📜

၇။ နိဂ္ဂဟီတန္တပုလ္လိင်္ဂနာမိကပဒမာလာ

အထ ပုဗ္ဗာစရိယမတံ ပုရေစရံ ကတွာ နိဂ္ဂဟီတန္တပုလ္လိင်္ဂါနံ ဘဝန္တ ကရောန္တဣစ္စာဒိကဿ ပကတိရူပဿ နာမိကပဒမာလံ ဝက္ခာမ –

ဂစ္ဆံ မဟံ စရံ တိဋ္ဌံ၊ ဒဒံ ဘုဉ္ဇံ သုဏံ ပစံ၊

ဇယံ ဇရံ စဝံ မီယံ၊ သရံ ကုဗ္ဗံ ဇပံ ဝဇံ။

ဂစ္ဆံ၊ ဂစ္ဆန္တော၊ ဂစ္ဆန္တာ။ ဂစ္ဆန္တံ၊ ဂစ္ဆန္တေ။ ဂစ္ဆတာ၊ ဂစ္ဆန္တေဟိ၊ ဂစ္ဆန္တေတိ။ ဂစ္ဆတော၊ ဂစ္ဆန္တဿ၊ ဂစ္ဆန္တာနံ၊ ဂစ္ဆတံ။ ဂစ္ဆတာ၊ ဂစ္ဆန္တေဟိ၊ ဂစ္ဆန္တေဘိ။ ဂစ္ဆတော၊ ဂစ္ဆန္တဿ၊ ဂစ္ဆန္တာနံ၊ ဂစ္ဆတံ။ ဂစ္ဆတိ၊ ဂစ္ဆန္တေသု။ ဘော ဂစ္ဆံ၊ ဘော ဂစ္ဆာ၊ ဘဝန္တော ဂစ္ဆန္တော။

ဂစ္ဆာဒီနိ အညာနိ စ တံသဒိသာနံ ဧဝံ ဉေယျာနီတိ ယမကမဟာထေရမတံ။ ကိဉ္စာပေတ္ထ တတိယေကဝစနဋ္ဌာနာဒီသု ‘‘ဂစ္ဆန္တေန၊ ဂစ္ဆန္တာ၊ ဂစ္ဆန္တသ္မာ၊ ဂစ္ဆန္တမှာ၊ ဂစ္ဆန္တသ္မိံ၊ ဂစ္ဆန္တမှီ’’တိ ဣမာနိ ပဒါနိ နာဂတာနိ၊ တထာပိ တတ္ထ တတ္ထ ပယောဂဒဿနတော ဂဟေတဗ္ဗာနိ။

တတြ ယမကမဟာထေရေန အာလပနဝစနဋ္ဌာနေယေဝ ‘‘ဂစ္ဆန္တော၊ မဟန္တော၊ စရန္တော’’တိအာဒီနံ ဗဟုဝစနတ္တံ ကထိတံ၊ ပစ္စတ္တဝစနဋ္ဌာနေ ဧကဝစနတ္တံ။ ကေဟိစိ ပန ပစ္စတ္တဝစနဋ္ဌာနေ ဧကဝစနဗဟုဝစနတ္တံ၊ အာလပနဝစနဋ္ဌာနေ ဗဟုဝစနတ္တံယေဝ ကထိတံ။ ‘‘ဂစ္ဆံ၊ မဟံ၊ စရ’’န္တိအာဒီနံ ပန အာလပနဋ္ဌာနေ ဧကဝစနတ္တံ။ မယံ ပန ဗုဒ္ဓဝစနေ အနေကာသု စာဋ္ဌကထာသု ‘‘ဂစ္ဆန္တော၊ မဟန္တော’’တိအာဒီနံ ဗဟုဝစနပ္ပယောဂါနံ ‘‘ဂစ္ဆံ၊ မဟံ’’ဣစ္စာဒီနဉ္စ သာနုသာရာလပနေကဝစနပ္ပယောဂါနံ အဒဿနတော ‘‘ဂစ္ဆန္တော ဘာရဒွါဇော။ သ ဂစ္ဆံ န နိဝတ္တတိ။ မဟန္တော လောကသန္နိဝါသော’’တိအာဒီနံ ပန ပစ္စတ္တေကဝစနပ္ပယောဂါနညေဝ ဒဿနတော တာဒိသာနိ ရူပါနိ အနိဇ္ဈာနက္ခမာနိ ဝိယ မညာမ။ နိရုတ္တိပိဋကေ ပစ္စတ္တာလပနဋ္ဌာနေ ‘‘မဟန္တော၊ ဘဝန္တော၊ စရန္တော’’တိအာဒီနံ ဗဟုဝစနတ္တမေဝ ကထိတံ၊ န ဧကဝစနတ္တံ။ တထာ ဟိ တတ္ထ ‘‘မဟံ ဘဝံ စရံ တိဋ္ဌ’’န္တိ ဂါထံ ဝတွာ ‘‘မဟံ တိဋ္ဌတိ၊ မဟန္တော တိဋ္ဌန္တီ’’တိ စ၊ ‘‘ဘော မဟာ၊ ဘဝန္တော မဟန္တော’’တိ စ၊ ‘‘ဘဝံ တိဋ္ဌတိ၊ ဘဝန္တော တိဋ္ဌန္တီ’’တိ စ အာဒိ ဝုတ္တံ။

ဧတ္ထ ပန ‘‘ဘဝံ၊ ဘဝန္တော’’တိ ပဒါနိ ယတ္ထ ‘‘ဟောန္တော ဟောန္တာ’’တိ ကြိယတ္ထံ န ဝဒန္တိ၊ တတ္ထ ‘‘ဘဝံ ကစ္စာနော။ မာ ဘဝန္တော ဧဝံ အဝစုတ္ထာ’’တိအာဒီသု ဝိယ အညသ္မိံ အတ္ထေ ပတနတော ဧကဝစနဗဟုဝစနာနိ ဘဝန္တိ၊ တသ္မာ ‘‘သန္တော သပ္ပုရိသာ လောကေ’’တိ ဧတ္ထ ‘‘သန္တော’’တိ ပဒဿ ဝိယ ‘‘အရဟန္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ’’တိ ဧတ္ထ ‘‘အရဟန္တော’’တိ ပဒဿ ဝိယ စ ‘‘ဘဝန္တော’’တိ ပဒဿ ဗဟုဝစနတ္တံ နိဇ္ဈာနက္ခမံ။ ‘‘မဟန္တော၊ စရန္တော၊ တိဋ္ဌန္တော’’တိအာဒီနံ ပန ဗဟုဝစနတ္တံ န နိဇ္ဈာနက္ခမံ ဝိယ အမှေ ပဋိဘာတိ။ န ဟိ ကတ္ထစိပိ ‘‘သန္တော၊ အရဟန္တော၊ ဘဝန္တော’’တိ ပဒဝဇ္ဇိတာနံ ‘‘ဂစ္ဆန္တော၊ မဟန္တော၊ စရန္တော’’တိအာဒီနံ အနေကပဒသတာနံ ဗဟုဝစနန္တတာပယောဂေ ပဿာမ။ တထာ ဟိ –

ဗဝှတ္တေ ကတ္ထစိ ဌာနေ၊ ‘‘ဇာန’’မိစ္စာဒယော ယထာ၊

ဒိဿန္တိ နေဝံ ဗဝှတ္တေ၊ ‘‘ဂစ္ဆန္တော’’ ဣတိအာဒယော။

ဗဝှတ္တေ ကတ္ထစိ ဌာနေ၊ ‘‘သန္တော’’ ဣစ္စာဒယောပိ စ၊

ဒိဿန္တိ နေဝံ ဗဝှတ္တေ၊ ‘‘ဂစ္ဆန္တော’’ ဣတိအာဒယော။

‘‘အရဟန္တော’’တိ ဗဝှတ္တေ၊ ဧကန္တေနေဝ ဒိဿတိ၊

နေဝံ ဒိဿန္တိ ဗဝှတ္တေ၊ ‘‘ဂစ္ဆန္တော’’ ဣတိအာဒယော။

အနေကသတပါဌေသု၊ ‘‘ဝိဟရန္တော’’တိအာဒီသု၊

ဧကဿပိ ဗဟုကတ္တေ၊ ပဝတ္တိ န တု ဒိဿတိ။

ဗဟုဝစနနယေန၊ ‘‘ဂစ္ဆန္တော’’တိ ပဒဿ ဟိ၊

ဂဟဏေ သတိ ဗဟဝေါ၊ ဒေါသာ ဒိဿန္တိ သစ္စတော။

ယထေကမှိ ဃရေ ဒဍ္ဎေ၊ ဒဍ္ဎာ သာမီပိကာ ဃရာ၊

တထာ ဗဝှတ္တဝါစိတ္တေ၊ ‘‘ဂစ္ဆန္တော’’တိ ပဒဿ တု။

‘‘ဝိဟရန္တော’’တိအာဒီနံ၊ ဗဝှတ္တဝါစိတာ သိယာ၊

ရူပနယော အနိဋ္ဌော စ၊ ဂဟေတဗ္ဗော အနေကဓာ။

ဧဝံ သန္တေပိ ယသ္မာ ‘‘နိရုတ္တိပိဋကံ နာမ ပဘိန္နပဋိသမ္ဘိဒေန မဟာခီဏာသဝေန မဟာကစ္စာယနေန ကတ’’န္တိ လောကေ ပသိဒ္ဓံ၊ တသ္မာ ဣဒံ ဌာနံ ပုနပ္ပုနံ ဥပပရိက္ခိတဗ္ဗံ။ ကိဉ္စာပေတ္ထ ထေရေ ဂါရဝေန ဧဝံ ဝုတ္တံ၊ တထာပိ ပါဠိနယံ ဂရုံ ကတွာ ဒိဋ္ဌေနေကဝစနနယေန အဒိဋ္ဌော ဗဟုဝစနနယော ဆဍ္ဍေတဗ္ဗော။ ဧဝံ သတိ နိဂ္ဂဟီတန္တေသု နယော သောဘနော ဘဝတိ။ အယံ ပန အမှာကံ ရုစိ –

‘‘ဘဝံ ကရံ အရဟံ သံ၊ မဟံ’’ ဣတိ ပဒါနိ တု၊

ဝိသဒိသာနိ သမ္ဘောန္တိ၊ အညမညန္တိ လက္ခယေ။

‘‘ဂစ္ဆံ စရံ ဒဒံ တိဋ္ဌံ၊ စိန္တယံ ဘာဝယံ ဝဒံ၊

ဇာနံ ပဿ’’န္တိအာဒီနိ၊ သဒိသာနိ ဘဝန္တိ ဟိ။

တတြ ‘‘ဇာန’’န္တိအာဒီနိ၊ ကတ္ထစိ ပရိဝတ္တရေ၊

ဝိဘတ္တိလိင်္ဂဝစန-ဝသေနာတိ ဝိဘာဝယေ။

တတြ တာဝ ဘဝန္တသဒ္ဒဿ နာမိကပဒမာလာ ဝုစ္စတိ – ဘဝံသဒ္ဒေါ ဟိ ‘‘ဝဍ္ဎန္တော၊ ဟောန္တော’’တိ အတ္ထေပိ ဝဒတိ။ တေသံ ဝသေန အယံ နာမိကပဒမာလာ။

ဘဝံ၊ ဘဝန္တော၊ ဘဝန္တာ။ ဘဝန္တံ၊ ဘဝန္တေ။ ဘဝန္တေန၊ ဘဝန္တေဟိ၊ ဘဝန္တေဘိ။ ဘဝန္တဿ၊ ဘဝန္တာနံ။ ဘဝန္တာ၊ ဘဝန္တသ္မာ၊ ဘဝန္တမှာ၊ ဘဝန္တေဟိ၊ ဘဝန္တေဘိ။ ဘဝန္တဿ၊ ဘဝန္တာနံ။ ဘဝန္တေ၊ ဘဝန္တသ္မိံ၊ ဘဝန္တမှိ၊ ဘဝန္တေသု။ ဟေ ဘဝန္တ၊ ဟေ ဘဝန္တာ။

တတ္ထ ‘‘ဘဝံ၊ ဘဝန္တော’’တိအာဒီနံ ‘‘ဝဍ္ဎန္တောဟောန္တော’’တိအာဒိနာ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တထာ ဟိ ‘‘သုဝိဇာနော ဘဝံ ဟောတိ။ ဓမ္မကာမော ဘဝံ ဟောတိ။ ရာဇာ ဘဝန္တော နာနာသမ္ပတ္တီဟိ မောဒတိ။ ကုဠီရဒဟော ဂင်္ဂါယ ဧကာဗဒ္ဓါ၊ ဂင်္ဂါယ ပူရဏကာလေ ဂင်္ဂေါဒကေန ပူရတိ၊ ဥဒကေ မန္ဒီ ဘဝန္တေ ဒဟတော ဥဒကံ ဂင်္ဂါယ ဩတရတီ’’တိ ပယောဂါ ဘဝန္တိ၊ တသ္မာ အယံ နာမိကပဒမာလာ သာရတော ပစ္စေတဗ္ဗာ။ ဧတ္ထ ဘဝံသဒ္ဒမတ္တံ ဝဇ္ဇေတွာ ဂစ္ဆမာနစရမာနသဒ္ဒါဒီသု ဝိယ ဘဝန္တသဒ္ဒေ ‘‘ဘဝန္တော၊ ဘဝန္တာ’’တိ ပုရိသနယောပိ လဗ္ဘတိ၊ နပုံသကလိင်္ဂေ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘ဘဝန္တံ၊ ဘဝန္တာနီ’’တိ စိတ္တနယောပိ လဗ္ဘတိ။ ဧဝံ ဝဍ္ဎနဘဝနတ္ထဝါစကဿ ဘဝန္တသဒ္ဒဿ နာမိကပဒမာလာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

အယဉ္စ ဝိသေသော ‘‘ဘဝန္တော’’တိ ပဒံ ဝဍ္ဎနဘဝနတ္ထတော အညတ္ထေ ဝတ္တမာနံ ဗဟုဝစနမေဝ ဟောတိ၊ ယထာ ‘‘ဘဝန္တော အာဂစ္ဆန္တီ’’တိ။ ဝဍ္ဎနဘဝနတ္ထေသု ဝတ္တမာနံ ဧကဝစနမေဝ။ အတြိမေ ပယောဂါ ‘‘အနုပုဗ္ဗေန ဘဝန္တော ဝိညုတံ ပါပုဏာတိ။ သမဏေန နာမ ဤဒိသေသု ကမ္မေသု အဗျာဝဋေန ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဧဝံ ဘဝန္တော ဟိ သမဏော သုသမဏော အဿာ’’တိ။ ‘‘ဘဝံ’’ ဣတိ ပဒံ ပန ဥဘယတ္ထာပိ ဧကဝစနမေဝ၊ တသ္မာ ဣဒါနိ ‘‘ဘဝံ အာနန္ဒော။ ဘဝန္တော အာဂစ္ဆန္တိ၊ အပ္ပသဒ္ဒါ ဘဝန္တော ဟောန္တု၊ မာ ဘောန္တော သဒ္ဒမကတ္ထာ’’တိ ဧဝမာဒိပယောဂဒဿနဝသေန ဝေါဟာရဝိသေသေ ပဝတ္တံ အညံ အတ္ထံ ပဋိစ္စ အပရာပိ နာမိကပဒမာလာ ဝုစ္စတေ –

ဘဝံ၊ ဘဝန္တော၊ ဘောန္တော။ ဘဝန္တံ၊ ဘဝန္တေ။ ဘဝတာ၊ ဘောတာ၊ ဘဝန္တေန၊ ဘဝန္တေဟိ၊ ဘဝန္တေဘိ။ ဘဝတော၊ ဘောတော၊ ဘဝန္တဿ၊ ဘဝန္တာနံ၊ ဘဝတံ။ ဘဝတာ၊ ဘောတာ၊ ဘဝန္တေဟိ၊ ဘဝန္တေဘိ။ ဘဝတော၊ ဘောတော၊ ဘဝန္တဿ၊ ဘဝန္တာနံ၊ ဘဝတံ။ ဘဝတိ၊ ဘဝန္တေ၊ ဘဝန္တသ္မိံ၊ ဘဝန္တမှိ၊ ဘဝန္တေသု။ ဘော၊ ဘဝန္တော၊ ဘောန္တော ဣတိ။

ဧတ္ထ ပန ‘‘ဘော’’ဣစ္စာဒီနိ တီဏိ ပဒါနိ ယသ္မာ ဝေါဟာရဝိသေသပဝတ္တာနိ အာလပနပဒါနိ ဟောန္တိ၊ တသ္မာ ‘‘အာဝုသော၊ ဘန္တေ’’တိ ပဒါနိ ဝိယ ဘောသဒ္ဒါဒိဥပပဒဝန္တာနိ န ဘဝန္တိ၊ ‘‘ဘော ပုရိသ၊ ဘဝန္တော ဗြာဟ္မဏာ၊ ဘောန္တော သမဏာ၊ ဘော ရာဇ’’ဣစ္စာဒီသု ဟိ ပုရိသသဒ္ဒါဒယောယေဝ ဘောသဒ္ဒါဒိ ဥပပဒဝန္တော ဘဝန္တိ။ ဣဓ စ ‘‘ဘဝံ အာနန္ဒော’’တိ ဧတ္ထ ဘဝံသဒ္ဒေန သမာနတ္ထာနိ ‘‘ဘော၊ ဘဝန္တော၊ ဘောန္တော’’တိ ပဒါနိ ဝုတ္တာနိ၊ န ပန ‘‘ဓမ္မကာမော ဘဝံ ဟောတီ’’တိ ဧတ္ထ ဘဝံသဒ္ဒေန သမာနတ္ထာနိ။ ပဌမသ္မိဉှိ နယေ ဝဍ္ဎနတ္ထဝသေန ‘‘ဘော ဘဝန္တ၊ ဘဝန္တော ဘဝန္တာ၊ ဘောန္တော ဘဝန္တာ’’တိ ဘောသဒ္ဒါဒယော အာလပနပဒါနံ ဥပပဒါနိ ဘဝန္တိ၊ န ဒုတိယသ္မိံ နယေ။ အာမေဍိတဝသေန ပန ‘‘ဘော ဘော၊ ဘဝန္တော ဘဝန္တော၊ ဘောန္တော ဘောန္တော’’တိ ပဒါနိ ဘဝန္တိ ယထာ ‘‘ဘန္တေ ဘန္တေ’’တိ။

