📜

နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ

ဒီဃနိကာယေ

ပါထိကဝဂ္ဂဋ္ဌကထာ

၁။ ပါထိကသုတ္တဝဏ္ဏနာ

သုနက္ခတ္တဝတ္ထုဝဏ္ဏနာ

၁။ ဧဝံမေ သုတံ…ပေ… မလ္လေသု ဝိဟရတီတိ ပါထိကသုတ္တံ။ တတြာယံ အပုဗ္ဗပဒဝဏ္ဏနာ။ မလ္လေသု ဝိဟရတီတိ မလ္လာ နာမ ဇာနပဒိနော ရာဇကုမာရာ၊ တေသံ နိဝါသော ဧကောပိ ဇနပဒေါ ရုဠှီသဒ္ဒေန ‘‘မလ္လာ’’တိ ဝုစ္စတိ၊ တသ္မိံ မလ္လေသု ဇနပဒေ။ ‘‘အနုပိယံ နာမ မလ္လာနံ နိဂမော’’တိ အနုပိယန္တိ ဧဝံနာမကော မလ္လာနံ ဇနပဒဿ ဧကော နိဂမော၊ တံ ဂေါစရဂါမံ ကတွာ ဧကသ္မိံ ဆာယူဒကသမ္ပန္နေ ဝနသဏ္ဍေ ဝိဟရတီတိ အတ္ထော။ အနောပိယန္တိပိ ပါဌော။ ပါဝိသီတိ ပဝိဋ္ဌော။ ဘဂဝါ ပန န တာဝ ပဝိဋ္ဌော၊ ပဝိသိဿာမီတိ နိက္ခန္တတ္တာ ပန ပါဝိသီတိ ဝုတ္တော။ ယထာ ကိံ၊ ယထာ ‘‘ဂါမံ ဂမိဿာမီ’’တိ နိက္ခန္တော ပုရိသော တံ ဂါမံ အပတ္တောပိ ‘‘ကုဟိံ ဣတ္ထန္နာမော’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဂါမံ ဂတော’’တိ ဝုစ္စတိ၊ ဧဝံ။ ဧတဒဟောသီတိ ဂါမသမီပေ ဌတွာ သူရိယံ ဩလောကေန္တဿ ဧတဒဟောသိ။ အတိပ္ပဂေါ ခေါတိ အတိဝိယ ပဂေါ ခေါ၊ န တာဝ ကုလေသု ယာဂုဘတ္တံ နိဋ္ဌိတန္တိ။ ကိံ ပန ဘဂဝါ ကာလံ အဇာနိတွာ နိက္ခန္တောတိ? န အဇာနိတွာ။ ပစ္စူသကာလေယေဝ ဟိ ဘဂဝါ ဉာဏဇာလံ ပတ္ထရိတွာ လောကံ ဝေါလောကေန္တော ဉာဏဇာလဿ အန္တော ပဝိဋ္ဌံ ဘဂ္ဂဝဂေါတ္တံ ဆန္နပရိဗ္ဗာဇကံ ဒိသွာ ‘‘အဇ္ဇာဟံ ဣမဿ ပရိဗ္ဗာဇကဿ မယာ ပုဗ္ဗေ ကတကာရဏံ သမာဟရိတွာ ဓမ္မံ ကထေဿာမိ၊ သာ ဓမ္မကထာ အဿ မယိ ပသာဒပ္ပဋိလာဘဝသေန သဖလာ ဘဝိဿတီ’’တိ ဉတွာဝ ပရိဗ္ဗာဇကာရာမံ ပဝိသိတုကာမော အတိပ္ပဂေါဝ နိက္ခမိ။ တသ္မာ တတ္ထ ပဝိသိတုကာမတာယ ဧဝံ စိတ္တံ ဥပ္ပာဒေသိ။

၂။ ဧတဒဝေါစာတိ ဘဂဝန္တံ ဒိသွာ မာနထဒ္ဓတံ အကတွာ သတ္ထာရံ ပစ္စုဂ္ဂန္တွာ ဧတံ ဧတု ခေါ၊ ဘန္တေတိအာဒိကံ ဝစနံ အဝေါစ။ ဣမံ ပရိယာယန္တိ ဣမံ ဝါရံ၊ အဇ္ဇ ဣမံ အာဂမနဝါရန္တိ အတ္ထော။ ကိံ ပန ဘဂဝါ ပုဗ္ဗေပိ တတ္ထ ဂတပုဗ္ဗောတိ? န ဂတပုဗ္ဗော၊ လောကသမုဒါစာရဝသေန ပန ဧဝမာဟ။ လောကိယာ ဟိ စိရဿံ အာဂတမ္ပိ အနာဂတပုဗ္ဗမ္ပိ မနာပဇာတိကံ အာဂတံ ဒိသွာ ‘‘ကုတော ဘဝံ အာဂတော၊ စိရဿံ ဘဝံ အာဂတော၊ ကထံ တေ ဣဓာဂမနမဂ္ဂေါ ဉာတော၊ ကိံ မဂ္ဂမူဠှောသီ’’တိအာဒီနိ ဝဒန္တိ။ တသ္မာ အယမ္ပိ လောကသမုဒါစာရဝသေန ဧဝမာဟာတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣဒမာသနန္တိ အတ္တနော နိသိန္နာသနံ ပပ္ဖောဋေတွာ သမ္ပာဒေတွာ ဒဒမာနော ဧဝမာဟ။ သုနက္ခတ္တော လိစ္ဆဝိပုတ္တောတိ သုနက္ခတ္တော နာမ လိစ္ဆဝိရာဇပုတ္တော။ သော ကိရ တဿ ဂိဟိသဟာယော ဟောတိ၊ ကာလေန ကာလံ တဿ သန္တိကံ ဂစ္ဆတိ။ ပစ္စက္ခာတောတိ ‘‘ပစ္စက္ခာမိ ဒါနာဟံ၊ ဘန္တေ၊ ဘဂဝန္တံ န ဒါနာဟံ၊ ဘန္တေ၊ ဘဂဝန္တံ ဥဒ္ဒိဿ ဝိဟရိဿာမီ’’တိ ဧဝံ ပဋိအက္ခာတော နိဿဋ္ဌော ပရိစ္စတ္တော။

၃။ ဘဂဝန္တံ ဥဒ္ဒိဿာတိ ဘဂဝါ မေ သတ္ထာ ‘‘ဘဂဝတော အဟံ ဩဝါဒံ ပဋိကရောမီ’’တိ ဧဝံ အပဒိသိတွာ။ ကော သန္တော ကံ ပစ္စာစိက္ခသီတိ ယာစကော ဝါ ယာစိတကံ ပစ္စာစိက္ခေယျ၊ ယာစိတကော ဝါ ယာစကံ။ တွံ ပန နေဝ ယာစကော န ယာစိတကော၊ ဧဝံ သန္တေ၊ မောဃပုရိသ၊ ကော သန္တော ကော သမာနော ကံ ပစ္စာစိက္ခသီတိ ဒဿေတိ။ ပဿ မောဃပုရိသာတိ ပဿ တုစ္ဆပုရိသ။ ယာဝဉ္စ တေ ဣဒံ အပရဒ္ဓန္တိ ယတ္တကံ ဣဒံ တဝ အပရဒ္ဓံ၊ ယတ္တကော တေ အပရာဓော တတ္တကော ဒေါသောတိ ဧဝါဟံ ဘဂ္ဂဝ တဿ ဒေါသံ အာရောပေသိန္တိ ဒဿေတိ။

၄။ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာတိ ပဉ္စသီလဒသသီလသင်္ခါတာ မနုဿဓမ္မာဥတ္တရိ။ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယန္တိ ဣဒ္ဓိဘူတံ ပါဋိဟာရိယံ။ ကတေ ဝါတိ ကတမှိ ဝါ။ ယဿတ္ထာယာတိ ယဿ ဒုက္ခက္ခယဿ အတ္ထာယ။ သောနိယျာတိ တက္ကရဿာတိ သော ဓမ္မော တက္ကရဿ ယထာ မယာ ဓမ္မော ဒေသိတော၊ တထာ ကာရကဿ သမ္မာ ပဋိပန္နဿ ပုဂ္ဂလဿ သဗ္ဗဝဋ္ဋဒုက္ခက္ခယာယ အမတနိဗ္ဗာနသစ္ဆိကိရိယာယ ဂစ္ဆတိ၊ န ဂစ္ဆတိ၊ သံဝတ္တတိ၊ န သံဝတ္တတီတိ ပုစ္ဆတိ။ တတြ သုနက္ခတ္တာတိ တသ္မိံ သုနက္ခတ္တ မယာ ဒေသိတေ ဓမ္မေ တက္ကရဿ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယ သံဝတ္တမာနေ ကိံ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ကတံ ကရိဿတိ၊ ကော တေန ကတေန အတ္ထော။ တသ္မိဉှိ ကတေပိ အကတေပိ မမ သာသနဿ ပရိဟာနိ နတ္ထိ၊ ဒေဝမနုဿာနဉှိ အမတနိဗ္ဗာနသမ္ပာပနတ္ထာယ အဟံ ပါရမိယော ပူရေသိံ၊ န ပါဋိဟာရိယကရဏတ္ထာယာတိ ပါဋိဟာရိယဿ နိရတ္ထကတံ ဒဿေတွာ ‘‘ပဿ၊ မောဃပုရိသာ’’တိ ဒုတိယံ ဒေါသံ အာရောပေသိ။

