📜

၁၅။ အာယတနဓာတုနိဒ္ဒေသော

အာယတနဝိတ္ထာရကထာ

၅၁၀။ အာယတနာနီတိ ဒွါဒသာယတနာနိ – စက္ခာယတနံ၊ ရူပါယတနံ၊ သောတာယတနံ၊ သဒ္ဒါယတနံ၊ ဃာနာယတနံ၊ ဂန္ဓာယတနံ၊ ဇိဝှာယတနံ၊ ရသာယတနံ၊ ကာယာယတနံ၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနံ၊ မနာယတနံ၊ ဓမ္မာယတနန္တိ။ တတ္ထ –

အတ္ထ လက္ခဏ တာဝတွ၊ ကမ သင်္ခေပ ဝိတ္ထာရာ၊

တထာ ဒဋ္ဌဗ္ဗတော စေဝ၊ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

တတ္ထ ဝိသေသတော တာဝ စက္ခတီတိ စက္ခု၊ ရူပံ အဿာဒေတိ ဝိဘာဝေတိ စာတိ အတ္ထော။ ရူပယတီတိ ရူပံ၊ ဝဏ္ဏဝိကာရံ အာပဇ္ဇမာနံ ဟဒယင်္ဂတဘာဝံ ပကာသေတီတိ အတ္ထော။ သုဏာတီတိ သောတံ။ သပ္ပတီတိ သဒ္ဒေါ၊ ဥဒါဟရိယတီတိ အတ္ထော။ ဃာယတီတိ ဃာနံ။ ဂန္ဓယတီတိ ဂန္ဓော။ အတ္တနော ဝတ္ထုံ သူစယတီတိ အတ္ထော။ ဇီဝိတံ အဝှယတီတိ ဇိဝှာ။ ရသန္တိ တံ သတ္တာတိ ရသော၊ အဿာဒေန္တီတိ အတ္ထော။ ကုစ္ဆိတာနံ သာသဝဓမ္မာနံ အာယောတိ ကာယော။ အာယောတိ ဥပ္ပတ္တိဒေသော။ ဖုသိယတီတိ ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ။ မုနာတီတိ မနော။ အတ္တနော လက္ခဏံ ဓာရေန္တီတိ ဓမ္မာ။

၅၁၁။ အဝိသေသတော ပန အာယတနတော၊ အာယာနံ တနနတော၊ အာယတဿ စ နယနတော အာယတနန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ စက္ခုရူပါဒီသု ဟိ တံတံဒွါရာရမ္မဏာ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ သေန သေန အနုဘဝနာဒိနာ ကိစ္စေန အာယတန္တိ ဥဋ္ဌဟန္တိ ဃဋန္တိ၊ ဝါယမန္တီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တေ စ အာယဘူတေ ဓမ္မေ ဧတာနိ တနောန္တိ၊ ဝိတ္ထာရေန္တီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ၊ ဣဒဉ္စ အနမတဂ္ဂေ သံသာရေ ပဝတ္တံ အတီဝ အာယတံ သံသာရဒုက္ခံ ယာဝ န နိဝတ္တတိ၊ တာဝ နယန္တေဝ၊ ပဝတ္တယန္တီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဣတိ သဗ္ဗေပိမေ ဓမ္မာ အာယတနတော၊ အာယာနံ တနနတော၊ အာယတဿ စ နယနတော အာယတနံ အာယတနန္တိ ဝုစ္စန္တိ။

၅၁၂။ အပိစ နိဝါသဋ္ဌာနဋ္ဌေန အာကရဋ္ဌေန သမောသရဏဋ္ဌာနဋ္ဌေန သဉ္ဇာတိဒေသဋ္ဌေန ကာရဏဋ္ဌေန စ အာယတနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တထာ ဟိ လောကေ ‘‘ဣဿရာယတနံ ဝါသုဒေဝါယတန’’န္တိအာဒီသု နိဝါသဋ္ဌာနံ အာယတနန္တိ ဝုစ္စတိ။ ‘‘သုဝဏ္ဏာယတနံ ရဇတာယတန’’န္တိအာဒီသု အာကရော။ သာသနေ ပန ‘‘မနောရမ္မေ အာယတနေ သေဝန္တိ နံ ဝိဟင်္ဂမာ’’တိအာဒီသု (အ။ နိ။ ၅။၃၈) သမောသရဏဋ္ဌာနံ။ ‘‘ဒက္ခိဏာပထော ဂုန္နံ အာယတန’’န္တိအာဒီသု သဉ္ဇာတိဒေသော။ ‘‘တတြ တတြေဝ သက္ခိဘဗ္ဗတံ ပါပုဏာတိ သတိ သတိအာယတနေ’’တိအာဒီသု (အ။ နိ။ ၃။၁၀၂) ကာရဏံ။

