📜

၂။ နာမကဏ္ဍ

ဝိဘတ္တိရာသိ

အထ လိင်္ဂမှာ သျာဒိဝိဘတ္တိဝိဓာနံ ဒီပိယတေ။

လိင်္ဂံ၊ နာမံ၊ ပါဋိပဒိကန္တိ အတ္ထတော ဧကံ၊ ဒဗ္ဗာဘိဓာနဿ ပုရိသာဒိကဿ ပကတိရူပဿေတံ နာမံ။ တဉှိ သတ္တန္နံ ဝိဘတ္တီနံ ဝသေန ဝိဘာဂံ ပတွာ ကိဉ္စိ ဝိသဒရူပံ ဟောတိ၊ ကိဉ္စိ အဝိသဒရူပံ၊ ကိဉ္စိ မဇ္ဈိမရူပန္တိ ဧဝံ တိဝိဓေန လိင်္ဂရူပေန ယုတ္တတ္တာ လိင်္ဂန္တိ ဝုစ္စတိ။

တဒေဝ ကိဉ္စိ သဒ္ဒလိင်္ဂါနုရူပံ၊ ကိဉ္စိ အတ္ထလိင်္ဂါနုရူပဉ္စ ပရိဏမန္တံ ပဝတ္တတိ၊ တသ္မာ နာမန္တိ စ ဝုစ္စတိ။

တဒေဝ ဓာတု၊ ပစ္စယ၊ ဝိဘတ္တိပဒေဟိ စေဝသဒ္ဒပဒတ္ထကပဒေဟိ စ ‘ဝိသုံ ဘူတံ ပဒ’န္တိ ကတွာ ပါဋိပဒိကန္တိ စ ဝုစ္စတိ။

တတ္ထ ဓာတုပဒံ နာမ ဗြူ၊ ဘူ၊ ဟူဣစ္စာဒိ။

ပစ္စယပဒံ နာမ ဏ၊ တဗ္ဗ၊ အနီယ ဣစ္စာဒိ။

ဝိဘတ္တိပဒံ နာမ သိ၊ ယော၊ အံ၊ ယော၊တိ၊ အန္တိ ဣစ္စာဒိ။

သဒ္ဒပဒတ္ထကပဒါနိ နာမ ရာဇဿ၊ သခဿ၊ ပုမဿ ဣစ္စာဒီနိ။ ဧတ္ထ စ ရာဇဿဣစ္စာဒီနိ သဒ္ဒသုတ္တေ သဒ္ဒပဒတ္ထကာနိ ဟောန္တိ၊ ပယောဂေ အတ္ထပဒတ္ထကာနိ။ ဓာတုပစ္စယဝိဘတ္တိပဒါနိ ပန နိစ္စံ သဒ္ဒပဒတ္ထကာနိ ဧဝ ဟောန္တိ၊ သဒ္ဒသုတ္တေသွေဝ စ လဗ္ဘန္တိ၊ န ပယောဂေတိ၊ ဣဒံ ဒွိန္နံ နာနတ္တံ။

ယဒိဧဝံ ဘုဿ၊ ဗြုဿ၊ ဘူတော၊ ဟူတော၊ ဏေ၊ တဗ္ဗေ၊ သိမှိ၊ တိမှိ ဣစ္စာဒိနာ တေဟိ ကထံ ဝိဘတ္တုပ္ပတ္တိ ဟောတီတိ? အနုကရဏပဒါနိ နာမ တာနိ အတ္ထိဿ၊ ကရောတိဿ ဣစ္စာဒီနိ ဝိယ၊ တသ္မာ တာနိ စ ရာဇဿ ဣစ္စာဒီနိ စ အနုကရဏလိင်္ဂဘာဝေန ဧတ္ထ သင်္ဂယှန္တိ၊ န ဧကန္တလိင်္ဂဘာဝေနာတိ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ‘ဓာတု- ပစ္စယ ၊ ဝိဘတ္တိဝဇ္ဇိတမတ္ထဝံ လိင်္ဂ’န္တိ အဝေါစုံ။ တတ္ထ အတ္ထဝန္တိ အတ္ထပဒတ္ထကံ ဝုစ္စတိ၊ ရာဇဿဣစ္စာဒိကံ သဒ္ဒပဒတ္ထကံ ဝိဝဇ္ဇေတိ၊ ဧတေန အတ္ထပဒတ္ထကေ သတိ တဒ္ဓိတ၊ သမာသ၊ ကိတကပဒါနမ္ပိ ဧကန္တလိင်္ဂဘာဝံ သာဓေန္တိ။ န ဟိ တေသံ လိင်္ဂနာမဗျပဒေသကိစ္စံ အတ္ထိ၊ ယာနိ စ နာမဿ ဝိသေသနာနိ ဘဝိတုံ အရဟန္တိ၊ တာနိ ဥပသဂ္ဂ၊ နိပါတပဒါနိ တွာန္တာဒိပဒါနိ စ ဣဓ ဝိသေသနနာမဘာဝေန သင်္ဂယှန္တီတိ။

၆၁။ ဒွေ ဒွေကာနေကေသု နာမသ္မာ သိ ယော အံယော နာ ဟိ သ နံ သ္မာဟိ သနံသ္မိံသု[က။ ၅၅၊ ရူ။ ၆၃၊ နီ။ ၂၀၀]။

ဧကသ္မိံ အတ္ထေ စ အနေကေသု အတ္ထေသု စ ပဝတ္တာ နာမသ္မာ ဒွေ ဒွေ သိ၊ ယော…ပေ… သ္မိံ၊ သုဝိဘတ္တိယော ဟောန္တိ။

ဝိဘဇန္တီတိ ဝိဘတ္တိယော၊ ဧကမေကံ ပကတိနာမပဒံ နာနာရူပဝိဘာဂဝသေန ကတ္တု၊ ကမ္မာဒိနာနာအတ္ထဝိဘာဂဝသေန ဧကတ္တ၊ ဗဟုတ္တသင်္ချာဝိဘာဂဝသေန စ ဝိဘဇန္တီတိ အတ္ထော။ သိ၊ လော ဣတိ ပဌမာ နာမ…ပေ… သ္မိံ၊ သု ဣတိ သတ္တမီ နာမ။ ဒွီသု ဒွီသု ပုဗ္ဗံ ပုဗ္ဗံ ‘ဧကသ္မိံ အတ္ထေ ပဝတ္တံ ဝစန’န္တိ ဧကဝစနံ နာမ။ ပရံ ပရံ ‘အနေကေသု အတ္ထေသု ပဝတ္တံ ဝစန’န္တိ အနေကဝစနံ နာမ။ ဗဟုဝစနန္တိ စ ပုထုဝစနန္တိ စ ဧတဿ နာမံ။ သဗ္ဗမိဒံ ဣမိနာ သုတ္တေန သိဒ္ဓံ။

၆၂။ ပဌမာတ္ထမတ္တေ[က။ ၂၈၄၊ ရူ။ ၆၅၊ နီ။ ၅၇၇၊ စံ။ ၂။၁။၉၃၊ ပါ။ ၂။၃။၄၆]။

ကတ္တု၊ ကမ္မာဒိကံ ဗာဟိရတ္ထံ အနပေက္ခိတွာ လိင်္ဂတ္ထမတ္တေ ပဝတ္တာ နာမသ္မာ ပဌမာဝိဘတ္တိ ဟောတိ။

အယံ မမ ပုရိသော၊ ဣမေ မမ ပုရိသာ။

၆၃။ အာမန္တနေ[က။ ၂၈၅၊ ရူ။ ၇၀၊ နီ။ ၅၇၈၊ စံ။ ၂။၁။၉၄၊ ပါ။ ၂။၃။၄၇]။

အာမန္တနံ ဝုစ္စတိ အာလပနံ။ အာမန္တနဝိသယေ လိင်္ဂတ္ထမတ္တေ ပဝတ္တာ နာမသ္မာ ပဌမာဝိဘတ္တိ ဟောတိ။

ဘော ပုရိသ၊ ဘောန္တော ပုရိသာ။

၆၄။ ကမ္မေ ဒုတိယာ[က။ ၂၉၇၊ ရူ။ ၇၆၊ ၂၈၄၊ နီ။ ၅၈၀၊ စံ။ ၂။၁။၄၃၊ ပါ။ ၁။၄။၄၉-၅၁]။

နာမသ္မာ ကမ္မတ္ထေ ဒုတိယာဝိဘတ္တိ ဟောတိ။

ပုရိသံ ပဿတိ၊ ပုရိသေ ပဿန္တိ။

၆၅။ ကတ္တုကရဏေသု တတိယာ[က။ ၂၈၆၊ ၂၈၈၊ ရူ။ ၈၃၊ နီ။ ၅၉၁၊ ၅၉၄၊ စံ။ ၂။၁။၆၂၊ ၆၃၊ ပါ။ ၂။၃။၁၈]။

နာမသ္မာ ကတ္တရိ စ ကရဏေ စ တတိယာဝိဘတ္တိ ဟောတိ။

ပုရိသေန ကတံ၊ ပုရိသေဟိ ကတံ၊ ပုရိသေန ကုလံ သောဘတိ၊ ပုရိသေဟိ ကုလံ သောဘတိ။

၆၆။ စတုတ္ထီ သမ္ပဒါနေ[က။ ၂၉၃၊ ရူ ၈၅၊ ၃၀၁၊ နီ။ ၆၀၅၊ စံ။ ၂။၁။၇၃၊ ပါ။ ၂။၃။၁၃]။

နာမသ္မာ သမ္ပဒါနတ္ထေ စတုတ္ထီဝိဘတ္တိ ဟောတိ။

ပုရိသဿ ဒေတိ၊ ပုရိသာနံ ဒေတိ။

၆၇။ ပဉ္စမျာဝဓိသ္မိံ[က။ ၂၉၅၊ ရူ။ ၈၉၊ ၃၀၇၊ နီ။ ၆၀၇ စံ။ ၂။၁။၈၁၊ ပါ။ ၂။၃။၂၈၊ ၁။၄။၂၄ ပဉ္စမျဝဓိသ္မာ (ဗဟူသု)]။

အဝဓိ ဝုစ္စတိ အပါဒါနံ။ နာမသ္မာ အဝဓိအတ္ထေ ပဉ္စမီဝိဘတ္တိ ဟောတိ။

ပုရိသသ္မာ အပေတိ၊ ပုရိသေဟိ အပေတိ။

၆၈။ ဆဋ္ဌီသမ္ဗန္ဓေ[က။ ၃၀၊ ရူ။ ၉၂၊ ၃၁၅၊ နီ။ ၆၀၉၊ စံ။ ၂။၁။၉၅၊ ပါ။ ၂။၃။၅၀]။

နာမသ္မာ သမ္ဗန္ဓတ္ထေ ဆဋ္ဌီဝိဘတ္တိ ဟောတိ။

ပုရိသဿ ဓနံ၊ ပုရိသာနံ ဓနံ။

၆၉။ သတ္တမျာဓာရေ[က။ ၃၁၂၊ ရူ။ ၉၄၊ ၃၁၉၊ နီ။ ၆၃၀၊ စံ။ ၂။၁။၈၈၊ ပါ။ ၂။၃။၃၆၊ ၁။၃။၄၅]။

နာမသ္မာ အာဓာရတ္ထေ သတ္တမီဝိဘတ္တိ ဟောတိ။

ပုရိသသ္မိံ တိဋ္ဌတိ၊ ပုရိသေသု တိဋ္ဌတိ။

ဝိဘတ္တိရာသိ နိဋ္ဌိတော။

ဣတ္ထိပစ္စယရာသိ

၇၀။ ဣတ္ထိယမတွာ[က။ ၂၃၇၊ ရူ။ ၁၇၆၊ နီ။ ၄၆၆၊ စံ။ ၂။၃။၁၅၊ ပါ။ ၄။၁။၄]။

ဣတ္ထိယံ+အတော+အာတိ ဆေဒေါ။ အကာရန္တနာမမှာ ဣတ္ထိယံ အာပစ္စယော ဟောတိ။

အဘာသိတပုမေဟိ ကေဟိစိ သညာသဒ္ဒေဟိ နိစ္စံ –

ကညာ၊ ပညာ၊ သညာ၊ နာဝါ၊ သာလာ၊ တဏှာ၊ ဣစ္ဆာ၊ ဘိက္ခာ၊ သိက္ခာ၊ ဂီဝါ၊ ဇိဝှာ၊ ဝီသာ၊ တိံသာ၊ စတ္တာလီသာ၊ ပညာသာ ဣစ္စာဒိ။

ဘာသိတပုမေဟိပိ သဗ္ဗနာမေဟိ တဗ္ဗာ၊ နီယ၊ တပစ္စယန္တေဟိ စ နိစ္စံ –

သဗ္ဗာ၊ ကတရာ၊ ကတမာ၊ အနုဘဝိတဗ္ဗာ၊ အနုဘဝနီယာ၊ ဂတာ၊ ဇာတာ၊ ဘူတာ၊ ဟူတာ ဣစ္စာဒိ။

အညေဟိ ပန အနိစ္စံ –

ကလျာဏာ၊ ကလျာဏီ၊ သုန္ဒရာ၊ သုန္ဒရီ၊ သောဘဏာ၊ သောဘဏီ၊ ကုမ္ဘကာရာ၊ ကုမ္ဘကာရီ၊ ကုမ္ဘကာရိနီ၊ အတ္ထကာမာ၊ အတ္ထကာမီ၊ အတ္ထကာမိနီ၊ ပရိဗ္ဗာဇိကာ၊ ပရိဗ္ဗာဇိကိနီ၊ ဧကာကာ၊ ဧကာကိနီ၊ ဒီပနာ၊ ဒီပနီ ဣစ္စာဒိ။

သုတ္တဝိဘတ္တေန သမာသေ မာတု၊ ဓီတု ဣစ္စာဒီဟိ အာပစ္စယော ဟောတိ။ နန္ဒမာတာ၊ ဥတ္တရမာတာ၊ ဒေဝဓီတာ၊ ရာဇဓီတာ၊ အဿမဏီ ဟောတိ အသကျဓီတရာ ဣစ္စာဒိ။

ဧတ္ထ စ ‘ဣတ္ထိယ’န္တိ ကတ္ထစိ သဒ္ဒမတ္တဿ ဝါ၊ ကတ္ထစိ အတ္ထမတ္တဿ ဝါ ဣတ္ထိဘာဝေ ဇောတေတဗ္ဗေတိ အတ္ထော။ ဧဝဉ္စ သတိ ဣတ္ထိပစ္စယာပိ သျာဒယော ဝိယ ဇောတကမတ္တာ ဧဝ ဟောန္တိ၊ န ဝါစကာတိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။

၇၁။ နဒါဒီဟိ ငီ[က။ ၂၃၈၊ ရူ။ ၁၈၇၊ နီ။ ၄၆၇၊ နဒါဒိတော ဝီ (ဗဟူသု)]။

နဒါဒီဟိ ဣတ္ထိယံ ငီ ဟောတိ။ ငါနုဗန္ဓော ‘န္တန္တူနံ ငီမှိ တော ဝါ’တိ ဧတ္ထ ဝိသေသနတ္ထော။

နဒီ၊ မဟီ၊ ဣတ္ထီ၊ ကုမာရီ၊ တရုဏီ၊ ဝါသေဋ္ဌီ၊ ဂေါတမီ၊ ကစ္စာနီ၊ ကစ္စာယနီ၊ မာဏဝီ၊ သာမဏေရီ၊ နာဝိကီ၊ ပဉ္စမီ၊ ဆဋ္ဌီ၊ စတုဒ္ဒသီ၊ ပဉ္စဒသီ၊ သဟဿီ၊ ဒသသဟဿီ၊ သတသဟဿီ၊ ကုမ္ဘကာရီ၊ မာလကာရီ၊ စက္ခုကရဏီ၊ ဉာဏကရဏီ၊ ဓမ္မဒီပနီ ဣစ္စာဒိ။

၇၂။ န္တန္တူနံ ငီမှိ တော ဝါ[က။ ၂၃၉၊ ၂၄၁၊ ရူ။ ၁၉၀၊ ၁၉၁၊ နီ။ ၄၆၈၊ ၄၇၁]။

န္တ၊ န္တူနံ တော ဟောတိ ဝါ ငီမှိ ပရေ။

ဂစ္ဆတီ၊ ဂစ္ဆန္တီ၊ သတီ၊ သန္တီ၊ ဘဝိဿတီ၊ ဘဝိဿန္တီ၊ ဂုဏဝတီ၊ ဂုဏဝန္တီ၊ သတိမတီ၊ သတိမန္တီ၊ သဗ္ဗာဝတီ၊ သဗ္ဗာဝန္တီ၊ ယာဝတီ၊ ယာဝန္တီ၊ တာဝတီ၊ တာဝန္တီ၊ ဘုတ္တဝတီ၊ ဘုတ္တဝန္တီ။

၇၃။ ဂေါတော ဝါ[က။ ၂၃၈၊ ရူ။ ၁၈၇၊ နီ။ ၄၆၇]။

ဂေါသဒ္ဒမှာ ဣတ္ထိယံ ဝီ ဟောတိ ဝါ။

ဂါဝီ။

ဝါတိ ကိံ? ဂေါကာဏာ ပရိယန္တစာရိနီတိ ပါဠိ။ တတ္ထ ကာဏာတိ အန္ဓာ။

၇၄။ ယက္ခာဒီဟိနီ စ[က။ ၂၃၈၊ ၂၄၀၊ ရူ။ ၂၈၇၊ ၁၉၃၊ နီ။ ၄၆၇၊ ၄၆၉၊ ယက္ခာဒိတွိနီ စ (ဗဟူသု)]။

ယက္ခာဒီဟိ အကာရန္တေဟိ ဣတ္ထိယံ ဝီ စ ဟောတိ ဣနီ စ။

ယက္ခီ၊ ယက္ခိနီ၊ နာဂီ၊ နာဂိနီ၊ မဟိံသီ၊ မဟိံသိနီ၊ မိဂီ၊ မိဂိနီ၊ သီဟီ၊ သီဟိနီ၊ ဒီပီ၊ ဒီပိနီ၊ ဗျဂ္ဃီ၊ ဗျဂ္ဃိနီ၊ ကာကီ၊ ကာကိနီ၊ ကပေါတီ၊ ကပေါတိနီ၊ မာနုသီ၊ မာနုသိနီ ဣစ္စာဒိ။

၇၅။ အာရာမိကာဒီဟိ[က။ ၂၄၀၊ ရူ။ ၁၉၃၊ နီ။ ၄၆၉]။

အာရာမိကာဒီဟိ အကာရန္တေဟိ ဣတ္ထိယံ ဣနီ ဟောတိ။

အာရာမိကိနီ၊ အန္တရာယိကိနီ၊ နာဝိကိနီ၊ ဩလုမ္ဗိကိနီ၊ ပံသုကူလိကိနီ၊ ပရိဗ္ဗာဇိကိနီ၊ ရာဇိနီ၊ ဧကာကိနီ ဣစ္စာဒိ။

သညာယံ –

မာနုသိနီ မာနုသာ ဝါ၊ အညတြ မာနုသီ သမ္ပတ္တိ။

၇၆။ ဃရဏျာဒယော[က။ ၂၄၀၊ ရူ။ ၁၉၃၊ နီ။ ၄၆၉]။

ဃရဏီဣစ္စာဒယော ဣတ္ထိယံ နီပစ္စယန္တာ သိဇ္ဈန္တိ။

ဃရဏီ၊ ဝေတြဏီ၊ ပေါက္ခရဏီ-ဧသု နဿ ဏတ္တံ။ အာစရိနီယလောပေါ၊ အာစရိယာ ဝါ။

၇၇။ မာတုလာဒိတွာနီဘရိယာယံ[က။ ၉၈၊ ရူ။ ၁၈၉၊ နီ။ ၂၆၁]။

မာတုလာဒီဟိ အကာရန္တေဟိ ဘရိယာယံ အာနီ ဟောတိ။

မာတုဘာတာ မာတုလော၊ တဿ ဘရိယာ မာတုလာနီ၊ ဧဝံ ဝရုဏာနီ၊ ဂဟပတာနီ၊ အာစရိယာနီ၊ ခတ္တိယာနီ။

‘ဗဟုလာ’ဓိကာရာ ခတ္တိယီ ခတ္တိယာ စ။

၇၈။ ယုဝဏ္ဏေဟိ နီ။

ဣဝဏ္ဏန္တေဟိ ဥဝဏ္ဏန္တေဟိ စ ဣတ္ထိယံ နီ ဟောတိ။

ဆတ္တပါဏိနီ၊ ဒဏ္ဍပါဏိနီ၊ ဒဏ္ဍိနီ၊ ဆတ္တိနီ၊ ဟတ္ထိနီ၊ မာလိနီ၊ မာယာဝိနီ၊ မေဓာဝိနီ၊ ပိယပသံသိနီ၊ ဗြဟ္မစာရိနီ၊ ဘယဒဿာဝိနီ၊ အတ္ထကာမိနီ၊ ဟိတစာရိနီ၊ ဘိက္ခုနီ၊ ခတ္တိယဗန္ဓုနီ၊ ပဋုနီ၊ ပရစိတ္တဝိဒုနီ၊ မတ္တညုနီ၊ အတ္ထညုနီ၊ ဓမ္မညုနီ ဣစ္စာဒိ။

၇၉။ တိမှာညတ္ထေ[က္တိမှာညတ္ထေ (ဗဟူသု)၊ မောဂ္ဂလ္လာနေ ၃၁ သုတ္တင်္ကေ]။

အညပဒတ္ထသမာသေ တိပစ္စယန္တမှာ ဣတ္ထိယံ နီ ဟောတိ။

အဟိံသာရတိနီ၊ ဓမ္မရတိနီ၊ ဝစ္ဆဂိဒ္ဓိနီ၊ ပုတ္တဂိဒ္ဓိနီ၊ မုဋ္ဌဿတိနီ၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိနီ၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိနီ၊ အတ္တဂုတ္တိနီ ဣစ္စာဒိ။

အညတ္ထေတိ ကိံ? ဓမ္မေ ရတိ ဓမ္မရတိ။

၈၀။ ယုဝါတိ။

ယုဝတော ဣတ္ထိယန္တိ ဟောတိ။

ယုဝတိ။

ဧတ္ထ စ ‘တိ’ ဣတိ သုတ္တဝိဘတ္တေန ဝီသ၊ တိံသတောပိတိ ဟောတိ ဝါ။ ဝီသတိ၊ ဝီသံ၊ တိံသတိ၊ တိံသံ။

၈၁။ ဥပမာသံဟိတ သဟိတ သညတ သဟ သဖ ဝါမလက္ခဏာဒိတူရုတွူ[စံ။ ၂။၃။၇၉၊ ပါ။ ၄။၁။၆၉၊ ၇၀ တူရုတူ (ဗဟူသု)]။

လက္ခဏာဒိတော+ဦရုတော+ဦတိ ဆေဒေါ။

အညပဒတ္ထသမာသေ ဥပမာဒိပုဗ္ဗာ ဦရုသဒ္ဒမှာ ဣတ္ထိယံ ဦ ဟောတိ။

နာဂဿ နာသာ ဝိယ ဦရူ ယဿာတိ နာဂနာသူရူ၊ သံဟိတာ သမ္ဗန္ဓာ ဦရူ ယဿာတိ သံဟိတောရူ၊ သဟိတာ ဧကဗဒ္ဓါ ဦရူ ယဿာတိ သဟိတောရူ၊ သညတာ အလောလာ ဦရူ ယဿာတိ သညတောရူ၊ ဦရုယာ [ဦရုနာ?] သဟ ဝတ္တတီတိ သဟောရူ၊ သဖော ဝုစ္စတိ ခုရော၊ သံသိလိဋ္ဌတာယ သဖဘူတာ ဦရူ ယဿာတိ သဖောရူ၊ ဝါမာ သုန္ဒရာ ဦရူ ယဿာတိ ဝါမောရူ၊ လက္ခဏသမ္ပန္နာ ဦရူ ယဿာတိ လက္ခဏောရူ။

သုတ္တဝိဘတ္တေန ဗြဟ္မဗန္ဓူတိ သိဇ္ဈတိ။

‘‘သစေ မံ နာဂနာသူရူ၊ ဩလောကေယျ ပဘာဝတီ’’တိ [ဇာ။ ၂။၂၀။၁၄] စ ‘‘ဧကာ တုဝံ တိဋ္ဌသိ သဟိတူရူ’’တိ [ဇာ။ ၁။၁၆။၂၉၇] စ ‘‘သညတူရူ မဟာမာယာ၊ ကုမာရိ စာရုဒဿနာ’’တိ [ဇာ။ ၂။၁၇။၁၀၉] စ ‘‘ဝါမောရူ သဇ မံ ဘဒ္ဒေ’’တိ [ဒီ။ နိ။ ၂။၃၄၈] စ ‘‘ကာရဏံ နပ္ပဇာနာမိ၊ သမ္မတ္တော လက္ခဏူရုယာ’’တိ [ဒီ။ နိ။ ၂။၃၄၈] စ ‘‘ဂါရယှဿံ ဗြဟ္မဗန္ဓုယာ’’တိ [ဇာ။ ၂။၂၂။၂၁၀၉] စ ပါဠိပဒါနိ ဒိဿန္တိ။

တတ္ထ ‘သဇာ’တိ အာလိင်္ဂါဟိ၊ ‘ဂါရယှဿ’န္တိ အဟံ ဂါရယှော ဘဝေယျံ။

ဧတ္ထ စ တာပစ္စယန္တာ သဘာဝဣတ္ထိလိင်္ဂါ ဧဝ – လဟုတာ၊ မုဒုတာ၊ ဂါမတာ၊ ဇနတာ၊ ဒေဝတာ ဣစ္စာဒိ။

တထာ တိပစ္စယန္တာ – ဂတိ၊ မတိ၊ ရတ္တိ၊ သတိ၊ တုဋ္ဌိ၊ ဒိဋ္ဌိ၊ ဣဒ္ဓိ၊ သိဒ္ဓိ ဣစ္စာဒိ၊ တထာ ယာဂု၊ ဓာတု၊ ဓေနု၊ ကဏ္ဍု၊ ကစ္ဆု၊ မာတု၊ ဓီတု ၊ ဒုဟိတု ဣစ္စာဒိ၊ ဇမ္ဗူ၊ ဝဓူ၊ စမူ၊ သုတနူ၊ သရဗူ ဣစ္စာဒိ စ။ သက္ကတဂန္ထေသု ပန သုတနူ၊ သရဗူ ဣစ္စာဒီသုပိ ဦပစ္စယံ ဝိဒဟန္တိ။

တတ္ထ ဣတ္ထိလိင်္ဂဘူတာ သဗ္ဗေ ‘ဣဝဏ္ဏုဝဏ္ဏာ ပိတ္ထိယ’န္တိ သုတ္တေန နိစ္စံ ပသညာ ဟောန္တိ။ ‘အာကာရော စ ဃာ’တိ သုတ္တေန နိစ္စံ ဃသညော။

ဣတ္ထိပစ္စယရာသိ နိဋ္ဌိတော။

အာကာရန္တိတ္ထိလိင်္ဂရာသိ

ဣတ္ထိလိင်္ဂံ ဆဗ္ဗိဓံ အာကာရန္တံ၊ ဣကာရန္တံ၊ ဤကာရန္တံ၊ ဥကာရန္တံ၊ ဦကာရန္တံ၊ ဩကာရန္တံ။ တတ္ထ ကညာသဒ္ဒမှာ အတ္ထမတ္တေ ပဌမာ။

၈၂။ ဂသီနံ[က။ ၂၂၀၊ ရူ။ ၇၄၊ နီ။ ၄၄၇]။

ကေနစိ သုတ္တေန အလဒ္ဓဝိဓီနံ ဂသီနံ လောပေါ ဟောတီတိ သိလောပေါ။

ကညာ တိဋ္ဌတိ။

၈၃။ ဇန္တုဟေတွီဃပေဟိ ဝါ[က။ ၁၁၈၊ ရူ။ ၁၄၆၊ နီ။ ၂၉၃]။

ဇန္တု၊ ဟေတူဟိ စ ပုန္နပုံသကေသု ဤကာရန္တေဟိ စ ဃတော စ ပသညေဟိ ဣဝဏ္ဏုဝဏ္ဏေဟိ စ ယောနံ လောပေါ ဟောတိ ဝါ။

ကညာ တိဋ္ဌန္တိ၊ ကညာယော တိဋ္ဌန္တိ။

အာမန္တနတ္ထေ ပဌမာ၊ ‘ဂေါသျာလပနေ’တိ ဂသညာ။

၈၄။ ဃဗြဟ္မာဒိတွေ[က။ ၁၁၄၊ ၁၉၃၊ ရူ။ ၁၂၂၊ ၁၇၈၊ နီ။ ၂၈၈၊ ဃဗြဟ္မာဒိတေ (ဗဟသု)]။

ဃတော စ ဗြဟ္မာဒိတော စ ဂဿ ဧ ဟောတိ ဝါ။ အာဒိသဒ္ဒေန ဣသိ၊ မုနိ၊ ရေဝတီ၊ ကတ္တု၊ ခတ္တုဣစ္စာဒိတောပိ။

ဘောတိ ကညေ၊ ဘောတိ ကညာ၊ ဘောတိယော ကညာယော၊ ဘောတီ ကညာယော၊ ‘‘ဥဋ္ဌေဟိ ပုတ္တိက ပဗ္ဗဇ္ဇာ ဒုက္ကရာ ပုတ္တိက’’ ဣတိ ထေရီပါဠိ [ထေရီဂါ။ ၄၆၅]၊ တသ္မာ ဂေ ပရေ မဟာဝုတ္တိနာ ရဿောပိ ယုဇ္ဇတိ။ ကုသဇာတကေ ‘‘န မေ အကာသိ ဝစနံ၊ အတ္ထကာမာယ ပုတ္တိကေ’’တိပိ [ဇာ။ ၂။၂၀။၄၇] အတ္ထိ။

ကမ္မတ္ထေ ဒုတိယာ၊ ‘သရော လောပေါ သရေ’တိ ပုဗ္ဗသရလောပေါ။

ကညံ ပဿတိ၊ ကညာ ပဿတိ၊ ကညာယော ပဿတိ။

ကတ္တရိ တတိယာ။

၈၅။ ဃပတေကသ္မိံ နာဒီနံ ယယာ[က။ ၁၁၁၊ ၁၁၂၊ ရူ။ ၁၇၉၊ ၁၈၃ နီ။ ၂၈၃၊ ၂၈၄]။

ဃတော စ ပသညေဟိ ဣဝဏ္ဏုဝဏ္ဏေဟိ စ ဧကတ္တေ ပဝတ္တာနံ နာဒီနံ ပဉ္စန္နံ ဧကဝစနာနံ ကမေန ယ၊ ယာ ဟောန္တိ။

ကညာယ ကတံ၊ ကညာဟိ ကတံ။ ဧတ္ထ စ ဃတောပိ ယာအာဒေသော ဒိဿတိ။ ‘‘တေ စ တတ္ထ နိသီဒိတွာ၊ တဿ ရုက္ခဿ ဆာယယာ’’ [ဇာ။ ၁။၁၄။၁၈၂] တိ စ ‘‘သမန္တာ ပရိဝါရိံသု၊ တဿ ရုက္ခဿ ဆာယယာ’’ [ဇာ။ ၁။၁၄။၁၈၉] တိ စ ပါဠိ၊ တထာ ‘‘သက္ခရောပမယာ ဝဒေ’’ [သစ္စသင်္ခေပ ၁၇၆ ဂါထာ]၊ ‘‘ဗာလဒါရကလီလယာ’’တိ [ဝိဘာဝိနီ ၁၅၄] စ ဒိဿန္တိ။ မဟာဝုတ္တိနာ ဃဿ ရဿော။

၈၆။ သ္မာဟိသ္မိံနံ မှာဘိမှိ ဝါ[က။ ၉၉၊ ရူ။ ၈၁]။

တေသံ ကမေန မှာ၊ ဘိ၊ မှိ ဟောန္တိ ဝါ။ ဧတေ အာဒေသာ ဂါထာသု ဗဟုလံ ဒိဿန္တိ။

ကညာဟိ ကတံ၊ ကညာဘိ ကတံ။

သမ္ပဒါနေ စတုတ္ထီ၊ ကညာယ ဒေတိ၊ ကညာနံ ဒေတိ၊ ကညာယ အာဘတံ ဝတ္ထံ၊ ကညာနံ အာဘတံ ဝတ္ထံ။

အပါဒါနေ ပဉ္စမီ၊ ကညာယ အပေတိ၊ ကညမှာ အပေတိရဿတ္တံ၊ ကညာဟိ ကညာဘိ အပေတိ။

သမ္ဗန္ဓေ ဆဋ္ဌီ၊ ကညာယ သန္တကံ၊ ကညာနံ သန္တကံ။

ဩကာသေ သတ္တမီ၊ ကညာယ တိဋ္ဌတိ။

၈၇။ ယံ[က။ ၁၁၆၊ ရူ။ ၁၈၀၊ နီ။ ၄၄၃]။

ဃတော စ ပသညေဟိ ဣဝဏ္ဏုဝဏ္ဏေဟိ စ သ္မိံနော ယံ ဟောတိ ဝါ။

ကညာယံ တိဋ္ဌတိ၊ ကညာယ တိဋ္ဌတိ၊ ကညာသု တိဋ္ဌတိ။

သဒ္ဓါ မေဓာ ပညာ ဝိဇ္ဇာ၊ စိန္တာ မန္တာ ဝီဏာ တဏှာ။

ဣစ္ဆာ မုစ္ဆာ ဧဇာ မာယာ၊ မေတ္တာ မတ္တာ သိက္ခာ ဘိက္ခာ။

ဇင်္ဃာ ဂီဝါ ဇိဝှာ ဝါစာ၊ ဆာယာ အာသာ ဂင်္ဂါနာဝါ။

ဂါထာ သေနာ လေခါ သာခါ၊ မာလာ ဝေလာ ပူဇာ ခိဍ္ဍာ။

ပိပါသာ ဝေဒနာ သညာ၊ စေတနာ တသိဏာပဇာ။

ဒေဝတာ ဝဋ္ဋကာ ဂေါဓာ၊ ဗလာကာ ပရိသာ သဘာ။

ဦကာ သေဖာလိကာ လင်္ကာ၊ သလာကာ ဝါလိကာ သိခါ။

ဝိသာခါ ဝိသိခါ သာခါ၊ ဂစ္ဆာ ဝဉ္ဈာ ဇဋာ ဃဋာ။

ဇေဋ္ဌာ သောဏ္ဍာ ဝိတဏ္ဍာ စ၊ ဝရုဏာ ဝနိတာ လတာ။

ကထာ နိဒ္ဒါ သုဓာ ရာဓာ၊ ဝါသနာ သီသပါ ပပါ။

ပဘာ သီမာ ခမာ ဇာယာ၊ ခတ္တိယာ သက္ခရာ သုရာ။

ဒေါလာ တုလာ သိလာ လီလာ၊ လာလေ’လာ မေခလာ ကလာ။

ဝဠဝါ’ လမ္ဗုသာ မူသာ၊ မဉ္ဇူသာ သုလသာ ဒိသာ။

နာသာ ဇုဏှာ ဂုဟာ ဤဟာ၊ လသိကာ ဝသုဓာဒယော။

၈၈။ နမ္ဗာဒီဟိ[နမ္ဗာဒီဟိ (ဗဟူသု)]။

ဂသညေဟိ အမ္ဗ၊ အန္န၊ အမ္မဣစ္စေတေဟိ ဂဿ ဧ န ဟောတိ။

၈၉။ ရဿော ဝါ။

အမ္ဗာဒီနံ ရဿော ဟောတိ ဝါ ဂေ ပရေ။

ဘောတိ အမ္ဗ၊ ဘောတိ အမ္ဗာ၊ ဘောတိ အန္န၊ ဘောတိ အန္နာ၊ ဘောတိ အမ္မ၊ ဘောတိ အမ္မာ၊ သေသံ ကညာသမံ။

ဧတ္ထ ဝိသေသဝိဓာနမုစ္စတေ။

၉၀။ တိ သဘာပရိသာယ။

သဘာပရိသာဟိ သ္မိံနောတိ ဟောတိ။ ‘ဃော ဿံဿာဿာယ တီသူ’တိ သုတ္တေန တိမှိ ရဿော။

သဘတိ၊ သဘာယ၊ သဘာယံ၊ သဘာသု၊ ပရိသတိ၊ ပရိသာယ၊ ပရိသာယံ၊ ပရိသာသု၊ တမဒ္ဒသ မဟာဗြဟ္မာ၊ နိသိန္နံ သမှိ ပရိသတိ၊ ဣတိ ဘဂဝါ တသ္မိံ ပရိသတိ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏံ ကာယံ ဝိဝရိ [မ။ နိ။ ၁။၃၅၉]။

နန္ဒမာတာ၊ ရာဇဓီတာဣစ္စာဒီသု ‘ဃဗြဟ္မာဒိတွေ’တိ ဃဿ ဧတ္တံ။

အစ္ဆရိယံ နန္ဒမာတေ၊ အဗ္ဘုတံ နန္ဒမာတေ [အ။ နိ။ ၇။၅၃]၊ ဘောတိ ဒေဝဓီတေ၊ ဘောတိ သကျဓီတရေ-မဟာဝုတ္တိနာ သမာသေ သျာဒီသု အာရတ္တံ ရဿတ္တဉ္စ။ လ္တုပစ္စယန္တာ ပန ယေဘုယျေန တီသု လိင်္ဂေသု သမာနရူပါ ဟောန္တိ၊ ‘‘အတ္ထဓမ္မံ ပရိပုစ္ဆိတာ စ ဥဂ္ဂဟေတာ စ ဓမ္မာနံ သောတာ စ ပယိရူပါသိတာ စာ’’တိ ထေရီပါဠိ။ တထာ ကွစိ ဂစ္ဆန္တာဒိသဒ္ဒါပိ။ တမောခန္ဓံ ပဒါလယံ၊ ဧဝံ ဒုဗ္ဘာသိတံ ဘဏံ ဣစ္စာဒိ-တတ္ထ ပဒါလယန္တိ ပဒါလယန္တီ၊ ဘဏန္တိ ဘဏန္တီတိ အတ္ထော။

ဝီသာ၊ တိံသာ၊ စတ္တာလီသာ၊ ပညာသာ ဣစ္စေတေ သင်္ချာရာသိမှိ အာဂမိဿန္တိ။

အာကာရန္တိတ္ထိလိင်္ဂရာသိ နိဋ္ဌိတော။

ဣကာရန္တိတ္ထိလိင်္ဂရာသိ

‘ဂသီန’န္တိ သိလောပေါ။ ရတ္တိ တိဋ္ဌတိ၊ ရတ္တိယော တိဋ္ဌန္တိ။

‘ဇန္တုဟေတွာ’ဒိသုတ္တေန ယောလောပေ –

၉၁။ ယောလောပနီသု ဒီဃော[က။ ၈၈၊ ရူ။ ၁၄၇၊ နီ။ ၂၄၅]။

တိလိင်္ဂေ ယောနံ လောပေ စ နိအာဒေသေ စ ရဿာနံ ဒီဃော ဟောတိ။

ရတ္တီ တိဋ္ဌန္တိ။

၉၂။ ယေ ပဿိဝဏ္ဏဿ။

ဝိဘတ္တိဘူတေ ဝိဘတ္တာဒေသဘူတေ စ ယကာရေ ပရေ ပသညဿ ဣဝဏ္ဏဿ လောပေါ ဟောတိ။ ဂါထာသုယေဝ ဣဒံ ဝိဓာနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

ရတျော တိဋ္ဌန္တိ [ရူ။ ၈၄ ပိဋ္ဌေ] -သန္ဓိဝသေန အာဒိတကာရလောပေါ။

၆၃။ အယုနံ ဝါ ဒီဃော[က။ ၈၈၊ ရူ။ ၁၄၇၊ နီ။ ၂၄၅]။

ဂေ ပရေ တိလိင်္ဂေ အဣဥနံ ဒီဃော ဟောတိ ဝါ။

ဟေ ရတ္တီ၊ ဟေ ရတ္တိ။ ဗဟုဝစနေ ဟေ ရတ္တီ၊ ဟေ ရတ္တိယော၊ ဟေ ရတျော။

အံဝစနေ ‘ပရော ကွစီ’တိ သုတ္တေန ပရသရေ လုတ္တေ နိဂ္ဂဟီတံ ပုဗ္ဗေ ဣဝဏ္ဏုဝဏ္ဏေသု တိဋ္ဌတိ။

ရတ္တိံ၊ တထာ ဣတ္ထိံ၊ ဓေနုံ၊ ဝဓုံ၊ အဂ္ဂိံ၊ ဒဏ္ဍိံ၊ ဘိက္ခုံ၊ သယမ္ဘုံ ဣတိ။ ရတ္တိယံ၊ ‘ဗုဇ္ဈဿု ဇိနဗောဓိယ’န္တိ ပါဠိ [ဗု။ ဝံ။ ၂။၁၈၂]၊ ရတ္တိနံ ဝါ၊ ‘ယာဝန္တော ပုရိသဿတ္ထံ၊ ဂုယှံ ဇာနန္တိ မန္တိန’န္တိပါဠိ [ဇာ။ ၁။၁၅။၃၃၅]။

ရတ္တီ၊ ရတ္တိယော၊ ရတျော-‘ဃပတေကသ္မိံ နာဒီနံ ယယာ’တိ နာဒီနံ ယာ ဟောတိ၊ ရတ္တိယာ၊ ယကာရေ ပရေ ဣဝဏ္ဏလောပေါ၊ ရတျာ။

၉၄။ သုနံဟိသု[က။ ၈၉၊ ရူ။ ၈၇၊ နီ။ ၂၄၆]။

သု၊ နံ၊ ဟိသု ရဿာနံ ဒီဃော ဟောတိ။

ရတ္တီဟိ၊ ရတ္တီဘိ၊ ရတ္တိယာ၊ ရတျာ၊ ရတ္တီနံ၊ ရတ္တိယာ၊ ရတျာ၊ ရတ္တီဟိ၊ ရတ္တီဘိ၊ ရတ္တိယာ၊ ရတျာ၊ ရတ္တီနံ၊ ရတ္တိယာ၊ ရတျာ၊ ရတ္တိယံ၊ ရတျံ၊ ရတ္တီသု။

