📜

၉။ ကမ္မဋ္ဌာနသင်္ဂဟအနုဒီပနာ

၁၇၀။ ကမ္မဋ္ဌာနသင်္ဂဟေ ။ ဝိဒိတော ဝိညာတော နာမရူပ ဝိဘာဂေါ ယေနာတိ ဝိဂ္ဂဟော။ ယောဂီ ပုဂ္ဂလော။ ‘‘ကိလေသေ သမေတီ’’တိ ကာမစ္ဆန္ဒာဒိကေ နီဝရဏကိလေသေ ဥပသမေတိ။ ‘‘တထာ ပဝတ္တော’’တိ ဘာဝနာဝသေန ပဝတ္တော။ ဝူပသမနဝသေန ဝါ ပဝတ္တော။ ‘‘တာယာ’’တိ တာယဘာဝနာ ပညာယ၊ ပဿန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ပဿိတံ’’တိ သမနုပဿိတံ။ ကထံ ကသိဏဘာဝနာဒိကံ ယောဂကမ္မံ အတ္တာဝ အတ္တနော ဌာနံ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘အာဒိမဇ္ဈပရိယောသာနာနံဟီ’’တိအာဒိ။ ဝိဘာဝနိပါဌေ။ ‘‘ပဒဋ္ဌာနတာယာ’’တိ ဧတေန တိဋ္ဌတိ အနိဝတ္တမာနံ ပဝတ္တတိ ဧတေနာတိ ဌာနန္တိ အတ္ထေန ပဒဋ္ဌာနမေဝ ဌာနန္တိ ဝုစ္စတီတိ ဒီပေတိ။ ‘‘သုခဝိသေသာနံ’’တိ ဈာနသုခ မဂ္ဂသုခ ဖလသုခါနံ။ ‘‘ဒသကသိဏာနီ’’တိအာဒီသု မုချတော ဝါ ဥပစာရတော ဝါ ဒွိဓာပိ အတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘ဒသကသိဏာနီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ‘‘သေသာနိပီ’’တိ အပ္ပမညာဒီနိ သေသကမ္မဋ္ဌာနာနိပိ။ ယံ ယံ အနုရူပံ ယထာနုရူပံ။ ‘‘သမုဒါစရဏံ’’တိ ပုနပ္ပုနံ ဘုသံ ပဝတ္တနံ။ ‘‘သံသဂ္ဂ ဘေဒေါ’’တိ ဧကမေကဿ ပုဂ္ဂလဿ ကဿစိ ဒွေစရိယာ၊ ကဿစိ တိဿောတိအာဒိနာ သမ္မိဿ ဝိဘာဂေါ။ အဋ္ဌကထာယံ’’တိ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂ အဋ္ဌကထာယံ။ ‘‘သဗ္ဗာယပိ အပ္ပနာယာ’’တိ ဈာနပ္ပနာယ စ မဂ္ဂပ္ပနာယ စ ဖလပ္ပနာယ စ။ ‘‘ယာ အာသန္နေ ပဝတ္တာ ဒူရေ ပဝတ္တာတိ အဓိကာရော။ ‘‘ဣတရာ ပနာ’’တိ ဒူရေ ပဝတ္တာပန။ ‘‘တာသံ ပနာ’’တိ တိဿန္နံ ဘာဝနာနံ ပန။ ‘‘တေသံ ပီ’’တိ ဒွိန္နံ နိမိတ္တာနံပိ။ ‘‘ဝိဒတ္ထိစတုရင်္ဂုလံ’’ နာမ ဝိတ္ထာရတော စတုရင်္ဂုလာဓိကံ ဝိဒတ္ထိပ္ပမာဏံ။ ဝိဒတ္ထိပ္ပမာဏံ ဝါ စတုရင်္ဂုလပ္ပမာဏံ ဝါတိပိ ယုဇ္ဇတိ။ တထာဟိ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ဝါယောကသိဏ ဝိဓာနေ စတုရင်္ဂုလပ္ပမာဏံ သီသံ ဝါတေန ပဟရိယမာနံ ဒိသွာတိ ဝုတ္တံ။ ခလမဏ္ဍလံ နာမ ကဿကာနံ ကဿမဒ္ဒနဘူမိဘာဂမဏ္ဍလံ။ ‘‘ကတံ ဝါ’’တိ နီလာဒိဝဏ္ဏဝိသေသရဟိတံ အရုဏဝဏ္ဏံ မတ္တိကက္ခဏ္ဍံ ဥဒကေန မဒ္ဒိတွာ စက္ကမဏ္ဍလံ ဝိယ ပရိမဏ္ဍလံ သုမဋ္ဌတလံ ပထဝိမဏ္ဍလံ ကရောန္တိ။ ဧဝံ ကတံ ဝါ။ ‘‘အကတံ ဝါ’’တိ ကတ္ထစိ ဘူမိဘာဂေ ကေနစိ အကတံ သယံ ဇာတံ ဝါ။ ‘‘ကသိဏေန ဇမ္ဗုဒီပဿာ’’တိ ဧတ္ထ။

ဗုဒ္ဓါတိ ကိတ္တယန္တဿ၊ ကာယေ ဘဝတိ ယာ ပီတိ၊

ဝရမေဝ ဟိ သာပီတိ၊ ကသိဏေနပိ ဇမ္ဗုဒီပဿာတိ။

ဂါထာသေသော။ တတ္ထ ဇမ္ဗုဒီပဿ ကသိဏတော သာပီတိဝရာ ဧဝါတိ ယောဇနာ။ ‘‘ကသိဏတော’’တိ စ သကလမဏ္ဍလတော။ သကလဿ ဇမ္ဗုဒီပမဏ္ဍလဿ ဣဿရိယာဓိပတိတော ပီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ‘‘သန္နိဝိဋ္ဌာ’’တိ သမံ သဏ္ဌိတာ။ ‘‘သဏ္ဌာန ပညတ္တီ’’တိ မဏ္ဍလသဏ္ဌာနေန ဥပဋ္ဌိတာ နိမိတ္တပညတ္တိ ဧဝ ဝုစ္စတိ။ ‘‘ဖုဋ္ဌဋ္ဌာနေ’’တိ ကာယေဝါ ရုက္ခဂ္ဂါဒီသုဝါ ဝါတေန ပဟတဋ္ဌာနေ။ ‘‘ဝါယု ဝဋ္ဋီ’’တိ ဝါတပရိမဏ္ဍလံ။ စန္ဒသူရိယာနံ အဂ္ဂိဿ စ ဩဘာသေန ဝိသိဋ္ဌာတိ သမာသော။ ‘‘ဝိသိဋ္ဌာ’’တိ ဝိသေသိတာ။

‘‘ဓူမာတံ’’တိ ဓူမာယိတံ။ ဓူမပူရိတပဋံ ဝိယာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တေနာဟ ‘‘သူနဘာဝံ ဂတံ’’တိ။ အန္တေ ကကာရော နိန္ဒတ္ထဇောတကောတိ ဝုတ္တံ ‘‘ကုစ္ဆိတတ္တာ’’တိ။ ဇေဂုစ္ဆိ တဗ္ဗတ္တာတိ အတ္ထော။ ‘‘ဆဝသရီရဿာ’’တိ လာမကသရီရဿ။ ‘‘တဒေဝါ’’တိ ဆဝသရီရမေဝ။ ဝိပုဗ္ဗကံ ဝိစ္ဆိန္နကံ နာမာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထ ဝိသေသေန နီလန္တိဝိနီလံ။ တမေဝ ကုစ္ဆိတတ္တာ ဝိနီလကံ။ ‘‘တဒေဝ ပုန ပစ္စိတွာ’’တိ ဝိနီလကသရီရမေဝ ပုန ကာလာတိက္ကမေ ပစ္စိတွာ။ ပူတိလောဟိတာနံ ပရိပက္ကဘာဝံ ပတွာတိ အတ္ထော။ တတော တတော ဒွါရစ္ဆိဒ္ဒတော။ ယုတ္တံ တဒေဝ သရီရန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝိစ္ဆိန္နကံ နာမ၊ ဝိစ္ဆိဒ္ဒကန္တိပိ ပဌန္တိ။ ‘‘အပကဍ္ဎိတွာ’’တိ ခဏ္ဍာနိ သရီရတော မောစေတွာ တံ တံ ပဒေသံ ကဍ္ဎိတွာ။ ‘‘ပဂ္ဃရိတလောဟိတ သရီရံ’’တိ ဆိန္နဝိဒ္ဓဋ္ဌာနေသု ဝဏမုခေဟိ ပဂ္ဃရိတလောဟိတသရီရံ။

‘‘ဗုဒ္ဓါနုဿတီ’’တိ ဧတ္ထ ဗုဒ္ဓသဒ္ဒေါ ဂုဏျူပစာရ ဝစနံ ဟောတိ။ ဂုဏိနော ဒဗ္ဗဿ နာမေန ဂုဏာနံ ဂဟေတဗ္ဗတ္တာတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဗုဒ္ဓဂုဏဿ အနုဿတိ ဗုဒ္ဓါနုဿတီ’’တိ။ ဧသနယော ဓမ္မာနုဿတာဒီသု။ ‘‘အရဟတာဒီ’’တိ အရဟတာဒိဂုဏော။ ဝိဂတာနိ ဒုဿိလျာဒိ မလာနိ စ မစ္ဆေရဉ္စ ယဿ တံ ဝိဂတမလမစ္ဆေရံ။ တဿ ဘာဝေါတိ ဝိဂ္ဂဟော။ ‘‘အတ္တနာ အဓိဂတနိဗ္ဗာနဉ္စာ’’တိ ဧတေန အရိယပုဂ္ဂလာနံ ကိလေသာနံ အစ္စန္တဝူပသမော ဝုတ္တော။ ‘‘ယံ အာရဗ္ဘာ’’တိ ယံ ပုဂ္ဂလံ အာရဗ္ဘ။ ဟိတူပသံဟာရော နာမ အယံ ပုဂ္ဂလော အဝေရော ဟောတု၊ အဗျာပဇ္ဇော ဟောတူတိအာဒိနာ အဝေရတာဒီနိ ဟိတသုခါနိ တသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ စိတ္တေန ဥပသံဟရဏံ။ ကရုဏာ၊ မုဒိတာ၊ ဟေဋ္ဌာ စေတသိကသင်္ဂဟေ ဝုတ္တတ္ထာ ဧဝ။ ဟိတူပသံဟာရော စ ဟိတမောဒနာ စ အဟိတာပနယနဉ္စာတိ ဒွန္ဒော။ တတ္ထ ဟိတူပသံဟာရော မေတ္တာယ ကိစ္စံ။ ဟိတမောဒနာ မုဒိတာယ။ အဟိတာပနယနံ ကရုဏာယ ကိစ္စံ။ တတ္ထ ပရံ ဟိတသုခသမ္ပန္နံ ဒိသွာ တေန ပရဟိတေန အတ္တနိ ပီတိပါမောဇ္ဇဝဍ္ဎနံ ဟိတမောဒနာ နာမ။ ပရံ ဒုက္ခိတံ ဒိသွာ အယံ ဣမမှာဒုက္ခာ မုစ္စတု၊ မာကိလမတူတိ ဧဝံ စိတ္တေန ပရသ္မိံ အဟိတဿ ဒုက္ခဿ အပနယနံ အဟိတာပနယနံ နာမ။ ‘‘တေသံ’’တိ ပရသတ္တာနံ။ သဿ အတ္တနော ဣဒန္တိ သကံ။ ‘‘ဣဒံ’’ သုခဒုက္ခကာရဏံ။ အတ္တနာ ကတကမ္မံ ဧဝ သကံ ယေသံ တေ ကမ္မဿကာ။ ပရသတ္တာ ဧဝ။ တေသံ ဘာဝေါ။ တဿ အနုဗြူဟနန္တိ ဝိဂ္ဂဟော။ ‘‘သီမသမ္ဘေဒေါ’’တိ အတ္တာ စ ပိယပုဂ္ဂလော စ မဇ္ဈတ္တပုဂ္ဂလော စ ဝေရိပုဂ္ဂလော စာတိ စတဿော သီမာ။ သမ္ဘိန္ဒနံ သမ္ဘေဒေါ။ သမ္မိဿနံ အနာနတ္တကရဏန္တိ အတ္ထော။ သီမာနံ သမ္ဘေဒေါ သီမသမ္ဘေဒေါ။ သဗ္ဗာ ဣတ္ထိယော၊ သဗ္ဗေပုရိသာတိအာဒိနာ ဩဓိသော ပရိစ္ဆေဒတော ဖရဏံ ဩဓိသောဖရဏံ နာမ။ သဗ္ဗေသတ္တာ၊ သဗ္ဗေပါဏာ၊ သဗ္ဗေဘူတာတိအာဒိနာ အနောဓိသော အပရိစ္ဆေဒတော ဖရဏံ အနောဓိသောဖရဏံ နာမ။ ပုရတ္ထိမာယဒိသာယ သဗ္ဗေသတ္တာ အဝေရာဟောန္တူတိအာဒိနာ ဒိသာဝိဘာဂဝသေန ဖရဏံ ဒိသာဖရဏံ နာမ။ ‘‘တံ သမင်္ဂီနော စာ’’တိ တာဟိ အပ္ပမညာဟိ သမင်္ဂီနော ပုဂ္ဂလာ။ ‘‘နိစ္စံ သောမ္မဟဒယဘာဝေနာ’’တိ သဗ္ဗကာလံ သန္တသီတလ ဟဒယဘာဝေန။ ဗြဟ္မသဒ္ဒေါ ဝါ သေဋ္ဌပရိယာယော ‘ဗြဟ္မံ ပုညံ ပသဝတီ’တိအာဒီသု ဝိယ။ အသိတဗ္ဗံ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗန္တိ အသိတံ။ ပဉ္စဘောဇနံ။ ပါတဗ္ဗန္တိ ပီတံ။ အဋ္ဌဝိဓံ ပါနံ။ ဒန္တေန ခါယိတဗ္ဗံ ခါဒိတဗ္ဗန္တိ ခါယိတံ။ ပူဝက္ခဇ္ဇဖလက္ခဇ္ဇာဒိကံ နာနာခါဒနီယံ ။ အင်္ဂုလီဟိပိ ဂဟေတွာ သာယိတဗ္ဗံ လေဟိတဗ္ဗန္တိ သာယိတံ။ မဓုပ္ဖာဏိတာဒိကံ သာယနီယံ။ သရသပ္ပဋိကူလတာ နာမ အတ္တနော သဘာဝတော ပဋိကူလတာ။ စတုဗ္ဗိဓောပိ ဟိ အာဟာရော ဘာဇနေသု ဝါ ဟတ္ထမုခါဒီသု ဝါ ယတ္ထ ယတ္ထ သမ္မက္ခေတိ၊ လဂ္ဂတိ၊ လိမ္ပတိ။ တံ ဥဒကေန ဓောဝိတဗ္ဗံ ဟောတိ။ အဓောတံ ပန တမ္ပိ ဇေဂုစ္ဆနီယံ ဟောတိ။ အာသယတော ပဋိကူလတာ နာမ တဿ အဇ္ဈောဟရီယမာနဿ ကဏ္ဌာဒီသု ဌိတေဟိ ပိတ္တသေမှာဒီဟိ အာသယေဟိ သမ္မိဿနဝသေန ပဋိကူလတာ။ နိဓာနတော ပဋိကူလတာ နာမ နိဓာနတော ပဋိကူလတာ။ ‘‘နိဓာနံ’’တိ စ အာမာသယော ဝုစ္စတိ။ ပက္ကတော ပဋိကူလတာ နာမ တဿ နိဓာနဂတဿ ပရိပက္ကကာလေ ဂူထမုတ္တာဒိဘာဝပတ္တိတော ပဋိကူလတာ။ အပက္ကတော ပဋိကူလတာ နာမ တသ္မိံ အပရိပက္ကေ အဇိဏ္ဏေ သတိ သရီရေ နာနာရောဂုပ္ပတ္တိဝသေန ပဋိကူလတာ။ ဖလတော ပဋိကူလတာ နာမ တဿ ပရိပက္ကကာလတော ပဋ္ဌာယ သရီရေ ကေသလောမာဒီနံ ပဋိကူလရာသီနံ ဝဍ္ဎနဝသေန ပဋိကူလတာ။ နိဿန္ဒတော ပဋိကူလတာ နာမ တဿ န ဝဟိဒွါရေဟိ ဝါ လောမကူပေဟိဝါ အညေဟိ နာနာဝဏမုခေဟိ ဝါ ဥဂ္ဃရဏ ပဂ္ဃရဏာဒိဝသေန ပဋိကူလတာ။ ‘‘တတ္ထာ’’တိ တသ္မိံ စတုဗ္ဗိဓေ အာဟာရေ။ ‘‘နိကန္တိပ္ပဟာနသညာ’’တိ ကန္တာရမဂ္ဂေ မာတာပိတူနံ ကန္တာရနိတ္တရဏတ္ထာယ ပုတ္တ မံသခါဒနေ ဝိယ အတိ မနုညေပိ အာဟာရေ ရသတဏှာ ပဟာနဝသေန ပဝတ္တာ သညာ။ ‘‘သလက္ခဏာဒိဝသေနာ’’တိ သလက္ခဏသသမ္ဘာရာဒိဝသေန။ ‘‘ရာဂေန စရတီ’’တိ ဧတ္ထ ‘‘ရာဂေနာ’’တိ ကရဏတ္ထေ၊ ဣတ္ထမ္ဘူတလက္ခဏေဝါ ကရဏ ဝစနံ။ တတ္ထ ကရဏတ္ထေတာဝ ‘‘ရာဂေန စရတီ’’တိ စတူသု ဣရိယာပထေသု ယေဘူယျေန ရာဂစိတ္တေန စရတိ။ ရာဂစိတ္တေန နိယျမာနော ဝိစရတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဣတ္ထမ္ဘူတ လက္ခဏေ ပန ‘‘ရာဂေန စရတီ’’တိ တေသု ရာဂကေတု ရာဂဓဇော ဟုတွာ ဝိစရတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ‘‘အဿာ’’တိ တဿပုဂ္ဂလဿ။ ‘‘ဥဿန္နော’’တိ ဥဂ္ဂတော ပါကဋတရော။ ဗဟုတရောတိပိ ဝဒန္တိ။ ‘‘ပဟာနာယာ’’တိ ဧတ္ထ ဣတိသဒ္ဒေါ အာဒိ အတ္ထော။ တေန ကရုဏာ ဘာဝေတဗ္ဗာ ဝိဟိံသာယ ပဟာနာယ။ မုဒိတာ ဘာဝေတဗ္ဗာ အရတိယာ ပဟာနာယာတိ ဣမံ ပါဠိသေသံ သင်္ဂဏှာတိ။ ‘‘နိဿရဏတာဝစနတော’’တိ နိဿရဏဉှေတံ ဗျာပါဒဿ ယဒိဒံ မေတ္တာစေတော ဝိမုတ္တိ။ နိဿရဏဉှေတံ ဝိဟေသာယယဒိဒံ ကရုဏာ စေတောဝိမုတ္တိ။ နိဿရဏဉှေတံ အရတိယာ ယဒိဒံ မုဒိတာ စေတော ဝိမုတ္တီတိ ဧဝံ နိဿရဏ ဘာဝဝစနတော စ။ စတဿော အပ္ပမညာယော။ လ။ ဒေါသ စရိတဿာတိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဒေါသ ဝတ္ထုတ္တာဘာဝတော စာ’’တိ ဒေါသုပ္ပတ္တိယာ ဝတ္ထု ဘာဝဿကရဏ ဘာဝဿ အဘာဝတော စ။ နီလာဒီနိ စတ္တာရိ ကသိဏာနိ ဒေါသ စရိတဿာတိ ဝုတ္တံ။ ကသ္မာပနေတ္ထ ဒေါသ စရိတဿ ဥပေက္ခာ သပ္ပာယကာရဏံ ဝိသုံ န ဝုတ္တန္တိ။ အညကာရဏတ္တာ န ဝုတ္တန္တိ ဒဿေန္တော ‘‘ဧတ္ထ စာ’’တိအာဒိမာဟ။ ‘‘တိဿော’’တိ တိဿော အပ္ပမညာယော။ ‘‘မနာပိယရူပါနီ’’တိ မနာပိယဝဏ္ဏာနိ။ ဝိက္ခိတ္တစိတ္တော စ ဟောတီတိ အဓိကာရော။ ‘‘တဿာ’’တိ ပမာဒ ဗဟုလဿ ဝိက္ခိတ္တစိတ္တဿ စ ပုဂ္ဂလဿ။ ဝုတ္တံ သိယာ။ ဝိသုဒ္ဓိ မဂ္ဂေ ပန ဧဝံ ဝုတ္တံ နတ္ထီတိ အဓိပ္ပာယော။ ဝိဘာဝနိပါဌေ။ ‘‘ဗုဒ္ဓိဝိသယ ဘာဝေနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ယဒိ ဗုဒ္ဓိဝိသယတ္တာ မောဟစရိတဿ သပ္ပာယံ။ ဗုဒ္ဓိဝိသယဘူတာနိ မရဏ ဥပသမသညာ ဝဝတ္ထာနာနိပိ မောဟစရိတဿ သပ္ပာယာနိ သိယုန္တိ ဝုတ္တံ ‘‘ဧဝဉှိသတီ’’တိအာဒိံ။ ‘‘ဘူတကသိဏာနီ’’တိ ပထဝီကသိဏာဒီနိ မဟာဘူတကသိဏာနိ။ ‘‘တတ္ထာပီ’’တိ ဝါ တေသု စတ္တာလီသ ကမ္မဋ္ဌာနေသုပိ။ ဧဝံသတိ ဝဏ္ဏကသိဏာနံ ပုထုလခုဒ္ဒကတာပိ ဧတ္ထ သင်္ဂဟိတာ ဟောတီတိ။ ‘‘မဟန္တံ’’တိ ဝိဒတ္ထိ စတုရင်္ဂုလတော မဟန္တံ။ ယဒိ ဧဝသဒ္ဒေါ ယထာရုတမေဝ ယုဇ္ဇေယျ။ ဧဝံသတိ ခုဒ္ဒကံ ဝိတက္ကစရိတဿေဝ သပ္ပာယံ၊ န ဗုဒ္ဓိစရိတာဒီနန္တိ ဧဝမတ္ထောပိ ဂဏှေယျ။ အထ ဗုဒ္ဓိစရိတဿ ပန အသပ္ပာယံ နာမ နတ္ထီတိ အဋ္ဌကထာဝစနေန ဝိရုဇ္ဈေယျာတိ ဣမိနာ အဓိပ္ပာယေန ‘‘ခုဒ္ဒကန္တိ ပဒေယုဇ္ဇတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အထဝါ၊ ပုထုလံ မောဟစရိတဿ၊ ခုဒ္ဒကံ ဝိတက္ကစရိတဿေဝ၊ နမောဟစရိတဿာတိ အတ္ထေ သတိ၊ ဗုဒ္ဓိစရိတာဒီနံ ပန ပုထုလံပိ ခုဒ္ဒကံပိ အနုညာတံ ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ‘‘သဗ္ဗဉ္စေတံ’’တိ သဗ္ဗဉ္စ ဧတံစရိတဝိဘာဂဝစနံ။ ဥဇုဝိပစ္စနီကဝသေန တီသု အကုသလ စရိတေသု ပုဂ္ဂလေသု။ ဝိတက္က စရိတေ စ အတိသပ္ပာယတာယ သဒ္ဓါဗုဒ္ဓိ စရိတေသူတိ အဓိပ္ပာယော။ တေနာဟ ‘‘ရာဂါဒီနံ ပန အဝိက္ခမ္ဘိကာ’’တိအာဒိံ။

