ ဟောတိ။ ပဉ္စမဇ္ဈာနိကာနံ ပန ဥပေက္ခာသဟဂတာဝါတိ တဒေဝ ပါဒကဇ္ဈာနံ၊ သမ္မသိတဇ္ဈာနံ ဝါ နိယာမကကာရဏန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧဝံ သမ္ပယောဂတော ဝိနိစ္ဆယော။

ဓမ္မုဒ္ဒေသာဒိတော ပန ပဌမဇ္ဈာနိကေသု တာဝ စတူသု ကာမာဝစရပဌမကုသလေ ဝုတ္တဓမ္မေသု ဌပေတွာ ကရုဏာမုဒိတာ သတ္တတိံသ ဓမ္မာ ဟောန္တိ။ ဝိရတိယော ပနေတ္ထ နိယတာ၊ ပါဠိယဉ္စ (ဓ။ သ။ ၂၇၇) ရူပေန နိဒ္ဒိဋ္ဌာ၊ ဆန္ဒာဒယော စ စတ္တာရော ယေဝါပနကာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

သင်္ဂဟဝါရေ ပန ဗောဓိပက္ခိယဓမ္မေသု ပုဗ္ဗေ သင်္ဂဟိတာဝသေသာနံ သတိပဋ္ဌာနသမ္မပ္ပဓာနဣဒ္ဓိပါဒဗောဇ္ဈင်္ဂါနံ ဝသေန အတိရေကာ စတ္တာရော သင်္ဂဟာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ပဌမဇ္ဈာနိကမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တေသု ဟိ ဓမ္မေသု သတိ ဥပဋ္ဌာနဋ္ဌေန သတိပဋ္ဌာနံ၊ သာ ဝိသယဘေဒေန စတုဗ္ဗိဓာ၊ ဣတရေ အဿတိပဋ္ဌာနာတိ သဗ္ဗေဝ တေ ဒွိဓာ ဟောန္တိ။ တထာ ဝီရိယံ ပဒဟနဋ္ဌေန သမ္မပ္ပဓာနံ၊ တံ ကိစ္စဘေဒေန စတုဗ္ဗိဓံ၊ ဣတရေ အသမ္မပ္ပဓာနာတိ။ တထာ ဆန္ဒော ဝီရိယံ စိတ္တံ အမောဟောတိ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဣဇ္ဈနကဋ္ဌေန ယထာက္ကမံ ‘‘ဆန္ဒိဒ္ဓိပါဒေါ ဝီရိယစိတ္တဝီမံသိဒ္ဓိပါဒေါ’’တိ နာမေန ‘‘ဣဒ္ဓိပါဒါ’’တိ ဝုစ္စန္တိ၊ ဣတရေ ‘‘အနိဒ္ဓိပါဒါ’’တိ။ တထာ သတိ အမောဟော ဝီရိယံ ပီတိ ပဿဒ္ဓိ သမာဓိ တတြမဇ္ဈတ္တတာတိ ဣမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဗုဇ္ဈနဋ္ဌေန ယထာက္ကမံ ‘‘သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ ဝီရိယပီတိပဿဒ္ဓိသမာဓိဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ’’တိ ဝုစ္စန္တိ၊ ဣတရေ အဗောဇ္ဈင်္ဂါတိ ဧဝံ စတ္တာရော သင်္ဂဟာ။

သေသံ သဗ္ဗံ လက္ခဏာဒိတော ပဋ္ဌာယ သုညတဝါရပရိယောသာနံ ကာမာဝစရပဌမကုသလေ ဝုတ္တသဒိသမေဝ ၊ ကေဝလံ ပန မဂ္ဂင်္ဂသင်္ဂဟေ ‘‘အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဟောတီ’’တိ (ဓ။ သ။ ၃၃၇) ပဒဘာဇနီယေ သရူပေနေဝ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ၊ ဣန္ဒြိယသင်္ဂဟေ ပညိန္ဒြိယဋ္ဌာနေ ပဌမမဂ္ဂဿ အနညာတညဿာမီတိန္ဒြိယံ ဂဟေတွာ ဣတရမဂ္ဂါနံ အညိန္ဒြိယံ ဂဟေတွာဝ အဋ္ဌိန္ဒြိယန္တိ အဋ္ဌိန္ဒြိယတာ၊ သဗ္ဗတ္ထ လောကုတ္တရတာ စ ဝိသေသော၊ သေသံ တာဒိသမေဝ။ ပဌမဇ္ဈာနိကာ စတ္တာရော မဂ္ဂါ။

တထာ ဒုတိယဇ္ဈာနိကေသုပိ ကေဝလံ ဓမ္မုဒ္ဒေသေ ဝိတက္ကာဘာဝေါ၊ သင်္ဂဟဝါရေ စတုရင်္ဂဇ္ဈာနတာ၊ သတ္တင်္ဂမဂ္ဂတာ စ ဝိသေသော၊ သေသံ ပဌမဇ္ဈာနိကသဒိသမေဝ။ ဒုတိယဇ္ဈာနိကမဂ္ဂါ။

တထာ တတိယဇ္ဈာနိကေသုပိ ကေဝလံ ဓမ္မုဒ္ဒေသေ ဝိစာရာဘာဝေါ၊ သင်္ဂဟဝါရေ တိဝင်္ဂိကဇ္ဈာနတာ စ ဝိသေသော၊ သေသံ ဒုတိယဇ္ဈာနိကသဒိသမေဝ။ တတိယဇ္ဈာနိကမဂ္ဂါ။

တထာ စတုတ္ထဇ္ဈာနိကေသုပိ ကေဝလံ ဓမ္မုဒ္ဒေသေ ပီတိယာ အဘာဝေါ၊ ကောဋ္ဌာသဝါရေ ဒုဝင်္ဂိကဇ္ဈာနတာ၊ ဆဠင်္ဂိကဗောဇ္ဈင်္ဂတာ စ ဝိသေသော၊ သေသံ တတိယဇ္ဈာနိကသဒိသမေဝ။ စတုတ္ထဇ္ဈာနိကမဂ္ဂါ။

တထာ ပဉ္စမဇ္ဈာနိကေသုပိ ကေဝလံ သဗ္ဗတ္ထ ဝေဒနာပရိဝတ္တနမေဝ ဝိသေသော၊ သေသံ စတုတ္ထဇ္ဈာနိကသဒိသမေဝ။ ပဉ္စမဇ္ဈာနိကမဂ္ဂါ။ ဧဝံ ဓမ္မုဒ္ဒေသာဒိတော ဝိနိစ္ဆယော။

ဝိသယာဒိပ္ပဘေဒတော ပန သဗ္ဗေပိ လောကုတ္တရကုသလာ အာရမ္မဏတော နိဗ္ဗာနာရမ္မဏာဝ၊ တသ္မာ န တတော နေသံ ဘေဒေါ၊ ပဋိပဒါဒိဘေဒတော ပန ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေန ပစ္စေကံ ဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧတ္ထ စ ယော နာမရူပပရိဂ္ဂဟတော ပဋ္ဌာယ ကိလမန္တော ဝိပဿနံ အာရဘိတွာ ဒုက္ခေန ကသိရေန ကိလေသေ ဝိက္ခမ္ဘေတိ၊ တဿ ဒုက္ခာ ပဋိပဒါ ဟောတိ။ ယော ပန ဝိက္ခမ္ဘိတကိလေသော၊ သော ဝိပဿနာပရိဝါသံ ဝါသေန္တော စိရေန မဂ္ဂပါတုဘာဝံ ပါပုဏာတိ၊ တဿ ဒန္ဓာဘိညာ ဟောတိ။ ဣမိနာ နယေန ဣတရာ တိဿောပိ ပဋိပဒါဘိညာယော ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယထာ စ ပဋိပဒါဒိဘေဒတော၊ ဧဝံ ဝိမောက္ခဘေဒတောပိ ပစ္စေကံ ဒွိဓာ ဟောန္တိ – သုညတဝိမောက္ခော အပ္ပဏိဟိတဝိမောက္ခောတိ။

တတ္ထ သုညတန္တိ၊ အပ္ပဏိဟိတန္တိ စ လောကုတ္တရမဂ္ဂဿ နာမံ။ သော ဟိ အာဂမနတော သဂုဏတော အာရမ္မဏတောတိ တီဟိ ကာရဏေဟိ နာမံ လဘတိ။ ကထံ? ဣဓ ဘိက္ခု ဝိပဿနာကမ္မဋ္ဌာနိကော အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ‘‘အနိစ္စံ ဒုက္ခမနတ္တာ’’တိ တိဝိဓံ အနုပဿနံ အာရောပေတွာ သမ္မသန္တော ဝိစရတိ၊ သစဿ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိဝိပဿနာ တေဘူမကေ သင်္ခါရေ အနတ္တတော ဝိပဿတိ၊ အယံ အတ္တသုညတာဒဿနဋ္ဌေန သုညတာ နာမ ဟောတိ။ သစေ ဒုက္ခတော ဝိပဿတိ၊ အယံ တဏှာပဏိဓိရဟိတဋ္ဌေန အပ္ပဏိဟိတာ နာမ ဟောတိ၊ တာ ဥဘောပိ အာဂမနီယဋ္ဌာနေ ဌတွာ အတ္တနော အတ္တနော မဂ္ဂဿ ယထာက္ကမံ သုညတမဂ္ဂေါ အပ္ပဏိဟိတမဂ္ဂေါတိ နာမံ ဒေန္တိ။ ဧဝံ အာဂမနတော နာမလာဘော ဝေဒိတဗ္ဗော။ နနု သုတ္တန္တေသု သစေ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိဝိပဿနာ အနိစ္စတော ပဿတိ၊ တဿာ ဝသေန မဂ္ဂေါ အနိမိတ္တဝိမောက္ခော ဟောတီတိ ကတွာ တယော ဝိမောက္ခာ ကထိတာတိ? သစ္စံ၊ အပိ စ ခေါ ပရိယာယတော ကထိတာ၊ နိပ္ပရိယာယတော ပန သယမ္ပိ သနိမိတ္တာ အတ္တနော မဂ္ဂဿ အနိမိတ္တနာမံ ဒါတုံ အသက္ကုဏေယျတာယ ဒွေ ဧဝ ဝိမောက္ခာ ဟောန္တီတိ။ တိဿောပိ ဟိ ဝိပဿနာ နိစ္စနိမိတ္တံ၊ သုခနိမိတ္တဉ္စ ဥဂ္ဃာဋနေန အနိမိတ္တဝေါဟာရံ လဘန္တိ၊ တိဿောပိ နိမိတ္တဘူတေသု ခန္ဓေသု စရဏတော သနိမိတ္တာဝ၊ တသ္မာ သယံ အာဂမနီယဋ္ဌာနေ ဌတွာ အတ္တနော မဂ္ဂဿ နိပ္ပရိယာယတော အနိမိတ္တနာမံ ဒါတုံ န သက္ကောန္တိ။ ယသ္မာ ပန မဂ္ဂေါ သယံ ရာဂါဒီဟိ သုညော၊ ရာဂါဒိနိမိတ္တပဏိဓိရဟိတော စ၊ တသ္မာ သဂုဏေနေဝ သုညတနာမံ၊ အပ္ပဏိဟိတနာမဉ္စ လဘတိ။ ဧဝမဿ သဂုဏတော နာမလာဘော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယသ္မာ ပန နိဗ္ဗာနံ ရာဂါဒီဟိ၊ သင်္ခါရေဟိ စ သုညတ္တာ၊ ရာဂါဒိနိမိတ္တပဏိဓိရဟိတတ္တာ စ ‘‘သုညတံ၊ အနိမိတ္တံ၊ အပ္ပဏိဟိတ’’န္တိ စ ဝုစ္စတိ၊ တသ္မာ တံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ဥပ္ပန္နမဂ္ဂေါပိ ‘‘သုညတော၊ အနိမိတ္တော၊ အပ္ပဏိဟိတော’’တိ စ နာမံ လဘတိ။ ဧဝံ အာရမ္မဏတော နာမလာဘော ဝေဒိတဗ္ဗော။

တေသု ဣဓ အာဂမနတောဝ မဂ္ဂေါ နာမံ လဘတိ၊ န သဂုဏတော၊ နာပိ အာရမ္မဏတော၊ သဂုဏာရမ္မဏတော နာမလာဘဿ သုတ္တန္တေသု ပရိယာယဒေသိတတ္တာ။ တေနေဝ ဟေတ္ထ မဂ္ဂါနံ သဂုဏာရမ္မဏတောပိ အနိမိတ္တဝိမောက္ခတံ အဂ္ဂဟေတွာ သုညတအပ္ပဏိဟိတဝိမောက္ခတာဝ အာဂမနတော ဝုတ္တာ၊ တဉ္စာဂမနံ ဒုဝိဓံ ဝိပဿနာဂမနံ၊ မဂ္ဂါဂမနဉ္စ။ တတ္ထ ဝိပဿနာဂမနတော မဂ္ဂေါ စ သုညတာဒိနာမံ လဘတိ၊ မဂ္ဂါဂမနတော စ လဘတေဝ၊ ဣဓ ပန မဂ္ဂဿ အဓိပ္ပေတတ္တာ ဝိပဿနာဂမနတောဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧဝံ ဝိမောက္ခဘေဒတော ပစ္စေကံ ဒွိဓာ ဟောန္တိ။ ဧဝံ ဝိသယာဒိပ္ပဘေဒတော ဝိနိစ္ဆယော။

လောကုတ္တရကုသလဓမ္မာ နိဋ္ဌိတာ။

နိဋ္ဌိတာ စ မောဟဝိစ္ဆေဒနိယာ နာမ

အဘိဓမ္မမာတိကတ္ထသံဝဏ္ဏနာယ

‘‘ကုသလာ ဓမ္မာ’’တိ ပဒဿ အတ္ထဝဏ္ဏနာ။

အကုသလပဒတ္ထော

လောဘမူလဝဏ္ဏနာ

အကုသလာ ပန ဓမ္မာ ဘူမိတော ဧကဝိဓာ ကာမာဝစရာဝ၊ သမ္ပယောဂတော ပန မူလဝသေန တိဝိဓာ ဟောန္တိ လောဘမူလာ ဒေါသမူလာ မောဟမူလာတိ။ တတ္ထ လောဘမူလာ အဋ္ဌဝိဓာ သောမနဿသဟဂတံ ဒိဋ္ဌိဂတသမ္ပယုတ္တံ အသင်္ခါရံ၊ တထာ သသင်္ခါရံ၊ သောမနဿသဟဂတံ ဒိဋ္ဌိဂတဝိပ္ပယုတ္တံ အသင်္ခါရံ၊ တထာ သသင်္ခါရံ၊ ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဒိဋ္ဌိဂတသမ္ပယုတ္တံ အသင်္ခါရံ၊ တထာ သသင်္ခါရံ၊ ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဒိဋ္ဌိဂတဝိပ္ပယုတ္တံ အသင်္ခါရံ၊ တထာ သသင်္ခါရန္တိ။

တတ္ထ ဣဋ္ဌာရမ္မဏေ လောဘဗဟုလတာဒီဟိ ကာရဏေဟိ သောမနဿသဟဂတတာ၊ အသဒ္ဓမ္မသဝနအကလျာဏမိတ္တတာဒီဟိ ဒိဋ္ဌိသမ္ပယုတ္တတာ စ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယဒါ ဟိ ‘‘နတ္ထိ ကာမေသု အာဒီနဝေါ’’တိအာဒိနာ နယေန မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိံ ပုရက္ခတွာ ဟဋ္ဌတုဋ္ဌော ကာမေ ဝါ ပရိဘုဉ္ဇတိ၊ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလာဒီနိ ဝါ သာရတော ပစ္စေတိ သဘာဝတိက္ခေနေဝ အနုဿာဟိတေန စိတ္တေန၊ တဒါ ပဌမံ အကုသလစိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ယဒါ မန္ဒေန သမုဿာဟိတေန၊ တဒါ ဒုတိယံ။ ယဒါ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိံ အပုရက္ခတွာ ကေဝလံ ဟဋ္ဌတုဋ္ဌော မေထုနံ ဝါ သေဝတိ၊ ပရသမ္ပတ္တိံ ဝါ အဘိဇ္ဈာယတိ၊ ပရဘဏ္ဍံ ဝါ ဟရတိ သဘာဝတိက္ခေနာနုဿာဟိတေန၊ တဒါ တတိယံ။ ယဒါ သမုဿာဟိတေန၊ တဒါ စတုတ္ထံ။ ယဒါ ပန ကာမာနံ ဝါ အသမ္ပတ္တိံ အာဂမ္မ၊ အညေသံ ဝါ သောမနဿဟေတူနံ အဘာဝေန စတူသုပိ ဝိကပ္ပေသု သောမနဿရဟိတတာ ဟောတိ၊ တဒါ သေသာနိ စတ္တာရိ ဥပေက္ခာသဟဂတာနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ အယံ သမ္ပယောဂတော ဝိနိစ္ဆယော။

ဓမ္မုဒ္ဒေသတော ပန ပဌမာကုသလေ တာဝ နိယတာ ပါဠိယံ သရူပေနာဂတာ သောဠသ၊ ယေဝါပနကဝသေန စတ္တာရောတိ ဝီသတိ ဓမ္မာ ဟောန္တိ။ ကထံ? ဖဿော ဝေဒနာ သညာ စေတနာ စိတ္တံ ဝိတက္ကော ဝိစာရော ပီတိ ဝီရိယံ ဧကဂ္ဂတာ ဇီဝိတံ အဟိရိကံ အနောတ္တပ္ပံ လောဘော မောဟော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌီတိ ဣမေ သရူပေနာဂတာ သောဠသ ဓမ္မာ၊ ဆန္ဒော အဓိမောက္ခော မနသိကာရော ဥဒ္ဓစ္စန္တိ ဣမေ ယေဝါပနကာ စတ္တာရောတိ။ ပဒဘာဇနီယေ ပန ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေနေဝ ‘‘ဖဿပဉ္စကံ ဈာနင်္ဂပဉ္စကံ ဝီရိယသမာဓိမနောသောမနဿဇီဝိတဝသေန ဣန္ဒြိယာနိ ပဉ္စ၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိသင်္ကပ္ပဝါယာမသမာဓိဝသေန မဂ္ဂင်္ဂါနိ စတ္တာရိ၊ ဝီရိယသမာဓိအဟိရိကာနောတ္တပ္ပဝသေန ဗလာနိ စတ္တာရိ၊ လောဘော မောဟောတိ ဒွေ မူလာနိ၊ အဘိဇ္ဈာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌီတိ ဒွေ ကမ္မပထာနိ၊ အဟိရိကံ အနောတ္တပ္ပန္တိ လောကနာသဒုကံ၊ သမထော ပဂ္ဂါဟော အဝိက္ခေပေါ စာတိ ဧဝံ သရူပေနာဂတာနံ ဒွတ္တိံသဓမ္မာနံ သောဠသသု ဧဝ သမဝရောဓော၊ သဝိဘတ္တိကာဝိဘတ္တိကဘေဒေါ စ ကာမာဝစရပဌမကုသလေ ဝုတ္တာနုသာရတော ဉာတဗ္ဗော။ အယံ ဓမ္မုဒ္ဒေသတော ဝိနိစ္ဆယော။

လက္ခဏာဒိဝိဘာဂတော ပန န ဟိရီယတီတိ အဟိရိကော၊ အဟိရိကဿ ဘာဝေါ အဟိရိက္ကံ၊ န ဩတ္တပ္ပံ အနောတ္တပ္ပံ။ တေသု အဟိရိက္ကံ ကာယဒုစ္စရိတာဒီဟိ အဇိဂုစ္ဆနလက္ခဏံ၊ အလဇ္ဇာလက္ခဏံ ဝါ၊ အနောတ္တပ္ပံ တေဟေဝ အသာရဇ္ဇနလက္ခဏံ၊ အနုတ္တာသလက္ခဏံ ဝါ၊ သေသံ ဟိရိဩတ္တပ္ပာနံ ဝုတ္တပ္ပဋိပက္ခဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။

လုဗ္ဘတိ တေန၊ သယံ ဝါ လုဗ္ဘတိ၊ လုဗ္ဘနမတ္တမေဝ ဝါ တန္တိ လောဘော။ သော အာရမ္မဏဂဟဏလက္ခဏော မက္ကဋာလေပေါ ဝိယ၊ အဘိသင်္ဂရသော တတ္တကပါလေ ခိတ္တမံသပေသိ ဝိယ၊ အပရိစ္စာဂပစ္စုပဋ္ဌာနော တေလဉ္ဇနရာဂေါ ဝိယ၊ သညောဇနီယဓမ္မေသု အဿာဒဒဿနပဒဋ္ဌာနော။ တဏှာနဒိဘာဝေန ဝဍ္ဎမာနော သီဃသောတာ နဒီ ဝိယ မဟာသမုဒ္ဒံ အပါယမေဝ ဂဟေတွာ ဂစ္ဆတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။

မုယှန္တိ တေန၊ သယံ ဝါ မုယှတိ၊ မုယှနမတ္တမေဝ ဝါ တန္တိ မောဟော။ သော စိတ္တဿ အန္ဓကာရလက္ခဏော၊ အညာဏလက္ခဏော ဝါ၊ အသမ္ပဋိဝေဓရသော၊ အာရမ္မဏသဘာဝစ္ဆာဒနရသော ဝါ၊ အသမ္မာပဋိပတ္တိပစ္စုပဋ္ဌာနော၊ အန္ဓကာရပစ္စုပဋ္ဌာနော ဝါ၊ အယောနိသောမနသိကာရပဒဋ္ဌာနော၊ သဗ္ဗာကုသလာနံ မူလန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။

မိစ္ဆာ ပဿန္တိ တာယ၊ သယံ ဝါ မိစ္ဆာ ပဿတိ၊ မိစ္ဆာဒဿနမတ္တမေဝ ဝါ ဧသာတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ။ သာ အယောနိသော အဘိနိဝေသလက္ခဏာ၊ ပရာမာသရသာ၊ မိစ္ဆာဘိနိဝေသပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ အရိယာနံ အဒဿနကာမတာဒိပဒဋ္ဌာနာ၊ ပရမံ ဝဇ္ဇန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။

ဥဒ္ဓတဘာဝေါ ဥဒ္ဓစ္စံ။ တံ အဝူပသမလက္ခဏံ၊ အနဝဋ္ဌာနရသံ၊ ဘန္တတာပစ္စုပဋ္ဌာနံ၊ အယောနိသောမနသိကာရပဒဋ္ဌာနံ၊ စိတ္တဝိက္ခေပေါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သေသော ပနေတ္ထ သုညတဝါရပရိယောသာနော သဗ္ဗောပိ ဝိနိစ္ဆယော ကုသလာဓိကာရေ ဝုတ္တာနုသာရတော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကေဝလံ သင်္ဂဟဝါရေ ပါဠိယံ အာဂတဝသေန ပဉ္စိန္ဒြိယတာ၊ စတုရင်္ဂမဂ္ဂတာ၊ စတုဗ္ဗိဓဗလတာ၊ ဒွေဟေတုတာ၊ သဗ္ဗတ္ထ အကုသလဘာဝေါ စ ဝိသေသော၊ သေသံ တာဒိသမေဝ။ ပဌမာကုသလံ နိဋ္ဌိတံ။

ယထာ စ ပဌမေ၊ ဧဝံ ဒုတိယေပိ သသင်္ခါရတာ၊ ယေဝါပနကေသု ထိနမိဒ္ဓါနံ သမ္ဘဝေါ၊ နိယတတာ စ ဝိသေသော။ တတ္ထ ထိနနတာ ထိနံ၊ မိဒ္ဓနတာ မိဒ္ဓံ၊ အနုဿာဟနသံသီဒနတာ၊ သတ္တိဝိဃာတော စာတိ အတ္ထော။ တတ္ထ ထိနံ အနုဿာဟလက္ခဏံ၊ ဝီရိယဝိနောဒနရသံ၊ သံသီဒနပစ္စုပဋ္ဌာနံ။ မိဒ္ဓံ အကမ္မညတာလက္ခဏံ၊ ဩနဟနရသံ၊ လီနတာပစ္စုပဋ္ဌာနံ၊ ပစလာယိကာနိဒ္ဒါပစ္စုပဋ္ဌာနံ ဝါ၊ ဥဘယမ္ပိ အရတိတန္ဒိဝိဇမ္ဘိကာဒီသု အယောနိသောမနသိကာရပဒဋ္ဌာနံ။ ဒုတိယံ။

တတိယေ သဗ္ဗောပိ ဝိနိစ္ဆယော ပဌမာကုသလေ ဝုတ္တနယောဝ။ ကေဝလံ ဒိဋ္ဌိယာ အဘာဝေါ၊ ယေဝါပနကေသု မာနဿ သမ္ဘဝေါ၊ အနိယတတာ စ၊ သင်္ဂဟဝါရေ တိဝင်္ဂိကမဂ္ဂတာ စ ဝိသေသော၊ သေသံ တာဒိသမေဝ။ တတ္ထ မညတီတိ မာနော။ သော ဥဏ္ဏတိလက္ခဏော၊ သမ္ပဂ္ဂဟရသော၊ ကေတုကမျတာပစ္စုပဋ္ဌာနော၊ ဒိဋ္ဌိဝိပ္ပယုတ္တလောဘပဒဋ္ဌာနော၊ ဥမ္မာဒေါ ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တတိယံ။

ယထာ စ တတိယေ၊ ဧဝံ စတုတ္ထေပိ။ ထိနမိဒ္ဓဉ္စေတ္ထ သသင်္ခါရတာ စ အဓိကာ၊ သေသံ တာဒိသမေဝ။ စတုတ္ထံ။

ပဉ္စမဆဋ္ဌသတ္တမဋ္ဌမေသု သောမနဿဋ္ဌာနေ ဥပေက္ခာသမ္ဘဝေါ၊ ပီတိယာ စ အဘာဝေါ၊ တတော ဧဝ သင်္ဂဟဝါရေ စတုရင်္ဂဇ္ဈာနတာ စ ဝိသေသော၊ သေသံ သဗ္ဗံ ပဌမဒုတိယတတိယစတုတ္ထစိတ္တသဒိသမေဝ။

လောဘမူလာ နိဋ္ဌိတာ။

ဒေါသမူလဝဏ္ဏနာ

ဒေါသမူလာ ပန ဒွိဓာ ဒေါမနဿသဟဂတံ ပဋိဃသမ္ပယုတ္တံ အသင်္ခါရံ၊ တထာ သသင်္ခါရံ။ ဧဝံ သမ္ပယောဂတော။ ဓမ္မုဒ္ဒေသာဒိတော ပန ပဌမေ တာဝ ပဌမာကုသလေ ဝုတ္တေသု ပီတိလောဘဒိဋ္ဌိယော ဝဇ္ဇေတွာ ဒေါသံ ၊ ယေဝါပနကေသု အနိယတာနိ ဣဿာမစ္ဆရိယကုက္ကုစ္စာနိ၊ သောမနဿဋ္ဌာနေ ဒေါမနဿဉ္စ ပက္ခိပိတွာ ဧကဝီသတိ ဓမ္မာ ဟောန္တိ။ ယေဝါပနကာ စေတ္ထ သတ္တ။ တတ္ထ ဒုဿန္တိ တေန၊ သယံ ဝါ ဒုဿတိ၊ ဒုဿနမတ္တမေဝ ဝါ တန္တိ ဒေါသော။ သော စဏ္ဍိက္ကလက္ခဏော ပဟဋာသီဝိသော ဝိယ၊ ဝိသပ္ပနရသော ဝိသနိပါတော ဝိယ၊ အတ္တနော နိဿယဒဟနရသော ဝါ ဒါဝဂ္ဂိ ဝိယ၊ ဒုဿနပစ္စုပဋ္ဌာနော လဒ္ဓါကာသော ဝိယ သပတ္တော၊ အာဃာတဝတ္ထုပဒဋ္ဌာနော၊ ဝိသသံသဋ္ဌပူတိမုတ္တံ ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဣဿာယနာ ဣဿာ။ သာ ပရသမ္ပတ္တီနံ ဥသူယနလက္ခဏာ၊ တတ္ထေဝ အနဘိရတိရသာ၊ တတော ဝိမုခဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ ပရသမ္ပတ္တိပဒဋ္ဌာနာ၊ သညောဇနန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ မစ္ဆေရဘာဝေါ မစ္ဆရိယံ။ တံ လဒ္ဓါနံ ဝါ လဘိတဗ္ဗာနံ ဝါ အတ္တနော သမ္ပတ္တီနံ နိဂူဟနလက္ခဏံ၊ တာသညေဝ ပရေဟိ သာဓာရဏဘာဝအက္ခမနရသံ၊ သင်္ကောစနပစ္စုပဋ္ဌာနံ၊ ကဋုကဉ္စုကတာပစ္စုပဋ္ဌာနံ ဝါ၊ အတ္တသမ္ပတ္တိပဒဋ္ဌာနံ၊ စေတသော ဝိရူပဘာဝေါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကုစ္ဆိတံ ကတံ ကုကတံ၊ တဿ ဘာဝေါ ကုက္ကုစ္စံ။ တံ ပစ္ဆာနုတာပလက္ခဏံ၊ ကတာကတာနုသောစနရသံ၊ ဝိပ္ပဋိသာရပစ္စုပဋ္ဌာနံ၊ ကတာကတပဒဋ္ဌာနံ၊ ဒါသဗျမိဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သင်္ဂဟဝါရေ ဒုက္ခေန သဒ္ဓိံ စတုရင်္ဂဇ္ဈာနတာ၊ ဒေါမနဿေန ပဉ္စိန္ဒြိယတာ၊ တိဝင်္ဂိကမဂ္ဂတာ၊ ဒေါသမောဟဝသေန ဒွိဟေတုကတာ စ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သေသော ပန သဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော ပဌမာကုသလေ ဝုတ္တသဒိသော ဧဝ။ ယထာ စ ပဌမေ၊ ဧဝံ ဒုတိယေပိ၊ သသင်္ခါရတာ ပန ထိနမိဒ္ဓေဟိ သဒ္ဓိံ နဝယေဝါပနကတာ စ ဝိသေသော၊ သေသံ တာဒိသမေဝ။

ဒေါသမူလာ နိဋ္ဌိတာ။

မောဟမူလဝဏ္ဏနာ

မောဟမူလာပိ ဒွိဓာ ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဝိစိကိစ္ဆာသမ္ပယုတ္တံ၊ တထာ ဥဒ္ဓစ္စသမ္ပယုတ္တန္တိ။ တတ္ထ ပဌမေ ဓမ္မုဒ္ဒေသတော တာဝ ဖဿပဉ္စကံ ဝိတက္ကော ဝိစာရော ဝီရိယံ ဧကဂ္ဂတာ ဇီဝိတံ အဟိရိကံ အနောတ္တပ္ပံ မောဟော ဝိစိကိစ္ဆာတိ သရူပေနာဂတာ စုဒ္ဒသ ၊ ဥဒ္ဓစ္စံ မနသိကာရောတိ ယေဝါပနကာ ဒွေ စာတိ သောဠသ ဓမ္မာ ဟောန္တိ၊ ဧကဂ္ဂတာ စေတ္ထ စိတ္တဋ္ဌိတိမတ္တာ၊ ဣန္ဒြိယမဂ္ဂဗလဘာဝံ န သမ္ပာပုဏာတိ။ တတော ဧဝ သင်္ဂဟဝါရေ သမာဓိံ ဝဇ္ဇေတွာ ဥပေက္ခာယ သဒ္ဓိံ စတ္တာရိ ဣန္ဒြိယာနိ၊ ဒွေ မဂ္ဂင်္ဂါနိ၊ တီဏိ ဗလာနိ ဟောန္တိ။ မောဟော ပနေတ္ထ ဧကောဝ ဟေတု။ သေသော ပနေတ္ထ သဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော ဝုတ္တနယော ဧဝ။

တတ္ထ ဝိဂတာ စိကိစ္ဆာ ဧတိဿာတိ ဝိစိကိစ္ဆာ။ သာ သံသယလက္ခဏာ၊ ကမ္ပနရသာ၊ အနိစ္ဆယပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ အနေကံသဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနာ ဝါ၊ အယောနိသောမနသိကာရပဒဋ္ဌာနာ၊ ပဋိပတ္တိအန္တရာယကရာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ယထာ စ ဝိစိကိစ္ဆာသမ္ပယုတ္တေ၊ ဧဝံ ဥဒ္ဓစ္စသမ္ပယုတ္တေပိ။ ကေဝလံ ဝိစိကိစ္ဆာယ အဘာဝေါ၊ အဓိမောက္ခဿ စ ဘာဝေါ၊ တတော ဧဝ ဗလဝတရသမာဓိတာ၊ တေနေဝ သင်္ဂဟဝါရေ သမာဓိနာ သဒ္ဓိံ ပဉ္စိန္ဒြိယတာ၊ တိဝင်္ဂိကမဂ္ဂတာ၊ စတုဗ္ဗလတာ စ ဟောတိ။ ဥဒ္ဓစ္စဉ္စေတ္ထ သရူပေနေဝ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ၊ အဓိမောက္ခမနသိကာရာ ဒွေ ယေဝါပနကဝသေနာတိ အယံ ဝိသေသော၊ သေသံ တာဒိသမေဝ။ ဣမာနိ ပန ဒွေ စိတ္တာနိ နာနာဝိသယေ၊ ဧကဝိသယေ စ အသဏ္ဌဟနတော ပဝဋ္ဋနကာနိ။ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတံ ဟိ လဒ္ဓါဓိမောက္ခတာယ လဒ္ဓပတိဋ္ဌံ ဧကာရမ္မဏေယေဝ ပတိဋ္ဌာယ ပတိဋ္ဌာယ ပဝဋ္ဋတိ စတုရဿမဏိ ဝိယ၊ ဣတရံ နာနာရမ္မဏေသု ဝဋ္ဋမဏိ ဝိယာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတဉ္စ ဌပေတွာ သေသာ ဧကာဒသ ပဋိသန္ဓိံ ဇနေန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ဝိသယာဒိပ္ပဘေဒတော ပနေတေ ဒွါဒသပိ ဝတ္ထာရမ္မဏဝသေန တာဝ ဆဗ္ဗိဓာ ဟောန္တိ။ တေသု လောဘမောဟမူလာ ပန ဒသ ပဉ္စဒွါရေ ဟဒယဝတ္ထုံ နိဿာယေဝ၊ မနောဒွါရေ နိဿာယ ဝါ အနိဿာယ ဝါ ဇဝနကိစ္စံ သာဓယမာနာ ဆဗ္ဗိဓာ။ တထာ ဒေါသမူလာ နိဿာယေဝ ပန ပဝတ္တန္တိ။ လောဘမူလာ ပန အဒိန္နာဒါနကာမမိစ္ဆာစာရမုသာဝါဒပေသုညသမ္ဖပ္ပလာပါဘိဇ္ဈာသင်္ခါတာနံ ဆန္နံ ကမ္မပထာနံ ဝသေန ဆဗ္ဗိဓာ။ ဒိဋ္ဌိသမ္ပယုတ္တာ ပနေတ္ထ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဝသေနာပီတိ သတ္တဝိဓာ ဟောန္တိ။ ဒေါသမူလာ ပန ပါဏာဘိပါတာဒိန္နာဒါနမုသာဝါဒပေသုညဖရုသသမ္ဖပ္ပလာပဗျာပါဒဝသေန သတ္တဝိဓာ ဟောန္တိ။ ဒသန္နမ္ပိ ပနေသံ ဒွါရကမ္မဝသေန စေဝ ဝီမံသာဝဇ္ဇိတာဓိပတိတ္တယဝသေန စ ကုသလေ ဝုတ္တနယေန ဝိဘာဂေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧကန္တဟီနတ္တာ ဟီနတ္တိကဘေဒေါ နတ္ထိ။ အာရမ္မဏာဓိပတိ ပနေတ္ထ လောဘမူလေသု ဧဝ၊ န ဣတရေသု၊ မောဟမူလေသု ပန သဟဇာတာဓိပတိပိ နတ္ထိ၊ တထာ ကမ္မပထဘေဒေါပိ။ န ဟိ ပဝဋ္ဋမာနံ ကဉ္စိ အဓိပတိံ ကရောတိ။ ဒေါသော ဝါ သဝိသယံ၊ ဝိစိကိစ္ဆာစိတ္တဉ္စ ပဋိပတ္တိမန္တရာယကရတ္တေန ဒုစ္စရိတဟေတုဘူတမ္ပိ ပါဏာတိပါတာဒီနံ ဒေါသလောဘမူလစိတ္တေဟေဝ သန္နိဋ္ဌာပနိယတော ကမ္မပထဘေဒံ န ဂစ္ဆတိ၊ ပုဗ္ဗဘာဂေ ဧဝ ပန ဟေတု ဟောတိ။ တေနေဝဿ အပါယဟေတုတာ ပဌမမဂ္ဂဝဇ္ဈတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အတီတာဒိဘေဒတော ပန ဒွါဒသန္နံ ပစ္စေကမနန္တတာ၊ သေသော စ ဝိနိစ္ဆယော ကုသလာဓိကာရေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။

အကုသလာ ဓမ္မာ နိဋ္ဌိတာ။

အဗျာကတပဒတ္ထော

အဟေတုကကုသလဝိပါကဝဏ္ဏနာ

အဗျာကတာ ပန ဓမ္မာ ဇာတိတော စတုဗ္ဗိဓာ ဝိပါကကိရိယရူပနိဗ္ဗာနဝသေန။ တတ္ထ ဝိပါကာဗျာကတာ ဓမ္မာ ဇာတိတော စ ဒွိဓာ ဟောန္တိ ကုသလာကုသလဝိပါကဝသေန။ တတ္ထ ကုသလဝိပါကာ ဘူမိတော စတုဗ္ဗိဓာ ကာမရူပါရူပါဝစရလောကုတ္တရဝိပါကဝသေန။ တတ္ထ ကာမာဝစရဝိပါကာ အဟေတုကာ သဟေတုကာတိ ဒုဝိဓာ။ တတ္ထ အလောဘာဒိသဟဇာတဟေတုဝိရဟိတာ အဟေတုကာ။ တေ သမ္ပယောဂဝတ္ထာရမ္မဏာဒိဘေဒတော အဋ္ဌဝိဓာ။ သေယျထိဒံ – ဥပေက္ခာသဟဂတံ စက္ခုဝိညာဏံ၊ တထာ သောတဃာနဇိဝှာဝိညာဏံ၊ သုခသဟဂတံ ကာယဝိညာဏံ၊ ဥပေက္ခာသဟဂတာ မနောဓာတု၊ သောမနဿသဟဂတာ မနောဝိညာဏဓာတု၊ တထာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ စာတိ။ စက္ခုဝိညာဏာဒီနိ ဟိ စတ္တာရိ စက္ခုပသာဒါဒီသု စတူသု ဥပါဒါယရူပေသု ဥပါဒါယရူပါနံ ဃဋ္ဋနာနိဃံသဿ ပိစုပိဏ္ဍေ ပိစုပိဏ္ဍဿေဝါတိဒုဗ္ဗလတာယ ဥပေက္ခာဝေဒနာသမ္ပယုတ္တာနေဝ ဟောန္တိ။ ကာယဝိညာဏံ ပန ကာယိန္ဒြိယေ ဖောဋ္ဌဗ္ဗဘူတတ္တယဃဋ္ဋနာနိဃံသဿ အဓိကရဏိမတ္ထကေ ဌပိတပိစုပိဏ္ဍေ ကူဋပဟာရဿေဝ ဗလဝတာယ ပသာဒနိဿယေသုပိ ဘူတေသု ပဋိဃာတသမ္ဘဝတော သုခသဟဂတံ ဟောတိ၊ မနောဓာတု အတ္တနော ဂဟဏဒုဗ္ဗလတာယ အတိဣဋ္ဌေပိ ဥပေက္ခာသဟဂတာဝ၊ မနောဝိညာဏဓာတု ပန အတိဣဋ္ဌေ သောမနဿသဟဂတာ၊ ဣဋ္ဌမဇ္ဈတ္တေ ဥပေက္ခာသဟဂတာတိ အယံ သမ္ပယောဂတော ဝိနိစ္ဆယော။

ဓမ္မုဒ္ဒေသာဒိတော ပန စက္ခုဝိညာဏေ တာဝ ဖဿပဉ္စကံ၊ ဧကဂ္ဂတာ၊ ဇီဝိတန္တိ သရူပေနာဂတာ သတ္တ၊ ယေဝါပနကဝသေန မနသိကာရော ဧကော စာတိ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဟောန္တိ။ သင်္ဂဟတော ပနေတ္ထ ခန္ဓာယတနဓာတုအာဟာရိန္ဒြိယဝသေန ပဉ္စေဝသင်္ဂဟာ။ တတ္ထ စက္ခုဝိညာဏဓာတုဓမ္မဓာတုဝသေန ဓာတုသင်္ဂဟော၊ မနော ဥပေက္ခာဇီဝိတိန္ဒြိယဝသေန ဣန္ဒြိယသင်္ဂဟော စ ဝေဒိတဗ္ဗော။ သေသံ ဝုတ္တနယမေဝ။ ဧတ္ထ စ ဝိဇ္ဇမာနာပိ ဝေဒနာ ဈာနင်္ဂတံ န ဂစ္ဆတိ၊ ဣန္ဒြိယံ ပန ဟောတိ။ ဧကဂ္ဂတာ ဣန္ဒြိယမဂ္ဂင်္ဂဗလဘာဝမ္ပိ န ဂစ္ဆတိ အတိဒုဗ္ဗလတ္တာ။ ဝိတက္ကပစ္ဆိမကံ ဟိ ဈာနံ၊ ဟေတုပစ္ဆိမကော မဂ္ဂေါ၊ ဗလဉ္စ။ ယထာ စေတ္ထ၊ ဧဝံ သောတဃာနဇိဝှာကာယဝိညာဏေသုပိ။ ကေဝလံ ပန သင်္ဂဟဝါရေ သောတဝိညာဏဓာတုအာဒိဝသေန ဓာတုသင်္ဂဟော၊ ကာယဝိညာဏေ ဝေဒနာပရိဝတ္တနဉ္စ ဝိသေသော။ ယထာ စေတ္ထ၊ ဧဝံ မနောဓာတုယာပိ။ ကေဝလံ ပန ဝိတက္ကဝိစာရာ ဒွေ ယေဝါပနကာ စ အဓိမောက္ခောတိ တယော ဓမ္မာ အဓိကာ။ သင်္ဂဟဝါရေ မနောဓာတုဓမ္မဓာတုဝသေန ဓာတုသင်္ဂဟော၊ ဝိတက္ကဝိစာရုပေက္ခေကဂ္ဂတာဟိ စတူဟိ ဈာနင်္ဂသင်္ဂဟော စ ဝိသေသော။ ပါဠိယံ ပနေတ္ထ ကိဉ္စာပိ ဈာနင်္ဂသင်္ဂဟော န ဥဒ္ဓဋော၊ တထာပိ သဝိတက္ကေသု နိယမေန ဈာနင်္ဂတာသမ္ဘဝတော ဂဟေတဗ္ဗောဝ။ ယထာ စေတ္ထ၊ ဧဝံ မနောဝိညာဏဓာတုဒွယေပိ။ သောမနဿသဟဂတတာယ ပနေတ္ထ ပီတိ အဓိကာ၊ သင်္ဂဟဝါရေ စ ပဉ္စင်္ဂဇ္ဈာနတာ၊ ဝေဒနာပရိဝတ္တနံ၊ ဥဘယတ္ထာပိ မနောဝိညာဏဓာတုဓမ္မဓာတုဝသေန ဓာတုသင်္ဂဟော စ ဝိသေသော၊ သေသံ တာဒိသမေဝ။

ဝိသယာဒိပ္ပဘေဒတော ပန စက္ခုဝိညာဏာဒီနိ ပဉ္စ ယထာက္ကမံ စက္ခာဒိဧကေကမေဝ ဝတ္ထုံ နိဿာယ ပစ္စုပ္ပန္နေ၊ ဣဋ္ဌေ စ ရူပါဒိဧကေကာရမ္မဏေ ဧဝ ကိရိယမနောဓာတုအနန္တရံ အာလောကာကာသဝါယုဇလပထဝီသဟကာရီနိ ပသာဒကာဒီနိ ဒဿနသဝနဃာယနသာယနဖုသနကိစ္စာနိ သာဓယမာနာနိ စက္ခုဒွါရာဒီသု ဧကေကသ္မိံ ဧဝ ဝိပစ္စန္တိ။ ဧဝမေတေသံ ဝတ္ထုဒွါရာရမ္မဏကိစ္စာနိ ဝိသုံ နိယတာနိ။ ဌာနံ ပန တေသံ ပဉ္စန္နမ္ပိ ဧကမေဝ၊ တေန နေသံ န ဘေဒေါ။ မနောဓာတု ပန ဟဒယဝတ္ထုံ နိဿာယေဝ ပစ္စုပ္ပန္နေသု ရူပါဒီသု ပဉ္စသုပိ အာရမ္မဏေသု ပဉ္စဝိညာဏာနန္တရံ သမ္ပဋိစ္ဆနကိစ္စံ သာဓယမာနာ ပဉ္စသုပိ ဒွါရေသု ပဝတ္တတိ၊ သောမနဿသဟဂတာ မနောဝိညာဏဓာတု ပန ဟဒယဝတ္ထုံ နိဿာယေဝ အတိဣဋ္ဌေ ပစ္စုပ္ပန္နေ ပဉ္စာရမ္မဏေ ဝိပါကမနောဓာတုအနန္တရံ သန္တီရဏကိစ္စံ၊ ဆသုပိ ဒွါရေသု ဆသု ဗလဝကာမာဝစရာရမ္မဏေသု အတီတာဒီသု ဇဝနာနန္တရံ တဒါရမ္မဏကိစ္စဉ္စ သာဓယမာနာ ဝိပစ္စတိ။ ဧဝမေတိဿာ ဒွါရာရမ္မဏကိစ္စဋ္ဌာနာနိ အနိဗဒ္ဓါနိ၊ တတော တေဟိ ဘေဒေါ ဟောတိ၊ ဝတ္ထု ပန တတ္ထေဝ နိဗဒ္ဓံ၊ တတော န ဘေဒေါ၊ ဧဝမုပေက္ခာသဟဂတာယပိ။ ကေဝလံ ပနေသာ ဒွါရဝိနိမုတ္တာပိ ဟုတွာ သုဂတိယံ ဇစ္စန္ဓဗဓိရဇစ္စုမ္မတ္တကာဒီနံ ပဋိသန္ဓိကာလေ ပုရိမစုတိစိတ္တာနန္တရံ ကမ္မဗလေနောပဋ္ဌိတံ ကမ္မကမ္မနိမိတ္တဂတိနိမိတ္တေသု အညတရံ အတီတာဒိဘေဒံ ဆဗ္ဗိဓမ္ပိ ကာမာဝစရာရမ္မဏမာရဗ္ဘ ပဋိသန္ဓိကိစ္စံ၊ တဒနန္တရတော ပဋ္ဌာယ ယာဝတာယုကံ ဘဝင်္ဂကိစ္စံ၊ အန္တေ စုတိကိစ္စဉ္စ၊ ဝုတ္တနယေန သန္တီရဏတဒါရမ္မဏကိစ္စာနိ စ သာဓယမာနာ ဣမေသု ပဉ္စသု ဌာနေသု ဝိပစ္စတီတိ အယံ ဝိသေသော၊ သေသံ တာဒိသမေဝ။

ဧတ္ထ စ ဝဓဗန္ဓာဒိဝသပ္ပဝတ္တေ အနိဋ္ဌာရမ္မဏေ ခန္တိပဋိသင်္ခါနာဒိဝသေန ကုသလုပ္ပတ္တိတော တန္နိဗ္ဗတ္တာနံ ပဋိသန္ဓိအာဒိဝိညာဏာနံ ကမ္မနိမိတ္တဉ္စေ အာရမ္မဏံ ဟောတိ၊ အနိဋ္ဌေနေဝ တေန ဘဝိတဗ္ဗံ။ ဧဝံ ဣဋ္ဌဝိသယေ ဥပ္ပန္နာနံ ကုသလဝိပါကာနံ အနိဋ္ဌာရမ္မဏေသု အနုပ္ပတ္တိတော ကမ္မဂတိနိမိတ္တမေဝ တေသံ အာရမ္မဏံ ဟောတီတိ ဝိညာယတိ။ ဝိစာရေတွာ ယထာ အဝိရောဓော ဟောတိ၊ တထာ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဧဝံ ဣဋ္ဌဝိသယေ ဥပ္ပန္နကုသလတော နိဗ္ဗတ္တာနမ္ပိ ပဋိသန္ဓိအာဒိဝိညာဏာနံ ကမ္မနိမိတ္တာရမ္မဏတာယ အဝိရောဓော ဉာတဗ္ဗော။ အတီတာဒိဘေဒတော ပန အဋ္ဌန္နမ္ပိ ပစ္စေကမနန္တရတာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေန ဂဟေတဗ္ဗာ။

အဟေတုကကုသလဝိပါကာ နိဋ္ဌိတာ။

သဟေတုကကုသလဝိပါကဝဏ္ဏနာ

အလောဘာဒိဝိပါကဟေတုသမ္ပယုတ္တာ ပန သဟေတုကာ၊ တေ သမ္ပယောဂတော ကာမာဝစရကုသလာ ဝိယ အဋ္ဌဝိဓာ။ သောမနဿဉာဏာဒိသမ္ပယောဂေါ ပနေတ္ထ အာဂမနာဒိတော ဝေဒိတဗ္ဗော။ တိဟေတုကံ ဟိ ကာမာဝစရကုသလံ တိဟေတုကဒွိဟေတုကပဋိသန္ဓိယော ဒတွာ ပဝတ္တေ ဆသု ဒွါရေသု သောဠသ ဝိပါကာနိ ဒေတိ၊ ဒုဟေတုကံ ပန ကုသလံ ဒုဟေတုကာဟေတုကပဋိသန္ဓိယော ဒတွာ ပဝတ္တေ ဆသု ဒွါရေသု တိဟေတုကရဟိတာနိ ဒွါဒသ ဝိပါကာနိ ဒေတိ။ အသင်္ခါရိကသသင်္ခါရိကဘာဝေါ ပနေတ္ထ ပစ္စယဝိသေသတောပိ ဟောတိ။ ဗလဝပစ္စယေနာပိ ဟိ ဥပ္ပန္နံ အသင်္ခါရိကံ ဟောတိ၊ ဒုဗ္ဗလေနာပိ ဣတရံ။ ကေစိ ပန အသင်္ခါရိကေန သသင်္ခါရဝိပါကာနံ၊ သသင်္ခါရိကေန စ အသင်္ခါရိကာနံ ဥပ္ပတ္တိံ န ဣစ္ဆန္တိ။ ယသ္မာ ပနေတာနိ ပဋိသန္ဓိဒါယကတော အညေနာပိ ကမ္မေန ပဝတ္တေ အကုသလဝိပါကာနိ ပဝတ္တန္တိ၊ ပဋ္ဌာနေ စ ‘‘သဟေတုကံ ဘဝင်္ဂံ အဟေတုကဿ ဘဝင်္ဂဿ အနန္တရပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၃။၁။၁၀၂) ဝုတ္တံ၊ တသ္မာ အဟေတုကပဋိသန္ဓိကဿ ပုဂ္ဂလဿ သုဂတိယံ ပဝတ္တေ သဟေတုကာနိပိ ဝိပါကာနိ ပဝတ္တန္တိ။ ဒုဂ္ဂတိယံ၊ ပန ရူပါဝစရဘူမိယဉ္စ အဟေတုကာနေဝ ပဝတ္တန္တိ။ တေသုပိ အတိဣဋ္ဌေ အာရမ္မဏေ သောမနဿသဟဂတာနိ၊ ဣဋ္ဌမဇ္ဈတ္တေ ဥပေက္ခာသဟဂတာနီတိ ဧဝံ အာဂမနာဒိတော သမ္ပယောဂဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။

