📜
၁၀။ ပါယာသိရာဇညသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၄၀၆။ ဧဝံ ¶ ¶ ¶ မေ သုတန္တိ ပါယာသိရာဇညသုတ္တံ။ တတြာယမပုဗ္ဗပဒဝဏ္ဏနာ – အာယသ္မာတိ ပိယဝစနမေတံ။ ကုမာရကဿပေါတိ တဿ နာမံ။ ကုမာရကာလေ ပဗ္ဗဇိတတ္တာ ပန ဘဂဝတာ ‘‘ကဿပံ ပက္ကောသထ၊ ဣဒံ ဖလံ ဝါ ခါဒနီယံ ဝါ ကဿပဿ ဒေထာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ကတရကဿပဿာ’’တိ။ ‘‘ကုမာရကဿပဿာ’’တိ ဧဝံ ဂဟိတနာမတ္တာ တတော ပဋ္ဌာယ ဝုဍ္ဎကာလေပိ ‘‘ကုမာရကဿပေါ’’ တွေဝ ဝုစ္စတိ။ အပိစ ရညော ပေါသာဝနိကပုတ္တတ္တာပိ တံ ကုမာရကဿပေါတိ သဉ္ဇာနိံသု။
အယံ ပနဿ ပုဗ္ဗယောဂတော ပဋ္ဌာယ အာဝိဘာဝကထာ – ထေရော ကိရ ပဒုမုတ္တရဿ ဘဂဝတော ကာလေ သေဋ္ဌိပုတ္တော အဟောသိ။ အထေကဒိဝသံ ဘဂဝန္တံ စိတြကထိံ ဧကံ အတ္တနော သာဝကံ ဧတဒဂ္ဂေ ဌပေန္တံ ဒိသွာ ဘဂဝတော သတ္တာဟံ ဒါနံ ဒတွာ ‘‘အဟမ္ပိ ဘဂဝါ အနာဂတေ ဧကဿ ဗုဒ္ဓဿ အယံ ထေရော ဝိယ စိတြကထီ သာဝကော ဘဝါမီ’’တိ ပတ္ထနံ ကတွာ ပုညာနိ ကရောန္တော ကဿပဿ ဘဂဝတော သာသနေ ပဗ္ဗဇိတွာ ဝိသေသံ နိဗ္ဗတ္တေတုံ နာသက္ခိ။ တဒါ ကိရ ပရိနိဗ္ဗုတဿ ဘဂဝတော သာသနေ ဩသက္ကန္တေ ပဉ္စ ဘိက္ခူ နိဿေဏိံ ဗန္ဓိတွာ ပဗ္ဗတံ အာရုယှ သမဏဓမ္မံ အကံသု။ သင်္ဃတ္ထေရော တတိယဒိဝသေ အရဟတ္တံ ပတ္တော၊ အနုထေရော စတုတ္ထဒိဝသေ အနာဂါမီ အဟောသိ၊ ဣတရေ တယော ဝိသေသံ နိဗ္ဗတ္တေတုံ အသက္ကောန္တာ ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တာ။
တေသံ ဧကံ ဗုဒ္ဓန္တရံ ဒေဝေသု စ မနုဿေသု စ သမ္ပတ္တိံ အနုဘဝန္တာနံ ဧကော တက္ကသိလာယံ ရာဇကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ပက္ကုသာတိ နာမ ရာဇာ ဟုတွာ ဘဂဝန္တံ ဥဒ္ဒိဿ ပဗ္ဗဇိတွာ ရာဇဂဟံ ဥဒ္ဒိဿ အာဂစ္ဆန္တော ကုမ္ဘကာရသာလာယံ ဘဂဝတော ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ အနာဂါမိဖလံ ပတ္တော။ ဧကော ¶ ဧကသ္မိံ သမုဒ္ဒပဋ္ဋနေ ကုလဃရေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ နာဝံ အာရုယှ ဘိန္နနာဝေါ ဒါရုစီရာနိ နိဝါသေတွာ လာဘသမ္ပတ္တိံ ပတ္တော ‘‘အဟံ အရဟာ’’တိ စိတ္တံ ဥပ္ပာဒေတွာ ‘‘န တွံ အရဟာ၊ ဂစ္ဆ၊ သတ္ထာရံ ဥပသင်္ကမိတွာ ပဉှံ ပုစ္ဆာ’’တိ အတ္ထကာမာယ ဒေဝတာယ စောဒိတော တထာ ကတွာ အရဟတ္တဖလံ ပတ္တော။
