📜

၄။ သောဏဒဏ္ဍသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၃၀၀။ ဧဝံ မေ သုတံ…ပေ… အင်္ဂေသူတိ သောဏဒဏ္ဍသုတ္တံ။ တတြာယံ အပုဗ္ဗပဒဝဏ္ဏနာ။ အင်္ဂေသူတိ အင်္ဂါ နာမ အင်္ဂပါသာဒိကတာယ ဧဝံ လဒ္ဓဝေါဟာရာ ဇာနပဒိနော ရာဇကုမာရာ၊ တေသံ နိဝါသော ဧကောပိ ဇနပဒေါ ရူဠှိသဒ္ဒေန အင်္ဂါတိ ဝုစ္စတိ၊ တသ္မိံ အင်္ဂေသု ဇနပဒေ။ စာရိကန္တိ ဣဓာပိ အတုရိတစာရိကာ စေဝ နိဗဒ္ဓစာရိကာ စ အဓိပ္ပေတာ။ တဒါ ကိရ ဘဂဝတော ဒသသဟဿိလောကဓာတုံ ဩလောကေန္တဿ သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော ဉာဏဇာလဿ အန္တော ပညာယိတ္ထ။ အထ ဘဂဝါ အယံ ဗြာဟ္မဏော မယှံ ဉာဏဇာလေ ပညာယတိ။ ‘အတ္ထိ နု ခွဿုပနိဿယော’တိ ဝီမံသန္တော အဒ္ဒသ။ ‘မယိ တတ္ထ ဂတေ ဧတဿ အန္တေဝါသိနော ဒွါဒသဟာကာရေဟိ ဗြာဟ္မဏဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသိတွာ မမ သန္တိကေ အာဂန္တုံ န ဒဿန္တိ။ သော ပန တေသံ ဝါဒံ ဘိန္ဒိတွာ ဧကူနတိံသ အာကာရေဟိ မမ ဝဏ္ဏံ ဘာသိတွာ မံ ဥပသင်္ကမိတွာ ပဉှံ ပုစ္ဆိဿတိ။ သော ပဉှဝိဿဇ္ဇနပရိယောသာနေ သရဏံ ဂမိဿတီ’တိ၊ ဒိသွာ ပဉ္စသတဘိက္ခုပရိဝါရော တံ ဇနပဒံ ပဋိပန္နော။ တေန ဝုတ္တံ – အင်္ဂေသု စာရိကံ စရမာနော…ပေ… ယေန စမ္ပာ တဒဝသရီတိ။

ဂဂ္ဂရာယ ပေါက္ခရဏိယာ တီရေတိ တဿ စမ္ပာနဂရဿ အဝိဒူရေ ဂဂ္ဂရာယ နာမ ရာဇဂ္ဂမဟေသိယာ ခဏိတတ္တာ ဂဂ္ဂရာတိ လဒ္ဓဝေါဟာရာ ပေါက္ခရဏီ အတ္ထိ။ တဿာ တီရေ သမန္တတော နီလာဒိပဉ္စဝဏ္ဏကုသုမပဋိမဏ္ဍိတံ မဟန္တံ စမ္ပကဝနံ။ တသ္မိံ ဘဂဝါ ကုသုမဂန္ဓသုဂန္ဓေ စမ္ပကဝနေ ဝိဟရတိ။ တံ သန္ဓာယ ဂဂ္ဂရာယ ပေါက္ခရဏိယာ တီရေတိ ဝုတ္တံ။ မာဂဓေန သေနိယေန ဗိမ္ဗိသာရေနာတိ ဧတ္ထ သော ရာဇာ မဂဓာနံ ဣဿရတ္တာ မာဂဓော။ မဟတိယာ သေနာယ သမန္နာဂတတ္တာ သေနိယော။ ဗိမ္ဗီတိ သုဝဏ္ဏံ။ တသ္မာ သာရသုဝဏ္ဏသဒိသဝဏ္ဏတာယ ဗိမ္ဗိသာရောတိ ဝုစ္စတိ။

၃၀၁-၃၀၂။ ဗဟူ ဗဟူ ဟုတွာ သံဟတာတိ သင်္ဃာ။ ဧကေကိဿာယ ဒိသာယ သင်္ဃော ဧတေသံ အတ္ထီတိ သင်္ဃီ။ ပုဗ္ဗေ နဂရဿ အန္တော အဂဏာ ဗဟိ နိက္ခမိတွာ ဂဏတံ ပတ္တာတိ ဂဏီဘူတာ။ ခတ္တံ အာမန္တေသီတိ။ ခတ္တာ ဝုစ္စတိ ပုစ္ဆိတပဉှေ ဗျာကရဏသမတ္ထော မဟာမတ္တော၊ တံ အာမန္တေသိ အာဂမေန္တူတိ မုဟုတ္တံ ပဋိမာနေန္တု၊ မာ ဂစ္ဆန္တူတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

သောဏဒဏ္ဍဂုဏကထာ

၃၀၃။ နာနာဝေရဇ္ဇကာနန္တိ နာနာဝိဓေသု ရဇ္ဇေသု၊ အညေသု အညေသု ကာသိကောသလာဒီသု ရဇ္ဇေသု ဇာတာ၊ တာနိ ဝါ တေသံ နိဝါသာ၊ တတော ဝါ အာဂတာတိ နာနာဝေရဇ္ဇကာ၊ တေသံ နာနာဝေရဇ္ဇကာနံ။ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေနာတိ တသ္မိံ ကိရ နဂရေ ဒွီဟိ ကရဏီယေဟိ ဗြာဟ္မဏာ သန္နိပတန္တိ – ယညာနုဘဝနတ္ထံ ဝါ မန္တသဇ္ဈာယနတ္ထံ ဝါ။ တဒါ စ တသ္မိံ နဂရေ ယမညာ နတ္ထိ။ သောဏဒဏ္ဍဿ ပန သန္တိကေ မန္တသဇ္ဈာယနတ္ထံ ဧတေ သန္နိပတိတာ။ တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ – ‘‘ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေနာ’’တိ။ တေ တဿ ဂမနံ သုတွာ စိန္တေသုံ – ‘‘အယံ သောဏဒဏ္ဍော ဥဂ္ဂတဗြာဟ္မဏော ယေဘုယျေန စ အညေ ဗြာဟ္မဏာ သမဏံ ဂေါတမံ သရဏံ ဂတာ၊ အယမေဝ န ဂတော။ သွာယံ သစေ တတ္ထ ဂမိဿတိ၊ အဒ္ဓါ သမဏဿ ဂေါတမဿ အာဝဋ္ဋနိယာ မာယာယ အာဝဋ္ဋိတော၊ တံ သရဏံ ဂမိဿတိ။ တတော ဧတဿာပိ ဂေဟဒွါရေ ဗြာဟ္မဏာနံ သန္နိပါတော န ဘဝိဿတီ’’တိ။ ‘‘ဟန္ဒဿ ဂမနန္တရာယံ ကရောမာ’’တိ သမ္မန္တယိတွာ တတ္ထ အဂမံသု။ တံ သန္ဓာယ – အထ ခေါ တေ ဗြာဟ္မဏာတိအာဒိ ဝုတ္တံ။

တတ္ထ ဣမိနာပင်္ဂေနာတိ ဣမိနာပိ ကာရဏေန။ ဧဝံ ဧတံ ကာရဏံ ဝတွာ ပုန – ‘‘အတ္တနော ဝဏ္ဏေ ဘညမာနေ အတုဿနကသတ္တော နာမ နတ္ထိ။ ဟန္ဒဿ ဝဏ္ဏံ ဘဏနေန ဂမနံ နိဝါရေဿာမာ’’တိ စိန္တေတွာ ဘဝဉှိ သောဏဒဏ္ဍော ဥဘတော သုဇာတောတိအာဒီနိ ကာရဏာနိ အာဟံသု။

