📜

၆။ ရူပသင်္ဂဟအနုဒီပနာ

၁၅၆။ ရူပသင်္ဂဟေ ။ ‘‘စိတ္တစေတသိကေ’’တိ စိတ္တစေတသိက ဓမ္မေ။ ‘‘ဒွီဟိ ပဘေဒပ္ပဝတ္တီဟီ’’တိ ဒွီဟိ ပဘေဒသင်္ဂဟပဝတ္တိ သင်္ဂဟေဟိ။ ‘‘ယေ ဝတ္တန္တီ’’တိ ယေ ဓမ္မာ ဝတ္တန္တိ ပဝတ္တန္တိ။ ‘‘ဧတ္တာဝတာ’’တိ ဧတ္တကေန ‘တတ္ထ ဝုတ္တာဘိဓမ္မတ္ထာ’တိအာဒိကေန ဝစနက္ကမေန။ နိပါတံ ဣစ္ဆန္တာ ဧတ္တကေဟိ ပဉ္စဟိ ပရိစ္ဆေဒေဟီတိ ဝဏ္ဏေန္တိ။ ဝစနဝိပလ္လာသံ ဣစ္ဆန္တာတိပိ ယုဇ္ဇတိ။ ‘‘သမုဋ္ဌာတီ’’တိ သုဋ္ဌု ဥဋ္ဌာတိ၊ ပါတုဗ္ဘဝတိ၊ ဝိဇ္ဇမာနတံ ဂစ္ဆတိ။ ‘‘ကမ္မာဒီ’’တိ ကမ္မာဒိပစ္စယော။ ‘‘ပိဏ္ဍီ’’တိ ဧကဂ္ဃနတာ ဝုစ္စတိ။ ဥပါဒါယ မဟန္တာနိ ဧဝ ဟုတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓသန္တာနံ သတ္တသန္တာနံ။ အဇ္ဈတ္တ သန္တာနံတိပိ ဝုစ္စတိ။ ‘‘ဝိသံဝါဒကဋ္ဌေနာ’’တိ ဝိရာဓကဋ္ဌေန။ ဘူတဉ္စ အဘူတံ ကတွာ အဘူတဉ္စ ဘူတံ ကတွာ သန္ဒဿကဋ္ဌေနာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဘူတဝဇ္ဇပ္ပဋိစ္ဆာဒနကမ္မံ မဟာမာယာ နာမ။ မာယံ ကရောန္တီတိ မာယာကာရာ။ အာဝိသနံ နာမ သတ္တာနံ သရီရေသု အာဝိသနံ။ ဂဟဏံ နာမ သတ္တာနံ အတ္တနောဝသံ ဝတ္တာပနံ။ တဒုဘယံ ကရောန္တာ ကတ္ထ ဌတွာ ကရောန္တိ။ အန္တောဝါဌတွာ ကရောန္တိ၊ ဗဟိဝါ ဌတွာ ကရောန္တီတိ ပါကတိကေဟိ မနုဿေဟိ ဇာနိတုံ ပဿိတုံ အသက္ကုဏေယျတ္တာ အစိန္တေယျဋ္ဌာနံ နာမ။ ‘‘ဝဉ္စကဋ္ဌေနာ’’တိ ဧတာ ပကတိယာ အတိဒုဗ္ဗဏ္ဏံ အတ္တာနံ ဒေဝစ္ဆရာဝဏ္ဏံ ကတွာ ဝဉ္စေန္တိ။ ဝသနရုက္ခဂုမ္ဗံပိ ဒိဗ္ဗဝိမာနံ ကတွာ ဝဉ္စေန္တိ။ ဧဝရူပေန ဝဉ္စကဋ္ဌေန။ ‘‘တေနေဝဋ္ဌေနာ’’တိ ဝိသံဝါဒကဋ္ဌာဒိနာ တိဝိဓေနေဝ အတ္ထေန။ တာနိပိဟိ အသတ္တဘူတံယေဝ အတ္တာနံ သတ္တောတိ ဝိသံဝါဒေန္တိ။ အရုက္ခံယေဝ အတ္တာနံ ရုက္ခောတိ ဝိသံဝါဒေန္တိ။ အနိဋ္ဌံ၊ အကန္တံ၊ အမနာပံယေဝ အတ္တာနံ ဣဋ္ဌော၊ ကန္တော၊ မနာပေါတိ ဝဉ္စေန္တိ၊ တထာ သဟဇာတာနဉ္စ တေသံ အညမညဿ အန္တော ဝါ တိဋ္ဌန္တိ။ ဥဒါဟုဗဟိဝါတိဋ္ဌန္တီတိ ဇာနိတုံ ပဿိတုံ အသက္ကုဏေယျံ ဌာနံ ဟောတီတိ။ ‘‘ဥဘယတ္ထပီ’’တိ မာယာကာရာဒိ မဟာဘူတေသု စ ပထဝိယာဒိမဟာဘူတေသု စ။ ‘‘အဘူတာနီ’’တိ အသန္တာနိ၊ အသစ္စာနိ ။‘‘အဗ္ဘုတာနီ’’တိ အစ္ဆရိယကမ္မာနိ။ ‘‘ဣမသ္မိံ ပါဌေ’’တိ စတုန္နံ မဟာဘူတာနန္တိ ဧဝံ သမ္ဗန္ဓ ပဒသဟိတေ ပါဌေ။ အညတ္ထ ပန ဥပါဒါရူပံ အနုပါဒါရူပန္တိအာဒီသု ယကာရ ဝိရဟော ဒိဋ္ဌောတိ အဓိပ္ပာယော။ ဓာတူနံ အနေကတ္ထတ္တာ ‘‘ပထယတိ ပက္ခာယတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ပုထူ’’တိ ပါဋိပဒိကပဒံ။ တမေဝ ဇာတတ္ထေ နိရုတ္တိနယေန ပထဝီတိ သိဒ္ဓန္တိ ဒဿေတုံ ‘‘ပုထုမဟန္တီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ပကာရေန ထဝီယတီတိ အတ္ထေ ပထဝီတိ ဣဒံ ဥဇုကမေဝ။ ‘‘အာပေတီ’’တိ ဗျာပေတိ။ ‘‘အပ္ပာယတီ’’တိ ဘုသံ ပါယတိ၊ ဝဍ္ဎေတိ။ တေနာဟ ‘‘သုဋ္ဌု ဗြူဟေတီ’’တိအာဒိံ။ နိသာနတ္ထဝသေနေဝ ပရိပါစနတ္ထောပိ လဗ္ဘတီတိ အာဟ ‘‘ပရိပါစေတိဝါ’’တိ။ ‘‘သမီရေတီ’’တိ သုဋ္ဌု ဤရေတိ ကမ္ပေတိ။ ဝါယတိ ဝဟတီတိ ဝါယော အတ္ထာတိဿယ နယေန။ ‘‘ဝိတ္ထမ္ဘနံ’’တိ ဝိဝိဓေန အာကာရေန ဘူတသင်္ဃာဋာနံ ထမ္ဘနံ ဝဟနံ အဘိနီဟရဏံ။ ကက္ခဠတာ နာမ ခရတာ ဖရုသတာ။ သဟဇာတရူပါနံ ပတိဋ္ဌာနတ္ထာယ ထဒ္ဓတာ ထူလတာ။ သာ သေသဘူတေသု နတ္ထီတိ အာဟ ‘‘သေသဘူတတ္တယံ ဥပါဒါယာ’’တိ။ ‘‘အနဝဋ္ဌာနတာ’’တိ ဧတ္ထ အဝဋ္ဌာနံ နာမ အစလဋ္ဌာနံ။ န အဝဋ္ဌာနန္တိ အနဝဋ္ဌာနံ။ စလနန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တေနာဟ ‘‘မုဒုဘူတာပီ’’တိအာဒိံ။ အာဗန္ဓကံ နာမ အာဗန္ဓိတဗ္ဗေ ဝတ္ထုမှိ မုဒုမှိ သတိ၊ ဒဠှံ န ဗန္ဓတိ။ ထဒ္ဓေသတိ၊ ဒဠှံ ဗန္ဓတီတိ ဣဒံ လောကတောဝ သိဒ္ဓန္တိ အာဟ ‘‘အာဗန္ဓိတဗ္ဗာယာ’’တိအာဒိံ။ ‘‘တဗ္ဘာဝံ’’တိ ပရိဏတဘာဝံ။ ‘‘ပရိပါစကတာ ဒဿနတော’’တိ ဟေမန္တေ အဇ္ဈောဟဋာဟာရာနံ သုဋ္ဌုပရိပါစကတာ ဒဿနတောတိ ဝဒန္တိ။ ဥသတိ ဒဟတီတိ ဥဏှံ။ ‘‘ဒဟတီ’’တိ စ ဥဏှတေဇောပိ ဥဏှဘာဝေန ဒဟတိ၊ သီတတေဇောပိ သီတဘာဝေန ဒဟတိ။ ဥဏှေန ဖုဋ္ဌံ ဝတ္ထု ဥဏှတ္တံ ဂစ္ဆတိ၊ သီတေန ဖုဋ္ဌံ ဝတ္ထု သီတတ္တံ ဂစ္ဆတိ။ ယဉ္စ ဥဏှတ္တံ ဂစ္ဆတိ၊ တံ ဥဏှတေဇော ဥဏှဘာဝေန ဒဟတိနာမ။ ယဉ္စ သီတတ္တံ ဂစ္ဆတိ၊ တံ သီတတေဇော သီတဘာဝေန ဒဟတိနာမ။ ဧဝံ သီတတေဇောပိ ဥသတိဒဟတီတိ အတ္ထေန ဥဏှတ္တ လက္ခဏောနာမ ဟောတီတိ။ ဧဝံသန္တေ နီလေနဝဏ္ဏေန ဖုဋ္ဌံ ဝတ္ထု နီလံ ဟောတိ။ ပီတေန ဖုဋ္ဌံ ပီတံ ဟောတိ။ နီလံပိ ပီတံပိ တံ ဝတ္ထုံ ဒဟတိနာမာတိ စေ။ နီလေန ဝဏ္ဏေန ဖုဋ္ဌံနာမ နတ္ထိ။ တထာ ပီတေန ။ ကသ္မာ၊ နီလာဒီနံ ဥပါဒါရူပါနံ ဖုသန ကိစ္စာ ဘာဝတော။ သမ္မိဿိတံ နာမ ဟောတိ။ န စ သမ္မိဿနမတ္တေန ဒဟတိ။ ဖုသန္တော ဧဝ ဒဟတိ။ ဖုသန္တာနံပိ ပထဝိဝါတာနံ ဒဟနကိစ္စံ နတ္ထိ။ ပရိပါစနကိစ္စံ နတ္ထီတိ အဓိပ္ပာယော။ သစေ ဃနထဒ္ဓေ သိလာထမ္ဘေ ဝိတ္ထမ္ဘနံ အတ္ထိ၊ သကလော သိလာထမ္ဘော ကပ္ပာသပိစုဂုဠှောဝိယ သိထိလော စ လဟုကော စ ဘဝေယျ။ နစ ဘဝတိ။ တသ္မာ တတ္ထ ဝိတ္ထမ္ဘနံ နတ္ထီတိ အဓိပ္ပာယေန ‘‘သော ပန ဃနထဒ္ဓေသု သိလာထမ္ဘာဒီသု န လဗ္ဘတီ’’တိ စောဒေတိ။ တတ္ထ ပန ဝိတ္ထမ္ဘနံ လဗ္ဘမာနံ အဓိမတ္တေန န လဗ္ဘတိ၊ သဟဇာတဘူတာနံ ဥပတ္ထမ္ဘနမတ္တေန လဗ္ဘတီတိ ဒဿေန္တော ‘‘နာ’’တိ ဝတွာ ‘‘တတ္ထဟီ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ‘‘ဝဟတီ’’တိ ထဒ္ဓကက္ခဠ ကိစ္စံ ဝဟတိ။

ပသာဒရူပေသု။ ‘‘သမဝိသမံ’’တိ သမဋ္ဌာနဉ္စ ဝိသမဋ္ဌာနဉ္စ၊ သမဒေသဉ္စ ဝိသမဒေသဉ္စ၊ သမပထဉ္စ ဝိသမပထဉ္စာတိ ဧဝမာဒိံ သမဝိသမံ။ ‘‘အာစိက္ခတီ’’တိ အာစိက္ခန္တံ ဝိယ တံ ဇာနန ကိစ္စံ သမ္ပာဒေတိ။ တေနာဟ ‘‘သမဝိသမဇာနနဿ တံ မူလကတ္တာ’’တိ။ ‘‘အနိရာကရဏတော’’တိ အပ္ပဋိက္ခိပနတော။ ‘‘တံ ဝါ’’တိ ရူပံ ဝါ။ သုဏန္တိ ဇနာ။ သုယျန္တိ ဇနေဟိ။ ဧဝံ ဃာယန္တီတိအာဒီသု။ ‘‘ဇီဝိတ နိမိတ္တံ’’တိ ဇီဝိတပ္ပဝတ္တိကာရဏဘူတော။ ‘‘နိန္နတာယာ’’တိ ဝိသယဝိသယီဘာဝူပဂမနေန နိန္နတာယ။ ‘‘ဇီဝိတဝုတ္တိ သမ္ပာဒကတ္တာ’’တိ နာနာဝစီဘေဒဝစီကမ္မပ္ပဝတ္တနေနာတိ အဓိပ္ပာယော။ ဣမေ ပန ပဉ္စ စက္ခု ပသာဒါဒယောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဒဋ္ဌုကာမတာ’’တိ ရူပတဏှာ ဝုစ္စတိ။ အာဒိသဒ္ဒေန သောတုကာမတာ ဃာယိတုကာမတာ သာယိတုကာမတာ ဖုသိတုကာမတာယော သင်္ဂယှန္တိ။ အတ္ထတော သဒ္ဒတဏှာ ဂန္ဓတဏှာ ရသတဏှာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗတဏှာ ဧဝ။ ‘‘နိဒါနံ’’တိ ကာရဏံ။ ဒဋ္ဌုကာမတာဒယော နိဒါန မဿာတိ ဝိဂ္ဂဟော။ ကုသလာ ကုသလကမ္မံ။ သမုဋ္ဌာတိ ဧတေနာတိ သမုဋ္ဌာနံ။ ကမ္မမေဝ။ ဒဋ္ဌုကာမတာဒိနိဒါနကမ္မံ သမုဋ္ဌာနံ ယေသန္တိ သမာသော။ ပထဝိအာဒီနိ ဘူတာနိ။ တေသံ ပသာဒေါ လက္ခဏံ ဧတေသန္တိ ဝိဂ္ဂဟော။ ဒုတီယ ဝိကပ္ပေ။ ရူပါဒီနံ ပဉ္စာရမ္မဏာနံ အဘိဃာတံ အရဟတီတိ ရူပါဒိအဘိဃာတာရဟော။ ဘူတာနံ ပသာဒေါ ဘူတပ္ပသာဒေါ။ သော လက္ခဏံ ဧတေသန္တိ ဝိဂ္ဂဟော။ စက္ခု ဦကာသိရပ္ပမာဏေ ဒိဋ္ဌ မဏ္ဍလေ တိဋ္ဌတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဒိဋ္ဌမဏ္ဍလေ’’တိ မဟာဇနေဟိ ပကတိ စက္ခုနာ ဒိဋ္ဌေ ပသန္နမဏ္ဍလေ။ တေလံ သတ္တပိစုပဋလာနိ ဗျာပေတွာ တိဋ္ဌတိဝိယာတိ ယောဇနာ။ ‘‘သောတဗိလံ’’ နာမ သောတကူပေါ။ ‘‘အင်္ဂုလိဝေဌနာ’’ နာမ အင်္ဂုလိမုဒ္ဒိကာ။ ‘‘ဥပစိတတနုတမ္ဗလောမံ’’တိ ရာသီကတဉ္စ ဝိရဠဉ္စ တမ္ဗလောဟဝဏ္ဏဉ္စ သုခုမလောမံ။ ဥပစိတံ ရာသီကတံ တနုတမ္ဗလောမံ ဧတ္ထာတိ ဝိဂ္ဂဟော။ ‘‘အဇပဒသဏ္ဌာနံ’’တိ အဇဿ ပါဒေန အက္ကန္တပဒသဏ္ဌာနဝန္တံ။ ‘‘ဥပ္ပလဒလံ’’ နာမ ဥပ္ပလပဏ္ဏံ။ ဥပ္ပလဒလဿ အဂ္ဂသဏ္ဌာနဝန္တံ။ ‘‘ဝဋ္ဋိ’’ နာမ ဣဓ မနုဿာနံ သရီရာကာရသဏ္ဌိတာ အာယတပိဏ္ဍိ။ ‘‘သုက္ခစမ္မာနိ စ ဌပေတွာ’’တိ သမ္ဗန္ဓော။ တေ ပန ပဉ္စပ္ပသာဒါ။ သမုဒီရဏံ စဉ္စလနံ။ ‘‘ယထာတံ’’တိ ကတမံ ဝိယ တံ။ ဣမေ ပသာဒါ ဝိစိတ္တာ၊ ကထံဝိစိတ္တာတိ အာဟ ‘‘အညမညံ အသဒိသာ’’တိ။ ကထံ အသဒိသာတိ အာဟ ‘‘တေဟီ’’တိအာဒိံ။

ဂေါစရရူပေသု။ ‘‘ဝဏ္ဏဝိသေသံ’’တိ ဝဏ္ဏဝိသေသတ္ထံ။ ဝဏ္ဏဝိကာရန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဟဒယေ ဂတော ပဝတ္တော ဘာဝေါ ဟဒယင်္ဂတဘာဝေါ။ ‘‘ဘာဝေါ’’တိ စ အဓိပ္ပာယော ဝုစ္စတိ။ တံ ပကာသေတိ၊ မုခေ ဝဏ္ဏဝိကာရံ ဒိသွာ အယံ မေ တုဿတိ၊ အယံ မေ ရုစ္စတိ၊ အယံ မေ ကုပ္ပတိ၊ အယံ သောမနဿိတော၊ အယံ ဒေါမနဿိတောတိ ဧဝံ ဇာနနပစ္စယတ္တာ။ ‘‘ပကတိယာ ပီ’’တိ ဝဏ္ဏဝိသေသံ အနာပဇ္ဇိတွာပီတိ အဓိပ္ပာယော။ ‘‘ယံ ကိဉ္စိဒဗ္ဗံ’’တိ သဝိညာဏကဝတ္ထုံ။ သမဝိသမံ ပုဗ္ဗေ ပကာသိတံ။ တံ တံ အတ္ထံ ဝါ အာစိက္ခတိ တံ သုတွာ တဿ တဿ အတ္ထဿ ဇာနနတော။ အတ္တနော ဝတ္ထုံ ဝါ အာစိက္ခတိ တံ သုတွာ တဿ ဝတ္ထုဿပိ ဇာနနတော။ ‘‘အတ္တနော ဝတ္ထုံ သူစေတီ’’တိ ဣဓ ဣဒံ နာမ အတ္ထီတိ ပကာသေတိ။ ‘‘ဖုသီယတီ’’တိ ဖုသိတွာ ဝိဇာနီယတိ။ ‘‘တံ’’တိ ဖုသနံ။ ‘‘တဿာ’’တိ အာပေါဓာတုယာ။ ‘‘ဒြဝတာဝါ’’တိ အဒ္ဒတိန္တရသတာဝါ။ ဖုသိတွာ ဂယှတိ၊ သာ စ အာပေါဓာတု သိယာတိ စောဒေတိ။ ဝုစ္စတေ ပရိဟာရော။ ဧဝံ ပန န လဗ္ဘတိ၊ တသ္မာ သာ တေဇောယေဝ။ န အာပေါတိ။ ဧတ္ထ ဧဝံ အလဗ္ဘမာနာပိ သာသီတတာ အာပေါယေဝ၊ န တေဇော။ ကသ္မာ၊ အာပဿပိ သီတုဏှဝသေန ဒုဝိဓတာ သမ္ဘဝတော ။ တသ္မိဉှိ လောဟရသေ ဥဏှတာ ဥဏှအာပေါ၊ သီတဝတ္ထူသု သီတတာ သီတအာပေါတိ စေ။ ဧဝံ ပန သတိ တေဇော နာမ နတ္ထီတိ အာပဇ္ဇတီတိ ပရိဟာရော။ ‘‘သဟ အပ္ပဝတ္တနတော’’တိ ဧကတော အပ္ပဝတ္တနတော။ ‘‘ဩရပါရာနံ ဝိယာ’’တိ နဒိယံ တီရံ နာမ ဣဒံ ဩရိမတီရံ၊ ဣဒံ ပါရိမန္တိ နိယမတော နတ္ထိ။ ယတ္ထ သယံ တိဋ္ဌတိ၊ တံ ဩရိမန္တိ၊ ဣတရံ ပါရိမန္တိ ဝေါဟရတိ။ ဧဝံ ဩရပါရာနံ အနဝဋ္ဌာနံ ဟောတီတိ။ ဧတ္ထ စ ‘‘သီတုဏှာနံ သဟ အပ္ပဝတ္တနတော’’တိ ဧတေန ယဒိ တေ သဟ ပဝတ္တေယျုံ။ တတ္ထ သီတတာ အာပေါနာမ၊ ဥဏှတာ တေဇောနာမာတိ ဝတ္တဗ္ဗာ သိယုံ။ န ပန တေ သဟ ပဝတ္တန္တိ၊ တသ္မာ တထာ န ဝတ္တဗ္ဗာ ဟောန္တီတိ ဒဿေတိ။ န န ဝတ္တဗ္ဗာ။ ကသ္မာ၊ ဥဏှတေဇေန ယုတ္တောဟိ အာပေါ ဥဏှတ္တမေဝ ဂစ္ဆတိ။ ယထာတံ ဥဏှတေဇေန ယုတ္တာ ပထဝီပိ ဝါယောပိ ဥဏှတ္တမေဝ ဂစ္ဆန္တီတိ။ တသ္မာ တေ သဟ န ပဝတ္တန္တိ။ သဟ အပ္ပဝတ္တေသုပိ တေသု အညတ္ထ သီတဝတ္ထူသု သီတတာ အာပေါနာမာတိ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ ဟောတီတိ စောဒနာ။ ဧဝံသန္တေ တသ္မိံ လောဟရသေ သဗ္ဗေပိ ရူပဓမ္မာ ဥဏှတ္တံ ဂစ္ဆန္တီတိ သဗ္ဗေပိ တေဇောဘာဝံ ပါပုဏန္တိ။ ‘ဥဏှတ္တ လက္ခဏော တေဇော’တိဟိ ဝုတ္တံ။ ယဒိ စ သီတဝတ္ထူသု သီတဘာဝေါ နာမ သိယာ။ တတ္ထပိ တေန ယုတ္တာ သဗ္ဗေပိ ရူပဓမ္မာ သီတတံ ဂစ္ဆန္တိယေဝ။ တတ္ထပိ တဝမတိယာ သဗ္ဗေပိ အာပေါဘာဝံ ပါပုဏန္တိ။ န ပန သက္ကာ တထာ ဘဝိတုံ။ န ဟိ ဧဝရူပံ လက္ခဏညထတ္တံ နာမ တေသံ အတ္ထိ။ ဘာဝညထတ္တမေဝ အတ္ထိ။ တတ္ထ ‘‘လက္ခဏညထတ္တံ’’ နာမ ပထဝီ အာပေါဘာဝံ ဂစ္ဆတိ။ အာပေါ ပထဝိဘာဝံ ဂစ္ဆတီတိအာဒိ။ ‘‘ဘာဝညထတ္တံ’’ နာမ ပထဝီ ကဒါစိ ကက္ခဠာ ဟောတိ။ ကဒါစိ မုဒုကာ။ အာပေါ ကဒါစိ အာဗန္ဓနမတ္တော ဟောတိ။ ကဒါစိ ပဂ္ဃရဏကော။ တေဇော ကဒါစိ ဥဏှော၊ ကဒါစိ သီတော။ ဝါယော ကဒါစိ ဝိတ္ထမ္ဘနမတ္တော၊ ကဒါစိ သမုဒီရဏောတိ။ ဧဝံ ဧကမေကဿာ ဓာတုယာ တိက္ခ မန္ဒ ဩမတ္တာဓိမတ္တဝသေန ကြိယာသင်္ကန္တိ နာမ အတ္ထီတိ။ တသ္မာ ယံ ဝုတ္တံ ‘ဥဏှတေဇေန ယုတ္တောဟိ အာပေါ ဥဏှတ္တမေဝ ဂစ္ဆတိ၊ ယထာ တံ ဥဏှတေဇေန ယုတ္တာ ပထဝီပိ ဝါယောပိ ဥဏှတ္တမေဝ ဂစ္ဆန္တီ’တိ။ တံ လက္ခဏညထတ္တဝစနံ ဟောတိ။ န ယုဇ္ဇတိ။ န ဟိ ဥဏှတေဇေန ယုတ္တာ သဗ္ဗေတေဓမ္မာ ဥဏှတ္တံ ဂစ္ဆန္တိ။ အတ္တနော အတ္တနော သဘာဝံ န ဝိဇဟန္တိ။ တထာဟိ တသ္မိံ ပက္ကုထိတေ သန္တတ္တေ လောဟရသေ ဘာဝေါ ဥဏှတ္တံ န ဂစ္ဆတိ။ အာဗန္ဓန သဘာဝံ ဝါ ပဂ္ဃရဏ သဘာဝံ ဝါ န ဝိဇဟတိ။ ယဒိ ဥဏှတ္တံ ဂစ္ဆေယျ၊ တံ သဘာဝံ ဝိဇဟေယျ။ ဧဝံသတိ၊ တသ္မိံ လောဟရသေ အာဗန္ဓနာကာရော ဝါ ပဂ္ဃရဏာကာရော ဝါ န ပညာယေယျ။ သဗ္ဗေရူပ ဓမ္မာ ဝိက္ကိရေယျုံ။ ဝိက္ကိရိတွာ အန္တရဓာရေယျုံ။ န စ န ပညာယတိ။ နာပိ ဝိက္ကိရန္တိ။ နောစ တတ္ထ အာဗန္ဓနာကာရော ဥဏှတ္တံ ဂစ္ဆတိ။ အညောဟိ အာဗန္ဓနာကာရော၊ အညံ ဥဏှတ္တံ။ အာဗန္ဓနာကာရော အာပေါ၊ ဥဏှတ္တံ တေဇော။ တတ္ထ ပထဝိဝါယေသုပိ ဧသေဝနယော။ တသ္မာ ယံ ဝုတ္တံ ‘‘ယဒိ တေ သဟ ပဝတ္တေယျုံ။ တတ္ထ သီတတာ အာပေါနာမ၊ ဥဏှတာ တေဇော နာမာတိ ဝတ္တဗ္ဗာ သိယုံ။ န ပန တေ သဟ ပဝတ္တန္တိ။ တသ္မာ တထာ န ဝတ္တဗ္ဗာ ဟောန္တီတိ ဒဿေတီ’’တိ။ တံ သုဝုတ္တမေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ‘‘တေသံ အနဝဋ္ဌာနတော’’တိ ဧတေန သစေ တေ သီတုဏှာ အဝဋ္ဌိတာ သိယုံ။ အထ သဗ္ဗကာလေပိ သီတတာ အာပေါနာမ၊ ဥဏှတာ တေဇောနာမာတိ ဝတ္တဗ္ဗာ သိယုံ။ န ပန တေ အဝဋ္ဌိတာ ဟောန္တိ။ အနဝဋ္ဌိတာ ဧဝ ဟောန္တိ။ တသ္မာ တထာ န ဝတ္တဗ္ဗာ ဟောန္တီတိ ဒဿေတိ။ ဧတ္ထ စ အနဝဋ္ဌိတေသု သန္တေသု ယဒိ သီတတာ အာပေါ နာမ၊ ဥဏှတာ တေဇောနာမာတိ ဝဒေယျုံ။ ဧဝဉ္စသတိ၊ အာပတေဇာပိ အနဝဋ္ဌိတာ သိယုံ။ ယော ဣဒါနိ အာပေါ၊ သောယေဝ ခဏန္တရေ တေဇော နာမ။ ယော ဝါ ဣဒါနိ တေဇော၊ သောယေဝ ခဏန္တရေ အာပေါ နာမာတိ အာပဇ္ဇေယျုံ။ န စ သက္ကာ တထာ ဘဝိတုံ။ လက္ခဏညထတ္တေ အသန္တေ ဝေါဟာရညထတ္တဿပိ အသမ္ဘဝတော။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဩရပါရာနံ ဝိယ တေသံ အနဝဋ္ဌာနတော စ ဝိညာယတီ’’တိ။ တတ္ထ ‘‘ဝိညာယတီ’’တိ သာသီတတာ တေဇောယေဝ၊ န အာပေါတိ ဝိညာယတီတိ။

