📜

၇။ မဟာသမယသုတ္တဝဏ္ဏနာ

နိဒါနဝဏ္ဏနာ

၃၃၁။ ဧဝံမေ သုတန္တိ မဟာသမယသုတ္တံ။ တတြာယမပုဗ္ဗပဒဝဏ္ဏနာ – သက္ကေသူတိ အမ္ဗဋ္ဌသုတ္တေ ဝုတ္တေန ဥပ္ပတ္တိနယေန ‘‘သကျာ ဝတ၊ ဘော ကုမာရာ’’တိ ဥဒါနံ ပဋိစ္စ သက္ကာတိ လဒ္ဓနာမာနံ ရာဇကုမာရာနံ နိဝါသော ဧကောပိ ဇနပဒေါ ရုဠှီသဒ္ဒေန ‘‘သက္ကာ’’တိ ဝုစ္စတိ၊ တသ္မိံ သက္ကေသု ဇနပဒေ။ မဟာဝနေတိ သယံဇာတေ အရောပိတေ ဟိမဝန္တေန သဒ္ဓိံ ဧကာဗဒ္ဓေ မဟတိ ဝနေ။ သဗ္ဗေဟေဝ အရဟန္တေဟီတိ ဣမံ သုတ္တံ ကထိတဒိဝသေယေဝ ပတ္တအရဟတ္တေဟိ။

တတြာယံ အနုပုဗ္ဗိကထာ – သာကိယကောလိယာ ကိရ ကပိလဝတ္ထုနဂရဿ စ ကောလိယနဂရဿ စ အန္တရေ ရောဟိဏိံ နာမ နဒိံ ဧကေနေဝ အာဝရဏေန ဗန္ဓာပေတွာ သဿာနိ ကရောန္တိ၊ အထ ဇေဋ္ဌမူလမာသေ သဿေသု မိလာယန္တေသု ဥဘယနဂရဝါသိကာနမ္ပိ ကမ္မကရာ သန္နိပတိံသု။ တတ္ထ ကောလိယနဂရဝါသိနော အာဟံသု – ‘‘ဣဒံ ဥဒကံ ဥဘတော ဟရိယမာနံ န တုမှာကံ န အမှာကံ ပဟောဿတိ၊ အမှာကံ ပန သဿံ ဧကေန ဥဒကေနေဝ နိပ္ဖဇ္ဇိဿတိ၊ ဣဒံ ဥဒကံ အမှာကံ ဒေထာ’’တိ။ ကပိလဝတ္ထုနဂရဝါသိနော အာဟံသု – ‘‘တုမှေသု ကောဋ္ဌေ ပူရေတွာ ဌိတေသု မယံ ရတ္တသုဝဏ္ဏနီလမဏိကာဠကဟာပဏေ စ ဂဟေတွာ ပစ္ဆိပသိဗ္ဗကာဒိဟတ္ထာ န သက္ခိဿာမ တုမှာကံ ဃရဒွါရေ ဝိစရိတုံ၊ အမှာကမ္ပိ သဿံ ဧကေနေဝ ဥဒကေန နိပ္ဖဇ္ဇိဿတိ၊ ဣဒံ ဥဒကံ အမှာကံ ဒေထာ’’တိ။ ‘‘န မယံ ဒဿာမာ’’တိ။ ‘‘မယမ္ပိ န ဒဿာမာ’’တိ။ ဧဝံ ကလဟံ ဝဍ္ဎေတွာ ဧကော ဥဋ္ဌာယ ဧကဿ ပဟာရံ အဒါသိ၊ သောပိ အညဿာတိ ဧဝံ အညမညံ ပဟရိတွာ ရာဇကုလာနံ ဇာတိံ ဃဋ္ဋေတွာ ကလဟံ ဝဍ္ဎယိံသု။

ကောလိယကမ္မကရာ ဝဒန္တိ – ‘‘တုမှေ ကပိလဝတ္ထုဝါသိကေ ဂဟေတွာ ဂဇ္ဇထ၊ ယေ သောဏသိင်္ဂါလာဒယော ဝိယ အတ္တနော ဘဂိနီဟိ သဒ္ဓိံ သံဝသိံသု။ ဧတေသံ ဟတ္ထိနော စ အဿာ စ ဖလကာဝုဓာနိ စ အမှာကံ ကိံ ကရိဿန္တီ’’တိ? သာကိယကမ္မကရာပိ ဝဒန္တိ – ‘‘တုမှေ ဒါနိ ကုဋ္ဌိနော ဒါရကေ ဂဟေတွာ ဂဇ္ဇထ၊ ယေ အနာထာ နိဂ္ဂတိကာ တိရစ္ဆာနာ ဝိယ ကောလရုက္ခေ ဝသိံသု၊ ဧတေသံ ဟတ္ထိနော စ အဿာ စ ဖလကာဝုဓာနိ စ အမှာကံ ကိံ ကရိဿန္တီ’’တိ? တေ ဂန္တွာ တသ္မိံ ကမ္မေ နိယုတ္တအမစ္စာနံ ကထေသုံ၊ အမစ္စာ ရာဇကုလာနံ ကထေသုံ၊ တတော သာကိယာ – ‘‘ဘဂိနီဟိ သဒ္ဓိံ သံဝါသိကာနံ ထာမဉ္စ ဗလဉ္စ ဒဿေဿာမာ’’တိ ယုဒ္ဓသဇ္ဇာ နိက္ခမိံသု။ ကောလိယာပိ – ‘‘ကောလရုက္ခဝါသီနံ ထာမဉ္စ ဗလဉ္စ ဒဿေဿာမာ’’တိ ယုဒ္ဓသဇ္ဇာ နိက္ခမိံသု။

ဘဂဝါပိ ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယေဝ မဟာကရုဏာသမာပတ္တိတော ဝုဋ္ဌာယ လောကံ ဝေါလောကေန္တော ဣမေ ဧဝံ ယုဒ္ဓသဇ္ဇေ နိက္ခမန္တေ အဒ္ဒသ။ ဒိသွာ – ‘‘မယိ ဂတေ အယံ ကလဟော ဝူပသမိဿတိ နု ခေါ ဥဒါဟု နော’’တိ ဥပဓာရေန္တော – ‘‘အဟမေတ္ထ ဂန္တွာ ကလဟဝူပသမနတ္ထံ တီဏိ ဇာတကာနိ ကထေဿာမိ၊ တတော ကလဟော ဝူပသမိဿတိ။ အထ သာမဂ္ဂိဒီပနတ္ထာယ ဒွေ ဇာတကာနိ ကထေတွာ အတ္တဒဏ္ဍသုတ္တံ ဒေသေဿာမိ။ ဒေသနံ သုတွာ ဥဘယနဂရဝါသိနောပိ အဍ္ဎတိယာနိ အဍ္ဎတိယာနိ ကုမာရသတာနိ ဒဿန္တိ၊ အဟံ တေ ပဗ္ဗဇိဿာမိ၊ တဒါ မဟာသမာဂမော ဘဝိဿတီ’’တိ သန္နိဋ္ဌာနမကာသိ။ တသ္မာ ဣမေသု ယုဒ္ဓသဇ္ဇေသု နိက္ခမန္တေသု ကဿစိ အနာရောစေတွာ သယမေဝ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ဂန္တွာ ဒွိန္နံ သေနာနံ အန္တရေ အာကာသေ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဆဗ္ဗဏ္ဏရသ္မိယော ဝိဿဇ္ဇေတွာ နိသီဒိ။

ကပိလဝတ္ထုဝါသိနော ဘဂဝန္တံ ဒိသွာဝ – ‘‘အမှာကံ ဉာတိသေဋ္ဌော သတ္ထာ အာဂတော၊ ဒိဋ္ဌော နု ခေါ တေန အမှာကံ ကလဟကာရဏဘာဝေါ’’တိ စိန္တေတွာ – ‘‘န ခေါ ပန သက္ကာ ဘဂဝတိ အာဂတေ အမှေဟိ ပရဿ သရီရေ သတ္ထံ ပါတေတုံ၊ ကောလိယနဂရဝါသိနော အမှေ ဟနန္တု ဝါ ပစန္တု ဝါ’’တိ အာဝုဓာနိ ဆဍ္ဍေတွာ ဘဂဝန္တံ ဝန္ဒိတွာ နိသီဒိံသု။ ကောလိယနဂရဝါသိနောပိ တထေဝ စိန္တေတွာ အာဝုဓာနိ ဆဍ္ဍေတွာ ဘဂဝန္တံ ဝန္ဒိတွာ နိသီဒိံသု။

ဘဂဝါ ဇာနန္တောဝ – ‘‘ကသ္မာ အာဂတတ္ထ မဟာရာဇာ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ဘဂဝါ၊ န တိတ္ထကီဠာယ န ပဗ္ဗတကီဠာယ န နဒီကီဠာယ န ဂိရိဒဿနတ္ထံ၊ ဣမသ္မိံ ပန ဌာနေ သင်္ဂါမံ ပစ္စုပဋ္ဌပေတွာ အာဂတမှာတိ။ ကိံ နိဿာယ ဝေါ ကလဟော မဟာရာဇာတိ? ဥဒကံ၊ ဘန္တေတိ။ ဥဒကံ ကိံ အဂ္ဃတိ မဟာရာဇာတိ? အပ္ပဂ္ဃံ၊ ဘန္တေတိ။ ပထဝီ နာမ ကိံ အဂ္ဃတိ မဟာရာဇာတိ? အနဂ္ဃာ၊ ဘန္တေတိ။ ခတ္တိယာ ကိံ အဂ္ဃန္တိ မဟာရာဇာတိ? ခတ္တိယာ နာမ အနဂ္ဃာ ဘန္တေတိ။ အပ္ပမူလကံ ဥဒကံ နိဿာယ ကိမတ္ထံ အနဂ္ဃေ ခတ္တိယေ နာသေထ၊ မဟာရာဇာတိ? ‘‘ကလဟေ အဿာဒေါ နာမ နတ္ထိ၊ ကလဟဝသေန မဟာရာဇာ အဋ္ဌာနေ ဝေရံ ကတွာ ဧကာယ ရုက္ခဒေဝတာယ ကာဠသီဟေန သဒ္ဓိံ ဗဒ္ဓါဃာတော သကလမ္ပိ ဣမံ ကပ္ပံ အနုပ္ပတ္တောယေဝါ’’တိ ဝတွာ ဖန္ဒနဇာတကံ ကထေသိ။ တတော ‘‘ပရပတ္တိယေန နာမ မဟာရာဇာ န ဘဝိတဗ္ဗံ။ ပရပတ္တိယာ ဟုတွာ ဟိ ဧကဿ သသကဿ ကထာယ တိယောဇနသဟဿဝိတ္ထတေ ဟိမဝန္တေ စတုပ္ပဒဂဏာ မဟာသမုဒ္ဒံ ပက္ခန္ဒိနော အဟေသုံ။ တသ္မာ ပရပတ္တိယေန န ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝတွာ ပထဝီဥန္ဒြိယဇာတကံ ကထေသိ။ တတော – ‘‘ကဒါစိ၊ မဟာရာဇာ၊ ဒုဗ္ဗလောပိ မဟဗ္ဗလဿ ရန္ဓံ ဝိဝရံ ပဿတိ၊ ကဒါစိ မဟဗ္ဗလော ဒုဗ္ဗလဿ။ လဋုကိကာပိ ဟိ သကုဏိကာ ဟတ္ထိနာဂံ ဃာတေသီ’’တိ ဝတွာ လဋုကိကဇာတကံ ကထေသိ။ ဧဝံ ကလဟဝူပသမတ္ထာယ တီဏိ ဇာတကာနိ ကထေတွာ သာမဂ္ဂိပရိဒီပနတ္ထာယ ဒွေ ဇာတကာနိ ကထေသိ။ ကထံ? သမဂ္ဂါနဉှိ မဟာရာဇာ ကောစိ ဩတာရံ နာမ ပဿိတုံ န သက္ကောတီတိ ဝတွာ ရုက္ခဓမ္မဇာတကံ ကထေသိ။ တတော ‘‘သမဂ္ဂါနံ မဟာရာဇာ ကောစိ ဝိဝရံ ပဿိတုံ နာသက္ခိ။ ယဒါ ပန အညမညံ ဝိဝါဒမကံသု၊ အထ တေ နေသာဒပုတ္တော ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတွာ အာဒါယ ဂတော။ ဝိဝါဒေ အဿာဒေါ နာမ နတ္ထီ’’တိ ဝတွာ ဝဋ္ဋကဇာတကံ ကထေသိ။ ဧဝံ ဣမာနိ ပဉ္စ ဇာတကာနိ ကထေတွာ အဝသာနေ အတ္တဒဏ္ဍသုတ္တံ ကထေသိ။

