📜

အာဂမဋ္ဌကထာကရဏံ

သုမင်္ဂလဝိလာသိနိံ နာမ ဒီဃနိကာယဋ္ဌကထံ ပန အာစရိယော သုမင်္ဂလပရိဝေဏဝါသိနာ ဒါဌာနာဂတ္ထေရေန အာယာစိတော အကာသိ။ ဝုတ္တံ ဟေတမေတိဿာ နိဂမနေ –

‘‘အာယာစိတော သုမင်္ဂလ-ပရိဝေဏနိဝါသိနာ ထိရဂုဏေန၊

ဒါဌာနာဂ သင်္ဃ၊ တ္ထေရေန ထေရဝံသနွယေန။

ဒီဃာဂမဿ ဒသဗလ-ဂုဏဂဏပရိဒီပနဿ အဋ္ဌကထံ၊

ယံ အာရဘိံ သုမင်္ဂလ-ဝိလာသိနိံ နာမ နာမေန။

သာ ဟိ မဟာအဋ္ဌကထာယ၊ သာရမာဒါယ နိဋ္ဌိတာ ဧသာ’’တိ [ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၃။ နိဂမနကထာ]။

ပပဉ္စသူဒနိံ နာမ မဇ္ဈိမနိကာယဋ္ဌကထံ ဘဒန္တဗုဒ္ဓမိတ္တတ္ထေရေန ပုဗ္ဗေ မယူရဒူတပဋ္ဋနေ အတ္တနာ သဒ္ဓိံ ဝသန္တေန အာယာစိတော အကာသိ။ ဝုတ္တံ ဟေတမေတိဿာ နိဂမနေ –

‘‘အာယာစိတော သုမတိနာ၊ ထေရေန ဘဒန္တဗုဒ္ဓမိတ္တေန၊

ပုဗ္ဗေ မယူရဒူတပ၊ဋ္ဋနမှိ သဒ္ဓိံ ဝသန္တေန။

ပရဝါဒဝိဓံသနဿ၊ မဇ္ဈိမနိကာယသေဋ္ဌဿ၊

ယမဟံ ပပဉ္စသူဒနိ-မဋ္ဌကထံ ကာတုမာရဘိံ။

သာ ဟိ မဟာအဋ္ဌကထာယ၊ သာရမာဒါယ နိဋ္ဌိတာ ဧသာ’’တိ [မ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၃။ နိဂမနကထာ]။

သာရတ္ထပ္ပကာသိနိံ နာမ သံယုတ္တနိကာယဋ္ဌကထံ ဘဒန္တဇောတိပါလတ္ထေရေန အာယာစိတော အကာသိ။ ဝုတ္တံ ဟေတမေတိဿာ နိဂမနေ –

‘‘ဧတိဿာ ကရဏတ္ထံ၊ ထေရေန ဘဒန္တဇောတိပါလေန၊

သုစိသီလေန သုဘာသိတဿ ပကာသယန္တဉာဏေန။

သာသနဝိဘူတိကာမေန၊ ယာစမာနေန မံ သုဘဂုဏေန၊

ယံ သမဓိဂတံ ပုညံ၊ တေနာပိ ဇနော သုခီ ဘဝတူ’’တိ [သံ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၃။၅။နိဂမနကထာ]။

မနောရထပူရဏိံ နာမ အင်္ဂုတ္တရနိကာယဋ္ဌကထံ ဘဒန္တဇောတိပါလတ္ထေရေန ဒက္ခိဏဣန္ဒိယရဋ္ဌေ ကဉ္စိပုရာဒီသု စ သီဟဠဒီပေ မဟာဝိဟာရမှိ စ အတ္တနာ သဒ္ဓိံ ဝသန္တေန အာယာစိတော၊ တထာ ဇီဝကေနာပိ ဥပါသကေန ပိဋကတ္တယပါရဂုဘူတေန ဝါတာဟတေပိ အနိဉ္ဇမာနသဘာဝေ ဒုမေ ဝိယ အနိဉ္ဇမာနသဒ္ဓမ္မေ ဌိတေန သုမတိနာ ပရိသုဒ္ဓါဇီဝေနာဘိယာစိတော အကာသိ။ ဝုတ္တံ ဟေတမေတိဿာ နိဂမနေ –