၅။ အဂ္ဂညန္တိ လောကပညတ္တိံ။ ‘‘ဣဒံ နာမ လောကဿ အဂ္ဂ’’န္တိ ဧဝံ ဇာနိတဗ္ဗမ္ပိ အဂ္ဂံ မရိယာဒံ န တံ ပညပေတီတိ ဝဒတိ။ သေသမေတ္ထ အနန္တရဝါဒါနုသာရေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

၆။ အနေကပရိယာယေန ခေါတိ ဣဒံ ကသ္မာ အာရဒ္ဓံ။ သုနက္ခတ္တော ကိရ ‘‘ဘဂဝတော ဂုဏံ မက္ခေဿာမိ၊ ‘‘ဒေါသံ ပညပေဿာမီ’’တိ ဧတ္တကံ ဝိပ္ပလပိတွာ ဘဂဝတော ကထံ သုဏန္တော အပ္ပတိဋ္ဌော နိရဝေါ အဋ္ဌာသိ။

အထ ဘဂဝါ – ‘‘သုနက္ခတ္တ၊ ဧဝံ တွံ မက္ခိဘာဝေ ဌိတော သယမေဝ ဂရဟံ ပါပုဏိဿသီ’’တိ မက္ခိဘာဝေ အာဒီနဝဒဿနတ္ထံ အနေကပရိယာယေနာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ အနေကပရိယာယေနာတိ အနေကကာရဏေန။ ဝဇ္ဇိဂါမေတိ ဝဇ္ဇိရာဇာနံ ဂါမေ၊ ဝေသာလီနဂရေ နော ဝိသဟီတိ နာသက္ခိ။ သော အဝိသဟန္တောတိ သော သုနက္ခတ္တော ယဿ ပုဗ္ဗေ တိဏ္ဏံ ရတနာနံ ဝဏ္ဏံ ကထေန္တဿ မုခံ နပ္ပဟောတိ၊ သော ဒါနိ တေနေဝ မုခေန အဝဏ္ဏံ ကထေတိ၊ အဒ္ဓါ အဝိသဟန္တော အသက္ကောန္တော ဗြဟ္မစရိယံ စရိတုံ အတ္တနော ဗာလတာယ အဝဏ္ဏံ ကထေတွာ ဟီနာယာဝတ္တော။ ဗုဒ္ဓါ ပန သုဗုဒ္ဓါဝ၊ ဓမ္မော သွာက္ခာတောဝ၊ သင်္ဃော သုပ္ပဋိပန္နောဝ။ ဧဝံ တီဏိ ရတနာနိ ထောမေန္တာ မနုဿာ တုယှေဝ ဒေါသံ ဒဿေဿန္တီတိ။ ဣတိ ခေါ တေတိ ဧဝံ ခေါ တေ၊ သုနက္ခတ္တ၊ ဝတ္တာရော ဘဝိဿန္တိ။ တတော ဧဝံ ဒေါသေ ဥပ္ပန္နေ သတ္ထာ အတီတာနာဂတေ အပ္ပဋိဟတဉာဏော၊ မယှံ ဧဝံ ဒေါသော ဥပ္ပဇ္ဇိဿတီတိ ဇာနန္တောပိ ပုရေတရံ န ကထေသီတိ ဝတ္တုံ န လစ္ဆသီတိ ဒဿေတိ။ အပက္ကမေဝါတိ အပက္ကမိယေဝ၊ အပက္ကန္တော ဝါ စုတောတိ အတ္ထော။ ယထာတံ အာပါယိကောတိ ယထာ အပါယေ နိဗ္ဗတ္တနာရဟော သတ္တော အပက္ကမေယျ၊ ဧဝမေဝ အပက္ကမီတိ အတ္ထော။

ကောရက္ခတ္တိယဝတ္ထုဝဏ္ဏနာ

၇။ ဧကမိဒါဟန္တိ ဣမိနာ ကိံ ဒဿေတိ? ဣဒံ သုတ္တံ ဒွီဟိ ပဒေဟိ အာဗဒ္ဓံ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ န ကရောတီတိ စ အဂ္ဂညံ န ပညပေတီတိ စ။ တတ္ထ ‘‘အဂ္ဂညံ န ပညပေတီ’’တိ ဣဒံ ပဒံ သုတ္တပရိယောသာနေ ဒဿေဿတိ။ ‘‘ပါဋိဟာရိယံ န ကရောတီ’’တိ ဣမဿ ပန ပဒဿ အနုသန္ဓိဒဿနဝသေန အယံ ဒေသနာ အာရဒ္ဓါ။

တတ္ထ ဧကမိဒါဟန္တိ ဧကသ္မိံ အဟံ။ သမယန္တိ သမယေ၊ ဧကသ္မိံ ကာလေ အဟန္တိ အတ္ထော။ ထူလူသူတိ ထူလူ နာမ ဇနပဒေါ၊ တတ္ထ ဝိဟရာမိ။ ဥတ္တရကာ နာမာတိ ဣတ္ထိလိင်္ဂဝသေန ဥတ္တရကာတိ ဧဝံနာမကော ထူလူနံ ဇနပဒဿ နိဂမော၊ တံ နိဂမံ ဂေါစရဂါမံ ကတွာတိ အတ္ထော။ အစေလောတိ နဂ္ဂေါ။ ကောရက္ခတ္တိယောတိ အန္တောဝင်္ကပါဒေါ ခတ္တိယော။ ကုက္ကုရဝတိကောတိ သမာဒိန္နကုက္ကုရဝတော သုနခေါ ဝိယ ဃာယိတွာ ခါဒတိ၊ ဥဒ္ဓနန္တရေ နိပဇ္ဇတိ၊ အညမ္ပိ သုနခကိရိယမေဝ ကရောတိ။ စတုက္ကုဏ္ဍိကောတိ စတုသင်္ဃဋ္ဋိတော ဒွေ ဇာဏူနိ ဒွေ စ ကပ္ပရေ ဘူမိယံ ဌပေတွာ ဝိစရတိ။ ဆမာနိကိဏ္ဏန္တိ ဘူမိယံ နိကိဏ္ဏံ ပက္ခိတ္တံ ဌပိတံ။ ဘက္ခသန္တိ ဘက္ခံ ယံကိဉ္စိ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ။ မုခေနေဝါတိ ဟတ္ထေန အပရာမသိတွာ ခါဒနီယံ မုခေနေဝ ခါဒတိ၊ ဘောဇနီယမ္ပိ မုခေနေဝ ဘုဉ္ဇတိ။ သာဓုရူပေါတိ သုန္ဒရရူပေါ။ အယံ သမဏောတိ အယံ အရဟတံ သမဏော ဧကောတိ။ တတ္ထ ဝတာတိ ပတ္ထနတ္ထေ နိပါတော။ ဧဝံ ကိရဿ ပတ္ထနာ အဟောသိ ‘‘ဣမိနာ သမဏေန သဒိသော အညော သမဏော နာမ နတ္ထိ၊ အယဉှိ အပ္ပိစ္ဆတာယ ဝတ္ထံ န နိဝါသေတိ၊ ‘ဧသ ပပဉ္စော’တိ မညမာနော ဘိက္ခာဘာဇနမ္ပိ န ပရိဟရတိ၊ ဆမာနိကိဏ္ဏမေဝ ခါဒတိ၊ အယံ သမဏော နာမ။ မယံ ပန ကိံ သမဏာ’’တိ? ဧဝံ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓဿ ပစ္ဆတော စရန္တောဝ ဣမံ ပါပကံ ဝိတက္ကံ ဝိတက္ကေသိ။

