အည > ဗျာကရဏ ဂန္ထ-သင်္ဂဟော > သုဗောဓာလင်္ကာရဋီကာ

MMR Vol 0

Misc. Paragraph

၃။ ဂုဏာဝဗောဓပရိစ္ဆေဒ

အနုသန္ဓိဝဏ္ဏနာ

သဒ္ဒါလင်္ကာရဥဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

သဒ္ဒါလင်္ကာရပယောဇနဝဏ္ဏနာ

သဒ္ဒါလင်္ကာရနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

၁၁၆။ ဧဝံ ဒေါသပရိဟာရောပဒေသံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ဒေါသပရိဟာရာ သမုပဂတဂုဏံ ဥပဒဿိတုမဓိကာရံ ဝိရစယန္တော အာဟ ‘‘သမ္ဘဝန္တိ’’ဣစ္စာဒိ။ ဒေါသာနံ ယထာဝုတ္တာနံ ပဒဒေါသာဒီနံ ဧဝံ ယထာဝုတ္တနယေန အတိက္ကမေ သတိ ဂုဏာ ဓမ္မာ ¶ သဒ္ဒါလင်္ကာရသဘာဝါ ပသာဒါဒယော ယသ္မာ ကာရဏာ သမ္ဘဝန္တိ သိဇ္ဈန္တိ၊ တဉ္စ ‘‘ပသာဒေါ ကိလိဋ္ဌာဒီနံ ဝဇ္ဇနာ သမ္ဘဝတီ’’တျာဒိနာ ယထာယောဂံ ဝိညေယျံ၊ တတော တသ္မာ ကာရဏာ ယေ ဂုဏာ သဒ္ဒေ သမ္ဘူသယန္တိ အလင်္ကရောန္တိ၊ တေ သဒ္ဒါလင်္ကာရသင်္ခါတေ ဂုဏေ ဣဒါနိ ဒဿေဿံ ဥပဒိသိဿာမိ။

၁၁၆။ ဧဝံ ဒေါသပရိဟာရပဝေသောပါယံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ယထာဝုတ္တဒေါသာနံ ပရိဟာရေန ‘‘ဗန္ဓနိဿိတဂုဏာ ဧတေ’’တိ ဒဿေတုံ ပုဗ္ဗာပရပရိစ္ဆေဒါနံ သမ္ဗန္ဓံ ဃဋေန္တော ‘‘သမ္ဘဝန္တိ’’စ္စာဒိဂါထမာဟ။ ဒေါသာနံ နိဒ္ဒိဋ္ဌပဒဒေါသာဒီနံ ဧဝံ အနန္တရပရိစ္ဆေဒေ နိဒ္ဒိဋ္ဌက္ကမေန အတိက္ကမေ သတိ ဂုဏာ ပသာဒါဒိသဒ္ဒါလင်္ကာရသင်္ခါတာ ပသာဒါဒယော သဒ္ဒဓမ္မာ ယသ္မာ သမ္ဘဝန္တိ၊ တတော ယေ သဒ္ဒဓမ္မာ သဒ္ဒေ သမ္ဘူသယန္တိ သဇ္ဇန္တိ၊ တေ သဒ္ဒဓမ္မေ ဒဿေဿံ ပကာသိဿာမီတိ။ ဧတ္ထ ကိလိဋ္ဌဒေါသဗျာကိဏ္ဏဒေါသပရိဟာရေဟိ ပသာဒါလင်္ကာရော သိဇ္ဈတိ၊ သေသာပိ ယထာလာဘတော ဉာတဗ္ဗာ။

၁၁၇။ ဣဒါနိ တေ ဝိဘဇတိ ‘‘ပသာဒေါ’’ဣစ္စာဒိနာ ပသတ္ထိ ပသာဒေါ ပကာသတ္ထတာ၊ ဩဇော သမာသဝုတ္တိဗာဟုလ္လံ အတ္ထပါရိဏတျဉ္စ၊ မဓုရတာ သဒ္ဒါနံ ရသဝန္တတာ၊ သမတာ ပဇ္ဇာပေက္ခာယ စတုန္နံ ပါဒါနမေကဇာတိယသမ္ဗန္ဓတာ၊ ဂဇ္ဇာပေက္ခာယ တု ပဒါနံ၊ သုခုမာလတာ အဖရုသက္ခရဗာဟုလ္လံ၊ သိလေသနံ သိလေသော ဗန္ဓဂါရဝံ၊ ဥဒါရတာ ဥက္ကံသတာ ကေနစိ အတ္ထေန သနာထတာ ဝိသိဋ္ဌဝိသေသနယုတ္တတာ စ၊ ကန္တိ သဗ္ဗလောကမနောဟရတာ၊ အတ္ထဗျတ္တိ သိဒ္ဓေန ¶ ဉာယေန ဝါ အဘိဓေယျဿ ဂဟဏံ၊ သမာဓိ လောကပ္ပတီတျနုသာရိအမုချတ္ထတာ၊ တေသု ဩဇဥဒါရတာ သဒ္ဒတ္ထဂုဏာ၊ သမာဓိ အတ္ထဂုဏော၊ အတ္ထာနုဂါမိတ္တာ ဧတ္ထ သဒ္ဒါနံ၊ အညေ တု သဒ္ဒဂုဏာဝ။

၁၁၇။ ဣဒါနိ ‘‘ပသာဒေါဇော’’ဣစ္စာဒိနာ တေ သဒ္ဒါလင်္ကာရေ ကမေန ဝိဘဇိတုံ ဥဒ္ဒိသတိ။ ပသာဒေါ ပသန္နဖဠိကာဝလိ အတ္တနိ အာဝုနိတရတ္တကမ္ဗလသုတ္တမိဝ သဒ္ဒါနံ အတ္ထဿ ပသာဒနသင်္ခါတော ပသာဒါလင်္ကာရော စ၊ ဩဇော သမာသဝုတ္တိဗာဟုလျအတ္ထပါရိဏတျသင်္ခတော သဒ္ဒတ္ထာနံ ဂုဏော စ၊ မဓုရတာ သဒ္ဒါနံ ရသဝန္တဘာဝသင်္ခါတကဏ္ဏမဓုရတာ စ၊ သမတာ ပဇ္ဇေ ပါဒဿ သုတိတော သဒိသတာ စ၊ ဂဇ္ဇေ ပဒါနံ တထေဝ သဒိသတာတိ ဧဝံ ပါဒါနံ ပဒါနဉ္စ တုလျဂုဏတာ စ၊ သုခုမာလတာ ဝဏ္ဏာနံ အတိဖရုသအတိသိထိလဘာဝံ ဝိနာ သမပ္ပမာဏမုဒုဂုဏော စ၊ သိလေသော ဌာနကရဏာဒိသမ္ဘူတသဘာဂဝဏ္ဏသုတီဟိ အစ္ဆိဒ္ဒဂုရုဂုဏော စ၊ ဥဒါရတာ ဥက္ကဋ္ဌေန ကေနစိ အတ္ထေန ဗန္ဓဿ သဇ္ဇိတဘာဝေါ စ၊ ဝိသိဋ္ဌဝိသေသနပဒေန ယုတ္တတာ စ၊ ကန္တိ သဗ္ဗေသံ ပိယဂုဏတာ စ၊ အတ္ထဗျတ္တိ ဣစ္ဆိတတ္ထဿ သိဒ္ဓေန ဝါ နျာယေန ဝါ သုပါကဋဘာဝေါ စ၊ သမာဓယော လောကပ္ပတီတိအနတိက္ကန္တအညဓမ္မာရောပနေန အမုချတ္ထတာ စာတိ ဣမေ သဒ္ဒတ္ထဂုဏာ ဒသ ဟောန္တိ။ ‘‘သမာဓယော’’တိ တဿေဝ ဗဟုတ္တံ ဒီပေတိ၊ ဣမေသု ဒသသု ဩဇောဒါရတာတိ ဒွေ သဒ္ဒတ္ထဂုဏာ၊ သမာဓိ အတ္ထဂုဏော ပရိယာယေန တဒတ္ထဇောတကသဒ္ဒဂုဏောပိ၊ သေသာ သတ္တ သဒ္ဒဂုဏာ ဧဝ၊ ဧတေ သဗ္ဗေပိ အလင်္ကရောန္တိ ဗန္ဓမနေနာတိ ဝါကျေန အလင်္ကာရာ နာမ။

ဂုဏေဟေ’တေဟိ သမ္ပန္နော၊ ဗန္ဓော ကဝိမနောဟရော၊

သမ္ပာဒယတိ ကတ္တူနံ၊ ကိတ္တိမစ္စန္တနိမ္မလံ။

၁၁၈။ ‘‘ဂုဏေဟိ’’စ္စာဒိ။ ¶ ဧတေဟိယေဝ ဝုတ္တေဟိ ဒသဟိ ဂုဏေဟိ ဓမ္မေဟိ သဒ္ဒါလင်္ကာရသဗ္ဘာဝေဟိ သမ္ပန္နော ယုတ္တော သမိဒ္ဓါ ဝါ ကဝီနံ မနော ဟရတိ သဝသေ ဝတ္တေတီတိ ကဝိမနောဟရော ကဝိဟဒယဟိလာဒကာရီ ဗန္ဓော ကတ္တူနံ ဗန္ဓန္တာနံ ကဝီနံ အစ္စန္တနိမ္မလံ အတိသယပရိသုဒ္ဓံ အဂုဏလေသေနာပ’နာလိမ္ပတ္တာ ကိတ္တိံ ဂုဏဃောသံ သမ္ပာဒယတိ နိပ္ဖာဒေတိ။

၁၁၈။ ‘‘ဂုဏေ’’စ္စာဒိ။ ဧတေဟိ ဂုဏေဟိ ဣမေဟိ သဒ္ဒါလင်္ကာရသင်္ခါတဒသဝိဓသဒ္ဒဓမ္မေဟိ သမ္ပန္နော သမန္နာဂတော သမိဒ္ဓါ ဝါ ဗန္ဓော ပဇ္ဇာဒိဗန္ဓော ကဝိမနောဟရော အတ္တနော နိရဝဇ္ဇတ္တာ ကဝီနံ စိတ္တံ ပီဏေန္တော ကတ္တူနံ ရစယန္တာနံ အစ္စန္တနိမ္မလံ အပ္ပကဒေါသေနာပိ အသမ္မိဿတ္တာ အတိပရိသုဒ္ဓံ ကိတ္တိံ ဗန္ဓနဝိသယဘူတယသောရာသိံ သမ္ပာဒယတိ နိပ္ဖာဒေတီတိ။ ဣမိနာ ကာရဏေန ဗန္ဓဿ ယထာဝုတ္တဒသဝိဓဂုဏပရိဂ္ဂဟော သဥဿာဟံ ကာတဗ္ဗောတိ အဓိပ္ပာယော။ မနော ဟရတီတိ မနောဟရော၊ ကဝီနံ မနောဟရော ကဝိမနောဟရောတိ ဝိဂ္ဂဟော။

အဒူရာဟိတသမ္ဗန္ဓ-သုဘဂါ ယာ ပဒါဝလိ၊

သုပသိဒ္ဓါဘိဓေယျာ’ယံ၊ ပသာဒံ ဇနယေ ယထာ။

၁၁၉။ ဣဒါနိ ယထောဒ္ဒေသာနမေသံ နိဒ္ဒေသံ သောဒါဟရဏံ ကရောန္တော အာဟ ‘‘အဒူရ’’ဣစ္စာဒိ။ အဒူရေ အာသန္နေ အဒူရေန ဝါ အဒူရာဟိတကြိယာကတ္တုကမ္မာဒိပဒဝသေန အာဟိတော ဌပိတော ကတော သမ္ဗန္ဓော အနွယော၊ တေန သုဘဂါ မနောဟရာ သုပသိဒ္ဓါ သုပ္ပကာသော သုဂမ္မော အဘိဓေယျော အတ္ထော ယဿာ သာတိ တထာ၊ န တု ဘာဝတ္ထော တဿ သဘာဝဂမ္ဘီရတ္တာ။ ဝုတ္တဉှိ –

‘‘ကဝီန’ဓိပ္ပာယ’မသဒ္ဒဂေါစရံ၊

ပကာသယန္တျာ’ကတိယော တု တာဒိသာ’’တိ။

တာဒိသာ ယာ ပဒါဝလိ ပဒပန္တိ အယံ ပသာဒံ တန္နာမကံ ဂုဏံ ဇနယေ ဥပ္ပာဒယတိ။ ယထာတိ တမုဒါဟရတိ။

၁၁၉။ ဣဒါနိ ဥဒ္ဒေသက္ကမေန ဧတေသံ သဒ္ဒါလင်္ကာရာဒီနံ နိဒ္ဒေသံ သောဒါဟရဏံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အဒူရာဟိတေ’’စ္စာဒိ။ အဒူရေ အာသန္နပဒေသေ တဒုပစာရေန အာသန္နေ ဝါ အာဟိတော ကြိယာယ၊ လဒ္ဓကြိယာယောဂကတ္တုကမ္မာဒိပဒါနံ ဝသေန စ ကတော၊ နော စေ ဝိနျာသဝသေန ဌပိတော ဝါ သမ္ဗန္ဓော ဣစ္ဆိတတ္ထပတီတိက္ကမေန အညမညာပေက္ခလက္ခဏကြိယာကာရကယောဂေါ တေန သုဘဂါ မနောဟရာ၊ သုပသိဒ္ဓါ ပသိဒ္ဓတ္ထဝိသယေ သဒ္ဒပယောဂတော အတိပါကဋော အဘိဓေယျော သဒ္ဒတ္ထော ယဿာ သာ အယံ ပဒါဝလိ ပဒပန္တိ ပသာဒံ ပသာဒနာမကံ ဂုဏံ ဇနယေ ဥပ္ပာဒယတိ။ ယထာတိ လက္ခိယံ ဒဿေတိ။ အဒူရေ အာဟိတောတိ ဝါ၊ ဥပစရိတတ္တာ အဒူရော စ သော အာဟိတော စာတိ ဝါ၊ သော စ သော သမ္ဗန္ဓော စေတိ စ၊ တေန သုဘဂါတိ စ၊ သု အတိသယေန ပသိဒ္ဓါတိ စ၊ သော အဘိဓေယျော အဿေတိ စ ဝါကျံ။ ဧတ္ထ သုပသိဒ္ဓါ နာမ သဒ္ဒတ္ထော၊ အဓိပ္ပာယတ္ထော ပန ပကတိဂမ္ဘီရော။ ဝုတ္တဉှိ –

‘‘ကဝီန’ဓိပ္ပာယ’မသဒ္ဒဂေါစရံ၊

ပကာသယန္တျာ’ကတိယော တု တာဒိသာ’’တိ။

တဿတ္ထော – အသဒ္ဒဂေါစရံ သဒ္ဒဿ အဝိသယံ ဟုတွာ မုဒုကမှိ ပဒေ ကေဝလံ ဝိသုံ ဖုရန္တံ စာပေန္တံ ကဝီနဓိပ္ပာယံ ကဝီနမဇ္ဈာသယံ ¶ ကတဿမာ သဒ္ဒတ္ထဝိသယေ ကတပရိစယာ ပဏ္ဍိတာ ဘာဝါဝဂမာ ပဒတ္ထာဝဗောဓေန ဝိသန္တိ ပဝိသန္တိ၊ တာဒိသာ အာကတိယော တု သဒ္ဒသဒ္ဒတ္ထာနံ အာကာရာ ပကာသယန္တိ အဓိပ္ပာယတ္ထံ ဇောတေန္တီတိ။

အလင်္ကရောန္တာ ဝဒနံ၊ မုနိနော’ဓရရံသိယော၊

သောဘန္တေ’ရုဏရံသီ’ဝ၊ သမ္ပတန္တာ’မ္ဗုဇောဒရေ။

၁၂၀။ ‘‘အလင်္ကရောန္တာ’’ဣစ္စာဒိ။ မုနိနော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဝဒနံ သဘာဝမဓုရပကတိမုခံ အလင်္ကရောန္တာ သဇ္ဇန္တာ သောဘယမာနာ အဓရာနံ ရံသိယော သုပက္ကဗိမ္ဗဖလောပမဩဋ္ဌယုဂဠဝိနိဿဋဗဟုတရကန္တိစ္ဆိတာဘာ မုနိနောတိ ဝိညာယတိ သုတတ္တာ။ အမ္ဗုဇောဒရေ တာ ကာလောပနတပုပ္ဖကာသရမဏီယေ ပဒုမဗ္ဘန္တရေ သမ္ပတန္တာ ပဝတ္တမာနာ အရုဏရံသီဝ ဗာလသူရိယရံသိယော ဝိယ သောဘန္တေ ဝိရာဇန္တိ။

၁၂၀။ ‘‘အလင်္ကရောန္တေ’’စ္စာဒိ။ မုနိနော ဝဒနံ ပကတိသုန္ဒရမုခံ အလင်္ကရောန္တာ သဇ္ဇန္တာ အဓရရံသိယော တဿေဝ မုနိနော ဩဋ္ဌဒွယတော နိက္ခန္တကန္တိသမူဟာ အမ္ဗုဇောဒရေ ဝိကသနာနုရူပကာလာဘိမုခေ ပဒုမဂဗ္ဘေ ဥပဍ္ဎဝိကသိတေတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သမ္ပတန္တာ ပဝတ္တမာနာ အရုဏရံသီ ဣဝ ဗာလသူရိယရံသီဝ သောဘန္တေ ဒိဗ္ဗန္တီတိ။ ဧတ္ထ အဒူရသမ္ဗန္ဓံ ပသိဒ္ဓတ္ထဉ္စ နိဿာယ ပသာဒဂုဏော ပါကဋော။ အဓရရံသီနံ မုနိသမ္ဗန္ဓော သုတာနုမိတသမ္ဗန္ဓေသု သုတသမ္ဗန္ဓဿ ဗလဝတ္တာ [သုတာနုမိတေသု သုတသမ္ဗန္ဓော ဗလဝါ (ပရိဘာသေန္ဒုသေရေ ၁၁၂)]၊ ကာကက္ခိဂေါဠကနယေန ဝါ လဗ္ဘတီတိ။ အဓရေ ရံသီတိ စ၊ အမ္ဗုဇဿ ဥဒရန္တိ စ ဝါကျံ။

