📜

၆။ မဟာလိသုတ္တဝဏ္ဏနာ

ဗြာဟ္မဏဒူတဝတ္ထုဝဏ္ဏနာ

၃၅၉။ ပုနပ္ပုနံဝိသာလီဘာဝူပဂမနတောတိ ပုဗ္ဗေ ကိရ ပုတ္တဓီတုဝသေန ဒွေ ဒွေ ဟုတွာ သောဠသက္ခတ္တုံ ဇာတာနံ လိစ္ဆဝီရာဇကုမာရာနံ သပရိဝါရာနံ အနုက္ကမေနေဝ ဝဍ္ဎန္တာနံ နိဝါသနဋ္ဌာနာရာမုယျာနပေါက္ခရဏီအာဒီနံ ပတိဋ္ဌာနဿ အပ္ပဟောနကတာယ နဂရံ တိက္ခတ္တုံ ဂါဝုတန္တရေန ဂါဝုတန္တရေန ပရိက္ခိပိံသု၊ တေနဿ ပုနပ္ပုနံ ဝိသာလီဘာဝံ ဂတတ္တာ ‘‘ဝေသာလီ’’ တွေဝ နာမံ ဇာတံ၊ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ပုနပ္ပုနံ ဝိသာလီဘာဝူပဂမနတော ဝေသာလီတိ လဒ္ဓနာမကေ နဂရေ’’တိ။ သယံဇာတန္တိ သယမေဝ ဇာတံ အရောပိမံ။ မဟန္တဘာဝေနေဝါတိ ရုက္ခဂစ္ဆာနံ၊ ဌိတောကာသဿ စ မဟန္တဘာဝေန၊ တေနာဟ ‘‘ဟိမဝန္တေန သဒ္ဓိံ ဧကာဗဒ္ဓံ ဟုတွာ’’တိ။ ကူဋာဂါရသာလာသင်္ခေပေနာတိ ဟံသဝဋ္ဋကစ္ဆန္နေန ကူဋာဂါရသာလာနိယာမေန။ ကောသလေသု ဇာတာ၊ ဘဝါ ဝါ၊ တံ ဝါ ရဋ္ဌံ နိဝါသော ဧတေသန္တိ ကောသလကာ။ ဧဝံ မာဂဓကာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယဿ အကရဏေ ပုဂ္ဂလော မဟာဇာနိယော ဟောတိ၊ တံ ကရဏံ အရဟတီတိ ကရဏီယံ တေန ကရဏီယေန၊ တေနာဟ ‘‘အဝဿံ ကတ္တဗ္ဗကမ္မေနာ’’တိ။ တံ ကိစ္စန္တိ ဝုစ္စတိ သတိ သမဝါယေ ကာတဗ္ဗတော။

၃၆၀။ ယာ ဗုဒ္ဓါနံ ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟာ နာနတ္တသညာ၊ တာသံ ဝသေန နာနာရမ္မဏာစာရတော။ သမ္ဘဝန္တဿေဝ ပဋိသေဓော။ ပဋိက္ကမ္မာတိ နိဝတ္တိတွာ တထာ စိတ္တံ အနုပ္ပာဒေတွာ။ သလ္လီနောတိ ဈာနသမာပတ္တိယာ ဧကတ္တာရမ္မဏံ အလ္လီနော။

ဩဋ္ဌဒ္ဓလိစ္ဆဝီဝတ္ထုဝဏ္ဏနာ

၃၆၁။ အဒ္ဓါဋ္ဌတာယာတိ တဿ ကိရ ဥတ္တရောဋ္ဌံ အပ္ပကတာယ တိရိယံ ဖာလေတွာ အပနီတဒ္ဓံ ဝိယ ခါယတိ စတ္တာရော ဒန္တေ၊ ဒွေ စ ဒါဌာ န ဆာဒေတိ၊ တေန နံ ‘‘ဩဋ္ဌဒ္ဓါ’’တိ ဝေါဟရန္တိ။ အယံ ကိရ ဥပါသကော သဒ္ဓါ ပသန္နော ဒါယကော ဒါနပတိ ဗုဒ္ဓမာမကော ဓမ္မမာမကော သင်္ဃမာမကော၊ တေနာဟ ပုရေဘတ္တန္တိအာဒိ။

