အည > ဗျာကရဏ ဂန္ထ-သင်္ဂဟော > ပယောဂသိဒ္ဓိပါဌ

အကာရာဒယော ¶ နိဂ္ဂဟီတန္တာ တေစတ္တာလီသက္ခရာ ဝဏ္ဏာ နာမ ဟောန္တိ။ တံ ယထာ အ၊ အာ၊ ဣ၊ ဤ၊ ဥ၊ ဦ၊ ဧ၊ ऐ၊ ဩ၊ औ၊ က ခ ဂ ဃ င၊ စ ဆ ဇ ဈ ဉ၊ ဋ ဌ ဍ ဎ ဏ၊ တ ထ ဒ ဓ န၊ ပ ဖ ဗ ဘ မ၊ ယ ရ လဝ သ ဟ ဠ အံ။ တေန ကွတ္ထော ‘‘ဧ ဩန+မ ဝဏ္ဏေ’’တိ။ တိတာလီသာတိ ဝစနံ ကတ္ထစိ ဝဏ္ဏလောပံ ဉာပေတိ၊ တေန ‘‘ပဋိသင်္ခါ ယောနိသော’’တိအာဒိ သိဒ္ဓံ။

အကာရော အာဒိ မရိယာဒဘူတော ယေသံ တေ အအာဒယော။ တယော စ စတ္တာလီသ စေတိ တိတာလီသ၊ ဣမိနာ နိပါတနေန ဝါ စတဘာဂလောပေါ။ ဝဏ္ဏီယတိ အတ္ထော ဧတေဟီတိ ဝဏ္ဏာ။

ဧတ္ထာ+ဟ – ‘‘ကသ္မာ အာစရိယကစ္စာယနာဒီဟိ ဝိယ ဧကစတ္တာလီသက္ခရာန+မက္ခရသည+မကတွာ တိတာလီသက္ခရာနံ ဝဏ္ဏသညာ ကတာ’’တိ။ ဝုစ္စတေ –

သာ မာဂဓီ မူလဘာသာ၊ နရာ ယာယာ+ဒိကပ္ပိကာ၊

ဗြဟ္မာနော စာ-သုတာလာပါ၊ သမ္ဗုဒ္ဓါ စာပိ ဘာသရေတိ –

ဝစနတော မာဂဓိကာနံ ဧတ္ထ၊ သေယျော၊ ဩဋ္ဌော၊ သောတ္ထိ-တျာဒီသုပိ အသေသဗျာပိကာနံ တိတာလီသက္ခရာနံဝ ဥဇုကာနွတ္ထပ္ပက္ခရဂုဏိကာ၊ နေဝ ပန ‘ရုက္ခာ ဝနံ’တျာဒေါ ဝိယ အဝယဝေ သမုဒါယဝေါဟာရော၊ ‘သမုဒ္ဒေါ မယာ ဒိဋ္ဌော’တျာဒေါ ဝိယ စ သမုဒါယေ အဝယဝဝေါဟာရောတိ ဒဿေတုံ ပစ္စေကံ ဝဏ္ဏသညာ ကတာတိ။

‘‘သက္ကစ္စသဝနံ ဗုဒ္ဓသာသနသမ္ပတ္တီ’’တိ ‘‘သိထိလဓနိတာဒိ အက္ခရဝိပတ္တိယဉှိ အတ္ထဿ ဒုန္နယတာ ဟောတီ’’တိ စ ယသ္မာ ဝုတ္တံ။

တသ္မာ ¶ အက္ခရကောသလ္လံ၊ သမ္ပာဒေယျ ဝိစက္ခဏော၊

ဥပဋ္ဌဟံ ဂရုံ သမ္မာ၊ ဥဋ္ဌာနာဒီဟိ ပဉ္စဟိ။

တတ္ထ အကာရာဒီန+မနုက္ကမော ပနေ+သ ဌာနာဒိက္ကမသန္နိဿိတော။ တထာ ဟိ ဌာန+ကရဏ+ပယတနေဟိ ဝဏ္ဏာ ဇာယန္တိ။ တတ္ထ ဆ ဌာနာနိ ကဏ္ဌ+တာလု+မုဒ္ဓ+ဒန္တ+ဩဋ္ဌ+နာသိကာဝသေန။

တတ္ထ အဝဏ္ဏ+ကဝဂ္ဂ+ဟာနံ ကဏ္ဌော ဌာနံ၊ ဣဝဏ္ဏ+စဝဂ္ဂ+ယာနံ တာလု၊ ဋဝဂ္ဂ+ရ+ဠာနံ မုဒ္ဓါ၊ တဝဂ္ဂ+လ+သာနံ ဒန္တာ၊ ဥဝဏ္ဏ+ပဝဂ္ဂါနံ ဩဋ္ဌော၊ ဧ ဝဏ္ဏဿ ကဏ္ဌတာလူ၊ ဩ ဝဏ္ဏဿ ကဏ္ဌော+ဋ္ဌာ၊ ဝကာရဿ ဒန္တော+ဋ္ဌာ၊ နိဂ္ဂဟီတဿ နာသိကာ၊ င၊ ည၊ ဏ၊ န၊ မာနံ သကဌာနံ နာသိကာ စ။ ဧတ္ထ စ –

ဟကာရော ပဉ္စမေဟေဝ၊ အန္တဋ္ဌာဟိ စ သံယုတော၊

ဩရသော ဣတိ ဝိညေယျော၊ ကဏ္ဌဇော တဒသံယုတော။

ယထာ အဝင်ှောတိ (အဝင ဟောတိ။၊ တဉှိ၊ တဏှာ၊ ပုဗ္ဗနှော၊ အမှေ၊ ဂုယှံ၊ ဂါရယှာ၊ အာရုလှော၊ ဗဟွက္ခရန္တိ။

ဝဏ္ဏာနံ ဥစ္စာရဏုဿာဟော ပယတနံ၊ တံ ကိံ – သံဝုတာဒိကရဏဝိသေသော၊ သံဝုတတ္တ+မကာရဿ၊ ဝိဝဋတ္တံ သေသသရာနံ သကာရ+ဟကာရာနဉ္စ၊ ဖုဋ္ဌတ္တံ ဝဂ္ဂါနံ၊ ဤသံဖုဋ္ဌတ္တံ ယ+ရ+လ+ဝါနံ။

ဧဝံ ဌာန+ကရဏ+ပယတန+သုတိ ကာလဘိန္နေသု အက္ခရေသု သရာ နိဿယာ၊ ဣတရေ နိဿိတာ။ တတ္ထ –

နိဿယာ+ဒေါ ¶ သရာ ဝုတ္တာ၊ နိဿိတာ ဗျဉ္ဇနာ တတော၊

ဝဂ္ဂေ+ကဇာ ဗဟုတ္တာ+ဒေါ၊ တတော ဌာန+လဟုက္ကမာ။

‘‘အအာဒယော’’တိ ဝတ္တတေ ယာဝ ‘‘ဗိန္ဒု နိဂ္ဂဟီတ’’န္တိ။ တဉ္စ ခေါ ‘‘အတ္ထဝသာ ဝိဘတ္တိဝိပရိဏာမော’’တိ သတ္တမျန္တ+မဘိသမ္ဗန္ဓီယတေ၊ ‘‘ဝဏ္ဏာ’’တိ ဝတ္တတေ –

အအာဒီသွာ+ဒိမှိ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ ဩဒန္တာ ဒသ ဝဏ္ဏာ သရာ နာမ ဟောန္တိ။ ယထာ အ အာ၊ ဣ ဤ၊ ဥ ဦ၊ ဧ ऐ၊ ဩ औ။ သရန္တိ=သပ္ပဓာနဘာဝေန ပဝတ္တန္တိ၊ ဗျဉ္ဇနေ ဝါ သာရေန္တီတိ သရာ။

အအာဒီသွာ+ဒိမေသု ဒသသု ဒွေ ဒွေ သဝဏ္ဏာ နာမ ဟောန္တိ ယထာက္ကမံ။ ယထာ အ အာဣတိ၊ ဣ ဤဣတိ၊ ဥ ဦ ဣတိ၊ ဧ ဧဣတိ၊ ဩ၊ ဩဣတိ။ သမာနာ သဒိသာ ဝဏ္ဏာ သဝဏ္ဏာ၊ သမာနတ္တဉ္စ ဌာနတော။ ‘‘ဒွေ ဒွေ’’တိ ဝတ္တတေ ဝက္ခမာနေသု ဒွီသု။

တေသွေဝ ဒသသု ယေ ဒွေ ဒွေ သဝဏ္ဏာ၊ တေသု ယော ယော ပုဗ္ဗော၊ သော သော ရဿသညော ဟောတိ။ ယထာ အ ဣ ဥ ဧ ဩ။ တေသု ‘သံယောဂတော ပုဗ္ဗာဝ ဒိဿန္တိ ဒွေ ပနန္တိမာ’တ ဒဿေတုံ တတ္ထ သာဓုတ္တာ တေသမ္ပိ ဣဓ သင်္ဂဟော၊ ယထာ ဧတ္ထ သေယျော ဩဋ္ဌော သောတ္ထိ။ ရဿကာလယောဂါ တဗ္ဗန္တတာယ ဝါ ¶ ရဿာ။ ရဿကာလော နာမ အစ္ဆရာသင်္ဃာတော အက္ခိနိမ္မိလနသင်္ခါတော ဝါ ကာလော၊ တေန ဧကမတ္တော ရဿော၊ ဒွိမတ္တော ဒီဃော၊ အဍ္ဎမတ္တော ဗျဉ္ဇနော။ ဆန္ဒသိ ဒိယဍ္ဎမတ္တမ္ပိ ရဿန္တိ ဂဏှန္တိ အာစရိယာ။