၁၂၁။ ‘‘ဩဇော’’ဣစ္စာဒိ။ ¶ သမာသဿ ဧကတ္ထဝုတ္တိယာ ဗာဟုလျံ ဘိယျောဘာဝေါ ဣတျနုဝဒိတွာ ပုန ဩဇော ဝိဓီယတေ၊ ဧသော ဩဇော သမာသဗာဟုလ္လလက္ခဏော ဂဇ္ဇဿ ဝုတ္တိရူပဿ ဇီဝိတံ ဟဒယံ သာရံ တပ္ပဓာနတ္တာ ဂဇ္ဇဿ၊ န ပဇ္ဇဿ၊ သောယံ ဩဇော အနာကုလော အဂဟနော အတောယေဝ ကန္တော ဟဒယင်္ဂမော၊ ပဇ္ဇေပိ န ကေဝလံ ဂဇ္ဇေ ကာမီယတေ ပယုဇ္ဇတေ။ ယထေတျုဒါဟရတိ။

၁၂၁။ ဣဒါနိ ဩဇဂုဏံ ဒဿေတိ ‘‘ဩဇော’’စ္စာဒိနာ။ ဩဇော နာမ သမာသဗာဟုလျံ ဘိန္နတ္ထေသု ပဝတ္တသဒ္ဒါနံ ဧကတ္ထပဝတ္တိလက္ခဏဿ သမာသဿ ဗဟုလတာ၊ ဧသော ဩဇော ဂဇ္ဇဿ ဂဇ္ဇဗန္ဓဿ ဇီဝိတံ ဟဒယံ၊ ဇီဝိတသီသေန ဟဒယသင်္ခတံ စိတ္တံ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သော အယံ ဩဇော အနာကုလော နိဗျာကုလော ကန္တော တတောယေဝ ဝိညူနံ ပိယဘူတော ပဇ္ဇေပိ ပဇ္ဇဗန္ဓေပိ ကာမီယတေ ကဝီဟိ ပယုဇ္ဇတေတိ။ ဗဟုလဿ ဘာဝေါ ဗာဟုလျံ၊ သမာသဿ ဗာဟုလျန္တိ ဝိဂ္ဂဟော။ ဂဇ္ဇဗန္ဓာဓိကာရဿာဘာဝါ ပဇ္ဇဝိသယဿ ဩဇဂုဏဿ လက္ခိယံ ဒဿေတိ ‘‘ယထေ’’စ္စာဒိနာ။

မုနိန္ဒမန္ဒသဉ္ဇာတ-ဟာသစန္ဒနလိမ္ပိတာ၊

ပလ္လဝါ ဓဝလာ တဿေ-ဝေကောနာ’ဓရပလ္လဝေါ။

၁၂၂။ ‘‘မုနိန္ဒ’’ဣစ္စာဒိ။ မုနိန္ဒဿ မန္ဒံ ဤသကံ သဉ္ဇာတော ပဝတ္တော တံသဘာဝတ္တာ ဘဂဝတော ဟာသဿ [ယသဿ (က။)]ဟာသော ဟသိတံ သောဝ စန္ဒနမိဝ စန္ဒနံ ဓဝလတ္တရူပတ္တာ၊ တေန လိမ္ပိတာ ဥပဒေဟိတာ ပလ္လဝါ သဗ္ဗာနိ ကိလသယာနိ ‘‘ဣဒမေဝေ’’တိ နိယမာဘာဝတော၊ ဓဝလာ ပကတိဝဏ္ဏပရိစ္စာဂေန သုက္ကာ အဟေသုံ ဂါဟာပိတတ္တာ သဂုဏဿ တာဒိသဝိသိဋ္ဌဿ ပဋိလာဘတော၊ ဧဝံ သန္တေပိ တဿ မုနိန္ဒဿေဝ ဧကော အညဿ တာဒိသဿာဘာဝါ အဓရပလ္လဝေါ န ဓဝလော ¶ ဓဝလော နာဟောသိ။ အစ္စာသန္နဒေသိယောပိ ဗဟုမန္တဗ္ဗော’ယ’မဿာနုဘာဝေါတိ။

‘‘ပေမာဝဗန္ဓဟဒယေ သဒယေ ဇိနသ္မိံ၊

တသ္မိံ နု ကိံ ကုမတယော ဘဝထ’ပ္ပသန္နာ၊

ကိံ တေန ဝေါ န ဝိဟိတံ ဟိတ’မုဂ္ဂဒုဂ္ဂ-

ဣစ္စပရမုဒါဟရဏံ။ ဧဝမေတာဒိသော အနာကုလော ကန္တော ဩဇော ဇာနိတဗ္ဗောတိ။ နနု စ ယ-တသဒ္ဒါနံ နိစ္စော သမ္ဗန္ဓော၊ တသ္မာ ကထံ ‘‘တဿေဝေကော နာဓရပလ္လဝေါ’’တိ ဧတ္ထ ယသဒ္ဒါဘာဝေါတိ? သစ္စံ၊ ကိန္တု ပက္ကန္တဝိသယော၊ တထာ ပသိဒ္ဓဝိသယော၊ အနုဘူတဝိသယော စ တသဒ္ဒေါ ယသဒ္ဒံ နာပေက္ခတေ။ ယထာ –

‘‘သဝါသနေ ကိလေသေ သော၊ ဧကော သဗ္ဗေ နိဃာတိယ၊

အဟု သုသုဒ္ဓသန္တာနော၊ ပူဇာနဉ္စ သဒါရဟော’’။

ဣစ္စာဒိ။ ဧတ္ထ ဗုဒ္ဓါ ‘‘ဗုဒ္ဓါနုဿတိမာဒိတော’’တိ ပက္ကန္တော။

‘‘အဂ္ဂိံ ပက္ခန္ဒ’ အထ ဝါ၊ ‘ပဗ္ဗတဂ္ဂါ ပတေ’တိ ဝါ၊

ယဒိ ဝက္ခတိ ကတ္တဗ္ဗံ၊ ဉာတကာရီဟိ သော ဇိနော’’။

‘‘အတီတံ နာနုသောစာမိ၊ နပ္ပဇပ္ပာမ’နာဂတံ၊

ပစ္စုပ္ပန္နေန ယာပေမိ၊ တေန ဝဏ္ဏော ပသီဒတိ’’။

ယသဒ္ဒေါ တုတ္တရဝါကျဋ္ဌော ပုဗ္ဗဝါကျေ တသဒ္ဒမေဝ ဂမယတိ။ ယထာ –

‘‘ဗောဓိံ ¶ နမာမိ နတိဘာဇနမစ္စုဠာရံ၊

ပုညာကရံ ဘုဝနမဏ္ဍလသောတ္ထိဘူတံ၊

ယော စက္ခုသောတသတိဂေါစရတံ သမေတော၊

ဒေါသာရိဒပ္ပမထနေ’ကရသော ဗုဓာနံ’’။

ပုဗ္ဗဝါကျောပါတ္တော တု ယသဒ္ဒေါ ဥတ္တရဝါကျေတသဒ္ဒေါပါဒါနံ ဝိနာ သာကင်္ခေ ဝါကျဿ ဦနတ္တံ ဇနေတိ။ ဧတ္ထ ပက္ကန္တဝိသယော တသဒ္ဒေါ။

၁၂၂။ မုနိန္ဒဿ မန္ဒံ ဤသကံ သဉ္ဇာတော ပဝတ္တော ဟာသောယေဝ သိတံ စန္ဒနစုဏ္ဏမိဝ တေန လိမ္ပိတာ အာလေပိတာ ပလ္လဝါ ရုက္ခလတာဒီနံ ပကတိရတ္တာနိ ကိသလယာနိ ဓဝလာ သဂုဏပရိစ္စာဂေန သေတာ အဟေသုံ၊ တထာပိ တဿေဝ တထာဂတဿ ဧကော အတုလော အသဟာယော ဝါ အဓရပလ္လဝေါ ဒန္တာဝရဏသင်္ခါတပလ္လဝေါ န ရံသိသံသဋ္ဌောပိ သမီပဋ္ဌောပိ ဓဝလော သေတော နာဟောသိ။ ဧဝမေတ္ထ အဂဟနသမာသဗာဟုလျံ ဒီပိတံ ဟောတိ။

‘‘ပေမာဝဗန္ဓဟဒယေ သဒယေ ဇိနသ္မိံ၊

တသ္မိံ နု ကိံ ကုမတယော ဘဝထ’ပ္ပသန္နာ၊

ကိံ တေန ဝေါ န ဝိဟိတံ ဟိတ’မုဂ္ဂဒုဂ္ဂ-

သံသာရသာဂရသမုတ္တရဏာဝသာန’’န္တိ။

အပရမုဒါဟရဏံ။ တဿတ္ထော – ကုမတယော ဟေ အညာဏာ! ပေမာဝဗန္ဓဟဒယေ သဗ္ဗေသု တုမှေသု နိစ္စံ ပဝတ္တိတဒဠှပေမာနုဗန္ဓစိတ္တေ သဒယေ တတောယေဝ ဒယာသဟိတေ တသ္မိံ ဇိနသ္မိံ ဝိသယဘူတေ ကိံ နု ကသ္မာ အပ္ပသန္နာ ဘဝထ၊ တထာ ဟိ ဝေါ တုမှာကံ တေန ဇိနေန ဥဂ္ဂေါ ဒါရုဏော စ၊ ဒုဂ္ဂေါ ဂန္တုမသက္ကုဏေယျော စ၊ သောယေဝ သံသာရသာဂရော တဿ သမုတ္တရဏံ ပရိယန္တပ္ပတ္တိယေဝ အဝသာနံ ယဿ တံ န ဝိဟိတံ အကတံ ဟိတံ ဝုဒ္ဓိ နာမ ကိံ ဟောတိ၊ န ¶ ဟောတေဝ။ ဧတ္ထာပိ သမာသဿ ပါကဋတ္တာ ဩဇော ဂုဏော ကန္တော ဟောတီတိ။

နနု ယ-တသဒ္ဒါနံ နိစ္စသမ္ဗန္ဓောတိ ကထံ ‘‘တဿေဝေကော’’တိ စ ‘‘တသ္မိံ နု ကိံ ကုမတယော’’တိ စ ဣစ္စာဒီသု ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တယသဒ္ဒေါ နတ္ထီတိ? သစ္စံ၊ တထာပိ ပက္ကန္တတ္ထဝိသယော၊ ပသိဒ္ဓတ္ထဝိသယော၊ အနုဘူတတ္ထဝိသယော ဝါ တသဒ္ဒေါ ယသဒ္ဒံ နာပေက္ခတိ။ တထာ ဟိ –

‘‘သဝါသနေ ကိလေသေ သော၊ ဧကော သဗ္ဗေ နိဃာတိယ၊

အဟု သုသုဒ္ဓသန္တာနော၊ ပူဇာနဉ္စ သဒါရဟော’’တိ။

ဧဝမာဒီသု ‘‘သော’’တိ နိဒ္ဒိဋ္ဌတသဒ္ဒေါ ‘‘ဗုဒ္ဓါနုဿတိမာဒိတော’’တိ ဧတ္ထ အတီတေန ဗုဒ္ဓသဒ္ဒေန ဝစနီယဝိသယော ဟောတိ။

‘‘အဂ္ဂိံ ပက္ခန္ဒ’ အထဝါ၊ ‘ပဗ္ဗတဂ္ဂါ ပတေ’တိ ဝါ၊

ယဒိ ဝက္ခတိ ကတ္တဗ္ဗံ၊ ဉာတကာရီဟိ သော ဇိနော’’တိ။

ဧဝမာဒီသု တသဒ္ဒေါ ဉာတကာရီဟိ ကတ္တဗ္ဗတ္တာ ပသိဒ္ဓဗုဒ္ဓပဒတ္ထဝိသယော။

‘‘အတီတံ နာနုသောစာမိ၊ နပ္ပဇပ္ပာမ’နာဂတံ၊

ပစ္စုပ္ပန္နေန ယာပေမိ၊ တေန ဝဏ္ဏော ပသီဒတီ’’တိ။

ဧဝမာဒီသု တသဒ္ဒေါ အနနုသောစနနပ္ပဇပ္ပနယာပနသင်္ခါတဝိဇာနနဝသေန အနုဘူတတ္ထဝိသယော၊ တသ္မာ တီသုပိ ဌာနေသု တသဒ္ဒေါ ယသဒ္ဒံ နာပေက္ခတေ။ ဧတ္ထ ပန ပက္ကန္တဝိသယော တသဒ္ဒေါ အဓိပ္ပေတော။ အပိစ ဥတ္တရဝါကျေ ဌိတော ယသဒ္ဒေါ ပုဗ္ဗဝါကျေ တသဒ္ဒေ အသတိပိ တမေဝ ဒီပေတိ။ တထာ ဟိ –

ဗောဓိံ နမာမိ နတိဘာဇနမစ္စုဠာရံ၊

ပုညာကရံ ဘုဝနမဏ္ဍလသောတ္ထိဘူတံ၊

ယော စက္ခုသောတသတိဂေါစရတံ သမေတော၊

ဒေါသာရိဒပ္ပမထနေ’ကရသော ဗုဓာနန္တိ။

ယော ¶ ဗုဓာနံ စက္ခုသောတသတီနံ ဂေါစရတံ ဝိသယဘာဝံ သမေတော ပတ္တော၊ တေသံယေဝ ဒေါသာရီနံ ကိလေသပစ္စတ္ထိကာနံ ဒပ္ပမထနေ ဒပ္ပမဒ္ဒနေ ဧကရသော ပဓာနကိစ္စော သမိဒ္ဓိဝန္တော ဝါ ဟောတိ၊ တံ ဗောဓိံ နမာမီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပုဗ္ဗဝါကျေ ပယောဇိတော ယသဒ္ဒေါ ဥတ္တရဝါကျေ တသဒ္ဒေါပါဒါနေ အသတိ သံသယမုပ္ပာဒယမာနော ဝါကျဿ ဦနတ္တံ ကရောတိ။ ဥဒါဟရဏံ ပန ပါကဋံ။

၁၂၃။ ‘‘ပဒိ’’စ္စာဒိ။ ပဒဿ အဘိဓေယျော အတ္ထော သော ဝိသယော ယဿ။ ယတ္ထ ပစုရသဒ္ဒါဘိဓေယျော အတ္ထော သံခိတ္တပဒေဟိ ဝုစ္စတေ၊ သော သမာသော။ ယတ္ထပ္ပကေဟိ ပဒေဟိ အဘိဓေယျတ္ထော ပစုရပဒေဟိ ဝုစ္စတေ၊ သော ဗျာသော။ တတော သမာသဗျာသတော သမ္ဘဝေါ ယဿ။ တံ တထာဝိဓံ ယံ ပါရိဏတျံ ပရိဏတဘာဝေါ ဟောတီတိ အနုဝဒိတွာ သောပိ ဣဟ သသတ္ထေ ဩဇောဝါတိ ဝိဓီယတေ။ တံ ယထေတျုဘယမ္ပိ ဥဒါဟရတိ။

၁၂၃။ ‘‘ပဒေ’’စ္စာဒိ။ ပဒါနံ ဗဟူနံ အပ္ပကာနံ ဝါ ပဒါနံ အဘိဓေယျဝိသယံ ဝိတ္ထာရသံခိတ္တတ္ထဝိသယဝန္တံ သမာသဗျာသသမ္ဘဝံ ယထာက္ကမံ သင်္ခေပဝိတ္ထာရဒွယေန နိပ္ဖန္နံ နိပ္ဖတ္တိဝန္တံ ဝါ ယံ ပါရိဏတျံ ကတ္တူနံ ဂန္ထဝိသယေ ပရိဏတိပ္ပကာသကော ယော သဒ္ဒဓမ္မော အတ္ထဓမ္မော ဟောတိ၊ သဒ္ဒဂုဏော အတ္ထဂုဏောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ၊ သောပိ ဣဟ သုဗောဓာလင်္ကာရေ ဩဇော နာမ သဒ္ဒဂုဏော အတ္ထဂုဏော။ တံ ယထာတိ ဒွီသု လက္ခိယံ ဒဿေတိ၊ ပဒါနံ အဘိဓေယျော ဝိသယော ယဿ ပါရိဏတျဿေတိ စ၊ သမာသော စ ဗျာသော စာတိ စ၊ တတော သမ္ဘဝန္တိ စ၊ တတော သမ္ဘဝေါ အဿာတိ စ၊ ပရိဏတဿ ¶ ကတ္တုနော ဂန္ထဿ ဧဝ ဝါ ဘာဝေါတိ စ ဝိဂ္ဂဟော။ ကတ္တု ပါရိဏတျပက္ခေ တပ္ပကာသကဂန္ထဿ တဒတ္ထေန ပါရိဏတျံ သိဒ္ဓံ။

၁၂၄။ ‘‘ဇောတယိတွာနေ’’စ္စာဒိ။ ဣမိနာ ဟေဋ္ဌာ ပစုရပဒါဘိဟိတော ဗုဒ္ဓဝံသော သင်္ခေပရူပေန ဝုတ္တော။

၁၂၄။ ‘‘ဇောတယိ’’စ္စာဒိ။ သော တထာဂတော သဒ္ဓမ္မံ သပရိယတ္တိကံ နဝလောကုတ္တရသဒ္ဓမ္မံ ဇောတယိတွာန ဉာဏာလောကေန ဩဘာသေတွာ သဒေဝကေ သတ္တေ သန္တာရေတွာ သံသာရသာဂရပရိယန္တမုပနေတွာ အဂ္ဂိခန္ဓောဝ မဟာတေဇေန အဂ္ဂိက္ခန္ဓော ဝိယ ဇလိတွာ အနညသာဓာရဏရူပကာယသမ္ပတ္တိယာ ပဇ္ဇလိတွာ အန္တေ သသာဝကော သာဝကေဟိ သဟ နိဗ္ဗုတော ခန္ဓပရိနိဗ္ဗာနေန ပရိနိဗ္ဗုတောတိ။ ဣမိနာ သကလဗုဒ္ဓဝံသေ ဗဟူဟိ ပဒေဟိ ဝုတ္တတ္ထော သင်္ခေပက္ကမေန ဝုတ္တော။ သတံ ဓမ္မော၊ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနော ဝါ ဓမ္မောတိ စ၊ သဟ ဒေဝေဟိ ဝတ္တမာနာတိ စ၊ သဟ သာဝကေဟိ ဝတ္တမာနောတိ စ ဝိဂ္ဂဟော။