၃၆၂။ သာသနေယုတ္တပယုတ္တောတိ ဘာဝနံ အနုယုတ္တော။ သဗ္ဗတ္ထ သီဟသမာနဝုတ္တိနောပိ ဘဂဝတော ပရိသာယ မဟန္တေ သတိ တဒဇ္ဈာသယာနုရူပံ ပဝတ္တိယမာနာယ ဓမ္မဒေသနာယ ဝိသေသော ဟောတီတိ အာဟ ‘‘မဟန္တေန ဥဿာဟေန ဓမ္မံ ဒေသေဿတီ’’တိ။

‘‘ဝိဿာသိကော’’တိ ဝတွာ တမဿ ဝိဿာသိကဘာဝံ ဝိဘာဝေတုံ ‘‘အယဉှီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ထေရဿ ခီဏာ သဝဿသတော အာလသိယဘာဝေါ ‘‘အပ္ပဟီနော’’တိ န ဝတ္တဗ္ဗော၊ ဝါသနာလေသံ ပန ဥပါဒါယာဟ ‘‘ဤသကံ အပ္ပဟီနော ဝိယ ဟောတီ’’တိ။ န ဟိ သာဝကာနံ သဝါသနာ ကိလေသာ ပဟီယန္တိ။

၃၆၃။ ဝိနေယျဇနာနုရောဓေန ဗုဒ္ဓါနံ ပါဋိဟာရိယဝိဇမ္ဘနံ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘အထ ခေါ ဘဂဝါ’’တိအာဒိ၊ တေနေဝါဟ ‘‘သံသူစိတနိက္ခမနော’’တိ။ ဂန္ဓကုဋိတော နိက္ခမနဝေလာယဉှိ ဆဗ္ဗဏ္ဏာ ဗုဒ္ဓရသ္မိယော အာဝေဠာဝေဠာယမလာယမလာ ဟုတွာ သဝိသေသာ ပဘဿရာ ဝိနိစ္ဆရိံသု။

၃၆၄။ တတော ပရန္တိ ‘‘ဟိယျော’’တိ ဝုတ္တဒိဝသတော အနန္တရံ ပရံ ပုရိမတရံ အတိသယေန ပုရိမတ္တာ။ ဣတိ ဣမေသု ဒွီသု ဝဝတ္ထိတော ယထာက္ကမံ ပုရိမပုရိမတရဘာဝေါ။ ဧဝံ သန္တေပိ ယဒေတ္ထ ‘‘ပုရိမတရ’’န္တိ ဝုတ္တံ၊ တတော ပဘုတိ ယံ ယံ ဩရံ၊ တံ တံ ပုရိမံ၊ ယံ ယံ ပရံ၊ တံ တံ ပုရိမတရံ၊ ဩရပါရဘာဝဿ ဝိယ ပုရိမပုရိမတရဘာဝဿ စ အပေက္ခာသိဒ္ဓိတော၊ တေနာဟ ‘‘တတော ပဋ္ဌာယာ’’တိအာဒိ။ မူလဒိဝသတော ပဋ္ဌာယာတိအာဒိဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ။ အဂ္ဂန္တိ ပဌမံ။ တံ ပနေတ္ထ ပရာ အတီတာ ကောဋိ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ပရကောဋိံ ကတွာ’’တိ။ ယံ-သဒ္ဒယောဂေန စာယံ ‘‘ဝိဟရာမီ’’တိ ဝတ္တမာနပ္ပယောဂေါ၊ အတ္ထော ပန အတီတကာလဝသေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ တေနာဟ ‘‘ဝိဟာသိန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတီ’’တိ။ ပဌမဝိကပ္ပေ ‘‘ဝိဟရာမီ’’တိ ပဒဿ ‘‘ယဒဂ္ဂေ’’တိ ဣမိနာ ဥဇုကံ သမ္ဗန္ဓော ဒဿိတော၊ ဒုတိယဝိကပ္ပေ ပန ‘‘တီဏိ ဝဿာနီ’’တိ ဣမိနာပိ။