အအာဒီသွာ+ဒိဘူတေသု ဒသသု ယေ ဒွေ ဒွေ သဝဏ္ဏာ၊ တေသု ယော ယော ပရော၊ သော သော ဒီဃသညော ဟောတိ။ တံ ယထာ အာ ဤ ဦ ဧ ဩ။ ဒီဃကာလယောဂါ တဗ္ဗန္တတာယ ဝါ ဒီဃာ။

အအာဒီသု ကာဒယော နိဂ္ဂဟီတပရိယန္တာ တေတ္တိံသ ဗျဉ္ဇနာ နာမ ဟောန္တိ။ ယထာ က ခ ဂ ဃ င၊ စ ဆ ဇ ဈ ဉ၊ ဋ ဌ ဍ ဎ ဏ၊ တ ထ ဒ ဓ န၊ ပ ဖ ဗ ဘ မ၊ ယ ရ လဝ သ ဟ ဠ အံ ဣတိ။ ဗျဉ္ဇီယတိ အတ္ထော ဧတေဟီတိ ဗျဉ္ဇနာ။ ကကာရာဒီသွ+ကာရော ဥစ္စာရဏတ္ထော။

အအာဒီသု ကကာရာဒယော မကာရန္တာ ပဉ္စပဉ္စကာ ဝဂ္ဂါ နာမ ဟောန္တိ။ ယထာ က ခ ဂ ဃ င၊ စ ဆ ဇ ဈ ဉ၊ ဋ ဌ ဍ ဎ ဏ၊ တ ထ ဒ ဓ န၊ ပ ဖ ဗ ဘ မ ဣတိ။ ပဉ္စ ပဉ္စ ပရိမာဏ+မေသံ ပဉ္စပဉ္စကာ။ ဝဇ္ဇေန္တိ ယကာရာဒယောတိ ဝဂ္ဂါ။ တေ ပန ပဌမက္ခရဝသေန ¶ ကဝဂ္ဂ+စဝဂ္ဂါဒိဝေါဟာရံ ဂတာ ကုသလတ္တိကာဒယော ဝိယ။

အကာရာဒီသွ+ယံ ဝဏ္ဏော ဗိန္ဒုမတ္တော၊ သော နိဂ္ဂဟီတသညော ဟောတိ။ ရဿသရံ နိဿာယ ဂဟိတ+မုစ္စာရိတံ နိဂ္ဂဟီတံ၊ ကရဏံ နိဂ္ဂဟေတွာ ဝါ။

ကရဏံ နိဂ္ဂဟေတွာန၊ မုခေနာ+ဝိဝဋေန ယံ၊

ဝုစ္စတေ နိဂ္ဂဟီတန္တိ၊ ဝုတ္တံ ဗိန္ဒု သရာနုဂံ။

ဗဟွက္ခရသညာကရဏံ အနွတ္ထသညတ္ထံ၊ ဈ+လာဒယော တု ရုဠှီသညာ။

ဝဏ္ဏာ သရာ သဝဏ္ဏာ စ၊ ရဿာ ဒီဃာ စ ဗျဉ္ဇနာ၊

ဝဂ္ဂါ စ နိဂ္ဂဟီတန္တိ၊ ဟောတိ သညာဝိဓိက္ကမော။

လောက အဂ္ဂပုဂ္ဂလော၊ ပညာ ဣန္ဒြိယံ၊ တီဏိ ဣမာနိ၊ နော ဟိ ဧတံ၊ ဘိက္ခုနီ ဩဝါဒေါ၊ မာတု ဥပဋ္ဌာနံ၊ သမေတု အာယသ္မာ၊ အဘိဘူ အာယတနံ၊ ဓနံ မေ အတ္ထိ၊ သဗ္ဗေ ဧဝ၊ တယော အဿု ဓမ္မာ၊ အသန္တော ဧတ္ထ န ဒိဿန္တိ ဣတီ+ဓ သရသညာယံ –

သရေ သရော လောပနီယော ဟောတိ။ သရောတိ ကာရိယီနိဒ္ဒေသော၊ လောပေါတိ ကာရိယနိဒ္ဒေသော။ လောပေါ= အဒဿနံ အနုစ္စာရဏံ ¶ ၊ သရောတိ ဇာတျေကဝစနဝသေန ဝုတ္တံ၊ သရေတိ ဩပသိလေသိကာဓာရသတ္တမီ၊ တတော ဝဏ္ဏ ကာလ ဗျဝဓာနေ ကာရိယံ န ဟောတိ၊ တွ+မသိ၊ ကတမာ စာနန္ဒ အနိစ္စသညာတိ။ ဧဝံ သဗ္ဗသန္ဓီသု။

ထေရယဋ္ဌိနျာယေန ပဝတ္တတေ ပရိဘာသာ ဒုဗ္ဗလဝိဓိနော ပတိဋ္ဌာဘာဝတော။ သတ္တမီနိဒ္ဒေသေ ပုဗ္ဗဿေဝ ဝိဓီတိ ပုဗ္ဗသရလောပေါ။ လောကဂ္ဂပုဂ္ဂလော၊ ပညိန္ဒြိယံ၊ တီဏိမာနိ၊ နော ဟေတံ၊ ဘိက္ခုနောဝါဒေါ၊ မာတုပဋ္ဌာနံ၊ သမေတာယသ္မာ၊ အဘိဘာယတနံ၊ ဓနံမတ္ထိ၊ သဗ္ဗေဝ၊ တယဿု ဓမ္မာ၊ အသန္တေ+တ္ထ န ဒိဿန္တိ။ ပုဗ္ဗဿ ကာရိယဝိဓာနာ သတ္တမီနိဒ္ဒိဋ္ဌဿ ပရတာ+ဝ ဂမျတေတိ ပရေတိ ပရဝစနမ္ပိ ဃဋတေ။

ယဿ ဣဒါနိ၊ သညာ ဣတိ၊ ဆာယာ ဣဝ၊ ဣတိ အပိ၊ အဿမဏီ အသိ၊ စက္ခု ဣန္ဒြိယံ၊ အကတညူ အသိ၊ အာကာသေ ဣဝ၊ တေ အပိ၊ ဝန္ဒေ အဟံ၊ သော အဟံ၊ စတ္တာရော ဣမေ၊ ဝသလော ဣတိ၊ မောဂ္ဂလ္လာနော အသိ ဗီဇကော၊ ကထာ ဧဝ ကာ၊ ပါတော ဧဝါတီ+ဓ ပုဗ္ဗဿရလောပေ သမ္ပတ္တေ ‘‘သရော လောပေါ သရေ’’ တွေဝ။

သရမှာ ပရော သရော ကွစိ လောပနီယော ဟောတိ။ ယဿ ဒါနိ၊ သညာတိ၊ ဆာယာဝ၊ ဣတိပိ၊ အဿမဏီသိ၊ စက္ခုန္ဒြိယံ၊ အကတညူသိ၊ အာကာသေဝ၊ တေပိ၊ ဝန္ဒေဟံ၊ သောဟံ၊ စတ္တာရောမေ၊ ဝသ- လောဘိ ¶ ၊ မောဂ္ဂလ္လာနောသိ ဗီဇကော၊ ကထာဝ ကာ၊ ပါတောဝ။ ကွစီတိ ကိံ၊ ပညိန္ဒြိယံ၊ ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ၊ သတ္တုတ္တမော၊ ဧကူနဝီသတိ၊ ယဿေတေ၊ သုဂတောဝါဒေါ၊ ဒိဋ္ဌာသဝေါ၊ ဒိဋ္ဌောဃော၊ စက္ခာယတနံ၊ တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာ။ ‘‘ဝိဝက္ခာတော သန္ဓယော ဘဝန္တီ’’တိ ဉာယာ ဝတ္တိစ္ဆာပိ ဣဓ သိဇ္ဈတိ။ ကွစီတျ+ဓိကာရော သဗ္ဗသန္ဓီသု၊ တေန နာတိပ္ပသင်္ဂေါ။ (လောပသန္ဓိ)။

တဿ ဣဒံ၊ ဝါတ ဤရိတံ၊ န ဥပေတိ၊ ဝါမ ဦရု၊ အတိ ဣဝ အညေဟိ၊ ဝိ ဥဒကံ ဣတီဓ ပုဗ္ဗဿရလောပေ –

လုတ္တာ သရာ ပရေသံ ဣဝဏ္ဏုဝဏ္ဏာနံ ဧ+ဩ ဟောန္တိ ဝါ ယထာက္ကမံ။ ယထာသံချာနုဒ္ဒေသော သမာနာနံ။

