📜

၅။ ဘာဝါဝဗောဓပရိစ္ဆေဒ

၃၃၈။

ပဋိဘာနဝတာ လောက-ဝေါဟာရ’မနုသာရိနာ၊

တတော’စိတျသမုလ္လာသ-ဝေဒိနာ ကဝိနာ ပရံ။

၃၃၈။ တဒေဝ ယထာပဋိညာတမလင်္ကာရဝိဘာဂံ ဗောဓေတွာ သမ္ပတိ ရသဝန္တာလင်္ကာရပ္ပသင်္ဂေနာဓိဂတံ ရသံ သကလ သံသာရဒုက္ခနိဿ ရဏေကနိမိတ္တဝိမုတ္တိရသေကရသဝိသုဒ္ဓသဒ္ဓမ္မာဂမဝိဂ္ဂါဟသပ္ပီဏနောဏတမတီနံ ပရမသဒ္ဓါလူနမနဓိဂတတ္တေပိ လက္ခဏမတ္တေန လောကဝေါဟာရကောသလ္လမတ္တပရိဂ္ဂဟာယ ကိဉ္စိမတ္တမုပဒိသိတုံ န သာကလ္လေန ‘‘ပဋိဘာနဝတာ’’တိအာဒိမာဟ။ ပဋိဘာနံ တံတံဌာနာနုရူပပ္ပဝတ္တာ ပညာ။ သာ ဟိ သရသရစနာယစ္စန္တောပကာရိကာ၊ တတောဝ ကဗ္ဗံ ‘‘ပဋိဘာန’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ တေနာဟ ‘‘ပဋိဘာနဝတာ’’တိ။ ကဝိနာ လောကဝေါဟာရာနုဂန္တဗ္ဗော။ ယော ဟိ သကလံ လောကဝေါဟာရံ နာနုသရတိ၊ သော ကဝိယေဝ န ဟောတိ။ တေနာဟ ‘‘လောကဝေါဟာရမနုသာရိနာ’’တိ။ ယတော ဩစိတျံ နာမ ကဝီနံ ပရမံ ရဟဿံ လောကဝေါဟာရေပိ ဥစိတညူယေဝ ပသံသီယတေ၊ သမုစိတလောကဝေါဟာရာနုသာရေနေဝ စ ဝက္ခမာနာနုက္ကမေန ဝိရစိတာ ရစနာ သစေတနာနံ ရသဿာဒါယ သမ္ပဇ္ဇတေ၊ တသ္မာ ဩစိတျေ သမုလ္လသတ္တံ ဒိတ္တံ ဖုဋမေဝ ဗန္ဓနံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ။ တတောဝစ္စန္တမောစိတျသမုလ္လာသဝေဒိနာ ကဝိနာ ဘဝိတဗ္ဗံ။ တေနာဟ ‘‘ပရံ ဩစိတျသမုလ္လာသဝေဒိနာ’’တိ။ သဗ္ဗဉ္စေတံ ‘‘ကဝိနာ’’တိ ဧတ္ထ ဝိသေသနံ၊ ‘‘ကဝိနာ’’တိ စေတံ ‘‘နိဗန္ဓာ’’တိ ဧတ္ထ အဝုတ္တော ကတ္တာ။

၃၃၈။ ဧဝံ ယထာပဋိညာတာနမလင်္ကာရာနံ ဒဿနာဝသရေ ရသဝန္တာလင်္ကာရပ္ပသင်္ဂေနာဓိဂတနဝဝိဓသိင်္ဂါရာဒိရသေ သကလသံသာရဒုက္ခနိဿရဏအသဟာယကရဏဘူတဝိမုတ္တိရသေန ဧကရသဘူတေ အတိပဏီတေ သဒ္ဓမ္မာမတရသေယေဝ လုဒ္ဓါနံ သဒ္ဓါဗာဟုလ္လသုဒ္ဓသံယမာနံ ဝိမုခေပိ လက္ခဏမတ္တပရိညာဏေန လောကဝေါဟာရေသု အသမ္မောဟတ္ထံ သင်္ခေပေန ဒဿေတုကာမော ဣဒါနိ ‘‘ပဋိဘာနဝတာ’’ဣစ္စာဒိမာဟ။ ပဋိဘာနဝတာ သရသရစနာယ အစ္စန္တောပကာရဋ္ဌာနောစိတပညာဝိသေသဝတာ လောကဝေါဟာရမနုသာရိနာ သကလလောကေ ဝေါဟာရာနုရူပမနုဂတေန တတော ယသ္မာ ဩစိတျံ နာမ ဟဒယတော အဗဟိ ကာတဗ္ဗံ၊ ရဟဿမိဝ ဗန္ဓတော ဝိယောဇနီယံ န ဟောတိ။ တသ္မာ ပရမတိသယေန ဩစိတျသမုလ္လာသဝေဒိနာ ဥစိတဘာဝေန ဝတ္တုမိစ္ဆိတတ္ထဿ ဥဒ္ဒီပနဿေဝ အနုရူပပ္ပကာရေန ဣဋ္ဌတ္ထဿ သမုလ္လာသနံ ဒိတ္တိံ ဇာနန္တေန ကဝိနာ ဗန္ဓကာရကေန နိဗန္ဓာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပဋိဘာ ပဋိဘာနန္တိ ပညာယေတံ နာမံ၊ တတော ဇာတကဗ္ဗဿပိ ပဋိဘာတိ ဝုစ္စမာနတ္တာ အယံ ပညာဝိသေသော ရစနာယ အစ္စန္တောပကာရောတိ ဉာတဗ္ဗော။ ပဋိဘာနမဿတ္ထီတိ စ၊ လောကဿ ဝေါဟာရောတိ စ၊ တံ အနုဂစ္ဆတိ သီလေနာတိ စ၊ ဩစိတျေန သမုလ္လာသောတိ စ၊ တံ ဝိဇာနာတိ သီလေနာတိ စ ဝိဂ္ဂဟော။

၃၃၉။

ဌာယီသမ္ဗန္ဓိနော ဘာဝ-ဝိဘာဝါ သာနုဘာဝကာ၊

သမ္ပဇ္ဇန္တိ နိဗန္ဓာ တေ၊ ရသဿာဒါယ သာဓုနံ။

၃၃၉။ ‘‘ဌာယိ’’စ္စာဒိ။ ဌာယိနော ဝက္ခမာနရတျာဒယော တေဟိ သဟ သမ္ဗန္ဓော ဝိဘာဝါဒီဟိ ယောဂေ ရတျာဒီနမဿာဒိယတ္တမာနီယမာနတ္တာ ဧတေသမတ္ထီတိ ဌာယီသမ္ဗန္ဓိနော။ သဟ အနုဘာဝေဟိ ဝက္ခမာနလက္ခဏေဟီတိ သာနုဘာဝကာ၊ ဘာဝေါ ဝိဘာဝေါ စ၊ ဝက္ခမာနော ဘာဝေန ဘာဝါဘာသောပိ ဣမိနာဝ သင်္ဂဟိတော၊ ရသဿာဒါယ သမ္ပဇ္ဇန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။

၃၃၉။ ‘‘ဌာယိ’’စ္စာဒိ။ ဌာယီသမ္ဗန္ဓိနော ဌာယီပဒေန၊ တေန ဝါစ္စရတိဟာသာဒိအတ္ထေန ဝါ သမ္ဗန္ဓုပဂတာ သာနုဘာဝကာ ဝက္ခမာနာနုဘာဝေဟိ သဟ ပဝတ္တာ ဘာဝဝိဘာဝါ ဝက္ခမာနဘာဝဝိဘာဝါ နိဗန္ဓာ ဝုတ္တဂုဏောပေတကဝိနာ ဗန္ဓိတာ ဧကတ္ထ အာဟရိတွာ ဒဿိတာ သာဓုနံ ဣဿာဒိဒေါသရဟိတာနံ သဇ္ဇနာနံ ရသဿာဒါယ သိင်္ဂါရာဒိဝက္ခမာနရသဿ အဿာဒနတ္ထံ သမ္ပဇ္ဇန္တိ ပဝတ္တန္တီတိ။ ဣမာယ ဂါထာယ ဌာယီဘာဝေါ ဗျဘိစာရီဘာဝေါ ကေဝလဘာဝေါ ဝိဘာဝေါ အနုဘာဝေါ ရသော စေတိ ဣမေ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ ဘဝန္တိ၊ ကထန္တိ စေ? ဘာဝဝိဘာဝါနံ ‘‘ဌာယီသမ္ဗန္ဓိနော’’တိ ဝိသေသနံ ဘဝတိ၊ တေန ဘာဝဿ ဌာယီ စ သော ဘာဝေါ စေတိ စ ဌာယီပဒေန သမ္ဗန္ဓတ္တာ ဌာယီဘာဝေါ စ၊ ပုန ဗျဘိစာရီဘာဝေ သတိ ‘‘ဌာယီဘာဝေါ’’တိ ဣမဿ သာဓကတ္တာ ဣမဿေဝ ဌာယီဘာဝပဒဿ ပယောဂသာမတ္ထိယေန ဂမ္မမာနော ဗျဘိစာရီဘာဝေါ စ၊ ပုန ဌာယီပဒေန သမာသမကတွာ ဝိသုံ ဒဿိတဘာဝသဒ္ဒသုတိယာ ဌာယီဘာဝဗျဘိစာရီဘာဝေဟိ အညော ဘာဝေါ စ၊ တထာ ဧဝ ဌာယီပဒေန ဝါစ္စရတိဟာသာဒိအတ္ထဿ ဥပ္ပတ္တိဥဒ္ဒီပနဒွယံ ဝိဘူတံ ကတွာ သဇ္ဇေတွာ ဌိတတ္တာ တေဟိ ရတိဟာသာဒီဟိ အတ္ထေဟိ သမ္ဗန္ဓိနော အာလမ္ဗဏဥဒ္ဒီပနသင်္ခတဝိဝိဓဝိဘာဝါ စ၊ ဧဝမေဝ သာနုဘာဝကပဒေန သမာယောဂေန ဒဿိတာနုဘာဝေါ စ၊ ‘‘ရသဿာဒါယာ’’တိ ဣမိနာ နိဒ္ဒိဋ္ဌရသော စာတိ ဧဝမိမေ ဌာယီဘာဝါဒယော ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ ဟောန္တိ။ ဌာယိနာ သဟ သမ္ဗန္ဓောတိ စ၊ သော ဧတေသမတ္ထီတိ စ၊ ဘာဝေါ စ ဝိဘာဝေါ စေတိ စ၊ သဟ အနုဘာဝေဟိ ဝတ္တန္တီတိ စ၊ ရသဿ အဿာဒေါတိ စ ဝါကျံ။