ဧကော ¶ ရာဇဂဟေ ဧကိဿာ ကုလဒါရိကာယ ကုစ္ဆိမှိ ဥပ္ပန္နော။ သာ စ ပဌမံ မာတာပိတရော ယာစိတွာ ပဗ္ဗဇ္ဇံ အလဘမာနာ ကုလဃရံ ဂန္တွာ ဂဗ္ဘံ ဂဏှိ ¶ ။ ဂဗ္ဘသဏ္ဌိတမ္ပိ အဇာနန္တိ သာမိကံ အာရာဓေတွာ တေန အနုညာတာ ဘိက္ခုနီသု ပဗ္ဗဇိတာ၊ တဿာ ဂဗ္ဘနိမိတ္တံ ဒိသွာ ဘိက္ခုနိယော ဒေဝဒတ္တံ ပုစ္ဆိံသု။ သော ‘‘အဿမဏီ’’တိ အာဟ။ ဒသဗလံ ပုစ္ဆိံသု။ သတ္ထာ ဥပါလိတ္ထေရံ သမ္ပဋိစ္ဆာပေသိ။ ထေရော သာဝတ္ထိနဂရဝါသီနိ ကုလာနိ ဝိသာခဉ္စ ဥပါသိကံ ပက္ကောသာပေတွာ သောဓေန္တော ‘‘ပုရေ လဒ္ဓါ ဂဗ္ဘော၊ ပဗ္ဗဇ္ဇာ အရောဂါ’’တိ အာဟ။ သတ္ထာ ‘‘သုဝိနိစ္ဆိတံ အဓိကရဏ’’န္တိ ထေရဿ သာဓုကာရမဒါသိ။ သာ ဘိက္ခုနီ သုဝဏ္ဏဗိမ္ဗသဒိသံ ပုတ္တံ ဝိဇာယိ။ တံ ဂဟေတွာ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ပေါသာပေသိ။ ‘‘ကဿပေါ’’တိ စဿ နာမံ ကတွာ အပရဘာဂေ အလင်္ကရိတွာ သတ္ထု သန္တိကံ နေတွာ ပဗ္ဗာဇေသိ။ ဣတိ နံ ရညော ပေါသာဝနိကပုတ္တတ္တာပိ ‘‘ကုမာရကဿပေါ’’တိ သဉ္ဇာနိံသူတိ။ တံ ဧကဒိဝသံ အန္ဓဝနေ သမဏဓမ္မံ ကရောန္တံ အတ္ထကာမာ ဒေဝတာ ပဉှေ ဥဂ္ဂဟာပေတွာ ‘‘ဣမေ ပဉှေ ဘဂဝန္တံ ပုစ္ဆာ’’တိ အာဟ။ ထေရော ပဉှေ ပုစ္ဆိတွာ ပဉှဝိဿဇ္ဇနာဝသာနေ အရဟတ္တံ ပါပုဏိ။ ဘဂဝါပိ တံ စိတြကထိကာနံ ဘိက္ခူနံ အဂ္ဂဋ္ဌာနေ ဌပေသိ။
သေတဗျာတိ တဿ နဂရဿ နာမံ။ ဥတ္တရေန သေတဗျန္တိ သေတဗျတော ဥတ္တရဒိသာယ။ ရာဇညောတိ အနဘိသိတ္တကရာဇာ။ ဒိဋ္ဌိဂတန္တိ ဒိဋ္ဌိယေဝ။ ယထာ ဂူထဂတံ မုတ္တဂတန္တိ ဝုတ္တေ န ဂူထာဒိတော အညံ အတ္ထိ၊ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိယေဝ ဒိဋ္ဌိဂတံ။ ဣတိပိ နတ္ထီတိ တံ တံ ကာရဏံ အပဒိသိတွာ ဧဝမ္ပိ နတ္ထီတိ ဝဒတိ။ ပုရာ…ပေ… သညာပေတီတိ ယာဝ န သညာပေတိ။
စန္ဒိမသူရိယဥပမာဝဏ္ဏနာ