ဝဏ္ဏသဒ္ဒေါ ပရော ယသ္မာ၊ တေန သဝဏ္ဏောပိ ဂယှတိ သယဉ္စ ရူပံတိ ဤဦနမ္ပိ ဧ+ဩ။ သဗ္ဗတ္ထ ရဿဿ ဇာတိနိဒ္ဒေသေ ဒီဃဿာပိ ဂဟဏတ္ထံ ဣဒ+မာရဒ္ဓံ။ တဿေဒံ၊ ဝါတေရိတံ၊ နောပေတိ၊ ဝါမောရု၊ အတေဝညေဟိ၊ ဝေါဒကံ။ ဣဒဉ္စ ပစ္ဆိမောဒါဟရဏဒွယံ ‘‘အဝဏ္ဏေ လုတ္တေ ဧဝ ဧ+ဩ ဟောန္တီ’’တိ ဂါဟဿ နိသေဓနတ္ထံ။ ဝါတွေဝ၊ တဿိဒံ။ ကထံ ‘‘ပစ္စောရသ္မိ’’န္တိ၊ ယောဂဝိဘာဂါ။ ပတိ ဥရသ္မိန္တိ ဝိဘဇ္ဇ ‘‘ယဝါ သရေ’’တိ ယကာရေ ‘‘တဝဂ္ဂဝရဏာ’’ဒိနာ စော၊ ‘‘ဝဂ္ဂလသေဟိ တေ’’တိ ပုဗ္ဗရူပဉ္စ၊ ‘‘ယုဝဏ္ဏာန+မေဩ’’တိ (ယောဂဝိဘာဂါ) ဥဿ ဩ စ။ လုတ္တာတိ ကိံ၊ ဒသ ဣမေ ¶ ဓမ္မာ၊ ယထာ ဣဒံ၊ ကုသလဿ ဥပသမ္ပဒါ။ အတိပ္ပသင်္ဂဗာဓကဿ ကွစိသဒ္ဒဿာနုဝတ္တနတော န ဝိကပ္ပဝိဓိ နိယတာ၊ တေန ဥပေတော၊ အဝေစ္စာတိ ဧဝမာဒီသု ဝိကပ္ပော။ တာရကိတာ၊ ယဿိန္ဒြိယာနိ၊ မဟိဒ္ဓိကော၊ သဗ္ဗီတိယော၊ တေနုပသင်္ကမိ၊ လောကုတ္တရောတိအာဒီသု ဝိဓိ စ န ဟောတိ။

ပဋိသန္ထာရဝုတ္တိ အဿ၊ သဗ္ဗဝိတ္တိ အနုဘူယတေ၊ ဝိ အဉ္ဇနံ၊ ဝိ အာကတော၊ ဒါသီ အဟံ၊ အဟုဝါ ပုရေ၊ အနု အဒ္ဓမာသံ၊ အနု ဧတိ၊ သု အာဂတံ၊ သု အာကာရော၊ ဒု အာကာရော၊ စက္ခု အာပါထံ၊ ဗဟု အာဗာဓော၊ ပါတု အကာသိ၊ န တု ဧဝ၊ ဘူ အာပနလာနိလံ ဣတီ+ဓ ‘‘ယုဝဏ္ဏာနံ’’ ‘‘ဝေ’’တိ စ ဝတ္တတေ၊

သရေ ပရေ ဣဝဏ္ဏုဝဏ္ဏာနံ ယကာရ+ဝကာရာ ဟောန္တိ ဝါ ယထာက္ကမံ။ ပဋိသန္ထာရဝုတျဿ၊ သဗ္ဗဝိတျနုဘူယတေ၊ ဗျဉ္ဇနံ၊ ဗျာကတော ‘‘ဗျဉ္ဇနေ ဒီဃရဿာ’’တိ ဒီဃေ ဒါသျာဟံ၊ အဟာပုရေ၊ အနွဒ္ဓမာသံ၊ အနွေတိ၊ သွာဂတံ၊ သွာကာရော၊ ဒွါကာရော၊ စက္ခွာပါထံ၊ ဗဟွာဗာဓော၊ ပါတွာကာသိ၊ န တွေဝ၊ ဘွာပနလာနိလံ။ ဝါတွေဝ၊ ဝိအာကတော၊ သာဂတံ။

အဓိဂတော ခေါ မေ အယံ ဓမ္မော၊ ပုတ္တော တေ အဟံ၊ တေ အဿ ပဟီနာ ပဉ္စ၊ တေ အဟံ၊ ယေ အဿ၊ တေ အဇ္ဇ၊ ယာဝတကော အဿ ကာယော၊ တာဝတကော အဿ ဗျာမော၊ ကော အတ္ထော၊ အထ ခေါ အဿ၊ အဟံ ခေါ အဇ္ဇ၊ သော အဟံ၊ သော အဇ္ဇ၊ သော ဧဝ၊ ယတော အဓိကရဏံ၊ သော အဟံ ဣတီ+ဓ ‘‘ယဝါ သရေ’’ ‘‘ဝေ’’တိ စ ဝတ္တတေ၊

ဧဩနံ ¶ ယကာရ+ဝကာရာ ဟောန္တိ ဝါ သရေ ပရေ ယထာက္ကမံ။ ‘‘ဗျဉ္ဇနေ ဒီဃရဿာ’’တိ ဒီဃေ အဓိဂတော ခေါ မျာယံ ဓမ္မော၊ ပုတ္တော တျာဟံ၊ တျာဿ ပဟီနာ ပဉ္စ၊ တျာဟံ၊ ယျဿ၊ တျဇ္ဇ၊ ယာဝတကွဿ ကာယော၊ တာဝတကွဿ ဗျာမော၊ ကွတ္ထော၊ အထ ခွဿ၊ အဟံ ခွဇ္ဇ၊ သွာဟံ၊ သွဇ္ဇ၊ သွေဝ၊ ယတွာဓိကရဏံ၊ သွာဟံ။ ဝါတွေဝ၊ တေဇ္ဇ၊ သောဟံ။ ကွစိ တွေဝ၊ ဓနမတ္ထိ၊ ပုတ္တာမတ္ထိ၊ တေ နာဂတာ၊ အသန္တေတ္ထ၊ စတ္တာရော ဣမေ။

ဂေါ ဧဠကံ၊ ဂေါ အဿံ၊ ဂေါ အဇိနံ ဣတီ+ဓ ‘‘သရေ’’တိ ဝတ္တတေ။

သရေ ပရေ ဂေါဿ အဝဝါဒေသော ဟောတိ။ သ စ ‘‘ဋာနုဗန္ဓာနေကဝဏ္ဏာ သဗ္ဗဿာ’’တိ သဗ္ဗဿ ပသင်္ဂေ ‘အန္တဿာ’’တိ ဝတ္တတေ။

င-ကာရော အနုဗန္ဓော ယဿ၊ သော အနေကဝဏ္ဏောပိ အန္တဿ ဟောတီတိ ဩကာရဿေဝ ဟောတိ။ ‘‘သံကေတော+နဝယဝေါ+နုဗန္ဓော’’တိ ဝစနာ င-ကာရဿာ+ပ္ပယောဂေါ။ ဥစ္စာရိတာနန္တရပ္ပဓံသိနော ဟိ အနုဗန္ဓာ၊ ပယောဇနံ အနုဗန္ဓောတိ သံကေတော။ ဂဝေဠကံ၊ ဂဝါဿံ၊ ဂဝါဇိနံ။

ဧဝသဒ္ဒေ ပရေ ဣတိဿ ဝေါ ဟောတိ ဝါ။ သ စ –

ဆဋ္ဌီနိဒ္ဒိဋ္ဌဿ ¶ ယံ ကာရိယံ၊ တ+ဒန္တဿ ဝိညေယျန္တိ ဣကာရဿာ+ဒေသော။ အာဒေသိဋ္ဌာနေ အာဒိဿတီတိ အာဒေသော။ ဣတွေဝ။ အညတြ ယာဒေသော၊ ‘‘တဝဂ္ဂဝရဏာနံ ယေ စဝဂ္ဂဗယဉာ’’တိ တဿ စော၊ ‘‘ဝဂ္ဂလသေဟိ တေ’’တိ ယဿ စကာရော၊ ဣစ္စေဝ။ ဧဝေတိ ကိံ၊ ဣစ္စာဟ။ (အာဒေသသန္ဓိ)။

တိ အင်္ဂုလံ၊တိ အင်္ဂိကံ၊ ဘူ အာဒယော၊ မိဂီ ဘန္တာ ဥဒိက္ခတိတျာဒိသန္ဓယော ဝုစ္စန္တေ။ ‘‘မယဒါ သရေ’’တိ ဝတ္တတေ။