ဘာဝအဓိပ္ပာယ

၃၄၀။

စိတ္တဝုတ္တိဝိသေသာ တု၊ ဘာဝယန္တိ ရသေ ယတော၊

ရတျာဒယော တတော ဘာဝ-သဒ္ဒေန ပရိကိတ္တိတာ။

၃၄၀။ ဣဒါနိ ယထာဥဒ္ဒိဋ္ဌေသု ဌာယာဒီဟိ ဘာဝဝိဘာဝါနုဘာဝရသေသု ပဌမံ ဘာဝံ ဝိဘာဝေတုံ ဘာဝသဒ္ဒမနွတ္ထယတိ ‘‘စိတ္တ’’ဣစ္စာဒိနာ။ စိတ္တဿ ဝုတ္တိယော ရမဏဟသနာဒိအာကာရေန ပဝတ္တိယော၊ တာဝ ဝိသေသာ ဝိသိဋ္ဌသဘာဝတ္ထာတိ စိတ္တဝုတ္တိဝိသေသာ။ ရတျာဒယော ဌာယီဗျဘိစာရီသာတ္တိကာ။ တုသဒ္ဒေါ ဝိသေသေ။ ယတော ရသေ သိင်္ဂါရာဒယော ဘာဝယန္တိ နိပ္ဖာဒေန္တိ။ တတော ဘာဝသဒ္ဒေန ပရိကိတ္တိတာ ဘရတာဒီဟိ ကထိတာ။ ဧတ္ထ ဟိ ဏျန္တော ဘူဓာတု ကရဏေ ဝတ္တတေ။ ယတော စာယံ န ကေဝလံ ကရဏေယေဝ ဝတ္တတေ၊ အထ ခေါ ဗျာပနေ၊ ပဋိပါဒနေ စ၊ တသ္မာဿ ပဋိဘာနံ စိတ္တံ ဘာဝယန္တိ ဗျာပေန္တိ။ အထ ဝါ ကဝိနော လောကဋ္ဌိတိဉာဏလက္ခဏံ အဓိပ္ပာယံ ဘာဝယန္တိ ပဋိပါဒေန္တီတိ ဘာဝါတိ ဧဝမေတ္ထ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။

၃၄၀။ ဣဒါနိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌေသု ဌာယီဘာဝါဒီသု ဌာယီအာဒီနံ [ဌာယီဘာဝါဒီနံ (က။)] တိဏ္ဏံ သာဓာရဏော ဘာဝေါ နာမ ဧသောတိ ဒဿေန္တော အနွတ္ထဝသေန ဒဿေတိ ‘‘စိတ္တ’’ဣစ္စာဒိ။ စိတ္တဝုတ္တိဝိသေသာ တု စိတ္တဿ ဥတ္တရိ ဝက္ခမာနာရမ္မဏဟသနသောစနာဒီဟိ၊ နိဗ္ဗေဒါဒီဟိ၊ ထမ္ဘာဒီဟိ စ အာကာရေဟိ ပဝတ္တိသင်္ခါတာ အညမညံ အသင်္ကရာကာရသင်္ခါတာ ဝိသေသာ ပန ဌာယီဗျဘိစာရီသာတ္တိကာ ယတော ယသ္မာ ရသေ သိင်္ဂါရာဒိရသေ ဘာဝယန္တိ နိပ္ဖာဒေန္တိ ကရောန္တိ။ နော စေ၊ ရသေ သိင်္ဂါရာဒိရသဝိသယေ ပဏ္ဍိတာနံ စိတ္တံ ဘာဝယန္တိ ဗျာပနံ ကရောန္တိ။ နော စေ၊ တသ္မိံယေဝ ရသဝိသယေ ကဝိနော လောကသဘာဝံ ဝိသယံ ကတွာ ပဝတ္တဉာဏလက္ခဏံ အဓိပ္ပာယံ ဘာဝယန္တိ ပဋိပါဒနံ ကရောန္တိ။ တတော ဘာဝသဒ္ဒေန ဟေတုကတ္တရိ နိပ္ဖန္နေန ရတျာဒယော ရတိဟာသာဒယော ပရိကိတ္တိတာ ဘရတာဒီဟိ ဝုတ္တာ ဟောန္တီတိ။ ‘‘ရတျာဒယော’’တိ ဧတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေန ဟာသာဒယော ဌာယီဘာဝါ စ၊ နိဗ္ဗေဒါဒယော ဗျဘိစာရီဘာဝါ စ၊ ထမ္ဘပလယာဒယော သာတ္တိကဘာဝါ စ သင်္ဂဟိတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ စိတ္တဿ ဝုတ္တိယောတိ စ၊ တာ ဧဝ ဝိသေသာတိ စ၊ ဘာဝေါ ဣတိ သဒ္ဒေါတိ စ ဝါကျံ။

ဌာယီဘာဝအဓိပ္ပာယ

၃၄၁။

ဝိရောဓိနာ’ညဘာဝေန၊

ယော ဘာဝေါ န တိရောဟိတော၊

သီလေန တိဋ္ဌတိ’စ္စေ’သော၊

ဌာယီဘာဝေါတိ သဒ္ဒိတော။

၃၄၁။ ဌာယာဒိကေ တိဝိဓေ ဘာဝေ ကမေနာဟ ‘‘ဝိရောဓိနာ’’ဣစ္စာဒိနာ။ ဝိရောဓိနာ အညေန ဇိဂုစ္ဆာဒိနာ ဘာဝေန ယော ဘာဝေါ ရတျာဒိကော န တိရောဟိတော နစ္ဆာဒိတော၊ ဧသော ဘာဝေါ အနုစ္ဆိဇ္ဇမာနတ္တာ ဧဝ တိဋ္ဌတိ သီလေနာတိ၊ ဌာယီ ဧဝ ဘာဝေါတိ ဌာယီဘာဝေါတိ သဒ္ဒိတော ကထိတော။ ယော ဘာဝါဒီဟိ အာလောကိတဿာဒံ နီတော သမာနီတော၊ သော သာမာဇိကေဟိ အဿာဒိယမာနတ္တာ ရသောတိ ဝုစ္စတိ။ ဝက္ခတိ ဟိ ‘‘သဝိဘာဝ’’ဣစ္စာဒိ။

၃၄၁။ ဣဒါနိ ဌာယီအာဒိကေ တိဝိဓဘာဝေ ကမေန နိဒ္ဒိသတိ ‘‘ဝိရောဓိ’’ဣစ္စာဒိနာ။ ဝိရောဓိနာ အညဘာဝေန ရတိဟာသာဒီနံ ဝိရုဒ္ဓေန ဇိဂုစ္ဆာဒိနာ အညဘာဝေန ယော ဘာဝေါ ရတိဟာသာဒိကော တိရောဟိတော န ဗျဝဟိတော န ဟောတိ၊ ဧသော ဝိရုဒ္ဓဘာဝေန အဗျဝဟိတော ဘာဝေါ တိဋ္ဌတိ သီလေနာတိ ဣမိနာ အတ္ထေန ဌာယီ နာမ ဟောတီတိ ကတွာ ဌာယီဘာဝေါတိ သဒ္ဒိတော ကထိတောတိ။ ယော ဝိဘာဝါနုဘာဝါဒီဟိ အဿာဒနီယတ္တံ ပါပိတော သဗ္ဘေဟိ အဿာဒနီယတ္တာ ရသောတိ ဝုစ္စတိ၊ သော ဌာယီ နာမာတိ ဝုစ္စတိ။ အညော စ သော ဘာဝေါ စေတိ စ၊ တိရော ကယိရိတ္ထာတိ စ၊ ဌာယီ စ သော ဘာဝေါ စေတိ စ ဝိဂ္ဂဟော။

ဌာယီဘာဝပ္ပဘေဒဥဒ္ဒေသ

၃၄၂။

ရတိဟာသာ စ သောကော စ၊

ကောဓုဿာဟဘယ’မ္ပိ စ၊

ဇိဂုစ္ဆာဝိမှယာ စေဝ၊

သမော စ နဝ ဌာယိနော။

၃၄၂။ ရတျာဒီနံ နဝန္နမေဝ ဌာယိတွံ သမ္ဘဝတီတျာဟ ‘‘ရတိ’’စ္စာဒိ။ သမော စေတိ ဧဝံ ဌာယိနော နဝါတိ ယောဇနာ။ နဝေဝေတေ သကသကဝိဘာဝါနုဘာဝေဟိ သမုလ္လာသိတာ ဝိသုမ္ပိ ဗန္ဓိတဗ္ဗာ ကဝိနာ၊ အဘိနေတဗ္ဗာ စ နဋေန၊ တထာ သေသဘာဝါပိ။ တတ္ထ ယဒိ ပနာယံ ရတိ အသေသဣတ္ထိပုရိသဂုဏယုတ္တာနံ ဣတ္ထိပုရိသာနံ အညမညံ ဇနိတာ၊ စန္ဒာဒီဟိ ဥဒ္ဒီပနဝိဘာဝေဟိ ဥဒ္ဒီပိတာ၊ ဥဿုက္ကတာဒိဗာဓကေဟိ အနုဘာဝေဟိ ပရိပေါသိတာ၊ သကသကာနုဘာဝသာမတ္ထိယာ ပတီယမာနေဟိ အနေကရူပေဟိ ဗျဘိစာရီဟိ စိတ္တတာ သိယာ၊ တဒါ တု ဌာယီ ရတိ နဋာဘိနယေန၊ သုဗန္ဓသဝနေန ဝါ သဗ္ဘေဟိ အဿာဒိယမာနာ သိင်္ဂါရရသတ္တမာပဇ္ဇတေ။ ဧဝံ ယထာယောဂံ ဟာသာဒိဌာယီဘာဝါနံ ဟဿရသာဒိဘာဝါပဇ္ဇနေ ယုတ္တိံ သမန္နေယျ။

