📜

၁၅။ အာယတနဓာတုနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

အာယတနဝိတ္ထာရကထာဝဏ္ဏနာ

၅၁၀။ ‘‘ခန္ဓာယတနာ’’တိအာဒိနာ ဟေဋ္ဌာ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာနိ ပဒုဒ္ဓါရဝသေန ‘‘အာယတနာနီ’’တိ ဝတွာ ဂဏနပရိစ္ဆေဒေနာဟ ‘‘ဒွါဒသာယတနာနီ’’တိ။ တတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ ပရတော သယမေဝ ဝက္ခတိ။ စက္ခာယတနန္တိအာဒိ နေသံ သရူပဒဿနံ။

အတ္ထော နာမ သဒ္ဒတ္ထော၊ ဘာဝတ္ထော ပန လက္ခဏမေဝ။ သော ပန သဒ္ဒတ္ထော ဒုဝိဓော – အသာဓာရဏော သာဓာရဏောတိ။ တတ္ထ အသာဓာရဏော စက္ခာဒိသဒ္ဒတ္ထော၊ သာဓာရဏော အာယတနသဒ္ဒတ္ထော ဒွါဒသန္နမ္ပိ သမာနတ္တာ။

တေသု အသာဓာရဏံ တာဝ ဒဿေန္တော ‘‘ဝိသေသတော တာဝါ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဝိသေသတောတိ ဝိသေသတ္ထတော၊ စက္ခာဒိသဒ္ဒတ္ထတောတိ အတ္ထော။ အဿာဒေတီတိ စက္ခတိ-သဒ္ဒေါ ‘‘မဓုံ စက္ခတိ၊ ဗျဉ္ဇနံ စက္ခတီ’’တိ ရသသာယနတ္ထော အတ္ထီတိ တဿ ဝသေန အတ္ထံ ဝဒတိ။ ‘‘စက္ခုံ ခေါ ပန၊ မာဂဏ္ဍိယ၊ ရူပါရာမံ ရူပရတံ ရူပသမ္မုဒိတ’’န္တိ (မ။ နိ။ ၂။၂၀၉) ဝစနတော စက္ခု ရူပံ အဿာဒေတိ။ သတိပိ သောတာဒီနံ သဒ္ဒါရာမတာဒိဘာဝေ ယော ‘‘ယံ စက္ခု စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယ ပသာဒေါ’’တိအာဒိနာ (ဓ။ သ။ ၅၉၇) ပါဠိယံ၊ ‘‘ရူပါဘိဃာတာရဟဘူတပ္ပသာဒလက္ခဏ’’န္တိအာဒိနာ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၆၀၀၊ ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၄၃၃) အဋ္ဌကထာယဉ္စ ဝုတ္တော အတ္ထဝိသေသော၊ တတ္ထေဝ နိရုဠှတ္တာ စက္ခုမှိ ဧဝ စက္ခုသဒ္ဒေါ ပဝတ္တတိ ဂဝါဒီသု ဂေါသဒ္ဒါဒိ ဝိယာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

ဝိဘာဝေတိ စာတိ သဒ္ဒလက္ခဏသိဒ္ဓဿ စက္ခတိ-သဒ္ဒဿ ဝသေန အတ္ထံ ဝဒတိ။ စက္ခတီတိ ဟိ အာစိက္ခတိ၊ အဘိဗျတ္တံ ဝဒတီတိ အတ္ထော။ နေတ္တဿ စ ဝဒန္တဿ ဝိယ သမဝိသမဝိဘာဝနမေဝ အာစိက္ခနန္တိ ကတွာ အာဟ ‘‘ဝိဘာဝေတိ စာတိ အတ္ထော’’တိ၊ အနေကတ္ထတ္တာ ဝါ ဓာတူနံ ဝိဘာဝနတ္ထတာ စ စက္ခတိ-သဒ္ဒဿ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ရတ္တဒုဋ္ဌာဒိကာလေသု ကကဏ္ဋကရူပံ ဝိယ၊ ဥဒ္ဒရူပံ ဝိယ စ ဝဏ္ဏဝိကာရံ အာပဇ္ဇမာနံ ရူပံ ဟဒယင်္ဂတဘာဝံ ရူပယတိ ရူပမိဝ ပကာသံ ကရောတိ၊ သဝိဂ္ဂဟမိဝ ကတွာ ဒဿေတီတိ အတ္ထော။ ဝိတ္ထာရဏံ ဝါ ရူပသဒ္ဒဿ အတ္ထော၊ ဝိတ္ထာရဏဉ္စ ပကာသနမေဝါတိ အာဟ ‘‘ပကာသေတီတိ အတ္ထော’’တိ။ အနေကတ္ထတ္တာ ဝါ ဓာတူနံ ပကာသနတ္ထော ဧဝ ရူပသဒ္ဒေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဝဏ္ဏဝါစကဿ ရူပသဒ္ဒဿ ရူပယတီတိ နိဗ္ဗစနံ၊ ရူပက္ခန္ဓဝါစကဿ ရုပ္ပတီတိ အယံ ဝိသေသော။ ဥဒါဟရီယတီတိ ဝုစ္စတီတိ အတ္ထေ ဝစနသဒ္ဒေါ ဧဝ ဂဟိတော သိယာ၊ န စ ဝစနသဒ္ဒေါ ဧဝေတ္ထ သဒ္ဒေါ၊ အထ ခေါ သဗ္ဗောပိ သောတဝိညေယျောတိ။ သပ္ပတီတိ သကေဟိ ပစ္စယေဟိ သပ္ပီယတိ၊ သောတဝိညေယျဘာဝံ ဂမီယတီတိ အတ္ထော။

သူစယတီတိ အတ္တနော ဝတ္ထုံ အပါကဋံ ဂန္ဓဝသေန ‘‘ဣဒံ သုဂန္ဓံ၊ ဒုဂ္ဂန္ဓ’’န္တိ ပကာသေတိ၊ ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ပုပ္ဖာဒိဝတ္ထုံ ‘‘ဧတ္ထ ပုပ္ဖမတ္ထိ၊ စမ္ပကာဒိဖလမတ္ထိ၊ အမ္ဗာဒီ’’တိ ပေသုညံ ကရောန္တံ ဝိယ ဟောတီတိ အတ္ထော။ ရသဂ္ဂဟဏမူလကတ္တာ အဇ္ဈောဟရဏဿ ဇီဝိတဟေတုမှိ အာဟာရရသေ နိန္နတာယ ဇီဝိတံ အဝှယတီတိ ဇိဝှာ နိရုတ္တိလက္ခဏေန။ ကုစ္ဆိတာနံ သာသဝဓမ္မာနံ အာယောတိ ဝိသေသေန ကာယော ဝုတ္တော အနုတ္တရိယဟေတုဘာဝံ အနာဂစ္ဆန္တေသု ကာမရာဂနိဒါနကမ္မဇနိတေသု၊ ကာမရာဂဿ စ ဝိသေသပစ္စယေသု ဃာနဇိဝှာကာယေသု ကာယဿ ဝိသေသတရသာသဝပစ္စယတ္တာ။ တေန ဟိ ဖောဋ္ဌဗ္ဗသုခံ အဿာဒေန္တာ သတ္တာ မေထုနမ္ပိ သေဝန္တိ။ ဥပ္ပတ္တိဒေသောတိ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနန္တိ အတ္ထော၊ ကာယိန္ဒြိယဝတ္ထုကာ ဝါ စတ္တာရော ခန္ဓာ ဗလဝကာမာသဝါဒိဟေတုဘာဝတော ဝိသေသေန သာသဝါတိ ဝုတ္တာတိ တေသံ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနန္တိ အတ္ထော။

မုနာတီတိ နာဠိယာ မိနမာနော ဝိယ၊ မဟာတုလာယ ဓာရယမာနော ဝိယ စ အာရမ္မဏံ ဝိဇာနာတီတိ အတ္ထော။ မနတေ ဣတိ ဝါ မနော၊ တံ တံ အာရမ္မဏံ ပရိစ္ဆေဒဝသေန ဇာနာတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အတ္တနော လက္ခဏံ ဓာရေန္တီတိ ယေ ဝိသေသလက္ခဏေန အာယတနသဒ္ဒပရာ ဝတ္တဗ္ဗာ၊ တေ စက္ခာဒယော တထာ ဝုတ္တာတိ တတော အညေ မနောဂေါစရဘူတာ ဓမ္မာ သာမညလက္ခဏေနေဝ ဧကာယတနဘာဝံ ဥပနေတွာ ဝုတ္တာ။ ယထာ ဟိ ဩဠာရိကဝတ္ထာရမ္မဏမနနသင်္ခါတေဟိ ဝိသယဝိသယီဘာဝေဟိ ပုရိမာနိ ပါကဋာနိ၊ တထာ အပါကဋာ စ အညေ မနောဂေါစရာ န အတ္တနော သဘာဝံ န ဓာရေန္တီတိ ဣမဿ အတ္ထဿ ဒီပနတ္ထော ဓမ္မသဒ္ဒေါ။ ဓာရီယန္တိ သာမညရူပေန အဝဓာရီယန္တီတိ ဝါ ဓမ္မာ။ ယထာ ဟိ ရူပါဒယော စက္ခုဝိညာဏာဒီဟိ အသာဓာရဏတော ဧဝ ယထာသကံ သဘာဝတော ဝိညာယန္တိ ၊ န ဧဝမေတေ၊ ဧတေ ပန အနေကဓမ္မဘာဝတော၊ သာဓာရဏတော၊ သဘာဝသာမညတောပိ မနသာ ဝိညာယန္တီတိ။

၅၁၁။ သေန သေနာတိ သကေန သကေန။ ဥဋ္ဌဟန္တီတိ ဥဋ္ဌာနံ ကရောန္တိ။ ဝါယမန္တီတိ ဥဿဟန္တိ၊ အတ္တနော ကိစ္စံ ကရောန္တိစ္စေဝ အတ္ထော။ ဣမသ္မိံ စ အတ္ထေ အာယတန္တိ ဧတ္ထာတိ အာယတနာနီတိ အဓိကရဏတ္ထော အာယတနသဒ္ဒေါ၊ ဒုတိယတတိယေသု ကတ္တုအတ္ထော။ တေ စာတိ စိတ္တစေတသိကေ ဓမ္မေ။ တေ ဟိ တံတံဒွါရာရမ္မဏေသု အယန္တိ ဂစ္ဆန္တိ ပဝတ္တန္တီတိ အာယာ။ ဝိတ္ထာရေန္တီတိ ပုဗ္ဗေ အနုပ္ပန္နတ္တာ လီနာနိ အပါကဋာနိ ပုဗ္ဗန္တတော ဥဒ္ဓံ ပတ္ထရေန္တိ ပါကဋာနိ ကရောန္တိ၊ ဥပ္ပာဒေန္တီတိ အတ္ထော။ ဣဒဉ္စ သံသာရဒုက္ခံ။ န နိဝတ္တတီတိ အနုပ္ပာဒနိရောဓဝသေန န နိရုဇ္ဈတိ။ အာယတနံ အာယတနန္တိ အာမေဍိတဝစနံ အဿာ သမညာယ စက္ခာဒီသု နိရုဠှဘာဝဒဿနတ္ထံ။

၅၁၂။ ဧဝံ အဝယဝဘေဒဝသေန အာယတနသဒ္ဒဿ အတ္ထံ ဝတွာ ဣဒါနိ တတ္ထ ပရိယာယတောပိ ဒဿေတုံ ‘‘အပိစာ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ သာဓုဖလဘရိတတာယ၊ အပရိဿယတာယ စ မနောရမ္မေ။

တတ္ထ နိဝသန္တီတိ နိဝသန္တာ ဝိယ ဟောန္တိ။ တေနာဟ ‘‘တဒါယတ္တဝုတ္တိတာယာ’’တိ။ ယတ္ထ သုဝဏ္ဏရတနာဒီနိ နိဝုတ္ထာနိ ဝိယ အာကိဏ္ဏာနိ တိဋ္ဌန္တိ၊ သော ပဒေသော တေသံ အာကရော၊ ဧဝံ စိတ္တစေတသိကာ စက္ခာဒီသူတိ တေ တေသံ အာကရောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘စက္ခာဒီသု စ…ပေ… အာကရော’’တိ။ တန္နိဿိတတ္တာတိ ဧတ္ထ မနော မနောဝိညာဏာဒီနံ စိတ္တစေတသိကာနံ နိဿယပစ္စယော န ဟောတီတိ တဿ တေသံ ဒွါရဘာဝေါ နိဿယဘာဝေါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အဟုတွာ ဧဝ ပစ္စယသာမဂ္ဂိဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇန္တာပိ စိတ္တစေတသိကာ အနေကေ ဧကဇ္ဈံ တတ္ထ လဗ္ဘမာနာ သမောသဋာ ဝိယ ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဝတ္ထုဒွါရာရမ္မဏဝသေန သမောသရဏတော’’တိ။ န ဟိ ဓမ္မာနံ အနာဂတဒ္ဓေ ဝိဇ္ဇမာနတာလေသောပိ အတ္ထိ။ တေနာဟ ‘‘ပုဉ္ဇော နတ္ထိ အနာဂတေ’’တိ (မဟာနိ။ ၁၀)။ တတ္ထေဝ ဥပ္ပတ္တိတောတိ တေသု စက္ခာဒီသု ဧဝ ဥပ္ပတ္တိတော။ ဥပ္ပတ္တိယာ ပစ္စယဘူတေ စက္ခာဒိကေ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနံ ဝိယ ကတွာ ဥပစာရဝသေန ဝုတ္တံ။ န ဟိ အရူပဓမ္မာနံ နိပ္ပရိယာယတော ဥပ္ပတ္တိဒေသော နာမ အတ္ထိ။ ယဒဂ္ဂေန ဝါ တေ တေသံ နိဿယာရမ္မဏဘူတာ၊ တဒဂ္ဂေန သဉ္ဇာတိဒေသော။ န ဟိ ပစ္စယဘာဝမန္တရေန ရူပဓမ္မာနမ္ပိ အာဓာရာဓေယျဘာဝေါ အတ္ထိ။ တေနာဟ ‘‘နိဿယာရမ္မဏဘာဝေနာ’’တိ။ ဗျတိရေကပဓာနတာယ ကာရဏလက္ခဏဿ ‘‘တေသံ အဘာဝေ အဘာဝတော’’ ဣစ္စေဝါဟ၊ န ‘‘ဘာဝေ ဘာဝတော’’တိ။

ယထာဝုတ္တေနတ္ထေနာတိ ‘‘စက္ခတီ’’တိအာဒိနာ၊ ‘‘အာယတနတော အာယာနံ တနနတော’’တိအာဒိနာ၊ ‘‘နိဝါသဋ္ဌာန’’န္တိအာဒိနာ စ ဝုတ္တပ္ပကာရေန အတ္ထေန။ ဓမ္မာယတနပရိယာပန္နာနံ ဓမ္မာနံ ဗဟုဘာဝတော ယေဘုယျေန စ တေ ဗဟူ ဧဝ ဟုတွာ ကိစ္စကရာတိ ‘‘ဓမ္မာ စ တေ အာယတနဉ္စာ’’တိ ဗဟုဝစနနိဒ္ဒေသော။

၅၁၃။ တထာ တထာ လက္ခိတဗ္ဗတော လက္ခီယတိ ဧတေနာတိ ဝါ လက္ခဏံ၊ သဘာဝေါ။

တာဝဘာဝတောတိ တတ္တကတော၊ တေန အနူနာဓိကဘာဝံ ဒဿေတိ။ တတ္ထ ဒွါဒသာယတနဝိနိမုတ္တဿ ကဿစိ ဓမ္မဿ အဘာဝါ အဓိကဘာဝတော စောဒနာ နတ္ထိ၊ သလက္ခဏဓာရဏံ ပန သဗ္ဗေသံ သာမညလက္ခဏန္တိ ဦနစောဒနာ သမ္ဘဝတီတိ တံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘စက္ခာဒယောပိ ဟီ’’တိအာဒိ။ ဘဝင်္ဂမနသင်္ခါတောတိ ဒွိက္ခတ္တုံ စလိတွာ ပဝတ္တဘဝင်္ဂမနသင်္ခါတော။ စလနဝသေန ဘဝင်္ဂပ္ပဝတ္တိယာ သတိ ဧဝ အာဝဇ္ဇနုပ္ပတ္တိ၊ န အညတ္ထာတိ အာဝဇ္ဇနဿာပိ ကာရဏဘူတန္တိ ကတွာ ဝုတ္တံ ‘‘ဘဝင်္ဂမနသင်္ခါတော…ပေ… ဥပ္ပတ္တိဒွါရ’’န္တိ။ အသာဓာရဏန္တိ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ အသာဓာရဏံ။ သတိပိ အသာဓာရဏဘာဝေ စက္ခာဒီနံ ဒွါရဘာဝေန ဂဟိတတ္တာ ဓမ္မာယတနေန အဂ္ဂဟဏံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဒွါရာရမ္မဏဘာဝေဟိ ဝါ အသာဓာရဏတံ သန္ဓာယ ‘‘အသာဓာရဏ’’န္တိ ဝုတ္တံ။