မတ္ထကဋ္ဌီ မတဿာပိ၊ ရဇောဘာဝံ ဝဇန္တု မေ၊

ယတော ပုညေန တေ သေန္တိ [သေန္တု (က။)]၊ ဇေနပါဒမ္ဗုဇဒွယေ။

၁၂၅။ ‘‘မတ္ထကဋ္ဌီ’’ဣစ္စာဒိ။ မတဿာပိ မရဏမာပန္နဿာပိ မေ မတ္ထကေ မုဒ္ဓနိ အဋ္ဌီ ရဇောဘာဝံ ဓူလိတ္တံ ဝဇန္တု ပါပုဏန္တု။ ကသ္မာတိ စေ? ယတော ယသ္မာ ကာရဏာ ပုညေန ကုသလေန ကမ္မေန ဟေတုနာ တေ ရဇာ ဇိနဿ ဣမေ ဇေနာ၊ ပါဒါ၊ တေယေဝ အမ္ဗုဇာနိဝ အမ္ဗုဇာနိ၊ တေသံ ဒွယေ ¶ သေန္တိ ပဝတ္တန္တိ၊ တထာ ဟောတု ဝါ မာ ဝါ၊ ပဏတိဂေဓေနေဝ ဝဒတိ။ ဧတ္ထ ‘‘ကထမဟံ ဘဂဝတော ပါဒေ နိစ္စံ သိရသာ ပဏမာမီ’’တျဓိပ္ပာယော ဝိတ္ထာရေန ဝုတ္တော။

၁၂၅။ ‘‘မတ္ထကိ’’စ္စာဒိ၊ မတဿာပိ မေ မယှံ မတ္ထကဋ္ဌီ မုဒ္ဓနိ အဋ္ဌီနိ ရဇောဘာဝံ အတိသုခုမရဇတ္တံ ဝဇန္တု ပါပုဏန္တု။ ကသ္မာ အာသီသနံ ကရောတီတိ စေ? ယတော ယသ္မာ ကာရဏာ ပုညေန မယှံ တထာဝိဓေန ကုသလကမ္မေန ဟေတုနာ တေ ရဇာ ဇေနပါဒမ္ဗုဇဒွယေ ဇိနပဋိဗဒ္ဓစရဏပဒုမယုဂဠေ သေန္တိ ပဝတ္တန္တိ၊ ဗုဒ္ဓဿ သိရိပါဒေ ကိဉ္စိပိ ရဇောဇလ္လံ န ဥပလိမ္ပတေဝ၊ တထာပိ ဝန္ဒနာဘိလာသေန ဧဝံ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ ‘‘ကထမဟံ ဘဂဝတော သိရိပါဒေ မုဒ္ဓနာ နိစ္စံ ပဏမာမီ’’တျဘိလာသော ဝိတ္ထာရေန ဝုတ္တော။ မတ္ထကေ အဋ္ဌီတိ စ၊ ရဇသော ဘာဝေါတိ စ၊ ဇိနဿ ဣမေတိ စ၊ ဇေနာ စ တေ ပါဒါ စေတိ စ၊ တေယေဝ အမ္ဗုဇာနီတိ စ၊ တေသံ ဒွယန္တိ စ ဝိဂ္ဂဟော။

ဣစ္စတြ နိစ္စံပဏတိ-ဂေဓော သာဓု ပဒိဿတိ၊

ဇာယတေ’ယံ ဂုဏော တိက္ခ-ပညာန’မဘိယောဂတော။

၁၂၆။ ဗျာသတ္တမေဝဿ ဝိဝရတိ ‘‘ဣစ္စတြိ’’စ္စာဒိနာ။ ဣစ္စေဝံ အတြ ဂါထာယံ ပဏတိယံ ပဏာမေ ဂေဓော အဓိကစ္ဆန္ဒော သာဓု သုန္ဒရံ ပဒိဿတိ ဝိညာယတေ၊ အယံ ယထာဝုတ္တော ဩဇော ဂုဏော ပရိဏတဘာဝသင်္ခါတော တိက္ခပညာနံ သာတိသယမတီနံ ဧဝံ သန္တေပိ အဘိယောဂတော ပုနပ္ပုနပ္ပဝတ္တိတပရိစယဗလေန ဇာယတေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။

၁၂၆။ ဣဒါနိ သံခိတ္တဿတ္ထဿ ဝိတ္ထာရေန ပကာသိတဘာဝံ ‘‘ဣစ္စတြ’’ဣစ္စာဒိနာ နိဒ္ဒိသတိ။ ဣတိ ဣမိနာ အနန္တရဂါထာယံ ဝုတ္တက္ကမေန အတြ ဣမိဿံ ဂါထာယံ နိစ္စံပဏတိဂေဓော နိရန္တရပဏာမေ အဓိကကတ္တုကာမတာကုသလစ္ဆန္ဒော သာဓု ဝိဘူတော ဝိဘူတံ ဝါ ပဒိဿတိ ပညာယတိ၊ အယံ ¶ ဂုဏော ယထာဝုတ္တော အယံ ပရိဏတဘာဝသင်္ခါတော ဩဇော နာမ သဒ္ဒတ္ထဂုဏော တိက္ခပညာနံ သုခုမဗုဒ္ဓိမန္တာနံ အဘိယောဂတော ဂန္ထဝိသယဘူတေန နိရန္တရာဘျာသေနေဝ ဇာယတေ သိဇ္ဈတိ၊ ဝတ္တု ပါရိဏတျေနေဝ ဘဝနတော ယေသံ ကေသဉ္စိ ယေန ကေနစိ ပကာရေန န သိဇ္ဈတီတိ။ နိစ္စံ ပဝတ္တာ ပဏတီတိ စ၊ တဿံ ဂေဓောတိ စ၊ တိက္ခာ ပညာ ယေသန္တိ စ၊ အဘိ ပုနပ္ပုနံ ယောဂေါ ယုဉ္ဇနန္တိ စ ဝိဂ္ဂဟော။

မဓုရတ္တံ ပဒါသတ္တိ-ရနုပ္ပာသဝသာ ဒွိဓာ၊

သိယာ သမသုတိ ပုဗ္ဗာ၊ ဝဏ္ဏာဝုတ္တိ ပရော ယထာ။

၁၂၇။ မာဓုရိယမဝဓာရယမာဟ ‘‘မဓုရတ္တ’’မိစ္စာဒိ။ သဝနီယတ္တေန မနောဟရတ္တံ မဓုရတ္တံ။ တံ ပဒါနိ ဝါကျာလင်္ကာရာနိ သမာနာနိ ဥတ္တရုတ္တရေဟိ၊ တေသံ အာသတ္တိ ဌာနာဒိနာယထာကထဉ္စိ သမသုတီနံ အာသန္နတာ ပဒါသတ္တိ၊ ပဌမပ္ပယုတ္တဿက္ခရဿ ပစ္ဆာ ပါသော ပက္ခေပေါ အနုပ္ပာသော၊ ပဒါသတ္တိ စ အနုပ္ပာသော စ၊ တေသံ ဝသေန ဒွိဓာ ဟောတိ။ ‘‘ကီဒိသာ တေ’’တိ အာဟ ‘‘သိယာ’’တိအာဒိ။ ပုဗ္ဗာ ပဌမာဘိဟိတာ ပဒါသတ္တိ သမာ ယေန ကေနစိ ဌာနမတ္တာသံယောဂါဒိနာ ပဒန္တရေန သုတိ ဝဏ္ဏော ယဿာ သာ သိယာ ဘဝေယျ၊ ပရော ပစ္ဆိမော အနုပ္ပာသော တု ဝဏ္ဏဿ သရဗျဉ္ဇနလက္ခဏဿ အာဝုတ္တိ ပုနပ္ပုနုစ္စာရဏံ သိယာတိ။ ဧဝံ ကတ္ထစိ ဗန္ဓေ သမာနပဒါသတ္တိ ကတ္ထစိ အနုပ္ပာသော ကတ္ထစိ တဒုဘယံ၊ ဒွယေန ရဟိတော ဝိရသော ဗန္ဓော နဿာဒီယတေ ကဝီဟိ၊ တာဒိသံ မဓုရတ္တံ ဒုဝိဓံ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ သိလေသသမတာနွိတန္တုစ္စန္တမေဝ ရမဏီယံ သိယာတိ လက္ခဏံ ဒဿေတွာ ‘‘ယထေ’’တိ လက္ခိယမုဘယတ္ထောဒါဟရတိ ‘‘ယဒေ’’စ္စာဒိနာ၊ ‘‘မုနိန္ဒိ’’စ္စာဒိနာ စ။

၁၂၇။ ဣဒါနိ မဓုရဂုဏံ ဒဿေတိ ‘‘မဓုရိ’’စ္စာဒိနာ။ မဓုရတ္တံ သဝနီယဘာဝတော မနောဟရတ္တံ မဓုရဂုဏံ၊ ပဒါနံ ဝါကျာဝယဝသင်္ခါတာနံ သျာဒျန္တာဒီနံ ဥပရူပရိပဒေဟိ သမာနာနံ ¶ အာသတ္တိ ဌာနကရဏာဒိနာ ယေန ကေနစိ ပကာရေန အညမညံ အာသန္နတာ၊ အနုပ္ပာသော ပုဗ္ဗုစ္စာရိတဝဏ္ဏာနံ ပုန ပက္ခိပနဉ္စာတိ ဒွိန္နံ ဝသာ ဝိဘာဂေန ဒွိဓာ ဟောတိ။ တတ္ထ ပုဗ္ဗာ ပဒါသတ္တိ သမသုတိ သိယာ၊ ပုဗ္ဗာပရဝဏ္ဏာနံ ဌာနမတ္တာကရဏာဒီဟိ အာသန္နသုတိသင်္ခတဝဏ္ဏဝုတ္တိ ဟောတိ၊ ပရော အနုပ္ပာသော ပန ဝဏ္ဏာဝုတ္တိ သရဗျဉ္ဇနသဘာဝါနံ ပုဗ္ဗုစ္စာရိတဝဏ္ဏာနံ ပုနပ္ပုနုစ္စာရဏံ သိယာတိ။ ယထာတိ ဒွီသု ဥဒါဟရဏမာဒိသတိ။ ဧဝံ ကတ္ထစိ ဗန္ဓေ ပဒါသတ္တိ ကတ္ထစိ အနုပ္ပာသော ကတ္ထစိ တဒုဘယံ၊ ဒွီဟိ ဝိနိမုတ္တော ပန ဗန္ဓော ဝိညူဟိ အဿာဒနီယော န ဟောတိ။ ဥပရိ ဝက္ခမာနာဟိ သိလေသသမတာဟိ ယုတ္တံ မဓုရတ္တံ ပန ဝိသေသတော အဿာဒနီယံ ဟောတီတိ။ မဓုရဿ ဗန္ဓဿ ဘာဝေါတိ စ၊ ပဒါနံ အာသတ္တီတိ စ၊ အနု ပစ္ဆာ ပါသော ပက္ခေပေါတိ စ၊ ပဒါသတ္တိ စ အနုပ္ပာသော စာတိ စ၊ တေသံ ဝသော ဘေဒေါတိ စ၊ သမာ သုတိ ဝဏ္ဏော ယဿာတိ စ၊ ဝဏ္ဏဿ အာဝုတ္တီတိ စ ဝိဂ္ဂဟော။

၁၂၈။ ဧသော မုနိပုင်္ဂဝေါ ယဒါ ယတော ပဘုတိ အဘိသမ္ဗောဓိံ သဗ္ဗညုတညာဏံ သမ္ပတ္တော သမဓိဂတော၊ တဒါ ပဘုတိ တတော အာရဗ္ဘ ဓမ္မဿ စတုသတိပဋ္ဌာနာဒိဘေဒဿ သတ္တတိံသဗောဓိပက္ခိယသင်္ခါတဿ မဟုဿဝေါ မဟန္တော အဗ္ဘုဒယော နိပ္ပဋိပက္ခာ ပဝတ္တိ လောကေ တိဝိဓေ ဇာတော အဟောသီတိ။ ဣဟ ကွစိ ဒီဃတာကတံ သဒိသတ္တံ၊ ကွစိ ဌာနကတံ၊ ကွစိ သံယောဂကတံ၊ ကွစိ အညထာ၊ တေနာဟ ‘‘သိယာ သမသုတိ ပုဗ္ဗာ’’တိ။

၁၂၈။ ‘‘ယဒိ’’စ္စာဒိ။ ¶ ဧသော မုနိပုင်္ဂဝေါ ယဒါ အဘိသမ္ဗောဓိံ သဗ္ဗညုတံ သမ္ပတ္တော သသန္တာနေ ဥပ္ပာဒနဝသေန သမ္ပာပုဏိ၊ တဒါ ပဘုတိ တတော ပဋ္ဌာယ ဓမ္မဿ ကာယာနုပဿနာသတိပဋ္ဌာနာဒိပဘေဒဿ သတ္တတိံသဗောဓိပက္ခိယဓမ္မဿ မဟုဿဝေါ မဟာဘိဝုဒ္ဓိ လောကေ ကာမာဒိလောကတ္တယေ ဇာတောတိ။ ဣဟ ‘‘ယဒါ ဧသော’’တိ ဒီဃကာလဝသေန အာသန္နတာ၊ ‘‘ယ ဧ’’တိ ဌာနဝသေန အာသန္နတာ၊ ‘‘အဘိသမ္ဗောဓိံ သမ္ပတ္တော’’တိ သံယောဂဝသေန အာသန္နတာ၊ ‘‘ဘိ ဓိ’’န္တိ ဓနိတတော အာသန္နတာတိ ဣစ္စာဒိနာ ပဒါသတ္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ အဘိသမ္ဗုဇ္ဈတိ ဧတာယာတိ စ၊ ပုမာ စ သော ဂေါစေတိ စ၊ မုနီနံ ပုင်္ဂဝေါတိ စ၊ မဟန္တော စ သော ဥဿဝေါ စာတိ စ ဝိဂ္ဂဟော။

မုနိန္ဒမန္ဒဟာသာ တေ၊ ကုန္ဒသန္ဒောဟဝိဗ္ဘမာ၊

ဒိသန္တ’မနုဓာဝန္တိ၊ ဟသန္တာ စန္ဒကန္တိယော။

၁၂၉။ ကုန္ဒာနံ ကုသုမာနံ သန္ဒောဟော သမူဟော၊ တဿ ဝိဗ္ဘမော ယေသံ တေ၊ မုနိန္ဒဿ မန္ဒဟာသာ မနုညာ ဟသိတာနိ စန္ဒဿ ကန္တိယော သောဘာယော ဟသန္တာ ဝိဍမ္ဗယန္တာ ဒိသန္တမနုဓာဝန္တိ အနုဝိစရန္တိ။ ဣစ္စတြ နကာရသဟိတဿ ဒကာရဿ၊ တကာရဿ စာနုဝတ္တနံ။

‘‘ဣန္ဒနီလဒလဒွန္ဒ-သုန္ဒရံ သိရိမန္ဒိရံ၊

မုနိန္ဒနယနဒွန္ဒံ၊ ဝိန္ဒတိ’န္ဒီဝရဇ္ဇုတိံ’’။

၁၂၉။ ‘‘မုနိန္ဒိ’’စ္စာဒိ။ ကုန္ဒသန္ဒောဟဝိဗ္ဘမာ သုပုပ္ဖိတကုန္ဒကုသုမရာသိသဒိသလီလာဝန္တာ တေ မုနိန္ဒမန္ဒဟာသာ ဗုဒ္ဓဿ မနုညာ ဟသိတာ စန္ဒကန္တိယော နိမ္မလစန္ဒကိရဏေ ဟသန္တာ နိန္ဒန္တာ ဒိသန္တံ တံ တံ ဒိသံ၊ ဒိသာပရိယန္တံ ဝါ အနုဓာဝန္တိ ဝိဓာဝန္တီတိ။ ဧတ္ထ နကာရသဟိတဒကာရဿ၊ နကာရသဟိတတကာရဿ စ အာဝုတ္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ မန္ဒာ စ တေ ဟာသာ စေတိ ¶ စ၊ မုနိန္ဒဿ မန္ဒဟာသာတိ စ၊ ကုန္ဒာနံ သန္ဒောဟောတိ စ၊ တဿ ဝိဗ္ဘမော ယေသန္တိ စ၊ ဒိသာယေဝ ဒိသန္တံ၊ ဒိသာနံ ဝါ အန္တန္တိ စ ဝိဂ္ဂဟော။

‘‘ဣန္ဒနီလဒလဒွန္ဒ-သုန္ဒရံ သိရိမန္ဒိရံ၊

မုနိန္ဒနယနဒွန္ဒံ၊ ဝိန္ဒတိ’န္ဒီဝရဇ္ဇုတိ’’န္တိ။

ဣဒမ္ပိ နကာရသဟိတဒကာရဝဏ္ဏာဝုတ္တိယာ အပရမုဒါဟရဏံ။

တတ္ထ ဣန္ဒနီလဒလဒွန္ဒသုန္ဒရံ ဣန္ဒနီလမဏိသကလိကာယုဂဠမိဝ မနောဟရံ သိရိမန္ဒိရံ တတောယေဝ သောဘာယ နိဝါသဋ္ဌာနဘူတံ မုနိန္ဒနယနဒွန္ဒံ ဣန္ဒီဝရဇ္ဇုတိံ နီလုပ္ပလကန္တိံ ဝိန္ဒတိ အနုဘောတိ၊ ဣန္ဒီဝရဇ္ဇုတိသမာနာတိ အဓိပ္ပာယော။

သဗ္ဗကောမလဝဏ္ဏေဟိ၊ နာ’နုပ္ပာသော ပသံသိယော၊

ယထာ’ယံ မာလတီမာလာ၊ လိနလောလာလိမာလိနီ။

၁၃၀။ ယေဟိ ကေဟိစိ အာဝုတ္တိတော အနုပ္ပာသောတိ စေ? နေတျာဟ ‘‘သဗ္ဗ’’ဣစ္စာဒိ။ သဗ္ဗေဟိ ကောမလေဟိ သုကုမာရေဟိ ဝဏ္ဏေဟိ အက္ခရေဟိ အနုပ္ပာသော န ပသံသိယော သိလာဃနီယော န ဟောတိ သိလေသဝိရောဓိတ္တာ။ ‘‘ယထေ’’တိ တံ ဥဒါဟရတိ။ အယံ မာလတီမာလာ ဇာတိကုသုမဒါမံ လိနာနံ ဗျာဓိတာနံ လောလာနံ ¶ ကုသုမရသာရဗ္ဘ လောလုပါနံ အလီနံ ဘမရာနံ မာလာ ပန္တိ သာ အဿာ အတ္ထီတိ လိနလောလာလိမာလိနီ။

၁၃၀။ ဝုတ္တာနုပ္ပာသောပိ သဗ္ဗကောမလဝဏ္ဏေဟိ ဝိရစိတော န ပသံသိယောတိ ဒဿေတုံ ‘‘သဗ္ဗကောမလဝဏ္ဏေဟီ’’တိအာဒိမာဟ။ သဗ္ဗကောမလဝဏ္ဏေဟိ သဗ္ဗေဟိ သုကုမာရက္ခရေဟိ ကတော အနုပ္ပာသော ဝဏ္ဏာဝုတ္တိလက္ခဏော န ပသံသိယော သိလေသာလင်္ကာရဝိရုဒ္ဓတ္တာ ပသတ္ထော န ဟောတိ။ ‘‘ယထာ’’တိ တမုဒါဟရတိ။ အယံ မာလတီမာလာ ဧသာ ဇာတိသုမနမာလိကာ လိနာနံ ဗျာဝဋာနံ ပတန္တာနံ လောလာနံ ဂန္ဓလုဒ္ဓါနံ အလီနံ ဘမရာနံ မာလိနီ ပန္တိယုတ္တာတိ။ ဧတ္ထ လကာရဿေဝ ပုနပ္ပုနပ္ပယောဂေန ကောမလဝဏ္ဏာဝုတ္တိ။ မာလတီနံ မာလာတိ စ၊ လောလာ စ တေ အလယော စာတိ စ၊ လိနာ စ တေ လောလာလယော စာတိ စ၊ တေသံ မာလာတိ စ၊ သာ အဿ အတ္ထီတိ စ ဝိဂ္ဂဟော။

၁၃၁။ သမတံ သမ္ဘာဝေတိ ‘‘မုဒူဟိ’’စ္စာဒိနာ။ ကေဝလေဟိ ကေဝလဖုဋာဒိဘာဝါပဝတ္တေဟိ သကလေဟိ မုဒူဟိ စတူသုပိ ပါဒေသု သဇာတိယေဟိ အသိထိလကောမလေဟိ ဝါ ကကာရာဒီဟိ ဝါ သိထိလကောမလဿ သိလေသပဋိပက္ခတ္တာ ကေဝလေဟိ ဖုဋေဟိ ဝါ အဓိမတ္တသုတီဟိ ဘကာရာဒီဟိ [ရာဂါဒီဟိ (က။)] ဝါ အကိစ္ဆဝစနီယေ ကိစ္ဆဝစနီယဿ သုခုမာလဝိပရိယယတ္တာ မိဿေဟိ ဝါ မဇ္ဈိမသုတီဟိ မုဒုဘူတသံသဋ္ဌေဟိ ဝါ ဝဏ္ဏေဟိ အက္ခရေဟိ ကရဏဘူတေဟိ သမတာ တိဓာ ဟောတိ ဂဇ္ဇေ ပဇ္ဇေ ဝါ။ ‘‘ယထေ’’တိ တိဝိဓမုဒါဟရတိ။

၁၃၁။ ဣဒါနိ သမတံ ဝိဘာဝေတုံ ‘‘မုဒူဟိ’’စ္စာဒိမာဟ။ ကေဝလေဟိ ဖုဋမိဿေဟိ အညတ္တာ သကလေဟိ မုဒူဟိ သိထိလကောမလေဟိ ဝဏ္ဏေဟိ ကကာရာဒီဟိ ဝါ ကေဝလေဟိ ဖုဋေဟိ ကေဝလကောမလဝဏ္ဏရဟိတတ္တာ သကလေဟိ အကိစ္ဆုစ္စာရဏီယေဟိ အဓိမတ္တသုတီဟိ ဘကာရာဒီဟိ ဝဏ္ဏေဟိ ဝါ မိဿေဟိ ယထာဝုတ္တမုဒုဖုဋသမ္မိဿေဟိ ဝဏ္ဏေဟိ ဝါ ကရဏဘူတေဟိ သမတာ ဂဇ္ဇေ ဝါ ပဇ္ဇေ ဝါ တိဓာ ဟောတီတိ။ ယဒိ သိထိလကောမလဝဏ္ဏေဟိ ဝိစရိတံ သိလေသာလင်္ကာရဿ၊ ကိစ္ဆုစ္စာရဏီယေဟိ ဖုဋဝဏ္ဏေဟိ ကတံ သုခုမာလာလင်္ကာရဿ ¶ စ ဝိရုဇ္ဈတီတိ။ ‘‘ယထာ’’တိ တိဝိဓမုဒါဟရတိ။

၁၃၂။ ‘‘ကောကိလေ’’စ္စာဒိ။ ကောကိလာနံ ကရဝီကသကုဏာနံ အာလာပေါ ကူဇိတံ၊ တံ သံဝဒတိ ပကာသတိ သီလေနာတိ ကောကိလာလာပသံဝါဒီ၊ တံသဒိသောတိ အတ္ထော၊ မုနိန္ဒဿ အာလာပေါ ဝိသဋ္ဌာဒိအဋ္ဌင်္ဂိကော သရော တဿ ဝိဗ္ဘမော ဝိလာသော သတံ သပ္ပုရိသာနံ ဟဒယင်္ဂမတံ မနောနုသာရိတံ မဓုရဘာဝံ ယာတိ၊ နိဗ္ဗုတိံ နိဗ္ဗာနဉ္စ တေသံ ဒေတိ။

၁၃၂။ ‘‘ကောကိလိ’’စ္စာဒိ။ ကောကိလာနံ ကရဝီကသကုဏာနံ အာလာပံ နာဒလီလံ သံဝါဒီ ပကာသနသီလော၊ တံသဒိသောတိ အဓိပ္ပာယော၊ မုနိန္ဒဿ သဗ္ဗညုနော အာလာပဿ ဝိသဋ္ဌာဒိအဋ္ဌင်္ဂိကနာဒဿ ဝိဗ္ဘမော ဝိလာသော သတံ သပ္ပုရိသာနံ ဟဒယင်္ဂမတံ စိတ္တာရာဓိတဘာဝံ ယာတိ စ၊ နိဗ္ဗုတိံ သုတသမ္ဗန္ဓေန တေသံယေဝ သာဓူနံ နိဗ္ဗာနံ ဒေတိ စ ဒေန္တောပိ ဟောတီတိ။ ဧတ္ထ ကောကိလာလာပသဒ္ဒေန နိဿိတေ နိဿယဝေါဟာရေန လီလာ ဂဟိတာ။

၁၃၃။ ‘‘သမ္ဘာဝနီယေ’’စ္စာဒိ။ ¶ သမ္ဘာဝနီယော အာဒရဏီယော။ သဒေဝကေ လောကေ သန္တော သောဘနော ဘာဝေါ အဓိပ္ပာယော ယဿ တံ။ ဘဝန္တံ နိဗ္ဗာနံ ဂတောတိ ဘဝန္တဂု၊ တံ ဝိဘုံ။ ဘဂဝန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ။ ဘဝဿ သံသာရဿ အန္တော အဝသာနံ နိဗ္ဗာနံ၊ တဿ သာဓနံ သမ္ပာဒနမာကင်္ခတိ သီလေနာတိ ဘဝန္တသာဓနာကင်္ခီ၊ ကော နာမ သံသာရဝတ္တိဇနော။ န သမ္ဘာဝယေ အာဒရံ န ကရေယျ၊ ကရောတျေဝါတိ အတ္ထော။

၁၃၃။ ‘‘သမ္ဘာဝနီယိ’’စ္စာဒိ။ သမ္ဘာဝနီယသမ္ဘာဝံ သဒေဝကေန လောကေန အာဒရဏီယသောဘနာဓိပ္ပာယံ ဘဝန္တဂုံ ဘဝဿ အန္တသင်္ခါတံ နိဗ္ဗာနံ ဂတံ ဝိဘုံ ပဘုံ ဘဂဝန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ဘဝန္တသာဓနာကင်္ခီ နိဗ္ဗာနသာဓနာဘိလာသီ ကော ကတမော သံသာရဝတ္တိဇနော န သမ္ဘာဝယေ အာဒရံ န ကရေယျ၊ ကရောတျေဝ။ သန္တော စ သော ဘာဝေါ စာတိ စ၊ သမ္ဘာဝနီယော သမ္ဘာဝေါ ယဿေတိ စ၊ ဘဝဿ အန္တန္တိ စ၊ ဘဝန္တံ ဂတောတိ စ၊ တဿ သာဓနန္တိ စ၊ တံ အာကင်္ခတိ သီလေနာတိ စ ဝိဂ္ဂဟော။

လဒ္ဓစန္ဒနသံသဂ္ဂ-သုဂန္ဓိမလယာနိလော၊

မန္ဒ’မာယာတိ ဘီတောဝ၊ မုနိန္ဒမုခမာရုတာ။

၁၃၄။ ‘‘လဒ္ဓိ’’စ္စာဒိ။ လဒ္ဓါ စန္ဒနတရူနံ သံသဂ္ဂေါ ပရိစယော တေန သောဘနော ဂန္ဓော အဿာတိ သုဂန္ဓီ သုရဘိ မလယာနိလောဒက္ခိဏပဝမာနော မုနိန္ဒဿ မုခမာရုတာ ဘီတောဝ တာဒိသမုဒုတ္တသီတလတ္တသုဂန္ဓသမ္ပတ္တိယာ အတ္တနော ဒူရတရတ္တာ အာယာတိ အနုဝတ္တတိ။ မန္ဒန္တိ အာဂမနကြိယာဝိသေသနံ။

၁၃၄။ ‘‘လဒ္ဓိ’’စ္စာဒိ။ ¶ လဒ္ဓစန္ဒနသံသဂ္ဂသုဂန္ဓိမလယာနိလော ပဋိလဒ္ဓစန္ဒနတရုသာရသမဝါယေန သောဘနဂန္ဓသမန္နာဂတော မလယဒေသတော အာဂစ္ဆမာနမာလုတော မုနိန္ဒမုခမာရုတာ ဗုဒ္ဓဿ မုခသုရဘိဝါသိတပဝနတော ဘီတော ဣဝ တာဒိသမုဒုသုရဘိသီတလတ္တဿ အတ္တနိ အသမ္ဘဝတော ဘီတောဝ မန္ဒံ သဏိကံ ယာတိ အဘိမုခမေတီတိ။ စန္ဒနာနံ သံသဂ္ဂေါတိ စ၊ လဒ္ဓါ စ သော စန္ဒနသံသဂ္ဂေါတိ စ၊ သောဘနော ဂန္ဓော ယဿာတိ စ၊ လဒ္ဓစန္ဒနသံသဂ္ဂေန သုဂန္ဓီတိ စ၊ မလယတော အာဂတော အနိလောတိ စ၊ မုနိန္ဒမုခတော နိက္ခန္တော မာရုတောတိ စ ဝိဂ္ဂဟော။ မန္ဒန္တိ ကြိယာဝိသေသနံ။ ဧတ္ထ တိဝိဓသမတာယံ ‘‘ကောကိလာလာပသံဝါဒိ’’စ္စာဒိတိဝိဓလက္ခိယဿာပိ ‘‘မုဒူဟိ ဝါ ကေဝလေဟိ’’စ္စာဒိနာ ဒဿိတလက္ခဏတ္တယေန တုလျတာ သုပါကဋာဝါတိ။

အနိဋ္ဌုရက္ခရပ္ပာယာ၊ သဗ္ဗကောမလနိဿဋာ၊

ကိစ္ဆမုစ္စာရဏာပေတ-ဗျဉ္ဇနာ သုခုမာလတာ။

၁၃၅။ သုခုမာလတာ ကထီယတိ ‘‘အနိဋ္ဌုရက္ခရေ’’စ္စာဒိနာ။ အနိဋ္ဌုရာနိ အဖရုသာနိ အက္ခရာနိ ဝဏ္ဏာနိ ပါယာနိ ဗဟူနိ ယဿာ သာ တထာ၊ ‘‘နိဋ္ဌုရာနိ အပ္ပကာနီ’’တိ ပါယဂ္ဂဟဏေန သူစိတံ၊ တတောယေဝ သဗ္ဗေဟိ ကေဝလေဟိ ကောမလေဟိ သိထိလေဟိ လဃူဟိ အက္ခရေဟိ နိဿဋာ နိဂ္ဂတာ ကိစ္ဆေန ဒုက္ခေန ဥစ္စာရဏာ တတော အပေတာနိ အပဂတာနိ ဗျဉ္ဇနာနိ ယဿာ သာတိ အနုဝဒိတွာ သုခုမာလတာ ဝိဓီယတေ။

၁၃၅။ ဣဒါနိ သုခုမာလတံ ဒဿေတိ ‘‘အနိဋ္ဌုရေ’’စ္စာဒိနာ။ အနိဋ္ဌုရက္ခရပ္ပာယာ အကက္ကသဝဏ္ဏဗဟုလာ သဗ္ဗကောမလနိဿဋာ အနိဋ္ဌုရက္ခရာနံ ယေဘုယျဂ္ဂဟဏတောယေဝ သကလသိထိလဝဏ္ဏဝိရဟိတာ ကိစ္ဆမုစ္စာရဏာပေတဗျဉ္ဇနာ ဒုက္ခုစ္စာရဏီယဝဏ္ဏေဟိ ဝိဂတအက္ခရသမန္နာဂတာ သုခုမာလတာ နာမာတိ။ အနိဋ္ဌုရာနိ အက္ခရာနိ ပါယာနိ ဗဟူနိ ယဿန္တိ စ၊ သဗ္ဗေ စ တေ ကောမလာ စေတိ စ၊ တေဟိ နိဿဋာတိ ¶ စ၊ ကိစ္ဆေန ဥစ္စာရဏာတိ စ၊ တေဟိ အပေတာနီတိ စ၊ တာနိ ဗျဉ္ဇနာနိ ယဿာတိ စ ဝိဂ္ဂဟော။ နိဂ္ဂဟီတာဂမော။

ပဿန္တာ ရူပဝိဘဝံ၊ သုဏန္တာ မဓုရံ ဂိရံ၊

စရန္တိ သာဓူ သမ္ဗုဒ္ဓ-ကာလေ ကေဠိပရမ္မုခါ။

၁၃၆။ ဥဒါဟရတိ ‘‘ပဿန္တာ’’ဣစ္စာဒိ။ ရူပဝိဘဝံ ရူပသမ္ပတ္တိံ ပဿန္တာ မဓုရံ ဂိရံ ဝါစံ သုဏန္တာ သာဓဝေါ ကေဠိပရမ္မုခါ ကီဠာယ နိစ္ဆန္တာ စရန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကတ္ထာတိ အာဟ ‘‘သမ္ဗုဒ္ဓကာလေ’’တိ။

၁၃၆။ ‘‘ပဿန္တိ’’စ္စာဒိနာ လက္ခိယမုဒါဟရတိ၊ တံ ဝုတ္တတ္ထမေဝ။

အလင်္ကာရဝိဟီနာပိ၊ သတံ သမ္မုခတေ’ဒိသီ၊

အာရောဟတိ ဝိသေသေန၊ ရမဏီယာ တဒုဇ္ဇလာ။

၁၃၇။ ဝိသိဋ္ဌဿာညဓမ္မဿ အဘာဝေပိမိနာဝေါပါဒေယော ဗန္ဓောတိ အာဟ ‘‘အလင်္ကာရေ’’စ္စာဒိ။ အလင်္ကာရေဟိ ဝိဟီနာပိ ဧဒိသီ သုခုမာလတာ သတံ ပဏ္ဍိတဇနာနံ သမ္မုခတံ အဘိမုခဘာဝံ ဝါစာဂေါစရတ္တံ အာရောဟတိ ဥပဂစ္ဆတိ၊ ကိမုတအတ္ထာလင်္ကာရာလင်္ကိတေတျပိသဒ္ဒေါ။ တေန သဘာဝဝုတျာဒိနာ အလင်္ကာရေန ဥဇ္ဇလာ ဒိတ္တာ ပန ဝိသေသေနာတိသယေန ရမဏီယာ မနုညာတိ။

၁၃၇။ ‘‘အလင်္ကာရေ’’စ္စာဒိ။ ဧဒိသီ ဧဝံဝိဓာ သုခုမာလတာ အလင်္ကာရဝိဟီနာပိ အတ္ထာလင်္ကာရဝိရဟိတာပိ သတံ ပညဝန္တာနံ သမ္မုခတံ အဘိမုခဘာဝံ တေသံ ဝစနဝိသယဘာဝန္တိ အတ္ထော အာရောဟတိ ပါပုဏာတိ။ တဒုဇ္ဇလာ တေန သဘာဝဝုတ္တိဝင်္ကဝုတ္တိသမ္ဘူတေန အတ္ထာလင်္ကာရေန ဇောတမာနာ ဝိသေသေန အတိသယေန ရမဏီယာ မနုညာ ဟောတိ။ အလင်္ကာရေဟိ ဝိဟီနာတိ စ၊ တေန ဥဇ္ဇလာတိ စ ဝိဂ္ဂဟော။

ရောမဉ္စပိဉ္ဆရစနာ၊ ¶ သာဓုဝါဒါဟိတဒ္ဓနီ၊

လဠန္တိ’မေ မုနီမေဃု-မ္မဒါ သာဓု သိခါဝလာ။

၁၃၈။ တမုဒါဟရတိ ‘‘ရောမဉ္စေ’’စ္စာဒိနာ။ ရောမဉ္စာ လောမဟံသာ ဣဝ ရောမဉ္စာ ဧဝ ဝါ၊ ပိဉ္ဆာနိ ဗရိဟာနိ [ပရိဟာရာနိ (က။)] တေသံ ရစနာ ဆတ္တာကာရေန ဝိဓာနံ ယေသံ တေ တထာ၊ ‘‘သာဓူ’’တိ ဝါဒေါ ဝစနံ တံသဒိသောယေဝ ဝါ၊ အာဟိတော ဓနိ ကေကာသင်္ခါတော ယေသံ တေ တထာ၊ မုနိမေဃေန မုနိသဒိသေန မုနိသင်္ခါတေန ဝါ ဝါရိဒေန ဥမ္မဒါ မတ္တာ သာဓုသဒိသာ သာဓု ဧဝ ဝါ သိခါဝလာ မယူရာ လဠန္တိ လီလောပေတာ ဝိစရန္တိ၊ အညမညံ ရမန္တီတိ အတ္ထော။