ဧတေ မယဒါ စ အာဂမာ ဟောန္တိ ဝါ သရေ ကွစိ။ အာဂမိနော အနိယမေပိ –

သရောယေဝါ+ဂမိ ဟောတိ၊ ဝနာဒိနန္တု ဉာပကာ၊

အညထာ ဟိ ပဒါဒီနံ၊ ယုကဝိဓာန+မနတ္ထကံ။

ဧတ္ထာ+ဂမာ အနိယတာဂမီနမေဝ ဘဝန္တိ စေ၊ ယကာရာဂမေနေဝ ‘‘နိပဇ္ဇ’’န္တိ သိဒ္ဓေ ‘‘ပဒါဒီနံ ကွစီ’’တိ ဗျဉ္ဇနဿ ယုကာ+ဂမော နိရတ္ထကောတိ အဓိပ္ပာယော။ တိဝင်္ဂုလံ၊ တိဝင်္ဂိကံ၊ ဘူဝါဒယော၊ မိဂီ ဘန္တာ ဝုဒိက္ခတိ၊ ပဝုစ္စတိ၊ ပါဂုညဝုဇုတာ။ ဣတော နာယတိ၊ စိနိတွာ။ ယသ္မာတိဟ၊ တသ္မာတိဟ၊ အဇ္ဇတဂ္ဂေ။ နိရန္တရံ၊ နိရာလယော၊ နိရိန္ဓနော၊ နိရီဟကံ၊ နိရုတ္တရော၊ နိရောဇံ၊ ဒုရတိက္ကမော၊ ဒုရာဂတံ၊ ဒုရုတ္တရံ၊ ပါတုရဟောသိ၊ ပုနရာဂစ္ဆေယျ၊ ပုနရုတ္တံ၊ ပုနရေဝ၊ ပုနရေတိ၊ ဓီရတ္ထု၊ ပါတရာသော၊ စတုရင်္ဂိကံ၊ စတုရာရက္ခံ၊ စတုရိဒ္ဓိပါဒပဋိလာဘော၊ စတုရောဃနိတ္ထရဏတ္ထံ၊ ဘတ္တုရတ္ထေ၊ ဝုတ္တိရေသာ၊ ပထဝီဓာတုရေဝေသာ ¶ ၊ နက္ခတ္တရာဇာရိဝ တာရကာနံ၊ ဝိဇ္ဇုရိဝဗ္ဘကုဋေ၊ အာရဂ္ဂေရိဝ သာသပေါ၊ ဥသဘောရိဝ၊ သဗ္ဘိရေဝ သမာသေထ။ ပုထဂေဝ၊ ရဿေ ပဂေဝ။ လဟုမေဿတိ၊ ဂုရုမေဿတိ၊ ဣဓမာဟု၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊ ဘဒြော ကသာမိဝ၊ အာကာသေ မဘိပူဇယေ၊ ဧကမေကဿ၊ ယေန မိဓေကစ္စေ။ ဘာတိယေဝ၊ ဟောတိယေဝ၊ ယထာယိဒံ၊ ယထာယေဝ၊ မာယိဒံ၊ နယိဒံ၊ နယိဓ၊ ဆယိမာနိ၊ နဝယိမေ ဓမ္မာ၊ ဗောဓိယာယေဝ၊ ပထဝီယေဝ ဓာတု၊ တေသုယေဝ၊ တေယေဝ၊ သောယေဝ၊ ပါဋိယေက္ကံ၊ ဝိယဉ္ဇနံ၊ ဝိယာကာသိ၊ ပရိယန္တံ၊ ပရိယာဒါနံ၊ ပရိယုဋ္ဌာနံ၊ ပရိယေသတိ၊ ပရိယောသာနံ၊ နိယာယောဂေါ။ ဥဒဂ္ဂေါ၊ ဥဒယော၊ ဥဒါဟဋံ၊ ဥဒိတော၊ ဥဒီရိတံ၊ ဥဒေတိ၊ သကိဒေဝ၊ ကိဉ္စိဒေဝ၊ ကေနစိဒေဝ၊ ကိသ္မိဉ္စိဒေဝ၊ ကောစိဒေဝ၊ သမ္မဒတ္တော၊ သမ္မဒညာ ဝိမုတ္တာနံ၊ သမ္မဒေဝ၊ ယာဝဒတ္ထံ၊ ယာဝဒိစ္ဆကံ၊ ယာဝဒေဝ၊ တာဝဒေဝ၊ ပုနဒေဝ၊ ယဒတ္ထံ၊ ယဒန္တရံ၊ တဒန္တရံ၊ တဒင်္ဂဝိမုတ္တိ၊ ဧတဒတ္ထံ၊ အတ္တဒတ္ထံ၊ တဒတ္ထံ၊ သဒတ္ထပသုတော သိယာ၊ အညဒတ္ထု၊ မနသာဒညာ ဝိမုတ္တာနံ၊ ဗဟုဒေဝ ရတ္တိ။ ဝါတွေဝ၊ အတ္တအတ္ထံ၊ ဒွါဓိဋ္ဌိတံ၊ ပါတုအဟောသိ။ ဝဝတ္ထိတဝိဘာသတ္တာ ဝါဓိကာရဿ ဗျဉ္ဇနတောပိ၊ ဘိက္ခုနီနံ ဝုဋ္ဌာပေယျ၊ စိရံ နာယတိ၊ တံယေဝ။

ဆ အဘိညာ၊ ဆ အင်္ဂံ၊ ဆ အသီတိ၊ ဆ အံသာ၊ ဆ အာယတနံ ဣတီ+ဓ ‘‘ဝါ သရေ’’ ‘‘အာဂမော’’တိ စ ဝတ္တတေ။

ဆသဒ္ဒါ ပရဿ သရဿ ဠကာရော အာဂမော ဟောတိ ဝါ။ ဆာတိ အနုကရဏတ္တာ ဧကဝစနံ။ ဆဠဘိညာ၊ ဆဠင်္ဂံ၊ ဆဠသီတိ၊ ဆဠံသာ၊ ဆဠာယတနံ။ ဝါတွေဝ၊ ဆအဘိညာ။ (အာဂမသန္ဓိ)။

လောပေါ ¶ အဒဿနံ၊ ဌာနိံ၊ ယ+မာမဒ္ဒိယ ဒိဿတိ၊

အာဒေသော နာမ သော ယာ တု၊ အသန္တုပ္ပတ္တိ အာဂမော။

ကညာ ဣဝ၊ ကညာဝ ဣစ္စာဒိ သရသန္ဓိနိသေဓော ဝုစ္စတိ၊ ပသင်္ဂပုဗ္ဗကော ဟိ ပဋိသေဓော။ ပုဗ္ဗသရာနံ လောပေ သမ္ပတ္တေ ‘‘သရော’’ ‘‘ဝေ’’တိ စ ဝတ္တတေ။

ပုဗ္ဗပရဿရာ ဒွေပိ ဝါ ကွစိ န လုပျန္တေ။ ကညာ ဣဝ၊ ကညေဝ၊ ကညာဝ။

သာရိပုတ္တ ဣဓေကစ္စော၊ ဧဟိ သိဝက ဥဋ္ဌေဟိ၊ အာယသ္မာ အာနန္ဒော၊ ဂါထာ အဘာသိ၊ ဒေဝါ အာဘဿရာ ယထာ၊ တေဝိဇ္ဇာ ဣဒ္ဓိပတ္တာ စ၊ ဘဂဝါ ဥဋ္ဌာယာသနာ၊ ဘဂဝါ ဧတ+ဒဝေါစ၊ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ၊ ဂန္တွာ ဩလောကေန္တော၊ ဘူတဝါဒီ အတ္ထဝါဒီ၊ ယံ ဣတ္ထီ အရဟံ အဿ၊ သာမာဝတီ အာဟ၊ ပါပကာရီ ဥဘယတ္ထ တပ္ပတိ၊ နဒီ ဩတ္ထရတိ၊ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ၊ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ၊ ဘိက္ခူ ဥဇ္ဈာယိံသု၊ ဘိက္ခူ ဧဝ+မာဟံသု၊ ဣမသ္မိံ ဂါမေ အာရက္ခကာ၊ သဗ္ဗေ ဣမေ၊ ကတမေ ဧကာဒသ၊ ဂမ္ဘီရေ ဩဒကန္တိကေ၊ အပ္ပမာဒေါ အမတံ ပဒံ၊ သင်္ဃော အာဂစ္ဆတု၊ ကော ဣမံ ပထဝိံ ဝိစေဿတိ၊ အာလောကော ဥဒပါဒိ၊ ဧကော ဧကာယ၊ စတ္တာရော ဩဃာ၊ အရေ အဟမ္ပိ၊ သစေ ဣမဿ ကာယဿ၊ နော အတိက္ကမော၊ အဟော အစ္ဆရိယော၊ အထော အန္တော စ၊ အထ ခေါ အာယသ္မာ၊ အထော ဩဋ္ဌဝ+စိတ္တကာ၊ တတော အာ- မန္တယိ ¶ သတ္ထာတိ ဧဝမာဒယော ဣဓ ကာလဗျဝဓာနေနေဝ သိဇ္ဈန္တိ။ ကွစီတိ ကိံ၊ အာဂတာ+တ္ထ၊ အာဂတာ+မှာ၊ ကတမ+ဿ ဝါရော၊ အပ္ပဿုတာ+ယံ ပုရိသော၊ စမရီ+ဝ၊ သဗ္ဗေ+ဝ၊ သွေ+ဝ၊ ဧသေ+ဝ နယော၊ ပရိသုဒ္ဓေ+တ္ထာ+ယသ္မန္တော၊ နေ+တ္ထ၊ ကုတေ+တ္ထ လဗ္ဘာ၊ သစေ+သ ဗြာဟ္မဏ၊ တထူ+ပမံ၊ ယထာ+ဟ၊ ဇီဝှာ+ယတနံ၊ အဝိဇ္ဇော+ဃော၊ ဣတ္ထိန္ဒြိယံ၊ အဘိဘာ+ယတနံ၊ ဘယတူ+ပဋ္ဌာနံ၊ သဒ္ဓီ+ဓ ဝိတ္တံ ပုရိသဿ သေဋ္ဌံ။ (သရသန္ဓိနိသေဓော)