ပိယဇာတိကာနီတိ ဣဋ္ဌသဘာဝါနိ။ သာတဇာတိကာနီတိ မဓုရသဘာဝါနိ။ မဓုရံ ဝိယာတိ ဟိ ‘‘မဓုရ’’န္တိ ဝုစ္စတိ မနောရမံ ယံ ကိဉ္စိ။ ကာမူပသဉှိတာနီတိ အာရမ္မဏံ ကရောန္တေန ကာမေန ဥပသံဟိတာနိ၊ ကာမနီယာနီတိ အတ္ထော၊ တေနာဟ ‘‘ကာမဿာဒယုတ္တာနီ’’တိ၊ ကာမဿာဒဿ ယုတ္တာနိ ယောဂျာနီတိ အတ္ထော။ သရီရသဏ္ဌာနေတိ သရီရဗိမ္ဗေ၊ အာဓာရေ စေတံ ဘုမ္မံ။ တသ္မာ သဒ္ဒေနာတိ တံ နိဿာယ တတော ဥပ္ပန္နေန သဒ္ဒေနာတိ အတ္ထော။ မဓုရေနာတိ ဣဋ္ဌေန။ ဧတ္တာဝတာတိ ဒိဗ္ဗသောတဉာဏဿ ပရိကမ္မာကထနမတ္တေန။ ‘‘အတ္တနာ ဉာတမ္ပိ န ကထေတိ၊ ကိမဿ သာသနေ အဓိဋ္ဌာနေနာ’’တိ ကုဇ္ဈန္တော အာဃာတံ ဗန္ဓိတွာ သဟ ကုဇ္ဈနေနေဝ ဈာနာဘိညာဟိ ပရိဟာယိ။ စိန္တေသီတိ ‘‘ကသ္မာ နု ခေါ မယှံ တံ ပရိကမ္မံ န ကထေသီ’’တိ ပရိဝိတက္ကေန္တော အယောနိသော ဥမ္မုဇ္ဇနဝသေန စိန္တေသိ။ အနုက္ကမေနာတိ ပါထိကသုတ္တေ အာဂတနယေန တံ တံ အယုတ္တမေဝ စိန္တေန္တော၊ ဘာသန္တော၊ ကရောန္တော စ အနုက္ကမေန။ ဘဂဝတိ ဗဒ္ဓါဃာတတာယ သာသနေ ပတိဋ္ဌံ အလဘန္တော ဂိဟိဘာဝံ ပတွာ။

ဧကံသဘာဝိတသမာဓိဝဏ္ဏနာ

၃၆၆-၃၇၁။ ဧကံသာယာတိ တဒတ္ထေယေဝ စတုတ္ထီ၊ တသ္မာ ဧကံသတ္ထန္တိ အတ္ထော။ အံသ-သဒ္ဒေါ စေတ္ထ ကောဋ္ဌာသပရိယာယော၊ သော စ အဓိကာရတော ဒိဗ္ဗရူပဒဿနဒိဗ္ဗသဒ္ဒဿဝနဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘ဧကကောဋ္ဌာသာယာ’’တိအာဒိ။ အနုဒိသာယာတိ ပုရတ္ထိမဒက္ခိဏာဒိဘေဒါယ စတုဗ္ဗိဓာယ အနုဒိသာယ။ ဥဘယကောဋ္ဌာသာယာတိ ဒိဗ္ဗရူပဒဿနတ္ထာယ၊ ဒိဗ္ဗသဒ္ဒဿဝနတ္ထာယ စ။ ဘာဝိတောတိ ယထာ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏံ၊ ဒိဗ္ဗသောတဉာဏဉ္စ သမဓိဂတံ ဟောတိ၊ ဧဝံ ဘာဝိတော။ တယိဒံ ဝိသုံ ဝိသုံ ပရိကမ္မကရဏေန ဣဇ္ဈန္တီသု ဝတ္တဗ္ဗံ နတ္ထိ၊ ဧကဇ္ဈံ ဣဇ္ဈန္တီသုပိ ကမေနေဝ ကိစ္စသိဒ္ဓိ ဧကဇ္ဈံ ကိစ္စသိဒ္ဓိယာ အသမ္ဘဝတော။ ပါဠိယမ္ပိ ဧကဿ ဥဘယသမတ္ထတာသန္ဒဿနတ္ထမေဝ ‘‘ဒိဗ္ဗာနဉ္စ ရူပါနံ ဒဿနာယ၊ ဒိဗ္ဗာနဉ္စ သဒ္ဒါနံ သဝနာယာ’’တိ ဝုတ္တံ၊ န ဧကဇ္ဈံ ကိစ္စသိဒ္ဓိသမ္ဘဝတော။ ‘‘ဧကံသဘာဝိတော သမာဓိဟေတူ’’တိ ဣမိနာ သုနက္ခတ္တော ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏာယ ဧဝ ပရိကမ္မဿ ကတတ္တာ ဝိဇ္ဇမာနမ္ပိ ဒိဗ္ဗသဒ္ဒံ နာဿောဿီတိ ဒဿေတိ။ အပဏ္ဏကန္တိ အဝိရဇ္ဈနကံ၊ အနဝဇ္ဇန္တိ ဝါ အတ္ထော။