၁၃၈။ အတ္ထာလင်္ကာရယုတ္တသုခုမာလတမုဒါဟရတိ ‘‘ရောမေ’’စ္စာဒိနာ။ ရောမဉ္စပိဉ္ဆရစနာ လောမဟံသသဒိသာ ရောမာ ဧဝ ဝါ ပိဉ္ဆာနံ ဗရိဟာနံ ရစနာ ဆတ္တာကာရေန ဝိတ္ထာရဝန္တာ သာဓုဝါဒါဟိတဒ္ဓနီ ‘‘သာဓူ’’တိ ဝစနသဒိသေဟိ သာဓုဝါဒေဟိ ဝါ ပဝတ္တကေကာနိန္နာဒေဟိ သမန္နာဂတာ မုနိမေဃုမ္မဒါ မုနိသဒိသေန မုနိသင်္ခါတေန ဝါ မေဃေန သဉ္ဇာတမဒါ ဣမေ သာဓုသိခါဝလာ သဇ္ဇနသဒိသာ သာဓုနော ဧဝ ဝါ မယူရာ လဠန္တိ လီလောပေတာ ဘဝန္တီတိ။ ဣဒံ အသေသဝတ္ထုဝိသယံ သမာသရူပကံ အမုချပက္ခေ ‘‘ရောမဉ္စာ ဝိယ သာဓုဝါဒေါ ဝိယ မုနိ ဝိယ သာဓဝေါ ဝိယာ’’တိ စ၊ မုချပက္ခေ ‘‘ပိဉ္ဆရစနာ ဝိယ အာဟိတဒ္ဓနီ ဝိယ မေဃော ဝိယ သိခါဝလာ ဝိယာ’’တိ ဥပစရိတဗ္ဗံ။ ရောမဉ္စာ ဧဝ ပိဉ္ဆာနီတိ စ၊ တေသံ ရစနာ ယေသန္တိ စ၊ ‘‘သာဓု’’ဣတိ ဝါဒေါတိ စ၊ အာဟိတော စ သော ဓနိ စေတိ စ၊ သာဓုဝါဒေါ အာဟိတဒ္ဓနိ ယေသန္တိ စ၊ မုနိ ဧဝ မေဃောတိ စ၊ တေန ဥမ္မဒါတိ စ၊ သာဓဝေါ ဧဝ သိခါဝလာတိ စ ဝါကျံ။ ‘‘မုနီမေဃော’’တိ ဧတ္ထ ဒီဃတ္တံ ဆန္ဒာနုရက္ခဏတ္ထံ။

သုခုမာလတ္တမတ္ထေဝ၊ ပဒတ္ထဝိသယမ္ပိ စ၊

ယထာ မတာဒိသဒ္ဒေသု၊ ကိတ္တိသေသာဒိကိတ္တနံ။

၁၃၉။ န ¶ ကေဝလံ သုခုမာလတာ သဒ္ဒေဝ၊ အတ္ထေပီတိ ဒဿေတုမာဟ ‘‘သုခုမာလတ္တ’’မိစ္စာဒိ။ အတ္ထေဝါတိ ဝိဇ္ဇတေဝ၊ တံ တု အနောစိတျဂါမ္မာဒိဝဇ္ဇနာ သမ္ဘဝတိ။ ‘‘ယထေ’’တိ တမုဒါဟရတိ။ မတာဒိသဒ္ဒေသု ဝတ္တဗ္ဗေသု ကိတ္တိသေသာဒီနံ သဒ္ဒါနံ ကိတ္တနံ ကထနံ။

၁၃၉။ အယံ သုခုမာလတာ န ကေဝလံ သဒ္ဒေဝ၊ အတ္ထေပီတိ ဒဿေတုံ အာဟ ‘‘သုခုမာလတ္တ’’မိစ္စာဒိ။ သုခုမာလတ္တမတ္ထေဝ ပဒတ္ထဝိသယမ္ပိ စ ပဒါဘိဓေယျဂေါစရမ္ပိ သုခုမာလတ္တံ အတ္ထေဝ၊ တဉ္စ ဩစိတျဟီနဂါမ္မဒေါသပရိဟာရေန သိဇ္ဈတိ။ ‘‘ယထာ’’တိ တမုဒါဟရတိ။ မတာဒိသဒ္ဒေသု ဝတ္တဗ္ဗေသု ကိတ္တိသေသာဒိသဒ္ဒါနံ ကိတ္တနံ ကထနန္တိ။ မတော ဣတိအာဒိ ယေသံ ‘‘ဇီဝိတက္ခယံ ပတ္တော’’ ဣစ္စာဒီနမိတိ စ၊ ကိတ္တိသေသော ဣတိအာဒိယေသံ ‘‘ဒေဝတ္တံ ဂတော၊ သဂ္ဂကာယမလင်္ကရီ’’တျာဒီနမိတိ စ ဝိဂ္ဂဟော။

၁၄၀။ သိလေသံ ဒဿေတိ ‘‘သိလိဋ္ဌေ’’စ္စာဒိနာ။ သိလိဋ္ဌာနံ ဗန္ဓလာဃဝါဘာဝေန အညမညံ သိလိဋ္ဌာနံ ပဒါနံ သံသဂ္ဂေန ရမဏီယော မနုညော ဂုဏော တဿ အာလယော ပဝတ္တိဋ္ဌာနံ။ ဗန္ဓဿ ရစနာယ ဂါရဝေါ အသိထိလတာ၊ သဟ တေန ဝတ္တတီတိ သဗန္ဓဂါရဝေါတိ အနုဝဒိတွာ သောယံ သိလေသော နာမာတိ ဝိဓီယတေ။ ‘‘တံ ယထေ’’တျုဒါဟရတိ။ ယထာ အယံ သိလေသော၊ တထာ အညောပိ တာဒိသော ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ န တွယမေဝေတိ ‘‘တံ ယထာ’’ သဒ္ဒဿတ္ထော။

၁၄၀။ ဣဒါနိ သိလေသံ နိဒ္ဒိသတိ ‘‘သိလိဋ္ဌေ’’စ္စာဒိနာ။ သိလိဋ္ဌပဒသံသဂ္ဂရမဏီယဂုဏာလယော ဌာနကရဏာဒီဟိ အာသန္နဝဏ္ဏာနံ ¶ ဝိနျာသဟေတု အညမညနိဿိတာနံ ပဒါနံ သမဝါယေန မနုညဂုဏဿ ပဝတ္တိဋ္ဌာနဘူတော သဗန္ဓဂါရဝေါ ဗန္ဓဂါရဝသင်္ခါတရစနာယ အသိထိလဘာဝေန သဟ ပဝတ္တော သော အယံ ဗန္ဓော သိလေသော နာမာတိ။ သိလေသော နာမ ဗန္ဓဂါရဝေါ၊ တပ္ပဋိပါဒကဗန္ဓောပျေတ္ထ သိလေသောတိ ဝုစ္စတိ။ သိလိဋ္ဌာ စ တေ ပဒါ စေတိ စ၊ တေသံ သံသဂ္ဂေါတိ စ၊ တေန ရမဏီယောတိ စ၊ သော ဧဝ ဂုဏောတိ စ၊ တဿ အာလယောတိ စ၊ ဗန္ဓဿ ဂုရုနော ဘာဝေါတိ စ၊ တေန သဟ ပဝတ္တတီတိ စ ဝါကျံ။ တံ ယထာ ‘‘ဗာလိန္ဒု’’ဣစ္စာဒိ။

ဗာလိန္ဒုဝိဗ္ဘမစ္ဆေဒိ-နခရာဝလိကန္တိဘိ၊

သာ မုနိန္ဒပဒမ္ဘောဇ-ကန္တိ ဝေါ ဝလိတာ’ဝတံ။

၁၄၁။ ‘‘ဗာလိန္ဒု’’ဣစ္စာဒိ။ ဗာလိန္ဒုနော ပဉ္စမီ [ပဉ္စမီစန္ဒဿ (?)] ပဉ္စဒသကလဿ ဝိဗ္ဘမော မနောဟရတ္တံ၊ တံ ဆိန္ဒတိ သီလေနာတိ ဗာလိန္ဒုဝိဗ္ဘမစ္ဆေဒိယော ပဉ္စမီစန္ဒဿ ကလာသန္နိဘာနံ နခရာနံ နခါနံ အာဝလိယော တာသံ ကန္တိဘိ သောဘာဟိ သဟ ဝလိတာ သံယုတ္တာ သာ၊ မုနိန္ဒဿ ပဒါနိယေဝ အမ္ဘောဇာနိ ပဒုမာနိ တေသံ ကန္တိ။ ဝေါ တုမှေ သာမညေန ဝဒတိ။ အဝတံ ပါလယတု။

၁၄၁။ ဗာလိန္ဒု…ပေ… ကန္တိဘိ တရုဏစန္ဒဝိလာသဝိနာသနသဘာဝသမန္နာဂတနခပန္တိသောဘာဟိ သဟ ဝလိတာ သံယုတ္တာ သာ မုနိန္ဒပဒမ္ဘောဇကန္တိ သာ သမ္ဗုဒ္ဓပါဒပဒုမသောဘာ ဝေါ တုမှေ အဝတံ ရက္ခတူတိ။ ဗာလော စ သော ဣန္ဒု စာတိ စ၊ တဿ ဝိဗ္ဘမောတိ စ၊ တံ ဆိန္ဒတိ သီလေနာတိ စ၊ နခါနံ အာဝလိယောတိ စ၊ တာသံ ကန္တီတိ စ၊ ဗာလိန္ဒုဝိဗ္ဘမစ္ဆေဒိယော စ တာ နခရာဝလိကန္တိယော စာတိ စ၊ မုနိန္ဒဿ ပဒါနီတိ စ၊ တာနိယေဝ အမ္ဘောဇာနီတိ စ၊ တေသံ ကန္တီတိ စ ဝိဂ္ဂဟော။

၁၄၂။ ဥဒါရတ္တမဝဓာရယမာဟ ‘‘ဥက္ကံသဝန္တော’’ဣစ္စာဒိ။ ယော ကောစိ ‘‘ဣဒမေဝေ’’တိ နိယမာဘာဝါ ဂုဏော စာဂါတိသယာဒိကော ဥက္ကံသဝန္တော အဓိမတ္တော ယဒိ ပတီယတေ ဝိညာယတေ ဗန္ဓေတိ ဝိညာယတိ ‘‘ဗန္ဓပဒ္ဓတီ’’တိ ဝက္ခမာနတ္တာ၊ အယံ ဥဒါရော ဘဝေတိ ဝိဓိ။ ဥဒါရောယံ ဟောတု၊ ကိံ တတော သိယာတိ အာဟ ‘‘တေနိ’’စ္စာဒိ။ တေန ဥက္ကံသဝတာ ဂုဏေန ဗန္ဓပဒ္ဓတိ ရစနက္ကမော နာထဘူတေန ဥဒါရဂုဏေန သဟ ဝတ္တတီတိ သနာထာ၊ သမ္ပဒါဝါတိ [သမ္ပဒါဝတီတိ (?)] ဝုတ္တံ ဟောတိ။

၁၄၂။ ဣဒါနိ ဥဒါရတ္တမုဒ္ဒိသတိ ‘‘ဥက္ကံသေ’’စ္စာဒိနာ။ ဥက္ကံသဝန္တော အတိသယဝါ ယောကောစိ ဂုဏော စာဂါတိသယာဒိကော သဒ္ဒါဝလိယာ ပဋိပါဒနီယော အာနုဘာဝေါ ယဒိ ပတီယတေ သစေ ကတ္ထစိ ဗန္ဓေ ဝိညာယတေ၊ အယံ ယထာဝုတ္တဂုဏော ဥဒါရော နာမ ဘဝေ။ တေန ကိံ ပယောဇနန္တိ စေ? ဗန္ဓဗန္ဓတိ ပဒါဝလိ တေန ဥက္ကံသဝတာ ဂုဏေန သနာထာ သပ္ပတိဋ္ဌာ ဟောတိ။ ဥက္ကံသော အဿ အတ္ထီတိ စ၊ နာထေန သဟ ဝတ္တတီတိ စ၊ ဗန္ဓဿ ပဒ္ဓတီတိ စ ဝိဂ္ဂဟော။

ပါဒမ္ဘောဇရဇောလိတ္တ-ဂတ္တာ ယေတဝ ဂေါတမ၊

အဟော တေ ဇန္တဝေါ ယန္တိ၊ သဗ္ဗထာ နိရဇတ္တနံ။

၁၄၃။ တမုဒါဟရတိ ‘‘ပါဒေ’’စ္စာဒိနာ။ ဂေါတမာတိ ဘဂဝန္တံ ဂေါတ္တေန အာလပတိ။ တဝ ဘဂဝတော ပါဒမ္ဘောဇာနံ ရဇာနိ ရေဏဝေါ၊ တေဟိ လိတ္တာနိ ဥပဒေဟိတာနိ ဂတ္တာနိ ယေသန္တိ ဝိဂ္ဂဟော။ ယေ ဇနာ တေ ဇန္တဝေါ သဗ္ဗပ္ပကာရေန ရဇောလဝေနာပျနုပလိတ္တတ္တာ ရဇေဟိ ကိလေသသင်္ခါတေဟိ ¶ နိဂ္ဂတာ နိရဇာ၊ တေသံ ဘာဝေါ နိရဇတ္တနံ နိက္ကိလေသဘာဝံ ယန္တိ ပါပုဏန္တိ။ အဟော အစ္ဆရိယံ ယတော ရဇသာ လိတ္တာ နာမ သံကိလိဋ္ဌာယေဝ သိယုံ၊ ဘဝံ ပန ပါဒရဇသာ ဝိလေပနေ ဇနေ နိရဇေ ကရောတိ။ အစ္ဆရိယံ ဘဝတော ဣဒန္တိ အတ္ထော။

၁၄၃။ ဣဒါနိ ဥဒါဟရတိ ‘‘ပါဒမ္ဘောဇေ’’စ္စာဒိနာ။ ဘော ဂေါတမ ယေ သတ္တာ တဝ တုယှံ ပါဒမ္ဘောဇရဇောလိတ္တဂတ္တာ ပါဒပဒုမရေဏုလိတ္တမတ္ထကနလာဋာဒိသရီရာဝယဝယုတ္တာ တေ ဇန္တဝေါ သတ္တာ သဗ္ဗထာ ကိလေသသင်္ခါတရဇောဇလ္လေဟိ အနုပလိတ္တတ္တာ သဗ္ဗပ္ပကာရေန နိရဇတ္တနံ ဝိဂတကိလေသရဇောဘာဝံ ယန္တိ ပါပုဏန္တိ၊ အဟော အစ္ဆရိယံ။ ရဇောလိတ္တာ နာမ သံကိလိဋ္ဌာ သိယုံ၊ တွံ ပန ပါဒရဇသာ ဥပလိတ္တေပိ သတ္တေ နိရဇေ ကရောသီတိ ဘာဝေါ။ ဣဟ ဘဂဝတော ဥက္ကံသဂုဏော ဒီပိတော ဟောတိ။ ပါဒါနိယေဝ အမ္ဘောဇာနီတိ စ၊ တေသံ ရဇာနီတိ စ၊ တေဟိ လိတ္တာနိ ဂတ္တာနိ ယေသန္တိ စ၊ ရဇေဟိ ကိလေသေဟိ နိဂ္ဂတာတိ စ၊ တေသံ ဘာဝေါတိ စ ဝါကျံ။

ဧဝံ ဇိနာနုဘာဝဿ၊ သမုက္ကံသော’တြဒိဿတိ၊

ပညဝါ ဝိဓိနာ’နေန၊ စိန္တယေ ပရမီဒိသံ။

၁၄၄။ ကော ပနေတ္ထ ဥက္ကံသဝန္တော ဂုဏော ယေန ဗန္ဓော သနာထော သိယာတိ စေ? အာဟ ‘‘ဧဝ’’မိစ္စာဒိ။ ဧဝမိတိ ဇိနာနုဘာဝဿ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပဘာဝဿ သမုက္ကံသော အတိသယော ဒိဿတိ ပဒိဿတေ အတြ ဗန္ဓေ၊ တသ္မာ ဇိနာနုဘာဝေန ဥက္ကံသဝတာ ဂုဏေန ဗန္ဓော သနာထော သိယာတိ။ ပကာရမိမမညတြပိအတိဒိသန္တော အာဟ ‘‘ပညဝါ’’တိအာဒိ။ ပညဝါ ပညာသမ္ပန္နော အနေန ဝိဓိနာ ဣမိနာ ပကာရေန ဧဒိသံ ဧဝရူပံ ပရံ အညံ စိန္တယေ ဝိတက္ကေယျ။

၁၄၄။ ဣဒါနိ ¶ ယထာဝုတ္တဂုဏနိဒဿနဉ္စ သိဿာနုသာသနဉ္စ ဒဿေတိ ‘‘ဧဝ’’မိစ္စာဒိနာ။ အတြ ဣမိဿံ အနန္တရဂါထာယံ ဧဝံ ယထာဝုတ္တက္ကမေန ဇိနာနုဘာဝဿ တထာဂတပ္ပဘာဝဿ သမုက္ကံသော အာဓိက္ကံ ဒိဿတိ ပဒိဿတေ၊ တသ္မာ ဇိနာနုဘာဝသင်္ခါတေန ဥက္ကံသဝတာ ဂုဏေန ဗန္ဓော သနာထော ဘဝေယျ။ ပညဝါ ပသတ္ထဉာဏဝန္တော အနေန ဝိဓိနာ ဣမိနာ ကမေန ဤဒိသံ ပရံ အညံ စိန္တယေ ကပ္ပေယျ။

ဟာသ[ဟာသော (က။)]ဟေမင်္ဂဒါဒယော။

၁၄၅။ အပရမုဒါရပ္ပကာရံ ဒဿေတုမာဟ ‘‘ဥဒါရော’’ဣစ္စာဒိ။ ယံ ပသတ္ထံ သိလာဃနီယံ ဝိသေသနံ ဥပါဒိယတိ၊ သောပိ န ပန ယထာဝုတ္တောဝ ဥဒါရော ဝိညေယျော။ ‘‘ယထေ’’တျုဒါဟရတိ။ ကီဠာယ ကီဠတ္ထံ သရော၊ လီလာယ ယုတ္တော ဟာသော၊ ဟေမံ ဟေမမယမင်္ဂဒန္တိ သမာသော၊ တံ အာဒိ ယေသန္တိ ဗာဟိရတ္ထော။ အာဒိသဒ္ဒေန ကုသုမဒါမမဏိမေခလာဒီနံ သင်္ဂဟော။ အယံ တု ဗန္ဓဖရုသဂါမ္မပရိစ္စာဂါ သမ္ဘဝတိ။

၁၄၅။ အညမပိ ဥဒါရံ ဒဿေတိ ‘‘ဥဒါရော’’စ္စာဒိနာ။ ယံ ပသတ္ထဝိသေသနံ ပသံသနီယဝိသေသနံ ဟောတိ၊ သောပိ ဥဒါရောတိ ဝိညေယျော။ ‘‘ယထာ’’တိ တမုဒါဟရတိ။ ကီဠာသရော ကီဠာယ ကတော သရော။ လီလာဟာသော လီလာယ ယုတ္တော ဟာသော။ ဟေမင်္ဂဒါဒယော သုဝဏ္ဏကေယူရာဣစ္စာဒယောတိ။ ကီဠတ္ထာယ သရောတိ စ၊ လီလာယ ယုတ္တော ဟာသောတိ စ၊ ဟေမံ ဟေမမယံ အင်္ဂဒန္တိ စ၊ လီလာဟာသော စ ဟေမင်္ဂဒဉ္စာတိ စ၊ တာနိ အာဒီနိ ယေသံ ကုသုမဒါမမဏိမေခလာဒီနန္တိ စ ဝိဂ္ဂဟော။ အယမုဒါရော ဗန္ဓဖရုသဂါမ္မာဒိဒေါသပရိစ္စာဂေန သိဇ္ဈတိ။

