📜
ဓာတုဂဗ္ဗ ရူပဝဏ္ဏနာကထာ
၂၃။ ဧဝံ ရာဇာ ဓာတုဂဗ္ဘေ ကတ္တဗ္ဗ ကမ္မံ နိဋ္ဌာပေတွာ စာတုဒ္ဒသိ ဒိဝသေ ဝိဟာရံ ဂန္တွာ ဘိက္ခုသင်္ဃံ သန္နိပါတေသိ၊ သန္နိပတ္တိ ဘိက္ခူ တိံသ သဟဿာနိ အဟေသုံ ရာဇာ ဘိက္ခုသင်္ဃံ ဝန္ဒိတွာ ဧဝမာဟ။ ဓာတုဂဗ္ဘေ မယာ ကတ္တဗ္ဗကမ္မံ နိဋ္ဌာပိတံ၊ သွေ အာသာဠဘိမုပေါသထ ဒိဝသေ ဥတ္တရသာဠှ နက္ခတ္တေန ဓာတုနိဓာနံ ဘဝိဿတိ ဓာတုယော ဇနာထ ဘန္တေတိ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ ဘာရံ ကတွာ နဂရမေဝါဂဉ္ဇိ။
အထ ဘိက္ခုသင်္ဃော ဓာတု အာဟရဏကံ ဘိက္ခုံ ဂဝေသန္တော ပူဇာ ပရိဝေဏ ဝါသိကံ သောဠသ ဝဿုဒ္ဒေသိကံ ဆဠဘိညံ သောဏုတ္တရံ နာမ သာမဏေရံ ဒိသွာ တံ ပက္ကောသာပေတွာ အာဝုသော သောဏုတ္တရ ရာဇာ ဓာတုဂဗ္ဘံ နိဋ္ဌာပေတွာ ဓာတု အာဘရဏံ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ ဘာရမကာသိ။ တသ္မာ တယာ ဓာတုယော အာဟရိတဗ္ဗာတိ အာဟရာမိ ဘန္တေ ဓာတုယော ကုတော လစ္ဆာမီတိ ပုစ္ဆိ တဿ ဘိက္ခုသင်္ဃော ဧဝမာဟ။ အာဝုသော သောဏုတ္တရ တတာဂတော မရဏမဉ္စေ နိပန္နော သက္ကံ ဒေဝရာဇာနံ အာမန္တေတွာ မယှံ အဋ္ဌဒေါဏပ္ပမာဏေသု သာရီရိက ဓာတုသု ဧကံ ဒေါဏံ ကောဠိယရာဇုဟိ သက္ကတံ၊ အနာဂတေ တမ္ဗပဏ္ဏိ ဒီပေ မဟာစေတိယေ ပတိဋ္ဌဟိဿတီတိ အာဟ။
အထ ¶ ဘဂဝတိ ပရိနိဗ္ဗုတေ ဒေါဏ ဗြာဟ္မဏော ဓာတုယော အဋ္ဌ ကောဋ္ဌာသေ ကတွာ အဋ္ဌန္နံ နဂရဝါသီနံ အဒါသိ တေ အတ္တနော အတ္တနော နဂရေ စေတိယံ ကာရေတွာ ပရိဟရိံသု တေသု ရာမဂါမေ ကောဠိယေဟိ ကတစေတိယေ မဟောဃေန ဘိန္နေ ဓာတုကရဏ္ဍကော သမုဒ္ဒံ ပဝိသိတွာ ရတနဝါလုကာ ပိဋ္ဌေ ဆဗ္ဗဏ္ဏရံသိ သမာကိဏ္ဏော အဋ္ဌာသိ။
နာဂါ ဒိသွာ မဉ္ဇေရိက နာဂ ဘဝနံ ဂန္တွာ မဟာကာဠ နာဂ ရညော အာရောစေသုံ သော ဒသကောဋိ နာဂ သဟဿ ပရိဝုတော အာဂန္တွာ ဂဏ္ဓမာလာဒီဟိ ပူဇေတွာ သုဝဏ္ဏ-ပဝါဠ-မိဏိ-ရဇတဓဇေ ဥဿာပေတွာ ပဉ္စင်္ဂိက တုရိယ ပဂ္ဂဟီတ နာနာဝိဓ နာဂ နာဋကာနံ မဇ္ဈဟတော ဓာကုကရဏ္ဍံ မဏိစင်္ဂေါဋကေ ဌပေတွာ သီသေနာဒါယ မဟာသက္ကာရ သမ္မာနံ ကရောန္တော နာဂဘဝနံ နေတွာ ဆန္နဝုတိ ကောဋိဓနေ ပူဇေတွာ သဗ္ဗရတနေဟိ စေတိယဉ္စ စေတိယဃရဉ္စ မာပေတွာ ဓာတုယော ပရိဟရတိ။ မဟာကဿပတ္ထေရော အဇာတသတ္တုနော ဓာတုနိဓာနံ ကရောန္တော ရာမဂါမေ ဓာတုယော ဌပေတွာ သေသ ဓာတုယော အာဟရိတွာ အဒါသိ ရာဇာ ရာမဂါမေ ဓာတုယော ကသ္မာ နာဟဋာတိ ပုစ္ဆိ။
ထေရော မဟာရာဇ တာသံ အန္တရာယော နတ္ထိ အနာဂတေ တမ္ဗပဏ္ဏိဒီပေ မဟာစေတိယေ ပတိဋ္ဌဟိဿန္တီတိ အာဟ။ အသောကော ဓမ္မရာဇာပိ ဓာတုနိဓာနံ ဥဂ္ဃာဋေတွာ ဩလောကေန္တော အဋ္ဌမံ ဓာတုဒေါဏံ အဒိသွာ အပရံ ဓာတုံ ဒေါဏံ ကတ္ထ ဘန္တေတိ ပုစ္ဆိ မဟာရာဇ တံ ကောဠိယေဟိ ဂင်္ဂါတီရေ ကတ စေတိယေ ပတိဋ္ဌိတံ၊ မဟောဃေန စေတိယေ ဘိန္နေ မဟာသမုဒ္ဒံ ပါဝိသိ။
တံ နာဂါ ဒိသွာ အတ္တနော နာဂဘဝနံ နေတွာ ပရိဟရန္တီတိ ခီဏာသဝါ အာဟံသု ရာဇာ နာဂဘဝနံ နာမ မမ အာဏာပဝတ္တနဋ္ဌာနံ၊ တမ္ပိ အာဟရာမိ ဘန္တေတိ အာဟ။ မဟာရာဇ တာ ဓာတုယော အနာဂတေ တမ္ဗပဏ္ဏိဒီပေ မဟာစေတိယေ ပတိဋ္ဌဟိဿန္တိတိ နိဝါရေသုံ။ တသ္မာ တွံ မဉ္ဆေရိက နာဂ ဘဝနံ ဂန္တွာ တံ ပဝတ္တိံ နာဂ ရညော နိဝေဒေတွာ ဓာတုယော အာဟရ၊ သွေ ဓာတု နိဓာနံ ဘဝိဿတီတိ။ သောဏုတ္တရော သာဓူတိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ အတ္တနော ပရိဝေဏံ အဂမာသိ။
ရာဇာပိ နဂရံ အန္တွာ နဂရေ ဘေရိံ စရာပေသိ- သွေ ဓာတုနိဓာနံ ဘဝိဿတိ နာဂရာ အတ္တနော အတ္တနော ဝိဘဝါနုရူပေန အလင်္ကရိတွာ ဂဏ္ဓမာလာဒီနိ ဂဟေတွာ မဟာစေတိယင်္ဂဏံ ဩတရန္တုတိ။ သက္ကောပိ ဝိဿကမ္မံ အာဏာပေသိ-သွေ မဟာစေတိယေ ဓာတုနိဓာနံ ဘဝိဿတိ။ သကလ တမ္ပပဏ္ဏိဒီပံ အလင်္ကရောဟီတိ။ သော ပုနဒိဝသေ ဧကူနယောဇနသတိကံ တမ္ဗပဏ္ဏိဒီပံ ကသီဏမဏ္ဍလံ ဝိယ သမံ ကတွာ ရဇတပဋ္ဋသဒိသံ ဝါလုကာကိဏ္ဏံပဉ္စဝဏ္ဏပုပ္ဖသမာကူလံ ကတွာ ¶ သမန္တတော ပုဏ္ဏဃဋပန္တိယော ဌပါပေတွာ သာဏီဟိ ပရိက္ခိပိတွာ ဥပရိ စေလဝိတာနံ ဗဏ္ဓိတွာ ပထဝိတလေ ထလပဒုမာနိ အာကာသေ ဩလမ္ဗက ပဒုမာနိ ဒဿေတွာ အလင်္ကတ ဒေဝသဘံ ဝိယ သဇ္ဇေသိ။ မဟာသမုဒ္ဒဉ္စ သန္နိသိန္နံ ပဉ္စဝိဓ ပဒုမသဉ္စန္နံ အကာသိ။
