📜

အဘိဓမ္မဋ္ဌကထာကရဏံ

အဋ္ဌသာလိနိံ ပန သမ္မောဟဝိနောဒနိဉ္စ ဓာတုကထာဒိပဉ္စပကရဏဿ အဋ္ဌကထဉ္စာတိ တိဿော အဘိဓမ္မဋ္ဌကထာယော အတ္တနာ သဒိသနာမေန သောတတ္ထကီဂန္ထကာရကေန ဗုဒ္ဓဃောသဘိက္ခုနာ အာယာစိတော အကာသိ။ ဝုတ္တဉှေတံ တာသု –

‘‘ဝိသုဒ္ဓါစာရသီလေန၊ နိပုဏာမလဗုဒ္ဓိနာ၊

ဘိက္ခုနာ ဗုဒ္ဓဃောသေန၊ သက္ကစ္စံ အဘိယာစိတော’’တိ [ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ဂန္ထာရမ္ဘကထာ] စ။

‘‘ဗုဒ္ဓဃောသောတိ ဂရူဟိ ဂဟိတနာမဓေယျေန ထေရေန ကတာ

အယံ အဋ္ဌသာလိနီ နာမ ဓမ္မသင်္ဂဟဋ္ဌကထာ’’တိ [ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ နိဂမနကထာ] စ။

‘‘အတ္ထပ္ပကာသနတ္ထံ၊ တဿာဟံ ယာစိတော ဌိတဂုဏေန၊

ယတိနာ အဒန္ဓဂတိနာ၊ သုဗုဒ္ဓိနာ ဗုဒ္ဓဃောသေန။

ယံ အာရဘိံ ရစယိတုံ၊ အဋ္ဌကထံ သုနိပုဏေသု အတ္ထေသု၊

သမ္မောဟဝိနောဒနတော၊ သမ္မောဟဝိနောဒနိံ နာမာ’’တိ [ဝိဘ။ အဋ္ဌ။ နိဂမနကထာ] စ။

‘‘ဗုဒ္ဓဃောသောတိ ဂရူဟိ ဂဟိတနာမဓေယျေန ထေရေန ကတာ

အယံ သမ္မောဟဝိနောဒနီ နာမ ဝိဘင်္ဂဋ္ဌကထာ’’တိ [ဝိဘ။ အဋ္ဌ။ နိဂမနကထာ] စ။

ဣမာသု ပန တီသု ပဉ္စပကရဏဋ္ဌကထာယ နာမဝိသေသော နတ္ထိ အာယာစကော စ န ပကာသိတော၊ ကေဝလံ အတ္တနော သဒ္ဓါယ ဧဝ သဉ္စောဒိတေန အာစရိယဗုဒ္ဓဃောသေန သာ ကတာ ဝိယ ဒိဿတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ တဿာ နိဂမနေ –