ဓမ္မုဒ္ဒေသာဒိတော ပန ယာဝ သုညတဝါရပရိယောသာနာ ကာမာဝစရကုသလသဒိသောဝ သဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော၊ ကေဝလဉ္စေတ္ထ ယေဝါပနကေသု ကရုဏာမုဒိတာ န သန္တိ သတ္တာရမ္မဏတ္တာ။ ဧကန္တပရိတ္တာရမ္မဏာ ဟိ ကာမာဝစရဝိပါကာ။ ဝိရတိယောပေတ္ထ လောကိယေသု ဧကန္တကုသလသဘာဝတ္တာ န သန္တိ။ ‘‘ပဉ္စသိက္ခာပဒါ ကုသလာ ဧဝါ’’တိ (ဝိဘ။ ၇၁၅ အာဒယော) ဟိ ဝုတ္တံ။ ဖဿာဒယော စေတ္ထ ဝိပါကတ္တာ အာဒါသေ မုခနိမိတ္တံ ဝိယ နိရုဿာဟသန္တာ၊ ကုသလာ ပန မုခံ ဝိယ သဥဿာဟာ။ သင်္ဂဟဝါရေ စ ပဉ္စင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဟောတိ၊ အယံ ဝိသေသော။ သေသံ တာဒိသမေဝ။

ဝိသယာဒိပ္ပဘေဒတော ပန ယွာယံ ကုသလေသု ကမ္မဒွါရပုညကိရိယာဓိပတီဟိ ဘေဒေါ ဝုတ္တော၊ သော ဣဓ နတ္ထိ အဝိညတ္တိဇနကတော၊ အဝိပါကဓမ္မတော၊ တထာ အပ္ပဝတ္တိတော စ။ ဟီနတ္တိကဘေဒေါ ပန အတ္ထိ ဟီနမဇ္ဈိမပ္ပဏီတာနံ ကုသလာနံ ဝိပါကတ္တာ ၊ တထာ ဒွါရာရမ္မဏာဒိဘေဒေါ။ ဧတေ ဟိ ဟဒယဝတ္ထုံ နိဿာယ ဒွါရဝိနိမုတ္တာ ဟုတွာ ဒေဝမနုဿေသု ဒွိဟေတုကတိဟေတုကာနံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေန ပဋိသန္ဓိဘဝင်္ဂစုတိကိစ္စာနိ၊ ဆဒွါရေ ဆသု အာရမ္မဏေသု တဒါရမ္မဏကိစ္စဉ္စ သာဓယမာနာ ဧဝံ စတူသု ဌာနေသု ဝိပစ္စန္တိ။ ဧဝမေတေသံ ဒွါရာရမ္မဏကိစ္စဋ္ဌာနာနိ အနိဗဒ္ဓါနိ၊ တတော တေဟိ ဘေဒေါ ဟောတိ။ ဝတ္ထု ပန တတ္ထေဝ နိဗဒ္ဓံ၊ တတော န ဘေဒေါ။ အတီတာဒိဘေဒတော ပနေတ္ထာပိ အနန္တတာ ဝုတ္တနယာ ဧဝါတိ။

ကာမာဝစရသဟေတုကကုသလဝိပါကာ နိဋ္ဌိတာ။

ရူပါဝစရဝိပါကဝဏ္ဏနာ

ရူပါဝစရဝိပါကာပိ သမ္ပယောဂဘေဒတော အတ္တနော ကုသလာ ဝိယ ပဉ္စဝိဓာ ဟောန္တိ။ သဗ္ဗော စေတ္ထ ဝိနိစ္ဆယဘေဒေါ ကုသလေ ဝုတ္တနယော ဧဝ။ ဝိပါကဘာဝတော ပနေတ္ထ ယထာ ဟတ္ထိအာဒီနံ ဆာယာ တံသဒိသာ၊ ဧဝံ ကုသလာဂမနတော စ ဈာနင်္ဂါဒိသမ္ပယုတ္တဓမ္မသမာယောဂေါ၊ ပဋိပဒါဒိဘေဒေါ စ ဟောတိ။ အပိစေတ္ထ တိဝိဓာယ ပဌမဇ္ဈာနဘူမိယာ ပဌမဇ္ဈာနဝိပါကာ၊ တထာ ဒုတိယဇ္ဈာနဘူမိယာ ဒုတိယဇ္ဈာနဝိပါကာ တတိယဇ္ဈာနဝိပါကာ စ၊ တတိယဇ္ဈာနဘူမိယာ စတုတ္ထဇ္ဈာနဝိပါကာ၊ ဝေဟပ္ဖလပဉ္စသုဒ္ဓါဝါသဝသေန ဆဗ္ဗိဓာယ စတုတ္ထဇ္ဈာနဘူမိယာ ပဉ္စမဇ္ဈာနဝိပါကာ စ ဝုတ္တနယေန ပဋိသန္ဓိဘဝင်္ဂစုတိကိစ္စာနိ သာဓယမာနာ ဟဒယဝတ္ထုံ နိဿာယ ဒွါရဝိနိမုတ္တာဝ ကမ္မနိမိတ္တသင်္ခါတပညတ္တာရမ္မဏာ ဟုတွာ ဝိပစ္စန္တီတိ အယံ ဝိသေသော၊ သေသံ တာဒိသမေဝ။

ရူပါဝစရဝိပါကာ နိဋ္ဌိတာ။

အရူပါဝစရဝိပါကဝဏ္ဏနာ

ဧဝံ အရူပါဝစရဝိပါကာပိ အာရမ္မဏဘေဒတော အတ္တနော ကုသလာ ဝိယ စတုဗ္ဗိဓာ ဟောန္တိ။ ဝိနိစ္ဆယော စ သဗ္ဗော ကုသလေ ဝုတ္တနယောဝ။ ကုသလတော စေတ္ထ ဝိသေသော ရူပါဝစရဝိပါကေ ဝုတ္တနယေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကေဝလံ ပနေတ္ထ ကမ္မနိမိတ္တဘူတပညတ္တာရမ္မဏော အာကာသာနဉ္စာယတနဝိပါကော ပဌမာရုပ္ပဘူမိယံ၊ တထာ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏော ဝိညာဏဉ္စာယတနဝိပါကော ဒုတိယာရုပ္ပဘူမိယံ၊ ကမ္မနိမိတ္တဘူတပညတ္တာရမ္မဏော အာကိဉ္စညာယတနဝိပါကော တတိယာရုပ္ပဘူခိယံ၊ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏော နေဝသညာနာသညာယတနဝိပါကော စတုတ္ထာရုပ္ပဘူမိယဉ္စ အဝတ္ထုကာ ဝုတ္တနယေန ပဋိသန္ဓိဘဝင်္ဂစုတိကိစ္စာနိ သာဓယမာနာဝ ပဝတ္တန္တီတိ အယမေဝ ဝိသေသော။

အရူပါဝစရဝိပါကာ နိဋ္ဌိတာ။

လောကုတ္တရဝိပါကဝဏ္ဏနာ

တထာ လောကုတ္တရဝိပါကာပိ အတ္တနော ကုသလာ ဝိယ တံတံမဂ္ဂဖလတ္တာ စတုဗ္ဗိဓာ၊ ဈာနင်္ဂယောဂဘေဒတော ပစ္စေကံ ပဉ္စ ပဉ္စ ကတွာ ဝီသတိဝိဓာဝ ဟောန္တိ။ ဝိနိစ္ဆယော စေတ္ထ ကုသလေ ဝုတ္တနယောဝ။ ကေဝလံ သင်္ဂဟဝါရေ သောတာပတ္တိမဂ္ဂဖလံ သကဒါဂါမိမဂ္ဂဖလံ အနာဂါမိမဂ္ဂဖလန္တိ ဣမေသံ တိဏ္ဏံ အညိန္ဒြိယံ၊ အရဟတ္တဖလဿ စ အညာတာဝိန္ဒြိယံ ပညိန္ဒြိယဋ္ဌာနေ ဂဟေတွာ အဋ္ဌိန္ဒြိယတာ၊ ဗောဇ္ဈင်္ဂမဂ္ဂင်္ဂါဒိဗောဓိပက္ခိယဓမ္မာ၊ ပဋိပဒါဒိဘေဒေါ စ မဂ္ဂါဂမနဝသေနေဝ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အဓိပတိဘေဒေါပေတ္ထ လဗ္ဘတိ။ လောကုတ္တရကုသလာ ဟိ အတ္တနော ဖလာနံ အနန္တရုပ္ပတ္တိတော၊ ဇဝနဝုတ္တိတော စ အဓိပတိံ ဝိဓာတုံ သက္ကောန္တိ၊ လောကိယာ ပန ဝိပရီတတော န သက္ကောန္တိ။ တေနာဟု ပေါရာဏာ ‘‘ဝိပါကေ အဓိပတီ နတ္ထိ ဌပေတွာ လောကုတ္တရ’’န္တိ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၅၀၅)။ ဝိမောက္ခဘေဒတော ပနေတေ မဂ္ဂါဂမနတော တိဝိဓာ ဟောန္တိ သုညတအနိမိတ္တအပ္ပဏိဟိတဝိမောက္ခဝသေန။ မဂ္ဂါ ဟိ ဝိပဿနာဂမနတော ‘‘သုညတော အပ္ပဏိဟိတော’’တိ ဒွေ နာမာနိ လဘိတွာ သဂုဏာရမ္မဏတော ပရိယာယေန အနိမိတ္တာတိပိ ဝုစ္စန္တိ၊ တသ္မာ သယံ အာဂမနီယဋ္ဌာနေ ဌတွာ အတ္တနော အတ္တနော အနန္တရဖလာနံ နိပ္ပရိယာယတော တီဏိပိ နာမာနိ ဒေန္တိ။ အပရဘာဂေ ပန ဖလသမာပတ္တိဘူတာနံ န ဒေန္တိ။ တတ္ထ ဝိပဿနာဂမနတောဝ မဂ္ဂေ ဝုတ္တနယေန ဒုဝိဓော နာမလာဘော ဝေဒိတဗ္ဗော။ တေ စ န မဂ္ဂါ ဝိယ ဧကစိတ္တက္ခဏိကာ၊ မဂ္ဂဝီထိယံ ပန ဒွတ္တိက္ခတ္တုံ၊ ဖလသမာပတ္တိဝီထိယံ သကလမ္ပိ ဒိဝသံ အပ္ပနာဇဝနဝသေနေဝ နိရန္တရံ မဟဂ္ဂတဇဝနာနိ ဝိယ ပဝတ္တန္တီတိ အယံ ဝိသေသော။

လောကုတ္တရဝိပါကာ နိဋ္ဌိတာ။

အကုသလဝိပါကာ ပန ကာမာဝစရာဝ၊ လောဘာဒိသမ္ပယုတ္တဟေတု အဘာဝတော အဟေတုကာ ဧဝ စ ဟောန္တိ။ တေ သမ္ပယောဂတော ဥပေက္ခာသဟဂတံ စက္ခုဝိညာဏံ၊ တထာ သောတဃာနဇိဝှာဝိညာဏာနိ၊ တထာ ဒုက္ခသဟဂတံ ကာယဝိညာဏံ၊ ဥပေက္ခာသဟဂတာ မနောဓာတု၊ တထာ မနောဝိညာဏဓာတူတိ သတ္တဝိဓာ။ ဝိနိစ္ဆယော ပနေသ သဗ္ဗတ္ထ တာဒိသာဟေတုကကုသလဝိပါကေသု ဝုတ္တနယော ဧဝ။ ကေဝလံ ပနာနိဋ္ဌာရမ္မဏတာ၊ ကာယဝိညာဏဿ ဒုက္ခသဟဂတတာ၊ ဥပေက္ခာသဟဂတမနောဝိညာဏဓာတုယာ ဥဒ္ဓစ္စဝဇ္ဇိတာကုသလပစ္စယာ စတူသု အပါယေသု ပဋိသန္ဓိဘဝင်္ဂစုတိကိစ္စာနိ၊ သုဂတိယဉ္စ သန္တီရဏတဒါရမ္မဏကိစ္စာနိ စ သာဓနဝသေန ပဝတ္တိ စ ဝိသေသော၊ သေသံ တာဒိသမေဝ။

အကုသလဝိပါကာ နိဋ္ဌိတာ။

နိဋ္ဌိတာ စ ဝိပါကာဗျာကတာ။

အဟေတုကကိရိယာဝဏ္ဏနာ

ကိရိယာဗျာကတာ ပန ကာမရူပါရူပါဝစရဝသေန တိဝိဓာ။ တတ္ထ ကာမာဝစရကိရိယာ အဟေတုကာ သဟေတုကာတိ ဒုဝိဓာ။ တတ္ထ သဟဇာတဟေတုဝိရဟိတာ အဟေတုကာ။ တာ သမ္ပယောဂါဒိတော တိဝိဓာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ မနောဓာတု၊ သောမနဿသဟဂတာ မနောဝိညာဏဓာတု၊ တထာ ဥပေက္ခာသဟဂတာတိ။ ကိရိယာတိ ကရဏမတ္တံ၊ ကိစ္စမတ္တန္တိ အတ္ထော။ သဗ္ဗေသုယေဝ ဟိ ကိရိယစိတ္တေသု ယံ အာဝဇ္ဇနကိစ္စဒွယံ၊ တံ အဇဝနဝုတ္တိတော မောဃပုပ္ဖံ ဝိယ။ ယံ ဇဝနဝုတ္တိကံ၊ တံ နိရာနုသယသန္တာနပ္ပဝတ္တိတော ဆိန္နမူလရုက္ခပုပ္ဖံ ဝိယ အဖလံ ဟောတိ။ တံတံအာဝဇ္ဇနဇဝနကိစ္စသာဓနဝသေန ပဝတ္တတ္တာ ပန ကိစ္စမတ္တတံ ဥပါဒါယ ‘‘ကိရိယာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ မနောဓာတုယာ ဝိပါကမနောဓာတုယံ ဝုတ္တနယေန သဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကေဝလံ ပန ပဉ္စဒွါရေ ဣဋ္ဌေသု ဝါ အနိဋ္ဌေသု ဝါ ပဉ္စာရမ္မဏေသု ပဉ္စပသာဒေ ဃဋ္ဋိတေသု ဥပ္ပန္နဘဝင်္ဂုပစ္ဆေဒါနန္တရံ တမေဝ ပဉ္စာရမ္မဏမာရဗ္ဘ ဟဒယဝတ္ထုံ နိဿာယေဝါဝဇ္ဇနကိစ္စံ သာဓယမာနာ ပဉ္စသုပိ ဒွါရေသု ပဝတ္တတီတိ အယံ ဝိသေသော။

မနောဝိညာဏဓာတုဒွယမ္ပိ ယထာက္ကမံ ကုသလဝိပါကာဟေတုကမနောဝိညာဏဓာတုဒွယသဒိသံ၊ ဝီရိယံ ပနေတ္ထ အဓိကံ၊ ဝီရိယူပတ္ထမ္ဘောဝ သမာဓိ ဗလဝါ ဟောတိ။ တတော ဧဝေတ္ထ သင်္ဂဟဝါရေ ဝီရိယသမာဓိမနောသောမနဿဇီဝိတိန္ဒြိယာနံ ပဉ္စန္နံ ဝသေန ဣန္ဒြိယသင်္ဂဟော ဟောတိ၊ ဣဓာပိ ဗလသင်္ဂဟော နတ္ထေဝ။ ယံ ပနေတ္ထ ပဒဘာဇနီယေ သမာဓိဝီရိယာနံ နိဒ္ဒေသေ ‘‘သမာဓိဗလံ ဝီရိယဗလ’’န္တိ (ဓ။ သ။ ၅၇၀-၅၇၂) ဗလဝေဝစနံ ဝုတ္တံ၊ တံ ဣတရာဟေတုကစိတ္တသမ္ပယုတ္တေဟိ ဣမေသံ ဗလဝတရတာဒဿနတ္ထံ ပရိယာယတော ဝုတ္တံ။ တတော ဧဝ ဟိ သင်္ဂဟဝါရေ ‘‘ဒွေ ဗလာနိ ဟောန္တီ’’တိ န ဝုတ္တံ၊ တသ္မာ အဟေတုကေသု နိပ္ပရိယာယတော ဗလံ နတ္ထိ ဧဝါတိ ဂဟေတဗ္ဗံ။

ဝိသယာဒိပ္ပဘေဒတော ပနေတ္ထ သောမနဿသဟဂတာ တာဝ ဟဒယဝတ္ထုညေဝ နိဿာယ ပဉ္စဒွါရေ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနကိစ္စာယ စ၊ မနောဒွါရေ အနုဠာရေသု ဆသု ကာမာဝစရာရမ္မဏေသု အာဝဇ္ဇနကိစ္စာယ စ မနောဝိညာဏဓာတုယာ အနန္တရံ ဇဝနကိစ္စံ သာဓယမာနာ ခီဏာသဝါနညေဝ ဟသိတံ ဥပ္ပာဒေန္တီ ပဝတ္တတိ။ ဟသိတံ ဟိ သောမနဿသဟဂတကာမာဝစရေဟေဝ ဇဝနေဟိ၊ တေသု အသေခါနံ ပဉ္စဟိ ကိရိယာဇဝနေဟိ၊ သေခါနံ ပန ကုသလေဟိ စေဝ ဒိဋ္ဌိဝိပ္ပယုတ္တလောဘမူလေဟိ စာတိ ဆဟိ၊ ပုထုဇ္ဇနာနံ ဒိဋ္ဌိသမ္ပယုတ္တေဟိ စာတိ အဋ္ဌဟီတိ တေရသဟိ စိတ္တေဟိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဥပေက္ခာသဟဂတာ ပန ပဉ္စဒွါရေ ဟဒယဝတ္ထုညေဝ နိဿာယ သန္တီရဏကိစ္စာယ ဝိပါကမနောဝိညာဏဓာတုယာ အနန္တရံ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနကိစ္စံ၊ မနောဒွါရေ သဗ္ဗေသု ဆသုပိ အာရမ္မဏေသု သဝတ္ထုကာ၊ အဝတ္ထုကာ ဝါ ဘဝင်္ဂစလနာနန္တရံ အာဝဇ္ဇနကိစ္စံ သာဓယမာနာ ပဝတ္တတိ။ အယံ ဟိ တီသု ဘဝေသု ကဿစိ သစိတ္တကပုဂ္ဂလဿ န ကိသ္မိဉ္စိ ဝိသယေ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ သဗ္ဗညုတညာဏသဒိသံ မဟာဂမနံ နာမေတံ စိတ္တန္တိ အယံ ဝိသေသော၊ သေသံ တာဒိသမေဝ။

အဟေတုကကိရိယာ နိဋ္ဌိတာ။

သဟေတုကကာမာဝစရကိရိယာဝဏ္ဏနာ

အလောဘာဒိကိရိယာဟေတုသမ္ပယုတ္တာ ပန သဟေတုကာ၊ တေ သမ္ပယောဂတော ကုသလာ ဝိယ အဋ္ဌဝိဓာ။ သဗ္ဗောပေတ္ထ ဝိနိစ္ဆယော ကုသလေသု ဝုတ္တနယော ဧဝ။ ကေဝလံ ပနေတ္ထ ဝိရတိယော န သန္တိ၊ ကုသလာ စ သေခပုထုဇ္ဇနာနံ ဝုတ္တနယေန ဆသု ဒွါရေသု ဝတ္ထုံ နိဿာယ ဝါ အနိဿာယ ဝါ ဇဝနကိစ္စံ သာဓယမာနာ ပဝတ္တန္တိ၊ ဣမေ ပန အသေခါနန္တိ အယံ ဝိသေသော။ ကာမာဝစရကိရိယာ။

ရူပါဝစရကိရိယာဝဏ္ဏနာ

ရူပါဝစရကိရိယာ စ ကုသလာ ဝိယ ပဉ္စဝိဓာ။ ဝိနိစ္ဆယော စ တတ္ထ ဝုတ္တနယော ဧဝ။ ကေဝလံ ဟိ ကုသလာ သေခပုထုဇ္ဇနာနံ ပညတ္တာရမ္မဏာ ၊ အဘိညာဝသေန ပဝတ္တံ ပဉ္စမဇ္ဈာနံ သဗ္ဗာရမ္မဏဉ္စ ဟုတွာ မနောဒွါရေ ဟဒယဝတ္ထုညေဝ နိဿာယ ဇဝနကိစ္စံ သာဓယမာနာ ပဝတ္တန္တိ၊ ဣမေ ပန အသေခါနန္တိ အယမေဝ ဝိသေသော။ ရူပါဝစရကိရိယာ။

အရူပါဝစရကိရိယာဝဏ္ဏနာ

အရူပါဝစရကိရိယာ စ ကုသလာ ဝိယ စတုဗ္ဗိဓာ။ ဝိနိစ္ဆယော စ တတ္ထ ဝုတ္တနယော ဧဝ။ ကေဝလံ ဟိ ကုသလာ သေခပုထုဇ္ဇနာနံ သဝတ္ထုကာ၊ အဝတ္ထုကာ ဝါ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေန ယထာယောဂံ ပညတ္တိမဟဂ္ဂတာရမ္မဏာ မနောဒွါရေ ဇဝနကိစ္စံ သာယေမာနာ ပဝတ္တန္တိ၊ ဣမေ ပန အသေခါနန္တိ အယံ ဝိသေသော။ အရူပါဝစရကိရိယာ။

ကိရိယာဗျာကတာ နိဋ္ဌိတာ။

ပကိဏ္ဏကကထာဝဏ္ဏနာ

ဧတ္ထ ဌတွာ သဗ္ဗေ စိတ္တစေတသိကဓမ္မေ ဇာတိသင်္ဂဟာဒိတော သမောဓာနေတွာ ပကိဏ္ဏကကထာ ဝတ္တဗ္ဗာ။ ယထာဝုတ္တာနိ ဟိ စိတ္တာနိ ကုသလာနိ ဧကဝီသတိ၊ အကုသလာနိ ဒွါဒသ၊ ဝိပါကာနိ ဆတ္တိံသ၊ ကိရိယာနိ ဝီသတိ စာတိ သဗ္ဗာနိပိ ဧကူနနဝုတိဝိဓာနိ၊ လောကုတ္တရာနံ ဈာနင်္ဂယောဂဘေဒတော စတ္တာလီသဝိဓတ္တာ ဧကဝီသသတံ ဝါ ဟောန္တိ။ တေသု ကာမာဝစရာနိ စတုပညာသ၊ ရူပါဝစရာနိ ပန္နရသ၊ အရူပါဝစရာနိ ဒွါဒသ၊ လောကုတ္တရာနိ အဋ္ဌ၊ စတ္တာလီသံ ဝါ။ ကာမာဝစရေသု စ ကုသလာနိ အဋ္ဌ၊ ဝိပါကာနိ တေဝီသတိ၊ ကိရိယာနိ ဧကာဒသ၊ အဟေတုကာနိ အဋ္ဌာရသ။ သေသာနိ ပန စတုဘူမကာနိပိ သဟေတုကာနိ။ တေသု စ ဇာတိတော စိတ္တဂဏနာ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တာဝ ။ စေတသိကာ ပန သဒ္ဓါ သတိ ဟိရီဩတ္တပ္ပံ အလောဘော အဒေါသော ကာယပဿဒ္ဓါဒယော ဒွါဒသ၊ တတြမဇ္ဈတ္တတာ အမောဟော အပ္ပမညာဒွယံ၊ ဝိရတိတ္တယဉ္စ မောဟော အဟိရိကံ အနောတ္တပ္ပံ ဥဒ္ဓစ္စဉ္စ လောဘော ဒိဋ္ဌိ ဒေါသော ဝိစိကိစ္ဆာ စ မာနော ဣဿာ မစ္ဆရိယံ ကုက္ကုစ္စံ ထိနံ မိဒ္ဓဉ္စ ဖဿော ဝေဒနာ သညာ စေတနာ ဧကဂ္ဂတာ ဇီဝိတိန္ဒြိယဉ္စ မနသိကာရော စ ဝိတက္ကော ဝိစာရော ပီတိ ဝီရိယံ ဆန္ဒော အဓိမောက္ခော စာတိ ဒွေပညာသ ဟောန္တိ။

တတ္ထ တတြမဇ္ဈတ္တတာ၊ အပ္ပမညာဒွယံ၊ မာနာဒီနိ ဆ၊ မနသိကာရော ဆန္ဒော အဓိမောက္ခော စာတိ ဒွါဒသ ဓမ္မာ ယထာဌာနေ ယေဝါပနကာ ဧဝ၊ ဝိရတိတ္တယံ၊ ဥဒ္ဓစ္စဉ္စ ကတ္ထစိ ယေဝါပနကာ။ တေသု စ တတြမဇ္ဈတ္တတာ မနသိကာရော ဆန္ဒော အဓိမောက္ခော ဥဒ္ဓစ္စံ ဝိရတိယောတိ ဣမေ ဌပေတွာ သေသာ အဋ္ဌ ယထာဌာနေ အနိယတာ ဧဝ၊ ဝိရတိယော ပန ကတ္ထစိ အနိယတာ၊ ဣမေ ပန ဧကာဒသ ဌပေတွာ သေသာ ဧကစတ္တာလီသ ဓမ္မာ နိယတာ ဧဝ။ တတ္ထ သဒ္ဓါဒယော ပဉ္စဝီသတိ ဓမ္မာ ကုသလာဗျာကတာယေဝ၊ မောဟာဒယော စုဒ္ဒသ အကုသလာ ဧဝ၊ ဖဿာဒယော တေရသ ကုသလာကုသလာဗျာကတာ တိဇာတိကာ။ ဧကန္တတော ဟိ ကုသလာ ဝါ အဗျာကတာ ဝါ ဓမ္မာ နတ္ထိ၊ ကုသလစိတ္တသမ္ပယုတ္တသမယေ ပန ကုသလာ၊ အဗျာကတစိတ္တသမ္ပယုတ္တသမယေ အဗျာကတာ စ ဟောန္တိ။ မောဟာဒယော ပန သရူပေနေဝ အကုသလာ၊ ဣတရေ စ တံသမ္ပယောဂေန သဗ္ဗေပိ စေတေ အတ္ထနာ သမ္ပယုတ္တစိတ္တဘေဒေန ဘေဒဝန္တောဝ ဟောန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

တေသု ဟိ သဒ္ဓါဒယော ဧကူနဝီသတိ သဗ္ဗေသု ကုသလေသု စေဝ သဟေတုကာဗျာကတေသု စာတိ ဧကူနသဋ္ဌိစိတ္တေသု ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ တတော ပစ္စေကံ ဧကူနသဋ္ဌိပ္ပဘေဒါ စ ဟောန္တိ။ ဧဝမညေပိ ဉာတဗ္ဗာ ။ အမောဟော တေသု ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာနိ ဒွါဒသ ဌပေတွာ သေသေသု၊ အပ္ပမညာ ပန ကာမာဝစရေသု သဟေတုကကိရိယကုသလေသု စေဝ ပဉ္စမဇ္ဈာနဝဇ္ဇိတရူပါဝစရေသု စာတိ အဋ္ဌဝီသတိစိတ္တေသု၊ ဝိရတိယော ပန ကာမာဝစရကုသလေသု၊ လောကုတ္တရေသု စာတိ သောဠသသု။ ဧဝမေတေ ပဉ္စဝီသတိ ဓမ္မာ ကုသလာဗျာကတေသု ဥပ္ပဇ္ဇနတော ကုသလာဗျာကတာ နာမ ဇာတာ။ အကုသလေသု ပန မောဟာဒယော စတ္တာရော ဒွါဒသသုပိ အကုသလစိတ္တေသု ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ လောဘော အဋ္ဌသု လောဘမူလေသု၊ ဒိဋ္ဌိ တတ္ထ ဒိဋ္ဌိသမ္ပယုတ္တေသု၊ မာနော ဒိဋ္ဌိဝိပ္ပယုတ္တေသု၊ ဒေါသော ဣဿာ မစ္ဆရိယံ ကုက္ကုစ္စံ ပဋိဃသမ္ပယုတ္တေသု၊ ထိနမိဒ္ဓံ ပဉ္စသု သသင်္ခါရိကေသု၊ ဝိစိကိစ္ဆာ ဝိစိကိစ္ဆာသမ္ပယုတ္တေ ဧဝါတိ။ ဧဝမေတေ စုဒ္ဒသပိ သယံ အကုသလတ္တာ၊ အကုသလေသွေဝ ဥပ္ပဇ္ဇနတော စ အကုသလာ နာမ။

ဣတရေသု စ ဖဿာဒယော သတ္တ ဓမ္မာ သဗ္ဗစိတ္တေသု၊ န ဟိ တံ စိတ္တမတ္ထိ၊ ယံ ဣမေသု ဧကေနာပိ ဝိနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သဗ္ဗတ္ထကာ ဟိ ဧတေ။ ဝိတက္ကာဒယော ပန ယထာယောဂိကာ။ တေသု ဟိ ဝိတက္ကော တာဝ ဒွိပဉ္စဝိညာဏဝဇ္ဇိတကာမာဝစရေသု စေဝ ဧကာဒသသု ပဌမဇ္ဈာနိကရူပါဝစရလောကုတ္တရေသု စာတိ ပဉ္စပညာသစိတ္တေသု ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဝိစာရော ပန တေသု စေဝ တထာ ဒုတိယဇ္ဈာနိကစိတ္တေသု စာတိ ဆသဋ္ဌိစိတ္တေသု။ ပီတိ စတုတ္ထဇ္ဈာနိကဝဇ္ဇိတသောမနဿသဟဂတေသု။ ဝီရိယံ ဒွိပဉ္စဝိညာဏမနောဓာတုသန္တီရဏတ္တိကဝဇ္ဇိတေသု။ ဆန္ဒော အဟေတုကမောမူဟဝဇ္ဇိတေသု။ အဓိမောက္ခော ဒွိပဉ္စဝိညာဏဝိစိကိစ္ဆာယုတ္တဝဇ္ဇိတေသု။ ဧဝမေတေ တေရသ ကုသလာကုသလာဗျာကတေသု ဥပ္ပဇ္ဇနတော တိဇာတိကာ နာမ ဇာတာ။ သမ္ပယုတ္တစိတ္တဘေဒေန စေသံ ပစ္စေကံ ဂဏနာဘေဒေါပိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယထာ ဟိ စိတ္တံ သလက္ခဏတော ဧကဝိဓမ္ပိ သမ္ပယောဂါဝတ္ထာဒိဘေဒေနေဝ ဘိန္နံ၊ တထာ စေတသိကာပိ ပစ္စေကန္တိ ဉာတဗ္ဗာ၊ ဝိသေသံ ပန နေသံ ဝက္ခာမ။

ဝတ္ထုသင်္ဂဟေ ပန နေသံ စိတ္တေသု တာဝ ကာမာဝစရဝိပါကမနောဓာတုဟသိတာနိ၊ ဒေါသသမ္ပယုတ္တပဋိဃရူပါဝစရပဌမမဂ္ဂါနိ စာတိ တေစတ္တာလီသ စိတ္တာနိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေန ယထာသကံ ဝတ္ထူနိ နိဿာယေဝ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ အရူပါဝစရဝိပါကာနိ ပန အနိဿာယေဝ၊ သေသာနိ ဒွေစတ္တာလီသ နိဿာယပိ၊ အာရုပ္ပေသုပိ ဥပ္ပဇ္ဇနတော အနိဿာယပိ။ အရူပီနံ ဟိ ဆပိ ဝတ္ထူနိ န သန္တိ၊ ရူပီနံ ပန ဃာနာဒီနိ တီဏိ၊ သဗ္ဗတ္ထ စ တံတံဝတ္ထုရဟိတာနံ သဗ္ဗတ္ထ နိယတဝိညာဏာနိပိ၊ အသညီနံ ပန သဗ္ဗာနိပိ ဝတ္ထုဝိညာဏာနိ န သန္တိ။ တေသံ ဟိ ဇီဝိတနဝကမေဝ ရူပံ ပဋိသန္ဓိ၊ ပဝတ္တိယံ ဘဝင်္ဂံ၊ မရဏကာလေ စုတိ စ ဟုတွာ ပဝတ္တတိ။ ယထာ စေတ္ထ စိတ္တာနံ၊ ဧဝံ တံသမ္ပယုတ္တစေတသိကာနမ္ပိ ဝတ္ထုတော သင်္ဂဟဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အယံ ပန ဝိသေသော – တေသု ဟိ ဒေါသော ဣဿာ မစ္ဆရိယံ ကုက္ကုစ္စဉ္စ ဟဒယဝတ္ထုံ နိဿာယ ကာမလောကေ ဧဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ကရုဏာမုဒိတာ ပန ရူပလောကေပိ၊ န အရူပေ။ တတ္ထ ဟိ ရူပါဝစရပုဗ္ဗဘာဂါနိပိ န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ သေသာ ပန သဗ္ဗေ နိဿာယပိ အနိဿာယပိ တီသုပိ ဘဝေသု ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တတ္ထ ဟိ ဖဿာဒယော သတ္တ ဆပိ ဝတ္ထူနိ၊ ဣတရေ ပန ဟဒယမေဝါတိ၊ သေသံ စိတ္တသမံ။

ကိစ္စဒွါရသင်္ဂဟေ ပန နေသံ စိတ္တံ ယထာ စ စုဒ္ဒသဟိ ကိစ္စေဟိ ဆဒွါရိကဒွါရဝိနိမုတ္တဘာဝေန၊ ဧဝံ ပဝတ္တိက္ကမော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယဒါ ဟိ ကုသလာကုသလဗလေန တီသု ဘူမီသု သတ္တာ နိဗ္ဗတ္တန္တိ၊ တဒါ တေသံ မရဏကာလေ ယေဘုယျေန ဆန္နံ ဒွါရာနမညတရသ္မိံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ကမ္မကမ္မနိမိတ္တဂတိနိမိတ္တာနမညတရံ ဂဟေတွာ ဥပေက္ခာသဟဂတဝိပါကာဟေတုကမနောဝိညာဏဓာတုဒွယဉ္စေဝ အဋ္ဌ မဟာဝိပါကာနိ၊ နဝ ရူပါရူပဝိပါကာနိ စေတိ ဧကူနဝီသတိ စိတ္တာနိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေန ယထာသကဘူမီသု ပဋိသန္ဓိ ဟုတွာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ တာနေဝ ဘဝင်္ဂစုတိဝသေန ဒွါရဝိနိမုတ္တာနိ နာမ ဟောန္တိ။ မရဏကာလေ ဟိ သတ္တာနံ အသညိသတ္တဝိရဟိတာနံ ဘဝန္တရေ ပဋိသန္ဓိဇနကံ အတီတံ ကမ္မံ ဝါ တံကမ္မကရဏကာလေ ဝိသယောပကရဏာဒိဘူတံ ရူပါဒိဆဗ္ဗိဓမ္ပိ အတီတာဒိဘေဒံ ကာလဝိနိမုတ္တဉ္စ ကမ္မနိမိတ္တံ ဝါ ဥပပဇ္ဇမာနဘဝါနုရူပံ ကပ္ပရုက္ခမာတုကုစ္ဆိနိရယဂ္ဂိဇာလာဒိဂတိနိမိတ္တံ ဝါ ကမ္မဗလေန ယထာရဟံ ဆန္နံ ဒွါရာနမညတရသ္မိံ သာယနှေ ပဗ္ဗတစ္ဆာယာ ပထဝိယံ ဝိယ စိတ္တသန္တာနေ အလ္လီယမာနံ ဥပဋ္ဌာတိ။ ဧဝံ ဥပဋ္ဌိတေ စ တသ္မိံ အာရမ္မဏေ ကမ္မဗလေန နိရန္တရံ ပဝတ္တမာနစိတ္တသန္တာနဿ အာယုက္ခယကမ္မက္ခယဥဘယက္ခယဥပစ္ဆေဒကကမ္မာနမညတရေန ပစ္စာသန္နမရဏဿ တဿ တဿ ဝီထိစိတ္တဘဝင်္ဂါနန္တရံ စုတိစိတ္တံ ဟောတိ၊ တဒနန္တရံ ကမ္မကမ္မနိမိတ္တာဒီသု ယထာဂဟိတံ အာရဗ္ဘ ယထာရဟံ တီသု ဘဝေသု ယံ ကိဉ္စိ ပဋိသန္ဓိစိတ္တံ ဘဝန္တရေ ပဌမစိတ္တံ ဟုတွာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။

တတ္ထ စ ဒုဟေတုကာဟေတုကစုတိယာနန္တရံ ဒသ ကာမာဝစရပဋိသန္ဓိယောဝ ဟောန္တိ၊ န ဣတရာ၊ ကာမာဝစရတိဟေတုကာယ စုတိယာ သဗ္ဗာပိ ဟောန္တိ၊ ရူပါဝစရာယ ပန စုတိယာပိ အဟေတုကပဋိသန္ဓိရဟိတာ၊ အရူပါဝစရာယ စုတိယာ ဟေဋ္ဌိမဝဇ္ဇိတာရုပ္ပပဋိသန္ဓိယော စေဝ ကာမာဝစရတိဟေတုကပဋိသန္ဓိယော စ၊ အသညီနံ ပန ရူပစုတိတော ဘဝန္တရေ ဂဟိတပုဗ္ဗံ ကမ္မာဒိမေဝါရဗ္ဘ အဟေတုကရဟိတာ ကာမာဝစရပဋိသန္ဓိယောဝ ဟောန္တိ၊ န ဣတရာ။ ပုထုဇ္ဇနာနံ၊ ပန သောတာပန္နသကဒါဂါမီနဉ္စ စုတိယာ သုဒ္ဓါဝါသေသု ပဋိသန္ဓိ န ဟောတိ၊ သေခါနံ ဒွိဟေတုကာဟေတုကာသညိပဋိသန္ဓိယော၊ အသေခါနံ ပန သဗ္ဗာပိ ပဋိသန္ဓိယော န ဟောန္တိ။ တေ ဟိ စုတိတော နိရုပဓိသေသနိဗ္ဗာနေန အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာနပ္ပတ္တာ နာမ ဟောန္တိ။ ဧဝံ ဂဟိတပဋိသန္ဓိနိရောဓတော ပရံ တဒေဝ စိတ္တံ တသ္မိညေဝါရမ္မဏေ ဘဝင်္ဂံ ဟုတွာ စုတိပရိယောသာနံ အသတိ ဝီထိစိတ္တုပ္ပာဒေ သုပိနမ္ပိ အဒိသွာ နိဒ္ဒေါက္ကမနကာလာဒီသု အပရိမာဏသင်္ခမ္ပိ နဒီသောတံ ဝိယ နိရန္တရံ ပဝတ္တတိ။ ဧဝံ ဧကူနဝီသတိဝိညာဏာနံ ပဋိသန္ဓိဘဝင်္ဂစုတိဝသေန ပဝတ္တိက္ကမော ဝေဒိတဗ္ဗော။

ဧဝံ ပန ဝတ္တမာနေ ဘဝင်္ဂသန္တာနေ ယဒါ ဣန္ဒြိယပရိပါကမာဂမ္မ သဘာဂပစ္စယန္တရသဟိတံ အတိမဟန္တံ ရူပါရမ္မဏံ စက္ခုဒွါရေ ဃဋ္ဋေတိ၊ တဒါ ဃဋ္ဋနာနုဘာဝေန ဒွိက္ခတ္တုံ တတ္ထ ဘဝင်္ဂစလနံ ဟောတိ၊ တဒနန္တရံ ဘဝင်္ဂံ ဝေါစ္ဆိန္ဒိတွာ တသ္မိံ ရူပါရမ္မဏေ ကိရိယမနောဓာတု အာဝဇ္ဇနကိစ္စံ သာဓယမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဇ္ဈတိ၊ တထာ တဒနန္တရံ စက္ခုဝိညာဏဒွယေ ယထာရဟမေကံ ဒဿနကိစ္စံ၊ တဒနန္တရံ ဝိပါကမနောဓာတုဒွယာ အညတရံ သမ္ပဋိစ္ဆနကိစ္စံ၊ တဒနန္တရံ ဝိပါကမနောဝိညာဏဓာတုတ္တယာ အညတရံ သန္တီရဏကိစ္စံ၊ တဒနန္တရံ ဥပေက္ခာသဟဂတကိရိယာဟေတုကမနောဝိညာဏဓာတု ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနကိစ္စံ၊ တဒနန္တရံ ဧကူနတိံသကာမာဝစရဇဝနေသု ယံ ကိဉ္စိ ယထာရဟံ သတ္တက္ခတ္တုံ၊ ဆက္ခတ္တုံ၊ မရဏကာလာဒီသု ပဉ္စက္ခတ္တုမေဝ ဝါ ဇဝနကိစ္စံ သာဓယမာနံ၊ တဒနန္တရံ ဧကာဒသသု တဒါရမ္မဏကိစ္စေသု မဟာဝိပါကသန္တီရဏေသု ယထာရဟမေကံ သကိံ၊ ဒွိက္ခတ္တုံ ဝါ တဒါရမ္မဏကိစ္စံ သာဓယမာနံ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဇ္ဈတိ၊ တဒနန္တရံ ဘဝင်္ဂသန္တတိ ဧဝ ပဝတ္တတိ။ ဧဝံ စက္ခုဒွါရေ သတ္တကိစ္စာနိ ဆစတ္တာလီသ စိတ္တာနိ သမ္ဘဝန္တိ။

ယဒါ ပန ဝုတ္တနယေန သဒ္ဒါရမ္မဏာဒီနိ သောတဒွါရာဒီသု ဃဋ္ဋေန္တိ၊ တဒါပိ စက္ခုဒွါရေ ဝိယ ပစ္စေကဉ္စ ဆစတ္တာလီသေဝ ဘဝန္တိ။ ကေဝလံ ဟေတ္ထ အာဝဇ္ဇနာနန္တရံ စက္ခုဝိညာဏဋ္ဌာနေ သောတဝိညာဏာဒိဒွယာနိ ယထာက္ကမံ သဝနာဒိကိစ္စာနိ သာဓယမာနာနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ။ ဧဝံ ပဉ္စဒွါရေ အတိမဟန္တေ ပဉ္စာရမ္မဏေ စတုပညာသ ကာမာဝစရစိတ္တာနေဝ သမ္ဘဝန္တိ။ ကေစိ ပနေတ္ထ ‘‘သသင်္ခါရိကဇဝနာနိ ပဉ္စဒွါရေ န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ပုဗ္ဗပ္ပယောဂါသမ္ဘဝါ၊ မနောဒွါရေယေဝေတာနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီ’’တိ ဝဒန္တိ။

မဟန္တေ ပန တဒါရမ္မဏဝဇ္ဇိတာနိ။ ဝိသယဿ ဇဝနသမကာလမေဝ အတီတတ္တာ ဇဝနာဝသာနေ ဘဝင်္ဂံ ဟောတိ။ ပရိတ္တေ ပန ဇဝနမ္ပိ နတ္ထိ။ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနံ ဟေတ္ထ ဇဝနဋ္ဌာနေ ဌတွာ ဒွတ္တိက္ခတ္တုံ ပဝတ္တိတွာ နိရုဇ္ဈတိ၊ တတော ပရံ ဘဝင်္ဂံ ဟောတိ။ အယံ ပန ဝါရော ‘‘ဒိဋ္ဌံ ဝိယ မေ ၊ သုတံ ဝိယ မေ’’တိအာဒိကထနကာလေ လဗ္ဘတိ။ အတိပရိတ္တေ ပန ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနပ္ပာဒါ အသဏ္ဌဟနတော ဘဝင်္ဂစလနမတ္တမေဝ၊ န အာဝဇ္ဇနာဒီနိ။ အာဝဇ္ဇနေန ဟိ ဘဝင်္ဂေ အာဝဋ္ဋိတေ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနံ အပ္ပတွာ အန္တရာ စက္ခုဝိညာဏာနန္တရံ စိတ္တံ ဘဝင်္ဂံ ဩတရိဿတီတိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ၊ နာပိ အပ္ပဝတ္တမာနေ ဝိသယေ ပဉ္စဒွါရိကဝီထိစိတ္တာနိ ပဝတ္တန္တီတိ။ အယံ ပဉ္စဒွါရေ ဝိသယပ္ပဝတ္တိဘေဒေန စိတ္တပ္ပဝတ္တိနိယမော။

မနောဒွါရေ ပန ဆသု အာရမ္မဏေသု အာပါထဂတေသု ဝုတ္တနယေန ဘဝင်္ဂစလနမနောဒွါရာဝဇ္ဇနာနန္တရံ ကုသလာကုသလဖလနာဝဇ္ဇနကိရိယစိတ္တေသု ပဉ္စပညာသဇဝနကိစ္စေသု ယံ ကိဉ္စိ ကာမာဝစရာရမ္မဏမာရဗ္ဘ ပဝတ္တတိ၊ တတော ပဘုတိ ကာမာဝစရာရမ္မဏေ တဒါရမ္မဏံ ဟောတိ။ အပ္ပနာဇဝနေ အယံ ပဝတ္တိက္ကမော – သမထဝိပဿနာကမ္မဋ္ဌာနိကာနံ ဟိ ယထာသကဝိသယေ ဥပ္ပာဒိတပုဗ္ဗဘာဂဘာဝနာနံ ‘‘ဣဒါနိ အပ္ပနာ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတီ’’တိ ဘဝင်္ဂစလနာဝဇ္ဇနာဝသာနေ ဉာဏသမ္ပယုတ္တကာမာဝစရဇဝနေသု အညတရသ္မိံ ယထာရဟံ ပရိကမ္မောပစာရာနုလောမဂေါတြဘုနာမေန စတုက္ခတ္တုံ၊ တိက္ခတ္တုမေဝ ဝါ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဒ္ဓေ စတုတ္ထံ၊ ပဉ္စမံ ဝါ မဟဂ္ဂတဇဝနေသု ယံ ကိဉ္စိ ပဌမကပ္ပနာဘိညာဘူတံ ဧကဝါရမေဝ၊ ဈာနသမာပတ္တိဘူတံ အနန္တဝါရမ္ပိ ဇဝတိ။ လောကုတ္တရဇဝနေသု ပန ကုသလာနိ ဧကသန္တာနေ ဧကဝါရမေဝ ဇဝန္တိ၊ တဒနန္တရံ ယထာသကံ ဖလစိတ္တဉ္စ ဒွတ္တိဝါရံ၊ ဖလသမာပတ္တိဝီထိယံ ဖလမေဝ အနန္တဝါရမ္ပိ ဇဝတိ၊ နိရောဓသမာပတ္တိယံ ပန အနုပုဗ္ဗနိရောဓဝသေန ပဌမဇ္ဈာနတော ယာဝါကိဉ္စညာယတနာ ယထာက္ကမံ အာဝဇ္ဇနပရိကမ္မာဒိဝသေနေဝ သမာပဇ္ဇိတွာ ဝုဋ္ဌိတဿ ဂေါတြဘုတော အနန္တရံ စတုတ္ထာရုပ္ပဇဝနေ ဒွိက္ခတ္တုံ ဇဝိတွာ နိရုဒ္ဓေ ယထာပရိစ္ဆိန္နကာလဉ္စ စိတ္တံ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဝုဋ္ဌာနကာလေ စ အာဝဇ္ဇနပရိကမ္မစိတ္တနိယာမေန အနာဂါမိဖလံ၊ အရဟတ္တဖလံ ဝါ ယထာရဟမေကဝါရမေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တတ္ထ စ ကုသလဂေါတြဘုတော အနန္တရံ ကုသလဉ္စေဝ အာဒိတော ဖလတ္တယဉ္စ အပ္ပေတိ၊ ကိရိယာဂေါတြဘုတော ကိရိယံ၊ အရဟတ္တဖလဉ္စ။ တတ္ထာပိ သောမနဿသဟဂတတော သောမနဿသဟဂတမေဝ၊ ဥပေက္ခာသဟဂတတော စ ဥပေက္ခာသဟဂတမေဝ အပ္ပေတိ။ အသေခါနမေဝ စေတ္ထ အရဟတ္တဖလကိရိယာဇဝနာနိ၊ ယထာသကံ သေခါနမေဝ သေသလောကုတ္တရာနိ၊ သေခပုထုဇ္ဇနာနမေဝ ကုသလာကုသလာနိ၊ တိဟေတုကာနမေဝ အပ္ပနာ ဟောန္တိ၊ အယံ ဇဝနနိယမော။

အပ္ပနာဇဝနတော ပရံ ပန တဒါရမ္မဏံ နတ္ထိ။ ဇဝနာရမ္မဏေသု ဟိ ကာမာဝစရဘူတေသွေဝ ကာမာဝစရပဋိသန္ဓိကာနမေဝ အတိမဟန္တေ၊ ဝိဘူတေ စ ဝိသယေ တဒါရမ္မဏမုပ္ပဇ္ဇတိ။ အတိဣဋ္ဌေ ပနာရမ္မဏေ သန္တီရဏကိရိယာဇဝနတဒါရမ္မဏာနိ သောမနဿသဟဂတာနိ၊ ဣဋ္ဌမဇ္ဈတ္တေ၊ အနိဋ္ဌေ စ ဥပေက္ခာသဟဂတာနိ ဟောန္တိ။ ယဒါ ပန ဒေါမနဿာနန္တရံ သောမနဿဿ ပဋ္ဌာနေ ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ သောမနဿပဋိသန္ဓိကဿ အတိဣဋ္ဌာဒီသု ပဋိဃေ ဇဝိတေ တဒါရမ္မဏဘဝင်္ဂါနိ န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ တဒါ အညံ ပရိစိတပုဗ္ဗံ ပရိတ္တာရမ္မဏမာရဗ္ဘ အနာဝဇ္ဇနမ္ပိ နိရောဓတော ဝုဋ္ဌဟန္တဿ သာမညဖလံ ဝိယ အန္တရာ ဥပေက္ခာသဟဂတသန္တီရဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တမနန္တရိတွာ ဘဝင်္ဂံ ဟောတီတိ အယံ တဒါရမ္မဏနိယမော။

ဧဝံ ပန ဘဝင်္ဂါနန္တရံ ဆဒွါရေ အာဝဇ္ဇနာဒီနိ ဝီထိစိတ္တာနိ။ ဣတိ ယာဝတာယုကံ ဣမိနာဝ ကမေန စိတ္တနိယာမတော ဝိညာဏာနိ ပဝတ္တန္တိ။ ဝီထိစိတ္တာနန္တရံ၊ ပန ဘဝင်္ဂါနန္တရံ ဝါ သဗ္ဗပစ္ဆိမံ တံ ဧကူနဝီသတိဝိဓံ ဘဝင်္ဂမေဝ တသ္မိညေဝါရမ္မဏေ စုတိကိစ္စဉ္စ သာဓယမာနံ ပဝတ္တတိ၊ တသ္မိံ နိရုဒ္ဓေ သတ္တော စုတော နာမ ဟောတိ။ တတောပိ စုတိတော ပုန ပဋိသန္ဓိဘဝင်္ဂဝီထိစုတိယောတိ ဧဝံ ပုနပ္ပုနံ စိတ္တသန္တာနံ ယန္တယုတ္တဂေါဏော ဝိယ ဘဝါဒီသု ယာဝါနုပါဒါယ အာသဝေဟိ န ဝိမုစ္စတိ၊ တာဝါဝိစ္ဆိန္နံ ပဝတ္တတိ ဧဝ။ ဧဝံ ပဝတ္တမာနေ စ စိတ္တသန္တာနေ ‘‘တွံ ဘဝင်္ဂံ နာမ ဟောတိ၊ တွံ တဒနန္တရံ အာဝဇ္ဇနံ…ပေ… တွံ တဒနန္တရံ တဒါရမ္မဏံ နာမ ဟောတိ၊ တွံ ပန ဘဝင်္ဂ’’န္တိအာဒိနာ နိယာမကော ကတ္တာ နာမ နတ္ထိ၊ စိတ္တနိယာမေနေဝေတံ ပဝတ္တတိ။