ရာဇာနော ပသန္နာ – ‘‘သစေ သတ္ထာ နာဂမိဿ၊ မယံ သဟတ္ထာ အညမညံယေဝ ဝဓိတွာ လောဟိတနဒိံ ပဝတ္တယိဿာမ၊ အမှာကံ ပုတ္တဘာတရော ဂေဟဒွါရေ န ပဿေယျာမ၊ သာသနပဋိသာသနမ္ပိ နော အာဟရဏကော န ဘဝိဿတိ။ သတ္ထာရံ နိဿာယ နော ဇီဝိတံ လဒ္ဓံ။ သစေ ပန သတ္ထာ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသိဿ၊ ဒွိသဟဿဒီပပရိဝါရေသု စတူသု မဟာဒီပေသု ရဇ္ဇမဿ ဟတ္ထဂတံ အဘဝိဿ၊ အတိရေကသဟဿံ ခေါ ပနဿ ပုတ္တာ အဘဝိဿံသု၊ တတော ခတ္တိယပရိဝါရောဝ အဝိစရိဿ။ တံ ခေါ ပနေသ သမ္ပတ္တိံ ပဟာယ နိက္ခမိတွာ သမ္ဗောဓိံ ပတ္တော၊ ဣဒါနိပိ ခတ္တိယပရိဝါရောယေဝ ဝိစရတူ’’တိ ဥဘယနဂရဝါသိနော အဍ္ဎတိယာနိ အဍ္ဎတိယာနိ ကုမာရသတာနိ အဒံသု။ ဘဂဝါ တေ ပဗ္ဗာဇေတွာ မဟာဝနံ အဂမာသိ။ တေသံ ဂရုဂါရဝဝသေန န အတ္တနော ရုစိယာ ပဗ္ဗဇိတာနံ အနဘိရတိ ဥပ္ပဇ္ဇိ။ ပုရာဏဒုတိယိကာယောပိ နေသံ ‘‘အယျပုတ္တာ ဥက္ကဏ္ဌန္တု၊ ဃရာဝါသော န သဏ္ဌာတီ’’တိအာဒီနိ ဝတွာ သာသနံ ပေသေန္တိ။ တေ အတိရေကတရံ ဥက္ကဏ္ဌိံသု။

ဘဂဝါ အာဝဇ္ဇန္တော တေသံ အနဘိရတဘာဝံ ဉတွာ ‘‘ဣမေ ဘိက္ခူ မာဒိသေန ဗုဒ္ဓေန သဒ္ဓိံ ဧကတော ဝသန္တာ ဥက္ကဏ္ဌန္တိ၊ ဟန္ဒ နေသံ ကုဏာလဒဟဿ ဝဏ္ဏံ ကထေတွာ တတ္ထ နေတွာ အနဘိရတိံ ဝိနောဒေဿာမီ’’တိ ကုဏာလဒဟဿ ဝဏ္ဏံ ကထေသိ။ တေ တံ ဒဋ္ဌုကာမာ အဟေသုံ။ ဒဋ္ဌုကာမတ္ထ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ကုဏာလဒဟန္တိ? အာမ ဘဂဝါတိ။ ယဒိ ဧဝံ၊ ဧထ၊ ဂစ္ဆာမာတိ။ ဣဒ္ဓိမန္တာနံ ဘဂဝါ ဂမနဋ္ဌာနံ မယံ ကထံ ဂမိဿာမာတိ? တုမှေ ဂန္တုကာမာ ဟောထ၊ အဟံ မမာနုဘာဝေန ဂဟေတွာ ဂမိဿာမီတိ။ သာဓု၊ ဘန္တေတိ။ အထ ဘဂဝါ ပဉ္စ ဘိက္ခုသတာနိ ဂဟေတွာ အာကာသေ ဥပ္ပတိတွာ ကုဏာလဒဟေ ပတိဋ္ဌာယ တေ ဘိက္ခူ အာဟ – ‘‘ဘိက္ခဝေ၊ ဣမသ္မိံ ကုဏာလဒဟေ ယေသံ မစ္ဆာနံ နာမံ န ဇာနာထ၊ တေသံ နာမံ ပုစ္ဆထာ’’တိ။

တေ ပုစ္ဆိံသု၊ ဘဂဝါ ပုစ္ဆိတပုစ္ဆိတံ ကထေသိ။ န ကေဝလံ မစ္ဆာနံယေဝ၊ တသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ ရုက္ခာနမ္ပိ ပဗ္ဗတပါဒေ ဒွိပဒစတုပ္ပဒသကုဏာနမ္ပိ နာမာနိ ပုစ္ဆာပေတွာ ကထေသိ။ အထ ဒွီဟိ သကုဏေဟိ မုခတုဏ္ဍကေန ဍံသိတွာ ဂဟိတဒဏ္ဍကေ နိသိန္နော ကုဏာလသကုဏရာဇာ ပုရတော ပစ္ဆတော ဥဘောသု ပဿေသု သကုဏသင်္ဃပရိဝုတော အာဂစ္ဆတိ။ ဘိက္ခူ တံ ဒိသွာ – ‘‘ဧသ၊ ဘန္တေ၊ ဣမေသံ သကုဏာနံ ရာဇာ ဘဝိဿတိ၊ ပရိဝါရာ ဧတေ ဧတဿာ’’တိ မညာမာတိ။ ဧဝမေဝ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အယမ္ပိ မမ ဝံသော မမ ပဝေဏီတိ။ ဣဒါနိ တာဝ မယံ၊ ဘန္တေ၊ ဧတေ သကုဏေ ပဿာမ။ ယံ ပန ဘဂဝါ ‘‘အယမ္ပိ မမ ဝံသော မမ ပဝေဏီ’’တိ အာဟ၊ တံ သောတုကာမမှာတိ။ သောတုကာမတ္ထ ဘိက္ခဝေတိ? အာမ၊ ဘဂဝါတိ။ တေန ဟိ သုဏာထာတိ တီဟိ ဂါထာသတေဟိ မဏ္ဍေတွာ ကုဏာလဇာတကံ ကထေန္တော အနဘိရတိံ ဝိနောဒေသိ။ ဒေသနာပရိယောသာနေ သဗ္ဗေပိ သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိံသု၊ မဂ္ဂေနေဝ စ နေသံ ဣဒ္ဓိပိ အာဂတာ။ ဘဂဝါ – ‘‘ဟောတု တာဝ ဧတ္တကံ ဧတေသံ ဘိက္ခူန’’န္တိ အာကာသေ ဥပ္ပတိတွာ မဟာဝနမေဝ အဂမာသိ။ တေပိ ဘိက္ခူ ဂမနကာလေ ဒသဗလဿ အာနုဘာဝေန ဂန္တွာ အာဂမနကာလေ အတ္တနော အာနုဘာဝေန ဘဂဝန္တံ ပရိဝါရေတွာ မဟာဝနေ ဩတရိံသု။

ဘဂဝါ ပညတ္တာသနေ နိသီဒိတွာ တေ ဘိက္ခူ အာမန္တေတွာ – ‘‘ဧထ၊ ဘိက္ခဝေ၊ နိသီဒထ၊ ဥပရိမဂ္ဂတ္တယဝဇ္ဈာနံ ဝေါ ကိလေသာနံ ပဟာနာယ ကမ္မဋ္ဌာနံ ကထေဿာမီ’’တိ ကမ္မဋ္ဌာနံ ကထေသိ။ ဘိက္ခူ စိန္တေသုံ – ‘‘ဘဂဝါ အမှာကံ အနဘိရတဘာဝံ ဉတွာ ကုဏာလဒဟံ နေတွာ အနဘိရတိံ ဝိနောဒေသိ၊ တတ္ထ သောတာပတ္တိဖလပ္ပတ္တာနံ နော ဣဒါနိ ဣဓ တိဏ္ဏံ မဂ္ဂါနံ ကမ္မဋ္ဌာနံ အဒါသိ၊ န ခေါ ပနမှေဟိ ‘သောတာပန္နာ မယ’န္တိ ဝီတိနာမေတုံ ဝဋ္ဋတိ၊ ဥတ္တမပုရိသသဒိသေဟိ နော ဘဝိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ တေ ဒသဗလဿ ပါဒေ ဝန္ဒိတွာ ဥဋ္ဌာယ နိသီဒနံ ပပ္ဖောဋေတွာ ဝိသုံ ဝိသုံ ပဗ္ဘာရရုက္ခမူလေသု နိသီဒိံသု။

ဘဂဝါ စိန္တေသိ – ‘‘ဣမေ ဘိက္ခူ ပကတိယာပိ အဝိဿဋ္ဌကမ္မဋ္ဌာနာ၊ လဒ္ဓုပါယဿ ပန ဘိက္ခုနော ကိလမနကာရဏံ နာမ နတ္ထိ။ ဂစ္ဆန္တာ ဂစ္ဆန္တာ စ ဝိပဿနံ ဝဍ္ဎေတွာ အရဟတ္တံ ပတွာ – ‘‘အတ္တနာ အတ္တနာ ပဋိလဒ္ဓဂုဏံ အာရောစေဿာမာ’တိ မမ သန္တိကံ အာဂမိဿန္တိ။ ဧတေသု အာဂတေသု ဒသသဟဿစက္ကဝါဠေ ဒေဝတာ ဧကစက္ကဝါဠေ သန္နိပတိဿန္တိ၊ မဟာသမယော ဘဝိဿတိ၊ ဝိဝိတ္တေ ဩကာသေ မယာ နိသီဒိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ တတော ဝိဝိတ္တေ ဩကာသေ ဗုဒ္ဓါသနံ ပညပေတွာ နိသီဒိ။

သဗ္ဗပဌမံ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဂဟေတွာ ဂတထေရော သဟ ပဋိသမ္ဘိဒါဟိ အရဟတ္တံ ပါပုဏိ။ တတော အပရော တတော အပရောတိ ပဉ္စသတာပိ ပဒုမိနိယံ ပဒုမာနိ ဝိယ ဝိကသိံသု။ သဗ္ဗပဌမံ အရဟတ္တပ္ပတ္တဘိက္ခု – ‘‘ဘဂဝတော အာရောစေဿာမီ’’တိ ပလ္လင်္ကံ ဝိနိဗ္ဘုဇိတွာ နိသီဒနံ ပပ္ဖောဋေတွာ ဥဋ္ဌာယ ဒသဗလာဘိမုခေါ အဟောသိ။ ဧဝံ အပရောပိ အပရောပီတိ ပဉ္စသတာပိ ဘတ္တသာလံ ပဝိသန္တာ ဝိယ ပဋိပါဋိယာဝ အာဂမံသု။ ပဌမံ အာဂတော ဝန္ဒိတွာ နိသီဒနံ ပညပေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိတွာ ပဋိလဒ္ဓဂုဏံ အာရောစေတုကာမော – ‘‘အတ္ထိ နု ခေါ အညော ကောစိ၊ နတ္ထီ’’တိ နိဝတ္တိတွာ အာဂမနမဂ္ဂံ ဩလောကေန္တော အပရမ္ပိ အဒ္ဒသ အပရမ္ပိ အဒ္ဒသ။ ဣတိ သဗ္ဗေပိ တေ အာဂန္တွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိတွာ အယံ ဣမဿ ဟရာယမာနော န ကထေသိ၊ အယံ ဣမဿ ဟရာယမာနော န ကထေသီတိ။ ခီဏာသဝါနံ ကိရ ဒွေ အာကာရာ ဟောန္တိ – ‘‘အဟော ဝတ မယာ ပဋိလဒ္ဓဂုဏံ သဒေဝကော လောကော ခိပ္ပမေဝ ပဋိဝိဇ္ဈေယျာ’’တိ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ပဋိလဒ္ဓဘာဝံ ပန နိဓိလဒ္ဓပုရိသော ဝိယ န အညဿ အာရောစေတုကာမော ဟောတိ။

ဧဝံ ဩသီဒမတ္တေ ပန တသ္မိံ အရိယမဏ္ဍလေ ပါစီနယုဂန္ဓရပရိက္ခေပတော အဗ္ဘာ၊ မဟိကာ၊ ဓူမော၊ ရဇော၊ ရာဟူတိ ဣမေဟိ ဥပက္ကိလေသေဟိ ဝိပ္ပမုတ္တံ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒပဋိမဏ္ဍိတဿ လောကဿ ရာမဏေယျကဒဿနတ္ထံ ပါစီနဒိသာယ ဥက္ခိတ္တရဇတမယမဟာအာဒါသမဏ္ဍလံ ဝိယ၊ နေမိဝဋ္ဋိယံ ဂဟေတွာ ပရိဝတ္တိယမာနရဇတစက္ကသဿိရိကံ ပုဏ္ဏစန္ဒမဏ္ဍလံ ဥလ္လင်္ဃိတွာ အနိလပထံ ပဋိပဇ္ဇိတ္ထ။ ဣတိ ဧဝရူပေ ခဏေ လယေ မုဟုတ္တေ ဘဂဝါ သက္ကေသု ဝိဟရတိ ကပိလဝတ္ထုသ္မိံ မဟာဝနေ မဟတာ ဘိက္ခုသင်္ဃေန သဒ္ဓိံ ပဉ္စမတ္တေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ သဗ္ဗေဟေဝ အရဟန္တေဟိ။

တတ္ထ ဘဂဝါပိ မဟာသမ္မတဿ ဝံသေ ဥပ္ပန္နော၊ တေပိ ပဉ္စသတာ ဘိက္ခူ မဟာသမ္မတဿ ကုလေ ဥပ္ပန္နာ။ ဘဂဝါပိ ခတ္တိယဂဗ္ဘေ ဇာတော၊ တေပိ ခတ္တိယဂဗ္ဘေ ဇာတာ။ ဘဂဝါပိ ရာဇပဗ္ဗဇိတော၊ တေပိ ရာဇပဗ္ဗဇိတာ။ ဘဂဝါပိ သေတစ္ဆတ္တံ ပဟာယ ဟတ္ထဂတံ စက္ကဝတ္တိရဇ္ဇံ နိဿဇ္ဇေတွာ ပဗ္ဗဇိတော၊ တေပိ သေတစ္ဆတ္တံ ပဟာယ ဟတ္ထဂတာနိ ရဇ္ဇာနိ နိဿဇ္ဇေတွာ ပဗ္ဗဇိတာ။ ဣတိ ဘဂဝါ ပရိသုဒ္ဓေ ဩကာသေ ပရိသုဒ္ဓေ ရတ္တိဘာဂေ သယံ ပရိသုဒ္ဓါ ပရိသုဒ္ဓပရိဝါရော ဝီတရာဂေါ ဝီတရာဂပရိဝါရော ဝီတဒေါသော ဝီတဒေါသပရိဝါရော ဝီတမောဟော ဝီတမောဟပရိဝါရော နိတ္တဏှော နိတ္တဏှပရိဝါရော နိက္ကိလေသော နိက္ကိလေသပရိဝါရော သန္တော သန္တပရိဝါရော ဒန္တော ဒန္တပရိဝါရော မုတ္တော မုတ္တပရိဝါရော အတိဝိယ ဝိရောစတီတိ။ ဝဏ္ဏဘူမိ နာမေသာ၊ ယတ္တကံ သက္ကောတိ၊ တတ္တကံ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဣတိ ဣမေ ဘိက္ခူ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ – ‘‘ပဉ္စမတ္တေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ သဗ္ဗေဟေဝ အရဟန္တေဟီ’’တိ။