‘‘ကုသလာဒိဓမ္မဘေဒံ၊ နိဿာယ နယေဟိ ဝိဝိဓဂဏနေဟိ၊

ဝိတ္ထာရေန္တော သတ္တမ-မဘိဓမ္မပ္ပကရဏံ သတ္ထာ။

သုဝိဟိတသန္နိဋ္ဌာနော၊ ပဋ္ဌာနံ နာမ ယံ ပကာသေသိ၊

သဒ္ဓါယ သမာရဒ္ဓါ၊ ယာ အဋ္ဌကထာ မယာ တဿာတိ စ။

‘‘ဧတ္တာဝတာ

သတ္တပ္ပကရဏံ နာထော၊ အဘိဓမ္မမဒေသယိ၊

ဒေဝါတိဒေဝေါ ဒေဝါနံ၊ ဒေဝလောကမှိ ယံ ပုရေ၊

တဿ အဋ္ဌကထာ ဧသာ၊ သကလဿာပိ နိဋ္ဌိတာ’’တိ [ပဋ္ဌာ။ အဋ္ဌ။ ၁၉-၂၄။၁] စ။

‘‘ဗုဒ္ဓဃောသောတိ ဂရူဟိ ဂဟိတနာမဓေယျေန ထေရေန ကတာ

အယံ သကလဿပိ အဘိဓမ္မပိဋကဿ အဋ္ဌကထာ’’တိ [ပဋ္ဌာ။ အဋ္ဌ။ ၁၉-၂၄။၁] စ။

ဧကစ္စေ ပန အာဓုနိကာ ထေရာ ‘‘အဘိဓမ္မဋ္ဌကထာယော အာစရိယဗုဒ္ဓဃောသေန ယာစိတော သင်္ဃပါလဗုဒ္ဓမိတ္တဇောတိပါလာဒီနံ အညတရော ထေရော အကာသီ’’တိ ဝဒန္တိ။ အယဉ္စ နေသံ ဝိစာရဏာ၊ အဋ္ဌသာလိနီသမ္မောဟဝိနောဒနီသု ‘‘တာ ဗုဒ္ဓဃောသေန ယာစိတော အကာသီ’’တိ ဂန္ထကာရေန ဝုတ္တံ။ တေန ဉာယတိ ‘‘တက္ကာရကော အညော၊ အာစရိယဗုဒ္ဓဃောသော ပန တာသု ယာစကပုဂ္ဂလောယေဝါ’’တိ။ အာဂမဋ္ဌကထာသု စ အာစရိယဗုဒ္ဓဃောသေန –

‘‘သီလကထာ ဓုတဓမ္မာ၊ ကမ္မဋ္ဌာနာနိ စေဝ သဗ္ဗာနိ…ပေ…

ဣတိ ပန သဗ္ဗံ ယသ္မာ၊ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ မယာ သုပရိသုဒ္ဓံ၊

ဝုတ္တံ တသ္မာ ဘိယျော၊ န တံ ဣဓ ဝိစာရယိဿာမီ’’တိ [ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၁။ဂန္ထာရမ္ဘကထာ] –

ဧဝံ သီလကထာဒီနံ အတ္တနာ ဧဝ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ဝုတ္တဘာဝေါ မယာတိပဒေန ပကာသိတော။ အဋ္ဌသာလိနိယံ ပန –

‘‘ကမ္မဋ္ဌာနာနိ သဗ္ဗာနိ၊ စရိယာဘိညာ ဝိပဿနာ၊

ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ပနိဒံ၊ ယသ္မာ သဗ္ဗံ ပကာသိတ’’န္တိ [ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ဂန္ထာရမ္ဘကထာ] –

ဧဝံ မယာတိ ကတ္တုပဒေန ဝိနာ ဝုတ္တံ။ တေနာပိ ဉာယတိ ‘‘ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂကာရကော အညော၊ အဘိဓမ္မဋ္ဌကထာကာရကော အညော’’တိ။ ကိဉ္စာပိ အဘိဓမ္မဋ္ဌကထာသု အဘိယာစကော ဗုဒ္ဓဃောသော ဘိက္ခုနာတိ စ ယတိနာတိ စ ဣမေဟေဝ သာမညဂုဏပဒေဟိ ဝုတ္တော န ထေရေနာတိ သဂါရဝဂုဏပဒေန၊ တထာပိ သော ‘‘ဝိသုဒ္ဓါစာရသီလေန နိပုဏာမလဗုဒ္ဓိနာ’’တိ စ၊ ‘‘အဒန္ဓဂတိနာ သုဗုဒ္ဓိနာ’’တိ စ ဣမေဟိ အဓိကဂုဏပဒေဟိ ထောမိတတ္တာ ‘‘ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂါဒိကာရကော အာစရိယဗုဒ္ဓဃောသောယေဝါ’’တိ သက္ကာ ဂဟေတုံ။ သော ဟိ ဥပသမ္ပန္နကာလတောယေဝ ပဋ္ဌာယ ဂန္ထကောဝိဒေါ ပရိယတ္တိဝိသာရဒဂုဏသမ္ပန္နော၊ တသ္မိဉ္စ ကာလေ ဦနဒသဝဿော ဘဝေယျ၊ တသ္မာ ထေရေနာတိ န ဝုတ္တောတိ သက္ကာ ဂဟေတုန္တိ။

တံ ပန တေသံ အတိဝိစာရဏမတ္တမေဝ။ န ဟိ အာစရိယဗုဒ္ဓဃောသတ္ထေရော ‘‘တသ္မိံ ကာလေ ဦနဒသဝဿော’’တိ သက္ကာ ဂဟေတုံ၊ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂနိဂမနေပိ ‘‘ဗုဒ္ဓဃောသောတိ ဂရူဟိ ဂဟိတနာမဓေယျေန ထေရေနာ’’တိ ဝစနတော၊ န စ ‘‘ဝိသုဒ္ဓါစာရသီလေန၊ နိပုဏာမလဗုဒ္ဓိနာ’’တိ ဝါ၊ ‘‘အဒန္ဓဂတိနာ သုဗုဒ္ဓိနာ’’တိ ဝါ ဧတ္တကေဟေဝ ဒွီဟိ ဒွီဟိ ဂုဏပဒေဟိ ထောမနေန သုထောမိတော ဟောတိ၊ အညဒတ္ထု ‘‘နိပ္ပဘီကတခဇ္ဇောတော သမုဒေတိ ဒိဝါကရော’’တိ ထောမနံ ဝိယ ဟောတိ။ နနု အာစရိယေန အတ္တနော ဂန္ထနိဂမနေသု –