တတြ အဘိရတိ၊ တတြ အယံ၊ ဗုဒ္ဓ အနုဿတိ၊ သ အတ္ထိကာ၊ သညာဝါ အဿ၊ တဒါ အဟံ၊ ယာနိ ဣဓ ဘူတာနိ၊ ဂစ္ဆာမိ ဣတိ၊ အတိ ဣတော၊ ကိကီ ဣဝ၊ ဗဟု ဥပကာရံ၊ မဓု ဥဒကံ၊ သု ဥပဓာရိတံ၊ သောပိ အယံ၊ ဣဒါနိ အဟံ၊ သစေ အယံ၊ အပ္ပဿုတော အယံ၊ ဣတရ ဣတရေန၊ သဒ္ဓါ ဣဓ ဝိတ္တံ၊ ကမ္မ ဥပနိဿယော၊ တထာ ဥပမံ၊ ရတ္တိ ဥပရတော၊ ဝိ ဥပသမော၊ လောကဿ ဣတိ၊ ဒေဝ ဣတိ၊ ဝိ အတိပတန္တိ၊ ဝိ အတိနာမေန္တိ၊ သင်္ဃာဋိ အပိ၊ ဇီဝိတဟေတု အပိ၊ ဝိဇ္ဇု ဣဝ၊ ကိံသု ဣဓ ဝိတ္တံ၊ သာဓု ဣတိ၊ တေ အဿ ပဟီနာ၊ သော အဿ၊ မဓုဝါ မညတိ ဗာလော၊ ဧဝံ ဂါမေ မုနိ စရေ၊ ခန္တိ ပရမံ တပေါ တိတိက္ခာ၊ န မံကု ဘဝိဿာမိ၊ သု အက္ခာတော၊ ယော အဟံ၊ သော အဟံ၊ ကာမတော ဇာယတိ သောကော၊ ကာမတော ဇာယတိ ဘယံ၊ သက္ကော ဥဇု စ သုဟုဇုစ၊ အနုပဃာတော၊ ဒုရက္ခံ၊ ဒုရမံ၊ ဒုဘရတာ။ ယိဋ္ဌံ ဝါ ဟုတံ ဝါ လောကေ၊ ယဒိ ဝါ သာဝကေ၊ ပုဂ္ဂလာ ဓမ္မဒသာ တေ၊ ဘောဝါဒီ နာမ သော ဟောတိ၊ ယထာဘာဝီ ဂုဏေန သော၊ ယထာ ဣဒံ၊ သမ္မာ ဒက္ခာတော၊ ပရာ ကမော၊ တဏှာ က္ခယော၊ ဈာနဿ လာဘီ အမှိ၊ ထုလ္လစ္စယော ဣတီ+ဓ –

ရဿ+ဒီဃာနံ ¶ ကွစိ ဒီဃ+ရဿာ ဟောန္တိ ဗျဉ္ဇနေ။ တတြာဘိရတိ၊ တတြာယံ၊ ဗုဒ္ဓါနုဿတိ၊ သာတ္ထိကာ၊ သညာဝါ+ဿ၊ တဒါဟံ၊ ယာနီ+ဓ ဘူတာနိ၊ ဂစ္ဆာမီတိ၊ အတီတော၊ ကိကီဝ၊ ဗဟူပကာရံ၊ မဓူဒကံ၊ သူပဓာရိတံ၊ သောပါယံ၊ ဣဒါနာဟံ၊ သစာယံ၊ အပ္ပဿုတာယံ၊ ဣတရီတရေန၊ သဒ္ဓီဓ ဝိတ္တံ၊ ကမ္မူပနိဿယော၊ တထူပမံ၊ ရတ္တူပရတော၊ ဝူပသမော၊ လောကဿာတိ၊ ဒေဝါတိ၊ ဝီတိပတန္တိ၊ ဝီတိနာမေန္တိ၊ သင်္ဃာဋီပိ၊ ဇီဝိတဟေတူပိ၊ ဝိဇ္ဇူဝ၊ ကိံသူဓ ဝိတ္တံ၊ သာဓူတိ၊ တျာဿ ပဟီနာ၊ သွာဿ၊ မဓုဝါ မညတီ ဗာလော၊ ဧဝံ ဂါမေ မုနီ စရေ၊ ခန္တီ ပရမံ တပေါ တိတိက္ခာ၊ န မံကူ ဘဝိဿာမိ၊ သွာက္ခာတော၊ ယွာဟံ၊ သွာဟံ၊ ကာမတော ဇာယတီ သောကော၊ ကာမတော ဇာယတီ ဘယံ၊ သက္ကော ဥဇူ စ သုဟုဇူ စ၊ အနူပဃာတော၊ ဒူရက္ခံ၊ ဒူရမံ၊ ဒူဘရတာ။ ယိဋ္ဌံဝ ဟုတံဝ လောကေ၊ ယဒိဝ သာဝကေ၊ ပုဂ္ဂလ ဓမ္မဒသာ တေ၊ ဘောဝါဒိ နာမ သော ဟောတိ၊ ယထာဘာဝိ ဂုဏေန သော၊ ယထယိဒံ၊ သမ္မဒက္ခာတော၊ ပရက္ကမော၊ တဏှက္ခယော၊ ဈာနဿ လာဘိမှိ၊ ဝသိမှိ၊ ထုလ္လစ္စယော။ ကွစီတိ ကိံ၊ တျဇ္ဇ၊ သွဿ၊ ပတိလိယတီတိ ဒီဃနိသေဓော၊ မာယိဒံ၊ မနသာဒညာ ဝိမုတ္တာနံ၊ ယထာက္ကမံ၊ အာရက္ခာတီတံ၊ ဒီယတိ၊ သူယတီတိ ရဿကာရိယနိသေဓော။ ကထံ ယာနိဝ အန္တလိက္ခေတိ၊ ‘‘ဒီဃရဿာ’’တိ ယောဂဝိဘာဂါ။ (ဒီဃ+ရဿသန္ဓိ)။

သရမှာ ပရဿ ဗျဉ္ဇနဿ ကွစိ ဒွေ ရူပါနိ ဟောန္တိ။ ဧတ္ထ စ အာဝုတ္တိဒွိဝစနံ ဌာနေဒွိဝစနန္တိ ဒွီသု ဌာနေဒွိဝစနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

တာနိ ¶ စ ပ+ပတိ+ပဋိ+ကမ+ကုသ+ကုဓ+ကီ+ဂဟ+ဇုတ+ဉာ+သိ+ သု+သူ+သမ္ဘူ+သရ+သသာဒီနမာဒိဗျဉ္ဇနာနဉ္စ ဟောတိ။ ဣဓ ပမာဒေါ=ဣဓပ္ပမာဒေါ၊ ဧဝံ အပ္ပမာဒေါ၊ ဝိပ္ပယုတ္တော၊ သုပ္ပသန္နော၊ သမ္မာ ပဓာနံ=သမ္မပ္ပဓာနံ ရဿတ္တံ။ အပ္ပတိဝတ္တိယော၊ အဓိပ္ပတိပစ္စယော၊ သုပ္ပတိဋ္ဌိတော၊။ အပ္ပဋိပုဂ္ဂလော၊ ဝိပ္ပဋိသာရော၊ သုပ္ပဋိပတ္တိ။ ပက္ကမော၊ ပဋိက္ကမော၊ ဟေတုက္ကမော၊ အာကမတိ=အက္ကမတိ၊ ဧဝံ ပက္ကမတိ၊ ယထာက္ကမံ။ အက္ကောသတိ၊ ပဋိက္ကောသတိ၊ အနုက္ကောသတိ၊ အာကောသတိ=အက္ကောသတိ။ အက္ကုဒ္ဓါ၊ အဘိက္ကုဒ္ဓါ။ ဓနက္ကီတော၊ ဝိက္ကယော၊ အနုက္ကယော။ ပဂ္ဂဟော၊ ဝိဂ္ဂဟော၊ အနုဂ္ဂဟော၊ စန္ဒဂ္ဂါဟော၊ ဒိဋ္ဌိဂ္ဂါဟော။ ပဇ္ဇောတော၊ ဝိဇ္ဇောတော၊ ဥဇ္ဇောတော။ ကတညူ၊ ဝိညူ၊ ပညာဏံ၊ ဝိညာဏံ၊ အနညာဏံ။ အဝဿယော၊ နိဿယော၊ သမုဿယော။ အပ္ပဿုတော၊ ဝိဿုတော၊ ဗဟုဿုတော။ အာသဝါ=အဿဝါ။ ပဿမ္ဘေန္တော၊ ဝိဿမ္ဘေန္တော။ အဋ္ဋဿရော၊ ဝိဿရတိ၊ အနုဿရတိ၊ အနုဿတိ။ ပဿသန္တော၊ ဝိဿသန္တော၊ မုဟုဿသန္တော၊ အာသာသော=အဿာသော။ အာဒိသဒ္ဒေန အဝိဿဇေန္တော၊ ဝိဿဇေန္တော၊ အဘိက္ကန္တတရော၊ ပရိစ္စဇေန္တော၊ ဥပဒ္ဒဝေါ၊ ဥပက္ကိလေသော၊ မိတ္တဒ္ဒုနော၊ အာယဗျယော၊ အဗ္ဗဟိ ဣစ္စာဒိ။

တိက+တယ+တိံသ+ဝတာဒီန+မာဒိဗျဉ္ဇနဿ စ။ ကုသလတ္တိကံ၊ ပီတိတ္တိကံ၊ ဟေတုတ္တိကံ။ လောကတ္တယံ၊ ဗောဓိတ္တယံ၊ ဝတ္ထုတ္တယံ။ ဧကတ္တိံသ၊ ဒွတ္တိံသ၊ တေတ္တိံသ၊ စတုတ္တိံသ။ သီလဗ္ဗတံ၊ သုဗ္ဗတော။ သပ္ပီတိကော၊ သမန္နာဂတော၊ ပုနပ္ပုနံ ဣစ္စာဒိ။