၅၁၄။ ယေဘုယျသဟုပ္ပတ္တိအာဒီဟိ ဥပ္ပတ္တိက္ကမာဒီသု အယုတ္တိ ယောဇေတဗ္ဗာ။ ယေဘုယျေန ဟိ စက္ခာယတနာဒီနိ ကဿစိ ကဒါစိ ဧကတော ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ ‘‘ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကဿစိ ဧကာဒသာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တီ’’တိအာဒိ (ယမ။ အဋ္ဌ။ အာယတနယမက ၁၈-၂၁)။ တသ္မာ အာယတနာနံ ဥပ္ပတ္တိက္ကမော တာဝ န ယုဇ္ဇတိ၊ န ပဟာနက္ကမော ကုသလာဗျာကတာနံ အပ္ပဟာတဗ္ဗတော၊ န ပဋိပတ္တိက္ကမော အကုသလာနံ ဧကစ္စအဗျာကတာနဉ္စ အပ္ပဋိပဇ္ဇနီယတော ၊ န ဘူမိက္ကမော အဍ္ဎေကာဒသန္နံ အာယတနာနံ ဧကန္တကာမာဝစရတ္တာ၊ ဣတရေသဉ္စ စတုဘူမိပရိယာပန္နတ္တာ၊ ဧကစ္စဿ လောကုတ္တရဘာဝတော စာတိ။ ‘‘အဇ္ဈတ္တိကေသု ဟီ’’တိ ဧတေန အဇ္ဈတ္တိကဘာဝေန၊ ဝိသယီဘာဝေန စ အဇ္ဈတ္တိကာနံ ပဌမံ ဒေသေတဗ္ဗတံ ဒဿေတိ၊ တေသုပိ ပဌမံ ဒေသေတဗ္ဗေသု ပါကဋတ္တာ ပဌမတရံ စက္ခာယတနံ ဒေသိတန္တိ။

တတော ဃာနာယတနာဒီနီတိ ဧတ္ထ ဗဟုပကာရတ္တာဘာဝေန စက္ခုသောတေဟိ ပုရိမတရံ အဒေသေတဗ္ဗာနိ၊ သဟ ဝတ္တုံ အသက္ကုဏေယျတ္တာ ဧကေန ကမေန ဒေသေတဗ္ဗာနီတိ ဃာနာဒိက္ကမေန ဒေသိတာနီတိ အဓိပ္ပာယော ။ အညထာပိ ဟိ ဒေသိတေသု န န သက္ကာ စောဒေတုံ၊ န စ သက္ကာ ဗောဓေတဗ္ဗာနိ န ဒေသေတုန္တိ။ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏတ္တာ ဝါ စက္ခာဒီနိ ပဌမံ ဝုတ္တာနိ အာရမ္မဏတော သုပါကဋာနီတိ၊ မနာယတနံ ပန ကိဉ္စိ ပစ္စုန္နာရမ္မဏံ…ပေ… ကိဉ္စိ ယာဝ နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏန္တိ ပစ္ဆာ ဝုတ္တံ။ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏေသုပိ ဥပါဒါရူပါရမ္မဏာနိ စတ္တာရိ ပဌမံ ဝုတ္တာနိ၊ တတော ဘူတရူပါရမ္မဏံ။ ဥပါဒါရူပါရမ္မဏေသုပိ ဒူရတရေ ဒူရေ၊ သီဃတရံ သီဃဉ္စ အာရမ္မဏသမ္ပဋိစ္ဆနဒီပနတ္ထံ စက္ခာဒီနံ ဒေသနာက္ကမော။ စက္ခုသောတဒွယဉှိ ဒူရဂေါစရန္တိ ပဌမံ ဝုတ္တံ၊ တတြာပိ စက္ခု ဒူရတရဂေါစရန္တိ သဗ္ဗပဌမံ ဝုတ္တံ။ ပဿန္တောပိ ဟိ ဒူရတရေ နဒီသောတံ၊ န တဿ သောတပဋိဃာတသဒ္ဒံ သုဏာတိ။ ဃာနဇိဝှာသုပိ ဃာနံ သီဃတရဝုတ္တီတိ ပဌမံ ဝုတ္တံ ပုရတော ဌပိတမတ္တဿပိ ဘောဇနဿ ဂန္ဓော ဂယှတီတိ။ ယထာဌာနံ ဝါ တေသံ ဒေသနာက္ကမော။ ဣမသ္မိဉှိ သရီရေ သဗ္ဗုပရိ စက္ခုဿ အဓိဋ္ဌာနံ၊ တဿ အဓော သောတဿ၊ တဿ အဓော ဃာနဿ၊ တဿ အဓော ဇိဝှာယ၊ တထာ ကာယဿ ယေဘုယျတော၊ မနော ပန အရူပိဘာဝတော သဗ္ဗပစ္ဆာ ဝုတ္တော။ တံတံဂေါစရတ္တာ တဿ တဿ အနန္တရံ ဗာဟိရာယတနာနိ ဝုတ္တာနီတိ ဝုတ္တောဝါယမတ္ထောတိ ဧဝမ္ပိ ဣမေသံ ကမော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဂေါစရော ဝိသယော ဧတဿာတိ ဂေါစရဝိသယော၊ မနော။ ကဿ ပန ဂေါစရော ဧတဿ ဝိသယော? စက္ခာဒီနံ ပဉ္စန္နမ္ပိ။ ဝိညာဏုပ္ပတ္တိကာရဏဝဝတ္ထာနတောတိ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ ဥပ္ပတ္တိကာရဏဿ ဝဝတ္ထိတဘာဝတော သဝိဘတ္တိဘာဝတော။ ဧတေန စက္ခာဒိအနန္တရံ ရူပါဒိဝစနဿ စ ကာရဏမာဟ။

၅၁၅။ သင်္ဂဟိတတ္တာတိ ဂဏနသင်္ဂဟဝသေန သင်္ဂဟိတတ္တာ။ ဇာတိဝသေနာတိ စက္ခုဘာဝသမာနတာဝသေန။ ပစ္စယဘေဒေါ ကမ္မာဒိဘေဒေါ။ ဒါနာဒိပါဏာတိပါတာဒိဘေဒဘိန္နဿ ဟိ ကုသလာကုသလကမ္မဿ၊ တဿ စ သဟကာရီကာရဏဘူတာနံ အဗ္ဘန္တရာနံ၊ ဗာဟိရာနဉ္စ ပစ္စယာနံ ဘေဒေန စက္ခာယတနံ ဘိန္နံ ဝိသဒိသံ ဟောတီတိ။ နိရယာဒိကော၊ အပဒါဒိဂတိနာနာကရဏဉ္စ ဂတိဘေဒေါ ဂတီနံ၊ ဂတီသု ဝါ ဘေဒေါတိ ကတွာ။ ဟတ္ထိအဿာဒိကော၊ ခတ္တိယာဒိကော စ နိကာယဘေဒေါ။ တံတံသတ္တသန္တာနဘေဒေါ ပုဂ္ဂလဘေဒေါ။ ယာ စက္ခာဒီနံ ဝတ္ထူနံ အနန္တပ္ပဘေဒတာ ဝုတ္တာ၊ သော ဧဝ ဟဒယဝတ္ထုဿ ဘေဒေါ တာဒိသဘေဒါနာတိဝတ္တနတော။ တတော မနာယတနဿ အနန္တပ္ပဘေဒတာ ယောဇေတဗ္ဗာ။ ယသ္မာ ဈာနဝိရဟိတံ နာမ လောကုတ္တရံ နတ္ထိ၊ တသ္မာ ပဉ္စန္နံ ဈာနာနံ ဝသေန အဋ္ဌ လောကုတ္တရစိတ္တာနိ စတ္တာလီသံ ဟောန္တီတိ တာနိ ဧကာသီတိယာ လောကိယစိတ္တေသု ပက္ခိပိတွာ အာဟ ‘‘ဧကဝီသုတ္တရသတပ္ပဘေဒဉ္စာ’’တိ။ ဝတ္ထူတိ စက္ခာဒိဝတ္ထု။ တပ္ပဘေဒေန ဝိညာဏံ အနန္တပ္ပဘေဒံ။ ပဋိပဒါ ဒုက္ခာပဋိပဒါဒိ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဈာနာဓိပတိဘူမိအာရမ္မဏာဒီနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ နီလံ နီလဿ သဘာဂံ၊ အညံ ဝိသဘာဂံ။ ပစ္စယော ကမ္မာဒိ။ တတ္ထာပိ ကုသလသမုဋ္ဌာနာဒိတာ၊ သီတဥတုသမုဋ္ဌာနာဒိတာ စ ဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အာဒိသဒ္ဒေန ဂတိနိကာယဘေဒေါ။ သဘာဝနာနတ္တဘေဒတောတိ သုခါ ဒုက္ခာ အဒုက္ခမသုခါတိ ဧဝမာဒိကော သဘာဝဘေဒေါ။ စက္ခုသမ္ဖဿဇာ သောတသမ္ဖဿဇာတိ ဧဝမာဒိကံ နာနတ္တံ။