ယေဘုယျေနာတိ ဗဟုတရာ သန္နိပတိတာ၊ မန္ဒာ န သန္နိပတိတာ အသညာ အရူပါဝစရဒေဝတာ သမာပန္နဒေဝတာ စ။ တတြာယံ သန္နိပါတက္ကမော မဟာဝနဿ ကိရ သာမန္တာ ဒေဝတာ စလိံသု – ‘‘အာယာမ၊ ဘော ဗုဒ္ဓဒဿနံ နာမ ဗဟူပကာရံ၊ ဓမ္မဿဝနံ ဗဟူပကာရံ၊ ဘိက္ခုသင်္ဃဒဿနံ ဗဟူပကာရံ၊ အာယာမ အာယာမာ’’တိ မဟာသဒ္ဒံ ကုရုမာနာ အာဂန္တွာ ဘဂဝန္တဉ္စ တံမုဟုတ္တံ အရဟတ္တပ္ပတ္တခီဏာသဝေ စ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ ဧတေနေဝ ဥပါယေန တာသံ တာသံ သဒ္ဒံ သုတွာ သဒ္ဒန္တရအဍ္ဎဂါဝုတဂါဝုတအဍ္ဎယောဇနယောဇနာဒိဝသေန တိယောဇနသဟဿဝိတ္ထတေ ဟိမဝန္တေ၊ တိက္ခတ္တုံ တေသဋ္ဌိယာ နဂရသဟဿေသု၊ နဝနဝုတိယာ ဒေါဏမုခသတသဟဿေသု၊ ဆန္နဝုတိယာ ပဋ္ဋနကောဋိသတသဟဿေသု၊ ဆပဏ္ဏာသာယ ရတနာကရေသူတိ သကလဇမ္ဗုဒီပေ၊ ပုဗ္ဗဝိဒေဟေ၊ အပရဂေါယာနေ၊ ဥတ္တရကုရုမှိ၊ ဒွီသု ပရိတ္တဒီပသဟဿေသူတိ သကလစက္ကဝါဠေ၊ တတော ဒုတိယတတိယစက္ကဝါဠေတိ ဧဝံ ဒသသဟဿစက္ကဝါဠေသု ဒေဝတာ သန္နိပတိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဒသသဟဿစက္ကဝါဠဉှိ ဣဓ ဒသလောကဓာတုယောတိ အဓိပ္ပေတာ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘ဒသဟိ စ လောကဓာတူဟိ ဒေဝတာ ယေဘုယျေန သန္နိပတိတာ ဟောန္တီ’’တိ။

ဧဝံ သန္နိပတိတာဟိ ဒေဝတာဟိ သကလစက္ကဝါဠဂဗ္ဘံ ယာဝ ဗြဟ္မလောကာ သူစိဃရေ နိရန္တရံ ပက္ခိတ္တသူစီဟိ ဝိယ ပရိပုဏ္ဏံ ဟောတိ။ တတြ ဗြဟ္မလောကဿ ဧဝံ ဥစ္စတ္တနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ လောဟပါသာဒေ ကိရ သတ္တကူဋာဂါရသမော ပါသာဏော ဗြဟ္မလောကေ ဌတွာ အဓော ခိတ္တော စတူဟိ မာသေဟိ ပထဝိံ ပါပုဏာတိ။ ဧဝံ မဟန္တေ ဩကာသေ ယထာ ဟေဋ္ဌာ ဌတွာ ခိတ္တာနိ ပုပ္ဖာနိ ဝါ ဓူမော ဝါ ဥပရိ ဂန္တုံ၊ ဥပရိ ဝါ ဌတွာ ခိတ္တသာသပါ ဟေဋ္ဌာ ဩတရိတုံ အန္တရံ န လဘန္တိ၊ ဧဝံ နိရန္တရံ ဒေဝတာ အဟေသုံ။ ယထာ ခေါ ပန စက္ကဝတ္တိရညော နိသိန္နဋ္ဌာနံ အသမ္ဗာဓံ ဟောတိ၊ အာဂတာဂတာ မဟေသက္ခာ ခတ္တိယာ ဩကာသံ လဘန္တိယေဝ၊ ပရတော ပရတော ပန အတိသမ္ဗာဓံ ဟောတိ၊ ဧဝမေဝ ဘဂဝတော နိသိန္နဋ္ဌာနံ အသမ္ဗာဓံ၊ အာဂတာဂတာ မဟေသက္ခာ ဒေဝတာ စ မဟာဗြဟ္မာနော စ ဩကာသံ လဘန္တိယေဝ။ အပိသုဒံ ဘဂဝတော အာသန္နာသန္နဋ္ဌာနေ မဟာပရိနိဗ္ဗာနေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝါလဂ္ဂကောဋိနိတုဒနမတ္တေ ပဒေသေ ဒသပိ ဝီသမ္ပိ သဗ္ဗပရတော တိံသမ္ပိ ဒေဝတာ သုခုမေ သုခုမေ အတ္တဘာဝေ မာပေတွာ အဋ္ဌံသု။ သဋ္ဌိ သဋ္ဌိ ဒေဝတာ အဋ္ဌံသု။

သုဒ္ဓါဝါသကာယိကာနန္တိ သုဒ္ဓါဝါသဝါသီနံ။ သုဒ္ဓါဝါသာ နာမ သုဒ္ဓါနံ အနာဂါမိခီဏာသဝါနံ အာဝါသာ ပဉ္စ ဗြဟ္မလောကာ။ ဧတဒဟောသီတိ ကသ္မာ အဟောသိ? တေ ကိရ ဗြဟ္မာနော သမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇိတွာ ယထာပရိစ္ဆေဒေန ဝုဋ္ဌိတာ ဗြဟ္မဘဝနံ ဩလောကေန္တာ ပစ္ဆာဘတ္တေ ဘတ္တဂေဟံ ဝိယ သုညတံ အဒ္ဒသံသု။ တတော ‘‘ကုဟိံ ဗြဟ္မာနော ဂတာ’’တိ အာဝဇ္ဇန္တာ မဟာသမာဂမံ ဉတွာ – ‘‘အယံ သမာဂမော မဟာ၊ မယံ ဩဟီနာ၊ ဩဟီနကာနံ ဩကာသော ဒုလ္လဘော ဟောတိ၊ တသ္မာ ဂစ္ဆန္တာ အတုစ္ဆဟတ္ထာ ဟုတွာ ဧကေကံ ဂါထံ အဘိသင်္ခရိတွာ ဂစ္ဆာမ။ တာယ မဟာသမာဂမေ စ အတ္တနော အာဂတဘာဝံ ဇာနာပေဿာမ၊ ဒသဗလဿ စ ဝဏ္ဏံ ဘာသိဿာမာ’’တိ။ ဣတိ တေသံ သမာပတ္တိတော ဝုဋ္ဌာယ အာဝဇ္ဇိတတ္တာ ဧတဒဟောသိ။

၃၃၂။ ဘဂဝတော ပုရတော ပါတုရဟေသုန္တိ ပါဠိယံ ဘဂဝတော သန္တိကေ အဘိမုခဋ္ဌာနေယေဝ ဩတိဏ္ဏာ ဝိယ ကတွာ ဝုတ္တာ၊ န ခေါ ပနေတ္ထ ဧဝံ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ တေ ပန ဗြဟ္မလောကေ ဌိတာယေဝ ဂါထာ အဘိသင်္ခရိတွာ ဧကော ပုရတ္ထိမစက္ကဝါဠမုခဝဋ္ဋိယံ ဩတရိ၊ ဧကော ဒက္ခိဏစက္ကဝါဠမုခဝဋ္ဋိယံ၊ ဧကော ပစ္ဆိမစက္ကဝါဠမုခဝဋ္ဋိယံ၊ ဧကော ဥတ္တရစက္ကဝါဠမုခဝဋ္ဋိယံ ဩတရိ။ တတော ပုရတ္ထိမစက္ကဝါဠမုခဝဋ္ဋိယံ ဩတိဏ္ဏဗြဟ္မာ နီလကသိဏံ သမာပဇ္ဇိတွာ နီလရသ္မိယော ဝိဿဇ္ဇိတွာ ဒသသဟဿစက္ကဝါဠဒေဝတာနံ မဏိစမ္မံ ပဋိမုဉ္စန္တော ဝိယ အတ္တနော အာဂတဘာဝံ ဇာနာပေတွာ ဗုဒ္ဓဝီထိ နာမ ကေနစိ ဩတ္ထရိတုံ န သက္ကာ၊ တသ္မာ ပဟဋဗုဒ္ဓဝီထိယာဝ အာဂန္တွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော အတ္တနာ အဘိသင်္ခတံ ဂါထံ အဘာသိ။

ဒက္ခိဏစက္ကဝါဠမုခဝဋ္ဋိယံ ဩတိဏ္ဏဗြဟ္မာပိ ပီတကသိဏံ သမာပဇ္ဇိတွာ ပီတရသ္မိယော သုဝဏ္ဏပဘံ မုဉ္စိတွာ ဒသသဟဿစက္ကဝါဠဒေဝတာနံ သုဝဏ္ဏပဋံ ပါရုပေန္တော ဝိယ အတ္တနော အာဂတဘာဝံ ဇာနာပေတွာ တထေဝ အဋ္ဌာသိ။ ပစ္ဆိမစက္ကဝါဠမုခဝဋ္ဋိယံ ဩတိဏ္ဏဗြဟ္မာပိ လောဟိတကသိဏံ သမာပဇ္ဇိတွာ လောဟိတရသ္မိယော မုဉ္စိတွာ ဒသသဟဿစက္ကဝါဠဒေဝတာနံ ရတ္တဝရကမ္ဗလေန ပရိက္ခိပန္တော ဝိယ အတ္တနော အာဂတဘာဝံ ဇာနာပေတွာ တထေဝ အဋ္ဌာသိ။ ဥတ္တရစက္ကဝါဠမုခဝဋ္ဋိယံ ဩတိဏ္ဏဗြဟ္မာပိ ဩဒါတကသိဏံ သမာပဇ္ဇိတွာ ဩဒါတရသ္မိယော မုဉ္စိတွာ ဒသသဟဿစက္ကဝါဠဒေဝတာနံ သုမနပဋံ ပါရုပန္တော ဝိယ အတ္တနော အာဂတဘာဝံ ဇာနာပေတွာ တထေဝ အဋ္ဌာသိ။

ပါဠိယံ ပန ‘‘ဘဂဝတော ပုရတော ပါတုရဟေသုံ။ အထ ခေါ တာ ဒေဝတာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသူ’’တိ ဧဝံ ဧကက္ခဏံ ဝိယ ပုရတော ပါတုဘာဝေါ စ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ ဌိတဘာဝေါ စ ဝုတ္တော၊ သော ဣမိနာ အနုက္ကမေန အဟောသိ၊ ဧကတော ကတွာ ပန ဒဿိတော။ ဂါထာဘာသနံ ပန ပါဠိယံ ဝိသုံ ဝိသုံယေဝ ဝုတ္တံ။

တတ္ထ မဟာသမယောတိ မဟာသမူဟော။ ပဝနံ ဝုစ္စတိ ဝနသဏ္ဍော။ ဥဘယေနပိ ဘဂဝါ ဣမသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ အဇ္ဇ မဟာသမူဟော မဟာသန္နိပါတောတိ အာဟ။ တတော ယေသံ သော သန္နိပါတော၊ တေ ဒဿေတုံ ဒေဝကာယာသမာဂတာတိ အာဟ။ တတ္ထ ဒေဝကာယာတိ ဒေဝဃဋာ။ အာဂတမှ ဣမံ ဓမ္မသမယန္တိ ဧဝံ သမာဂတေ ဒေဝကာယေ ဒိသွာ မယမ္ပိ ဣမံ ဓမ္မသမူဟံ အာဂတာ။ ကိံ ကာရဏာ? ဒက္ခိတာယေ အပရာဇိတသင်္ဃံ၊ ကေနစိ အပရာဇိတံ အဇ္ဇေဝ တယော မာရေ မဒ္ဒိတွာ ဝိဇိတသင်္ဂါမံ ဣမံ အပရာဇိတသင်္ဃံ ဒဿနတ္ထာယ အာဂတမှာတိ အတ္ထော။ သော ပန ဗြဟ္မာ ဣမံ ဂါထံ ဘာသိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပုရတ္ထိမစက္ကဝါဠမုခဝဋ္ဋိယံယေဝ အဋ္ဌာသိ။

