အည > လေဍီ သယာဍော ဂန္ထ-သင်္ဂဟော > နိရုတ္တိဒီပနီ

အထ ¶ ယုတ္တတ္ထာနံ သျာဒျန္တပဒါနံ ဧကတ္ထီဘာဝေါ ဝုစ္စတေ။ ဧကတ္ထီဘာဝေါတိ စ ဣဓ သမာသော ဝုစ္စတိ။ သော စ သမာသော ဆဗ္ဗိဓော အဗျယီဘာဝေါ၊ တပ္ပုရိသော၊ ကမ္မဓာရယော၊ ဒိဂု၊ ဗဟုဗ္ဗီဟိ၊ ဒွန္ဒောတိ။

တတ္ထ အဗျယီဘာဝေါ ပဌမံ ဝုစ္စတေ။ ဗျယော ဝုစ္စတိ ဝိကာရော၊ နတ္ထိ ဗျယော ဧတဿာတိ အဗျယော၊ အဗျယော ဟုတွာ ဘဝတီတိ အဗျယီဘာဝေါ၊ နာနာလိင်္ဂ၊ ဝိဘတ္တိ၊ ဝစနေသု ရူပဝိကာရရဟိတော ဟုတွာ ဘဝတီတိ အတ္ထော၊ သဗ္ဗလိင်္ဂ၊-ဝိဘတ္တိ၊ ဝစနေသုပိ ယေဘုယျေန ဧကရူပေန ပဝတ္တတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

အဗျယန္တိ ဝါ ဥပသဂ္ဂနိပါတာနံ ဧဝ နာမံ၊ အယံ ပန ပကတိ အဗျယံ န ဟောတိ၊ အသင်္ချေဟိ သဟ ဧကတ္ထတာဝသေန အဗျယံ ဟောတိ၊ ဣတိ အနဗျယမ္ပိ အဗျယံ ဘဝတီတိ အဗျယီဘာဝေါ။

၃၃၁။ သျာဒိသျာဒိနေကတ္ထံ[က။ ၃၁၆၊ ရူ။ ၃၃၁၊ နီ။ ၆၇၅၊ စံ။ ၂။၂။၁၊ ပါ။ ၂။၁။၄]။

အဓိကာရသုတ္တမိဒံ။ သျာဒိ ဝုစ္စတိ သျာဒျန္တပဒံ၊ ‘သျာဒိနာ’တိ သျာဒျန္တပဒေန၊ ဧကော အတ္ထော ယဿ တံ ဧကတ္ထံ၊ သျာဒိပဒံ သျာဒိပဒေန သဟ ဧကတ္ထံ ဟောတီတိ အတ္ထော။

ဧတ္ထ စ ‘သျာဒီ’တိ ဝစနေန ဥပသဂ္ဂ၊ နိပါတေဟိ သဒ္ဓိံ သဗ္ဗာနိ နာမိကပဒါနိ နာမပဋိရူပကာနိ စ သင်္ဂဏှာတိ၊ တျာဒျန္တပဒါနိ နိဝတ္တေတိ။

တတ္ထ ¶ နာမပဋိရူပကာနိ နာမ ‘ယေဝါဝနကဓမ္မာ’ ဣစ္စာဒီနိ။ တထာ သညာသဒ္ဒဘာဝံ ပတ္တာနိ ‘‘အတ္ထိပစ္စယော၊ နတ္ထိပစ္စယော၊ အတ္ထိခီရာ ဗြာဟ္မဏီ၊ အညာသိကောဏ္ဍညော၊ မက္ခလိဂေါသာလော’’ ဣစ္စာဒီသု ‘အတ္ထိ’ ဣစ္စာဒီနိ။

‘ဧကတ္ထ’န္တိ ဧတေန ဒွန္ဒသမာသေပိ ပဒါနံ ဧကကတ္တု၊ ဧကကမ္မာဒိဘာဝေန ဧကတ္ထီဘာဝေါ ဝုတ္တော ဟောတီတိ။

၃၃၂။ အသင်္ချံ ဝိဘတ္တိသမ္ပတ္တိသမီပသာကလျာဘာဝယထာပစ္ဆာယုဂပဒတ္ထေ[က။ ၃၁၉၊ ရူ။ ၃၃၀၊ နီ။ ၆၉၆၊ စံ။ ၂။၂။၂၊ ပါ။ ၂။၁။၆]။

‘အသင်္ချ’န္တိ ဥပသဂ္ဂပဒံ နိပါတပဒဉ္စ ဝုစ္စတိ။ တံ ဒွယမ္ပိ ဟိ ဧကတ္တ၊ ဗဟုတ္တသင်္ချံ ပဋိစ္စ ရူပဝိကာရရဟိတတ္တာ ‘အသင်္ချ’န္တိ ဝုစ္စတိ။ ဝိဘတျတ္ထေ၊ သမ္ပတျတ္ထေ၊ သမီပတ္ထေ၊ သာကလျတ္ထေ၊ အဘာဝတ္ထေ၊ ယထာတ္ထေ၊ ပစ္ဆာတ္ထေ၊ ယုဂပဒတ္ထေ ပဝတ္တံ အသင်္ချံ နာမ သျာဒိပဒံ အညေန သျာဒိပဒေန သဟ ဧကတ္ထံ ဟောတိ။ အယဉ္စ သမာသော အနွတ္ထဝသေန ‘အသင်္ချော’တိ စ ‘အဗျယီဘာဝေါ’တိ စ ဝုစ္စတိ။

အဓိတ္ထိ။ ဧတ္ထ စ အဓိတော သိ၊ တဿ ‘အသင်္ချေဟိ သဗ္ဗာသ’န္တိ သုတ္တေန လောပေါ၊ ဣတ္ထိတော သု၊ ‘အဓိ ဣတ္ထီသူ’တိ ဝါကျံ၊ တဿ စ အတ္ထံ ကထေန္တေန နိစ္စသမာသတ္တာ အညပဒေန ဝိဂ္ဂဟော ကာတဗ္ဗော ‘‘ဣတ္ထီသု ပဝတ္တာ ကထာ’’တိ ဝါ ‘‘ဣတ္ထီသု ပဝတ္တော ဝစနပထော’’တိ ဝါ ‘‘ဣတ္ထီသု ပဝတ္တံ ဝစန’’န္တိ ဝါ၊ တတော ပုရိမသုတ္တေန ဧကတ္ထသညာ၊ ဣမိနာ သုတ္တေန အသင်္ချေကတ္ထသညာ စ ကရိယတေ၊ ဧကတ္ထသညာယ ပန ကတာယ ဝါကျတ္ထာယ ပယုတ္တာနံ ဝိဘတ္တီနံ အတ္ထော ဧကတ္ထပဒေန ဝုတ္တော ဟောတိ၊ တဒါ ဝိဘတ္တိယော ဝုတ္တတ္ထာ နာမ။

ဣဒါနိ ¶ ဝုတ္တတ္ထာနံ အပ္ပယောဂါရဟတ္တာ လောပဝိဓာနမာဟ။

၃၃၃။ ဧကတ္ထတာယံ[က။ ၃၁၆၊ ရူ။ ၃၃၁၊ နီ။ ၆၇၅၊ စံ။ ၂။၁။၃၉၊ ပါ။ ၂။၄။၇၁၊ ၁။၂။၄၅၊ ၄၆]။

ဧကော အတ္ထော ယေသံ တာနိ ဧကတ္ထာနိ၊ ‘အတ္ထော’တိ စေတ္ထ ပဒန္တရေ ကတ္တု၊ ကမ္မာဒိဘာဝေန ဝိဓေယျော ပဓာနတ္ထော ဧဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တထာ ဟိ ‘ရာဇပုတ္တော’တိ ဧတ္ထ ပုတ္တသဒ္ဒတ္ထော ဧဝ တထာဝိဓေယျော ဟောတိ၊ န ရာဇသဒ္ဒတ္ထော၊ သဗ္ဗဉ္စ ဝစနဝါကျံ နာမ ဝိဓေယျတ္ထေဟိ ဧဝ သိဇ္ဈတိ၊ နော အညထာ၊ ယသ္မာ စ ‘ရာဇပုတ္တော’တိ ဧတံ ပုတ္တသဒ္ဒတ္ထဿေဝ နာမံ ဟောတိ၊ န ရာဇသဒ္ဒတ္ထဿ၊ တသ္မာ ဧကော ပဓာနဘူတော ပုတ္တသဒ္ဒတ္ထော ဧဝ တေသံ ဒွိန္နံ သဒ္ဒါနံ အတ္ထော နာမ ဟောတိ၊ န ရာဇသဒ္ဒတ္ထောတိ၊ ဧကတ္ထာနံ ဘာဝေါ ဧကတ္ထတာ၊ ဧကတ္ထီဘာဝေါတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သော တိဝိဓော သမာသော၊ တဒ္ဓိတော၊ ဓာတုပစ္စယန္တော စာတိ။ တိဿံ တိဝိဓာယံ ဧကတ္ထတာယံ သဗ္ဗာသံ ဝုတ္တတ္ထာနံ သျာဒိဝိဘတ္တီနံ လောပေါ ဟောတီတိ ဣမိနာ သုဿ လောပေါ။ ဗဟုလာဓိကာရတ္တာ ပန အလုတ္တသမာသောပိ ဒိဿတိ။

၃၃၄။ တံ နပုံသကံ[က။ ၃၂၀၊ ရူ။ ၃၃၅၊ နီ။ ၆၉၈၊ စံ။ ၂။၂။၁၅၊ ပါ။ ၂။၄။၁၈]။

တံ အသင်္ချံ နာမ ဧကတ္ထံ နပုံသကံ ဟောတီတိ ဣမိနာ အဓိတ္ထီသဒ္ဒဿ နပုံသကဘာဝံ ကတွာ တတော သျာဒျုပ္ပတ္တိ။

၃၃၅။ သျာဒီသု ရဿော[က။ ၃၄၂၊ ရူ။ ၃၃၇၊ နီ။ ၇၃၄၊ စံ။ ၂။၂။၈၄၊ ပါ။ ၁။၂။၄၇]။

နပုံသကဿ ဧကတ္ထဿ ရဿော ဟောတိ သျာဒီသု ဝိဘတ္တီသူတိ ဣမိနာ ဤကာရဿ ရဿော။

၃၃၆။ ပုဗ္ဗသ္မာမာဒိတော[က။ ၃၄၃၊ ရူ။ ၃၃၈၊ နီ။ ၃၇၅၊ စံ။ ၂။၁။၄၀၊ ပါ။ ၁။၁။၄၁]။

ပုဗ္ဗအမာဒိ ¶ နာမ ပုဗ္ဗပဒတ္ထပဓာနဘူတော အသင်္ချသမာသော ဝုစ္စတိ၊ တတော ပရာသံ သဗ္ဗာသံ ဝိဘတ္တီနံ လောပေါ ဟောတိ၊ အာဒိသဒ္ဒေန စေတ္ထ ပဌမာဝိဘတ္တိပိ ဂယှတိ။ အထ ဝါ အမာဒိ ဝုစ္စတိ တပ္ပုရိသော၊ တတော ပုဗ္ဗံ နာမ အသင်္ချသမာသော၊ ဣတိ အမာဒိတော ပုဗ္ဗဘူတာ အသင်္ချေကတ္ထာ ပရာသံ သဗ္ဗာသံ ဝိဘတ္တီနံ လောပေါ ဟောတီတိ ဣမိနာ အဓိတ္ထိသဒ္ဒတော သဗ္ဗဝိဘတ္တီနံ လောပေါ။

အဓိတ္ထိ တိဋ္ဌတိ၊ ဣတ္ထီသု ပဝတ္တာ ကထာ တိဋ္ဌတီတိ အတ္ထော။ အဓိတ္ထိ တိဋ္ဌန္တိ၊ ဣတ္ထီသု ပဝတ္တာ ကထာယော တိဋ္ဌန္တီတိ အတ္ထော။ ဧသ နယော သေသဝိဘတ္တီသု သေသဝစနေသု သေသလိင်္ဂေသု စ။ ဧဝံ သဗ္ဗလိင်္ဂေသု သဗ္ဗဝိဘတ္တီသု သဗ္ဗဝစနေသု စ ဧကေနေဝ ရူပေန တိဋ္ဌတိ၊ တသ္မာ အယံ သမာသော ရူပဝိကာရရဟိတတ္တာ ‘အဗျယီဘာဝေါ’တိ ဝုစ္စတိ။

ဧတ္ထ စ ဝိဘတျတ္ထော နာမ ‘‘အဓိတ္ထိ၊ ဗဟိဂါမံ၊ ဥပရိဂင်္ဂ’’ မိစ္စာဒီသု သမ္ပတျာဒီဟိ ဝိသေသတ္ထေဟိ ရဟိတော ကေဝလော ဝိဘတ္တီနံ အတ္ထော ဝုစ္စတိ။ ဝိဂ္ဂဟေ ပန ‘‘ကထာ၊ ပဝတ္တာ’’ ဣစ္စာဒီနိ သမာသသာမတ္ထိယေန ဝိဒိတာနိ အတ္ထပဒါနိ နာမ၊ အဓိသဒ္ဒဿ အတ္ထပဒါနီတိပိ ဝဒန္တိ။ ဧဝံ အဓိကုမာရိ၊ အဓိဝဓု၊ အဓိဇမ္ဗုဣစ္စာဒိ။

အတ္တနိ ပဝတ္တော ဓမ္မော၊ ပဝတ္တာ ဝါဓမ္မာတိ အတ္ထေ ဝိဘတ္တီနံ လောပေ ကတေ အဓိအတ္တသဒ္ဒဿ နပုံသကဘာဝံ ကတွာ တတော သျာဒျုပ္ပတ္တိ၊ ‘ပုဗ္ဗသ္မာမာဒိတော’တိ သျာဒီနံ လောပေ သမ္ပတ္တေ –

၃၃၇။ နာတောမပဉ္စမိယာ[က။ ၃၄၁၊ ရူ။ ၃၃၆၊ နီ။ ၇၃၃၊ စံ။ ၂။၁။၄၁၊ ပါ။ ၂။၄။၈၃၊ မု။ ၄။၃။၃၇၄]။

အကာရန္တမှာ ¶ အသင်္ချေကတ္ထာ ပရံ သဗ္ဗာသံ ဝိဘတ္တီနံ လောပေါ န ဟောတိ၊ ပဉ္စမီဝဇ္ဇိတာနံ ဝိဘတ္တီနံ အံ ဟောတိ။

အဇ္ဈတ္တံ ဓမ္မော ဇာယတိ၊ အဇ္ဈတ္တံ ဓမ္မာ ဇာယန္တိ၊ အဇ္ဈတ္တံ ဓမ္မံ ပဿတိ၊ အဇ္ဈတ္တံ ဓမ္မေ ပဿန္တိ။

အပဉ္စမိယာတိ ကိံ? အဇ္ဈတ္တာ အပေတိ၊ အဇ္ဈတ္တေဟိ အပေတိ။

၃၃၈။ ဝါ တတိယာသတ္တမီနံ[က။ ၃၄၁၊ ရူ။ ၃၃၆၊ နီ။ ၇၃၃၊ စံ။ ၂။၁။၄၂၊ ပါ။ ၂။၄။၈၄၊ မု။ ၄။၃။၃၇၅]။

အကာရန္တမှာ အသင်္ချေကတ္ထာ ပရံ တတိယာ၊ သတ္တမီနံ ဝိကပ္ပေန အံ ဟောတိ။

အဇ္ဈတ္တံ ဓမ္မေန ဝတ္တတိ အဇ္ဈတ္တေန ဝါ၊ အဇ္ဈတ္တံ ဓမ္မေဟိ ဝတ္တတိ အဇ္ဈတ္တေဟိ ဝါ၊ အဇ္ဈတ္တံ ဓမ္မဿ ဒေတိ၊ အဇ္ဈတ္တံ ဓမ္မာနံ ဒေတိ၊ အဇ္ဈတ္တာ ဓမ္မာ အပေတိ၊ အဇ္ဈတ္တေဟိ ဓမ္မေဟိ အပေတိ၊ အဇ္ဈတ္တံ ဓမ္မဿ သန္တကံ၊ အဇ္ဈတ္တံ ဓမ္မာနံ သန္တကံ၊ အဇ္ဈတ္တံ ဓမ္မေ တိဋ္ဌတိ အဇ္ဈတ္တေ ဝါ၊ အဇ္ဈတ္တံ ဓမ္မေသု တိဋ္ဌတိ အဇ္ဈတ္တေသု ဝါ။ ဧတ္ထ စ ‘အဇ္ဈတ္တံ ဓမ္မော’တိ အဇ္ဈတ္တဘူတော ဓမ္မော၊ ‘အဇ္ဈတ္တံ ဓမ္မာ’တိ အဇ္ဈတ္တဘူတာ ဓမ္မာ ဣစ္စာဒိနာ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အတ္တာနံ အဓိကိစ္စ ပဝတ္တော ပဝတ္တာတိ ဝါ ဝုတ္တေပိ အတ္တဿ အာဓာရဘာဝေါ သိဇ္ဈတိယေဝ။ ဧဝံ အဓိစိတ္တံ၊ အတ္တနိ ဝိသုံ ဝိသုံ ပဝတ္တံ ပဝတ္တာနိ ဝါ ပစ္စတ္တံ။ ဧတ္ထ စ ‘‘အဇ္ဈတ္တံ အဘိနိဝိသိတွာ အဇ္ဈတ္တံ ဝုဋ္ဌာတိ၊ ဗဟိဒ္ဓါ အဘိနိဝိသိတွာ အဇ္ဈတ္တံ ဝုဋ္ဌာတီ’’တိ [ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၃၅၀၊ သံ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၂။၃၂] ပါဌော အတ္ထိ၊ တသ္မာ ပဉ္စမိယာ အံဘာဝဝဇ္ဇနံ အပ္ပကတ္တာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ‘‘အဇ္ဈတ္တာ ဓမ္မာ၊ ဗဟိဒ္ဓါ ¶ ဓမ္မာ’’တိ [ဓ။ သ။ တိကမာတိကာ ၂၀] ပါဌော အတ္ထိ၊ တသ္မာ ပဌမာဒီနမ္ပိ ဝိကပ္ပော လဗ္ဘတီတိ။

သမ္ပန္နံ ဗြဟ္မံ သဗြဟ္မံ၊ ‘ဗြဟ္မ’န္တိ ဝေဒေါ ဝုစ္စတိ။ ဧတ္ထ စ ‘အကာလေ သကတ္ထဿာ’တိ သုတ္တေန သဟသဒ္ဒဿ သာဒေသော၊ ဘိက္ခာနံ သမိဒ္ဓိ သုဘိက္ခံ၊ ‘သျာဒီသု ရဿော’တိ သုတ္တေန ကတနပုံသကဿ ရဿတ္တံ။

နဂရဿ သမီပံ ဥပနဂရံ၊ ကုမ္ဘဿ သမီပံ ဥပကုမ္ဘံ၊ မဏိကာယ သမီပံ ဥပမဏိကံ၊ ဝဓုယာ သမီပံ ဥပဝဓု၊ ဂုန္နံ သမီပံ ဥပဂု၊ ‘ဂေါဿူ’တိ သုတ္တေန ဩဿ ဥတ္တံ။

တိဏေန သဟ သကလံ သတိဏံ၊ တိဏေန သဒ္ဓိံ သကလံ ဝတ္ထုံ အဇ္ဈောဟရတီတိ အတ္ထော။ သဟသဒ္ဒဿ သာဒေသော။

မက္ခိကာနံ အဘာဝေါ နိမ္မက္ခိကံ၊ ဒရထာနံ အဘာဝေါ နိဒ္ဒရထံ၊ ဘိက္ခာနံ အဘာဝေါ ဒုဗ္ဘိက္ခံ၊ အဘာဝတ္ထောပိ ဒုသဒ္ဒေါ အတ္ထိ။ ယထာ? ဒုဿီလော ဒုပ္ပညောတိ။ ဧတ္ထ စ ‘သမ္ပန္နံ ဗြဟ္မ’န္တိအာဒိနာ သဒ္ဒဗျာကရဏေသု အတ္ထဝစနံ သဒ္ဒတ္ထဝိဘာဝနမတ္တံ။ သုတ္တန္တေသု ပန ဣမေသံ ပဒါနံ ယုတ္တံ အဘိဓေယျတ္ထံ ဉတွာ တဒနုရူပံ အတ္ထဝစနမ္ပိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ရူပဿ သဘာဝဿ ယောဂျံ အနုရူပံ၊ အတ္တာနံ အတ္တာနံ ပဋိစ္စ ပဝတ္တံ ပစ္စတ္တံ၊ အဍ္ဎမာသံ အဍ္ဎမာသံ အနုဂတံ အနွဍ္ဎမာသံ၊ ဃရံ ဃရံ အနုဂတံ အနုဃရံ၊ ဝဿံ ဝဿံ အနုဂတံ အနုဝဿံ၊ ဇေဋ္ဌာနံ ¶ အနုပုဗ္ဗံ အနုဇေဋ္ဌံ၊ သတ္တိယာ အနုရူပံ ယထာသတ္တိ၊ ဗလဿ အနုရူပံ ယထာဗလံ၊ ကမဿ အနုရူပံ ယထာက္ကမံ။ ဧဝံ ယထာသင်္ချံ၊ ယထာလာဘံ။ သောတဿ ပဋိလောမံ ပဋိသောတံ၊ ပဋိဝါတံ၊ ပဋိသဒ္ဒံ။

ယုဂဘူတော ပဒတ္ထော ယုဂပဒတ္ထော၊ သဟဘာဝီအတ္ထဒွယဿေတံ နာမံ။ တတ္ထ အသနိဖလေန သဟ ပဝတ္တံ စက္ကံ သစက္ကံ၊ ဂဒါဝုဓေန ယုဂဠပဝတ္တံ ဝါသုဒေဝဿ စက္ကာဝုဓန္တိပိ ဝဒန္တိ [ယုဂပဒတ္ထေ သစက္ကံ နိဓေဟိ၊ (မောဂ္ဂလ္လာနဝုတ္တိယံ)။ စက္ကေန ယုဂပတ ဓေဟိ သစက္ကံ၊ (မုဂ္ဓဗောဓဝုတ္တိယံ)။ ဟေ ဗိသဏု! စက္ကေန သဟ ယုဂပဒေကကာလေ ဂဒံ ဓာရယ။ (မုဂ္ဓဗောဓဋီကာယံ ၂၂၆ ပိဋ္ဌေ)]၊ သဟဿ သတ္တံ။

၃၃၉။ ယထာ နတုလျေ[က။ ၃၁၉၊ ရူ။ ၃၃၀၊ နီ။ ၆၉၆၊ စံ။ ၂။၂။၃၊ ပါ။ ၂။၁။၇]။

တုလျတော အညသ္မိံ အတ္ထေ ပဝတ္တော ယထာသဒ္ဒေါ သျာဒိနာ သဟ ဧကတ္ထော ဟောတိ [မောဂ္ဂလ္လာနေ အညထာဝုတ္တိ ဒဿိတာ]။

ယထာသတ္တိ၊ ယထာဗလံ၊ ယထာက္ကမံ၊ ယေ ယေ ဝုဍ္ဎာ ယထာဝုဍ္ဎံ၊ ဝုဍ္ဎာနံ ပဋိပါဋိ ဝါ ယထာဝုဍ္ဎံ။

နတုလျေတိ ကိံ? ယထာ ဒေဝဒတ္တော၊ တထာ ယညဒတ္တော။

၃၄၀။ ယာဝါဝဓာရဏေ[က။ ၃၁၉၊ ရူ။ ၃၃၀၊ နီ။ ၆၉၆၊ စံ။ ၂။၂။၄၊ ပါ။ ၂။၁။၈]။

အဝဓာရဏံ ဝုစ္စတိ ပရိစ္ဆိန္ဒနံ၊ အဝဓာရဏေ ပဝတ္တော ယာဝသဒ္ဒေါ သျာဒိနာ သဟ ဧကတ္ထော ဘဝတိ။

ယတ္တကံ ¶ အတ္ထော ဝတ္တတီတိ ယာဝဒတ္ထံ၊ ဒါဂမော။ ယတ္တကံ ဇီဝေါ ဝတ္တတီတိ ယာဝဇီဝံ၊ ယတ္တကံ အာယု ဝတ္တတီတိ ယာဝတာယုကံ၊ တကာရ၊ ကကာရာ အာဂမာ။

၃၄၁။ ပရာပါဗဟိတိရောပုရေပစ္ဆာ ဝါ ပဉ္စမျာ[က။ ၃၁၉၊ ရူ။ ၃၃၀၊ နီ။ ၆၉၆၊ စံ။ ၂။၂။၇၊ ပါ။ ၂။၁။၁၂၊ ၁၃၊ ‘ပယျပါ…’ (ဗဟူသု)]။

ပရိ၊ အပ၊ အာဣစ္စာဒယော သဒ္ဒါ ပဉ္စမျန္တေန သျာဒိနာ သဟ ဧကတ္ထာ ဘဝန္တိ ဝါ။

ပဗ္ဗတတော ပရိ သမန္တာ ဝဿီတိ ဒေဝေါ ပရိပဗ္ဗတံ ပရိပဗ္ဗတာ ဝါ၊ ပဗ္ဗတံ ဝဇ္ဇေတွာ ဝဿီတိ အတ္ထော။ ပဗ္ဗတတော ဗဟိဒ္ဓါ အပပဗ္ဗတံ အပပဗ္ဗတာ ဝါ၊ ပါဋလိပုတ္တတော ဗဟိဒ္ဓါ ဝဿီတိ ဒေဝေါ အာပါဋလိပုတ္တံ အာပါဋလိပုတ္တာ ဝါ၊ အာကုမာရေဟိ ကစ္စာယနဿ ယသော ဝတ္တတီတိ အာကုမာရံ အာကုမာရာ ဝါ၊ အာဘဝဂ္ဂါ ဘဂဝတော ယသော ဝတ္တတီတိ အာဘဝဂ္ဂံ အာဘဝဂ္ဂါ ဝါ၊ အာပါဏကောဋိယာ သရဏဂမနံ ဝတ္တတီတိ အာပါဏကောဋိကံ၊ ကာဂမော။ ဂါမတော ဗဟိ ဗဟိဂါမံ ဗဟိဂါမာ ဝါ၊ ဧဝံ ဗဟိနဂရံ၊ ဗဟိလေဏံ၊ ပဗ္ဗတတော တိရော တိရောပဗ္ဗတံ တိရောပဗ္ဗတာ ဝါ၊ ဧဝံ တိရောပါကာရံ၊ တိရောကုဋ္ဋံ။ ဧတ္ထ စ ‘တိရော’တိ ပရဘာဂေါ ဝုစ္စတိ။ ဘတ္တမှာ ပုရေ ပုရေဘတ္တံ ပုရေဘတ္တာ ဝါ၊ အရုဏမှာ ပုရေ ပုရာရုဏံ ပုရာရုဏာ ဝါ၊ ဘတ္တဿ ပစ္ဆာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပစ္ဆာဘတ္တာ ဝါ။

၃၄၂။ သမီပါယာမေသွနု[က။ ၃၁၉၊ ရူ။ ၃၃၀၊ နီ။ ၆၉၆၊ စံ။ ၂။၂။၉၊ ပါ။ ၂။၁။၁၅၊ ၁၆]။

သမီပေ အာယာမေ စ ပဝတ္တော အနုသဒ္ဒေါ သျာဒိနာ သဟ ဧကတ္ထော ဘဝတိ ဝါ။

ဝနဿ သမီပံ အနုဝနံ၊ အသနိ အနုဝနံ ဂတာ၊ ဂင်္ဂံ အနုယာတာ အနုဂင်္ဂံ၊ ဗာရာဏသီ။

၃၄၃။ ဩရော ¶ ပရိ ပဋိ ပါရေ မဇ္ဈေ ဟေဋ္ဌုဒ္ဓါဓောန္တော ဝါ ဆဋ္ဌိယာ[က။ ၃၁၉၊ ရူ။ ၃၃၀၊ နီ။ ၆၉၆၊ စံ။ ၂။၂။၁၁၊ ပါ။ ၂။၁။၁၈၊ ‘ဩရေပရိ…’ (ဗဟူသု)]။

ဩရာဒယော သဒ္ဒါ ဆဋ္ဌီယန္တေန သျာဒိနာ သဟ ဧကတ္ထာ ဘဝန္တိ ဝါ။

ဧတ္ထ စ ဩရေ၊ ပါရေ၊ မဇ္ဈေသဒ္ဒေသု ‘တဒမိနာဒီနီ’တိ သုတ္တေန ဧကာရော၊ ဂင်္ဂါယ ဩရံ ဩရေဂင်္ဂံ၊ သိခရဿ ဥပရိ ဥပရိသိခရံ။ ဧဝံ ဥပရိပါသာဒံ၊ ဥပရိမဉ္စံ၊ ဥပရိပဗ္ဗတံ၊ သောတဿ ပဋိလောမံ ပဋိသောတံ။ ဧဝံ ပဋိဝါတံ၊ ယမုနာယ ပါရံ ပါရေယမုနံ၊ ဂင်္ဂါယ မဇ္ဈံ မဇ္ဈေဂင်္ဂံ၊ ပါသာဒဿ ဟေဋ္ဌာ ဟေဋ္ဌာပါသာဒံ၊ ဟေဋ္ဌာမဉ္စံ၊ ဂင်္ဂါယ ဥဒ္ဓံ ဥဒ္ဓံဂင်္ဂံ၊ ဂင်္ဂါယ အဓော အဓောဂင်္ဂံ၊ ပါသာဒဿ အန္တော အန္တောပါသာဒံ။ ဧဝံ အန္တောဂါမံ၊ အန္တောနဂရံ၊ အန္တောဝဿံ။