‘‘အာယာစိတော သုမတိနာ၊ ထေရေန ဘဒန္တဇောတိပါလေန၊

ကဉ္စိပုရာဒီသု မယာ၊ ပုဗ္ဗေ သဒ္ဓိံ ဝသန္တေန။

ဝရတမ္ဗပဏ္ဏိဒီပေ၊ မဟာဝိဟာရမှိ ဝသနကာလေပိ၊

ဝါတာဟတေ ဝိယ ဒုမေ၊ အနိဉ္ဇမာနမှိ သဒ္ဓမ္မေ။

ပါရံ ပိဋကတ္တယသာ၊ဂရဿ ဂန္တွာ ဌိတေန သုမတိနာ၊

ပရိသုဒ္ဓါဇီဝေနာ၊ဘိယာစိတော ဇီဝကေနာပိ။

ဓမ္မကထာနယနိပုဏေဟိ၊ ဓမ္မကထိကေဟိ အပရိမာဏေဟိ၊

ပရိကီဠိတဿ ပဋိပ၊ဇ္ဇိတဿ သကသမယစိတြဿ။

အဋ္ဌကထံ အင်္ဂုတ္တရ၊မဟာနိကာယဿ ကာတုမာရဒ္ဓါ၊

ယမဟံ စိရကာလဋ္ဌိတိ-မိစ္ဆန္တော သာသနဝရဿ။

သာ ဟိ မဟာအဋ္ဌကထာယ၊ သာရမာဒါယ နိဋ္ဌိတာ ဧသာ၊

စတုန္နဝုတိပရိမာဏာယ၊ ပါဠိယာ ဘာဏဝါရေဟိ။

သဗ္ဗာဂမသံဝဏ္ဏန၊ မနောရထော ပူရိတော စ မေ ယသ္မာ၊

ဧတာယ မနောရထ ပူရဏီတိ နာမံ တတော အဿာ’’တိ [အ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၃။၁၁။နိဂမနကထာ]။

ဣမာ စ ပန စတဿော အာဂမဋ္ဌကထာယော ကုရုမာနော အာစရိယဗုဒ္ဓဃောသော မဟာမဟိန္ဒတ္ထေရေနာဘတံ မူလဋ္ဌကထာသင်္ခါတံ မဟာအဋ္ဌကထံယေဝ ဘာသာပရိဝတ္တနဝသေန စေဝ ပုနပ္ပုနာဂတဝိတ္ထာရကထာမဂ္ဂဿ သံခိပနဝသေန စ အကာသိ။ ဝုတ္တဉှေတံ ဂန္ထာရမ္ဘေ –

‘‘သီဟဠဒီပံ ပန အာဘ၊တာထ ဝသိနာ မဟာမဟိန္ဒေန၊

ဌပိတာ သီဟဠဘာသာယ၊ ဒီပဝါသီနမတ္ထာယ။

အပနေတွာန တတောဟံ၊ သီဟဠဘာသံ မနောရမံ ဘာသံ၊

တန္တိနယာနုစ္ဆဝိကံ၊ အာရောပေန္တော ဝိဂတဒေါသံ…ပေ…

ဟိတွာ ပုနပ္ပုနာဂတ-မတ္ထံ အတ္ထံ ပကာသယိဿာမီ’’တိ။

တထာ နိဂမနေပိ –

‘‘သာ ဟိ မဟာအဋ္ဌကထာယ၊ သာရမာဒါယ နိဋ္ဌိတာ ဧသာ’’တိ [ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၃။နိဂမနကထာ] စ၊

‘‘မူလဋ္ဌကထာသာရံ၊ အာဒါယ မယာ ဣမံ ကရောန္တေနာ’’တိ [ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၃။နိဂမနကထာ] စ။

ဣမာသံ သရီရဘူတပါဌေသု စ သမန္တပါသာဒိကာယံ ဝိယ ‘‘မဟာပစ္စရိယံ၊ ကုရုန္ဒိယ’’န္တိအာဒိနာ ဝိနိစ္ဆယသံဝဏ္ဏနာဘေဒပ္ပကာသနံ န ဒိဿတိ၊ တထာ အဘိဓမ္မဋ္ဌကထာသုပိ။ တေနေတံ ဉာယတိ ‘‘သုတ္တန္တာဘိဓမ္မေသု မဟာအဋ္ဌကထာတော အညာ မဟာပစ္စရိအာဒိနာမိကာ ပေါရာဏိကာ သီဟဠဋ္ဌကထာယော စေဝ အန္ဓကဋ္ဌကထာ စ နတ္ထီ’’တိ။ ယာဝ ဝသဘရာဇကာလာ (၆၀၉-၆၅၃) ပန ပါကဋာနံ သီဟဠိကတ္ထေရာနံ ဝိနိစ္ဆယော စ ဝါဒါ စ ဝတ္ထူနိ စ ဧတာသုပိ ဒိဿန္တိယေဝါတိ။