၃၄၂။ ဌာယီဘာဝေါ နာမ ရတျာဒယော နဝေဝေတိ ဒဿေတုံ ‘‘ရတိဟာသာ’’တိအာဒိမာဟ။ ရတိဟာသာ စ သောကော စ ကောဓုဿာဟဘယမ္ပိ စ ဇိဂုစ္ဆာဝိမှယာ စေဝ သမော သန္တဂုဏော စာတိ ဧဝံ ဌာယိနော နဝ ဟောန္တိ။ ဣမေသံ ရတျာဒီနံ နဝန္နံ သရူပကထနံ ‘‘သိင်္ဂါရဟဿကရုဏာ’’တိအာဒိကာယ ဥဒ္ဒေသဂါထာယ အနန္တရေ နိဒ္ဒေသေ ပါကဋော ဟောတိ။ ရတိ စ ဟာသော စာတိ စ၊ ကောဓော စ ဥဿာဟော စ ဘယဉ္စေတိ စ၊ ဇိဂုစ္ဆာ စ ဝိမှယာ စေတိ စ ဝါကျံ။ ဣမေ နဝ စ ဧဝံ ဗျဘိစာရီဘာဝသာတ္တိကာဘာဝေါ စေတိ ဣမေ ယထာသကမနုရူပဝိဘာဝါနုဘာဝေဟိ ဒိတ္တံ ကတွာ ပစ္စေကံ ကဝိနာ ဗန္ဓိတဗ္ဗာ၊ နဋေန ဂဟေတွာ ဒဿိတဗ္ဗာ စ။ ဣမေသု တိဝိဓဘာဝေသု အယံ ရတိ အသေသပုမိတ္ထိဂုဏေဟိ ယုတ္တေဟိ နရနာရီဟိ အညမညံ ဥပ္ပာဒိတာ၊ စန္ဒာဒီဟိ ဥဒ္ဒီပနဝိဘာဝေဟိ ဥဒ္ဒီပိတာ၊ ဥဿာဟာဒိပကာသကကာယိကဝါစသိကပယောဂသင်္ခါတာနုဘာဝေန ပေါသိတာ၊ သကသကာနုဘာဝသာမတ္ထိယေဟိ ဂမ္မမာနာနေကပ္ပကာရဗျဘိစာရီဘာဝေဟိ ဝိစိတ္တကတာ ဟောတိ။ ဤဒိသာ’ယံ ရတိ နဋဿ အဘိနယေန စ ပသတ္ထဗန္ဓသဝနေန စ သဗ္ဘေဟိ အဿာဒိယမာနသိင်္ဂါရာဒိရသတ္တံ ပါပုဏာတီတိ ဝိညာတဗ္ဗာ။ ဟာသာဒီနံ သေသဌာယီဘာဝါနံ ဟဿရသာဒိဘာဝါပတ္တိယံ ယုတ္တိ ဧဝံ ယထာရဟံ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ။

ဗျဘိစာရီဘာဝအဓိပ္ပာယ

၃၄၃။

တိရောဘာဝါဝိဘာဝါဒိ-

ဝိသေသေနာ’ဘိမုချတော၊

ယေတေ စရန္တိ သီလေန၊

တေ ဟောန္တိ ဗျဘိစာရိနော။

၃၄၃။ ဗျဘိစာရိနော အာဟ ‘‘တိရောဘာဝ’’ဣစ္စာဒိနာ။ တိရောဘာဝေါ ဌာယီနံ ဧကဿာပိ ဘာဝဿ နိဗ္ဗေဒါဒိနော အစိရဋ္ဌာယိတာ စ အာဝိဘာဝေါ ပါကဋတာ စ နာနာရသနိဿယတ္တာ တေ အာဒယော ယဿ။ အာဒိသဒ္ဒေန ဌာယီဓမ္မဿ သုခဒုက္ခာဒိရူပဿ ဂဟဏံ၊ သောဝ ဝိသေသော၊ တေန။ ဌာယီဓမ္မဿ သုခဒုက္ခရူပဿ ဂဟဏံ၊ အတ္တနော ဓမ္မဿ သုခဒုက္ခရူပဿ ဌာယိနိ သမာရောပနဉ္စာဘိမုချံ။ တထာ ဟိ ရတိယံ ပရိသမော သုခါနုဝိဒ္ဓါ ဘဝတိ၊ သောကေ ဒုက္ခာနုဝိဒ္ဓါ။ ရတိယံ သုခသဘာဝါပိ ဂိလာနိပ္ပဘုတယော ဗျဘိစာရိနော သကမ္မံ ဒုက္ခမိမံ သမာရောပယန္တေဝ။ တတော တေန အဘိမုခဘာဝေန ယေ ဧတေ ဘာဝါ သီလေန စရန္တိ ပဝတ္တန္တိ၊ တေ ဗျဘိစာရိနော ဟောန္တီတိ။

၃၄၃။ ဣဒါနိ ဥဒ္ဒေသက္ကမေန ဗျဘိစာရီဘာဝေ လက္ခဏတော ဒဿေတိ ‘‘တိရောဘာဝါ’’ဣစ္စာဒိနာ။ တိရောဘာဝါဝိဘာဝါဒိဝိသေသေန ဗျဘိစာရီဘာဝါနံ အတ္တနော အနေကရသံ နိဿာယ ပဝတ္တတ္တာ၊ လောကဿ ဘိန္နရုစိကတ္တာ စ ကိသ္မိဉ္စိ ဌာယီဘာဝေ ဗျဘိစာရီဘာဝါနမတ္တနော ဂုဏဿ လီနတ္တဉ္စ ကိသ္မိဉ္စိ တဿေဝ ဂုဏဿ ပါကဋတ္တဉ္စာတိအာဒိကေန ဝိသေသေန အဘိမုချတော ဌာယီဘာဝါနံ သုခဒုက္ခရူပံ အတ္တနိ စ အတ္တနော သုခဒုက္ခရူပံ ဌာယီဘာဝေသု စ အာရောပနသင်္ခါတေန အဘိမုခဘာဝေန ယေတေ ဘာဝါ သီလေန စရန္တိ ပကတိယာ ပဝတ္တန္တိ၊ တေ ဘာဝါ ဗျဘိစာရိနော နာမ ဟောန္တီတိ။ ဧဝမေဝ [ဧဝရူပါ (က။)] ပီဠာ သရူပေန ဧကော ပရိသမသင်္ခတဗျဘိစာရီဘာဝေါ ရတိယံ သဂုဏေန လီနော သုခါနုဝိဒ္ဓါ ဟုတွာ၊ သောကေ သဂုဏေန ပါကဋော ဒုက္ခာနုဝိဒ္ဓါ စ ဟုတွာ ပဝတ္တတေ။ ဧဝမေဝ သုခသဘာဝရတိယံ ဂိလာနာဒယော ဗျဘိစာရိနော သကိယံ ဒုက္ခသရူပံ အာရောပေန္တီတိ ကတွာ တိရောဘာဝဝိဘာဝါဒိဝိသေသေန အဘိမုခံ ပဝတ္တန္တိ။ တိရောဘဝနမိတိ စ၊ အာဝိဘဝနမိတိ စ၊ တိရောဘာဝေါ စ အာဝိဘာဝေါ စေတိ စ၊ တေ အာဒယော ယဿ ဌာယီဘာဝေသု ဝိဇ္ဇမာနာနံ သုခဒုက္ခသဘာဝါနံ အတ္တနိ အာရောပနဿေတိ စ၊ သောယေဝ ဝိသေသောတိ စ၊ အဘိမုခါနံ ဘာဝေါတိ စ ဝိဂ္ဂဟော။ ဗျဘိစာရီပဒေ ဝိသဒ္ဒေါ ဝိသေသတ္ထေ အဘိသဒ္ဒေါ အဘိမုခဘာဝေ ဝတ္တတိ။

ဗျဘိစာရီဘာဝပ္ပဘေဒ

၃၄၄။

နိဗ္ဗေဒေါ တက္ကသင်္ကာ သမ-

ဓိတိဇဠတာ ဒီနတုဂ္ဂါလသတ္တံ၊

သုတ္တံ တာသော ဂိလာနု’ဿုကဟရိသ-

သတိဿာဝိသာဒါဗဟိတ္ထာ။

စိန္တာ ဂဗ္ဗာ’ပမာရော’မရိသမဒ-

မတုမ္မာဒမောဟာ ဝိဗောဓော၊

နိဒ္ဒါဝေဂါ သဗိဠံ မရဏ-

သစပလာဗျာဓိ တေတ္တိံသမေ’တေ။

၃၄၄။ တေ ဒဿေတိ ‘‘နိဗ္ဗေဒေါ’’ဣစ္စာဒိနာ။ ဒီနတုဂ္ဂါလသတ္တန္တိ ဒီနတာ စ ဥဂ္ဂတဉ္စ အာလသတ္တဉ္စ၊ ဂိလာနိ ဥဿုကဣတိ ဥဿုက္ကံ။ စပလဣတိ စာပလ္လံ၊ သဟ စပလေန သစပလော၊ သော စာယံ ဗျာဓိ စ၊ မရဏဉ္စ သစပလဗျာဓိ စ သမာဟာရေ။ တဉ္စ သဟ ဗိဠာယ ဝတ္တတီတိ သဗိဠန္တိ ဧတေ ယထာဝုတ္တဗျဘိစာရီဘာဝါ တေတ္တိံသ ဟောန္တီတိ။ ဥဿာဟဝတာ ဝီရရသော တံဝသေနေဝ အဿာဒီယတိ။ ဘီရုနာ တု သောဝ ဘယာနကရသဝသေနေတိ လောကသဘာဝဿ အနေကတ္တာ တဒတ္ထမေတေ ဗျဘိစာရိနော ဧကေကဿရသဿ ဗဟဝေါ ဝဏ္ဏနီယာ၊ ယတော တံဝဏ္ဏနာဒွါရေန သဗ္ဗောပိ တေသု ကိဉ္စိ အဿာဒေတီတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ ပန မာရဏောပဂတဝေရိဒဿနမေကမေဝ တင်္ခဏေယေဝ ဘိန္နံ ပကတိဝသေန ဘီရုနော ဘယဿ ဟေတု၊ သင်္ဂါမလောလဿ တု ဥဿာဟနိမိတ္တံ သိယာ။ တထာ နဋေန ကတံ ဝိကတမာဘရဏံ ကြိယာဝါ နီစပကတီနံ ဌာယိနော ဟာသဿ ဟေတု၊ ဂမ္ဘီရပကတီနံ ဗျဘိစာရိနော ဟာသဿ၊ တသ္မာ ဘာဝေ ဝဏ္ဏယတာ ကဝိနာ ဘာဝါ တထာ ဝဏ္ဏနီယာ၊ ယထောစိတျပရိပေါသော သိယာ။ ဩစိတျဘင်္ဂေါ တု မဟတာ ဝါယာမေန ပရိဟရိတဗ္ဗော။

တေသု နိဗ္ဗေဒေါ အတ္တာဝမာနနံ။ တဿ စ ဣတ္ထီနဉ္စ နီစာနဉ္စ ဒါလိဒ္ဒိယံ ဝိဘာဝေါ၊ ယောဂီနံ တု တတွသံဝေဒနံ ဝိဘာဝေါ၊ အဿုပတနစိန္တာဒယော ဧတ္ထ အနုဘာဝါ။