အတြိဒံ ဘူဓာတုဝသေန သင်္ခေပတော ပါဠိနိဒဿနံ – ကသ္မာ ဘဝံ ဝိဇ္ဇနမရညနိဿိတော။ ကထံ ပနာဟံ ဘော တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဇာနိဿာမိ။ ဧဝံ ဘောတိ ခေါ အမ္ဗဋ္ဌော မာဏဝေါ ဗြာဟ္မဏဿ ပေါက္ခရသာတိဿ ပဋိဿုတွာ။ မာ ဘဝန္တော ဧဝံ အဝစုတ္ထ။ ဣမံ ဘောန္တော နိသာမေထ။ ဧဝံ ဘော ပုရိသ ဇာနာဟိ၊ ပါပဓမ္မာ အသညတာ ဣစ္စေဝမာဒိ။ ဧတ္ထ ‘‘ဘဝံ’’ဣစ္စာဒီနိ ဘူဓာတုမယာနိ နာမပဒါနီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။

အပိစ တေသု ‘‘ဘော၊ ဘဝန္တော၊ ဘောန္တော’’တိ ဣမာနိ နိပါတပဒါနိပိ ဟောန္တီတိ ဝဝတ္ထပေတဗ္ဗံ။ ‘‘ဘော ပုရိသာ’’တိအာဒီသု တေသံ နိပါတာနိပါတဘာဝေ ဝိဝါဒေါ န ကရဏီယော။ ကစ္စာယနသ္မိဉှိ ‘‘ဘော ဂေ တူ’’တိ ဝုတ္တံ။ အညတ္ထ ပန ‘‘အာမန္တနတ္ထေ နိပါတော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တထာ ဟိ နိရုတ္တိမဉ္ဇူသာယံ ဝုတ္တံ ‘‘ဘောတိဒံ အာမန္တနတ္ထေ နိပါတော။ သော န ကေဝလံ ဧကဝစနမေဝ ဟောတိ၊ အထ ခေါ ဗဟုဝစနမ္ပိ ဟောတီတိ ‘ဘော ပုရိသာ’တိ ဗဟုဝစနပ္ပယောဂေါပိ ဂဟိတော။ ‘ဘဝန္တော’တိ ပဒံ ပန ဗဟုဝစနမေဝ ဟောတီတိ ‘ပုရိသာ’တိ ပုန ဝုတ္တ’’န္တိ။ ပါဠိယဉှိ အဋ္ဌကထာသု စ နိပါတဘူတော ဘောသဒ္ဒေါ ဧကဝစနဗဟုဝစနဝသေန ဒွိဓာ ဒိဿတိ၊ ဣတရေ ပန ဗဟုဝစနဝသေနေဝ ဒိဿန္တိ။ တေသံ တု နိပါတပဒတ္တေ ရူပနိပ္ဖာဒနကိစ္စံ နတ္ထိ။ တေသု ဘောသဒ္ဒဿ နိပါတပဒတ္တာ အာဟစ္စဘာသိတေ နိဇ္ဇီဝါလပနေ ဣတ္ထိလိင်္ဂဝိသယော ‘‘ဥမ္မုဇ္ဇ ဘော ပုထုသိလေ၊ ပရိပ္လဝ ဘော ပုထုသိလေ’’တိ ပယောဂေါပိ ဒိဿတိ။ အတြိမာ ဘောသဒ္ဒဿ ပဝတ္တိပရိဒီပနီ ဂါထာယော –

‘‘ဣတော ဘော သုဂတိံ ဂစ္ဆ၊ မနုဿာနံ သဟဗျတံ’’၊

ဧဝမာဒီသု ဘောသဒ္ဒေါ၊ ဧကဝစနကော မတော။

‘‘ပဿထ ဘော ဣမံ ကုလ-ပုတ္တ’’မိစ္စေဝမာဒိသု၊

ဗဟုဝစနကော ဧသော၊ ဘောသဒ္ဒေါတိ ဝိဘာဝယေ။

ပုဂ္ဂလာလပနေ စေဝ၊ ဓမ္မဿာလပနေပိ စ၊

နိဇ္ဇီဝါလပနေ စာတိ၊ ဘောသဒ္ဒေါ တီသု ဒိဿတိ။

တတြ ဓမ္မာလပနမှိ၊ ဧကဝစောဝ လဗ္ဘတိ၊

ဣတရေသု သိယာ ဒေက-ဝစော ဗဟုဝစောပိ စ။

နိစ္ဆိတဗ္ဗံ ဂုဏီပဒံ၊ ဓမ္မဿာလပနေ ဓုဝံ၊

‘‘အစ္ဆရိယံ ဝတ ဘော’’တိ၊ ဣဒမေတ္ထ နိဒဿနံ။

ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ ဂုဏီပဒံ၊ ပုဂ္ဂလာလပနေ ပန၊

‘‘ဧဝံ ဘော ပုရိသ ဇာနာဟိ’’၊ ဣဒမေတ္ထ နိဒဿနံ။

ဂုဏီပဒံ အသန္တမ္ပိ၊ ပုဂ္ဂလာလပနမှိ တု၊

အဇ္ဈာဟရိတွာ ပါဝဒေ၊ အတ္ထံ ‘‘ဘော ဧဟိ’’အာဒိသု။

ဃဋာဒီနံ အာလပနံ၊ နိဇ္ဇီဝါလပနံ ဘဝေ၊

ဇီဝံဝ လောကိယာ လောကေ၊ အာလပန္တိ ကဒါစိ တု။

နိဇ္ဇီဝါလပနံ အပ္ပံ၊ အတ္ထဝိညာပနေ သိယာ၊

‘‘ဥမ္မုဇ္ဇ ဘော ပုထုသိလေ’’၊ ဣတိ ပါဠိ နိဒဿနံ။

ဧတ္ထ လိင်္ဂဝိပလ္လာသံ၊ ကေစိ ဣစ္ဆန္တိ ပဏ္ဍိတာ၊

တေသံ မတေန ဘောတီတိ၊ လိင်္ဂံ ဝိပရိဏာမယေ။

အထ ဝါ ပန ဘောသဒ္ဒေါ၊ နိပါတော သောပဒံ ဝိယ၊

တသ္မာ ဝိရောဓတာ နာဿ၊ တိလိင်္ဂေ ဝစနဒွယေ။

ဧဝံ သန္တေပိ ဘောသဒ္ဒေါ၊ ဒွိလိင်္ဂေယေဝ ပါယတော၊

ယသ္မာ ဒိဋ္ဌော တတော ဝိညူ၊ ဒွိလိင်္ဂေယေဝ တံ ဝဒေ။

ဣတ္ထိလိင်္ဂမှိ သမ္ပတ္တေ၊ ‘‘ဘော’’တိ ဣတိ ပယောဇယေ၊

ဧဝံဝိဓံ ပယောဂဉှိ၊ သုပ္ပယောဂံ ဗုဓာဗြဝုံ။

ယဇ္ဇေဝံ ဒုပ္ပယောဂံဝ၊ သိယာ တုမှေဟိ ဒဿိတံ၊

‘‘ဥမ္မုဇ္ဇ ဘော ပုထုသိလေ’’၊ ဣစ္စာဟစ္စပဒန္တိ စေ။

ဒုပ္ပယောဂံ န တံ ယသ္မာ၊ ဝေါဟာရကုသလေန ဝေ၊

ဇိနေန ဘာသိတေ ဓမ္မေ၊ ဒုပ္ပယောဂါ န ဝိဇ္ဇရေ။

ဣတ္ထိလိင်္ဂဿ ဝိသယေ၊ ဘောတိသဒ္ဒပ္ပယောဇနံ၊

ကဝီနံ ပေမနီယန္တိ၊ မယာ ဧဝမုဒီရိတံ။

ဧဝံ ဘဝန္တသဒ္ဒဿ နာမိကပဒမာလာ ပါဠိနယာနုရူပံ ဒွိဓာ ဝိဘတ္တာ ဝဍ္ဎနဘဝနတ္ထတဒညတ္ထဝသေန။

ကရောန္တသဒ္ဒဿ ပန –

ကရံ၊ ကရောန္တော၊ ကရောန္တာ။ ကရောန္တံ၊ ကရောန္တေ။ ကရောတာ၊ ကရောန္တေန၊ ကရောန္တေဟိ၊ ကရောန္တေဘိ။ ကရောတော၊ ကရောန္တဿ၊ ကရောန္တာနံ၊ ကရောတံ။ ကရောတာ၊ ကရောန္တာ၊ ကရောန္တသ္မာ၊ ကရောန္တမှာ၊ ကရောန္တေဟိ၊ ကရောန္တေဘိ။ ကရောတော၊ ကရောန္တဿ၊ ကရောန္တာနံ၊ ကရောတံ။ ကရောန္တေ၊ ကရောန္တသ္မိံ၊ ကရောန္တမှိ၊ ကရောန္တေသု။ ဘော ကရောန္တ၊ ဘဝန္တော ကရောန္တာတိ ရူပါနိ ဘဝန္တိ။

‘‘ကရောတော န ကရိယတိ ပါပ’’န္တိ ဣဒမေတ္ထ ကရောတောသဒ္ဒဿ အတ္ထိတာနိဒဿနံ။ ဣတ္ထိလိင်္ဂေ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘ကရောန္တီ၊ ကရောန္တိယော’’တိအာဒိနာ ယောဇေတဗ္ဗာနိ၊ နပုံသကလိင်္ဂေ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘ကရောန္တံ၊ ကရောန္တာနီ’’တိအာဒိနာ ယောဇေတဗ္ဗာနိ။

အရဟန္တသဒ္ဒဿ –

အရဟံ၊ အရဟန္တော။ အရဟန္တံ၊ အရဟန္တေ။ အရဟတာ၊ အရဟန္တေန၊ အရဟန္တေဟိ၊ အရဟန္တေဘိ။ အရဟတော၊ အရဟန္တဿ၊ အရဟန္တာနံ၊ အရဟတံ။ အရဟတာ၊ အရဟန္တာ၊ အရဟန္တသ္မာ၊ အရဟန္တမှာ၊ အရဟန္တေဟိ၊ အရဟန္တေဘိ။ အရဟတော၊ အရဟန္တဿ၊ အရဟန္တာနံ၊ အရဟတံ။ အရဟန္တေ၊ အရဟန္တသ္မိံ ၊ အရဟန္တမှိ၊ အရဟန္တေသု။ ဘော အရဟန္တ၊ ဘဝန္တော အရဟန္တော ဣတိ ရူပါနိ ဘဝန္တိ။

အယံ ဂုဏဝါစကဿ အရဟန္တသဒ္ဒဿ နာမိကပဒမာလာ။ ‘‘အရဟာ၊ အရဟန္တော၊ အရဟန္တာ’’ဣတိ စ။ ဧတဉှိ ရူပံ သမန္တပါသာဒိကာယံ မနုဿဝိဂ္ဂဟဋ္ဌာနေ ဒိဿတိ။ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မပါဠိယံ ပန ‘‘မယဉ္စမှာ အနရဟန္တော’’တိ ပဒံ ဒိဿတိ။ အရဟန္တံ၊ အရဟန္တေ။ အရဟတာ၊ သေသံ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ။ အယံ ပဏ္ဏတ္တိဝါစကဿ အရဟန္တသဒ္ဒဿ နာမိကပဒမာလာ။

တထာ ဟိ ‘‘အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ။ အရဟံ သုဂတော လောကေ။ အရဟန္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ’’တိအာဒီသု အရဟံသဒ္ဒါဒယော ဂုဏဝါစကာ။ ‘‘အရဟာ အဟောသိ။ အဟဉှိ အရဟာ လောကေ။ ဧကော အရဟာ၊ ဧကသဋ္ဌိ အရဟန္တော လောကေ အဟေသုံ။

ဂါမေ ဝါ ယဒိ ဝါရညေ၊ နိန္နေ ဝါ ယဒိ ဝါ ထလေ၊

ယတ္ထ အရဟန္တော ဝိဟရန္တိ၊ တံ ဘူမိရာမဏေယျကံ။

မယဉ္စမှာ အနရဟန္တော’’တိအာဒီသု အရဟာသဒ္ဒါဒယော ပဏ္ဏတ္တိဝါစကာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ဣဓ ဣတ္ထိနပုံသကလိင်္ဂဝသေန ဝိသုံ ဝတ္တဗ္ဗနယော အပ္ပသိဒ္ဓါ။ ယဒိ ဧဝံ အာသဝက္ခယံ ပတ္တာ ဣတ္ထီ ကထံ ဝတ္တဗ္ဗာ၊ အာသဝက္ခယံ ပတ္တံ စိတ္တံ ကထံ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ? ဣတ္ထီ တာဝ ‘‘ယံ ဣတ္ထီ အရဟံ အဿ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ’’တိ ဝစနတော ‘‘အရဟ’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗာ ဂုဏဝသေန၊ ပဏ္ဏတ္တိဝသေန ပန ‘‘ဣတ္ထီ အရဟာ အဟောသီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗာ။ စိတ္တံ ပန ဂုဏဝသေနေဝ ‘‘အရဟံ စိတ္တ’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ။

သန္တသဒ္ဒဿ –

သံ၊ သန္တော၊ သန္တော၊ သန္တာ။ သံ၊ သန္တံ၊ သန္တေ။ သတာ၊ သန္တေန၊ သန္တေဟိ၊ သန္တေဘိ၊ သဗ္ဘိ။ သတော၊ သန္တဿ၊ သန္တာနံ၊ သတံ၊ သတာနံ။ သတာ၊ သန္တာ၊ သန္တသ္မာ၊ သန္တမှာ၊ သန္တေဟိ၊ သန္တေဘိ၊ သဗ္ဘိ။ သတော၊ သန္တဿ၊ သန္တာနံ၊ သတံ၊ သတာနံ။ သတိ၊ သန္တေ၊ သန္တသ္မိံ၊ သန္တမှိ၊ သန္တေသု။ ဘော သန္တ၊ ဘဝန္တော သန္တောတိ ရူပါနိ ဘဝန္တိ။

ဧတ္ထ ပန ‘‘အဒ္ဓါ ဟိ တာတ သတနေသ ဓမ္မော’’တိ ဇယဒ္ဒိသဇာတကပါဠိဒဿနတော ‘‘သတာန’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဟိ သတနေသာတိ သတာနံ ဧသာတိ ဆေဒေါ၊ ရဿတ္တနိဂ္ဂဟီတသရလောပဝသေန စ ရူပနိဋ္ဌာနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တထာ ဟိ တဒဋ္ဌကထာယံ ‘‘အဒ္ဓါ ဧကံသေန ဧသ တာတ သတာနံ ပဏ္ဍိတာနံ ဓမ္မော သဘာဝေါ’’တိ အတ္ထော ဝုတ္တော။ အယံ ယေ လောကေ ‘‘သပ္ပုရိသာ’’တိ စ ‘‘အရိယာ’’တိ စ ‘‘ပဏ္ဍိတာ’’တိ စ ဝုစ္စန္တိ၊ တေသံ ဝါစကဿ သန္တသဒ္ဒဿ နာမိကပဒမာလာ။ တပ္ပဋိသေဓဿ ပန အသံ၊ အသန္တော၊ ကတ္ထစိ အသန္တာ ဣစ္စပိ။ တထာ ဟိ ‘‘အသန္တာ ကိရ မံ ဇမ္မာ၊ တာတ တာတာတိ ဘာသရေ’’တိ ပါဠိ ဒိဿတိ။ ‘‘အသံ၊ အသန္တံ၊ အသန္တေ။ အသတာ’’တိအာဒိနာ ယောဇေတဗ္ဗာ။ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ ‘‘သန္တော၊ အသန္တော’’တိမာနိ ဗဟုဝစနကာနိယေဝ ဘဝန္တိ၊ န ကတ္ထစိပိ ဧကဝစနကာနိ။ ကသ္မာ? ပဏ္ဏတ္တိဝါစကတ္တာ။ အညတြ ပန ‘‘သန္တော၊ ဒန္တော’’တိအာဒီသု ဧကဝစနာနိယေဝ ဌပေတွာ ဝိဇ္ဇမာနတ္ထဝါစကသန္တောသဒ္ဒံ၊ ကသ္မာ? အပဏ္ဏတ္တိဝါစကတ္တာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

ဣဒါနိ ပဏ္ဏတ္တိဝါစကာနံ တေသံ ကာနိစိ ပယောဂါနိ ကထယာမ –

သမေတိ အသတာ အသံ။ ယံ ယဉှိ ရာဇ ဘဇတိ၊ သန္တံ ဝါ ယဒိ ဝါ အသံ။ န သာ သဘာ ယတ္ထ န သန္တိ သန္တော။ အသန္တော နိရယံ ယန္တိ၊ သန္တော သဂ္ဂပရာယဏာ။ အသန္တေ နောပသေဝေယျ၊ သန္တေ သေဝေယျ ပဏ္ဍိတော။ သဗ္ဘိရေဝ သမာသေထ။ သတံ ဓမ္မော ဣစ္စေဝမာဒီနိ ဘဝန္တိ။