ဓာတု အာနုဘာဝေန သကလ စက္ကဝါဠံ ဂဗ္ဘောက္ကမနာဘိသမ္ဗောဓိကာလာဒိသု ဝိယ သဇ္ဇိတံ အဟောသိ နာဂရာပ နဂရ ဝီထိယော သမ္မဇ္ဇိတွာ မုတ္တာဖလ သဒိသံ ဝါလုကံ ဩကိရိတွာ လာဇပဉ္စမက ပုပ္ဖာနိ သမောကိရိတွာ နာနာဝိရာဂ ဓဇပဋာကာယော ဥဿာပေတွာ သုဝဏ္ဏဃဋ ကဒလိတောရဏ မာလဂဃိကာဒီဟိ အလင်္ကရိတွာ နဂရံ သဇ္ဇေသု။ ရာဇာ နဂရဿ စတုသု ဒွါရေသု အနာထာနံ မနုဿာနံ ပရိဘောတ္ထာယ နာနာပ္ပကာရ ခါဒနီယ ဘောဇနီယ ဂဏ္ဓမာလ ဝတ္ထာဘရဏ ပဉ္စဝိဓိ မုဓဝါသ သဟိတ တာမ္ဗုလာနိ စ ဌပါပေသိ။
အထ ရာဇာ သဗ္ဗာဘရဏ ဝိဘူသိတော ကုမုဒ ပန္နဝဏ္ဏ စတုသိဏ္ဓဝယုတ္တ ရထဝရမာရုယှ အလင်္ကတံ ကဏ္ဍုလံ ဟတ္ထိံ ပုရတော ကတွာ သုဝဏ္ဏစင်္ဂေါဋကံ သီသေ ကတွာ သေတစ္ဆတ္တဿ ဟေဋ္ဌာ အဋ္ဌာသိ။ တသ္မိံ ခဏေ သက္ကံ ဒေဝရာဇာနံ ဒေဝစ္ဆရာ ဝိယ နာနာဘရဏဝိဘူသိတာ ဒေဝကညုပမာ အနေက သဟဿ နာဋကိတ္ထိယော စေဝ ဒသမဟာယောဓာ စ စတုရင်္ဂိနီ သေနာ စ ရာဇာနံ ပရိဝါရေသုံ။
တထာ အဋ္ဌုတ္တရ သဟဿ ဣတ္ထိယော စ ပုဏ္ဏဃဋေ ဂရဟတွာ ပရိဝါရေသုံ။ အဋ္ဌုတ္တရ သဟဿ အဋ္ဌုတ္တရ သရဿပ္ပမာဏေယေဝ ပုရိသာ စေဝ ဣတ္ထိယော စ ပုပ္ဖသမုဂ္ဂါနိ ဒဏ္ဍဒီပိကာ နာနာဝဏ္ဏ ဓဇေ စ ဂဟေတွာ ပရိဝါရေသုံ။ ဧဝံ ရာဇာ မဟန္တေန ရာဇာနုဘာဝေန နဏ္ဒနဝနံ နိက္ခန္တ ဒေဝရာဇာ ဝိယ နိက္ခမိ။ တဒါ နာနာဝိဓ တုရိယ ဃောသေဟိ စေဝ ဟတ္ထဿ ရထ သဒ္ဒေဟိ စ မဟာပထဝိဘိဇ္ဇနာကာရပ္ပတ္တာ ဝိယ အဟောသိ။
တသ္မိံ ခဏေ သောဏုတ္တရော အတ္တနော ပရိဝေဏေယေဝ နိသိန္နော တုရိယ ဃောသေန ရညော နိက္ခန္တဘာဝံ ဉတွာ အဘိညာပါဒကံ စတုတ္ထဇ္ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတွာ အဓိဋ္ဌယာ ပထဝိယံ နိမုဇ္ဇိတွာ မဉ္ဇေရိက နာဂဘဝနေ မဟာကာဠာနာဂရညော ပုရတော ပါတုရဟောသိ။ နာဂရာဇာ သောဏုတ္တရံ ဒိသွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ အဘိဝါဒေတွာ ဂဏ္ဓောဒကေန ပါဒေ ဓောဝိတွာ ဝဏ္ဏ ဂဏ္ဓ သမ္ပန္န ကုသုမေဟိ ပူဇေတွာ ဧကာမန္တံ နိသီဒိတွာ ကုတော အာဂတတ္ထ ဘန္တေတိ ပုစ္ဆိ တမ္ဗပဏ္ဏိ ဒီပတော အာဂတမှာဟိ ဝုတ္တေ ကိမတ္ထာယာတိ ပုစ္ဆိ။
မဟာရာဇ တမ္ဗပဏ္ဏိဒီပေ ဒုဋ္ဌဂါမဏိ အဘယ မဟာရာဇာ မဟာ စေတိယံ ကာရေန္တော ဓာတုယော ဘိက္ခုသင်္ဃဿ ဘာရမကာသိ။ မဟာဝိဟာရေ တိံသမတ္တာနိ ဘိက္ခုသဟဿာနိ သန္နိပတိတွာ မဟာထူပတ္ထာယ ဌပိတဓာတုယော ¶ မဟာကာဠ နာဂ ရညော သန္တိကေ ဌိတာ၊ တဿ တံ ပဝတ္တိံ ကထေတွာ ဓာတုယော အာဟရာတိ မံ ပေသေသုံ၊ တသ္မာ ဣဓာဂတောမှီတိ အာဟ။
တံ သုတွာ နာဂရာဇာ ပဗ္ဗတေန ဝိယ အဇ္ဈောတ္ထဋော မဟန္တေန မဒါမနဿေန အဘိဘူတော ဧဝံ စိန္တေသိ မယံ ပန ဣမာ ဓာတုယော ပူဇေတွာ အပါယတော မုဉ္စိတွာ သဂ္ဂေ နိဗ္ဗတ္တိဿမာတိ အမညိမှ။ အယံ ပန ဘိက္ခု မဟိဒ္ဓိကော မဟာနုဘာဝေါ၊ သစေ ဣမာ ဓာတုယော ဣမသ္မိံ ဌာနေ ဌိတော ဘဝေယျုံ၊ အမှေ အဘိဘဝိတွာပိ ဂဏှိတုံ သက္ကုဏေယျ။ ဓာတုယော အပနေတုံ ဝဋ္ဋတီတိ စိန္တေတွာ ပရိသံ ဩလောကေန္တော ပရိသ ပရိယန္တေ ဌိတံ ဝါသုလဒတ္တံ နာမ အတ္တနော ဘာဂိနေယျံ ဒိသွာ တဿ သညမဒါသိ သော မာတုလဿ အဓိပ္ပာယံ ဉတွာ စေတိယဃရံ ဂန္တွာ ဓာတုကရဏ္ဍကံ အာဒါယ ဂိလိတွာ သိနေရုပဗ္ဗတ ပါဒမူလံ ဂန္တွာ-
ယောဇနသတာမာဝဋ္ဋံ ဒီဃံ တိသတ ယောဇနံ၊
ဖဏာနေကသဟဿာနိ-မာပိသိတွာ မဟိဒ္ဓိကော၊
သိနေရု ပါဒမူလမှိ-ဓုမာယန္တော စ ပဇ္ဇလံ၊
အာဘုဇိတွာန သော ဘောဂေ-နိပဇ္ဇိ ဝါလုကာတလေ၊
‘‘အနေကာနိ သဟဿာနိ-အတ္တနာ သဒိသေ အဟိ၊
မာပယိတွာ သယာပေသိ-သမန္တာ ပရိဝါရိတေ၊
ဗဟူ ဒေဝါ စ နာဂါ စ-ဩသရိံသု တဟိံ တဒါ၊
ယုဒ္ဓံ ဥဘိန္နံ နာဂါနံ-သဿိဿာမ မယံ ဣတိ၊’’
တတော နာဂရာဇာ ဘာဂိနေယျေန ဓာတုယော အပနီတဘာဝံ ဉတွာ ဧဝမာဟ- မမ သန္တိကေ ဓာတုယော နတ္ထိ၊ တုမှေ ဣဓ ပပဉ္စ အကတွာ သီဃံ ဂန္တွာ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ တံ ပဝတ္တိံ အာရောစေထ ဘိက္ခုသင်္ဃော အညတော ဓာတုံ ပရိယေသိဿတီတိ သာမဏေရော အာဒိတေ ပဋ္ဌာယ ဓာတု အာဂမနံ ဝတွာ ဓာတုယော တဝ သန္တိကေယေဝ၊ ပပဉ္စံ အကတွာ ဒေဟီတိ စောဒေသိ။