အထ ဒုတိယော ဝုတ္တနယေနေဝ အာဂန္တွာ အဘာသိ။ တတ္ထ တတြ ဘိက္ခဝေါတိ တသ္မိံ သန္နိပါတဋ္ဌာနေ ဘိက္ခူ။ သမာဒဟံသူတိ သမာဓိနာ ယောဇေသုံ။ စိတ္တမတ္တနော ဥဇုကံ အကံသူတိ အတ္တနော စိတ္တံ သဗ္ဗေ ဝင်္ကကုဋိလဇိမှဘာဝေ ဟရိတွာ ဥဇုကံ အကရိံသု။ သာရထီဝ နေတ္တာနိ ဂဟေတွာတိ ယထာ သမပ္ပဝတ္တေသု သိန္ဓဝေသု ဩဓသ္တပတောဒေါ သာရထိ သဗ္ဗယောတ္တာနိ ဂဟေတွာ အစောဒေန္တော အဝါရေန္တော တိဋ္ဌတိ၊ ဧဝံ ဆဠင်္ဂုပေက္ခာသမန္နာဂတာ ဂုတ္တဒွါရာ သဗ္ဗေပေတေ ပဉ္စသတာ ဘိက္ခူ ဣန္ဒြိယာနိ ရက္ခန္တိ ပဏ္ဍိတာ၊ ဧတေ ဒဋ္ဌုံ ဣဓာဂတမှ ဘဂဝါတိ။ သောပိ ဂန္တွာ ယထာဌာနေယေဝ အဋ္ဌာသိ။

အထ တတိယော ဝုတ္တနယေနေဝ အာဂန္တွာ အဘာသိ။ တတ္ထ ဆေတွာ ခီလန္တိ ရာဂဒေါသမောဟခီလံ ဆိန္ဒိတွာ။ ပလိဃန္တိ ရာဂဒေါသမောဟပလိဃမေဝ။ ဣန္ဒခီလန္တိပိ ရာဂဒေါသမောဟဣန္ဒခီလမေဝ။ ဦဟစ္စ မနေဇာတိ ဧတေ တဏှာဧဇာယ အဘာဝေန အနေဇာ ဘိက္ခူ ဣန္ဒခီလံ ဦဟစ္စ သမူဟနိတွာ။ တေ စရန္တီတိ စတူသု ဒိသာသု အပ္ပဋိဟတစာရိကံ စရန္တိ။ သုဒ္ဓါတိ နိရုပက္ကိလေသာ။ ဝိမလာတိ နိမ္မလာ။ ဣဒံ တဿေဝ ဝေဝစနံ။ စက္ခုမတာတိ ပဉ္စဟိ စက္ခူဟိ စက္ခုမန္တေန။ သုဒန္တာတိ စက္ခုတောပိ ဒန္တာ၊ သောတတောပိ ဃာနတောပိ ဇိဝှာတောပိ ကာယတောပိ မနတောပိ ဒန္တာ။ သုသုနာဂါတိ တရုဏနာဂါ။ တေ ဧဝရူပေန အနုတ္တရေန ယောဂါစရိယေန ဒမိတေ တရုဏနာဂေ ဒဿနာယ အာဂတမှ ဘဂဝါတိ။ သောပိ ဂန္တွာ ယထာဌာနေယေဝ အဋ္ဌာသိ။

အထ စတုတ္ထော ဝုတ္တနယေနေဝ အာဂန္တွာ အဘာသိ။ တတ္ထ ဂတာသေတိ နိဗ္ဗေမတိကသရဏဂမနေန ဂတာ။ သောပိ ဂန္တွာ ယထာဌာနေယေဝ အဋ္ဌာသိ။

ဒေဝတာသန္နိပါတဝဏ္ဏနာ

၃၃၃။ အထ ဘဂဝါ ဩလောကေန္တော ပထဝီတလတော ယာဝ စက္ကဝါဠမုခဝဋ္ဋိပရိစ္ဆေဒါ ယာဝ အကနိဋ္ဌဗြဟ္မလောကာ ဒေဝတာသန္နိပါတံ ဒိသွာ စိန္တေသိ – ‘‘မဟာ အယံ ဒေဝတာသမာဂမော၊ ဘိက္ခူ ပန ဧဝံ မဟာ ဒေဝတာယ သမာဂမောတိ န ဇာနန္တိ၊ ဟန္ဒ၊ နေသံ အာစိက္ခာမီ’’တိ၊ ဧဝံ စိန္တေတွာ ‘‘အထ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသီ’’တိ သဗ္ဗံ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ဧတပရမာတိ ဧတံ ပရမံ ပမာဏံ ဧတေသန္တိ ဧတပရမာ။ ဣဒါနိ ဗုဒ္ဓါနံ ပန အဘာဝါ ‘‘ယေပိ တေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဧတရဟီ’’တိ တတိယော ဝါရော န ဝုတ္တော။ အာစိက္ခိဿာမိ၊ ဘိက္ခဝေတိ ကသ္မာ အာဟ? ဒေဝတာနံ စိတ္တကလ္လတာဇနနတ္ထံ။ ဒေဝတာ ကိရ စိန္တေသုံ – ‘‘ဘဂဝါ ဧဝံ မဟန္တေ သမာဂမေ မဟေသက္ခာနံယေဝ ဒေဝတာနံ နာမဂေါတ္တာနိ ကထေဿတိ၊ အပ္ပေသက္ခာနံ ကိံ ကထေဿတီ’’တိ? အထ ဘဂဝါ ‘‘ဣမာ ဒေဝတာ ကိံ စိန္တေန္တီ’’တိ အာဝဇ္ဇန္တော မုခေန ဟတ္ထံ ပဝေသေတွာ ဟဒယမံသံ မဒ္ဒန္တော ဝိယ သဘဏ္ဍံ စောရံ ဂဏှန္တော ဝိယ စ တံ တာသံ စိတ္တာစာရံ ဉတွာ – ‘‘ဒသသဟဿစက္ကဝါဠတော အာဂတာဂတာနံ အပ္ပေသက္ခမဟေသက္ခာနံ သဗ္ဗာသမ္ပိ ဒေဝတာနံ နာမဂေါတ္တံ ကထေဿာမီ’’တိ စိန္တေသိ။

ဗုဒ္ဓါ နာမ မဟန္တာ ဧတေ သတ္တဝိသေသာ၊ ယံ သဒေဝကဿ လောကဿ ဒိဋ္ဌံ သုတံ မုတံ ဝိညာတံ ပတ္တံ ပရိယေသိတံ အနုဝိစရိတံ မနသာ၊ န ကိဉ္စိ ကတ္ထစိ နီလာဒိဝသေန ဝိဘတ္တရူပါရမ္မဏေသု ရူပါရမ္မဏံ ဝါ ဘေရီသဒ္ဒါဒိဝသေန ဝိဘတ္တသဒ္ဒါရမ္မဏာဒီသု ဝိသုံ ဝိသုံ သဒ္ဒါဒိအာရမ္မဏံ ဝါ အတ္ထိ၊ ယံ ဧတေသံ ဉာဏမုခေ အာပါထံ နာဂစ္ဆတိ။ ယထာဟ –

‘‘ယံ ဘိက္ခဝေ သဒေဝကဿ လောကဿ…ပေ… သဒေဝမနုဿာယ ဒိဋ္ဌံ သုတံ မုတံ ဝိညာတံ ပတ္တံ ပရိယေသိတံ အနုဝိစရိတံ မနသာ၊ တမဟံ ဇာနာမိ၊ တမဟံ ပဿာမိ၊ တမဟံ အဗ္ဘညာသိ’’န္တိ (အ။ နိ။ ၄။၂၄)။

ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ အပ္ပဋိဟတဉာဏော ဘဂဝါ သဗ္ဗာပိ တာ ဒေဝတာ ဘဗ္ဗာဘဗ္ဗဝသေန ဒွေ ကောဋ္ဌာသေ အကာသိ။ ‘‘ကမ္မာဝရဏေန ဝါ သမန္နာဂတာ’’တိအာဒိနာ နယေန ဝုတ္တာ သတ္တာ အဘဗ္ဗာ နာမ။ တေ ဧကဝိဟာရေ ဝသန္တေပိ ဗုဒ္ဓါ န ဩလောကေန္တိ။ ဝိပရီတာ ပန ဘဗ္ဗာ နာမ၊ တေ ဒူရေ ဝသန္တေပိ ဂန္တွာ သင်္ဂဏှန္တိ။ တသ္မာ တသ္မိမ္ပိ ဒေဝတာသန္နိပါတေ ယေ အဘဗ္ဗာ၊ တေ ပဟာယ ဘဗ္ဗေ ပရိဂ္ဂဟေသိ။ ပရိဂ္ဂဟေတွာ – ‘‘ဧတ္တကာ ဧတ္ထ ရာဂစရိတာ၊ ဧတ္တကာ ဒေါသစရိတာ၊ ဧတ္တကာ မောဟစရိတာ’’တိ စရိတဝသေန ဆ ကောဋ္ဌာသေ အကာသိ။ အထ နေသံ သပ္ပာယံ ဓမ္မဒေသနံ ဥပဓာရယန္တော – ‘‘ရာဂစရိတာနံ ဒေဝတာနံ သမ္မာပရိဗ္ဗာဇနိယသုတ္တံ ကထေဿာမိ၊ ဒေါသစရိတာနံ ကလဟဝိဝါဒသုတ္တံ၊ မောဟစရိတာနံ မဟာဗျူဟသုတ္တံ၊ ဝိတက္ကစရိတာနံ စူဠဗျူဟသုတ္တံ၊ သဒ္ဓါစရိတာနံ တုဝဋ္ဋကပဋိပဒံ၊ ဗုဒ္ဓိစရိတာနံ ပုရာဘေဒသုတ္တံ ကထေဿာမီ’’တိ ဒေသနံ ဝဝတ္ထပေတွာ ပုန တံ ပရိသံ မနသာကာသိ – ‘‘အတ္တဇ္ဈာသယေန နု ခေါ ဇာနေယျ၊ ပရဇ္ဈာသယေန အတ္ထုပ္ပတ္တိကေန ပုစ္ဆာဝသေနာ’’တိ။ တတော ‘‘ပုစ္ဆာဝသေန ဇာနေယျာ’’တိ ဉတွာ ‘‘အတ္ထိ နု ခေါ ကောစိ ဒေဝတာနံ အဇ္ဈာသယံ ဂဟေတွာ စရိတဝသေန ပဉှံ ပုစ္ဆိတုံ သမတ္ထော’’တိ ‘‘တေသု ပဉ္စသတေသု ဘိက္ခူသု ဧကောပိ န သက္ကောတီ’’တိ အဒ္ဒသ။ တတော အသီတိမဟာသာဝကေ ဒွေ အဂ္ဂသာဝကေ စ သမန္နာဟရိတွာ ‘‘တေပိ န သက္ကောန္တီ’’တိ ဒိသွာ စိန္တေသိ ‘‘သစေ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ ဘဝေယျ၊ သက္ကုဏေယျ နု ခေါ’’တိ ‘‘သောပိ န သက္ကုဏေယျာ’’တိ ဉတွာ ‘‘သက္ကသုယာမာဒီသု ကောစိ သက္ကုဏေယျာ’’တိ သမန္နာဟရိ။ သစေ ဟိ တေသု ကောစိ သက္ကုဏေယျ၊ တံ ပုစ္ဆာပေတွာ အတ္တနာ ဝိဿဇ္ဇေယျ၊ န ပန တေသုပိ ကောစိ သက္ကောတိ။

အထဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မာဒိသော ဗုဒ္ဓါယေဝ သက္ကုဏေယျ၊ အတ္ထိ ပန ကတ္ထစိ အညော ဗုဒ္ဓါ’’တိ အနန္တာသု လောကဓာတူသု အနန္တဉာဏံ ပတ္ထရိတွာ ဩလောကေန္တော အညံ ဗုဒ္ဓံ န အဒ္ဒသ။ အနစ္ဆရိယဉ္စေတံ၊ ယံ ဣဒါနိ အတ္တနာ သမံ န ပဿေယျ၊ သော ဇာတဒိဝသေပိ ဗြဟ္မဇာလဝဏ္ဏနာယံ ဝုတ္တနယေန အတ္တနာ သမံ အပဿန္တော – ‘‘အဂ္ဂေါဟမသ္မိ လောကဿာ’’တိ အပ္ပဋိဝတ္တိယံ သီဟနာဒံ နဒိ။ ဧဝံ အညံ အတ္တနာ သမံ အပဿိတွာ စိန္တေသိ – ‘‘သစေ အဟံ ပုစ္ဆိတွာ အဟမေဝ ဝိဿဇ္ဇေယျံ၊ ဧဝမ္ပေတာ ဒေဝတာ န သက္ခိဿန္တိ ပဋိဝိဇ္ဈိတုံ။ အညသ္မိံ ပန ဗုဒ္ဓေယေဝ ပုစ္ဆန္တေ မယိ စ ဝိဿဇ္ဇန္တေ အစ္ဆေရကံ ဘဝိဿတိ၊ သက္ခိဿန္တိ စ ဒေဝတာ ပဋိဝိဇ္ဈိတုံ၊ တသ္မာ နိမ္မိတဗုဒ္ဓံ မာပေဿာမီ’’တိ အဘိညာပါဒကဇ္ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတွာ ဝုဋ္ဌာယ – ‘‘ပတ္တစီဝရဂဟဏံ အာလောကိတဝိလောကိတံ သမိဉ္ဇိတပသာရိတဉ္စ မမ သဒိသံယေဝ ဟောတူ’’တိ ကာမာဝစရစိတ္တေဟိ ပရိကမ္မံ ကတွာ ပါစီနယုဂန္ဓရပရိက္ခေပတော ဥလ္လင်္ဃမာနံ စန္ဒမဏ္ဍလံ ဘိန္ဒိတွာ နိက္ခမန္တံ ဝိယ ရူပါဝစရစိတ္တေန အဓိဋ္ဌာသိ။