တက္ကော ဝိတက္ကနံ။ တဿ သန္ဒေဟော ဝိဘာဝေါ၊ သိရောကမ္ပာဒိ အနုဘာဝေါ။

သင်္ကာယ ဝိရုဒ္ဓစရဏံ ဝိဘာဝေါ၊ ကမ္ပာဒယော အနုဘာဝေါ။

သမော ခေဒေါ။ တတ္ထ ဂတျာဒိ ဝိဘာဝေါ၊ သေဒါဒိ အနုဘာဝေါ။

ဓိတိ သန္တောသော။ ဉာဏာဒိ ဝိဘာဝေါ၊ အနုဘာဝေါ ဘောဂါလောလတာဒိ။

ဇဠတာ အပ္ပဋိပတ္တိ။ တဿာ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌဒဿနာဒိ ဝိဘာဝေါ၊ အနိမိသနယနာလောစနာဒိ အနုဘာဝေါ။

ဒီနတာ စေတသော အနောဇတာ။ တဿာ ဝိဘာဝေါ ဒုဂ္ဂတတာဒိ၊ အနုဘာဝေါ မလိနဝတ္ထတာဒိ။

ဥဂ္ဂတာ ဒါရုဏတ္တံ။ တဿာ ဝိဘာဝေါ ဗလဝါပရာဓာဒိ၊ တဿ အနုဘာဝေါ တဇ္ဇနာဒိ။

အာလသတ္တဿ ပရိသမာဒိ ဝိဘာဝေါ၊ ဇိမှတာဒိ အနုဘာဝေါ။

သုတ္တဿ နိဒ္ဒါ ဝိဘာဝေါ၊ တဿာဒါဒယော အနုဘာဝေါ။

တာသော စိတ္တက္ခောဘော။ ဝိဘာဝေါ အဿ ဂဇ္ဇိတာဒိ၊ ကမ္ပနာဒိ အနုဘာဝေါ။

အာယာသပိပါသာဒိ ဝိဘာဝေါ ဂိလာနိယာ၊ ဝိဝဏ္ဏတာဒယော အနုဘာဝေါ။

ကာလက္ခမတာ ဥဿုကံ။ ဝိဘာဝေါ တဿ ရမဏီယဒဿနိစ္ဆာဒိ၊ အနုဘာဝေါ တုရိတတာဒိ။

စေတောပသာဒေါ ဟရိတော။ တတြ ဥဿဝါဒိ ဝိဘာဝေါ၊ အဿုသေဒါဒယော အနုဘာဝေါ။

သဒိသဒဿနာဒိ ဝိဘာဝေါ သတိယာ၊ အနုဘာဝေါ ဘမုသမုန္နမနာဒိ။

ပရေသမုက္ကံသာသဟနတာ ဣဿာ။ တဿာ ဒုဇ္ဇနတ္တဂဗ္ဗာဒယော ဝိဘာဝေါ၊ ဒေါသကထနာဝဇာနနာဒယော အနုဘာဝေါ။

ဝိသာဒေါ ခေဒေါ။ ဝိဘာဝေါ တဿ အာရဒ္ဓကာရိယာသိဒ္ဓါဒိ၊ ဗာဓယတာပါဒိ အနုဘာဝေါ။

အဗဟိတ္ထာ ကာယသံဝရဏံ။ တဿာ ဝိဘာဝေါ လဇ္ဇာဒိ၊ အနုဘာဝေါ’ညဝိကြိယာ။

စိန္တာ ဣဋ္ဌာလာဘာဒီဟိ၊ အနုဘာဝေါ မုကုလိတနယနာဒိ။

ဂဗ္ဗော အဘိမာနော။ ဝိဘာဝေါဿ ဣဿရိယာဒိ၊ အနုဘာဝေါ အဝဇာနနာဒိ။

အပမာရော ဂါဟရုက္ခာဒီဟိ [ဂါဟရုက္ခပတနာဒီဟိ (?)]၊ ဘူပါတာဒယော ဧတ္ထ အနုဘာဝေါ။

အမရိသော အက္ခမတာ။ ဝိဘာဝေါ အဿာဝမာနနာဒိ၊ သိရောကမ္ပနတဇ္ဇနာဒယော အနုဘာဝေါ။

မဒေါ ပမာဒုက္ကံသော။ တဿ ဝိဘာဝေါ ပါနံ၊ စလမာနင်္ဂဝစောဂတိဟာသာဒယော အနုဘာဝေါ။

မတိ ကင်္ခစ္ဆေဒေါ။ ဥပဒေသာဒိ ဝိဘာဝေါ၊ မုခဝိကာသာဒိ ဧတ္ထ အနုဘာဝေါ။

အသမေက္ခိတကာရိတာ ဥမ္မာဒေါ။ တဿ ဝိဘာဝေါ သန္နိပါတဂဟဏာဒိ၊ အဋ္ဌာနရုဒိတဂီတဟာသာဒယော အနုဘာဝေါ။

မောဟော ဘယာဒီဟိ၊ အနုဘာဝေါ ထမ္ဘကမ္ပာဒိ။

ဒုရာစာရာဒီဟိ ဗိဠံ၊ အဓောမုခတာဒိ အနုဘာဝေါ။

မရဏံ ဝိဘာဝအနုဘာဝေဟိ သုပသိဒ္ဓံ။

စပလတာ ရာဂဒေါသာဒီဟိ၊ သစ္ဆန္ဒစရဏာဒိ အနုဘာဝေါ။ ဗျာဓိ ပါကဋော။

ယေ ဝါ ပနညေ ဣဓ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ စိတ္တဝုတ္တိဝိသေသာပိ သံဝိဇ္ဇန္တိ သုခုမဘေဒါ၊ တေသု ကေစိ ဝုတ္တေသွန္တောဂဓာ ဟောန္တိ။ ယထာ ဟိ ဣစ္ဆာသဘာဝါ သဗ္ဗေ ကာမာ ရတိယံ အန္တောဂဓာ၊ တထာ ဒေါသပ္ပကာရာ ကောဓာ မရိသဣဿာဒီသွန္တောဂဓာ၊ ဒုက္ခသဘာဝါ သောကသမဗျာဓိဂိလာနိ ဝိသာဒါဒီသွန္တောဂဓာ။ ပီတျာဒယော သုခသဘာဝါ ဟရိသေတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တေသု ဘယာ တာသော အညော၊ သင်္ကာ တထာ အမရိသော။ တသ္မာ ဣဿာ၊ တထာ ဂိလာနိတော သမော၊ နိဒ္ဒါယ သုတ္တံ၊ ဥဿုကာ စပလတာ၊ တထာ မောဟာ ပလယော ဝက္ခမာနော အညောတိ မန္တဗ္ဗံ။

၃၄၄။ ဣဒါနိ တေ ဗျဘိစာရီဘာဝေ သရူပေန ဒဿေတိ ‘‘နိဗ္ဗေဒေါ’’ဣစ္စာဒိနာ။ နိဗ္ဗေဒေါ အတ္တနိန္ဒာသင်္ခတော စ၊ တက္ကသင်္ကာ စ၊ သမဓိတိဇဠတာ ပရိသမော သန္တောသလက္ခဏာ ဓိတိ ဇဠတာ စ၊ ဒီနတုဂ္ဂါလသတ္တံ ဒီနဘာဝဒါရုဏဘာဝအလသဘာဝါ စ၊ သုတ္တံ သယနဉ္စ၊ တာသော စိတ္တက္ခောဘော စ၊ ဂိလာနပရိမဒ္ဒိတဘာဝေါ စ၊ ဥဿုကဟရိသသတိဿာဝိသာဒါဗဟိတ္ထာ ဥဿာဟပိတိသတိဣဿာခေဒအာကာရသံဝရာ စ၊ စိန္တာ စ၊ ဂဗ္ဗော အဘိမာနော စ၊ အပမာရော စ၊ အမရိသမဒမတုမ္မာဒမောဟာ အက္ခန္တိပမာဒါဓိက္ကာ ကင်္ခစ္ဆေဒဥမ္မာဒမောဟာ စ၊ ဝိဗောဓော ပဗောဓော စ၊ နိဒ္ဒါဝေဂါ နိဒ္ဒါ စ၊ အာဝေဂသင်္ခါတော သမ္ဘမော စ၊ သဗိဠံ လဇ္ဇာသဟိတံ မရဏသစပလာဗျာဓိ မရဏဉ္စ စာပလျသဟိတာ ဗျာဓိ စေတိ။ ဧတေ တေတ္တိံသ ဗျဘိစာရီဘာဝါ နာမ ဟောန္တိ။ တက္ကော စ သင်္ကာ စေတိ စ၊ သမော စ ဓိတိ စ ဇဠတာ စေတိ စ၊ ဒီနတာ စ ဥဂ္ဂေါ စ အလသတ္တဉ္စာတိ စ၊ ဥဿုကဉ္စဟရိသော စ သတိ စ ဣဿာ စ ဝိသာဒေါ စ အဗဟိတ္ထာ စေတိ စ၊ အမရိသော စ မဒေါ စ မတိ စ ဥမ္မာဒေါ စ မောဟော စေတိ စ၊ နိဒ္ဒါ စ အာဝေဂေါ စေတိ စ၊ သဟ ဗိဠာယ ဝတ္တတီတိ စ၊ သဟ စပလေန စာပလျေန ဝတ္တတီတိ စ၊ သစပလော စ သော ဗျာဓိစေတိ စ၊ မရဏဉ္စ သစပလဗျာဓိ စေတိ စ ဝါကျံ။ မရဏသစပလာဗျာဓီတိ သမာဟာရဒွန္ဒော။ တသ္မာ ‘‘သဗိဠ’’န္တိ ပဒံ ဧတဿ ဝိသေသနံ ဟောတိ။

လောကသဘာဝဿ အနေကဝိဓတ္တာ ဧကောယေဝ ဝီရရသော ဥဿာဟဝတာ ဝီရရသာကာရေန အဿာဒနီယော ဟောတိ၊ သောယေဝ ဘီရုနာ ဘယာကာရေန အဿာဒနီယော ဟောတိ။ တသ္မာ ဧကေကဿ ရသဿ ဣမေ ဗဟူ ဗျဘိစာရိနော ဝဏ္ဏေတဗ္ဗာ ဟောန္တိ။ ဧဝံ သတိ အနေကာဓိပ္ပာယကော လောကော တေသု ကိဉ္စိ အဿာဒေတိ။ ဧဝံ သတိ ဗန္ဓော သဗ္ဗဇနဿ ကန္တော ဟောတိ။ တဿံ ဘာဝဝဏ္ဏနာယံ ယသ္မာ မာရေတုမာဂစ္ဆန္တာနံ သတ္တူနံ ဒဿနမေကမေဝ တင်္ခဏေ ဇနာဓိပ္ပာယတော ဘိဇ္ဇိတွာ ပကတိဘီရူနံ ပုရိသာနံ ဘယဿ စ ယုဒ္ဓလောလဿ ဥဿာဟနဿ စ ကာရဏံ ဟောတိ။ ဧဝံ နဋေန ဟသနတ္ထံ ကတဝိကတမာဘရဏဉ္စ တာဒိသကိရိယာ စ ဥတ္တာနပကတိကာနံ ပုရိသာနံ ဌာယီဟာသဿ စ ဂမ္ဘီရပကတိကာနံ ဗျဘိစာရီဟာသဿ စ ဟေတု ဘဝေယျ။ တသ္မာ ဘာဝေ ဝဏ္ဏေန္တေန ကဝိနာ ဩစိတျဘင်္ဂမကတွာ သက္ကစ္စမောစိတျံ သဇ္ဇေတွာ ဘာဝပ္ပကာသကာနိ သဝိဘာဝါနုဘာဝကဝိဝစနာနိ ဝဏ္ဏေတဗ္ဗာနိ။ ဧတ္ထ ဘာဝါဝဗောဓကဝိဘာဝါဒီနံ ဇာနိတဗ္ဗတ္တာ တေဟိ တေဟိ ဘာဝေဟိ သဒ္ဓိံ ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