စက္ခုအာဒီသု စာပိ တေ တေ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ နိဝသန္တိ တဒါယတ္တဝုတ္တိတာယာတိ စက္ခာဒယော စ နေသံ နိဝါသဋ္ဌာနံ။ စက္ခာဒီသု စ တေ အာကိဏ္ဏာ တန္နိဿိတတ္တာ တဒါရမ္မဏတ္တာ စာတိ စက္ခာဒယော နေသံ အာကရော။ စက္ခာဒယော စ နေသံ သမောသရဏဋ္ဌာနံ၊ တတ္ထ တတ္ထ ဝတ္ထုဒွါရာရမ္မဏဝသေန သမောသရဏတော။ စက္ခာဒယော စ နေသံ သဉ္ဇာတိဒေသော၊ တန္နိဿယာရမ္မဏဘာဝေန တတ္ထေဝ ဥပ္ပတ္တိတော။ စက္ခာဒယော စ နေသံ ကာရဏံ၊ တေသံ အဘာဝေ အဘာဝတောတိ။ ဣတိ နိဝါသဋ္ဌာနဋ္ဌေန၊ အာကရဋ္ဌေန၊ သမောသရဏဋ္ဌာနဋ္ဌေန၊ သဉ္ဇာတိဒေသဋ္ဌေန၊ ကာရဏဋ္ဌေနစာတိ ဣမေဟိပိ ကာရဏေဟိ ဧတေ ဓမ္မာ အာယတနံ အာယတနန္တိ ဝုစ္စန္တိ။

တသ္မာ ယထာဝုတ္တေန အတ္ထေန စက္ခု စ တံ အာယတနဉ္စာတိ စက္ခာယတနံ…ပေ… ဓမ္မာ စ တေ အာယတနဉ္စာတိ ဓမ္မာယတနန္တိ ဧဝံ တာဝေတ္ထ အတ္ထတော ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

၅၁၃။ လက္ခဏာတိ စက္ခာဒီနံ လက္ခဏတောပေတ္ထ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။ တာနိ စ ပန တေသံ လက္ခဏာနိ ခန္ဓနိဒ္ဒေသေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။

တာဝတွတောတိ တာဝဘာဝတော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – စက္ခာဒယောပိ ဟိ ဓမ္မာ ဧဝ၊ ဧဝံ သတိ ဓမ္မာယတနမိစ္စေဝ အဝတွာ ကသ္မာ ဒွါဒသာယတနာနီတိ ဝုတ္တာနီတိ စေ။ ဆဝိညာဏကာယုပ္ပတ္တိဒွါရာရမ္မဏဝဝတ္ထာနတော ဣဓ ဆန္နံ ဝိညာဏကာယာနံ ဒွါရဘာဝေန အာရမ္မဏဘာဝေန စ ဝဝတ္ထာနတော အယမေတေသံ ဘေဒေါ ဟောတီတိ ဒွါဒသ ဝုတ္တာနိ၊ စက္ခုဝိညာဏဝီထိပရိယာပန္နဿ ဟိ ဝိညာဏကာယဿ စက္ခာယတနမေဝ ဥပ္ပတ္တိဒွါရံ၊ ရူပါယတနမေဝ စာရမ္မဏံ၊ တထာ ဣတရာနိ ဣတရေသံ။ ဆဋ္ဌဿ ပန ဘဝင်္ဂမနသင်္ခါတော မနာယတနေကဒေသောဝ ဥပ္ပတ္တိဒွါရံ၊ အသာဓာရဏမေဝ စ ဓမ္မာယတနံ အာရမ္မဏန္တိ ။ ဣတိ ဆန္နံ ဝိညာဏကာယာနံ ဥပ္ပတ္တိဒွါရာရမ္မဏဝဝတ္ထာနတော ဒွါဒသ ဝုတ္တာနီတိ ဧဝမေတ္ထ တာဝတွတော ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

၅၁၄။ ကမတောတိ ဣဓာပိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တေသု ဥပ္ပတ္တိက္ကမာဒီသု ဒေသနာက္ကမောဝ ယုဇ္ဇတိ။ အဇ္ဈတ္တိကေသု ဟိ အာယတနေသု သနိဒဿနသပ္ပဋိဃဝိသယတ္တာ စက္ခာယတနံ ပါကဋန္တိ ပဌမံ ဒေသိတံ၊ တတော အနိဒဿနသပ္ပဋိဃဝိသယာနိ သောတာယတနာဒီနိ။ အထ ဝါ ဒဿနာနုတ္တရိယသဝနာနုတ္တရိယဟေတုဘာဝေန ဗဟူပကာရတ္တာ အဇ္ဈတ္တိကေသု စက္ခာယတနသောတာယတနာနိ ပဌမံ ဒေသိတာနိ၊ တတော ဃာနာယတနာဒီနိ တီဏိ၊ ပဉ္စန္နမ္ပိ ဂေါစရဝိသယတ္တာ အန္တေ မနာယတနံ၊ စက္ခာယတနာဒီနံ ပန ဂေါစရတ္တာ တဿ တဿ အန္တရန္တရာနိ ဗာဟိရေသု ရူပါယတနာဒီနိ။ အပိစ ဝိညာဏုပ္ပတ္တိကာရဏဝဝတ္ထာနတောပိ အယမေတေသံ ကမော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘စက္ခုဉ္စ ပဋိစ္စ ရူပေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စက္ခုဝိညာဏံ…ပေ… မနဉ္စ ပဋိစ္စ ဓမ္မေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနောဝိညာဏ’’န္တိ (မ။ နိ။ ၃။၄၂၁၊ သံ။ နိ။ ၂။၄၃)။ ဧဝံ ကမတောပေတ္ထ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