ဒေဝသင်္ဃော တံ ဒိသွာ – ‘‘အညောပိ နု ခေါ၊ ဘော၊ စန္ဒော ဥဂ္ဂတော’’တိ အာဟ။ အထ စန္ဒံ ဩဟာယ အာသန္နတရေ ဇာတေ ‘‘န စန္ဒော၊ သူရိယော ဥဂ္ဂတော’’တိ၊ ပုန အာသန္နတရေ ဇာတေ ‘‘န သူရိယော၊ ဒေဝဝိမာနံ ဧက’’န္တိ၊ ပုန အာသန္နတရေ ဇာတေ ‘‘န ဒေဝဝိမာနံ၊ ဒေဝပုတ္တော ဧကော’’တိ၊ ပုန အာသန္နတရေ ဇာတေ ‘‘န ဒေဝပုတ္တော၊ မဟာဗြဟ္မာ ဧကော’’တိ၊ ပုန အာသန္နတရေ ဇာတေ ‘‘န မဟာဗြဟ္မာ၊ အပရောပိ ဘော ဗုဒ္ဓါ အာဂတော’’တိ အာဟ။ တတ္ထ ပုထုဇ္ဇနဒေဝတာ စိန္တယိံသု – ‘‘ဧကဗုဒ္ဓဿ တာဝ အယံ ဒေဝတာသန္နိပါတော၊ ဒွိန္နံ ကီဝ မဟန္တော ဘဝိဿတီ’’တိ။ အရိယဒေဝတာ စိန္တယိံသု – ‘‘ဧကိဿာ လောကဓာတုယာ ဒွေ ဗုဒ္ဓါ နာမ နတ္ထိ၊ အဒ္ဓါ ဘဂဝတာ အတ္တနာ သဒိသော အညော ဧကော ဗုဒ္ဓါ နိမ္မိတော’’တိ။

အထ တဿ ဒေဝသင်္ဃဿ ပဿန္တဿေဝ နိမ္မိတဗုဒ္ဓါ အာဂန္တွာ ဒသဗလံ အဝန္ဒိတွာဝ သမ္မုခဋ္ဌာနေ သမသမံ ကတွာ မာပိတေ အာသနေ နိသီဒိ။ ဘဂဝတောပိ ဒွတ္တိံသ မဟာပုရိသလက္ခဏာနိ၊ နိမ္မိတဿာပိ ဒွတ္တိံသာဝ၊ ဘဂဝတောပိ သရီရာ ဆဗ္ဗဏ္ဏရသ္မိယော နိက္ခမန္တိ ၊ နိမ္မိတဿာပိ၊ ဘဂဝတော သရီရရသ္မိယော နိမ္မိတဿ သရီရေ ပဋိဟညန္တိ၊ နိမ္မိတဿ သရီရရသ္မိယော ဘဂဝတော ကာယေ ပဋိဟညန္တိ။ တာ ဒွိန္နမ္ပိ ဗုဒ္ဓါနံ သရီရတော ဥဂ္ဂမ္မ အကနိဋ္ဌဘဝနံ အာဟစ္စ တတော ပဋိနိဝတ္တိတွာ ဒေဝတာနံ မတ္ထကပရိယန္တေ ဩတရိတွာ စက္ကဝါဠမုခဝဋ္ဋိယံ ပတိဋ္ဌဟိံသု။ သကလစက္ကဝါဠဂဗ္ဘံ သုဝဏ္ဏမယဝင်္ကဂေါပါနသီဝိနဒ္ဓမိဝ စေတိယဃရံ ဝိရောစိတ္ထ။ ဒသသဟဿစက္ကဝါဠဒေဝတာ ဧကစက္ကဝါဠေ ရာသိဘူတာ ဒွိန္နံ ဗုဒ္ဓါနံ ရသ္မိဂဗ္ဘန္တရံ ပဝိသိတွာ အဋ္ဌံသု။ နိမ္မိတဗုဒ္ဓါ နိသီဒန္တောယေဝ ဒသဗလဿ ဗောဓိပလ္လင်္ကေ ကိလေသပ္ပဟာနံ အဘိတ္ထဝန္တော –

‘‘ပုစ္ဆာမိ မုနိံ ပဟူတပညံ၊

တိဏ္ဏံ ပါရင်္ဂတံ ပရိနိဗ္ဗုတံ ဌိတတ္တံ၊

နိက္ခမ္မ ဃရာ ပနုဇ္ဇ ကာမေ၊

ကထံ ဘိက္ခု သမ္မာ သော လောကေ ပရိဗ္ဗဇေယျာ’’တိ။ (သု။ နိ။ ၃၆၁) –

ဂါထံ အဘာသိ။ သတ္ထာ ဒေဝတာနံ တာဝ စိတ္တကလ္လတာဇနနတ္ထံ အာဂတာဂတာနံ နာမဂေါတ္တာနိ ကထေဿာမီတိ စိန္တေတွာ အာစိက္ခိဿာမိ၊ ဘိက္ခဝေတိအာဒိမာဟ။

၃၃၄။ တတ္ထ သိလောကမနုကဿာမီတိ အက္ခရပဒနိယမိတံ ဝစနသင်္ဃာတံ ပဝတ္တယိဿာမိ။ ယတ္ထ ဘုမ္မာ တဒဿိတာတိ ယေသု ယေသု ဌာနေသု ဘုမ္မာ ဒေဝတာ တံ တံ နိဿိတာ။ ယေ သိတာ ဂိရိဂဗ္ဘရန္တိအာဒီဟိ တေသံ ဘိက္ခူနံ ဝဏ္ဏံ ကထေသိ၊ ယေ ဘိက္ခူ ဂိရိကုစ္ဆိံ နိဿိတာတိ အတ္ထော။ ပဟိတတ္တာတိ ပေသိတစိတ္တာ။ သမာဟိတာတိ အဝိက္ခိတ္တာ။

ပုထူတိ ဗဟုဇနာ။ သီဟာဝ သလ္လီနာတိ သီဟာ ဝိယ နိလီနာ ဧကတ္တံ ဥပဂတာ။ လောမဟံသာဘိသမ္ဘုနောတိ လောမဟံသံ အဘိဘဝိတွာ ဌိတာ၊ နိဗ္ဘယာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဩဒါတမနသာ သုဒ္ဓါတိ ဩဒါတစိတ္တာ ဟုတွာ သုဒ္ဓါ။ ဝိပ္ပသန္နာမနာဝိလာတိ ဝိပ္ပသန္နအနာဝိလာ။

ဘိယျောပဉ္စသတေ ဉတွာတိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန သဒ္ဓိံ အတိရေကပဉ္စသတေ ဘိက္ခူ ဇာနိတွာ။ ဝနေ ကာပိလဝတ္ထဝေတိ ကပိလဝတ္ထုသမီပမှိ ဇာတေ ဝနသဏ္ဍေ။ တတော အာမန္တယီ သတ္ထာတိ တဒါ အာမန္တယိ။ သာဝကေသာသနေ ရတေတိ အတ္တနော ဓမ္မဒေသနာယ သဝနန္တေ ဇာတတ္တာ သာဝကေ သိက္ခတ္တယသာသနေ ရတတ္တာ သာသနေ ရတေ။ ဣဒံ သဗ္ဗံ – ‘‘သိလောကမနုကဿာမီ’’တိ ဝစနတော အညေန ဝုတ္တံ ဝိယ ကတွာ ဝဒတိ။

ဒေဝကာယာ အဘိက္ကန္တာ၊ တေ ဝိဇာနာထ ဘိက္ခဝေါတိ တေ ဒိဗ္ဗစက္ခုနာ ဝိဇာနာထာတိ နေသံ ဘိက္ခူနံ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏာဘိနီဟာရတ္ထာယ ကထေသိ။ တေ စ အာတပ္ပမကရုံ၊ သုတွာ ဗုဒ္ဓဿ သာသနန္တိ တေ စ ဘိက္ခူ တံ ဗုဒ္ဓသာသနံ သုတွာ တာဝဒေဝ တဒတ္ထာယ ဝီရိယံ ကရိံသု။

ဧဝံ ကတမတ္တာတပ္ပာနံယေဝ တေသံ ပါတုရဟု ဉာဏံ။ ကီဒိသံ? အမနုဿာနံ ဒဿနံ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇိ။ န တံ တေဟိ တသ္မိံ ခဏေ ပရိကမ္မံ ကတွာ ဥပ္ပာဒိတံ။ အရိယမဂ္ဂေနေဝ ဟိ တံ နိပ္ဖန္နံ။ အမနုဿဒဿနတ္ထံ ပနဿ အဘိနီဟာရမတ္တမေဝ ကတံ။ သတ္ထာပိ – ‘‘အတ္ထိ တုမှာကံ ဉာဏံ၊ တံ နီဟရိတွာ တေန ဟိ တေ ဝိဇာနာထာ’’တိ ဣဒမေဝ သန္ဓာယ ‘‘တေ ဝိဇာနာထ၊ ဘိက္ခဝေါ’’တိ အာဟ။

အပ္ပေကေ သတမဒ္ဒက္ခုန္တိ တေသု ဘိက္ခူသု ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ အမနုဿာနံ သတံ အဒ္ဒသံသု။ သဟဿံ အထ သတ္တရိန္တိ ဧကေ သဟဿံ။ ဧကေ သတ္တတိ သဟဿာနိ။

သတံ ဧကေ သဟဿာနန္တိ ဧကေ သတသဟဿံ အဒ္ဒသံသု။ အပ္ပေကေနန္တမဒ္ဒက္ခုန္တိ ဝိပုလံ အဒ္ဒသံသု၊ သတဝသေန သဟဿဝသေန စ အပရိစ္ဆိန္နေပိ အဒ္ဒသံသူတိ အတ္ထော။ ကသ္မာ? ယသ္မာ ဒိသာ သဗ္ဗာ ဖုဋာ အဟုံ၊ ဘရိတာ သမ္ပုဏ္ဏာဝ အဟေသုံ။

တဉ္စ သဗ္ဗံ အဘိညာယာတိ ယံ တေသု ဧကေနေကေန ဒိဋ္ဌံ၊ တဉ္စ သဗ္ဗံ ဇာနိတွာ။ ဝဝတ္ထိတွာန စက္ခုမာတိ ဟတ္ထတလေ လေခံ ဝိယ ပစ္စက္ခတော ဝဝတ္ထပေတွာ ပဉ္စဟိ စက္ခူဟိ စက္ခုမာ သတ္ထာ။ တတော အာမန္တယီတိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တဂါထမေဝ နာမဂေါတ္တကိတ္တနတ္ထာယ အာဟ။ တုမှေ ဧတေ ဝိဇာနာထ၊ ပဿထ၊ ဩလောကေထ၊ ယေ ဝေါဟံ ကိတ္တယိဿာမီတိ အယမေတ္ထ သမ္ဗန္ဓော။ ဂိရာဟီတိ ဝစနေဟိ။ အနုပုဗ္ဗသောတိ အနုပဋိပါဋိယာ။

၃၃၅။ သတ္တသဟဿာ တေ ယက္ခာ၊ ဘုမ္မာ ကာပိလဝတ္ထဝါတိ သတ္တသဟဿာ တာဝေတ္ထ ကပိလဝတ္ထုံ နိဿာယ နိဗ္ဗတ္တာ ဘုမ္မာ ယက္ခာယေဝါတိ ဝဒတိ ။ ဣဒ္ဓိမန္တောတိ ဒိဗ္ဗဣဒ္ဓိယုတ္တာ။ ဇုတိမန္တောတိ အာနုဘာဝသမ္ပန္နာ။ ဝဏ္ဏဝန္တောတိ သရီရဝဏ္ဏသမ္ပန္နာ။ ယသဿိနောတိ ပရိဝါရသမ္ပန္နာ။ မောဒမာနာ အဘိက္ကာမုန္တိ တုဋ္ဌစိတ္တာ အာဂတာ။ ဘိက္ခူနံ သမိတိံ ဝနန္တိ ဣမံ မဟာဝနံ ဘိက္ခူနံ သန္တိကံ ဘိက္ခူနံ ဒဿနတ္ထာယ အာဂတာ။ အထ ဝါ သမိတိန္တိ သမူဟံ၊ ဘိက္ခုသမူဟံ ဒဿနာယ အာဂတာတိပိ အတ္ထော။

ဆသဟဿာ ဟေမဝတာ၊ ယက္ခာ နာနတ္တဝဏ္ဏိနောတိ ဆသဟဿာ ဟေမဝတပဗ္ဗတေ နိဗ္ဗတ္တယက္ခာ၊ တေ စ သဗ္ဗေပိ နီလာဒိဝဏ္ဏဝသေန နာနတ္တဝဏ္ဏာ။

သာတာဂိရာ တိသဟဿာတိ သာတာဂိရိပဗ္ဗတေ နိဗ္ဗတ္တယက္ခာ တိသဟဿာ။

ဣစ္စေတေ သောဠသသဟဿာတိ ဧတေ သဗ္ဗေပိ သောဠသသဟဿာ ဟောန္တိ။

ဝေဿာမိတ္တာ ပဉ္စသတာတိ ဝေဿာမိတ္တပဗ္ဗတေ နိဗ္ဗတ္တာ ပဉ္စသတာ။

ကုမ္ဘီရော ရာဇဂဟိကောတိ ရာဇဂဟနဂရေ နိဗ္ဗတ္တော ကုမ္ဘီရော နာမ ယက္ခော။ ဝေပုလ္လဿ နိဝေသနန္တိ တဿ ဝေပုလ္လပဗ္ဗတော နိဝေသနံ နိဝါသနဋ္ဌာနန္တိ အတ္ထော။ ဘိယျော နံ သတသဟဿံ၊ ယက္ခာနံ ပယိရုပါသတီတိ တံ အတိရေကံ ယက္ခာနံ သတသဟဿံ ပယိရုပါသတိ။ ကုမ္ဘီရော ရာဇဂဟိကော၊ သောပါဂါ သမိတိံ ဝနန္တိ သောပိ ကုမ္ဘီရော သပရိဝါရော ဣမံ ဝနံ ဘိက္ခုသမိတိံ ဒဿနတ္ထာယ အာဂတော။