ယော ပနမှေဟိ ပဒမာလာယံ ‘‘သဗ္ဘီ’’တိ အယံ သဒ္ဒေါ တတိယာပဉ္စမီဗဟုဝစနဝသေန ယောဇိတော၊ သော စ ခေါ သန္တဣတိ အကာရန္တပကတိဝသေန၊ အညတ္ထ ပန ‘‘သဗ္ဘီ’’တိ ဣကာရန္တပကတိဝသေန ယောဇေတဗ္ဗော။ တထာ ဟိ သဗ္ဘီတိ သပ္ပုရိသော နိဗ္ဗာနဉ္စ၊ သုန္ဒရာဓိဝစနံ ဝါ ဧတံ သဗ္ဘီတိ။ သဗ္ဗော စာယမတ္ထော သာဋ္ဌကထာယ ‘‘ဗဟုမ္ပေတံ အသဗ္ဘိ ဇာတဝေဒါ’’တိ ဣမာယ ပါဠိယာ ‘‘သန္တော ဟဝေ သဗ္ဘိ ပဝေဒယန္တီ’’တိ ဣမာယ စ ဒီပေတဗ္ဗော။

အာလပနေ စ ပစ္စတ္တေ၊ တတိယာပဉ္စမီသု စ၊

သမာသမှိ စ ယောဇေယျ၊ သဗ္ဘိသဒ္ဒံ သုမေဓသော။

အတြာယံ ယောဇနာ – ဘော သဗ္ဘိ တိဋ္ဌ၊ သဗ္ဘိ တိဋ္ဌတိ၊ သဗ္ဘိ သဟ ဂစ္ဆတိ၊ သဗ္ဘိ အပေဟိ၊ အသဗ္ဘိရူပေါ ပုရိသော။ ယသ္မာ ပနာယံ သာသနာနုကူလာ၊ တသ္မာ ဣမိဿာ တဒနုကူလတ္တံ ဒဿေတုံ ဣဓ သာသနတော ပယောဂေ ဒဿေဿာမ အတက္ကာဝစရေ ဝိစိတ္တေ သုဂတပါဠိနယေ သောတူနံ ဝိသာရဒမတိပဋိလာဘတ္ထံ။ တံ ယထာ? ဗဟုမ္ပေတံ အသဗ္ဘိ ဇာတဝေဒ၊ ယံ တံ ဝါလဓိနာ’ဘိပူဇယာမ။ သဗ္ဘိ ကုဗ္ဗေထ သန္ထဝံ။ ယံ သာလဝနသ္မိံ သေနကော၊ ပါပကမ္မမကရိ အသဗ္ဘိရူပံ။ အာဗာဓောယံ အသဗ္ဘိရူပေါ။ အသမ္မောဒကော ထဒ္ဓါ အသဗ္ဘိရူပေါ’’တိ ။ တတ္ထ အာလပနဝစနေ ဒိဋ္ဌေယေဝ ပစ္စတ္တဝစနံ ပါဠိယံ သရူပတော အနာဂတမ္ပိ ဒိဋ္ဌမေဝ ဟောတိ။ တထာ ကရဏဝစနေ ဒိဋ္ဌေယေဝ နိဿက္ကဝစနမ္ပိ ဒိဋ္ဌမေဝ ဟောတိ။ သမာသေ သဒ္ဒရူပေ ဒိဋ္ဌေယေဝ ဗျာသေ သဒ္ဒရူပံ ယထာသမ္ဘဝံ ဒိဋ္ဌမေဝ ဟောတိ ဌပေတွာ ‘‘ဟေတုသတ္ထာရဒဿန’’န္တိအာဒီနိ။ တတ္ထ စ နိဗ္ဗာနဝါစကော စေ၊ သဗ္ဘိသဒ္ဒေါ ဣတ္ထိလိင်္ဂေါ သန္တိဝိသုဒ္ဓိ နိဗ္ဗုတိသဒ္ဒါ ဝိယ၊ သော စ ယမကမဟာထေရမတေ ရတ္တိနယေန ယောဇေတဗ္ဗော။ သဗ္ဗေသမိကာရန္တိတ္ထိလိင်္ဂါနံ သာဓာရဏော ဟိ သော နယော။ သုန္ဒရတ္ထဝါစကော စေ၊ အဂ္ဂိ ရတ္တိ အဋ္ဌိနယေဟိ ယောဇေတဗ္ဗော ဝါစ္စလိင်္ဂတ္တာ။ ‘‘သဗ္ဘိဓမ္မဘူတံ နိဗ္ဗာန’’န္တိ ဧတ္ထ ဟိ သုန္ဒရဓမ္မဘူတံ နိဗ္ဗာနန္တိ အတ္ထော။ ဧဝံ ပါဠိနယဝသေန အာလပနာဒီသု ပဉ္စသု ဌာနေသု သဗ္ဘိသဒ္ဒဿ ပဝတ္တိံ ဉတွာ ပုန အဋ္ဌကထာနယဝသေနပိ တပ္ပဝတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ကထံ? ယသ္မာ သဂါထာဝဂ္ဂဿ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘သန္တော ‘သဗ္ဘီဟိ သဒ္ဓိံ သတံ ဓမ္မော န ဇရံ ဥပေတီ’တိ ပဝေဒယန္တီ’’တိ ဣမသ္မိံ ပဒေသေ ‘‘သဗ္ဘီဟီ’’တိ ဟိဝစနဝသေန သဒ္ဒရစနာဝိသေသော အဋ္ဌကထာစရိယေဟိ ဒဿိတော၊ တသ္မာ သဗ္ဘိသဒ္ဒေါ သဗ္ဗေသုပိ ဝိဘတ္တိဝစနေသု ယောဇေတဗ္ဗော။ အတြိဒံ ဝဒါမ –

ဂရူ ‘‘သဗ္ဘီဟိ သဒ္ဓိ’’န္တိ၊ အတ္ထံ ဘာသိံသု ပါဠိယာ၊

ယတော တတော သဗ္ဘိသဒ္ဒံ၊ ဓီရော သဗ္ဗတ္ထ ယောဇယေ။

‘‘အသဗ္ဘိရူပေါ’’ဣတိပိ၊ သမာသဝိသယေ သုတံ၊

ယသ္မာ တသ္မာ သဗ္ဘိသဒ္ဒံ၊ ဝိညူ သဗ္ဗဓိ ယောဇယေ။

‘‘ဩဝဒေယျာနုသာသေယျ ၊ အသဗ္ဘာ စ နိဝါရယေ’’တိ ဧတ္ထ ပန ‘‘အသဗ္ဘာ’’တိပဒံ ဝိစိတြဝုတ္တီသု တဒ္ဓိတပစ္စယေသု ဏျပစ္စယဝသေန နိပ္ဖတ္တိမုပါဂတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ကထံ? ယေဘုယျေန အသဗ္ဘီသု ဘဝံ အသဗ္ဘံ။ ကိံ တံ? အကုသလံ၊ တတော အသဗ္ဘာ အကုသလဓမ္မာ နိဝါရယေ စ၊ ကုသလဓမ္မေ ပတိဋ္ဌပေယျာတိ အတ္ထော။ ‘‘အမှေ အသဗ္ဘာဟိ ဝါစာဟိ ဝိက္ကောသမာနာ တိဗ္ဗာဟိ သတ္တီဟိ ဟနိဿန္တီ’’တိ ဧတ္ထ တု အသဗ္ဘီနံ ဧတာတိ အသဗ္ဘာ၊ န ဝါ သဗ္ဘီနံ ဧတာတိပိ အသဗ္ဘာတိ နိဗ္ဗစနံ၊ ဏျပစ္စယဝသေန စ ပဒသိဒ္ဓိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယာ စ ပနေတ္ထ အမှေဟိ သန္တသဒ္ဒဿ ‘‘သံ၊ သန္တော။ သံ၊ သန္တံ၊ သန္တေ’’တိအာဒိနာ ပဒမာလာ ဒဿိတာ၊ တတ္ထ ‘‘သမေတိ အသတာ အသ’’န္တိ ပါဠိယံ ‘‘အသ’’န္တိ ပဒေ ဒိဋ္ဌေယေဝ ‘‘သ’’န္တိ ပဒံ ပါဠိယံ အနာဂတမ္ပိ ဒိဋ္ဌမေဝ ဟောတိ ယုဂဠဘာဝေန ဝိဇ္ဇမာနတာရဟတ္တာ။ ဧဝံ ဒိဋ္ဌေန အဒိဋ္ဌဿ ဂဟဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အထ ဝါ ‘‘အသ’’န္တိ ဧတ္ထ န သံ အသန္တိ သမာသဝိဂ္ဂဟဝသေနာဓိဂန္တဗ္ဗတ္တာ ‘‘သ’’မိတိ ပဒံ ဒိဋ္ဌမေဝ ဟောတိ။ ဧဝမညတြာပိ နယော။ တတြ သန္တိ သပ္ပုရိသော။ အသန္တိ အသပ္ပုရိသော။ ဣတ္ထိလိင်္ဂေဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘အသတီ၊ အသာ’’တိ ရူပါနိ ဘဝန္တိ။ ‘‘အသတီ၊ အသတီ၊ အသတိယော၊ အသာ။ အသတိံ၊ အသတီ၊ အသတိယော။ အသာယ၊ အသတိယာ၊ အသတီဟိ၊ အသတီဘိ။ အသတိယာ၊ အသတီန’’န္တိ ဝက္ခမာန ဣတ္ထိနယေန နာမိကပဒမာလာ ယောဇေတဗ္ဗာ။

ဧတ္ထ ပန ‘‘အသာ လောကိတ္ထိယော နာမ၊ ဝေလာ တာသံ န ဝိဇ္ဇတိ။ မာ စ ဝသံ အသတီနံ နိဂစ္ဆေ’’တိအာဒီနိ ဒဿေတဗ္ဗာနိ။ အသာတိ စေတ္ထ အသတီတိ စ သမာနတ္ထာ၊ အသန္တဇာတိကာတိ ဟိ တေသံ အတ္ထော။ ယသ္မာ ပန ဇာတကဋ္ဌကထာယံ ‘‘အသာတိ အသတိယော လာမိကာ၊ အထ ဝါ သာတံ ဝုစ္စတိ သုခံ၊ တံ တာသု နတ္ထိ၊ အတ္တနိ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တာနံ အသာတမေဝ ဒေန္တီတိပိ အသာ ၊ ဒုက္ခာ၊ ဒုက္ခဝတ္ထုဘူတာတိ အတ္ထော’’တိ အတ္ထံ သံဝဏ္ဏေသုံ၊ တသ္မာ သာတံ နတ္ထိ ဧတိဿန္တိ အသာတိ အတ္ထေ ‘‘အသာ’’တိ ပဒဿ ယထာ ရိတ္တော အဿာဒေါ ဧတ္ထာတိ ရိတ္တဿန္တိပဒဿ လုတ္တုတ္တရက္ခရဿ ‘‘ရိတ္တဿံ၊ ရိတ္တဿာနိ။ ရိတ္တဿ’’န္တိ စိတ္တနယေန နာမိကပဒမာလာ ယောဇေတဗ္ဗာ၊ တထာ ‘‘အသာ၊ အသာ၊ အသာယော။ အသံ၊ အသာ၊ အသာယော။ အသာယာ’’တိ ကညာနယေန ယောဇေတဗ္ဗာ။

ဧတ္ထ စ ယော အမှေဟိ ‘‘သန္တော’’ဣတိ သဒ္ဒေါ ဒဿိတော။ သော ကတ္ထစိ ဧကဝစနဗဟုဝစနဘာဝေန သံဝိဇ္ဇမာနသဒ္ဒဿတ္ထမ္ပိ ဝဒတိ၊ တဿ ဝသေန အယံ နာမိကပဒမာလာ –

သန္တော၊ သန္တော၊ သန္တာ။ သန္တံ၊ သန္တေ။ သတာ၊ သန္တေန၊ သန္တေဟိ၊ သန္တေဘိ။ သတော၊ သန္တဿ၊ သတံ၊ သန္တာနံ။ သတာ၊ သန္တာ၊ သန္တသ္မာ၊ သန္တမှာ၊ သန္တေဟိ၊ သန္တေဘိ။ သတော၊ သန္တဿ၊ သတံ၊ သန္တာနံ။ သတိ၊ သန္တေ၊ သန္တသ္မိံ၊ သန္တမှိ၊ သန္တေသု။ ဘော သန္တ၊ ဘဝန္တော သန္တော၊ ဘဝန္တော သန္တာ။

ဧတ္ထ ပန ‘‘အယံ ခေါ ဘိက္ခဝေ အဋ္ဌမော ဘဒ္ဒေါ အဿာဇာနီယော သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနော လောကသ္မိံ။ စတ္တာရောမေ ဘိက္ခဝေ ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။ အသတာ တုစ္ဆာ မုသာ အဘူတေန အဗ္ဘာစိက္ခန္တိ။ ဘဝေ ခေါ သတိ ဇာတိ ဟောတိ’’ဣစ္စေဝမာဒီနိ ပယောဂါနိ ဘဝန္တိ။ ‘‘သင်္ခါရေသု ခေါ သတိ ဝိညာဏံ ဟောတီ’’တိအာဒီသု ပန သတိသဒ္ဒေါ ဝစနဝိပလ္လာသဝသေန ဌိတောတိ ဂဟေတဗ္ဗော။

တတြ ဧကဝစနဗဟုဝစနဝသေန ဒွိဓာ ဌိတေသု သန္တောသဒ္ဒေသု ဗဟုဝစနသန္တောသဒ္ဒံ ဌပေတွာ သေသာ သမာနသဒ္ဒဿတ္ထမ္ပိ ဝဒန္တိ၊ တသ္မာ ‘‘သန္တောတိ သမာနော၊ သန္တာတိ သမာနာ’’တိအာဒိနာ အတ္ထော ကထေတဗ္ဗော။ သမာနောတိ ဣမဿ စ ‘‘ဟောန္တော’’တိ အတ္ထော ‘‘ပဟု သမာနော ဝိပုလတ္ထစိန္တီ၊ ကိံ ကာရဏာ မေ န ကရောသိ ဒုက္ခ’’န္တိအာဒီသု ဝိယ။ ပယောဂါနိ ပန –

‘‘ယော မာတရံ ပိတရံ ဝါ၊ ဇိဏ္ဏကံ ဂတယောဗ္ဗနံ၊

ပဟု သန္တော န ဘရတိ၊ တံ ပရာဘဝတော မုခံ။

ဣဓေဝ တိဋ္ဌမာနဿ၊ ဒေဝဘူတဿ မေ သတော၊

ပုနရာယု စ မေ လဒ္ဓါ၊ ဧဝံ ဇာနာဟိ မာရိသာ’’တိ

ဧဝမာဒီနိ ဘဝန္တိ။

အပိစ သန္တောသဒ္ဒေါ ယသ္မာ ‘‘ကိလန္တော’’တိ စ ‘‘ဥပသန္တော’’တိ စ ‘‘နိရုဒ္ဓါ’’တိ စ အတ္ထံ ဝဒတိ၊ တသ္မာ တေသံ ဝသေန သန္တသဒ္ဒဿ ‘‘သန္တော၊ သန္တာ။ သန္တံ၊ သန္တေ။ သန္တေနာ’’တိ ပုရိသနယေန နာမိကပဒမာလာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧတ္ထ စ ‘‘သန္တော တသိတော။ ဒီဃံ သန္တဿ ယောဇနံ။ သန္တော ဒန္တော နိယတော ဗြဟ္မစာရီ။ သန္တော နိရုဒ္ဓါ အတ္ထင်္ဂတော အဗ္ဘတ္ထင်္ဂတော’’တိအာဒီနိ ပယောဂါနိ။ နပုံသကလိင်္ဂေ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘သန္တံ၊ သန္တာနီ’’တိ စိတ္တနယေန နာမိကပဒမာလာ။ သာ စ ‘‘သံဝိဇ္ဇမာနံ သမာနံ ကိလန္တံ ဥပသန္တံ နိရုဒ္ဓ’’မိတိ အတ္ထဒီပကာပဒဝတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အထ ဝါ ‘‘ဥပါဒါနေ ခေါ သတိ ဘဝေါ ဟောတီ’’တိအာဒီသု နပုံသကပ္ပယောဂဒဿနတော သန္တသဒ္ဒဿ သံဝိဇ္ဇမာနသဒ္ဒတ္ထဝါစကတ္တေ တတိယာပဉ္စမီစတုတ္ထီဆဋ္ဌီသတ္တမီဌာနေ ‘‘သတာ၊ သတော၊ သတံ၊ သတီ’’တိ ပဒါနိ အဓိကာနိ ဝတ္တဗ္ဗာနိ၊ သေသာနိ စိတ္တနယေန ဉေယျာနိ။ ဣတ္ထိလိင်္ဂေ ပန ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘သန္တာ၊ သန္တာ၊ သန္တာယော။ သန္တံ၊ သန္တာ၊ သန္တာယော။ သန္တာယာ’’တိ ကညာနယေန စ၊ သန္တီ၊ သန္တီ၊ သန္တိယော ။ သန္တိံ၊ သန္တီ၊ သန္တိယော။ သန္တိယာ’’တိ ဣတ္ထိနယေန စ နာမိကပဒမာလာ ယောဇေတဗ္ဗာ။ ဧတာသု ပဌမာ ‘‘သံဝိဇ္ဇမာနာ ကိလန္တာ ဥပသန္တာ နိရုဒ္ဓါ’’တိ အတ္ထဒီပကာပဒဝတီ၊ ဧတ္ထ ပယောဂါ သုဝိညေယျာဝ။ ဒုတိယာ ပန ‘‘သံဝိဇ္ဇမာနာ သမာနာ’’တိ အတ္ထဒီပကာပဒဝတီ။ တထာ ဟိ ‘‘သန္တီ အာပတ္တိ အာဝိကာတဗ္ဗာ’’တိ ဧတ္ထ သံဝိဇ္ဇမာနာ ‘‘သန္တီ’’တိ ဝုစ္စတိ။