ဥဘတောတိ ဒွီဟိ ပက္ခေဟိ။ မာတိတော စ ပိတိတော စာတိ ဘောတော မာတာ ဗြာဟ္မဏီ၊ မာတုမာတာ ဗြာဟ္မဏီ၊ တဿာပိ မာတာ ဗြာဟ္မဏီ၊ ပိတာ ဗြာဟ္မဏော၊ ပိတုပိတာ ဗြာဟ္မဏော၊ တဿာပိ ပိတာ ဗြာဟ္မဏောတိ၊ ဧဝံ ဘဝံ ဥဘတော သုဇာတော မာတိတော စ ပိတိတော စ။ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကောတိ သံသုဒ္ဓါ တေ မာတုဂဟဏီ ကုစ္ဆီတိ အတ္ထော။ သမဝေပါကိနိယာ ဂဟဏိယာတိ ဧတ္ထ ပန ကမ္မဇတေဇောဓာတု ‘‘ဂဟဏီ’’တိ ဝုစ္စတိ။

ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါတိ ဧတ္ထ ပိတုပိတာ ပိတာမဟော၊ ပိတာမဟဿ ယုဂံ ပိတာမဟယုဂံ။ ယုဂန္တိ အာယုပ္ပမာဏံ ဝုစ္စတိ။ အဘိလာပမတ္တမေဝ စေတံ။ အတ္ထတော ပန ပိတာမဟောယေဝ ပိတာမဟယုဂံ။ တတော ဥဒ္ဓံ သဗ္ဗေပိ ပုဗ္ဗပုရိသာ ပိတာမဟဂ္ဂဟဏေနေဝ ဂဟိတာ။ ဧဝံ ယာဝ သတ္တမော ပုရိသော ၊ တာဝ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော။ အထ ဝါ အက္ခိတ္တော အနုပကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေနာတိ ဒဿေန္တိ။ အက္ခိတ္တောတိ – ‘‘အပနေထ ဧတံ၊ ကိံ ဣမိနာ’’တိ ဧဝံ အက္ခိတ္တော အနဝက္ခိတ္တော။ အနုပကုဋ္ဌောတိ န ဥပကုဋ္ဌော၊ န အက္ကောသံ ဝါ နိန္ဒံ ဝါ လဒ္ဓပုဗ္ဗော။ ကေန ကာရဏေနာတိ? ဇာတိဝါဒေန။ ဣတိပိ – ‘‘ဟီနဇာတိကော ဧသော’’တိ ဧဝရူပေန ဝစနေနာတိ အတ္ထော။

အဍ္ဎောတိ ဣဿရော။ မဟဒ္ဓနောတိ မဟတာ ဓနေန သမန္နာဂတော။ ဘဝတော ဟိ ဂေဟေ ပထဝိယံ ပံသုဝါလိကာ ဝိယ ဗဟုဓနံ၊ သမဏော ပန ဂေါတမော အဓနော ဘိက္ခာယ ဥဒရံ ပူရေတွာ ယာပေတီတိ ဒဿေန္တိ။ မဟာဘောဂေါတိ ပဉ္စကာမဂုဏဝသေန မဟာဥပဘောဂေါ။ ဧဝံ ယံ ယံ ဂုဏံ ဝဒန္တိ၊ တဿ တဿ ပဋိပက္ခဝသေန ဘဂဝတော အဂုဏံယေဝ ဒဿေမာတိ မညမာနာ ဝဒန္တိ။

အဘိရူပေါတိ အညေဟိ မနုဿေဟိ အဘိရူပေါ အဓိကရူပေါ။ ဒဿနီယောတိ ဒိဝသမ္ပိ ပဿန္တာနံ အတိတ္တိကရဏတော ဒဿနယောဂ္ဂေါ။ ဒဿနေနေဝ စိတ္တပသာဒဇနနတော ပါသာဒိကော။ ပေါက္ခရတာ ဝုစ္စတိ သုန္ဒရဘာဝေါ၊ ဝဏ္ဏဿ ပေါက္ခရတာ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာ၊ တာယ ဝဏ္ဏသမ္ပတ္တိယာ ယုတ္တောတိ အတ္ထော။ ပေါရာဏာ ပနာဟု – ‘‘ပေါက္ခရန္တိ သရီရံ ဝဒန္တိ၊ ဝဏ္ဏံ ဝဏ္ဏမေဝါ’’တိ။ တေသံ မတေန ဝဏ္ဏဉ္စ ပေါက္ခရဉ္စ ဝဏ္ဏပေါက္ခရာနိ။ တေသံ ဘာဝေါ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာ။ ဣတိ ပရမာယ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယာတိ ဥတ္တမေန ပရိသုဒ္ဓေန ဝဏ္ဏေန စေဝ သရီရသဏ္ဌာနသမ္ပတ္တိယာ စာတိ အတ္ထော။ ဗြဟ္မဝဏ္ဏီတိ သေဋ္ဌဝဏ္ဏီ။ ပရိသုဒ္ဓဝဏ္ဏေသုပိ သေဋ္ဌေန သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏေန သမန္နာဂတောတိ အတ္ထော။ ဗြဟ္မဝစ္ဆသီတိ မဟာဗြဟ္မုနော သရီရသဒိသေနေဝ သရီရေန သမန္နာဂတော။ အခုဒ္ဒါဝကာသော ဒဿနာယာတိ ‘‘ဘောတော သရီရေ ဒဿနဿ ဩကာသော န ခုဒ္ဒကော မဟာ၊ သဗ္ဗာနေဝ တေ အင်္ဂပစ္စင်္ဂါနိ ဒဿနီယာနေဝ၊ တာနိ စာပိ မဟန္တာနေဝါ’’တိ ဒီပေန္တိ။

သီလမဿ အတ္ထီတိ သီလဝါ။ ဝုဒ္ဓံ ဝဒ္ဓိတံ သီလမဿာတိ ဝုဒ္ဓသီလီ။ ဝုဒ္ဓသီလေနာတိ ဝုဒ္ဓေန ဝဒ္ဓိတေန သီလေန။ သမန္နာဂတောတိ ယုတ္တော။ ဣဒံ ဝုဒ္ဓသီလီပဒဿေဝ ဝေဝစနံ။ သဗ္ဗမေတံ ပဉ္စသီလမတ္တမေဝ သန္ဓာယ ဝဒန္တိ။

ကလျာဏဝါစောတိအာဒီသု ကလျာဏာ သုန္ဒရာ ပရိမဏ္ဍလပဒဗျဉ္ဇနာ ဝါစာ အဿာတိ ကလျာဏဝါစော။ ကလျာဏံ မဓုရံ ဝါက္ကရဏံ အဿာတိ ကလျာဏဝါက္ကရဏော။ ဝါက္ကရဏန္တိ ဥဒါဟရဏဃောသော။ ဂုဏပရိပုဏ္ဏဘာဝေန ပုရေ ဘဝါတိ ပေါရီ။ ပုရေ ဝါ ဘဝတ္တာ ပေါရီ။ ပေါရိယာ နာဂရိကိတ္ထိယာ သုခုမာလတ္တနေန သဒိသာတိ ပေါရီ၊ တာယ ပေါရိယာ။ ဝိဿဋ္ဌာယာတိ အပလိဗုဒ္ဓါယ သန္ဒိဋ္ဌဝိလမ္ဗိတာဒိဒေါသရဟိတာယ။ အနေလဂလာယာတိ ဧလဂဠေနဝိရဟိတာယ။ ယဿ ကဿစိ ဟိ ကထေန္တဿ ဧလာ ဂဠန္တိ၊ လာလာ ဝါ ပဂ္ဃရန္တိ၊ ခေဠဖုသိတာနိ ဝါ နိက္ခမန္တိ၊ တဿ ဝါစာ ဧလဂဠံ နာမ ဟောတိ၊ တဗ္ဗိပရိတာယာတိ အတ္ထော။ အတ္ထဿ ဝိညာပနိယာတိ အာဒိမဇ္ဈပရိယောသာနံ ပါကဋံ ကတွာ ဘာသိတတ္ထဿ ဝိညာပနသမတ္ထာယ။