၅၁၅။ သင်္ခေပဝိတ္ထာရာတိ သင်္ခေပတော ဟိ မနာယတနဿ စေဝ ဓမ္မာယတနေကဒေသဿ စ နာမေန တဒဝသေသာနဉ္စ အာယတနာနံ ရူပေန သင်္ဂဟိတတ္တာ ဒွါဒသာပိ အာယတနာနိ နာမရူပမတ္တမေဝ ဟောန္တိ။ ဝိတ္ထာရတော ပန အဇ္ဈတ္တိကေသု တာဝ စက္ခာယတနံ ဇာတိဝသေန စက္ခုပသာဒမတ္တမေဝ၊ ပစ္စယဂတိနိကာယပုဂ္ဂလဘေဒတော ပန အနန္တပ္ပဘေဒံ။ တထာ သောတာယတနာဒီနိ စတ္တာရိ။ မနာယတနံ ကုသလာကုသလဝိပါကကိရိယဝိညာဏဘေဒေန ဧကူနနဝုတိပ္ပဘေဒံ ဧကဝီသုတ္တရသတပ္ပဘေဒဉ္စ။ ဝတ္ထုပဋိပဒါဒိဘေဒတော ပန အနန္တပ္ပဘေဒံ။ ရူပသဒ္ဒဂန္ဓရသာယတနာနိ ဝိသဘာဂပစ္စယာဒိဘေဒတော အနန္တပ္ပဘေဒါနိ။ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနံ ပထဝီဓာတုတေဇောဓာတုဝါယောဓာတုဝသေန တိပ္ပဘေဒံ။ ပစ္စယာဒိဘေဒတော အနေကပ္ပဘေဒံ။ ဓမ္မာယတနံ ဝေဒနာသညာသင်္ခါရက္ခန္ဓသုခုမရူပနိဗ္ဗာနာနံ သဘာဝနာနတ္တဘေဒတော အနေကပ္ပဘေဒန္တိ။ ဧဝံ သင်္ခေပဝိတ္ထာရာ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

၅၁၆။ ဒဋ္ဌဗ္ဗတောတိ ဧတ္ထ ပန သဗ္ဗာနေဝ သင်္ခတာနိ အာယတနာနိ အနာဂမနတော အနိဂ္ဂမနတော စ ဒဋ္ဌဗ္ဗာနိ။ န ဟိ တာနိ ပုဗ္ဗေ ဥဒယာ ကုတောစိ အာဂစ္ဆန္တိ၊ နပိ ဥဒ္ဓံ ဝယာ ကုဟိဉ္စိ ဂစ္ဆန္တိ၊ အထ ခေါ ပုဗ္ဗေ ဥဒယာ အပ္ပဋိလဒ္ဓသဘာဝါနိ ၊ ဥဒ္ဓံ ဝယာ ပရိဘိန္နသဘာဝါနိ၊ ပုဗ္ဗန္တာပရန္တဝေမဇ္ဈေ ပစ္စယာယတ္တဝုတ္တိတာယ အဝသာနိ ပဝတ္တန္တိ။ တသ္မာ အနာဂမနတော အနိဂ္ဂမနတော စ ဒဋ္ဌဗ္ဗာနိ။ တထာ နိရီဟကတော အဗျာပါရတော စ။ န ဟိ စက္ခုရူပါဒီနံ ဧဝံ ဟောတိ ‘‘အဟော ဝတ အမှာကံ သာမဂ္ဂိယံ ဝိညာဏံ နာမ ဥပ္ပဇ္ဇေယျာ’’တိ၊ န စ တာနိ ဝိညာဏုပ္ပာဒနတ္ထံ ဒွါရဘာဝေန ဝတ္ထုဘာဝေန အာရမ္မဏဘာဝေန ဝါ ဤဟန္တိ၊ န ဗျာပါရမာပဇ္ဇန္တိ၊ အထ ခေါ ဓမ္မတာဝေသာ၊ ယံ စက္ခုရူပါဒိသာမဂ္ဂိယံ စက္ခုဝိညာဏာဒီနိ သမ္ဘဝန္တီတိ။ တသ္မာ နိရီဟကတော အဗျာပါရတော စ ဒဋ္ဌဗ္ဗာနိ။ အပိစ အဇ္ဈတ္တိကာနိ သုညဂါမော ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗာနိ၊ ဓုဝသုဘသုခတ္တဘာဝဝိရဟိတတ္တာ။ ဗာဟိရာနိ ဂါမဃာတကစောရာ ဝိယ၊ အဇ္ဈတ္တိကာနံ အဘိဃာတကတ္တာ။ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘စက္ခု၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဟညတိ မနာပါမနာပေဟိ ရူပေဟီ’’တိ ဝိတ္ထာရော။ အပိစ အဇ္ဈတ္တိကာနိ ဆ ပါဏကာ ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗာနိ၊ ဗာဟိရာနိ တေသံ ဂေါစရာ ဝိယာတိ။ ဧဝမေတ္ထ ဒဋ္ဌဗ္ဗတော ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

