📜

၈။ မဟာသီဟနာဒသုတ္တဝဏ္ဏနာ

အစေလကဿပဝတ္ထုဝဏ္ဏနာ

၃၈၁။ ဧဝံမေ သုတံ…ပေ… ဥရုညာယံ ဝိဟရတီတိ မဟာသီဟနာဒသုတ္တံ။ တတြာယံ အပုဗ္ဗပဒဝဏ္ဏနာ။ ဥရုညာယန္တိ ဥရုညာတိ တဿ ရဋ္ဌဿပိ နဂရဿပိ ဧတဒေဝ နာမံ၊ ဘဂဝါ ဥရုညာနဂရံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတိ။ ကဏ္ဏကတ္ထလေ မိဂဒါယေတိ တဿ နဂရဿ အဝိဒူရေ ကဏ္ဏကတ္ထလံ နာမ ဧကော ရမဏီယော ဘူမိဘာဂေါ အတ္ထိ။ သော မိဂါနံ အဘယတ္ထာယ ဒိန္နတ္တာ ‘‘မိဂဒါယော’’တိ ဝုစ္စတိ၊ တသ္မိံ ကဏ္ဏကတ္ထလေ မိဂဒါယေ။ အစေလောတိ နဂ္ဂပရိဗ္ဗာဇကော။ ကဿပေါတိ တဿ နာမံ။ တပဿိန္တိ တပနိဿိတကံ။ လူခါဇီဝိန္တိ အစေလကမုတ္တာစာရာဒိဝသေန လူခေါ အာဇီဝေါ အဿာတိ လူခါဇီဝီ၊ တံ လူခါဇီဝိံ။ ဥပက္ကောသတီတိ ဥပဏ္ဍေတိ။ ဥပဝဒတီတိ ဟီဠေတိ ဝမ္ဘေတိ။ ဓမ္မဿ စ အနုဓမ္မံ ဗျာကရောန္တီတိ ဘောတာ ဂေါတမေန ဝုတ္တကာရဏဿ အနုကာရဏံ ကထေန္တိ။ သဟဓမ္မိကော ဝါဒါနုဝါဒေါတိ ပရေဟိ ဝုတ္တကာရဏေန သကာရဏော ဟုတွာ တုမှာကံ ဝါဒေါ ဝါ အနုဝါဒေါ ဝါ ဝိညူဟိ ဂရဟိတဗ္ဗံ၊ ကာရဏံ ကောစိ အပ္ပမတ္တကောပိ ကိံ န အာဂစ္ဆတိ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ၊ ‘‘ကိံ သဗ္ဗာကာရေနပိ တဝ ဝါဒေ ဂါရယှံ ကာရဏံ နတ္ထီ’’တိ။ အနဗ္ဘက္ခာတုကာမာတိ န အဘူတေန ဝတ္တုကာမာ။

၃၈၂။ ဧကစ္စံ တပဿိံ လူခါဇီဝိန္တိအာဒီသု ဣဓေကစ္စော အစေလကပဗ္ဗဇ္ဇာဒိတပနိဿိတတ္တာ တပဿီ ‘‘လူခေန ဇီဝိတံ ကပ္ပေဿာမီ’’တိ တိဏဂေါမယာဒိဘက္ခနာဒီဟိ နာနပ္ပကာရေဟိ အတ္တာနံ ကိလမေတိ၊ အပ္ပပုညတာယ စ သုခေန ဇီဝိတဝုတ္တိမေဝ န လဘတိ၊ သော တီဏိ ဒုစ္စရိတာနိ ပူရေတွာ နိရယေ နိဗ္ဗတ္တတိ။

အပရော တာဒိသံ တပနိဿိတောပိ ပုညဝါ ဟောတိ၊ လဘတိ လာဘသက္ကာရံ။ သော ‘‘န ဒါနိ မယာ သဒိသော အတ္ထီ’’တိ အတ္တာနံ ဥစ္စေ ဌာနေ သမ္ဘာဝေတွာ ‘‘ဘိယျောသောမတ္တာယ လာဘံ ဥပ္ပာဒေဿာမီ’’တိ အနေသနဝသေန တီဏိ ဒုစ္စရိတာနိ ပူရေတွာ နိရယေ နိဗ္ဗတ္တတိ။ ဣမေ ဒွေ သန္ဓာယ ပဌမနယော ဝုတ္တော။

အပရော တပနိဿိတကော လူခါဇီဝီ အပ္ပပုညော ဟောတိ၊ န လဘတိ သုခေန ဇီဝိတဝုတ္တိံ။ သော ‘‘မယှံ ပုဗ္ဗေပိ အကတပုညတာယ သုခဇီဝိကာ နုပ္ပဇ္ဇတိ ၊ ဟန္ဒဒါနိ ပုညာနိ ကရောမီ’’တိ တီဏိ သုစရိတာနိ ပူရေတွာ သဂ္ဂေ နိဗ္ဗတ္တတိ။

အပရော လူခါဇီဝီ ပုညဝါ ဟောတိ၊ လဘတိ သုခေန ဇီဝိတဝုတ္တိံ။ သော – ‘‘မယှံ ပုဗ္ဗေပိ ကတပုညတာယ သုခဇီဝိကာ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ စိန္တေတွာ အနေသနံ ပဟာယ တီဏိ သုစရိတာနိ ပူရေတွာ သဂ္ဂေ နိဗ္ဗတ္တတိ။ ဣမေ ဒွေ သန္ဓာယ ဒုတိယနယော ဝုတ္တော။

ဧကော ပန တပဿီ အပ္ပဒုက္ခဝိဟာရီ ဟောတိ ဗာဟိရကာစာရယုတ္တော တာပသော ဝါ ဆန္နပရိဗ္ဗာဇကော ဝါ၊ အပ္ပပုညတာယ စ မနာပေ ပစ္စယေ န လဘတိ။ သော အနေသနဝသေန တီဏိ ဒုစ္စရိတာနိ ပူရေတွာ အတ္တာနံ သုခေ ဌပေတွာ နိရယေ နိဗ္ဗတ္တတိ။

အပရော ပုညဝါ ဟောတိ၊ သော – ‘‘န ဒါနိ မယာ သဒိသော အတ္ထီ’’တိ မာနံ ဥပ္ပာဒေတွာ အနေသနဝသေန လာဘသက္ကာရံ ဝါ ဥပ္ပာဒေန္တော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဝသေန – ‘‘သုခေါ ဣမိဿာ ပရိဗ္ဗာဇိကာယ ဒဟရာယ မုဒုကာယ လောမသာယ သမ္ဖဿော’’တိအာဒီနိ စိန္တေတွာ ကာမေသု ပါတဗျတံ ဝါ အာပဇ္ဇန္တော တီဏိ ဒုစ္စရိတာနိ ပူရေတွာ နိရယေ နိဗ္ဗတ္တတိ။ ဣမေ ဒွေ သန္ဓာယ တတိယနယော ဝုတ္တော။

အပရော ပန အပ္ပဒုက္ခဝိဟာရီ အပ္ပပုညော ဟောတိ၊ သော – ‘‘အဟံ ပုဗ္ဗေပိ အကတပုညတာယ သုခေန ဇီဝိကံ န လဘာမီ’’တိ တီဏိ သုစရိတာနိ ပူရေတွာ သဂ္ဂေ နိဗ္ဗတ္တတိ။