‘‘ယာယ မာတု ဘတော ပေါသော၊

ဣမံ လောကံ အဝေက္ခတိ၊

တမ္ပိ ပါဏဒဒိံ သန္တိံ၊

ဟန္တိ ကုဒ္ဓါ ပုထုဇ္ဇနော’’တိ

ဧတ္ထ ပန သမာနာ ‘‘သန္တီ’’တိ ဝုစ္စတိ။ အပရာပိ ဣတ္ထိလိင်္ဂေ ဝတ္တဗ္ဗေ ပဒမာလာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သန္တီသဒ္ဒဿ ဟိ သံဝိဇ္ဇမာနသဒ္ဒတ္ထဝါစကတ္တေ ‘‘ဇာတိယာ ခေါ သတိ ဇရာမရဏံ ဟောတီ’’တိအာဒိနာ ဣတ္ထိလိင်္ဂပ္ပယောဂဒဿနတော သတ္တမီဌာနေ ‘‘သတိ၊ သတိယာ၊ သတိယံ၊ သန္တိယာ၊ သန္တိယံ၊ သန္တီသူ’’တိ ရူပါနိ ဝတ္တဗ္ဗာနိ။ သေသာနိ ဣတ္ထိနယေန ဉေယျာနိ။ အယံ တတိယာ၊ ဧတ္ထ စ ‘‘အသန္တိယာ အာပတ္တိယာ တုဏှီ ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ ပါဠိ ‘‘သန္တိယာ’’ဣစ္စာဒီနံ အတ္ထိဘာဝေ နိဒဿနံ။ အပရော နယော – သတီသဒ္ဒဿ ‘‘သမာနာ’’တိ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ ‘‘ယာ တွံ ဝသသိ ဇိဏ္ဏဿ၊ ဧဝံ ဒဟရိယာ သတီ’’တိ စ ‘‘ယေ တံ ဇိဏ္ဏဿ ပါဒံသု၊ ဧဝံ ဒဟရိယံ သတိ’’န္တိ စ ပါဠိဒဿနတော ‘‘သတီ၊ သတီ၊ သတိယော။ သတိံ၊ သတီ၊ သတိယော။ သတိယာ’’တိအာဒီနိပိ ရူပါနိ ယောဇေတဗ္ဗာနိ၊ သံယောဂေ နကာရလောပဝသေန ဝါ။

ဣဒါနိ ‘‘သန္တော၊ သန္တာ’’တိ ပဒဒွယဿ ပယောဂနိစ္ဆယံ ကထယာမ ပယောဂေသု သောတူနံ အသမ္မူဠှဘာဝါယ။ တထာ ဟိ ‘‘သပ္ပုရိသာ’’တိ ဝါ ‘‘ပဏ္ဍိတာ’’တိ ဝါ ဗဟုဝစနဝသေန အတ္ထံ ဝတ္တုကာမေန ‘‘သန္တော ဒန္တော’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တဧကဝစနသဒိသံ ‘‘သန္တော’’တိ ဗဟုဝစနံ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ‘‘သံဝိဇ္ဇမာနော’’တိ ဧကဝစနဝသေန အတ္ထံ ဝတ္တုကာမေန ‘‘သန္တော’’တိ ဧကဝစနံ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ‘‘သံဝိဇ္ဇမာနာ’’တိ ဗဟုဝစနဝသေန အတ္ထံ ဝတ္တုကာမေန ‘‘သန္တော သပ္ပုရိသာ’’တိ၊ ‘‘သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ’’တိ စ ဧဝံ ဝုတ္တဗဟုဝစနသဒိသံ ‘‘သန္တော’’တိ ဝါ ‘‘သန္တာ’’တိ ဝါ ဗဟုဝစနံ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ‘‘ကိလန္တော’’တိ ဝါ ‘‘သမာနော’’တိ ဝါ ‘‘ဥပသန္တော’’တိ ဝါ ‘‘နိရုဒ္ဓါ’’တိ ဝါ ဧကဝစနဝသေန အတ္ထံ ဝတ္တုကာမေန ‘‘သန္တော သပ္ပုရိသာ’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တဗဟုဝစနသဒိသံ ‘‘သန္တော’’တိ ဧကဝစနံ ဝတ္တဗ္ဗံ။ တေယေဝတ္ထေ ဗဟုဝစနဝသေန ဝတ္တုကာမေန ပန ‘‘သန္တာ သူနေဟိ ပါဒေဟိ၊ ကော နေ ဟတ္ထေ ဂဟေဿတီ’’တိ ဧတ္ထ ဝိယ ‘‘သန္တာ’’တိ ဗဟုဝစနံ ဝတ္တဗ္ဗံ။ အယံ နီတိ သာဓုကံ မနသိ ကာတဗ္ဗာ။ ဣဒဉှိ မန္ဒဗုဒ္ဓီနံ သမ္မောဟဋ္ဌာနံ။ အယမ္ပိ ပနေတ္ထ သင်္ဂဟော ဝေဒိတဗ္ဗော –

‘‘တိလိင်္ဂတ္ထေ စ ဧကတ္ထေ၊ ဗဝှတ္ထေပိ စ ဒိဿတိ၊

သတ္တမျန္တော သတိသဒ္ဒေါ၊ ဝိပလ္လာသေ ဗဟုမှိ သော’’တိ။

ဣဒါနိ မဟန္တသဒ္ဒဿ နာမိကပဒမာလာ ဝုစ္စတေ –

မဟံ၊ မဟာ၊ မဟန္တော၊ မဟန္တာ။ မဟန္တံ၊ မဟန္တေ။ မဟတာ၊ မဟန္တေန၊ မဟန္တေဟိ၊ မဟန္တေဘိ။ မဟတော၊ မဟန္တဿ၊ မဟန္တာနံ၊ မဟတံ။ မဟတာ၊ မဟန္တာ၊ မဟန္တသ္မာ၊ မဟန္တမှာ၊ မဟန္တေဟိ၊ မဟန္တေဘိ။ မဟတော၊ မဟန္တဿ၊ မဟန္တာနံ၊ မဟတံ။ မဟတိ၊ မဟန္တေ၊ မဟန္တသ္မိံ၊ မဟန္တမှိ၊ မဟန္တေသု။ ဘော မဟ၊ ဘော မဟာ၊ ဘဝန္တော မဟန္တောတိ အယမမှာကံ ရုစိ။

ဧတ္ထ ‘‘မဟန္တော၊ မဟန္တာ။ မဟန္တံ၊ မဟန္တေ။ မဟန္တေနာ’’တိ ပုရိသနယောပိ လဗ္ဘတိ၊ တသ္မာ ‘‘ဘော မဟန္တ၊ ဘဝန္တော မဟန္တာ’’တိ အာလပနပဒါနိ ယောဇေတဗ္ဗာနိ။ နပုံသကလိင်္ဂေ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘မဟန္တံ၊ မဟန္တာနီ’’တိ စိတ္တနယောပိ လဗ္ဘတိ။ ဣတ္ထိလိင်္ဂေ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘မဟတီ၊ မဟတီ၊ မဟတိယော။ မဟတိံ၊ မဟတီ၊ မဟတိယော။ မဟတိယာ၊ မဟတီဟိ မဟတီဘီ’’တိ ဣတ္ထိနယောပိ လဗ္ဘတိ။ ‘‘မဟတိယာ စ ယက္ခသေနာယာ’’တိအာဒီနေတ္ထ နိဒဿနပဒါနိ။ အပရောပိ ‘‘မဟန္တာ၊ မဟန္တာ၊ မဟန္တာယော။ မဟန္တ’’န္တိ ကညာနယောပိ လဗ္ဘတိ၊ ‘‘မဟန္တာ နိဓိကုမ္ဘိယော’’တိအာဒီနေတ္ထ နိဒဿနပဒါနိ။ ကစ္စာယနေ ပန ‘‘မဟန္တီ’’ဣတိ ပဒံ ဒိဋ္ဌံ။ တံ ‘‘ဂုဏဝန္တီ၊ ကုလဝန္တီ’’ဣစ္စာဒီနိ ဝိယ ပါဠိယံ အပ္ပသိဒ္ဓတ္တာ ဝီမံသိတဗ္ဗံ။

နနု ဘော ယသ္မာ သာသနေပိ ‘‘ဂစ္ဆန္တီ၊ စရန္တီ’’တိအာဒီနိ စ ‘‘ဣဒ္ဓိမန္တီ’’တိ စ ပဒံ ဒိဿတိ၊ တသ္မာ ‘‘မဟန္တီ၊ ဂုဏဝန္တီ’’တိအာဒီနိပိ ဘဝိတဗ္ဗန္တိ? န ဘဝိတဗ္ဗံ တထာရူပဿ နယဿ ဝသေန အဂ္ဂဟေတဗ္ဗတ္တာ၊ ‘‘မဟတီ၊ ဂုဏဝတီ’’ဣစ္စာဒိနယဿေဝ ဒဿနတော စ။ တထာ ဟိ ပါဠိယံ အဋ္ဌကထာသု စ ‘‘သေယျထာပိ နာမ မဟတီ နင်္ဂလသီသာ၊ ဣတ္ထီ သိယာ ရူပဝတီ၊ သာ စ သီလဝတီ သိယာ။ သတိမတီ စက္ခုမတီ။ ဣဒ္ဓိမတီ ပတ္တိမတီ’’တိ စ ‘‘မဟတိံ သေနံ ဒိသွာ မဟောသဓသေနာ မန္ဒာ၊ အယံ အတိဝိယ မဟတီ သေနာ ဒိဿတီ’’တိ စ အာဒီနိ ပယောဂါနိ ဒိဿန္တိ၊ န ‘‘မဟန္တီ၊ ရူပဝန္တီ’’ဣစ္စာဒီနိ။

ကေစိ ပန ‘‘မဟာဣတိ သဒ္ဒေါ ဗျာသေ န လဗ္ဘတိ၊ သမာသေယေဝ လဗ္ဘတိ ‘မဟာပုရိသော’တိ ဧတ္ထ ဝိယာ’’တိ ဝဒန္တိ၊ တံ န ဂဟေတဗ္ဗံ။ ‘‘မဟာ တေ ဥပါသက ပရိစ္စာဂေါ။ မဟာ ဝတာယံ ဘန္တေ ဘူမိစာလော။ ဃောသော စ ဝိပုလော မဟာ။ ဗာရာဏသိရဇ္ဇံ နာမ မဟာ။ သေနာ သာဒိဿတေ မဟာ’’တိ ပယောဂဒဿနတော။ ဧဝံ ဗျာသေပိ လဗ္ဘတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ တသ္မာ ‘‘မဟံ၊ မဟာ၊ မဟန္တော၊ မဟန္တာ။ ဘော မဟန္တ၊ ဘဝန္တော မဟန္တာ’’တိ ပုလ္လိင်္ဂေ၊ ‘‘မဟန္တံ၊ မဟာ၊ မဟန္တာနိ။ ဘော မဟန္တ၊ ဘဝန္တော မဟန္တာနီ’’တိ နပုံသကလိင်္ဂေ၊ ‘‘မဟန္တာ၊ မဟာ၊ မဟန္တာ၊ မဟန္တာယော။ ဘောတိ မဟန္တေ၊ ဘောတိယော မဟန္တာ၊ မဟန္တာယော’’တိ ဣတ္ထိလိင်္ဂေ သဗ္ဗံ သမ္ပုဏ္ဏံ ယောဇေတဗ္ဗံ။ သမာသေ ပန ‘‘မဟာသတ္တော မဟာဥပါသကော မဟာဥပါသိကာ မဟဗ္ဗလော မဟာဝနံ မဟဂ္ဂတံ မဟပ္ဖလံ မဟဗ္ဘယ’’န္တိအာဒီနိ ရူပါနိ ဘဝန္တိ၊ တဒ္ဓိတေ ‘‘မဟတ္တနော မဟတ္တံ မဟန္တတ္တံ မဟန္တတာ’’တိ ရူပါနိ ဘဝန္တိ။ ဂစ္ဆန္တသဒ္ဒဿ ပန ‘‘ဂစ္ဆန္တော ဂစ္ဆန္တာ’’တိ ရူပါနိ ဝတွာ သေသာနိ မဟန္တသဒ္ဒေ ဝုတ္တနယေန ဝိတ္ထာရေတွာ နာမိကပဒမာလာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တထာ ‘‘ဂစ္ဆန္တော၊ ဂစ္ဆန္တာ’’တိ ပုရိသနယော စ ‘‘ဂစ္ဆန္တံ၊ ဂစ္ဆန္တာနီ’’တိ စိတ္တနယော စ ‘‘ဂစ္ဆန္တီ၊ ဂစ္ဆန္တီ၊ ဂစ္ဆန္တိယော’’တိ ဣတ္ထိနယော စ ဂဟေတဗ္ဗော။ ဧဝံ လိင်္ဂတ္တယဝသေန ‘‘စရံ စရန္တော စရန္တံ စရန္တီ၊ ဒဒံ ဒဒန္တော ဒဒန္တံ ဒဒန္တီ’’တိအာဒီနံ အနေကပဒသဟဿာနံ နာမိကပဒမာလာ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗာ။

ယေ ပနာစရိယာ ‘‘ဂစ္ဆန္တော’’တိအာဒီနံ ပစ္စတ္တာလပနဗဟုဝစနတ္တဉ္စ ‘‘ဂစ္ဆံ’’ဣစ္စာဒီနံ အာလပနေကဝစနတ္တဉ္စ ဣစ္ဆန္တိ၊ တေ သမမှေဟိ ပယောဂေါ သာသနေ န ဒိဋ္ဌော နယဝသေနာဂဟေတဗ္ဗတ္တာ။ တသ္မာ တာနိ ဧတ္ထ န ဝဒါမ။ အယံ ပန ဝိသေသော ဒိဋ္ဌော။ သေယျထိဒံ?