ဣဒံ တာဝ အာယတနာနံ ဝိတ္ထာရကထာမုခံ။

ဓာတုဝိတ္ထာရကထာ

၅၁၇။ တဒနန္တရာ ပန ဓာတုယောတိ အဋ္ဌာရသ ဓာတုယော – စက္ခုဓာတု၊ ရူပဓာတု၊ စက္ခုဝိညာဏဓာတု၊ သောတဓာတု၊ သဒ္ဒဓာတု၊ သောတဝိညာဏဓာတု၊ ဃာနဓာတု၊ ဂန္ဓဓာတု၊ ဃာနဝိညာဏဓာတု၊ ဇိဝှာဓာတု၊ ရသဓာတု၊ ဇိဝှာဝိညာဏဓာတု၊ ကာယဓာတု၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗဓာတု၊ ကာယဝိညာဏဓာတု၊ မနောဓာတု၊ ဓမ္မဓာတု၊ မနောဝိညာဏဓာတူတိ။ တတ္ထ –

အတ္ထတော လက္ခဏာဒီဟိ၊ ကမ တာဝတွသင်္ခတော၊

ပစ္စယာ အထ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ဝေဒိတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

တတ္ထ အတ္ထတောတိ စက္ခတီတိ စက္ခု။ ရူပယတီတိ ရူပံ။ စက္ခုဿ ဝိညာဏံ စက္ခုဝိညာဏန္တိ ဧဝမာဒိနာ တာဝ နယေန စက္ခာဒီနံ ဝိသေသတ္ထတော ဝေဒိတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။ အဝိသေသေန ပန ဝိဒဟတိ၊ ဓီယတေ၊ ဝိဓာနံ၊ ဝိဓီယတေ ဧတာယ၊ ဧတ္ထ ဝါ ဓီယတီတိ ဓာတု။ လောကိယာ ဟိ ဓာတုယော ကာရဏဘာဝေန ဝဝတ္ထိတာ ဟုတွာ သုဝဏ္ဏရဇတာဒိဓာတုယော ဝိယ သုဝဏ္ဏရဇတာဒိံ ၊ အနေကပ္ပကာရံ သံသာရဒုက္ခံ ဝိဒဟန္တိ။ ဘာရဟာရေဟိ စ ဘာရော ဝိယ၊ သတ္တေဟိ ဓီယန္တေ၊ ဓာရိယန္တီတိ အတ္ထော။ ဒုက္ခဝိဓာနမတ္တမေဝ စေသာ၊ အဝသဝတ္တနတော။ ဧတာဟိ စ ကရဏဘူတာဟိ သံသာရဒုက္ခံ သတ္တေဟိ အနုဝိဓီယတိ။ တထာဝိဟိတဉ္စ တံ ဧတာသွေဝ ဓီယတိ၊ ဌပိယတီတိ အတ္ထော။ ဣတိ စက္ခာဒီသု ဧကေကော ဓမ္မော ယထာသမ္ဘဝံ ဝိဒဟတိ၊ ဓီယတီတိအာဒိနာ အတ္ထဝသေန ဓာတူတိ ဝုစ္စတိ။

၅၁၈။ အပိစ ယထာ တိတ္ထိယာနံ အတ္တာ နာမ သဘာဝတော နတ္ထိ၊ န ဧဝမေတာ၊ ဧတာ ပန အတ္တနော သဘာဝံ ဓာရေန္တီတိ ဓာတုယော။ ယထာ လောကေ ဝိစိတ္တာ ဟရိတာလမနောသိလာဒယော သေလာဝယဝါ ဓာတုယောတိ ဝုစ္စန္တိ၊ ဧဝမေတာပိ ဓာတုယော ဝိယ ဓာတုယော။ ဝိစိတ္တာ ဟေတေ ဉာဏဉေယျာဝယဝါတိ။ ယထာ ဝါ သရီရသင်္ခါတဿ သမုဒါယဿ အဝယဝဘူတေသု ရသသောဏိတာဒီသု အညမညဝိသဘာဂလက္ခဏပရိစ္ဆိန္နေသု ဓာတုသမညာ၊ ဧဝမေတေသုပိ ပဉ္စက္ခန္ဓသင်္ခါတဿ အတ္တဘာဝဿ အဝယဝေသု ဓာတုသမညာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အညမညဝိသဘာဂလက္ခဏပရိစ္ဆိန္နာ ဟေတေ စက္ခာဒယောတိ။ အပိစ ဓာတူတိ နိဇ္ဇီဝမတ္တဿေဝေတံ အဓိဝစနံ။ တထာ ဟိ ဘဂဝါ ‘‘ဆ ဓာတုရော အယံ ဘိက္ခု ပုရိသော’’တိအာဒီသု (မ။ နိ။ ၃။၃၄၄) ဇီဝသညာသမူဟနနတ္ထံ ဓာတုဒေသနံ အကာသီတိ။