ဧတ္ထ ဂရူ သု၊ နံ၊ ဟိသု ဒီဃတ္တံ အနိစ္စံ ဣစ္ဆန္တိ၊ တံ ဂါထာသု ယုဇ္ဇတိ။

ပတ္တိ ယုတ္တိ ဝုတ္တိ ကိတ္တိ၊ မုတ္တိ တိတ္တိ ခန္တိ ကန္တိ။

သန္တိ တန္တိ သိဒ္ဓိ သုဒ္ဓိ၊ ဣဒ္ဓိ ဝုဒ္ဓိ ဗုဒ္ဓိ ဗောဓိ။

ဘူမိ ဇာတိ ပီတိ သုတိ၊ နန္ဒိ သန္ဓိ သာဏိ ကောဋိ။

ဒိဋ္ဌိ ဝုဍ္ဎိ တုဋ္ဌိ ယဋ္ဌိ၊ ပါဠိ အာဠိ နာဠိ ကေဠိ။

သတိ မတိ ဂတိ မုတိ၊ ဓီတိ ယုဝတိ ဝိကတိ။

ရတိ ရုစိ ရသ္မိ အသနိ ဝသနိ ဩသဓိ အင်္ဂုလိ ဓူလိ ဒုဒြဘိ

ဒေါဏိ အဋဝိ ဆဝိအာဒယော ရတ္တာဒိ။

ဧတ္ထ ဝိသေသဝိဓာနမုစ္စတေ။

၉၅။ ရတ္တာဒီဟိ ဋော သ္မိံနော[က။ ၆၉၊ ရူ။ ၁၈၆၊ နီ။ ၂၁၈၊ ၂၁၉၊ ရတ္တျာဒီဟိ ဋော သ္မိနော (ဗဟူသု) ရတျာဒီဟိ (ကတ္ထစိ)]။

ရတ္တိသဒ္ဒ၊ အာဒိသဒ္ဒေဟိ သ္မိံနော ဋော ဟောတိ ဝါ။

ဒိဝါ စ ရတ္တော စ [ခု။ ပါ။ ၆။၂၊ ဇာ။ ၁။၉။၉၂]၊ အာဒေါ၊ အာဒိမှိ၊ ပါဒါဒေါ၊ ပါဒါဒိမှိ၊ ဂါထာဒေါ၊ ဂါထာဒိမှိ-အာဒိသဒ္ဒေါ ပန ပုလ္လိင်္ဂေါယေဝ၊ ရတ္တိံ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇတိ၊ အာဒိံ တိဋ္ဌတီတိ အာဓာရတ္ထေ ဒုတိယာဝ၊ ရတျော အမောဃာ ဂစ္ဆန္တိ [ဇာ။ ၂။၂၂။၁၀၅]၊ တိဏလတာနိ ဩသဓျော [ဇာ။ ၂။၂၂။၂၁၇၄]၊ တတော ရတျာ ဝိဝသာနေ [ဇာ။ ၂။၂၂။၁၆၈၉]၊ န ဇစ္စာ ဝသလော ဟောတိ၊ န ဇစ္စာ ဟောတိ ဗြာဟ္မဏော [သု။ နိ။ ၁၄၂] -ဇစ္စာတိ ဇာတိယာ၊ န နိကတျာ သုခမေဓတိ [ဇာ။ ၁။၁။၃၈]၊ ခန္တျာ ဘိယျော န ဝိဇ္ဇတိ [သံ။ နိ။ ၁။၂၅၀]။

နာညတြ ဗောဇ္ဈာ တပသာ [သံ။ နိ။ ၁။၉၈]၊ ယထေဝ ခလတီ ဘူမျာ၊ ဘူမျာယေဝ ပတိဋ္ဌတိ [ဇာ။ ၂။၂၂။၁၅၂၂]၊ မဟာဝုတ္တိနာ မာတိ၊ ပိတိသဒ္ဒါ နာဒီဟိ သဒ္ဓိံ မတျာ၊ ပေတျာတိ သိဇ္ဈန္တိ၊ မတျာ စ ပေတျာ စ ဧတံ ဇာနာမိမာတိတော ပိတိတောတိ အတ္ထော၊ မတျာ စ ပေတျာ စ ကတံ သုသာဓု [ဇာ။ ၂။၁၈။၆၁] -ကတန္တိ ကတံ နာမံ၊ သုသာဓူတိ အတိသုန္ဒရံ။ ‘အနုညာတော အဟံ မတျာ၊ သဉ္စတ္တော ပိတရာ အဟ’န္တိ [ဇာ။ ၂။၂၂။၂၉] ပါဠိပဒါနိ။ ‘မာတီနံ ဒေါဟဠော နာမ ဇနိန္ဒ ဝုစ္စတီ’ [ဇာ။ ၂။၂၂။၁၃၄၇] တိ စ ပါဠိ၊ ဝီသတိ၊ တိံသတိ၊ သဋ္ဌိ၊ သတ္တတိ၊ အသီတိ၊ နဝုတိ၊ ကောဋိ၊ ပကောဋိ ဣစ္စေတေ သင်္ချာရာသိမှိ အာဂမိဿန္တိ။

ဣကာရန္တိတ္ထိလိင်္ဂရာသိ နိဋ္ဌိတော။

ဤကာရန္တိတ္ထိလိင်္ဂရာသိ

၉၆။ သိမှိ နာနပုံသကဿ[က။ ၈၅၊ ရူ။ ၁၅၀၊ နီ။ ၂၃၉ မောဂ-ဒု။ ၆၆၊ သိသ္မိံ (ဗဟူသု)]။

သိမှိ ပရေ အနပုံသကဿ ပုမိတ္ထီနံ ဒီဃဿ ရဿော န ဟောတိ။

ဣတ္ထီ တိဋ္ဌတိ၊ ဣတ္ထီ တိဋ္ဌန္တိ။

၉၇။ ဧကဝစနယောသွဃောနံ[က။ ၈၄၊ ရူ။ ၁၄၄၊ နီ။ ၂၃၇၊ ၂၃၈]။

ဃော စ ဩ စ ဃော၊ န ဃော အဃော။ ဧကဝစနေသု စ ယောသု စ ပရေသု ဃ၊ ဩဝဇ္ဇိတာနံ သဗ္ဗေသံ ဒီဃာနံ ရဿော ဟောတိ။

ဣတ္ထိယော တိဋ္ဌန္တိ၊ ဣထျော တိဋ္ဌန္တိ။

၉၈။ ဂေ ဝါ[က။ ၂၄၅၊ ၂၄၆၊ ရူ။ ၁၅၂၊ ၇၃၊ နီ။ ၄၇၆-၉]။

ဂေ ပရေ ဃ၊ ဩဝဇ္ဇိတာနံ သဗ္ဗေသံ ဒီဃာနံ ရဿော ဟောတိ ဝါ။

ဘောတိ ဣတ္ထိ၊ ဘောတိ ဣတ္ထီ၊ ဘောတိယော ဣတ္ထီ၊ ဘောတိယော ဣတ္ထိယော၊ ဘောတိယော ဣထျော၊ ဣတ္ထိံ ပဿတိ။

၉၉။ ယံ ပီတော[က။ ၂၂၃၊ ရူ။ ၁၈၈၊ နီ။ ၄၅၀]။

ယော ပသညော ဤကာရော၊ တတော အံဝစနဿ ယံ ဟောတိ ဝါ။

ဣတ္ထိယံ ပဿတိ၊ ဧတ္ထ စ ယန္တိ သုတ္တဝိဘတ္တေန ‘‘ဗုဇ္ဈဿု ဇိနဗောဓိယ’’န္တိ [ဗု။ ဝံ။ ၂။၁၈၂] သိဇ္ဈတိ။ ဣတ္ထီ ပဿတိ၊ ဣတ္ထိယော ပဿတိ၊ ဣထျော ပဿတိ၊ ဣတ္ထိယာ၊ ဣထျာ၊ ဣတ္ထီဟိ၊ ဣတ္ထီဘိ၊ ဣတ္ထိယာ၊ ဣထျာ၊ ဣတ္ထီနံ၊ ဣတ္ထိယာ၊ ဣတ္ထိမှာ၊ ဣထျာ၊ ဣတ္ထီဟိ၊ ဣတ္ထီဘိ၊ ဣတ္ထိယာ၊ ဣထျာ၊ ဣတ္ထီနံ၊ ဣတ္ထိယာ၊ ဣထျာ၊ ဣတ္ထိယံ၊ ဣထျံ၊ ဣတ္ထိမှိ၊ ဣတ္ထီသု။

နဒီ သန္ဒတိ၊ နဒီ သန္ဒန္တိ၊ နဒိယော သန္ဒန္တိ။

ဣဝဏ္ဏလောပေ သန္ဓိသုတ္တေန ယကာရေ ပရေ တဝဂ္ဂဿ စဝဂ္ဂေါ၊ ယဿ စ ပုဗ္ဗရူပံ [က။ ၉၈၊ ရူ။ ၈၇ ပိဋ္ဌေ၊ နီ။ ၁၀၄၊ ၂၆၂-၃-၄]။ နဇ္ဇော သန္ဒန္တိ [က။ ၉၈၊ ရူ။ ၈၇ ပိဋ္ဌေ၊ နီ။ ၁၀၄၊ ၂၆၂-၃-၄]၊ နာဒျေကဝစနေသု နဇ္ဇာ ကတံ၊ နဇ္ဇာ ဒေတိ၊ နဇ္ဇာ အပေတိ၊ နဇ္ဇာ သန္တကံ၊ နဇ္ဇာ တိဋ္ဌတိ၊ နဇ္ဇံ တိဋ္ဌတိ၊ သေသရူပါနိ ဣတ္ထိသဒိသာနိ။

ဧဝံ ဂစ္ဆတီ ဂစ္ဆန္တီ၊ သတီ သန္တီ၊ အသတီ အသန္တီ၊ မဟတီ မဟန္တီ၊ ဗြဟ္မတီ ဗြန္တီ၊ ဘောတီ ဘောန္တီ၊ ဘဝိဿတီ ဘဝိဿန္တီ၊ ဂမိဿတီ ဂမိဿန္တီ၊ ဂုဏဝတီ ဂုဏဝန္တီ၊ သီလဝတီ သီလဝန္တီ၊ သတိမတီ သတိမန္တီ၊ သိရိမတီ သိရိမန္တီ၊ ကတဝတီ ကတဝန္တီ၊ ဘုတ္တာဝတီ ဘုတ္တာဝန္တီ၊ သဗ္ဗာဝတီ သဗ္ဗာဝန္တီ၊ ယာဝတီ ယာဝန္တီ၊ တာဝတီ တာဝန္တီ။ ကမှိ အာဂမေ ရဿော၊ ယာဝတိကာ၊ တာဝတိကာ။

ဂါဝီ၊ ယက္ခီ၊ ယက္ခိနီ၊ အာရာမိကိနီ၊ ဒဏ္ဍပါဏိနီ၊ ဒဏ္ဍိနီ၊ ဘိက္ခုနီ၊ ပရစိတ္တဝိဒုနီ၊ မုဋ္ဌဿတိနီ၊ ဃရဏီ၊ ပေါက္ခရဏီ၊ အာစရိနီ၊ မာတုလာနီ၊ ဂဟပတာနီ ဣစ္စာဒယော။ နဒါဒိ။

ဝိသေသဝိဓာနမုစ္စတေ။

၁၀၀။ နဇ္ဇာ ယောသွာမ[နီ။ ၂၆၂]။

ယောသု ပရေသု နဒိယာ အန္တေ အာမအာဂမော ဟောတိ ဝါ။

နဇ္ဇာယော သန္ဒန္တိ [သံ။ နိ။ ၃။၂၂၄]၊ နဇ္ဇာယော သုပတိတ္ထာယော [ဇာ။ ၂။၂၂။၁၄၁၄] တိ ပါဠိ၊ နိမိဇာတကေ ပန နဇ္ဇောနုပရိယာယတိ၊ နာနာပုပ္ဖဒုမာယုတာတိ စ နဇ္ဇော စာနုပရိယာတီတိ [ဇာ။ ၂။၂၂။၅၃၇] စ ပါဠိ၊ တတ္ထ မဟာဝုတ္တိနာ သိဿ ဩတ္တံ။

ဥဋ္ဌေဟိ ရေဝတေ သုပါပကမ္မေ [ဝိ။ ဝ။ ၈၆၃]၊ ဒါသာ စ ဒါသျော စ၊ အနုဇီဝိနော [ဇာ။ ၁။၁၀။၁၀၁]၊ ဗာရာဏသျံ မဟာရာဇ၊ ကာကရာဇာ နိဝါသကော [ဇာ။ ၁။၃။၁၂၄]၊ ဗာရာဏသျံ အဟု ရာဇာ [ဇာ။ ၁။၁၆။၁၇၈]၊ ရညော မနော ဥမ္မာဒန္တျာ နိဝိဋ္ဌော၊ ဥမ္မာဒန္တျာ ရမိတွာန၊ သိဝိရာဇာ တတော သိယံ [ဇာ။ ၂။၁၈။၇၀]၊ ဒါရကေဝ အဟံ နေဿံ။ ဗြာဟ္မဏျာ ပရိစာရကေ [ဇာ။ ၂။၂၂။၂၁၁၁]။ တထာ ယောသု ပေါက္ခရညော။ နာဒီသု ပထဗျာ၊ ပုထဗျာ၊ ပေါက္ခရညာ။ သ္မိံမှိ ပထဗျာ၊ ပထဗျံ၊ ပုထဗျာ၊ ပုထဗျံ၊ ပေါက္ခရညာ၊ ပေါက္ခရညံ၊ ဝေတြညာ၊ ဝေတြညံ [ဝေ တြရညာ၊ (နိဿယ)] ဣစ္စာဒီနိ ဒိဿန္တိ။

ဤကာရန္တိတ္ထိလိင်္ဂရာသိ နိဋ္ဌိတော။

ဥကာရန္တိတ္ထိလိင်္ဂရာသိ

သိလောပေါ၊ ဓေနု ဂစ္ဆတိ၊ ဓေနုယော ဂစ္ဆန္တိ၊ ယောလောပေ ဒီဃော၊ ဓေနူ ဂစ္ဆန္တိ၊ ဘောတိ ဓေနု၊ ဘောတိ ဓေနူ၊ ဘောတိယော ဓေနုယော၊ ဘောတိယော ဓေနူ၊ ဓေနုံ ပဿတိ၊ ဓေနုယော ပဿတိ၊ ဓေနူ ပဿတိ၊ ဓေနုယာ၊ ဓေနူဟိ၊ ဓေနူဘိ၊ ဓေနုယာ၊ ဓေနူနံ၊ ဓေနုယာ၊ ဓေနုမှာ၊ ဓေနူဟိ၊ ဓေနူဘိ၊ ဓေနုယာ၊ ဓေနူနံ၊ ဓေနုယာ၊ ဓေနုယံ၊ ဓေနုမှိ၊ ဓေနူသု။

ဧဝံ ယာဂု၊ ကာသု၊ ဒဒ္ဒု၊ ကဏ္ဍု၊ ကစ္ဆု၊ ရဇ္ဇု၊ ကရေဏု၊ ပိယင်္ဂု၊ သဿု ဣစ္စာဒယော။ ဓေနွာဒိ။

ဓာတုသဒ္ဒေါ ပန ပါဠိနယေ ဣတ္ထိလိင်္ဂေါ၊ သဒ္ဒသတ္ထနယေ ပုမိတ္ထိလိင်္ဂေါ။

မာတု၊ ဓီတု၊ ဒုဟိတုသဒ္ဒါ ဣတ္ထိ လိင်္ဂါ၊ တေသံ ရူပံ ပိတာဒိဂဏေ အာဂမိဿတိ။

ဥကာရန္တိတ္ထိလိင်္ဂရာသိ နိဋ္ဌိတော။

ဦကာရန္တိတ္ထိလိင်္ဂရာသိ

ဝဓူ ဂစ္ဆတိ၊ ဝဓူ ဂစ္ဆန္တိ၊ ယောသု ရဿော၊ ဝဓုယော ဂစ္ဆန္တိ၊ ဘောတိ ဝဓု၊ ဘောတိ ဝဓူ၊ ဘောတိယော ဝဓူ၊ ဝဓုယော၊ ဝဓုံ၊ ဝဓူ၊ ဝဓုယော၊ ဝဓုယာ၊ ဝဓူဟိ၊ ဝဓူဘိ၊ ဝဓုယာ၊ ဝဓူနံ၊ ဝဓုယာ၊ ဝဓုမှာ၊ ဝဓူဟိ၊ ဝဓူဘိ၊ ဝဓုယာ၊ ဝဓူနံ၊ ဝဓုယာ၊ ဝဓုယံ၊ ဝဓူသု။ ဧဝံ ဇမ္ဗူ၊ သရဘူ၊ သုတနူ၊ နာဂနာသူရူ၊ သံဟိတောရူ၊ ဝါမောရူ၊ လက္ခဏူရူ၊ ဗြဟ္မဗန္ဓူ၊ ဘူ၊ စမူ ဣစ္စာဒယော။ ဝဓာဒိ။

သာဟံ ဂန္တွာ မနုဿတ္တံ၊ ဝဒညူ ဝီတမစ္ဆရာတိ [ဝိ။ ဝ။ ၆၃၄] စ ကောဓနာ အကတညူ စာတိ [ဇာ။ ၁။၁။၆၃] စ ပါဠိယော၊ တသ္မာ နီပစ္စယံ ဝိနာပိ ကွစိ ဦကာရန္တကိတကသဒ္ဒါ ဣတ္ထိလိင်္ဂါ ဘဝန္တိ။

ဦကာရန္တိတ္ထိလိင်္ဂရာသိ နိဋ္ဌိတော။

ဩကာရန္တရာသိ

ဂေါသဒ္ဒေါ ဒွိလိင်္ဂေါ။ တဿ ရူပါနိ ကာနိစိ ဒွိယတ္ထဝသေန ဣတ္ထိယမ္ပိ ဝတ္တန္တိ ပုမေပိ ဝတ္တန္တိ မိဿကေပိ ဝတ္တန္တိ၊ ကာနိစိ ဣတ္ထိယံ ကာနိစိ ပုမေ။ ဣဓ ပန သဗ္ဗာနိ ယာနိ သမောဓာနေတွာ ဒီပိယန္တေ။

သိလောပေါ၊ ဂေါဂစ္ဆတိ-ဧတ္ထ စ ဂေါတိ အဘိန္နသဒ္ဒလိင်္ဂတ္တာ ဂေါဏောတိပိ ယုဇ္ဇတိ၊ ဂါဝီတိပိ ယုဇ္ဇတိ။

၁၀၁။ ဂေါဿာဂသိဟိနံသုဂါဝဂဝါ[က။ ၇၃-၅၊ ရူ။ ၁၆၉၊ ၁၇၀၊ ၁၇၄၊ နီ။ ၂၂၄]။

ဂ၊ သိ၊ ဟိ၊ နံဝဇ္ဇိတာသု ဝိဘတ္တီသု ဂေါသဒ္ဒဿ ဂါဝ၊ ဂဝါဒေသာ ဟောန္တိ။

၁၀၂။ ဥဘဂေါဟိ ဋော[က။ ၂၀၅၊ ရူ။ ၁၆၀၊ နီ။ ၄၂၁]။

ဥဘ၊ ဂေါဟိ ယောနံ ဋော ဟောတိ။

ဂါဝေါ၊ ဂဝေါ၊ ဟေ ဂေါ၊ ဟေ ဂါဝေါ၊ ဟေ ဂဝေါ၊ ဂါဝံ၊ ဂဝံ။

၁၀၃။ ဂါဝုမှိ[က။ ၇၆၊ ရူ ၁၇၁၊ ၂၂၆]။

အံမှိ ဂေါဿ ဂါဝု ဟောတိ ဝါ။

ဂါဝုံ၊ ဂါဝေါ၊ ဂဝေါ၊ ဂါဝေန၊ ဂဝေန။

၁၀၄။ နာဿာ။

ဂေါဿ ဂါဝ၊ ဂဝါဒေသတော နာဝစနဿ အာ ဟောတိ ဝါ။

ဂါဝါ၊ ဂဝါ၊ ဂေါဟိ၊ ဂေါဘိ၊ ဂါဝဿ၊ ဂဝဿ။

၁၀၅။ ဂဝံ သေန။

သေန သဟ ဂေါဿ ဂဝံ ဟောတိ ဝါ။

ဂဝံ၊ ဂေါနံ။

၁၀၆။ ဂုန္နဉ္စ နံနာ[က။ ၈၁၊ ရူ။ ၁၇၂၊ နီ။ ၂၃၀]။

နံနာ သဟ ဂေါဿ ဂုန္နဉ္စ ဟောတိ ဂဝဉ္စ။

ဂုန္နံ၊ ဂဝံ၊ ဂါဝသ္မာ၊ ဂဝသ္မာ၊ ဂါဝမှာ၊ ဂဝမှာ၊ ဂါဝါ၊ ဂဝါ၊ ဂေါဟိ၊ ဂေါဘိ၊ ဂါဝဿ၊ ဂဝဿ၊ ဂဝံ၊ ဂေါနံ၊ ဂုန္နံ၊ ဂဝံ၊ ဂါဝသ္မိံ၊ ဂါဝမှိ၊ ဂါဝေ၊ ဂဝသ္မိံ၊ ဂဝမှိ၊ ဂဝေ၊ ဂေါသု၊ ဂါဝေသု၊ ဂဝေသု။

ယောသု ဂါဝ၊ ဂဝါဒေသေ ကတေ အတော ယောနံ ဋာ၊ ဋေ စ ဟောန္တိ၊ ဥသဘာ ရုက္ခာ ဂါဝိယော ဂဝါ စ [ဇာ။ ၁။၁။၇၇]။ ဗလဂဝါ ဒမ္မဂဝါ ဝါ ဂင်္ဂါယ ပါရံ အဂမိံသု။ အထာပရေ ပတာရေသိ ဗလဂါဝေ ဒမ္မဂါဝေ [မ။ နိ။ ၁။၃၅၂ (ထောကံ ဝိသဒိသံ)] တိ ပါဠိပဒါနိ။

ဧတ္ထ စ ဂါဝေါ နော ပရမာ မိတ္တာ၊ ယာသု ဇာယန္တိ ဩသဓာ [သု။ နိ။ ၂၉၈] တိ စ၊ ဂဝါ ခီရံ၊ ခီရမှာ ဒဓိ၊ ဒဓိမှာ နဝနီတံ၊ နဝနီတမှာ သပ္ပိ၊ သပ္ပိမှာ သပ္ပိမဏ္ဍောတိ စ ဣတ္ထိယံ ဝတ္တန္တိ။ ဂါဝိယော ဂဝါတိ စ ဗလဂဝါ ဒမ္မဂဝါ ဗလဂဝေ ဒမ္မဂဝေတိ [မ။ နိ။ ၁။၃၅၁] စ ဂါဝုံ ဝါ တေ ဒမ္မိ ဂါဝိံ ဝါ တေ ဒမ္မီတိ စ ဂဝံဝ သိင်္ဂိနော သိင်္ဂန္တိ [ဇာ။ ၁။၁၂။၃၉] စ ပုမေ ဘဝန္တိ။ အတိတ္ထေနေဝ ဂါဝေါ ပတာရေသိ၊ အထ ခေါ တာ ဂါဝေါ မဇ္ဈေ ဂင်္ဂါယ အနယဗျသနံ အာပဇ္ဇိံသူ [မ။ နိ။ ၁။၃၅၀] တိ စ အန္နဒါ ဗလဒါ စေတာ၊ ဝဏ္ဏဒါ သုခဒါ စ တာ၊ ဧတမတ္ထဝသံ ဉတွာ၊ နာဿု ဂါဝေါ ဟနိံသု တေတိ [သု။ နိ။ ၂၉၈] စ ဘဒ္ဒဝသေန ဣတ္ထိယံ အတ္ထဝသေန မိဿကေ ဝတ္တန္တိ။ ဂုန္နံ စေ တရမာနာနံ၊ ဂဝံ စေ တရမာနာနံ၊ ဥဇုံ ဂစ္ဆတိ ပုင်္ဂဝေါ၊ သဗ္ဗာ တာ ဥဇုံ ဂစ္ဆန္တီတိ [ဇာ။ ၁။၄။၁၃၅၊ ၂။၁၈။၁၀၄] စ မိဿကေ ဧဝ။ ဗလဂဝ၊ ဒမ္မဂဝသဒ္ဒါ ဇရဂ္ဂဝ၊ ပုင်္ဂဝ၊ သဂဝ၊ ပရဂဝ၊ ဒါရဂဝသဒ္ဒါ ဝိယ အကာရန္တာ သမာသသဒ္ဒါတိပိ ယုဇ္ဇတိ။

မိဿကဋ္ဌာနေသု ပန ဣတ္ထိဗဟုလတ္တာ တာ ဂါဝေါ ဧတာ ဂါဝေါတိအာဒိနာ ဣတ္ထိလိင်္ဂမေဝ ဒိဿတိ။

ဣတိ ဩကာရန္တရာသိ။

ဣတ္ထိလိင်္ဂရာသိ နိဋ္ဌိတော။

ပုလ္လိင်္ဂရာသိ

အကာရန္တ ပုလ္လိင်္ဂပုရိသာဒိရာသိ

အထ ပုလ္လိင်္ဂါနိ ဒီပိယန္တေ။

သတ္တဝိဓံ ပုလ္လိင်္ဂံ – အဒန္တံ၊ အာဒန္တံ၊ ဣဒန္တံ၊ ဤဒန္တံ၊ ဥဒန္တံ၊ ဦဒန္တံ၊ ဩဒန္တံ။

၁၀၇။ သိဿော[က။ ၁၀၄၊ ရူ။ ၆၆၊ နီ။ ၂၇၂]။

အတော သိဿ ဩ ဟောတိ ပုမေ။

ပုရိသော တိဋ္ဌတိ။

၁၀၈။ အတော ယောနံ ဋာဋေ[က။ ၁၀၇၊ ရူ။ ၆၉၊ နီ။ ၂၇၅၊ ၂၇၇]။

အတော ပဌမာယောနံ ဒုတိယာယောနဉ္စ ကမေန ဋာ၊ ဋေ ဟောန္တိ ပုံ၊ နပုံသကေသု။ ဋာနုဗန္ဓော သဗ္ဗာဒေသတ္ထော။

ပုရိသာ တိဋ္ဌန္တိ။

‘ဂသီန’န္တိ သိလောပေါ၊ ဘော ပုရိသ၊ ‘အယုနံ ဝါ ဒီဃော’တိ ဒီဃော၊ ဘော ပုရိသာ၊ ဘောန္တော ပုရိသာ၊ ပုရိသံ၊ ပုရိသေ။

၁၀၉။ အတေန[က။ ၁၀၃၊ ရူ။ ၇၉၊ နီ။ ၂၇၁]။

အတော နာဝစနဿ ဧနာဒေသော ဟောတိ ပုံ၊ နပုံသကေသု။

ပုရိသေန။

၁၁၀။ သုဟိသွဿေ[က။ ၁၀၁၊ ရူ။ ၈၀၊ နီ။ ၆၈]။

သု၊ ဟိသု ပရေသု အဿ ဧ ဟောတိ ပုံ၊ နပုံသကေသု။

ပုရိသေဟိ၊ ပုရိသေဘိ။

၁၁၁။ သုဥသဿ[က။ ၆၁၊ ရူ။ ၈၆၊ နီ။ ၂၀၈]။

သဿ အာဒိမှိ သာဂမော ဟောတိ။ ဥကာရော ဥစ္စာရဏတ္ထော၊ ဉာနုဗန္ဓော အာဒိမှီတိ ဒီပနတ္ထော။

ပုရိသဿ၊ ‘သုနံဟိသူ’တိ ဒီဃော။ ပုရိသာနံ၊ ပုရိသသ္မာ၊ ပုရိသမှာ။

၁၁၂။ သ္မာသ္မိံနံ[က။ ၁၀၈၊ ရူ။ ၉၀၊ နီ။ ၂၇၆]။

အတော သ္မာ၊ သ္မိံနံ ကမေန ဋာ၊ ဋေ ဟောန္တိ ပုံ၊ နပုံသကေသု။

ပုရိသာ၊ ပုရိသေဟိ၊ ပုရိသေဘိ၊ ပုရိသဿ၊ ပုရိသာနံ၊ ပုရိသသ္မိံ၊ ပုရိသမှိ၊ ပုရိသေ၊ ပုရိသေသု။

ဧဝံ ဗုဒ္ဓါ၊ ဓမ္မော၊ သင်္ဃော၊ သက္ကော၊ ဒေဝေါ၊ သတ္တော၊ နရော၊ ဂေါဏော၊ ပုင်္ဂဝေါ၊ ဇရဂ္ဂဝေါ၊ သဂဝေါ၊ ပရဂဝေါ၊ ရာဇဂဝေါ၊ မာတုဂါမော၊ ဩရောဓော၊ ဒါရောဣစ္စာဒိ။

ဝိသေသဝိဓာနမုစ္စတေ။

၁၁၃။ ကွစေ ဝါ[နီ။ ၂၇၇]။

အတော သိဿ ကွစိ ဧ ဟောတိ ဝါ ပုံ၊ နပုံသကေသု။

ပုမေ တာဝ –

ဝနပ္ပဂုမ္ဗေ ယထ ဖုဿိတဂ္ဂေ [ခု။ ပါ။ ၆။၁၃၊ သု။ နိ။ ၂၃၆]၊ ‘‘ကေ ဂန္ဓဗ္ဗေ ရက္ခသေ စ နာဂေ၊ ကေ ကိမ္ပုရိသေ စာပိ မာနုသေ။ ကေ ပဏ္ဍိတေ သဗ္ဗကာမဒဒေ။ ဒီဃရတ္တံ ဘတ္တာ မေ ဘဝိဿတိ’’ [ဇာ။ ၂။၂၂။၁၃၅၂]။ နတ္ထိ အတ္တကာရေ နတ္ထိ ပရကာရေ နတ္ထိ ပုရိသကာရေ [ဒီ။ နိ။ ၁။၁၆၈]၊ ဧကေ ဧကတ္ထေ၊ သမေ သမဘာဂေ၊ နဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ [ကထာ။ ၁]၊ ကေ ဆဝေ သိင်္ဂါလေ၊ ကေ ဆဝေ ပါထိကပုတ္တေ [ဒီ။ နိ။ ၃။၂၉-၃၁] ဣစ္စာဒိ။

နပုံသကေ ပန –

ဘောဂဝတီ နာမ မန္ဒိရေ၊ နဂရေ နိမ္မိတေ ကဉ္စနမယေ [ဇာ။ ၂။၂၂။၁၃၇၀] ဣစ္စာဒိ။

ဝါတိ ကိံ? ဝနပ္ပဂုမ္ဗော။

ကွစီတိ ကိံ? ပုရိသော။

မဟာဝုတ္တိနာ ပဌမာယောနဉ္စ ကွစိ ဋေ ဟောတိ။ ဗာလေ စ ပဏ္ဍိတေ စ သန္ဓာဝိတွာ သံသရိတွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရိဿန္တိ [ဒီ။ နိ။ ၁။၁၆၈]၊ ကွစိ ယောနံ ပကတိ ဟောတိ၊ ဝနေ ဝါဠမိဂါ စေဝ၊ အစ္ဆကောကတရစ္ဆယော၊ ဗဟူဟိ ပရိပန္ထယော [ဇာ။ ၂။၂၂။၂၅၅]၊ ကျဿ ဗျပထယော အဿု ဣစ္စာဒိ။

၁၁၄။ ဒိဝါဒိတော[က။ ၂၀၆၊ ရူ။ ၁၆၅]။

ဒိဝါဒီဟိ သ္မိံနော ဋိ ဟောတိ။

ဒိဝိ-ဒေဝလောကေတျတ္ထော။

အာဒိသဒ္ဒေန အသ ဘုဝိ၊ နိစ္စံ ဝါဂမော။ အယျသဒ္ဒမှာ မဟာဝုတ္တိနာ အာလပနေ ဂ၊ ယောနံ ဋော ဟောတိ ဝါ။ ဘော အယျော အယျ ဝါ၊ ဘောန္တော အယျော အယျာ ဝါ။ သေသံ ပုရိသသမံ။

ပုရိသာဒိရာသိ နိဋ္ဌိတော။

မနောဂဏရာသိ

မနော၊ မနာ၊ ဘော မန၊ ဘော မနာ၊ ဘောန္တော မနာ။

၁၁၅။ မနာဒီဟိ သ္မိံသံနာသ္မာနံ သိသောဩသာသာ[က။ ၁၈၁-၂၊ ၁၈၄၊ ရူ။ ၉၅-၉၇၊ နီ။ ၃၇၃-၄၊ ၃၇၆-၇]။

တေဟိ သ္မိံ၊ သ၊ အံ၊ နာ၊ သ္မာနံ ကမေန သိ၊ သော၊ ဩ၊ သာ၊ သာ ဟောန္တိ ဝါ။

မနံ ၊ မနော၊ မနေ၊ မနေန၊ မနသာ၊ မနေဟိ၊ မနေဘိ၊ မနဿ၊ မနသော၊ မနာနံ၊ မနသ္မာ၊ မနမှာ၊ မနသာ၊ မနာ၊ မနေဟိ၊ မနေဘိ၊ မနဿ၊ မနသော၊ မနာနံ၊ မနသ္မိံ၊ မနမှိ၊ မနသိ၊ မနေ၊ မနေသု။

တမော၊ တပေါ၊ တေဇော၊ သိရော၊ ဥရော၊ ဝစော၊ ရဇော၊ ဩဇော၊ အယော၊ ပယော၊ ဝယော၊ သရော၊ ယသော၊ စေတော၊ ဆန္ဒော၊ ရဓတာ၊ အဟော ဣစ္စာဒိ မနောဂဏော။

ဣဒံ မနောဂဏလက္ခဏံ။ ကြိယာကမ္မေ ဩဒန္တော၊ နာဒီနံ သာဒိတာ၊ သမာသတဒ္ဓိတမဇ္ဈေ ဩဒန္တော စာတိ။

ယော ဝေ ဒဿန္တိ ဝတွာန၊ အဒါနေ ကုရုတေ မနော [ဇာ။ ၁။၁၅။၆၁]၊ ကဿပဿ ဝစော သုတွာ၊ တပေါ ဣဓ ပကြုဗ္ဗတိ [သံ။ နိ။ ၁။၂၀၄]၊ စေတော ပရိစ္စ ဇာနာတိ [ဒီ။ နိ။ ၁။၂၄၂]၊ သိရော တေ ဗာဓယိဿာမိ ဣစ္စာဒိ။

မနသာ စေ ပသန္နေန [ဓ။ ပ။ ၂]၊ ဝိပ္ပသန္နေန စေတသာ [ဇာ။ ၂။၂၂။၅၅၁]၊ ဝစသာ မနသာ စေဝ၊ ဝန္ဒာ မေ တေ တထာဂတေ [ပရိတ္တပါဠိ အာဋာနာဋိယသုတ္တ]။ ဧကူနတိံသော ဝယသာ [ဒီ။ နိ။ ၂။၂၁၄]၊ တေဇသာ ယသသာ ဇလံ [ဝိ။ ဝ။ ၈၅၇]၊ တပသာ ဥတ္တမော သတ္တော၊ ဃတေန ဝါ ဘုဉ္ဇဿု ပယသာ ဝါ၊ ဝန္ဒာမိ သိရသာ ပါဒေ [ဇာ။ ၂။၂၀။၆၈]၊ ယေ ဧတာ ဥပသေဝန္တိ၊ ဆန္ဒသာ ဝါ ဓနေန ဝါ [ဇာ။ ၂။၂၁။၃၅၀]၊ ဥရသာ ပနုဒိဿာမိ [ဇာ။ ၂။၂၂။၁၈၃၃]၊ အယသာ ပဋိကုဇ္ဈိတော [အ။ နိ။ ၃။၃၆] ဣစ္စာဒိ။

န မယှံ မနသော ပိယော [ဇာ။ ၁။၁၀။၁၁]၊ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ [ပါရာ။ ၁၈]၊ စေတသော သမန္နာဟာရော၊ သာဓု ခလု ပယသော ပါနံ၊ သာဝိတ္တီ ဆန္ဒသော မုခံ [မ။ နိ။ ၂။၄၀၀] ဣစ္စာဒိ။

သာဓုကံ မနသိ ကရောထ [ဒီ။ နိ။ ၂။၃]၊ ဧတမတ္ထံ စေတသိ သန္နိဓာယ၊ သိရသိ အဉ္ဇလိံ ကတွာ [အပ။ ထေရ ၁။၄၁။၈၂]၊ ဥရသိလောမော၊ ပါပံ အကာသိ ရဟသိ ဣစ္စာဒိ။

မနောဓာတု၊ မနောမယံ၊ တမောခန္ဓံ ပဒါလယိ၊ တပေါဓနော၊ တေဇောဓာတု၊ သိရောရုဟာ ကေသာ၊ သရောရုဟံ ပဒုမံ၊ ရဇောဟရဏံ ဝတ္ထံ၊ ဩဇောဟရဏာ သာခါ၊ အယောပတ္တော၊ ဝယောဂုဏာ အနုပုဗ္ဗံ ဇဟန္တိ၊ ယသောဓရာ ဒေဝီ၊ စေတောယုတ္တာ ဓမ္မာ၊ ဆန္ဒောဝိစိတိပကရဏံ၊ ရဟောဂတော စိန္တေသိ၊ အဟောရတ္တာနမစ္စယေ [သံ။ နိ။ ၁။၁၁၂] ဣစ္စာဒိ။

မဟာဝုတ္တိနာ အဟမှာ သ္မိံနော နိ စ ဥ စ ဟောတိ၊ တဒဟနိ၊ တဒဟု။ ရဟမှာ သ္မိံနော ဩ ဟောတိ၊ မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ ဧကော ဧကာယ ရဟော နိသီဒတိ [ပါရာ။ ၄၅၂]၊ ရဟော တိဋ္ဌတိ၊ ရဟော မန္တေတိ။

မနောဂဏရာသိ နိဋ္ဌိတော။

မနာဒိဂဏရာသိ

၁၁၆။ ကောဓာဒီဟိ။

ဧတေဟိ နာဝစနဿ သာ ဟောတိ ဝါ။

ကောဓသာ၊ ကောဓေန၊ အတ္ထသာ၊ အတ္ထေန။

၁၁၇။ နာဿ သာ[က။ ၁၈၁၊ ရူ။ ၉၅၊ နီ။ ၃၇၃]။

ပဒါဒီဟိ နာဝစနဿ သာ ဟောတိ ဝါ။

ပဒသာ၊ ပဒေန၊ ဗိလသာ၊ ဗိလေန။

၁၁၈။ ပဒါဒီဟိသိ။

ပဒါဒီဟိ သ္မိံနော သိ ဟောတိ ဝါ။

ပဒသိ၊ ပဒေ၊ ဗိလသိ၊ ဗိလေ။

တတ္ထ ကောဓာဒိကော ပုလ္လိင်္ဂေါ၊ ပဒါဒိကော နပုံသကော။ တတ္ထ ကေစိ သဒ္ဒါ သမာသ၊ တဒ္ဓိတမဇ္ဈေ ဩဒန္တာ ဟောန္တိ [က။ ၁၈၃၊ ရူ။ ၄၈၊ နီ။ ၃၇၅]၊ အာပေါဓာတု၊ အာပေါမယံ၊ ဝါယောဓာတု၊ ဝါယောမယံ၊ ဇီဝ တွံ သရဒေါသတံ [ဇာ။ ၁။၂။၉]၊ အနုယန္တိ ဒိသောဒိသံ [ဒီ။ နိ။ ၃။၂၈၁] ဣစ္စာဒိ။

ကေစိ နာဿ သာဒေသံ လဘန္တိ၊ ကောဓသာ ဥသုနာ ဝိဇ္ဈိ [ဇာ။ ၂။၂၂။၃၅၂]၊ ဒဠှံ ဂဏှာဟိ ထာမသာ [ဇာ။ ၁။၇။၃၀]၊ ပဒသာဝ အဂမာသိ၊ မာကာသိ မုခသာ ပါပံ၊ သစ္စေန ဒန္တော ဒမသာ ဥပေတော-ဒမသာတိ ဣန္ဒြိယဒမနေန၊ သုစိံ ပဏီတံ ရသသာ ဥပေတံ [ဇာ။ ၁။၇။၁၈]၊ ဝေဂသာ ဂန္တွာန၊ အာယုသာ ဧကပုတ္တမနုရက္ခေ [ခု။ ပါ။ ၉။၇] ဣစ္စာဒိ။

ကေစိ သ္မိံနော သျာဒေသံ လဘန္တိ၊ ပဒသိ၊ ဗိလသိ ဣစ္စာဒိ။

ကေဟိစိ မဟာဝုတ္တိနာ နာ၊ သ္မာနံ သော ဟောတိ၊ အတ္ထသော၊ အက္ခရသော၊ သုတ္တသော၊ ဗျဉ္ဇနသော၊ ဟေတုသော၊ ယောနိသော၊ ဥပါယသော၊ ဌာနသော၊ ဒီဃသော၊ ဩရသော၊ ဗဟုသော၊ ပုထုသော၊ မတ္တသော၊ ဘာဂသော ဣစ္စာဒိ။

‘‘ပဒသော ဓမ္မံ ဝါစေယျ [ပါစိ။ ၄၅]၊ ဗိလသော ဝိဘဇိတွာ နိသိန္နော အဿ’’ [ဒီ။ နိ။ ၂။၃၇၈] ဣစ္စာဒီသု ပန ဝိစ္ဆာယံ သောပစ္စယော။