ဧတဒဝေါစာတိ ဘဂဝါ ကိရ စိန္တေသိ ‘‘အယံ သုနက္ခတ္တော ပါပဇ္ဈာသယော၊ ကိံ နု ဣမံ ဒိသွာ စိန္တေသီ’’တိ? အထေဝံ စိန္တေန္တော တဿ အဇ္ဈာသယံ ဝိဒိတွာ ‘‘အယံ မောဃပုရိသော မာဒိသဿ သဗ္ဗညုနော ပစ္ဆတော အာဂစ္ဆန္တော အစေလံ အရဟာတိ မညတိ၊ ဣဓေဝ ဒါနာယံ ဗာလော နိဂ္ဂဟံ အရဟတီ’’တိ အနိဝတ္တိတွာဝ ဧတံ တွမ္ပိ နာမာတိအာဒိဝစနမဝေါစ။ တတ္ထ တွမ္ပိ နာမာတိ ဂရဟတ္ထေ ပိကာရော။ ဂရဟန္တော ဟိ နံ ဘဂဝါ ‘‘တွမ္ပိ နာမာ’’တိ အာဟ။ ‘‘တွမ္ပိ နာမ ဧဝံ ဟီနဇ္ဈာသယော၊ အဟံ သမဏော သကျပုတ္တိယောတိ ဧဝံ ပဋိဇာနိဿသီ’’တိ အယဉှေတ္ထ အဓိပ္ပာယော။ ကိံ ပန မံ၊ ဘန္တေတိ မယှံ၊ ဘန္တေ၊ ကိံ ဂါရယှံ ဒိသွာ ဘဂဝါ ‘‘ဧဝမာဟာ’’တိ ပုစ္ဆတိ။ အထဿ ဘဂဝါ အာစိက္ခန္တော ‘‘နနု တေ’’တိအာဒိမာဟ။ မစ္ဆရာယတီတိ ‘‘မာ အညဿ အရဟတ္တံ ဟောတူ’’တိ ကိံ ဘဂဝါ ဧဝံ အရဟတ္တဿ မစ္ဆရာယတီတိ ပုစ္ဆတိ။ န ခေါ အဟန္တိ အဟံ၊ မောဃပုရိသ၊ သဒေဝကဿ လောကဿ အရဟတ္တပ္ပဋိလာဘမေဝ ပစ္စာသီသာမိ၊ ဧတဒတ္ထမေဝ မေ ဗဟူနိ ဒုက္ကရာနိ ကရောန္တေန ပါရမိယော ပူရိတာ၊ န ခေါ အဟံ၊ မောဃပုရိသ၊ အရဟတ္တဿ မစ္ဆရာယာမိ။ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတန္တိ န အရဟန္တံ အရဟာတိ၊ အရဟန္တေ စ အနရဟန္တောတိ ဧဝံ တဿ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပန္နာ။ တံ သန္ဓာယ ‘‘ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတ’’န္တိ အာဟ။ ယံ ခေါ ပနာတိ ယံ ဧတံ အစေလံ ဧဝံ မညသိ။ သတ္တမံ ဒိဝသန္တိ သတ္တမေ ဒိဝသေ။ အလသကေနာတိ အလသကဗျာဓိနာ။ ကာလင်္ကရိဿတီတိ ဥဒ္ဓုမာတဥဒရော မရိဿတိ။

ကာလကဉ္စိကာတိ တေသံ အသုရာနံ နာမံ။ တေသံ ကိရ တိဂါဝုတော အတ္တဘာဝေါ အပ္ပမံသလောဟိတော ပုရာဏပဏ္ဏသဒိသော ကက္ကဋကာနံ ဝိယ အက္ခီနိ နိက္ခမိတွာ မတ္ထကေ တိဋ္ဌန္တိ၊ မုခံ သူစိပါသကသဒိသံ မတ္ထကသ္မိံယေဝ ဟောတိ၊ တေန ဩဏမိတွာ ဂေါစရံ ဂဏှန္တိ။ ဗီရဏတ္ထမ္ဗကေတိ ဗီရဏတိဏတ္ထမ္ဗော တသ္မိံ သုသာနေ အတ္ထိ၊ တသ္မာ တံ ဗီရဏတ္ထမ္ဗကန္တိ ဝုစ္စတိ။

တေနုပသင်္ကမီတိ ဘဂဝတိ ဧတ္တကံ ဝတွာ တသ္မိံ ဂါမေ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ဝိဟာရံ ဂတေ ဝိဟာရာ နိက္ခမိတွာ ဥပသင်္ကမိ။ ယေန တွန္တိ ယေန ကာရဏေန တွံ။ ယသ္မာပိ ဘဂဝတာ ဗျာကတော၊ တသ္မာတိ အတ္ထော။ မတ္တံမတ္တန္တိ ပမာဏယုတ္တံ ပမာဏယုတ္တံ။ ‘‘မန္တာ မန္တာ’’တိပိ ပါဌော၊ ပညာယ ဥပပရိက္ခိတွာ ဥပပရိက္ခိတွာတိ အတ္ထော။ ယထာ သမဏဿ ဂေါတမဿာတိ ယထာ သမဏဿ ဂေါတမဿ မိစ္ဆာ ဝစနံ အဿ၊ တထာ ကရေယျာသီတိ အာဟ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ အစေလော သုနခေါ ဝိယ ဥဒ္ဓနဋ္ဌာနေ နိပန္နော သီသံ ဥက္ခိပိတွာ အက္ခီနိ ဥမ္မီလေတွာ ဩလောကေန္တော ကိံ ကထေသိ ‘‘သမဏော နာမ ဂေါတမော အမှာကံ ဝေရီ ဝိသဘာဂေါ၊ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဥပ္ပန္နကာလတော ပဋ္ဌာယ မယံ သူရိယေ ဥဂ္ဂတေ ခဇ္ဇောပနကာ ဝိယ ဇာတာ။ သမဏော ဂေါတမော အမှေ၊ ဧဝံ ဝါစံ ဝဒေယျ အညထာ ဝါ။ ဝေရိနော ပန ကထာ နာမ တစ္ဆာ န ဟောတိ၊ ဂစ္ဆ တွံ အဟမေတ္ထ ကတ္တဗ္ဗံ ဇာနိဿာမီ’’တိ ဝတွာ ပုနဒေဝ နိပဇ္ဇိ။

၈။ ဧကဒွီဟိကာယာတိ ဧကံ ဒွေတိ ဝတွာ ဂဏေသိ။ ယထာ တန္တိ ယထာ အသဒ္ဒဟမာနော ကောစိ ဂဏေယျ၊ ဧဝံ ဂဏေသိ။ ဧကဒိဝသဉ္စ တိက္ခတ္တုံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကော ဒိဝသော အတီတော၊ ဒွေ ဒိဝသာ အတီတာတိ အာရောစေသိ။ သတ္တမံ ဒိဝသန္တိ သော ကိရ သုနက္ခတ္တဿ ဝစနံ သုတွာ သတ္တာဟံ နိရာဟာရောဝ အဟောသိ။ အထဿ သတ္တမေ ဒိဝသေ ဧကော ဥပဋ္ဌာကော ‘‘အမှာကံ ကုလူပကသမဏဿ အဇ္ဇ သတ္တမော ဒိဝသော ဂေဟံ အနာဂစ္ဆန္တဿ အဖာသု နု ခေါ ဇာတ’’န္တိ သူကရမံသံ ပစာပေတွာ ဘတ္တမာဒါယ ဂန္တွာ ပုရတော ဘူမိယံ နိက္ခိပိ။ အစေလော ဒိသွာ စိန္တေသိ ‘‘သမဏဿ ဂေါတမဿ ကထာ တစ္ဆာ ဝါ အတစ္ဆာ ဝါ ဟောတု၊ အာဟာရံ ပန ခါဒိတွာ သုဟိတဿ မေ မရဏမ္ပိ သုမရဏ’’န္တိ ဒွေ ဟတ္ထေ ဇဏ္ဏုကာနိ စ ဘူမိယံ ဌပေတွာ ကုစ္ဆိပူရံ ဘုဉ္ဇိ။ သော ရတ္တိဘာဂေ ဇီရာပေတုံ အသက္ကောန္တော အလသကေန ကာလမကာသိ။ သစေပိ ဟိ သော ‘‘န ဘုဉ္ဇေယျ’’န္တိ စိန္တေယျ၊ တထာပိ တံ ဒိဝသံ ဘုဉ္ဇိတွာ အလသကေန ကာလံ ကရေယျ။ အဒွေဇ္ဈဝစနာ ဟိ တထာဂတာတိ။