ဝတု+ဝဋ+ဒိသာန+မန္တေ၊ ယထာ ဝတ္တတိ၊ ဝဋ္ဋတိ၊ ဒဿနံ၊ ဖဿော ဣစ္စာဒိ။

ဥ+ဒု+နိဥပသဂ္ဂ+တ+စတု+ဆ+သန္တသဒ္ဒါဒေသာဒီဟိ ¶ ပရေသဉ္စ။ ဥကံသော=ဥက္ကံသော၊ ဧဝံ ဒုက္ကရံ၊ နိက္ကင်္ခေါ၊ ဥဂ္ဂတံ၊ ဒုစ္စရိတံ၊ နိဇ္ဇဋံ၊ ဥဇ္ဇဟံ၊ ဥစ္စင်္ဂံ၊ ဥန္နမတိ၊ ဒုက္ကရော၊ နိဒ္ဒရော၊ ဥန္နတော၊ ဒုပ္ပညော၊ နိမ္မလော၊ ဥယျုတ္တော၊ ဒုလ္လဘော၊ နိဗ္ဗတ္တော၊ ဥဿာဟော၊ နိဿာရော။ တက္ကရော၊ တဇ္ဇော၊ တန္နိန္နော၊ တပ္ပဘဝေါ၊ တမ္မယော၊ စတုက္ကံ၊ စတုဒ္ဒိသံ၊ စတုပ္ပဒေါ၊ စတုဗ္ဗိဓံ၊ စတုဿာလံ၊ ဆက္ကံ၊ ဆန္နဝုတိ၊ ဆပ္ပဒိကော၊ ဆဗ္ဗဿာနိ။ သက္ကာရော၊ သဂ္ဂုဏော၊ သန္ဒိဋ္ဌိ၊ သပ္ပုရိသော၊ မဟဗ္ဗလော။

အပဒန္တအာကာရဝဇ္ဇိတဒီဃတော ယကာရဿ စ၊ နိယျာတိ၊ သုယျတိ၊ အဘိဘုယျ၊ ဝိစေယျ၊ ဝိနေယျ၊ ဓေယျံ၊ နေယျံ၊ သေယျော၊ ဇေယျော၊ ဝေယျာကရဏော။ အာကာရဝဇ္ဇိတန္တိ ကိံ၊ မာလာယ၊ ဒေါလာယ၊ သမာဒါယ။

ဆန္ဒာနုရက္ခဏေ-နပ္ပဇဟေ ဝဏ္ဏဗလံ ပုရာဏံ၊ ဥဇ္ဇုဂတေသု သေယျော၊ ဂစ္ဆန္တိ သုဂ္ဂတိံ။ သရမှာတိ ကိံ၊ ဉာယော၊ တံခဏံ။ ကွစိတွေဝ၊ နိကာယော၊ နိဒါနံ၊ နိဝါသော၊ တတော၊ ဆသဋ္ဌိ၊ ဥပနီယတိ၊ သူယတိ။

၃၅။ စတုတ္ထဒုတိယေသွေ+သံ တတိယပဌမာ

စတုတ္ထဒုတိယေသု ပရေသွေ+သံ စတုတ္ထဒုတိယာနံ တဗ္ဗဂ္ဂေ တတိယပဌမာ ဟောန္တိ ပစ္စာသတျာ။ ဝဂ္ဂေ ဃ+ဈ+ဎ+ဓ+ဘာ စတုတ္ထာ၊ ခ+ဆ+ဌ+ထ+ဖာ ဒုတိယာ၊ ဂ+ဇ+ဍ+ဒ+ဗာ တတိယာ၊ က+စ+ဋ+တ+ပါ ပဌမာ။ ပ+ဥ+ဒု-နိအာဒီဟိ ပရေသံ ဃာဒီနံ ဒွိဘာဝေ တတိယပဌမာ ဟောန္တိ။ ပဂရတိ=ပဂ္ဃရတိ၊ ဧဝံ ဥဂ္ဃရတိ၊ နိဂ္ဃောသော၊ ဥဂ္ဃာဋေတိ။ ဧသောဝ တဇ္ဈာနဖလော၊ ပဌမဇ္ဈာနံ၊ အဘိဇ္ဈာ-ယတိ ¶ ၊ ဥဇ္ဈာယတိ။ ဒဍ္ဎော၊ ဗုဍ္ဎော။ ဝိဒ္ဓံသေတိ၊ ဥဒ္ဓံသိတော၊ ဥဒ္ဓါရော၊ နိဒ္ဓနော၊ နိဒ္ဓုတော။ ဝိဗ္ဘန္တော၊ ဥဗ္ဘန္တော၊ သမုဗ္ဘန္တော၊ ဒုဗ္ဘိက္ခံ၊ နိဗ္ဘယံ၊ တဗ္ဘာဝေါ၊ စတုဗ္ဘိ။ သဒ္ဓါ၊ သဒ္ဓမ္မော။ မဟဗ္ဘယံ။

ရဿသရေဟိ ပရေသံ ဝဂ္ဂဒုတိယာနံ ဒွိဘာဝေါ စေ၊ ပဌမာ။ ပဉ္စက္ခန္ဓာ၊ ဧဝံ ရူပက္ခန္ဓော၊ အက္ခမော၊ အဘိက္ခဏံ၊ အဝိက္ခေပေါ၊ ဇာတိက္ခေတ္တံ၊ ဓာတုက္ခောဘော၊ အာယုက္ခယော။ သေတစ္ဆတ္တံ၊ ဧဝံ သဗ္ဗစ္ဆန္နံ၊ ဝိစ္ဆန္နံ၊ ဗောဓိစ္ဆာယာ၊ ဇမ္ဗုစ္ဆာယာ၊ သမုစ္ဆေဒေါ။ တတြ ဌိတော=တတြဋ္ဌိတော၊ ဧဝံ ထလဋ္ဌံ၊ ဇလဋ္ဌံ၊ အဋ္ဌိတံ၊ နိဋ္ဌိတံ၊ စတ္တာရိဋ္ဌာနာနိ၊ ဂရုဋ္ဌာနိယော၊ သမုဋ္ဌိတော။ သဗ္ဗတ္ထာမေန၊ ယသတ္ထေရော၊ ပတ္ထရတိ၊ ဝိတ္ထာရော၊ အဘိတ္ထုတော၊ ဝိတ္ထမ္ဘိတော၊ အနုတ္ထုနံ။ ပပ္ဖောဋေတိ၊ မဟပ္ဖလံ၊ အနိပ္ဖလံ၊ ဝိပ္ဖာရော၊ ပရိပ္ဖုဋေယျ၊ မဓုပ္ဖာဏိတံ။ အာကာရတော၊ အာခါတော=အက္ခာတော၊ ဧဝံ တဏှာက္ခယော၊ အာဏာက္ခေတ္တံ၊ သညာက္ခန္ဓော။ အာဆာဒယိ=အစ္ဆာဒယိ၊ ဧဝံ အစ္ဆိန္ဒတိ၊ နာဝဋ္ဌံ၊ အတ္ထရတိ၊ အပ္ဖောဋေတိ။ ကွစိ တွေဝ၊ ပုဝခဇ္ဇကံ၊ တဿ ဆဝိအာဒီနိ ဆိန္ဒိတွာ၊ ယထာဌိတံ၊ ကမ္မဖလံ၊ သီလံ တဿ ဈာယိနော၊ ယေ ဈာနပ္ပသုတာ ဓီရာ၊ နိဓနံ၊ မဟာဓနံ။ (ဒွိဘာဝသန္ဓိ)။

အကရမှ သေ တေ၊ သော ခေါ ဗျန္တိ ကာဟိတိ၊ သော ဂစ္ဆံ န နိဝတ္တတိ၊ ဧသော အတ္ထော၊ ဧသော အာဘောဂေါ၊ ဧသော ဣဒါနိ ဣတီ+ဓ ‘‘ဝေ’’တိ ဝတ္တတေ။

ဧဩနံ ဝဏ္ဏေ ကွစိ အ ဟောတိ ဝါ။ အကရမှ သ တေ၊ အကရမှ သေ တေ၊ ဧဝံ သ ခေါ ဗျန္တိ ကာဟိတိ၊ သ ဂစ္ဆံ န နိဝတ္တတိ၊ ဧသ အတ္ထော ¶ ၊ ဧသ အာဘောဂေါ၊ ဧသ ဣဒါနိ။ ဝဏ္ဏေတိ ကိံ၊ အမောဃဝစနော စ သော၊ ဂန္ဓဗ္ဗာနံ အဓိပတိ၊ မဟာရာဇာ ယသဿိ သောတိ။ ‘‘န သန္ဓိသမာသာ ဝဒ္ဓဿာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ဂါထာမဇ္ဈေ သန္ဓိ န ဟောတီတိ ‘‘တိဝိဓဿာ’’တိ ဝုတ္တတိမှိ ပရေပိ ဝဏ္ဏော ပရော နာမ န ဣတိ။ (သရဗျဉ္ဇနသန္ဓိ)။

