📜

၁၀။ သုဘသုတ္တဝဏ္ဏနာ

သုဘမာဏဝကဝတ္ထုဝဏ္ဏနာ

၄၄၄။ ‘‘အစိရပရိနိဗ္ဗုတေ’’တိ သတ္ထု ပရိနိဗ္ဗုတဘာဝဿ စိရကာလတာပဋိက္ခေပေန အာသန္နတာ ဒဿိတာ၊ ကာလပရိစ္ဆေဒေါ န ဒဿိတောတိ တံ ပရိစ္ဆေဒတော ဒဿေတုံ ‘‘ပရိနိဗ္ဗာနတော ဥဒ္ဓံ မာသမတ္တေ ကာလေ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ မတ္တ-ဂ္ဂဟဏေန ကာလဿ အသမ္ပုဏ္ဏတံ ဇောတေတိ။ တုဒိသညိတော ဂါမော နိဝါသော ဧတဿာတိ တောဒေယျော။ တံ ပနေသ ယသ္မာ သောဏဒဏ္ဍော ဝိယ စမ္ပံ၊ ကူဋဒန္တော ဝိယ စ ခါဏုမတံ အဇ္ဈာဝသတိ၊ တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘တဿ အဓိပတိတ္တာ’’တိ ဣဿရဘာဝတောတိ အတ္ထော။ သမာဟာရန္တိ သန္နိစယံ။ ပဏ္ဍိတော ဃရမာဝသေတိ ယသ္မာ အပ္ပတရပ္ပတရေပိ ဝယမာနေ ဘောဂါ ခိယန္တိ၊ အပ္ပတရပ္ပတရေပိ သဉ္စိယမာနေ ဝဍ္ဎန္တိ၊ တသ္မာ ဝိညုဇာတိကော ကိဉ္စိ ဝယံ အကတွာ အာယမေဝ ဥပ္ပာဒေန္တော ဃရာဝါသံ အနုတိဋ္ဌေယျာတိ လောဘာဒေသိတံ ပဋိပတ္တိံ ဥပဒိသတိ။

အဒါနမေဝ သိက္ခာပေတွာ လောဘာဘိဘူတတာယ တသ္မိံယေဝ ဃရေ သုနခေါ ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တိ။ လောဘဝသိကဿ ဟိ ဒုဂ္ဂတိ ပါဋိကင်္ခါ။ အတိဝိယ ပိယာယတိ ပုဗ္ဗပရိစယေန။ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ သုဘံ မာဏဝံ အနုဂ္ဂဏှိတုကာမော။ နိရယေ နိဗ္ဗတ္တိဿသိ ကတောကာသဿ ကမ္မဿ ပဋိဗာဟိတုံ အသက္ကုဏေယျဘာဝတော။

ဗြာဟ္မဏစာရိတ္တဿ ဘာဝိတတံ သန္ဓာယ၊ တထာ ပိတရံ ဥက္ကံသေန္တော စ ‘‘ဗြဟ္မလောကေ နိဗ္ဗတ္တော’’တိ အာဟ။ တံ ပဝတ္တိံ ပုစ္ဆီတိ သုတမေတံ မယာ ‘‘မယှံ ပိတာ သုနခေါ ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တော’’တိ တုမှေဟိ ဝုတ္တံ၊ ကိမိဒံ သစ္စန္တိ ပုစ္ဆိ။ တထေဝဝတွာတိ ယထာ ပုဗ္ဗေ သုနခဿ ဝုတ္တံ၊ တထေဝ ဝတွာ။ အဝိသံဝါဒနတ္ထန္တိ သစ္စာပနတ္ထံ ‘‘တောဒေယျဗြာဟ္မဏော သုနခေါ ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တော’’တိ အတ္တနော ဝစနဿ အဝိသံဝါဒနတ္ထံ အဝိသံဝါဒဘာဝဿ ဒဿနတ္ထန္တိ အတ္ထော။ သဗ္ဗံ ဒဿေသီတိ ဗုဒ္ဓါနုဘာဝေန သော သုနခေါ တံ သဗ္ဗံ နေတွာ ဒဿေသိ၊ န ဇာတိဿရတာယ။ ဘဂဝန္တံ ဒိသွာ ဘုက္ကရဏံ ပန ပုရိမဇာတိသိဒ္ဓဝါသနာဝသေန။ စုဒ္ဒသ ပဉှေ ပုစ္ဆိတွာတိ ‘‘ဒိဿန္တိ ဟိ ဘော ဂေါတမ မနုဿာ အပ္ပာယုကာ၊ ဒိဿန္တိ ဒီဃာယုကာ။ ဒိဿန္တိ ဗဝှာဗာဓာ၊ ဒိဿန္တိ အပ္ပာဗာဓာ။ ဒိဿန္တိ ဒုဗ္ဗဏ္ဏာ၊ ဒိဿန္တိ ဝဏ္ဏဝန္တော။ ဒိဿန္တိ အပ္ပေသက္ခာ၊ ဒိဿန္တိ မဟေသက္ခာ။ ဒိဿန္တိ အပ္ပဘောဂါ၊ ဒိဿန္တိ မဟာဘောဂါ။ ဒိဿန္တိ နီစကုလီနာ၊ ဒိဿန္တိ ဥစ္စာကုလီနာ။ ဒိဿန္တိ ဒုပ္ပညာ၊ ဒိဿန္တိ ပညာဝန္တော’’တိ (မ။ နိ။ ၃။၂၈၉)။ ဣမေ စုဒ္ဒသ ပဉှေ ပုစ္ဆိတွာ၊ အင်္ဂသုဘတာယ ကိရေသ ‘‘သုဘော’’တိ နာမံ လဘိ။