၃၃၆။ ပုရိမဉ္စ ဒိသံ ရာဇာ၊ ဓတရဋ္ဌော ပသာသတီတိ ပါစီနဒိသံ အနုသာသတိ။ ဂန္ဓဗ္ဗာနံ အဓိပတီတိ စတူသုပိ ဒိသာသု ဂန္ဓဗ္ဗာနံ ဇေဋ္ဌကော။ သဗ္ဗေ တေ တဿ ဝသေ ဝတ္တန္တိ။ မဟာရာဇာ ယသဿိသောတိ မဟာပရိဝါရော ဧသော မဟာရာဇာ။

ပုတ္တာပိတဿ ဗဟဝေါ၊ ဣန္ဒနာမာ မဟဗ္ဗလာတိ တဿ ဓတရဋ္ဌဿ ဗဟဝေါ မဟဗ္ဗလာ ပုတ္တာ၊ တေ သဗ္ဗေ သက္ကဿ ဒေဝရညော နာမဓာရကာ။

ဝိရူဠှော တံ ပသာသတီတိ တံ ဒိသံ ဝိရူဠှော အနုသာသတိ။

ပုတ္တာပိ တဿာတိ တဿာပိ တာဒိသာယေဝ ပုတ္တာ။ ပါဠိယံ ပန ‘‘မဟဗ္ဗလာ’’တိ လိခန္တိ။ အဋ္ဌကထာယံ သဗ္ဗဝါရေသု ‘‘မဟာဗလာ’’တိ ပါဌော။

‘‘ပုရိမံ ဒိသံ ဓတရဋ္ဌော၊ ဒက္ခိဏေန ဝိရူဠှကော၊

ပစ္ဆိမေန ဝိရူပက္ခော၊ ကုဝေရော ဥတ္တရံ ဒိသံ။

စတ္တာရော တေ မဟာရာဇာ၊ သမန္တာ စတုရော ဒိသာ၊

ဒဒ္ဒလ္လမာနာ အဋ္ဌံသု၊ ဝနေ ကာပိလဝတ္ထဝေ’’တိ။

ဣမာ ပန ဂါထာ သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကဝသေန ဝုတ္တာ။

အယဉ္စေတ္ထ အတ္ထော – ဒသသဟဿစက္ကဝါဠေ ဓတရဋ္ဌာ နာမ မဟာရာဇာနော အတ္ထိ။ တေ သဗ္ဗေပိ ကောဋိသတသဟဿကောဋိသတသဟဿဂန္ဓဗ္ဗပရိဝါရာ အာဂန္တွာ ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ ကပိလဝတ္ထုမဟာဝနတော ပဋ္ဌာယ စက္ကဝါဠဂဗ္ဘံ ပူရေတွာ ဌိတာ။ ဧဝံ ဒက္ခိဏဒိသာဒီသု ဝိရူဠှကာဒယော။ တေနေဝါဟ – ‘‘သမန္တာ စတုရော ဒိသာ၊ ဒဒ္ဒလ္လမာနာ အဋ္ဌံသူ’’တိ။ ဣဒဉှိ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ‘‘သမန္တာ စက္ကဝါဠေဟိ အာဂန္တွာ စတုရော ဒိသာ ပဗ္ဗတမတ္ထကေသု အဂ္ဂိက္ခန္ဓာ ဝိယ သုဋ္ဌု ဇလမာနာ ဌိတာ’’တိ။ တေ ပန ယသ္မာ ကပိလဝတ္ထုဝနမေဝ သန္ဓာယ အာဂတာ၊ တသ္မာ စက္ကဝါဠံ ပူရေတွာ စက္ကဝါဠေန သမသမာ ဌိတာပိ – ‘‘ဝနေ ကာပိလဝတ္ထဝေ’’တိ ဝုတ္တာ။

၃၃၇။ တေသံ မာယာဝိနော ဒါသာ၊ အာဂုံ ဝဉ္စနိကာ သဌာတိ တေသံ မဟာရာဇာနံ ကတပါပပဋိစ္ဆာဒနလက္ခဏာယ မာယာယ ယုတ္တာ ကုဋိလာစာရာ ဒါသာ အတ္ထိ၊ ယေ သမ္မုခပရမ္မုခဝဉ္စနာဟိ လောကံ ဝဉ္စနတော ‘‘ဝဉ္စနိကာ’’တိ စ၊ ကေရာဋိယသာဌေယျေန သမန္နာဂတတ္တာ ‘‘သဌာ’’တိ စ ဝုစ္စန္တိ၊ တေပိ အာဂတာတိ အတ္ထော။ မာယာ ကုဋေဏ္ဍု ဝိဋေဏ္ဍု၊ ဝိဋုစ္စ ဝိဋုဋော သဟာတိ တေ ဒါသာ သဗ္ဗေပိ မာယာကာရကာဝ။ နာမေန ပနေတ္ထ ဧကော ကုဋေဏ္ဍု နာမ၊ ဧကော ဝိဋေဏ္ဍု နာမ။ ပါဠိယံ ပန ‘‘ဝေဋေဏ္ဍူ’’တိ လိခန္တိ။ ဧကော ဝိဋုစ္စ နာမ၊ ဧကော ဝိဋုဋော နာမ။ သဟာတိ သောပိ ဝိဋုဋော တေဟိ သဟေဝ အာဂတော။

စန္ဒနောကာမသေဋ္ဌော စ၊ ကိန္နိဃဏ္ဍု နိဃဏ္ဍု စာတိ အပရော ကိန္နိဃဏ္ဍု နာမ။ ပါဠိယံ ပန ‘‘ကိန္နုဃဏ္ဍူ’’တိ လိခန္တိ။ နိဃဏ္ဍု စာတိ အညော နိဃဏ္ဍု နာမ၊ ဧတ္တကာ ဒါသာ။ ဣတော ပရေ ပန –

‘‘ပနာဒေါ ဩပမညော စ၊ ဒေဝသုတော စ မာတလိ၊

စိတ္တသေနော စ ဂန္ဓဗ္ဗော၊ နဠော ရာဇာ ဇနေသဘော၊

အာဂုံ ပဉ္စသိခေါ စေဝ၊ တိမ္ဗရူ သူရိယဝစ္ဆသာ’’တိ။ –

ဣမေ ဒေဝရာဇာနော။ တတ္ထ ဒေဝသုတောတိ ဒေဝသာရထိ။ စိတ္တသေနောတိ စိတ္တော စ သေနော စ စိတ္တသေနော စ။ ဂန္ဓဗ္ဗောတိ အယံ စိတ္တသေနော ဂန္ဓဗ္ဗကာယိကော ဒေဝပုတ္တော၊ န ကေဝလံ စေသ၊ သဗ္ဗေ ပေတေ ပနာဒါဒယော ဂန္ဓဗ္ဗာ ဧဝ။ နဠောရာဇာတိ နဠကာရဒေဝပုတ္တော နာမေကော။ ဇနေသဘောတိ ဇနဝသဘော ဒေဝပုတ္တော။ အာဂုံ ပဉ္စသိခေါ စေဝါတိ ပဉ္စသိခေါ စေဝ ဒေဝပုတ္တော အာဂတော။ တိမ္ဗရူတိ တိမ္ဗရူ နာမ ဂန္ဓဗ္ဗဒေဝရာဇာ။ သူရိယဝစ္ဆသာတိ တဿေဝ ဓီတာ။

ဧတေ စညေ စ ရာဇာနော၊ ဂန္ဓဗ္ဗာ သဟ ရာဇုဘီတိ ဧတေ စ နာမဝသေန ဝုတ္တဂန္ဓဗ္ဗရာဇာနော အညေ စ ဧတေဟိ ရာဇူဟိ သဒ္ဓိံ ဗဟူ ဂန္ဓဗ္ဗာ။ မောဒမာနာ အဘိက္ကာမုံ၊ ဘိက္ခူနံ သမိတိံ ဝနန္တိ ဟဋ္ဌတုဋ္ဌစိတ္တာ ဘိက္ခုသင်္ဃသမိတိံ ဣမံ ဝနံ အာဂတာတိ အတ္ထော။

၃၃၈။ အထာဂုံ နာဂသာ နာဂါ၊ ဝေသာလာ သဟတစ္ဆကာတိ နာဂသဒဟဝါသိကာ စ ဝေသာလီဝါသိကာ စ နာဂါ သဟ တစ္ဆကနာဂပရိသာယ အာဂတာတိ အတ္ထော။ ကမ္ဗလဿတရာတိ ကမ္ဗလော စ အဿတရော စ။ ဧတေ ကိရ သိနေရုပါဒေ ဝသန္တိ၊ သုပဏ္ဏေဟိပိ အနုဒ္ဓရဏီယာ မဟေသက္ခနာဂါ ပါယာဂါ သဟ ဉာတိဘီတိ ပယာဂတိတ္ထဝါသိနော စ သဟ ဉာတိသင်္ဃေန အာဂတာ။

ယာမုနာ ဓတရဋ္ဌာ စာတိ ယမုနဝါသိနော စ ဓတရဋ္ဌကုလေ ဥပ္ပန္နာ နာဂါ စ။ ဧရာဝဏော မဟာနာဂေါတိ ဧရာဝဏော စ ဒေဝပုတ္တော၊ ဇာတိယာ နာဂေါ န ဟောတိ။ နာဂဝေါဟာရေန ပနေသ ဝေါဟရိယတိ။ သောပါဂါတိ သောပိ အာဂတော။

ယေနာဂရာဇေ သဟသာ ဟရန္တီတိ ယေ ဣမေ ဝုတ္တပ္ပကာရေ နာဂေ လောဘာဘိဘူတာ သာဟသံ ကတွာ ဟရန္တိ ဂဏှန္တိ။ ဒိဗ္ဗာ ဒိဇာ ပက္ခီ ဝိသုဒ္ဓစက္ခူတိ ဒိဗ္ဗာနုဘာဝတော ဒိဗ္ဗာ မာတုကုစ္ဆိတော စ အဏ္ဍကောသတော စာတိ ဒွေ ဝါရေ ဇာတာတိ ဒိဇာ ပက္ခယုတ္တတာယ ပက္ခီ ယောဇနသတန္တရေပိ ယောဇနသဟဿန္တရေပိ နာဂေ ဒဿနသမတ္ထစက္ခုတာယ ဝိသုဒ္ဓစက္ခူ။ ဝေဟာယသာတေ ဝနမဇ္ဈပ္ပတ္တာတိ တေ အာကာသေနေဝ ဣမံ မဟာဝနံ သမ္ပတ္တာ။ စိတြာ သုပဏ္ဏာ ဣတိ တေသ နာမန္တိ တေသံ ‘‘စိတြသုပဏ္ဏာ’’တိ နာမံ။

အဘယံတဒါ နာဂရာဇာနမာသိ၊ သုပဏ္ဏတော ခေမမကာသိ ဗုဒ္ဓါတိ တသ္မာ သဗ္ဗေပိ တေ အညမညံ သဏှာဟိ ဝါစာဟိ ဥပဝှယန္တာ မိတ္တာ ဝိယ ဗန္ဓဝါ ဝိယ စ သမုလ္လပန္တာ သမ္မောဒမာနာ အာလိင်္ဂန္တာ ဟတ္ထေ ဂဏှန္တာ အံသကူဋေ ဟတ္ထံ ဌပေန္တာ ဟဋ္ဌတုဋ္ဌစိတ္တာ။ နာဂါ သုပဏ္ဏာ သရဏမကံသု ဗုဒ္ဓန္တိ ဗုဒ္ဓံယေဝ သရဏံ ဂတာ။

၃၃၉။ ဇိတာ ဝဇိရဟတ္ထေနာတိ ဣန္ဒေန ဒေဝရညာ ဇိတာ။ သမုဒ္ဒံ အသုရာသိတာတိ မဟာသမုဒ္ဒဝါသိနော သုဇာတာယ အသုရကညာယ ကာရဏာ သဗ္ဗေပိ ဘာတရော ဝါသဝဿေတေ၊ ဣဒ္ဓိမန္တော ယသဿိနော။

တေသု ကာလကဉ္စာ မဟာဘိသ္မာတိ ကာလကဉ္စာ စ မဟန္တေ ဘိံသနေ အတ္တဘာဝေ မာပေတွာ အာဂမိံသု။ အသုရာ ဒါနဝေဃသာတိ ဒါနဝေဃသာ နာမ အညေ ဓနုဂ္ဂဟအသုရာ။ ဝေပစိတ္တိ သုစိတ္တိ စ၊ ပဟာရာဒေါ နမုစီ သဟာတိ ဝေပစိတ္တိအသုရော၊ သုစိတ္တိအသုရော စာတိ ဧတေ စ အသုရာ နမုစိ စ မာရော ဒေဝပုတ္တော ဧတေဟိ သဟေဝ အာဂတော။ ဣမေ အသုရာ မဟာသမုဒ္ဒဝါသိနော၊ အယံ ပရနိမ္မိတဒေဝလောကဝါသီ၊ ကသ္မာ ဧတေဟိ သဟာဂတောတိ? အစ္ဆန္ဒိကတ္တာ။ တေပိ ဟိ အစ္ဆန္ဒိကာ အဘဗ္ဗာ၊ အယမ္ပိ တာဒိသောယေဝ။ တသ္မာ ဓာတုသော သံသန္ဒမာနော အာဂတော။