ပဉ္စဝိဓော ဟိ နိယာမော – ဗီဇနိယာမော ဥတုနိယာမော ကမ္မနိယာမော ဓမ္မနိယာမော စိတ္တနိယာမောတိ၊ တတ္ထ အင်္ကုရပဏ္ဏဒဏ္ဍပုပ္ဖဖလာဒိက္ကမေန တေသံ တေသံ ဗီဇာနံ အညောညဝိသဒိသရုက္ခတိဏဂစ္ဆလတာဒိသန္တာနေ အတ္တနာ သဒိသဖလဒါနံ ဗီဇနိယာမော နာမ။ တသ္မိံ တသ္မိံ သမယေ တေသံ တေသံ ရုက္ခာနံ ဧကပ္ပဟာရေန ပုပ္ဖဖလပလ္လဝါနံ ဂဟဏံ ဥတုနိယာမော နာမ။ တဿ တဿ ဝါ ကုသလာကုသလကမ္မဿ တံတံသဒိသာသဒိသရူပါရူပဝိပါကဒါနံ၊ ကမ္မသရိက္ခကဝိပါကဒါနဉ္စ ကမ္မနိယာမော နာမ။ ဗောဓိသတ္တာနံ ပဋိသန္ဓိဂ္ဂဟဏေ၊ မာတုကုစ္ဆိတော အဘိနိက္ခမနေ၊ အဘိသမ္ဗောဓိဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနာဒီသု စ ဒွတ္တိံသ ပုဗ္ဗနိမိတ္တာနိ ဓမ္မနိယာမော နာမ။ ယထာဝုတ္တေန ဘဝင်္ဂါဝဇ္ဇနာဒိကိစ္စက္ကမေနေဝ စိတ္တပ္ပဝတ္တိ စိတ္တနိယာမော နာမ။ ဣမိနာ ပန စိတ္တနိယာမေန ယထာက္ကမံ ကိစ္စဝန္တေသု စေတေသု စိတ္တေသု ဒွိပဉ္စဝိညာဏမနောဓာတုဇဝနာနိ ယထာသမ္ဘဝံ ဧကကိစ္စဋ္ဌာနာနိ၊ သေသာနိ ပန ဒွိတိစတုပဉ္စကိစ္စဋ္ဌာနာနိ၊ တာနိ စ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တာနိ၊ သုဝိညေယျာနိ စ။ ဧဝံ ဧကဒွါရိကာဒီနိ စ။ ယထာ စ စိတ္တာနံ၊ ဧဝံ တံသမ္ပယုတ္တစေတသိကာနမ္ပိ ကိစ္စဒွါရဝသေန သင်္ဂဟော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အယံ ပန ဝိသေသော – ကိစ္စတော ဟိ သဗ္ဗတ္ထကာ တာဝ သတ္တ စိတ္တံ ဝိယ စုဒ္ဒသ ကိစ္စာနိ ကရောန္တိ။ ဝိတက္ကဝိစာရာဓိမောက္ခာ ပန တယော ဒဿနာဒိပဉ္စကိစ္စာနိ ဝဇ္ဇေတွာ နဝ၊ ဝီရိယံ တတော သမ္ပဋိစ္ဆနသန္တီရဏာနိ ဝဇ္ဇေတွာ သတ္တ၊ ပီတိ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနာဝဇ္ဇနာနိပိ ဝဇ္ဇေတွာ သန္တီရဏေန သဒ္ဓိံ ဆ၊ ဝိရတိအပ္ပမညာဝဇ္ဇိတာ ပန ဝီသတိ ကုသလာဗျာကတာ စေဝ ဆန္ဒော စ သန္တီရဏမ္ပိ ဝဇ္ဇေတွာ ပဉ္စ၊ တတော အပ္ပမညာ တဒါရမ္မဏမ္ပိ ဝဇ္ဇေတွာ စတ္တာရိ၊ ဝိရတိယော ပန ကုသလာ ဇဝနကိစ္စမေဝ ကရောန္တိ။ ဒွါရတော စ ဝိရတိယော မနောဒွါရိကာ ဧဝ၊ တထာ ကရုဏာမုဒိတာ၊ ဒွါရဝိနိမုတ္တာ စ ပန ဟောန္တိ။ မနောဒွါရေ ဧဝ ဟိ ဒုစ္စရိတဝိရမဏံ သတ္တပညတ္တိဂ္ဂဟဏဉ္စ ဟောတိ။ အကုသလာ ပန ဆဒွါရိကာ၊ တတ္ထာပိ မာနဣဿာမစ္ဆရိယကုက္ကုစ္စာနိ မနောဒွါရိကာနေဝါတိ ကေစိ။ အဝသေသာ ဆဒွါရိကာ စေဝ ဒွါရဝိနိမုတ္တာ စ။ သေသံ စိတ္တသဒိသမေဝ။ အာရမ္မဏသင်္ဂဟော ပန နေသံ ပရိတ္တာရမ္မဏတ္တိကေ အာဝိ ဘဝိဿတီတိ။ အယံ ပကိဏ္ဏကကထာ။

စိတ္တုပ္ပာဒကဏ္ဍဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

အဗျာကတပဒံ ပန နေဝ တာဝ နိဋ္ဌိတံ။ အဗျာကတေသု ဟိ ဝိပါကာဗျာကတံ၊ ကိရိယာဗျာကတဉ္စ ဝိဘတ္တံ၊ ရူပါဗျာကတံ၊ ပန နိဗ္ဗာနာဗျာကတဉ္စ အဝသိဋ္ဌံ။ တတ္ထ ရူပါဗျာကတံ တာဝ ဘူမိတော ကာမာဝစရမေဝ၊ န ဘိန္နံ၊ တထာ သမ္ပယောဂတောပိ အသမ္ဘဝေါ ဧဝ။ သာရမ္မဏဓမ္မာနမေဝ၊ ဟိ အညမညသမ္ပယောဂေါ၊ န ဣတရေသန္တိ။ ဓမ္မုဒ္ဒေသတော ပနေတံ အဋ္ဌဝီသတိဝိဓံ ဟောတိ။ သေယျထိဒံ – ပထဝီဓာတု အာပေါဓာတု တေဇောဓာတု ဝါယောဓာတု စက္ခု သောတံ ဃာနံ ဇိဝှာ ကာယော ရူပံ သဒ္ဒေါ ဂန္ဓော ရသော ဣတ္ထိန္ဒြိယံ ပုရိသိန္ဒြိယံ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ ဟဒယဝတ္ထု ကာယဝိညတ္တိ ဝစီဝိညတ္တိ အာကာသော ရူပဿ လဟုတာ မုဒုတာ ကမ္မညတာ ရူပဿ ဥပစယော သန္တတိ ဇရတာ အနိစ္စတာ ကဗဠီကာရော အာဟာရောတိ။ ပဒဘာဇနီယေ ပနေတ္ထ ကိဉ္စာပိ ဟဒယဝတ္ထု န အာဂတံ၊ ဥပရိ ပန ပဋ္ဌာနပါဠိယံ ‘‘ယံ ရူပံ နိဿာယ မနောဓာတု စ မနောဝိညာဏဓာတု စ ဝတ္တန္တီ’’တိအာဒိနာ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၈) သရူပေနေဝ အာဂမိဿတီတိ တံ ဣဓ ဂဟိတံ။ ကေစိ ပန မိဒ္ဓရူပံ ဗလရူပံ သမ္ဘဝရူပံ ဇာတိရူပံ ရောဂရူပန္တိ ဣမာနိပိ ပဉ္စ ဂဟေတွာ ‘‘တေတ္တိံသ ရူပါနိ ဟောန္တီ’’တိ ဝဒန္တိ၊ တေ တေသံ အဘာဝံ၊ အန္တောဂဓဘာဝဉ္စ ဝတွာ ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗာ။ ဣမေသု ဟိ မိဒ္ဓံ ရူပမေဝ န ဟောတိ အရူပဓမ္မတ္တာ နီဝရဏာနံ။ မိဒ္ဓေနေဝ ဟိ ပစလာယိကာကာရေန ရူပပ္ပဝတ္တိ ဟောတိ၊ ဗလရူပံ ပန ဝါယောဓာတုယာ အန္တောဂဓံ တံသဘာဝတ္တာ၊ သမ္ဘဝရူပံ အာပေါဓာတုယာ၊ ဇာတိရူပံ ဥပစယသန္တတီသု၊ ရောဂရူပဉ္စ ဇရတာအနိစ္စတာသု ပဝိသတိ သပ္ပစ္စယသမုဋ္ဌိတရူပဝိကာရဘေဒေသု ရောဂဗျပဒေသတောတိ သဗ္ဗံ ရူပံ အဋ္ဌဝီသတိဝိဓမေဝ ဟောတိ။ အယံ ဓမ္မုဒ္ဒေသတော ဝိနိစ္ဆယော။

လက္ခဏာဒိတော ပနေတ္ထ ကက္ခဠတ္တလက္ခဏာ ပထဝီဓာတု၊ ပတိဋ္ဌာနရသာ၊ သမ္ပဋိစ္ဆနပစ္စုပဋ္ဌာနာ။ ပဂ္ဃရဏလက္ခဏာ အာပေါဓာတု၊ ဗြူဟနရသာ၊ သင်္ဂဟပစ္စုပဋ္ဌာနာ။ ဥဏှတ္တလက္ခဏာ တေဇောဓာတု၊ ပရိပါစနရသာ၊ မဒ္ဒဝါနုပ္ပဒါနပစ္စုပဋ္ဌာနာ။ ဝိတ္ထမ္ဘနလက္ခဏာ ဝါယောဓာတု၊ သမုဒီရဏရသာ၊ အဘိနီဟာရပစ္စုပဋ္ဌာနာ။ စတဿောပိ စေတာ သေသဘူတတ္တယပဒဋ္ဌာနာ။ ရူပါဘိဃာတာရဟဘူတပ္ပသာဒလက္ခဏံ၊ ဒဋ္ဌုကာမတာနိဒါနကမ္မသမုဋ္ဌာနဘူတပ္ပသာဒလက္ခဏံ ဝါ စက္ခု၊ ရူပေသု အာဝိဉ္ဆနရသံ၊ စက္ခုဝိညာဏဿ အာဓာရဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနံ၊ ဒဋ္ဌုကာမတာနိဒါနကမ္မဇဘူတပဒဋ္ဌာနံ။ ဣဒံ ပန ယဒေတံ အက္ခိကူပကေ ပတိဋ္ဌိတံ နဟာရုသုတ္တကေန မတ္ထလုင်္ဂေန အာဗဒ္ဓမံသယုတ္တံ၊ ယတ္ထ သေတမ္ပိ အတ္ထိ ကဏှမ္ပိ လောဟိတမ္ပိ စတ္တာရိပိ မဟာဘူတာနိ၊ ယဉ္စ သေမှုဿဒတ္တာ သေတံ၊ ပိတ္တုဿဒတ္တာ ကဏှံ၊ ရုဟိရုဿဒတ္တာ လောဟိတကံ၊ ပထဝုဿဒတ္တာ ပတ္ထိဏ္ဏံ ဟောတိ၊ အာပုဿဒတ္တာ ပဂ္ဃရတိ၊ တေဇုဿဒတ္တာ ပရိဒယှတိ၊ ဝါယုဿဒတ္တာ ပရိဗ္ဘမတိ၊ ယဉ္စ လောကေ နီလပခုမသမာကိဏ္ဏံ ကဏှသုက္ကမဏ္ဍလဝိစိတ္တံ နီလုပ္ပလဒလသန္နိဘံ ဒီဃံ ပုထုလံ စက္ခူတိ ဝုစ္စတိ၊ တဿ သသမ္ဘာရစက္ခုနော သေတမဏ္ဍလပရိက္ခိတ္တဿ ကဏှမဏ္ဍလဿ မဇ္ဈေ အဘိမုခေ ဌိတာနံ သရီရသဏ္ဌာနုပ္ပတ္တိဒေသေ သတ္တသု ပိစုပဋလေသု အာသိတ္တတေလံ ပိစုပဋလာနိ ဝိယ သတ္တ အက္ခိပဋလာနိ ဗျာပေတွာ ဓာရဏနဟာပနမဏ္ဍနဗီဇနကိစ္စာဟိ စတူဟိ ဓာတီဟိ ခတ္တိယကုမာရော ဝိယ သန္ဓာရဏာဗန္ဓနပရိပါစနသမုဒီရဏကိစ္စာဟိ စတူဟိ ဓာတူဟိ ကတူပကာရံ အာယုနာ အနုပါလိယမာနံ ဝဏ္ဏဂန္ဓရသာဒီဟိ ပရိဝုတံ ဥတုစိတ္တာဟာရေဟိ ဥပတ္ထမ္ဘိယမာနံ ပမာဏတော ဦကာသိရမတ္တံ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ ယထာရဟံ ဝတ္ထုဒွါရဘာဝံ သာဓယမာနံ တိဋ္ဌတိ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ ဓမ္မသေနာပတိနာ –

‘‘ယေန စက္ခုပသာဒေန၊ ရူပါနိ မနုပဿတိ၊

ပရိတ္တံ သုခုမံ ဧတံ၊ ဦကာသိရသမူပမ’’န္တိ။

သဒ္ဒါဘိဃာတာရဟဘူတပ္ပသာဒလက္ခဏံ၊ သောတုကာမတာနိဒါနကမ္မသမုဋ္ဌာနဘူတပ္ပသာဒလက္ခဏံ ဝါ သောတံ၊ သဒ္ဒေသု အာဝိဉ္ဆနရသံ၊ သောတဝိညာဏဿ အာဓာရဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနံ၊ သောတုကာမတာနိဒါနကမ္မဇဘူတပဒဋ္ဌာနံ ။ ဣဒံ ပန သသမ္ဘာရသောတဗိလဿ အန္တော တနုတမ္ဗလောမာစိတေ အင်္ဂုလိဝေဓကသဏ္ဌာနေ ပဒေသေ ဝုတ္တပ္ပကာရာဟိ ဓာတုအာဒီဟိ ကတူပကာရာနုပါလနပရိဝါရောပတ္ထမ္ဘံ သောတဝိညာဏာဒီနံ ယထာရဟံ ဝတ္ထုဒွါရဘာဝံ သာဓယမာနံ တိဋ္ဌတိ။

ဂန္ဓာဘိဃာတာရဟဘူတပ္ပသာဒလက္ခဏံ၊ ဃာယိတုကာမတာနိဒါနကမ္မသမုဋ္ဌာနဘူတပ္ပသာဒလက္ခဏံ ဝါ ဃာနံ၊ ဂန္ဓေသု အာဝိဉ္ဆနရသံ၊ ဃာနဝိညာဏဿ အာဓာရဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနံ၊ ဃာယိတုကာမတာနိဒါနကမ္မဇဘူတပဒဋ္ဌာနံ ။ ဣဒဉ္စ သသမ္ဘာရဃာနဗိလဿ အန္တော အဇပဒသဏ္ဌာနေ ပဒေသေ ဝုတ္တပ္ပကာရောပကာရာနုပါလနပရိဝါရောပတ္ထမ္ဘံ ဃာနဝိညာဏာဒီနံ ယထာရဟံ ဝတ္ထုဒွါရဘာဝံ သာဓယမာနံ တိဋ္ဌတိ။

ရသာဘိဃာတာရဟဘူတပ္ပသာဒလက္ခဏာ၊ သာယိတုကာမတာနိဒါနကမ္မသမုဋ္ဌာနဘူတပ္ပသာဒလက္ခဏာ ဝါ ဇိဝှာ၊ ရသေသု အာဝိဉ္ဆနရသာ၊ ဇိဝှာဝိညာဏဿ အာဓာရဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ သာယိတုကာမတာနိဒါနကမ္မဇဘူတပဒဋ္ဌာနာ။ ဧသာ စ သသမ္ဘာရဇိဝှာမဇ္ဈဿ ဥပရိ ဥပ္ပလဒလဂ္ဂသဏ္ဌာနေ ပဒေသေ ဝုတ္တပ္ပကာရောပကာရာနုပါလနပရိဝါရောပတ္ထမ္ဘာ ဇိဝှာဝိညာဏာဒီနံ ယထာရဟံ ဝတ္ထုဒွါရဘာဝံ သာဓယမာနာ တိဋ္ဌတိ။

ဖောဋ္ဌဗ္ဗာဘိဃာတာရဟဘူတပ္ပသာဒလက္ခဏော၊ ဖုသိတုကာမတာနိဒါနကမ္မသမုဋ္ဌာနဘူတပ္ပသာဒလက္ခဏော ဝါ ကာယော၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေသု အာဝိဉ္ဆနရသော၊ ကာယဝိညာဏဿ အာဓာရဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနော၊ ဖုသိတုကာမတာနိဒါနကမ္မဇဘူတပဒဋ္ဌာနော။ အယံ ပန ဣမသ္မိံ ကာယေ ယာဝတာ ဥပါဒိန္နာ ပထဝီအာပေါကောဋ္ဌာသာ ဟောန္တိ၊ တတ္ထ သဗ္ဗတ္ထ ကပ္ပာသပဋလေ သ္နေဟော ဝိယ အနုဂတော ဝုတ္တပ္ပကာရောပကာရာနုပါလနပရိဝါရောပတ္ထမ္ဘော ကာယဝိညာဏာဒီနံ ယထာရဟံ ဝတ္ထုဒွါရဘာဝံ သာဓယမာနော တိဋ္ဌတိ။ ကေစိ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၆၀၀) ပန ‘‘တေဇာဓိကာနံ ဘူတာနံ ပသာဒေါ စက္ခု၊ ဝိဝရဝါယုအာပပထဝိအဓိကာနံ သောတဃာနဇိဝှာကာယာ’’တိ ဝဒန္တိ။ အပရေ (ဓ။ သ။ အ။ ၆၀၀) ‘‘တေဇောသဘာဝံ စက္ခု၊ အာကာသပထဝိအာပဝါယုသဘာဝါ သောတဃာနဇိဝှာကာယာ’’တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘တေဇာဒိသဟကာရိတ္တာ၊ တေဇာဒိဂုဏရူပါဒိဝိသယတ္တာ စာ’’တိ ကာရဏဉ္စ ယထာက္ကမံ ဝဒန္တိ။ တေ စ ဝတ္တဗ္ဗာ – ကော ပနေဝမာဟ ‘‘သဟကာရိသဘာဝေဟေဝ ဣန္ဒြိယေဟိ ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ၊ ‘‘ရူပါဒယော ဝါ တေဇာဒီနံ ဂုဏာ’’တိ။ အဝိနိဗ္ဘောဂေသု ဟိ ဘူတေသု ‘‘အယံ ဣမဿ ဂုဏော၊ အယံ ဣမဿ ဂုဏော’’တိ န လဗ္ဘာ ဝတ္တုန္တိ။ အထာပိ ဝဒေယျုံ ‘‘တေဇာဒိအဓိကေသု သမ္ဘာရေသု ရူပါဒီနံ အဓိကဘာဝဒဿနတော ဣစ္ဆိတဗ္ဗမေတံ ‘ရူပါဒယော တေဇာဒီနံ ဂုဏာ’’’တိ၊ တေ ဝတ္တဗ္ဗာ ဣစ္ဆေယျာမ၊ ယဒိ အာပါဓိကဿ အာသဝဿ ဂန္ဓတော ပထဝိအဓိကေ ကပ္ပာသေ ဂန္ဓော အဓိကတရော သိယာ၊ တေဇာဓိကဿ စ ဥဏှောဒကဿ ဝဏ္ဏတောပိ သီတူဒကဿ ဝဏ္ဏော ပရိဟာယေထ။ ယသ္မာ ပနေတံ ဥဘယမ္ပိ နတ္ထိ၊ တသ္မာ ပဟာယေထ တမေတေသံ နိဿယဘူတာနံ ဝိသေသကပ္ပနံ။ ယထာ အဝိသေသေပိ ဧကကလာပေ ဘူတာနံ ရူပရသာဒယော အညမညံ ဝိသဒိသာ ဟောန္တိ၊ ဧဝံ စက္ခုပသာဒါဒယောပီတိ ဂဟေတဗ္ဗမေတံ။ ကိံ ပနေသံ ဝိသေသကာရဏံ နတ္ထီတိ? နော နတ္ထိ။ ကိံ ပန တန္တိ? ကမ္မမေဝ နေသံ အသာဓာရဏံ ကာရဏံ ဇနကတဏှာဇနိတာနံ ဘူတာနံ ဝိသေသတော။ ဘူတဝိသေသေ ဟိ သတိ ပသာဒေါဝ နုပ္ပဇ္ဇတိ။ သမာနာနံ ဟိ ဘူတာနံ ပသာဒေါ၊ န ဝိသမာနာနန္တိ ပေါရာဏာ။ ဧဝံ ကမ္မဝိသေသတော ဝိသေသဝန္တေသု စေတေသု စက္ခုသောတာနိ အသမ္ပတ္တဝိသယဂ္ဂါဟကာနိ အတ္တနော နိဿယံ အနလ္လီနနိဿယေဝ ဝိသယေ ဝိညာဏဟေတုတ္တာ။ ဃာနဇိဝှာကာယာ ပန သမ္ပတ္တဝိသယဂ္ဂါဟကာ နိဿယဝသေန စေဝ သယဉ္စ အတ္တနော နိဿယံ အလ္လီနေ ဧဝ ဝိသယေ ဝိညာဏဟေတုတ္တာ။

ကေစိ ပန ‘‘စက္ခုသောတာနိပိ သမ္ပတ္တဝိသယဂ္ဂါဟကာနေဝ၊ ဒူရေ ဌိတေသုပိ စန္ဒရူပါဒီသု သီဃယာယိနယနရံသိသညောဂေန၊ သဒ္ဒါနဉ္စ ပရမ္ပရာယာဂန္တွာ သောတဗိလေ ဃဋ္ဋနေန ဝိညာဏုပ္ပတ္တိတော။ တေနေဝ ဟိ ကုဋ္ဋာဒိအန္တရိတေသု၊ ဝိစ္ဆိဒ္ဒပဗ္ဗတလေဏာဒိဂတေသု စ ရူပသဒ္ဒေသု ဝိညာဏံ န ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ တေသမ္ပိ ဟိ စက္ခုနော ဒူရာသန္နေသု စန္ဒရုက္ခာဒီသု အနုပလက္ခိတကာလဘေဒေန ရံသိသမာယောဇနသာမတ္ထိယံ၊ သဒ္ဒါနမ္ပိ ဒူရာသန္နာနံ အဝိဒိတတာဘေဒံ အာဂန္တွာ သောတဗိလဃဋ္ဋနသာမတ္ထိယံ ဝိညာဏုပ္ပတ္တိဟေတုဘူတံ ဥပဂန္တဗ္ဗံ။ တတော ပရံ တတ္ထေဝ ဌိတာနညေဝ ဝိညာဏုပ္ပာဒနသာမတ္ထိယောပဂမနံ။ ကုဋ္ဋလေဏာဒိအန္တရိတာနဉ္စ ရူပသဒ္ဒါနံ သဟကာရိပစ္စယဝိရဟတော အနာပါထဂမနံ။ ဣတရထာ တေသမ္ပိ တာဒိသေသု ဣန္ဒြိယသညောဂံ န ဓာဝိတဗ္ဗံ။ ဂမနနိဝါရဏမ္ပိ ဥပ္ပတ္တိနိဝါရဏမေဝ၊ တထေဝ သဟကာရိပစ္စယဝိရဟတော ယာဒိသေဝ တေသံ ဣန္ဒြိယသညောဂေါ ဟောတိ၊ တာဒိသေ ဝိညာဏုပ္ပတ္တိ ဟောတီတိ ဂဟေတဗ္ဗံ။

စက္ခု တာဝ ဒူရေ ဌိတာနံ စန္ဒာဒီနမ္ပိ ဂဟဏတော အသမ္ပတ္တဂ္ဂါဟကံ ဟောတု၊ သောတံ ပန ဒူရေ ရုက္ခံ ဆိန္ဒန္တာနံ၊ ဝတ္ထံ ဓောဝန္တာနဉ္စ ဒူရတောဝ ပညာယမာနကာယဝိကာရာဒိနာ သဒ္ဓိံ သဒ္ဒံ ဂဟေတုံ အသမတ္ထတာယ ကထံ သဏိကံ ဝဝတ္ထာပယမာနံ တံ အသမ္ပတ္တဂ္ဂါဟကံ ဟောတီတိ? တတ္ထာပိ စ ကုဌာရိဝတ္ထာဒီနံ ပဌမနိပါတသဒ္ဒါနံ မန္ဒတာယ ယထာ ဟတ္ထဆိဇ္ဇမာနသာခါပလာသစလနာဒိသမုဋ္ဌိတမန္ဒသဒ္ဒါနံ ပရမ္ပရာယာဂမနံ နတ္ထိ၊ တထာ အနာပါထဂမနမ္ပိ၊ ပစ္ဆာ ပန ဃဋ္ဋနာနိဃံသဿ ဗလဝတာယ ဥပ္ပန္နမဟာသဒ္ဒါနံ အာဂမနံ ဝိယ တတ္ထေဝ ဌိတာနညေဝ အာပါထဂမနံ ဟောတိ၊ ဣတရထာ ဒူရာသန္နာဒိဝဝတ္ထာနာနိ န သိယုံ ဂန္ဓာဒီနံ ဝိယ၊ တသ္မာ အသမ္ပတ္တဂေါစရာနေဝေတာနိ၊ ဃာနာဒီနိ စ သမ္ပတ္တဂေါစရာနီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။

အဟိသုံသုမာရပက္ခိကုက္ကုရသိင်္ဂါလသဒိသာနိ စေတာနိ။ ယထာ ဟိ အဟိ နာမ ဗဟိသိတ္တသမ္မဋ္ဌဋ္ဌာနေ နာဘိရမတိ၊ တံ ဝိဟာယ တိဏပဏ္ဏဂဟနဝမ္မိကာဒိဝိသမဇ္ဈာသယောဝ ဟောတိ၊ ဧဝံ စက္ခုပိ သမ္မဋ္ဌဘိတ္တိအာဒိံ ဝိဟာယ ဣတ္ထိပုရိသပုပ္ဖလတာစိတ္တာဒိဝိသမဇ္ဈာသယံ ဟောတိ။ ယထာ စ သုံသုမာရောပိ ဗဟိ စရဏံ ဝိဟာယ ဥဒကေ ဗိလဇ္ဈာသယော ဟောတိ၊ ဧဝံ သောတမ္ပိ ဝါတပါနစ္ဆိဒ္ဒါဒိဗိလဇ္ဈာသယံ ဟောတိ။ ယထာ ဟိ ဂိဇ္ဈာဒိပက္ခီပိ ဘူမိရုက္ခာဒိံ ဝိဟာယ အာကာသေ ပက္ခန္ဒနဇ္ဈာသယော ဟောတိ၊ ဧဝံ ဃာနမ္ပိ ဥဒ္ဓဂ္ဂံ ဟုတွာ ဂန္ဓပဝေသကဝါတာကဍ္ဎနတ္ထံ အာကာသဇ္ဈာသယံ ဟောတိ။ ယထာ ကုက္ကုရော ဗဟိဂါမစာရံ ဝိဟာယ အာမိသဂဝေသီ ဂါမဇ္ဈာသယော မဟာနသာဒိနိန္နစိတ္တော ဟောတိ၊ ဧဝံ ဇိဝှာပိ အာပဇ္ဈာသယာ ဟောတိ။ ယထာ စ သိင်္ဂါလော ဗဟိသုသာနစာရံ ဝိဟာယ မံသဂဝေသီ သုသာနဇ္ဈာသယော ဟောတိ၊ ဧဝံ ကာယောပိ အနုပါဒိန္နံ သုခသမ္ဖဿသယနာဒိံ လဘိတွာပိ ဥပါဒိန္နဇ္ဈာသယော ဟောတိ။ အညံ ဟိ ဥပါဒိန္နကံ အလဘမာနာ သတ္တာ အတ္တနော ဇဏ္ဏုကာနိ ဥရန္တရံ ပဝေသေတွာ ဟတ္ထတလေ သီသံ ကတွာပိ နိပဇ္ဇန္တိ။ အာလောကဝိဝရဝါယုဇလပထဝိပစ္စယာနိ စေတာနိ ဝိညာဏုပ္ပာဒကာနိ။ ဧဝမေတေသံ ပဉ္စန္နံ ပသာဒါနံ လက္ခဏရသပစ္စုပဋ္ဌာနပဒေသနိဿယဂေါစရဇ္ဈာသယပ္ပစ္စယဘေဒေန ဝဝတ္ထာနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

စက္ခုပဋိဟနနလက္ခဏံ ရူပံ၊ စက္ခုဝိညာဏဿ ဝိသယဘာဝရသံ၊ တဿေဝ ဂေါစရဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနံ၊ စတုမဟာဘူတပဒဋ္ဌာနံ၊ ယထာ စေတဿ၊ ဧဝံ သဗ္ဗေသမ္ပိ ဥပါဒါရူပါနံ ပဒဋ္ဌာနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ဝိသေသံ ပန ဝက္ခာမ။ တယိဒံ ရူပံ နီလပီတလောဟိတောဒါတကာဠမဉ္ဇိဋ္ဌသာမဆာယာတပအာလောကန္ဓကာရာဒိဝသေန အနေကဝိဓံ။ ကေစိ ပန ‘‘အန္ဓကာရော နာမ အာလောကာဘာဝမတ္တော ဧဝ၊ တတော ဧဝ တတ္ထ ဂတရူပါနိ န ဒိဿန္တီ’’တိ ဝဒန္တိ၊ တံ န ယုတ္တံ။ ယထာ ဟိ နီလမေဃမဏိအာဒီနံ ဆာယာ အာလောကဝိသဒိသာ ဝဏ္ဏာယတနဘူတာ ဟောတိ၊ ဧဝံ ဘိတ္တိစ္ဆဒနဘူမိပဗ္ဗတာဒိစ္ဆာယာ စ ဃနီဘူတာ ဃဋရူပါဒိစ္ဆာဒနတော အာလောကဝိသဒိသော အန္ဓကာရောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ သောတပဋိဟနနလက္ခဏော သဒ္ဒေါ၊ သောတဝိညာဏဿ ဝိသယဘာဝရသော၊ တဿေဝ ဂေါစရဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနော။ သော ဂီတဘေရိသဒ္ဒါဒိဝသေန အနေကဝိဓော။ ဃာနပဋိဟနနလက္ခဏော ဂန္ဓော၊ ဃာနဝိညာဏဿ ဝိသယဘာဝရသော၊ တဿေဝ ဂေါစရဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနော။ သော မူလဂန္ဓသာရဂန္ဓာဒိဝသေန အနေကဝိဓော ။ ဇိဝှာပဋိဟနနလက္ခဏော ရသော၊ ဇိဝှာဝိညာဏဿ ဝိသယဘာဝရသော၊ တဿေဝ ဂေါစရဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနော။ သော မူလရသတစရသာဒီနံ ဝသေန အနေကဝိဓော။

ဣတ္ထိဘာဝလက္ခဏံ ဣတ္ထိန္ဒြိယံ၊ ဣတ္ထီတိ ပကာသနရသံ၊ ဣတ္ထိလိင်္ဂနိမိတ္တကုတ္တာကပ္ပာနံ ကာရဏဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနံ။ ပုရိသဘာဝလက္ခဏံ ပုရိသိန္ဒြိယံ၊ ပုရိသောတိ ပကာသနရသံ၊ ပုရိသလိင်္ဂနိမိတ္တကုတ္တာကပ္ပာနံ ကာရဏဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနံ။ ဥဘိန္နမ္ပေသံ ဣတ္ထိပုရိသလိင်္ဂါဒီနံ ကာရဏဘာဝေါ န သရသတော အတ္ထိ ကေနစိ ပစ္စယေန နေသံ ပစ္စယဘာဝဿ ပဋ္ဌာနေ အနာဂတတ္တာ၊ အတ္တနော ပန ဇနကပစ္စယဘူတအာဂမနတောဝ။ ဣတ္ထိပုရိသာနံ ပဋိနိယတလိင်္ဂနိမိတ္တကုတ္တာကပ္ပဘာဝါနုဂုဏရူပါနမ္ပိ နိယမေန ဥပ္ပဇ္ဇနတော၊ လိင်္ဂနိမိတ္တာဒိဝေါဟာရာနဉ္စ တပ္ပဓာနတော ပစ္စယဘာဝေါ၊ ဣန္ဒြိယဘာဝေါ စ ပရိယာယတော ဝုတ္တော။ တေနေဝ ဟိ ဣတ္ထိဥဘတောဗျဉ္ဇနကဿ ပုရိသိန္ဒြိယာဘာဝေပိ ပုရိသလိင်္ဂနိမိတ္တာဒိဗျဉ္ဇနံ၊ ပုရိသဥဘတောဗျဉ္ဇနကဿ ဣတ္ထိန္ဒြိယာဘာဝေပိ ဣတ္ထိလိင်္ဂနိမိတ္တာဒိဗျဉ္ဇနဉ္စ ပုရိမကမ္မတော ဧဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ယဒိ ဟိ နေသံ တံတံဣန္ဒြိယေနေဝ ပဋိနိယတဗျဉ္ဇနာနိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ၊ ဒုတိယဗျဉ္ဇနဿ အဘာဝေါ အာပဇ္ဇတိ။ န ဟိ တေသံ ဘာဝဒွယံ အတ္ထိ။ ယဒိ သိယာ၊ သဗ္ဗဒါပိ ဗျဉ္ဇနဒွယဿ ဘာဝပ္ပသင်္ဂေါ သိယာ။ ဣတ္ထိဥဘတောဗျဉ္ဇနကဿ ဟိ ဣတ္ထိန္ဒြိယမေဝ ဝိဇ္ဇတိ၊ န ဣတရံ။ တဿ ပန ယဒါ ဣတ္ထိယံ ရာဂစိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တဒါ ပုရိသဗျဉ္ဇနံ ပါတုဘဝတိ၊ ဣတ္ထိဗျဉ္ဇနံ ပဋိစ္ဆန္နံ ဟောတိ။ တထာ ဣတရဿ ဣတရံ။ ယသ္မာ ပနေသံ ဧကမေဝ ဣန္ဒြိယံ နိယတံ ၊ တသ္မာ ဣတ္ထိဥဘတောဗျဉ္ဇနကော သယမ္ပိ ဂဗ္ဘံ ဂဏှာတိ၊ ပရမ္ပိ ဂဏှာပေတိ။ ပုရိသဥဘတောဗျဉ္ဇနကော ပရံ ဂဏှာပေတိ၊ သယံ ပန န ဂဏှာတိ။ ယထာ တေသံ ဥဘတောဗျဉ္ဇနကာနံ ကမ္မသဟာယံ ရာဂစိတ္တမေဝ ဗျဉ္ဇနကာရဏံ၊ န ဘာဝေါ၊ ဧဝံ ပကတိတ္ထိပုရိသာနမ္ပိ ဘာဝဒွယဇနကကမ္မာဒိပစ္စယော ဧဝ တံတံလိင်္ဂနိမိတ္တာဒိကာရဏန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဥဘယမ္ပိ စေတံ ပဌမကပ္ပိကာနံ ပဝတ္တေ သမုဋ္ဌာတိ၊ တတော အပရဘာဂေ ပဋိသန္ဓိယမေဝ၊ သဗ္ဗေသံ ပန ပဝတ္တေ ဧဝ ပရိဝတ္တတိ။ ဣမေသု စ ပုရိသလိင်္ဂံ ဥတ္တမံ၊ ဣတ္ထိလိင်္ဂံ ဟီနံ၊ တသ္မာ ပုရိသလိင်္ဂံ ဗလဝအကုသလေန အန္တရဓာယတိ၊ ဣတ္ထိလိင်္ဂံ ဒုဗ္ဗလကုသလေန ပတိဋ္ဌာတိ။ ဣတ္ထိလိင်္ဂံ ပန အန္တရဓာယန္တံ ဒုဗ္ဗလာကုသလေန အန္တရဓာယတိ၊ ဣတရံ ဗလဝကုသလေန ပတိဋ္ဌာတိ။ ဧဝံ ဥဘယမ္ပိ သုဂတိယံ အကုသလေနေဝ အန္တရဓာယတိ၊ ကုသလေနေဝ ပတိဋ္ဌာတိ။ ကာယပ္ပသာဒေါ ဝိယ စ သကလသရီရဗျာပကမေဝ၊ န စ ကာယပ္ပသာဒါဒီနံ ဌိတောကာသေ တိဋ္ဌတိ။

ယဒိ ဧဝံ န သဗ္ဗတ္ထ ကာယဘာဝိန္ဒြိယာနီတိ? နေဝံ ပရမတ္ထတော သဗ္ဗတ္ထ၊ ဝိနိဗ္ဘုဇိတွာ ပနေသံ ဩကာသဘေဒံ ပညာပေတုံ န သက္ကာ ရူပရသာဒီနံ ဝိယ။ န ဟိ ပရမတ္ထတော ရူပေ ရသော အတ္ထိ။ ယဒိ သိယာ၊ ရူပဂ္ဂဟဏေနေဝ ဂဟဏံ ဂစ္ဆေယျ။ ဧဝံ ကာယဘာဝိန္ဒြိယာနိ ပရမတ္ထတော န သဗ္ဗတ္ထ၊ န စ သဗ္ဗတ္ထ နတ္ထိ ဝိဝေစေတုံ အသက္ကုဏေယျတာယ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တလက္ခဏာဒိဝဝတ္ထာနတောပိ စေသံ အသမ္မိဿတာ ဒေသတော န ဝိဝေကာဘာဝေပိ။ န ကေဝလဉ္စ ဣမာနေဝ၊ သဗ္ဗာနိပိ ရူပါနိ အသမ္မိဿာနေဝ ဟောန္တိ။ ယထာ ဟိ ပဉ္စဝဏ္ဏေန ကပ္ပာသေန ဝဋ္ဋိံ ကတွာ ဒီပေ ဇလိတေ ကိဉ္စာပိ ဇာလာ ဧကာဗဒ္ဓါ ဝိယ ဟောန္တိ၊ တဿ တဿ ပန အံသုနော ပါဋိယေက္ကံ ဇာလာ အညမညံ အသမ္မိဿာဝ။ ဧဝံ ကာယဘာဝိန္ဒြိယာဒီနိ ဧကသ္မိံ ဌာနေ သမောသဋာနိပိ ဘိန္နဋ္ဌာနေသု ဟေဋ္ဌုပရိယာဒိဝသေန နတ္ထိ၊ တာနိပိ အသမ္မိဿာနေဝ ဟောန္တိ။

သဟဇရူပါနံ အနုပါလနလက္ခဏံ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ၊ တေသံ ပဝတ္တနရသံ၊ တေသံယေဝ ဌပနပစ္စုပဋ္ဌာနံ၊ ယာပယိတဗ္ဗဓမ္မပဒဋ္ဌာနံ။ အတ္ထိက္ခဏေ ဧဝ စေတံ သဟဇရူပါနိ အနုပါလေတိ ဥဒကံ ဝိယ ဥပ္ပလာဒီနိ၊ န ဘင်္ဂက္ခဏေ သယံ ဘိဇ္ဇမာနတ္တာ၊ ယထာသကံ ပစ္စယုပ္ပန္နေပိ စ ဓမ္မေ ပါလေတိ ဓာတီ ဝိယ ကုမာရံ၊ သယံပဝတ္တိတဓမ္မသမ္ဗန္ဓေနေဝ စ ပဝတ္တတိ နိယာမကော ဝိယာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

မနောဓာတုမနောဝိညာဏဓာတူနံ နိဿယလက္ခဏံ ဟဒယဝတ္ထု၊ တာသညေဝ ဓာတူနံ ဓာရဏရသံ၊ ဥဗ္ဗဟနပစ္စုပဋ္ဌာနံ။ ဣဒံ ပန ဟဒယဝတ္ထု ယဒေတံ အန္တောသရီရေ ဒွိန္နံ ထနာနံ မဇ္ဈေ ဗာဟိရပတ္တာနိ အပနေတွာ အဓောမုခဋ္ဌပိတရတ္တပဒုမမကုလသဏ္ဌာနံ ဗဟိ မဋ္ဌံ၊ အန္တော ကောသာတကီဖလဿ အဗ္ဘန္တရသဒိသံ၊ ပညဝန္တာနံ ထောကံ ဝိကသိတံ၊ မန္ဒပညာနံ မကုဠိတံ၊ ဟဒယမံသယမကံ ပရိက္ခိပိတွာ ဝက္ကယကနကိလောမကပိဟကာဒယော တိဋ္ဌန္တိ။ တဿ သသမ္ဘာရဟဒယမံသဿ အန္တော ပုန္နာဂဋ္ဌိပတိဋ္ဌာနမတ္တေ အာဝါဋကေ သဏ္ဌိတံ အဒ္ဓပသတမတ္တလောဟိတံ သဏ္ဌာတိ။ တဉ္စ ရာဂစရိတဿ ရတ္တံ၊ ဒေါသစရိတဿ ကာဠကံ၊ မောဟစရိတဿ မံသဓောဝနဥဒကသဒိသံ၊ ဝိတက္ကစရိတဿ ကုလတ္ထယူသဝဏ္ဏံ၊ သဒ္ဓါစရိတဿ ကဏိကာရပုပ္ဖဝဏ္ဏံ၊ ဗုဒ္ဓိစရိတဿ အစ္ဆံ ဝိပ္ပသန္နံ အနာဝိလံ ပဏ္ဍရံ ပရိသုဒ္ဓံ နိဒ္ဓါတဇာတိမဏိ ဝိယ ဇုတိမန္တံ ဟောတိ၊ ဗျာပေတွာ သန္ဓာရဏာဒိကိစ္စေဟိ ဘူတေဟိ ကတူပကာရံ အာယုနာ အနုပါလိယမာနံ ဝဏ္ဏာဒိပရိဝုတံ ဥတုစိတ္တာဟာရေဟိ ဥပတ္ထမ္ဘိယမာနံ မနောဓာတုမနောဝိညာဏဓာတူနဉ္စေဝ တံသမ္ပယုတ္တာနဉ္စ ဝတ္ထုဘာဝံ သာဓယမာနံ တိဋ္ဌတိ။

အဘိက္ကမာဒိပ္ပဝတ္တကစိတ္တသမုဋ္ဌာနဝါယောဓာတုယာ သဟဇရူပကာယသန္ထမ္ဘနသန္ဓာရဏစလနဿ ပစ္စယာကာရဝိကာရလက္ခဏာ ကာယဝိညတ္တိ၊ အဓိပ္ပာယပ္ပကာသနရသာ၊ ကာယဝိပ္ဖန္ဒနဟေတုဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနာ ၊ စိတ္တသမုဋ္ဌာနဝါယောဓာတုပဒဋ္ဌာနာ။ ဝစီဘေဒပ္ပဝတ္တကစိတ္တသမုဋ္ဌာနပထဝီဓာတုယာ ဥပါဒိန္နဃဋ္ဋနဿ ပစ္စယာကာရဝိကာရလက္ခဏာ ဝစီဝိညတ္တိ၊ အဓိပ္ပာယပ္ပကာသနရသာ၊ ဝစီဃောသဿ ဟေတုဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ စိတ္တသမုဋ္ဌာနပထဝီဓာတုပဒဋ္ဌာနာ။ ဥဘောပေတာ ကာယဝိပ္ဖန္ဒနဝစီဃောသေဟိ သယံ ဝိညေယျတ္တာ၊ အဓိပ္ပာယဝိညာပနတော စ ‘‘ကာယဝစီဝိညတ္တိယော’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ စက္ခုသောတပထသ္မိံ ဟိ ဌတွာ ကေနစိ ဟတ္ထဝိကာရသီသုက္ခိပနာဒိကာယဝိကာရေ၊ သဒ္ဒေ ဝါ ကတေ တထာပဝတ္တရူပသဒ္ဒါယတနာနိ စက္ခုသောတဝိညေယျာနိ၊ န တာနိ ဝိညတ္တိယော၊ စိတ္တသမုဋ္ဌိတကလာပဂတာယ ပန ဝါယောဓာတုယာ သဟဇာတရူပကာယသန္ဓာရဏစလနာဒီနံ ပစ္စယဘူတော ဝိကာရော ကာယဝိညတ္တိ၊ တထာ စိတ္တသမုဋ္ဌိတပထဝီဓာတုယာ ဥပါဒိန္နဃဋ္ဋနဿ ပစ္စယဘူတော အာကာရဝိကာရော ဝစီဝိညတ္တိ။ န စ တာ စက္ခုသောတဝိညေယျာ၊ တာ ပန မနောဒွါရိကဇဝနေဟိ တာလပဏ္ဏာဒိသညာယ ဥဒပါနာဒီနိ ဝိယ ယထာဂဟိတကာယဝိကာရဝစီဃောသာနုသာရေန တိရစ္ဆာနာနမ္ပိ ဝိညေယျာ၊ တဒနုသာရေနေဝ ‘‘ဣဒဉ္စိဒဉ္စ ဧသ ကာရေတိ၊ ဝဒတိ စာ’’တိ အဓိပ္ပာယော စ ဝိညေယျော ဟောတိ၊ တသ္မာ သယံ ဝိညေယျတော၊ အဓိပ္ပာယဝိညာပနတော စ ‘‘ဝိညတ္တိယော’’တိ ဝုစ္စန္တိ။

တတ္ထ စ မနောဒွါရိကဇဝနဝီထိယံ သတ္တသု ကာမာဝစရဇဝနေသု ကာယဝိညတ္တိဇနကေသု ပုရိမေဟိ ဆဟိ ဇဝနေဟိ သမုဋ္ဌိတဝါယောဓာတုယော ဥပတ္ထမ္ဘနသန္ဓာရဏကိစ္စမေဝ ကာတုံ သက္ကောန္တိ၊ အဘိက္ကမာဒိံ ပန နိပ္ဖာဒေတုံ န သက္ကောန္တိ။ သတ္တမဇဝနသမုဋ္ဌိတာ ပန ဟေဋ္ဌာ ဆဟိ ဇဝနေဟိ သမုဋ္ဌိတဝါယောဓာတုယောပတ္ထမ္ဘံ လဘိတွာ သတ္တဟိ ယုဂေဟိ အာကဍ္ဎိတဗ္ဗဘာရံ သကဋံ သတ္တမယုဂယုတ္တဂေါဏော ဝိယ ဣတရဆယုဂယုတ္တဂေါဏောပတ္ထမ္ဘံ လဘိတွာ ရူပကာယဿ အဘိက္ကမပဋိက္ကမာဒိံ ကာရေတုံ သက္ကောတိ၊ ဧဝံ ဝစီဝိညတ္တိဇနကေပိ သတ္တမဇဝနေဟိ သမုဋ္ဌိတာယ ပထဝီဓာတုယာပိ ဥပါဒိန္နဃဋ္ဋနဿ ပစ္စယဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣဓ ပန ပုရိမဇဝနသမုဋ္ဌိတာယ ဥပတ္ထမ္ဘကတ္တံ၊ သတ္တမဇဝနသမုဋ္ဌိတာယ စလနပစ္စယတ္တဉ္စ နတ္ထိ တေသံ ဝါယောဓာတုကိစ္စတ္တာ၊ ပုရိမသဟဂတာ ပန ပစ္ဆိမာ ပထဝီဓာတု ဥပါဒိန္နဃဋ္ဋနသမတ္ထာ ဟောတိ၊ သေသံ တာဒိသမေဝ။ စိတ္တသမုဋ္ဌိတကာယေ ပန ဝါယောဓာတုယာ စလန္တေ တဒုပတ္ထမ္ဘိတတေသမုဋ္ဌာနိကာနမ္ပိ စလနတော သကလကာယဿ အဘိက္ကမာဒယော ဟောန္တိ ဥဒကေ ဂစ္ဆန္တေ တတ္ထ ပတိတတိဏပဏ္ဏာနိ ဝိယာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

ရူပပရိစ္ဆေဒလက္ခဏာ အာကာသဓာတု၊ ရူပပရိယန္တပ္ပကာသနရသာ၊ ရူပမရိယာဒပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ အသမ္ဖုဋ္ဌဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ ဆိဒ္ဒဝိဝရဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနာ ဝါ၊ ပရိစ္ဆိန္နရူပပဒဋ္ဌာနာ၊ ယာယ ပရိစ္ဆိန္နေသု ရူပေသု ‘‘ဣဒမိတော ဥဒ္ဓံ၊ အဓော၊ တိရိယ’’န္တိ စ ဟောတိ။

အဒန္ဓတာလက္ခဏာ ရူပဿလဟုတာ၊ ရူပါနံ ဂရုဘာဝဝိနောဒနရသာ၊ လဟုပရိဝတ္တိတာပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ လဟုရူပပဒဋ္ဌာနာ။ အထဒ္ဓတာလက္ခဏာ ရူပဿမုဒုတာ၊ ရူပါနံ ထဒ္ဓဘာဝဝိနောဒနရသာ၊ သဗ္ဗကိရိယာသု အဝိရောဓိတာပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ မုဒုရူပပဒဋ္ဌာနာ။ သရီရကိရိယာနုကူလကမ္မညဘာဝလက္ခဏာ ရူပဿကမ္မညတာ၊ အကမ္မညတာဝိနောဒနရသာ၊ အဒုဗ္ဗလဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ ကမ္မညတာရူပပဒဋ္ဌာနာ။ ဧတာ ပန တိဿောပိ အညမညံ န ဝိဇဟန္တိ၊ ဂရုထဒ္ဓအကမ္မညရူပပဋိပက္ခဘာဝေန စ သမုဋ္ဌိတာနံ ဥတုစိတ္တာဟာရဇာနံ လဟုမုဒုကမ္မညဘူတာနံ ရူပါနံ ဝိကာရတာယ စ ပရိယာယတော ဂရုထဒ္ဓါကမ္မညဘာဝဝိနောဒနကိစ္စာ ဝုတ္တာ၊ န ပန သဘာဝတော သယံ အဝိဇ္ဇမာနတ္တာ။

အာစယလက္ခဏော ရူပဿဥပစယော၊ ပုဗ္ဗန္တတော ရူပါနံ ဥမ္မုဇ္ဇာပနရသော၊ နိယျာတနပစ္စုပဋ္ဌာနော၊ ပရိပုဏ္ဏဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနော ဝါ၊ ဥပစိတရူပပဒဋ္ဌာနော။ ပဝတ္တိလက္ခဏာ ရူပဿသန္တတိ၊ အနုပ္ပဗန္ဓနရသာ၊ အနုပစ္ဆေဒပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ အနုပ္ပဗန္ဓကရူပပဒဋ္ဌာနာ ။ ဥဘယမ္ပေတံ ဇာတိရူပဿေဝါဓိဝစနံ။ သမ္ပိဏ္ဍိတာနံ ဟိ စတုသမုဋ္ဌာနိကရူပါနံ ပဌမုပ္ပတ္တိ ဥပစယော နာမ၊ ဥပရူပရုပ္ပတ္တိ သန္တတိ နာမ။ တေနေဝ တာသံ ပဒဘာဇနီယေ ‘‘ယော ရူပဿ ဥပစယော၊ သာ ရူပဿ သန္တတီ’’တိ (ဓ။ သ။ ၆၄၂) ဝုတ္တံ၊ အာကာရနာနတ္တတော ပန ဝိသုံ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ။

ရူပပရိပါကလက္ခဏာ ရူပဿဇရတာ၊ ဥပနယနရသာ၊ သဘာဝါနပဂမေပိ နဝဘာဝါပဂမပစ္စုပဋ္ဌာနာ ဝီဟိပုရာဏဘာဝေါ ဝိယ၊ ပရိပစ္စမာနရူပပဒဋ္ဌာနာ။ ခဏေ ခဏေ ဘိဇ္ဇမာနာပိ စေသာ ဥပါဒိန္နေသု ခဏ္ဍဒန္တာဒိတော၊ အနုပါဒိန္နေသု ရုက္ခလတာဒီသု ဝဏ္ဏဝိကာရာဒိတော စ အန္တရန္တရာ စ သုဝိညေယျဝိကာရတ္တာ ‘‘ပါကဋဇရာ၊ သဝီစိဇရာ’’တိ စ ဝုစ္စတိ၊ မဏိကနကစန္ဒသူရိယာဒီသု ဒုဝိညေယျတ္တာ၊ နိရန္တရတ္တာ စ ‘‘အပါကဋဇရာ၊ အဝီစိဇရာ’’တိ ဝုစ္စတိ။ ဤဒိသေသု ဟိ ကပ္ပဝိနာသာဒိကာလေ ဝိကာရတော ဇရာ ပညာယေယျ။ သဗ္ဗဒါပိ ပန အပညာယမာနဝိကာရတ္တာ အရူပဓမ္မေသု ဇရာ ပဋိစ္ဆန္နဇရာ နာမ။ န စ တတ္ထ ဝဏ္ဏဝိကာရာဒယော ဇရာ တေသံ စက္ခုဝိညေယျတော။ န ဟိ ဇရာ စက္ခုဝိညေယျာ၊ မနောဝိညေယျာ ပန ဟောတိ။ ယထာ ဩဃေန ပရိဘိန္နဘူမိအာဒိဒဿနေန အဒိဋ္ဌောပိ ဩဃော သုဝိညေယျော ဟောတိ၊ ဧဝံ ဝိကာရဒဿနေန ဇရာတိ ဂဟေတဗ္ဗံ။

ပရိဘေဒလက္ခဏာ ရူပဿအနိစ္စတာ၊ သံသီဒနရသာ၊ ခယဝယပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ ပရိဘိဇ္ဇမာနရူပပဒဋ္ဌာနာ။ န ကေဝလဉ္စေတာနိ ဥပစယာဒိစတူဟိ ဂဟိတာနိ ဇာတိဇရာမရဏာနိ ရူပဓမ္မာနမေဝ ၊ အရူပဓမ္မာနမ္ပိ ဟောန္တိယေဝ။ ဧတာနိ စ ဣမေသံ သတ္တာနံ အရညပ္ပဝေသကပဝိဋ္ဌပရိပါတကပတိတဃာတကစောရေဟိ ယထာက္ကမံ သဒိသာနီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာနိ။