ယဒါ ပန သမာသန္တေ မဟာဝုတ္တိနာ သျာဒီသု ဝိဘတ္တီသု သာဂမော ဟောတိ၊ တဒါ ပုရိသာဒိဂဏောပိ ဟောတိ၊ ဗျာသတ္တမနသော၊ အဗျဂ္ဂမနသော [အ။ နိ။ ၃။၂၉]၊ ပုတ္တော ဇာတော အစေတသော [ဇာ။ ၂။၂၂။၄]၊ သုမေဓသော [အ။ နိ။ ၄။၆၂]၊ ဘူရိမေဓသော [သု။ နိ။ ၁၁၃၇] ဣစ္စာဒိ။

ဣတိ မနာဒိဂဏရာသိ။

ဂုဏဝါဒိဂဏရာသိ

၁၁၉။ န္တုဿ[က။ ၁၂၄၊ ရူ။ ၉၈၊ နီ။ ၂၉၉]။

သိမှိ န္တုဿ ဋာ ဟောတိ။

ဂုဏဝါ တိဋ္ဌတိ။

၁၂၀။ ယွာဒေါ န္တုဿ[က။ ၉၂၊ ရူ။ ၁၀၀၊ နီ။ ၂၄၉]။

ယောအာဒီသု န္တုဿ အတ္တံ ဟောတိ။

ဂုဏဝန္တာ တိဋ္ဌန္တိ။

၁၂၁။ န္တန္တူနံ န္တော ယောမှိ ပဌမေ[က။ ၉၂၊ ရူ။ ၁၀၀၊ နီ။ ၂၄၉]။

ပဌမေ ယောမှိ သဝိဘတ္တီနံ န္တ၊ န္တူနံ န္တော ဟောတိ။

ဂုဏဝန္တော တိဋ္ဌန္တိ။

၁၂၂။ ဋဋာအံ ဂေ[က။ ၁၂၆၊ ရူ။ ၁၀၁၊ နီ။ ၃၀၁-၂]။

ဂေ ပရေ သဝိဘတ္တီနံ န္တ၊ န္တူနံ ဋ၊ ဋာ၊ အံ ဟောန္တိ။

ဘော ဂုဏဝ၊ ဘော ဂုဏဝါ၊ ဘော ဂုဏဝံ၊ ဘောန္တော ဂုဏဝန္တာ၊ ဘောန္တော ဂုဏဝန္တော၊ ဂုဏဝန္တံ၊ ဂုဏဝန္တေ၊ ဂုဏဝန္တေန။

၁၂၃။ တောတာတိတာ သသ္မာသ္မိံနာသု[က။ ၁၂၇၊ ၁၈၇၊ ရူ။ ၁၀၂၊ ၁၀၈၊ နီ။ ၃၀၃၊ ၃၈၆]။

သ၊ သ္မာ၊ သ္မိံ၊ နာသု သဝိဘတ္တီနံ န္တ၊ န္တူနံ ကမေန တော၊ တာ၊တိ၊ တာ ဟောန္တိ ဝါ။

ဂုဏဝတာ၊ ဂုဏဝန္တေဟိ၊ ဂုဏဝန္တေဘိ၊ ဂုဏဝန္တဿ၊ ဂုဏဝတော။

၁၂၄။ နံမှိတံ ဝါ[က။ ၁၂၈၊ ရူ။ ၁၀၄၊ နီ။ ၃၀၄]။

နံမှိ သဝိဘတ္တီနံ န္တ၊ န္တူနံ တံ ဟောတိ ဝါ။

ဂုဏဝန္တာနံ၊ ဂုဏဝတံ၊ ဂုဏဝန္တသ္မာ၊ ဂုဏဝန္တမှာ၊ ဂုဏဝန္တာ၊ ဂုဏဝတာ၊ ဂုဏဝန္တေဟိ၊ ဂုဏဝန္တေဘိ၊ ဂုဏဝန္တဿ၊ ဂုဏဝတော၊ ဂုဏဝန္တာနံ၊ ဂုဏဝတံ၊ ဂုဏဝန္တသ္မိံ၊ ဂုဏဝန္တမှိ၊ ဂုဏဝတိ၊ ဂုဏဝန္တေ၊ ဂုဏဝန္တေသု။

ဧဝံ ဘဂဝါ၊ သီလဝါ၊ ပညဝါ၊ ဗလဝါ၊ ဓနဝါ၊ ဝဏ္ဏဝါ၊ ဘောဂဝါ၊ သုတဝါ ဣစ္စာဒိ။ ဧတ္ထ စ အာလပနေ ဘဂဝါတိ နိစ္စံ ဒီဃော။

သဗ္ဗာဝါ၊ သဗ္ဗာဝန္တော၊ သဗ္ဗာဝန္တံ၊ သဗ္ဗာဝန္တေ၊ သဗ္ဗာဝန္တေန၊ သဗ္ဗာဝတာ၊ သဗ္ဗာဝန္တေဟိ…ပေ… သဗ္ဗာဝန္တေသု။

ဧဝံ ယာဝါ၊ ယာဝန္တော၊ တာဝါ၊ တာဝန္တော၊ ဧတ္တာဝါ၊ ဧတ္တာဝန္တော၊ ကိံဝါ၊ ကိံဝန္တော၊ ကိတ္တာဝါ၊ ကိတ္တာဝန္တော ဣစ္စာဒိ။ တထာ ဘောဇနံ ဘုတ္တဝါ၊ ဘုတ္တဝန္တော၊ ဓမ္မံ ဗုဒ္ဓဝါ၊ ဗုဒ္ဓဝန္တော၊ ကမ္မံ ကတဝါ၊ ကတဝန္တော ဣစ္စာဒိ စ။

သတိမာ၊ သတိမန္တာ၊ သတိမန္တော၊ ဘော သတိမ၊ ဘော သတိမာ၊ ဘော သတိမံ၊ ဘောန္တော သတိမန္တာ၊ ဘောန္တော သတိမန္တော၊ သတိမန္တံ၊ သတိမန္တေ၊ သတိမန္တေန၊ သတိမတာ၊ သတိမန္တေဟိ၊ သတိမန္တေဘိ၊ သတိမန္တဿ၊ သတိမတော၊ သတိမန္တာနံ၊ သတိမတံ၊ သတိမန္တသ္မာ၊ သတိမန္တမှာ၊ သတိမန္တာ၊ သတိမတာ၊ သတိမန္တေဟိ၊ သတိမန္တေဘိ၊ သတိမန္တဿ၊ သတိမတော၊ သတိမန္တာနံ၊ သတိမတံ၊ သတိမန္တသ္မိံ၊ သတိမန္တမှိ၊ သတိမတိ၊ သတိမန္တေ၊ သတိမန္တေသု။

ဧဝံ မတိမာ၊ ဂတိမာ၊ ပါပိမာ၊ ဇာတိမာ၊ ဘာဏုမာ၊ အာယုမာ၊ အာယသ္မာ၊ သိရိမာ၊ ဟိရိမာ၊ ဓိတိမာ၊ ကိတ္တိမာ၊ ဣဒ္ဓိမာ၊ ဇုတိမာ ၊ မုတိမာ၊ ထုတိမာ၊ ဗုဒ္ဓိမာ၊ စက္ခုမာ၊ ဗန္ဓုမာ၊ ဂေါမာ ဣစ္စာဒိ။

ဝိသေသဝိဓာနမုစ္စတေ။

၁၂၅။ ဟိမဝတော ဝါ ဩ[က။ ၉၄၊ ရူ။ ၁၀၅၊ နီ။ ၂၅၂]။

သိမှိ ဟိမဝန္တသဒ္ဒဿ ဩ ဟောတိ ဝါ။ ‘ဂသီန’န္တိ လောပေါ။

ဟိမဝန္တော ပဗ္ဗတော [ဓ။ ပ။ ၃၀၄]၊ ဟိမဝါ ပဗ္ဗတော။

၁၂၆။ န္တဿ စ ဋ ဝံသေ[က။ ၉၃၊ ရူ။ ၁၀၆၊ နီ။ ၂၅၁]။

အံ၊ သေသု န္တဿ စ န္တုဿ စ သဗ္ဗဿ ဋ ဟောတိ ဝါ။

‘‘အဇ္ဈောဂါဟေတွာ ဟိမဝ’’န္တိ [အပ။ ထေရ ၂။၄၇။၅၉] ပါဠိ။ သတိမံ၊ ဗန္ဓုမံ၊ ဂုဏဝဿ၊ သတိမဿ၊ ဗန္ဓုမဿ။

မဟာဝုတ္တိနာ ကွစိ သိမှိ ဂေ စ ပရေ န္တုဿ အတ္တံ ဟောတိ၊ ‘‘အတုလော နာမ နာမေန၊ ပညဝန္တော ဇုတိန္ဓရော’’တိ [ဗု။ ဝံ။ ၂၁။၁၀] စ ‘‘ဂတိမန္တော သတိမန္တော၊ ဓိတိမန္တော စ ယော ဣသီ’’တိ [ထေရဂါ။ ၁၀၅၂] စ ‘‘စက္ခုမန္တော မဟာယသော’’တိ စ ‘‘တုယှံ ပိတာ မဟာဝီရ၊ ပညဝန္တ ဇုတိန္ဓရာ’’တိ [အပ။ ထေရီ ၂။၂။၃၈၉] စ ပါဠီ။

ပဌမာယောမှိ ကွစိ န္တုဿ ဋ ဟောတိ၊ ဝဂ္ဂုမုဒါတီရိယာ ပန ဘိက္ခူ ဝဏ္ဏဝါ ဟောန္တိ [ပါရာ။ ၁၉၄]၊ ဧထ တုမှေ အာဝုသော သီလဝါ ဟောထ [အ။ နိ။ ၅။၁၁၄]၊ စက္ခုမာ အန္ဓကာ ဟောန္တိ၊ ယေ ဣတ္ထီနံ ဝသံ ဂတာ [ဇာ။ အဋ္ဌ။ ၂။၃။၃၆]၊ သံသုဒ္ဓပညာ ကုသလာ မုတိမာ ဘဝန္တိ [သု။ နိ။ ၈၈၇ (သံသုဒ္ဓပညာ ကုသလာ မုတီမာ)]။

ဣတိ ဂုဏဝါဒိဂဏရာသိ။

ဂစ္ဆန္တာဒိဂဏရာသိ

၁၂၇။ န္တဿံ သိမှိ[က။ ၁၈၆၊ ရူ။ ၁၀၇၊ နီ။ ၃၈၂-၄၊ ‘တဿံ’ (ဗဟူသု)]။

သိမှိ န္တဿ အံ ဟောတိ ဝါ။ သိလောပေါ။

ဂစ္ဆံ၊ ဂစ္ဆန္တော၊ ဂစ္ဆန္တာ၊ ဂစ္ဆန္တော၊ ဘော ဂစ္ဆ၊ ဘော ဂစ္ဆာ၊ ဘော ဂစ္ဆံ၊ ဘောန္တော ဂစ္ဆန္တာ၊ ဘောန္တော ဂစ္ဆန္တော၊ ဂစ္ဆန္တံ၊ ဂစ္ဆန္တေ၊ ဂစ္ဆန္တေန၊ ဂစ္ဆတာ၊ ဂစ္ဆန္တေဟိ၊ ဂစ္ဆန္တေဘိ၊ ဂစ္ဆန္တဿ၊ ဂစ္ဆတော၊ ဂစ္ဆန္တာနံ၊ ဂစ္ဆတံ၊ ဂစ္ဆန္တသ္မာ၊ ဂစ္ဆန္တမှာ၊ ဂစ္ဆန္တာ၊ ဂစ္ဆတာ၊ ဂစ္ဆန္တေဟိ၊ ဂစ္ဆန္တေဘိ၊ ဂစ္ဆန္တဿ၊ ဂစ္ဆတော၊ ဂစ္ဆန္တာနံ၊ ဂစ္ဆတံ၊ ဂစ္ဆန္တသ္မိံ၊ ဂစ္ဆန္တမှိ၊ ဂစ္ဆတိ၊ ဂစ္ဆန္တေ၊ ဂစ္ဆန္တေသု။

ဧဝံ ကရံ၊ ကုဗ္ဗံ၊ စရံ၊ စဝံ၊ ဇယံ၊ ဇဟံ၊ ဇာနံ၊ ဇိရံ၊ ဒဒံ၊ ဒဟံ၊ ဇုဟံ၊ သုဏံ၊ ပစံ၊ သရံ၊ ဘုဉ္ဇံ၊ မုဉ္စံ၊ သယံ၊ သရံ၊ ဟရံ၊ တိဋ္ဌံ၊ ဘဝိဿံ၊ ကရိဿံ၊ ဂမိဿံ ဣစ္စာဒိ။

ဝိသေသဝိဓာနမုစ္စတေ။

‘န္တဿ စ ဋ ဝံသေ’တိ အံ၊ သေသု န္တဿ ဋတ္တံ၊ ယံ ယဉှိ ရာဇ ဘဇတိ၊ သန္တံ ဝါ ယဒိ ဝါ အသံ။ သီလဝန္တံ ဝိသီလံ ဝါ၊ ဝသံ တဿေဝ ဂစ္ဆတိ [ဇာ။ ၁။၁၅။၁၈၁]။ ကိစ္စာနုကြုဗ္ဗဿ ကရေယျ ကိစ္စံ [ဇာ။ ၁။၂။၁၄၅] – အနုကြုဗ္ဗဿာတိ ပုန ကရောန္တဿ။

မဟာဝုတ္တိနာ ပဌမာယောမှိ စ သဝိဘတ္တိဿ န္တဿ အံ ဟောတိ၊ အပိ နု တုမှေ ဧကန္တသုခံ လောကံ ဇာနံ ပဿံ ဝိဟရထ [ဒီ။ နိ။ ၁။၄၂၅]၊ ကသံ ခေတ္တံ ဗီဇံ ဝပံ၊ ဓနံ ဝိန္ဒန္တိ မာဏဝါ [ထေရီဂါ။ ၁၁၂]၊ ဘရန္တိ မာတာပိတရော၊ ပုဗ္ဗေ ကတမနုဿရံ [အ။ နိ။ ၅။၃၉]။

၁၂၈။ မဟန္တာရဟန္တာနံ ဋာ ဝါ[နီ။ ၃၈၇၊ ၇၁၂]။

သိမှိ ဧတေသံ န္တဿ ဋာ ဟောတိ ဝါ။

မဟာ ၊ မဟံ၊ မဟန္တော၊ မဟန္တာ၊ မဟန္တော၊ ဘော မဟ၊ ဘော မဟာ၊ ဘော မဟံ၊ ဘောန္တော မဟန္တာ၊ ဘောန္တော မဟန္တော၊ မဟန္တံ။

‘န္တဿ စ ဋ ဝံသေ’တိ အံမှိ န္တဿ ဋတ္တံ၊ ‘‘သုမဟံ ပုရံ၊ ပရိက္ခိပိဿ’’န္တိ [ဇာ။ ၂။၂၂။၇၉၂] ပါဠိ-သုဋ္ဌု မဟန္တံ ဗာရာဏသိပုရန္တိ အတ္ထော။ သေသံ ဂစ္ဆန္တသမံ။

အရဟာ တိဋ္ဌတိ။ ‘န္တဿံ သိမှီ’တိ သိမှိ န္တဿ အံ၊ အရဟံ သုဂတော လောကေ [သံ။ နိ။ ၁။၁၆၁]၊ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ [ပါရာ။ ၁]၊ အရဟန္တာ၊ အရဟန္တော၊ အရဟန္တံ၊ အရဟန္တေ၊ အရဟန္တေန၊ အရဟတာ၊ အရဟန္တေဟိ၊ အရဟန္တေဘိ၊ အရဟန္တဿ၊ အရဟတော၊ အရဟန္တာနံ၊ အရဟတံ ဣစ္စာဒိ။

မဟာဝုတ္တိနာ ဗြဟ္မန္တဿ စ န္တဿ ဋာ ဟောတိ သိမှိ၊ ဗြဟာ၊ ဗြဟန္တော၊ ဗြဟန္တာ၊ ဗြဟန္တော၊ ဗြဟန္တံ၊ ဗြဟန္တေ ဣစ္စာဒိ။

‘‘သာ ပရိသာ မဟာ ဟောတိ၊ သာ သေနာ ဒိဿတေ မဟာ’’တိ [ဇာ။ ၂။၂၂။၇၇၁] စ ‘‘မဟာ ဘန္တေ ဘူမိစာလော’’တိ [အ။ နိ။ ၈။၇၀] စ ‘‘မဟာ တေ ဥပါသက ပရိစ္စာဂေါ’’တိ [ဇာ။ အဋ္ဌ။ ၄။၁၃။အကိတ္တိဇာတကဝဏ္ဏနာ] စ ‘‘မဟာ မေ ဘယမာဂတ’’န္တိ စ ‘‘ဗာရာဏသိရဇ္ဇံ နာမ မဟာ’’တိ [ဇာ။ အဋ္ဌ။ ၁။၁။မဟာသီလဝဇာတကဝဏ္ဏနာ] စ ‘‘မဟာဿ ဟောန္တိ ပရိဝါရာ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ၊ မဟာဿ ဟောန္တိ ပရိဝါရာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော’’တိ [ဒီ။ နိ။ ၃။၂၀၄] စ ‘‘မဟာ ဝဟန္တိ ဒုဒိဋ္ဌိံ၊ သင်္ကပ္ပာ ရာဂနိဿိတာ’’တိ စ ပါဠီ။ အတြ မဟာသဒ္ဒေါ နိပါတပဋိရူပကောပိ သိယာ။

၁၂၉။ ဘူတော။

ဘူဓာတုသိဒ္ဓတော န္တဿ အံ ဟောတိ သိမှိ။ သုဒ္ဓေ နိစ္စံ၊ ဥပပဒေ အနိစ္စံ။

ဘဝံ တိဋ္ဌတိ၊ သမ္ပတ္တိံ အနုဘဝံ၊ အနုဘဝန္တော၊ တဏှံ အဘိဘဝံ၊ အဘိဘဝန္တော၊ ဒုက္ခံ ပရိဘဝံ၊ ပရိဘဝန္တော တိဋ္ဌတိ၊ ဘဝန္တာ၊ ဘဝန္တော၊ ဟေ ဘဝန္တ၊ ဟေ ဘဝန္တာ၊ ဟေ ဘဝန္တော၊ ဟေ ဘဝ၊ ဟေ ဘဝါ၊ ဟေ ဘဝံ။ ‘‘ကစ္စိ ဘဝံ အဘိရမသိ အရညေ’’တိ [ဇာ။ ၂။၁၈။၁၈] ပါဠိ။

ဟေ ဘဝန္တာ၊ ဟေ ဘဝန္တော၊ ဘဝန္တံ၊ ဘဝန္တေ၊ ဘဝန္တေန၊ ဘဝတာ၊ ဘဝန္တေဟိ၊ ဘဝန္တေဘိ၊ ဘဝန္တဿ၊ ဘဝတော၊ ဘဝန္တာနံ၊ ဘဝတံ၊ ဘဝန္တသ္မာ၊ ဘဝန္တမှာ၊ ဘဝန္တာ၊ ဘဝတာ၊ ဘဝန္တေဟိ၊ ဘဝန္တေဘိ၊ ဘဝန္တဿ၊ ဘဝတော၊ ဘဝန္တာနံ၊ ဘဝတံ၊ ဘဝန္တသ္မိံ၊ ဘဝန္တမှိ၊ ဘဝတိ၊ ဘဝန္တေ၊ ဘဝန္တေသု။

၁၃၀။ ဘဝတော ဝါ ဘောန္တော ဂယောနာသေ[က။ ၂၄၃၊ ရူ။ ၈၊ ၁၁၀၊ နီ။ ၄၈၄]။

ဂ၊ ယော၊ နာ၊ သေသု ဘဝန္တဿ ဘောန္တော ဟောတိ ဝါ။ သုတ္တဝိဘတ္တေန အံ၊ ဟိ၊ နံ၊ သ္မာဒီသု စ။

ဘောန္တာ၊ ဘောန္တော၊ ဟေ ဘောန္တ၊ ဟေ ဘောန္တာ၊ ဟေ ဘောန္တော၊ ဘောန္တံ၊ ဘောန္တေ၊ ဘောန္တေန၊ ဘောတာ၊ ဘောန္တေဟိ၊ ဘောန္တေဘိ၊ ဘောန္တဿ၊ ဘောတော၊ ဘောန္တာနံ၊ ဘောတံ၊ ဘောန္တသ္မာ၊ ဘောန္တမှာ၊ ဘောန္တာ၊ ဘောတာ၊ ဘောန္တေဟိ၊ ဘောန္တေဘိ၊ ဘောန္တဿ၊ ဘောတော၊ ဘောန္တာနံ၊ ဘောတံ၊ ဘောန္တသ္မိံ၊ ဘောန္တမှိ၊ ဘောတိ၊ ဘောန္တေ၊ ဘောန္တေသု။

ဘော၊ ဘန္တေတိ ဒွေ ဝုဒ္ဓိအတ္ထေ သိဒ္ဓါ အာမန္တနတ္ထေ နိပါတာ ဧဝ၊ တေဟိ ပရံ ဂ၊ ယောနံ လောပေါ၊ ဣတော ဘော သုဂတိံ ဂစ္ဆ [ဣတိဝု။ ၈၃]၊ ဥမ္မုဇ္ဇဘော ပုထုသိလေ၊ ကုတော နု အာဂစ္ဆထ ဘော တယော ဇနာ [ဇာ။ ၁။၉။၈၇]၊ ပဿထ ဘော ဣမံ ကုလပုတ္တံ၊ ဧဟိ ဘန္တေ ခမာပေဟိ၊ သော တေ ဘိက္ခူ ခမာပေသိ ‘‘ခမထ ဘန္တေ’’တိ။ တထာ ဘဒ္ဒန္တေ၊ ဘဒ္ဒန္တာတိ ဒွေ ‘‘တုယှံ ဘဒ္ဒံ ဟောတု ၊ တုမှာကံ ဘဒ္ဒံ ဟောတူ’’တိ အတ္ထေ သိဒ္ဓါ အာမန္တနနိပါတာဝ၊ ‘‘ဘဒ္ဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ [သံ။ နိ။ ၁။၂၄၉]၊ တံ ဝေါ ဝဒါမိ ဘဒ္ဒန္တေ၊ ယာဝန္တေတ္ထ သမာဂတာ [ဇာ။ ၁။၇။၁၀၈]။ ဘဒ္ဒန္တ၊ ဘဒန္တသဒ္ဒါ ပန ပုရိသာဒိဂဏိကာ ဧဝ။

သန္တသဒ္ဒေါ ပန သပ္ပုရိသေ ဝိဇ္ဇမာနေ သမာနေ စ ပဝတ္တော ဣဓ လဗ္ဘတိ။ သမေတိ အသတာ အသံ [ဇာ။ ၁။၂။၁၆]။ သံ၊ သန္တော၊ သန္တာ၊ သန္တော၊ ဘောသန္တ၊ ဘောသန္တာ၊ ဘောသ၊ ဘော သာ၊ ဘော သံ ဝါ၊ ဘောန္တော သန္တာ၊ ဘောန္တော သန္တော။ ယံ ယဉှိ ရာဇ ဘဇတိ၊ သန္တံ ဝါ ယဒိ ဝါ အသံ [ဇာ။ ၁။၁၅။၁၈၀]။ သန္တေ၊ သန္တေန၊ သတာ။

၁၃၁။ သတော သဗ္ဗ ဘေ[က။ ၁၈၅၊ ရူ။ ၁၁၂၊ နီ။ ၃၇၈]။

ဘေ ပရေ သန္တဿ သဗအာဒေသော ဟောတိ ဝါ။

သန္တေဟိ၊ သန္တေဘိ၊ သဗ္ဘိ၊ သန္တဿ၊ သတော၊ သန္တာနံ၊ သတံ၊ သန္တသ္မာ၊ သန္တမှာ၊ သန္တာ၊ သတာ၊ သန္တေဟိ၊ သန္တေဘိ၊ သဗ္ဘိ၊ သန္တဿ၊ သတော၊ သန္တာနံ၊ သတံ၊ သန္တသ္မိံ၊ သန္တမှိ၊ သတိ၊ သန္တေ၊ သန္တေသု။ သန္တော သပ္ပုရိသာ လောကေ၊ ဒူရေသန္တော ပကာသေန္တိ [ဓ။ ပ။ ၃၀၄]၊ စတ္တာရော ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ [အ။ နိ။ ၄။၈၅]၊ ပဟုသန္တော န ဘရတိ [သု။ နိ။ ၉၁]။

ခေဒေ နိရောဓေ စ ပဝတ္တော သန္တော ပုရိသာဒိဂဏာဒိကော၊ ဒီဃံ သန္တဿ ယောဇနံ [ဓ။ ပ။ ၆၁]၊ သန္တာ ဟောန္တိ သမိတာ နိရုဒ္ဓါ ဣစ္စာဒိ။

ဣတိ ဂစ္ဆန္တာဒိဂဏရာသိ။

ရာဇာဒိယုဝါဒိဂဏရာသိ

၁၃၂။ ရာဇာဒိယုဝါဒီဟာ[က။ ၁၈၉၊ ရူ။ ၁၁၃၊ နီ။ ၃၉၀-၁]။

ရာဇာဒီဟိ ယုဝါဒီဟိ စ သိဿ အာ ဟောတိ။

ရာဇာ ဂစ္ဆတိ။

၁၃၃။ ယောနမာနော[က။ ၁၉၀၊ ရူ။ ၁၁၄၊ နီ။ ၃၉၂]။

ရာဇာဒီဟိ ယုဝါဒီဟိ စ ယောနံ အာနော ဟောတိ ဝါ။

ရာဇာနော။

ဝါတိ ကိံ? စတုရော စ မဟာရာဇာ။

ဘော ရာဇ၊ ဘော ရာဇာ၊ ဘောန္တော ရာဇာနော။

၁၃၄။ ဝံမှာနင္[က။ ၁၈၈၊ ရူ။ ၁၁၅၊ နီ။ ၃၉၃]။

ရာဇာဒီနံ ယုဝါဒီနဉ္စ အာနင ဟောတိ ဝါ အံမှိ။

ရာဇာနံ၊ ရာဇံ၊ ရာဇာနော၊ စတုရော စ မဟာရာဇေ [ပေ။ ဝ။ ၁၁]။

၁၃၅။ နာသ္မာသု ရညာ[က။ ၁၃၇၊ ၂၇၀၊ ရူ။ ၁၁၆၊ ၁၂၀၊ နီ။ ၃၁၆၊ ၅၄၂]။

နာ၊ သ္မာသု ရာဇဿ ရညာ ဟောတိ ဝါ။

ရညာ၊ ရာဇေန။

၁၃၆။ ရာဇဿိ နာမှိ[နီ။ ၃၁၆]။

နာမှိ ရာဇဿ ဣ ဟောတိ။

ရာဇိနာ။

၁၃၇။ သုနံဟိသွု[က။ ၁၆၉၊ ရူ။ ၁၁၇၊ နီ။ ၃၅၇]။

သု ၊ နံ၊ ဟိသု ရာဇဿ ဥဟောတိ ဝါ။

ရာဇူဟိ၊ ရာဇူဘိ၊ ရာဇေဟိ၊ ရာဇေဘိ။

၁၃၈။ ရညောရညဿရာဇိနော သေ[က။ ၁၃၉၊ ရူ။ ၁၁၈၊ နီ။ ၃၁၄]။

သေပရေ သဝိဘတ္တိဿ ရာဇဿ ရညော၊ ရညဿ၊ ရာဇိနော ဟောန္တိ ဝါ။

ရညော၊ ရညဿ၊ ရာဇိနော။

ဝါတိ ကိံ? ရာဇဿ။

ရာဇူနံ၊ ရာဇာနံ။

၁၃၉။ ရာဇဿ ရညံ[က။ ၁၃၆၊ ရူ။ ၁၁၉၊ နီ။ ၃၁၅]။

နံမှိ ရာဇဿ ရညံ ဟောတိ ဝါ။

ရညံ၊ ရာဇသ္မာ၊ ရာဇမှာ၊ ရညာ၊ ရာဇူဟိ၊ ရာဇူဘိ၊ ရာဇေဟိ၊ ရာဇေဘိ၊ ရညော၊ ရညဿ၊ ရာဇိနော၊ ရာဇဿ ဝါ၊ ရာဇူနံ၊ ရာဇာနံ၊ ရညံ။

၁၄၀။ သ္မိံမှိ ရညေရာဇိနိ[က။ ၁၃၈၊ ရူ။ ၁၂၁၊ နီ။ ၃၁၇]။

သ္မိံမှိ သဝိဘတ္တိဿ ရာဇဿ ရညေ၊ ရာဇိနိ ဟောန္တိ ဝါ။

ရညေ၊ ရာဇိနိ၊ ရာဇသ္မိံ၊ ရာဇမှိ၊ ရာဇူသု၊ ရာဇေသု။

၁၄၁။ သမာသေ ဝါ။

သမာသဋ္ဌာနေ သဗ္ဗေ တေ အာဒေသာ ဝိကပ္ပေန ဟောန္တိ။

စတ္တာရော မဟာရာဇာ [ဒီ။ နိ။ ၂။၃၃၆]၊ စတ္တာရော မဟာရာဇာနော [အ။ နိ။ ၃။၃၇]၊ ဒေဝရာဇာနံ၊ ဒေဝရာဇံ၊ ဒေဝရာဇာနော၊ ဒေဝရာဇေ၊ စတ္တာရော စ မဟာရာဇေ ၊ မဏိမှိ ပဿ နိမ္မိတံ [ဇာ။ ၂။၂၂။၁၃၉၄]၊ ကာသိရညာ၊ ကာသိရာဇေန၊ ဒေဝရာဇူဟိ၊ ဒေဝရာဇေဟိ၊ ကာသိရညော၊ ကာသိရာဇဿ၊ ဒေဝရာဇူနံ၊ ဒေဝရာဇာနံ…ပေ… ကာသိရညေ၊ ကာသိရာဇေ၊ ဒေဝရာဇူသု၊ ဒေဝရာဇေသု။

မဟာဝုတ္တိနာ ရာဇတော ယောနံ ဣနော ဟောတိ၊ ‘‘သမန္တပါသာဒိကာ နာမ၊ သောဠသာသိံသု ရာဇိနော၊ ဧကူနတိံသေ ကပ္ပမှိ၊ ဣတော သောဠသရာဇိနော [အပ။ ထေရ ၁။၁၂။၅၄-၅၅ (ဧကူနတိံသကပ္ပမှိ၊ ဣတော သောဠသရာဇာနော)]၊ ကုသရာဇံ မဟဗ္ဗလံ [ဇာ။ ၂။၂၀။၆၇]၊ သာလရာဇံဝ ပုပ္ဖိတံ [အပ။ ထေရ ၁။၄၂။၈၆]၊ ဥဠုရာဇံဝ သောဘိတံ၊ စတုရော စ မဟာရာဇေ [ပေ။ ဝ။ ၁၁]၊ ယုဓဉ္စယော အနုညာတော၊ သဗ္ဗဒတ္တေန ရာဇိနာ [ဇာ။ ၁။၁၁။၈၁]၊ တဒါ အဒါသိ မံ တာတော၊ ဗိမ္ဗိသာရဿ ရာဇိနော [အပ။ ထေရီ။ ၂။၂။၃၂၆]၊ နိက္ခမန္တေ မဟာရာဇေ၊ ပထဝီ သမ္ပကမ္ပထ’’ ဣစ္စာဒီနိ ပါဠိပဒါနိ။

ဗြဟ္မာ၊ ဗြဟ္မာနော၊ ဘော ဗြဟ္မ၊ ဘော ဗြဟ္မာ။ ‘ဃဗြဟ္မာဒိတွေ’တိ ဂဿ ဧတ္တံ၊ ဘော ဗြဟ္မေ၊ ဘောန္တော ဗြဟ္မာနော၊ ဗြဟ္မာနံ၊ ဗြဟ္မံ၊ ဗြဟ္မာနော။

၁၄၂။ နာမှိ[က။ ၁၉၈၊ ရူ။ ၁၂၃၊ နီ။ ၄၁၀]။

နာမှိ ဗြဟ္မဿ ဥဟောတိ ဝါ။

ဗြဟ္မုနာ၊ ဗြဟ္မေန၊ ဗြဟ္မေဟိ၊ ဗြဟ္မေဘိ။

၁၄၃။ ဗြဟ္မဿု ဝါ[က။ ၁၉၈၊ ရူ။ ၁၂၃၊ နီ။ ၄၁၀]။

သ၊ နံသု ဗြဟ္မဿ ဥ ဟောတိ ဝါ။

၁၄၄။ ဈလာ သဿ နော[က။ ၁၁၇၊ ရူ။ ၁၂၄၊ နီ။ ၂၉၂]။

ဈ၊ လတော သဿ နော ဟောတိ။

ဗြဟ္မုနော၊ ဗြဟ္မဿ၊ ဗြဟ္မူနံ၊ ဗြဟ္မာနံ။

၁၄၅။ သ္မာနာဝ ဗြဟ္မာ စ[က။ ၂၇၀၊ ရူ။ ၁၂၀၊ နီ။ ၅၄၂]။

အတ္တာ’တုမေဟိ စ ဗြဟ္မတော စ သ္မာဿ နာ ဝိယ ရူပံ ဟောတိ။

ဗြဟ္မုနာ၊ ဗြဟ္မသ္မာ၊ ဗြဟ္မမှာ၊ ဗြဟ္မုနော၊ ဗြဟ္မဿ၊ ဗြဟ္မူနံ၊ ဗြဟ္မာနံ။ ‘ကမ္မာဒိတော’တိ သုတ္တေန သ္မိံနော နိ ဟောတိ၊ ဗြဟ္မသ္မိံ၊ ဗြဟ္မမှိ၊ ဗြဟ္မနိ၊ ဗြဟ္မေ၊ ဗြဟ္မေသု။

အတ္တာ၊ အတ္တာနော၊ ဘော အတ္တ၊ ဘော အတ္တာ၊ ဘောန္တော အတ္တာနော၊ အတ္တာနံ၊ အတ္တံ၊ အတ္တာနော။ ‘နာဿေနော’တိ ဝိကပ္ပေန နာဿ ဧနတ္တံ၊ အတ္တနာ၊ အတ္တေန။

၁၄၆။ သုဟိသွနက[က။ ၂၁၁၊ ရူ။ ၁၂၆၊ နီ။ ၄၃၉၊။ သုဟိသုနက (ဗဟူသု)]။

သု၊ ဟိသု အတ္တာ’တုမာနံ အန္တော အနက ဟောတိ။

အတ္တနေဟိ၊ အတ္တနေဘိ၊ အတ္တေဟိ၊ အတ္တေဘိ။

၁၄၇။ နောတ္တာတုမာ[က။ ၂၁၃၊ ရူ။ ၁၂၇၊ နီ။ ၄၄၀]။

အတ္တာ’တုမတော သဿ နော ဟောတိ။

အတ္တနော၊ အတ္တဿ၊ အတ္တာနံ၊ အတ္တသ္မာ၊ အတ္တမှာ၊ အတ္တာ၊ အတ္တနာ၊ အတ္တနေဟိ၊ အတ္တနေဘိ၊ အတ္တေဟိ၊ အတ္တေဘိ၊ အတ္တနော၊ အတ္တဿ၊ အတ္တာနံ၊ အတ္တသ္မိံ၊ အတ္တမှိ၊ အတ္တနိ၊ အတ္တေ၊ အတ္တေသု၊ အတ္တနေသု။

သမာသေ ပန ပုရိသာဒိရူပံ ဟောတိ၊ ပဟိတော အတ္တာ ဧတေနာတိ ပဟိတတ္တော၊ ပဟိတတ္တာ၊ ပဟိတတ္တံ၊ ပဟိတတ္တေ၊ ပဟိတတ္တေန၊ ပဟိတတ္တေဟိ၊ ပဟိတတ္တေဘိ၊ ပဟိတတ္တဿ၊ ပဟိတတ္တာနံ၊ ပဟိတတ္တသ္မာ၊ ပဟိတတ္တမှာ၊ ပဟိတတ္တာ၊ ပဟိတတ္တေဟိ၊ ပဟိတတ္တေဘိ၊ ပဟိတတ္တဿ၊ ပဟိတတ္တာနံ၊ ပဟိတတ္တသ္မိံ၊ ပဟိတတ္တမှိ၊ ပဟိတတ္တေ၊ ပဟိတတ္တေသု။

အာတုမာ ၊ အာတုမာနော၊ အာတုမာနံ၊ အာတုမံ၊ အာတုမာနော၊ အာတုမနာ၊ အာတုမေန၊ အာတုမနေဟိ၊ အာတုမနေဘိ၊ အာတုမနော၊ အာတုမဿ၊ အာတုမာနံ ဣစ္စာဒိ။

သခါ တိဋ္ဌတိ။

၁၄၈။ အာယော နော စ သခါ[က။ ၁၉၁၊ ရူ။ ၁၃၀၊ နီ။ ၃၉၄]။

သခတော ယောနံ အာယော စ နော စ ဟောန္တိ ဝါ အာနော စ။

သခါနော၊ သခါယော။

၁၄၉။ နောနာသေသွိ[က။ ၁၉၄၊ ရူ။ ၁၃၁၊ နီ။ ၄၀၇]။

နော၊ နာ၊ သေသု သခန္တဿ ဣ ဟောတိ ဝါ။

သခိနော။

သုတ္တဝိဘတ္တေန တ္တပစ္စယမှိ ဣတ္တံ၊ ‘‘သခိတ္တံ ကရေယျ၊ သခိတ္တံ န ကရေယျာ’’တိ [ထေရဂါ။ ၁၀၁၇ (သခိတံ)] ပါဠီ။

၁၅၀။ ယောသွံဟိသ္မာနံသွာရင[က။ ၁၉၅-၆၊ ရူ။ ၁၃၃-၄၊ နီ။ ၄၀၈-၉၊ ယောသွံဟိသုစာရင (ဗဟူသု)]။

ယောသု အံ၊ ဟိ၊ သ္မာ၊ နံသု သခန္တဿ အာရင ဟောတိ။ ‘ဋောဋေ ဝါ’တိ သုတ္တေန အာရာဒေသတော ယောနံ ကမေန ဋော၊ ဋေ ဟောန္တိ။

သခါရော တိဋ္ဌန္တိ။ ‘ဃဗြဟ္မာဒိတွေ’တိ ဂဿ ဝိကပ္ပေန ဧတ္တံ၊ ဘော သခ၊ ဘော သခါ၊ ဘော သခေ၊ ဟရေ သခါ ကိဿ မံ ဇဟာသိ [ဇာ။ ၁။၆။၉၄]။

‘‘သခိ၊ သခီတိ ဒွယံ ဣတ္ထိယံ သိဒ္ဓ’’န္တိ ဝုတ္တိယံ ဝုတ္တံ။

ဘောန္တော သခါနော၊ ဘောန္တော သခါယော၊ ဘောန္တော သခိနော၊ ဘောန္တော သခါရော၊ သခါနံ၊ သခါရံ၊ သခံ၊ သခါနော၊ သခါယော၊ သခိနော၊ သခါရေ၊ သခါရော၊ သခိနာ၊ သခါရေန၊ သခေန၊ သခါရေဟိ၊ သခါရေဘိ၊ သခေဟိ၊ သခေဘိ၊ သခိဿ၊ သခိနော၊ သခါရာနံ၊ သခါနံ။

၁၅၁။ သ္မာနံသု ဝါ[က။ ၁၉၄၊ ၁၇၀၊ ရူ။ ၁၂၀၊ ၁၃၁၊ နီ။ ၄၀၇၊ ၅၄၂]။

သ္မာ၊ နံသု သခန္တဿ ဣ ဟောတိ ဝါ။

သခီနံ၊ သခိသ္မာ၊ သခိမှာ၊ သခါ၊ သခိနာ၊ သခါရသ္မာ၊ သခါရမှာ၊ သခါရာ၊ သခါရေဟိ၊ သခါရေဘိ၊ သခေဟိ၊ သခေဘိ၊ သခိဿ၊ သခိနော၊ သခါရာနံ၊ သခါနံ၊ သခီနံ။

၁၅၂။ ဋေ သ္မိံနော[က။ ၁၉၂၊ ရူ။ ၁၃၅]။

သခတော သ္မိံနော ဋေ ဟောတိ။ နိစ္စတ္ထမိဒံ သုတ္တံ။

သခေ၊ သခါရေသု၊ သခေသု။ ‘‘နေတာဒိသာ သခါ ဟောန္တိ၊ လဗ္ဘာ မေ ဇီဝတော သခါ’’တိ [ဇာ။ ၁။၇။၉] ပါဠိ။ ပုရိသာဒိနယေန ယောနံ ဝိဓိ။

သမာသေ ပန သဗ္ဗံ ပုရိသာဒိရူပံ လဗ္ဘတိ၊ ‘‘သဗ္ဗမိတ္တော သဗ္ဗသခေါ၊ ပါပမိတ္တော ပါပသခေါ’’တိ [ဒီ။ နိ။ ၃။၂၅၃] စ ပါဠိ။ ပါပသခေါ၊ ပါပသခါ၊ ပါပသခံ၊ ပါပသခေ၊ ပါပသခေန၊ ပါပသခေဟိ၊ ပါပသခေဘိ…ပေ… ပါပသခသ္မိံ၊ ပါပသခမှိ၊ ပါပသခေ၊ ပါပသခေသု။

ယုဝါ ဂစ္ဆတိ။

၁၅၃။ ယောနံနောနေ ဝါ[က။ ၁၅၅၊ ၁၅၇၊ ရူ။ ၁၃၇၊ ၁၄၀၊ နီ။ ၃၃၅၊ ၃၄၃]။

ယုဝ၊ ပုမာဒီဟိ ပဌမာ၊ ဒုတိယာယောနံ ကမေန နော၊ နေ ဟောန္တိ ဝါ။

၁၅၄။ နောနာနေသွာ[က။ ၁၅၇၊ ရူ။ ၁၄၀၊ နီ။ ၃၄၃]။

နော၊ နာ၊ နေသု ယုဝါဒီနံ အန္တော အာ ဟောတိ ဝါ။

ယုဝါနော၊ ယုဝါနာ၊ ယုဝါ၊ ဟေ ယုဝ၊ ဟေ ယုဝါ၊ ဟေ ယုဝါနော၊ ဟေ ယုဝါ ဝါ၊ ယုဝါနံ၊ ယုဝံ၊ ယုဝါနေ၊ ယုဝေ၊ ယုဝေန၊ ယုဝါနာ။