သတဉ္စ ဗလိပုတ္တာနန္တိ ဗလိနော မဟာအသုရဿ ပုတ္တာနံ သတံ။ သဗ္ဗေ ဝေရောစနာမကာတိ သဗ္ဗေ အတ္တနော မာတုလဿ ရာဟုဿေဝ နာမဓရာ။ သန္နယှိတွာ ဗလိသေနန္တိ အတ္တနော ဗလိသေနံ သန္နယှိတွာ သဗ္ဗေ ကတသန္နာဟာဝ ဟုတွာ။ ရာဟုဘဒ္ဒမုပါဂမုန္တိ ရာဟုအသုရိန္ဒံ ဥပသင်္ကမိံသု။ သမယောဒါနိ ဘဒ္ဒန္တေတိ ဘဒ္ဒံ တဝ ဟောတု၊ သမယော တေ ဘိက္ခူနံ သမိတိံ ဝနံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘိက္ခုသင်္ဃံ ဒဿနာယာတိ အတ္ထော။

၃၄၀။ အာပေါ စ ဒေဝါ ပထဝီ၊ တေဇော ဝါယော တဒါဂမုန္တိ အာပေါကသိဏာဒီသု ပရိကမ္မံ ကတွာ နိဗ္ဗတ္တာ အာပေါတိအာဒိနာမကာ ဒေဝါ အာဂမုံ။ ဝရုဏာ ဝါရဏာ ဒေဝါ၊ သောမော စ ယသသာ သဟာတိ ဝရုဏဒေဝတာ ၊ ဝါရဏဒေဝတာ၊ သောမဒေဝတာတိ ဧဝံ နာမကာ စ ဒေဝါ ယသသာ နာမ ဒေဝေန သဟာဂတာတိ အတ္ထော။ မေတ္တာကရုဏာကာယိကာတိ မေတ္တာဈာနေ စ ကရုဏာဈာနေ စ ပရိကမ္မံ ကတွာ နိဗ္ဗတ္တဒေဝါ။ အာဂုံ ဒေဝါ ယသဿိနောတိ ဧတေပိ မဟာယသာ ဒေဝါ အာဂတာ။

ဒသေတေ ဒသဓာ ကာယာ၊ သဗ္ဗေ နာနတ္တဝဏ္ဏိနောတိ တေ ဒသဓာ ဌိတာ ဒသ ဒေဝကာယာ သဗ္ဗေ နီလာဒိဝသေန နာနတ္တဝဏ္ဏာ အာဂတာတိ အတ္ထော။

ဝေဏ္ဍူစ ဒေဝါတိ ဝေဏ္ဍုဒေဝတာ စ။ သဟလိ စာတိ သဟလိဒေဝတာ စ။ အသမာ စ ဒုဝေ ယမာတိ အသမဒေဝတာ စ ဒွေ စ ယမကာ ဒေဝါ။ စန္ဒဿုပနိသာ ဒေဝါ၊ စန္ဒမာဂုံ ပုရက္ခတွာတိ စန္ဒနိဿိတကာ ဒေဝါ စန္ဒံ ပုရတော ကတွာ အာဂတာ။ တထာ သူရိယနိဿိတကာ ဒေဝါ သူရိယံ ပုရက္ခတွာ။ နက္ခတ္တာနိ ပုရက္ခတွာတိ နက္ခတ္တနိဿိတာပိ ဒေဝါ နက္ခတ္တာနိ ပုရတော ကတွာ အာဂတာ။ အာဂုံ မန္ဒဝလာဟကာတိ ဝါတဝလာဟကာ၊ အဗ္ဘဝလာဟကာ၊ ဥဏှဝလာဟကာ ဧတေ သဗ္ဗေပိ ဝလာဟကာယိကာ ‘‘မန္ဒဝလာဟကာ’’ နာမ ဝုစ္စန္တိ။ တေပိ အာဂတာတိ အတ္ထော။ ဝသူနံ ဝါသဝေါ သေဋ္ဌော၊ သက္ကောပါဂါ ပုရိန္ဒဒေါတိ ဝသူနံ ဒေဝတာနံ သေဋ္ဌော ဝါသဝေါ ယော သက္ကောတိ စ၊ ပုရိန္ဒဒေါတိ စ ဝုစ္စတိ၊ သောပိ အာဂတော။

ဒသေတေ ဒသဓာ ကာယာတိ ဧတေပိ ဒသ ဒေဝကာယာ ဒသဓာဝ အာဂတာ။ သဗ္ဗေ နာနတ္တဝဏ္ဏိနောတိ နီလာဒိဝသေန နာနတ္တဝဏ္ဏာ။

အထာဂုံ သဟဘူ ဒေဝါတိ အထ သဟဘူ နာမ ဒေဝါ အာဂတာ။ ဇလမဂ္ဂိသိခါရိဝါတိ အဂ္ဂိသိခါ ဝိယ ဇလန္တာ။ ဇလမဂ္ဂိ စ သိခါရိဝါတိ ဣမာနိ တေသံ နာမာနီတိပိ ဝုတ္တံ။ အရိဋ္ဌကာ စ ရောဇာ စာတိ အရိဋ္ဌကဒေဝါ စ ရောဇဒေဝါ စ။ ဥမာပုပ္ဖနိဘာသိနောတိ ဥမာပုပ္ဖဒေဝါ နာမ ဧတေ ဒေဝါ ။ ဥမာပုပ္ဖသဒိသာ ဟိ တေသံ သရီရာဘာ၊ တသ္မာ ‘‘ဥမာပုပ္ဖနိဘာသိနော’’တိ ဝုစ္စန္တိ။

ဝရုဏာ သဟဓမ္မာ စာတိ ဧတေ စ ဒွေ ဇနာ။ အစ္စုတာ စ အနေဇကာတိ အစ္စုတဒေဝတာ စ အနေဇကဒေဝတာ စ။ သုလေယျရုစိရာအာဂုန္တိ သုလေယျာ စ ရုစိရာ စ အာဂတာ။ အာဂုံ ဝါသဝနေသိနောတိ ဝါသဝနေသီဒေဝါ နာမ အာဂတာ။ ဒသေတေ ဒသဓာ ကာယာတိ ဧတေပိ ဒသဒေဝကာယာ ဒသဓာဝ အာဂတာ။

သမာနာ မဟာသမာနာတိ သမာနာ စ မဟာသမာနာ စ။ မာနုသာ မာနုသုတ္တမာတိ မာနုသာ စ မာနုသုတ္တမာ စ။ ခိဍ္ဍာပဒေါသိကာ အာဂုံ၊ အာဂုံ မနောပဒေါသိကာတိ ခိဍ္ဍာပဒေါသိကာ မနောပဒေါသိကာ စ ဒေဝါ အာဂတာ။

အထာဂုံ ဟရယော ဒေဝါတိ ဟရိဒေဝါ နာမ အာဂတာ။ ယေ စ လောဟိတဝါသိနောတိ လောဟိတဝါသိနော စ အာဂတာ။ ပါရဂါ မဟာပါရဂါတိ ဧတေ စ ဒုဝိဓာ အာဂတာ။ ဒသေတေ ဒသဓာ ကာယာတိ ဧတေပိ ဒသဒေဝကာယာ ဒသဓာဝ အာဂတာ။

သုက္ကာကရမ္ဘာ အရုဏာ၊ အာဂုံ ဝေဃနသာ သဟာတိ ဧတေ သုက္ကာဒယော တယော၊ တေဟိ သဟ ဝေဃနသာ စ အာဂတာ။ ဩဒါတဂယှာ ပါမောက္ခာတိ ဩဒါတဂယှာ နာမ ပါမောက္ခဒေဝါ အာဂတာ။ အာဂုံ ဒေဝါ ဝိစက္ခဏာတိ ဝိစက္ခဏာ နာမ ဒေဝါ အာဂတာ။

သဒါမတ္တာ ဟာရဂဇာတိ သဒါမတ္တာ စ ဟာရဂဇာ စ။ မိဿကာ စ ယသဿိနောတိ ယသသမ္ပန္နာ မိဿကဒေဝါ စ။ ထနယံ အာဂ ပဇ္ဇုန္နောတိ ပဇ္ဇုန္နော စ ဒေဝရာဇာ ထနယန္တော အာဂတော။ ယော ဒိသာ အဘိဝဿတီတိ ယော ယံ ယံ ဒိသံ ယာတိ၊ တတ္ထ တတ္ထ ဒေဝေါ ဝဿတိ။ ဒသေတေ ဒသဓာ ကာယာတိ ဧတေပိ ဒသဒေဝကာယာ ဒသဓာ အာဂတာ။

ခေမိယာ တုသိတာ ယာမာတိ ခေမိယာ ဒေဝါ တုသိတပုရဝါသိနော စ ယာမာဒေဝလောကဝါသိနော စ။ ကထကာ စ ယသဿိနောတိ ယသသမ္ပန္နာ ကထကဒေဝါ စ။ ပါဠိယံ ပန ‘‘ကဋ္ဌကာ စာ’’တိ လိခန္တိ။ လမ္ဗီတကာ လာမသေဋ္ဌာတိ လမ္ဗိတကဒေဝါ စ လာမသေဋ္ဌဒေဝါ စ။ ဇောတိနာမာ စ အာသဝါတိ ပဗ္ဗတမတ္ထကေ ကတနဠဂ္ဂိက္ခန္ဓော ဝိယ ဇောတမာနာ ဇောတိဒေဝါ နာမ အတ္ထိ၊ တေ စ အာသာ စ ဒေဝါ အာဂတာတိ အတ္ထော။ ပါဠိယံ ပန ‘‘ဇာတိနာမာ’’တိ လိခန္တိ။ အာသာ ဒေဝတာ ဆန္ဒဝသေန အာသဝါတိ ဝုတ္တာ။ နိမ္မာနရတိနော အာဂုံ၊ အထာဂုံ ပရနိမ္မိတာ။ ဒသေတေ ဒသဓာ ကာယာတိ ဧတေပိ ဒသ ဒေဝကာယာ ဒသဓာဝ အာဂတာ။

သဋ္ဌေတေဒေဝနိကာယာတိ ဧတေ စ အာပေါ စ ဒေဝါတိအာဒိကာ ဆ ဒသကာ သဋ္ဌိ ဒေဝနိကာယာ သဗ္ဗေ နီလာဒိဝသေန နာနတ္တဝဏ္ဏိနော။ နာမနွယေန အာဂစ္ဆုန္တိ နာမဘာဂေန နာမကောဋ္ဌာသေန အာဂတာ။ ယေ စညေ သဒိသာ သဟာတိ ယေ စ အညေပိ တေဟိ သဒိသာ ဝဏ္ဏတောပိ နာမတောပိ ဧတာဒိသာယေဝ သေသစက္ကဝါဠေသု ဒေဝါ၊ တေပိ အာဂတာယေဝါတိ ဧကပဒေနေဝ ကလာပံ ဝိယ ပုဋကံ ဝိယ စ ကတွာ သဗ္ဗာ ဒေဝတာ နိဒ္ဒိသတိ။

ဧဝံ ဒသသု လောကဓာတုသဟဿေသု ဒေဝကာယေ နိဒ္ဒိသိတွာ ဣဒါနိ ယဒတ္ထံ တေ အာဂတာ၊ တံ ဒဿေန္တော ပဝုဋ္ဌဇာတိန္တိ ဂါထမာဟ။ တဿတ္ထော – ပဝုဋ္ဌာ ဝိဂတာ ဇာတိ အဿာတိ အရိယသင်္ဃော ပဝုဋ္ဌဇာတိ နာမ၊ တံ ပဝုဋ္ဌဇာတိံ ရာဂဒေါသမောဟခီလာနံ အဘာဝါ အခီလံ စတ္တာရော ဩဃေ တရိတွာ ဌိတတ္တာ ဩဃတိဏ္ဏံ စတုန္နံ အာသဝါနံ အဘာဝေန အနာသဝံ အရိယသင်္ဃံ ဒက္ခေမ ပဿိဿာမ။ တေသညေဝ ဩဃာနံ တိဏ္ဏတ္တာ ဩဃတရံ အာဂုံ အကရဏတော နာဂံ။ အသိတာတိဂန္တိ ကာဠကဘာဝါတီတံ စန္ဒံဝ သိရိယာ ဝိရောစမာနံ ဒသဗလဉ္စ ဒက္ခေမ ပဿိဿာမာတိ ဧတဒတ္ထံ သဗ္ဗေပိ တေ နာမနွယေန အာဂစ္ဆုံ၊ ယေ စညေ သဒိသာ သဟာတိ။

၃၄၁။ ဣဒါနိ ဗြဟ္မာနော ဒဿေန္တော သုဗြဟ္မာ ပရမတ္တော စာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ သုဗြဟ္မာတိ ဧကော ဗြဟ္မာ။ ပရမတ္တောပိ ဗြဟ္မာဝ။ ပုတ္တာ ဣဒ္ဓိမတော သဟာတိ ဧတေ ဣဒ္ဓိမတော ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ပုတ္တာ အရိယဗြဟ္မာနော သဟေဝ အာဂတာ။ သနင်္ကုမာရော တိဿော စာတိ သနင်္ကုမာရော စ တိဿမဟာဗြဟ္မာ စ။ သောပါဂါတိ သောပိ အာဂတော။

‘‘သဟဿံ ဗြဟ္မလောကာနံ၊ မဟာဗြဟ္မာဘိတိဋ္ဌတိ၊

ဥပပန္နော ဇုတိမန္တော၊ ဘိသ္မာကာယော ယသဿိ သော’’တိ။ –

ဧတ္ထ သဟဿံ ဗြဟ္မလောကာနန္တိ ဧကင်္ဂုလိယာ ဧကသဟဿစက္ကဝါဠေ ဒသဟိ အင်္ဂုလီဟိ ဒသသဟဿိစက္ကဝါဠေ အာလောကဖရဏသမတ္ထာနံ မဟာဗြဟ္မာနံ သဟဿံ အာဂတံ။ မဟာဗြဟ္မာဘိတိဋ္ဌတီတိ ယတ္ထ ဧကေကော မဟာဗြဟ္မာ အညေ ဗြဟ္မေ အဘိဘဝိတွာ တိဋ္ဌတိ။ ဥပပန္နောတိ ဗြဟ္မလောကေ နိဗ္ဗတ္တော။ ဇုတိမန္တောတိ အာနုဘာဝသမ္ပန္နော။ ဘိသ္မာကာယောတိ မဟာကာယော၊ ဒွီဟိ တီဟိ မာဂဓိကေဟိ ဂါမက္ခေတ္တေဟိ သမပ္ပမာဏအတ္တဘာဝေါ။ ယသဿိသောတိ အတ္တဘာဝသိရီသင်္ခါတေန ယသေန သမန္နာဂတော။