ဇိဏ္ဏောတိ ဇရာဇိဏ္ဏတာယ ဇိဏ္ဏော။ ဝုဒ္ဓါတိ အင်္ဂပစ္စင်္ဂါနံ ဝုဒ္ဓိဘာဝမရိယာဒပ္ပတ္တော။ မဟလ္လကောတိ ဇာတိမဟလ္လကတာယ သမန္နာဂတော။ စိရကာလပ္ပသုတောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အဒ္ဓဂတောတိ အဒ္ဓါနံ ဂတော၊ ဒွေ တယော ရာဇပရိဝဋ္ဋေ အတီတောတိ အဓိပ္ပာယော။ ဝယောအနုပ္ပတ္တောတိ ပစ္ဆိမဝယံ သမ္ပတ္တော၊ ပစ္ဆိမဝယော နာမ ဝဿသတဿ ပစ္ဆိမော တတိယဘာဂေါ။

အပိ စ ဇိဏ္ဏောတိ ပေါရာဏော၊ စိရကာလပ္ပဝတ္တကုလနွယောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဝုဒ္ဓါတိ သီလာစာရာဒိဂုဏဝုဒ္ဓိယာ ယုတ္တော။ မဟလ္လကောတိ ဝိဘဝမဟန္တာယ သမန္နာဂတော။ အဒ္ဓဂတောတိ မဂ္ဂပ္ပဋိပန္နော ဗြာဟ္မဏာနံ ဝတစရိယာဒိမရိယာဒံ အဝီတိက္ကမ္မ စရဏသီလော။ ဝယောအနုပ္ပတ္တောတိ ဇာတိဝုဒ္ဓဘာဝမ္ပိ အန္တိမဝယံ အနုပ္ပတ္တော။

ဗုဒ္ဓဂုဏကထာ

၃၀၄။ ဧဝံ ဝုတ္တေတိ ဧဝံ တေဟိ ဗြာဟ္မဏေဟိ ဝုတ္တေ။ သောဏဒဏ္ဍော – ‘‘ဣမေ ဗြာဟ္မဏာ ဇာတိအာဒီဟိ မမ ဝဏ္ဏံ ဝဒန္တိ၊ န ခေါ ပန မေတံ ယုတ္တံ အတ္တနော ဝဏ္ဏေ ရဇ္ဇိတုံ။ ဟန္ဒာဟံ ဧတေသံ ဝါဒံ ဘိန္ဒိတွာ သမဏဿ ဂေါတမဿ မဟန္တဘာဝံ ဉာပေတွာ ဧတေသံ တတ္ထ ဂမနံ ကရောမီ’’တိ စိန္တေတွာ တေန ဟိ – ဘော မမပိ သုဏာထာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ယေပိ ဥဘတော သုဇာတောတိ အာဒယော အတ္တနော ဂုဏေဟိ သဒိသာ ဂုဏာ တေပိ ၊ ‘‘ကော စာဟံ ကေ စ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဇာတိသမ္ပတ္တိအာဒယော ဂုဏာ’’တိ အတ္တနော ဂုဏေဟိ ဥတ္တရိတရေယေဝ မညမာနော၊ ဣတရေ ပန ဧကန္တေနေဝ ဘဂဝတော မဟန္တဘာဝဒီပနတ္ထံ ပကာသေတိ။

မယမေဝ အရဟာမာတိ ဧဝံ နိယာမေန္တောဝေတ္ထ ဣဒံ ဒီပေတိ – ‘‘ယဒိ ဂုဏမဟန္တတာယ ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗော နာမ ဟောတိ။ ယထာ ဟိ သိနေရုံ ဥပနိဓာယ သာသပေါ၊ မဟာသမုဒ္ဒံ ဥပနိဓာယ ဂေါပဒကံ၊ သတ္တသု မဟာသရေသု ဥဒကံ ဥပနိဓာယ ဥဿာဝဗိန္ဒု ပရိတ္တော လာမကော။ ဧဝမေဝ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဇာတိသမ္ပတ္တိအာဒယောပိ ဂုဏေ ဥပနိဓာယ အမှာကံ ဂုဏာ ပရိတ္တာ လာမကာ၊ တသ္မာ မယမေဝ အရဟာမ တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတု’’န္တိ။

မဟန္တံဉာတိသံဃံ ဩဟာယာတိ မာတိပက္ခေ အသီတိကုလသဟဿာနိ ၊ ပိတိပက္ခေ အသီတိကုလသဟဿာနီတိ ဧဝံ သဋ္ဌိကုလသတသဟဿံ ဩဟာယ ပဗ္ဗဇိတော။

ဘူမိဂတဉ္စ ဝေဟာသဋ္ဌဉ္စာတိ ဧတ္ထ ရာဇင်္ဂဏေ စေဝ ဥယျာနေ စ သုဓာမဋ္ဌပေါက္ခရဏိယော သတ္တရတနာနံ ပူရေတွာ ဘူမိယံ ဌပိတံ ဓနံ ဘူမိဂတံ နာမ။ ပါသာဒနိယူဟာဒယော ပရိပူရေတွာ ဌပိတံ ဝေဟာသဋ္ဌံ နာမ။ ဧတံ တာဝ ကုလပရိယာယေန အာဂတံ။ တထာဂတဿ ပန ဇာတဒိဝသေယေဝ သင်္ခေါ၊ ဧလော၊ ဥပ္ပလော၊ ပုဏ္ဍရီကောတိ စတ္တာရော နိဓယော ဥဂ္ဂတာ။ တေသု သင်္ခေါ ဂါဝုတိကော၊ ဧလော အဍ္ဎယောဇနိကော၊ ဥပ္ပလော တိဂါဝုတိကော၊ ပုဏ္ဍရီကော ယောဇနိကော။ တေသုပိ ဂဟိတံ ဂဟိတံ ပူရတိယေဝ၊ ဣတိ ဘဂဝါ ပဟူတံ ဟိရညသုဝဏ္ဏံ ဩဟာယ ပဗ္ဗဇိတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

ဒဟရောဝ သမာနောတိ တရုဏောဝ သမာနော။ သုသုကာဠကေသောတိ သုဋ္ဌု ကာဠကေသော၊ အဉ္ဇနဝဏ္ဏသဒိသကေသော ဟုတွာ ဝါတိ အတ္ထော။ ဘဒြေနာတိ ဘဒ္ဒကေန။ ပဌမေန ဝယသာတိ တိဏ္ဏံ ဝယာနံ ပဌမဝယေန။ အကာမကာနန္တိ အနိစ္ဆမာနာနံ။ အနာဒရတ္ထေ သာမိဝစနံ။ အဿူနိ မုခေ ဧတေသန္တိ အဿုမုခါ၊ တေသံ အဿုမုခါနံ၊ အဿူဟိ ကိလိန္နမုခါနန္တိ အတ္ထော။ ရုဒန္တာနန္တိ ကန္ဒိတွာ ရောဒမာနာနံ။ အခုဒ္ဒါဝကာသောတိ ဧတ္ထ ဘဂဝတော အပရိမာဏောယေဝ ဒဿနာယ ဩကာသောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