တတော နာဂရာဇာ သာမဏေရေန မူလမှိ ဂဟိတဘာဝံ ဉတွာ ယေန ကေနစိ ပရိယာယေန ဓာတုယော အဒတွာဝ ပေသိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ စိန္တေတွာ သာမဏေရံ ဓာတုဃရံ နေတွာ စေတိယဉ္စ စေတိယဃရဉ္စ ဒဿေသိ။ တံ ပန စေတိယဉ္စ စေတိယဃရဉ္စ သဗ္ဗရတနမယမေဝ အဟောသိ။
ဝုတ္တဉှေတံ မဟာဝံသေ
‘‘အနေကဓာ အနေကေဟိ ရတနေဟိ သုသင်္ခတံ၊
စေတိယံ စေတိယဃရံ-ပဿ ဘိက္ခု သုနိမ္မိတ’’န္တိ၊
ဒဿေတွာ စ ပန စေတိယဃရတော ဩရုယှ အဒ္ဓစဏ္ဒကပါသာဏေ ပဝါဠပဒုမမှိ ဌတွာ ဣမဿ စေတိယဿ စေတိယဃရဿ စ အဂ္ဃံ ကရောဟိ ¶ ဘန္တေတိ အာဟ သာမဏေရော န သက္ကောမ မဟာရာဇ အဂ္ဃံ ကာတုံ၊ သကလေပိ တမ္ဘပဏ္ဏိဒီပေ ရတနာနိ ဣမံ အဒ္ဓစဏ္ဒက ပါသာဏံ နာဂ္ဃတီတိ အာဟ။
နာဂရာဇာ ဧဝံ သန္တေ မဟာသက္ကာရဋ္ဌာနတော အပ္ပသက္ကာရဋ္ဌာနံ ဓာတူနံ နယနံ အယုတ္တံ နနု ဘိက္ခူတိ အာဟ။ သာမဏေရော ဧဝမာဟမဟာရာဇ ဗုဒ္ဓါ နာမ ဓမ္မဂရုကာ၊ န အာမိသ ဂရုကံ၊ တုမှေသု စက္ကဝါဠပ္ပမာဏံ ရတနဃရံ မာပေတွာ သဗ္ဗရတနဿ ပူရေတွာ ဓာတုယော ပရိဟရန္တေသုပိ ဧကနာဂေါပိ ဓမ္မာဘိသမယံ ကာတုံ သမတ္ထော နာမ နတ္ထိ ယသ္မာ-
‘‘သစ္စာဘိသမယော နာဂ-တုမှာကမ္ပိ န ဝိဇ္ဇတိ။ သစ္စာဘိသမယဋ္ဌာနံ-နေတုံ ယုတ္တဉှိ ဓာတုယော။ သံသာရဒုက္ခမောက္ခာယ-ဥပ္ပဇ္ဇန္တ တထာဂတာ၊ ဗုဒ္ဓဿ ဝေတ္ထာဒီပ္ပာယော-တေန နေဿာမိ ဓာတုယော။ ဓာတုနိဓာနံ အဇ္ဇေဝ-သော ဟိ ရာဇာ ကရိဿတိ။
တသ္မာ ပပဉ္စမကရိတွာ-လဟုံ မေ ဒေဟိ ဓာတုယေ’’တိ-အာဟ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ နာဂရာဇာ အပ္ပဋိဟာနော ယုတွာ အတ္တနော ဘာဂိနေယျေန ဓာတုယော ဂေါပိတောတိ မညမာနော ဧဝမာဟ။ တုမှေ ဘန္တေ စေတိယေ ဓာတူနံ အတ္ထိဘာဝံ ဝါ နတ္ထိဘာဝံ ဝါ အဇာနန္တာ ဒေဟိ ဒေဟီတိ ဝဒထ။ အဟံ နတ္ထီတိ ဝဒါမိ။ သစေ ပဿထ ဂဟေတွာ ဂစ္ဆထာတိ။ ဂဏှာမိ မဟာရာဇာတိ၊ ဂဏှ ဘိက္ခူတိ။ ဂဏှာမိ မဟာရာဇာတိ၊ ဂဏှ ဘိက္ခူတိ တိက္ခတ္တုံ ပဋိညံ ဂဟေတွာ။
‘‘သုခုမံ ကရံ မာပယိတွာ-ထိက္ခူ တတြ ဌိတောစ သော၊
ဘာဂိနေယျဿ ဝဒနေ-ဟတ္ထမ္ပက္ခိပ္ပ တာဝဒေ၊
ဓာတုကရဏ္ဍမဒါယ-တိဋ္ဌ နာဂါတိ ဘာသိဟ၊
နိမုဇ္ဇိတွာ ပထဝိယံ-ပရိဝေဏမှိ ဥဋ္ဌဟိ၊’’
တဒါ သာမဏေရဿ နာဂေန သဒ္ဓိံ ယုဒ္ဓံ ပဿိဿာမာတိ သမာဂတာ ဒေဝ-နာဂ ပရိသာပ ဘိက္ခုနာဂဿ ဝိဇယံ ဒိသွာ ဟဋ္ဌာ ပမောဒိတော ဓာတုယော ပူဇယန္တာဝ တေနေဝ သဟ အာဂမုံ၊ နာဂရာဇာ သာမဏေရဿ ဂတ ကာလေ ဘိက္ခုံ ဝဉ္စေတွာ ပေသိတောမှီတိ ဟဋ္ဌတုဋ္ဌော ဓာတုယော ဂဟေတွာ အာဂမတ္ထာယ ဘာဂိနေယျဿ သာသနံ ပေသေသိ။
‘‘ဘာဂိနေယျော’ထ ကုစ္ဆိမှိ-အပဿိတွာ ကရဏ္ဍကံ၊
ပရိဒေဝမာနော အာဂန္တွာ-မာတုလဿ နိဝေဒယိ၊
တဒါ သော နာဂရာဇာပိ-ဝဉ္စိတမှ မယံ ဣတိ၊
ပရိဒေဝိ နာဂါ သဗ္ဗေပိ-ပရိဒေဝိံသု ပိဏ္ဍိတာ၊’’
တတော ¶ နာဂဘဝနေ သဗ္ဗေ နာဂါ သမာဂန္တွာ ကေသေ မုဉ္စိတွာ ဥဘောဟိ ဟတ္ထေဟိ ဟဒယေ ဂဟေတွာ နီလုပ္ပလ သဒိသေဟိ နေတ္တေဟိ ဝိလီန သောကမိဝ အဿုဓာရံ ပဝတ္တယမာနာ-
‘‘ပရိဒေဝမာနာ အာဂန္တွာ-နာဂါ သင်္ဃဿ သန္တိကေ၊
ဗဟုဓာ ပရိဒေဝိံသ-ဓာတာဟရဏ ဒုက္ခိတာ’’တိ၊
ပရိဒေဝိတွာ စ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ ဧဝမာဟံသု- ဘန္တေ ကဿစိ ပီဠံ အကတွာ အမှာကံ ပုညာနုဘာဝေန လဘိတွာ စီရပရိဟဋ ဓာတုယော ကသ္မာ အနဝသေသံ ကတွာ အဟရာပေထ အမှာကံ သဂ္ဂမောက္ခန္တရာယံ ကရောထာတိ။
’တေသံ သင်္ဃော’နုကမ္ပာယ-ထောကံ ဓာတုမဒါပယိ၊
တေ တေန တုဋ္ဌာ ဂန္တွာန-ပူဇာဘဏ္ဍာနိ အာဟရုံ၊
တတော သက္ကော ဒေဝါနမိဏ္ဒေါ ဝိဿကမ္မံ အာမန္တေတွာ သာမဏေရဿ ဥဋ္ဌိတဋ္ဌာနေ သတ္တရတနမယံ မဏ္ဍပံ မာပေဟီတိ အာဟ။ သော တသ္မိယေဝ ခဏေ မဏ္ဍပံ မာပေသိ အထ သက္ကော ဒွီသု ဒေဝလောကေသု ဒေဝပရိသာယ ပရိဝုတော သုဝဏ္ဏစင်္ဂေါဋကေန သဒ္ဓိံ ရတန ပလ္လင်္ကမာဒါယ အာဂန္တွာ တသ္မိံ မဏ္ဍပေ ပတိဋ္ဌာပေတွာ သာမဏေရဿ ဟတ္ထတော ဓာတုကရဏ္ဍကံ ဂဟေတွာ တသ္မိံ ပလ္လင်္ကေ ပတိဋ္ဌာပေသိ။ တဒါ-
’ဗြဟ္မာ ဆတ္တမဓာရေသိ-သန္တုသိတော ဝါလဝိဇနိံ၊
မဏိတာလဝဏ္ဋံ သုယာမော-သက္ကော သင်္ခန္တု သောဒကံ၊
စတ္တာရော တု မဟာရာဇ-အဋ္ဌံသု ခဂ္ဂပါဏိနော၊
သမုဂ္ဂဟတ္ထာ ဒွတ္တိံသာ-ဒေဝပုတ္တာ မဟိဒ္ဓိကာ၊
ပါရိစ္ဆတ္တက ပုပ္ဖေဟိ ပူဇယန္တာ တဟိံ ဌိတာ၊
ကုမာရိယောပိ ဒွတ္တိံသာ-ဒဏ္ဍိဒီပဓရာ ဌိတာ၊