၁၅၅။ ယုဝါဒီနံ သုဟိသွာနင[က။ ၁၅၇၊ ရူ။ ၁၄၀၊ နီ။ ၃၃၇-၉၊ ၃၄၃]။

ယုဝ၊ ပုမာဒီနံ အန္တော အာနင ဟောတိ ဝါ သု၊ ဟိသု။

ယုဝါနေဟိ၊ ယုဝေဟိ၊ ယုဝါနေဘိ၊ ယုဝေဘိ၊ ယုဝဿ။

၁၅၆။ ယုဝါ သဿိနော။

ယုဝတော သဿ ဣနော ဟောတိ ဝါ။

ယုဝိနော၊ ယုဝါနံ၊ ယုဝသ္မာ၊ ယုဝမှာ။

၁၅၇။ သ္မာသ္မိံနံ နာနေ[က။ ၁၅၆-၇-၈၊ ရူ။ ၁၄၀-၂-၃]။

ယုဝ၊ ပုမာဒီဟိ သ္မာ၊ သ္မိံနံ နာ၊ နေ ဟောန္တိ ဝါ။ ‘နောနာနေသွာ’တိ နာမှိ အာတ္တံ။

ယုဝါနာ၊ ယုဝါနေဟိ၊ ယုဝါနေဘိ၊ ယုဝေဟိ၊ ယုဝေဘိ၊ ယုဝဿ၊ ယုဝိနော၊ ယုဝါနံ၊ ယုဝသ္မိံ၊ ယုဝမှိ၊ ယုဝေ၊ ယုဝါနေ၊ ယုဝါနေသု၊ ယုဝေသု။

ရူပသိဒ္ဓိယံ ပန ‘‘မဃဝ၊ ယုဝါဒီနမန္တဿ အာနာဒေသော ဟောတိ ဝါ သဗ္ဗာသု ဝိဘတ္တီသူ’’တိ [ရူ။ ၁၄၀၊ နီ။ ၃၄၃] ဝုတ္တံ။

ပုမာ ၊ ပုမာနော၊ ဟေ ပုမ၊ ဟေ ပုမာ။

၁၅၈။ ဂဿံ[က။ ၁၅၃၊ ရူ။ ၁၃၈၊ နီ။ ၃၃၃]။

ပုမတော ဂဿ အံ ဟောတိ ဝါ။

ဟေ ပုမံ၊ ဟေ ပုမာနော၊ ပုမာနံ၊ ပုမံ၊ ပုမာနေ၊ ပုမေ။

၁၅၉။ နာမှိ[က။ ၁၅၉၊ ရူ။ ၁၃၉၊ နီ။ ၃၄၀]။

နာမှိ ပုမန္တဿ အာ ဟောတိ ဝါ။

ပုမာနာ၊ ပုမေန။

၁၆၀။ ပုမကမ္မထာမဒ္ဓါနံ ဝါ သသ္မာသု စ[က။ ၁၅၇၊ ၁၅၉၊ ရူ။ ၁၃၉၊ ၁၄၀၊ နီ။ ၃၃၈၊ ၁၄၀]။

နာမှိ စ သ၊ သ္မာသု စ ပုမ၊ ကမ္မ၊ ထာမဒ္ဓါနံ အန္တော ဥ ဟောတိ ဝါ။

ပုမုနာ၊ ပုမာနေဟိ၊ ပုမာနေဘိ၊ ပုမေဟိ၊ ပုမေဘိ၊ ပုမဿ၊ ပုမုနော၊ ပုမာနံ၊ ပုမသ္မာ၊ ပုမမှာ၊ ပုမာနာ၊ ပုမုနာ၊ ပုမာနေဟိ၊ ပုမာနေဘိ၊ ပုမေဟိ၊ ပုမေဘိ၊ ပုမုနော၊ ပုမဿ၊ ပုမာနံ၊ ပုမသ္မိံ၊ ပုမမှိ၊ ပုမေ။

၁၆၁။ ပုမာ[က။ ၁၅၆၊ ရူ။ ၁၄၂၊ နီ။ ၃၃၆]။

ပုမတော သ္မိံနော နေ ဟောတိ ဝါ။ ‘နောနာနေသွာ’တိ ပုမန္တဿ အာတ္တံ။

ပုမာနေ။

၁၆၂။ သုမှာ စ[က။ ၁၅၈၊ ရူ။ ၁၄၃၊ နီ။ ၃၃၉]။

သုမှိ ပုမန္တဿ အာ စ ဟောတိ အာနေ စ။

ပုမာနေသု၊ ပုမာသု၊ ပုမေသု။

သိ ၊ ယောနံ ပုရိသာဒိဝိဓိ စ ဟောတိ၊ ‘‘ယထာ ဗလာကယောနိမှိ၊ န ဝိဇ္ဇတိ ပုမော သဒါ [အပ။ ထေရ ၁။၁။၅၁၁]၊ သောဠသိတ္ထိသဟဿာနံ၊ န ဝိဇ္ဇတိ ပုမော တဒါ [စရိယာ ၃။၄၉]၊ ဣတ္ထီ ဟုတွာ သွဇ္ဇ ပုမောမှိ ဒေဝေါ [ဒီ။ နိ။ ၂။၃၅၄]၊ ထိယော တဿ ပဇာယန္တိ၊ န ပုမာ ဇာယရေ ကုလေ’’တိ [ဇာ။ ၁။၈။၅၄] ပါဠီ။

မဃဝသဒ္ဒေါ ယုဝသဒ္ဒသဒိသောတိ ရူပသိဒ္ဓိယံ [ရူ။ ၆၆] ဝုတ္တံ၊ ဂုဏဝါဒိဂဏိကောတိ သဒ္ဒနီတိယံ [နီ။ ပဒ။ ၂၂၀] ဣစ္ဆိတော။ အဃန္တိ ဒုက္ခံ ပါပဉ္စ ဝုစ္စတိ၊ န အဃံ မဃံ၊ သုခံ ပုညဉ္စ၊ မဃော ဣတိ ပုရာဏံ နာမံ အဿ အတ္ထီတိ မဃဝါတိ [သံ။ နိ။ ၁။၂၅၉] အတ္ထော ပါဠိယံ ဒိဿတိ။

ထာမသဒ္ဒေါ ပုရိသာဒိဂဏော၊ ထာမေန၊ ထာမုနာ၊ ထာမဿ၊ ထာမုနော၊ ထာမသ္မာ၊ ထာမမှာ၊ ထာမာ၊ ထာမုနာ၊ ထာမဿ၊ ထာမုနော။ သေသံ ပုရိသသမံ။

အဒ္ဓါ ဝုစ္စတိ ကာလော။ နာဒျေကဝစနေသု-ဒီဃေန အဒ္ဓုနာ၊ အဒ္ဓနာ၊ အဒ္ဓေန၊ ဒီဃဿ အဒ္ဓုနော၊ အဒ္ဓုဿ၊ အဒ္ဓဿ၊ အဒ္ဓုနာ၊ အဒ္ဓုမှာ၊ အဒ္ဓုသ္မာ၊ အဒ္ဓါ၊ အဒ္ဓမှာ၊ အဒ္ဓသ္မာ၊ အဒ္ဓုနော၊ အဒ္ဓုဿ၊ အဒ္ဓဿ၊ အဒ္ဓနိ၊ အဒ္ဓေ၊ အဒ္ဓမှိ၊ အဒ္ဓသ္မိန္တိ စူဠမောဂ္ဂလ္လာနေ အာဂတံ။ သေသံ ယုဝသဒိသံ။

ဥပဒ္ဓဝါစကော အဒ္ဓသဒ္ဒေါ ဣဓ န လဗ္ဘတိ၊ ဧကံသတ္ထဝါစကော စ နိပါတော ဧဝ။ ‘‘အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နော’’တိအာဒီသု အဒ္ဓါနသဒ္ဒေါ ပန ဝိသုံ သိဒ္ဓါ နပုံသကလိင်္ဂေါဝ။

မုဒ္ဓသဒ္ဒေ ‘‘မုဒ္ဓါ တေ ဖလတု သတ္တဓာ၊ မုဒ္ဓါ မေ ဖလတု သတ္တဓာ’’ ဣစ္စာဒီသု [ဇာ။ ၁။၁၆။၂၉၅၊ ဓ။ ပ။ အဋ္ဌ။ ၁။တိဿတ္ထေရဝတ္ထု] သိရော ဝုစ္စတိ၊ ‘‘ပဗ္ဗတမုဒ္ဓနိဋ္ဌိတော’’ ဣစ္စာဒီသု [ဒီ။ နိ။ ၂။၇၀] မတ္ထကံ ဝုစ္စတိ၊ တဒုဘယံ ဣဓ လဗ္ဘတိ၊ သ္မိံဝစနေ မုဒ္ဓနီတိ သိဒ္ဓံ၊ သေသံ ယုဝသမံ။ ဗာလဝါစကော ပန ပုရိသနယော။ ဟတ္ထမုဋ္ဌိဝါစကော ဣတ္ထိလိင်္ဂေါ။

အသ္မာ ဝုစ္စတိ ပါသာဏော၊ ဥသ္မာ ဝုစ္စတိ ကာယဂ္ဂိ၊ ဘိသ္မာ ဝုစ္စတိ ဘယာနကော မဟာကာယော။

တတ္ထ အသ္မသဒ္ဒေ ‘‘တံ တေ ပညာယ ဘိန္ဒာမိ၊ အာမံ ပက္ကံဝ အသ္မနာ [သု။ နိ။ ၄၄၅]၊ မာ တွံ စန္ဒေ ခလိ အသ္မနီ’’တိ ပါဠီ။ သေသံ ယုဝသမံ။ ဥသ္မာ၊ ဘိသ္မာသဒ္ဒါပိ ယုဝသဒိသာတိ ဝဒန္တိ။

စူဠမောဂ္ဂလ္လာနေ မုဒ္ဓ၊ ဂါဏ္ဍီဝဓနွ၊ အဏိမ၊ လဃိမာဒယော စ အသ္မသဒိသာတိ ဝုတ္တံ။

ယတ္ထ သုတ္တဝိဓာနံ န ဒိဿတိ၊ တတ္ထ မဟာဝုတ္တိနာ ဝါ သုတ္တဝိဘတ္တေန ဝါ ရူပံ ဝိဓိယတိ။

ဣတိ ရာဇာဒိယုဝါဒိဂဏရာသိ။

အကာရန္တပုလ္လိင်္ဂံ နိဋ္ဌိတံ။

အာကာရန္တပုလ္လိင်္ဂရာသိ

‘ဂသီန’န္တိ သိလောပေါ၊ သာ တိဋ္ဌတိ။

‘ဧကဝစနယောသွဃောန’န္တိ ယောသု စ ဧကဝစနေသု စ ရဿော၊ ‘အတော ယောန’မိစ္စာဒိနာ ဝိဓာနံ၊ သာ တိဋ္ဌန္တိ။

၁၆၃။ သာဿံသေ စာနင။

အံ၊ သေသု ဂေ စ သာသဒ္ဒဿ အာနင ဟောတိ။

ဘော သာန၊ ဘောန္တော သာ၊ သံ၊ သာနံ၊ သေ၊ သေန၊ သာဟိ၊ သာဘိ၊ သဿ၊ သာနဿ၊ သာနံ၊ သသ္မာ၊ သမှာ၊ သာ၊ သာဟိ၊ သာဘိ၊ သဿ၊ သာနဿ၊ သာနံ၊ သသ္မိံ၊ သမှိ၊ သေ၊ သာသု။

အထ ဝါ ‘သာဿံသေ စာနင’ဣတိ သုတ္တေ စသဒ္ဒေါ အဝုတ္တသမုစ္စယတ္ထောပိ ဟောတီတိကတွာ သိတော သေသာသု ဝိဘတ္တီသုပိ အာနင ဟောတိ ဝါ၊ မဟာဝုတ္တိနာ စ အာနာဒေသတော ယောနံ ဩ။

သာ ဂစ္ဆတိ၊ သာနော ဂစ္ဆန္တိ၊ သာ ဝါ၊ ဟေ သ၊ ဟေ သာ၊ ဟေ သာန၊ ဟေ သာ၊ ဟေ သာနော၊ သံ၊ သာနံ၊ သေ၊ သာနေ ဣစ္စာဒိ။

သဒ္ဒနီတိရူပံ ဝုစ္စတေ –

သာ တိဋ္ဌတိ၊ သာ တိဋ္ဌန္တိ၊ သာနော တိဋ္ဌန္တိ၊ ဘော သာ၊ ဘောန္တော သာ၊ သာနော၊ သာနံ၊ သာနေ၊ သာနာ၊ သာနေဟိ၊ သာနေဘိ၊ သာဿ၊ သာနံ၊ သာနာ၊ သာနေဟိ၊ သာနေဘိ၊ သာဿ၊ သာနံ၊ သာနေ၊ သာနေသူတိ [နီတိ။ ပဒ။ ၂၁၁]။

ဝတ္တဟာ ဝုစ္စတိ သတ္တော [သက္ကော (အမရကောသ၊ ၁-၁၄၅ ဂါထာယံ)]။

၁၆၄။ ဝတ္တဟာ သနံနံ နောနာနံ။

ဝတ္တဟတော သဿ နော ဟောတိ၊ နံဝစနဿ နာနံ ဟောတိ။

ဝတ္တဟာနော ဒေတိ၊ ဝတ္တဟာနာနံ ဒေတိ။ သေသံ ယုဝသဒ္ဒသမံ။

သဒ္ဒနီတိယံ ပန နာ၊ သေသု ဝတ္တဟိနာ၊ ဝတ္တဟိနောတိ [နီတိ။ ပဒ။ ၂၁၉၊ (တတ္ထ နာမှိ ဝတ္တဟာနာတိ ဒိဿတိ)] ဝုတ္တံ။

ဒဠှဓမ္မာ၊ ဒဠှဓမ္မာ၊ ဒဠှဓမ္မာနော။ ‘‘သိက္ခိတာ ဒဠှဓမ္မိနော’’တိပိ [သံ။ နိ။ ၁။၂၀၉] ပါဠိ။ ဘော ဒဠှဓမ္မာ၊ ဘောန္တော ဒဠှဓမ္မာ၊ ဒဠှဓမ္မာနော၊ ဒဠှဓမ္မိနော၊ ဒဠှဓမ္မာနံ၊ ဒဠှဓမ္မာနေ၊ ဒဠှဓမ္မိနာ၊ ဒဠှဓမ္မေဟိ။ သေသံ ပုရိသသမံ။ ဧဝံ ပစ္စက္ခဓမ္မာတိ။ ဝိဝဋစ္ဆဒသဒ္ဒေ ပန နာမှိ ဣတ္တံ နတ္ထိ၊ သေသံ ဒဠှဓမ္မသမံ။ ပါဠိယံ ပန ‘‘ဒဠှဓမ္မောတိ ဝိဿုတော’’တိ [ဇာ။ ၂။၂၂။၃၀၀] စ ‘‘လောကေ ဝိဝဋစ္ဆဒေါ’’တိ [ဒီ။ နိ။ ၁။၂၅၈] စ ဒိဋ္ဌတ္တာ ဧတေ သဒ္ဒါ ပုရိသရူပါ အကာရန္တာပိ ယုဇ္ဇန္တိ။

ဝုတ္တသိရာ ဝုစ္စတိ နဝဝေါရောပိတကေသော၊ ဝုတ္တသိရာ ဗြာဟ္မဏော၊ ဝုတ္တသိရာ၊ ဝုတ္တသိရာနော၊ ဝုတ္တသိရာနံ၊ ဝုတ္တသိရာနေ၊ ဝုတ္တသိရာနာ၊ ဝုတ္တသိရာနေဟိ။ သေသံ ပုရိသသမံ။ ပါဠိယံ ပန ‘‘ကာပဋိကော မာဏဝေါ ဝုတ္တသိရော’’တိပိ [မ။ နိ။ ၂။၄၂၆] ဒိဿတိ။

ရဟာ ဝုစ္စတိ ပါပဓမ္မော။ ရဟာ၊ ရဟာ၊ ရဟိနော၊ ရဟာနံ၊ ရဟိနေ၊ ရဟိနာ၊ ရဟိနေဟိ၊ ရဟိနေဘိ၊ ရဟဿ၊ ရဟိနော၊ ရဟာနံ…ပေ… ရဟာနေ၊ ရဟာနေသူတိ [နီတိ။ ပဒ။ ၂၁၇] သဗ္ဗံ သဒ္ဒနီတိယံ ဝုတ္တံ၊ ဣဓ ပန မဟာဝုတ္တိနာ သိဒ္ဓံ။

ဣတိ အာကာရန္တပုလ္လိင်္ဂရာသိ။

ဣကာရန္တပုလ္လိင်္ဂရာသိ

‘ဂသီန’န္တိ လောပေါ၊ မုနိ ဂစ္ဆတိ။

၁၆၅။ လောပေါ[က။ ၁၁၈၊ ရူ။ ၁၄၆၊ နီ။ ၂၉၃]။

ဈ၊ လတော ယောနံ လောပေါ ဟောတိ။ ‘ယောလောပနီသု ဒီဃော’တိ ဒီဃော။

မုနီ ဂစ္ဆန္တိ။

၁၆၆။ ယောသု ဈိဿ ပုမေ[က။ ၉၆၊ ရူ။ ၁၄၈၊ နီ။ ၂၅၉]။

ပုလ္လိင်္ဂေ ယောသု ဈသညဿ ဣ-ကာရဿ ဋ ဟောတိ ဝါ။

မုနယော ဂစ္ဆန္တိ။

ဈိဿာတိ ကိံ? ရတ္တိယော၊ ဒဏ္ဍိနော။

ပုမေတိ ကိံ? အဋ္ဌီနိ။

ဘော မုနိ၊ ‘အယုနံ ဝါ ဒီဃော’တိ ဒီဃော၊ ဘော မုနီ၊ ဘောန္တော မုနီ၊ ဘောန္တော မုနယော၊ မုနိံ၊ မုနီ၊ မုနယော၊ မုနိနာ၊ မုနီဟိ၊ မုနီဘိ၊ မုနိဿ၊ မုနိနော၊ မုနီနံ၊ မုနိသ္မာ၊ မုနိမှာ။

၁၆၇။ နာသ္မာဿ[က။ ၂၁၅၊ ရူ။ ၄၁၊ နီ။ ၄၄၂]။

ဈ၊ လတော သ္မာဿ နာ ဟောတိ ဝါ။

မုနိနာ၊ မုနီဟိ၊ မုနီဘိ၊ မုနိဿ၊ မုနိနော၊ မုနီနံ၊ မုနိသ္မိံ၊ မုနိမှိ၊ မုနီသု။

ဣသိ ဂစ္ဆတိ၊ ဣသီ၊ ဣသယော၊ ဘော ဣသိ၊ ဘော ဣသီ၊ ဘောန္တော ဣသီ၊ ဘောန္တော ဣသယော ဣစ္စာဒိ။

အဂ္ဂိ ဇလတိ၊ အဂ္ဂီ၊ အဂ္ဂယော၊ ဘော အဂ္ဂိ၊ ဘော အဂ္ဂီ၊ ဘောန္တော အဂ္ဂီ၊ ဘောန္တော အဂ္ဂယော ဣစ္စာဒိ။

ဧဝံ ကုစ္ဆိ၊ မုဋ္ဌိ၊ ဂဏ္ဌိ၊ မဏိ၊ ပတိ၊ အဓိပတိ၊ ဂဟပတိ၊ သေနာပတိ၊ နရပတိ၊ ယတိ၊ ဉာတိ၊ သာတိ၊ ဝတ္ထိ၊ အတိထိ၊ သာရထိ၊ ဗောန္ဒိ၊ အာဒိ၊ ဥပါဒိ၊ နိဓိ၊ ဝိဓိ၊ ဩဓိ၊ ဗျာဓိ၊ သမာဓိ၊ ဥဒဓိ၊ ဥပဓိ၊ နိရုပဓိ၊ ဓနိ၊ သေနာနိ၊ ကပိ၊ ဒီပိ၊ ကိမိ၊ တိမိ၊ အရိ၊ ဟရိ၊ ဂိရိ၊ ကလိ၊ ဗလိ၊ သာလိ၊ အဉ္ဇလိ၊ ကဝိ၊ ရဝိ၊ အသိ၊ မသိ၊ ကေသိ၊ ပေသိ၊ ရာသိ၊ အဟိ၊ ဝီဟိဣစ္စာဒယော။

ဝိသေသဝိဓာနမုစ္စတေ။

မဟာဝုတ္တိနာ အကတရဿေဟိပိ ကေဟိစိ ဈသညေဟိ ယောနံ နော ဟောတိ၊ ‘‘ဆ မုနိနော အဂါရမုနိနော၊ အနဂါရမုနိနော၊ သေခမုနိနော၊ အသေခမုနိနော၊ ပစ္စေကမုနိနော၊ မုနိမုနိနော’’တိ [မဟာနိ။ ၁၄] စ ‘‘ဉာဏုပပန္နာ မုနိနော ဝဒန္တီ’’တိ စ ‘‘ဧကမေကာယ ဣတ္ထိယာ၊ အဋ္ဌဋ္ဌ ပတိနော သိယု’’န္တိ စ [ဇာ။ ၂။၂၁။၃၄၄] ‘‘ပတိနော ကိရမှာကံ ဝိသိဋ္ဌနာရီန’’ [ဝိ။ ဝ။ ၃၂၃] န္တိ စ ‘‘ဟံသာဓိပတိနော ဣမေ’’တိ [ဇာ။ ၂။၂၁။၃၈] စ သုတ္တပဒါနိ ဒိဿန္တိ။

ဂါထာသု ‘ဃဗြဟ္မာဒိတွေ’တိ မုနိတော ဂဿ ဧတ္တဉ္စ ဟောတိ၊ ပေါရောဟိစ္စော တဝံ မုနေ [အပ။ ထေရ ၁။၁။၅၄၀]၊ ဓမ္မဒဿော တဝံ မုနေ [အပ။ ထေရ ၁။၁။၅၄၀]၊ စိရံ ဇီဝ မဟာဝီရ၊ ကပ္ပံ တိဋ္ဌ မဟာမုနေ [အပ။ ထေရ ၁။၂။၁၆၈]၊ ပဋိဂ္ဂဏှ မဟာမုနေ [အပ။ ထေရ ၁။၄၁။၈၃]။ တုယှတ္ထာယ မဟာမုနေတိ [အပ။ ထေရ ၁။၃။၃၄၅]။

တေဟိယေဝ အံဝစနဿ နဉ္စ ဟောတိ၊ တမာဟု ဧကံ မုနိနံ စရန္တံ [သု။ နိ။ ၂၁၀]၊ မုနိနံ မောနပထေသု သိက္ခမာနံ [ဇာ။ ၁။၈။၄၄]၊ ပိတရံ ပုတ္တဂိဒ္ဓိနံ [ဇာ။ ၂။၂၂။၂၃၇၇]၊ သဗ္ဗကာမသမိဒ္ဓိနံ [ဇာ။ ၁။၁၃။၁၀၃]။

ဣသိသဒ္ဒေ ပန –

၁၆၈။ ဋေ သိဿိသိသ္မာ[ဋေ သိဿသ္မာ (မူလပါဌေ)]။

ဣသိမှာ သိဿ ဋေ ဟောတိ ဝါ။

ယော နော’ဇ္ဇ ဝိနယေ ကင်္ခံ၊ အတ္ထဓမ္မဝိဒူ ဣသေ [ဇာ။ ၂။၂၂။၁၁၆၄]။ ‘ဃဗြဟ္မာဒိတွေ’တိ ဂဿ ဧတ္တဉ္စ ဟောတိ၊ နိသီဒါဟိ မဟာဣသေ [ဇာ။ ၂။၂၀။၁၁၄]၊ တွံ နော’သိ သရဏံ ဣသေ [ဇာ။ ၂။၂၂။၁၃၂၆]၊ ပုတ္တော ဥပ္ပဇ္ဇတံ ဣသေ [ဇာ။ ၁။၁၄။၁၀၄]။

၁၆၉။ ဒုတိယဿ ယောဿ။

ဣသိမှာ ဒုတိယဿ ယောဿ ဋေ ဟောတိ ဝါ။

သမဏေ ဗြာဟ္မဏေ ဝန္ဒေ၊ သမ္ပန္နစရဏေ ဣသေ [ဇာ။ ၁။၁၆။၃၁၄]။

သမာသေ ပန မဟေသိ ဂစ္ဆတိ၊ မဟေသီ ဂစ္ဆန္တိ၊ မဟေသယော၊ မဟေသိနော။ အံဝစနေ မဟေသိနန္တိ သိဇ္ဈတိ။ ‘‘သင်္ဂါယိံသု မဟေသယော [ဝိ။ ဝ။ ဂန္ထာရမ္ဘကထာ ပေ။ ဝ။ ဂန္ထာရမ္ဘကထာ]၊ ဝါနမုတ္တာ မဟေသယော’’တိ [အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟေ ၁၁၃ ပိဋ္ဌေ] စ ‘‘န တံ သမ္မဂ္ဂတာ ယညံ၊ ဥပယန္တိ မဟေသိနော၊ ဧတံ သမ္မဂ္ဂတာ ယညံ၊ ဥပယန္တိ မဟေသိနော [သံ။ နိ။ ၁။၁၂၀]၊ ပဟန္တာ မဟေသိနော ကာမေ၊ ယေန တိဏ္ဏာ မဟေသိနော’’တိ စ ‘‘မဟေသိံ ဝိဇိတာဝိန’’န္တိ [မ။ နိ။ ၂။၄၅၉] စ ‘‘သင်္ဃဉ္စာပိ မဟေသိနံ၊ ကုဉ္ဇရံဝ မဟေသိနံ၊ ဥပဂန္တွာ မဟေသိနံ [ဗု။ ဝံ။ ၉။၁]၊ ခိပ္ပံ ပဿ မဟေသိနံ [ဇာ။ ၂။၁၉။၇၀]၊ ကတကိစ္စံ မဟေသိန’’န္တိ [ဇာ။ ၂။၁၉။၁၀၂] စ သုတ္တပဒါနိ ဒိဿန္တိ။

အဂ္ဂိသဒ္ဒေ –

၁၇၀။ သိဿဂ္ဂိတော နိ[က။ ၉၅၊ ရူ။ ၁၄၅၊ နီ။ ၂၅၄၊ ‘သိဿာဂ္ဂိတော နိ’ (ဗဟူသု)]။

အဂ္ဂိတော သိဿ နိ ဟောတိ ဝါ။

အဂ္ဂိ ဇလတိ၊ အဂ္ဂိနိ ဇလတိ၊ အဂ္ဂီ ဇလန္တိ၊ အဂ္ဂယော ဣစ္စာဒိ။

ပါဠိယံ ပန ‘‘အဂ္ဂိ၊ ဂိနိ၊ အဂ္ဂိနီ’’တိ တယော အဂ္ဂိပရိယာယာ ဒိဿန္တိ – ‘‘ရာဂဂ္ဂိ၊ ဒေါသဂ္ဂိ၊ မောဟဂ္ဂီ’’တိ [အ။ နိ။ ၇။၄၆] စ ‘‘ဆန္နာ ကုဋိ အာဟိတော ဂိနိ၊ ဝိဝဋာ ကုဋိ နိဗ္ဗုတော ဂိနိ [သု။ နိ။ ၁၉]၊ မဟာဂိနိ သမ္ပဇ္ဇလိတော [ထေရဂါ။ ၇၀၂ (ထောကံ ဝိသဒိသံ)]၊ ယသ္မာ သော ဇာယတေ ဂိနီ’’တိ [ဇာ။ ၁။၁၀။၅၈] စ ‘‘အဂ္ဂိနိံ သမ္ပဇ္ဇလိတံ ပဝိသန္တီ’’တိ [သု။ နိ။ ၆၇၅] စ။ တေသံ ဝိသုံ ဝိသုံ ရူပမာလာ လဗ္ဘတိ။

သေဋ္ဌိ၊ ပတိ၊ အဓိပတိ၊ သေနာပတိ၊ အတိထိ၊ သာရထိသဒ္ဒေဟိ စ ယောနံ နော ဟောတိ၊ အံဝစနဿ နံ ဟောတိ ဝါ၊ သေဋ္ဌိနော၊ သေဋ္ဌိနံ၊ ပတိနော၊ ပတိနံ၊ အဓိပတိနော၊ အဓိပတိနံ၊ သေနာပတိနော၊ သေနာပတိနံ၊ အတိထိနော၊ အတိထိနံ၊ သာရထိနော၊ သာရထိနန္တိ။ ဂဟပတယော၊ ဇာနိပတယော ဣစ္စာဒီနိ နိစ္စရူပါနိ ဒိဿန္တိ။

အာဒိသဒ္ဒေ –

‘ရတ္ထျာဒီဟိ ဋော သ္မိံနော’တိ သ္မိံနော ဋော ဟောတိ၊ အာဒိသ္မိံ၊ အာဒိမှိ၊ အာဒေါ၊ ဂါထာဒေါ၊ ပါဒါဒေါ။ ‘‘အာဒိံ၊ ဂါထာဒိံ၊ ပါဒါဒိံ’’ ဣစ္စာဒီသု ပန အာဓာရတ္ထေ ဒုတိယာ ဧဝ ‘‘ဣမံ ရတ္တိံ၊ ဣမံ ဒိဝသံ၊ ပုရိမံ ဒိသံ၊ ပစ္ဆိမံ ဒိသံ၊ တံ ခဏံ၊ တံ လယံ၊ တံ မုဟုတ္တံ’’ ဣစ္စာဒီသု ဝိယ။

ဣဒါနိ သမာသေ ဈိဿ ဋာဒေသာဘာဝေါ ဝုစ္စတိ။

၁၇၁။ ဣတောညတ္ထေပုမေ။

ပုမေ အညပဒတ္ထသမာသေ ဣ-ကာရမှာ ပဌမာ၊ ဒုတိယာယောနံ ကမေန နော၊ နေ ဟောန္တိ ဝါ။ သုတ္တဝိဘတ္တေန ဥတ္တရပဒတ္ထသမာသေပိ ကွစိ ယောနံ နော၊ နေ ဟောန္တိ။

ပဌမာယောမှိ –

မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိနော၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိနော၊ မုဋ္ဌဿတိနော၊ ဥပဋ္ဌိတဿတိနော၊ အသာရေ သာရမတိနော [ဓ။ ပ။ ၁၁]၊ နိမ္မာနရတိနော ဒေဝါ၊ ယေ ဒေဝါ ဝသဝတ္တိနော [သံ။ နိ။ ၁။၁၆၈]၊ အဋ္ဌေတေ စက္ကဝတ္တိနော၊ ဓမ္မေ ဓမ္မာနုဝတ္တိနော [သံ။ နိ။ ၅။၃၄]၊ သဂ္ဂံ သုဂတိနော ယန္တိ [ဓ။ ပ။ ၁၂၆]၊ တောမရ’င်္ကုသပါဏိနော [ဇာ။ ၂။၂၂။၂၂၃]၊ ဒဏ္ဍမုဂ္ဂရပါဏိနော၊ အရိယဝုတ္တိနော၊ နိပကာ သန္တဝုတ္တိနော ဣစ္စာဒိ။

ဒုတိယာယောမှိ –

မုဋ္ဌဿတိနေ၊ ဥပဋ္ဌိတဿတိနေ၊ အရိယဝုတ္တိနေ၊ တောမရ’င်္ကုသပါဏိနေ [ဇာ။ ၂။၂၂။၁၉၀] ဣစ္စာဒိ။

ဝါတွေဝ? မိစ္ဆာဒိဋ္ဌီ ဇနာ ဂစ္ဆန္တိ၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌီ ဇနေ ပဿတိ။

ဂရူ ပန ‘‘တောမရ’င်္ကုသပါဏယော၊ အတ္ထေ ဝိသာရဒမတယော’’တိ [က။ ၂၅၃] ရူပါနိ ဣဓ ဣစ္ဆန္တိ။

အညတ္ထေတိ ကိံ? မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယော ဓမ္မာ၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယော ဓမ္မေ။

ပုမေတိ ကိံ? မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိနိယော ဣတ္ထိယော၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌီနိ ကုလာနိ။

၁၇၂။ နေ သ္မိံနော ကွစိ[နီ။ ၄၅၃]။

ပုမေ အညတ္ထေ ဣတော သ္မိံနော ကွစိ နေ ဟောတိ။

ကတညုမှိ စ ပေါသမှိ၊ သီလဝန္တေ အရိယဝုတ္တိနေ [ဇာ။ ၁။၁၀။၇၈]။ သဗ္ဗကာမသမိဒ္ဓိနေ ကုလေ၊ ဆတ္တပါဏိနေ၊ ဒဏ္ဍပါဏိနေ၊ တောမရ’င်္ကုသပါဏိနေ [ဇာ။ ၂။၂၂။၁၉၀] ဣစ္စာဒိ။

သုတ္တဝိဘတ္တေန ဤတောပိ သ္မိံနော ကွစိ နေ ဟောတိ၊ မာတင်္ဂသ္မိံ ယသဿိနေ [ဇာ။ ၂။၁၉။၉၆]၊ ဒေဝဝဏ္ဏိနေ၊ ဗြဟ္မဝဏ္ဏိနေ၊ အရဟန္တမှိ တာဒိနေ [ထေရဂါ။ ၁၁၈၂] ဣစ္စာဒိ။

ဣကာရန္တပုလ္လိင်္ဂရာသိ နိဋ္ဌိတော။

ဤကာရန္တပုလ္လိင်္ဂရာသိ

ဤကာရန္တေ ‘သိမှိ နာ’နပုံသကဿာ’တိ သုတ္တေန သိမှိ ရဿတ္တံ နတ္ထိ၊ ‘ဂေ ဝါ’တိ ဂေ ပရေ ဝိကပ္ပေန ရဿော၊ ယောသု စ အံ၊ နာ၊ သ၊ သ္မာ၊ သ္မိံ သု စ ‘ဧကဝစနယောသွဃောန’န္တိ နိစ္စံ ရဿော၊ ဒဏ္ဍီ ဂစ္ဆတိ။ ‘ဇန္တု ဟေတု’ ဣစ္စာဒိသုတ္တေန ဝိကပ္ပေန ယောနံ လောပေါ၊ ဒဏ္ဍီ ဂစ္ဆန္တိ။

ပက္ခေ –

၁၇၃။ ယောနံ နောနေ ပုမေ[က။ ၂၂၅၊ ရူ။ ၁၅၁၊ နီ။ ၄၅၂၊ ၄၅၃]။

ပုမေ ဈသညမှာ ဤ-ကာရတော ပဌမာ၊ ဒုတိယာယောနံ ကမေန နော၊ နေ ဟောန္တိ ဝါ။

ဒဏ္ဍိနော ဂစ္ဆန္တိ၊ ဘောဒဏ္ဍိ၊ ဘော ဒဏ္ဍီ၊ ဘောန္တော ဒဏ္ဍိနော၊ ဒဏ္ဍိံ။

၁၇၄။ နံ ဈီတော[က။ ၂၂၄၊ ရူ။ ၁၅၃၊ နီ။ ၄၅၁]။

ပုမေ ဈသညမှာ ဤ-ကာရတော အံဝစနဿ နံ ဟောတိ ဝါ။

ဒဏ္ဍိနံ။

၁၇၅။ နော ဝါ[’နော’ (ဗဟူသု)]။

ပုမေ ဈီတော ဒုတိယာယောဿ နော ဟောတိ ဝါ။

ဒဏ္ဍီ ၊ ဒဏ္ဍိနော၊ ဒဏ္ဍိနေ၊ ဒဏ္ဍိနာ၊ ဒဏ္ဍီဟိ၊ ဒဏ္ဍီဘိ၊ ဒဏ္ဍိဿ၊ ဒဏ္ဍိနော၊ ဒဏ္ဍီနံ၊ ဒဏ္ဍိသ္မာ၊ ဒဏ္ဍိမှာ၊ ဒဏ္ဍိနာ၊ ဒဏ္ဍီဟိ၊ ဒဏ္ဍီဘိ၊ ဒဏ္ဍိဿ၊ ဒဏ္ဍိနော၊ ဒဏ္ဍီနံ၊ ဒဏ္ဍိသ္မိံ၊ ဒဏ္ဍိမှိ။

၁၇၆။ သ္မိံနော နိံ[က။ ၂၂၆၊ ရူ။ ၁၅၄၊ နီ။ ၄၁၆]။

ဈီတော သ္မိံနော နိ ဟောတိ ဝါ။

ဒဏ္ဍိနိ။

‘နေ သ္မိံနော ကွစီ’တိ ဝိဘတ္တသုတ္တေန သ္မိံနော နေ စ ဟောတိ၊ ဒဏ္ဍိနေ၊ ဒဏ္ဍီသု။

ဧဝံ စက္ကီ၊ ပက္ခီ၊ သုခီ၊ သိခီ၊ စာဂီ၊ ဘာဂီ၊ ဘောဂီ၊ ယောဂီ၊ သင်္ဃီ၊ ဝါစီ၊ ဓဇီ၊ ဘဇီ၊ ကုဋ္ဌီ၊ ရဋ္ဌီ၊ ဒါဌီ၊ ဉာဏီ၊ ပါဏီ၊ ဂဏီ၊ ဂုဏီ၊ စမ္မီ၊ ဓမ္မီ၊ သီဃယာယီ၊ ပါပကာရီ၊ ဗြဟ္မစာရီ၊ မာယာဝီ၊ မေဓာဝီ၊ ဘုတ္တာဝီ၊ ဘယဒဿာဝီ၊ ယသဿီ၊ တေဇဿီ၊ ဆတ္တီ၊ ပတ္တီ၊ ဒန္တီ၊ မန္တီ၊ သတ္တုဃာတီ၊ သီဟနာဒီ၊ သာမီ၊ ပိယပ္ပသံသီ။ အတ္ထဒဿီ၊ ဓမ္မဒဿီ ဣစ္စာဒယော။ ဂါမဏီ၊ သေနာနီ၊ သုဓီ ဣစ္စာဒီသု ပန သ္မိံနော နိတ္တံ နတ္ထိ။

ဝိသေသဝိဓာနမုစ္စတေ။

မဟာဝုတ္တိနာ ယောသု ဈီ-ကာရဿပိ ကွစိ ဋတ္တံ ဟောတိ၊

‘‘ဟံသာ ကောဉ္စာ မယူရာ စ၊ ဟတ္ထယော ပသဒါ မိဂါ၊

သဗ္ဗေ သီဟဿ ဘာယန္တိ၊ နတ္ထိ ကာယသ္မိံ တုလျတာ [ဇာ။ ၁။၂။၁၀၃]။

ပုရိသာလူ စ ဟတ္ထယော၊ သညတာ ဗြဟ္မစာရယော [အ။ နိ။ ၆။၃၇]၊ အပစေ ဗြဟ္မစာရယော’’တိ ဒိဿန္တိ။ တတ္ထ ‘ဟတ္ထယော’တိ ဟတ္ထိနော၊ ‘ပုရိသာလူ’တိ ပုရိသလောလာ ဗလဝါမုခယက္ခိနိယော၊ ‘ဗြဟ္မစာရယော’တိ ဗြဟ္မစာရိနော၊ ‘အပစေ’တိ ပူဇေယျ။

သုဿပိ ကွစိ နေသု ဟောတိ၊ သုသုခံ ဝတ ဇီဝါမ၊ ဝေရိနေသု အဝေရိနော [ဓ။ ပ။ ၁၉၇]၊ ဝေရိနေသု မနုဿေသု၊ ဝိဟရာမ အဝေရိနော။ တတ္ထ ‘ဝေရိနေသူ’တိ ဝေရီစိတ္တဝန္တေသု။

သမာသေပိ ပဌမာယောဿ နောတ္တံ၊ ဒုတိယာယောဿ နောတ္တံ နေတ္တဉ္စ ဟောတိ။ တတ္ထ ဒွေ နောတ္တာနိ ပါကဋာနိ။ နေတ္တံ ပန ဝုစ္စတေ၊ ‘‘အဿမဏေ သမဏမာနိနေ [အ။ နိ။ ၈။၁၀]၊ နရေ ပါဏာတိပါတိနေ [ဣတိဝု။ ၉၃]၊ မဉ္ဇုကေ ပိယဘာဏိနေ [ဇာ။ ၂။၂၂။၁၇၂၁]၊ မာလဓာရိနေ [ဇာ။ ၂။၂၂။၁၇၂၇]၊ ကာသိကုတ္တမဓာရိနေ [ဇာ။ ၂။၂၂။၁၉၅]၊ ဝဏ္ဏဝန္တေ ယသဿိနေ [ဒီ။ နိ။ ၂။၂၈၂]၊ စာပဟတ္ထေ ကလာပိနေ၊ ဥဘော ဘဿရဝဏ္ဏိနေ [ဇာ။ ၂။၂၁။၁၁၁]၊ ဗြာဟ္မဏေ ဒေဝဝဏ္ဍိနေ၊ သမုဒ္ဓရတိ ပါဏိနေ [အပ။ ထေရီ ၂။၃။၁၃၇]၊ ဧဝံ ဇရာ စ မစ္စု စ၊ အဓိဝတ္တန္တိ ပါဏိနေ’’တိ [သံ။ နိ။ ၁။၁၃၆] ဒိဿန္တိ။ တတ္ထ ‘ဘဿရဝဏ္ဏိနေ’တိ ပဘဿရဝဏ္ဏဝန္တေ။ သ္မိံနော နေတ္တေ ပန ‘‘မာတင်္ဂသ္မိံ ယသဿိနေ’’ ဣစ္စာဒီနိ [ဇာ။ ၂။၁၉။၉၆] ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တာနေဝ။