ဩဇာလက္ခဏော ကဗဠီကာရော အာဟာရော၊ ရူပါဟရဏရသော၊ ဥပတ္ထမ္ဘနပစ္စုပဋ္ဌာနော၊ ကဗဠံ ကတွာ အာဟရိတဗ္ဗဝတ္ထုပဒဋ္ဌာနော။ အယံ လက္ခဏာဒိတော ဝိနိစ္ဆယော။

သင်္ဂဟတော ပန သဗ္ဗမ္ပေတံ ရူပံ ခန္ဓတော ဧကဝိဓံ ရူပက္ခန္ဓောဝ ဟောတိ၊ တထာ အဟေတုကံ သပ္ပစ္စယံ သင်္ခတံ လောကိယံ သာသဝံ သညောဇနီယံ ဩဃနီယံ ယောဂနီယံ နီဝရဏီယံ ပရာမဋ္ဌံ သံကိလေသိကံ အနာရမ္မဏံ အပ္ပဟာတဗ္ဗန္တိအာဒိနာ စ ဧကဝိဓံ၊ တံ ပုန ဘူတောပါဒါယဝသေန ဒုဝိဓံ၊ တထာ နိပ္ဖန္နာနိပ္ဖန္နာဒိဝသေန စ။ တတ္ထ ပထဝီအာဒီနိ စတ္တာရိ မဟာဘူတာနိ ဘူတရူပံ နာမ၊ သေသံ ဥပါဒါရူပံ နာမ။ ပထဝီအာဒယော သတ္တရသ၊ ကဗဠီကာရော အာဟာရော စေတိ အဋ္ဌာရသဝိဓမ္ပိ ပရမတ္ထတော ဝိဇ္ဇမာနတ္တာ နိပ္ဖန္နရူပံ နာမ၊ ဣတရံ အနိပ္ဖန္နရူပံ နာမ။ စက္ခာဒယော ပဉ္စ ပသာဒါ၊ ဘာဝဒွယံ၊ ဇီဝိတိန္ဒြိယန္တိ အဋ္ဌဝိဓမ္ပိ ဣန္ဒြိယရူပံ နာမ၊ ဣတရံ အနိန္ဒြိယံ။ တာနိ ဣန္ဒြိယာနိ စေဝ ဟဒယဉ္စာတိ နဝဝိဓမ္ပိ ဥပါဒိန္နံ၊ ဣတရံ အနုပါဒိန္နံ၊ ပဉ္စ ပသာဒါ၊ စတ္တာရော ရူပသဒ္ဒဂန္ဓရသာ၊ အာပေါဓာတုဝိဝဇ္ဇိတဘူတတ္တယဉ္စာတိ ဒွါဒသဝိဓမ္ပိ ဩဠာရိကရူပံ၊ သန္တိကေရူပံ၊ သပ္ပဋိဃရူပဉ္စ၊ သေသံ သုခုမရူပံ၊ ဒူရေရူပံ၊ အပ္ပဋိဃရူပဉ္စ။ ပသာဒါ၊ ဟဒယဉ္စ ဝတ္ထုရူပံ၊ ဣတရံ အဝတ္ထုရူပံ။ ပသာဒါ၊ ဝိညတ္တိဒွယဉ္စ ဒွါရရူပံ၊ ဣတရံ အဒွါရံ။ ပသာဒါ အဇ္ဈတ္တိကရူပံ၊ ဂေါစရဂ္ဂါဟိကရူပဉ္စ၊ ဣတရံ ဗာဟိရံ၊ အဂေါစရဂ္ဂါဟိကရူပဉ္စ။ စတ္တာရိ ဘူတရူပါနိ၊ ရူပဂန္ဓရသဩဇာ စာတိ ဣဒံ သုဒ္ဓဋ္ဌကံ အဝိနိဗ္ဘောဂရူပံ နာမ၊ ဣတရံ ဝိနိဗ္ဘောဂရူပံ။

စက္ခု နစက္ခူတိ ဧဝမာဒိဝသေန စ ဒုဝိဓံ ဟောတိ။ ပုန တံ သနိဒဿနတ္တိကဝသေန တိဝိဓံ ဟောတိ။ တတ္ထ ရူပါယတနံ သနိဒဿနသပ္ပဋိဃံ၊ သေသမောဠာရိကရူပံ အနိဒဿနသပ္ပဋိဃံ၊ သဗ္ဗမ္ပိ သုခုမရူပံ အနိဒဿနအပ္ပဋိဃံ။ တထာ ကမ္မဇာဒိတ္တိကဝသေန။ တတ္ထ နဝဝိဓံ ဥပါဒိန္နရူပံ၊ သုဒ္ဓဋ္ဌကံ၊ အာကာသော စ ကမ္မဇံ နာမ၊ ဝိညတ္တိဒွယံ၊ လဟုတာဒိတ္တယဉ္စ သဒ္ဒေါ စ အကမ္မဇံ နာမ၊ ဥပစယာဒိစတုဗ္ဗိဓံ လက္ခဏရူပံ အဇံ နာမ။ သုဒ္ဓဋ္ဌကံ၊ အာကာသော၊ ဝိညတ္တိဒွယံ၊ လဟုတာဒိတ္တယံ၊ သဒ္ဒေါ စ စိတ္တဇံ နာမ၊ တဒဝသေသံ လက္ခဏရူပဝိရဟိတံ အစိတ္တဇံ နာမ၊ လက္ခဏရူပံ အဇံ နာမ။ သုဒ္ဓဋ္ဌကံ၊ အာကာသော၊ လဟုတာဒိတ္တယဉ္စ အာဟာရဇံ နာမ၊ သေသံ လက္ခဏဝဇ္ဇိတံ အနာဟာရဇံ နာမ၊ လက္ခဏံ အဇံ နာမ။ သုဒ္ဓဋ္ဌကံ၊ အာကာသော၊ လဟုတာဒိတ္တယံ၊ သဒ္ဒေါ စ ဥတုဇံ နာမ၊ သေသံ လက္ခဏဝိရဟိတံ အနုတုဇံ နာမ၊ လက္ခဏံ အဇံ နာမ။ လက္ခဏာနိ ဟိ ဇာယမာနဇီယမာနပရိဘိဇ္ဇမာနဓမ္မာနံ သဘာဝတာယ ကုတောစိ ဇာတိဝေါဟာရံ န လဘန္တိ ဘေသမ္ပိ ဇာတိအာဒိပ္ပသင်္ဂတော။ န ဟိ ‘‘ဇာတိ ဇာယတိ၊ ဇရာ ဇီရတိ၊ မရဏံ မီယတီ’’တိ ဝေါဟရိတုံ ယုတ္တံ အနဝဋ္ဌာနတော။ တဒဝသေသာနံ ပန အာကာသဝိညတ္တာဒိအနိပ္ဖန္နာနံ ယဒိပိ ပရမတ္ထတော အဝိဇ္ဇမာနတာယ န ကုတောစိ ဥပ္ပတ္တိ အတ္ထိ၊ တထာပိ တထာ တထာ ပဝတ္တရူပံ ဥပါဒါယ နေသံ ဝိဇ္ဇမာနဝေါဟာရဿေဝ ဟေတုသမုပ္ပန္နဝေါဟာရဿာပိ ဝိရောဓာဘာဝတော သဟေတုကတာ ဝုတ္တာ။ ယံ ပန ပါဠိယံ ‘‘ရူပါယတနံ…ပေ… ရူပဿ ဥပစယော ရူပဿ သန္တတိ ကဗဠီကာရော အာဟာရော။ ဣမေ ဓမ္မာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ’’တိအာဒီသု (ဓ။ သ။ ၁၂၀၂) ဇာတိယာပိ ကုတောစိ ဇာတတ္တံ ဝုတ္တံ၊ တံ ရူပဇနကပစ္စယာနံ ကိစ္စာနုဘာဝလက္ခဏေ ဒိဋ္ဌတ္တာ ရူပုပ္ပတ္တိက္ခဏေ ဝိဇ္ဇမာနတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ၊ ဇရာမရဏာနံ ပန ရူပုပ္ပတ္တိက္ခဏေ အဘာဝတော န ဝုတ္တံ။ ‘‘ဇရာမရဏံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အနိစ္စံ သင်္ခတံ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္န’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၂။၂၀) ဣဒံ ပန ဇရာမရဏသီသေန တထာပဝတ္တဝိညာဏနာမရူပါဒီနမေဝ ဂဟိတတ္တာ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယံ တံ ရူပံ အဇ္ဈတ္တိကံ၊ တံ ဥပါဒါ၊ ယံ တံ ရူပံ ဗာဟိရံ၊ တံ အတ္ထိ ဥပါဒါ၊ အတ္ထိ နော ဥပါဒါတိ ဧဝမာဒိနာ နယေနာပိ တိဝိဓံ ဟောတိ။

ပုန တံ သဗ္ဗံ ဒိဋ္ဌသုတမုတဝိညာတဝသေန စတုဗ္ဗိဓံ ဟောတိ။ တတ္ထ ရူပါယတနံ ဒိဋ္ဌံ နာမ၊ သဒ္ဒေါ သုတံ နာမ၊ ဂန္ဓရသဖောဋ္ဌဗ္ဗာနိ ပတွာဝ ဂဟေတဗ္ဗတော မုတံ နာမ၊ သေသံ မနသာ ဝိညာတဗ္ဗတော ဝိညာတံ နာမ။ တထာ ရူပရူပစတုက္ကာဒိဝသေန စတုဗ္ဗိဓံ၊ တတ္ထ အဋ္ဌာရသဝိဓံ နိပ္ဖန္နံ ရူပရူပံ နာမ၊ အာကာသော ပရိစ္ဆေဒရူပံ နာမ၊ ဝိညတ္တိဒွယံ၊ လဟုတာဒိတ္တယဉ္စ ဝိကာရရူပံ နာမ၊ ဥပစယာဒိစတုဗ္ဗိဓံ လက္ခဏရူပံ နာမ။ တထာ ဟဒယဝတ္ထု ဝတ္ထု၊ န ဒွါရံ နာမ၊ ဝိညတ္တိဒွယံ ဒွါရံ၊ န ဝတ္ထု နာမ၊ စက္ခာဒယော ပဉ္စ ပသာဒါ ဝတ္ထု စေဝ ဒွါရဉ္စ နာမ၊ သေသံ နေဝ ဝတ္ထု န ဒွါရံ နာမာတိ ဧဝမာဒိနာ နယေန စတုဗ္ဗိဓံ။

တံ ပုန ဧကဇာဒိဝသေန ပဉ္စဝိဓံ။ နဝဝိဓံ ဟိ ဥပါဒိန္နရူပံ ကမ္မေနေဝ၊ ဝိညတ္တိဒွယဉ္စ စိတ္တေနေဝ ဥပ္ပဇ္ဇနတော ဧကဇံ နာမ၊ သဒ္ဒေါ ဥတုစိတ္တေဟိ ဥပ္ပဇ္ဇနတော ဒွိဇံ နာမ၊ လဟုတာဒိတ္တယံ ဥတုစိတ္တာဟာရေဟိ ဥပ္ပဇ္ဇနတော တိဇံ နာမ၊ သုဒ္ဓဋ္ဌကံ၊ အာကာသော စ စတူဟိပိ ဥပ္ပဇ္ဇနတော စတုဇ္ဇံ နာမ၊ လက္ခဏာနိ အဇံ နာမ။ ဧဝမာဒိနာ ပဉ္စဝိဓံ ဟောတိ။

တံ ပုန စက္ခုသောတဃာနဇိဝှာကာယမနဣန္ဒြိယဝိညေယျဝသေန ဆဗ္ဗိဓံ။ သတ္တဝိညာဏဓာတုဝိညေယျဝသေန သတ္တဝိဓံ။ တဒေဝ မနောဝိညာဏဓာတုဝိညေယျံ ဘူတောပါဒါယဝသေန ဒွိဓာ ကတွာ အဋ္ဌဝိဓံ ဟောတိ။ တတ္ထ ဟိ အာပေါဓာတု မနောဝိညာဏေနေဝ ဝိညေယျံ ဘူတရူပံ နာမ၊ ဣတရံ ပသာဒသဟိတသုခုမရူပံ မနောဝိညာဏဝိညေယျောပါဒါယရူပံ နာမ။ တဒေဝ ပုန မနောဝိညာဏဝိညေယျောပါဒါယရူပံ ဣန္ဒြိယာနိန္ဒြိယဝသေန ဒွိဓာ ကတွာ နဝဝိဓံ ဟောတိ။ တံ ပုန ပသာဒဝိသယအာပေါဓာတုဘာဝဟဒယဇီဝိတပရိစ္ဆေဒဝိကာရလက္ခဏအာဟာရဝသေန ဒသဝိဓံ ဟောတိ။

တဒေဝ ပုန စက္ခာယတနံ သောတာယတနံ ဃာနာယတနံ ဇိဝှာယတနံ ကာယာယတနံ ရူပါယတနံ သဒ္ဒါယတနံ ဂန္ဓာယတနံ ရသာယတနံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနံ ဓမ္မာယတနန္တိ ဧဝံ အာယတနတော ဧကာဒသဝိဓံ ဟောတိ၊ တထာ ဓာတုဝသေန။ တတ္ထ အာပေါဓာတုဝိဝဇ္ဇိတဘူတတ္တယံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗဓာတု ‘‘ကာယဝိညေယျံ၊ ကာယဝိညာဏဝိညေယျ’’န္တိ စ ဝုစ္စတိ၊ သုခုမရူပံ ဓမ္မာယတနံ ဓမ္မဓာတူတိ၊ တဒေဝ ပသာဒသဟိတံ ‘‘မနောဝိညေယျံ၊ မနောဝိညာဏဝိညေယျ’’န္တိ စ ဝုတ္တံ။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝ။

ကသ္မာ ပနေတ္ထ အာပေါဓာတုဝိဝဇ္ဇိတာနညေဝ ဘူတာနံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗတာ ဝုတ္တာ၊ နနု အာပေါဓာတုပိ သီတဝသေန ဖုသိတွာ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ? န သီတဿာပိ တေဇောဓာတုတ္တာ။ ဥဏှမေဝ ဟိ သီတန္တိ ဗျပဒိဿတိ။ ကဌိနာကဌိနတံ ဥပါဒါယ ရုက္ခာဒိဝိရဠစ္ဆာယာ ဝိယ၊ တံ ဝါ ဥပါဒါယ သန္ဒစ္ဆာယာဒိ၊ အညထာ ကဿေတံ သီတတ္တံ သဘာဝံ သိယာ။ ‘‘အာပေါဓာတုယာ’’ ဣတိ စေ။ ယဒိ ဧဝံ ဥဏှောဒကာဒီသု အာပတ္တံ န သိယာ အာပေါတေဇာနဉ္စ သဟပဝတ္တာနံ ဝိရုဒ္ဓလက္ခဏတ္တာ၊ န စ သာ တေဇောသန္နိဓာနေ သီတတ္တံ ဝိဟာယ တိဋ္ဌတိ။ န ဟိ သဘာဝါ ကေနစိ သဟဘာဝေန တံသဘာဝံ ဇဟန္တိ အဘာဝါပတ္တိတော၊ နာပိဿာ သီတဘာဝံ မုဉ္စိတွာ အပရသဘာဝေါ အတ္ထိ၊ ယေန သဟဘာဝေါ ယုဇ္ဇေယျ။ ယဒိ သိယာ ‘‘အာပေါ သီတတ္တ’’န္တိ၊ ဘာဝဒွယံ သိယာ အညောညဝိလက္ခဏသဘာဝတ္တာ ဘာဝဿ၊ အထာပိ န သီတတ္တံ၊ အာပေါဓာတုယာ သရူပံ သီတဂုဏော၊ သော စ ဥဏှသန္နိဓာနေ ဝိဂစ္ဆတိ၊ ဂုဏီရူပမေဝ တိဋ္ဌတီတိ စေ? တဒါ တဟိံ သယံ အဖောဋ္ဌဗ္ဗာဝ အာပေါဓာတု၊ န နိယတဖဿဝတီတိ စ သိယာ၊ ယော စ သီတဖဿော ဂုဏောတိ သုဝုတ္တော၊ သော အမှေဟိ တေဇောဓာတုဝိသေသောတိ။

အယမေဝ ဝိသေသောတိ စေ၊ နနု သီတတ္တံ၊ ဥဏှတ္တဉ္စ အညောညဝိရုဒ္ဓံ၊ ကထံ တေဇောဓာတုယာ သဘာဝံ သိယာတိ? နာယံ ဒေါသော ဧကကလာပေ တေသံ သမ္ဘဝါဘာဝတော၊ ဘိန္နကလာပေသု ပန ပဝတ္တိယံ အာလောကန္ဓကာရနီလပီတာဒီနံ ဝဏ္ဏာယတနတာ ဝိယ တေဇောဓာတုတ္တံ န ဝိရုဇ္ဈတီတိ။ ယဒိ အာပေါဓာတုယာ န သီတတ္တံ သရူပံ၊ ကိံ ပနဿာ သရူပန္တိ? ဒြဝတာ။ ယဒိ ဧဝံ ဒြဝတာပိ ဖုသိတွာ ဉာတဗ္ဗတော ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ သိယာတိ? န သီတာဒိံ ဖုသိတွာ မနသာဝ ဝဏ္ဏံ ဒိသွာ ဉာတဗ္ဗတော။ အန္ဓကာရေ သယန္တာ ဟိ အတိသီတလတာယ ပတ္တာဒိံ ဖုသိတွာ ‘‘ဥဒကံ ဧတ္ထာ’’တိ အာသင်္ကိတာ ဟောန္တိ၊ ဥဒကံ ဝါ ဖုသိတွာ သပ္ပာဒိသညိနော၊ တသ္မာ အဖောဋ္ဌဗ္ဗမေဝ အာပေါဓာတု၊ ဣတရဘူတတ္တယမေဝ ဖောဋ္ဌဗ္ဗန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။

ကိံ ပနေတံ ဘူတတ္တယံ ဧကတော အာရမ္မဏံ ကတွာ ကာယဝိညာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇိတုံ သက္ကောတိ၊ န သက္ကောတီတိ? န သက္ကောတိ။ ကသ္မာ? အာဘုဇိတဝသေန ဝါ ဥဿဒဝသေန ဝါ တေသု ဧကမေဝါရမ္မဏံ ကတွာ ဥပ္ပဇ္ဇနတော။ အာဘုဇိတဝသေန ဟိ ဩဒနထာလိယံ သိတ္ထံ ဂဟေတွာ ထဒ္ဓမုဒုဘာဝံ ဝီမံသန္တဿ၊ ဥဏှောဒကဘာဇနေ ဝါ ဟတ္ထံ ဩတာရေတွာ ဥဏှဘာဝံ ဝီမံသန္တဿ၊ ဥဏှသမယေ ဝါ ဝါတပါနံ ဝိဝရိတွာ ဝါတေန သရီရံ ပဟရာပေန္တဿ စ တတ္ထ တတ္ထ ကိဉ္စာပိ ဣတရံ ဘူတတ္တယမ္ပိ အတ္ထိ၊ ယထာဘုဇိတံ ပန တံတံပထဝီတေဇောဝါယောဓာတုမေဝ ယထာက္ကမံ အာရဗ္ဘ ကာယဝိညာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဧဝံ အာဘုဇိတဝသေန အာရမ္မဏံ ကရောတိ နာမ။ ဥဿဒဝသေန ပန ဘုဉ္ဇနသမယေ သက္ခရံ ဍံသန္တဿ၊ မဂ္ဂေ ဝါ အဂ္ဂိံ အက္ကမန္တဿ၊ ဗလဝဝါတေန ဝါ ကဏ္ဏသက္ခလိယမ္ပိ ပဟရန္တဿ စ တတ္ထ တတ္ထ ကိဉ္စာပိ ဣတရဘူတတ္တယမ္ပိ အတ္ထိ၊ ယထာဥဿဒံ ပန တံတံပထဝီတေဇောဝါယောဓာတုမေဝါရဗ္ဘ ယထာက္ကမံ ကာယဝိညာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ အဂ္ဂိမှိ ဝါ နိမုဂ္ဂသကလသရီရဿ ယဒိပိ ဧကပ္ပဟာရေန အဂ္ဂိနာ ကာယော ဃဋ္ဋီယတိ၊ ယသ္မိံ ယသ္မိံ ပန ဌာနေ ကာယပ္ပသာဒေါ ဥဿန္နော ဟောတိ၊ ယတ္ထ ယတ္ထ ဝါ ပန ဝိသယဃဋ္ဋနာနိဃံသော ဗလဝါ ဟောတိ၊ တတ္ထ တတ္ထေဝ ပဌမံ ကာယဝိညာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ပစ္ဆာ ဣတရဋ္ဌာနေသု။ ခဏပရိတ္တတာယ ပန သဟသာ ပရိဝတ္တိတွာ ဥပ္ပဇ္ဇနဝသေန ဧကပ္ပဟာရေန သကလသရီရံ ဍယှမာနံ ဝိယ ခါယတိ။ န ဟိ ဧကသ္မိံ ခဏေ ဗဟူနိ ဝိညာဏာနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ဗျာပေတွာ ဝါ ဧကံ။ ဧကေကသ္မိံ ပန အဝိနိဗ္ဘောဂေ ကာယဒသကေ ဧကမေဝ ကာယဝိညာဏံ ဥဿဒဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဧဝံ ဣတရဝတ္ထူသုပိ ဝိညာဏာနံ အဝိနိဗ္ဘောဂေ ပဒေသေ ဧကေကာနမေဝ ဥပ္ပတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧဝံ ဥဿဒဝသေန အာရမ္မဏံ ကရောတိ နာမ။

ကေန ပန စိတ္တဿ အာရမ္မဏသင်္ကန္တိ ဟောတီတိ? အဇ္ဈာသယတော၊ ဝိသယာဓိမတ္တတော ဝါ။ နာနာဌာနေသု ဟိ စိတ္တပဋိမာဒီနိ ပဿိတုကာမဿ ပဌမံ ဧကဋ္ဌာနေ ဒိသွာ တတော ဣတရဋ္ဌာနေသု စ ရူပါနိ ပဿိတုံ သရသေနာဝဇ္ဇနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဧဝံ အဇ္ဈာသယတော သင်္ကန္တိ ဟောတိ။ ရူပါရမ္မဏံ ပန မဟန္တမ္ပိ ပဿန္တဿ သဗ္ဗတူရိယနိဂ္ဃောသေ ဥဋ္ဌိတေ တံ ဝါ သုဏန္တဿ မနုညာမနုညေ အဓိမတ္တဂန္ဓရသဖောဋ္ဌဗ္ဗေ ဣန္ဒြိယေသု ဃဋ္ဋိတေ ဣတရိတရေ စိတ္တံ သင်္ကမတိ၊ ဧဝံ ဝိသယာဓိမတ္တတော သင်္ကန္တိ ဟောတီတိ အယမေတ္ထ သင်္ဂဟတော ဝိနိစ္ဆယော။ သုညတော၊ ပန အတီတာဒိဝသေန ပစ္စေကံ အနန္တပ္ပဘေဒတော စ ဝိနိစ္ဆယော စိတ္တဝိဘတ္တိယံ ဝုတ္တနယာနုသာရေန ယထာနုရူပံ ဝေဒိတဗ္ဗော။

သမုဋ္ဌာနတော၊ ပနေတ္ထ ဘဝယောနီသု ပဝတ္တိက္ကမတော စ ပကိဏ္ဏကကထာ ဝေဒိတဗ္ဗာ – စတုသမုဋ္ဌာနိကာနိ ဟိ ရူပါနိ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနိ ဒွီသု ဘဝေသု စတူသု ယောနီသု ဒသကာဒိကလာပဝသေနေဝ ပဋိသန္ဓိပ္ပဝတ္တီသု ယထာသမ္ဘဝံ သမုပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တတ္ထ ကမ္မဇေသု တာဝ ဝီသတိယာ ကာမာဝစရကုသလာကုသလေဟိ ကာမလောကေယေဝ သံသေဒဇာနံ၊ ဩပပါတိကာနဉ္စ ဆ ဝတ္ထူနိ၊ ဘာဝဒွယေ အညတရံ၊ ဇီဝိတဉ္စာတိ အဋ္ဌ ရူပါနိ ယထာသမ္ဘဝံ ပဋိသန္ဓိတော ပဋ္ဌာယ ပါတုဘဝန္တိ။ တာနိ စ သုဒ္ဓဋ္ဌကံ၊ ဇီဝိတဉ္စ ဇီဝိတနဝကံ၊ တဒေဝ နဝကံ စက္ခုနာ သဟ စက္ခုဒသကံ၊ သောတေန သောတဒသကံ၊ ဃာနေန ဃာနဒသကံ၊ ဇိဝှာယ ဇိဝှာဒသကံ၊ ကာယေန ကာယဒသကံ၊ ဟဒယဝတ္ထုနာ ဝတ္ထုဒသကံ၊ ဘာဝညတရေန ဘာဝဒသကဉ္စာတိ နဝ ကလာပါ ဟုတွာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ နပုံသကာနံ ပနေတ္ထ ဘာဝဒသကံ နတ္ထိ၊ တထာ ဇစ္စန္ဓာဒီနံ စက္ခုသောတဃာနဒသကာနိ။ ဧဝံ အဏ္ဍဇဇလာဗုဇာနမ္ပိ၊ တေသံ ပန ပဋိသန္ဓိစိတ္တေန သဟ ကာယဝတ္ထုဘာဝဒသကာနေဝ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ တတော ပဝတ္တိကာလေ ဇီဝိတနဝကစက္ခုဒသကာဒီနိ ယထာနုရူပံ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ရူပဘဝေ ပန ဃာနဒသကာဒိတ္တယံ၊ ဘာဝဒသကဒွယံ၊ ဥဒရဂ္ဂိနဝကဉ္စ နတ္ထိ၊ သေသာနိ ပဉ္စဟိ ရူပါဝစရကုသလကမ္မေဟိ ပဋိသန္ဓိတော ပဘုတိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ အညညီနံ ပန ပဉ္စမဇ္ဈာနကုသလေန ဇီဝိတနဝကမေဝ။ ဧဝံ ကာမရူပါဝစရကမ္မသမုဋ္ဌိတာ နဝ ရူပကလာပါ ဒွီသု ဘဝေသု စတူသု ယောနီသု ယထာသမ္ဘဝံ ပဋိသန္ဓိတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ စုတိစိတ္တောပရိသတ္တရသမစိတ္တဿ ဌိတိ၊ တာဝ စိတ္တဿ ဥပ္ပာဒဌိတိဘင်္ဂသင်္ခါတေသု တီသု ခဏေသု နိရန္တရံ အဇ္ဈတ္တသန္တာနေ ဧဝ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ တတော ပဘုတိ အနုပ္ပဇ္ဇိတွာ စုတိစိတ္တေန သဟ နိရုဇ္ဈန္တိ။

စိတ္တဇာနိ ပန ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ ဒွိပဉ္စဝိညာဏအာရုပ္ပဝိပါကဝဇ္ဇိတပဉ္စသတ္တတိစိတ္တေဟိ အတ္တနော အတ္တနော ဥပ္ပတ္တိက္ခဏေ ဧဝ သမုဋ္ဌာပိတာနိ ပဌမဘဝင်္ဂမုပါဒါယ စုတိစိတ္တပရိယောသာနံ အဇ္ဈတ္တသန္တာနေ ဧဝ သုဒ္ဓဋ္ဌကံ၊ တဒေဝ ကာယဝိညတ္တိယာ သဟ ကာယဝိညတ္တိနဝကံ၊ ဝစီဝိညတ္တိသဒ္ဒေဟိ ဝစီဝိညတ္တိဒသကံ၊ လဟုတာဒိတ္တယေန လဟုတာဒေကာဒသကံ၊ ကာယဝိညတ္တိလဟုတာဒီဟိ ဒွါဒသကံ၊ ဝစီဝိညတ္တိသဒ္ဒလဟုတာဒီဟိ တေရသကဉ္စာတိ ဆ ကလာပါ ဟုတွာ ယထာယောဂံ ပဝတ္တန္တိ။ ရူပဇနကစိတ္တေသု စေတ္ထ သောမနဿသဟဂတကာမာဝစရဇဝနာနိ ဣရိယာပထဝိညတ္တိဟသနသဟိတံ သဗ္ဗံ စိတ္တဇရူပံ သမုဋ္ဌာပေန္တိ၊ သေသကာမာဝစရဇဝနာဘိညာဝေါဋ္ဌဗ္ဗနာနိ ဟသနဝဇ္ဇံ၊ အပ္ပနာဇဝနာနိ စ ဣရိယာပထာဒိဝိရဟိတမေဝ၊ ယထာပဝတ္တံ ပန ဣရိယာပထံ အဝိနဿမာနံ ဥပတ္ထမ္ဘေန္တိ။ သေသာနိ ပန ရူပါဝစရဝိပါကမနောဓာတုတဒါရမ္မဏာနိ ဧကူနဝီသတိ တမ္ပိ န ကရောန္တိ၊ သုဒ္ဓဋ္ဌကံ၊ သဒ္ဒနဝကံ၊ လဟုတာဒေကာဒသကံ၊ သဒ္ဒလဟုတာဒိဒွါဒသကဉ္စာတိ စတ္တာရော ကလာပေ ဥပ္ပာဒေန္တိ၊ တတ္ထာပိ သဗ္ဗေသမ္ပိ ပဋိသန္ဓိစိတ္တာနိ၊ အရဟန္တာနံ စုတိစိတ္တာနိ၊ အရူပဘဝူပပန္နာနိ စ န ကိဉ္စိ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေန္တိ၊ အာရုပ္ပဝိပါကဒွိပဉ္စဝိညာဏာနိ သဗ္ဗထာ န ဥပ္ပာဒေန္တီတိ။

အာဟာရဇာနိ ပန ကာမဘဝေ ဧဝ အဇ္ဈောဟဋာဟာရေ ဌိတေန ဌိတိပ္ပတ္တေန ဩဇာသင်္ခါတေန အာဟာရေန သမုဋ္ဌိတာနိ အဇ္ဈတ္တသန္တာနေ ဧဝ သုဒ္ဓဋ္ဌကံ၊ လဟုတာဒေကာဒသကဉ္စာတိ ဒွေ ကလာပါ ဟုတွာ ယာဝတာယုကံ ပဝတ္တန္တိ၊ န ရူပဘူမိယံ။ ဥတုဇာနိ အဇ္ဈတ္တိကဗာဟိရေန တေဇောဓာတုသင်္ခါတေန ဌိတိပ္ပတ္တေန ဥတုနာ အဇ္ဈတ္တသန္တာနေ သမုဋ္ဌိတာနိ သုဒ္ဓဋ္ဌကံ၊ သဒ္ဒနဝကံ၊ လဟုတာဒေကာဒသကံ၊ သဒ္ဒလဟုတာဒေကာဒသကံ၊ သဒ္ဒလဟုတာဒိဒွါဒသကဉ္စာတိ စတ္တာရော ကလာပါ ဟုတွာ ယာဝတာယုကံ၊ ဗဟိဒ္ဓါ ပန ပထဝီပဗ္ဗတဒေဝဗြဟ္မဝိမာနာဒီသု သုဒ္ဓဋ္ဌကံ၊ သမုဒ္ဒဃောသာဒိသဒ္ဒနဝကဉ္စာတိ ဒွေ ကလာပါဝ ဟုတွာ ပဝတ္တန္တိ။ အာကာသလက္ခဏာနိ စေတ္ထ သဗ္ဗကလာပေသု ဝိဇ္ဇမာနာနိပိ ကလာပသင်္ဂဟေ ဝေါဟာရာဘာဝါ န ဂဏီယန္တိ။ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ စေတ္ထ ဥတုစိတ္တာဟာရဇာနိ န ဟောန္တိ၊ န သဗ္ဗတ္ထာပိ ဥပ္ပတ္တိက္ခဏေ ဇရာမရဏာနီတိ ဧဝံ စတုသမုဋ္ဌာနိကရူပဿ ဘဝယောနီသု၊ ပဋိသန္ဓိပ္ပဝတ္တီသု စ ပဝတ္တိက္ကမော ဝေဒိတဗ္ဗော။

အပိစ ဒွါစတ္တာလီသာယ ကောဋ္ဌာသာနံ ဝသေနာပိ စေတ္ထ တဿ အဇ္ဈတ္တံ၊ မဟာဘူတာဒိဝသေန ဗဟိဒ္ဓါ စ ပဝတ္တိ ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗာ – အဇ္ဈတ္တိကာ ဟိ ကေသာ လောမာ…ပေ… ကရီသံ မတ္ထလုင်္ဂန္တိ ဣမေ ဝီသတိ ပထဝါဓိကကောဋ္ဌာသာ၊ ပိတ္တံ…ပေ… မုတ္တန္တိ ဣမေ ဒွါဒသ အာပါဓိကကောဋ္ဌာသာ၊ ယေန စ သန္တပ္ပတိ၊ ယေန စ ဇီရတိ၊ ယေန စ ပရိဍယှတိ၊ ယေန စ အသိတပီတခါယိတသာယိတံ သမ္မာပရိဏာမံ ဂစ္ဆတီတိ ဣမေ စတ္တာရော တေဇာဓိကကောဋ္ဌာသာ၊ ဥဒ္ဓံဂမော အဓောဂမော ကုစ္ဆိသယော ကောဋ္ဌာသယော အင်္ဂမင်္ဂါနုသာရီ အဿာသပဿာသော စာတိ ဣမေ ဆ ဝါယုအဓိကကောဋ္ဌာသာတိ ဒွေစတ္တာလီသ ကောဋ္ဌာသာ ဟောန္တိ။ တေသု ဥဒရိယံ ကရီသံ ပုဗ္ဗော မုတ္တန္တိ ဣမေ စတ္တာရော ကောဋ္ဌာသာ ဥတုဇာ။ ဧဝမေတေသု ဧကေကံ ဥတုဇဋ္ဌကမေဝ ဟောတိ၊ သေဒေါ အဿု ခေဠော သိင်္ဃာဏိကာတိ ဣမေ စတ္တာရော ဥတုစိတ္တဇာ၊ တေသု ဧကေကသ္မိံ ဒွေ ဒွေ အဋ္ဌကာ ဟောန္တိ။ အသိတာဒိပရိပါစကော တေဇော ကမ္မဇောဝ၊ တတ္ထ ဇီဝိတနဝကမေဝ။ အဿာသပဿာသော ပန စိတ္တဇောဝ၊ တတ္ထ စိတ္တဇသဒ္ဒနဝကမေဝ။ ဣမေ ဒသ ကောဋ္ဌာသေ ဌပေတွာ သေသာ ဒွတ္တိံသ စတုဇာ။

တတ္ထ အဋ္ဌသု တေဇောဝါယောကောဋ္ဌာသေသု ဧကေကသ္မိံ ဇီဝိတနဝကဉ္စေဝ တီဏိ စ ဥတုစိတ္တာဟာရဇဋ္ဌကာနိ ဟောန္တိ၊ ဝါယောကောဋ္ဌာသေသု စေတ္ထ ဥတုစိတ္တဇသဒ္ဒနဝကမ္ပိ ဟောတိ၊ သေသေသု စတုဝီသတိယာ ကောဋ္ဌာသေသု ကေသလောမနခဒန္တာနံ မံသဝိနိမုတ္တဋ္ဌာနံ ဌပေတွာ သဗ္ဗတ္ထ ဒွေ ကာယဘာဝဒသကာနိ၊ တီဏိ စ အဋ္ဌကာနိ၊ မံသမုတ္တေသု ပန ကေသာဒီသု ဥတုဇဋ္ဌကမေဝ ဟောတိ။ တာနိ စ ယထာဝုတ္တဒသကနဝကဋ္ဌကာနိ သကလသရီရဗျာပီသု တစမံသရုဟိရာဒီသု၊ အဗျာပီသု စ ကေသာဒီသု ကောဋ္ဌာသေသု အဝိနိဗ္ဘောဂေ ဧကသ္မိံ အဏုပဒေသေ ဟောန္တီတိ ပစ္စေကံ အနန္တာပရိမာဏာ၊ အနန္တဓာတုပစ္စယတ္တာ တေသံ သရီရသ္မိံ ဟိ ပရမာဏုဘေဒသဉ္စုဏ္ဏာနိ အနန္တာနိ စတ္တာရိ မဟာဘူတာနိ စေဝ သဥပါဒါရူပါနိ စ အညောညပစ္စယဘူတာနိ အဇ္ဈတ္တံ ဒွါစတ္တာလီသကောဋ္ဌာသသရီရာရောဟပရိဏာဟသဏ္ဌာနာဒိနာ၊ ဗဟိဒ္ဓါ စ ပထဝီပဗ္ဗတာဒိနာ စ အာကာရေန ယထာပစ္စယံ သမုပ္ပန္နာနိ။ မာယာကာရာဒယော ဝိယ န ဗာလဇနပ္ပဗောဓကာနိ ဟောန္တိ။

ပထဝီဓာတု စေတ္ထ သုခုမသဉ္စုဏ္ဏာ ရဇဘူတာ ဧဝ အာပေါဓာတုယာ သင်္ဂဟိတာ၊ တေဇောဓာတုယာ အနုပါလိတာ၊ ဝါယောဓာတုယာ ဝိတ္ထမ္ဘိတာ၊ ဝဏ္ဏာဒီဟိ ပရိဝါရိတာ န ဝိကိရိယမာနာ အဇ္ဈတ္တံ ဣတ္ထိပုရိသမိဂပက္ခိဒေဝဗြဟ္မာဒိသရီရဘာဝံ၊ ဗဟိဒ္ဓါ စ ပထဝီပဗ္ဗတရုက္ခဒေဝဗြဟ္မလောကစန္ဒသူရိယနက္ခတ္တမဏိကနကာဒိဘာဝဉ္စ ဥပဂစ္ဆတိ၊ ယူသဂတာ ဗန္ဓနဘူတာ ပနေတ္ထ အာပေါဓာတု ပထဝီပတိဋ္ဌိတာ။ အဝသေသာနုပါလနဝိတ္ထမ္ဘနပရိပါစနပရိဝါရိတာ န ပဂ္ဃရတိ၊ အပဂ္ဃရမာနာ ပီဏိတဘာဝံ ဒဿေတိ၊ ဥသုမတ္တဂတာ တေဇောဓာတု သေသဓာတုပတိဋ္ဌာနသင်္ဂဟဝိတ္ထမ္ဘနပရိဝါရိတာ ဣမံ ကာယံ ပရိပါစေတိ၊ ဝဏ္ဏသမ္ပတ္တိဉ္စဿ အပူတိဘာဝဉ္စ သာဓေတိ၊ ဝါယောဓာတု ဝိတ္ထမ္ဘနသမုဒီရဏသဘာဝါ သေသဓာတုပတိဋ္ဌာနသင်္ဂဟာနုပါလနပရိဝါရိတာ ဝိတ္ထမ္ဘေတိ စာလေတိ၊ သရီရဝိမာနာဒီနံ ဂမနာဒိပဒဝီတိဟရဏာဒီနံ ဌိတိဉ္စ သမ္ပာဒေတိ။ စတဿောပိ စေတာ သမ္ဘူယ ပထဝီအဓိကတာယ ကေသာဒိဘာဝံ၊ ပထဝီပဗ္ဗတာဒိဘာဝဉ္စ၊ အာပါဓိကတာယ ပိတ္တာဒိဘာဝံ၊ သမုဒ္ဒဇလာဒိဘာဝဉ္စ၊ ဝါယုအဓိကတာယ ဥဒ္ဓင်္ဂမဝါတာဒိဘာဝံ၊ ပထဝီသန္ဓာရကဝါတာဒိဘာဝဉ္စ၊ တေဇာဓိကတာယ ပရိပါစကဂ္ဂိအာဒိဘာဝံ၊ နရကဂ္ဂိအာဒိဘာဝဉ္စ သာဓေန္တိ၊ ယာသံ ပကောပေန ရောဂဇရာမရဏဉ္စေဝ ကပ္ပဝိနာသာဒယော စ ဟောန္တိ။ ဧဝမေတာသံ စုဏ္ဏဝိစုဏ္ဏာနံ ဓာတူနံ သဉ္စယတ္တာ ပစ္စေကံ အနန္တာပရိမာဏာ ကလာပါ ဧဝ အဇ္ဈတ္တိကကောဋ္ဌာသာ ဟောန္တိ၊ တထာ ဗာဟိရာနိ ရူပါနိ။ တာနိ စ တေန တေန ပစ္စယေန တထာတထာကာရေန သမုဒိတာဝ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စေဝ ဥပ္ပဇ္ဇိဿန္တိ စ။

ယဒိ ပဌမံ ဓာတုယော အဏုရူပေန ဌတွာ ပစ္ဆာ သံယုဇ္ဇန္တိ၊ တထာ ဌာနေ ဝိနိယောဂါဘာဝတော အပရေနာပိ ပရိယာယေန စေတ္ထ ကမ္မဇံ ကမ္မပစ္စယံ ကမ္မပစ္စယဥတုသမုဋ္ဌာနံ၊ အာဟာရဇံ အာဟာရပစ္စယံ အာဟာရပစ္စယဥတုသမုဋ္ဌာနံ၊ ဥတုဇံ ဥတုပစ္စယံ ဥတုပစ္စယဥတုသမုဋ္ဌာနံ၊ စိတ္တဇံ စိတ္တပစ္စယံ စိတ္တပစ္စယဥတုသမုဋ္ဌာနန္တိ ဧဝံ သမုဋ္ဌာနဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တတ္ထ ဥပါဒိန္နရူပံ ကမ္မဇံ နာမ၊ မံသမုတ္တကေသလောမဒန္တသိင်္ဃာဏိကာဒိ ကမ္မပစ္စယံ နာမ၊ သမ္ပတ္တိကရမဟာမေဃပထဝီပဗ္ဗတာဒိ၊ စက္ကရတနဒေဝဝိမာနာဒိ စ ကမ္မပစ္စယဥတုသမုဋ္ဌာနံ နာမ။ အာဟာရတော သမုဋ္ဌိတံ သုဒ္ဓဋ္ဌကံ အာဟာရဇံ နာမ၊ ကဗဠီကာရော အာဟာရော အာဟာရဇဿ ဇနကော ဟုတွာ ကမ္မဇဿ အနုပါလကော ဟောတီတိ တဒနုပါလိတံ ကမ္မဇရူပံ အာဟာရပစ္စယံ နာမ၊ ဝိသဘာဂါဟာရံ သေဝိတွာ အာတပေ ဂစ္ဆန္တဿ ကာဠကုဋ္ဌာဒီနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ဣဒံ အာဟာရပစ္စယဥတုသမုဋ္ဌာနံ နာမ။ ကမ္မဇဥတုတော သမုဋ္ဌိတံ သုဒ္ဓဋ္ဌကံ ဥတုဇံ နာမ၊ တသ္မိံ ဥတု အညံ အဋ္ဌကံ သမုဋ္ဌာပေတိ၊ ဣဒံ ဥတုပစ္စယံ နာမ၊ တသ္မိမ္ပိ ဥတု အညံ အဋ္ဌကံ သမုဋ္ဌာပေတိ၊ ဣဒံ ဥတုပစ္စယဥတုသမုဋ္ဌာနံ နာမ။ ဧဝံ ဥပါဒိန္နကေ တိဿော ဧဝ သန္တတိယော ဃဋ္ဋေတုံ သက္ကောန္တိ၊ အနုပါဒိန္နကေ ပန ဝလာဟကော ဥတုဇံ နာမ၊ ဝုဋ္ဌိဓာရာ ဥတုပစ္စယံ နာမ၊ ဒေဝေ ပန ဝုဋ္ဌေ ပထဝီ ဂန္ဓံ မုဉ္စတိ၊ ဗီဇာနိ ဝိရုဟန္တီတိ ဧဝံ ယံ အနန္တံ သန္တတိဝသေန ပဝတ္တံ၊ ဧတံ ဥတုပစ္စယဥတုသမုဋ္ဌာနံ နာမ။ စိတ္တတော သမုဋ္ဌိတံ သုဒ္ဓဋ္ဌကာဒိ စိတ္တဇံ နာမ၊ စိတ္တေန ပစ္ဆာဇာတပစ္စယဘာဝေန ဥပတ္ထမ္ဘိတော ကာယော စိတ္တပစ္စယံ နာမ၊ အဘိညာစိတ္တေန ဗဟိဒ္ဓါ သမုဋ္ဌာပိတဟတ္ထိအဿာဒိကံ စိတ္တပစ္စယဥတုသမုဋ္ဌာနံ နာမ။ ပကိဏ္ဏကကထာ။

ရူပါဗျာကတံ နိဋ္ဌိတံ။

နိဗ္ဗာနာဗျာကတဝဏ္ဏနာ

နိဗ္ဗာနာဗျာကတံ ပန ဘူမိတော လောကုတ္တရမေဝ၊ ဓမ္မတောပိ စ ဧကမေဝ၊ ဘေဒေါ နတ္ထိ၊ လက္ခဏာဒိတော ပန သန္တိလက္ခဏံ နိဗ္ဗာနံ၊ နိဝတ္တိလက္ခဏံ၊ အသင်္ခတလက္ခဏံ ဝါ၊ အစ္စုတိရသံ ၊ အနိမိတ္တပစ္စုပဋ္ဌာနံ၊ အသင်္ခတတာယ ပနဿ ကာရကဟေတုဝိရဟတော ပဒဋ္ဌာနံ နတ္ထိ၊ ပါပကဟေတုဝသေန ပနေတံ ‘‘ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိပဋိပဒါ’’တိအာဒိဝစနတော (ဝိဘ။ ၂၀၆) ‘‘အရိယမဂ္ဂပဒဋ္ဌာန’’န္တိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ သင်္ဂဟတော ပန ဘေဒါဘာဝါ ခန္ဓေသု သင်္ဂဟံ န ဂစ္ဆတိ၊ အာယတနာဒီသု ဓမ္မာယတနဓမ္မဓာတူသု သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ။ သုညတော ပန အတ္တသုညံ၊ သလက္ခဏဓာရဏတော အနတ္တကံ ဓမ္မမတ္တံ၊ အသင်္ခတတာယ ဝါ အစ္စန္တတ္တာ စ အနိစ္စတာသုညံ၊ ဒုက္ခတာသုညံ၊ ရာဂါဒိသုညံ၊ နိမိတ္တသုညန္တိ ပဝတ္တံ သုညန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။

ဘေဒတော ပန သန္တိလက္ခဏာဒိသဘာဝတော ဧကဝိဓမ္ပိ ကာရဏပရိယာယတော သဥပါဒိသေသနိဗ္ဗာနဓာတု၊ အနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာနဓာတု စေတိ ဒုဝိဓံ ဟောတိ။ သရသဝသေန ပန ပရိကပ္ပိတာကာရဘေဒတော သုညတံ အနိမိတ္တံ အပ္ပဏိဟိတန္တိ တိဝိဓံ ဟောတိ။ သင်္ခတဓမ္မဘေဒမုပါဒါယ ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗာကာရတော န စိတ္တံ၊ န စေတသိကံ၊ န ရူပံ၊ န အတီတံ၊ န အနာဂတံ၊ န ပစ္စုပ္ပန္နံ၊ န မဂ္ဂေါ၊ န ဖလန္တိအာဒိနာ အနန္တပ္ပကာရံ ဟောတိ။

နိဗ္ဗာနာဗျာကတံ နိဋ္ဌိတံ။

ဧဝံ ဣမသ္မိံ ကုသလတ္တိကေ အဝုတ္တော သဘာဝဓမ္မော နာမ နတ္ထိ။ အသဘာဝဓမ္မေသု ပနေတ္ထ ကိဉ္စာပိ ရူပဓမ္မာနံ ပရိစ္ဆေဒါကာသလက္ခဏာနိ ဧဝ ဝုတ္တာနိ၊ ကသိဏာဒိပဋိဘာဂနိမိတ္တာနိ ပန ကသိဏုဂ္ဃာဋိမာကာသော၊ ဝိညာဏာဘာဝေါ၊ နိရောဓသမာပတ္တိ၊ တိဿော နာမပုဂ္ဂလဥပါဒါပညတ္တိယော၊ အရူပဓမ္မာနံ အနိစ္စတာဒိလက္ခဏာဒယော စ န ဝုတ္တာ၊ တထာပိ တေသမ္ပိ သဘာဝဓမ္မဗျတိရေကာဘာဝတော ဂဟဏံ ဟောတိ၊ တသ္မာ အယံ တိကော နိပ္ပဒေသတ္တိကောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော ။ ယထာ စေတ္ထ၊ ဧဝံ ဣတော ပရေသုပိ တိကဒုကေသု ပညတ္တိဂ္ဂဟဏာဘာဝေပိ နိရဝသေသပရမတ္ထဂ္ဂဟဏေနေဝ နိပ္ပဒေသတာ၊ ဝိပရိယာယတော သပ္ပဒေသတာ စ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယတ္ထ ပန သမ္မုတိဂ္ဂဟဏံ အတ္ထိ၊ တတ္ထ ဝက္ခာမ။

ရူပနိဗ္ဗာနကဏ္ဍော နိဋ္ဌိတော။

ဣတိ မောဟဝိစ္ဆေဒနိယာ

အဘိဓမ္မမာတိကတ္ထသံဝဏ္ဏနာယ

ကုသလတ္တိကသံဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဝေဒနာတ္တိကာဒိဝဏ္ဏနာ

ဣဒါနိ ကုသလတ္တိကာနန္တရံ ဝေဒနာတ္တိကာဒီနံ အတ္ထဝဏ္ဏနာ အနုပ္ပတ္တာ၊ ယသ္မာ ပန ယွာယံ ကုသလတ္တိကဿ –

‘‘အတ္ထတော ဘူမိဘေဒါ စ၊ ပစ္စေကံ သမ္ပယောဂတော၊

ဥဒ္ဒေသတော စ ဓမ္မာနံ၊ လက္ခဏာဒိဝိဘာဂတော’’တိ။ –

အာဒိနာ မာတိကံ နိက္ခိပိတွာ ‘‘ကုသလာ တာဝ ဓမ္မာ ဘူမိတော စတုဗ္ဗိဓာ ဟောန္တိ ကာမာဝစရာ…ပေ… လောကုတ္တရာ’’တိဧဝမာဒိနာ ဝိနိစ္ဆယနယော ဝုတ္တော၊ သော ဧဝ သေသတ္တိကဒုကာနမ္ပိ ယထာယောဂံ ဟောတိ။ ယထာ ဟိ ဧတ္ထ၊ ဧဝံ ‘‘သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ တာဝ ဓမ္မာ ဘူမိတော တိဝိဓာ ဟောန္တိ ကာမာဝစရာ ရူပါဝစရာ လောကုတ္တရာ’’တိအာဒိနာ အနုက္ကမေန သဗ္ဗတ္တိကဒုကာနမ္ပိ ပဏ္ဍိတေဟိ သက္ကာ ဝိနိစ္ဆယနယံ သလ္လက္ခေတုံ၊ တသ္မာ တံ ဝိတ္ထာရနယံ ဝဇ္ဇေတွာ နိက္ခေပကဏ္ဍေ၊ အတ္ထုဒ္ဓါရကဏ္ဍေ စ ဝုတ္တာနုသာရတော နာတိသင်္ခေပဝိတ္ထာရနယေန ဝေဒနာတ္တိကာဒီနံ တိကဒုကာနံ –