‘‘ဗုဒ္ဓဓမ္မ။ လ။ ဂုဏာနံ’’တိ ဧတ္ထ ဂုဏသဒ္ဒေါ ပုဗ္ဗပဒေသု ယောဇေတဗ္ဗော ဗုဒ္ဓဂုဏာနဉ္စ ဓမ္မဂုဏာနဉ္စာတိအာဒိနာ။ ‘‘တတ္ထာ’’တိ တသ္မိံ ဂုဏပဒေ။ န တပ္ပေတီတိ အတပ္ပနီယော။ တပ္ပနံ သန္တုဋ္ဌိံ န ဇနေတီတိ အတ္ထော။ သံဝေဇနံ သံဝေဂံ ဇနေတီတိ သံဝေဇနိယော။ ‘‘ဓမ္မော’’တိ သဘာဝေါ။ သံဝေဇနိယော ဓမ္မော ယဿာတိ သံဝေဇနိယ ဓမ္မံ။ မရဏံ။ ‘‘ပဉ္စမဇ္ဈာနသမာဓိဿာ’’တိ ရူပါဝစရ ပဉ္စမဇ္ဈာန သမာဓိဿ။ ‘‘ဥဒယမတ္တာနီ’’တိ ဝဍ္ဎိတမတ္တာနိ။ ‘‘တတ္ထာ’’တိ ပဋိကူလာရမ္မဏေသု။ ‘‘ပုဗ္ဗစ္ဆဋ္ဋကဿာ’’တိ ပုရာဏစ္ဆဋ္ဋကဿ။ ဂူထမုတ္တဝိဿဇ္ဇန ကဿာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တေနာဟ ‘‘ဂူထရာသိ ဒဿနေ ဝိယာ’’တိ။ န တေ ကဒါစိ သောမနဿေန ဝိနာ အပ္ပနံ ပါပုဏန္တိ။ ဗျာပါဒဝိဟိံသာ အရတီနံ ဒူရိဘာဝေန သောမနဿုပ္ပတ္တိယာ အတိသုကရတ္တာ ပဉ္စမဇ္ဈာနေ ဝိယ သုခသောမနဿာနဉ္စ အဝိက္ခမ္ဘနတော။ ‘‘ဥဒါသိနပက္ခေ’’တိ အဇ္ဈုပေက္ခနပက္ခေ။ ‘‘ဒဠှံ’’တိ ဘုသံ။ ‘‘ဝိဘူတံ’’တိ ပါကဋံ။ နိမိတ္တံ ဒဠှဝိဘူတံ ကတွာ ဂဟဏံ ဒဠှ ဝိဘူတဂ္ဂဟဏံ။ ‘‘ကဿစိ အာရမ္မဏဿာ’’တိ ဗုဒ္ဓဂုဏာဒိ အာရမ္မဏဿ။ ‘‘ပဋိဘာဂနိမိတ္တံ’’တိ ဧတ္ထ ပဋိဘာဂသဒ္ဒေါ တဿ ဒိသေ ပဝတ္တောတိ အာဟ ‘‘တာဒိသေ’’တိအာဒိံ။ ‘‘တံသဏ္ဌာနေ’’တိ ဧတေန ပထဝိမဏ္ဍလာဒီသု ဝိယ သဏ္ဌာနာကာရေန ဌိတေသု သဘာဝ ဓမ္မ ပုဉ္ဇေသု ဧဝ တဿဒိသံ ပဋိဘာဂနိမိတ္တံ နာမ သိဇ္ဈတီတိ ဒဿေတိ။ ‘‘ဧဝ’’န္တိ သမထသင်္ဂဟေ တာဝ ဒသကသိဏာနိ၊ ဒသအသုဘာတိအာဒိနာ ဝုတ္တေန ဝစနက္ကမေန။ ‘‘ဥဂ္ဂဟကောသလ္လံ’’တိ ဘာဝနာကမ္မံ အာရဘိတုကာမေန ဘိက္ခုနာ အာစရိယဿ သန္တိကေ သဗ္ဗဿ ကမ္မဋ္ဌာန ဝိဓာနဿ ဥဂ္ဂဟဏံ ဥဂ္ဂဟော။ တသ္မိံ ကောသလ္လံ ဥဂ္ဂဟကောသလ္လံ။ အပိစေတ္ထ။ သဗ္ဗံ ဥဂ္ဂဟိတုံ အသက္ကောန္တေန ယံ အတ္တနာ အာရဘိဿတိ။ တဿ ဧကဿ ဝိဓာနံ ပရိပုဏ္ဏံ ဥဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ။ ‘‘ဥဂ္ဂဏှန္တဿာ’’တိ ဧတ္ထ ဥကာရော ဥပရိ အတ္ထော။ ‘‘ဂဟဏံ’’တိ စ ယထာ စိတ္တေ အဝိနဿမာနံ ဟုတွာ လဗ္ဘတိ၊ တထာ ကတွာ စိတ္တေန ဂဟဏန္တိ ဒဿေတုံ ‘‘ဥပရူပရီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ‘‘သမနုပဿန္တဿာ’’တိ သမ္မာ ပုနပ္ပုနံ စက္ခုနာ ဒဿနသဒိသံ ကရောန္တဿ။ ပရိတော သမန္တတော ကရဏံ ပရိကမ္မံ။ တသ္မိံ နိမိတ္တဂ္ဂဟဏကမ္မေ ယံ ယံ ကတ္တဗ္ဗဝိဓာနံ အတ္ထိ၊ တံ တံ ပရိပုဏ္ဏံ ကတွာ ဂဟဏန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဘာဝနာတိ ဝဍ္ဎနာတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေန္တော ‘‘ပုနပ္ပုန’’န္တိအာဒိမာဟ။ ‘‘နိရန္တရံ ပဒဟန္တဿာ’’တိ ရတ္တိဒိဝံ နိရန္တရံ အာရဘန္တဿ။ ဥဂ္ဂဟ နိမိတ္တေ သဏ္ဌာနံ ဂဏှန္တောပိ ဝဏ္ဏရူပါဒိနာ သဘာဝ ဓမ္မေန သဟေဝ ဂဏှာတိ။ ပဋိဘာဂနိမိတ္တေ ပန သဘာဝဓမ္မံ မုဉ္စိတွာ တဿ ဒိသံ နိမိတ္တ ပညတ္တိ သင်္ခါတံ သုဒ္ဓသဏ္ဌာနမေဝ ဂဏှာတိ။ ဧတ္ထ သိယာ၊ ပဋိဘာဂနိမိတ္တေပိ ဝဏ္ဏော နာမ သန္ဒိဿတိ ယေဝါတိ။ သစ္စံ။ သော ပန ပဋိဘာဂမတ္တံ ဟောတိ။ န ဧကန္တဝဏ္ဏော။ တေနာဟ ‘‘တပ္ပဋိဘာဂံ ဝတ္ထု ဓမ္မဝိမုစ္စိတံ’’တိ။ ‘‘သန္နိသိန္နံ’’တိ အစလံ။ ‘‘ပဝေသိတံ’’တိ ဘာဝနာစိတ္တဿ အဗ္ဘန္တရေ ပက္ခိတ္တံ ဝိယ ဟောတီတိ အဓိပ္ပာယော။ ဩဘာသတီတိ ဩဘာသော။ ဩဘာသော ဟုတွာ ဇာတန္တိ ဩဘာသဇာတံ။ ဩဘာသနံ ဝါ ဩဘာသော။ ဇာတော ဩဘာသော အဿာတိ ဩဘာသဇာတံ။ ‘‘ပါတေန္တီ’’တိ ပဋိပါတေန္တိ။ ပုန ဥပ္ပဇ္ဇနဝသေန ဥဋ္ဌာတုံ န ဒေန္တိ။ ‘‘ဧတာယာ’’တိ ကတ္တု အတ္ထေ ကရဏဝစနံ။ ‘‘နိမိတ္တရက္ခဏဝိဓာနံ’’တိ သမုပ္ပန္နဿ နိမိတ္တဿ အနဿနတ္ထာယ သတ္တဝိဓေဟိ ပလိဗောဓ ဓမ္မေဟိ ရက္ခဏတ္ထံ။ ကတမေ ပန တေသတ္တဝိဓာ ပလိဗောဓဓမ္မာ နာမာတိ။ ဣဓ အမှေဟိ ဝတ္တဗ္ဗံ နတ္ထိ။ ဝိသုဒ္ဓိ မဂ္ဂေ ဧဝ တေ ဝုတ္တာတိ ဒဿေတုံ ဂါထမာဟ။ ‘‘အာဝါသော’’တိ အသပ္ပာယာဝါသော။ ‘‘ဂေါစရော’’တိ အသပ္ပာယဂေါစရဂါမော။ ‘‘ဘဿံ’’တိ အသပ္ပာယဝစနံ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလာဒီသု။ ‘‘သေဝေထာ’’တိ သေဝေယျ။ ‘‘ဧဝဉှိပဋိပဇ္ဇတော’’တိ ဧဝံဟိဝဇ္ဇိတဗ္ဗေ ဝဇ္ဇနဝသေန သေဝိတဗ္ဗေ သေဝနဝသေန ပဋိပဇ္ဇန္တဿ။ ‘‘ကာမတဏှာယ ဝိသယဘာဝံ အတိက္ကမိတွာ’’တိ ဧတေန ကာမဘူမိ ကာမဘဝသမတိက္ကမော၊ ရူပဘူမိရူပဘဝ ဩက္ကမော စ ဝုတ္တော။ ဝသနံ ဝသီ။ သတ္တိ။ သာမတ္ထိယန္တိ အတ္ထော။ ဝသိံ ဘူတံ ပတ္တန္တိ ဝသိဘူတံ။ ဝသီ ဧဝ ဝသိတာ။ ယထာ ပါရမိတာတိ။ ‘‘တတော ဝိစာရန္တိ’’ ဧတ္ထ ဣတိသဒ္ဒေါ အာဒိအတ္ထော။ တေန တတော ပီတိံတိအာဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။ ဣစ္ဆန္တာနံ တေသံ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓါနံ။ ‘‘ယတ္ထာ’’တိ ယေသုဒွီသုဘဝင်္ဂေသု။ ‘‘ဘဝင်္ဂစာရေ’’တိ ဘဝင်္ဂပ္ပဝတ္တိယံ။ ‘‘ဒန္ဓာယိတတ္တံ’’တိ ဒန္ဓံ ဟုတွာ အယတိ ပဝတ္တတီတိ ဒန္ဓာယိတံ။ တဿ ဘာဝေါ ဒန္ဓာယိတတ္တံ။ ‘‘ဌပေတုံ’’တိ အဓိဋ္ဌာနံ ကတွာ ဌပေတုံ။ တတော အနတိက္ကမိတုံ။ ‘‘ယတ္ထိစ္ဆကံ’’တိအာဒီနိ ကြိယာဝိသေသနပဒါနိ။ ‘‘ယတ္ထိစ္ဆကံ’’တိ ယတ္ထ ယတ္ထ ဌာနေ ဣစ္ဆာနု ရူပံ။ ယဒိစ္ဆကန္တိယသ္မိံ ယသ္မိံ ခဏေ ဣစ္ဆာနု ရူပံ။ ‘‘ယာဝတိစ္ဆကံ’’တိ ယတ္တကေန ပမာဏေန ဣစ္ဆာနု ရူပံ။ ‘‘ဝိတက္ကာဒိကံ ဩဠာရိကင်္ဂံ ပဟာနာယာ’’တိ ဧတ္ထ ကဿ ဗလေန ပဟာနံ ဟောတိ။ တံ တံ ဝိရာဂ ဘာဝနာ ဗလေန ပဟာနံ ဟောတိ။ ကာစ တံ တံ ဝိရာဂဘာဝနာ နာမ ဟောတိ။ အဇ္ဈာသယ ဝိသေသ ပရိဂ္ဂဟိတာ ဥပစာရဘာဝနာ ဧဝါတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘ပထမဇ္ဈာနံ တာဝါ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ‘‘အာတာပဝီရိယံ’’တိ ယေနဝီရိယေန ယောဂိနော အတ္တာနံ ဝါ ကိလေသ ဓမ္မေ ဝါ အာတာပေန္တိ ပရိတာပေန္တိ။ တံ အာတာပဝီရိယံ နာမ။ ဥဂ္ဃာဋီယမာနမ္ပိ အာကာသမေဝ ဟောတိ။ တံ အာရဗ္ဘ ဥပရိဈာနန္တရုပ္ပတ္တိယာ ဘာဝနံ ကရောန္တဿပိ ပုနပ္ပုနံ တမေဝ ပဉ္စမဇ္ဈာနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ အာရမ္မဏေ စ အနတိက္ကန္တေ ဈာနံပိ အနတိက္ကန္တမေဝ ဟောတီတိ။ ‘‘တတ္ထာ’’တိ တသ္မိံ အာကာသကသိဏေ။ ‘‘တဒတိက္ကမနသမ္ဘဝေါ’’တိ ကသိဏ နိမိတ္တာတိက္ကမနသမ္ဘဝေါ။ ‘‘ယထာဒိဋ္ဌေ’’တိ ဈာနစက္ခုနာ ဒိဋ္ဌပ္ပကာရေ။ ‘‘သမ္ဘာဝေတွာ’’တိ ထောမေတွာ။ သမ္မာ အနုဿရဏံ သမနုဿရဏံ။ ‘‘ဣတရေသံပိ ဝါ’’တိ ပုထုဇ္ဇန ပဏ္ဍိတာနံပိ ဝါ။ မရဏ သညာ ဝဝတ္ထာနေသု ပရိကမ္မဉ္စ သမာဓိယတိ၊ ဥပစာရော စ သမ္ပဇ္ဇတီတိ ယောဇနာ တိက္ခပညာနံ ပန ပုထုဇ္ဇနာနံပိ သတံ ဗုဒ္ဓဂုဏာဒီသုပိ ဥပစာရ သမ္ဘဝေါ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တောယေဝ။ ‘‘သမထဇ္ဈာနေသူ’’တိ ဣဒံ အဓိကာရဝသေန ဝုတ္တံ။ ဝိပဿနာ ကမ္မံပိ ဂဟေတဗ္ဗမေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ပုဗ္ဗေဒါနံ ဒတွာ ဣမိနာ ပုညေန အာယတိံ ဈာနာဘိညာယော ဝါ မဂ္ဂဖလာနိ ဝါ ပဋိလဘိဿာမီတိ ပတ္ထနံ ကတွာ အာဂတောပိ ကတာဓိကာရော ဧဝါတိပိ ဝဒန္တိ။ ကတမော ပန ကတာဓိကာရော နာမာတိ အာဟ ‘‘အာသန္နဘဝေ’’တိအာဒိံ။ အဋ္ဌဝိဓေသု စတုက္ကနယဝသေန၊ နဝဝိဓေသု ပဉ္စကနယဝသေန ဝုတ္တောတိ တေသံ ဝါဒီနံ သာဓကဝစနံ။ ဝိစာရေတွာ ပန ဂဟေတဗ္ဗံ။ အာကာသ ကသိဏေန ဝိနာ အရူပဇ္ဈာနာနိ လဘိတွာ ပုန အဘိညတ္ထာယ ပရိကမ္မေကတေ အာကာသကသိဏေပိ ကတ္တဗ္ဗတ္တာ တဿ အဘိညာပါဒကတာ သမ္ဘဝေါ ဝုတ္တောတိ အတ္ထဿ သမ္ဘဝတော။ ပုဗ္ဗေ အဘာဝိတ ဘာဝနောတိ စ အကတာဓိကာရောတိ စ အတ္ထတော ဧကံ။ ‘‘အာဒိကမ္မိကော’’တိ အဘိညာကမ္မေ အာဒိကမ္မိကော။ ‘‘တာဒိသာနံ’’တိ ပုဗ္ဗေ အကတာဓိကာရာနံ အဘာဝိတဘာဝနာနံ ဣဒါနိ ဣဒ္ဓိဝိကုဗ္ဗနံ ကရိဿာမီတိ အာရဘန္တာနံ အဘိညာကမ္မေ အာဒိကမ္မိကကုလပုတ္တာနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဣဒ္ဓိဝိကုဗ္ဗနံ’’တိ စ ဥပလက္ခဏဝစနံ။ ဒိဗ္ဗာယ သောတဓာတုယာ သဒ္ဒံ သဝနံ ကရိဿာမီတိအာဒိကံပိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဣဒဉ္စ အာဒိကမ္မိကဝိဓာနာဓိကာရတ္တာ ဝုတ္တံ။ အဘိညာသု ဝသိပတ္တာနမ္ပိ တံ ပဉ္စမဇ္ဈာနံ ဆသုအာရမ္မဏေသု ယထာရဟံ အပ္ပေတိယေဝ။ ‘‘အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗံ’’တိ ယထိစ္ဆိတ နိပ္ဖတ္တတ္ထာယ သတံ ဟောတု သဟဿံ ဟောတူတိအာဒိနာ စိတ္တေန အဘိဝိဓာတဗ္ဗံ။ အဘိနီဟရိတဗ္ဗန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ‘‘သတံ ဟောမိ၊ သဟဿံ ဟောမီတိ ဝါ’’တိ အတ္တာနံ သတံ ဝါ သဟဿံ ဝါ နိမ္မိနနဝသေန ဝုတ္တံ။ သေသံ ပန အညထာနိမ္မိနနဝသေန။ သောတုံ ဝါ သဒ္ဒံ၊ ပဿိတုံ ဝါ ရူပံ၊ ဇာနိတုံ ဝါ ပရစိတ္တံ။ အနုဿရိတုံ ဝါ ပုဗ္ဗေနိဝုတ္ထံ။ အဋ္ဌကထာပါဌေ။ ‘‘အဓိဋ္ဌာတီ’’တိ အဘိညာယ အဓိဋ္ဌာတိ။ အဘိဝိဓာတိ နိဗ္ဗတ္တေတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဒုဝိဓံဟိ အဓိဋ္ဌာနံ ပရိကမ္မေန အဓိဋ္ဌာနံ အဘိညာယ အဓိဋ္ဌာနန္တိ။ ဣဓ ပန အဘိညာယ အဓိဋ္ဌာနံ ဝုတ္တံ။ ‘‘အဓိဋ္ဌာန စိတ္တေနာ’’တိ အဘိညာစိတ္တေနာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ‘‘ပရိကမ္မစိတ္တဿာ’’တိ ပုဗ္ဗဘာဂေ အာဝဇ္ဇန ပရိကမ္မ အဓိဋ္ဌာနပရိကမ္မစိတ္တဿ။ ပစ္ဆိမံ ပန ပါဒကဇ္ဈာန သမာပဇ္ဇနံ။ ပရိကမ္မစိတ္တဿ သမာဓာနတ္ထာယာတိ ဝုတ္တံ။ ပရိကမ္မစိတ္တေ သမာဟိတေ ကိံ ပယောဇနန္တိ အာဟ ‘‘တထာဟီ’’တိအာဒိံ။ ‘‘သေသာဘိညာသုပိ ယထာရဟံ ဝတ္တဗ္ဗော’’တိ ဒိဗ္ဗသောတပရိကမ္မေ တေနေဝပရိကမ္မ သမာဓိညာဏသောတေန အာသန္နေ ဒိဗ္ဗဝိသယံပိ သဒ္ဒံ သုဏာတီတိအာဒိနာ ဝတ္တဗ္ဗော။ ‘‘ဣတိ ကတွာ’’တိ ဣတိ မနသိကတွာ။ ‘‘တံ’’တိ ပစ္ဆိမံ ပါဒကဇ္ဈာန သမာပဇ္ဇနံ။ ‘‘ဣဓ နဂဟိတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ’’တိ ထေရဿ မတေန ဒဋ္ဌဗ္ဗန္တိ အဓိပ္ပာယော။ ဣဓ ပန အာဒိကမ္မိကဝိဓာနပ္ပဓာနတ္တာ ပစ္ဆိမံပိ ပါဒကဇ္ဈာန သမာပဇ္ဇနံ ဝတ္တဗ္ဗမေဝါတိ။ ‘‘ကာယဂတိကံ အဓိဋ္ဌဟိတွာ’’တိ အယံ ကာယော ဝိယ ဣဒံ စိတ္တံပိ ဒန္ဓဂမနံ ဟောတူတိ ဧဝံ စိတ္တံ ကာယဂတိကံ ကရဏေန အဓိဋ္ဌဟိတွာ။ ‘‘ဒိဿမာနေန ကာယေနာ’’တိ ဒန္ဓဂမနေန ဂစ္ဆန္တတ္တာ ဗဟုဇနာနမ္ပိ ဒိဿမာနေန ရူပကာယေန။ တဗ္ဗိ ပရီတေန သီဃဂမနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ‘‘အာရမ္မဏမတ္တံ ဟောတီ’’တိ အနိပ္ဖန္နရူပံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ‘‘အာရမ္မဏ ပုရေဇာတံ’’တိ နိပ္ဖန္နရူပံ။ ဣတရံ ပန ဟဒယ ဝတ္ထုရူပံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ပရစိတ္တ ဝိဇာနနဋ္ဌာနေ အဋ္ဌကထာဋီကာစရိယာနံ ဝိစာရဏာ အတ္ထီတိ တံ ဒဿေတုံ ‘‘ဧတ္ထ စ အဋ္ဌကထာယံ တာဝါ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ‘‘အဋ္ဌကထာယံ’’တိ ဓမ္မသင်္ဂဏိ အဋ္ဌကထာယံပိ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂ အဋ္ဌကထာယံပိ။ ‘‘ခဏိကဝသေနာ’’တိ ခဏိကပစ္စုပ္ပန္နဝသေန။ အာဝဇ္ဇနေ နိရုဒ္ဓေတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဧကံ စိတ္တံ’’တိ ပရဿ စိတ္တံ။ တဒေဝ အတီတံ စိတ္တံ ဂဏှန္တိ။ ‘‘တာနီ’’တိ ဇဝနာနိ။ ‘‘တေသံ’’တိ ဇဝနာနံ။ ‘‘တေနာ’’တိ အာဝဇ္ဇနေန။ ‘‘ဣတရထာ’’တိ အညထာ သန္တတိ အဒ္ဓါဝသေန ဝုတ္တန္တိ ဂဟိတေ သတိ။ ဝုတ္တော သိယာ။ ကသ္မာ၊ သန္တတိ အဒ္ဓါဝသေန ပစ္စုပ္ပန္နေ ဂဟိတေ သတိ၊ သဗ္ဗာယ ဧကဇဝနဝီထိယာ ဧကပစ္စုပ္ပန္နတ္တာ။ ‘‘သဗ္ဗာနိ စိတ္တာနီ’’တိ ဇဝနစိတ္တာနိ။ ‘‘သဟုပ္ပန္နာနီ’’တိ ဣဒံ သဟုပ္ပန္နာနံပိ အတ္ထိတာယ ဝုတ္တံ။ အာဝဇ္ဇနာဒီနိ ပန ခဏဘေဒံ နဂဏှန္တိ။ သဗ္ဗံ ပရဿ စိတ္တံ ဧကစိတ္တမိဝ ဂဏှန္တိ။ တသ္မာ ကာလဘေဒေါပိ နတ္ထီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ‘‘နိဗ္ဗာနဉ္စာ’’တိ ဝုတ္တံ၊ ကထံ နိဗ္ဗာနံ ပုဗ္ဗေနိဝုတ္ထံ နာမ သိယာတိ။ အတီတေ ပရိနိဗ္ဗုတာနံ မဂ္ဂဖလာနိ အနုဿရဏကာလေ တေသံ အာရမ္မဏဘူတံ နိဗ္ဗာနံပိ အနုဿရတိယေဝ။ တတ္ထ တေသံ မဂ္ဂဖလာနံ အတီတတ္တာ နိဗ္ဗာနံပိ ပုဗ္ဗေနိဝုတ္ထံ နာမ ဟောတီတိ။

‘‘ယံ ယံ အဓိဋ္ဌာတီ’’တိ ယံ ယံ သတာဒိကံ သံဝိဓာတိ။ ‘‘ယထာ ယထာ အဓိဋ္ဌာတီ’’တိ ယေန ယေန အာဝိဘာဝါဒိကေန ပကာရေန သံဝိဓာတိ။ ‘‘ပကတိဝဏ္ဏံ’’တိ ပကတိသဏ္ဌာနံ။ ‘‘တဿေဝါ’’တိ ပကတိဝဏ္ဏဿေဝ။ ဒေဝါနံ ပသာဒသောတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘အာရမ္မဏ သမ္ပဋိစ္ဆန သမတ္ထံ’’တိ အာရမ္မဏဿ ဥပဋ္ဌာနံ သမ္ပဋိစ္ဆန သမတ္ထံ။ တဒေဝ စေတောပရိယဉာဏန္တိပိ ဝုစ္စတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘စေတော’’တိ စိတ္တံ။ ‘‘ပရိစ္ဆိဇ္ဇာ’’တိ ဣဒံ သရာဂစိတ္တံ၊ ဣဒံ ဝိရာဂစိတ္တန္တိအာဒိနာ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ။ ‘‘ဂေါစရ နိဝါသဝသေနာ’’တိ ဂေါစရံ ကတွာ နိဝသနဝသေန။ သဗ္ဗညုတညာဏဂတိကံ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓါနံ အနာဂတံ သညာဏန္တိ အဓိပ္ပာယော။ အနာဂတေ သတ္တဒိဝသတော ဩရိမာ စိတ္တစေတသိက ဓမ္မာ စေတောပရိယညာဏဿ ဝိသယောတိ ကတွာ အနာဂတေ သတ္တဒိဝသတောတိ ဝုတ္တံ။ ပဋ္ဌာယ ပဝတ္တမာနာတိ ပါဌသေသော။ ဣမသ္မိံ ဒိဝသေ စ အနာဂတပက္ခေ သဗ္ဗံပိ အာရမ္မဏံ ပကတိဉာဏဿ ဝိသယောတိ ကတွာ ‘‘ဒုတီယဒိဝသတော ပဋ္ဌာယာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဧတံ’’တိ ဧတံ အနာဂတံ သညာဏံ။ ‘‘ယထာ စေတံ’’တိ ယထာ စ ဧတံ ဣမသ္မိံ ဘဝေ အနာဂတ ဓမ္မေ ဇာနာတိ။ ‘‘အသာဓာရဏကာလဝသေနာ’’တိ အညေနဉာဏေန အသာဓာရဏ ကာလဝသေန။ ပစ္စုပ္ပန္နဘဝေါဟိ အညညာဏသာဓာရဏောတိ။

သမထကမ္မဋ္ဌာနာနုဒီပနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၇၁။ ဝိပဿနာကမ္မဋ္ဌာနေ။ ‘‘ယထာဒိဋ္ဌံ’’တိ သက္ကာယဒိဋ္ဌိယာ ယထာဒိဋ္ဌံ။ နိစ္စနိမိတ္တံ နာမ သတ္တပုဂ္ဂလာဒိနိမိတ္တမေဝ။ သတ္တနိမိတ္တဉှိ ပညတ္တိ ဓမ္မတ္တာ ခဏေခဏေ ခယဝယဘေဒါဘာဝတော သော ဧဝဂစ္ဆတိ သော ဧဝ တိဋ္ဌတီတိအာဒိနာ နိစ္စာကာရသဏ္ဌိတံ ဟောတီတိ။ ‘‘ဓုဝနိမိတ္တံ’’တိ ထိရနိမိတ္တံ။ ဣဒမ္ပိ သော ဂစ္ဆန္တောပိ နနဿတိ၊ တိဋ္ဌန္တောပိ နနဿတီတိအာဒိနာ ထိရာကာရသဏ္ဌိတံ သတ္တနိမိတ္တမေဝ။ ‘‘သုခနိမိတ္တံ’’တိ ခဏေခဏေ ခယဝယဘေဒ ဒုက္ခာနံ အဘာဝတော သုခိတော နိဒ္ဒုက္ခော နိဗ္ဘယောတိအာဒိနာ သုခါကာရသဏ္ဌိတံ သတ္တနိမိတ္တမေဝ။ ‘‘အတ္တနိမိတ္တံ’’တိ ဂန္တုံ ဣစ္ဆန္တော ဂစ္ဆတိ၊ ဌာတုံ ဣစ္ဆန္တော တိဋ္ဌတီတိအာဒိနာ ဝသဝတ္တနာကာရ သဏ္ဌိတံ သတ္တနိမိတ္တမေဝ။ ‘‘ကိရိယာ’’တိ ဘာဝနာကိရိယာ။

ဝိသုဇ္ဈတီတိ ဝိသုဒ္ဓိ။ ဝိသောဓေတီတိ ဝါ ဝိသုဒ္ဓိ။ သီလမေဝ ဝိသုဒ္ဓိ သီလဝိသုဒ္ဓီတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေန္တော ‘‘နိစ္စသီလမေဝါ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ နိစ္စသီလမေဝ ဥပရိဈာနာဒိဝိသေသာနံ အဓိဋ္ဌာန ကိစ္စသာဓကတ္တာ ဣဓ အဓိပ္ပေတန္တိ ဝုတ္တံ ‘‘နိစ္စသီလမေဝါ’’တိ။ သမာဓိ အဓိပ္ပေတော ။ ဝက္ခတိဟိ ‘‘ဒုဝိဓောပိ သမာဓိ စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ နာမာ’’တိ။ ဧတေန ဝိသုဇ္ဈတိ ဧတာယာတိ ဝိသုဒ္ဓိ။ စိတ္တဿ ဝိသုဒ္ဓိ စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ။ သမာဓိ ဧဝါတိပိ ဒီပေတိ။ ဝိသုဇ္ဈနံ ဝါ ဝိသုဒ္ဓိ။ စိတ္တဿ ဝိသုဒ္ဓိ စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ။ အတ္ထတောပန ဝိသုဒ္ဓစိတ္တမေဝ ဝုစ္စတီတိပိ ယုဇ္ဇတိ။ ဝိသုဒ္ဓိသဒ္ဒ သမ္ပန္နေ ဟိ သတိ၊ စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ ဣစ္စေဝ ဝုစ္စတိ။ န သမာဓိဝိသုဒ္ဓီတိ။ ‘‘သောဠသဝိဓံ ကင်္ခံ’’တိ အဟောသိံ နု ခေါ အဟ မတီတမဒ္ဓါနန္တိအာဒိနာ သုတ္တန္တေအာဂတံ သောဠသဝိဓံ ဝိစိကိစ္ဆံ။ ‘‘အဋ္ဌဝိဓံ ဝါ ကင်္ခံ’’တိ သတ္ထရိကင်္ခတီတိအာဒိနာ အဘိဓမ္မေ အာဂတံ အဋ္ဌဝိဓံ ဝိစိကိစ္ဆံ။ ဝိသမဟေတုဒိဋ္ဌိ နာမ သတ္တာနံ ဥပ္ပတ္တိယာ အကာရဏမေဝ ကာရဏံ ကတွာ ဂဟဏဒိဋ္ဌိ။ ‘‘မနသိကာရဝိဓီ’’တိ အနိစ္စလက္ခဏာဒီသု မနသိကာရဝိဓိ။ အနုပါယဘူတော မနသိကာရော နာမ နိစ္စာဒိဝသေန မနသိကာရော။ အဓိမာနဝတ္ထု နာမ ဩဘာသာဒီနိ။ ‘‘မဂ္ဂတော’’တိ မဂ္ဂဘာဝေန။ ‘‘အမဂ္ဂတော’’တိ အမဂ္ဂဘာဝေန။ ‘‘ဒဿနဉ္စာ’’တိ တေသံအဓိမာနဝတ္ထူနံ အနိစ္စတာဒိဒဿနဉ္စ။ တမေဝ ဝိသုဒ္ဓိနာမာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘သမ္မောဟမလတော’’တိ စတုသစ္စပ္ပဋိစ္ဆာဒက သမ္မောဟမလတော။ နနု ဒဿနန္တိ ဉာဏမေဝ။ ဧဝံသတိ၊ ဉာဏန္တိ ဝုတ္တေ သိဒ္ဓေ ကတွာ ဒဿနသဒ္ဒေန သဟ ဉာဏဒဿနန္တိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ဧတ္ထစာ’’တိအာဒိံ။ ‘‘သုတမယာဒိဝသေနာ’’တိ သုတမယ စိန္တာမယဝသေန။ တတ္ထ ယထာသုတဿ ပါဠိဓမ္မဿ အတ္ထမတ္တဇာနနံ သုတမယညာဏံ နာမ။ အတ္ထံ ဉတွာ အတ္ထာနုရူပဿ သဘာဝလက္ခဏဿ စိန္တနာဝသေန ဥပ္ပန္နံ ဉာဏံ စိန္တာမယညာဏံ နာမ။ ‘‘အနုမာနာဒိဉာဏံပီ’’တိ နာမရူပ ဓမ္မေသု သဘာဝါနုမာနညာဏ သဘာဝဇာနနညာဏံပိ။ ‘‘အတ္တပစ္စက္ခညာဏမေဝါ’’တိ အတ္တနာ ပစ္စက္ခကရဏညာဏမေဝ။ ‘‘သဗ္ဗတ္ထာ’’တိ မဂ္ဂါမဂ္ဂညာဏဒဿနာဒီသု သဗ္ဗေသု ဌာနေသု။ ဧတ္ထ စ ဒသသု ဝိပဿနာဉာဏေသုပိ ဝိပဿနာ ဝစနေန ပစ္စက္ခဒဿနမေဝ အဓိပ္ပေတန္တိ ကတွာ သဗ္ဗတ္ထဂ္ဂဟဏံ ကတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သမ္မသနညာဏတော ပဋ္ဌာယ ဟိ ဒဿနမေဝ အဓိပ္ပေတံ။ န သဘာဝဇာနနမတ္တံ။ ယတော စက္ခုနာ ပဿန္တဿေဝ သုဋ္ဌု ပစ္စက္ခတော ဒဿနတ္ထာယ ပုနပ္ပုနံ ဘာဝနာ ကမ္မံ နာမ တတ္ထ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ ဟောတိ။