ဤကာရန္တပုလ္လိင်္ဂရာသိ နိဋ္ဌိတော။

ဥကာရန္တပုလ္လိင်္ဂရာသိ

ဘိက္ခာဒိဂဏရာသိ

‘ဂသီန’န္တိ သိလောပေါ၊ ဘိက္ခု။ ယောနံ လောပေ ဒီဃော၊ ဘိက္ခူ။

ပက္ခေ –

၁၇၇။ လာ ယောနံ ဝေါ ပုမေ[က။ ၁၁၉၊ ရူ။ ၁၅၅၊ နီ။ ၂၉၄]။

ပုမေ လသညေဟိ ဥဝဏ္ဏေဟိ ယောနံ ဝေါ ဟောတိ ဝါတိ ယောနံ ဝေါ။

၁၇၈။ ဝေဝေါသုလုဿ[က။ ၉၇၊ ရူ။ ၁၅၆၊ နီ။ ၂၆၀]။

ပုမေ ဝေ၊ ဝေါသု ပရေသု လသညဿ ဥ-ကာရဿ ဋ ဟောတိ။

ဘိက္ခဝေါ။

လုဿာတိ ကိံ? သယမ္ဘုဝေါ။

ဘော ဘိက္ခု၊ ဘော ဘိက္ခူ၊ ဘောန္တော ဘိက္ခူ။

၁၇၉။ ပုမာလပနေ ဝေဝေါ[က။ ၁၁၆၊ ရူ။ ၁၅၇၊ နီ။ ၂၉၁]။

ပုမေ အာလပနေ လသညမှာ ဥ-ကာရတော ယောဿ ဝေ၊ ဝေါ ဟောန္တိ ဝါ။

ဘောန္တော ဘိက္ခဝေ၊ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ ‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ [မ။ နိ။ ၁။၁]၊ ဒေဝကာယာ အဘိက္ကန္တာ၊ တေ ဝိဇာနာထ ဘိက္ခဝေါ [ဒီ။ နိ။ ၂။၃၃၄]၊ ဘိက္ခုံ၊ ဘိက္ခူ၊ ဘိက္ခဝေါ၊ ဘိက္ခုနာ။ ‘သုနံဟိသူ’တိ ဒီဃော၊ ဘိက္ခူဟိ၊ ဘိက္ခူဘိ၊ ဘိက္ခုဿ၊ ဘိက္ခုနော၊ ဘိက္ခူနံ၊ ဘိက္ခုသ္မာ၊ ဘိက္ခုမှာ၊ ဘိက္ခုနာ၊ ဘိက္ခူဟိ၊ ဘိက္ခူဘိ၊ ဘိက္ခုဿ၊ ဘိက္ခုနော၊ ဘိက္ခူနံ၊ ဘိက္ခုသ္မိံ၊ ဘိက္ခုမှိ၊ ဘိက္ခူသု။

ဧဝံ မင်္ကု၊ မစ္စု၊ ဥစ္ဆု၊ ပဋု၊ ဘာဏု၊ သေတု၊ ကေတု၊ သတ္တု၊ သိန္ဓု၊ ဗန္ဓု၊ ကာရု၊ နေရု၊ မေရု၊ ရုရု၊ ဝေဠု ဣစ္စာဒယော။

ဝိသေသဝိဓာနမုစ္စတေ။

ဟေတု၊ ဇန္တု၊ ကုရုသဒ္ဒေသု ‘ဇန္တုဟေတု’ ဣစ္စာဒိသုတ္တေန ဝိကပ္ပေန ယောနံ လောပေါ၊ ဟေတု ဓမ္မော၊ ဟေတူ ဓမ္မာ၊ အတီတေ ဟေတဝေါ ပဉ္စ။

၁၈၀။ ယောမှိ ဝါ ကွစိ[က။ ၉၇၊ ရူ။ ၁၅၆၊ နီ။ ၂၆၀]။

ယောသု လသညိနော ဥ-ကာရဿ ကွစိ ဋ ဟောတိ ဝါ။

အတီတေ ဟေတယော ပဉ္စ။

ဝါတိ ကိံ? ဟေတုယော။

ကွစီတိ ကိံ? ဘိက္ခဝေါ။

ဘော ဟေတု၊ ဘော ဟေတူ၊ ဘောန္တော ဟေတူ၊ ဟေတဝေါ၊ ဟေတယော၊ ဟေတုယော ဝါ၊ ဟေတုံ၊ ဟေတူ၊ ဟေတဝေါ၊ ဟေတယော၊ ဟေတုယော ဝါ။ သေသံ ဘိက္ခုသမံ။

ဇန္တု ဂစ္ဆတိ၊ ဇန္တူ၊ ဇန္တယော၊ ဇန္တုယော ဝါ။

၁၈၁။ ဇန္တာဒိတော နော စ[က။ ၁၁၉၊ ရူ။ ၁၅၅၊ နီ။ ၂၉၄၊ ‘ဇန္တွာဒိတော’ (ဗဟူသု)]။

ပုမေ ဇန္တာဒိတော ယောနံ နော စ ဟောတိ ဝေါ စ။

ဇန္တုနော၊ ဇန္တဝေါ၊ ဘောဇန္တု၊ ဘောဇန္တူ၊ ဘောန္တော ဇန္တူ၊ ဇန္တယော၊ ဇန္တုယော၊ ဇန္တုနော၊ ဇန္တဝေါ၊ ဇန္တုံ၊ ဇန္တူ၊ ဇန္တယော၊ ဇန္တုယော၊ ဇန္တုနော၊ ဇန္တဝေါ။ သေသံ ဘိက္ခုသမံ။

ကုရု၊ ကုရူ၊ ကုရယော၊ ကုရုယော၊ ကုရုနော၊ ကုရဝေါတိ သဗ္ဗံ ဇန္တုသမံ။

‘‘အဇ္ဇေဝ တံ ကုရယော ပါပယာတု [ဇာ။ ၂။၂၂။၁၆၃၂]၊ နန္ဒန္တိ တံ ကုရယော ဒဿနေန [ဇာ။ ၂။၂၂။၁၆၄၁]၊ အဇ္ဇေဝ တံ ကုရယော ပါပယာမီ’’တိ [ဇာ။ ၂။၂၂။၁၆၃၄] ဒိဿန္တိ။

မဟာဝုတ္တိနာ လတောပိ အံဝစနဿ ကွစိ နံ ဟောတိ၊ ‘‘ကိမတ္ထိနံ ဘိက္ခုနံ အာဟု၊ ဘိက္ခုနမာဟု မဂ္ဂဒေသိံ၊ ဘိက္ခုနမာဟု မဂ္ဂဇီဝိံ၊ ဗုဒ္ဓံ အာဒိစ္စဗန္ဓုန’’န္တိ ဒိဿန္တိ၊ တထာ ‘‘ရောဂနိဍ္ဍံ ပဘင်္ဂုနံ၊ ဘောဂါနဉ္စ ပဘင်္ဂုနံ [ဓ။ ပ။ ၁၃၉]၊ ဝိညာဏဉ္စ ဝိရာဂုန’’န္တိ စ။ တတ္ထ ‘ကိမတ္ထိန’န္တိ ကိံသဘာဝံ၊ ‘မဂ္ဂဒေသိ’န္တိ မဂ္ဂံ ဒေသေန္တံ၊ ‘မဂ္ဂဇီဝိ’န္တိ မဂ္ဂေ ဇီဝန္တံ၊ ‘ရောဂနိဍ္ဍ’န္တိ ရောဂါနံ ကုလာဝကဘူတံ၊ ‘ပဘင်္ဂုန’န္တိ ပဘိဇ္ဇနသီလံ၊ ‘ဝိရာဂုန’န္တိ ဝိရဇ္ဇနသီလံ။ ကတ္ထစိ ပဌမန္တမ္ပိ ဒိဿတိ၊ တတ္ထ နာဂမော။

ဣတိ ဘိက္ခာဒိဂဏရာသိ။

သတ္ထာဒိဂဏရာသိ

သတ္ထာဒိရာသိ

၁၈၂။ လ္တုပိတာဒီနမာ သိမှိ[က။ ၂၉၉၊ ရူ။ ၁၅၈၊ နီ။ ၄၁၁]။

သိမှိ ပရေ လ္တုပစ္စယန္တာနံ သတ္ထု၊ ကတ္တုဣစ္စာဒီနံ ပိတာဒီနဉ္စ ဥ-ကာရော အာ ဟောတိ။ ‘ဂသီန’န္တိ လောပေါ။

သတ္ထာ။

၁၈၃။ လ္တုပိတာဒီနမသေ[က။ ၂၀၀၊ ရူ။ ၁၅၉၊ နီ။ ၄၁၂]။

သမှာ အညသ္မိံ ဝိဘတ္တိဂဏေ ပရေ လ္တု၊ ပိတာဒီနံ ဥ-ကာရော အာရင ဟောတိ။

၁၈၄။ အာရငသ္မာ[က။ ၂၀၅၊ ရူ။ ၁၆၀၊ နီ။ ၄၂၁]။

အာရငတော ယောနံ ဋော ဟောတိ။

သတ္ထာရော။

၁၈၅။ ဂေ အ စ[က။ ၂၄၆၊ ရူ။ ၇၃၊ နီ။ ၄၇၆၊ ၄၇၈-၉]။

ဂေ ပရေ လ္တု၊ ပိတာဒီနံ ဥ-ကာရော ဟောတိ အ စ အာ စ။ ဘောသတ္ထ၊ ဘော သတ္ထာ၊ ဘောန္တော သတ္ထာရော၊ သတ္ထာရံ။

၁၈၆။ ဋောဋေ ဝါ[က။ ၂၀၅၊ ရူ။ ၂၆၀၊ နီ။ ၄၂၁]။

အာရငတော ယောနံ ကမေန ဋော၊ ဋေ ဟောန္တိ ဝါ။ ဧတ္ထ စ ဝါသဒ္ဒေါ သခသဒ္ဒေ ဝိကပ္ပနတ္ထော တတ္ထ ဝိဓျန္တရသဗ္ဘာဝါ။ ပုန ဋောဂ္ဂဟဏံ လဟုဘာဝတ္ထံ။

သတ္ထာရော၊ သတ္ထာရေ။

၁၈၇။ ဋာနာသ္မာနံ[က။ ၂၀၇၊ ၂၇၀၊ ရူ။ ၁၆၁၊ ၁၂၀၊ နီ။ ၄၂၊ ၅၄၂]။

အာရငတော နာ၊ သ္မာနံ ဋာ ဟောတိ။

သတ္ထာရာ၊ သတ္ထာရေဟိ၊ သတ္ထာရေဘိ။

၁၈၈။ လောပေါ[က။ ၂၀၃၊ ရူ။ ၁၆၂၊ နီ။ ၄၁၈]။

လ္တု၊ ပိတာဒီဟိ သလောပေါ ဟောတိ ဝါ။

သတ္ထု၊ သတ္ထုဿ၊ သတ္ထုနော။

၁၈၉။ နံမှိ ဝါ[က။ ၂၀၁၊ ရူ။ ၁၆၃၊ နီ။ ၄၁၆]။

နံမှိ ပရေ လ္တု၊ ပိတာဒီနံ ဥ-ကာရော အာရင ဟောတိ ဝါ။ ဣမေသံ မဟာနာမ တိဏ္ဏံ သတ္ထာရာနံ ဧကာ နိဋ္ဌာ ဥဒါဟု ပုထု နိဋ္ဌာတိ [အ။ နိ။ ၃။၁၂၇]။ သတ္ထူနံ။

၁၉၀။ အာ[က။ ၂၀၂၊ ရူ။ ၁၆၄၊ နီ။ ၄၁၇]။

နံမှိ ပရေ လ္တု၊ ပိတာဒီနံ ဥ-ကာရော အာ ဟောတိ ဝါ။

သတ္ထာနံ၊ သတ္ထာရာ၊ သတ္ထာရေဟိ၊ သတ္ထာရေဘိ၊ သတ္ထု၊ သတ္ထုဿ၊ သတ္ထုနော၊ သတ္ထူနံ၊ သတ္ထာရာနံ၊ သတ္ထာနံ။

၁၉၁။ ဋိ သ္မိံနော[က။ ၂၀၆၊ ရူ။ ၁၆၅၊ နီ။ ၄၂၂]။

အာရငတော သ္မိံနော ဋိ ဟောတိ။

၁၉၂။ ရဿာရင[က။ ၂၀၈၊ ရူ။ ၁၆၆၊ နီ။ ၄၂၄]။

သ္မိံမှိ ပရေ အာရင်္ကတော ရဿော ဟောတိ။

သတ္ထရိ၊ သတ္ထာရေသု။

ဗဟုလာဓိကာရာ နာ၊ သ္မာသု သတ္ထုနာတိ စ သုမှိ သတ္ထူသူတိ စ သိဒ္ဓံ။ ‘‘ဓမ္မရာဇေန သတ္ထုနာ၊ ပူဇံ လဗ္ဘတိ ဘတ္တုသူ’’တိ [ဇာ။ ၂။၂၂။၁၅၁၇] ပါဠိ။ ‘ဘတ္တုသူ’တိ သာမီသု၊ ‘ဘတ္တာသူ’တိပိ ပါဌော။

‘လ္တုပိတာဒီနမသေ’တိ အသေဂ္ဂဟဏေန တောမှိ အာရင ဟောတိ [နီ။ ၄၁၄]၊ ‘‘သတ္ထာရတော သတ္ထာရံ ဂစ္ဆန္တိ၊ သတ္ထာရတော သတ္ထာရံ ဃဋေန္တီ’’တိ [မဟာနိ။ ၂၇] ပါဠိ။

ဧဝံ ကတ္တာ၊ ဘတ္တာ၊ ဂန္တာ၊ ဇေတာ၊ ဇနေတာ၊ ဆေတ္တာ၊ ဆေဒိတာ၊ ဝိညာတာ၊ ဝိညာပေတာ၊ ဥဋ္ဌာတာ၊ ဥဋ္ဌာပေတာ၊ တရိတာ၊ တာရေတာ၊ ဒါတာ၊ ဒါပေတာ၊ သန္ဓာတာ၊ သန္ဓာပေတာ၊ နေတာ၊ နေတ္တာ၊ ပေါသေတာ၊ ဘေတ္တာ၊ ယာတာ၊ ဝတ္တာ၊ သေတာ၊ ဟန္တာ၊ သကမန္ဓာတာ၊ မဟာမန္ဓာတာ ဣစ္စာဒယော။

ဝိသေသဝိဓာနမုစ္စတေ။

မဟာဝုတ္တိနာ ယောနံ အာ ဟောတိ၊ အဝိတက္ကိတာ ဂဗ္ဘမုပဝဇန္တိ [ဇာ။ ၁။၁၃။၁၃၈ (ဝိသဒိသံ)]၊ တေ ဘိက္ခူ ဗြူဟေတာ သုညာဂါရာနံ။

အမစ္စဝါစီဟိ ကတ္တု၊ ခတ္တုသဒ္ဒေဟိ ဂဿ ဧတ္တံ၊ ဥဋ္ဌေဟိ ကတ္တေ တရမာနော [ဇာ။ ၂။၂၂။၁၆၉၀]၊ နတ္ထိ ဘော ခတ္တေ ပရောလောကော [ဒီ။ နိ။ ၂။၄၀၈]။

ဂေ ပရေ အာရင စ ဟောတိ၊ ပုစ္ဆာမ ကတ္တာရ အနောမပည၊ ‘‘ကတ္တာရံ အနောမပည’’န္တိပိ [ဇာ။ ၁။၁၀။၂၈] ယုဇ္ဇတိ။

အံမှိ ပရေ ပုဗ္ဗဿရလောပေါ စ ဟောတိ၊ အနုကမ္ပကံ ပါဏသမမ္ပိ ဘတ္တုံ ဇဟန္တိ ဣတ္ထိယော။ ‘‘သော ပတီတော ပမုတ္တေန၊ ဘတ္တုနာ ဘတ္တုဂါရဝေါ’’တိ [ဇာ။ ၂။၂၁။၄၈] ဒိဋ္ဌတ္တာ ကတ္တုနာ၊ ဂန္တုနာ ဣစ္စာဒီနိပိ ယုဇ္ဇန္တိ။

နေတ္တုမှာ သ္မိံနော ဧတ္တံ [နီ။ ၄၃၀]၊ နေတ္တေ ဥဇုံ ဂတေ သတိ [ဇာ။ ၁။၄။၁၃၃]၊ ဧတေ သဒ္ဒါ တီသု လိင်္ဂေသု သမာနရူပါ ဟောန္တိ၊ ကတ္တာ ဣတ္ထီ၊ ကတ္တာ ပုရိသော၊ ကတ္တာ ကုလံ ဣစ္စာဒိ။

ဣတိ သတ္ထာဒိရာသိ။

ပိတာဒိရာသိ

ပိတာ ဂစ္ဆတိ။

၁၉၃။ ပိတာဒီနမနတ္တာဒီနံ[က။ ၂၀၉၊ ရူ။ ၁၆၈၊ နီ။ ၄၂၅၊ ‘ပိတာဒီနမနတွာဒီနံ’ (ဗဟူသု)]။

နတ္တာဒိဝဇ္ဇိတာနံ ပိတာဒီနံ အာရငကတော ရဿော ဟောတိ။

ပိတရော၊ ဘော ပိတ၊ ဘော ပိတာ၊ ဘောန္တော ပိတရော။ ပိတရံ၊ ပိတုံ ဝါ။ ‘‘မာတုံ ပိတုဉ္စ ဝန္ဒိတွာ’’တိ [ဇာ။ ၂။၂၂။၁၈၅၉] ဒိဿတိ။

ပိတရော၊ ပိတရေ၊ ပိတရာ၊ ပိတုနာ၊ ပိတရေဟိ၊ ပိတရေဘိ၊ ပိတူဟိ၊ ပိတူဘိ၊ ပိတု၊ ပိတုဿ၊ ပိတုနော၊ ပိတူနံ၊ ပိတရာနံ၊ ပိတရာ၊ ပိတုနာ၊ ပိတရေဟိ၊ ပိတရေဘိ၊ ပိတူဟိ၊ ပိတူဘိ၊ ပိတု၊ ပိတုဿ၊ ပိတုနော၊ ပိတူနံ၊ ပိတရာနံ၊ ပိတာနံ၊ ပိတုသ္မိံ၊ ပိတုမှိ၊ ပိတရိ၊ ပိတရေသု၊ ပိတူသု။

အနဏော ဉာတိနံ ဟောတိ၊ ဒေဝါနံ ပိတုနဉ္စ သော [ဇာ။ ၂။၂၂။၁၂၆]၊ မာတာပိတူနံ အစ္စယေန၊ ဓမ္မံ စရ မဟာရာဇ၊ မာတာပိတူသု ခတ္တိယ [ဇာ။ ၂။၁၇။၃၉]။

ဧဝံ ဘာတာ၊ ဘာတရော၊ ဇာမာတာ၊ ဇာမာတရောဣစ္စာဒိ။

အနတ္တာဒီနန္တိ ကိံ? နတ္တာ၊ နတ္တာရော၊ နတ္တာရံ၊ နတ္တာရော၊ နတ္တာရေ ဣစ္စာဒိ။ တထာ ပနတ္တုသဒ္ဒေါပိ။

မာတု ၊ ဓီတု၊ ဒုဟိတုသဒ္ဒါ ပန ဣတ္ထိလိင်္ဂါ ဧဝ၊ မာတာ၊ မာတရော၊ ဘောတိ မာတ၊ ဘောတိ မာတာ၊ ဘောတိ မာတေ ဝါ၊ ‘‘အစ္ဆရိယံ နန္ဒမာတေ၊ အဗ္ဘုတံ နန္ဒမာတေ’’တိ [အ။ နိ။ ၇။၅၃] ဒိဿတိ။ ‘ဃဗြဟ္မာဒိတွေ’တိ ဂဿ ဧတ္တံ။ ဘောတိယော မာတရော၊ မာတရံ၊ မာတုံ၊ မာတရော၊ မာတရေ၊ မာတုယာ၊ မာတရာ၊ မာတရေဟိ၊ မာတရေဘိ၊ မာတူဟိ၊ မာတူဘိ၊ မာတု၊ မာတုဿ၊ မာတုယာ။ ‘‘မာတုဿ သရတိ၊ ပိတုဿ သရတီ’’တိ [ရူ။ ၁၆၉၊ နီ။ ၁၆၀ ပိဋ္ဌေ] သတ္ထေ ဒိဿတိ။ ‘‘ဗုဒ္ဓမာတုဿ သက္ကာရံ၊ ကရောတု သုဂတောရသော’’တိ [အပ။ ထေရီ။ ၂။၂။၂၅၉] စ ဒိဿတိ။ မာတူနံ၊ မာတာနံ၊ မာတရာနံ။ ပဉ္စမီရူပံ တတိယာသမံ။ ဆဋ္ဌီရူပံ စတုတ္ထီသမံ။ မာတုသ္မိံ၊ မာတုမှိ၊ မာတရိ၊ မာတုယာ၊ မာတုယံ၊ မာတရေသု၊ မာတူသု။ ဧဝံ ဓီတု၊ ဒုဟိတုသဒ္ဒါ။

ဝိသေသဝိဓိမှိ ဂါထာသု မဟာဝုတ္တိနာ မာတု၊ ပိတုသဒ္ဒေဟိ နာဒီနံ ပဉ္စန္နံ ဧကဝစနာနံ ယာ ဟောတိ၊ သ္မိံနော ပန ယဉ္စ ဟောတိ၊ အန္တလောပေါ စ။ မတျာ ကတံ၊ မတျာ ဒေတိ၊ မတျာ အပေတိ၊ မတျာ ဓနံ၊ မတျာ ဌိတံ။ မတျံ ဌိတံ။ ဧဝံ ပေတျာ ကတံဣစ္စာဒိ၊ ဣဓ ဝုဒ္ဓိ။

အနုညာတော အဟံ မတျာ၊ သဉ္စတ္တော ပိတရာ အဟံ [ဇာ။ ၂။၂၂။၂၉]။ မတျာ စ ပေတျာ စ ကတံ သုသာဓု [ဇာ။ ၂။၁၈။၆၁]၊ အဟဉှိ ဇာနာမိ ဇနိန္ဒ ဧတံ၊ မတျာ စ ပေတျာ စ [ဇာ။ ၂။၁၈။၅၉]၊ သဗ္ဗံ ပုဗ္ဗေပိ ဝုတ္တမေဝ။

သတ္ထု၊ ပိတာဒီနံ သမာသေ ဝိဓာနံ သမာသကဏ္ဍေ အာဂမိဿတိ။

ဣတိ ပိတာဒိရာသိ။

ဣတိ သတ္ထာဒိဂဏရာသိ။

ဥကာရန္တပုလ္လိင်္ဂရာသိ နိဋ္ဌိတော။

ဦကာရန္တပုလ္လိင်္ဂရာသိ

‘ဂသီန’န္တိ လောပေါ၊ သယမ္ဘူ ဂစ္ဆတိ။ ‘လောပေါ’တိ ယောနံ လောပေါ၊ သယမ္ဘူ ဂစ္ဆန္တိ။

ပက္ခေ –

‘ဇန္တာဒိတော နော စာ’တိ ယောနံ ဝေါ၊ နော၊ သယမ္ဘုဝေါ၊ သယမ္ဘုနော။

‘ဂေ ဝါ’တိ ဂေ ပရေ ဝိကပ္ပေန ရဿော၊ ဘော သယမ္ဘု၊ ဘော သယမ္ဘူ၊ ဘောန္တော သယမ္ဘူ၊ သယမ္ဘုဝေါ၊ သယမ္ဘုနော။

‘ဧကဝစနယောသွဃောန’န္တိ အမာဒီသု ဧကဝစနေသု နိစ္စံ ရဿော၊ သယမ္ဘုံ၊ ဂါထာယံ ‘သယမ္ဘုန’န္တိပိ ယုဇ္ဇတိ။

သယမ္ဘူ၊ သယမ္ဘုဝေါ၊ သယမ္ဘုနော။ သယမ္ဘုနာ၊ သယမ္ဘူဟိ၊ သယမ္ဘူဘိ၊ သယမ္ဘုဿ၊ သယမ္ဘုနော၊ သယမ္ဘူနံ။ သယမ္ဘုသ္မာ၊ သယမ္ဘုမှာ၊ သယမ္ဘုနာ၊ သယမ္ဘူဟိ၊ သယမ္ဘူဘိ၊ သယမ္ဘုဿ၊ သယမ္ဘုနော၊ သယမ္ဘူနံ။ သယမ္ဘုသ္မိံ၊ သယမ္ဘုမှိ၊ သယမ္ဘူသု။

ဧဝံ အဘိဘူ၊ ပရာဘိဘူ၊ ဝေဿဘူ၊ ဂေါတြဘူ၊ ဝတြဘူ ဣစ္စာဒိ။ သေသေသု ပန ယောနံ နော ဧဝ လဗ္ဘတိ၊ စိတ္တသဟဘုနော ဓမ္မာ [ဓ။ သ။ ဒုကမာတိကာ ၆၁]။

၁၉၄။ ကူတော[က။ ၁၁၉၊ ရူ။ ၁၅၅၊ နီ။ ၂၉၄]။

ပုမေ ကူပစ္စယန္တေဟိ ယောနံ နော ဟောတိ ဝါ။

သဗ္ဗညူ၊ သဗ္ဗညုနော။ သေသံ သုဝိညေယျံ။

ဝိညူ ၊ ဝဒညူ၊ အတ္ထညူ၊ ဓမ္မညူ၊ မတ္တညူ၊ ဝိဒူ။ ဣဓ ကူသဒ္ဒေန ရူပစ္စယန္တာပိ ဂယှန္တိ၊ ဝေဒဂူ၊ ပါရဂူ။ တထာ ဘီရူ၊ ပဘင်္ဂူ၊ ဝိရာဂူဣစ္စာဒိ စ။

ဦကာရန္တပုလ္လိင်္ဂရာသိ နိဋ္ဌိတော။

ဩကာရန္တော ပန ဂေါသဒ္ဒေါ ဧဝ၊ သော ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တောယေဝ။

ပုလ္လိင်္ဂရာသိ နိဋ္ဌိတော။

နပုံသကလိင်္ဂရာသိ

အကာရန္တနပုံသက စိတ္တာဒိရာသိ

အထ နပုံသကလိင်္ဂံ ဒီပိယတေ။ တံ ပန ပဉ္စဝိဓံ အဒန္တံ၊ ဣဒန္တံ ဤဒန္တံ၊ ဥဒန္တံ၊ ဦဒန္တန္တိ။

၁၉၅။ အံ နပုံသကေ[က။ ၁၂၅၊ ရူ။ ၁၉၈၊ နီ။ ၃၀၀]။

နပုံသကေ အတော သိဿ အံ ဟောတိ။

စိတ္တံ။

၁၉၆။ ယောနံ နိ[က။ ၂၁၈၊ ရူ။ ၁၉၆၊ နီ။ ၄၄၅]။

နပုံသကေ အတော ယောနံ နိ ဟောတိ။ ‘ယောလောပနီသူ’တိ နိမှိ ဒီဃော။

စိတ္တာနိ။

၁၉၇။ နီနံ ဝါ[က။ ၁၀၇၊ ရူ။ ၆၉၊ နီ။ ၂၇၅၊ ‘နီန ဝါ’ (ဗဟူသု)]။

အတော နီနံ ဋာ၊ ဋေ ဟောန္တိ ဝါ။

စိတ္တာ၊ ဟေ စိတ္တ၊ ဟေ စိတ္တာ၊ ဟေ စိတ္တာနိ၊ ဟေ စိတ္တာ ဝါ၊ စိတ္တံ၊ စိတ္တာနိ၊ စိတ္တေ၊ စိတ္တေန။ သေသံ ပုရိသသမံ။

ဧဝံ ဒကံ၊ ဥဒကံ၊ သုခံ၊ ဒုက္ခံ၊ မုခံ၊ အင်္ဂံ၊ လိင်္ဂံ၊ သိင်္ဂံ၊ အဃံ၊ သစ္စံ၊ နစ္စံ၊ ရဇ္ဇံ၊ ပဇ္ဇံ၊ အမ္ဗုဇံ၊ ဓညံ၊ ထညံ၊ အရညံ၊ ပုညံ၊ ကိလိဋ္ဌံ၊ ပိဋ္ဌံ၊ ဘဏ္ဍံ၊ တုဏ္ဍံ၊ ဉာဏံ၊ တာဏံ၊ လေဏံ၊ ကရဏံ၊ စရဏံ၊ ဆတ္တံ၊ ခေတ္တံ၊ နေတ္တံ၊ အမတံ၊ သောတံ၊ ပီဌံ၊ ဝတ္ထံ၊ ပဒံ၊ ဂဒံ၊ အာဝုဓံ၊ ကာနနံ၊ ဃာနံ၊ ဈာနံ၊ ဒါနံ၊ ဓနံ၊ ဝနံ၊ ပါပံ၊ ဒုမံ၊ ဟဒယံ၊ စီရံ၊ စီဝရံ၊ ကုလံ၊ မူလံ၊ ဗလံ၊ မင်္ဂလံ၊ ဘိသံ၊ သီသံ၊ လောဟံဣစ္စာဒယော။

ဣတိ စိတ္တာဒိရာသိ။

ကမ္မာဒိရာသိ

ကမ္မသဒ္ဒေ –

၁၉၈။ နာဿေနော[က။ ၁၀၃၊ ရူ။ ၇၉၊ နီ။ ၂၇၁]။

ကမ္မာဒီဟိ နာဿ ဧနော ဟောတိ ဝါ။

ကမ္မေန၊ ကမ္မနာ။

‘ပုမကမ္မထာမဒ္ဓါန’န္တိ သုတ္တေန နာ၊ သ္မာသု ဥတ္တံ၊ ကမ္မုနာ၊ ကမ္မဿ၊ ကမ္မုနော၊ ကမ္မသ္မာ၊ ကမ္မမှာ၊ ကမ္မနာ၊ ကမ္မုနာ၊ ကမ္မဿ၊ ကမ္မုနော။

၁၉၉။ ကမ္မာဒိတော[က။ ၁၉၇၊ ရူ။ ၁၂၅၊ နီ။ ၄၀၄]။

ကမ္မာဒီဟိ သ္မိံနော နိ ဟောတိ ဝါ။

ကမ္မသ္မိံ၊ ကမ္မမှိ၊ ကမ္မနိ၊ ကမ္မေ။ သေသံ စိတ္တသမံ။

ကမ္မ စမ္မ ဃမ္မ အသ္မ ဝေသ္မ အဒ္ဓ မုဒ္ဓ အဟ ဗြဟ္မ အတ္တအာတုမာ ကမ္မာဒိ။ ကမ္မနိ၊ စမ္မနိ။ ‘‘ကိံ ဆန္ဒော ကိမဓိပ္ပာယော၊ ဧကော သမ္မသိ ဃမ္မနီ’’တိ [ဇာ။ ၁။၁၆။၁] စ ‘‘ကိံ ပတ္ထယံ မဟာဗြဟ္မေ၊ ဧကော သမ္မသိ ဃမ္မနီ’’တိ [ဇာ။ ၁။၁၃။၈၃] စ ‘‘မာ တွံ စန္ဒေ ခလိ အသ္မနီ’’တိ စ ‘‘တမဒ္ဒသ မဟာဗြဟ္မာ၊ နိသိန္နံ သမှိ ဝေသ္မနီ’’တိ စ ဒိဿန္တိ။ အဒ္ဓနိ ၊ မုဒ္ဓနိ၊ အဟနိ၊ ဗြဟ္မနိ၊ အတ္တနိ၊ အာတုမနိ၊ သဗ္ဗမေတံ ပုဗ္ဗေပိ ဝုတ္တမေဝ စ။ တတ္ထ ‘သမ္မသီ’တိ အစ္ဆသိ၊ ‘ဃမ္မနီ’တိ ဂိမှကာလေ အာတပေ ဝါ၊ ‘အသ္မနီ’တိ ပါသာဏေ၊ ‘ဝေသ္မနီ’တိ ဃရေ။

ဣတိ ကမ္မာဒိရာသိ။

၂၀၀။ အံ နပုံသကေ[က။ ၁၂၅၊ ရူ။ ၁၉၈၊ နီ။ ၃၀၀၊ ‘အံငံ နပုံသကေ’ (ဗဟူသု)?]။

နပုံသကေ သိမှိ န္တုဿ အံ ဟောတိ ဝါ။ သိလောပေါ။

ဂုဏဝံ ကုလံ။

ပက္ခေ –

သိမှိ မဟာဝုတ္တိနာ န္တုဿ အန္တော အ ဟောတိ၊ တတော သိဿ အံ ဟောတိ၊ ဂုဏဝန္တံ ကုလံ။

‘ယွာဒေါ န္တုဿာ’တိ ယွာဒီသု န္တုဿန္တဿ အတ္တံ၊ ဂုဏဝန္တာနိ၊ ဂုဏဝန္တာ၊ ဟေ ဂုဏဝ၊ ဟေ ဂုဏဝါ၊ ဟေ ဂုဏဝန္တာနိ၊ ဟေ ဂုဏဝန္တာ၊ ဂုဏဝံ၊ ဂုဏဝန္တံ၊ ဂုဏဝန္တာနိ၊ ဂုဏဝန္တေ၊ ဂုဏဝန္တေန၊ ဂုဏဝတာ ကုလေန။ သဗ္ဗံ ပုလ္လိင်္ဂသမံ။

သတိမံ ကုလံ၊ သတိမန္တံ ကုလံ ဣစ္စာဒိ။

ဂစ္ဆံ ကုလံ၊ ဂစ္ဆန္တံ ကုလံ၊ ဂစ္ဆန္တာနိ ကုလာနိ ဣစ္စာဒိ။

ဣတိ အကာရန္တနပုံသကရာသိ။

ဣကာရန္တနပုံသကရာသိ

အဋ္ဌိ တိဋ္ဌတိ၊ အဋ္ဌီ တိဋ္ဌန္တိ။

၂၀၁။ ဈလာ ဝါ[က။ ၂၁၇၊ ရူ။ ၁၉၉၊ နီ။ ၄၄၄]။

နပုံသကေ ဈ၊ လတော ယောနံ နိ ဟောတိ ဝါ။ ‘ယောလောပနီသူ’တိ ဒီဃော။

အဋ္ဌီနိ ၊ ဟေ အဋ္ဌိ၊ ဟေ အဋ္ဌီ၊ ဟေ အဋ္ဌီနိ၊ ဟေ အဋ္ဌီ ဝါ၊ အဋ္ဌိံ၊ အဋ္ဌိနံ၊ အဋ္ဌီနိ၊ အဋ္ဌီ၊ အဋ္ဌိနာ၊ အဋ္ဌီဟိ၊ အဋ္ဌီဘိ။ သေသံ မုနိသမံ။

သမာသေပိ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ကုလံ၊ သမ္မာဒိဋ္ဌီနိ ကုလာနိ ဣစ္စာဒိ၊ ယောနံ နော၊ နေ နတ္ထိ။

သ္မိံမှိ သမ္မာဒိဋ္ဌိသ္မိံ၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိမှိ၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိနိ၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိနေ ကုလေ၊ အရိယဝုတ္တိနေ ကုလေ ဣတိ ဝတ္တဗ္ဗံ။

ဧဝံ အက္ခိ၊ အစ္ဆိ၊ သတ္ထိ၊ ဒဓိ၊ ဝါရိ ဣစ္စာဒယော။

ဣတိ ဣကာရန္တနပုံသကရာသိ။

ဤကာရန္တနပုံသကရာသိ

ဤကာရန္တေ ‘ဧကဝစနယောသွဃောန’န္တိ သုတ္တေန သိမှိ ရဿော၊ ဒဏ္ဍိ ကုလံ၊ ဒဏ္ဍီနိ ကုလာနိ၊ ယောနံ လောပေ ဒဏ္ဍီ။

‘ဂေ ဝါ’တိ ရဿော၊ ဟေ ဒဏ္ဍိ၊ ဟေ ဒဏ္ဍီ ဝါ၊ ဟေ ဒဏ္ဍီနိ၊ ဟေ ဒဏ္ဍီ၊ ဒဏ္ဍိံ၊ ဒဏ္ဍိနံ၊ ဒဏ္ဍီနိ၊ ဒဏ္ဍီ၊ ဒဏ္ဍိနာ၊ ဒဏ္ဍီဟိ၊ ဒဏ္ဍီဘိ။ ပုလ္လိင်္ဂသမံ။

သမာသေပိ သီဃယာယိ စိတ္တံ၊ သီဃယာယီနိ၊ သီဃယာယီ၊ ဟေ သီဃယာယိ၊ ဟေ သီဃယာယီ ဝါ၊ ဟေ သီဃယာယီနိ၊ ဟေ သီဃယာယီ၊ သီဃယာယိံ၊ သီဃယာယိနံ၊ သီဃယာယီနိ ဣစ္စာဒိ။

ဧဝံ သုခကာရိ ဒါနံ၊ စက္ကီ၊ ပက္ခီ၊ သုခီ၊ သိခီ ဣစ္စာဒယော ကုလသမ္ဗန္ဓိနော စ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ဣတိ ဤကာရန္တနပုံသကရာသိ။

ဥကာရန္တနပုံသကရာသိ

အာယု တိဋ္ဌတိ၊ ‘ဈလာ ဝါ’တိ ယောနံ နိတ္တေ လောပေ စ ဒီဃော၊ အာယူနိ၊ အာယူ၊ ဟေ အာယု၊ ဟေ အာယူ၊ ဟေ အာယူနိ၊ ဟေ အာယူ၊ အာယုံ၊ အာယုနံ၊ အာယူနိ၊ အာယူ။ သေသံ ဘိက္ခုသမံ။

အာယုသဒ္ဒေါ ပုလ္လိင်္ဂေပိ ဝတ္တတိ၊ ‘‘ပုနရာယု စ မေ လဒ္ဓါ [ဒီ။ နိ။ ၂။၃၆၉]၊ အာယုဉ္စ ဝေါ ကီဝတကော နု သမ္မ [ဇာ။ ၁။၁၅။၂၀၅]၊ အာယု နု ခီဏော မရဏဉ္စ သန္တိကေ၊ န စာယု ခီဏော မရဏဉ္စ ဒူရေ’’တိ ပါဠိပဒါနိ။

ဧဝံ စက္ခု၊ ဟိင်္ဂု၊ သိဂ္ဂု၊ ဇတု၊ ဝတ္ထု၊ မတ္ထု၊ မဓု၊ ဓနု၊ တိပု၊ ဒါရု၊ ဝသု၊ အဿု ဣစ္စာဒယော။

၂၀၂။ အမ္ဗာဒီဟိ[က။ ၂၁၇၊ ရူ။ ၁၉၉၊ နီ။ ၄၄၄၊ ‘အမ္ဗာဒီဟိ’ (ဗဟူသု)]။

အမ္ဗု၊ ပံသုဣစ္စာဒီဟိ သ္မိံနော နိ ဟောတိ ဝါ။

ဖလံ ပတတိ အမ္ဗုနိ၊ ပုပ္ဖံ ယထာ ပံသုနိ အာတပေ ဂတံ။ သေသံ အာယုသမံ။ စိတြဂု၊ ဝဟဂု၊ ဒိဂု ဣစ္စာဒယောပိ ဥကာရန္တပကတိကာ ဧဝါတိ။

ဣတိ ဥကာရန္တနပုံသကရာသိ။

ဦကာရန္တနပုံသကရာသိ

သိမှိ ရဿော၊ ဂေါတြဘု ဉာဏံ၊ ဂေါတြဘူနိ၊ ဂေါတြဘူ၊ ဟေ ဂေါတြဘု၊ ဟေ ဂေါတြဘူ၊ ဟေ ဂေါတြဘူနိ၊ ဟေဂေါတြဘူ၊ ဂေါတြဘုံ၊ ဂေါတြဘုနံ၊ ဂေါတြဘူနိ၊ ဂေါတြဘူ။ သေသံ ပုလ္လိင်္ဂသမံ။ ဧဝံ သယမ္ဘု ဉာဏံ၊ အဘိဘု ဈာနံ ဣစ္စာဒိ။

ဣတိ ဦကာရန္တနပုံသကရာသိ။

နပုံသကလိင်္ဂရာသိ နိဋ္ဌိတော။

သဗ္ဗာဒိရာသိ

အထ သဗ္ဗနာမာနိ ဒီပိယန္တေ။

သဗ္ဗ၊ ကတရ၊ ကတမ၊ ဥဘယ၊ ဣတရ၊ အည၊ အညတရ၊ အညတမ၊ ပုဗ္ဗ၊ ပရ၊ အပရ၊ ဒက္ခိဏ၊ ဥတ္တရ၊ အဓရ၊ ယ၊ တ၊ တျ၊ ဧတ၊ ဣမ၊ အမု၊ ကိံ၊ ဧက၊ ဥဘ၊ ဒွိ၊တိ၊ စတု၊ တုမှ၊ အမှ ဣမာနိ အဋ္ဌဝီသတိ သဗ္ဗနာမာနိ နာမ။ သဗ္ဗေသံ လိင်္ဂတ္ထာနံ သာဓာရဏာနိ နာမာနိ သဗ္ဗနာမာနိ။

တတ္ထ သဗ္ဗသဒ္ဒေါ သကလတ္ထော။

ကတရ၊ ကတမသဒ္ဒါ ပုစ္ဆနတ္ထာ။

ဥဘယသဒ္ဒေါ ဒွိန္နံ အဝယဝါနံ သမုဒါယတ္ထော။

ဣတရသဒ္ဒေါ ဧကတော ဝုတ္တဿ ပဋိယောဂီဝစနော။

အညသဒ္ဒေါ ယထာဓိဂတမှာ အပရဝစနော။

အညတရ၊ အညတမသဒ္ဒါ အနိယမတ္ထာ။

ပုဗ္ဗာဒယော သဒ္ဒါ ဒိသာ၊ ကာလာဒိဝဝတ္ထာနဝစနာ။

ယသဒ္ဒေါ အနိယမတ္ထဝစနော။

တ၊ တျသဒ္ဒါ ပရမ္မုခေ ဒူရဝစနာ။

ဧတသဒ္ဒေါ ပရမ္မုခေ သမီပဝစနော၊ သမ္မုခေ ဒူရဝစနော။ အဋ္ဌကထာယံ ပန ‘‘ဧတေတိ စက္ခုပထံ အတိက္ကမိတွာ ဒူရဂတေ သန္ဓာယာဟာ’’တိ [ဇာ။ အဋ္ဌ ၄။၁၅။၁၀၄] ဝုတ္တံ၊ တသ္မာ တသဒ္ဒတ္ထေပိ ဝတ္တတိ။