‘‘ပရမဝိသုဒ္ဓသဒ္ဓါဗဒ္ဓိဝီရိယပဋိမဏ္ဍိတေန သီလာစာရဇ္ဇဝမဒ္ဒဝါဒိဂုဏသမုဒယသမုဒိတေန သကသမယသမယန္တရဂဟနဇ္ဈောဂါဟဏသမတ္ထေန ပညာဝေယျတ္တိယသမန္နာဂတေန တိပိဋကပရိယတ္တိဘေဒေ သာဋ္ဌကထေ သတ္ထုသာသနေ အပ္ပဋိဟတဉာဏပ္ပဘာဝေန မဟာဝေယျာကရဏေနာ’’တိအာဒိနာ –

အတ္တနော အနုစ္ဆဝိကာနိ ဂုဏပဒါနိ ပကာသိတာနိ၊ သောယေဝ စ ပေါရာဏသီဟဠဋ္ဌကထာယော သင်္ခိပိတွာ အဘိနဝသင်္ဂဟဋ္ဌကထာနံ အာဒိကတ္တာ ပုဗ္ဗင်္ဂမော၊ အညေ ပန အဘိနဝဋ္ဌကထာကာရာ တဿေဝ အနုဝတ္တိတွာ အဝသေသမေကံ ဝါ ဒွေ ဝါ အဋ္ဌကထာယော အကံသု။ အဘိဓမ္မဋ္ဌကထာသု စ ယော ယော အတ္ထော ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ဝုတ္တော၊ သော သော ယထာနုပ္ပတ္တဋ္ဌာနေ တတော ဂဟေတွာ တထေဝ ဝုတ္တော။ ဝိသေသတော ပန ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒဝိဘင်္ဂခန္ဓာယတနဓာတုသစ္စဝိဘင်္ဂဝဏ္ဏနာသု ဈာနကထာဝဏ္ဏနာသု စ အယမတ္ထော အတိဝိယ ပါကဋော၊ ယောပိ စ တတ္ထ အပ္ပကော ကတိပယမတ္တော ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေန ဝိသဒိသော သံဝဏ္ဏနာဘေဒေါ ဒိဿတိ၊ သောပိ အာဘိဓမ္မိကာနံ မတာနုသာရေန ယထာ ပေါရာဏဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တော၊ တထေဝ ဝုတ္တောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယထာ စ အဋ္ဌသာလိနိယံ သမန္တပါသာဒိကာယ ဝိနယဋ္ဌကထာယ အတိဒေသော ဒိဿတိ [ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၁ အကုသလကမ္မပထကထာ]၊ တထေဝ သမန္တပါသာဒိကာယမ္ပိ အဋ္ဌသာလိနိယာ အတိဒေသော ဒိဿတေဝ [ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၁။၁၁၊]။ ယဒိ စ အဋ္ဌသာလိနီ အညေန ကတာ ဘဝေယျ၊ ကထံ တာသု အညမညာတိဒေသော သက္ကာ ကာတုံ။ တသ္မာ အဘိဓမ္မဋ္ဌကထာသု အဘိယာစကော ဗုဒ္ဓဃောသော အာစရိယေန သမာနနာမော စူဠဗုဒ္ဓဃောသောတိ ယာဝဇ္ဇတနာ အာစရိယပရမ္ပရာယ ဂဟိတော သောတတ္ထကီဂန္ထကာရကော အညောယေဝ၊ န အာစရိယမဟာဗုဒ္ဓဃောသတ္ထေရော။ တေနေဝ တတ္ထ ဝုတ္တံ ‘‘ဘိက္ခုနာ’’တိ စ ‘‘ယတိနာ’’တိ စ။