‘‘ဓမ္မာ’’တိ သင်္ခတ ဓမ္မာ။ အနိစ္စတာ ဧဝ လက္ခဏန္တိ အနိစ္စလက္ခဏံ။ အနိစ္စာနံ ဝါ သင်္ခတ ဓမ္မာနံ လက္ခဏန္တိ အနိစ္စလက္ခဏန္တိပိ ယုဇ္ဇတိ။ ‘‘အဘိဏှသမ္ပဋိပ္ပီဠနာကာရော’’တိ ယထာ သီဃသောတာယံ နဒိယံ နာဝါယ ဥဒ္ဓံ ဂစ္ဆန္တံ သာနာဝါ အဘိသင်္ခရဏဒုက္ခေန အဘိဏှံ သုဋ္ဌု ပဋိပ္ပီဠေတိ။ ကသ္မာ၊ အသတိ အဘိသင်္ခါရေ တင်္ခဏေ ဧဝ အဓောဝုယှနတော။ အဓောဝုယှနဉှိ နာဝါယ ပကတိ ကိစ္စံ။ ဥဒ္ဓံ အာရူဟနံ အဘိသင်္ခါရ သိဒ္ဓံ။ ဧဝမေဝံ သီဃသောတေ သံသာရေ အတ္တဘာဝေန ဥဒ္ဓံ ခဏတော ခဏံ ဒိဝသတော ဒိဝသံ ဂစ္ဆန္တံ ပုဂ္ဂလံ အယံ အတ္တဘာဝေါ အဘိသင်္ခရဏ ဒုက္ခေန အဘိဏှံ သုဋ္ဌု ပဋိပ္ပီဠေတိ။ ကသ္မာ၊ အသတိ အဘိသင်္ခါရေ၊ ပစ္စယဝေကလ္လေ စ သတိ၊ တင်္ခဏေ ဧဝ ဝိပရိဏမနတော။ ဝိပရိဏမနဉှိ အတ္တဘာဝဿ ပကတိ ကိစ္စံ။ ဥဒ္ဓံဂမနံ အဘိသင်္ခါရ သိဒ္ဓံ။ ဧဝံ အဘိဏှ သမ္ပဋိပ္ပီဠနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧတ္ထ စ သံသာရဿ သီဃသောတတာ နာမ အတ္တဘာဝပရိယာပန္နာနံ နာမ ရူပဓမ္မာနံ ပဝတ္တိနိဝတ္တိ သီဃတာ ဝုစ္စတိ။ ဧတ္ထ စ မရဏံ ဒုဝိဓံ သမ္မုတိ မရဏဉ္စ ပရမတ္ထ မရဏဉ္စ။ တတ္ထ သမ္မုတိ မရဏံ နာမ သမ္မုတိ သစ္စဘူတဿ သတ္တဿ မရဏံ။ တံ ဧကဘဝပရိယန္တေ သန္ဒိဿတိ။ ပရမတ္ထ မရဏံ နာမ ပရမတ္ထ သစ္စဘူတာနံ နာမရူပ ဓမ္မာနံ မရဏံ။ ဣဒမေဝ ဧကန္တမရဏံ၊ သစ္စမရဏံ၊ သဘာဝမရဏံ ဟောတိ။ ဣမသ္မိံ ဝိပဿနာ ကမ္မေ ဣဒံ ပရမတ္ထ မရဏံ ဧဝ အနိစ္စတာတိ စ ဝုစ္စတိ။ ဓမ္မာနံ သုသာနက္ခေတ္တန္တိ စ သုသာနဘူမီတိ စ ဝုစ္စတီတိ။ သာ စ သုသာနဘူမိနာမ သတ္တာနံ ပဋိသန္ဓိတော ပဋ္ဌာယ သန္တာနံ အနုဗန္ဓတိယေဝ။ အနုဗန္ဓတ္တာ စ သတ္တာနံ ပဋိသန္ဓိတော ပဋ္ဌာယ သော နာမ သမယော နတ္ထိ၊ ယတ္ထ သတ္တာ န မရန္တီတိ။ ဣဒဉ္စ အနုဗန္ဓနံ သတ္တာနံ အဘိဏှသမ္ပဋိပ္ပီဠနမေဝ ဟောတိ။ တေသံ သဗ္ဗိရိယာပထေသု ဇီဝိတဿ စ အင်္ဂပစ္စင်္ဂါနဉ္စ ကာယဝစီမနော ကမ္မာနဉ္စ သမ္ဗာဓပတ္တိတော။ အဝသဝတ္တနာကာရော ပန အဘိသင်္ခါရ ဒုက္ခံ အဘိဏှံ ပစ္စနုဘဝန္တာနံ ပါကဋောယေဝ။ ဝသဝတ္တနေဟိ သတိ၊ အဘိသင်္ခရဏ ကိစ္စဿ ဩကာသော နတ္ထိ။ ဝသဝတ္တနေနေဝ ယထိစ္ဆိ တဿ ကိစ္စဿ သမ္ပဇ္ဇနတော။ လောကသ္မိဉှိ သဗ္ဗံပိ အဘိသင်္ခါရ ကိစ္စံ နာမ အန္တမသော အဿာသနပဿာသန ကိစ္စံ ဥပါဒါယ ဓမ္မာနံ ဝသဝတ္တနာဘာဝတော ကရောန္တီတိ။

အနိစ္စဿ ဓမ္မဿ အနုအနုပဿနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘အနုအနုပဿနာ’’တိ စ ဉာဏစက္ခုနာ ပုနပ္ပုနံ နိဇ္ဈာယနာ ဩလောကနာ။ ‘‘ဓမ္မာနံ’’တိ ပဉ္စက္ခန္ဓ ဓမ္မာနံ။ ‘‘ယတ္ထ ယတ္ထာ’’တိ ယသ္မိံ ယသ္မိံ သရီရင်္ဂေ။ ‘‘ပုရာဏ ဓမ္မာနံ’’တိ ပုရာဏာနံ ပါတုဗ္ဘူတာနံ၊ ဝဍ္ဎိတာနဉ္စ ဓမ္မကောဋ္ဌာသာနံ အန္တရဓာနံ ဝယော ဝုစ္စတိ။ ဝိပဿနာ ကမ္မံ ပတွာ ခဏိကဝသေန ဧကေကဓမ္မဝိဘာဂဝသေန စ အနုပဿနာ ကိစ္စံ နတ္ထီတိ အာဟ ‘‘သမူဟ သန္တတိဝသေန ပနာ’’တိ။ ဧကေကဓမ္မဝိဘာဂဝသေန အနုပဿနာပိ ပန ပကတိယာ သုပါကဋေသု စိတ္တဝေဒနာဒီသု ဣစ္ဆိတဗ္ဗာယေဝ။ ‘‘အနိစ္စတာယ ပရမာကောဋီ’’တိ တတော ဥတ္တရိ အနိစ္စတာ နာမ နတ္ထီတိ အဓိပ္ပာယော။ ဓမ္မာနံ တထာ တထာ ဘာယိတဗ္ဗပ္ပကာရော နာမ ပဉ္စက္ခန္ဓေ ‘အနိစ္စတော၊ ဒုက္ခတော၊ ရောဂတော၊ ဂဏ္ဍတော၊ သလ္လတော၊ အဃတော၊ အာဗာဓတော၊ တိအာဒိနာ ဝုတ္တော ဘာယိတဗ္ဗပ္ပကာရော။ တဿ သမနုပဿနာဉာဏံ ဘယဉာဏံ။ ဧတေန အပါယဒုက္ခ သံသာရ ဒုက္ခဘီရုကေဟိ ဇနေဟိ ဘာယိတဗ္ဗန္တိ ဘယံ။ တေ ဝါ ဘာယန္တိ ဧတသ္မာတိ ဘယံ။ ဘယဿ သမနု ပဿနာဉာဏံ ဘယဉာဏန္တိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘ကိဉ္စိဘယဝတ္ထုံ’’တိ သီဟဗျဂ္ဃာဒိကံ ဘယဝတ္ထုံ။ ‘‘ပဋိဿရဏေ’’တိ ဂုဟာလေဏာဒိကေ ပဋိဿရဏေ။ ‘‘တေသံ’’တိ ဘိဇ္ဇနသဘာဝါနံ ဓမ္မာနံ။ ‘‘တေဟီ’’တိ ဘိဇ္ဇနသဘာဝေဟိ။ ဥက္ကဏ္ဌတာ နာမ စိတ္တဿ ဝိရုဒ္ဓတာ နိက္ခမာဘိမုခတာ။ ‘‘စတ္တာလီသာယ အာကာရေဟီ’’တိ ပဉ္စက္ခန္ဓေ ‘အနိစ္စတော၊ ဒုက္ခတော၊ ရောဂတော၊ ဂဏ္ဍတော၊ သလ္လတော၊ အဃတော၊ အာဗာဓတော၊ ပရတော၊ ပလောကတော၊ ဤတိတော၊။ ဥပဒ္ဒဝတော၊ ဘယတော၊ ဥပသဂ္ဂတော၊ စလတော၊ ပဘင်္ဂုတော၊ အဒ္ဓုဝတော၊ အတာဏတော၊ အလေဏတော၊ အဿရဏတော၊ ရိတ္တတော၊။ တုစ္ဆတော၊ သုညတော၊ အနတ္တတော၊ အာဒီနဝတော၊ ဝိပရိဏာမ ဓမ္မတော၊ အသာရကတော၊ အဃမူလတော၊ ဝဓကတော၊ ဝိဘဝတော၊ သာသဝတော၊။ သင်္ခတတော၊ မာရာမိသတော၊ ဇာတိဓမ္မတော၊ ဇရာဓမ္မတော၊ ဗျာဓိဓမ္မတော၊ မရဏဓမ္မတော၊ သောကပရိဒေဝဓမ္မတော၊ ဒုက္ခဒေါမနဿ ဓမ္မတော၊ ဥပါယာသ ဓမ္မတော၊ သံကိလေသိက ဓမ္မတော၊ ပဿန္တော သုညတော လောကံ အဝေက္ခတီတိ ဧဝံ မဟာနိဒ္ဒေသေ မောဃပဉှနိဒ္ဒေသေ အာဂတေဟိ စတ္တာလီသာယ အာကာရေဟိ။ တတ္ထ ပဉ္စက္ခန္ဓေ အနိစ္စတော ပဿန္တောတိအာဒိနာ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ‘‘အနိစ္စတော’’တိ စ အနိစ္စဘာဝေနာတိ အတ္ထော။ သဗ္ဗေပိ ပဉ္စက္ခန္ဓာ အနိစ္စာ ဧဝါတိ ပဿန္တောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ကထံ ပန အနိစ္စတော ပဿန္တော သုညတော လောကံ အဝေက္ခတီတိ။ နိစ္စဂုဏ သုညတာယ သုညတော ပဉ္စက္ခန္ဓဘူတံ လောကံ အဝေက္ခတိ။ သေသပဒေသုပိ ဧသေဝနယော။ တတ္ထ ‘‘အနိစ္စာ ဧဝါ’’တိ ပဋိသန္ဓိက္ခဏတော ပဋ္ဌာယ ယဒါကဒါစိ မရဏ ဓမ္မတ္တာ အနိစ္စာ ဧဝ။ ‘‘ဒုက္ခာ ဧဝါ’’တိ အနိစ္စ ဓမ္မတ္တာယေဝ ဒုက္ခာ ဧဝ။ ယဒနိစ္စံ၊ တံ ဒုက္ခံတိဟိ ဝုတ္တံ။ ဒုက္ခ သစ္စဓမ္မတ္တာ ဝါ။ ‘‘ရောဂါ ဧဝါ’’တိ ရောဂဇာတိကတ္တာ ရောဂါ ဧဝ။ ယေဟိ ကေစိ လောကေ စက္ခု ရောဂါဒိကာ အနေကသဟဿာ ရောဂါ နာမ သန္ဒိဿန္တိ။ သဗ္ဗေတေ ဣမေပဉ္စက္ခန္ဓာ ဧဝ။ ဣတော အညောကောစိ ရောဂေါ နာမ နတ္ထိ။ တသ္မာ တေ ဧကန္တေန ရောဂဇာတိကာ ဧဝါတိ။ အပိ စ၊ ဒုက္ခသစ္စ ဓမ္မတ္တာတီဟိ ဒုက္ခတာဟိ စတူဟိ ဒုက္ခဋ္ဌေဟိ စ အဘိဏှသမ္ပဋိပ္ပီဠနတော ရုဇ္ဇနဋ္ဌေန ရောဂါ ဧဝ။ တတ္ထ ‘‘တီဟိ ဒုက္ခတာဟီ’’တိ ဒုက္ခဒုက္ခတာ သင်္ခါရ ဒုက္ခတာ ဝိပရိဏာမ ဒုက္ခတာတိ ဣမာဟိ တီဟိဒုက္ခတာဟိ။ ‘‘စတူဟိ ဒုက္ခဋ္ဌေဟီ’’တိ ဒုက္ခဿ ပီဠနဋ္ဌော၊ သင်္ခတဋ္ဌော၊ သန္တာပဋ္ဌော၊ ဝိပရိဏာမဋ္ဌော၊တိ ဣမေဟိ စတူဟိ ဒုက္ခဋ္ဌေဟိ။ ဒုက္ခ ကိစ္စေဟီတိ အတ္ထော။ ဧသနယော ဂဏ္ဍာဒီသု။ တတ္ထ ဂဏ္ဍောနာမ ပီဠကာဗာဓော။ သလ္လံ နာမ ဝိဇ္ဈနဋ္ဌေန ကိလေသ သလ္လဉ္စ ဒုက္ခသလ္လဉ္စ။ အဃန္တိ နိရတ္ထကံ။ ဣမေ စ ခန္ဓာ ဝိပတ္တိပရိယောသာနတ္တာ နိရတ္ထကာ ဧဝ ဟောန္တိ။ သဗ္ဗာသမ္ပတ္တိယော ဝိပတ္တိပရိယောသာနာတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ အဝိဿာသိကဋ္ဌေန ပရေ ဧဝ။ န ဟိ တေ ဧတံ မမ၊ ဧသော ဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာတိ ဧဝံ ဝိဿာသံ အရဟန္တိ။ တထာ ဝိဿာသံ ကရောန္တဿ နာနာဒုက္ခေဟိ နိစ္စံ ဝိဟိံသနတော။ ပဋိသန္ဓိတော ပဋ္ဌာယ ယဒါကဒါစိ ပလုဇ္ဇနဓမ္မတ္တာ ပလောကဓမ္မာ ဧဝ။ ‘‘ဤတီ’’တိ အန္တရာယော ဝုစ္စတိ။ ခန္ဓာ အန္တရာယ ဇာတိကာ ဧဝါတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အဇ္ဈတ္တဘာဝံ ဥပဂန္တွာ ဒုတတ္တာ ဝိဗာဓကတ္တာ ဥပဒ္ဒဝါ ဧဝ။ ဘာယိတဗ္ဗတ္တာ ဘယာ ဧဝ။ အနတ္တာ ဧဝ သမာနာ အဇ္ဈတ္တဘာဝံ ဥပဂန္တွာ သဇ္ဇနတော လဂ္ဂနတော ဒုမ္မော စယတော ဥပသဂ္ဂါ ဧဝ။ နိစ္စကာလံ လောကဓမ္မေဟိ စလနတ္တာ ဝိပ္ဖန္ဒနတ္တာ စလာဧဝ။ နာနပ္ပကာရေန ဘဉ္ဇနဓမ္မတ္တာ ပဘင်္ဂုနော ဧဝ။ ခဏမတ္တမ္ပိ အထိရတ္တာ အဒ္ဓုဝါ ဧဝ။ ဇရာမရဏာဒိတော အပါယဝိနိပတနာဒိတော ဘယတော တာယတိ ရက္ခတီတိ တာဏံ။ တေ စ ခန္ဓာ ကဿစိတာဏာ န ဟောန္တိ။ တေသဉ္စ ကိဉ္စိတာဏံ နာမ နတ္ထိ။ တသ္မာ အတာဏာ ဧဝ။ ဘယတော ဘီရုကာ ဇနာ လီယန္တိ နိလီယန္တိ ဧတ္ထာတိ လေဏံ။ တေ စ ကဿစိလေဏာ န ဟောန္တိ။ တေသဉ္စ ကိဉ္စိလေဏံ နာမ နတ္ထိ။ တသ္မာ အလေဏာ ဧဝ။ ဘယံ သရတိဟိံသတီတိ သရဏံ။ တေ စ ကဿစိသရဏံ န ဟောန္တိ။ တေသဉ္စ ကိဉ္စိသရဏံ နာမ နတ္ထိ။ တသ္မာ အဿရဏာ ဧဝ။ နိစ္စတာဒီဟိ သဗ္ဗေဟိ သောဘဏဂုဏေဟိ သဗ္ဗသော ရဟိတတ္တာ တုစ္ဆတ္တာ သုညတ္တာရိတ္တာ ဧဝ။ တုစ္ဆာ ဧဝ။ သုညာ ဧဝ။ အတ္တာ ဝုစ္စတိ ယဿကဿစိ ကောစိ သာရဘူတော ပဋိဿရဏော။ တေ သယဉ္စ ကဿစိ အတ္တာန ဟောန္တိ။ အတ္တနော စ ကောစိ အတ္တာနာမ နတ္ထိ။ တသ္မာ အနတ္တာ ဧဝ။ အနိစ္စတာဒီဟိ အာဒီနဝေဟိ ဒေါသေဟိ သမ္ပုဏ္ဏတ္တာ အာဒီနဝါ ဧဝ။ ဝိပရိဏာမ သဘာဝတ္တာ ဝိပရိဏာမာ ဧဝ။ သာရဘူတဿ ကဿစိ အဓိဋ္ဌာနဿ အဘာဝါ အသာရာဧဝ။ အဃဿ သဗ္ဗနိရတ္ထကဿ ပတိဋ္ဌာနတ္တာ အဃမူလာ ဧဝ။ တေ သယံ မရဏ ဓမ္မသမင်္ဂီနော ဟုတွာ တေန မရဏသတ္ထေန မရဏာဝုဓေန သံသာရေ သတ္တာနံ နိစ္စံ မာရကတ္တာ ဇီဝိတိန္ဒြိယုပစ္ဆေဒကတ္တာ ဝဓကာ ဧဝ။ နိစ္စသုခဟိတ ဝုဍ္ဎိဝိဂတတ္တာ ဝိဘဝါ ဧဝ။ အာသဝေဟိ ပရိဂ္ဂဟိတတ္တာ သာသဝါ ဧဝ။ နိစ္စကာလံ ပစ္စယာယတ္တဝုတ္တိကတ္တာ သင်္ခတာ ဧဝ။ ကိလေသမာရမစ္စုမာရာနံ အာမိသာဟာရတ္တာ မာရာမိသာ ဧဝ။ အနိစ္ဆန္တဿေဝ သတော စက္ခုရောဂါဒိဘာဝေန အပါယဘဝါဒိဘာဝေန ဇာတသဘာဝတ္တာ ဇာတိဓမ္မာ ဧဝ။ အနိစ္ဆန္တဿေဝ သတော ဟာယနမရဏသဘာဝတ္တာ ဇရာမရဏ ဓမ္မာ ဧဝ။ သောကာဒီနံ ဝတ္ထုဘာဝေန ဓာရဏတ္တာ သောကာဒိ ဓမ္မာ ဧဝ။ တဏှာ သံကိလေသ ဒိဋ္ဌိသံကိလေသ ဒုစ္စရိတ သံကိလေသေဟိ နိယုတ္တတ္တာ သံကိလေသိက ဓမ္မာ ဧဝါတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘စတ္တာလီသာယ အာကာရေဟီ’’တိ။ ‘‘ပဋိသင်္ခါနဝသေနာ’’တိ ပရိဝီမံသနဝသေန ။‘‘နိကန္တိယာ’’တိ နိကန္တိတဏှာယ။ ‘‘ပရိယာဒိန္နာယာ’’တိ သုက္ခဘာဝပတ္တာယ။ ‘‘ဘယဉ္စာ’’တိ ဘယဉာဏဝသေန ဥပ္ပန္နံ ဩတ္တပ္ပဘယဉ္စ။

လောကေ အတ္တဇီဝါ နာမ သတ္တာနံ အဇ္ဈတ္တ ဓမ္မေသု သာရဓမ္မာ ဟောန္တိ။ တေသု ဝိဂတေသု သေသဓမ္မာ နိဿတ္တ နိဇ္ဇီဝဘာဝံ ပတွာ ဖေဂ္ဂုဘူတာ ကစဝရဘူတာတိ လောကဿ အဘိမာနော။ တေ စ အတ္တဇီဝါ နာမ သဗ္ဗသော နတ္ထီတိ ဒိဋ္ဌေ ခန္ဓေသု ကစဝရဘာဝဒဿနံ အတ္တဇီဝ သုညတာ ဒဿနံ နာမ။ ‘‘ဝိမုစ္စမာနော’’တိ ဧတေန ဝိမုစ္စတီတိ ဝိမောက္ခောတိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဝိမုစ္စန္တိ ဧတေနာတိ ဝိမောက္ခောတိပိ ယုဇ္ဇတိ။ ‘‘နိမိတ္တာနီ’’တိ ဝိပလ္လာသဓမ္မေဟိ နိမ္မိတာနိ နိစ္စနိမိတ္တ သုခနိမိတ္တ အတ္တနိမိတ္တ ဇီဝနိမိတ္တာနိ။ သတ္တ ပုဂ္ဂလ ဣတ္ထိ ပုရိသ ဟတ္ထ ပါဒ သီသ ဂီဝါဒီနိ နိမိတ္တာနိ စ။ တတ္ထ သင်္ခါရာနံ ခဏိက ဓမ္မတ္တာ အနိစ္စာနံယေဝ သတံ သန္တတိ ဃနေန ပဋိစ္ဆန္နတ္တာ ဟိယျောပိ သော ဧဝ၊ အဇ္ဇပိ သော ဧဝါတိအာဒိနာ နိစ္စာကာရေန ဥပဋ္ဌာနံ နိစ္စနိမိတ္တံ နာမ။ ကိလေသမလေဟိ ပရိဂ္ဂဟိတတ္တာ အသုဘာနံယေဝ သတံ အဝိဇ္ဇာယ ပဋိစ္ဆန္နတ္တာ ဣဒံ ဣဋ္ဌံ၊ ကန္တံ၊ မနာပံ၊ ပိယရူပ၊ န္တိအာဒိနာ သုဘာကာရေန ဥပဋ္ဌာနံ သုဘနိမိတ္တံ နာမ။ ဘယဋ္ဌေန အခေမဋ္ဌေန ဒုက္ခာနံပိ သတံ တာယေဝ ပဋိစ္ဆန္နတ္တာ ဣဒံ သုခံ၊ နိဗ္ဘယံ၊ ခေမံ၊ သာတရူပ၊ န္တိအာဒိနာ သုခါကာရေန ဥပဋ္ဌာနံ သုခနိမိတ္တံ နာမ။ ပစ္စယာ ယတ္တဝုတ္တိကတ္တာ ပစ္စယေန ဝိနာ ကေဝလံ အတ္တနော ဝသာယတ္တဝုတ္တိတာ ဘာဝတော အနတ္တာနံယေဝ သတံ အတ္တနော ဣစ္ဆာဝသေန ကရောတိ၊ ကထေတိ၊ စိန္တေတိ၊ ဂန္တုံ ဣစ္ဆန္တော ဂစ္ဆတိ၊ ဌာတုံ ဣစ္ဆန္တော တိဋ္ဌတီ၊ တိအာဒိနာ ဝသဝတ္တနာကာရေန ဥပဋ္ဌာနံ အတ္တနိမိတ္တံ နာမ။ တထာ သတ္တောနာမ သတ္တာဟံပိ ဇီဝတိ၊ မာသံပိ ဇီဝတိ၊ သံဝစ္ဆရံပိ ဇီဝတီတိအာဒိနာ ဇီဝါကာရေန ဥပဋ္ဌာနံ ဇီဝနိမိတ္တံ နာမ။ နနု စေတ္ထ အတ္တနော ဣစ္ဆာဝသေန ကရောတီတိအာဒီသု ဣစ္ဆာနာမ တဏှာဝါဆန္ဒော ဝါ။ တဒုဘယမ္ပိ စိတ္တသမ္ပယုတ္တံ။ ကရဏဉ္စ နာမ ကာယိကကြိယာဘူတာနံ စိတ္တဇရူပကလာပါနံ ပဝတ္တိဝိသေသော။ ဧဝဉ္စသတိ တေသံ စိတ္တဝသေန ပဝတ္တတ္တာ အတ္တနော ဣစ္ဆာဝသေန ကရောတီတိ ဣဒံ အဘိဓမ္မဝိရုဒ္ဓံ န ဟောတီတိ။ န န ဟောတိ။ အတ္တနောတိ စ ကရောတီတိ စ ဝုတ္တတ္တာ။ န ဟိ အတ္တာနာမ အတ္ထိ၊ ယော အတ္တနောတိ ဝုစ္စေယျ။ န စ ကတ္တာနာမ အတ္ထိ၊ ယော ကရောတီတိ ဝုစ္စေယျ။ ဣဓ ပန တသ္မိံ သမယေ ပဝတ္တံ ခန္ဓပဉ္စကမေဝ အတ္တာတိ စ ကတ္တာတိ စ ဂဟေတွာ အတ္တနောတိ စ ကရောတီတိ စ ဝုတ္တံ။ ‘‘အဝဿယော ဟောတီ’’တိ ပတိဋ္ဌာ ဟောတိ။ ‘‘ဝိဓမိတွာ’’တိ ဉာဏေန အန္တရဓာပေတွာ။ သဘာဝတော ဝိဇ္ဇမာနာနိ န ဟောန္တီတိ ဒဿနဉာဏေန ဝိနိစ္ဆယံ ပါပေတွာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဘာဝဒဿနံ နာမ သောကဒုက္ခာဒီနံ အဘာဝဒဿနံ။

‘‘တံ တံ ဃနဝိနိဗ္ဘုဇ္ဇနဝသေနာ’’တိ သမူဟသန္တတိ ဃနာဒီနံ ဘိန္ဒန ဆိန္ဒနဝသေန။ တတ္ထ သမူဟဃနဘိန္ဒနံ အာဒိတော ဓမ္မဝဝတ္ထာနဉာဏကိစ္စံ။ တဒါ အတ္တဒိဋ္ဌိ ဝိက္ခမ္ဘိတာ ဟောတိ။ ဇီဝဒိဋ္ဌိ စ နာမ သုခုမတရာ အတ္တဒိဋ္ဌိ ဧဝ ဝုစ္စတိ။ မဂ္ဂက္ခဏံ ပတွာ ဧဝ တဒုဘယံပိ သဗ္ဗသော သမုစ္ဆိန္ဒတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ‘‘ပဏိဟိတဂုဏဿာ’’တိ ပတ္ထိတဂုဏဿ။

‘‘ပါတိမောက္ခ’’န္တိ ဧတ္ထ ‘‘ပတီ’’တိ ဇေဋ္ဌကော ဝုစ္စတိ။ ‘‘မုခံ’’တိ မူလကာရဏံ။ ပတိ စ သော မုခဉ္စာတိ ပတိမုခံ။ ပတိမုခမေဝ ပါတိမောက္ခန္တိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေန္တော ‘‘တံ ဟီ’’တိအာဒိမာဟ။ သဗ္ဗလောကိယသီလာနိ နာမ စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလာနိ။ တေသံ မဇ္ဈေ။ ‘‘ဇေဋ္ဌကတ္တာ’’တိ ဇေဋ္ဌကသီလတ္တာ။ ‘‘တမေဝါ’’တိ ဝိနယပညတ္တိသီလမေဝ +။ ‘‘ယေသံ ဓမ္မာနံ’’တိ ဥဒ္ဓစ္စ မုဋ္ဌဿစ္စာဒိ ဓမ္မာနံ။ ‘‘ဝိပ္ဖန္ဒိတာနိ နာမာ’’တိ ဝိပ္ပကိဏ္ဏာနိ နာမာတိ အဓိပ္ပာယော။ တေနာဟ ‘‘လောလာနိ နာမာ’’တိ။ ‘‘တဒနုဗန္ဓာ’’တိ တာနိဝိပ္ဖန္ဒိတာနိ ဣန္ဒြိယာနိ အနုဂတာ။ ‘‘ဗုဒ္ဓပ္ပဋိကုဋ္ဌေဟီ’’တိ ဗုဒ္ဓေနဘဂဝတာ ပဋိက္ကောသိတေဟိ နီဝါရိတေဟိ။ ‘‘မိစ္ဆာပယောဂေဟီ’’တိ အဋ္ဌကုလဒူသနကမ္မေဟိ စေဝ ဧကဝီသတိအနေသနကမ္မေဟိ စ။ ‘‘တိဝိဓကုဟနဝတ္ထူဟီ’’တိ ပစ္စယပ္ပဋိသေဝနဉ္စ၊ သာမန္တဇပ္ပနဉ္စ၊ ဣရိယာ ပထ သန္နိဿိတဉ္စာတိ ဣမေဟိ တိဝိဓေဟိ ကုဟနဝတ္ထူဟိ။ တိဝိဓေဟိ အစ္ဆရိယ ကမ္မဝိဓာနေဟီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ပရိသုဇ္ဈတီတိ ပရိသုဒ္ဓိ။ ပရိသုဒ္ဓိ ဧဝ ပါရိသုဒ္ဓိ။ ‘‘သမ္မောဟဿာ’’တိ ဓာတုမနသိကာရာဒီသု သမ္မုယှနဿ။ ‘‘ဂေဓဿာ’’တိ သမ္မောဟတ္တာယေဝ ပစ္စယေသု ဘတ္တနိက္ခိတ္တကာ ကဿဝိယ ဂေဓဿ၊ အဘိကင်္ခဿ။ ‘‘မဒဿာ’’တိ လာဘသက္ကာရာ ဒိမူလကဿ မာနမဒဿ။ ‘‘ပမာဒဿာ’’တိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု ပမာဒဿ မုဋ္ဌဿစ္စဿ။ တံ တံ ပယောဇန မရိယာဒေါ နာမ စီဝရပစ္စယေ တာဝ သီတပ္ပဋိဃာတာဒိကော ပယောဇနမရိယာဒေါ။ ‘‘မရိယာဒေါ’’တိ စ ယာဝဒေဝါတိ ပဒေန ဒဿိတော သီတပ္ပဋိဃာတာဒိကော စီဝရပ္ပယောဇန ပရိစ္ဆေဒေါ။ သော စ စီဝရပစ္စယေ သမ္မောဟာဒိကေ သာဝဇ္ဇပက္ခေ အပတနတ္ထာယ ဌပိတော။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သမ္မောဟဿ ဂေဓဿ မဒဿ ပမာဒဿ ပဟာနတ္ထံ’’တိ။ ဧသနယော ပိဏ္ဍပါတပစ္စယာဒီသုပိ။ ဧတေန ပစ္စဝေက္ခနာပါဌေသု အယမတ္ထော ဒဿိတော။ ဣဓ ဘိက္ခု စီဝရံ ပဋိသေဝတိ ယာဝဒေဝ သီတဿ ပဋိဃာတာယ ဥဏှဿ ပဋိဃာတာယာတိအာဒီသု ယာဝဒေဝ သီတဿ ပဋိဃာတာယ ပဋိသေဝတိ။ န တတော ဥတ္တရိ သမ္မောဟတ္ထာယ ဂေဓတ္ထာယ မဒတ္ထာယ ပမာဒတ္ထာယ ပဋိသေဝတီတိအာဒိ။ ဧဝဉ္စသတိ၊ ယံ စီဝရံ ပဋိသေဝန္တဿ သမ္မောဟဂေဓမဒပ္ပမာဒါ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တံ န သေဝိတဗ္ဗံ။ ဣတရံ သေဝိတဗ္ဗန္တိ ဒဿိတံ ဟောတီတိ။