ဣမသဒ္ဒေါ သမ္မုခေ သမီပဝစနော။

အမုသဒ္ဒေါ ဒူရဝစနော။ သမီပ၊ ဒူရတာ စ ပရိကပ္ပဗုဒ္ဓိဝသေနာပိ ဟောတိ။

ကိံသဒ္ဒေါ ပုစ္ဆနတ္ထော။

ဧကသဒ္ဒေါ သင်္ချတ္ထော အညတ္ထော စ။

ဥဘသဒ္ဒေါ ဒွိသဒ္ဒပရိယာယော။

တတ္ထ တျသဒ္ဒေါပိ ဗဟုလံ ဒိဿတိ။ ခိဍ္ဍာ ပဏိဟိတာ တျာသု၊ ရတိ တျာသု ပတိဋ္ဌိတာ၊ ဗီဇာနိ တျာသု ရုဟန္တိ [ဇာ။ ၂။၂၁။၁၂၀]၊ ကထံ နု ဝိဿသေ တျမှိ [ဇာ။ ၁။၁၆။၂၈၈]၊ အထ ဝိဿသတေ တျမှိဣစ္စာဒိ [ဇာ။ ၂။၂၂။၁၄၇၄]။

‘ဣတ္ထိယမတွာ’တိ အာပစ္စယော၊ ဃသညော၊ သိလောပေါ၊ သဗ္ဗာ ဣတ္ထီ၊ သဗ္ဗာ၊ သဗ္ဗာယော၊ ဟေ သဗ္ဗေ၊ ဟေ သဗ္ဗာ၊ ဟေ သဗ္ဗာယော၊ သဗ္ဗံ၊ သဗ္ဗာ၊ သဗ္ဗာယော၊ သဗ္ဗာယ၊ သဗ္ဗာဟိ၊ သဗ္ဗာဘိ၊ သဗ္ဗာယ။

၂၀၃။ ဃပါသဿ ဿာ ဝါ[က။ ၁၇၉၊ ၆၂၊ ရူ။ ၂၀၄၊ ၂၀၆၊ နီ။ ၃၆၅၊ ၂၀၉]။

ဃ၊ ပသညေဟိ သဗ္ဗနာမေဟိ သဿ ဿာ ဟောတိ ဝါ။

၂၀၄။ ဃောဿံဿာဿာယံတိံသု[က။ ၆၆၊ ရူ။ ၂၀၅၊ နီ။ ၂၁၃]။

ဿမာဒီသု ဃော ရဿော ဟောတိ။

သဗ္ဗဿာ။

၂၀၅။ သံသာနံ[က။ ၁၆၈၊ ရူ။ ၂၀၃၊ နီ။ ၃၅၃၊ ၃၆၈]။

သဗ္ဗာဒီဟိ နံဝစနဿ သံ၊ သာနံ ဟောန္တိ။

သဗ္ဗာသံ၊ သဗ္ဗာသာနံ၊ သဗ္ဗာယ၊ သဗ္ဗာဟိ၊ သဗ္ဗာဘိ၊ သဗ္ဗာယ၊ သဗ္ဗဿာ၊ သဗ္ဗာသံ၊ သဗ္ဗာသာနံ၊ သဗ္ဗာယ၊ သဗ္ဗာယံ။

၂၀၆။ သ္မိံနော ဿံ[က။ ၁၇၉၊ ၆၂၊ ရူ။ ၂၀၄၊ ၂၀၆၊ နီ။ ၃၆၅၊ ၂၀၉]။

သဗ္ဗာဒီဟိ သ္မိံနော ဿံ ဟောတိ ဝါ။

သဗ္ဗဿံ၊ သဗ္ဗာသု။

သဒ္ဒနီတိယံ နာ၊ သ္မာ၊ သ္မိံနမ္ပိ ဿာဒေသော ဝုတ္တော [နီ။ ၃၆၆]။ ‘‘တဿာ ကုမာရိကာယ သဒ္ဓိံ [ပါရာ။ ၄၄၃]၊ ကဿာဟံ ကေန ဟာယာမီ’’တိ [ပါရာ။ ၂၉၀] ပါဠိ။ ဣဓ ပန သုတ္တဝိဘတ္တေန သာဓိယတိ။ သဗ္ဗဿာ ကတံ၊ သဗ္ဗဿာ အပေတိ၊ သဗ္ဗဿာ ဌိတံ။

သဗ္ဗော ပုရိသော။

၂၀၇။ ယောနမေဋ[က။ ၁၆၄၊ ရူ။ ၂၀၀၊ နီ။ ၃၄၇]။

အကာရန္တေဟိ သဗ္ဗာဒီဟိ ယောနံ ဧဋ ဟောတိ။

သဗ္ဗေ ပုရိသာ။

အတောတွေဝ? သဗ္ဗာ ဣတ္ထိယော၊ အမူ ပုရိသာ။

ဟေ သဗ္ဗ၊ ဟေ သဗ္ဗာ၊ ဟေ သဗ္ဗေ၊ သဗ္ဗံ၊ သဗ္ဗေ၊ သဗ္ဗေန။

၂၀၈။ သဗ္ဗာဒီနံ နံမှိ စ[က။ ၁၀၂၊ ရူ။ ၂၀၂၊ နီ။ ၂၇၀]။

နံမှိ စ သု၊ ဟိသု စ သဗ္ဗာဒီနံ အဿ ဧ ဟောတိ။

သဗ္ဗေဟိ၊ သဗ္ဗေဘိ၊ သဗ္ဗဿ၊ သဗ္ဗေသံ၊ သဗ္ဗေသာနံ၊ သဗ္ဗသ္မာ၊ သဗ္ဗမှာ၊ သဗ္ဗေဟိ၊ သဗ္ဗေဘိ၊ သဗ္ဗဿ၊ သဗ္ဗေသံ၊ သဗ္ဗေသာနံ၊ သဗ္ဗသ္မိံ၊ သဗ္ဗမှိ၊ သဗ္ဗေသု။

စူဠနိရုတ္တိယံ ပန သ္မာ၊ သ္မိံနံ အာ၊ ဧတ္တံ ဝုတ္တံ၊ သဗ္ဗာ အပေတိ၊ သဗ္ဗေ ပတိဋ္ဌိတန္တိ။ ‘‘သဗ္ဗာ စ သဝတိ၊ သဗ္ဗထာ သဝတီ’’တိ စ ‘‘တျာဟံ မန္တေ ပရတ္ထဒ္ဓါ’’တိ [ဇာ။ ၂။၂၂။၈၃၅] စ ပါဠီ။ တတ္ထ ‘တျာဟ’န္တိ တေ+အဟံ၊ တသ္မိံ မန္တေတိ အတ္ထော။

သဗ္ဗနာမေဟိ စတုတ္ထိယာ အာယာဒေသောပိ ဒိဿတိ၊ ‘‘ယာယ နော အနုကမ္ပာယ၊ အမှေ ပဗ္ဗာဇယီ မုနိ။ သော နော အတ္ထော အနုပ္ပတ္တော’’တိ [ထေရဂါ။ ၁၇၆] စ ‘‘ယာယေဝ ခေါ ပနတ္ထာယ အာဂစ္ဆေယျာထ၊ တမေဝ အတ္ထံ သာဓုကံ မနသိ ကရေယျာထာ’’တိ စ [ဒီ။ နိ။ ၁။၂၆၃] ‘‘နေဝ မယှံ အယံ နာဂေါ၊ အလံ ဒုက္ခာယ ကာယစီ’’တိ [ဇာ။ ၂။၂၂။၈၇၀] စ ပါဠီ။

သဗ္ဗံ စိတ္တံ။

၂၀၉။ သဗ္ဗာဒီဟိ။

သဗ္ဗာဒီဟိ နိဿ ဋာ န ဟောတိ။

သဗ္ဗာနိ၊ သဗ္ဗံ၊ သဗ္ဗာနိ။ သေသံ ပုလ္လိင်္ဂသမံ။

ဗဟုလာဓိကာရာ ကွစိ နိဿ ဋာ၊ ဋေပိ ဟောန္တိ။ ပါဠိယံ ပန နိဿ ဋာ၊ ဋေပိ ဒိဿန္တိ- ‘‘ယာ ပုဗ္ဗေ ဗောဓိသတ္တာနံ၊ ပလ္လင်္ကဝရမာဘုဇေ။ နိမိတ္တာနိ ပဒိဿန္တိ၊ တာနိ အဇ္ဇ ပဒိဿရေ [ဗု။ ဝံ။ ၂။၈၂]။ ကိံ မာဏဝဿ ရတနာနိ အတ္ထိ၊ ယေ တံ ဇိနန္တော ဟရေ အက္ခဓုတ္တော’’တိ [ဇာ။ ၂။၂၂။၁၃၉၀]။ ဧဝံ ကတရ၊ ကတမသဒ္ဒါပိ ဉေယျာ။

ဥဘယသဒ္ဒေ ဣတ္ထိ၊ ပုမေသု ဥဘယာ၊ ဥဘယောတိ ပဌမေကဝစနရူပံ အပ္ပသိဒ္ဓံ။ မဟာဝုတ္တိနာ ယောနံ ဋော ဝါ ဟောတိ၊ ဥဘယော ဣတ္ထိယော၊ ဥဘယံ ဣတ္ထိံ၊ ဥဘယော ဣတ္ထိယော၊ ဥဘယာယ၊ ဥဘယာဟိ၊ ဥဘယာဘိ။ သေသံ သဗ္ဗသမံ။

ဥဘယော ပုရိသာ၊ ဥဘယေ ပုရိသာ၊ ဥဘယံ၊ ဥဘယော၊ ဥဘယေ၊ ဥဘယေန၊ ဥဘယေဟိ၊ ဥဘယေဘိ၊ ဥဘယဿ၊ ဥဘယေသံ၊ ဥဘယေသာနံ။ သဗ္ဗသမံ။

ဥဘယံ ကုလံ တိဋ္ဌတိ၊ ဥဘယာနိ၊ ဥဘယံ၊ ဥဘယာနိ။ သဗ္ဗသမံ။ ‘‘ဧကရတ္တေန ဥဘယော၊ တုဝဉ္စ ဓနုသေခ စ [ဇာ။ ၁။၁၆။၂၃၉]၊ တောဒေယျ၊ ကပ္ပာ ဥဘယော၊ ဣဓေကရတ္တိံ ဥဘယော ဝသေမ၊ ဥဘယေ ဒေဝမနုဿာ၊ ဥဘယေ ဝသာမသေ’’တိ ပါဠိ။

၂၁၀။ ဿံဿာဿာယေသိတရေကညေတိမာနမိ[က။ ၆၃၊ ရူ။ ၂၁၇၊ နီ။ ၂၁၀၊ ‘ဿံဿာဿာယေသွိတရေကညေဘိမာနမိ’ (ဗဟူသု)]။

ဿမာဒီသု ဣတရာ၊ ဧကာ၊ အညာ၊ ဧတာ၊ ဣမာသဒ္ဒါနံ ဣ ဟောတိ။

ဣတရိဿာ ကတံ၊ ဣတရိဿာ ဒေတိ၊ ဣတရိဿာ အပေတိ၊ ဣတရိဿာ ဓနံ၊ ဣတရိဿာ၊ ဣတရိဿံ ဌိတံ။ သေသံ သဗ္ဗသမံ။

အညာ၊ အညာ၊ အညာယော၊ အညံ၊ အညာ၊ အညာယော၊ အညာယ၊ အညိဿာ၊ အညာဟိ၊ အညာဘိ၊ အညာယ၊ အညိဿာ၊ အညာသံ၊ အညာသာနံ၊ အညိဿာ၊ အညာဟိ၊ အညာဘိ၊ အညာယ၊ အညိဿာ၊ အညာသံ၊ အညာသာနံ၊ အညာယ၊ အညိဿာ၊ အညာယံ၊ အညိဿံ၊ အညာသု။ သေသလိင်္ဂေသု သဗ္ဗသမံ။

‘‘အညတရိဿာ ဣတ္ထိယာ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တော ဟောတီ’’တိ [ပါရာ။ ၇၃] ပါဠိ၊ ဣဓ သုတ္တဝိဘတ္တေန သိဇ္ဈတိ။ သေသံ အညတရ၊ အညတမေသု သဗ္ဗသမံ။

ဣတိ သဗ္ဗာဒိအဋ္ဌကရာသိ။

ပုဗ္ဗာ ဣတ္ထီ၊ ပုဗ္ဗာ၊ ပုဗ္ဗာယော၊ ပုဗ္ဗံ၊ ပုဗ္ဗာ၊ ပုဗ္ဗာယော၊ ပုဗ္ဗာယ၊ ပုဗ္ဗဿာ၊ ပုဗ္ဗာဟိ၊ ပုဗ္ဗာဘိ၊ ပုဗ္ဗာယ၊ ပုဗ္ဗဿာ၊ ပုဗ္ဗာသံ၊ ပုဗ္ဗာသာနံ၊ သတ္တမိယံ ပုဗ္ဗာယ၊ ပုဗ္ဗဿာ၊ ပုဗ္ဗာယံ၊ ပုဗ္ဗဿံ၊ ပုဗ္ဗာသု။

၂၁၁။ ပုဗ္ဗာဒီဟိ ဆဟိ[က။ ၁၆၄၊ ရူ။ ၂၀၀၊ နီ။ ၃၄၇၊ စံ။ ၂။၁။၁၅၊ ပါ။ ၁။၁။၃၄]။

တေဟိ ဆဟိ ယောနံ ဧဋ ဟောတိ ဝါ။

ပုဗ္ဗေ၊ ပုဗ္ဗာ၊ ပရေ၊ ပရာ၊ အပရေ၊ အပရာ၊ ဒက္ခိဏေ၊ ဒက္ခိဏာ၊ ဥတ္တရေ၊ ဥတ္တရာ၊ အဓရေ၊ အဓရာ။ တတ္ထ ‘ပုဗ္ဗေ ပုဗ္ဗာ’တိ ပုရတ္ထိမဒိသာဘာဂါ၊ တတြဋ္ဌကာ ဝါ အတ္ထာ၊ ပုရာတနာ ဝါ သတ္တာ သင်္ခါရာ စ။ ‘‘ပုဗ္ဗဗုဒ္ဓါ၊ ပုဗ္ဗဒေဝါ၊ ပုဗ္ဗာစရိယာ’’တိအာဒီသု ‘‘ပုဗ္ဗေ ဗုဒ္ဓါ ပုဗ္ဗဗုဒ္ဓါ၊ ပုဗ္ဗာ ဗုဒ္ဓါ ဝါ ပုဗ္ဗဗုဒ္ဓါ’’တိအာဒိနာ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧဝံ သေသေသု။

ပုဗ္ဗေသံ၊ ပုဗ္ဗေသာနံ၊ ပရေသံ၊ ပရေသာနံ၊ အပရေသံ၊ အပရေသာနံ၊ ဒက္ခိဏေသံ၊ ဒက္ခိဏေသာနံ၊ ဥတ္တရေသံ၊ ဥတ္တရေသာနံ၊ အဓရေသံ၊ အဓရေသာနံ။ သေသံ ဉေယျံ။

ပုဗ္ဗာဒီဟီတိ ကိံ? သဗ္ဗေ။

ဆဟီတိ ကိံ? ယေ၊ တေ။

၂၁၂။ နာညဉ္စ နာမပ္ပဓာနာ[စံ။ ၂။၁။၁၀၊ ပါ။ ၁။၁။၂၇-၂၉]။

သုဒ္ဓနာမဘူတာ စ သမာသေ အပ္ပဓာနဘူတာ စ သဗ္ဗာဒိတော ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တံ သဗ္ဗာဒိကာရိယံ အညဉ္စ ဥပရိ ဝုစ္စမာနံ သဗ္ဗာဒိကာရိယံ န ဟောတိ။ တတ္ထ သုဒ္ဓနာမဘူတံ သဗ္ဗာဒိနာမ န ဇာနာတီတိ အတ္ထေန ဗာလဝါစကော အညသဒ္ဒေါ၊ အာဇာနာတီတိ အတ္ထေန မဇ္ဈေမဂ္ဂဖလဉာဏဝါစကော အညသဒ္ဒေါ၊ အရဟတ္တဖလဉာဏဝါစကော အညသဒ္ဒေါ၊ ‘ပုဗ္ဗော လောဟိတ’န္တိအာဒီသု ပုဗ္ဗသဒ္ဒေါ၊ အတိရေကပရမာဒိဝါစကော ပရသဒ္ဒေါ၊ ဒိသာကာလာဒိတော အညေသု အတ္ထေသု ပဝတ္တာ ဒက္ခိဏု’တ္တရသဒ္ဒါ စ သင်္ချတ္ထဝါစိတော အညော ဧကသဒ္ဒေါ စာတိ သဗ္ဗမေတံ သုဒ္ဓနာမံ နာမ၊ တတော သဗ္ဗာဒိကာရိယံ နတ္ထိ။

အပ္ပဓာနေ ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗ၊ ဂတပုဗ္ဗ၊ ပိယပုဗ္ဗ ဣစ္စာဒိ။ တတ္ထ ပုဗ္ဗေ ဒိဋ္ဌော ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗော ဗုဒ္ဓါ ပုရိသေန။ ပုဗ္ဗေ ဒိဋ္ဌော ယေနာတိ ဝါ ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗော ပုရိသော ဗုဒ္ဓံ။ ဧဝံ ဂတပုဗ္ဗော မဂ္ဂေါ ပုရိသေန၊ ဂတပုဗ္ဗော ဝါ ပုရိသော မဂ္ဂံ။ ပိယာ ဝုစ္စတိ ဘရိယာ၊ ပိယာ ပုဗ္ဗာ ပုရာဏာ ဧတဿာတိ ပိယပုဗ္ဗော၊ ပိယော ဝုစ္စတိ ပတိ၊ ပိယော ပုဗ္ဗော ယဿာတိ ပိယပုဗ္ဗာ။ ဧတေဟိ စ သဗ္ဗာဒိကာရိယံ နတ္ထိ။

၂၁၃။ တတိယတ္ထယောဂေ[နီ။ ၃၅၀၊ စံ။ ၂။၁။၁၁၊ ပါ။ ၁။၁။၃၀]။

တတိယတ္ထေန ပဒေန ယောဂေ သဗ္ဗာဒိကာရိယံ နတ္ထိ။

မာသေန ပုဗ္ဗာနံ မာသပုဗ္ဗာနံ။

၂၁၄။ စတ္ထသမာသေ[က။ ၁၆၆၊ ရူ။ ၂၀၉၊ နီ။ ၃၄၉၊ စံ။ ၂။၁။၁၁၊ ပါ။ ၁။၁။၃၁]။

စတ္ထသမာသော ဝုစ္စတိ ဒွန္ဒသမာသော၊ တသ္မိံ သဗ္ဗာဒိကာရိယံ နတ္ထိ။

ဒက္ခိဏာ စ ဥတ္တရာ စ ပုဗ္ဗာ စ ဒက္ခိဏုတ္တရပုဗ္ဗာ၊ ဒက္ခိဏုတ္တရပုဗ္ဗာနံ။

စတ္ထေတိ ကိံ? ဒက္ခိဏဿာ စ ပုဗ္ဗဿာ စ ယာ အန္တရဒိသာတိ ဒက္ခိဏပုဗ္ဗာ၊ ဒက္ခိဏာ စ သာ ပုဗ္ဗာ စာတိ ဒက္ခိဏပုဗ္ဗာ၊ ဒက္ခိဏပုဗ္ဗဿာ၊ ဒက္ခိဏပုဗ္ဗဿံ။

၂၁၅။ ဝေဋ[က။ ၁၆၅၊ ရူ။ ၂၀၈၊ နီ။ ၃၄၈၊ စံ။ ၂။၁။၁၃၊ ပါ။ ၁။၁။၃၂]။

စတ္ထသမာသေ ယောနံ ဧဋ ဟောတိ ဝါ။

ကတရကတမေ၊ ကတရကတမာ၊ ဣတရိတရေ၊ ဣတရိတရာ၊ အညမညေ၊ အညမညာ၊ ပုဗ္ဗပရေ၊ ပုဗ္ဗပရာ၊ ပုဗ္ဗာပရေ၊ ပုဗ္ဗာပရာ ဣစ္စာဒိ။

ဣမေသု ပုဗ္ဗာဒီသု သ္မာ၊ သ္မိံနံ အာ၊ ဧတ္တံ ဟောတိ၊ ပုဗ္ဗာ၊ ပုဗ္ဗေ၊ ပရာ၊ ပရေ၊ အပရာ၊ အပရေ၊ ဒက္ခိဏာ၊ ဒက္ခိဏေ၊ ဥတ္တရာ၊ ဥတ္တရေ၊ အဓရာ၊ အဓရေ။

ဣတိ ပုဗ္ဗာဒိဆက္ကရာသိ။

ယာ ဣတ္ထီ၊ ယာ၊ ယာယော၊ ယံ၊ ယာ၊ ယာယော၊ ယာယ၊ ယဿာ၊ ယာဟိ၊ ယာဘိ၊ ယာယ၊ ယဿာ၊ ယာသံ၊ ယာသာနံ၊ ယာယ ၊ ယဿာ၊ ယာဟိ၊ ယာဘိ၊ ယာယ၊ ယဿာ၊ ယာသံ၊ ယာသာနံ၊ ယာယ၊ ယဿာ၊ ယာယံ၊ ယဿံ၊ ယာသု။

ယော ပုရိသော၊ ယေ၊ ယံ၊ ယေ၊ ယေန၊ ယေဟိ၊ ယေဘိ၊ ယဿ၊ ယေသံ၊ ယေသာနံ၊ ယသ္မာ၊ ယမှာ၊ ယေဟိ၊ ယေဘိ၊ ယဿ၊ ယေသံ၊ ယေသာနံ၊ ယသ္မိံ၊ ယမှိ၊ ယေသု။

ယံ စိတ္တံ၊ ယာနိ စိတ္တာနိ၊ ယံ၊ ယာနိ။ သေသံ ပုလ္လိင်္ဂသမံ။

၂၁၆။ တျတေတာနံ တဿ သော[က။ ၁၇၄၊ ရူ။ ၂၁၁၊ နီ။ ၃၆၀]။

အနပုံသကာနံတျ၊ တ၊ ဧတသဒ္ဒါနံ တဗျဉ္ဇနဿ သော ဟောတိ သိမှိ။ သိလောပေါ။

သာ ဣတ္ထီ၊ တာ၊ တာယော၊ ဣတ္ထိယော၊ တံ၊ တာ၊ တာယော၊ တာယ။

၂၁၇။ ဿာ ဝါ တေတိမာမူဟိ[က။ ၁၇၉၊ ၆၂၊ ရူ။ ၂၀၄၊ ၂၀၆၊ နီ။ ၃၆၅-၆၊ ၂၀၉]။

ဃ၊ ပသညေဟိ တာ၊ ဧတာ၊ ဣမာ၊ အမုသဒ္ဒေဟိ နာဒီနံ ပဉ္စန္နံ ဧကဝစနာနံ ဿာ ဟောတိ ဝါ။ ရဿော။

တဿာ ကတံ၊ တာဟိ၊ တာဘိ၊ တာယ၊ တဿာ။

၂၁၈။ တာဿိ ဝါ[က။ ၆၄၊ ရူ။ ၂၁၆၊ နီ။ ၂၁၁]။

ဿံ၊ ဿာ၊ ဿာယေသု ဃသညဿ တာသဒ္ဒဿ ဣ ဟောတိ ဝါ။

တိဿာ။

၂၁၉။ တေတိမာတောသဿ ဿာယ[က။ ၆၅၊ ရူ။ ၂၁၅၊ နီ။ ၂၁၂]။

တာ၊ ဧတာ၊ ဣမာဟိ သဿ ဿာယာဒေသော ဟောတိ ဝါ။

တဿာယ၊ တိဿာယ၊ တာသံ၊ တာသာနံ၊ တာယ၊ တဿာ၊ တဿာယ၊ တိဿာယ၊ တာသံ၊ တာသာနံ၊ တာယ၊ တာယံ၊ တဿာ၊ တဿံ၊ တိဿာ၊ တိဿံ၊ တာသု။

သော ပုရိသော၊ တေ ပုရိသာ၊ တံ၊ တေ၊ တေန၊ တေဟိ၊ တေဘိ၊ တဿ၊ တေသံ၊ တေသာနံ၊ တသ္မိံ၊ တမှိ၊ တေသု။

တံ စိတ္တံ၊ တာနိ စိတ္တာနိ၊ တံ၊ တာနိ။ သေသံ ပုလ္လိင်္ဂသမံ။

၂၂၀။ တဿ နော သဗ္ဗာသု[က။ ၁၇၅၊ ရူ။ ၂၁၂၊ နီ။ ၃၆၁]။

ယွာဒီသု သဗ္ဗာသု ဝိဘတ္တီသု တဿ နော ဟောတိ။

နေ ပုရိသာ၊ နံ၊ နေ၊ နေဟိ၊ နေဘိ၊ နေသံ၊ နေသာနံ၊ နေဟိ၊ နေဘိ၊ နေသံ၊ နေသာနံ၊ နမှိ၊ နေသု။

ဧတ္ထ စ ‘သဗ္ဗာသူ’တိ ဝုတ္တေပိ ယာ ယာ ဝိဘတ္တိ လဗ္ဘတိ၊ တံ တံ ဉတွာ ယောဇေတဗ္ဗာ။

နံ စိတ္တံ၊ နေဟိ၊ နေဘိ။ ပုလ္လိင်္ဂသမံ။

၂၂၁။ ဋ သသ္မာသ္မိံဿာယဿံဿာသံမှာမှိသွိမဿ စ[က။ ၁၇၆၊ ရူ။ ၂၁၃၊ နီ။ ၃၆၂]။

သာဒီသု တဿ စ ဣမဿ စ ဋ ဟောတိ ဝါ။

အဿာ ဣတ္ထိယာ ကတံ၊ အဿာ၊ အဿာယ ဒေတိ။ သံမှိ ဒီဃော [နီ။ ၃၆၈] – အာသံ ဣတ္ထီနံ၊ နာသံ ကုဇ္ဈန္တိ ပဏ္ဍိတာ [ဇာ။ ၁။၁။၆၅]၊ အဿာ အပေတိ၊ အဿာ၊ အဿာယ ဓနံ၊ အာသံ ဓနံ၊ ‘‘အဘိက္ကမော သာနံ ပညာယတိ၊ နော ပဋိက္ကမော’’တိ [သံ။ နိ။ ၅။၁၉၆] ဧတ္ထ ‘သာန’န္တိ ဝေဒနာနံ၊ မဟာဝုတ္တိနာ တဿ သတ္တံ။ အဿာ၊ အဿံ ဌိတံ။

အဿ ပုရိသဿ၊ အာသံ ပုရိသာနံ။ နေဝါသံ ကေသာ ဒိဿန္တိ၊ ဟတ္ထပါဒါ စ ဇာလိနော [ဇာ။ ၂။၂၂။၂၂၂၁]။ အသ္မာ၊ အမှာ၊ အဿ၊ အာသံ၊ အသ္မိံ၊ အမှိ။

အဿ စိတ္တဿ။ ပုလ္လိင်္ဂသမံ။

ဧသာ ဣတ္ထီ၊ ဧတာ၊ ဧတာယော၊ ဧတံ၊ ဧတာ၊ ဧတာယော၊ ဧတာယ၊ ဧတဿာ၊ ဧတိဿာ ကတံ။

ဧသော ပုရိသော၊ ဧတေ၊ ဧတံ၊ ဧတေ၊ ဧတေန။

ဧတံ စိတ္တံ၊ ဧတာနိ၊ ဧတံ၊ ဧတာနိ၊ ဧတေန။ သဗ္ဗံ တသဒ္ဒသမံ ဌပေတွာ နတ္တံ၊ ဋတ္တဉ္စ။

၂၂၂။ သိမှာနပုံသကဿာယံ[က။ ၁၇၂၊ ရူ။ ၂၁၈၊ နီ။ ၃၀၆-၇၊ ‘သိမှ…’ (ဗဟူသု)]။

သိမှိ နပုံသကတော အညဿ ဣမဿ အယံ ဟောတိ။ သိလောပေါ။

အယံ ဣတ္ထီ၊ ဣမာ၊ ဣမာယော၊ ဣမံ၊ ဣမာ၊ ဣမာယော၊ ဣမာယ၊ ဣမဿာ၊ ဣမိဿာ၊ ဣမာဟိ၊ ဣမာဘိ၊ ဣမာယ၊ ဣမဿာ၊ ဣမဿာယ၊ ဣမိဿာ၊ ဣမိဿာယ၊ ဣမိဿံ၊ အဿာ၊ အဿာယ၊ ဣမာသံ၊ ဣမာသာနံ၊ အာသံ။ ပဉ္စမီရူပံ တတိယာသမံ၊ ဆဋ္ဌီရူပံ စတုတ္ထီသမံ။ ဣမာယ၊ ဣမာယံ၊ ဣမဿာ၊ ဣမဿာယ၊ ဣမဿံ၊ ဣမိဿာ၊ ဣမိဿာယ၊ ဣမိဿံ၊ အဿာ၊ အဿံ၊ ဣမာသု။

အယံ ပုရိသော၊ ဣမေ၊ ဣမံ၊ ဣမေ။

၂၂၃။ နာမှိနိမိ[က။ ၁၇၁၊ ရူ။ ၂၁၉၊ နီ။ ၃၅၇၊ ‘နာမှနိမှိ’ (ဗဟူသု)]။

နာမှိ အနိတ္ထိလိင်္ဂေ ဣမဿ အန၊ ဣမိအာဒေသာ ဟောန္တိ။

ဣမိနာ၊ အနေန၊ ဣမေဟိ၊ ဣမေဘိ။

၂၂၄။ ဣမဿာနိတ္ထိယံ ဋေ[က။ ၁၇၀၊ ရူ။ ၂၂၀၊ နီ။ ၃၅၆]။

အနိတ္ထိလိင်္ဂေ ဣမဿ ဋေ ဟောတိ ဝါ သု၊ နံ၊ ဟိသု။

ဧဟိ၊ ဧဘိ၊ ဣမဿ၊ အဿ၊ ဣမေသံ၊ ဣမေသာနံ၊ ဧသံ၊ ဧသာနံ၊ ဣမသ္မာ၊ ဣမမှာ၊ အသ္မာ၊ အမှာ၊ ဣမေဟိ၊ ဣမေဘိ၊ ဧဟိ၊ ဧဘိ၊ ဣမဿ၊ အဿ၊ ဣမေသံ၊ ဣမေသာနံ၊ ဧသံ၊ ဧသာနံ၊ ဣမသ္မိံ၊ ဣမမှိ၊ အသ္မိံ၊ အမှိ၊ ဣမေသု၊ ဧသု။

‘‘အနမှိ ဘဒ္ဒေ သုသောဏေ၊ ကိန္နု ဇဂ္ဃသိ သောဘနေ’’တိ [ဇာ။ ၁။၅။၁၃၀ (အနမှိ ကာလေ သုသောဏိ)] ပါဠိ- ‘အနမှီ’တိ ဣမသ္မိံ ဌာနေ၊ မဟာဝုတ္တိနာ သ္မိံမှိ အနာဒေသော။

ဣမံ စိတ္တံ။

၂၂၅။ ဣမဿိဒံ ဝါ[က။ ၁၂၉၊ ရူ။ ၂၂၂၊ နီ။ ၃၀၅]။

နပုံသကေ အံ၊ သိသု ဣမဿ တေဟိ အံ၊ သီဟိ သဟ ဣဒံ ဟောတိ ဝါ။

ဣဒံ စိတ္တံ၊ ဣမာနိ စိတ္တာနိ၊ ဣမံ၊ ဣဒံ၊ ဣမာနိ၊ ဣမိနာ၊ အနေန။ သဗ္ဗံ ပုလ္လိင်္ဂသမံ။

ဣဓ မိဿကရူပံ ဝုစ္စတိ –

ယာ၊ သာ ဣတ္ထီ၊ ယာ၊ တာ ဣတ္ထိယော၊ ယံ၊ တံ ဣတ္ထိံ၊ ယာ၊ ဧသာ ဣတ္ထီ၊ ယာ၊ ဧတာ ဣတ္ထိယော၊ ယံ၊ ဧတံ ဣတ္ထိံ၊ ယာ၊ အယံ ဣတ္ထီ၊ ယာ၊ ဣမာ ဣတ္ထိယော၊ ယံ၊ ဣမံ ဣတ္ထိံ၊ ယော၊ သော ပုရိသော၊ ယေ၊ တေ ပုရိသာဣစ္စာဒယော။

‘‘သ ခေါ သော ကုမာရော ဝုဒ္ဓိမနွာယာ’’တိ ဧတ္ထ သော သော ကုမာရောတိ၊ ‘ဧသေ သေ ဧကေ ဧကတ္ထေ’တိ ဧတ္ထ ဧသော သော ဧကော ဧကတ္ထောတိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ တတ္ထ ပုဗ္ဗံ ပုဗ္ဗံ အတ္ထပဒံ၊ ပရံ ပရံ ဗျဉ္ဇနမတ္တံ။ ‘‘အယံ သော သာရထိ ဧတီ’’တိ [ဇာ။ ၂။၂၂။၅၁] ဧတ္ထ ပန ဒွေပိ ဝိသုံ ဝိသုံ အတ္ထပဒါနိ ဧဝါတိ။ ယံ၊ တံ၊ ဣဒန္တိ ဣမေ သဒ္ဒါ နိပါတရူပါပိ ဟုတွာ ပါဠိဝါကျေသု သဉ္စရန္တိ သဗ္ဗလိင်္ဂဝိဘတ္တီသု အဘိန္နရူပါတိ။

၂၂၆။ ဣမေတာနမေနာနွာဒေသေ ဒုတိယာယံ[နီ။ ၃၇၅-၆ ပိဋ္ဌေ၊ ပါ။ ၂။၄။၃၄]။

အနွာဒေသော ဝုစ္စတိ အနုကထနံ၊ ပုနကထနံ၊ အနွာဒေသဌာနေ ဣမ၊ ဧတာနံ ဧနာဒေသော ဟောတိ ဒုတိယာဝိဘတ္တီသု။

ဣမံ ဘိက္ခုံ ဝိနယံ အဇ္ဈာပေဟိ၊ အထော ဧနံ ဘိက္ခုံ ဓမ္မံ အဇ္ဈာပေဟိ၊ ဣမေ ဘိက္ခူ ဝိနယံ အဇ္ဈာပေဟိ၊ အထော ဧနေ ဘိက္ခူ ဓမ္မံ အဇ္ဈာပေဟိ၊ ဧတံ ဘိက္ခုံ ဝိနယံ အဇ္ဈာပေဟိဣစ္စာဒိနာ ဝတ္တဗ္ဗံ။ တမေနံ ဘိက္ခဝေ နိရယပါလာ [အ။ နိ။ ၃။၃၆]၊ ယတွာဓိကရဏမေနံ ဘိက္ခုံ ဣစ္စာဒီသုပိ [ဒီ။ နိ။ ၁။၂၁၃] အနုကထနမေဝ။

၂၂၇။ မဿာမုဿ[က။ ၁၇၃၊ ရူ။ ၂၂၃၊ နီ။ ၃၅၉]။

သိမှိ အနပုံသကဿ အမုဿ မဿ သော ဟောတိ။

အသု ဣတ္ထီ၊ အမု ဝါ၊ အမူ၊ အမုယော၊ အမုံ၊ အမူ၊ အမုယော၊ အမုယာ၊ အမုဿာ၊ အမူဟိ၊ အမူဘိ၊ အမုယာ၊ အမုဿာ၊ အမူသံ၊ အမူသာနံ၊ အမုယာ၊ အမုဿာ၊ အမူဟိ၊ အမူဘိ၊ အမုယာ၊ အမုဿာ၊ အမူသံ၊ အမူသာနံ၊ အမုယာ၊ အမုယံ၊ အမုဿာ၊ အမုဿံ၊ အမူသု။

အသု ပုရိသော၊ အမု ဝါ။

၂၂၈။ လောပေါမုသ္မာ[က။ ၁၁၈၊ ရူ။ ၁၄၆၊ နီ။ ၂၉၃]။

အမုတော ယောနံ လောပေါ ဟောတိ။ ဝေါ၊ နောပဝါဒေါယံ [က။ ၁၁၉၊ ရူ။ ၁၅၅၊ နီ။ ၂၉၄]။

အမူ ၊ အမုံ၊ အမူ၊ အမုနာ၊ အမူဟိ၊ အမူဘိ။

၂၂၉။ န နော သဿ။

အမုတော သဿ နော န ဟောတိ။

အမုဿ။

မဟာဝုတ္တိနာ သမှိ မုဿ ဒုတ္တံ၊ အဒုဿ။ ပါဠိယံ ‘‘ဒုဿ မေ ခေတ္တပါလဿ၊ ရတ္တိံ ဘတ္တံ အပါဘတ’’န္တိ [ဇာ။ ၁။၄။၆၂] ဧတ္ထ ဂါထာဝသေန အ-ကာရလောပေါ။ အမူသံ၊ အမူသာနံ၊ အမုသ္မာ၊ အမုမှာ၊ အမူဟိ၊ အမူဘိ၊ အမုဿ၊ အဒုဿ၊ အမူသံ၊ အမူသာနံ၊ အမုသ္မိံ၊ အမုမှိ၊ အမူသု။

၂၃၀။ အမုဿာဒုံ[က။ ၁၃၀၊ ရူ။ ၂၂၅၊ နီ။ ၃၀၈]။

နပုံသကေ အံ၊ သိသု အမုဿ တေဟိ သဟ အဒုံ ဟောတိ ဝါ။

အမုံ စိတ္တံ၊ အဒုံ စိတ္တံ၊ အမူနိ၊ အမုံ၊ အဒုံ၊ အမူနိ။ သေသံ ပုလ္လိင်္ဂသမံ။ ‘သကတ္ထေ’တိ သုတ္တေန ကပစ္စယေ ကတေ သဗ္ဗာဒိရူပံ နတ္ထိ။ အမုကာ ကညာ၊ အမုကာ၊ အမုကာယော။ အမုကော ပုရိသော၊ အမုကာ ပုရိသာ။ အမုကံ စိတ္တံ၊ အမုကာနိ စိတ္တာနိ ဣစ္စာဒိ။

၂၃၁။ ကေ ဝါ။

ကေ ပရေ အမုဿ မဿ သော ဟောတိ ဝါ။

အသုကာ ဣတ္ထီ၊ အသုကာ၊ အသုကာယော။ အသုကော ပုရိသော၊ အသုကာ ပုရိသာ။ အသုကံ ကုလံ၊ အသုကာနိ ကုလာနိ။ သဗ္ဗံ ကညာ၊ ပုရိသ၊ စိတ္တသမံ။

‘ဣတ္ထိယမတွာ’တိ ဧတ္ထ ‘ဣတ္ထိယံ အာ’တိ ဝိဘတ္တသုတ္တေန ကိံသဒ္ဒတော ဣတ္ထိယံ အာပစ္စယော။

၂၃၂။ ကိံဿ ကော[က။ ၂၂၇-၉၊ ရူ။ ၂၇၀၊ ၂၂၆၊ နီ။ ၄၅၆-၇-၈? ‘ကိဿ ကော သဗ္ဗာသု’ (ဗဟူသု)]။

သဗ္ဗေသု ဝိဘတ္တိပစ္စယေသု ကိံဿ ကော ဟောတိ။

ကာ ဣတ္ထီ၊ ကာ၊ ကာယော၊ ကံ၊ ကာ၊ ကာယော၊ ကာယ၊ ကဿာ ဣစ္စာဒိ သဗ္ဗသမံ။ ကော ပုရိသော၊ ကေ ပုရိသာ၊ ကံ၊ ကေ၊ ကေန၊ ကေဟိ၊ ကေဘိ၊ ကဿ။

၂၃၃။ ကိ သသ္မိံသု ဝါနိတ္ထိယံ။

အနိတ္ထိလိင်္ဂေ သ၊ သ္မိံသု ကိံသဒ္ဒဿ ကိ ဟောတိ ဝါ။

ကိဿ၊ ကေသံ၊ ကေသာနံ၊ ကသ္မာ၊ ကမှာ၊ ကေဟိ၊ ကေဘိ၊ ကဿ၊ ကိဿ၊ ကေသံ၊ ကေသာနံ၊ ကသ္မိံ၊ ကမှိ၊ ကိသ္မိံ၊ ကိမှိ၊ ကေသု။

၂၃၄။ ကိမံသိသု နပုံသကေ[‘ကိမံသိသု သဟ နပုံသကေ’ (ဗဟူသု)]။

နပုံသကေ အံ၊ သိသု ကိံသဒ္ဒဿ တေဟိ အံသီဟိ သဟ ကိံ ဟောတိ။

ကိံ စိတ္တံ၊ ကာနိ၊ ကိံ၊ ကံ ဝါ၊ ကာနိ။ သေသံ ပုလ္လိင်္ဂသမံ။ ဣဒံ ပုစ္ဆနတ္ထဿ သုဒ္ဓကိံသဒ္ဒဿ ရူပံ။

‘စိ’ဣတိနိပါတေန ယုတ္တေ ပန ဧကစ္စတ္ထံ ဝါ အပ္ပတ္ထံ ဝါ ဝဒတိ။ ကာစိ ဣတ္ထီ၊ ကာစိ ဣတ္ထိယော၊ ကိဉ္စိ ဣတ္ထိံ၊ ကာစိ၊ ကာယစိ၊ ကာဟိစိ၊ ကာယစိ၊ ကဿာစိ၊ ကာသဉ္စိ၊ ကုတောစိ၊ ကာဟိစိ။ သတ္တမိယံ - ကာယစိ၊ ကတ္ထစိ၊ ကာသုစိ။