ဗီရဏတ္ထမ္ဗကေတိ တိတ္ထိယာ ကိရ ‘‘ကာလင်္ကတော ကောရက္ခတ္တိယော’’တိ သုတွာ ဒိဝသာနိ ဂဏေတွာ ဣဒံ တာဝ သစ္စံ ဇာတံ၊ ဣဒါနိ နံ အညတ္ထ ဆဍ္ဍေတွာ ‘‘မုသာဝါဒေန သမဏံ ဂေါတမံ နိဂ္ဂဏှိဿာမာ’’တိ ဂန္တွာ တဿ သရီရံ ဝလ္လိယာ ဗန္ဓိတွာ အာကဍ္ဎန္တာ ‘‘ဧတ္ထ ဆဍ္ဍေဿာမ၊ ဧတ္ထ ဆဍ္ဍေဿာမာ’’တိ ဂစ္ဆန္တိ။ ဂတဂတဋ္ဌာနံ အင်္ဂဏမေဝ ဟောတိ။ တေ ကဍ္ဎမာနာ ဗီရဏတ္ထမ္ဗကသုသာနံယေဝ ဂန္တွာ သုသာနဘာဝံ ဉတွာ ‘‘အညတ္ထ ဆဍ္ဍေဿာမာ’’တိ အာကဍ္ဎိံသု။ အထ နေသံ ဝလ္လိ ဆိဇ္ဇိတ္ထ၊ ပစ္ဆာ စာလေတုံ နာသက္ခိံသု။ တေ တတောဝ ပက္ကန္တာ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘ဗီရဏတ္ထမ္ဗကေ သုသာနေ ဆဍ္ဍေသု’’န္တိ။

၉။ တေနုပသင်္ကမီတိ ကသ္မာ ဥပသင်္ကမိ? သော ကိရ စိန္တေသိ ‘‘အဝသေသံ တာဝ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဝစနံ သမေတိ၊ မတဿ ပန ဥဋ္ဌာယ အညေန သဒ္ဓိံ ကထနံ နာမ နတ္ထိ၊ ဟန္ဒာဟံ ဂန္တွာ ပုစ္ဆာမိ။ သစေ ကထေတိ၊ သုန္ဒရံ။ နော စေ ကထေတိ၊ သမဏံ ဂေါတမံ မုသာဝါဒေန နိဂ္ဂဏှိဿာမီ’’တိ ဣမိနာ ကာရဏေန ဥပသင်္ကမိ။ အာကောဋေသီတိ ပဟရိ။ ဇာနာမိ အာဝုသောတိ မတသရီရံ ဥဋ္ဌဟိတွာ ကထေတုံ သမတ္ထံ နာမ နတ္ထိ၊ ဣဒံ ကထံ ကထေသီတိ? ဗုဒ္ဓါနုဘာဝေန။ ဘဂဝါ ကိရ ကောရက္ခတ္တိယံ အသုရယောနိတော အာနေတွာ သရီရေ အဓိမောစေတွာ ကထာပေသိ။ တမေဝ ဝါ သရီရံ ကထာပေသိ၊ အစိန္တေယျော ဟိ ဗုဒ္ဓဝိသယော။

၁၀။ တထေဝ တံ ဝိပါကန္တိ တဿ ဝစနဿ ဝိပါကံ တထေဝ၊ ဥဒါဟု နောတိ လိင်္ဂဝိပလ္လာသော ကတော၊ တထေဝ သော ဝိပါကောတိ အတ္ထော။ ကေစိ ပန ‘‘ဝိပက္က’’န္တိပိ ပဌန္တိ၊ နိဗ္ဗတ္တန္တိ အတ္ထော။

ဧတ္ထ ဌတွာ ပါဋိဟာရိယာနိ သမာနေတဗ္ဗာနိ။ သဗ္ဗာနေဝ ဟေတာနိ ပဉ္စ ပါဋိဟာရိယာနိ ဟောန္တိ။ ‘‘သတ္တမေ ဒိဝသေ မရိဿတီ’’တိ ဝုတ္တံ၊ သော တထေဝ မတော၊ ဣဒံ ပဌမံ ပါဋိဟာရိယံ။ ‘‘အလသကေနာ’’တိ ဝုတ္တံ၊ အလသကေနေဝ မတော၊ ဣဒံ ဒုတိယံ။ ‘‘ကာလကဉ္စိကေသု နိဗ္ဗတ္တိဿတီ’’တိ ဝုတ္တံ၊ တတ္ထေဝ နိဗ္ဗတ္တော၊ ဣဒံ တတိယံ။ ‘‘ဗီရဏတ္ထမ္ဗကေ သုသာနေ ဆဍ္ဍေဿန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ၊ တတ္ထေဝ ဆဍ္ဍိတော ၊ ဣဒံ စတုတ္ထံ။ ‘‘နိဗ္ဗတ္တဋ္ဌာနတော အာဂန္တွာ သုနက္ခတ္တေန သဒ္ဓိံ ကထေဿတီ’’တိ ဝုတ္တော၊ သော ကထေသိယေဝ၊ ဣဒံ ပဉ္စမံ ပါဋိဟာရိယံ။

အစေလကဠာရမဋ္ဋကဝတ္ထုဝဏ္ဏနာ

၁၁။ ကဠာရမဋ္ဋကောတိ နိက္ခန္တဒန္တမတ္တကော။ နာမမေဝ ဝါ တဿေတံ။ လာဘဂ္ဂပ္ပတ္တောတိ လာဘဂ္ဂံ ပတ္တော၊ အဂ္ဂလာဘံ ပတ္တောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ယသဂ္ဂပ္ပတ္တောတိ ယသဂ္ဂံ အဂ္ဂပရိဝါရံ ပတ္တော။ ဝတပဒါနီတိ ဝတာနိယေဝ၊ ဝတကောဋ္ဌာသာ ဝါ။ သမတ္တာနီတိ ဂဟိတာနိ။ သမာဒိန္နာနီတိ တဿေဝ ဝေဝစနံ။ ပုရတ္ထိမေန ဝေသာလိန္တိ ဝေသာလိတော အဝိဒူရေ ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ။ စေတိယန္တိ ယက္ခစေတိယဋ္ဌာနံ။ ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထ။

၁၂။ ယေန အစေလကောတိ ဘဂဝတော ဝတ္တံ ကတွာ ယေန အစေလော ကဠာရမဋ္ဋကော တေနုပသင်္ကမိ။ ပဉှံ အပုစ္ဆီတိ ဂမ္ဘီရံ တိလက္ခဏာဟတံ ပဉှံ ပုစ္ဆိ။ န သမ္ပာယာသီတိ န သမ္မာ ဉာဏဂတိယာ ပါယာသိ၊ အန္ဓော ဝိယ ဝိသမဋ္ဌာနေ တတ္ထ တတ္ထေဝ ပက္ခလိ။ နေဝ အာဒိံ၊ န ပရိယောသာနမဒ္ဒသ။ အထ ဝါ ‘‘န သမ္ပာယာသီ’’တိ န သမ္ပာဒေသိ၊ သမ္ပာဒေတွာ ကထေတုံ နာသက္ခိ။ အသမ္ပာယန္တောတိ ကဗရက္ခီနိ ပရိဝတ္တေတွာ ဩလောကေန္တော ‘‘အသိက္ခိတကဿ သန္တိကေ ဝုဋ္ဌောသိ၊ အနောကာသေပိ ပဗ္ဗဇိတော ပဉှံ ပုစ္ဆန္တော ဝိစရသိ၊ အပေဟိ မာ ဧတသ္မိံ ဌာနေ အဋ္ဌာသီ’’တိ ဝဒန္တော။ ကောပဉ္စ ဒေါသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပါတွာကာသီတိ ကုပ္ပနာကာရံ ကောပံ၊ ဒုဿနာကာရံ ဒေါသံ၊ အတုဋ္ဌာကာရဘူတံ ဒေါမနဿသင်္ခါတံ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပါကဋမကာသိ။ အာသာဒိမှသေတိ အာသာဒိယိမှ ဃဋ္ဋယိမှ။ မာ ဝတ နော အဟောသီတိ အဟော ဝတ မေ န ဘဝေယျ။ မံ ဝတ နော အဟောသီတိပိ ပါဌော။ တတ္ထ မန္တိ သာမိဝစနတ္ထေ ဥပယောဂဝစနံ၊ အဟောသိ ဝတ နု မမာတိ အတ္ထော။ ဧဝဉ္စ ပန စိန္တေတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ ‘‘ခမထ မေ၊ ဘန္တေ’’တိ တံ ခမာပေသိ။ သောပိ ဣတော ပဋ္ဌာယ အညံ ကိဉ္စိ ပဉှံ နာမ န ပုစ္ဆိဿသီတိ။ အာမ န ပုစ္ဆိဿာမီတိ။ ယဒိ ဧဝံ ဂစ္ဆ၊ ခမာမိ တေတိ တံ ဥယျောဇေသိ။