‘‘ပစ္စတ္တသဘာဝေါ’’တိ ပစ္စေကသဘာဝေါ။ ‘‘ကာရိယသင်္ခါတံ’’တိ ကာတဗ္ဗံ အဘိနိပ္ဖာဒေတဗ္ဗန္တိ ကာရိယံ။ အာသန္နပ္ဖလံ။ တေနာဟ ‘‘အဂ္ဂိဿဓူမောဝိယာ’’တိ။ အာသန္နကာရဏံ ပဒဋ္ဌာနံ နာမ အဂ္ဂိကာရကော ဝိယ။ ပဇ္ဇတိ ဂစ္ဆတိ ပဝတ္တတိ ဖလံ ဧတေနာတိ ပဒံ။ တိဋ္ဌတိ ဖလံ ဧတ္ထာတိ ဌာနံ။ ဥဘယံပိ ကာရဏ ပရိယာယော ဧဝ။ တေန အတိဿယတ္ထောပိ သိဇ္ဈတီတိ အာဟ ‘‘အာသန္နကာရဏံ’’တိ။ ‘‘သဒ္ဓိံ သညာ စိတ္တ ဝိပလ္လာသေဟီ’’တိ ဒိဋ္ဌိသမ္ပယုတ္တေဟီတိ အဓိပ္ပာယော။ ဒိဋ္ဌိဝိပ္ပယုတ္တာ ပန သညာ စိတ္တ ဝိပလ္လာသာ ဝိက္ခမ္ဘိတုံ သက္ကောတီတိ န ဝတ္တဗ္ဗာ။ ‘‘သာသန ဓမ္မေ’’တိ အနတ္တလက္ခဏ သုတ္တန္တာဒိကေ သုညတ ဓမ္မပ္ပဋိသံယုတ္တေ ဒေသနာဓမ္မေ။ ‘‘ဒိဋ္ဌိဝိပလ္လာသော ဝိက္ခမ္ဘိတော’’တိ တာဒိသံ ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ ဒေသကေ သတ္ထရိ စ ဒေသိတေ ဓမ္မေ စ သဒ္ဓံ ပဋိလဘိတွာ သစ္စမေဝ ဘဂဝါ အာဟ၊ အဟံ ပန ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ၊တိ ဂဏှာမိ၊ မိစ္ဆာဝတာယံ မမဂါဟောတိ ဧဝံ ဝိက္ခမ္ဘိတော ဟောတိ။ တတော ပဋ္ဌာယ ဧသော မေ အတ္တာတိ ဝဒန္တောပိ ဒိဋ္ဌိသမ္ပယုတ္တစိတ္တေန န ဝဒတိ။ ဒိဋ္ဌိဝိပ္ပယုတ္တစိတ္တေန ဧဝ ဝဒတီတိ အဓိပ္ပာယော။ ဣဒမ္ပန ဒဠှဂ္ဂါဟ ဝိက္ခမ္ဘနမတ္တံ ဧဝ ။ န အတ္တဒဿန ဝိက္ခမ္ဘနံ။ တံ ပန ဓမ္မဝဝတ္ထာနညာဏေ သိဒ္ဓေ ဧဝ သိဇ္ဈတီတိပိ ဝဒန္တိ။ စတုန္နံ အာဟာရာနံ ဝသေန စတုဓာ နာမရူပံ ပရိဂ္ဂဟေတဗ္ဗမေဝ။ ကသ္မာ၊ စတ္တာရော အာဟာရေ ပရိဂ္ဂဟေတွာ တေသွေဝ လက္ခဏတ္တယံ သမနုပဿန္တဿ အန္တေ လောကုတ္တရညာဏဒဿနပ္ပဋိလာဘကိစ္စဿ သိဒ္ဓတ္တာတိ အဓိပ္ပာယော။ ပဉ္စဓာတိအာဒီသု ဧသနယော။ အာဒိကမ္မိကာနံ အဝိသယော၊ ဝိသုံ ဝိသုံ လက္ခဏ ရသာဒီဟိ ပရိဂ္ဂဟေတုံ အသက္ကုဏေယျတ္တာ။ ပရိဂ္ဂဟဏေ သက္ကောန္တဿပိ ဝိပဿနာ ကမ္မေ ဝိသုံ ဝိသုံ ပဿိတုံ အသက္ကုဏေယျတ္တာ စ။ တထာဟိ ဝက္ခတိ ‘‘ကလာပဝသေန သံခိပိတွာ’’တိ။ ‘‘အညဿ ကဿစီ’’တိ အတ္တဇီဝါဒိကဿ။ သော ကရောတိ ကုသလာကုသလံ ကမ္မံ။ သော ပဋိသံဝေဒေတိ ဘဝန္တရံ ပတွာ တဗ္ဗိပါကံ။ သံသရတိ ဘဝတော ဘဝံ။ သန္ဓာဝတိ ကမ္မဝေဂေန ခိတ္တော။ သုဒ္ဓေ နာမေ ဧဝ ဝါ ရူပေ ဧဝ ဝါ ဤဟာဗျာပါရာနံ အဘာဝဒဿနတောတိ ယောဇနာ။ ပုဂ္ဂလသတ္တာနံ ကြိယာယောတိ သညိတာတိ ဝိဂ္ဂဟော။ ‘‘အတ္တာတိ ပဝတ္တာ ဒိဋ္ဌီ’’တိ ကာရက ဒိဋ္ဌိ။ ‘‘တဒတ္ထာ ဘိနိဝေသဝသေနာ’’တိ သတ္တော၊ ပုဂ္ဂလော၊ တိအာဒိ ဝေါဟာရဿ သဗ္ဘာဝတော တဿ အတ္ထဘူတော သတ္တပုဂ္ဂလာဒိကောပိ သဘာဝတော အတ္ထိယေဝ။ နော နတ္ထီတိ ဧဝံ ဒဠှံ ဟဒယေ သန္နိဓာနကရဏ ဝသေန။ ‘‘အတိဓာဝနဉ္စာ’’တိ ဝေါဟာရ ပညတ္တိမတ္တေ အဋ္ဌတွာ တံ အတိက္ကမိတွာ ပဉ္စက္ခန္ဓေ သတ္တာဒိဘာဝေန ဂဟဏဉ္စာတိ အဓိပ္ပာယော။

‘‘ကမ္မစိတ္တောတုကာဟာရဝသေနာ’’တိ ဧတ္ထ ကကာရော သန္ဓိ ဝသေန အာဂမော။ ကမ္မဝသေန စိတ္တဝသေန ဥတုဝသေန အာဟာရဝသေနာတိ အတ္ထော။ အနုရူပါနံ ပစ္စယာနံ သာမဂ္ဂီတိ ဝိဂ္ဂဟော။ ‘‘အညထာ ပဝတ္တိယာ’’တိ အညေန ပကာရေန ပဝတ္တနဿ။ ‘‘ဟေတုသမ္ဘာရပစ္စယေဟီ’’တိ ဟေတုပစ္စယ သမ္ဘာရပစ္စယေဟိ။ ဇနက ပစ္စယာ ဟေတုပစ္စယာ နာမ။ ပရိဝါရပစ္စယာ သမ္ဘာရပစ္စယာ နာမ။ ‘‘ကမ္မပ္ပဝတ္တိယာ’’တိ ကမ္မပ္ပဝတ္တိတော။ ‘‘ဝိပါကပ္ပဝတ္တိယာ’’တိ ဝိပါကပ္ပဝတ္တိတော။ ဧကဿ သတ္တဿ အနမတဂ္ဂေ သံသာရေ သံသရန္တဿ ရူပကာယောပိ အတ္ထိ နာမကာယောပိ အတ္ထိ။ တတော အညော ကောစိသဘာဝေါ နာမ နတ္ထိ။ ဒွေ စ ကာယာ ပဉ္စဝေါကာရေ သံသရန္တဿ ဧကတော ပဝတ္တန္တိ။ အသညသတ္တေ သံသရန္တဿ ရူပကာယော ဧဝ ပဝတ္တတိ။ သော ဧဝ တတ္ထ ဧကောသတ္တောတိ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ အရူပေ သံသရန္တဿ နာမ ကာယော ဧဝ ပဝတ္တတိ။ သော ဧဝ တတ္ထ ဧကော သတ္တောတိ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ ‘‘သင်္ချံ ဂစ္ဆတီ’’တိ စ ပညတ္တိမတ္တံ ဂစ္ဆတီတိ အဓိပ္ပာယော။ တေသု စ ကာယေသု ရူပကာယေ စုတိ ပဋိသန္ဓီနံ အညမညံ အနန္တရ ပစ္စယတာ နာမ နတ္ထိ။ ဧကမေကသ္မိံ ဘဝေ ဧကမေကော ဟုတွာ စုတိကာလေ ဘိဇ္ဇတိ။ ရူပသန္တတိ ဆိဇ္ဇတိ။ ပဋိသန္ဓိရူပေန သဟ ပစ္စယ ပစ္စယုပ္ပန္နတာ ပဗန္ဓော နပ္ပဝတ္တတိ။ နာမ ကာယေ ပန စုတိ ပဋိသန္ဓီနံ အညမညံ အနန္တရပစ္စယတာ အတ္ထိ။ စုတိကာလေပိ နာမသန္တတိ န ဆိဇ္ဇတိ။ ပဋိသန္ဓိ နာမေန သဟ ပစ္စယ ပစ္စယုပ္ပန္နတာ ပဗန္ဓော ပဝတ္တတိယေဝ။ တတ္ထ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒ ကုသလော ဘိက္ခု ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒညာဏေ ဌတွာ ဧကသ္မိံဘဝေ ဧကဿ သတ္တဿ ပဝတ္တိံ ပဿန္တော သတ္တံ နာမ န ပဿတိ။ ပုဂ္ဂလံ နာမ န ပဿတိ။ အဟန္တိပိ န ပဿတိ။ ပရောတိပိ န ပဿတိ။ အဟံ အတီတေသု ဘဝေသု အဟောသိန္တိပိ န ပဿတိ။ ဣမသ္မိံဘဝေ အသ္မီတိပိ န ပဿတိ။ အနာဂတေသု ဘဝိဿာမီတိပိ န ပဿတိ။ အထ ခေါ အဝိဇ္ဇာ ပစ္စယာ သင်္ခါရာ ပဝတ္တန္တိ။ သင်္ခါရ ပစ္စယာ ဘဝန္တရေ ဝိညာဏံ ပဝတ္တတီတိအာဒိနာ နယေန နာမရူပ ဓမ္မာနံ ဟေတုဖလ ပရမ္ပရာဝသေန အဝိစ္ဆေဒပ္ပဝတ္တိမေဝ ပဿတိ။ ဧကသ္မိံဘဝေ ပဝတ္တိံ ပဿန္တေ သတိ၊ အနမတဂ္ဂေသံသာရေ အနန္တေသု ဘဝေသု တဿ သတ္တဿ ပဝတ္တိ ဒိဋ္ဌာ ဧဝ ဟောတိ တတ္ထပိ ဧဝမေဝ၊ တတ္ထပိ ဧဝမေဝါတိ။ တဒါ တဿ သောဠသဝိဓာ ကင်္ခါ ပဟီယတီတိ ဣမမတ္ထံ ‘‘ဒဿေန္တော အနမတဂ္ဂေ သံသာရေ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ကတမာ သောဠသဝိဓာ ကင်္ခါတိ။ အဟောသိံ နု ခေါ အဟံ အတီတမဒ္ဓါနံ။ န နု ခေါ အဟောသိံ။ ကိံ နု ခေါ အဟောသိံ။ ကထံ နု ခေါ အဟောသိံ။ ကိံ ဟုတွာ ကိံ အဟောသိံ နု ခေါ အဟံ အတီတမဒ္ဓါနန္တိ ဧဝံ ပုဗ္ဗန္တေ ပဉ္စဝိဓာ ကင်္ခါဝုတ္တာ။ ဘဝိဿာမိ နု ခေါ အဟံ အနာဂတမဒ္ဓါနံ။ န နု ခေါ ဘဝိဿာမိ။ ကိံ နု ခေါ ဘဝိဿာမိ။ ကထံ နု ခေါ ဘဝိဿာမိ။ ကိံ ဟုတွာ ကိံ ဘဝိဿာမိ နု ခေါ အဟံ အနာဂတမဒ္ဓါနန္တိ ဧဝံ အပရန္တေ ပဉ္စဝိဓာ ကင်္ခါ ဝုတ္တာ ။ အဟံ နု ခေါ သ္မိ။ နော နု ခေါ သ္မိ။ ကိန္နု ခေါ သ္မိ။ ကထံ နု ခေါ သ္မိ။ အဟံ နု ခေါ သတ္တော ကုတော အာဂတော။ သော ကုဟိံ ဂါမီ ဘဝိဿာမီတိ ဧဝံ ပစ္စုပ္ပန္နေ ဆဗ္ဗိဓာ ကင်္ခါ ဝုတ္တာ။ ဣမာ သောဠသဝိဓာ ကင်္ခါတိ။ တတ္ထ အဟောသိံ နု ခေါ၊ န နု ခေါ အဟောသိန္တိ ဣမိနာ ပဒဒွယေန အတီတကာလေ အတ္တနော အတ္ထိ နတ္ထိဘာဝေ ကင်္ခတိ။ သစေ အတ္ထိ၊ ကိံ နု ခေါ အဟောသိန္တိ ကင်္ခတိ။ ကေနစိ ဟေတုနာ ပစ္စယေန ဝါ အဟောသိံ။ ကေနစိ ဣဒ္ဓိမန္တေန ဝါ နိမ္မိတော အဟောသိံ။ အဟေတု အပစ္စယာ ဝါ အနိမ္မိတော ဝါ သယံဇာတော အဟောသိန္တိ အတ္ထော။ ယဒိ တေသုပကာရေသု အညတရေန အဟောသိံ။ ကထံ နု ခေါ အဟောသိံ။ အပါဒကောဝါ အဟောသိံ။ ဒွိပါဒကော ဝါ။ စတုပ္ပာဒကောဝါ။ ဗဟုပ္ပာဒကောဝါ။ ရူပီဝါ။ အရူပီဝါ။ သညီဝါ။ အသညီဝါ ဣစ္စာဒိ။ အထ တေသု အပါဒကာဒီသု အညတရော အဟံ အဟောသိံ။ ကိံ ဟုတွာ ကိံ အဟောသိံ။ ပထမဘဝေ ကိံ ဟုတွာ ဒုတီယ ဘဝါဒီသု ကိံ အဟောသိန္တိ ဣဒံ ဘဝပရမ္ပရာဝသေန ဝုတ္တံ။ ဧသနယော အပရန္တေပိ။ ပစ္စုပ္ပန္နေ ‘‘အဟံ နု ခေါ သ္မိ၊ နော နု ခေါ သ္မီ’’တိ ယထာ ခုဒ္ဒကဝတ္ထု ဝိဘင်္ဂေ အဋ္ဌသတတဏှာဝိစရိတေသု။ သတသ္မီတိ ဟောတိ။ သီတသ္မီတိ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ‘‘သတသ္မီ’’တိ အဟံ သဿတော ဝါ ဘဝါမိ။ ‘‘သီတသ္မီ’’တိ အဟံ ဥစ္ဆိန္နောဝါ ဘဝါမီတိ အတ္ထော။ ယထာ စ။ အတ္ထီတိ ခေါ ဧကော အန္တော။ နတ္ထီတိ ခေါ ဒုတီယော အန္တောတိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ‘‘အတ္ထီ’’တိ အတ္တာနာမ ဘဝါဘဝေသု နိစ္စကာလံ အတ္ထိ။ ‘‘နတ္ထီ’’တိ တထာ နတ္ထိ၊ ဥစ္ဆိဇ္ဇတိ။ န ဟောတိ ပရမ္မရဏာတိ အတ္ထော။ တထာ ဣဓာပိ အဟံ နု ခေါ သ္မိ။ နော နု ခေါ သ္မီတိ ကင်္ခတိ။ တတ္ထ ‘‘အဟံ နု ခေါသ္မီ’’တိ အယံ အဟံ နာမ ဘဝါဘဝေသု နိစ္စကာလံ အသ္မိ နု ခေါ၊ မမ အတ္တာနာမ သဿတော ဟုတွာ သဗ္ဗကာလံ အတ္ထိ နု ခေါတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ‘‘နော နု ခေါ သ္မီ’’တိ တထာ နော အသ္မိ နု ခေါ။ မမ အတ္တာ တထာ နတ္ထိ နု ခေါတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထ စ ‘‘ဘဝါဘဝေသူ’’တိ ပဝတ္တေပိ ပစ္စုပ္ပန္နေ ဝတ္တမာနံ အတ္တာနံ ဂဟေတွာ ပဝတ္တာ ပစ္စုပ္ပန္နေ သင်္ဂဟိတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ‘‘ကိံ နု ခေါ သ္မီ’’တိ အဟံ နာမ သန္တော ဇာတော ကိံ နု ခေါ အသ္မိ။ ကေနစိ ဟေတုနာ ပစ္စယေန ဝါ အသ္မိ နု ခေါ။ ကေနစိ ဣဒ္ဓိမန္တေန ဝါ နိမ္မိတော ဘဝါမိ နု ခေါ။ ဥဒါဟု အဟေတု အပစ္စယာ ဝါ ကေနစိ အနိမ္မိတော ဝါ သယံ နု ခေါ ဘဝါမိ နု ခေါတိ အတ္ထော။ ‘‘ကထံ နု ခေါ သ္မီ’’တိ ဧတ္ထ ပန အပဒါဒီဟိ အယောဇေတွာ အဟံ နု ခေါ ကိံ ဂေါတ္တော ဘဝါမိ။ ဂေါတမဂေါတ္တော ဝါ ဝါသေဋ္ဌ ဂေါတ္တော ဝါ တိအာဒိနာ ယောဇေတဗ္ဗံ။ အာဒိ ကပ္ပကာလေ တာနိ ဂေါတ္တာနိ ဧတရဟိ သမ္ဘေဒံ ဂစ္ဆန္တိ။ တသ္မာ တေသု ကင်္ခန္တော ကင်္ခတိယေဝ။ ‘‘အဟံ ကုတော အာဂတော’’တိ အဟံ အတီတေ ကုတောဘဝတော အာဂတော အသ္မိ။ ‘‘သောကုဟိံဂါမီ ဘဝိဿာမီ’’တိ သော အဟံ အာယတိံ ဘဝေ ကုဟိံ ဂါမိကော ဘဝိဿာမီတိ ကင်္ခတိ။ ‘‘ကင်္ခါယ အတိက္ကမော’’တိ သော ဘိက္ခု ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒေ အဝိဇ္ဇာဒိကံ အတီတဟေတု ပဉ္စကံ ပဿန္တော တသ္မိံဘဝေ သဗ္ဗံပိ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒံ ပဿတိယေဝ။ ဧဝံ ပဿန္တော န တတ္ထ အဟံ နာမ ကောစိ အတ္ထိ၊ ယံ ပဋိစ္စ အတီတ ဝိသယာ ပဉ္စဝိဓာ ကင်္ခါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဓမ္မ မတ္တမေဝ တတ္ထ အတ္ထီတိ ဧဝံ အတီတေ ကင်္ခါ ဝတ္ထုဿ အဘာဝဒဿနေန ပဉ္စဝိဓာယ ကင်္ခါယ အတိက္ကမော ဟောတိ။ နနု တထာ ပဿန္တဿပိ ကထံ နု ခေါ သ္မိ၊ ကိံ ဟုတွာ ကိံ အဟောသိံ နု ခေါတိ အယံ ကင်္ခါ အတ္ထိယေဝ။ တထာ ပဿန္တောပိ ဟိ ဝိနာ ပုဗ္ဗေနိဝါသညာဏေန အတီတေ ဘဝေ အဟံ ဒွိပါဒကော အဟောသိန္တိဝါ စတုပ္ပာဒကော အဟောသိန္တိ ဝါ တတော စုတော အသုကဘဝေ ဥပ္ပန္နောတိ ဝါ န ဇာနာတိ န ပဿတီတိ။ ဝုစ္စတေ။ သာ ပန ကင်္ခါ ဓမ္မ မတ္တပ္ပဝတ္တိ ဒဿနတော ပဋ္ဌာယ အန္တရာယိက ကင်္ခါ န ဟောတိ။ ဝိစိကိစ္ဆာ ပဋိရူပိကာ ဧဝ။ သာ ဟိ အရိယာနံပိ လဗ္ဘတိ ယေဝါတိ။ တထာ အနာဂတေ ဖလပဉ္စကံ ပဿန္တော အပရန္တေ ပဉ္စဝိဓံ ကင်္ခံ အတိက္ကမတိ။ ပစ္စုပ္ပန္နေ ဖလပဉ္စကဉ္စ ဟေတုပဉ္စကဉ္စ ပဿန္တော ပစ္စုပ္ပန္နေ ကင်္ခါ ဆက္ကံ အတိက္ကမတိ။ သေသံ သဗ္ဗံ ပုဗ္ဗန္တေ ဝုတ္တနယမေဝါတိ။ အဋ္ဌဝိဓာယ ကင်္ခါယ အတိက္ကမနေ ပန ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒံ အနုလောမပ္ပဋိလောမံ ပဿန္တော ဒေသနာ ဓမ္မေ စ လောကုတ္တရ ဓမ္မေသု စ ကင်္ခံ အတိက္ကမတိ။ ဓမ္မေ ကင်္ခါတိက္ကမနေန သဟေဝ ဒေသေန္တေ သတ္ထရိ စ၊ ယထာနုသိဋ္ဌံ ပဋိပန္နေ သင်္ဃေ စ၊ တီသု သိက္ခာသု စ၊ ယထာဝုတ္တေ ပုဗ္ဗန္တေ စ၊ အပရန္တေ စ၊ ပုဗ္ဗန္တာ ပရန္တေသု စ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒေန သဟ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု စ သဗ္ဗံ ကင်္ခံ အတိက္ကမတိယေဝ။ တေနာဟ ‘‘သဘာဝ ဓမ္မပ္ပဝတ္တိယာ’’တိအာဒိံ။ တတ္ထ ‘‘သဘာဝဓမ္မပ္ပဝတ္တိယာ စာ’’တိ ပစ္စယပရမ္ပရာဝသေန သဘာဝဓမ္မာနံ ပရမ္ပရပ္ပဝတ္တိယာ စ။ ဓမ္မသု ဓမ္မတာ နာမ ဒေသနာ ဓမ္မဿ သွာက္ခာတတာဒိဘာဝေန သုန္ဒရ ဓမ္မတာ။ အနဝဇ္ဇဓမ္မတာ။ ဗုဒ္ဓသုဗုဒ္ဓတာ နာမ တံ ဓမ္မံ ဒေသေန္တဿ ဗုဒ္ဓဿ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓတာ။