တသ္မာ ယထာဝုတ္တေန အတ္ထေန စက္ခု စ တံ ဓာတု စ စက္ခုဓာတု…ပေ… မနောဝိညာဏဉ္စ တံ ဓာတု စ မနောဝိညာဏဓာတူတိ။ ဧဝံ တာဝေတ္ထ အတ္ထတော ဝေဒိတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

၅၁၉။ လက္ခဏာဒိတောတိ စက္ခာဒီနံ လက္ခဏာဒိတောပေတ္ထ ဝေဒိတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။ တာနိ စ ပန နေသံ လက္ခဏာဒီနိ ခန္ဓနိဒ္ဒေသေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။

ကမတောတိ ဣဓာပိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တေသု ဥပ္ပတ္တိက္ကမာဒီသု ဒေသနာက္ကမောဝ ယုဇ္ဇတိ။ သော စ ပနာယံ ဟေတုဖလာနုပုဗ္ဗဝဝတ္ထာနဝသေန ဝုတ္တော။ စက္ခုဓာတု ရူပဓာတူတိ ဣဒဉှိ ဒွယံ ဟေတု၊ စက္ခုဝိညာဏဓာတူတိ ဖလံ။ ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ။

၅၂၀။ တာဝတွတောတိ တာဝဘာဝတော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – တေသု တေသု ဟိ သုတ္တာဘိဓမ္မပ္ပဒေသေသု ‘‘အာဘာဓာတု၊ သုဘဓာတု၊ အာကာသာနဉ္စာယတနဓာတု၊ ဝိညာဏဉ္စာယတနဓာတု၊ အာကိဉ္စညာယတနဓာတု၊ နေဝသညာနာသညာယတနဓာတု၊ သညာဝေဒယိတနိရောဓဓာတု’’ (သံ။ နိ။ ၂။၉၅)၊ ‘‘ကာမဓာတု ၊ ဗျာပါဒဓာတု၊ ဝိဟိံသာဓာတု၊ နေက္ခမ္မဓာတု၊ အဗျာပါဒဓာတု၊ အဝိဟိံသာဓာတု’’ (ဝိဘ။ ၁၈၂၊ ဒီ။ နိ။ ၃။၃၀၅၊ မ။ နိ။ ၃။၁၂၅)၊ ‘‘သုခဓာတု၊ ဒုက္ခဓာတု၊ သောမနဿဓာတု၊ ဒေါမနဿဓာတု၊ ဥပေက္ခာဓာတု၊ အဝိဇ္ဇာဓာတု’’ (ဝိဘ။ ၁၈၀၊ မ။ နိ။ ၃။၁၂၅)၊ ‘‘အာရမ္ဘဓာတု၊ နိက္ကမဓာတု၊ ပရက္ကမဓာတု’’ (သံ။ နိ။ ၅။၁၈၃)၊ ‘‘ဟီနဓာတု၊ မဇ္ဈိမဓာတု၊ ပဏီတဓာတု’’ (ဒီ။ နိ။ ၃။၃၀၅)၊ ‘‘ပထဝီဓာတု၊ အာပေါဓာတု၊ တေဇောဓာတု၊ ဝါယောဓာတု (ဒီ။ နိ။ ၃။၃၁၁)၊ အာကာသဓာတု၊ ဝိညာဏဓာတု’’ (မ။ နိ။ ၃။၁၂၅၊ ဝိဘ။ ၁၇၂)၊ ‘‘သင်္ခတဓာတု၊ အသင်္ခတဓာတု’’ (မ။ နိ။ ၃။၁၂၅)၊ ‘‘အနေကဓာတု နာနာဓာတု လောကော’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၃၆၆၊ မ။ နိ။ ၁။၁၄၈) ဧဝမာဒယော အညာပိ ဓာတုယော ဒိဿန္တိ။ ဧဝံ သတိ သဗ္ဗာသံ ဝသေန ပရိစ္ဆေဒံ အကတွာ ကသ္မာ အဋ္ဌာရသာတိ အယမေဝ ပရိစ္ဆေဒေါ ကတောတိ စေ။ သဘာဝတော ဝိဇ္ဇမာနာနံ သဗ္ဗဓာတူနံ တဒန္တောဂဓတ္တာ။

ရူပဓာတုယေဝ ဟိ အာဘာဓာတု၊ သုဘဓာတု ပန ရူပါဒိပဋိဗဒ္ဓါ။ ကသ္မာ၊ သုဘနိမိတ္တတ္တာ။ သုဘနိမိတ္တဉှိ သုဘဓာတု။ တဉ္စ ရူပါဒိဝိနိမုတ္တံ န ဝိဇ္ဇတိ။ ကုသလဝိပါကာရမ္မဏာ ဝါ ရူပါဒယော ဧဝ သုဘဓာတူတိ ရူပါဒိမတ္တမေဝေသာ။ အာကာသာနဉ္စာယတနဓာတုအာဒီသု စိတ္တံ မနောဝိညာဏဓာတုယေဝ၊ သေသာ ဓမ္မဓာတု။ သညာဝေဒယိတနိရောဓဓာတု ပန သဘာဝတော နတ္ထိ။ ဓာတုဒွယနိရောဓမတ္တမေဝ ဟိ သာ။