၁၄။ ပရိဟိတောတိ ပရိဒဟိတော နိဝတ္ထဝတ္ထော။ သာနုစာရိကောတိ အနုစာရိကာ ဝုစ္စတိ ဘရိယာ၊ သဟ အနုစာရိကာယ သာနုစာရိကော၊ တံ တံ ဗြဟ္မစရိယံ ပဟာယ သဘရိယောတိ အတ္ထော။ ဩဒနကုမ္မာသန္တိ သုရာမံသတော အတိရေကံ ဩဒနမ္ပိ ကုမ္မာသမ္ပိ ဘုဉ္ဇမာနော။ ယသာ နိဟီနောတိ ယံ လာဘဂ္ဂယသဂ္ဂံ ပတ္တော၊ တတော ပရိဟီနော ဟုတွာ။ ‘‘ကတံ ဟောတိ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယ’’န္တိ ဣဓ သတ္တဝတပဒါတိက္ကမဝသေန သတ္တ ပါဋိဟာရိယာနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။

အစေလပါထိကပုတ္တဝတ္ထုဝဏ္ဏနာ

၁၅။ ပါထိကပုတ္တောတိ ပါထိကဿ ပုတ္တော။ ဉာဏဝါဒေနာတိ ဉာဏဝါဒေန သဒ္ဓိံ။ ဥပဍ္ဎပထန္တိ ယောဇနံ စေ၊ နော အန္တရေ ဘဝေယျ၊ ဂေါတမော အဍ္ဎယောဇနံ၊ အဟံ အဍ္ဎယောဇနံ။ ဧသ နယော အဍ္ဎယောဇနာဒီသု။ ဧကပဒဝါရမ္ပိ အတိက္ကမ္မ ဂစ္ဆတော ဇယော ဘဝိဿတိ၊ အနာဂစ္ဆတော ပရာဇယောတိ။ တေ တတ္ထာတိ တေ မယံ တတ္ထ သမာဂတဋ္ဌာနေ။ တဒ္ဒိဂုဏံ တဒ္ဒိဂုဏာဟန္တိ တတော တတော ဒိဂုဏံ ဒိဂုဏံ အဟံ ကရိဿာမိ၊ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ ပါဋိဟာရိယံ ကာတုံ အသမတ္ထဘာဝံ ဇာနန္တောပိ ‘‘ဥတ္တမပုရိသေန သဒ္ဓိံ ပဋ္ဌပေတွာ အသက္ကုဏန္တဿာပိ ပါသံသော ဟောတီ’’တိ ဉတွာ ဧဝမာဟ။ နဂရဝါသိနောပိ တံ သုတွာ ‘‘အသမတ္ထော နာမ ဧဝံ န ဂဇ္ဇတိ၊ အဒ္ဓါ အယမ္ပိ အရဟာ ဘဝိဿတီ’’တိ တဿ မဟန္တံ သက္ကာရမကံသု။

၁၆။ ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမီတိ ‘‘သုနက္ခတ္တော ကိရ ပါထိကပုတ္တော ဧဝံ ဝဒတီ’’တိ အဿောသိ။ အထဿ ဟီနဇ္ဈာသယတ္တာ ဟီနဒဿနာယ စိတ္တံ ဥဒပါဒိ။

သော ဘဂဝတော ဝတ္တံ ကတွာ ဘဂဝတိ ဂန္ဓကုဋိံ ပဝိဋ္ဌေ ပါထိကပုတ္တဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ ပုစ္ဆိ ‘‘တုမှေ ကိရ ဧဝရူပိံ ကထံ ကထေထာ’’တိ? ‘‘အာမ၊ ကထေမာ’’တိ။ ယဒိ ဧဝံ ‘‘မာ ဘာယိတ္ထ ဝိဿတ္ထာ ပုနပ္ပုနံ ဧဝံ ဝဒထ၊ အဟံ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဥပဋ္ဌာကော၊ တဿ ဝိသယံ ဝိဇာနာမိ၊ တုမှေဟိ သဒ္ဓိံ ပါဋိဟာရိယံ ကာတုံ န သက္ခိဿတိ၊ အဟံ သမဏဿ ဂေါတမဿ ကထေတွာ ဘယံ ဥပ္ပာဒေတွာ တံ အညတော ဂဟေတွာ ဂမိဿာမိ၊ တုမှေ မာ ဘာယိတ္ထာ’’တိ တံ အဿာသေတွာ ဘဂဝတော သန္တိကံ ဂတော။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမီ’’တိ။ တံ ဝါစန္တိအာဒီသု ‘‘အဟံ အဗုဒ္ဓါဝ သမာနော ဗုဒ္ဓါမှီတိ ဝိစရိံ၊ အဘူတံ မေ ကထိတံ နာဟံ ဗုဒ္ဓါ’’တိ ဝဒန္တော တံ ဝါစံ ပဇဟတိ နာမ။ ရဟော နိသီဒိတွာ စိန္တယမာနော ‘‘အဟံ ‘ဧတ္တကံ ကာလံ အဗုဒ္ဓါဝ သမာနော ဗုဒ္ဓါမှီ’တိ ဝိစရိံ၊ ဣတော ဒါနိ ပဋ္ဌာယ နာဟံ ဗုဒ္ဓါ’’တိ စိန္တယန္တော တံ စိတ္တံ ပဇဟတိ နာမ။ ‘‘အဟံ ‘ဧတ္တကံ ကာလံ အဗုဒ္ဓါဝ သမာနော ဗုဒ္ဓါမှီ’တိ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိံ ဂဟေတွာ ဝိစရိံ၊ ဣတော ဒါနိ ပဋ္ဌာယ ဣမံ ဒိဋ္ဌိံ ပဇဟာမီ’’တိ ပဇဟန္တော တံ ဒိဋ္ဌိံ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ နာမ။ ဧဝံ အကရောန္တော ပန တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာတိ ဝုစ္စတိ။ ဝိပတေယျာတိ ဗန္ဓနာ မုတ္တတာလပက္ကံ ဝိယ ဂီဝတော ပတေယျ၊ သတ္တဓာ ဝါ ပန ဖလေယျ။

၁၇။ ရက္ခတေတန္တိ ရက္ခတု ဧတံ။ ဧကံသေနာတိ နိပ္ပရိယာယေန။ ဩဓာရိတာတိ ဘာသိတာ။ အစေလောစ၊ ဘန္တေ၊ ပါထိကပုတ္တောတိ ဧဝံ ဧကံသေန ဘဂဝတော ဝါစာယ ဩဓာရိတာယ သစေ အစေလော ပါထိကပုတ္တော။ ဝိရူပရူပေနာတိ ဝိဂတရူပေန ဝိဂစ္ဆိတသဘာဝေန ရူပေန အတ္တနော ရူပံ ပဟာယ အဒိဿမာနေန ကာယေန။ သီဟဗျဂ္ဃာဒိဝသေန ဝါ ဝိဝိဓရူပေန သမ္မုခီဘာဝံ အာဂစ္ဆေယျ။ တဒဿ ဘဂဝတော မုသာတိ ဧဝံ သန္တေ ဘဂဝတော တံ ဝစနံ မုသာ ဘဝေယျာတိ မုသာဝါဒေန နိဂ္ဂဏှာတိ။ ဌပေတွာ ကိရ ဧတံ န အညေန ဘဂဝါ မုသာဝါဒေန နိဂ္ဂဟိတပုဗ္ဗောတိ။

၁၈။ ဒွယဂါမိနီတိ သရူပေန အတ္ထိဘာဝံ၊ အတ္ထေန နတ္ထိဘာဝန္တိ ဧဝံ ဒွယဂါမိနီ။ အလိကတုစ္ဆနိပ္ဖလဝါစာယ ဧတံ အဓိဝစနံ။