ပရိယုဋ္ဌိတာနံ ဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာနံ ဝိက္ခမ္ဘနံ နာမ ဟေဋ္ဌာ ဓမ္မဝဝတ္ထာန ဝသေန ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဝသေန စ သိဇ္ဈတိ။ ဝိပဿနာ ကမ္မံ ပန အနုသယဘူတာနံ ဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာနံ သလ္လိခနတ္ထာယ ကရီယတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘အနုသယ သမူဟနနတ္ထဉ္စာ’’တိအာဒိ။ ‘‘တတ္ထ ပနာ’’တိ တသ္မိံ ပဋိသမ္ဘိဒါ မဂ္ဂေ ပန။ ဝိဘတ္တေသူတိ ပါဌသေသော။ ‘‘ယဿာ’’တိ ယောဂီ ပုဂ္ဂလဿ။ ‘‘ယံ ဒူရေ သန္တိကေဝါ’’တိ ယံ ဒူရေ ပဝတ္တံ ရူပံ ဝါ၊ သန္တိကေ ပဝတ္တံ ရူပံဝါတိ ပါဌသေသော။ ‘‘တဒတ္ထဿ ပနာ’’တိ သမ္မသိတဓမ္မုဒ္ဓါရတ္ထဿ။ ‘‘ဉာဏေန ဒဠှံ ဂဟေတွာ’’တိ ဓမ္မဝဝတ္ထာနညာဏေန သုဋ္ဌုဝိဘူတံ ကတွာတိ အဓိပ္ပာယော။ ဣဒါနိ ယံ ယံ ဒဠှံ ဂဟေတဗ္ဗံ။ တံ တံ သရူပတော ဒဿေတုံ ‘‘တတ္ထာ’’တိအာဒိမာဟ။ ပုန ဒဠှံ ဂဟိတဿ ရူပဿ အနိစ္စလက္ခဏံ ဒဿေတုံ ‘‘သာ စ ကြိယာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ‘‘နဿန္တီ’’တိ ဘိဇ္ဇန္တိ။ အနိစ္စတံ ဂစ္ဆန္တိ။ ‘‘ဝိတ္ထမ္ဘန ကြိယာ’’တိ ဧတ္ထ ဝိဝိဓေန ထမ္ဘနံ ဝိတ္ထမ္ဘနံ။ နာနာဒိသာဘိမုခဝသေန ထမ္ဘနံ ဝဟနန္တိ အတ္ထော။ ‘‘ဣမာသဉ္စာ’’တိ စတုန္နံ မဟာဘူတာနဉ္စ။ ဝိသုံ ဝိသုန္တိ ဝုတ္တတ္တာ တာသံ အညမညဉ္စ သဟဇာတေသု ဂဟဏံ သမ္ဘဝတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘အာပါဒီနံ’’တိ။ အာပါဒီနံ သေသမဟာဘူတာနဉ္စာတိ အတ္ထော။ သန္တတိယာ သရီရာနိ သန္တတိ သရီရာနိ။ ‘‘တထာ တထာ ကပ္ပေတွာ’’တိ ရူပဓမ္မာနံ သန္တတိ ပရိဝတ္တိ နာမ အဘိက္ကမန္တဿ ဧဝံ ဘဝေယျ၊ ပဋိက္ကမန္တဿ ဧဝံ ဘဝေယျ၊ တထာ သမိဉ္ဇန္တဿ ပသာရေန္တဿာတိအာဒိနာ ပရိကပ္ပေတွာ။ ‘‘သေသခန္ဓေသုပိ တံ တံ သန္တတိ နာနတ္တံ’’တိ ဝေဒနာက္ခန္ဓေ တာဝ ကာယေ ကာယိကသုခသန္တတိ ဒုက္ခသန္တတီနံ နာနတ္တံ။ စိတ္တေ သောမနဿ ဒေါမနဿ သန္တတီနံ။ ဥပေက္ခာ သန္တတိ ပန အဝိဘူတာ ဟောတိ။ ကပ္ပေတွာ ဂဟေတဗ္ဗာ။ ယဒါ စိတ္တေ သောမနဿ ဒေါမနဿာနိ န သန္ဒိဿန္တိ၊ တဒါ ဣဒါနိ ဥပေက္ခာ မေ ဝေဒနာ ပဝတ္တတီတိ ဝါ၊ ယဒါ တာနိ သန္ဒိဿန္တိ ၊ တဒါ သာ နိရုဇ္ဈတီတိ ဝါ ဧဝံ တက္ကေတွာ သမ္မသိတဗ္ဗာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သညာက္ခန္ဓေ ရူပသညာသဒ္ဒသညာဒီနံ ဝသေန။ သင်္ခါရက္ခန္ဓေ ရူပသဉ္စေတနာ သဒ္ဒသဉ္စေတနာဒီနံ ဝသေန၊ နာနာဝိတက္က ဝိစာရာဒီနံ ဝသေန၊ လောဘာလောဘ ဒေါသာဒေါသ မောဟာမောဟာဒီနံ ဝသေန စ။ ဝိညာဏက္ခန္ဓေ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ၊ ကုသလာ ကုသလဝိညာဏာဒီနဉ္စ ဝသေန သန္တတိ နာနတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဝိဿာသံ ကရောတီတိ ဝတွာ တဒတ္ထံ ဝိဝရတိ ‘‘ဧတံ မေ’’တိအာဒိနာ။ တတ္ထ တယောဝိဿာသာ တဏှာဝိဿာသော၊ မာနဝိဿာသော၊ ဒိဋ္ဌိဝိဿာသော။ တတ္ထ ဧတံ မမာတိ တဏှာဝိဿာသော။ ဧသောဟမသ္မီတိ မာနဝိဿာသော။ ဧသော မေ အတ္တာတိ ဒိဋ္ဌိဝိဿာသော။ ‘‘ပရိဟရတီ’’တိ ဘဝါဘဝေသု ပရိဂ္ဂဟေတွာ ဟရတိ ဝဟတိ။ ‘‘ပရမဇ္ဈတ္တဘာဝေနာ’’တိ ပဓာနအဇ္ဈတ္တဘာဝေန။ အဇ္ဈတ္တသာရဘာဝေနာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ‘‘ပရိဂ္ဂဟိတော’’တိ ဧသော မေ အတ္တာတိ ဒိဋ္ဌိပရိဂ္ဂဟေန ပရိဂ္ဂဟိတော။ တယော ဟိ ပရိဂ္ဂဟာ တဏှာ ပရိဂ္ဂဟော၊ မာနပရိဂ္ဂဟော၊ ဒိဋ္ဌိပရိဂ္ဂဟောတိ။ ဝသေ သဗ္ဗသော ဝတ္တန္တော နာမ ကေဝလံ ဝသာယတ္တဝုတ္တိကော ဧဝ သိယာ၊ န ပစ္စယာယတ္တဝုတ္တိကောတိ ဒဿေန္တော ‘‘ယထာဝုတ္တေဟီ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ‘‘ယထာဝုတ္တေဟီ’’တိ သဗ္ဗသင်္ဂဟေ ဝုတ္တပ္ပကာရေဟိ ကမ္မာဘိသင်္ခရဏာဒီဟိ။ ‘‘တထာပရိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော’’တိ ဧသော မေ အတ္တာတိ ဧဝံ ပရမဇ္ဈတ္တဘာဝေန ပရိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော။ တထာ ဟိ ယော အတ္တနော ဝသေန ဝတ္တတိ၊ တသ္မိံ အတ္တနော သာမိဘာဝေါ နတ္ထိ။ ယသ္မိဉ္စ သာမိဘာဝေါ နတ္ထိ၊ တသ္မိံ ရူပါဒိကေ ဓမ္မေ အတ္တာနံ သာမိကံ ကတွာ ဧသော မမ အတ္တာတိ ပရိဂ္ဂဟော နာမ မိစ္ဆာ ဧဝ။ တထာ ယော စ ခဏိက ဓမ္မော ဟောတိ၊ ခဏေ ခဏေ ဘိဇ္ဇတိ၊ တံ ရူပါဒိကံ ခန္ဓပဉ္စကံ အတ္တနော သာရံ ကတွာ တထာ ပရိဂ္ဂဟောပိ မိစ္ဆာ ဧဝ။ ဧတ္ထ စ ‘‘မိစ္ဆာ ဧဝါ’’တိ ပရမတ္ထ သစ္စံ ပတွာ မိစ္ဆာ ဧဝ။ ဝိပလ္လာသော ဧဝါတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ‘‘သုခံ ဝိဒ္ဓံသေတီ’’တိ ကာယိကသုခဉ္စ စေတသိက သုခဉ္စ ဝိဒ္ဓံသေတိ။ ဝိနာသေတိ။ ‘‘နာနာဒုက္ခံ ဇနေတီ’’တိ ကာယိကဒုက္ခဉ္စ စေတသိက ဒုက္ခဉ္စ ဇနေတိ ဥပ္ပာဒေတိ။ ‘‘ဣဒဉ္စ ရူပံ ဧဒိသမေဝ ဟောတီ’’တိ ကထံ ဟောတိ။ မနုဿတ္တဘာဝေ ဌိတာနံ သတ္တာနံ ယထာပဝတ္တံ မနုဿ သုခံ ဝိဒ္ဓံသေတိ၊ ဇိဏ္ဏဘိန္နဘာဝံ ပါပေတိ၊ နာနာဒုက္ခံ ဇနေတိ။ သယံ အပါယတ္တဘာဝံ ဂဟေတွာ တေသံ နာနာအပါယ ဒုက္ခံ ဇနေတိ။ တထာ ဒေဝတ္တဘာဝေ သက္ကတ္တဘာဝေ ဗြဟ္မတ္တဘာဝေ ဌိတာနန္တိအာဒိနာ ဝတ္တဗ္ဗံ။ တထာ မနုဿတ္တဘာဝေ ဌိတာနံ နာနာဝိပရိဏာမ ကိစ္စေဟိ ယထာပဝတ္တံ သုခံ ဝိဒ္ဓံသေတိ၊ နာနာပစ္စယာဘိသင်္ခရဏကိစ္စေဟိ နာနာဒုက္ခံ ဇနေတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဣဒဉ္စ ရူပံ ဧဒိသမေဝါ’’တိ။ ‘‘သာရောနာမ ထာမဗလဝိသေသော ဝုစ္စတီ’’တိ ဧတေန ထာမဗလဝိသေသေန သမ္ပန္နံ ဝတ္ထုံပိ သင်္ဂဏှာတိ။ ‘‘အသာရကဋ္ဌေနာ’’တိ ဧတ္ထ သာရော ဧဝ သာရကံ၊ န သာရကံ အသာရကန္တိ ဣမမတ္ထံ သန္ဓာယ ‘‘ရူပံ ပန သယံပိ ဧဝရူပေါ သာရော န ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ သတ္တာနံ အတ္တသာရော ဇီဝသာရော န ဟောတီတိ အတ္ထော။ နတ္ထိ သာရော ဧတဿာတိ အသာရကန္တိ ဣမမတ္ထံ သန္ဓာယ ‘‘န စ ဧဝရူပေန သာရေန ယုတ္တံ’’တိ ဝုတ္တံ။ အတ္တသာရေန ဇီဝသာရေန သံယုတ္တံ ဟောတီတိ အတ္ထော။ တတ္ထ ပုရိမော အတ္ထော ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတီတိ ဣဒံ သန္ဓာယ ဝုတ္တော။ ပစ္ဆိမော ရူပဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ အတ္တနိ ဝါ ရူပံ၊ ရူပသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံတိ ဣမာနိ သန္ဓာယ ဝုတ္တော။ ဧတေန အသာရကဋ္ဌေနာတိ အသာရဘာဝေန၊ အသာရယုတ္တဘာဝေန ဝါတိ စ။ အနတ္တာတိ ဧတ္ထပိ န အတ္တာ အနတ္တာ၊ နတ္ထိ အတ္တာ ဧတဿာတိ ဝါ အနတ္တာတိ စ ဒွိဓာ အတ္ထော သိဇ္ဈတိ။ ‘‘ယဉ္စာ’’တိ ယဉ္စ ရူပံ။ ‘‘ပီဠေတီ’’တိ တံ သမင်္ဂီ ပုဂ္ဂလံ ပီဠေတိ။ ဧတေန အနတ္တဘာဝေ သိဒ္ဓေ ဒုက္ခဘာဝေါပိ သိဒ္ဓါတိ ဒဿေတိ။ ‘‘တိဏ္ဏံ ဝယာနံ ဝသေန အဒ္ဓါဘေဒေါ ယောဇေတဗ္ဗော’’တိ ပထမဝယေ ပဝတ္တံ ရူပံ ဒုတီယဝယံ န ပါပုဏာတိ၊ ပထမဝယေ ဧဝ နိရုဇ္ဈတီတိအာဒိနာ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နေ အန္တောဂဓဘေဒေါ ယောဇေတဗ္ဗော။ ‘‘သဘာဂေကသန္တာနဝသေနာ’’တိ သဘာဂါနံ ဓမ္မာနံ သဘာဂဋ္ဌေန ဧကီဘူတာ သန္တတိ သဘာဂေကသန္တတိ။ ‘‘သဘာဂါနံ ဓမ္မာနံ’’တိ စ စိတ္တဇေသုတာဝ နိရန္တရပ္ပဝတ္တေန လောဘသမ္ပယုတ္တစိတ္တေန သဟဇာတာ ရူပဓမ္မာ သဘာဂရူပဓမ္မာ နာမ။ တထာ နာမ ဓမ္မာ စ။ ဧဝံ ဒေါသသမ္ပယုတ္တာဒီသုပိ။ ဥတုဇေသု နိရန္တရပ္ပဝတ္တေန သီတဥတုနာ သမုဋ္ဌိတာ ရူပဓမ္မာ သဘာဂရူပ ဓမ္မာ နာမ။ တထာ ဥဏှဥတုနာ သမုဋ္ဌိတာ။ ဧသနယော အာဟာရဇေသုပီတိ ဧဝံ သဘာဂေကသန္တတိဝသေန။ ‘‘သမ္ပာပုဏိတုံ’’တိ ဉာဏေန သမ္ပာပုဏိတုံ။ ‘‘အဒ္ဓါသန္တတိဝသေနာ’’တိ ဧတ္ထ သန္တတိဝသေန သမ္မသနံ ဝိသေသတော အဓိပ္ပေတံ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ဟေဋ္ဌာ အနိစ္စံ ခယဋ္ဌေနာတိ ပဒေ စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ သန္တတိ ဝိဘာဂနယော သုဋ္ဌု ဒဿိတောတိ။ ‘‘အနိစ္စလက္ခဏ ဒဿနမေဝ ပဓာနံ’’တိ ဣမသ္မိံ ဉာဏေပိ ဥဒယဗ္ဗယညာဏေပိ ဘင်္ဂညာဏေပိ အနိစ္စလက္ခဏ ဒဿနမေဝ ပဓာနံ။ ဘယညာဏေ စ အာဒီနဝညာဏေ စ နိဗ္ဗိဒါဉာဏေ စ ဒုက္ခလက္ခဏ ဒဿနံ ပဓာနံ။ ဥပရိ စတူသု ဉာဏေသု အနတ္တလက္ခဏ ဒဿနံ ပဓာနန္တိ။ ‘‘သမုဒိတေသူ’’တိ အညမညံ အဝိနာဘာဝသဟာယဘာဝေန သမုပ္ပန္နေသု။ ဣဒဉ္စ အဝိဇ္ဇာသမုဒယာ ရူပသမုဒယော။ တဏှာသမုဒယာ ဥပါဒါန သမုဒယော။ အာဟာရ သမုဒယာ ရူပသမုဒယောတိ ပါဠိဝသေန ဝုတ္တံ။ အပ္ပဟီန ဝသေနာတိ ပါဠိပဒေ ပန အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဒိဋ္ဌာနုသယာနံ အပ္ပဟီနဋ္ဌေန သန္တာနေ ဝိဇ္ဇမာနတာ ဧဝ ပမာဏန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ‘‘သမုဒေန္တီ’’တိ ပဋိသန္ဓိတော ပဋ္ဌာယ ဧကတော ဥဒေန္တိ။ ဥပရူပရိ ဧန္တိ။ အာဂစ္ဆန္တီတိ အတ္ထော။ ဧကဘဝဘာဝေန ပါတုဗ္ဘဝန္တီတိ အဓိပ္ပာယော။ တေနာဟ ‘‘ယာဝမရဏကာလာ’’တိအာဒိံ။ ‘‘ပသဝန္တီ’’တိ ပဝဍ္ဎမာနာ သဝန္တိ၊ ပဝတ္တန္တိ၊ သန္ဒန္တိ။ ‘‘တေသု ပနာ’’တိ အဝိဇ္ဇာ တဏှုပါဒါန ကမ္မေသု။ ‘‘နိရုဇ္ဈန္တီ’’တိ တသ္မိံဘဝေ ဧဝ နိရုဇ္ဈန္တိ။ တသ္မိံ ဘဝေ နိရောဓော နာမ ဘဝန္တရေ ပုန အနုပ္ပာဒေါ ယေဝါတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဘဝန္တရေ’’တိအာဒိ။ ‘‘တံ သန္တတိယံ’’တိ တသ္မိံ ပစ္စုပ္ပန္န ဘဝေတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ‘‘ပုန အနုပ္ပာဒသင်္ခါတံ နိရောဓံ’’တိ သန္တတိ နိရောဓော နာမ ဝုတ္တော။ န နိဗ္ဗာန နိရောဓော။ ဧတာဟိ ပစ္စယေ သတိ၊ ဘဝန္တရေ ဥပ္ပဇ္ဇီဿန္တိ ယေဝါတိ။ ဣဒါနိ ယထာပဝတ္တ သန္တတီသု ပရိယာပန္နာနံ သဗ္ဗပစ္ဆိမာနံ နာမရူပါနံ ခဏိကနိရောဓဝသေန အတ္ထံ ဝဒန္တော ‘‘ယထာပဝတ္တ သန္တတိယော ဝါ ဆိဇ္ဇန္တိ ဘိဇ္ဇန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဥဒယဗ္ဗယံ သမနုပဿန္တဿ စာ’’တိ ဧတ္ထ ကတမော ဥဒယော နာမ၊ ကတမော ဝယော နာမ၊ ကထဉ္စ တဒုဘယံ သမနုပဿတီတိ အာဟ ‘‘ဥဒယဗ္ဗယံ ပဿန္တဿာတိ ဧတ္ထ ယထာ နာမာ’’တိအာဒိံ။ တတ္ထ ‘‘တမော ခန္ဓော’’တိ တမောရာသိ။ ‘‘ဝေတီ’’တိ ဝိဂစ္ဆတိ။ အန္တရ ဓာယတိ ။‘‘ဥဒယော’’တိ ဥပ္ပာဒေါ စေဝ ဝဍ္ဎိ စ။ ‘‘ဝယော’’တိ ဝိဂမနံ၊ အန္တရဓာနံ။ ‘‘နာနာပယောဂဝသေနဝါ’’တိ သမိဉ္ဇနပ္ပသာရဏာဒိ နာနာပယောဂဝသေန ဝါ။ ဥဒယပက္ခာနံ နာနာသန္တတီနံ ဥဒယဉ္စ ဥဒယတော။ ဝယပက္ခာနံ နာနာသန္တတီနံ ဝယဉ္စ ဝယတောတိ ယောဇနာ။

ဗောဇ္ဈင်္ဂ ဓမ္မေဟိ သမ္ပန္နတ္တာ အာရာဓေတိ အတ္တနော စိတ္တံတိ အာရဒ္ဓါ။ တုဋ္ဌစိတ္တောတိ အတ္ထော။ ဝိပဿတီတိ ဝိပဿကော။ အာရဒ္ဓါ ဟုတွာ ဝိပဿကော အာရဒ္ဓဝိပဿကော။ ဒုဝိဓောဟိ ဝိပဿကော တရုဏ ဝိပဿကော စ အာရဒ္ဓ ဝိပဿကော စ။ တတ္ထ ခန္ဓာနံ ဥဒယဗ္ဗယံ သုဋ္ဌု အပဿန္တော ဒုဗ္ဗလဝိပဿကော တရုဏ ဝိပဿကော နာမ။ ခန္ဓာနံ ဥဒယဗ္ဗယံ သုဋ္ဌု ပဿန္တော ဝိပဿနာ ကမ္မေ အာရာဓိတ စိတ္တော ဗလဝဝိပဿကော အာရဒ္ဓဝိပဿကော နာမ။ ယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။

[က]

‘သုညာဂါရေ ပဝိဋ္ဌဿ၊ သန္တစိတ္တဿ ဘိက္ခုနော၊

အမာနုသီ ရတီ ဟောတိ၊ သမ္မ ဓမ္မံ ဝိပဿတော၊တိ စ။

[ခ]

‘ယော စ ဝဿသတံ ဇီဝေ၊ အပဿံ ဥဒယဗ္ဗယံ၊

ဧကာဟံ ဇီဝိတံ သေယျော၊ ပဿတော ဥဒယဗ္ဗယံ၊တိ စ။

အယမိဓ အဓိပ္ပေတော။ ဝိပဿနံ ဥပေစ္စ ကိလေသေန္တိ၊ မလီနဘာဝံ ဂမေန္တီတိ ဝိပဿနုပက္ကိလေသာ။ ပရိဗန္ဓန္တိ နီဝါရေန္တီတိ ပရိဗန္ဓကာတိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ အန္တရာယိက ဓမ္မာနံ နာမံ။ ‘‘သရီရောဘာသော’’တိ သကလသရီရတော နိက္ခန္တော ဩဘာသော။ ‘‘ပဉ္စဝိဓာ ပီတီ’’တိ ခုဒ္ဒိကာ ပီတိ၊ ခဏိကာ ပီတိ၊ ဩက္ကန္တိကာ ပီတိ၊ ဥဗ္ဗေဂါ ပီတိ၊ ဖရဏာ ပီတီတိ။ ‘‘ဒုဝိဓာ ပဿဒ္ဓီ’’တိ အတိဗလဝန္တီ ကာယပဿဒ္ဓိစေဝ စိတ္တပဿဒ္ဓိ စ။ ဝိပဿနာ ကမ္မေ ဩကပ္ပနာကာရပ္ပဝတ္တာ သဒ္ဓါဧဝ အဓိမုစ္စနဋ္ဌေန အဓိမောက္ခော သဒ္ဓါဓိမောက္ခော။ ‘‘ဝီရိယံ’’တိ တသ္မိံ ကမ္မေ အနိက္ခိတ္တဓုရံ ပဂ္ဂဟိတသီသံ ဝီရိယံ။ ‘‘သုခံ’’တိ စိတ္တသုခံ။ တေနာဟ ‘‘သောမနဿံ’’တိ။ ‘‘ဝိပဿနာဉာဏံ’’တိ ဣန္ဒဝိဿဋ္ဌဝဇိရသဒိသံ ဗလဝဝိပဿနာဉာဏံ။ ‘‘သတီ’’တိ တသ္မိံ ကမ္မေ အပ္ပမုဋ္ဌာ သတိ။ ‘‘တတြမဇ္ဈတ္တုပေက္ခာ’’တိ စိတ္တဿ လီနုဒ္ဓစ္စာဒီဟိ ဝိသမန္တေဟိ ဝိမုတ္တာ တတြမဇ္ဈတ္တတာသင်္ခါတာ ဥပေက္ခာ။ ‘‘အာဝဇ္ဇနုပေက္ခာ’’တိ ဝသိဘာဝပတ္တာ အာဝဇ္ဇနသင်္ခါတာ ဥပေက္ခာ။ ‘‘အာလယံ’’တိ တဏှာလယံ။ ‘‘ကုရုမာနာ’’တိ ကရောန္တီ။ ‘‘သုခုမာ တဏှာ’’တိ ကုသလေဟိ မိဿကတ္တာ ဣဒံ အကုသလန္တိပိ ဇာနိတုံ အသက္ကုဏေယျာ သုခုမတဏှာ။ ‘‘န ဝတမေ’’တိ မမ န ဥပ္ပန္နပုဗ္ဗောဝတာတိ ယောဇနာ။ ‘‘အဿာဒသဟိတာ’’တိ ဩဘာသာဒီသု အဿာဒတဏှာ သဟိတာ။ ‘‘အဓိမာန ဝသေနာ’’တိ အဓိကတရံ မညနာဝသေန။ ‘‘တာဝဒေဝါ’’တိ နိကန္တိယာ ဥပ္ပတ္တိက္ခဏေယေဝ။ ‘‘နိကာမနာကာရော’’တိ ဣစ္ဆနာကာရော။ အဿာဒနာကာရော။ ‘‘နိကာမနဿဝတ္ထူ’’တိ နိကန္တိယာ ဝတ္ထု။ ‘‘အဒ္ဓါ’’တိ ဧကန္တေန။ ‘‘ဟန္ဒာ’’တိ စိတ္တဝိဿဋ္ဌကရဏေ နိပါတပဒံ။ ဣဒါနေဝ နံ ဝိသောဓေမိ၊ န စိရံ ပဝတ္တိတုံ ဒဿာမီတိ ဣမမတ္ထံ ဒီပေတိ။ ‘‘တေသွေဝါ’’တိ တေသုဩဘာသာဒီသု ဧဝ။ အဋ္ဌကထာယ န သမေတိ။ အဋ္ဌကထာယံ နိကန္တိ ဝိက္ခမ္ဘနဿ ဝိသုံ ဝုတ္တတ္တာတိ အဓိပ္ပာယော။ ဝိပဿနာပရိပါကော နာမ ဝိသေသန္တရပ္ပဝတ္တေန ပါကဋောတိ ဒဿေတုံ ‘‘သင်္ခါရုပေက္ခာဘာဝံ ပတ္တာ’’တိအာဒိမာဟ။ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိ ဝိပဿနာဘာဝပတ္တေနာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ‘‘ဒွေ ဝိပဿနာ စိတ္တာနီ’’တိ ဥပစာရာနုလောမစိတ္တာနိ။ သော ဟိ ဝုဋ္ဌာနန္တိ ဝုစ္စတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သင်္ခါရ နိမိတ္တတော ဝါ ဝုဋ္ဌာတိ။ နိဗ္ဗာနံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တိတော။ ယဒိ ဧဝံ ဂေါတြဘုပိ ဝုဋ္ဌာနံ နာမ သိယာတိ။ န သိယာ။ မဂ္ဂဿ အာဝဇ္ဇနမတ္တေ ဌိတတ္တာ။ ပဋိဝေဓကိစ္စဿစ သမ္မောဟ သမုစ္ဆေဒကိစ္စဿ အဘာဝတော။ ‘‘သယံ’’တိ မဂ္ဂသင်္ခါတော သယံ။ ‘‘တံ သမင်္ဂီပုဂ္ဂလံ ဝါ’’တိ တေန မဂ္ဂေန သမင်္ဂီပုဂ္ဂလံ ဝါ။ ‘‘ဝဋ္ဋပ္ပဝတ္တတော စာ’’တိ အာယတိံ ဘဝေသု အပါယဝဋ္ဋပ္ပဝတ္တတော ဝါ၊ အဋ္ဌမ ဘဝတော ပဋ္ဌာယ ကာမသုဂတိ ဝဋ္ဋပ္ပဝတ္တတော ဝါ။ အဝဿံ ဝုဋ္ဌာနံ ဂမေတိ သမ္ပာပေတီတိ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီတိ ဝစနတ္ထော။ ‘‘အဝဿံ ဝုဋ္ဌာနံ ဂစ္ဆန္တီ’’တိ ဣဓ ဌိတာနံ ဝုဋ္ဌာနတော နိဝတ္တိ နာမ နတ္ထီတိ အဓိပ္ပာယော။ ဣဒဉ္စ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါနံ ဗုဒ္ဓသာဝကာနဉ္စ ဝသေန ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သဗ္ဗညု ဗောဓိသတ္တာ ပန ပုဗ္ဗဗုဒ္ဓါနံ သာသနေ ပဗ္ဗဇိတွာ ဝိပဿနာ ကမ္မံ အာရဘန္တာ အနုလောမညာဏံ အာဟစ္စ ဌပေန္တီတိ အဋ္ဌက ထာသု ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ‘‘အာဟစ္စာ’’တိ ဣဒံ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏဿ မတ္ထကပတ္တိဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ‘‘အာဝဇ္ဇနဋ္ဌာနိယံ’’တိ တတော ပုဗ္ဗဘာဂေ ကေနစိ စိတ္တေန အဂ္ဂဟိတေ နိဗ္ဗာနာ ရမ္မဏေ အာဝဇ္ဇနဋ္ဌာနိယံ။ ‘‘တံ’’တိ ဂေါတြဘုညာဏံ။ ဂေါတ္တံ ဘဝတိ အဘိဘဝတိ ဆိန္ဒတီတိ ဂေါတြဘု။ ဂေါတ္တံ ဝါ အဘိသမ္ဘုဏာတိ ပါပုဏာတီတိ ဂေါတြဘူတိ ဝစနတ္ထော။ ကထံ ပန ဂေါတြဘု စိတ္တံ ဂေါတြဘုညာဏံ ပုထုဇ္ဇနဂေါတ္တံ ဆိန္ဒတိ၊ အရိယဂေါတ္တံ ပါပုဏာတီတိ ယုဇ္ဇေယျ၊ သောဟိ ပုဂ္ဂလော တသ္မိံခဏေ ပုထုဇ္ဇနဂေါတ္တပရိယာပန္နောဧဝါတိ။ သစ္စံ။ အတ္တနိ ပန ဆိန္နတ္တာ သယံ ဆိန္ဒတိ နာမ။ နိဗ္ဗာနဿ စ အရိယဂေါစရတ္တာ တံ အာရမ္မဏ ကရဏဝသေန အရိယဂေါတ္တံ ပါပုဏာတိ နာမာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ပစ္စယသတ္တိဝိသေသေန အတ္တနော အနန္တရေ အရိယဂေါတ္တံ ဘာဝေတိ၊ ပါတုဘာဝေတီတိ ဂေါတြဘူတိပိ ယုဇ္ဇတိ။ ‘‘ပရိစ္ဆိဇ္ဇာ’’တိ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ။ ဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာဒီဟိ သဗ္ဗဝိပ္ဖန္ဒနေဟိ မုဉ္စိတွာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သမ္မောဟဿ ပဟာနမေဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ န တေ ဓမ္မေ အာရမ္မဏ ကရဏ ဝသေန ဇာနနံ။ ကထံ တေ ဓမ္မေ အာရမ္မဏံ အကရောန္တော မဂ္ဂေါ တေ ဓမ္မေ ပရိဇာနာတိ နာမာတိ။ ကိစ္စသိဒ္ဓိ ဝသေန။ သော ဟိ သမ္မောဟံ ပဇဟန္တော အာရမ္မဏံ ကရောန္တာနိပိ ဟိ ပုဗ္ဗဘာဂညာဏာနိ တပ္ပဟာနကိစ္စဿ အသာဓကတ္တာ ဒုက္ခ သစ္စံ ပရိဇာနန္တာနီတိ န ဝုစ္စန္တိ။ မဂ္ဂေါ ပန အာရမ္မဏံ အကရောန္တောပိ တပ္ပဟာနကိစ္စဿ သာဓကတ္တာတံ သစ္စံ ပရိဇာနာတီတိ ဝုစ္စတိ။ ကသ္မာ။ တတော ပဋ္ဌာယ တဿပုဂ္ဂလဿ သဗ္ဗကာလံ တသ္မိံသစ္စေ ပရိဇာနန ကိစ္စဿ သိဒ္ဓတ္တာ။ ယထာဟိ ဧကော ပုရိသော စက္ခုမှိ ပိတ္တသေမှာဒိဒေါသေဟိ ပလိဗုဒ္ဓတ္တာ အန္ဓော ဟောတိ။ န ကိဉ္စိ ပဿတိ။ ယဒါ ပန သော ဧကံ တေဇဝန္တံ အဉ္ဇနံ လဘိတွာ စက္ခုံ အဉ္ဇယန္တော သဗ္ဗရတ္တိံ နိဒ္ဒါယတိ။ တဿ နိဒ္ဒါယန္တဿေဝ စက္ခုမှိ သဗ္ဗဒေါသာ နဿန္တိ။ စက္ခု ဝိပ္ပသန္နံ ဟောတိ။ တင်္ခဏတော ပဋ္ဌာယ သော နိဒ္ဒါယန္တောပိ ရူပါနိ ပဿတီတိ ဝုစ္စတိ။ ကသ္မာ၊ အန္ဓဘာဝဝိဂမေန ဒဿနကိစ္စဿ သိဒ္ဓတ္တာ။ ဧဝမေဝမိဒံ ဒဋ္ဌဗ္ဗန္တိ။ ဧကဒေသေန ဝါ ဟေဋ္ဌိမမဂ္ဂေသု၊ အနဝသေသေန ဝါ အရဟတ္တမဂ္ဂေ။ ‘‘အပစ္ဆာဝတ္တိကံ’’တိ ဧတ္ထ ပစ္ဆတော အာဝတ္တနံ ပစ္ဆာဝတ္တံ။ နတ္ထိ ပစ္ဆာဝတ္တံ အဿာတိ အပစ္ဆာဝတ္တိကန္တိ ဝိဂ္ဂဟော။ ‘‘ပုန အနုပ္ပာဒဓမ္မတာပတ္တိဝသေန နိရောဓသင်္ခါတံ’’တိ မဂ္ဂက္ခဏေ ဧဝ တာနိဝဋ္ဋာနိ ပုန အနုပ္ပာဒသဘာဝံ အာပဇ္ဇန္တိ၊ နိရုဇ္ဈန္တိ။ တထာ နိရောဓသင်္ခါတံ။ ‘‘ဥပ္ပာဒနသင်္ခါတာယ ဘာဝနာယာ’’တိ ဧတေန မဂ္ဂဿ ဧကစိတ္တက္ခဏိကတ္တာ ဝဍ္ဎနသင်္ခါတာယ ဘာဝနာယ ဩကာသော နတ္ထီတိ ကတွာ ဝုတ္တံ။ အရိယမဂ္ဂံ ပဋိလာဘတ္ထာယ ပန ပဝတ္တိတာ ပုဗ္ဗဘာဂဘာဝနာပိ မဂ္ဂဘာဝနာ ဧဝ။ သာ စ အရိယမဂ္ဂံ ပတွာ မတ္ထကပတ္တာ ဟောတိ။ တသ္မာ အရိယမဂ္ဂေါ ဧဝ မတ္ထကပတ္တော ဘာဝနာနုတ္တရော ဟောတီတိ ဣမိနာပရိယာယေန ဝဍ္ဎန သင်္ခါတာယ ဘာဝနာယာတိပိ ယုဇ္ဇတိယေဝ။ အတ္တနော အနန္တရေ ပဝတ္တံ အာနန္တရိကံ။ အာနန္တရိကံ ဖလံ ဧတဿာတိ ဝိဂ္ဂဟော။ တဿ စ တတောပရံ ဒွေ ဝါ တီဏိ ဝါ ဖလစိတ္တာနိ ပဝတ္တန္တီတိ ဣမိနာ သမ္ဗန္ဓော။ အပနီတော အဂ္ဂိ ဧတသ္မာတိ အပနီတဂ္ဂိကော။ ‘‘နိဗ္ဗာပေန္တော ဝိယာ’’တိ ဧတေန ပဋိပ္ပဿမ္ဘနပ္ပဟာနကိစ္စေန မဂ္ဂါနုကုလပ္ပဝတ္တိံ ဒဿေတိ။ ‘‘တေသံ’’တိ တေသံ စက္ခူနံ။ တံ ရူပံ တဿ ပါကဋံ န တာဝ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘တဿာ’’တိ တဿ ပုဂ္ဂလဿ။ ‘‘ပစ္စဝေက္ခနဝါရေသူ’’တိ ဧတ္ထ ပသာဒစက္ခုနာ ဒိဋ္ဌေ ပဝတ္တာ အနုဗန္ဓက ဝီထိယောပိ သင်္ဂယှန္တိ။