၄၁၁။ ဣမေ ဘော၊ ကဿပ၊ စန္ဒိမသူရိယာတိ သော ကိရ ထေရေန ပုစ္ဆိတော စိန္တေသိ ‘‘အယံ သမဏော ပဌမံ စန္ဒိမသူရိယေ ဥပမံ အာဟရိ၊ စန္ဒိမသူရိယသဒိသော ဘဝိဿတိ ပညာယ၊ အနဘိဘဝနီယော ¶ အညေန၊ သစေ ပနာဟံ ‘စန္ဒိမသူရိယာ ဣမသ္မိံ လောကေ’တိ ဘဏိဿာမိ၊ ‘ကိံ နိဿိတာ ဧတေ၊ ကိတ္တကပမာဏာ၊ ကိတ္တကံ ဥစ္စာ’တိအာဒီဟိ ပလိဝေဌေဿတိ။ အဟံ ခေါ ပနေတံ နိဗ္ဗေဌေတုံ န သက္ခိဿာမိ၊ ‘ပရသ္မိံ လောကေ’ ဣစ္စေဝဿ ကထေဿာမီ’’တိ။ တသ္မာ ဧဝမာဟ။
ဘဂဝါ ¶ ပန တတော ပုဗ္ဗေ န စိရဿေဝ သုဓာဘောဇနီယဇာတကံ ကထေသိ။ တတ္ထ ‘‘စန္ဒေ စန္ဒော ဒေဝပုတ္တော၊ သူရိယေ သူရိယော ဒေဝပုတ္တော’’တိ အာဂတံ။ ဘဂဝတာ စ ကထိတံ ဇာတကံ ဝါ သုတ္တန္တံ ဝါ သကလဇမ္ဗုဒီပေ ¶ ပတ္ထဋံ ဟောတိ၊ တေန သော ‘‘ဧတ္ထ နိဝါသိနော ဒေဝပုတ္တာ နတ္ထီ’’တိ န သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ စိန္တေတွာ ဒေဝါ တေ န မနုဿာတိ အာဟ။
၄၁၂။ အတ္ထိ ပန၊ ရာဇည၊ ပရိယာယောတိ အတ္ထိ ပန ကာရဏန္တိ ပုစ္ဆတိ။ အာဗာဓိကာတိ ဝိသဘာဂဝေဒနာသင်္ခါတေန အာဗာဓေန သမန္နာဂတာ။ ဒုက္ခိတာတိ ဒုက္ခပ္ပတ္တာ။ ဗာဠှဂိလာနာတိ အဓိမတ္တဂိလာနာ။ သဒ္ဓါယိကာတိ အဟံ တုမှေ သဒ္ဒဟာမိ၊ တုမှေ မယှံ သဒ္ဓါယိကာ သဒ္ဓါယိတဗ္ဗဝစနာတိ အတ္ထော။ ပစ္စယိကာတိ အဟံ တုမှေ ပတ္တိယာမိ၊ တုမှေ မယှံ ပစ္စယိကာ ပတ္တိယာယိတဗ္ဗာတိ အတ္ထော။
စောရာဒိဥပမာဝဏ္ဏနာ
၄၁၃။ ဥဒ္ဒိသိတွာတိ တေသံ အတ္တာနဉ္စ ပဋိသာမိတဘဏ္ဍကဉ္စ ဒဿေတွာ၊ သမ္ပဋိစ္ဆာပေတွာတိ အတ္ထော။ ဝိပ္ပလပန္တဿာတိ ‘‘ပုတ္တော မေ၊ ဓီတာ မေ၊ ဓနံ မေ’’တိ ဝိဝိဓံ ပလပန္တဿ။ နိရယပါလေသူတိ နိရယေ ကမ္မကာရဏိကသတ္တေသု။ ယေ ပန ‘‘ကမ္မမေဝ ကမ္မကာရဏံ ကရောတိ၊ နတ္ထိ နိရယပါလာ’’တိ ဝဒန္တိ။ တေ ‘‘တမေနံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ နိရယပါလာ’’တိ ဒေဝဒူတသုတ္တံ ပဋိဗာဟန္တိ။ မနုဿလောကေ ရာဇကုလေသု ကာရဏိကမနုဿာ ဝိယ ဟိ နိရယေ နိရယပါလာ ဟောန္တိ။
၄၁၅။ ဝေဠုပေသိကာဟီတိ ဝေဠုဝိလီဝေဟိ။ သုနိမ္မဇ္ဇထာတိ ယထာ သုဋ္ဌု နိမ္မဇ္ဇိတံ ဟောတိ၊ ဧဝံ နိမ္မဇ္ဇထ၊ အပနေထာတိ အတ္ထော။