အတ ယန္တံ၊ တထ ယံ၊ မဒ ယံ၊ ဗုဓ ယတိ၊ ဓန ယံ၊ သေဝ ယော၊ ပရ ယေသနာ၊ ပေါက္ခရဏ ယော ဣတီ+ဓ –

တဝဂ္ဂဝရဏာနံ စဝဂ္ဂဗယဉာ ဟောန္တိ ယထာက္ကမံ ယကာရေ။ ‘‘ဝဂ္ဂလသေဟိ တေ’’တိ ပုဗ္ဗရူပံ။ အစ္စန္တံ၊ တစ္ဆံ၊ မဇ္ဇံ၊ ဗုဇ္ဈတိ၊ ဓညံ၊ သေဗ္ဗော၊ ပယျေသနာ၊ ပေါက္ခရညော။ အပုစ္စဏ္ဍကာယံ၊ ဇစ္စန္ဓော၊ ယဇ္ဇေဝံ၊ အဇ္ဈဂမာ၊ အဇ္ဈတ္တံ၊ အဇ္ဈုပဂတော၊ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ၊ ဒိဗ္ဗံ။ ကွစိတွေဝ၊ ရတျာ။

သက ယတေ၊ ရုစ ယတေ၊ ပစ ယတေ၊ အဋ ယတေ၊ လုပ ယတေ၊ ကုပ ယတေ၊ သလ ယတေ၊ ဖလ ယတေ၊ ဒိသ ယတေ၊ အသ ယတေ ဣတီ+ဓ ‘‘ယေ’’တိ ဝတ္တတေ ဝက္ခမာနေသု ဒွီသု။

ဝဂ္ဂလသေဟိ ပရဿ ယကာရဿ ကွစိ တေ ဝဂ္ဂလသာ ဟောန္တိ။ သက္ကတေ၊ ရုစ္စတေ၊ ပစ္စတေ၊ အဋ္ဋတေ၊ လုပ္ပတေ၊ ကုပ္ပတေ၊ သလ္လတေ၊ ဖလ္လတေ၊ ဒိဿတေ၊ အဿတေ။ ကွစိတွေဝ၊ ကျာဟံ။

ဟဿ ¶ ဝိပလ္လာသော ဟောတိ ယကာရေ။ မုယှတိ၊ ဂုယှတိ။

ဗဟု အာဗာဓော ဣတီ+ဓ ဥဿဝကာရေ ‘‘ဟဿ ဝိပလ္လာသော’’တိ ဝတ္တတေ။

ဟဿ ဝိပလ္လာသော ဟောတိ ဝါ ဝကာရေ။ ဗဝှာဗာဓော။ ဝါတွေဝ၊ ဗဟွာဗာဓော။

တထနရာနံ ဋဌဏလာ ဟောန္တိ ဝါ ယထာက္ကမံ။ ဒုက္ကတံ=ဒုက္ကဋံ၊ ဧဝံ သုကဋံ၊ ပတ္ထဋော၊ ပတဋော၊ ဥဒ္ဓဋော၊ ဝိသဋော။ အဋ္ဌကထာ။ ပဏိဓာနံ၊ ပဏိပါတော၊ ပဏာမော၊ ပဏီတံ၊ ပရိဏတော၊ ပရိဏာမော၊ ဒုဏ္ဏယော၊ နိဏ္ဏယော၊ ဩဏတော။ ပရိပန္နော=ပလိပန္နော၊ ဧဝံ ပလိဗောဓော၊ ပလ္လင်္ကံ၊ တလုနော၊ မဟာသာလော၊ မာလုတော၊ သုခုမာလော။ (ဗျဉ္ဇနသန္ဓိ)။

စက္ခု ဥဒပါဒိ၊ အက္ခိ ရုဇတိ၊ ပုရိမ ဇာတိ၊ အဏု ထူလာနိ၊ ကတ္တဗ္ဗ ကုသလံ ဗဟုံ၊ တ သမ္ပယုတ္တာ၊ တတ သဘာဝတော ဣတီ+ဓ ‘‘ဝေ’’တိ ဝတ္တတေ ယာဝ ‘‘မယဒါ သရေ’’တိ။

နိဂ္ဂဟီတာဂမော ဟောတိ ဝါ ကွစိ။ သာမတ္ထိယေနာ+ဂမောဝ၊ သ စ ရဿသရဿေဝ ဟောတိ… တဿ ရဿသရာနုဂတတ္တာ။ ဌာနီန+မာလိင်္ဃိယ ဂစ္ဆတိ ပဝတ္တတီတိ အာဂမော။ စက္ခုံ ဥဒပါဒိ၊ အက္ခိံ ¶ ရုဇတိ၊ ပုရိမံ ဇာတိ၊ အဏုံ ထူလာနိ၊ ကတ္တဗ္ဗံ ကုသလံ ဗဟုံ၊ တံသမ္ပယုတ္တာ၊ တံတံသဘာဝတော။ ဝါဂ္ဂဟဏေန စက္ခု ဥဒပါဒိ ဣစ္စာဒိ။ အဝံသိရော၊ ယာဝဉ္စိဒံတိအာဒိ နိစ္စံ… ဝဝတ္ထိတဝိဘာသတ္တာ ဝါဓိကာရဿ၊ ဝဝတ္ထိတဿ လက္ခဏဿာ+နုရောဓေန လက္ခဏေ ပဝတ္တိတာ ဝိဘာသာ ဝဝတ္ထိတဝိဘာသာ။ ဝါသဒ္ဒေါ ဟိ အတ္ထဒွယေ ဝတ္တတေ ကတ္ထစိ ဝိကပ္ပေ၊ ကတ္ထစိ ယထာဝဝတ္ထိတရူပပရိဂ္ဂဟေတိ။ ယဒါ ပစ္ဆိမေ၊ တဒါ နိစ္စ+မနိစ္စ+မသန္တဉ္စ ဝိဓိံ ဒီပေတိ။ ဧတ္ထ ပန ကွစိသဒ္ဒဿာ+နုဝတ္တနာ တေနေဝါ+သန္တဝိဓိ သိဒ္ဓါတိ ဝါသဒ္ဒေနိ+တရဒွယံ။ ကွစိ တွေဝ၊ န ဟိ ဧတေဟိ၊ ဣဓ စေဝ။

သံ ရမ္ဘော၊ သံ ရတ္တော၊ သံ ရာဂေါ၊ တာသံ အဟံ သန္တိကေ၊ ဧဝံ အယံ၊ ပုံ လိင်္ဂံ၊ ကိံ အဟံ၊ တဿ အဒါသိံ အဟံ ဣတီ+ဓ ‘‘နိဂ္ဂဟီတာ’’ဓိကာရော အာ ‘‘မယဒါ သရေ’’တိ။

နိဂ္ဂဟီတဿ လောပေါ ဟောတိ ဝါ ကွစိ။ ဒီဃေ သာရမ္ဘော သံရမ္ဘော၊ သာရတ္တော သံရတ္တော၊ သာရာဂေါ သံရာဂေါ၊ ပုဗ္ဗဿရလောပေ တာသာဟံ သန္တိကေ၊ ဧဝါယံ၊ ဒွိတ္တေ ပုလ္လိင်္ဂံ ပုံလိင်္ဂံ၊ ကျာဟံ၊ တဿ အဒါသဟံ။ ပဋိသလ္လာနော၊ သလ္လေခေါ၊ ပါတုကာမော၊ ဂန္တုမနော၊ အရိယသစ္စာန ဒဿနံ၊ ဧတံ ဗုဒ္ဓါန သာသနံ၊ အဝိသာဟာရော၊ စိရပ္ပဝါသိန္တိအာဒီသု နိစ္စံ။ ကွစီတိ ကိံ၊ ဧဝ+မယံ၊ ကိ+မဟံ၊ ဧတံ မင်္ဂလ+မုတ္တမံ။

ကတံ ဣတိ၊ အဘိနန္ဒုံ ဣတိ၊ ဥတ္တတ္တံ ဣဝ၊ စက္ကံ ဣဝ၊ ကလိံဣဝ၊ ဟလံ ဣဒါနိ၊ ကိံ ဣဒါနိ၊ တွံ အသိ၊ ဣဒံ အပိ၊ ဥတ္တရိံ အပိ၊ ဒါတုံ အပိ၊ သဒိသံ ဧဝ ဣတီ+ဓ –

နိဂ္ဂဟီတမှာ ¶ ပရသရဿ လောပေါ ဟောတိ ဝါ ကွစိ။ ကတန္တိ၊ အဘိနန္ဒုန္တိ၊ ဥတ္တတ္တံဝ၊ စက္ကံဝ၊ ကလိံဝ၊ ဟလံဒါနိ၊ ကိံဒါနိ၊ တွံသိ၊ ဣဒမ္ပိ၊ ဥတ္တရိမ္ပိ၊ ဒါတုမ္ပိ၊ သဒိသံဝ။ ဝါတိ ကိံ၊ ကတံဣတိ၊ ကိမိတိ၊ ဒါတုမပိ၊ သဒိသံ ဧဝ။

ပုပ္ဖံ အဿာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဧဝံ အဿ တေ အာသဝါ ဣတီ+ဓ ပရဿရလောပေ –