ဥပရိမဂ္ဂေဟိ ဝဓိတဗ္ဗာ မာရေတဗ္ဗာတိ ဥပရိမဂ္ဂဝဇ္ဈာ။ ‘‘ကိလေသဝိဘာဂေသူ’’တိ အသုကမဂ္ဂေန အသုကာကိလေသာ ပဟီယန္တီတိ ဧဝံ ကိလေသဝိဘာဂေသု။ ‘‘ပါဠိယံ’’တိ ပဋိသမ္ဘိဒါ မဂ္ဂပါဠိယံ။ ဝုစ္စမာနေ ပန ဝတ္တဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ မဂ္ဂင်္ဂဗောဇ္ဈင်္ဂါဒီနံ ပစ္စဝေက္ခနံ နာမ မဂ္ဂပစ္စဝေက္ခနမေဝ။ တထာ ပစ္ဆာ ဝါ ပဝတ္တတီတိ သိဒ္ဓံ။ ‘‘အဝိရုဒ္ဓါ ဟောတီ’’တိ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေန အသမေန္တာပိ ပစ္စဝေက္ခန္တာနံ ဣစ္ဆာနုရူပသမ္ဘဝတောတိ အဓိပ္ပာယော။ ‘‘အဓိမာနနိဒ္ဒေသ အဋ္ဌကထာသူ’’တိ ဝိနယေ စတုတ္ထပါရာဇိကေ အဓိမာနပဒနိဒ္ဒေသ အဋ္ဌကထာသု။ ‘‘သော’’တိ အရိယဘူတော ဘိက္ခု။ ‘‘နော လဒ္ဓုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ အလဒ္ဓုံ န ဝဋ္ဋတီတိ အတ္ထော။ လဒ္ဓုံ နော န ဝဋ္ဋတီတိ ဝါ ယောဇနာ။ စတုဗ္ဗိဓံ မဂ္ဂညာဏံ ဂဟိတံ။ ဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိ နာမာတိ ဝုတ္တတ္တာ။

‘‘အဘိနိဝိသနံ’’တိ အဇ္ဈတ္တံ ဒဠှတရံ ပတိဋ္ဌာနံ။ ‘‘နိခါတသိနေရုပါ ဒဿဝိယာ’’တိ တဿ ပဝတ္တနံ ဝိယ။ ‘‘ကေဝလံ ပစ္စယာယတ္တ ဝုတ္တိတာယ အဒိဋ္ဌတ္တာ’’တိ ဧတေန ဧသော မေ အတ္တာ၊ န ပရဿ အတ္တာတိ ဧဝံ အတ္တာနံ အတ္တဿ သာမိကံ ကတွာ ဂဟဏကာရဏံ ဝဒတိ။ တတ္ထ ကေဝလသဒ္ဒေန ပရမတ္ထ သစ္စံ ပတွာ အတ္တဿေဝ အဘာဝတော ခန္ဓပဉ္စကဿ အတ္တနောဝသာယတ္တ ဝုတ္တိတံ နိဝတ္တေတိ။ သမ္မုတိ သစ္စံ ပန ပတွာ အတ္တဿ ဝိဇ္ဇမာနတ္တာ မဟာဇနော အတ္တနော ခန္ဓပဉ္စကံ အတ္တနော ဝသာယတ္တ ဝုတ္တိံ မညမာနော ဧသော မေ အတ္တာတိ ဂဏှာတိ။ ‘‘ခဏဘင်္ဂဿ စ အဒိဋ္ဌတ္တာ’’တိ ဧတေန ဧသော မေ သာရဋ္ဌေန အတ္တာ။ ဧသော မမ သာရော။ ဧတံ မမ သရီရံ။ ယာဝ ဝဿသတံပိ ဝဿသဟဿမ္ပိ ဧတံ ခန္ဓပဉ္စကံ န ဘိဇ္ဇတိ၊ န ဝိနဿတိ။ တာဝ အဟံ န မရာမိ။ ယဒါ ဧတံ ဘိဇ္ဇတိ၊ ဝိနဿတိ။ တဒါ အဟံ မရာမိ။ အဟဉ္စ မမ ခန္ဓပဉ္စကဉ္စ အဒွယံ အနာနတ္တန္တိ ဧဝံ ဂဟဏကာရဏံ ဝဒတိ။ တတ္ထ ‘‘ခဏဘင်္ဂဿာ’’တိ နာမရူပဓမ္မာနံ ခဏေ ခဏေ ဘဉ္ဇနဿ ဘိဇ္ဇနဿ မရဏဿ။ ဣဒမ္ပနမရဏံ သမ္မုတိ သစ္စေ နတ္ထိ။ ပရမတ္ထ သစ္စေ ဧဝ အတ္ထိ။ တသ္မာ တံ အပဿန္တော မဟာဇနော အတ္တနော ခန္ဓပဉ္စကံ အတ္တနောသာရံ မညမာနော ဧသော မေ အတ္တာတိ ဂဏှာတီတိ။ ‘‘တံ ဒွယံ သုဒိဋ္ဌံ ကတွာ’’တိ ခန္ဓပဉ္စကဿ ကေဝလံ ပစ္စယာယတ္တ ဝုတ္တိတဉ္စ ခဏဘင်္ဂဉ္စ ဉာဏ စက္ခုနာ သုဋ္ဌုဒိဋ္ဌံ ကတွာ။ တတ္ထ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒံ သုဋ္ဌုပဿန္တော ကေဝလံ ပစ္စယာယတ္တ ဝုတ္တိတဉ္စ အဝသာယတ္တ ဝုတ္တိတဉ္စ သုဋ္ဌု ပဿတိ။ ယော စ အတ္တနော ဝသာယတ္တဝုတ္တိ န ဟောတိ။ သော ပရမတ္ထသစ္စံ ပတွာ ဧသော မမ သန္တကန္တိပိ ဝတ္တုံ နာရဟတိ။ ကုတော မမ အတ္တာတိ။ အပိ စ၊ သတ္တော နာမ သဘာဝတော နတ္ထိ။ ပညတ္တိမတ္တံ ဟောတိ။ ယော ‘အဟန္တိ ဝါ၊ မေတိ ဝါ၊ မမာတိ ဝါ၊ ဂယှေယျ။ အသန္တေ စ အတ္တသ္မိံ ကော မမ အတ္တာ နာမ ဘဝေယျာတိ။ ခဏဘင်္ဂေါ ဟောတိ။ ခဏေ ခဏေ ဘိဇ္ဇတိ။ သတ္တော စ နာမ ဧကသ္မိံဘဝေ အာဒိမှိ သကိံ ဧဝ ဇာယတိ။ အန္တေ သကိံ ဧဝ မရတိ။ အန္တရာ ဝဿသတံပိ ဝဿသဟဿံပိ မရဏံ နာမ နတ္ထိ။ အညာဟိ ခဏိကဓမ္မာနံ ဂတိ။ အညာ သတ္တဿ။ ဧဝံသန္တေ ကထံ ခဏိကဓမ္မာ သတ္တဿ သာရဋ္ဌေန အတ္တာနာမ ဘဝေယျုန္တိ။ တသ္မာ တေ အဝသဝတ္တနဋ္ဌေန အသာရကဋ္ဌေန စ အနတ္တာ ဧဝ။ အပိစ ‘‘အဝသဝတ္တနဋ္ဌေနာ’’တိ ဧတ္ထ ဝသော နာမ သတ္တသန္တာနေ ဧကော ပဓာနဓမ္မော။ သစေ အတ္တာနာမ အတ္ထိ။ သော ဧဝ ပဓာနဘူတဿ ဝသဿပိ အတ္တာ ဘဝေယျ။ ဧဝံသတိ၊ ယော ဝသော၊ သော အတ္တာ။ ယော အတ္တာ၊ သော ဝသောတိ ဘဝေယျ။ တထာ စ သတိ၊ ရူပံ အတ္တာတိ ဂဏှန္တော ရူပဉ္စ ဝသဉ္စ အတ္တာနဉ္စ ဧကတ္တံ ကတွာ ဂဏှာတိ နာမ။ တထာ ဝေဒနံ အတ္တာတိ။ သညံ၊ သင်္ခါရေ၊ ဝိညာဏံ အတ္တာတိ ဂဏှန္တေပိ။ ဧဝဉ္စသတိ၊ သတ္တော စ ခန္ဓပဉ္စကဉ္စ ဝသော စ အတ္တာ စ သဗ္ဗမေတံ ဧကတ္တံ ဂစ္ဆတိ၊ ဧကော သတ္တောတိ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ န ဟိ ဣမသ္မိံ ဝသဝတ္တနဋ္ဌေ ဧကဿသတ္တဿ ဒွေ အတ္တာ တယော အတ္တာ ဗဟူအတ္တာတိ သက္ကာ ဘဝိတုံ။ အထ ယထာ ယထာ သတ္တဿ ဝသော ဝတ္တတိ၊ ဣစ္ဆာ ပဝတ္တတိ။ တထာ တထာ ခန္ဓပဉ္စကမ္ပိ နိစ္စကာလံ သတ္တဿဝသံ အနုဂစ္ဆေယျ။ ကသ္မာ၊ သတ္တဿ စ ခန္ဓပဉ္စကဿ စ ဝသဿ စ နာနတ္တာဘာဝတော။ ဧဝံ အနုဂစ္ဆန္တေ သတိ။ ရူပံ မေ အတ္တာ၊ ဝေဒနာ မေ အတ္တာတိအာဒိဂ္ဂဟဏံ ဝဋ္ဋေယျ။ သဘာဝတော အဝိရုဒ္ဓံ ဘဝေယျ။ န ပန တထာ အနုဂစ္ဆတိ။ န ဟိ ဒုဗ္ဗဏ္ဏော ဒုရူပေါ ပုရိသော အတ္တနော ရူပကာယံ အတ္တနော ဝသေနေဝ သုဝဏ္ဏံ သုရူပံ ကာတုံ သက္ကောတိ။ တထာ ဒုဿဒ္ဒေါဝါ သုသဒ္ဒံ၊ ဒုဂ္ဂန္ဓောဝါ သုဂန္ဓံ။ န စ အန္ဓောဝါ အနန္ဓံ။ ဗဓိရောဝါ အဗဓိရံ။ ရောဂီဝါ အရောဂံ။ ကုဋ္ဌီဝါ အကုဋ္ဌံ။ ဂဏ္ဍီဝါ အဂဏ္ဍံ။ ဇိဏ္ဏောဝါ တရုဏံ။ အဇရံ ဝါ အမရဏံ ဝါ ကာတုံ သက္ကောတိ။ နာပိ အပါယေသု စ အပတန္တံ။ ပတိတွာ ဝါ တတော ဝိမုတ္တံ ကာတုံ သက္ကောတိ။ တထာ ဒေဝေါ ဝါ ဒေဝတ္တာ အစာဝေတုံ။ သက္ကောဝါ သက္ကတ္တာ၊ မာရော ဝါ မာရတ္တာ၊ ဗြဟ္မာ ဝါ ဗြဟ္မတ္တာတိ။ ဧသနယော သေသခန္ဓေသုပိ။ တထာ ပန အဝသာနုဂမနတော ပရမတ္ထ သစ္စံ ပတွာ ခန္ဓပဉ္စကေ အတ္တနော သာမိကိစ္စံ ဣဿရကိစ္စံ နာမ နတ္ထိ။ အသာမိကမေဝ တံ ဟောတိ၊ အနိဿရံ။ တထာ စ သတိ၊ အတ္တာနံ တဿ သာမိံ ဣဿရံ ကတွာ ရူပံ မေ အတ္တာတိ ဂဟဏံ မိစ္ဆာဂဟဏံ နာမ ဟောတီတိ။ လောကေ ပန မဟာဇနော ဓမ္မာနံ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒံ န ဇာနန္တိ၊ န ပဿန္တိ၊ န ပဋိဝိဇ္ဈန္တိ။ တေသံ ပရမ္ပရ ပစ္စယဝသေန ပဝတ္တမာနေ ခန္ဓသန္တာနေ သမ္မုတိ သစ္စဝသေန နာနာဝသဝတ္တနာကာရာ နာမ သန္တိ။ နာနာသာမိ ဣဿရာဓိပတိဝေါဟာရာ စ လောကေ သန္ဒိဿန္တိ။ တေ သမ္မုတိ သစ္စဝသေန ဥပ္ပန္နေသု တေသု သာမိဣဿရာဓိပတိ ဝေါဟာရေသု ဝေါဟာရမတ္တေ အဌတွာ သဘာဝသစ္စံ မညန္တာ မိစ္ဆာဂဟဏံ ဂဏှန္တိ။ ဧတ္ထ သိယာ။ န နု ဝသောနာမ ဣစ္ဆာ။ သတ္တော စ ဂန္တုံ ဣစ္ဆန္တော ဂစ္ဆတိ။ ဌာတုံ ဣစ္ဆန္တော တိဋ္ဌတိ။ ဧဝံသတိ။ တဿ ခန္ဓပဉ္စကံ တဿ ဝသာယတ္တ ဝုတ္တိ ဧဝ ဟောတီတိ။ န ဟောတိ။ ကသ္မာ၊ ပစ္စယာယတ္တ ဝုတ္တိတ္တာ ဧဝ။ တထာဟိ ဂန္တုံ ဣစ္ဆာနာမ ဗဟိဒ္ဓါ ဓနဟေတုဝါ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ။ နာနာဘောဂဟေတု ဝါ။ အညေန ဝါ နာနာကာရဏေန။ တတ္ထ ယေသံ ဓနေ အသတိ၊ ယံ ယံ ဒုက္ခံ အာဂစ္ဆေယျ ကာယိကံ ဝါ စေတသိကံ ဝါ။ တေသံ တံ တံ ဒုက္ခပစ္စယာ ဓနိစ္ဆာ နာမ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဓနိစ္ဆာ ပစ္စယာ ဂန္တိစ္ဆာဒယော ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တထာ နာနာဘောဂိစ္ဆာ နာနာကမ္မိစ္ဆာသု စာတိ။ နာနာဒုက္ခဘယုပဒ္ဒဝမူလိကာသု ဣစ္ဆာသု ဝတ္တဗ္ဗ မေဝ နတ္ထိ။ တထာ နာနာရမ္မဏာနံ ပလောဘန ဒုက္ခမူလိကာသု စ နာနာဝိတက္ကာနံ ဝိပ္ဖန္ဒနမူလိကာသု စ ဣစ္ဆာသု။ ဧဝံ ဝသောပိ ပစ္စယာယတ္တ ဝုတ္တိကော ဧဝ ဟောတိ။ ‘‘ဂမနံ’’တိ ဂမနာကာရေန ပဝတ္တံ ခန္ဓပဉ္စကံ။ ယေနယေနဓနာဒိဟေတုနာ သော သော ဝသော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဂမနမ္ပိ တေန တေနေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အာဟာရုပတ္ထမ္ဘနာဒိပစ္စယေန စ။ ဝသော ပန ဂမနဿ ပစ္စယေက ဒေသမတ္တံ ဟောတိ။ သော ဟိ တဒညပစ္စယေဟိ ဝိနာ သယံ ဥပ္ပဇ္ဇိတုံ န သက္ကောတိ။ ကုတော ဂမနံ ဥပ္ပာဒေတုံ။ ဧဝံ ဌာနာဒီသု။ ဧဝဉ္စ သတိ၊ ဣဒံ ခန္ဓပဉ္စကံ ပစ္စယာယတ္တ ဝုတ္တိကန္တိစ္စေဝ ဝတ္တုံ အရဟတိ။ နော ဝသာယတ္တ ဝုတ္တိကန္တိ။ အပိ စ ဂန္တုံ ဣစ္ဆန္တော ဂစ္ဆတီတိ ပညတ္တိ မတ္တဘူတော သတ္တော ဂစ္ဆတိ။ ခန္ဓပဉ္စကံ ပန ခဏိက ဓမ္မတ္တာ န ဂစ္ဆတိ။ ဥပ္ပန္နုပ္ပန္နံ တတ္ထ တတ္ထေဝ ဘိဇ္ဇတိ။ သန္တတိ ဝသေန ဂမနာကာရ နိမိတ္တံ ပညာယတိ။ ဧဝံ အဝသဝတ္တနံ ဟောတီတိ။ ဟောတု တတ္ထ တတ္ထေဝ ဘိဇ္ဇနံ။ အဝိစ္ဆေဒပ္ပဝတ္တိယာ သတိ၊ ဂမနံ သမ္ပဇ္ဇတိယေဝ။ ဂမနေ စ သမ္ပဇ္ဇမာနေ ခဏိကဘိဇ္ဇနေန ဒေါသော နတ္ထီတိ စေ။ အတ္ထိ။ ခဏိကမရဏဉှိ သတ္တဿ သုသာနဘူမိ နာမ ဟောတိ။ အန္တရာယေဝါ အာဂတေ ပက္ခလန္တေ ဝါ သတိ၊ ဂစ္ဆန္တော သတ္တော ယဒါ ကဒါစိ မရဏံ ဝါ နိဂစ္ဆတိ မရဏ မတ္တံ ဝါ ဒုက္ခန္တိ။ ကိလေသေ နိမိနာတိ ပဝတ္တေတီတိ နိမိတ္တန္တိ ဝစနတ္ထော။ ‘‘ဝိပလ္လာသနိမိတ္တံ’’တိ စ ဝိပလ္လာသ ဓမ္မာနံ ဝသေန ဥပဋ္ဌိတံ ကိစ္စ နိမိတ္တံ။ တဏှာ ဧဝ ပဏိဓီတိ သမ္ဗန္ဓော။ မဟန္တာနံ အာဒီနဝါနံ ရာသိ မဟာအာဒီနဝရာသိ။ ခန္ဓေသု သုညတလက္ခဏံ နာမ အတိ ဂမ္ဘီရံ ဟောတိ။ ဉာဏဿေဝ ဝိသယဘူတံ။ သုညတ ဒဿနဉ္စ ဒိဋ္ဌိယာ ဥဇုပ္ပဋိပက္ခန္တိ အာဟ ‘‘သင်္ခါရေသု သုညတဒဿနဝသေနာ’’တိအာဒိံ။ တတ္ထ ‘‘အတ္ထ သိဒ္ဓိ နာမာ’’တိ မဂ္ဂဖလပ္ပဋိလာဘသင်္ခါတဿ အတ္ထဿ သိဒ္ဓိ နာမ။ အတ္တာတိ အဘိနိဝေသော အတ္တာဘိနိဝေသော။ ဂဏှာတီတိ ဂါဟော။ ဥပါဒီယတီတိ အတ္ထော။ ဒိဋ္ဌိသင်္ခါတော ဂါဟော ဒိဋ္ဌိဂ္ဂါဟော။ အတ္ထာဘိနိဝေသော စ သော ဒိဋ္ဌိဂ္ဂါဟော စာတိ ဝိဂ္ဂဟော။ တဿ ပဋိပက္ခံ အနတ္တာနုပဿနာဉာဏံ။ အနု အနု ဘဝနံ အာနုဘာဝေါ။ ပရမ္ပရတော ဝဍ္ဎနန္တိ အတ္ထော။ ‘‘တထာ သမနုပဿိတွာ’’တိ သုညတာ ကာရေန သမနုပဿိတွာ။ ဝိမုဉ္စန္တဿ အရိယပုဂ္ဂလဿ။ ‘‘အနိစ္စလက္ခဏံ နာမ နာတိ ဂမ္ဘီရံ ဟောတိ။ သဒ္ဓါယပိ ဝိသယဘူတံ။ ဥန္နတိလက္ခဏော စ အဟံ မာနော ခန္ဓေသု နိစ္စဓုဝဝိပလ္လာသမူလကော သဒ္ဓါယ စ ပဋိပက္ခောတိ အာဟ ‘‘အနိစ္စဒဿနဝသေနာ’’တိအာဒိံ။ ‘‘နိမိတ္တာဘိနိဝေသဘူတဿာ’’တိ နိစ္စဓုဝနိမိတ္တာဘိနိဝေသဘူတဿ။ ‘‘မာနဂ္ဂါဟဿာ’’တိ မာနသင်္ခါတဿ ဂါဟဿ။ ‘‘သဒ္ဓါယ ပီ’’တိပိသဒ္ဒေန ဉာဏံ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။ ဒုက္ခလက္ခဏံ နာမ ဘယသံဝေဂ ဇနကံ ဟောတိ။ အာရမ္မဏေသု တဏှာလောလဿ တဏှာဝိပ္ဖန္ဒနဿ ပဋိပက္ခံ။ ဝိသေသတော သမာဓိဿ အနုရူပန္တိ အာဟ ‘‘ဒုက္ခဒဿန ဝသေနာ’’တိအာဒိံ။ ‘‘တိဏ္ဏံ ဓမ္မာနံ’’တိ ပညိန္ဒြိယ သဒ္ဓိန္ဒြိယ သမာဓိန္ဒြိယ သင်္ခါတာနံ တိဏ္ဏံ ဣန္ဒြိယ ဓမ္မာနံ။ ‘‘ဝိပဿနာ ဂမနဝသေနေ ဝါ’’တိ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိ ဝိပဿနာ သင်္ခါတဿ အာဂမန ကာရဏဿ ဝသေနေဝ။