တေသု ဘာဝေသု အတ္တာဝမာနနလက္ခဏော နိဗ္ဗေဒေါ။ ဣတ္ထီနံ၊ ဟီနာနံ [ဟီနာစာရာနံ (က။)] ဝါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စေ၊ ဒါလိဒ္ဒိယံ အာလမ္ဗဏဝိဘာဝေါ နာမ၊ ယောဂီနံ စေ၊ တထာဝဗောဓော အာလမ္ဗဏဝိဘာဝေါ၊ ဧတ္ထ အဿုပတနစိန္တာဒိကံ အနုဘာဝေါ နာမ။

ဝိတက္ကဿ သန္ဒေဟော ဥဒ္ဒီပနဝိဘာဝေါ နာမ၊ သိရောကမ္ပာဒိကံ အနုဘာဝေါ နာမ။

သင်္ကာယ ဝိရုဒ္ဓပ္ပဝတ္တိ ဥဒ္ဒီပနဝိဘာဝေါ၊ ကမ္ပာဒိကော အနုဘာဝေါ။ ဥပရိ ‘‘ဝိဘာဝေါ’’တိ ဝုတ္တေ အာလမ္ဗဏုဒ္ဒီပနေသု ဒွီသု ယံ ယုဇ္ဇတိ၊ တံ ဂဟေတဗ္ဗံ။

ခေဒလက္ခဏဿ သမဿ ဂမနာဒိကံ ဝိဘာဝေါ၊ သေဒါဒိ အနုဘာဝေါ။

သန္တောသလက္ခဏာယ ဓိတိယာ ဉာဏာဒိ ဝိဘာဝေါ၊ ဘောဂေသု အလောလဘာဝါဒိ အနုဘာဝေါ။

အယောဂ္ဂတာလက္ခဏာယ ဇဠတာယ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌာနံ အဇာနနာဒိ ဝိဘာဝေါ၊ ဝိဝဋနယနေဟိ အဘိမုခဝိလောကနတာဒိ အနုဘာဝေါ။

စိတ္တဿနိတ္တေဇလက္ခဏာယ ဒီနတာယ ဒုဂ္ဂတတာဒိ ဝိဘာဝေါ၊ မလိနဝတ္ထတာဒိ အနုဘာဝေါ။

ဒါရုဏတာလက္ခဏဿ ဥဂ္ဂဘာဝဿာတိသယာပရာဓာဒိ ဝိဘာဝေါ၊ တဇ္ဇနာဒိ အနုဘာဝေါ။

အလသတ္တဿ အဋ္ဌာနပရိသမာဒိ ဝိဘာဝေါ၊ ဝင်္ကိကဘာဝေါ အနုဘာဝေါ။

သယနသင်္ခါတဿ သုတ္တဿ နိဒ္ဒါဒိ ဝိဘာဝေါ၊ အဿာဒါဒိ အနုဘာဝေါ။ ဧတ္ထ အဿာဒနံ နာမ သေယျသုခပဿသုခါဒိကံ။

စိတ္တက္ခောဘသင်္ခါတဿ တာသဿ ဂဇ္ဇိတာဒိ ဝိဘာဝေါ၊ ဂဇ္ဇိတံ နာမ ဘယဇနကဝစနံ။ ကောပေန ကမ္ပနာ အနုဘာဝေါ။

ပီဠာသင်္ခါတဿ ဂိလာနဿ အာယာသပိပါသာဒိ ဝိဘာဝေါ၊ ဒုဗ္ဗဏ္ဏတာဒိ အနုဘာဝေါ။

အနုရူပကာလဿ အနောလောကနဿ ဥဿုက္ကဿ ရမ္မဝတ္ထုဒဿနိစ္ဆာဒိ ဝိဘာဝေါ၊ တုရိတတာဒိ အနုဘာဝေါ။

စေတောပသာဒလက္ခဏဿ ဟရိသဿ မင်္ဂလကီဠာဒိ ဝိဘာဝေါ၊ သန္တောသဝစနာဒိ အနုဘာဝေါ။

သရဏလက္ခဏာယ သတိယာ သညာဏဒဿနာဒိ ဝိဘာဝေါ၊ ဘမုက္ခေပါဒိ အနုဘာဝေါ။

ပရသမ္ပတ္တိအသဟနလက္ခဏာယ ဣဿာယ ဒုဇ္ဇနဘာဝဂဗ္ဗာဒိ ဝိဘာဝေါ၊ ဒေါသကထနာဝဇာနနာဒိ အနုဘဝေါ။

ခေဒလက္ခဏဿ ဝိသာဒဿ အာရဒ္ဓကာရိယာသိဒ္ဓိကာရိယဗျာပတ္တိအာဒိ ဝိဘာဝေါ၊ မနောသန္တာပါဒိ အနုဘာဝေါ။

အာကာရသံဝရဏလက္ခဏာယ၊ ရသသဘာဝပဋိစ္ဆာဒနလက္ခဏာယ ဝါ အဗဟိတ္ထယလဇ္ဇာဒိ ဝိဘာဝေါ၊ တဒညကြိယာကရဏံ၊ အဓောမုခကရဏံ၊ ပါဒေဟိ ဘူမိခဏနန္တိအာဒိ အနုဘာဝေါ။

စိန္တာယ ဣဋ္ဌတ္ထာလာဘာဒီ ဝိဘာဝေါ၊ မကုလိတနယနာဒိ အဓောခိတ္တစက္ခာဒိ ဝါ အနုဘာဝေါ။

ဂဗ္ဗဿ ဣဿရိယာဒိ ဝိဘာဝေါ၊ အဝဇာနနာဒိ အနုဘာဝေါ။

အပမာရဿ ယက္ခပီဠာဒိ ဝိဘာဝေါ၊ ဘူမိပတနာဒယော အနုဘာဝေါ။

အက္ခမလက္ခဏဿ အမရိသဿ အဝမာနနာဒိ ဝိဘာဝေါ၊ သိရောကမ္ပနတဇ္ဇနာဒိ အနုဘာဝေါ။

ပမာဒါဓိက္ကလက္ခဏဿ မဒဿ သန္တောသပါနံ ဝိဘာဝေါ၊ ကမ္ပမာနဟတ္ထပါဒဝစနဂမနဟာသာဒီ အနုဘာဝေါ။

ကင်္ခါစ္ဆေဒနလက္ခဏာယ မတိယာ ဥပဒေသာဒိ ဝိဘာဝေါ၊ မုခသန္တောသာဒိ အနုဘာဝေါ။

အနုပပရိက္ခကာရိတာလက္ခဏဿ ဥမ္မာဒဿ သန္နိပါတဇ္ဇရယက္ခာဒိ ဝိဘာဝေါ၊ အကာရဏရောဒနဟသနာဒိ အနုဘာဝေါ။

မုယှနလက္ခဏဿ မောဟဿ အဓိကဘယာဒိ ဝိဘာဝေါ၊ သဘာဝါနဝဗောဓနာဒိ အနုဘာဝေါ။

နိဒ္ဒါပဂမသင်္ခါတဿ ဝိဗောဓဿ ကာလပရိဏာမာဒိ အာလောကသရဏာဒိ ဝါ ဝိဘာဝေါ၊ အက္ခိမဒ္ဒနာဒိ အနုဘာဝေါ။

မနောသမ္ပီဠနလက္ခဏာယ နိဒ္ဒါယ ကဿစိ အစိန္တနအကရဏာဒိ ဝိဘာဝေါ၊ အက္ခိပိဒဟနာဒိ အနုဘာဝေါ။

ဘယာဂမနလက္ခဏဿ အာဝေဂဿ ပစ္စတ္ထိကဒဿနာဒိ ဝိဘာဝေါ၊ ဥတြာသကမ္ပာဒိ အနုဘာဝေါ။

လဇ္ဇာလက္ခဏာယ ဗိဠာယ ဒုရာစာရာဒိ ဝိဘာဝေါ၊ အဓောမုခတာဒိ အနုဘာဝေါ။

မရဏဿ သတ္ထပဟာရရောဂါဒိ ဝိဘာဝေါ၊ မုခဝိကာရာဒိ အနုဘာဝေါ။

စာပလ္လဿ ရာဂဒေါသာဒိ ဝိဘာဝေါ၊ အတ္တနော သစ္ဆန္ဒစရဏာဒိ အနုဘာဝေါ။

ဗျာဓိယာ ဝါတပိတ္တာဒီနံ ဥဿဒဘာဝါဒိ ဝိဘာဝေါ၊ နိတ္ထုနနာဒိ အနုဘာဝေါ။

ဣမသ္မိံ သုဗောဓာလင်္ကာရေ အဒဿိတသုခုမဘေဒါ အညာပိ စိတ္တဝုတ္တိဝိသေသာ သန္တိ၊ တေသု ဣစ္ဆာသဘာဝါ သဗ္ဗေ ဘေဒါ ကာမရတိယဉ္စ၊ ဒေါသပကာရာ ကောဓအမရိသဣဿာဒီသု စ၊ ဒုက္ခသဘာဝါ သောကသမဗျာဓိဂိလာနဝိသာဒါဒီသု စ၊ ပိတိအာဒယော ဟရိသေ စ အန္တောဂဓာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧဝံ သမာနာနံ သင်္ဂဟေ သတိပိ တာသတော ဘယဿ စ၊ သင်္ကာယ အမရိဿ စ၊ အမရိသတော ဣဿာယ စ၊ ဂိလာနတော သမဿ စ၊ နိဒ္ဒါယ သုတ္တဿ စ၊ ဥဿုက္ကတော စပလတာယ စ၊ မောဟတော ဝက္ခမာနပလယဿ စ ပါကဋဝိသေသေန အညထာ ဝိသုံ ဝိသုံ ဒဿိတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