ယဒိ ပန ဧတ္တကေန နိဋ္ဌံ န ဂစ္ဆေယျ၊ ဧဝမ္ပိ ဝိစာရေတဗ္ဗံ – ကိန္နု ခေါ သင်္ဃပါလာဒယော ထေရာ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂါဒီနံ ကရဏတ္ထာယ အာစရိယဗုဒ္ဓဃောသတ္ထေရံ အာယာစမာနာ အတ္တနာ သမတ္ထတရောတိ သဒ္ဒဟန္တာ အာယာစန္တိ ဥဒါဟု အသဒ္ဒဟန္တာတိ? သဒ္ဒဟန္တာယေဝ အာယာစန္တီတိ ပါကဋောယေဝါယမတ္ထော။ တထာ စ သတိ အာစရိယဗုဒ္ဓဃောသတ္ထေရော သယံ အညေဟိ သမတ္ထတရောဝ သမာနော ကသ္မာ အညံ အာယာစေယျ။ န ဟိ သဒ္ဓါသမ္ပန္နဿ ထာမသမ္ပန္နဿ ယောဗ္ဗနသမ္ပန္နဿ အာစရိယဿ သုန္ဒရတရံ အဘိဓမ္မဋ္ဌကထံ ကာတုံ ဘာရိယံ ဘဝိဿတိ။ အဘိဓမ္မဋ္ဌကထာသု စ ဝုတ္တဝစနာနိ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအာဂမဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တသံဝဏ္ဏနာဝစနေဟိ ဧကာကာရာနေဝ ဟောန္တိ။ ယဒိ စ အဘိဓမ္မဋ္ဌကထံ အညော ကရေယျ၊ ကထမပိ တာဟိ ဝစနာကာရဿ ဝိသဒိသတာ ဘဝေယျ ဧဝ။ ဧတာသံ နိဂမနေ စ ဒဿိတေန ‘‘ဗုဒ္ဓဃောသောတိ ဂရူဟိ ဂဟိတနာမဓေယျေန ထေရေန ကတာ’’တိ ဝစနေန ‘‘အာစရိယဗုဒ္ဓဃောသေန ကတာ’’တွေဝ ပါကဋာ ဟောန္တိ၊ န အညေနာတိ။ ယေပိ ‘‘အညေန ကတာ’’တိ ဝဒန္တိ၊ တေပိ ‘‘ဣမိနာ နာမ ထေရေနာ’’တိ ဧကံသတော ဒဿေတုံ န သက္ကောန္တိ၊ တထာ ဒဿေတုဉ္စ လေသမတ္တမ္ပိ သာဓကဝစနံ န ဒိဿတိ။ တသ္မာ အဘိဓမ္မဋ္ဌကထာယောပိ ဣဒါနိ အာစရိယေဟိ စူဠဗုဒ္ဓဃောသောတိ ဝေါဟရိတေန ဗုဒ္ဓဃောသေန နာမ ဘိက္ခုနာယာစိတော ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂဝိနယာဂမဋ္ဌကထာနံ ကာရကော အာစရိယမဟာဗုဒ္ဓဃောသတ္ထေရောယေဝ အကာသီတိ နိဋ္ဌမေတ္ထ ဂန္တဗ္ဗန္တိ။

ယံ ပန မဟာဝံသေ ‘‘အာစရိယဗုဒ္ဓဃောသော သီဟဠဒီပါဂမနတော ပုဗ္ဗေ ဇမ္ဗုဒီပေ ဝသနကာလေယေဝ အဋ္ဌသာလိနိံ အကာသီ’’တိ အဓိပ္ပာယေန –

၂၂၅။ ‘‘ဓမ္မသင်္ဂဏိယာကာသိ၊ ကစ္ဆံ သော အဋ္ဌသာလိနိ’’န္တိ –

ဝုတ္တံ၊ တံ ဣဒါနိ ဒိဿမာနာယ အဋ္ဌသာလိနိယာ န သမေတိ။ တတ္ထ ဟိ ဂန္ထာရမ္ဘေယေဝ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂံ အတိဒိသိတွာ ပစ္ဆာပိ သော စ၊ သမန္တပါသာဒိကာ စ ဗဟူသု ဌာနေသု အတိဒိသီယန္တိ။ တသ္မာ တဿာ အာစရိယေန သီဟဠဒီပံ ပတွာ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂဉ္စေဝ သမန္တပါသာဒိကဉ္စ ကတွာ ပစ္ဆာယေဝ ကတဘာဝေါ အတိဝိယ ပါကဋောတိ။