အပရော ပုညဝါ ဟောတိ၊ သော – ‘‘ပုဗ္ဗေပါဟံ ကတပုညတာယ သုခံ လဘာမိ၊ ဣဒါနိ ပုညာနိ ကရိဿာမီ’’တိ တီဏိ သုစရိတာနိ ပူရေတွာ သဂ္ဂေ နိဗ္ဗတ္တတိ။ ဣမေ ဒွေ သန္ဓာယ စတုတ္ထနယော ဝုတ္တော။ ဣဒံ တိတ္ထိယဝသေန အာဂတံ၊ သာသနေပိ ပန လဗ္ဘတိ။

ဧကစ္စော ဟိ ဓုတင်္ဂသမာဒါနဝသေန လူခါဇီဝီ ဟောတိ၊ အပ္ပပုညတာယ ဝါ သကလမ္ပိ ဂါမံ ဝိစရိတွာ ဥဒရပူရံ န လဘတိ။ သော – ‘‘ပစ္စယေ ဥပ္ပာဒေဿာမီ’’တိ ဝေဇ္ဇကမ္မာဒိဝသေန ဝါ အနေသနံ ကတွာ၊ အရဟတ္တံ ဝါ ပဋိဇာနိတွာ၊ တီဏိ ဝါ ကုဟနဝတ္ထူနိ ပဋိသေဝိတွာ နိရယေ နိဗ္ဗတ္တတိ။

အပရော စ တာဒိသောဝ ပုညဝါ ဟောတိ။ သော တာယ ပုညသမ္ပတ္တိယာ မာနံ ဇနယိတွာ ဥပ္ပန္နံ လာဘံ ထာဝရံ ကတ္တုကာမော အနေသနဝသေန တီဏိ ဒုစ္စရိတာနိ ပူရေတွာ နိရယေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။

အပရော သမာဒိန္နဓုတင်္ဂေါ အပ္ပပုညောဝ ဟောတိ၊ န လဘတိ သုခေန ဇီဝိတဝုတ္တိံ။ သော – ‘‘ပုဗ္ဗေပါဟံ အကတပုညတာယ ကိဉ္စိ န လဘာမိ၊ သစေ ဣဒါနိ အနေသနံ ကရိဿံ၊ အာယတိမ္ပိ ဒုလ္လဘသုခေါ ဘဝိဿာမီ’’တိ တီဏိ သုစရိတာနိ ပူရေတွာ အရဟတ္တံ ပတ္တုံ အသက္ကောန္တော သဂ္ဂေ နိဗ္ဗတ္တတိ။

အပရော ပုညဝါ ဟောတိ၊ သော – ‘‘ပုဗ္ဗေပါဟံ ကတပုညတာယ ဧတရဟိ သုခိတော၊ ဣဒါနိပိ ပုညံ ကရိဿာမီ’’တိ အနေသနံ ပဟာယ တီဏိ သုစရိတာနိ ပူရေတွာ အရဟတ္တံ ပတ္တုံ အသက္ကောန္တော သဂ္ဂေ နိဗ္ဗတ္တတိ။

၃၈၃။ အာဂတိဉ္စာတိ – ‘‘အသုကဋ္ဌာနတော နာမ ဣမေ အာဂတာ’’တိ ဧဝံ အာဂတိဉ္စ။ ဂတိဉ္စာတိ ဣဒါနိ ဂန္တဗ္ဗဋ္ဌာနဉ္စ။ စုတိဉ္စာတိ တတော စဝနဉ္စ။ ဥပပတ္တိဉ္စာတိ တတော စုတာနံ ပုန ဥပပတ္တိဉ္စ။ ကိံ သဗ္ဗံ တပံ ဂရဟိဿာမီတိ – ‘‘ကေန ကာရဏေန ဂရဟိဿာမိ၊ ဂရဟိတဗ္ဗမေဝ ဟိ မယံ ဂရဟာမ၊ ပသံသိတဗ္ဗံ ပသံသာမ၊ န ဘဏ္ဍိကံ ကရောန္တော မဟာရဇကော ဝိယ ဓောတဉ္စ အဓောတဉ္စ ဧကတော ကရောမာ’’တိ ဒဿေတိ။ ဣဒါနိ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော – ‘‘သန္တိ ကဿပ ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ’’တိအာဒိမာဟ။

၃၈၄။ ယံ တေ ဧကစ္စန္တိ ပဉ္စဝိဓံ သီလံ၊ တဉှိ လောကေ န ကောစိ ‘‘န သာဓူ’’တိ ဝဒတိ။ ပုန ယံ တေ ဧကစ္စန္တိ ပဉ္စဝိဓံ ဝေရံ၊ တံ န ကောစိ ‘‘သာဓူ’’တိ ဝဒတိ။ ပုန ယံ တေ ဧကစ္စန္တိ ပဉ္စဒွါရေ အသံဝရံ၊ တေ ကိရ – ‘‘စက္ခု နာမ န နိရုန္ဓိတဗ္ဗံ၊ စက္ခုနာ မနာပံ ရူပံ ဒဋ္ဌဗ္ဗ’’န္တိ ဝဒန္တိ၊ ဧသ နယော သောတာဒီသု။ ပုန ယံ တေ ဧကစ္စန္တိ ပဉ္စဒွါရေ သံဝရံ။

ဧဝံ ပရေသံ ဝါဒေန သဟ အတ္တနော ဝါဒဿ သမာနာသမာနတံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ အတ္တနော ဝါဒေန သဟ ပရေသံ ဝါဒဿ သမာနာသမာနတံ ဒဿေန္တော ‘‘ယံ မယ’’န္တိအာဒိမာဟ။ တတြာပိ ပဉ္စသီလာဒိဝသေနေဝ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

သမနုယုဉ္ဇာပနကထာဝဏ္ဏနာ

၃၈၅။ သမနုယုဉ္ဇန္တန္တိ သမနုယုဉ္ဇန္တု၊ ဧတ္ထ စ လဒ္ဓိံ ပုစ္ဆန္တော သမနုယုဉ္ဇတိ နာမ၊ ကာရဏံ ပုစ္ဆန္တော သမနုဂါဟတိ နာမ၊ ဥဘယံ ပုစ္ဆန္တော သမနုဘာသတိ နာမ။ သတ္ထာရာ ဝါ သတ္ထာရန္တိ သတ္ထာရာ ဝါ သဒ္ဓိံ သတ္ထာရံ ဥပသံဟရိတွာ – ‘‘ကိံ တေ သတ္ထာ တေ ဓမ္မေ သဗ္ဗသော ပဟာယ ဝတ္တတိ၊ ဥဒါဟု သမဏော ဂေါတမော’’တိ။ ဒုတိယပဒေပိ ဧသေဝ နယော။

ဣဒါနိ တမတ္ထံ ယောဇေတွာ ဒဿေန္တော – ‘‘ယေ ဣမေသံ ဘဝတ’’န္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ အကုသလာ အကုသလသင်္ခါတာတိ အကုသလာ စေဝ ‘‘အကုသလာ’’တိ စ သင်္ခါတာ ဉာတာ ကောဋ္ဌာသံ ဝါ ကတွာ ဌပိတာတိ အတ္ထော။ ဧသ နယော သဗ္ဗပဒေသု။ အပိ စေတ္ထ သာဝဇ္ဇာတိ သဒေါသာ။ န အလမရိယာတိ နိဒ္ဒေါသဋ္ဌေန အရိယာ ဘဝိတုံ နာလံ အသမတ္ထာ။