ကာမဓာတု ဓမ္မဓာတုမတ္တံ ဝါ ဟောတိ။ ယထာဟ – ‘‘တတ္ထ ကတမာ ကာမဓာတု? ကာမပဋိသံယုတ္တော တက္ကော ဝိတက္ကော မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပော’’တိ (ဝိဘ။ ၁၈၂)။ အဋ္ဌာရသာပိ ဝါ ဓာတုယော။ ယထာဟ – ‘‘ဟေဋ္ဌတော အဝီစိနိရယံ ပရိယန္တံ ကရိတွာ ဥပရိတော ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီ ဒေဝေ အန္တောကရိတွာ ယံ ဧတသ္မိံ အန္တရေ ဧတ္ထာဝစရာ ဧတ္ထ ပရိယာပန္နာ ခန္ဓဓာတုအာယတနာ ရူပါ ဝေဒနာ သညာ သင်္ခါရာ ဝိညာဏံ၊ အယံ ဝုစ္စတိ ကာမဓာတူ’’တိ (ဝိဘ။ ၁၈၂)။

နေက္ခမ္မဓာတု ဓမ္မဓာတု ဧဝ၊ ‘‘သဗ္ဗေပိ ကုသလာ ဓမ္မာ နေက္ခမ္မဓာတူ’’တိ (ဝိဘ။ ၁၈၂) ဝစနတော မနောဝိညာဏဓာတုပိ ဟောတိယေဝ။ ဗျာပါဒဝိဟိံသာ-အဗျာပါဒ-အဝိဟိံသာသုခ-ဒုက္ခ-သောမနဿ-ဒေါမနဿုပေက္ခာ-အဝိဇ္ဇာအာရမ္ဘ-နိက္ကမ-ပရက္ကမဓာတုယော ဓမ္မဓာတုယေဝ။

ဟီနမဇ္ဈိမပဏီတဓာတုယော အဋ္ဌာရသ ဓာတုမတ္တမေဝ။ ဟီနာ ဟိ စက္ခာဒယော ဟီနာ ဓာတု၊ မဇ္ဈိမပဏီတာ မဇ္ဈိမာ စေဝ ပဏီတာ စ။ နိပ္ပရိယာယေန ပန အကုသလာ ဓမ္မဓာတုမနောဝိညာဏဓာတုယော ဟီနဓာတု၊ လောကိယာ ကုသလာဗျာကတာ ဥဘောပိ စက္ခုဓာတုအာဒယော စ မဇ္ဈိမဓာတု၊ လောကုတ္တရာ ပန ဓမ္မဓာတုမနောဝိညာဏဓာတုယော ပဏီတဓာတု။

ပထဝီတေဇောဝါယောဓာတုယော ဖောဋ္ဌဗ္ဗဓာတုယေဝ၊ အာပေါဓာတု အာကာသဓာတု စ ဓမ္မဓာတုယေဝ။ ဝိညာဏဓာတု စက္ခုဝိညာဏာဒိသတ္တဝိညာဏဓာတုသင်္ခေပေါယေဝ။

သတ္တရသ ဓာတုယော ဓမ္မဓာတုဧကဒေသော စ သင်္ခတဓာတု၊ အသင်္ခတာ ပန ဓာတု ဓမ္မဓာတုဧကဒေသောဝ။ အနေကဓာတုနာနာဓာတုလောကော ပန အဋ္ဌာရသ ဓာတုပ္ပဘေဒမတ္တမေဝါတိ။ ဣတိ သဘာဝတော ဝိဇ္ဇမာနာနံ သဗ္ဗဓာတူနံ တဒန္တောဂဓတ္တာ အဋ္ဌာရသေဝ ဝုတ္တာတိ။

၅၂၁။ အပိစ ဝိဇာနနသဘာဝေ ဝိညာဏေ ဇီဝသညီနံ သညာသမူဟနနတ္ထမ္ပိ အဋ္ဌာရသေဝ ဝုတ္တာ။ သန္တိ ဟိ သတ္တာ ဝိဇာနနသဘာဝေ ဝိညာဏေ ဇီဝသညိနော၊ တေသံ စက္ခုသောတဃာနဇိဝှာကာယမနောဓာတုမနောဝိညာဏဓာတုဘေဒေန တဿ အနေကတံ စက္ခုရူပါဒိပစ္စယာယတ္တဝုတ္တိတာယ အနိစ္စတဉ္စ ပကာသေတွာ ဒီဃရတ္တာနုသယိတံ ဇီဝသညံ သမူဟနိတုကာမေန ဘဂဝတာ အဋ္ဌာရသ ဓာတုယော ပကာသိတာ။ ကိဉ္စ ဘိယျော တထာ ဝေနေယျဇ္ဈာသယဝသေန စ။ ယေ စ ဣမာယ အနတိသင်္ခေပဝိတ္ထာရာယ ဒေသနာယ ဝေနေယျသတ္တာ၊ တဒဇ္ဈာသယဝသေန စ အဋ္ဌာရသေဝ ပကာသိတာ။