၅၁၆။ ‘‘အနာဂမနတော အနိဂ္ဂမနတော’’တိ သင်္ခေပေန ဝုတ္တမတ္ထံ ဝိဝရိတုံ ‘‘န ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ပုဗ္ဗန္တာပရန္တေသု အဝိဇ္ဇမာနသရူပတ္တာ ဥဒယတော ပုဗ္ဗေ ကုတောစိ နာဂစ္ဆန္တိ၊ ဝယတော စ ဥဒ္ဓံ န ကတ္ထစိ ဂစ္ဆန္တိ၊ ဝိဇ္ဇမာနက္ခဏေပိ ဣတ္တရကာလတာယ အနိစ္စာ ဒုက္ခာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ။ တေနာဟ ‘‘အထ ခေါ’’တိအာဒိ။ သပရိပ္ဖန္ဒကိရိယာဝသေန ဤဟနံ ဤဟာ၊ စိန္တနဝသေန ဗျာပါရနံ ဗျာပါရော၊ တတ္ထ ဗျာပါရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘န ဟိ စက္ခုရူပါဒီနံ ဧဝံ ဟောတီ’’တိ။ ဤဟံ ဒဿေန္တော ‘‘န စ တာနီ’’တိအာဒိ။ ဥဘယမ္ပိ ပန ဤဟာ စ ဟောတိ ဗျာပါရော စာတိ ဥပ္ပဋိပါဋိဝစနံ။ ဓမ္မတာဝါတိ သဘာဝေါ ဧဝ၊ ကာရဏသမတ္ထတာ ဝါ ဤဟာဗျာပါရရဟိတာနံ ဒွါရာဒိဘာဝေါ ဓမ္မတာ။ ဣမသ္မိဉ္စ အတ္ထေ ‘‘ယ’’န္တိ ဧတဿ ယသ္မာတိ အတ္ထော။ ပုရိမသ္မိံ သမ္ဘဝနဝိသေသနံ ယံ-သဒ္ဒေါ။ ‘‘သုညော ဂါမောတိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဆန္နေတံ အဇ္ဈတ္တိကာနံ အာယတနာနံ အဓိဝစန’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၄။၂၃၈) ဝစနတော သုညဂါမောဝိယဒဋ္ဌဗ္ဗာနိ။ အန္နပါနသဟိတန္တိ ဂဟိတေ သုညဂါမေ ယံ ယဒေဝ ဘာဇနံ ပရာမသီယတိ၊ တံ တံ ရိတ္တကံယေဝ ပရာမသီယတိ၊ ဧဝံ ဓုဝါဒိဘာဝေန ဂဟိတာနိ ယောနိသော ဥပပရိက္ခိယမာနာနိ ရိတ္တကာနေဝ ဧတာနိ ဒိဿန္တီတိ။ တေနာဟ ‘‘ဓုဝသုဘသုခတ္တဘာဝဝိရဟိတတ္တာ’’တိ။ စက္ခာဒိဒွါရေသု အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿုပ္ပာဒကဘာဝေန ရူပါဒီနိ စက္ခာဒီနံ အဘိဃာတကာနီတိ ဝုတ္တာနိ။ အဟိသုသုမာရပက္ခီကုက္ကုရသိင်္ဂါလမက္ကဋာ ဆ ပါဏကာ။ ဝိသမဗိလာကာသဂါမသုသာနဝနာနိ တေသံ ဂေါစရာ။ တတ္ထ ဝိသမာဒိအဇ္ဈာသယေဟိ စက္ခာဒီဟိ ဝိသမဘာဝဗိလာကာသဂါမသုသာနသန္နိဿိတသဒိသူပါဒိန္နဓမ္မဝနဘာဝေဟိ အဘိရမိတတ္တာ ရူပါဒီနံ ဝိသမာဒိသဒိသတာ ယောဇေတဗ္ဗာ။

ဣတိ အာယတနာနံ ဝိတ္ထာရကထာမုခဝဏ္ဏနာ။

ဓာတုဝိတ္ထာရကထာဝဏ္ဏနာ

၅၁၇။ စက္ခုဿ ဝိညာဏန္တိ စက္ခုဿ ကာရဏဘူတဿ ဝိညာဏံ။ ကာမံ ရူပါလောကမနသိကာရာဒယောပိ တဿ ဝိညာဏဿ ကာရဏာ၊ တေ ပန သာဓာရဏကာရဏံ၊ စက္ခု အသာဓာရဏန္တိ အသာဓာရဏကာရဏေနာယံ နိဒ္ဒေသော ယထာ ဘေရိသဒ္ဒေါ၊ ယဝင်္ကုရောတိ။ တထာ ဟိ စက္ခု ပုဂ္ဂလန္တရာသာဓာရဏံ၊ နီလာဒိသဗ္ဗရူပသာဓာရဏဉ္စာတိ သာမိဘာဝေန နိဒ္ဒိဋ္ဌံ။

ဝိဒဟတီတိ ဧဝံ ဧဝဉ္စ တယာ ပဝတ္တိတဗ္ဗန္တိ ဝိနိယုဉ္ဇမာနံ ဝိယ ဥပ္ပာဒေတီတိ အတ္ထော။ ဝိဒဟတီတိ စ ဓာတွတ္ထော ဧဝ ဝိသိဋ္ဌော ဥပသဂ္ဂေန ဒီပီယတီတိ ဝိနာပိ ဥပသဂ္ဂေန ဓာတူတိ ဧသ သဒ္ဒေါ တမတ္ထံ ဝဒတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ကတ္တုကမ္မဘာဝကရဏာဓိကရဏေသု စ ဓာတုသဒ္ဒသိဒ္ဓိ ဟောတီတိ ပဉ္စာပိ တေ အတ္ထာ ဝုတ္တာ။ လောကုတ္တရာ ဓာတုယော သံသာရဒုက္ခံ န ဝိဒဟန္တိ၊ အညဒတ္ထု ဝိဓံသေန္တီတိ ကတွာ ‘‘လောကိယာ’’တိ ဝိသေသိတံ။ ဝဝတ္ထိတာတိ အဝတ္ထိတာ၊ အညမညံ ဝါ အသံကိဏ္ဏာ။ သုဝဏ္ဏရဇတာဒိဓာတုယော သုဝဏ္ဏာဒီနံ ဗီဇဘူတာ သေလာဒယော။ ယထာသမ္ဘဝန္တိ ဧတ္ထ ကေစိ ‘‘လောကိယလောကုတ္တရာသု ဓာတူသု ယော ယော အတ္ထော သမ္ဘဝတိ၊ တဒနုရူပ’’န္တိ အတ္ထံ ဝဒန္တိ၊ တဒယုတ္တံ ‘‘လောကိယာ ဟိ ဓာတုယော’’တိ ဝိသေသေတွာ ဝုတ္တတ္တာ။ အတ္ထဝသေန စေတံ ယထာသမ္ဘဝဂ္ဂဟဏံ ကတံ၊ န ဓာတုဝသေန ။ ကာမံ ပဉ္စပိ အတ္ထာ စက္ခာဒီနံ သဗ္ဗေသံ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ၊ တထာပိ စက္ခာဒီသု ယဿ ယဿ ဓမ္မဿ ယဒါ ကတ္တုဝစနိစ္ဆာ၊ န တဒါ ကမ္မဘာဝေါ။ ယဒါ ပန ကမ္မဝစနိစ္ဆာ၊ န တဒါ ကတ္တုဘာဝေါ။ ဧဝံ သေသေသုပီတိ ယထာသမ္ဘဝဂ္ဂဟဏံ။ တေနာဟ ‘‘ဣတိ စက္ခာဒီသူ’’တိအာဒိ။