‘‘အထ ပနာ’’တိအာဒီသု။ ယံ ပုဗ္ဗေ ပရေန ဝုတ္တံ ‘နနု ဒြဝတာ ဝါ ဖုသိတွာ ဂယှတီ’တိ။ တံ ဝိစာရေတုံ ‘‘အထ ပနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ‘‘အထ ပနာ’’တိ ယဒိ ပန ဂယှတိ၊ ဧဝံသတီတိ စ။ ဧဝဉ္စသတိ အာရမ္မဏ ဘူတော ဧဝ သိယာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အယံ ပနေတ္ထာ ဓိပ္ပာယော။ သစေ ဒြဝဘာဝဘူတော အာပေါ ဖုသိတွာ ဂယှေယျ။ ဧဝံ သတိ ၊ အယောပိဏ္ဍာဒီသု အာဗန္ဓနမတ္တဘူတော အာပေါပိ ဖုသိတွာ ဂဟေတဗ္ဗော သိယာ။ ကသ္မာ၊ အာပဘာဝေန ဧကတ္တာ။ ဧဝဉ္စသတိ၊ တေသု အယောပိဏ္ဍာဒီသု သော အာပေါ တာနိ ဟတ္ထေန ဝါ ပါဒေန ဝါ ဖုသန္တဿ ပဟရန္တဿ ဝိနာ ဣတရ မဟာဘူတေဟိ ဝိသုံ ကာယိက သုခဒုက္ခာနံ အာရမ္မဏ ပစ္စယော သိယာ။ ယထာတံ၊ တေသွေဝ အယောပိဏ္ဍာဒီသု ပထဝိမဟာဘူတံ ဝိနာ ဣတရမဟာဘူတေဟိ ဝိသုံ ကာယိကသုခဒုက္ခာနံ အာရမ္မဏ ပစ္စယော ဟောတိ။ ဧဝံ တေဇောဝါယေသုပီတိ။ န ပန သော ဝိသုံ ကာယိကသုခဒုက္ခာနံ အာရမ္မဏ ပစ္စယော ဟောတိ။ တသ္မာ သော ဖောဋ္ဌဗ္ဗ သဘာဝေါ န ဟောတိ။ ယထာ စ သော ဖောဋ္ဌဗ္ဗသဘာဝေါ န ဟောတိ။ တထာ ပကတိ ဥဒကာဒီသု ဒြဝဘာဝဘူတောပိ အာပေါ တာနိ ဖုသန္တဿ ပဟရန္တဿ ကာယိကသုခဒုက္ခာနံ အာရမ္မဏ ပစ္စယော န ဟောတိ။ န စ ဖောဋ္ဌဗ္ဗ သဘာဝေါတိ။ ဧဝဉ္စသတိ၊ ကထံ အယောပိဏ္ဍာဒီသု အာဗန္ဓနမတ္တဘူတော အာပေါ ကာယိကသုခဒုက္ခာနံ ပစ္စယော န ဟောတိ။ ကထဉ္စ တေသု ဣတရမဟာဘူတာနိ ဝိသုံ ဝိသုံ ကာယိကသုခဒုက္ခာနံ ပစ္စယာ ဟောန္တီတိ။ တံ ဒဿေတုံ ‘‘ယဉှီ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ‘‘သဏှထဒ္ဓတာဝသေနဝါ’’တိ တေသု ဌိတာယ ပထဝိဓာတုယာ သဏှထဒ္ဓတာဝသေန ဝါ။ သဏှပထဝီသုခဝေဒနာယ ထဒ္ဓပထဝီဒုက္ခဝေဒနာယ အာရမ္မဏ ပစ္စယောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဧဝံ သေသေသု။ ‘‘အဗ္ဘန္တရတ္ထမ္ဘနဿာ’’တိ တေသံ အယောပိဏ္ဍာဒီနံ အဗ္ဘန္တရေ ဌိတဿ ဝိတ္ထမ္ဘန သဘာဝဿ။ ‘‘နော အညထာ’’တိ တာနိတီဏိ ကာရဏာနိ ဌပေတွာ အာဗန္ဓန ကြိယံ ပဋိစ္စ ကာယိကသုခဒုက္ခုပ္ပတ္တိ နာမ နတ္ထီတိ အဓိပ္ပာယော။ ဣဒါနိ ပကတိ ဥဒကာဒီသု ဒြဝဘာဝဘူတံ အာပေါဓာတုမ္ပိ ဖုသိတွာ ဇာနန္တီတိ မဟာဇနာ မညန္တိ။ တဗ္ဗိသောဓနေန သဟ လဒ္ဓဂုဏံ ဒဿေတုံ ‘‘တသ္မာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ‘‘ပထမံ ဒြဝတာ သဟိတာနိ။ လ။ ဇာနန္တီ’’တိ ဣဒံ ပဓာန ဝစနံ။ လောကေ ဟတ္ထေန ပရာမသိတွာ ဝါ စက္ခုနာ ဒိသွာ ဝါ ဣဒံ ရဿံ၊ ဣဒံ ဒီဃံ၊ ဣဒံ ဝဋ္ဋံ၊ ဣဒံ မဏ္ဍလန္တိအာဒိနာ သဏ္ဌာနံ ဇာနန္တာ ဟတ္ထ ဖုသနေန ဝါ စက္ခု ဒဿနေန ဝါ သဟေဝ တံ ဇာနန္တီတိ မညန္တိ။ တတ္ထ ပန ပုရိမဘာဂေ ကာယဒွါရဝီထိ စိတ္တေန ပစ္စုပ္ပန္နာနိ တီဏိဘူတာနိ ဖုသိတွာ ဝါ စက္ခုဒွါရ ဝီထိစိတ္တေန ပစ္စုပ္ပန္နံ ရူပံ ဒိသွာ ဝါ ပစ္ဆာ ဝတ္ထုဂ္ဂဟဏဝီထိယာ ဥပ္ပန္နာယ ဧဝ သဏ္ဌာနံ ဇာနန္တိ။ ဧသေဝနယော ရတ္တိယံ အလာတစက္ကသဏ္ဌာနံ ဇာနန္တဿပိ။ တတ္ထ ပန ဗဟူနိပိ ပုဗ္ဗာပရဝီထိစိတ္တသန္တာနာနိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာနိ။ တထာ လောကေ စက္ခုနာ ဒိသွာ ဒွါရဝါတပါနာဒီနံ ဆိဒ္ဒဝိဝရာနိ ဇာနန္တာ စက္ခုနာ ဒဿနေန သဟေဝ တာနိ ဇာနန္တီတိ မညန္တိ။ တတ္ထ ပန ပုရိမဘာဂေ စက္ခုဒွါရိကဝီထိ စိတ္တေန ပစ္စုပ္ပန္နာနိ ကဝါဋရူပဘိတ္တိ ရူပါနိ ပုနပ္ပုနံ ဒိသွာ ပစ္ဆာ အလာတစက္ကဿ မဇ္ဈေ ဝိဝရံပိ ဇာနန္တာ ဝိယ ဝိသုံ ဥပ္ပန္နာယ မနောဒွါရိက ဝိညာဏဝီထိယာ ဧဝ တံ ဆိဒ္ဒဝိဝရဘူတံ အာကာသံ ဇာနန္တိ။ တထာ ဟတ္ထေန ဥဒကံ ဖုသန္တဿ ပထမံ ဒြဝသဟိတာနိ ဝိလီနာနိ မုဒူနိ တီဏိဖောဋ္ဌဗ္ဗ မဟာဘူတာနိ ဝိသုံ ဝိသုံ ကာယဒွါရိက ဝီထိ စိတ္တေဟိ ဖုသနကိစ္စေန အာရမ္မဏံ ကရိတွာ ပစ္ဆာ ဝိသုံ သုဒ္ဓါယ မနောဒွါရိက ဝီထိယာ ဧဝ ဒြဝဘာဝသင်္ခါတံ ပဂ္ဃရဏက အာပေါဓာတုံ ဇာနန္တိ။ ဧဝံ သန္တေပိ တံ ဒြဝဘာဝံပိ ဟတ္ထေန ဖုသနေန သဟေဝ ဇာနန္တီတိ မညန္တီတိ အဓိပ္ပာယော။

ဂါဝေါ စရန္တိ ဧတ္ထာတိ အာဟ ‘‘ဂုန္နံ စရဏဋ္ဌာနံ’’တိ။ အက္ခရ ဝိဒူ ပန ဂေါသဒ္ဒံ ဣန္ဒြိယတ္ထေပိ ဣစ္ဆန္တီတိ အာဟ ‘‘ဂေါတိ ဝါ’’တိအာဒိံ။ တာနိ စက္ခာဒီနိ ဧတေသု ရူပါဒီသု စရန္တိ၊ ဧတာနိ ဝါ ရူပါဒီနိ တေသု စက္ခာဒီသု စရန္တိ။ တတ္ထ ပုရိမေန ဂါဝေါ ဣန္ဒြိယာနိ စရန္တိ ဧတေသူတိ ဂေါစရာနီတိ ဒဿေတိ။ ပစ္ဆိမေန ဂေါသုဣန္ဒြိယေသု စရန္တီတိ ဂေါစရာနီတိ။ ဣမာနိ ပန ပဉ္စ ရူပါဒီနိ။

ဘာဝဒွယေ။ ဣစ္ဆနဋ္ဌေန ဌာနဋ္ဌေန ဌပနဋ္ဌေန စ ဣတ္ထီ။ သာဟိကာမရတိ အတ္ထာယ သယံပိ အညံကာမိကံ ဣစ္ဆတိ။ သယဉ္စ ကာမိကေန ဣစ္ဆီယတိ။ အညော စ ကာမိကော ဃရာဝါသ သုခတ္ထာယ တတ္ထ ဌာနံ ဥပေတိ၊ ပတိဋ္ဌာတိ။ အာယတိဉ္စ ကုလဝံသပ္ပတိဋ္ဌာနတ္ထာယ တတ္ထ ကုလဝံသ ဗီဇံ ဌပေတီတိ။ ပူရဏဋ္ဌေန ဣစ္ဆနဋ္ဌေန စ ပုရိသော။ သောဟိ အတ္တဟိတဉ္စ ပူရေတိ၊ ပရဟိတဉ္စ ဣစ္ဆတိ။ ဣဓလောကဟိတဉ္စ ပူရေတိ၊ ပရလောကဟိတဉ္စ ဣစ္ဆတိ။ ဥဘယလောကဟိတဉ္စ ပူရေတိ၊ လောကုတ္တရဟိတဉ္စ ဣစ္ဆတိ၊ ဧသတိ၊ ဂဝေသတီတိ။ ပုမဿသကံ ပုံသကံ။ ပုရိသလိင်္ဂါဒိ။ နတ္ထိ ပုံသကံ ဧတဿာတိ နပုံသကံ။ ‘‘ယဿ ပန ဓမ္မဿာ’’တိ ဘာဝရူပဓမ္မဿ။ ‘‘တံ’’တိ ခန္ဓပဉ္စကံ။ မဟာသဏ္ဌာနံ သတ္တာနံ ဇာတိဘေဒံ လိင်္ဂေတိ ဉာပေတီတိ လိင်္ဂံ။ လက္ခဏပါဌကာ နိမိနန္တိ သဉ္ဇာနန္တိ ကလျာဏ ပါပကံ ကမ္မဝိပါကံ ဧတေနာတိ နိမိတ္တံ။ ကိရိယာ ကုတ္တံ။ အာယုကန္တံ ကပ္ပီယတိ သင်္ခရီယတီတိ အာကပ္ပော။ သဗ္ဗေပေတေလိင်္ဂါဒယော။ သောစ အဝိသဒါဒိဘာဝေါ။ ‘‘ဝစနေသုစာ’’တိ ဣတ္ထိသဒ္ဒပုရိသသဒ္ဒါဒီသု စ။ ‘‘ဝစနတ္ထေသု စာ’’တိ ဣတ္ထိ သဏ္ဌာန ပုရိသသဏ္ဌာနာဒိ အတ္ထေသု စ။ ‘‘နိမိတ္တသဒ္ဒေါ ဝိယာ’’တိ နိမိတ္တ သဒ္ဒေါ အင်္ဂဇာတေ ပါကဋော ဝိယာတိ။ န ပါကဋော ဒိဋ္ဌော။ အပါကဋော ပန ကတ္ထစိ ဒိဋ္ဌောတိ အဓိပ္ပာယော။ ‘‘ဘဝန္တိ သဒ္ဒဗုဒ္ဓိယော’’တိ သဒ္ဒသတ္ထနယော။ ‘‘ဘဝန္တိ လိင်္ဂါဒီနီ’’တိ အဋ္ဌကထာနယော။ တတ္ထ ဟိ ဣတ္ထိလိင်္ဂါဒီနံ ဟေတုဘာဝ လက္ခဏန္တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဧတသ္မိံ သတီ’’တိ စ ဇာတိယာ သတိ၊ ဇရာမရဏံ ဟောတိ။ အသတိ န ဟောတီတိ ဧတ္ထဝိယ ဟေတု ဖလဘာဝပါကဋတ္ထံ ဝုတ္တံ။

ဝတ္ထုရူပေ။ နိရုတ္တိနယေန ဝစနတ္ထာ ဘဝန္တိ။ ဓာတု ဒွယံ နာမ မနောဓာတု မနောဝိညာဏဓာတု ဒွယံ။ ‘‘အဝတွာ’’တိ ဟဒယ ဝတ္ထုံ အဝတွာ။ ‘‘တံ’’တိ ဟဒယ ဝတ္ထု ရူပံ။ ‘‘ပဉ္စာ’’တိ ပဉ္စဝတ္ထူနိ။ ‘‘တေသံ’’တိ တေသံ ကုသလာဒီနံ။ ‘‘တတ္ထ ဝုတ္တံ’’တိ ပဋ္ဌာနေ ဝုတ္တံ။ ‘‘ယံ ရူပံ နိဿာယာ’’တိ ယံ ရူပံ နိဿာယ မနောဓာတု စ မနောဝိညာဏဓာတု စ ဝတ္တန္တီတိ ဣမံ ပါဌံ နိဒ္ဒိသတိ။ ‘‘အနည သာဓာရဏေသု ဌာနေသူ’’တိ စက္ခု ဝတ္ထာဒီဟိ အညဝတ္ထူဟိ အသာဓာရဏေသု ကုသလာကုသလဋ္ဌာနေသု။