၃၈၆-၃၉၂။ ယံ ဝိညူ သမနုယုဉ္ဇန္တာတိ ယေန ဝိညူ အမှေ စ အညေ စ ပုစ္ဆန္တာ ဧဝံ ဝဒေယျုံ၊ တံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ၊ အတ္ထိ တံ ကာရဏန္တိ အတ္ထော။ ယံ ဝါ ပန ဘောန္တော ပရေ ဂဏာစရိယာတိ ပရေ ပန ဘောန္တော ဂဏာစရိယာ ယံ ဝါ တံ ဝါ အပ္ပမတ္တကံ ပဟာယ ဝတ္တန္တီတိ အတ္ထော။ အမှေဝ တတ္ထ ယေဘုယျေန ပသံသေယျုန္တိ ဣဒံ ဘဂဝါ သတ္ထာရာ သတ္ထာရံ သမနုယုဉ္ဇနေပိ အာဟ – သင်္ဃေန သံဃံ သမနုယုဉ္ဇနေပိ။ ကသ္မာ? သင်္ဃပသံသာယပိ သတ္ထုယေဝ ပသံသာသိဒ္ဓိတော။ ပသီဒမာနာပိ ဟိ ဗုဒ္ဓသမ္ပတ္တိယာ သင်္ဃေ၊ သင်္ဃသမ္ပတ္တိယာ စ ဗုဒ္ဓေ ပသီဒန္တိ၊ တထာ ဟိ ဘဂဝတော သရီရသမ္ပတ္တိံ ဒိသွာ၊ ဓမ္မဒေသနံ ဝါ သုတွာ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော – ‘‘လာဘာ ဝတ ဘော သာဝကာနံ ယေ ဧဝရူပဿ သတ္ထု သန္တိကာဝစရာ’’တိ၊ ဧဝံ ဗုဒ္ဓသမ္ပတ္တိယာ သင်္ဃေ ပသီဒန္တိ။ ဘိက္ခူနံ ပနာစာရဂေါစရံ အဘိက္ကမပဋိက္ကမာဒီနိ စ ဒိသွာ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော – ‘‘သန္တိကာဝစရာနံ ဝတ ဘော သာဝကာနံ အယဉ္စ ဥပသမဂုဏော သတ္ထု ကီဝ ရူပေါ ဘဝိဿတီ’’တိ၊ ဧဝံ သင်္ဃသမ္ပတ္တိယာ ဗုဒ္ဓေ ပသီဒန္တိ။ ဣတိ ယာ သတ္ထုပသံသာ၊ သာ သင်္ဃဿ။ ယာ သင်္ဃဿ ပသံသာ၊ သာ သတ္ထူတိ သင်္ဃပသံသာယပိ သတ္ထုယေဝ ပသံသာသိဒ္ဓိတော ဘဂဝါ ဒွီသုပိ နယေသု – ‘‘အမှေဝ တတ္ထ ယေဘုယျေန ပသံသေယျု’’န္တိ အာဟ။ သမဏော ဂေါတမော ဣမေ ဓမ္မေ အနဝသေသံ ပဟာယ ဝတ္တတိ၊ ယံ ဝါ ပန ဘောန္တော ပရေ ဂဏာစရိယာတိအာဒီသုပိ ပနေတ္ထ အယမဓိပ္ပာယော – သမ္ပတ္တသမာဒါနသေတုဃာတဝသေန ဟိ တိဿော ဝိရတိယော။ တာသု သမ္ပတ္တသမာဒါန ဝိရတိမတ္တမေဝ အညေသံ ဟောတိ၊ သေတုဃာတဝိရတိ ပန သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ နတ္ထိ။ ပဉ္စသု ပန တဒင်္ဂဝိက္ခမ္ဘနသမုစ္ဆေဒပဋိပဿဒ္ဓိနိဿရဏပ္ပဟာနေသု အဋ္ဌသမာပတ္တိဝသေန စေဝ ဝိပဿနာမတ္တဝသေန စ တဒင်္ဂဝိက္ခမ္ဘနပ္ပဟာနမတ္တမေဝ အညေသံ ဟောတိ။ ဣတရာနိ တီဏိ ပဟာနာနိ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ နတ္ထိ။ တထာ သီလသံဝရော၊ ခန္တိသံဝရော၊ ဉာဏသံဝရော၊ သတိသံဝရော၊ ဝီရိယသံဝရောတိ ပဉ္စ သံဝရာ၊ တေသု ပဉ္စသီလမတ္တမေဝ အဓိဝါသနခန္တိမတ္တမေဝ စ အညေသံ ဟောတိ၊ သေသံ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ နတ္ထိ။

ပဉ္စ ခေါ ပနိမေ ဥပေါသထုဒ္ဒေသာ၊ တေသု ပဉ္စသီလမတ္တမေဝ အညေသံ ဟောတိ။ ပါတိမောက္ခသံဝရသီလံ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ နတ္ထိ။ ဣတိ အကုသလပ္ပဟာနေ စ ကုသလသမာဒါနေ စ၊ တီသု ဝိရတီသု၊ ပဉ္စသု ပဟာနေသု၊ ပဉ္စသု သံဝရေသု၊ ပဉ္စသု ဥဒ္ဒေသေသု၊ – ‘‘အဟမေဝ စ မယှဉ္စ သာဝကသင်္ဃော လောကေ ပညာယတိ၊ မယာ ဟိ သဒိသော သတ္ထာ နာမ၊ မယှံ သာဝကသင်္ဃေန သဒိသော သင်္ဃော နာမ နတ္ထီ’’တိ ဘဂဝါ သီဟနာဒံ နဒတိ။

အရိယအဋ္ဌင်္ဂိကမဂ္ဂဝဏ္ဏနာ

၃၉၃။ ဧဝံ သီဟနာဒံ နဒိတွာ တဿ သီဟနာဒဿ အဝိပရီတဘာဝါဝဗောဓနတ္ထံ – ‘‘အတ္ထိ၊ ကဿပ၊ မဂ္ဂေါ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ မဂ္ဂေါတိ လောကုတ္တရမဂ္ဂေါ။ ပဋိပဒါတိ ပုဗ္ဗဘာဂပဋိပဒါ။ ကာလဝါဒီတိအာဒီနိ ဗြဟ္မဇာလေ ဝဏ္ဏိတာနိ။ ဣဒါနိ တံ ဒုဝိဓံ မဂ္ဂဉ္စ ပဋိပဒဉ္စ ဧကတော ကတွာ ဒဿေန္တော – ‘‘အယမေဝ အရိယော’’တိအာဒိမာဟ။ ဣဒံ ပန သုတွာ အစေလော စိန္တေသိ – ‘‘သမဏော ဂေါတမော မယှံယေဝ မဂ္ဂေါ စ ပဋိပဒါ စ အတ္ထိ၊ အညေသံ နတ္ထီတိ မညတိ၊ ဟန္ဒဿာဟံ အမှာကမ္ပိ မဂ္ဂံ ကထေမီ’’တိ။ တတော အစေလကပဋိပဒံ ကထေသိ။ တေနာဟ – ‘‘ဧဝံ ဝုတ္တေ အစေလော ကဿပေါ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ…ပေ… ဥဒကောရောဟနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရတီ’’တိ။

တပေါပက္ကမကထာဝဏ္ဏနာ

၃၉၄။ တတ္ထ တပေါပက္ကမာတိ တပါရမ္ဘာ၊ တပကမ္မာနီတိ အတ္ထော။ သာမညသင်္ခါတာတိ သမဏကမ္မသင်္ခါတာ။ ဗြဟ္မညသင်္ခါတာတိ ဗြာဟ္မဏကမ္မသင်္ခါတာ။ အစေလကောတိ နိစ္စောလော၊ နဂ္ဂေါတိ အတ္ထော။ မုတ္တာစာရောတိ ဝိသဋ္ဌာစာရော၊ ဥစ္စာရကမ္မာဒီသု လောကိယကုလပုတ္တာစာရေန ဝိရဟိတော ဌိတကောဝ ဥစ္စာရံ ကရောတိ၊ ပဿာဝံ ကရောတိ၊ ခါဒတိ၊ ဘုဉ္ဇတိ စ။ ဟတ္ထာပလေခနောတိ ဟတ္ထေ ပိဏ္ဍမှိ ဌိတေ ဇိဝှာယ ဟတ္ထံ အပလိခတိ၊ ဥစ္စာရံ ဝါ ကတွာ ဟတ္ထသ္မိညေဝ ဒဏ္ဍကသညီ ဟုတွာ ဟတ္ထေန အပလိခတိ။ ‘‘ဘိက္ခာဂဟဏတ္ထံ ဧဟိ၊ ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တော န ဧတီတိ န ဧဟိဘဒ္ဒန္တိကော။ ‘‘တေန ဟိ တိဋ္ဌ၊ ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တောပိ န တိဋ္ဌတီတိ နတိဋ္ဌဘဒ္ဒန္တိကော။ တဒုဘယမ္ပိ ကိရ သော – ‘‘ဧတဿ ဝစနံ ကတံ ဘဝိဿတီ’’တိ န ကရောတိ။ အဘိဟဋန္တိ ပုရေတရံ ဂဟေတွာ အာဟဋံ ဘိက္ခံ၊ ဥဒ္ဒိဿကတန္တိ ‘‘ဣမံ တုမှေ ဥဒ္ဒိဿ ကတ’’န္တိ ဧဝံ အာရောစိတံ ဘိက္ခံ။ န နိမန္တနန္တိ ‘‘အသုကံ နာမ ကုလံ ဝါ ဝီထိံ ဝါ ဂါမံ ဝါ ပဝိသေယျာထာ’’တိ ဧဝံ နိမန္တိတဘိက္ခမ္ပိ န သာဒိယတိ၊ န ဂဏှတိ။ နကုမ္ဘိမုခါတိ ကုမ္ဘိတော ဥဒ္ဓရိတွာ ဒိယျမာနံ ဘိက္ခံ န ဂဏှတိ။ န ကဠောပိမုခါတိ ကဠောပီတိ ဥက္ခလိ ဝါ ပစ္ဆိ ဝါ၊ တတောပိ န ဂဏှတိ။ ကသ္မာ? ကုမ္ဘိကဠောပိယော မံ နိဿာယ ကဋစ္ဆုနာ ပဟာရံ လဘန္တီတိ။ န ဧဠကမန္တရန္တိ ဥမ္မာရံ အန္တရံ ကတွာ ဒိယျမာနံ န ဂဏှတိ။ ကသ္မာ? ‘‘အယံ မံ နိဿာယ အန္တရကရဏံ လဘတီ’’တိ။ ဒဏ္ဍမုသလေသုပိ ဧသေဝ နယော။

ဒွိန္နန္တိ ဒွီသု ဘုဉ္ဇမာနေသု ဧကသ္မိံ ဥဋ္ဌာယ ဒေန္တေ န ဂဏှတိ။ ကသ္မာ? ‘‘ဧကဿ ကဗဠန္တရာယော ဟောတီ’’တိ။ န ဂဗ္ဘိနိယာတိအာဒီသု ပန ‘‘ဂဗ္ဘိနိယာ ကုစ္ဆိယံ ဒါရကော ကိလမတိ။ ပါယန္တိယာ ဒါရကဿ ခီရန္တရာယော ဟောတိ၊ ပုရိသန္တရဂတာယ ရတိအန္တရာယော ဟောတီ’’တိ န ဂဏှတိ။ သံကိတ္တီသူတိ သံကိတ္တေတွာ ကတဘတ္တေသု၊ ဒုဗ္ဘိက္ခသမယေ ကိရ အစေလကသာဝကာ အစေလကာနံ အတ္ထာယ တတော တတော တဏ္ဍုလာဒီနိ သမာဒပေတွာ ဘတ္တံ ပစန္တိ။ ဥက္ကဋ္ဌော အစေလကော တတောပိ န ပဋိဂ္ဂဏှတိ။ န ယတ္ထ သာတိ ယတ္ထ သုနခေါ – ‘‘ပိဏ္ဍံ လဘိဿာမီ’’တိ ဥပဋ္ဌိတော ဟောတိ၊ တတ္ထ တဿ အဒတွာ အာဟဋံ န ဂဏှတိ။ ကသ္မာ? ဧတဿ ပိဏ္ဍန္တရာယော ဟောတီတိ။ သဏ္ဍသဏ္ဍစာရိနီတိ သမူဟသမူဟစာရိနီ၊ သစေ ဟိ အစေလကံ ဒိသွာ – ‘‘ဣမဿ ဘိက္ခံ ဒဿာမာ’’တိ မနုဿာ ဘတ္တဂေဟံ ပဝိသန္တိ၊ တေသု စ ပဝိသန္တေသု ကဠောပိမုခါဒီသု နိလီနာ မက္ခိကာ ဥပ္ပတိတွာ သဏ္ဍသဏ္ဍာ စရန္တိ၊ တတော အာဟဋံ ဘိက္ခံ န ဂဏှတိ။ ကသ္မာ? မံ နိဿာယ မက္ခိကာနံ ဂေါစရန္တရာယော ဇာတောတိ။

ထုသောဒကန္တိ သဗ္ဗသဿသမ္ဘာရေဟိ ကတံ သောဝီရကံ။ ဧတ္ထ စ သုရာပါနမေဝ သာဝဇ္ဇံ၊ အယံ ပန သဗ္ဗေသုပိ သာဝဇ္ဇသညီ။ ဧကာဂါရိကောတိ ယော ဧကသ္မိံယေဝ ဂေဟေ ဘိက္ခံ လဘိတွာ နိဝတ္တတိ ။ ဧကာလောပိကောတိ ယော ဧကေနေဝ အာလောပေန ယာပေတိ။ ဒွါဂါရိကာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဧကိဿာပိ ဒတ္တိယာတိ ဧကာယ ဒတ္တိယာ။ ဒတ္တိ နာမ ဧကာ ခုဒ္ဒကပါတိ ဟောတိ၊ ယတ္ထ အဂ္ဂဘိက္ခံ ပက္ခိပိတွာ ဌပေန္တိ။ ဧကာဟိကန္တိ ဧကဒိဝသန္တရိကံ။ အဒ္ဓမာသိကန္တိ အဒ္ဓမာသန္တရိကံ။ ပရိယာယဘတ္တဘောဇနန္တိ ဝါရဘတ္တဘောဇနံ၊ ဧကာဟဝါရေန ဒွီဟဝါရေန သတ္တာဟဝါရေန အဍ္ဎမာသဝါရေနာတိ ဧဝံ ဒိဝသဝါရေန အာဂတဘတ္တဘောဇနံ။