၄၄၅။ ‘‘ဧကာ စ မေ ကင်္ခါ အတ္ထီ’’တိ ဣမိနာ ဥပရိ ပုစ္ဆိယမာနဿ ပဉှဿ ပဂေဝ တေန အဘိသင်္ခတဘာဝံ ဒဿေတိ။ ဝိသဘာဂဝေဒနာတိ ဒုက္ခဝေဒနာ။ သာ ဟိ ကုသလကမ္မနိဗ္ဗတ္တေ အတ္တဘာဝေ ဥပ္ပဇ္ဇနကသုခဝေဒနာပဋိပက္ခဘာဝတော ‘‘ဝိသဘာဂဝေဒနာ’’တိ။ ကာယံ ဂါဠှာ ဟုတွာ ဗာဓတိ ပီဠေတီတိ ‘‘အာဗာဓော’’တိ စ ဝုစ္စတိ။ ဧကဒေသေ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာတိ သရီရဿ ဧကဒေသေ ဥဋ္ဌိတာပိ အယပဋ္ဋေန အာဗန္ဓိတွာ ဝိယ ဂဏှာတိ အပရိဝတ္တဘာဝကရဏတော၊ ဧတေန ဗလဝရောဂေါ အာဗာဓော နာမာတိ ဒဿေတိ။ ကိစ္ဆဇီဝိတကရောတိ အသုခဇီဝိတာဝဟော၊ ဧတေန ဒုဗ္ဗလော အပ္ပမတ္တကော ရောဂေါ အာတင်္ကောတိ ဒဿေတိ။ ဥဋ္ဌာနန္တိ သယနနိသဇ္ဇာဒိတော ဥဋ္ဌဟနံ၊ တေန ယထာ တထာ အပရာပရံ သရီရဿ ပရိဝတ္တနံ ဝဒတိ။ ဂရုကန္တိ ဘာရိယံ ကိစ္ဆသိဒ္ဓိကံ ။ ကာယေ ဗလံ န ဟောတီတိ ဧတ္ထာပိ ‘‘ဂိလာနဿေဝါ’’တိ ပဒံ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ဟေဋ္ဌာ စတူဟိ ပဒေဟိ အဖာသုဝိဟာရာဘာဝံ ပုစ္ဆိတွာ ဣဒါနိ ဖာသုဝိဟာရသဗ္ဘာဝံ ပုစ္ဆတိ၊ တေန သဝိသေသော ဖာသုဝိဟာရော ပုစ္ဆိတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ အသတိပိ အတိသယတ္ထဇောတနေ သဒ္ဒေ အတိသယတ္ထဿ လဗ္ဘနတော ယထာ ‘‘အဘိရူပါယ ဒေယျံ ဒါတဗ္ဗ’’န္တိ။

၄၄၇။ ကာလဉ္စ သမယဉ္စ ဥပါဒါယာတိ။ ဧတ္ထ ကာလော နာမ ဥပသင်္ကမနဿ ယုတ္တပတ္တကာလော။ သမယော နာမ တဿေဝ ပစ္စယသာမဂ္ဂီ၊ အတ္ထတော တဇ္ဇံ သရီရဗလဉ္စေဝ တပ္ပစ္စယပရိဿယာဘာဝေါ စ။ ဥပါဒါနံ နာမ ဉာဏေန တေသံ ဂဟဏံ သလ္လက္ခဏန္တိ ဒဿေတုံ ‘‘ကာလဉ္စာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဖရိဿတီတိ ဝဍ္ဎိဿတိ။