ပလာပေတွာ ဒုဋ္ဌယက္ခေ-ယက္ခသေနာပတိ ပန
အဋ္ဌဝီသတိ အဋ္ဌံသု-အာရက္ခံ ကုရုမာနကာ၊
ဝီဏံ ဝါဒယမာနောဝ-အဋ္ဌာ ပဉ္စသိခေါ တဟိံ၊
ရင်္ဂဘူမိံ မာပယိတွာ-တိမ္ဗရူ တုရိယဃောသဝါ၊
အနေကာ ဒေဝပုတ္တာ စ-သာဓုဂီတပ္ပယောဇကာ၊
မဟာကာလော နာဂရာဇာ-ထူယမာနော အနေကဓာ၊
ဒိဗ္ဗတုရိယာနိ ဝဇ္ဇန္တိ-ဒိဗ္ဗသင်္ဂိတိ ဝတ္တတိ၊
ဒိဗ္ဗဂဏ္ဓာ စ ဝဿာနိ-ဝဿာပေန္တိ စ ဒေဝတာ၊
တဒါ ဣဏ္ဒဂုတ္တတ္ထေရော မာရဿ ပဋိဗာဟနတ္ထာယ စက္ကဝါဠပရိယန္တံ ကတွာ အာကာသေ လောဟဆတ္တံ မာပေသိ။ ပဉ္စနိကာယိက ထေရာ ¶ ဓာတုယော ပရိဝါရေတွာ ပဉ္စသု ဌာနေသု နိသီဒိတွာ ဂဏသဇ္ဈာယမကံသု။ တသ္မိံ ကာလေ ရာဇာ တံ ဌနံ အာဂန္တွာ သိသတော သုဝဏ္ဏ စင်္ဂေါဋကံ ဩတာရေတွာ ဓာတု စင်္ဂေါဋကံ အတ္တနော စင်္ဂေါဋကေ ဌပေတွာ ပလ္လင်္ကေ ပတိဋ္ဌာပေတွာ ဂဏ္ဓမာလာဒီဟိ ပူဇေတွာ ပဉ္စပတိဋ္ဌိတေန ဝန္ဒိတွာ သိရသိ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂယှ အက္ခီနိ ဥမ္မီလေတွာ ဩလောကေန္တော အဋ္ဌာသိ။ တသ္မိံ ခဏေ ဓာတုမတ္ထကေ သေတစ္ဆတ္တံ ဒိဿတိ ဆတ္တဂါဟက ဗြဟ္မာ န ဒိဿတိ။ တထာ တာလဝဏ္ဋ ဝိဇနိ အာဒယော ဒိဿန္တိ ဂါဟကာ န ဒိဿန္တိ ဒိဗ္ဗတုရိယဃောသ သင်္ဂိတိယော သုယျန္တိ ဂဏ္ဓဗ္ဗ ဒေဝတာ န ဒိဿန္တိ။ ရာဇာ ဧတံ အစ္ဆရိယံ ဒိသွာ ဣဏ္ဒဂုတ္တတ္ထေရံ ဧဝမာဟ-ဒေဝတာ ဒိဗ္ဗဆတ္တေန ပူဇေသုံ အဟံ မာနုသ ကစ္ဆတ္တေန ပူဇေမိ ဘန္နေတိ။ ထေရော ယုတ္တံ မဟာရာဇာတိ အာဟ။ ရာဇာ အတ္တနော သုဝဏ္ဏပိဏ္ဍိကေ သေတစ္ဆတ္တေန ပူဇေတွာ သုဝဏ္ဏဘိံကာရံ ဂဟေတွာ အဘိသေကောဒကံ ဒတွာ တံ ဒိဝသံ သကလတမ္ဗပဏ္ဏိ ဒီပေ ရဇ္ဇံ အဒါသိ။
တတော သဗ္ဗတုရိယာနိ ပဂ္ဂဏှိံသု၊ ဂဏ္ဓမာလာဒီဟိ ပူဇေတွ မဟန္တံ သက္ကာရမကံသု ပုန ရာဇာ ထေရံ ပုစ္ဆိ - အမှာကံ သတ္ထာ ဒိဗ္ဗမာနုသကာနိ ဒွေ ဆတ္တာနိ ဓာရေသိ ဘန္တေ။ န ဒွေ ဆတ္တာနိ တီဏိ ဆတ္တာနိ မဟာရာဇာတိ။ အညံ ဆတ္တံ နပဿာမိ ဘန္နေတိ။ သီလပတိဋ္ဌံ သမာဓိဒဏ္ဍကံ ဣဏ္ဒြိယသလာကံ ဗလမာလံ မဂ္ဂဖလပတ္တ သဉ္ဆန္နံ ဝိမုတ္တိဝရသေတစ္ဆတ္တံ ဥဿာပေတွာ ဉာဏာဘိသေကမ္ပတ္တော ဓမ္မရတန စက္ကံ ပဝတ္တေတွာ ဒသသဟဿ စက္ကဝါဠေသု ဗုဒ္ဓရဇ္ဇံ ဟတ္ထဂတံ ကတွာ ရဇ္ဇံ ကာရေသီတိ ရာဇာ တီဏိစ္ဆတ္တ ဓာရကဿ သတ္ထုနော တိက္ခတ္တုံ ရဇ္ဇံ ဒမ္မီတိ တိက္ခတ္တုံ ဓာတုယော ရဇ္ဇေန ပူဇေသိ။
တတော ရာဇာ ဒေဝမနုဿေသု ဒိဗ္ဗဂဏ္ဓမာလာဒီဟိ ပူဇေန္တေသု အနေကေသု တုရိယဃောသ သင်္ဂိတေသု ဝတ္တမာနေသု ဓာတုကရဏ္ဍကံ သီသေနာဒါယ ရတနမဏ္ဍပတော နိက္ခမိတွာ ဘိက္ခုသင်္ဃ ပရိဝုတော မဟာစေတိယံ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပါစီနဒွါရေနာရုယှ ဓာတုဂဗ္ဘံ ဩတရိ။ တတော မဟာစေတိယံ ပရိဝါရေတွာ ဆန္နဝုတိ ကောဋိပ္ပမာဏ အရဟန္တော အဋ္ဌံသု။
ရာဇာ သီသတော ဓာတုကရဏ္ဍကံ ဩတာရေတွာ မဟာရဟေ သယနပိဋ္ဌေ ဌပေဿာမီတိ စိန္တေသိ တသ္မိံ ခဏေ ဓာတုကရဏ္ဍကော ရညော သီသတော သတ္တ တာလပ္ပမာဏေ ဌာနေ ဂန္တွာ သယမေဝ ဝိစရိ ဓာတုယော အာကာသမုဂ္ဂန္တွာ ဒွတ္တိံသ မဟာ ပုရိသလက္ခဏ အသိတိ အနုဗျဉ္ဇနာ ဗျာမပ္ပဘာ ပတိမဏ္ဍိတံ ကေတုမာလောပ သောဘိတံ နိလ-ပီတ-လောဟိတာဒိ ဘေဒ ဝိစိတြ ရံသိဇာလာ သမုဇ္ဇလံ ဗုဒ္ဓဝေသံ ဂဟေတွာ ဂဏ္ဍမ္ဗမူလေ ¶ ယမက ပါဋိဟာရိယံ သဒိသ ယမက ပါဋိဟာရိယံ အကံသု။ တံ ဓာတုပါဋိဟာရိယံ ဒိသွာ ပသီဒိတွာ အရဟတ္တမ္ပတ္တာ ဒေဝမနုဿာ ဒွါဒသကောဋိယော အဟေသုံ။ သေသဖလတ္တယံ ပတ္တာ ဂဏနပထမတီတာ အဟေသုံ။ ဧဝံ ဓာတုယော အနေကဓာ ပါဋိဟာရိယံ ဒဿေတွာ ဗုဒ္ဓဝေသံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ကရဏ္ဍကံ ပဝိသိတွာ တေန သဒ္ဓိံ ဩတရိတွာ ရညော သီသေ ပတိဋ္ဌဟိံသု။
ရာဇာ အမတေန ဝိယ အဘိသိတ္တော သဖလံ မနုဿတ္တ ပဋိလာဘံ မညမာနော ဥဘောဟိ ဟတ္ထေဟိ ဓာတုကရဏ္ဍကံ ဂဟေတွာ နာဋက ပရိဝုတော အလင်္ကတ သယန သမီပံ ဂန္တွာ ဓာတုစင်္ဂေါဋကံ ရတနပလ္လင်္ကေ ဌပေတွာ ဂဏ္ဓဝါသိတောဒကေန ဟတ္ထေ ဓောဝိတွာ ဝတုဇာတိယ ဂဏ္ဓေန ဥဗ္ဗဋ္ဋေတွာ ရတနကရဏ္ဍကံ ဝိစရိတွာ ဓာတုယော ဂဟေတွာ ဧဝံ စိန္တေသိ။
‘‘အနာကုလာ ကေဟိစိပိ ယဒိ ဟေဿသ္တိ ဓာတုယော၊
ဇနဿ သရဏံ ဟုတွာ ယဒိ ဌဿန္တိ ဓာတုယော၊
သတ္ထုနိပန္နာ ကာရေန ပရိနိဗ္ဗာန မဉ္စကေ၊