အဗျဝဟိတာနံ ဒွိန္နံ ဗျဉ္ဇနာနံ ဧကတြ ဌိတိ သံယောဂေါ၊ တသ္မိံ သံယောဂေ ယော အာဒိဘူတာဝယဝေါ၊ တဿ ဝါ ကွစိ လောပေါ ဟောတီတိအာဒိဗျဉ္ဇနဿ လောပေါ။ ပုပ္ဖံသာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဧဝံသ တေ အာသဝါ။ တိဏ္ဏံ သံယောဂါနံ ဝိသယေ အဂျာဂါရံ၊ ဝုတျဿ ဣတိ ဟောတိ။

တံ ကရောတိ၊ တံ ခဏံ၊ သံ ဂတော၊ တံ ဃတံ၊ ဓမ္မံ စရေ၊ တံ ဆန္နံ၊ တံ ဇာတံ၊ တံ ဈာနံ၊ တံ ဉာဏံ၊ တံ ဌာနံ၊ တံ ဍဟတိ၊ တံ တနောတိ၊ တံ ထိရံ၊ တံ ဒါနံ၊ တံ ဓနံ၊ တံ နိစ္စုတံ၊ တံ ပတ္တော၊ တံ ဖလံ၊ တေသံ ဗောဓော၊ သံ ဘူတော၊ တံ မိတ္တံ၊ ကိံ ကတော၊ ဒါတုံ ဂတော ဣတီ+ဓ –

နိဂ္ဂဟီတဿ ခေါ ဝဂ္ဂေ ဝဂ္ဂန္တော ဝါ ဟောတီတိ နိမိတ္တာနုဿရာနံ ပစ္စာသတျာ တဗ္ဗဂ္ဂပဉ္စမော ဟောတိ။ ပစ္စာသတ္တိ နာမ ဌာနတော အာသန္နတာ ဂုဏတော ဝါ၊ ဂုဏတောတိ ဝဏ္ဏသညာဒိဂုဏတော။ နိဂ္ဂဟီတဿ ¶ အနုသရီယတီတိ ပစ္ဆာ ကတွာ သရီယတီတိ အနုဿရောတိပိ ဝုစ္စတိ။ တင်္ကရောတိ=တံ ကရောတိ၊ ဧဝံ တင်္ခဏံ၊ သင်္ဂတော၊ တင်္ဃတံ။ ဓမ္မဉ္စရေ၊ တဉ္ဆန္နံ၊ တဉ္ဇာတံ၊ တဉ္ဈာနံ၊ တညာဏံ။ တဏ္ဌာနံ၊ တဏ္ဍဟတိ။ တန္တနောတိ၊ တန္ထိရံ၊ တန္ဒာနံ၊ တန္ဓနံ၊ တန္နိစ္စုတံ၊ တမ္ပတ္တော၊ တမ္ဖလံ၊ တေသမ္မောဓော၊ သမ္ဘူတော၊ တမ္မိတ္တံ။ ကိင်္ကတော၊ ဒါတုင်္ဂတော၊ တဏှင်္ကရော၊ ရဏဉ္ဇဟော၊ သဏ္ဌိတော၊ ဇုတိန္ဓရော၊ သမ္မတောတိအာဒီသု နိစ္စံ။

အာနန္တရိကံ ယ+မာဟု၊ ယံ ယဒေဝ၊ ပစ္စတ္တံ ဧဝ၊ တံ ဟိဣတီ+ဓ –

ယ+ဧဝ+ဟိသဒ္ဒေသု နိဂ္ဂဟီတဿ ဝါ ဉော ဟောတိ။ ‘‘ဝဂ္ဂလသေဟိ တေ’’တိ ယဿ ဉကာရော။ အာနန္တရိကည+မာဟု=အာနန္တရိကံ ယ+မာဟု၊ ယညဒေဝ=ယံယဒေဝ၊ ဉဿ ဒွိတ္တေ ပစ္စတ္တညေဝ၊ ပစ္စတ္တံ ဧဝ၊ တဉှိ၊ တဉှိ။ ‘‘အဗျဘိစာရိနာ ဗျဘိစာရီ နိယမျတေ’’တိ ဉာယာ ဧဝသဒ္ဒသဟစရိယာ ‘‘ယ’’ ဣတိ သဗ္ဗာဒိယသဒ္ဒဿေဝ ဂဟဏံ။

သံယောဂေါ၊ သံယောဇနံ၊ သံယတော၊ သံယာစိကာယ ဣတီ+ဓ –

သံသဒ္ဒဿ ယံ နိဂ္ဂဟီတံ၊ တဿ ဝါ ဉော ဟောတိ ယကာရေ။ သညောဂေါ=သံယောဂေါ၊ ဧဝံ သံယောဇနံ၊ သညတော၊ သညာစိကာယ။ ဣဓ ယကာရမတ္တောဝ ဂယှတေ။ သံဿာတိ ကိံ၊ ဧတံ ယောဇနံ၊ တံ ယာနံ၊ တံ သရဏံ ယန္တိ။

တံ ¶ ဧဝ၊ တံ အဟံ ဗြူမိ၊ ယံ အာဟု၊ ဓနံ ဧဝ၊ ကိံ ဧတံ၊ နိန္ဒိတုံ အရဟတိ၊ တံ ဣဒံ၊ ယံ အနိစ္စံ၊ တံ အနတ္တာ၊ ဧတံ အဝေါစ၊ ဧတံ ဧဝ ဣတီ+ဓ –

နိဂ္ဂဟီတဿ မ ယ ဒါ ဟောန္တိ ဝါ သရေ ကွစိ။ တမေဝ တံ ဧဝ၊ တမဟံ ဗြူမိ=တံ အဟံ ဗြူမိ၊ ယမာဟု၊ ဓနမေဝ၊ ကိမေတံ၊ နိန္ဒိတုမရဟတိ။ တယိဒံ။ ယဒနိစ္စံ၊ တဒနတ္တာ၊ ဧတဒဝေါစ၊ ဧတဒေဝ။ ‘‘မယဒါ’’တိ ယောဂဝိဘာဂါ ဗုဒ္ဓမ သရဏမ ဣစ္စာဒိ ဘဝတိ။

တဒမိနာဒီနိ နိပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ‘‘ယ+ဒလက္ခဏိကံ၊ တံ နိပါတနာ’’တိ ဉာယာ လက္ခဏန္တရေန အဝိဟိတာ ဒေသ+လောပါ+ဂမ+ဝိပလ္လာသာ၊ သဗ္ဗတ္ထ ဣမိနာဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ဣဒဉ္စ ပရေသံ ပိသောဒရာဒိမိဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဖုသိတံ=ဇလဗိန္ဒု၊ ဖုသိတ+မုဒရ+မဿ ပိသောဒရံ။ ဣဿ အကာရေ တံ ဣမိနာ=တဒမိနာ၊ သကိံ အာဂါမီ=သကဒါဂါမီ၊ ဓဿ ဒကာရေ ဧကံ ဣဓ အဟံ=ဧက+မိဒါ+ဟံ၊ ဝိဓဿ ဝိဒါဒေသော သံဝိဓာယ အဝဟာရော=သံဝိဒါဝဟာရော၊ ဝါရိသဒ္ဒဿ ဝကာရေ၊ ဟဿ လကာရေ စ ကတေ ဝါရိဝါဟကော=ဝလာဟကော၊ ဇီဝနဿ ဇီအာဒေသော၊ ဇီဝနဿ မုတော=ဇီမူတော။ ဆဝဿ သုအာဒေသေ၊ သယနဿ သာနာဒေသေ စ ကတေ ဆဝဿ သယနံ=သုသာနံ။ ဥဒ္ဓဿ ဥဒုအာဒေသေ၊ ခဿ ခလအာဒေသေ စ ‘‘သရမှာ ဒွေ’’တိ ဒွိတ္တာဒိမှိ စ ကတေ ဥဒ္ဓံ ခံ အဿ ဥဒုက္ခလံ။ ပိသိတဿ ပိအာဒေသေ၊ အသဿ သာစာဒေသေ စ ကတေ ပိသိတာသော=ပိသာစော။

မဟီသဒ္ဒဿ ¶ မယူအာဒေသေ၊ ရဝတိဿ ရာဒေသေ စ ကတေ မဟိယံ ရဝတီတိ မယူရော။ ဧဝ+မညေပိ ပယောဂတော+နုဂန္တဗ္ဗာ။ ဧတ္ထ စ –

တ+ဒုစ္စတေ ပဉ္စဝိဓံ နိရုတ္တံတိ။

ယထာ ဒွါရေ နိယုတ္တော=ဒေါဝါရိကောတိ ဩကအာဂမော။ ဟိံသသဒ္ဒဿ သီဟောတိ ဝိပလ္လာသော။ နိဇကော=နိယကောတိ ဝိကာရော။ မေဟနဿ ခဿ မာလာ မေခလာတိ ဝဏ္ဏလောပေါ၊ ဟ+န+မကာရာနံ လောပေါ။ မယူရောတိ အတ္ထေ ရဝတိဿ အတိဿယယောဂေါတိ။

ယထရိဝ တထရိဝေတိ နိပါတာဝ။ ‘‘ဇရဂ္ဂဝါ ဝိစိန္တေသုံ၊ ဝရ+မှာကံ ဘုသာမိဝေ’’တိ ဧတ္ထ ဣဝသဒ္ဒေါ ဧဝကာရတ္ထော။ နိဂ္ဂဟီတသန္ဓိ။

ဣတိ ပယောဂသိဒ္ဓိယံ သန္ဓိကဏ္ဍော ပဌမော။