ဝါတိ ကိံ? ဂင်္ဂါဩရံ၊ မဇ္ဈေသမုဒ္ဒသ္မိံ ဣစ္စာဒိ။

၃၄၄။ တိဋ္ဌဂွာဒီနိ[က။ ၃၁၉၊ ရူ။ ၃၃၀၊ နီ။ ၆၉၇၊ စံ။ ၂။၂။၁၀၊ ပါ။ ၂။၁။၁၇]။

တိဋ္ဌဂုဣစ္စာဒီနိ အသင်္ချေကတ္ထေ သိဇ္ဈန္တိ။

တိဋ္ဌန္တိ ဂါဝေါ ယသ္မိံ ကာလေ တိဋ္ဌဂု၊ ဝဟန္တိ ဂါဝေါယသ္မိံ ကာလေ ဝဟဂု၊ ‘ဂေါဿူ’တိ သုတ္တေန ဩဿ ဥတ္တံ။ အာယတိံ ယဝေါ ယသ္မိံ ကာလေတိ အာယတိယဝေါ၊ ခလေ ယဝေါ ယသ္မိံ ကာလေတိ ခလေယဝံ။ ပုဗ္ဗပဒေ ဝိဘတ္တိအလောပေါ။ လုနာ ယဝါ ယသ္မိံ ကာလေတိ လုနယဝံ၊ ဧတ္ထ ‘လုနာ’တိ လာဝိတာ၊ လုယမာနာ ယဝါ ယသ္မိန္တိ လုယမာနယဝံ ဣစ္စာဒိ။

တထာ ပါတော နဟာနံ ယသ္မိံ ကာလေတိ ပါတနဟာနံ။ ဧဝံ သာယနဟာနံ၊ ပါတော ကမ္မကရဏကာလော ယသ္မိန္တိ ¶ ပါတကာလံ။ ဧဝံ သာယကာလံ၊ ပါတော ဝဿတိ မေဃော ယသ္မိန္တိ ပါတမေဃံ။ ဧဝံ သာယမေဃံ၊ ပါတော ဂန္တဗ္ဗော မဂ္ဂေါ ယသ္မိန္တိ ပါတမဂ္ဂံ။ ဧဝံ သာယမဂ္ဂံ ဣစ္စာဒိ။ မဟာဝုတ္တိနာ ပါတောသဒ္ဒဿ ပါတတ္တံ။ ဧတ္ထ စ ‘တိဋ္ဌဂု’ ဣစ္စာဒီနိ ဝိဂ္ဂဟတ္ထဝသေန အညပဒတ္ထေ သိဒ္ဓါနိ ဝိယ ဒိဿန္တိ၊ အညပဒဿ ပန လိင်္ဂါဒီနံ ဝသေန တေသံ ရူပဝိကာရော နာမ နတ္ထိ၊ တသ္မာ အဗျယရူပတ္တာ ဣဓ ဂဟိတာနိ၊ သဗ္ဗဉ္စေတံ အသင်္ချသမာသပဒံ နာမ နပုံသကံ ဧဝ ဟောတိ၊ ရဿန္တမေဝ ဟောတိ။ သဗ္ဗဝိဘတ္တီနဉ္စ အကာရန္တမှာ ဗဟုလံ အံ ဟောတိ၊ ဣကာရုကာရန္တေဟိ လောပေါ ဟောတိ။

အထ အမာဒိသမာသော ဝုစ္စတေ၊ သော တပ္ပုရိသောတိ စ ဝုစ္စတိ။ တဿ ပုရိသော တပ္ပုရိသော၊ တပ္ပုရိသသဒ္ဒေန သဒိသတ္တာ အယံ သမာသော တပ္ပုရိသောတိ ဝုစ္စတိ။ ယထာ ဟိ တပ္ပုရိသသဒ္ဒေါ ဝိသေသနပဒတ္ထံ ဇဟိတွာ ဝိသေသျပဒတ္ထေ တိဋ္ဌတိ၊ ဧဝံ အယံ သမာသောပီတိ။

၃၄၅။ အမာဒိ[က။ ၃၂၇၊ ရူ။ ၃၅၁၊ နီ။ ၇၀၄၊ စံ။ ၂။၂။၁၆]။

အမာဒိဝိဘတ္တိယုတ္တံ သျာဒျန္တပဒံ ပဌမန္တေန သျာဒျန္တပဒေန သဟ ဧကတ္ထံ ဘဝတိ၊ အယဉ္စ သမာသော အနွတ္ထဝသေန ‘‘အမာဒိသမာသော’’တိ စ ‘‘တပ္ပုရိသသမာသော’’တိ စ ဝုစ္စတိ။ ဣမိနာ အမာဒိသဟိတဿ ဝါကျဿ အမာဒေကတ္ထသညံ ကတွာ ဝုတ္တတ္ထာနံ ဝိဘတ္တီနံ လောပေါ၊ တတော ဧကတ္ထပဒန္တေ သျာဒျုပ္ပတ္တိ ဟောတိ။

သော ¶ ပန သမာသော ဒုတိယာတပ္ပုရိသော၊ တတိယာတပ္ပုရိသော၊ စတုတ္ထီတပ္ပုရိသော၊ ပဉ္စမီတပ္ပုရိသော၊ ဆဋ္ဌီတပ္ပုရိသော၊ သတ္တမီတပ္ပုရိသောတိ ဆဗ္ဗိဓော။ ဧကမေကသ္မိဉ္စေတ္ထ ‘‘နိစ္စသမာသော၊ အနိစ္စသမာသော’’တိ စ ‘‘လုတ္တသမာသော၊ အလုတ္တသမာသော’’တိ စ ဒုဝိဓော။

တတ္ထ ဒုတိယာတပ္ပုရိသော ကတ္တုဝါစကေသု ဂတ၊ နိဿိတ၊-အတီတ၊ အတိက္ကန္တ၊ ပတ္တ၊ အာပန္နဣစ္စာဒီသု ပရေသု ဟောတိ။

ဂါမံ ဂတောတိ ဂါမဂတော ဂါမံ ဂတော ဝါ။ ဧဝံ အရညဂတော၊ ဘူမိဂတော၊ ရာဇာနံ နိဿိတောတိ ရာဇနိဿိတော။ ဧဝံ အတ္ထနိဿိတော၊ ဓမ္မနိဿိတော။ ဘဝံ အတီတော ဘဝါတီတော။ ဧဝံ ဘယာတီတော၊ ကာလာတီတော၊ ခဏာတီတော၊ ပမာဏံ အတိက္ကန္တောတိ ပမာဏာတိက္ကန္တော၊ သုခံ ပတ္တောတိ သုခပ္ပတ္တော။ ဧဝံ ဒုက္ခပ္ပတ္တော၊ သောတံ အာပန္နောတိ သောတာပန္နော။ ဧဝံ နိရောဓသမာပန္နော၊ အဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပန္နောတိ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နော၊ ရုက္ခံ အာရူဠှောတိ ရုက္ခာရူဠှော၊ ရထာရူဠှော၊ ဩဃံ တိဏ္ဏောတိ ဩဃတိဏ္ဏော ဩဃံ တိဏ္ဏော ဝါ ဣစ္စာဒိ။

ကမ္မုပပဒဝိဟိတေဟိ ကိတန္တပဒေဟိ ပန နိစ္စသမာသောယေဝ၊ ကုမ္ဘံ ကရောတီတိ ကုမ္ဘကာရော၊ ရထကာရော၊ ပတ္တံ ဂဏှာတီတိ ပတ္တဂ္ဂါဟော၊ အတ္ထံ ကာမေတီတိ အတ္ထကာမော၊ ဓမ္မကာမော၊ ဝိနယံ ဓာရေတီတိ ဝိနယဓရော၊ ဓမ္မဓရော၊ ဗြဟ္မံ စရတိ သီလေနာတိ ဗြဟ္မစာရီ၊ ဘဝပါရံ ဂစ္ဆတိ သီလေနာတိ ဘဝပါရဂူ၊ သဗ္ဗံ ဇာနာတီတိ သဗ္ဗညူ၊ အတ္ထညူ၊ ဓမ္မညူဣစ္စာဒိ။

ဗဟုလာဓိကာရတ္တာ တ၊ တဝန္တု၊ တာဝီ၊ အန္တ၊ မာန၊ တုန၊ တွာန၊ တွာ၊ တုံ၊ တဝေပစ္စယန္တေသု ပရေသု သမာသော န ဟောတိ၊ ဝဿံ ဝုတ္ထော၊ ဩဒနံ ဘုတ္တော၊ ဩဒနံ ဘုတ္တဝါ၊ ဩဒနံ ဘုတ္တာဝီ၊ ဓမ္မံ သုဏန္တော၊ ဓမ္မံ သုဏမာနော ¶ ဓမ္မံ သောတုန၊ ဓမ္မံ သုတွာန၊ ဓမ္မံ သုတွာ၊ ဓမ္မံ သောတုံ၊ ဓမ္မံ သောတဝေ။

တတိယာတပ္ပုရိသော ကမ္မဝါစကေသု ကိတန္တေသု စ သမ္ပန္န၊ သဟဂတာဒီသု စ ပုဗ္ဗ၊ သဒိသ၊ သမ၊ ဦနတ္ထ၊ ကလဟ၊ နိပုဏ၊-မိဿက၊ သခိလာဒီသု စ ပရေသု ဟောတိ။

ဗုဒ္ဓေန ဘာသိတော ဗုဒ္ဓဘာသိတော။ ဧဝံ ဗုဒ္ဓဒေသိတော၊ ဗုဒ္ဓပညတ္တော၊ ဗုဒ္ဓရက္ခိတော၊ သတ္ထာရာ ဝဏ္ဏိတော သတ္ထုဝဏ္ဏိတော၊ ဝိညူဟိ ဂရဟိတော ဝိညုဂရဟိတော၊ ဝိညုပသတ္ထော၊ ဣဿရေန ကတံ ဣဿရကတံ၊ အတ္တနာ ကတံ သယံကတံ၊ ပရေဟိ ကတံ ပရံကတံ၊ ဗိန္ဒာဂမော။ သုကေဟိ အာဟဋံ သုကာဟဋံ၊ ရညာ ဟတော ရာဇဟတော၊ ရောဂေန ပီဠိတော ရောဂပီဠိတော၊ အဂ္ဂိနာ ဒဍ္ဎော အဂ္ဂိဒဍ္ဎော၊ သပ္ပေန ဒဋ္ဌော သပ္ပဒဋ္ဌော၊ သလ္လေန ဝိဒ္ဓါ သလ္လဝိဒ္ဓါ၊ ဣစ္ဆာယ အပကတော အဘိဘူတော ဣစ္ဆာပကတော။

သီလေန သမ္ပန္နော သီလသမ္ပန္နော။ ဧဝံ သုခသဟဂတံ၊ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ၊ မိတ္တသံသဂ္ဂေါ၊ ပိယသမ္ပယောဂေါ၊ ပိယဝိပ္ပယောဂေါ၊ ဇာတိယာ အန္ဓော ဇစ္စန္ဓော၊ ဂုဏဟီနော၊ ဂုဏဝုဍ္ဎော၊ စတုဝဂ္ဂေန သင်္ဃေန ကရဏီယံ ကမ္မံ စတုဝဂ္ဂကရဏီယံ။ ဧဝံ ပဉ္စဝဂ္ဂကရဏီယံ၊ ကာကေဟိ ပေယျာ ကာကပေယျာ၊ နဒီ။

ဧကက္ခရေသု ပရပဒေသု နိစ္စသမာသော၊ ဥရေန ဂစ္ဆတီတိ ဥရဂေါ၊ ပါဒေန ပိဝတီတိ ပါဒပေါ ဣစ္စာဒိ။

ကွစိ မဇ္ဈေပဒလောပေါ၊ ဂုဠေန သံသဋ္ဌော ဩဒနော ဂုဠောဒနော။ ဧဝံ ခီရောဒနော၊ အဿေန ယုတ္တော ရထော အဿရထော။ ဧဝံ အာဇညရထော၊ မဂ္ဂေန သမ္ပယုတ္တံ စိတ္တံ မဂ္ဂစိတ္တံ ¶ ၊ ဇမ္ဗုယာ ပညာတော ဒီပေါ ဇမ္ဗုဒီပေါ၊ ဧကေန အဓိကာ ဒသ ဧကာဒသ ဣစ္စာဒိ။

ပုဗ္ဗာဒီသု – မာသေန ပုဗ္ဗော မာသပုဗ္ဗော၊ မာတရာ သဒိသော မာတုသဒိသော။ ဧဝံ မာတုသမော၊ ပိတုသမော၊ ဧကေန ဦနာ ဝီသတိ ဧကူနဝီသတိ၊ သီလေန ဝိကလော သီလဝိကလော၊ အသိနာ ကလဟော အသိကလဟော၊ ဝါစာယ နိပုဏော ဝါစာနိပုဏော။ ဧဝံ ယာဝကာလိကသမ္မိဿံ၊ ဝါစာသခိလော၊ သတ္ထာရာ သဒိသော သတ္ထုကပ္ပော၊ ပုညေန အတ္ထော ပုညတ္ထော၊ ပုညေန အတ္ထိကော ပုညတ္ထိကော။ ဧဝံ သေယျတ္ထိကော၊ မဟဂ္ဃတ္ထိကော၊ ဂုဏေန အဓိကော ဂုဏာဓိကော ဣစ္စာဒိ။

ဗဟုလာဓိကာရာ ကွစိ သမာသော န ဟောတိ၊ ဖရသုနာ ဆိန္နံ၊ ကာကေဟိ ပါတဗ္ဗာ၊ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာ ဓမ္မာ၊ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ ဓမ္မာ ဣစ္စာဒိ။

စတုတ္ထီတပ္ပုရိသော တဒတ္ထေ ဝါ အတ္ထ၊ ဟိတ၊ ဒေယျာဒီသု ဝါ ပရေသု ဟောတိ။

ကထိနဿ ဒုဿံ ကထိနဒုဿံ၊ ကထိနတ္ထာယ အာဘဋံ ဒုဿန္တိ အတ္ထော။ ဧဝံ ကထိနစီဝရံ၊ ကထိနာယ ဒုဿံ၊ ကထိနာယ စီဝရန္တိပိ ယုဇ္ဇတိ၊ ကထိနတ္ထာရာယာတိ အတ္ထော။ စီဝရာယ ဒုဿံ စီဝရဒုဿံ။ ဧဝံ စီဝရမူလံ [စီဝရမူလျံ (ရူ။ နီ။)]၊ သင်္ဃဿ အာဘဋံ ဘတ္တံ သင်္ဃဘတ္တံ၊ သင်္ဃတ္ထာယ ဝါ ပဋိယတ္တံ ဘတ္တံ သင်္ဃဘတ္တံ။ ဧဝံ အာဂန္တုကဘတ္တံ၊ ဂမိကဘတ္တံ၊ ဂိလာနဘတ္တံ။

သင်္ဃဿ ¶ အတ္ထော သင်္ဃတ္ထော၊ လောကဿ ဟိတော လောကဟိတော၊ ဗုဒ္ဓဿ ဒေယျံ ဗုဒ္ဓဒေယျံ၊ ဗုဒ္ဓဿ ပဏာမော ဗုဒ္ဓပ္ပဏာမော။ ဧဝံ ဗုဒ္ဓထောမနာ၊ ဗုဒ္ဓုပဋ္ဌာနံ၊ သုတ္တဿ အနုလောမံ သုတ္တာနုလောမံ။ ဧဝံ သုတ္တာနုရူပံ၊ သုတ္တာနုကူလံ၊ သုတ္တာနုဂုဏံ၊ ဌာနဿ အရဟံ ဌာနာရဟံ၊ ရညော အရဟံ ရာဇာရဟံ။ ဧဝံ ရာဇဂ္ဃံ၊ ရာဇဒေယျံ၊ ကတ္တုံ ကာမေတီတိ ကတ္တုကာမော။ ဧဝံ ဂန္တုကာမော၊ ကထေတုကာမော၊ ဒဋ္ဌုကာမော၊ သောတုကာမော။ ဧတ္ထ စ တုမန္တဿ အသင်္ချတ္တာ ‘အသင်္ချေဟိ သဗ္ဗာသ’န္တိ တတော နိစ္စံ စတုတ္ထီလောပေါ ဟောတိ၊ သမာသေ ကတေ နိစ္စံ နိဂ္ဂဟီတလောပေါ စ။ ‘‘သင်္ဃဿ ဒါတဗ္ဗံ၊ သင်္ဃဿ ဒါတုံ’’ ဣစ္စာဒီသု သမာသော န ဟောတိ။

ပဉ္စမီတပ္ပုရိသော အပဂမန၊ ဘယ၊ ဝိရတိ၊ မောစနာဒိအတ္ထေသု ပရေသု ဟောတိ။

မေထုနာ အပေတောတိ မေထုနာပေတော၊ ပလာသတော အပဂတောတိ ပလာသာပဂတော၊ နဂရမှာ နိဂ္ဂတောတိ နဂရနိဂ္ဂတော၊ ပိဏ္ဍပါတတော ပဋိက္ကန္တောတိ ပိဏ္ဍပါတပ္ပဋိက္ကန္တော။ ဧဝံ ဂါမနိက္ခန္တော၊ ရုက္ခပတိတော၊ သာသနမှာ စုတောတိ သာသနစုတော၊ အာပတ္တိယာ ဝုဋ္ဌာနံ အာပတ္တိဝုဋ္ဌာနံ၊ ဥဒကတော ဥဂ္ဂတော ဥဒကုဂ္ဂတော၊ ဘဝတော နိဿဋော ဘဝနိဿဋော၊ ခန္ဓသင်္ဂဟတော နိဿဋန္တိ ခန္ဓသင်္ဂဟနိဿဋံ၊ စောရမှာ ဘီတောတိ စောရဘီတော၊ ပါပတော ဘာယတိ သီလေနာတိ ပါပဘီရုကော၊ ပါပတော ဇိဂုစ္ဆတိ သီလေနာတိ ပါပဇိဂုစ္ဆီ၊ ဝဋ္ဋတော နိဗ္ဗိန္ဒတီတိ ဝဋ္ဋနိဗ္ဗိန္နော၊ ကာယဒုစ္စရိတတော ဝိရတိ ကာယဒုစ္စရိတဝိရတိ။ ဧဝံ ဝစီဒုစ္စရိတဝိရတိ၊ ဗန္ဓနာ မုတ္တော ဗန္ဓနမုတ္တော။ ဧဝံ ဗန္ဓနမောက္ခော၊ ကမ္မတော သမုဋ္ဌိတံ ကမ္မသမုဋ္ဌိတံ ¶ ။ ဧဝံ ကမ္မဇာတံ၊ ကမ္မသမ္ဘူတံ၊ ကမ္မနိဗ္ဗတ္တံ၊ လောကတော အဂ္ဂေါ လောကဂ္ဂေါ။ ဧဝံ လောကဇေဋ္ဌော၊ လောကုတ္တမော၊ သဗ္ဗေဟိ ဇေဋ္ဌော သဗ္ဗဇေဋ္ဌော၊ သဗ္ဗေဟိ ကနိဋ္ဌော သဗ္ဗကနိဋ္ဌော။ ဧဝံ သဗ္ဗဟီနော၊ သဗ္ဗပစ္ဆိမော၊ ဥက္ကဋ္ဌတော ဥက္ကဋ္ဌောတိ ဥက္ကဋ္ဌုက္ကဋ္ဌော၊ ဩမကတော ဩမကောတိ ဩမကောမကော။

ကွစိ နိစ္စသမာသော ဟောတိ၊ မာတိတော ဇာတော မာတုဇော။ ဧဝံ ပိတုဇော၊ ကမ္မဇံ၊ စိတ္တဇံ၊ ဥတုဇံ ဣစ္စာဒိ။

ရညော ပုတ္တော ရာဇပုတ္တော။ ဧဝံ ရာဇပုရိသော၊ ဗုဒ္ဓသာဝကော၊ သမုဒ္ဒဃောသော၊ ဓညာနံ ရာသိ ဓညရာသိ၊ မတ္တိကာယ ပတ္တောတိ မတ္တိကာပတ္တော၊ ဝိကာရသမ္ဗန္ဓေ ဆဋ္ဌီ၊ မတ္တိကာမယပတ္တောတိ အတ္ထော။ ဧဝံ သုဝဏ္ဏကဋာဟံ၊ သုဝဏ္ဏဘာဇနံ၊ ပါနီယဿ ထာလကံ ပါနီယထာလကံ။

သမာသမဇ္ဈေ ဤ၊ ဦနံ ဗဟုလံ ရဿတ္တံ၊ ဒဏ္ဍိနော ကုလံ ဒဏ္ဍိကုလံ၊ ဟတ္ထိပဒံ၊ ဣတ္ထိရူပံ၊ နဒိကူလံ၊ နဒိတီရံ၊ ဘိက္ခုနီနံ သင်္ဃော ဘိက္ခုနိသင်္ဃော၊ ဇမ္ဗုယာ သာခါ ဇမ္ဗုသာခါ ဣစ္စာဒိ။

အန္တ၊ မာန၊ နိဒ္ဓါရဏိယ၊ ပူရဏ၊ ဘာဝ၊ သုဟိတတ္ထေဟိ သမာသော န ဟောတိ၊ မမံ အနုကုဗ္ဗန္တော၊ မမံ အနုကုရုမာနော၊ ဂုန္နံ ကဏှာ သမ္ပန္နခီရတမာ။ ဝိဘတ္တာဝဓိဆဋ္ဌိယာ ပန ဟောတိယေဝ၊ နရာနံ ဥတ္တမော နရုတ္တမော၊ နရသေဋ္ဌော၊ နရဝရော၊ ဂဏာနံ ဥတ္တမော ဂဏုတ္တမော၊ ဒွိပဒါနံ ဥတ္တမော ဒွိပဒုတ္တမော ဣစ္စာဒိ။ သိဿာနံ ပဉ္စမော သိဿော၊ ကပ္ပဿ တတိယော ဘာဂေါ၊ ပက္ခဿ အဋ္ဌမီ၊ ပဋဿ သုက္ကတာ၊ ရူပဿ လဟုတာ၊ ရူပဿ ¶ မုဒုတာ၊ ရူပဿ ကမ္မညတာ။ ကွစိ ဟောတိ၊ ကာယလဟုတာ၊ စိတ္တလဟုတာ၊ ဗုဒ္ဓသုဗုဒ္ဓတာ။ ဓမ္မသုဓမ္မတာ၊ ဖလာနံ သုဟိတော၊ ဖလာနံ တိတ္တော၊ ဖလာနံ အသိတော၊ ကရဏတ္ထေ ဆဋ္ဌီ။

‘‘ဘဋော ရညော ပုတ္တော ဒေဝဒတ္တဿာ’’တိ ဧတ္ထ ‘ရာဇပုတ္တော’တိ န ဟောတိ အညမညာနပေက္ခတ္တာ။ ‘‘ဒေဝဒတ္တဿ ကဏှာ ဒန္တာ’’တိ ဧတ္ထ ‘ဒေဝဒတ္တကဏှဒန္တာ’တိ န ဟောတိ အညသာပေက္ခတ္တာ [နီ။ ၆၉၀]။ အညသာပေက္ခတ္တေပိ နိစ္စံ သမ္ဗန္ဓီပေက္ခသဒ္ဒါနံ သမာသော ဟောတိ ဝါကျေ ဝိယ သမာသေပိ သမ္ဗန္ဓဿ ဝိဒိတတ္တာ။ ဝုတ္တဉ္စ ‘‘သတိပိ သာပေက္ခတ္တေ ဂမကတ္တာ သမာသော ဟောတီ’’တိ [က။ ၃၂၈၊ ရူ။ ၃၅၂၊ နီ။ ၆၉၁]၊ ဒေဝဒတ္တဂုရုကုလံ၊ ရာဇဒါသီပုတ္တော၊ ဒေဝဒါသီပုတ္တော ဣစ္စာဒိ။ တတ္ထ ဒေဝဒတ္တဿ ဂုရု ဒေဝဒတ္တဂုရု၊ တဿ ကုလံ ဒေဝဒတ္တဂုရုကုလန္တိ ဝိဂ္ဂဟော။ ဂုရုနော ကုလံ ဂုရုကုလံ၊ ဒေဝဒတ္တဿ ဂုရုကုလံ ဒေဝဒတ္တဂုရုကုလန္တိပိ ဝဒန္တိ။ ‘‘ရညော မာဂဓဿ ဗိမ္ဗိသာရဿ ပုတ္တော’’တိ ဧတ္ထပိ အညသာပေက္ခတ္တာ ‘ဗိမ္ဗိသာရပုတ္တော’တိ န ဟောတိ၊ ရညော ဂေါ စ အဿော စ ပုရိသော စာတိ အတ္ထေ ‘ရာဇဂဝဿပုရိသာ’တိ ဟောတိ ဒွန္ဒတော ပုဗ္ဗပဒဿ ဒွန္ဒပဒေဟိပိ ပစ္စေကံ သမ္ဗန္ဓဿ ဝိဒိတတ္တာ။ တထာ ဒွန္ဒတော ပရပဒဿပိ၊ နရာနဉ္စ ဒေဝါနဉ္စ သာရထိ နရဒေဝသာရထိ။

သတ္တမီတပ္ပုရိသေ ရူပေ သညာ ရူပသညာ။ ဧတ္ထ စ ကာရကာနံ ကြိယာသာဓနလက္ခဏတ္တာ ကြိယာပဒေဟေဝ သမ္ဗန္ဓော ဟောတိ၊ တသ္မာ အကြိယဝါစကေန ပရပဒေန သဒ္ဓိံ သမာသေ ဇာတေ မဇ္ဈေ အနုရူပံ ကြိယာပဒံ ဝိညာယတိ၊ ယထာ ¶ ‘အဿေန ယုတ္တော ရထော အဿရထော’ ဣတိ ‘ရူပေ သညာ’တိ ရူပေ ဥပ္ပန္နာ သညာတိ အတ္ထော။ စက္ခုသ္မိံ ဝိညာဏံ စက္ခုဝိညာဏံ၊ ဓမ္မေ ရတော ဓမ္မရတော။ ဧဝံ ဓမ္မရုစိ၊ ဓမ္မဂါရဝေါ၊ ဒါနေ အဇ္ဈာသယော ဒါနဇ္ဈာသယော။ ဧဝံ ဒါနာဓိမုတ္တိ၊ ဝဋ္ဋေ ဘယံ ဝဋ္ဋဘယံ၊ ဝဋ္ဋဒုက္ခံ၊ ဂါမေ သူကရော ဂါမသူကရော၊ ဝနမဟိံသော၊ သမုဒ္ဒမစ္ဆော၊ ဣတ္ထီသု ဓုတ္တော ဣတ္ထိဓုတ္တော၊ ဣတ္ထိသောဏ္ဍော။

ဥပပဒကိတန္တေသု နိစ္စသမာသော [နီ။ ၆၈၂]၊ ဝနေ စရတီတိ ဝနစရော၊ ကာမာဝစရော၊ ကုစ္ဆိမှိ သယတီတိ ကုစ္ဆိဿယော၊ ဂဗ္ဘေ သေတီတိ ဂဗ္ဘသေယျော၊ ထလေ တိဋ္ဌတီတိ ထလဋ္ဌော၊ ဇလဋ္ဌော၊ ပဗ္ဗတဋ္ဌော၊ ပင်္ကေ ဇာတံ ပင်္ကဇံ။ ဧဝံ အတြဇော၊ ခေတြဇော ဣစ္စာဒိ။ ဣဓ န ဟောတိ [နီ။ ၆၈၁]၊ ဘောဇနေ မတ္တညုတာ၊ ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရော၊ အာသနေ နိသိန္နော၊ အာသနေ နိသီဒိတဗ္ဗံ။

တပ္ပုရိသပဒါနံ မဟာဝုတ္တိသုတ္တေန ကွစိ ဝိပလ္လာသော။

ဥပရိဂင်္ဂါ၊ ဟေဋ္ဌာနဒီ၊ အန္တောဝိဟာရော၊ အန္တောသမာပတ္တိ၊ ဟံသာနံ ရာဇာ ရာဇဟံသော ဟံသရာဇာ ဝါ၊ မာသဿ အဍ္ဎံ အဍ္ဎမာသံ၊ ကဟာပဏဿ အဍ္ဎံ အဍ္ဎကဟာပဏံ၊ အဍ္ဎမာသံ၊ ရတ္တိယာ အဍ္ဎံ အဍ္ဎရတ္တံ။ ဧဝံ ပုဗ္ဗရတ္တံ၊ ပရရတ္တံ၊ ဣဿ အတ္တံ။ ကာယဿ ပုဗ္ဗဘာဂေါ ပုဗ္ဗကာယော၊ ပရကာယော၊ အဟဿ ပုဗ္ဗော ပုဗ္ဗဏှော၊ မဇ္ဈဏှော၊ သာယနှော၊ ပုဗ္ဗေဒိဋ္ဌော ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗော၊ တထာဂတံ ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗော ထေရော၊ တထာဂတော ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗော ထေရေန ဣစ္စာဒိ။

ဣဒါနိ ¶ အလုတ္တတပ္ပုရိသာ ဝုစ္စန္တေ။

ဒီပင်္ကရော၊ ပဘင်္ကရော၊ အမတန္ဒဒေါ၊ ပုရိန္ဒဒေါ၊ ဝေဿန္တရော၊ အတ္တန္တပေါ၊ ပရန္တပေါ၊ ရဏဉ္ဇဟော၊ ဇုတိန္ဓရော၊ ဝိဇ္ဇန္ဓရော၊ ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗဓမ္မော၊ ကုတောဇော၊ တတောဇော၊ ဣတောဇော၊ ဘယတော ဥပဋ္ဌာနံ ဘယတုပဋ္ဌာနံ၊ ကဋတ္တာကမ္မံ၊ ကဋတ္တာရူပံ၊ ပရဿပဒံ၊ အတ္တနောပဒံ၊ ဒေဝါနမိန္ဒော၊ ဒေဝါနံပိယတိဿော၊ ဂဝမ္ပတိတ္ထေရော၊ ပုဗ္ဗေနိဝါသော၊ မဇ္ဈေကလျာဏံ၊ ဒူရေရူပံ၊ သန္တိကေရူပံ၊ ဒူရေနိဒါနံ၊ သန္တိကေနိဒါနံ၊ အန္တေဝါသိကော၊ ဇနေသုတော၊ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရော ဣစ္စာဒိ [က။ ၃၂၇၊ ရူ။ ၃၅၁၊ နီ။ ၆၈၆]။