၃၉၅။ သာကဘက္ခောတိ အလ္လသာကဘက္ခော။ သာမာကဘက္ခောတိ သာမာကတဏ္ဍုလဘက္ခော။ နီဝါရာဒီသု နီဝါရော နာမ အရညေ သယံဇာတာ ဝီဟိဇာတိ။ ဒဒ္ဒုလန္တိ စမ္မကာရေဟိ စမ္မံ လိခိတွာ ဆဍ္ဍိတကသဋံ။ ဟဋံ ဝုစ္စတိ သိလေသောပိ သေဝါလောပိ။ ကဏန္တိ ကုဏ္ဍကံ။ အာစာမောတိ ဘတ္တဥက္ခလိကာယ လဂ္ဂေါ ဈာမကဩဒနော၊ တံ ဆဍ္ဍိတဋ္ဌာနတောဝ ဂဟေတွာ ခါဒတိ၊ ‘‘ဩဒနကဉ္ဇိယ’’န္တိပိ ဝဒန္တိ။ ပိညာကာဒယော ပါကဋာ ဧဝ။ ပဝတ္တဖလဘောဇီတိ ပတိတဖလဘောဇီ။

၃၉၆။ သာဏာနီတိ သာဏဝါကစောဠာနိ။ မသာဏာနီတိ မိဿကစောဠာနိ။ ဆဝဒုဿာနီတိ မတသရီရတော ဆဍ္ဍိတဝတ္ထာနိ၊ ဧရကတိဏာဒီနိ ဝါ ဂန္ထေတွာ ကတနိဝါသနာနိ။ ပံသုကူလာနီတိ ပထဝိယံ ဆဍ္ဍိတနန္တကာနိ။ တိရီဋာနီတိ ရုက္ခတစဝတ္ထာနိ။ အဇိနန္တိ အဇိနမိဂစမ္မံ။ အဇိနက္ခိပန္တိ တဒေဝ မဇ္ဈေ ဖာလိတကံ။ ကုသစီရန္တိ ကုသတိဏာနိ ဂန္ထေတွာ ကတစီရံ။ ဝါကစီရဖလကစီရေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ကေသကမ္ဗလန္တိ မနုဿကေသေဟိ ကတကမ္ဗလံ။ ယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ –

‘‘သေယျထာပိ ဘိက္ခဝေ၊ ယာနိ ကာနိစိ တန္တာဝုတာနိ ဝတ္ထာနိ၊ ကေသကမ္ဗလော တေသံ ပဋိကိဋ္ဌော အက္ခာယတိ။ ကေသကမ္ဗလော၊ ဘိက္ခဝေ၊ သီတေ သီတော၊ ဥဏှေ ဥဏှော အပ္ပဂ္ဃော စ ဒုဗ္ဗဏ္ဏော စ ဒုဂ္ဂန္ဓော ဒုက္ခသမ္ဖဿော’’တိ။

ဝါဠကမ္ဗလန္တိ အဿဝါလေဟိ ကတကမ္ဗလံ။ ဥလူကပက္ခိကန္တိ ဥလူကပက္ခာနိ ဂန္ထေတွာ ကတနိဝါသနံ။ ဥက္ကုဋိကပ္ပဓာနမနုယုတ္တောတိ ဥက္ကုဋိကဝီရိယံ အနုယုတ္တော၊ ဂစ္ဆန္တောပိ ဥက္ကုဋိကောဝ ဟုတွာ ဥပ္ပတိတွာ ဥပ္ပတိတွာ ဂစ္ဆတိ။ ကဏ္ဋကာပဿယိကောတိ အယကဏ္ဋကေ ဝါ ပကတိကဏ္ဋကေ ဝါ ဘူမိယံ ကောဋ္ဋေတွာ တတ္ထ စမ္မံ အတ္ထရိတွာ ဌာနစင်္ကမာဒီနိ ကရောတိ။ သေယျန္တိ သယန္တောပိ တတ္ထေဝ သေယျံ ကပ္ပေတိ။ ဖလကသေယျန္တိ ရုက္ခဖလကေ သေယျံ။ ထဏ္ဍိလသေယျန္တိ ထဏ္ဍိလေ ဥစ္စေ ဘူမိဌာနေ သေယျံ။ ဧကပဿယိကောတိ ဧကပဿေနေဝ သယတိ။ ရဇောဇလ္လဓရောတိ သရီရံ တေလေန မက္ခိတွာ ရဇုဋ္ဌာနဋ္ဌာနေ တိဋ္ဌတိ၊ အထဿ သရီရေ ရဇောဇလ္လံ လဂ္ဂတိ၊ တံ ဓာရေတိ။ ယထာသန္ထတိကောတိ လဒ္ဓံ အာသနံ အကောပေတွာ ယဒေဝ လဘတိ၊ တတ္ထေဝ နိသီဒနသီလော။ ဝေကဋိကောတိ ဝိကဋခါဒနသီလော။ ဝိကဋန္တိ ဂူထံ ဝုစ္စတိ။ အပါနကောတိ ပဋိက္ခိတ္တသီတုဒကပါနော။ သာယံ တတိယမဿာတိ သာယတတိယကံ။ ပါတော၊ မဇ္ဈနှိကေ၊ သာယန္တိ ဒိဝသဿ တိက္ခတ္တုံ ပါပံ ပဝါဟေဿာမီတိ ဥဒကောရောဟနာနုယောဂံ အနုယုတ္တော ဝိဟရတီတိ။

တပေါပက္ကမနိရတ္ထကတာဝဏ္ဏနာ

၃၉၇။ အထ ဘဂဝါ သီလသမ္ပဒါဒီဟိ ဝိနာ တေသံ တပေါပက္ကမာနံ နိရတ္ထကတံ ဒဿေန္တော – ‘‘အစေလကော စေပိ ကဿပ ဟောတီ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ အာရကာ ဝါတိ ဒူရေယေဝ။ အဝေရန္တိ ဒေါသဝေရဝိရဟိတံ။ အဗျာပဇ္ဇန္တိ ဒေါမနဿဗျာပဇ္ဇရဟိတံ။

၃၉၈။ ဒုက္ကရံ၊ ဘော ဂေါတမာတိ ဣဒံ ကဿပေါ ‘‘မယံ ပုဗ္ဗေ ဧတ္တကမတ္တံ သာမညဉ္စ ဗြဟ္မညဉ္စာတိ ဝိစရာမ၊ တုမှေ ပန အညံယေဝ သာမညဉ္စ ဗြဟ္မညဉ္စ ဝဒထာ’’တိ ဒီပေန္တော အာဟ။ ပကတိ ခေါ ဧသာတိ ပကတိကထာ ဧသာ။ ဣမာယ စ၊ ကဿပ၊ မတ္တာယာတိ ‘‘ကဿပ ယဒိ ဣမိနာ ပမာဏေန ဧဝံ ပရိတ္တကေန ပဋိပတ္တိက္ကမေန သာမညံ ဝါ ဗြဟ္မညံ ဝါ ဒုက္ကရံ သုဒုက္ကရံ နာမ အဘဝိဿ၊ တတော နေတံ အဘဝိဿ ကလ္လံ ဝစနာယ ဒုက္ကရံ သာမည’’န္တိ အယမေတ္ထ ပဒသမ္ဗန္ဓေန သဒ္ဓိံ အတ္ထော။ ဧတေန နယေန သဗ္ဗတ္ထ ပဒသမ္ဗန္ဓော ဝေဒိတဗ္ဗော။