သာတ္တိကဘာဝအဓိပ္ပာယ

၃၄၅။

သမာဟိတတ္တပ္ပဘဝံ၊ သတ္တံ တေနော’ပပါဒိတာ၊

သာတ္တိကာ’ပျ’နုဘာဝတ္တေ၊ ဝိသုံ ဘာဝါဘဝန္တိ တေ။

၃၄၅။ သာတ္တိကေ ဝဒတိ ‘‘သမာဟိတေ’’စ္စာဒိနာ။ သမာဟိတော ဧကဂ္ဂတာဘာဝါပါဒနေန ကတသမာဓာနော အတ္တာ စိတ္တံ တတော ပဘဝံ ဥပ္ပန္နံ ယံ၊ တံ သတ္တံ နာမ။ တေန သတ္တေန ဥပပါဒိတာ နိဗ္ဗတ္တိတာ ထမ္ဘာဒယော သာတ္တိကာ ဝုစ္စန္တေ။ တေ စ ပုန အနုဘာဝါပိ ဘဝန္တိ ထမ္ဘာဒိဘာဝသံသူစနသဘာဝဝိကာရရူပတ္တာ။ တဉ္စ ‘‘စိတ္တဝုတ္တိဝိသေသတ္တာ’’ဣစ္စာဒိနာ ဝက္ခတိ။ တေနာဟ ‘‘အနုဘာဝတ္တေပီ’’တိ။ ဧဝံ သတျပိ တေ သာတ္တိကာ ဝိသုံ ပုထဂေဝ ဘာဝါ ဘဝန္တိ၊ ဝုတ္တနယေန စိတ္တဘဝတ္တဝိရူပတ္တာ တေသန္တိ။

၃၄၅။ ဣဒါနိ ဥဒ္ဒေသက္ကမေနာဓိဂတကေဝလဘာဝသင်္ခါတံ သာတ္တိကာဘာဝံ ဒဿေတိ ‘‘သမာဟိတ’’ဣစ္စာဒိနာ။ သမာဟိတတ္တပ္ပဘဝံ ဧကဂ္ဂတာဘာဝါပါဒနေန ကတသမာဓာနစိတ္တတော သမ္ဘူတံ သတ္တံ နာမ ဟောတိ။ တေန လာဘာလာဘာဒီသု ဧကာကာရဿ ဟေတုနာ ထိရဘာဝေန ဥပပါဒိတာ နိပ္ဖာဒိတာ ထမ္ဘာဒယော သာတ္တိကာ နာမ ဘဝန္တိ။ တေ သာတ္တိကာ အနုဘာဝတ္တေပိ စိတ္တာကာရသင်္ခါတထမ္ဘာဒိပကာသနသဘာဝဝိကာရသရူပတ္တာ အတ္တနော အနုဘာဝတ္တေ သတိပိ ဝိသုံ ဘာဝါ ဘဝန္တိ ယထာဝုတ္တ ‘‘စိတ္တဝုတ္တိဝိသေသာ တု၊ ဘာဝယန္တိ ရသေ ယတော’’တိအာဒိနာ ဘာဝါ နာမ ဟောန္တီတိ။ ဣမေ သာတ္တိကာဘာဝါနုဘာဝဝသေန ဒုဝိဓာ ဟောန္တိ။ သမာဟိတော စ သော အတ္တာ စေတိ စ၊ တတော ပဘဝမိတိ စ၊ သန္တော ဥပသန္တော စ သော အတ္တာ စေတိ စ၊ သတ္တတော ဘဝန္တီတိ စ၊ သတ္တေန ဥပ္ပာဒိတာတိ စ၊ အနုဘာဝါနံ ဘာဝေါတိ စ ဝါကျံ။ အပီတိ အနုဂ္ဂဟတ္ထေ နိပါတော။

သာတ္တိကဘာဝပ္ပဘေဒ

၃၄၆။

ထမ္ဘော ပလယရောမဉ္စာ၊

တထာ သေဒဿုဝေပထု၊

ဝေဝဏ္ဏိယံ ဝိဿရတာ၊

ဘာဝါ’ဋ္ဌေ’တေ တု သာတ္တိကာ။

၃၄၆။ တေ ဒဿေတိ ‘‘ထမ္ဘော’’ဣစ္စာဒိနာ။ ဧတ္ထ ထမ္ဘော အဝိဿရကာယစိတ္တတာ။ ပလယော အဿာသပဿာသမတ္တာဝသေသော သုတ္တာဝတ္ထာသဘာဝေါ နိဒ္ဒါပဘဝေါ။ သုဗျတ္တလက္ခဏာ သေသာ။

၃၄၆။ ဣဒါနိ သာတ္တိကေ ဒဿေတိ ‘‘ထမ္ဘော’’ဣစ္စာဒိနာ။ ထမ္ဘော ကာယစိတ္တာနံ အဝိသရဘာဝသင်္ခါတော စ ပလယရောမဉ္စာ နိဒ္ဒါယ ဥပ္ပဇ္ဇမာနအဿာသပဿာသမတ္တာတိရိတ္တသုတ္တာဝတ္ထာ စ ပသာဒါဒိသမ္ဘဝေါ ရောမုဂ္ဂမော စ တထာ ဧဝံ သေဒဿုဝေပထု စ ဘယာဒီဟိ ဥပ္ပဇ္ဇမာနဒါဟော စ သန္တောသာဒီဟိ ဥပ္ပဇ္ဇမာနအဿု စ ကမ္ပာ စ ဝေဝဏ္ဏိယံ ဝိရူပတာ စ ဝိဿရတာ ဝိရူပသဒ္ဒတာ စာတိ ဧတေ အဋ္ဌ သာတ္တိကာ ဘာဝါ နာမ ဟောန္တိ။ ရောမာနံ အဉ္စော ဥဂ္ဂမောတိ စ၊ ပလယော စ ရောမဉ္စော စေတိ စ၊ ဝေပနံ ကမ္ပနမိတိ စ၊ သေဒေါ စ အဿု စ ဝေပထု စာတိ စ၊ ဝိရူပေါ ဝဏ္ဏော အဿေတိ စ၊ တဿ ဘာဝေါတိ စ၊ ဝိရူပေါ သရော အဿေတိ စ၊ တဿ ဘာဝေါတိ စ ဝါကျံ။

၃၄၇။

ယဒါ ရတျာဒယော ဘာဝါ၊

ဌိတိသီလာ န ဟောန္တိ စေ၊

တဒါ သဗ္ဗေပိ တေ ဘာဝါ၊

ဘဝန္တိ ဗျဘိစာရိနော။

၃၄၇။ န ကေဝလံ ဝုတ္တာယေဝ ဗျဘိစာရိနော၊ ရတျာဒယောပီတိ အာဟ ‘‘ယဒါ’’ဣစ္စာဒိ။ ဘဝန္တိ ဗျဘိစာရိနောတိ ယထာယောဂံ ယထာသမ္ဗန္ဓံ ဗျဘိစာရိနော ဟောန္တီတိ အတ္ထော။ သေသံ သုဗောဓံ။

၃၄၇။ ဣဒါနိ နိဗ္ဗေဒါဒယော ဝိယ ရတိဟာသာဒယောပိ ကိသ္မိဉ္စိ ကာလေ ဗျဘိစာရိနောပိ ဟောန္တီတိ ဒဿေတိ ‘‘ယဒါ’’ ဣစ္စာဒိနာ။ ရတျာဒယော ရတိဟာသာဒယော ဘာဝါ နဝ ဌာယီဘာဝါ ယဒါ ဌိတိသီလာ န ဟောန္တိ စေ ဝိရောဓီဟိ တေဟိ တေဟိ ဘာဝန္တရေဟိ ဗျဝဟိတတ္တာ သဘာဝတော ဌိတိသဘာဝါ ယဒိ န ဟောန္တိ၊ တဒါ တေ ဘာဝါ ရတျာဒယော သဗ္ဗေပိ ဗျဘိစာရိနော ဘဝန္တီတိ။ ယထာသကံ ဗျဘိစာရိတာနုရူပဝိဘာဝါနုဘာဝါနံ ယောဂါနုရူပေန ဗျဘိစာရီဘာဝါ ဟောန္တိ။ ရတိအာဒိ ယေသံ ဟာသာဒီနမိတိ စ၊ ဌိတိ သီလံ ယေသံ ရတျာဒီနမိတိ စ ဝိဂ္ဂဟော။

၃၄၈။

ဝိဘာဝေါ ကာရဏံ တေသု’-

ပ္ပတ္တိယု’ဒ္ဒီပနေ တထာ၊

ယော သိယာ ဗောဓကော တေသ-

မနုဘာဝေါ’ယ’မီရိတော။

၃၄၈။ ဣဒါနိ ဝိဘာဝါနုဘာဝေ ဒဿေတိ ‘‘ဝိဘာဝေါ’’ဣစ္စာဒိနာ။ တေသံ ရတျာဒီနံ ဘာဝါနံ ဥပ္ပတ္တိယာ၊ တထာ ဥဒ္ဒီပနေ စ ကာရဏံ အာလမ္ဗဏဥဒ္ဒီပနဝသေန ဒုဝိဓော ဝိဘာဝေါ နာမ။ တတ္ထ အာလမ္ဗဏဝိဘာဝေါ ကန္တာဒိ၊ ဥဒ္ဒီပနဝိဘာဝေါ စန္ဒာဒိ။ တေသံ ဗောဓကော ဉာပကော ကာယိကော စ ဝါစသိကော စ ဗျာပါရော သိယာ၊ အယံ အနုဘာဝေါ ဤရိတော။

၃၄၈။ ဣဒါနိ ဝိဘာဝါနုဘာဝေ ဒဿေတိ ‘‘ဝိဘာဝေါ’’ဣစ္စာဒိနာ။ တေသံ ဌာယီဘာဝါဒီနံ တိဏ္ဏံ ဥပ္ပတ္တိယာ စ တထာ ဥဒ္ဒီပနေ စ ဥပ္ပန္နာနံ ဒီပနေ စ ကာရဏံ အာလမ္ဗဏဥဒ္ဒီပနဝသေန ဒုဝိဓော ဟေတု ဝိဘာဝေါ နာမ၊ တေသံ ဌာယီဘာဝါဒီနံ ဗောဓကော ကာယိကဝါစသိကော ယော သိယာ နဋကဝီနံ ဗျာပါရော အတ္ထိ၊ အယံ အနုဘာဝေါတိ ဤရိတောတိ။ ဝိသေသေန ဘာဝေတိ ဝဍ္ဎေတီတိ ဝိဘာဝေါ။ အနုဘာဝေတိ ဗောဓေတီတိ အနုဘာဝေါ။ ဧတ္ထ ဝိဘာဝေါ နာမ ရတိဝိသယေ နရနာရီနံ အညမညံ အာလမ္ဗဏဝိဘာဝေါ၊ စန္ဒရမ္မဒေသာဒိ ဥဒ္ဒီပနဝိဘာဝေါ စေတိ ဒုဝိဓော။ ဟာသာဒီနမ္ပိ ဒုဝိဓဝိဘာဝံ ယထာရဟံ ယောဇေတဗ္ဗံ။ အနုဘာဝေါ နာမ ဌာယီဘာဝါဒီနံ တေသံ တေသံ ဘာဝါနံ ပကာသကဝါစသိကဗျာပါရသင်္ခါတကဝိပယောဂေါ စ ကာယိကပယောဂဘူတော နဋာနံ အဘိနယသင်္ခါတော တံတံဘာဝသရူပနိရူပကော စေတိ ဒုဝိဓော ဗျာပါရော။