၅၁၈။ အတ္တနော သဘာဝံ ဓာရေန္တီတိ ဓာတုယောတိ ဧတ္ထာပိ ဓာတီတိ ဓာတူတိ ပဒသိဒ္ဓိ ဝေဒိတဗ္ဗာ ဓာရဏတ္ထော ဓာ-သဒ္ဒေါတိ ကတွာ။ ကတ္တုအတ္ထောပိ စာယံ ပုရိမေန အသဒိသော ဝိဓာနဓာရဏတ္ထာနံ ဘိန္နသဘာဝတ္တာ။ နိဿတ္တသဘာဝမတ္တဓာရဏဉ္စ ဓာတုသဒ္ဒဿ ပဓာနော အတ္ထောတိ ဝိသုံ ဝုတ္တော။ ဓာတုယော ဝိယ ဓာတုယောတိ ဧတ္ထ သီဟသဒ္ဒေါ ဝိယ ကေသရိမှိ နိရုဠှာ ပုရိသေ သေလာဝယဝေသု နိရုဠှော ဓာတုသဒ္ဒေါ စက္ခာဒီသု ဥပစရိတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဉာဏဉ္စ ဉေယျဉ္စ ဉာဏဉေယျာနိ၊ တေသံ အဝယဝါ တပ္ပဘေဒဘူတာ ဓာတုယော ဉာဏဉေယျာဝယဝါ။ တတ္ထ ဉာဏပ္ပဘေဒေါ ဓမ္မဓာတုဧကဒေသော၊ ဉေယျပ္ပဘေဒေါ အဋ္ဌာရသာပီတိ ဉာဏဉေယျာဝယဝမတ္တာ ဓာတုယော ဟောန္တီတိ။ အထ ဝါ ဉာဏေန ဉာတဗ္ဗော သဘာဝေါ အဝိပရီတော ဓာတုသဒ္ဒေန ဝုစ္စမာနော ဉာဏဉေယျော၊ န ဒိဋ္ဌိအာဒီဟိ ဝိပရီတဂ္ဂါဟကေဟိ ဉေယျောတိ အတ္ထော၊ တဿ ဉာဏဉေယျဿ အဝယဝါ စက္ခာဒယော၊ ဝိသဘာဂလက္ခဏာဝယဝေသု ရသာဒီသု နိရုဠှော ဓာတုသဒ္ဒေါ တာဒိသေသု အညာဝယဝေသု စက္ခာဒီသု ဥပစရိတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ရသာဒီသု ဝိယ ဝါ စက္ခာဒီသုပိ နိရုဠှော ဧဝ။ ‘‘နိဇ္ဇီဝမတ္တဿေတံ အဓိဝစန’’န္တိ ဧတေန နိဇ္ဇီဝမတ္တပဒတ္ထေ ဓာတုသဒ္ဒဿ နိရုဠှတံ ဒဿေတိ။ ဆ ဓာတုယော ဧတဿာတိ ဆဓာတုရော။ ယော လောကေ ပုရိသောတိ ဓမ္မသမုဒါယော ဝုစ္စတိ၊ သော ဆဓာတုရော ဆန္နံ ပထဝီအာဒီနံ နိဇ္ဇီဝမတ္တာနံ သဘာဝါနံ သမုဒါယမတ္တော၊ န ဧတ္ထ ဇီဝေါ ဝါ ပုရိသော ဝါ အတ္ထီတိ အတ္ထော။

၅၁၉။ စက္ခာဒီနံ ကမော ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တောတိ ဣဓေကေကသ္မိံ တိကေ တိဏ္ဏံ ဓာတူနံ ကမံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဟေတုဖလာနုပုဗ္ဗဝဝတ္ထာနဝသေနာ’’တိ။ ဟေတုဖလာနံ အနုပုဗ္ဗဝဝတ္ထာနံ ဟေတုဖလဘာဝေါ ဧဝ၊ မနောဓမ္မဓာတူနဉ္စ မနောဝိညာဏဿ ဟေတုဘာဝေါ ယထာသမ္ဘဝံ ယောဇေတဗ္ဗော။ ကိရိယမနောဓာတု မနောဝိညာဏဿ ဥပနိဿယကောဋိယာ၊ ဝိပါကမနောဓာတု ဝိပါကမနောဝိညာဏဿ အနန္တရာဒိနာပိ၊ ဣတရဿ သဗ္ဗာပိ ဥပနိဿယကောဋိယာ စ၊ ဓမ္မဓာတု ပန ဝေဒနာဒိကာ သဟဇာတာ သဟဇာတာဒိနာ၊ အသဟဇာတာ အနန္တရာဒိနာ၊ ဥပနိဿယေန၊ အာရမ္မဏာဒိနာ စ မနောဝိညာဏဿ ပစ္စယော ဟောတီတိ ဒွါရဘူတမနောဝသေန ဝါ။ ဒွါရဘူတမနောပိ ဟိ သုတ္တေသု မနောဓာတူတိ ဝုစ္စတီတိ တဿာ ဝါ မနောဓာတုယာ မနောဝိညာဏဿ ဟေတုဘာဝေါ ယထာသမ္ဘဝံ ယောဇေတဗ္ဗော။ တတ္ထ ဟေတူတိ ပစ္စယော အဓိပ္ပေတော၊ ဖလန္တိ ပစ္စယုပ္ပန္နန္တိ အာဟ ‘‘စက္ခုဓာတူ’’တိအာဒိ။

၅၂၀။ သဗ္ဗာသံ ဝသေနာတိ ယထာဝုတ္တာနံ အာဘာဓာတုအာဒီနံ ပဉ္စတိံသာယ ဓာတူနံ ဝသေန။ အပရမတ္ထသဘာဝဿ ပရမတ္ထသဘာဝေသု န ကဒါစိ အန္တောဂဓတာ အတ္ထီတိ အာဟ ‘‘သဘာဝတော ဝိဇ္ဇမာနာန’’န္တိ။

စန္ဒာဘာသူရိယာဘာဒိကာ ဝဏ္ဏနိဘာ ဧဝါတိ အာဟ ‘‘ရူပဓာတုယေဝ ဟိ အာဘာဓာတူ’’တိ။ ရူပါဒိပဋိဗဒ္ဓါတိ ရာဂဝတ္ထုဘာဝေန ဂဟေတဗ္ဗာကာရော သုဘနိမိတ္တန္တိ ကတွာ ‘‘ရူပါဒယော ဧဝါ’’တိ အဝတွာ ပဋိဗဒ္ဓဝစနံ ဝုတ္တံ။ အသတိပိ ရာဂဝတ္ထုဘာဝေ ကုသလဝိပါကာရမ္မဏံ သုဘဓာတူတိ ဒုတိယော ဝိကပ္ပော ဝုတ္တော။ သေသာတိ မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ပယုတ္တာ။ ဓာတုဒွယနိရောဓမတ္တန္တိ မနောဝိညာဏဓာတူနံ နိရောဓမတ္တံ စတုတ္ထာရုပ္ပစိတ္တုပ္ပာဒနိရောဓဘာဝတော။ တဒညဝိညာဏနိရောဓော ဝိယ ဟိ ဝိညာဏဓာတုမနောဓာတူနံ နိရောဓော သမာပတ္တိဗလသိဒ္ဓါတိ ကတွာ ဓာတုဒွယဂ္ဂဟဏံ။

‘‘ဓမ္မဓာတုမတ္တ’’န္တိ ဣဒံ ကာမဓာတုယာ ဓမ္မဓာတုပရိယာပန္နတ္တာ ဝုတ္တံ။ ကာမပဋိသံယုတ္တောတိ ကာမရာဂသမ္ပယုတ္တော၊ အာရမ္မဏကရဏေန ဝါ ကာမဂုဏောပသံဟိတော။ ယံ ဧတသ္မိံ အန္တရေတိ ယေ ဧတသ္မိံ အဝီစိပရနိမ္မိတဝသဝတ္တိပရိစ္ဆိန္နေ ဩကာသေ။ ဩဂါဠှာ ဟုတွာ အဓောဘာဂေ စ ဩကာသေ စရန္တီတိ ဧတ္ထာဝစရာ။ အညတ္ထ စရန္တာပိ ယထာဝုတ္တေ ဧဝ ဌာနေ ပရိယာပန္နာတိ ဧတ္ထ ပရိယာပန္နာ။

နေက္ခမ္မဓာတုဓမ္မဓာတု ဧဝ ဝိတက္ကပက္ခေ။ သဗ္ဗေပိ ကုသလာ ဓမ္မာတိ ဒါနမယပုညကိရိယတော၊ သီလမယပုညကိရိယတော၊ ပဗ္ဗဇ္ဇတော စ ပဋ္ဌာယ ယာဝ အဂ္ဂမဂ္ဂါဓိဂမာ ပဝတ္တာ သဗ္ဗေပိ အနဝဇ္ဇဓမ္မာ။ ဝိဟိံသာဓာတု စေတနာ၊ ပရဝိဟေဌနစ္ဆန္ဒော ဝါ။ အဝိဟိံသာ ကရုဏာ။