ဣဒါနိ ပုဗ္ဗေ ယံ ဝုတ္တံ ‘သတ္တအရိယ ပုဂ္ဂလဝိဘာဂဿ ပစ္စယဘာဝပတ္တိယာ စာ’တိ။ တတ္ထ သတ္တ အရိယပုဂ္ဂလဝိဘာဂံ ဒဿေတုံ ‘‘တတ္ထာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဓမ္မာနုသာရီ နာမာတိ ဧတ္ထ ‘‘ဓမ္မော’’တိ ပညာ ဝုစ္စတိ ‘သစ္စံ၊ ဓမ္မော၊ ဓီတိ၊ စာဂေါ၊တိ ဧတ္ထ ဝိယ။ တိက္ခတရံ ဓမ္မံ အနုဿရတီတိ ဓမ္မာနုသာရီ။ ပညာဗလာနုသာရေန အာဒိမှိ မဂ္ဂံ လဘတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အထဝါ။ ‘‘ဓမ္မော’’တိ နိဿတ္တနိဇ္ဇီဝဋ္ဌေန သင်္ခါရ ဓမ္မော ဝုစ္စတိ။ သုညတဒဿနဉ္စ နာမ ဝိသေသတော သုဒ္ဓဓမ္မ ဒဿနံ နာမ။ ဣတိ သုဒ္ဓဓမ္မံ အနုဿရတိ၊ ဉာဏဂတိယာ အနုဂစ္ဆတီတိ ဓမ္မာနုသာရီ။ ဒိဋ္ဌိပတ္တောတိ ဧတ္ထ ဒိဋ္ဌိနာမ ဒဿနညာဏံ ဝုစ္စတိ။ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ပရိသုဒ္ဓ ဒဿနသမ္ပန္နတ္တာ ဒိဋ္ဌိဗလေနေဝ သုခေန တံ တံ မဂ္ဂဖလံ ပတ္တောတိ ဒိဋ္ဌိပတ္တော။ တေနေဝ ဒဿန ပညာဗလေန ကိလေသဗန္ဓနတော ဝိမုတ္တောတိ ပညာဝိမုတ္တော။ သင်္ခါရ ဓမ္မာနံ ခဏိက ဓမ္မဘာဝေ သုဋ္ဌု သဒ္ဒဟနံ အဝေစ္စပ္ပသာဒေါ သဒ္ဓါ နာမ။ တတ္ထ ‘‘အဝေစ္စပ္ပသာဒေါ’’တိ ဉာဏသမ္ပယုတ္တပ္ပသာဒေါ။ ‘‘ဉာဏံ’’တိ စ သင်္ခါရ ဓမ္မာနံ ခဏိကဘာဝနိမိတ္တာနံ ဒဿနညာဏံ။ တာဒိသေ ဟိ ဉာဏေ သတိ၊ တတ္ထ အဝေစ္စပ္ပသာဒေါ နာမ ဇာယတိ၊ နော အညထာတိ။ သဒ္ဓံ အနုဿရတီတိ သဒ္ဓါနုသာရီ။ သဒ္ဓါဗလေနေဝ အာဒိမှိ အရိယမဂ္ဂံ ပါပုဏာတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သဒ္ဓါဗလေန ဝိမုတ္တောတိ သဒ္ဓါဝိမုတ္တော။ ‘‘ကာယသက္ခိ နာမာ’’တိ ဧတ္ထ သက္ခံတိ သန္ဒိဋ္ဌံ။ ယံ သာဓကန္တိပိ ဝုစ္စတိ။ အတ္တနော ကာယေ ဧဝ လဒ္ဓံ သက္ခံ ယဿာတိ ကာယသက္ခီ။ ဒုက္ခာနု ပဿီ ပုဂ္ဂလော ဟိ သံဝေဂ ဗဟုလော ဟောတိ။ သံဝေဂေါ စ ပဓာန ဝီရိယဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ သံဝိဂ္ဂေါ ယောနိသော ပဒဟတီတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ သော သံဝေဂဝသေန ဘာဝနံ အနုယုဉ္ဇန္တော ယံ ယံ ပုရိသထာမေန ပတ္တဗ္ဗံ ဟောတိ။ တံ တံ ပါပုဏာတိ။ ပါပုဏန္တော စ အတ္တနော ကာယေ ဧဝ သက္ခံ လဘတိ။ သန္ဒိဋ္ဌံ ဈာနသုခံ ဝါ မဂ္ဂဖလသုခံ ဝါ လဘတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ‘‘ဥဘတောဘာဂ ဝိမုတ္တော’’တိ အရူပဇ္ဈာနေဟိ ရူပကာယတော အရဟတ္တမဂ္ဂဖလေဟိ နာမကာယတောတိ ဧဝံ ဥဘောဟိ ကာယဘာဂေဟိ ဝိမုတ္တော။ ဧတ္ထ စ တယော အရိယပုဂ္ဂလာ ပညာဓိကော စ သဒ္ဓါဓိကော စ ဝီရိယာဓိကော စ။ တတ္ထ ဓမ္မာနုသာရီ စ ဒိဋ္ဌိပတ္တော စ ပညာဝိမုတ္တော စ ပညာဓိကော နာမ။ သဒ္ဓါနုသာရီ စ သဒ္ဓါဝိမုတ္တော စ သဒ္ဓါဓိကော နာမ။ ကာယသက္ခီ စ ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တော စ ဝီရိယာဓိကော နာမာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အယဉ္စ ပုဂ္ဂလဝိဘာဂနယော ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂနယေန ဝုတ္တော။ အဘိဓမ္မေ ပန ပုဂ္ဂလ ပညတ္တိယံ သဒ္ဓါဝိမုတ္တော စ ကာယသက္ခီ စ ဒွေပုဂ္ဂလာ သေက္ခေသု ဧဝ ဝုတ္တာ။ အရဟတ္တံ ပတ္တာ ပန ဧတေ ဒွေပိ ပညာဝိမုတ္တာ ဧဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ဧတ္ထ သိယာ၊ သင်္ခါရ ဓမ္မာနံ ခဏိက ဓမ္မဘာဝေ သုဋ္ဌု သဒ္ဒဟနံ အဝေစ္စပ္ပသာဒေါ သဒ္ဓါ နာမာတိ ဝုတ္တံ။ ကိံ ပန တာဒိသေန သဒ္ဓါမတ္တေန သောတာပတ္တိ မဂ္ဂံ ပါပုဏာတီတိ။ ဧတ္ထ အမှေဟိ ဝတ္တဗ္ဗံ နတ္ထိ။ ဘဂဝတာ ဧဝ ဝုတ္တံ။ ယထာဟ မဟာဝဂ္ဂေ ဩက္ကန္တ သံယုတ္တေ စက္ခု ဘိက္ခဝေ အနိစ္စံ ဝိပရိဏာမီ အညထာဘာဝီ၊ ယော ဧဝံ သဒ္ဒဟတိ၊ ဧဝံ အဓိမုစ္စတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ သဒ္ဓါနုသာရီ။ ဩက္ကန္တော အရိယဘူမိံ။ အတိက္ကန္တော ပုထုဇ္ဇနဘူမိံ။ သော ယေနကမ္မေန အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ။ န တံ ကမ္မံ ကရောတီတိ။ သောတံ ဘိက္ခဝေ အနိစ္စံ။ ဝိပရိဏာမီ အညထာဘာဝီတိအာဒိနာ ဒွါဒသာယတနာနိ ဝိတ္ထာရေ တဗ္ဗာနိ။ တတ္ထ ‘‘ဝိပရိဏာမီ’’တိ ဝိပရိဏာမော ယဿ အတ္ထီတိ ဝိပရိဏာမီ။ ဝိပရိဏာမောတိ စ ခဏေ ခဏေ ဇီရဏတာ ဘိဇ္ဇနတာ ဝုစ္စတိ။ ‘‘အညထာဘာဝီ’’တိ တဿေဝ ဝေဝစနံ။ ‘‘ဧဝံ အဓိမုစ္စတီ’’တိ ဧတေန ဉာဏသမ္ပယုတ္တသဒ္ဓံ ဒီပေတိ။ သာ ဧဝ သောတာပတ္တိယင်္ဂေသု ဗုဒ္ဓေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော၊ ဓမ္မေ၊ သင်္ဃေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတောတိ ဝုတ္တာ။ တတ္ထ ဉာဏသမ္ပယုတ္တသဒ္ဓါ နာမ စက္ခာဒီနံ အနိစ္စနိမိတ္တ ဒဿနညာဏေန သမ္ပယုတ္တာ ဩကပ္ပနသဒ္ဓါ။ အနိစ္စနိမိတ္တဉ္စ နာမ ရူပံ အနိစ္စံ ခယဋ္ဌေနာတိပဒေ ဝုတ္တနယေန စက္ခာဒိနိဿယာနံ မဟာဘူတာနံ သန္တတိ ပရိဝတ္တနာဒိကံ ဝုစ္စတိ။ တဉှိ ပဿန္တော စက္ခာဒီနံ အနိစ္စဘာဝေ သဒ္ဒဟတိ၊ အဓိမုစ္စတိ။ တာနိပိ ခဏေ ခဏေ ဧကန္တေန ဘိဇ္ဇတိ ယေဝါတိ သဒ္ဓါဓိမောက္ခံ သဒ္ဓါဝိနိစ္ဆယံ ပဋိလဘတီတိ အတ္ထော။ ‘‘ဗုဒ္ဓေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေနာ’’တိ ဧတ္ထ ပန အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓတာဒီနံ ဗုဒ္ဓဂုဏာဒီနံ ဒဿနညာဏေန သမ္ပယုတ္တော ပသာဒေါ အဝေစ္စပ္ပသာဒေါ နာမ။ အရိယဘူမိ နာမ ဒိဋ္ဌာနုသယ ဝိစိကိစ္ဆာနုသယေဟိ ပရိသုဒ္ဓါ အဝတ္ထာဘူမိ ဝုစ္စတိ။ တေဟိ သဟိတာ အဝတ္ထာဘူမိ ပုထုဇ္ဇနဘူမိ နာမ။ ကထံ ပန တဿ ပုဂ္ဂလဿ ပုထုဇ္ဇနဘူမိံ အတိက္ကန္တတာ အရိယဘူမိံ ဩက္ကန္တတာ စ ဝိညာယတီတိ အာဟ ‘‘သော ယေနာ’’တိအာဒိံ။ ယော အတ္တနော ဇီဝိတဟေတုပိ ကိဉ္စိ ကမ္မပထပတ္တံ အပါယဂါမိ ကမ္မံ န ကရောတိ။ သော ဧကန္တေန ပုထုဇ္ဇနဘူမိံ အတိက္ကန္တော၊ အရိယဘူမိံ ဩက္ကန္တောတိ ဝိညာယတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဣဒံ သဒ္ဓါနုသာရိသုတ္တံ။ အပရံပိ ဝုတ္တံ စက္ခု ဘိက္ခဝေ ဝိပရိဏာမီ အညထာဘာဝီ။ ယဿ ဧဝံ မတ္တသော နိဇ္ဈာနံ ခမတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ဓမ္မာနုသာရီ တိအာဒိ။ တတ္ထ ‘‘မတ္တသော နိဇ္ဈာနံ ခမတီ’’တိ သဒ္ဓါနုသာရီဝိယ သဒ္ဒဟနမတ္တေ အဋ္ဌတွာ စက္ခာဒီနံ တာဒိသံ အနိစ္စတံ သမနုပဿန္တော ထောကံ ထောကံ ဒဿနံ လဘတိယေဝ။ ဧဝံသတိ၊ စက္ခာဒီနိ တဿ ပုဂ္ဂလဿ နိဇ္ဈာနံ ဩလောကနံ မတ္တသော ခမန္တိ နာမ။ ဣဒံ ဓမ္မာနုသာရိသုတ္တံ။ အပရံပိ ဝုတ္တံ စက္ခု ဘိက္ခဝေ အနိစ္စံ ဝိပရိဏာမီ အညထာဘာဝီ။ ယော ဧဝံ ပဇာနာတိ ပဿတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ သောတာပန္နော တိအာဒိ။ တတ္ထ ‘‘ပဇာနာတိ ပဿတီ’’တိ ဓမ္မာနုသာရီဝိယ မတ္တသော နိဇ္ဈာနက္ခမမတ္တေ အဋ္ဌတွာ ပညာယ ပဇာနာတိ၊ ဉာဏစက္ခုနော ပစ္စက္ခတော ပဿတီတိ အတ္ထော။ ဣဒံ ဒိဋ္ဌိပတ္တာဒီနံ သုတ္တံ။

‘‘ယထာ သကံ ဖလံ’’တိ ဧတ္ထ သဿ အတ္တနော ဣဒံ သကံ။ ယံ ယံ သကံ ယထာသကန္တိ အတ္ထံ ဒဿေတိ သောတာပန္နဿာတိအာဒိနာ။ ဖလသမာပတ္တိ ဝီထိယံ ပန အနုလောမဇဝနာနိ ဧဝ ဖလာနံ အာသန္နကာရဏာနိ၊ န မဂ္ဂဇဝနာနီတိ အာဟ ‘‘န မဂ္ဂါဂမနဝသေနာ’’တိ။ ‘‘သော’’တိ မဂ္ဂေါ။ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနော သဗ္ဘာဝေါ။ ‘‘အဿာ’’တိ မဂ္ဂဿ။

အနိစ္စာနုပဿနာ ကိစ္စတော အနိမိတ္တာ ဟောတိ။ သဘာဝတော သနိမိတ္တာဧဝ။ နိစ္စနိမိတ္တသဟိတာဧဝ။ ယတော သာ ဧသောဟမသ္မီတိဂ္ဂဟဏံ လဘတိ။ ဣဒံပိ ဝိပဿနာဉာဏံ အနိစ္စံ ခယဋ္ဌေနာတိ သမနုပဿိတဗ္ဗာ စ ဟောတီတိ။ တတ္ထ စ အဘိဓမ္မံ ပတွာ သဘာဝပ္ပဓာနံ ဟောတိ၊ န ကိစ္စပ္ပဓာနံ။ တသ္မာ အဘိဓမ္မ နယေန ဝိပဿနာ အတ္တနော နိမိတ္တ နာမံ မဂ္ဂဿ ဒါတုံ န သက္ကောတိ။ အယံ အဋ္ဌကထာယ အဓိပ္ပာယော။ ကိလေသ ဓမ္မာ နာမ ယဿ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ တံ ပုဂ္ဂလံ ပလိဗုန္ဓန္တိ။ သမ္ဗာဓံ ကရောန္တိ။ တသ္မာ ပလိဗောဓကရာနာမ။ တံ ပုဂ္ဂလံ နိစ္စနိမိတ္တ သုဘနိမိတ္တ သုခနိမိတ္တ အတ္တနိမိတ္တာနိ ဂါဟေန္တိ။ တသ္မာ နိမိတ္တကရာနာမ။ တံ ပုဂ္ဂလံ အာရမ္မဏေသု ဘုသံ နိဟိတံ နိဝိဋ္ဌံ ကရောန္တိ။ တသ္မာ ပဏိဓိကရာနာမ။ တေ စ မဂ္ဂဖလာနိ အာရမ္မဏံ န ကရောန္တိ။ မဂ္ဂဖလေဟိ စ သမ္ပယောဂံ န ဂစ္ဆန္တိ။ ဧဝံ အာရမ္မဏကရဏာ ဒိဝသေန မဂ္ဂဖလေသု တေသံ အဘာဝေါ။ အဘာဝတ္တာဧဝ စ တာနိ မဂ္ဂဖလာနိ အတ္တနော ဓမ္မတာယ တီဏိနာမာနိ လဘန္တီတိ ဒဿေတုံ ‘‘အာရမ္မဏ ကရဏဝသေနဝါ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ‘‘အတ္တနော သဘာဝေနာ’’တိ အတ္တနော ဓမ္မတာယ။

‘‘အတ္တဒိဋ္ဌိယာ ဥပ္ပန္နာယ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီ’’တိ ဣဒံ တာသံ ဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာနံ အတ္တဒိဋ္ဌိယာ အဝိနာဘာဝံ ဒီပေတိ။ န ပန အတ္တဒိဋ္ဌိယာ တာဟိ အဝိနာဘာဝန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဝိပစ္စန္တီတိ အပါယေသု ဝိပစ္စန္တိ။ အပါယပဋိသန္ဓိံ ဇနေန္တိ။ ဒိဋ္ဌသစ္စာနဉ္စ အရိယပုဂ္ဂလာနံ။ ဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာသမ္ပယုတ္တာ အကုသလဓမ္မာ ဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာဂ္ဂဟဏေန ဂဟိတာတိ အာဟ ‘‘ဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာ ဝိပ္ပယုတ္တာ’’တိ။ ‘‘အကုသလဓမ္မာစေ ဝါ’’တိ ပစ္စုပ္ပန္နဘူတာ ဒသာကုသလကမ္မပထ ဓမ္မာ စေဝ။ ‘‘သတ္တဟိ ဘဝေဟီ’’တိ ကြိယာပဝဂ္ဂေ ကရဏဝစနံ။ ယထာ သတ္တဟိ မာသေဟိ ဝိဟာရံ နိဋ္ဌာပေတီတိ။ ကြိယာပဝဂ္ဂေါတိစ ကြိယာယသီဃတရံ နိဋ္ဌာပနံ ဝုစ္စတိ။ ‘‘သတ္တက္ခတ္တုံ’’တိ သတ္တဝါရာ။ တီဏိ သံယောဇနာနိနာမ ‘သက္ကာယဒိဋ္ဌိ၊ ဝိစိကိစ္ဆာ၊ သီလဗ္ဗတပရာမာသသံယောဇနာနိ၊။ ‘‘အဝိနိပါတ ဓမ္မော’’တိ ဝိရူပံ ဟုတွာ ပတနံ ဝိနိပါတော။ အပါယနိပါတောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ‘‘ဓမ္မော’’တိ သဘာဝေါ။ နတ္ထိ ဝိနိပါတော ဓမ္မော ယဿာတိ ဝိဂ္ဂဟော။ ‘‘နိယတော’’တိ သုဂတိဘဝေသု နိယတ ဂတိကော။ သမ္မာ ဗုဇ္ဈတီတိ သမ္ဗောဓိ။ မဂ္ဂညာဏံ။ ‘‘ပရာယနံ’’တိ ပရဘာဂေ ဂန္တဗ္ဗဋ္ဌာနံ ဝုစ္စတိ။ သမ္ဗောဓိသင်္ခါတံ ပရာယနံ အဿာတိ သမ္ဗောဓိပရာယနော။ ‘‘အနိယမတ္ထော’’တိ ဝါသဒ္ဒတ္ထောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဝါ သဒ္ဒတ္ထေသု စ အနိယမတ္ထော။ န ဝိကပ္ပတ္ထော။ ဝိကပ္ပတ္ထေဟိ သတိ ဒွေ ဧဝ သတ္တက္ခတ္တုပရမာ လဗ္ဘန္တိ။ မိဿကဘဝေါန လဗ္ဘတိ။ အနိယမတ္ထေ တယောပိ လဗ္ဘန္တိ။ အဋ္ဌကထာယံ ပန သမုစ္စယတ္ထဿ ဂဟိတတ္တာ ဧကော မိဿကဘဝေါ ဧဝ လဗ္ဘတိ။ နနု စ သဒ္ဒေါ နာမ သမုစ္စယတ္ထေ ပါကဋော၊ န အနိယမတ္ထေ။ တသ္မာ သမုစ္စယတ္ထောဝ ဣဓ ယုတ္တောတိ စေ။ န ယုတ္တော။ ကသ္မာ။ ဒွိန္နံ အသင်္ဂဟိတတ္တာ။ အဋ္ဌကထာယံ ပန သမုစ္စယတ္ထံ ဂဟေတွာ တေ ဒွေ ပုဂ္ဂလာ ဣမသ္မိံ ပါဌေ အသင်္ဂဟိတာတိ ဝုတ္တံ။ ယဒိ တေ ဣမသ္မိံ ပါဌေ အသင်္ဂဟိတာ။ ကတ္ထတေ သင်္ဂဟိတာ ဘဝေယျုံ။ န ဟိ ကောစိ သတ္တက္ခတ္တု ပရမော နာမ ဣဓ အသင်္ဂဟိတောတိ ယုတ္တောတိ။ ‘‘အဿာ’’တိ တဿပါဠိပါဌဿ။ ‘‘ဧတ္ထ စ ယသ္မာ။ လ။ ပရမော နာမ ဝုတ္တော’’တိ ဣဒံ ဥပရိ ‘ယေ ကာမဘဝေ ယေဝါ’တိအာဒိနာ ‘ယေဒိဋ္ဌ ဓမ္မေ ဝါ’တိအာဒိနာ စ ယောဇေတဗ္ဗံ။ သော စ သုက္ခဝိပဿကော ဝါ ပရိဟီနဇ္ဈာနော ဝါ ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ပါဠိယံ’’တိ ပုဂ္ဂလပညတ္တိ ပါဠိယံ။ ‘‘ဣဓ နိဋ္ဌာ’’တိ ဣမသ္မိံ ကာမလောကေ အာသဝက္ခယံ ပတွာ ခန္ဓပရိနိဗ္ဗာနပတ္တိ ဝသေန နိဋ္ဌာ။ နိဋ္ဌာနံ ပရိယောသာနန္တိ အတ္ထော။ ကုလတော ကုလံ ဂစ္ဆတီတိ ကောလံကောလော။ ဘဝတော ဘဝံ ဂစ္ဆတီတိ အတ္ထော။ ဧကမေဝ ပဋိသန္ဓိသင်္ခါတံ ဘဝဗီဇံ အဿ အတ္ထီတိ ဧကဗီဇီ။ ယော စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ အရဟာ။ တဿ စ ဣဓ နိဋ္ဌာတိ ယောဇနာ။ ကေန ပန တိဏ္ဏံ သောတာပန္နာနံ ဝိသေသော ကတောတိ။ သတ္တက္ခတ္တု ပရမော တာဝ ကေဝလံ ပထမမဂ္ဂ သမ္ပယုတ္တေဟိ ဣန္ဒြိယေဟိ ကတော။ ဣတရေ ဒွေ ဥပရိမဂ္ဂတ္ထာယ ပဝတ္တိတေဟိ ဝိပဿနိန္ဒြိယေဟိ ကတောတိ။ တတ္ထ သတ္တက္ခတ္တု ပရမော သဗ္ဗမုဒုကော ဟောတိ။ တတော ကောလံကောလော တိက္ခော။ သော ပန ဆ ဘဝိကော၊ ပဉ္စဘဝိကော၊ စတုဘဝိကော၊ တိဘဝိကော၊ ဒွိဘဝိကောတိ ပဉ္စဝိဓော။ တတ္ထ ပဉ္စဘဝိကော တိက္ခော။ သေသာ အနုက္ကမေန တိက္ခတရာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ဧကဗီဇီ ပန ဧကဘဝိကော သဗ္ဗတိက္ခော။ တတ္ထ သတ္တက္ခတ္တု ပရမော ကေဝလေန ပထမမဂ္ဂါနုဘာဝေန သိဒ္ဓတ္တာ သဗ္ဗမုဒုကော ဟောတိ။ ဣတရေ ဒွေပကတိယာ သတ္တက္ခတ္တု ပရမဘာဝေ ဌတွာ ဥပရိမဂ္ဂတ္ထာယ ဝိပဿနာ ကမ္မံ ပဋ္ဌပေန္တိ။ တဒါ တေသံ ဣန္ဒြိယာနိ ပုန ဝိသေသ ပတ္တာနိ ဟောန္တိ၊ တိက္ခာနိ။ တသ္မာ တေ သတ္တက္ခတ္တု ပရမတော တိက္ခာနာမ ဟောန္တီတိ။ ‘‘သတ္တဝါရတော ဩရံ ဝါ’’တိ ဣဒံ ကောလံကောလ ဧကဗီဇိနော သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဥပရိ တိဏ္ဏံ မဂ္ဂါနံ ဝိပဿနာ နိယာမေတီ’’တိ ဣဒံ ဥပရိမေ ဒွေသောတာပန္နေ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သတ္တက္ခတ္တု ပရမောပန ပထမမဂ္ဂေနေဝ နိယမိတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တထာဟိ သောယေဝ သင်္ဂဟပါဌေ သရူပတော အာဂတော သောတာပတ္တိ မဂ္ဂံ ဘာဝေတွာ ဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာပဟာနေန ပဟီနာပါယဂမနော သတ္တက္ခတ္တု ပရမော သောတာပန္နော နာမ ဟောတီတိ။ ဣတရေ ပန ဒွေ ပါဠိယံ သောတာပန္န ပုဂ္ဂလဝိဘာဂဋ္ဌာနေသွေဝ အာဂတာတိ။ ‘‘ယေ ပနာ’’တိ ယေ သောတာပန္န ပုဂ္ဂလာပန။ ဂါထာယံ ‘‘ဣတောသတ္တာ’’တိ ဣမသ္မိံ မနုဿလောကေ သတ္တ သံသရာနိ။ ‘‘တတောသတ္တာ’’တိ တသ္မိံ ဒေဝလောကေ သတ္တာတိ အတ္ထော။ အင်္ဂုတ္တရပါဌေ ‘‘တေနစိတ္တပ္ပသာဒေနာ’’တိ မဟာသဟဿိလောကဓာတုံ သရေန ဝိညာပေတုံ သမတ္ထဿ သတ္ထုဂုဏေ စိတ္တပ္ပသာဒေါ ဇာယတိ။ တေန စိတ္တပ္ပသာဒေန။ ‘‘တေန ပရိယာယေနာ’’တိ သစေ သော ဒေဝေသု ဧဝ သံသရတိ။ သတ္တက္ခတ္တုံ ဩပပါတိက ပဋိသန္ဓိယော ဂဏှိတွာ တတ္ထေဝ ပရိနိဗ္ဗာယိဿတိ။ ယဒိ မနုဿေသု ဧဝ သံသရတိ။ သတ္တဂဗ္ဘသေယျက ပဋိသန္ဓိယော ဂဏှိတွာ ဧတ္ထေဝ ပရိနိဗ္ဗာယိဿတိ။ ဧဝံ ဒေသနာ ဝါရေန စုဒ္ဒသ ကတွာ ဒေသိတေန ပရိယာယေနာတိ အတ္ထော။ ‘‘တံ ဝီမံသိတဗ္ဗံ’’တိ ဝဒန္တေန ဋီကာစရိယေန သယံ စုဒ္ဒသပဋိသန္ဓိယောဝ ဣစ္ဆတီတိ ဒီပေတိ။ ဣဒါနိ တံ စုဒ္ဒသပဋိသန္ဓိဝါဒံ ပဋိက္ခိပန္တော ‘‘ဝိဘင်္ဂေ ပနာ’’တိအာဒိမာဟ။ ‘‘ဝိဘင်္ဂေ’’တိ အဘိဓမ္မေ ဉာဏဝိဘင်္ဂေ။ နတ္ထိ ဌာနမဿာတိ အဋ္ဌာနံ။ ‘‘ဌာနံ’’တိ မူလကာရဏံ။ နတ္ထိ အဝကာသော အဿာတိ အနဝကာသော။ ‘‘အဝကာသော’’တိ ပစ္စယကာရဏံ။ ‘‘ယံ’’တိ ကြိယာပရာမသနံ။ ယံ နိဗ္ဗတ္တေယျ၊ တံ နိဗ္ဗတ္တနံ အဋ္ဌာနံ။ သော နိဗ္ဗတ္တန ဓမ္မော အနဝကာသောတိ ယောဇနာ။ ‘‘အဘိသင်္ခါရ ဝိညာဏဿာ’’တိ သတ္တဘဝတော ဥဒ္ဓံ ကာမဘဝေ ပဋိသန္ဓိဇနကဿ ကုသလာ ကုသလကမ္မ ဝိညာဏဿ။ ‘‘နိရောဓေနာ’’တိ သောတာပတ္တိ မဂ္ဂက္ခဏေ ဧဝ နိရောဓနေန။ နိရုဇ္ဈန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘နာမဉ္စ ရူပဉ္စာ’’တိ ယေ နာမ ရူပဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ။ ဧတေ နာမ ရူပဓမ္မာ ဧတ္ထ ဧတသ္မိံ အဘိသင်္ခါရ ဝိညာဏ နိရောဓက္ခဏေ နိရုဇ္ဈန္တီတိ ယောဇနာ။ ‘‘ယထာဝုတ္တနယေနေဝါ’’တိ တေန ပရိယာယေနာတိ ဝုတ္တပ္ပကာရနယေနေဝ။ ‘‘တဒေကဋ္ဌမောဟဿာ’’တိ တေန ရာဂေန တေန ဒေါသေန ဧကသ္မိံ စိတ္တေ ဧကတော ဌိတဿ မောဟဿ။ န ဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာ သမ္ပယုတ္တဿ မောဟဿ။ တဿ ပထမမဂ္ဂေ ဧဝ ပဟီနတ္တာ။ နာပိ ဥဒ္ဓစ္စစိတ္တသမ္ပယုတ္တဿ မောဟဿ။ တဿ စတုတ္ထမဂ္ဂေ ဧဝ ပဟာတဗ္ဗတ္တာ။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တာ ရာဂဒေါသမောဟာ။ ‘‘ဓမ္မိကေသူ’’တိ ဓမ္မေန သမေန ဥပ္ပန္နေသု။ ‘‘ယတော’’တိ ယံကာရဏာ။ ဗလဝန္တကာရဏာတိ အတ္ထော။ ‘‘တေသံ’’တိ သောတာပန္နာနံ။ ‘‘သလ္လိခန ဝသေနာ’’တိ ဗဟလပက္ခံ ထူလဘာဂံ သုဋ္ဌုလိခနဝသေန။ အဓိစ္စုပ္ပတ္တိ နာမ ပုဗ္ဗေ ယထာပဝတ္တံ ကာလံ အဓိစ္စ အတိက္ကမ္မ ဥပ္ပတ္တိ ။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တာနမ္ပိ ရာဂဒေါသမောဟာနံ။ ‘‘တေသံ ပီ’’တိ သကဒါဂါမီနမ္ပိ။ ‘‘မေထုနဝတ္ထု သမာယောဂေါ ဣစ္ဆိတော’’တိ ဇာယမ္ပတီနံ မေထုနကမ္မသမာယောဂေါ နာမ သကဒါဂါမီနံ အတ္ထီတိ ဣစ္ဆိတော။ ထေရောဟိ အဓိစ္စုပ္ပတ္တိမတ္တံ ဣစ္ဆတိ။ ပရိယုဋ္ဌာနမန္ဒတံ န ဣစ္ဆတိ။ သကဒါဂါမီနံ ပုတ္တဓီတရောပိ သန္ဒိဿန္တီတိ ဝဒတိ။ ‘‘မဟာအဋ္ဌကထာယံ ပဋိက္ခိတ္တော’’တိ ထေရဿ မနောရထမတ္တံတိ ဝတွာ ပဋိက္ခိတ္တော။ ဣဒံ သဗ္ဗံ အဋ္ဌသာလိနိယံ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဆက္ကနိပါတေ’’တိ အင်္ဂုတ္တရေ ဆက္ကနိပါတေ။ ‘‘မိဂါသာဠဝတ္ထုမှီ’’တိ မိဂါသာဠနာမိကာယ ဥပါသိကာယ ဝတ္ထုမှိ။ ကေစိ ဣမံ ဝတ္ထုံ ဒိသွာ မဟာအဋ္ဌကထာဝါဒံ န ရောစေန္တိ။ မဟာသိဝတ္ထေရဝါဒံ ရောစေန္တိ။ ‘‘အဗြဟ္မစာရိနော’’တိ မေထုန ဓမ္မာ အပ္ပဋိဝိရတဿ။ ‘‘သကဒါဂါမိတ္တံ ဗျာကတံ’’တိ တသ္မိံ ကာလင်္ကတေ သော ဗြာဟ္မဏော ဣဓ သကဒါဂါမိဘာဝံ ပတွာ တုသိတာကာယံ ဥပပန္နောတိ ဧဝံ တဿ ယံ သကဒါဂါမိတ္တံ ဘဂဝတာ ဗျာကတံ။ ‘‘အဓိဂမဝသေနာ’’တိ သကဒါဂါမိဘာဝံ ပဋိလာဘဝသေန။ န ပန အဗြဟ္မစာရိနော သတော အဓိဂမဝသေနာတိ အဓိပ္ပာယော။ မရဏာသန္နကာလေပိ ဟိ သိက္ခာပဒါဓိဋ္ဌာနေန သဟ ဥပရိမဂ္ဂဖလာဓိဂမနံ နာမ တိက္ခပညဿ အရိယသာဝကဿ န ဒုက္ကရန္တိ။ ဧတေန ကေသဉ္စိ ထေရဝါဒရောစနံ ပဋိက္ခိတ္တံ ဟောတိ။ ‘‘သကိံဒေဝ ဣမံလောကံ အာဂန္တွာ’’တိ ဧတေန ဣတော ပရလောကံ ဂမနဿ စ တတော ပုန ဣဓာဂမနဿ စ သိဒ္ဓတ္တာ အယံ ပုဂ္ဂလော သုဒ္ဓေန မဂ္ဂနိယာမေန ကာမဘဝေ ဒွိက္ခတ္တု ပရမောနာမ ဟောတီတိ သိဒ္ဓါ။ ကထံ။ ဣဓ ပတွာ တတ္ထ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဣဓ ပရိနိဗ္ဗာယီ၊ တတ္ထ ပတွာ ဣဓ နိဗ္ဗတ္တိတွာ တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယီတိ။ သေသာပန စတ္တာရော ဝိပဿနာနိယာမေန သိဒ္ဓါ ဟောန္တီတိ ဝိညာယတိ။ ကတမေ စတ္တာရော။ ဣဓ ပတွာ ဣဓ ပရိနိဗ္ဗာယီ။ တတ္ထ ပတွာ တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယီ။ ဣဓ ပတွာ တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယီ။ တတ္ထ ပတွာ ဣဓ ပရိနိဗ္ဗာယီတိ။ ဧတ္ထ စ တီသု သောတာပန္နေသု ဧကောသတ္တက္ခတ္တု ပရမော ဧဝ မဂ္ဂနိယာမေန သိဒ္ဓါ။ သေသာ ပန ဒွေ သောတာပန္နာ ဝိပဿနာနိယာမေန သိဒ္ဓါ။ ဆ သကဒါဂါမီသု ဒွေ ဧဝ မဂ္ဂနိယာမေန သိဒ္ဓါ။ သေသာ ပန စတ္တာရော ဝိပဿနာနိယာမေန သိဒ္ဓါ။ တတ္ထ မဂ္ဂသိဒ္ဓေသု သောတာပန္န သကဒါဂါမီသု သင်္ကရော နတ္ထိ။ ဝိပဿနာသိဒ္ဓေသု ပန သင်္ကရော အတ္ထိ။ အတ္ထတော အဝိရုဒ္ဓေ သတိ၊ ဝေါဟာရမတ္တေန သင်္ကရေ ဒေါသော နတ္ထီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အာဂန္တွာတိ ပါဌဝသေန အာဂမနတောတိ ဝုတ္တံ။ အာဂန္တာတိ ပန ပါဌော ယုတ္တော။ အာဂမနသီလော အာဂမန ဓမ္မော ဟုတွာ သကဒါဂါမီ နာမာတိ အတ္ထော။ အနာဂန္တွာ ဣတ္ထတ္တန္တိ ဧတ္ထပိ ဧသေဝနယော။ အရဟတော ဘာဝေါ အရဟတ္တံ။ အရဟတ္တ မဂ္ဂံ။ ဒက္ခိဏာယ ဝိပတ္တိကရာနာမ အပ္ပပ္ဖလ အပ္ပာနိသံသကရာ။ သမ္ပတ္တိကရာ နာမ မဟပ္ဖလ မဟာနိသံသကရာ။ သီလက္ခန္ဓာဒိဂုဏာ နာမ သီလက္ခန္ဓ သမာဓိက္ခန္ဓ ပညာက္ခန္ဓ ဝိမုတ္တိက္ခန္ဓ ဝိမုတ္တိညာဏ ဒဿနက္ခန္ဓဂုဏာ။ ‘‘ဒက္ခိဏေယျေသူ’’တိ ဒက္ခိဏာရဟ ပုဂ္ဂလေသု။ ‘‘ဓုရံ’’တိ ပဓာနသီသဋ္ဌာနိယံ ဝုစ္စတိ။ သဒ္ဓါ ဧဝ ဓုရံ အဿာတိ သဒ္ဓါဓုရော။ ဧဝံ ပညာဓုရော။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ ဝီရိယဓုရော န ဂဟိတောတိ။ ပါဠိယံ သဒ္ဓါဝါဟီ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ၊ ပညာဝါဟီ မဂ္ဂံ ဘာဝေတီတိ ဝုတ္တံ။ န ပန ဝုတ္တံ ဝီရိယဝါဟီ မဂ္ဂံ ဘာဝေတီတိ။ တသ္မာ န ဂဟိတောတိ။ ကသ္မာ ပန ဝီရိယဝါဟီ မဂ္ဂံ ဘာဝေတီတိ န ဝုတ္တန္တိ။ ဝုစ္စတေ။ မဂ္ဂံ ဘာဝေန္တဿ နာမ အာဒိမှိ ဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာနံ ပဟာနာယ ကမ္မံ မဟန္တံ ဟောတိ။ ကသ္မာ၊ အပါယမူလကတ္တာ။ တတ္ထ သဒ္ဓါ စ ဝိစိကိစ္ဆာ စ ဒွေ ဥဇုပ္ပဋိပက္ခာ ဟောန္တိ။ ယသ္မိံ အာရမ္မဏေ သဒ္ဓါ နိဝိသတိ၊ တသ္မိံ ဝိစိကိစ္ဆာ နတ္ထိ။ ယသ္မိံ ဝိစိကိစ္ဆာ နိဝိသတိ၊ တသ္မိံ သဒ္ဓါ နတ္ထိ။ တထာ ပညာဒိဋ္ဌိယော စ ဥဇုပ္ပဋိပက္ခာ။ ယတ္ထ ပညာ၊ န တတ္ထ ဒိဋ္ဌိ။ ယတ္ထ ဒိဋ္ဌိ၊ န တတ္ထ ပညာတိ။ အပိ စ သဒ္ဓါ အတ္တနော ဝိသယေ ဒိဋ္ဌိံ ဝိဓမတိယေဝ။ ပညာယ ဝိစိကိစ္ဆာဝိဓမနေ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထိ။ တသ္မာ အာရဒ္ဓ ဝိပဿကော အနိစ္စာဒီသု အဝေစ္စပ္ပသာဒမတ္တေနပိ ဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာယော ပဇဟိတွာ သဒ္ဓါနုသာရိဘာဝဉ္စ သုဋ္ဌုတရံ ပသီဒိတွာ သဒ္ဓါဝိမုတ္တဘာဝဉ္စ ပါပုဏာတိ။ ပညာယ အနိစ္စာဒီနိ နိဇ္ဈာနက္ခမံ ကတွာ ဓမ္မာနုသာရိဘာဝဉ္စ သုဋ္ဌုတရံ ပဿိတွာ ဒိဋ္ဌိပတ္တပညာ ဝိမုတ္တဘာဝဉ္စ ပါပုဏာတိ။ ဝီရိယံ ပန ဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာနံ ပဋိပက္ခမတ္တမ္ပိ န ဟောတိ။ အထ ခေါ တာသံ သဟာယောပိ ဟောတိ၊ ဓုရဘူတဉ္စ။ ပဂ္ဂဟလက္ခဏဉှိ ဝီရိယံ။ တံ သဒ္ဓံပိ ပဂ္ဂဏှာတိ၊ ပညံပိ ပဂ္ဂဏှာတိ၊ ဒိဋ္ဌိံပိ ပဂ္ဂဏှာတိ၊ ဝိစိကိစ္ဆမ္ပိ ပဂ္ဂဏှာတိယေဝ။ ကုတောပန အတ္တနော သဘာဝေန ဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာယော ပဇဟိတုံ သက္ခိဿတိ။ တသ္မာ ဣမသ္မိံ ဌာနေ ဝီရိယဝါဟီတိ စ ဝီရိယဓုရောတိ စ န ဝုတ္တောတိ။ ကာယသက္ခိမှိ ပန သဒ္ဓါ စ ပညာ စ သမဗလာ ဟောန္တိ။ ဝီရိယဉ္စ သယံ သမ္မပ္ပဓာနဋ္ဌာနေ ဌတွာ တဒုဘယံ ဥပဗြူဟေတိ။ သော စ ပုဂ္ဂလော တဒုဘယဗလေန ဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာဒယော ပဇဟိတွာ ကာယသက္ခိဘာဝံ ပါပုဏာတိ။ အဋ္ဌဝိမောက္ခေ ဝါ ဥပ္ပာဒေတွာ ဥဘတောဘာဂ ဝိမုတ္တဘာဝံ ပါပုဏာတိ။ ဣမေသု ပန ဒွီသု ပုဂ္ဂလေသု ဝီရိယဿ ထာမော သုဋ္ဌု ပါကဋော။ တသ္မာ ဣမေ ဒွေ ဝီရိယာဓိကာတွေဝ ဝတ္တဗ္ဗာ။ န ဝီရိယဓုရောတိ။ စတုပ္ပဋိပဒါ နာမ ဒုက္ခာပဋိပဒါ ဒန္ဓာဘိညာ။ ဒုက္ခာပဋိပဒါ ခိပ္ပာဘိညာ။ သုခါပဋိပဒါ ဒန္ဓာဘိညာ။ သုခါပဋိပဒါ ခိပ္ပာဘိညာ။ တိဝိဓဝိမောက္ခော နာမ သုညတော ဝိမောက္ခော။ အနိမိတ္တော ဝိမောက္ခော။ အပ္ပဏိဟိတော ဝိမောက္ခော။ ‘‘တယော အန္တရာ ပရိနိဗ္ဗာယိနော’’တိ ဧတ္ထ အာယုကပ္ပဿ ပရိယန္တံ အပတွာ အန္တရာ ဧဝ ကိလေသပရိနိဗ္ဗာနပတ္တာ အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီ နာမ။ သော တိဝိဓော။ အာယုကပ္ပဿ ပထမဘာဂေ ပရိနိဗ္ဗာယီ၊ ဒုတီယဘာဂေ၊ တတီယဘာဂေတိ။ ဣမေ တယော အန္တရာ ပရိနိဗ္ဗာယိနော နာမ။ ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီ နာမ အာယုကပ္ပ ပရိယန္တေ ပရိနိဗ္ဗာယီ။ ဥဒ္ဓံ မုခေါ ဝဋ္ဋသောတော ဧတဿာတိ ဥဒ္ဓံသောတော။ အကနိဋ္ဌံ အဝဿံ ဂမိဿတီတိ အကနိဋ္ဌဂါမီ။ ဝိပဿနာ ကမ္မံ သသင်္ခါရံ သပ္ပယောဂံ ကတွာ ပရိနိဗ္ဗာယီ သသင်္ခါရ ပရိနိဗ္ဗာယီ။ သင်္ခါရရဟိတေန သုခေန ဝိပဿနာ ကမ္မေန ပရိနိဗ္ဗာယီ အသင်္ခါရ ပရိနိဗ္ဗာယီ။ ‘‘ဒွါဒသ သောတာပန္နာ’’တိ ဧကဗီဇိကာ တယော။ တေ ဧဝ စတူဟိ ပဋိပဒါဟိ ဂုဏိတာ ဒွါဒသ။ ဒွါဒသ သကဒါဂါမိနော ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယာ ဧဝ။