နိပဇ္ဇန္တု သုပညတ္တေ-သယနမှိ မဟာရဟေ’’တိ၊
ဧဝံ စိန္တေတွာ ပန ဝရသယနပိဋ္ဌေ ဓာတုယော ဌပေသိ တသ္မိံ ခဏေ ဓာတုယော ရညာ စိန္တိတ နိယာမေနေဝ မဟာရဟေ သယနေ ဗုဒ္ဓဝေသေန သယိံသု။
‘‘အာသာဠဟိ သုက္ကပက္ခဿ ပန္နရသ ဥပေါသထေ၊
ဥတ္တရာသာဠှ နက္ခတ္တေ ဧဝံ ဓာတု ပတိဋ္ဌိတာ၊
သဟ ဓာတု ပတိဋ္ဌာနာ အကမ္ပိတ္ထ မဟာမဟီ၊ ပါဋိဟီရာနိ နေကာနိ ပဝတ္တိံသု အနေကဓာ။’’
တဒဟိ ဥဒကပရိယန္တံ ကတွာ အယံ မဟာပထဝီ သင်္ကမ္ပိ သမ္ပကမ္ပိ သမ္ပဝေဓိ၊ မဟာသမုဒ္ဒေါ သင်္ခူဘိ၊ အာကာသေ ဝိဇ္ဇုလ္လတာ နိစ္ဆရိံသု။ ခဏိကဝဿံ ဝဿိ၊ ဆ ဒေဝလောကာ ဧကကောလာဟလ မဟောသိ ရာဇာ ဧတံ အစ္ဆရိယံ ဒိသွာ ပသန္နော အတ္တနော ကဉ္စန မာလိက သေတစ္ဆတ္တေန ဓာတုယော ပူဇေတွာ တမ္ဗပဏ္ဏိဒိပေ ရဇ္ဇံ သတ္တာဟံ ဒတွာ တိံသ သတသဟဿဂ္ဃနကံ အလင်္ကာရ ဘဏ္ဍံ ဩမုဉ္စိတွာ ပူဇေသိ။ တထာ သဗ္ဗာပိ နာဋကိတ္ထိယော အမစ္စာ သေသ မဟာဇနော ဒေဝါ စ သဗ္ဗာဘရဏာနိ ပူဇေသုံ တသ္မာ-
တိဋ္ဌန္တံ သုဂတံ တိလောကမဟိတံ ယော ပူဇယေ သာဒရံ၊
ယော ဝါ သာသပ ဗီဇမတ္တမ္ပိ တံ ဓာတုံ နရော ပူဇယေ၊
တေသံ ပုညဖလံ သမာနမီတိ တံ စိတ္တပ္ပသာဒေ သမေ၊
ဉတွာ တံ ပရိနိဗ္ဗုတေပိ သုဂတေ ဓာတုံ ဗုဓော ပူဇယေ’တိ၊
တတော ¶ ရာဇာ စီဝရဝတ္ထာနိ စေဝ ဂုဠ-သပ္ပိ အာဒိ ဘေသဇ္ဇာနိ စ သင်္ဃဿ ဒတွာ သဗ္ဗရတ္တိံ ဂဏသဇ္ဈာယံ ကာရေသိ ပုန ဒိဝသေ နဂရေ ဘေရိံ စရာပေသိ မဟာဇနော ဣမံ သတ္တာဟံ ဂဏ္ဓမာလာဒီနိ အာဒိယ ဂန္တွာ ဓာတုယော ဝန္ဒတူတိ ဣဏ္ဒဂုတ္တတ္ထေရောပိ သကလ တမ္ဗပဏ္ဏိ ဒီပေ မနုဿာ ဓာတုယော ဝန္ဒိတုကာမာ၊ တံ ခဏံယေဝ အာဂန္တွာ ဝန္ဒိတွာ ယထာဋ္ဌာနံ ဂစ္ဆန္တူတိ အဓိဋ္ဌာသိ။
တေ တထေဝ ဓာတုယော ဝန္ဒိတွာ ဂမိံသု ရာဇာ သတ္တာဟံ သင်္ဃဿ မဟာဒါနံ ပဝတ္တေတွာ သတ္တာဟဿ အစ္စယေန ဓာတုဂဗ္ဘေ မယာ ကတ္တဗ္ဗကိစ္စံ နိဋ္ဌာပိတံ၊ ဓာတုဂဗ္ဘံ ပိဒဟထ ဘန္တေတိ သင်္ဃဿ အာရောစေသိ။ သင်္ဃော ဥတ္တရသုမန သာမဏေရေ အာမန္တေတွာ တုမှေဟိ ပုဗ္ဗေ အာဟဋ မေဒဝဏ္ဏ ပါသာဏေန ဓာတု ဂဗ္ဘံ ပိဒဟထာတိ အာဟ။ တေ သာဓူတိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ ဓာတုဂဗ္ဘံ ပိဒဟိံသု။
တတော ခီဏာသဝါ ဓာတုဂဗ္ဘေ ဂဏ္ဓာ မာ သုသန္တု မာလာ မာ မိလာယန္တု။ ဒီပါ မာ နိဗ္ဗာယန္တု ရတနာနိ မာ ဝိဝဏ္ဏာနိ ဟောန္တု ပူဇနီယဘဏ္ဍာနိ မာ နဿန္တု။ မေဒဝဏ္ဏ ပါသာဏာ သန္ဓီယန္တု၊ ပစ္စတ္ထိကာနံ ဩကာသော မာ ဟောတူတိ အဓိဋ္ဌဟိံသု။
ဧဝံ ရာဇာ ဓာတု နိဓာပေတွာ ပုန နဂရေ ဘေရိံ စရာပေသိ မဟာ စေတိယေ ဓာတုံ နိဓာပေတွာ ဓာတုံ အာဟရိတွာ နိဓာနံ ကရောန္တူတိ။ မဟာဇနော အတ္တနော အတ္တနော ဗလာနုရူပေန သုဝဏ္ဏ ရဇတာဒိ ကရဏ္ဍေ ကာရာပေတွာ တတ္ထ ဓာတုယော ပတိဋ္ဌာပေတွာ ဓာတုနိဓာနဿုပရိ မေဒဝဏ္ဏ ပါသာဏ ပိဋ္ဌိယံ နိဒဟိံသု။ သဗ္ဗေဟိ သန္နိဟိတ ဓာတုယော သဟဿမတ္တာ အဟေသုန္တိ။
ဣတိ သာဓုဇန မနောပသာဒနတ္ထာယ ကတေ ထူပဝံသေ ဓာတုနိဓာန ကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၄။ တတော ရာဇာ တံ သဗ္ဗံ ပိဒဟေတွာ စေတိယံ ကရောန္တော ဥဒရေန သဒ္ဓိံ စတုရဿ ကောဋ္ဌကံ နိဋ္ဌာပေသိ အထ ဆတ္တကမ္မေ သုဓာကမ္မေ စ အနိဋ္ဌိတေယေဝ မာရဏန္တိက ရောဂေန ဂိလာနော ဟုတွာ ဒီဃဝါပိတော ကနိဋ္ဌဘာတရံ ပက္ကောသာပေတွာ စေတိယေ အနိဋ္ဌိတံ ဆတ္တကမ္မံ သုဓာကမ္မဉ္စ သီဃံ နိဋ္ဌာပေတွာ မံ တောသေဟိ တာတာတိ အာဟ။ သော ရညော ဒုဗ္ဗလဘာဝံ ဉတွာ အန္တရေ အနိဋ္ဌိတကမ္မံ ကာတုံ န သက္ကာတိ သုဒ္ဓဝတ္ထေဟိ ကဉ္စုကံ ကာရေတွာ စေတိယေ ပဋိမုဉ္စာပေတွာ စိတ္တကာရေဟိ ကဉ္စုက မတ္ထကေ ဝေဒိကာ စ ပုဏ္ဏဃဋ ပဉ္စင်္ဂုလိ ပန္တိယော စ ကာရာပေသိ။
နဠကာရေဟိ ဝေဠုမယ ဆတ္တံ ကာရေတွာ ခရပတ္တမယေ စဏ္ဒသူရိယမဏ္ဍလေ မုဒ္ဓနိ ဝေဒိကာ ကာရေတွာ လာခါကုကုဋ္ဌကေဟိ တံ ဝိစိတ္တံ ကတွာ ထူပကမ္မံ နိဋ္ဌိတန္တိ ရညော အရောစေသိ ရာဇာ တေန ဟိ မံ ¶ မဟာစေတိယံ ဒဿေဟီတိ ဝတွာ သိဝိကာယ နိပဇ္ဇိတွာ စေတိယာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ဒက္ခိဏဒွါရေ ဘူမိသယနံ ပညာပေတွာ တတ္ထ နိပန္နော ဒက္ခိဏေန ပဿေန သယိတွာ မဟာထူပံ ဝါမပဿေန သယိတွာ လောဟပါသာဒံ ဩလောကေန္တော ပသန္န စိတ္တော အဟောသိ။ တဒါ ရညော သာသနဿ ဗဟူပကာရဘာဝံ သလ္လက္ခေတွာ ဂိလာန ပုစ္ဆနတ္ထာယ တတော တတော အာဂတာ ဘိက္ခု ဆန္နဝုတိ ကောဋိယော ရာဇာနံ ပရိဝါရေတွာ အဋ္ဌံသု။ တတော သင်္ဃော ဝဂ္ဂ ဝဂ္ဂါ ဟုတွာ ဂဏသဇ္ဈာယံ အကာသိ။