၃၄၉။

နေကဟေတုံ မနောဝုတ္တိ-ဝိသေသဉ္စ ဝိဘာဝိတုံ၊

ဘာဝံ ဝိဘာဝါနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏိယာ ဗန္ဓနေ ဖုဋံ။

၃၄၉။ ဝိဘာဝါဒိဝဏ္ဏနာယမေဝ ဘာဝဝိသေသာဝဗောဓော သိယာ၊ အညထာ ‘‘ဒေဝဒတ္တဿ သာဿုလောစနယုဂံ သဉ္ဇာတ’’မိတိ ဝုတ္တေ သောကာ အာနန္ဒာ ရောဂါ စေတိ ကော နာမ သက္ကောတိ ကာရဏံ နိစ္ဆိတုံ၊ စိတ္တဝုတ္တိဝိသေသဉ္စ ဘာဝံ ဝိနာ ဝိဘာဝါနုဘာဝံ ကဝိ ဝဏ္ဏေတုံ နဋောဘိနေတုံ သာမဇ္ဇိကော ဝါ ဝိညာတုံ ကော သက္ကောတီတိ ဒဿေတုမာဟ ‘‘နေက’’ဣစ္စာဒိ။ နေကဟေတုံ ဗဟုဟေတုံ မနောဝုတ္တိဝိသေသဉ္စ ဘာဝံ ဝိဘာဝိတုံ ပကာသေတုံ ဝိဘာဝါနုဘာဝါ ဝုတ္တလက္ခဏာ ဗန္ဓနေ သဘာဝနိရူပကပဒေ ဖုဋံ ဝဏ္ဏနီယာ၊ ဝိဘာဝါဒိရူပကေနေဝ အဝုတ္တမ္ပိ ကိဉ္စိ ပတီယတေ။

၃၄၉။ ‘‘ဒေဝဒတ္တဿ စက္ခူနိ အဿုပုဏ္ဏာနီ’’တိ ဝုတ္တေ သောကေန သန္တောသေန ရောဂေန ဝါတိ ယထာ အဿုကာရဏကထနံ ဝိနာ န ဇာနာတိ၊ ဧဝံ စိတ္တဿ ပဝတ္တိသင်္ခါတာ ရတိဟာသာဒယော တေ တေ ဘာဝါ အတ္တနော ပတီတိယာနုရူပံ ဝိဘာဝါနုဘာဝကထနံ ဝိနာ ကဝီဟိ ဝဏ္ဏေတဗ္ဗာ၊ နဋေဟိ ဒဿေတဗ္ဗာ၊ သဗ္ဘေဟိ အဿာဒနီယာ နတ္ထီတိ ဌာယီအာဒီနံ ဝဏ္ဏနမေဝ ကာတဗ္ဗန္တိ ဣဒါနိ အနုသာသေန္တော အာဟ ‘‘နေက’’ဣစ္စာဒိ။ နေကဟေတုံ တေသံ တေသံ ဘာဝါနံ ဥပ္ပတျာဒေါ အာလမ္ဗဏဝိဘာဝါဒိဗဟုကာရဏဝန္တံ မနောဝုတ္တိဝိသေသံ ဘာဝဉ္စ စိတ္တဿ ပဝတ္တိဝိသေသသင်္ခါတဘာဝဉ္စ ဝိဘာဝိတုံ ပကာသေတုံ ဝိဘာဝါနုဘာဝါ အနန္တရနိဒ္ဒိဋ္ဌာ ဗန္ဓနေ ရသဘာဝပ္ပကာသနေ ဖုဋံ ပကာသံ ကတွာ ဝဏ္ဏိယာ ကဝိနာ ဝဏ္ဏနီယာ ဟောန္တီတိ။ န ဧကောတိ စ၊ သော ဟေတု အဿေတိ စ၊ မနသော ဝုတ္တီတိ စ၊ တာယ ဝိသေသောတိ စ၊ ဝိဘာဝေါ စ အနုဘာဝေါ စေတိ စ ဝါကျံ။

၃၅၀။

သဝိဘာဝါနုဘာဝေဟိ၊ ဘာဝါ တေ တေ ယထာရဟံ၊

ဝဏ္ဏနီယာ ယထောစိတျံ၊ လောကရူပါနုဂါမိနာ။

၃၅၀။ ဣဒါနိ တေ ဘာဝါ လောကသဘာဝါနတိက္ကမေန ဝိဘာဝါဒီဟိ ဝဏ္ဏနီယာတိ အာဟ ‘‘သဝိဘာဝေ’’စ္စာဒိ။ သဟ ဝိဘာဝေဟိ သဝိဘာဝါ၊ တေ စ တေ အနုဘာဝါ စ၊ တေဟိ။ ယထာရဟန္တိ အတ္တနော သမ္ဗန္ဓီနံ ဝသေန ယထာရဟံ ဝဏ္ဏနီယာ။

၃၅၀။ ဣဒါနိ ဝိဘာဝါနုဘာဝေ နိဿာယ ဝဏ္ဏနီယာ တေ ဘာဝါ လောကသဘာဝမနတိက္ကမ္မ ကာတဗ္ဗာတိ အနုသာသန္တော အာဟ ‘‘သဝိဘာဝါ’’ဣစ္စာဒိ။ လောကရူပါနုဂါမိနာ လောကဝေါဟာရမနုဝတ္တမာနေန တေ တေ ဘာဝါ ဌာယီဘာဝါဒယော တယော ယထောစိတျံ ဩစိတျာနုရူပံ သဝိဘာဝါနုဘာဝေဟိ ဝိဘာဝသဟိတေဟိ အနုဘာဝေဟိ ကရဏဘူတေဟိ ယထာရဟံ တေဟိ တေဟိ ဘာဝေဟိ သမ္ဗန္ဓီနံ ဝိဘာဝါဒီနံ ဝသေန အနုရူပတော ဝဏ္ဏနီယာ ဝဏ္ဏေတဗ္ဗာ ဟောန္တီတိ။ ဝိဘာဝေဟိ သဟ ယေ ဝတ္တန္တီတိ စ၊ တေ စ တေ အနုဘာဝါ စေတိ စ၊ အနတိက္ကမ္မ အရဟန္တိ စ၊ အနတိက္ကမ္မ ဩစိတျမိတိ စ၊ လောကဿ ရူပံ သရူပမိတိ စ၊ တံ အနုဂစ္ဆတိ သီလေနာတိ စ ဝိဂ္ဂဟော။

၃၅၁။

စိတ္တဝုတ္တိ ဝိသေသတ္တာ၊ မာနသာ သာတ္တိက’င်္ဂတော၊

ဗဟိနိဿဋသေဒါဒိ-အနုဘာဝေဟိ ဝဏ္ဏိယာ။

၃၅၁။ သာတ္တိကာ ကထံ ဝဏ္ဏနီယာတိ အာဟ ‘‘စိတ္တေ’’စ္စာဒိ။ စိတ္တဿ ဝုတ္တိဝိသေသော ယေသံ၊ တေသံ ဘာဝေါ၊ တသ္မာ မာနသာ မနသိ ဘဝါ သာတ္တိကာ အင်္ဂတော သရီရတော ဗဟိနိဿဋေဟိ နိဂ္ဂတေဟိ သေဒါဒီဟိ အနုဘာဝေဟိ ဝဏ္ဏနီယာ၊ န ပန သေဒသလိလမေဝ ဘာဝေါတိ အဓိပ္ပာယော။

၃၅၁။ ဧဝံ သာမညေန ဘာဝဝဏ္ဏနက္ကမံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ဝိသေသေန သာတ္တိကဘာဝဝဏ္ဏနာ ဤဒိသာတိ ဒဿေတိ ‘‘စိတ္တ’’ဣစ္စာဒိနာ။ စိတ္တဝုတ္တိဝိသေသတ္တာ စိတ္တဿ ပဝတ္တိဝိသေသတ္တာ မာနသာ စိတ္တေ ဘဝါ သာတ္တိကာဘာဝါ အင်္ဂတော သရီရတော ဗဟိနိဿဋသေဒါဒိအနုဘာဝေဟိ ဗဟိနိက္ခန္တသေဒါဒီဟိ အနုဘာဝေဟိ ကရဏဘူတေဟိ ဝဏ္ဏိယာ ဝဏ္ဏနီယာ ဟောန္တီတိ၊ အင်္ဂတော ဗဟိ နိဿဋန္တိ ဝိသေသနေန ဝိသိဋ္ဌဘူတသေဒါဒီနမေဝ ဘာဝါနုဘာဝတ္တံ ဝိနာ ကေဝလံ သေဒါဒယော ဝုတ္တာ သမာနာ ဘာဝါဒယော နာမ န ဟောန္တီတိ အဓိပ္ပာယော။ စိတ္တဿ ဝုတ္တီတိ စ၊ သာ ဧဝ ဝိသေသော ယေသံ သာတ္တိကာနမိတိ စ၊ တေသံ ဘာဝေါတိ စ၊ မနသိ ဘဝါတိ စ၊ သေဒေါ အာဒိ ယေသံ ခေဠာဒီနမိတိ စ၊ နိဿဋာ နိဂ္ဂတာ စ တေ သေဒါဒယော စေတိ စ၊ တေ ဧဝ အနုဘာဝါတိ စ ဝါကျံ။