အသုစီတိ အမနာပေါ။ အသုစိသင်္ခါတောတိ အသုစိကောဋ္ဌာသဘူတော အသုစီတိ ဉာတော ဝါ။ ဒုဂ္ဂန္ဓောတိ ¶ ကုဏပဂန္ဓော။ ဇေဂုစ္ဆောတိ ဇိဂုစ္ဆိတဗ္ဗယုတ္တော။ ပဋိကူလောတိ ဒဿနေနေဝ ပဋိဃာဝဟော။ ဥဗ္ဗာဓတီတိ ဒိဝသဿ ဒွိက္ခတ္တုံ နှတွာ တိက္ခတ္တုံ ဝတ္ထာနိ ပရိဝတ္တေတွာ အလင်္ကတပဋိမဏ္ဍိတာနံ စက္ကဝတ္တိအာဒီနမ္ပိ မနုဿာနံ ဂန္ဓော ယောဇနသတေ ဌိတာနံ ဒေဝတာနံ ကဏ္ဌေ အာသတ္တကုဏပံ ဝိယ ဗာဓတိ။
၄၁၆။ ပုန ¶ ပါဏာတိပါတာဒိပဉ္စသီလာနိ သမာဒါယဝတ္တေန္တာနံ ဝသေန ဝဒတိ။ တာဝတိံသာနန္တိ ဣဒဉ္စ ဒူရေ နိဗ္ဗတ္တာ တာဝ မာ အာဂစ္ဆန္တု၊ ဣမေ ကသ္မာ န ဧန္တီတိ ဝဒတိ။
၄၁၈။ ဇစ္စန္ဓူပမော ¶ မညေ ပဋိဘာသီတိ ဇစ္စန္ဓော ဝိယ ဥပဋ္ဌာသိ။ အရညဝနပတ္ထာနီတိ အရညကင်္ဂယုတ္တတာယ အရညာနိ၊ မဟာဝနသဏ္ဍတာယ ဝနပတ္ထာနိ။ ပန္တာနီတိ ဒူရာနိ။
၄၁၉။ ကလျာဏဓမ္မေတိ တေနေဝ သီလေန သုန္ဒရဓမ္မေ။ ဒုက္ခပဋိကူလေတိ ဒုက္ခံ အပတ္ထေန္တေ။ သေယျော ဘဝိဿတီတိ ပရလောကေ သုဂတိသုခံ ဘဝိဿတီတိ အဓိပ္ပာယော။
၄၂၀။ ဥပဝိဇညာတိ ဥပဂတဝိဇာယနကာလာ၊ ပရိပက္ကဂဗ္ဘာ န စိရဿေဝ ဝိဇာယိဿတီတိ အတ္ထော။ ဩပဘောဂ္ဂါ ဘဝိဿတီတိ ပါဒပရိစာရိကာ ဘဝိဿတိ။ အနယဗျသနန္တိ မဟာဒုက္ခံ။ အယောတိ သုခံ၊ န အယော အနယော၊ ဒုက္ခံ။ တဒေတံ သဗ္ဗသော သုခံ ဗျသတိ ဝိက္ခိပတီတိ ဗျသနံ။ ဣတိ အနယောဝ ဗျသနံ အနယဗျသနံ၊ မဟာဒုက္ခန္တိ အတ္ထော။ အယောနိသောတိ အနုပါယေန။ အပက္ကံ န ပရိပါစေန္တီတိ အပရိဏတံ အခီဏံ အာယုံ အန္တရာဝ န ဥပစ္ဆိန္ဒန္တိ။ ပရိပါကံ အာဂမေန္တီတိ အာယုပရိပါကကာလံ အာဂမေန္တိ။ ဓမ္မသေနာပတိနာပေတံ ဝုတ္တံ –
‘‘နာဘိနန္ဒာမိ မရဏံ၊ နာဘိနန္ဒာမိ ဇီဝိတံ၊
ကာလဉ္စ ပဋိကင်္ခါမိ၊ နိဗ္ဗိသံ ဘတကော ယထာတိ။ (ထေရဂါ။ ၁၀၀၁)
၄၂၁။ ဥဗ္ဘိန္ဒိတွာတိ မတ္တိကာလေပံ ဘိန္ဒိတွာ။
၄၂၂။ ရာမဏေယျကန္တိ ¶ ရမဏီယဘာဝံ။ ဝေလာသိကာတိ ခိဍ္ဍာပရာဓိကာ။ ကောမာရိကာတိ တရုဏဒါရိကာ။ တုယှံ ဇီဝန္တိ သုပိနဒဿနကာလေ နိက္ခမန္တံ ဝါ ပဝိသန္တံ ဝါ ဇီဝံ အပိ နု ပဿန္တိ။ ဣဓ စိတ္တာစာရံ ‘‘ဇီဝ’’န္တိ ဂဟေတွာ အာဟ။ သော ဟိ တတ္ထ ဇီဝသညီတိ။