၃၇၂။ ‘‘သမာဓိ ဧဝ’’ ဘာဝေတဗ္ဗဋ္ဌေန သမာဓိဘာဝနာ။ ‘‘ဒိဗ္ဗသောတဉာဏံ သေဋ္ဌ’’န္တိ မညမာနေနာပိ မဟာလိနာ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏမ္ပိ တေန သဟ ဂဟေတွာ ‘‘ဧတာသံ နူန ဘန္တေ’’တိအာဒိနာ ပုစ္ဆိတန္တိ ‘‘ဥဘယံသဘာဝိတာနံ သမာဓီနန္တိ အတ္ထော’’တိ ဝုတ္တံ။ ဗာဟိရာဧတာ သမာဓိဘာဝနာ အနိယျာနိကတ္တာ။ တာ ဟိ ဣတော ဗာဟိရကာနမ္ပိ ဣဇ္ဈန္တိ။ န အဇ္ဈတ္တိကာ ဘဂဝတော သာမုက္ကံသိကဘာဝေန အပ္ပဝေဒိတတ္တာ။ ယဒတ္ထန္တိ ယေသံ အတ္ထာယ။ တေတိ တေ အရိယဖလဓမ္မေ။ တေ ဟိ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာတိ။

စတုအရိယဖလဝဏ္ဏနာ

၃၇၃။ တသ္မာတိ ဝဋ္ဋဒုက္ခေ သံယောဇနတော။ ‘‘မဂ္ဂသောတံ အာပန္နော’’တိ ဖလဋ္ဌဿ ဝသေန ဝုတ္တံ။ မဂ္ဂဋ္ဌော ဟိ မဂ္ဂသောတံ အာပဇ္ဇတိ။ တေနေဝါဟ ‘‘သောတာပန္နေ’’တိ၊ ‘‘သောတာပတ္တိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ ပဋိပန္နေ’’တိ (မ။ နိ။ ၃။၃၇၉) စ။ အပတနဓမ္မောတိ အနုပ္ပဇ္ဇန- (မ။ နိ။ ၃။၃၇၉) သဘာဝေါ။ ဓမ္မနိယာမေနာတိ မဂ္ဂဓမ္မနိယာမေန။ ဟေဋ္ဌိမန္တတော သတ္တမဘဝတော ဥပရိ အနုပ္ပဇ္ဇနဓမ္မတာယ ဝါ နိယတော။ ပရံ အယနံ ပရာဂတိ။

တနုတ္တံ နာမ ပဝတ္တိယာ မန္ဒတာ၊ ဝိရဠတာ စာတိ အာဟ ‘‘တနုတ္တာ’’တိအာဒိ။ ဟေဋ္ဌာဘာဂိယာနန္တိ ဟေဋ္ဌာဘာဂဿ ကာမဘဝဿပစ္စယဘာဝေန ဟိတာနံ။ ဩပပါတိကောတိ ဥပပါတိကော ဥပပတနေ သာဓုကာရီတိ ကတွာ။ ဝိမုစ္စတီတိ ဝိမုတ္တိ၊ စိတ္တမေဝ ဝိမုတ္တိ စေတောဝိမုတ္တီတိ အာဟ ‘‘သဗ္ဗကိလေသ…ပေ… အဓိဝစန’’န္တိ။ စိတ္တသီသေန စေတ္ထ သမာဓိ ဂဟိတော ‘‘စိတ္တံ ပညဉ္စ ဘာဝယ’’န္တိ။ အာဒီသု (သံ။ နိ။ ၁။၂၃၊ ပေဋကော။ ၂၂၊ မိ။ ပ။ ၂။၉) ဝိယ။ ပညာဝိမုတ္တီတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော၊ တေနာဟ ‘‘ပညာဝ ပညာဝိမုတ္တီ’’တိ။ သာမန္တိ အတ္တနာဝ၊ အပရပ္ပစ္စယေနာတိ အတ္ထော။ အဘိညာတိ ယ-ကာရလောပေန နိဒ္ဒေသောတိ အာဟ ‘‘အဘိဇာနိတွာ’’တိ။