ရသအဓိပ္ပာယ

၃၅၂။

သာမဇ္ဇိကာန’မာနန္ဒော၊ ယော ဗန္ဓတ္ထာနုသာရိနံ၊

ရသီယတီတိ တညူဟိ၊ ရသော နာမာ’ယ’မီရိတော။

၃၅၂။ ဣဒါနိ ‘‘ရသဿာဒါယ သာဓူန’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ ရသေ နိဒ္ဒိသန္တော အာဟ ‘‘သာမဇ္ဇိကာန’’မိစ္စာဒိ။ ဗန္ဓဿ အတ္ထော၊ တဒနုဿရန္တိ မနောဘာဝနာဝသေနာတိ ဗန္ဓတ္ထာနုသာရိနော၊ တေသံ သာမဇ္ဇိကာနံ သဗ္ဘာနံ မနသိ ယော အာနန္ဒော၊ အယံ လောကမဓုရာဒိရသော ဝိယ ဗန္ဓေ သိင်္ဂါရာဒိ ရသော နာမ ဤရိတော တညူဟိ ရသညူဟိ။ ကထမိတျာဟ ‘‘ရသီယတီ’’တိ၊ အဿာဒီယတီတိ အတ္ထော။ ကိဉ္စ? ယထာ နာနာဗျဉ္ဇနသင်္ခတမန္နံ ဘုဉ္ဇမာနာ ရသေ အဿာဒိယန္တိ သုမာနသာ ပုရိသာ သန္တောသဉ္စာဓိဂစ္ဆန္တိ၊ တထာ နာနာဘိနယဗျဉ္ဇိတေ ဝါစင်္ဂသတ္ထောပေတေ ဌာယီဘာဝေ အဿာဒေန္တိ သုမာနသာပေက္ခကာ၊ တသ္မာ ဧတေ နာဋျာတိပိ ဝုစ္စန္တိ။

၃၅၂။ ဣဒါနိ ‘‘ရသဿာဒါယ သာဓူန’’န္တိ ဝတွာ ဥဒ္ဒိဋ္ဌက္ကမေန သမ္ပတ္တံ ရသံ ဒဿေတိ ‘‘သာမ’’ဣစ္စာဒိနာ။ ဗန္ဓတ္ထာနုသာရိနံ ဗန္ဓဿ အတ္ထာနုရူပသာရီနံ ဗုဒ္ဓိယာ ပဝတ္တာနံ သာမဇ္ဇိကာနံ သဗ္ဘာနံ စိတ္တေ ဘဝေါ ယော အာနန္ဒော သန္တောသော အတ္ထိ၊ အယံ လောကေ မဓုရာဒိရသော ဝိယ အဿာဒနီယော ဟောတီတိ အတ္ထယုတ္တေန ‘‘ရသီယတီ’’တိ ဣမိနာ ဝစနတ္ထေန ရသော နာမာတိ တညူဟိရသညူဟိ ဤရိတော ကထိတောတိ။ သမဇ္ဇာယံ နိယုတ္တာတိ စ၊ ဗန္ဓဿ အတ္ထောတိ စ၊ တံ အနုဿရန္တီတိ စ၊ တံ ဇာနန္တီတိ စ ဝါကျံ။ ယထာ နာနာဗျဉ္ဇနေဟိ အဘိသင်္ခတမာဟာရံ ပရိဘုဉ္ဇန္တာ သတ္တာ လဝဏမ္ဗိလာဒယော တေ တေ ရသေ အဿာဒေယျုံ၊ သန္တုဋ္ဌာ စ ဘဝေယျုံ၊ ဧဝမေဝ နာနပ္ပကာရအဘိနယေဟိ ပကာသိတဝဏ္ဏနာယ အင်္ဂဘူတေဟိ အနုရူပေဟိ သတ္ထေဟိ ယုတ္တေ ဌာယီဘာဝေ ဣဿာဒိရဟိတပညဝန္တာ အဿာဒေန္တိ၊ တသ္မာ ဣမေ ဌာယီဘာဝါ နဋာဘိနယေဟိ ဗျဉ္ဇိတတ္တာ စ သဗ္ဘာနံ သန္တောသသင်္ခတရသဿ ဟေတုတ္တာ စ နဋရသာတိပိ ဝုစ္စန္တိ။

ရသပ္ပဘေဒ

၃၅၃။

သဝိဘာဝါနုဘာဝေဟိ၊

သာတ္တိကာဗျဘိစာရိဟိ၊

အဿာဒိယတ္တ’မာနီယ-

မာနော ဌာယေဝ သော ရသော။

၃၅၃။ ဌာယီနမေဝ ရသတ္တာပတ္တိမာဟ ‘‘သဝိဘာဝေ’’စ္စာဒိနာ။ ဌာယေဝ သောတိ သော ယထာဝုတ္တော ရသော ဌာယီဘာဝေါယေဝ၊ နာညောတိ အတ္ထော။

၃၅၃။ ဣဒါနိ ဌာယီဘာဝါနမေဝ ရသသရူပဿ ပါပုဏနတ္ထံ ဝိဘာဝေတိ ‘‘သဝိဘာဝါ’’ဣစ္စာဒိနာ။ သော ရသော အနန္တရနိဒ္ဒိဋ္ဌော သဝိဘာဝါနုဘာဝေဟိ တေသံ တေသံ ဌာယီနံ အနုရူပေဟိ ဝိဘာဝသဟိတေဟိ အနုဘာဝေဟိ စ၊ သာတ္တိကာဗျဘိစာရိဟိ ပကာသေတဗ္ဗဌာယီဘာဝဿေဝ အနုကူလသာတ္တိကဘာဝဗျဘိစာရီဘာဝေဟိ ကရဏဘူတေဟိ အဿာဒိယတ္တံ အာနီယမာနော ကဝိနော သာမတ္ထိယာ ပါပုဏိယမာနော ဌာယေဝ ဌာယီဘာဝေါ ဧဝါတိ ကာရိယောပစာရေန ရသော နာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။ သဟ ဘာဝေဟိ ပဝတ္တန္တီတိ စ၊ သဝိဘာဝါ စ တေ အနုဘာဝါ စေတိ စ၊ သာတ္တိကာ စ ဗျဘိစာရိနော စေတိ စ၊ အဿာဒိယဿ ဘာဝေါတိ စ ဝါကျံ။

၃၅၄။

သိင်္ဂါရဟဿကရုဏာ၊ ရုဒ္ဒဝီရဘယာနကာ၊

ဗီဘစ္ဆဗ္ဘုတသန္တာ စ၊ ရသာ ဌာယီန’နုက္ကမာ။

၃၅၄။ တေသံ နာမဝသေန ဝိဘာဂမာဟ ‘‘သိင်္ဂါရေ’’စ္စာဒိနာ။ ဌာယီနနုက္ကမာတိ ‘‘ရတိဟာသာ စ သောကော စာ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တာနံ ဌာယီဘာဝါနံ အနုက္ကမာ၊ ပဋိပါဋိယာတိ အတ္ထော။

၃၅၄။ ရသာဝတ္ထာသမ္ပတ္တရတိဟာသာဒီနံ ဌာယီဘာဝါနံ ဣဒါနိ ကမေန နာမန္တရံ ဒဿေတိ ‘‘သိင်္ဂါရ’’ဣစ္စာဒိနာ။ ဌာယီနံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တာနံ ရတိဟာသာဒိဌာယီဘာဝါနံ အနုက္ကမာ ပဋိပါဋိယာ သိင်္ဂါရဟဿကရုဏာ သိင်္ဂါရော ဟဿော ကရုဏာ စ ရုဒ္ဒဝီရဘယာနကာ ရုဒ္ဒေါ ဝီရော ဘယာနကော စ ဗီဘစ္ဆဗ္ဘုတသန္တာ စ ဗိဘစ္ဆော အဗ္ဘုတော သန္တော စေတိ နဝ ရသာ နာမ ဟောန္တီတိ။ သိင်္ဂါရရသော ဟဿရသောတိအာဒိနာ ရသသဒ္ဒေါ ပစ္စေကံ ယောဇေတဗ္ဗော။ သိင်္ဂါရော စ ဟဿော စ ကရုဏာ စေတိ စ ဝိဂ္ဂဟော။ သေသေသုပိ လိင်္ဂသမာသာ ဣမေယေဝ။ ဣမေ သိင်္ဂါရာဒီနံ ရတျာဒီဟိ အနညတ္တာ ဥပရိ ရတျာဒိဝိဝရဏေယေဝ ဉာတဗ္ဗာ။

၃၅၅။

ဒုက္ခရူပေ’ယ’မာနန္ဒော၊

ကထံ နု ကရုဏာဒိကေ၊

သိယာ သောတူန’မာနန္ဒော၊

သောကော ဝေဿန္တရဿ ဟိ။

၃၅၅။ သောကာဒိရူပေါကရုဏာဒိ ကထံ ရသော သိယာတိ အာဟ ‘‘ဒုက္ခေ’’စ္စာဒိ။ ဝေဿန္တရဿ ပုတ္တဒါရဝိယောဂါ ကရုဏာ သောကရူပေါ ဒုက္ခမေဝ အဟောသိ၊ သမ္ပတိ ပန သောတူနံ သဗ္ဘာနံ အာနန္ဒောယေဝါတိ ဧတ္ထာဓိပ္ပာယော။

၃၅၅။ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တရသော သန္တောသောဝ၊ သောကကောဓာဒိလက္ခဏော ကရုဏာရုဒ္ဒါဒိကော ကထံ ရသော နာမ ဘဝေယျာတိ အာသင်္ကာယမာဟ ‘‘ဒုက္ခရူပေ’’ဣစ္စာဒိ။ အယံ အာနန္ဒော ‘‘သာမဇ္ဇိကာနမာနန္ဒော’’တိအာဒိနာ နိဒ္ဒိဋ္ဌော ဒုက္ခရူပေ ဒုက္ခလက္ခဏေ ကရုဏာဒိကေ ကရုဏာရုဒ္ဒါဒိကေ ဝိသယေ ကထံ ဘဝေယျာတိ စေ၊ နေသ ဒေါသော ဟိ တထေဝ ဝေဿန္တရဿ ဗောဓိသတ္တဿ သောကော ပုတ္တဒါရဝိရဟတော ဇာတသောကော သောတူနံ ဣဒါနိ သုဏန္တာနံ သဗ္ဘာနံ အာနန္ဒော သိယာ အာနန္ဒဿ ကာရဏတ္တာ ကာရိယောပစာရေန သန္တောသော နာမ ဘဝေယျာတိ။ ဝတ္တုနော သာမတ္ထိယာ ကရုဏာရသာဒိကံ ပါပေတွာ ပကာသိယမာနဿ သောကာဒိကဿ ဒုက္ခရူပေန ဌိတတ္တာ သုဏန္တာနံ ပီတိ ဥပ္ပာဒိယတေဝါတိ အဓိပ္ပာယော။ ဒုက္ခံ ရူပံ သဘာဝေါ ယဿ ကရုဏာဒိနောတိ စ၊ ကရုဏာ အာဒိ ယဿ ရုဒ္ဒါဒိနောတိ စ ဝါကျံ။