ဇီဝိတရူပေ။ ‘‘အာဓိပ္ပစ္စယောဂေနာ’’တိ အဓိပတိဘာဝယောဂေန။ ‘‘အဓိပတိဘာဝေါ’’တိ စ ဣန္ဒြိယပစ္စယ ကိစ္စံ ဝုစ္စတိ။ န အဓိပတိ ပစ္စယကိစ္စံ။ ‘‘ဇီဝန္တီ’’တိ ဟရိတဘာဝံ န ဝိဇဟန္တီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ န ဟိ တာနိ ဧကန္တေန ဇီဝန္တာနိ နာမ ဟောန္တိ။ ဇီဝိတ ရူပဿ ဧကန္တ ကမ္မဇဿ ဗဟိဒ္ဓါ အနုပလဒ္ဓတ္တာ။ ကမ္မဇရူပါနိ ဇီဝန္တိ ယေဝါတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ကမ္မေ အသန္တေပီ’’တိ ကမ္မစေတနာယ ပုဗ္ဗေ နိရုဒ္ဓတ္တာ ဝုတ္တံ။ တဒတ္ထံ ဗျတိရေကတော ပါကဋံ ကရောန္တော ‘‘တထာဟီ’’တိအာဒိမာဟ။ ‘‘ဣတရ ရူပါနီ’’တိ စိတ္တဇရူပါဒီနိ။ ဧကဝီထိဝါရော နာမ ပဉ္စဒွါရဝီထိဝါရော။ မနောဒွါရဝီထိဝါရော ဧကဇဝန ဝါရောတိ ဝုတ္တော။ ပရိစ္ဆိန္နံ ဟောတိ။ ကသ္မာ၊ ဧကေကသ္မိံ ဝီထိဝါရေ နိရုဒ္ဓေ ဘဝင်္ဂ သမယေ အသဒိသဿ ရူပသန္တာနဿ ပါတုဗ္ဘာဝတောတိ အဓိပ္ပာယော။ တဉ္စ ခေါ ရူပဝိသေသံ ဇာနန္တဿေဝ ပါကဋံ ဟောတိ။ အဇာနန္တဿ ပန တင်္ခဏမတ္တေ အပါကဋံ။ ကသ္မာ၊ တာဒိသဿပိ ဥတုဇရူပသန္တာနဿ ထောကံ ပဝတ္တနတော။ ယဿဟိ ဒေါသ သမုဋ္ဌိတေန ရူပသန္တာနေန မုခရူပံ ဒုဗ္ဗဏ္ဏံ ဟောတိ။ တဿ ဒေါသေ နိရုဒ္ဓေပိ တံ ရူပံ ထောကံ ဒုဗ္ဗဏ္ဏမေဝ ခါယတီတိ။ ‘‘ဥတုဇာဟာရဇာနဉ္စ သန္တတိ ပစ္စုပ္ပန္နံ’’တိ အဓိကာရော။ ဧကံ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နမေဝ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ။ န နု စက္ခုသောတာဒီနိ ကမ္မဇရူပသန္တာနာနိပိ ပဝတ္တိကာလေ ကဒါစိ သုပ္ပသန္နာနိ၊ ကဒါစိ ပသန္နာနိ၊ ကဒါစိ အပ္ပသန္နာနိ ဒိဿန္တီတိ။ သစ္စံ၊ တထာ ပဝတ္တိ ပန သန္တာန ဝိစ္ဆေဒေန န ဟောတိ၊ နာနာဝိစ္ဆိန္နေ စ ဧကေကသ္မိံ သန္တာနေ တေသံ ပုနဃဋနံ နာမ နတ္ထိ။ သကိံ အန္ဓော အန္ဓောယေဝ ဟောတိ။ ဗဓိရောစ ဗဓိရောယေဝါတိ အဓိပ္ပာယော။ ‘‘ယဒိ ဧဝံ’’တိ ဧဝံ ယဒိ သိယာတိ အတ္ထော။ ‘‘အရူပ ဓမ္မာနံ သန္တတိ ပစ္စုပ္ပန္နံ’’တိ အဓိကာရော။ ‘‘ဝိပါကာနီ’’တိ ဘဝင်္ဂဘူတာနိ ဝိပါကာနိ။ ဧကသန္တတိဝသေန ပဝတ္တိဿန္တိယေဝ၊ တသ္မာ တေသံ နာနာသန္တတိ ပစ္စုပ္ပန္နံ နာမ န ဝတ္တဗ္ဗံ။ ကသ္မာ၊ ယာဝဇီဝမ္ပိ ဧက ကမ္မနိဗ္ဗတ္တတ္တာတိ အဓိပ္ပာယော။ ‘‘ဣတရာနိ ပနာ’’တိ ကုသလာ ကုသလ ကြိယစိတ္တာနိ ပန။ ‘‘တဒါရမ္မဏာ’’တိ နိရုဒ္ဓါရမ္မဏာ။ အဒ္ဓါနပ္ဖရဏာနုဘာဝေန ပဝတ္တန္တိယေဝ။ န ပန စိတ္တဇရူပါဒီနိ ဝိယ အတ္တနော ဇနကပစ္စယေ နိရုဒ္ဓေ နိရုဇ္ဈန္တိ။ အယံ အရူပဓမ္မာနံ ဇီဝန္တတ္တေ ဝိသေသောတိ အဓိပ္ပာယော။ ‘‘အယမတ္ထော ဝတ္တဗ္ဗော’’တိ အရူပ ဓမ္မာနံ ဇီဝန္တတာဝိသေသော ဝတ္တဗ္ဗော။ ယထာ ရူပသန္တတိယံ အနန္တရ ပစ္စယော နာမ နတ္ထိ။ စုတိကာလေ ဘဝန္တရရူပသန္တာနဿ ကိဉ္စိ ပစ္စယတ္တံ အနုပဂန္တွာ နိရုဇ္ဈတိ။ တေန ဘဝန္တရ ပါတုဗ္ဘာဝေါ နာမ တေသံ နတ္ထိ။ န တထာ အရူပသန္တတိယံ။ တတ္ထ ပန စုတိစိတ္တမ္ပိ ပဋိသန္ဓိယာ အနန္တရ ပစ္စယော ဟုတွာ နိရုဇ္ဈတိ။ တေန ဘဝန္တရပါတုဗ္ဘာဝေါ နာမ တေသံ အတ္ထိ။ အယမ္ပိ အရူပဓမ္မာနံ ဇီဝန္တတ္တေ ဝိသေသော။ တသ္မာ အရူပဓမ္မာနံပိ ကမ္မဇရူပါနံ ဝိယ နိစ္စံ ဇီဝိတယောဂေန ဇီဝန္တတ္တာ သန္တတိ ပစ္စုပ္ပန္နံ နာမ န ဘဝေယျာတိ န စောဒေတဗ္ဗန္တိ။ ကုသလာ ကုသလ ကြိယစိတ္တာနိ နာမ အကမ္မဇာနိ ဟောန္တိ။ စိတ္တဇရူပါဒီနိ ဝိယ အတီတံ ကမ္မံ အနပေက္ခိတွာ တင်္ခဏိကေဟိ နာနာပစ္စယေဟိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တသ္မာ တေသံ ဇီဝန္တာနံပိ သတံ အဇီဝန္တာနံ စိတ္တဇရူပါဒီနံ ဝိယ နာနာသန္တတိ ပစ္စုပ္ပန္နံ နာမ အတ္ထိ။ ဇီဝန္တတာ ဝိသေသောပိ အတ္ထီတိ အဓိပ္ပာယော။ ဧတ္ထ ကေစိ ဝဒန္တိ။ ရုက္ခာဒီသုပိ ဇီဝိတံ နာမ အတ္ထိ။ ယတော တေသံ ဟရိတတာ စ အဟရိတတာ စ ရူဟနဉ္စ-အရူဟနဉ္စ ဒိဿတီတိ။ ဝုစ္စတေ၊ ယဒိ တေသံ ဇီဝိတံ နာမ အတ္ထိ၊ အရူပဇီဝိတံ ဝါ သိယာ၊ ရူပဇီဝိတံ ဝါ။ တတ္ထ သစေ အရူပဇီဝိတံ ဟောတိ။ ယထာ တေန သမန္နာဂတော သတ္တော ပုနပ္ပုနံ မရိတွာ ပုနပ္ပုနံ ဘဝန္တရေ ပါတုဗ္ဘဝန္တိ။ တထာ ရုက္ခာပိ မရိတွာ ဘဝန္တရေ ပါတုဗ္ဘဝေယျုံ။ အထ ရူပဇီဝိတံ သိယာ။ ယထာ သတ္တာနံ စက္ခာဒိ အင်္ဂေသု ဇီဝိတ သန္တာနေ ဘိန္နေ တာနိ အင်္ဂါနိ ပုန ဇီဝန္တာနိ ကာတုံ န သက္ကောန္တိ။ တထာ ရုက္ခာပိ ခန္ဓေသု ဝါ သာခါသုဝါ ဆိန္နေသု ဇီဝိတသန္တာနေ ဘိန္နေ တေခန္ဓာဝါ သာခါယော ဝါ ပုန အညတ္ထ ရောပေတုံ န သက္ကာ ဘဝေယျုံ။ သက္ကာ ဧဝ ဘဝန္တိ။ တသ္မာ တဒုဘယံပိ ဇီဝိတံ နာမ တေသံ နတ္ထီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဝိဘာဝနိပါဌေ။ န ဟိ တေသံ ကမ္မံယေဝ ဌိတိကာရဏံ ဟောတီတိ ဧတ္ထ ကမ္မံ ဌိတိကာရဏံ ဧဝ န ဟောတီတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ တေနာဟ ‘‘အာဟာရဇာဒီနံ’’တိအာဒိံ။ ဧကကလာပေ ဂတာ ပဝတ္တာ သဟဇာတ ပစ္စယာ၊ တေဟိ အာယတ္တာ ပဋိဗဒ္ဓါတိ ဝိဂ္ဂဟော။ ကမ္မာဒီနံ ရူပဇနကပစ္စယာနံ ဇနကာနုဘာဝေါ နာမ ရူပကလာပါနံ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ ဧဝ ဖရတိ၊ န ဌိတိက္ခဏေ။ ဥပစယသန္တတိယော စ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ လဗ္ဘန္တိ၊ န ဌိတိက္ခဏေ။ တသ္မာ တာ ဇနကပစ္စယာနုဘာဝက္ခဏေ လဒ္ဓတ္တာ ကုတောစိဇာတနာမံ လဘန္တိ။ ဇရတာပန ဌိတိက္ခဏေ ဧဝ လဗ္ဘတိ၊ န ဥပ္ပာဒက္ခဏေ။ တသ္မာ သာ ကုတောစိဇာတ နာမံ န လဘတိ။ ယဒိ ပန အာဟာရဇာဒီနံ ရူပဓမ္မာနံ ဌိတိ နာမ အာဟာရာဒိ ဇနကပစ္စယာယတ္တာ ဘဝေယျ။ ဇရတာပိ ဇနကပစ္စယာနုဘာဝက္ခဏေဝ လဗ္ဘမာနာ သိယာ။ ဧဝဉ္စသတိ၊ သာပိ ကုတောစိဇာတ နာမံ လဘေယျ။ န ပန လဘတိ။ တသ္မာ တေသံ ဌိတိ နာမ ဇနကပစ္စယာယတ္တာ န ဟောတီတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေန္တော ‘‘ဣတရထာ’’တိအာဒိမာဟ။ ‘‘ဥပတ္ထမ္ဘမာနာ’’တိ ကလာပန္တရေ ဌတွာ ဥပတ္ထမ္ဘမာနာ။ ‘‘န ခဏဌိတိပ္ပဝတ္တိယာ’’တိ ခဏဌိ တိဘာဝေန ပဝတ္တိအတ္ထာယ ဥပတ္ထမ္ဘန္တိ၊ အနုပါလေတီတိ ယောဇနာ။ သဗ္ဗေသံပိ ရူပါရူပဓမ္မာနံ။ ‘‘တံ’’တိ ဝိဘာဝနိဝစနံ။ ‘‘ဣဒံ ပနာ’’တိ ဇီဝိတရူပံ ပန။

အာဟာရရူပေ။ ‘‘သဝတ္ထုကဝစနံ’’တိ ဘောဇနာဒိ ဝတ္ထုနာ သဟ ပဝတ္တတီတိ သဝတ္ထုကံ။ ဝစနံ။ န ဟိ နိဗ္ဗတ္တိတံ အာဟာရ ရူပံ နာမ ကဗဠံ ကာတုံ သက္ကာ ဟောတီတိ။ ‘‘ဝိဝေစိတာနီ’’တိ ပါစန ကိစ္စေန ဝိဘဇိတာနိ။ ဝိသုံ ဝိသုံ ကတာနိ။ ‘‘ပဉ္စဓာ ဝိဘာဂံ ဂစ္ဆန္တီ’’တိ ဧကံ ဘာဂံ ပါဏကာ ခါဒန္တိ။ ဧကံ ဘာဂံ ဥဒရဂ္ဂိ ဈာပေတိ။ ဧကော ဘာဂေါ မုတ္တံ ဟောတိ။ ဧကောဘာဂေါ ကရီသံ။ ဧကောဘာဂေါ ရသဘာဝံ အာပဇ္ဇိတွာ သောဏိတမံသာဒီနိ ဥပဗြူဟယတီတိ ဧဝံ ဝုတ္တနယေန ပဉ္စဓာ ဝိဘာဂံ ဂစ္ဆန္တိ။ ‘‘လောကေ’’တိ လောကိယ ဂန္ထေ။ ‘‘တတော’’တိ အာမာသယတော။ အနုဖရန္တော ဟုတွာ။ ‘‘တဿာ’’တိ ရသဘာဂဿ။ ‘‘ဘူတေသူ’’တိ မဟာဘူတေသု။ သဟ ဣန္ဒြိယေန ဝတ္တတီတိ သေန္ဒြိယော။ ကာယော။ ဥဒယတီတိ ဩဇာ။ ဒကာရဿ ဇကာရော။ အဝတိ ဇနေတီတိ ဩဇာ။ အဝသဒ္ဒဿ ဩကာရော။ ‘‘အတ္တနောဝတ္ထုံ’’တိ အတ္တနောနိဿယဘူတံ ရူပကာယံ။

‘‘အညာပဒေသော’’ နာမ ရူပဿ လဟုတာတိအာဒီသု အညဿ ရူပဿ ကြိယာမတ္တဘာဝေန အပဒိသနံ ဝုစ္စတိ။ ‘‘ဥဇုကတောဝ နိပ္ဖာဒိတံ’’တိ မုချတောဝ ဇနိတံ။ ယထာဟိ သဗ္ဗံ အနိပ္ဖန္နရူပံ အဇာတိ ဓမ္မတ္တာ ဥဇုကတော ကမ္မာဒီဟိ ဇာတံ နာမ န ဟောတိ။ ကမ္မာဒီဟိ ဇာတံ ပန နိပ္ဖန္နရူပံ နိဿာယ ဒိဿမာနတ္တာ ဌာနူပစာရေန ဝိညတ္တိ ဒွယံ စိတ္တဇံတိအာဒိနာ ဝုစ္စတိ။ န တထာ ဣဒံ နိပ္ဖန္နရူပံ။ ဣဒံ ပန ဇာတိဓမ္မတ္တာ ဥဇုကတောဝ ကမ္မာဒီဟိ ပစ္စယေဟိ နိပ္ဖာဒိတံ ဇနိတန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ‘‘ရူပံ’’တိ ဝုတ္တေ အနိပ္ဖန္နရူပံပိ လဗ္ဘတီတိ တတော ဝိသေသနတ္ထံ ရူပရူပန္တိ ဝုစ္စတီတိ အာဟ ‘‘ရုပ္ပနလက္ခဏ သမ္ပန္နံ’’တိအာဒိံ။ တတ္ထ ‘‘ရုပ္ပနလက္ခဏံ’’ နာမ သီတုဏှာဒီဟိ ဝိကာရပတ္တိလက္ခဏံ။ တမ္ပန အနိပ္ဖန္န ရူပေ မုချတော န လဗ္ဘတိ။ နိပ္ဖန္နရူပေ ဧဝ လဗ္ဘတိ။ ကသ္မာ၊ နိပ္ဖန္နရူပဿဟိ နာနာဝိကာရော ဝိကာရရူပန္တိ ဝုစ္စတိ။ လက္ခဏံ လက္ခဏ ရူပန္တိ ဝုစ္စတိ။ ဝိကာရဿ ပန ဝိကာရော နာမ နတ္ထိ။ လက္ခဏဿ စ လက္ခဏံ နာမ နတ္ထိ။ ယဒိ အတ္ထီတိ ဝဒေယျ။ ဝိကာရဿ ဝိကာရော၊ တဿ စ ဝိကာရော၊ တဿ စ ဝိကာရောတိ အပရိယန္တမေဝ သိယာ။ တထာ လက္ခဏေပီတိ။

အာကာသဓာတုယံ။ ‘‘ပကာသန္တီ’’တိ ဣဒံ ဧကံ ဣဒံ ဧကန္တိ ပညာယန္တိ။ ‘‘ပရိစ္ဆိန္ဒတီ’’တိ အာဟ ‘‘ပရိတော’’တိအာဒိံ။ ‘‘အသမ္မိဿံ’’တိ ဝတွာ တဒတ္ထံ ဝိဝရတိ ‘‘ဧကတ္တံ အနုပဂမနံ’’တိ။ ပရိစ္ဆိန္ဒီယတီတိ ပရိစ္ဆေဒေါတိ အာဟ ‘‘တေဟိ ဝါ’’တိအာဒိံ။ ‘‘တေဟိ ဝါ’’တိ ကလာပန္တရဘူတေဟိ ဝါ။ ‘‘အတ္တနော ဝါ ပရေသံ ဝါ အကတွာ’’တိ အတ္တနောပက္ခိကံ ဝါ ပရေသံ ပက္ခိကံ ဝါ အကတွာ။ ပရိစ္ဆေဒ ကြိယာမတ္တံ ပရိစ္ဆေဒေါတိ အာဟ ‘‘တေသံ ဝါ’’တိအာဒိံ။ ‘‘တေသံ ဝါ’’တိ ကလာပန္တရဘူတာနံ ဝါ။ ‘‘အယံ ပနာ’’တိ အယံ ပရိစ္ဆေဒေါ ပန။ ‘‘တဿာ’’တိ ပရိစ္ဆေဒဿ။ သော ပါဠိယံ ဝုတ္တောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဣတိ ကတွာ’’တိ ဧဝံ မနသိကတွာ။ ‘‘ဧတေဟီ’’တိ ဧတေဟိ မဟာဘူတေဟိ။ ‘‘အညမည အဗျာပိတတာ’’တိ ဒွိန္နံ တိဏ္ဏံ ဝါ ရူပကလာပါနံ ဧကကလာပတ္တူပဂမနံ အညမည ဗျာပိတာ နာမ၊ တထာ အနုပဂမနံ အညမည အဗျာပိတတာ နာမ။ တေနာဟ ‘‘ဧကတ္တံ’’တိအာဒိံ။ ‘‘တတ္ထာ’’တိ တိဿံ ပါဠိယံ။ ‘‘နာနာကလာပဂတာနံ ဘူတာနံ’’တိ ဧတေန ကလာပပရိယန္တတာ ဧဝ ဝုတ္တာ ဟောတိ။

ဝိညတ္တိ ဒွယေ။ ‘‘သယဉ္စာ’’တိ ဝိညတ္တိ သင်္ခါတံ သယဉ္စ။ ‘‘တေနာ’’တိ စလမာနေန ကာယင်္ဂေန။ ‘‘တေဟီ’’တိ ပစ္စက္ခေ ဌိတေဟိ ဇနေဟိ။ တတ္ထာတိအာဒီသု။ ‘‘ကာယင်္ဂဝိကာရံ ကရောန္တဿာ’’တိ အဘိက္ကမနာဒိ အတ္ထာယ ဟတ္ထပါဒါဒီနံ ကာယင်္ဂါနံ စလန သင်္ခါတံ ဝိကာရံ ကရောန္တဿ။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တာ စ သဗ္ဗေတေ စိတ္တဇဝါတကလာပါ ယထာဓိပ္ပေတ ဒိသာဘိမုခါ ဧဝ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ယောဇနာ။ ‘‘ယထာ ဝါ တထာ ဝါ အနုပ္ပဇ္ဇိတွာ’’တိ အနိယမတော အနုပ္ပဇ္ဇိတွာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ယဿ စောပန ကာယဿ။ ‘‘တေဟီ’’တိ စိတ္တဇဝါတကလာပေဟိ။ နိယာမကော နာဝါနိယောဇကော။ ‘‘တေ စာ’’တိ တေစိတ္တဇဝါတကလာပသင်္ဃာဋာ။ ဧတေန သကလံ ကာယင်္ဂံ နိဒဿေတိ။ သကလကာယင်္ဂံ နာဝါသဒိသန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ‘‘စာရေတွာ’’တိ ဝိယူဟိတွာ။ ကထံ ပန သာ နိယာမကသဒိသီ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ယထာဟီ’’တိအာဒိ။ ယဒေတံ သက္ကောတီတိ ဝစနံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ကတီပယဇဝန ဝါရေဟီ’’တိ ဒွတ္တိ ဇဝနဝါရေဟိ။ ‘‘တတော’’တိ ယသ္မိံ ဝါရေ စလန သင်္ခါတံ ဒေသန္တရ ပါပနံ ဇာယတိ။ တတော စလနဝါရတော။ သန္ထမ္ဘန သန္ဓာရဏာနိ ဧဝ သမ္ပဇ္ဇန္တိ၊ န စလနသင်္ခါတံ ဒေသန္တရ ပါပနံ။ ‘‘ဧတ္ထာ’’တိ ဧတိဿံ အဋ္ဌကထာယံ။ နာနာဇဝနဝီထီသု။ လ။ ဥပတ္ထမ္ဘနေ စ ယုဇ္ဇတိယေဝ။ န ဧကိဿာယ ဇဝနဝီထိယံ ဧဝ ယုဇ္ဇတီတိ အဓိပ္ပာယော။ ယဒိ နာနာဇဝနဝီထီသု တထာ ဥပတ္ထမ္ဘနဉ္စ ဂယှေယျ။ ဧဝံသတိ၊ အန္တရန္တရာ ဗဟူ ဘဝင်္ဂဝါရာပိ သန္တိ။ တတ္ထ ကထံ တဒုပတ္ထမ္ဘနံ သမ္ပဇ္ဇေယျာတိ အာဟ ‘‘တထာဟီ’’တိအာဒိံ။ တတ္ထ ‘‘ဥတုဇရူပသင်္ဃာဋာနိ ပီ’’တိ ဘဝင်္ဂသမယေ ပဝတ္တာနိ ဥတုဇရူပကလာပသန္ဓာနကာနိ။ ‘‘တဒါကာရ ဝန္တာနီ’’တိ တဿာ စိတ္တဇရူပသန္တတိယာ အာကာရ ဝန္တာနိ။ ပစ္ဆိမ ပစ္ဆိမာနံ ရူပကလာ ပသင်္ဃာဋာနံ အပရာပရံ ဥပ္ပဇ္ဇနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ပုရိမပုရိမာနံ ရူပကလာပသင်္ဃာဋာနံ ခဏိကဓမ္မတာ စ တေသံ န သိယာ။ န စ တေ ခဏိကဓမ္မာ န ဟောန္တိ။ အညထာ ဒေသန္တရ သင်္ကမနသင်္ခါတံ စလနံ ဧဝ န သိယာ။ စလနံ တိဟိ နာနာကြိယာနံ ပါတုဗ္ဘာဝေါ ဝုစ္စတိ။ နာနာကြိယာ စ နာမ နာနာဓမ္မာ ဧဝ။ ယသ္မာ စ အင်္ဂပစ္စင်္ဂါနံ ခဏေခဏေ စလနံ နာမ လောကေ ပစ္စက္ခတော ဒိဋ္ဌံ။ တသ္မာ တေသံ ခဏိကဓမ္မတာပိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ ဟောတီတိ။ ဧတေန တေသံ ခဏိကမရဏံ ဒဿေတိ၊ ယံ ရူပါရူပဓမ္မာနံ အနိစ္စလက္ခဏန္တိ ဝုစ္စတိ။ အဗျာပါရ ဓမ္မတာ စ အဝသဝတ္တိတာ စ တေသံ န သိယာ။ န စ တေ အဗျာပါရ ဓမ္မာ၊ န အဝသဝတ္တိ ဓမ္မာ စ န ဟောန္တိ။ အညထာ ပစ္စယာယတ္တ ဝုတ္တိတာ ဧဝ တေသံ န သိယာ။ ပစ္စယာယတ္တ ဝုတ္တိတာတိ စ ပစ္စယေ သတိ၊ တေ ဝတ္တန္တိ၊ အသတိ န ဝတ္တန္တီတိ ဧဝံ ပဝတ္တာ ပစ္စယာယတ္တ ဝုတ္တိတာ ယသ္မာ စ ပစ္စယသာမဂ္ဂိယံ သတိ၊ တေ ဝတ္တန္တိယေဝ။ တေသံ ဝတ္တနတ္ထာယ ကေနစိဗျာပါရေန ကိစ္စံ နတ္ထိ။ တေ မာဝတ္တန္တူတိ စ အတ္တနော ဝသေန ဝတ္တန္တိ။ ပစ္စယေ အသတိ၊ န ဝတ္တန္တိယေဝ။ တေသံ အဝတ္တနတ္ထာယ ကေနစိဗျာပါရေန ကိစ္စံ နတ္ထိ။ တေမာဝတ္တန္တူတိ စ အတ္တနော ဝသေနဝတ္တန္တိ။ ယသ္မာ စ တေသံ ပစ္စယာယတ္တ ဝုတ္တိတာ နာမ လောကေ ဝိညူနံ ပစ္စက္ခတောဒိဋ္ဌာ။ တသ္မာ တေသံ အဗျာပါရတာ စ အဝသဝတ္တိတာ စ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ ဟောတိ။ ဧတေန တေသံ သဗ္ဗေဟိ သတ္တပုဂ္ဂလ အတ္တာကာရေဟိ သဗ္ဗသော သုညံ ဒဿေတိ၊ ယံ ရူပါရူပဓမ္မာနံ အနတ္တလက္ခဏန္တိ ဝုစ္စတီတိ။