သင်္ခေပဝိတ္ထာရနယေန တထာ တထာ ဟိ၊

ဓမ္မံ ပကာသယတိ ဧသ ယထာ ယထာဿ၊

သဒ္ဓမ္မတေဇဝိဟတံ ဝိလယံ ခဏေန၊

ဝေနေယျသတ္တဟဒယေသု တမော ပယာတီတိ။

ဧဝမေတ္ထ တာဝတွတော ဝေဒိတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

၅၂၂။ သင်္ခတောတိ စက္ခုဓာတု တာဝ ဇာတိတော ဧကော ဓမ္မောတွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ စက္ခုပသာဒဝသေန၊ တထာ သောတဃာနဇိဝှာကာယရူပသဒ္ဒဂန္ဓရသဓာတုယော သောတပ္ပသာဒါဒိဝသေန၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗဓာတု ပန ပထဝီတေဇောဝါယောဝသေန တယော ဓမ္မာတိ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ စက္ခုဝိညာဏဓာတု ကုသလာကုသလဝိပါကဝသေန ဒွေ ဓမ္မာတိ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ၊ တထာ သောတဃာနဇိဝှာကာယဝိညာဏဓာတုယော။ မနောဓာတု ပန ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇနကုသလာကုသလဝိပါကသမ္ပဋိစ္ဆနဝသေန တယော ဓမ္မာတိ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ဓမ္မဓာတု တိဏ္ဏံ အရူပက္ခန္ဓာနံ သောဠသန္နံ သုခုမရူပါနံ အသင်္ခတာယ စ ဓာတုယာ ဝသေန ဝီသတိ ဓမ္မာတိ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ မနောဝိညာဏဓာတု သေသကုသလာကုသလာဗျာကတဝိညာဏဝသေန ဆသတ္တတိ ဓမ္မာတိ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ဧဝမေတ္ထ သင်္ခတောပိ ဝေဒိတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

၅၂၃။ ပစ္စယာတိ ဧတ္ထ စ စက္ခုဓာတု တာဝ စက္ခုဝိညာဏဓာတုယာ ဝိပ္ပယုတ္တပုရေဇာတအတ္ထိအဝိဂတနိဿယိန္ဒြိယပစ္စယာနံ ဝသေန ဆဟိ ပစ္စယေဟိ ပစ္စယော ဟောတိ၊ ရူပဓာတု ပုရေဇာတအတ္ထိအဝိဂတာရမ္မဏပစ္စယာနံ ဝသေန စတူဟိ ပစ္စယေဟိ ပစ္စယော ဟောတိ။ ဧဝံ သောတဝိညာဏဓာတုအာဒီနံ သောတဓာတုသဒ္ဒဓာတုအာဒယော။ ပဉ္စန္နံ ပန နေသံ အာဝဇ္ဇနမနောဓာတု အနန္တရသမနန္တရနတ္ထိဝိဂတာနန္တရူပနိဿယဝသေန ပဉ္စဟိ ပစ္စယေဟိ ပစ္စယော ဟောတိ၊ တာ စ ပဉ္စပိ သမ္ပဋိစ္ဆနမနောဓာတုယာ။ တထာ သမ္ပဋိစ္ဆနမနောဓာတု သန္တီရဏမနောဝိညာဏဓာတုယာ၊ သာ စ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနမနောဝိညာဏဓာတုယာ၊ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနမနောဝိညာဏဓာတု စ ဇဝနမနောဝိညာဏဓာတုယာ။ ဇဝနမနောဝိညာဏဓာတု ပန အနန္တရာယ ဇဝနမနောဝိညာဏဓာတုယာ တေဟိ စေဝ ပဉ္စဟိ အာသေဝနပစ္စယေန စာတိ ဆဟိ ပစ္စယေဟိ ပစ္စယော ဟောတိ။ ဧသ တာဝ ပဉ္စဒွါရေ နယော။

မနောဒွါရေ ပန ဘဝင်္ဂမနောဝိညာဏဓာတု အာဝဇ္ဇနမနောဝိညာဏဓာတုယာ။ အာဝဇ္ဇနမနောဝိညာဏဓာတု စ ဇဝနမနောဝိညာဏဓာတုယာ ပုရိမေဟိ ပဉ္စဟိ ပစ္စယေဟိ ပစ္စယော ဟောတိ။ ဓမ္မဓာတု ပန သတ္တန္နမ္ပိ ဝိညာဏဓာတူနံ သဟဇာတအညမညနိဿယသမ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတာဒီဟိ ဗဟုဓာ ပစ္စယော ဟောတိ။ စက္ခုဓာတုအာဒယော ပန ဧကစ္စာ စ ဓမ္မဓာတု ဧကစ္စာယ မနောဝိညာဏဓာတုယာ အာရမ္မဏပစ္စယာဒီဟိပိ ပစ္စယာ ဟောန္တိ။ စက္ခုဝိညာဏဓာတုအာဒီနဉ္စ န ကေဝလံ စက္ခုရူပါဒယော ပစ္စယာ ဟောန္တိ၊ အထ ခေါ အာလောကာဒယောပိ။ တေနာဟု ပုဗ္ဗာစရိယာ –