၁၉။ အဇိတောပိ နာမ လိစ္ဆဝီနံ သေနာပတီတိ သော ကိရ ဘဂဝတော ဥပဋ္ဌာကော အဟောသိ၊ သော ကာလမကာသိ။ အထဿ သရီရကိစ္စံ ကတွာ မနုဿာ ပါထိကပုတ္တံ ပုစ္ဆိံသု ‘‘ကုဟိံ နိဗ္ဗတ္တော သေနာပတီ’’တိ? သော အာဟ – ‘‘မဟာနိရယေ နိဗ္ဗတ္တော’’တိ။ ဣဒဉ္စ ပန ဝတွာ ပုန အာဟ ‘‘တုမှာကံ သေနာပတိ မမ သန္တိကံ အာဂမ္မ အဟံ တုမှာကံ ဝစနမကတွာ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဝါဒံ ပတိဋ္ဌပေတွာ နိရယေ နိဗ္ဗတ္တောမှီ’’တိ ပရောဒိတ္ထာတိ။ တေနုပသင်္ကမိ ဒိဝါဝိဟာရာယာတိ ဧတ္ထ ‘‘ပါဋိဟာရိယကရဏတ္ထာယာ’’တိ ကသ္မာ န ဝဒတိ? အဘာဝါ။ သမ္မုခီဘာဝေါပိ ဟိဿ တေန သဒ္ဓိံ နတ္ထိ၊ ကုတော ပါဋိဟာရိယကရဏံ၊ တသ္မာ တထာ အဝတွာ ‘‘ဒိဝါဝိဟာရာယာ’’တိ အာဟ။

ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယကထာဝဏ္ဏနာ

၂၀။ ဂဟပတိနေစယိကာတိ ဂဟပတိ မဟာသာလာ။ တေသဉှိ မဟာဓနဓညနိစယော၊ တသ္မာ ‘‘နေစယိကာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ အနေကသဟဿာတိ သဟဿေဟိပိ အပရိမာဏဂဏနာ။ ဧဝံ မဟတိံ ကိရ ပရိသံ ဌပေတွာ သုနက္ခတ္တံ အညော သန္နိပါတေတုံ သမတ္ထော နတ္ထိ။ တေနေဝ ဘဂဝါ ဧတ္တကံ ကာလံ သုနက္ခတ္တံ ဂဟေတွာ ဝိစရိ။

၂၁။ ဘယန္တိ စိတ္တုတြာသဘယံ။ ဆမ္ဘိတတ္တန္တိ သကလသရီရစလနံ။ လောမဟံသောတိ လောမာနံ ဥဒ္ဓဂ္ဂဘာဝေါ။ သော ကိရ စိန္တေသိ – ‘‘အဟံ အတိမဟန္တံ ကထံ ကထေတွာ သဒေဝကေ လောကေ အဂ္ဂပုဂ္ဂလေန သဒ္ဓိံ ပဋိဝိရုဒ္ဓါ၊ မယှံ ခေါ ပနဗ္ဘန္တရေ အရဟတ္တံ ဝါ ပါဋိဟာရိယကရဏဟေတု ဝါ နတ္ထိ၊ သမဏော ပန ဂေါတမော ပါဋိဟာရိယံ ကရိဿတိ၊ အထဿ ပါဋိဟာရိယံ ဒိသွာ မဟာဇနော ‘တွံ ဒါနိ ပါဋိဟာရိယံ ကာတုံ အသက္ကောန္တော ကသ္မာ အတ္တနော ပမာဏမဇာနိတွာ လောကေ အဂ္ဂပုဂ္ဂလေန သဒ္ဓိံ ပဋိမလ္လော ဟုတွာ ဂဇ္ဇသီ’တိ ကဋ္ဌလေဍ္ဍုဒဏ္ဍာဒီဟိ ဝိဟေဌေဿတီ’’တိ။ တေနဿ မဟာဇနသန္နိပါတဉ္စေဝ တေန ဘဂဝတော စ အာဂမနံ သုတွာ ဘယံ ဝါ ဆမ္ဘိတတ္တံ ဝါ လောမဟံသော ဝါ ဥဒပါဒိ။ သော တတော ဒုက္ခာ မုစ္စိတုကာမော တိန္ဒုကခါဏုကပရိဗ္ဗာဇကာရာမံ အဂမာသိ။ တမတ္ထံ ဒဿေတုံ အထ ခေါ ဘဂဝါတိအာဒိမာဟ ။ တတ္ထ ဥပသင်္ကမီတိ န ကေဝလံ ဥပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပန ဒူရံ အဍ္ဎယောဇနန္တရံ ပရိဗ္ဗာဇကာရာမံ ပဝိဋ္ဌော။ တတ္ထပိ စိတ္တဿာဒံ အလဘမာနော အန္တန္တေန အာဝိဇ္ဈိတွာ အာရာမပစ္စန္တေ ဧကံ ဂဟနဋ္ဌာနံ ဥပဓာရေတွာ ပါသာဏဖလကေ နိသီဒိ။ အထ ဘဂဝါ စိန္တေသိ – ‘‘သစေ အယံ ဗာလော ကဿစိဒေဝ ကထံ ဂဟေတွာ ဣဓာဂစ္ဆေယျ၊ မာ နဿတု ဗာလော’’တိ ‘‘နိသိန္နပါသာဏဖလကံ တဿ သရီရေ အလ္လီနံ ဟောတူ’’တိ အဓိဋ္ဌာသိ။ သဟ အဓိဋ္ဌာနစိတ္တေန တံ တဿ သရီရေ အလ္လီယိ။ သော မဟာအဒ္ဒုဗန္ဓနဗဒ္ဓါ ဝိယ ဆိန္နပါဒေါ ဝိယ စ အဟောသိ။

အဿောသီတိ ဣတော စိတော စ ပါထိကပုတ္တံ ပရိယေသမာနာ ပရိသာ တဿ အနုပဒံ ဂန္တွာ နိသိန္နဋ္ဌာနံ ဉတွာ အာဂတေန အညတရေန ပုရိသေန ‘‘တုမှေ ကံ ပရိယေသထာ’’တိ ဝုတ္တေ ပါထိကပုတ္တန္တိ။ သော ‘‘တိန္ဒုကခါဏုကပရိဗ္ဗာဇကာရာမေ နိသိန္နော’’တိ ဝုတ္တဝစနေန အဿောသိ။

၂၂။ သံသပ္ပတီတိ ဩသီဒတိ။ တတ္ထေဝ သဉ္စရတိ။ ပါဝဠာ ဝုစ္စတိ အာနိသဒဋ္ဌိကာ။

၂၃။ ပရာဘူတရူပေါတိ ပရာဇိတရူပေါ၊ ဝိနဋ္ဌရူပေါ ဝါ။

၂၅။ ဂေါယုဂေဟီတိ ဂေါယုတ္တေဟိ သတမတ္တေဟိ ဝါ သဟဿမတ္တေဟိ ဝါ ယုဂေဟိ။ အာဝိဉ္ဆေယျာမာတိ အာကဍ္ဎေယျာမ။ ဆိဇ္ဇေယျုန္တိ ဆိန္ဒေယျုံ။ ပါထိကပုတ္တော ဝါ ဗန္ဓဋ္ဌာနေ ဆိဇ္ဇေယျ။

၂၆။ ဒါရုပတ္တိကန္တေဝါသီတိ ဒါရုပတ္တိကဿ အန္တေဝါသီ။ တဿ ကိရ ဧတဒဟောသိ ‘‘တိဋ္ဌတု တာဝ ပါဋိဟာရိယံ၊ သမဏော ဂေါတမော ‘အစေလော ပါထိကပုတ္တော အာသနာပိ န ဝုဋ္ဌဟိဿတီ’တိ အာဟ။ ဟန္ဒာဟံ ဂန္တွာ ယေန ကေနစိ ဥပါယေန တံ အာသနာ ဝုဋ္ဌာပေမိ။ ဧတ္တာဝတာ စ သမဏဿ ဂေါတမဿ ပရာဇယော ဘဝိဿတီ’’တိ။ တသ္မာ ဧဝမာဟ။

၂၇။ သီဟဿာတိ စတ္တာရော သီဟာ တိဏသီဟော စ ကာဠသီဟော စ ပဏ္ဍုသီဟော စ ကေသရသီဟော စ။ တေသံ စတုန္နံ သီဟာနံ ကေသရသီဟော အဂ္ဂတံ ဂတော၊ သော ဣဓာဓိပ္ပေတော။ မိဂရညောတိ သဗ္ဗစတုပ္ပဒါနံ ရညော။ အာသယန္တိ နိဝါသံ။ သီဟနာဒန္တိ အဘီတနာဒံ။ ဂေါစရာယပက္ကမေယျန္တိ အာဟာရတ္ထာယ ပက္ကမေယျံ။ ဝရံ ဝရန္တိ ဥတ္တမုတ္တမံ၊ ထူလံ ထူလန္တိ အတ္ထော။ မုဒုမံသာနီတိ မုဒူနိ မံသာနိ ။ ‘‘မဓုမံသာနီ’’တိပိ ပါဌော၊ မဓုရမံသာနီတိ အတ္ထော။ အဇ္ဈုပေယျန္တိ ဥပဂစ္ဆေယျံ။ သီဟနာဒံ နဒိတွာတိ ယေ ဒုဗ္ဗလာ ပါဏာ၊ တေ ပလာယန္တူတိ အတ္တနော သူရဘာဝသန္နိဿိတေန ကာရုညေန နဒိတွာ။