ပဒတ္ထာ တံသရူပါ စ၊ နဝတ္တဗ္ဗဝိဘာဂတော၊

ဝိနိစ္ဆယော ဝိဇာနီယော၊ တတ္ထ တတ္ထ ယထာရဟံ။

တတ္ထ ဝေဒနာတ္တိကေ ပဒတ္ထတော တာဝ ‘‘သုခါယ ဝေဒနာယာ’’တိအာဒီသု သုခ-သဒ္ဒေါ သုခဝေဒနာသုခမူလသုခါရမ္မဏသုခဟေတုသုခပစ္စယဋ္ဌာနအဗျာဗဇ္ဈနိဗ္ဗာနာဒီသု ဒိဿတိ။ အယံ ဟိ ‘‘သုခဿ စ ပဟာနာ’’တိအာဒီသု (ဒီ။ နိ။ ၁။၂၃၂၊ ဓ။ သ။ ၁၆၅၊ ဝိဘ။ ၅၉၄) သုခဝေဒနာယ ဒိဿတိ။ ‘‘သုခေါ ဗုဒ္ဓါနမုပ္ပာဒေါ’’တိအာဒီသု (ဓ။ ပ။ ၁၉၄) သုခမူလေ။ ‘‘ယသ္မာ စ ခေါ၊ မဟာလိ၊ ရူပံ သုခံ သုခါနုပတိတံ သုခါဝက္ကန္တ’’န္တိအာဒီသု (သံ။ နိ။ ၃။၆၀) သုခါရမ္မဏေ။ ‘‘သုခဿေတံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဓိဝစနံ၊ ယဒိဒံ ပုညာနီ’’တိအာဒီသု (အ။ နိ။ ၇။၆၂၊ ဣတိဝု။ ၂၂) သုခဟေတုမှိ။ ‘‘ယာဝဉ္စိဒံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ န သုကရံ အက္ခာနေန ပါပုဏိတုံ၊ ယာဝ သုခါ သဂ္ဂါ (မ။ နိ။ ၃။၂၅၅)။ န တေ သုခံ ပဇာနန္တိ၊ ယေ န ပဿန္တိ နန္ဒန’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၁။၁၁) အာဒီသု သုခပစ္စယဋ္ဌာနေ။ ‘‘ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရာ ဧတေ ဓမ္မာ’’တိအာဒီသု (မ။ နိ။ ၁။၈၂) အဗျာဗဇ္ဈေ။ ‘‘နိဗ္ဗာနံ ပရမံ သုခ’’န္တိအာဒီသု (ဓ။ ပ။ ၂၀၃-၂၀၄၊ မ။ နိ။ ၂၁၅၊ ၂၁၇) နိဗ္ဗာနေ။ ဣဓ ပနာယံ သုခဝေဒနာယမေဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။

ဝေဒနာ-သဒ္ဒေါ ‘‘ဝိဒိတာ ဝေဒနာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီ’’တိအာဒီသု (မ။ နိ။ ၃။၂၀၈) ဝေဒယိတသ္မိံ ယေဝ ဝတ္တတိ။ ဒုက္ခ-သဒ္ဒေါ ဒုက္ခဝေဒနာဒုက္ခဝတ္ထုဒုက္ခာရမ္မဏဒုက္ခပစ္စယဒုက္ခပစ္စယဋ္ဌာနာဒီသု ဒိဿတိ။ အယံ ဟိ ‘‘ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ’’တိအာဒီသု (ဒီ။ နိ။ ၁။၂၃၂၊ ဓ။ သ။ ၁၆၅၊ ဝိဘ။ ၅၉၄) ဒုက္ခဝေဒနာယံ ဒိဿတိ။ ‘‘ဇာတိပိ ဒုက္ခာ’’တိအာဒီသု (ဒီ။ နိ။ ၂။၃၈၇၊ ဝိဘ။ ၁၉၀) ဒုက္ခဝတ္ထုသ္မိံ။ ‘‘ယသ္မာ စ ခေါ၊ မဟာလိ၊ ရူပံ ဒုက္ခံ ဒုက္ခာနုပတိတံ ဒုက္ခာဝက္ကန္တ’’န္တိအာဒီသု (သံ။ နိ။ ၃။၆၀) ဒုက္ခာရမ္မဏေ။ ‘‘ဒုက္ခော ပါပဿ ဥစ္စယော’’တိအာဒီသု (ဓ။ ပ။ ၁၁၇) ဒုက္ခပစ္စယေ။ ‘‘ယာဝဉ္စိဒံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ န သုကရံ အက္ခာနေန ပါပုဏိတုံ၊ ယာဝ ဒုက္ခာ နိရယာ’’တိအာဒီသု (မ။ နိ။ ၃။၂၅၀) ဒုက္ခပစ္စယဋ္ဌာနေ။ ဣဓ ပနာယံ ဒုက္ခဝေဒနာယမေဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။

ဝစနတ္ထော ပနေတ္ထ – သုခယတိ သတ္တံ၊ သုဋ္ဌု ဝါ ခါဒတိ၊ ခနတိ စ ကာယစိတ္တာဗာဓန္တိ သုခါ၊ ကာယိကစေတသိကာနံ သုခသောမနဿာနမေတံ အဓိဝစနံ။ ဒုက္ခယတီတိ ဒုက္ခာ၊ ကာယိကစေတသိကာနံ ဒုက္ခဒေါမနဿာနမေတံ အဓိဝစနံ။ န ဒုက္ခာ န သုခါတိ အဒုက္ခမသုခါ၊ ဥပေက္ခာယေတံ အဓိဝစနံ။ မ-ကာရော ပဒသန္ဓိကရော။ ဧဝံ တီဟိ ပဒေဟိ ပဉ္စဝိဓာပိ ဝေဒနာ ဂဟိတာ။ သဗ္ဗာပိ အာရမ္မဏရသံ ဝေဒိယန္တိ အနုဘဝန္တီတိ ဝေဒနာ။ ယော ပနာယံ တီသုပိ ပဒေသု သမ္ပယုတ္တ-သဒ္ဒေါ၊ တဿတ္ထော – သမံ ပကာရေဟိ ယုတ္တာတိ သမ္ပယုတ္တာ၊ ကတရေဟိ ပကာရေဟီတိ? ‘‘အတ္ထိ ကေစိ ဓမ္မာ ကေဟိစိ ဓမ္မေဟိ သဟဂတာ သဟဇာတာ သံသဋ္ဌာ ဧကုပ္ပာဒါ ဧကနိရောဓာ ဧကဝတ္ထုကာ ဧကာရမ္မဏာ’’တိ (ကထာ။ ၄၇၃) ဧဝံ ဝုတ္တေဟိ ဣမေဟိ ဧကုပ္ပာဒတာဒီဟိ စတူဟိ ပကာရေဟိ။ ဥက္ကဋ္ဌနိဒ္ဒေသော စေသ။ အာရုပ္ပေ ဟိ ဝိနာပိ ဧကဝတ္ထုကဘာဝံ သမ္ပယောဂေါ လဗ္ဘတီတိ။ သေသံ ဝုတ္တတ္ထမေဝ။ အယံ တာဝေတ္ထ ပဒတ္ထတော ဝိနိစ္ဆယော။

တံသရူပါတိ တဿ ပဒတ္ထဿ သရူပမတ္တဒဿနတော။ တတ္ထ သုခသဟဂတံ ကာယဝိညာဏံ၊ သောမနဿသဟဂတာနိ အဋ္ဌာရသ ကာမာဝစရစိတ္တာနိ၊ ပဌမဒုတိယတတိယစတုတ္ထဇ္ဈာနိကာနိ စတုစတ္တာလီသ ရူပါဝစရလောကုတ္တရစိတ္တာနိ စာတိ တေသဋ္ဌိ စိတ္တာနိ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ နာမ ။ တထာ ဒုက္ခသဟဂတံ ကာယဝိညာဏံ၊ ဒွေ ဒေါမနဿသဟဂတာနိ စာတိ တီဏိ စိတ္တာနိ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ နာမ။ သေသာနိ ဥပေက္ခာသဟဂတာနိ ပဉ္စပညာသ စိတ္တာနိ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ နာမ။ ယထာ စ စိတ္တာနံ သုခါဒိသမ္ပယောဂေါ၊ ဧဝံ တံစိတ္တသမ္ပယုတ္တာနံ စေတသိကာနမ္ပိ။ န ကေဝလဉ္စ ဧတ္ထေဝ၊ ဣတော ပရေသုပိ တိကဒုကေသု စိတ္တဝသေနေဝ တံသမ္ပယုတ္တစေတသိကာနမ္ပိ သင်္ဂဟော ဝေဒိတဗ္ဗော ။ ယတ္ထ ပန ဝိသေသော ဟောတိ၊ တတ္ထ ဝက္ခာမ။ ဣဓ ပန စေတသိကေသု သပ္ပီတိကာနိ ဝေဒနာဝဇ္ဇိတာနိ ဆ စေတသိကာနိ ဧဝ ပဉ္စဟိပိ ဝေဒနာဟိ သမ္ပယုတ္တာနိ၊ ဣတရာနိ ပန ကာယိကသုခဒုက္ခဝဇ္ဇိတာဟိ တီဟေဝ။ တေသု စ ပီတိဝဇ္ဇိတာ ပဉ္စ ယထာယောဂိကာ စေဝ မောဟော အဟိရိကံ အနောတ္တပ္ပံ ဥဒ္ဓစ္စံ ထိနံ မိဒ္ဓဉ္စာတိ ဣမေ ဧကာဒသ ယထာယောဂံ တီဟိပိ။ တတ္ထာပိ ဝိတက္ကဝိစာရာ မဟဂ္ဂတလောကုတ္တရဘူတာယ သုခါယ ဧဝ၊ ပီတိ ပန သဗ္ဗတ္ထ သုခါယ ဧဝ၊ ဒေါသဣဿာမစ္ဆေရကုက္ကုစ္စာနိ ဒုက္ခာယ ဧဝ၊ ဝိစိကိစ္ဆာ ဥပေက္ခာယ ဧဝ၊ သေသာနိ အဋ္ဌဝီသတိသောမနဿုပေက္ခာဟိ ဧဝ ဝေဒနာဟိ သမ္ပယုတ္တာနိ၊ တတ္ထာပိ ကရုဏာမုဒိတာ မဟဂ္ဂတဘူတာယ သုခါယ ဧဝါတိ အယံ ဝိသေသော။ သေသံ စိတ္တသမ္ပယောဂသဒိသံ။ အယံ သရူပတော ဝိနိစ္ဆယော။

နဝတ္တဗ္ဗဝိဘာဂတောတိ ဣမသ္မိံ တိကေ သဗ္ဗာ ဝေဒနာ သဗ္ဗံ ရူပံ နိဗ္ဗာနံ သမ္မုတိယောတိ ဣမေ ဓမ္မာ ‘‘သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ’’တိ ဝါ ‘‘ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ’’တိ ဝါ ‘‘အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ’’တိ ဝါ န ဝတ္တဗ္ဗာ။ န ဟိ ဝေဒနာ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ ဟောတိ ရူပါဒယော ဝါ၊ တသ္မာ ဣမေ ဣမသ္မိံ တိကေ န လဗ္ဘန္တိ။ အယဉ္စ သပ္ပဒေသတ္တိကော ဟောတိ။ ယထာ စေတ္ထ၊ ဧဝံ ဣတော ပရေသုပိ တိကဒုကေသု နဝတ္တဗ္ဗယောဇနာ။ ယံ ယသ္မိဉ္စ န ဝုတ္တံ အတ္ထိ၊ တဿ သပ္ပဒေသတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဣတော ပရံ ပန ယတ္ထ အသင်္ဂဟိတာ ဓမ္မာ ဟောန္တိ၊ တတ္ထ တေသံ ဝိဘာဂံ ဒဿေတွာ ‘‘ဣမေ နဝတ္တဗ္ဗာ’’တိ ဧတ္တကမေဝ ဝက္ခာမ၊ တေနဿ သပ္ပဒေသတာပိ ဉာတဗ္ဗာ။ ယတ္ထ ပန အသင်္ဂဟိတာ နတ္ထိ၊ တံ နိပ္ပဒေသန္တိ ဝက္ခာမ။ တေန တတ္ထ နဝတ္တဗ္ဗာဘာဝေါပိ ဝိညာတဗ္ဗော။ သဗ္ဗတ္ထ ပန မာတိကံ အနုဒ္ဓရိတွာဝ ပဒတ္ထံ၊ တံသရူပဝိဘာဂဉ္စ ဝက္ခာမ။ အယံ နဝတ္တဗ္ဗဝိဘာဂတော ဝိနိစ္ဆယော။

ဝေဒနာတ္တိကံ နိဋ္ဌိတံ။

ဝိပါကတ္တိကေ အညမညဝိသိဋ္ဌာနံ ကုသလာကုသလာနံ ပါကာတိ ဝိပါကာ၊ ဝိပက္ကဘာဝမာပန္နာနံ အရူပဓမ္မာနမေတံ အဓိဝစနံ။ ကိဉ္စာပိ အရူပဓမ္မာ ဝိယ ရူပဓမ္မာပိ ကမ္မသမုဋ္ဌာနာ အတ္ထိ၊ အနာရမ္မဏတ္တာ ပန တေ ကမ္မသရိက္ခကာ န ဟောန္တီတိ သာရမ္မဏာ အရူပဓမ္မာဝ ကမ္မသရိက္ခတ္တာ ဝိပါကာတိ ဝုတ္တာ ဗီဇသရိက္ခကံ ဖလံ ဝိယ။ ယထာ ဟိ သာလိဗီဇတော နိက္ခန္တသီသမေဝ သာလိဖလန္တိ ဝုစ္စတိ၊ န အင်္ကုရာဒီနိ၊ တာနိ ပန ‘‘သာလိဇာတာနိ၊ သာလိနိဗ္ဗတ္တာနိ စာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ၊ ဧဝံ ကမ္မသဒိသာ အရူပဓမ္မာဝ ‘‘ဝိပါကာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ၊ ရူပဓမ္မာ ပန ကမ္မဇာ ‘‘ဥပါဒိန္နာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာတိ ဝိပါကသဘာဝါ ဓမ္မာ။ ယထာ ဟိ ဇာတိဇရာသဘာဝါ သတ္တာ ‘‘ဇာတိဓမ္မာ ဇရာဓမ္မာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ၊ ဧဝံ ဝိပါကဇနကဋ္ဌေန ဝိပါကသဘာဝါ ဝိပါကပကတိကာ ဓမ္မာတိ အတ္ထော။ တတိယပဒံ ဥဘယသဘာဝပဋိက္ခေပဝသေန ဝုတ္တံ၊ အယံ ပဒတ္ထော။

တတ္ထ စတူသု ဘူမီသု ဆတ္တိံသ ဝိပါကစိတ္တာနိ ဝိပါကာ နာမ၊ တထာ ဧကဝီသတိ ကုသလာနိ၊ ဒွါဒသ အကုသလာနိ စာတိ တေတ္တိံသ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ နာမ၊ တီသု ဘူမီသု ဝီသတိ ကိရိယစိတ္တာနိ၊ သဗ္ဗဉ္စ ရူပံ၊ နိဗ္ဗာနဉ္စာတိ ဣမေ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ နာမ။ စေတသိကေသု ပန စုဒ္ဒသ အကုသလာ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ ဧဝ၊ ဝိရတိယော သိယာ ဝိပါကာ၊ သိယာ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ၊ တဒဝသေသာ ပန သိယာ ဝိပါကာ၊ သိယာ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ၊ သိယာ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာတိ စိတ္တံ ဝိယ တိဝိဓာ ဟောန္တီတိ အယံ ဝိသေသော၊ သေသံ စိတ္တသမံ၊ ဣဒဉ္စ နိပ္ပဒေသတ္တိကန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ဝိပါကတ္တိကံ နိဋ္ဌိတံ။

အာရမ္မဏကရဏဝသေန တဏှာဒိဋ္ဌီဟိ ဥပေတေန ကမ္မုနာ အာဒိန္နာ ဖလဘာဝေန ဂဟိတာတိ ဥပါဒိန္နာ၊ အာရမ္မဏဘာဝံ ဥပဂန္တွာ ဥပါဒါနသမ္ဗန္ဓေန ဥပါဒါနာနံ ဟိတာတိ ဥပါဒါနိယာ၊ ဥပါဒါနဿ အာရမ္မဏပစ္စယဘူတာနမေတံ အဓိဝစနံ။ ဥပါဒိန္နာ စ တေ ဥပါဒါနိယာ စာတိ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ၊ သာသဝကမ္မနိဗ္ဗတ္တာနံ ရူပါရူပဓမ္မာနမေတံ အဓိဝစနံ။ ဣမိနာ နယေန သေသပဒဒွယေပိ ပဋိသေဓသဟိတော အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

တတ္ထ ဒွတ္တိံသ လောကိယဝိပါကစိတ္တာနိ၊ နဝ ကမ္မဇကလာပါ စ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ နာမ။ အဝသေသလောကိယစိတ္တာနိ စေဝ အကမ္မဇရူပကလာပါ စ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ နာမ။ လောကုတ္တရစိတ္တနိဗ္ဗာနာနိ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယာ နာမ။ ကိဉ္စာပိ ခီဏာသဝါနံ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ ‘‘အမှာကံ မာတုလတ္ထေရော’’တိအာဒိနာ ဝဒန္တာနံ ပရေသံ ဥပါဒါနဿ အာရမ္မဏပစ္စယာ ဟောန္တိ၊ မဂ္ဂဖလနိဗ္ဗာနာနိ ပန ဒိဝသံ သန္တတ္တအယောဂုဠော ဝိယ မက္ခိကာဟိ တေဇုဿဒတ္တာ ဥပါဒါနေဟိ အနုပါဒိန္နာနေဝ။ အသံကိလိဋ္ဌအသံကိလေသိကေသုပိ ဧသေဝ နယော။ စေတသိကေသု ပန ကုသလာ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ ဧဝ၊ ကရုဏာမုဒိတာ သိယာ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ၊ သိယာ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ ဝိရတိယော ပန သိယာ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ၊ သိယာ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယာ၊ သေသာ စိတ္တံ ဝိယ တိဝိဓာ ဟောန္တိ၊ ဣဒဉ္စ နိပ္ပဒေသတ္တိကန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယတ္တိကံ။

သံကိလေသေတီတိ သံကိလေသော၊ ဝိဗာဓတိ ဥပတာပေတီတိ အတ္ထော။ သံကိလေသေန သမ္ပယုတ္တာ သံကိလိဋ္ဌာ၊ သံကိလေသသဟဂတာတိ အတ္ထော။ အတ္တာနံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ပဝတ္တနေန သံကိလေသံ အရဟန္တိ၊ သံကိလေသေ ဝါ နိယုတ္တာ တဿ အာရမ္မဏဘာဝံ အနတိက္ကမနတောတိ သံကိလေသိကာ၊ သံကိလေသဿ အာရမ္မဏပစ္စယဘူတာနမေတံ အဓိဝစနံ။ သံကိလိဋ္ဌာ စ တေ သံကိလေသိကာ စာတိ သံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကာ။ သေသပဒဒွယံ ပုရိမတ္တိကေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

တတ္ထ ဒွါဒသ အကုသလစိတ္တုပ္ပာဒါ သံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကာ နာမ။ သေသလောကိယစိတ္တာနိ စေဝ သဗ္ဗံ ရူပဉ္စ အသံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကာ နာမ။ လောကုတ္တရစိတ္တာနိ၊ နိဗ္ဗာနဉ္စ အသံကိလိဋ္ဌအသံကိလေသိကာ နာမ။ စေတသိကေသု ပန အကုသလာ သံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကာဝ၊ ကရုဏာမုဒိတာ အသံကိလိဋ္ဌအသံကိလေသိကာဝ၊ သေသကုသလာဗျာကတာ သိယာ သံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကာ၊ သိယာ အသံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကာ၊ သိယာ အသံကိလိဋ္ဌအသံကိလေသိကာတိ တိဓာပိ ဟောန္တိ၊ ဣဒဉ္စ နိပ္ပဒေသတ္တိကံ။ သံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကတ္တိကံ။

သမ္ပယောဂဝသေန ဝတ္တမာနေန သဟ ဝိတက္ကေန သဝိတက္ကာ၊ တထာ သဟ ဝိစာရေန သဝိစာရာ၊ သဝိတက္ကာ စ တေ သဝိစာရာ စာတိ သဝိတက္ကသဝိစာရာ။ ဥဘယရဟိတာ အဝိတက္ကအဝိစာရာ။ ဝိတက္ကဝိစာရေသု ဝိစာရောဝ မတ္တာ ပမာဏမေတေသန္တိ ဝိစာရမတ္တာ၊ ဝိစာရတော ဥတ္တရိံ ဝိတက္ကေန သဒ္ဓိံ သမ္ပယောဂံ န ဂစ္ဆန္တီတိ အတ္ထော။ အဝိတက္ကာ စ တေ ဝိစာရမတ္တာ စာတိ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ။

တတ္ထ ဒွိပဉ္စဝိညာဏဝဇ္ဇိတကာမာဝစရစိတ္တာနိ စေဝ ဧကာဒသ မဟဂ္ဂတလောကုတ္တရပဌမဇ္ဈာနိကစိတ္တာနိ စ တံသမ္ပယုတ္တေသု ဝိတက္ကဝိစာရေ ဌပေတွာ သေသာ စ သဝိတက္ကသဝိစာရာ နာမ။ တေသု ဝိတက္ကော ဧကာဒသ ဒုတိယဇ္ဈာနိကမဟဂ္ဂတလောကုတ္တရာနိ စ တံသမ္ပယုတ္တေသု ဝိစာရံ ဌပေတွာ သေသာ စ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ နာမ။ ဒုတိယဇ္ဈာနိကေသု ဝိစာရော၊ သေသာ ပဉ္စစတ္တာလီသ မဟဂ္ဂတလောကုတ္တရစိတ္တာနိ၊ ဒွိပဉ္စဝိညာဏာနိ၊ တံသမ္ပယုတ္တာ စ သဗ္ဗဉ္စ ရူပံ၊ နိဗ္ဗာနဉ္စ အဝိတက္ကအဝိစာရာ နာမ။ အပိစ ကုသလစေတသိကာ သဝိတက္ကသဝိစာရာဝ၊ ဝိတက္ကော အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တောဝ၊ ဝိစာရော ပန ဒုတိယဇ္ဈာနိကေသု သိယာ အဝိတက္ကအဝိစာရော၊ သဝိတက္ကစိတ္တေသု သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗော၊ အဝသေသာ ပန သဗ္ဗေ စေတသိကာ ဓမ္မာ တိဓာပိ ဟောန္တိ။ ဣမသ္မိံ ပန တိကေ ဝိတက္ကသဟဇာတော ဝိစာရောဝ န ဝတ္တဗ္ဗော။ ဝိတက္ကတ္တိကံ။

ပီတိယာ သဟ ဧကုပ္ပာဒါဒိဘာဝံ ဂတာတိ ပီတိသဟဂတာ၊ ပီတိသမ္ပယုတ္တာတိ အတ္ထော။ သေသပဒဒွယေပိ ဧသေဝ နယော။ ဥပေက္ခာတိ စေတ္ထ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ ဝုတ္တာ။ သာ ဟိ သုခဒုက္ခာကာရပ္ပဝတ္တိံ ဥပေက္ခတိ မဇ္ဈတ္တာကာရသဏ္ဌိတတ္တာ တေနာကာရေန ပဝတ္တတီတိ ဥပေက္ခာ။ ဣတိ ဝေဒနာတ္တိကတော ပဒဒွယမေဝ ဂဟေတွာ နိပ္ပီတိကသုခဿ သပ္ပီတိကသုခတော ဝိသေသဒဿနဝသေန အယံ တိကော ဝုတ္တော။

တတ္ထ ပီတိ ပဉ္စဝိဓာ ခုဒ္ဒိကာ ခဏိကာ ဩက္ကန္တိကာ ဥဗ္ဗေဂါ ဖရဏာတိ။ တတ္ထ ခုဒ္ဒိကာ ပီတိ သရီရေ လောမဟံသနမတ္တမေဝ ကာတုံ သက္ကောတိ။ ခဏိကာ ပီတိ ခဏေ ခဏေ ဝိဇ္ဇုပ္ပာဒသဒိသာ ဟောတိ။ ဩက္ကန္တိကာ ပီတိ သမုဒ္ဒတီရံ ဝီစိ ဝိယ ကာယံ ဩက္ကမိတွာ ဩက္ကမိတွာ ဘိဇ္ဇတိ။ ဥဗ္ဗေဂါ ပီတိ ဗလဝတီ ဟောတိ ကာယံ ဥဒ္ဓဂ္ဂံ ကတွာ အာကာသေ လင်္ဃာပနပ္ပမာဏပ္ပတ္တာ။ ဖရဏာယ ပီတိယာ ပန ဥပ္ပန္နာယ သကလသရီရံ ဓမိတွာ ပူရိတဝတ္ထိ ဝိယ၊ မဟတာ ဥဒကောဃေန ပက္ခန္ဒပဗ္ဗတကုစ္ဆိ ဝိယ စ အနုပရိပ္ဖုဋံ ဟောတိ။ တတ္ထ ဖရဏာ ရူပါဝစရလောကုတ္တရာဝ၊ သေသာ ကာမာဝစရာဝ။

သုခံ ပန ကာယိကံ၊ စေတသိကဉ္စေတိ ဒုဝိဓံ ဟောတိ။ သတိပိ စ နေသံ ကတ္ထစိ အဝိပ္ပယောဂေ ဣဋ္ဌာရမ္မဏပဋိလာဘတုဋ္ဌိ ပီတိ၊ ပဋိလဒ္ဓရသာနုဘဝနံ သုခံ။ ယတ္ထ ပီတိ၊ တတ္ထ သုခံ။ ယတ္ထ သုခံ၊ တတ္ထ န နိယမတော ပီတိ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓသင်္ဂဟိတာ ပီတိ၊ ဝေဒနာက္ခန္ဓသင်္ဂဟိတံ သုခံ။ ကန္တာရခိန္နဿ ဝနန္တောဒကဒဿနသဝနေသု ဝိယ ပီတိ၊ ဝနစ္ဆာယာပဝေသနဥဒကပရိဘောဂေသု ဝိယ သုခံ။ တသ္မိံ တသ္မိံ သမယေ ပါကဋဘာဝတော စေတံ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

တတ္ထ သုခသဟဂတာ၊ ဥပေက္ခာသဟဂတာ စ ဝေဒနာတ္တိကေ ဝုတ္တာဝ၊ သုခသဟဂတံ ပန ကာယဝိညာဏံ၊ မဟဂ္ဂတလောကုတ္တရစတုတ္ထဇ္ဈာနိကစိတ္တေ စ ဝဇ္ဇေတွာ သေသာ ပီတိသဟဂတာ နာမ၊ တတ္ထ ပီတိ န ပီတိသဟဂတာ၊ သုခသဟဂတာဝ ဟောတိ ၊ သုခံ ပန ပီတိသဟဂတံ နာမ သိယာ န ပီတိသုခသဟဂတာ။ ဣမသ္မိံ တိကေ ဒွေ ဒေါမနဿသဟဂတစိတ္တုပ္ပာဒါ၊ ဒုက္ခသဟဂတံ ကာယဝိညာဏံ၊ ရူပံ၊ နိဗ္ဗာနဉ္စ နဝတ္တဗ္ဗာ။ စေတသိကေသု ပန ပီတိ သုခသဟဂတာဝ၊ ဝိစိကိစ္ဆာ ဥပေက္ခာသဟဂတာဝ၊ လောဘဒိဋ္ဌိမာနာ၊ ပဉ္စဝီသတိ ကုသလာဗျာကတာ စ တိဓာပိ ဟောန္တိ၊ စေတသိကသုခံ သိယာ ပီတိသဟဂတံ၊ ပဌမဒုတိယတတိယဇ္ဈာနိကေသု စတုတ္ထဇ္ဈာနိကေသု သိယာ နဝတ္တဗ္ဗံ၊ ကာယိကံ ပန သုခံ ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ သဗ္ဗာ စ ဥပေက္ခာ ဒေါသော ဣဿာ မစ္ဆရိယံ ကုက္ကုစ္စဉ္စ နဝတ္တဗ္ဗာဝ၊ သေသာ သတ္တရသ ဓမ္မာ သိယာ တိဓာပိ ဟောန္တိ နဝတ္တဗ္ဗာပိ။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝ။ ပီတိတ္တိကံ။

ဒဿနေနာတိ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေန။ သော ဟိ ပဌမံ နိဗ္ဗာနဒဿနတော ‘‘ဒဿန’’န္တိ ဝုတ္တော။ ဂေါတြဘု ပန ကိဉ္စာပိ ပဌမတရံ ပဿတိ၊ ယထာ ပန ရညော သန္တိကံ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန အာဂတော ပုရိသော ဒူရတောဝ ရထိကာယ စရန္တံ ဟတ္ထိက္ခန္ဓဂတံ ရာဇာနံ ဒိသွာပိ ‘‘ဒိဋ္ဌော တေ ရာဇာ’’တိ ပုဋ္ဌော ဒိသွာပိ ကာတဗ္ဗကိစ္စဿ အကတတ္တာ ‘‘န ပဿာမီ’’တိ ဝဒတိ၊ ဧဝမေဝ နိဗ္ဗာနံ ဒိသွာ ကတ္တဗ္ဗဿ ကိလေသပ္ပဟာနဿ အဘာဝါ ‘‘ဒဿန’’န္တိ န ဝုစ္စတိ။ တံ ဟိ ဉာဏံ မဂ္ဂဿ အာဝဇ္ဇနဋ္ဌာနေ တိဋ္ဌတိ။ ဘာဝနာယာတိ သေသမဂ္ဂတ္တယေန။ သေသမဂ္ဂတ္တယံ ဟိ ပဌမမဂ္ဂေန ဒိဋ္ဌသ္မိံယေဝ ဓမ္မေ ဘာဝနာဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ အဒိဋ္ဌပုဗ္ဗံ ကဉ္စိ န ပဿတိ၊ တသ္မာ ‘‘ဘာဝနာ’’တိ ဝုစ္စတိ။ တတိယပဒံ ဥဘယပဋိက္ခေပဝသေန ဝုတ္တံ။

တတ္ထ စတ္တာရော ဒိဋ္ဌိဂတသမ္ပယုတ္တစိတ္တုပ္ပာဒါ၊ ဝိစိကိစ္ဆာသဟဂတော စာတိ ပဉ္စ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာဝ၊ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတော ဘာဝနာယ ဧဝ ပဟာတဗ္ဗော၊ အဝသေသာ ဆ အကုသလစိတ္တုပ္ပာဒါ အပါယဟေတုဘာဝေန ပဝတ္တိတော၊ အပ္ပဝတ္တိတော စ သိယာ ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗာ၊ သိယာ ဘာဝနာယပဟာတဗ္ဗာ၊ အကုသလဝဇ္ဇိတာ ပန သဗ္ဗေ စိတ္တုပ္ပာဒါ၊ ရူပံ၊ နိဗ္ဗာနဉ္စ နေဝဒဿနေနနဘာဝနာယပဟာတဗ္ဗာ။ စေတသိကေသု ပန ဒိဋ္ဌိ ဝိစိကိစ္ဆာ ဣဿာ မစ္ဆရိယံ ကုက္ကုစ္စံ ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗာဝ၊ သေသာ အကုသလာ သိယာ ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗာ၊ သိယာ ဘာဝနာယပဟာတဗ္ဗာတိ တိဇာတိကာ တေရသဝိဓာ ဟောန္တိ၊ ဝုတ္တာဝသေသာ နေဝဒဿနေနနဘာဝနာယပဟာတဗ္ဗာဝ။ ယံ ပန ‘‘သောတာပတ္တိမဂ္ဂဉာဏေန အဘိသင်္ခါရဝိညာဏဿ နိရောဓေန သတ္တ ဘဝေ ဌပေတွာ အနမတဂ္ဂေ သံသာရေ ယေ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ နာမဉ္စ ရူပဉ္စ၊ ဧတ္ထေတေ နိရုဇ္ဈန္တီ’’တိအာဒိနာ (စူဠနိ။ အဇိတမာဏဝပုစ္ဆာနိဒ္ဒေသ ၆) နယေန ကုသလာဗျာကတာနမ္ပိ ပဟာနံ အနုညာတံ၊ တံ တေသံ မဂ္ဂါနံ အဘာဝိတတ္တာ ယေ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ၊ တေ ဥပနိဿယပစ္စယာနံ ကိလေသာနံ ပဟီနတ္တာ ပဟီနာတိ ဣမံ ပရိယာယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ၊ ဣဒဉ္စ နိပ္ပဒေသတ္တိကံ။ ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗတ္တိကံ။

ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗော ဟေတု ဧတေသန္တိ ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ ဒုတိယပဒေပိ ဧသေဝ နယော။ တတိယပဒေ ပန နေဝဒဿနေနနဘာဝနာယပဟာတဗ္ဗော ဟေတု ဧတေသန္တိ ဧဝမတ္ထံ အဂ္ဂဟေတွာ နေဝဒဿနေနနဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗော ဟေတု ဧတေသံ အတ္ထီတိ ဧဝမတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော။ ဣတရထာ ဟိ အဟေတုကာနံ အဂ္ဂဟဏံ ဘဝေယျ။ ဟေတု ဧဝ ဟိ တေသံ နတ္ထိ၊ ယော ဒဿနဘာဝနာဟိ ပဟာတဗ္ဗော သိယာ။ သဟေတုကေသုပိ ဟေတုဝဇ္ဇာနံ ပဟာနံ အာပဇ္ဇတိ၊ န ဟေတူနံ။ ဟေတုယေဝ ဟိ ဧတေသံ နေဝဒဿနေနနဘာဝနာယပဟာတဗ္ဗောတိ ဝုတ္တော၊ န တေ ဓမ္မာ။ ဥဘယမ္ပိ စေတံ အနဓိပ္ပေတံ၊ တသ္မာ ဝုတ္တနယေန အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော။ ဣတော ပရံ သဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော အနန္တရတ္တိကသဒိသောဝ။ ကေဝလံ စေတသိကေသု ဝိစိကိစ္ဆုဒ္ဓစ္စသမ္ပယုတ္တော မောဟော ဒဿနဘာဝနာဟိ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကေသု န ပဝိသတိ သဟဇာတဿ အညဿ ဟေတုနော အဘာဝါ၊ နေဝဒဿနေနနဘာဝနာယပဟာတဗ္ဗဟေတုကေသု ပန ပဝိသတိ။ လောဘဒေါသမူလစိတ္တေသု ပန ဟေတူသု မောဟော လောဘေန စေဝ ဒေါသေန စ သဟေတုကော၊ လောဘဒေါသာ စ မောဟေနေဝါတိ ဣမေ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကပဒေ ပဝိဋ္ဌာတိ အယံ ဝိသေသော၊ သေသံ တာဒိသမေဝါတိ။ ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗဟေတုကတ္တိကံ။

ကမ္မကိလေသေဟိ အာစီယတီတိ အာစယော၊ ပဋိသန္ဓိစုတိဂတိပဝတ္တိသင်္ခါတာနံ ဥပါဒိန္နက္ခန္ဓာနမေတံ အဓိဝစနံ။ တဿ ကာရဏံ ဟုတွာ နိပ္ဖာဒနဘာဝေန တံ အာစယံ ဂစ္ဆန္တိ၊ ယဿ ဝါ ပဝတ္တန္တိ၊ တံ ပုဂ္ဂလံ ယထာဝုတ္တမေဝ အာစယံ ဂမေန္တီတိ အာစယဂါမိနော။ တတော ဧဝ အာစယသင်္ခါတာ စယာ အပေတတ္တာ နိဗ္ဗာနံ အပေတံ စယာတိ အပစယော၊ တံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ပဝတ္တနတော အပစယံ ဂစ္ဆန္တီတိ အပစယဂါမိနော။ အပိစ ပါကာရံ ဣဋ္ဌကဝဍ္ဎကီ ဝိယ ပဝတ္တံ အာစိနန္တာ ဂစ္ဆန္တီတိ အာစယဂါမိနော။ တေနေဝ ဝဍ္ဎကိနာ စိတံ စိတံ ဝိဒ္ဓံသယမာနော ပုရိသော ဝိယ တဒေဝ ပဝတ္တံ အပစိနန္တာ ဂစ္ဆန္တီတိ အပစယဂါမိနော။ တတိယပဒံ ဥဘယပဋိက္ခေပေန ဝုတ္တံ။

တတ္ထ လောကိယကုသလာကုသလာနိ အာစယဂါမိနော နာမ၊ စတ္တာရိ မဂ္ဂါနိ အပစယဂါမိနော နာမ ၊ သဗ္ဗာနိ ဝိပါကဖလကိရိယာနိ၊ ရူပံ၊ နိဗ္ဗာနဉ္စ နေဝအာစယဂါမိနော န အပစယဂါမိနော နာမ။ စေတသိကေသု ပန အကုသလာ အာစယဂါမိနော ဧဝ၊ ကရုဏာ မုဒိတာ သိယာ အာစယဂါမိနော၊ သိယာ နေဝါစယဂါမိနော န အပစယဂါမိနော နာမ၊ သေသာ တိဓာပိ ဟောန္တိ၊ ဣဒဉ္စ နိပ္ပဒေသတ္တိကံ။ အာစယဂါမိတ္တိကံ။

တီသု သိက္ခာသု ဇာတာ၊ သတ္တန္နံ ဝါ သေခါနံ ဧတေတိပိ သေခါ၊ အပရိယောသိတသိက္ခတ္တာ သယမေဝ သိက္ခန္တီတိပိ သေခါ။ ဥပရိ သိက္ခိတဗ္ဗာဘာဝတော န သေခါတိ အသေခါ၊ ဝုဒ္ဓိပ္ပတ္တာ ဝါ သေခါတိပိ အသေခါ။ တတိယပဒံ ဥဘယပဋိက္ခေပေန ဝုတ္တံ။

တတ္ထ စတ္တာရိ လောကုတ္တရကုသလာနိ၊ ဟေဋ္ဌိမာနိ စ တီဏိ သာမညဖလာနီတိ သတ္တ သေခါ နာမ၊ အရဟတ္တဖလံ အသေခါ နာမ၊ လောကိယစိတ္တာနိ၊ ရူပံ၊ နိဗ္ဗာနဉ္စ နေဝသေခါ နာသေခါ နာမ။ စေတသိကေသု ပန အကုသလာ စ အပ္ပမညာ စ နေဝသေခါ နာသေခါ ဧဝ၊ သေသာ တိဓာပိ ဟောန္တိ၊ ဣဒဉ္စ နိပ္ပဒေသတ္တိကံ။ သေခတ္တိကံ။

သမန္တတော ခဏ္ဍိတတ္တာ အပ္ပမတ္တကံ ပရိတ္တန္တိ ဝုစ္စတိ ‘‘ပရိတ္တံ ဂေါမယပိဏ္ဍ’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၃။၉၆) အာဒီသု ဝိယ။ ကာမာဝစရဓမ္မာ ဟိ အပ္ပာနုဘာဝတာယ ပရိတ္တာ ဝိယာတိ ပရိတ္တာ။ ကိလေသဝိက္ခမ္ဘနသမတ္ထတာယ၊ မဟန္တဝိပုလဖလတာယ၊ ဒီဃသန္တာနတာယ စ မဟန္တဘာဝံ ဂတာ၊ မဟန္တေဟိ ဝါ ဥဠာရစ္ဆန္ဒဝီရိယစိတ္တပညေဟိ ဂတာ ပဋိပန္နာတိပိ မဟဂ္ဂတာ။ ပမာဏကရာ ဓမ္မာ ရာဂါဒယော ပမာဏံ နာမ၊ အာရမ္မဏတော ဝါ သမ္ပယောဂတော ဝါ နတ္ထိ ဧတေသံ ပမာဏံ၊ ပမာဏဿ စ ပဋိပက္ခာတိ အပ္ပမာဏာ။

တတ္ထ စတုပညာသ ကာမာဝစရစိတ္တာနိ၊ ရူပဉ္စ ပရိတ္တာ နာမ၊ သတ္တဝီသတိ ရူပါရူပါဝစရစိတ္တာနိ မဟဂ္ဂတာ နာမ၊ လောကုတ္တရစိတ္တာနိ၊ နိဗ္ဗာနဉ္စ အပ္ပမာဏာ နာမ။ စေတသိကေသု ပန အကုသလာ ပရိတ္တာ ဧဝ၊ အပ္ပမညာ ပရိတ္တမဟဂ္ဂတာ ဧဝ၊ ဝိရတိယော ပရိတ္တအပ္ပမာဏာ ဧဝ၊ သေသာ တိဓာပိ ဟောန္တိ၊ ဣဒဉ္စ နိပ္ပဒေသတ္တိကံ။ ပရိတ္တတ္တိကံ။

ပရိတ္တံ အာရမ္မဏံ ဧတေသန္တိ ပရိတ္တာရမ္မဏာ။ သေသပဒဒွယေပိ ဧသေဝ နယော။ သယံ ပရိတ္တာ ဝါ ဟောန္တု မဟဂ္ဂတာ ဝါ၊ ပရိတ္တာဒိဓမ္မေ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တာ တဒါရမ္မဏာတိ ဝုစ္စန္တိ။

တတ္ထ တေဝီသတိ ကာမာဝစရဝိပါကာ၊ ကိရိယာမနောဓာတုအဟေတုကဇဝနဉ္စ ပရိတ္တာရမ္မဏာဝ၊ ဝိညာဏဉ္စာယတနနေဝသညာနာသညာယတနကုသလဝိပါကကိရိယာနိ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာဝ၊ အဋ္ဌ လောကုတ္တရစိတ္တာနိ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာဝ၊ အကုသလစိတ္တာနိ စ အဋ္ဌ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တဇဝနာနိ စ သိယာ ပရိတ္တာရမ္မဏာ၊ သိယာ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာ၊ သိယာ နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏတာယ န ဝတ္တဗ္ဗာ၊ န ကဒါစိ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ၊ အဋ္ဌ ဉာဏသမ္ပယုတ္တကာမာဝစရဇဝနာနိ၊ အဘိညာ၊ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနဉ္စာတိ ဧကာဒသ တိဓာပိ ဟောန္တိ နဝတ္တဗ္ဗာပိ။ တေသု စ ကုသလာနိ ပဉ္စ အရဟတ္တမဂ္ဂဖလဝဇ္ဇိတသဗ္ဗာရမ္မဏာနိ။ တတ္ထာပိ တံတံသေခါနမေဝ ယထာသကံ မဂ္ဂဖလာနိ အာရမ္မဏာနိ ဟောန္တိ၊ ကိရိယာနိ ဆ သဗ္ဗထာပိ သဗ္ဗာရမ္မဏာနိ၊ အဘိညာဝဇ္ဇိတရူပါဝစရာနိ စေဝ ဆ အာကာသာနဉ္စာယတနအာကိဉ္စညာယတနစိတ္တာနိ စ နိယမေန ပညတ္တာရမ္မဏတာယ၊ ရူပနိဗ္ဗာနာနဉ္စ အနာရမ္မဏတာယ သဗ္ဗထာ နဝတ္တဗ္ဗာတိ။ စေတသိကေသု ပန အကုသလာ အကုသလစိတ္တသဒိသာဝ၊ ဝိရတိယော သိယာ ပရိတ္တာရမ္မဏာ၊ သိယာ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ၊ ကရုဏာမုဒိတာ နဝတ္တဗ္ဗာဝ၊ သေသာ တိဓာပိ ဟောန္တိ သိယာ နဝတ္တဗ္ဗာတိ။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝ။ ပရိတ္တာရမ္မဏတ္တိကံ။

ဟီနာတိ လာမကာ၊ အကုသလာ ဓမ္မာ။ ဟီနပဏီတာနံ မဇ္ဈေ ဘဝါတိ မဇ္ဈိမာ၊ အဝသေသာ တေဘူမကာ ရူပါရူပဓမ္မာဝ။ ဥတ္တမဋ္ဌေန၊ အတပ္ပကဋ္ဌေန စ ပဏီတာ၊ လောကုတ္တရစိတ္တနိဗ္ဗာနာနိ။ စေတသိကေသု ပန အကုသလာ ဟီနာဝ၊ ကရုဏာမုဒိတာ မဇ္ဈိမာဝ၊ သေသကုသလာဗျာကတာ မဇ္ဈိမပဏီတာဝ၊ သေသာ တိဓာပိ ဟောန္တိ၊ ဣဒဉ္စ နိပ္ပဒေသတ္တိကံ။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝ။ ဟီနတ္တိကံ။

‘‘ဟိတသုခါဝဟာ မေ ဘဝိဿန္တီ’’တိ ဧဝံ အာသီသိတာပိ တထာ အဘာဝတော၊ အသုဘာဒီသုယေဝ သုဘန္တိအာဒိဝိပရီတပ္ပဝတ္တိတော စ မိစ္ဆာ သဘာဝါတိ မိစ္ဆတ္တာ၊ ဝိပါကဒါနေ သတိ ခန္ဓဘေဒါနန္တရမေဝ ဝိပါကဒါနတော နိယတာ၊ မိစ္ဆတ္တာ စ တေ နိယတာ စာတိ မိစ္ဆတ္တနိယတာ။ ဝုတ္တဝိပရီတေန အတ္ထေန သမ္မာ သဘာဝါတိ သမ္မတ္တာ၊ သမ္မတ္တာ စ တေ နိယတာ စာတိ သမ္မတ္တနိယတာ။ ဥဘယထာပိ န နိယတာတိ အနိယတာ။

အာနန္တရိကဘာဝေန ပဝတ္တိယံ သိယာ မိစ္ဆတ္တနိယတာ၊ အညထာ ပဝတ္တိယံ သိယာ အနိယတာ။ အဟေတုကအကိရိယနတ္ထိကဒိဋ္ဌီသု ဟိ အညတရာ ဒိဋ္ဌိ ယဿ နိယတာ၊ တံ ဗုဒ္ဓသတမ္ပိ ဝိဗောဓေတုံ န သက္ကောတိ။ ယေန စ အနန္တရေ ဧဝ အတ္တဘာဝေ ဖလဒါနတော အာနန္တရိကေသု မာတုဃာတကပိတုဃာတကအရဟန္တဃာတကသင်္ဃဘေဒကလောဟိတုပ္ပာဒကသင်္ခါတေသု ပဉ္စသု ကမ္မေသု ဧကမ္ပိ ကမ္မံ ပဋိဃစိတ္တေန ကတံ ဟောတိ၊ သော သိနေရုပ္ပမာဏေပိ သုဝဏ္ဏထူပေ ကတွာ သကလစက္ကဝါဠံ ပူရေတွာ နိသိန္နသမ္ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ သင်္ဃံ ယာဝဇီဝံ စတူဟိ ပစ္စယေဟိ ဥပဋ္ဌဟိတွာပိ တေန ကုသလေန အာနန္တရိကဿ ဝိပါကံ ပဋိဗာဟိတုံ န သက္ကောတိ၊ အာနန္တရိကေန ပန အဓိကေန အာနန္တရိကံ ပဋိဗာဟတိ၊ တသ္မာ နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ အာနန္တရိကာ စ မဂ္ဂဖလာနံ၊ မဟဂ္ဂတာနဉ္စ ပဋိဗာဟကတာယ အနန္တရမေဝ နိရယေ ဝိပါကဒါနတော မိစ္ဆတ္တနိယတာ စ ဇာတာ၊ စတ္တာရော ပန မဂ္ဂါ သမ္မတ္တနိယတာ နာမ၊ သေသစိတ္တရူပနိဗ္ဗာနာနိ အနိယတာ နာမ။ စေတသိကေသု ပန မောဟော အဟိရိကံ အနောတ္တပ္ပံ ဥဒ္ဓစ္စံ လောဘော ဒိဋ္ဌိ ဒေါသော ထိနံ မိဒ္ဓန္တိ ဣမေ နဝ သိယာ မိစ္ဆတ္တနိယတာ၊ သိယာ အနိယတာ၊ သေသအကုသလာ၊ ကရုဏာ၊ မုဒိတာ စ အနိယတာ ဧဝ၊ သေသကုသလာဗျာကတာ သိယာ သမ္မတ္တနိယတာ၊ သိယာ အနိယတာ၊ တိဇာတိကာ ပန တိဓာပိ ဟောန္တိ၊ ဣဒဉ္စ နိပ္ပဒေသတ္တိကန္တိ။ မိစ္ဆတ္တတ္တိကံ။

နိဗ္ဗာနံ မဂ္ဂတိ၊ ကိလေသေ ဝါ မာရေန္တော ဂစ္ဆတီတိ မဂ္ဂေါ၊ အရိယမဂ္ဂေါ၊ သော အာရမ္မဏမေတေသန္တိ မဂ္ဂါရမ္မဏာ။ လောကိယော အဋ္ဌင်္ဂိကောပိ မဂ္ဂေါ ပစ္စယဋ္ဌေန ဧတေသံ ဟေတူတိ မဂ္ဂဟေတုကာ၊ မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တာ ဓမ္မာ။ မဂ္ဂေ ဝါ ဟေတူတိ မဂ္ဂဟေတူ၊ အလောဘာဒယော။ တေ ဧတေသံ ဟေတူတိ မဂ္ဂဟေတုကာ။ သမ္မာဒိဋ္ဌိ သယံ မဂ္ဂေါ စေဝ ဟေတု စ၊ ဣတိ မဂ္ဂဘူတော ဟေတု ဧတေသန္တိ မဂ္ဂဟေတုကာ၊ လောကုတ္တရာဝ ။ အဘိဘဝိတွာ ပဝတ္တနဋ္ဌေန မဂ္ဂေါ အဓိပတိ အာရမ္မဏဘူတော၊ သဟဇာတော ဝါ ဧတေသန္တိ မဂ္ဂါဓိပတိနော၊ တဒုဘယံ။

တတ္ထ ရူပါဝစရစတုတ္ထဇ္ဈာနကုသလကိရိယာ စ အဘိညာဘူတာ၊ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနဉ္စ သိယာ မဂ္ဂါရမ္မဏာ၊ သိယာ နဝတ္တဗ္ဗာ၊ အရိယာနံ ဟိ စေတောပရိယအနာဂတံသဉာဏာနိ ပရေသညေဝ မဂ္ဂစိတ္တဿ ဇာနနကာလေ မဂ္ဂါရမ္မဏာနိ၊ ပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏမနောဒွါရာဝဇ္ဇနာနိ ပန အတ္တနော၊ ပရေသဉ္စာပိ တဒညာရမ္မဏကာလေ ပန နဝတ္တဗ္ဗာနိ၊ စေတောပရိယဉာဏဿ ပန နိယမေန ပရစိတ္တဝိသယတ္တာ တေန အတ္တနာ အဓိဂတမဂ္ဂံ အရိယာ အာလမ္ဗိတုံ န သက္ကောန္တိ၊ အနာဂတံသဉာဏေန ပန အတ္တနော အနာဂတေ ဥပ္ပဇ္ဇနကဿ ဥပရိမဂ္ဂဿ အဝိသယတ္တာ န သက္ကောန္တိ။ အရိယာ ဟိ ယထာသကံ၊ ဟေဋ္ဌိမဉ္စ မဂ္ဂဖလံ ဇာနိတုံ သက္ကောန္တိ၊ န ဥပရိမံ။ တာနိ ပန အဘိညာဇဝနာနိ မဂ္ဂေန အသဟဇာတတ္တာ န မဂ္ဂဟေတုကာနိ။ မဂ္ဂံ ဂရုံကတွာ အပ္ပဝတ္တနတော န မဂ္ဂါဓိပတီနိ။ န ဟိ တာနိ ကိဉ္စိ အာရမ္မဏံ အဓိပတိံ ကရောန္တိ၊ အန္တမသော လောကုတ္တရမပိ။ ကသ္မာ? အတ္တနော မဟဂ္ဂတတာယ ရာဇာနံ ဒိသွာ တဿ မာတာပိတရော ဝိယ၊ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနံ ပန အတ္တနော အဟေတုကတာယ ရာဇာနံ ဒိသွာ ခုဇ္ဇစေဋကာဒယော ဝိယ။ စတ္တာရိ မဂ္ဂဋ္ဌစိတ္တာနိ သဗ္ဗဒါ မဂ္ဂဟေတုကာ ဧဝ၊ တာနေဝ စ ဝီမံသာဝီရိယာနံ အဓိပတိဘာဝေန ပဝတ္တိယံ သိယာ မဂ္ဂါဓိပတိနော၊ ဣတရေသံ ဆန္ဒစိတ္တာနံ အဓိပတိဘာဝေန ပဝတ္တိယံ သိယာ နဝတ္တဗ္ဗာ၊ အဋ္ဌ ဉာဏသမ္ပယုတ္တကာမာဝစရဇဝနာနိ သိယာ မဂ္ဂါရမ္မဏာ၊ သိယာ မဂ္ဂါဓိပတိနော၊ သိယာ နဝတ္တဗ္ဗာ။ တာနိ ဟိ အတ္တနာ၊ ပရေဟိ စ ပဋိဝိဒ္ဓမဂ္ဂပစ္စဝေက္ခဏကာလေ မဂ္ဂါရမ္မဏာ၊ အတ္တနော မဂ္ဂံ ဂရုံကတွာ ပစ္စဝေက္ခဏကာလေ မဂ္ဂါဓိပတိနော စ တထာအပ္ပဝတ္တိယံ နဝတ္တဗ္ဗာ စ ဟောန္တိ။ အရိယာ ဟိ ပရေသံ မဂ္ဂဖလာနိ ပစ္စဝေက္ခန္တာ ဂရုံ ကရောန္တာပိ အတ္တနော မဂ္ဂဖလာနိ ဝိယ ဂရုံ န ကရောန္တိ၊ အပိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါနံ။ တေသု သောတာပန္နော သောတာပန္နာနမေဝ မဂ္ဂဖလာနိ ဇာနိတုံ သက္ကောတိ၊ နာညေသံ၊ သကဒါဂါမီ ပန သကဒါဂါမီနမ္ပိ၊ န အနာဂါမိအရဟန္တာနံ၊ အနာဂါမီ ပန အနာဂါမီနမ္ပိ၊ န အရဟန္တာနံ၊ အရဟာ ပန သဗ္ဗေသမ္ပိ မဂ္ဂဖလာနိ ဇာနာတိ၊ သောဘနလောကိယစိတ္တရူပနိဗ္ဗာနာနိ နဝတ္တဗ္ဗာနေဝ။ စေတသိကေသု ပန ဝိရတိယော လောကုတ္တရကုသလေ မဂ္ဂသဒိသာဝ၊ အညတ္ထ နဝတ္တဗ္ဗာ၊ ကရုဏာ၊ မုဒိတာ၊ အကုသလာ စ နဝတ္တဗ္ဗာ၊ သေသာ တိဓာပိ ဟောန္တိ နဝတ္တဗ္ဗာ စ။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝါတိ။ မဂ္ဂါရမ္မဏတ္တိကံ။