‘‘ဝစီဘေဒံ’’တိ အက္ခရ ပဒဘာဝပတ္တံ ဝစီမယသဒ္ဒပ္ပကာရံ။ ဥပါဒိန္နကပထဝီဓာတုယော နာမ ကမ္မဇ ပထဝီဓာတုယော။ တာသု သင်္ဃဋ္ဋနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အတ္တနာ သဟဇာတေနယေန အာကာရဝိကာရေန ဥပဂစ္ဆတိ၊ ယေန စ ဥပလဗ္ဘတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အဇ္ဈတ္တ သန္တာနဂတာ သဗ္ဗေ စတုဇရူပဓမ္မာပိ ကတ္ထစိ ဥပါဒိန္နကာတိ ဝုစ္စန္တီတိ အာဟ ‘‘စတုဇဘူတာယ ဧဝ ဝါ’’တိ။ ဒွီသုဌာန ကရဏေသု ကရဏပက္ခေ စလနာကာရပ္ပဝတ္တာ စိတ္တဇပထဝီဓာတု ဌာနပက္ခေ ပထဝိဓာတုယံ သင်္ဃဋ္ဋယမာနာ ကမ္မဇပထဝိယံ ဧဝ ဃဋ္ဋေတိ။ ဣတရ ပထဝိယံ န ဃဋ္ဋေတီတိ န သက္ကာ ဝတ္တုံတိ ကတွာ ဣဓ ဧဝဂ္ဂဟဏံ ကတံ။ ‘‘ဝိကာရ ဒွယဉ္စာ’’တိ ကာယဝိကာရ ဝစီဝိကာရ ဒွယဉ္စ။ ကထံ ပန အသမ္မိဿံ ကတွာ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘ဧတ္ထစာ’’တိအာဒိံ။ ယံ ပန တာသံ ဃဋ္ဋနပ္ပကာရဝိဓာနံ အတ္ထီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘တာသံ’’ စိတ္တဇပထဝီနံ။ ‘‘တံ တံ ဝဏ္ဏတ္တပတ္တိယာ’’တိ က၊ ခါ၊ ဒိဝဏ္ဏတ္တပတ္တတ္ထာယ။ ယံ ပန ကာယဝိညတ္တိဋ္ဌာနေ ‘အယဉ္စ အတ္ထော ဥပရိ အက္ခရုပ္ပတ္တိ ဝိစာရဏာယံ ပါကဋော ဘဝိဿတီ’တိ ဝုတ္တံ။ တံ ဣဓ ပါကဋံ ကရောန္တော ‘‘ဧတ္ထ စာ’’တိအာဒိမာဟ။ တေနေဝ ဟိ မူလဋီကာယံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဧတ္ထ စာ’’တိ မူလဋီကာပါဌေ။ ‘‘ပုဗ္ဗဘာဂေ’’တိ ပရိဗျတ္တ အက္ခရပ္ပဝတ္တဝီထိတော ပုဗ္ဗဘာဂေ။ ‘‘နာနာဇဝနဝီထီဟီ’’တိ နာနပ္ပကာရေဟိ ဇဝနဝီထိဝါရေဟိ။ ‘‘ပထမဇဝနစိတ္တဿပီ’’တိ ပရိဗျတ္တ အက္ခရပ္ပဝတ္တိဝီထိယံ ဥပ္ပန္နပထမဇဝန စိတ္တဿပိ။ တဿ အာသေဝနဉ္စ နာမ တတော ပုရိမေဟိ ဝီထိဝါရေဟိ ဧဝ လဒ္ဓံ သိယာတိ အဓိပ္ပာယော။ ‘‘အာသေဝနံ’’တိ စ ဥပစာရ ဝစနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗန္တိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။ ‘‘တဿာ’’တိ ပရိဗျတ္တက္ခရဿ။ ဝုတ္တဉ္စ သဒ္ဒသတ္ထေသု။ ‘‘ဒီဃမုစ္စရေ’’တိ ပဉ္စဒီဃာ ဝုစ္စန္တိ။ မိထိန္ဒ ပဉှာပါဌေ။ ‘‘သာဓိကေ ဝီဟိဝါဟသတေ’’တိ ဝီဟိဓညပူရော သကဋော ဝီဟိဝါဟော နာမ။ ဝီဟိဝါဟာနံ သာဓိကေ သတသ္မိံ။ အဘိမညနံ အဘိမာနော။ ‘‘သေသမေတ္ထ ကာယဝိညတ္တိယံ ဝုတ္တနယေ နာ’’တိ တထာဟိ စလနစိတ္တဇရူပသန္တတိယံ ပဝတ္တာနီတိအာဒိနာ ဝုတ္တ နယေနာတိ အတ္ထော။ ဣဓ ပန ဝစီဘေဒကရ စိတ္တဇသဒ္ဒသန္တတိယံ ပဝတ္တာနိ ဥတုဇရူပသင်္ဃာဋာနီတိအာဒိနာ ဝတ္တဗ္ဗံ။ တေနာဟ ‘‘ယထာသမ္ဘဝံ’’တိ။ ‘‘ပဝတ္တနတ္ထော’’တိ အဘိက္ကမနာဒိ သဇ္ဈာယနာဒီနံ ပဝတ္တာပနတ္ထော။ ‘‘ဧတ္ထ စာ’’တိအာဒီသု။ ‘‘ဗောဓေတု ကာမတာ ရဟိတေသူ’’တိ အဘိက္ကမနပဋိက္ကမနာဒီသု ကာယဝိညတ္တိ စ၊ သုတ္တန္တ သဇ္ဈာယနာဒီသု ဝစီဝိညတ္တိ စ ပရံ ဗောဓေတုကာမတာ ရဟိတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ‘‘ဒွီသု ဗောဓကဝိညတ္တီသူ’’တိ ဗောဓကကာယဝိညတ္တိ ဗောဓကဝစီ ဝိညတ္တီသု။ ပုရိမာ ကာယဝိညတ္တိ၊ ပစ္ဆိမာ စ ဝစီဝိညတ္တိ။ ပစ္ဆာ သုဒ္ဓေန မနောဒွါရိက ဇဝနေန ဧဝ ဝိညာယတိ၊ န ပဉ္စဒွါရိက ဇဝနေနာတိ ယောဇနာ။ စက္ခုဝိညာဏ ဝီထိယာ ဂဟေတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ကာယဝိညာဏ ဝီထိယာ’’တိ ဝစီဘေဒံ အကတွာ ဟတ္ထဂ္ဂဟဏာဒိ ဝသေန အဓိပ္ပာယ ဝိညာပနေ အယံ ကာယဝိညာဏဝီထိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ကသ္မာ ပန သယဉ္စဝိညာယတီတိ ဝိညတ္တီတိ အယံ ဝိကပ္ပော ဝုတ္တောတိ အာဟ ‘‘သာဟိ အတ္တာနံ’’တိအာဒိံ။ ‘‘မဇ္ဈေ’’တိ ဝိညတ္တိဂ္ဂဟဏဝီထိ အဓိပ္ပာယဂ္ဂဟဏဝီထိနံ မဇ္ဈေ။ ကထံ ပဝတ္တကဝိညတ္တီသု အဓိပ္ပာယံ ဝိညာပေတိ၊ သယဉ္စဝိညာယတီတိ ဒွေ အတ္ထာ လဗ္ဘန္တီတိ အာဟ ‘‘ဒွီသု ပနာ’’တိအာဒိံ။ အယံ အဘိက္ကမတိ၊ အယံ ပဋိက္ကမတီတိ ဇာနန္တာ အဘိက္ကမနပယောဂဉ္စ တပ္ပယောဂ ဇနကစိတ္တဉ္စ ဇာနန္တိ။ ‘‘ပရဿကထံ’’တိ ဗောဓေတုကာမတာရဟိတမ္ပိ ပရဿဝစနသဒ္ဒံ။ ရာဂစိတ္တဉ္စ ဇာနန္တိ။ တေန ဝုတ္တံ မူလဋီကာယံ ပရံ ဗောဓေတုကာမတာယ ဝိနာပိ အဘိက္ကမနာဒိပ္ပဝတ္တနေန သောစိတ္တသဟဘုဝိကာရော အဓိပ္ပာယံ။ လ။ ဒွိဓာပိ ဝိညတ္တိ ယေဝါတိ။

ဝိကာရရူပေသု။ ‘‘ကမ္မယောဂျံ’’တိ အဘိက္ကမနာဒိကမ္မေသု ယောဇေတုံ ယုတ္တံ။ အဒန္ဓတာ ဝုစ္စတိ သီဃပ္ပဝတ္တိ။ သာ လက္ခဏံ အဿာတိ ဝိဂ္ဂဟော။ သရီရ ကြိယာနုကုလော ကမ္မညဘာဝေါ လက္ခဏံ ယဿာတိ သမာသော။ ‘‘ဓာတုယော’’တိ မဟာဘူတဓာတုယော ဝါ၊ ပိတ္တသေမှာဒိဓာတုယော ဝါ။ ပူတိမုခသပ္ပသင်္ခါတဿ အာပဿ ပရိယုဋ္ဌာနန္တိ ဝါကျံ။ အသယှဘာရော နာမ ဝဟိတုံ အသက္ကုဏေယျဘာရော။ ‘‘သာ ပဝတ္တတီ’’တိ ကာယလဟုတာ ပဝတ္တတိ။ ထဒ္ဓံ ကရောန္တိ သရီရဂတာ ဓာတုယောတိ အဓိကာရော။ ဘုသံ မာရေတီတိ အာမရိကော။ ဒကာရော အာဂမော။ ဂါမနိဂမဝိလုပ္ပကော စောရဂဏော။ တဿ ဘယေန ပရိယုဋ္ဌိတံ။ ‘‘ဝိဝဋ္ဋမာနံ’’တိ ဝိရူပံ ဟုတွာ ဝဋ္ဋန္တံ။ ‘‘မူလဘူတာ ဟောတီ’’တိ အသပ္ပာယ သေဝနေ သတိ၊ သာ ပထမံ ပရိယုဋ္ဌာတိ။ သီတာဓိကာဝါ ဟောတိ၊ ဥဏှာဓိကာဝါ။ တာယ ပရိယုဋ္ဌိတာယ ဧဝ သဗ္ဗပရိယုဋ္ဌာနာနိ ပဝတ္တန္တီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ‘‘ဣမာပနတိဿော ရူပဇာတိယော ရူပကာယဿ ဝိသေသာကာရာ ဟောန္တိ။ ဣတိ တသ္မာ ဝိကာရရူပံ နာမာတိ ယောဇနာ။

လက္ခဏရူပေသု။ ‘‘စယနံ’’တိ သဉ္စိတဘာဝဂမနံ။ ‘‘အာဒိတော’’တိအာဒိမှိ။ ‘‘ဥပရိတော’’တိ ဥပရိဘာဂေ။ ‘‘အာစယော’’တိအာဒိမှိ စယော။ ‘‘ဥပစယော’’တိ ဥပရူပရိစယော။ ‘‘အဒ္ဓါနပူရဏဝသေနာ’’တိ ဝဿသတမ္ပိ ဝဿသဟဿမ္ပိ ဒီဃကာလံ အတ္တဘာဝံ ပူရဏဝသေန။ ‘‘တေန ပရိယာယေနာ’’တိ ဥပသဒ္ဒဿ အတ္ထနာနတ္တံ အစိန္တေတွာ နိဗ္ဗတ္တိံ ဝဍ္ဎိယံ အန္တောဂဓံ ကတွာ ဝုတ္တေန တေနပရိယာယေန။ တဿ စ ဧကေကဿ သန္တတိ ပစ္စုပ္ပန္နဿ။ တတ္ထ စိတ္တဇရူပေသု အဿာသ ပဿာသာနံ ဝါ ပဒဝါရဟတ္ထဝါရာဒီနံ ဝါ အက္ခရာနံ ဝါ နိဗ္ဗတ္တိ ဝဍ္ဎိ ပဝတ္တိယော ဒိဿန္တိယေဝ။ တထာ နာနာစိတ္တသမုဋ္ဌိတာနံ နာနာရူပသန္တတီနံ ပီတိ။ ဥတုဇရူပေသု ဣရိယာ ပထနာနတ္တံ ပဋိစ္စ သုခဒုက္ခဇနကာနံ နာနာရူပသန္တတီနံ နိဗ္ဗတ္တိဝဍ္ဎိပဝတ္တိယော ဒိဿန္တိယေဝ။ တထာ ဗဟိဒ္ဓါ ခါဏုကဏ္ဋကာဒိသမ္ဖဿေန သီတုဏှာဒိသမ္ဖဿေန ဝါတာတပါဒိသမ္ဖဿေန ဝါ သရီရေ ဥပ္ပန္နာနံ နာနာရူပသန္တတီနမ္ပိ စက္ခုရောဂါဒိရူပါနမ္ပီတိ။ အာဟာရဇရူပေသု အာဟာရနာနတ္တံ ပဋိစ္စ သရီရေ ဥပ္ပန္နာနံ သမဝိသမရူပသန္တတီနံတိ။ ‘‘အယံ နယော’’တိ ဗဟိဒ္ဓါသန္တာနေ နိဒဿန နယော။ တေန အဇ္ဈတ္တသန္တာနေပိ သတ္တသန္တာနာနံ ဟတ္ထပါဒါဒိသန္တာနာနံ ကေသလောမာဒိ သန္တာနာနဉ္စ နိဗ္ဗတ္တိ ဝဍ္ဎိပဝတ္တိယော နိဒဿေတိ။ ‘‘ဇီရဏံ’’တိ အဘိနဝါဝတ္ထတော ဟာယနံ။ ပါဠိပါဌေ။ ‘‘ဌိတဿ အညထတ္တံ’’တိ အညော ပကာရော အညထာ။ အညထာ ဘာဝေါ အညထတ္တံ ။ ဧတေန ဇရာဝသေနဝါ နာနာရောဂါဗာဓာဒိဝသေန ဝါ ဝိပရိဏာမော ဝုတ္တော။ ‘‘တထာ အဝတ္ထာဘေဒယောဂတော’’တိ ဇာတိရူပမေဝ အာဒိမှိ နိဗ္ဗတ္တိ ဟောတိ။ တတောပရံ တမေဝ ဝဍ္ဎိ ဟောတိ။ တတော ပရံ တမေဝ ပဝတ္တိ ဟောတီတိ ဧဝံ တထာ အဝတ္ထာဘေဒယောဂတော။ တေနာဟ ‘‘သာဟီ’’တိအာဒိံ။ ‘‘ပဗန္ဓယတီ’’တိ ပဗန္ဓံ ကရောတိ။ သင်္ဂဟဂါထာဒီသု ပန သုဝိညေယျာ။ ‘‘ဧတ္ထ စ ပစ္ဆိမာနီ’’တိအာဒီသု။ ဝေါဟာရသိဒ္ဓမတ္တဘာဝံ’’တိ ပုဂ္ဂလော သတ္တော အတ္တာ ဇီဝေါတိအာဒိကာ ပညတ္တိ နာမ ဝေါဟာရ သိဒ္ဓမတ္တာ ဟောတိ။ သဘာဝသိဒ္ဓါ န ဟောတိ။ သာဟိ မဟာဇနေဟိ ခန္ဓ ပဉ္စကံ ဥပါဒါယ ပုဂ္ဂလော နာမ အတ္ထီတိ သမ္မတတ္တာ ဝေါဟရိတတ္တာ ဝေါဟာရသိဒ္ဓါ နာမ။ သဘာဝသိဒ္ဓါ ပန န ဟောတိ။ တသ္မာ အရိယာနံ ဝေါဟာရေ ပုဂ္ဂလော နာမ နတ္ထီတိ သိဇ္ဈတိ။ ဣမာနိ ပန ရူပါနိ သဘာဝသိဒ္ဓတ္တာ အရိယာနံ ဝေါဟာရေပိ အတ္ထီတိ သိဇ္ဈန္တိ။ တေနာဟ ‘‘တာဒိသေနာ’’တိအာဒိံ။ ‘‘သုဒ္ဓဓမ္မဂတိယာ သိဒ္ဓေနာ’’တိ ပထဝီဓာတု နာမ သုဒ္ဓဓမ္မော ဟောတိ။ သာ ဥပ္ပာဒမ္ပိ ဂစ္ဆတိ၊ ဇရမ္ပိ ဂစ္ဆတိ၊ ဘေဒမ္ပိ ဂစ္ဆတိ။ တသ္မာ တဿာ ဥပ္ပာဒေါပိ ဇရာပိ ဘေဒေါပိ သုဒ္ဓဓမ္မဂတိယာ သိဒ္ဓါ နာမ။ ဧဝံ လက္ခဏရူပါနံ သုဒ္ဓဓမ္မဂတိသိဒ္ဓံ ပရမတ္ထလက္ခဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တထာ ဝိညတ္တိ ဒွယဿပိ ဝိကာရရူပတ္တယဿပိ ပရိစ္ဆေဒ ရူပဿပီတိ။ ယထာ စ ဣမေသံ ရူပါနံ။ တထာ နိဗ္ဗာနဿပိ သုဒ္ဓဓမ္မဂတိသိဒ္ဓံ ပရမတ္ထလက္ခဏံ အတ္ထိယေဝ။ ကိလေသဓမ္မာဟိ အရိယမဂ္ဂေ အဘာဝိတေ ဘဝပရမ္ပရာယ ဥပ္ပာဒံ ဂစ္ဆန္တိယေဝ။ ဘာဝိတေပန အနုပ္ပာဒံ နိရောဓံ ဂစ္ဆန္တိယေဝ။ တသ္မာ ကိလေသဓမ္မာနံ အနုပ္ပာဒနိရောဓောပိ သုဒ္ဓဓမ္မဂတိယာ သိဒ္ဓါ နာမ။ ဧဝံ နိဗ္ဗာနဿပိ သုဒ္ဓဓမ္မဂတိသိဒ္ဓံ ပရမတ္ထလက္ခဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အတ္ထိ ဘိက္ခဝေ အဇာတံ အဘူတန္တိ ဣဒံ သုတ္တံပိ ဧတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဧတေန အရိယဝေါဟာရေ နိဗ္ဗာနဿ ဧကန္တေန အတ္ထိတာ ဘဂဝတာ ဝုတ္တာ ဟောတိ။ တေနာဟ ‘‘ဣတရထာ’’တိအာဒိံ။ ‘‘နသဘာဝတော အနုပလဒ္ဓတ္တာ အနိပ္ဖန္နာနိ နာမ ဟောန္တီ’’တိ ဧတေန ဧတာနိ အသဘာဝရူပါနီတိ စ အလက္ခဏ ရူပါနီတိ စ အသမ္မသနရူပါနီတိ စ န သက္ကာ ဝတ္တုံတိပိ ဒီပေတိ။ ကသ္မာ၊ ယထာသကံ သဘာဝေဟိ သဘာဝဝန္တတ္တာ ယထာသကံ လက္ခဏေ ဟိ သလက္ခဏတ္တာ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂေ သမ္မသနညာဏ ဝိဘင်္ဂေ ဇာတိဇရာမရဏာနမ္ပိ သမ္မသိတဗ္ဗဓမ္မေသု အာဂတတ္တာတိ။ အဋ္ဌသာလိနိယမ္ပိ အယမတ္ထော ဝုတ္တောယေဝ။ ယထာဟ ပရိနိပ္ဖန္နန္တိ ပန္နရသရူပါနိ ပရိနိပ္ဖန္နာနိ နာမ။ ဒသရူပါနိ အပရိနိပ္ဖန္နာနိ နာမ။ ယဒိ အပရိနိပ္ဖန္နာနိ နာမ။ ဧဝံသတိ၊ အသင်္ခတာနိ နာမ သိယုံ။ တေသံယေဝ ပနရူပါနံ ကာယဝိကာရော ကာယဝိညတ္တိ နာမ။ ဝစီဝိကာရော ဝစီဝိညတ္တိ နာမ။ ဆိဒ္ဒံ ဝိဝရံ အာကာသဓာတု နာမ။ လဟုဘာဝေါ လဟုတာ နာမ။ မုဒုဘာဝေါ မုဒုတာ နာမ။ ကမ္မညဘာဝေါ ကမ္မညတာ နာမ။ နိဗ္ဗတ္တိ ဥပစယော နာမ။ ပဝတ္တိ သန္တတိ နာမ။ ဇီရဏာကာရော ဇရတာ နာမ။ ဟုတွာ အဘာဝါကာရော အနိစ္စတာ နာမာတိ သဗ္ဗံ ပရိနိပ္ဖန္နံ သင်္ခတမေဝါတိ။ တတ္ထ ‘‘တေသံယေဝ ရူပါနံ’’တိ နိဒ္ဓါရဏေ ဘုမ္မံ။ တေသံယေဝ ဒသန္နံ ရူပါနံ မဇ္ဈေတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ‘‘ဣတိသဗ္ဗံ’’တိ ဣဒံ သဗ္ဗံ ဒသဝိဓံ ရူပံ ပရိနိပ္ဖန္နမေဝ သင်္ခတမေဝါတိ အတ္ထော။ ခန္ဓဝိဘင်္ဂဋ္ဌကထာယမ္ပိ ဝုတ္တောဝ။ ယထာဟ ပဉ္စဝိပနခန္ဓာ ပရိနိပ္ဖန္နာဝ ဟောန္တိ၊ နော အပရိနိပ္ဖန္နာ။ သင်္ခတာဝ၊ နော အသင်္ခတာ။ အပိစ နိပ္ဖန္နာပိ ဟောန္တိယေဝ။ သဘာဝဓမ္မေသုဟိ နိဗ္ဗာနမေဝေကံ အပရိနိပ္ဖန္နံ အနိပ္ဖန္နဉ္စာတိ စ။ နိရောဓသမာပတ္တိ စ နာမ ပညတ္တိ စ ကထန္တိ။ နိရောဓသမာပတ္တိ လောကိယလောကုတ္တရာတိ ဝါ သင်္ခတာသင်္ခတာတိ ဝါ ပရိနိပ္ဖန္နာပရိနိပ္ဖန္နာတိ ဝါ န ဝတ္တဗ္ဗာ။ နိပ္ဖန္နာ ပန ဟောတိ။ သမာပဇ္ဇန္တေန သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗတော။ တထာ နာမပညတ္တိ၊ သာပိဟိ လောကိယာဒိဘေဒံ နလဘတိ။ နိပ္ဖန္နာ ပန ဟောတိ။ နော အနိပ္ဖန္နာ။ နာမဂ္ဂဟဏဉှိ ဂဏှန္တောဝ ဂဏှာတီတိ စ။ ဧတေန လက္ခဏရူပါနမ္ပိ နိပ္ဖန္နတာ သိဒ္ဓါ ဟောတိ။ ဝိသုဒ္ဓိ မဂ္ဂေပန နိပ္ဖန္နံ အနိပ္ဖန္နံတိဒုကဿ နိဒ္ဒေသေ။ အဋ္ဌာရသဝိဓံ ရူပံ ပရိစ္ဆေဒဝိကာရ လက္ခဏဘာဝံ အတိက္ကမိတွာ သဘာဝေနေဝ ပရိဂ္ဂဟေတဗ္ဗတော နိပ္ဖန္နံ၊ သေသံ တဗ္ဗိပရီတတာယ အနိပ္ဖန္နန္တိ စ။ နိပ္ဖန္နရူပံ ပန ရူပရူပံ နာမာတိ စ။ ယံ စတူဟိ ကမ္မာဒီဟိ ဇာတံ၊ တံ စတုဇံ နာမ။ တံ လက္ခဏ ရူပဝဇ္ဇံ အဝသေသရူပံ။ လက္ခဏရူပံ ပန န ကုတောစိဇာတန္တိ စ ဝုတ္တံ။ သဗ္ဗဉ္စေတံ အာစရိယေဟိ ဂဟိတနာမမတ္တတ္တာ ဝတ္တိစ္ဆာနုဂတံ ဟောတိ။ ယံ ရုစ္စတိ၊ တံ ဂဟေတွာ ကထေတဗ္ဗန္တိ။