တတြိဒံ ဝတ္ထု – ရာဇဂဟေ ကိရ အညတရော ဗြာဟ္မဏော သမဏဿ ဂေါတမဿ ပမာဏံ ဂဟေတုံ န သက္ကောတီတိ သုတွာ ဘဂဝတော ပိဏ္ဍာယ ပဝိသနကာလေ သဋ္ဌိဟတ္ထံ ဝေဠုံ ဂဟေတွာ နဂရဒွါရဿ ဗဟိ ဌတွာ သမ္ပတ္တေ ဘဂဝတိ ဝေဠုံ ဂဟေတွာ သမီပေ အဋ္ဌာသိ။ ဝေဠု ဘဂဝတော ဇာဏုကမတ္တံ ပါပုဏိ။ ပုန ဒိဝသေ ဒွေ ဝေဠူ ဃဋေတွာ သမီပေ အဋ္ဌာသိ။ ဘဂဝါပိ ဒွိန္နံ ဝေဠူနံ ဥပရိ ကဋိမတ္တမေဝ ပညာယမာနော – ‘‘ဗြာဟ္မဏ၊ ကိံ ကရောသီ’’တိ အာဟ။ တုမှာကံ ပမာဏံ ဂဏှာမီတိ။ ‘‘ဗြာဟ္မဏ၊ သစေပိ တွံ သကလစက္ကဝါဠဂဗ္ဘံ ပူရေတွာ ဌိတေ ဝေဠူ ဃဋေတွာ အာဂမိဿသိ၊ နေဝ မေ ပမာဏံ ဂဟေတုံ သက္ခိဿသိ။ န ဟိ မယာ စတ္တာရိ အသင်္ချေယာနိ ကပ္ပသတသဟဿဉ္စ တထာ ပါရမိယော ပူရိတာ၊ ယထာ မေ ပရော ပမာဏံ ဂဏှေယျ၊ အတုလော၊ ဗြာဟ္မဏ၊ တထာဂတော အပ္ပမေယျော’’တိ ဝတွာ ဓမ္မပဒေ ဂါထမာဟ –

‘‘တေ တာဒိသေ ပူဇယတော၊ နိဗ္ဗုတေ အကုတောဘယေ၊

န သက္ကာ ပုညံ သင်္ခါတုံ၊ ဣမေတ္တမပိ ကေနစီ’’တိ။ (ဓ။ ပ။ ၃၆)၊

ဂါထာပရိယောသာနေ စတုရာသီတိပါဏသဟဿာနိ အမတံ ပိဝိံသု။

အပရမ္ပိ ဝတ္ထု – ရာဟု ကိရ အသုရိန္ဒော စတ္တာရိ ယောဇနသဟဿာနိ အဋ္ဌ စ ယောဇနသတာနိ ဥစ္စော။ ဗာဟန္တရမဿ ဒွါဒသယောဇနသတာနိ။ ဗဟလန္တရေန ဆ ယောဇနသတာနိ။ ဟတ္ထတလပါဒတလာနံ ပုထုလတော တီဏိ ယောဇနသတာနိ။ အင်္ဂုလိပဗ္ဗာနိ ပဏ္ဏာသယောဇနာနိ။ ဘမုကန္တရံ ပဏ္ဏာသယောဇနံ။ မုခံ ဒွိယောဇနသတံ တိယောဇနသတဂမ္ဘီရံ တိယောဇနသတပရိမဏ္ဍလံ။ ဂီဝါ တိယောဇနသတံ။ နလာဋံ တိယောဇနသတံ။ သီသံ နဝယောဇနသတံ။ ‘‘သော အဟံ ဥစ္စောသ္မိ၊ သတ္ထာရံ ဩနမိတွာ ဩလောကေတုံ န သက္ခိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ နာဂစ္ဆိ။ သော ဧကဒိဝသံ ဘဂဝတော ဝဏ္ဏံ သုတွာ – ‘‘ယထာကထဉ္စ ဩလောကေဿာမီ’’တိ အာဂတော။

အထ ဘဂဝါ တဿဇ္ဈာသယံ ဝိဒိတွာ – ‘‘စတူသု ဣရိယာပထေသု ကတရေန ဒဿေဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ‘‘ဌိတကော နာမ နီစောပိ ဥစ္စော ဝိယ ပညာယတိ။ နိပန္နောဝဿ အတ္တာနံ ဒဿေဿာမီ’’တိ ‘‘အာနန္ဒ၊ ဂန္ဓကုဋိပရိဝေဏေ မဉ္စကံ ပညာပေဟီ’’တိ ဝတွာ တတ္ထ သီဟသေယျံ ကပ္ပေသိ။ ရာဟု အာဂန္တွာ နိပန္နံ ဘဂဝန္တံ ဂီဝံ ဥန္နာမေတွာ နဘမဇ္ဈေ ပုဏ္ဏစန္ဒံ ဝိယ ဥလ္လောကေသိ။ ကိမိဒံ အသုရိန္ဒာတိ စ ဝုတ္တေ – ‘‘ဘဂဝါ ဩနမိတွာ ဩလောကေတုံ န သက္ခိဿာမီ’’တိ နာဂစ္ဆိန္တိ။ န မယာ၊ အသုရိန္ဒ၊ အဓောမုခေန ပါရမိယော ပူရိတာ။ ဥဒ္ဓဂ္ဂမေဝ ကတွာ ဒါနံ ဒိန္နန္တိ။ တံ ဒိဝသံ ရာဟု သရဏံ အဂမာသိ။ ဧဝံ ဘဂဝါ အခုဒ္ဒါဝကာသော ဒဿနာယ။

စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလေန သီလဝါ၊ တံ ပန သီလံ အရိယံ ဥတ္တမံ ပရိသုဒ္ဓံ။ တေနာဟ – ‘‘အရိယသီလီ’’တိ။ တဒေတံ အနဝဇ္ဇဋ္ဌေန ကုသလံ။ တေနာဟ – ‘‘ကုသလသီလီ’’တိ။ ကုသလသီလေနာတိ ဣဒမဿ ဝေဝစနံ။

ဗဟူနံ အာစရိယပါစရိယောတိ ဘဂဝတော ဧကေကာယ ဓမ္မဒေသနာယ စတုရာသီတိပါဏသဟဿာနိ အပရိမာဏာပိ ဒေဝမနုဿာ မဂ္ဂဖလာမတံ ပိဝန္တိ၊ တသ္မာ ဗဟူနံ အာစရိယော။ သာဝကဝေနေယျာနံ ပန ပါစရိယောတိ။

ခီဏကာမရာဂေါတိ ဧတ္ထ ကာမံ ဘဂဝတော သဗ္ဗေပိ ကိလေသာ ခီဏာ။ ဗြာဟ္မဏော ပန တေ န ဇာနာတိ။ အတ္တနော ဇာနနဋ္ဌာနေယေဝ ဂုဏံ ကထေတိ။ ဝိဂတစာပလ္လောတိ – ‘‘ပတ္တမဏ္ဍနာ စီဝရမဏ္ဍနာ သေနာသနမဏ္ဍနာ ဣမဿ ဝါ ပူတိကာယဿ…ပေ… ကေလနာ ပဋိကေလနာ’’တိ (ဝိဘ။ ၈၅၄) ဧဝံ ဝုတ္တစာပလ္လာ ဝိရဟိတော။