‘‘စက္ခုရူပါလောကမနသိကာရေ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စက္ခုဝိညာဏံ။ သောတသဒ္ဒဝိဝရမနသိကာရေ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သောတဝိညာဏံ။ ဃာနဂန္ဓဝါယုမနသိကာရေ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဃာနဝိညာဏံ။ ဇိဝှာရသအာပမနသိကာရေ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဇိဝှာဝိညာဏံ။ ကာယဖောဋ္ဌဗ္ဗပထဝီမနသိကာရေ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ကာယဝိညာဏံ။ ဘဝင်္ဂမနဓမ္မမနသိကာရေ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနောဝိညာဏ’’န္တိ။

အယမေတ္ထ သင်္ခေပေါ။ ဝိတ္ထာရတော ပန ပစ္စယပ္ပဘေဒေါ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒနိဒ္ဒေသေ အာဝိဘဝိဿတီတိ ဧဝမေတ္ထ ပစ္စယတောပိ ဝေဒိတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

၅၂၄။ ဒဋ္ဌဗ္ဗတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗတောပေတ္ထ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ အတ္ထော။ သဗ္ဗာ ဧဝ ဟိ သင်္ခတဓာတုယော ပုဗ္ဗန္တာပရန္တဝိဝိတ္တတော ဓုဝသုဘသုခတ္တဘာဝသုညတော ပစ္စယာယတ္တဝုတ္တိတော စ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။

ဝိသေသတော ပနေတ္ထ ဘေရိတလံ ဝိယ စက္ခုဓာတု ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ဒဏ္ဍော ဝိယ ရူပဓာတု၊ သဒ္ဒေါ ဝိယ စက္ခုဝိညာဏဓာတု။ တထာ အာဒါသတလံ ဝိယ စက္ခုဓာတု၊ မုခံ ဝိယ ရူပဓာတု၊ မုခနိမိတ္တံ ဝိယ စက္ခုဝိညာဏဓာတု။ အထ ဝါ ဥစ္ဆုတိလာ ဝိယ စက္ခုဓာတု၊ ယန္တစက္ကယဋ္ဌိ ဝိယ ရူပဓာတု၊ ဥစ္ဆုရသတေလာနိ ဝိယ စက္ခုဝိညာဏဓာတု။ တထာ အဓရာရဏီ ဝိယ စက္ခုဓာတု၊ ဥတ္တရာရဏီ ဝိယ ရူပဓာတု၊ အဂ္ဂိ ဝိယ စက္ခုဝိညာဏဓာတု။ ဧသ နယော သောတဓာတုအာဒီသု။

မနောဓာတု ပန ယထာသမ္ဘဝတော စက္ခုဝိညာဏဓာတုအာဒီနံ ပုရေစရာနုစရာ ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။

ဓမ္မဓာတုယာ ဝေဒနာက္ခန္ဓော သလ္လမိဝ သူလမိဝ စ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သညာသင်္ခါရက္ခန္ဓာ ဝေဒနာသလ္လသူလယောဂါအာတုရာ ဝိယ၊ ပုထုဇ္ဇနာနံ ဝါ သညာ အာသာဒုက္ခဇနနတော ရိတ္တမုဋ္ဌိ ဝိယ။ အယထာဘုစ္စနိမိတ္တဂါဟကတော ဝနမိဂေါ ဝိယ။ သင်္ခါရာ ပဋိသန္ဓိယံ ပက္ခိပနတော အင်္ဂါရကာသုယံ ခိပနကပုရိသာ ဝိယ။ ဇာတိ ဒုက္ခာနုဗန္ဓတော ရာဇပုရိသာနုဗန္ဓစောရာ ဝိယ။ သဗ္ဗာနတ္ထာဝဟဿ ခန္ဓသန္တာနဿ ဟေတုတော ဝိသရုက္ခဗီဇာနိ ဝိယ။ ရူပံ နာနာဝိဓုပဒ္ဒဝနိမိတ္တတော ခုရစက္ကံ ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အသင်္ခတာ ပန ဓာတု အမတတော သန္တတော ခေမတော စ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ကသ္မာ? သဗ္ဗာနတ္ထာဝဟဿ ပဋိပက္ခဘူတတ္တာ။

မနောဝိညာဏဓာတု အာရမ္မဏေသု ဝဝတ္ထာနာဘာဝတော အရညမက္ကဋော ဝိယ၊ ဒုဒ္ဒမနတော အဿခဠုင်္ကော ဝိယ၊ ယတ္ထကာမနိပါတိတော ဝေဟာသက္ခိတ္တဒဏ္ဍော ဝိယ၊ လောဘဒေါသာဒိနာနပ္ပကာရကိလေသဝေသယောဂတော ရင်္ဂနဋော ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗာတိ။

ဣတိ သာဓုဇနပါမောဇ္ဇတ္ထာယ ကတေ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ

ပညာဘာဝနာဓိကာရေ

အာယတနဓာတုနိဒ္ဒေသော နာမ

ပန္နရသမော ပရိစ္ဆေဒေါ။