ကောစိ ပုရိသော၊ ကေစိ၊ ကိဉ္စိ၊ ကေစိ၊ ကေနစိ၊ ကေဟိစိ၊ ကဿစိ၊ ကေသဉ္စိ၊ ကိသ္မိဉ္စိ၊ ကိမှိစိ၊ ကတ္ထစိ၊ ကေသုစိ။

ကိဉ္စိ ကုလံ၊ ကာနိစိ ကုလာနိ၊ ကိဉ္စိ၊ ကာနိစိ။ သေသံ ပုလ္လိင်္ဂသမံ။

ပုန ယသဒ္ဒေန ယုတ္တေ သကလတ္ထံ ဝဒတိ။ ယာ ကာစိ ဣတ္ထီ၊ ယာကာစိ ဣတ္ထိယော။

ယော ကောစိ ပုရိသော၊ ယေ ကေစိ၊ ယံ ကိဉ္စိ၊ ယေ ကေစိ ယေန ကေနစိ၊ ယေဟိ ကေဟိစိ၊ ယဿ ကဿစိ၊ ယေသံ ကေသဉ္စိ ယတော ကုတောစိ၊ ယေဟိ ကေဟိစိ၊ ယဿ ကဿစိ၊ ယေသံကေသဉ္စိ၊ ယသ္မိံ ကိသ္မိဉ္စိ၊ ယမှိ ကိမှိစိ၊ ယတ္ထ ကတ္ထစိ၊ ယေသု ကေသုစိ။

ယံ ကိဉ္စိစိတ္တံ၊ ယာနိ ကာနိစိ၊ ယံ ကိဉ္စိ၊ ယာနိ ကာနိစိ။ သေသံ ပုလ္လိင်္ဂသမံ။

သင်္ချာရာသိ

ဧကသဒ္ဒေါ သင်္ချတ္ထေ ပဝတ္တော ဧကဝစနန္တောဝ၊ အညတ္ထေ ပဝတ္တော ဧကဗဟုဝစနန္တော။

တတ္ထ သင်္ချတ္ထေ – ဧကာ ဣတ္ထီ၊ ဧကံ၊ ဧကာယ၊ ဧကိဿာ ဣစ္စာဒိ။ ပုန္နပုံသကေသု ဧကဝစနေသု ပုရိသ၊ စိတ္တရူပမေဝ။

အညတ္ထေ – ဧကာ ဣတ္ထီ၊ ဧကာ ဣတ္ထိယော၊ ဧကံ၊ ဧကာ၊ ဧကာယ၊ ဧကိဿာ၊ ဧကာဟိ၊ ဧကာဘိ ဣစ္စာဒိ။

ဧကော ပုရိသော၊ ဧကေ၊ ဧကံ၊ ဧကေ၊ ဧကေန၊ ဧကေဟိ၊ ဧကေဘိ၊ ဧကဿ၊ ဧကေသံ၊ ဧကေသာနံ။ ပုလ္လိင်္ဂ သဗ္ဗသမံ။

ဧကံ ကုလံ၊ ဧကာနိ ကုလာနိ၊ ဧကံ ကုလံ၊ ဧကာနိ ကုလာနိ။ သေသံ ပုလ္လိင်္ဂသမံ။

ကပစ္စယေ ပရေ သဗ္ဗာဒိရူပံ နတ္ထိ။

‘‘ဧကိကာ သယနေ သေတု၊ ယာ တေ အမ္ဗေ အဝါဟရိ [ဇာ။ ၁။၄။၁၇၅]။ ဧကာကိနီ ဂဟဋ္ဌာဟံ၊ မာတုယာ ပရိစောဒိတာ’’တိ [အပ။ ထေရီ ၂။၃။၁၈၈] ပါဠိ၊ ဧကကော ပုရိသော၊ ဧကကံ၊ ဧကကေန။ ဧကကံ ကုလံ ဣစ္စာဒိ ဧကဝစနန္တမေဝ၊ ဧကကာနံ ဗဟုတ္တေ ဝတ္တဗ္ဗေ ဒွေ ဧကကာ၊ ဒွေ ဧကကေ ၊ ဒွီဟိ ဧကကေဟီတိ လဗ္ဘတိ။ ‘‘ပဉ္စာလော စ ဝိဒေဟော စ၊ ဥဘော ဧကာ ဘဝန္တု တေ’’တိ ပါဠိ။ ဣမိနာ နယေန ဗဟုဝစနမ္ပိ လဗ္ဘတိ။ ‘ဧကာ’တိ မိဿကာ။

ပဋိသေဓယုတ္တေ ပန အနေကာ ဣတ္ထိယော၊ အနေကာသံ ဣတ္ထီနံ။ အနေကေ ပုရိသာ၊ အနေကေသံ ပုရိသာနံ။ အနေကာနိ ကုလာနိ၊ အနေကေသံ ကုလာနံ။ ပါဠိယံ ပန ‘‘နေကာနိ ဓညဂဏာနိ၊ နေကာနိ ခေတ္တဂဏာနိ၊ နေကာနံ ဓညဂဏာနံ၊ နေကာနံ ခေတ္တဂဏာန’’န္တိပိ အတ္ထိ။

ဧကစ္စ၊ ဧကစ္စိယ၊ ကတိ၊ ဗဟုသဒ္ဒါပိ ဣဓ ဝတ္တဗ္ဗာ။ ဧကစ္စာ ဣတ္ထီ၊ ဧကစ္စာ၊ ဧကစ္စာယောတိ သဗ္ဗံ ကညာသမံ။

ဧကစ္စော ပုရိသော။

၁၃၅။ ဧကစ္စာဒီဟျတော[‘ဧကစ္စာဒီဟတော’ (ဗဟူသု)]။

အကာရန္တေဟိ ဧကစ္စာဒီဟိ ယောနံ ဋေ ဟောတိ။

ဧကစ္စေ ပုရိသာ၊ ဧကစ္စေ ပုရိသေ။ သေသံ ပုရိသသမံ။ အာဒိသဒ္ဒေန အပ္ပေကစ္စ၊ ဧကတိယ၊ ဥဘာဒယော သင်္ဂယှန္တိ။ အပ္ပေကစ္စေ ပုရိသာ၊ ဧကတိယေ ပုရိသာ၊ ဥဘေ ပုရိသာ။

ဧကစ္စံ စိတ္တံ။

၂၃၆။ န နိဿ ဋာ။

ဧကစ္စာဒီဟိ နိဿ ဋာ န ဟောတိ။

ဧကစ္စာနိ စိတ္တာနိ။ သေသံ စိတ္တသမံ။

ဧကစ္စိယ၊ ဧကစ္စေယျ၊ ဧကတိယသဒ္ဒါ ကညာ၊ ပုရိသ၊ စိတ္တနယာ။ ‘‘ဣတ္ထီပိ ဟိ ဧကစ္စိယာ၊ သေယျာ ပေါသ ဇနာဓိပ [သံ။ နိ။ ၁။၁၂၇]။ သစ္စံ ကိရေဝမာဟံသု၊ နရာ ဧကစ္စိယာ ဣဓ။ ကဋ္ဌံ နိပ္လဝိတံ သေယျော၊ န တွေဝေကစ္စိယော နရော’’တိ [ဇာ။ ၁။၁။၇၃] စ ‘‘ပရိဝါရိတာ မုဉ္စရေ ဧကစ္စေယျာ’’တိ စ ‘‘န ဝိဿသေ ဧကတိယေသူ’’တိ စ ပါဠီ – တတ္ထ ‘နိပ္လဝိတ’န္တိ ဥဒကတော ဥဗ္ဘတံ။

ကတိသဒ္ဒေါ ဗဟုဝစနန္တောဝ။

၂၃၇။ ဋိကတိမှာ[ရူ။ ၁၂၀ ပိဋ္ဌေ]။

ကတိမှာ ယောနံ ဋိ ဟောတိ။

ကတိ ဣတ္ထိယော၊ ကတိ ပုရိသာ၊ ကတိ ပုရိသေ၊ ကတိ စိတ္တာနိ။ ကတိဟိ ဣတ္ထီဟိ၊ ကတိဟိ ပုရိသေဟိ၊ ကတိဟိ စိတ္တေဟိ။

၂၃၈။ ဗဟုကတီနံ[‘ဗဟု ကတိန္နံ’ (ဗဟူသု)]။

နံမှိ ဗဟု၊ ကတီနံ အန္တေ နုက ဟောတိ။

ကတိန္နံ ဣတ္ထီနံ၊ ကတိန္နံ ပုရိသာနံ၊ ကတိန္နံ စိတ္တာနံ၊ အယံ နာဂမော ဗဟုလံ န ဟောတိ၊ ‘ကတိနံ တိထီနံ ပူရဏီ ကတိမီ’တိ စ ဒိဿတိ။ ‘‘ဗဟူနံ ဝဿသတာနံ၊ ဗဟူနံ ဝဿသဟဿာန’’န္တိ စ ‘‘ဗဟူနံ ကုသလဓမ္မာနံ၊ ဗဟူနံ အကုသလဓမ္မာန’’န္တိ စ ‘‘ဗဟူနံ ဝတ အတ္ထာယ၊ ဥပ္ပဇ္ဇိံသု တထာဂတာ’’တိ [ဝိ။ ဝ။ ၈၀၇] စ ပါဠီ။

ကတိသု ဣတ္ထီသု၊ ကတိသု ပုရိသေသု၊ ကတိသု စိတ္တေသု။

ဗဟုသဒ္ဒေ ဒွီသု နံဝစနေသု ဗဟုန္နံ၊ ဗဟုန္နန္တိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ သေသံ ဓေနု၊ ဘိက္ခု၊ အာယုသဒိသံ။

ကပစ္စယေ ကညာ၊ ပုရိသ၊ စိတ္တသဒိသံ၊ ဗဟူ ဣတ္ထိယော၊ ဗဟုကာ ဣတ္ထိယော။ ဗဟူ ပုရိသာ၊ ဗဟဝေါ ပုရိသာ၊ ဗဟုကာ ပုရိသာ။ ဗဟူနိ စိတ္တာနိ၊ ဗဟုကာနိ စိတ္တာနိ ဣစ္စာဒိနာ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဗဟူနံ သမုဒါယာပေက္ခနေ သတိ ဧကဝစနမ္ပိ လဗ္ဘတိ၊ ‘‘ဗဟုဇနဿ အတ္ထာယ ဗဟုဇနဿ ဟိတာယ၊ ဗဟုနော ဇနဿ အတ္ထာယ ဟိတာယာ’’တိ [အ။ နိ။ ၁။၁၄၁] ပါဠိ။

ဥဘသဒ္ဒေါ ဗဟုဝစနန္တောဝ၊ ‘ဥဘဂေါဟိ ဋော’တိ ယောနံ ဋော၊ ဥဘော ဣတ္ထိယော၊ ပုရိသာ၊ ကုလာနိ ဂစ္ဆန္တိ၊ ဥဘော ဣတ္ထိယော၊ ပုရိသာ၊ ကုလာနိ ပဿတိ။

၂၃၉။ သုဟိသုဘဿော[နီ။ ၃၁၃ (ရူ။ ၁၀၉ ပိဋ္ဌေ)]။

သု၊ ဟိသု ဥဘဿ အန္တော ဩ ဟောတိ။

ဥဘောဟိ၊ ဥဘောသု။

၂၄၀။ ဥဘိန္နံ[က။ ၈၆၊ နီရူ။ ၂၂၇၊ နီ။ ၃၄၁]။

ဥဘမှာ နံဝစနဿ ဣန္နံ ဟောတိ။

ဥဘိန္နံ။ သဗ္ဗတ္ထ ဣတ္ထိ၊ ပုရိသ၊ ကုလေဟိ ယောဇေတဗ္ဗံ။

၂၄၁။ ယောမှိ ဒွိန္နံ ဒုဝေဒွေ[က။ ၁၃၂၊ ရူ။ ၂၂၈၊ နိ။ ၃၁၀]။

ယောသု သဝိဘတ္တိဿ ဒွိဿ ဒုဝေ၊ ဒွေ ဟောန္တိ။ ‘ဒွိန္န’န္တိ ဝစနံ ဒွိဿ ဗဟုဝစနန္တနိယမတ္ထံ။

ဒွေ ဣတ္ထိယော၊ ဒွေ ပုရိသာ၊ ဒွေ ပုရိသေ၊ ဒွေ စိတ္တာနိ၊ ဒုဝေ ဣတ္ထိယော၊ ဒုဝေ ပုရိသာ၊ ဒုဝေ ပုရိသေ၊ ဒုဝေ စိတ္တာနိ၊ ဒွီဟိ၊ ဒွီဘိ။

၂၄၂။ နံမှိ နုက ဒွါဒီနံ သတ္တရသန္နံ[က။ ၆၇၊ နီ။ ၂၂၉၊ နီ။ ၂၁၄]။

နံမှိ ပရေ ဒွါဒီနံ အဋ္ဌာရသန္တာနံ သတ္တရသန္နံ သင်္ချာနံ အန္တေ နုက ဟောတိ။ ဥ-ကာရော ဥစ္စာရဏတ္ထော။ ကာနုဗန္ဓံ ဒိသွာ အန္တေတိ ဉာယတိ။

ဒွိန္နံ။

၂၄၃။ ဒုဝိန္နံ နံမှိ[က။ ၁၃၂၊ ရူ။ ၂၂၈၊ နီ။ ၂၄၄]။

နံမှိ သဝိဘတ္တိဿ ဒွိဿ ဒုဝိန္နံ ဟောတိ ဝါ။

ဒုဝိန္နံ၊ ဒွီဟိ၊ ဒွီဘိ၊ ဒွိန္နံ၊ ဒုဝိန္နံ၊ ဒွီသု။ မဟာဝုတ္တိနာ သုမှိ ဒုဝေ ဟောတိ၊ နာဂဿ ဒုဝေသု ဒန္တေသု နိမ္မိတာ [ဝိ။ ဝ။ ၇၀၆]၊ စက္ကာနိ ပါဒေသု ဒုဝေသု ဝိန္ဒတိ [ဒီ။ နိ။ ၃။၂၀၅]။ ဧဝဉ္စ သတိ ဒုဝေဟိ၊ ဒုဝေဘီတိပိ သိဒ္ဓမေဝ ဟောတိ၊ အယံ ဒွိသဒ္ဒေါ ဥဘသဒ္ဒေါ ဝိယ အလိင်္ဂေါ။

၂၄၄။ တိဿော စတဿော ယောမှိ သဝိဘတ္တီနံ[က။ ၁၃၃၊ ရူ။ ၂၃၀၊ နီ။ ၃၁၁]။

ဣတ္ထိယံ ယောသု သဝိဘတ္တီနန္တိ၊ စတုန္နံ တိဿော၊ စတဿော ဟောန္တိ။

တိဿော ဣတ္ထိယော၊ စတဿော ဣတ္ထိယော။

မဟာဝုတ္တိနာ ဟိသု စ တိဿ၊ စတဿာ ဟောန္တိ၊ ‘‘တိဿေဟိ စတဿေဟိ ပရိသာဟိ၊ စတဿေဟိ သဟိတော လောကနာယကော’’တိ ပါဠီ။ တီဟိ၊ တီဘိ ဣတ္ထီဟိ၊ စတူဟိ၊ စတူဘိ၊ စတုဗ္ဘိ ဣတ္ထီဟိ။

၂၄၅။ နံမှိ တိစတုန္နမိတ္ထိယံ တိဿစတဿာ[ဒီ။ နိ။ ၃။၂၀၅]။

ဣတ္ထိယံ နံမှိတိ၊ စတုန္နံ တိဿ၊ စတဿာ ဟောန္တိ။

တိဿန္နံ ဣတ္ထီနံ၊ စတဿန္နံ ဣတ္ထီနံ၊ တိဏ္ဏံ ဣတ္ထီနံ၊ စတုန္နံ ဣတ္ထီနံ၊ သမဏော ဂေါတမော စတုန္နံ ပရိသာနံ သက္ကတော ဟောတိ၊ စတုန္နံ ပရိသာနံ ပိယော ဟောတိ မနာပေါတိ [ဒီ။ နိ။ ၁။၃၀၄]၊ တိဿေဟိ၊ စတဿေဟိ၊ တီဟိ၊ တီဘိ၊ စတူဟိ၊ စတူဘိ၊ စတုဗ္ဘိ၊ တိဿန္နံ၊ စတဿန္နံ၊ တိဏ္ဏံ၊ စတုန္နံ၊ တီသု၊ စတူသု။

ပါဠိယံ ‘‘စတဿေဟီ’’တိ ဒိဋ္ဌတ္တာ တိဿေသု၊ စတဿေသူတိပိ ဒိဋ္ဌမေဝ ဟောတိ။

၂၄၆။ ပုမေ တယော စတ္တာရော[က။ ၁၃၃၊ ရူ။ ၂၃၀၊ နီ။ ၃၁၁]။

ပုလ္လိင်္ဂေ ယောသု သဝိဘတ္တီနန္တိ၊ စတုန္နံ တယော၊ စတ္တာရော ဟောန္တိ။

တယော ပုရိသာ၊ တယော ပုရိသေ၊ စတ္တာရော ပုရိသာ၊ စတ္တာရော ပုရိသေ။

၂၄၇။ စတုရော စတုဿ[က။ ၇၈၊ ၂၀၅၊ ၃၁၊ ရူ။ ၁၆၀၊ နီ။ ၂၃၄၊ ‘စတုရော ဝါ စတုဿ’ (ဗဟူသု)]။

ပုမေ သဝိဘတ္တိဿ စတုသဒ္ဒဿ စတုရော ဟောတိ။

စတုရော ပုရိသာ၊ စတုရော ပုရိသေ။ ကထံ စတုရော နိမိတ္တေ နာဒဿိံ၊ စတုရော ဖလမုတ္တမေတိ? ‘‘လိင်္ဂဝိပလ္လာသာ’’တိ ဝုတ္တိယံ ဝုတ္တံ၊ တီဟိ၊ တီဘိ၊ စတူဟိ၊ စတူဘိ၊ စတုဗ္ဘိ။

၂၄၈။ ဣဏ္ဏံဣဏ္ဏန္နံ တိတော ဈာ[က။ ၈၇၊ ရူ။ ၂၃၁၊ နီ။ ၂၄၃၊ ‘ဏ္ဏံဏ္ဏန္နံတိကော ဈာ’ (ဗဟူသု)]။

ဈသညမှာ တိမှာ နံဝစနဿ ဣဏ္ဏံ၊ ဣဏ္ဏန္နံ ဟောန္တိ။

တိဏ္ဏံ၊ တိဏ္ဏန္နံ၊ စတုန္နံ၊ တီဟိ၊ တီဘိ၊ စတူဟိ၊ စတူဘိ၊ စတုဗ္ဘိ၊ တိဏ္ဏံ၊ တိဏ္ဏန္နံ၊ စတုန္နံ၊ တီသု၊ စတူသု။

၂၄၉။ တီဏိစတ္တာရိ နပုံသကေ[က။ ၁၃၃၊ ရူ။ ၂၃၀၊ နီ။ ၃၁၁]။

နပုံသကေ ယောသု သဝိဘတ္တီနန္တိ၊ စတုန္နံ တီဏိ၊ စတ္တာရိ ဟောန္တိ။

တီဏိ စိတ္တာနိ၊ စတ္တာရိ စိတ္တာနိ။ သေသံ ပုလ္လိင်္ဂသမံ။

ဝစနသိလိဋ္ဌတ္တေ ပန သတိ ဝိသဒိသလိင်္ဂဝစနာနမ္ပိ ပဒါနံ အညမညသံယောဂေါ ဟောတိ၊ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ [ဒီ။ နိ။ ၃။၁၄၅]၊ စတ္တာရော သမ္မပ္ပဓာနာ [ဒီ။ နိ။ ၃။၁၄၅]၊ တယောမဟာဘူတာ၊ တယော မဟာဘူတေ [ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၅၈]၊ သဗ္ဗေ မာလာ ဥပေန္တိ မံ [ဓု။ ၃။၆]၊ သဗ္ဗေ ကညာ ဥပေန္တိ မံ [ဓု။ ၃။၆]၊ သဗ္ဗေ ရတနာ ဥပေန္တိ မံ [ဓု။ ၃။၆]၊ သဗ္ဗေ ယာနာ ဥပေန္တိ မံ [ဓု။ ၃။၆]၊ အဝိဇ္ဇာယ သတိ သင်္ခါရာ ဟောန္တိ၊ သင်္ခါရေသု သတိ ဝိညာဏံ ဟောတိ [သံ။ နိ။ ၂။၅၀] ဣစ္စာဒိ။

ဂါထာသု ဝိပလ္လာသာပိ ဗဟုလံ ဒိဿန္တိ၊ အညေ ဓမ္မာနိ ဒေသေန္တိ၊ ဧဝံ ဓမ္မာနိ သုတွာန၊ သတဉ္စ ဓမ္မာနိ သုကိတ္တိတာနိ သုတွာ၊ အတ္ထာနိ စိန္တယိတွာန၊ ဥတ္တမတ္ထာနိ တယိ လဘိမှာ၊ ကိံ တွံ အတ္ထာနိ ဇာနာသိ၊ ဣစ္ဆေယျာမိ ဘန္တေ သတ္တပုတ္တာနိ၊ သိဝိပုတ္တာနိ အဝှယ [ဇာ။ ၂။၂၂။၂၂၃၅]၊ ပုတ္တဒါရာနိ ပေါသေန္တိ၊ ဗလီဗဒ္ဒါနိ သောဠသ ဣစ္စာဒိ။

ဣဓ သေသသင်္ချာနာမာနိ ဒီပိယန္တေ။

၂၅၀။ ဋ ပဉ္စာဒီဟိ စုဒ္ဒသဟိ[က။ ၁၃၄၊ ရူ။ ၂၅၁၊ နီ။ ၂၄၇]။

ပဉ္စာဒီဟိ အဋ္ဌာရသန္တေဟိ သင်္ချာသဒ္ဒေဟိ ယောနံ ဋ ဟောတိ။

ပဉ္စ ဣတ္ထိယော၊ ပဉ္စ ပုရိသာ၊ ပုရိသေ၊ ပဉ္စ စိတ္တာနိ၊ ဆ ဣတ္ထိယော။

ဠာဂမေ ပန ‘‘ဣတ္ထိဘာဝါ န မုစ္စိဿံ၊ ဆဠာနိ ဂတိယော ဣမာ’’တိ ပါဠိ။

ဆ ပုရိသာ၊ ဆ ပုရိသေ၊ ဆ စိတ္တာနိ။ ဧဝံ သတ္တ၊ အဋ္ဌ၊ နဝ၊ ဒသ၊ ဧကာဒသ…ပေ… အဋ္ဌာရသ။

၂၅၁။ ပဉ္စာဒီနံ စုဒ္ဒသန္နမ[က။ ၉၀၊ ရူ။ ၂၅၂၊ နီ။ ၂၄၇]။

သု၊ နံ၊ ဟိသု ပဉ္စာဒီနံ စုဒ္ဒသန္နံ အဿ အတ္တမေဝ ဟောတိ၊ န ဧတ္တံ ဝါ ဒီဃတ္တံ ဝါ ဟောတိ။

ပဉ္စဟိ၊ ပဉ္စန္နံ၊ ပဉ္စသု၊ ဆဟိ၊ ဆန္နံ၊ ဆသု၊ သတ္တဟိ၊ သတ္တန္နံ၊ သတ္တသု၊ အဋ္ဌဟိ၊ အဋ္ဌန္နံ၊ အဋ္ဌသု၊ နဝဟိ၊ နဝန္နံ၊ နဝသု၊ ဒသဟိ၊ ဒသန္နံ၊ ဒသသု၊ ဧကာဒသဟိ၊ ဧကာဒသန္နံ၊ ဧကာဒသသု…ပေ… အဋ္ဌာရသဟိ၊ အဋ္ဌာရသန္နံ၊ အဋ္ဌာရသသု။

ဧတေ သဗ္ဗေ အလိင်္ဂါ ဗဟုဝစနန္တာ ဧဝ။

‘ဣတ္ထိယမတွာ’တိ ဝီသ၊ တိံသ၊ စတ္တာလီသ၊ ပညာသေဟိ အာပစ္စယော၊ မဟာဝုတ္တိနာ သိမှိ ရဿော သိလောပေါ စ၊ ‘နိဂ္ဂဟီတ’န္တိ ဝိကပ္ပေန နိဂ္ဂဟီတာဂမော၊ ဝိကပ္ပေန အံလောပေါ၊ နာဒီနံ ဧကဝစနာနံ ယာဒေသော၊ ဝီသ ဣတ္ထိယော၊ ဝီသံ ဣတ္ထိယော၊ ဝီသ ပုရိသာ၊ ဝီသံ ပုရိသာ၊ ဝီသ ပုရိသေ၊ ဝီသံ ပုရိသေ၊ ဝီသ စိတ္တာနိ၊ ဝီသံ စိတ္တာနိ၊ ဝီသာယ ဣတ္ထီဟိ ကမ္မံ ကတံ၊ ဝီသာယ ပုရိသေဟိ ကမ္မံ ကတံ၊ ဝီသာယ ကုလေဟိ ကမ္မံ ကတံ၊ ဝီသာယ ဣတ္ထီနံ၊ ပုရိသာနံ၊ ကုလာနံ၊ သတ္တမိယံ ဝီသာယ ဣတ္ထီသု၊ ပုရိသေသု၊ ကုလေသု။

တိပစ္စယေ ဝီသတိ၊ တိံသတိသဒ္ဒါပိ သဋ္ဌိ၊ သတ္တတိ၊ အသီတိ၊ နဝုတိသဒ္ဒါ ဝိယ နိစ္စံ ဣတ္ထိ လိင်္ဂေကဝစနန္တာ ဧဝ၊ သိ၊ အံလောပေါ၊ ဝီသတိ ဣတ္ထိယော၊ ဝီသတိ ပုရိသာ၊ ပုရိသေ၊ ဝီသတိ ကုလာနိ၊ ဝီသတိယာ ဣတ္ထီဟိ၊ ဣတ္ထီနံ၊ ပုရိသေဟိ၊ ပုရိသာနံ၊ ကုလေဟိ၊ ကုလာနံ ၊ ဝီသတိယာ၊ ဝီသတိယံ ဣတ္ထိ၊ ပုရိသ၊ ကုလေသု၊ ဧဝံ ယာဝနဝုတိယာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဝဂ္ဂဘေဒေ ပန သတိ ဗဟုဝစနမ္ပိ ဝိကပ္ပေန ဒိဿတိ၊ ဒွေ ဝီသတိယော ဣစ္စာဒိ။

သတံ၊ သဟဿံ၊ ဒသသဟဿံ၊ သတသဟဿံ၊ ဒသသတသဟဿန္တိ ဣမေ နပုံသကလိင်္ဂါယေဝ။ သင်္ချေယျပဓာနေ ပန ဣတ္ထိလိင်္ဂေ ဝတ္တဗ္ဗေ သဟဿီ၊ ဒသသဟဿီ၊ သတသဟဿီတိ ဣတ္ထိလိင်္ဂံ ဘဝတိ။ ဝဂ္ဂဘေဒေ ပန ဒွေ သတာနိ၊ တီဏိ သတာနိ၊ ဒွေ သဟဿာနိ၊ တီဏိ သဟဿာနိ ဣစ္စာဒီနိ ဘဝန္တိ။ ကောဋိ၊ ပကောဋိ၊ ကောဋိပကောဋိ၊ အက္ခောဘိဏီသဒ္ဒါ ဣတ္ထိလိင်္ဂါ ဧဝ။ သေသံ သဗ္ဗံ ယာဝအသင်္ချေယျာ နပုံသကမေဝ။

သဟဿံ ကာသိ နာမ၊ ဒသသဟဿံ နဟုတံ နာမ၊ သတသဟဿံ လက္ခံ နာမ။

ဒုဝိဓံ ပဓာနံ သင်္ချာပဓာနံ၊ သင်္ချေယျပဓာနဉ္စ။ ပုရိသာနံ ဝီသတိ ဟောတိ၊ ပုရိသာနံ နဝုတိ ဟောတိ၊ ပုရိသာနံ သတံ ဟောတိ၊ သဟဿံ ဟောတိ ဣစ္စာဒိ သင်္ချာပဓာနံ နာမ၊ ဝီသတိ ပုရိသာ၊ နဝုတိ ပုရိသာ၊ သတံ ပုရိသာ၊ သဟဿံ ပုရိသာ ဣစ္စာဒိ သင်္ချေယျပဓာနံ နာမ။

ဧတ္ထပိ ဝီသတိသဒ္ဒေါ ဣတ္ထိလိင်္ဂေကဝစနော ဧဝ။ သတ၊ သဟဿသဒ္ဒါ နပုံသကေကဝစနာ ဧဝ။ သင်္ချာသဒ္ဒါနံ ပန ပဒဝိဓာနဉ္စ ဂုဏဝိဓာနဉ္စ သမာသကဏ္ဍေ အာဂမိဿတိ။

သင်္ချာရာသိ နိဋ္ဌိတော။

၂၅၂။ သိမှာဟံ[က။ ၁၄၉၊ ရူ။ ၂၃၂၊ နီ။ ၃၁၉၊ ‘သိမှဟံ’ (ဗဟူသု)]။

သိမှိ သဝိဘတ္တိဿ အမှဿ အဟံ ဟောတိ။

အဟံ ဂစ္ဆာမိ။

၂၅၃။ မယမသ္မာမှဿ[က။ ၁၂၁၊ ရူ။ ၂၃၃၊ နီ။ ၂၉၆]။

ယောသု သဝိဘတ္တိဿ အမှဿ ကမေန မယံ၊ အသ္မာ ဟောန္တိ ဝါ။

မယံ ဂစ္ဆာမ၊ အသ္မေ ပဿာမိ။

ပက္ခေ –

‘ယောနမေဋ’ ဣတိ ဝိဓိ၊ အမှေ ဂစ္ဆာမ။

၂၅၄။ တုမှဿ တုဝံတွံမှိ စ[က။ ၁၄၆၊ ရူ။ ၂၃၆၊ နီ။ ၃၂၄၊ ‘တုမှဿ တုဝံတွမမှိစ’ (ဗဟူသု)]။

သိမှိ စ အံမှိ စ သဝိဘတ္တိဿ တုမှဿ တုဝံ၊ တွံ ဟောန္တိ။

တုဝံ ဗုဒ္ဓါ တုဝံ သတ္ထာ၊ တုဝံ မာရာဘိဘူ မုနိ [ထေရဂါ။ ၈၃၉]၊ တွံ နော သတ္ထာ အနုတ္တရော၊ တုမှေ ဂစ္ဆထ၊ တုဝံ ပဿတိ၊ တွံ ပဿတိ။

၂၅၅။ အံမှိ တံ မံ တဝံ မမံ[က။ ၁၄၃-၄၊ ရူ။ ၂၃၄-၅၊ နီ။ ၃၂၂]။

အံမှိ သဝိဘတ္တီနံ တုမှာ’မှာနံ တံ၊ မံ၊ တဝံ၊ မမံ ဟောန္တိ။

မံ ပဿတိ၊ မမံ ပဿတိ၊ တံ ပဿတိ၊ တဝံ ပဿတိ၊ အမှေ ပဿတိ၊ တုမှေ ပဿတိ။

၂၅၆။ ဒုတိယာယောမှိ ဝါ[က။ ၁၆၂၊ ရူ။ ၂၃၇၊ နီ။ ၃၄၅၊ ‘ဒုတိယေ ယောမှိ ဝါ’ (ဗဟူသု)]။

ဒုတိယာယောမှိ သဝိဘတ္တီနံ တုမှာ’မှာနံ ငါနုဗန္ဓာ အံ၊ အာကံအာဒေသာ ဟောန္တိ ဝါ။

အမှံ၊ အမှာကံ ပဿတိ၊ တုမှံ၊ တုမှာကံ ပဿတိ။

၂၅၇။ နာသ္မာသု တယာမယာ[က။ ၁၄၅၊ ၂၇၀၊ ရူ။ ၂၃၈၊ ၁၂၀၊ နီ။ ၃၂၃၊ ၅၄၂]။

နာ ၊ သ္မာသု သဝိဘတ္တီနံ တုမှာ’မှာနံ တယာ၊ မယာ ဟောန္တိ။

မယာ ကတံ၊ တယာ ကတံ၊ မယာ အပေတိ၊ တယာ အပေတိ။

၂၅၈။ တယာတယီနံ တွ ဝါ တဿ[က။ ၂၁၀၊ ရူ။ ၂၃၉၊ နီ။ ၄၃၅]။

တယာ၊ တယီနံ တဿ တွ ဟောတိ ဝါ။

တွယာ ကတံ၊ တွယာ အပေတိ၊ အမှေဟိ ကတံ၊ တုမှေဟိ ကတံ။

၂၅၉။ တဝမမတုယှံမယှံ သေ[က။ ၁၄၁-၂၊ ရူ။ ၂၄၁-၂၊ နီ။ ၃၂၁]။

သမှိ သဝိဘတ္တီနံ တုမှာ’မှာနံ တဝါဒယော ဟောန္တိ။

မမ ဒီယတေ၊ မယှံ ဒီယတေ၊ တဝ ဒီယတေ၊ တုယှံ ဒီယတေ။

၂၆၀။ နံသေသွသ္မာကံမမံ[နီ။ ၄၃၈]။

နံ၊ သေသု သဝိဘတ္တိဿ အမှဿ ကမေန အသ္မာကံ၊ မမံ ဟောန္တိ။

မမံ ဒီယတေ၊ အသ္မာကံ ဒီယတေ။

၂၆၁။ ငံငါကံ နံမှိ[က။ ၁၆၁၊ ရူ။ ၂၄၄၊ နီ။ ၃၄၄]။

နံမှိ သဝိဘတ္တီနံ တုမှာ’မှာနံ ငါနုဗန္ဓာ အံ၊ အာကံအာဒေသာ ဟောန္တိ ဝါ။

အမှံ ဒီယတေ၊ အမှာကံ ဒီယတေ၊ တုမှံ ဒီယတေ၊ တုမှာကံ ဒီယတေ။ ပဉ္စမိယံ မယာ၊ တယာ၊ တွယာ၊ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တာဝ။

၂၆၂။ သ္မာမှိ တွမှာ။

သ္မာမှိ သဝိဘတ္တိဿ တုမှဿ တွမှာ ဟောတိ။

တွမှာ အပေတိ၊ အမှေဟိ၊ တုမှေဟိ၊ မမ၊ မမံ၊ မယှံ၊ တဝ၊ တုယှံ၊ အမှံ၊ အမှာကံ၊ အသ္မာကံ၊ တုမှံ၊ တုမှာကံ။

၂၆၃။ သ္မိံမှိ တုမှမှာနံ တယိမယိ[က။ ၁၃၉၊ ရူ။ ၂၄၅၊ နီ။ ၃၁၈]။

သ္မိံမှိ သဝိဘတ္တီနံ တုမှာ’မှာနံ တယိ၊ မယိ ဟောန္တိ။

တယိ၊ မယိ၊ တွတ္တေ တွယိ၊ အမှေသု၊ တုမှေသု။

၂၆၄။ သုမှာမှဿာသ္မာ[နီ။ ၄၃၈]။

သုမှိ အမှဿ အသ္မာ ဟောတိ။

အသ္မာသု။

မဟာဝုတ္တိနာ ယော၊ ဟိသု အမှဿ အသ္မာဒေသော၊ ယောနံ ဧတ္တဉ္စ၊ အသ္မာ ဂစ္ဆာမ၊ အသ္မေ ပဿတိ၊ အသ္မာဟိ ကတံ၊ အသ္မာကံ ဒီယတေ၊ အသ္မာဟိ အပေတိ၊ အသ္မာကံ ဓနံ၊ အသ္မာသု ဌိတံ။ ‘‘အသ္မာဘိဇပ္ပန္တိ ဇနာ အနေကာ’’တိ [ဇာ။ ၁။၇။၆၈] ပါဠိ-အသ္မေ အဘိဇပ္ပန္တိ ပတ္ထေန္တီတိ အတ္ထော။ ‘‘အသ္မာဘိ ပရိစိဏ္ဏောသိ၊ မေတ္တစိတ္တာ ဟိ နာယကာ’’တိ [အပ။ ထေရီ ၂။၂။၂၃၀] ထေရီပါဠိ – ‘ပရိစိဏ္ဏော’တိ ပရိစာရိတော။

စတုတ္ထိယံ အသ္မာကံ အဓိပန္နာနံ၊ ခမဿု ရာဇကုဉ္ဇရ [ဇာ။ ၂။၂၁။၁၈၁] – ‘အဓိပန္နာန’န္တိ ဒုက္ခာဘိဘူတာနံ။

ဆဋ္ဌိယံ ဧသသ္မာကံ ကုလေ ဓမ္မော [ဇာ။ ၁။၄။၁၄၇]၊ ဧသာ အသ္မာကံ ဓမ္မတာ။

သတ္တမိယံ ယံ ကိစ္စံ ပရမေ မိတ္တေ၊ ကတမသ္မာသု တံ တယာ။ ပတ္တာ နိဿံသယံ တွမှာ၊ ဘတ္တိရသ္မာသု ယာ တဝ [ဇာ။ ၂။၂၁။၈၁] – တတ္ထ ‘ယံ ကိစ္စ’န္တိ ယံ ကမ္မံ ကတ္တဗ္ဗံ၊ တဝ အသ္မာသု ယာ ဘတ္တိ၊ တာယ မယံ တွမှာ နိဿံသယတံ ပတ္တာတိ အတ္ထော။

၂၆၅။ အပါဒါဒေါ ပဒတေကဝါကျေ[စံ။ ၆။၃။၁၅၊ ပါ။ ၈။၁။၁၇၊ ၁၈]။

အပါဒါဒိမှိ ပဝတ္တာနံ ပဒတော ပရေသံ ဧကဝါကျေ ဌိတာနံ တုမှာ’မှာနံ ဝိဓိ ဟောတိ။ အဓိကာရသုတ္တမိဒံ။

၂၆၆။ ယောနံဟိသွပဉ္စမျာ ဝေါနော[က။ ၁၄၇၊ ၁၅၁၊ ရူ။ ၂၄၆၊ ၂၅၀၊ နီ။ ၃၂၅၊ ၃၂၉၊ ၃၃၀]။

ပဉ္စမီဝဇ္ဇိတေသု ယော၊ နံ၊ ဟိသု ပရေသု အပါဒါဒေါပဝတ္တာနံ ပဒတော ပရေသံ ဧကဝါကျေ ဌိတာနံ သဝိဘတ္တီနံ တုမှာ’မှသဒ္ဒါနံ ဝေါ၊ နော ဟောန္တိ ဝါ။

ဂစ္ဆထ ဝေါ၊ ဂစ္ဆထ တုမှေ၊ ဂစ္ဆာမ နော၊ ဂစ္ဆာမ အမှေ၊ ပဿေယျ ဝေါ၊ ပဿေယျ တုမှေ၊ ပဿေယျ နော၊ ပဿေယျ အမှေ၊ ဒီယတေ ဝေါ၊ ဒီယတေ တုမှာကံ၊ ဒီယတေ နော၊ ဒီယတေ အမှာကံ၊ ဓနံ ဝေါ၊ ဓနံ တုမှာကံ၊ ဓနံ နော၊ ဓနံ အမှာကံ၊ ကတံ ဝေါ ပုညံ၊ ကတံ တုမှေဟိ ပုညံ၊ ကတံ နော ပုညံ၊ ကတံ အမှေဟိ ပုညံ။

အပဉ္စမျာတိ ကိံ? နိဿဋံ တုမှေဟိ၊ နိဿဋံ အမှေဟိ။

အပါဒါဒေါတွေဝ? ဗလဉ္စ ဘိက္ခူနမနုပ္ပဒိန္နံ၊ တုမှေဟိ ပုညံ ပသုတံ အနပ္ပကံ [ခု။ ပါ။ ၇။၁၂]။

ပဒတောတွေဝ? တုမှေ ဂစ္ဆထ၊ အမှေ ဂစ္ဆာမ။

ဧကဝါကျေတွေဝ? ဒေဝဒတ္တော တိဋ္ဌတိ ဂါမေ၊ တုမှေ တိဋ္ဌထ နဂရေ။

သဝိဘတ္တီနန္တွေဝ? အရဟတိ ဓမ္မော တုမှာဒိသာနံ။

၂၆၇။ တေမေ နာသေ[က။ ၁၄၈၊ ၁၅၀၊ ရူ။ ၂၄၇၊ ၂၄၉၊ နီ။ ၃၂၆၊ ၃၂၈၊ စံ။ ၆။၃။၁၇၊ ပါ။ ၈။၁။၂၁]။

နာ ၊ သေသု တာဒိသာနံ သဝိဘတ္တီနံ တုမှ၊ အမှသဒ္ဒါနံ တေ၊ မေ ဟောန္တိ ဝါ။

ကတံ တေ ပုညံ၊ ကတံ တယာ ပုညံ၊ ကတံ မေ ပုညံ၊ ကတံ မယာ ပုညံ၊ ဒိန္နံ တေ ဝတ္ထံ၊ ဒိန္နံ တုယှံ ဝတ္ထံ၊ ဒိန္နံ မေ ဝတ္ထံ၊ ဒိန္နံ မယှံ ဝတ္ထံ၊ ဣဒံ တေ ရဋ္ဌံ၊ ဣဒံ တဝ ရဋ္ဌံ၊ ဣဒံ မေ ရဋ္ဌံ၊ ဣဒံ မမ ရဋ္ဌံ။