အပါပပုရေက္ခာရောတိ အပါပေ နဝ လောကုတ္တရဓမ္မေ ပုရတော ကတွာ ဝိစရတိ။ ဗြဟ္မညာယ ပဇာယာတိ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနမဟာကဿပါဒိဘေဒါယ ဗြာဟ္မဏပဇာယ၊ ဧတိဿာယ စ ပဇာယ ပုရေက္ခာရော။ အယဉှိ ပဇာ သမဏံ ဂေါတမံ ပုရက္ခတွာ စရတီတိ အတ္ထော။ အပိ စ အပါပပုရေက္ခာရောတိ န ပါပံ ပုရေက္ခာရော န ပါပံ ပုရတော ကတွာ စရတိ၊ န ပါပံ ဣစ္ဆတီတိ အတ္ထော။ ကဿ? ဗြဟ္မညာယ ပဇာယ။ အတ္တနာ သဒ္ဓိံ ပဋိဝိရုဒ္ဓါယပိ ဗြာဟ္မဏပဇာယ အဝိရုဒ္ဓါ ဟိတသုခတ္ထိကော ယေဝါတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

တိရောရဋ္ဌာတိ ပရရဋ္ဌတော။ တိရောဇနပဒါတိ ပရဇနပဒတော။ ပဉှံ ပုစ္ဆိတုံ အာဂစ္ဆန္တီတိ ခတ္တိယပဏ္ဍိတာဒယော စေဝ ဒေဝဗြဟ္မနာဂဂန္ဓဗ္ဗာဒယော စ – ‘‘ပဉှေ အဘိသင်္ခရိတွာ ပုစ္ဆိဿာမာ’’တိ အာဂစ္ဆန္တိ။ တတ္ထ ကေစိ ပုစ္ဆာယ ဝါ ဒေါသံ ဝိဿဇ္ဇနသမ္ပဋိစ္ဆနေ ဝါ အသမတ္ထတံ သလ္လက္ခေတွာ အပုစ္ဆိတွာဝ တုဏှီ နိသီဒန္တိ။ ကေစိ ပုစ္ဆန္တိ။ ကေသဉ္စိ ဘဂဝါ ပုစ္ဆာယ ဥဿာဟံ ဇနေတွာ ဝိဿဇ္ဇေတိ။ ဧဝံ သဗ္ဗေသမ္ပိ တေသံ ဝိမတိယော တီရံ ပတွာ မဟာသမုဒ္ဒဿ ဦမိယော ဝိယ ဘဂဝန္တံ ပတွာ ဘိဇ္ဇန္တိ။

ဧဟိသွာဂတဝါဒီတိ ဒေဝမနုဿပဗ္ဗဇိတဂဟဋ္ဌေသု တံ တံ အတ္တနော သန္တိကံ အာဂတံ – ‘‘ဧဟိ သွာဂတ’’န္တိ ဧဝံ ဝဒတီတိ အတ္ထော။ သခိလောတိ တတ္ထ ကတမံ သာခလျံ? ‘‘ယာ သာ ဝါစာ နေလာ ကဏ္ဏသုခါ’’တိအာဒိနာ နယေန ဝုတ္တသာခလျေန သမန္နာဂတော၊ မုဒုဝစနောတိ အတ္ထော။ သမ္မောဒကောတိ ပဋိသန္ထာရကုသလော၊ အာဂတာဂတာနံ စတုန္နံ ပရိသာနံ – ‘‘ကစ္စိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ခမနီယံ၊ ကစ္စိ ယာပနီယ’’န္တိအာဒိနာ နယေန သဗ္ဗံ အဒ္ဓါနဒရထံ ဝူပသမေန္တော ဝိယ ပဌမတရံ သမ္မောဒနီယံ ကထံ ကတ္တာတိ အတ္ထော။ အဗ္ဘာကုဋိကောတိ ယထာ ဧကစ္စေ ပရိသံ ပတွာ ထဒ္ဓမုခါ သင်္ကုဋိတမုခါ ဟောန္တိ၊ န ဧဒိသော၊ ပရိသဒဿနေန ပနဿ ဗာလာတပသမ္ဖဿေန ဝိယ ပဒုမံ မုခပဒုမံ ဝိကသတိ ပုဏ္ဏစန္ဒသဿိရိကံ ဟောတိ။ ဥတ္တာနမုခေါတိ ယထာ ဧကစ္စေ နိကုဇ္ဇိတမုခါ ဝိယ သမ္ပတ္တာယ ပရိသာယ န ကိဉ္စိ ကထေန္တိ၊ အတိဒုလ္လဘကထာ ဟောန္တိ၊ န ဧဝရူပေါ။ သမဏော ပန ဂေါတမော သုလဘကထော။ န တဿ သန္တိကံ အာဂတာဂတာနံ – ‘‘ကသ္မာ မယံ ဣဓာဂတာ’’တိ ဝိပ္ပဋိသာရော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဓမ္မံ ပန သုတွာ အတ္တမနာဝ ဟောန္တီတိ ဒဿေတိ။ ပုဗ္ဗဘာသီတိ ဘာသန္တော စ ပဌမတရံ ဘာသတိ၊ တဉ္စ ခေါ ကာလယုတ္တံ ပမာဏယုတ္တံ အတ္ထနိဿိတမေဝ ဘာသတိ၊ န နိရတ္ထကကထံ။

နတသ္မိံ ဂါမေ ဝါတိ ယတ္ထ ကိရ ဘဂဝါ ပဋိဝသတိ၊ တတ္ထ မဟေသက္ခာ ဒေဝတာ အာရက္ခံ ဂဏှန္တိ၊ တံ နိဿာယ မနုဿာနံ ဥပဒ္ဒဝေါ န ဟောတိ၊ ပံသုပိသာစကာဒယောယေဝ ဟိ မနုဿေ ဝိဟေဌေန္တိ၊ တေ တာသံ အာနုဘာဝေန ဒူရံ အပက္ကမန္တိ။ အပိ စ ဘဂဝတော မေတ္တာဗလေနပိ န အမနုဿာ မနုဿေ ဝိဟေဌေန္တိ။

သင်္ဃီတိအာဒီသု အနုသာသိတဗ္ဗော သယံ ဝါ ဥပ္ပာဒိတော သင်္ဃော အဿ အတ္ထီတိ သင်္ဃီ။ တာဒိသော စဿ ဂဏော အတ္ထီတိ ဂဏီ။ ပုရိမပဒဿေဝ ဝါ ဝေဝစနမေတံ။ အာစာရသိက္ခာပနဝသေန ဂဏဿ အာစရိယောတိ ဂဏာစရိယော။ ပုထုတိတ္ထကရာနန္တိ ဗဟူနံ တိတ္ထကရာနံ။ ယထာဝါ တထာ ဝါတိ ယေန ဝါ တေန ဝါ အစေလကာဒိမတ္တကေနာပိ ကာရဏေန။ သမုဒါဂစ္ဆတီတိ သမန္တတော ဥပဂစ္ဆတိ အဘိဝဍ္ဎတိ။

အတိထိ နော တေ ဟောန္တီတိ တေ အမှာကံ အာဂန္တုကာ၊ နဝကာ ပါဟုနကာ ဟောန္တီတိ အတ္ထော။ ပရိယာပုဏာမီတိ ဇာနာမိ။ အပရိမာဏဝဏ္ဏောတိ တထာရူပေနေဝ သဗ္ဗညုနာပိ အပ္ပမေယျဝဏ္ဏော – ‘‘ပဂေဝ မာဒိသေနာ’’တိ ဒဿေတိ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတ္တံ –