ဟီနာတိ ဟီဠိတာ။ ပဏီတာတိ သမ္ဘာဝိတာ။ ‘‘နာတိဟီဠိတာ နာတိသမ္ဘာဝိတာ မဇ္ဈိမာ’’တိ ခန္ဓနိဒ္ဒေသေ အာဂတာ ဟီနဒုကတော ဧဝ နီဟရိတွာ မဇ္ဈိမာ ဓာတု ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဥဘောပီတိ ဓမ္မဓာတုမနောဝိညာဏဓာတုယော။

ဝိညာဏဓာတု ယဒိပိ ဆဝိညာဏဓာတုဝသေန ဝိဘတ္တာ၊ တထာပိ ဝိညာဏဓာတုဂ္ဂဟဏေန တဿ ပုရေစာရိကပစ္ဆာစာရိကတ္တာ မနောဓာတု ဂဟိတာဝ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ဝိညာဏဓာတု စက္ခုဝိညာဏာဒိသတ္တဝိညာဏဓာတု သင်္ခေပေါယေဝါ’’တိ။ အနေကေသံ စက္ခုဓာတုအာဒီနံ၊ တာသု စ ဧကေကိဿာ နာနပ္ပကာရတာယ နာနာဓာတူနံ ဝသေန အနေကဓာတု နာနာဓာတု လောကော ဝုတ္တောတိ အာဟ ‘‘အဋ္ဌာရသဓာတုပ္ပဘေဒမတ္တမေဝါ’’တိ။

၅၂၁။ စက္ခုသောတဃာနဇိဝှာကာယမနောဓာတုမနောဝိညာဏဓာတုဘေဒေနာတိ ဗဟူသု ပေါတ္ထကေသု လိခိတံ၊ ကေသုစိ ‘‘စက္ခုသောတဃာနဇိဝှာကာယမနောမနောဝိညာဏဓာတုဘေဒေနာ’’တိ။ တတ္ထ န စက္ခာဒီနံ ကေဝလေန ဓာတုသဒ္ဒေန သမ္ဗန္ဓော အဓိပ္ပေတော ဝိဇာနနသဘာဝဿ ပဘေဒဝစနတော။ ဝိညာဏဓာတုသဒ္ဒေန စ သမ္ဗန္ဓေ ကရိယမာနေ ဒွေ မနောဂဟဏာနိ န ကာတဗ္ဗာနိ။ န ဟိ ဒွေ မနောဝိညာဏဓာတုယော သန္တိ။ အန္တရာ ဝါ မနောဓာတုဂဟဏံ အကတွာ ‘‘စက္ခု…ပေ… ကာယမနောဝိညာဏဓာတုမနောဓာတူ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ အတုလျယောဂေ ဒွန္ဒသမာသာဘာဝတော။ အယံ ပနေတ္ထ ပါဌော သိယာ ‘‘စက္ခု…ပေ… ကာယဝိညာဏမနောမနောဝိညာဏဓာတုဘေဒေနာ’’တိ။ တဿ ဝိညာဏဿ ယေဘုယျေန အတ္တဝါဒိနော တဿ ဧကမေကဿ အတ္တဿ အဒွယတံ၊ နိစ္စတ္တဉ္စ ပဝေဒေန္တီတိ အနေကတာနိစ္စတာပကာသနံ တေသံ ဇီဝသညာသမူဟနနာယ ဟောတိ။ ခန္ဓာယတနဒေသနာ သင်္ခေပဒေသနာ၊ ဣန္ဒြိယဒေသနာ ဝိတ္ထာရဒေသနာ၊ တဒုဘယံ အပေက္ခိတွာ အယံ အနတိသင်္ခေပဝိတ္ထာရာ ဓာတုဒေသနာ။ အဘိဓမ္မေ ဝါ သုတ္တန္တဘာဇနီယေ (ဝိဘ။ ၁၇၂ အာဒယော) ဝုတ္တာ ဓာတုဒေသနာ အတိသင်္ခေပဒေသနာ၊ အာဘာဓာတုအာဒီနံ အနေကဓာတုနာနာဓာတုအန္တာနံ ဝသေန ဒေသေတဗ္ဗာ အတိဝိတ္ထာရဒေသနာ၊ တဒုဘယံ အပေက္ခိတွာ အယံ အနတိသင်္ခေပဝိတ္ထာရာ။

အဿ ဘဂဝတော။ သဒ္ဓမ္မတေဇသာ ဝိဟတံ သဒ္ဓမ္မတေဇဝိဟတံ။

၅၂၂။ သင်္ခတောတိ ဂဏနတော။ ဇာတိတောတိ စက္ခုဘာဝသာမညတော။ အထ ဝါ ဇာတိတောတိ စက္ခုသဘာဝတော။ တေနာဟ ‘‘စက္ခုပသာဒေါ’’တိ။ ဝီသတိ ဓမ္မာတိ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ ဝေဒနာဒီနံ အဘိန္ဒိတွာ ဂဟဏတော။ သေသကုသလာကုသလာဗျာကတဝိညာဏဝသေနာတိ ဧတ္ထ အဗျာကတာပေက္ခာယ သေသဂ္ဂဟဏံ၊ ကုသလာကုသလံ ပန သဗ္ဗသော အဂ္ဂဟိတမေဝါတိ။

၅၂၃။ တာ စ စက္ခုဝိညာဏဓာတုအာဒယော ပဉ္စပိ။

ပုရိမေဟေဝါတိ အနန္တရာဒီဟိ ဧဝ။ ဇဝနမနောဝိညာဏဓာတု ပန ဇဝနမနောဝိညာဏဓာတုယာ အာသေဝနပစ္စယေနာပိ ပစ္စယော ဟောတီတိ ဝုတ္တောဝါယမတ္ထော။ ဓမ္မဓာတူတိ ပန သဟဇာတော ဝေဒနာဒိက္ခန္ဓော အဓိပ္ပေတော။ တေနာဟ ‘‘သဟဇာတ…ပေ… ပစ္စယော ဟောတီ’’တိ။ အဝိဂတာဒီဟီတိ ဧတ္ထ အာဒိ-သဒ္ဒေန မနောဝိညာဏဓာတုယာ ယထာရဟံ ဟေတုအဓိပတိကမ္မဝိပါကာဟာရိန္ဒြိယဈာနမဂ္ဂပစ္စယဘာဝေါ သင်္ဂယှတိ။ တေနာဟ ‘‘ဗဟုဓာ ပစ္စယော ဟောတီ’’တိ။ ဧကစ္စာ စ ဓမ္မဓာတု သုခုမရူပနိဗ္ဗာနပ္ပကာရာ၊ ယာ စ သမ္ပယောဂါနန္တရဘာဝါဒီနံ အဘာဝေန အာရမ္မဏကရဏေ ယောဂျာ။ ပဉ္စဒွါရိကဝိပါကဝဇ္ဇနတ္ထံ ‘‘ဧကစ္စာယ မနောဝိညာဏဓာတုယာ’’တိ ဝုတ္တံ၊ မနောဒွါရိကာ ပန ဝိပါကာပိ တဒါရမ္မဏဘူတာ ဧကစ္စံ ဓမ္မဓာတုံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တတီတိ။ အထ ဝါ ‘‘ဧကစ္စာယ မနောဝိညာဏဓာတုယာ’’တိ ဣဒံ သဗ္ဗံ ကာမာဝစရကုသလံ ကာမာဝစရကိရိယံ အဘိညာဒွယံ အာရုပ္ပဒွယန္တိ ဧဝရူပံ မနောဝိညာဏဓာတုံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ၊ လောကုတ္တရမနောဝိညာဏဓာတုယာ ပန ဧကစ္စာ ဓမ္မဓာတု အာရမ္မဏပစ္စယောတိ ပါကဋောယမတ္ထော။ စက္ခုဝိညာဏဓာတုအာဒီနံ စက္ခာဒီနံ ယထာဝုတ္တပစ္စယဓမ္မတော အတိရေကေပိ ပစ္စယဓမ္မေ ဒဿေတုံ ‘‘န ကေဝလ’’န္တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ အာလောကာဒယောတိ အာလောကော နာမ သူရိယာလောကာဒိ။ တဿ သုတ္တန္တနယေန ဥပနိဿယဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ဧဝံ သေသာနိပိ။