အရိယအဋ္ဌင်္ဂိကမဂ္ဂဝဏ္ဏနာ

၃၇၄-၅။ အရိယသာဝကော နိဗ္ဗာနံ၊ အရိယဖလဉ္စ ပဋိပဇ္ဇတိ ဧတာယာတိ ပဋိပဒါ၊ သာ စ တဿ ပုဗ္ဗဘာဂေါ ဧဝါတိ ဣဓ ‘‘ပုဗ္ဗဘာဂပဋိပဒါယာ’’တိ အရိယမဂ္ဂမာဟ။ ‘‘အဋ္ဌ အင်္ဂါနိ အဿာ’’တိ အညပဒတ္ထသမာသံ အကတွာ အဋ္ဌင်္ဂါနိ အဿ သန္တီတိ အဋ္ဌင်္ဂိကောတိ ပဒသိဒ္ဓိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။

သမ္မာ အဝိပရီတံ ယာထာဝတော စတုန္နံ အရိယသစ္စာနံ ပစ္စက္ခတော ဒဿနသဘာဝါ သမ္မာ ဒဿနလက္ခဏာ။ သမ္မဒေဝ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏေ စိတ္တဿ အဘိနိရောပနသဘာဝေါ သမ္မာ အဘိနိရောပနလက္ခဏော။ စတုရင်္ဂသမန္နာဂတာ ဝါစာ ဇနံ သင်္ဂဏှာတီတိ တဗ္ဗိပက္ခဝိရတိသဘာဝါ သမ္မာဝါစာ ဘေဒကရမိစ္ဆာဝါစာပဟာနေန ဇနေ သမ္ပယုတ္တေ စ ပရိဂ္ဂဏှနကိစ္စဝတီ ဟောတီတိ သမ္မာ ပရိဂ္ဂဟဏလက္ခဏာ။ ယထာ စီဝရကမ္မာဒိကော ကမ္မန္တော ဧကံ ကာတဗ္ဗံ သမုဋ္ဌာပေတိ၊ တံ တံ ကိရိယာနိပ္ဖာဒကော ဝါ စေတနာသင်္ခါတော ကမ္မန္တော ဟတ္ထပါဒစလနာဒိကံ ကိရိယံ သမုဋ္ဌာပေတိ၊ ဧဝံ သာဝဇ္ဇကတ္တဗ္ဗကိရိယာသမုဋ္ဌာပကမိစ္ဆာကမ္မန္တပ္ပဟာနေန သမ္မာကမ္မန္တော နိရဝဇ္ဇသမုဋ္ဌာပနကိစ္စဝါ ဟောတိ၊ သမ္ပယုတ္တေ စ သမုဋ္ဌာပေန္တော ဧဝ ပဝတ္တတီတိ သမ္မာ သမုဋ္ဌာပနလက္ခဏော သမ္မာကမ္မန္တော။ ကာယဝါစာနံ၊ ခန္ဓသန္တာနဿ စ သံကိလေသဘူတမိစ္ဆာဇီဝပ္ပဟာနေန သမ္မာ ဝေါဒါပနလက္ခဏော သမ္မာအာဇီဝေါ။ ကောသဇ္ဇပက္ခတော ပတိတုံ အဒတွာ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ ပဂ္ဂဏှနသဘာဝေါတိ သမ္မာ ပဂ္ဂါဟလက္ခဏော သမ္မာဝါယာမော။ သမ္မဒေဝ ဥပဋ္ဌာနသဘာဝါတိ သမ္မာ ဥပဋ္ဌာနလက္ခဏာ သမ္မာသတိ။ ဝိက္ခေပဝိဒ္ဓံသနေန သမ္မဒေဝ စိတ္တဿ သမာဒဟနသဘာဝေါတိ သမ္မာ သမာဓာနလက္ခဏော သမ္မာသမာဓိ။