သဗ္ဗော စာယံ အမာဒိတပ္ပုရိသော အဘိဓေယျဝစနော ပရပဒလိင်္ဂေါ စ။

အထ ကမ္မဓာရယသညိတော ပဌမာတပ္ပုရိသော ဝုစ္စတေ။

ကမ္မမိဝ ဒွယံ ဓာရေတီတိ ကမ္မဓာရယော။ ယထာ ကမ္မံ ကြိယဉ္စ ပယောဇနဉ္စ ဒွယံ ဓာရေတိ ကမ္မေ သတိ တဿ ဒွယဿ သမ္ဘဝတော၊ တထာ အယံ သမာသော ဧကဿ အတ္ထဿ ဒွေ နာမာနိ ဓာရေတိ ဣမသ္မိံ သမာသေ သတိ ဧကတ္ထဇောတကဿ နာမဒွယဿ သမ္ဘဝတောတိ [က။ ၃၂၄၊ ရူ။ ၃၃၉၊ နီ။ ၇၀၂]။

အပိ စ ကတ္တဗ္ဗန္တိ ကမ္မံ၊ ဓာရေတဗ္ဗန္တိ ဓာရိယံ၊ ကမ္မဉ္စ တံ ဓာရိယဉ္စာတိ ကမ္မဓာရိယံ၊ ယံကိဉ္စိ ဟိတကမ္မံ၊ ကမ္မဓာရိယသဒ္ဒသဒိသတ္တာ ¶ သဗ္ဗော စာယံ သမာသော ကမ္မဓာရယောတိ ဝုစ္စတိ ဣဿ အတ္တံ ကတွာ။ ယထာ ဟိ ကမ္မဓာရိယသဒ္ဒေါ ဧကဿ အတ္ထဿ ဒွေ နာမာနိ ဓာရေတိ၊ တထာ အယံ သမာသောပီတိ။ သော ဧဝ ဥတ္တရပဒတ္ထပဓာနတာသင်္ခါတေန တပ္ပုရိသလက္ခဏေန ယုတ္တတ္တာ ‘တပ္ပုရိသော’တိ စ ဝုစ္စတိ။ ဘိန္နပဝတ္တိနိမိတ္တာနံ ဒွိန္နံ ပဒါနံ ဝိသေသနဝိသေသိတဗ္ဗဘာဝေန ဧကသ္မိံ အတ္ထေ ပဝတ္တိ တုလျာဓိကရဏတာ နာမ၊ တေန တုလျာဓိကရဏလက္ခဏေန ယုတ္တတ္တာ ‘တုလျာဓိကရဏသမာသော’တိ စ ဝုစ္စတိ။ သော ဧဝ စ ဝိသေသနပဒဝသေန ဂုဏဝိသေသဒီပနတ္တာ ‘ဝိသေသနသမာသော’တိ စ ဝုစ္စတိ။ တသ္မိံ ဝိသေသနသမာသေ –

၃၄၆။ ဝိသေသနမေကတ္ထေန[က။ ၃၂၄၊ ရူ။ ၃၃၉၊ နီ။ ၇၀၂၊ စံ။ ၂။၂။၁၈၊ ပါ။ ၂။၁။၅၇]။

ဝိသေသနဘူတံ သျာဒျန္တပဒံ ဧကတ္ထေန ဝိသေသျဘူတေန သျာဒျန္တပဒေန သဒ္ဓိံ ဧကတ္ထံ ဟောတိ။

ဧတ္ထ စ ဝိသေသီယတိ ဒဗ္ဗံ ဝိသိဋ္ဌံ ကရီယတိ ဧတေနာတိ ဝိသေသနံ။ ဧကော အတ္ထော ယဿာတိ ဧကတ္ထံ၊ ‘ဧကော’တိ သမာနော၊ ‘အတ္ထော’တိ အဘိဓေယျတ္ထော၊ နေမိတ္တကတ္ထော၊ သောယေဝ ဒွိန္နံ ပဝတ္တိနိမိတ္တာနံ အဓိဋ္ဌာနဋ္ဌေန ‘အဓိကရဏ’န္တိ စ ဝုစ္စတိ။ ပဝတ္တိနိမိတ္တာနဉ္စ အဓိဋ္ဌာနတ္တေ သတိ ပဒါနမ္ပိ အဓိဋ္ဌာနတာ သိဒ္ဓါ ဟောတိ။ ဣတိ ဧကတ္ထန္တိ တုလျာဓိကရဏံ၊ သမာနာဓိကရဏန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ၊ တေန ဧကတ္ထေန။ ‘ဧကတ္ထံ ဟောတီ’တိ ဧကတ္ထီဘူတံ ဟောတီတိ အတ္ထော။

သော စ သမာသော နဝဝိဓော ဝိသေသနပုဗ္ဗပဒေါ၊ ဝိသေသနုတ္တရပဒေါ၊ ဝိသေသနောဘယပဒေါ၊ ဥပမာနုတ္တရပဒေါ၊ သမ္ဘာဝနာပုဗ္ဗပဒေါ၊ အဝဓာရဏပုဗ္ဗပဒေါ၊ နနိပါတပုဗ္ဗပဒေါ၊ ကုနိပါတပုဗ္ဗပဒေါ၊ ပါဒိပုဗ္ဗပဒေါ စာတိ။

တတ္ထ ¶ ဝိသေသနပုဗ္ဗပဒေါ ယထာ? မဟာပုရိသော၊ မဟာနဒီ၊ မဟဗ္ဘယံ။ ဧတ္ထ စ ‘‘သာ သေနာ ဒိဿတေ မဟာ [ဇာ။ ၂။၂၂။၇၇၁]၊ ဗာရာဏသိရဇ္ဇံ နာမ မဟာ’’တိ [ဇာ။ အဋ္ဌ။ ၁။၁။မဟာသီလဝဇာတကဝဏ္ဏနာ] ပါဠိ ဒိဿတိ။ တသ္မာ သမာသေပိ တိလိင်္ဂေ နိပါတရူပေါ မဟာသဒ္ဒေါ ယုဇ္ဇတိ။ မဟာ စ သော ပုရိသော စာတိ မဟာပုရိသော၊ မဟာ စ သာ နဒီ စာတိ မဟာနဒီ၊ မဟာ စ တံ ဘယဉ္စာတိ မဟဗ္ဘယံ၊ ဒွိတ္တံ သံယောဂေ စ ရဿတ္တံ။ မဟာသဒ္ဒဝေဝစနေန မဟန္တသဒ္ဒေနပိ ဝါကျံ ဒဿေတုံ ယုဇ္ဇတိ၊ မဟန္တော ပုရိသော မဟာပုရိသော၊ မဟန္တီ နဒီ မဟာနဒီ၊ မဟန္တံ ဘယံ မဟဗ္ဘယန္တိ။ စ၊ တသဒ္ဒေဟိ စ သဒ္ဓိံ ပရိပုဏ္ဏံ ကတွာ ဒဿေတုံ ယုဇ္ဇတိ၊ မဟန္တော စ သော ပုရိသော စာတိ မဟာပုရိသော၊ မဟန္တီ စ သာ နဒီ စာတိ မဟာနဒီ၊ မဟန္တဉ္စ တံ ဘယဉ္စာတိ မဟဗ္ဘယန္တိ။ မဟန္တသဒ္ဒေါ ဝါ မဟာ ဟောတိ၊ ‘ဋ န္တန္တူန’န္တိ သုတ္တေန ဥတ္တရပဒေ ပရေ န္တဿ သဗ္ဗဿ အတ္တံ၊ မဟာဝုတ္တိနာ ဒီဃော စ။

ဧတ္ထ စ ဒွီဟိ စသဒ္ဒေဟိ ဒွိန္နံ ပဒါနံ သကတ္ထနာနာတ္တံ ဒီပေတိ။ တံသဒ္ဒေန သကတ္ထနာနာတ္တေပိ သကတ္ထာနံ အဓိကရဏဘူတဿ ဒဗ္ဗတ္ထဿ ဧကတ္တံ ဒီပေတိ။ ဣမသ္မိံ ဗျာကရဏေ ဝိသုံ ရူပဝိဓာနကိစ္စံ နာမ နတ္ထိ၊ တံတံသုတ္တဝိဓာနဉ္စ တဒနုရူပံ ဒဿိတဝိဂ္ဂဟဝါကျဉ္စ ဒိသွာ တဿ တဿ သိဒ္ဓပဒဿ အတ္ထဗျဉ္ဇနဝိနိစ္ဆယေ ဉာတေ ရူပဝိဓာနကိစ္စံ သိဒ္ဓံ ဟောတိ၊ သန္တော စ သော ပုရိသော စာတိ သပ္ပုရိသော၊ သေတဟတ္ထီ၊ နီလုပ္ပလံ၊ လောဟိတစန္ဒနံ။

ဝိသဒိသလိင်္ဂ၊ ဝစနာပိ သဒ္ဒါ ဧကတ္ထာ ဟောန္တိ၊ ဝိနယော စ သော ပရိယတ္တိ စာတိ ဝိနယပရိယတ္တိ၊ ဝိနယော စ သော ပိဋကဉ္စာတိ ဝိနယပိဋကံ၊ အဝိဇ္ဇာ စ သာ ပစ္စယော စာတိ အဝိဇ္ဇာပစ္စယော၊ အဝိဇ္ဇာ စ သာ နီဝရဏဉ္စာတိ အဝိဇ္ဇာနီဝရဏံ။ ဧဝံ ဣတ္ထိရတနံ၊ သီလဉ္စ တံ ဂုဏော စာတိ သီလဂုဏော၊ သီလဉ္စ တံ ပတိဋ္ဌာ စာတိ သီလပတိဋ္ဌာ ဣစ္စာဒိ။

တထာ ¶ ဝီသတိ စ သာ ပုရိသာ စာတိ ဝီသတိပုရိသာ၊ သတဉ္စ တံ ပုရိသာ စာတိ သတပုရိသာ၊ သင်္ခါရာ စ တေ ပစ္စယော စာတိ သင်္ခါရပစ္စယော၊ အင်္ဂါ စ တေ ဇနပဒဉ္စာတိ အင်္ဂဇနပဒံ၊ မဂဓာ စ တေ ရဋ္ဌဉ္စာတိ မဂဓရဋ္ဌံ။ ဧဝံ ကာသိရဋ္ဌံ ဣစ္စာဒိ။

ဣဓ န ဟောတိ [ရူ။ ၃၄၁၊ နီ။ ၆၈၁]၊ ပုဏ္ဏော မန္တာနီပုတ္တော၊ စိတ္တော ဂဟပတိ၊ သက္ကော ဒေဝရာဇာ၊ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ ဣစ္စာဒိ။

ကွစိ နိစ္စသမာသော၊ ကဏှသပ္ပော၊ လောဟိတမာလံ ဣစ္စာဒိ။

ဝိသေသနုတ္တရပဒေါ ယထာ? သာရိပုတ္တတ္ထေရော၊ ဗုဒ္ဓဃောသာစရိယော၊ အာစရိယဂုတ္တိလော ဝါ၊ မဟောသဓပဏ္ဍိတော၊ ပုရိသုတ္တမော၊ ပုရိသဝရော၊ ပုရိသဝိသေသော ဣစ္စာဒိ။

ဝိသေသနောဘယပဒေါ ယထာ? ဆိန္နဉ္စ တံ ပရူဠှဉ္စာတိ ဆိန္နပရူဠှံ၊ သီတဉ္စ တံ ဥဏှဉ္စာတိ သီတုဏှံ၊ ခဉ္ဇော စ သော ခုဇ္ဇော စာတိ ခဉ္ဇခုဇ္ဇော။ ဧဝံ အန္ဓဗဓိရော၊ ကတဉ္စ တံ အကတဉ္စာတိ ကတာကတံ၊ ဆိဒ္ဒါဝဆိဒ္ဒံ၊ ဆိန္နဘိန္နံ၊ သိတ္တဉ္စ တံ သမ္မဋ္ဌဉ္စာတိ သိတ္တသမ္မဋ္ဌံ၊ သန္တဿ ဘာဝေါ သစ္စံ၊ အခေမဋ္ဌေန ဒုက္ခဉ္စ တံ အဝိပရီတဋ္ဌေန သစ္စဉ္စာတိ ဒုက္ခသစ္စံ ဣစ္စာဒိ။

ဥပမာနုတ္တရပဒေါ ယထာ? သီဟော ဝိယာတိ သီဟော၊ မုနိ စ သော သီဟော စာတိ မုနိသီဟော။ ဧဝံ မုနိပုင်္ဂဝေါ၊ ဗုဒ္ဓနာဂေါ၊ ဗုဒ္ဓါဒိစ္စော၊ ရံသိ ဝိယာတိ ရံသိ၊ သဒ္ဓမ္မော စ သော ရံသိ စာတိ သဒ္ဓမ္မရံသိ။ ဧဝံ ဝိနယသာဂရော၊ သမဏပဒုမော၊ သမဏပုဏ္ဍရီကော ဣစ္စာဒိ။

သမ္ဘာဝနာပုဗ္ဗပဒေါ ယထာ? ဟေတု ဟုတွာ ပစ္စယော ဟေတုပစ္စယော။ ဧဝံ အာရမ္မဏပစ္စယော၊ မနုဿဘူတော၊ ဒေဝဘူတော၊ ဓမ္မော ဣတိ သင်္ခါတော ဓမ္မသင်္ခါတော၊ ဓမ္မသမ္မတော၊ ဓမ္မသညိတော ¶ ၊ ဓမ္မလက္ခိတော၊ ဧဝ ဣတိ သင်္ခါတော သဒ္ဒေါ ဧဝသဒ္ဒေါ။ ဧဝံ စသဒ္ဒေါ၊ ဝါသဒ္ဒေါ၊ အရိယဘူတော သင်္ဃော အရိယသင်္ဃော။ ဧဝံ ဗုဒ္ဓမုနိ၊ ပစ္စေကမုနိ ဣစ္စာဒိ။ ဧတ္ထ စ သမ္ဘာဝနာ နာမ သာမညဘူတဿ ဥတ္တရပဒတ္ထဿ ဒဠှံ ကတွာ ထောမနာ သရူပဝိသေသဒီပနာ၊ န ဂုဏမတ္တဒီပနာတိ အဓိပ္ပာယော။ ဂရူ ပန ‘‘ဓမ္မော ဣတိ ဗုဒ္ဓိ ဓမ္မဗုဒ္ဓိ။ ဧဝံ ဓမ္မသညာ၊ အနိစ္စသညာ၊ ဓာတုသညာ၊ မာတုသညာ၊ ပါဏသညိတာ၊ အတ္တဒိဋ္ဌိ’’ ဣစ္စာဒီနိပိ ဧတ္ထ အာဟရန္တိ၊ ဣမာနိ ပန ‘‘သရဏံ ဣတိ ဂတော ဥပဂတော သရဏင်္ဂတော’’တိ ပဒံ ဝိယ ဣတိလုတ္တာနိ ပဌမာတပ္ပုရိသပဒါနိ နာမ ယုဇ္ဇန္တီတိ [ရူ။ ၃၄၃၊ နီ။ ၇၀၂]။

အဝဓာရဏပုဗ္ဗပဒေါ ယထာ? ဂုဏော ဧဝ ဓနံ န မဏိသုဝဏ္ဏာဒီတိ ဂုဏဓနံ။ ဧဝံ သဒ္ဓါဓနံ၊ သီလဓနံ၊ စက္ခု ဧဝ ဒွါရံ န ဂါမဒွါရာဒီတိ စက္ခုဒွါရံ။ ဧဝံ စက္ခုဝတ္ထု၊ စက္ခုန္ဒြိယံ၊ စက္ခာယတနံ၊ စက္ခုဓာတု၊ ခန္ဓာ ဧဝ ဘာရာ ခန္ဓဘာရာ။ ဧတ္ထ စ ယဒိ ဘရိတဗ္ဗဋ္ဌေန ဘာရာ နာမ သိယုံ၊ ပဉ္စက္ခန္ဓာ ဧဝ ဘာရာ နာမ သိယုံ၊ န သီသဘာရ၊ အံသဘာရာဒယော။ ခန္ဓာ ဟိ နိစ္စဘာရာ ဟောန္တိ၊ ဣတရေ တာဝကာလိကာ၊ ခန္ဓမူလိကာ စာတိ။ ဧဝံ အတိသယတ္ထသမ္ဘာဝနတ္ထံ ခန္ဓာ ဧဝ ဘာရာတိ အဝဓာရဏဝါကျံ ပယုဇ္ဇတိ၊ န သီသဘာရာဒီနံ သဗ္ဗသော ဘာရဘာဝပဋိက္ခိပနတ္ထန္တိ။ ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ၊ အဝိဇ္ဇာ ဧဝ မလံ န ကံသမလာဒိကန္တိ အဝိဇ္ဇာမလံ၊ အဝိဇ္ဇာ ဧဝ အာသဝေါ န မဓွာသဝါဒိကောတိ အဝိဇ္ဇာသဝေါ။ ဧဝံ တဏှာသလ္လံ၊ ပညာသတ္ထံ၊ ပညာလောကော၊ ပညာပဇ္ဇောတော၊ ရာဂဂ္ဂိ၊ ဒေါသဂ္ဂိ၊ မောဟဂ္ဂိ ဣစ္စာဒိ။ ဂရူ ပန ‘‘ဓနံ ဝိယာတိ ဓနံ၊ သဒ္ဓါ ဧဝ အရိယာနံ ဓနံ သဒ္ဓါဓနံ၊ သတ္ထံ ဝိယာတိ သတ္ထံ၊ ပညာ ဧဝ သတ္ထံ ပညာသတ္ထ’’န္တိ ယောဇေန္တိ၊ ဧဝံ သတိ အတိသယသမ္ဘာဝနတ္ထော န သိဇ္ဈတိ [ရူ။ ၃၄၃၊ နီ။ ၇၀၂]။

၃၄၇။ နနိပါတပုဗ္ဗပဒေ နဥ[က။ ၃၂၆၊ ရူ။ ၃၄၁၊ နီ။ ၇၀၇]။

ဉာနုဗန္ဓော ¶ ပဋိသေဓမှာ အညနကာရ နိဝတ္တနတ္ထော၊ နဥဣစ္စေတံ သျာဒျန္တံ အညေန သျာဒျန္တေန သဟ ဧကတ္ထံ ဟောတိ။ ဣမိနာ နဉေ ကတ္ထသညံ ကတွာ –

၃၄၈။ ဋ နဥဿ[က။ ၃၃၃၊ ရူ။ ၃၄၄၊ နီ။ ၇၁၇၊ စံ။ ၂။၂။၂၀၊ ပါ။ ၂။၂။၆၊ ‘‘နဥ’’ (ဗဟူသု)]။

ဥတ္တရပဒေ ပရေ နဥဣစ္စေတဿ ဋာနုဗန္ဓော အ ဟောတီတိ နဿ အတ္တံ။

န ဗြာဟ္မဏော အဗြာဟ္မဏော။ ဧတ္ထ သိယာ – ကိံ ဝိဇ္ဇမာနဿ ဝါယံ နိသေဓော၊ ဥဒါဟု အဝိဇ္ဇမာနဿ ဝါတိ၊ ကိဉ္စေတ္ထ – ယဒိ ဝိဇ္ဇမာနဿ နိသေဓော၊ ဧဝံ သတိ လောကေ ဝိဇ္ဇမာနာ သဗ္ဗေ ဗြာဟ္မဏာ အဗြာဟ္မဏာ နာမ ဘဝေယျုံ။ တသ္မာ ‘‘ဣဓ ဇနော န ဗြာဟ္မဏော၊ တတ္ထ ဇနော န ဗြာဟ္မဏော’’တိအာဒိနာ ဒေသာဒိနိယမံ ဝိနာ လောကေ ဝိဇ္ဇမာနဿ ဗြာဟ္မဏဿ နိသေဓော န ယုဇ္ဇတိ၊ အထ လောကေ အဝိဇ္ဇမာနဿ နိသေဓော၊ ဧဝဉ္စ သတိ ကိံ အဝိဇ္ဇမာနဿ နိသေဓေန နိသေဓနီယဿေဝ အဝိဇ္ဇမာနတ္တာတိ? ဝုစ္စတေ – တံသဒိသာဒိအတ္ထေသု တဗ္ဗောဟာရဿေဝါယံ နိသေဓော။ တထာ ဟိ ဗြာဟ္မဏသဒိသေ အဗြာဟ္မဏေ ကေသဉ္စိ ဗြာဟ္မဏသညာ သဏ္ဌာတိ၊ သညာနုရူပဉ္စ ဗြာဟ္မဏဝေါဟာရော တသ္မိံ ပဝတ္တတိ၊ ဧဝံ ပဝတ္တဿ အဗြာဟ္မဏေ ဗြာဟ္မဏဝေါဟာရဿ အယံ ပဋိသေဓော ဟောတိ။ ယထာ တံ? လောကသ္မိံ ဗာလဇနာနံ မိစ္ဆာသညာဝသေန မိစ္ဆာဝေါဟာရော ပဝတ္တတိယေဝ ‘‘ရူပံ အတ္တာ၊ ဝေဒနာ အတ္တာ’’ ဣစ္စာဒိ၊ တေသံ တဿ မိစ္ဆာဘာဝချာပနတ္ထံ ပဋိသေဓော ယောဇိယတိ ‘‘ရူပံ အနတ္တာ၊ ဝေဒနာ အနတ္တာ’’ [မဟာဝ။ ၂၀] ဣစ္စာဒိ။ ဧတ္တာဝတာ သုဒ္ဓဗြာဟ္မဏသဒ္ဒဿပိ မိစ္ဆာဝသေန တံသဒိသေ အတ္ထေ ပဝတ္တိသမ္ဘဝေါ သိဒ္ဓါ ဟောတိ၊ နကာရဿ ¶ စ တဒတ္ထဇောတကမတ္တတာ သိဒ္ဓါ ဟောတိ၊ ဧဝဉ္စ သတိ ဥတ္တရပဒတ္ထပဓာနတာသင်္ခါတံ တပ္ပုရိသလက္ခဏမ္ပိ ဣဓ န ဝိရုဇ္ဈတိ၊ တသ္မာ အဗြာဟ္မဏောတိ ဗြာဟ္မဏသဒိသောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဧသ နယော တဒည၊ တဗ္ဗိရုဒ္ဓ၊ တဒဘာဝတ္ထာဒီသု။

သင်္ခတာ ဓမ္မာ အသင်္ခတာ ဓမ္မာ [ဓ။ သ။ ဒုကမာတိကာ ၈]။ ဧတ္ထ စ န သင်္ခတာ အသင်္ခတာ၊ သင်္ခတဓမ္မေဟိ အညေ ဓမ္မာတိ အတ္ထော။

အကုသလော၊ ကုသလပဋိပက္ခော ဓမ္မောတိ အတ္ထော။

န ကတွာ အကတွာ၊ ကရဏေန သဗ္ဗသော ဝိနာတိ အတ္ထော။

ဒုဝိဓော ပဋိသေဓော ပသဇ္ဇပဋိသေဓော၊ ပယိရုဒါသပဋိသေဓော စာတိ။

တတ္ထ အတ္တနာ ယုတ္တပဒတ္ထံ ပသဇ္ဇ လဂ္ဂေတွာ ပဋိသေဓေတီတိ ပသဇ္ဇပဋိသေဓော၊ တဒဘာဝမတ္တဇောတကော နကာရော၊ ကြိယာမတ္တနိသေဓောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အကတွာ၊ အကာတုံ၊ အကရောန္တော၊ န ကရောတိ၊ န ကာတဗ္ဗံ ဣစ္စာဒိ။

ပသဇ္ဇမတ္တေ အဋ္ဌတွာ တံသဒိသာဒိကေ ပရိတောဘာဂေ ဥဂ္ဂယှ နိသေဓေတဗ္ဗံ အတ္ထံ အသတိ ခိပတိ ဆဍ္ဍေတီတိ ပယိရုဒါသော၊ တံသဒိသာဒိဇောတကော၊ ဒဗ္ဗနိသေဓောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အဗြာဟ္မဏော ဣစ္စာဒိ။ ဧဝံ အသမဏော၊ အသကျပုတ္တိယော၊ အမိတ္တော၊ မိတ္တဓမ္မဝိဓုရောတိ အတ္ထော။

၃၄၉။ အန သရေ[က။ ၃၃၄၊ ရူ။ ၃၄၅၊ နီ။ ၇၁၈၊ စံ။ ၅။၂။၁၁၉၊ ပါ။ ၆။၃။၁၀၅]။

န ¶ အရိယော အနရိယော၊ အရိယဓမ္မဝိမုခေါတိ အတ္ထော။ န အာဝါသော အနာဝါသော၊ န ဣဿရော အနိဿရော။ န ဤတိ အနီတိ၊ ‘ဤတီ’တိ ဥပဒ္ဒဝေါ၊ န ယုတ္တော ဥပါယော အနုပါယော၊ န ဦမိ အနူမိ၊ န ယုတ္တာ ဧသနာ အနေသနာ၊ န ယုတ္တော ဩကာသော အနောကာသော၊ န အတိက္ကမ္မ အနတိက္ကမ္မ၊ အနာဒါယ၊ အနောလောကေတွာ ဣစ္စာဒိ။

ဗဟုလာဓိကာရာ အယုတ္တတ္ထာနမ္ပိ သမာသော ဟောတိ [က။ ၃၃၆၊ ရူ။ ၃၄၇၊ နီ။ ၆၈၉]၊ ပုန န ဂါယိတဗ္ဗာတိ အပုနဂေယျာ၊ ဂါထာ၊ စန္ဒံ န ဥလ္လောကေန္တီတိ အစန္ဒမုလ္လောကိကာနိ၊ မုခါနိ၊ သူရိယံ န ပဿန္တီတိ အသူရိယပဿာ၊ ရာဇကညာ၊ သဒ္ဓံ န ဘုဉ္ဇတိ သီလေနာတိ အသဒ္ဓဘောဇီ။ ဧဝံ အလဝဏဘောဇီ၊ အတ္ထံ န ကာမေန္တီတိ အနတ္ထကာမာ။ ဧဝံ အဟိတကာမာ၊ ဩကာသံ န ကာရေသီတိ အနောကာသံကာရေတွာ။ ဧဝံ အနိမိတ္တံကတွာ၊ မူလမူလံ န ဂစ္ဆတီတိ အမူလမူလံဂန္တွာ ဣစ္စာဒိ။

‘‘ပုန ဂါယိတဗ္ဗာတိ ပုနဂေယျာ၊ န ပုနဂေယျာ အပုနဂေယျာ။ အတ္ထံ ကာမေန္တီတိ အတ္ထကာမာ၊ န အတ္ထကာမာ အနတ္ထကာမာ။ အထ ဝါ န အတ္ထော အနတ္ထော၊ အနတ္ထံ ကာမေန္တီတိ အနတ္ထကာမာ’’ ဣစ္စာဒိနာ ဝါကျေ ယောဇိတေ ပန ယုတ္တသမာသာ ဟောန္တိ။ ဂရူ ပန ‘‘အတ္ထံ န ကာမေန္တိ အနတ္ထမေဝ ကာမေန္တီတိ အနတ္ထကာမာ၊ ဟိတံ န ကာမေန္တိ အဟိတမေဝ ကာမေန္တီတိ အဟိတကာမာ၊ ဖာသုံ န ကာမေန္တိ အဖာသုမေဝ ကာမေန္တီတိ အဖာသုကာမာ’’တိ ယောဇေသုံ၊ ဒွါဓိပ္ပာယပဒံ နာမေတံ။

ကုနိပါတပုဗ္ဗပဒေ နိစ္စသမာသတ္တာ အညပဒေန ဝိဂ္ဂဟော၊ ခုဒ္ဒကာ နဒီ ကုန္နဒီ၊ ခုဒ္ဒကော သောမ္ဘော ကုသောမ္ဘော၊ ခုဒ္ဒကံ ဝနံ ကုဗ္ဗနံ။

၃၅၀။ သရေ ကဒ ကုဿုတ္တရတ္ထေ[က။ ၃၃၅၊ ရူ။ ၃၄၆၊ နီ။ ၇၁၉]။

သရာဒိကေ ¶ ဥတ္တရပဒေ ပရေ ဥတ္တရပဒတ္ထေ ဝတ္တမာနဿ ကုနိပါတဿ ကဒိ ဟောတိ။

ကုစ္ဆိတံ အန္နံ ကဒန္နံ၊ ကုစ္ဆိတံ အသနံ ကဒသနံ၊ ကုစ္ဆိတော အရိယော ကဒရိယော၊ မစ္ဆရီ။

သရေတိ ကိံ? ကုပုတ္တာ၊ ကုဒါရာ၊ ကုဒါသာ။

ဥတ္တရတ္ထေတိ ကိံ? ကုစ္ဆိတော ဩဋ္ဌော ယဿာတိ ကုဩဋ္ဌော။

၃၅၁။ ကာပ္ပတ္ထေ[က။ ၃၃၆၊ ရူ။ ၃၄၇၊ နီ။ ၇၂၀]။

ဥတ္တရပဒေ ပရေ ဥတ္တရပဒတ္ထေ ဌိတဿ အပ္ပတ္ထေ ဝတ္တမာနဿ ကုနိပါတဿ ကာ ဟောတိ ဝါ။

အပ္ပကံ လဝဏံ ကာလဝဏံ။ ဧဝံ ကာပုပ္ဖံ။

ပါဒိပုဗ္ဗပဒေါ စ နိစ္စသမာသောဝ၊ ပကဋ္ဌံ ဝစနံ ပါဝစနံ၊ ဒီဃတ္တံ၊ ပကဋ္ဌံ ဟုတွာ နီတံ ပဏီတံ၊ ပမုခံ ဟုတွာ ဓာနံ ပဓာနံ။ ဧဝံ ပဋ္ဌာနံ၊ ဝိဝိဓာ မတိ ဝိမတိ၊ အဓိကော ဒေဝေါ အဓိဒေဝေါ၊ အတိရေကော ဝိသေသော ဝါ ဓမ္မော အဘိဓမ္မော၊ သုန္ဒရော ဂန္ဓော သုဂန္ဓော၊ ကုစ္ဆိတော ဂန္ဓော ဒုဂ္ဂန္ဓော။ သောဘဏံ ကတံ သုကတံ၊ ကုစ္ဆိတံ ကတံ ဒုက္ကဋံ၊ ဝိပရီတော ပထော ဥပ္ပထော။ ဧဝံ ဥမ္မဂ္ဂေါ၊ ဥဒ္ဓမ္မော၊ ဥဗ္ဗိနယောဣစ္စာဒိ။