၃၉၉။ ဒုဇ္ဇာနောတိ ဣဒမ္ပိ သော ‘‘မယံ ပုဗ္ဗေ ဧတ္တကေန သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဟောတီတိ ဝိစရာမ၊ တုမှေ ပန အညထာ ဝဒထာ’’တိ ဣဒံ သန္ဓာယာဟ။ အထဿ ဘဂဝါ တံ ပကတိဝါဒံ ပဋိက္ခိပိတွာ သဘာဝတောဝ ဒုဇ္ဇာနဘာဝံ အာဝိကရောန္တော ပုနပိ – ‘‘ပကတိ ခေါ’’တိအာဒိမာဟ။ တတြာပိ ဝုတ္တနယေနေဝ ပဒသမ္ဗန္ဓံ ကတွာ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

သီလသမာဓိပညာသမ္ပဒါဝဏ္ဏနာ

၄၀၀-၄၀၁။ ကတမာ ပန သာ၊ ဘော ဂေါတမာတိ ကသ္မာ ပုစ္ဆတိ။ အယံ ကိရ ပဏ္ဍိတော ဘဂဝတော ကထေန္တဿေဝ ကထံ ဥဂ္ဂဟေသိ၊ အထ အတ္တနော ပဋိပတ္တိယာ နိရတ္ထကတံ ဝိဒိတွာ သမဏော ဂေါတမော – ‘‘တဿ ‘စာယံ သီလသမ္ပဒါ၊ စိတ္တသမ္ပဒါ၊ ပညာသမ္ပဒါ အဘာဝိတာ ဟောတိ အသစ္ဆိကတာ၊ အထ ခေါ သော အာရကာဝ သာမညာ’တိအာဒိမာဟ။ ဟန္ဒ ဒါနိ နံ တာ သမ္ပတ္တိယော ပုစ္ဆာမီ’’တိ သီလသမ္ပဒါဒိဝိဇာနနတ္ထံ ပုစ္ဆတိ။ အထဿ ဘဂဝါ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒံ ဒဿေတွာ တန္တိဓမ္မံ ကထေန္တော တာ သမ္ပတ္တိယော ဒဿေတုံ – ‘‘ဣဓ ကဿပါ’’တိအာဒိမာဟ။ ဣမာယ စ ကဿပ သီလသမ္ပဒါယာတိ ဣဒံ အရဟတ္တဖလမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ အရဟတ္တဖလပရိယောသာနဉှိ ဘဂဝတော သာသနံ။ တသ္မာ အရဟတ္တဖလသမ္ပယုတ္တာဟိ သီလစိတ္တပညာသမ္ပဒါဟိ အညာ ဥတ္တရိတရာ ဝါ ပဏီတတရာ ဝါ သီလာဒိသမ္ပဒါ နတ္ထီတိ အာဟ။

သီဟနာဒကထာဝဏ္ဏနာ

၄၀၂။ ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ဣဒါနိ အနုတ္တရံ မဟာသီဟနာဒံ နဒန္တော – ‘‘သန္တိ ကဿပ ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ အရိယန္တိ နိရုပက္ကိလေသံ ပရမဝိသုဒ္ဓံ။ ပရမန္တိ ဥတ္တမံ၊ ပဉ္စသီလာနိ ဟိအာဒိံ ကတွာ ယာဝ ပါတိမောက္ခသံဝရသီလာ သီလမေဝ၊ လောကုတ္တရမဂ္ဂဖလသမ္ပယုတ္တံ ပန ပရမသီလံ နာမ။ နာဟံ တတ္ထာတိ တတ္ထ သီလေပိ ပရမသီလေပိ အဟံ အတ္တနော သမသမံ မမ သီလသမေန သီလေန မယာ သမံ ပုဂ္ဂလံ န ပဿာမီတိ အတ္ထော။ အဟမေဝ တတ္ထ ဘိယျောတိ အဟမေဝ တသ္မိံ သီလေ ဥတ္တမော။ ကတမသ္မိံ? ယဒိဒံ အဓိသီလန္တိ ယံ ဧတံ ဥတ္တမံ သီလန္တိ အတ္ထော။ ဣတိ ဣမံ ပဌမံ သီဟနာဒံ နဒတိ။

တပေါဇိဂုစ္ဆဝါဒါတိ ယေ တပေါဇိဂုစ္ဆံ ဝဒန္တိ။ တတ္ထ တပတီတိ တပေါ၊ ကိလေသသန္တာပကဝီရိယဿေတံ နာမံ၊ တဒေဝ တေ ကိလေသေ ဇိဂုစ္ဆတီတိ ဇိဂုစ္ဆာ။ အရိယာ ပရမာတိ ဧတ္ထ နိဒ္ဒေါသတ္တာ အရိယာ၊ အဋ္ဌအာရမ္ဘဝတ္ထုဝသေနပိ ဥပ္ပန္နာ ဝိပဿနာဝီရိယသင်္ခါတာ တပေါဇိဂုစ္ဆာ တပေါဇိဂုစ္ဆာဝ၊ မဂ္ဂဖလသမ္ပယုတ္တာ ပရမာ နာမ။ အဓိဇေဂုစ္ဆန္တိ ဣဓ ဇိဂုစ္ဆဘာဝေါ ဇေဂုစ္ဆံ၊ ဥတ္တမံ ဇေဂုစ္ဆံ အဓိဇေဂုစ္ဆံ၊ တသ္မာ ယဒိဒံ အဓိဇေဂုစ္ဆံ၊ တတ္ထ အဟမေဝ ဘိယျောတိ ဧဝမေတ္ထ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ပညာဓိကာရေပိ ကမ္မဿကတာပညာ စ ဝိပဿနာပညာ စ ပညာ နာမ၊ မဂ္ဂဖလသမ္ပယုတ္တာ ပရမာ ပညာ နာမ။ အဓိပညန္တိ ဧတ္ထ လိင်္ဂဝိပလ္လာသော ဝေဒိတဗ္ဗော၊ အယံ ပနေတ္ထတ္ထော – ယာယံ အဓိပညာ နာမ အဟမေဝ တတ္ထ ဘိယျောတိ ဝိမုတ္တာဓိကာရေ တဒင်္ဂဝိက္ခမ္ဘနဝိမုတ္တိယော ဝိမုတ္တိ နာမ၊ သမုစ္ဆေဒပဋိပဿဒ္ဓိနိဿရဏဝိမုတ္တိယော ပန ပရမာ ဝိမုတ္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဣဓာပိ စ ယဒိဒံ အဓိဝိမုတ္တီတိ ယာ အယံ အဓိဝိမုတ္တိ၊ အဟမေဝ တတ္ထ ဘိယျောတိ အတ္ထော။

၄၀၃။ သုညာဂါရေတိ သုညေ ဃရေ၊ ဧကကောဝ နိသီဒိတွာတိ အဓိပ္ပာယော။ ပရိသာသု စာတိ အဋ္ဌသု ပရိသာသု။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ –

‘‘စတ္တာရိမာနိ၊ သာရိပုတ္တ၊ တထာဂတဿ ဝေသာရဇ္ဇာနိ။ ယေဟိ ဝေသာရဇ္ဇေဟိ သမန္နာဂတော တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ၊ ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတီ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၁၅၀) သုတ္တံ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ။