၄၂၃။ ဇိယာယာတိ ဓနုဇိယာယ၊ ဂီဝံ ဝေဌေတွာတိ အတ္ထော။ ပတ္ထိန္နတရောတိ ထဒ္ဓတရော။ ဣမိနာ ကိံ ဒဿေတိ? တုမှေ ဇီဝကာလေ သတ္တဿ ပဉ္စက္ခန္ဓာတိ ¶ ဝဒန္တိ၊ စဝနကာလေ ပန ရူပက္ခန္ဓမတ္တမေဝ အဝသိဿတိ၊ တယော ခန္ဓာ အပ္ပဝတ္တာ ဟောန္တိ၊ ဝိညာဏက္ခန္ဓော ဂစ္ဆတိ။ အဝသိဋ္ဌေန ရူပက္ခန္ဓေန လဟုတရေန ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဂရုကတရော စ ဟောတိ။ တသ္မာ နတ္ထိ ကောစိ ကုဟိံ ဂန္တာတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတိ။
၄၂၅။ အနုပဟစ္စာတိ ¶ အဝိနာသေတွာ။ အာမတော ဟောတီတိ အဒ္ဓမတော မရိတုံ အာရဒ္ဓါ ဟောတိ။ ဩဓုနာထာတိ ဩရတော ကရောထ။ သန္ဓုနာထာတိ ပရတော ကရောထ။ နိဒ္ဓုနာထာတိ အပရာပရံ ကရောထ။ တဉ္စာယတနံ န ပဋိသံဝေဒေတီတိ တေန စက္ခုနာ တံ ရူပါယတနံ န ဝိဘာဝေတိ။ ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထ။
၄၂၆။ သင်္ခဓမောတိ သင်္ခဓမကော။ ဥပလာပေတွာတိ ဓမိတွာ။
၄၂၈။ အဂ္ဂိကောတိ အဂ္ဂိပရိစာရကော။ အာပါဒေယျန္တိ နိပ္ဖာဒေယျံ၊ အာယုံ ဝါ ပါပုဏာပေယျံ။ ပေါသေယျန္တိ ဘောဇနာဒီဟိ ဘရေယျံ။ ဝဍ္ဎေယျန္တိ ဝဍ္ဎိံ ဂမေယျံ။ အရဏီသဟိတန္တိ အရဏီယုဂဠံ။
၄၂၉။ တိရောရာဇာနောပီတိ တိရောရဋ္ဌေ အညသ္မိမ္ပိ ဇနပဒေ ရာဇာနော ဇာနန္တိ။ အဗျတ္တောတိ အဝိသဒေါ အဆေကော။ ကောပေနပီတိ ယေ မံ ဧဝံ ဝက္ခန္တိ၊ တေသု ဥပ္ပဇ္ဇနကေန ကောပေနပိ ဧတံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဟရိဿာမိ ပရိဟရိဿာမီတိ ဂဟေတွာ ဝိစရိဿာမိ။ မက္ခေနာတိ တယာ ဝုတ္တယုတ္တကာရဏမက္ခလက္ခဏေန မက္ခေနာပိ။ ပလာသေနာတိ တယာ သဒ္ဓိံ ယုဂဂ္ဂါဟလက္ခဏေန ပလာသေနာပိ။
၄၃၀။ ဟရိတကပဏ္ဏန္တိ ¶ ယံ ကိဉ္စိ ဟရိတကံ၊ အန္တမသော အလ္လတိဏပဏ္ဏမ္ပိ န ဟောတီတိ အတ္ထော။ သန္နဒ္ဓကလာပန္တိ သန္နဒ္ဓဓနုကလာပံ။ အာသိတ္တောဒကာနိ ဝဋုမာနီတိ ပရိပုဏ္ဏသလိလာ မဂ္ဂါ စ ကန္ဒရာ စ။ ယောဂ္ဂါနီတိ ဗလိဗဒ္ဒေ။