‘‘ဗုဒ္ဓါပိ ဗုဒ္ဓဿ ဘဏေယျ ဝဏ္ဏံ၊

ကပ္ပမ္ပိ စေ အညမဘာသမာနော၊

ခီယေထ ကပ္ပော စိရဒီဃမန္တရေ၊

ဝဏ္ဏော န ခီယေထ တထာဂတဿာ’’တိ။

၃၀၅။ ဣမံ ပန သတ္ထု ဂုဏကထံ သုတွာ တေ ဗြာဟ္မဏာ စိန္တယိံသု – ယထာ သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော သမဏဿ ဂေါတမဿ ဝဏ္ဏေ ဘဏတိ၊ အနောမဂုဏော သော ဘဝံ ဂေါတမော၊ ဧဝံ တဿ ဂုဏေ ဇာနမာနေန ခေါ ပန အာစရိယေန အတိစိရံ အဓိဝါသိတံ၊ ဟန္ဒ နံ အနုဝတ္တာမာတိ အနုဝတ္တိံသု။ တသ္မာ ဧဝံ ဝုတ္တေ ‘‘တေ ဗြာဟ္မဏာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အလမေဝါတိ ယုတ္တမေဝ။ အပိ ပုဋောသေနာတိ ပုဋောသံ ဝုစ္စတိ ပါထေယျံ၊ တံ ဂဟေတွာပိ ဥပသင်္ကမိတုံ ယုတ္တမေဝါတိ အတ္ထော။ ပုဋံသေနာတိပိ ပါဌော၊ တဿတ္ထော၊ ပုဋော အံသေ အဿာတိ ပုဋံသော၊ တေန ပုဋံသေန။ အံသေန ဟိ ပါထေယျပုဋံ ဝဟန္တေနာပီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

သောဏဒဏ္ဍပရိဝိတက္ကဝဏ္ဏနာ

၃၀၆-၃၀၈။ တိရောဝနသဏ္ဍဂတဿာတိ အန္တောဝနသဏ္ဍေ ဂတဿ၊ ဝိဟာရဗ္ဘန္တရံ ပဝိဋ္ဌဿာတိ အတ္ထော။ အဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာတိ ဧတေ ဥဘတောပက္ခိကာ၊ တေ ဧဝံ စိန္တယိံသု – ‘‘သစေ နော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာ စောဒေဿန္တိ – ‘ကသ္မာ တုမှေ သမဏံ ဂေါတမံ ဝန္ဒိတ္ထာ’တိ? တေသံ – ‘ကိံ အဉ္ဇလိမတ္တကရဏေနာပိ ဝန္ဒနံ နာမ ဟောတီ’တိ ဝက္ခာမ။ သစေ နော သမ္မာဒိဋ္ဌိကာ စောဒေဿန္တိ – ‘ကသ္မာ တုမှေ ဘဂဝန္တံ န ဝန္ဒိတ္ထာ’တိ။ ‘ကိံ သီသေန ဘူမိယံ ပဟရန္တေနေဝ ဝန္ဒနံ နာမ ဟောတိ၊ နနု အဉ္ဇလိကမ္မမ္ပိ ဝန္ဒနံ ဧဝါ’တိ ဝက္ခာမာ’’တိ။ နာမဂေါတ္တန္တိ ‘‘ဘော၊ ဂေါတမ၊ အဟံ အသုကဿ ပုတ္တော ဒတ္တော နာမ၊ မိတ္တော နာမ၊ ဣဓာဂတော’’တိ ဝဒန္တာ နာမံ သာဝေန္တိ နာမ။ ‘‘ဘော၊ ဂေါတမ၊ အဟံ ဝါသေဋ္ဌော နာမ၊ ကစ္စာနော နာမ၊ ဣဓာဂတော’’တိ ဝဒန္တာ ဂေါတ္တံ သာဝေန္တိ နာမ။ ဧတေ ကိရ ဒလိဒ္ဒါ ဇိဏ္ဏာ ကုလပုတ္တာ ‘‘ပရိသမဇ္ဈေ နာမဂေါတ္တဝသေန ပါကဋာ ဘဝိဿာမာ’’တိ ဧဝမကံသု။ ယေ ပန တုဏှီဘူတာ နိသီဒိံသု၊ တေ ကေရာဋိကာ စေဝ အန္ဓဗာလာ စ။ တတ္ထ ကေရာဋိကာ – ‘‘ဧကံ ဒွေ ကထာသလ္လာပေပိ ကရောန္တော ဝိဿာသိကော ဟောတိ၊ အထ ဝိဿာသေ သတိ ဧကံ ဒွေ ဘိက္ခာ အဒါတုံ န ယုတ္တ’’န္တိ တတော အတ္တာနံ မောစေတွာ တုဏှီ နိသီဒန္တိ။ အန္ဓဗာလာ အညာဏတာယေဝ အဝက္ခိတ္တမတ္တိကာပိဏ္ဍော ဝိယ ယတ္ထ ကတ္ထစိ တုဏှီဘူတာ နိသီဒန္တိ။

ဗြာဟ္မဏပညတ္တိဝဏ္ဏနာ

၃၀၉-၃၁၀။ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကန္တိ ဘဂဝါ – ‘‘အယံ ဗြာဟ္မဏော အာဂတကာလတော ပဋ္ဌာယ အဓောမုခေါ ထဒ္ဓဂတ္တော ကိံ စိန္တယမာနော နိသိန္နော၊ ကိံ နု ခေါ စိန္တေတီ’’တိ အာဝဇ္ဇန္တော အတ္တနော စေတသာ တဿ စိတ္တံ အညာသိ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယာ’’တိ။ ဝိဟညတီတိ ဝိဃာတံ အာပဇ္ဇတိ။ အနုဝိလောကေတွာ ပရိသန္တိ ဘဂဝတော သကသမယေ ပဉှပုစ္ဆနေန ဥဒကေ မိယမာနော ဥက္ခိပိတွာ ထလေ ဌပိတော ဝိယ သမပဿဒ္ဓကာယစိတ္တော ဟုတွာ ပရိသံ သင်္ဂဏှနတ္ထံ ဒိဋ္ဌိသဉ္ဇာနေနေဝ ‘‘ဥပဓာရေန္တု မေ ဘောန္တော ဝစန’’န္တိ ဝဒန္တော ဝိယ အနုဝိလောကေတွာ ပရိသံ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ။

၃၁၁-၃၁၃။ သုဇံ ပဂ္ဂဏှန္တာနန္တိ ယညယဇနတ္ထာယ သုဇံ ဂဏှန္တေသု ဗြာဟ္မဏေသု ပဌမော ဝါ ဒုတိယော ဝါတိ အတ္ထော။ သုဇာယ ဒိယျမာနံ မဟာယာဂံ ပဋိဂ္ဂဏှန္တာနန္တိ ပေါရာဏာ။ ဣတိ ဗြာဟ္မဏော သကသမယဝသေန သမ္မဒေဝ ပဉှံ ဝိဿဇ္ဇေသိ။ ဘဂဝါ ပန ဝိသေသတော ဥတ္တမဗြာဟ္မဏဿ ဒဿနတ္ထံ – ‘‘ဣမေသံ ပနာ’’တိအာဒိမာဟ။ ဧတဒဝေါစုန္တိ သစေ ဇာတိဝဏ္ဏမန္တသမ္ပန္နော ဗြာဟ္မဏော န ဟောတိ၊ အထ ကော စရဟိ လောကေ ဗြာဟ္မဏော ဘဝိဿတိ? နာသေတိ နော အယံ သောဏဒဏ္ဍော၊ ဟန္ဒဿ ဝါဒံ ပဋိက္ခိပိဿာမာတိ စိန္တေတွာ ဧတဒဝေါစုံ။ အပဝဒတီတိ ပဋိက္ခိပတိ။ အနုပက္ခန္ဒတီတိ အနုပဝိသတိ။ ဣဒံ – ‘‘သစေ တွံ ပသာဒဝသေန သမဏံ ဂေါတမံ သရဏံ ဂန္တုကာမော၊ ဂစ္ဆ၊ မာ ဗြာဟ္မဏဿ သမယံ ဘိန္ဒီ’’တိ အဓိပ္ပာယေန အာဟံသု။