၂၆၈။ အနွာဒေသေ[စံ။ ၆။၃။၂၀၊ ပါ။ ၈။၁။၂၃]။

အနွာဒေသဋ္ဌာနေ တုမှာ’မှသဒ္ဒါနံ ဝေါ၊ နော၊ တေ၊ မေအာဒေသာ နိစ္စံ ဘဝန္တိ ပုနဗ္ဗိဓာနာ။

ဂါမော တုမှာကံ ပရိဂ္ဂဟော၊ အထော နဂရမ္ပိ ဝေါ ပရိဂ္ဂဟော။ ဧဝံ သေသေသု။

၂၆၉။ သပုဗ္ဗာ ပဌမန္တာ ဝါ[‘သံပုဗ္ဗာ ပဌမန္ထာ ဝါ’ (မူလပါဌေ) စံ။ ၆။၁။၂၁၊ ပါ။ ၈။၁။၂၆]။

သံဝိဇ္ဇတိ ပုဗ္ဗပဒံ အဿာတိ သပုဗ္ဗံ၊ သပုဗ္ဗာ ပဌမန္တပဒမှာ ပရေသံ သဝိဘတ္တီနံ တုမှာ’မှသဒ္ဒါနံ ဝေါ၊ နော၊ တေ၊ မေအာဒေသာ ဝိကပ္ပေန ဟောန္တိ အနွာဒေသဋ္ဌာနေပိ။

ဂါမေ ပဋော တုမှာကံ၊ အထော နဂရေ ကမ္ဗလံ ဝေါ၊ အထော နဂရေ ကမ္ဗလံ တုမှာကံ ဝါ။ ဧဝံ သေသေသု။

၂၇၀။ န စဝါဟာဟေဝယောဂေ[စံ။ ၆။၃။၂၂၊ ပါ။ ၈။၁။၂၄]။

စ၊ ဝါ၊ ဟ၊ အဟ၊ ဧဝသဒ္ဒေဟိ ယောဂေ တုမှာ’မှာနံ ဝေါ၊ နော၊ တေ၊ မေအာဒေသာ န ဟောန္တိ။

ဂါမော တဝ စ မမ စ ပရိဂ္ဂဟော၊ ဂါမော တဝ ဝါ မမ ဝါ ပရိဂ္ဂဟော ဣစ္စာဒိ။

စာဒိယောဂေတိ ကိံ? ဂါမော စ တေ ပရိဂ္ဂဟော၊ နဂရဉ္စ မေ ပရိဂ္ဂဟော။

၂၇၁။ ဒဿနတ္ထေနာလောစနေ[စံ။ ၆။၃။၂၃၊ ပါ။ ၈။၁။၂၅]။

အာလောစနံ ဩလောကနံ၊ အာလောစနတော အညသ္မိံ ဒဿနတ္ထေ ပယုဇ္ဇမာနေ တုမှာ’မှာနံ ဝေါ၊ နော၊ တေ၊ မေအာဒေသာ န ဟောန္တိ။

ဂါမော တုမှေ ဥဒ္ဒိဿ အာဂတော၊ ဂါမော အမှေ ဥဒ္ဒိဿ အာဂတော – ‘ဂါမော’တိ ဂါမဝါသီ မဟာဇနော။

အနာလောစနေတိ ကိံ? ဂါမော ဝေါ ပဿတိ၊ ဂါမော နော ပဿတိ။

၂၇၂။ အာမန္တနပုဗ္ဗံ အသန္တံဝ[‘အာမန္တဏံ ပုဗ္ဗမသန္တံဝ’ (ဗဟူသု) စံ။ ၆။၃။၂၄၊ ပါ။ ၈။၁။၇၂]။

အာမန္တနဘူတံ ပုဗ္ဗပဒံ အသန္တံ ဝိယ ဟောတိ၊ ပဒတောတိ သင်္ချံ န ဂစ္ဆတိ။

ဒေဝဒတ္တ! တဝ ပရိဂ္ဂဟော။

၂၇၃။ န သာမညဝစနမေကတ္ထေ[စံ။ ၆။၃။၂၅၊ ပါ။ ၈။၁။၇၃]။

တုလျာဓိကရဏဘူတေ ပဒေ သတိ ပုဗ္ဗံ သာမညဝစနဘူတံ အာမန္တနပဒံ အသန္တံ ဝိယ န ဟောတိ၊ ပဒတောတိ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။

မာဏဝက ဇဋိလ! တေ ပရိဂ္ဂဟော။

သာမညဝစနန္တိ ကိံ? မာဏဝက ဒေဝဒတ္တ! တုယှံ ပရိဂ္ဂဟော။

ဧကတ္ထေတိ ကိံ? ဒေဝဒတ္တ! ယညဒတ္တ! တုမှာကံ ပရိဂ္ဂဟော။

၂၇၄။ ဗဟူသု ဝါ[စံ။ ၆။၃။၂၆၊ ပါ။ ၈။၁။၇၄]။

ဗဟူသု ဇနေသု ပဝတ္တမာနံ သာမညဝစနဘူတမ္ပိ အာမန္တနပဒံ ဧကတ္ထေ ပဒေ သတိ အသန္တံ ဝိယ န ဟောတိ ဝါ။

ဗြာဟ္မဏာ ဂုဏဝန္တော ဝေါ ပရိဂ္ဂဟော၊ ဗြာဟ္မဏာ ဂုဏဝန္တော တုမှာကံ ပရိဂ္ဂဟော။

သဗ္ဗာဒိရာသိ နိဋ္ဌိတော။

ဝိဘတ္တိပစ္စယန္တရာသိ

အထ ဝိဘတ္တိပစ္စယာ ဒီပိယန္တေ။

ဝိဘတျတ္ထာနံ ဇောတကတ္တာ ဝိဘတ္တိဋ္ဌာနေ ဌိတာ ပစ္စယာ ဝိဘတ္တိပစ္စယာ။

၂၇၅။ တော ပဉ္စမျာ[က။ ၂၄၈၊ ရူ။ ၂၆၀၊ နီ။ ၄၉၃၊ စံ။ ၄။၃။၆၊ ပါ။ ၅။၄။၄၅]။

ပဉ္စမိယာ ဝိဘတ္တိယာ အတ္ထေ တောပစ္စယော ဟောတိ။

တောမှိ ဒီဃာနံ ရဿော၊ ကညတော၊ ရတ္တိတော၊ ဣတ္ထိတော၊ ဓေနုတော။ မဟာဝုတ္တိနာ တောမှိ မာတာပိတူနံ ဣတ္တံ၊ မာတိတော၊ ပိတိတော၊ ဝဓုတော၊ ပုရိသတော၊ မုနိတော၊ ဒဏ္ဍိတော ၊ ဘိက္ခုတော၊ သတ္ထာရတော၊ ကတ္တုတော၊ ဂေါတြဘုတော၊ သဗ္ဗတော၊ ယတော၊ တတော။

ဣမ၊ ဧတ၊ ကိံသဒ္ဒေဟိ တော။

၂၇၆။ ဣတောတေတ္တောကုတော[‘ဣတော တေတ္တော ကတော’ (ဗဟူသု) စံ။ ၄။၃။၈၊ ပါ။ ၇။၂။၁၀၄]။

ဣတော၊ အတော၊ ဧတ္တော၊ ကုတောတိ ဧတေ သဒ္ဒါ တောပစ္စယန္တာ နိပစ္စန္တေ။

ဣမမှာ ဣမေဟီတိ ဝါ ဣတော၊ ဧတသ္မာ ဧတေဟီတိ ဝါ အတော၊ ဧတ္တော၊ ကသ္မာ ကေဟီတိ ဝါ ကုတော။ ဧတ္ထ စ ဣမမှာ၊ ဣမေဟီတိအာဒိကံ အတ္ထဝါကျံ ဒိသွာ ပကတိလိင်္ဂံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣမိနာ သုတ္တေန ဣမဿ ဣတ္တံ၊ ဧတဿ အတ္တံ ဧတ္တဉ္စ၊ ‘သရမှာ ဒွေ’တိ ဧသရမှာ ဒွိတ္တံ၊ ကိံသဒ္ဒဿ ကုတ္တံ။ ဧသ နယော သေသေသု နိပါတနေသု။

၂၇၇။ အဘျာဒီဟိ[ပါ။ ၅။၃။၉]။

အဘိအာဒီဟိ တော ဟောတိ၊ ပုနဗ္ဗိဓာနာ’ပဉ္စမျတ္ထေပီတိပိ သိဒ္ဓံ။

အဘိတော ဂါမံ ဂါမဿ အဘိမုခေတိ အတ္ထော။

ပရိတော ဂါမံ ဂါမဿ သမန္တတောတိ အတ္ထော။

ဥဘတော ဂါမံ ဂါမဿ ဥဘောသု ပဿေသူတိ အတ္ထော။

ပစ္ဆတော၊ ဟေဋ္ဌတော၊ ဥပရိတော။

၂၇၈။ အာဒျာဒီဟိ[စံ။ ၄။၃။၉၊ ပါ။ ၅။၄။၄၄]။

အာဒိပဘုတီဟိ အပဉ္စမျတ္ထေပိ တော ဟောတိ။

အာဒိတော ၊ မဇ္ဈတော၊ ပုရတော၊ ပဿတော၊ ပိဋ္ဌိတော၊ ဩရတော၊ ပရတော၊ ပစ္ဆတော၊ ပုရတ္ထိမတော၊ ဒက္ခိဏတောဣစ္စာဒီသု ဗဟုလံ သတ္တမျတ္ထေ ဒိဿတိ။

တထာ တတိယတ္ထေပိ ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ [သံ။ နိ။ ၃။၄၄]၊ ပဉ္စက္ခန္ဓေ အနိစ္စတော ဝိပဿတိ ဣစ္စာဒိ။

ယတောနိဒါနံ [သု။ နိ။ ၂၇၅]၊ ယတွာဓိကရဏံ၊ ယတောဒကံ တဒါဒိတ္တမိစ္စာဒီသု [ဇာ။ ၁။၉။၅၈] ပဌမတ္ထေ ဣစ္ဆန္တိ။

ဣတော ဧဟိ၊ ဣတော ဗလာကေ အာဂစ္ဆ၊ စဏ္ဍော မေ ဝါယသော သခါ ဣစ္စာဒီသု ဒုတိယတ္ထေ။

ပရတောဃောသော၊ နာဒိဋ္ဌာ ပရတော ဒေါသံ ဣစ္စာဒီသု ဆဋ္ဌျတ္ထေ။

၂၇၉။ သဗ္ဗာဒိတော သတ္တမျာ တြတ္ထာ[က။ ၂၄၉၊ ရူ။ ၂၆၆၊ နီ။ ၄၉၄၊ စံ။ ၄။၁။၁၀၊ ပါ။ ၅။၃။၁၀]။

သဗ္ဗာဒိနာမကေဟိ သဗ္ဗနာမေဟိ သတ္တမိယာ အတ္ထေ တြ၊ တ္ထာ ဟောန္တိ။

သဗ္ဗသ္မိံ သဗ္ဗေသူတိ ဝါ သဗ္ဗတြ၊ သဗ္ဗတ္ထ၊ သဗ္ဗဿံ သဗ္ဗာသု ဝါတိပိ။ ဧဝံ ကတရတြ၊ ကတရတ္ထ၊ အညတြ၊ အညတ္ထ ဣစ္စာဒိ။

ယတြ၊ ယတ္ထ၊ တတြ၊ တတ္ထ။

၂၈၀။ ကတ္ထေတ္ထကုတြာတြကွေဟိဓ[က။ ၂၅၁၊ ရူ။ ၂၆၉၊ နီ။ ၄၉၉၊ စံ။ ၄။၁။၁၁၊ ပါ။ ၅။၃။၁၁၊ ၁၂]။

ကတ္ထ၊ ဧတ္ထ၊ ကုတြ၊ အတြ၊ တွ၊ ဣဟ၊ ဣဓာတိ ဧတေ သဒ္ဒါတ္ထ၊ တြ၊ဝ ဟ၊ ဓာပစ္စယန္တာ သတ္တမျတ္ထေ သိဇ္ဈန္တိ။

ကသ္မိံ ကေသူတိ ဝါ ကတ္ထ၊ ကုတြ၊ ကွ။ ‘ကုဝ’န္တိပိ သိဇ္ဈတိ၊ ‘‘ကုဝံ သတ္တဿ ကာရကော၊ ကုဝံ သတ္တော သမုပ္ပန္နော [သံ။ နိ။ ၁။၁၇၁]၊ ကုဝံ အသိဿံ၊ ကုဝံ ခါဒိဿ’’န္တိ ပါဠိ။

ဧတသ္မိံ ဧတေသူတိ ဝါ ဧတ္ထ၊ အတြ၊ ဣမသ္မိံ ဣမေသူတိ ဝါ ဣဟ၊ ဣဓ။

၂၈၁။ ဓိ သဗ္ဗာ ဝါ[က။ ၂၅၀၊ ရူ။ ၂၆၈၊ နီ။ ၅၀၂]။

သဗ္ဗသဒ္ဒမှာ သတ္တမျတ္ထေ ဓိ ဟောတိ ဝါ။

နမော တေ ဗုဒ္ဓ ဝီရ’တ္ထု၊ ဝိပ္ပမုတ္တောသိ သဗ္ဗဓိ [သံ။ နိ။ ၁။၉၀]။

၂၈၂။ ယာ ဟိံ[က။ ၂၅၅၊ ရူ။ ၂၇၅၊ နီ။ ၅၀၄]။

ယမှာ သတ္တမျတ္ထေ ဟိံ ဟောတိ။

ယဟိံ။

၂၈၃။ တာ ဟဉ္စ[က။ ၂၅၃၊ ရူ။ ၂၇၃၊ နီ။ ၅၀၁]။

တမှာ သတ္တမျတ္ထေ ဟိံ ဟောတိ ဟဉ္စ။

တဟိံ၊ တဟံ။ ဒုတိယတ္ထေပိ ဒိဿတိ ‘‘တဟံ တဟံ ဩလောကေန္တော ဂစ္ဆတီ’’တိ။

၂၈၄။ ကိံဿ ကုကဉ္စ[က။ ၂၅၁၊ ၂၂၇-၈-၉၊ ရူ။ ၂၂၆၊ ၂၇၀-၁-၂၊ နီ။ ၅၀၀၊ ၄၅၆-၇၊ ၄၆၀]။

ကိံမှာ သတ္တမျတ္ထေ ဟိံ၊ တံ ဟောတိ။ ကိံဿ ကုတ္တံ ကတ္တဉ္စ ဟောတိ။

ကုဟိံ ဂစ္ဆတိ၊ ကုဟံ ဂစ္ဆတိ။ ကဟံ ဧကပုတ္တက ကဟံ ဧကပုတ္တက [သံ။ နိ။ ၂။၆၃]။ ကုဟိဉ္စိ၊ ကုဟိဉ္စနန္တိ ဒွေ စိ၊ စန-နိပါတန္တာ သိဇ္ဈန္တိ။

ဣတိ သာမညသတ္တမျန္တရာသိ။

ကာလသတ္တမျန္တံ ဝုစ္စတေ။

၂၈၅။ သဗ္ဗေကညယတေဟိ ကာလေဒါ[က။ ၂၅၇၊ ရူ။ ၂၇၆၊ နီ။ ၅၀၅]။

သဗ္ဗ၊ ဧက၊ အည၊ ယ၊ တသဒ္ဒေဟိ ကာလေ ဒါ ဟောတိ။

သဗ္ဗသ္မိံ ကာလေ သဗ္ဗဒါ၊ ဧကသ္မိံ ကာလေ ဧကဒါ၊ အညသ္မိံ ကာလေ အညဒါ၊ ယသ္မိံ ကာလေ ယဒါ၊ တသ္မိံ ကာလေ တဒါ။

၂၈၆။ ကဒါကုဒါသဒါအဓုနေဒါနိ[က။ ၂၅၇-၈-၉၊ ရူ။ ၂၇၆-၈-၉၊ နီ။ ၅၀၅-၆-၇]။

ဧတေပိ သတ္တမျတ္ထေ ကာလေ ဒါ၊ ဓုနာ၊ ဒါနိပစ္စယန္တာ သိဇ္ဈန္တိ။

ကိံသ္မိံ ကာလေ ကဒါ၊ ကုဒါ၊ သဗ္ဗသ္မိံ ကာလေ သဒါ၊ ဣမသ္မိံ ကာလေ အဓုနာ၊ ဣဒါနိ။

၂၈၇။ အဇ္ဇသဇ္ဇုပရဇ္ဇေတရဟိကရဟာ[က။ ၂၅၉၊ ရူ။ ၂၇၉၊ ၄၂၃၊ နီ။ ၅၀၇]။

ဧတေပိ ကာလေ ဇ္ဇ၊ ဇ္ဇု၊ ရဟိ၊ ရဟ ပစ္စယန္တာ သိဇ္ဈန္တိ။

ဣမသ္မိံ ကာလေ အဇ္ဇ၊ ဣမသ္မိံ ဒိဝသေတျတ္ထော။

သမာနေ ကာလေ သဇ္ဇု-‘သမာနေ’တိ ဝိဇ္ဇမာနေ။ န ဟိ ပါပံ ကတံ ကမ္မံ၊ သဇ္ဇု ခီရံဝ မုစ္စတိ [ဓ။ ပ။ ၇၁]၊ သဇ္ဇုကံ ပါဟေသိ – တတ္ထ ‘သဇ္ဇူ’တိ တသ္မိံ ဒိဝသေ။

အပရသ္မိံ ကာလေ အပရဇ္ဇု၊ ပုနဒိဝသေတိ အတ္ထော။

ဣမသ္မိံ ကာလေ ဧတရဟိ၊ ကိံသ္မိံ ကာလေ ကရဟ။ ကုတောစိ၊ ကွစိ၊ ကတ္ထစိ၊ ကုဟိဉ္စိ၊ ကဒါစိ၊ ကရဟစိသဒ္ဒါ ပန စိ-နိပါတန္တာ ဟောန္တိ၊ တထာ ယတော ကုတောစိ၊ ယတ္ထ ကတ္ထစိ၊ ယဒါ ကဒါစီတိ။ ကိဉ္စနံ၊ ကုဟိဉ္စနံ၊ ကုဒါစနန္တိ စန-နိပါတန္တာတိ။

ဝိဘတ္တိပစ္စယန္တရာသိ နိဋ္ဌိတော။

အဗျယပဒါနိ

ဥပသဂ္ဂပဒရာသိ

အထ အဗျယပဒါနိ ဒီပိယန္တေ။

ဆဗ္ဗိဓာနိ အဗျယပဒါနိ ဥပသဂ္ဂပဒံ၊ နိပါတပဒံ၊ ဝိဘတ္တိပစ္စယန္တပဒံ၊ အဗျယီဘာဝသမာသပဒံ၊ အဗျယတဒ္ဓိတပဒံ၊ တွာဒိပစ္စယန္တပဒန္တိ။ ဗျယော ဝုစ္စတိ ဝိကာရော၊ နာနာလိင်္ဂဝိဘတ္တိဝစနေဟိ နတ္ထိ ရူပဗျယော ဧတေသန္တိ အဗျယာ၊ အသင်္ချာတိ စ ဝုစ္စန္တိ။

တတ္ထ ဝိဘတ္တိပစ္စယန္တပဒတော ပုန ဝိဘတ္တုပ္ပတ္တိ နာမ နတ္ထိ။ အဗျယီဘာဝသမာသမှိ ဝိဘတ္တီနံ ဝိဓိ သမာသကဏ္ဍေ ဝက္ခတိ၊ တသ္မာ တာနိ ဒွေ ဌပေတွာ သေသာနိ စတ္တာရိ ဣဓ ဝုစ္စန္တေ။

၂၈၈။ အသင်္ချေဟိ သဗ္ဗာသံ[စံ။ ၂။၁။၃၈၊ ပါ။ ၂။၄။၈၂]။

အသင်္ချေဟိ ပဒေဟိ ယထာရဟံ သဗ္ဗာသံ ဝိဘတ္တီနံ လောပေါ ဟောတိ၊ ကေဟိစိ ပဒေဟိ ပဌမာယ လောပေါ၊ ကေဟိစိ ပဒေဟိ ဒုတိယာယ လောပေါ…ပေ… ကေဟိစိ သတ္တမိယာ၊ ကေဟိစိ ဒွိန္နံ၊ ကေဟိစိ တိဿန္နံ…ပေ… ကေဟိစိ သတ္တန္နန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

တတ္ထ အာဝုသော၊ ဘော၊ ဘန္တေဣစ္စာဒီဟိ အာမန္တနနိပါတေဟိ အတ္ထိ၊ နတ္ထိ၊ သက္ကာ၊ လဗ္ဘာ၊ သိယာ၊ သိယုံ၊ သာဓု၊ တုဏှီဣစ္စာဒီဟိ စ ပဌမာယ လောပေါ။

စိရံ၊ စိရဿံ၊ နိစ္စံ၊ သတတံ၊ အဘိဏှံ၊ အဘိက္ခဏံ၊ မုဟုတ္တံ ဣစ္စာဒီဟိ အစ္စန္တသံယောဂလက္ခဏေ ဒုတိယာယ။

ယထာ၊ တထာ၊ သဗ္ဗထာ၊ သဗ္ဗသော၊ မုသာ၊ မိစ္ဆာဣစ္စာဒီဟိ တတိယာယ။

ကာတုံ၊ ကာတဝေ ဣစ္စာဒီဟိ စတုတ္ထိယာ။

သမန္တာ ၊ သမန္တတော၊ ဒီဃသော၊ ဩရသောဣစ္စာဒီဟိ ပဉ္စမိယာ။

ပုရေ၊ ပုရာ၊ ပစ္ဆာ၊ ဥဒ္ဓံ၊ ဥပရိ၊ အဓော၊ ဟေဋ္ဌာ၊ အန္တရာ၊ အန္တော၊ ရဟော၊ အာဝိ၊ ဟိယျော၊ သုဝေဣစ္စာဒီဟိ သတ္တမိယာ လောပေါ။

နမောသဒ္ဒမှာ ‘‘နမော တေ ဗုဒ္ဓ ဝီရ’တ္ထူ’’တိ ဧတ္ထ ပဌမာယ။ ‘‘နမော ကရောဟိ နာဂဿာ’’တိ ဧတ္ထ ဒုတိယာယ။

သယံသဒ္ဒမှာ ‘‘ကုသူလော သယမေဝ ဘိဇ္ဇတေ’’တိ ဧတ္ထ ပဌမာယ။ ‘‘သယံ ကတံ သုခဒုက္ခ’’န္တိ [ဒီ။ နိ။ ၃။၁၉၁၊ ၁၉၃] ဧတ္ထ တတိယာယ၊ ဣစ္စာဒိနာ ယထာရဟဝိဘာဂေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။

ဣတိ၊ ဧဝံသဒ္ဒေဟိ ပယောဂါနုရူပံ သတ္တန္နံ ဝိဘတ္တီနံ လောပံ ဣစ္ဆန္တိ။

ဥပသဂ္ဂေဟိပိ အတ္ထာနုရူပံ တံတံဝိဘတ္တိလောပေါ။

ရူပသိဒ္ဓိယံ ပန ‘‘တေဟိ ပဌမေကဝစနမေဝ ဘဝတီ’’တိ [ရူ။ ၁၃၁ (ပိဋ္ဌေ)] ဝုတ္တံ။

တတ္ထ ‘‘အဘိက္ကမတိ၊ အဘိဓမ္မော’’ ဣစ္စာဒီသု ဓာတုလိင်္ဂါနိ ဥပေစ္စ တေသံ အတ္ထံ နာနာပ္ပကာရံ ကရောန္တာ သဇ္ဇန္တိ သင်္ခရောန္တီတိ ဥပသဂ္ဂါ။ တေ ဟိ ကွစိ တဒတ္ထံ ဝိသိဋ္ဌံ ကရောန္တိ ‘‘ဇာနာတိ၊ ပဇာနာတိ၊ သဉ္ဇာနာတိ၊ အဝဇာနာတိ၊ အဘိဇာနာတိ၊ ပရိဇာနာတိ၊ သုသီလော၊ ဒုဿီလော၊ သုဝဏ္ဏော၊ ဒုဗ္ဗဏ္ဏော၊ သုရာဇာ၊ ဒုရာဇာ’’ ဣစ္စာဒီသု။

ကွစိ တဒတ္ထံ နာနာပ္ပကာရံ ကတွာ ဝိဘဇ္ဇန္တိ ‘‘ဂစ္ဆတိ၊ အာဂစ္ဆတိ၊ ဥဂ္ဂစ္ဆတိ၊ ဩဂစ္ဆတိ’’ဣစ္စာဒီသု။

ကွစိ တဒတ္ထံ ဗာဓေတွာ တပ္ပဋိဝိရုဒ္ဓေ ဝါ တဒညသ္မိံ ဝါ အတ္ထေ တာနိ ယောဇေန္တိ။

တတ္ထ တပ္ပဋိဝိရုဒ္ဓေ –

ဇေတိ၊ ပရာဇေတိ၊ ဩမုဉ္စတိ၊ ပဋိမုဉ္စတိ၊ ဂိလတိ၊ ဥဂ္ဂိလတိ၊ နိမ္မုဇ္ဇတိ၊ ဥမ္မုဇ္ဇတိ၊ ဓမ္မော၊ ဥဒ္ဓမ္မောဣစ္စာဒိ။

တဒညသ္မိံ –

ဒဒါတိ၊ အာဒဒါတိ၊ ဒဓာတိ၊ ဝိဓေတိ၊ ပိဓေတိ၊ နိဓေတိ၊ သန္ဓိယတိ၊ သဒ္ဒဟတိ၊ အဘိဓာတိဣစ္စာဒိ။

ကွစိ ပန ပဒသောဘဏံ ကတွာ တဒတ္ထံ အနုဝတ္တန္တိ၊ ‘‘ဝိဇ္ဇတိ၊ သံဝိဇ္ဇတိ၊ လဘတိ၊ ပဋိလဘတိ’’ ဣစ္စာဒိ။

တေ ဝီသတိ ဟောန္တိ-ပ၊ အာ၊ ဥ၊ ဩ၊ ဒု၊ နိ၊ ဝိ၊ သု၊ သံ၊ အတိ၊ အဓိ၊ အနု၊ အပ၊ အပိ၊ အဘိ၊ အဝ၊ ဥပ၊ ပတိ၊ ပရာ၊ ပရိ။

ကစ္စာယနေ ပန ဩသဒ္ဒေါ အဝကာရိယမတ္တန္တိ တံ အဂ္ဂဟေတွာ နီသဒ္ဒံ ဂဏှာတိ၊ ဣဓ ပန နီသဒ္ဒေါ နိဿ ဒီဃမတ္တန္တိ တံ အဂ္ဂဟေတွာ ဩသဒ္ဒံ ဂဏှာတိ။

တတ္ထ ပ –

ပကာရတ္ထေ-ပညာ။ အာဒိကမ္မေ-ဝိပ္ပကတံ။ ပဓာနေ-ပဏီတံ။ ဣဿရိယေ-ပဘူ။ အန္တောဘာဝေ-ပက္ခိတ္တံ၊ ပဿာသော။ ဝိယောဂေ-ပဝါသော။ တပ္ပရေ-ပါစရိယော။ တဒနုဗန္ဓေ-ပုတ္တော၊ ပပုတ္တော၊ နတ္တာ၊ ပနတ္တာ။ ဘုသတ္ထေ-ပဝဍ္ဎော။ သမ္ဘဝေ-ပဘဝတိ။ တိတ္တိယံ-ပဟုတံ အန္နံ။ အနာဝိလေ-ပသန္နော။ ပတ္ထနာယံ-ပဏိဓာနံ။

အာ –

အဘိမုခေ-အာဂစ္ဆတိ။ ဥဒ္ဓံကမ္မေ-အာရောဟတိ။ မရိယာဒါယံ-အာပဗ္ဗတာ ခေတ္တံ။ အဘိဝိဓိမှိ-အာဗြဟ္မလောကာ ကိတ္တိသဒ္ဒေါ။ ပတ္တိယံ-အာပန္နော။ ဣစ္ဆာယံ-အာကင်္ခါ။ ပရိဿဇနေ-အာလိင်္ဂတိ။ အာဒိကမ္မေ-အာရမ္ဘော။ ဂဟဏေ-အာဒီယတိ။ နိဝါသေ-အာဝသထော။ သမီပေ-အာသန္နံ။ အဝှာနေ-အာမန္တနံ။

ဥ –

ဥဂ္ဂတေ-ဥဂ္ဂစ္ဆတိ ။ ဥဒ္ဓံကမ္မေ-ဥဋ္ဌာတိ။ ပဓာနေ-ဥတ္တရော။ ဝိယောဂေ-ဥပဝါသော။ သမ္ဘဝေ-ဥဗ္ဘူတော။ အတ္ထလာဘေ-ရူပဿ ဥပ္ပာဒေါ။ သတ္တိယံ-ဥဿဟတိ ဂန္တုံ။ သရူပချာနေ-ဥဒ္ဒေသော။

ဩ –

အန္တောဘာဝေ-ဩစရကော၊ ဩရောဓော။ အဓောကမ္မေ-ဩက္ခိတ္တော။ နိဂ္ဂဟေ-ဩဝါဒေါ။ အန္တရေ၊ ဒေသေ စ-ဩကာသော။ ပါတုဘာဝေ-ဩပပါတိကော။ ယေသု အတ္ထေသု အဝသဒ္ဒေါ ဝတ္တတိ၊ တေသုပိ ဩသဒ္ဒေါ ဝတ္တတိ။

ဒု –

အသောဘဏေ-ဒုဂ္ဂန္ဓော။ အဘာဝေ-ဒုဗ္ဘိက္ခံ၊ ဒုဿီလော၊ ဒုပ္ပညော။ ကုစ္ဆိတေ-ဒုက္ကဋံ။ အသမိဒ္ဓိယံ-ဒုသဿံ။ ကိစ္ဆေ-ဒုက္ကရံ။ ဝိရူပေ-ဒုဗ္ဗဏ္ဏော၊ ဒုမ္မုခေါ။

နိ –

နိဿေသေ-နိရုတ္တိ။ နိဂ္ဂတေ-နိယျာနံ။ နီဟရဏေ-နိဒ္ဓါရဏံ။ အန္တောပဝေသနေ-နိခါတော။ အဘာဝေ-နိမ္မက္ခိကံ။ နိသေဓေ-နိဝါရေတိ။ နိက္ခန္တေ-နိဗ္ဗာနံ။ ပါတုဘာဝေ-နိမ္မိတံ။ အဝဓာရဏေ-ဝိနိစ္ဆယော။ ဝိဘဇ္ဇနေ-နိဒ္ဒေသော။ ဥပမာယံ-နိဒဿနံ။ ဥပဓာရဏေ-နိသာမေတိ။ အဝသာနေ-နိဋ္ဌိတံ။ ဆေကေ-နိပုဏော။

ဝိ –

ဝိသေသေ-ဝိပဿတိ။ ဝိဝိဓေ-ဝိစိတ္တံ။ ဝိရုဒ္ဓေ-ဝိဝါဒေါ။ ဝိဂတေ-ဝိမလော။ ဝိယောဂေ-ဝိပ္ပယုတ္တော။ ဝိရူပေ-ဝိပ္ပဋိသာရော။

သု –

သောဘဏေ-သုဂ္ဂတိ ။ သုန္ဒရေ-သုမနော။ သမ္မာသဒ္ဒတ္ထေ-သုဂတော။ သမိဒ္ဓိယံ-သုဘိက္ခံ။ သုခတ္ထေ-သုကရော။

သံ –

သမောဓာနေ-သန္ဓိ။ သမ္မာ၊ သမတ္ထေသု-သမာဓိ၊ သမ္ပယုတ္တော။ သမန္တဘာဝေ-သံကိဏ္ဏော။ သင်္ဂတေ-သမာဂမော၊ သင်္ခေပေ-သမာသော။ ဘုသတ္ထေ-သာရတ္တော။ သဟတ္ထေ-သံဝါသော၊ သမ္ဘောဂေါ။ အပ္ပတ္ထေ-သမဂ္ဃော။ ပဘဝေ-သမ္ဘဝေါ။ အဘိမုခေ-သမ္မုခံ။ သင်္ဂဟေ-သင်္ဂယှတိ။ ပိဒဟနေ-သံဝုတော။ ပုနပ္ပုနကမ္မေ-သန္ဓာဝတိ၊ သံသရတိ။ သမိဒ္ဓိယံ-သမ္ပန္နော။

အတိ –

အတိက္ကမေ-အတိရောစတိ၊ အစ္စယော၊ အတီတော။ အတိက္ကန္တေ-အစ္စန္တံ။ အတိဿယေ-အတိကုသလော။ ဘုသတ္ထေ-အတိကောဓော။ အန္တောကမ္မေ-မဉ္စံ ဝါ ပီဌံ ဝါ အတိဟရိတွာ ဌပေတိ။

အဓိ –

အဓိကေ-အဓိသီလံ။ ဣဿရေ-အဓိပတိ၊ အဓိဗြဟ္မဒတ္တေ ပဉ္စာလာ။ ဥပရိဘာဝေ-အဓိသေတိ။ ပရိဘဝနေ-အဓိဘူတော။ အဇ္ဈာယနေ-အဇ္ဈေတိ၊ ဗျာကရဏမဓီတေ။ အဓိဋ္ဌာနေ-နဝကမ္မံ အဓိဋ္ဌာတိ၊ စီဝရံ အဓိဋ္ဌာတိ၊ ဣဒ္ဓိဝိကုဗ္ဗနံ အဓိဋ္ဌာတိ။ နိစ္ဆယေ-အဓိမုစ္စတိ။ ပါပုဏနေ-ဘောဂက္ခန္ဓံ အဓိဂစ္ဆတိ၊ အမတံ အဓိဂစ္ဆတိ။

အနု –

အနုဂတေ-အနွေတိ။ အနုပ္ပစ္ဆိန္နေ-အနုသယော။ ပစ္ဆာသဒ္ဒတ္ထေ-အနုရထံ။ ပုနပ္ပုနဘာဝေ-အနွဍ္ဎမာသံ၊ အနုသံဝစ္ဆရံ။ ယောဂျဘာဝေ-အနုရူပံ ။ကနိဋ္ဌဘာဝေ-အနုဗုဒ္ဓါ၊ အနုထေရော။ သေသံ ကာရကကဏ္ဍေ ဝက္ခတိ။

အပ –

အပဂတေ-အပေတိ၊ အပါယော။ ဂရဟေ-အပဂဗ္ဘော၊ အပသဒ္ဒေါ။ ဝဇ္ဇနေ-အပသာလာယ အာယန္တိ။ ပူဇာယံ-ဝုဍ္ဎ-မပစာယန္တိ။ ပဒုဿနေ-အပရဇ္ဈတိ။

အပိ –

သမ္ဘာဝနေ-အပိပဗ္ဗတံ ဘိန္ဒေယျ၊ မေရုမ္ပိ ဝိနိဝိဇ္ဈေယျ။ အပေက္ခာယံ-အယမ္ပိ ဓမ္မော အနိယတော။ သမုစ္စယေ-ဣတိပိ အရဟံ၊ ဆဝိမ္ပိ ဒဟတိ၊ စမ္မမ္ပိ ဒဟတိ၊ မံသမ္ပိ ဒဟတိ။ ဂရဟာယံ-အပိ အမှာကံ ပဏ္ဍိတက။ ပုစ္ဆာယံ-အပိ ဘန္တေ ဘိက္ခံ လဘိတ္ထ၊ အပိ နု တုမှေ သောတုကာမာတ္ထ။

အဘိ –

အဘိမုခေ-အဘိက္ကန္တော။ ဝိသိဋ္ဌေ-အဘိညာ။ အဓိကေ-အဘိဓမ္မော။ ဥဒ္ဓံကမ္မေ-အဘိရူဟတိ။ ကုလေ-အဘိဇာတော။ သာရုပ္ပေ-အဘိရူပေါ။ ဝန္ဒနေ-အဘိဝါဒေတိ။ သေသံ ကာရကကဏ္ဍေ ဝက္ခတိ။

အဝ –

အဓောဘာဂေ-အဝက္ခိတ္တော။ ဝိယောဂေ-အဝကောကိလံ ဝနံ။ ပရိဘဝေ-အဝဇာနာတိ။ ဇာနနေ-အဝဂစ္ဆတိ။ သုဒ္ဓိယံ-ဝေါဒါယတိ၊ ဝေါဒါနံ။ နိစ္ဆယေ-အဝဓာရဏံ။ ဒေသေ-အဝကာသော။ ထေယျေ-အဝဟာရော။

ဥပ –

ဥပဂမေ-ဥပနိသီဒတိ။ သမီပေ-ဥပစာရော၊ ဥပနဂရံ။ ဥပပတ္တိယံ-သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ။ သဒိသေ-ဥပမာဏံ၊ ဥပမေယျံ။ အဓိကေ-ဥပခါရိယံ ဒေါဏော။ ဥပရိဘာဝေ – ဥပသမ္ပန္နော ၊ ဥပစယော။ အနသနေ-ဥပဝါသော။ ဒေါသက္ခာနေ-ပရံ ဥပဝဒတိ။ သညာယံ-ဥပဓာ၊ ဥပသဂ္ဂေါ။ ပုဗ္ဗကမ္မေ-ဥပက္ကမော၊ ဥပဟာရော။ ပူဇာယံ-ဗုဒ္ဓံ ဥပဋ္ဌာတိ။ ဂယှာကာရေ-ပစ္စုပဋ္ဌာနံ။ ဘုသတ္ထေ-ဥပါဒါနံ၊ ဥပါယာသော၊ ဥပနိဿယော။

ပတိ –

ပတိဂတေ-ပစ္စက္ခံ။ ပဋိလောမေ-ပဋိသောတံ။ ပဋိယောဂိမှိ-ပဋိပုဂ္ဂလော။ နိသေဓေ-ပဋိသေဓော။ နိဝတ္တေ-ပဋိက္ကမတိ။ သဒိသေ-ပဋိရူပကံ။ ပဋိကမ္မေ-ရောဂဿ ပဋိကာရော။ အာဒါနေ-ပဋိဂ္ဂဏှာတိ။ ပဋိဗောဓေ-ပဋိဝေဓော။ ပဋိစ္စေ-ပစ္စယော။ သေသံ ကာရကကဏ္ဍေ ဝက္ခတိ။

ပရာ –

ပရိဟာနိယံ-ပရာဘဝေါ။ ပရာဇယေ-ပရာဇိတော။ ဂတိယံ-ပရာယနံ။ ဝိက္ကမေ-ပရက္ကမော။ အာမသနေ-ပရာမသနံ။

ပရိ –

သမန္တဘာဝေ-ပရိဝုတော၊ ပရိက္ခိတ္တော၊ ပရိက္ခာရော။ ပရိစ္ဆေဒေ-ပရိညေယျံ၊ ပရိဇာနာတိ။ ဝဇ္ဇနေ-ပရိဟရတိ။ ပရိဟာရော။ အာလိင်္ဂနေ-ပရိဿဇတိ။ နိဝါသနေ-ဝတ္ထံ ပရိဒဟတိ။ ပူဇာယံ-ပါရိစရိယာ။ ဘောဇနေ-ပရိဝိသတိ။ အဘိဘဝေ-ပရိဘဝတိ။ ဒေါသက္ခာနေ-ပရိဘာသတိ။ သေသံ ကာရကကဏ္ဍေ ဝက္ခတိ။

နီသဒ္ဒေါ ပန နီဟရဏ၊ နီဝရဏာဒီသု ဝတ္တတိ၊ နီဟရဏံ၊ နီဝရဏံဣစ္စာဒိ။

ဣတိ ဥပသဂ္ဂပဒရာသိ။

နိပါတပဒရာသိ

နိစ္စံ ဧကရူပေန ဝါကျပထေ ပတန္တီတိ နိပါတာ။ ပဒါနံ အာဒိ၊ မဇ္ဈာ’ဝသာနေသု နိပတန္တီတိ နိပါတာတိပိ ဝဒန္တိ။

အသတွဝါစကာ စာဒိသဒ္ဒါ နိပါတာ နာမ။ တေ ပန ဝိဘတ္တိယုတ္တာ၊ အယုတ္တာ စာတိ ဒုဝိဓာ ဟောန္တိ။ တတ္ထ ဝိဘတ္တိယုတ္တာ ပုဗ္ဗေ ဒဿိတာ ဧဝ။ စာဒယော အယုတ္တာ နာမ။ တေ ပန အနေကသတပ္ပဘေဒါ ဟောန္တိ။ နိဃဏ္ဋုသတ္ထေသု ဂဟေတဗ္ဗာတိ။

အဗျယတဒ္ဓိတပစ္စယပဒရာသိ

အဗျယတဒ္ဓိတပစ္စယန္တာ နာမ ယထာ၊ တထာ၊ ဧကဓာ၊ ဧကဇ္ဈံ၊ သဗ္ဗသော၊ ကထံ၊ ဣတ္ထံ ဣစ္စာဒယော။ တေဟိ တတိယာလောပေါ။

တွာဒိပစ္စယန္တပဒရာသိ

တွာဒိပစ္စယန္တာ နာမ ကတွာ၊ ကတွာန၊ ကာတုန၊ ကာတုံ၊ ကာတဝေ၊ ဒက္ခိတာယေ၊ ဟေတုယေ၊ အာဒါယ၊ ဥပါဒါယ၊ ဝိစေယျ၊ ဝိနေယျ၊ သက္ကစ္စ၊ အာဟစ္စ၊ ဥပသမ္ပဇ္ဇ၊ သမေစ္စ၊ အဝေစ္စ၊ ပဋိစ္စ၊ အတိစ္စ၊ အာဂမ္မ၊ အာရဗ္ဘဣစ္စာဒယော။ တေသု တွာ၊ တွာနန္တေဟိ ပဌမာလောပေါ။ တုံ၊ တဝေ၊ တာယေ၊ တုယေပစ္စယန္တေဟိ စတုတ္ထီလောပေါတိ။

ဓာတဝေါ ပစ္စယာ စေဝ၊ ဥပသဂ္ဂနိပါတကာ။

အနေကတ္ထာဝ တေ ပဋိ-သမ္ဘိဒါ ဉာဏဂေါစရာ။

ဣတိ နိရုတ္တိဒီပနိယာ နာမ မောဂ္ဂလ္လာနဒီပနိယာ

နာမကဏ္ဍော နိဋ္ဌိတော။