ရာဇာ တသ္မိံ သမာဂမေ ထေရပုတ္တာဘယတ္ထေရံ အဒိသွာ ဧဝံ စိန္တေသိ။ သော မယိ ဒမိဠေဟိ သဒ္ဓိံ အဋ္ဌဝီသတိ မဟာယုဒ္ဓေ ကယိရမာသေ အပစ္စောသကကိတွာ ဣဒါနိ မရဏယုဒ္ဓေ ဝတ္တမာဏေ မယှံ ပရာဇယံ ဒိသွာ မညေ နာဂစ္ဆတီတိ။ တဒါ ထေရော ကရိဏ္ဒ နဒီ သီသေ ပဇ္ဇလိတ ပဗ္ဗတေ ဝသန္တော ရညော ပရိဝိတက္ကံ ဉတွာ ပဉ္စသတ ခီဏာသဝ ပရိဝုသေတာ အာကာသေနာဂန္တွာ ရညော ပုရတော ပါတုရဟောသိ။
ရာဇာ ထေရံ ဒိသွာ အတ္တနော ပုရတော နိသီဒါပေတွာ ဧဝမာဟ ဘန္တေ တုမှေဟိ သဒ္ဓိံ ဒသမဟာ ယောဓေ ဂဟေတွာ ဒမိဠေဟိ သဒ္ဓိ ယုဇ္ဈိံ။ ဣဒါနိ ဧကကောဝ မစ္စူနာ သဒ္ဓိံ ယုဇ္ဈိတုံ အာရဘိံ။ မစ္စု သတ္တုမ္ပန ပရာဇေတုံ န သက္ကောမီတိ။ တတော-
ထေရပုတ္တာဘယတ္ထေရော မာ ဘာယိ မနုဇာဓိပ၊
ကိလေသ သတ္တုံ အဇိနိတွာ အဇေယျော မစ္စူသတ္တုကော၊
ဣတိ ဝတွာ ဧဝံ အနုသာသိ။ မဟာရာဇ သဗ္ဗောယေဝ လောက သန္နိဝါသေ ဇာတိယာ အနုဂတော၊ ဇရာယ အနုသဋော၊ ဝျာဓိနာ အဘိဘူတော၊ မရဏေန အဗ္ဘာဟတော။ တေတာဟ-
‘‘ယထာပိ သေလာ ဝိပုလာ-နဟံ အာဟစ္စ ပဗ္ဗတာ၊
သမန္တာ အနုပရိယေယျုံ-နိပ္ပောထေန္တာ စတုဒ္ဒိသံ၊
ဧဝံ ဇရာ စ မစ္စု စ-အဓိဝတ္တန္တိ ပါဏိနော၊
ခတ္တိယော ဗြာဟ္မဏေ ဝေဿေ သုဒ္ဒေ စဏ္ဍာလ ပုက္ကုသေ၊
န ကိဉ္စိ ပရိဝဇ္ဇေတိ-သဗ္ဗမေဝါဘိမဒ္ဒတိ၊
န တတ္ထ ဟတ္ထိနံ ဘူမိ-န ရထာနံ န ပတ္တိယာ၊
န စာပိ မန္တယုဒ္ဓေန-သက္ကာ ဇေတုံ ဓနေန ဝါ’’တိ၊
တသ္မာ ဣဒံ မရဏံ နာမ မဟာယသာနံ မဟာသမ္မတာဒီနံ မဟာ ပုညာနံ ဇောတိယာဒီနံ မဟာထာမာနံ ဗလဒေဝါဒီနံ ဣဒ္ဓိမန္တာနံ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနာဒီနံ ပညာဝန္တာနံ သာရိပုတ္တာဒီနံ သယမ္ဘူဉာဏေန အဓိဂတ သစ္စာနံ၊ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါနံ သဗ္ဗဂုဏသမန္နာဂတာနံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါနမ္ပိ ဥပရိ နိရာသင်္ကမေဝ ပတတိ ကိမင်္ဂပနညေသု သတ္တေသု။
တသ္မာ- ¶
မဟာယသာ ရာဇဝရာ ဂတာ တေ သဗ္ဗေ မဟာသမ္မတ အာဒယောပိ၊
အနိစ္စဘာဝံ ဗလဒေဝ အာဒိ မဟာဗလာ စေဝ တထာ ဂမိံသု၊
ယေ ပုညဝန္တာနိ ဂတာ ပသိဒ္ဓိံ မဟဒ္ဓနံ ဇောတိယမေဏ္ဍကာဒီ၊
ဥပါဝိသိံ ဝစ္စုမုခံ သဘောဂါ သဗ္ဗေပိ တေ ရာဟုမုခံ သသီဝ၊
ယော ဣဒ္ဓိမန္တေသု တထာဂတဿ ပုတ္တေသုသေဋ္ဌော ဣတိ ဝိဿုတောပိ၊
ထေရော မဟာရာဇသဟေဝ ဣဒ္ဓိဗလေန သော မစ္စုမုခံ ပဝိဋ္ဌော၊
သဗ္ဗေသု သတ္တေသု ဇိနံ ဌပေတွာ နေဝတ္ထိ ပညာယ သမောပိ ယေန၊
သော ဓမ္မသေနာပတိ သာဝကောပိ ဂတော မဟာရာဇ အနိစ္စတံ’စ၊
သယမ္ဘူဉာဏဿ ဗလေန သန္တိံ ဂတာ မဟာရာဇ သယမ္ဘူနောပိ၊
သဗ္ဗေပိ တေ ဉာဏဗလူပ ပန္နာ အနိစ္စတံ နေဝ အတိက္ကမိံသု၊
တိလောကနာထော ပုရိသုတ္တမော သော အနိစ္စဘာဝံ သမတိက္ကမိတွာ၊
နာသက္ခိ ဂန္တုံ သုဂတောပိ ရာဇ အညေသု သတ္တေသု ကထာဝ နတ္ထိ၊
တသ္မာ မဟာရာဇ ဘဝေသု သတ္တာ သဗ္ဗေပိ နာသုံ မရဏာ ဝိမုတ္တာ၊
သဗ္ဗမ္ပိ သင်္ခါရဂတံ အနိစ္စံ ဒူက္ခံ အနတ္တာတိ ဝိစိန္တယဿု၊
‘‘ဒုတိယေ အတ္တဘာဝေပိ ဓမ္မစ္ဆဏ္ဒေါ မဟာ ဟိ တေ၊
ဥပဋ္ဌိတေ ဒေဝလောကေ ဟိတွာ ဒိဗ္ဗသုခံ တုဝံ၊
ဣဓာဂမ္မ ဗဟုံ ပုညံ အကာသိ စ အနေကဓာ၊
ကရဏမ္ပေက ရဇ္ဇဿ သာသနဇ္ဇောတနာယ တေ၊
မဟာ ရာဇ ကတံ ပုညံ ယာဝဇ္ဇ ဒိဝသာ တယာ၊
သဗ္ဗံ အနုဿရေထေဝ သုခံ သဇ္ဇု ဘဝိဿတိ၊
တံ သုတွာ တုဋ္ဌမာနသော ရာဇာ ဘန္တေ တုမှေ မစ္စုယုဒ္ဓေပိ အပဿယာတိ ဝတွာ လဒ္ဓဿာသော ပုညပေါတ္ထကံ ဝါစေတုံ အာဏာပေသိ လေခကော ပုညပေါတ္ထကံ ဧဝံ ဝါစေသိ။
‘‘ဧကူနသတဝိဟာရာ မဟာရာဇေန ကာရိတာ၊
ဧကူနသတကောဋီဟိ ဝိဟာရော မရိစဋ္ဋိ စ၊
ဥတ္တမော လောဟပါသာဒေါ တိံသကောဋီဟိ ကာရိတော၊
မဟာထူပေ အနဂ္ဃာနိ ကာရိတာ စတုဝီသတိ၊
မဟာထူပမှိ သေသာနိ ကရိတာနိ သုဗုဒ္ဓိနာ၊
ကောဋိသဟဿံ အဂ္ဃန္တိ မဟာရာဇ တယာ ပုန၊
ကောဠမ္ဗ နာမ မလေယ အက္ခက္ခာယိက ဆာတကေ၊
ကုဏ္ဍလာနိ မဟဂ္ဃာနိ ဒုဝေ ဒတွာန ဂဏှိယ၊
ခီဏာသဝါနံ ¶ ပဉ္စန္နံ မဟာထေရာနမုတ္တမော၊