၁၄၆။ ကန္တိံ ကထယတိ ‘‘လောကိယိ’’စ္စာဒိနာ။ လောကေ ဝိဒိတော လောကိယော၊ တံ လောကိယံ အတ္ထံ အဘိဓေယျံ အနတိက္ကန္တာ အနတီတာ သဗ္ဗေသံ ကဝီနမိတရေသံ ဝါ ဇနာနံ ဧဝ ကန္တာ မနောဟရာ ကန္တိ နာမာတိ ဝုစ္စတိ။ အယံ ပန သဒ္ဒဂုဏော အတိဝုတ္တဿ ဝါကျဒေါသဿ ပရိစ္စာဂေန သမ္ဘဝတိ။ တေနာဟ ‘‘အတိဝုတ္တဿာ’’တိအာဒိ။ ဥဒါဟရဏတ္ထော ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တောယေဝ။

၁၄၆။ ဣဒါနိ ကန္တိံ ဒဿေတိ ‘‘လောကိယိ’’စ္စာဒိနာ။ လောကိယတ္ထာနတိက္ကန္တာ လောကေ ပသိဒ္ဓသဒ္ဒတ္ထမနတိက္ကန္တာ သဗ္ဗဇနာနံ သကလကဝီနံ ကန္တာ မနုညာ ကန္တိ နာမ ဝုစ္စတေ၊ သာ အတိဝုတ္တဿ အတိဝုတ္တဒေါသဿ ပရိဟာရတော ဝုတ္တာ ဒေါသပရိဟာရပရိစ္ဆေဒေ ကထိတာ ဟောတိ။ အတိဝုတ္တဒေါသပရိဟာရတော ဧဝ ကန္တိယာ သိဒ္ဓတ္တာ တဿ လက္ခိယော ဧဝ ဧတိဿာ ဟောတီတိ အဓိပ္ပာယော။ လောကေ ဝိဒိတောတိ စ၊ သော စ သော အတ္ထော စေတိ စ ဝိဂ္ဂဟော။ ‘‘ယထာ’’တိ ကန္တိယာ ဥဒါဟရဏံ ဒဿေတိ ‘‘မုနိန္ဒ’’ဣစ္စာဒိ။ တံ ဝုတ္တမေဝ။

ယထာ ‘‘မရီစိ’’စ္စာဒိ စ၊ ‘‘မနောနုရဉ္ဇနော’’စ္စာဒိ စ။

၁၄၇။ အတ္ထဗျတ္တိံ ¶ ဗျဉ္ဇယတိ ‘‘အတ္ထဗျတ္တာဘိဓေယျိ’’စ္စာဒိနာ။ အဘိဓေယျဿ သမ္ဗန္ဓအတ္ထဿ သဒ္ဒတော အတ္ထတော ဝါ သာမတ္ထိယတော ဝါ အနေယျတာ ပတီတိ အညထာ ဝဂမော ဂတျန္တရာဘာဝါ၊ ယတော ဝုတ္တံ ‘‘ဒုလ္လဘာဝဂတီ သဒ္ဒ-သာမတ္ထိယဝိလင်္ဃိနီ’’တိ။ တမနုဝဒိတွာ အတ္ထဗျတ္တိ ဝိဓီယတေ။ သာ ပန ဗျာကိဏ္ဏနေယျာဒိဒေါသဝဇ္ဇနာယ ဇာယတေ။ တဒုဘယာ ဇာတာ သာယံ အနေယျတာ နေယျပရိဟာရေ ပဒဿိတာ ပကာသိတာ။ ပဌမဒုတိယောဒါဟရဏဿတ္ထော ဝုတ္တော။

၁၄၇။ ဣဒါနိ အတ္ထဗျတ္တိံ ဒဿေတိ ‘‘အတ္ထဗျတ္တိ’’စ္စာဒိနာ။ အဘိဓေယျဿ အတ္ထဿ သဒ္ဒတော အတ္ထတော အတ္ထသာမတ္ထိယတော စ အနေယျတာ တတ္ထေဝ ဝိဇ္ဇမာနတ္တာ သဒ္ဒဿ အတ္ထဿ ဝါ အာဟရိတွာ ဝတ္တဗ္ဗဿ အဘာဝေါ အတ္ထဗျတ္တိ နာမ၊ တဒုဘယာ တေဟိ ဒွီဟိ ဇာတာ သာ အယံ အနေယျတာသင်္ခတာ အတ္ထဗျတ္တိ နေယျပရိဟာရေ နေယျဒေါသပရိဟာရပဒေသေ ပဒဿိတာ ပကာသိတာတိ။ ‘‘ဒုလ္လဘာဝဂတီ သဒ္ဒ-သာမတ္ထိယဝိလင်္ဃိနီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ အတ္ထပတီတိ ပန ဝိနာ သဒ္ဒဉ္စ သာမတ္ထိယဉ္စ အညထာနုပလဗ္ဘတီတိ ဣဟ ‘‘သဒ္ဒတော အတ္ထတော’’တိ ဝုတ္တံ။ အတ္ထဿ ဗျတ္တိ ပတီတီတိ စ၊ နတ္ထိ နေယျံ အာဟရိတဗ္ဗံ အဿ အဘိဓေယျဿာတိ စ၊ တဿ ဘာဝေါတိ စ၊ တေ စ တေ ဥဘော သဒ္ဒတ္ထာ စာတိ စ၊ တေ အဝယဝါ ဧတိဿာတိ စ၊ နေယျဿ ပရိဟာရောတိ စ ဝါကျံ။ ဣဒါနိ ‘‘ယထေ’’စ္စာဒိနာ ဒွိပ္ပကာရာယ အတ္ထဗျတ္တိယာ ယထာက္ကမံ ဥဒါဟရဏမနုဿာရေတိ ‘‘မရိ’’စ္စာဒိဂါထာဒွယေန၊ တံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။

၁၄၈။ ပုန ¶ ဒုတိယေ တု ဓီရာတိ အာမန္တနံ။ တေ တဝ ပါဒနခေသု သဘာဝါမလတာ ပကတိပရိသုဒ္ဓတာ မုဓာ တုစ္ဆာ။ ကသ္မာတိ စေ? ယတော ယသ္မာ ကာရဏာ တေ ပါဒနခါ အဝနတဿ သန္နတဿ အနန္တဿ နာဂရာဇဿ မောဠိနော ကိရီဋဿ အဝနတာနံ ဝါ နရမရာနံ အနန္တာနံ မောဠီနံ ဆာယာ ဆဝိယော နော ဇဟန္တိ န ပရိစ္စဇန္တိ၊ သဉ္ဆဝိယော ပန ဇဟန္တီတိ။ ဧတ္ထ နခေသု သဉ္ဆဝိတ္တာ ပါဒနခဿ မောဠီနံ နိရန္တရပ္ပဏာမာဗျဘိစာရာနရမရာဒီနံ ဘဂဝတော ပါဒါရဝိန္ဒဝန္ဒနံ သာမတ္ထိယာ ဖုဋံ ဂမျတေ။

၁၄၈။ ‘‘ပုန အတ္ထေန ယထာ သဘာဝိ’’စ္စာဒိ။ ဓီရ တေ တဝ ပါဒနခေသု သဘာဝါမလတာ ပကတိပရိသုဒ္ဓတာ မုဓာ တုစ္ဆာ။ ကသ္မာတိ စေ? ယတော ယသ္မာ တေ စရဏနခါ အဝနတာနန္တမောဠိစ္ဆာယာ ပါဒါနတဿ အနန္တနာဂရာဇဿ ကိရီဋဿ သမ္ဗန္ဓိနီ၊ အဝနတာနံ ဝါ အနန္တာနံ ဒေဝမနုဿာနံ မောဠီနံ ဆာယာ ကန္တိယော နော ဇဟန္တိ န ဝိဇဟန္တိ၊ ပကတိဝဏ္ဏံ ပဟာယ ကိရီဋကန္တိသဒိသာ တေ ဟောန္တိ၊ တသ္မာ ဧတ္ထ စန္ဒကိရဏသန္နိဘာနံ နခရံသီနံ သမီပေ မောဠီနံ နခရံသီဟိ အမဒ္ဒိတသကကန္တိယုတ္တဘာဝမာပဇ္ဇနံ တာဒိသာနံ နိရန္တရပ္ပဏာမာဘာဝါဘာဝတော ခတ္တိယာဒီနံ မုနိန္ဒပါဒါရဝိန္ဒဒွန္ဒေ နိရန္တရပ္ပဏာမော သာမတ္ထိယာ ဝိဘူတံ ဂမျတေ။ သဿ ဘာဝေါတိ စ၊ တေန အမလာတိ စ၊ တေသံ ဘာဝေါတိ စ၊ ပဌမပက္ခေ အဝနတော စ သော အနန္တော စာတိ စ၊ တဿ မောဠီတိ စ၊ တဿ ဆာယာယောတိ စ၊ ဒုတိယပက္ခေ အနန္တာ စ တေ မောဠီ စေတိ စ၊ အဝနတာနံ အနန္တမောဠီတိ စ၊ တေသံ ဆာယာယောတိ စ ဝါကျံ။

‘‘ဗန္ဓသာရော’’တိ မညန္တိ၊ ယံ သမဂ္ဂါပိ ဝိညုနော၊

ဒဿနာဝသရံ ပတ္တော၊ သမာဓိ နာမ’ယံ ဂုဏော။

၁၄၉။ သမာဓိဖလံ ကိစ္စာဟ ‘‘ဗန္ဓေ’’စ္စာဒိ။ ယန္တိ ယံ သမာဓိံ ဗန္ဓဿ ဂဇ္ဇပဇ္ဇမိဿဘာဝဿ သာရောတိ သဗ္ဗဿ ဇီဝိတံ ¶ တပ္ပရာယတ္တာ ဗန္ဓဿ သမဂ္ဂါပိ ဝိညုနော သဗ္ဗေပိ ကဝိနော မညန္တိ စိန္တေန္တိ ဇာနန္တိ၊ အယံ သမာဓိ နာမ သမာဓိချော ဂုဏော ဒဿနေ ပကာသနေ အဝသရံ ဩကာသံ အနောတ္တရတ္တာ ပရဿ သမ္ပတ္တော ဥဒ္ဒိဋ္ဌာနုက္ကမေနာတိ။

၁၄၉။ ဣဒါနိ သမာဓယော နိဒ္ဒိသတိ ‘‘ဗန္ဓိ’’စ္စာဒိနာ။ သမဂ္ဂါ အပိ ဝိညုနော သဗ္ဗေပိ ကဝယော ယံ သမာဓိံ ‘‘ဗန္ဓသာရော’’တိ ပဇ္ဇဂဇ္ဇဝိမိဿသင်္ခါတဿ ဗန္ဓဿ ဇီဝိတမိတိ မညန္တိ၊ အယံ သမာဓိ နာမ ဂုဏော ဒဿနာဝသရံ ပတ္တော ဥဒ္ဒိဋ္ဌာနုက္ကမေန ဒဿနောကာသံ ပတ္တော ဟောတိ။ ဗန္ဓဿ သာရောတိ စ၊ ဒဿနေ အဝသရန္တိ စ၊ တံ ပတ္တောတိ စ ဝိဂ္ဂဟော။

၁၅၀။ ကထမယံ သဒ္ဒဝေါဟာရော ဗန္ဓေ ‘‘သမာဓီ’’တိ ဝုစ္စတီတျာဟ ‘‘အညေ’’စ္စာဒိ။ အညဿ ဝတ္ထုနော ပကတာပေက္ခာယ ဓမ္မော ဂုဏော ပသိဒ္ဓါ၊ တတော တသ္မာ မုချဝိသယာ အညတ္ထ အမုချေ ဝိသယေ လောကသီမာနုရောဓတော လောကပ္ပတီတျနုဝတ္တနေန သမ္မာ သာဓု လောကသီမာနုဝတ္တနမေဝေဟ သာဓုတ္တံ အာဓီယတေ အာရောပျတေ၊ ဣတိ ဣမိနာ ကာရဏေန ဧသော ဧဝံဝိဓော ဓမ္မော ‘‘သမာဓီ’’တိ နိရုစ္စတီတိဓ သမ္မာ အာဓီယတီတိ ဧဝံ နီဟရိတွာ ဝုစ္စတီတိ အတ္ထော။

၁၅၀။ ‘‘သမာဓီ’’တိ အယံ ဝေါဟာရော ဗန္ဓဝိသယေ ကထံ ပဝတ္တတီတိ အာသင်္ကာယံ ပဌမံ နိဗ္ဗစနံ ဒဿေတုံ အာဟ ‘‘အညိ’’စ္စာဒိ။ ယသ္မာ အညဓမ္မော သမာဓာနဿ ဝိသယဘူတအမုချတော အညဿ မုချဝတ္ထုနော ပသိဒ္ဓဂုဏော၊ တတော ¶ မုချဝိသယတော အညတ္ထ အမုချဝိသယေ လောကသီမာနုရောဓတော လောကဝေါဟာရမရိယာဒါဝိရောဓဘာဝေန လောကပ္ပတီတျနုဝတ္တနေနေဝ သမ္မာ အာဓီယတိ ဌပီယတိ၊ ဣတိ ဣမိနာ ကာရဏေန ဧသော ယထာဝုတ္တဂုဏော ‘‘သမာဓီ’’တိ နိရုစ္စတိ ဝုစ္စတီတိ။ အညဿ ဓမ္မောတိ စ၊ လောကဿ သီမာတိ စ၊ တဿာ အနုရောဓောတိ စ ဝိဂ္ဂဟော။

အပါဏေ ပါဏိနံ ဓမ္မော၊ သမ္မာ အာဓီယတေ ကွစိ၊

နိရူပေ ရူပယုတ္တဿ၊ နိရသေ သရသဿ စ။

အဒြဝေ ဒြဝယုတ္တဿ၊ အကတ္တရိပိ ကတ္တုတာ၊

ကဌိနဿာ’သရီရေပိ၊ ရူပံ တေသံ ကမာ သိယာ။

၁၅၁-၁၅၂။ သမာဓာနဝိသယမာဟ ‘‘အပါဏေ’’ဣစ္စာဒိ။ ကွစိ ဌာနေ ပါဏိနံ ပါဏဝန္တာနံ ပဒတ္ထာနံ ဓမ္မော ဂုဏော အပါဏေ ပါဏဝိရဟိတေ ဝတ္ထုနိ သမ္မာ လောကပတီတျနုဝတ္တနေန အာဓီယတေ အာရောပျတေ၊ ဧဝမုပရိပိ ယထာနုရူပံ။ နိရူပေတိ ရူပဝိရဟိတေ ဝတ္ထုနိ၊ ကွစီတိ သဗ္ဗတ္ထ အနုဝတ္တတိ။ အသရီရေ အဃနေ အသံဟတေ ဝတ္ထုနိ ကဌိနဿ ဒဠှဿ၊ တေသံ ယထာဝုတ္တာနံ သမာဓီနံ ရူပံ ဥဒါဟရဏံ ကမာ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာနုက္ကမေန။

၁၅၁-၁၅၂။ ဥဒ္ဒေသေ ‘‘သမာဓယော’’တိ ဗဟုဝစနေန နိဒ္ဒိဋ္ဌာနံ သမာဓီနံ ဝိသယမုပဒဿေတိ ‘‘အပါဏေ’’စ္စာဒိနာ။ ကွစိ ကိသ္မိဉ္စိ ဌာနေ ပါဏိနံ ဓမ္မော ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓါနံ ဂုဏော အပါဏေ ပါဏရဟိတဝတ္ထုမှိ သမ္မာ လောကပတီတိအနုသာရေန အာဓီယတေ အာရောပျတေ၊ ကွစိ ရူပယုတ္တဿ ရူပဝန္တဝတ္ထုနော ဓမ္မော နိရူပေ ရူပရဟိတဝတ္ထုမှိ၊ ကွစိ သရသဿ ရသဝန္တဿ ဝတ္ထုနော ဓမ္မော နိရသေ ရသရဟိတေ စ၊ ကွစိ ဒြဝယုတ္တဿ ဒြဝဝန္တဝတ္ထုနော ဓမ္မော အဒြဝေ ဒြဝရဟိတေ စ၊ ¶ ကွစိ ကတ္တုတာ ကတ္တုဂုဏော အကတ္တရိပိ၊ ကွစိ ကဌိနဿ ထဒ္ဓဿ ဝတ္ထုနော ဓမ္မော အသရီရေပိ သရီရရဟိတေပိ သမ္မာ အာဓီယတေ။ တေသံ ဆန္နံ သမာဓီနံ ရူပံ ဥဒါဟရဏံ ကမာ ‘‘အပါဏေ ပါဏိန’’န္တိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာနုက္ကမေန သိယာ ဘဝေယျာတိ။ န သန္တိ ပါဏာ အဿေတိ စ၊ ရူပါ နိဂ္ဂတောတိ စ၊ ရူပေန ယုတ္တောတိ စ၊ ရသာ နိဂ္ဂတောတိ စ၊ ရသေန သဟ ဝတ္တမာနောတိ စ၊ ဒြဝါအညောတိ စ၊ ဒြဝေန ဒြဝဘာဝေန ယုတ္တောတိ စ၊ ကတ္တုတော အညောတိ စ၊ ကတ္တုနော ဘာဝေါတိ စ၊ နတ္ထိ သရီရံ အဿာတိ စ ဝိဂ္ဂဟော။