ရူပသမုဒ္ဒေသာနုဒီပနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၉၇။ ရူပဝိဘာဂေ ။‘‘ဧကဝိဓနယံ တာဝ ဒဿေတုံ’’တိ ရူပဝိဘာဂတော ပထမံ ဒဿေတုံ။ ဧတေန ဧကဝိဓနယော ရူပဝိဘာဂေါ နာမ န တာဝ ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ တံ န သမေတိ။ ကေန န သမေတီတိ အာဟ ‘‘ဝက္ခတိဟီ’’တိအာဒိံ။ ‘‘အဇ္ဈတ္တိကာဒိဘေဒေန ဝိဘဇန္တိ ဝိစက္ခဏာ’’တိ ဧတေန သဗ္ဗံရူပံ အဇ္ဈတ္တိကဗာဟိရဝသေန ဒုဝိဓန္တိအာဒိကော ဒုဝိဓနယော ဧဝ ရူပဝိဘာဂနယော နာမာတိ ဝိညာယတိ။ တသ္မာ တေန န သမေတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အပိစ ပါဠိယံ။ သဟေတုကာ ဓမ္မာ၊ အဟေတုကာ ဓမ္မာတိအာဒိ ဒုကေသု သဗ္ဗံရူပံ အဟေတုကမေဝ၊ န သဟေတုကန္တိအာဒိ နိယမကရဏမ္ပိ ရူပဝိဘာဂေါ ဧဝါတိ ကတွာ တထာ ဝုတ္တန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ‘‘ဣတရာနိ ပနာ’’တိ ကာမာဝစရန္တိအာဒီနိ ပန။ ‘‘ဇနကေန ပစ္စယေနာ’’တိ ပဓာနဝစနမေတံ။ ဥပတ္ထမ္ဘကာဒိ ပစ္စယာပိ ဂဟေတဗ္ဗာ ဧဝ။ ‘‘သင်္ဂမ္မာ’’တိ သမာဂန္တွာ။ ‘‘ကရီယတီ’’တိ နိပ္ဖာဒီယတိ။ ယောဓမ္မောတိအာဒီသု။ ‘‘ပဟီနော ပီ’’တိ ဆိန္ဒနဘိန္ဒနာဒိဝသေန ပဟီနောပိ။ ‘‘တသ္မိံ သတီ’’တိ သမုဒယပ္ပဟာနေ သတိ။ ကိစ္စပစ္စယာနံ အရဟတ္ထဿ စ သက္ကတ္ထဿ စ ဒီပနတော ဒုဝိဓံ အတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘အဋ္ဌာနတ္တာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ‘‘တဗ္ဗိသယဿာ’’တိ ရူပဝိသယဿ။ ‘‘ဧဝံ’’တိ ဧဝံသန္တေ။ ‘‘ပဟီနံ ဘဝိဿတီ’’တိ အနာဂတဘဝေ ပုန အနုပ္ပာဒတ္ထာယ ဣဓေဝ ပဟီနံ ဘဝိဿတီတိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘ဥစ္ဆိန္နမူလံ’’တိအာဒိံ။ ‘‘တာလာဝတ္ထုကတံ’’တိ ဆိန္နတာလက္ခာဏုကံ ဝိယ ကတံ ဘဝိဿတိ။ ‘‘အနဘာဝံ ကတံ’’တိ ပုန အဘာဝံ ကတံ။ ‘‘ပါကဋော’’တိ ဒဿနာဒိကိစ္စဝိသေသေဟိ ပညာတော။ ‘‘တဒုပါဒါယာ’’တိ တံ ဥပနိဓာယ။ ဝိဘာဝနိပါဌေ။ ‘‘အဇ္ဈတ္တိကရူပံ’’တိ ပဒုဒ္ဓါရဏံ။ အတ္တာနံ အဓိကိစ္စ ပဝတ္တံ အဇ္ဈတ္တံ။ အဇ္ဈတ္တမေဝ အဇ္ဈတ္တိကန္တိ ဒဿေတိ ‘‘အတ္တဘာဝသင်္ခါတံ’’တိအာဒိနာ။ တံ န သုန္ဒရံ။ ကသ္မာ၊ အဇ္ဈတ္တဓမ္မ အဇ္ဈတ္တိက ဓမ္မာနဉ္စ အဝိသေသော အာပဇ္ဇတီတိ ဝက္ခမာနကာရဏတ္တာ။ ‘‘ဒွါရရူပံ နာမာ’’တိ ပဒုဒ္ဓါရပဒံ။ ကသ္မာ ဒွါရရူပံ နာမာတိ အာဟ ‘‘ယထာက္ကမံ’’တိအာဒိံ။ ပရတောပိ ဧသနယော။ ‘‘ဒေသနာဘေဒ ရက္ခဏတ္ထံ’’တိ ဒုကဒေသနာဘေဒတော ရက္ခဏတ္ထံ။ တတ္ထ ဒေသနာဘေဒေါ နာမ ရူပကဏ္ဍေ ပဉ္စဝိညာဏာနံ ဝတ္ထု ရူပဉ္စ၊ န ဝတ္ထု ရူပဉ္စ ၊ အာရမ္မဏ ရူပဉ္စ၊ န အာရမ္မဏ ရူပဉ္စ ဝတွာ မနောဝိညာဏဿ န ဝုတ္တံ။ ယဒိ ဝုစ္စေယျ၊ အာရမ္မဏဒုကေ မနောဝိညာဏဿ အာရမ္မဏ ရူပံ၊ န အာရမ္မဏ ရူပန္တိ ဒုကပဒံ န လဗ္ဘေယျ။ အယံ ဒေသနာဘေဒေါ နာမ။ ဝတ္ထုဒုကေသု ဟဒယဝတ္ထုဝသေန လဗ္ဘမာနံ မနောဝိညာဏဒုကံ န ဝုတ္တန္တိ။ ‘‘ထူလသဘာဝတ္တာ’’တိ သုခုမရူပံ ဥပါဒါယ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဒူရေ ပဝတ္တဿပီ’’တိ ယထာ သုခုမရူပံ အတ္တနော သရီရေ ပဝတ္တမ္ပိ ဉာဏေန သီဃံ ပရိဂ္ဂဟေတုံ န သက္ကာ ဟောတိ၊ တထာ ဣဒံ။ ဣမဿ ပန ဒူရေ ပဝတ္တဿပိ။ ‘‘ဂဟဏယောဂျတ္တာ’’တိ ဉာဏေန ပရိဂ္ဂဟဏပတ္တတ္တာတိ အဓိပ္ပာယော။ ဝိဘာဝနိပါဌေ။ ‘‘သယံနိဿယဝသေန စာ’’တိ သယဉ္စ နိဿယ မဟာဘူတဝသေန စ။ တတ္ထ သယံ သမ္ပတ္တာ နာမ ဖောဋ္ဌဗ္ဗဓာတုယော။ နိဿယဝသေန သမ္ပတ္တာ နာမ ဂန္ဓရသာ။ ဥဘယထာပိ အသမ္ပတ္တာ နာမ စက္ခု ရူပ၊ သောတ သဒ္ဒါ။ ယော ပဋိမုခဘာဝေါ အတ္ထိ၊ ယံ အညမညပတနံ အတ္ထီတိ ယောဇနာ။ န စ တာနိ အညပ္ပကာရာနိ ဧဝ သက္ကာ ဘဝိတုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘အနုဂ္ဂဟ ဥပဃာတဝသေနာ’’တိ ဝဍ္ဎနတ္ထာယ အနုဂ္ဂဟဝသေန၊ ဟာယနာဒိ အတ္ထာယ ဥပဃာတဝသေန။ ‘‘ယံ ကိဉ္စီ’’တိ စတုသမုဋ္ဌာနိကရူပံ ဂဏှာတိ။ ‘‘အာဒိန္နပရာမဋ္ဌတ္တာ’’တိ တဏှာမာနေဟိ ဧတံ မမ ဧသောဟမသ္မီတိအာဒိန္နတ္တာ၊ ဒိဋ္ဌိယာ ဧသော မေ အတ္တာတိ ပရာမဋ္ဌတ္တာ စ။ ‘‘နိစ္စကာလံ ပဝတ္တိဝသေနာ’’တိ ဧကေန ဇနကကမ္မေန ပဋိသန္ဓိက္ခဏတော ပဋ္ဌာယ နိစ္စကာလံ ပဝတ္တိဝသေန။ ‘‘ဥပစရီယတီ’’တိ ဝေါဟရီယတိ။ ‘‘အတ္ထဝိသေသဗောဓော’’တိ ရူပါရမ္မဏဿ ကိစ္စဝိသေသဗောဓော။ ‘‘အသမ္ပတ္တဝသေနာ’’တိ ဝိသယဋ္ဌာနံ သယံ အသမ္ပဇ္ဇနဝသေန။ အတ္တနောဌာနံ ဝါ ဝိသယဿ အသမ္ပဇ္ဇနဝသေန။ တတ္ထ ဝိသယဿ အသမ္ပတ္တံ ဒဿေန္တော ‘‘တတ္ထာ’’တိအာဒိမာဟ။ တထာ သောတသဒ္ဒေသု စ အညမညံ လဂ္ဂိတွာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနေသု။ ‘‘သမ္ပတ္တိယာ ဧဝါ’’တိ သမ္ပဇ္ဇနတ္ထာယ ဧဝ။ တထာ အာပေါ စ သမ္ပတ္တိယာ ဧဝ ပစ္စယောတိ ယောဇနာ။ ဒုဗ္ဗလပထဝီ ဧဝ သန္နိဿယော ယဿာတိ ဝိဂ္ဂဟော။ ‘‘အဿာ’’တိ စက္ခုဿ။ ‘‘သောတဿပနကထံ’’တိ သောတဿ အသမ္ပတ္တဂ္ဂဟဏံ ကထံ ပါကဋံ။ သမ္ပတ္တဂ္ဂဟဏံ ဧဝ ပါကဋန္တိ ဒီပေတိ။ တေနာဟ ‘‘တတ္ထဟီ’’တိအာဒိံ ။ ဒက္ခိဏပဿတော ဝါ သုယျတိ၊ စေတိယာဒိကဿ ပုရတ္ထိမဒိသာဘာဂေ ဌိတာနန္တိ အဓိပ္ပာယော။ ‘‘ပဋိဃဋ္ဋနာနိဃံသော’’တိ သောတေသု ပဋိဃဋ္ဋနဝေဂေါ။ ‘‘တေသံ’’တိ အာသန္နေဝါ ဒူရေ ဝါ ဌိတာနံ။ ဟောတု ဒူရေ ဌိတာနံ စိရေန သုတောတိ အဘိမာနော။ ကသ္မာ ပန ဥဇုကံ အသုတွာ ဒက္ခိဏပဿတောဝါ ဥတ္တရပဿတော ဝါ သုဏေယျ၊ အသုယျမာနော ဘဝေယျာတိ ပုစ္ဆာ။ တံ ကထေန္တော ‘‘အပိစာ’’တိအာဒိမာဟ။ ဝိဘာဝနိပါဌေ။ ‘‘ဂန္တွာ ဝိသယဒေသံ တံ၊ ဖရိတွာ ဂဏှတီတိ စေ’’တိ တံ စက္ခုသောတ ဒွယံ ဒူရေဝိသယာနံ ဥပ္ပန္နဒေသံ ဖရိတွာ ဂဏှတီတိ စေဝဒေယျာတိ အတ္ထော။ ဒူရေဌတွာ ပဿန္တော သုဏန္တော စ မဟန္တမ္ပိပဗ္ဗတံ ဧကက္ခဏေ ပဿတိ၊ မဟန္တံပိ မေဃသဒ္ဒံ ဧကက္ခဏေ သုဏာတိ။ တသ္မာ ဥဘယံ အသမ္ပတ္တဂေါစရန္တိ ဝိညာယတိ။ ဣမသ္မိံ ဝစနေ ဌတွာ ဣဒံ ပရိကပ္ပဝစနံ ဒဿေတိ တံ ဒွယံ ဝိသယပ္ပဒေသံ ဂန္တွာ မဟန္တံပိ ပဗ္ဗတံ ဝါ မေဃသဒ္ဒံ ဝါ ဖရိတွာ ဂဏှာတိ။ တသ္မာ မဟန္တံပိ ပဿတိ၊ သုဏာတိ။ န အသမ္ပတ္တဂေါစရတ္တာ မဟန္တံ ပဿတိ သုဏာတီတိ ကောစိ ဝဒေယျာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အဓိဋ္ဌာနဝိဓာနေပိ တဿ သော ဂေါစရော သိယာတိ။ ဧဝံသတိ၊ ဒိဗ္ဗစက္ခု ဒိဗ္ဗသောတာဘိညာနံ အဓိဋ္ဌာနဝိဓာနေပိ သော ရူပသဒ္ဒဝိသယော တဿ ပသာဒစက္ခုသောတဿ ဂေါစရော သိယာတိ အဘိညာဓိဋ္ဌာန ကိစ္စံ နာမ နတ္ထိ။ စက္ခုသောတံ ဒေဝလောကမ္ပိ ဂန္တွာ ဒိဗ္ဗရူပမ္ပိ ဒိဗ္ဗသဒ္ဒမ္ပိ ဂဏှေယျ။ န ပန ဂဏှာတိ။ တသ္မာ တဿ ဝိသယဒေသဂမနဉ္စ မဟန္တဒေသဖရဏဉ္စ န စိန္တေတဗ္ဗန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

ရူပဝိဘာဂါနုဒီပနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၅၈။ ရူပသမုဋ္ဌာနေ။ သုတ္တန္တေသု စေတနာသမ္ပယုတ္တာ အဘိဇ္ဈာဒယောပိ ကမ္မန္တိ ဝုတ္တာ။ တေ ပန ပဋ္ဌာနေ ကမ္မပစ္စယံ ပတွာ တပ္ပစ္စယကိစ္စံ န သာဓေန္တိ၊ စေတနာ ဧဝ သာဓေတီတိ အာဟ ‘‘သာ ယေဝါ’’တိအာဒိံ။ ‘‘တံ သမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနံ’’တိ ဟေတူဟိ စ ဟေတုသမ္ပယုတ္တကဓမ္မေဟိ စ သမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနန္တိ အတ္ထဝသေန စေတသိကဓမ္မာနမ္ပိ ရူပသမုဋ္ဌာပကတာ သိဒ္ဓါ ဟောတိ။ သော ဟိ ဥဒယတိ ပသဝတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ကပ္ပသဏ္ဌာပနဝသေနာ’’တိ ကပ္ပပ္ပတိဋ္ဌာပနဝသေန။ အဇ္ဈတ္တိကသဒ္ဒေါ ဆသု စက္ခာဒီသု အဇ္ဈတ္တိကာယတနေ သွေဝ ပဝတ္တတိ။ ဣဓ ပန သကလံ အဇ္ဈတ္တသန္တာနံ အဓိပ္ပေတန္တိ အာဟ ‘‘အဇ္ဈတ္တ သန္တာနေတိ ပန ဝတ္တဗ္ဗံ’’တိ။ ‘‘ခဏေ ခဏေ’’တိ ဝိစ္ဆာဝစနံ။ ‘‘ဝိစ္ဆာ’’တိ စ ဗဟူသုခဏေသု ဗျာပနန္တိ အာဟ ‘‘တီသုတီသုခဏေသူ’’တိ။

ယမကပါဌေသု။ ယဿ ဝါ ပန ပုဂ္ဂလဿ။ ‘‘နိရုဇ္ဈတီ’’တိ ဘင်္ဂက္ခဏ သမင်္ဂိတမာဟ။ ‘‘ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ ဥပ္ပာဒက္ခဏ သမင်္ဂိတံ။ ‘‘ဣတီ’’တိ အယံ ပုစ္ဆာ။ ‘‘နော’’တိ ပဋိက္ခေပေါ။ သမုဒယသစ္စဿ ဘင်္ဂက္ခဏေ ဒုက္ခသစ္စဘူတဿ ရူပဿဝါ နာမဿဝါ ဥပ္ပာဒေါ နာမ နတ္ထီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ယဿ ကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ယဿ အကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ဒွေ ပါဌာဂဟေတဗ္ဗာ။ ‘‘နော’’တိ ကုသလာကုသလ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ အဗျာကတဘူတာနံ ရူပါနံ ဝါ နာမာနံ ဝါ နိရောဓော နာမ နတ္ထီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တေသုပါဌေသု ကေသဉ္စိဝါဒီနံ ဝစနောကာသံ ဒဿေတုံ ‘‘အရူပဘဝံ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ‘‘စေ’’တိ ကောစိဝါဒီ စေဝဒေယျ။ ‘‘နာ’’တိ န ဝတ္တဗ္ဗံ။ ‘‘ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ စ ဥဒ္ဓဋာ သိယုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဣတရတ္ထ စာ’’တိ တတော ဣတရသ္မိံ ယဿ ကုသလာ ဓမ္မာတိအာဒိပါဌေ စ။ ‘‘တမ္ပိ နာ’’တိ တမ္ပိ ဝစနံ န ဝတ္တဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။ ‘‘ပုရိမကောဋ္ဌာသေ’’တိ အသညသတ္တာနံ တေသံ တတ္ထာတိ ဣမသ္မိံ ပုရိမပက္ခေတိ အဓိပ္ပာယော။ ‘‘ပစ္ဆိမကောဋ္ဌာသေ’’တိ သဗ္ဗေသံ စဝန္တာနံ ပဝတ္တေ စိတ္တဿဘင်္ဂက္ခဏေတိ ဣမသ္မိံ ပစ္ဆိမ ပက္ခေ။ စဝန္တာနံ ဣစ္စေဝ ဝုတ္တံ သိယာ၊ န ပဝတ္တေ စိတ္တဿ ဘင်္ဂက္ခဏေတိ၊ နော စ န ဝုတ္တံ၊ တသ္မာ ဝိညာယတိ ပဝတ္တေ စိတ္တဿ ဘင်္ဂက္ခဏေ ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယမ္ပိ န ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ။ ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယေ စ အနုပ္ပဇ္ဇမာနေ သတိ၊ သဗ္ဗာနိ ကမ္မဇရူပါနိ ဥတုဇရူပါနိ အာဟာရဇရူပါနိ စ စိတ္တဿ ဘင်္ဂက္ခဏေ နုပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ဝိညာတဗ္ဗံ ဟောတီတိ အဓိပ္ပာယော။ ‘‘ပစ္ဆိမကောဋ္ဌာသေ’’တိ သဗ္ဗေသံ စဝန္တာနံ ပဝတ္တေ စိတ္တဿ ဘင်္ဂက္ခဏေတိ ဣမသ္မိံ ပစ္ဆိမပက္ခေ။ တတ္ထ စ ပဝတ္တေ စိတ္တဿ ဘင်္ဂက္ခဏေတိ ဣဒံ အဓိပ္ပေတံ။ ဧဝံ ပါဠိသာဓကံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ယုတ္တိသာဓကံ ဒဿေန္တော ‘‘ယသ္မာ စာ’’တိအာဒိမာဟ။ ‘‘တဿာ’’တိ အာနန္ဒာ စရိယဿ မူလဋီကာကာရဿ။ ဝိဘာဝနိယံ။ ဘင်္ဂေ ရူပဿ နုပ္ပာဒေါ၊ စိတ္တဇာနံ ဝသေန ဝါ။ အာရုပ္ပံ ဝါပိ သန္ဓာယ၊ ဘာသိတော ယမကဿ ဟိ။ န စိတ္တဋ္ဌိတိ ဘင်္ဂေ စ၊ န ရူပဿ အသမ္ဘဝေါ။ တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ‘‘န ဟိ န စိတ္တဋ္ဌိတီ’’တိ စိတ္တဿဌိတိ နာမ န ဟိ နတ္ထိ။ ‘‘ဘင်္ဂေစာ’’တိ စိတ္တဿဘင်္ဂက္ခဏေ စ။ တံ အသမ္ဘာဝေန္တော ‘‘ယမကပါဠိယော ပနာ’’တိအာဒိမာဟ။ ‘‘နာနတ္ထာ နာနာဗျဉ္ဇနာ’’တိ ဧတေန ပါဠိသံသန္ဒနာ နာမ ဂရုကတ္တဗ္ဗာတိ ဒီပေတိ။ ‘‘ဂမ္ဘီရော စ သတ္ထု အဓိပ္ပာယော’’တိ ဧတေန အတ္တာနံ သတ္ထုမတညုံ ကတွာ ဣဒံ သန္ဓာယ ဧတံ သန္ဓာယာတိ ဝတ္တုံ ဒုက္ကရန္တိ ဒီပေတိ။ ‘‘သုဒ္ဓံ အရူပမေဝါ’’တိ သုဒ္ဓံ အရူပပ္ပဋိသန္ဓိံ ဧဝ။ ဆ စတ္တာလီသစိတ္တာနိ ရူပံ ဇနေတုံ န သက္ကောန္တိ။ ဧဝံ သတိ အရူပဝိပါကဝဇ္ဇိတန္တိ ကသ္မာ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘အရူပဝိပါကာပနာ’’တိအာဒိံ။ ဝိဘာဝနိပါဌေ။ ‘‘ဟေတုနော’’တိ ရူပဝိရာဂဘာဝနာ ကမ္မသင်္ခါတဿ ဟေတုဿ။ ‘‘တဗ္ဗီဓုရတာယာ’’တိ ရူပဝိရုဒ္ဓတာယ။ ရူပါရူပဝိရာဂဘာဝနာဘူတော မဂ္ဂေါ။ တေန နိဗ္ဗတ္တဿ။ ရူပေါကာသော နာမ ကာမရူပဘဝေါ။ ဝိဘာဝနိပါဌေ။ ‘‘ဧကူန န ဝုတိဘဝင်္ဂဿေ ဝါ’’တိ ပဝတ္တိကာလေ ရူပဇနကဿ ဧကူန န ဝုတိဘဝင်္ဂ စိတ္တဿာတိ အတ္ထော။ တတ္ထ ပန အရူပဝိပါကံ ပဝတ္တိကာလေပိ ရူပဇနကံ န ဟောတီတိ အာဟ ‘‘တတ္ထာ’’တိအာဒိံ။ ကေစိ ပန ပဋိသန္ဓိ စိတ္တဿ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ ရူပံ ပစ္ဆာဇာတ ပစ္စယံ န လဘတိ။ ဌိတိက္ခဏေ ရူပံ ပရတော ဘဝင်္ဂစိတ္တတော ပစ္ဆာဇာတပစ္စယံ လဘတီတိ ဝဒန္တိ။ တံ န ဂဟေတဗ္ဗန္တိ ဒဿေတုံ ‘‘န ဟိ အတ္တနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ သယံ ဝိဇ္ဇမာနော ဟုတွာ ဥပကာရကော ပစ္စယော အတ္ထိပစ္စယော။ ပစ္ဆာဇာတော စ တဿ ဧကဒေသော။ ‘‘အာယုသင်္ခါရာနံ’’တိ ဥသ္မာဒီနံ။ ‘‘တံ’’တိ ခီဏာသဝါနံ စုတိစိတ္တံ။ ‘‘ယထာဟာ’’တိ သော ထေရော ကိံ အာဟ။ ‘‘ဝုတ္တံ’’တိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ ဣတိ ပန ဝစနတော အညေသံပိ စုတိစိတ္တံ ရူပံ န သမုဋ္ဌာပေတီတိ ဝိညာယတီတိ ပဓာနဝစနံ။ ပန သဒ္ဒေါ အရုစိ ဇောတကော။ ‘‘တထာ ဝုတ္တေပီ’’တိ ဇောတေတိ။ ဝစီသင်္ခါရော နာမ ဝိတက္ကဝိစာရော။ ကာယသင်္ခါရော နာမ အဿာသပဿာသဝါတော။ သော သဗ္ဗေသံပိ ကာမသတ္တာနံ စုတိ စိတ္တဿ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ စ တတော ပုရိမစိတ္တဿ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ စ နနိရုဇ္ဈတီတိ ဝစနေန စုတိစိတ္တတော ပုဗ္ဗဘာဂေယေဝ အဿာသပဿာသာနံ အဘာဝံ ဉာပေတိ။ နနု ဣမိဿံ ပါဠိယံ စုတိကာလေ အဿာသပဿာသဿ အဘာဝံ ဝဒတိ။ အညေသံ စိတ္တဇရူပါနံ အဘာဝံ န ဝဒတိ။ တသ္မာ ဣမာယ ပါဠိယာ သဗ္ဗေသမ္ပိ စုတိစိတ္တံ အဿာသပဿာသံ န ဇနေတီတိ ဝိညာယတိ။ န အညာနိ စိတ္တဇရူပါနီတိ စောဒနာ။ တံ ပရိဟရန္တော ‘‘န ဟီ’’တိအာဒိမာဟ။ န ဟိ ရူပသမုဋ္ဌာပကစိတ္တဿ ကာယသင်္ခါရ သမုဋ္ဌာပနံ အတ္ထီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဂဗ္ဘဂမနာဒိဝိနိဗဒ္ဓါဘာဝေ’’တိ မာတုကုစ္ဆိမှိ ဂတဿ အဿာသပဿာသော န ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တထာ ဥဒကေ နိမုဂ္ဂဿ။ ဗာဠှံ ဝိသညီဘူတဿ။ စတုတ္ထဇ္ဈာနံ သမာပဇ္ဇန္တဿ။ နိရောဓသမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇန္တဿ။ ရူပါရူပဘဝေ ဌိတဿာတိ။ တသ္မာ ဧတေဂဗ္ဘဂမနာဒယော အဿာသပဿာသံ ဝိနိဗဒ္ဓန္တိ နီဝါရေန္တီတိ ဂဗ္ဘဂမနာဒိဝိနိဗဒ္ဓါ။ တေသံ အဘာဝေါတိ ဝိဂ္ဂဟော။ ဝိနာ ဣမေဟိ ကာရဏေဟိ အဿာသပဿာသဿ စ အညစိတ္တဇရူပါနဉ္စ ဝိသေသော နတ္ထီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အညံပိ ယုတ္တိံ ဒဿေတိ ‘‘စုတော စာ’’တိအာဒိနာ။ စုတော စ ဟောတိ၊ အဿ စိတ္တသမုဋ္ဌာန ရူပဉ္စ ပဝတ္တတီတိ န စ ယုတ္တန္တိ ယောဇနာ။ သော စ သုဋ္ဌု ဩဠာရိကော ရူပဓမ္မော။ ဣတိ တသ္မာ န သက္ကာ ဝတ္တုံတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဣမဿ အတ္ထဿာ’’တိ ဝတွာ တံ အတ္ထံ ဝဒတိ ‘‘ဩဠာရိကဿာ’’တိအာဒိနာ။ ‘‘ကတီပယ ခဏမတ္တံ’’တိ ပန္နရသခဏသောဠသခဏမတ္တံ။ ‘‘စိတ္တဇရူပပ္ပဝတ္တိယာ’’တိ စိတ္တဇရူပပ္ပဝတ္တနတော။ ဒုဗ္ဗလာ ဟောန္တိ၊ တဒါ ပဉ္စာရမ္မဏာနိပိ ပဉ္စဒွါရေသု အာပါတံ နာဂစ္ဆန္တိ။ ‘‘ပစ္စယပရိတ္တတာယ ဝါ’’တိ တဒါ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယဿ အလာဘတော ဝုတ္တံ။ ဒုဗ္ဗလာ ဟောန္တိ။ တဒါ ဒုဗ္ဗလတ္တာ ဧဝ ပဉ္စာရမ္မဏာနိ ပဉ္စဒွါရေသု အာပါတံ နာဂစ္ဆန္တိ။ ပရိယောသာနေပိ ဧကစိတ္တက္ခဏမတ္တေ။ ဝတ္ထုဿ အာဒိအန္တနိဿိတာနိ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ အာဒိမှိ နိဿိတာနိ။ မရဏာသန္နကာလေ အန္တေ နိဿိတာနိ။ သမဒုဗ္ဗလာနိ ဧဝ ဟောန္တိ။ တသ္မာ ယထာ သဗ္ဗပဋိသန္ဓိစိတ္တမ္ပိ ရူပံ န ဇနေတိ၊ တထာ သဗ္ဗစုတိစိတ္တမ္ပိ ရူပံ န ဇနေတီတိ သက္ကာ ဝိညာတုန္တိ။ ‘‘ပါဠိဝိရောဓံ’’တိ ပုဗ္ဗေ ဒဿိတာယ သင်္ခါရ ယမကပါဠိယာ ဝိရောဓံ ။‘‘ကာရဏံ ဝုတ္တမေဝါ’’တိ စိတ္တဉှိ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ ဧဝ ပရိပုဏ္ဏံ ပစ္စယံ လဘိတွာ ဗလဝံ ဟောတီတိ ဝုတ္တမေဝ။ ‘‘တံ’’တိ အပ္ပနာဇဝနံ။ အစလမာနံ ဟုတွာ။ ‘‘အဗ္ဗောကိဏ္ဏေ’’တိ ဝီထိစိတ္တ ဝါရေန အဝေါကိဏ္ဏေ။ န တထာ ပဝတ္တမာနေသု အင်္ဂါနိ ဩသီဒန္တိ၊ ယထာ ဌပိတာနေဝ ဟုတွာ ပဝတ္တန္တိ။ ‘‘န တတောပရံ’’တိ တတော အတိရေကံ ရူပဝိသေသံ န ဇနေတိ။ ‘‘ကိဉ္စီ’’တိ ကိဉ္စိစိတ္တံ။ ‘‘ဥတ္တရကိစ္စံ’’တိ ဥပရူပရိကိစ္စံ။ ‘‘အဋ္ဌ ပုထုဇ္ဇနာနံ’’တိ အဋ္ဌ သောမနဿ ဇဝနာနိ ဟသနံပိ ဇနေန္တိ။ ဆ ဇဝနာနိ ပဉ္စဇဝနာနီတိ အဓိကာရော။ တေသံ ဗုဒ္ဓါနံ။ သိတကမ္မဿာတိ သမ္ဗန္ဓော။ သိတကမ္မံ နာမ မိဟိတကမ္မံ။ ‘‘ကာရဏံ ဝုတ္တမေဝါ’’တိ ‘ရူပဿ ပန ဥပတ္ထမ္ဘကဘူတာ ဥတုအာဟာရာ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယ ဓမ္မာ စ ဌိတိက္ခဏေ ဧဝ ဖရန္တီ’တိ ဧဝံ ကာရဏံ ဝုတ္တမေဝ။ ‘‘ဥတုနော ဗလဝဘာဝေါ’’တိ ရူပုပ္ပာဒနတ္ထာယ ဗလဝဘာဝေါ။ သန္တတိဌိတိယာ ဗလဝဘာဝေါ ပန ပစ္ဆာဇာတပစ္စယာယတ္တော ဟောတိ။ ရူပံ န သမုဋ္ဌာပေယျ။ နော န သမုဋ္ဌာပေတီတိ အာဟ ‘‘ဝက္ခတိ စာ’’တိအာဒိံ။ အဇ္ဈတ္တ သန္တာနဂတော စ ဗဟိဒ္ဓါသန္တာနဂတော စ ဒုဝိဓာဟာရောတိ သမ္ဗန္ဓော။