‘‘ဂစ္ဆံ ဝိဓမ’’မိစ္စာဒိ-ပဒါနိ မုနိသာသနေ၊

ကတ္ထစာချာတိကာ ဟောန္တိ၊ ကတ္ထစိ ပန နာမိကာ။

‘‘တဿာဟံ သန္တိကေ ဂစ္ဆံ၊

သော မေ သတ္ထာ ဘဝိဿတိ၊

ဝိဓမံ ဒေဝ တေ ရဋ္ဌံ၊

ပုတ္တော ဝေဿန္တရော တဝ။

အဓမ္မံ သာရထိ ကယိရာ၊ မဉ္စေ တွံ နိက္ခနံ ဝနေ’’၊

ဣစ္စေဝမာဒယော ဉေယျာ၊ ပယောဂါ ဧတ္ထ ဓီမတာ။

‘‘ဂစ္ဆိဿာမိ ဝိဓမီ’’တိ-အာဒိနာ ဇိနသာသနေ၊

နာနာကာလပုရိသာနံ၊ ဝသေနတ္ထံ ဝဒေ ဝိဒူ။

နာမတ္တေ ပန ‘‘ဂစ္ဆန္တော၊ ဝိဓမန္တော’’တိအာဒိနာ၊

‘‘ဂစ္ဆ’’မိစ္စေဝမာဒီန-မတ္ထမတ္ထဝိဒူ ဝဒေ။

ဣဒါနိ သမဂတိကတ္တေပိ ‘‘ဇာနံ၊ ပဿ’’န္တိအာဒီနံ လိင်္ဂဝိဘတ္တိဝစနန္တရဝသေန ယော ဝိသေသော ဒိဿတိ၊ တံ ဝဒါမ။ တထာ ဟိ ‘‘သာ ဇာနံယေဝ အာဟ န ဇာနာမီတိ၊ ပဿံယေဝ အာဟ န ပဿာမီ’’တိ ဧဝမာဒီသု ဇာနံ ပဿံ သဒ္ဒါနံ ‘‘ဇာနန္တီ ပဿန္တီ’’တိ လိင်္ဂန္တရဝသေန ပရိဝတ္တနံ ဘဝတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဣမိနာ ‘‘ဂစ္ဆံ’’ဣတိ သဒ္ဒဿပိ ယထာပယောဂံ ‘‘ဂစ္ဆန္တီ’’တိ ဣတ္ထိယာ ကထနတ္ထော လဗ္ဘတိ တေဟိ သမာနဂတိကတ္တာ၊ န ‘‘ဂစ္ဆန္တော’’တိ သဒ္ဒဿ ‘‘ဂစ္ဆန္တီ’’တိ ဣတ္ထိယာ ကထနတ္ထော လဗ္ဘတိ တေဟိ အသမာနဂတိကတ္တာတိ ကာရဏံ ဒဿိတံ ဟောတိ။ ‘‘အပိ နု တုမှေ အာယသ္မန္တော ဧကန္တသုခံ လောကံ ဇာနံ ပဿံ ဝိဟရထာ’’တိ ဧတ္ထ ‘‘ဇာနန္တာ ပဿန္တာ’’တိ ဝစနန္တရဝသေန ပရိဝတ္တနံ ဘဝတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဣမိနာ ပန ‘‘ဂစ္ဆံ’’ဣတိ သဒ္ဒဿပိ ယထာပယောဂံ ‘‘ဂစ္ဆန္တာ’’တိ ဗဟုဝစနတ္ထော လဗ္ဘတိ တေဟိ သမာနဂတိကတ္တာ၊ န ‘‘ဂစ္ဆန္တေ’’တိ သဒ္ဒဿ ‘‘ဂစ္ဆန္တာ’’တိ ဗဟုဝစနတ္ထော လဗ္ဘတိ တေဟိ အသမာနဂတိကတ္တာတိ ကာရဏံ ဒဿိတံ ဟောတိ။ ဧသ နယော ဥတ္တရတြာပိ။ ‘‘ဘရန္တိ မာတာပိတရော၊ ပုဗ္ဗေ ကတမနုဿရ’’န္တိ ဧတ္ထ အနုဿရံသဒ္ဒဿ ‘‘အနုဿရန္တာ’’တိ ဝစနန္တရဝသေန ပရိဝတ္တနံ ဘဝတိ။ ‘‘သဒ္ဓမ္မော ဂရုကာတဗ္ဗော၊ သရံ ဗုဒ္ဓါန သာသန’’န္တိ ဧတ္ထ သရံသဒ္ဒဿ သရန္တေနာတိ ဝိဘတ္တန္တရဝသေန ပရိဝတ္တနံ ဘဝတိ။ ‘‘ဖုသံ ဘူတာနိ သဏ္ဌာနံ၊ မနသာ ဂဏှတော ယထာ’’တိ ဧတ္ထ ဖုသံသဒ္ဒဿပိ ‘‘ဖုသန္တဿာ’’တိ ဝိဘတ္တန္တရဝသေန ပရိဝတ္တနံ ဘဝတိ။ တထာ ‘‘ယာစံ အဒဒမပ္ပိယော’’တိ ဧတ္ထာပိ ယာစံသဒ္ဒဿ ‘‘ယာစန္တဿာ’’တိ ဝိဘတ္တန္တရဝသေန ပရိဝတ္တနံ ဘဝတိ။ ယာစန္တိ ဝါ ယာစိတဗ္ဗံ ဓနံ၊ ဣမိနာ နယေန နာနပ္ပကာရတော ပရိဝတ္တနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣတိ ‘‘ဘဝံကရ’’န္တိအာဒီနံ ဝိသဒိသပဒမာလာ စ ‘‘ဂစ္ဆံ၊ စရ’’န္တိအာဒီနံ သဒိသပဒမာလာ စ ‘‘ဇာနံ၊ ပဿ’’န္တိအာဒီနံ လိင်္ဂဝိဘတ္တိဝစနန္တရဝသေန ကတ္ထစိ ပရိဝတ္တနန္တိ အယံ တိဝိဓောပိ အာကာရော အာချာတိကပဒတ္ထဝိဘာဝနာယ သဒ္ဓိံ ကထိတော ပါဝစနဝရေ သောတူနံ သဒ္ဒေသွတ္ထေသု စ ဝိသာရဒဗုဒ္ဓိပဋိလာဘတ္ထံ။ သဗ္ဗမေတဉှိ သန္ဓာယ ဣမာ ဂါထာ ဝုတ္တာ –

‘‘ဘဝံ ကရံ အရဟံ သံ၊ မဟံ’’ဣတိ ပဒါနိ တု၊

ဝိသဒိသာနိ သမ္ဘောန္တိ၊ အညမညန္တိ လက္ခယေ။

‘‘ဂစ္ဆံ စရံ ဒဒံ တိဋ္ဌံ၊ စိန္တယံ ဘာဝယံ ဝဒံ၊

ဇာနံ ပဿ’’န္တိအာဒီနိ၊ သမာနာနိ ဘဝန္တိ ဟိ။

တတြ ‘‘ဇာန’’န္တိအာဒီနံ၊ ကတ္ထစိ ပရိဝတ္တနံ၊

လိင်္ဂဝိဘတ္တိဝစန-န္တရတော ပန ဒိဿတီတိ။

အပိစ အယံ သဗ္ဗေသမ္ပိ နိဂ္ဂဟီတန္တပုလ္လိင်္ဂါနံ ပကတိ၊ ယဒိဒံ ဒွီသု လိင်္ဂေသု ဆသု ဝိဘတ္တီသု တေရသသု ဝစနေသု အညတရလိင်္ဂဝိဘတ္တိဝစနဝသေန ပရိဝတ္တနံ။ အယမ္ပိ ပနေတ္ထ နီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

‘‘ဂစ္ဆံ စရ’’န္တိအာဒီနိ၊ ဝိပ္ပကတဝစော သိယုံ၊

‘‘ဂစ္ဆမာနော စရမာနော’’၊ ဣစ္စာဒီနိ ပဒါနိ စ။

‘‘မဟံ ဘဝ’’န္တိ ဧတာနိ၊ ဝိပ္ပကတဝစောပိ စ၊

အဝိပ္ပကတဝစော စ၊ သိယုံ အတ္ထာနုရူပတော။

‘‘အရဟံ သ’’န္တိ ဧတာနိ၊ ဝိနိမုတ္တာနိ သဗ္ဗထာ၊

အာကာရံ တိဝိဓမ္ပေတံ၊ ကရေ စိတ္တေ သုမေဓသောတိ။

သဝိနိစ္ဆယောယံ နိဂ္ဂဟီတန္တပုလ္လိင်္ဂါနံ ပကတိရူပဿ နာမိကပဒမာလာဝိဘာဂေါ။

အာကာရန္တတာပကတိကံ နိဂ္ဂဟီတန္တပုလ္လိင်္ဂံ နိဋ္ဌိတံ။

ဣဒါနိ ဓနဘူတိဣစ္စေတဿ ပကတိရူပဿ အညေသဉ္စ တံသဒိသာနံ နာမိကပဒမာလာဝိဘာဂံ ဝက္ခာမိ ပုဗ္ဗာစရိယမတံ ပုရေစရံ ကတွာ။

အဂ္ဂိ၊ အဂ္ဂီ၊ အဂ္ဂယော။ အဂ္ဂိံ၊ အဂ္ဂီ၊ အဂ္ဂယော။ အဂ္ဂိနာ၊ အဂ္ဂီဟိ၊ အဂ္ဂီဘိ။ အဂ္ဂိဿ၊ အဂ္ဂိနော၊ အဂ္ဂီနံ။ အဂ္ဂိနာ၊ အဂ္ဂီဟိ၊ အဂ္ဂီဘိ။ အဂ္ဂိဿ၊ အဂ္ဂိနော၊ အဂ္ဂီနံ။ အဂ္ဂိသ္မိံ၊ အဂ္ဂိမှိ၊ အဂ္ဂီသု။ ဘော အဂ္ဂိ၊ ဘော အဂ္ဂီ၊ ဘဝန္တော အဂ္ဂယော။ ယမကမဟာထေရမတံ။

ဧတ္ထ ကိဉ္စာပိ နိဿက္ကဝစနဋ္ဌာနေ ‘‘အဂ္ဂိသ္မာ၊ အဂ္ဂိမှာ’’တိ ဣမာနိ နာဂတာနိ၊ တထာပိ တတ္ထ တတ္ထ တံသဒိသပ္ပယောဂဒဿနတော ဂဟေတဗ္ဗာနိ။ ‘‘အဂ္ဂိနာ၊ အဂ္ဂိသ္မာ၊ အဂ္ဂိမှာ’’တိ ကမော စ ဝေဒိတဗ္ဗော။

ဓနဘူတိ၊ ဓနဘူတီ၊ ဓနဘူတယော။ ဓနဘူတိံ၊ ဓနဘူတီ၊ ဓနဘူတယော။ ဓနဘူတိနာ၊ ဓနဘူတီဟိ၊ ဓနဘူတီဘိ။ ဓနဘူတိဿ၊ ဓနဘူတိနော၊ ဓနဘူတီနံ။ ဓနဘူတိနာ၊ ဓနဘူတိသ္မာ၊ ဓနဘူတိမှာ၊ ဓနဘူတီဟိ၊ ဓနဘူတီဘိ။ ဓနဘူတိဿ၊ ဓနဘူတိနော၊ ဓနဘူတီနံ။ ဓနဘူတိသ္မိံ၊ ဓနဘူတိမှိ၊ ဓနဘူတီသု။ ဘော ဓနဘူတိ၊ ဘော ဓနဘူတီ၊ ဘဝန္တော ဓနဘူတယော။

သိရိဘူတိ သောတ္ထိဘူတိ၊ သုဝတ္ထိဘူတိ အဂ္ဂိနိ၊

ဂိနိ ဇောတိ ဒဓိ ပါဏိ၊ ဣသိ သန္ဓိ မုနိ မဏိ။

ဗျာဓိ ဂဏ္ဌိ ရဝိ မုဋ္ဌိ၊ ကဝိ ဂိရိ ကပိ နိဓိ၊

ကုစ္ဆိ ဝတ္ထိ ဝိဓိ သာလိ၊ ဝီဟိ ရာသိ အဟိ မသိ။

သာတိ ကေသိ ကိမိ ဗောန္ဒိ၊ ဗောဓိ ဒီပိ ပတိ ဟရိ၊

အရိ ဓနိ တိမိ ကလိ၊ သာရထျုဒဓိ အဉ္ဇလိ၊

အဓိပတိ နရပတိ၊ အသိ ဉာတိ နိရူပဓိ၊

သမာဓိ ဇလဓိစ္စာဒီ၊ ဓနဘူတိသမာ မတာ။

အထ ဝါ ဧတေသု အဓိပတိသဒ္ဒဿ ‘‘အဓိပတိယာ သတ္တာ’’တိ ပါဠိဒဿနတော ‘‘အဓိပတိယာ’’တိ သတ္တမီရူပမ္ပိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ။ အပိစ ‘‘အသာရေ သာရမတိနော’’တိ ပါဠိယံ ဣကာရန္တသမာသပဒတော ယောဝစနဿ နောအာဒေသဒဿနတော ကွစိ အဓိပတိဣစ္စာဒီနံ ဣကာရန္တသမာသပဒါနံ ‘‘အဓိပတိနော’’တိအာဒိနာပိ ပစ္စတ္တောပယောဂရူပါနိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာနိ ဤကာရန္တာနံ ဒဏ္ဍီသဒ္ဒါဒီနံ ‘‘ဒဏ္ဍိနော’’တိအာဒီနိ ပစ္စတ္တောပယောဂသမ္ပဒါနသာမိဝစနရူပါနိ ဝိယ။ ဂဟပတိဇာနိပတိသဒ္ဒါဒီနံ ပန သမာသပဒါနမ္ပိ ဧဝရူပါနိ ပစ္စတ္တောပယောဂရူပါနိ န ဣစ္ဆိတဗ္ဗာနိ ‘‘ဂဟပတယော ဇာနိပတယော’’တိအာဒိနာ နယေန ယထာပါဝစနံ ဂဟေတဗ္ဗရူပတ္တာ။ ဣသိ မုနိသဒ္ဒါနံ ပနာလပနဋ္ဌာနေ ‘‘ဣသေ၊ မုသေ’’တိ ရူပန္တရမ္ပိ ဂဟေတဗ္ဗံ ‘‘ပုတ္တော ဥပ္ပဇ္ဇတံ ဣသေ။ ပဋိဂ္ဂဏှ မဟာမုနေ’’တိ ဒဿနတော။

ယေ ပနေတ္ထ အမှေဟိ အဂ္ဂိနိ ဂိနိသဒ္ဒါ ဝုတ္တာ၊ တတြေကေ ဧဝံ ဝဒန္တိ ‘‘အဂ္ဂိနိသဒ္ဒေါ ပစ္စတ္တေကဝစနဘာဝေယေဝ လဗ္ဘတိ၊ န ပစ္စတ္တဗဟုဝစနဘာဝေ ဥပယောဂဘာဝါဒီသု ဝါ’’တိ။ ကေစိ ပန ‘‘ပါဠိယံ အဂ္ဂိနိသဒ္ဒေါ နာမ နတ္ထိ၊ ဂိနိသဒ္ဒေါယေဝ အတ္ထီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ကေစိ ‘‘ဂိနိသဒ္ဒေါ နာမ နတ္ထိ၊ အဂ္ဂိနိသဒ္ဒေါယေဝတ္ထီ’’တိ ဝဒန္တိ။ သဗ္ဗမေတံ န ယုဇ္ဇတိ အဂ္ဂိနိ ဂိနိသဒ္ဒါနမုပလဗ္ဘနတော၊ သဗ္ဗာသုပိ ဝိဘတ္တီသု ဒွီသု ဝစနေသု ယောဇေတဗ္ဗတာဒဿနတော စ။ တထာ ဟိ သုတ္တနိပါတေ ကောကာလိကသုတ္တေ –

‘‘န ဟိ ဝဂ္ဂု ဝဒန္တိ ဝဒန္တာ၊

နာဘိဇဝန္တိ န တာဏမုပေန္တိ၊

အင်္ဂါရေ သန္ထတေ သေန္တိ၊

အဂ္ဂိနိံ သမ္ပဇ္ဇလိတံ ပဝိသန္တီ’’တိ

ဣမသ္မိံ ပဒေသေ ‘‘အဂ္ဂိနိ’’န္တိ ဥပယောဂဝစနံ ဒိဿတိ။ တေနာဟ အဋ္ဌကထာစရိယော ‘‘အဂ္ဂိနိံ သမ္ပဇ္ဇလိတန္တိ သမန္တတောဇာလံ သဗ္ဗဒိသာသု စ သမ္ပဇ္ဇလိတမဂ္ဂိ’’န္တိ။ တတြေဝ စ သုတ္တနိပါတေ ကောကာလိကသုတ္တေ –

‘‘အထ လောဟမယံ ပန ကုမ္ဘိံ၊

အဂ္ဂိနိသဉ္ဇလိတံ ပဝိသန္တိ၊

ပစ္စန္တိ ဟိ တာသု စိရရတ္တံ၊

အဂ္ဂိနိသမာသု သမုပ္လဝါတေ’’တိ

ဣမသ္မိံ ပဒေသေ သမာသဝိသယတ္တာ အဂ္ဂိနိသဉ္ဇလိတန္တိ အဂ္ဂိနီဟိ သဉ္ဇလိတန္တိ အတ္ထော လဗ္ဘတိ၊ တထာ အဂ္ဂိနိသမာသူတိ အဂ္ဂိနီဟိ သဒိသာသူတိ အတ္ထောပိ။ ဧဝံ သမာသဝိဓာနမုခေန ‘‘အဂ္ဂိနီဟီ’’တိ ကရဏဝစနမ္ပိ ဒိဿတိ။

ဂိနိသဒ္ဒေါပိ စ ပါဠိယံ ဒိဿတိ။ တထာ ဟိ ‘‘တမေဝ ကဋ္ဌံ ဒဟတိ၊ ယသ္မာ သော ဇာယတေ ဂိနီ’’တိ စူဠဗောဓိစရိယာယံ ဂိနိသဒ္ဒေါ ဒိဋ္ဌော။ ကေစိ ပနေတ္ထ သန္ဓိဝသေန အကာရလောပံ သညောဂါဒိဿ စ ဂကာရဿ လောပံ ဝဒန္တိ၊ တမ္ပိ န ယုဇ္ဇတိ တဿာ ပါဠိယာ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘ယသ္မာတိ ယတော ကဋ္ဌာ။ ဂိနီတိ အဂ္ဂီ’’တိ ဧဝံ ဂိနိသဒ္ဒဿ ဥလ္လိင်္ဂေတွာ ဝစနတော။ တထာ ‘‘ဆန္နာ ကုဋိ အာဟိတော ဂိနီ’’တိ ဣမဿ ဓနိယသုတ္တဿ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘အာဟိတောတိ အာဘတော ဇာလိတော ဝါ။ ဂိနီတိ အဂ္ဂီ’’တိ ဝစနတော၊ တထေဝ စ ‘‘မဟာဂိနိ ပဇ္ဇလိတော၊ အနာဟာရောပသမ္မတီ’’တိ ဣမိဿာ ထေရဂါထာယ သံဝဏ္ဏနာယံ ‘‘ဂိနီတိ အဂ္ဂီ’’တိ ဝစနတော။ ယဒိ ဟိ ဂိနိသဒ္ဒေါ ဝိသုံ န သိယာ၊ အဋ္ဌကထာစရိယာ ‘‘ဇာယတေ ဂိနီ’’တိအာဒီနိ ‘‘ဇာယတေ အဂ္ဂိနီ’’တိအာဒိနာ ပဒစ္ဆေဒဝသေန အတ္ထံ ဝဒေယျုံ။ ယသ္မာ ဧဝံ န ဝဒိံသု၊ ‘‘ဂိနီတိ အဂ္ဂီ’’တိ ပန ဝဒိံသု၊ တေန ဉာယတိ ‘‘ဂိနိသဒ္ဒေါပိ ဝိသုံ အတ္ထီ’’တိ။ ယေ ‘‘ဂိနိသဒ္ဒေါ နတ္ထီ’’တိ ဝဒန္တိ၊ တေသံ ဝစနံ န ဂဟေတဗ္ဗမေဝ သာသနေ ဂိနိသဒ္ဒဿုပလဗ္ဘနတော။ သုတ္တနိပါတဋ္ဌကထာယဉှိ ‘‘ဆန္နာ ကုဋိ အာဟိတော ဂိနီ’’တိ ပါဌဿ သံဝဏ္ဏနာယမေဝ ‘‘တေသု ဌာနေသု အဂ္ဂိနိ ‘ဂိနီ’တိ ဝေါဟရိယတီ’’တိ တဿ အဘိဓာနန္တရံ ဝုတ္တံ၊ တသ္မာ မယမေတ္ထ ဂါထာရစနံ ကရိဿာမ –