၃၁၄။ ဧတဒဝေါစာတိ ဣမေသု ဗြာဟ္မဏေသု ဧဝံ ဧကပ္ပဟာရေနေဝ ဝိရဝန္တေသု ‘‘အယံ ကထာ ပရိယောသာနံ န ဂမိဿတိ၊ ဟန္ဒ နေ နိဿဒ္ဒေ ကတွာ သောဏဒဏ္ဍေနေဝ သဒ္ဓိံ ကထေမီ’’တိ စိန္တေတွာ – ‘‘ဧတံ သစေ ခေါ တုမှာက’’န္တိအာဒိကံ ဝစနံ အဝေါစ။

၃၁၅-၃၁၆။ သဟဓမ္မေနာတိ သကာရဏေန။ သမသမောတိ ဌပေတွာ ဧကဒေသသမတ္တံ သမဘာဝေန သမော၊ သဗ္ဗာကာရေန သမောတိ အတ္ထော။ အဟမဿ မာတာပိတရော ဇာနာမီတိ ဘဂိနိယာ ပုတ္တဿ မာတာပိတရော ကိံ န ဇာနိဿတိ၊ ကုလကောဋိပရိဒီပနံ သန္ဓာယေဝ ဝဒတိ။ မုသာဝါဒမ္ပိ ဘဏေယျာတိ အတ္ထဘဉ္ဇနကံ မုသာဝါဒံ ကထေယျ။ ကိံ ဝဏ္ဏော ကရိဿတီတိ အဗ္ဘန္တရေ ဂုဏေ အသတိ ကိံ ကရိဿတိ? ကိမဿ ဗြာဟ္မဏဘာဝံ ရက္ခိတုံ သက္ခိဿတီတိ အတ္ထော။ အထာပိ သိယာ ပုန – ‘‘ပကတိသီလေ ဌိတဿ ဗြာဟ္မဏဘာဝံ သာဓေန္တီ’’တိ ဧဝမ္ပိ သီလမေဝ သာဓေဿတိ၊ တသ္မိံ ဟိဿ အသတိ ဗြာဟ္မဏဘာဝေါ နာဟောသီတိ သမ္မောဟမတ္တံ ဝဏ္ဏာဒယော။ ဣဒံ ပန သုတွာ တေ ဗြာဟ္မဏာ – ‘‘သဘာဝံ အာစရိယော အာဟ၊ အကာရဏာဝ မယံ ဥဇ္ဈာယိမှာ’’တိ တုဏှီ အဟေသုံ။

သီလပညာကထာဝဏ္ဏနာ

၃၁၇။ တတော ဘဂဝါ ‘ကထိတော ဗြာဟ္မဏေန ပဉှော၊ ကိံ ပနေတ္ထ ပတိဋ္ဌာတုံ သက္ခိဿတိ၊ န သက္ခိဿတီ’တိ? တဿ ဝီမံသနတ္ထံ – ‘‘ဣမေသံ ပန ဗြာဟ္မဏာ’’တိအာဒိမာဟ။ သီလပရိဓောတာတိ သီလပရိသုဒ္ဓါ။ ယတ္ထ သီလံ တတ္ထ ပညာတိ ယသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ သီလံ၊ တတ္ထေဝ ပညာ၊ ကုတော ဒုဿီလေ ပညာ? ပညာရဟိတေ ဝါ ဇဠေ ဧဠမူဂေ ကုတော သီလန္တိ? သီလပညာဏန္တိ သီလဉ္စ ပညာဏဉ္စ သီလပညာဏံ။ ပညာဏန္တိ ပညာယေဝ။ ဧဝမေတံ ဗြာဟ္မဏာတိ ဘဂဝါ ဗြာဟ္မဏဿ ဝစနံ အနုဇာနန္တော အာဟ။ တတ္ထ သီလပရိဓောတာ ပညာတိ စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလေန ဓောတာ။ ကထံ ပန သီလေန ပညံ ဓောဝတီတိ? ယဿ ပုထုဇ္ဇနဿ သီလံ သဋ္ဌိအသီတိဝဿာနိ အခဏ္ဍံ ဟောတိ၊ သော မရဏကာလေပိ သဗ္ဗကိလေသေ ဃာတေတွာ သီလေန ပညံ ဓောဝိတွာ အရဟတ္တံ ဂဏှာတိ။ ကန္ဒရသာလပရိဝေဏေ မဟာသဋ္ဌိဝဿတ္ထေရော ဝိယ။ ထေရေ ကိရ မရဏမဉ္စေ နိပဇ္ဇိတွာ ဗလဝဝေဒနာယ နိတ္ထုနန္တေ ၊ တိဿမဟာရာဇာ ‘‘ထေရံ ပဿိဿာမီ’’တိ ဂန္တွာ ပရိဝေဏဒွါရေ ဌိတော တံ သဒ္ဒံ သုတွာ ပုစ္ဆိ – ‘‘ကဿ သဒ္ဒေါ အယ’’န္တိ? ထေရဿ နိတ္ထုနနသဒ္ဒေါတိ။ ‘‘ပဗ္ဗဇ္ဇာယ သဋ္ဌိဝဿေန ဝေဒနာပရိဂ္ဂဟမတ္တမ္ပိ န ကတံ၊ န ဒါနိ နံ ဝန္ဒိဿာမီ’’တိ နိဝတ္တိတွာ မဟာဗောဓိံ ဝန္ဒိတုံ ဂတော။ တတော ဥပဋ္ဌာကဒဟရော ထေရံ အာဟ – ‘‘ကိံ နော၊ ဘန္တေ၊ လဇ္ဇာပေထ၊ သဒ္ဓါပိ ရာဇာ ဝိပ္ပဋိသာရီ ဟုတွာ န ဝန္ဒိဿာမီ’’တိ ဂတောတိ။ ကသ္မာ အာဝုသောတိ? တုမှာကံ နိတ္ထုနနသဒ္ဒံ သုတွာတိ။ ‘‘တေန ဟိ မေ ဩကာသံ ကရောထာ’’တိ ဝတွာ ဝေဒနံ ဝိက္ခမ္ဘိတွာ အရဟတ္တံ ပတွာ ဒဟရဿ သညံ အဒါသိ – ‘‘ဂစ္ဆာဝုသော၊ ဣဒါနိ ရာဇာနံ အမှေ ဝန္ဒာပေဟီ’’တိ။ ဒဟရော ဂန္တွာ – ‘‘ဣဒါနိ ကိရ ထေရံ၊ ဝန္ဒထာ’’တိ အာဟ။ ရာဇာ သံသုမာရပတိတေန ထေရံ ဝန္ဒန္တော – ‘‘နာဟံ အယျဿ အရဟတ္တံ ဝန္ဒာမိ၊ ပုထုဇ္ဇနဘူမိယံ ပန ဌတွာ ရက္ခိတသီလမေဝ ဝန္ဒာမီ’’တိ အာဟ၊ ဧဝံ သီလေန ပညံ ဓောဝတိ နာမ။ ယဿ ပန အဗ္ဘန္တရေ သီလသံဝရော နတ္ထိ၊ ဥဂ္ဃာဋိတညုတာယ ပန စတုပ္ပဒိကဂါထာပရိယောသာနေ ပညာယ သီလံ ဓောဝိတွာ သဟ ပဋိသမ္ဘိဒါဟိ အရဟတ္တံ ပါပုဏာတိ။ အယံ ပညာယ သီလံ ဓောဝတိ နာမ။ သေယျထာပိ သန္တတိမဟာမတ္တော။