ဥပ္ပန္နာတိ ဧတ္ထ ဝတ္တမာနဘူတာပဂတဩကာသကတဘူမိလဒ္ဓဝသေန ဥပ္ပန္နာ အနေကပ္ပဘေဒါ ဟောန္တိ။ တတ္ထ သဗ္ဗမ္ပိ ဥပ္ပာဒဇရာဘင်္ဂသမင်္ဂီသင်္ခါတံ သင်္ခတံ ဝတ္တမာနုပ္ပန္နံ နာမ၊ အာရမ္မဏရသံ အနုဘဝိတွာ နိရုဒ္ဓံ အနုဘူတာပဂတသင်္ခါတံ ကုသလာကုသလဉ္စ ဥပ္ပာဒါဒိတ္တယံ အနုပ္ပတွာ နိရုဒ္ဓံ ဘူတာပဂတသင်္ခါတံ၊ သေသသင်္ခတဉ္စ ဘူတာပဂတုပ္ပန္နံ နာမ၊ ‘‘ယာနိဿ တာနိ ပုဗ္ဗေကတာနိ ကမ္မာနီ’’တိ ဧဝမာဒိနာ နယေန ဝုတ္တံ ကမ္မံ အတီတမ္ပိ သမာနံ အညံ ဝိပါကံ ပဋိဗာဟိတွာ အတ္တနော ဝိပါကဿောကာသံ ကတွာ ဌိတတ္တာ၊ တထာကတောကာသဉ္စ ဝိပါကံ အနုပ္ပန္နမ္ပိ ဧကံသေန ဥပ္ပဇ္ဇနကတော ဩကာသကတုပ္ပန္နံ နာမ၊ တာသု တာသု ဘူမီသု အသမူဟတံ အကုသလံ ဘူမိလဒ္ဓုပ္ပန္နံ နာမ။ ဧတ္ထ စ ဝိပဿနာယ အာရမ္မဏဘူတာ တေဘူမကာ ပဉ္စက္ခန္ဓာ ဘူမိ နာမ၊ တေသု ခန္ဓေသု ဥပ္ပတ္တာရဟကိလေသဇာတာ ဘူမိလဒ္ဓံ နာမ၊ တေဟိ ကိလေသေဟိ သာ ဘူမိ လဒ္ဓါ ဟောတီတိ ဧဝမေတေသု ဥပ္ပန္နေသု ဣဓ ဝတ္တမာနုပ္ပန္နာ အဓိပ္ပေတာ။

တတြာယံ ဝစနတ္ထော – ပုဗ္ဗန္တတော ဥပ္ပာဒတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ဘင်္ဂါ ပန္နာ ဂတာ ပဝတ္တာတိ ဥပ္ပန္နာ၊ ပစ္စုပ္ပန္နာတိ အတ္ထော ။ န ဥပ္ပန္နာတိ အနုပ္ပန္နာ။ ပရိနိဋ္ဌိတကာရဏေကဒေသတ္တာ အဝဿံ ဥပ္ပဇ္ဇိဿန္တီတိ ဥပ္ပာဒိနော၊ ဥဘယေနာပိ အနာဂတာဝ ဒဿိတာ။ အယံ ဟိ တိကော ဒွိန္နံ အဒ္ဓါနံ ဝသေန ပူရေတွာ ဒဿိတော။ လဒ္ဓါကာသဿ ဟိ ကမ္မဿ ဝိပါကော ဥပ္ပာဒီ နာမ။ ယဒိ ပန အာယူဟိတကုသလာကုသလံ ကမ္မံ သဗ္ဗံ ဝိပါကံ ဒဒေယျ၊ အဿ ဩကာသော န ဘဝေယျ။ တံ ပန ဒုဝိဓံ ဟောတိ ဓုဝဝိပါကံ၊ အဒ္ဓုဝဝိပါကဉ္စ။ တတ္ထ ပဉ္စာနန္တရိကအဋ္ဌသမာပတ္တိစတုတ္ထမဂ္ဂါဒိ ဓုဝဝိပါကံ နာမ။ တံ ပန ကမ္မံ ခဏပ္ပတ္တမ္ပိ အတ္ထိ အပ္ပတ္တမ္ပိ။ တတ္ထ ခဏပ္ပတ္တံ ဥပ္ပန္နံ နာမ၊ အပ္ပတ္တံ အနုပ္ပန္နံ နာမ။ တဿ ဒုဝိဓဿ စ ဝိပါကော ဒုဝိဓော ဟောတိ ခဏပ္ပတ္တော စ အပ္ပတ္တော စ။ တတ္ထ ခဏပ္ပတ္တော ဥပ္ပန္နော နာမ၊ အပ္ပတ္တော စိတ္တာနန္တရေ ဝါ ဥပ္ပဇ္ဇတု၊ ကပ္ပသတသဟဿာတိက္ကမေ ဝါ ဓုဝပစ္စယဋ္ဌေန ဥပ္ပာဒီ နာမ ဟောတိ။ မေတ္တေယျဿ ဗောဓိသတ္တဿ မဂ္ဂေါ အနုပ္ပန္နော နာမ ဟောတိ၊ ဖလံ ဥပ္ပာဒီ နာမ။ တတ္ထ စတူသု ဘူမီသု ဝိပါကော၊ ကမ္မဇရူပဉ္စ ဝတ္တမာနုပ္ပန္နာ နာမ၊ ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟာ ဥပ္ပာဒိနော နာမ၊ န ပန ဝတ္တဗ္ဗာ ‘‘အနုပ္ပန္နာ’’တိ။ ကုသလာကုသလကိရိယာ၊ ကမ္မဇရူပဉ္စ သိယာ ဥပ္ပန္နာ၊ သိယာ အနုပ္ပန္နာ၊ န ပန ဝတ္တဗ္ဗာ ‘‘ဥပ္ပာဒိနော’’တိ။ စေတသိကေသု ပန အကုသလာ အကုသလစိတ္တသဒိသာဝ၊ သေသာ ဒုဝိဓာပိ ဟောန္တိ၊ အတီတာ၊ ပနေတ္ထ နိဗ္ဗာနဉ္စ နဝတ္တဗ္ဗာ။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝါတိ။ ဥပ္ပန္နတ္တိကံ။

အတ္တနော သဘာဝံ၊ ဥပ္ပာဒါဒိက္ခဏံ ဝါ ပတွာ တံ အတိက္ကမိတွာ ဣတာ ဂတာ ပတ္တာတိ အတီတာ။ တဒုဘယမ္ပိ န အာဂတာတိ အနာဂတာ။ တံ တံ ကာရဏံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပန္နာတိ ပစ္စုပ္ပန္နာ၊ သဗ္ဗေ သင်္ခတာ နာမရူပဓမ္မာ။ န သင်္ခတဓမ္မေသု တေကာလိကဘာဝံ အပ္ပတ္တော နာမ အတ္ထိ၊ သဗ္ဗေပိ တေ တိဓာ ဟောန္တိ။ နိဗ္ဗာနံ ပနေတ္ထ နဝတ္တဗ္ဗန္တိ။ အတီတတ္တိကံ။

အတီတံ အာရမ္မဏံ ဧတေသန္တိ အတီတာရမ္မဏာ။ သေသပဒဒွယေပိ ဧသေဝ နယော။

တတ္ထ ကုသလဝိပါကကိရိယာဝသေန ဆဗ္ဗိဓာနိ ဝိညာဏဉ္စာယတနနေဝသညာနာသညာယတနာနိ ဟေဋ္ဌာ အတီတသမာပတ္တိံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တိတော အတီတာရမ္မဏာနိ၊ ဒွိပဉ္စဝိညာဏမနောဓာတုယော ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာဝ၊ သေသာ ဧကာဒသ ကာမာဝစရဝိပါကာ၊ အဟေတုကဟသနစိတ္တဉ္စ တိဓာပိ ဟောန္တိ၊ သေသကာမာဝစရကိရိယကုသလာကုသလာ စ အဘိညာဘူတရူပါဝစရစတုတ္ထဇ္ဈာနကုသလကိရိယာ စ တိဓာပိ ဟောန္တိ နဝတ္တဗ္ဗာ စ။ တေသု ကာမာဝစရာနံ အတီတာဒီသု ဆသု အာရမ္မဏေသု ပဝတ္တိဝိဘာဂေါ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တောဝ။ နဝတ္တဗ္ဗတာ ပန တေသု ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တဇဝနကုသလာနံ ပညတ္တာရမ္မဏဝသေနေဝ၊ န နိဗ္ဗာနာရမ္မဏဝသေန၊ တေသုပိ တိဟေတုကဇဝနာဝဇ္ဇနာနံ မဂ္ဂဖလရူပါရူပဇ္ဈာနာနံ၊ ပုရေစာရိကဘာဝေနာပိ နိဗ္ဗာနစတုက္ကဇ္ဈာနဝိသယာနဉ္စ ပစ္စဝေက္ခဏဘာဝေနာပိ နဝတ္တဗ္ဗတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ အဘိညာနံ ပန ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏဿ တာဝ ကာယဝသေန စိတ္တံ ပရိဏာမေတွာ ကာယသန္နိဿိတံ ကတွာ ဒိဿမာနေန ကာယေန ဂစ္ဆန္တဿ အတီတံ ပါဒကဇ္ဈာနစိတ္တံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တနတော အတီတာရမ္မဏံ၊ ‘‘အနာဂတေသု ရူပါနိ ဧဝံ ဟောန္တူ’’တိ အဓိဋ္ဌဟန္တဿ အနာဂတာရမ္မဏံ၊ ကာယံ ပန စိတ္တသန္နိဿိတံ ကတွာ အဒိဿမာနေန ကာယေန ဂမနကာလေ၊ အဇ္ဈတ္တံ ကုမာရဝဏ္ဏာဒီနံ၊ ဗဟိဒ္ဓါပါသာဒကူဋာဂါရာဒီနဉ္စ ပစ္စုပ္ပန္နာနံ နိမ္မာနကာလေ စ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏဉ္စ တာဝ ဟောတီတိ ဧဝံ ဣဒ္ဓိဝိဓဿ ဆဗ္ဗိဓမ္ပိ အဇ္ဈတ္တိကံ၊ ဗာဟိရဉ္စ တေကာလိကံ အာရမ္မဏံ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ဒိဗ္ဗသောတဿ ကုစ္ဆိဂတံ အဇ္ဈတ္တိကံ၊ ဗာဟိရဉ္စ ပစ္စုပ္ပန္နံ သဒ္ဒါယတနမေဝါရမ္မဏံ။ စေတောပရိယဉာဏဿ အတီတေ သတ္တဒိဝသဗ္ဘန္တရေ၊ အနာဂတေ သတ္တဒိဝသဗ္ဘန္တရေ စ ပရေသညေဝ စိတ္တံ အတီတဉ္စ အနာဂတဉ္စာရမ္မဏံ ဟောတိ။ သတ္တဒိဝသာတိက္ကမေ ပနေတံ ပရစိတ္တံ ဇာနိတုံ န သက္ကောတိ။ အတီတံသအနာဂတံသဉာဏာနံ ဟိ ဧသ ဝိသယော၊ န ဧတဿ။ ပစ္စုပ္ပန္နစိတ္တဇာနနကာလေ ပနဿ ပစ္စုပ္ပန္နမာရမ္မဏံ ဟောတိ။

ပစ္စုပ္ပန္နဉ္စ နာမေတံ တိဝိဓံ ခဏပစ္စုပ္ပန္နံ သန္တတိပစ္စုပ္ပန္နံ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နဉ္စာတိ။ တတ္ထ ဥပ္ပာဒဋ္ဌိတိဘင်္ဂပ္ပတ္တံ ခဏပစ္စုပ္ပန္နံ နာမ။ သန္တတိပစ္စုပ္ပန္နံ ပန ဒုဝိဓံ ရူပါရူပဝသေန။ တတ္ထ အာတပဋ္ဌာနာ အာဂန္တွာ ဂဗ္ဘံ ပဝိဋ္ဌဿ ယာဝ အန္ဓကာရဘာဝေါ န ဝိဂစ္ဆတိ၊ အန္တောဂဗ္ဘေ ဝါ ဝသိတွာ ဒိဝါ အာတပဋ္ဌာနံ ဩလောကေန္တဿ ယာဝ အက္ခီနံ ဖန္ဒနဘာဝေါ န ဝူပသမ္မတိ၊ အယံ ရူပသန္တတိ နာမ။ ဒွေ တယော ဇဝနဝါရာ အရူပသန္တတိ နာမ၊ တဒုဘယံ သန္တတိပစ္စုပ္ပန္နန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧကဘဝပရိစ္ဆိန္နံ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နံ နာမ။ ဣမသ္မိံ ပန စေတောပရိယဉာဏဝိသယေ ကတိပယဇဝနဝါရာ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နံ နာမ။ တတ္ထ ခဏပစ္စုပ္ပန္နံ စိတ္တံ စေတောပရိယဉာဏဿ အာရမ္မဏံ န ဟောတိ အာဝဇ္ဇနေန သဒ္ဓိံ နိရုဇ္ဈနတော။ န ဟိ အာဝဇ္ဇနဇဝနာနံ ဧတ္ထ ဘိန္နာရမ္မဏတာ ယုတ္တာ။ ရူပသန္တတိပစ္စုပ္ပန္နံ ပန ကတိပယဇဝနဝါရပရိစ္ဆိန္နံ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နံ အဿ အာရမ္မဏံ ဟောတိ။ ဣဒ္ဓိမာ ဟိ ပရဿ စိတ္တံ ဇာနိတုကာမော အာဝဇ္ဇေတိ၊ တံ အာဝဇ္ဇိတက္ခဏေ ပစ္စုပ္ပန္နစိတ္တမာရမ္မဏံ ကတွာ တေနေဝ သဟ နိရုဇ္ဈတိ။ တတော တဒေဝ နိရုဒ္ဓံ စိတ္တမာလမ္ဗိတွာ စတ္တာရိ၊ ပဉ္စ ဝါ ဇဝနာနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ တေသံ ပစ္ဆိမံ ဣဒ္ဓိစိတ္တံ၊ သေသာနိ ကာမာဝစရဇဝနာနိ ။ တေသဉ္စ ဧကာရမ္မဏတ္တေပိ ဣဒ္ဓိစိတ္တမေဝ ပရဿ စိတ္တံ ဇာနာတိ၊ န ဣတရာနိ။ ယထာ စက္ခုဒွါရဝီထိယံ စက္ခုဝိညာဏမေဝ ရူပံ ပဿတိ၊ န ဣတရာနိ၊ တေသု စ အာဝဇ္ဇနမေဝ နိပ္ပရိယာယတော ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏံ၊ ဣတရာနိ ပန အဒ္ဓါသန္တတိဝသေန ပရိယာယတောတိ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ဧဝမေတဿ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ စိတ္တမေဝါရမ္မဏံ ဟောတိ၊ တဉ္စ ခေါ ပရဿေဝ၊ န အတ္တနော။

ပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏံ ပန နာမဂေါတ္တကသိဏပညတ္တာဒိအနုဿရဏေ၊ နိဗ္ဗာနာနုဿရဏေ စ နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏံ၊ သင်္ခတဓမ္မာနုဿရဏေ အတီတာရမ္မဏမေဝ။ တဿ ဟိ အတီတေသု သာသဝါနာသဝေသု၊ အဇ္ဈတ္တိကဗာဟိရေသု စ ဓမ္မေသု အနာရမ္မဏံ နာမ နတ္ထိ၊ ဗုဒ္ဓါနံ သဗ္ဗညုတညာဏသမဂတိကံ ဟောတိ။ ယထာကမ္မူပဂဉာဏဿ အဇ္ဈတ္တိကံ၊ ဗာဟိရဉ္စ အတီတံ ကုသလာကုသလစေတနာမတ္တမေဝ။ ‘‘စေတောပရိယဉာဏဿ စိတ္တမေဝါရမ္မဏံ ဟောတိ၊ န တံသမ္ပယုတ္တဓမ္မာ’’တိ အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တံ၊ ပဋ္ဌာနေ ပန ‘‘ကုသလာ ခန္ဓာ ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏဿ စေတောပရိယဉာဏဿ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏဿ ယထာကမ္မူပဂဉာဏဿ အနာဂတံသဉာဏဿ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၄၀၄) ဝုတ္တတ္တာ စေတောပရိယဉာဏယထာကမ္မူပဂဉာဏာနံ စိတ္တသမ္ပယုတ္တာပိ စေတနာသမ္ပယုတ္တာပိ စတ္တာရော ခန္ဓာ အာရမ္မဏံ ဟောန္တိ ဧဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏဿ ပန အဇ္ဈတ္တိကံ၊ ဗာဟိရဉ္စ ပစ္စုပ္ပန္နံ ဝဏ္ဏာယတနမေဝါရမ္မဏံ။ အနာဂတံသဉာဏဿ ဆဗ္ဗိဓမ္ပိ အနာဂတမေဝ အဇ္ဈတ္တဉ္စ ဗာဟိရဉ္စာရမ္မဏံ၊ ဣဒမ္ပိ ပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏံ ဝိယ အနာဂတေ သဗ္ဗညုတညာဏသဒိသန္တိ။ ဧဝံ အဘိညာနံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နေသု၊ နဝတ္တဗ္ဗေသု စ အဇ္ဈတ္တိကဗာဟိရေသု ဆသု အာရမ္မဏေသု ယထာယောဂံ ပဝတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သေသာနိ ပန္နရသ ရူပါဝစရစိတ္တာနိ၊ အာကာသာနဉ္စာယတနအာကိဉ္စညာယတနကုသလဝိပါကကိရိယာနိ၊ အဋ္ဌ လောကုတ္တရစိတ္တာနိ၊ ရူပနိဗ္ဗာနာနိ စ နဝတ္တဗ္ဗာနိ။ စေတသိကေသု ပန အပ္ပမညာ နဝတ္တဗ္ဗာဝ။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝ။ အတီတာရမ္မဏတ္တိကံ။

‘‘ဧဝံ ပဝတ္တမာနာ မယံ အတ္တာတိ ဂဟဏံ ဂမိဿာမာ’’တိ ဣမိနာ ဝိယ အဓိပ္ပာယေန အတ္တာနံ အဓိကာရံ ကတွာ ပဝတ္တာတိ အဇ္ဈတ္တာ။ အဇ္ဈတ္တ-သဒ္ဒေါ ပနာယံ ဂေါစရဇ္ဈတ္တေ နိယကဇ္ဈတ္တေ အဇ္ဈတ္တဇ္ဈတ္တေ ဝိသယဇ္ဈတ္တေတိ စတူသု အတ္ထေသု ဒိဿတိ။ ‘‘အဇ္ဈတ္တရတော သမာဟိတော’’တိအာဒီသု (ဓ။ ပ။ ၃၆၂) ဟိ အယံ ဂေါစရဇ္ဈတ္တေ ဒိဿတိ။ ‘‘အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ ဝိဟရတီ’’တိအာဒီသု (ဒီ။ နိ။ ၂။၃၇၃) နိယကဇ္ဈတ္တေ။ ‘‘ဆ အဇ္ဈတ္တိကာနိ အာယတနာနီ’’တိအာဒီသု (မ။ နိ။ ၃။၃၀၄) အဇ္ဈတ္တဇ္ဈတ္တေ။ ‘‘အဇ္ဈတ္တံ သုညတံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီ’’တိအာဒီသု (မ။ နိ။ ၃။၁၈၇) ဝိသယဇ္ဈတ္တေ၊ ဣဿရိယဋ္ဌာနေတိ အတ္ထော။ ဖလသမာပတ္တိ ဟိ ဗုဒ္ဓါနံ ဣဿရိယဋ္ဌာနံ နာမ။ ဣဓ ပနာယံ နိယကဇ္ဈတ္တေ ဝတ္တတိ၊ တသ္မာ အတ္တနော သန္တာနေ ပဝတ္တာ ပါဋိပုဂ္ဂလိကာ ရူပါရူပဓမ္မာ ဣဓ အဇ္ဈတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တတော ဗဟိဘူတာ ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓါ ဝါ အနိန္ဒြိယဗဒ္ဓါ ဝါ ရူပါရူပပညတ္တိယော ဗဟိဒ္ဓါ နာမ၊ တတိယပဒံ တဒုဘယဝသေန ဝုတ္တံ။

တတ္ထ သဗ္ဗာနိ စိတ္တစေတသိကာနိ ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓရူပံ တိဓာ ဟောန္တိ၊ အနိန္ဒြိယဗဒ္ဓရူပံ၊ နိဗ္ဗာနပညတ္တိယော စ ဗဟိဒ္ဓါဝ။ ဣမသ္မိံ ဟိ တိကေ ကုသလတ္တိကေ အလဗ္ဘမာနာ ပညတ္တိယောပိ လဗ္ဘန္တိ ဌပေတွာ အာကိဉ္စညာယတနာရမ္မဏံ၊ တဒေဝ ဣဓ နဝတ္တဗ္ဗံ။ တေနေဝ ဟိ ဘဂဝတာ အနန္တရတ္တိကေ ‘‘ကသိဏာဒိပညတ္တာရမ္မဏာနိ ကာမရူပါဝစရာဒိစိတ္တာနိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာနိ၊ အာကိဉ္စညာယတနဉ္စ နဝတ္တဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ၊ ဣဒဉ္စ နိပ္ပဒေသတ္တိကံ။ အဇ္ဈတ္တတ္တိကံ။

ယထာဝုတ္တေ အဇ္ဈတ္တာဒိကေ အာရမ္မဏံ ကတွာ ပဝတ္တာနံ ဝသေန အယံ တိကော ဝုတ္တော။ တတ္ထ ဆဗ္ဗိဓာနိ ဝိညာဏဉ္စာယတနနေဝသညာနာသညာယတနစိတ္တာနိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာနေဝ၊ အာကာသာနဉ္စာယတနတ္တယံ၊ ရူပါဝစရလောကုတ္တရစိတ္တာနိ စ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာနေဝ၊ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနဝဇ္ဇိတာ အဟေတုကမဟာဝိပါကာ တိဓာပိ ဟောန္တိ၊ အဝသေသာ ပန အာကိဉ္စညာယတနဝဇ္ဇိတာနိ အာဝဇ္ဇနဇဝနာနိ၊ အဘိညာ စ သိယာ တိဓာပိ ဟောန္တိ၊ အာကိဉ္စညာယတနာရမ္မဏဿ အာဝဇ္ဇနပရိကမ္မပစ္စဝေက္ခဏာဒိဘာဝပ္ပဝတ္တိယံ သိယာ နဝတ္တဗ္ဗာတိ။ တေသံ အဇ္ဈတ္တာဒိအာရမ္မဏတာ အနန္တရတ္တိကေ၊ ဟေဋ္ဌာ စ ဝုတ္တနယာနုသာရေန ဉာတဗ္ဗာ၊ အာကိဉ္စညာယတနတ္တယံ၊ ပန ရူပနိဗ္ဗာနာနိ စ နဝတ္တဗ္ဗာဝ။ စေတသိကေသု ပန အပ္ပမညာဝိရတီ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာဝ၊ သေသာ တိဓာပိ ဟောန္တိ နဝတ္တဗ္ဗာ စ။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝ။ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏတ္တိကံ။

ဒဋ္ဌဗ္ဗဘာဝသင်္ခါတေန သဟ နိဒဿနေနာတိ သနိဒဿနာ၊ ပဋိဟနနဘာဝသင်္ခါတေန သဟ ပဋိဃေနာတိ သပ္ပဋိဃာ၊ သနိဒဿနာ စ တေ သပ္ပဋိဃာ စာတိ သနိဒဿနသပ္ပဋိဃာ၊ ရူပါယတနမေဝ။ နီလာဒိဘေဒမုပါဒါယ ပန ဗဟုဝစနနိဒ္ဒေသော။ နတ္ထိ ဧတေသံ ဒဋ္ဌဗ္ဗဘာဝသင်္ခါတံ နိဒဿနန္တိ အနိဒဿနာ၊ အနိဒဿနာ စ တေ ဝုတ္တနယေန သပ္ပဋိဃာ စာတိ အနိဒဿနသပ္ပဋိဃာ၊ သေသာနိ ဩဠာရိကရူပါနိ။ တတိယပဒံ ဥဘယပဋိက္ခေပေန ဝုတ္တံ၊ သုခုမရူပစိတ္တစေတသိကနိဗ္ဗာနာနိ အနိဒဿနအပ္ပဋိဃာ နာမ၊ ဣဒဉ္စ နိပ္ပဒေသတ္တိကန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သနိဒဿနတ္တိကံ။

တိကမာတိကတ္ထဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

အဘိဓမ္မဒုကမာတိကတ္ထဝဏ္ဏနာ

ဒုကမာတိကာယ ပန ဟေဋ္ဌာ အနာဂတပဒတ္ထဝဏ္ဏနံယေဝ ကရိဿာမ။ ဟေတုဂေါစ္ဆကေ တာဝ ဟေတူ ဓမ္မာတိ ဧတ္ထ ဟေတုဟေတု ပစ္စယဟေတု ဥတ္တမဟေတု သာဓာရဏဟေတူတိ စတုဗ္ဗိဓာ ဟေတူ။ တတ္ထ အလောဘာဒယော ဆ ဓမ္မာ ဟေတုဟေတူ နာမ၊ ဥပါဒါရူပါဒီနံ မဟာဘူတာဒယော ပစ္စယဟေတူ နာမ၊ ဝိပါကုပ္ပတ္တိယံ ကုသလာကုသလံ၊ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌာရမ္မဏဉ္စ ဥတ္တမဟေတူ နာမ၊ သင်္ခါရာဒီနံ အဝိဇ္ဇာဒယော သာဓာရဏဟေတူ နာမ။ ဣဓ ပန ဟေတုဟေတု အဓိပ္ပေတော။ ဟေတူ ဓမ္မာတိ မူလဋ္ဌေန ဟေတုသင်္ခါတာ ဓမ္မာ၊ ‘‘ဟေတုဓမ္မာ’’တိပိ ပါဌော၊ သောယေဝတ္ထော။ န ဟေတူတိ တေသညေဝ ပဋိက္ခေပဝစနံ။

တတ္ထ အလောဘော အဒေါသော အမောဟောတိ ကုသလာဗျာကတာ တယော၊ လောဘော ဒေါသော မောဟောတိ အကုသလာ တယော စာတိ ဣမေ ဆ ဓမ္မာ ဟေတူ နာမ။ ဣမေ ဌပေတွာ အဝသေသာ စေတသိကာ၊ သဗ္ဗာနိ စ စိတ္တာနိ၊ ရူပနိဗ္ဗာနာနိ စာတိ ဣမေ ဓမ္မာ န ဟေတူ နာမ၊ ဣဒဉ္စ နိပ္ပဒေသဒုကန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဟေတုဒုကံ ပဌမံ။

သမ္ပယောဂတော ပဝတ္တေန သဟ ဟေတုနာတိ သဟေတုကာ။ တထေဝ ပဝတ္တော နတ္ထိ ဧတေသံ ဟေတူတိ အဟေတုကာ။

တတ္ထ အဟေတုကစိတ္တဝဇ္ဇိတာနိ ဧကသတ္တတိ စိတ္တာနိ သဟေတုကာ နာမ။ တေသု ဒွေ မောဟမူလာနိ မောဟေနေဝ သဟေတုကာနိ၊ အဋ္ဌ လောဘမူလာနိ လောဘမောဟေဟိ ဒွီဟိ၊ ဒွေ ဒေါသမူလာနိ ဒေါသမောဟေဟိ၊ ဒွါဒသ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တကုသလာဗျာကတာနိ အလောဘာဒေါသေဟိ၊ သေသာနိ သတ္တစတ္တာလီသ အလောဘာဒီဟိ တီဟိပိ သဟေတုကာနီတိ၊ မောဟမူလေသု ပန မောဟော၊ ဒွိပဉ္စဝိညာဏံ၊ မနောဓာတု၊ သန္တီရဏတ္တယံ၊ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနံ၊ ဟသိတုပ္ပာဒကာနိ အဋ္ဌာရသ စိတ္တာနိ၊ ရူပနိဗ္ဗာနာနိ စာတိ ဣမေ ဓမ္မာ အဟေတုကာ နာမ။ စေတသိကေသု ပန လောဘဒေါသာ၊ ဝိစိကိစ္ဆာ စ မောဟေနေဝ သဟေတုကာ၊ ဒိဋ္ဌိမာနော လောဘမောဟေဟိ ဒွီဟိ၊ ဣဿာမစ္ဆရိယကုက္ကုစ္စာနိ ဒေါသမောဟေဟိ၊ မောဟော ပန သိယာ လောဘေန၊ သိယာ ဒေါသေနာတိ ဒွီဟိ သဟေတုကောပိ မောဟမူလေသု အဟေတုကောပိ၊ ထိနမိဒ္ဓါနိ သိယာ လောဘမောဟေဟိ၊ သိယာ ဒေါသမောဟေဟီတိ တီဟိပိ သဟေတုကာနိ၊ အဟိရိကာနောတ္တပ္ပဥဒ္ဓစ္စာနိ တထာ စ ကေဝလမောဟေန စ၊ အမောဟော ပန အလောဘာဒေါသေဟေဝ ဒွီဟိ၊ အလောဘော သိယာ အဒေါသာမောဟေဟိ၊ သိယာ အဒေါသေနာတိ ဒွီဟိ၊ အဒေါသော သိယာ အလောဘာမောဟေဟိ၊ သိယာ အလောဘေနာတိ ဒွီဟိ၊ သေသာ ပန ဒွါဝီသတိ ကုသလာဗျာကတာ သိယာ တီဟိ၊ သိယာ ဒွီဟိပိ ဟေတူဟိ သဟေတုကာ၊ ဆန္ဒော ပန ယထာယောဂံ တီဟိ၊ ပီတိဒေါသဝဇ္ဇိတေဟိ ပဉ္စဟိ သိယာ သဟေတုကာပိ အဟေတုကာပိ၊ သေသာ ဧကာဒသ တိဇာတိကာ ဆဟိ ဟေတူဟိ သဟေတုကာပိ အဟေတုကာပိ၊ ဝေဒနာ စေတ္ထ ဒေါမနဿဘူတာ ဒွိဟေတုကာဝ၊ သောမနဿဥပေက္ခာ ယထာယောဂံ ဒေါသဝဇ္ဇိတေဟိ ပဉ္စဟိ သဟေတုကာပိ အဟေတုကာပိ၊ သုခဒုက္ခဘူတာ အဟေတုကာဝ၊ ဣဒဉ္စ နိပ္ပဒေသဒုကန္တိ။ ဒုတိယံ။

ဧကုပ္ပာဒါဒိတာယ ဟေတုနာ သမ္ပယုတ္တာတိ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ။ ဟေတုနာ ဝိပ္ပယုတ္တာတိ ဟေတုဝိပ္ပယုတ္တာ။ အယံ ဟေတုသမ္ပယုတ္တဒုကော အနန္တရေ ဝုတ္တသဟေတုကဒုကေန အတ္ထတော နိန္နာနာကရဏော။ သဟေတုကဒုကော ဧဝ ဟိ ဘဂဝတာ ဒေသနာဝိလာသေန၊ တထာ ဗုဇ္ဈနကပုဂ္ဂလာနံ ဝါ အဇ္ဈာသယဝသေန ဟေတုသမ္ပယုတ္တဒုကဘာဝေနာပိ ဝုတ္တော။ ဧဝံ ဥပရိပိ သမာနတ္ထဒုကာနံ ဝစနေ ကာရဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တတိယံ။

စတုတ္ထာဒယော ပန ယသ္မာ ပဌမဒုကဒုတိယတတိယဒုကေသု ပဌမပဒေန ယောဇေတွာ ဒွေ ဒုကာ၊ ပဌမဒုကေ စ ပစ္ဆိမပဒံ ဒုတိယဒုကေန ယောဇေတွာ ဧကံ ဒုကန္တိ တယော ဒုကာ ဒေသိတာ၊ တသ္မာ တေသံ ပဒတ္ထော ဝုတ္တနယောဝ။

တတ္ထ စ ယထေဝ ‘‘ဟေတူ စေဝ ဓမ္မာ သဟေတုကာ စ၊ သဟေတုကာ စေဝ ဓမ္မာ န စ ဟေတူ’’တိ အယံ ဒုကော သမ္ဘဝတိ၊ တထာ ‘‘ဟေတူ စေဝ ဓမ္မာ အဟေတုကာ စ၊ အဟေတုကာ စေဝ ဓမ္မာ န စ ဟေတူ’’တိ အယမ္ပိ သမ္ဘဝတိ။ ဣမိနာ နယေန ဟေတုသမ္ပယုတ္တဒုကေန ယောဇနာယပိ ဧကော လဗ္ဘတိ။ ယထာ စ ‘‘န ဟေတူ ခေါ ပန ဓမ္မာ သဟေတုကာပိ၊ အဟေတုကာပီ’’တိ အယံ လဗ္ဘတိ၊ တထာ ‘‘ဟေတူ ခေါ ပန ဓမ္မာ သဟေတုကာပိ၊ အဟေတုကာပီ’’တိ အယမ္ပိ။ ယထာ စေတ္ထ သဟေတုကဒုကေ ဒွေ ဒုကာ၊ ဧဝံ ဟေတုသမ္ပယုတ္တဒုကေပိ ‘‘န ဟေတူ ခေါ ပန ဓမ္မာ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာပိ၊ ဟေတုဝိပ္ပယုတ္တာပီ’’တိ စ ‘‘ဟေတူ ခေါ ပန ဓမ္မာ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာပိ၊ ဟေတုဝိပ္ပယုတ္တာပီ’’တိ စ ဒွေ ဒုကာ လဗ္ဘန္တီတိ အပရေပိ ပဉ္စ ဒုကာ ဟေတုဂေါစ္ဆကေ ယောဇေတုံ သက္ကာ။ တေ ပန ဘဂဝတာ ဝုတ္တာနုသာရေနေဝ သက္ကာ ဉာတုန္တိ ဆသု ဧဝ သင်္ဂဟိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တတ္ထ ယေ တာဝ ဧကသ္မိံ စိတ္တေ ဒွေ တယော ဟေတူ ဧကတော ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ တေ ဟေတူ စေဝ အညောညာပေက္ခာယ သဟေတုကာ စ နာမ။ သဟေတုကစိတ္တေသု ပန ဟေတုံ ဌပေတွာ သေသာ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ သဟေတုကာ စေဝ န စ ဟေတူ နာမ။ ဣမသ္မိံ ဒုကေ သဗ္ဗေ အဟေတုကဓမ္မာ န ဝတ္တဗ္ဗာ။ စေတသိကေသု ပန ဟေတုဝဇ္ဇိတာ အကုသလာ စေဝ ကုသလာဗျာကတာ စ၊ ဆန္ဒော စ သဟေတုကော စေဝ န ဟေတု ဧဝ၊ သေသာ တိဇာတိကာ၊ တထာ နဝတ္တဗ္ဗာ စ၊ မောဟော ပန ဟေတု စေဝ သဟေတုကော စ နဝတ္တဗ္ဗော စ။ စတုတ္ထံ။

အနန္တရဒုကောပိ ဣမိနာ ဒုကေန သဗ္ဗထာပိ သဒိသောဝါတိ။ ပဉ္စမံ။

သဟေတုကစိတ္တေသု ဟေတုဝဇ္ဇိတာ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ နဟေတူ သဟေတူ နာမ၊ အဟေတုကစိတ္တရူပနိဗ္ဗာနာနိ နဟေတူ အဟေတုကာ နာမ။ ဣမသ္မိံ ပန ဒုကေ ဆ ဟေတူ န ဝတ္တဗ္ဗာ။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝါတိ။ ဆဋ္ဌံ။

ဟေတုဂေါစ္ဆကံ နိဋ္ဌိတံ။

သတ္တသု စူဠန္တရဒုကေသု အတ္တနော နိပ္ဖာဒကေန သဟ ပစ္စယေနာတိ သပ္ပစ္စယာ၊ စိတ္တစေတသိကရူပါနိ။ နတ္ထိ ဧတေသံ ဥပ္ပာဒေ ဝါ ဌိတိယံ ဝါ ပစ္စယော အဟုတွာ ဘဝနဿေဝါဘာဝါတိ အပ္ပစ္စယာ၊ နိဗ္ဗာနမေဝ။ ဒေသနာယ ပနေတ္ထ ပရမတာယ သောတပတိတဝသေန ဗဟုဝစနနိဒ္ဒေသော ကတော။ ဧဝံ သနိဒဿနာဒီသုပိ။ ဣဒဉ္စ ဣတော ပရာနိ ဆ စ နိပ္ပဒေသဒုကာနီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ တတော ပရဉ္စ ယတ္ထ ‘‘ဣမေ န ဝတ္တဗ္ဗာ’’တိ န ဝက္ခာမ၊ တံ နိပ္ပဒေသန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ သပ္ပစ္စယဒုကံ။

ပစ္စယေဟိ သမာဂန္တွာ ကတာတိ သင်္ခတာ။ န သင်္ခတာတိ အသင်္ခတာ။ ဣဒဉ္စ သဗ္ဗထာ သပ္ပစ္စယဒုကသဒိသမေဝ။ သပ္ပစ္စယသင်္ခတဥဘယဒုကံ သဗ္ဗထာ သဒိသမေဝ။ သင်္ခတဒုကံ။

ရူပါယတနံ သနိဒဿနံ နာမ။ သေသရူပစိတ္တစေတသိကနိဗ္ဗာနာနိ အနိဒဿနာ နာမ။ သနိဒဿနဒုကံ။

ပသာဒဝိသယရူပါနိ ဒွါဒသ သပ္ပဋိဃာ နာမ။ သေသရူပစိတ္တစေတသိကနိဗ္ဗာနာနိ အပ္ပဋိဃာ နာမ။ သပ္ပဋိဃဒုကံ။

အဝိနိဗ္ဘောဂဝသေန ရူပံ ဧတေသံ အတ္ထီတိ ရူပိနော၊ ရုပ္ပနလက္ခဏံ ဝါ ရူပံ၊ တံ ဧတေသံ အတ္ထီတိ ရူပိနော၊ ဘူတောပါဒါယရူပမေဝ။ န ရူပိနော အရူပိနော၊ စိတ္တစေတသိကနိဗ္ဗာနာနိ။ ရူပိဒုကံ။

လောကော ဝုစ္စတိ လုဇ္ဇနပလုဇ္ဇနဋ္ဌေန ဝဋ္ဋံ၊ တသ္မိံ ပရိယာပန္နဘာဝေန လောကေ နိယုတ္တာတိ လောကိယာ၊ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ။ တတော လောကတော တတ္ထ အပရိယာပန္နဘာဝေန ဥတ္တိဏ္ဏာတိ လောကုတ္တရာ၊ အရိယမဂ္ဂဖလနိဗ္ဗာနာနိ။ စေတသိကေသု ပနေတ္ထ ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ တံ အသေခတ္တိကေ ဝုတ္တနယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ လောကိယဒုကံ။

ကေနစိဝိညေယျာတိ စက္ခုဝိညာဏာဒီသု ကေနစိ ဧကေန စက္ခုဝိညာဏေန ဝါ သောတဝိညာဏာဒိနာ ဝါ ဝိဇာနိတဗ္ဗာ။ ကေနစိ န ဝိညေယျာတိ တေနေဝ စက္ခုဝိညာဏေန ဝါ သောတဝိညာဏာဒိနာ ဝါ န ကေနစိ ဝိဇာနိတဗ္ဗာနိ။ ဧဝံ ဟိ သတိ ဒွိန္နမ္ပိ ပဒါနံ အတ္ထနာနတ္တတော ဒုကော ဟောတိ။ ပဒဘာဇနီယသ္မိမ္ပိ ‘‘ယေ တေ ဓမ္မာ စက္ခုဝိညေယျာ၊ န တေ ဓမ္မာ သောတဝိညေယျာ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၁၀၁) ဧတ္တကံ ဧကဒုကန္တိ အဂ္ဂဟေတွာ ‘‘ယေ တေ ဓမ္မာ စက္ခုဝိညေယျာ၊ န တေ ဓမ္မာ သောတဝိညေယျာ၊ ယေ ဝါ ပန တေ ဓမ္မာ သောတဝိညေယျာ၊ န တေ ဓမ္မာ စက္ခုဝိညေယျာ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၁၀၁) အယမေကော ဒုကောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တဿ ပန ရူပံ စက္ခုဝိညေယျံ၊ သဒ္ဒေါ န စက္ခုဝိညေယျောတိ အယမတ္ထော။ ဧဝံ သေသေသုပိ ဒုကပရိစ္ဆေဒေါ ဉာတဗ္ဗော။ တတ္ထ ရူပါယတနံ စက္ခုနာ ဝါ စက္ခုဝိညာဏေန ဝါ ဝိညေယျံ နာမ။ သေသရူပါရူပဓမ္မာ တေနေဝ စက္ခုနာ ဝါ စက္ခုဝိညာဏေန ဝါ ကေနစိ နဝိညေယျာ။ ဧဝံ သောတဃာနဇိဝှာကာယတဗ္ဗိညာဏမူလိကာသုပိ စတူသု ယောဇနာသု ဝိဘာဂေါ ယထာနုရူပံ ဉာတဗ္ဗော။ ရူပါဒယော ပန ပဉ္စဝိသယာ မနောဓာတုတ္တယေန ကေနစိ ဝိညေယျာ။ သေသရူပါရူပဓမ္မာ တေနေဝ မနောဓာတုတ္တယေန ကေနစိ နဝိညေယျာ။ ကိဉ္စာပိ သာမညတော မနောဝိညာဏေန အဝိညေယျဿ အဘာဝတော ပါဠိယံ မနောဝိညာဏဝိညေယျဝသေန ဒုကော န ဝုတ္တော၊ တထာပိ ဝိသေသတော ဝတ္တဗ္ဗောဝ။ တထာ ဟိ ဆဗ္ဗိဓာပိ ကာမာဝစရဓမ္မာ ကာမာဝစရဝိပါကာဒိနာ မနောဝိညာဏေန ကေနစိ ဝိညေယျာ၊ ရူပါရူပါဝစရလောကုတ္တရပညတ္တိယော တေနေဝ ကေနစိ နဝိညေယျာ။ တထာ ကာမရူပါရူပါဝစရပညတ္တိယော အကုသလာဒိနာ ကေနစိ ဝိညေယျာ၊ လောကုတ္တရာ တေနေဝ ကေနစိ နဝိညေယျာ။ တထာ နိဗ္ဗာနံ လောကုတ္တရေန ကေနစိ ဝိညေယျံ ၊ သေသလောကိယလောကုတ္တရာ တေနေဝ ကေနစိ နဝိညေယျာတိ ဣမိနာ နယေန ရူပါရူပါဝစရာဒိဘေဒေန မနောဝိညာဏေန ကေနစိ ဝိညေယျာဝိညေယျဓမ္မာ ယထာယောဂံ ယောဇေတဗ္ဗာ။ ဧဝံ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ ကေနစိ ဝိညေယျာ၊ ကေနစိ န ဝိညေယျာ နာမ။ ဣမသ္မိဉ္စ ဒုကေ ပညတ္တိယောပိ လဗ္ဘန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ။ ကေနစိဝိညေယျဒုကံ။

စူဠန္တရဒုကာ နိဋ္ဌိတာ။

အာသဝဂေါစ္ဆကေ အာသမန္တတော သဝန္တီတိ အာသဝါ၊ စက္ခုတောပိ…ပေ… မနတောပိ သဝန္တိ၊ ပဝတ္တန္တီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဓမ္မတော ယာဝဂေါတြဘုံ၊ ဩကာသတော ယာဝဘဝဂ္ဂါ သဝန္တီတိ ဝါ အာသဝါ၊ ဧတေ ဓမ္မေ၊ ဧတဉ္စ ဩကာသံ အန္တောကရိတွာ ပဝတ္တန္တီတိ အတ္ထော။ အန္တောကရဏတ္ထော ဟိ အယံ အာ-ကာရော။ စိရပါရိဝါသိယဋ္ဌေန မဒိရာဒိအာသဝါ ဝိယာတိပိ အာသဝါ။ ယဒိ စ စိရပါရိဝါသိယဋ္ဌေန အာသဝါ၊ ဧတေ ဧဝ ဘဝိတုံ အရဟန္တိ။ အနာဒိတ္တာ အာယတံ ဝါ သံသာရဒုက္ခံ သဝန္တိ ပသဝန္တီတိပိ အာသဝါ။ တတော အညေ နော အာသဝါ နာမ။

တတ္ထ ကာမာသဝေါ ဘဝါသဝေါ ဒိဋ္ဌာသဝေါ အဝိဇ္ဇာသဝေါတိ ဣမေ စတ္တာရော အာသဝါ နာမ။ တတ္ထ အဋ္ဌသု လောဘသဟဂတစိတ္တေသု ဥပ္ပန္နော သဗ္ဗောပိ လောဘော ကာမာသဝေါ နာမ။ အဋ္ဌသာလိနိယံ ပန ‘‘ပဉ္စကာမဂုဏိကော ရာဂေါ ကာမာသဝေါ’’တိ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၁၁၀၂) စ၊ ‘‘ဒိဋ္ဌိသဟဇာတော ရာဂေါ ကာမာသဝေါ န ဟောတိ၊ ဒိဋ္ဌိရာဂေါ နာမ ဟောတီ’’တိ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၁၁၀၅) စ၊ ‘‘ယော ဗြဟ္မာနံ ဝိမာနကပ္ပရုက္ခာဘရဏေသု ဆန္ဒရာဂေါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ သော ကာမာသဝေါ န ဟောတိ ပဉ္စကာမဂုဏိကဿ ရာဂဿ ဣဓေဝ ပဟီနတ္တာ’’တိ စ ဝုတ္တံ။ ပါဠိယံ ပန ‘‘ကာမာသဝေါ အဋ္ဌသု လောဘသဟဂတေသု စိတ္တုပ္ပာဒေသု ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၄၆၅) စ၊ ‘‘ကာမာသဝံ ပဋိစ္စ ဒိဋ္ဌာသဝေါ အဝိဇ္ဇာသဝေါ’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၃။၃။၁) စ ဝုတ္တတ္တာ ဘဝါသဝံ ဌပေတွာ အဝသေသော သဗ္ဗောပိ လောဘော ကာမာသဝေါတိ ပညာယတိ ဒိဋ္ဌိသမ္ပယုတ္တရာဂဿ၊ ဗြဟ္မာနံ ဝတ္ထာဘရဏာဒီသု ရာဂဿ စ ဘဝါသဝတ္တာဘာဝါ။ ဒိဋ္ဌိဝိပ္ပယုတ္တရာဂေါ ဧဝ ဟိ ရူပါရူပဘဝပတ္ထနာဝသေန ပဝတ္တိယံ ဘဝါသဝေါ ဟောတိ ‘‘ရူပဓာတုယာ အရူပဓာတုယာ ဧတ္ထ ဘဝရာဂါနုသယော အနုသေတီ’’တိအာဒိဝစနတော (ယမ။ ၂။အနုသယယမက။၂)၊ န စ ကာမာသဝဘဝါသဝဝိနိမုတ္တော လောဘော အတ္ထိ။ ယဒိ သိယာ၊ ‘‘လောဘော သိယာ အာသဝေါ၊ သိယာ နော အာသဝေါ’’တိ ပါဠိယံ ဝတ္တဗ္ဗော ဘဝေယျ၊ ‘‘ဒိဋ္ဌိဝိပ္ပယုတ္တလောဘေန သမ္ပယုတ္တော အဝိဇ္ဇာသဝေါ သိယာ အာသဝသမ္ပယုတ္တော၊ သိယာ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တော’’တိ စ ဝတ္တဗ္ဗော သိယာ။ ပဒဘာဇနီယေ စ ကာမာသဝနိဒ္ဒေသေ အာဂတဿ ‘‘ကာမေသု ကာမစ္ဆန္ဒော’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၁၀၃) ဣမဿ ပဒဿ အဋ္ဌသာလိနိယံ ‘‘ပဉ္စကာမဂုဏေသု ကာမစ္ဆန္ဒော’’တိ (ဓ။ သ။ အ။ ၁၁၀၃) အတ္ထော ဝုတ္တော၊ တဿ ပန ပဒဿ ဝတ္ထုကာမေသု ကိလေသကာမောတိပိ အတ္ထယောဇနာ သက္ကာ ကာတုံ တေဘုမကဿ ဓမ္မဿ ဝတ္ထုကာမတ္တာ၊ တတ္ထ သဗ္ဗတ္ထ ရာဂဿ စ ကိလေသကာမတ္တာ။ ဝုတ္တံ ဟေတံ ဓမ္မသေနာပတိနာ မဟာနိဒ္ဒေသေ –

‘‘ကတမေ ဝတ္ထုကာမာ? မနာပိကာ ရူပါ…ပေ… သဗ္ဗေပိ ကာမာဝစရာ ဓမ္မာ၊ သဗ္ဗေပိ ရူပါဝစရာ ဓမ္မာ၊ သဗ္ဗေပိ အရူပါဝစရာ ဓမ္မာ…ပေ… ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ဝတ္ထုကာမာ။

‘‘ကတမေ ကိလေသကာမာ? ဆန္ဒော ကာမော ရာဂေါ ကာမော…ပေ… ယော ကာမေသု ကာမစ္ဆန္ဒော ကာမရာဂေါ ကာမနန္ဒီ ကာမတဏှာ ကာမသ္နေဟော ကာမပရိဠာဟော ကာမမုစ္ဆာ ကာမဇ္ဈောသာနံ ကာမောဃော ကာမယောဂေါ ကာမုပါဒါနံ ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏံ…ပေ… ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ကိလေသကာမာ’’တိ (မဟာနိ။ ၁)။

အပိစေတ္ထ ‘‘ကာမောဃော ကာမယောဂေါ’’တိအာဒိနာ ကိလေသကာမဿ ကာမောဃာဒိဘာဝံ ဝဒတာ ဓမ္မသေနာပတိနာ ဝတ္ထုကာမတ္တဝိသယဿ ရာဂဿ အာသဝါဒိဘာဝေါ အနုညာတော၊ န ပဉ္စကအာမဂုဏိကဿေဝ ရာဂဿ။ န စ ဩဃာသဝေသု ကောစိ ဝိသေသော အတ္ထိ။ အဋ္ဌသာလိနိယမ္ပိ ဟိ ဥပါဒါနဂေါစ္ဆကဿ ပဒဘာဇနီယေ ‘‘ကာမေသု ကာမစ္ဆန္ဒော’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၂၂၀) ဣမဿ ‘‘ဝတ္ထုကာမေသု ကာမစ္ဆန္ဒော’’တိ (ဓ။ သ။ အ။ ၁၂၂၀) အယမေဝတ္ထော ဝုတ္တော။ တတော အညေသု ဟေတုဂန္ထကိလေသဂေါစ္ဆကေသု လောဘဿေဝ အနဝသေသပရိယာဒါနံ ဝုတ္တံ၊ န ဣတရဂေါစ္ဆကေသု။ တေသု စ လောဘဿ ပါဠိအနုသာရတော ဩလောကိယမာနေ ကိလေသကာမမတ္တကော။ အနဝသေသလောဘပရိယာဒါနံ ပညာယတိ။ ဝီမံသိတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။