ပဉှဉ္စ နံ ပုစ္ဆန္တီတိ ပဏ္ဍိတာ ဒေဝမနုဿာ နံ ပဉှံ အဘိသင်္ခရိတွာ ပုစ္ဆန္တိ။ ဗျာကရောတီတိ တင်္ခဏညေဝ ဝိဿဇ္ဇေသိ။ စိတ္တံ အာရာဓေတီတိ ပဉှာဝိဿဇ္ဇနေန မဟာဇနဿ စိတ္တံ ပရိတောသေတိယေဝ။ နော စ ခေါ သောတဗ္ဗံ မညန္တီတိ စိတ္တံ အာရာဓေတွာ ကထေန္တဿပိဿ ဝစနံ ပရေ သောတဗ္ဗံ န မညန္တီတိ၊ ဧဝဉ္စ ဝဒေယျုန္တိ အတ္ထော။ သောတဗ္ဗဉ္စဿ မညန္တီတိ ဒေဝါပိ မနုဿာပိ မဟန္တေနေဝ ဥဿာဟေန သောတဗ္ဗံ မညန္တိ။ ပသီဒန္တီတိ သုပသန္နာ ကလ္လစိတ္တာ မုဒုစိတ္တာ ဟောန္တိ။ ပသန္နာကာရံ ကရောန္တီတိ န မုဒ္ဓပ္ပသန္နာဝ ဟောန္တိ၊ ပဏီတာနိ စီဝရာဒီနိ ဝေဠုဝနဝိဟာရာဒယော စ မဟာဝိဟာရေ ပရိစ္စဇန္တာ ပသန္နာကာရံ ကရောန္တိ။ တထတ္တာယာတိ ယံ သော ဓမ္မံ ဒေသေတိ တထာ ဘာဝါယ၊ ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိပူရဏတ္ထာယ ပဋိပဇ္ဇန္တီတိ အတ္ထော။ တထတ္တာယ စ ပဋိပဇ္ဇန္တီတိ တထဘာဝါယ ပဋိပဇ္ဇန္တိ၊ တဿ ဟိ ဘဂဝတော ဓမ္မံ သုတွာ ကေစိ သရဏေသု ကေစိ ပဉ္စသု သီလေသု ပတိဋ္ဌဟန္တိ၊ အပရေ နိက္ခမိတွာ ပဗ္ဗဇန္တိ။ ပဋိပန္နာ စ အာရာဓေန္တီတိ တဉ္စ ပန ပဋိပဒံ ပဋိပန္နာ ပူရေတုံ သက္ကောန္တိ၊ သဗ္ဗာကာရေန ပန ပူရေန္တိ၊ ပဋိပတ္တိပူရဏေန တဿ ဘောတော ဂေါတမဿ စိတ္တံ အာရာဓေန္တီတိ ဝတ္တဗ္ဗာ။

ဣမသ္မိံ ပနောကာသေ ဌတွာ သီဟနာဒါ သမောဓာနေတဗ္ဗာ။ ဧကစ္စံ တပဿိံ နိရယေ နိဗ္ဗတ္တံ ပဿာမီတိ ဟိ ဘဂဝတော ဧကော သီဟနာဒေါ။ အပရံ သဂ္ဂေ နိဗ္ဗတ္တံ ပဿာမီတိ ဧကော။ အကုသလဓမ္မပ္ပဟာနေ အဟမေဝ သေဋ္ဌောတိ ဧကော။ ကုသလဓမ္မသမာဒါနေပိ အဟမေဝ သေဋ္ဌောတိ ဧကော။ အကုသလဓမ္မပ္ပဟာနေ မယှမေဝ သာဝကသင်္ဃော သေဋ္ဌောတိ ဧကော။ ကုသလဓမ္မသမာဒါနေပိ မယှံယေဝ သာဝကသင်္ဃော သေဋ္ဌောတိ ဧကော။ သီလေန မယှံ သဒိသော နတ္ထီတိ ဧကော။ ဝီရိယေန မယှံ သဒိသော နတ္ထီတိ ဧကော။ ပညာယ…ပေ… ဝိမုတ္တိယာ…ပေ… သီဟနာဒံ နဒန္တော ပရိသမဇ္ဈေ နိသီဒိတွာ နဒါမီတိ ဧကော။ ဝိသာရဒေါ ဟုတွာ နဒါမီတိ ဧကော။ ပဉှံ မံ ပုစ္ဆန္တီတိ ဧကော။ ပဉှံ ပုဋ္ဌော ဝိဿဇ္ဇေမီတိ ဧကော။ ဝိဿဇ္ဇနေန ပရဿ စိတ္တံ အာရာဓေမီတိ ဧကော။ သုတွာ သောတဗ္ဗံ မညန္တီတိ ဧကော။ သုတွာ မေ ပသီဒန္တီတိ ဧကော။ ပသန္နာကာရံ ကရောန္တီတိ ဧကော။ ယံ ပဋိပတ္တိံ ဒေသေမိ၊ တထတ္တာယ ပဋိပဇ္ဇန္တီတိ ဧကော။ ပဋိပန္နာ စ မံ အာရာဓေန္တီတိ ဧကော။ ဣတိ ပုရိမာနံ ဒသန္နံ ဧကေကဿ – ‘‘ပရိသာသု စ နဒတီ’’တိ အာဒယော ဒသ ဒသ ပရိဝါရာ။ ဧဝံ တေ ဒသ ပုရိမာနံ ဒသန္နံ ပရိဝါရဝသေန သတံ ပုရိမာ စ ဒသာတိ ဒသာဓိကံ သီဟနာဒသတံ ဟောတိ။ ဣတော အညသ္မိံ ပန သုတ္တေ ဧတ္တကာ သီဟနာဒါ ဒုလ္လဘာ၊ တေနိဒံ သုတ္တံ မဟာသီဟနာဒန္တိ ဝုစ္စတိ။ ဣတိ ဘဂဝါ ‘‘သီဟနာဒံ ခေါ သမဏော ဂေါတမော နဒတိ၊ တဉ္စ ခေါ သုညာဂါရေ နဒတီ’’တိ ဧဝံ ဝါဒါနု ဝါဒံ ပဋိသေဓေတွာ ဣဒါနိ ပရိသတိ နဒိတပုဗ္ဗံ သီဟနာဒံ ဒဿေန္တော ‘‘ဧကမိဒါဟ’’န္တိအာဒိမာဟ။