အတ္တနော ပစ္စနီကကိလေသာ ဒိဋ္ဌေကဋ္ဌာ အဝိဇ္ဇာဒယော။ ပဿတီတိ ပကာသေတိ ကိစ္စပဋိဝေဓေန ပဋိဝိဇ္ဈတိ၊ တေနာဟ ‘‘တပ္ပဋိစ္ဆာဒက…ပေ… အသမ္မောဟတော’’တိ။ တေနေဝ ဟိ သမ္မာဒိဋ္ဌိသင်္ခါတေန အင်္ဂေန တတ္ထ ပစ္စဝေက္ခဏာ ပဝတ္တတီတိ တထေဝါတိ အတ္တနော ပစ္စနီကကိလေသေဟိ သဒ္ဓိန္တိ အတ္ထော။

ကိစ္စတောတိ ပုဗ္ဗဘာဂေဟိ ဒုက္ခာဒိဉာဏေဟိ ကာတဗ္ဗဿ ကိစ္စဿ ဣဓ သာတိသယံ နိပ္ဖတ္တိတော ဣမဿေဝ ဝါ ဉာဏဿ ဒုက္ခာဒိပ္ပကာသနကိစ္စတော။ စတ္တာရိ နာမာနိ လဘတိ စတူသု သစ္စေသု ကာတဗ္ဗကိစ္စနိပ္ဖတ္တိတော။ တီဏိ နာမာနိ လဘတိ ကာမသင်္ကပ္ပာဒိပ္ပဟာနကိစ္စနိပ္ဖတ္တိတော။ သိက္ခာပဒဝိဘင်္ဂေ (ဝိဘ။ ၇၀၃) ‘‘ဝိရတိစေတနာ၊ သဗ္ဗေ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာ စ သိက္ခာပဒါနီ’’တိ ဝုစ္စန္တီတိ တတ္ထ ပဓာနာနံ ဝိရတိစေတနာနံ ဝသေန ‘‘ဝိရတိယောပိဟောန္တိ စေတနာယောပီ’’တိ အာဟ။ မုသာဝါဒါဒီဟိ ဝိရမဏကာလေ ဝါ ဝိရတိယော၊ သုဘာသိတာဒိဝါစာဘာသနာဒိကာလေ စ စေတနာယော ယောဇေတဗ္ဗာ။ မဂ္ဂက္ခဏေ ဝိရတိယောဝ စေတနာနံ အမဂ္ဂင်္ဂတ္တာ ဧကဿ ဉာဏဿ ဒုက္ခာဒိဉာဏတာ ဝိယ၊ ဧကာယ ဝိရတိယာ မုသာဝါဒါဒိဝိရတိဘာဝေါ ဝိယ စ ဧကာယ စေတနာယ သမ္မာဝါစာဒိကိစ္စတ္တယသာဓနသဘာဝါဘာဝါ သမ္မာဝါစာဒိဘာဝါသိဒ္ဓိတော၊ တံသိဒ္ဓိယဉ္စ အင်္ဂတ္တယတ္တာသိဒ္ဓိတော စ။ သမ္မပ္ပဓာနသတိပဋ္ဌာနဝသေနာတိ စတုသမ္မပ္ပဓာနစတုသတိပဋ္ဌာနဘာဝဝသေန။