၃၁၈။ ကတမံ ပန တံ ဗြာဟ္မဏာတိ ကသ္မာ အာဟ? ဘဂဝါ ကိရ စိန္တေသိ – ‘‘ဗြာဟ္မဏာ ဗြာဟ္မဏသမယေ ပဉ္စသီလာနိ ‘သီလ’န္တိ ပညာပေန္တိ၊ ဝေဒတ္တယဥဂ္ဂဟဏပညာ ပညာတိ။ ဥပရိဝိသေသံ န ဇာနန္တိ။ ယံနူနာဟံ ဗြာဟ္မဏဿ ဥတ္တရိဝိသေသဘူတံ မဂ္ဂသီလံ၊ ဖလသီလံ၊ မဂ္ဂပညံ၊ ဖလပညဉ္စ ဒဿေတွာ အရဟတ္တနိကူဋေန ဒေသနံ နိဋ္ဌပေယျ’’န္တိ။ အထ နံ ကထေတုကမျတာယ ပုစ္ဆန္တော – ‘‘ကတမံ ပန တံ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ သီလံ ကတမာ သာ ပညာ’’တိ အာဟ။ အထ ဗြာဟ္မဏော – ‘‘မယာ သကသမယဝသေန ပဉှော ဝိဿဇ္ဇိတော။ သမဏော ပန မံ ဂေါတမော ပုန နိဝတ္တိတွာ ပုစ္ဆတိ၊ ဣဒါနိဿာဟံ စိတ္တံ ပရိတောသေတွာ ဝိဿဇ္ဇိတုံ သက္ကုဏေယျံ ဝါ န ဝါ? သစေ န သက္ခိဿံ ပဌမံ ဥပ္ပန္နာပိ မေ လဇ္ဇာ ဘိဇ္ဇိဿတိ။ အသက္ကောန္တဿ ပန န သက္ကောမီတိ ဝစနေ ဒေါသော နတ္ထီ’’တိ ပုန နိဝတ္တိတွာ ဘဂဝတောယေဝ ဘာရံ ကရောန္တော ‘‘ဧတ္တကပရမာဝ မယ’’န္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဧတ္တကပရမာတိ ဧတ္တကံ သီလပညာဏန္တိ ဝစနမေဝ ပရမံ အမှာကံ၊ တေ မယံ ဧတ္တကပရမာ၊ ဣတော ပရံ ဧတဿ ဘာသိတဿ အတ္ထံ န ဇာနာမာတိ အတ္ထော။

အထဿ ဘဂဝါ သီလပညာယ မူလဘူတဿ တထာဂတဿ ဥပ္ပာဒတော ပဘုတိ သီလပညာဏံ ဒဿေတုံ – ‘‘ဣဓ ဗြာဟ္မဏ၊ တထာဂတော’’တိအာဒိမာဟ။ တဿတ္ထော သာမညဖလေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ အယံ ပန ဝိသေသော၊ ဣဓ တိဝိဓမ္ပိ သီလံ – ‘‘ဣဒမ္ပိဿ ဟောတိ သီလသ္မိ’’န္တိ ဧဝံ သီလမိစ္စေဝ နိယျာတိတံ ပဌမဇ္ဈာနာဒီနိ စတ္တာရိ ဈာနာနိ အတ္ထတော ပညာသမ္ပဒါ။ ဧဝံ ပညာဝသေန ပန အနိယျာတေတွာ ဝိပဿနာပညာယ ပဒဋ္ဌာနဘာဝမတ္တေန ဒဿေတွာ ဝိပဿနာပညာတော ပဋ္ဌာယ ပညာ နိယျာတိတာတိ။

သောဏဒဏ္ဍဥပါသကတ္တပဋိဝေဒနာကထာ

၃၁၉-၃၂၂။ သွာတနာယာတိ ပဒဿ အတ္ထော အဇ္ဇတနာယာတိ ဧတ္ထ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တေန မံ သာ ပရိသာ ပရိဘဝေယျာတိ တေန တုမှေ ဒူရတောဝ ဒိသွာ အာသနာ ဝုဋ္ဌိတကာရဏေန မံ သာ ပရိသာ – ‘‘အယံ သောဏဒဏ္ဍော ပစ္ဆိမဝယေ ဌိတော မဟလ္လကော၊ ဂေါတမော ပန ဒဟရော ယုဝါ နတ္တာပိဿ နပ္ပဟောတိ၊ သော နာမ အတ္တနော နတ္တုမတ္တဘာဝမ္ပိ အပ္ပတ္တဿ အာသနာ ဝုဋ္ဌာတီ’’တိ ပရိဘဝေယျ။ အာသနာ မေ တံ ဘဝံ ဂေါတမော ပစ္စုဋ္ဌာနန္တိ မမ အဂါရဝေန အဝုဋ္ဌာနံ နာမ နတ္ထိ၊ ဘောဂနာသနဘယေန ပန န ဝုဋ္ဌဟိဿာမိ၊ တံ တုမှေ ဟိ စေဝ မယာ စ ဉာတုံ ဝဋ္ဋတိ။ တသ္မာ အာသနာ မေ ဧတံ ဘဝံ ဂေါတမော ပစ္စုဋ္ဌာနံ ဓာရေတူတိ၊ ဣမိနာ ကိရ သဒိသော ကုဟကော ဒုလ္လဘော၊ ဘဂဝတိ ပနဿ အဂါရဝံ နာမ နတ္ထိ၊ တသ္မာ ဘောဂနာသနဘယာ ကုဟနဝသေန ဧဝံ ဝဒတိ။ ပရပဒေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဓမ္မိယာ ကထာယာတိအာဒီသု တင်္ခဏာနုရူပါယ ဓမ္မိယာ ကထာယ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကသမ္ပရာယိကံ အတ္ထံ သန္ဒဿေတွာ ကုသလေ ဓမ္မေ သမာဒပေတွာ ဂဏှာပေတွာ။ တတ္ထ နံ သမုတ္တေဇေတွာ သဥဿာဟံ ကတွာ တာယ စ သဥဿာဟတာယ အညေဟိ စ ဝိဇ္ဇမာနဂုဏေဟိ သမ္ပဟံသေတွာ ဓမ္မရတနဝဿံ ဝဿိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။ ဗြာဟ္မဏော ပန အတ္တနော ကုဟကတာယ ဧဝမ္ပိ ဘဂဝတိ ဓမ္မဝဿံ ဝဿိတေ ဝိသေသံ နိဗ္ဗတ္တေတုံ နာသက္ခိ။ ကေဝလမဿ အာယတိံ နိဗ္ဗာနတ္ထာယ ဝါသနာဘာဂိယာယ စ သဗ္ဗာ ပုရိမပစ္ဆိမကထာ အဟောသီတိ။

ဣတိ သုမင်္ဂလဝိလာသိနိယာ ဒီဃနိကာယဋ္ဌကထာယံ

သောဏဒဏ္ဍသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။