ဥဏ္ဏာပုဏ္ဏိန္ဒုနာ နာထ၊ ဒိဝါပိ သဟ သင်္ဂမာ၊

ဝိနိဒ္ဒါ သမ္ပမောဒန္တိ၊ မညေ ကုမုဒိနီ တဝ။

၁၅၃။ ‘‘ဥဏ္ဏာ’’ဣစ္စာဒိ။ နာထာတိ လောကတ္တယေကပဋိသရဏဘူတတာယ ဘဂဝန္တံ အာလပတိ။ တဝ ဥဏ္ဏာရောမဓာတုသင်္ခါတေန ပုဏ္ဏိန္ဒုနာ သဟ သင်္ဂမာ သံယောဂေန ကုမုဒိနီ ကုမုဒိနိယော ကုမုဒါကရာ ဒိဝါပိ ဝိနိဒ္ဒါ ဝိဂတသောပ္ပာ သမ္ပမောဒန္တိ မညေ သုဋ္ဌုယေဝ ပမောဒန္တီတိ ပရိကပ္ပေမီတိ။ ဧတ္ထ ပါဏိဓမ္မဿ သုရတရူပဿ သင်္ဂမဿ ဝိနိဒ္ဒါယ သမ္ပီဏနဿ စ အပါဏိနိ အာရောပိတပုမ္ဘာဝေ ဥဏ္ဏာပုဏ္ဏိန္ဒုမှိ၊ တထာ အာရောပိတဣတ္ထိဘာဝါသု ကုမုဒိနီသု လောကသီမာနုရောဓေန သမာဓာနတော သောယံ ပသိဒ္ဓါ ဓမ္မော ‘‘သမာဓီ’’တိ ဝုစ္စတိ။ တဒဘိဓာယီ သဒ္ဒေါ စ ဥပစာရတော အတ္ထာနုဂါမိတ္တာ သဒ္ဒိကဝေါဟာရံ ဒဿေတိ၊ ဧဝမုပရိပိ ယထာယောဂံ။

၁၅၃။ တေသု ပါဏိဓမ္မသမာဓိနော ဥဒါဟရဏမာဒိသတိ ‘‘ဥဏ္ဏာ’’ဣစ္စာဒိနာ။ နာထ တဝ တုယှံ ဥဏ္ဏာပုဏ္ဏိန္ဒုနာ ဥဏ္ဏာရောမမဏ္ဍလသင်္ခါတပုဏ္ဏစန္ဒေန သဟ သင်္ဂမာ အညမညသမဝါယဟေတုနာ ကုမုဒိနီ ကေရဝါကရသင်္ခါတာ ကုမုဒိနိယော ဒိဝါပိ ¶ ဝိနိဒ္ဒါ ဝိကသိတာ သမ္ပမောဒန္တိ မညေ အတိသန္တုဋ္ဌာ ဟောန္တီတိ ကပ္ပေမီတိ ဣန္ဒုသမ္ပမောဒေါ သဟသဒ္ဒေန ဉာယတေ။ ဧတ္ထ ပါဏိဓမ္မသင်္ခါတော သုရတသင်္ဂမော စ နိဒ္ဒါပဂမော စ သမ္ပမောဒနဉ္စာတိ တိဏ္ဏံ ဥဏ္ဏာပုဏ္ဏိန္ဒုကုမုဒိနီသင်္ခါတေသု အပါဏေသု လောကဝေါဟာရာနတိက္ကမ္မ ဗုဒ္ဓိယာ အာရောပနေန ပါဏိဓမ္မတော ပသိဒ္ဓါ တယော အတ္ထာ ဣဓ သမာဓယော နာမ၊ တပ္ပဋိပါဒကဂန္ထောပိ အတ္ထာနုဂါမိတ္တာ တဒုပစာရေန သမာဓီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ပုဏ္ဏော စ သော ဣန္ဒု စေတိ စ၊ ဥဏ္ဏာ ဧဝ ပုဏ္ဏိန္ဒု စာတိ စ၊ ဝိဂတာ နိဒ္ဒါ ယေဟီတိ စ ဝိဂ္ဂဟော။

ဒယာရသေသု မုဇ္ဇန္တာ၊ ဇနာ’မတရသေသွိ’ဝ၊

သုခိတာ ဟတဒေါသာ တေ၊ နာထ ပါဒမ္ဗုဇာနတာ။

၁၅၄။ ‘‘ဒယာ’’ဣစ္စာဒိ။ နာထ တေ ပါဒမ္ဗုဇေသု အာနတာ ပဏာမဝသေန ဇနာ တိလောကကုဟရပဝတ္တိနော သတ္တာ အမတရသေသွိဝ ပီယူသရသေသု ဝိယ ဒယာရသေသု ကရုဏာရသေသု ဂုဏေသု။ ‘‘သိင်္ဂါရာဒေါ ဝိသေ ဝီရိယေ၊ ဂုဏေ ရာဂေ ဒြဝေ ရသော’’တိ [အမရကောသ ၃။၃။၂၂၆] ဟိ နိဃဏ္ဋု။ မုဇ္ဇန္တာ နိမုဇ္ဇမာနာ ဟတာ နဋ္ဌာ ဒေါသာ ဝါတာဒယော အမတပက္ခေ၊ အညတ္ထ တု ဟတာ နဋ္ဌာ ဒေါသာ ရာဂါဒယော ယေသန္တိ ဝိဂ္ဂဟော၊ တတောယေဝ သုခိတာ သုခံ ကာယိကစေတသိကသုခံ ဣတာ ပတ္တာ ဂတာတိ အတ္ထော။

၁၅၄။ ဣဒါနိ ရူပဓမ္မသမာဓိနော ဥဒါဟရဏံ ဥဒ္ဒိသတိ ‘‘ဒယာ’’ဣစ္စာဒိနာ။ နာထ တေ တဝ ပါဒမ္ဗုဇာနတာ စရဏပဒုမေ ပဏတာ ဇနာ ဒေဝမနုဿာ အမတရသေသု ဣဝ သုဓာဇလေသု ဝိယ ဒယာရသေသု အနညသာဓာရဏကရုဏာဂုဏေသု မုဇ္ဇန္တာ နိမုဇ္ဇမာနာ ဟတဒေါသာ ဝိနဋ္ဌဝါတပိတ္တာဒယော ဝိနဋ္ဌရာဂါဒိဒေါသာ ဝါ သုခိတာ တတောယေဝ အဇရာမရသင်္ခါတသုခံ ¶ ဣတာ ပတ္တာတိ။ ဧတ္ထ ရူပယုတ္တဇလေ လဗ္ဘမာနံ မုဇ္ဇနံ နိရူပေ ဒယာဂုဏေ အာရောပိတံ ဟောတိ။ ဒယာ ဧဝ ရသာ ဂုဏာတိ စ၊ အမတာ ဧဝ ရသာတိ စ၊ ဟတာ ဝါတာဒယော ရာဂါဒယော ဝါ ဒေါသာ ယေသန္တိ စ၊ ပါဒါနိ ဧဝ အမ္ဗုဇာနီတိ စ၊ တေသု အာနတာတိ စ ဝိဂ္ဂဟော။

‘‘သိင်္ဂါရာဒေါဝိသေ ဝီရိယေ၊ ဂုဏေ ရာဂေ ဒြဝေရသော’’တိ [အမရကောသ ၃။၃။၂၂၆] ဧတ္ထ ရသသဒ္ဒေါ ဂုဏဇလေသု ဝတ္တတိ။

မဓုရေပိ ဂုဏေ ဓီရ၊ နပ္ပသီဒန္တိ ယေ တဝ၊

ကီဒိသီမနသော ဝုတ္တိ၊ တေသံ ခါရဂုဏာနဘော[ဟေ (သီ။)]။

၁၅၅။ ‘‘မဓုရေ’’စ္စာဒိ။ ဓိယာ ဤရတီတိ ဓီရော၊ ဘော ဓီရ တဝ မဓုရေပိ မနောဟရေပိ ဂုဏေ ကရုဏာဒိကေ ယေ နပ္ပသီဒန္တိ ပသာဒံ န ကရောန္တိ၊ ခါရဂုဏာနံ အမဓုရဂုဏာနံ တေသံ ဇနာနံ မနသော ဝုတ္တိ စိတ္တပ္ပဝတ္တိ ကီဒိသီတိ ကိမိဝ ဒိဿတိ၊ န ဝိညာယတေ ‘‘ဤဒိသီ’’တိ။ ယတော တာဒိသဂုဏာဝဗောဓပရမ္မုခါ မောဟန္ဓကာရသမ္ဗန္ဓိတာတိ။

၁၅၅။ ဣဒါနိ သရသဓမ္မသမာဓိနော ဥဒါဟရဏမုဒ္ဒိသတိ ‘‘မဓုရိ’’စ္စာဒိနာ။ ဘော ဓီရ တဝ တေ မဓုရေ အပိ ဂုဏေ ပကတိသုန္ဒရေ ကရုဏာပညာဂုဏေပိ ယေ ဟီနာဓိမုတ္တိကာ ဇနာ နပ္ပသီဒန္တိ၊ ခါရဂုဏာနံ အမဓုရဂုဏာနံ တေသံ ဇနာနံ မနသော ဝုတ္တိ စိတ္တပ္ပဝတ္တိ ကီဒိသီ ကထံ ရုဟတိ။ ဓိယာ ဤရတိ ပဝတ္တတီတိ စ၊ ကာ ဝိယ သာ ဒိဿတီတိ စ၊ ခါရာ ဂုဏာ ယေသန္တိ စ ဝိဂ္ဂဟော။ ဧတ္ထ သမာဓိ နာမ ရသဟီနေ အာရောပိတရသယုတ္တဓမ္မဘူတံ မဓုရခါရဂုဏဒွယံ။

သဗ္ဗတ္ထသိဒ္ဓ ¶ စူဠက-ပုဋပေယျာ မဟာဂုဏာ၊

ဒိသာ သမန္တာ ဓာဝန္တိ၊ ကုန္ဒသောဘာသလက္ခဏာ။

၁၅၆။ ‘‘သဗ္ဗတ္ထသိဒ္ဓိ’’စ္စာဒိ။ သဗ္ဗတ္ထသိဒ္ဓဿ မဟာမုနိနော စူဠကပုဋေန ပေယျာ ပါတဗ္ဗာ ကုန္ဒသောဘာသလက္ခဏာ ကုန္ဒကုသုမဿ သောဘာသဝန္တာ ဇုတိဝိဇမ္ဘိနော မဟာဂုဏာ သမန္တာ ပရိတော ဒိသာ ဒိသန္တာနိ ဓာဝန္တိ။

၁၅၆။ ဣဒါနိ ဒြဝယုတ္တသမာဓိနော ဥဒါဟရဏမုဒ္ဒိသတိ ‘‘သဗ္ဗတ္ထိ’’စ္စာဒိနာ။ သဗ္ဗတ္ထသိဒ္ဓ သဗ္ဗကိစ္စေ ပရိနိပ္ဖန္န၊ နိပ္ဖန္နေဟိ သဗ္ဗတ္ထေဟိ ဝါ သမန္နာဂတ ဟေ တထာဂတ တဝ စူဠကပုဋပေယျာ စူဠကပုဋေန ပါတဗ္ဗာ ကုန္ဒသောဘာသလက္ခဏာ ကုန္ဒသောဘာဟိ သမာနလက္ခဏာ ကုန္ဒသောဘာသဒိသာ ဝါ မဟာဂုဏာ သင်္ချာမဟန္တတ္တာ အာနုဘာဝမဟန္တတ္တာ ဝါ မဟန္တာ ဝါ အရဟတ္တာဒယော ဂုဏာ သမန္တာ သမန္တတော ဒိသာ ဒသဒိသာသု ဓာဝန္တီတိ။ ဧတ္ထ ဒြဝယုတ္တဂုဏဘူတော စူဠကပုဋပေယျဘာဝေါ ဒြဝရဟိတေ ဂုဏေ အာရောပိတော သမာဓိ နာမ ဟောတိ။ သဗ္ဗေ စ တေ အတ္ထာ စေတိ စ၊ တေ သိဒ္ဓါ ယဿေတိ စ၊ စူဠကမေဝ ပုဋမိတိ စ၊ တေန ပေယျာတိ စ၊ မဟန္တာ စ တေ ဂုဏာ စေတိ စ၊ ကုန္ဒာနံ သောဘာတိ စ၊ တာဟိ သမာနံ လက္ခဏံ ယေသန္တိ စ ဝိဂ္ဂဟော။

မာရာရိဗလဝိဿဋ္ဌာ၊ ကုဏ္ဌာ နာနာဝိဓာ’ယုဓာ၊

လဇ္ဇမာနာ’ညဝေသေန၊ ဇိန ပါဒါနတာ တဝ။

၁၅၇။ ‘‘မာရာ’’ဣစ္စာဒိ။ မာရောယေဝ အရိ သတ္တူတိ မာရာရီ၊ တေန၊ ဗလေန အတ္တနော သတ္တိယာ၊ တဿ ဝါ ဗလေန သေနာယ ဝိဿဋ္ဌာ အဘိမုခံ ဆဍ္ဍိတာ နာနာဝိဓာ အနေကပ္ပကာရာ ¶ အာယုဓာ ဘိန္ဒိဝါဠာဒယော ကုဏ္ဌာ[ဘေဏ္ဍိဝါလာဒယော (က။)] ပရိစ္စတ္တတိခိဏဘာဝါ တာယေဝ ကုဏ္ဌဘာဝပ္ပတ္တိယာ လဇ္ဇမာနာ ‘‘လောကပ္ပတီတာနုဘာဝါနမမှာကမ္ပိ ဧဝရူပံ ဇာတ’’န္တိ လဇ္ဇန္တာ အညဝေသေန ‘‘ကထံ နာမ ပရေ အမှေ န ဇာနေယျု’’န္တိ အတ္တနော အာဝုဓဝေသံ ပရိဝတ္တိတွာ ကုသုမဝေသေန၊ ဇိနာတိ အာမန္တနံ၊ တဝ ပါဒါနတာ ပါဒေသု သန္နတာ။

၁၅၇။ ဣဒါနိ ကတ္တုဓမ္မသမာဓိနော ဥဒါဟရဏမုဒ္ဒိသတိ ‘‘မာရာရိ’’စ္စာဒိနာ။ ဟေ ဇိန မာရာရိဗလဝိဿဋ္ဌာ မာရသတ္တုနာ အတ္တနော သတ္တိယာ ဝိဿဋ္ဌာ၊ မာရာရိနော ဝါ သေနာယ ဝိဿဋ္ဌာ အဘိမုခေ ပါတိတာ နာနာဝိဓာယုဓာ အနေကပ္ပကာရဘိန္ဒိဝါဠဥသုသတ္တိတောမရာဒယော အာဝုဓာ ကုဏ္ဌာ အတိခိဏာ လဇ္ဇမာနာ ‘‘ကသ္မာ ဧဝံ လောကပသိဒ္ဓါနုဘာဝါနမမှာကမ္ပိ ဤဒိသံ ဝိပ္ပကာရမဟောသီ’’တိ လဇ္ဇန္တာ အညဝေသေန ‘‘ကထမမှေ ပရေ န ဇာနေယျု’’န္တိ အာဝုဓဝေသံ ဟိတွာ တဒညဘူတေန ပုပ္ဖဝေသေန တဝ ပါဒါနတာ ပါဒသမီပေ နတာ အဟေသုန္တိ။ ဧတ္ထ ကတ္တုဓမ္မဘူတံ လဇ္ဇနဉ္စ အညဝေသေန ပရိဝတ္တနဉ္စ အာနတဉ္စေတိ ဣမေ လဇ္ဇနာဒီနံ အကတ္တုဘူတေသု ဝိသယေသု အာရောပိတာ သမာဓယော နာမ ဟောန္တိ။ မာရော ဧဝ အရီတိ စ၊ ဗလေန ဝိဿဋ္ဌာတိ စ၊ မာရာရိနာ ဗလဝိဿဋ္ဌာတိ စ မာရာရိနော ဗလံ သေနာတိ စ၊ တေန ဝိဿဋ္ဌာတိ စ၊ နာနာ အနေကဝိဓာ ပကာရာ ယေသန္တိ စ၊ အညေသံ ဝေသောတိ စ၊ အညော စ သော ဝေသော စာတိ စ၊ ပါဒေသု အာနတာတိ စ ဝိဂ္ဂဟော။

၁၅၈။ ‘‘မုနိန္ဒ’’ဣစ္စာဒိ။ ¶ ဗောဓော သဗ္ဗညုတညာဏသဒိသော သောယေဝ ဝါ ဥဒယာစလော ဥဒယပဗ္ဗတော တသ္မိံ ကာလေ ရတ္တိပရိယန္တေ အဘိနိက္ခန္တသမယေ ဥဒိတော ပါတုဘူတော မုနိန္ဒော မုနိန္ဒသဒိသော သောယေဝ ဝါ ဘာဏုမာ သူရိယော အန္ဓတမံ အန္ဓကာရံ မောဟံ ဝါ ပရံ အစ္စန္တမေဝ သဒ္ဓမ္မရံသိနာ သဒ္ဓမ္မသဒိသေန သဒ္ဓမ္မသင်္ခတေန ဝါ ရံသိနာ ဘိန္ဒံ ပဒါလေန္တော ဘာတိ သောဘတီတိ။

၁၅၈။ ဣဒါနိ ကဌိနဓမ္မသမာဓိနော ဥဒါဟရဏမုဒ္ဒိသတိ ‘‘မုနိန္ဒိ’’စ္စာဒိနာ။ ဗောဓောဒယာစလေ သဗ္ဗညုတညာဏသဒိသေ သဗ္ဗညုတညာဏသင်္ခါတေ ဝါ ဥဒယပဗ္ဗတေ ကာလောဒိတော ရတ္တိက္ခယေ မာရပရာဇိတသမယေ ဝါ ဥဒိတော ပါတုဘူတော မုနိန္ဒဘာနုမာ မုနိန္ဒသဒိသော မုနိန္ဒောယေဝ ဝါ သူရိယော အန္ဓတမံ ပကတိဃနန္ဓကာရံ ဗဟလမောဟန္ဓကာရံ သဒ္ဓမ္မရံသိနာ သဒ္ဓမ္မသဒိသေန သဒ္ဓမ္မဘူတေန ဝါ ကိရဏေန ပရမတိသယေန ဘိန္ဒံ ပဒါလေန္တော ဘာတိ သောဘတီတိ။ ဧတ္ထ ထဒ္ဓဓမ္မဘူတံ ဘေဒနံ အသရီရဘူတေ အန္ဓကာရေ ဗုဒ္ဓိယာ အာရောပိတံ သမာဓိ နာမ ဟောတိ။ မုနီနံ ဣန္ဒောတိ စ၊ သောယေဝ ဘာနုမာတိ စ၊ ဗောဓော ဧဝ ဥဒယာစလောတိ စ၊ သဒ္ဓမ္မော ဧဝ ရံသီတိ စ ဝိဂ္ဂဟော။