စတူသု ပန ဒိဋ္ဌိဂတဝိပ္ပယုတ္တစိတ္တေသု ဥပ္ပန္နော ရူပါရူပဘဝေသု ဆန္ဒရာဂဘာဝေန၊ ကာမဇ္ဈောသာနနိကန္တိဘာဝေန စ ပဝတ္တော လောဘော ဘဝါသဝေါ နာမ။ အဋ္ဌသာလိနိယံ ပန ‘‘သဿတဒိဋ္ဌိသဟဇာတော ရာဂေါ ဘဝါသဝေါ’’တိ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၁၁၀၂) ဝုတ္တံ။ ပါဠိယံ ပန ‘‘ဘဝါသဝေါ စတူသု ဒိဋ္ဌိဂတဝိပ္ပယုတ္တလောဘသဟဂတေသူ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၄၆၅) နိယမိတတ္တာ န သက္ကာ ဂဟေတုံ၊ အဓိပ္ပာယော ပန ဂဝေသိတဗ္ဗော။ ဒွါသဋ္ဌိပဘေဒါ သဗ္ဗာပိ ဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌာသဝေါ နာမ။ အဋ္ဌဝတ္ထုကော သဗ္ဗောပိ မောဟော အဝိဇ္ဇာသဝေါ နာမ။ တေသု ဒိဋ္ဌာသဝေါ ပဌမေန မဂ္ဂေန ပဟီယတိ၊ ကာမာသဝေါ စတူဟိပီတိ ဝတ္တုံ ယုတ္တံ၊ ‘‘တတိယေနာ’’တိ ပန ဝုတ္တံ။ ဘဝါသဝေါ၊ အဝိဇ္ဇာသဝေါ စ စတုတ္ထေန ပဟီယတိ။ ဣမေသဉ္စ ကာမာသဝဘဝါသဝါနံ လောဘသဘာဝတ္တာ သဘာဝတော တယော ဓမ္မာ ဝိဘာဂတော စတ္တာရော အာသဝါ နာမ ဇာတာ။ ဣမေ ဌပေတွာ သေသာ လောကိယလောကုတ္တရာ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ နော အာသဝါ နာမ။ အာသဝဒုကံ ပဌမံ။

အတ္တာနံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ပဝတ္တေဟိ သဟ အာသဝေဟီတိ သာသဝါ၊ သဗ္ဗေ လောကိယဓမ္မာ။ ဧဝံ ပဝတ္တမာနာ နတ္ထိ ဧတေသံ အာသဝါတိ အနာသဝါ၊ နဝ လောကုတ္တရဓမ္မာဝ။ စေတသိကာ ပနေတ္ထ လောကိယဒုကေ ဝုတ္တသဒိသာဝ။ သာသဝဒုကံ ဒုတိယံ။

တတိယာဒီနံ စတုန္နံ ဒုကာနံ ပဒတ္ထော ဝုတ္တနယောဝ။ သေသမေတ္ထ ဟေတုဂေါစ္ဆကေ ဝုတ္တနယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အယံ ပန ဝိသေသော – ယထာ တတ္ထ ‘‘န ဟေတူ ခေါ ပန ဓမ္မာ သဟေတုကာပိ၊ အဟေတုကာပီ’’တိ အယံ ဩသာနဒုကော ပဌမဒုကေ ဒုတိယပဒံ ဒုတိယဒုကေန ယောဇေတွာ ဝုတ္တော၊ ဧဝမိဓ ‘‘နော အာသဝါ ခေါ ပန ဓမ္မာ သာသဝါပိ၊ အနာသဝါပီ’’တိ န ဝုတ္တော။ အယဉ္စ တတ္ထ တတ္ထ ဝုတ္တနယေန ဣဟ သင်္ဂဟိတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယထာ စေတ္ထ၊ ဧဝံ သညောဇနဂေါစ္ဆကာဒီသုပိ ယထာနုရူပံ ဉာတဗ္ဗံ။

တတ္ထ ဒွါဒသ အကုသလစိတ္တုပ္ပာဒါ အာသဝသမ္ပယုတ္တာ နာမ။ ဒေါသမောဟမူလစိတ္တေသု မောဟော၊ ကုသလာဗျာကတစိတ္တရူပနိဗ္ဗာနာနိ စ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ နာမ။ စေတသိကေသု ပန မောဟံ ဌပေတွာ သေသာ အကုသလာ အာသဝသမ္ပယုတ္တာဝ၊ မောဟော ပန တိဇာတိကော စ ဒွိဓာပိ ဟောတိ၊ သေသာ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ ဧဝါတိ။ တတိယံ။

စတ္တာရော အာသဝါ အာသဝါ စေဝ သာသဝါ စ နာမ။ တဒဝသေသာ လောကိယဓမ္မာ သာသဝါ စေဝ နော စ အာသဝါ နာမ။ ဣဓ ပန လောကုတ္တရာ န ဝတ္တဗ္ဗာ။ စေတသိကေသု ပန အာသဝါတိ ဝုတ္တေဟိ သေသာ အကုသလာ၊ ကရုဏာမုဒိတာ စ သာသဝါ စေဝ နော စ အာသဝါ ဧဝ၊ သေသာ တထာ စ န ဝတ္တဗ္ဗာ စ။ စတုတ္ထံ။

ယေ ပန လောဘမူလေသု လောဘမောဟာ၊ လောဘဒိဋ္ဌိမောဟော စာတိ ဒွေ တယော ဧကတော ကတွာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ တေ အာသဝါ စေဝ အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စ နာမ။ ဒွါဒသ အကုသလစိတ္တာနိ စေဝ အာသဝဝဇ္ဇိတာ တံသမ္ပယုတ္တာ စ အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ အာသဝါ နာမ။ ဣဓ ပန အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ န ဝတ္တဗ္ဗာ။ စေတသိကေသု ပန အာသဝဝဇ္ဇိတာ အကုသလာ အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ အာသဝါ ဧဝ၊ မောဟော သိယာ အာသဝေါ စေဝ အာသဝသမ္ပယုတ္တော စ၊ သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗော၊ တိဇာတိကာ သိယာ အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ အာသဝါ၊ သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ၊ ကုသလာဗျာကတာ န ဝတ္တဗ္ဗာဝ။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝ။ ပဉ္စမံ။

လောကုတ္တရဝဇ္ဇိတာ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ သာသဝါ နာမ။ လောကုတ္တရာ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ အနာသဝါ နာမ။ ဣဓ ပန အာသဝသမ္ပယုတ္တာ န ဝတ္တဗ္ဗာဝ။ စေတသိကေသု ပန ကရုဏာမုဒိတာ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ သာသဝါ ဧဝ၊ မောဟော တထာ စ န ဝတ္တဗ္ဗော စ၊ သေသကုသလာဗျာကတာ ဒွိဓာပိ ဟောန္တိ၊ တိဇာတိကာ ဒွိဓာပိ န ဝတ္တဗ္ဗာဝ၊ မောဟဝဇ္ဇိတာ ပန အကုသလာ န ဝတ္တဗ္ဗာဝ။ ဆဋ္ဌံ။

အာသဝဂေါစ္ဆကံ နိဋ္ဌိတံ။

သံယောဇနဂေါစ္ဆကေ ယဿ သံဝိဇ္ဇန္တိ၊ တံ ပုဂ္ဂလံ ဝဋ္ဋသ္မိံ သံယောဇေန္တိ ဗန္ဓန္တီတိ သံယောဇနာ။ တတော အညေ နော သံယောဇနာ။

တတ္ထ ကာမရာဂသံယောဇနံ ဘဝရာဂပဋိဃမာနဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာသီလဗ္ဗတပရာမာသဣဿာမစ္ဆရိယအဝိဇ္ဇာသံယောဇနန္တိ ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ သံယောဇနာ နာမ။ တေသု ကာမဘဝဒိဋ္ဌိအဝိဇ္ဇာသံယောဇနာနိ အာသဝဂေါစ္ဆကေ ဝုတ္တနယာနေဝ။ ‘‘အနတ္ထံ မေ အစရိ၊ စရတိ၊ စရိဿတိ၊ ပိယဿ မေ အနတ္ထံ အစရိ၊ စရတိ၊ စရိဿတိ၊ အပ္ပိယဿ မေ အတ္ထံ အစရိ၊ စရတိ၊ စရိဿတီ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၀၆၆) ဧဝံ ဝုတ္တေဟိ နဝဟိ အာကာရေဟိ သတ္တေသု၊ အဋ္ဌာနကောပဝသေန သင်္ခါရေသု စ ဥပ္ပဇ္ဇမာနော သဗ္ဗောပိ ဒေါသော ပဋိဃသံယောဇနံ နာမ။

‘‘သေယျောဟမသ္မိ ၊ သဒိသောဟမသ္မိ၊ ဟီနောဟမသ္မီ’’တိ ဧဝံ တီဟိ အာကာရေဟိ ပဝတ္တော သဗ္ဗော မာနော မာနသံယောဇနံ နာမ။ တတ္ထ သေယျဿေဝ သတော ပုဂ္ဂလဿ ‘‘သေယျောဟမသ္မိ၊ သဒိသော၊ ဟီနော’’တိ စ တိဓာ မာနော ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တထာ သဒိသဟီနာနမ္ပိ။ တတ္ထ သေယျဿ သေယျမာနောဝ ယာထာဝမာနော။ တထာ သဒိသဿ သဒိသမာနော၊ ဟီနဿ ဟီနမာနော စ။ တိဏ္ဏမ္ပိ ဣတရေ ဒွေ ဒွေ မာနာ အယာထာဝမာနာတိ ဉာတဗ္ဗာ။

သတ္ထုဓမ္မသင်္ဃသိက္ခာသု၊ ပုဗ္ဗန္တာပရန္တတဒုဘယပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေသု စ ကင်္ခတာဝသေန ပဝတ္တာ သဗ္ဗာပိ ဝိစိကိစ္ဆာ ဝိစိကိစ္ဆာသံယောဇနံ နာမ။

ဂေါသီလဂေါဝတာဒီဟိ သုဒ္ဓီတိ ဂဟဏာကာရပ္ပဝတ္တာ ဒိဋ္ဌိ ဧဝ သီလဗ္ဗတပရာမာသသံယောဇနံ နာမ။

တဒဝသေသာ ဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိသံယောဇနန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။

ပရလာဘသက္ကာရဂရုကာရမာနနဝန္ဒနပူဇနာဒီသု အသဟနာကာရေန ပဝတ္တာ ဣဿာ ဣဿာသံယောဇနံ နာမ။ အာဝါသမစ္ဆရိယံ ကုလလာဘဝဏ္ဏဓမ္မမစ္ဆရိယန္တိ ပဉ္စဝိဓံ မစ္ဆရိယံ မစ္ဆရိယသံယောဇနံ နာမ။ သကလာရာမေပိ ဟိ ပရိဝေဏောဝရကာဒီသု ဝါ ဝသန္တော တတ္ထ အညဿ ဝတ္တသမ္ပန္နဿ ပေသလဿ ဘိက္ခုနော အာဂမနံ န ဣစ္ဆတိ၊ အာဂတဿာပိ ခိပ္ပံ ဂမနညေဝ ဣစ္ဆတိ၊ ဣဒံ အာဝါသမစ္ဆရိယံ နာမ။ ဘဏ္ဍနကာရကာဒီနံ ပန တတ္ထ ဝါသံ အနိစ္ဆတော အာဝါသမစ္ဆရိယံ နာမ န ဟောတိ။

အတ္တနော ပန ဥပဋ္ဌာကကုလေ ဝါ ဉာတိကုလေ ဝါ အညဿ ပေသလဿ ဥပသင်္ကမနံ အနိစ္ဆတော ကုလမစ္ဆရိယံ ဟောတိ၊ ပါပပုဂ္ဂလဿ အနိစ္ဆတော ပန န ဟောတိ။ သော ဟိ တေသံ ပသာဒဘေဒါယ ပဋိပဇ္ဇတီတိ။

အတ္တနာ လဘနဋ္ဌာနေ စတုပစ္စယံ လဘန္တေ သီလဝန္တေ ဒိသွာ ‘‘မာ လဘန္တူ’’တိ စိန္တေန္တဿ လာဘမစ္ဆရိယံ ဟောတိ။ ယော ပန သဒ္ဓါဒေယျံ ဝိနိပါတေတိ၊ ပူတိဘာဝမ္ပိ ဂစ္ဆန္တံ အညဿ န ဒေတိ ၊ တံ လဘန္တံ ဒိသွာ ‘‘သစေ ဣမံ အညော သီလဝါ လဘေယျ၊ ပရိဘောဂံ ဂစ္ဆေယျာ’’တိ စိန္တေန္တဿ မစ္ဆရိယံ နာမ နတ္ထိ။

ဝဏ္ဏော နာမ အတ္တနာ သဒိသော သရီရဝဏ္ဏောပိ ဂုဏဝဏ္ဏောပိ။ တတ္ထ ‘‘ရူပဝါ ပါသာဒိကော’’တိ ပရဿ သရီရဝဏ္ဏံ၊ ‘‘သီလဝါ၊ ဓုတဝါ’’တိအာဒိနာ ဂုဏဝဏ္ဏဉ္စ အတ္တနော ဝဏ္ဏဘဏနဋ္ဌာနေ ဝုစ္စမာနံ အသဟန္တဿ ဒုဝိဓံ ဝဏ္ဏမစ္ဆရိယံ နာမ ဟောတိ၊ အပေသလံ ပန ဝိပန္နံ ပသံသိတွာ ပရိသာသု ဥပတ္ထမ္ဘေန္တံ ဒိသွာ ပါပဂရဟိတာယ အသဟန္တဿ န ဟောတိ။

ဓမ္မောတိ ပရိယတ္တိယေဝ၊ န ပဋိဝေဓော အရိယာနံ တတ္ထ မစ္ဆရိယာဘာဝါ။ ပရိယတ္တိံ ပန ဂုဠှဂန္ထံ အညေသံ အကထေတုကာမဿ ဓမ္မမစ္ဆရိယံ နာမ ဟောတိ၊ ဓမ္မာနုဂ္ဂဟေန ပန လောလဿ ၊ ကာလေန သမဏော၊ ကာလေန နိဂဏ္ဌာဒိ စ ဟုတွာ ဝိစရန္တဿ ပဝေဏိအာဂတံ တန္တိံ ‘‘သဏှသုခုမံ ဓမ္မန္တရံ ဘိန္ဒိတွာ အာလုဠိဿတိ၊ အမှာကံ သမယံ ဘိန္ဒိဿတီ’’တိ စ န ဒေန္တဿ၊ ပုဂ္ဂလာနုဂ္ဂဟေန ဝါ ပကတိယာ သဌဿ မာယာဝိနော ‘‘သဏှသုခုမဓမ္မံ ဥဂ္ဂဏှိတွာ အညံ ဗျာကရိတွာ နဿိဿတီ’’တိ န ဒေန္တဿ စ ဓမ္မမစ္ဆရိယံ န ဟောတိ။ ယထာ စ ဘိက္ခူနံ၊ ဧဝံ ဂဟဋ္ဌာနမ္ပိ ပဉ္စဝိဓံ မစ္ဆရိယံ ယထာနုရူပံ ဉာတဗ္ဗံ။ သင်္ခေပတော ပန ဂဟဋ္ဌပဗ္ဗဇိတာနံ အတ္တသမ္ပတ္တိနိဂူဟနလက္ခဏံ မစ္ဆရိယံ နာမာတိ ဂဟေတဗ္ဗံ။

ဣမေသု စ သံယောဇနေသု ဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာသီလဗ္ဗတပရာမာသဣဿာမစ္ဆရိယာနိ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေန ပဟီယန္တိ၊ ပဋိဃော အနာဂါမိမဂ္ဂေန၊ ကာမရာဂေါ စတူဟိပီတိ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ‘‘တတိယေနာ’’တိ ပန ဝုတ္တံ။ မာနဘဝရာဂအဝိဇ္ဇာ အရဟတ္တမဂ္ဂေန။ တတ္ထ စ အယာထာဝမာနော ပဌမမဂ္ဂေန ပဟီယတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ဣမေသံ ကာမရာဂဘဝရာဂါနံ လောဘသဘာဝတ္တာ ဒိဋ္ဌိသီလဗ္ဗတပရာမာသာနံ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိသဘာဝတ္တာ သဘာဝတော အဋ္ဌေဝ ဓမ္မာ ဒသ သံယောဇနာ နာမ ဇာတာ။ ဣမေ ဒသ ဌပေတွာ သေသာ လောကိယလောကုတ္တရဓမ္မာ နော သံယောဇနာ နာမ။ သေသံ အာသဝဒုကသဒိသံ။ သံယောဇနဒုကံ ပဌမံ။

အာရမ္မဏဘာဝံ ဥပဂန္တွာ သံယောဇနသံဝဍ္ဎနေန သံယောဇနာနံ ဟိတာတိ သံယောဇနိယာ၊ သာသဝဓမ္မာ ဧဝ။ တထာ နီဝရဏိယာတိ ဧတ္ထာပိ။ န သံယောဇနိယာ အသံယောဇနိယာ၊ အနာသဝါ။ သေသံ သာသဝဒုကသဒိသမေဝ။ ဒုတိယံ။

တတိယာဒယောပိ အာသဝဂေါစ္ဆကေ တတိယာဒိသဒိသာ ဧဝ၊ ဝိသေသမတ္တမေဝေတ္ထ ဝက္ခာမ။ တတ္ထ ဟိ ဒွါဒသာကုသလစိတ္တာနိ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တာ နာမ၊ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတော မောဟော၊ သေသစိတ္တရူပနိဗ္ဗာနာနိ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တာ နာမ။ သေသံ သမမေဝ။ တတိယံ။

ဒသ သံယောဇနာနိ သံယောဇနာ စေဝ သံယောဇနိယာ စ နာမ။ တဒဝသေသလောကိယဓမ္မာ သံယောဇနိယာ စေဝ နော စ သံယောဇနာ နာမ။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝ။ စတုတ္ထံ။

ယေ ပန ဥဒ္ဓစ္စဝိရဟိတေသု ဧကာဒသသု အကုသလစိတ္တေသု ဝိစိကိစ္ဆာမောဟာ ဒေါသမောဟာ ဒေါသဣဿာမောဟာ ဒေါသမစ္ဆရိယမောဟာ လောဘမာနမောဟာ လောဘဒိဋ္ဌိမောဟာ စာတိ ဒွေ တယော ဧကတော ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ တေ သံယောဇနာ စေဝ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တာ စ နာမ။ ဒွါဒသာကုသလစိတ္တာနိ စေဝ သံယောဇနဝဇ္ဇိတတံသမ္ပယုတ္တာ စ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ သံယောဇနာ နာမ။ သေသမိဓ အနန္တရဒုကဉ္စ အာသဝဂေါစ္ဆကေ ပဉ္စမဆဋ္ဌဒုကသဒိသမေဝ။ ကေဝလံ အာသဝပဒဋ္ဌာနေ သံယောဇနပဒမေဝ ဝိသေသော။ ပဉ္စမဆဋ္ဌဒုကာနိ။

သံယောဇနဂေါစ္ဆကံ နိဋ္ဌိတံ။

ဂန္ထဂေါစ္ဆကေ ယဿ သံဝိဇ္ဇန္တိ၊ တံ စုတိပဋိသန္ဓိဝသေန ဝဋ္ဋသ္မိံ ဂန္ထေန္တိ ဃဋေန္တီတိ ဂန္ထာ။ တတော အညေ နော ဂန္ထာ။

တတ္ထ အဘိဇ္ဈာကာယဂန္ထော၊ ဗျာပါဒေါ၊ သီလဗ္ဗတပရာမာသော၊ ဣဒံသစ္စာဘိနိဝေသော ကာယဂန္ထောတိ ဣမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဂန္ထာ နာမ။ တတ္ထ အဘိဇ္ဈာ ဧဝ နာမကာယံ ဝုတ္တနယေန ဂန္ထေတီတိ အဘိဇ္ဈာကာယဂန္ထော။ ဧဝံ သေသေသုပိ။ သဗ္ဗညုဘာသိတမ္ပိ ပဋိက္ခိပိတွာ ‘‘သဿတော လောကော၊ ဣဒမေဝ သစ္စံ၊ မောဃမည’’န္တိ ဣမိနာ အာကာရေန အဘိနိဝိသနတော သီလဗ္ဗတပရာမာသဝိရဟိတာ သဗ္ဗာပိ ဒိဋ္ဌိ ဣဒံသစ္စာဘိနိဝေသော နာမ။ သေသာ ဝုတ္တတ္ထာဝ။ ဣမေသု စ ပစ္ဆိမာ ဒွေ ဂန္ထာ ပဌမေန မဂ္ဂေန ပဟီယန္တိ၊ ဗျာပါဒေါ တတိယေန၊ အဘိဇ္ဈာ စတူဟိပိ။ ဣမေ စ သဘာဝတော တယော ဓမ္မာ စတ္တာရော ဂန္ထာ နာမ ဇာတာ။ ဣမေ ပန ဌပေတွာ သေသာ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ နော ဂန္ထာ နာမ။ ဂန္ထဒုကံ ပဌမံ။

အာရမ္မဏကရဏဝသေန ဂန္ထေဟိ ဂန္ထိတဗ္ဗာတိ ဂန္ထနိယာ။ န ဂန္ထနိယာ အဂန္ထနိယာ။ သေသံ သာသဝဒုကသဒိသမေဝ။ ဒုတိယံ။

မောဟမူလဝဇ္ဇိတာနိ ဒသ အကုသလစိတ္တာနိ၊ ဒိဋ္ဌိဝိပ္ပယုတ္တစိတ္တေသု လောဘံ၊ ဒေါသမူလေသု စ ဒေါသံ ဌပေတွာ တံသမ္ပယုတ္တာ စ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တာ နာမ။ ယထာဝုတ္တော လောဘော၊ ဒေါသော၊ မောဟမူလာနိ၊ ကုသလာဗျာကတာနိ စိတ္တာနိ၊ ရူပနိဗ္ဗာနာနိ စ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တာ နာမ။ စေတသိကေသု ပန ဒိဋ္ဌိမာနဣဿာမစ္ဆရိယကုက္ကုစ္စထိနမိဒ္ဓါနိ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တာ ဧဝ။ ဒေါသဝိစိကိစ္ဆာ၊ ကုသလာဗျာကတာ စ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တာ ဧဝ၊ သေသာ ဒွိဓာပိ ဟောန္တိ။ တတိယံ။

စတ္တာရော ဂန္ထာ ဂန္ထာ စေဝ ဂန္ထနိယာ စ နာမ။ တဒဝသေသာ လောကိယာ ဂန္ထနိယာ စေဝ နော စ ဂန္ထာ နာမ။ တထာ စေတသိကေသု ဂန္ထဝဇ္ဇိတာ အကုသလာ၊ အပ္ပမညာ စ၊ သေသာ စေတသိကာ ပန တထာ စ န ဝတ္တဗ္ဗာ စ၊ ဣဓ ပန လောကုတ္တရာ န ဝတ္တဗ္ဗာ။ စတုတ္ထံ။

ဒိဋ္ဌိ ဂန္ထာစေဝ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တာ စ နာမ။ လောဘော တထာ စ န ဝတ္တဗ္ဗော စ၊ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တေသု ဂန္ထေ ဌပေတွာ သေသာ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ဂန္ထာ နာမ။ ဣဓ ပန ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တာ န ဝတ္တဗ္ဗာ။ စေတသိကေသု ပန မာနဣဿာမစ္ဆရိယကုက္ကုစ္စထိနမိဒ္ဓါနိ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ဂန္ထာ ဧဝ၊ မောဟာဟိရိကာနောတ္တပ္ပဥဒ္ဓစ္စာနိ တိဇာတိကာ စ သိယာ၊ တထာ နဝတ္တဗ္ဗာ စ၊ သေသာ န ဝတ္တဗ္ဗာ။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝ။ ပဉ္စမံ။

လောကုတ္တရဝဇ္ဇိတာ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တာ ဂန္ထနိယာ နာမ။ လောကုတ္တရာ ပန ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တာ အဂန္ထနိယာ နာမ။ ဣဓ ပန ဂန္ထသမ္ပယုတ္တာ န ဝတ္တဗ္ဗာ။ စေတသိကေသု ပန ဒေါသော ဝိစိကိစ္ဆာ ကရုဏာ မုဒိတာ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တာ ဂန္ထနိယာ ဧဝ၊ မောဟာဟိရိကာနောတ္တပ္ပဥဒ္ဓစ္စလောဘာ တထာ န ဝတ္တဗ္ဗာ စ၊ သေသာ ကုသလာဗျာကတာ ဒွိဓာပိ ဟောန္တိ၊ တိဇာတိကာ ပန ဒွိဓာပိ န ဝတ္တဗ္ဗာ စ၊ သေသာ အကုသလာပိ န ဝတ္တဗ္ဗာ စ။ ဆဋ္ဌံ။

ဂန္ထဂေါစ္ဆကံ နိဋ္ဌိတံ။

ဩဃယောဂဂေါစ္ဆကာနိ သဗ္ဗထာ အာသဝဂေါစ္ဆကသဒိသာနိ။ ပဒတ္ထမတ္တမေဝ၊ ဟေတ္ထ နာမမတ္တဉ္စ ဝိသေသော ။ တတ္ထ ယဿ သံဝိဇ္ဇန္တိ၊ တံ ဝဋ္ဋသ္မိံ ဩဟနန္တိ ဩသီဒါပေန္တီတိ ဩဃာ။ အာရမ္မဏံ ကတွာ အတိက္ကမနီယတော ဩဃေဟိ အတိက္ကမိတဗ္ဗာတိ ဩဃနိယာ။ တထာ ယောဂနိယာတိ ဧတ္ထာပိ။ ဝဋ္ဋသ္မိံ ယောဇေန္တီတိ ယောဂါ။ သေသံ တာဒိသမေဝ။

ဩဃယောဂဂေါစ္ဆကာနိ နိဋ္ဌိတာနိ။

နီဝရဏဂေါစ္ဆကေ စိတ္တံ နီဝရန္တိ ပရိယောနန္ဓန္တီတိ နီဝရဏာ။ တတ္ထ ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏံ ဗျာပါဒနီဝရဏံ ထိနမိဒ္ဓနီဝရဏံ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စနီဝရဏံ ဝိစိကိစ္ဆာနီဝရဏံ အဝိဇ္ဇာနီဝရဏန္တိ ဣမေ ဆ နီဝရဏာ နာမ။ တတ္ထ ထိနန္တိ သပ္ပိပိဏ္ဍော ဝိယ အဝိပ္ဖာရိကတာယ စိတ္တဿ ဃနဘာဝေါ၊ ထဒ္ဓတာတိ အတ္ထော။ မေဓတီတိ မိဒ္ဓံ၊ အကမ္မညဘာဝေါ၊ ပစလာယိကဘာဝကရောတိ အတ္ထော။ ဣဒဉ္စ သေခပုထုဇ္ဇနာနံ နိဒ္ဒါယ ပုဗ္ဗဘာဂေ၊ အပရဘာဂေ စ ပစလာယနဟေတုကံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ န နိဒ္ဒေါက္ကမနကာလေ။ ခီဏာသဝါနမ္ပိ ဟိ ကရဇကာယဿ ဒုဗ္ဗလဘာဝေန အသမ္မိဿဘဝင်္ဂသန္တတိဝသေန နိဒ္ဒေါက္ကမနံ ဟောတိ၊ တံ ပန တေသံ ထိနမိဒ္ဓဟေတုကံ န ဟောတိ၊ ဣတရေသမေဝ ဟောတိ။

ကေစိ ပန ရူပမေဝ ‘‘မိဒ္ဓ’’န္တိ ဝဒန္တိ၊ တံ န ယုတ္တံ၊ ‘‘ထိနမိဒ္ဓနီဝရဏံ အဝိဇ္ဇာနီဝရဏေန နီဝရဏဉ္စေဝ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တဉ္စာ’’တိ အရူပဓမ္မေဟိ သမ္ပယောဂဝစနတော အရူပမေဝ။ အကုသလဉ္စ ‘‘ထိနမိဒ္ဓနီဝရဏဿ ပဟီနတ္တာ’’တိအာဒိပဟာနဝစနတော။ အကုသလာ ဧဝ ဟိ ပဟာတဗ္ဗာ၊ တသ္မာ အာရုပ္ပေပိ စေတံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ‘‘နီဝရဏံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ နီဝရဏော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇတိ န ပုရေဇာတပစ္စယာ’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၃။၈။၈) ဧတဿ ဝိဘင်္ဂေ ‘‘အာရုပ္ပေ ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏံ ပဋိစ္စ ထိနမိဒ္ဓဥဒ္ဓစ္စအဝိဇ္ဇာနီဝရဏ’’န္တိ (ပဋ္ဌာ။ ၃။၈။၈) သဗ္ဗံ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ။ ‘‘သောပ္ပံ ပစလာယိကာ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၁၆၃) ပဒဘာဇနီယေ ပနဿ ဖလူပစာရေန ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ထိနံ မိဒ္ဓဉ္စာတိ ဣဒံ ဒွယံ နီဝရဏဋ္ဌာနေ ဧကနီဝရဏံ ဝုတ္တံ၊ တထာ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စဉ္စာတိ ဣဒံ ဒွယံ။ တတ္ထ ကုက္ကုစ္စန္တိ ‘‘အကတံ ဝတ မေ ကလျာဏံ၊ ကတံ ပါပ’’န္တိအာဒိနာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနော ဝိပ္ပဋိသာရော။ တေနေဝဿ ပဒဘာဇနီယေ ‘‘စေတသော ဝိပ္ပဋိသာရော မနောဝိလေခေါ’’တိ စ ဝုတ္တံ။ ‘‘အကပ္ပိယေ ကပ္ပိယသညိတာ’’တိအာဒိ ပန ကုက္ကုစ္စမူလဒဿနတ္ထံ။ ဧဝံသညိတာယ ဟိ ကတေ ဝီတိက္ကမေ ပစ္ဆာ ‘‘ဒုဋ္ဌု မယာ ကတ’’န္တိ သုဒိန္နာဒီနံ ဝိယ ဝိပ္ပဋိသာရော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ယံ ပန ဝိနယေ ‘‘အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော…ပေ… ကုက္ကုစ္စာယန္တော န ပဋိဂ္ဂဟေသီ’’တိ (ပါစိ။ ၂၀၄) ကုက္ကုစ္စံ အာဂတံ၊ တံ နီဝရဏကုက္ကုစ္စံ ။ န ဟိ အရဟတော နီဝရဏံ အတ္ထိ၊ နီဝရဏဝတိရူပကံ ပန ‘‘ကပ္ပတိ၊ န ကပ္ပတီ’’တိ ဝီမံသနသင်္ခါတံ ဝိနယကုက္ကုစ္စံ နာမေတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သေသနီဝရဏာနိ ဝုတ္တတ္ထာနိ ဧဝ။ ဣမေသု စ ကုက္ကုစ္စဝိစိကိစ္ဆာ ပဌမေန မဂ္ဂေန ပဟီယန္တိ၊ ဗျာပါဒေါ တတိယေန၊ ထိနမိဒ္ဓုဒ္ဓစ္စာဝိဇ္ဇာ စတုတ္ထေန၊ ကာမစ္ဆန္ဒော စတူဟိပီတိ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ‘‘တတိယေနာ’’တိ ပန ဝုတ္တံ။ ဣမေ စ သဘာဝတော အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဆ နီဝရဏာ နာမ ဇာတာ၊ ဣမေ ပန ဌပေတွာ သေသာ နော နီဝရဏာ နာမ။ နီဝရဏဒုကံ ပဌမံ။

ဒုတိယံ သာသဝဒုကသဒိသမေဝ။ ဒွါဒသ အကုသလစိတ္တာနိ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တာ နာမ။ သေသစိတ္တရူပနိဗ္ဗာနာနိ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တာ နာမ။ စေတသိကေသု အကုသလာ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တာဝ၊ ကုသလာဗျာကတာ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တာဝ၊ သေသာ ဒွိဓာပိ ဟောန္တိ။ တတိယံ။

ဆ နီဝရဏာ နီဝရဏာ စေဝ နီဝရဏိယာ စ နာမ။ သေသာ လောကိယာ နီဝရဏိယာ စေဝ နော စ နီဝရဏာ နာမ။ လောကုတ္တရာ န ဝတ္တဗ္ဗာ။ သေသံ အာသဝဂေါစ္ဆကေ စတုတ္ထသဒိသမေဝ။ စတုတ္ထံ။

ဆ နီဝရဏာ နီဝရဏာ စေဝ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တာ စ နာမ။ တဒညေ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တာ ပန နီဝရဏသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ နီဝရဏာ နာမ။ တထာ စေတသိကေသု နီဝရဏဝိရဟိတာ အကုသလာ၊ တိဇာတိကာ ပန တထာ စ န ဝတ္တဗ္ဗာ စ၊ ကုသလာဗျာကတာ န ဝတ္တဗ္ဗာဝ။ ဣဓ ပန နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တာ သဗ္ဗေ န ဝတ္တဗ္ဗာ။ ပဉ္စမံ။

လောကုတ္တရဝဇ္ဇိတာ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တာ နီဝရဏိယာ နာမ။ လောကုတ္တရာ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တာ အနီဝရဏိယာ နာမ။ ဣဓ ပန နီဝရဏသမ္ပယုတ္တာ န ဝတ္တဗ္ဗာ။ စေတသိကေသု ပန ကရုဏာမုဒိတာ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တာ နီဝရဏိယာဝ၊ ကုသလာဗျာကတာ ဒွိဓာပိ ဟောန္တိ၊ တိဇာတိကာ တထာ စ န ဝတ္တဗ္ဗာ စ၊ အကုသလာ ပန န ဝတ္တဗ္ဗာဝ။ ဆဋ္ဌံ။

နီဝရဏဂေါစ္ဆကံ နိဋ္ဌိတံ။

ပရာမာသဂေါစ္ဆကေ ဓမ္မာနံ ယထာဘူတံ အနိစ္စာဒိအာကာရံ အတိက္ကမိတွာ ‘‘နိစ္စ’’န္တိအာဒိဝသေန ပဝတ္တမာနာ ပရတော အာမသန္တီတိ ပရာမာသာ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ။ ဗဟုဝစနနိဒ္ဒေသေ ကာရဏံ ဝုတ္တမေဝ။ တဒညေ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ နော ပရာမာသာ နာမ။ ပရာမာသဒုကံ ပဌမံ။

ပရာမာသေဟိ အာရမ္မဏကရဏဝသေန ပရာမဋ္ဌတ္တာ ပရာမဋ္ဌာ။ သေသံ အာသဝဒုကသဒိသမေဝ။ ဒုတိယံ။

ဒိဋ္ဌိသမ္ပယုတ္တစိတ္တေသု ဒိဋ္ဌိဝိရဟိတာ ဓမ္မာ ပရာမာသသမ္ပယုတ္တာ နာမ။ သေသစိတ္တရူပနိဗ္ဗာနာနိ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တာ နာမ။ ဣဓ ပန ဒိဋ္ဌိ န ဝတ္တဗ္ဗာ၊ သေသစေတသိကေသု ပန မာနဒေါသဣဿာမစ္ဆရိယကုက္ကုစ္စဝိစိကိစ္ဆာ၊ ကုသလာဗျာကတာ စ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တာ ဧဝ၊ သေသာ ဒွိဓာပိ ဟောန္တိ။ တတိယံ။

ဒိဋ္ဌိ ဧဝ ပရာမာသာ စေဝ ပရာမဋ္ဌာ စ နာမ။ သေသလောကိယာ ပရာမဋ္ဌာ စေဝ နော စ ပရာမာသာ နာမ။ ဣဓ ပန လောကုတ္တရာ န ဝတ္တဗ္ဗာ။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝ။ စတုတ္ထံ။

ဣမသ္မိံ ပန ဂေါစ္ဆကေ ‘‘ပရာမာသာ စေဝ ဓမ္မာ ပရာမာသသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိ အယံ ဒုကော န လဗ္ဘတိ။ န ဟိ ဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိယာ သမ္ပယုဇ္ဇတိ။ ပစ္ဆိမဒုကေ လောကုတ္တရဝဇ္ဇိတာ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တာ ပရာမဋ္ဌာ နာမ။ လောကုတ္တရာ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တာ အပရာမဋ္ဌာ နာမ။ ဣဓ ပန ပရာမာသော၊ တံသမ္ပယုတ္တာ စ န ဝတ္တဗ္ဗာ။ သေသံ ဝုတ္တနယမေဝ။

ပရာမာသဂေါစ္ဆကံ နိဋ္ဌိတံ။

မဟန္တရဒုကေသု အာရမ္မဏံ အဂ္ဂဟေတွာ အပ္ပဝတ္တိတော သဟ အာရမ္မဏေနာတိ သာရမ္မဏာ၊ စိတ္တစေတသိကာ။ နတ္ထိ အာရမ္မဏမေတေသန္တိ အနာရမ္မဏာ၊ ရူပနိဗ္ဗာနာနိ။ သာရမ္မဏဒုကံ။

စိန္တနဋ္ဌေန စိတ္တံ၊ စိတ္တတာယ ဝါ စိတ္တံ။ တံ ဟိ ဝတ္ထုဒွါရာရမ္မဏကိစ္စာဒိဘေဒတော၊ အတီတာဒိဘေဒတော စ အတ္တနော ဝိစိတ္တတာယ စိတ္တန္တိ ဝုစ္စတိ စိတ္တကရဏတာယ ဝါ။ လောကသ္မိံ ဟိ စိတ္တကမ္မတော ဥတ္တရိတရံ စိတ္တံ နာမ နတ္ထိ၊ တသ္မိမ္ပိ စရဏံ နာမ စိတ္တံ အတိစိတ္တံ ဟောတိ။ ယံ ဝါ ပနညမ္ပိ လောကေ သိပ္ပဇာတံ၊ သဗ္ဗံ တံ စိတ္တေနေဝ ကရီယတိ။ ဧဝံ တဿ တဿ စိတ္တဿ နိပ္ဖာဒကံ စိတ္တမ္ပိ တထေဝ စိတ္တံ ဟောတိ။ ယထာ စိန္တိတဿ ဝါ အနဝသေသဿ အနိပ္ဖဇ္ဇနတော တတောပိ စိတ္တမေဝ စိတ္တတရံ၊ တထာ ယဒေတံ ဒေဝမနုဿနိရယတိရစ္ဆာနဘေဒါသု ဂတီသု ကုသလာကုသလကမ္မနာနတ္တံ၊ တေန တာသု ဂတီသု အပဒဒွိပဒါဒိဥစ္စတ္တနီစတ္တာဒိနာနတ္တံ၊ တသ္မိံ တသ္မိံ အတ္တဘာဝေ ဒီဃရဿထူလာထူလသုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏာဒိလာဘာလာဘာဒိ စာတိ ဧဝမာဒိ အဇ္ဈတ္တံ စိတ္တံ၊ ဗဟိဒ္ဓါ စ ပထဝီပဗ္ဗတတိဏရုက္ခလတာဒိဒေဝဗြဟ္မဝိမာနကပ္ပရုက္ခာဒိဘူတံ ကမ္မပစ္စယံ စိတ္တံ၊ တမ္ပိ စိတ္တေနေဝ ကတံ၊ တတော စိတ္တမေဝ စိတ္တတရံ စိန္တိတနိယာမေန သဗ္ဗာကာရဿ အသမ္ဘဝတော။ ဧဝံ စိန္တနဋ္ဌေန၊ စိတ္တဝိစိတ္တဋ္ဌေန၊ စိတ္တကရဏဋ္ဌေန စ ‘‘စိတ္တ’’န္တိ ဝိညာဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ တဒေဝ ဝိညာဏံ စိတ္တံ နာမ။ စေတသိကရူပနိဗ္ဗာနာနိ နော စိတ္တာ နာမ။ စိတ္တဒုကံ။

အဝိပ္ပယောဂဝသေန စေတသိ နိယုတ္တာ စေတသိကာ၊ ဖဿာဒယော ဒွိပညာသ ဓမ္မာ။ စိတ္တရူပနိဗ္ဗာနာနိ အစေတသိကာ နာမ။ စေတသိကဒုကံ။

စေတသိကာ ဧဝ စိတ္တသမ္ပယုတ္တာ နာမ။ ရူပနိဗ္ဗာနာနိ စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တာ နာမ၊ ဣဓ ပန စိတ္တံ န ဝတ္တဗ္ဗံ။ စိတ္တသမ္ပယုတ္တဒုကံ။

နိရန္တရဘာဝူပဂမနတာယ ဥပ္ပာဒတော ယာဝ ဘင်္ဂါစိတ္တေန သံသဋ္ဌာတိ စိတ္တသံသဋ္ဌာ။ ဧကတော ဝတ္တမာနာပိ နိရန္တရဘာဝံ အနုပဂမနတာယ စိတ္တေန ဝိသံသဋ္ဌာတိ စိတ္တဝိသံသဋ္ဌာ။ သေသံ အနန္တရဒုကသဒိသမေဝ။ စိတ္တသံသဋ္ဌဒုကံ။

သမုဋ္ဌဟန္တိ ဧတေနာတိ သမုဋ္ဌာနံ၊ စိတ္တံ သမုဋ္ဌာနံ ဧတေသန္တိ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ၊ စေတသိကာနိ စေဝ စိတ္တဇရူပကလာပါ စ ။ စိတ္တံ၊ ပန အစိတ္တဇရူပကလာပါ၊ နိဗ္ဗာနဉ္စ နော စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ နာမ။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနဒုကံ။

သဟ ဘဝန္တီတိ သဟဘုနော၊ စိတ္တေန သဟဘုနော စိတ္တသဟဘုနော၊ စေတသိကာနိ စေဝ ကာယဝစီဝိညတ္တိယော စ။ စိတ္တံ၊ ပန ဝိညတ္တိဝဇ္ဇိတရူပနိဗ္ဗာနာနိ စ နော စိတ္တသဟဘုနော နာမ။ စိတ္တသဟဘုဒုကံ။

အနုပရိဝတ္တန္တီတိ အနုပရိဝတ္တိနော၊ ကိံ အနုပရိဝတ္တန္တိ? စိတ္တံ၊ စိတ္တဿ အနုပရိဝတ္တိနော စိတ္တာနုပရိဝတ္တိနော။ သေသံ အနန္တရဒုကသဒိသမေဝ။ စိတ္တာနုပရိဝတ္တိဒုကံ။

ဣတော ပရေ ပန တယော ဒုကာ စေတသိကဒုကသဒိသာဝ၊ ကေဝလံ ပဒတ္ထမတ္တမေဝ ဝိသေသော။ တတ္ထ စိတ္တသံသဋ္ဌာ စ တေ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ ဧဝ စာတိ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာ။ စိတ္တသံသဋ္ဌာ စ တေ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ စ စိတ္တသဟဘုနော ဧဝ စာတိ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနသဟဘုနော၊ စိတ္တသံသဋ္ဌာ စ တေ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ စ စိတ္တာနုပရိဝတ္တိနော ဧဝ စာတိ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာနုပရိဝတ္တိနော။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝ။

တဒနန္တရေ ပန အဇ္ဈတ္တိကဒုကေ အဇ္ဈတ္တဇ္ဈတ္တံ အဇ္ဈတ္တတ္တိကေ ဝုတ္တဝသေန အဇ္ဈတ္တာဝ အဇ္ဈတ္တိကာ။ ပသာဒရူပစိတ္တသင်္ခါတာနိ ဆ အဇ္ဈတ္တိကာနိ အာယတနာနိ။ တတော ဗဟိဘူတာ ဗာဟိရာ။ သေသရူပစေတသိကနိဗ္ဗာနပညတ္တိသင်္ခါတာနိ ဆ ဗာဟိရာယတနာနိ၊ ဣဓ ပန ပညတ္တိယောပိ လဗ္ဘန္တိ။ အဇ္ဈတ္တိကဒုကံ။

ဥပါဒိယန္တေဝ ဘူတာနိ၊ န ဘူတာ ဝိယ ဥပါဒိယန္တီတိ ဥပါဒါ၊ စတုဝီသတိ ဥပါဒါရူပါနိ ဧဝ။ န ဥပါဒိယန္တီတိ နော ဥပါဒါ၊ စတုမဟာဘူတစိတ္တစေတသိကနိဗ္ဗာနာနိ။ ဥပါဒါဒုကံ။

ဒွတ္တိံသ လောကိယဝိပါကစိတ္တာနိ၊ ကမ္မဇရူပဉ္စ ဥပါဒိန္နာ နာမ။ သေသလောကိယလောကုတ္တရာနိ၊ နိဗ္ဗာနဉ္စ အနုပါဒိန္နာ နာမ ။ သေသံ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယတ္တိကေ ဝုတ္တာနုသာရေန ဉာတဗ္ဗံ။ ဥပါဒိန္နဒုကံ။

မဟန္တရဒုကာ နိဋ္ဌိတာ။

ဥပါဒါနဂေါစ္ဆကေဘုသံ အာဒိယန္တီတိ ဥပါဒါနာ၊ ဒဠှဂ္ဂါဟံ ဂဏှန္တီတိ အတ္ထော။ ဒဠှတ္ထော ဟိ ဧတ္ထ ဥပ-သဒ္ဒေါ ‘‘ဥပါယာသော’’တိအာဒီသု ဝိယ။ တတော အညေ နော ဥပါဒါနာ။ တတ္ထ ကာမုပါဒါနံ ဒိဋ္ဌုပါဒါနံ သီလဗ္ဗတုပါဒါနံ အတ္တဝါဒုပါဒါနန္တိ ဣမေ ဥပါဒါနာ နာမ။ တတ္ထ ဝတ္ထုကာမေသု ဥပ္ပန္နော ကိလေသကာမောဝ ဝုတ္တနယေန ဥပါဒါနန္တိ ကာမုပါဒါနံ။ ဧဝံ သေသေသုပိ။ တတ္ထ ဝီသတိဝတ္ထုကာ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ အတ္တဝါဒုပါဒါနံ နာမ။ သေသာနိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တာနေဝ။ ပစ္ဆိမာနိ ပနေတ္ထ တီဏိ ဥပါဒါနာနိ တထာပဝတ္တဒိဋ္ဌိ ဧဝ။ တာနိ စ ပဌမေန မဂ္ဂေန ပဟီယန္တိ၊ ကာမုပါဒါနံ စတူဟိပိ ။ ဣမေ စ သဘာဝတော ဒွေ ဓမ္မာ ဝိဘာဂတော စတုရုပါဒါနာ နာမ ဇာတာ။ ဣမေ ပန ဌပေတွာ သေသာ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ နော ဥပါဒါနာ နာမ။ ဥပါဒါနဒုကံ ပဌမံ။

ဥပါဒါနိယဒုကော သံယောဇနိယဒုကသဒိသောဝ။ ဒုတိယံ။

အဋ္ဌလောဘသဟဂတစိတ္တာနိ၊ တံသမ္ပယုတ္တေသု ဒိဋ္ဌိဝိပ္ပယုတ္တလောဘံ ဌပေတွာ သေသာ စ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တာ နာမ။ ဒိဋ္ဌိဝိပ္ပယုတ္တလောဘဒေါသမောဟမူလာနိ၊ ကုသလာဗျာကတာနိ စ စိတ္တာနိ၊ ရူပနိဗ္ဗာနာနိ စ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တာ နာမ။ စေတသိကေသု ပန ဒိဋ္ဌိမာနာ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တာဝ၊ ဒေါသဣဿာမစ္ဆရိယကုက္ကုစ္စဝိစိကိစ္ဆာ၊ ကုသလာဗျာကတာ စ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တာ ဧဝ။ သေသာ ဒုဝိဓာပိ ဟောန္တိ။ တတိယံ။

စတ္တာရိ ဥပါဒါနာနိ ဥပါဒါနာ စေဝ ဥပါဒါနိယာ စ နာမ။ တဒဝသေသာ လောကိယာ ဥပါဒါနိယာ စေဝ နောစဥပါဒါနာ နာမ။ ဣဓ ပန လောကုတ္တရာ န ဝတ္တဗ္ဗာ။ သေသံ ဝုတ္တနယမေဝ။ စတုတ္ထံ။

ပဉ္စမဆဋ္ဌဒုကာ ပါဌတော ဂန္ထဂေါစ္ဆကေ ပဉ္စမဆဋ္ဌဒုကသဒိသာဝ၊ ကေဝလံ ပဉ္စမဒုကေ ‘‘စေတသိကေသု မာနော ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တော စေဝ နော စ ဥပါဒါနော ဧဝ၊ မောဟာဟိရိကာနောတ္တပ္ပဥဒ္ဓစ္စထိနမိဒ္ဓါနိ တိဇာတိကာနိ တထာ စ န ဝတ္တဗ္ဗာ စာ’’တိ ဣဒဉ္စ၊ ဆဋ္ဌဒုကေ ‘‘စေတသိကေသု ဒေါသဣဿာမစ္ဆရိယကုက္ကုစ္စဝိစိကိစ္ဆာ အပ္ပမညာ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တာ ဥပါဒါနိယာ ဧဝ၊ မောဟာဟိရိကာနောတ္တပ္ပဥဒ္ဓစ္စလောဘထိနမိဒ္ဓါနိ တထာ စ န ဝတ္တဗ္ဗာနိ စာ’’တိ ဧတ္တကမေဝ ပါဌတော ဝိသေသော၊ အတ္ထတော ပန နာမမတ္တကောဝ ဝိသေသော။ သေသော သုဝိညေယျောဝ။ ပဉ္စမဆဋ္ဌာနိ။

ဥပါဒါနဂေါစ္ဆကံ နိဋ္ဌိတံ။

ကိလေသဂေါစ္ဆကေ သံကိလိဋ္ဌတ္တိကေ ဝုတ္တနယေန ပဒတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ လောဘော ဒေါသော မောဟော မာနော ဒိဋ္ဌိ ဝိစိကိစ္ဆာ ထိနံ ဥဒ္ဓစ္စံ အဟိရိကံ အနောတ္တပ္ပန္တိ ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ ကိလေသာ နာမ။ ဣမေ စ ဝုတ္တတ္ထာ ဧဝ၊ ဣဓ ပန လောဘော၊ ဟေတုဂန္ထနီဝရဏဥပါဒါနဂေါစ္ဆကေသု လောဘော စ နိပ္ပဒေသတော စတုမဂ္ဂဝဇ္ဈောပိ ဧကေနေဝ ကောဋ္ဌာသေန ဌိတော၊ သေသဂေါစ္ဆကေသု သော သဗ္ဗောပိ လောဘော ‘‘ကာမာသဝေါ ဘဝါသဝေါ’’တိအာဒိနာ ဒွေ ဒွေ ကောဋ္ဌာသာ ဟုတွာ ဌိတော၊ ဣမိနာ ပန အဋ္ဌကထာဝစနေနာပိ ဘဝါသဝါဒိဗျတိရိတ္တော သဗ္ဗော စတုမဂ္ဂဝဇ္ဈောပိ ရာဂေါ ကာမာသဝါဒီသု သင်္ဂဟိတော။ ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏံ ပန ဘဝရာဂေါပိ န ပဉ္စကာမဂုဏိကရာဂမတ္တောဝါတိ ပညာယတိ၊ ‘‘အာရုပ္ပေ ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏံ ပဋိစ္စ ထိနမိဒ္ဓနီဝရဏ’’န္တိအာဒိပါဠိတော (ပဋ္ဌာ။ ၃။၈။၈) စေတံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ ပဉ္စကာမဂုဏိကရာဂဿ ရူပါရူပဘူမီသု အနုပ္ပဇ္ဇနတော။ ဣမေသု စ ကိလေသေသု ဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာ ပဌမေန မဂ္ဂေန ပဟီယန္တိ၊ ဒေါသော တတိယေန၊ လောဘာဒယော စတူဟိပိ။ ဣမေ ပန ဒသ ဓမ္မေ ဌပေတွာ သေသာ နော ကိလေသာ နာမ။ ကိလေသဒုကံ ပဌမံ။

သံကိလေသိကဒုကော သာသဝဒုကသဒိသောဝ။ ဒုတိယံ။

သံကိလိဋ္ဌဒုကော၊ ကိလေသသမ္ပယုတ္တဒုကော စာတိ ဒွေပိ သမာနတ္ထာဝ။ တေ စ နီဝရဏဂေါစ္ဆကေ တတိယဒုကသဒိသာဝ။ တတိယစတုတ္ထာနိ။