ဧတ္ထစာတိအာဒီသု။ ဥတု ပဉ္စဝိဓော။ အဇ္ဈတ္တသန္တာနေ စတုဇဝသေန စတုဗ္ဗိဓော၊ ဗဟိဒ္ဓါ သန္တာနေ ဥတုဇဝသေန ဧကော။ တထာ အာဟာရောပိ ပဉ္စဝိဓော။ တေသု ဌပေတွာ ဗဟိဒ္ဓါဟာရံ အဝသေသာနံ အဇ္ဈတ္တ သန္တာနေ ရူပသမုဋ္ဌာပနေ ဝိဝါဒေါ နတ္ထိ။ ဗဟိဒ္ဓါဟာရဿ ပန အဇ္ဈတ္တသန္တာနေ ရူပသမုဋ္ဌာပနေ ဝိဝါဒေါ အတ္ထီတိ တံ ဒဿေတုံ ‘‘ဧတ္ထ စာ’’တိအာဒိမာဟ။ ‘‘ဥတုဩဇာနံ ဝိယာ’’တိ ဥတုဩဇာနံ အဇ္ဈတ္တသန္တာနေ ရူပသမုဋ္ဌာပနံ ဝိယ။ အဋ္ဌကထာပါဌေ။ ‘‘ဒန္တဝိစုဏ္ဏိတံ ပနာ’’တိ ဒန္တေဟိ သင်္ခါဒိတွာ ဝိစုဏ္ဏံ ကတံ ပန။ ‘‘သိတ္ထံ’’တိ ဘတ္တစုဏ္ဏသိတ္ထံ။ ဋီကာပါဌေ။ ‘‘သာ’’တိ ဗဟိဒ္ဓါ ဩဇာ။ ‘‘နသင်္ခါဒိတော’’တိ န သုဋ္ဌုခါဒိတော။ ‘‘တတ္တကေနပီ’’တိ မုခေဌပိတမတ္တေနပိ။ ‘‘အဗ္ဘန္တရဿာ’’တိ အဇ္ဈတ္တာဟာရဿ။ ‘‘အဋ္ဌအဋ္ဌရူပါနိ သမုဋ္ဌာပေတီ’’တိ ဥပတ္ထမ္ဘနဝသေန သမုဋ္ဌာပေတိ၊ ဇနန ဝသေန ပန အဇ္ဈတ္တိကာဟာရော ဧဝ သမုဋ္ဌာပေတီတိ အဓိပ္ပာယော။ ‘‘ဥပါဒိန္နကာ’’တိ အဇ္ဈတ္တ သမ္ဘူတာ ဝုစ္စန္တိ။ ဗဟိဒ္ဓါ ဩဇာပိ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေတိ ယေဝါတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘တေနဥတုနာ’’တိ အဇ္ဈတ္တ ဥတုနာ။ ‘‘သေဒိယမာနာ’’တိ ဥသ္မာပိယမာနာ။ ‘‘တာယ စ ဩဇာယာ’’တိ အဇ္ဈတ္တ ဩဇာယ။ ‘‘မေဒသိနေဟုပစယ ဝသေနာ’’တိ မေဒကောဋ္ဌာသရသသိနေဟ ကောဋ္ဌာသာနံ ဝဍ္ဎနဝသေန။ ဣတရာနိ ပန တီဏိရူပသမုဋ္ဌာနာနိ။ ပါဠိပါဌေ။ ‘‘ဣန္ဒြိယာနီ’’တိ စက္ခာဒီနိ ဣန္ဒြိယ ရူပါနိ။ ‘‘ဝိဟာရော’’တိ သမာပတ္တိ ဧဝ ဝုစ္စတိ။ သမာပတ္တိ စိတ္တေန ဇာတတ္တာ တာနိ ဣန္ဒြိယာနိ ဝိပ္ပသန္န နီတိ ကတွာ ကသ္မာ ဝုတ္တန္တိ ပုစ္ဆတိ။ ‘‘ဥပစရိတတ္တာ’’တိ ဌာနူပစာရေန ဝေါဟရိတတ္တာ။ ‘‘တေသံ န ဝန္နံ’’တိ ဣန္ဒြိယရူပါနံ။ နိဓိကဏ္ဍပါဌေ။ သုန္ဒရော ဝဏ္ဏော ယဿာတိ သုဝဏ္ဏော။ သုဝဏ္ဏဿ ဘာဝေါ သုဝဏ္ဏတာ။ တထာသုဿရတာ။ ‘‘သရော’’တိ စ သဒ္ဒေါ ဝုစ္စတိ။ ‘‘သုသဏ္ဌာနံ’’တိ အင်္ဂပစ္စင်္ဂါနံ သုဋ္ဌုသဏ္ဌာနံ။ ‘‘သုရူပတာ’’တိ သုန္ဒရရူပကာယတာ။ ‘‘ယထာ’’တိ ယေနအာကာရေန သဏ္ဌိတေ သတိ။ တထာ တေန အာကာရေန သဏ္ဌိတာ ဟောတီတိ ယောဇနာ။

လဟုတာဒိတ္တယေ။ ဒန္ဓတ္တာဒိကရာနံ ဓာတုက္ခောဘာနံ ပဋိပက္ခေဟိ ပစ္စယေဟိ သမုဋ္ဌာတီတိ ဝိဂ္ဂဟော။ ‘‘ဧတဿာ’’တိ လဟုတာဒိတ္တယဿ ဝုတ္တာ။ တသ္မာ ဧတံ လဟုတာဒိတ္တယံ ကမ္မသမုဋ္ဌာနန္တိ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ အဓိပ္ပာယော။ ‘‘ယမကေသုပိ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နေနေဝ ဂဟိတော’’တိ ယဿ စက္ခာယတနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တဿ သောတာယတနံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ။ သစက္ခုကာနံ အသောတကာနံ ဥပပဇ္ဇန္တာနံ တေသံ စက္ခာယတနံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိအာဒီသု ဥပ္ပာဒဝါရေ ပဋိသန္ဓိဝသေန၊ နိရောဓဝါရေ စုတိဝသေန အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နံဝ ဝုတ္တန္တိ အဓိပ္ပာယော။ အကမ္မဇာနံ ပဝတ္တိကာလေ ကာလဘေဒေါ ဝုတ္တောတိ။ ‘‘ကမ္မဝိပါကဇာ အာဗာဓာတိ ဝုတ္တံ’’တိ ဝီထိမုတ္တသင်္ဂဟေ ဥပစ္ဆေဒကကမ္မဒီပနိယံ ‘အတ္ထိ ဝါတ သမုဋ္ဌိတာ အာဗာဓာ။ လ။ အတ္ထိ ကမ္မဝိပါကဇာ အာဗာဓာ’တိ ဝုတ္တံ။ တာနိ ဥပပီဠကုပဃာတက ကမ္မာနိပိ ဝိပတ္တိယော လဘမာနာနိ ဧဝ ခေါဘေတွာ နာနာဗာဓေ ဥပ္ပာဒေန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သရီရေ ဌန္တိ တိဋ္ဌန္တီတိ သရီရဋ္ဌကာ။ ‘‘တဒနုဂတိကာနိ ဧဝ ဟောန္တီ’’တိ ကမ္မဇာဒီနိပိ ခုဗ္ဘိတာနိ ဧဝ ဟောန္တီတိ အဓိပ္ပာယော။ ဧတေန အဋ္ဌသု ကာရဏေသု ယေနကေနစိကာရဏေန စက္ခုရောဂါဒိကေ အာဗာဓေ ဇာတေ တသ္မိံ အင်္ဂေ ပဝတ္တာနိ သဗ္ဗာနိ ရောဂသမုဋ္ဌာနာနိ အာဗာဓဘာဝံ ဂစ္ဆန္တိယေဝ။ ဧဝံ သန္တေပိ တပ္ပရိယာပန္နာနိ ကမ္မဇရူပါနိ တဒနုဂတိကဘာဝေန အာဗာဓဘာဝံ ဂစ္ဆန္တိ၊ န ဥဇုကတော ကမ္မဝသေနာတိ ဒီပေတိ။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနော အာဗာဓော နာမ နတ္ထိ။ တထာပိ အဋ္ဌသု အာဗာဓေသုပိ အတ္ထိ ဝါတသမုဋ္ဌာနာ အာဗာဓာတိအာဒီသု ဝိယ အတ္ထိ ကမ္မသမုဋ္ဌာနာ အာဗာဓာတိ အဝတွာ အတ္ထိ ကမ္မဝိပါကဇာ အာဗာဓာတိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဥပပီဠကော ပဃာတကကမ္မာနံဝသေန ဥပ္ပန္နော ယောကောစိဓာတုက္ခောဘော သုတ္တန္တပရိယာယေ န ကမ္မဝိပါကောတိ ဝုစ္စတိယေဝ။ တတော ဇာတော ယောကောစိ အာဗာဓော ကမ္မဝိပါကဇောတိ ဝုတ္တောတိ။ သုဂမ္ဘီရမိဒံဌာနံ။ သုဋ္ဌုဝိစာရေတွာ ကထေတဗ္ဗံ။ ‘‘ယတော’’တိ ယသ္မာ ကမ္မသမုဋ္ဌာနာ ဗာဓပစ္စယာ။ လ။ လဗ္ဘမာနော သိယာ။ ကေဝလံ သော ကမ္မသမုဋ္ဌာနော အာဗာဓော နာမ နတ္ထီတိ ယောဇနာ။ ‘‘အဝိဟိံသာ ကမ္မနိဗ္ဗတ္တာ’’တိ မေတ္တာကရုဏာကမ္မနိဗ္ဗတ္တာ။ သုဝိဒူရတာယစေဝ နိရာဗာဓာ ဟောန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘သဏ္ဌိတိယာ’’တိ ဒုက္ခောဘနီယေ ဝိသေသနပဒံ။ ဟေတုပဒံ ဝါ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ခေါဘေတုံ ဒုက္ကရာ ဒုက္ခောဘနီယာ။ ‘‘ကာမံ’’တိ ကိဉ္စာပီတိ အတ္ထေ နိပါတပဒံ။ သေသမေတ္ထ သုဝိညေယျံ။

‘‘ဝုစ္စတေ’’တိအာဒီသု။ ရူပပစ္စယဓမ္မာနံ ပစ္စယကိစ္စံ တိဝိဓံ။ ဇနနဉ္စ ဥပတ္ထမ္ဘနဉ္စ အနုပါလနဉ္စ။ တတ္ထ ဇနနကိစ္စံ ဇနေတဗ္ဗာနံ ဇာတိက္ခဏေ ဧဝ လဗ္ဘတိ။ သေသဒွယံ ပန ဌိတိက္ခဏေပိ လဗ္ဘတိ။ ဘင်္ဂက္ခဏေ ပန သဗ္ဗံ ပစ္စယကိစ္စံ နတ္ထိ။ တတ္ထ ဇနနကိစ္စဝသေန ဝိစာရေန္တော ‘‘ရူပဇနကာနံ’’တိအာဒိမာဟ။ ‘‘အပိစာ’’တိအာဒီသု။ ‘‘တာသံ’’တိ ဥပစယသန္တတီနံ၊ ဇရတာ အနိစ္စတာနဉ္စ။ ‘‘တေသူ’’တိ ကုတောစိ သမုဋ္ဌာနေသု။ ဣဓ ပန အဘိဓမ္မတ္ထ သင်္ဂဟေပန။ ‘‘ဧဝံ သန္တေပီ’’တိ ပစ္စယဝိသေသေန အဒိဿမာနဝိသေသတ္ထေပိ။ ‘‘သာရတရ’’န္တိ အတိသာရဘူတံ။ ‘‘သေယျော’’တိ သေဋ္ဌော။

ရူပသမုဋ္ဌာနာနုဒီပနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၆၉။ ကလာပယောဇနာယံ ။ ‘‘သင်္ခါနေ’’တိ ဂဏနေ။ ‘‘တေနာ’’တိ သင်္ခါနဋ္ဌေန ဧကသဒ္ဒေန ဒဿေတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ပိဏ္ဍီ’’တိ ဧကဂ္ဃနော။ မူလဋီကာပါဌေ။ ‘‘ဥပ္ပာဒါဒိပ္ပဝတ္တိတော’’တိ ဥပ္ပာဒါဒိဝသေန ပဝတ္တနတော။ ‘‘ဣတီ’’တိ တသ္မာ။ ဥပါဒါရူပါနိ တွေဝ ဝုစ္စန္တိ။ ‘‘ဧဝံ ဝိကာရပရိစ္ဆေဒ ရူပါနိ စ ယောဇေတဗ္ဗာနီ’’တိ ပဉ္စဝိကာရရူပါနိ ကလာပဿေဝ စောပနာဒိသဘာဝါ ဟောန္တိ၊ န ဧကမေကဿ ရူပဿ။ တသ္မာ တာနိ ဧကေကသ္မိံ ကလာပေ ဧကေကာနိ ဧဝ ဟောန္တိ။ ပရိစ္ဆေဒရူပံ ပန ကလာပပရိယာပန္နံ ရူပံ န ဟောတိ။ တသ္မာ ဒွိန္နံ ဒွိန္နံ ကလာပါနံ အန္တရာ တံပိ ဧကေကမေဝ ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ‘‘စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ နိဿယတာ သမ္ဘဝတော’’တိ ဧတ္ထ စတုန္နံ မဟာဘူတာနံပိ လက္ခဏမတ္တေန နာနတ္တံ ဟောတိ၊ ပဝတ္တိဝသေန ပန ဧကဂ္ဃနတ္တာ သင်္ခါနဋ္ဌေနပိ ဧကော နိဿယောတိ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ။ ဧဝဉှိသတိ ဧကသဒ္ဒဿ အတ္ထ စလနံ နတ္ထီတိ။ ‘‘တေန သဒ္ဒေနာ’’တိ စိတ္တဇသဒ္ဒေန။ အတ္တာနံ မောစေန္တော ‘‘အဓိပ္ပာယေနာ’’တိ အာဟ။ ထေရဿ အဓိပ္ပာယေနာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အတ္တနော အဓိပ္ပာယံ ဒဿေန္တော ‘‘ဧတ္ထ ပနာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ‘‘သဒ္ဒေနာ’’တိ စိတ္တဇသဒ္ဒေန။ ‘‘တာယဝါစာယာ’’တိ ဝစီမယသဒ္ဒေနာတိ အတ္ထော။ ‘‘ဝိညတ္တီ’’တိ ဝိညာပနံ ဣစ္စေဝတ္ထော။ ဝိညာပေတီတိ ဝိညာပိတော။ တဿ ဘာဝေါ ဝိညာဝိတတ္တံ။ ဝိတက္ကဝိပ္ဖာရသဒ္ဒေါ နာမ ကဿစိ မဟန္တံ အတ္ထံ စိန္တေန္တဿ သောကဝသေန ဝါ တုဋ္ဌိဝသေန ဝါ ဗလဝဝိတက္ကော ပဝတ္တတိ။ သော သောကံ ဝါ တုဋ္ဌိံ ဝါ သန္ဓာရေ တုံ အသက္ကောန္တော ဒုတီယေန သဒ္ဓိံ မန္တေန္တော ဝိယ အတ္တနော မုခေယေဝ အဗျတ္တံ သဒ္ဒံ ကတွာ သမုဒီရတိ။ ပကတိဇနော တံ သဒ္ဒမတ္တံ သုဏာတိ ဝါ န ဝါသုဏာတိ။ သုဏန္တောပိ အက္ခရံ ဝါ အတ္ထံ ဝါ အဓိပ္ပာယံ ဝါ န ဇာနာတိ။ ဒိဗ္ဗသောတေန ဝါ ဝိဇ္ဇာသောတေန ဝါသုဏန္တော အက္ခရံပိ အတ္ထံပိ အဓိပ္ပာယံပိ ဇာနာတိ။ ဇာနိတွာ ဧဝံပိ တေ မနော၊ ဣတ္ထံပိ တေ မနောတိအာဒိသတိ။ အယံ ဝိတက္ကဝိပ္ဖာရသဒ္ဒေါ နာမ။ သော ဝိညတ္တိရဟိတော သောတဝိညေယျောတိ မဟာအဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တော။ သင်္ဂဟကာရောပန ဝစီမယသဒ္ဒေါနာမ ဝိညတ္တိရဟိတောတိ ဝါ အသောတဝိညေယျောတိ ဝါ နတ္ထီတိ ပဋိက္ခိပတိ။ ‘‘အာဂတေ’’တိ အဋ္ဌကထာသု အာဂတေ။ ‘‘ပစ္စေတဗ္ဗာ’’တိ သဒ္ဓါတဗ္ဗာ။ ‘‘ဋီကာသုပနဿာ’’တိ အဿသစ္စသင်္ခေပဿ ဒွီသုဋီကာသု။ အက္ခရဉ္စ ပဒဉ္စ ဗျဉ္ဇနဉ္စ အတ္ထော စာတိ ဒွန္ဒော။ အပ္ပညာယမာနာ အက္ခရပဒဗျဉ္ဇနတ္ထာ ယဿာတိ ဝိဂ္ဂဟော။ ‘‘အန္ဓဒမိဠာဒီနံ’’တိ အန္ဓဇာတိကဒမိဠဇာတိကာဒီနံ မိလက္ခူနံ။ ‘‘ဥက္ကာသိတသဒ္ဒေါ စ ခိပိတသဒ္ဒေါ စ ဝမိတသဒ္ဒေါ စ ဆဍ္ဍိတသဒ္ဒေါ စာတိ ဒွန္ဒော။ အာဒိသဒ္ဒေန တာဒိသာ ဥဂ္ဂါရ ဟိက္ကာရ ဟသိတ ရောဒိတာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ သေသမေတ္ထသုဝိညေယျံ။

ကလာပယောဇနာနုဒီပနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၆၁။ ရူပပ္ပဝတ္တိက္ကမေ။ နပုဂ္ဂလဝသေန ဝိသေသနံ ဟောတိ။ ဘူမိဝသေန ဝိသေသနံ ဟောတိ။ တဉ္စ ခေါ ပဝတ္တိကာလဝသေနာတိ အဓိပ္ပာယော။