အယမ္ပိ ကမ္မဓာရယသမာသော အဘိဓေယျဝစနော ပရပဒလိင်္ဂေါ စ။

အထ ¶ ဒိဂုသင်္ခါတော ပဌမာတပ္ပုရိသော ဝုစ္စတေ။

ဒွေ ဂါဝေါ ဒိဂု၊ သင်္ချာပုဗ္ဗတ္တေန နပုံသကေကတ္တေန စ ဒိဂုသဒ္ဒသဒိသတ္တာ သဗ္ဗော စာယံ သမာသော ဒိဂူတိ ဝုစ္စတိ။

၃၅၂။ သင်္ချာဒိ[က။ ၃၂၁၊ ရူ။ ၃၄၉၊ နီ။ ၆၉၉]။

သမာဟာရေကတ္ထေ သင်္ချာပုဗ္ဗကံ ဧကတ္ထံ နပုံသကံ ဟောတိ၊ သမာဟာရဝစနေနေဝ ဧကတ္တဉ္စ သိဒ္ဓံ။

ဒွေ ဂါဝေါ ဒိဂု၊ ‘ဂေါဿူ’တိ သုတ္တေန ဩဿ ဥတ္တံ၊ တယော လောကာ တိလောကံ၊ တယော လောကာ ဉာဏသ္မိံ သမာဟဋာ သမ္ပိဏ္ဍိတာတိ တိလောကံ၊ တိဏ္ဏံ လောကာနံ သမာဟာရောတိ တိလောကံ၊ တယော စ တေ လောကာ စာတိ တိလောကံ။ ဧဝံ တိဘဝံ၊ တိပုရိသံ၊ တီဏိ မလာနိ တိမလံ၊ တိရတနံ၊ တိဿော သညာယောတိသညံ၊ ‘သျာဒီသု ရဿော’တိ ရဿတ္တံ။ စတ္တာရော ပထာ စတုပ္ပထံ၊ စတ္တာရိ သစ္စာနိ စတုသစ္စံ၊ စတဿော ဒိသာ စတုဒ္ဒိသံ။ ဧဝံ ပဉ္စသိက္ခာပဒံ၊ သဠာယတနံ၊ သတ္တာဟံ၊ အဋ္ဌပဒံ၊ နဝလောကုတ္တရံ၊ ဒသသိက္ခာပဒံ၊ သတယောဇနံ၊ သဟဿယောဇနံ ဣစ္စာဒိ။

ဣမသ္မိံ သမာဟာရဒိဂုမှိ သဗ္ဗံ နပုံသကမေဝ ရဿန္တမေဝ ဧကဝစနန္တမေဝ စာတိ။

အသမာဟာရဒိဂု[ရူ။ ၃၅၀ နီ။ ၇၀၃] ယထာ? ဧကော ပုဂ္ဂလော ဧကပုဂ္ဂလော၊ တယော ဘဝါ တိဘဝါ၊ စတဿော ဒိသာ စတုဒ္ဒိသာ ဣစ္စာဒိ။

သင်္ချာဌာနေ ပန [က။ ၃၉၂၊ ရူ။ ၄၁၈၊ နီ။ ၈၃၁] ဒွေ သတာနိ ဒွိသတံ။ ဧဝံ တိသတံ၊ စတုသတံ၊ ပဉ္စသတံ၊ ဆသတံ၊ သတ္တသတံ၊ အဋ္ဌသတံ၊ နဝသတံ၊ ဒသသတံ၊ ဒွိသဟဿံ၊ တိသဟဿံ၊ စတုသဟဿံ၊ ပဉ္စသဟဿံ၊ ဒသသဟဿံ။

ဒွေ ¶ သတသဟဿာနိ ဒွိသတသဟဿံ။ ဧဝံ ‘‘တိသတသဟဿံ၊ စတုသတသဟဿံ၊ ပဉ္စသတသဟဿ’’န္တိ ဝါ ‘‘ဒွိသတာနိ၊ ဒွေ သတာနိ၊ တိသတာနိ၊ တီဏိ သတာနိ၊ စတုသတာနိ၊ စတ္တာရိ သတာနိ၊ ဒွိသဟဿာနိ၊ ဒွေ သဟဿာနိ၊ တိသဟဿာနိ၊ တီဏိ သဟဿာနိ၊ ဒွိသတသဟဿာနိ၊ ဒွေ သတသဟဿာနီ’’တိ ဝါ ဧဝံ ဝစနဒွယဉ္စ ဝါကျဉ္စ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧဝံ သတသဟဿေပီတိ။

ဧတ္ထ သိယာ – ဒိဂု နာမ သင်္ချာပုဗ္ဗမေဝ သိယာ၊ ဣမေသု စ သဗ္ဗံ သင်္ချာပဒမေဝ ဟောတီတိ? ဒိဂုမှိ ပုဗ္ဗံ သင်္ချာပဒမေဝ သိယာ၊ ပရပဒံ ပန သင်္ချာပဒမ္ပိ အညမ္ပိ ယုဇ္ဇတီတိ။

ဗဟဝေါ ဝီဟယော ယသ္မိံ ဒေသေ သောယံ ဗဟုဗ္ဗီဟိ၊ တာဒိသော ဂါမော ဝါ ဒေသော ဝါ ဇနပဒေါ ဝါ၊ ဗဟုဗ္ဗီဟိသဒ္ဒသဒိသတ္တာ သဗ္ဗော စာယံ သမာသော ဗဟုဗ္ဗီဟီတိ ဝုစ္စတိ။ ယထာ ဟိ ဗဟုဗ္ဗီဟိသဒ္ဒေါ သမာသပဒတ္ထေ အတိက္ကမ္မ ဂါမ၊ ဒေသ၊ ဇနပဒဣစ္စာဒီနံ အညေသံ ပဒါနံ အတ္ထေသု တိဋ္ဌတိ၊ တထာ အယံ သမာသောပိ။ အညပဒတ္ထပဓာနော ဟိ ဗဟုဗ္ဗီဟိသမာသော။

သော သင်္ခေပေန ဒုဝိဓော တဂ္ဂုဏသံဝိညာဏော၊ အတဂ္ဂုဏသံဝိညာဏော စာတိ။

တတ္ထ ‘ဂုဏော’တိ အပ္ပဓာနဘူတော သမာသပဒါနံ အတ္ထော၊ သော အညပဒတ္ထဿ ဝိသေသနဘူတတ္တာ တဿ အညပဒတ္ထဿ ဂုဏောတိ ¶ အတ္ထေန တဂ္ဂုဏောတိ ဝုစ္စတိ၊ ဝိညာတဗ္ဗောတိ ဝိညာဏော၊ အညပဒတ္ထော၊ တဂ္ဂုဏံ အမုဉ္စိတွာ တဂ္ဂုဏေန သဟေဝ ဝိညာဏော အညပဒတ္ထော ယသ္မိန္တိ တဂ္ဂုဏသံဝိညာဏော၊ န တဂ္ဂုဏသံဝိညာဏော အတဂ္ဂုဏသံဝိညာဏော၊ ယတ္ထ သမာသပဒတ္ထော အဝယဝဘာဝေန ဝါ သဟဝိဓေယျဘာဝေန ဝါ အညပဒတ္ထေ အန္တောဂဓော ဟောတိ၊ သော တဂ္ဂုဏသံဝိညာဏော။ ယထာ? ဆိန္နဟတ္ထော ပုရိသော၊ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ ဘတ္တံ ဒေတိ၊ သပုတ္တဒါရော အာဂတော၊ ပါဒယော ဥပသဂ္ဂါ နာမာတိ။

ဧတ္ထ စ ‘ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ ဘတ္တံ ဒေတီ’တိ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ စ ဘတ္တံ ဒေတိ၊ ပမုခဘူတဿ ဗုဒ္ဓဿ စ ဘတ္တံ ဒေတီတိ အတ္ထော။ ‘သပုတ္တဒါရော အာဂတော’တိ ပုတ္တဒါရာ စ အာဂတာ၊ ပုရိသော စ အာဂတောတိ အတ္ထော။ ‘ပါဒယော ဥပသဂ္ဂါ နာမာ’တိ ပ-ကာရော စ ဥပသဂ္ဂေါ နာမ၊ ပရာဒယော စ ဥပသဂ္ဂါ နာမာတိ အတ္ထော။ ဧဝံ ယောဇနာရဟတာ အညပဒတ္ထေန သဟ သမာသပဒတ္ထဿ ဝိဓေယျတာ နာမာတိ။

အတဂ္ဂုဏသံဝိညာဏော ယထာ? ဒိန္နသုင်္ကော ရာဇာ ဒါနံ ဒေတိ၊ ပဗ္ဗတာဒီနိ ခေတ္တာနိ ကဿတိ ဣစ္စာဒိ။ ဣမေသု ပန သမာသပဒတ္ထော အဝိဓေယျော၊ အညပဒတ္ထော ဧဝ ဝိဓေယျော။

ပဌမာဗဟုဗ္ဗီဟိ၊ ဒုတိယာဗဟုဗ္ဗီဟိ၊ တတိယာဗဟုဗ္ဗီဟိ၊ စတုတ္ထီဗဟုဗ္ဗီဟိ၊ ပဉ္စမီဗဟုဗ္ဗီဟိ၊ ဆဋ္ဌီဗဟုဗ္ဗီဟိ၊ သတ္တမီဗဟုဗ္ဗီဟိ စာတိ သတ္တဝိဓော။

တတ္ထ ပဌမာဗဟုဗ္ဗီဟိ သဟပုဗ္ဗပဒ၊ ဥပမာနပုဗ္ဗပဒ၊ သင်္ချောဘယပဒ၊ ဒိသန္တရာဠတ္ထ၊ ဗျတိဟာရလက္ခဏဝသေန ပဉ္စဝိဓော။

၃၅၃။ ဝါနေကမညတ္ထေ[က။ ၃၂၈၊ ရူ။ ၃၅၂၊ နီ။ ၇၀၈]။

အနေကံ ¶ သျာဒျန္တပဒံ အညပဒဿ အတ္ထေ ဝိကပ္ပေန ဧကတ္ထံ ဟောတိ။

သဟ ဝိတက္ကေနာတိ သဝိတက္ကော၊ ဝိတက္ကေန သဟ ယော ဝတ္တတီတိ ဝါ သဝိတက္ကော၊ သမာဓိ။

ဧတ္ထ စ ‘သဟ ဝိတက္ကေနာ’တိ ဧတ္ထ ပဌမာဝိဘတ္တိယာ အတ္ထဘူတော အညပဒတ္ထော ဝါကျသာမတ္ထိယေန သိဇ္ဈတိ။ န ဟိ ကြိယာကာရကရဟိတံ ဝါကျံ နာမ သမ္ဘဝတိ၊ ဣမိနာ သုတ္တေန သဟပဒ၊ ဝိတက္ကပဒါနံ သမာဓိသင်္ခါတေန အညပဒတ္ထေန ဧကတ္ထီဘာဝေါ ဟောတိ၊ ဧကတ္ထီဘာဝေ စ ဟောန္တေ ဝါကျေ ဌိတာနံ အညပဒါနံ ဝိဘတ္တီနဉ္စ သဗ္ဗေ အတ္ထာ ဧကတ္ထဘူတေန သမာသေန ဝုတ္တာ နာမ ဟောန္တိ၊ အညပဒါနိ စ ဝိဘတ္တိယော စ ဝုတ္တတ္ထာ နာမ၊ ဝုတ္တတ္ထာနဉ္စ အတ္ထရဟိတတ္တာ ပယောဂကိစ္စံ နတ္ထိ၊ တသ္မာ ‘ဧကတ္ထတာယ’န္တိ သုတ္တေန ဝိဘတ္တီနံ လောပေါ၊ ဧဝံ သဗ္ဗသမာသေသု ဝါကျေဒိဿမာနာနံ ယ၊ တ၊ ဧတ၊ ဣမ၊ ဣတိ၊ ဧဝ၊ ဣဝ၊ ဝိယ၊ စ၊ ဝါဣစ္စာဒီနံ အညပဒါနံ မဟာဝုတ္တိသုတ္တေန လောပေါ၊ ဝိဘတ္တီနဉ္စ လောပေ သတိ သရန္တာနံ ဗျဉ္ဇနန္တာနဉ္စ သမာသပဒါနံ သယမေဝ ပကတိဘာဝေါ၊ ဣဓ ပန ‘သဟဿ သောညတ္ထေ’တိ သုတ္တေန သဟသဒ္ဒဿ သတ္တံ၊ တတော သျာဒျုပ္ပတ္တိ၊ သဝိတက္ကော သမာဓိ၊ သဝိတက္ကာ သမာဓယော၊ သဝိတက္ကာ ပညာ၊ သဝိတက္ကာ ပညာယော၊ သဝိတက္ကံ ဈာနံ၊ သဝိတက္ကာနိ ဈာနာနိ ဣစ္စာဒိနာ သဗ္ဗလိင်္ဂ၊ ဝိဘတ္တိ၊ ဝစနေဟိ ယောဇေတွာ ပယောဂသိဒ္ဓိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ဥပမာနပုဗ္ဗပဒေါ ယထာ? ကာယဗျာမာနံ သမပမာဏတ္တာ နိဂြောဓော ဣဝ ပရိမဏ္ဍလော နိဂြောဓပရိမဏ္ဍလော၊ နိဂြောဓော ဣဝ ဝါ ပရိမဏ္ဍလော ယော ဟောတီတိ သော နိဂြောဓပရိမဏ္ဍလော၊ ရာဇကုမာရော၊ သင်္ခေါ ဣဝ ပဏ္ဍရော သင်္ခပဏ္ဍရော၊ ကာကော ¶ ဣဝ သူရော ကာကသူရော၊ သတ္တာနံ ပညာစက္ခုပဋိလာဘကရဏေန တေသံ စက္ခု ဝိယ ဘူတောတိ စက္ခုဘူတော၊ လောကုတ္တရဓမ္မပဋိလာဘကရဏေန တေသံ ဓမ္မော ဝိယ ဘူတောတိ ဓမ္မဘူတော၊ နိစ္စသောမ္မဟဒယတာယ ဗြဟ္မာ ဝိယ ဘူတောတိ ဗြဟ္မဘူတော၊ အန္ဓော ဝိယ ဘူတော အယန္တိ အန္ဓဘူတော ဣစ္စာဒိ။

သင်္ချောဘယပဒေါ ယထာ? ဒွေ ဝါ တယော ဝါ ပတ္တာ ဒွိတ္တိပ္ပတ္တာ၊ ဣဓ ဝါသဒ္ဒါယေဝ အညပဒါနိ နာမ၊ အနိယမဘူတော တေသံ အတ္ထော အညပဒတ္ထော နာမ။ ဒွီဟံ ဝါ တီဟံ ဝါ ဒွီဟတီဟံ၊ ဆ ဝါ ပဉ္စ ဝါ ဝါစာ ဆပ္ပဉ္စဝါစာ။ ဧဝံ သတ္တဋ္ဌမာသာ၊ ဧကယောဇနဒွိယောဇနာနိ ဣစ္စာဒိ။

ဒိသန္တရာဠတ္ထော ယထာ? ဒက္ခိဏဿာ စ ပုဗ္ဗဿာ စ ယဒန္တရာဠံ ဟောတိ သာ ဒက္ခိဏပုဗ္ဗာ။ ဧဝံ ပုဗ္ဗုတ္တရာ၊ ပစ္ဆိမုတ္တရာ၊ အပရဒက္ခိဏာ၊ မဟာဝုတ္တိနာ ပုဗ္ဗပဒေ ရဿတ္တံ။ ဒက္ခိဏာ စ သာ ပုဗ္ဗာ စာတိ ဒက္ခိဏပုဗ္ဗာ ဣစ္စာဒိနာ ကမ္မဓာရယောပိ ယုဇ္ဇတိ။

ဗျတိဟာရလက္ခဏေ[က။ ၃၂၈၊ ရူ။ ၃၅၂၊ နီ။ ၇၀၈] –

၃၅၄။ တတ္ထ ဂဟေတွာ တေန ပဟရိတွာ ယုဒ္ဓေ သရူပံ။

သတ္တမျန္တံ တတိယန္တဉ္စ သမာနရူပံ သျာဒျန္တပဒံ တတ္ထ ဂဟေတွာ တေန ပဟရိတွာ ယုဒ္ဓေ အညပဒတ္ထေ ဧကတ္ထံ ဟောတိ ဝါ။

၃၅၅။ ငိ ဝီတိဟာရေ[က။ ၄၀၄၊ ရူ။ ၃၇၀]။

အညပဒတ္ထဝိသယေ ကြိယာဗျတိဟာရေ ဂမျမာနေ ပဒန္တေ ငါနုဗန္ဓော ဣပစ္စယော ဟောတိ၊ ဧတ္ထ ဣကာရော ရဿော ဧဝ။

၃၅၆။ ငိ သ္မိံစ[က။ ၄၀၃၊ ရူ။ ၃၅၄]။

ဝိပစ္စယန္တေ ¶ ဥတ္တရပဒေ ပရေ ပုဗ္ဗပဒန္တဿ အာတ္တံ ဟောတိ။

ကေသေသု စ ကေသေသု စ ဂဟေတွာ ဣဒံ ယုဒ္ဓံ ပဝတ္တတီတိ ကေသာကေသိ၊ ဒဏ္ဍေဟိ စ ဒဏ္ဍေဟိ စ ပဟရိတွာ ဣဒံ ယုဒ္ဓံ ပဝတ္တတီတိ ဒဏ္ဍာဒဏ္ဍိ။ ဧဝံ မုဋ္ဌာမုဋ္ဌိ၊ မုသလာမုသလိ။

အာဂတာ သမဏာ ဣမံ သင်္ဃာရာမံ သောယံ အာဂတသမဏော၊ သင်္ဃာရာမော။ ဧတ္ထ စ သမာသပဒဿ အတ္ထော ဒုဝိဓော ဝါစ္စတ္ထော၊ အဘိဓေယျတ္ထော စာတိ။

တတ္ထ သင်္ဃာရာမဿ သမဏေဟိ ပတ္တဗ္ဗဘာဝသင်္ခါတာ ကမ္မသတ္တိ ဝါစ္စတ္ထော နာမ၊ သတ္တိမန္တဘူတော သင်္ဃာရာမော အဘိဓေယျတ္ထော နာမ။

တတ္ထ အာဂတသမဏသဒ္ဒေါ ဝါစ္စတ္ထမေဝ ဥဇုံ ဝဒတိ၊ န အဘိဓေယျတ္ထံ၊ အာဂတသမဏောတိ သုတွာ သမဏေဟိ ပတ္တဗ္ဗဘာဝမတ္တံ ဇာနာတိ၊ သင်္ဃာရာမဒဗ္ဗံ န ဇာနာတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ၊ တသ္မာ တဿံ အဘိဓေယျတ္ထော အညေန သင်္ဃာရာမသဒ္ဒေန အာစိက္ခိယတိ၊ ဝါစ္စတ္ထဿ ပန တေန ဥဇုံ ဝုတ္တတ္တာ ပုန ဝတ္တဗ္ဗာဘာဝတော ဒုတိယာဝိဘတ္တိယာ အာစိက္ခနကိစ္စံ နတ္ထိ၊ တသ္မာ သင်္ဃာရာမပဒေ ဒုတိယာဝိဘတ္တိသမ္ဘဝေါ နတ္ထိ၊ လိင်္ဂတ္ထမတ္တဝိသယာ ပဌမာဝိဘတ္တိ ဧဝ ပဝတ္တတိ၊ ပုန ပဒန္တရသမ္ဗန္ဓေ သတိ ‘‘သင်္ဃာရာမံ ပဿတိ အာဂတသမဏံ၊ သင်္ဃာရာမေန ဂါမော သောဘတိ အာဂတသမဏေန၊ သင်္ဃာရာမဿ ပူဇေတိ အာဂတသမဏဿာ’’တိအာဒိနာ တတော သဗ္ဗာ ဝိဘတ္တိယော ¶ ပဝတ္တန္တိ။ ဧသ နယော သဗ္ဗေသု ဝါစကပဒေသု နေတဗ္ဗောတိ။

အာဂတသမဏာ သာဝတ္ထိ၊ အာဂတသမဏံ ဇေတဝနံ၊ အာဂစ္ဆန္တိ သမဏာ ဣမန္တိ ဝါ အာဂတသမဏော၊ ဝိဟာရော။ အာရူဠှာ ဝါနရာ ဣမံ ရုက္ခန္တိ အာရူဠှဝါနရော၊ ရုက္ခော။ သမ္ပတ္တာ ဂါမိကာ ယံ ဂါမန္တိ သမ္ပတ္တဂါမိကော။ ဧဝံ ပဝိဋ္ဌဂါမိကော ဣစ္စာဒိ။

ဇိတာနိ ဣန္ဒြိယာနိ ယေနာတိ ဇိတိန္ဒြိယော၊ သမဏော။ ဒိဋ္ဌော စတုသစ္စဓမ္မော ယေနာတိ ဒိဋ္ဌဓမ္မော။ ဧဝံ ပတ္တဓမ္မော၊ ဝိဒိတဓမ္မော၊ ပရိယောဂါဠှဓမ္မော၊ ကတာနိ စတုမဂ္ဂကိစ္စာနိ ယေနာတိ ကတကိစ္စော၊ ဗဟုဝစနေ သတိ ကတာနိ ကိစ္စာနိ ယေဟိ တေ ကတကိစ္စာ၊ အရဟန္တော။ ဓမ္မေန အဓိဂတာ ဘောဂါ ယေနာတိ ဓမ္မာဓိဂတဘောဂေါ၊ ပုရိသော။ ဧဝံ အဓမ္မာဓိဂတဘောဂေါ။ ဧဝံ ကတ္တရိ။ ကရဏေ ပန ဆိန္နော ရုက္ခော ယေနာတိ ဆိန္နရုက္ခော၊ ဖရသု ဣစ္စာဒိ။

ဒိန္နော သုင်္ကော ယဿ ရညော သောယံ ဒိန္နသုင်္ကော၊ ဥပနီတံ ဘောဇနံ ယဿာတိ ဥပနီတဘောဇနော၊ နတ္ထိ တုလော ဧတဿာတိ အတုလော၊ ‘ဋ နဉ္ဿာ’တိ န-ကာရဿ ဋတ္တံ၊ နတ္ထိ ပဋိပုဂ္ဂလော ယဿာတိ အပ္ပဋိပုဂ္ဂလော၊ နတ္ထိ သီလံ အဿာတိ ဒုဿီလော၊ နတ္ထိ ပဋိသန္ဓိပညာ အဿာတိ ဒုပ္ပညော၊ ‘ဃပဿန္တဿာပ္ပဓာနဿာ’တိ သုတ္တေန ဃသညဿ အာဿ ¶ ရဿတ္တံ။ နတ္ထိ သီလံ အဿာတိ နိဿီလော၊ နိပ္ပညော၊ အပညော၊ ဝိရူပံ မုခံ အဿာတိ ဒုမ္မုခေါ။ ဧဝံ ဒုမ္မနော၊ ဒုဗ္ဗဏ္ဏော၊ နတ္ထိ အတ္တနော ဥတ္တရော အဓိကော ယဿာတိ အနုတ္တရော၊ ‘အန သရေ’တိ သုတ္တေန နဿ အန။

ဣဓ ဗာဟိရတ္ထဗဟုဗ္ဗီဟိ နာမ ဝုစ္စတိ၊ သတ္တာဟံ ပရိနိဗ္ဗုတဿ အဿာတိ သတ္တာဟပရိနိဗ္ဗုတော၊ အစိရံ ပရိနိဗ္ဗုတဿ အဿာတိ အစိရပရိနိဗ္ဗုတော၊ မာသော ဇာတဿ အဿာတိ မာသဇာတော၊ ဒွေမာသဇာတော၊ ဧကော မာသော အဘိသိတ္တဿ အဿ ရညောတိ ဧကမာသာဘိသိတ္တော၊ ဧကာဟံ မတဿ အဿာတိ ဧကာဟမတံ။ ဧဝံ ဒွီဟမတံ၊ တီဟမတံ၊ ဧကာဟံ ပဋိစ္ဆန္နာယ အဿာတိ ဧကာဟပ္ပဋိစ္ဆန္နာ။ ဧဝံ ဒွီဟပ္ပဋိစ္ဆန္နာ၊ အာပတ္တိ။ ယောဇနံ ဂတဿ အဿာတိ ယောဇနဂတော၊ ဒွိယောဇနဂတော ဣစ္စာဒိ။

နိဂ္ဂတာ ဇနာ အသ္မာ ဂါမာတိ နိဂ္ဂတဇနော၊ အပဂတံ ကာဠကံ ဣတောတိ အပဂတကာဠကော၊ ပဋော။ အပဂတကာဠကံ၊ ဝတ္ထံ။ အပေတံ ဝိညာဏံ ယမှာတိ အပေတဝိညာဏံ၊ မတသရီရံ ဣစ္စာဒိ။

ဆိန္နော ဟတ္ထော ယဿ သောတိ ဆိန္နဟတ္ထော၊ ဟတ္ထစ္ဆိန္နော၊ ဇာတော ဆန္ဒော ယဿာတိ ဇာတဆန္ဒော၊ ဆန္ဒဇာတော၊ သဉ္ဇာတံ ပီတိသောမနဿံ ယဿာတိ သဉ္ဇာတပီတိသောမနဿော၊ ပီတိသောမနဿသဉ္ဇာတော၊ ဝိသုဒ္ဓံ သီလံ ယဿာတိ ဝိသုဒ္ဓသီလော ¶ ၊ သီလဝိသုဒ္ဓါ၊ မဟန္တော ကာယော ယဿာတိ မဟာကာယော။

ဣဓ ဥပမာနပုဗ္ဗပဒေါ နာမ ဝုစ္စတိ၊ သုဝဏ္ဏဿ ဝိယ ဝဏ္ဏော ယဿာတိ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏော၊ ဗြဟ္မုနော ဝိယ သရော ယဿာတိ ဗြဟ္မဿရော၊ နာဂဿ ဝိယ ဂတိ အဿာတိ နာဂဂတိ။ ဧဝံ သီဟဂတိ၊ နာဂဝိက္ကမော၊ သီဟဝိက္ကမော၊ သီဟဿ ဝိယ ဟနု အဿာတိ သီဟဟနု၊ ဧဏိဿ ဝိယ ဇင်္ဃာ ယဿာတိ ဧဏိဇင်္ဃော၊ ဥသဘဿ ဝိယ အဿ ခန္ဓောတိ ဥသဘက္ခန္ဓော ဣစ္စာဒိ။

ရူပံ ဝုစ္စတိ သဘာဝေါ၊ ယာဒိသံ ရူပံ အဿာတိ ယထာရူပံ။ ဧဝံ တထာရူပံ၊ ဧဝံ ရူပံ အဿာတိ ဧဝရူပံ၊ ဗိန္ဒုလောပေါ။ ဧဝံ အာဒိ အဿာတိ ဧဝမာဒိ။ တထာ ဣစ္စာဒိ၊ ဣစ္စေဝမာဒိ၊ ဤဒိသံ နာမံ ယဿာတိ ဣတ္ထန္နာမော၊ ဧဝံနာမော၊ ကီဒိသံ နာမံ ယဿာတိ ကိန္နာမော၊ ‘ကောနာမော’တိ ဧတ္ထ မဟာဝုတ္တိနာ ကိံသဒ္ဒဿ ကောတ္တံ။

ကော သမုဒယော ယဿ ဓမ္မဿာတိ ကိံသမုဒယော၊ ကာ ဇာတိ ယဿာတိ ကိံဇာတိကော၊ ကိံနိဒါနံ ယဿာတိ ကိံနိဒါနော၊ ကတိ ဝဿာနိ ယဿာတိ ကတိဝဿော၊ ကော အတ္ထော အဿာတိ ကိမတ္ထံ၊ ဝစနံ။ ‘ကွတ္ထော’တိ မဟာဝုတ္တိနာ ကိံသဒ္ဒဿ ကောတ္တံ၊ ယာဒိသော အတ္ထော အဿာတိ ယဒတ္ထော၊ တာဒိသော အတ္ထော အဿာတိ တဒတ္ထော၊ ဧဒိသော အတ္ထော ယဿ ဝိနယဿာတိ ဧတဒတ္ထော၊ ဝိနယော။ ဧတဒတ္ထာ၊ ဝိနယကထာ။ ဧတဒတ္ထံ၊ သောတာဝဓာနံ ဣစ္စာဒိ။

သမ္ပန္နာနိ သဿာနိ ယသ္မိံ ဇနပဒေ သောယံ သမ္ပန္နသဿော၊ သုလဘာ ဘိက္ခာ ယသ္မိံ ဇနပဒေ သောယံ သုဘိက္ခော ¶ ၊ ဒုလ္လဘာ ဘိက္ခာ ယသ္မိန္တိ ဒုဗ္ဘိက္ခော၊ ဗဟဝေါ ဂါမာ အသ္မိံ ဇနပဒေတိ ဗဟုဂါမော။ ဧဝံ ဗဟုဇနော၊ ဂါမော။ နတ္ထိ ဂါမခေတ္တံ ယသ္မိံ အရညေ တယိဒံ အဂါမကံ၊ သမာသန္တေ ကော။ သံဝိဇ္ဇန္တိ မနုဿာ ယသ္မိံ ဂါမေ သမနုဿော၊ န ဝိဇ္ဇန္တိ မနုဿာ ယသ္မိံ ဂါမေ အမနုဿော ဣစ္စာဒိ။

ဘိန္နာဓိကရဏဗဟုဗ္ဗီဟိ နာမ ဝုစ္စတိ၊ ဧကရတ္တိံ ဝါသော အဿာတိ ဧကရတ္တိဝါသော၊ သမာနေန ဇနေန သဒ္ဓိံ ဝါသော အဿာတိ သမာနဝါသော၊ ဥဘတော ကမ္မတော ဥပ္ပန္နံ ဗျဉ္ဇနဒွယံ အဿာတိ ဥဘတောဗျဉ္ဇနော၊ အလုတ္တသမာသော။ ဧဝံ ကဏ္ဌသ္မိံ ကာဠော အဿာတိ ကဏ္ဌေကာဠော၊ ဥရသ္မိံ လောမာနိ အဿာတိ ဥရသိလောမော၊ ယဿ ဟတ္ထေ ပတ္တော အတ္ထီတိ ပတ္တဟတ္ထော။ ဧဝံ အသိဟတ္ထော၊ ဒဏ္ဍဟတ္ထော၊ ဆတ္တံ ပါဏိမှိ အဿာတိ ဆတ္တပါဏိ။ ဧဝံ သတ္ထပါဏိ၊ ဒဏ္ဍပါဏိ၊ ဝဇိရပါဏိ၊ ဒါနေ အဇ္ဈာသယော အဿာတိ ဒါနဇ္ဈာသယော၊ ဒါနာဓိမုတ္တိကော၊ ဗုဒ္ဓေသု ဘတ္တိ အဿာတိ ဗုဒ္ဓဘတ္တိကော၊ ဗုဒ္ဓေ ဂါရဝေါ အဿာတိ ဗုဒ္ဓဂါရဝေါ၊ ဓမ္မဂါရဝေါ ဣစ္စာဒိ။

တိပဒဗဟုဗ္ဗီဟိ နာမ ဝုစ္စတိ၊ ပရက္ကမေန အဓိဂတာ သမ္ပဒါ ယေဟိ တေ ပရက္ကမာဓိဂတသမ္ပဒါ၊ ဓမ္မေန အဓိဂတာ ဘောဂါ ယေဟိ တေ ဓမ္မာဓိဂတဘောဂါ၊ ဩဏီတော ပတ္တမှာ ပါဏိ ယေန သော ဩဏီတပတ္တပါဏိ၊ သီဟဿ ပုဗ္ဗဒ္ဓံ ဝိယ ကာယော အဿာတိ သီဟပုဗ္ဗဒ္ဓကာယော၊ မတ္တာ ဗဟဝေါ မာတင်္ဂါ ယသ္မိံ ဝနေတိ မတ္တဗဟုမာတင်္ဂံ ဣစ္စာဒိ။

ဒွေ စ ဒွေ စ ပဒါနိ ဒွန္ဒာ၊ ဒွေ စ ဒွေ စ အတ္ထာ ဝါ ဒွန္ဒာ၊ မဟာဝုတ္တိနာ ဒွိန္နံ ဒွိသဒ္ဒါနံ ဒွန္ဒာဒေသော။ ဒွန္ဒသဒ္ဒသဒိသတ္တာ သဗ္ဗော စာယံ သမာသော ဒွန္ဒောတိ ဝုစ္စတိ။

အထ ဝါ ဒွေ အဝယဝါ အန္ဒိယန္တိ ဗန္ဓိယန္တိ ဧတ္ထာတိ ဒွန္ဒော၊ ယုဂဠဿေတံ နာမံ ‘‘ပါဒဒွန္ဒံ မုနိန္ဒဿ၊ ဝန္ဒာမိ သိရသာမဟ’’န္တိ ဧတ္ထ ဝိယ၊ ဣဓ ပန ပဒယုဂဠံ အတ္ထယုဂဠဉ္စ ဂယှတိ။ ဥဘယပဒတ္ထပဓာနော ဟိ ဒွန္ဒော။

ဧတ္ထ သိယာ – ယဒိ ဥဘယပဒတ္ထပ္ပဓာနော ဒွန္ဒော၊ ဧဝဉ္စ သတိ ဒွန္ဒေ ကထံ ဧကတ္ထီဘာဝလက္ခဏံ သိယာတိ? ဝုစ္စတေ – အဘိန္နဝိဓေယျတ္ထတ္တာ။ ဝစနပထဉှိ ပတွာ ကတ္တုဘာဝကမ္မဘာဝါဒိကော ဝိဓေယျတ္ထော ဧဝ ပဒါနံ အစ္စန္တပ္ပဓာနတ္ထော ဟောတိ ဝစနဝါကျသမ္ပတ္တိယာ ပဓာနင်္ဂတ္တာ၊ သော စ ဝိဓေယျတ္ထော ဒွန္ဒေပိ အဘိန္နော ဧဝ ဟောတိ။ တထာ ဟိ ‘‘သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ ဂစ္ဆန္တိ၊ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေ ပဿတိ’’ ဣစ္စာဒီသု ဒွေ အတ္ထာ ဧကဝိဘတ္တိယာ ဝိသယာ ဟုတွာ ဧကကတ္တု၊ ဧကကမ္မာဒိဘာဝေန ဧကတ္တံ ဂစ္ဆန္တိ၊ ဧဝံ ဒွန္ဒေပိ ဒွိန္နံ တိဏ္ဏံ ဗဟုန္နံ ဝါ ပဒါနံ ဧကတ္ထီဘာဝလက္ခဏံ လဗ္ဘတိယေဝါတိ။

၃၅၇။ စတ္ထေ[က။ ၃၂၉၊ ရူ။ ၃၅၇၊ နီ။ ၇၀၉]။

အနေကံ သျာဒျန္တပဒံ စသဒ္ဒဿ အတ္ထေ ဧကတ္ထံ ဟောတိ ဝါ။

ဧတ္ထ စ သမုစ္စယော၊ အနွာစယော၊ ဣတရီတရယောဂေါ၊ သမာဟာရောတိ စတ္တာရော စသဒ္ဒတ္ထာ ဟောန္တိ။

တတ္ထ သမုစ္စယော ယထာ? စီဝရဉ္စ ပိဏ္ဍပါတဉ္စ သေနာသနဉ္စ ဒေတီတိ။ အနွာစယော ယထာ? ဒါနဉ္စ ဒေတိ၊ သီလဉ္စ ရက္ခတီတိ။ ဣမေ ¶ ဒွေ စသဒ္ဒတ္ထာ ဝါကျဒွန္ဒေ ဧဝ လဗ္ဘန္တိ၊ န သမာသဒွန္ဒေ ပဒါနံ အညမညံ နိရပေက္ခတ္တာတိ ဝဒန္တိ။ တံ အနွာစယေ ယုဇ္ဇတိ နာနာကြိယာပေက္ခတ္တာ၊ သမုစ္စယေ ပန ‘‘စီဝရဉ္စ ပိဏ္ဍပါတဉ္စ သေနာသနဉ္စ ဒေတီ’’တိ ဝါ ‘‘စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနာနိ ဒေတီ’’တိ ဝါ ဧဝံ ဒွိဓာပိ ယောဇေတုံ ယုဇ္ဇတိယေဝ ‘‘လာဘီ ဟောတိ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာန’’န္တိ [မ။ နိ။ ၁။၆၅] ပါဠိဒဿနတော။ အနွာစယောပိ ဝါ သမာသဒွန္ဒေ နော န လဗ္ဘတိ ‘‘မာလာဂန္ဓဝိလေပနဓာရဏမဏ္ဍနဝိဘူသနဋ္ဌာနာ’’တိ [ဒီ။ နိ။ ၁။၁၀] ပါဠိဒဿနတော။ ဧဝံ ပန ယုဇ္ဇေယျ – စသဒ္ဒတ္ထော ဧကကြိယ၊ နာနာကြိယာပေက္ခနဘေဒေန ဒုဝိဓော ဟောတိ သမုစ္စယော၊ အနွာစယော စာတိ၊ တေသု စ ဧကေကော အဝယဝပ္ပဓာန၊ သမုဒါယပ္ပဓာနဘေဒေန ဒုဝိဓော ဟောတိ ဣတရီတရယောဂေါ၊ သမာဟာရော စာတိ။ တတ္ထ ဣတရီတရယောဂေ အဝယဝပ္ပဓာနတ္တာ သဗ္ဗဝိဘတ္တီသု ဗဟုဝစနမေဝ ယုဇ္ဇတိ။

ဒွန္ဒေ ပဏီတတရံ ပုဗ္ဗေ နိပတတိ။ သာရိပုတ္တော စ မောဂ္ဂလ္လာနော စ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ၊ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေ၊ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေဟိ ဣစ္စာဒိ။ ဧဝံ သမဏဗြာဟ္မဏာ၊ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ၊ ခတ္တိယဗြာဟ္မဏာ၊ ဒေဝမနုဿာ၊ စန္ဒိမသူရိယာ။

အပ္ပက္ခရ၊ ဗဟွက္ခရေသု အပ္ပက္ခရံ ကွစိ ပုဗ္ဗံ ဟောတိ၊ ဂါမနိဂမာ၊ ဂါမဇနပဒါ ဣစ္စာဒိ။

ကွစိ ဣဝဏ္ဏု’ဝဏ္ဏန္တာ ပုဗ္ဗေ ဟောန္တိ၊ အဂ္ဂိ စ ဓူမော စ အဂ္ဂိဓူမာ၊ ရတ္တိဒိဝါ၊ ဓာတုလိင်္ဂါနိ။

အဝဏ္ဏန္တေသု သရာဒိပဒံ ပုဗ္ဗံ ဟောတိ၊ အတ္ထော စ ဓမ္မော စ အတ္ထဓမ္မာ၊ ဓမ္မတ္ထာ ဝါ ဣစ္စာဒိ။

အယဉ္စ ¶ နိယမော ဒွိပဒဒွန္ဒေသု ယေဘုယျေန လဗ္ဘတိ၊ ဗဟုပဒဒွန္ဒေသု န လဗ္ဘတိ။

၃၅၈။ သမာဟာရေ နပုံသကံ[က။ ၃၂၂၊ ရူ။ ၃၅၉၊ နီ။ ၇၀၀]။

စတ္ထေ သမာဟာရေ ဧကတ္ထပဒံ နပုံသကံ ဟောတိ၊ ဧကဝစနန္တတ္တံ ပန သမာဟာရဝစနေနေဝ သိဒ္ဓံ၊ အယဉ္စ သမာဟာရော ပါဏျင်္ဂါဒီနံ ဒွန္ဒေသု နိစ္စံ လဗ္ဘတိ၊ ရုက္ခတိဏာဒီနံ ဒွန္ဒေသု ဝိကပ္ပေန လဗ္ဘတိ။

တတ္ထ နိစ္စလဒ္ဓေသု တာဝ ပါဏျင်္ဂဒွန္ဒေ –

စက္ခု စ သောတဉ္စ စက္ခုသောတံ၊ မုခဉ္စ နာသိကာ စ မုခနာသိကံ၊ ‘သျာဒီသု ရဿော’တိ ရဿတ္တံ။ ဟနု စ ဂီဝါ စ ဟနုဂီဝံ။ ဧဝံ ကဏ္ဏနာသံ၊ ဆဝိ စ မံသဉ္စ လောဟိတဉ္စ ဆဝိမံသလောဟိတံ၊ နာမဉ္စ ရူပဉ္စ နာမရူပံ၊ ဇရာ စ မရဏဉ္စ ဇရာမရဏံ။ ဗဟုလာဓိကာရာ ကွစိ ဝိကပ္ပရူပမ္ပိ ဒိဿတိ၊ ဟတ္ထာ စ ပါဒါ စ ဟတ္ထပါဒံ၊ ဟတ္ထပါဒါ ဝါ ဣစ္စာဒိ။

နစ္စဉ္စ ဂီတဉ္စ ဝါဒိတဉ္စ နစ္စဂီတဝါဒိတံ။ ဧဝံ သမ္မတာဠံ၊ ‘သမ္မ’န္တိ ကံသတာဠံ၊ ‘တာဠ’န္တိ ဟတ္ထတာဠံ၊ သင်္ခေါ စ ပဏဝေါ စ ဍိဏ္ဍိမော စ သင်္ခပဏဝဍိဏ္ဍိမံ ဣစ္စာဒိ။

ဖာလော စ ပါစနဉ္စ ဖာလပါစနံ၊ ယုဂဉ္စ နင်္ဂလဉ္စ ယုဂနင်္ဂလံ ဣစ္စာဒိ။

ဟတ္ထိနော ¶ စ အဿာ စ ဟတ္ထိအဿံ။ ဧဝံ ရထပတ္တိကံ၊ အသိ စ စမ္မဉ္စ အသိစမ္မံ။ ‘စမ္မ’န္တိ သရပရိတ္တာဏဖလကံ၊ ဓနု စ ကလာပေါ စ ဓနုကလာပံ ဣစ္စာဒိ။

ဍံသာ စ မကသာ စ ဍံသမကသံ။ ဧဝံ ကုန္ထကိပိလ္လိကံ [သု။ နိ။ ၆၀၇]၊ ကီဋပဋင်္ဂံ ဣစ္စာဒိ။

အဟိ စ နကုလော စ အဟိနကုလံ၊ ဗိဠာရော စ မူသိကာ စ ဗိဠာရမူသိကံ၊ ရဿတ္တံ။ ကာကောလူကံ၊ သပ္ပမဏ္ဍူကံ၊ နာဂသုပဏ္ဏံ ဣစ္စာဒိ။

သီလဉ္စ ပညာဏဉ္စ သီလပညာဏံ၊ သမထော စ ဝိပဿနာ စ သမထဝိပဿနံ၊ ဝိဇ္ဇာ စ စရဏဉ္စ ဝိဇ္ဇာစရဏံ။ ဧဝံ သတိသမ္ပဇညံ၊ ဟိရိဩတ္တပ္ပံ၊ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ၊ ထိနမိဒ္ဓံ ဣစ္စာဒိ။

ကုသလာကုသလံ၊ သာဝဇ္ဇာနဝဇ္ဇံ၊ ကဏှသုက္ကံ၊ ဟီနပဏီတံ၊ ဆေကဗာလံ ဣစ္စာဒိ။

ဒီဃော စ မဇ္ဈိမော စ ဒီဃမဇ္ဈိမံ၊ အင်္ဂုတ္တရသံယုတ္တကံ၊ ခန္ဓကဝိဘင်္ဂံ ဣစ္စာဒိ။

ဧကကဒုကံ၊ ဒုကတိကံ၊ တိကစတုက္ကံ၊ စတုက္ကပဉ္စကံ ဣစ္စာဒိ။

ဩရဗ္ဘိကာ ¶ စ သူကရိကာ စ ဩရဗ္ဘိကသူကရိကံ။ ဧဝံ သာကုဏိကမာဂဝိကံ၊ သပါကစဏ္ဍာလံ၊ ဝေနရထကာရံ၊ ပုက္ကုသဆဝဍာဟကံ ဣစ္စာဒိ။

ဣတ္ထိပုမံ၊ ဒါသိဒါသံ ဣစ္စာဒိ။

ပုဗ္ဗာ စ အပရာ စ ပုဗ္ဗာပရံ။ ဧဝံ ဒက္ခိဏုတ္တရံ၊ ပုဗ္ဗဒက္ခိဏံ၊ ပုဗ္ဗုတ္တရံ၊ အပရဒက္ခိဏံ၊ အပရုတ္တရံ။

ဂင်္ဂါယမုနံ၊ မဟိသရဘု၊ သဗ္ဗတ္ထ နပုံသကတ္တာ အန္တေ ဒီဃာနံ ရဿတ္တံ သတ္တသု ဝိဘတ္တီသု ဧကဝစနန္တဉ္စ။

ဝိကပ္ပလဒ္ဓေသု [က။ ၃၂၃၊ ရူ။ ၃၆၀၊ နီ။ ၇၀၁] တိဏဝိသေသဒွန္ဒေ –

ဥသီရာနိ စ ဗီရဏာနိ စ ဥသီရဗီရဏံ၊ ဥသီရဗီရဏာ။ ဧဝံ မုဉ္ဇပဗ္ဗဇံ၊ မုဉ္ဇပဗ္ဗဇာ၊ ကာသကုသံ၊ ကာသကုသာ။

ခဒိရော စ ပလာသော စ ခဒိရပလာသံ၊ ခဒိရပလာသာ၊ ဓဝေါ စ အဿကဏ္ဏော စ ဓဝဿကဏ္ဏံ၊ ဓဝဿကဏ္ဏာ၊ ပိလက္ခနိဂြောဓံ၊ ပိလက္ခနိဂြောဓာ၊ အဿတ္ထကပီတနံ [ကပိတ္ထနံ (ကတ္ထစိ)]၊ အဿတ္ထကပီတနာ၊ သာကသာလံ၊ သာကသာလာ။

ဂဇာ ¶ စ ဂဝဇာ စ ဂဇဂဝဇံ၊ ဂဇဂဝဇာ၊ ဂေါမဟိသံ၊ ဂေါမဟိသာ၊ ဧဏေယျဝရာဟံ၊ ဧဏေယျဝရာဟာ၊ အဇေဠကံ၊ အဇေဠကာ၊ ကုက္ကုဋသူကရံ၊ ကုက္ကုဋသူကရာ၊ ဟတ္ထိဂဝဿဝဠဝံ၊ ဟတ္ထိဂဝဿဝဠဝါ။

ဟံသဗိလဝံ၊ ဟံသဗိလဝါ၊ ကာရဏ္ဍဝစက္ကဝါကံ၊ ကာရဏ္ဍဝစက္ကဝါကာ၊ ဗကဗလာကံ၊ ဗကဗလာကာ။

ဟိရညသုဝဏ္ဏံ၊ ဟိရညသုဝဏ္ဏာ၊ မဏိ စ သင်္ခေါ စ မုတ္တာ စ ဝေဠုရိယဉ္စ မဏိသင်္ခမုတ္တဝေဠုရိယံ၊ မဏိသင်္ခမုတ္တဝေဠုရိယာ၊ ဇာတရူပရဇတံ၊ ဇာတရူပရဇတာ။

သာလိယဝံ၊ သာလိယဝါ၊ တိလမုဂ္ဂမာသံ၊ တိလမုဂ္ဂမာသာ၊ နိပ္ဖာဝကုလတ္ထံ၊ နိပ္ဖာဝကုလတ္ထာ။

မစ္ဆမံသံ၊ မစ္ဆမံသာ၊ သာကသူပံ၊ သာကသူပါ၊ ဂဗျမာဟိသံ၊ ဂဗျမာဟိသာ၊ ဧဏေယျဝါရာဟံ၊ ဧဏေယျဝါရာဟာ၊ မိဂမာယူရံ၊ မိဂမာယူရာ။

ကာသိကောသလံ၊ ကာသိကောသလာ၊ ဝဇ္ဇိမလ္လံ၊ ဝဇ္ဇိမလ္လာ၊ စေတဝံသံ၊ စေတဝံသာ၊ မဇ္ဈဉ္စ သူရသေနဉ္စ မဇ္ဈသူရသေနံ၊ မဇ္ဈသူရသေနာ၊ ကုရုပဉ္စာလံ၊ ကုရုပဉ္စာလာ။

ဣဒါနိ ¶ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တာနိ အဝုတ္တာနိ စ ဆသု သမာသေသု ဝိသေသဝိဓာနာနိ ဝုစ္စန္တေ။

နပုံသကေကတ္တံ၊ သမာသန္တရဿော၊ ပုမ္ဘာဝါတိဒေသော၊ သမာသန္တေ က၊ သမာသန္တေ အ၊ နာနာဒေသော၊ အဗျယော၊ သင်္ချာ။

တတ္ထ သဗ္ဗော အဗျယီဘာဝေါ နပုံသကလိင်္ဂေါ ဧဝ၊ သမာဟာရဘူတာ ဒိဂု၊ ဒွန္ဒာ နပုံသကာ စ ဧကတ္တသင်္ချာ စ။

၃၅၉။ ကွစေကတ္တဉ္စ ဆဋ္ဌိယာ[က။ ၃၂၇၊ ရူ။ ၃၅၁၊ နီ။ ၇၀၄၊ စံ။ ၂။၂။၆၉-၇၃၊ ပါ။ ၂။၄။၂၂-၂၅]။

ဆဋ္ဌီသမာသေ ကွစိ နပုံသကတ္တံ ဧကတ္တဉ္စ ဟောတိ။

ဆာယာ၊ သဘာသွေဝါယံ ဝိဓိ၊ သလဘာနံ ဆာယာ သလဘစ္ဆာယံ […သဘစ္ဆာယံ (မူလပါဌေ)]။ ဧဝံ သကဋစ္ဆာယံ၊ ဃရစ္ဆာယံ။ ဣဓ န ဟောတိ၊ ရုက္ခစ္ဆာယာ၊ ပဗ္ဗတစ္ဆာယာ။ သဘာသဒ္ဒေ အမနုဿသဘာသွေဝါယံ ဝိဓိ၊ ဗြဟ္မူနံ သဘာ ဗြဟ္မသဘံ။ ဧဝံ ဒေဝသဘံ၊ ဣန္ဒသဘံ၊ ယက္ခသဘံ၊ ရက္ခသသတံ။ မနုဿသဘာသု နတ္ထိ၊ ခတ္တိယသဘာ၊ ရာဇသဘာ ဣစ္စာဒိ။

‘သျာဒီသု ရဿော’တိ သုတ္တေန အဗျယီဘာဝ၊ သမာဟာရဒိဂု၊ ဒွန္ဒာနံ ကဿစိ တပ္ပုရိသဿ စ သျာဒီသု ရဿော။

၃၆၀။ ဃပဿန္တဿာပ္ပဓာနဿ[က။ ၄၀၃၊ ရူ။ ၃၅၄၊ နီ။ ၈၅၈၊ စံ။ ၂။၂။၈၆၊ ပါ။ ၁။၂။၄၈]။

သျာဒီသု အန္တဘူတဿ အပ္ပဓာနဘူတဿ စ ဃပဿ ရဿော ဟောတိ။

ဗဟုကညော၊ ပေါသော၊ ဗဟုဣတ္ထိ၊ ကုလံ၊ ဗဟုဝဓု၊ ကုလံ။

အန္တဿာတိ ကိံ? သဒ္ဓါဓနော၊ ပုရိသော။

အပ္ပဓာနဿာတိ ကိံ? ရာဇကညာ၊ ရာဇကုမာရီ၊ ဗြဟ္မဗန္ဓူ။

၃၆၁။ ဂေါဿု[က။ ၃၄၂၊ ရူ။ ၃၃၇၊ နီ။ ၇၂၂၊ စံ။ ၂။၂။၈၅၊ ပါ။ ၁။၂။၄၈]။

သျာဒီသု အန္တဘူတဿ အပ္ပဓာနဘူတဿ စ ဂေါဿ ဥ ဟောတိ။

၃၆၂။ ဣတ္ထိယံ ဘာသိတပုမိတ္ထီ ပုမာဝေကတ္ထေ[က။ ၃၃၁၊ ရူ။ ၃၅၃၊ နီ။ ၇၁၄၊ စံ။ ၅။၂။၂၉၊ ပါ။ ၆။၃။၃၄]။

‘ဧကတ္ထေ’တိ တုလျာဓိကရဏေ၊ ဣတ္ထိယံ ဝတ္တမာနေ ဧကတ္ထေ ဥတ္တရပဒေ ပရေ ကဒါစိ ဘာသိတပုမော ဣတ္ထိလိင်္ဂသဒ္ဒေါ ပုမာ ဣဝ ဟောတိ။ စတုရင်္ဂမိဒံ ဝိဓာနံ၊ ပုဗ္ဗပဒံ ဣတ္ထိလိင်္ဂဉ္စ ဘာသိတပုမဉ္စ သိယာ၊ ပရပဒံ နိယတိတ္ထိလိင်္ဂဉ္စ ပုဗ္ဗပဒေန ဧကတ္ထဉ္စ သိယာတိ။

ဒီဃာ ဇင်္ဃာ ယဿ သော ဒီဃဇင်္ဃော၊ ပုရိသော၊ ဒီဃဇင်္ဃာ၊ ဣတ္ထီ၊ ဒီဃဇင်္ဃံ၊ ကုလံ။

ဧတ္ထ စ ယေ သဒ္ဒါ ကတ္ထစိ ပုလ္လိင်္ဂရူပါ ဟောန္တိ၊ ကတ္ထစိ ဣတ္ထိပစ္စယယုတ္တာ ဣတ္ထိလိင်္ဂရူပါ၊ တေ ဘာသိတပုမာ နာမ။ ဒီဃော မဂ္ဂေါ၊ ဒီဃာ ရတ္တိ၊ ဂတော ပုရိသော၊ ဂတာ ဣတ္ထီ၊ ကုမာရော၊ ကုမာရီ၊ ဗြာဟ္မဏော၊ ဗြာဟ္မဏီ ဣစ္စာဒိ။

ယေ ပန ဣတ္ထိပစ္စယယုတ္တာ နိစ္စံ ဣတ္ထိလိင်္ဂရူပါ ဟောန္တိ၊ တေ ဘာသိတပုမာ နာမ န ဟောန္တိ၊ ကညာ၊ ပညာ၊ သဒ္ဓါ၊ နဒီ၊ ဣတ္ထီ၊ ပထဝီ ဣစ္စာဒိ။ တထာ သဘာဝဣတ္ထိလိင်္ဂါပိ နိယတပုန္နပုံသကလိင်္ဂါပိ ဘာသိတပုမာ န ဟောန္တိ၊ ဒေဝတာ၊ ရတ္တိ၊ ဓေနု၊ ဝဓူ၊ သက္ကော၊ ဒေဝေါ၊ ဗြဟ္မာ၊ ရတနံ၊ သရဏံ ဣစ္စာဒိ။

ဣဓ ပန ဒီဃသဒ္ဒေါ ‘‘ဒီဃော ဗာလာန သံသာရော’’တိ [ဓ။ ပ။ ၆၀] အာဒီသု ဘာသိတပုမော၊ သော ဝိသေသျလိင်္ဂါနုဂတဝသေန ဣဓ ဣတ္ထိပစ္စယယုတ္တော ¶ ဣတ္ထိလိင်္ဂသဒ္ဒေါ နာမ။ ဣမိနာ သုတ္တေန ပုမ္ဘာဝါတိဒေသေ ကတေ တတ္ထ အာပစ္စယော အန္တရဓာယတိ၊ ‘ဃပဿန္တဿာပ္ပဓာနဿာ’တိ သုတ္တေန သမာသန္တဿ အာကာရဿ ရဿတ္တံ၊ ကုမာရီ ဘရိယာ ယဿ သော ကုမာရဘရိယော၊ ဤပစ္စယနိဝတ္တိ။ ယုဝတိ ဇာယာ ယဿ သော ယုဝဇာယော၊ တိပစ္စယနိဝတ္တိ။ ဗြဟ္မဗန္ဓူ ဘရိယာ ယဿ သော ဗြဟ္မဗန္ဓုဘရိယော၊ ဦပစ္စယနိဝတ္တိ။

ဣတ္ထိယန္တိ ကိံ? ကုမာရီ ရတနံ ယဿ သော ကုမာရီရတနော၊ ပုရိသော၊ ဣဓ ပရပဒံ ဣတ္ထိလိင်္ဂံ န ဟောတိ၊ တသ္မာ ပုမ္ဘာဝါတိဒေသော န ကာတဗ္ဗော၊ ယဒိ ကရေယျ၊ ကုမာရော ရတနံ ယဿ ကုမာရရတနောတိ ဧဝံ အနိဋ္ဌတ္ထော ဘဝေယျ။

ဧကတ္ထေတိ ကိံ? ကုမာရီသု ဘတ္တိ ယဿ သော ကုမာရီဘတ္တိကော။ ဧဝံ သမဏီဘတ္တိကော၊ ဗြာဟ္မဏီဘတ္တိကော၊ သမာသန္တေ ကော၊ ဣဓ ပရပဒံ ပုဗ္ဗပဒေန ဧကတ္ထံ န ဟောတိ၊ တသ္မာ ပုမ္ဘာဝါတိဒေသော န ကာတဗ္ဗော၊ ယဒိ ကရေယျ၊ ကုမာရေသု ဘတ္တိ ယဿ သော ကုမာရဘတ္တိကောတိ ဧဝံ အနိဋ္ဌတ္ထော ဘဝေယျ။

ဣတ္ထီတိ ကိံ? ဒဋ္ဌဗ္ဗဋ္ဌေန ဒိဋ္ဌိ၊ ဂါမဏိကုလံ ဒိဋ္ဌိ ယေန သော ဂါမဏိဒိဋ္ဌိ၊ ဣဓ ဂါမဏိသဒ္ဒေါ ဘာသိတပုမော ဟောတိ၊ ဣဓ ပန ကုလဝါစကတ္တာ နပုံသကလိင်္ဂေ တိဋ္ဌတိ၊ ဣတ္ထိပစ္စယော နတ္ထိ၊ တသ္မာ ပုမ္ဘာဝါတိဒေသကိစ္စံ နတ္ထိ။

ဘာသိတပုမောတိ ကိံ? သဒ္ဓါ ပကတိ ယဿ သော သဒ္ဓါပကတိကော။ ဧဝံ ပညာပကတိကော၊ ဣဓ ပုဗ္ဗပဒံ နိယတိတ္ထိလိင်္ဂတ္တာ ဘာသိတပုမံ န ဟောတီတိ။ သဒ္ဓါဓနော၊ ပညာဓနော၊ သဒ္ဓါဓုရော ပညာဓုရော ဣစ္စတြ ဒုဝင်္ဂဝေကလ္လံ ဟောတိ။

ကမ္မဓာရယမှိ [က။ ၃၃၂၊ ရူ။ ၃၄၃၊ နီ။ ၇၁၆] ပန ‘ဧကတ္ထေ’တိ ပဒံ ဝိသုံ ဧကံ အင်္ဂံ န ဟောတိ အနေကတ္ထဿ ဣဓ အသမ္ဘဝတော။ ဒီဃာ စ သာ ဇင်္ဃာ စာတိ ¶ ဒီဃဇင်္ဃာ၊ ကုမာရီ စ သာ ဘရိယာ စာတိ ကုမာရဘရိယာ။ ဧဝံ ခတ္တိယကညာ၊ ဗြာဟ္မဏကညာ၊ ယုဝတိ စ သာ ဘရိယာ စာတိ ယုဝဘရိယာ၊ ဗြဟ္မဗန္ဓူ စ သာ ဘရိယာ စာတိ ဗြဟ္မဗန္ဓုဘရိယာ။

ဣတ္ထိယန္တိ ကိံ? ကုမာရီ စ သာ ရတနဉ္စာတိ ကုမာရီရတနံ။ ဧဝံ သမဏီပဒုမံ။

ဣတ္ထီတိ ကိံ? ဂါမဏိကုလဉ္စ တံ ဒိဋ္ဌိ စာတိ ဂါမဏိဒိဋ္ဌိ။

ဘာသိတပုမောတိ ကိံ? သဒ္ဓါပကတိ၊ ဂင်္ဂါနဒီ၊ တဏှာနဒီ၊ ပထဝီဓာတု။

သညာသဒ္ဒေသု ပန စတုရင်္ဂယုတ္တေပိ ဝိဓာနံ န ဟောတိ၊ နန္ဒာဒေဝီ၊ နန္ဒာပေါက္ခရဏီ၊ ကာယဂတာသတိ၊ ပဌမာဝိဘတ္တိ၊ ဒုတိယာဝိဘတ္တိ၊ ပဉ္စမီဝိဘတ္တိ၊ ဆဋ္ဌီဝိဘတ္တိ ဣစ္စာဒိ။

၃၆၃။ ကွစိ ပစ္စယေ[က။ ၃၃၂၊ ရူ။ ၃၄၃၊ နီ။ ၇၁၆၊ စံ။ ၅။၂။၃၁၊ ပါ။ ၆။၃။၃၅]။

ပစ္စယေ ပရေ ကဒါစိ ဘာသိတပုမော ဣတ္ထိလိင်္ဂသဒ္ဒေါ ကွစိ ပုမာဝ ဟောတိ။

ဗျတ္တတရာ၊ ဗျတ္တတမာ၊ ဧတ္ထ စ ဗျတ္တာနံ ဣတ္ထီနံ အတိသယေန ဗျတ္တာတိ ဗျတ္တတရာ၊ ဗျတ္တတမာတိ အတ္ထော။ ဧဝံ ပဏ္ဍိတတရာ၊ ပဏ္ဍိတတမာ ဣစ္စာဒိ။

၃၆၄။ သဗ္ဗာဒယော ဝုတ္တိမတ္တေ[က။ ၃၃၁၊ ရူ။ ၃၅၃၊ နီ။ ၇၁၄၊ စံ။ ၅။၂။၄၁၊ ပါ။ ၆။၃။၃၅]။

ဝုတ္တိမတ္တေ ဌာနေ သဗ္ဗာဒိနာမကာ သဗ္ဗနာမသဒ္ဒါ ပုမာဝ ဟောန္တိ။

သာ ပမုခါ ယဿ သော တပ္ပမုခေါ။ ဧဝံ တပ္ပဓာနော၊ တာယ တာဟိ ဝါ သမ္ပယုတ္တော တံသမ္ပယုတ္တော။ သာ ဧဝ ပမုခါ တပ္ပမုခါ။ ဧဝံ တပ္ပဓာနာ၊ တဿာ မုခံ တမ္မုခံ၊ တဿံ ဂါထာယံ ¶ တာသု ဂါထာသု ဝါ တတြ၊ တာယ ဂါထတော တာဟိ ဝါ ဂါထာဟိ တတော၊ တဿံ ဝေလာယံ တဒါ ဣစ္စာဒိ။

ဧတ္ထ စ ဝုတ္တိ နာမ သမာသ၊ တဒ္ဓိတာ’ ယာဒိဓာတုပစ္စယန္တ၊ ဝိဘတ္တိပစ္စယန္တာနံ နာမံ။

၃၆၅။ လ္တိတ္ထိယူဟိ ကော[က။ ၃၃၈၊ ရူ။ ၃၅၆၊ နီ။ ၇၂၅၊ စံ။ ၄။၄။၁၄၀၊ ပါ။ ၅။၄။၁၅၂]။

အညပဒတ္ထဝိသယေ ကတ္တုဣစ္စာဒီဟိ လ္တုပစ္စယန္တေဟိ ဣတ္ထိယံ ဤ၊ ဦကာရန္တေဟိ စ ဗဟုလံ ကပစ္စယော ဟောတိ။

ဗဟဝေါ ကတ္တာရော ယသ္မိံ ဒေသေ သော ဗဟုကတ္တုကော။ ဧဝံ ဗဟုဝတ္တုကော၊ ဗဟုကာ နဒိယော ယသ္မိံ ဒေသေ သော ဗဟုနဒိကော။ ဧဝံ ဗဟုဣတ္ထိကော၊ ဂါမော၊ ဗဟုဣတ္ထိကာ၊ သဘာ၊ ဗဟုဣတ္ထိကံ၊ ကုလံ။ ဧဝံ ဗဟုကုမာရိကံ၊ ဗဟုဗြဟ္မဗန္ဓုကော။

ဧတ္ထ စ ‘ဗြဟ္မဗန္ဓူ’တိ ရဿပဒံ ဗြာဟ္မဏံ ဝဒတိ၊ ဒီဃပဒံ ဗြာဟ္မဏိံ ဝဒတိ၊ ကပစ္စယေ ပရေ ဒီဃာနံ မဟာဝုတ္တိနာ ရဿတ္တံ ဣစ္ဆန္တိ။

ဗဟုလန္တိ ကိံ? ဗဟုကတ္တာ၊ ဂါမော။

၃၆၆။ ဝါညတော[က။ ၃၃၈၊ ရူ။ ၃၅၆၊ နီ။ ၇၂၅၊ စံ။ ၆။၂။၇၂၊ ပါ။ ၅။၄။၁၅၂]။

အညပဒတ္ထဝိသယေ လ္တိတ္ထိယူဟိ အညတော အဝဏ္ဏိဝဏ္ဏုဝဏ္ဏန္တေဟိ ဗဟုလံ ကပစ္စယော ဟောတိ ဝါ။

အဂါမကံ၊ အရညံ၊ ဗဟုဂါမကော၊ ဇနပဒေါ၊ သသောတကော၊ အသောတကော၊ သလောမကော၊ သပက္ခကော၊ ဗဟုမာလကော၊ ဗဟုမာလော၊ ဗဟုမာယကော၊ ဗဟုမာယော။

သုန္ဒရာ ဒိဋ္ဌိ ယဿ သော သမ္မာဒိဋ္ဌိကော၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိ၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ၊ မတပတိကာ၊ ဣတ္ထီ၊ သဒ္ဓါပကတိကော၊ ပညာပကတိကော၊ ဗဟုဟတ္ထိကော၊ ဗဟုဒဏ္ဍိကော။

သဟေတုကော၊ အဟေတုကော၊ သစက္ခုကော၊ အစက္ခုကော၊ သဘိက္ခုကော၊ အဘိက္ခုကော၊ ဒီဃာယုကော၊ အပ္ပာယုကော၊ ဗဟုဓေနုကော၊ ဝဇော၊ ဗဟုရတ္တညုကော၊ ဘိက္ခုသင်္ဃော။

ဣတ္ထိလိင်္ဂေ ကမှိ ပရေ အကာရဿ မဟာဝုတ္တိနာ ဝါ ‘အဓာတုဿ ကေ…’တိ သုတ္တေန ဝါ ဗဟုလံ ဣကာရတ္တံ ဟောတိ၊ ဗဟုပုတ္တိကာ၊ ဣတ္ထီ၊ ဗဟုပုတ္တကာ ဝါ၊ ဧကပုတ္တိကာ၊ ဧကပုတ္တကာ ဣစ္စာဒိ။

၃၆၇။ သမာသန္တ[က။ ၃၃၇၊ ရူ။ ၃၅၀၊ နီ။ ၇၂၂၊ စံ။ ၄။၄။၅၂၊ ပါ။ ၅။၄။၆၈၊ ‘တွ’ (ဗဟူသု)]။

‘သမာသန္တော+အ’ ဣတိ ဒွိပဒမိဒံ၊ သမာသန္တော ဟုတွာ အပစ္စယော ဟောတီတိ အတ္ထော။ အဓိကာရသုတ္တမိဒံ။

၃၆၈။ ပါပါဒီဟိ ဘူမိယာ[က။ ၃၃၇၊ ရူ။ ၃၅၀၊ နီ။ ၇၂၂၊ စံ။ ၄။၄။၇၂၊ …ပေ… ၅။၄။၇၅၊ ‘ဂေါဒါဝရီနံ’ (ဗဟူသု)]။

ပါပါဒီဟိ ¶ ပရာယ ဘူမိယာ သမာသန္တော အဟောတိ၊ ‘ဘူမိသဒ္ဒဿာ’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ နိယတိတ္ထိလိင်္ဂဒဿနတ္ထံ ‘ဘူမိယာ’တိ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ အညတ္ထပိ။

ပါပါနံ ဘူမိ ပါပဘူမံ၊ ပါပါနံ ဥပ္ပတ္တိဘူမိတျတ္ထော၊ ဇာတိယာ ဘူမိ ဇာတိဘူမံ၊ သတ္ထုဇာတရဋ္ဌံ။ ဧဝံ ပစ္ဆာဘူမံ၊ မဇ္ဈိမဒေသေ ပစ္ဆာဘာဂရဋ္ဌံ။

၃၆၉။ သင်္ချာဟိ[က။ ၃၃၇၊ ရူ။ ၃၅၀၊ နီ။ ၇၂၂၊ စံ။ ၄။၄။၇၃၊ ပါ။ ၅။၄။၇၅]။

သင်္ချာဟိ ပရာယ ဘူမိယာ သမာသန္တော အ ဟောတိ။

ဒွေ ဘူမိယော ဧတ္ထာတိ ဒွိဘူမော၊ ဒွိဘူမကော၊ ပါသာဒေါ၊ ဒွိဘူမိကော ဝါ၊ တိဿော ဘူမိယော ဧတေသန္တိ ဝါ တီသု ဘူမိသု ပရိယာပန္နာတိ ဝါ တေဘူမကာ၊ ဓမ္မာ၊ စတုဘူမကာ၊ ဓမ္မာ၊ တေဘူမိကာ၊ စတုဘူမိကာ ဝါ။ ဒိဂုမှိ-ဒွေ ဘူမိယော ဒွိဘူမံ၊ တိဿော ဘူမိယော တိဘူမံ၊ စတဿော ဘူမိယော စတုဘူမံ ဣစ္စာဒိ။

၃၇၀။ နဒီဂေါဓာဝရီနံ[က။ ၃၃၇၊ ရူ။ ၃၅၀၊ နီ။ ၇၂၂၊ စံ။ ၄။၄။၇၃၊ ပါ။ ၅။၄။၇၅]။

သင်္ချာဟိ ပရာသံ နဒီ၊ ဂေါဓာဝရီနံ သမာသန္တော အ ဟောတိ။

ပဉ္စ နဒိယော ပဉ္စနဒံ၊ ပဉ္စ ဝါ နဒိယော ယသ္မိံ ပဒေသေ သော ပဉ္စနဒေါ၊ သတ္တ ဂေါဓာဝရိယော သတ္တဂေါဓာဝရံ။

၃၇၁။ အသင်္ချေဟိ စင်္ဂုလျာနညာသင်္ချတ္ထေသု[က။ ၃၃၇၊ ရူ။ ၃၅၀၊ နီ။ ၇၂၂၊ စံ။ ၄။၄။၇၄၊ ပါ။ ၅။၄။၈၆]။

အညတ္ထော စ အသင်္ချတ္ထော စ အညာသင်္ချတ္ထာ။ တတ္ထ ‘အညတ္ထော’တိ အညပဒတ္ထော ဗဟုဗ္ဗီဟိသမာသော၊ ‘အသင်္ချတ္ထော’တိ အသင်္ချတ္ထသမာသော ¶ အဗျယီဘာဝသမာသောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ၊ န အညာသင်္ချတ္ထာ အနညာသင်္ချတ္ထာ၊ အညာသင်္ချတ္ထဝဇ္ဇိတေသု သမာသေသု အသင်္ချေဟိ ဥပသဂ္ဂေဟိ စ သင်္ချာဟိ စ ပရာယ အင်္ဂုလိယာ သမာသန္တော အ ဟောတိ။ စသဒ္ဒေန ‘‘သုဂတင်္ဂုလေန၊ ပမာဏင်္ဂုလေန’’ ဣစ္စာဒီနိ သိဇ္ဈန္တိ။

အင်္ဂုလီဟိ နိဂ္ဂတံ နိရင်္ဂုလံ၊ အင်္ဂုလိယော အတိက္ကန္တံ အစ္စင်္ဂုလံ၊ ဣမေ ဒွေ အမာဒိသမာသာ၊ ဒွေ အင်္ဂုလိယော သမာဟဋာတိ ဒွင်္ဂုလံ။

အနညာသင်္ချတ္ထေသူတိ ကိံ? ပဉ္စ အင်္ဂုလိယော အသ္မိန္တိ ပဉ္စင်္ဂုလိ၊ ဟတ္ထော။ အင်္ဂုလိယာ သမီပံ ဥပင်္ဂုလိ။ ‘‘စတုရင်္ဂုလံ ကဏ္ဏံ ဩသာရေတွာ [မဟာဝ။ ၆၆]၊ အဋ္ဌင်္ဂုလံ ဒန္တကဋ္ဌံ၊ ဒွင်္ဂုလပရမံ၊ စတုရင်္ဂုလပရမံ၊ အဋ္ဌင်္ဂုလပရမ’’န္တိအာဒီသု ‘အင်္ဂုလ’န္တိ အကာရန္တံ ပမာဏဝါစီသဒ္ဒန္တရံ။

၃၇၂။ ဒါရုမှင်္ဂုလျာ[က။ ၃၃၇၊ ရူ။ ၃၅၀၊ နီ။ ၇၂၂၊ စံ။ ၄။၄။၉၇၊ ပါ။ ၅။၄။၁၁၄၊ ‘ဒါရုမျင်္ဂုလျာ’ (ဗဟူသု)]။

ဒါရုသင်္ခါတေ အညပဒတ္ထေ ပဝတ္တာယ အင်္ဂုလိယာ သမာသန္တော အဟောတိ။

ပဉ္စ အင်္ဂုလိယော အဿာတိ ပဉ္စင်္ဂုလံ၊ ဒါရု။ ဧတ္ထ စ အင်္ဂုလိပမာဏာဝယဝေါ ဓညာဒီနံ မာနဝိသေသော ‘ဒါရူ’တိ ဝုစ္စတိ။

၃၇၃။ ဒီဃာဟောဝဿေကဒေသေဟိ စ ရတျာ[က။ ၃၃၇၊ ရူ။ ၃၅၀၊ နီ။ ၇၂၂၊ စံ။ ၄။၄။၇၅၊ ပါ။ ၅။၄။၈၇]။

ဒီဃော စ အဟော စ ဝဿော စ ဧကဒေသော စာတိ ဒွန္ဒော၊ ဧကဒေသော နာမ ပုဗ္ဗ၊ ပရာဒိ၊ အနညာသင်္ချတ္ထေသု ဒီဃာဒီဟိ စ အသင်္ချေဟိ စ သင်္ချာဟိ စ ပရာယ ရတ္တိယာ သမာသန္တော အ ဟောတိ။ စသဒ္ဒေန ‘‘စိရရတ္တ’’န္တိ သိဇ္ဈတိ။

ဒီဃာ ¶ ရတ္တိယော ဒီဃရတ္တံ၊ ဒီဃာ ရတ္တိဒိဝပရံပရာတျတ္ထော။ အဟော စ ရတ္တိ စ အဟောရတ္တံ၊ ဝဿေန တေမိတာ ရတ္တိ ဝဿရတ္တံ၊ ရတ္တိယာ ပုဗ္ဗံ ပုဗ္ဗရတ္တံ၊ ရတ္တိယာ ပရံ ပရရတ္တံ၊ ရတ္တိယာ အဍ္ဎံ အဍ္ဎရတ္တံ၊ ရတ္တိံ အတိက္ကန္တော အတိရတ္တော၊ ဒွေ ရတ္တိယော ဒွိရတ္တံ။ ဧဝံ တိရတ္တံ၊ စတုရတ္တံ၊ ပဉ္စရတ္တံ၊ ဆာရတ္တံ၊ ဝါဓိကာရတ္တာ ‘‘ဧကရတ္တံ၊ ဧကရတ္တီ’’တိ သိဇ္ဈတိ။

အနညာသင်္ချတ္ထေသူတိ ကိံ? ဒီဃာ ရတ္တိ ဧတ္ထာတိ ဒီဃရတ္တိ၊ ဟေမန္တော။ ရတ္တိယာ သမီပံ ဥပရတ္တိ။

၃၇၄။ ဂေါ တွစတ္ထေ စာလောပေ[က။ ၃၃၇၊ ရူ။ ၃၅၀၊ နီ။ ၇၂၂၊ စံ။ ၄။၄။၇၇၊ ပါ။ ၅။၄။၉၂]။

အစတ္ထေ စ အနညာ’သင်္ချတ္ထေသု စ ပဝတ္တာ ဂေါသဒ္ဒမှာ အလောပဋ္ဌာနေ သမာသန္တော အ ဟောတိ။

ရညော ဂေါ ရာဇဂဝေါ၊ အတ္တနော ဂေါ သဂဝေါ၊ ပရေသံ ဂေါ ပရဂဝေါ၊ ပဉ္စဂဝေါ၊ ပဉ္စဂဝံ။ ဧဝံ ဒသဂဝံ။

အလောပေတိ ကိံ? ပဉ္စဟိ ဂေါဟိ ကီတော ပဉ္စဂု။ ဧတ္ထ စ တေန ကီတောတိ ဧတသ္မိံ အတ္ထေ တဒ္ဓိတပစ္စယဿ လောပေါ၊ တေန အယံ အပစ္စယော န ဟောတိ၊ ‘ဂေါဿူ’တိ ဩဿုတ္တံ။

အစတ္ထေတိ ကိံ? ဂဝဇာ စ ဂါဝေါ စ ဂဝဇဂဝေါ၊ ယောမှိ ဂေါဿ ဂဝတ္တံ။

အနညာသင်္ချတ္ထေသူတိ ကိံ? စိတ္တဂု၊ ဥပဂု။

၃၇၅။ ရတ္တိဒိဝ ဒါရဂဝ စတုရဿာ[က။ ၃၃၇၊ ရူ။ ၃၅၀၊ နီ။ ၇၂၂၊ စံ။ ၄။၄။၆၂၊ ပါ။ ၅။၄။၇၇]။

ဧတေ တယော သဒ္ဒါ အအန္တာ နိပစ္စန္တေ။

ရတ္တိ စ ဒိဝါ စ ရတ္တိဒိဝံ၊ ဒါရာ စ ဂါဝေါ စ ဒါရဂဝံ၊ စတဿော အဿိယော ယဿ သော စတုရဿော၊ အပစ္စယော၊ အဿိဿ ဣဿ အတ္တံ။

၃၇၆။ အာယာမေနုဂဝံ[က။ ၃၃၇၊ ရူ။ ၃၅၀၊ နီ။ ၇၂၂၊ စံ။ ၄။၄။၆၉၊ ပါ။ ၅။၄။၈၃]။

အာယာမေ ¶ ဂမျမာနေ အနုဂဝန္တိ နိပစ္စတေ။

အာယာမေတိ ကိံ? ဂုန္နံ ပစ္ဆာ အနုဂု။

၃၇၇။ အက္ခိသ္မာညတ္ထေ[က။ ၃၃၇၊ ရူ။ ၃၅၀၊ နီ။ ၇၂၂၊ စံ။ ၄။၄။၉၆၊ ပါ။ ၅။၄။၁၁၃]။

အညပဒတ္ထေ ပဝတ္တာ အက္ခိမှာ သမာသန္တော အ ဟောတိ။

ဝိသာလာနိ အက္ခီနိ ယဿ သော ဝိသာလက္ခော၊ ဝိရူပါနိ အက္ခီနိ ယဿ သော ဝိရူပက္ခော၊ အနေကသဟဿာနိ အက္ခီနိ ယဿ သော သဟဿက္ခော၊ လောဟိတာနိ အက္ခီနိ ယဿ သော လောဟိတက္ခော။ ဧဝံ နီလက္ခော၊ နီလက္ခိ ဝါ။ ဗဟုလာဓိကာရာ အနညတ္ထေပိ၊ အက္ခီနံ ပဋိမုခံ ပစ္စက္ခံ၊ အက္ခီနံ ပရဘာဂေါ ပရောက္ခံ၊ အက္ခီနံ တိရောဘာဂေါ တိရောက္ခံ။ အက္ခိသဒ္ဒေန စေတ္ထ ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ ဂယှန္တိ။

မဟာဝုတ္တိနာ ကွစိ သမာသန္တော အ၊ အာ၊ ဣပစ္စယာ ဟောန္တိ။

ဝါယုနော သခါ ဝါယုသခေါ၊ ဝါယုသင်္ခါတော သခါ အဿာတိ ဝါ ဝါယုသခေါ၊ အဂ္ဂိ၊ သဗ္ဗေသံ ပိယာ’ပိယမဇ္ဈတ္တာနံ သခါတိ သဗ္ဗသခေါ၊ သဗ္ဗေ ဝါ သခါယော အဿာတိ သဗ္ဗသခေါ၊ မေတ္တာဝိဟာရီ။ ‘‘သဗ္ဗမိတ္တော သဗ္ဗသခေါ’’တိ [ထေရဂါ။ ၆၄၈] ပါဠိ။ ပါပါနံ သခါတိ ပါပသခေါ၊ ပါပါ သခါရော ယဿာတိ ဝါ ပါပသခေါ။ ‘‘ပါပမိတ္တော ပါပသခေါ’’တိ [ဒီ။ နိ။ ၃။၂၅၃] ပါဠိ။ ပဟိတော ပေသိတော အတ္တာ ယေနာတိ ပဟိတတ္တော၊ မဇ္ဈိမော အတ္တာ သဘာဝေါ ယဿာတိ မဇ္ဈတ္တော၊ ဆာတံ အဇ္ဈတ္တသန္တာနံ [သဏ္ဌာနံ (မူလပါဌေ)] ယဿာတိ ဆာတဇ္ဈတ္တော၊ သုဟိတော အတ္တာ ယဿာတိ သုဟိတတ္တော ¶ ၊ ယတော သံယတော အတ္တာ ယဿာတိ ယတတ္တော၊ ဌိတော အတ္တာ အဿာတိ ဌိတတ္တောဣစ္စာဒိ။

ပစ္စက္ခော ဓမ္မော ယဿာတိ ပစ္စက္ခဓမ္မာ၊ ဆာဒေတီတိ ဆဒေါ၊ မောဟော၊ ဝိဝဋော ဆဒေါ ယသ္မိန္တိ ဝိဝဋစ္ဆဒါ၊ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ။

သုန္ဒရော ဂန္ဓော ယဿာတိ သုဂန္ဓိ၊ ကုစ္ဆိတော ဂန္ဓော ယဿာတိ ဒုဂ္ဂန္ဓိ၊ ပူတိနော ဂန္ဓော ယဿာတိ ပူတိဂန္ဓိ၊ သုရဘိနော ဂန္ဓော သုရဘိဂန္ဓိ။ ‘‘သရီရဿ သုဂန္ဓိနော၊ ဂုဏဂန္ဓိယုတ္တော အဟ’’န္တိ ပါဠိ။

၃၇၈။ ဥတ္တရပဒေ[က။ ၃၃၃-၃၃၄၊ ရူ။ ၃၄၄-၃၄၅၊ နီ။ ၇၁၇-၇၁၈]။

ဥတ္တရပဒေ ပရေ ပုဗ္ဗပဒေ ဝိဓိ ဟောတီတိ အတ္ထော။ အဓိကာရသုတ္တမိဒံ။

‘‘အဗြာဟ္မဏော၊ အနရိယော၊ အဘိက္ခုကော၊ အနန္တော’’ဣစ္စာဒီသု သမာသေ ဥတ္တရပဒေ ပရေ န-ကာရဿ အ၊ အန ဟောန္တိ။

၃၇၉။ နခါဒယော[က။ ၃၂၈၊ ရူ။ ၃၅၂၊ နီ။ ၇၀၈၊ စံ။ ၅။၂။၉၅၊ ပါ။ ၆။၃။၇၅]။

နခါဒယော သဒ္ဒါ နပကတိကာ သိဇ္ဈန္တိ။

နာ’ဿ ခမတ္ထီတိ နခေါ၊ ‘ခ’န္တိ သုခံ၊ ဒုက္ခဉ္စ၊ နာ’ဿ ကုလမတ္ထီတိ နကုလော၊ ဧဝံနာမကော ဗြာဟ္မဏော၊ ပုမဿ သကံ ပုံသကံ ¶ နတ္ထိ ပုံသကံ ဧတသ္မိန္တိ နပုံသကော၊ ခဉ္ဇနံ ဝေကလ္လဂမနံ ခတ္တံ၊ နတ္ထိ ခတ္တံ ဧတဿာတိ နက္ခတ္တံ၊ ကံ ဝုစ္စတိ သုခံ၊ တဗ္ဗိရုဒ္ဓတ္တာ အကံ ဝုစ္စတိ ဒုက္ခံ၊ နတ္ထိ အကံ ဧတသ္မိန္တိ နာကော၊ သဂ္ဂေါ၊ န မုဉ္စတီတိ နမုစိ၊ မာရော။ န ဂလတိ န စဝတီတိ နဂရံ၊ ဂေဟေ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘အဂါရ’န္တိ သိဇ္ဈတိ။

၃၈၀။ နဂေါ ဝါ ပါဏိနိ[က။ ၃၃၃-၃၃၄၊ ရူ။ ၃၄၄-၃၄၅၊ နီ။ ၇၁၇-၇၁၈၊ စံ။ ၅။၂။၉၆၊ ပါ။ ၆။၃။၇၇၊ ‘နဂေါ ဝါပ္ပာဏိနိ’ (ဗဟူသု)]။

န ဂစ္ဆန္တီတိ နဂါ၊ ရုက္ခာ။ နဂါ၊ ပဗ္ဗတာ။ အဂါ၊ ရုက္ခာ၊ အဂါ၊ ပဗ္ဗတာ။

အပါဏိနီတိ ကိံ? အဂေါ ဝသလော ကိံ တေန။ ဧတ္ထ ‘အဂေါ’တိ ဒုဂ္ဂတဇနော၊ ‘ဝသလော’တိ လာမကော၊ ‘ကိံ တေနာ’တိ နိန္ဒာဝစနံ၊ ‘‘သီတေနာ’’တိပိ ပါဌော။ ဧဝံ နေကေ၊ အနေကေ၊ နေကာနိ၊ အနေကာနိ ဣစ္စာဒိ။

၃၈၁။ သဟဿ သောညတ္ထေ[က။ ၄၀၄၊ ရူ။ ၃၇၀၊ နီ။ ၈၅၉၊ စံ။ ၅။၂။၉၇၊ ပါ။ ၆။၃။၈၂]။

အညပဒတ္ထေ သမာသေ ဥတ္တရပဒေ ပရေ သဟဿ သော ဟောတိ ဝါ။

ပုတ္တေန သဟ ယော ဝတ္တတီတိ သပုတ္တော၊ သဟပုတ္တော။

အညတ္ထေတိ ကိံ? သဟ ကတွာ၊ သဟ ယုဇ္ဈိတွာ။

၃၈၂။ သညာယံ[က။ ၄၀၄၊ ရူ။ ၃၇၀၊ နီ။ ၈၅၉၊ စံ။ ၅။၂။၉၈၊ ပါ။ ၆။၃။၇၈]။

သညာယံ ဥတ္တရပဒေ ပရေ သဟဿ သော ဟောတိ။

သဟ ¶ အာယတ္တံ သာယတ္တံ၊ သဟ ပလာသံ သပလာသံ၊ အဂရုကာရဿေတံ နာမံ။

၃၈၃။ အပစ္စက္ခေ[က။ ၄၀၄၊ ရူ။ ၃၀၇၊ နီ။ ၈၅၉၊ စံ။ ၅။၂။၉၉၊ ပါ။ ၆။၃။၈၀]။

အပစ္စက္ခေ ဂမျမာနေ ဥတ္တရပဒေ ပရေ သဟဿ သော ဟောတိ။

ဩဍ္ဍိယတိ ဧတာယာတိ ဩဍ္ဍိ၊ ပါသော။ ဩဍ္ဍိယာ သဟ ယော ဝတ္တတီတိ သောဍ္ဍိ၊ ကပေါတော။ ဣဓ ‘ဩဍ္ဍိ’ အပစ္စက္ခာ။ ‘‘သာဂ္ဂိ ကပေါတော’’တိပိ ပါဌော၊ ပိစုနာ သဟ ဝတ္တတီတိ သပိစုကာ၊ ဝါတမဏ္ဍလိကာ၊ သာ စ အပစ္စက္ခာ၊ ဥဂ္ဂန္တွာ အာကာသေ ပရိဗ္ဘမန္တံ ပိစုသင်္ဃာဋံ ဒိသွာ ဉာတဗ္ဗာ။ ‘‘သပိသာစာ ဝါတမဏ္ဍလိကာ’’တိပိ ပါဌော။ ဧဝံ သရဇာ၊ ဝါတာ၊ သရက္ခသီ၊ ရတ္တိ။

၃၈၄။ အကာလေ သကတ္ထဿ[က။ ၄၀၄၊ ရူ။ ၃၇၀၊ နီ။ ၈၅၉၊ စံ။ ၅။၂။၁၁၀၊ ပါ။ ၆။၃။၈၁]။

သကတ္ထပ္ပဓာနဿ သဟသဒ္ဒဿ သော ဟောတိ အကာလေ ဥတ္တရပဒေ ပရေ။

အကာလေတိ ကိံ? သဟ ပုဗ္ဗဏှံ၊ သဟ ပရဏှံ၊ သုနက္ခတ္တေန သဟ ပဝတ္တံ ပုဗ္ဗဏှံ၊ ပရဏှန္တိ အတ္ထော။

၃၈၅။ ဂန္ထန္တာဓိကျေ[က။ ၄၀၄၊ ရူ။ ၃၇၀၊ နီ။ ၈၅၉၊ စံ။ ၅။၂။၁၀၁၊ ပါ။ ၆။၃။၇၉]။

ဂန္ထဿ အန္တော ဂန္ထန္တော။ ယထာ တံ ကစ္စာယနဂန္ထဿ အန္တော ဥဏာဒိကပ္ပော၊ အဓိကဘာဝေါ အာဓိကျံ၊ ဂန္ထန္တေ စ အာဓိကျေ စ ဝတ္တမာနဿ သဟသဒ္ဒဿ သော ဟောတိ ဥတ္တရပဒေ ပရေ။

သဟ ¶ ဥဏာဒိနာ’ ယံ အဓိယတေတိ တံ သောဏာဒိ၊ သကလံ ကစ္စာယနံ အဓီတေတျတ္ထော။ သဟ မုဟုတ္တေန သကလံ ဇောတိံ အဓီတေ သမုဟုတ္တံ၊ ဇောတီတိ နက္ခတ္တသတ္ထံ။

အာဓိကျေ – သဒေါဏာ၊ ခါရီ၊ သကဟာပဏံ၊ နိက္ခံ၊ သမာသကံ၊ ကဟာပဏံ။ နိစ္စတ္ထမိဒံ သုတ္တံ။

၃၈၆။ သမာနဿ ပက္ခာဒီသု ဝါ[က။ ၄၀၄၊ ရူ။ ၃၇၀၊ နီ။ ၈၅၉၊ စံ။ ၅။၂။၁၀၃-၄၊ ပါ။ ၆။၃။၈၄-၈၆]။

ပက္ခာဒီသု ဥတ္တရပဒေသု သမာနဿ သော ဟောတိ ဝါ။

သမာနော ပက္ခော သဟာယော သပက္ခော၊ သမာနော ပက္ခော ယဿာတိ ဝါ သပက္ခော၊ သမာနပက္ခော ဝါ။ ဧဝံ သဇာတိ၊ သမာနဇာတိ၊ သဇနပဒေါ၊ သရတ္တိ။

သမာနော ပတိ ယဿာ သာ သပတိ။ ဧဝံ သနာဘိ၊ သဗန္ဓု၊ သဗြဟ္မစာရီ၊ သနာမော။ အဝှယံ ဝုစ္စတိ နာမံ၊ စန္ဒေန သမာနံ အဝှယံ ယဿ သော စန္ဒသဝှယော၊ သဂေါတ္တော၊ ဣန္ဒေန သမာနံ ဂေါတ္တံ ယဿ သော ဣန္ဒသဂေါတ္တော၊ သရူပံ၊ သဋ္ဌာနံ။ ဟရိ ဝုစ္စတိ သုဝဏ္ဏံ၊ ဟရိနာ သမာနော ဝဏ္ဏော ယဿ သော ဟရိဿဝဏ္ဏော၊ သဿ ဒွိတ္တံ။ ဧဝံ သိင်္ဂီနိက္ခသဝဏ္ဏော၊ သဝယော၊ သဓနော၊ သဓမ္မော၊ သဇာတိယော။

၃၈၇။ ဥဒရေ ဣယေ[က။ ၄၀၄၊ ရူ။ ၃၇၀၊ နီ။ ၈၅၉၊ စံ။ ၅။၂။၁၀၅၊ ပါ။ ၆။၃။၈၈]။

ဣယယုတ္တေ ဥဒရေ ပရေ သမာနဿ သော ဟောတိ ဝါ။

သမာနေ ဥဒရေ ဇာတော သောဒရိယော၊ သမာနောဒရိယော။

အညေသုပိ ¶ သမာနဿ သော ဟောတိ၊ စန္ဒေန သမာနာ သိရီ ယဿ တံ စန္ဒဿသိရီကံ၊ မုခံ။ ဧဝံ ပဒုမဿသိရီကံ၊ ဝဒနံ။

မဟာဝုတ္တိနာ သန္တာဒီနဉ္စ သော ဟောတိ၊ သံဝိဇ္ဇတိ လောမံ အဿာတိ သလောမကော။ ဧဝံ သပက္ခကော၊ သံဝိဇ္ဇန္တိ အာသဝါ ဧတေသန္တိ သာသဝါ၊ သံဝိဇ္ဇန္တိ ပစ္စယာ ဧတေသန္တိ သပ္ပစ္စယာ၊ သံဝိဇ္ဇန္တိ အတ္တနော ဥတ္တရိတရာ ဓမ္မာ ဧတေသန္တိ သဥတ္တရာ၊ သန္တော ပုရိသော သပ္ပုရိသော။ တထာ သဇ္ဇနော၊ သဒ္ဓမ္မော၊ သန္တဿ ဘာဝေါ သဗ္ဘာဝေါ ဣစ္စာဒိ။

၃၈၈။ ဣမဿိဒံ[က။ ၁၂၉၊ ရူ။ ၂၂၂၊ နီ။ ၃၀၅]။

အယံ အတ္ထော ဧတဿာတိ ဣဒမတ္ထီ၊ သမာသန္တေ ဤ၊ ဣဒမတ္ထိနော ဘာဝေါ ဣဒမတ္ထိတာ။ အယံ ပစ္စယော ဧတေသန္တိ ဣဒပ္ပစ္စယာ၊ ဣဒပ္ပစ္စယာနံ ဘာဝေါ ဣဒပ္ပစ္စယတာ။ ‘‘ဣမေသံ ပစ္စယာ ဣဒပ္ပစ္စယာ၊ ဣဒပ္ပစ္စယာ ဧဝ ဣဒပ္ပစ္စယတာ’’တိပိ ယောဇေန္တိ။ ‘ဣဒ’န္တိ နိပါတပဒမ္ပိ အတ္ထိ၊ ‘‘ရူပဉ္စ ဟိဒံ ဘိက္ခဝေ အတ္တာ အဘဝိဿာ၊ ဝေဒနာ စ ဟိဒံ။ သညာ စ ဟိဒံ။ သင်္ခါရာ စ ဟိဒံ ဘိက္ခဝေ အတ္တာ အဘဝိဿံသု’’ ဣစ္စာဒိ [မဟာဝ။ ၂၀]။

၃၈၉။ ပုံ ပုမဿ ဝါ[က။ ၈၂၊ ရူ။ ၁၄၉]။

ဥတ္တရပဒေ ပရေ ပုမဿ ပုံ ဟောတိ ဝါ။

ပုမဿ လိင်္ဂံ ပုလ္လိင်္ဂံ၊ ပုမဿ ဘာဝေါ ပုမ္ဘာဝေါ၊ ပုမာ စ သော ကောကိလော စာတိ ပုင်္ကောကိလော၊ ပုမာ စ သော ဂေါ စာတိ ပုင်္ဂဝေါ၊ ‘ဂေါ တွစတ္ထေ…’တိ အပစ္စယော၊ နပုံသကော။

၃၉၀။ ဋ န္တန္တူနံ[က။ ၁၂၆၊ ရူ။ ၁၀၁၊ နီ။ ၃၀၁]။

ဥတ္တရပဒေ ¶ ပရေ န္တ၊ န္တူနံ ဋ ဟောတိ ဝါ ကွစိ။

ဘဝံ ပတိဋ္ဌော ယေသံ တေ ဘဝံပတိဋ္ဌာ၊ ဗိန္ဒာဂမော။ ဘဂဝါ မူလံ ယေသံ တေ ဘဂဝံမူလကာ၊ ဓမ္မာ။ ဧဝံ ဘဂဝံပဋိသရဏာ၊ ဓမ္မာ။

ဗဟုလာဓိကာရာ တရာဒီသု စ ပရေသု၊ မဟန္တီနံ အတိသယေန မဟာတိ မဟတ္တရီ၊ ရတ္တညူနံ မဟန္တဿ ဘာဝေါ ရတ္တညုမဟတ္တံ။ ဧဝံ ဇာတိမဟတ္တံ၊ ဂုဏမဟတ္တံ၊ ပုညမဟတ္တံ၊ အရဟန္တဿ ဘာဝေါ အရဟတ္တံ။

၃၉၁။ အ[က။ ၆၄၂၊ ရူ။ ၅၈၉၊ နီ။ ၁၂၆၉၊ စံ။ ၅။၂။၁၀၆၊ ပါ။ ၆။၃။၈၉]။

ဥတ္တရပဒေ ပရေ န္တ၊ န္တူနံ အ ဟောတိ။

ဘဝန္တပတိဋ္ဌာ၊ မယံ၊ ဂုဏဝန္တပတိဋ္ဌာ၊ မယံ။

၃၉၂။ ရီရိက္ခကေသု[က။ ၆၄၂၊ ရူ။ ၅၈၉၊ နီ။ ၁၂၆၉၊ စံ။ ၅။၂။၁၀၇၊ ပါ။ ၆။၃။၈၉-၉၀]။

ရီ၊ ရိက္ခ၊ ကပစ္စယန္တေသု ပရေသု သမာနဿ သော ဟောတိ။

နိစ္စသမာသတ္တာ အညပဒေန ဝိဂ္ဂဟော၊ သံဝိဇ္ဇတီတိ သမာနော၊ ပစ္စက္ခေ ဝိယ စိတ္တေ ဥပလဗ္ဘတီတိ အတ္ထော။ သမာနော ဝိယ သော ဒိဿတီတိ သဒီ၊ သဒိက္ခော၊ သဒိသော၊ သမာနာ ဝိယ တေ ဒိဿန္တီတိ သဒိသာ။

၃၉၃။ န္တကိမိမာနံ ဋာကီဋီ[က။ ၁၂၆၊ ရူ။ ၁၀၁၊ နီ။ ၃၀၁]။

တေသု ပရေသု န္တပစ္စယန္တဿ စ ကိံ၊ ဣမသဒ္ဒါနဉ္စ ကမေန ဋာ၊ ကီ၊ ဋီ ဟောန္တိ။

ဘဝံ ¶ ဝိယ သော ဒိဿတီတိ ဘဝါဒီ၊ ဘဝါဒိက္ခော၊ ဘဝါဒိသော၊ ကော ဝိယ သော ဒိဿတီတိ ကီဒီ၊ ကီဒိက္ခော၊ ကီဒိသော၊ အယံ ဝိယ သော ဒိဿတီတိ ဤဒီ၊ ဤဒိက္ခော၊ ဤဒိသော။

၃၉၄။ သဗ္ဗာဒီနမာ[က။ ၆၄၂၊ ရူ။ ၅၈၉၊ နီ။ ၁၂၆၉၊ စံ။ ၅။၂။၁၀၈၊ ပါ။ ၆။၃။၉၁]။

တေသု ပရေသု သဗ္ဗာဒိနာမကာနံ ယ၊ တ၊ ဧတ၊ အည၊ အမှ၊ တုမှသဒ္ဒါနံ အန္တော အာ ဟောတိ။

ယာဒီ၊ ယာဒိက္ခော၊ ယာဒိသော၊ တာဒီ၊ တာဒိက္ခော၊ တာဒိသော၊ ဧတာဒီ၊ ဧတာဒိက္ခော၊ ဧတာဒိသော။

၃၉၅။ ဝေတဿေဋ[က။ ၆၄၂၊ ရူ။ ၅၈၉၊ နီ။ ၁၂၆၉]။

ဧဒီ၊ ဧဒိက္ခော၊ ဧဒိသော၊ အညာဒီ၊ အညာဒိက္ခော၊ အညာဒိသော၊ အမှာဒီ၊ အမှာဒိက္ခော၊ အမှာဒိသော၊ တုမှာဒီ၊ တုမှာဒိက္ခော၊ တုမှာဒိသော။

၃၉၆။ တုမှမှာနံ တာမေကသ္မိံ[က။ ၆၄၂၊ ရူ။ ၅၈၉၊ နီ။ ၁၂၆၉]။

တေသု ပရေသု ဧကဝစနေ ပဝတ္တာနံ တုမှ’ မှသဒ္ဒါနံ တာ၊ မာ ဟောန္တိ ဝါ။

အဟံ ဝိယ သော ဒိဿတီတိ မာဒီ၊ မာဒိက္ခော၊ မာဒိသော၊ တွံ ဝိယ သော ဒိဿတီတိ တာဒီ၊ တာဒိက္ခော၊ တာဒိသော။

ဧကသ္မိန္တိ ကိံ? အမှေ ဝိယ တေ ဒိဿန္တီတိ အမှာဒိနော၊ အမှာဒိက္ခာ၊ အမှာဒိသာ၊ တုမှေ ဝိယ တေ ဒိဿန္တီတိ တုမှာဒိနော၊ တုမှာဒိက္ခာ၊ တုမှာဒိသာ။ ဧတ္ထ စ ဥပမာနတ္ထဿေဝ ဧကတ္တံ ဣစ္ဆီယတိ၊ တသ္မာ အဟံ ဝိယ တေ ဒိဿန္တီတိ မာဒိသာ ¶ တွံ ဝိယ တေ ဒိဿန္တီတိ တာဒိနော၊ တာဒိသာတိပိ ယုဇ္ဇန္တိ။ ‘‘မာဒိသာ ဝေ ဇိနာ ဟောန္တိ၊ ယေ ပတ္တာ အာသဝက္ခယ’’န္တိ [မဟာဝ။ ၁၁] ပါဠိ၊ ဣမာနိ ပဒါနိ ဥပရိ ကိတကဏ္ဍေပိ အာဂမိဿန္တိ။

၃၉၇။ တံမမညတြ[က။ ၁၄၃၊ ရူ။ ၂၃၅၊ နီ။ ၃၂၂]။

ရီ၊ ရိက္ခ၊ ကပစ္စယေဟိ အညသ္မိံ ဥတ္တရပဒေ ပရေ တုမှ’မှာနံ တံ၊ မံအာဒေသာ ဟောန္တိ ကွစိ။

တွံ လေဏံ ယေသံ တေ တံလေဏာ၊ အဟံ လေဏံ ယေသံ တေ မံလေဏာ [သံ။ နိ။ ၄။၃၅၉]။ ဧဝံ တံဒီပါ၊ မံဒီပါ [သံ။ နိ။ ၄။၃၅၉]၊ တံပဋိသရဏာ၊ မံပဋိသရဏာ။

၃၉၈။ မနာဒျာပါဒီနမော မယေ စ[က။ ၁၈၃၊ ရူ။ ၃၈၆၊ နီ။ ၃၇၅]။

ဥတ္တရပဒေ မယပစ္စယေ စ ပရေ မနာဒီနံ အာပါဒီနဉ္စ ဩ ဟောတိ။

မနောသေဋ္ဌာ၊ မနောမယာ၊ ရဇောဇလ္လံ၊ ရဇောမယံ၊ သဗ္ဗော မနောဂဏော ဣဓ ဝတ္တဗ္ဗော၊ အာပေါဓာတု၊ အာပေါမယံ။ အနုယန္တိ ဒိသောဒိသံ [ဒီ။ နိ။ ၃။၂၈၁]၊ ဇီဝ တွံ သရဒေါသတံ [ဇာ။ ၁။၂။၉]။

၃၉၉။ ပရဿ သင်္ချာသု[က။ ၃၆၊ ရူ။ ၄၇၊ နီ။ ၁၃၀]။

ပရောသတံ၊ ပရောသဟဿံ၊ ပရောပဏ္ဏာသ ဓမ္မာ၊ ဣဓ ပရသဒ္ဒေါ ‘‘ဣန္ဒြိယပရောပရိယတ္တ’’န္တိ ဧတ္ထ ဝိယ အဓိကတ္ထဝါစိသဒ္ဒန္တရံ၊ န သဗ္ဗနာမံ။

၄၀၀။ ဇနေ ပုထဿု[က။ ၄၉၊ ရူ။ ၄၄၊ နီ။ ၁၂၉]။

အရိယေဟိ ပုထဂေဝါယံ ဇနောတိ ပုထုဇ္ဇနော။ အပိ စ ပါဠိနယေ ပုထုသဒ္ဒေါယေဝ ဗဟုလံ ဒိဿတိ၊ ပုထု ကိလေသေ ဇနေန္တီတိ ပုထုဇ္ဇနာ၊ ပုထု နာနာသတ္ထာရာနံ မုခံ ဥလ္လောကေန္တီတိ ပုထုဇ္ဇနာ၊ ပုထု နာနာဩဃေဟိ ဝုယှန္တီတိ ပုထုဇ္ဇနာ [မဟာနိ။ ၅၁၊ ၉၄]၊ သညာနာနာတ္တပုထုတ္တပဘေဒံ ပဋိစ္စ တဏှာနာနာတ္တပုထုတ္တပဘေဒေါ ဟောတိ [ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၁]၊ ဣင်္ဃ အညေပိ ပုစ္ဆဿု၊ ပုထူ သမဏဗြာဟ္မဏေ [သံ။ နိ။ ၁။၂၄၆]။ ဂါမာ ဂါမံ ဝိစရိဿံ၊ သာဝကေ ဝိနယံ ပုထူ၊ အာယတာနိ ပုထူနိ စ၊ ပုထုနာ ဝိဇ္ဇုဝဏ္ဏိနာ [ဇာ။ ၂။၂၂။၉၆၈]၊ ပုထုကာယာ ပုထုဘူတာ ဣစ္စာဒိ။ တသ္မာ ‘‘ပုထဂေဝ၊ ပုထက္ကရဏေ’’ ဣစ္စာဒီသု ထုဿ ဥကာရဿ အကာရော [အကာရောတိ?] ယုဇ္ဇတိ။

၄၀၁။ သော ဆဿာဟာယတနေသု ဝါ[က။ ၃၇၄၊ ရူ။ ၄၀၈၊ နီ။ ၈၀၄]။

အဟေ စ အာယတနေ စ ပရေ ဆဿ သော ဟောတိ ဝါ။

ဆ အဟာနိ သာဟံ။ အတ္ထိ သာဟဿ ဇီဝိတံ [ဇာ။ ၂။၂၂။၃၁၄]၊ ‘သာဟဿာ’တိ သာဟံ+အဿာတိ ဆေဒေါ။ သဠာယတနံ။

ဝါတိ ကိံ? ဆာဟပ္ပဋိစ္ဆန္နာ အာပတ္တိ [စူဠဝ။ ၁၃၄]၊ ဆ အာယတနာနိ။

၄၀၂။ လ္တုပိတာဒီနမာရင်ြင[က။ ၂၀၀၊ ရူ။ ၁၅၉၊ နီ။ ၄၁၅၊ စံ။ ၅။၂။၂၀၊ ပါ။ ၆။၃။၃၂]။

သမာသုတ္တရပဒေ ပရေ လ္တုပစ္စယန္တာနံ ပိတာဒီနဉ္စ ကမေန အာရင၊ ရင ဟောန္တိ ဝါ။

သတ္ထုနော ¶ ဒဿနံ သတ္ထာရဒဿနံ။ ဧဝံ ကတ္တာရနိဒ္ဒေသော။ မာတာ စ ပိတာ စ မာတရပိတရော၊ မာတာပိတူသု သံဝဍ္ဎော မာတာပိတရသံဝဍ္ဎော။

ဝါတိ ကိံ? သတ္ထုဒဿနံ၊ ကတ္တု နိဒ္ဒေသော၊ မာတာပိတရော။

၄၀၃။ ဝိဇ္ဇာယောနိသမ္ဗန္ဓီနမာ တတြ စတ္ထေ[က။ ၁၉၉၊ ရူ။ ၁၅၈၊ နီ။ ၇၃၆၊ စံ။ ၅။၂။၂၁၊ ပါ။ ၆။၃။၂၅]။

စတ္ထသမာသေ ဝိဇ္ဇာသမ္ဗန္ဓီနံ ယောနိသမ္ဗန္ဓီနဉ္စ လ္တုပိတာဒီနံ အာ ဟောတိ တေသွေဝ ပရေသု။

မာတာပိတာ၊ မာတာပိတရော ဣစ္စာဒိ။

တတြာတိ ကိံ? မာတုယာ ဘာတာ မာတုဘာတာ။

ဧတ္ထ စ ဝိဇ္ဇာသိပ္ပာနိ သိက္ခာပေန္တာ အာစရိယာ သိဿာနံ ဝိဇ္ဇာသမ္ဗန္ဓီ မာတာပိတရော နာမ။

၄၀၄။ ပုတ္တေ[က။ ၁၉၉၊ ရူ။ ၁၅၈၊ နီ။ ၇၃၆၊ စံ။ ၅။၂။၂၂၊ ပါ။ ၆။၃။၂၅]။

စတ္တေ ပုတ္တေ ပရေ ဝိဇ္ဇာယောနိသမ္ဗန္ဓီနံ လ္တုပိတာဒီနံ အာ ဟောတိ။

မာတာပုတ္တာ ဂစ္ဆန္တိ၊ ပိတာပုတ္တာ ဂစ္ဆန္တိ။ မဟာဝုတ္တိနာ တေသဉ္စ ဣ ဟောတိ၊ မာတိပက္ခော၊ ပိတိပက္ခော။ မာတိဃော လဘတေ ဒုခံ [ဇာ။ ၂။၁၉။၁၁၈]၊ ပိတိဃော လဘတေ ဒုခံ၊ မာတ္တိကံ ဓနံ၊ ပေတ္တိကံ ဓနံ [ပါရာ။ ၃၄]။ ဧတ္ထ စ မာတုယာ သန္တကံ မာတ္တိကံ၊ ပိတုနော သန္တကံ ပေတ္တိကံ၊ ဒွိတ္တံ ဝုဒ္ဓိ စ။ မာတိတော၊ ပိတိတော၊ ဘာတာ ဧဝ ဘာတိကော၊ ဘာတိကရာဇာ။

၄၀၅။ ဇာယာယ ဇာယံ ပတိမှိ[က။ ၃၃၉၊ ရူ။ ၃၅၈၊ နီ။ ၇၃၁၊ ‘…ဇယံ ပတိမှိ’ (ဗဟူသု)]။

ပတိမှိ ¶ ပရေ ဇာယာသဒ္ဒဿ ဇာယံ ဟောတိ။

ပုတ္တံ ဇနေတီတိ ဇာယာ၊ ဇာယာ စ ပတိ စ ဇာယမ္ပတီ [ဇယမ္ပတီ (ဗဟူသု)]။ အထ ဝါ ‘‘ဇာယမ္ပတီ’’တိ ဣဒံ သန္ဓိဝိဓိနာဝ သိဒ္ဓံ၊ တသ္မာ ‘‘ဇမ္ပတီ’’တိပါဌော သိယာ ယထာ ‘‘ဒေဝရာဇာ သုဇမ္ပတီ’ [သံ။ နိ။ ၁။၂၆၄]’တိ၊ ယထာ စ သက္ကတဂန္ထေသု ‘‘ဒါရော စ ပတိ စ ဒမ္ပတီ’’တိ။ ဣဓ ပန မဟာဝုတ္တိနာ ပတိမှိ သုဇာတာယ သုဇံ ဟောတိ၊ ဒါရဿ စ ဒံ ဟောတိ၊ တထာ ဇာယာ စ ပတိ စ ဇမ္ပတီတိ နိဋ္ဌံ ဂန္တဗ္ဗံ။

ယဉ္စ ဝုတ္တိယံ ‘‘ဇာနိပတီတိ ပကတျန္တရေန သိဒ္ဓံ၊ တထာ ဒမ္ပတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ပုတ္တံ ဇနေတီတိ ဇာနီ။ ဇာနီ စ ပတိ စ ဇာနီပတီတိ ယုဇ္ဇတိ။ ‘‘တုဒမ္ပတီ’’တိ ပါဌော။ ကစ္စာယနေ စ ‘ဇာယာယ တု ဒံဇာနိ ပတိမှီ’တိ။ တတ္ထ တုသဒ္ဒေါ ပဒပူရဏမတ္တေ ယုဇ္ဇတိ။

၄၀၆။ သညာယမုဒေါဒကဿ[က။ ၄၀၄၊ ရူ။ ၃၇၀၊ နီ။ ၂၅၇၊ စံ။ ၅။၂။၆၅၊ ပါ။ ၆။၃။၅၇]။

သညာယံ ဂမျမာနာယံ ဥတ္တရပဒေ ပရေ ဥဒကဿ ဥဒေါ ဟောတိ။

ဥဒကံ ဓာရေတီတိ ဥဒဓိ၊ မဟန္တံ ဥဒကံ ဓာရေတီတိ မဟောဒဓိ၊ ဥဒကံ ပိဝန္တိ ဧတ္ထာတိ ဥဒပါနံ၊ ဥဒကံ ပိဝန္တိ ဧတာယာတိ ဥဒပါတိ။

၄၀၇။ ကုမ္ဘာဒီသု ဝါ[က။ ၄၀၄၊ ရူ။ ၃၇၀၊ နီ။ ၂၅၇၊ စံ။ ၅။၂။၆၉၊ ပါ။ ၆။၃။၅၉]။

ကုမ္ဘာဒီသု ပရေသု ဥဒကဿ ဥဒေါ ဟောတိ ဝါ။

ဥဒကဿ ¶ ကုမ္ဘော ဥဒကုမ္ဘော၊ ဥဒကကုမ္ဘော။ ဧဝံ ဥဒပတ္တော၊ ဥဒကပတ္တော၊ ဥဒဗိန္ဒု၊ ဥဒကဗိန္ဒု။ မဟာဝုတ္တိနာ သျာဒီသုပိ၊ ‘‘နီလောဒါ ပေါက္ခရဏီ’’တိ ပါဠိ။

၄၀၈။ သောတာဒီသု လောပေါ[က။ ၄၀၄၊ ရူ။ ၃၇၀၊ နီ။ ၂၅၆]။

သောတာဒီသု ပရေသု ဥဒကဿ ဥဿ လောပေါ ဟောတိ။

ဥဒကဿ သောတံ ဒကသောတံ၊ ဥဒကေ ရက္ခသော ဒကရက္ခသော၊ ဥဒကံ အာသယော ယေသံ တေ ဒကာသယာ၊ ပါဏာ။ မဟာဝုတ္တိနာ သျာဒီသုပိ၊ ‘‘ဒကေ ဒကာသယာ သေန္တီ’’တိ [သံ။ နိ။ ၃။၇၈ (ထောကံ ဝိသဒိသံ)] ပါဠိ။

၄၀၉။ ပုဗ္ဗာပရဇ္ဇသာယမဇ္ဈေဟာဟဿ ဏှော[က။ ၄၀၄၊ ရူ။ ၃၇၀၊ နှော (သီ။)]။

ပုဗ္ဗာဒီဟိ ပရဿ အဟဿ ဏှော ဟောတိ။

ပုဗ္ဗဏှော၊ အပရဏှော၊ အဇ္ဇဏှော၊ သာယဏှော [သာယနှော]၊ မဇ္ဈဏှော။

၄၁၀။ ကုပါဒယော နိစ္စမသျာဒိဝိဓိမှိ[က။ ၃၂၄၊ ရူ။ ၃၃၉၊ စံ။ ၂။၂။၂၄၊ ပါ။ ၂။၂။၁၈]။

သျာဒိဝိဓိတော အညတ္ထ ကုအာဒယော ပါဒယော စ သဒ္ဒါ သျာဒျန္တေန သဟ နိစ္စံ ဧကတ္ထာ ဟောန္တိ။

ကုစ္ဆိတော ဗြာဟ္မဏော ကုဗြာဟ္မဏော၊ ဤသကံ ဥဏှံ ကဒုဏှံ၊ ပါကဋော ဟုတွာ ဘဝတီတိ ပါတုဘူတော၊ အာဝီ [‘အာဝိ’ပိ ဒိဿတိ] ဟုတွာ ဘဝတီတိ အာဝီဘူတော၊ တုဏှီ ဘဝတီတိ တုဏှီဘူတော၊ ပမုခေါ နာယကော ပနာယကော၊ ပကာရေန ကရိတွာ ပကရိတွာ ¶ ပကာရေန ကတံ ပကတံ၊ ပဌမံ ဝါ ကတံ ပကတံ၊ ဝိရူပေါ ပုရိသော ဒုပ္ပုရိသော။ ဧဝံ ဒုက္ကဋံ၊ သောဘဏော ပုရိသော သုပုရိသော။ ဧဝံ သုကတံ၊ အဘိဓမ္မော၊ အဘိတ္ထုတော၊ ဘုသံ ကဠာရော အာကဠာရော၊ ဘုသံ ဗန္ဓော အာဗန္ဓော ဣစ္စာဒိ။

ပါဒယော ပကတာဒျတ္ထေ ပဌမာယ ဧကတ္ထာ ဟောန္တိ၊ ပကတော အာစရိယော ပါစရိယော။ ဧဝံ ပယျကော၊ ပရော အန္တေဝါသီ ပန္တေဝါသီ၊ ပရော ပုတ္တော ပပုတ္တော၊ ပရော နတ္တာ ပနတ္တာ။

အတျာဒယော အတိက္ကန္တာဒျတ္ထေ ဒုတိယာယ၊ မဉ္စံ အတိက္ကန္တော အတိမဉ္စော။ ဧဝံ အတိဗာလော၊ အတိဝေလာ။

အဝါဒယော ကုဋ္ဌာဒျတ္ထေ တတိယာယ၊ ကောကိလာယ အဝကုဋ္ဌံ ဝနံ အဝကောကိလံ၊ ‘အဝကုဋ္ဌ’န္တိ ဆဍ္ဍိတန္တိ ဝဒန္တိ။ ဧဝံ အဝမယူရံ။

ပရိယာဒယော ဂိလာနာဒျတ္ထေ စတုတ္ထိယာ၊ အဇ္ဈာယိတုံ ဂိလာနော ပရိယဇ္ဈေနော။

နျာဒယော နိက္ခန္တာဒျတ္ထေ ပဉ္စမိယာ၊ ကောသမ္ဗိယာ နိက္ခန္တော နိက္ကောသမ္ဗိ၊ ဝါနတော နိက္ခန္တံ နိဗ္ဗာနံ။

အသျာဒိဝိဓိမှီတိ ကိံ? ရုက္ခံ ပတိ ဝိဇ္ဇောတတေ။

၄၁၁။ စီ ကြိယတ္ထေဟိ[စံ။ ၂။၂။၂၅၊ ပါ။ ၁။၄။၆၀၊ ၆၁]။

စီပစ္စယန္တော သဒ္ဒေါ ကြိယတ္ထေဟိ သဒ္ဒေဟိ သဟ ဧကတ္ထော ဟောတိ။

ဗလသာ ကိရိယ ဗလီကိရိယ၊ ပါကဋီကိရိယ၊ ပါကဋီဘုယျ၊ ပါကဋီဘဝိယ။

၄၁၂။ ဘူသနာဒရာနာဒရာဒီသွေဟိ သဟ[စံ။ ၂။၂။၂၇၊ ပါ။ ၁။၄။၆၃၊ ၆၄]။

အလမာဒယော ¶ သဒ္ဒါ ဘူသနာဒီသု အတ္ထေသု ဧတေဟိ ကြိယတ္ထေဟိ သဟ ဧကတ္ထာ ဟောန္တိ။

ဘူသနံ အကာသီတိ အလံကိရိယ၊ သမံ အာဒရံ အကာသီတိ သက္ကစ္စ၊ အသမံ အနာဒရံ အကာသီတိ အသက္ကစ္စ၊ ဗိန္ဒုနော ပရရူပတ္တံ။

ဘူသနာဒီသူတိ ကိံ? အလံ ဘုတွာ ဂတော၊ ‘အလ’န္တိ ပရိယတ္တံ၊ သက္ကတွာ ဂတော၊ သောဘဏံ ကတွာတျတ္ထော။ ‘‘ကစ္စ၊ ကိရိယ’’ ဣစ္စာဒိနာ သံခိတ္တရူပေဟိ ဥပပဒေန သဟ သိဒ္ဓေဟိ ဧဝ ဧကတ္ထသညာ၊ န ‘‘ကတွာ’’ ဣစ္စာဒိနာ အသံခိတ္တရူပေဟိ ဝိသုံ သိဒ္ဓေဟီတိ အဓိပ္ပာယော။

၄၁၃။ အညေ စ[က။ ၃၂၄၊ ၃၂၇၊ ရူ။ ၃၃၉၊ ၃၅၁၊ နီ။ ၆၈၂-၆၈၈၊ စံ။ ၂။၂။၃၀၊ ၃၃၊ ၃၄၊ ၃၇၊ ၄၄၊ ပါ ၁။၄။၆၇၊ ၇၁၊ ၇၂၊ ၇၅၊ ၇၆၊ ၃။၄။၆၃]။

အညေ စ သဒ္ဒါ ကြိယတ္ထေဟိ သျာဒျန္တေဟိ သဟ ဗဟုလံ ဧကတ္ထာ ဟောန္တိ။

အတိရေကံ အဘဝီတိ ပရောဘုယျ။ ဧဝံ တိရောဘုယျ၊ ပရောကိရိယ၊ တိရောကိရိယ၊ ဥရသိကိရိယ၊ မနသိကိရိယ၊ မဇ္ဈေကိရိယ၊ တုဏှီဘုယျ။

တျာဒိသဒ္ဒါပိ သညာဘာဝံ ပတ္တာ နိပါတရူပါ ဟောန္တိ၊ သျာဒိရူပါ စ။ တသ္မာ တေပိ ဣမသ္မိံ သုတ္တေ သင်္ဂယှန္တိ။

အတ္ထိခီရာ ဂါဝီ၊ နသန္တိပုတ္တာ ဣတ္ထီ၊ အတ္ထိ ဟုတွာ ပစ္စယော အတ္ထိပစ္စယော။ ဧဝံ နတ္ထိပစ္စယော၊ အဟောသိ ဧဝ ကမ္မံ အဟောသိကမ္မံ၊ ဧဟိ စ ပဿ စ ဧဟိပဿ၊ ဧဟိပဿ ဣတိ ဝိဓာနံ အရဟတီတိ ဧဟိပဿိကော၊ အယံ တဒ္ဓိတန္တသမာသော နာမ။ ဧဝံ ပရတ္ထ။

ဧဟိ ¶ ဘဒ္ဒန္တေတိ ဝုတ္တောပိ န ဧတီတိ နဧဟိဘဒ္ဒန္တိကော [ဒီ။ နိ။ ၁။၃၉၄]၊ တိဋ္ဌ ဘဒ္ဒန္တေတိ ဝုတ္တောပိ န တိဋ္ဌတီတိ နတိဋ္ဌဘဒ္ဒန္တိကော၊ ဧဟိ သွာဂတံ တုယှန္တိ ဝဒနသီလော ဧဟိသွာဂတိကော၊ ဧဟိသွာဂတဝါဒီ [ပါရာ။ ၄၃၂] ဝါ၊ ဧဟိ ဘိက္ခူတိ ဝစနေန သိဒ္ဓါ ဥပသမ္ပဒါ ဧဟိဘိက္ခူပသမ္ပဒါ၊ ဧဝံ ပေါရာဏာ အာဟံသု ဝါ၊ ဧဝံ ပုရေ အာသိံသု ဝါတိ ဧဝံ ပဝတ္တံ ဝိဓာနံ ဧတ္ထ အတ္ထီတိ ဣတိဟာသော [ဒီ။ နိ။ ၁။၂၅၆]၊ ပုရာဏဂန္ထော၊ ယံ ပုဗ္ဗေ အနညာတံ၊ တံ ဣဒါနိ ဉဿာမိ ဣတိ ပဝတ္တဿ ဣန္ဒြိယံ အနညာတညဿာမီတိန္ဒြိယံ၊ အသုကော ဣတိ အာဟ အသုကော ဣတိ အာဟ၊ အသုကသ္မိံဝါ ဂန္ထေ ဣတိ အာဟ အသုကသ္မိံ ဂန္ထေ ဣတိ အာဟာတိ ဧဝံ ပဝတ္တဝစနံ ဣတိဟိတိဟံ၊ အညာသိ ဣတိ ဗျာကတော ကောဏ္ဍညော အညာသိကောဏ္ဍညော [မဟာဝ။ ၈] ဣစ္စာဒိ။

ကေစိ ပန ‘‘သစ္ဆိကရောတိ၊ မနသိကရောတိ၊ ပါကဋီကရောတိ၊ အာဝီကရောတိ၊ ပါတုကရောတိ၊ အလင်္ကရောတိ၊ သက္ကရောတိ၊ ပဘဝတိ၊ ပရာဘဝတိ’’ ဣစ္စာဒီနမ္ပိ ဧကတ္ထီဘာဝံ ဝဒန္တိ။ တုမန္တတွန္တာဒိကာပိ ဧတ္ထ သင်္ဂယှန္တိ၊ ဂန္တုံ ကာမေတီတိ ဂန္တုကာမော၊ ကတ္တုကာမော၊ ဒဋ္ဌုကာမော၊ ဂန္တုံ မနော ဧတဿာတိ ဂန္တုမနော၊ သံဝိဓာယ အဝဟာရော သံဝိဓာဝဟာရော၊ ယလောပေါ။ ဧဝံ ဥပါဒါယ ဥပ္ပန္နံ ရူပံ ဥပါဒါရူပံ၊ အနုပါဒါယ ဝိမုတ္တော အနုပါဒါဝိမုတ္တော၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒေါ၊ အာဟစ္စဘာသိတော၊ ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီ [ပု။ ပ။ ၃၇]၊ အဝေစ္စပ္ပသာဒေါ၊ ဆက္ခတ္တုပရမံ၊ သတ္တက္ခတ္တုပရမော [ပု။ ပ။ ၃၁] ဣစ္စာဒိ။

၄၁၄။ ဝိဓာဒီသု ဒွိဿ ဒု[က။ ၃၈၆၊ ရူ။ ၄၁၀၊ နီ။ ၈၁၁]။

ဒွေ ဝိဓာ ပကာရာ ယဿာတိ ဒုဝိဓော၊ ဒွေ ပဋ္ဋာနိ ယဿာတိ ဒုပဋ္ဋံ၊ စီဝရံ၊ ဒုဝင်္ဂိကံ၊ ဈာနံ ဣစ္စာဒိ။

၄၁၅။ ဒိ ဂုဏာဒီသု[က။ ၃၈၆၊ ရူ။ ၄၁၀၊ နီ။ ၈၁၁]။

ဒွေ ဂုဏာ ပဋလာ ယဿာတိ ဒိဂုဏာ၊ သင်္ဃာဋိ၊ ဒွေ ဂါဝေါ ဒိဂု၊ ဒွေ ရတ္တိယော ဒိရတ္တံ၊ ဒွိရတ္တံ ဝါ။

၄၁၆။ တီသွ[က။ ၃၈၃၊ ရူ။ ၂၅၃၊ နီ။ ၈၁၅]။

ဒွေ ဝါ တယော ဝါ ဝါရာ ဒွတ္တိက္ခတ္တုံ၊ ဒွေ ဝါ တယော ဝါ ပတ္တာ ဒွတ္တိပတ္တာ။

၄၁၇။ အာ သင်္ချာယာသတာဒေါနညတ္ထေ[က။ ၃၈၃၊ ရူ။ ၂၅၃၊ နီ။ ၈၁၅၊ စံ။ ၅။၂။၅၂၊ ပါ။ ၆။၃။၄၇]။

အညပဒတ္ထဝဇ္ဇိတေ သမာသေ သတာဒိတော အညသ္မိံ သင်္ချာပဒေ ပရေ ဒွိဿ အာ ဟောတိ။

ဒွေ စ ဒသ စ ဒွါဒသ၊ ဒွီဟိ ဝါ အဓိကာ ဒသ ဒွါဒသ၊ ဒွါဝီသတိ၊ ဒွတ္တိံသ၊ ရဿတ္တံ။

အသတာဒေါတိ ကိံ? ဒွိသတံ၊ ဒွိသဟဿံ။

အနညတ္ထေတိ ကိံ? ဒွေ ဒသ ယသ္မိန္တိ ဒွိဒသ။

၄၁၈။ တိဿေ[က။ ၄၀၄၊ ရူ။ ၃၇၀၊ စံ။ ၅။၂။၅၃၊ ပါ။ ၆။၃။၄၈]။

အနညတ္ထေ ¶ အသတာဒေါ သင်္ချာပဒေ ပရေ တိဿ ဧ ဟောတိ။

တယော စ ဒသ စ တေရသ၊ တီဟိ ဝါ အဓိကာ ဒသ တေရသ။ ဧဝံ တေဝီသတိ၊ တေတ္တိံသ။

၄၁၉။ စတ္တာလီသာဒေါ ဝါ[က။ ၄၀၄၊ ရူ။ ၃၇၀၊ စံ။ ၅။၂။၅၄၊ ပါ။ ၆။၃။၄၉]။

စတ္တာလီသာဒီသု ပရေသု တိဿ ဧ ဟောတိ ဝါ။

တေစတ္တာလီသံ၊ တိစတ္တာလီသံ၊ တေပညာသံ၊ တိပညာသံ၊ တေသဋ္ဌိ၊ တိသဋ္ဌိ၊ တေသတ္တတိ၊ တိသတ္တတိ၊ တေအသီတိ၊ တိအသီတိ၊ တေနဝုတိ၊ တိနဝုတိ။

၄၂၀။ ဒွိဿာ စ[က။ ၄၀၄၊ ရူ။ ၃၇၀ စံ။ ၅။၂။၅၄၊ ပါ။ ၆။၃။၆၉]။

စတ္တာလီသာဒေါ ဒွိဿ ဧ ဟောတိ ဝါ အာ စ။

ဒွေစတ္တာလီသံ၊ ဒွါစတ္တာလီသံ၊ ဒွိစတ္တာလီသံ၊ ဒွေပညာသံ၊ ဒွိပညာသံ၊ ဒွါသဋ္ဌိ၊ ဒွေသဋ္ဌိ၊ ဒွါသတ္တတိ၊ ဒွေသတ္တတိ၊ ဒွါသီတိ၊ ဒွါနဝုတိ၊ ဒွေနဝုတိ။ ဝါသဒ္ဒေန ပညာသမှိ အာတ္တံ၊ အသီတိမှိ ဧတ္တဉ္စ နတ္ထိ။

၄၂၁။ ဗာစတ္တာလီသာဒေါ ဝါ[က။ ၃၈၀၊ ရူ။ ၂၅၅၊ နီ။ ၈၁၀]။

အစတ္တာလီသာဒေါ ပရေ ဒွိဿ ဗာ ဟောတိ ဝါ။

ဗာရသ၊ ဒွါဒသ၊ ဗာဝီသတိ၊ ဒွါဝီသတိ၊ ဗာတ္တိံသ၊ ဒွတ္တိံသ။

အစတ္တာလီသာဒေါတိ ကိံ? ဒွါစတ္တာလီသံ။

၄၂၂။ စတုဿ စုစော ဒသေ[က။ ၃၉၀၊ ရူ။ ၂၅၆၊ နီ။ ၈၂၆]။

ဒသေ ¶ ပရေ စတုဿ စု၊ စော ဟောန္တိ ဝါ။

၄၂၃။ ဝီသတိဒသေသု ပဉ္စဿ ပဏ္ဏပန္နာ[က။ ၄၀၄၊ ရူ။ ၃၇၀၊ နီ။ ၈၁၄]။

ဧသု ပဉ္စဿ ပဏ္ဏ၊ ပန္နာ ဟောန္တိ ဝါ ယထာက္ကမံ။

ပဏ္ဏဝီသတိ၊ ပဉ္စဝီသတိ၊ ပန္နရသ၊ ပဉ္စဒသ။

၄၂၄။ ဆဿ သော[က။ ၃၇၄၊ ရူ။ ၄၀၈၊ နီ။ ၈၀၆]။

၄၂၅။ ဧကဋ္ဌာနမာ[က။ ၃၈၃၊ ရူ။ ၂၅၃၊ နီ။ ၈၁၅]။

၄၂၆။ ရ သင်္ချာတော ဝါ[က။ ၃၈၁၊ ရူ။ ၂၅၄၊ နီ။ ၈၁၂]။

ဧကာဒိသင်္ချမှာ ပရဿ ဒသဿ ရ ဟောတိ ဝါ။

ဧကာရသ၊ ဧကာဒသ၊ ဗာရသ၊ ဒွါဒသ၊ ပန္နရသ၊ ပဉ္စဒသ၊ သတ္တရသ၊ သတ္တဒသ၊ အဋ္ဌာရသ၊ အဋ္ဌာဒသ၊ ဗာဒေသေ ပန္နာဒေသေ စ နိစ္စံ။ ဣဓ န ဟောတိ၊ စတုဒ္ဒသ။

၄၂၇။ ဆတီဟိ ဠော စ[က။ ၃၇၉၊ ရူ။ ၂၅၈၊ နီ။ ၈၀၉]။

၄၂၈။ စတုတ္ထတတိယာနမဍ္ဎုဍ္ဎတိယာ[က။ ၃၈၇၊ ရူ။ ၄၁၁၊ နီ။ ၈၁၉]။

‘အဍ္ဎုဍ္ဎတိယာ’တိ ¶ အဍ္ဎာ+ဥဍ္ဎတိယာတိ ဆေဒေါ၊ အဍ္ဎမှာ ပရေသံ စတုတ္ထ၊ တတိယာနံ ဥဍ္ဎ၊ တိယာ ဟောန္တိ ယထာက္ကမံ။

အဍ္ဎေန စတုတ္ထော အဍ္ဎုဍ္ဎော၊ အဍ္ဎေန တတိယော အဍ္ဎတိယော။

၄၂၉။ ဒုတိယဿ သဟ ဒိယဍ္ဎဒိဝဍ္ဎာ[က။ ၃၈၇၊ ရူ။ ၄၁၁၊ နီ။ ၈၁၉]။

အဍ္ဎမှာ ပရဿ ဒုတိယဿ သဟ အဍ္ဎေန ဒိယဍ္ဎ၊ ဒိဝဍ္ဎာ ဟောန္တိ။

အဍ္ဎေန ဒုတိယော ဒိယဍ္ဎော၊ ဒိဝဍ္ဎော။

ယထာ စ ဧက၊ ဒွိ၊တိ၊ စတု၊ ပဉ္စ၊ ဆ၊ သတ္တ၊ အဋ္ဌ၊ နဝ၊ ဒသသဒ္ဒါ ပစ္စေကံ အတ္တနော အတ္ထေသု နိပတန္တိ၊ တထာ ဝီသတိ၊ တိံသတိ၊ စတ္တာလီသ၊ ပညာသ၊ သဋ္ဌိ၊ သတ္တတိ၊ အသီတိ၊ နဝုတိသဒ္ဒါ ပစ္စေကံ အတ္တနော အတ္ထေသု နိပတန္တိ၊ ဒသသဒ္ဒဿ ကာရိယာ န ဟောန္တိ၊ ဧဝံ သတသဟဿသဒ္ဒါပီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

တတော ပရံ ပန ဒသ သဟဿာနိ ဒသသဟဿံ၊ ဣဒံ ‘နဟုတ’န္တိ စ ဝုစ္စတိ၊ သတံ သဟဿာနိ သတသဟဿံ၊ ဣဒံ ‘လက္ခ’န္တိ စ ဝုစ္စတိ၊ ဒသ သတသဟဿာနိ ဒသသတသဟဿန္တိ ဧဝံ ဒိဂုသမာသဝသေန ဧတာနိ ပဒါနိ သိဇ္ဈန္တိ။

ဒွေ သတာနိ ဒွိသတံ၊ တီဏိ သတာနိ တိသတံ၊ ဒွေ သဟဿာနိ ဒွိသဟဿံ၊ တီဏိ သဟဿာနိ တိသဟဿံ ဣစ္စာဒီနိ ဒိဂုမှိ ဝုတ္တာနေဝ။

ဂဏနပထေ ပန ဧကဋ္ဌာနံ၊ ဒသဋ္ဌာနံ၊ သတဋ္ဌာနံ၊ သဟဿဋ္ဌာနံ၊ ဒသသဟဿဋ္ဌာနံ၊ သတသဟဿဋ္ဌာနံ၊ ဒသသတသဟဿဋ္ဌာနန္တိ ¶ ဣမာနိ သတ္တ ဌာနာနိ ကမေန ဒသဂုဏိတာနိ ဟောန္တိ။ တတ္ထ ဧကဋ္ဌာနံ နာမ ဧကံ၊ ဒွေ၊ တီဏိ ဣစ္စာဒိ။ ဒသဋ္ဌာနံ နာမ ဒသ၊ ဝီသံ၊ တိံသံ ဣစ္စာဒိ။ သတဋ္ဌာနံ နာမ သတံ၊ ဒွိသတံ၊ တိသတံ ဣစ္စာဒိ။ သဟဿဋ္ဌာနံ နာမ သဟဿံ၊ ဒွိသဟဿံ၊ တိသဟဿံ ဣစ္စာဒိ။ ဧဝံ ဥပရိပိ။ ဧကမေကသ္မိဉ္စ ဌာနေ နဝ ပဒါနိ စ နဝ အန္တရနဝန္တာနိ စ ဟောန္တိ။ အယံ မူလဘူမိ နာမ။

တဒုတ္တရိ ကောဋိဘူမိ နာမ။ တတ္ထပိ ဧကဋ္ဌာနံ၊ ဒသဋ္ဌာနံ၊ သတဋ္ဌာနံဣစ္စာဒီနိ သတ္တ ဌာနာနိ ဟောန္တိ။ တတ္ထ မူလဘူမိယာ အန္တိမဋ္ဌာနံ ဂဟေတွာ ဒသဂုဏိတေ ကတေ ကောဋိဘူမိယံ ဧကဋ္ဌာနံ ဟောတိ၊ ဣဓပိ သတ္တ ဌာနာနိ ကမေန ဒသဂုဏိတာနိယေဝ၊ ဣဓ ဒသကောဋိသတသဟဿံ အန္တိမဋ္ဌာနံ ဘဝတိ။

တဒုတ္တရိ ပကောဋိဘူမိ နာမ။ ဧတ္ထပိ သတ္တ ဌာနာနိ ဟောန္တိ။ တတ္ထ ကောဋိဘူမိယာ အန္တိမဋ္ဌာနံ ဂဟေတွာ ဒသဂုဏိတေ ကတေ ပကောဋိဘူမိယံ ဧကဋ္ဌာနံ ဟောတိ၊ ဣဓပိ သတ္တ ဌာနာနိ ဒသဂုဏိတာနိယေဝ၊ ဒသပကောဋိသတသဟဿံ အန္တိမဋ္ဌာနံ၊ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗဘူမီသု ဥပရူပရိ ဘူမိသင်္ကန္တိ စ ဌာနဘေဒေါ စ ဝေဒိတဗ္ဗော။

အယံ ပနေတ္ထ ဘူမိက္ကမော-မူလဘူမိ၊ ကောဋိဘူမိ၊ ပကောဋိဘူမိ၊ ကောဋိပကောဋိဘူမိ၊ နဟုတဘူမိ၊ နိန္နဟုတဘူမိ၊ အက္ခောဘိဏီဘူမိ [ဘိနီ၊ ဘနီတိပိ ဒိဿန္တိ]၊ ဗိန္ဒုဘူမိ၊ အဗ္ဗုဒဘူမိ၊ နိရဗ္ဗုဒဘူမိ၊ အဟဟဘူမိ၊ အဗဗဘူမိ၊ အဋဋဘူမိ၊ သောဂန္ဓိကဘူမိ၊ ဥပ္ပလဘူမိ၊ ကုမုဒဘူမိ၊ ပုဏ္ဍရီကဘူမိ၊ ပဒုမဘူမိ၊ ကထာနဘူမိ၊ မဟာကထာနဘူမိ၊ အသင်္ချေယျဘူမီတိ ဧကဝီသတိ ဘူမိယော သတ္တစတ္တာလီသသတံ ဌာနာနိ စ ဟောန္တိ။

နိရယဘူမီနံ ကမေန ပန အဗ္ဗုဒဘူမိ၊ နိရဗ္ဗုဒဘူမိ၊ အဗဗဘူမိ၊ အဋဋဘူမိ၊ အဟဟဘူမိ၊ ကုမုဒဘူမိ၊ သောဂန္ဓိကဘူမိ၊ ဥပ္ပလဘူမိ ¶ ၊ ပုဏ္ဍရီကဘူမိ၊ ပဒုမဘူမီတိ ဝတ္တဗ္ဗော။ ဧတ္ထ စ ယသ္မာ ပါဠိဘာသာယံ ဒသသတသဟဿံ နာမ သတ္တမဋ္ဌာနံ နတ္ထိ၊ ဆ ဌာနာနိ ဧဝ အတ္ထိ၊ တသ္မာ ဂရူ အဋ္ဌကထာသု [သံ။ နိ။ ၁။၁၈၁] အာဂတနယေန သတ္တမဋ္ဌာနံ ဥလ္လင်္ဃေတွာ ဆဋ္ဌဋ္ဌာနတော ဥပရိ ဘူမိသင်္ကန္တိံ ကထေန္တာ သတဂုဏိတံ ကတွာ ကထေန္တိ၊ သတသဟဿာနံ သတံ ကောဋိ၊ ကောဋိသတသဟဿာနံ သတံ ပကောဋိ ဣစ္စာဒိ။

တတ္ထ သတသဟဿာနံ သတံ နာမ ဒသသတသဟဿာနံ ဒသကမေဝ ဟောတိ၊ တသ္မာ တထာ ကထေန္တာပိ ဘူမီနံ သဗ္ဗဋ္ဌာနာနဉ္စ ဒသဂုဏသိဒ္ဓိမေဝ ကထေန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယသ္မာ စ ဂဏနဘူမိသင်္ခါတော ဂဏနပထော နာမ နာနာဒေသဝါသီနံ ဝသေန နာနာဝိဓော ဟောတိ၊ တသ္မာ ဒီပဝံသေ အက္ခောဘိဏီ၊ ဗိန္ဒု၊ ကထာန၊ မဟာကထာနာနိ ဝဇ္ဇေတွာ ပါဠိနယေန သတ္တရသ ဘူမိယောဝ ဝုတ္တာ။ ကစ္စာယနေ [က။ ၃၉၄၊ ၃၉၅၊ ရူ။ ၄၁၆၊ ၄၁၇] ပုဗ္ဗေ ဒဿိတာ ဧကဝီသတိ ဘူမိယော၊ သက္ကတဂန္ထေသု တတော သာဓိကဘူမိယော၊ ကတ္ထစိ ပန မဟာဗလက္ခန္ဓပရိယန္တာ သဋ္ဌိ ဘူမိယောတိ အာဂတာ။

တတ္ထ သကသကဘူမိတော အတိရေကဝတ္ထူနိ ဂဏနပထဝီတိဝတ္တာနိ နာမ ဟောန္တိ၊ ယေသံ ပန မူလဘူမိမတ္တံ အတ္ထိ၊ တေသံ ကောဋိမတ္တာနိပိ ဝတ္ထူနိ ဂဏနပထာတိက္ကန္တာနိ ဧဝ။

အပိ စ ‘ဂဏနပထဝီတိဝတ္တ’န္တိ စ ‘ဂဏနပထာတိက္ကန္တ’န္တိ စ ‘အသင်္ချေယျ’န္တိ စ အတ္ထတော ဧကံ။ တသ္မာ ဣဓပိ ဝီသတိ ဘူမိယော ဧဝ အနုက္ကမေန ဒသဂုဏိတာ ဂဏနပထာ နာမ ဟောန္တိ။ အသင်္ချေယျန္တိ ပန ဒသဂုဏဝိနိမုတ္တာ ဂဏနပထာတိက္ကန္တဘူမိ ဧဝ ဝုစ္စတိ။ မဟာကထာနဘူမာတိက္ကန္တတော ပဋ္ဌာယ ဟိ အနန္တမဟာပထဝိယာ သဗ္ဗပံသုစုဏ္ဏာနိပိ ဣဓ အသင်္ချေယျဘူမိယံ သင်္ဂယှန္တိ။ ဣတရထာ အသင်္ချေယျန္တိ စ ဂဏနပထဘူမီတိ စ ဝိရုဒ္ဓမေတန္တိ။

ဒီပဝံသေ ¶ စ ‘‘တတော ဥပရိ အဘူမိ၊ အသင်္ချေယျန္တိ ဝုစ္စတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ‘အဘူမီ’တိ ဝစနေန ဂဏနပထဘူမိ ဧဝ ပဋိသိဒ္ဓါ၊ န တု ဂဏနပထာတိက္ကန္တာ ဝိသုံ အသင်္ချေယျဘူမိ နာမ။ စရိယာပိဋကသံဝဏ္ဏနာယမ္ပိ [စရိယာ။ အဋ္ဌ။ နိဒါနကထာ] အယမတ္ထော ဝုတ္တော။ အသင်္ချေယျဘူမိယမ္ပိ အသင်္ချေယျာနံ စူဠ၊ မဟာဒိဝသေန အနေကပ္ပဘေဒေါ ဒက္ခိဏဝိဘင်္ဂသုတ္တေန [မ။ နိ။ ၃။၃၇၀] ဒီပေတဗ္ဗော။

သဒ္ဒနီတိယံ [နီ။ ၈၃၃] ပန ပါဠိနယံ ဂဟေတွာ ‘‘ဝီသတိ အဗ္ဗုဒါနိ ဧကံ နိရဗ္ဗုဒံ နာမ။ ဝီသတိ နိရဗ္ဗုဒါနိ ဧကံ အဗဗံ နာမ’’ ဣစ္စာဒိနာ နိရဗ္ဗုဒါဒီနံ သင်္ချာနမ္ပိ ဝီသတိမတ္တဂုဏံ နာမ ဝုတ္တံ။ တံ န ယုဇ္ဇတိ။ နိရယေသု ဟိ ဝီသတိမတ္တဂုဏေန အဗ္ဗုဒ၊ နိရဗ္ဗုဒါဒီနံ ဒသန္နံ နိရယာနံ တာနိ နာမာနိ သိဒ္ဓါနိ ဘဝန္တိ။ ဂရူ ပန တာနိ နာမာနိ ဂဟေတွာ ဒသဂုဏသိဒ္ဓေသု ဂဏနပထေသု ပက္ခိပိံသု၊ တသ္မာ နာမမတ္တေန သဒိသာနိ ဘဝန္တိ၊ ဂုဏဝိဓိ ပန ဝိသဒိသောဧဝ။

ဧဝဉ္စကတွာ ပါဠိယမ္ပိ ဗကဗြဟ္မာသုတ္တေ [သံ။ နိ။ ၁။၁၇၅] ‘‘သတံ သဟဿာနံ နိရဗ္ဗုဒါနံ၊ အာယုံ ပဇာနာမိ တဝါဟံ ဗြဟ္မေ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ စ ယဒိ ဂဏနဘူမိပထေပိ နိရဗ္ဗုဒါနံ ဝီသတိမတ္တေန အဗဗဘူမိ ဘဝေယျ၊ ဧဝံ သတိ နိရဗ္ဗုဒါနံ သတသဟဿံ နာမ န ဝုစ္စေယျ။ ဇာတကဋ္ဌကထာယဉ္စ [ဇာ။ အဋ္ဌ။ ၃။၇။၆၉] ‘‘နိရဗ္ဗုဒသတသဟဿာနံ ဧကံ အဟဟံ နာမ၊ ဧတ္တကံ ဗကဿ ဗြဟ္မုနော တသ္မိံဘဝေ အဝသိဋ္ဌံ အာယူ’’တိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ ဣမံ ဂဏနဘူမိပထံ ပတွာ ဝီသတိဂုဏံ နာမ နတ္ထီတိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။ အက္ခောဘိဏီ၊ ဗိန္ဒု၊ ကထာန၊ မဟာကထာနာနိပိ အညတော ဂဟေတွာ ပက္ခိတ္တာနိ သိယုံ။ ဧဝံ ပက္ခိတ္တာနဉ္စ စုဒ္ဒသန္နံ သင်္ချာနံ ကစ္စာယနေ ကမောက္ကမတာ ပန ပစ္ဆာဇာတာ သိယာတိ။

ဣတိ နိရုတ္တိဒီပနိယာ နာမ မောဂ္ဂလ္လာနဗျာကရဏဒီပနိယာ