ဒသ ကိလေသာ ကိလေသာ စေဝ သံကိလေသိကာ စ နာမ။ သေသာ လောကိယဓမ္မာ သံကိလေသိကာ စေဝ နော စ ကိလေသာ နာမ။ ဣဓ ပန လောကုတ္တရာ န ဝတ္တဗ္ဗာ။ သေသံ နီဝရဏဂေါစ္ဆကေ စတုတ္ထဒုကသဒိသမေဝ။ ပဉ္စမံ။

ဆဋ္ဌသတ္တမဒုကာနိပိ အညမညံ သမာနတ္ထာနေဝ။ တာနိ ဆဋ္ဌသတ္တမာနိ နီဝရဏဂေါစ္ဆကေ ယထာက္ကမံ ပါဌတော ပဉ္စမဆဋ္ဌဒုကသဒိသာနိ၊ အတ္ထတော ပန နာမမတ္တကောဝ ဝိသေသော။ သေသော သုဝိညေယျော။ ဆဋ္ဌသတ္တမအဋ္ဌမာနိ။

ကိလေသဂေါစ္ဆကံ နိဋ္ဌိတံ။

ပိဋ္ဌိဒုကေသု အာဒိတော စတ္တာရော ဒုကာ ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗတ္တိကေ၊ ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗဟေတုကေ စ ဝုတ္တနယေန ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ကေဝလံ ပန တတ္ထ ပဌမတ္တိကေ ဝုတ္တေသု ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗေ ဓမ္မေ ဌပေတွာ သေသာ ဣဓ ပဌမဒုကဿ ဒုတိယပဒေ ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗေသု ပဝိသန္တိ၊ ဘာဝနာယပဟာတဗ္ဗေ ဌပေတွာ သေသာ ဣဓ ဒုတိယဒုကေ နဘာဝနာယပဟာတဗ္ဗေသု ပဝိသန္တိ။ တတ္ထ စ ဒုတိယတ္တိကေ ဝုတ္တေသု ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗဟေတုကေ ဌပေတွာ သေသာ ဣဓ တတိယဒုကေ နဒဿနေနပဟာတဗ္ဗဟေတုကေ၊ ဘာဝနာယပဟာတဗ္ဗဟေတုကေ စ ဌပေတွာ သေသာ ဣဓ စတုတ္ထဒုကေ နဘာဝနာယပဟာတဗ္ဗဟေတုကေသု ပဝိသန္တိ။

ပဒတ္ထော စ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗော ဟေတု ဧတေသံ အတ္ထီတိ ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ ဧဝံ ဘာဝနာယပဟာတဗ္ဗဟေတုကာတိ ဧတ္ထာပိ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧဝံ ဟိ သတိ အဟေတုကာနံ အဂ္ဂဟဏံ သိယာတိ ဧတ္တကမေဝ ဝိသေသော။ တိကဒွယမေဝ ဟိ ဘဂဝါ ဒေသနာဝိလာသေန စတ္တာရော ဒုကေ ကတွာ ဒေသေသိ။ သေသံ တာဒိသမေဝ။ စတ္တာရော ဒုကာ နိဋ္ဌိတာ။

ပဉ္စပညာသသဝိတက္ကစိတ္တေသု ဝိတက္ကဝိရဟိတာ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ သဝိတက္ကာ နာမ။ ဝိတက္ကော၊ ပန သေသစိတ္တရူပနိဗ္ဗာနာနိ စ အဝိတက္ကာ နာမ။ ပဉ္စမံ။

ဆသဋ္ဌိယာ သဝိစာရစိတ္တေသု ဝိစာရဝိရဟိတာ ဓမ္မာ သဝိစာရာ နာမ။ ဝိစာရော၊ ပန သေသစိတ္တရူပနိဗ္ဗာနာနိ စ အဝိစာရာ နာမ။ သေသံ ဣဓ၊ အနန္တရေ ဝုတ္တဒုကေ စ ဝိတက္ကတ္တိကေ ဝုတ္တာနုသာရေန ဉာတဗ္ဗံ။ ဆဋ္ဌံ။

ဣတော ပရေသု သပ္ပီတိကဒုကော၊ ပီတိသဟဂတဒုကော စ သမာနတ္ထာဝ၊ တေ စ သုခသဟဂတဥပေက္ခာသဟဂတဒုကာ စာတိ စတ္တာရောပိ ဒုကာ ပီတိတ္တိကေ ဝုတ္တနယာဝ။ ကေဝလံ ပနေတေသံ ဒုကာနံ ပဌမံ ပဒံ တတ္ထ ပဝိသတိ၊ ပီတိတ္တိကေ ဣတရီတရပဒဒွယသင်္ဂဟိတာ၊ အသင်္ဂဟိတာ စ သဗ္ဗေ အတ္ထာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေတ္ထ ဒုကာနံ ဒုတိယပဒေသု အတ္ထတော သင်္ဂဟိတာ၊ ဣမေ စ နိပ္ပဒေသဒုကာတိ အယမေဝ ဝိသေသော။ သတ္တမအဋ္ဌမနဝမဒသမာ။

တဒနန္တရေသု ကာမာဝစရာတိ ဧတ္ထ ‘‘ဟေဋ္ဌတော အဝီစိနိရယံ ပရိယန္တံ ကရိတွာ ဥပရိတော ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီ ဒေဝေ အန္တော ကရိတွာ ယံ တသ္မိံ အန္တရေ ဧတ္ထာဝစရာ ဧတ္ထ ပရိယာပန္နာ’’တိ ဧဝံ (ဓ။ သ။ ၁၂၈၇) ပါဠိယံ ပရိစ္ဆိန္နာနံ စတုန္နံ အပါယာနံ၊ မနုဿာနံ၊ ဆန္နံ ဒေဝလောကာနဉ္စ ဝသေန ဩကာသတော ဧကာဒသဝိဓော ကာမဘဝေါ ‘‘ကာမော’’တိ ဝုစ္စတိ ဥတ္တရပဒလောပေန ယထာ ‘‘ရူပူပပတ္တိယာ’’တိအာဒီသု ရူပဘဝေါ ‘‘ရူပ’’န္တိ။ တသ္မိံ ကာမေ အဝစရန္တိ ပဝတ္တန္တီတိ ကာမာဝစရာ။ ယေဘုယျတော စေတံ ဝုတ္တံ ရူပါရူပေသု စေတေသဉ္စ ဣဓ ပဝတ္တိတော ‘‘ထလစရာ’’တိအာဒီသု ဝိယ။ ကာမဘဝသင်္ခါတေ ဝါ ကာမေ ပဋိသန္ဓိံ အဝစာရေန္တီတိပိ ကာမာဝစရာ၊ ကုသလာကုသလာနိ ။ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတစိတ္တံ ပန အဗျာကတစိတ္တသဒိသံ။ တဒါယတ္တတာယ၊ အာရမ္မဏကရဏဝသေန ဝါ ကိလေသကာမော ဧတ္ထ အဝစရတီတိပိ ကာမာဝစရံ။ ကာမဉ္စေသ ရူပါရူပါဝစရဓမ္မေသုပိ အဝစရတိ၊ ရုဠှိတော ပန ‘‘ဝဒတီတိ ဝစ္ဆော’’တိအာဒီသု ဝိယ ဣမေ ဧဝ ‘‘ကာမာဝစရာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ အပိစ ကာမတဏှာ ရူပတဏှာ အရူပတဏှာတိ ဧတ္ထ ဝုတ္တကာမတဏှာသင်္ခါတော ကာမော ဧတ္ထ အဝစရတီတိပိ ကာမာဝစရာ။ ဧဝံ ဗြဟ္မာနံ ဝိမာနာဘရဏာဒီသု ဆန္ဒရာဂဿာပိ ကာမတဏှာဘာဝေါ သိဒ္ဓါ၊ ရူပတဏှာဝိသယာနမ္ပိ စ ဗြဟ္မာနံ ကမ္မဇရူပါဒီနံ ကာမတဏှာယပိ ဝိသယတာယ ကာမာဝစရတာ သိဒ္ဓါ ဟောတိ။ န ရူပါရူပါဝစရာနံ တဒဘာဝတော တဒညေ န ကာမာဝစရာ။ ဣမိနာ နယေန ရူပါဝစရာဒိဒုကာနမ္ပိ ပဒတ္ထော ယထာရဟံ ဉာတဗ္ဗော။ တတ္ထ စတုပညာသ ကာမာဝစရစိတ္တာနိ၊ သဗ္ဗဉ္စ ရူပံ ကာမာဝစရာ နာမ။ သေသစိတ္တနိဗ္ဗာနာနိ န ကာမာဝစရာ နာမ။ စေတသိကေသု ဝတ္တဗ္ဗံ ပရိယာပန္နဒုကေ ဧဝ အာဝိ ဘဝိဿတိ။ ဧကာဒသမံ။

ပန္နရသ ရူပါဝစရစိတ္တာနိ ရူပါဝစရာ နာမ။ သေသစိတ္တရူပနိဗ္ဗာနာနိ န ရူပါဝစရာ နာမ။ ဒွါဒသမံ။

ဒွါဒသ အရူပါဝစရစိတ္တာနိ အရူပါဝစရာ နာမ။ သေသစိတ္တရူပနိဗ္ဗာနာနိ န အရူပါဝစရာ နာမ။ တေရသမံ။

တေဘူမကဝဋ္ဋေ ပရိယာပန္နာ အန္တောဂဓာတိ ပရိယာပန္နာ၊ လောကိယဓမ္မာဝ။ တတ္ထ န ပရိယာပန္နာတိ အပရိယာပန္နာ၊ လောကုတ္တရာ။ စေတသိကေသု ပန ကာမာဝစရာဒိဒုကာနံ စတုန္နမ္ပိ သာဓာရဏော ဝိနိစ္ဆယော ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗော – အကုသလစေတသိကာ ကာမာဝစရာဝ၊ အပ္ပမညာ ကာမရူပါဝစရာ၊ ဝိရတိယော ပန ကာမာဝစရပရိယာပန္နာ၊ ဝိတက္ကဝိစာရပီတိယော ပန ကာမရူပါဝစရပရိယာပန္နာ၊ သေသာ စတုဘူမကာတိ။ စုဒ္ဒသမံ။

ဝဋ္ဋမူလံ ဆိန္ဒန္တာ နိဗ္ဗာနံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ဝဋ္ဋတော နီယန္တီတိ နိယျာနိကာ၊ စတ္တာရိ လောကုတ္တရမဂ္ဂစိတ္တာနိ။ ဣမိနာ လက္ခဏေန န နိယျန္တီတိ အနိယျာနိကာ၊ သေသစိတ္တရူပနိဗ္ဗာနာနိ။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝ။ ပဉ္စဒသမံ။

စုတိယာ ဝါ အတ္တနော ဝါ ပဝတ္တိယာ အနန္တရံ ဖလဒါနေ နိယတတ္တာ နိယတာ၊ မိစ္ဆတ္တနိယတာ၊ သမ္မတ္တနိယတာ စ။ တထာ အနိယတတ္တာ အနိယတာ၊ သေသဓမ္မာ။ သေသံ ဝုတ္တနယမေဝ။ သောဠသမံ။

အညေ ဓမ္မေ ဥတ္တရန္တိ အတိက္ကမန္တီတိ ဥတ္တရာ၊ အတ္တာနံ ဥတ္တရိတုံ သမတ္ထေဟိ သဟ ဥတ္တရေဟီတိ သဥတ္တရာ၊ လောကိယာဝ။ နတ္ထိ ဧတေသံ ဥတ္တရာတိ အနုတ္တရာ၊ လောကုတ္တရာ။ သတ္တရသမံ။

ရဏန္တိ ကန္ဒန္တိ ဧတေဟီတိ ရဏာ၊ ယေဟိ အဘိဘူတာ သတ္တာ နာနပ္ပကာရတော ပရိဒေဝန္တိ၊ တေသံ အကုသလမူလာနံ ဧတံ အဓိဝစနံ၊ တေဟိ သမ္ပယောဂဝသေန၊ ပဟာနေကဋ္ဌတာဝသေန စ သဟ ရဏေဟီတိ သရဏာ။ ဧတေနာကာရေန နတ္ထိ ဧတေသံ ရဏာတိ အရဏာ။

တတ္ထ ဒွါဒသ အကုသလစိတ္တာနိ သရဏာ နာမ။ သရဏဓမ္မေသု စေတ္ထ လောဘဒေါသမောဟာ ရဏာ စေဝ သရဏာ စ၊ တေသု လောဘဒေါသာ မောဟေနေဝ သမ္ပယောဂတော သရဏာ၊ တထာ ဝိစိကိစ္ဆုဒ္ဓစ္စသဟဂတစိတ္တံ၊ တံသမ္ပယုတ္တာ စ။ မောဟော ပန တေသု သမ္ပယောဂတော သရဏော၊ ဒိဋ္ဌိသမ္ပယုတ္တရာဂေန၊ ပန ဘဝရာဂေန စ ရဏဘူတေန ပဟာနေကဋ္ဌတာဝသေနေဝ သရဏော ။ လောဘဒေါသမောဟမူလသမ္ပယုတ္တေသု ပန မောဟော လောဘေန စေဝ ဒေါသေန စ၊ သေသာ လောဘမောဟေန စေဝ ဒေါသမောဟေန စ သမ္ပယောဂတော သရဏာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သဗ္ဗာနိ ကုသလာဗျာကတစိတ္တာနိ၊ ရူပနိဗ္ဗာနာနိ စ အရဏာ နာမ။ စေတသိကေသု ပန အကုသလာ သရဏာဝ၊ ကုသလာဗျာကတာ အရဏာဝ၊ တိဇာတိကာ ပန ဒွိဓာပိ ဟောန္တီတိ။ အဋ္ဌာရသမံ။

ပိဋ္ဌိဒုကာ နိဋ္ဌိတာ။

အဘိဓမ္မဒုကမာတိကတ္ထဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

သုတ္တန္တိကဒုကမာတိကတ္ထဝဏ္ဏနာ

သုတ္တန္တိကဒုကေသု ဝေဒေတိ၊ ဝိဝိဓေန ဝါ အာကာရေန ဇာနာတီတိ ဝိဇ္ဇာ၊ ဝိပဿနာဉာဏမနောမယိဒ္ဓိဆအဘိညာဝသပ္ပဝတ္တာ ပညာ၊ တသ္မိံ ဝိဇ္ဇာဘာဂေ ဝိဇ္ဇာကောဋ္ဌာသေ ဝိဇ္ဇာသဘာဝေ ဝတ္တန္တီတိ ဝိဇ္ဇာဘာဂိနော။ တာ ဧဝ ဝိဇ္ဇာ၊ တံ ဝါ ဝိဇ္ဇံ သမ္ပယောဂဝသေန ဘဇန္တီတိပိ ဝိဇ္ဇာဘာဂိနော၊ အဋ္ဌဝိဓဝိဇ္ဇာသမ္ပယုတ္တဓမ္မာ။ တာသု ယာ ကာစိ ဧကာ ဝိဇ္ဇာ ဝိဇ္ဇာ၊ သေသာ ဝိဇ္ဇာဘာဂိနောတိ ဧဝံ ဝိဇ္ဇာပိ ဝိဇ္ဇာသမ္ပယုတ္တဓမ္မာပိ ဝိဇ္ဇာဘာဂိနောတွေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ဣဓ ပန ဝိဇ္ဇာသမ္ပယုတ္တာ ဓမ္မာဝ အဓိပ္ပေတာ။ န ဝိဇာနာတီတိ အဝိဇ္ဇာ၊ စတုသစ္စစ္ဆာဒကဝသေန စတုဗ္ဗိဓော မောဟော၊ တသ္မိံ အဝိဇ္ဇာဘာဂေ အဝိဇ္ဇာကောဋ္ဌာသေ အဝိဇ္ဇာသဘာဝေ ဝတ္တန္တီတိ အဝိဇ္ဇာဘာဂိနော။ တာ ဧဝ အဝိဇ္ဇာ၊ တံ ဝါ အဝိဇ္ဇံ သမ္ပယောဂဝသေန ဘဇန္တီတိပိ အဝိဇ္ဇာဘာဂိနော၊ အဝိဇ္ဇာသမ္ပယုတ္တဓမ္မာ။ ဧဝံ အဝိဇ္ဇာပိ အဝိဇ္ဇာသမ္ပယုတ္တဓမ္မာပိ အဝိဇ္ဇာဘာဂိနောတွေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ဣဓ ပန အဝိဇ္ဇာသမ္ပယုတ္တဓမ္မာဝ အဓိပ္ပေတာ။

တတ္ထ အရဟတ္တမဂ္ဂစိတ္တံ၊ ပညာဝိရဟိတတံသမ္ပယုတ္တာ စ ဝိဇ္ဇာဘာဂိနော စ ဉာဏသမ္ပယုတ္တကာမာဝစရဇဝနာနိ၊ ဉာဏဝိရဟိတတံသမ္ပယုတ္တာ စ ဝိပဿနာဘာဝေန ပဝတ္တိယံ ဝိဇ္ဇာဘာဂိနော၊ အညဒါ န ဝတ္တဗ္ဗာ။ ရူပါဝစရစတုတ္ထဇ္ဈာနိကဇဝနစိတ္တာနိ၊ ပညာဝိရဟိတတံသမ္ပယုတ္တာ စ မနောမယိဒ္ဓိဘာဝေန စ ပဉ္စာဘိညာဘာဝေန စ ပဝတ္တိယံ ဝိဇ္ဇာဘာဂိနော၊ အညဒါ န ဝတ္တဗ္ဗာ။ တတ္ထ ဒွါဒသာကုသလစိတ္တာနိ၊ အဝိဇ္ဇာဝိရဟိတတံသမ္ပယုတ္တာ စ အဝိဇ္ဇာဘာဂိနောဝ၊ ဣဓ ပန အဝိဇ္ဇာ၊ သေသစိတ္တရူပနိဗ္ဗာနာနိ စ န ဝတ္တဗ္ဗာဝ။ စေတသိကေသု ပန မောဟအပ္ပမညာ န ဝတ္တဗ္ဗာဝ၊ သေသာ ကုသလာဗျာကတာ သိယာ ဝိဇ္ဇာဘာဂိနော၊ သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ၊ တိဇာတိကာ ဒွိဓာပိ န ဝတ္တဗ္ဗာ စ။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝ။ ပဌမံ။

ပုန အနဇ္ဈောတ္ထရဏဝသေန ကိလေသန္ဓကာရံ ဝိဒ္ဓံသေတုံ အသမတ္ထတာယ ဝိဇ္ဇု ဥပမာ ဧတေသန္တိ ဝိဇ္ဇူပမာ၊ အာဒိတော တီသု မဂ္ဂေသု ဉာဏံဝ။ နိဿေသံ ဝိဒ္ဓံသနသမတ္ထတာယ ဝဇိရံ ဥပမာ ဧတေသန္တိ ဝဇိရူပမာ၊ အရဟတ္တမဂ္ဂေ ဉာဏံ။ ယထာ ဟိ မေဃန္ဓကာရေ မဂ္ဂပဋိပန္နဿ ပဋိစ္ဆာဒနအန္ဓကာရံ ဝိဓမိတွာ ဝိဇ္ဇုယာ ဥပ္ပန္နက္ခဏေ စာတုဒိသာ မဂ္ဂါ ပါကဋာ ဟောန္တိ၊ ဝိဇ္ဇုယာ နိရုဒ္ဓါယ ပုန အန္ဓကာရော ဩတ္ထရိတွာ မဂ္ဂံ ပဋိစ္ဆာဒေတိ၊ ဧဝံ ဝိပဿနာယာနိကဿ ယထာသကံ သစ္စစ္ဆာဒကကိလေသန္ဓကာရံ ဝိဓမိတွာ တီသု မဂ္ဂေသု ယထာက္ကမံ ဥပ္ပန္နေသု စတ္တာရိ သစ္စာနိ ပါကဋာနိ ဟောန္တိ၊ တေသု နိရုဒ္ဓေသု ပုန အဝသိဋ္ဌကိလေသန္ဓကာရော စတုသစ္စံ ပဋိစ္ဆာဒေတိ၊ တသ္မာ တီသု မဂ္ဂေသု ပညာ ဝိဇ္ဇူပမာ ဝုတ္တာ။ ယထာ ပန ဝဇိရဿ အဘေဇ္ဇော ပါသာဏော နာမ နတ္ထိ၊ တဉ္စ နိဿေသတော ဝဇိရံ ခေပေတိ၊ ဝဇိရေန စ ဂတမဂ္ဂေ ပါသာဏဿ ပုန ပါကတိကဘာဝေါ နတ္ထိ၊ ဧဝံ အရဟတ္တမဂ္ဂဉာဏဿ အဝဇ္ဈကိလေသော နာမ နတ္ထိ၊ တဉ္စ နိဿေသတော အရဟတ္တမဂ္ဂဉာဏံ ခေပေတိ၊ တေန စ ခေပိတေ ကိလေသေ အဝသိဋ္ဌကိလေသာဘာဝတော တဿ ပုန ပစ္စုဒါဝတ္တနံ နာမ နတ္ထိ၊ တသ္မာ စတုတ္ထမဂ္ဂေ ပညာ ဝဇိရူပမာ ဝုတ္တာ။ ပညာ ဧဝ ဟေတ္ထ သိယာ ဝိဇ္ဇူပမာ၊ သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ စ ဟောတိ။ သေသစေတသိကစိတ္တရူပနိဗ္ဗာနာနိ ပန သဗ္ဗာနိ န ဝတ္တဗ္ဗာနေဝ။ ဒုတိယံ။

ဗာလေသု ဌိတတ္တာ၊ ယတ္ထ ဌိတာ တဒုပစာရေန ဗာလာ၊ ဗာလကရတ္တာ ဝါ ဗာလာ၊ ဒွါဒသာကုသလစိတ္တာနိ။ ဣဓ ပန အဟိရိကဉ္စ အနောတ္တပ္ပဉ္စ ဗာလာ နာမ။ ပဏ္ဍိတေသု ဌိတတ္တာ ပဏ္ဍိတာ၊ ပဏ္ဍိတကရတ္တာ ဝါ ပဏ္ဍိတာ၊ ဧကဝီသတိ ကုသလစိတ္တာနိ။ ဣဓ ပန ဟိရီ စ ဩတ္တပ္ပဉ္စ ပဏ္ဍိတာ နာမ။ သေသစိတ္တရူပနိဗ္ဗာနာနိ န ဝတ္တဗ္ဗာနိ။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝ။ တတိယံ။

ကဏှာတိ ကာဠကာ၊ စိတ္တဿ အပဘဿရဘာဝကရဏာ။ သုက္ကာတိ ဩဒါတာ၊ ပဘဿရဘာဝကရဏာ။ သေသံ သဗ္ဗံ ဗာလဒုကသဒိသမေဝ။ စတုတ္ထံ။

ဣဓ စေဝ သမ္ပရာယေ စ တပေန္တီတိ တပနီယာ။ န တပနီယာ အတပနီယာ။ သေသံ ဗာလဒုကသဒိသမေဝ။ ပဉ္စမံ။

‘‘သိရိဝဍ္ဎကော ဓနဝဍ္ဎကော’’တိအာဒယော ဝိယ ဝစနမတ္တမေဝ အဓိကာရံ ကတွာ ပဝတ္တာ အဓိဝစနာ နာမ။ နာမဓေယျန္တိ တေသံ တေသံ ဓမ္မာနံ နာမာနိ။ တာနိ စတုဗ္ဗိဓာနိ သာမညနာမံ ဂုဏနာမံ ကိတ္တိမနာမံ ဩပပါတိကနာမန္တိ။ တတ္ထ ပဌမကပ္ပိကေသု မဟာဇနေန သမ္မန္နိတွာ ဌပိတတ္တာ ‘‘မဟာသမ္မတော’’တိ ရညော နာမန္တိ ဧဝရူပံ သာမညနာမံ နာမ။ ‘‘ဓမ္မကထိကော ပံသုကူလိကော ကာဠော ရဿော’’တိ ဧဝရူပံ ဂုဏတော အာဂတံ၊ ‘‘ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ’’တိအာဒီနိပိ တထာဂတဿ အနေကာနိ နာမသတာနိ ဂုဏနာမံ နာမ။ ယံ ပန ဇာတဿ ကုမာရဿ ဉာတကာ ကပ္ပေတွာ ပကပ္ပေတွာ ‘‘အယံ အသုကော နာမာ’’တိ နာမံ ကရောန္တိ၊ ဣဒံ ကိတ္တိမနာမံ နာမ။ ယာ ပန ပုရိမပညတ္တိ အပရပညတ္တိယံ နိပတတိ၊ သေယျထိဒံ – ပုရိမကပ္ပေပိ စန္ဒော စန္ဒော ဧဝ၊ ဧတရဟိပိ အနာဂတေပိ စန္ဒော ဧဝ။ တထာ ‘‘သူရိယော သမုဒ္ဒေါ ပထဝီ ရူပံ ဝေဒနာ သညာ သင်္ခါရာ ဝိညာဏံ နိဗ္ဗာန’’န္တိဧဝမာဒိ ဩပပါတိကနာမံ နာမ။ တာနိ ပုန ဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိ အဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိ ဝိဇ္ဇမာနေနအဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိ အဝိဇ္ဇမာနေနဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိ ဝိဇ္ဇမာနေနဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိ အဝိဇ္ဇမာနေနအဝိဇ္ဇမာနပညတ္တီတိ ဧဝံ နာမပညတ္တိဝသေန ဆဗ္ဗိဓာနိ ဟောန္တိ။

တတ္ထ ပရမတ္ထတော ဥပလဗ္ဘမာနာ ယထာဝုတ္တဒွါသတ္တတိဝိဓာ နာမရူပဓမ္မာ ဝိဇ္ဇမာနာ နာမ၊ တေသံ ပကာရေဟိ ဉာပနတော ပညတ္တိ ဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိ နာမ၊ ‘‘စိတ္တံ ဖဿော ပထဝီ ရူပံ နိဗ္ဗာန’’န္တိအာဒယော ပရမတ္ထဝါစကာ သဒ္ဒါ။ ဥပါဒိန္နနာမရူပဓမ္မေ ပန ဥပါဒါယ ပညတ္တာ သတ္တပုဂ္ဂလဣတ္ထိပုရိသဒေဝမနုဿတိရစ္ဆာနာဒိဘေဒါ၊ အနုပါဒိန္နရူပဓမ္မေ ဥပါဒါယ ပညတ္တာ ဘူမိပဗ္ဗတရုက္ခသကဋစန္ဒသူရိယနက္ခတ္တဒိသာကာလကသိဏာဒိဘေဒါ စ ပရမတ္ထတော အနုပလဗ္ဘမာနာ အဝိဇ္ဇမာနာ နာမ၊ တေသံ ပညတ္တိ အဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိ နာမ။ တထာ ‘‘အတ္တာ ဘူမီ’’တိအာဒယော အတ္ထပညတ္တိဝါစကာ သဒ္ဒါ စ စိတ္တသန္တတိဝဏ္ဏုပဂန္တိအာဒိ ဝိဇ္ဇမာနတ္ထဝါစကာ သဒ္ဒါ ဝိဇ္ဇမာနေနအဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိ နာမ။ ‘‘ပုရိသဿ စိတ္တံ၊ မေဃဝဏ္ဏော’’တိအာဒီသု အဝိဇ္ဇမာနေနဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိ နာမ။ ‘‘စိတ္တလဟုတာ ပထဝီဂန္ဓော’’တိအာဒိ ဝိဇ္ဇမာနေနဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိ နာမ။ ‘‘မနုဿသရီရံ ရုက္ခသာခါ’’တိအာဒိ အဝိဇ္ဇမာနေနအဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိ နာမ။ ဧဝံ ဆဗ္ဗိဓာပိ စေတာ အဓိပ္ပာယံ ဝိညာပေတုကာမတာစိတ္တသမုဋ္ဌာပိတသဝိညတ္တိသဒ္ဒါနုသာရေန ဉာတသင်္ကေတဿ သောတဝိညာဏဝီထိအနန္တရံ ဥပ္ပန္နေဟိ မနောဒွါရိကဝိညာဏေဟိ ‘‘ဣမဿေဒံ နာမ’’န္တိ အနေကသဒ္ဒေသု ဧကတ္တမာရောပေတွာ ဝဝတ္ထာပိတာ အတ္ထာဘိမုခံ နမနတော ပကာရေဟိ အတ္ထဿ ဉာပနတော ‘‘နာမပညတ္တီ’’တိ ဝုစ္စန္တိ၊ တေသံ အဓိဝစနာနံ ပထာ အတ္ထာ အဓိဝစနပထာ၊ သမ္မုတိပရမတ္ထဘေဒါ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ သဒ္ဒဝစနီယသဘာဝါ။ ဆဋ္ဌံ။

ဣတော ပရံ ဒွေ ဒုကာ အဓိဝစနဒုကသဒိသာဝ၊ ကေဝလံ ပဒတ္ထမတ္တမေဝ ဝိသေသော။ တတ္ထ အဘိသင်္ခရောန္တီတိ သင်္ခါရာတိ ဧဝံ နိဒ္ဓါရေတွာ သဟေတုကံ ကတွာ ဝုစ္စမာနာ နိရုတ္တိ နာမ၊ ‘‘တက္ကော ဝိတက္ကော သင်္ကပ္ပော’’တိ ဧဝံ တေန တေန ပကာရေန ဉာပနတော ပညတ္တိ နာမ၊ ယထာဝုတ္တနာမပညတ္တိယောဝ။ န ဟိ အဓိဝစနနိရုတ္တိပညတ္တီသု အတ္ထတော ကောစိပိ ဘေဒေါ အတ္ထိ၊ နိဗ္ဗတ္တိနိမိတ္တဘေဒဒဿနတ္ထံ ပန နေသံ ဝိဘာဂေန ပဒတ္ထော ဒဿိတော။ ဣမေသု စ တီသု ဒုကေသု ပညတ္တိသဟိတာ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ လဗ္ဘန္တိ၊ အနန္တရေ နာမရူပဒုကေ ပညတ္တိရဟိတာတိ ဣမေ စတ္တာရော ဒုကာ ဣမေသု သုတ္တန္တိကဒုကေသု နိပ္ပဒေသာ၊ သေသာ ပန အဋ္ဌတိံသာပိ သပ္ပဒေသာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သတ္တမဋ္ဌမာနိ။

နာမကရဏဋ္ဌေန၊ နမနဋ္ဌေန၊ နာမနဋ္ဌေန စ နာမံ၊ အရူပက္ခန္ဓနိဗ္ဗာနာနိ။ တာနိ ဟိ သဗ္ဗဒါပိ ဝေဒနာ သညာ သင်္ခါရာ ဝိညာဏံ နိဗ္ဗာနန္တိ ဩပပါတိကနာမဝသေန အတ္တနော နာမံ ကရောန္တာဝ ပဝတ္တန္တိ စန္ဒသူရိယာဒယော ဝိယ။ န ဟိ တေသံ သာမညဂုဏကိတ္တိမဝသေန နာမကရဏကိစ္စံ အတ္ထီတိ။ ဧဝံ နာမကရဏဋ္ဌေန နာမံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အာရမ္မဏာဘိမုခံ ပန နမနဋ္ဌေန၊ အညမညံ တတ္ထ နာမနဋ္ဌေန စ စတ္တာရော အရူပက္ခန္ဓာဝ နာမံ။ နိဗ္ဗာနံ ပန အာရမ္မဏာဓိပတိပစ္စယတာယ အတ္တနိ အနဝဇ္ဇဓမ္မာနံ နာမနဋ္ဌေနေဝ နာမံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ရုပ္ပနဋ္ဌေန ရူပံ၊ ရူပက္ခန္ဓော။ နဝမံ။

အဝိဇ္ဇာတိ ဒုက္ခာဒိပဋိစ္ဆာဒကော သဗ္ဗော မောဟော။ ဘဝတဏှာတိ ဘဝပတ္ထနာဝသေန ပဝတ္တော လောဘော။ တထာ အပ္ပဝတ္တော ပနေတ္ထ လောဘော၊ သေသစေတသိကစိတ္တရူပနိဗ္ဗာနာနိ စ န ဝတ္တဗ္ဗာနိ။ ဣတော ပရံ ပန ဧဝံ နဝတ္တဗ္ဗဝိဘာဂံ အဒဿေတွာ ပဒတ္ထသရူပမတ္တမေဝ ဒဿယိဿာမ၊ ဒဿိတာဝသေသာ န ဝတ္တဗ္ဗာတိ ဂဟေတဗ္ဗာ။ ဒသမံ။

ဘဝေါ ဝုစ္စတိ သဿတံ။ ‘‘ဘဝိဿတိ အတ္တာ စ လောကော စာ’’တိ သဿတဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇနကဒိဋ္ဌိ ဘဝဒိဋ္ဌိ နာမ။ ဝိဘဝေါ ဝုစ္စတိ ဥစ္ဆေဒေါ။ ‘‘န ဘဝိဿတိ အတ္တာ စ လောကော စာ’’တိ ဥစ္ဆေဒဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇနကဒိဋ္ဌိ ဝိဘဝဒိဋ္ဌိ နာမ။ ဥဘယေနာပိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဂဟိတာ။ တထာ အနန္တရေသုပိ တီသု ဒုကေသု။ ဧကာဒသမံ။

ခန္ဓပဉ္စကံ ‘‘အတ္တာ စ လောကော စာ’’တိ ဂဟေတွာ ‘‘သဿတော အတ္တာ စ လောကော စာ’’တိ ပဝတ္တာ ဒိဋ္ဌိ သဿတဒိဋ္ဌိ နာမ။ တထာ ‘‘ဥစ္ဆိဇ္ဇိဿတီ’’တိ ပဝတ္တာ ဒိဋ္ဌိ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ နာမ။ ‘‘အန္တဝါ’’တိ ပဝတ္တာ အန္တဝါဒိဋ္ဌိ နာမ။ ‘‘အနန္တဝါ’’တိ ပဝတ္တာ အနန္တဝါဒိဋ္ဌိ နာမ။ ပုဗ္ဗန္တံ အနုဂတာ ဗြဟ္မဇာလေ ဝုတ္တနယေန အတီတကောဋ္ဌာသံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ပဝတ္တာ အဋ္ဌာရသဝိဓာ ပုဗ္ဗန္တာနုဒိဋ္ဌိ နာမ။ အပရန္တံ အနုဂတာ တတ္ထေဝ အာဂတနယေန အနာဂတကောဋ္ဌာသံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ပဝတ္တာ စတုစတ္တာလီသဝိဓာ အပရန္တာနုဒိဋ္ဌိ နာမ။ အယမေတ္ထ သင်္ခေပေါ၊ ဝိတ္ထာရော ပန ဗြဟ္မဇာလေ (ဒီ။ နိ။ ၁။၂၈)၊ တဒဋ္ဌကထာယ (ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၁။၂၈) စ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဒွါဒသမတေရသမစုဒ္ဒသမာနိ။

အဟိရိကဒုကံ၊ ဟိရိဒုကဉ္စ သုဝိညေယျမေဝ။ ပဉ္စဒသမသောဠသမာနိ။

ဒုက္ခံ ဝစော ဧတသ္မိံ ဝိပ္ပဋိကူလဂါဟိမှိ ဝိပစ္စနီကသာတေ အနာဒရေ ပုဂ္ဂလေတိ ဒုဗ္ဗစော၊ သဟဓမ္မိကံ ဒဿေတွာ ဩဝဒိယမာနေ အနာဒရကာရကော ပုဂ္ဂလော၊ တဿ ကမ္မံ ဒေါဝစဿံ၊ တဿ ဘာဝေါ ဒေါဝစဿတာ၊ အနာဒရဝသေန ပဝတ္တာ ဒွေ ပဋိဃစိတ္တာ၊ တံသမ္ပယုတ္တာ စ။ ပါပါ အဿဒ္ဓါဒယော ပုဂ္ဂလာ ဧတဿ မိတ္တာတိ ပါပမိတ္တော၊ တဿ ဘာဝေါ ပါပမိတ္တတာ၊ ပါပပုဂ္ဂလေသု ဒဠှဘတ္တိဝသေန၊ ကာယစိတ္တေဟိ တံသေဝနာတန္နိန္နတာဝသေန စ ပဝတ္တာနိ အဋ္ဌ လောဘစိတ္တာနိ။ သတ္တရသမံ။

သောဝစဿတာ၊ ကလျာဏမိတ္တတာ စ ဝုတ္တပဋိပက္ခဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အတ္ထတော ပန တထာပဝတ္တာနိ သဟေတုကကာမာဝစရကုသလကိရိယစိတ္တာနိ။ အဋ္ဌာရသမံ။

ပဉ္စသု၊ သတ္တသု ဝါ အာပတ္တီသု ကုသလဘာဝေါ အာပတ္တိကုသလတာ၊ သဟ ဝတ္ထုနာ တာသံ အာပတ္တီနံ အာပဇ္ဇနပရိစ္ဆေဒဇာနနဝသေန ပဝတ္တာ ကာမာဝစရဇဝနပညာ။ အာပတ္တီဟိ ဝုဋ္ဌာနေ ကုသလဘာဝေါ အာပတ္တိဝုဋ္ဌာနကုသလတာ၊ ဝုဋ္ဌာနဝိဓာနေန သဒ္ဓိံ အာပတ္တိဝုဋ္ဌာနပရိစ္ဆေဒဇာနနဝသေန ပဝတ္တာ ယထာဝုတ္တစိတ္တသမ္ပယုတ္တပညာဝ။ ဧကူနဝီသတိမံ။

သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗတော သမာပတ္တိ၊ တာသု လောကိယလောကုတ္တရာသု သဝိတက္ကသဝိစာရာဒီသု သမာပတ္တီသု ကုသလတာ သမာပတ္တိကုသလတာ၊ သဟ ပရိကမ္မေန အပ္ပနာပရိစ္ဆေဒဇာနနဝသေန ပဝတ္တာ ပညာ။ သမာပတ္တီဟိ ဝုဋ္ဌာနေ ကုသလဘာဝေါ သမာပတ္တိဝုဋ္ဌာနကုသလတာ၊ ယထာပရိစ္ဆိန္နကာလေယေဝ တာဟိ ဝုဋ္ဌာနကပညာ ကာမာဝစရဇဝနပညာဝ။ ဝီသတိမံ။

အဋ္ဌာရသသု ဓာတူသု ကုသလဘာဝေါ ဓာတုကုသလတာ၊ သဝနဓာရဏပဋိဝေဓပစ္စဝေက္ခဏပညာ။ တာသညေဝ ဓာတူနံ မနသိကာရေ ကုသလဘာဝေါ မနသိကာရကုသလတာ၊ တာသံ သမ္မသနပဋိဝေဓပစ္စဝေက္ခဏပညာ။ ဧသ နယော အာယတနကုသလတာယပိ။ တတ္ထ ဟိ သဝနဓာရဏပစ္စဝေက္ခဏာ ကာမာဝစရာဝ၊ ပဋိဝေဓော လောကုတ္တရောဝ၊ သမ္မသနံ ကာမာဝစရလောကုတ္တရံ။ အညမညံ ပဋိစ္စ သဟိတံ ဖလံ ဥပ္ပာဒေတီတိ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒေါ၊ အဝိဇ္ဇာဒီဟိ နိဒ္ဒိဋ္ဌော ပစ္စယသမူဟော၊ တသ္မိံ ဒွါဒသင်္ဂေ အနုလောမပဋိစ္စသမုပ္ပာဒေ ကုသလဘာဝေါ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒကုသလတာ၊ ‘‘ဣမိနာ ပစ္စယေန ဣဒံ ဟောတီ’’တိ ဇာနနဝသေန ပဝတ္တာ လောကိယဇဝနပညာဝ။ ဧကဝီသတိမဒွါဝီသတိမာနိ။

တိဋ္ဌတိ ဧတ္ထ ဖလံ တဒါယတ္တဝုတ္တိတာယာတိ ဌာနံ၊ ကာရဏံ၊ တသ္မိံ ဌာနေ ကုသလတာ ဌာနကုသလတာ။ န ဌာနေ ကုသလတာ အဋ္ဌာနကုသလတာ။ တေဝီသတိမံ။

ဥဇုဘာဝေါ အဇ္ဇဝေါ။ မုဒုဘာဝေါ မဒ္ဒဝေါ။ ကာယစိတ္တုဇုကတာမုဒုကတာဒွယံ။ စတုဝီသတိမံ။

အဓိဝါသနသင်္ခါတာ ခမနံ ခန္တိ၊ တထာပဝတ္တကာမာဝစရဇဝနာနိ။ ပါပတော သုဋ္ဌု ဩရတော ဝိရတောတိ သောရတော၊ တဿ ဘာဝေါ သောရစ္စံ။ ကာယဝစီမနောသံဝရသီလသင်္ခါတာနိ လောကိယလောကုတ္တရဇဝနာနိ။ ပဉ္စဝီသတိမံ။

သမ္မောဒကပိယဝါဒိတာသင်္ခါတော သခိလဘာဝေါ သာခလျံ၊ ယထာ ပရေဟိ သဒ္ဓိံ အတ္တနော ဆိဒ္ဒံ ဝိဝရံ န ဟောတိ၊ ဧဝံ ဓမ္မာမိသေဟိ ပဋိသန္ထရဏံ ပဋိစ္ဆာဒနံ ပဋိသန္ထာရော။ အာဂန္တုကဿ ဟိ ပစ္စုဂ္ဂမနပတ္တစီဝရပဋိဂ္ဂဟဏအာသနဒါနဗီဇနပါဒဓောဝနမက္ခနာဒိနာ၊ ပါနီယေန အာပုစ္ဆနေန၊ ကာလေ အာဂတဿ ယာဂုအာဒီနံ၊ ဝိကာလေ ပါနကာဒီနဉ္စ ဒါနေန၊ ပုနဒိဝသေ ပိဏ္ဍာယ စရဏဋ္ဌာနဒဿနပဝေသနနိက္ခမနကာလာရောစနာဒိနာ စ ပဗ္ဗဇိတာ၊ ဂဟဋ္ဌာနဉ္စ ဝိနယေ အာဂတနယေန ယထာနုရူပံ အာမိသပဋိသန္ထာရော ကာတဗ္ဗော။ အာဂန္တုကံ ပန ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘တုမှေ ကတရဘာဏကာ’’တိ အပုစ္ဆိတွာ ‘‘အာစရိယုပဇ္ဈာယာ ဝေါ ကတရံ ဂန္ထံ ဝဠဉ္ဇေန္တီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ တဿ ဝိသယေ ပဉှပုစ္ဆနေန သစေ န သက္ကောတိ၊ သယံ ကထေတွာ ဒါနေန၊ ဓမ္မကထနပဉှဝိဿဇ္ဇနကမ္မဋ္ဌာနကထနကုက္ကုစ္စဒိဋ္ဌိဝိနောဒနာဒိနာ၊ ပရိဝါသာဒိဝိနယကမ္မကရဏေန၊ ပဗ္ဗာဇနဥပသမ္ပဒါဒိနာ စ ဓမ္မပဋိသန္ထာရော ကာတဗ္ဗော။ အယမေတ္ထ သင်္ခေပေါ၊ ဝိတ္ထာရတော ပနာယံ သဒ္ဓိံ အာနိသံသဒီပကဝတ္ထူဟိ အဋ္ဌသာလိနိယံ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၁၃၅၁) ဉာတဗ္ဗော။ ဧတသ္မိံ ဒုဝိဓေ ပဋိသန္ထာရေ ကုသလဘာဝေါ ပဋိသန္ထာရကုသလတာ၊ တထာပဝတ္တကာမာဝစရဇဝနာနိ ဧဝ။ ဆဗ္ဗီသတိမံ။

ဣန္ဒြိယေသု မနစ္ဆဋ္ဌေသု အာပါထဂတရူပါဒီသု အာရမ္မဏေသု နိမိတ္တဂဟဏာဒိနာ ဣန္ဒြိယသံဝရဘေဒသင်္ခါတော အဂုတ္တဒွါရဘာဝေါ ဣန္ဒြိယေသု အဂုတ္တဒွါရတာ။ ပဋိဂ္ဂဟဏပရိဘောဂဝသေန ဘောဇနေ မတ္တံ အဇာနနဘာဝေါ ဘောဇနေ အမတ္တညုတာ၊ တထာပဝတ္တအကုသလစိတ္တာနိ။ သတ္တဝီသတိမံ။

အနန္တရဒုကေပိ ဝုတ္တပဋိပက္ခဝသေန ကာမာဝစရသဟေတုကကုသလကိရိယစိတ္တာနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ အဋ္ဌဝီသတိမံ။

သတိဝိပ္ပဝါသသင်္ခါတော မုဋ္ဌသတိဘာဝေါ မုဋ္ဌဿစ္စံ၊ သဗ္ဗေ အကုသလာ ဓမ္မာ၊ အသမ္ပဇာနနဘာဝေါ အသမ္ပဇညံ၊ မောဟော။ ဧကူနတိံသတိမံ။

အနန္တရဒုကေ စတုဘူမိကာ သတိပညာဝ ဝုတ္တာ။ တိံသတိမံ။

အပ္ပဋိသင်္ခါနေ အပ္ပဋိဝါနသင်္ခါတေ အကမ္ပိယဋ္ဌေန ယောနိသောဒဿနသင်္ခါတံ ပဋိသင်္ခါနမေဝ ဗလန္တိ ပဋိသင်္ခါနဗလံ၊ ကာမာဝစရပညာဝ။ သတ္တဗောဇ္ဈင်္ဂါဒိဘာဝနာဝသေန ပဝတ္တာ စတုဘူမကဓမ္မာ ဘာဝနာဗလံ။ ဧကတိံသတိမံ။

ပစ္စနီကဓမ္မေ သမေတီတိ သမထော၊ သော တိဝိဓော စိတ္တသမထော အဓိကရဏသမထော သဗ္ဗသင်္ခါရသမထောတိ။ တတ္ထ စ ပုဗ္ဗဘာဂါသု အဋ္ဌသမာပတ္တီသု ဧကဂ္ဂတာ စိတ္တသမထော နာမ၊ သမ္မုခါဝိနယာဒိ သတ္တဝိဓော အဓိကရဏသမထော နာမ၊ နိဗ္ဗာနံ သဗ္ဗသင်္ခါရသမထော နာမ။ ဣဓ ပန စတုဘူမကော သမာဓိ အဓိပ္ပေတော။ အနိစ္စာဒိဝသေန ဝိဝိဓေနာကာရေန ပဿတီတိ ဝိပဿနာ၊ လောကိယလောကုတ္တရာ ဝိပဿနာပညာဝ။ ဗာတ္တိံသတိမံ။

သမထောဝ တံ အာကာရံ ဂဟေတွာ ပုန ပဝတ္တေတဗ္ဗဿ သမထဿ နိမိတ္တန္တိ သမထနိမိတ္တံ။ ပဂ္ဂါဟနိမိတ္တေပိ ဧသေဝ နယော။ စတုဘူမကသမာဓိဝီရိယာနိ ဧဝ။ တေတ္တိံသတိမံ။

အနန္တရဒုကေပိ ဝီရိယသမာဓီ ဧဝ ဝုတ္တာ။ စတုတ္တိံသတိမံ။

သီလဝိနာသိကာ အသံဝရသင်္ခါတာ သီလဿ ဝိပတ္တီတိ သီလဝိပတ္တိ၊ တထာပဝတ္တာ အကုသလဓမ္မာ။ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ ဝိပတ္တိ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိ၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဧဝ။ ပဉ္စတိံသတိမံ။

သောရစ္စမေဝ သီလဿ သမ္ပာဒနတော သီလပရိပူရဏတော သီလဿ သမ္ပဒါတိ သီလသမ္ပဒါ။ ဒိဋ္ဌိပါရိပူရိဘူတံ ဉာဏမေဝ ဒိဋ္ဌိယာ သမ္ပဒါတိ ဒိဋ္ဌိသမ္ပဒါ။ စတုဘူမကာ သီလပညာဝ။ တထာ အနန္တရဒုကေပိ။ ဆတ္တိံသတိမံ။

ဝိသုဒ္ဓိဘာဝံ သမ္ပတ္တာ သီလသင်္ခါတာ သီလဿ ဝိသုဒ္ဓိ သီလဝိသုဒ္ဓိ။ နိဗ္ဗာနသင်္ခါတံ ဝိသုဒ္ဓိံ ပါပေတုံ သမတ္ထာ ဒဿနသင်္ခါတာ ဒိဋ္ဌိယာ ဝိသုဒ္ဓိ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိ။ သတ္တတ္တိံသတိမံ။

ကမ္မဿကတာသစ္စာနုလောမိကမဂ္ဂဖလသမ္ပယုတ္တပညာ ဒိဋ္ဌိ ဝိသုဒ္ဓိ နာမ။ ယထာဒိဋ္ဌိဿ တဒနုရူပံ ပဓာနံ ယထာဒိဋ္ဌိဿ စ ပဓာနံ နာမ။ အဋ္ဌတိံသတိမံ။

သံဝေဂဇနကာနိ ဇာတိဇရာဗျာဓိမရဏသင်္ခါတာနိ ကာရဏာနိ သံဝေဇနီယဋ္ဌာနာနိ နာမ၊ တေသု ဇာတိအာဒိပဋိစ္စသမုပ္ပန္နဘယသင်္ခါတံ သံဝိဇနံ သံဝေဂေါ နာမ၊ တထာပဝတ္တကုသလာဒိ ဧဝ။ ဧဝံ သံဝေဂဇာတဿ ယောနိသော ဥပါယေန ပဓာနံ သံဝိဂ္ဂဿ ယောနိသော ပဓာနံ၊ လောကိယလောကုတ္တရဝီရိယမေဝ။ ဧကူနစတ္တာလီသတိမံ။

ကုသလဓမ္မပူရဏေ အသန္တုဋ္ဌိဘာဝေါ အသန္တုဋ္ဌိတာ။ ယော ပန ဒါနံ ဒတွာ တတော တေန အသန္တုဋ္ဌော ဟုတွာ သရဏဂမနံ အာကင်္ခတိ၊ တတော ပဉ္စသီလာဒိံ၊ ပဗ္ဗဇ္ဇံ၊ ဗုဒ္ဓဝစနာနံ ဥဂ္ဂဏှနံ၊ သမထဝိပဿနံ၊ တတော တေနာပိ အသန္တုဋ္ဌော အနုက္ကမေန အရဟတ္တံ ဂဏှာတိ၊ အယံ အသန္တုဋ္ဌိတာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။ အဓိကုသလဓမ္မာနံ ဘာဝနာယ ဥက္ကဏ္ဌမာနော ပဓာနံ ပဋိဝါပေတိ နိဝတ္တာပေတီတိ ပဋိဝါနိ၊ န ပဋိဝါနိ အပ္ပဋိဝါနိ၊ တဿ ဘဝေါ အပ္ပဋိဝါနိတာ။ အရဟတ္တံ အပ္ပတွာ ပဓာနသ္မိံ အနိဝတ္တနတာ အနောသက္ကနတာ၊ တထာပဝတ္တလောကိယလောကုတ္တရကုသလာ ဓမ္မာ။ စတ္တာလီသတိမံ။

ဝိဇာနနတော ဝိဇ္ဇာ၊ ပုဗ္ဗေနိဝါသစုတူပပါတအာသဝက္ခယဉာဏာနိ။ ဝိမုစ္စနတော ဝိမုတ္တိ၊ အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော၊ နိဗ္ဗာနဉ္စ။ အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော ဟိ အာရမ္မဏေ အဓိမုစ္စနတော၊ သယံ ဝိက္ခမ္ဘိတကိလေသေဟိ ဝိမုစ္စနဋ္ဌေန စ ဝိမုတ္တီတိ ဝုတ္တာ၊ နိဗ္ဗာနံ ပန သဗ္ဗကိလေသေဟိ အစ္စန္တဝိမုစ္စနဋ္ဌေန။ ဧကစတ္တာလီသတိမံ။

ကိလေသက္ခယကရေသု စတူသု အရိယမဂ္ဂေသု ဉာဏံ ခယေ ဉာဏံ နာမ။ ပဋိသန္ဓိဝသေန အနုပ္ပာဒဘူတေ တံတံမဂ္ဂဝဇ္ဈကိလေသာနံ အနုပ္ပာဒပရိယောသာနေ ဥပ္ပန္နအရိယဖလေ ဉာဏံ အနုပ္ပာဒေ ဉာဏံ နာမ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ သုဝိညေယျမေဝ။ ဒွါစတ္တာလီသတိမံ။

သုတ္တန္တိကဒုကမာတိကတ္ထဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

မောဟဝိစ္ဆေဒနိယာ အဘိဓမ္မမာတိကတ္ထဝဏ္ဏနာယ

ဓမ္မသင်္ဂဏီမာတိကတ္ထဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။