ဧတ္ထစာတိအာဒီသု။ ပုရိမေသု ဒွီသု ယောနီသု ပါဠိနယေန ဝေဒိတဗ္ဗာတိ သမ္ဗန္ဓော။ နိက္ခန္တာ၊ ဣတိ တသ္မာ အဏ္ဍဇာတိ စ ဇလာဗုဇာတိ စ ဝုစ္စန္တိ။ ကထံ အယံ နယော ပါဠိနယော နာမ ဟောတီတိ။ ပါဠိယံ အဏ္ဍကောသံ ဝတ္ထိကောသံ အဘိနိဗ္ဘိဇ္ဇ အဘိနိဗ္ဘိဇ္ဇ ဇာယန္တီတိ ဝစနေန အဏ္ဍတော ဇလာဗုတော ဇာတာ ဝိဇာတာ နိက္ခန္တာတိ အတ္ထော ဝိညာယတိ။ အဋ္ဌကထာယံ ပန အဏ္ဍေဇာတာ ဇလာဗုမှိဇာတာတိ ဝုတ္တံ။ ဂဗ္ဘပလိဝေဌနာသယော နာမ ယေန ပလိဝေဌိတော ဂဗ္ဘော တိဋ္ဌတိ။ ဝိဘာဝနိပါဌေ ‘‘ဥက္ကံသဂတိ ပရိစ္ဆေဒဝသေနာ’’တိ ဥက္ကဋ္ဌပ္ပဝတ္တိနိယမနဝသေန။ ဥက္ကဋ္ဌနယဝသေနာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အဘိရူပဿ ကညာ ဒါတဗ္ဗာတိ ဧတ္ထ ကညာ ဒါတဗ္ဗာတိ သာမညတော ဝုတ္တေပိ အဘိရူပဿ ပုရိသဿာတိ ဝုတ္တတ္တာ ကညာပိ အဘိရူပကညာ ဧဝ ဝိညာယတိ။ အယံ ဥက္ကဋ္ဌနယော နာမ။ ‘‘တတ္ထ တာနိ သဗ္ဗာနီ’’တိအာဒီသု။ တာနိသဗ္ဗာနိပိ စက္ခု သောတ ဃာန ဘာဝ ဒွယာနိ န ဩမကေန ကမ္မေန လဗ္ဘတိ။ ဥက္ကဋ္ဌေန ကမ္မေန ဧဝ လဗ္ဘတီတိ အဓိပ္ပာယော။ ဝိဘင်္ဂပါဌေ။ သဒ္ဒါယတနံ နာမ ပဋိသန္ဓိကာလေ န လဗ္ဘတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဧကာဒသာယတနာနီ’’တိ။ စက္ခုဝေကလ္လဿ ဒသ၊ သောတဝေကလ္လဿ အပရာနိဒသ၊ စက္ခု သောတဝေကလ္လဿနဝ ၊ ဂဗ္ဘသေယျဿဝသေန သတ္တာယတနာနိ။ ပါဠိယံ ဩပပါတိ ကဂဗ္ဘသေယျကာနံ ဧဝ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘ပါဠိယံ အဝုတ္တံပိပနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ အဝုတ္တမ္ပိ စက္ခာဒိဝေကလ္လံ။ ‘‘အညမညံ အဝိနာဘာဝဝုတ္တိတာ ဝုတ္တာ’’တိ ကထံ ဝုတ္တာ ယဿ ဃာနာယတနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တဿ ဇိဝှာယတနံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ၊ အာမန္တာ။ ယဿ ဝါ ပန ဇိဝှာယတနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တဿ ဃာနာယတနံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ၊ အာမန္တာတိအာဒိနာ ဝုတ္တာ ပေယျာလမုခေန။ အာစရိယာနန္ဒတ္ထေရေ န ပန ဣစ္ဆိတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဇိဝှာဝေကလ္လတာဝိယာ’’တိ ဇိဝှာဝေကလ္လတာနာမ နတ္ထိ ဝိယ။ ‘‘ဃာနဝေကလ္လတာပိ အတ္ထီတိ ယုတ္တံ’’တိ ဧတ္ထ ပါဠိယံ အဃာနကာနံ ဣတ္ထီနံ ပုရိသာနံတိ ဣဒံ မာတုဂဗ္ဘေ ဃာနာယတနေ အနုပ္ပန္နေယေဝ ပုရေတရဉ္စ ဝန္တာနံ ဣတ္ထိပုရိသာနံ ဝသေန ဝုတ္တံ။ န ဃာနဝေကလ္လာနံ အတ္ထိတာယာတိပိ ဝဒန္တိ။ ဂဗ္ဘေ သေန္တီတိ ဂဗ္ဘသယာ။ ဂဗ္ဘသယာ ဧဝ ဂဗ္ဘသေယျာ။

ပဝတ္တိကာလေတိအာဒီသု။ မူလဋီကာပါဌေ။ ‘‘ဩရတော’’တိ ပဋိသန္ဓိံ ဥပါဒါယ ဝုတ္တံ။ ဧကာဒသမသတ္တာဟေ အနာဂတေတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ရူပါယတနံ နုပ္ပဇ္ဇိဿတိ။ နော စ စက္ခာယတနံ နုပ္ပဇ္ဇိဿတီတိ ဣဒံ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နဝသေန ဝုတ္တံ။ တသ္မာ ပဋိသန္ဓိတော ပဋ္ဌာယ ဥပ္ပန္နံ ရူပါယတနံ ယာဝဇီဝံပိ ဥပ္ပန္နန္တွေဝ ဝုစ္စတိ။ န ဥပ္ပဇ္ဇိဿမာနန္တိ။ စက္ခာယတနံ ပန ဧကာဒသမသတ္တာဟာ ဩရတော ဌိတဿ န ဥပ္ပန္နံ။ တဒါ အနုပ္ပန္နတ္တာ ဧကာဒသမေ သတ္တာဟေ သမ္ပတ္တေ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတီတိ ဝတ္တဗ္ဗံ ဟောတိ။ ပစ္ဆိမ ဘဝိကတ္တာ ပန တဒုဘယမ္ပိ ဘဝန္တရေ နုပ္ပဇ္ဇိဿတိယေဝါတိ။ ဃာနာယတနံ နိဗ္ဗတ္တေတီတိ ဃာနာယတနာနိဗ္ဗတ္တတံ၊ ကမ္မံ။ တေန ကမ္မေန ဂဟိတပ္ပဋိသန္ဓိကာနံ။ ဣဒဉ္စ ယဒိ တန္နိဗ္ဗတ္တကေန ကမ္မေန ပဋိသန္ဓိံ ဂဏှေယျုံ။ ဃာနာယတနေ အနုပ္ပန္နေ အန္တရာ န ကာလင်္ကရေယျုန္တိ ကတွာ ဝုတ္တံ။ တန္နိဗ္ဗတ္တကေန ကမ္မေန ပဋိသန္ဓိံ ဂဏှန္တာပိ တတော ဗလဝန္တေ ဥပစ္ဆေဒကကမ္မေ အာဂတေ သတိ။ ဃာနာယတနုပ္ပတ္တိကာလံ အပတွာ အန္တရာ နကာလင်္ကရောန္တီတိ နတ္ထိ။ ‘‘စက္ခုဃာနေသု ဝုတ္တေသူ’’တိ ဋီကာယံ ဝုတ္တေသု။ ‘‘အတ္ထတော သိဒ္ဓါ ဧဝါ’’တိ ဧကာဒသမသတ္တာဟေ ဥပ္ပန္နာတိ သိဒ္ဓါ ဧဝ။ ‘‘ဤဒိသေသုဌာနေသူ’’တိ သဘာဝံ ဝိစာရေ တုံ ဒုက္ကရေသု ဌာနေသု။ အဋ္ဌကထာယေဝ ပမာဏံ ကာတုံ ယုတ္တာတိ အဓိပ္ပာယော။ အဋ္ဌကထာပါဌေ။ ‘‘ပုရိမံ ဘဝစက္ကံ’’တိ အဝိဇ္ဇာမူလကံ ဝေဒနာဝသာနံ ဘဝစက္ကံ။ ‘‘အနုပုဗ္ဗပ္ပဝတ္တိဒီပနတော’’တိ ယထာ ပစ္ဆိမေ တဏှာမူလကေ ဘဝစက္ကေ ဥပပတ္တိဘဝပ္ပဝတ္တိံ ဝဒန္တေန ဘဝပစ္စယာဇာတီတိ ဧဝံ ဧကတော ကတွာ ဝုတ္တာ၊ န တထာ ပုရိမေ ဘဝစက္ကေ။ တတ္ထ ပန သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ၊ ဝိညာဏ ပစ္စယာ နာမ ရူပန္တိအာဒိနာ အနုပုဗ္ဗပ္ပဝတ္တိဒီပနတော။ ‘‘သော ပဋိက္ခိတ္တောယေဝါ’’တိ အာယတနာနံ ကမတော ဝိနိစ္ဆယဋ္ဌာနေ ဒေသနာက္ကမောဝ ယုတ္တောတိ ဝတွာ သော ဥပ္ပတ္တိက္ကမော ပဋိက္ခိတ္တော။

သံယုတ္တကေ ယက္ခသံယုတ္တပါဠိယံ။ ဂါထာသု။ ‘‘ကလလာ’’တိ ကလလတော။ ‘‘အဗ္ဗုဒါ’’တိ အဗ္ဗုဒတော။ ‘‘ပေသိယာ’’တိ ပေသိတော။ ‘‘ဃနာ’’တိ ဃနတော။ ‘‘ဇာတိဥဏ္ဏံသူဟီ’’တိ သုဒ္ဓဇာတိကဿ ဧလကဿ လောမံသူဟိ။ ‘‘ပရိပက္ကသမူဟကံ’’တိ ကလလတော ပရံ ထောကံ ပရိပက္ကဉ္စ သမူဟာကာရဉ္စ ဟုတွာ။ ‘‘ဝိဝတ္တမာနံ တဗ္ဘာဝံ’’တိ ကလလဘာဝံ ဝိဇဟိတွာ ဝတ္တမာနံ။ ‘‘ဝိလီနတိ ပုသဒိသာ’’တိ အဂ္ဂိမှိ ဝိလီနတိပုရသသဒိသာ။ ‘‘မုစ္စတီ’’တိ ကပါလေ နလဂ္ဂတိ။ ဧတာနိဇာယန္တီတိ ဧဝံ အဋ္ဌကထာယဉ္စ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဒွါ စတ္တာလီသမေ သတ္တာဟေ’’တိ နဝမာသေ အတိက္ကမ္မ ဝီသတိမေဒိဝသေ။ ယဒိ ဧဝံ၊ ပဉ္စမေသတ္တာဟေ ပဉ္စပ္ပသာခါ ဇာယန္တိ၊ ဧကာဒသမေသတ္တာဟေ စတ္တာရိ အာယတနာနိ ဇာယန္တိ၊ မဇ္ဈေပန ပဉ္စသတ္တာဟာ အတ္ထိ။ တတ္ထ ကထန္တိ အာဟ ‘‘ဧတ္ထ စာ’’တိအာဒိံ။ ‘‘ဆသတ္တာဟာ’’တိ ဧကာဒသမေန သဒ္ဓိံ ဆသတ္တာဟာ။ ဧကာဒသမေပိ ဟိ ပစ္ဆိမဒိဝသေ ဇာတတ္တာ ဆဒိဝသာနိ အဝသိဋ္ဌာနိ ဟောန္တိ။ ‘‘ပရိဏတကာလာ’’တိ ပရိပက္ကကာလာ။ ပရိပါကဂတာ ဧဝ ဟိ ကမ္မဇမဟာဘူတာ သုပ္ပသန္နာ ဟောန္တိ။ တေသဉ္စ ပသာဒဂုဏာ ပသာဒရူပါ ဟောန္တီတိ။ ‘‘တဿာ’’တိ ကလလဿ။ ဝဏ္ဏဇာတံ ဝါ သဏ္ဌာနံ ဝါတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘အာကာသကောဋ္ဌာသိကော’’တိ မနုဿေဟိ အာကာသကောဋ္ဌာသေ ဌပိတော။ ဟုတွာတိ ပါဌသေသော။ ကထံ ပရမာဏုတော ပရိတ္တကံ သိယာတိ အာဟ ‘‘သောဟီ’’တိအာဒိံ။ ‘‘သော’’တိ ပရမာဏု။ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ကလလရူပံ ကလာပတ္တယပရိမာဏံ။ ပရမာဏု ပန ဧကူနပညာသကလာပပရိမာဏော။ တသ္မာ တံ တတော ပရိတ္တကန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ပဋိသန္ဓိက္ခဏတော ပရံ ပန တံပိ ခဏေခဏေ ဥပစိတမေဝ ဟောတိ။ ‘‘ဓာတူနံ’’တိ စတုဓာတုဝဝတ္ထာနေ အာဂတာနံ စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ။ ကလလဿဝါ ဥပစိတပ္ပမာဏံ ဂဟေတွာ ဝုတ္တန္တိပိ ယုဇ္ဇတိ။ ‘‘ဝတ္ထုသ္မိံ’’တိ အဗ္ဗုဒါဒိဝတ္ထုမှိ။ ‘‘ဇလာဗုမူလာနုသာရေနာ’’တိ ဇလာဗုဇာတကာလေ တဿ မူလာနု သာရေနာတိ အဓိပ္ပာယော။ ဂါထာယံ။ ‘‘မာတုတိရော ကုစ္ဆိဂတော’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ဂါထာဗန္ဓဝသေန ‘‘မာတုကုစ္ဆိဂတော တိရော’’တိ ဝုတ္တံ။ တေနာဟ ‘‘မာတုယာ တိရောကုစ္ဆိ ဂတော’’တိ။ ‘‘ဆိဒ္ဒေါ’’တိ သုခုမေဟိ ဆိဒ္ဒေဟိ သမန္နာဂတော။ လဒ္ဓံဝါ ပါနဘောဇနံ။ ‘‘တတော ပဋ္ဌာယာ’’တိ သတ္တရသမဘဝင်္ဂစိတ္တတော ပဋ္ဌာယ။ ‘‘ရူပသမုဋ္ဌာနေ ဝုတ္တမေဝါ’’တိ ရူပသမုဋ္ဌာနေ မူလဋီကာဝါဒ ဝိစာရဏာယံ ‘ယံ ပိတတ္ထ န စ ယုတ္တ’န္တိအာဒိနာ ဝုတ္တမေဝ။ ‘‘အဇ္ဈောဟဋာဟာရာဘာဝတော’’တိ ဗဟိဒ္ဓါဟာရာဘာဝတောတိ အဓိပ္ပာယော။ ‘‘တတ္ထာ’’တိ ရူပဗြဟ္မလောကေ။ အဘာဝံ ဝဏ္ဏေတိ။ ကသ္မာပန ဝဏ္ဏေတိ၊ နနု ဝဏ္ဏေန္တဿ အဋ္ဌကထာ ဝိရောဓော သိယာတိ။ ဝိရောဓော ဝါ ဟောတု၊ အဝိရောဓော ဝါ။ ပါဠိယေဝ ပမာဏန္တိ ဒဿေန္တော ‘‘ရူပဓာတုယာ’’တိအာဒိနာ ဝိဘင်္ဂေ ပါဠိံ အာဟရိ။ တတ္ထ ‘‘ရူပဓာတုယာ’’တိ ရူပလောကဓာတုယာ။ ရူပ ဗြဟ္မလောကေတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ‘‘ဥပပတ္တိက္ခဏေ’’တိ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ။ အာစရိယဿ အဓိပ္ပာယံ ဝိဘာဝေန္တော ‘‘ဧတ္ထစာ’’တိအာဒိမာဟ။ ‘‘ဖောဋ္ဌဗ္ဗေ ပဋိက္ခိတ္တေပီ’’တိ ပဉ္စာယတနာနီတိ ဝါ ပဉ္စဓာတုယောတိ ဝါ ပရိစ္ဆေဒကရဏမေဝ ပဋိက္ခိ ပနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ‘‘ကိစ္စန္တရ သဗ္ဘာဝါ’’တိ ဖောဋ္ဌဗ္ဗကိစ္စတော ကိစ္စန္တရဿ ဝိဇ္ဇမာနတ္တာ။ ကိမ္ပန ကိစ္စန္တရန္တိ။ ရူပကာယဿ ပဝတ္တိယာ ဟေတုပစ္စယကိစ္စံ။ မဟာဘူတာ ဟေတူ မဟာဘူတာ ပစ္စယာ ရူပက္ခန္ဓဿ ပညာပနာယာတိ ဟိ ဘဂဝတာ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဟေတုကိစ္စံ နာမ ရူပဇနနကိစ္စံ။ ပစ္စယ ကိစ္စံ နာမ ရူပူပတ္ထမ္ဘန ကိစ္စံ။ ကိစ္စန္တရမေဝနတ္ထီတိ ဃာနာဒီနံ ဝိသယ ဂေါစရဘာဝကိစ္စံ တေသံ ကိစ္စံ နာမ၊ တတော အညံ ကိစ္စံ နာမ နတ္ထိ။ ‘‘ယေနာ’’တိ ကိစ္စန္တရေန။ ‘‘တေ’’တိ ဂန္ဓာဒယော။ ဣဒါနိ အဋ္ဌက တာနုဂတံ ဝါဒံ ဒဿေန္တော ‘‘ယထာပနာ’’တိအာဒိမာဟ။ ‘‘ယေန ကိစ္စဝိသေသေနာ’’တိ ဝိသယဂေါစရဘာဝကိစ္စဝိသေသေန။ ရူပဇနနရူပူပတ္ထမ္ဘန ကိစ္စဝိသေသေန စ။ ‘‘သဗ္ဗတ္ထာ’’တိ သဗ္ဗသ္မိံ ပါဠိပ္ပဒေသေ။ ‘‘တေသံ’’တိ ဂန္ဓာဒီနံ။ ‘‘တတ္ထာ’’တိ ရူပလောကေ။ ‘‘နိဿန္ဒ ဓမ္မမတ္တဘာဝေနာ’’တိ ဧတ္ထ ယထာ အဂ္ဂိမှိ ဇာတေ တဿ နိဿန္ဒာ နာမ ဣစ္ဆန္တဿပိ အနိစ္ဆန္တဿပိ ဇာယန္တိယေဝ။ ဝဏ္ဏောပိ ဇာယတိ၊ ဩဘာသောပိ၊ ဂန္ဓောပိ၊ ရသောပိ၊ ဓူမောပိ၊ ပုပ္ဖုလ္လာနိပိ ကဒါစိ ဇာယန္တိယေဝ။ တေဟိ ဝဏ္ဏာဒီဟိ ကရဏီယေ ကိစ္စဝိသေသေ သတိပိ အသတိပိ။ တထာ မဟာဘူတေသု ဇာတေသု တေသံ နိဿန္ဒာ နာမ ဣစ္ဆန္တဿပိ အနိစ္ဆန္တဿပိ ကိစ္စဝိသေသေ သတိပိ အသတိပိ ဇာယန္တိယေဝ။ ဧဝံ နိဿန္ဒဓမ္မမတ္တဘာဝေန။ အနုပ္ပဝေသော ယုတ္တော သိယာ အဇ္ဈတ္တ သန္တာနေတိ အဓိပ္ပာယော။ ဗဟိဒ္ဓါ သန္တာနေ ပန ဝတ္ထာ ဘရဏ ဝိမာနာဒီသု တေသံ ဘာဝေါ ဣစ္ဆိ တဗ္ဗော သိယာ။ အဇ္ဈတ္တေပိ ဝါ ကာယံ ဩဠာရိကံ ကတွာ မာပိတကာလေတိ။ ဧတ္ထ စ ‘‘ဓမ္မာယတန ဓမ္မဓာတူသု အနုပ္ပဝေသော’’တိ ဧတ္ထ အဋ္ဌသာလိနိယံ တာဝ။ ယေ ပန အနာပါတာဂတာ ရူပါဒယောပိ ဓမ္မာရမ္မဏမိစ္စေဝ ဝဒန္တီတိ ဝုတ္တံ။ တံ တတ္ထ ပဋိက္ခိတ္တံ။ အနာပါတာဂမနံ နာမ ဝိသယဂေါစရ ကိစ္စရဟိတတာ ဝုစ္စတိ။ တဉ္စ မနုဿာနမ္ပိ ဒေဝါနမ္ပိ ဗြဟ္မာနမ္ပိ ပသာဒရူပေသု အနာပါတာ ဂမနမေဝ အဓိပ္ပေတံ။ တံ ပန အတ္ထိနတ္ထီတိ ဝိစာရေတွာ ကထေတဗ္ဗံ။ အပိ စ နိဿန္ဒဓမ္မာ နာမ ဩဠာရိကာနံ မဟာဘူတာနံ ဝိဝိဓာကာရာပိ ဘဝေယျုံ။ ဗြဟ္မာနံ ပန အဇ္ဈတ္တ ရူပံ အပ္ပနာ ပတ္တကမ္မဝိသေသေန ပဝတ္တံ အတိသုခုမံ ဟောတိ။ တသ္မာ ကာမသတ္တ သန္တာနေ ဝိယ တတ္ထ ပရိပုဏ္ဏံ နိဿန္ဒရူပံ နာမ ဝိစာရေတဗ္ဗမေဝ။ ဓမ္မာ ရမ္မဏဉ္စ မုချဓမ္မာရမ္မဏံ အနုလောမ ဓမ္မာယတနန္တိ ပါဠိယံ ဝုတ္တံ နတ္ထိ ယေဝါတိ။ ‘‘ဇီဝိတ ဆက္ကဉ္စာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ ရူပလောကေ။ ‘‘တတ္ထာ’’တိ အသညသတ္တေ။ ကာမလောကေ ဇီဝိတနဝကံ ကသ္မာ ဝိသုံ န ဝုတ္တန္တိ။ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ကသ္မာ န ဝုတ္တံ။ ပဝတ္တိကာလေပိ ဝိသုံ န ဝုတ္တမေဝ။ ‘‘အာဟာရူပတ္ထမ္ဘကဿာ’’တိ အာဟာရသင်္ခါတဿ ရူပူပတ္ထမ္ဘကဿ။ ‘‘သကလသရီရ ဗျာပိနော အနုပါလကဇီဝိတဿာ’’တိ ကာယဒသကဘာဝဒသကေသု ပရိယာပန္နဿ ဇီဝိတဿ။ ‘‘ဧတ ဒေဝါ’’တိ ဇီဝိတနဝကမေဝ။ ‘‘တတ္ထာ’’တိ ရူပလောကေ။ ဥဒယဘူတဿာ’’တိ ဝဍ္ဎိဘူတဿ။ ‘‘ဒွီသု အဂ္ဂီသူ’’တိ ပါစကဂ္ဂိသ္မိဉ္စ ကာယဂ္ဂိသ္မိဉ္စ။ အာတင်္ကော ဝုစ္စတိ ရောဂေါ။ ဗဟုကော အာတင်္ကော ယဿာတိ ဝိဂ္ဂဟော။ ‘‘ဝိသမဝေပါကိနိယာ’’တိ ဝိသမံ ပါစေန္တိယာ။ ‘‘ဂဟဏိယာ’’တိ ဥဒရဂ္ဂိနာ။ ‘‘ပဓာနက္ခမာယာ’’တိ ပဓာန သင်္ခါတံ ဘာဝနာရဗ္ဘကိစ္စံ ခမန္တိယာ။ ‘‘ဧတံ’’တိ ဇီဝိတနဝကံ။ ‘‘ထေရေန စာ’’တိ အနုရုဒ္ဓတ္ထေရေန စ။ ‘‘ဧတံ’’တိ ဇီဝိတ နဝကံ။ ‘‘နိရောဓက္ကမော’’တိ မရဏာသန္နကာလေ နိရောဓက္ကမော။ ‘‘ဧတ္ထာ’’တိ ရူပလောကေ။ ကဠေဝရံ ဝုစ္စတိ မတသရီရံ။ တဿ နိက္ခေပေါ ကဠေဝရနိက္ခေပေါ။ အညေသဉ္စ ဩပပါတိကာနံ ကဠေဝရနိက္ခေပေါ နာမ နတ္ထိ။ ကသ္မာ ပန တေသံ ကဠေဝရနိက္ခေပေါ နာမ နတ္ထီတိ အာဟ ‘‘တေသဉှီ’’တိအာဒိံ။ ဝိဘာဝနိပါဌေ။ သဗ္ဗေသံပိ ရူပဗြဟ္မာနံ။ အာဟာရသမုဋ္ဌာနာနံ ရူပါနံ အဘာဝတော တိသမုဋ္ဌာနာနီတိ ဝုတ္တံ။ အသညသတ္တေ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနမ္ပိ အဘာဝတော ဒွိသမုဋ္ဌာနာနီတိ ဝုတ္တံ။ ‘‘တာနီ’’တိ မရဏာသန္န စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနိ။ တံ ပရိမာဏံ အဿာတိ တာဝတ္တကံ။ ‘‘လဟုကဂရုကတာဒိဝိကာရော’’တိ သကလရူပကာယဿ လဟုကဂရုကာဒိဝိကာရော။ အပိ စ တတ္ထ ဒန္ဓတ္တာဒိကရ ဓာတုက္ခောဘပစ္စယာနံ သဗ္ဗသော အဘာဝတော နိစ္စကာလမ္ပိ သကလသရီရဿ လဟုတာဒိဂုဏော ဝတ္တတိယေဝ။ ကိံ တတ္ထ ပဋိပက္ခ ဓမ္မပ္ပဝတ္တိ စိန္တာယ။ တထာ အသညသတ္တေပိ ရုပ္ပနဝိကာရ စိန္တာယာတိ။