ဒိန္နော ပသန္နစိတ္တေန ကင်္ဂု အမ္ဗိလ ပိဏ္ဍကော၊
စူဠင်္ဂဏိယ ယုဒ္ဓမှိ ပရဇ္ဈိတွာ ပလာယတာ၊
ကာလံ ဃောသာပယိတွာန အာဂတဿ ဝိဟာယသာ၊
ခီဏာသဝဿ ယတိနော အတ္တာနမနပေက္ခိယ၊
ဒိန္နံ သရက ဘတ္တန္တိ ပုညပေါတ္ထံ အဝါစယိ၊
၂၅။ တံ သုတွာ ရာဇာ တုဿိတွာ ဌပေဟိ ဌပေဟိ ဘဏေတိ ဝတွာ ဧဝမာဟ။ မရိစဝဋ္ဋိ ဝိဟာရမဟသတ္တာဟေ ထူပါရမှသတ္တာဟေ စ စာတုဒ္ဒိသ ဥဘတော သင်္ဃဿ မဟာရဟံ မဟာဒါနံ ပဝတ္တေသိံ။ စတုဝီသတိ မဟာဝိသာခပူဇာ ကာရေသိံ တမ္ဗပဏ္ဏိဒီပေ မဟာဘိက္ခုသင်္ဃဿ တိက္ခတ္တုံ စီဝရမဒါသိံ သတ္တ သတ္တ ဒီနာနိ လင်္ကာ ရဇ္ဇံ သာသနဿ ပဉ္စက္ခတ္တုံ အဒါသိံ သပ္ပိ သန္နိတ္တ သုပရိသုဒ္ဓ ဝဋ္ဋိယာ ဒွါဒသဌာနေသု၊ သတ္တံ ဒီပသဟဿံ ဇာလေသိံ အဋ္ဌာရဿု ဌာနေသု ဂိလာနာနံ ဝေဇ္ဇေဟိ ဘေသဇ္ဇဉ္စ ဘတ္တဉ္စ နိစ္စံ ဒါပေသိ။ စတုစတ္တာလီသ ဌာနေသု တေလုလ္လောပကဉ္စ အဒါသိံ။ တတ္တကေသုယေဝ ဌာနေသု ဃတပက္ကဇာလပူဝေ ဘတ္တေန သဒ္ဓိံ နိစ္စံ ဒါပေသိံ။
မာသေ မာသေ အဋ္ဌသု ဥပေါသထဒိဝသေသု လင်္ကာဒီပေ သဗ္ဗဝိဟာရေသု ဒီပတေလံ ဒါပေသိံ။ အာမိသ ဒါနတော ဓမ္မဒါနံ မဟန္တန္တိ သုတွာ ဟေဋ္ဌံ လောဟပါသာဒေ ဓမ္မာသနေ နိသီဒိတွာ မင်္ဂလ သုတ္တံ ဩသာရေတုံ အာရဘိတွာပိ သင်္ဃ ဂါရဝေန ဩသာရေတုံ နာသက္ခိံ။ တတော ပဋ္ဌာယ ဓမ္မဒေသကေ သက္ကရိတွာ သဗ္ဗဝိဟာရေသု ဓမ္မကထံ ကထာပေသိံ ဧကေကဿ ဓမ္မကထိကဿ နာဠ နာဠိပ္ပမာဏာနိ သပ္ပိဖာဏိတ သက္ခရာနိ စတုရင်္ဂုလ မုဋ္ဌိပ္ပမာဏံ ယဋ္ဌိမဓုကံ သာဋကဒွယဉ္စ မာသဿ အဋ္ဌသု ဥပေါသထ ဒိသေသု ဒါပေသိံ။ ဧတံ သဗ္ဗမ္ပိ ဣဿရိယေ ဌတွာ ဒိန္နတ္တာ မမ စိတ္တံ သ အာရာဓေတိ။ ဇီဝိတံ ပန အနပေက္ခိတွာ ဒုဂ္ဂတေန မယာ ဒိန္နဒါနဒွယမေဝ အာရာဓေတီတိ။
တံ သုတွာ အဘယတ္ထေရော မဟာရာဇ ပသာဒနီယဋ္ဌာနေယေဝ ပသာဒံ အကာသိ တံ ပန ပိဏ္ဍပါတဒွယံ ပရိဿ ပီဠံ အကတွာ လဒ္ဓ ဓမ္မိက ပစ္စယတ္တာ အတ္တာနံ အနဝလောကေတွာ အသဇ္ဇမာနေန ဒိန္နတ္တာ ပဋိဂ္ဂါဟကာနံ ယာဝဒတ္ထံ ကတွာ ဒိန္နတ္တာ ပီတိပါမောဇ္ဇံဇနယိတွာ ဗလဝ သဒ္ဓါယ ဒိန္နတ္တာ ဒေယျဓမ္မဿ နိရဝသေသံ ပရိဘောဂံ ဂတတ္တာတိ ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ ကာရဏေဟိ မဟန္တတ္တိ ဝတွာ မဟာရာဇ ကင်္ဂု အမ္ဗိလိ ပိဏ္ဍဂါဟကတ္ထေရေသု မလိယမဟာဒေဝတ္ထေရော သမန္တကူဋေ ပဉ္စန္နံ ဘိက္ခုသတာနံ ဒတွာ ပရိဘုဉ္ဇိ ပထဝိ စာလနက ဓမ္မဂုတ္တတ္ထေရော ကလျာဏီယ ဝိဟာရေ ပဉ္စန္နံ ဘိက္ခုသတာနံ ဒတွာ ပရိဘုဉ္ဇိ။
တလင်္ဂရဝါသီ ¶ ဓမ္မဂုတ္တတ္ထေရောပိ ပိယင်္ဂုဒီပေ ဒွါဒသန္နံ ဘိက္ခုသဟဿာနံ ဒတွာ ပရိဘုဉ္ဇိ။ မင်္ဂဏဝါသီ စုဠတိဿတ္ထေရော ကေလာသကူဋေ ဝိဟာရေ သဋ္ဌိသဟဿာနံ ဘိက္ခူနံ ဒတွာ ပရိဘုဉ္ဇိ မဟာဘဂ္ဂတ္ထေရောပိ ဥက္ကာနဂရ ဝိဟာရေ သတ္တသတာနံ ဘိက္ခူနံ ဒတွာ ပရိဘုဉ္ဇိ သရက ဘတ္တဂါဟကတ္ထေရော ပန ပိယင်္ဂုဒီပေ ဒွါဒသန္နံ ဘိက္ခုသဟဿာနံ ဒတွာ ပရိဘောဂမကာသီတိ ဝတွာ ရညော စိတ္တံ ဟာသေသိ။
ရာဇာ စိတ္တံ ပသာဒေတွာ ဧဝမာဟ-အဟမ္ဘန္တေ စတုဝီသတိ ဝဿာနိ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တော ဘိက္ခုသင်္ဃဿ ပဟူပကာရော အဟောသိံ။ ကာယောပိ မေ သင်္ဃဿ ဥပကာရကော ဟောတု သင်္ဃဒါသဿ မေ သရီရံ မဟာစေတိယဿ ဒဿနဋ္ဌာနေ သင်္ဃဿ ကမ္မမာလကေ ဈာပေထာတိ။ တတော ကနိဋ္ဌံ အာမန္တေတွာ’တာတ! တိဿ! မဟာထူပေ အနိဋ္ဌိတံ ကမ္မံ သာဓုကံ နိဋ္ဌာပေသိ။ သာယံ ပါတော စ မဟာထူပေ ပုပ္ဖပူဇံ ကာရေတွာ တိက္ခတ္တုံ ဥပဟာရံ ကာရေဟိ။ မယာ ဌပိတံ ဒါနဝဋ္ဋံ သဗ္ဗံ အပရိဟာပေတွာ သင်္ဃဿ ကတ္တဗ္ဗကိစ္စေသု သဒါ အပ္ပမတ္တော ဟောဟီ’တိ အနုသာယိတွာ တုဏှိ အဟောသိ။
တသ္မိံ ခဏေ ဘိက္ခု ဂဏသဇ္ဈာယံ အာရဘိံသု ဒေဝတာ ပန ဆဒေဝ လောကတော ဆ ရထေ ဂဟေတွာ အာဒါယ ပဋိပါဋိယာ ဌပေတွာ မဟာရာဇ အမှာကံ ဒေဝလောကော ရမဏီယော၊ အမှာကံ ဒေဝလောကော ရမဏီယောတိ ဝတွာ အတ္တနော အတ္တနော ဒေဝလောကံ အာဂမနတ္ထာယ ယာစိံသု ရာဇာ တေသံ ဝစနံ သုတွာ ယာဝါဟံ ဓမ္မံ သုဏာမိ- တာဝ အဓိဝါသေထာတိ တေ ဟတ္ထသညာယ နိဝါရေသိ သင်္ဃော ဂဏသဇ္ဈာယံ နိဝါရေသီတိ မညိတွာ သဇ္ဈာယံ ဌပါပေသိ။