ဗဟုနိက္ခန္တရောတိ ဗဟုနိက္ခန္တော စိရနိက္ခန္တောတိ အတ္ထော။ ယထာဘတေန ဘဏ္ဍေနာတိ ယံ ဝေါ တိဏကဋ္ဌောဒကဘဏ္ဍကံ အာရောပိတံ၊ တေန ယထာဘတေန ယထာရောပိတေန၊ ယထာဂဟိတေနာတိ အတ္ထော။
အပ္ပသာရာနီတိ အပ္ပဂ္ဃာနိ။ ပဏိယာနီတိ ဘဏ္ဍာနိ။
ဂူထဘာရိကာဒိဥပမာဝဏ္ဏနာ
၄၃၂။ မမ ¶ စ သူကရဘတ္တန္တိ မမ စ သူကရာနံ ဣဒံ ဘတ္တံ။ ဥဂ္ဃရန္တန္တိ ဥပရိ ဃရန္တံ။ ပဂ္ဃရန္တန္တိ ¶ ဟေဋ္ဌာ ပရိဿဝန္တံ။ တုမှေ ခွေတ္ထ ဘဏေတိ တုမှေ ခေါ ဧတ္ထ ဘဏေ။ အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ တထာ ဟိ ပန မေ သူကရဘတ္တန္တိ တထာ ဟိ ပန မေ အယံ ဂူထော သူကရာနံ ဘတ္တံ။
၄၃၄။ အာဂတာဂတံ ကလိံ ဂိလတီတိ အာဂတာဂတံ ပရာဇယဂုဠံ ဂိလတိ။ ပဇ္ဇောဟိဿာမီတိ ပဇ္ဇောဟနံ ကရိဿာမိ၊ ဗလိကမ္မံ ကရိဿာမီတိ အတ္ထော။ အက္ခေဟိ ဒိဗ္ဗိဿာမာတိ ဂုဠေဟိ ကီဠိဿာမ။ လိတ္တံ ပရမေန တေဇသာတိ ပရမတေဇေန ဝိသေန လိတ္တံ။
၄၃၆။ ဂါမပဋ္ဋန္တိ ဝုဋ္ဌိတဂါမပဒေသော ဝုစ္စတိ။ ‘‘ဂါမပဒ’’န္တိပိ ပါဌော၊ အယမေဝတ္ထော။ သာဏဘာရန္တိ သာဏဝါကဘာရံ။ သုသန္နဒ္ဓါတိ သုဗဒ္ဓါ။ တွံ ပဇာနာဟီတိ တွံ ဇာန။ သစေ ဂဏှိတုကာမောသိ၊ ဂဏှာဟီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။
ခေါမန္တိ ခေါမဝါကံ။ အယန္တိ ကာဠလောဟံ။ လောဟန္တိ တမ္ဗလောဟံ။ သဇ္ဈန္တိ ရဇတံ။ သုဝဏ္ဏန္တိ ¶ သုဝဏ္ဏမာသကံ။ အဘိနန္ဒိံသူတိ တုဿိံသု။
၄၃၇။ အတ္တမနောတိ သကမနော တုဋ္ဌစိတ္တော။ အဘိရဒ္ဓါတိ အဘိပ္ပသန္နော။ ပဉှာပဋိဘာနာနီတိ ပဉှုပဋ္ဌာနာနိ။ ပစ္စနီကံ ကတ္တဗ္ဗန္တိ ပစ္စနီကံ ပဋိဝိရုဒ္ဓံ ဝိယ ကတ္တဗ္ဗံ အမညိဿံ၊ ပဋိလောမဂါဟံ ဂဟေတွာ အဋ္ဌာသိန္တိ အတ္ထော။
၄၃၈။ သင်္ဃာတံ အာပဇ္ဇန္တီတိ သင်္ဃာတံ ဝိနာသံ မရဏံ အာပဇ္ဇန္တိ။ န မဟပ္ဖလောတိ ဝိပါကဖလေန န မဟပ္ဖလော ဟောတိ။ န မဟာနိသံသောတိ ဂုဏာနိသံသေန မဟာနိသံသော န ဟောတိ။ န မဟာဇုတိကောတိ အာနုဘာဝဇုတိယာ မဟာဇုတိကော န ဟောတိ။ န မဟာဝိပ္ဖာရောတိ ဝိပါကဝိပ္ဖာရတာယ မဟာဝိပ္ဖာရော န ဟောတိ။ ဗီဇနင်္ဂလန္တိ ဗီဇဉ္စ နင်္ဂလဉ္စ။ ဒုက္ခေတ္တေတိ ဒုဋ္ဌုခေတ္တေ နိဿာရခေတ္တေ။ ဒုဗ္ဘူမေတိ ဝိသမဘူမိဘာဂေ။ ပတိဋ္ဌာပေယျာတိ ဌပေယျ။ ခဏ္ဍာနီတိ ဆိန္နဘိန္နာနိ။ ပူတီနီတိ နိဿာရာနိ။ ဝါတာတပဟတာနီတိ ¶ ဝါတေန စ အာတပေန စ ဟတာနိ ပရိယာဒိန္နတေဇာနိ။ အသာရာဒါနီတိ တဏ္ဍုလသာရာဒါနရဟိတာနိ ပလာလာနိ။ အသုခသယိတာနီတိ ယာနိ သုက္ခာပေတွာ ကောဋ္ဌေ အာကိရိတွာ ဌပိတာနိ၊ တာနိ သုခသယိတာနိ နာမ။ ဧတာနိ ပန န တာဒိသာနိ။ အနုပ္ပဝေစ္ဆေယျာတိ အနုပဝေသေယျ၊ န သမ္မာ ဝဿေယျ၊ အနွဒ္ဓမာသံ အနုဒသာဟံ အနုပဉ္စာဟံ န ဝဿေယျာတိ အတ္ထော။ အပိ နု တာနီတိ အပိ နု ဧဝံ ခေတ္တဗီဇဝုဋ္ဌိဒေါသေ သတိ တာနိ ဗီဇာနိ အင်္ကုရမူလပတ္တာဒီဟိ ဥဒ္ဓံ ဝုဒ္ဓိံ ဟေဋ္ဌာ ဝိရူဠှိံ သမန္တတော စ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇေယျုန္တိ ¶ ။ ဧဝရူပေါ ခေါ ရာဇည ယညောတိ ဧဝရူပံ ရာဇည ဒါနံ ပရူပဃာတေန ဥပ္ပာဒိတပစ္စယတောပိ ဒါယကတောပိ ပရိဂ္ဂါဟကတောပိ အဝိသုဒ္ဓတ္တာ န မဟပ္ဖလံ ဟောတိ။
ဧဝရူပေါ ခေါ ရာဇည ယညောတိ ဧဝရူပံ ရာဇညဒါနံ အပရူပဃာတေန ဥပ္ပန္နပစ္စယတောပိ အပရူပဃာတိတာယ သီလဝန္တဒါယကတောပိ ¶ သမ္မာဒိဋ္ဌိအာဒိဂုဏသမ္ပန္နပဋိဂ္ဂါဟကတောပိ မဟပ္ဖလံ ဟောတိ။ သစေ ပန ဂုဏာတိရေကံ နိရောဓာ ဝုဋ္ဌိတံ ပဋိဂ္ဂါဟကံ လဘတိ၊ စေတနာ စ ဝိပုလာ ဟောတိ၊ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဝိပါကံ ဒေတီတိ။
၄၃၉။ ဣမံ ပန ထေရဿ ဓမ္မကထံ သုတွာ ပါယာသိရာဇညော ထေရံ နိမန္တေတွာ သတ္တာဟံ ထေရဿ မဟာဒါနံ ဒတွာ တတော ပဋ္ဌာယ မဟာဇနဿ ဒါနံ ပဋ္ဌပေသိ။ တံ သန္ဓာယ အထ ခေါ ပါယာသိ ရာဇညောတိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ကဏာဇကန္တိ သကုဏ္ဍကံ ဥတ္တဏ္ဍုလဘတ္တံ။ ဗိလင်္ဂဒုတိယန္တိ ကဉ္ဇိကဒုတိယံ။ ဓောရကာနိ စ ဝတ္ထာနီတိ ထူလာနိ စ ဝတ္ထာနိ။ ဂုဠဝါလကာနီတိ ဂုဠဒသာနိ၊ ပုဉ္ဇပုဉ္ဇဝသေန ဌိတမဟန္တဒသာနီတိ အတ္ထော။ ဧဝံ အနုဒ္ဒိသတီတိ ဧဝံ ဥပဒိသတိ။ ပါဒါပီတိ ပါဒေနပိ။