၄၄၈။ စေတိယရဋ္ဌေတိ စေတိရဋ္ဌေ။ ယ-ကာရေန ဟိ ပဒံ ဝဍ္ဎေတွာ ဝုတ္တံ။ စေတိရဋ္ဌတော အညံ ဝိသုံယေဝေကံ ရဋ္ဌန္တိ စ ဝဒန္တိ။ မရဏပဋိသံယုတ္တန္တိ မရဏံ နာမ တာဒိသာနံ ရောဂ ဝသေနေဝ ဟောတီတိ ယေန ရောဂေန တံ ဇာတံ၊ တဿ သရူပပုစ္ဆာ၊ ကာရဏပုစ္ဆာ၊ မရဏဟေတုကစိတ္တသန္တာပပုစ္ဆာ၊ တဿ စ သန္တာပဿ သဗ္ဗလောကသာဓာရဏတာ၊ တထာ မရဏဿ စ အပ္ပတိကာရတာတိ ဧဝံ အာဒိနာ မရဏပဋိသံယုတ္တံ သမ္မောဒနီယံ ကထံ ကထေသီတိ ဒဿေတုံ ‘‘ဘော အာနန္ဒာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ န ရန္ဓဂဝေသီ မာရော ဝိယ၊ န ဝီမံသနာဓိပ္ပာယော ဥတ္တရမာဏဝေါ ဝိယာတိ အဓိပ္ပာယော။ ယေသု ဓမ္မေသူတိ ဝိမောက္ခုပါယေသု နိယျာနဓမ္မေသု။ ဓရန္တီတိ တိဋ္ဌန္တိ၊ ပဝတ္တန္တီတိ အတ္ထော။

၄၄၉။ အတ္ထပ္ပယုတ္တတာယ သဒ္ဒပယောဂဿ သဒ္ဒပ္ပဗန္ဓလက္ခဏာနိ တီဏိ ပိဋကာနိ တဒတ္ထဘူတေဟိ သီလာဒီဟိ ဓမ္မက္ခန္ဓေဟိ သင်္ဂယှန္တီတိ ဝုတ္တံ ‘‘တီဏိ ပိဋကာနိ တီဟိ ခန္ဓေဟိ သင်္ဂဟေတွာ’’တိ။ သင်္ခိတ္တေန ကထိတန္တိ ‘‘တိဏ္ဏံ ခန္ဓာန’’န္တိ ဧဝံ ဂဟဏတော သာမညတော စာတိ သင်္ခေပေနေဝ ကထိတံ။ ‘‘ကတမေသံ တိဏ္ဏ’’န္တိ အယံ အဒိဋ္ဌဇောတနာ ပုစ္ဆာ၊ န ကထေတုကမျတာ ပုစ္ဆာတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဝိတ္ထာရတော ပုစ္ဆိဿာမီ ‘တိ စိန္တေတွာ ‘ကတမေသံ တိဏ္ဏ’န္တိ အာဟာ’’တိ။ ကထေတုကမျတာဘာဝေ ပနဿ ထေရဿ ဝစနတာ သိယာ။

သီလက္ခန္ဓဝဏ္ဏနာ

၄၅၀-၄၅၃။ သီလက္ခန္ဓဿာတိ ဧတ္ထ ဣတိ-သဒ္ဒေါ အာဒိအတ္ထော၊ ပကာရတ္ထော ဝါ၊ တေန ‘‘အရိယဿ သမာဓိက္ခန္ဓဿ…ပေ… ပတိဋ္ဌာပေသီ’’တိ အယံ ဧတ္တကော ပါဌော ဒဿိတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ တေနာဟ ‘‘တေသု ဒဿိတေသူ’’တိ၊ ဥဒ္ဒေသဝသေနာတိ အဓိပ္ပာယော။ ဘဂဝတာ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ သာမညဖလဒေသနာဒီသု ဘဂဝတာ ဒေသိတနယေနေဝ၊ တေနဿ သုတ္တဿ သတ္ထုဘာသိတဘာဝံ ဇိနဝစနဘာဝံ ဒဿေတိ။ သာသနေ န သီလမေဝ သာရောတိ အရိယမဂ္ဂသာရေ ဘဂဝတော သာသနေ ယထာ ဒဿိတံ သီလံ သာရော ဧဝ န ဟောတိ သာရဝတော မဟတော ရုက္ခဿ ပပဋိကဋ္ဌာနိယတ္တာ။ ယဒိ ဧဝံ ကသ္မာ ဣဓ ဂဟိတန္တိ အာဟ ‘‘ကေဝလဉှေတံ ပတိဋ္ဌာမတ္တကမေဝါ’’တိ။ ဈာနာဒိဥတ္တရိမနုဿဓမ္မေ အဓိဂန္တုကာမဿ အဓိဋ္ဌာနမတ္တံ တတ္ထ အပ္ပတိဋ္ဌိတဿ တေသံ အသမ္ဘဝတော။ အထ ဝါ န သီလမေဝ သာရောတိ ကာမဉ္စေတ္ထ သာသနေ ‘‘မဂ္ဂသီလံ၊ ဖလသီလ’’န္တိ ဣဒံ လောကုတ္တရသီလမ္ပိ သာရမေဝ၊ တထာပိ န သီလက္ခန္ဓော ဧဝ သာရော အထ ခေါ သမာဓိက္ခန္ဓောပိ ပညာက္ခန္ဓောပိ သာရော ဧဝါတိ ဧဝမေတ္ထ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ပုရိမော ဧဝ သာရော၊ တေနာဟ ‘‘ဣတော ဥတ္တရီ’’တိအာဒိ။