ဝိဝရံ နာမ ဝိသေသတော သောတဗိလံ။ ဝါယု ဂန္ဓူပသံဟရဏကဝါတော။ အာပေါ မုခေ ပက္ခိတ္တအာဟာရဿ တေမနကဥဒကံ။ ပထဝီ ကာယပ္ပသာဒဿ နိဿယဘူတာ ပထဝီဓာတု။ ဘဝင်္ဂမနံ ဒွိက္ခတ္တုံ စလိတံ ဘဝင်္ဂစိတ္တံ။ သဗ္ဗတ္ထ မနသိကာရော အာဝဇ္ဇနမနသိကာရော။

၅၂၄။ အဝိသေသတော ဒဋ္ဌဗ္ဗာကာရဿ ဝုစ္စမာနတ္တာ အာဟ ‘‘သဗ္ဗာ ဧဝါ’’တိ။ ဝိသေသတော ဝိပဿနာယ ဘူမိဝိစာရော ဧသောတိ ‘‘သင်္ခတာ’’တိ ဝိသေသိတံ။ ပုဗ္ဗန္တာပရန္တဝိဝိတ္တတောတိ ဧတ္ထ ‘‘ပုဗ္ဗန္တောနာမ အတီတော အဒ္ဓါ၊ အပရန္တော နာမ အနာဂတော။ ဥဘယတ္ထ စ သင်္ခတာ ဓာတုယော သဘာဝဝိဝိတ္တာ အနုပလဗ္ဘမာနသဘာဝတ္တာ။ ပုဗ္ဗန္တော ဝါ သဘာဝဓမ္မဿ ဥဒယော တတော ပုဗ္ဗေ အဝိဇ္ဇမာနတ္တာ။ အပရန္တော ဝယော တတော ပရံ အဘာဝတော။ တသ္မာ ပုဗ္ဗန္တာပရန္တဝိဝိတ္တတောတိ ပါကာဘာဝတော ဝိဒ္ဓံသာဘာဝတောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

ဘေရိတလံ ဝိယ စက္ခုဒါတု သဒ္ဒဿ ဝိယ ဝိညာဏဿ နိဿယဘာဝတော။ အာဒါသတလာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ယန္တံ နာမ ဥစ္ဆုယန္တံ။ စက္ကယဋ္ဌီတိ တိလမန္ထံ အာဟ။ သော ဟိ အစက္ကဗန္ဓောပိ တံသဒိသတာယ စက္ကယဋ္ဌီတွေဝ ဝုစ္စတိ၊ စက္ကဗန္ဓမေဝ ဝါ သန္ဓာယ တထာ ဝုတ္တံ။ ဣမာဟိ စ ဥပမာဟိ နိဇ္ဇီဝါန။ ဘေရိတလဒဏ္ဍာဒီနံ သမာယောဂေ၊ နိဇ္ဇီဝါနံ သဒ္ဒါဒီနံ ဝိယ နိဇ္ဇီဝါနံ စက္ခုရူပါဒီနံ သမာယောဂေ နိဇ္ဇီဝါနံ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ ပဝတ္တီတိ ကာရဏဖလာနံ ဓာတုမတ္တတံ၊ ကာရကဝေဒကဝိရဟဉ္စ ဒဿေတိ။

ပုရေစရာနုစရာ ဝိယာတိ နိဇ္ဇီဝဿ ကဿစိ ကေစိ နိဇ္ဇီဝါ ပုရေစရာနုစရာ ဝိယာတိ အတ္ထော။ မနောဓာတုယေဝ ဝါ အတ္တနော ခဏံ အနတိဝတ္တန္တီ အတ္တနော ခဏ အနတိဝတ္တန္တာနံယေဝ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ အဝိဇ္ဇမာနာယပိ ပုရေစရာနုစရာဘိသန္ဓိယံ အနန္တရပုဗ္ဗကာလာပရကာလတာယ ပုရေစရာနုစရာ ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။

ဆန္နဉှိ ဝိညာဏဓာတူနံ ဧကဇ္ဈံ အနေကာနန္တရပစ္စယာဘာဝတော ဧကဇ္ဈံ ဥပ္ပတ္တိအဘာဝေါ ဝိယ အညမညာနန္တရပစ္စယတာဘာဝတော အနန္တရုပ္ပတ္တိပိ နတ္ထိ။ ယဒိ သိယာ၊ ဆဠာရမ္မဏသန္နိဓာနေ မနသိကာရမန္တရေနာပိ ဆဠာရမ္မဏူပလဒ္ဓိ သိယာ၊ န စ ဟောတိ၊ တသ္မာ ဒဿနာဒိအနန္တရံ သဝနာဒီနံ အဘာဝေါ ဝိယ မနောဝိညာဏဓာတာနန္တရံ န ဒဿနာဒီနိ၊ န စ ဒဿနာဒိအနန္တရံ မနောဝိညာဏဓာတု ဟောတိ။ တတ္ထ ဘဝင်္ဂဿ၊ ဒဿနာဒီနဉ္စ ဘိန္နာရမ္မဏတာယ မနောဝိညာဏဓာတာနန္တရံ ဒဿနာဒီနိ၊ ဒဿနာဒီနံ အနန္တရဉ္စ သဝနာဒီနိ န ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ယုတ္တမေတံ။ ဒဿနာဒီနံ၊ ပန သန္တီရမဏဿ စ အဘိန္နဝိသယတာယ ဒဿနာဒိအနန္တရံ န မနာဝိညာဏဒါတု ဟောတီတိ အယုတ္တန္တိ ? နယိဒမေဝံ နိယတာနိယတဝိသယာနံ ဘိန္နဝိသယဘာဝုပပတ္တိတော။ ယဒိ စ ဒဿနာဒိအနန္တရံ ကာစိ ဝိညာဏဓာတု ဥပ္ပဇ္ဇေယျ၊ သာပိ ဒဿနာဒိဒွါရတာယ ဒဿနာဒိဝိညာဏဓာတု ဧဝ သိယာ၊ န မနောဝိညာဏဓာတု၊ တတော စ ဒဿနာဒိကိစ္စဝိဓုရံ စိန္တနံ မနနန္တိ မနောဒွါရပ္ပဝတ္တာနံ မနနကိစ္စာပရိစ္စာဂေါ ဝိယ ဒဿနဝိညာဏဓာတုယာ ဒဿနကိစ္စာပရိစ္စာဂေါ အာပဇ္ဇတိ။ တထာ တဒနန္တရဿာတိ သဗ္ဗာယပိ ဒဿနဝိညာဏဘာဝတော စ ဝိညာဏကာယာ န ဘဝေယျုံ။

ယထာ ပန မနောဝိညာဏဓာတာနန္တရံ မနောဓာတု၊ တတော စက္ခုဝိညာဏာဒီနိ၊ ဧဝံ ဒဿနဝိညာဏဓာတာနန္တရံ မနောဓာတု၊ တတော သောတဝိညာဏာဒီနိ ဟောန္တီတိ စေ? န၊ မနောဓာတုယာ ဒဿနဓာတုဘာဝပ္ပသင်္ဂတော။ ယထာ ဟိ မနသော နိဗ္ဗိသေသာဝတ္ထာ မနနမတ္တတာယ မနောဓာတု၊ ဧဝံ ဒဿနဿ နိဗ္ဗိသေသာဝတ္ထာ ဒဿနမတ္တတာယ ဒဿနဓာတု သိယာ။ တဉ္စ စက္ခူဝိညာဏံ ရူပဝိသယန္တိ သဒ္ဒါဒိဝိသယာဘောဂါဘာဝတော သဝနဝိညာဏာဒီနံ အသမ္ဘဝေါ။ တတော စ ရူပါရမ္မဏပသုတမေဝ ဝိညာဏံ သိယာ မနောဝိညာဏာနံ ဝိယ ဒဿနဝိညာဏာဒီနံ သမာနဝတ္ထုဘာဝပ္ပသင်္ဂတော၊ အညဝတ္ထုသန္နိဿိတဉ္စ ဝိညာဏံ န သိယာ၊ န စေတံ ယုတ္တံ။ တသ္မာ သုခဒုက္ခာနံ ဝိယ ဥပေက္ခာ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ၊ မနောဝိညာဏဿ စ ဗျဝဓာယိကာ မနောဓာတု ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ န စဿာ ဥပေက္ခာယ ဝိယ အဒုက္ခမသုခတာ အဒဿနာဒိအမနနတာ၊ အတ ခေါ မနနကိစ္စာဝိသေသတော မနောဝိညာဏသဘာဂတာ။ မနော ဟိ ဟဒယဝတ္ထုမှိ ဝတ္တမာနော အညဝတ္ထုသန္နိဿိတာနံ ဝိညာဏာနံ ဝိသယံ ဒဿေတွာ နိဝတ္တမာနော အဂ္ဂိ ဝိယ ဥသုမမတ္တေ မနနမတ္တေ ဌတွာ နိဝတ္တတိ၊ အညဝတ္ထုသန္နိဿိတဝိညာဏနိရောဓေ စ ဥဋ္ဌဟန္တော အဂ္ဂိ ဝိယ ဥသုမမတ္တေ ဥဋ္ဌဟတိ။ ပစ္စယာနုရူပပဝတ္တိကာနိ စ မနနမတ္တာနိ မနောဝိညာဏဓာတုယာ အန္တာနိ ဟောန္တိ။ ပဋိဃသညာသဟဂတာနဉှိ ပဉ္စန္နံ ဝိညာဏာနံ ဣန္ဒြိယာရမ္မနပဋိဃာတဇတာယ အဘိနိပါတမတ္တကိစ္စံ၊ မနနလက္ခဏိန္ဒြိယသမုပ္ပန္နဿ စ မနောဝိညာဏဿ ဝိသယဝိစိန္တနာသမ္ဘူတတာယ တဒနုရူပါစိန္တနာ။ တသ္မာ အဘိနိပါတပ္ပစ္စယပဋိဃဋ္ဋနာနိဃံသဗလေန ဘဝင်္ဂလက္ခဏံ စိတ္တံ စလနာဝတ္ထံ ဟုတွာ နိဝတ္တမာနံ စိန္တနာဝိသေသဝိရဟတော အဘိနိပါတာနုဂုဏံ စိန္တနာဝသာနံ မနနမတ္တံ ဥပ္ပာဒေတိ။