ဝိဒေဟရဋ္ဌမဇ္ဈမှိ၊ ယံ တံ နာမေန ဝိဿုတံ၊

ရဋ္ဌံ ပဗ္ဗတရဋ္ဌန္တိ၊ ဒဿနေယျံ မနောရမံ။

ဓမ္မကောဏ္ဍဝှယံ တတ္ထ၊ နဂရံ အတ္ထိ သောဘနံ၊

တမှိ ဌာနေ မနုဿာနံ၊ ဘာသာ ဧဝ ဂိနိစ္စယံ။

‘‘ဂိနိ ဂိနီ ဂိနယော’’တိ-အာဒိနာ ပဝဒေ ဝိဒူ၊

ပဒမာလံ ယထာ အဂ္ဂိ-သဒ္ဒဿေဝ သုမေဓသော။

ဣတိ အလာဗု လာဗုသဒ္ဒါ ဝိယ အဂ္ဂိနိ ဂိနိသဒ္ဒါပိ ဘဂဝတော ပါစနေ ဒိဿန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယထာ ပန အဂ္ဂိနိသဒ္ဒဿ သဗ္ဗာသု ဝိဘတ္တီသု ဒွီသု ဝစနေသု ယောဇေတဗ္ဗတာ သိဒ္ဓါ၊ တထာ ဂိနိသဒ္ဒဿပိ သိဒ္ဓါဝ ဟောတိ။ တသ္မာတြ –

အဂ္ဂိနိ ၊ အဂ္ဂိနီ၊ အဂ္ဂိနယော။ အဂ္ဂိနိံ၊ အဂ္ဂိနီ၊ အဂ္ဂိနယော။ အဂ္ဂိနိနာ၊ အဂ္ဂိနီဟိ၊ အဂ္ဂိနီဘိ။ အဂ္ဂိနိဿ၊ အဂ္ဂိနီနံ။ အဂ္ဂိနိနာ၊ အဂ္ဂိနိသ္မာ၊ အဂ္ဂိနိမှာ၊ အဂ္ဂိနီဟိ၊ အဂ္ဂိနီဘိ။ အဂ္ဂိနိဿ၊ အဂ္ဂိနီနံ။ အဂ္ဂိနိသ္မိံ၊ အဂ္ဂိနိမှိ၊ အဂ္ဂိနီသု။ ဘော အဂ္ဂိနိ၊ ဘဝန္တော အဂ္ဂိနီ၊ ဘဝန္တော အဂ္ဂိနယော။

‘‘ဂိနိ၊ ဂိနီ၊ ဂိနယော။ ဂိနိံ၊ ဂိနီ၊ ဂိနယော၊ ဂိနိနာ’’တိ သဗ္ဗံ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဣတိ ပါဠိနယာနုသာရေန အဂ္ဂိနိ ဂိနိသဒ္ဒါနံ နာမိကပဒမာလာ ယောဇိတာ။ အထ ဝါ ယထာ သက္ကဋဘာသာယံ သတွ ပဒ္ဓသွာမိနီတိ သညောဂဝသေန ဝုတ္တာနံ သဒ္ဒါနံ မာဂဓဘာသံ ပတွာ သတ္တဝပဒုမသုဝါမိနီတိ နိဿညောဂဝသေန ဥစ္စာရိတာ ပါဠိ ဒိဿတိ ‘‘တွဉ္စ ဥတ္တမသတ္တဝေါ’’တိအာဒိနာ၊ တထာ သက္ကဋဘာသာယံ အဂ္နီတိ သညောဂဝသေန ဝုတ္တဿ မာဂဓဘာသံ ပတွာ ‘‘အဂ္ဂိနီ’’တိ သညောဂနကာရဝသေန ဥစ္စာရိတာ ပါဠိ ဒိဿတိ ‘‘အဂ္ဂိနိံ သမ္ပဇ္ဇလိတံ ပဝိသန္တီ’’တိအာဒိကာ။ ယထာ စ ဝေယျာကရဏေဟိ သက္ကဋဘာသာဘူတော အဂ္နိသဒ္ဒေါ သဗ္ဗာသု ဝိဘတ္တီသု တီသု ဝစနေသု ယောဇိယတိ၊ တထာ မာဂဓဘာသာဘူတော အဂ္ဂိနိသဒ္ဒေါပိ သဗ္ဗာသု ဝိဘတ္တီသု ဒွီသု ဝစနေသု ယောဇေတဗ္ဗောဝ ဟောတိ၊ တသ္မာ သော ဣဓမှေဟိ ယောဇိယတိ၊ ဂိနိသဒ္ဒေါပိ အဂ္ဂိနိသဒ္ဒေန သမာနတ္ထတ္တာ၊ ဤသကဉ္စ သရူပတ္တာ တထေဝ ယောဇိယတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

ဧတ္ထ သိယာ – ယဒိ အဂ္ဂိနိသဒ္ဒေါ သဗ္ဗေသု ဝိဘတ္တိဝစနေသု ယောဇေတဗ္ဗော၊ အထ ကသ္မာ ကစ္စာယနေ ‘‘အဂ္ဂိဿိနီ’’တိ လက္ခဏေန သိမှိ ပရေ အဂ္ဂိသဒ္ဒန္တဿ ဣနိအာဒေသော ဒဿိတောတိ? သစ္စံ၊ ယထာ နဝက္ခတ္တုံ ဌပေတွာ ကတေကသေသဿ ဒသသဒ္ဒဿ ယောဝစနမှိ နဝါဒေသံ ကတွာ ယောဝစနဿ ဥတိအာဒေသံ ကသ္မာ ‘‘နဝုတီ’’တိ ရူပေ နိပ္ဖန္နေ ပုန ‘‘နဝုတီ’’တိ ပကတိံ ဌပေတွာ တတော နံဝစနံ ကတွာ ‘‘နဝုတီန’’န္တိ ရူပံ နိပ္ဖာဒိတံ ။ ဣတ္ထိလိင်္ဂေ ပန နာဒိဧကဝစနာနိ ကတွာ တေသံ ယာအာဒေသံ ကတွာ ‘‘နဝုတိယာ’’တိ ရူပံ နိပ္ဖာဒိတံ။ တထာ ဟိ ‘‘ဆန္နဝုတီနံ ပါသဏ္ဍာနံ ဓမ္မာနံ ပဝရံ ယဒိဒံ သုဂတဝိနယံ နဝုတိယာ ဟံသသဟဿေဟိ ပရိဝုတော’’တိအာဒီနိ ပယောဂါနိ ဒိဿန္တိ။ တထာ သိမှိ အဂ္ဂိသဒ္ဒန္တဿ ဣနိအာဒေသကရဏဝသေန ‘‘အဂ္ဂိနီ’’တိ ရူပေ နိပ္ဖန္နေပိ ပုန ‘‘အဂ္ဂိနီ’’တိ ပကတိံ ဌပေတွာ တတော ယောအံနာဒယော ဝိဘတ္တိယော ကတွာ ‘‘အဂ္ဂိနိ၊ အဂ္ဂိနီ၊ အဂ္ဂိနယော။ အဂ္ဂိနိံ၊ အဂ္ဂိနီ၊ အဂ္ဂိနယော။ အဂ္ဂိနိနာ’’တိအာဒီနိ ကထံ န နိပ္ဖဇ္ဇိဿန္တီတိ သန္နိဋ္ဌာနံ ကာတဗ္ဗံ။

သဝိနိစ္ဆယောယံ ဣကာရန္တပုလ္လိင်္ဂါနံ ပကတိရူပဿ နာမိကပဒမာလာဝိဘာဂေါ။

ဣကာရန္တတာပကတိကံ ဣကာရန္တပုလ္လိင်္ဂံ နိဋ္ဌိတံ။

ဣဒါနိ ဘာဝီ ဣစ္စေတဿ ပကတိရူပဿ အညေသဉ္စ တံသဒိသာနံ နာမိကပဒမာလာဝိဘာဂံ ဝက္ခာမ ပုဗ္ဗာစရိယမတံ ပုရေစရံ ကတွာ။

ဒဏ္ဍီ၊ ဒဏ္ဍီ၊ ဒဏ္ဍိနော။ ဒဏ္ဍိံ၊ ဒဏ္ဍီ၊ ဒဏ္ဍိနော။ ဒဏ္ဍိနာ၊ ဒဏ္ဍီဟိ၊ ဒဏ္ဍီဘိ။ ဒဏ္ဍိဿ၊ ဒဏ္ဍိနော၊ ဒဏ္ဍီနံ။ ဒဏ္ဍိနာ၊ ဒဏ္ဍီဟိ၊ ဒဏ္ဍီဘိ။ ဒဏ္ဍိဿ၊ ဒဏ္ဍိနော၊ ဒဏ္ဍီနံ။ ဒဏ္ဍိသ္မိံ၊ ဒဏ္ဍိမှိ၊ ဒဏ္ဍီသု။ ဘော ဒဏ္ဍိ၊ ဘော ဒဏ္ဍီ၊ ဘဝန္တော ဒဏ္ဍိနော။ ယမကမဟာထေရမတံ။

ဧတ္ထ ကိဉ္စာပိ ‘‘ဒဏ္ဍိန’’န္တိ ဥပယောဂေကဝစနဉ္စ ‘‘ဒဏ္ဍိသ္မာ၊ ဒဏ္ဍိမှာ’’တိ နိဿက္ကဝစနဉ္စ ‘‘ဒဏ္ဍိနီ’’တိ ဘုမ္မေကဝစနဉ္စ နာဂတံ၊ တထာပိ တတ္ထ တတ္ထ တံသဒိသဿ ပယောဂဿ ဒဿနတော ဂဟေတဗ္ဗမေဝ။

‘‘ဘဏ သမ္မ အနုညာတော၊ အတ္ထံ ဓမ္မဉ္စ ကေဝလံ၊

သန္တိ ဟိ ဒဟရာ ပက္ခီ၊ ပညဝန္တော ဇုတိန္ဓရာ’’တိ

ပါဠိယံ ‘‘ပက္ခီ’’ဣတိ ပစ္စတ္တဗဟုဝစနဿ ဒဿနတော ပန ‘‘ဒဏ္ဍီ’’ဣတိ ပစ္စတ္တောပယောဂဗဟုဝစနာနိ ဝုတ္တာနီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

ဘာဝီ၊ ဘာဝီ၊ ဘာဝိနော။ ဘာဝိံ၊ ဘာဝိနံ၊ ဘာဝီ၊ ဘာဝိနော။ ဘာဝိနာ၊ ဘာဝီဟိ၊ ဘာဝီဘိ။ ဘာဝိဿ၊ ဘာဝိနော၊ ဘာဝီနံ။ ဘာဝိနာ၊ ဘာဝိသ္မာ၊ ဘာဝိမှာ၊ ဘာဝီဟိ၊ ဘာဝီဘိ။ ဘာဝိဿ၊ ဘာဝိနော၊ ဘာဝီနံ။ (ဘာဝိနိ) ဘာဝိသ္မိံ၊ ဘာဝိမှိ၊ ဘာဝီသု။ ဘော ဘာဝိ၊ ဘော ဘာဝီ၊ ဘဝန္တော ဘာဝိနော။

ဧဝံ ဝိဘာဝီ သမ္ဘာဝီ၊ ပရိဘာဝီ ဓဇီ ဂဏီ၊

သုခီ ရောဂီ သသီ ကုဋ္ဌီ၊ မကုဋီ ကုသလီ ဗလီ။

ဇဋီ ယောဂီ ကရီ ယာနီ၊ တောမရီ မုသလီ ဖလီ၊

ဒန္တီ မန္တီ သုဓီ မေဓီ၊ ဘာဂီ ဘောဂီ နခီ သိခီ။

ဓမ္မီ သင်္ဃီ ဉာဏီ အတ္ထီ၊ ဟတ္ထီ စက္ခီ ပက္ခီ ဒါဌီ၊

ရဋ္ဌီ ဆတ္တီ မာလီ စမ္မီ၊ စာရီ စာဂီ ကာမီ သာမီ။

မလ္လကာရီ ပါပကာရီ၊ သတ္တုဃာတီ ဒီဃဇီဝီ၊

ဓမ္မဝါဒီ သီဟနာဒီ၊ ဘူမိသာယီ သီဃယာယီ။

ဝဇ္ဇဒဿီ စ ပါဏီ စ၊ ယသဿိစ္စာဒယောပိ စ၊

ဧတေသံ ကောစိ ဘေဒေါ တု၊ ဧကဒေသေန ဝုစ္စတေ။

ဤကာရန္တပုလ္လိင်္ဂပဒေသု ဟိ ‘‘ဝဇ္ဇဒဿီ၊ ပါဏီ’’ဣစ္စေဝမာဒီနံ ဥပယောဂဘုမ္မဝစနဋ္ဌာနေ ‘‘ဝဇ္ဇဒဿိနံ၊ ပါဏိနေ’’တိအာဒီနိပိ ရူပါနိ ဘဝန္တိ။ ဧတ္ထ စ –

‘‘နိဓီနံဝ ပဝတ္တာရံ၊ ယံ ပဿေ ဝဇ္ဇဒဿိနံ၊

ဧဝံ ဇရာ စ မစ္စု စ၊ အဓိဝတ္တန္တိ ပါဏိနေ။

သမုပဂစ္ဆတိ သသိနိ ဂဂနတလံ။

ဥပဟစ္စ မနံ မဇ္ဈော၊ မာတင်္ဂသ္မိံ ယသဿိနေ၊

ဥစ္ဆိန္နော သဟ ရဋ္ဌေန၊ မဇ္ဈာရညံ တဒါ အဟု။

သုသုခံ ဝတ ဇီဝါမ၊ ဝေရိနေသု အဝေရိနော’’တိ

ဧဝမာဒယော ပယောဂါ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ အယံ နယော ဒဏ္ဍီပဒါဒီသုပိ လဗ္ဘတေဝ သမာနဂတိကတ္တာ ဒဏ္ဍီပဒါဒီနံ ဝဇ္ဇဒဿီပဒါဒီဟိ။ တသ္မာ ဥပယောဂဋ္ဌာနေ ‘‘ဒဏ္ဍိံ၊ ဒဏ္ဍိနံ၊ ဒဏ္ဍိနော၊ ဒဏ္ဍိနေ’’တိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဘုမ္မဋ္ဌာနေ ‘‘ဒဏ္ဍိသ္မိံ၊ ဒဏ္ဍိမှိ၊ ဒဏ္ဍိနိ၊ ဒဏ္ဍိနေ၊ ဒဏ္ဍီသု၊ ဒဏ္ဍိနေသူ’’တိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဧသ နယော ဂါမဏီ သေနာနီဣစ္စာဒီနိ ဝဇ္ဇေတွာ ယထာရဟံ ဤကာရန္တပုလ္လိင်္ဂေသု နေတဗ္ဗော။

သဝိနိစ္ဆယောယံ ဤကာရန္တပုလ္လိင်္ဂါနံ ပကတိရူပဿ နာမိကပဒမာလာဝိဘာဂေါ။

ဤကာရန္တတာပကတိကံ ဤကာရန္တပုလ္လိင်္ဂံ နိဋ္ဌိတံ။

ဣဒါနိ ဘူဓာတုမယာနံ ဥကာရန္တပုလ္လိင်္ဂါနံ အပ္ပသိဒ္ဓတ္တာ အညေသံ ဥကာရန္တပုလ္လိင်္ဂါနံ ဝသေန ပကတိရူပဿ နာမိကပဒမာလံ ပူရေဿာမ။ ကတမာနိ တာနိ? ‘‘ဘိက္ခု ဟေတု သေတု ကေတု ရာဟု ဘာဏု ခါဏု သင်္ကု ဥစ္ဆု ဝေဠု မစ္စု ဇန္တု သိန္ဓု ဗန္ဓု ရုရု နေရု သတ္တု ဗဗ္ဗု ပဋု ဗိန္ဒု ဂရု’’ဣစ္စာဒီနိ။

ဘိက္ခု၊ ဘိက္ခူ၊ ဘိက္ခဝေါ။ ဘိက္ခုံ၊ ဘိက္ခူ၊ ဘိက္ခဝေါ။ ဘိက္ခုနာ၊ ဘိက္ခူဟိ၊ ဘိက္ခူဘိ။ ဘိက္ခုဿ၊ ဘိက္ခုနော၊ ဘိက္ခူနံ။ ဘိက္ခုနာ၊ ဘိက္ခုသ္မာ၊ ဘိက္ခုမှာ၊ ဘိက္ခူဟိ၊ ဘိက္ခူဘိ။ ဘိက္ခုဿ၊ ဘိက္ခုနော၊ ဘိက္ခူနံ။ ဘိက္ခုသ္မိံ၊ ဘိက္ခုမှိ၊ ဘိက္ခူသု။ ဘော ဘိက္ခု၊ ဘဝန္တော ဘိက္ခူ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခဝေါ။ ဘိက္ခုအာဒီနိ အညာနိ စ တံသဒိသာနိ ဧဝံ ဉေယျာနိ။

အယမ္ပိ ပနေတ္ထ ဝိသေသော ဉေယျော – ဟေတု၊ ဟေတူ၊ ဟေတုယော၊ ဟေတဝေါ။ ဟေတုံ၊ ဟေတူ၊ ဟေတုယော၊ ဟေတဝေါ။ ဘော ဟေတု၊ ဘဝန္တော ဟေတူ၊ ဟေတဝေ၊ ဟေတဝေါ။ သေသံ ဘိက္ခုသမံ။