သမာဓိက္ခန္ဓဝဏ္ဏနာ

၄၅၄။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ ထေရော သမာဓိက္ခန္ဓံ ပုဋ္ဌော ဣန္ဒြိယသံဝရာဒိကေ ဝိဿဇ္ဇေသိ၊ နနု ဧဝံ သန္တေ အညံ ပုဋ္ဌော အညံ ဗျာကရောန္တော အမ္ဗံ ပုဋ္ဌော လဗုဇံ ဗျာကရောန္တော ဝိယ ဟောတီတိ ဤဒိသီ စောဒနာ ဣဓ အနောကာသာတိ ဒဿေန္တော ‘‘ကထဉ္စ မာဏဝ ဘိက္ခု…ပေ… သမာဓိက္ခန္ဓံ ဒဿေတုကာမောအာရဘီ’’တိ အာဟ၊ တေနေတ္ထ ဣန္ဒြိယသံဝရာဒယောပိ သမာဓိဥပကာရတံ ဥပါဒါယ သမာဓိက္ခန္ဓပက္ခိကာနိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာနီတိ ဒဿေတိ ရူပဇ္ဈာနာနေဝ အာဂတာနိ၊ န အရူပဇ္ဈာနာနိ ရူပါဝစရစတုတ္ထဇ္ဈာနဒေသနာနန္တရံ အဘိညာဒေသနာယ အဝသရောတိ ကတွာ။ ရူပါဝစရစတုတ္ထဇ္ဈာနပါဒိကာ ဟိ သပရိဘဏ္ဍာ ဆပိ အဘိညာယော။ လောကိယာ အဘိညာ ပန သိဇ္ဈမာနာ ယသ္မာ အဋ္ဌသု သမာပတ္တီသု စုဒ္ဒသဝိဓေန စိတ္တပရိဒမနေန ဝိနာ န ဣဇ္ဈန္တိ၊ တသ္မာ အဘိညာသု ဒေသိယမာနာသု အရူပဇ္ဈာနာနိပိ ဒေသိတာနေဝ ဟောန္တိ နာနန္တရိယဘာဝတော၊ တေနာဟ ‘‘အာနေတွာ ပန ဒီပေတဗ္ဗာနီ’’တိ။ ဝုတ္တနယေန ဒေသိတာနေဝ ကတွာ သံဝဏ္ဏကေဟိ ပကာသေတဗ္ဗာနီတိ အတ္ထော။ အဋ္ဌကထာယံ ပန ‘‘စတုတ္ထဇ္ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီ’’တိ ဣမိနာဝ အရူပဇ္ဈာနမ္ပိ သင်္ဂဟိတန္တိ ဒဿေတုံ ‘‘စတုတ္ထဇ္ဈာနေန ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ စတုတ္ထဇ္ဈာနဉှိ ရူပဝိရာဂဘာဝနာဝသေန ပဝတ္တံ ‘‘အရူပဇ္ဈာန’’န္တိ ဝုစ္စတီတိ။

၄၇၁-၄၈၀။ န စိတ္တေကဂ္ဂတာမတ္တကေနေဝါတိ ဧတ္ထ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယာနုသာရေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ လောကိယဿ သမာဓိက္ခန္ဓဿ အဓိပ္ပေတတ္တာ ‘‘န စိတ္တေ…ပေ… အတ္ထီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အရိယ-သဒ္ဒေါ စေတ္ထ သုဒ္ဓပရိယာယော၊ န လောကုတ္တရပရိယာယော။ တထာ ဟေဋ္ဌာပိ လောကိယာဘိညာပဋိသမ္ဘိဒါဟိ ဝိနာဝ အရဟတ္တေ အဓိဂတေ နတ္ထေဝ ဥတ္တရိံကရဏီယန္တိ သက္ကာ ဝတ္တုံ ယဒတ္ထံ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿတိ၊ တဿ သိဒ္ဓတ္တာ။ ဣဓ ပန လောကိယာဘိညာပိ အာဂတာ ဧဝ။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝ။

သုဘသုတ္တဝဏ္ဏနာယ လီနတ္ထပ္ပကာသနာ။