ဒသေတ္ထ ဣဿရာ အာဂုံ၊ ပစ္စေကဝသဝတ္တိနောတိ ဧတသ္မိဉ္စ ဗြဟ္မသဟဿေ ယေ ပါဋိယေက္ကံ ပါဋိယေက္ကံ ဝသံ ဝတ္တေန္တိ၊ ဧဝရူပါ ဒသ ဣဿရာ မဟာဗြဟ္မာနော အာဂတာ။ တေသဉ္စ မဇ္ဈတော အာဂ၊ ဟာရိတော ပရိဝါရိတောတိ တေသံ ဗြဟ္မာနံ မဇ္ဈေ ဟာရိတော နာမ မဟာဗြဟ္မာ သတသဟဿဗြဟ္မပရိဝါရော အာဂတော။

၃၄၂။ တေ စ သဗ္ဗေ အဘိက္ကန္တေ၊ သဣန္ဒေ ဒေဝေ သဗြဟ္မကေတိ တေ သဗ္ဗေပိ သက္ကံ ဒေဝရာဇာနံ ဇေဋ္ဌကံ ကတွာ အာဂတေ ဒေဝကာယေ၊ ဟာရိတမဟာဗြဟ္မာနံ ဇေဋ္ဌကံ ကတွာ အာဂတေ ဗြဟ္မကာယေ စ။ မာရသေနာ အဘိက္ကာမီတိ မာရသေနာ အဘိဂတာ။ ပဿ ကဏှဿ မန္ဒိယန္တိ ကာဠကဿ မာရသ ဗာလဘာဝံ ပဿထ။

ဧထ ဂဏှထ ဗန္ဓထာတိ ဧဝံ အတ္တနော ပရိသံ အာဏာပေသိ။ ရာဂေန ဗဒ္ဓမတ္ထု ဝေါတိ သဗ္ဗံ ဝေါ ဣဒံ ဒေဝမဏ္ဍလံ ရာဂေန ဗဒ္ဓံ ဟောတု။ သမန္တာ ပရိဝါရေထ၊ မာ ဝေါ မုဉ္စိတ္ထ ကောစိ နန္တိ တုမှာကံ ဧကောပိ ဧတေသု ဧကမ္ပိ မာ မုဉ္စိ။ ‘‘မာ ဝေါ မုဉ္စေထာ’’တိပိ ပါဌော၊ ဧသေဝတ္ထော။

ဣတိ တတ္ထ မဟာသေနော၊ ကဏှော သေနံ အပေသယီတိ ဧဝံ တတ္ထ မဟာသမယေ မဟာသေနော မာရော မာရသေနံ အပေသယိ။ ပါဏိနာ တလမာဟစ္စာတိ ဟတ္ထေန ပထဝီတလံ ပဟရိတွာ။ သရံ ကတွာန ဘေရဝန္တိ မာရဝိဘိံသကဒဿနတ္ထံ ဘယာနကံ သရဉ္စ ကတွာ။

ယထာ ပါဝုဿကော မေဃော၊ ထနယန္တော သဝိဇ္ဇုကောတိ သဝိဇ္ဇုကော ပါဝုဿကမေဃော ဝိယ မဟာဂဇ္ဇိတံ ဂဇ္ဇန္တော။ တဒါ သော ပစ္စုဒါဝတ္တီတိ တသ္မိံ သမယေ သော မာရော တံ ဝိဘိံသနကံ ဒဿေတွာ ပဋိနိဝတ္တော ။ သင်္ကုဒ္ဓါ အသယံ ဝသေတိ သုဋ္ဌု ကုဒ္ဓါ ကုပိတော ကဉ္စိ ဝသေ ဝတ္တေတုံ အသက္ကောန္တော အသယံဝသေ အသယံဝသီ အတ္တနော ဝသေန အကာမကော ဟုတွာ နိဝတ္တော။ ဘဂဝါ ကိရ ‘‘အယံ မာရော ဣမံ မဟာသမာဂမံ ဒိသွာ ‘အဘိသမယန္တရာယံ ကရိဿာမီ’တိ အန္တရန္တရေ မာရသေနံ ပေသေတွာ မာရံ ဝိဘိံသကံ ဒဿေတီ’’တိ အညာသိ။ ပကတိ စေသာ ဘဂဝတော၊ ယတ္ထ အဘိသမယော န ဘဝိဿတိ၊ တတ္ထ မာရံ ဝိဘိံသကံ ဒဿေန္တံ န နိဝါရေတိ။ ယတ္ထ ပန အဘိသမယော ဟောတိ၊ တတ္ထ ယထာ ပရိသာ နေဝ မာရဿ ရူပံ ပဿတိ၊ န သဒ္ဒံ သုဏာတိ၊ ဧဝံ အဓိဋ္ဌာတီတိ။ ဣမသ္မိဉ္စ သမာဂမေ မဟာဘိသမယော ဘဝိဿတိ၊ တသ္မာ ယထာ ဒေဝတာ နေဝ တဿ ရူပံ ပဿန္တိ၊ န သဒ္ဒံ သုဏန္တိ၊ ဧဝံ အဓိဋ္ဌာသိ။ တေန ဝုတ္တံ –‘‘တဒါ သော ပစ္စုဒါဝတ္တိ၊ သင်္ကုဒ္ဓါ အသယံဝသေ’’တိ။

၃၄၃။ တဉ္စ သဗ္ဗံ အဘိညာယ၊ ဝဝတ္ထိတွာန စက္ခုမာတိ တံ သဗ္ဗံ ဘဂဝါ ဇာနိတွာ ဝဝတ္ထပေတွာ စ။

မာရသေနာ အဘိက္ကန္တာ၊ တေ ဝိဇာနာထ ဘိက္ခဝေါတိ ဘိက္ခဝေ မာရသေနာ အဘိက္ကန္တာ၊ တေ တုမှေ အတ္တနော အနုရူပံ ဝိဇာနာထ၊ ဖလသမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇထာတိ ဝဒတိ။ အာတပ္ပမကရုန္တိ ဖလသမာပတ္တိံ ပဝိသနတ္ထာယ ဝီရိယံ အာရဘိံသု။ ဝီတရာဂေဟိ ပက္ကာမုန္တိ မာရော စ မာရသေနာ စ ဝီတရာဂေဟိ အရိယေဟိ ဒူရတောဝ အပက္ကမုံ။ နေသံ လောမာပိ ဣဉ္ဇယုန္တိ တေသံ ဝီတရာဂါနံ လောမာနိပိ န စာလယိံသု။ အထ မာရော ဘိက္ခုသင်္ဃံ အာရဗ္ဘ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘သဗ္ဗေ ဝိဇိတသင်္ဂါမာ၊ ဘယာတီတာ ယသဿိနော၊

မောဒန္တိ သဟ ဘူတေဟိ၊ သာဝကာ တေ ဇနေသုတာ’’တိ။

တတ္ထ မောဒန္တိ သဟ ဘူတေဟီတိ ဒသဗလဿ သာသနေ ဘူတေဟိ သဉ္ဇာတေဟိ အရိယေဟိ သဒ္ဓိံ မောဒန္တိ ပမောဒန္တိ။ ဇနေသုတာတိ ဇနေ ဝိဿုတာ ပါကဋာ အဘိညာတာ။

ဣဒံ ပန မဟာသမယသုတ္တံ နာမ ဒေဝတာနံ ပိယံ မနာပံ၊ တသ္မာ မင်္ဂလံ ဝဒန္တေန အဘိနဝဋ္ဌာနေသု ဣဒမေဝ သုတ္တံ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဒေဝတာ ကိရ –‘‘ဣမံ သုတ္တံ သုဏိဿာမာ’’တိ ဩဟိတသောတာ ဝိစရန္တိ။ ဒေသနာပရိယောသာနေ ပနဿ ကောဋိသတသဟဿဒေဝတာ အရဟတ္တံ ပတ္တာ၊ သောတာပန္နာဒီနံ ဂဏနာ နတ္ထိ။

ဒေဝတာနဉ္စဿ ပိယမနာပဘာဝေ ဣဒံ ဝတ္ထု – ကောဋိပဗ္ဗတဝိဟာရေ ကိရ နာဂလေဏဒွါရေ နာဂရုက္ခေ ဧကာ ဒေဝဓီတာ ဝသတိ။ ဧကော ဒဟရော အန္တောလေဏေ ဣမံ သုတ္တံ သဇ္ဈာယတိ။ ဒေဝဓီတာ သုတွာ သုတ္တပရိယောသာနေ မဟာသဒ္ဒေန သာဓုကာရမဒါသိ။ ကော ဧသောတိ။ အဟံ၊ ဘန္တေ၊ ဒေဝဓီတာတိ။ ကသ္မာ သာဓုကာရမဒါသီတိ? ဘန္တေ၊ ဒသဗလေန မဟာဝနေ နိသီဒိတွာ ကထိတဒိဝသေ ဣမံ သုတ္တံ သုတွာ အဇ္ဇ အဿောသိံ၊ ဘဂဝတာ ကထိတတော ဧကက္ခရမ္ပိ အဟာပေတွာ သုဂ္ဂဟိတော အယံ ဓမ္မော တုမှေဟီတိ။ ဒသဗလဿ ကထယတော သုတံ တယာတိ? အာမ၊ ဘန္တေတိ။ မဟာ ကိရ ဒေဝတာသန္နိပါတော အဟောသိ၊ တွံ ကတ္ထ ဌိတာ သုဏီတိ?

အဟံ၊ ဘန္တေ၊ မဟာဝနဝါသိယာ ဒေဝတာ၊ မဟေသက္ခာသု ပန ဒေဝတာသု အာဂစ္ဆန္တီသု ဇမ္ဗုဒီပေ ဩကာသံ နာလတ္ထံ၊ အထ ဣမံ တမ္ဗပဏ္ဏိဒီပံ အာဂန္တွာ ဇမ္ဗုကောလပဋ္ဋနေ ဌတွာ သောတုံ အာရဒ္ဓမှိ၊ တတြာပိ မဟေသက္ခာသု ဒေဝတာသု အာဂစ္ဆန္တီသု အနုက္ကမေန ပဋိက္ကမမာနာ ရောဟဏဇနပဒေ မဟာဂါမဿ ပိဋ္ဌိဘာဂတော သမုဒ္ဒေ ဂလပ္ပမာဏံ ဥဒကံ ပဝိသိတွာ တတ္ထ ဌိတာ အဿောသိန္တိ။ တုယှံ ဌိတဋ္ဌာနတော ဒူရေ သတ္ထာရံ ပဿသိ ဒေဝတေတိ? ကိံ ကထေထ၊ ဘန္တေ၊ သတ္ထာ မဟာဝနေ ဓမ္မံ ဒေသေန္တော နိရန္တရံ မမညေဝ ဩလောကေတီတိ မညမာနာ ဩတပ္ပမာနာ ဦမီသု နိလယာမီတိ။

တံ ဒိဝသံ ကိရ ကောဋိသတသဟဿဒေဝတာ အရဟတ္တံ ပတ္တာ၊ တုမှေပိ တဒါ အရဟတ္တံ ပတ္တာတိ? နတ္ထိ၊ ဘန္တေ။ အနာဂါမိဖလံ ပတ္တတ္ထ မညေတိ? နတ္ထိ၊ ဘန္တေ။ သကဒါဂါမိဖလံ ပတ္တတ္ထ မညေတိ? နတ္ထိ၊ ဘန္တေ။ တယော မဂ္ဂေ ပတ္တာ ဒေဝတာ ကိရ ဂဏနပထံ အတီတာ၊ သောတာပန္နာ ဇာတတ္ထ မညေတိ? ဒေဝတာ တံ ဒိဝသံ သောတာပတ္တိဖလံ ပတ္တတ္တာ ဟရာယမာနာ –‘‘အပုစ္ဆိတဗ္ဗံ ပုစ္ဆတိ အယျော’’တိ အာဟ။ တတော နံ သော ဘိက္ခု အာဟ – ‘‘သက္ကာ ပန ဒေဝတေ၊ တဝ အတ္တဘာဝံ အမှာကံ ဒဿေတု’’န္တိ? န သက္ကာ ဘန္တေ သကလကာယံ ဒဿေတုံ၊ အင်္ဂုလိပဗ္ဗမတ္တံ ဒဿေဿာမိ အယျဿာတိ ကုဉ္စိကဆိဒ္ဒေန အင်္ဂုလိံ အန္တောလေဏာဘိမုခံ အကာသိ၊ စန္ဒသဟဿသူရိယသဟဿဥဂ္ဂမနကာလော ဝိယ အဟောသိ။ ဒေဝဓီတာ ‘‘အပ္ပမတ္တာ၊ ဘန္တေ၊ ဟောထာ’’တိ ဒဟရဘိက္ခုံ ဝန္ဒိတွာ အဂမာသိ။ ဧဝံ ဣမံ သုတ္တံ ဒေဝတာနံ ပိယံ မနာပံ၊ မမာယန္တိ နံ ဒေဝတာတိ။

ဣတိ သုမင်္ဂလဝိလာသိနိယာ ဒီဃနိကာယဋ္ဌကထာယံ

မဟာသမယသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။