ရာဇာ ကသ္မာ ဘန္တေ ဂဏသဇ္ဈာယံ ဌပေထာတိ အာဟ။ မဟာရာဇ တယာ ဟတ္ထသညာယ နိဝါရိတတ္တာတိ။ ဘန္တေ တုမှာကံ သညံ နာဒါသိံ။ ဒေဝတာ ဆဒေဝလောကတော ဆ ရထေ အာနေတွာ အတ္တနော အတ္တနော ဒေဝလောကံ ဂန္တုံ ယာစန္တိ တသ္မာ တေသံ ယာဝါဟံ ဓမ္မံ သုဏာမိ တာဝ အာဂမေထာတိ သညံ အဒါသိန္တိ တံ သုတွာ ကေစိ အယံ ရာဇာ မရဏဘယဘိတော ဝိပ္ပလပတိ၊ မရဏတော အဘာယနက သတ္တော နာမ နတ္ထီတိ မညိံသု။
တတော အဘယတ္ထေရော အာဟ ကထံ မဟာရာဇ သဒ္ဒဟိတုံ သက္ကာ ဆ ဒေဝလောကတော ဆ ရထာ အာနီတာတိ တံ သုတွာ ရာဇာ အာကာသေ ပုပ္ဖဒါမာနိ ခိပါပေသိ။ တာနိ ဂန္တွာ ဝိသုံ ရထဓုရေ ဩလမ္ဗိံသု မဟာဇနော အာကာသေ ဩလမ္ဗန္တာနိ ပုပ္ဖဒါမာနိ ဒိသွာ နိက္ကင်္ခေါ အဟောသိ။
တတော ရာဇာ ထေရံ ပုစ္ဆိ-ကတမော ပန ဘန္တေ ဒေဝလောကော ရမဏီယောတိ။ တုသိတဘဝနံ ပန မဟာရာဇ ရမဏီယံ၊ ဗုဒ္ဓဘာဝါယ သမယံ ဩလောကေန္တော မေတ္တေယျော ဗောဓိသတ္တောပိ တသ္မိံယေဝ ဝသတီတိ အာဟ။
တံ ¶ သုတွာ ရာဇာ တသ္မိံ အာလယံ ကတွာ မဟာထူပံ ဩလောကေန္တော နိပန္နောဝ စဝိတွာ သုတ္တပ္ပဗုဒ္ဓါ ဝိယ တုသိတ ဘဝနတော အာဟဋ။ ရထေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ အတ္တနော ကတပုညဿ ထလံ မဟာဇနဿ ပါကဋံ ကာတုံ ရထေယေဝ ဌတွာ ဒိဗ္ဗာဘရဏ ဝိဘူသိတော မဟာဇနဿ ပဿန္တဿေဝ တိက္ခတ္တုံ မဟာထူပံ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ဘိက္ခုသင်္ဃဉ္စ ဝန္ဒိတွာ တုသိတဘဝနံ အဂမာသိ။
ဧဝံ အသာရေ နိစယေ ဓနာနံ အနိစ္စသင်္ဃံ သတ္တံ သပညာ၊
ကတွန စာဂံ ရတနတ္တယမဟိ အာဒါယ သာရံ သုဂတိံ ဝဇန္တိ၊
ရညော နာဋကတ္ထိယော မတဘာဝံ ဉတွာ ယတ္ထ ဌိတာ မကုဠံ မောစယိံသု တတ္ထံ ဌာနေ ကတသာလာ မကုဠမုတ္တသာလာနာမဇာတာ။ ရညော သရီရသ္မိံ စိတကံ အာရောပိတေ ယတ္ထ မဟာဇနော ဟတ္ထေ ပဂ္ဂဟေတွာ ဝိရစိ။ တတ္ထ ကတသာလာ ဝိရစိတ္ထသာလာ နာမ ဇာတာ။ ရညော သရီရံ ယတ္ထ ဈာပေသုံ - သော သီမာမာလကော ရာဇမာလကော နာမ ဇာတော။ အထ ရညော ကနိဋ္ဌဘာတာ သဒ္ဓါတိဿမဟာရာဇာ နာမ ဟုတွာ စေတိယေ အနိဋ္ဌတံ ဇတ္တကမ္မံ သုဓာကမ္မဉ္စ နိဋ္ဌာပေတွာ ထူပမကာသီတိ
ဣတိ သာဓုဇန မနောပသာဒနတ္ထာယ ကတေ ထူပဝံသေ မဟာစေတိယေ ကတာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၆။ ဧတရဟိ ဒုဋ္ဌဂါမဏိ အဘယ မဟာရာဇဿ ပိတာ ကာကဝဏ္ဏတိဿ ရာဇာ မေတ္တေယျဿ ဘဂဝတော ပိတာ ဘဝိဿတိ။ ဝိဟာရမဟာဒေဝီ မာတာ ဘဝိဿတိ။ ဒုဋ္ဌဂါမိဏိ အဘယော အဂ္ဂသာဝကော ဘဝိဿတိ။ ကနိဋ္ဌော ဒုတိယ သာဝကော ဘဝိသသတိ။ ရညော ပိတုစ္ဆာ အနုဠာဒေဝီ အဂ္ဂမဟေသီ ဘဝိဿတိ။ ရညော ပုတ္တော သာလိ ရာဇကုမာရော ပုတ္တော ဘဝိဿတိ။ ဘဏ္ဍာဂါရိက သင်္ဃာမစ္စော အဂ္ဂုပဋ္ဌာကော ဘဝိဿတိ တဿာမစ္စဿ ဓီတာ အဂ္ဂုပဋ္ဌာယိကာ ဘဝိဿတီတိ ဧဝံ သဗ္ဗေပိ ကတာဓိကာရာ ဟေတု သမ္ပန္နာ တဿ ဘဂဝတော ဓမ္မံ သုတွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရိတွာ အနုပါဒိသေသာယ နိဗ္ဗာနဓာတုယာ ပရိနိဗ္ဗာယိဿန္တီတိ။
ဧတ္တာဝတာ စ
မဟိဏ္ဒသေန နာမမှိ ဝသန္တော ပရိဝေဏကေ၊
ပတ္တစီဝရပါဒေါ? ယော ပိဋကတ္တယ ပါရဂေါ၊
သဒ္ဓါသိလဂုဏုပေတော သဗ္ဗသတ္တဟိတေ ရတော၊
တေန သာဓု သမဇ္ဈိဋ္ဌော ယမဟံ ကာတုမာရဘိံ၊
သောဒါနိ နိဋ္ဌံ သမ္ပတ္တော ထူပဝံသော အနာကုလော၊
ပရိပုဏ္ဏော သင်္ခထာ သာဓု ပဏ္ဍိတေဟိ ပသံသိတော၊
ယံ ¶ ပတ္တံ ကုသလံ ကမ္မံ ကရောန္တေန ဣမံ မယံ၊
တေန ဧတေန ပုညေန သတ္တာ ဂစ္ဆန္တု နိဗ္ဗုတိံ၊
အနန္တရာယေန ယထာ စ သိဒ္ဓိံ
မူပါဂတော ထူပဝရဿ ဝံသော၊
တထေဝ သဒ္ဓမ္မသိတာ ဇနာနံ
မနော ရထာ သီဃမုပေန္တု သိဒ္ဓိံ၊
ပရိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂဿ ယေန လီလတ္ထ ဒီပနိ
ဋီကာ ဝိရစိတာ သာဓု သဒ္ဓမ္မောဒယ ကာမိနာ၊
တထာ ပကရဏေ သစ္စသင်္ခေပေ အတ္ထဒီပနာ၊
ဓီမတာ သုကတာ ယေန သုဋ္ဌု သီဟဠ ဘာသတော
ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂ သင်္ခေပေ ယေန အတ္ထပ္ပကာသနာ၊
ယောဂီ နမုပကာရာယ ကတာ သီဟဠဘာသတော၊
ပရက္ကမ နရိဏ္ဒဿ သဗ္ဗဘူပါန ကေတုနော၊
ဓမ္မာဂါရေ နိယုတ္တော ယော ပိဋကတ္တယ ပါရဂေါ၊
သာသနံ သုဋ္ဌိတံ ယဿ အန္တေဝါသိက ဘိက္ခုသု၊
တေန ဝါစိဿရတ္ထေရ ပါဒေန လိခိတော အယန္တိ၊
ထူပဝံသော နိဋ္ဌိတော။