တိတ္ထိယပရိဝါသကထာဝဏ္ဏနာ

၄၀၄။ တတ္ထ တတြ မံ အညတရော တပဗြဟ္မစာရီတိ တတြ ရာဇဂဟေ ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ ဝိဟရန္တံ မံ အညတရော တပဗြဟ္မစာရီ နိဂြောဓော နာမ ပရိဗ္ဗာဇကော ။ အဓိဇေဂုစ္ဆေတိ ဝီရိယေန ပါပဇိဂုစ္ဆနာဓိကာရေ ပဉှံ ပုစ္ဆိ။ ဣဒံ ယံ တံ ဘဂဝါ ဂိဇ္ဈကူဋေ မဟာဝိဟာရေ နိသိန္နော ဥဒုမ္ဗရိကာယ ဒေဝိယာ ဥယျာနေ နိသိန္နဿ နိဂြောဓဿ စ ပရိဗ္ဗာဇကဿ သန္ဓာနဿ စ ဥပါသကဿ ဒိဗ္ဗာယ သောတဓာတုယာ ကထာသလ္လာပံ သုတွာ အာကာသေနာဂန္တွာ တေသံ သန္တိကေ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိတွာ နိဂြောဓေန အဓိဇေဂုစ္ဆေ ပုဋ္ဌပဉှံ ဝိဿဇ္ဇေသိ၊ တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ပရံ ဝိယ မတ္တာယာတိ ပရမာယ မတ္တာယ၊ အတိမဟန္တေနေဝ ပမာဏေနာတိ အတ္ထော။ ကော ဟိ၊ ဘန္တေတိ ဌပေတွာ အန္ဓဗာလံ ဒိဋ္ဌိဂတိကံ အညော ပဏ္ဍိတဇာတိကော ‘‘ကော နာမ ဘဂဝတော ဓမ္မံ သုတွာ န အတ္တမနော အဿာ’’တိ ဝဒတိ။ လဘေယျာဟန္တိ ဣဒံ သော – ‘‘စိရံ ဝတ မေ အနိယျာနိကပက္ခေ ယောဇေတွာ အတ္တာ ကိလမိတော၊ ‘သုက္ခနဒီတီရေ နှာယိဿာမီ’တိ သမ္ပရိဝတ္တေန္တေန ဝိယ ထုသေ ကောဋ္ဋေန္တေန ဝိယ န ကောစိ အတ္ထော နိပ္ဖာဒိတော။ ဟန္ဒာဟံ အတ္တာနံ ယောဂေ ယောဇေဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ အာဟ။ အထ ဘဂဝါ ယော အနေန ခန္ဓကေ တိတ္ထိယပရိဝါသော ပညတ္တော၊ ယော အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော သာမဏေရဘူမိယံ ဌိတော – ‘‘အဟံ ဘန္တေ၊ ဣတ္ထန္နာမော အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အာကင်္ခါမိ ဥပသမ္ပဒံ၊ သွာဟံ၊ ဘန္တေ၊ သံဃံ စတ္တာရော မာသေ ပရိဝါသံ ယာစာမီ’’တိအာဒိနာ (မဟာဝ။ ၈၆) နယေန သမာဒိယိတွာ ပရိဝသတိ၊ တံ သန္ဓာယ – ‘‘ယော ခေါ၊ ကဿပ၊ အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော’’တိအာဒိမာဟ။

၄၀၅။ တတ္ထ ပဗ္ဗဇ္ဇန္တိ ဝစနသိလိဋ္ဌတာဝသေနေဝ ဝုတ္တံ၊ အပရိဝသိတွာယေဝ ဟိ ပဗ္ဗဇ္ဇံ လဘတိ။ ဥပသမ္ပဒတ္ထိကေန ပန နာတိကာလေန ဂါမပ္ပဝေသနာဒီနိ အဋ္ဌ ဝတ္တာနိ ပူရေန္တေန ပရိဝသိတဗ္ဗံ။ အာရဒ္ဓစိတ္တာတိ အဋ္ဌဝတ္တပူရဏေန တုဋ္ဌစိတ္တာ၊ အယမေတ္ထ သင်္ခေပတ္ထော။ ဝိတ္ထာရတော ပနေသ တိတ္ထိယပရိဝါသော သမန္တပါသာဒိကာယ ဝိနယဋ္ဌကထာယံ ပဗ္ဗဇ္ဇခန္ဓကဝဏ္ဏနာယ ဝုတ္တနယေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ အပိ စ မေတ္ထာတိ အပိ စ မေ ဧတ္ထ။ ပုဂ္ဂလဝေမတ္တတာ ဝိဒိတာတိ ပုဂ္ဂလနာနတ္တံ ဝိဒိတံ။ ‘‘အယံ ပုဂ္ဂလော ပရိဝါသာရဟော၊ အယံ န ပရိဝါသာရဟော’’တိ ဣဒံ မယှံ ပါကဋန္တိ ဒဿေတိ။ တတော ကဿပေါ စိန္တေသိ – ‘‘အဟော အစ္ဆရိယံ ဗုဒ္ဓသာသနံ၊ ယတ္ထ ဧဝံ ဃံသိတွာ ကောဋ္ဋေတွာ ယုတ္တမေဝ ဂဏှန္တိ၊ အယုတ္တံ ဆဍ္ဍေန္တီ’’တိ၊ တတော သုဋ္ဌုတရံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ သဉ္ဇာတုဿာဟော – ‘‘သစေ ဘန္တေ’’တိအာဒိမာဟ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ တဿ တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒတံ ဝိဒိတွာ – ‘‘န ကဿပေါ ပရိဝါသံ အရဟတီ’’တိ အညတရံ ဘိက္ခုံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဂစ္ဆ ဘိက္ခု ကဿပံ နှာပေတွာ ပဗ္ဗာဇေတွာ အာနေဟီ’’တိ။ သော တထာ ကတွာ တံ ပဗ္ဗာဇေတွာ ဘဂဝတော သန္တိကံ အာဂမာသိ။ ဘဂဝါ တံ ဂဏမဇ္ဈေ နိသီဒါပေတွာ ဥပသမ္ပာဒေသိ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘အလတ္ထ ခေါ အစေလော ကဿပေါ ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ၊ အလတ္ထ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။ အစိရူပသမ္ပန္နောတိ ဥပသမ္ပန္နော ဟုတွာ နစိရမေဝ။ ဝူပကဋ္ဌောတိ ဝတ္ထုကာမကိလေသကာမေဟိ ကာယေန စေဝ စိတ္တေန စ ဝူပကဋ္ဌော။ အပ္ပမတ္တောတိ ကမ္မဋ္ဌာနေ သတိံ အဝိဇဟန္တော။ အာတာပီတိ ကာယိကစေတသိကသင်္ခါတေန ဝီရိယာတာပေန အာတာပီ။ ပဟိတတ္တောတိ ကာယေ စ ဇီဝိတေ စ အနပေက္ခတာယ ပေသိတစိတ္တော ဝိဿဋ္ဌအတ္တဘာဝေါ။ ယဿတ္ထာယာတိ ယဿ အတ္ထာယ။ ကုလပုတ္တာတိ အာစာရကုလပုတ္တာ။ သမ္မဒေဝါတိ ဟေတုနာဝ ကာရဏေနေဝ။ တဒနုတ္တရန္တိ တံ အနုတ္တရံ။ ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနန္တိ မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယဿ ပရိယောသာနဘူတံ အရဟတ္တဖလံ။ တဿ ဟိ အတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ ပဗ္ဗဇန္တိ။ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေတိ ဣမသ္မိံယေဝ အတ္တဘာဝေ။ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာတိ အတ္တနာယေဝ ပညာယ ပစ္စက္ခံ ကတွာ၊ အပရပ္ပစ္စယံ ကတွာတိ အတ္ထော။ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသီတိ ပါပုဏိတွာ သမ္ပာဒေတွာ ဝိဟာသိ၊ ဧဝံ ဝိဟရန္တော စ ခီဏာ ဇာတိ…ပေ… အဗ္ဘညာသီတိ။

ဧဝမဿ ပစ္စဝေက္ခဏဘူမိံ ဒဿေတွာ အရဟတ္တနိကူဋေန ဒေသနံ နိဋ္ဌာပေတုံ ‘‘အညတရော ခေါ ပနာယသ္မာ ကဿပေါ အရဟတံ အဟောသီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အညတရောတိ ဧကော။ အရဟတန္တိ အရဟန္တာနံ၊ ဘဂဝတော သာဝကာနံ အရဟန္တာနံ အဗ္ဘန္တရော အဟောသီတိ အယမေတ္ထ အဓိပ္ပာယော။ ယံ ယံ ပန အန္တရန္တရာ န ဝုတ္တံ၊ တံ တံ တတ္ထ တတ္ထ ဝုတ္တတ္တာ ပါကဋမေဝါတိ။

ဣတိ သုမင်္ဂလဝိလာသိနိယာ ဒီဃနိကာယဋ္ဌကထာယံ

မဟာသီဟနာဒသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။