ဒဿနာဒိပိ အဘိနိပါတမတ္တံ ဒုတိယံ ခဏံ အနတိဝတ္တမာနံ အတ္တာနုဂုဏံ စိန္တနာမနနသမညာဝိရဟတော ဒဿနာဒိအဘိနိပါတဝိသေသဝိစိတ္တံ စိတ္တဘာဝါဒိနာ သမာနံ စိန္တနာဒိမနနမတ္တံ အညဝတ္ထုသ္မိံ နိဗ္ဗတ္တေတိ၊ တသ္မာ ဝတ္ထုကိစ္စေဟိ တံ မနောဝိညာဏကာယသင်္ဂဟိတာပိ မနောဓာတု မနောဒွါရနိက္ခမပဝေသဘူတာ အာရမ္မဏန္တရေ ဒွါရန္တရမနသိကာရတဗ္ဗိသယသမ္ပဋိစ္ဆနဘာဝေန ပဉ္စန္နံ ဝိညာဏဓာတူနံ ယထာက္ကမံ ပုရေစရာ၊ အနုစရာတိ စ ဝုတ္တာ။ သာ ပနာယံ သတိပိ ဝိညာဏဘာဝေ မနသော သမ္ဘူယ ဝိသိဋ္ဌမနနကိစ္စာဘာဝတော ဓာတုဘာဝသာမညေန မနောမတ္တာ ဓာတု မနောဓာတူတိ ဝုစ္စတိ။

ယထာဝုတ္တေနေဝ စ ဟေတုနာ မတ္တ-သဒ္ဒလောပံ ကတွာ ဝိညာဏဋ္ဌယောဂတော မနောမတ္တံ ဝိညာဏန္တိ မနောဝိညာဏကာယသင်္ဂဟောပိ စဿာ ယုဇ္ဇတိ ဧဝ။ အညဝိညာဏေဟိ ပန ဒွါရာရမ္မဏေဟိ စ ဝိသေသနတ္ထံ ‘‘မနောဓာတူ’’တိ ဝုတ္တာတိ။ မနောဝိညာဏဓာတူတိ ပန ဝိညာဏဓာတုဝိသေသနံ မနောဂဟဏံ။ ဓာတုဝိသေသနတ္ထေ စ မနောဝိညာဏဂ္ဂဟဏေ ဝိညာဏဝိသေသနံ ဒွါရဘူတမနောဒဿနမေဝါတိ ဒွါရသမညာရဟတ္တာ န မနောဓာတူတိ ဝုစ္စတိ။ တဉှိ မနောဒွါရန္တောဂဓံ၊ န စ ဒဿနာဒိပုရေစရာနုစရန္တိ မနသော ဝိညာဏဓာတု၊ မနသော ဝိညာဏန္တိ စ မနောဒွါရသမညာရဟံ၊ သဝိသေသဉ္စ တဿ မနနကိစ္စံ၊ ဝိညာဏကိစ္စဉ္စာတိ မတ္တသဒ္ဒဿ လောပမန္တရေန ‘‘မနောဝိညာဏ’’န္တိ၊ နိဇ္ဇီဝဘာဝဝိဘာဝနတ္ထံ ‘‘မနောဝိညာဏဓာတူ’’တိ စ ဝုစ္စတီတိ။

သလ္လမိဝ သူလမိဝ တိဝိဓဒုက္ခတာသမာယောဂတော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဝေဒနာသလ္လသူလယောဂါတိ ဝေဒနာသင်္ခါတသလ္လသူလယောဂတော။ အာတုရာ ဝိယာတိ တေန အာတုရိဘူတာ ပုဂ္ဂလာ ဝိယ။ အာသာယေဝ ဒုက္ခံ အာသာဒုက္ခံ၊ အာသာဝိဃာတံ ဒုက္ခံ ဝါ။ သညာ ဟိ အသုဘာဒိကမ္ပိ သုဘာဒိတော သဇ္ဇာနန္တီ အာသံ၊ တဿာ စ ဝိဃာတံ အာသီသိတသုဘာဒိအသိဒ္ဓိယာ ဇနေတီတိ။ ဝနမိဂေါ တိဏပုရိသံ ပုရိသောတိ ဂဏှန္တော အယထာဘူစ္စနိမိတ္တဂ္ဂါဟကော၊ တထာ သညာပီတိ အာဟ ‘‘ဝနမိဂေါ ဝိယာ’’တိ။ ကမ္မပဓာနာ သင်္ခါရာတိ ‘‘ပဋိသန္ဓိယံ ပက္ခိပနတော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဇာတိဒုက္ခာနုဗန္ဓတောတိ အတ္တနာ နိဗ္ဗတ္တိယမာနေန ဇာတိဒုက္ခေန အနုဗန္ဓတာ။ ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ ဟိ ဇာတိဒုက္ခန္တိ။ ပဒုမံ ဝိယ ဒိဿမာနံ ခုရစက္ကံ ဝိယ ရူပမ္ပိ ဣတ္ထိအာဒိဘာဝေန ဒိဿမာနံ နာနာဝိဓုပဒ္ဒဝံ ဇနေတိ။ သဗ္ဗေ အနတ္ထာ ရာဂါဒယော၊ ဇာတိအာဒယော စ ဝိသယဘူတာ၊ အနုပသန္တာ၊ သပ္ပဋိဘယာ စာတိ။ တပ္ပဋိပက္ခဘူတတ္တာ အသင်္ခတာ ဓာတု အမတာဒိတော ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။

ဝဝတ္ထာနာဘာဝေါ ‘‘ဣဒမေဝ ဣမဿ အာရမ္မဏ’’န္တိ နိယမာဘာဝေါ၊ တေန ယထာ အရညမက္ကဋော ကေနစိ အနိဝါရိတော ဂဟိတံ ဧကံ ရုက္ခသာခံ မုဉ္စိတွာ အညံ ဂဏှာတိ၊ တမ္ပိ မုဉ္စိတွာ အညန္တိ ကတ္ထစိ အနဝဋ္ဌိတော ပရိဗ္ဘမတိ၊ ဧဝံ ဂဟိတံ ဧကံ အာရမ္မဏံ မုဉ္စိတွာ အညံ၊ တမ္ပိ မုဉ္စိတွာ အညန္တိ အနဝဋ္ဌိတတာ၊ အာရမ္မဏံ အဂ္ဂဟေတွာ ပဝတ္တိတုံ အသမတ္ထတာ စ မက္ကဋသမာနတာတိ ဒဿေတိ။ အဋ္ဌိဝေဓဝိဒ္ဓါပိ ဥပ္ပထံ အနုဂစ္ဆန္တော ဒုဋ္ဌဿော အဿခဠုင်္ကော။ ယတ္ထကာမနိပါတိတောတိ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဣစ္ဆိတာရမ္မဏေ နိပါတိဘာဝတော။ နာနာဝေသဓာရီ ရင်္ဂနဋော။

အာယတနဒါတုနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဣတိ ပန္နရသမပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ။