📜

၃။ ပကိဏ္ဏကသင်္ဂဟအနုဒီပနာ

၁၂၉။ ပကိဏ္ဏကသင်္ဂဟေ ။ ဥဘိန္နံ စိတ္တ စေတသိကာနံ။ ‘‘တေပညာသာ’’တိ တေပညာသဝိဓာ။ ‘‘ဘာဝေါ’’တိ ဝိဇ္ဇမာနကိရိယာ။ ယော လက္ခဏ ရသာဒီသု လက္ခဏန္တိ ဝုစ္စတိ။ တေနာဟ ‘‘ဓမ္မာနံ’’တိအာဒိံ။ ပဝတ္တောတိ ပါဌသေသ ပဒံ။ ဧတေန ‘ဝေဒနာ ဘေဒေန စိတ္တစေတသိကာနံ သင်္ဂဟော’တိအာဒီသုပိ ဝေဒနာ ဘေဒေန ပဝတ္တော စိတ္တစေတသိကာနံ သင်္ဂဟောတိအာဒိနာ သမ္ဗန္ဓံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဝစနတ္ထော ဒဿိတော’’တိ၊ ကထံ ဒဿိတောတိ အာဟ ‘‘ဝေဒနာ ဘေဒေန စိတ္တစေတသိကာနံ သင်္ဂဟော’’တိအာဒိ။ ‘‘တေသံ ဒါနိ ယထာရဟံ’’တိ ဧတ္ထ ‘‘တေသံ’’တိ စိတ္တစေတသိကာနံ၊ သင်္ဂဟော နာမာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတေန အယံ သင်္ဂဟော စိတ္တ စေတသိကာနံ ဧဝ သင်္ဂဟောတိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။ ဝေဒနာ ဟေတုတော။ လ။ လမ္ဗဏဝတ္ထုတော သင်္ဂဟော နာမာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတေန ဥပရိ ဝေဒနာ သင်္ဂဟောတိအာဒီသု ဝေဒနာတော သင်္ဂဟော ဝေဒနာ သင်္ဂဟော။ လ။ ဝတ္ထုတော သင်္ဂဟော ဝတ္ထု သင်္ဂဟောတိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ၊ ဝေဒနာတောတိအာဒီသု စ ဝေဒနာ ဘေဒတောတိအာဒိ အတ္ထတော သိဒ္ဓံ ဟောတိ။ ဧဝံ ဆန္နံ ပကိဏ္ဏကသင်္ဂဟာနံ ဝစနတ္ထော ဒဿိတော။ တေနာဟ ‘‘ဝေဒနာ ဘေဒေနာ’’တိအာဒိံ။ အာဒိနာ ဒဿိတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘သင်္ဂဟော နာမ နိယျတေ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘နီတော နာမ အတ္ထီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘နိယျတေ’’တိ စ ပဝတ္တီယတေတိ အတ္ထော။ နနု တေသံ ‘‘သင်္ဂဟော နာမ နိယျတေ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ဒွီဟိ စိတ္တ စေတသိကေဟိ ဧဝ အယံ သင်္ဂဟော နေတဗ္ဗောတိ။ န။ စိတ္တေန နီတေ စေတသိကေဟိ ဝိသုံ နေတဗ္ဗ ကိစ္စဿ အဘာဝတောတိ ဒဿေတုံ ‘‘စိတ္တေ ပန သိဒ္ဓေ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။

၁၃၀။ ဝေဒနာ သင်္ဂဟေ။ ဝေဒနာ ဘေဒံ နိဿာယ ဣမဿ သင်္ဂဟဿ ပဝတ္တတ္တာ ‘‘နိဿယ ဓမ္မ ပရိဂ္ဂဟတ္ထ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘သံယုတ္တကေ’’တိ ဝေဒနာ သံယုတ္တကေ။ ‘‘အာရမ္မဏံ အနုဘောန္တီ’’တိ အာရမ္မဏ ရသံ အနုဘောန္တိ။ ‘‘တေ’’တိ တေဇနာ။ ‘‘တံ’’တိ တံ အာရမ္မဏံ။ ‘‘သာတတော’’တိ သုခါကာရတော။ ‘‘အဿာတတော’’တိ ဒုက္ခာ ကာရတော ။ တတော အညောပကာရော နတ္ထိ၊ တသ္မာ ဝေဒနာ အနုဘဝန လက္ခဏေန တိဝိဓာ ဧဝ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဒွေ’’တိ ဒွေ ဝေဒနာယော။ ဥပေက္ခံ သုခေ သင်္ဂဟေတွာ သုခဒုက္ခဝသေန ဝါ ဒွေ ဝေဒနာ ဝုတ္တာတိ ယောဇနာ။ ‘‘သန္တသ္မိံ ဧသာ ပဏီတေ သုခေ’’တိ ဈာနသမ္ပယုတ္တံ အဒုက္ခမ သုခံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ပဉ္စ ဘေဒါဒီသု ဝိတ္ထာရော ဝေဒနာ သံယုတ္တေ ဂဟေတဗ္ဗော။ ဝေဒယိတန္တိ စ ဝေဒနာတိ စ အတ္ထတော ဧကံ။ ‘‘သဗ္ဗံ တံ ဒုက္ခသ္မိံ’’တိ သဗ္ဗံ တံ ဝေဒယိတံ ဒုက္ခသ္မိံ ဧဝ ပဝိဋ္ဌံ ဟောတိ။ သင်္ခါရ ဒုက္ခတံ အာနန္ဒ မယာ သန္ဓာယ ဘာသိတံ သင်္ခါရ ဝိပရိဏာမတဉ္စ၊ ယံ ကိဉ္စိ ဝေဒယိတံ၊ သဗ္ဗံ တံ ဒုက္ခသ္မိံတိ ပါဠိ။ ‘‘ဣန္ဒြိယဘေဒဝသေနာ’’တိ သောမနဿ သဟဂတံ၊ ဥပေက္ခာသဟဂတံ၊ ဒေါမနဿ သဟဂတံ၊ သုခသဟဂတံ၊ ဒုက္ခ သဟဂတန္တိ ဧဝံ ဣန္ဒြိယ ဘေဒဝသေန။ ‘‘ယေသု ဓမ္မေသူ’’တိ သမ္ပယုတ္တ ဓမ္မေသု။ ‘‘တေသံ’’တိ သမ္ပယုတ္တ ဓမ္မာနံ။ တတ္ထ သုခသမ္ပယုတ္တာ ဓမ္မာ ကာယိက သုခ သမ္ပယုတ္တ စေတသိက သုခ သမ္ပယုတ္တ ဝသေန ဒုဝိဓာ။ ဧဝံ ဣဿရဋ္ဌာနဘူတာနံ သမ္ပယုတ္တ ဓမ္မာနံ ဒုဝိဓတ္တာ အနုဘဝန ဘေဒေ တီသု ဝေဒနာသု ဧကံ သုခ ဝေဒနံ ဒွိဓာ ဘိန္ဒိတွာ သုခိန္ဒြိယံ သောမနဿိန္ဒြိယန္တိ ဝုတ္တံ။ ဒုက္ခသမ္ပယုတ္တ ဓမ္မေသုပိ ဧသေဝနယော။ ‘‘အပိ စာ’’တိ ကိဉ္စိ ဝတ္တဗ္ဗံ အတ္ထီတိ အတ္ထော။ ‘‘တေပီ’’တိ ဥပေက္ခာ သမ္ပယုတ္တာပိ ဓမ္မာ။ စက္ခာဒိ ပသာဒကာယာ နာမ စက္ခု သောတ ဃာန ဇိဝှာ ပသာဒကာယာ။ တေသု နိဿိတာ နာမ စက္ခု ဝိညာဏ စိတ္တုပ္ပာဒါဒယော။ ‘‘သဗ္ဘာဝါ’’တိ သန္တဘာဝတော သံဝိဇ္ဇမာန ဘာဝတော ဒုဝိဓာ ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဧက ရသတ္တာ’’တိ မဇ္ဈတ္တဘာဝေန ဧကရသတ္တာ။ ‘‘ဣတရာနီ’’တိ သောမနဿ ဒေါမနဿ ဥပေက္ခိန္ဒြိယာနိ။ သေသမေတ္ထ သုဝိညေယျံ။

၁၃၁။ ဟေတုသင်္ဂဟေ။ ‘‘သုပ္ပတိဋ္ဌိတဘာဝသာဓနံ’’တိ သုဋ္ဌု ပတိဋ္ဌဟန္တီတိ သုပ္ပတိဋ္ဌိတာ။ သုပ္ပတိဋ္ဌိတ ဘာဝသာဓနံ ဟေတု ကိစ္စံ နာမာတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဣမေပိ ဓမ္မာ’’တိ ဣမေပိ ဆ ဟေတု ဓမ္မာ။ ‘‘တတ္ထာ’’တိ တေသု အာရမ္မဏေသု၊ သာဓေန္တိ။ တသ္မာ သုပ္ပတိဋ္ဌိတ ဘာဝသာဓနံ ဟေတုကိစ္စံ နာမာတိ ဝုတ္တံ။ ‘‘အပရေ ပနာ’’တိ ပဋ္ဌာနဋ္ဌ ကထာယံ အာဂတော ရေဝတတ္ထေရ ဝါဒေါ။ ‘‘ဓမ္မာနံ ကုသလာဒိ ဘာဝသာဓနံ’’တိ သဟဇာတဓမ္မာနံ ကုသလဘာဝသာဓနံ အကုသလဘာဝသာဓနံ အဗျာကတဘာဝသာဓနံ။ ‘‘ဧဝံ သန္တေ’’တိအာဒိ တံ ဝါဒံ ပဋိက္ခိပန္တာနံ ပဋိက္ခေပဝစနံ။ ‘‘ယေသ’’န္တိ မောဟမူလ စိတ္တ ဒွယေ မောဟော စ အဟေတုက စိတ္တုပ္ပာဒ ရူပ နိဗ္ဗာနာနိ စ။ ‘‘န သမ္ပဇ္ဇေယျာ’’တိ သဟဇာတ ဟေတုနော အဘာဝါ တဿ မောဟဿ အကုသလ ဘာဝေါ၊ ဣတရေ သဉ္စ အဗျာကတ ဘာဝေါ န သမ္ပဇ္ဇေယျ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဟေတု နာမ သဟဇာတ ဓမ္မာနံ ကုသလာဒိဘာဝံ သာဓေတီတိ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ သတိ၊ သော မောဟော သမ္ပယုတ္တ ဓမ္မာနံ အကုသလ ဘာဝံ သာဓေယျ။ အတ္တနော ပန အကုသလ ဘာဝံ သာဓေန္တော သဟဇာတော အညော ဟေတု နတ္ထိ။ တသ္မာ တဿ အကုသလဘာဝေါ န သမ္ပဇ္ဇေယျ။ တထာ အဟေတုက စိတ္တုပ္ပာဒ ရူပ နိဗ္ဗာနာနဉ္စ အဗျာကတဘာဝံ သာဓေန္တော ကောစိ သဟဇာတော ဟေတု နာမ နတ္ထီတိ တေသမ္ပိ အဗျာကတ ဘာဝေါ န သမ္ပဇ္ဇေယျ။ န စ န သမ္ပဇ္ဇတိ။ တသ္မာ သော ထေရဝါဒေါ န ယုတ္တောတိ။ ဧတ္ထ သိယာ။ သောစ မောဟော အတ္တနော ဓမ္မတာယ အကုသလော ဟောတိ။ တာနိ စ အဟေတုက စိတ္တုပ္ပာဒရူပ နိဗ္ဗာနာနိ အတ္တနော ဓမ္မတာယ အဗျာကတာနိ ဟောန္တီတိ။ ဧဝံ သန္တေ၊ ယထာ တေ ဓမ္မာ။ တထာ အညေပိ ဓမ္မာ အတ္တနော ဓမ္မတာယ ဧဝ ကုသလာ ကုသလာ ဗျာကတာ ဘဝိဿန္တိ။ န စေတ္ထ ကာရဏံ အတ္ထိ၊ ယေနကာရဏေန တေ ဧဝ ဓမ္မာ အတ္တနော ဓမ္မတာယ အကုသလာ ဗျာကတာ ဟောန္တိ။ အညေ ပန ဓမ္မာ အတ္တနော ဓမ္မတာယ ကုသလာ ကုသလာ ဗျာကတာ န ဟောန္တိ၊ ဟေတူဟိ ဧဝ ဟောန္တီတိ။ တသ္မာ တေသံ သဗ္ဗေသမ္ပိ ကုသလာဒိ ဘာဝတ္ထာယ ဟေတူဟိ ပယောဇနံ နတ္ထိ။ တသ္မာ သော ထေရဝါဒေါ န ယုတ္တော ယေဝါတိ။ န ကေဝလဉ္စ တသ္မိံ ထေရဝါဒေ ဧတ္တကော ဒေါသော အတ္ထိ။ အထ ခေါ အညောပိ ဒေါသော အတ္ထီတိ ဒဿေတုံ ‘‘ယာနိ စာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထာယံ အဓိပ္ပာယော။ သစေ ဓမ္မာနံ ကုသလာဒိ ဘာဝေါ သဟဇာတ ဟေတုပ္ပဋိဗဒ္ဓါ သိယာ။ ဧဝံ သတိ၊ ဟေတု ပစ္စယေ ကုသလ ဟေတုတော လဒ္ဓ ပစ္စယာနိ ရူပါနိ ကုသလာနိ ဘဝေယျုံ။ အကုသလ ဟေတုတော လဒ္ဓ ပစ္စယာနိ ရူပါနိ အကုသလာနိ ဘဝေယျုံ ။ န စ ဘဝန္တိ။ တသ္မာ သော ဝါဒေါ အယုတ္တော ယေဝါတိ။ ဣဒါနိ ပုန တံ ထေရဝါဒံ ပဂ္ဂဟေတုံ ‘‘ယထာပနာ’’တိအာဒိမာဟ။ ‘‘ဓမ္မေသူ’’တိ စတုဿစ္စ ဓမ္မေသု။ မုယှနကိရိယာ နာမ အန္ဓကာရ ကိရိယာ။ ဓမ္မစ္ဆန္ဒော နာမ ဒါနံ ဒါတုကာမော၊ သီလံ ပူရေတုကာမော၊ ဘာဝနံ ဘာဝေတုကာမော ဣစ္စာဒိနာ ပဝတ္တော ဆန္ဒော။ ‘‘အက္ခန္တီ’’တိ အက္ခမနံ၊ အရောစနံ၊ အမနာပေါ။ ပါပ ဓမ္မ ပါပါ ရမ္မဏ ဝိရောဓော နာမ ကာမရာဂဋ္ဌာနီယေဟိ သတ္တဝိဓ မေထုန ဓမ္မာဒီဟိ ပါပ ဓမ္မေဟိ စေဝ ပဉ္စကာမဂုဏာ ရမ္မဏေ ဟိ စ စိတ္တဿ ဝိရောဓော၊ ဇေဂုစ္ဆော ပဋိကူလော။ မုယှနကိရိယာ ပန ဧကန္တ အကုသလ ဇာတိကာ ဧဝ ဟောတိ။ ဧတ္တာဝတာ မောဟမူလ စိတ္တ ဒွယေ မောဟော အတ္တနော ဓမ္မတာယ အကုသလော ဟောတီတိ ဣမမတ္ထံ ပတိဋ္ဌာပေတိ။ ‘‘ဧဝံ သန္တေ’’တိအာဒိကံ တတ္ထ ဒေါသာရောပနံ ဝိဓမတိ။ ဣဒါနိ အဟေတုက စိတ္တုပ္ပာဒ ရူပ နိဗ္ဗာနာနိ အတ္တနော ဓမ္မတာယ အဗျာကတာနိ ဟောန္တီတိ ဣမမတ္ထံ ပတိဋ္ဌာပေတုံ ‘‘ယောစ ဓမ္မော’’တိအာဒိမာဟ။ ‘‘ဧတ္တကမေဝါ’’တိ အညံ ဒုက္ကရ ကာရဏံ နတ္ထီတိ အဓိပ္ပာယော။ ‘‘အဟေတုက စိတ္တာနံ’’တိ အဟေတုက စိတ္တုပ္ပာဒါနံ။ အတ္တနော ဓမ္မတာယ ဧဝ သိဒ္ဓါ။ ဧတ္တာဝတာ-အဟေတုက။ လ။ နိဗ္ဗာနာနိ အတ္တနော ဓမ္မတာယ အဗျာကတာနိ ဟောန္တီ-တိ ဣမမတ္ထံ ပတိဋ္ဌာပေတိ။ ‘‘ဧဝံ သန္တေ’’တိအာဒိ တတ္ထ ဒေါသာရောပနံ အပနေတိ။ ဣဒါနိ သဗ္ဗောပိ မောဟော အတ္တနော ဓမ္မတာယ အကုသလ ဘာဝေဌတွာ အညေသံ ဣစ္ဆာ နာမ အတ္ထိ၊ အက္ခန္တိ နာမ အတ္ထီတိ ဧဝံ ဝုတ္တာနံ ဣစ္ဆာ အက္ခန္တိ ဓမ္မာနမ္ပိ အကုသလ ဘာဝံ သာဓေတီတိ ဒဿေတုံ ‘‘တတ္ထ မောဟော’’တိအာဒိမာဟ။ ‘‘မုယှန နိဿန္ဒာနိ ဧဝါ’’တိ မုယှနကိရိယာယ နိဿန္ဒပ္ဖလာနိ ဧဝ။ န ကေဝလံ သော လောဘာဒီနံ အကုသလဘာဝံ သာဓေတိ၊ အထ ခေါ အလောဘာဒီနမ္ပိ ကုသလဘာဝံ သော ဧဝ သာဓေတီတိ ဒဿေတုံ ‘‘အလောဘာဒီနဉ္စာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ‘‘အဝိဇ္ဇာနုသယေန သဟေဝ သိဒ္ဓါ’’တိ တာနိ သတ္တသန္တာနေ အဝိဇ္ဇာနုသယေ အပ္ပဟီနေ ကုသလာနိ ဟောန္တိ။ ပဟီနေ ကိရိယာနိ ဟောန္တီတိ အဓိပ္ပာယော။ ဣဒါနိ လောဘ ဒေါသာနံ အလောဘာဒီနဉ္စ ဟေတု ကိစ္စံ ဒဿေတုံ ‘‘တာနိ ပန လောဘာဒီနီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ရဇ္ဇန ဒုဿနာနံ နိဿန္ဒာနိ ရဇ္ဇနာဒိနိဿန္ဒာနိ။ ‘‘ဒိဋ္ဌိ မာနာဒီနီ’’တိ ဒိဋ္ဌိ မာန ဣဿာ မစ္ဆရိယာဒီနိ။ အရဇ္ဇန အဒုဿန အမုယှနာနံ နိဿန္ဒာနိ အရဇ္ဇနာဒိ နိဿန္ဒာနိ။ ‘‘သဒ္ဓါဒီနီ’’တိ သဒ္ဓါ သတိ ဟိရိ ဩတ္တပ္ပာဒီနိ။ ‘‘ဟေတုမုခေနပီ’’တိ အဟေတုက စိတ္တုပ္ပာဒ ရူပ နိဗ္ဗာနာနံ အဗျာကတဘာဝေါ အတ္တနော ဓမ္မတာယ သိဒ္ဓါတိ ဝုတ္တော။ သဟေတုက ဝိပါက ကြိယာနံ အဗျာကတ ဘာဝေါ ပန အတ္တနော ဓမ္မတာယ သိဒ္ဓါတိပိ သဟဇာတ ဟေတူနံ ဟေတု ကိစ္စေန သိဒ္ဓါတိပိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတီတိ အဓိပ္ပာယော။ ဝိဘာဝ နိပါဌေ။ ‘‘မဂ္ဂိတဗ္ဗော’’တိ ဂဝေသိတဗ္ဗော။ အထ တေသံ ကုသလာဒိ ဘာဝေါ သေသသမ္ပယုတ္တ ဟေတုပ္ပဋိ ဗဒ္ဓါ သိယာတိ ယောဇနာ။ ‘‘အပ္ပဋိ ဗဒ္ဓါ’’တိ ဟေတုနာ အပ္ပဋိ ဗဒ္ဓါ။ ‘‘ကုသလာဒိဘာဝေါ’’တိ ကုသလာဒိဘာဝေါ သိယာ။ ‘‘သော’’တိ ကုသလာဒိဘာဝေါ။ ‘‘အဟေတုကာနံ’’တိ အဟေတုက စိတ္တုပ္ပာဒ ရူပ နိဗ္ဗာနာနံ။ ဣဒါနိ ‘ယာနိ စ လဒ္ဓဟေတု ပစ္စယာနီ’တိအာဒိ ဝစနံ ပဋိက္ခိပန္တော ‘‘ယထာစာ’’တိအာဒိမာဟ။ ‘‘ရူပါရူပ ဓမ္မေသူ’’တိ နိဒ္ဓါရဏေ ဘုမ္မ ဝစနံ။ ‘‘အရူပ ဓမ္မေသု ဧဝါ’’တိ နိဒ္ဓါရဏီယံ။ န ရူပ ဓမ္မေသု ဖရန္တိ။ ဧဝံ သတိ၊ ကသ္မာ တေ ရူပ ဓမ္မာ ဈာနပစ္စယုပ္ပန္နေသု ဝုတ္တာတိ အာဟ ‘‘တေ ပနာ’’တိအာဒိံ။ သေသမေတ္ထ သုဝိညေယျံ။ ‘‘တံ ပန တေသံ’’တိ တေသံ ဟံသာဒီနံ တံ ဝဏ္ဏဝိသေသံ။ ‘‘ယောနိယော’’တိ မာတာပိတု ဇာတိယော။ ‘‘အဗျာကတာနံ ပနာတိ သဗ္ဗံ’’တိ အဗျာကတာနံ ပန အဗျာကတဘာဝေါ နိရနုသယ သန္တာနပ္ပဋိ ဗဒ္ဓါ၊ ကမ္မပ္ပဋိ ဗဒ္ဓါ၊ အဝိပါကဘာဝပ္ပဋိ ဗဒ္ဓါ စာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗန္တိ ဣဒံ သဗ္ဗံ။ ‘‘ဝုတ္တ ပက္ခေပတတိ ယေဝါ’’တိ တသ္မိံ ပက္ခေ အန္တောဂဓမေဝါတိ အဓိပ္ပာယော။

၁၃၂။ ကိစ္စသင်္ဂဟေ။ တသ္မိံ ပရိက္ခီဏေတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ကမ္မဿာ’’တိ ကမ္မန္တရဿ။ စုတဿ သတ္တဿ အဘိနိဗ္ဗတ္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဘဝန္တရာဒိပ္ပဋိ သန္ဓာန ဝသေနာ’’တိ ဘဝန္တရဿ အာဒိကောဋိယာ ပဋိသန္ဓာန ဝသေန။ ဘဝသန္တာနဿ ပဝတ္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကထံ ပဝတ္တီတိ အာဟ ‘‘ယာဝ တံ ကမ္မံ’’တိအာဒိံ။ ‘‘အဝိစ္ဆေဒပ္ပဝတ္တိ ပစ္စယင်္ဂဘာဝေနာ’’တိ အဝိစ္ဆေဒပ္ပဝတ္တိယာ ပဓာန ပစ္စယ သင်္ခါတေန အင်္ဂဘာဝေန။ ဧတေန ဘဝင်္ဂပဒေ အင်္ဂသဒ္ဒဿ အတ္ထံ ဝဒတိ ။ တေနာဟ ‘‘တဿဟီ’’တိအာဒိံ။ ‘‘တဿာ’’တိ ဘဝင်္ဂဿ။ အာဝဇ္ဇနံ အာဝဋ္ဋနန္တိ ဧကော ဝစနတ္ထော။ တံ ဝါ အာဝဇ္ဇေတီတိ ဧကော။ ‘‘တံ’’တိ စိတ္တ သန္တာနံ။ အာဝဋ္ဋတိ ဝါ တံ ဧတ္ထာတိ ဧကော။ အာဝဋ္ဋတိ ဝါ တံ ဧတေနာတိ ဧကော။ ‘‘တံ’’တိ စိတ္တ သန္တာနံ။ အာဝဇ္ဇေတိ ဝါတိ ဧကော။ ‘‘ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနံ’’တိ ဝိ-အဝ-ဌပနံတိ ပဒစ္ဆေဒေါ။ ဝိဘာဝနိ ဝိစာရဏာယံ။ ‘‘ဧကာဝဇ္ဇန ပရိကမ္မ စိတ္တတော’’တိ မဂ္ဂေန ဝါ အဘိညာယ ဝါ ဧကံ သမာနံ အာဝဇ္ဇနံ အဿာတိ ဝိဂ္ဂဟော။ တဿံ ဝီထိယံ ‘အာဝဇ္ဇနံ၊ ပရိကမ္မံ၊ ဥပစာရော၊ အနုလောမံ၊ ဂေါတြဘူ၊တိ ဧတ္ထ ပရိကမ္မ ဇဝနစိတ္တံ ဣဓ ပရိကမ္မ စိတ္တန္တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘တာနီ’’တိ မဂ္ဂါ ဘိညာဇဝနာနိ။ ‘‘တတ္ထာ’’တိ တသ္မိံ ဝိဘာဝနိ ပါဌေ။ ‘‘ဒီဃံ အဒ္ဓါနံ’’တိ သကလရတ္တိယံ ဝါ သကလ ဒိဝသံ ဝါ နိဒ္ဒေါက္ကမန ဝသေန ဒီဃံ ကာလံ။ သေသမေတ္ထ သုဝိညေယျံ။ ‘‘ပဋိသန္ဓိယာဌာနံ’’တိ ပဋိသန္ဓိကိစ္စဿ ဌာနံ။ ကာလောဟိ နာမ ဝိသုံ စိတ္တဿ အာရမ္မဏ ဘူတော ဧကော ပညတ္တိ ဓမ္မောတိ ဧတေန ကာလော နာမ သဘာဝတော အဝိဇ္ဇမာနတ္တာ ကထံ ကိစ္စာနံ ပဝတ္တိဋ္ဌာနံ နာမ သက္ကာ ဘဝိတုန္တိ ဣမံ အာသင်္ကံ ဝိသောဓေတိ။ ‘‘ဣတရထာ’’တိ တထာ အဂ္ဂဟေတွာ အညထာ ကိစ္စဋ္ဌာနာနံ အဘေဒေ ဂဟိတေ သတီတိ အတ္ထော။ ‘‘သယံ သောမနဿ ယုတ္တံပီ’’တိ ကဒါစိ သယံ သောမနဿ ယုတ္တံပိ။ ‘‘တံ’’တိ သောမနဿ သန္တီရဏံ။ ‘‘လဒ္ဓပစ္စယ ဘာဝေနာ’’တိ လဒ္ဓအနန္တရ ပစ္စယဘာဝေန။ ‘‘အာသေဝန ဘာဝ ရဟိတံ ပီ’’တိ အာသေဝန ဂုဏ ရဟိတမ္ပိ။ တဉှိ အာသေဝန ပစ္စယေ ပစ္စယောပိ န ဟောတိ၊ ပစ္စယုပ္ပန္နမ္ပိ န ဟောတီတိ။ ‘‘ပရိကမ္မ ဘာဝနာ ဗလေန စ ပဝတ္တတ္တာ’’တိ ဣဒံ ဖလသမာပတ္တိ ဝီထိယံ ဖလဇဝနေသု ပါကဋံ။ သေသမေတ္ထသုဗောဓမေဝ။

၁၃၃။ ဒွါရသင်္ဂဟေ။ ‘‘အာဒါသပဋ္ဋမယော’’တိ အာဒါသပဋ္ဋေန ပကတော။ ‘‘ဒွေ ဧဝါ’’တိ ဒွေ ဧဝ ဒွါရာနိ။ ‘‘ဒွါရ သဒိသတ္တာ’’တိ နဂရ ဒွါရ သဒိသတ္တာ။ ‘‘ကမ္မဝိသေသ မဟာဘူတ ဝိသေသ သိဒ္ဓေနာ’’တိ ဧတ္ထ ကမ္မဝိသေသေန စ မဟာဘူတ ဝိသေသေန စ သိဒ္ဓါတိ ဝိဂ္ဂဟော။ အာဝဇ္ဇနာဒီနိ စ ဝီထိ စိတ္တာနိ ဂဏှန္တိ။ ‘‘ယမှီ’’တိ ယသ္မိံ စက္ခုမှိ။ တဒေဝ စက္ခု စက္ခုဒွါရံ နာမာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘တေသံ ဒွိန္နံ’’တိ ရူပ နိမိတ္တာနဉ္စ အာဝဇ္ဇနာဒိ ဝီထိစိတ္တာနဉ္စ။ ‘‘ဝိသယ ဝိသယီ ဘာဝူပဂမနဿာ’’တိ ဧတ္ထ ရူပ နိမိတ္တာနံ ဝိသယဘာဝဿ ဥပဂမနံ နာမ စက္ခု မဏ္ဍေ အာပါတာဂမနံ ဝုစ္စတိ။ အာဝဇ္ဇနာဒီနံ ဝိသယီ ဘာဝဿ ဥပဂမနံ နာမ တေသံ နိမိတ္တာနံ အာရမ္မဏ ကရဏံ ဝုစ္စတိ။ ‘‘မုခပ္ပထဘူတတ္တာ’’တိ မုခမဂ္ဂဘူတတ္တာ။ ဧဝံ ဒွါရ သဒ္ဒဿ ကရဏ သာဓနယုတ္တိံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ အဓိကရဏ သာဓန ယုတ္တိံ ဒဿေတိ ‘‘အထဝါ’’တိအာဒိနာ။ ‘‘ရူပါနံ’’တိ ရူပ နိမိတ္တာနံ။ ‘‘စက္ခုမေဝ စက္ခု ဒွါရ’’န္တိ ဧတေန စက္ခုမေဝ ဒွါရံ စက္ခု ဒွါရန္တိ အဝဓာရဏ သမာသံ ဒဿေတိ။ ‘‘ကာရဏံ ဝုတ္တမေဝါ’’တိ ဟေဋ္ဌာ စိတ္တသင်္ဂဟေ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနပဒေ ဝုတ္တမေဝ။ သဗ္ဗံ ဧကူန နဝုတိဝိဓံ စိတ္တံ မနောဒွါရမေဝ နာမ ဟောတိ။ တထာဟိ ဝုတ္တံ အဋ္ဌသာလိနိယံ အယံ နာမမနော မနောဒွါရံ နာမ န ဟောတီတိ န ဝတ္တဗ္ဗောတိ။ ‘‘ဥပပတ္တိ ဒွါရမေဝါ’’တိ ဥပပတ္တိဘဝ ပရိယာပန္နံ ကမ္မဇဒွါရမေဝ။ ‘‘ဣဓ စာ’’တိ ဣမသ္မိံ သင်္ဂဟဂန္ထေ စ။ ယဉ္စ သာဓက ဝစနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘တတ္ထာ’’တိ ဝိဘာဝနိယံ။ ‘‘တတ္ထေဝ တံ ယုတ္တံ’’တိ တသ္မိံ ပါဠိပ္ပဒေသေ ဧဝ တံ သာဓက ဝစနံ ယုတ္တံ။ ဣတရေ ဒွေ ပစ္စယာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘မနဉ္စာတိ ဧတ္ထာ’’တိ မနဉ္စ ပဋိစ္စ ဓမ္မေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနောဝိညာဏံတိ ဝါကျေ မနဉ္စာတိပဒေ။ တတ္ထ ပန ဇဝန မနောဝိညာဏဿ ဥပ္ပတ္တိယာ စတူသု ပစ္စယေသု မနဉ္စာတိ ဧတ္ထ ဒွါရဘူတံ ဘဝင်္ဂမနော စ အာဝဇ္ဇန မနော စာတိ ဒွေ ပစ္စယာ လဗ္ဘန္တိ။ ဓမ္မေ စာတိ ပဒေ ဓမ္မာရမ္မဏ သင်္ခါတော ဧကော ပစ္စယော လဗ္ဘတိ။ စ သဒ္ဒေန မနောဝိညာဏ သမ္ပယုတ္တက္ခန္ဓာ ဂယှန္တိ။ ဧဝံ စတ္တာရော ပစ္စယာ ဟောန္တိ။ ‘‘ဧတ္ထ စာ’’တိ ဣမသ္မိံ အဋ္ဌကထာ ဝစနေ။ ‘‘သန္နိဟိတ ပစ္စယာနံ ဧဝ တတ္ထ အဓိပ္ပေတတ္တာ’’တိ ပဋိစ္စ သဒ္ဒသာမတ္ထိယေန အာသန္နေ ဓရမာနပစ္စယာနံ ဧဝ တသ္မိံ ပါဠိဝါကျေ အဓိပ္ပေတတ္တာ။ ‘‘ဒွါရဘာဝါရဟဿာ’’တိ ဝိသယ ဝိသယီနံ ဝုတ္တ နယေန ပဝတ္တိ မုခဘာဝါရဟဿ။ ဧတေန အာရမ္မဏာနိ အာပါတံ အာဂစ္ဆန္တု ဝါ၊ မာဝါ၊ ဝီထိ စိတ္တာနိ ပဝတ္တန္တုဝါ၊ မာဝါ၊ အပ္ပမာဏံ။ ပဘဿရပ္ပသန္နဘာဝေန ဒွါရဘာဝါ ရဟတာ ဧဝ ပမာဏန္တိ ဒီပေတိ။ ‘‘နိဋ္ဌမေတ္ထ ဂန္တဗ္ဗံ’’တိ သန္နိဋ္ဌာနံ ဧတ္ထ ဂန္တဗ္ဗံ။ ဒွါရဝိကာရ မူလကာနိ တာဒိသာနိ ကိစ္စာနိ ယေသံ တာနိ တံ ကိစ္စဝန္တာနိ။ ‘‘ကမ္မဝသေန သိဇ္ဈန္တီ’’တိ သတ္တသန္တာနေ ပဝတ္တန္တီတိ အဓိပ္ပာယော။ တံ ကိစ္စဝန္တာနိ စိတ္တာနိ။ ဝိဘာဝနိ ပါဌေ ‘‘မနောဒွါရ သင်္ခါတ ဘဝင်္ဂတော’’တိ မနောဒွါရ သင်္ခါတ ဘဝင်္ဂ ဘာဝတော စ။ ‘‘အာရမ္မဏန္တရဂ္ဂဟဏဝသေန အပ္ပဝတ္တိတော’’တိ ပဋိသန္ဓိ စိတ္တေန ယထာ ဂဟိတံ ကမ္မကမ္မနိမိတ္တာဒိကံ အာရမ္မဏံ မုဉ္စိတွာ ပဝတ္တိကာလေ ဆသု ဒွါရေသု အာပါတာဂတဿ အာရမ္မဏန္တရဿ ဂဟဏ ဝသေန အပ္ပဝတ္တိတော စ။ ဟေဋ္ဌာပိ ပဉ္စဒွါရာ ဝဇ္ဇန စက္ခု ဝိညာဏ သမ္ပဋိစ္ဆန သန္တီရဏ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗန ကာမာဝစရဇဝန တဒါ ရမ္မဏ ဝသေနာတိအာဒိနာ ကိစ္စသီသေနေဝ။ လ။ ဝုတ္တော။ ဧတ္ထဟိ အာဝဇ္ဇန သမ္ပဋိစ္ဆနာဒီနိ ကိစ္စ ဝိသေသာနံ နာမာနိ ဟောန္တိ။ ‘‘စေ’’တိ စေ ဝဒေယျ။ ‘‘နာ’’တိ န ဝတ္တဗ္ဗံ။ ‘‘တထာ အဿုတတ္တာ’’တိ ဧကူန ဝီသတိ ဒွါရ ဝိမုတ္တာနီတိ စ၊ ဆ ဒွါရိကာနိ စေဝ ဒွါရ ဝိမုတ္တာနီတိ စ၊ မဟဂ္ဂတ ဝိပါကာနိ ဒွါရ ဝိမုတ္တာနေ ဝါတိ စ၊ သုတံ။ န ပန ဒွါရိက ဝိမုတ္တာနီတိ သုတံ။

၁၃၄။ အာရမ္မဏ သင်္ဂဟေ။ ‘‘ဒုဗ္ဗလ ပုရိသေနာ’’တိ ဂေလညာဘိဘူတတ္တာ ဝါ ဇရာဘိဘူတတ္တာ ဝါ ဒဏ္ဍေန ဝါ ရဇ္ဇုကေန ဝါ ဝိနာ ဥဋ္ဌာတုမ္ပိ ပတိဋ္ဌာတုမ္ပိ အပရာပရံ ဂန္တုမ္ပိ အသက္ကောန္တေန ဒုဗ္ဗလ ပုရိသေန ဒဏ္ဍကံ ဝါ ရဇ္ဇုကံ ဝါ အာလမ္ဗိယတိ။ အာလမ္ဗိတွာ ဥဋ္ဌာတိ။ ပတိဋ္ဌာတိ။ အပရာပရံ ဂစ္ဆတိ။ ဧဝမေဝ။ အမုဉ္စ မာနေဟိ ဟုတွာတိ ပါဌသေသော။ ‘‘အာဂန္တွာ’’တိ အာရမ္မဏ ကရဏ ဝသေန တတော တတော အာဂန္တွာ။ ‘‘ဝိသုံ သိဒ္ဓါနီ’’တိ အာလမ္ဗိယတီတိ ဧတသ္မိံ အတ္ထေ သတိ၊ အာလမ္ဗဏန္တိ သိဇ္ဈတိ။ အာရမ္မဏန္တိ န သိဇ္ဈတိ။ တာနိ ဧတ္ထ အာဂန္တွာ ရမန္တီတိ ဧတသ္မိံ အတ္ထေ သတိ၊ အာရမ္မဏန္တိ သိဇ္ဈတိ။ အာလမ္ဗဏန္တိ န သိဇ္ဈတိ။ ဧဝဉ္စ သတိ ဧကံ ပဒံ ဒွီဟိဝါကျေဟိ ဒဿနံ န သုန္ဒရန္တိ။ ‘‘အညာနိ အာရမ္မဏာနီ’’တိ ရူပါရမ္မဏတော အညာနိ သဒ္ဒါရမ္မဏာဒီနိ။ ‘‘အာဂစ္ဆတီ’’တိ အာဝိဘာဝံ ဂစ္ဆတိ၊ ဥပ္ပာဒပ္ပဝတ္တိ ဝသေန ပစ္စက္ခဘာဝံ ပါပုဏာတိ။ ‘‘အာဂစ္ဆိတ္ထာ’’တိ အာဝိဘာဝံ ဂစ္ဆိတ္ထ၊ ဥပ္ပာဒပ္ပဝတ္တိ ဝသေန ပစ္စက္ခဘာဝံ ပါပုဏိတ္ထ။ ‘‘အနာဂတံ’’တိ ဧတ္ထ န ကာရော အဝတ္ထာ ဝသေန ပဋိသေဓော။ ယော ဓမ္မော ပစ္စယ သာမဂ္ဂိယံ သတိ အာဂမန ဇာတိကော ဥပ္ပဇ္ဇန သီလော။ သော ဧဝ ဣဒါနိ အာဂစ္ဆတိ၊ ဣဒါနိ အာဂစ္ဆိတ္ထ၊ ဣဒါနိ အာဂမန ဇာတိယံ ဌိတော၊ နာဂစ္ဆတိ နာဂစ္ဆိတ္ထာတိ ဣမိနာ အတ္ထေန သော အနာဂတော နာမ။ နိဗ္ဗာန ပညတ္တိယော ပန အာဂမန ဇာတိကာ န ဟောန္တိ။ တသ္မာ အာဂမနပ္ပသင်္ဂါဘာဝတော အနာဂတာတိ န ဝုစ္စန္တီတိ။ တေနာဟ ‘‘ဥပ္ပာဒ ဇာတိကာ’’တိအာဒိံ။ ‘‘တံ ဝိစာရေတဗ္ဗံ’’တိ ဝတွာ ဝိစာရဏာကာရံ ဒဿေတိ ‘‘သဗ္ဗေပိဟီ’’တိအာဒိနာ။ တေ ယဒါ ဝတ္တဗ္ဗ ပက္ခေ တိဋ္ဌန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥပ္ပာဒ ဇာတိကာနညေဝ သင်္ခတ ဓမ္မာနံ။ တာသံ နိဗ္ဗာန ပညတ္တီနံ။ ‘‘န တထာ ဣမေသံ’’တိ ဣမေသံ ဒွါရ ဝိမုတ္တာနံ အာရမ္မဏံ ပန တထာ န ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ‘‘တတ္ထာ’’တိ တသ္မိံ ဘဝ ဝိသေသေ။ ဝိဘာဝနိပါဌေ ‘‘အာဝဇ္ဇနဿဝိယာ’’တိ အာဝဇ္ဇနဿ အာရမ္မဏံ ဝိယ။ အဂ္ဂဟိတမေဝ ဟုတွာ။ ‘‘ဧကဝဇ္ဇန ဝီထိယံ အဂ္ဂဟိတ ဘာဝေါ ဣဓ န ပမာဏ’’န္တိ ဆ ဒွါရဂ္ဂဟိတန္တိ ဣဓ အပ္ပမာဏံ။ ဘဝန္တရေ ဂဟိတဿ အဓိပ္ပေတတ္တာ။ ‘‘ကာလဝိမုတ္တ သာမညံ’’ဝါတိ ယံ ကိဉ္စိကာလ ဝိမုတ္တံ ဝါ န ဟောတီတိ အဓိပ္ပာယော။ အာဂမသိဒ္ဓိ ဝေါဟာရော နာမ ‘‘ကမ္မန္တိ ဝါ၊ ကမ္မနိမိတ္တန္တိ ဝါ၊ ဂတိ နိမိတ္တန္တိ ဝါ၊ ပသိဒ္ဓါ ဝေါဟာရော ဝုစ္စတိ။ အဇာတ သတ္တုရာဇာ သင်္ကိစ္စဇာတကေပိ ပိတရံ မာရေတိ။ တသ္မာ ‘‘ဒွီသုဘဝေသူ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဆ ဟိ ဒွါရေဟီ’’တိ ကရဏ ဘူတေဟိ ဆဟိ စက္ခာဒိ ဒွါရေဟိ။ ‘‘မရဏာသန္န ဇဝနေဟီ’’တိ ကတ္တု ဘူတေဟိ မရဏာသန္နေ ပဝတ္တေဟိ ဆ ဒွါရိက ဇဝနေဟိ။ ‘‘အနေကံ သဘာဝံ’’တိ အနေကန္တ ဘာဝံ။ ယဉှိ အာရမ္မဏန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ကေနစိ ဒွါရေန အဂ္ဂဟိတမေဝ ဟောတီ’’တိ ဧတ္ထ အသညီ ဘဝတော စုတာနံ သတ္တာနံ ကာမပဋိသန္ဓိယာ ကမ္မာဒိ အာရမ္မဏံ ဘဝန္တရေ ကေနစိ ဒွါရေန အဂ္ဂဟိတန္တိ ယုတ္တံ။ ကသ္မာ၊ တသ္မိံ ဘဝေ ကဿစိဒွါရဿေဝ အဘာဝတော။ အရူပဘဝတော စုတာနံ ပန ကာမပဋိသန္ဓိယာ ဂတိ နိမိတ္တ သမ္မတံ အာရမ္မဏံ ကထံ ဘဝန္တရေ ကေနစိ ဒွါရေန အဂ္ဂဟိတံ ဘဝေယျ၊ မနောဒွါရဂ္ဂဟိတမေဝ ဘဝေယျာတိ ဣမံ စောဒနံ ဝိသောဓေတုံ ‘‘ဧတ္ထ စ ယသ္မာ ပဋ္ဌာနေ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတော စုတာနံ သတ္တာနံ ယာ ကာမပဋိသန္ဓိ၊ တဿာကာမပဋိ သန္ဓိယာ။ ပစ္စုပ္ပန္နံ ဂတိနိမိတ္တံ အာရမ္မဏံ ဧတိဿာတိ ဝိဂ္ဂဟော။ ကာမပဋိသန္ဓိ။ ပရေသံ ပယောဂ ဗလေနာပိ ကမ္မာဒီနံ ဥပဋ္ဌာနံ နာမ ဟောတီတိအာဒိနာ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ‘‘သုဋ္ဌု အာသေဝိတာနံ’’တိ စိရကာလံ သင်္ဃ ဝတ္တ စေတိယဝတ္တ ကရဏာဒိဝသေန တံ တံ ဘာဝနာ ကမ္မဝသေန စ သုဋ္ဌု အာသေဝိတာနံ ကမ္မကမ္မနိမိတ္တာနံ။ ‘‘ဟောတိ ယေဝါ’’တိ ကမ္မာဒီနံ ဥပဋ္ဌာနံ နာမ ဟောတိယေဝ။ ‘‘အာဂန္တွာ’’တိ ဣမံ မနုဿ လောကံ အာဂန္တွာ ဂဏှန္တိယေဝ။ တဒါပိ နိရယပါလေဟိ ဒဿိတံ တံ တံ ဂတိ နိမိတ္တံ အာရမ္မဏံ ကတွာ စဝန္တိ။ ‘‘တံ’’တိ ရေဝတိံ နာမ ဣတ္ထိံ။ နနု နိရယပါလာ နာမ တာဝတိံသာ ဘဝနံ ဂန္တုံ န သက္ကုဏေယျုန္တိ။ နော နသက္ကုဏေယျုံ။ ကသ္မာ၊ မဟိဒ္ဓိက ယက္ခ ဇာတိကတ္တာတိ ဒဿေတုံ ‘‘တေဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဝေဿဝဏ ဒူတာ’’တိ ဝေဿဝဏမဟာရာဇဿ ဒူတာ။ ‘‘ဥပစာရဇ္ဈာနေဌတွာ’’တိ အပ္ပနာဈာနံ အပတ္တတာယ ဥပစာရဘာဝနာဘူတေ ကာမာဝစရဇ္ဈာနေဌတွာ။ ‘‘တာနေဝ နိမိတ္တာနီ’’တိ ပထဝီကသိဏ နိမိတ္တာဒီနိ ပဋိဘာဂ နိမိတ္တာနိ။ ‘‘ကာမပဋိသန္ဓိယာ အာရမ္မဏံ’’တိ တေဟိ နိမိတ္တာရမ္မဏေဟိ အညံ ဥပစာရ ဘာဝနာ ကမ္မံ ဝါ ယံ ကိဉ္စိ အနုရူပံ ဂတိ နိမိတ္တံ ဝါ။ ‘‘တာနေဝ နိမိတ္တာနိ ဂဟေတွာ’’တိ ဝစနေန တာနိ နိမိတ္တာနိ မရဏာသန္န ဇဝနေဟိ ဂဟိတာနီတိ ဒဿေတိ။ တာနိ စ ပညတ္တိ ဓမ္မတ္တာ ကာမပဋိသန္ဓိယာ အာရမ္မဏံ န ဟောန္တီတိ။ ‘‘ပစ္စုပ္ပန္နဂတိ နိမိတ္တေ သိဒ္ဓေ သိဒ္ဓမေဝါ’’တိ တသ္မိံ ဘဝေ ဂတဿ တတ္ထ ယာဝဇီဝမ္ပိ အနု ဘဝိတဗ္ဗံ အာရမ္မဏံ နာမ တသ္မိံ ခဏေ ဓရမာနံ ပစ္စုပ္ပန္နမ္ပိ အတ္ထိ။ တတော ဝဍ္ဎမာနံ အနာဂတမ္ပိ အတ္ထိ။ တတ္ထ ပစ္စုပ္ပန္နေ ဥပဋ္ဌဟန္တေ ပဋိသန္ဓိယာ အာရမ္မဏံ သမ္ပဇ္ဇတိ။ အနာဂတံ ပန အနုပဋ္ဌဟန္တမ္ပိ ပစ္စုပ္ပန္နေ အန္တောဂဓသဒိသံ ဟောတီတိ အဓိပ္ပာယော။ ဝိဘာဝနိ ပါဌေန စ ပစ္စုပ္ပန္န ဂတိနိမိတ္တံ ဝိယ အာပါတမာဂတံ၊ ကသ္မာ၊ ပစ္စုပ္ပန္န ဂတိ နိမိတ္တေနေဝ ကိစ္စ သိဒ္ဓိတော-တိ အဓိပ္ပာယော။ သေသမေတ္ထ သုဗောဓံ။ ‘‘တာနိဟီ’’တိအာဒီသု။ ကေစိ ဝဒန္တိ။ အနေဇောသန္တိ မာရဗ္ဘ။ ယံ ကာလမကရီမုနီတိ ဝုတ္တတ္တာ သဗ္ဗညု ဗုဒ္ဓါဒီနံ ပရိနိဗ္ဗာန စုတိ စိတ္တံ သန္တိ လက္ခဏံ နိဗ္ဗာနံ အာရမ္မဏံ ကရောတီတိ။ တံ သဗ္ဗထာပိ ကာမာဝစရာ လမ္ဗဏာ နေဝါတိ ဣမိနာ အပနေတဗ္ဗန္တိ ဒဿေတုံ ‘‘တာ နိဟိ သဗ္ဗညု ဗုဒ္ဓါနံ ဥပ္ပန္နာနိ ပီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ‘‘လောကုတ္တရ ဓမ္မာ’’တိအာဒီသု။ ‘‘တာနီ’’တိ ဒွါဒသာ ကုသလ စိတ္တာနိ အဋ္ဌဉာဏ ဝိပ္ပယုတ္တ ကုသလ ကြိယ ဇဝနာနိ စ။ အဇ္ဈာန လာဘိနော ပုထုဇ္ဇနာ မဟဂ္ဂတဇ္ဈာနာနိပိ အာလမ္ဗိတုံ န သက္ကောန္တီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ပညတ္တိယာ သဟ ကာမာဝစရာ ရမ္မဏာနီ’’တိ။ ‘‘တာနေ ဝါ’’တိ ဉာဏ သမ္ပယုတ္တ ကာမ ကုသလာနိ ဧဝ။ ဈာနလာဘီနံ တာနေဝ ဉာဏ သမ္ပယုတ္တကာမ ကုသလာနိ။ ဟေဋ္ဌိမ ဖလဋ္ဌာနံ တာနေဝ အတ္တနာ အဓိဂတ မဂ္ဂဖလ နိဗ္ဗာနာ ရမ္မဏာနိ။ ‘‘ဈာနာနိ ပတ္ထေန္တီ’’တိ အာယတိံ ဈာနလာဘိနော ဘဝေယျာမာတိ ပတ္ထနံ ကရောန္တိ။ ‘‘တေသံ ပီ’’တိ တေသံ ပုထုဇ္ဇနာနမ္ပိ။ ‘‘တေ’’တိ တေ လောကုတ္တရ ဓမ္မာ။ ‘‘အနုဘောန္တီ’’တိ သမ္ပာပုဏန္တိ။ ‘‘နဝနိပါတေ’’တိ အင်္ဂုတ္တရ နိကာယေ နဝနိပါတေ။ သေသံ သဗ္ဗံ သုဝိညေယျမေဝ။

၁၃၅။ ဝတ္ထုသင်္ဂဟေ။ ‘‘ဝတ္ထူ’’တိ နိဿယ ဝိသေသော ဝုစ္စတိ။ တာနိ နိဿယ ဝတ္ထူနိ ယေသံ တာနိ တဗ္ဗတ္ထုကာနိ။ ‘‘တေသဉ္စ သဒ္ဒေါ န ယုဇ္ဇတီ’’တိ တေသံ ဝါဒေ စ သဒ္ဒေါ န ယုဇ္ဇတိ။ န ဟိ အလုတ္တ စ ကာရံ ဒွန္ဒ ပဒံ နာမ အတ္ထီတိ။ ‘‘ပုဗ္ဗပဒေသု အာနေတဗ္ဗော’’တိ စက္ခု ဝတ္ထု စ သောတဝတ္ထု စာတိအာဒိနာ အာနေတဗ္ဗော။ သမာသ ပဒံ န ယုဇ္ဇတိ။ န ဟိ သမာသ ပဒတော ဧက ဒေသံ အညတ္ထ အာနေတုံ ယုဇ္ဇတီတိ။ အဝိဘတ္တိက နိဒ္ဒေသော နာမ စက္ခုံ၊ သောတံ၊ ဃာနံ၊ ဇိဝှာ၊ ကာယော၊ ဟဒယံ၊ ဝတ္ထု စာတိ ဝတ္တဗ္ဗေ ပုဗ္ဗပဒေသု အဝိဘတ္တိက နိဒ္ဒေသော။ ဧဝဉ္စသတိ ဝတ္ထု သဒ္ဒေါ စ သဒ္ဒေါ စ ပုဗ္ဗပဒေသု အာနေတုံ လဗ္ဘန္တီတိ။ ကာမတဏှာယ အဓီနေန အာယတ္တေန ကာမာဝစရ ကမ္မေန နိဗ္ဗတ္တာ ကာမတဏှာဓီန ကမ္မ နိဗ္ဗတ္တာ။ ‘‘ရူပါဒီနံ ပရိဘောဂေါ’’တိ ရူပါဒီနံ ပဉ္စကာမဂုဏာနံ ပရိဘောဂေါ။ ‘‘ပရိတ္တကမ္မံ ပီ’’တိ သဗ္ဗံ ကာမာဝစရ ကမ္မမ္ပိ။ ‘‘ပူရယမာနံ’’တိ ပရိပူရေန္တံ။ စက္ခု ဒဿနာနုတ္တရိယံ နာမ။ သောတံ သဝနာနုတ္တရိယံ နာမ။ သဗ္ဗေသံ ဒဿန ကိစ္စာနံ မဇ္ဈေ ဗုဒ္ဓ ဒဿနာ ဒိဝသေန အနုတ္တရံ ဒဿနံ ဇနေတီတိ ဒဿနာနုတ္တရိယံ။ ဧဝံ သဝနာနုတ္တရိယေပိ စတုသစ္စ ဓမ္မဿဝနာ ဒိဝသေနာတိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ‘‘အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ သန္တာ နေသု ပီ’’တိ အဇ္ဈတ္တ သန္တာနေပိ ဗဟိဒ္ဓ သန္တာနေပိ။ ‘‘သုဒ္ဓေ’’တိ ကေနစိ အာလောကေန စ အန္ဓကာရေန စ ဝိရဟိတေ။ အာလောကော ဟိ ဧကော ရူပ ဝိသေသော။ တထာ အန္ဓကာရော စ။ တေ စ တတ္ထ နတ္ထိ။ ‘‘ဣမသ္မိံ သင်္ဂဟေ’’တိ ဝတ္ထု သင်္ဂဟေ။ ဝိသိဋ္ဌံ ဇာနနံ ဝိဇာနနံ။ တဉ္စ ဝိဇာနနံ တီသု မနောဓာတူသု နတ္ထီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဝိဇာနန ကိစ္စာဘာဝတော’’တိ။ အာဝဇ္ဇန ကိစ္စံ ကိမေတန္တိ၊ မနသိကာရ မတ္တံ ဟောတိ။ သမ္ပဋိစ္ဆန ကိစ္စဉ္စ ပဉ္စဝိညာဏေဟိ ယထာ ဂဟိတာနေဝ ပဉ္စာရမ္မဏာနိ သမ္ပဋိစ္ဆန မတ္တံ ဟောတိ။ တေနာဟ ‘‘ဝိသေသဇာနန ကိစ္စာနိ န ဟောန္တီ’’တိ။ ဒဿနံ၊ သဝနံ၊ ဃာယနံ၊ သာယနံ၊ ဖုသန၊ န္တိ ဣမာနိ ကိစ္စာနိ ထောကံ ဝိသေသ ဇာနန ကိစ္စာနိ ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ပစ္စက္ခတော ဒဿနာ ဒိဝသေနာ’’တိအာဒိံ။ ထောကံ ဝိသေသ ဇာနန ကိစ္စာနိ ဟောန္တိ။ တသ္မာ တာနိ ပဉ္စဝိညာဏာနီတိ ဝုတ္တာနိ။ အဝသေသာ ပန သန္တီရဏာဒယော မနောဝိညာဏဓာတုယော နာမာတိ သမ္ဗန္ဓော။ နနု မနနဋ္ဌေန မနော စ တံ ဝိဇာနနဋ္ဌေန ဝိညာဏဉ္စာတိ ဝုတ္တေပိ ပဉ္စဝိညာဏေဟိ ဝိသေသော နတ္ထီတိ အာဟ ‘‘အတိဿယ ဝိသေသ ဇာနန ဓာတုယောတိ အတ္ထော’’တိ။ ဧဝံ သန္တေပိ သော အတ္ထော သဒ္ဒယုတ္တိယာ သိဒ္ဓါ န ဟောတိ။ ယဒိစ္ဆာ ဝသေန ဝုတ္တော ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ပရိယာယ ပဒါနံ’’တိအာဒိ။ ဧတေန သော အတ္ထော သဒ္ဒယုတ္တိယာ ဧဝ သိဒ္ဓါ။ န ယဒိစ္ဆာဝသေန ဝုတ္တောတိ ဒဿေတိ။ ‘‘ဝိသေသန သမာသေ’’တိ မနော စ တံ ဝိညာဏဉ္စာတိ မနောဝိညာဏန္တိ ဧဝရူပေ ကမ္မဓာရယ သမာသေ။ ‘‘ပဒဋ္ဌာနံ’’တိ ဧတ္ထ ပဒန္တိ စ ဌာနန္တိ စ ကာရဏတ္ထ ဝစနာနိ၊ တသ္မာ ပရိယာယ သဒ္ဒါ နာမ။ ပဒဉ္စ တံ ဌာနဉ္စာတိ ဝုတ္တေ အတိဿယ ကာရဏန္တိ အတ္ထော ဝိညာယတိ။ တထာ ဒုက္ခ ဒုက္ခံ၊ ရူပ ရူပံ၊ ရာဇ ရာဇာ၊ ဒေဝဒေဝေါတိအာဒီနိ။ ‘‘ကတ္ထစိ ဒိဿတိ ယုဇ္ဇတိ စာ’’တိ န ဟိ ကတ္ထစိ ဒိဿတိ စ။ သစေပိ ကတ္ထစိ ဒိဿေယျ၊ န ဟိ ယုဇ္ဇတိ စာတိ အတ္ထော။ ‘‘မနသော ဝိညာဏံ’’တိ ဧတ္ထ ပဋိသန္ဓိ စိတ္တတော ပဋ္ဌာယ ယာဝစုတိ စိတ္တာ အန္တရေ သဗ္ဗံ စိတ္တ သန္တာနံ သတ္တ ဝိညာဏ ဓာတူနံ ဝသေန ဝိဘာဂံ ကတွာ အတ္ထော ဝတ္တဗ္ဗော။ ပဉ္စဒွါရာ ဝဇ္ဇနဉ္စ သမ္ပဋိစ္ဆန ဒွယဉ္စ မနောဓာတု မတ္တတ္တာ မနော နာမ။ ပဉ္စဝိညာဏာနိ ဝိညာဏ မတ္တာနိ နာမ။ အဝသေသာနိ သဗ္ဗာနိ ဝိညာဏာနိ မနဿ ဝိညာဏန္တိ အတ္ထေန မနောဝိညာဏာနိ နာမ။ တတ္ထ ‘‘မနဿ ဝိညာဏံ’’တိ အနန္တရ ပစ္စယ ဘူတဿ ဝါ မနဿ ပစ္စယုပ္ပန္န ဘူတံ ဝိညာဏံ။ ဧတ္ထ သမ္ပဋိစ္ဆန ဒွယံ ပစ္စယမနော နာမ။ သန္တီရဏတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ဒွါရန္တရေ ပဉ္စဒွါရာ ဝဇ္ဇနံ နာဂစ္ဆတိ၊ တာဝ အန္တရေ သဗ္ဗံ မနောဝိညာဏ သန္တာနံ ပစ္စယုပ္ပန္န ဝိညာဏံ နာမ။ ပုန ‘‘မနဿ ဝိညာဏ’’န္တိ ပစ္စယုပ္ပန္န ဘူတဿ မနဿ ပစ္စယ ဘူတံ ဝိညာဏံ။ ဧတ္ထ ပဉ္စဒွါရာ ဝဇ္ဇနံ ပစ္စယုပ္ပန္န မနော နာမ။ တတော ပုရေ သဗ္ဗံ မနောဝိညာဏ သန္တာနံ ပစ္စယ မနော နာမ။ သေသံ သုဝိညေယျံ။ အဝသေသာပနာတိအာဒီသု။ ‘‘မနောဝိညာဏဓာတု ဘာဝံ သမ္ဘာဝေတီ’’တိ အဝသေသာ ပန ဓမ္မာ မနောဝိညာဏဓာတု စ နာမ ဟောန္တိ၊ ဟဒယ ဝတ္ထုဉ္စ နိဿာယယေဝ ဝတ္တန္တီတိ ဧဝံ တေသံ ဓမ္မာနံ မနောဝိညာဏဓာတု ဘာဝဉ္စ သမ္ဘာဝေတိ၊ ဝဏ္ဏေတိ။ သုဋ္ဌု ပကာသေတီတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထ ပနာတိအာဒီသု။ ‘‘ပါဠိယံ’’တိ ဣန္ဒြိယ သံယုတ္တ ပါဠိယံ။ ဒုတီယဇ္ဈာနေ ဧဝ အပရိသေသ နိရောဓ ဝစနံ ဝိရုဒ္ဓံ သိယာ။ ကထံ၊ သစေ ပဋိဃော အနီဝရဏာ ဝတ္ထော နာမ နတ္ထိ။ ပထမဇ္ဈာနတော ပုဗ္ဗေ ဧဝ သော နိရုဒ္ဓါ သိယာ။ အထ ဒုတီယဇ္ဈာနုပစာရေပိ သော ဥပ္ပဇ္ဇေယျ၊ ပထမဇ္ဈာနမ္ပိ ပရိဟီနံ သိယာ။ တသ္မိံ ပရိဟီနေ သတိ၊ ဒုတီယဇ္ဈာနမ္ပိ နုပ္ပဇ္ဇေယျ။ ဧဝံ ဝိရုဒ္ဓံ သိယာ။ ‘‘ပုရိမ ကာရဏမေဝါ’’တိ အနီဝရဏာ ဝတ္ထဿ ပဋိဃဿ အဘာဝတောတိ ကာရဏံ ဧဝ။ ပရတောဃောသော နာမ သာဝကာနံ သမ္မာဒိဋ္ဌိပ္ပဋိလာဘာယ ပဓာန ပစ္စယော ဟောတိ။ သော စ အရူပဘဝေ နတ္ထိ။ ဓမ္မာဘိသမယော နာမ စတုသစ္စ ဓမ္မပ္ပဋိဝေဓော၊ ဗုဒ္ဓါ စ ပစ္စေက သမ္ဗုဒ္ဓါ စ သယမ္ဘုနော ပရတော ဃောသေန ဝိနာ ဓမ္မံ ပဋိဝိဇ္ဈန္တိ။ တေ စ တတ္ထ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ‘‘ရူပဝိရာဂ ဘာဝနာယာ’’တိ ရူပဝိရာဂ ဘာဝနာ ဗလေန။ တေသံ ရူပါဝစရ စိတ္တာနံ။ ‘‘သမတိက္ကန္တတ္တာ’’တိ တေသု နိကန္တိပ္ပဟာနဝသေန သုဋ္ဌု အတိက္ကန္တတ္တာ။ သေသံ သဗ္ဗံ သုဝိညေယျံ။

ပကိဏ္ဏကသင်္ဂဟဒီပနိယာအနုဒီပနာနိဋ္ဌိတာ။