၂၈။ ဝိဃာသသံဝဍ္ဎောတိ ဝိဃာသေန သံဝဍ္ဎော၊ ဝိဃာသံ ဘက္ခိတာ တိရိတ္တမံသံ ခါဒိတွာ ဝဍ္ဎိတော။ ဒိတ္တောတိ ဒပ္ပိတော ထူလသရီရော။ ဗလဝါတိ ဗလသမ္ပန္နော။ ဧတဒဟောသီတိ ကသ္မာ အဟောသိ? အသ္မိမာနဒေါသေန။

တတြာယံ အနုပုဗ္ဗိကထာ – ဧကဒိဝသံ ကိရ သော သီဟော ဂေါစရတော နိဝတ္တမာနော တံ သိင်္ဂါလံ ဘယေန ပလာယမာနံ ဒိသွာ ကာရုညဇာတော ဟုတွာ ‘‘ဝယသ၊ မာ ဘာယိ၊ တိဋ္ဌ ကော နာမ တွ’’န္တိ အာဟ။ ဇမ္ဗုကော နာမာဟံ သာမီတိ။ ဝယသ၊ ဇမ္ဗုက၊ ဣတော ပဋ္ဌာယ မံ ဥပဋ္ဌာတုံ သက္ခိဿသီတိ။ ဥပဋ္ဌဟိဿာမီတိ။ သော တတော ပဋ္ဌာယ ဥပဋ္ဌာတိ။ သီဟော ဂေါစရတော အာဂစ္ဆန္တော မဟန္တံ မဟန္တံ မံသခဏ္ဍံ အာဟရတိ။ သော တံ ခါဒိတွာ အဝိဒူရေ ပါသာဏပိဋ္ဌေ ဝသတိ။ သော ကတိပါဟစ္စယေနေဝ ထူလသရီရော မဟာခန္ဓော ဇာတော။ အထ နံ သီဟော အဝေါစ – ‘‘ဝယသ၊ ဇမ္ဗုက၊ မမ ဝိဇမ္ဘနကာလေ အဝိဒူရေ ဌတွာ ‘ဝိရောစ သာမီ’တိ ဝတ္တုံ သက္ခိဿသီ’’တိ။ သက္ကောမိ သာမီတိ။ သော တဿ ဝိဇမ္ဘနကာလေ တထာ ကရောတိ ။ တေန သီဟဿ အတိရေကော အသ္မိမာနော ဟောတိ။

အထေကဒိဝသံ ဇရသိင်္ဂါလော ဥဒကသောဏ္ဍိယံ ပါနီယံ ပိဝန္တော အတ္တနော ဆာယံ ဩလောကေန္တော အဒ္ဒသ အတ္တနော ထူလသရီရတဉ္စေဝ မဟာခန္ဓတဉ္စ။ ဒိသွာ ‘ဇရသိင်္ဂါလောသ္မီ’တိ မနံ အကတွာ ‘‘အဟမ္ပိ သီဟော ဇာတော’’တိ မညိ။ တတော အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဝယသ၊ ဇမ္ဗုက၊ ယုတ္တံ နာမ တဝ ဣမိနာ အတ္တဘာဝေန ပရဿ ဥစ္ဆိဋ္ဌမံသံ ခါဒိတုံ၊ ကိံ တွံ ပုရိသော န ဟောသိ၊ သီဟဿာပိ စတ္တာရော ပါဒါ ဒွေ ဒါဌာ ဒွေ ကဏ္ဏာ ဧကံ နင်္ဂုဋ္ဌံ၊ တဝပိ သဗ္ဗံ တထေဝ၊ ကေဝလံ တဝ ကေသရဘာရမတ္တမေဝ နတ္ထီ’’တိ။ တဿေဝံ စိန္တယတော အသ္မိမာနော ဝဍ္ဎိ။ အထဿ တေန အသ္မိမာနဒေါသေန ဧတံ ‘‘ကော စာဟ’’န္တိအာဒိ မညိတမဟောသိ။ တတ္ထ ကော စာဟန္တိ အဟံ ကော၊ သီဟော မိဂရာဇာ ကော၊ န မေ ဉာတိ၊ န သာမိကော၊ ကိမဟံ တဿ နိပစ္စကာရံ ကရောမီတိ အဓိပ္ပာယော။ သိင်္ဂါလကံယေဝါတိ သိင်္ဂါလရဝမေဝ။ ဘေရဏ္ဍကံယေဝါတိ အပ္ပိယအမနာပသဒ္ဒမေဝ။ ကေ စ ဆဝေ သိင်္ဂါလေတိ ကော စ လာမကော သိင်္ဂါလော။ ကေ ပန သီဟနာဒေတိ ကော ပန သီဟနာဒေါ သိင်္ဂါလဿ စ သီဟနာဒဿ စ ကော သမ္ဗန္ဓောတိ အဓိပ္ပာယော။ သုဂတာပဒါနေသူတိ သုဂတလက္ခဏေသု။ သုဂတဿ သာသနသမ္ဘူတာသု တီသု သိက္ခာသု။ ကထံ ပနေသ တတ္ထ ဇီဝတိ? ဧတဿ ဟိ စတ္တာရော ပစ္စယေ ဒဒမာနာ သီလာဒိဂုဏသမ္ပန္နာနံ သမ္ဗုဒ္ဓါနံ ဒေမာတိ ဒေန္တိ၊ တေန ဧသ အဗုဒ္ဓါ သမာနော ဗုဒ္ဓါနံ နိယာမိတပစ္စယေ ပရိဘုဉ္ဇန္တော သုဂတာပဒါနေသု ဇီဝတိ နာမ။ သုဂတာတိရိတ္တာနီတိ တေသံ ကိရ ဘောဇနာနိ ဒဒမာနာ ဗုဒ္ဓါနဉ္စ ဗုဒ္ဓသာဝကာနဉ္စ ဒတွာ ပစ္ဆာ အဝသေသံ သာယနှသမယေ ဒေန္တိ။ ဧဝမေသ သုဂတာတိရိတ္တာနိ ဘုဉ္ဇတိ နာမ။ တထာဂတေတိ တထာဂတံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ အာသာဒေတဗ္ဗံ ဃဋ္ဋယိတဗ္ဗံ။ အထ ဝါ ‘‘တထာဂတေ’’တိအာဒီနိ ဥပယောဂဗဟုဝစနာနေဝ။ အာသာဒေတဗ္ဗန္တိ ဣဒမ္ပိ ဗဟုဝစနမေဝ ဧကဝစနံ ဝိယ ဝုတ္တံ။ အာသာဒနာတိ အဟံ ဗုဒ္ဓေန သဒ္ဓိံ ပါဋိဟာရိယံ ကရိဿာမီတိ ဃဋ္ဋနာ။

၂၉။ သမေက္ခိယာနာတိ သမေက္ခိတွာ၊ မညိတွာတိ အတ္ထော။ အမညီတိ ပုန အမညိတ္ထ ကောတ္ထူတိ သိင်္ဂါလော။

၃၀။ အတ္တာနံ ဝိဃာသေ သမေက္ခိယာတိ သောဏ္ဍိယံ ဥစ္ဆိဋ္ဌောဒကေ ထူလံ အတ္တဘာဝံ ဒိသွာ။ ယာဝ အတ္တာနံ န ပဿတီတိ ယာဝ အဟံ သီဟဝိဃာသသံဝဍ္ဎိတကော ဇရသိင်္ဂါလောတိ ဧဝံ ယထာဘူတံ အတ္တာနံ န ပဿတိ။ ဗျဂ္ဃောတိ မညတီတိ သီဟောဟမသ္မီတိ မညတိ၊ သီဟေန ဝါ သမာနဗလော ဗျဂ္ဃောယေဝ အဟန္တိ မညတိ။