ဧကစ္စာနံ ဧဝ အနာဂါမိ အရဟန္တာနံ ဧဝ။ ‘‘အဇ္ဈောသိတဿာ’’တိ အဓိဩသိတဿ။ မမေဝိဒန္တိ နိဋ္ဌာနံ ကတွာ ဌပိတဿ။ ဂိလိတွာ ဌပိတဿာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဗဟလေန ထူလေန ကာမရာဂေန ဝိမုတ္တာ ဗဟလရာဂဝိမုတ္တာ။ အာရုပ္ပေသု စ တဿော အရူပသမာပတ္တိယော ဧဝ အတ္ထိ။ န စတဿော ရူပသမာပတ္တိယော။ တသ္မာ တတ္ထ အနုပုဗ္ဗနိရောဓော န လဗ္ဘတိ။ ‘‘အာဒိတော ပဋ္ဌာယာ’’တိ အဋ္ဌသု သမာပတ္တီသု ပထမဇ္ဈာန သမာပတ္တိအာဒိ။ တတော ပဋ္ဌာယ။ အနုပုဗ္ဗနိရောဓော နာမ ပထမဇ္ဈာနေ ပဋိဃသညာနာနတ္တသညာနံ နိရောဓော။ ပဋိဃသညာ နာမ ပဉ္စဝိညာဏသညာ။ နာနတ္တသညာ နာမ ကသိဏ နိမိတ္တတော အညေသု နာနာရမ္မဏေသု ပဝတ္တမနောဝိညာဏ သညာ။ ဒုတီယဇ္ဈာနေ ဝိတက္က ဝိစာရာနံ နိရောဓောတိအာဒိနာ အနုပုဗ္ဗ နိရောဓော။ ‘‘တတော ပဉ္စမဇ္ဈာနံ’’တိ ပဉ္စကနယေန ဝုတ္တံ။ အဋ္ဌသမာပတ္တိ ဝစနံ ပန စတုက္ကနယေန ဝုတ္တံ။ တဒုဘယံပိ ပုဂ္ဂလာနုရူပံ လဗ္ဘတိယေဝ။ ယုဂနန္ဓံ နာမ ဒွန္ဒဗန္ဓနံ၊ သမထဝိပဿနာနံ ယုဂနန္ဓန္တိ ဝိဂ္ဂဟော။ ‘‘သမာပဇ္ဇန ဝုဋ္ဌာန ဝိပဿနာဝသေနာ’’တိ ဧတ္ထ ဝသိဘာဝပတ္တံ သမာပဇ္ဇနဉ္စ ဝုဋ္ဌာနဉ္စ ဂဟေတဗ္ဗံ။ အတ္တနော သရီရာ ဗဒ္ဓေသု ပရိက္ခာရေသု သမာပတ္တိဗလေနေဝ အန္တရာယာဘာဝတော ဝိသုံ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗ ကိစ္စံ နတ္ထီတိ ဝုတ္တံ ‘‘အတ္တနော သရီရာဗဒ္ဓေ ပရိက္ခာရေ ဌပေတွာ’’တိ။ ‘‘နာနာဗဒ္ဓါနီ’’တိ နာနာဌာနေဟိ အာဗဒ္ဓါနိ။ နာနာဌာနေသု ဌပိတာနီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ‘‘ပရိဿယေနာ’’တိ အန္တရာယေန။ မာဝိနဿန္တူတိ ဝါ နာနာဗဒ္ဓ အဝိကောပနံ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗံ။ တဒါ ဝုဋ္ဌဟာမီတိဝါ သင်္ဃပ္ပတိမာနနံ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗံ။ ဧဝံ သတ္ထုပက္ကောသနံပိ။ ‘‘အဒ္ဓါနပရိစ္ဆေဒေါ’’တိ အတ္တနော ဇီဝိတကာလဿ ဥပပရိက္ခဏံ။ မရဏဉှိ နာမ သမာပတ္တိဗလေနပိ ပဋိဗာဟိတုံ န သက္ကာဟောတိ။ အန္တော သမာပတ္တိယဉ္စ မရဏေ သတိ သဗြဟ္မစာရီသု ကတ္တဗ္ဗဝတ္တံ န ကရေယျ။ ဧတဉှိ ဝတ္တံ ယံ အရိယသာဝကာနံ မရဏာသန္နေ သဗြဟ္မစာရီနံ ဝါ ဥပဋ္ဌာကာနံ ဝါ အပ္ပမာဒကထာနု သာသနိကမ္မံ။ သမာပတ္တိယံ ဝါ အညတိတ္ထိယာနံ ဂရဟာ ဝိဝဇ္ဇနတ္ထံ။ ဧဝဉှိ တေ ဂရဟေယျုံ။ ဂေါတမသာဝကာနံ နိရောဓသမာပတ္တိ နာမ ဧကံ မရဏမုခံ။ ယံ သမာပဇ္ဇန္တော အသုကော ဘိက္ခု မရဏံ ဂစ္ဆတိ။ အနရိယ ကမ္မံ ဟေတန္တိ။

‘‘ယဒတ္ထံ’’တိ ပဋိပတ္တိ ရသဿာဒတ္ထံ။ ‘‘တဒတ္ထေ’’တိ တသ္မိံ အတ္ထေ။ နိရာမိသ သုခံ နာမ အာမိသရဟိတ သုခံ။ ဒုဝိဓဉှိ သုခံ သာမိသသုခဉ္စ နိရာမိသသုခဉ္စ။ တတ္ထ ယေ လောကေ ဣဋ္ဌ ကန္တ မနာပိယာ ပဉ္စကာမဂုဏာ နာမ အတ္ထိ။ တေ ကိလေသေဟိ အာမသိတဗ္ဗတ္တာ အာမိသာ နာမ။ ယဉ္စသုခံ တေ အာမိသေ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တံ သာမိသသုခံ နာမ။ ယံ လောကေ ဒိဗ္ဗံ သုခံ မာနုသကံ သုခန္တိ မမာယန္တိ။ ယဉ္စ အနုဘဝန္တံ မဟာဇနံ သဗ္ဗာနိ အပါယဘယ ဝဋ္ဋဘယာနိ သမ္ပရိဝါရေန္တိ။ ဈာနသုခ မဂ္ဂသုခ ဖလသုခ နိဗ္ဗာနသုခံ ပန နိရာမိသသုခံ နာမ။ ယံ နေက္ခမ္မသုခန္တိ စ ပဝိဝေကသုခန္တိ စ ဥပသမသုခန္တိ စ သမ္ဗောဓိသုခန္တိ စ ဝိမုတ္တိသုခန္တိ စ အရိယသုခန္တိ စ အနဝဇ္ဇသုခန္တိ စ ဝုစ္စတိ။ ယဉ္စ အနုဘဝန္တံ အရိယဇနံ သဗ္ဗာနိ အပါယဘယ ဝဋ္ဋဘယာနိ သမ္ပရိဝဇ္ဇန္တိ။ ‘‘အဿာဒိတဗ္ဗဋ္ဌေနာ’’တိ ကိလေသပလိဗောဓေဟိ ဝိမုတ္တတ္တာ ဝိပုလ ဂမ္ဘီရ သန္တ ပဏီတရသတ္တာ စ အဟောသုခံ အဟောသုခန္တိ ဥဒါဟရန္တေနပိ အဿာဒိတဗ္ဗဋ္ဌေနာတိ။

ကမ္မဋ္ဌာနသင်္ဂဟာနုဒီပနာ နိဋ္ဌိတာ။

နိဂမဂါထာသု။

၂၆၂။ စရိတဗ္ဗန္တိ စာရိတ္တံ။ ဒသကုသလကမ္မပထဓမ္မဇာတံ။ ‘‘ကုလာစာရေနာ’’တိ ကုလပရမ္ပရတော အာဂတေန အာစာရေန။ ‘‘ဉာတိ မိတ္တ ဓန ဘောဂသမ္ပတ္တိယာ’’တိ ဟေတုအတ္ထေ ကရဏဝစနံ။ ‘‘ဝိသာလေ’’တိ ဝိပုလေ။ ‘‘တေနာ’’တိ တဿပဒဿ ဝိဘတျန္တ ဒဿနံ။ ‘‘သဒ္ဓါယာ’’တိ ရတနတ္တယေ အဝေစ္စပ္ပသာဒသဒ္ဓါဝသေန။ ‘‘အဘိဝုဍ္ဎာနံ’’တိ ဟာနဘာဂိယ ဌိတိဘာဂိယဘာဝံ အတိက္ကမ္မဝိသေသဘာဂိယ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယ ဘာဝပတ္တိဝသေန အတိဿယ ဝုဍ္ဎာနံ။ ‘‘ပရိသုဒ္ဓါနဉ္စာ’’တိ အတ္တုက္ကံသန ပရဝမ္ဘနာဒိ ဒေါသေဟိ ပရိသုဒ္ဓါနဉ္စ။ နံ နံ ဇနံ ပါတိရက္ခတီတိ နမ္ပော။ ဒိဋ္ဌဒိဋ္ဌေသု မေတ္တာဝိဟာရီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အာဝှာတဗ္ဗောတိ အဝှယော။ နာမံ။ နမ္ပော ဣတိ အဝှယော အဿာတိ နမ္ပဝှယောတိ ဝစနတ္ထော။ ‘‘ပဏိဓာယာ’’တိ ပတ္ထေတွာတိ အတ္ထံ နိဝတ္တေတိ ‘‘ဘုသံ နိဓာယာ’’တိအာဒိနာ။ ‘‘ဥပါဒါယ ပဋိစ္စာ’’တိ တဿ ပဒဿ ပရိယာယဒဿနမေတံ။ ‘‘အတ္တနော မန္ဒဗုဒ္ဓီနံ’’တိ ပစ္စက္ခေ ဓရမာနာနန္တိ အဓိပ္ပာယော။ တေနာဟ ‘‘ပစ္ဆိမ ဇနာနံ ဝါ’’တိ။ အနုကမ္ပနံ အနုကမ္ပော။ ကထံ နု ခေါ ဣမေ ဇနာ အဘိဓမ္မတ္ထေသု သုခေန အာဇာနေယျုန္တိ ဧဝံ ပဝတ္တော စိတ္တဗျာပါရော။ အတ္ထတော အနုဒယသင်္ခါတာ ကရုဏာယေဝ။ တေနာဟ ‘‘အနုဒယံ ကာရုညံ’’တိ။ ‘‘ပတ္ထိတံ’’တိ ဝါ သာဓုဝတဿ ယံ ထေရော ဧဝရူပံ ပကရဏံ ကရေယျာတိ ဧဝံ စိရကာလံ ပတ္ထိတံ အာသိံသိတန္တိ အတ္ထော။ ‘‘ခုဒ္ဒသိက္ခာဋီကာယံ’’တိ ပေါရာဏဋီကံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သောမဝိဟာရောတွေဝ ပညာယိတ္ထ တသ္မိံ ဒီပေတိ အဓိပ္ပာယော။ ဂါထာယံ ‘‘အထာ’’တိ တသ္မိံကာလေ။ ‘‘ဧတ္ထာ’’တိ ဧတသ္မိံ နဂရေ။ ‘‘သဒ္ဒေါ’’တိ ကသ္မာ ရာဇာ ဧဝရူပံ မင်္ဂလဟတ္ထိံ ဗြာဟ္မဏာနံ အဒါသိ။ နေတံ ပတိရူပံ ယံ ရညာ ကတန္တိ ဧဝံ ပဝတ္တော အမနာပသဒ္ဒေါ။ ‘‘ဘေရဝေါ’’တိ ဘီရုတာဇနကော ဘယာနကော။ ‘‘သိဝီနံ’’တိ သိဝိရဋ္ဌဝါသီနံ။ ‘‘ရဋ္ဌဝဍ္ဎနေ’’တိ ရဋ္ဌံ ဝဍ္ဎေတီတိ ရဋ္ဌဝဍ္ဎနော။ ဟတ္ထိနာဂေါ။ သော ဟိ လက္ခဏသမ္ပန္နော အာဇာနိယော ဟောတိ။ ယသ္မိံ ရဋ္ဌေ တံ အဘိမင်္ဂလံ ကရောန္တိ၊ တသ္မိံ ရဋ္ဌေ ဒေဝေါ သမ္မာ ဝဿတိ၊ နာနာဘယုပဒ္ဒဝါ တသ္မိံ နုပ္ပဇ္ဇန္တီတိ လောကသမ္မတော မင်္ဂလဟတ္ထီ ဟောတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သိဝီနံ ရဋ္ဌဝဍ္ဎနေ’’တိ။ ‘‘ဝိတ္ထိဏ္ဏော’’တိ ဝိတ္ထာရိတော။ အတိဝိတ္ထာရောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဓနီယန္တိ မဟာဇနေဟိ ဒဋ္ဌုံ ပတ္ထီယန္တီတိ ဓညာ။ မဟိဒ္ဓိကာ။ အဓိဝသန္တိ ဧတ္ထာတိ အဓိဝါသော။ ဓညာနံ အဓိဝါသောတိ သမာသော။ အဇ္ဈာဝသိံသု ဧတ္ထာတိ အဇ္ဈာဝုတ္ထံ။ ကိတ္တိဂုဏဝသေန ဥဒေန္တိ ဥဂ္ဂစ္ဆန္တီတိ ဥဒိတာ။ ဥဒိတာနံပိ ဥဒိတောတိ ဝိဂ္ဂဟော။ တေနာဟ ‘‘နဘမဇ္ဈေ’’တိအာဒိံ။ သာရဇ္ဇနံ သာရဒေါ။ ဝိဂတော သာရဒေါ ယဿာတိ ဝိသာရဒေါ။ ဝိသာရဒဿ ဘာဝေါ ဝေသာရဇ္ဇံ။ ပရိယတ္တိယံ ဝေသာရဇ္ဇံ ပရိယတ္တိဝေသာရဇ္ဇံ။ တေပိဋကပရိယတ္တိယံ ဝေယျတ္တိယညာဏံ။ တံ အာဒိ ဧတိဿာ ပညာယာတိ ပရိယတ္တိဝေသာရဇ္ဇာဒိ ပညာ။ ပါပတော လဇ္ဇနသီလာတိ လဇ္ဇိနောတိ အာဟ ‘‘ပါပဂရဟိနော’’တိ။ ပါပံ ဓမ္မံ ဂရဟန္တိအာဒီနဝံ ကထယန္တိ သီလေနာတိ ပါပဂရဟိနော။ ‘‘အနုဿရန္တူ’’တိ ပုနပ္ပုနံ သရန္တု။ ဝိသေသေန ဘဝန္တိ ဝေပုလ္လံ ဂစ္ဆန္တီတိ ဝိဘဝါ။ ပုညာနိ စ တာနိ ဝိဘဝါစာတိ ပုညဝိဘဝါ။ ဝိပုလပုညာနီတိ ဒဿေတုံ ‘‘ဝိပုလာနံ’’တိအာဒိမာဟ။ အနုတ္တရိယ ဓမ္မာ နာမ ဒဿနာနုတ္တရိယ သဝနာနုတ္တရိယာဒယော။ လောကေ ဗဟူသု ဒဿနေသု ဣတော ဥတ္တရံ အညံ ဒဿနံ နာမ နတ္ထီတိ ဒဿနာနုတ္တရိယံ။ ရတနတ္တယဒဿနံ။ စတုသစ္စဒဿနဉ္စ။ ရတနတ္တယဂုဏကထာသဝနံ ၊ ခန္ဓာယတန ဓာတု သစ္စပဋိစ္စသမုပ္ပာဒကထာသဝနဉ္စ သဝနာနုတ္တရိယံ နာမ။ တေသု ရတနတ္တယာဒီသု သဒ္ဓါ ပဋိလာဘော လာဘာနုတ္တရိယံ နာမ။ တေသမေဝ ပုနပ္ပုနံ သရဏံ အနုဿတာနုတ္တရိယံ နာမ။ ရတနတ္တယေ စတူဟိ ပစ္စယေဟိ ဝါ ဝတ္တပ္ပဋိဝတ္တကရဏေန ဝါ ပရိစရဏံ ပါရိစရိယာနုတ္တရိယံ နာမ။ ဗုဒ္ဓပညတ္တာသု တီသု သိက္ခာသု သမာဒါယ သိက္ခနံ သိက္ခာနုတ္တရိယံ နာမ။ တာဒိသေ ပညာဝဒါတဂုဏသောဘာဒိကေ ဂုဏေ အဝဿံ ဘဇန္တိ ပါပုဏန္တီတိ တာဒိသဂုဏဘာဂိနော။ ‘‘ဘဝိဿာမာ’’တိ ဘဝိတုံ ဥဿာဟံ ကရိဿာမာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

ဒီပနိယာ နိဂမဂါထာသု။

‘‘ဗသှျုသုညစမ္မေကမှီ’’တိ ဧတ္ထ ‘‘ဗသှျူ’’တိ အဋ္ဌသင်္ချာယ သင်္ကေတ ဝစနံ။ ‘‘စမ္မံ’’တိ ဒွိသင်္ချာယ။ ဧကဉ္စ ဒုကဉ္စ သုညဉ္စ အဋ္ဌစာတိ ဂဏနက္ကမော။ သဟဿ ဒွိသတ အဋ္ဌသင်္ခါတေ သာကေတိ အတ္ထော။ ဧသနယော ပရတော ‘‘နဝပဉ္စ စမ္မေကမှီ’’တိ ပဒေပိ။ ဂါထာဝဏ္ဏနာသု။ နဂရတိ န စဝတီတိ နဂရံ။ ထာဝရိယန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ‘‘ရဉ္ဇေတီ’’တိ ရမေတိ။ ခေမသုဘိက္ခတာဒိဂုဏေဟိ အနာဂတေ ဇနေ ဂမာပေတိ၊ အာဂတေ အညတ္ထ ဂန္တုံ န ဒေတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ရောဟိတမိဂါ နာမ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏမိဂါ။ ‘‘သာကေ’’တိ သာကနာမေန ရညာ ပုန သင်္ခတတ္တာ ဣမံ ကလိယုဂံ သာကန္တိ ဝုစ္စတိ။ ယံ ဧတရဟိ သာကြရာဇန္တိပိ ဝေါဟရန္တိ။ သာကရာဇာ စ နာမ ဥတ္တရာပထေသု ဧကော ဂန္ဓာရရာဇာ။ ယံ ဇေဋ္ဌကံ ကတွာ ဘိန္နလဒ္ဓိကာ ဝဇ္ဇီဘိက္ခူ ဣမံ ဓမ္မ ဝိနယံ မဟာသင်္ဃီကံ နာမ သင်္ဂဟံ အာရောပေန္တိ။ သော စ ဓမ္မဝိနယသင်္ဂဟော ဥတ္တရာပထေသု ဝတ္တတိ။ ဝေသာလိယံ ယသတ္ထေရ သင်္ဂဟော ပန ဒက္ခိဏာပထေသူတိ။ စတ္တာရိယုဂါနိ နာမ လောကေ ပညပေန္တိ သတျယုဂံ၊ ဒွါပရယုဂံ၊ တေတြယုဂံ၊ ကလိယုဂ၊န္တိ။ ယုဂန္တိ စ အာယုပရိမာဏံ ဝုစ္စတိ။ ဣဒါနိပန ကလိယုဂံ ဝတ္တတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သာကေတိ ကလိယုဂေ’’တိ။ ပါပယုဂေတိ အတ္ထော။ ‘‘လ တီ’’တိ သာလိက္ခေတ္တာနံ သောဓနဋ္ဌာနတ္တာ ဧဝံ မြမ္မဒေသဝေါဟာရေန လဒ္ဓနာမံ အရညံ။ တံ ပန မုံရွာနဂရဿ ဧသန္နေ ပဉ္စဓနုသတိကေ ပဒေသေ ဇာတံ။ ‘‘ဝိဿုတေ’’တိ ဝိသေသေန ကိတ္တိတေ။ သာရဉ္စ အသာရဉ္စ ဝိဝေစေန္တိ ဝိစာရေတွာ ဇာနန္တိသီလေနာတိ သာရာသာရ ဝိဝေကိနောတိ ဝစနတ္ထောတိ။

ဣတိ ပရမတ္ထဒီပနိယာ အနုဒီပနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁။ ပရမတ္ထဒီပနီ နာမ၊ ယေန ထေရေန သာ ကတာ။

တေနေဝေ သာ ကတာ ဟောတိ၊ အယံ တဿာနု ဒီပနီ။

၂။ အဋ္ဌသတ္တဒွယေကမှိ၊ သာကေ သာ ဇေဋ္ဌမာသကေ။

ကာဠေ နဝမိယံ ဒိဝါ၊ မဇ္ဈနှိကေ နိဋ္ဌံ ဂတာ။

အနုဒီပနီ နိဋ္ဌိတာ။