ဝမနုဂ္ဂိရနာဒျေ’တံ၊ ဂုဏဝုတျပရိစ္စုတံ၊

အတိသုန္ဒရမညံ တု၊ ကာမံ ဝိန္ဒတိ ဂါမ္မတံ။

၁၅၉။ ကောစိ ဓမ္မော အမုချဝိသယေ ဗန္ဓေ သောဘတေ၊ န မုချဝိသယေတိ ဒဿန္တော အာဟ ‘‘ဝမနံ’’ဣစ္စာဒိ။ ဝမနဉ္စ ဥဂ္ဂိရနဉ္စ၊ အာဒိသဒ္ဒေန ဝိရေစနာဒိပရိဂ္ဂဟော။ ဧတံ ယထာဝုတ္တံ ဂုဏာ ပဓာနေတရာ ပသိဒ္ဓဝိသယာ ဝိသယန္တရပရိဂ္ဂဟလက္ခဏာ ဝုတ္တိ ပယောဂရူပါ၊ တတော အပရိစ္စုတံ အပရိဂဠိတံ သန္တံ အမုချဘူတံ အတိသုန္ဒရံ အစ္စန္တမနောဟရမလင်္ကာရရူပတ္တာ၊ အညံ တု ဣတရံ ပန မုချန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ကာမံ ဧကန္တေန ¶ ဂါမ္မတံ အသဗ္ဘသဘာဝံ ဗန္ဓေ တဿာနုစိတဘာဝတော ဝိန္ဒတိ ပဋိလဘတိ ပသဝတီတိ အတ္ထော။

၁၅၉။ ဣဒါနိ ဣမေသုယေဝ ပါဏိဓမ္မာဒီသု ကောစိ ဓမ္မော အမုချဝိသယေ ပယုတ္တော ပသတ္ထော၊ မုချဝိသယေ ပယုတ္တော အပသတ္ထောတိ ဒဿေန္တော ‘‘ဝမနုဂ္ဂိ’’စ္စာဒိမာဟ။ ဧတံ ဝမနုဂ္ဂိရနာဒိ ဝမနဥဂ္ဂိရနဝိရေစနာဒိကံ ဂုဏဝုတျပရိစ္စုတံ အမုချပယောဂတော အဂဠိတံ အမုချဘူတံ အတိသုန္ဒရံ သဗ္ဗေသံ အတိပိယံ ဟောတိ၊ အညံ တု ဥတ္တတော ဗျတိရေကံ မုချဝိသယေ ပယုတ္တံ ဝမနုဂ္ဂိရနာဒိကံ ပန ကာမံ ဧကန္တေန ဂါမ္မတံ သဘာဝအပ္ပိယဂါမ္မဒေါသတံ ဝိန္ဒတိ သေဝတီတိ။ ဝမနဉ္စ ဥဂ္ဂိရနဉ္စေတိ စ၊ တာနိ အာဒီနိ ယဿေတိ စ၊ ဂုဏာ အပ္ပဓာနာ ဝုတ္တီတိ စ၊ တတော အပရိစ္စုတန္တိ စ ဝိဂ္ဂဟော။

ကန္တီနံ ဝမနဗျာဇာ၊ မုနိပါဒနခါဝလီ၊

စန္ဒကန္တီ ပိဝန္တီဝ၊ နိပ္ပဘံ တံ ကရောန္တိယော။

၁၆၀။ ဥဒါဟရတိ ‘‘ကန္တီန’’မိစ္စာဒိ။ မုနိနော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ပါဒနခါနံ အာဝလီ သေဏိယော ကန္တီနံ အတ္တနော နိရန္တရံ နိဿရန္တီနံ သောဘာဝိသေသာနံ ဝမနဗျာဇာ ဥဂ္ဂိရနလေသေန စန္ဒကန္တီ စန္ဒစ္ဆဝိယော သဗ္ဗတ္ထ ပတ္ထဋတ္တာ ပိဝန္တီဝ ပါနံ ကရောန္တီတိ တက္ကေမိ။ ကီဒိသီ ဝိယာတိ ပရိကပ္ပနာဗီဇမာဟ ‘‘နိပ္ပဘ’’န္တိအာဒိ။ တံ စန္ဒံ နိပ္ပဘံ ပဘာဝိရဟိတံ ကရောန္တိယော ဝိဒဟမာနာ။ ဣဒဉှိ ကပ္ပနာဗီဇံ ယတော နခသောဘာလိင်္ဂနေန စန္ဒဿ သောဘာဝတော နိပ္ပဘတ္တံ ပဿိတွာ မဟတ္တဉ္စ တဿာ နခါဝလိယော စန္ဒကန္တီ ပိဝန္တီတိ ပရိကပ္ပေတိ ကန္တီနဉ္စ ဝမနဗျာဇံ။

၁၆၀။ ဣဋ္ဌဝိသယေ ပယုတ္တဝမနုဂ္ဂိရနာဒီနမုဒါဟရဏမုဒ္ဒိသတိ ‘‘ကန္တီန’’မိစ္စာဒိနာ။ မုနိပါဒနခါဝလီ မုနိပါဒနခသေဏိယော ကန္တီနံ အတ္တနော စန္ဒမရီစိသဒိသသောဘာနံ ဝမနဗျာဇာ ဥဂ္ဂိရနလေသေန တံ နိမ္မလစန္ဒံ နိပ္ပဘံ ကရောန္တိယော အတ္တနော သဗ္ဗတ္ထ ပတ္ထဋတ္တာ နိပ္ပဘံ ကရောန္တိယော စန္ဒကန္တီ စန္ဒရံသိယော ¶ ပိဝန္တိ မညေ။ နခရံသီနံ သဗ္ဗတ္ထ ပတ္ထဋတ္တာ သပ္ပဘဿာပိ စန္ဒဿ နိပ္ပဘတ္တဉ္စ နခရံသီနံ အဓိကတ္တဉ္စ ဒိသွာ စန္ဒကန္တီ ပိဝန္တိ ဣဝေတိ နခါဝလီနံ စန္ဒကန္တိပိဝနဉ္စ သကကန္တိဝမနဉ္စ ပကတိ န ဟောတိ၊ ဗျာဇမိတိ ကဝိနာ ပရိကပ္ပိတံ ဟောတိ။ ဧတ္ထ ဘတ္တသိတ္ထာဒိမုချဝိသယတော အညကန္တိသင်္ခတအမုချဝိသယေ ပယုတ္တံ ဝမနံ ဂုဏဝုတ္တီတိ ဉာတဗ္ဗံ။ ဝမနမေဝ ဗျာဇမိတိ စ၊ မုနိနော ပါဒါတိ စ၊ တေသု နခါတိ စ၊ တေသံ အာဝလိယောတိ စ၊ စန္ဒဿ ကန္တိယောတိ စ၊ နိဂ္ဂတော ပဘာဟီတိ စ ဝိဂ္ဂဟော။

အစိတ္တကတ္တုကံ ရုဈ-မိစ္စေဝံ ဂုဏကမ္မ တံ[ဂုဏကမ္မကံ (သီ။)]၊

သစိတ္တကတ္တုကံ ပေ’တံ၊ ဂုဏကမ္မံ ယဒု’တ္တမံ။

၁၆၁။ ယထာဝုတ္တံ နိဂမေတိ ‘‘အစိတ္တ’’ဣစ္စာဒိနာ။ ဣစ္စေဝံ အစိတ္တော ကတ္တာ ယဿ တံ အစိတ္တကတ္တုကံ။ ဂုဏော ကမ္မံ ယဿ တံ ဂုဏကမ္မံ။ တဉ္စ ဝမနာဒိ ရုဈမတိမနောဟရံ ဘဝတိ ဗန္ဓောစိတတ္တာ။ နခါဝလိယော ဟိ အစိတ္တကတ္တာရော၊ ကန္တိယော ဂုဏကမ္မန္တိ ဝမနမတြာတိသုန္ဒရံ။ နေဒမေဝ ရုဈန္တိ အာဟ ‘‘သစိတ္တ’’ဣစ္စာဒိ။ ဧတံ ဝမနာဒိကံ သစိတ္တကတ္တုကမ္ပိယဒိဂုဏကမ္မံ၊ ဥတ္တမံ သေဋ္ဌံ ဗန္ဓောစိတတ္တာ။

၁၆၁။ အနန္တရောဒါဟရဏဿ ပသတ္ထတ္တဉ္စ ကမ္မနိ ဂုဏေ သတိ သစိတ္တကတ္တုကဝမနာဒိကဉ္စ ဣဋ္ဌမိတိ ဒဿေန္တော ‘‘အစိတ္တကတ္တုက’’မိစ္စာဒိမာဟ။ ဣစ္စေဝံ ဣမိနာ ပကာရေန အစိတ္တကတ္တုကံ နခါဝလိသင်္ခါတအဝိညာဏကကတ္တုဝန္တံ ဂုဏကမ္မံ နခကန္တိသင်္ခါတအပ္ပဓာနကမ္မဝန္တံ ဝမနာဒိကံ ရုဈံ ရစနာယ ဥစိတတ္တာ ရုစိဇနကံ ဟောတိ၊ ဧတံ ဝမနာဒိကံ သစိတ္တကတ္တုကမ္ပိ သဝိညာဏကကတ္တုဝန္တမ္ပိ ယဒိ ဂုဏကမ္မံ အမုချကမ္မံ စေ၊ ဥတ္တမံ ဝိသိဋ္ဌမေဝ၊ ‘‘ကန္တီန’’န္တိ ဘာဝသမ္ဗန္ဓေ ဆဋ္ဌိယာ သတိပိ ဝမနကြိယာယ ကမ္မတ္တံ နာတိဝတ္တတိ။ နတ္ထိ စိတ္တံ ယေသန္တိ စ၊ အစိတ္တာ ကတ္တာရော ယဿာတိ စ၊ ဂုဏော ကမ္မံ ယဿေတိ စ၊ သဟ ¶ စိတ္တေန ဝတ္တမာနောတိ စ ဝါကျံ။ ဣတိ နိဒဿနေ ဧဝံ ပကာရေ နိပါတော၊ အထ ဝါ ဝစနဝစနီယာနံ [ဝစနဝစနီယာဒီနံ (က။)] နိဂမာရမ္ဘေ နိပါတသမုဒါယော။

ဥဂ္ဂိရန္တောဝ သ သ္နေဟ-ရသံ ဇိနဝရော ဇနေ၊

ဘာသန္တော မဓုရံ ဓမ္မံ၊ ကံ န သမ္ပီဏယေ ဇနံ။

၁၆၂။ တဒုဒါဟရတိ ‘‘ဥဂ္ဂိရန္တောဝါ’’တိအာဒိနာ။ သော ဇိနဝရော ဇနေ သကလသတ္တနိကာယေ သ္နေဟရသံ အတ္တနော ပေမသင်္ခါတံ အနုရာဂံ ဥဂ္ဂိရန္တောဝ ဝမန္တော ဝိယ မဓုရံ အတိပဏီတံ ဓမ္မံ ဘာသန္တော ကံ ဇနံ န သမ္ပီဏယေ၊ သဗ္ဗမေဝ သမ္ပီဏေတိ။ ဧတ္ထ ဇိနဝရော ကတ္တာ သစိတ္တော၊ သ္နေဟရသော ဂုဏကမ္မံ။

၁၆၂။ ဣဒါနိ သစိတ္တကကတ္တုပက္ခေ ဥဒါဟရဏမုဒ္ဒိသတိ ‘‘ဥဂ္ဂိရန္တော’’စ္စာဒိနာ။ သော ဇိနဝရော ဇနေ သကလသတ္တနိကာယေ သ္နေဟရသံ အတ္တနော ပေမသင်္ခါတအနုရာဂံ ဥဂ္ဂိရန္တော ဣဝ ဝမန္တော ဝိယ မဓုရံ အာဒိကလျာဏာဒိဘာဝေန ပဏီတံ ဓမ္မံ သဒ္ဓမ္မံ ဘာသန္တော ဒေသေန္တော ယထာသယံ ဝဒန္တော ကံ ဇနံ ကီဒိသံ ပုဂ္ဂလံ န သမ္ပီဏယေ၊ ပီဏေတိ ဧဝါတိ။ ဧတ္ထ ဥဂ္ဂိရနံ ဇိနဝရသင်္ခတသစိတ္တကကတ္တုဝန္တမ္ပိ သ္နေဟရသသင်္ခါတအမုချကမ္မယုတ္တတ္တာ ပသတ္ထံ ဟောတိ။ သ္နေဟော ဧဝ ရသော အနုရာဂေါတိ ဝိဂ္ဂဟော။

ယော သဒ္ဒသတ္ထကုသလော ကုသလော နိဃဏ္ဋု-

ဆန္ဒောအလင်္ကတိသု နိစ္စကတာဘိယောဂေါ၊

သော’ယံ ကဝိတ္တဝိကလောပိ ကဝီသု သင်္ချ-

မောဂယှ ဝိန္ဒတိ ဟိ ကိတ္တိ’မမန္ဒရူပံ။

ဣတိ သင်္ဃရက္ခိတမဟာသာမိပါဒဝိရစိတေ

ဂုဏာဝဗောဓော နာမ တတိယော ပရိစ္ဆေဒေါ။

၁၆၃။ ဂန္ထန္တရာဟိတဝါသနာယ၊ ¶ တဒနုဗန္ဓပဋိဘာနေ စာဝိဇ္ဇမာနေပိ သုတေန အဘိယောဂဗလေန ကဝိတာ ကိတ္တိ စ တဒနုဂတာ သမုပလဗ္ဘတီတိ သမနုသာသတိ ‘‘ယော’’ဣစ္စာဒိနာ။ သဒ္ဒသတ္ထေ ဗျာကရဏေ ကိသ္မိဉ္စိ ‘‘ဣဒမေဝေ’’တိ နိယမာဘာဝါ ကုသလော ဆေကော နိဃဏ္ဋုမှိ အဘိဓာနသတ္ထေ စ ဆန္ဒသိ ဝုတ္တိဇာတိပ္ပပဉ္စပကာသကဆန္ဒောဝိစိတိသတ္ထေ စ အလင်္ကတိသု အလင်္ကာရသတ္ထေ စ ကုသလော န ကေဝလံ သဒ္ဒသတ္ထေယေဝ၊ အထ စ ပန နိစ္စမနဝရတံ ဒိဝါ စ ရတ္တော စ ကတော အဘိယောဂေါ ဝါယာမော ရစနာဝိသယေ ယဿ သောယံ ကဝိတ္တဝိကလောပိ ဗန္ဓကရဏသင်္ခါတကဝိဂုဏပရိဟီနောပိ ကဝီသု ကဝိဂုဏောပေတေသု သင်္ချံ ဂဏနံ ဩဂယှ ပဋိလဘိတွာ အမန္ဒရူပံ အတိဗဟုံ ကိတ္တိံ ပရိသုဒ္ဓဗန္ဓရစနာလက္ခဏံ တပ္ပဘဝံ ချာတံ ဝိန္ဒတိ ပဋိလဘတေဝါတိ။

ဣတိ သုဗောဓာလင်္ကာရေ မဟာသာမိနာမိကာယံ

၁၆၃။ ဣဒါနိ ဥဒ္ဒေသက္ကမေန သဒ္ဒါလင်္ကာရေ နိဒ္ဒိသိတွာ ဗျာကရဏနိဃဏ္ဋုဆန္ဒောပရိဝါရိတေ ဣမသ္မိံ နိရန္တရာဘိယောဂေါ ဣဟလောကိယာဒိမဟန္တယသဿ ကာရဏမိတိ သိဿာနမနုသာသန္တော ‘‘ယော သဒ္ဒသတ္ထကုသလော’’စ္စာဒိမာဟ။ ယော ထေရနဝမဇ္ဈိမေသု ကောစိ သဒ္ဒသတ္ထကုသလော သဒ္ဒါနုသာသနဗျာကရဏဝိသယေ ပကတိပစ္စယာဒိဝိဘာဂကပ္ပနာယ ဆေကော နိဃဏ္ဋုဆန္ဒောအလင်္ကတီသု အဘိဓာနဆန္ဒောအလင်္ကာရသတ္ထေသုပိ ကုသလော တံတံဝိဘာဂဗုဒ္ဓီနံ ပဋိပါဒနေန ဆေကော နိစ္စကတာဘိယောဂေါ ဓာရဏမနသိကာရဝသေန နိစ္စံ ကတုဿာဟော ဟောတိ။ သော အယံ အပ္ပမာဒီ ကဝိတ္တဝိကလောပိ ပကတိသိဒ္ဓကဗ္ဗရစနဂုဏရဟိတောပိ ကဝီသု သင်္ချံ ကဗ္ဗကတ္တူသု ဂဏနံ ဩဂယှ ကဗ္ဗကရဏဋီကာကရဏာဒိပကာရေန ဩဂါဟေတွာ တံ ဂဏနံ ပါပုဏိတွာ ¶ အမန္ဒရူပံ အနပ္ပကသဘာဝံ အတိဗဟုံ ကိတ္တိံ နိဒ္ဒေါသံ သတ္ထရစနလက္ခဏံ ပုညသဉ္စယံ၊ တပ္ပဘဝံ ပသိဒ္ဓိံ ဝါ ဝိန္ဒတိ လဘတေဝါတိ။ ယထာဝုတ္တသတ္ထေသု အဘိယောဂေါ ဗန္ဓဿ ဧကန္တကာရဏမေဝ။ ဝုတ္တံ ဟိ–

ဟေတု ဟောတိ’ဟ ဗန္ဓနေ’’တိ [ကာဗျာဒါသ ၁။၁၀၃]။

တတ္ထ သာဘာဝိကီ သဘာဝသိဒ္ဓါ ပဋိဘာ စ ပညာ စ ဗဟု နိမ္မလံ အနပ္ပကံ နိဇ္ဇဋံ သုတဉ္စ အမန္ဒော အဘိယောဂေါ စ အနပ္ပကော အဘျာသော စေတိ အယမေသော သဗ္ဗောပိ ဣဟ ဗန္ဓနေ ဣမိဿံ ကဗ္ဗရစနာယံ ဟေတု ဟောတိ ကာရဏံ ဘဝတီတိ။ သဒ္ဒေ သာသတိ ဧတ္ထ ဧတေနာတိ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ တပ္ပစ္စယဉ္စ တဿ ထာဒေသဉ္စ ကတွာ သဒ္ဒသတ္ထန္တိ ဉာတဗ္ဗံ၊ သဒ္ဒသတ္ထေ ကုသလောတိ စ၊ နိဃဏ္ဋု စ ဆန္ဒော စ အလင်္ကတိ အလင်္ကာရဉ္စေတိ စ ဝိဂ္ဂဟော၊ ဧတ္ထ အလင်္ကတိသဒ္ဒေါ သတ္ထာပေက္ခာယ နပုံသကော ဟောတိ၊ နိစ္စံ ကတော အဘိယောဂေါ အဿေတိ စ၊ ကဝိနော ဘာဝေါတိ စ၊ တေန ဝိကလောတိ စ၊ အမန္ဒံ ရူပံ သဘာဝေါ ယဿေတိ စ ဝါကျံ။