ရူပပ္ပဝတ္တိက္ကမာနုဒီပနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၆၁။ နိဗ္ဗာနသင်္ဂဟေ။ ဒွီသု နိဗ္ဗာနပဒေသု ပထမပဒံ အဝိညာတတ္ထံ သာမည ပဒံ။ ဒုတီယံ ဝိညာ တတ္ထံ ဝိသေသပဒံ။ ကိလေသေ သမေတီတိ သမဏော။ အရိယပုဂ္ဂလော။ သမဏဿ ဘာဝေါ သာမညံ။ အရိယမဂ္ဂေါ။ သာမညဿ ဖလာနိ သာမညဖလာနိ။ လောကတော ဥတ္တရတိ အတိက္ကမတီတိ လောကုတ္တရံ။ လောကေ န ပညာဝီယတီတိ ပညတ္တီတိ ဣမမတ္ထံ သန္ဓာယ ‘‘နဟီ’’တိအာဒိမာဟ ။ စတ္တာရိမဂ္ဂညာဏာနိ စတုမဂ္ဂညာဏန္တိ ဧဝံ သမာသဝသေန ဧကဝစနန္တံ ပဒံ ဝါကျံ ပတွာ ဗဟုဝစနန္တံ ဟောတီတိအာဟ ‘‘စတူဟိ အရိယမဂ္ဂညာဏေဟီ’’တိ။ ‘‘တာဒိသမှာ’’တိ အရိယမဂ္ဂသဒိသမှာ။ ‘‘ဝိမုခါနံ’’တိ ပရမ္မုခါနံ။ ‘‘ဇစ္စန္ဓာနံ ဝိယာ’’တိ ဇစ္စန္ဓာနံ စန္ဒမဏ္ဍလဿ အဝိသယဘာဝေါ ဝိယ။ ‘‘တဿာ’’တိ နိဗ္ဗာနဿ။ တတ္ထ ‘‘ဇစ္စန္ဓာနံ’’တိ အဝိသယပဒေ သာမိပဒံ။ ‘‘တဿာ’’တိ ဘာဝပဒံ။ ‘‘ယံ ကိဉ္စီ’’တိ ကိဉ္စိယံ အတ္ထဇာတံ။ အဿနိဗ္ဗာနဿ သိဒ္ဓတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အပါကဋဿ ဓမ္မဿ။ ဝါယာမောပိ နာမ န အတ္ထိ။ ကုတော တဿ သစ္ဆိကရဏံ ဘဝိဿတီတိ အဓိပ္ပာယော။ ‘‘ယေနာ’’တိ ဝါယာမေန။ ‘‘နိဗ္ဗာနေန ဝိနာ’’တိ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏံ အလဘိတွာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ‘‘အကိစ္စသိဒ္ဓိံ’’တိ ကိလေသပ္ပဟာန ကိစ္စဿ အသိဒ္ဓိံ။ ‘‘တတော’’တိ တသ္မာ။ ‘‘ဝဓာယာ’’တိ ဝဓိတုံ။ ‘‘ပရိသက္ကန္တာ’’တိ ဝါယမန္တာ။ ဂါထာယံ။ ‘‘အန္တောဇဋာ’’တိ အဇ္ဈတ္တသန္တာနေ တဏှာဇဋာ၊ တဏှာဝိနဒ္ဓါ။ ‘‘ဗဟိဇဋာ’’တိ ဗဟိဒ္ဓါသန္တာနေ တဏှာဇဋာ၊ တဏှာဝိနဒ္ဓါ။ ‘‘တဿာ’’တိ တဏှာယ။ ‘‘ဝတ္ထုတော’’တိ ဝိသုံဝိသုံ ဇာတသရူပတော။ ပရိနိဗ္ဗာယိံသု၊ ပရိနိဗ္ဗာယန္တိ၊ ပရိနိဗ္ဗာယိဿန္တီတိ ပရိနိဗ္ဗုတာ။ တကာရပစ္စယဿ ကာလတ္တယေပိ ပဝတ္တနတော။ ယထာ ဒိဋ္ဌာ၊ သုတာ၊ မုတာ၊ ဝိညာတာ၊တိ။ ဝိသိဋ္ဌံ ကတွာ ဇာနိတဗ္ဗန္တိ ဝိညာဏံ။ န နိဒဿိတဗ္ဗန္တိ အနိဒဿနံ။ နတ္ထိ အန္တော ဧတဿာတိ အနန္တံ။ သဗ္ဗတော ပဝတ္တာ ဂုဏပ္ပဘာ ဧတဿာတိ သဗ္ဗတောပဘံ။ ‘‘ဘဂဝတာ ဝုတ္တံ’’တိ ဒီဃနိကာယေ ကေဝဋ္ဋသုတ္တေ ဝုတ္တံ။ ‘‘သဝန္တိယော’’တိ မဟာနဒိယော ဝါ ကုန္နဒိယော ဝါ။ ‘‘အပ္ပေန္တီ’’တိ ပဝိသန္တိ။ ‘‘ဓာရာတိ’’ မေဃဝုဋ္ဌိဓာရာ။ ဗုဒ္ဓေသု အနုပ္ပဇ္ဇန္တေသု ဧကသတ္တောပိ ပရိနိဗ္ဗာတုံ န သက္ကောတီတိ ဣဒံ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒကပ္ပေ ဧဝ ပစ္စေက သမ္ဗုဒ္ဓါပိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ကတွာ ဝုတ္တံ။ အပဒါန ပါဠိယံ ပန ဗုဒ္ဓသုညကပ္ပေပိ ပစ္စေကသမ္ဗုဒ္ဓါနံ ဥပ္ပတ္တိ အာဂတာ ဧဝ။ ‘‘ဧကသတ္တောပီ’’တိ ဝါ သာဝကသတ္တော ဂဟေတဗ္ဗော။ ဧဝဉှိ သတိ အပဒါနပါဠိယာ အဝိရောဓော ဟောတိ။ ‘‘အာရာဓေန္တီ’’တိ သာဓေန္တိ ပဋိလဘန္တိ။ သဗ္ဗတော ပဝတ္တာ ဂုဏပ္ပဘာ ဧတဿာတိ အတ္ထံ သန္ဓာယ ‘‘သဗ္ဗတောပဘာ သမ္ပန္နံ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဇောတိ ဝန္တ တရောဝါ’’တိ ဩဘာသဝန္တတရော ဝါ။ သဗ္ဗတ္ထ ပဘဝတိ သံဝိဇ္ဇတီတိ သဗ္ဗတောပဘန္တိ ဣမမတ္ထံ သန္ဓာယ သဗ္ဗတော ဝါ ပဘုတမေဝ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ။ တေနာဟ ‘‘န ကတ္ထစိ နတ္ထီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံသန္တေ ပီ’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တနယေန ဧကဝိဓေ သန္တေပိ။ ‘‘ဥပစရိတုံ’’တိ ဥပစာရဝသေန ဝေါဟရိတုံ။ ‘‘ယထာဟာ’’တိ တသ္မိံ ယေဝသုတ္တေ ပုန ကိံ အာဟ။ ဘဝံ နေတီတိ ဘဝနေတ္တိ။ ဘဝတဏှာ ဧဝ။ ‘‘သမ္ပရာယိကာ’’တိ စုတိအနန္တရေ ပတ္တဗ္ဗာ။ ဒွိန္နံ ခီဏာသဝါနံ အနုပါဒိသေသတာ ဝုတ္တာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထ ‘‘အနုပါဒိသေသတာ’’တိ အနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာနံ ဝုစ္စတိ။ သေက္ခေသု အရဟတ္တမဂ္ဂဋ္ဌဿ သေက္ခဿ ကိလေသုပါဒိသေသ ဝသေန အနုပါဒိသေသတာ ဝုတ္တာ။ ‘‘ကိလေသုပါဒိသေသော’’တိ စ ကိလေသ သင်္ခါတော ဥပါဒိသေသော။ တထာ ခန္ဓုပါဒိသေသောပိ။ အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီတိအာဒီသု ပရိနိဗ္ဗာနံ နာမ ကိလေသပရိနိဗ္ဗာနံ ဝုတ္တံ။ ဥဘတော ဘာဂ ဝိမုတ္တာဒီနံ ပဒတ္ထော နဝမပရိစ္ဆေဒေ အာဂမိဿတိ။ ‘‘ကိလေသက္ခယေန သဟေဝ ခိယျန္တီ’’တိ ပစ္စုပ္ပန္နဘဝေ အရဟတ္တမဂ္ဂက္ခဏေ ကိလေသက္ခယေန သဒ္ဓိံ ဧဝ ခိယျန္တိ။ အနုပ္ပာဒ ဓမ္မတံ ဂစ္ဆန္တိ။ တထာ အနာဂါမိ ပုဂ္ဂလဿ ကာမပဋိသန္ဓိက္ခန္ဓာပိ အနာဂါမိမဂ္ဂက္ခဏေ၊ သောတာပန္နဿ သတ္တဘဝေဌပေတွာ အဝသေသ ကာမပဋိသန္ဓိက္ခန္ဓာ သောတာပတ္တိ မဂ္ဂက္ခဏေ တံ တံ ကိလေသက္ခယေ န သဟေဝ ခိယျန္တီတိ။ ပစ္စုပ္ပန္နက္ခန္ဓာ ပန ကိလေသက္ခယေန သဟခိယျန္တိ။ ခန္ဓုပါဒိသေသာ နာမ ဟုတွာ ယာဝမရဏကာလာ ခီဏာသဝါနမ္ပိ ပဝတ္တန္တိ။ ကသ္မာ ပဝတ္တန္တီတိ အာဟ ‘‘ယာဝစုတိယာ ပဝတ္တမာနံ’’တိအာဒိံ။ ပစ္စုပ္ပန္နက္ခန္ဓသန္တာနံ ပန ဓမ္မတာသိဒ္ဓန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဖလနိဿန္ဒဘူတံ’’တိ ဝိပါကဖလဘူတဉ္စ နိဿန္ဒဖလဘူတဉ္စ ဟုတွာ။ ‘‘တေနသဟေဝါ’’တိ ကိလေသက္ခယေန သဟေဝ။ ‘‘ယသ္မာပနာ’’တိအာဒီသု။ ပရိသမန္တတော ဗုန္ဓန္တိ နီဝါရေန္တိ၊ သန္တိသုခဿ အန္တရာယံ ကရောန္တီတိ ပလိဗောဓာ။ ကိလေသာဘိသင်္ခရဏ ကိစ္စာနိ၊ ကမ္မာဘိသင်္ခရဏကိစ္စာနိ၊ ခန္ဓာဘိသင်္ခရဏ ကိစ္စာနိ စ။ ပလိဗောဓေဟိ သဟ ဝတ္တန္တီတိ သပလိဗောဓာ။ သင်္ခါရ နိမိတ္တေဟိ သဟ ဝတ္တန္တီတိ သနိမိတ္တာ။ တဏှာပဏိဓီဟိ သဟ ဝတ္တန္တီတိ သပဏိဟိတာ ။‘‘တတော’’တိ ပါပကမ္မတော၊ အပါယဒုက္ခတော စ။ ‘‘ကောစီ’’တိ ကောစိဓမ္မော။ ‘‘နိရောဓေတုံ သက္ကောတီ’’တိ သက္ကာယဒိဋ္ဌိယာ နိရုဒ္ဓါယ တေ နိရုဇ္ဈန္တိ။ အနိရုဒ္ဓါယ နနိရုဇ္ဈန္တိ။ တသ္မာ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ နိရောဓော နိဗျာပါရဓမ္မောပိ သမာနော တေ ပလိဗောဓေ နိရောဓေတိ နာမ။ ‘‘နိရောဓေတုံ သက္ကောတီ’’တိ စ အဗျာပါရေ ဗျာပါရပရိကပ္ပနာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သက္ကာယဒိဋ္ဌိနိရောဓောယေဝ တေ ပလိဗောဓေ နိရောဓေတုံ သက္ကောတီတိ ဧတ္ထ ဒွိန္နမ္ပိ နိရောဓော ဧကောယေဝ။ ဧဝံ သန္တေပိ အဝိဇ္ဇာ နိရောဓာ သင်္ခါရ နိရောဓောတိအာဒီသု ဝိယ အဘေဒေ ဘေဒပရိကပ္ပနာ ဟောတီတိ။ ဥပ္ပာဒေါ စ ပဝတ္တော စ ဥပ္ပာဒပ္ပဝတ္တာ။ တေ မူလံ ယဿာတိ ဝိဂ္ဂဟော။ ယေန ဩဠာရိကာကာရေန။ မာရေန္တီတိ မာရာ။ ဝဓကပစ္စတ္ထိကာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ကိလေသမာရာဒယော။ မာရာ ဒဟန္တိ တိဋ္ဌန္တိ ဧတေသူတိ မာရဓေယျာ။ မာရေတိ စာဝေတိ စာတိ မစ္စု။ မရဏမေဝ။ မစ္စုဒဟတိ တိဋ္ဌတိ ဧတေသူတိ မစ္စုဓေယျာ။ ‘‘နတ္ထိ တသ္မိံ နိမိတ္တံ’’တိ ဝုတ္တေ ပညတ္တိဓမ္မေသုပိ ဥပ္ပာဒပ္ပဝတ္တမူလံ နိမိတ္တံ နာမ နတ္ထိ။ ဧဝံသတိ၊ တေဟိ နိဗ္ဗာနဿ အဝိသေသော အာပဇ္ဇတီတိ စောဒနာ။ တံ ပရိဟရန္တော ‘‘တဉှီ’’တိအာဒိမာဟ။ ဝိဒ္ဓံသေတွာတိ စ သာဓေန္တန္တိ စ အတ္ထဝိသေသ ပါကဋတ္ထာယ အဗျာပါရေ ဗျာပါရ ပရိကပ္ပနာ ဧဝ။ ပဏီတာဒိဘေဒေ။ ဣဒံ ဗုဒ္ဓါနံ နိဗ္ဗာနံ ပဏီတံ။ ဣဒံ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါနံ နိဗ္ဗာနံ မဇ္ဈိမံ။ ဣဒံ ဗုဒ္ဓသာဝကာနံ နိဗ္ဗာနံ ဟီနန္တိ ဘိန္နံ န ဟောတီတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ နာနပ္ပကာရေန စိတ္တံ နိဓေတိ ဧတေနာတိ ပဏိဟိတံ။ ‘‘နိဓေတီ’’တိ အာရမ္မဏေသု နိန္နံ ပေါဏံ ပဗ္ဘာရံ ကတွာ ဌပေတီတိ အတ္ထော။ တထာ ပဏိဓာနပဏိဓီသု။ အတ္ထတော ဧကံ အာသာတဏှာယ နာမံ။ ‘‘လဗ္ဘမာနာပီ’’တိ ဘဝသမ္ပတ္တိ ဘောဂသမ္ပတ္တိယော လဗ္ဘမာနာပိ။ ‘‘ပိပါသဝိနယ ဓမ္မတ္တာ’’တိ ပါတုံ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ ဣစ္ဆာ ပိပါသာ။ ပိပါသံ ဝိနေတိ ဝိဂမေတီတိ ပိပါသဝိနယော။ ‘‘ဝေဒယိတသုခံ’’တိ ဝေဒနာသုခံ။ ‘‘ကတမံ တံ အာဝုသော’’တိ ပါဠိပါဌေ ‘‘တံ’’တိ တသ္မာ။ ‘‘ယဒေတ္ထ ဝေဒယိတံ နတ္ထီ’’တိ ယသ္မာ ဧတ္ထ ဝေဒယိတံ နတ္ထိ။ တသ္မာ နိဗ္ဗာနေ သုခံ နာမ ကတမန္တိ ယောဇနာ။ ‘‘ဧတ္ထာ’’တိ ဧတသ္မိံ နိဗ္ဗာနေ။ ‘‘ဧတဒေဝေတ္ထာ’’တိအာဒိမှိ။ ‘‘ဧတ ဒေဝါ’’တိ ဧသောဧဝ။ ယသ္မာ ဧတ္ထ ဝေဒယိတံ နတ္ထိ။ တသ္မာ ဧသော ဝေဒယိတဿ နတ္ထိဘာဝေါ ဧဝ ဧတ္ထနိဗ္ဗာနေ သုခန္တိ ယောဇနာ။

‘‘ဧတ္ထ စာ’’တိအာဒီသု။ ယဒေတံ ခိယျနံ နိရုဇ္ဈနံ အတ္ထီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကေစိ ပန တံခိယျန နိရုဇ္ဈန ကြိယာမတ္တံ နိဗ္ဗာနံ န ဟောတိ။ အဘာဝ ပညတ္တိမတ္တံ ဟောတီတိ ဝဒန္တိ။ တံ ပဋိသေဓေန္တော ‘‘န ဟိတံ’’တိအာဒိမာဟ။ ‘‘ပညတ္တိရူပံ’’တိ ပညတ္တိသဘာဝေါ။ ပါဠိပါဌေ။ ‘‘ပဒဟတီ’’တိ ဝီရိယံ ဒဠှံ ကရောတိ။ ပဟိတော အတ္တာ အနေနာတိ ပဟိတတ္တော။ ‘‘ပဟိတော’’တိ ပဒဟိတော။ အနိဝတ္တဘာဝေ ဌပိတော။ ပေသိတောတိပိ ဝဏ္ဏေန္တိ။ ‘‘ကာယေနာ’’တိ နာမကာယေန။ တဏှာဝသေ ဝတ္တန္တီတိ တဏှာဝသိကာ။ ‘‘တေသံ ပီ’’တိ တေသံ ဝါဒေပိ။ တသ္မိံ ခယ နိရောဓမတ္တေ အနန္တဂုဏာ နာမ နတ္ထီတိ ဣမံ ဝါဒံ ဝိသောဓေတုံ ‘‘နိဗ္ဗာနဿ စာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ပဋိပက္ခဝသေန သိဇ္ဈန္တီ’’တိ ဧတေန ဝဋ္ဋဓမ္မေသု မဟန္တံ အာဒီနဝံ ပဿန္တာ ဧဝ တေသံ နိရောဓေ မဟန္တံ ဂုဏာနိသံသံ ပဿန္တီတိ ဒီပေတိ။ ယေ ပန ယထာဝုတ္တံ ခယနိရောဓံ ပရမတ္ထနိဗ္ဗာနန္တိ န ဇာနန္တိ၊ တေသံ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထိ။ ဧဝံ ဂုဏပဒါနံ ဂမ္ဘီရတ္တာ တံခယနိရောဓမတ္တံ အနန္တဂုဏာနံ ဝတ္ထု န ဟောတီတိ မညန္တိ။ ဣဒါနိ နိဗ္ဗာနံ ပရမံ သုခန္တိ ဝုတ္တံ။ ကထံ တံ ခယနိရောဓမတ္တံ ပရမသုခံ နာမ ဘဝေယျာတိ ဣမံ ဝါဒံ ဝိသောဓေတုံ ‘‘သန္တိသုခဉ္စနာမာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အတ္ထိဘိက္ခဝေတိ သုတ္တေ။ ‘‘နောစေတံ အဘဝိဿာ’’တိ ဧတံ အဇာတံ နောစေ သန္တံ ဝိဇ္ဇမာနံ န ဘဝေယျ။ ‘‘နယိမဿာ’’တိ န ဣမဿ။ ပစ္စက္ခဘူတံ ခန္ဓပဉ္စကံ ဒဿေန္တော ‘‘ဣမဿာ’’တိ ဝဒတိ။ နိဿက္ကတ္ထေ စ သာမိဝစနံ။ ဣမသ္မာ ဇာတာ ဘူတာ ကတာ သင်္ခတာ သတ္တာနံ နိဿရဏံ နာမ န ပညာယေယျာတိ ယောဇနာ။ ပရတ္ထပိ ဧသနယော။ ဧသနယော သဗ္ဗေသူတိအာဒီသု။ ဒုစ္စရိတ ဓမ္မာ နာမ ပစ္စယေ သတိ၊ ဇာယန္တိ။ အသတိ၊ န ဇာယန္တီတိ ဧဝံ ဇာတံ ဝိယ အဇာတမ္ပိ တေသံ အတ္ထိ။ ယဒိ စ အဇာတံ နာမ နတ္ထိ။ ဇာတမေဝ အတ္ထိ။ ဧဝံသတိ၊ အတ္တနိ ဒုစ္စရိတာနံ အဇာတတ္ထာယ သမ္မာပဋိပဇ္ဇန္တာနံပိ သဗ္ဗေ ဒုစ္စရိတ ဓမ္မာ အတ္တနိ ဇာတာယေဝ သိယုံ၊ နော အဇာတာ။ ကသ္မာ၊ အဇာတဿ နာမ နတ္ထိတာယာတိအာဒိနာ ယောဇေတဗ္ဗံ။

‘‘ဧတ္တာဝတာ’’တိ ၊ အတ္ထိ ဘိက္ခဝေ အဇာတံတိအာဒိနာ ပါဠိဝစနေန။ သဗ္ဗေသင်္ခါရာ သမန္တိ ဝူပသမန္တိ ဧတ္ထာတိ သဗ္ဗသင်္ခါရ သမထော။ သဗ္ဗေ ဥပဓယော ဧတ္ထ နိဿဇ္ဇန္တိ အရိယာဇနာတိ သဗ္ဗုပဓိနိဿဂ္ဂေါ။ ‘‘ဥပလဗ္ဘမာနော’’တိ သန္တိလက္ခဏေန ဉာဏေန ဥပလဗ္ဘမာနော။ ‘‘ဧသိံသူ’’တိ ကတွာ ဧသနကိစ္စဿ သိခါပတ္တံ အတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘အဓိဂစ္ဆိံသူ’’တိ ဝုတ္တံ။

နိဗ္ဗာနသင်္ဂဟာနုဒီပနာ နိဋ္ဌိတာ။

ရူပသင်္ဂဟဒီပနိယာအနုဒီပနာ နိဋ္ဌိတာ။