ပုဗ္ဗဘာဂေပိ မဂ္ဂက္ခဏေပိ သမ္မာသမာဓိယေဝါတိ။ ယဒိပိ သမာဓိဥပကာရကာနံ အဘိနိရောပနာနုမဇ္ဇနသမ္ပိယာယနဗြူဟနသန္တသုခါနံ ဝိတက္ကာဒီနံ ဝသေန စတူဟိ ဈာနေဟိ သမ္မာသမာဓိ ဝိဘတ္တော၊ တထာပိ ဝါယာမော ဝိယ အနုပ္ပန္နာကုသလာနုပ္ပာဒနာဒိစတုဝါယာမကိစ္စံ၊ သတိ ဝိယ စ အသုဘာသုခါနိစ္စာနတ္တေသု ကာယာဒီသု သုဘာဒိသညာပဟာနစတုသတိကိစ္စံ ဧကော သမာဓိ စတုက္ကဇ္ဈာနသမာဓိကိစ္စံ န သာဓေတီတိ ပုဗ္ဗဘာဂေပိ ပဌမဇ္ဈာနသမာဓိ ပဌမဇ္ဈာနသမာဓိ ဧဝ မဂ္ဂက္ခဏေပိ၊ တထာ ပုဗ္ဗဘာဂေပိ စတုတ္ထဇ္ဈာနသမာဓိ စတုတ္ထဇ္ဈာနသမာဓိ ဧဝ မဂ္ဂက္ခဏေပီတိ အတ္ထော။

တသ္မာတိ ပညာပဇ္ဇောတတ္တာ အဝိဇ္ဇန္ဓကာရံ ဝိဓမိတွာ ပညာသတ္ထတ္တာ ကိလေသစောရေ ဃာတေန္တော။ ဗဟုကာရတ္တာတိ ယွာယံ အနာဒိမတိ သံသာရေ ဣမိနာ ကဒါစိပိ အသမုဂ္ဃာဋိတပုဗ္ဗော ကိလေသဂဏော တဿ သမုဂ္ဃာဋကော အရိယမဂ္ဂေါ ။ တတ္ထ စာယံ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ပရိညာဘိသမယာဒိဝသေန ပဝတ္တိယာ ပုဗ္ဗင်္ဂမာ ဟောတီတိ ဗဟုကာရာ၊ တသ္မာ ဗဟုကာရတ္တာ။

တဿာတိ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ။ ‘‘ဗဟုကာရော’’တိ ဝတွာ တံ ဗဟုကာရတံ ဥပမာယ ဝိဘာဝေတုံ ‘‘ယထာ ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ‘‘အယံ’’ တမ္ဗကံသာဒိမယတ္တာ ကူဋော။ အယံ သမသာရတာယ မဟာသာရတာယ ဆေကော။ ဧဝန္တိ ယထာ ဟေရညိကဿ စက္ခုနာ ဒိသွာ ကဟာပဏဝိဘာဂဇာနနေ ကရဏန္တရံ ဗဟုကာရံ ယဒိဒံ ဟတ္ထော၊ ဧဝံ ယောဂါဝစရဿ ပညာယ ဩလောကေတွာ ဓမ္မဝိဘာဂဇာနနေ ဓမ္မန္တရံ ဗဟုကာရံ ယဒိဒံ ဝိတက္ကော ဝိတက္ကေတွာ တဒဝဗောဓတော၊ တသ္မာ သမ္မာသင်္ကပ္ပော သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ ဗဟုကာရောတိ အဓိပ္ပာယော။ ဒုတိယဥပမာယံ ဧဝန္တိ ယထာ တစ္ဆကော ပရေန ပရိဝတ္တေတွာ ပရိဝတ္တေတွာ ဒိန္နံ ဒဗ္ဗသမ္ဘာရံ ဝါသိယာ တစ္ဆေတွာ ဂေဟကရဏကမ္မေ ဥပနေတိ၊ ဧဝံ ယောဂါဝစရော ဝိတက္ကေန လက္ခဏာဒိတော ဝိတက္ကေတွာ ဒိန္နဓမ္မေ ယာထာဝတော ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ပရိညာဘိသမယာဒိကမ္မေ ဥပနေတီတိ ယောဇနာ။ ဝစီဘေဒဿ ဥပကာရကော ဝိတက္ကော သာဝဇ္ဇာနဝဇ္ဇဝစီဘေဒနိဝတ္တနပဝတ္တနကရာယ သမ္မာဝါစာယပိ ဥပကာရကော ဧဝါတိ ‘‘သွာယ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။