၃၁။ ဘုတွာန ဘေကေတိ အာဝါဋမဏ္ဍူကေ ခါဒိတွာ။ ခလမူသိကာယောတိ ခလေသု မူသိကာယော စ ခါဒိတွာ။ ကဋသီသု ခိတ္တာနိ စ ကောဏပါနီတိ သုသာနေသု ဆဍ္ဍိတကုဏပါနိ စ ခါဒိတွာ။ မဟာဝနေတိ မဟန္တေ ဝနသ္မိံ။ သုညဝနေတိ တုစ္ဆဝနေ။ ဝိဝဍ္ဎောတိ ဝဍ္ဎိတော။ တထေဝ သော သိင်္ဂါလကံ အနဒီတိ ဧဝံ သံဝဍ္ဎောပိ မိဂရာဇာဟမသ္မီတိ မညိတွာပိ ယထာ ပုဗ္ဗေ ဒုဗ္ဗလသိင်္ဂါလကာလေ၊ တထေဝ သော သိင်္ဂါလရဝံယေဝ အရဝီတိ ။ ဣမာယပိ ဂါထာယ ဘေကာဒီနိ ဘုတွာ ဝဍ္ဎိတသိင်္ဂါလော ဝိယ လာဘသက္ကာရဂိဒ္ဓါ တွန္တိ ပါထိကပုတ္တမေဝ ဃဋ္ဋေသိ။

နာဂေဟီတိ ဟတ္ထီဟိ။ မဟာဗန္ဓနာတိ မဟတာ ကိလေသဗန္ဓနာ မောစေတွာ။ မဟာဝိဒုဂ္ဂါတိ မဟာဝိဒုဂ္ဂံ နာမ စတ္တာရော ဩဃာ။ တတော ဥဒ္ဓရိတွာ နိဗ္ဗာနထလေ ပတိဋ္ဌပေတွာ။

အဂ္ဂညပညတ္တိကထာဝဏ္ဏနာ

၃၆။ ဣတိ ‘‘ဘဂဝါ ဧတ္တကေန ကထာမဂ္ဂေန ပါဋိဟာရိယံ န ကရောတီ’’တိ ပဒဿ အနုသန္ဓိံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ‘‘န အဂ္ဂညံ ပညာပေတီ’’တိ ဣမဿ အနုသန္ဓိံ ဒဿေန္တော အဂ္ဂညဉ္စာဟန္တိ ဒေသနံ အာရဘိ။ တတ္ထ အဂ္ဂညဉ္စာဟန္တိ အဟံ၊ ဘဂ္ဂဝ၊ အဂ္ဂညဉ္စ ပဇာနာမိ လောကုပ္ပတ္တိစရိယဝံသဉ္စ။ တဉ္စ ပဇာနာမီတိ န ကေဝလံ အဂ္ဂညမေဝ၊ တဉ္စ အဂ္ဂညံ ပဇာနာမိ။ တတော စ ဥတ္တရိတရံ သီလသမာဓိတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ သဗ္ဗညုတညာဏာ ပဇာနာမိ။ တဉ္စ ပဇာနံ န ပရာမသာမီတိ တဉ္စ ပဇာနန္တောပိ အဟံ ဣဒံ နာမ ပဇာနာမီတိ တဏှာဒိဋ္ဌိမာနဝသေန န ပရာမသာမိ။ နတ္ထိ တထာဂတဿ ပရာမာသောတိ ဒီပေတိ။ ပစ္စတ္တညေဝနိဗ္ဗုတိ ဝိဒိတာတိ အတ္တနာယေဝ အတ္တနိ ကိလေသနိဗ္ဗာနံ ဝိဒိတံ။ ယဒဘိဇာနံ တထာဂတောတိ ယံ ကိလေသနိဗ္ဗာနံ ဇာနန္တော တထာဂတော။ နော အနယံ အာပဇ္ဇတီတိ အဝိဒိတနိဗ္ဗာနာ တိတ္ထိယာ ဝိယ အနယံ ဒုက္ခံ ဗျသနံ နာပဇ္ဇတိ။

၃၇။ ဣဒါနိ ယံ တံ တိတ္ထိယာ အဂ္ဂညံ ပညပေန္တိ၊ တံ ဒဿေန္တော သန္တိ ဘဂ္ဂဝါတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဣဿရကုတ္တံ ဗြဟ္မကုတ္တန္တိ ဣဿရကတံ ဗြဟ္မကတံ၊ ဣဿရနိမ္မိတံ ဗြဟ္မနိမ္မိတန္တိ အတ္ထော။ ဗြဟ္မာ ဧဝ ဟိ ဧတ္ထ အာဓိပစ္စဘာဝေန ဣဿရောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အာစရိယကန္တိ အာစရိယဘာဝံ အာစရိယဝါဒံ။ တတ္ထ အာစရိယဝါဒေါ အဂ္ဂညံ။ အဂ္ဂညံ ပန ဧတ္ထ ဒေသိတန္တိ ကတွာ သော အဂ္ဂညံ တွေဝ ဝုတ္တော။ ကထံ ဝိဟိတကန္တိ ကေန ဝိဟိတံ ကိန္တိ ဝိဟိတံ။ သေသံ ဗြဟ္မဇာလေ ဝိတ္ထာရိတနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

၄၁။ ခိဍ္ဍာပဒေါသိကန္တိ ခိဍ္ဍာပဒေါသိကမူလံ။

၄၇။ အသတာတိ အဝိဇ္ဇမာနေန၊ အသံဝိဇ္ဇမာနဋ္ဌေနာတိ အတ္ထော။ တုစ္ဆာတိ တုစ္ဆေန အန္တောသာရဝိရဟိတေန။ မုသာတိ မုသာဝါဒေန။ အဘူတေနာတိ ဘူတတ္ထဝိရဟိတေန။ အဗ္ဘာစိက္ခန္တီတိ အဘိအာစိက္ခန္တိ။ ဝိပရီတောတိ ဝိပရီတသညော ဝိပရီတစိတ္တော။ ဘိက္ခဝေါ စာတိ န ကေဝလံ သမဏော ဂေါတမောယေဝ၊ ယေ စ အဿ အနုသိဋ္ဌိံ ကရောန္တိ၊ တေ ဘိက္ခူ စ ဝိပရီတာ။ အထ ယံ သန္ဓာယ ဝိပရီတောတိ ဝဒန္တိ၊ တံ ဒဿေတုံ သမဏော ဂေါတမောတိအာဒိ ဝုတ္တံ။ သုဘံ ဝိမောက္ခန္တိ ဝဏ္ဏကသိဏံ။ အသုဘန္တွေဝါတိ သုဘဉ္စ အသုဘဉ္စ သဗ္ဗံ အသုဘန္တိ ဧဝံ ပဇာနာတိ။ သုဘန္တွေဝ တသ္မိံ သမယေတိ သုဘန္တိ ဧဝ စ တသ္မိံ သမယေ ပဇာနာတိ၊ န အသုဘံ။ ဘိက္ခဝေါ စာတိ ယေ တေ ဧဝံ ဝဒန္တိ၊ တေသံ ဘိက္ခဝေါ စ အန္တေဝါသိကသမဏာ ဝိပရီတာ။ ပဟောတီတိ သမတ္ထော ပဋိဗလော။

၄၈။ ဒုက္ကရံ ခေါတိ အယံ ပရိဗ္ဗာဇကော ယဒိဒံ ‘‘ဧဝံပသန္နော အဟံ၊ ဘန္တေ’’တိအာဒိမာဟ၊ တံ သာဌေယျေန ကောဟညေန အာဟ။ ဧဝံ ကိရဿ အဟောသိ – ‘‘သမဏော ဂေါတမော မယှံ ဧတ္တကံ ဓမ္မကထံ ကထေသိ၊ တမဟံ သုတွာပိ ပဗ္ဗဇိတုံ န သက္ကောမိ၊ မယာ ဧတဿ သာသနံ ပဋိပန္နသဒိသေန ဘဝိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ တတော သော သာဌေယျေန ကောဟညေန ဧဝမာဟ။ တေနဿ ဘဂဝါ မမ္မံ ဃဋ္ဋေန္တော ဝိယ ‘‘ဒုက္ကရံ ခေါ ဧတံ၊ ဘဂ္ဂဝ တယာ အညဒိဋ္ဌိကေနာ’’တိအာဒိမာဟ။ တံ ပေါဋ္ဌပါဒသုတ္တေ ဝုတ္တတ္ထမေဝ။ သာဓုကမနုရက္ခာတိ သုဋ္ဌု အနုရက္ခ။

ဣတိ ဘဂဝါ ပသာဒမတ္တာနုရက္ခဏေ ပရိဗ္ဗာဇကံ နိယောဇေသိ။ သောပိ ဧဝံ မဟန္တံ သုတ္တန္တံ သုတွာပိ နာသက္ခိ ကိလေသက္ခယံ ကာတုံ။ ဒေသနာ ပနဿ အာယတိံ ဝါသနာယ ပစ္စယော အဟောသိ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

သုမင်္ဂလဝိလာသိနိယာ ဒီဃနိကာယဋ္ဌကထာယ

ပါထိကသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။