အထ ဝါ ‘‘ဟေတုယာ’’တိအာဒီနံ ဒဿနတော ‘‘ဓေနုယာ’’တိ ဣတ္ထိလိင်္ဂရူပေန သဒိသံ ‘‘ဟေတုယာ’’တိ ပုလ္လိင်္ဂရူပမ္ပိ သတ္တမီဌာနေ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ။ ကာနိစိ ဟိ ပုလ္လိင်္ဂရူပါနိ ကေဟိစိ ဣတ္ထိလိင်္ဂရူပေဟိ သဒိသာနိ ဘဝန္တိ။ တံ ယထာ? ‘‘ဥဋ္ဌေဟိ ကတ္တေ တရမာနော။ ဧဟိ ဗာလေခမာပေဟိ၊ ကုသရာဇံ မဟဗ္ဗလံ။ ဘာတရာ မာတရာ အဓိပတိယာ ရတ္တိယာ ဟေတုယော ဓေနုယော မတျာ ပေတျာ’’တိ ဧဝံ နယဒဿနေန ‘‘ဟေတုယာ တီဏိ။ အဓိပတိယာ သတ္တ။ ဥဋ္ဌေဟိ ကတ္တေ’’တိအာဒီသု လိင်္ဂဝိပလ္လာသစိန္တာ န ဥပ္ပာဒေတဗ္ဗာ။

ဇန္တု၊ ဇန္တူ၊ ဇန္တုယော၊ ဇန္တုနော၊ ဇန္တဝေါ။ ဇန္တုံ၊ ဇန္တူ၊ ဇန္တုယော၊ ဇန္တုနော၊ ဇန္တဝေါ။ ဘော ဇန္တု၊ ဘဝန္တော ဇန္တူ၊ ဇန္တဝေ ဇန္တဝေါ။ သေသံ ဘိက္ခုသမံ။

ဂရု၊ ဂရူ၊ ဂရဝေါ၊ ဂရုနော။ ဂရုံ၊ ဂရူ၊ ဂရဝေါ၊ ဂရုနော။ ဘော ဂရု၊ ဘဝန္တော ဂရူ၊ ဂရဝေါ၊ ဂရုနော။ သေသံ ဘိက္ခုသမံ။ ဧတ္ထ ပန ‘‘ဘတ္တု စ ဂရုနော သဗ္ဗေ၊ ပဋိပူဇေတိ ပဏ္ဍိတာ’’တိပါဠိနိဒဿနံ။ တတြ ‘‘ဘိက္ခဝေ’’တိ အာမန္တနပဒံ စုဏ္ဏိယပဒေသွေဝ ဒိဿတိ၊ န ဂါထာသု။ ‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ ပစ္စတ္တပဒံ ဂါထာသုယေဝ ဒိဿတိ၊ န စုဏ္ဏိယပဒေသု၊ အပိစ ‘‘ဘိက္ခဝေ’’တိ အာမန္တနပဒံ သာဝကဿ ဘိက္ခူနံ အာမန္တနပါဠိယံ သန္ဓိဝိသယေယေဝ ဒိဿတိ၊ န အသန္ဓိဝိသယေ၊ ဗုဒ္ဓဿ ပန ဘိက္ခူနံ အာမန္တနပါဠိယံ သန္ဓိဝိသယေပိ အသန္ဓိဝိသယေပိ ဒိဿတိ။ ‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ အာမန္တနပဒံ ဗုဒ္ဓဿ ဘိက္ခူနံ အာမန္တနပါဠိယံ ဂါထာသု စ ဒိဿတိ ၊ စုဏ္ဏိယပဒေသု စ သန္ဓိဝိသယေယေဝ ဒိဿတိ။ သာဝကဿ ပန ဘိက္ခူနံ အာမန္တနပါဠိယံ န ဒိဿတီတိ အယံ ဒွိန္နံ ဝိသေသော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တထာ ဟိ ‘‘ဧဝဉ္စ ပန ဘိက္ခဝေ ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထာ’’တိအာဒီသု ‘‘ဘိက္ခဝေ’’တိ ပဒံ စုဏ္ဏိယပဒေသွေဝ ဒိဋ္ဌံ။ ‘‘ဘိက္ခဝေါ တိသတာ ဣမေ၊ ယာစန္တိ ပဉ္ဇလီကတာ’’တိအာဒီသု ‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ ပစ္စတ္တပဒံ ဂါထာသုယေဝ ဒိဋ္ဌံ။ ‘‘အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ အာဝုသော ဘိက္ခဝေ’’တိ ဧဝမာဒီသု သာဝကဿ ဘိက္ခူနံ အာမန္တနပါဠီသု သန္ဓိဝိသယေယေဝ ‘‘ဘိက္ခဝေ’’တိ ပဒံ ဒိဋ္ဌံ။ ‘‘ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ သောတုကာမတ္ထ ဘိက္ခဝေ’’တိ ‘‘ဣဓ ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခူ’’တိအာဒီသု ပန ဗုဒ္ဓဿ ဘိက္ခူနံ အာမန္တနပါဠီသု သန္ဓိဝိသယာဝိသယေသု ‘‘ဘိက္ခဝေ’’တိ ပဒံ ဒိဋ္ဌံ။ ‘‘အရညေ ရုက္ခမူလေ ဝါ၊ သုညာဂါရေဝ ဘိက္ခဝေါ’’တိ ‘‘တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ ဘိက္ခဝေါ’’တိ ဧဝမာဒီသု ဗုဒ္ဓဿ ဘိက္ခူနံ အာမန္တနပါဠီသု ‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ အာမန္တနပဒံ ဂါထာသု စ ဒိဋ္ဌံ၊ စုဏ္ဏိယပဒေသု စ သန္ဓိဝိသယေယေဝ ဒိဋ္ဌံ။ ဣစ္စေဝံ –

စုဏ္ဏိယေဝ ပဒေ ဒိဋ္ဌံ၊ ‘‘ဘိက္ခဝေ’’တိ ပဒံ ဒွိဓာ၊

ယတော ပဝတ္တတေ သန္ဓိ-ဝိသယာဝိသယေသု တံ။

‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ ပဒံ ဒိဋ္ဌံ၊ ဂါထာယဉ္စေဝ စုဏ္ဏိယေ၊

ပဒသ္မိမ္ပိ စ သန္ဓိဿ၊ ဝိသယေဝါတိ နိဒ္ဒိသေတိ။

သဝိနိစ္ဆယောယံ ဥကာရန္တပုလ္လိင်္ဂါနံ ပကတိရူပဿ နာမိကပဒမာလာဝိဘာဂေါ။

ဥကာရန္တတာပကတိကံ ဥကာရန္တပုလ္လိင်္ဂံ နိဋ္ဌိတံ။

ဣဒါနိ ပန သယမ္ဘူဣစ္စေတဿ ပကတိရူပဿ တံသဒိသာနဉ္စ နာမိကပဒမာလံ ကထယာမ –

သယမ္ဘူ ၊ သယမ္ဘူ၊ သယမ္ဘုဝေါ။ သယမ္ဘုံ၊ သယမ္ဘူ၊ သယမ္ဘုဝေါ။ သယမ္ဘုနာ၊ သယမ္ဘူဟိ၊ သယမ္ဘူဘိ။ သယမ္ဘုဿ၊ သယမ္ဘုနော၊ သယမ္ဘူနံ။ သယမ္ဘုနာ၊ သယမ္ဘုသ္မာ၊ သယမ္ဘုမှာ၊ သယမ္ဘူဟိ၊ သယမ္ဘူဘိ။ သယမ္ဘုဿ၊ သယမ္ဘုနော၊ သယမ္ဘူနံ။ သယမ္ဘုသ္မိံ၊ သယမ္ဘုမှိ၊ သယမ္ဘူသု။ ဘော သယမ္ဘု၊ ဘော သယမ္ဘူ၊ ဘဝန္တော သယမ္ဘူ၊ သယမ္ဘုဝေါ။ ဧဝံ ပဘူ အဘိဘူဝိဘူ ဣစ္စာဒီနိပိ။

သဗ္ဗညူ၊ သဗ္ဗညူ၊ သဗ္ဗညုနော။ သဗ္ဗညုံ၊ သဗ္ဗညူ၊ သဗ္ဗညုနော။ ဘော သဗ္ဗညု၊ ဘဝန္တော သဗ္ဗညူ၊ သဗ္ဗညုနော၊ သေသာသု ဝိဘတ္တီသု ပဒါနိ ဘိက္ခုသဒိသာနိ ဘဝန္တိ၊ ဧဝံ ဝိဒူ ဝိညူ ကတညူ မဂ္ဂညူ ဓမ္မညူ အတ္ထညူ ကာလညူ ရတ္တညူ မတ္တညူ ဝဒညူ အဝဒညူ ဣစ္စာဒီနိ။

တတြ ‘‘ယေ စ လဒ္ဓါ မနုဿတ္တံ၊ ဝဒညူ ဝီတမစ္ဆရာ’’တိ ဧတ္ထ ‘‘ဝဒညူ’’တိ ပစ္စတ္တဗဟုဝစနဿ ဒဿနတော သယမ္ဘူ သဗ္ဗညူ ဣစ္စာဒီနမ္ပိ ပစ္စတ္တောပယောဂဗဟုဝစနတ္တံ ဂဟေတဗ္ဗံ။ အပိစ ‘‘ဝိဒူ၊ ဝိညူ’’တိအာဒီသု ‘‘ပရစိတ္တဝိဒုနီ’’တိ ဣတ္ထိလိင်္ဂဒဿနတော ဣတ္ထိလိင်္ဂေ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘ဝိဒုနီ၊ ဝိဒုနီ၊ ဝိဒုနိယော။ ဝိဒုနိံ၊ ဝိဒုနီ၊ ဝိဒုနိယော။ ဝိဒုနိယာ’’တိ ဣတ္ထိနယေန ပဒမာလာ ကာတဗ္ဗာ။ တထာ ‘‘ဝိညူ ပဋိဗလာ သုဘာသိတဒုဗ္ဘာသိတံ ဒုဋ္ဌုလ္လာဒုဋ္ဌုလ္လံ အာဇာနိတု’’န္တိ ဧတ္ထ ‘‘ဝိညူ’’တိ ဣတ္ထိလိင်္ဂဒဿနတော ‘‘ကောဓနာ အကတညူ စ၊ ပိသုဏာ မိတ္တဘေဒိကာ’’တိ ဧတ္ထ စ ‘‘အကတညူ’’တိ ဣတ္ထိလိင်္ဂဒဿနတောပိ ‘‘ဝိညူ၊ ဝိညူ၊ ဝိညုယော။ ဝိညုံ၊ ဝိညူ၊ ဝိညုယော။ ဝိညုယာ’’တိ စ ‘‘ကတညူ၊ ကတညူ၊ ကတညုယော။ ကတညုံ၊ ကတညူ၊ ကတညုယော၊ ကတညုယာတိ စ ဇမ္ဗူနယေန ပဒမာလာ ကာတဗ္ဗာ။ ဧဝံ ‘‘မဂ္ဂညူ၊ ဓမ္မညူ’’ဣစ္စာဒီသုပိ။ ‘‘သယမ္ဘူ’’တိ ပဒေ ပန ‘‘သယမ္ဘု ဉာဏံ ဂေါတြဘု စိတ္တ’’န္တိ ဒဿနတော နပုံသကလိင်္ဂတ္တေ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘သယမ္ဘု၊ သယမ္ဘူ၊ သယမ္ဘူနိ။ သယမ္ဘုံ၊ သယမ္ဘူ၊ သယမ္ဘူနီ’’တိ နပုံသကေ အာယုနယောပိ ဂဟေတဗ္ဗော။ ဧသ နယော သေသေသုပိ ယထာရဟံ ဂဟေတဗ္ဗော။

သဝိနိစ္ဆယောယံ ဦကာရန္တပုလ္လိင်္ဂါနံ ပကတိရူပဿ နာမိကပဒမာလာဝိဘာဂေါ။

ဦကာရန္တတာပကတိကံ ဦကာရန္တပုလ္လိင်္ဂံ နိဋ္ဌိတံ။

ဣတိ သဗ္ဗထာပိ ပုလ္လိင်္ဂါနံ ပကတိရူပဿ

နာမိကပဒမာလာဝိဘာဂေါ သမတ္တော။

ယသ္မာ ပနာယံ သမတ္တောပိ ပါဝစနာဒီသု ယံ ယံ ဌာနံ သောတူနံ သမ္မုယှနဋ္ဌာနံ ဒိဿတိ၊ တတ္ထ တတ္ထ သောတူနမနုဂ္ဂဟာယ စောဒနာသောဓနာဝသေန သံသယံ သမုဂ္ဃာဋေတွာ ပုန ဝတ္တဗ္ဗော ဟောတိ၊ တသ္မာ ကိဉ္စိ ပဒေသမေတ္ထ ကထယာမ။

ယံ ကိရ ဘော ပါဠိယံ ‘‘သညတေ ဗြဟ္မစာရယော၊ အပစေ ဗြဟ္မစာရယော’’တိ စ ရူပံ ဣကာရန္တဿ အဂ္ဂိသဒ္ဒဿ ‘‘အဂ္ဂယော’’တိ ရူပမိဝ ဝုတ္တံ၊ တံ တထာ အဝတွာ ဤကာရန္တဿ ဒဏ္ဍီသဒ္ဒဿ ‘‘ဒဏ္ဍိနော’’တိ ရူပမိဝ ‘‘ဗြဟ္မစာရိနော’’ဣစ္စေဝ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ? သစ္စံ၊ တတ္ထ ‘‘ဗြဟ္မံ စရတီတိ ဗြဟ္မစာရိ ယထာ မုနာတီတိ မုနီ’’တိ ဧဝံ ဣကာရန္တဝသေန ဣစ္ဆိတတ္တာ။ ‘‘မုနယော အဂ္ဂယော’’တိ ရူပါနိ ဝိယ ‘‘ဗြဟ္မစာရယော’’တိ ရူပံ ဘဝတိ။ အညတ္ထ ပန ‘‘ဗြဟ္မံ စရဏသီလောတိ ဗြဟ္မစာရီ၊ ယထာ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ကရဏသီလောတိ ဒုက္ကဋကမ္မကာရီ’’တိ ဧဝံ တဿီလတ္ထံ ဂဟေတွာ ဤကာရန္တဝသေန ဂဟဏေ ‘‘ဒုက္ကဋကမ္မကာရိနော’’တိ ရူပမိဝ ‘‘ဒဏ္ဍော အဿ အတ္ထီတိ ဒဏ္ဍီ’’တိ ဤကာရန္တဿ သဒ္ဒဿ ‘‘ဒဏ္ဍိနော’’တိ ရူပမိဝ စ ‘‘ဗြဟ္မစာရိနော’’တိ ရူပံ ဘဝတိ။ တထာ ဟိ ‘‘ဣမေ ဟိ နာမ ဓမ္မစာရိနော သမစာရိနော ဗြဟ္မစာရိနော သစ္စဝါဒိနော သီလဝန္တော ကလျာဏဓမ္မာ ပဋိဇာနိဿန္တီ’’တိ ပါဠိ ဒိဿတိ။ ဧဝံ ဣကာရန္တဝသေန ‘‘ဗြဟ္မစာရယော’’တိ ပစ္စတ္တောပယောဂါလပနဗဟုဝစနရူပံ ယုဇ္ဇတိ၊ ပုန ဤကာရန္တဝသေန ‘‘ဗြဟ္မစာရိနော’’တိ ပစ္စတ္တောပယောဂါလပနဗဟုဝစနရူပမ္ပိ ယုဇ္ဇတိ၊ တသ္မာ ‘‘ဗြဟ္မစာရိ၊ ဗြဟ္မစာရီ၊ ဗြဟ္မစာရယော’’တိ အဂ္ဂိနယေန၊ ‘‘ဗြဟ္မစာရီ၊ ဗြဟ္မစာရီ၊ ဗြဟ္မစာရိနော’’တိ ဒဏ္ဍီနယေန စ ပဒမာလာ ဂဟေတဗ္ဗာ။

ယံ ပန အာယသ္မာ ဗုဒ္ဓဃောသော ‘‘ယထာ သောဘန္တိ ယတိနော၊ သီလဘူသနဘူသိတာ’’တိ ဧတ္ထ ယတိသဒ္ဒဿ ဣကာရန္တဿ အဂ္ဂိသဒ္ဒဿ ‘‘အဂ္ဂယော’’တိ ရူပံ ဝိယ ‘‘ယတယော’’တိ ရူပံ အဝတွာ ကသ္မာ ဤကာရန္တဿ ဒဏ္ဍီသဒ္ဒဿ ‘‘ဒဏ္ဍိနော’’တိ ရူပံ ဝိယ ‘‘ယတိနော’’တိ ရူပံ ဒဿေတိ။ နနွေသာ ပမာဒလေခါ ဝိယ ဒိဿတိ။ ယထာ ဟိ ‘‘ကုက္ကုဋာ မဏယော ဒဏ္ဍာ သိဝယော ဒေဝ တေ ကုဒ္ဓါ’’တိ ပါဠိဂတိယာ ဥပပရိက္ခိယမာနာယ ‘‘ယတယော’’တိ ရူပေနေဝ ဘဝိတဗ္ဗံ ဣကာရန္တတ္တာတိ? နာယံ ပမာဒလေခါ။ ‘‘ဝဒနသီလော ဝါဒီ’’တိ ဧတ္ထ ဝိယ တဿီလတ္ထံ ဂဟေတွာ ဤကာရန္တဝသေန ယောဇနေ နိဒ္ဒေါသတ္တာ၊ တသ္မာ ‘‘ယတနသီလော ယတီ’’တိ ဧဝံ တဿီလတ္ထံ စေတသိ သန္နိဓာယ ဤကာရန္တဝသေန ‘‘ယတိနော’’တိ သမ္ပဒါနသာမီနမေကဝစနသဒိသံ ပစ္စတ္တဗဟုဝစနရူပံ ဘဒန္တေန ဗုဒ္ဓဃောသေန ဒဿိတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဥပယောဂါလပနဗဟုဝစနရူပမ္ပိ တာဒိသမေဝ။