ဝစီဘေဒဿ နိယာမိကာ ဝါစာ ကာယိကကိရိယာနိယာမကဿ ကမ္မန္တဿ ဥပကာရိကာ။ တဒုဘယာနန္တရန္တိ ဒုစ္စရိတဒွယပဟာယကဿ သုစရိတဒွယပါရိပူရိဟေတုဘူတဿ သမ္မာဝါစာသမ္မာကမ္မန္တဒွယဿ အနန္တရံ။ ဣဒံ ဝီရိယန္တိ စတုဗ္ဗိဓံ သမ္မပ္ပဓာနဝီရိယံ။ ဣန္ဒြိယသမတာဒယော သမာဓိဿ ဥပကာရဓမ္မာ။ တဗ္ဗိပရိယာယတော အပကာရဓမ္မာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဂတိယောတိ နိပ္ဖတ္တိယော၊ ကိစ္စာဒိသဘာဝေ ဝါ။ သမန္နေသိတွာတိ ဥပဓာရေတွာ။

ဒွေပဗ္ဗဇိတဝတ္ထုဝဏ္ဏနာ

၃၇၆-၇။ ‘‘ကသ္မာ အာရဒ္ဓ’’န္တိ အနုသန္ဓိကာရဏံ ပုစ္ဆိတွာ တံ ဝိဘာဝေတုံ ‘‘အယံ ကိရာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ၊ တေန အဇ္ဈာသယာနုသန္ဓိဝသေန ဥပရိ ဒေသနာ ပဝတ္တာတိ ဒဿေတိ။ တေနာတိ တထာလဒ္ဓိကတ္တာ။ အဿာတိ လိစ္ဆဝီရညော။ ဒေသနာယာတိ သဏှသုခုမာယံ သုညတပဋိသံယုတ္တာယံ ယထာဒေသိတဒေသနာယံ။ နာဓိမုစ္စတီတိ န သဒ္ဒဟတိ န ပသီဒတိ။ တန္တိဓမ္မံ နာမ ကထေန္တောတိ ယေသံ အတ္ထာယ ဓမ္မော ကထီယတိ၊ တသ္မိံ တေသံ အသတိပိ မဂ္ဂပဋိဝေဓေ ကေဝလံ သာသနေ တန္တိဓမ္မံ ကတွာ ကထေန္တော။ ဧဝရူပဿာတိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓတ္တာ အဝိပရီတဓမ္မဒေသနတာယ ဧဝံပါကဋဓမ္မကာယဿ သတ္ထု။ ယုတ္တံနု ခေါ ဧတံ အဿာတိ အဿ ပဌမဇ္ဈာနာဒိသမဓိဂမေန သမာဟိတစိတ္တဿ ကုလပုတ္တဿ ဧတံ ‘‘တံ ဇီဝ’’န္တိအာဒိနာ ဥစ္ဆေဒါဒိဂါဟဂဟဏံ အပိ နု ယုတ္တန္တိ ပုစ္ဆတိ။ လဒ္ဓိယာ ပန ဈာနာဓိဂမမတ္တေန န တာဝ ဝိဝေစိတတ္တာ ‘‘တေဟိ ယုတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ တံ ဝါဒံ ပဋိက္ခိပိတွာတိ ဈာနလာဘိနောပိ တံ ဂဟဏံ ‘‘အယုတ္တမေဝါ’’တိ တံ ဥစ္ဆေဒဝါဒံ သဿတဝါဒံ ဝါ ပဋိက္ခိပိတွာ။ အတ္တမနာ အဟေသုန္တိ ယသ္မာ ခီဏာသဝေါ ဝိဂတသမ္မောဟော တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆော၊ ‘‘တသ္မာ တဿ တထာ ဝတ္တုံ န ယုတ္တ’’န္တိ ဥပ္ပန္နနိစ္ဆယတာယ တံ မမ ဝစနံ သုတွာ အတ္တမနာ အဟေသုန္တိ အတ္ထော။ သောပိ လိစ္ဆဝီ ရာဇာ တေ ဝိယ သဉ္ဇာတနိစ္ဆယတ္တာ အတ္တမနော အဟောသိ။ ယံ ပနေတ္ထ အတ္ထတော အဝိဘတ္တံ၊ တံ သုဝိညေယျမေဝ။

မဟာလိသုတ္တဝဏ္ဏနာယ လီနတ္ထပ္ပကာသနာ။