၄၄၀။ အသက္ကစ္စန္တိ သဒ္ဓါဝိရဟိတံ အဿဒ္ဓဒါနံ။ အသဟတ္ထာတိ န သဟတ္ထေန။ အစိတ္တီကတန္တိ စိတ္တီကာရဝိရဟိတံ၊ န စိတ္တီကာရမ္ပိ ပစ္စုပဋ္ဌာပေတွာ န ပဏီတစိတ္တံ ကတွာ အဒါသိ။ အပဝိဒ္ဓန္တိ ဆဍ္ဍိတံ ဝိပ္ပတိတံ။ သုညံ သေရီသကန္တိ သေရီသကံ နာမ ဧကံ တုစ္ဆံ ရဇတဝိမာနံ ဥပဂတော။ တဿ ကိရ ဒွါရေ မဟာသိရီသရုက္ခော၊ တေန တံ ‘‘သေရီသက’’န္တိ ဝုစ္စတိ။
၄၄၁။ အာယသ္မာ ¶ ဂဝံပတီတိ ထေရော ကိရ ပုဗ္ဗေ မနုဿကာလေ ဂေါပါလဒါရကာနံ ဇေဋ္ဌကော ဟုတွာ မဟတော သိရီသဿ မူလံ သောဓေတွာ ဝါလိကံ ဩကိရိတွာ ဧကံ ပိဏ္ဍပါတိကတ္ထေရံ ရုက္ခမူလေ နိသီဒါပေတွာ အတ္တနာ လဒ္ဓံ အာဟာရံ ဒတွာ တတော စုတော တဿာနုဘာဝေန တသ္မိံ ရဇတဝိမာနေ နိဗ္ဗတ္တိ။ သိရီသရုက္ခော ဝိမာနဒွါရေ အဋ္ဌာသိ။ သော ပညာသာယ ဝဿေဟိ ဖလတိ၊ တတော ပညာသ ဝဿာနိ ဂတာနီတိ ဒေဝပုတ္တော သံဝေဂံ အာပဇ္ဇတိ။ သော အပရေန သမယေန အမှာကံ ဘဂဝတော ကာလေ မနုဿေသု နိဗ္ဗတ္တိတွာ သတ္ထု ဓမ္မကထံ သုတွာ အရဟတ္တံ ပတ္တော။ ပုဗ္ဗာစိဏ္ဏဝသေန ပန ဒိဝါဝိဟာရတ္ထာယ တဒေဝ ဝိမာနံ အဘိဏှံ ဂစ္ဆတိ၊ တံ ကိရဿ ဥတုသုခံ ဟောတိ။ တံ သန္ဓာယ ‘‘တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဂဝံပတီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
သော ¶ ¶ သက္ကစ္စံ ဒါနံ ဒတွာတိ သော ပရဿ သန္တကမ္ပိ ဒါနံ သက္ကစ္စံ ဒတွာ။ ဧဝမာရောစေသီတိ ‘‘သက္ကစ္စံ ဒါနံ ဒေထာ’’တိအာဒိနာ နယေန အာရောစေသိ။ တဉ္စ ပန ထေရဿ အာရောစနံ သုတွာ မဟာဇနော သက္ကစ္စံ ဒါနံ ဒတွာ ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တော။ ပါယာသိဿ ပန ရာဇညဿ ပရိစာရကာ သက္ကစ္စံ ဒါနံ ဒတွာပိ နိကန္တိဝသေန ဂန္တွာ တဿေဝ သန္တိကေ နိဗ္ဗတ္တာ။ တံ ကိရ ဒိသာစာရိကဝိမာနံ ဝဋ္ဋနိအဋဝိယံ အဟောသိ။ ပါယာသိဒေဝပုတ္တော စ ဧကဒိဝသံ ဝါဏိဇကာနံ ဒဿေတွာ အတ္တနော ကတကမ္မံ ကထေသီတိ။
ဣတိ သုမင်္ဂလဝိလာသိနိယာ ဒီဃနိကာယဋ္ဌကထာယံ
ပါယာသိရာဇညသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
နိဋ္ဌိတာ စ မဟာဝဂ္ဂဿတ္ထဝဏ္ဏနာ။
မဟာဝဂ္ဂဋ္ဌကထာ နိဋ္ဌိတာ။