ယတ္ထ ပန တဿီလတ္ထံ အဂ္ဂဟေတွာ ‘‘ယော မုနာတိ ဥဘော လောကေ၊ မုနိ တေန ပဝုစ္စတီ’’တိ ဧတ္ထ ဝိယ ‘‘ယတတိ ဝီရိယံ ကရောတီတိ ယတီ’’တိ ကတ္တုကာရကဝသေန ဣကာရန္တဘာဝေါ ဂယှတိ။ တတ္ထ ‘‘မုနယော မဏယော သိဝယော’’တိ ယောကာရန္တရူပါနိ ဝိယ ‘‘ယတယော’’တိ ယောကာရန္တံ ပစ္စတ္တဗဟုဝစနရူပဉ္စ ဥပယောဂါလပနဗဟုဝစနရူပဉ္စ ဘဝတိ၊ ဧဝံ ဤကာရန္တပုလ္လိင်္ဂါနံ တီသု ဌာနေသု ယောကာရန္တာနေဝ ရူပါနိ ဘဝန္တီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

ယဒိ ဧဝံ ဣကာရန္တပုလ္လိင်္ဂါနံ သာရမတိ သုဒ္ဓဒိဋ္ဌိသမ္မာဒိဋ္ဌိမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဝဇိရဗုဒ္ဓိ သဒ္ဒါဒီ ကထန္တိ? ဧတေသံ ပန ဣကာရန္တဝသေန နိဒ္ဒိဋ္ဌာနမ္ပိ သမာသပဒတ္တာ အဂ္ဂိနယေ အဋ္ဌတွာ ယထာသမ္ဘဝံ ဒဏ္ဍီနယေ တိဋ္ဌနတော နောကာရန္တာနေဝ ရူပါနိ။ တထာ ဟိ ‘‘အသာရေ သာရမတိနော’’တိ နောကာရန္တပစ္စတ္တဗဟုဝစနပါဠိ ဒိဿတိ၊ ဥပယောဂါလပနဗဟုဝစနရူပမ္ပိ တာဒိသမေဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ နနု စ ဘော ကစ္စာယနပ္ပကရဏေ ‘‘အတ္ထေ ဝိသာရဒမတယော’’တိ ဧတ္ထ သမာသပဒဿ ဣကာရန္တပုလ္လိင်္ဂဿ ယောကာရန္တဿ ပစ္စတ္တဗဟုဝစနပါဌဿ ဒဿနတော သာရမတိသဒ္ဒါဒီနမ္ပိ ‘‘ဝိသာရဒမတယော’’တိ ရူပေန ဝိယ ယောကာရန္တေဟိ ရူပေဟိ ဘဝိတဗ္ဗန္တိ? နပိ ဘဝိတဗ္ဗံ ဗုဒ္ဓဝစနေ သမာသပဒါနံ ဣကာရန္တပုလ္လိင်္ဂါနံ ‘‘ဝိသာရဒမတယော’’တိ ရူပသဒိသဿ ရူပဿ အဒဿနတောတိ။

နနု စ ဘော ဗုဒ္ဓဝစနေ ‘‘ပဉ္စိမေ ဂဟပတယော အာနိသံသာ။ တေ ဟောန္တိ ဇာနိပတယော၊ အညမညံ ပိယံဝဒါ’’တိ သမာသပဒါနံ ဣကာရန္တပုလ္လိင်္ဂါနံ ‘‘ဝိသာရဒမတယော’’တိ ရူပသဒိသာနိ ယောကာရန္တာနိ ရူပါနိ ဒိဿန္တိ။ ဧဝံ သန္တေ ကသ္မာ ‘‘ဗုဒ္ဓဝစနေ သမာသပဒါနံ ဣကာရန္တပုလ္လိင်္ဂါနံ ‘‘ဝိသာရဒမတယော’’တိ ရူပသဒိသဿ ယောကာရန္တဿ ရူပဿ အဒဿနတော’’တိ ဝုတ္တန္တိ? ဧတ္ထ ဝုစ္စတေ – ဝိသဒိသတ္တံ ပဋိစ္စ။ ဂဟပတိသဒ္ဒါဒီသု ဟိ ယသ္မာ ပတိသဒ္ဒေါ သဘာဝေနေဝ ပုလ္လိင်္ဂေါ၊ န တု သမာသတော ပုဗ္ဗေ ဣတ္ထိလိင်္ဂပကတိကော ဟုတွာ ပစ္ဆာ ပုလ္လိင်္ဂဘာဝံ ပတ္တော၊ တသ္မာ ဤဒိသေသု ဌာနေသု ‘‘ဂဟပတယော၊ ဇာနိပတယော’’တိ ယောကာရန္တာနိ၊ ‘‘သေနာပတယော၊ သေနာပတိနော’’တိ ယော နောကာရန္တာနိ စ ပစ္စတ္တောပယောဂါလပနဗဟုဝစနရူပါနိ ဘဝန္တိ။ တထာ ဟိ ‘‘တတ္တကာ သေနာပတိနော’’တိ အဋ္ဌကထာပါဌော ဒိဿတိ။ ယသ္မာ ပန သာရမတိ သုဒ္ဓဒိဋ္ဌိသမ္မာဒိဋ္ဌိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဝဇိရဗုဒ္ဓိ သဒ္ဒါဒီသု မတိဒိဋ္ဌိသဒ္ဒါဒယော သမာသတော ပုဗ္ဗေ ဣတ္ထိလိင်္ဂပကတိကာ ဟုတွာ ပစ္ဆာ ဗဟုဗ္ဗီဟိသမာသဝသေန ပုလ္လိင်္ဂဘာဝပ္ပတ္တာ၊ တသ္မာ ဤဒိသေသု ဌာနေသု ‘‘သာရမတိနော သုဒ္ဓဒိဋ္ဌိနော သမ္မာဒိဋ္ဌိနော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိနော ဝဇိရဗုဒ္ဓိနော’’တိအာဒီနိ’နောကာရန္တာနိယေဝ ပစ္စတ္တောပယောဂါလပနဗဟုဝစနရူပါနိ ဘဝန္တိ၊ သမ္ပဒါနသာမီနမေကဝစနေဟိ သဒိသာနီတိ နိဋ္ဌမေတ္ထာဝဂန္တဗ္ဗံ။

သေဋ္ဌိ သာရထိစက္ကဝတ္တိသာမိဣစ္စေတေသု ကထန္တိ? ဧတ္ထ ပန အယံ ဝိသေသော ဝေဒိတဗ္ဗော – ကတ္ထစိ ပါဌေ ‘‘သေဋ္ဌီ သာရထီ စက္ကဝတ္တီ သာမီ’’တိ အန္တက္ခရဿ ဒီဃတ္တံ ဒိဿတိ၊ ကတ္ထစိ ပန ‘‘သေဋ္ဌိ သာရထိ စက္ကဝတ္တိ သာမိ’’ဣတိ အန္တက္ခရဿ ရဿတ္တံ ဒိဿတိ။ ကိဉ္စာပိ ရဿတ္တမေတေသံ ဒိဿတိ၊ တထာပိ တတ္ထ တတ္ထ ပစ္စတ္တဝစနာဒိဘာဝေန ‘‘သေဋ္ဌိနော သာရထိနော’’တိအာဒိပယောဂဒဿနတော ရဿံ ကတွာ ဧတာနိ ဥစ္စာရိယန္တီတိ ဉာယတိ၊ တသ္မာ ဧဝံ နိဗ္ဗစနတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော – သေဋ္ဌံ ဓနသာရံ၊ ဌာနန္တရံ ဝါ အဿ အတ္ထီတိ သေဋ္ဌီ။ အဿဒမ္မာဒယော သာရဏသီလောတိ သာရထီ။ စက္ကံ ပဝတ္တနသီလောတိ စက္ကဝတ္တီ။ သံ ဧတဿ အတ္ထီတိ သာမီတိ။ အဿတ္ထိကတဿီလတ္ထသဒ္ဒါ ဟိ နောကာရန္တရူပဝသေန သမာနဂတိကာ ဘဝန္တိ ယထာ ‘‘ဒဏ္ဍိနော ဘူမိသာယိနော’’တိ။ အပရောပိ နိဗ္ဗစနတ္ထော ဤကာရန္တဝသေန အဿဒမ္မာဒယော သာရေတီတိ သာရထီ။ တထာ ဟိ ‘‘ပုရိသဒမ္မေ သာရေတီတိ ပုရိသဒမ္မသာရထီ’’တိ ဝုတ္တံ။ စက္ကံ ဝတ္တေတီတိ စက္ကဝတ္တီ။ ဧဝံ ကတ္တုကာရကဝသေန ဤကာရန္တတ္တံ ဂဟေတွာ ကတ္ထစိ လဗ္ဘမာနမ္ပိ ဣကာရန္တတ္တံ အနပေက္ခိတွာ ဗုဒ္ဓဝစနာနုရူပေန ‘‘သာရထိနော စက္ကဝတ္တိနော’’တိအာဒီနိ နောကာရန္တရူပါနိ ဂဟေတွာ ဒဏ္ဍီနယေန ယောဇေတဗ္ဗာနိ ‘‘ဒဏ္ဍိနီ’’တိအာဒိကံ ဝဇ္ဇိတဗ္ဗံ ဝဇ္ဇေတွာ။ ဧဝံ ‘‘သေဋ္ဌိနော သာရထိနော စက္ကဝတ္တိနော သာမိနော’’တိအာဒီနိ နောကာရန္တာနိယေဝ ရူပါနိ ဉေယျာနိ။

အတြ ကိဉ္စိ ပယောဂံ နိဒဿနမတ္တံ ကထယာမ။ ‘‘တာတ တယော သေဋ္ဌိနော အမှာကံ ဗဟူပကာရာ’’တိ စ ‘‘တေ ကတဘတ္တကိစ္စာ ‘မဟာသေဋ္ဌိနော မယံ ဂမိဿာမာ’တိ ဝဒိံသူ’’တိ စ ‘‘သာရထိနော အာဟံသူ’’တိ စ ‘‘ဒွေ စက္ကဝတ္တိနော’’တိ စ ဧဝမာဒီနိ။ တတ္ထ ကိဉ္စာပိ ကတ္ထစိ ‘‘သေဋ္ဌိ သာရထိ’’ဣစ္စာဒိ ရဿတ္တပါဌော ဒိဿတိ၊ တထာပိ သော သဘာဝေန ရဿတ္တဘာဝေါ ပါဌော န ဟောတိ၊ ဒီဃဿ ရဿတ္တကရဏပါဌောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပဒမာလာ စဿ ဝုတ္တနယေန ဝေဒိတဗ္ဗာ။

မဟေသီတိ ဧတ္ထ ကထန္တိ? ‘‘မဟေသီ’’တိ ဧတ္ထ ကိဉ္စာပိ မဟေသီသဒ္ဒေါ ဤကာရန္တဝသေန နိဒ္ဒိသိယတိ၊ တထာပိ ဣသိသဒ္ဒေန သမာနဂတိကတ္တာ ဣသိသဒ္ဒဿ အဂ္ဂိသဒ္ဒေန သမာနပဒမာလတ္တာ အဂ္ဂိနယေန ပဒမာလာ ကာတဗ္ဗာ။ နနု စ ဘော ဧတ္ထ တဿီလတ္ထော ဒိဿတိ ‘‘မဟန္တေ သီလက္ခန္ဓာဒယော ဓမ္မေ ဧသနသီလောတိ မဟေသီ’’တိ၊ တသ္မာ ‘‘ဘူမိသာယီ’’တိ ပဒဿ ဝိယ ဒဏ္ဍီနယေနေဝ ပဒမာလာ ကာတဗ္ဗာတိ? န ကာတဗ္ဗာ တဿီလတ္ထဿ အသမ္ဘဝတော။ ဣမဿ ဟိ ‘‘မဟန္တေ သီလက္ခန္ဓာဒယော ဓမ္မေ ဧသိ ဂဝေသိ ဧသိတွာ ဌိတောတိ မဟေသီ’’တိ အတဿီလတ္ထော ဧဝ ယုဇ္ဇတိ။ ကတကရဏီယေသု ဗုဒ္ဓါဒီသု အရိယေသု ပဝတ္တနာမတ္တာ။ ဣသိသဒ္ဒေန စာယံ သဒ္ဒေါ ဤသကံ သမာနော ကေဝလံ သမာသပရိယောသာနေ ဒီဃဝသေန ဥစ္စာရိယတိ၊ ရဿဝသေန ပန ‘‘မဟာ ဣသိ မဟေသီ’’တိ သန္ဓိဝိဂ္ဂဟော ။ ယသ္မာ ရဿတ္တံ ဂဟေတွာ တဿ ပဒမာလာကရဏံ ယုဇ္ဇတိ၊ တသ္မာ ‘‘သင်္ဂါယိံသု မဟေသယော’’တိ ဣကာရန္တရူပံ ဒိဿတိ။ န ဟိ သာဋ္ဌကထေ တေပိဋကေ ဗုဒ္ဓဝစနေ ကတ္ထစိပိ စတုတ္ထီဆဋ္ဌေကဝစနရူပံ ဝိယ ‘‘မဟေသိနော’’တိ ပစ္စတ္တောပယောဂါလပနဗဟုဝစနရူပံ ဒိဿတိ။ တသ္မာ ဤကာရန္တဝသေန ဥစ္စာရိတဿပိ သတော ရဿဝသေန ဥစ္စာရိတဿ ဝိယ ‘‘မဟေသိ၊ မဟေသီ၊ မဟေသယော။ မဟေသိံ၊ မဟေသီ၊ မဟေသယော။ မဟေသိနာ’’တိ ပဒမာလာ ကာတဗ္ဗာ။ အပိစ မဟေသီသဒ္ဒေါ ယတ္ထ ရာဇဂ္ဂုဗ္ဗရိဝါစကော၊ တတ္ထ ဣတ္ထိလိင်္ဂေါ ဟောတိ၊ တဗ္ဗသေန ပန ‘‘မဟေသီ၊ မဟေသီ၊ မဟေသိယော။ မဟေသိံ၊ မဟေသီ၊ မဟေသိယော။ မဟေသိယာ’’တိ စ ဝက္ခမာနဣတ္ထီနယေန ပဒမာလာ ကာတဗ္ဗာ။ ဟတ္ထီသဒ္ဒေ ကထန္တိ? ဟတ္ထီသဒ္ဒဿ ပန ဟတ္ထော အဿ အတ္ထီတိ ဧဝံ ဤကာရန္တဝသေန ဂဟဏေ ‘‘ဟတ္ထိနော’’တိ ရူပံ ဘဝတိ။ တထာ ဟိ ‘‘ဝနေ ဟတ္ထိနော’’တိ ပယောဂေါ ဒိဿတိ။ တဿေဝ တသ္မိံယေဝတ္ထေ ရဿံ ကတွာ ဂဟဏေ ‘‘ဟတ္ထယော’’တိ ရူပံ ဘဝတိ။ တထာ ဟိ –

‘‘ဟံသာ ကောဉ္စာ မယူရာ စ၊ ဟတ္ထယော ပသဒါ မိဂါ၊

သဗ္ဗေ သီဟဿ ဘာယန္တိ၊ နတ္ထိ ကာယသ္မိ တုလျတာ။

ဧဝမေဝ မနုဿေသု၊ ဒဟရော စေပိ ပညဝါ၊

သောပိ တတ္ထ မဟာ ဟောတိ၊ နေဝ ဗာလော သရီရဝါ’’တိ

ဣမသ္မိံ ကေဠိသီလဇာတကေ ‘‘ဟတ္ထယော’’တိ အာဟစ္စပဒံ ဒိဿတိ။ ဧဝမဿ ဒဏ္ဍီနယေန စ အဂ္ဂိနယေန စ ဒွိဓာ ပဒမာလာ၊ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဣမိနာ နယေန အဝုတ္တေသုပိ ဌာနေသု ပါဠိနယာနုရူပေန ပေါရာဏဋ္ဌကထာနုရူပေန စ ပဒမာလာ ယောဇေတဗ္ဗာ။

ဧတ္တာဝတာ ဘူဓာတုမယာနံ ပုလ္လိင်္ဂါနံ နာမိကပဒမာလာ သဒ္ဓိံ လိင်္ဂန္တရေဟိ သဒ္ဒန္တရေဟိ အတ္ထန္တရေဟိ စ နာနပ္ပကာရတော ဒဿိတာ။

ဣမံ သဒ္ဒနီတိံ သုနီတိံ ဝိစိတ္တံ၊

သပညေဟိ သမ္မာ ပရီပါလနီယံ၊

သဒါ သုဋ္ဌု စိန္တေတိ ဝါစေတိ ယော သော၊

နရော ဉာဏဝိတ္ထိန္နတံ ယာတိ သေဋ္ဌံ။

ဣတိ နဝင်္ဂေ သာဋ္ဌကထေ ပိဋကတ္တယေ ဗျပ္ပထဂတီသု ဝိညူနံ

ကောသလ္လတ္ထာယ ကတေ သဒ္ဒနီတိပ္ပကရဏေ

သဝိနိစ္ဆယော နိဂ္ဂဟီတန္တာဒိပုလ္လိင်္ဂါနံ

ပကတိရူပဿ နာမိကပဒမာလာဝိဘာဂေါ

သတ္တမော ပရိစ္ဆေဒေါ။

သဗ္ဗထာပိ ပုလ္လိင်္ဂံ သမတ္တံ။